Tuinbouw, visserij en biotechnologie

[0:00:02] Goedemiddag. Ik open de vergadering.

[0:00:09] Van harte welkom bij het commissiedebat tuinbouw, visserij en biotechnologie...

[0:00:13] van de vaste Kamercommissie, landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur.

[0:00:17] Hartelijk welkom de mensen op de publieke tribune...

[0:00:20] en de mensen die thuis het debat volgen via de livestream.

[0:00:24] Natuurlijk ook hartelijk welkom de mensen van de leden van de vaste Kamercommissie...

[0:00:30] en natuurlijk onze bewindspersonen, de heren Rummeni en de heer Janssen.

[0:00:38] Dit commissiedebat duurt tot kwart over vijf.

[0:00:42] Dat klinkt dat we vrij lang tijd hebben, maar de praktijk leert dat het soms wel eens wat uit wil lopen.

[0:00:47] Ik wil het eigenlijk zien te voorkomen, want na dit commissiedebat hebben we ook weer een technische briefing.

[0:00:53] Die staat ook op tijd, dus ik wil proberen de tijd een beetje in de gaten te houden.

[0:00:58] We hebben een spreektijd per fractie van vijf minuten en in de eerste termijn vier interrupties.

[0:01:05] Gaat u daarmee akkoord?

[0:01:08] Nou, dan kunnen we, denk ik, snel beginnen en dan geef ik het woord aan de eerste spreker

[0:01:11] van de zijde van de Kamer, de heer Vlag van de fractie SGP.

[0:01:16] Meneer Vlag, u heeft het woord.

[0:01:17] Ja, voorzitter.

[0:01:17] Ik ga u ook helpen, want na een deel van de eerste termijn moet ik, zowel als de heer

[0:01:23] Grimwis, weg naar de financiële beschouwingen, dus dat scheelt voor de doorlooptijd misschien

[0:01:26] ook wat.

[0:01:28] Voorzitter.

[0:01:28] Het nieuwe kabinet heeft voedselzekerheid hoog in het vaandel staan en zelfs in de naam

[0:01:33] van het ministerie.

[0:01:34] Heel goed.

[0:01:34] Ook voedsel uit zee en uit de kas hoort daarbij.

[0:01:38] We moeten de schouders zetten onder verdere verduurzaming met behoud van de voedselvoorziening.

[0:01:42] Ik wens de nieuwe bewindspersonen daarbij veel wijsheid en zegen toe.

[0:01:47] De visie voedsel uit zee bevat goede aanknopingspunten, maar bleef wat vaag.

[0:01:51] Het regeerprogramma wijkt maar twee alinea's aan de visserij.

[0:01:55] Ik wil graag wijzen op de inbreng van het Visserij Innovatie Netwerk voor de visserijvisie.

[0:02:00] Daarin wordt scherp aangegeven wat nodig is om visserijbedrijven toekomstperspectief

[0:02:04] te geven? Onder meer flexibiliteit in regelgeving, zodat kotters makkelijker kunnen schakelen

[0:02:10] tussen visserijmethoden. In ruimtelijke procedures verankeren dat voor de visserij belangrijke

[0:02:15] gebieden opengehouden worden. Een soort ruimtelijke ordening op zee, zeg maar. Hoe gaat de staatssecretaris

[0:02:21] dit oppakken? Wat wordt zijn inzet voor de Pulscor? Daar hebben we ook het een en ander

[0:02:25] over gehoord. Gaat het kabinet voorkomen dat windparken worden neergezet in visrijke gebieden?

[0:02:31] De aanlandplicht in combinatie met cameratoezicht wordt onwerkbaar.

[0:02:36] Voor Nederland belangrijke uitzonderingen zijn opnieuw voor een paar jaar gehonoreerd,

[0:02:40] maar daarna?

[0:02:41] Ik vraag de staatssecretaris zich hierbij niet neer te leggen en samen met andere lidstaten,

[0:02:46] waaronder België, op te trekken om onwerkbare regels aangepast te krijgen.

[0:02:51] Kies voor een registratieplicht.

[0:02:54] Verplicht ongewenste bijvangst aan boord te houden, terwijl het anders nog overlevingskans

[0:02:58] heeft. En dan nog een camera erbij zodat je continu geobserveerd wordt. Dat moeten we toch

[0:03:02] niet willen. Werd een bedrijf als Geemoer maar eens zo in de gaten gehouden.

[0:03:08] Dan het tonquotum. Mijn allereerste motie op de allereerste dag dat ik Kamerlid was ging

[0:03:13] over de enorme korting op het tonquotum. Onze vrees werd bewaarheid. ICS heeft aangegeven

[0:03:18] dat die korting volkomen onterecht was. Wat doet de staatssecretaris voor een tussentijdse

[0:03:25] kwotenbijstelling, hier is ook het Verenigd Koninkrijk voor nodig.

[0:03:29] Is hij al in Londen geweest? We horen veel over Brussel, maar in

[0:03:31] dit geval mag u dus ook een ticket boeken naar Londen.

[0:03:35] Misschien heeft u dat al gedaan. In het voorjaar heb ik samen met

[0:03:38] enkele collega's een motie ingediend om ervoor te zorgen dat de

[0:03:41] garnalenvisserij zo min mogelijk geraakt zou worden door de

[0:03:44] natuurcompensatie bij de voordelta. Die vissersmannen hebben part

[0:03:48] nog deel aan de aanleg van de tweede maasvlakte.

[0:03:51] Wat is daarvan de stand van zaken en blijven voor de visserij

[0:03:54] belangrijke gebieden inderdaad buiten schot, met compensatie buiten de voordelden.

[0:04:00] Voor het voortbestaan van de garnalenvisserij is ook een natuurvergunning cruciaal.

[0:04:06] Stikstofrekenmodel Arius is niet gezichtbevonden.

[0:04:08] Dit kan niet blijven voortsudderen.

[0:04:11] Een koude sanering zal voorkomen onterecht zijn.

[0:04:14] De stikstofuitstoot van garnalenkotters valt in het niet bij de uitstoot van voorbij stomende containerschepen.

[0:04:20] Bedrijven aan wal kunnen terugvallen op een stikstofreferentie uit het verleden.

[0:04:24] En dan garnalenvissers dwarsbomen omdat ze geen exacte vaargegevens uit het verleden kunnen overleggen,

[0:04:28] terwijl bekend is dat ze gewoon rondvoeren.

[0:04:31] Blijft tenminste de subsidieregeling voor katalysatoren openstaan voor bedrijven

[0:04:37] die eerst duidelijkheid nodig hebben om hun financiering rond te krijgen.

[0:04:41] Laten we zuinig zijn op onze eigen garnalenvisserij.

[0:04:44] Er worden in Europa veel garnalen geïmporteerd uit Zuidoost-Azië.

[0:04:48] En daar is vaak sprake van uitbuiting en milieuvervuiling.

[0:04:51] De SGP kiest wat dat betreft voor de Hollandse ganaal.

[0:04:55] Dan iets over ETS 2.

[0:04:57] Voor tuin dus staat veel op het spel.

[0:04:59] Het vorige kabinet heeft verschillende lastenverzwaringen doorgevoerd en er komt een bijmengverplichting

[0:05:04] van groen gas bij.

[0:05:06] En wordt de glastuinbouw mogelijk aan het CO2-emissiehandelssysteem toegevoegd.

[0:05:10] Dat laatste wil ik graag voorkomen.

[0:05:12] Het is niet nodig om de klimaatdoelen te halen en jaagt de sector onnodig op kosten.

[0:05:17] Ziet de tuinbouwstaatssecretaris het probleem en gaat hij er met collega Hermans voor zorgen

[0:05:22] dat de glastuinbouw buiten ETS2 gehouden wordt, net zoals in België en net zoals bij de visserij?

[0:05:28] Ik snap dat het lastig kan zijn qua uitvoering, maar gasleven en garanties geven aan dat het

[0:05:33] mogelijk is.

[0:05:35] Dan groenten en fruit en dan nog een slot, voorzitter.

[0:05:38] Betaalbare groenten en fruit helpt om Nederland gezond te houden.

[0:05:40] Importeurs van groenten en fruit moeten echt de onnodige kosten in rekening brengen.

[0:05:45] Ze zijn hier verplicht om residuanalyses uit te laten voeren

[0:05:47] bij het Nationale Referentielaboratorium.

[0:05:50] In andere EU-landen zijn ook commerciële laboratoria aangewezen

[0:05:53] die dit mogen doen.

[0:05:54] Sterker nog, Vlaamse importeurs schakelen nu Nederlandse laboratoria in.

[0:05:59] Het aangewezen lab in Nederland rekent veel hogere tarieven

[0:06:02] dan commerciële labs.

[0:06:03] Het maakt groente en fruit onnodig duur.

[0:06:07] En dat aanpakken is wellicht sneller en handiger dan iets doen met de btw.

[0:06:12] Waarom bieden wij geen ruimte voor commerciële laboratoria?

[0:06:15] Tot slot.

[0:06:16] Steeds meer planteigenschappen worden geclaimd onder het octroirecht, met een beroep op toepassing

[0:06:20] van technische processen.

[0:06:22] De Kamer heeft de motie van mijn voorganger Bisschop aangenomen om tegen deze ondermijning

[0:06:26] van het kwekersrecht in het geweer te komen, ook bij het Europese octroibureau.

[0:06:31] Er is een disclaimer om deze ondermijning tegen te gaan, maar dat werkt alleen als

[0:06:34] de bewijslast bij de octroihouder ligt.

[0:06:36] Gaan de bewindslieden hier samen met gelijkgestemde lidstaten bij het

[0:06:41] Europees Octroi Bureau op aandringen. Tot zover, voorzitter.

[0:06:45] Dank u wel, meneer Vlag. Het woord is aan meneer Grinwis van de ChristenUnie.

[0:06:49] Voorzitter, dank u wel. Eerst iets over visserij en dan iets over glastuinbouw.

[0:06:54] Voorzitter, ik begin dus met het onderrecht richting de kottervissers.

[0:06:57] Allereerst het veel te laag afgestelde tonquotum voor het lopende jaar.

[0:07:01] In zijn laatste maanden als minister van LNV heeft Piet Adema nog alles op alles gezet

[0:07:04] om dat kwotum naar boven bij te stellen, ook in Londen.

[0:07:08] En dan wel om dit jaar anticiperend op komend jaar meerdere tonken te mogen vangen.

[0:07:13] Heeft de staatssecretaris zijn strijd succesvol kunnen afronden in Europa?

[0:07:16] En zo niet, hoe gaat hij de wijsheid van de vissers voortaan beter meewegen

[0:07:20] bij het vaststellen van de jaarlijkse quota?

[0:07:23] Hoe dat ook zij, voor 2025 zien de ICES vangsadviezen er veel beter uit

[0:07:29] en reflecteren ze weer als van ouds de kerngezonde visstand in de Noordzee.

[0:07:36] Het tongquotum gaat na de missen voor 2024 zelfs met 177 procent omhoog.

[0:07:42] Wat zijn de economische gevolgen eigenlijk geweest...

[0:07:44] van de quotummissen voor onze tongvissers van dit jaar?

[0:07:48] Dat ze al grote klappen hadden gehad...

[0:07:50] als gevolg van de hoge energieprijs, het verbod op het pulstuig en de brexit.

[0:07:54] En wat doet de staatssecretaris met de eerder aangekondigde quotumherziening?

[0:07:58] Wat mijn fractie betreft blijft hij tot een minimum beperkt en ik neem aan dat het kabinet

[0:08:02] ook in deze geen nationale kop bouwt.

[0:08:06] En nou ja, wat heeft het meeveren van de staatssecretaris op Angelvis onze vissers opgeleverd die staan

[0:08:11] te springen om hun fossiele boomkorkettingen weer in te wisselen voor een duurzame pulstuig.

[0:08:18] En voorzitter, waarom gaat de staatssecretaris door met cameratoezicht aan boord terwijl

[0:08:22] bij bijvoorbeeld zelfslachtende slagers het cameratoezicht eraf gaat als ik het goed begrijp?

[0:08:27] Waarom deze beweging niet doortrekken naar de visserijsector?

[0:08:30] En ik vond de suggestie van collega Vlag wel interessant.

[0:08:34] Voorzitter, dan kom ik op de voordelta-soap.

[0:08:37] De ruimte die garnalen- en mesheftenvissers daar verdienen

[0:08:40] en de uitvoering van de motie Vlag-CS uit Maart-Jongsleden.

[0:08:44] Hoe staat het daarmee?

[0:08:45] Minister Madlener van INW kondigde 20 september

[0:08:48] andermaal een aangepast voorgenomen besluit aan.

[0:08:51] Maar voorzitter, de grote vraag is

[0:08:53] waar is het aangepaste voorgenomen besluit?

[0:08:55] En hoe ziet het eruit?

[0:08:57] Met andere woorden, wordt de motie van mijn collega en mede-ondertekend door een aantal hier volledig uitgevoerd.

[0:09:05] Voorzitter, ik maak me grote zorgen over de toekomst van onze vissers die zorgen voor de lekkere oerrollandse garnaal op ons bord.

[0:09:12] De WNB-vergunningen voor de garnalenvissers zijn reeds lang verlopen.

[0:09:15] En de deadline van de gedoogperiode nadert met rassenschreden.

[0:09:19] Binnen drie maanden moeten de nieuwe vergunningen zijn verstrekt.

[0:09:21] De staatssecretaris zei afgelopen week nog in de plenaire zaal

[0:09:25] De vergunningverlening voor deze sector heeft absoluut mijn volle aandacht.

[0:09:29] Ik werk samen met de sector toe naar een spoedige besluitvorming, waar mogelijk bieden we ondersteuning

[0:09:34] om te zorgen dat de vergunningaanvraag goed en snel te beoordelen is door het bevoegd

[0:09:38] gezag.

[0:09:40] De staatssecretaris trekt aan hetzelfde kant van de touw als het grootste deel van deze

[0:09:44] Kamer.

[0:09:44] Zeker waar.

[0:09:45] Maar wat ook waar is, het antwoord mag geen algemene bezweringsformule blijven.

[0:09:50] Wanneer worden de eerste vergunningaanvragen ingewilligd?

[0:09:54] Wanneer worden de eerste vergunningen verstrekt?

[0:09:56] En hoe staat het met de katalysatoren-ombouwoperatie?

[0:10:00] Inderdaad, ik vind het ook een moeilijk woord.

[0:10:02] Voor hoeveel jaar gaan de nieuwe vergunningen eigenlijk gelden?

[0:10:04] Minimaal zes jaar, zodat de investeringen in verduurzaming kunnen worden terugverdiend.

[0:10:09] En wat gaat de staatssecretaris doen met de handhaving?

[0:10:11] Als onverhoop nog niet alle granalevissers die door willen op 1 januari aanstaande zijn vergund.

[0:10:16] Ik hoop op wat concreetere antwoorden,

[0:10:19] zodat de staatssecretaris de onrust bij de vissers en ook bij ons kan wegnemen.

[0:10:24] Die catalysatoren, die ik net al noemde, zijn om stikstofuitstoot terug te dringen.

[0:10:28] Maar ondertussen hebben de vissers nog steeds te maken met een onwerkbare methode om hun

[0:10:32] stikstofbijdrage te bepalen, namelijk de ARIES-berekeningen.

[0:10:35] Hoe lang gaat de staatssecretaris daar nog mee door, ofwel, welke kansen ziet hij om

[0:10:41] naar een echt alternatief te gaan?

[0:10:43] En hoe gaat de staatssecretaris verder met de visie op voedsel uit zee, die de vorige

[0:10:48] minister dit voorjaar heeft gepresenteerd?

[0:10:50] Zijn er bijvoorbeeld concrete plannen hoe de visserij ruimte terugkrijgt voor medegebruik

[0:10:54] in die gebieden waar nu windmolenparken zijn verrezen?

[0:10:58] Dan de glastuinbouw.

[0:11:00] Deze sector zit vol ambitie om te verduurzamen en samen met collega's heb ik de afgelopen

[0:11:04] jaren het stimuleringsbeleid voor duurzame warmte en energiebesparing in de glastuinbouw

[0:11:07] kunnen verbeteren.

[0:11:09] Tegelijk is de energie- en CO2-opgave erg groot, te meer als we letten op de zeer trage

[0:11:13] vergunningverlening, de netcongestie en de voortgaande stijging van de energiebelasting

[0:11:17] voor tuinders, omdat hun voordeel wordt afgebouwd.

[0:11:19] De glastuinbouw heeft in een convenant een CO2-sectorsysteem afgesproken waarin ambitie

[0:11:24] is vastgelegd om in 2040 klimaatneutraal te telen.

[0:11:28] Er is met het kabinet een samenhangend pakket afgesproken en de glastuinbouw heeft daarmee

[0:11:32] als enige sector een borgend klimaatinstrumentarium.

[0:11:36] Het klimaatdoel in 2030 en de klimaatneutraliteit in 2040 worden daarmee geborgd.

[0:11:45] Daarbovenop wordt het verlaagde tarief in de energiebelasting afgebouwd.

[0:11:52] Daarmee is het druk om tussen nu en 2035 volledig over te schakelen op warmte en elektriciteit enorm.

[0:12:00] Daar weer bovenop het ETS2-systeem doorvoeren voor de glastenbouw, gaat alle perken te buiten,

[0:12:06] wat mijn fractie betreft.

[0:12:08] Ik heb daarover eerder dit jaar een motie ingediend en aangehouden, met daarbij de toezegging dat

[0:12:13] dat het inmiddels vorige kabinet eraan zou werken om ETS2 niet te laten gelden voor de glastuinbouw,

[0:12:17] conform de Europese uitzondering voor land- en tuinbouw.

[0:12:20] En gelet op het feit dat deze sector al voldoet aan de te verwachten sectorspecifieke doelstellingen

[0:12:25] in het herzienen ESR.

[0:12:28] Maar voorzitter, wat schetst mijn verbazing, de ETS2 staat ook voor de glastuinbouw al ingeboekt bij Financiën.

[0:12:33] En dan is mijn vraag, hoe kan dat?

[0:12:35] Heeft de staatssecretaris wel voldoende opgelet bij de augustusbesluitvorming?

[0:12:39] Heeft hij niet even gebeld met minister Hermans en met collega Itzinga?

[0:12:42] Het was toch een fluitje van een cent om dit goed te regelen.

[0:12:45] Nu moet hij volgens mij een onnodige uphill battle voeren in het kabinet en het is altijd

[0:12:50] lastig om bij financiën een bedrag weer uit de boeken te krijgen.

[0:12:54] De Nederlandse glastuinbouw wordt al fors beprijsd ten opzichte van onze buurlanden en nu met

[0:12:58] ETS2 dreigt een forse stapeling en overbeprijzing.

[0:13:02] Dit kabinet wil toch niet op zijn geweten hebben dat telen in Nederland financieel onrendabel

[0:13:07] wordt, zonder dat dit bovendien ook maar één klimaatdoel dient.

[0:13:09] Is de minister het niet met me eens dat deze stapeling van aanvullende maatregelen en verzwaarde

[0:13:14] doelen voorkomen zou moeten worden?

[0:13:15] Moeten glastuinbouwbedrijven die nu nog niet onder het ETS vallen, niet van ETS 2 worden

[0:13:20] uitgesloten?

[0:13:21] En moet in plaats daarvan de sectorspecifieke doelstellingen in het kader van ESF doorgevoerd

[0:13:26] worden en het confidant als uitgangspunt gehouden worden voor de klimaataanpak in de glastuinbouw?

[0:13:32] Graag zou ik op deze vragenreactie willen van de staatssecretaris en daarom kijk ik dan

[0:13:36] ook uit naar de eerste termijn, die ik waarschijnlijk later moet terugluisteren,

[0:13:39] omdat de financiële beschouwingen op een gegeven moment ook weer verder gaan

[0:13:41] en ook onze aandacht vragen.

[0:13:44] Dank u wel, meneer Grinwis.

[0:13:46] Ik heb u even laten gaan.

[0:13:47] U was een beetje over de tijd heen, maar ik zag op uw briefje

[0:13:50] dat u nog enkele regels wilde voorlezen, dus ik denk dan laat ik dat nog even gaan.

[0:13:54] Het woord is aan mevrouw Vedder van het CDA.

[0:13:57] Dank voorzitter.

[0:13:59] Ik zal namens mijn collega Vlag en Grinwis straks extra goed opletten op de antwoorden,

[0:14:04] Want een heleboel van de vragen die door mijn collega's zijn gesteld had ik ook.

[0:14:10] Dat krijg je als je met drie professionele partijen op een rijtje gaat zitten.

[0:14:14] Dan wordt het een beetje saai misschien.

[0:14:16] Dus kortheidshalve sluit ik me van harte aan bij de vragen die al zijn gesteld over de PULSSCORE,

[0:14:22] de aanlandplicht, het cameratoezicht, de tongquotum, de voordelta, de vergunningverlening van de vissers

[0:14:30] En of we nou echt verder moeten met Aries of dat die 80-90% reductie van de katalysatoren

[0:14:38] niet eigenlijk al voldoende is om daarmee te zeggen, de reductie is zo substantieel, daarmee

[0:14:44] kunnen we jullie van een juridisch houdbare vergunning voorzien, voorzitter.

[0:14:49] En dan voeg ik er nog een aantal vragen aan toe.

[0:14:53] Ook ik heb een vraag over de herziening van het contingentenstelsel.

[0:14:58] In aansluiting op de vragen van collega Grimwis zou ik hier willen neerleggen dat we uit de sector zien

[0:15:04] dat er heel veel onrust over is, dat men eigenlijk niet goed begrijpt wat de noodzaak van die herziening

[0:15:12] is en het liefst wil dat het proces stopt.

[0:15:15] Ik sluit me in ieder geval aan bij de oproep om de wijzigingen zo klein mogelijk te laten zijn,

[0:15:19] maar ik denk dat het ook goed is om vandaag aan de staatssecretaris te vragen of hij vandaag in

[0:15:24] in dit debat nog eens goed uitleggen waarom we dit eigenlijk doen.

[0:15:28] En als dat per brief moet, is dat ook prima.

[0:15:31] Maar ik denk dat het voor de onrust in de

[0:15:33] sector goed is om dit alvast bij de kop B te pakken.

[0:15:38] De tweede vraag die ik heb, is dat we horen dat er Nederlandse vissers in de

[0:15:43] problemen komen, omdat diplomaerkenning van goed gekwalificeerd en ervaren

[0:15:48] buitenlandse bemanningsleden niet goed geregeld is door het ministerie van INW en dat door het

[0:15:55] ontbreken van diploma-erkenning Nederlandse vissers daardoor niet aan de letter van de wet kunnen

[0:16:00] voldoen en daardoor potentieel ook in verzekeringsproblemen terechtkomen.

[0:16:04] Maar goed gekwalificeerd personeel is niet op elk straathoek te vinden natuurlijk, dus ik zou

[0:16:09] graag aan de staatssecretaris willen vragen om maar op aan te dringen dat die erkenning van

[0:16:16] buitenlandse diploma's prioriteit krijgt, te beginnen bij Europese diploma's, omdat de visserij

[0:16:24] behoefte heeft aan dit personeel.

[0:16:27] Ik heb in de Kamerbrief iets gelezen over ruimte geven aan visserij bij windparken.

[0:16:35] We hebben natuurlijk al eerder gezien dat passieve visserij een mogelijkheid is, maar ook dat dat

[0:16:40] lang niet actieve visserij zal kunnen gaan vervangen.

[0:16:43] Er lopen nu onderzoeken naar actieve visserij in windparken.

[0:16:47] Ik stel me zo voor dat dat dan voor nieuwe windparken geldt, want voor bestaande

[0:16:50] zal het misschien wel ingewikkeld worden.

[0:16:52] Ik zou graag van de staatssecretaris willen weten welke ruimte er is om op korte termijn al ervaring

[0:16:59] op te doen met actieve visserij in offshore windparken en wat daar de stand van zaken van is.

[0:17:08] Dan switch ik ook naar glastuinbouw en veredelingstechnieken.

[0:17:14] De NGT's zijn belangrijk voor de transitie naar duurzame landbouw, bijvoorbeeld voor

[0:17:20] het verminderen van gewasbeschermingsmiddelen.

[0:17:22] Dat is ook een breedgedragen wens in deze commissie.

[0:17:25] In Nederland hebben we daarin koplopers die daar een belangrijke rol in kunnen spelen.

[0:17:30] Maar als we koploper willen blijven, dan is het wel belangrijk dat onze veredelingssector

[0:17:35] toegang krijgt tot die nieuwe technieken, zoals NGT.

[0:17:40] We kunnen dan echt stappen maken op de snelheid van innovaties, maar de snelheid in Europa

[0:17:46] rond NGT's lijkt er een beetje stil te liggen.

[0:17:49] Dat vind ik een zorgwekkende ontwikkeling, ook gezien het Hongaarse voorzitterschap.

[0:17:56] Ik zie te weinig concrete stappen, maar ik zou dat wel graag willen zien.

[0:17:59] Kan de staatssecretaris ons toezeggen dat Nederland zich hier actief voor blijft inzetten om in

[0:18:06] Europa toch snel voortgang te boeken op het gebied van die nieuwe veredelingstechnieken.

[0:18:12] Het zou zonde zijn als we onze koploperspositie moeten verliezen aan blokken buiten Europa.

[0:18:19] Tot slot, voorzitter, ook van mijn kant nog een oproep voor de glassteenbouw met betrekking

[0:18:25] tot ETS2.

[0:18:27] Om niet in herhaling te vallen, sluit ik mij in ieder geval aan bij de oproep van mijn

[0:18:33] collega's dat het eigenlijk een hele bijzondere ontwikkeling is om de glastuinbouw in dat systeem

[0:18:39] onder te willen brengen, gezien het feit dat zij met hun eigen CO2-sectorsysteem al ontzettend

[0:18:45] lang hard aan het werk zijn aan hun klimaatdoelstelling, daar ook in voorop lopen.

[0:18:51] Dit voelt eigenlijk een beetje als een koploper die wordt gestraft.

[0:18:55] Ik denk dat het voor de glastuinbouw een bittere pil zou zijn, maar uiteindelijk ook voor de

[0:19:03] consumenten van groenten, fruit en bloemen en planten in Nederland.

[0:19:07] Want die prijzen zullen onherroepelijk de pannen uitstijgen.

[0:19:10] Dus ik zou graag van de staatssecretaris willen weten hoe hij hier naar kijkt

[0:19:15] en of hij zich er hard voor gaat maken dat glastuinbouw hiervoor uitgezonderd wordt.

[0:19:19] Dank u wel, voorzitter.

[0:19:21] Dank u wel, mevrouw Vedder.

[0:19:23] Het woord is aan mevrouw Bromet van de fractie GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:19:27] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:19:28] En ik wil beginnen met de tuinbouw, want in tegenstelling tot dit kabinet

[0:19:32] Blijft deze sector wel doorbouwen aan een gezondere toekomst voor tuinders en natuur?

[0:19:36] Mijn collega's voor mij spraken daar al aan over.

[0:19:39] Laatst kwam de nieuwe Vereniging van de Biologische Sierteelt, Nederland, hun drie-punten-parloon

[0:19:43] overhandig aan de commissie.

