Rapport Bekedam 'Zoönosen in het vizier"

[0:00:00] Ik.

[0:00:00] Op deze technische briefing heet u allen van harte welkom.

[0:00:06] De collega's, de ondersteuning en

[0:00:10] zeker ook onze gasten, uiteraard. De heer beker dan en de Stegeman.

[0:00:17] Die.

[0:00:19] Deel uitmaken van de expertgroep zoönosen van harte welkom

[0:00:25] bij de geven en samen geven ze een presentatie met gelegenheid tot vragen stellen

[0:00:32] presentatie duurt ongeveer twintig minuten en daarna kunt u dus vragen stellen als u tussendoor verheldering vragen hebt

[0:00:40] dan kan dat uiteraard. Maar de meer beschouwende vragen of verdiepende vragen die bewaren we voor het moment na de presentatie.

[0:00:52] Formeel zou deze

[0:00:54] briefing beginnen om twaalf uur door het uitlopen van een tweetal tweede minuten. De een minuten debatten in de plenaire zaal. Op het terrein van het van landbouw

[0:01:07] starten we wat later en bekijken of we rond een uur op een

[0:01:13] logische manier kunnen afsluiten en zo niet, dan pakken we met uw welnemen er een paar minuten bij

[0:01:20] mevrouw vestiging.

[0:01:22] Je voorzitter. Wat mij betreft kunnen we hier wel uitgebreid de tijd voor nemen als de rest van de aanwezigen dat ook. Oké vind ik vind het een belangrijk onderwerp. Dus en zekere tijd zou ik zeker voor willen nemen.

[0:01:35] Dus heel goed. Ik weet niet hoe de andere in de agenda zitten. Mevrouw van der plas,

[0:01:43] Nou ik heb om één uur een rondetafel over de overstromingen in Zuid Limburg. Ik heb al gemeld dat ik mogelijk wat later zal aanschuiven. Maar als het kan,

[0:01:55] zou ik het dus wel redelijk binnen de tijd willen afronden. Waar mogelijk dat er iets uitloopt, vind ik niet erg maar liever niet heel lang want dan mis ik die onder tafel.

[0:02:06] De groot,

[0:02:07] Ik heb hem ook een uur onder tafel.

[0:02:10] Oké dan proberen we daar naar toe te werken. Niet al te veel uitlopen en ik zal proberen daar als voorzitter ook een beetje een faciliterende rol in te.

[0:02:21] Ik geef graag.

[0:02:22] Aan de heer beker. Dan gaat u.

[0:02:25] Dankuwel. Meneer de voorzitter en bisschop. Ik zal mezelf even heel even proberen te introduceren. Ik ben Henk beker dan. Ik ben een dokter. Als dokter ben ik opgeleid.

[0:02:36] Ik heb er nog een Maas is een economie gedaan. Ik heb tweeëndertig jaar gewoond en geleefd in het buitenland.

[0:02:42] De eerste zeven, acht jaar heb ik met de Nederlandse overheid gewerkt en twee Afrikaanse landen

[0:02:47] na mijn economie studies met de who gewerkt voor vierentwintig jaar.

[0:02:53] Daar heb ik een dat zit ook de link met het onderwerp. Ik was de WAO vertegenwoordiger in China tijdens de 's avonds naar de 's avonds kwam ook de vijf en een de vogelgriep.

[0:03:03] Sinds die tijd hebben we veel bezighouden met dat onderwerp. En alsof het virus mij volgde in Egypte. Toen ik daarheen ging, was de grootste uitbraak onder de mensen van de vijf en een meer dan honderd vijfenzestig gevallen in een uitbraak was in Egypte in tweeduizend veertien, tweeduizend vijftien.

[0:03:21] Ik ken ook nog de vertegenwoordigen geweest in in India. Vlak voor mijn pensioen met de de wereld gezondheidszorg waar je ietsjes eerder met pensioen kunt

[0:03:32] en daar was de daar zat ik in de periode van van de cool fit

[0:03:37] met uw goedkeuring kan Arjan zich ook even voorstellen weet in ieder geval de mensen om de tafel. Ook is.

[0:03:44] Doe het met veel plezier. Arjan Stegeman.

[0:03:48] Ik ben een dierenarts. Dat lijkt ons dwingt mooi compact complementair hoogleraar gezondheidszorg landbouwhuisdieren aan de universiteit van Utrecht en mijn onderzoeksterrein ligt vooral in het verspreiding van infectieziekten tussen dieren en tussen dierpopulaties. Dus ik ben een van de mensen die groot geworden is van de dierziekte epidemieën die we gehad hebben.

[0:04:07] En daarnaast doe ik ook nog wel die week een advisering bijvoorbeeld bij een voorzitter van de deskundigengroep dierziekten en in die zin in die hoedanigheid

[0:04:18] probeer ik het ook de de kennis maatschappelijk relevant te maken.

[0:04:22] Dankuwel beker.

[0:04:24] Voorzitter, hartelijk Dank voor de mogelijkheid om ons rapport toe te lichten, ons rapport zoönosen in het vizier.

[0:04:34] Ik vond de vraagstelling van de overheid vond ik geweldig om in ieder geval in deze periode van ook alvast te gaan denken van in de toekomst nog aan te gaan denken van waar komen deze pandemie virussen vandaan. Dus in die zin vond ik het geweldig om deze opdracht ook op op te nemen als voorzitter heeft gelaten. Ik ben heel blij dat wij tien onafhankelijke experts hebben kunnen vinden en een zeer brede achtergrond. Als je naar zoönose kijkt is het een hele brede benadering moet je toch heel duidelijk krijgen na allerlei relevante onderwerpen

[0:05:13] hebben tien onafhankelijke experts bij elkaar weten te krijgen. We varen ondersteund door een secretariaat zon en wee, inclusief ook het schrijven en we hebben ondanks dat een kleine groep waren van van expert van elf. We hebben veel consultaties en bijdragen gehad van andere experts hebben wel overleg gehad met de relevante organisaties zoals de RIVM. De NVWA de VWS en een aantal andere organisatie die u hier ziet op deze de is de plaatje. Deze site de opdracht zelf ging is gaat over een risicoanalyse van niet alleen maar voor Nederland maar ook wereldwijd en die zijn weten de ziektes die respecteren geen grenzen. Dus een die zijn als je alleen maar naar mensen kijken zou het niet juist zijn

[0:05:55] en welke factoren het beïnvloed het binnen een ontstaan. De verspreiding. De ernst van nog eens, maar ook kijken naar welke strategieën zou helpen in welke instrumenten die kans kunnen verkleinen.

