Technische briefing door ambtenaren van het ministerie van Klimaat en Groene Groei en van Financiën over de salderingsregeling

[0:00:02] Goedemiddag. Als u het goed vindt, dan gaan we van start.

[0:00:05] We zijn hier bij elkaar bij de vaste commissie voor Financiën...

[0:00:10] ...en de volgcommissie, want het zijn ook mensen die vandaar uit...

[0:00:15] ...van klimaat en groene groei over...

[0:00:17] ...en we houden een technische briefing over de salderingsregeling...

[0:00:24] ...waarbij we een heleboel bezoek hebben.

[0:00:27] En ik wil jullie vragen om straks even één voor één voor te stellen...

[0:00:30] om de presentatie te beginnen.

[0:00:32] Naast mij zit mevrouw Posma van NSC en mevrouw Kreuger

[0:00:36] van GroenLinks, Partij van de Arbeid.

[0:00:38] Ik moet altijd nadenken of ik het goed zeg,

[0:00:40] terwijl ik zelf ook van GroenLinks, Partij van de Arbeid ben

[0:00:42] en heer Erkens van de VVD.

[0:00:44] Welkom vooral aan de gasten.

[0:00:47] Heel fijn dat jullie de tijd nemen om dit te doen.

[0:00:49] En we houden de inleiding zo kort mogelijk,

[0:00:52] zodat jullie snel mogelijk van start kunnen gaan voor het prosturen.

[0:00:56] Jullie beginnen met een presentatie, heb ik begrepen.

[0:00:58] En dan zou ik willen voorstellen dat we iedereen een vraag stelt

[0:01:02] en meteen de beantwoording doen. Dat is wel zo leuk voor het gesprek.

[0:01:05] Ook een beetje informeel proberen te houden.

[0:01:08] En mocht dan de tijd gaan dringen, dan ga ik wat strenger zijn...

[0:01:11] O, dan bijvoorbeeld met de telefoon uitzetten.

[0:01:13] Eh, wat strenger zijn in de planning van de vragen.

[0:01:20] Mag ik u eerst het woord geven?

[0:01:21] Ja, hartelijk dank voor de uitnodiging.

[0:01:24] Eerst even om iedereen te introduceren.

[0:01:26] Mijn naam is Sieben Noordermeer.

[0:01:28] Ik ben mt-lid bij de directie Energiemarkt van het ministerie van Klimaat en Groene Groei.

[0:01:34] Jan Mouten Langenberg, klustenleider Consumentenmarkt voor Energie bij dezelfde directie.

[0:01:42] Ellen Topman, mt-lid van de directie Wetgeving en Juridische Zaken van het ministerie van

[0:01:48] KGG, maar ook EZ en ook LVVN.

[0:01:54] Jolanda Strijker, werkzaam bij dezelfde directie wetgeving en juridische zaken

[0:01:59] voor beide ministeries. Mijn naam is Erik Kralendonk, ik werk bij het ministerie van

[0:02:06] Financiën bij de afdeling ANVP Analyse en ben daar plaatsvangend afdelingshaft.

[0:02:12] Hartelijk dank en ik begrijp dat meneer Noordermeer de presentatie doet.

[0:02:17] Ik zal me inleiden, daarna geeft u er voor zich de lichte speciale slides toe.

[0:02:21] Het zijn tien slides, dus het zou mij een voorkeur hebben om eerst de presentatie gewoon af te ronden en daarna de vragen te doen.

[0:02:29] Het is goed om hier te zijn, voor mij voor de tweede keer.

[0:02:31] Ik was ook bij de technische briefing voor het belastingplan, waar ook de salderingsregeling op de agenda stond.

[0:02:35] Maar goed om hier nog een keer apart bij stil te staan.

[0:02:38] In de presentatie zullen we eerst kort de huidige situatie schetsen, de huidige wetgeving en situatie.

[0:02:45] En daarna ingaan op het voorstel zoals het ook in het akkoord op hoofdlijnen stond.

[0:02:50] en daarnaast de gelegenheid tot vragen.

[0:02:52] En dan geef ik nu het woord aan mijn collega Deer Langeberg.

[0:02:58] Om te beginnen met de huidige situatie.

[0:03:02] We lopen even de juridische regels langs, dan de budgettaire kant van zaken en tot slot het energiesysteem.

[0:03:08] En dat doen we voor de huidige situatie en dan voor de toekomstige situatie.

[0:03:11] Zo hebben we het opgebouwd.

[0:03:13] De huidige wetgeving kent natuurlijk in de elektriciteitswet het recht op salderen.

[0:03:19] De artikelen uit de elektriciteitswet zijn, na het verwerpen van het vorige voorstel

[0:03:23] om de salderingsregeling af te bouwen, overgenomen in artikel 231 van het voorstel

[0:03:29] voor de energiewet wat uw Kamer heeft aangenomen.