[0:19:45] We hebben gevraagd om een reactie van het ministerie.

[0:19:48] Uit die reactie bleek telkens wat allemaal niet kan.

[0:19:51] Het past niet in het kabinetsbeleid, het is al eens onderzoek of zo, dat soort reacties.

[0:19:56] Dat zijn de bekende excuses die de coalitie haar voorgangers altijd nadraagt.

[0:20:01] Deze minister belooft de lef en altijd te kijken naar wat wel kan.

[0:20:05] Doe dat dan ook.

[0:20:06] Daarom de volgende vragen.

[0:20:08] Is de staatssecretaris bereid om met een nadere onderbouwing te komen op alle drie de punten

[0:20:13] uit het plan en mee te denken over wat wel kan?

[0:20:16] Kan hij dat toezeggen?

[0:20:18] Heeft de staatssecretaris deze reactie afgestemd met de ministeries van Klimaat, Infrastructuur

[0:20:23] en Waterstaat en Volksgezondheid?

[0:20:25] Hoe kijken zij hiernaar vanuit het belang van CO2-reductie, een gezond milieu en gezonde

[0:20:31] burgers?

[0:20:32] En wat vindt Binnenlandse Zaken van biologische inkoop?

[0:20:36] De staatssecretaris zegt in ieder geval toe om met de biologische sector te verkennen wat

[0:20:42] mogelijk is.

[0:20:43] Op welke termijn gaat hij dat doen en met welk doel precies en wanneer koppelt hij de

[0:20:47] resultaten terug aan de Kamer?

[0:20:50] En dan onze visserij, zeg maar die 200 kotters in Nederland met een eigen staatssecretaris

[0:20:54] en een letter.

[0:20:56] Het regeerprogramma staat vol met toezeggingen over ruimte geven aan vissers, maar die beloftes

[0:21:01] lopen dwars door een aantal bestaande afspraken heen die al zijn gemaakt.

[0:21:05] Denk bijvoorbeeld aan het Noordzee-overleg.

[0:21:07] Wordt dat niet gepasseerd nu de staatssecretaris meer ruimte op zee voor vissers belooft,

[0:21:12] terwijl dit juist aan die tafel besproken moet worden?

[0:21:15] Er ligt ook een visie op voedsel uit zee,

[0:21:18] met een overzicht van de meest vervuilende soorten vis om te vangen.

[0:21:22] Vindt de staatssecretaris dat je verschillende soorten vangst moet prioriteren,

[0:21:25] zodat beschikbare ruimte op zee eerder gaat naar niet-intensieve mosselfissers

[0:21:30] dan bijvoorbeeld het vissen op tong.

[0:21:33] Ook zijn er veel verwijzingen naar voedselzekerheid en dat roept bij onze fractie nogal wat vragen

[0:21:38] op.

[0:21:38] Zoals, welk aandeel heeft de visserij in de voedselzekerheid van Nederland?

[0:21:43] Deelt de bewindpersoon de analyse dat overbevissing nu onvermijdelijk leidt tot voedselonzekerheid

[0:21:48] in de toekomst?

[0:21:49] En hoe gaat het kabinet daar streng op handhaven?

[0:21:52] En welk aandeel van de gevangen vis wordt geëxporteerd naar het buitenland en hoeveel

[0:21:56] beland in onze kraampjes en schappen?

[0:21:59] Voorzitter. Op 20 september was het een jaar geleden dat er bij de Verenigde Naties een

[0:22:05] verdrag werd opengesteld, de High Seas Treaty, om biodiversiteit te bevorderen.

[0:22:13] Nederland zou dat kunnen ratificeren.

[0:22:16] Een heleboel landen zijn Nederland al volgegaan.

[0:22:18] We staan in een lange traditie, na verluid al vanuit de tijd van Hugo de Groot.

[0:22:23] Ik zou aan de staatssecretaris willen vragen wat hij gaat doen met dit verdrag en wanneer

[0:22:27] gaat Nederland dat ratificeren.

[0:22:30] Tot slot, voorzitter, de biotechnologie.

[0:22:32] Dat zijn de Nederlandse...

[0:22:34] Ja, laten we even een interruptie doen van meneer Grinwis, want die heeft nog een interruptie

[0:22:39] over hetzelfde blokje, denk ik.

[0:22:42] Ja, voorzitter, inderdaad, dank u wel.

[0:22:44] Een vraag inderdaad over de visserij en over wat collega Bromet zei.

[0:22:47] Mijn vraag aan haar is, vreest zij voor de lange termijn visstand op de Noordzee?

[0:22:52] Want dat verbaast mij een beetje.

[0:22:54] Tenminste, zo begreep ik haar woorden.

[0:22:55] Want de visstand op de Noordzee...

[0:22:57] Er is eigenlijk geen zee zo streng gereguleerd als de Noordzee.

[0:23:01] Al jarenlang hebben we daar, na de enorme problemen begin jaren 80...

[0:23:06] werken we met quota's, goed afgestemd tussen Europese landen binnen en buiten de EU.

[0:23:12] Sterker, soms zijn die quota's zo conservatief...

[0:23:15] dat er dit jaar een te laag quota was, bijvoorbeeld voor de ton.

[0:23:19] En als het geen platvis was, kon je bij wijze van spreken over de vissen naar Engeland lopen.

[0:23:23] Zo veel zit er in de Noordzee.

[0:23:25] Maar even los daarvan, het is toch heel goed gereguleerd en de vissers die weten zelf als

[0:23:33] geen andere beroepsgroep dat ze van de rente zullen moeten leven en niet hun kapitaal

[0:23:38] moeten opvissen.

[0:23:40] Nou voorzitter, als het gaat over die over die vangstquota die gebaseerd zijn op wetenschappelijke

[0:23:46] analyses, daar zijn we altijd een heel warm pleitbezorgers van geweest, dus we zijn blij

[0:23:52] Aan de andere kant hebben de vissers zich in die tijd wel heel erg tegen verzet.

[0:23:56] Dus de stelling dat vissers zelf wel opletten hoeveel ze kunnen vangen...

[0:23:59] en dat je over de tong naar Engeland kan lopen, dat vind ik echt wel zwaar overdreven.

[0:24:03] En voor onze fractie hoef je ook niet altijd precies alles weg te vangen wat weg te vangen is.

[0:24:08] Dus een teveel van vis, ja, het is de natuur.

[0:24:13] En ik zeg het de partijgenoot van de heer Grimwis, Carola Schoutenaar...

[0:24:19] Je mag er wat van gebruiken, van de heren, maar je hoeft het niet allemaal op te soeperen.

[0:24:26] Zo leer ik hier nog eens wat.

[0:24:39] Ik had het nu over de biotechnologie en bijvoorbeeld over de onduidelijke toelatingsprocedures

[0:24:45] die er zijn om nieuwe eiwitten op de markt te brengen.

[0:24:48] En dat legt de drempel onnodig hoog, terwijl Nederland juist een trekspleister kan worden

[0:24:52] en moet zijn voor onze fractie voor dit soort hoogtechnologisch werk.

[0:24:58] Is de staatssecretaris bereid om samen met zijn collega van Economische Zaken, het MKB

[0:25:02] en de start-ups, die werken in de biotechnologie, te kijken wat Nederland kan doen om de regeldruk

[0:25:07] te verlagen bij het goedkeuren van nieuwe innovaties?

[0:25:10] En welke rol kan hij spelen om die toelatingsprocedures vlot te trekken?

[0:25:16] Koplopers moet je helpen, vindt GroenLinks PvdA, en deze bedrijven staan echt te popelen.

[0:25:21] Daarom gaat mijn laatste vraag over de proeverijen van deze producten.

[0:25:24] Is de staatssecretaris bekend met de hulpvraag van de biotechnologiesector om meer soorten

[0:25:29] proeverijen van nieuwe producten te mogen doen?

[0:25:32] Is de staatssecretaris het met mijn fractie eens dat je bedrijven deze ruimte moet geven

[0:25:36] en de huidige drempels niet nodig zijn?

[0:25:39] Dit was het.

[0:25:39] Ik ben benieuwd naar de beantwoording.

[0:25:42] Dank u wel, voorzitter.

[0:25:43] Dank u wel, mevrouw Bromet.

[0:25:44] Het woord is aan mevrouw Nijhoff van de PVV.

[0:25:49] Voorzitter, de PVV draagt de vissers- en de visserijsector een warm hart toe en vindt

[0:25:55] dat zij, net als de agrarische sector, een goede boot eraan moet kunnen verdienen.

[0:25:59] De Nederlandse vissers leveren al eeuwenlang een bijdrage aan de voedselzekerheid.

[0:26:03] Net als de landbouwsector is het voortbestaan van de Nederlandse visserij voor de PVV erg belangrijk.

[0:26:10] Daarom vinden wij dat de visserijsector maximaal moet worden ondersteund bij de realisatie

[0:26:15] van een toekomstbestendige vloot.

[0:26:18] Vis is behoorlijk tot de Nederlandse cultuur en het bestaansrecht moet ook binnen de EU

[0:26:22] beschermd worden.

[0:26:24] Ze staan onder grote druk en moeten worden ondersteund bij innovaties, veiligheid en

[0:26:29] het ontwikkelen van duurzame vistechnieken.

[0:26:33] Ook ziet de PVV graag de inzet dat de pulsvisserij weer wordt toegestaan.

[0:26:37] Voor de bodemvisserij en genalevisserij moet er actief gezorgd worden naar grote gebieden

[0:26:41] die als visakkers bestempeld kunnen worden.

[0:26:45] Er moet snel een betere toegang tot de Noordzee en andere visgronden komen, waarbij de ruimte

[0:26:51] voor de visserij voorrang moet hebben boven de ruimte voor windturbines.

[0:26:57] Voorzitter.

[0:26:58] Er is voor de vissers wel heel veel gebeurd de afgelopen jaren.

[0:27:02] Neem bijvoorbeeld de mechanische kokkelvisserij, die verboden werd en alleen nog maar met de

[0:27:08] hand kokkels mogen vangen.

[0:27:10] De vissers die in dienst waren op de kokkelscheepen kregen een additionele vergunning om het beroep

[0:27:15] te kunnen blijven uitoefenen.

[0:27:18] Daar gaat ook mijn vraag over aan de staatssecretaris.

[0:27:22] De bestaande vergunningen zijn overdraagbaar of verkoopbaar, de vergunningen die er later

[0:27:26] bij kwamen niet.

[0:27:27] De wens bij die kokelvissers is dat zij die vergunning in ieder geval in de familiesfeer door kunnen geven.

[0:27:35] Bij mijn eerdere vragen aan de vorige minister werd erover uitgegaan dat de vissers die nu

[0:27:41] een additionele vergunning hebben gekregen, financieel gecompenseerd zijn.

[0:27:45] Dat lijkt onjuist te zijn.

[0:27:48] Destijds had men de keus of men een additionele vergunning kon krijgen of het bedrag voor omscholing.

[0:27:56] Ik zou de staatssecretaris willen vragen wat er binnen zijn mogelijkheden ligt om hieraan

[0:28:03] tegemoet te komen.

[0:28:04] Een toezegging van de staatssecretaris om hiernaar te kijken zou heel fijn zijn, voorzitter.

[0:28:09] Ik blijf nog heel even bij de visserij, voorzitter.

[0:28:12] We zouden de staatssecretaris willen vragen om een update te geven met betrekking tot

[0:28:17] saneringsregeling, nette reductie in het IJsselmeer en het evenwicht tussen vangst en aanwas voor

[0:28:22] alle vier soorten te realiseren.

[0:28:25] en of dat ook voldoende is om een generieke reductie te voorkomen.

[0:28:30] De quota laat ik over.

[0:28:32] Ik sluit me aan bij collega's Vlag en Grinwis.

[0:28:36] Ik ben wel benieuwd naar de reactie.

[0:28:38] Tot slot zou ik nog graag van andere staatssecretarissen doorkijken

[0:28:41] met betrekking tot de innovaties in de biotech- en agrovoedsector.

[0:28:45] Dank u wel, voorzitter.

[0:28:47] Dank u wel, mevrouw Nijhoff.

[0:28:48] Het woord is nu aan de constituent van de Partij voor de Dieren.

[0:28:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:28:56] De staatssecretaris van LVN zei onlangs in de media dat de nieuwe puzzelstrategie van hem

[0:29:02] en de minister is om meegaander te zijn op dossiers die niet per se belangrijk zijn voor

[0:29:06] Nederland.

[0:29:07] Ik citeer.

[0:29:08] Ik heb Nederland een iets anders standpunt laten innemen op twee dossiers waarin wij als

[0:29:13] Nederland eerder een wat moralistisch toontje aansloegen.

[0:29:16] Het ging daarbij om bosmonitoring en het vangen van anchovis.

[0:29:20] Ik vind dat een merkwaardige strategie.

[0:29:22] De staatssecretaris gaat nu dus akkoord met allerlei maatregelen waar Nederland eigenlijk

[0:29:26] helemaal geen voorstander van is, in de hoop dat andere lidstaten ooit Nederland tegemoet

[0:29:32] zullen komen op iets anders.

[0:29:34] Hoe ver gaat deze strategie van de staatssecretaris?

[0:29:36] Gaat hij aangenomen moties wel gewoon uitvoeren?

[0:29:39] De Kamer heeft in juni van dit jaar unaniem een motie van NEC en de Partij voor Heel Dieren

[0:29:43] aangenomen over garnalenkwekers in onder andere Vietnam, waar de ogen van levende garnalen

[0:29:49] onverdovend worden afgeknipt.

[0:29:51] om ze zo onvruchtbaarder te maken.

[0:29:53] De Kamer heeft de regering verzocht zich in te zetten voor een Europees importverbod op

[0:29:58] granalen met afgeknipte ogen.

[0:30:00] Kan de staatssecretaris bevestigen dat hij zich hiervoor inzet, of vindt hij dat ook te moralistisch?

[0:30:06] Het tweede deel van deze motie verzoekt de regering om supermarkten en afzetkanalen op

[0:30:09] te roepen deze granalen niet meer te verkopen.

[0:30:12] Kan de staatssecretaris aangeven hoeveel supermarkten en afzetkanalen hij al heeft gesproken?

[0:30:15] Hoeveel zijn er als gevolg van die gesprekken gestopt met de verkoop?

[0:30:24] Voorzitter, dan nog een voorbeeld.

[0:30:26] Vorig jaar is een motie van de Partij voor de Dieren aangenomen waarmee de regering wordt

[0:30:30] verzocht om actief te pleiten tegen octopuskwekerijen.

[0:30:33] Op 8 oktober is het Wereldoctopusdag.

[0:30:36] Dus ik vind het belangrijk om vandaag opnieuw aandacht te vragen voor deze prachtige dieren.

[0:30:40] Octopussen zijn ongelofelijk intelligente en gevoelige dieren.

[0:30:43] Iedereen die de documentaire My Octopus Teacher heeft gezien, weet genoeg.

[0:30:48] Maar in Spanje zijn vergevorderde plannen om een grote octopus-kwekerij te bouwen.

[0:30:53] In de natuur leven ze solitair, maar in de kwekerij worden ze opgesloten in overvolle

[0:30:58] tanks.

[0:30:59] Tot wel een miljoen octopus'en moeten worden gefokt en gedoond in die ene kwekerij.

[0:31:04] Na een kort, ellendig leven willen ze de octopus'en doden door ze onder te dompelen in de tanks

[0:31:10] met ijswater.

[0:31:11] Dat is een hele langzame, pijnlijke en stressvolle dood.

[0:31:15] Voorzitter, de Tweede Kamer wil dat er een snel verbod komt op deze verschrikkelijke praktijken.

[0:31:21] Maak hier een einde aan, voordat we een hele nieuwe industrie vol dierenleed ontwikkelen.

[0:31:27] Gaat de staatssecretaris deze motie uitvoeren en pleiten voor een verbod op de busbekwekerijen?

[0:31:31] Of vindt hij dit te moralistisch en past dit niet bij zijn nieuwe Brussel-strategie?

[0:31:36] Kan de staatssecretaris de Kamer laten weten op welke andere onderwerpen minister Wiersma

[0:31:40] waarbij hij, naar zijn woorden, een minder moralistisch toontje gaat aanslaan.

[0:31:44] Oftewel, met welke onderwerpen gaat hij nu op Europees niveau wel akkoord,

[0:31:49] terwijl dat eerder niet de lijn van de Tweede Kamer was?

[0:31:52] Het lijkt me handig als wij hier een lijst

[0:31:54] van kunnen ontvangen, zodat de Kamer daar ook inspraak over heeft.

[0:31:58] En dat mag ook per brief.

[0:32:00] Voorzitter, iedereen heeft het hier altijd over de visserij,

[0:32:04] maar nooit over de miljarden vissen die jaarlijks levend worden gevuld.

[0:32:08] De Raad voor Dieraangelegenheden heeft duidelijke aanbevelingen gedaan.

[0:32:11] Vissen lijden enorm en daar moet je in een beschaafd plan gewoon enige rekening mee houden

[0:32:17] in beleid.

[0:32:19] De vorige minister had toegezegd te kijken naar wat we van het buitenland kunnen leren.

[0:32:23] Inmiddels heeft een brede dierencoalitie aanbevelingen gegeven aan het kabinet voor een dierwaardige

[0:32:29] visserij.

[0:32:30] Kan de minister in een brief een reactie geven op de adviezen en hoe het staat met de uitvoering

[0:32:35] van de eerradwissen van de RDA en de toezegging die aan ons zijn gedaan.

[0:32:41] En dan nog de seertilt.

[0:32:42] De afbouw van chemische bestrijdingsmiddelen in deze sector

[0:32:45] is cruciaal voor de gezondheid van mens, dier en natuur.

[0:32:48] Omwonenden worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen

[0:32:50] en hun bewegingsvrijheid wordt ingeperkt.

[0:32:53] Mensen moeten vaak hun ramen dicht houden.

[0:32:55] Kinderen kunnen niet normaal in hun eigen tuin spelen.

[0:32:58] Rechtszaken stapelen zich op.

[0:32:59] Maar waar blijft de actie van niet alleen de staatssecretaris van LVVN,

[0:33:03] Maar ook van de staatssecretaris van Milieu, die toch echt de burgers hier zou moeten beschermen.

[0:33:09] Er wordt bezuinigd op ons onderwijs en zorg.

[0:33:12] De btw op boeken en leuke uitjes wordt hoger.

[0:33:15] Maar de giftige seerteelt, die blijft gewoon in de lage btw categorie.

[0:33:23] De vervuiler betaalt niet, maar wordt beloond, voorzitter.

[0:33:25] Hoe verantwoorden beide secretarissen die keuze aan de mens thuis?

[0:33:30] Oud-minister Adema had een plan beloofd voor het beperken van de vervuiling van de leliteelt.

[0:33:34] Kan staatssecretaris Rumi niet bevestigen dat dit plan in het voorjaar van 2025 komt?

[0:33:39] En is de staatssecretaris bereid te kijken naar de aanpak van andere soorten sierteelt

[0:33:43] waar veel gif wordt gebruikt?

[0:33:45] Laat hij het gebeuren dat we kostbare landbouwgrond blijven opofferen aan een sector die zo weinig

[0:33:50] toevoegt?

[0:33:50] Vraag ik de staatssecretaris.

[0:33:52] Voorzitter, ten slotte, de biologische sierteelt biedt juist een duurzaam alternatief, maar

[0:33:57] binnen het huidige systeem worden deze teeltjes onterecht benadeeld.

[0:34:01] Ze dragen net zoveel bij aan waterzuivering als vervuilende telers, terwijl ze geen vervuiling

[0:34:08] veroorzaken.

[0:34:09] Ze draaien op voor de schade van het verspreide gif door de buurman.

[0:34:14] Kan de staatssecretaris toezeggen via een Kamerbrief de Kamer te informeren hoe hij dit eerlijker

[0:34:19] kan regelen?

[0:34:21] Want wat betekent het principe dat de vervuiler betaalt in dit beleid van het ministerie?

[0:34:25] In de SEATIL lijkt het juist de niet-vervuiler betaald.

[0:34:29] Biologische telers krijgen geen steun en worden juist onmoedig, terwijl ze bijdragen aan een

[0:34:34] schone toekomst.

[0:34:35] Waar blijven de extra maatregelen om biologische telers te bevorderen, in plaats van te benadelen,

[0:34:40] vraag ik de staatssecretaris.

[0:34:41] Dank u wel.

[0:34:42] Dank u wel.

[0:34:43] Het woord is aan meneer Meulenkamp van de VVD.

[0:34:45] Dank u wel, voorzitter.

[0:34:48] Voorzitter, we hebben als Nederland de meest innovatieve landbouwsector ter wereld.

[0:34:51] De kennis en kunde die wij op meerdere gebieden in huis hebben, worden wereldwijd gebruikt.

[0:34:55] Daar mogen we trots op zijn.

[0:34:57] Er is ook zoiets als de wet van de remmende voorsprong.

[0:34:59] We kunnen gaan denken, we lopen toch voorop, dus we geloven het wel, we hoeven niet meer

[0:35:03] te stimuleren en te innoveren.

[0:35:06] Wat de VVD betreft moeten we hier echt voor waken.

[0:35:09] We willen dan ook dat we ons als Nederland volop in blijven zetten op innovaties in alle

[0:35:12] sectoren, zoals onder andere de glastuinbouw, de visserij en biotechnologie, waarbij we

[0:35:17] als overheid en sectoren samen verantwoordelijk zijn om concurrerend te blijven ten opzichte

[0:35:21] van andere landen, zodat we in Nederland volop of voorop kunnen blijven lopen met kennis

[0:35:25] en innovatiekracht en agrarische producten van wereldkwaliteit.

[0:35:32] De glastuinbouw. Voor de VVD is de glastuinbouw een zeer innovatieve en vooruitstrevende sector

[0:35:37] die ontzettend hoort bij onze eigen Nederlandse identiteit. Die vooruitstrevendheid liet de

[0:35:42] sector ook zien door met het Rijk het confinant energietransitieglastuinbouw te ondertekenen.

[0:35:47] Onder andere met het CO2-sectorsysteem. De VVD wachtte de nadere onderzoeken met betrekking

[0:35:52] tot ETS 2 af. In tegenstelling tot wat mijn collega Grinwis aangaf, gaan wij ervan uit

[0:36:00] en zo lezen wij de miljoenennota, zijn deze opbrengsten van de ETS 2 uit de lastaanbouw

[0:36:04] nog niet ingeboekt door het ministerie van Financiën. Dus dat is even mijn vraag aan

[0:36:09] de staatssecretaris. Daar zou ik graag een antwoord op hebben, want dat is cruciaal voor

[0:36:12] de sector. Visserij. Voorzitter, wat de VVD betreft blijft er in Nederland ruimte voor

[0:36:19] Dus die ruimte zoeken we, wat de VVD betreft, ook tussen de windmolenparken.

[0:36:24] De vorige minister gaf aan dat er op dit moment vooral nog onderzoeken

[0:36:28] worden gedaan en dat er mogelijk pas in 2028 besluiten worden genomen.

[0:36:33] We begrijpen dat er vooral kleinschalige en kortdurende experimenten zijn uitgevoerd.

[0:36:39] Statenstaatssecretaris is er voor open om op grotere schaal onderzoeken en pilots

[0:36:42] te gaan uitvoeren, zodat we eerder weten of dit een succes kan worden.

[0:36:46] en we ook eerder dan 2028, want dat duurt nog wel even, een besluit kunnen nemen.

[0:36:51] Daarnaast heb ik nog de volgende vragen om trendfrisierij, en dan laat ik de vragen die

[0:36:55] mijn voorgangers hebben gehad even weg.

[0:36:57] Als VVD zien we de schelpdierensector als duurzame vorm van eiwitrijke voedselproductie.

[0:37:03] Graag zou ik willen weten hoe het staat met de eerder aangekondigde innovatieregeling

[0:37:06] voor de aquacultuursector en de ervaringen met de uitrol van de pilotlocaties voor de

[0:37:11] schelpdierensector.

[0:37:12] De VVD maakt zich zorgen over de sterkte van schelp en schaaldieren die gemeld worden.

[0:37:17] De staatssecretaris geeft aan dat hier een lopend onderzoek naar is.

[0:37:20] Wanneer worden die uitslagen verwacht en treft de staatssecretaris al voorbereiding voor

[0:37:26] eventuele maatregelen.

[0:37:27] Dus dat we al met maatregelen beginnen na te denken voordat die onderzoeken compleet

[0:37:32] zijn.

[0:37:34] Onze zorgen over de granalevissen zijn een voortbestaan en is reeds uitgesproken door

[0:37:37] de voorgangers.

[0:37:38] Inderdaad, de vraag over de voordelta, hoeveel ruimte daar blijft voor de visserij.

[0:37:44] Gelukkig is de staatssecretaris ook een voorstander van het terugbrengen van de pulsvisserij.

[0:37:48] Ik begrijp dat hij daarvoor in Europa iets wil inleveren op het gebied van ontbossing.

[0:37:55] De vraag voor ons is wat hij dan wil inleveren.

[0:37:58] Hoe ziet hij dat voorzicht?

[0:38:00] Daarnaast zouden wij graag zien dat de staatssecretaris op het gebied van pulsvisserij de samenwerking

[0:38:04] blijft zoeken met andere lidstaten in de vorm van een viscoalitie.

[0:38:08] Dat hebben we al eerder genoemd in deze kamer.

[0:38:11] Verder valt te lezen in de brief over de visie voedsel uit zee en grote wateren

[0:38:15] dat de staatssecretaris nog bezig is met de uitvoeringsagenda.

[0:38:18] Wij vragen ons af wanneer deze uitvoeringsagenda daadwerkelijk komt,

[0:38:23] want we maken in Nederland heel veel visies, maar we hebben een uitvoering nodig.

[0:38:28] Tot slot, bijna tot slot, de biotechnologie.

[0:38:32] De VVD wil dat Nederland koplopen blijft

[0:38:34] als het gaat om duurzame voedselproductie en voedselzekerheid.

[0:38:36] Nederland is aantrekkelijk voor biotechnologiebedrijven.

[0:38:40] Dat moeten we zo houden.

[0:38:42] Biotechnologieën zoals CRISPR-Cas en precisie-fermitatie...

[0:38:45] kunnen een bijdrage leveren aan de voedselzekerheid van morgen.

[0:38:48] De VVD ziet dat producten van deze technologieën...

[0:38:51] in landen buiten de EU al in de schappen liggen.

[0:38:53] Maar dat de knellende regelgeving...

[0:38:55] mijn collega van PvdA GroenLinks begon er ook over...

[0:38:57] in Europa nog niet toestaat.

[0:39:05] Op welke manier gaat de staatssecretaris zich hiervoor inzetten?

[0:39:08] In afwachting van Europese wetgeving pleit de VVD ervoor dat deze nieuwe vormen van voedselproductie

[0:39:15] waar mogelijk al in Nederland ondersteund worden.

[0:39:18] Mijn vraag aan de staatssecretaris is of hij de VVD daarin ondersteunt en bereid is om

[0:39:22] op proeverijen met precisiefermentatie toe te gaan staan.