[0:06:08] Wat is niet meegenomen in de opdracht bestaat ook heel expliciet in de antibioticaresistentie, maar ook hielden ons omdat we niet hoeven te kijken naar de overdracht van ziekten via voeding. Dat is ook een heel behoorlijk onderdeel matig kijken niet bij de Nederlandse porno structuur die heel essentieel is voor de samenwerking tussen landbouw en VWS. Die hoeft ook niet naar te kijken want dat zou een andere evaluatie worden meegenomen. De evaluatie naar aanleiding van de saas cool koffie thee in in nergens

[0:06:40] in. Is ook heel belangrijk dat we ook werden gevraagd om alleen maar naar de vroege fase van de zo'n uitbraak te kijken niet wanneer het al extensief Human to Human mission wanneer je al in de pandemie zelf zit.

[0:06:54] Dit zijn de de expert zijn de namen van van de exploiteert allemaal voor. Er zijn met februari zijn mee begonnen en als we nu naar het rapport gaan kijken van het rapport zelf. En natuurlijk ook met de koffer als de de achtergrond de expert groep heeft zich echt gefocust op die zoönosen die kunnen leiden tot een uitbraak in veel mensen zijn besmetting van het milieu.

[0:07:21] Zoals als de Q-koorts is er iets wat ik de besmetting via mail zoals met de Q-koorts. Maar natuurlijk ook wanneer de Human to Human Sensation is van een van een mens tot mens besmetting is, maar het kan ook zijn wanneer heel veel factoren zijn als factoren zijn dan kunnen mensen ook grote getallen kunnen ook in een uitbraak meedoen

[0:07:42] in het rapport zou wordt beschreven. Het opkomen van de zoönosen. De gastheren en de factoren van zonodig. De gastheren krijgen we gekeken naar de landbouwhuisdieren. De gezelschapsdieren, maar ook de wilde dieren, de risicofactoren door het menselijk handelen. Handelen, handelen zijn de veehouderijsystemen bij. Er zitten globalisering in ook in de handel, maar ook gekeken naar issues als biodiversiteit. De klimaatverandering en het landgebruik zijn allemaal factoren die hebben meegenomen in het rapport

[0:08:15] instrumenten, interventies en strategie een een belangrijk deel, maar ook de internationale afstemming later op zo terug willen komen over de instrumenten en interventies. Daar zitten we bij de de wanhoop, de zoönose geletterdheid, de preventie, de vervelend en de respons en we hebben gekeken naar de maatschappelijke en juridische aspecten die allemaal van belang voor zijn. Het rapport en veel aanbevelingen vierenzeventig aanbevelingen, maar het is een heel breed onderwerp en hebben wel geprivatiseerd in het drieëntwintig kern aanbevelingen van de vierenzeventig aanbevelingen zijn twaalf ook internationaal van groot belang van dat als je naar zoönosen kijkt. Er zijn ook risico's internationaal. We denken dat het moet worden overwogen.

[0:09:01] De meeste aanbevelingen voor zitten in gebied van een moratorium VS en de respons en de veehouderijsystemen.

[0:09:08] Het rapport werd overhandigd aan de minister van ark destijds minister van VWS en mevrouw Schouten van landbouw, natuur en voedselkwaliteit en het gebeurde op zes juli.

[0:09:20] Overigens hebben wij ons wel heel duidelijk aan de

[0:09:23] gehouden aan de tijd die ons was gegeven voor een breed onderwerp was natuurlijk best veel om te doen. Maar we vonden het belangrijk om bijtijds te doen geloven. En als je beleidsadvies geeft als je te laat bent dan mis je de boot en we vonden het heel belangrijk dat ook met de politieke discussies over een aantal andere relevante belangrijk onderwerp dat op tafel op tijd op tafel kwam te liggen.

[0:09:48] De volgende sluit de gaat over de een aantal

[0:09:56] eerste bevindingen.

[0:09:58] Ten eerste zijn grote onvoorspelbaarheid over wat nu de nieuwe ziekteverwekkers zal zijn in de pandemie

[0:10:04] en anekdotes. Ik had een goed contact met

[0:10:08] de voormalige assist van directe General van de de wereld gezondheidszorg en die sprak ik op één januari tweeduizend twintig en ik zat te denken aan mijn toekomst van dat ik wil les gaan geven en te voegen. Wat ga je op je cv zetten. Ik zeg ik wil die zal erbij zetten dat de zei tegen mij dat coronavirus. Dat is heel weinig belangstelling momenteel voor een dag nadat in China in ieder geval officieel werd gemeld of dit maar dat geeft ook aan. Dat is echt een globale expert dat op een gegeven moment. Het is heel moeilijk te voorspellen.

[0:10:42] Dat is iets wat heel belangrijk is van waarde van seconden voorspelbaarheid is een groot grote uitdaging

[0:10:49] in Nederland zijn twee dingen die we naar voren willen brengen. Enerzijds is Nederland kwetsbaar. Ze hebben relatief veel dieren en mensen op een klein oppervlakte en hoge mate van verstedelijking

[0:11:00] en in sommige regio's met een gedicht aan veehouderij de met een groot aantal dieren

[0:11:06] waardoor de verspreiding applicatie kan plaatsvinden. En na zijn voorbeelden van in negentien, zevenennegentig de klassieke varkenspest. De mondenklauwzeer een, tweeduizend een de zeven en zeventig vogelgriep in tweeduizend drie, maar ook de Coevorden. De Nederlandse in tweeduizend twintig. Ondanks dat de vroege diagnostiek wordt plaatsvond. Ondanks dat de ruimingen plaatsvond ging de verspreiding door. Dat is iets wat wat moet worden gekeken.

[0:11:35] Een ander deel waardoor de Nederland kwetsbaar is voor het feit dat de hoeveelheid handel in wilde en gehouden. Dieren en Nederland is een handelsland

[0:11:45] anderzijds ook heel duidelijk en daar is de expertgroep heel duidelijk over. Waar komt de voor zal de volgende zoönose uit Nederland komen heel onwaarschijnlijk en één van de belangrijkste reden is ondanks dat Nederland relatief veel dieren heeft. Het is niet meer dan één procent, laat staan de bevolking. Wat wat een een kwart weer eens een niet meer dan drie promille.

[0:12:07] Dus dat is wel heel belangrijk om bij de in goed in de gaten houden.

[0:12:12] De.

[0:12:14] Belangrijkste risicofactoren hebben we hier samengevat voor Nederland. Het contact met wilde dieren, vogels en knaagdier en de landbouwhuisdieren,

[0:12:24] de internationale handel en transport van wilde en gehouden dieren en de verspreiding van de zoönosen tussen veehouderij waar we net over gehad hebben.