[0:03:32] En hier ziet u de meest relevante bepalingen.

[0:03:36] Eerste en tweede lid geven het huidige recht om te salderen, dus in mindering te brengen

[0:03:41] wat je ingevoed hebt op het systeem aan elektriciteit die je zelf hebt opgewekt

[0:03:46] tot een maximum van wat je zelf hebt gebruikt, afgenomen,

[0:03:50] in het geval van een hernieuwbare elektriciteit

[0:03:54] en een tweede lid tot 5000 kWh hetzelfde voor niet hernieuwbare elektriciteit.

[0:03:59] Die twee leden komen dus te vervallen als het wetsvoorstel wordt aangenomen.

[0:04:04] Dan kent de huidige wet ook het principe van een redelijke vergoeding

[0:04:09] voor het meerdere, bovenop je eigen afname van het elektriciteitsnet geldt die nu.

[0:04:14] En die zal met het voorliggende wetsvoorstel dan voor alle ingevoerde elektriciteit komen te gelden.

[0:04:21] Dus dan vervallen er worden voor het meerdere in de praktijk.

[0:04:25] En daar is bijgekomen, middels amendementen op de energiewet,

[0:04:28] dat die vergoeding niet op een negatief bedrag mag worden vastgesteld.

[0:04:34] De bepaling over salderen bij meerdere allocatiepunten is niet meer relevant met het nieuwe wetsvoorstel,

[0:04:40] omdat je dan van iedere marktdeelnemer eigenlijk een teruglevering kan hebben.

[0:04:45] Dus het hoeft niet bij je eigen leverancier alleen te zijn, zoals in de huidige situatie.

[0:04:50] En tot slot zijn er een aantal eisen, transparantie en redelijkheid,

[0:04:56] en die gelden voor de voorwaarden.

[0:05:00] En die zijn ook van overeenkomstige toepassing verklaard

[0:05:03] met het wetsvoorstel op terugleveren en de eis van vergelijkbaarheid.

[0:05:09] Dus dat zijn elementen die nu al in de wetgeving zitten

[0:05:12] en die blijven en deels gespiegeld worden ten aanzien van het terugleveren van elektriciteit.

[0:05:23] De budgetaire situatie.

[0:05:25] Op dit moment is er natuurlijk sprake van een belastingvoordeel voor degene die kan salderen.

[0:05:31] Dat heeft te maken met het feit dat je over wat je saldeert geen energiebelasting verschuldigd bent,

[0:05:37] geen btw over de geleverde elektriciteit en over de energiebelasting.

[0:05:41] Ja, en de omvang van die derving, dus de impact op de Rijksfinanciën, is natuurlijk navondan toegenomen

[0:05:49] naarmate er een stevige groei is geweest in het aantal zonnepanelen.

[0:05:52] En gemiddeld genomen gaat het om zo'n 14% per jaar.

[0:05:55] De cijfers zult u straks zien, maar het gaat om zo'n 500-600 miljoen euro structureel

[0:05:59] als je de regeling in stand zou houden.

[0:06:02] Dus dat is gewoon het effect op de Rijksbegroting van de regels die we nu nog hebben.

[0:06:09] Hier hebben we cijfers op de slide opgenomen over het aantal zonnepanelen op huishoudelijke daken in Nederland.

[0:06:17] Bij elkaar opgeteld komen we richting de 3 miljoen woningen met zonnepanelen.

[0:06:21] En dan is het goed om ter vergelijking te onthouden dat er zo'n 8 miljoen huishoudens zijn in Nederland die elektriciteit afnemen.

[0:06:27] Dus dat is echt een vrij hoog percentage.

[0:06:33] En ja, een aantal van de uitdagingen op het elektriciteitsnet, die zullen u misschien ook wel bekend zijn,

[0:06:39] als gevolg van eigenlijk de toenemende krapte op het net.

[0:06:44] Er kan sprake zijn van teveel invoeding, dus overbelasting,

[0:06:47] met praktische gevolgen zoals het uitvallen van zonnepanelen, transformatoren,

[0:06:52] als het niet mogelijk is om de stroom terug te leveren fysiek op het lokale net.

[0:06:56] En je kan ook problemen krijgen als er sprake is van onderspanning, met name knipperende

[0:07:01] lichten en storingen.

[0:07:03] En de netmeerders zeggen dat grote aantallen huishoudens te maken zullen kunnen krijgen

[0:07:08] met deze gevolgen richting 2030, als gevolg van de toenemende overbelasting van het elektriciteitsnet.