[0:39:27] Dat was het einde van uw betoog, begrijp ik?

[0:39:30] Ik had daar een vraag over.

[0:39:32] Ja, nou eigenlijk precies hetzelfde betoog als dat ik net hield als het gaat over biotech

[0:39:39] en het gaat over fermentatie en over kweekvlees.

[0:39:42] Wat mij wel opvalt is dat soms ook er een gevoel is bij de huidige

[0:39:49] landbouwsector dat het gaat concurreren.

[0:39:54] Hoe kijkt de VVD daarnaar? Is dat een reden om het tegen te houden?

[0:39:58] Of zegt de VVD nee, je moet deze nieuwe vormen van voedselproductie sowieso ondersteunen?

[0:40:03] Meneer Murdelkamp.

[0:40:06] In mijn ogen hebben wij als Nederland altijd voorop gelopen op het gebied van voedselproductie.

[0:40:11] Ik vind dat we dat moeten blijven doen.

[0:40:13] Voor dat bedrijf worden we op allerlei fronten ingehaald door de rest van de wereld.

[0:40:18] Volgens mij is het goed voor de hele landbouwsector dat we voorop blijven lopen op allerlei vlakken.

[0:40:23] Dus geen sectoren of ideeën uitsluiten.

[0:40:28] Het zou kunnen dat het op een gegeven moment zo goedkoop en diervriendelijk wordt...

[0:40:36] om op een andere manier uiwit te produceren, dat de hele veehouderij daarmee overbodig wordt.

[0:40:41] Hoe kijkt de heer Meulenkamp ernaar?

[0:40:45] Net zo goed als u kan ik ook niet in die glazen bol kijken.

[0:40:47] Wat ik alleen zeg is, wij moeten voorop proberen blijven te lopen op allerlei terreinen...

[0:40:52] op het gebied van de landbouw, net zoals op het gebied van die visserij.

[0:40:56] We gaan naar 10 miljoen mensen in de wereld, dus laten we alsjeblieft de ogen en oren openhouden

[0:41:01] voor alle nieuwe dingen die op ons afkomen en ons daar niet voor afsluiten.

[0:41:05] Tot slot, voorzitter.

[0:41:10] De Nederlandse zaadveredelingsbedrijven besteden jaarlijks miljoenen aan onderzoek om zaden

[0:41:14] productiever en beter bestand te maken tegen een veranderende klimaat.

[0:41:18] Aangezien deze sector een cruciale rol speelt in de voedselzekerheid van de wereld, heeft

[0:41:22] de voltallige Tweede Kamer ingestemd met de VVD-motie om deze sector beter te

[0:41:26] beschermen tegen buitenlandse invloeden.

[0:41:28] We willen dat de staatsverenigingsbedrijven onder de wet FIVO gaan vallen,

[0:41:31] waardoor deze bedrijven niet zomaar meer overgenomen kunnen worden.

[0:41:34] Graag zou ik van de staatssecretaris willen horen hoe het staat met de uitvoering van

[0:41:38] deze motie en wanneer de benodigde wet of regelgeving daarvoor naar de Kamer komt.

[0:41:42] Dank u wel, voorzitter.

[0:41:43] Ja, dank u wel, meneer Meulenkamp. Ik zag dat het lid Kosti nog een interruptie had.

[0:41:47] Gaat uw gang.

[0:41:48] Ja, ik hoorde mijn collega iets interessants zeggen, namelijk de viscoalitie.

[0:41:54] Nou, ik zou zeggen, ik heb hier een mooi document van de dierencoalitie,

[0:41:57] die aandacht vraagt voor vissenwelzijn.

[0:41:59] Want het is verschrikkelijk hoe we met miljarden vissen omgaan,

[0:42:02] zonder verdoving, levend geveeld.

[0:42:05] Ik ken de VVD als een partij die waar kan optrekt met de Partij voor de Dieren,

[0:42:10] maar ook met de dierenorganisaties om dierenwelzijn beter te maken.

[0:42:14] Is de VVD bereid om echt een viscoalitie te vormen en iets te stappen te maken om vissenwelzijn?

[0:42:22] Meneer Möllerkamp.

[0:42:24] Ik was ook bij de petitieaanbieding en de oproep die werd ook nadrukkelijk gedaan naar het ministerie

[0:42:30] om te onderzoeken hoe je een dierwaardige visserij het best vorm zou kunnen geven.

[0:42:39] En ik denk dat dat, en volgens mij is het ministerie daar mee aan de slag.

[0:42:42] Daar zijn ze al mee aan de slag, heb ik begrepen.

[0:42:44] Dus ik wacht graag die onderzoek af op welke manier het ministerie daar vorm aan wil geven.

[0:42:49] De viscoalitie ging over een coalitie met andere landen...

[0:42:53] om te kijken hoe we de pulsvisserij weer terug kunnen krijgen, voor de goede orde.

[0:42:56] Maar ik wacht graag de onderzoeken rondom visserij af van het ministerie.

[0:43:02] Ja, gaat u graag.

[0:43:03] Misschien toch een aanvulling.

[0:43:05] Ik had het natuurlijk over de echte viscoalitie.

[0:43:07] Maar fijn dat de VVD in ieder geval voor open staat.

[0:43:09] Alleen, de onderzoeken zijn dus al gedaan.

[0:43:11] Er is van een tijdje geleden het RDA-rapport,

[0:43:15] waarin precies wordt geschekt wat er misgaat als het gaat om behandeling van vissen.

[0:43:20] Dus daar worden een aantal aanbevelingen gedaan, maar dat is een aantal jaar niet zo veel meegedaan.

[0:43:25] Dus is de VVD nog los van zoveelste onderzoek, zoveelste uitstel,

[0:43:30] bereid om samen met ons en de dierenwelzijnsorganisaties te kijken van wat is er in ieder geval bekend

[0:43:35] en hoe kunnen we daarmee doorzetten?

[0:43:37] Bijvoorbeeld ook door te leren van buitenland.

[0:43:44] Volgens mij heb ik net gezegd, we hebben net een nieuwe staatssecretaris op dit vlak.

[0:43:48] Ik wacht gewoon even af hoe hij met dit onderwerp wil omgaan.

[0:43:51] Dank u wel.

[0:43:53] Nog één interruptie van het lid Kostiets-Gerdergang.

[0:43:56] Ik was ook benieuwd, veel van het betogen van de VVD gaat toch wel over het doden en eten van dieren.

[0:44:03] En zelfs een nieuwe soort dierenhouderij.

[0:44:09] Maar we weten dat plantaardige eiwitten een minste belasting kosten voor onze aarde,

[0:44:16] dat ze gezond zijn en dat je er veel meer mensen mee kan voeden met veel minder grond.

[0:44:21] Grond is heel kostbaar in Nederland.

[0:44:22] Onder andere de Universiteit Leiden liet dat heel duidelijk zien, maar het is een consens in de wetenschap.

[0:44:27] Dus ik vraag ook de VVD of ze bereid zijn, niet alleen maar om te zeggen we investeren in alles,

[0:44:32] dat is te makkelijk gezegd, maar of ze ook bereid zijn om expliciet te investeren

[0:44:36] in die zogenaamde plantaardige eiwittransitie voor menselijke consumptie.

[0:44:40] Omdat je daarmee enorme winsten kan maken voor niet alleen maar milieu,

[0:44:43] maar dus ook als het gaat om ons efficiënter grondgebruik.

[0:44:48] Meneer Wellekamp.

[0:44:50] Ja, mijn waarde collega haalt nu er heel veel bij,

[0:44:53] dat is bijna een aparte vergadering om daar heel uitgebreid op in te gaan.

[0:44:59] Volgens mij heb ik in mijn betoog al heel duidelijk gezegd,

[0:45:02] Wij moeten zorgen dat we voorop lopen op allerlei terreinen op gebied van de landbouw.

[0:45:08] Dus daar wil ik...

[0:45:10] U zegt van ja, het is te gemakkelijk om te zeggen ja, we gaan alles doen.

[0:45:13] Ik denk dat wij in Nederland, juist op al die terreinen...

[0:45:16] Als je kijkt, we hebben Wageningen Universiteit.

[0:45:18] En alles wat daar omheen hangt, daar worden zoveel onderzoeken naar.

[0:45:21] Naar alles wat u op dit moment noemt.

[0:45:23] Dan zijn wij gewoon koplopen.

[0:45:24] Mensen komen uit heel de wereld, komen ze kijken hoe wij omgaan...

[0:45:27] met onder andere processen die u benoemd.

[0:45:30] Dus ja, wij zullen op al die terreinen voorop moeten lopen en willen blijven lopen.

[0:45:39] U had wel enkele hele lange interrupties, dus ik sta u toe nog een hele korte vraag te stellen.

[0:45:47] Het is goed te horen dat de VVD in ieder geval wil investeren in de plantaardige eiwittentransitie,

[0:45:51] juist omdat we daar absoluut niet in voorop lopen als het gaat om Europa.

[0:45:56] We moeten onze eigen bonen ergens anders vandaan halen in plaats van hier te telen.

[0:46:01] Ik ben gewoon benieuwd of de VVD bereid is om daar een extra impuls aan te geven,

[0:46:05] omdat je daar zoveel winst mee kan halen.

[0:46:07] Meneer Mullikamp.

[0:46:09] Volgens mij heb ik net antwoord gegeven op de vraag.

[0:46:12] Hij wordt iets anders gesteld, maar ik heb gewoon antwoord gegeven op de vraag.

[0:46:15] Dank u wel. Dan geef ik nu graag het woord aan meneer Bomsma van het NEC.

[0:46:20] Dank u wel, voorzitter. Dit is mijn eerste optreden in deze commissie.

[0:46:23] Dat is een grote eer en ik zie uit naar de samenwerking.

[0:46:26] Van harte welkom.

[0:46:26] Dank u wel.

[0:46:27] Voorzitter, dan eerst over de visserij.

[0:46:29] Mensen vissen al tienduizenden jaren en wat het nieuw sociaal contact betreft gaan ze daar nog tienduizenden jaren mee door.

[0:46:35] En ook in Nederland.

[0:46:36] Ik ben de afgelopen weken op veel werkbezoek geweest.

[0:46:41] Ik ben op Scheveningen geweest, op Urk en volgens mij is het nog in Ierseke.

[0:46:45] En ik heb gezien hoe hard daar gewerkt wordt en hoe belangrijk ook die visserij is voor deze plaatsen.

[0:46:51] Ook al is het puur het economische belang misschien niet altijd zo heel groot,

[0:46:54] maar toch voor die gemeenschappen van ongelooflijk groot belang en ook de historische waarde ervan.

[0:46:59] Ik heb ook gezien hoe er met deze sector is gesold de afgelopen jaren.

[0:47:03] Ik denk dat het onze dure plicht is om mensen de komende tijd zoveel mogelijk zekerheid

[0:47:10] te bieden en duidelijkheid.

[0:47:12] Want je moet innoveren, je moet verduurzamen, maar dat kan alleen als we mensen duidelijkheid

[0:47:17] bieden, ook voor de langere termijn.

[0:47:20] Die zekerheid is op allerlei manieren onder druk gezet.

[0:47:24] Eerst even over de quota.

[0:47:26] Daar is natuurlijk veel in gewijzigd.

[0:47:28] Dus ik denk, zou het niet goed zijn om te kijken of je die quota wat minder zichtzaggerig kan vaststellen

[0:47:32] en waarvoor het langere termijn meer duidelijkheid kan geven, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:47:37] Dan heb ik begrepen, op mijn werk bedoel ik dat ook, veel onzekerheid is bijvoorbeeld

[0:47:42] de mosselzaad-invanginstallaties, of die over een aantal jaren nog een vergunning hebben,

[0:47:46] die nu in de Waddenzee staan. Graag een reactie van de staatssecretaris.

[0:47:50] Dan is het al, hebben mensen het al gehad over de abnormale sterfte onder scheldieren,

[0:47:55] dus mosselenkokkels en kreeften.

[0:47:58] Ik heb vernomen dat er een onderzoeksprogramma is opgesteld,

[0:48:01] omdat we gewoon nog steeds niet begrijpen wat dat nou veroorzaakt.

[0:48:04] Maar dat dat onderzoeksvoorstel, waar ook wetenschappers van Wageningen bij betrokken zijn,

[0:48:07] dat dat nog wacht op een reactie van het ministerie.

[0:48:11] En dat mensen graag willen dat het doorgaat.

[0:48:13] Ik denk dat het ook heel belangrijk is om dat door te zetten.

[0:48:17] Ja, en door die sterfte kampen al heel veel bedrijven nu in zwaar weer.

[0:48:21] Ik denk dat het minste wat de overheid dan misschien ook zou kunnen doen,

[0:48:24] is toegang geven tot de borststellingsregeling voor de vissers.

[0:48:28] Dus dat mensen in ieder geval bij de banken makkelijker aan geld kunnen komen

[0:48:30] om noodzakelijke investeringen te doen.

[0:48:34] Dus kan de staatssecretaris daarop ingaan?

[0:48:37] En is die borststelling nu al geregeld of wanneer kan dat beginnen?

[0:48:42] Dan ten tweede is misschien het idee om mensen toch tegemoet te komen in de huur.

[0:48:45] Als je dus een bepaalde plekken huurt, gezien een sterfte van 70 procent,

[0:48:49] dan zijn die opbrengsten zoveel lager.

[0:48:51] Vind ik het niet gek om mensen tegemoet te komen in de huur daarvan.

[0:48:53] in plaats van het volle pont te vragen.

[0:48:57] Er is natuurlijk veel onzekerheid over vergunningen.

[0:49:02] Ik ben natuurlijk nieuw in dit debat, maar als je even uitzoomt,

[0:49:04] het lijkt me volstrekt absurd wat er is gedaan, ook met die garnalenvissers.

[0:49:08] Deze mensen zo te laten bungelen vanwege de minuscule hoeveelheid stikstof die ze uitstoten,

[0:49:13] is volgens mij in strijd met iedere vorm van gezond verstand.

[0:49:16] En moeten we dat dus ook niet doen, zeker als je dat vergelijkt met

[0:49:18] de uitstoot van de grote schepen die er wel langs varen.

[0:49:21] Het feit dat je inderdaad dat dan komt omdat ze niet kunnen aantonen wat ze eerder hebben uitgestoten.

[0:49:25] Je moet deze mensen nu gewoon zekerheid bieden.

[0:49:27] Ik heb mensen gesproken die zeggen ik vis al dertig jaar op garnalen.

[0:49:30] Ik weet gewoon niet of ik over drie maanden nog een vergunning heb of ik mijn bedrijf nog kan voortzetten.

[0:49:34] Dus wij moeten die mensen nu gewoon zekerheid bieden.

[0:49:38] En ja, wat mij betreft krijgen ze gewoon allemaal vergunning.

[0:49:41] Ik kan de staatssecretaris aangeven hoe hij dat ziet en wat hij nu de afgelopen tijd heeft gedaan en hoe die ervoor kan zorgen.

[0:49:46] Dan is er ook veel onzekerheid en onduidelijkheid over de ruimteverdeling.

[0:49:50] Daar hebben ook velen al over gevraagd.

[0:49:52] Ik ben ook benieuwd naar de uitvoering van de motie van de heer Vlag

[0:49:55] over hoe we er naar omgaan met die natuurcompensatie.

[0:49:58] Ik kan me voorstellen dat er best misschien nog mogelijkheden zijn

[0:50:00] om op andere manieren te compenseren dan grote delen af te sluiten van de voordelen.

[0:50:04] Dan over schelpdieren.

[0:50:06] Ja, het is natuurlijk een beetje een run op de ruimte in de Noordzee.

[0:50:10] Maar ik denk dat het heel goed is om te kijken naar manieren

[0:50:12] om bijvoorbeeld mosselen te telen, ook in de Noordzee.

[0:50:15] En ik heb begrepen dat daar nu een obstakel ligt.

[0:50:17] Mensen willen graag door.

[0:50:18] Je zou dat kunnen doen in gebieden die zijn aangewezen van zandwinning.

[0:50:23] Want dat is dan voor enkele decennia.

[0:50:25] Maar gedurende de jaren dat er geen zand wordt gewonnen, kun je daar volgens mij prima die mosselen telen.

[0:50:31] En ja, ik begrijp wel dat men dan verwijst naar een pilot, dat dat vanaf 2028 zou gelden.

[0:50:35] Volgens mij zou je dat moeten vervroegen en daar nu ook meer duidelijkheid over geven.

[0:50:39] En de eventuele blokkades daar weghalen.

[0:50:42] Ik denk dat het goed is om in de uitwerking...

[0:50:47] de uitwerkingsagenda van die voedselvisie...

[0:50:49] aandacht te besteden aan het borgen van het belang van de schuilbiersector.

[0:50:54] Ik denk dat het heel belangrijk is, inderdaad ook in verband met de zogenaamde eiwittransitie.

[0:50:59] Dat zijn toch eiwitten die relatief...

[0:51:02] die zijn niet plantaardig, maar hebben voor dierlijke eiwitten natuurlijk een zeer laag impact op het milieu en op het klimaat.

[0:51:08] Dus ik denk dat daar ruimte voor moet zijn.

[0:51:10] En ik was trouwens vanochtend op een congres met 250 mensen uit de zeewiersector en daar

[0:51:16] liggen ook ongelooflijk veel kansen.

[0:51:18] Ontzettend veel enthousiasme, innovatie, ook daar mogelijk.

[0:51:21] Zeewier biedt ook heel veel kansen voor voedselproductie.

[0:51:24] Overigens ook, ik heb geleerd, je kunt zelfs sokken maken van zeewier.

[0:51:27] Ik heb er een cel mee gekregen.

[0:51:29] Maar ik hoor graag van de staatssecretaris of hij ook dat belang ziet en of hij dat ook

[0:51:33] kan meenemen in die uitwerkingsagenda.

[0:51:36] Ja, er zijn al een aantal mensen die hebben vragen gesteld over de kansen, wat je nou

[0:51:42] allemaal kunt doen in de gebieden waar ook windturbines staan op zee.

[0:51:48] Je kunt dat natuurversterkend bouwen, er zijn voorbeelden van in Schotland, je kunt er ook

[0:51:52] passief vissen.

[0:51:53] Passief vissen is een interessante optie, niet zozeer als vervanging voor de actieve

[0:51:57] visserij, maar wel aanvullend.

[0:52:00] Dan over de biotechnologie.

[0:52:05] Ik wil me aansluiten bij een aantal van de opmerkingen van mevrouw Bromet en ook mijn

[0:52:09] buurman hier.

[0:52:10] Ik denk dat het ongelooflijk belangrijk is dat Nederland daar die koplopersfunctie behoudt.

[0:52:13] Er zit zoveel kennis en know-how in Nederland.

[0:52:16] Ik denk dat een van de dingen waar mensen tegen aanlopen is dat het moeilijk is om durfkapitaal

[0:52:19] te vinden en om al die kennis die wordt ontwikkeld om dat verder te brengen, om dat ook te commercialiseren.

[0:52:26] Dus kan de staatssecretaris aangeven welke kansen hij ziet om daar die obstakels weg te nemen,

[0:52:33] of in ieder geval slecht om daar een oplossing voor te vinden?

[0:52:36] U bent al enigszins over uw tijd.

[0:52:38] Nou, dan stop ik.

[0:52:39] Oh, nou ja.

[0:52:41] Dank u wel, meneer Boomsma.

[0:52:43] Welkom in ons midden.

[0:52:45] Het woord is aan mevrouw Van der Plas van de BBB.

[0:52:49] Dank u wel.

[0:52:50] U nog feliciteert met de benoeming tot voorzitter van deze mooie commissie.

[0:52:57] Vissen is gewoon hartstikke gezond, dat weten we allemaal.

[0:53:01] Nederlanders eten eigenlijk te weinig vis.

[0:53:03] De hartstichting beveelt vier keer per week aan.

[0:53:07] Goed tegen hart- en vaatziekten.

[0:53:09] Het voedingscentrum staat in de schijf van vijf.

[0:53:11] Elke vrijdag, zaterdag of welke dag dan ook op de markt staan mensen bij de kramen lekker visje te kopen.

[0:53:17] Het hoort gewoon bij onze oer-Hollandse cultuur.

[0:53:23] Het onderzoek blijkt ook dat het kweken van schelpdieren heel goed is voor het ecosysteem.

[0:53:30] Kale zeebodems raakten vol van leven en de waterkwaliteit ging door het kweken van schelpdieren

[0:53:37] enorm omhoog.

[0:53:38] En dat is natuurlijk logisch, want schelpdieren filteren het water waarin ze leven.

[0:53:43] Dus voedsel uit de zee, vis, niks mis met vis zou ik zeggen, past gewoon bij heel veel

[0:53:49] dingen.

[0:53:49] gezondheid, klimaat, waterkwaliteit, noem alles maar op.

[0:53:54] En daarom heeft Europa ook gelden beschikbaar om voorlichting en informatie te geven over

[0:53:59] alle goede dingen die vis met zich meebrengt, maar er is hier een motie aangenomen een aantal

[0:54:05] jaar geleden om zich te verzetten tegen Europese subsidies voor de visconsumptie.

[0:54:12] Mijn vraag aan de staatssecretaris is, ziet de staatssecretaris toch kans om wat van die

[0:54:17] Europese gelden te gebruiken in Nederland om de gezondheid en alle goede effecten van

[0:54:24] vis onder de aandacht te brengen van consumenten.

[0:54:30] Daarop aansluitend, in Nederland wordt voedsel uit zee al jaren niet benoemd als nationaal

[0:54:35] belang en in het Nationaal Waterprogramma van de Rijksoverheid wordt visserij alleen

[0:54:40] benoemd omdat er bevorderd moet worden dat de visserij duurzaam wordt.

[0:54:46] Zoals ik net al aangaf, de vis is heel duurzaam en de sector is al jaren bezig met verduurzaming.

[0:54:55] De inzet zou gericht moeten zijn op een sterke sector met een groter afzetmarkt, zodat de

[0:55:01] duurzaamheid van die visconsumptie tot zijn recht kan komen.

[0:55:04] Voedsel uit zee is een nationaal belang en moet ook zo benoemd worden wat BBB betreft

[0:55:10] in het programma Noordzee.

[0:55:11] Is de staatssecretaris het daarmee eens en hoe gaat dit dan gebeuren?

[0:55:16] Voorzitter, over de tongquota.

[0:55:20] In drie jaar tijd mochten de Nederlandse vissers 83 procent minder Noordzeetong vangen, omdat

[0:55:25] er te weinig tong zou rondzwemmen.

[0:55:27] De vissers zeiden toen eigenlijk al meteen dat het heel onwaarschijnlijk is dat het zo

[0:55:31] slecht ging met de tong in de Noordzee.

[0:55:33] Dat is inmiddels bevestigd en het advies van de ICES is nu dat er 177 procent meer gevangen

[0:55:41] mag worden.

[0:55:42] En minister Adema zou proberen de quota tussentijds te verhogen.

[0:55:47] En ik wil de staatssecretaris vragen hoe het daarmee zit.

[0:55:50] Wordt daar nog aan gewerkt?

[0:55:52] En zo ja, hoe staat het daarmee?

[0:55:53] En hoe schat de staatssecretaris de kansen in dat het lukt en op welke termijn?

[0:55:58] Dan ook even over de garnalenvissers.

[0:56:00] Die zitten in grote onzekerheid nog steeds, omdat ze nu nog mogen vissen.

[0:56:04] Maar vanaf 1 januari krijgen zij mogelijk geen nieuwe vergunning om te vissen.

[0:56:08] Dus zelfs als we een katalysator hebben, andere partijen hebben hier ook al aandacht voor gevraagd,

[0:56:13] en ik wil ook de staatssecretaris vragen hoe wij de garnalenvissers gaat helpen

[0:56:17] in het traject van deze vergunningverlening en wordt de gedoogd situatie verlengd

[0:56:22] en krijgen de garnalenvissers in de periode daarna nog enige vorm van ondersteuning

[0:56:27] als ze zo'n investering hebben gedaan.

[0:56:30] Niet alle vissers hebben de subsidie voor de katalysator aangevraagd

[0:56:33] omdat er heel veel onzekerheid was.

[0:56:35] En is het dan nog mogelijk, vraagt de staatssecretaris, om de subsidieregeling nogmaals open te stellen

[0:56:40] voor de granalenvissers, die alsnog graag mee zouden willen doen.

[0:56:45] Voorzitter, de pulsvisserij, hier ook al een aantal keren genoemd, ook ik zou graag willen

[0:56:51] weten hoe dat proces nu in Europa verloopt en hoe de staatssecretaris mee verder wil gaan.

[0:56:59] De sterfte onder de schaal en de schelpdieren is hier ook al aan de orde gekomen.

[0:57:03] Maar ik wil me ook bij die vragen aansluiten.

[0:57:07] De wetenschap staat voor een raadsel.

[0:57:09] De ziekte lijkt voorlopig niet op te lossen.

[0:57:13] En ik wil de staatssecretaris ook vragen wat die kan doen om de sector te helpen.

[0:57:17] En zou het een mogelijkheid kunnen zijn om dit jaar de pachtgelden niet te in?

[0:57:21] Dan krijgt de sector in ieder geval wat lucht en kunnen ze hopelijk alle lopende rekeningen betalen.

[0:57:26] Ook al zijn de inkomsten laag op dit moment.

[0:57:30] Dan nog over de aanlandplicht.

[0:57:33] Dat is een drama. Het werkt niet. Er zijn allerlei uitzonderingen voor.

[0:57:39] Het is voor vissers niet na te leven en voor de controlerende instanties niet te handhaven.

[0:57:43] Nu wil de Europese Commissie het gaan handhaven door camera's verplicht te maken op de schepen.

[0:57:48] Ik vind dat echt van de zotte.

[0:57:50] Het is de meest gecontroleerde sector die we hebben in Nederland.

[0:57:55] Mensen worden dan niet alleen continu gevolgd met gps,

[0:57:58] maar ook nog eens op hun eigen schip gefilmd.

[0:58:03] Gaat de staatssecretaris in gesprek met de commissie over een aanpassing of omvorming van die aanlandplicht?

[0:58:09] Vorig jaar augustus heeft de North Sea Advisory Council, de NCAS,

[0:58:14] die heeft de DG Mare van de Europese Commissie gevraagd om te verkennen

[0:58:21] of er toestemming kan worden verleend voor de verkoop van onbemaatse vis voor de menselijke consumptie,

[0:58:27] wat nu nog niet mag, en of er een effectbeoordeling kan komen van de

[0:58:32] bruikbaarheid en de doeltreffendheid van de aanlandingsplicht.

[0:58:36] En moeten we niet meer daar de focus op leggen over de doeltreffendheid

[0:58:40] en de bruikbaarheid ervan?

[0:58:43] En heeft de staatssecretaris kennisgenomen van alle adviezen van deze NCRS?

[0:58:47] En ik wil hem graag vragen wat zijn inzet daarop nu is.

[0:58:52] Er zijn heel veel vragen gesteld, al waar ik me bij aan wil sluiten,

[0:58:55] over de biotechnologie sector, de glastuinbouw en ETS.