[0:12:33] Dat is meer voor de verspreiding dan één en twee gaat veel meer over de introductie van nieuwe virussen of nieuwe ziekteverwekkers

[0:12:43] voor internationaal. De belangrijkste risico's zijn de markten met levende dieren waar allerlei dieren bij elkaar komen van verschillende geografische gebieden die hebben bij elkaar. De Patty en mix en die gaan weer terug en daarmee de verspreiding vindt plaats

[0:13:01] van mijn ervaring in China en in Egypte. Er waren heel belangrijke plaatsen waar de verspreiding van de ziekte verwekkers plaatsvond,

[0:13:10] het internationaal transport van wilde dieren en landbouwhuisdieren en een contact of moet natuurlijk ook in internationaal tussen wilde dieren en de landbouwhuisdieren.

[0:13:21] We hebben ook naar de andere risicofactoren gekeken.

[0:13:25] De biodiversiteit. De de veranderd landgebruik en klimaatverandering. Maar dat is veel complexer en moeilijker en ik wil je hier in het rapport staat het in de een vrij veel details. Maar om eventueel te zeggen over de grotere biodiversiteit.

[0:13:43] We zijn een studie die ze enerzijds aanstond dat een grotere diversiteit aan ziekte goed diversiteit ook grotere aantal ziekteverwekkers heeft, maar er zijn ook studies die het andersom zeggen. Die zijn ervan als je een grote diversiteit heeft dan heb je een verdunning factor en daardoor zijn er minder.

[0:14:00] Dus het is echt heel complex daarover

[0:14:03] veranderd landgebruik. Er zijn wel meer aanwijzingen voor van op het moment dat je de ontbossing hebt en rivaal ding. Dat heeft zeker wel gevolgen voor de voor zoönose risico's hetzelfde voor klimaatveranderingen, met name de factoren is verwachten dat dat de als muggen en andere factoren dat met de opwarming van de wereld dat die factoren zich op andere gebieden zullen gaan verplaatsen en daardoor ook weer een risico zullen zijn,

[0:14:30] maar belangrijkste de de kon ik zo meteen er later op terug. Dit moet duidelijk worden gemonitord van wat er gaande is en hoe de een de gaten best een gaten kunnen houden.

[0:14:41] Nu wil ik al richting de de aanbevelingen gaan eerst drie keer een aanbeveling die een beetje op hoger niveau zitten. Wat we wel belangrijk vinden is dat vraagstukken over dieren en mensen die moeten op een in het geheel worden bekeken

[0:14:59] en niet alleen maar naar dieren en mensen maar ook kijken naar de planten en naar de omgeving en daardoor de wanhoop. De groots, de handelen wanhoop benadering is enorm belangrijk. Je ziet internationaal ook veel meer gebeuren in elke reviews wat ik momenteel zie ook gerelateerd aan de kolf. Het komt door wanhoop protest komt duidelijk naar voren als dat zo zullen wij ook zeggen van als je vraagstukken als deze hebt moet je wel naar het hele plaatje kijken. Wij hebben ons gehouden aan de zoönosen aan infectie gedeelte. Maar om een voorbeeld te noemen en Arjan zal altijd heel duidelijk gezegd van als je geen infecties moeder moet je heel Nederland asfalteren makkelijk schoon te houden. Maar dat is een wereld waarin we leven.

[0:15:39] Daarom moet je gaan vergaan gedenk van wat van wereldbol. We gaan leven en daar zitten ook. Je kunt niet een wereld leven zonder risico's en dit gedeelte is heel belangrijk ik echt aanraden voor de Nederlandse overheid het algemeen om daar op die manier te gaan kijken.

[0:15:54] Een ander gedeelte overkoepelt nationaal plan voor parade respons. Nederland heeft plannen

[0:15:59] en je kunt ook duidelijk de draaiboeken die je hebt en de richtlijnen van het RIVM. Heel veel dingen zijn best goed beschreven, maar het is ook weer zo van bedenk dat je toch even goed moet kijken of alle onderdelen wel goed zijn geregeld. De wetgeving. Da's trouwens ook iets van de internationale opkwam. Als je kijkt naar de internationals help ik lees review kwam heel duidelijk uit dat met name Europese landen hadden niet altijd de wetgeving al klaar voor de volgende pandemie

[0:16:27] en dat is een van de reden waarom we een noodwet en kwamen enzovoort. Andere landen en landen waar ik destijds ook werk in Azië. Die hadden een aantal van die werd al veel pand klaar klaarliggen enzovoorts. En dat zijn dingen waar we denken dat een ook in zo'n plan moet worden meegenomen. Ook de aandacht voor de rol van landbouwhuisdieren, gezelschapsdier en wilde dieren in introductie en verspreiding en applicatie van ziektewet verwekkers is heel belangrijk in zon plan.

[0:16:55] Het andere de zoönose geletterdheid.

[0:16:58] Ik denk dat we allemaal weten via de Covent. Hoe belangrijk is dat je in contact blijft met de community

[0:17:04] en wij zeggen heel duidelijk van die betrokkenheid van het brede publiek. Die moet nu beginnen. Je moet niet alleen maar zijn wanneer dingen gewoon fout gaan. Je moet nu daarmee bezig zijn

[0:17:15] en de zoönose geletterdheid zal ook de mogelijkheid geven dat je meer kennis in de maatschappij krijgt over wat wat zo nodig zijn en wat belangrijk is

[0:17:23] wat wel heel belangrijk is. Je moet wel doelgroep gericht doen en je moet het wel proportioneel houden en de juiste balans tussen de intensiteit van de voorlichting en de risico's. Dat is heel belangrijk en we vinden dat daar verkeer verder moet worden onderzocht. Maar om een paar dingen te noemen van de de kaartenbakken en de zwanger en de talkshow promotion. Wat een ziekte is is heel belangrijk. De zware niet de kratten bak ledig enzovoort. Er zijn een aantal hele concrete dingen die al kunnen worden gedaan en we vinden dat dat het doelgroep gerichte voorlichting heel belangrijk is om het om de juiste balans te hebben

[0:18:02] als je een andere keer een aanbeveling over gehad hebt, is de de vermeende dichtheid van bedrijven en aan het aantal dieren op bedrijven om efficiënter transmissie de er een factor kennen we allemaal. De effect factor gaat over de de infecties tussen bedrijven.

[0:18:18] Hier moet wel eerlijk zeggen van we vinden dat je moet

[0:18:22] modellen voor ontwikkelen om te komen tot de juiste waarde van de dichtheid enzovoort. Maar dat is iets wat we echt moet naam wordt gekeken omdat ook dan te kijken van hoe we die dit risico van de dichtheid van van bedrijven mee kunnen nemen.