[0:07:17] En de grote hoeveelheid elektriciteit die natuurlijk op zonnige uren wordt ingevoed en die lastig

[0:07:22] weg te werken is, is natuurlijk wel een belangrijke factor in die congestieproblematiek.

[0:07:32] Tot slot dan specifiek ten aanzien van het energiesysteem of eigenlijk misschien de markt,

[0:07:38] levert dit ook kosten op voor energieleveranciers, de salteringsregeling.

[0:07:44] Vrijwel alle leveranciers hebben sinds augustus 2023 op de een of andere manier ook specifieke

[0:07:51] kosten ingevoerd in hun nieuwe contracten, voor wat betreft het

[0:07:57] terugleveren van elektriciteit. Parallel zie je eigenlijk dat ze ook

[0:08:02] weer meer vaste contracten aanbieden, ook ongeacht of iemand zonnepanelen heeft of

[0:08:07] niet. Die kosten bedragen, en dan gebruik ik

[0:08:11] cijfers van Milieu Centraal, jaarlijks circa 135 euro bij een kleine

[0:08:16] installatie van 6 panelen of 250 euro bij een wat grotere installatie van 10

[0:08:22] En desalniettemin eindig je uiteindelijk onder de streep met een grote plus van 350 tot 500 euro bij zo'n hoeveelheid panelen,

[0:08:31] volgens de rekensommetjes van Milieu Centraal.

[0:08:34] Daarbij is het wel goed om te vermelden dat hoe het plaatje er precies uitziet voor een individueel huishouden natuurlijk heel erg afhangt van de eigen situatie,

[0:08:41] hoeveel opwekken ten aanzien van eigen gebruik, het contract met de leverancier.

[0:08:47] Dus dit zijn gemiddelde, maar ik dacht wel relevant om een indicatief ordegrote te geven.

[0:08:59] Dan gaan we nu naar collega Topman om de hoofdlijnen van het wetsvoorstel wat nu voor ligt toe te lichten.

[0:09:09] In mei heeft uw Kamer uitgebreid de energiewet besproken.

[0:09:16] Die is in juni ook aangenomen.

[0:09:19] Het artikel 231 wat daarin is opgenomen, dat gaat vervallen.

[0:09:26] Evenals het artikel 50 lid 2 van de wet belastingen op milieugrondslag.

[0:09:32] En dat betekent, ja dat belletje, ik moet er altijd aan wennen.

[0:09:37] Ja u mag ook rustig even wachten, want het luidt ook ontzettend af.

[0:09:40] En dit is de bel omdat er een vergadering weer gestart moet in de plenaire zaal.

[0:09:45] Voor mensen die thuis zitten te kijken.

[0:09:47] Dus ik praat hem wel even vol en dan kunt u zich weer focussen op de inhoud.

[0:09:52] Alweil dit vol praten al best heel lang is en dan merk je pas hoe lang die bel is.

[0:09:56] Dus ik begin, het is heel vervelend.

[0:09:59] Oké, dat betekent dat aan artikel 2.34 van het wetsvoorstel tenminste het voorstel

[0:10:06] tot wet van de energiewet worden drie leden toegevoegd.

[0:10:11] En in lid 6 komen de kosten, staten de kosten en voorwaarden

[0:10:16] vertruglevering, dat ze redelijk transparant en vergelijkbaar moeten zijn en dat de actieve

[0:10:22] afnemer een redelijke vergoeding gaat ontvangen en in het achtste lid dat de actieve afnemer het recht

[0:10:32] heeft om zelf opgewekte hernieuwbare elektriciteit terug te leveren aan zijn leverancier.

[0:10:41] Het wetsvoorstel zelf zal pas in 2027 in werking treden, maar ook op verzoek van uw Kamer

[0:10:47] Op dit moment ligt dit voorstel al voor om zo snel mogelijk helderheid te bieden.

[0:10:58] Wat we vervolgens hebben gedaan en wat we hebben geprobeerd om tot uiting te brengen, vooral de

[0:11:04] memooie van toelichting, is dat levering en teruglevering in feite gespiegeld kunnen worden.

[0:11:12] Dat betekent dat de eisen die aan de leveringsovereenkomst worden gesteld, ook aan de

[0:11:19] terugleveringsovereenkomst worden gesteld.

[0:11:20] En met name dat bij levering de bijbehorende kosten en voorwaarden en de prijs voor de levering

[0:11:28] redelijk, transparant en vergelijkbaar moeten zijn.

[0:11:33] En uiteraard mag de prijs voor de levering niet onredelijk zijn, niet onevenredig hoog,

[0:11:41] gezien de kosten van de leverancier.

[0:11:45] Het spiegelbeeld daarvan is dan de terugleveringsovereenkomst,

[0:11:49] waar in feite dezelfde voorwaarden aan worden verbonden.