[0:58:59] Het lijkt mij hier niet zinvol om al die vragen ook zelf te gaan herhalen,

[0:59:04] maar ik sluit me aan bij de vragen die onder andere door de collega's van de SGP,

[0:59:10] ChristenUnie, CDA, VVD en Nieuws Sociaal Contracts aangesteld zijn.

[0:59:16] Dus daar mag u mijn naam aan dat lijstje toevoegen als vragensteller.

[0:59:20] Daar wou ik het graag bij houden. Dank u wel.

[0:59:22] Dank u wel, mevrouw Van der Plas.

[0:59:24] Ik heb als uw nieuwe voorzitter een heel aantal interessante onderwerpen gehoord van de zeewiersokken

[0:59:30] en de octopussen en de promotie van de viskruim, anchovies, ik kan er nog wel een paar opnoemen,

[0:59:36] maar laat ik dat maar niet doen.

[0:59:38] Ik hoor van de bewindslieden dat ze graag een half uur willen hebben om zich te bereiden

[0:59:42] op de...

[0:59:44] Ja, is dat genoeg, meneer Janssen?

[0:59:47] Ja, hij legt zich daar bij neer.

[0:59:49] Dus dan schors ik de vergadering voor een half uur en dan gaan we dan weer verder.

[0:59:52] Dank u wel.

[1:34:14] Ik heropen de bijeenkomst.

[1:34:16] Gelukkig zijn de bewindspersonen weer terug.

[1:34:21] Ik wil het zo gaan doen dat de bewindspersonen in blokjes gaan antwoorden.

[1:34:25] Misschien wilt u aangeven welk blokje u gaat pakken.

[1:34:30] De leden hebben vier interrupties.

[1:34:33] Ik wil u ook verzoeken om die interrupties vooral kort te houden.

[1:34:36] Geen lange inleidingen, maar snel naar uw vraag toe te werken.

[1:34:39] Misschien is het handig dat u dat pas doet na het blokje.

[1:34:42] Maar als het echt een hele prangende vraag is, dan mag dat ook tijdens het blokje.

[1:34:46] Ik zal het in de gaten houden.

[1:34:48] Dan geef ik nu het woord aan de bewindspersonen.

[1:34:50] En wie mag ik als eerste het woord geven?

[1:34:52] Ik zie meneer Rummenie aan u het woord.

[1:34:55] Dank u wel, voorzitter.

[1:34:56] Ik wil met blokje 1 beginnen met tuinbouw.

[1:35:00] En daarna blokje 2, visserij.

[1:35:02] Ik zal als ik daar aan toe ben ook even de onderblokjes aangeven.

[1:35:07] En daarna blok 3 samen met mijn collega biotechnologie.

[1:35:13] De glastuinbouw is een essentiële pijler van de Nederlandse economie.

[1:35:18] De sector is met haar hoogtechnologische productie van vitaal belang voor Nederland en de voedselzekerheid

[1:35:24] wereldwijd.

[1:35:25] Ik ben trots op de sector en noem de glastuinbouwsector daarom vaak het ASML van het Westland.

[1:35:33] Ik zie dat tal van innovatieve bedrijven baanbrekende stappen zetten.

[1:35:37] Ik noem hier kort de omvangrijke investeringen die zijn gedaan om energie te besparen, de

[1:35:43] toepassing van robotisering en geothermie.

[1:35:46] Het kabinet heeft vertrouwen in de toekomst van deze sector.

[1:35:50] We blijven met de sector samen, schouder aan schouder optrekken richting klimaatneutraal

[1:35:55] 2040.

[1:35:57] De gemaakte afspraken in het confinant energietransitie glastuinbouw zijn leidend voor het kabinet

[1:36:03] en richtinggevend voor de glastuinbouwondernemers.

[1:36:06] In dit proces zal iedere ondernemer goed moeten bedenken hoe zijn of haar bedrijfsvoering

[1:36:12] klimaatneutraal wordt.

[1:36:14] De mogelijkheden verschillen per bedrijfslocatie en vragen dus de nodige innovatiekracht van

[1:36:20] ondernemers.

[1:36:21] Ik geloof in de ondernemers dat zij dit kunnen, onder andere vanwege de flexibiliteit die ze

[1:36:27] lieten zien tijdens de energiecrisis, met als resultaat de ruime onderscheiding van het

[1:36:33] afgesproken CO2-emissieplafond in 2022.

[1:36:37] Ik heb veel vertrouwen in de ambitie van de sector om klimaatneutraal te worden

[1:36:42] en economisch rendabel te blijven.

[1:36:44] Hiervoor en voor meer samenwerking met de sector zet ik mijn beste beentje in.

[1:36:51] En dan nu de vragen, voorzitter.

[1:36:55] Ik heb een vraag over onderwerp glas, tuinbouw en ETS2.

[1:36:59] Dat is van de SGP, vraag nummer 5 en 6, van de ChristenUnie, 22, 23, 24 en 26, en van het CDA, nummer 31.

[1:37:10] Een groot aantal leden vroeg naar de glastuinbouw en ETS2.

[1:37:14] Wordt de glastuinbouw buiten de ETS2 gehouden?

[1:37:17] Wordt de glastuinbouw niet op onnodige kosten gejaagd met het CO2-emissiehandelssysteem?

[1:37:24] Voor het kabinet zijn de afspraken uit het confinante energietransitieglastuinbouw leidend.

[1:37:29] Dat staat ook duidelijk in het regeerakkoord.

[1:37:32] Het kabinet blijft streven naar een gebalanceerd pakket van normen, subsidiëren en beprijzen.

[1:37:38] Het kabinet wil voorkomen dat hier een disbalans ontstaat.

[1:37:43] Over de ETS2 opt-in in glastuinbouw heeft het kabinet nog geen besluit genomen.

[1:37:50] Wij nemen bij de voorjaarsnota besluitvorming een besluit.

[1:37:54] Daarbij worden alle relevante aspecten zorgvuldig bekeken, zoals stapeling van beprijzingsinstrumenten

[1:38:00] en mogelijke kostencompensatie voor het verschil tussen ETS2 en het CO2-tarief, als er een

[1:38:08] opt-in ETS2 zou komen.

[1:38:11] Ook over de groen-gas-bijmengverplichting is nog geen besluit genomen.

[1:38:16] Zoals afgesproken in het confinant, treden de confinantpartners Glastuinbouw NL, LVVN, KGG en FIN

[1:38:25] eerst in overleg voordat er een kabinetsbesluit valt.

[1:38:32] Dan een vraag van de heer Meulekamp.

[1:38:35] ETS2 opt in wel of niet verwerkt in de miljoenennota?

[1:38:39] Er is een interruptie van meneer Boomsma.

[1:38:42] Gaat u gaan.

[1:38:43] Ja, dank voorzitter.

[1:38:44] Ik had ook een brief gezien van de glastuinbouwer Nederland,

[1:38:48] waarin zij heel duidelijk vragen om alle financiële prikkels in kaart te brengen bij de voorjaarsnota

[1:38:52] over al die verschillende varianten.

[1:38:54] Dus over groen gas, ook over ETS2, maar ook over Convenant.

[1:38:58] En ik denk dat dat eigenlijk heel verstandig is.

[1:39:00] Dus ik wil die vragen bij deze ook bij de staatssecretaris neerleggen.

[1:39:04] Mevrouw van der Plas, u had ook een interruptie.

[1:39:09] Ja, tenzij het een interruptie is die u nu van belang vindt.

[1:39:13] Maar het mag ook na het blokje.

[1:39:16] Goed, dan geef ik het woord aan de staatssecretaris.

[1:39:20] Uiteraard zullen wij die overwegingen allemaal meenemen als we in het voorjaar een besluit nemen, meneer Boksma.

[1:39:35] Dan de VVD wacht onderzoeken ETS2 af. Kan de staatssecretaris bevestigen dat opbrengsten nog niet ingeboekt zijn door FIN?

[1:39:43] Het klopt dat ETS2 opt-in is opgenomen in het inkomstenkader.

[1:39:49] Dat is evenwel exclusief, ik herhaal, exclusief de glastuinbouw, omdat daarover nog niet besloten is.

[1:39:59] Dan vraag 32 van mevrouw Bromet.

[1:40:08] Ik hoef de nummers niet op te noemen, begrijp ik.

[1:40:12] Is de staatssecretaris bereid om met nadeelonderbouwing te komen op de drie punten van het plan

[1:40:17] en dan op basis van wat wel kan ten aanzien van de biologische sierteelt?

[1:40:23] Mevrouw Bromet, dat is een brief van mijn minister,

[1:40:26] maar zoals aangegeven in de brief over de petitie van de biologische sierteeltsector van vrijdag 27 september

[1:40:31] Hoeven kleine biologische siertelers met een jaaromzet kleiner dan 50.000 en 100% bio met ingang van 2024 de jaar- en certificeringsbijdrage niet te betalen.

[1:40:45] Er zijn diverse regelingen waarvan boeren en tuinders die willen omschakelen naar biologisch gebruik van kunnen maken.

[1:40:53] Zie de website Wegwijzen voor Biologisch Ondernemen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

[1:40:58] Ik denk dat dit een benadering is van wat wel kan.

[1:41:06] Een interruptie van mevrouw Bromet.

[1:41:09] Is de biologische sector hier tevreden mee, of weet de staatssecretaris dat niet?

[1:41:18] Ik denk dat u dat aan de minister moet vragen, want het is haar dossier.

[1:41:23] Vervolg uw betoog.

[1:41:27] Nog een vraag van mevrouw Bromet over de biologische sierteelt.

[1:41:30] Op welke termijn gaat de Stas kijken wat mogelijk is om de biologische sierteel te ondersteunen

[1:41:35] en met welk doel precies en wanneer koppelt de Stas terug wat mogelijk is?

[1:41:41] Ik neem aan dat het gaat om een grote aanbod in biologisch plantgoed.

[1:41:46] Onlangs is door het kabinet een verkenning aangekondigd naar mogelijkheden om inkoop te stimuleren

[1:41:51] en hier zal dit najaar mee gestart worden.

[1:41:54] Het kabinet streeft daarna om de Tweede Kamer voor de zomer van 2025 over de uitkomsten te kunnen informeren.

[1:42:03] Dan nog een vraag van mevrouw Bommert over biologische sierteel.

[1:42:08] De minister van LVVN is de ondertekenaar van de brief waar u op doelt.

[1:42:14] Verzoeken als bijvoorbeeld de afschaffing van skaltarieven, het belonen van biologische tuinders, liggen op het LVVN-domein.

[1:42:21] Over het stimuleren van inkoop loopt al geruime tijd het gesprek met BZK.

[1:42:30] Dan de laatste vraag van mevrouw Bromet over biologische zeerteelt.

[1:42:37] Wat vindt BCK van de biologische inkoop?

[1:42:40] Op dit moment, zoals ik net al zei, loopt het gesprek met BCK over de biologische inkoop.

[1:42:44] Herziening van het inkoopbeleid van de Rijksketering wordt medio 2025 verwacht.

[1:42:50] Maar dit valt onder de minister van BZK.

[1:42:54] Dan lid Kostic over de biologische zeerteelt.

[1:42:57] Waar blijven de extra maatregelen om de biologische zeerteelt te bevorderen?

[1:43:02] Er wordt gewerkt aan diverse maatregelen om marktontwikkeling van de biologische sector

[1:43:07] te stimuleren.

[1:43:09] Daar kan ook de sieteelt van profiteren.

[1:43:12] Er wordt bijvoorbeeld een subsidieregeling ontwikkeld die beoogd is om opengesteld te

[1:43:17] worden in 2025.

[1:43:19] Daarnaast is door het kabinet een verkenning aangekondigd naar mogelijkheden om inkoop

[1:43:24] te stimuleren.

[1:43:30] Lidkostič, waarom is er een laag btw-tarief, namelijk 9% op sierteelt?

[1:43:37] Deze verlaging is in 1975 ingevoerd om bloemen en planten betaalbaar te houden voor de lage inkomensgroepen.

[1:43:47] Dan tenslotte nog een vraag over de sierteelt.

[1:43:50] Mensen moeten vaak ramen dicht houden.

[1:43:53] Waar blijft de actie van Stas Milieu?

[1:43:55] Die moet toch burgers beschermen.

[1:43:58] Ja, dat is niet mijn portefeuille.

[1:44:06] Dan, Adema kondigde verbod leliteelt aan.

[1:44:10] Gaat de staatssecretaris dit verbod uitvoeren?

[1:44:12] Gaat de staatssecretaris naast de leliteelt nog andere teelt te verbieden?

[1:44:17] Mijn voorganger kondigde een onderzoek aan om de impact op het milieu van de gewasbeschermingsmiddelen in de leliteelt te onderzoeken.

[1:44:25] Dat onderzoek, lid Kostic, is nog aan de gang en uw Kamer hoort die op korte termijn over.

[1:44:32] 50% reductie van het gebruik van beschermingsmiddelen in deze deel is ons doel.

[1:44:42] Dat is het voor tuinbouw.

[1:44:43] Dat was uw blokje tuinbouw, mevrouw Van der Plas.

[1:44:51] Dank u wel, voorzitter.

[1:44:54] De staatssecretaris zegt helemaal in het begin van dit blokje dat er nog kabinetsbesluiten

[1:45:01] moeten worden overgenomen.

[1:45:02] We hebben het bijvoorbeeld over de ETS2 voor de glastuinbouw.

[1:45:06] Deze staatssecretaris is staatssecretaris Glastuinbouw, dus volgens mij is het uitdrukkelijke verzoek

[1:45:12] van meerdere leden van deze commissie om dat nadrukkelijk mee te nemen in het kabinetsbesluit.

[1:45:20] Dus nu leek het er een beetje op van ja, we wachten het kabinetsbesluit af, maar dit is

[1:45:24] wel iets wat de staatssecretaris natuurlijk uitdrukkelijk kan inbrengen in dat kabinetsbesluit.

[1:45:30] Dus volgens mij was de vraag ook concreet wat gaat de staatssecretaris eigenlijk doen, ook

[1:45:35] met die financiële prikkels mee te nemen of tegen het licht te houden, om dan de juiste

[1:45:43] prikkel te vinden waarin de glastuinbouwsector kan worden ondersteund, zeg maar om die klimaatdoelen

[1:45:50] te halen.

[1:45:51] Dus dat is eigenlijk de vraag van wat is de inzet van de staatssecretaris hierop zelf?

[1:45:58] Want dat werd me nog niet helemaal duidelijk.

[1:46:00] De staatssecretaris.

[1:46:02] Mevrouw Van der Plas, u weet dat eigenlijk het besluit al eerder genomen zou worden.

[1:46:09] En ik denk dat het dankzij deze staatssecretaris is dat het niet genomen is.

[1:46:16] En u weet wie de ondertekenaars zijn van het confinant.

[1:46:20] Wij moeten het besluit met z'n drieën nemen.

[1:46:23] Ik heb denk ik in mijn inleiding duidelijk aangegeven hoe ik daarin zit.

[1:46:26] En ik zal er alles aan doen om samen met de staatssecretaris van Financiën en de minister van KGG in dit dossier tot een goed besluit te komen.

[1:46:38] En ik denk dat ik ook herhaald heb dat het confinant wat tot 2040 loopt daarbij leidend is.

[1:46:45] En dat is een precair evenwicht en zo zit ik erin.

[1:46:52] Dank u wel. Nog anderen die vragen hebben over het eerste blokje?

[1:46:59] Ik heb het misschien niet heel goed gehoord, maar ik wil de staatssecretaris het antwoord

[1:47:10] op mijn vraag herhalen over het feit dat de huidige biologische siertelers met onrecht

[1:47:17] worden behandeld, omdat zij wel moeten bijdragen aan waterzuivering, net zoveel als de telers

[1:47:23] die wel gif gebruiken, en ze draaien op voor de schade van het verspreiden gif van hun

[1:47:28] buren.

[1:47:28] Ik was benieuwd of de staatssecretaris met een brief zou willen komen...

[1:47:32] waarin hij uitlegt hoe hij dit terecht gaat zetten.

[1:47:35] Want dat heb ik hem nog niet horen uitleggen.

[1:47:38] De staatssecretaris.

[1:48:03] Ik dacht dat ik hem beantwoord heb, maar ik zal erop terugkomen in het tweede termijn.

[1:48:07] Is dat goed?

[1:48:09] Goed zo, dank u wel.

[1:48:11] Daarmee is het blokje beëindigd. Geen vragen meer.

[1:48:13] Mevrouw Van der Plas, gaat u gang.

[1:48:15] Ja, toch nog even over de Sierteelt, voorzitter.

[1:48:20] Er wordt hier altijd wel het frame gelegd van die gebruiken gif, maar er wordt ook altijd

[1:48:26] een beetje gedaan alsof er één speciaal middel is speciaal voor de lelies.

[1:48:31] Maar de grasbeschermingsmiddelen die gebruikt worden in de lelieteelt, dat is geen apart

[1:48:38] middel.

[1:48:38] Dat zijn ook middelen die bijvoorbeeld in de aardappelteelt worden gebruikt of in de uienteelt

[1:48:42] worden gebruikt.

[1:48:44] Dus ik zou de staatssecretaris ook willen meegeven, als er nog een brief komt, dat ook nadrukkelijk

[1:48:51] mee te nemen.

[1:48:52] Maar ook nadrukkelijk mee te nemen dat driekwart van de gebruikte middelen in Lelytales een

[1:48:58] biologisch middel is.

[1:49:00] Er wordt ook niet zomaar rondgespoten in het wilde weg, want Lelytales en Bolletales proberen

[1:49:07] juist zo min mogelijk te doen.

[1:49:09] Al was het alleen maar omdat hun bodem ook hun eigen grond is.

[1:49:16] Bovendien is het ook nog hartstikke duur.

[1:49:18] En er wordt heel vaak driftvrij gespoten.

[1:49:20] Dat zijn van die druppeltjes op zo'n machine waar gewoon echt plantspecifiek wordt gespoten.

[1:49:26] Dus ik wil wel een klein beetje het beeld nuanceren van alsof er zomaar wat in het rond gesproten wordt

[1:49:33] met een apart middel alleen voor lelies.

[1:49:35] en daarbij dus ook opgemerkt willen hebben dat bijvoorbeeld op zo'n perceel waar lelies staan,

[1:49:42] maar waar bijvoorbeeld ook in een hoekje uien worden geteeld of aardappels of maïs wordt geteeld,

[1:49:47] daar mag dan dat middel wel gebruikt worden en op de lelies mag het dan niet gebruikt worden.

[1:49:54] Voorzitter, punt van orde, voorzitter.

[1:49:56] Ik wil graag even mijn zin afmaken.

[1:49:58] Nou, liefst niet eigenlijk.

[1:50:01] Nou ja, het liefst niet.

[1:50:02] U bent vrij lang aan het woord, mevrouw Van der Plas, maar gaat u gang?

[1:50:05] Ja, dat is dan aan u, aan de voorzitter, om dat te bepalen.

[1:50:08] Maar goed, dat wil ik er even meegeven daarin.

[1:50:11] Dat we wel even het beeld in de nuance houden.

[1:50:17] Ja, u heeft een nuancering aangebracht. Duidelijk, denk ik.

[1:50:21] De staatssecretaris, wilt u daar nog op reageren?

[1:50:24] Ja, ik heb ook de indruk dat het beeld ten aanzien van de sierteelt in algemene zin te zwart-wit is.

[1:50:31] Het is juist het omgekeerde.

[1:50:33] Als we praten over duurzaamheid, dan vind je juist in de sierenteeltsector verschillende koplopers

[1:50:39] die al heel ver zijn, ook met het beperken van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

[1:50:47] Dus dat is ook een van de redenen dat ik eigenlijk wat dat betreft geen onderscheid wil maken

[1:50:52] tussen de sierenteelt en de groenteteelt.

[1:50:55] Dank u wel.

[1:50:56] Het kost iets, maar voordat ik u het woord geef wil ik toch even onder de aandacht brengen

[1:51:01] dat de 30-secondenregel geldt.

[1:51:05] Misschien wilde u dat ook zeggen, maar ga u gang.

[1:51:08] Ik wil ook zeggen dat mijn eerste interruptie eigenlijk geen interruptie was, maar gewoon

[1:51:12] een herhaling van mijn vraag die niet was beantwoord, dus ik hoop dat ik deze interruptie

[1:51:15] wel kan pakken.

[1:51:16] Mevrouw Van der Plas had net een half uur nodig om uit te leggen dat ook in andere teelten

[1:51:20] veel gif wordt gebruikt.

[1:51:21] Dat snap ik ook wel, maar wat we weten bij Sierteelt is dat dat in de top staat.

[1:51:25] Vandaar ook dat de oud-minister Adema dat wilde aanpakken.

[1:51:29] Mijn concrete vraag is, minister Adema heeft niet alleen maar gekeken naar de schadelijkheid

[1:51:36] van sierteel, want dat weten we voldoende van, maar hij heeft ook gekeken naar het feit dat

[1:51:40] bijvoorbeeld boeren die stoppen met hun koeien, nu hun land verpachten aan sierteelers die

[1:51:48] veel landbouwgif gebruiken.

[1:51:50] Hij wilde zich daarin focussen op leliteelt.

[1:51:54] Wanneer komt dat onderzoek dat is toegezegd, of die verkenning die is toegezegd, voor voorjaar 2025?

[1:52:00] Mijn concrete vraag, eigenlijk weer herhaling, kan de minister of de staatssecretaris bevestigen dat dit plan in het voorjaar van 2025 komt?

[1:52:09] Dank u wel, de staatssecretaris.

[1:52:11] Ja, ik kan dat wel bevestigen.

[1:52:18] Mevrouw Van der Plas.

[1:52:20] Ja, ik maak even een persoonlijk feit, omdat ik rechtstreeks werd aangesproken.

[1:52:24] Ten eerste was ik niet een half uur bezig.

[1:52:29] En ik snap ook dat het genuanceerde beeld dat dat bij andere partijen dan niet wel gevallig is.

[1:52:38] Maar ik wil er ook even op wijzen, voorzitter, dat bij de rechtbank een zaak om, zeg maar,

[1:52:45] een verbod om te spuiten is vernietigd, omdat heel veel onderzoeken daarvan een literatuurlijst

[1:52:52] bleek te zijn van buitenlandse onderzoeken en over middelen die niet meer werden gebruikt.

[1:52:56] Dat is de reden waarom ik deze nuance wilde aangeven.

[1:53:01] Dat is eigenlijk mijn punt.

[1:53:02] Dank u wel.

[1:53:04] Is dat een persoonlijk feit, mevrouw Boroef?

[1:53:08] Ook even de orde.

[1:53:10] We hebben hier niet voor niets de 30-secondenregel, omdat sommige leden van deze commissie heel

[1:53:15] erg uitgebreid intrumperen.

[1:53:17] Daar hebben we voor deze regel bedacht.

[1:53:21] Ik hoop dat u dat ook handhaaft.

[1:53:23] De staatssecretaris was klaar met zijn eerste blokje, dacht ik.

[1:53:30] Ja, en er zijn geen interrupties of andere vragen meer.

[1:53:34] Dan wil ik de staatssecretaris verzoeken om door te gaan naar zijn tweede blokje.

[1:53:38] Dank u wel, voorzitter.

[1:53:39] En voordat ik een inleidende spreeklijn geef, wil ik even voor alle duidelijkheid aangeven welke blokjes ik heb.

[1:53:47] Dat is eerst visie, uitvoerende agenda, ruimte op zee, garnalen uiteraard, aanlandplicht en camera's,

[1:53:55] Puls, een EU-speelveld, dierenwelzijn en een blokje overal.

[1:54:03] Ja, gaat uw gang.

[1:54:04] En u zei net al, u had de vragen genummerd.

[1:54:06] Dat hebben wij niet.

[1:54:08] Dus dat hoeft u ook niet zo te doen.

[1:54:10] Ik zal ophouden met een nummer.

[1:54:11] Dank u wel.

[1:54:12] Gaat uw gang.

[1:54:14] Deze regering heeft de visserij teruggebracht in de naam van het ministerie.

[1:54:18] En daar ben ik uitermate trots op.

[1:54:20] Het geeft erkenning van de sector.

[1:54:22] en sinds mijn aantreden heb ik kennis gemaakt met de visserij in ruime mate.

[1:54:27] De visserijsector is een diverse sector met verschillende problemen en uitdagingen.

[1:54:33] Ik heb wel de veerkracht van de sector gezien en de wil om er samen de schouders onder te zetten.

[1:54:39] Ik wil dat we een toekomstig bestendige, rendabele visserij- en aquacultuursector hebben in Nederland.

[1:54:46] Een sector die floreert en opereert binnen de grenzen van het ecosysteem.

[1:54:51] Zo zorgen we voor een gezonde basis tussen economie en het behoud van onze natuurlijke

[1:54:57] hulpronnen.

[1:54:58] In het regeerprogramma hebben we opgenomen dat de visserij maximaal zal ondersteunen

[1:55:03] om de sector toekomstbestendig te maken.

[1:55:07] Dat doen we door in te zetten op ruimte voor de visserij, maar ook door in te zetten op

[1:55:12] innovatie.

[1:55:14] Zo zal ik mij in Europa inzetten op de herintroductie van de Pulscorps en ben ik innovatie- en investeringsregelingen

[1:55:21] aan het ontwikkelen.

[1:55:23] Daarmee zetten we in op het borgen van voedselwinning uit zee.

[1:55:27] Voedsel uit zee is immers gezond en komt van dichtbij.

[1:55:32] Dat draagt bij aan onze voedselzekerheid.

[1:55:34] Daarvoor zal ik samen met alle stakeholders

[1:55:37] een uitvoeringsagenda opstellen.

[1:55:39] Of het nu gaat om het terugkrijgen van de puls voor de tongvissers

[1:55:44] of het werken aan een vergunning voor de genalenvissers.

[1:55:47] U heeft over deze en andere vragen gesteld en die zal ik zo beantwoorden.

[1:55:53] Maar eerst wil ik hier benadrukken dat ik graag samen met alle visserijsectoren en andere betrokkene partijen

[1:56:00] met deze vraagstukken aan de slag ga voor een mooie en rendabele toekomst voor de visserij in Nederland.

[1:56:10] Dan begin ik nu voorzitter aan het blokje visie, uitvoerende agenda, ruimte op zee.

[1:56:17] Wanneer ontvangt de Tweede Kamer de uitvoeringsagenda visie voedsel uit zee?

[1:56:24] Ik vind het belangrijk dat de uitvoeringsagenda van de visie op voedsel uit zee niet alleen

[1:56:29] van mij is, maar ook van vissers en de rest van de stakeholders.

[1:56:34] Alleen samen kunnen we een robuuste sector dichterbij brengen.

[1:56:38] Daarom heb ik onlangs met de vertegenwoordigers van de sector en de NGO's afspraken gemaakt

[1:56:43] om samen aan de uitvoeringsagenda te gaan werken.

[1:56:46] Ik verwacht dat ik deze medio 2025 de Tweede Kamer kan toesturen.

[1:56:52] Intussen ben ik uiteraard al volop bezig met de uitvoering van de acties waarvoor LVWN aan

[1:56:58] de lat staat en ook dat doe ik in overleg met alle stakeholders.