[0:18:40] We hebben ook voorgesteld in en ons de aanbeveling om een jaarlijkse onafhankelijke zoönose risico een bioveiligheid stek te doen en om maar iets te noemen van de pluimvee en de wilde vogels is gerelateerd aan de aan de de volgende aanbeveling en de circulatie van ziektekiemen, zoals in de de varkensgriep, waarbij de zeugen gewoon voortdurend nieuwe binnengekregen en de tal van helemaal geschoond en daardoor blijf je circulatie houden van bepaalde virussen

[0:19:12] een een onderdeel neem ik aan dat de waarschijnlijk vragen of komen wat we ook hebben gezegd is van streeft naar dat pluimveehouderij de niet in gebieden komen waar watervogels komen komen als je naar de huidige vogelgriep kijkt dan is het toch wel op te merken dat het dat inderdaad dit risico de heel duidelijk geïdentificeerd advies dat er een duidelijke link tussen zit.

[0:19:38] De analyse van de zo'n is no sonos een risico voor nieuwe dierhouderij. De

[0:19:46] als je iets nieuws begint dan moet je gaan kijken van wat voor een risico dat nu heeft voor zoönoses. De insecten wordt bijvoorbeeld gekeken of als een proteïne gepleegd om de eiwitten aan te geven. Dan moet je gaan kijken wat voor zoönosen risico hebben de nou als je een bedrijf hebt waar de sneller uitbreidingen zijn, zoals met de geiten destijds gebeurd is, was een snelle uitbreiding, maar was de zoönose risico wel voldoende meegenomen en hetzelfde. Mijn nieuwe ontwikkelingen. De circuleren aan landbouw, maar ook over gesproken. Dat is kan ook bepaalde zoönosen risico's hebben we zeggen van analyseer die zoönosen risico's en wachten niet mee en handel daar nog wat eruit komt. De positieve klei van voor gezelschapsdieren is al iets wat al langere tijd gaande is geloof dat dat nu al veel progressie is gemaakt. Maar dat is wel belangrijk.

[0:20:38] Preventie blijft natuurlijk het beste en vaccinatie is een heel belangrijk toe. De vaccinatie is in vanwege financiële redenen is het al niet altijd makkelijk voor de veehouder om dat te gaan te overwegen, maar we denken dat daar heel duidelijk naar moet worden gekeken en misschien moet daar op een gegeven moment van een volksgezondheid perspectief moeten ook support komen. We geloofden ze echt in dat defect sinds de beter moet worden gekeken dat met name de differentieert in impact het van vaak ziens en of de de zogenoemde diva, diva fictie is heel belangrijk. Daarin kunnen zijn.

[0:21:17] De influenza vaccins voor voor alle veehouders en de andere die in contact zijn met met dieren is heel belangrijk. Dit is er staat een heel stukje. Ook in ons rapport over de is diersoorten wanneer difference dat mensen en dieren bij elkaar verschillende virus bij elkaar kunnen komen. Dat kan op een gegeven moment leiden tot een zogenaamde diersoort munt en dat zijn virussen die je liever niet wil hebben en daardoor moet je gewoon proberen dat te verminderen. De kans te verminderen en vaccinaties van veehouders en anderen die regelmatig in contact komen met pluimvee wilde vogels is heel belangrijk

[0:21:53] aan de monitoring kant wil ik toch even opmerken dat aan de veterinaire kant zijn een aantal dingen toch best goed geregeld.

[0:22:01] En dat is dat is het gaat wat centraal geregeld. Het informatie komt centraal wordt goed op gereageerd. En toch ook heel even duidelijk zeggen

[0:22:11] ik denk dat met de CNV en de van helpt ook belangrijk is alle data weer van verschillende sectoren bij elkaar komen

[0:22:17] en met name aan de humane kant dat het de real time web base reporting. Dat dat moet duidelijk worden geinteresseerd geintroduceerd. Ik zal er zo op terugkomen. Even nog aan de

[0:22:30] aan de de fit Amerikaan het de realiseerde systematisch en zo volledig mogelijk monteur van wilde dieren gebeurt wel iets maar het kan volgens ons systematische

[0:22:40] de monitor factoren. Volgens mij heel veel goede dingen gebeurde, gebeurt er al mee maar garandeert het nu dat het gewoon goed is en goed blijft.

[0:22:51] Het monitoren van gevolgen van de klimaat hebben we het al over gehad van dat is iets wat je heel duidelijk monitoren aan de humane krant zijn een aantal dingen die je nu kunt doen. Mensen worden opgenomen in ziekenhuis met

[0:23:04] ernstige luchtweginfecties. Wij vinden dat je dan ook moet gaan kijken wat is nou de veroorzaken van die luchtweginfectie moet systematisch gebeuren. Dat kan in ziekenhuizen kan dat nu meteen gebeuren en dat moet worden gebeuren en dan moet je ook weer gaan kijken. Het ziektekosten pakket. Daar zitten heel vaak de diagnostiek zit er niet in met name voor de eerste lijn moet de patiënt gaan betalen en wij denken van de volksgezondheid dat je er echt over moet gaan denken dat dit vanwege de volksgezondheid uit een ander potje moet komen. Bijvoorbeeld België komt het uit een ander potje komt dat het volksgezondheid potje omdat je graag wil weten van waar mensen nu van genezen worden en van de ziektekosten die doen een standaard treatment een syndroom treatment. En of vijfendertig van patiënten gaat het goed, maar we denken voor de volksgezondheid dat je daar eigenlijk meer moet gebeuren dat ze zelden voor de gerichte infectie serveren met uitgebreide microfoons onderzoek bij van over hebt

[0:23:58] en van de syndroom gedeelte. Hier is een gedeelte waar Nederland met de versnippering van de systemen. De informatie komt heel moeilijk bij elkaar

[0:24:07] en we denken dat alle syndromen die gerelateerd zijn aan longontsteking en encefalitis op een of andere manier bij elkaar moet komen

[0:24:17] en daar zijn uitdagingen met avc

[0:24:20] de zijn uitdaging met de versnippering, maar er moet naar worden gekeken.

[0:24:24] We hebben een referentie gemaakt in ons rapport als referentie twee, vijf, vijf. Wij denken dat heeft iemand anders geschreven die bij het RIVM werkt en dit onbegrip zegt als wij een real time web base reporting zouden hebben, zou via de humane krant zou twee jaar eerder de Q-koorts kunnen zijn ontdekt in tweeduizendvijftig plaats of tweeduizend zeven. Nou als dat zo is

[0:24:46] dan moet daar iets mee gebeuren met alle moeilijkheden die we hebben aan de games gaan met de haven geen dus wij dringen er echt op. Daar kijk dan naar kijkt er nou na. Maar ga ook over de visie naar bij de wetgeving van de zelfs al over een aantal experts hebben ons gezegd van als we naar de haalt visie gaan dan moet je de wetgeving wel aanpassen.