[1:57:03] Dan de vraag ruimte voor visserij in relatie tot het Noordzeeakkoord.

[1:57:10] Het Noordzeeakkoord bevat de afspraken tussen Rijk en stakeholders over ontwikkelingen op

[1:57:15] de Noordzee in de periode tot 2030. Als het gaat om ruimte zijn de plannen daarvoor al vergaand

[1:57:22] in voorbereiding of uitvoering. Visserijbelangen worden daarbij uiteraard meegenomen. De visserij

[1:57:29] sector zit hierbij ook aan tafel. De uitvoering vindt plaats in op consensus gericht overleg.

[1:57:36] Bij het zoeken naar ruimte voor windenergie waarover nog besluiten genomen moeten worden,

[1:57:40] wordt eerst gekeken naar ruimte voor de visserij en worden waardevolle visgronden

[1:57:46] zoveel mogelijk ontzien. Dit is trouwens ook de lijn in het regeerprogramma.

[1:57:51] Bij het aanwijzen van nieuwe gebieden voor windenergie wordt het Noordzeeoverleg

[1:57:56] goed betrokken. Samen met de partijen van het Noordzeeoverleg wordt ingezet op een

[1:58:01] zorgvuldige balans met andere activiteiten op de Noordzee, waaronder naast

[1:58:06] ook natuur uiteraard een andere belangen.

[1:58:11] Dan de vraag van de SGP.

[1:58:13] Onderwerp ruimte en behoud visgronden.

[1:58:16] Wat wordt er gedaan om te voorkomen dat er windparken worden geplaatst in visrijke gebieden?

[1:58:22] Bij het aanwijzen van windenergiegebieden wordt eerst gekeken naar ruimte voor de visserij

[1:58:27] en worden waardevolle visgronden zoveel mogelijk ontzien.

[1:58:32] Daartoe wordt onderzoek uitgevoerd om de waarde van de visgronden in beeld te brengen

[1:58:36] en wordt met de sector overlegd, zodat zij ook hun belangen daarbij kunnen inbrengen.

[1:58:41] In het onderzoek wordt ook in beeld gebracht voor welke visserijgemeenschappen

[1:58:45] en welke type visserijvissgronden belangrijk zijn.

[1:58:49] Samen met andere departementen, die ook grote belangen hebben op de Noordzee,

[1:58:54] maken we de afweging waar welk gebruik plaats kan vinden,

[1:58:58] waarbij we ook rekening houden met de beschermde natuurwaarde.

[1:59:02] Dan een vraag van mevrouw Vedder.

[1:59:04] Welke ruimte is er op korte termijn om ervaring op te doen met de actieve visserij in windparken?

[1:59:11] Op dit moment worden de mogelijkheden voor actieve visserij binnen windmarken bekeken.

[1:59:16] Hierbij ligt de focus uiteraard op de nog te vergunnen en bouwen windparken.

[1:59:21] Het is namelijk niet mogelijk om op korte termijn al testen uit te voeren in bestaande windparken.

[1:59:26] Dat heeft ermee te maken dat voor de actieve boomkorfisserij hoogstwaarschijnlijk het ingraven van kabels nodig is.

[1:59:33] In de bestaande parken zijn de kamels binnen het kamp Ik Park niet ingegaven.

[1:59:44] Een vraag van de ChristenUnie en de VVD.

[1:59:48] Hoe verder met de visie en medegebruik?

[1:59:51] Ik ben al volop bezig met de uitvoering van mijn acties uit de visie.

[1:59:55] Daar hoort ook bij het onderzoek naar actieve visserij in windparken.

[1:59:59] Voor passieve visserij is al meer mogelijk en vinden op dit moment ook al pilots plaats.

[2:00:05] Maar ik vind het heel belangrijk dat er een uitvoeringsagenda komt van de visie op voetsen

[2:00:10] uit zee, die niet alleen van mij is, maar ook van vissers en alle stakeholders.

[2:00:16] Alleen samen kunnen we een robuuste sector bouwen.

[2:00:19] Daarom heb ik onlangs met de vertegenwoordigers van de sector en NGO's afspraken gemaakt

[2:00:24] om samen aan deze agenda te werken.

[2:00:27] En ik verwacht deze medio 2025 nogmaals aan u toe te sturen.

[2:00:33] Staat, van de heer Meulebakkamp, staat de Secretaris ervoor open

[2:00:37] op grotere schaal pilots te starten over vissen in windparken.

[2:00:42] Er zijn het afgelopen jaar tuigentesten uitgevoerd

[2:00:45] met vier verschillende passieve vistuigen in windpark Borsele.

[2:00:50] Onlangs hebben wij daarvan de resultaten ontvangen en met de Kamer gedeeld.

[2:00:55] Op dit moment vinden er nog aanvullende tuigentesten met de tuigstaandwand plaats.

[2:01:00] De resultaten worden hiervan volgend jaar verwacht.

[2:01:03] Om stappen te kunnen zetten op dit dossier ben ik voornemens om op korte termijn een

[2:01:08] experiment met passieve visserij uit te schrijven in twee windparken.

[2:01:13] Geïnteresseerde vissers kunnen zich dan hiervoor aanmelden en in deze windparken aan de slag.

[2:01:19] Deelnemende vissers aan het experiment worden gevraagd jaarlijks te rapporteren over hun

[2:01:23] activiteiten en het vistuig staand wand zal geen onderdeel zijn van dit

[2:01:29] experiment omdat we daarvan nog in afwachting zijn van de resultaten.

[2:01:36] Mevrouw Bromet, ruimte voor visserij. Vindt u dat je verschillende soorten

[2:01:41] vangst moet prioriteren gezien de beperkte ruimte op zee,

[2:01:45] bijvoorbeeld eerder ruimte naar mosselvissers

[2:01:48] dan tongvissers? Mevrouw Bromet, ik vind gewoon dat er van alle soorten visserij

[2:01:54] ruimte moet zijn op onze Noordzee.

[2:01:57] Met de voedselvisie wil ik ook toewerken naar de diversificatie van de vloot.

[2:02:02] En in het kader van die voedselvisie zet ik mij ook in om de mosselkweek te stimuleren,

[2:02:07] omdat dit een goed alternatief is voor dierlijke eiwitten.

[2:02:15] Interrupties van mevrouw Bromet.

[2:02:18] Mosselen zijn toch ook dieren of niet?

[2:02:21] Mosselen zijn ook dieren.

[2:02:26] Ik hoor de staatssecretaris zeggen dat mosselkweek een alternatief is voor dierlijke eiwitten.

[2:02:30] U heeft het gelijk.

[2:02:46] Schelt Dier en Zee weer in de uitvoeringsagenda Voedselvisie?

[2:02:51] Ik heb hier niet staan van wie deze vraag is.

[2:02:59] Ik heb in de visie aangegeven dat ik ruimte wil voor aquaculture.

[2:03:06] Daarom is dat ook een onderwerp van de uitvoeringsagenda.

[2:03:09] Daarom heb ik de afgelopen jaren middelen beschikbaar gesteld voor een innovatieregeling

[2:03:14] voor deze sector.

[2:03:16] Daarnaast ben ik voornemens een soortgelijke regeling ook voor volgend jaar open te stellen.

[2:03:21] Voor innovatieve vorming van aquaculture is er ruimte in de windparken.

[2:03:26] Ik ben blij dat er al meerdere ondernemers zijn die in windparken met pilots aan de slag

[2:03:31] zijn, zowel voor mosselen als voor zeeweer.

[2:03:33] Voor de innovatieregeling in de aquaculture heb ik dit jaar 3,3 miljoen beschikbaar gesteld

[2:03:40] en volgend jaar overweeg ik een soortgelijk bedrag weer beschikbaar te stellen.

[2:03:45] Ik weet dat de schelpdiersector ook ruimte zoekt voor opschaling in zandwinningsgebieden

[2:03:51] buiten de Voordelta, nabij de Zeeuwse kust.

[2:03:54] Hiervoor kan een projectvoorstel worden ingediend bij Rijkswaterstaat.

[2:03:58] Zij zullen dit beoordelen en meedenken over alle mogelijkheden.

[2:04:05] Dan visserij als nationaal belang, een vraag van mevrouw van der Plas.

[2:04:10] Kan de visserij in het programma Noordzee als nationaal belang worden aangemerkt?

[2:04:15] De nationale belangen, mevrouw van der Plas, zijn vastgelegd in de Nationale Omgevingsvisie, NOVI.

[2:04:21] En daarin is de verduurzaming van de visserij ook als nationaal belang opgenomen.

[2:04:27] In het programma Noordzee ga ik, zoals in de visie is vastgelegd, het belang van visserij beter onderbouwen,

[2:04:33] zodat visserij een gelijkwaardige plek krijgt bij de ruimtelijke afwegingen op de Noordzee.

[2:04:41] Dat was het einde van het eerste blokje, voorzitter, visie en uitvoerende agenda.

[2:04:47] Dank u wel. Dat roept nog een vraag op van meneer Meulenkamp.

[2:04:50] Ja, ik zit toch even met die uitvoeringsagenda.

[2:04:54] Er speelt heel veel op dit moment.

[2:04:58] En ja, dan lijkt mij medio 2025 dat we dan pas met die uitvoeringsagenda komen.

[2:05:05] Maar voor mij klinkt dat relatief ver weg.

[2:05:08] Zou u daar iets nader over kunnen zeggen, wat dan medio is?

[2:05:11] Of dat we daar toch nog iets meer snelheid in kunnen maken?

[2:05:15] Want ja, die vraag blijft mij toch hangen.

[2:05:20] De staatssecretaris.

[2:05:22] Dank u, voorzitter.

[2:05:24] Ja, u weet wanneer ik ben aangetreden en er lag een visiedocument.

[2:05:30] Wij moesten eerst een regeerprogramma in elkaar draaien.

[2:05:33] Dat is gepresenteerd in september.

[2:05:36] Ik heb ondertussen uiteraard ook al een overleg voor deze uitvoeringsagenda opgestart.

[2:05:44] Ik ga het toch niet nader specificeren.

[2:05:47] U kunt van mij aannemen dat ik de urgentie ervan helder voor ogen heb.

[2:05:51] En hoe eerder hoe beter.

[2:05:52] Maar u zult het toch moeten doen met mijn toezoeging van medio 2025.

[2:05:57] Dank u wel. Zijn er nog meer vragen?

[2:06:00] Anders dan verzoek ik de staatssecretaris door te gaan met zijn onderblokjes.

[2:06:03] 100 blokjes, zoals u dat zelf noemde.

[2:06:06] Gaat uw gang.

[2:06:07] Dan gaan we nu over naar een hele belangrijke sector, namelijk de garnalen.

[2:06:12] Ik had een vraag van NSC.

[2:06:15] Deze vissers moeten zekerheid krijgen.

[2:06:17] Kan de zaaksecretaris zeggen hoe dit zit en wat hij voor deze vissers gedaan heeft tot nog toe?

[2:06:27] De garnalensector staat, zoals we allemaal weten, voor een lastige opgave bij haar nieuwe vergunningsaanvragen.

[2:06:32] Ik wil hen daarin zeer goed ondersteunen.

[2:06:35] Juist om de stikstofaanpak in de vergunning op een passende wijze vorm te geven, ben ik

[2:06:40] in intensief overleg met de sector.

[2:06:43] Vanuit mijn rol als toetsenbezoeggezag is die meedenkende rol logischerwijs wel veel beperkter.

[2:06:50] Ik zet hoe dan ook in op een snelle zekerheid voor deze sector.

[2:06:59] Dat zijn er twee.

[2:07:00] Mevrouw Vedder was de eerste, volgens mij.

[2:07:05] Wanneer kunnen we dan iets verwachten van die snelheid?

[2:07:08] Deze vraag hebben we in deze commissie al vele malen neergelegd en de tijd begint wel te dringen.

[2:07:18] In bredere zin ondersteun ik de vissers met de subsidieregeling voor de katalysator en ook wijs ik

[2:07:25] vissers op de specifieke deskundigheid die handig is en soms ook noodzakelijk is voor de vissers om

[2:07:30] aan tafel te vragen.

[2:07:31] Maar er komen nog veel meer uitleggen, mevrouw Fedder.

[2:07:34] Ik ben nog niet aan het eindje van mijn blokje.

[2:07:39] Wilt u nu de interruptie gebruiken?

[2:07:45] Nee, nee, zeker niet.

[2:07:46] Volgens mij is het het slechtste begin.

[2:07:50] Dit gaat over de ganalen nog steeds.

[2:07:52] Even voor het overzicht. U heeft 87 vragen gesteld.

[2:07:56] Dus als u denkt dat ik nu door mijn ganalenblokje ben, dan heeft u toch niet goed opgelet.

[2:08:01] De staatssecretaris die vervolgd zijn met dat.

[2:08:05] Dan een vraag voor hoeveel jaar gaan de vergunningen gelden?

[2:08:11] Wat gaat de staatssecretaris doen aan de handhaving qua vergunning

[2:08:15] granalevisserij als vergunningen niet verstrekt zijn per januari?

[2:08:19] Ik streef uiteraard naar een spoedige besluitvorming om de vissers

[2:08:22] snel de zekerheid en het toekomstperspectief te geven op zijn wachten.

[2:08:26] Hierbij ben ik gericht op een passende invulling van een juridisch

[2:08:29] robuuste vergunning, waarbij toekomstperspectief voor de vissers

[2:08:34] en de ecologie hand in hand gaan.

[2:08:36] Ik wil dat natuurlijk uiterst zorgvuldig doen

[2:08:38] en ik moet ook ruimte bieden voor inspraak op dat besluit.

[2:08:42] Nog iets langer gedogen als overgangsperiode

[2:08:46] ligt daarom in de reden

[2:08:48] en ik wil uw Kamer hierover

[2:08:50] over enkele weken na te informeren

[2:08:52] en dat zal kort na het herfstreces zijn.

[2:09:01] Onderwerp

[2:09:02] Wordt de gedoogd situatie van garnalenvissers verlengd?

[2:09:06] Van mevrouw Van der Plas

[2:09:08] Ik ben inderdaad van plan nog iets langer te gedogen omwille van een zorgvuldige besluitvorming.

[2:09:18] Maar zoals u begrijpt, mevrouw Van der Plas, ik wil die periode graag zo kort mogelijk houden.

[2:09:23] En ik denk aan maximaal een half jaar.

[2:09:31] Mevrouw Van der Plas, op welke manier worden garnalenvissen ondersteund in het traject van de vergunningsverlening?

[2:09:37] Zoals ik al aangegeven heb richting de heer Grimwis, ik ben gericht op een passende invulling

[2:09:43] van een juridisch robuuste vergunning waarbij toekomstperspectief voor de vissen en de ecologie

[2:09:48] hand in hand gaan.

[2:09:50] Ik zoek vooral naar een langjaarsperspectief voor deze sector en vanuit dat uitgangspunt

[2:09:54] kijk ik momenteel naar mijn handelingsopties.

[2:09:58] Zoals ik net al zei, kort na het herfstreces zal ik u hierover informeren.

[2:10:05] Dan had ik nog een vraag van mevrouw Vedder, reductie-emissies-ganalenvisserij-natuurvergunning.

[2:10:10] Is een reductie van 80 tot 90% emissies niet meer dan voldoende voor het krijgen van een

[2:10:17] natuurvergunning?

[2:10:19] Ik zie dat de granalensector haar uiterste best doet om te verduurzamen.

[2:10:24] Ik stimuleer dat waar dat binnen mijn bereik ligt.

[2:10:27] Een reductie van 80% in emissies is zeker een prachtige ontwikkeling.

[2:10:33] Maar in juridische kaders en met het rekenmodel ARIES levert dit niet automatisch een natuurvergunning

[2:10:39] op.

[2:10:39] Daarom zoek ik samen met de sector naar een passende oplossing.

[2:10:44] Ik realiseer me dat dit als onredelijk kan overkomen.

[2:10:48] De feitelijke situatie qua verduurzaming klopt, maar helaas, mevrouw Velle, juridisch werkt dit toch vaak anders.

[2:10:56] Daarom zet ik er alles op in om deze sector uit deze impasse te halen.

[2:11:05] Dan, excuse, nu pas het antwoord aan de heer Gimbis over de SCR-katalysaat, regeling en stand van zaken.

[2:11:12] Vorig jaar heeft mijn voorganger een subsidieregeling opgesteld om garnalenvissers te ondersteunen

[2:11:18] bij de aankoop en installatie van een SCR-katalysator.

[2:11:23] Deze regeling is inmiddels gesloten.

[2:11:25] Circa 50 vissers hebben inmiddels de katalysator geïnstalleerd en hun vaststelling ingediend.

[2:11:33] Op dit moment worden deze aanvragen beoordeeld en de indieners zullen op korte termijn geïnformeerd

[2:11:39] worden over de vaststelling van hun subsidie.

[2:11:42] Ongeveer 150 garnalenvissers hebben subsidie aangevraagd voor de installatie van de SCA-katalysator in totaal.

[2:11:51] Dan nog een vraag voor mevrouw Van der Plas.

[2:11:54] Ondersteuning garnalenvissers.

[2:11:56] Het gaat eigenlijk over hetzelfde onderwerp.

[2:11:58] Krijgen garnalenvissers ondersteuning nadat ze geïnvesteerd hebben in de katalysator?

[2:12:04] Ik ben me zeer bewust van de behoefte aan perspectief voor de garnalenvissers.

[2:12:08] En daar zet ik me, zoals eerder gezegd, maximaal voor in.

[2:12:10] Ik werk aan de toekomstvisie Granalevisserij.

[2:12:14] Een gezamenlijk advies van de sector en natuurorganisaties vormt de basis voor mijn toekomstvisie.

[2:12:21] Ik verwacht dit advies dit najaar.

[2:12:23] In de toekomstvisie doe ik er alles aan om de granalevissers een langjarig perspectief te bieden.

[2:12:30] Ik werk momenteel aan een vrijwillige saneringsregeling ook voor de granalevissers op hun verzoek.

[2:12:37] Verdere specifieke ondersteuning heb ik op dit moment niet voorzien.

[2:12:42] En dan ben ik, voorzitter, aan het einde van mijn blokje garnalen gekomen.

[2:12:47] Ik zie een vraag van mevrouw Van der Plassen.

[2:12:52] Dank u wel.

[2:12:55] Mijn vraag was ook of het mogelijk was om de subsidieregeling nogmaals open te stellen voor

[2:13:02] de garnalenvissers die alsnog graag mee willen doen, omdat toen die subsidieregeling werd

[2:13:07] opengesteld, was er zoveel onzekerheid in de sector dat mensen eigenlijk dachten van

[2:13:12] ja, heeft het wel zin? Die vraag is nog niet beantwoord, maar zou wel heel mooi

[2:13:20] zijn als het nog zou kunnen dat die subsidieregeling nog een keer wordt

[2:13:23] opengesteld voor mensen die het willen aanvragen.

[2:13:26] De staatssecretaris. Mevrouw van der Plas, dat neem ik zeker in overweging voor volgend jaar.

[2:13:34] Dank u wel. Vervolging betogen, staatssecretaris met uw volgende blokje.

[2:13:38] Dan gaan we nu over op de aanlandplicht en camera's.

[2:13:44] Het was een vraag van de heer Grinwis over cameratoezicht.

[2:13:48] Waarom gaat u door met cameratoezicht?

[2:13:52] Ik ben, net als de visserijsector, kritisch over cameratoezicht aan boord.

[2:13:56] Het ophangen van camera's heeft een grote impact op vissers.

[2:14:00] Die verplichting is echter vastgesteld met herziening van de controleverordening.

[2:14:04] Deze discussie is in Brussel afgerond.

[2:14:07] Nederland heeft de verplichting om cameratoezicht te implementeren.

[2:14:13] Ik zal echter bij de uitwerking in Brussel scherp letten op de praktische uitvoerbaarheid

[2:14:18] en of die in verhouding staat tot de impact op de vissers.

[2:14:24] De waarborging van privacy van vissers is hierbij belangrijk.

[2:14:27] Verder onderzoek ik welke mogelijkheden er zijn om vissers financieel te ondersteunen

[2:14:32] bij de aanschaf van camera's aan boord.

[2:14:34] Dan een vraag van de heer Vlag, aanpassing en regelgeving.

[2:14:40] Wordt er samen met andere lidstaten in Europees Verband gepleit

[2:14:43] voor het aanpassen van onwerkbare regels?

[2:14:47] En hij bedoelde daar zowel cameratoezicht als de aanlandplicht.

[2:14:53] Ik ben me bewust dat de visserijsector met veel regelgeving te maken heeft

[2:14:57] en ik zet me in om dit zo werkbaar mogelijk te maken voor de vissers.

[2:15:02] Wat betreft de aanlandplicht is de Europese Commissie begonnen

[2:15:05] met de evaluatie van het gemeenschappelijk visserijbeleid en daarmee ook de aanlandplicht.

[2:15:12] Daarbij pleit ik dat we moeten onderzoeken of we kunnen toewerken naar een registratieplicht.

[2:15:20] Dan was er nog een vraag van mevrouw van der Plas over cameratoezicht.

[2:15:24] Is het niet onwenselijk dat vissers worden gefilmd op hun eigen boot?

[2:15:29] Met de herziening, mevrouw van der Plas, van de controleverordening is reeds besloten dat

[2:15:33] camera toezicht in 2028 verplicht zal worden.

[2:15:37] Ik ben, net als de visserijsector, kritisch over dit camera toezicht aan boord.

[2:15:43] Ik zal daarom bij de uitwerking in Brussel wederom scherp letten op praktische

[2:15:47] uitvoerbaarheid en of die in verhouding staat tot de impact op de vissers.

[2:15:52] Ook vind ik het van belang dat de NVWA dit instrument effectief kan gebruiken

[2:15:56] in haar taak als toezichthouder.

[2:15:59] Verder onderzoek ik welke mogelijkheden er zijn, zoals eerder gezegd, om hun bij

[2:16:03] de aanschaf van die camera's financieel te ondersteunen.

[2:16:07] Ik zal uiteraard de visserijsector, mevrouw Van der Plas, hierbij betrekken en waar de

[2:16:14] camera's aan boord worden ingevoerd.

[2:16:17] Daarover wordt maandelijks op dit moment met de sector overlegd, zodat hij een belangrijke stem

[2:16:22] krijgt hoe deze ingrijpende controlemaatregelen het beste kunnen worden vormgegeven.

[2:16:34] Dat cameratoezicht is natuurlijk niet uit de lucht komen vallen.

[2:16:36] Dat is ook mede op illegale praktijken en misbruik.

[2:16:42] Als je dan gaat overleggen met de vissers hoe die camera's opgehangen worden, ga je dan dat misbruik tegen.

[2:16:48] Dat vraag ik aan de staatssecretaris.

[2:16:53] Mevrouw Bromet, er zitten toch wel twee kanten aan cameratoezicht.

[2:16:57] Die heb ik net in de beantwoording ook genoemd.

[2:17:00] is ook nog zoiets als privacy.

[2:17:02] En het is natuurlijk heel belangrijk

[2:17:04] waar je die camera's op de boot

[2:17:06] zet, zodat die de functie

[2:17:08] krijgt waar u ook op doelt.

[2:17:10] En die staat uiteraard niet

[2:17:12] ter discussie. Dank u wel.

[2:17:15] Vervolgt u me toch?

[2:17:25] Oh, sorry.

[2:17:29] TG Maden gevraagd de verkenning voor

[2:17:31] verkoop ondermaatservies en of er een effecte

[2:17:34] beoordeling kan komen van

[2:17:35] de aanlandplicht. Moeten we niet daar

[2:17:37] meer de focus op leggen? Kennisgenomen

[2:17:40] van de adviezen van NCRS en wat is de inzet nu?

[2:17:44] In het kader van voedselzekerheid is het uiteraard van belang dat alle vangst

[2:17:48] benut wordt, ook die van ondermaatse vis.

[2:17:52] Wat ik echter wil voorkomen is dat er een financiële prikkel ontstaat om ondermaatse

[2:17:56] vis te vangen. Ik wil juist inzetten op het verbeteren van

[2:18:00] selectiviteit van innovatieve tuigen, zodat er minder bijvangst

[2:18:04] is en vissers meer vangst kunnen verkopen.

[2:18:09] Dan was er nog een vraag van mevrouw Van der Plassen, de aanlandplicht.

[2:18:15] Maar ik denk eerlijk gezegd dat ik die al beantwoord heb.

[2:18:23] Dan ben ik door dit...

[2:18:28] Mevrouw Van der Plassen, die vraag is niet beantwoord volgens u?

[2:18:35] Niet helemaal volgens mij.

[2:18:37] Zal ik uw vraag herhalen?

[2:18:40] Of dat u dat in tweede termijn wil doen?

[2:18:43] Ik denk dat het handig is dat we hem nu kruisen.

[2:18:45] En als het antwoord niet bevredigend is, dan doe ik hem uiteraard weer in de tweede termijn.

[2:18:49] Zo kunnen we het ook doen.

[2:18:51] U had gevraagd, gaat de staatssecretaris in gesprek met de commissie over een aanpassing

[2:18:56] of omvorming van de aanlandplicht?

[2:18:59] Die was beantwoord.

[2:19:01] Oké, maar dan heb ik verder geen vragen meer van u.

[2:19:06] Nee, wat ik nog had gevraagd, dat was inderdaad, dat noemde de staatssecretaris ook de NCAS,

[2:19:13] Dat is de North Sea Advisory Council.

[2:19:15] Die heeft vorig jaar een aantal aanbevelingen gedaan richting de Europese Commissie.

[2:19:23] Een deel van het antwoord is gegeven over de ondermaatse vis, maar ik heb ook nog gevraagd

[2:19:29] of we niet veel meer de focus moesten leggen op de doeltreffendheid en de bruikbaarheid

[2:19:34] van de aanlandingsplicht en of de staatssecretaris kennis heeft genomen van al die aanbevelingen

[2:19:40] en wat zijn inzet daarop wordt in de EU.

[2:19:44] Maar die vraag mag ook in de tweede termijn worden beantwoord.

[2:19:49] Het is maar wat de staatssecretaris voor ons staat.

[2:19:52] Ik zal op terugkomen in de tweede termijn, voorzitter.

[2:19:54] Ja, dank u wel. Vervolgt uw betoog, staatssecretaris.

[2:19:58] Het volgende blokje is het EU-speelveld.

[2:20:02] En zoals u begrijpt gaat dat over de pulsvisserij.

[2:20:06] Het is een vraag van de heer Meulenkamp van de VVD.

[2:20:09] gaat de staatssecretaris in de EU bondgenoten zoeken om pulsvisserij weer mogelijk te maken.

[2:20:15] Zoals u allemaal weet is er op dit moment helaas een Europees verbod op puls van kracht.

[2:20:21] Pulsvisserij ligt zeer gevoelig in Europa

[2:20:23] en er is weerstand tegen deze techniek in verschillende lidstaten.