[0:25:09] Maar pas op tijd aan zodat je er ook echt in kunt opereren.

[0:25:13] De volgende sluit.

[0:25:16] Dit is mijn mijn laatste sluit

[0:25:21] terug naar de internationale afstemming dat de grootste kans dat de nieuwe zoönose buiten Nederland ontstaat, omdat het zo is, moet Nederland zich ook internationaal

[0:25:30] gaan inspelen en ook delen van wat Nederland allemaal goed doet. Er gebeuren veel dingen goede goede dingen in Nederland en moet je internationaal moet Nederland op inspelen, maar een duidelijke partner worden

[0:25:43] en wij denken dus dat dat dat dit moet moet moet toch een heel duidelijk aandachtspunt gaan worden. Maar even over een paar concrete dingen gaan werken aan het terugdringen en het beter reguleren van transport van levende en wilde dieren.

[0:25:59] Het begin maken met uitbannen van markten met levende dieren.

[0:26:03] Dat is misschien heel erg moeilijk maar ik durf wel te zeggen gelimiteerde succes geweest in de periode in China met de de vijf en een naar de saus in ieder geval in steden als Shanghai en Beijing waren er geen levende geen leven geen markten meer waar leven dieren werden gepresenteerd. Het was wel zo dat vijftig kilometer verderop. Het gebeurde. Dus het was nog steeds ineffectief. Maar die discussie moet gaan beginnen want het is een groot risico. Het ontwikkelen van een positieflijst, internationaal van diersoorten die internationaal getransporteerd kunnen worden en het werken samen met de u aan de reductie van transport van leven landbouwhuisdieren aan het onderzoek.

[0:26:46] De de even denken dat het heel belangrijk is dat de virussen

[0:26:51] over de gehele wereld moet worden gemept. Dan heb je een beter idee van wat zijn de virus loods in de hele wereld.

[0:26:57] Dan heb je al ben je al een paar stappen vooruit. Om te denken van wat er aan de hand is. Dat is een hele moeilijke agenda, maar we denken wel dat Nederland dat dat daar mee bezig moet om dat gaan doen. Die discussies zijn er internationaal ook bezig en tegen Nederland. Haar moeder en games.

[0:27:14] Het andere blijft heel belangrijk voor internationale uitwisseling. Als er geen snelle uitwisseling is van monsters en sequenties. Dan kun je niks. Een van de succes stories is dat in ieder geval

[0:27:27] de de sequenties van de cool fit werd op de elfde januari het gedeeld en daardoor kon diagnostiek worden gemaakt. Daardoor kon ik vroeg beginnen met effect ziens. Nou, in alle onderhandelingen. Dit is een heel belangrijk onderdeel dat niet moet verloren gaan. Anders is de wereld niet bij machte om goed te reageren. En nogmaals, we denken dat de zoönose preventie en paraatheid als een speerpunt van internationale samenwerking zou kunnen zijn en overigens is een speciale sessie van de de wereld. De World helden Sem die dat vindt plaats van achtentwintig november in december een aantal van deze onderwerpen komen daarvoor

[0:28:07] nogmaals, het is mijn laatste tijd voor. Dank Dank aan de expertgroep aan ons secretariaat, maar ook aan de consultatie en de bijdrage van andere experts

[0:28:17] Dankuwel.

[0:28:20] Is er van de zijde van de is tegen me nog iets toe te voegen. Aan de presentatie.

[0:28:24] Drink volledig geweest,

[0:28:25] Helder Dank

[0:28:27] dan geef ik nu de gelegenheid om een vraag te stellen ook met het oog op de klok. En dan een ieder een vraag en dan daarna de beantwoording van de zijde van breken dan en eens tegen me

[0:28:41] als eerste mevrouw van der plas van boer burgerbeweging.

[0:28:46] Dank u Dankuwel. Bedankt voor de toelichting op het rapport. Ik had een vraag over de vogelgriep

[0:28:56] in de pluimveehouderij sector wordt wel regelmatig pleit voor een preventieve ophokplicht in het trekvogels seizoen

[0:29:06] en ik vroeg me eigenlijk af hoe u daar naar kijkt of u daar ook voorstander van zou zijn

[0:29:14] en zo niet waarom niets en zo. Ja, kunt u dat toelichten.

[0:29:19] Hallo.

[0:29:20] Meneer de groot namens D zesenzestig.

[0:29:23] Dank u voor uw toelichting en voor uw indrukwekkende rapport

[0:29:29] zeer verstrekkend. Ik heb ook een heel praktische vraag in de Raad van waar je moet ergens beginnen dus inderdaad vogelgriep. Hoe ga je dat dat aanpakken. Kun je daar zijn die vaccinaties zijn die al beschikbaar op de markt zou je daar kunnen beginnen. Want om meteen bedrijven te verplaatsen uit waterrijke gebieden lijkt me nogal lastig. Zeker in Nederland. Maar is daar de vaccinatie naar maakten rijp en zou dat kunnen worden ingevoerd.

[0:30:01] Dank u.

[0:30:01] Mevrouw vestiging, namens de partij voor de dieren,

[0:30:04] Dank u wel, voorzitter, en we zien de laatste weken opnieuw veel uitbraken van het vogelgriepvirus en bijna een kwart miljoen dieren is die ook waren opgehokt vergast in de afgelopen twee weken en dit jaar is het virus waarschijnlijk jaar ons aanwezig gebleven in Europa. De grootste nachtmerrie is dat er een uitbraak plaatsvindt in gebieden met zeer hoge concentraties van pluimveebedrijven, zoals de Gelderse vallei en het gebied rond rondom Venray rij en rondom weert en in tweeduizend drie zagen we al dit nachtmerrie scenario s. Mijn vraag is. We weten dat toen dertig miljoen dieren werden vergast. Mensen werden ziek en veearts is overleden en zijn er sindsdien significante verbeteringen doorgevoerd in het voorkomen van vogelgriep uitbraken of lopen we nu opnieuw dit risico en is er sindsdien iets gedaan met de belangrijke aanbeveling om die grote concentraties met pluimveebedrijven te verminderen.

[0:30:58] Hartelijk Dank. De heer van kampen namens de VVD.

[0:31:01] Dankuwel voor de briefing en voor uw rapport zeer zeer interessant en en dat leidt bij mij tot een tot een vraag over een een wat meer historisch perspectief kunt u is beschrijven hoe die omvang van van de veestapel op landbouwbedrijven. Die is laten we de periode negenentachtig tot nu pakken. Die is vrij grillig al dan niet door door overheidsingrijpen.