[2:20:28] Ik ben momenteel de eerste stappen aan het zetten

[2:20:30] om een strategie voor pulsvisserij te ontwikkelen

[2:20:33] en ik houd hierbij rekening met de geschiedenis van puls

[2:20:36] en de gevoeligheden hiervan bij andere lidstaten.

[2:20:39] De vormgeving en de uitvoering van de strategie vergt, zoals u begrijpt, zorgvuldigheid,

[2:20:45] zowel op de inhoud als op de relatie met andere lidstaten.

[2:20:50] En hierbij kan, en wil ik niet, over haast te werk gaan.

[2:20:56] Wat wil de staatssecretaris in de EU uitguilen op ontblossing om pulsvisserij weer terug te krijgen?

[2:21:03] Dat is ook een vraag van de heer Meulenkamp.

[2:21:05] Ik puzzel een beetje over de vraag, omdat hier zo direct een verband gelegd wordt.

[2:21:17] En ik kom straks nog terug over vragen van een ander lid ten aanzien van mijn moralistische of niet-moralistische benadering.

[2:21:25] Maar zoals ik bij de beantwoording al een paar vragen over de Pulse heb aangegeven, ben ik gewoon nu bezig met de strategie en ik wil daar niet op vooruitlopen.

[2:21:35] En ik hoop dat u ook begrijpt, zo werkt het dan eenmaal niet in diplomatie.

[2:21:43] Er gebeuren toch eerst een heleboel dingen achter de schermen in vertrouwen.

[2:21:49] En ik ben nieuw, zoals u allemaal weet.

[2:21:53] Men moet mij leren kennen. Dat heeft ook tijd nodig.

[2:21:58] Ik hecht er wel aan om te zeggen dat ik ook het veld natuurlijk al wel verkend heb en dat mij is opgevallen

[2:22:08] dat ons land toch wel een beetje een reputatie heeft en daar werd er straks ook al aan gerefereerd

[2:22:14] van het jongetje met het vingertje in de lucht.

[2:22:18] En dat doen wij ook geregeld op dossiers die voor onszelf niet zo belangrijk zijn.

[2:22:25] En ik denk, als je dan toch enige compassie toont voor belangen van andere lidstaten,

[2:22:32] dat dat uiteindelijk in deze strategie onszelf ook ten goede zou komen.

[2:22:36] En daar zou ik het eigenlijk op dit moment even bij willen laten.

[2:22:41] Dank u, voorzitter.

[2:22:43] Nou ben ik in de waar.

[2:22:45] Ik zie meneer Meulenkamp, die heeft een gevraag.

[2:22:47] Ik heb daar volledig begrip voor.

[2:22:50] Je bent nieuw en je wilt aan je strategie werken.

[2:22:52] Maar roep het dan ook niet in een landelijke krant, laat ik het zo zeggen, want dan ziet ook iedereen het.

[2:22:58] Dus dat is dan ook wel, ja.

[2:23:03] De staatssecretaris, mag ik u verzoeken om door te gaan met de beantwoording van de vragen omwille van de tijd?

[2:23:08] Oké, ik wil er best op ingaan, maar ik kwam de vergadering uit en er werd mij gevraagd of ik over PULS had gepraat.

[2:23:19] En ik heb zelfs niet het woord PULS in mijn mond genomen.

[2:23:22] Ik heb gesproken over innovatief vistuig.

[2:23:26] En ik heb aangegeven wat ik net tegen u zei...

[2:23:30] dat ik graag een minder moralistische toon wilde aanslaan in Brussel.

[2:23:36] En ik vind het ook als gesprekpartner toch belangrijk...

[2:23:41] dat ik niet te hoog van de toren blaas.

[2:23:43] En ik zie het gevaar daar niet van in om dat ook tegen de pers te zeggen...

[2:23:48] om dan toch nog een beetje inzicht te geven in hoe ik denk dat wij met dit toch wel heel moeilijke dossier,

[2:23:55] laat ik daar echt gewoon heel erg duidelijk over zijn, denk verder te komen.

[2:24:00] En ja, als die... Kijk, aan de ene kant vraagt u om een beetje openheid.

[2:24:03] En als ik dan die openheid geef, dan is het ook weer niet in orde.

[2:24:06] Dus ja, interruptie van mevrouw Bromet.

[2:24:12] Ja, voorzitter, over die zogenaamde moralistische toon van Nederland in het verleden,

[2:24:17] want ik denk dat de staatssecretaris wel iets kan zeggen over de voorbeelden die er dan zogenaamd zijn

[2:24:22] van moralistisch gedrag van Nederland, want anders blijft het wel heel vaag.

[2:24:27] De staatssecretaris.

[2:24:29] Ja, dat wordt natuurlijk nou een hele pijnlijke, mevrouw Bromet, en het is ook nog een goede vriend van me,

[2:24:33] maar er zijn natuurlijk in het verleden verschillende keren ministers van Financiën geweest

[2:24:38] die daar met het gestrekte been in zijn gegaan naar Zuid-Europa toe.

[2:24:42] En daar maak je jezelf niet erg populair mee natuurlijk als je hun weer nodig hebt.

[2:24:49] Oké, dank. Dus ik kan hieruit opmaken dat Nederland geen punt meer gaat maken van overschrijding van begrotingsafspraken bijvoorbeeld.

[2:25:01] Dat vind ik nou weer grappig geantwoord mevrouw Bromet.

[2:25:05] Wij kunnen alles opmerken en wij zullen ook alles blijven opmerken.

[2:25:10] Maar c'est la ton qui fait la musique.

[2:25:15] Ik had nog één puntje, en dat was het meeveren bij de onderhandelingen van de ansjovis,

[2:25:22] wat Nederland dat heeft opgeleverd.

[2:25:25] Ook al heeft Nederland niet direct een belang in ansjovis,

[2:25:28] toch heb ik Spanje gesteund in de bezwaren op recente vangstbeperkingen in de ansjovisvisserij.

[2:25:33] En dat heb ik gedaan vanwege de sociaal-economische effecten.

[2:25:38] Ik vind het belangrijk om samen met andere lidstaten op te trekken

[2:25:42] als de sociaal-economische gevolgen ook voor anderen groot zijn.

[2:25:46] Dit levert op de korte termijn niet gelijk iets concreets op.

[2:25:50] Laat ik daar gewoon heel eerlijk over zijn.

[2:25:52] Maar ik vind het in de samenwerking belangrijk

[2:25:56] en ik richt me hiermee ook op een goede relatie met andere landen.

[2:26:08] Dan heb ik een kopje dierenwelzijn.

[2:26:13] Hoe ver gaat de staatssecretaris in het meeveren met andere leedstaten?

[2:26:18] Gaat hij de motie over het onverdoofd afknippen van garnalen uitvoeren?

[2:26:24] Het afknippen van oogsteeltjes om de reproductie van garnalen te bevorderen, is uiteraard niet iets wat we moeten willen.

[2:26:35] Gelukkig vindt dit in Nederland ook niet plaats, maar alleen bij sommige kwekerijen, vooral buiten Europa.

[2:26:41] In reactie op de motie van de leden Kostic en Holman hierover is in juni door mijn AMS-voorganger

[2:26:48] een Kamerbrief gestuurd waarin de stappen worden geschetst om dit in Europees verband op te pakken.

[2:26:54] De eerste stap is dan het verbieden van deze praktijk in de Europese Unie.

[2:26:59] Daarnaast is het goed om te zien dat Nederlandse supermarktketens hun verantwoordelijkheid nemen.

[2:27:07] Hoeveel supermarkten heeft de staatsrechter gesproken in aanleiding van de motie Kostic

[2:27:12] en hoeveel zijn er gestopt met de verkoop van deze granalen.

[2:27:16] Hierover is aan lid Kostiets contact geweest met de vertegenwoordigende organisatie van supermarkten,

[2:27:22] het CBL, het Centraal Bureau voor de Levensmiddelhandel.

[2:27:25] Een grote supermarktketen uit Zaandam heeft al stappen gezet

[2:27:28] om te zorgen dat deze granalen daar niet worden verhandeld.

[2:27:32] En daarnaast is het voornemen dat dit als voorwaarde in het ASC-keurmerk zal worden opgenomen.

[2:27:38] Daarom is de verwachting dat meer supermarkten dit voorbeeld zullen gaan volgen.

[2:27:46] Dan uw vraag over octopuskwekerijen.

[2:27:50] U bent gaat de staatssecretaris deze motie uitvoeren en pleiten voor een verbod op deze kwekerijen.

[2:27:56] U bent hierover eerder per brief geïnformeerd en dit onderwerp zal ik agenderen in de EU-besprekingen

[2:28:02] over de herziening van de dierenwelzijnsregeling.

[2:28:09] Dan nog een vraag over octopuskwekerijen van lid Kostic.

[2:28:12] RDA heeft aanbeveling gedaan over visserij.

[2:28:16] Moet rekening gehouden worden met het leiden van vissen.

[2:28:19] Vorige BWP zou kijken naar hoe dit in het buitenland gedaan werd.

[2:28:23] Kan de minister een brief hier in reactie opgeven.

[2:28:28] Hierover ontvangt u met het verslag van de Landbouw- en Visserijraad...

[2:28:31] ...een update en een appreciatie.

[2:28:36] Dat was dit kopje dierenvelzijn, voorzitter.

[2:28:40] En dan heb ik nog een kopje overig.

[2:28:42] En dat zijn er best veel.

[2:28:48] Onderwerp Tong.

[2:28:50] Een vraag van de heer Vlag en een vraag van de heer Grimwis.

[2:28:56] Wat gaat de staatssecretaris voor de tussentijdse quotum doen van Tong?

[2:29:01] En is hij al in Londen geweest?

[2:29:05] Ik heb afgelopen...

[2:29:05] Oh, en ook een vraag van mevrouw Van der Plas.

[2:29:08] Sorry.

[2:29:08] Ik heb afgelopen raad de commissie nog opgeroepen zich in te zetten voor deze tussentijdse ophoging.

[2:29:18] Inmiddels onderhandeld de Commissie namens de lidstaten met het VK.

[2:29:22] Mijn beeld is wel dat deze aanpassing lastig gaat worden.

[2:29:26] De tijd dringt en we zijn hier inderdaad afhankelijk van het VK,

[2:29:30] die hier tot op hede niet openverlijkt te staan.

[2:29:33] Ondertussen blijf ik met de sector in gesprek over de gevolgen van de korting

[2:29:37] en wat mogelijk is om hen hierin te ondersteunen.

[2:29:41] Belangrijk is daarbij ook om in te zetten op een kwotum voor komend jaar in lijn met het advies.

[2:29:49] Dan had de heer Grimwis ook nog een vraag over de tong.

[2:29:53] Wat zijn de economische gevolgen van het missen van de tongkwotum?

[2:30:02] Voor individuele vissers kunnen de gevolgen uiteraard groot zijn, zoals ook in het rapport

[2:30:07] van Wageningen Economic Research is gesteld.

[2:30:10] Daarbij heeft de sector met het huidige kwotum hun visplan aangepast om het jaar te kunnen

[2:30:16] Wel zijn er duidelijke signalen dat sommige vissers het dit jaar zwaar hebben.

[2:30:21] En daarom zet ik mij in om het advies voor de vangmogelijkheden van volgend jaar volledig te realiseren.

[2:30:28] Ook blijf ik uiteraard met de sector hierover in gesprek.

[2:30:33] Dan de heer Boomsma, Visserij.

[2:30:36] Kan de quota niet voor langere tijd worden vastgezet, zodat de vissers meer zekerheid hebben?

[2:30:43] Ik snap het belang van zekerheid voor vissers voor langere termijn.

[2:30:46] De vaststelling van quota wordt echter bepaald op basis van juridische kaders die nu ten algemene

[2:30:52] jaarlijks worden vastgesteld.

[2:30:54] Maar ik zeg u toe dat ik de komende tijd dit verder zal oppakken om met andere landen te

[2:31:01] kijken of deze ook op een andere gedachtengang te brengen kunnen zijn.

[2:31:05] Want het is natuurlijk vrij simpel.

[2:31:07] We hebben nu een extreme korting gehad en we hebben nu weer een extreme verruiming.

[2:31:12] En in mijn ogen kan je ook zuinig op het visbestand zijn als je deze schommelingen over drie jaar aanpast,

[2:31:21] zodat je dit patroon krijgt in plaats van wat we nu zo krijgen.

[2:31:25] En dat is voor een onderneming natuurlijk niet te doen.

[2:31:31] Dan een vraag over de natuurcompensatie van de voordelta van de heer Boomsma en ook van de heer Krinwis.

[2:31:41] Ruimteverdeling. Hoe ziet de uitvoering van de motie van Vlag eruit voor de Voor-Delta?

[2:31:48] Momenteel verken ik de opties waarmee ik uitvoering kan geven aan de, door lid Vlag,

[2:31:52] ingediende motie van maart dit jaar om tot een gewijzigd besluit te komen.

[2:31:57] Zoals de motie mij verzoekt, kijk ik hoe belangrijke visgebieden in de

[2:32:01] Voor-Delta zoveel mogelijk kunnen worden ontzien en er alsnog sprake is van een

[2:32:06] toekomstbestendige, ecologische, robuuste en juridisch houdbare compensatiemaatregel.

[2:32:12] Ik verwacht uw Kamer hierover na het herfstreces te kunnen informeren.

[2:32:18] Zoals u begrijpt is de opgave niet eenvoudig.

[2:32:21] Er ligt een wettelijke verplichting om de natuur die verloren is gegaan te compenseren.

[2:32:27] Dan een bijdragevisserij aan de voedselzekerheid en export van mevrouw Boumet.

[2:32:33] Welk aandeel van de voedselzekerheid van Nederland levert de visserij?

[2:32:38] En welk aandeel exporteren we naar het buitenland?

[2:32:42] Mevrouw Boumet, de vraag over de bijdrage van visserij en de voedselzekerheid is moeilijk te beantwoorden.

[2:32:48] Het is immers afhankelijk wat onder voedselzekerheid wordt verstaan en op welke schaal we dit definiëren.

[2:32:54] Doen we dat in Nederland, of op Europa, of op wereldgebied?

[2:32:59] Noordzeevis, schaal- en schelpdieren, door Nederlandse schepen, blijven meerendeels

[2:33:04] binnen Europa en gaan vooral naar onze buurlanden, Spanje en Italië.

[2:33:09] Dit betreft overzakelijk platvis, zoals tong en school.

[2:33:14] De grootste volumes betreffen echte pelagische vis, die voornamelijk op de Atlantische Oceaan

[2:33:19] wordt gevangen, zoals haring- en makreelachtige, en die vooral buiten de EU worden afgezet.

[2:33:25] In totaal wordt ongeveer 80% van de totale vangsten, die hierboven zijn genoemd,

[2:33:30] van Nederlandse schepen geëxporteerd.

[2:33:35] Dan een vraag van mevrouw Nijhoff van de PVV over visserij op het IJsselmeer.

[2:33:42] Kan de staatssecretaris een update geven van de reductie in het IJsselmeer?

[2:33:46] En is dit voldoende om een generieke korting te voorkomen?

[2:33:51] Op het IJsselmeer loopt een programma, mevrouw Nijhoff,

[2:33:55] om te komen tot een duurzame visserijsituatie per eind 2025.

[2:34:00] Hiervoor is een vrijwillige uitkoopregeling voor netten opengesteld

[2:34:04] om nog visserijdruk te verminderen.

[2:34:07] Het goede nieuws is dat de visbestanden op het IJzermeer

[2:34:10] de weg omhoog hebben gevonden.

[2:34:13] Dit is ook aangegeven in de Kamerbrief van 13 mei over de uitkoopregeling.

[2:34:18] In de Kamerbrief is ook aangegeven dat met de uitkoopregeling

[2:34:21] nog circa 10% reductie van de visserij moet worden gehaald.

[2:34:26] Of dit wordt gehaald en over hoe ik hier verder mee om wil gaan,

[2:34:30] zal ik u bij begin volgend jaar verder informeren.

[2:34:35] Dan een vraag van de heer Meulekamp over de innovatieregeling.

[2:34:39] Hoe staat het met de regeling voor de aquacultuursector?

[2:34:43] In maart heeft mijn voorganger voor circa 10 miljoen euro

[2:34:48] innovatieregelingen opengesteld

[2:34:50] voor zowel de visserij als de aquacultuursector.

[2:34:53] Ik hoop op korte termijn de projecten hiervoor goed te keuren.

[2:34:57] Omdat ik wil dat de innovatie niet stilstaat,

[2:35:00] werk ik daarom ook aan een volgende ronde van innovatieregelingen voor volgend jaar.

[2:35:06] Zo garandeer ik dat onze mooie visserij en aquacultuursector kan blijven innoveren.

[2:35:17] Een vraag van de heer Boomsma over de boorstellingsregeling.

[2:35:21] toegang geven tot de boordstellingsregeling.

[2:35:24] Ik wil mijn instrumentarium om de visserij en aquacultuur te ondersteunen

[2:35:29] graag uitbreiden met de boordstellingsregeling, meneer Boomsma.

[2:35:32] Ik zet mij daarvoor in om de MKB-bedrijven van de visserij en aquacultuur

[2:35:37] toegang te geven tot een boordstellingsregeling.

[2:35:40] Het is echter van belang dat ik hierbij zorgvuldig te werk ga en afstemming zoek

[2:35:45] met de minister van Financiën en Financiële Instellingen.

[2:35:49] Ik hoop deze boorstellingsregeling volgend jaar open te kunnen stellen.

[2:35:56] Dan een vraag van mevrouw Van der Plas over promotie van voedsel uit zee.

[2:36:01] Ziet de staatssecretaris de mogelijkheid om het geld dat beschikbaar is...

[2:36:04] ...voor de promotie van voedsel uit zee alsnog in te zetten?

[2:36:09] Zoals ik ook aangegeven heb in de visie op voedsel uit zee en grote waarderen...

[2:36:13] ...wil ik graag benadrukken dat voedsel uit zee belangrijk is.

[2:36:16] Viss, schaal en schelpdieren kunnen namelijk een duurzaam en gezond alternatief zijn

[2:36:23] van andere dierlijke eiwitten.

[2:36:25] Vanwege het aannemen van de motie Wassenberg kunnen er geen financiële middelen ingezet worden

[2:36:30] voor de promotie van viss, schaal en schelpdieren.

[2:36:33] De komende tijd ga ik aan de slag met de uitvoeringsagenda onder de genoemde visie

[2:36:38] en daarbij zal ik ook bekijken hoe de gewenste aanpak zich realiteert

[2:36:42] door deze motie en u hierover informeren.

[2:36:47] Dan een vraag van mevrouw Bromet over het High Seas Treaty.

[2:36:52] Wanneer gaat Nederland het High Seas Treaty-verdrag van de VN ratificeren?

[2:36:58] Het proces voor ratificering is, mevrouw Bromet, begin dit jaar gestart onder de regie van het

[2:37:05] ministerie van INW en Buitenlandse Zaken.

[2:37:08] Het lijkt niet haalbaar om de door EC gestelde deadline van de zomer van 2050 te halen.

[2:37:15] De Kamer wordt geïnformeerd zodra er zicht is op een haalbare planning.

[2:37:23] Dan een vraag van de heer Boomsma over de mossel.

[2:37:28] Mosselzaadinstallaties hebben deze over een aantal jaar nog wel een vergunning.

[2:37:32] Ik heb geen aanwijzingen, meneer Boomsma, dat het over een paar jaar niet meer mogelijk is een vergunning voor een MZI af te geven.

[2:37:38] Een MZI komt immers in de plaats van de schadelijke mosselzaadvisserij.

[2:37:47] Dan had u nog een vraag over schelpdieren.

[2:37:50] Er is een run op de ruimte in de Noordzee, zo ook voor de Mosselteelt,

[2:37:55] waar zandwinning een obstakel is geworden.

[2:37:58] Blijkbaar moet deze teelt wachten op een pijlen tot 2028.

[2:38:02] Kan de staatssecretaris deze blokkades weghalen?

[2:38:06] Ik weet, meneer Boomschap, dat de Schelpdiersector ook ruimte zoekt

[2:38:10] voor opschaling in zandwindgebieden buiten de Voor-Dijlta,

[2:38:14] nabij de Zeeuwse kust.

[2:38:15] Hiervoor kan een projectvoorstel worden ingediend bij Rijkswaterstaat,

[2:38:19] zoals ik al eerder zei, en zij zullen dit beoordelen en meedenken over de mogelijkheden.

[2:38:24] Ik wil graag de mosselteelt op de Noordzee stimuleren.

[2:38:29] Dan heb ik nog een laatste vraag over schelpdieren van mevrouw van der Plas en van meneer Boomsma.

[2:38:37] Op welke manier wordt schaal- en schelpdiersector ondersteund bij sterfte?

[2:38:42] Is het mogelijk om dit jaar de pachtgelden niet te inneren?

[2:38:47] Zoals u weet, vindt er onderzoek plaats naar de oorzaak van de sterfte.

[2:38:50] De sector wordt hier nauwbij betrokken en het gaat hier om een meerjarig onderzoek.

[2:38:56] Ik bezie de mogelijkheden om de ondernemers op enige manier financieel tegemoet te komen.

[2:39:01] Er zijn regels, als u weet, voor staatsteun waar ik ook mij aan moet houden.

[2:39:11] Dat was het blokje overig.

[2:39:13] Dank u wel, meneer de staatssecretaris.

[2:39:16] Ik wil nog even een kleine inventarisatie maken of er nog vragen zijn die niet beantwoord zijn.

[2:39:20] Kunt u dat even kort aangeven dan?

[2:39:22] Wie mag ik het woord geven?

[2:39:27] Mevrouw Van der Plas.

[2:39:28] Nou, het is niet zozeer dat mijn vraag niet beantwoord is.

[2:39:33] U bent door uw interrupties heen, maar wilt u kort formuleren?

[2:39:37] Nou, ik had één persoonlijk feit ertussen zitten en die geldt niet als een interruptie,

[2:39:41] dus dan heb ik volgens mij nog een interruptie.

[2:39:43] Gaat uw gang.

[2:39:44] De motie van het lid Wassenberg uit 2020, die zegt

[2:39:49] verzoekt de regering zich in Europa actief te verzetten tegen Europese subsidies voor de promotie van visconsumptie.

[2:39:57] Dat is iets anders dan te zeggen er is Europees geld.

[2:40:02] De staatssecretaris kan zich daar tegen verzetten, maar er is een pot met geld.

[2:40:07] En elk land staat het vrij om daar geld uit te halen.

[2:40:12] Dus dat is volgens mij, kun je dat parallel aan elkaar doen?

[2:40:15] Zeggen van nou weet je die subsidies willen we niet meer, maar zolang die subsidie er is,

[2:40:19] Dus kunnen wij, en dan gaat het niet om promotie, want het is geen reclame maken.

[2:40:23] Het is informatie en voorlichtingscampagne over de gezondheid van vis.

[2:40:27] En dat was mijn vraag.

[2:40:29] Ziet de staatssecretaris mogelijkheid om het geld wat gewoon beschikbaar is,

[2:40:33] toch in te zetten voor informatie en voorlichting over de gezondheidsvoordelen

[2:40:39] en de duurzaamheid van vis?

[2:40:42] Ja, kan de staatssecretaris daar nu op reageren of wil hij dat in tweede termijn?

[2:40:46] Nee, ik ga dat zeker verkennen.

[2:40:48] En laat ik ook gewoon in neutrale zin zeggen dat ook de motie-Wassenberg heeft mijn aandacht.

[2:40:55] Dank u wel.

[2:40:58] Mevrouw Brommet.

[2:40:59] Voorzitter. Het antwoord van de staatssecretaris over de ratificering van dat VN-verdrag om de zee

[2:41:07] te beschermen heeft een lange traditie, vanaf Hugo de Groot al.

[2:41:11] Hij zegt dat het op korte termijn niet gaat lukken.

[2:41:14] Dat vind ik een beetje een vage antwoord.

[2:41:18] Wanneer gaat het wel lukken?

[2:41:19] En waarom lukt het andere landen wel om dat te ratificeren?

[2:41:24] De staatssecretaris.

[2:41:27] Ik kom er terug in de tweede termijn.

[2:41:31] Dank u wel.

[2:41:34] Ik zit nog even met de onderhandeling over de tonquota, met VK, zeg maar.

[2:41:39] U geeft aan van in de korte termijn is dat toch heel lastig.

[2:41:42] Zou u daar iets meer over kunnen zeggen?

[2:41:44] Want dat is best wel heel cruciaal voor onze tonvissers.

[2:41:48] Ja, zoals u begrijpt hangt het samen met onderhandelingen met de VK.

[2:41:53] En die doet de Europese Commissie en dat maakt het natuurlijk wel gecompliceerd.

[2:41:57] En op dit moment zien wij daar nog niet echt vorderingen.

[2:42:02] Want er werd mij ook gevraagd of ik naar Londen was geweest en het antwoord is nee.

[2:42:06] Die onderhandelingen worden namens de Europese Commissie voor de Europese Unie met het VK gevoerd.

[2:42:12] Niet biliteraal door één land.

[2:42:15] Dus dat compliceert de zaak.

[2:42:18] Ja, dank u wel.

[2:42:20] Mevrouw Kostic was eerder.

[2:42:25] Ik had volgens mij een gemiste vraag, maar het kan zijn dat dat een antwoord was van de staatssecretaris.

[2:42:30] Ik had een hele concrete vraag.

[2:42:32] Of de staatssecretaris in het kader van zijn Brussel-strategie...

[2:42:36] omdat hij blijkbaar een soort geheimzinnige lijst heeft van moralistische onderwerpen...

[2:42:44] of hij dan dat lijstje wil sturen naar de Kamer...

[2:42:46] zodat wij als Kamer ook enige transparantie ervaren in welke keuzes de staatssecretaris maakt.

[2:42:52] en daarbij ook eventueel iets over kunnen zeggen.

[2:42:54] Dus de vraag was of daar een Kamerbrief over kan worden gestuurd.

[2:42:57] De staatssecretaris.

[2:43:00] Lid Constitutie is geen lijst van moralistisch onderwerpen,

[2:43:03] dus ik kan hier echt geen brief over aan de Kamer sturen.

[2:43:05] Dank u wel.

[2:43:07] Mevrouw Hennijhoff.

[2:43:09] Ja, dank u voorzitter.

[2:43:10] Voorzitter, ik heb, denk ik, ik heb niet goed opgelet

[2:43:12] en ik heb antwoorden over de vergunning van de kokkelvissers gemist,

[2:43:17] dus ik meen excuus dat ik het er nog een keer naar moet vragen.

[2:43:21] Prima.

[2:43:21] Dan denk ik dat we dit blokje nu goed hebben behandeld.

[2:43:27] Mevrouw Fedder heeft toch nog een vraag gemist, misschien?

[2:43:33] Mevrouw Nijhoff heeft niks gemist.

[2:43:34] Ik krijg het antwoord net.

[2:43:36] Nou, graag uw aanvulling.

[2:43:40] Uw vraag was, mevrouw Nijhoff, of het mogelijk is om de vergunning van de handkokkeldvissen

[2:43:45] aan te passen, zodat vervanging bij ziekte mogelijk is.

[2:43:50] Dat hergeef ik niet goed.