[0:31:25] Kunt u de ja eigenlijk de bevindingen die u heeft opgeschreven in uw rapport eens in een historisch perspectief plaatsen en hoe of dat ook in het verleden van toepassing was of dat dat mogelijk door andere factoren urgenter of eigenlijk al altijd al zo was.

[0:31:45] Dat hoor ik graag.

[0:31:47] Dank dan heeft

[0:31:50] ook de hier tijdens een in gebeld en hij is terug op een vertegenwoordigd pvda.

[0:31:57] Ik weet niet of hij op deze wijze contact hebben want ik zie hem niet in beeld. Maar ik geef u graag de gelegenheid om een vraag te stellen als dat.

[0:32:05] De mogelijk is.

[0:32:08] Ja dat is mogelijk. Volgens mij Dankuwel. Voorzitter, ik ben inderdaad in gebeld en Dank voor de presentatie een heel belangrijk stuk werk. Mijn vraag was zijn uw presentatie ergens dat het risico op een uitbraak in Nederland heel erg klein is omdat ze een klein percentage van de wereldwijde vee houden en nog kleiner percentage van de wereldwijde bevolking dus in absolute termen snap ik dat dat risico kleiner is. Maar hoe zit dat relatief want relatief gezien hebben we wel veel mensen best veel dieren op een klein oppervlak. Dus is dat

[0:32:40] relatief gezien een hoog risico in Nederland omdat er een uitbraak is u daar iets over zeggen.

[0:32:48] Dank met uw welnemen stel ik als vertegenwoordiger van de SGP ook nog vragen en dan sluit ik me eigenlijk af bij de vraag van collega van kampen. In hoeverre is de omvang en de intensiteit van het landbouwbedrijf mede risico voor of risico drager van

[0:33:11] voor het van het voorkomen van zoönosen.

[0:33:15] Ik zet de voorzitters pet weer op en ik geef graag de heer Baker dan de gelegenheid te reageren en we hebben al afgesproken van verdeel de vragen maar om de u beide. U hebt er beter inzicht in wie welke vragen het beste kan beantwoorden

[0:33:31] en ik geef u graag van gelegenheid.

[0:33:33] Dankuwel. Deze vragen bijna allemaal bij Arion een expert in dit gebied.

[0:33:41] Er komt er toch nog aan het woord.

[0:33:44] Er was al bang voor zeggen. Je kunt wel alleen maar

[0:33:48] dus Dank hiervoor.

[0:33:52] We beginnen met de vraag van mevrouw van der plas van zou je vogel zou de ophokplicht eigenlijk niet preventief moeten doen. Denk dat ik daar toch niet zo'n voorstander van bent want we kunnen er redelijk goed timen wanneer dat is

[0:34:03] het is ook niet zo geweest denk ik in de als je de afgelopen jaren vanaf twintig, veertien bekijk dat het nou per se de uitloop bedrijven geweest zijn die steeds het eerst getroffen zijn geweest. Dit jaar toevallig wel maar

[0:34:14] maar de jaren daarvoor daarvoor niet.

[0:34:17] Dus we kunnen we kunnen redelijk goed inschatten wanneer de wanneer de eerste uitbraken zijn de zijn vaste prik bijna de helft oktober kunnen we de klok helaas gelijk op gelijk zetten. En ja ik denk dat dat op zich ook vroeg genoeg is om dan pas die preventieve ophokplicht in te stellen, vooral ook omdat je geen idee hebt van Hoelang het duurt vorig jaar hebben we acht maanden de kippen opgehokt geheugen had zitten. Dat is denk ik. Maarja, ons reden genoeg om het onderzoek zeker niet te vroeg mee te beginnen als antwoord daarop. Dus ik denk dat dat beter op basis van de risicobeoordeling kan zijn van de hebben. Wat is het risico op uitbraken in

[0:34:54] in de ons omringende landen in ons eigen land. En wat wat zien waar wilde vogel sterfte en ook daar zie je echt dat die monitoring wel steeds beter komt. We weten nu bijvoorbeeld al dat het virus wat nu in Nederland circuleert dat het in september in in Rusland voor het eerst is waargenomen op moment dat die internationale monitoring nog beter wordt, dan kunnen we denk ik het nog gerichter gaan doen.

[0:35:16] Goed.

[0:35:18] Dan de vraag van de heer de groot over over vaccinatie. Ja kijk ik ben vanaf tweeduizend driehonderd een warm pleitbezorger van van vaccinatie en daar dus voor mij misschien wel de grootste ergernis dat dat dossier zo weinig opschiet.

[0:35:33] Heel stiekem in mijn dromen. Maar het is natuurlijk niet echt. Dan hoop ik soms dat je paar heel erg gevolg. Dit jaar achter elkaar krijgt, zodat de druk Europees heel sterk wordt, zodat er echt gevaccineerd gaan worden. Maar dat doe ik alleen maar stiekem.

[0:35:45] Het is met vaccinatie eigenlijk al een aantal jaren dat we in een soort patstelling zitten dat we de zijn een aantal vaccins tegen vogelgriep op de markt daarvan weten we dat ze in het laboratorium condities effectief zijn ook effectief in het in het stoppen van transmissie met een. Er waren er kleine een. Maar we weten ook van diezelfde vaccins dat er

[0:36:06] dat ze diezelfde effectiviteit in het veld niet hebben met de dieren vaccineren in het veld en we toen diezelfde experimenten met dieren. Dan kunnen we diezelfde effectiviteit niet vinden.

[0:36:15] Nu is er wat licht aan de horizon dat de wat nieuwe generatie vaccins zijn waar we mee denken meer effect van mogen verwachten. Ik denk dat dat nu de hoogste tijd is om daar ook stappen internet in te maken om dat te gaan proberen want ik denk je kunt zeggen er zitten wat risico's aan vaccineren. Maar ik denk dat de huidige situatie waarbij werken sinds tweeduizend veertien al steeds introductie van vogel verval van vogelgriep via wilde vogels hebben en omdat het virus onderdeel de vogels blijft circuleren is er ook niemand van de deskundigen die verwacht dat dat de komende jaren veel zal verbeteren is jaar zitten we nu ook in een uitzichtloze situatie anders die niet niet duurzaam is, omdat we dan bedrijf moeten blijven ruimen. En daarnaast eigenlijk consumenten zitten te bedotten die we uitloop eieren verkopen terwijl die groot deel van het jaar binnen zitten. Dus die op dit dossier moet echt vaart gemaakt worden. Het minst. Het ministerie van LHV wil dat ook en ik heb het idee dat er in in Europa wat beweging komt omdat ook de EFSA daarin om advies gevraagd is.

[0:37:16] Dus dit seizoen zal het nog niet zijn. Maar er zit wel beweging in.