[2:43:51] Dat is een vraag uit de vorige periode van mij, over met ziekte.

[2:43:58] Het ging nu eigenlijk om de vraag om er naar te kijken met betrekking tot de overdraagbaarheid in een familiesfeer.

[2:44:07] En ik heb bij de vorige minister wel een vraag over vervanging bij ziekte gesteld, maar niet nu.

[2:44:14] Dus die waarschijnlijk ergens een omissie in de beantwoording, maar het ging mij erop.

[2:44:19] En ik mag er ook rustig de tijd van nemen om op een ander moment naar te kijken,

[2:44:23] maar toch graag het verzoek om er even naar te kijken,

[2:44:25] omdat daar destijds een ommissie was,

[2:44:27] de verwachting was dat ze al financieel tegemoet waren gekomen

[2:44:30] en dat was ze hadden een keus of een vergunning

[2:44:33] of een tegemoetkoming richting omscholing of dergelijke.

[2:44:38] Dat is het dossier wat u mij net aangerekt heeft, inderdaad.

[2:44:42] Oké.

[2:44:43] Laat ik even kijken of ik daar in de tweede termijn al op terug kan komen.

[2:44:47] Dank u wel. Mevrouw Vedder.

[2:44:50] Met het risico dat ik nu wel iets heb gemist, maar ik was nog benieuwd naar de beantwoording

[2:44:56] over de diploma-erkenning van buitenlands bemanningsleden in de visserij.

[2:45:01] O, dat is de andere staatssecretaris, nou dan verklaar ik dat ook.

[2:45:03] Ja, u bent een beetje te vroeg.

[2:45:04] Ik wilde graag overgaan naar de andere staatssecretaris, dan kan hij misschien deze vraag meteen pakken.

[2:45:10] Mag ik u uitnodigen, meneer Jans?

[2:45:14] Ja, dank u wel, voorzitter, en ook deze staatssecretaris dankt de commissie.

[2:45:19] Ik moet u toch even onderbreken, want het lid Kostic wil waarschijnlijk nog een vraag stellen van het vorige blok.

[2:45:25] U heeft uw laatste nu.

[2:45:27] Ja, dat is prima.

[2:45:30] Ik heb de heer Janssen in andere gelegenheden ook gesproken.

[2:45:34] Wat ik net hoorde over de motie Wassenberg.

[2:45:37] De motie Wassenberg is heel breed aangenomen in deze Kamer.

[2:45:40] Onder andere door uw coalitiepartner, zeg ik tegen de staatssecretaris via de voorzitter.

[2:45:46] En dat is met een reden, namelijk dat Europees belastinggeld wordt verspild aan doodgewone

[2:45:54] reclame.

[2:45:55] Het gaat nergens over de commerciële belangen van de sector.

[2:45:58] Er is geen onafhankelijk wetenschappelijk voorlichtingscampagne of wat dan ook.

[2:46:03] Dus ik wil gewoon van de staatssecretaris horen dat hij zich absoluut gaat inzetten om het

[2:46:09] geld, als het er nog is of als het nog wordt doorgezet, om dat niet meer in te zetten voor

[2:46:16] commerciële belangen van de sector, maar het belastinggeld slimmer te besteden.

[2:46:20] Bijvoorbeeld aan onderwijs, bijvoorbeeld aan mensen aan de onderkant die het keihard

[2:46:23] nodig hebben en niet aan de reclame, want de sector kan zelf prima reclame maken zonder

[2:46:27] belastinggeld.

[2:46:28] Uw vraag was duidelijk.

[2:46:29] Het laatste rondje was eigenlijk bedoeld om even te eventaliseren of er nog vragen waren

[2:46:33] blijven liggen, want de staatssecretaris had er 87, zoals hij zelf had geteld.

[2:46:37] Dus ik denk dat het goed was om even te evitaliseren of dat zo was.

[2:46:41] Maar ik geef het woord graag aan de staatssecretaris om hierop te reageren.

[2:46:46] Ja, dank u, voorzitter.

[2:46:47] Ik heb altijd een beetje moeite als dingen zoals zwart-wit worden neergezet.

[2:46:53] Maar ik weet dat die motie Wassenberg op tafel ligt.

[2:46:58] En uiteraard als de Kamer iets met de meerderheid heeft aangenomen, zal ik dat respecteren.

[2:47:03] En dat is mijn antwoord op dit moment.

[2:47:07] Dank u wel.

[2:47:07] Dan nu het woord aan de staatssecretaris.

[2:47:09] Ja, dank u wel, voorzitter. Ik was net de leden van de commissie aan het bedanken voor hun

[2:47:15] inbreng in eerste termijnen en de gestelde vragen. Mijn collega had er 87, ik heb er drie kunnen

[2:47:20] achterhalen. Dus de verhouding is iets scheef, maar bijna evenveel, zeg ik dan maar. Eerste vraag,

[2:47:26] die is van mevrouw Vedder van het CDA. Alleen, ik geef direct de winstwaarschuwing. Eigenlijk is

[2:47:31] dit het terrein van de minister van INW, maar ik heb toch een antwoord kunnen achterhalen voor u.

[2:47:35] Uw vraag was wat u gaat doen om ervoor te zorgen dat vissers uit andere EU-landen kunnen werken

[2:47:42] aan boord van Nederlandse vissersvaartuigen.

[2:47:45] Anders dan in de Koopvaardij moet voor de zeevisserij per EU-land een overeenkomst worden gesloten

[2:47:50] om de erkenning van buitenlandse bevoegdheidsbewijs mogelijk te maken.

[2:47:55] Nederland heeft een dergelijke overeenkomst met België.

[2:47:58] Wij zijn nu bezig om samen met de sector en de vakbond ook met andere landen overeenkomsten

[2:48:02] af te sluiten.

[2:48:03] Een prioriteit vanuit de sector ligt bij Litouwen, Letland en Portugal.

[2:48:08] Alleen, juist omdat je per land echt daar apart naar moet kijken, is het wel ontzettend arbeidsintensief.

[2:48:15] Het vraagt een inhoudelijke beoordeling per land van de kwaliteit van de visserijopleiding.

[2:48:21] Er wordt ook grote waarde gehecht door ons aan de veiligheid van de bemanning op Nederlandse

[2:48:26] vissersvaartuigen.

[2:48:27] En daarom is wat ons betreft kwaliteitsborging van competenties van vissers van groot belang.

[2:48:31] Dus ja, we zijn ermee bezig.

[2:48:33] Alleen helaas, het kost wel heel veel tijd omdat het heel grondig moet gebeuren.

[2:48:38] De tweede vraag, voorzitter, is van mevrouw Nijhoff van de fractie van de PVV.

[2:48:42] Kunt u een doorkijkje geven met betrekking tot innovaties,

[2:48:45] met betrekking tot biotech en de agrovoedsector?

[2:48:49] Voor een doorkijkje in biotechnologische innovaties

[2:48:53] kan ik u de trendanalyse Biotechnologie 2023

[2:48:57] van de Commissie Genetische Modificatie en de Gezondheidsraad aanbevelen.

[2:49:01] Begin 2025 zullen wij als kabinet komen met een samenhangende visie op de biotechnologie.

[2:49:10] Biotechnologische innovaties zijn op heel veel terreinen ook inzetbaar, ook in de agrovoert.

[2:49:17] Maar dat gaat dan weer onder de verantwoordelijkheid van mijn collega Rummeni, die net tijdens het

[2:49:21] antwoord is geweest.

[2:49:23] Zoals in onze recente Kamerbrief ook staat, kunnen biotechnologische innovaties het bijvoorbeeld

[2:49:28] mogelijk maken om planten steeds gerichter te veredelen en daarmee beter bestand te maken

[2:49:33] tegen bijvoorbeeld droogte, ziekte of plagen.

[2:49:37] De kansen van innovaties willen we zeker benutten, maar die moeten dan wel gebeuren

[2:49:41] op een veilige manier voor mensen en milieu en dat is hetgeen waar ik voor verantwoordelijk

[2:49:45] ben als staatssecretaris INW.

[2:49:48] De laatste vraag is van de heer Boomsma van NRC.

[2:49:54] Die ging over durfkapitaal voor de biotechnologie.

[2:49:57] is moeilijk te vinden en kan ik aangeven welke kansen ik toch zie om deze obstakels weg te nemen.

[2:50:03] Nou, zoals ik net al aangaf in de beantwoording richting mevrouw Nijhoff, komen we met een

[2:50:08] samenhangende visie op de biotechnologie. In deze visie zullen we ook ingaan op kansen en dilemma's.

[2:50:14] Die komen kijken bij biotechnologische innovaties en die proberen we bij elkaar te brengen. Dus in

[2:50:20] de visie wordt u eigenlijk daarop nader geattendeerd wat er mogelijk is. Er is inderdaad

[2:50:26] heel veel durfkapitaal nodig en dat pakt onze collega de minister van

[2:50:30] economische zaken met name op en daarbij kunt u bijvoorbeeld denken aan acties in

[2:50:35] de nationale technologiestrategie initiatieven als van invest NL

[2:50:40] pensioenfondsen en ook de inzet richting Europa zoals verwoord in het kabinet

[2:50:44] standpunt op de Europese mededeling boosting biotech van maart jongsleden om

[2:50:49] een voorbeeld te schetsen waar u dan rekening mee kunt houden dat is de

[2:50:54] Dank u wel. Ik zie nog een interruptie van meneer Heulenkamp.

[2:50:59] Even over de biotechnologie en de discussie rondom durfkapitaal.

[2:51:07] Durfkapitaal stapt in als ze enigszins rugdekking hebben van wet- en regelgeving.

[2:51:13] Doelt u daarop, met die visie, dat u daarin die rugdekking gaat geven ook voor durfkapitaal?

[2:51:19] Wij zijn groot voorstander van deze ontwikkeling.

[2:51:23] dus van innovatie op het gebied van de biotechnologie,

[2:51:27] willen we daar meer kapitaal toe hebben, zal er rugdekking moeten komen.

[2:51:30] Dus u komt voor het einde van het jaar met meer rugdekking voor de biotechnologie.

[2:51:34] Begrijp ik uw antwoord dan goed?

[2:51:35] De staatssecretaris.

[2:51:37] Voorzitter, misschien was het niet helemaal duidelijk.

[2:51:39] Begin volgend jaar komen we met onze visie

[2:51:41] en daarin proberen we kansen en dilemma's samen te pakken,

[2:51:45] waardoor we dan uiteindelijk daar een gewogen besluit over kunnen nemen.

[2:51:49] Dus dat is wat ik heb gezegd in mijn beantwoording, voorzitter.

[2:51:53] Dank u wel.

[2:51:55] Ik zie dat het lid Brouwert nog een vraag heeft.

[2:51:57] Is er een vraag niet beantwoord?

[2:51:59] Ja, stelt u maar.

[2:52:00] Ja, lid Kostic in dit geval.

[2:52:05] Eigenlijk was mijn vraag aan beide staatssecretarissen.

[2:52:07] De ene heeft het half beantwoord.

[2:52:09] Deze nog niet.

[2:52:10] Het gaat over de situatie dat we nu mensen in hun vrijheid beperken.

[2:52:15] Dat ze gewoon niet in hun eigen huis normaal kunnen wonen.

[2:52:18] Want de ramen moeten vaak dicht.

[2:52:20] Kinderen kunnen niet normaal buitenspelen.

[2:52:21] want hun buren spuiten gif.

[2:52:26] En de rechtszaken stapelen zich op, want die burgers gaan dan in verzet natuurlijk tegen de gifspuiters.

[2:52:31] Maar er blijft gewoon te weinig actie vanuit de overheid.

[2:52:34] Dus ik was gewoon benieuwd wat de staatssecretaris van Milieu,

[2:52:37] die de gezondheid van die burgers moet beschermen,

[2:52:39] wat hij van die situatie vindt en wat hij vanuit zijn positie daaraan kan doen.

[2:52:45] Een korte reactie van de staatssecretaris.

[2:52:50] Voorzitter, vindt u het goed als ik hier in tweede termijn op terugkom?

[2:52:52] Ja, ik vind het prima.

[2:52:56] Een punt van orde, mevrouw Van der Plas.

[2:52:58] Ja, ik wil even een punt van orde maken.

[2:52:59] Want hier wordt gewoon keihard gezegd...

[2:53:02] kinderen kunnen niet buiten spelen...

[2:53:04] omdat hun buren met gif aan het spuiten zijn.

[2:53:09] Er zijn strenge regels voor.

[2:53:10] Er zijn spruitvrije zones.

[2:53:13] Ik heb al gezegd, er wordt drift gespot.

[2:53:15] Dus echt planspecifiek.

[2:53:17] En ik vind dat hier mensen...

[2:53:18] Nee, voorzitter, ik ga nu inbreken, want u doet dat nu niet.

[2:53:20] Dit is al de zoveelste keer dat mevrouw Van der Plas...

[2:53:22] gewoon allerlei regels van de Kamer totaal negeert.

[2:53:25] Een punt van orde is dit niet. Dit is gewoon inhoudelijk debat.

[2:53:28] Dat wil ik best met mevrouw Van der Plas voeren,

[2:53:29] maar dan moet ze maar interrumperen in mijn eigen bijdrage.

[2:53:33] Maar goed, ik ga over de orde.

[2:53:34] Ik denk dat we deze discussie nu moeten beëindigen.

[2:53:36] De staatssecretaris heeft een antwoord gegeven.

[2:53:38] Die gaat reageren in tweede termijn of misschien nog later.

[2:53:41] En ik wil voorstellen dat we doorgaan naar de tweede termijn van de commissie.

[2:53:46] Misschien is het goed dat we nog, als u behoefte heeft aan een hele korte schorsing?

[2:53:53] Nee, volgens mij is de staatssecretaris nog niet eens klaar

[2:53:58] Dan gaan we gewoon door met de staatssecretaris.

[2:54:00] Ik had begrepen dat hij klaar was, maar dat is niet zo.

[2:54:04] Ik ben wel klaar met mijn beantwoording, voorzitter.

[2:54:06] Alleen ik had eventueel...

[2:54:08] Ja, een stukje biotechnologie.

[2:54:10] Houdt u maar verder.

[2:54:11] Ik was klaar met mijn beantwoording.

[2:54:16] U heeft net al een punt gemaakt.

[2:54:20] Ja, maar we gaan deze discussie niet lang voortzetten.

[2:54:23] U mag nog een kort punt van orde maken.

[2:54:26] Ja, mijn punt van orde is dat de voorzitter de orde bewaakt.

[2:54:29] Dus als ik een punt van orde aan het maken ben en een lid drukt op de microfoonknop en die zegt

[2:54:35] ik ga nu ingrijpen omdat u het niet doet, dat is geen orde in de vergadering.

[2:54:40] Als de voorzitter zegt, mevrouw van der Plas, u heeft genoeg gesproken of dit is geen punt van orde,

[2:54:45] dan accepteer ik dat, want u bent de voorzitter, maar ik accepteer niet dat een lid gewoon mij de mond

[2:54:50] snoert om te zeggen dat ik even niks meer mag zeggen omdat dit geen punt van orde is.

[2:54:55] U bepaalt hier de orde, u bepaalt wat een punt van orde is.

[2:54:59] En zo is het dus. We gaan nu stoppen daarmee.

[2:55:04] Meneer staatssecretaris, de meneer U heeft het woord.

[2:55:07] Dank u voorzitter.

[2:55:09] Ja, er lagen ook nog wat biotechnologie vragen op mijn gebied.

[2:55:14] Dat was een vraag van mevrouw Vedder.

[2:55:16] Als Nederland koplopen wil blijven, moet de veredelingssector toegang krijgen tot technieken zoals NGT.

[2:55:22] Het lijkt in de EU stil te liggen, onder andere door het Hongaars voorzitterschap.

[2:55:26] kan de staatssecretaris toezeggen dat Nederland zich hier actief op in blijft zetten.

[2:55:32] Ik ben het eens met lid verder dat de NGT's een belangrijk gereedschap zijn voor veredelaars

[2:55:37] en de onderhandelingen in Brussel verlopen inderdaad op dit moment langzamer dan gewenst.

[2:55:42] Ik zal me uiteraard blijven inzetten voor versnelling in Brussel,

[2:55:46] zodat we zorgen dat deze NGT's beschikbaar komen voor onze veredelaars.

[2:55:51] Dan had ik nog een vraag van de heer Meulenkamp over de economische veiligheid

[2:55:56] en de veredelingssector, staatsveredeling, motie VVD beter beschermen tegen buitenlandse invloeden.

[2:56:03] Hoe staat het met de uitvoering van deze motie en wanneer komt de regelgeving naar de Tweede Kamer?

[2:56:09] De minister van Economische Zaken werkt momenteel aan de herbeoordeling, besluit,

[2:56:14] toepassingsbereik en sensitieve technologie dat zijn grondslag vindt in de wet Veiligheidstoets,

[2:56:20] investeringen, fusies en overnames, de wet FIFO, invulling van de motie Meulenkamp,

[2:56:26] waarin het kabinet wordt verzocht om de Nederlandse groente- en zaadveredeling

[2:56:30] onder de rijkwijkte te laten vallen, worden meegenomen in dit traject.

[2:56:35] De herzienenwet zal ter voorhang worden aangeboden aan de Eerste en de Tweede Kamer

[2:56:39] in het eerste kwartaal van 2025.

[2:56:44] Dan nog een vraag van de heer Vlag ten aanzien van Octrooijen.

[2:56:49] gaat Nederland samen met andere lidstaten pleiten tegen het patenteren van op klassieke wijze

[2:56:54] veredelde planten en het claimen van planteneigenschappen.

[2:56:58] De biotech-richtlijnwetgeving rondom intellectueel eigendom en zaken rondom het Europees Octroi-bureau

[2:57:05] vallen ook onder de beleidsverantwoordelijkheid van minister Beljaars van Economische Zaken.

[2:57:10] Over de exacte voortgang en de stappen richting het Europees Octroi-bureau zal hij u informeren.

[2:57:15] Mij is wel verzekerd dat hij het Europees Octroi Bureau inderdaad zal benaderen, conform de motie van u en lid Hertzberger.

[2:57:27] Dan nog een vraag van de heer Möllekamp, knellende regelgeving, precisiefermentatie.

[2:57:33] Op welke manier gaat de staatssecretaris zich hiervoor inzetten?

[2:57:36] In mei dit jaar is de Kamer geïnformeerd over het rapport over de drempels die de bedrijven in de precisiefermentatie ervaren, waaronder inderdaad ook knellende regelgeving.

[2:57:46] Daarvoor zijn gesprekken gevoerd met deze bedrijven.

[2:57:50] Het kabinet werkt momenteel aan een visie biotechnologie,

[2:57:54] waar innovaties als precisiefermentatie een belangrijke onderdeel van zijn.

[2:57:59] In het kader van deze visie zullen verdere gesprekken gevoerd worden

[2:58:03] met de betreffende bedrijven en de geïdentificeerde drempels.

[2:58:08] De visie komt uit in het eerste kwartaal van 2025.

[2:58:11] Dan had ik nog...

[2:58:12] Voorzitter, mag ik heel even...

[2:58:15] Interruptie van de heer Meulenkamp.

[2:59:05] De staatssecretaris.

[2:59:07] Ik kom er terug op in de tweede termijn.

[2:59:10] Maar ik meen dat er al pilots zijn.

[2:59:12] Dank u wel.

[2:59:13] Volgende tocht.

[2:59:21] Heel de tijd de microfoon aanzetten, staatssecretaris.

[2:59:23] Is de staatssecretaris bereid om samen met collega EZ en MKB en startups te kijken wat Nederland kan doen om regeldruk te verlagen?

[2:59:33] Welke rol kan hij spelen om procedures vlot te trekken?

[2:59:35] Het antwoord is gewoon ja, daarom.

[2:59:38] Dan een vraag van de heer Meulenkamp.

[2:59:41] Proeferijen innovatieve eiwitten.

[2:59:43] Is de staatssecretaris bereid om meer proeferijen met precisie...

[2:59:46] Ja, even wachten.

[2:59:50] Ik wist dat hij eraan kwam.

[2:59:52] ...met precisiefermentatie toe te staan?

[2:59:54] Sinds begin dit jaar kunnen bedrijven in kweekvlees en visproeferijen

[2:59:59] houden onder gecontroleerde omstandigheden,

[3:00:01] zoals beschreven in de Code of Practice.

[3:00:03] Het gaat hier om een pilot van maximaal twee jaar.

[3:00:07] Wageningen Food & Bar Based Research voert een evaluatie uit...

[3:00:11] naar de werking van de Code of Practice.

[3:00:13] Ik verwacht in de loop van volgend jaar daar de resultaten van...

[3:00:16] en op basis van deze evaluatie zal ik in gesprek gaan met de collega's van VWS...

[3:00:21] of en hoe verder het gaat met de proeverijen.

[3:00:24] Ik hoop dat ik uw vraag hiermee kan beantwoorden.

[3:00:29] Ja, dank u wel. Dat hoop ik ook.

[3:00:31] Ik zie geen vingers meer, dus ik...

[3:00:34] Ja, meneer Meulenkamp, heel kort.

[3:00:36] U geeft nou aan over die proeverijen.

[3:00:38] We zijn er al mee bezig.

[3:00:40] Hoe we daarmee omgaan?

[3:00:42] Ik zou echt willen pleiten voor die proeverijen met precies de fermentatie.

[3:00:44] Om daar echt op in te zetten.

[3:00:47] Ja, dat was geen vraag meer, volgens mij.

[3:00:49] Ik wilde overgaan naar de tweede termijn van de Kamer.

[3:00:53] Is er nog behoefte aan een korte schorsing van drie minuten?

[3:00:55] Of kunnen we zo door?

[3:01:01] Oké, dan doen we dat.

[3:01:02] Dan gaan we gewoon meteen door.

[3:01:05] We gaan het doen in een minuut dertig.

[3:01:08] Dus dat is vrij kort.

[3:01:11] Dan wil ik het woord geven aan mevrouw Vetteren.

[3:01:15] Voorzitter. Ik denk dat ik die tijd niet nodig heb.

[3:01:19] We hebben een boel vragen gesteld over visserij en ook een boel antwoorden gekregen, waaruit

[3:01:24] vooral ook blijkt dat er nog heel veel te doen is.

[3:01:27] Dus ik wens daar de staatssecretaris alle lef en wijsheid bij, want de sector is me na in het hart.

[3:01:36] Ik zou bij deze graag een twee-minutendebat willen aanvragen, voorzitter.

[3:01:38] Dat was het.

[3:01:39] Dat staat genoteerd. Mevrouw Bromet, geen behoefte. Mevrouw Nijhoff.

[3:01:45] Eigenlijk een opmerking, niet zozeer richting de staatssecretaris, maar wel in brede zin.

[3:01:53] Wij hechten erg aan de keuzevrijheid van wat je eet.

[3:01:58] Persoonlijk hecht ik erg aan mijn stukje Nederlandse vlees op mijn bord.

[3:02:02] Maar wij staan voor die keuzevrijheid.

[3:02:04] Dus als een ander een andere keuze maakt, helemaal goed.

[3:02:07] Ik hoop ook dat mijn buurvrouwen ook in die richting denken, dus dat er altijd vrijheid in de keuze blijft.

[3:02:14] Dank u wel.

[3:02:15] Dit kost iets.

[3:02:17] Voorzitter, wat wordt er nou over ons gezegd?

[3:02:19] Ik weet niet waar dit over gaat.

[3:02:22] Ik hoorde tijdens de eerste termijn van beide kanten dat we de hele sector niet meer nodig hadden

[3:02:29] als we richting kweekvlees gingen.

[3:02:31] Tenminste, ik heb hem opgevouwd alsof we dat niet meer nodig zouden hebben.

[3:02:34] Ik dacht dat een stukje vlees niet meer nodig was.

[3:02:35] Dus de keuzevrijheid is dat ieder zijn keus kan maken in dat wat je zelf graag wilt eten.

[3:02:41] En ik denk dat we ook die keuzevrijheid moeten aan blijven bieden.

[3:02:44] Maar het is meer een opmerking als een vraag.

[3:02:48] Ja, dank u wel. Dit kost iets.

[3:02:53] Neem, u kunt nog.

[3:02:56] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:02:59] Staatssecretaris van LVVN had het over compassie.

[3:03:03] Waar is die compassie voor al die miljarden vissen die leefd worden gevild?

[3:03:07] Waar is die compassie voor vele burgers en boeren die naast de gifspuitende industrie

[3:03:14] moeten leven en daar juridische gevechten mee moeten voeren om alleen al in eigen tuin

[3:03:19] en thuis veilig te kunnen zijn en kinderen te kunnen beschermen?

[3:03:23] Waar is die compassie, vraag ik me af.

[3:03:27] Ondertussen lijkt de staatssecretaris gewoon subsidie, burgergeld in te willen zetten

[3:03:33] voor de agro-industrie.

[3:03:33] Ik vind het heel naar en het klinkt een beetje respectloos,

[3:03:39] maar elke keer als de staatssecretaris hoort praten,

[3:03:41] lijkt het gewoon copy-paste van de visserij en landbouwsector,

[3:03:46] wat ik hier hoor.

[3:03:47] En dat vind ik ontzettend jammer.

[3:03:48] Hij zou hier moeten zijn voor iedereen,

[3:03:50] alle inwoners van dit lad.

[3:03:53] Ik wil nog even terugkomen op de vragen die ik eerder heb gesteld

[3:03:56] over de biologische boeren.

[3:03:57] En de staatssecretaris komt er straks op terug, hopelijk.

[3:03:59] Maar de fundamentele vraag is of hij met een brief wil komen waarin hij uitlegt hoe hij

[3:04:06] de correctie gaat toepassen, dat nu de biologische boeren, de koplopers in de sierteelt waar

[3:04:10] de staatssecretaris het over had, eerlijk kunnen worden behandeld.

[3:04:15] Want zij betalen nu net zoveel voor waterbelasting bijvoorbeeld, terwijl ze niet vervuilen.

[3:04:22] Dus dat zou fijn zijn als de staatssecretaris daarop kan reflecteren in een brief.

[3:04:33] Ik heb geen vragen meer aan de staatssecretaris.

[3:04:39] Ik ben, waar ik mee begonnen ben, ontzettend trots op de sector die we hier in Nederland hebben.

[3:04:44] En ik snap, als mensen thuis deze discussie volgen, dat ze denken...

[3:04:50] we mogen daar wel zo trots op zijn, maar dat staat voor mij als een paal boven water.

[3:04:55] Dat wij wereldwijd kijken hoe goed wij het doen op het gebied van agro en tuinbouw.

[3:05:01] En daar wil ik het bij laten.

[3:05:04] Dank u wel.

[3:05:04] Meneer Boomsma.

[3:05:07] Dank, voorzitter.

[3:05:09] Eerst nog even over de garnalenvissers.

[3:05:10] Ik begrijp dat er een brief komt in november.

[3:05:13] Het is heel frustrerend natuurlijk.

[3:05:14] Ik snap dat het heel complex is.

[3:05:16] Het is ook wel heel frustrerend voor Kamerleden.

[3:05:19] Als iets dat juridisch blijkbaar nodig is,

[3:05:20] zo haakstaat op gezond verstand en elke vorm van redelijkheid.