[0:37:20] Dan.

[0:37:23] Een verhelderende vraag van de heer de groot.

[0:37:26] Dank u. Voorzitter wat u noemt. Europa kan Nederland dat ook zelfstandig besluiten zonder dat er dat dat handel implicaties heeft.

[0:37:33] Dat laatste. Daar ben ik geen expert in. Dus de de Europese richtlijnen geven mogelijkheden om vaccinatie in te zetten. Maar ja. In welke op welke wijze daar de handelspartners op gaan reageren. Want dat is denk ook steeds de remmen geweest om het niet te doen. De pluimveehouders zouden het ook best willen.

[0:37:50] Kijk ik vind het op verjaardag altijd lastig uit te leggen dat we twee ziektes hebben in pluimvee, namelijk Newcastle. Precies waar we de pluimveehouders verplichten te vaccineren en en vogelgriep kwamen ze verbieden te vaccineren.

[0:38:06] Er zijn natuurlijk al online regelgeving voor maar op op verjaardag is het lastig uit te leggen. Dus ik denk dat we wel zelf kunnen doen. Maar de de angst is dat Duitsland onze eieren niet meer afneemt. Dus dat dat is iets wat geregeld.

[0:38:22] Ik weet niet Sorry.

[0:38:24] Mevrouw vestiging, ook een verhelderende.

[0:38:25] Vraag jij Dankuwel een hele korte kunt u bevestigen meneer Stegeman, dat met alleen vaccinatie werd dan nog niet zijn. Dan kan niet.

[0:38:32] De bevestigen. Ik denk dat de de situatie in in delen van de wereld waar gevaccineerd wordt dat ook duidelijk aangeeft. Dus voor mij is vaccinatie is. Jij blijft een combinatie van vaccinatie. We hebben een goede cv en erop zitten en dat kan met de diva strategie, zoals

[0:38:48] de beter dan die net uitgelegd heeft. En daarnaast blijft ook Bayer security daarin belangrijk dus met dit dit drietal denk ik dat je een hele goede slag zou kunnen kunnen maken in die combinatie.

[0:39:00] Vervolgens de de beantwoording,

[0:39:01] Ik probeer dat te doen met u goed vinden dan

[0:39:07] de de de de vraag van de. We hebben nu alweer tweehonderd vijftigduizend dieren geruimd en we hebben geluk of geluk klinkt een beetje moeizaam natuurlijk. Maar dat we nu door de door de introducties vanuit de wilde watervogels eigenlijk de introducties. Mijn naam hebben in gebieden waar niet heel veel pluimvee zitten omdat die van oudsher op de zandgronden zitten in de Gelderse vallei en zuidoost zuidoost Nederland. Ja. Wat zou er gebeuren als dat daar ook weer komt. Dat is denk ik. Een van de aanbevelingen ook in het rapport dat wij dat ook gewoon graag zouden zouden willen weten.

[0:39:40] Het is voor mij moeilijk te voorspellen wat dat wat dat zou zijn omdat er in de tussentijd natuurlijk niet een heel sterke afname van het aantal stuks pluimvee plaatsgevonden heeft,

[0:39:50] wat vooral vooruitlopend op de vraag van de heer van kampen ook

[0:39:54] maar wel een enorme terug een terugloop van het aantal bedrijven wat het is dus met andere woorden de gemiddelde bedrijfsgrootte is enorm toegenomen, maar het aantal bedrijven is is afgenomen, waardoor in een optimistisch beeld. De afstand tussen bedrijven ook afgenomen is en de zitten wat we noemen niet lineair verband tussen de verspreiding tussen bedrijven en

[0:40:14] en de bedrijfs grote waardoor het waardoor het eigenlijk zo is dat ook met dat je hetzelfde aantal dieren op een

[0:40:22] kleiner aantal

[0:40:23] bedrijven huisvesten je eigenlijk minder verspreiding tussen bedrijven hebt en dat mis je ook een beetje voert uit

[0:40:31] de de vraag van de heer van kampen en en ik denk dat dat ook de reden is waarom we in dit rapport nadrukkelijk hebben staan dat je bij de herinrichting ook op basis van stikstof. En wat voor dossiers u allemaal niet meer op

[0:40:46] de tafel krijgt ook hier rekening mee moet gaan houden. Want op moment dat we helemaal terug gaan naar weer heel veel kleinschalige bedrijven, dan is dat ook niet de oplossing. Als je bijvoorbeeld nu naar de varkenshouderij kijkt dan hebben we

[0:40:57] op de piek hadden we vijftien miljoen dieren nu nog ongeveer twaalf miljoen op vierduizend bedrijven. Dus die situatie was in negentien, zestig, dat de twee miljoen dieren waren op

[0:41:07] honderd, dertig, honderd vijfendertigduizend bedrijven. En toen was het toch aanmerkelijk meer verspreiding tussen die tussen die bedrijven dus om goed te kijken naar de balans tussen tussen de dichtheid van bedrijven in in ingreep in gebieden en de

[0:41:20] en de bedrijfsgrootte is een is een heel belangrijk. Want kijk dit klinkt dan optimistisch. Want dan zou je zeggen maar ja God we moeten die bedrijf zo groot mogelijk maken want dan hebben we het probleem opgelost. Dat is ook niet het geval. En daar zit bijvoorbeeld het beeld van de varkenshouderij bij met het met het voorbeeld varkensgriep. Wat denk ik. Een andere is die we heel nadrukkelijk op het netvlies moeten hebben. Daar was het vroeger zo toen ik toen ik begon als afgestudeerde dierenarts op op varkensbedrijven was het zo dat je naar griepvirus kwamen binnen dat de golf van griep op de bedrijven en dan ging het virus weg terwijl nu zijn de bedrijven zo groot geworden dat die virus blijven circuleren en dat geeft weer weer nieuwe risico's. Dus de balans tussen enerzijds de bedrijfsgrootte en de dichtheid van bedrijven in een regio. Dat is denk ik van heel cruciaal belang.

[0:42:08] Droom,

[0:42:14] Ben ik even.

[0:42:16] Details. Misschien is het handig als hij dan even als u even de vraag herhaalt. Sorry.

[0:42:23] Ik had er al een beetje aan. Maar ik weet niet of die nog meer.

[0:42:25] Van kampen.

[0:42:27] Ja. Eigenlijk was dit wel inderdaad waar ik naar op zoek was en echt mijn de vraag zijn en in alle berichten zonder de adviezen te bagatelliseren. Want die zijn heel belangrijk, maar zegt u daarmee ook eigenlijk dat de situatie in de adviezen die u nu geeft

[0:42:42] eigenlijk ook veertig jaar geleden al gegeven hadden kunnen worden en dat die situatie

[0:42:48] misschien toen net zo nijpend al was.