[3:05:23] En ik snap bijvoorbeeld ook niet gewoon, waarom kun je nou niet gewoon voor die

[3:05:26] garnalenvissers zeggen van, je kunt kijken naar het feit dat ze eerder ook al

[3:05:30] uitstoot hadden, zoals je dat ook op het land doet. Waarom is dat hier voor die

[3:05:33] garnalenvissers dan anders? Ik kan je niet daar gewoon nu een stap in zetten, dus

[3:05:36] graag nog even daar een reactie op. Dan had ik een vraag over een

[3:05:42] onderzoeksaanvraag waarvan ik meen dat hij over de grote sterft onder schelpdieren

[3:05:46] dat hij bij het ministerie lag, maar blijkbaar is die al toegekend, dus dat is

[3:05:49] dan mooi. Dank ook voor de toezegging om dus die

[3:05:52] die borgstellingsgeregeling voor de visserij toegankelijk te maken.

[3:05:55] En ik neem aan dat we dan ook geïnformeerd worden zodra dat inderdaad

[3:05:59] in werking treedt en het hoe en wat.

[3:06:02] Ten aanzien van die pachtgelden en staatssteun.

[3:06:05] Ja, ik vind het ook, dat is ook wel weer frustrerend, weer zoiets.

[3:06:09] Je zou toch als mensen gewoon enorm in zwaar weer zitten, omdat ze een enorme

[3:06:12] tegenslag hebben, die hoge sterfte, zou je toch mensen gewoon tegemoet kunnen komen?

[3:06:15] Dus ik weet niet waarom dat nou weer ook weer zou moeten worden aangemerkt als staatssteun.

[3:06:19] en daar zijn toch bepaalde voorzieningen wel voor te bedenken.

[3:06:23] Misschien kan de staatssecretaris dat nog in ieder geval nader uitzoeken

[3:06:26] en daar dan nog op terugkomen.

[3:06:28] En tot slot over de...

[3:06:30] Ik had nog een vraag gesteld over die ruimte voor mosselbedden.

[3:06:34] En mijn vraag ging nu niet zozeer om die lopende trajecten

[3:06:37] voor de voordelten en daarvoor, maar ook specifiek over die plekken

[3:06:41] die nu zijn aangewezen voor zandwinning.

[3:06:43] Want ik heb begrepen vanuit de sector dat men daar heel graag aan de slag wil,

[3:06:46] ook plekken die zijn aangewezen voor zandwinning.

[3:06:50] Daar gebeurt jarenlang helemaal niks.

[3:06:51] En op een gegeven moment moet je daar dan zand gaan winnen.

[3:06:53] Maar in de tussentijd...

[3:06:54] Dat is het mooie van mosselteeltjes.

[3:06:56] Je kunt die mosselen laten vallen en je kunt ze een jaar later weer weghalen.

[3:06:59] En dan kun je daarna alsnog dat zand gaan winnen.

[3:07:01] Dus ik heb gegeven dat daar nu obstakels liggen.

[3:07:04] Dat men daar heel graag mee aan de slag wil.

[3:07:06] Maar dat dat nog jaren zou duren.

[3:07:09] En dat lijkt me dan verstandig om dat te versnillen.

[3:07:12] Dank u wel.

[3:07:13] Mevrouw Van der Plas.

[3:07:15] Ja, dank u wel.

[3:07:16] Ik wil de staatssecretaris en zijn staf bedanken voor de antwoorden die zijn gegeven.

[3:07:22] Ik ben heel blij om te horen dat de doogvergunning voor de genale vissers verlengd zal worden.

[3:07:31] Zo heb ik het in ieder geval begrepen.

[3:07:34] Nog even terugkomend op het promoten van voedsel en de reclame maken voor voedsel.

[3:07:41] Het gaat nadrukkelijk bij de Europese Commissie.

[3:07:43] ...gaat dat naar voorlichtings- en informatiecampagnes en niet naar reclamezendtijd.

[3:07:49] En wat we ook doen, er wordt ook belastinggeld besteed aan bijvoorbeeld biologische voedsel.

[3:07:57] Dit is... Vissen is gewoon duurzaam.

[3:08:00] De vissen, die zwemmen hun leven in de vrije zee.

[3:08:04] Het is gezond, het helpt tegen heel veel ziektes, hart- en vaatziekten.

[3:08:11] De Hartstichting promoot het niet voor niks, zou ik zeggen.

[3:08:16] Dus mij lijkt er helemaal niks mis mee om de staatssecretaris te laten kijken...

[3:08:21] in wat voor zin wij gezond voedsel kunnen...

[3:08:25] zeg maar, een budget kunnen hebben...

[3:08:27] om het gezonde voedsel onder de aandacht te brengen van mensen.

[3:08:30] En dat is natuurlijk geen reclame, maar dat is voorlichting en informatie.

[3:08:34] Dus daar wil ik het bij laten.

[3:08:38] Dank u wel. Ik kijk even naar de bewindslieden.

[3:08:42] Willen die meteen reageren of willen ze een korte pauze van tien minuten?

[3:08:55] Een korte pauze, vijf minuten.

[3:08:56] Dan schors ik even vijf minuten.

[3:14:30] Omwille van de tijd.

[3:14:31] We hebben nog drie kwartier.

[3:14:33] Wil ik weer doorgaan.

[3:14:41] Mag ik de staatssecretaris uitnodigen voor zijn beantwoording.

[3:14:46] Dank u wel.

[3:14:47] Voorzitter, wat korte vraag van de heer Boomsma.

[3:14:50] We zullen uiteraard de Kamer informeren over de boorstelling.

[3:14:56] U heeft het ook over bestaansrecht gehad voor de garnalenvissers...

[3:15:00] en dat je dan geen licentie nodig zou hebben.

[3:15:03] Dat is een van de opties waar wij ook naar kijken...

[3:15:05] maar het ligt juridisch echt niet zo eenvoudig.

[3:15:08] Ik wou dat het eenvoudig was, dan had ik het allang opgelost.

[3:15:12] Dus misschien deel ik uw frustratie meer dan u denkt.

[3:15:16] En dan had u ook nog een vraag die ik eigenlijk al een beetje dacht ik had beantwoord...

[3:15:20] maar dat zat in mijn laatste zin.

[3:15:21] Ik wil graag de mosselteelt op de Noordzee stimuleren.

[3:15:30] Dan had ik een vraag van lid Kostiets over de biologische sierteelt,

[3:15:34] dat ze ongelijk worden behandeld en ze moeten evenveel bijdragen aan de watersuivering.

[3:15:40] Als reguliere telers, en ze draaien op voor de schade van verspreiding van gewasbeschermingsmiddelen,

[3:15:46] kan er een brief komen waarin wordt toegelegd hoe dit wordt terechtgezet?

[3:15:50] Dit is allereerst het beleidsterrein van mijn minister.

[3:15:52] En mijn minister heeft onlangs een brief gestuurd aan de Kamer,

[3:16:00] waarin is aangegeven dat vrijstellen van waterschapsheffingen niet kan,

[3:16:04] omdat het een wettelijke verplichting is en dat zou dan ongeoorloofd de staat steun zijn.

[3:16:10] Bovendien gaan de waterschappen over deze heffingen en niet de Rijksoverheid.

[3:16:15] Ik hoop met deze toelichting dat ik uw vraag al voldoende beantwoord heb.

[3:16:20] Dan had ik eindelijk de goede vraag van mevrouw...

[3:16:24] Oh, ik zie dat...

[3:16:25] Ja, er is een interruptie van het lid Kostic.

[3:16:27] Ik zou graag willen dat we twee interrupties nog hebben, ieder commissielid.

[3:16:33] Dus u heeft nog twee en die duren dan dertig seconden.

[3:16:37] Dank u wel.

[3:16:39] De biologische telers hebben te maken met certificerings- en inspectiekosten die de gangbare telers niet hebben.

[3:16:46] En dat is dus ook onderdeel van het onrechtvaardige systeem.

[3:16:49] Ik wil dat de staatssecretaris daarop reflecteert, of hij daar iets aan kan doen.

[3:16:57] De staatssecretaris.

[3:17:04] Ik ben altijd bereid ergens naar te kijken, maar ik kan niks beloven.

[3:17:08] Dank u wel.

[3:17:09] Vervolgt u me toch?

[3:17:11] Om er even goed af...

[3:17:11] Dan bent u meteen door de interruptie zenuim, maar dat mag.

[3:17:14] Ja, sorry, ik moet me even duidelijk stellen.

[3:17:16] Ik ben heel blij dat de staatssecretaris daarnaar wil kijken.

[3:17:19] Kan hij daar per brief op terugkomen op korte termijn?

[3:17:22] Dan moet hij even zelf de termijn aangeven.

[3:17:24] Ik denk niet dat ik daar vandaag op kan terugkomen.

[3:17:29] Dus ik denk dat u dan een brief weer van mij krijgt, net zoals van de minister.

[3:17:35] Dank u wel. Vervolgt u me toch.

[3:17:38] Dan mag ik nu eindelijk naar de lang verwachtte vraag over de additionele handkokkelvisserij, mevrouw Nijhoff.

[3:17:44] Ik hoop dat ik hem nu goed aangeleverd heb gekregen.

[3:17:48] Zijn vergunningen in de familiesfeer overdraagbaar?

[3:17:52] Al sinds eind jaren negentig is op historische gronden aan een groep van 21 rechthebbenden

[3:17:58] een reguliere handkokkelvergunning verleend.

[3:18:01] In 2004 heeft het kabinet besloten tot beëindiging van de mechanische kokkelvisserij in de Waddenzee.

[3:18:07] Deze mechanische vissers zijn destijds financieel gecompenseerd, waarbij ook de kosten voor

[3:18:12] een sociaal plan, 7,5 miljoen, zijn vergoed.

[3:18:15] In 2006 is uit coulance besloten voormalige bemanningsleden van mechanische kokkelvaartuigen

[3:18:22] onder bepaalde voorwaarden in aanmerking te laten komen voor het uitoefenen van de handelskokkelvisserij.

[3:18:29] Er was en er is overigens geen noodzaak om deze bemanningsleden van kokkelvaartuigen tegemoet te komen.

[3:18:36] Als gevolg hiervan is destijds besloten tot tien tijdelijke gebruiksvergunningen

[3:18:42] die persoonsgebonden en niet overdraagbaar zijn.

[3:18:45] De financiële compensatie is helaas verder niet mogelijk.

[3:18:57] Ik begrijp inderdaad dat de staatssecretaris met die antwoord komt, want dit is wel een herhaling.

[3:19:05] Alleen hoor ik en zie ik ook op papier dat ze gewoon niet vergoed zijn, nadat degenen die een

[3:19:14] vergunning geaccepteerd hebben, niet de vergoeding hebben gekregen.

[3:19:18] Dus daar zit best wel een discrepantie in.

[3:19:20] Ik zou het heel prettig vinden als ik er een keer goed naar gekeken ben.

[3:19:24] Het is nu best wel een tijd geleden, maar ik ga daar zeker op terugkomen.

[3:19:30] Ik hoor dat het anders ligt en ik heb geen reden om eraan te twijfelen dat ze mij iets zeggen wat niet

[3:19:36] klopt, omdat het hen toch niet bij hun vraag zou brengen.

[3:19:39] Dus ik kom daar op een ander moment misschien bij de behoorting op terug.

[3:19:43] Dank u wel, staatssecretaris.

[3:19:45] Wij gaan van onze kant ook nog een keer in de materie duiken.

[3:19:50] Dank u wel.

[3:19:51] Dan vervolg ik de tocht.

[3:19:54] Nog een laatste vraag van mevrouw Bromet, over het VN-verdrag rectificeren.

[3:20:01] Mevrouw Bromet, het valt toch echt onder INW en BUSA heeft de regie.

[3:20:07] Nederland is niet de enige die de gestelde deadline niet kan halen.

[3:20:11] Ik neem dit mee in de overleggen die ik heb met andere bewindspersonen.

[3:20:15] Ik zal de Kamer informeren wanneer ik wel weet wanneer dit wel gaat lukken.

[3:20:19] Maar dit resulteert niet alleen onder mij.

[3:20:25] Interruptie van mevrouw Bromet.

[3:20:27] Voorzitter, daar heb ik begrip voor, maar ik zou wel graag willen weten wanneer we dan

[3:20:30] verder geïnformeerd worden, want anders wordt het naar de oneindigheid vooruitgeschoven.

[3:20:34] Dat ben ik bang.

[3:20:36] De staatssecretaris.

[3:20:38] Ik krijg hier de indruk dat het begin volgend jaar kan.

[3:20:45] Ik begrijp dat u gereed bent met uw betoog.

[3:20:55] Staatssecretaris Janssen.

[3:20:56] Dank, voorzitter.

[3:20:57] De vraag van lid Kostic ging om bescherming om wonenden bij Sierteelt.

[3:21:04] Laat ik vooropstellen dat het natuurlijk van groot belang is dat we zorgen voor een schone,

[3:21:08] gezonde leefomgeving.

[3:21:10] Dat is mijn portefeuille, maar ik ben niet de enige die daaraan bijdraagt.

[3:21:14] Ik zal dat aan de hand van twee voorbeelden toelichten.

[3:21:17] Zo valt bijvoorbeeld de regelgeving voor gewasbescherming binnen de landbouw onder de verantwoordelijkheid

[3:21:21] van de minister van LVVN.

[3:21:23] Maar het stellen van eisen aan bijvoorbeeld spuitkoppen, die gebruikt worden bij het gebruik van middelen,

[3:21:28] die valt weer onder de verantwoordelijkheid van de minister van INW voor waterkwaliteit.

[3:21:34] Dus het is allemaal gedeelde verantwoordelijkheid.

[3:21:36] Het komt wel uiteindelijk bij mij ook weer terecht, want het geheel moet zorgen voor een gezonde

[3:21:41] en een schone leefomgeving voor de burger.

[3:21:44] En als u dan denkt, goh, hoe gaat dat dan allemaal tactisch en technisch in zijn werk?

[3:21:48] We hebben gelukkig ook nog het college toelating gewasbeschermingsmiddelen, het CTGB.

[3:21:55] Bij de toelating van middelen kunnen zij nadere eisen stellen aan de toepassing van het gebruik

[3:22:00] van gewasbeschermingsmiddelen en uiteindelijk is het natuurlijk altijd het doel daarbij

[3:22:04] om milieu en inwoners van Nederland zo goed mogelijk te beschermen.

[3:22:10] Dank u wel.

[3:22:11] Ja, u hebt geen interrupties meer, ze zijn op helaas.

[3:22:17] Mag ik de bewindspersonen in ieder geval bedanken voor de beantwoording van de vraag

[3:22:22] en dan gaan we nu even door naar de toezeggingen.

[3:22:25] Er is een twee minuten debat aangevraagd door het lid Vedder van het CDA.

[3:22:30] Die staat genoteerd.

[3:22:32] De volgende toezeggingen zijn gedaan.

[3:22:34] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer voor het zomerreces van 2025 informeren

[3:22:39] over de uitkomsten van de verkenning die dit najaar gestart zal worden

[3:22:43] naar hoe de inkoop van biologische plantgoed gestimuleerd kan worden.

[3:22:47] Bromet, GroenLinks, PvdA.

[3:22:49] De staatssecretaris van LVVN zegt toe om de Kamer medio 2025 de uitvoeringsagenda voedsel

[3:22:58] uit zee toe te sturen.

[3:23:02] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer kort na het herfstreces informeren over de

[3:23:08] vergunningsverlening in de garnalensector.

[3:23:11] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer kort na het herfstreces eveneens informeren

[3:23:16] over de uitvoering van de motie-vlag over de belangrijkste visgebieden voor de garnalen

[3:23:21] en mesheften, visserij, in de voordelta uitzonderen van compenserende maatregelen

[3:23:26] voor de aanleg van de tweede maasklacht.

[3:23:29] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer begin 2025 informeren in zaken reductierechten op het IJsselmeer.

[3:23:37] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer informeren in zaken borstelling.

[3:23:42] Ik heb er nog geen termijn bij staan. Kan de staatssecretaris daar zo nog wat over zeggen?

[3:23:47] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer informeren over zijn reflectie op het benadelen

[3:23:52] van de biologische sierteelt.

[3:23:54] Ook daar staat nog geen termijn voor.

[3:23:56] De staatssecretaris van LVVN zal de Kamer begin volgend jaar, 2025, informeren over de

[3:24:02] ratificering van de High Sea Treaty.

[3:24:06] Dat waren de toezeggingen.

[3:24:07] Mevrouw Broumet, heeft u daar nog een reactie op?

[3:24:09] Meestal vraagt de voorzitter dan even op welke termijn, dus niet dat het openblijft, maar

[3:24:14] dat er gewoon wel een termijn aan verbonden wordt.

[3:24:16] Dus als die niet genoemd is, dat de voorzitter daar nog even naar informeert bij de staatssecretaris.

[3:24:20] Ja, dat heb ik volgens mij gedaan.

[3:24:22] Dus ik kijk nog even naar rechts, naar de staatssecretaris, of die nog een termijn kan noemen.

[3:24:26] Voor de borgstelling volgend jaar zomer.

[3:24:30] Ik wil even aangeven dat de toezeggingen ten aanzien van de biologische telers, dat valt onder mijn minister.

[3:24:39] Zij zal daar nog een keer in een brief op terugkomen.

[3:24:42] Dat geldt ook voor de certificeringskosten waarvoor een uitzondering wordt gevraagd.

[3:24:49] Dus ik vind het moeilijk om voor haar te praten.

[3:24:52] En u kunt ook niet inschatten wanneer zij daarop terugkomt.

[3:25:01] Na het herfstreces.

[3:25:02] Na het herfstreces van dit jaar.

[3:25:05] Voorzitter, dat is ook in de eeuwigheid, dus ik zou zeggen dan voor het kerstreces.

[3:25:11] Ja, ik hoorde na het herfstreces van dit jaar.

[3:25:15] Nee, maar is goed hoor, voor het kerstreces is ook goed.

[3:25:20] Ik begrijp dat de staatssecretaris bedoelt na het herfstreces, maar nog dit jaar.

[3:25:24] Ja, uiteraard.

[3:25:26] Oké, dat zou flauw zijn, niet?

[3:25:31] Meneer Boomsma heeft nog een vraag.

[3:25:33] Ik dacht dat ik ook een toezegging had gehoord waar ik blij mee was.

[3:25:36] Maar ook om dus te kijken naar minder jojo-beleid in het quota vaststellen.

[3:25:41] Om dat in een Europees verband op te pakken.

[3:25:46] Ik heb inderdaad toegezegd dat ik met andere lidstaten daarover zal praten.

[3:25:50] Of zij ook voor die benadering te vinden zijn.

[3:25:53] Maar ik vind het moeilijk om daar een termijn op aan te geven.

[3:25:56] Het is onderdeel van de onderhandeling.

[3:25:58] Ik hoop dat u dat begrijpt.

[3:26:00] Ja, er was geen brief aan gekoppeld, dus vandaar dat het niet genoteerd was.

[3:26:05] Meulenkamp, eerst.

[3:26:08] De staatssecretaris heeft ook een toezegging gedaan of aangegeven dat begin volgend jaar,

[3:26:13] dus in het eerste kwartaal van volgend jaar, er ook teruggekomen wordt op de staatsverenigingsbedrijven

[3:26:18] om de wet FIFO te brengen.

[3:26:21] Ik zie dat ze nu nog niet terugkomen.

[3:26:24] Het is economische zaken, maar het is wel gezegd.

[3:26:27] Dus ik mag dat dan als een toezegging zien dat we in het eerste kwartaal van volgend jaar

[3:26:32] daar berichten over krijgen als Kamer.

[3:26:35] De staatssecretaris.

[3:26:36] Ja, het valt inderdaad onder mijn collega, maar de toezegging was voor het eerste kwartaal van volgend jaar

[3:26:41] en dat inderdaad groente en fruit daarin meegenomen zou worden.

[3:26:46] Ja, die wordt alsnog genoteerd.

[3:26:47] Ja, de zaadverenigingssector.

[3:26:50] Duidelijk.

[3:26:52] Dit kost iets tenslotte.

[3:26:53] Eentje weet ik zeker, de andere weet ik niet of het een toezegging is.

[3:26:56] of dat gewoon een continuering van plannen is, over een reactie op de aanbevelingen van de RDA

[3:27:03] over vis of welzijn, al een aantal jaar geleden hoe het ervoor staat met de uitvoering daarvan,

[3:27:08] wel of niet. En natuurlijk een reactie op de aanbevelingen van de dierencoalitie,

[3:27:13] onder andere over een dierwaardige visserij en aquacultuur. Daarvan had de staatssecretaris

[3:27:19] toegezegd om daar later schriftelijk op terug te komen met een appreciatie. Dat was één.

[3:27:29] Klopt dat, staatssecretaris?

[3:27:35] Ik had daar, dacht ik, wel antwoord op gegeven.

[3:27:38] U ontvangt dat met het verslag van de Landbouw- en Visserijraad.

[3:27:42] Dat was dus een toezegging?

[3:27:44] Oké.

[3:27:44] En een update en een appreciatie.

[3:27:47] Dank u wel.

[3:27:48] De voorzitter had het nog niet opgenoemd.

[3:27:51] En het tweede was, ik had u ook gevraagd naar de toezegging van minister Adema over een plan

[3:28:00] in het begin van het voorjaar 2025 over de beperkingen van LelieTilt,

[3:28:06] wat daar de mogelijkheden in zijn.

[3:28:08] U heeft daar ook van gezegd dat dat inderdaad komt in het voorjaar 2025.

[3:28:12] Ik weet niet of ik dit als een toezegging moet zien of gewoon een logische continuering van beleid van...

[3:28:18] De staatssecretaris.

[3:28:23] Ik zie het als iets wat in ons beleid zit, dat we daarmee bezig zijn.

[3:28:28] Duidelijk, dank u wel.

[3:28:29] Ja, ga verder.

[3:28:33] Er is ook gesproken over een brief van de EZK over het tegengaan van Troy op natuurlijke eigenschappen.

[3:28:38] Ik weet niet of dat dan een toezegging is, omdat dat een ander ministerie is.

[3:28:41] Maar hoe wordt daar opvolging aan gegeven?

[3:28:48] Dat valt onder een ander ministerie, maar ik heb aangegeven dat ik met mijn collega dacht

[3:28:53] dat ik daarover in gesprek zou gaan, of al ben in feite.

[3:28:58] Nee, het valt niet onder mijn verantwoordelijkheid, het valt onder zijn verantwoordelijkheid.

[3:29:05] Dat lijkt mij een duidelijke antwoord.

[3:29:06] Kunt u daar nog een termijn bij verzinnen?

[3:29:11] Ik ga niet voor collega's praten.

[3:29:14] Oké, ik denk ik ga het even proberen, maar goed.

[3:29:19] Mevrouw Van der Plas.

[3:29:21] Ja, dank u wel.

[3:29:22] Ik wilde nog even wat duidelijkheid hebben over het antwoord van de staatssecretaris op mijn vraag

[3:29:29] bij het kopje schaal- en schelpdieren, omdat op sommige plaatsen 30 tot 40 procent van de oogsten

[3:29:39] eigenlijk verloren is gegaan. Ik had nog gevraagd of het een mogelijkheid zou kunnen zijn om dit jaar

[3:29:46] de pachtgelden niet te innen. Daar heeft de staatssecretaris op geantwoord, maar het antwoord

[3:29:52] Dat was me niet helemaal duidelijk.

[3:29:54] Er werd iets gezegd over van ja, misschien is dat staatssteun, maar ja, dat kan.

[3:29:59] Maar mijn concrete vraag is, ziet de staatssecretaris mogelijkheden

[3:30:04] om te kijken of dit jaar die pachtgelden dan niet geïnt kunnen worden?

[3:30:09] Kan de staatssecretaris daar nog een antwoord op vermelden?

[3:30:14] Dank u, voorzitter.

[3:30:16] Ja, ik heb daar inderdaad geantwoord dat daar onderzoek naar loopt en dat ik de

[3:30:22] mogelijkheden bezien om ondernemers op enige manier financieel tegemoet te kunnen komen.

[3:30:27] Maar ja, nogmaals, er zijn regels voor staatssteunen.

[3:30:31] Ik kan alleen maar halen wat ik gezegd heb, wat ik maar moet houden.

[3:30:34] Dus het is niet dat we er niet naar kijken, maar er zitten wel grenzen aan.

[3:30:40] Ook dat is een antwoord, maar geen toezegging dus.

[3:30:44] Nee, maar kan ik dan wel een toezegging vragen of zodra dat onderzoek daarna

[3:30:50] Klaar is dat de staatssecretaris dan de Kamer nog hierover informeert of het wel of niet kan

[3:30:57] en waarom het dan eventueel niet kan?

[3:31:01] Uiteraard, mevrouw Van der Plas.

[3:31:03] Dank u wel.

[3:31:07] Kunt u nog zeggen wanneer we daarover worden geïnformeerd?

[3:31:11] Of vraag ik nu teveel?

[3:31:17] Voor het einde van dit jaar.

[3:31:19] Dank u wel.

[3:31:21] Waar zit ik naar te kijken?

[3:31:23] Want de staatssecretaris zegt dat het niet kan.

[3:31:24] Mevrouw Van der Plas vraagt of het onderzoek nog wel kan.

[3:31:27] Nu zegt de staatssecretaris dat ze gaat kijken of het wel kan.

[3:31:32] Maar eerst zegt hij dat het niet kan.

[3:31:33] Het lijkt mij ook dat het niet kan.

[3:31:35] Ik ga niet over de antwoorden van de staatssecretaris.

[3:31:38] Misschien wil hij er zelf nog wat over zeggen.

[3:31:41] Het is weer zwart-wit en het is helaas meestal grijs.

[3:31:45] De nuances in het leven zijn het interessante.

[3:31:47] Ik heb gezegd dat ik mij moet houden aan de regels van de staatssteun.

[3:31:51] En ik bezie de mogelijkheden om ondernemers enige manier financieel tegemoet te kunnen komen.

[3:31:58] Dus ik schets, mevrouw Bomet, het juridisch kader waar ik me aan moet houden.

[3:32:05] Maar dat houdt niet in dat ik niet naar mogelijkheden zoek voor ondernemers die in zo'n moeilijke situatie zitten.

[3:32:11] Want we praten soms over sterfte van 90 procent.

[3:32:14] En ik neem aan dat uw partij dan toch ook wel enige empathie heeft voor deze ondernemers.

[3:32:21] Een hele korte reactie van mevrouw.

[3:32:23] Ja, voorzitter, we gaan de begroting erop bestuderen.

[3:32:26] Ja, dank u wel.

[3:32:27] Ik hoop dat iedereen heeft kunnen zeggen wat hij heeft willen of zij heeft willen zeggen.

[3:32:32] Ik dank de bewindslieden voor hun komst en ook de leden van de staf.

[3:32:36] Hartelijk dank.

[3:32:37] Mensen op de tribune, ook hartelijk dank voor uw komst.

[3:32:40] Een veilige terugreis en dan sluit ik nu de vergadering.