[0:42:51] Ja. Sterker nog ik denk dat we die na veertig jaar geleden misschien niet maar twintig jaar geleden ook al wel gegeven hebben. Dus ik heb dat zelf in ieder geval gedaan naar de vogelgriepepidemie in tweeduizend drie.

[0:43:01] En die.

[0:43:05] Dat komt omdat het een samenspel is tussen inderdaad bedrijfsgrootte het bedrijf dichtheid en en van ja wat we dat de bar security noemen die die zaken bij elkaar. Dus het aantal contacten wat er is tussen bedrijven en er is best een hoop gebeurd na de varkens pest epidemie is het aantal bedrijven waar je je varkens van mocht kopen kopen is verminderd. We hebben dus heel veel geïnvesteerd in interface en monitoring, zoals de heer Baker dan aangegeven is. Ik kan me herinneren dat bij de eerste vogelgriepepidemie eigenlijk niemand wist hoe je nu zo snel dieren dood moest maken. Ja. Het klinkt heel macaber en bèta meer dan een week over gedaan dat dat dat proces is enorm enorm versneld is aan die kant wil maar gewoon naar de onderliggende structuur van de veehouderijen had dat denk nog wel iets iets iets meer gekund en dat is denk wat we hier adviseren

[0:43:52] en met met name om om ook gewoon rekening mee te houden. Want misschien heb je straks voor

[0:43:57] voor stikstof of wat dan ook de de neiging. Dat zegt dat ik kan toch beste die bedrijven allemaal op een industrieterrein bij elkaar zitten zetten vanuit de perspectief van de zoönose en de verspreiding tussen bedrijven, zodat een heel slecht idee zijn.

[0:44:12] Daar is mijn vraag eigenlijk ook mee beantwoord. De vraag van de heer Thijssen nog en als ik hem even samenvatten in. Ik hoor graag de heer Thijssen. Als ik het niet goed doe. Eigenlijk is de kern van de vraag is het risico op een uitbraak in Nederland ook klein in relatief opzicht

[0:44:32] tegen me. Ik hoorde de eisen niet. Dus de is tegen me.

[0:44:37] In relatief opzicht. Dat is.

[0:44:40] Ik kijk met risico is het altijd maar Oei, Oei je ernaar kijkt in deze zin. Zoals de je beker dan dat net verteld heeft. Gaat het om een om een absoluut risico.

[0:44:50] Dan kun je ook de de wereld.

[0:44:53] Ja bekijken daar welke plekken dan relatief het hoogste risico hebben

[0:44:57] en dat kun je bijvoorbeeld doen. Dat is in kaartjes van gedaan door de dichtheid van dieren te transporteren op de dichtheid van mensen en dan van daaruit zul je zien dat Nederland een rode vlek heeft, net zoals andere stukken in westeuropa en ook China en zodat dat hebben

[0:45:12] en dat de dus in die zin zal het is het relatieve risico hier hier hoog en ik wil ook graag even toe voegen aan aan aan het punt van dat kleine risico wat er dan absoluut is want kijk als ik mijn geld ergens op zou moeten zetten, dan zou ik zeggen dat de volgende pandemische virus ontstaat buiten Nederland omdat daar gewoon meer meer wilt is en meer en een ander soort van contact. Maar ik denk niet dat het Nederland ontslaat van om te zorgen dat je zelf de zaken goed voor elkaar. De tent. Want dezelfde discussie zouden we bij het klimaattop kunnen hebben dat we zeggen jouw God het beetje C O twee. Wat wij hier nu produceren. Dat Sanders toch niet redden van de van de zeespiegelstijging in in eenentwintig in eenentwintig, honderd. Toch hebben wij ook al ook al zijn hebben een kleine bijdrage. De verantwoordelijkheid om dat te doen en dat is op dit dossier denk ik precies hetzelfde. En ook omdat we hier denk ik een unieke kennisinfrastructuur hebben die ook gewoon goed kan zijn bij het helpen bij het vinden van oplossingen en vervolgens ook die weer internationaal op de op de agenda kan zetten en en daardoor een veel grotere impact kan hebben dan wat wij hier in dit land alleen doen.

[0:46:17] Helder.

[0:46:18] Dank voor uw toelichting. Ik kijk op de klok en zie dat de tijd overschreden hebben.

[0:46:23] Maar mag ik nog een nog een bedoel voorheen dan? Uiteraard is er gelegenheid toe dat de heer beker heel terecht aangaf dat we

[0:46:32] dat de helft benadering enorm belangrijk is en waar ik in deze tijd een beetje bang voor bent en zitten zeggen ja de als dierenarts. Maar dat wil ik nu ook even doen

[0:46:41] dat de de er veel aandacht komt op de risico's van dieren voor de mensen want we hebben een pandemisch virus en we hebben heel veel aandacht voor het klimaat. Want we zitten daar met enorme grote op opgave zorg ervoor dat het dier, het diergezondheid en de dierenwelzijn niet in de mangel komt van die twee van die twee hele grote opgaven die we hebben en dat is enerzijds omdat we in de wet hebben staan dat de dier een intrinsieke waarde heeft en daardoor onze bescherming verdient, maar anderzijds ook omdat we gezien hebben bij een aantal van de grote gezondheidscrisis die we hebben antibiotica Q-koorts. Nu de varkens influenza dat dat in eerste instantie gewoon pure diergezondheid problemen leken waar we dan de handen van af kunnen houden. Maar uiteindelijk toch die impact op de humane gezondheidszorg gaan hebben. Dus zorg ervoor dat de dier niet klem kunt komt tussen de belangen van mens en het milieu.

[0:47:29] Dat leek mij een heldere en eenduidige oproep. Dank ervoor dat u de microfoon.

[0:47:36] Ik denk dat we hiermee kunnen afsluiten. Dank voor uw informatieve en stimulerende betoog en.

[0:47:46] Beantwoording. Dat heeft echt.

[0:47:49] Een meerwaarde hiermee zeker gehad. Ik wilde collega's danken voor de inbreng van de vragen en allen die dit programma verder op afstand hebben gevolgd, ook hartelijk danken, evenals ondersteuning. Ik sluit deze technische.

[0:48:05] Vink,

[0:48:07] Er is nog een macro komen vraag van mevrouw vestiging.

[0:48:10] Voorzitter, het was eigenlijk ook een afsluiting, want ik sprong meteen in het onderwerp. Maar ik realiseer me dat ik vergeten ben om ook te danken voor uw toelichting en voor uw harde werken voor dit belangrijke onderwerp.

[0:48:24] Kijk dat is altijd een

[0:48:26] aanvulling die we in Dank aanvaarden. Dank daarvoor.