[0:12:01] Wat ons ook nog goed leek om nog een slijte aan te wijden,

[0:12:06] dat is het kader waarbinnen het wetsvoorstel afschaf

[0:12:10] salderingsregeling tot stand is gekomen.

[0:12:12] Dat is natuurlijk uiteraard de energiewet,

[0:12:15] maar ook de huidige elektriciteitsrichtlijn

[0:12:19] waarin staat dat elektriciteitsprijzen tot stand komen op basis van vraag en aanbod

[0:12:24] Een vrije prijsvorming door leveranciers is een van de kernpunten van deze richtlijn.

[0:12:34] Daarnaast is ook de richtlijn hernieuwbare energie van belang.

[0:12:38] We hebben nu ondertussen de richtlijn hernieuwbare energie nummer drie.

[0:12:43] Daarin staat ook dat de vergoeding voor zelfopgewekte en hernieuwbare energie een afspiegeling moet

[0:12:50] zijn van de maartwaarden.

[0:12:54] Mocht er een vergoeding plaatsvinden boven de marktwaarde, dan kan dat, maar dat is dan wel

[0:13:00] via een staatssteunregeling, via de EU-kaders.

[0:13:04] Er mogen geen discriminerende of onevenredige procedures en tarieven voor levering of teruglevering

[0:13:10] zijn en daarnaast is nog een ander kader waarbinnen wij moeten werken, de minimumvergoeding of een

[0:13:20] op het in rekening brengen van kosten, dat het ingrijpen in marktgebaseerde prijzen

[0:13:25] en vrije prijsvorming eigenlijk bijna niet mogelijk is.

[0:13:31] Dat is een van de randvoorwaarden waarbinnen dit wetverstel ook is opgesteld.

[0:13:38] Dank en dan gaan we naar collega Kranendonk.

[0:13:44] Ja, over de slide met de budgetaire effecten.

[0:13:49] Zoals net al ter sprake kwam, er is een budgetaire opbrengst

[0:13:52] zodat er, als je niet langer kan salderen,

[0:13:55] energiebelasting gaat betalen over de geleverde elektriciteit.

[0:13:59] En over de energiebelasting betaal je vervolgens BTW.

[0:14:03] En tegelijkertijd is er ook sprake van BTW over de energieprijs die je betaalt.

[0:14:08] De raming is dus opgebouwd uit deze drie onderdelen.

[0:14:13] Dat geeft het plaatje wat daar ook op de slide te zien is.

[0:14:17] Een raming die oploopt van 574 miljoen tot structureel 665 miljoen in 2032.

[0:14:26] Deze raming is afgekapt in 2032 conform de regels daarover uit de studiegroep begrotingsruimte.

[0:14:33] De raming is gebaseerd op cijfers van het CBS en het Plan Berovene Leefomgeving voor het deel dat naar de toekomst kijkt.

[0:14:44] De eerste jaren laat een vlak beeld zien, maar tegelijkertijd is er wel degelijk een sterke stijging van het aantal zonnepanelen, zoals net ook al benoemd werd.

[0:14:53] Die stijging zie je ook in de bijlagen van de miljoenennota, die is zelfs nog wat sterker dan net ter sprake kwam, omdat in die bijlagen van de miljoenennota het beleid niet is meegenomen.

[0:15:06] Je ziet dus een stijging door het aantal zonnepanelen en tegelijkertijd wordt het effect gedempt

[0:15:10] doordat er lagere energiebelastingtarieven in het basispad zitten.

[0:15:13] Dat is het beleid waar ik net op doelde.

[0:15:16] Dat maakt dat de raming vrij vlak is voor de eerste jaren en op het moment dat er geen

[0:15:21] tariefsverlagingen meer in het basispad zitten, zie je een oploop ontstaan en dat wordt zichtbaar

[0:15:25] in het laatste getal.

[0:15:27] Het CPB heeft deze raming bezien en gekeken of die redelijk en neutraal is, of de best

[0:15:31] mogelijke baronnen gebruikt zijn en dat allemaal akkoord bevonden en daarmee

[0:15:35] gecertificeerd. Oké en dan de laatste slide.

[0:15:43] Ja en dan hebben we nog kort een aantal effecten op het energiesysteem genoemd

[0:15:48] vanaf 2027 dus als het wetsvoorstel van kracht wordt.

[0:15:53] Het kwam net al eventjes ter sprake, er komt natuurlijk een zwaardere financiële

[0:15:56] prikkel om de elektriciteit die je oplegt met panelen zelf thuis te gebruiken in

[0:16:01] omdat je dan nog steeds die belasting en dat leveringstrief uitspaart.

[0:16:07] We verwachten dus dat dat percentage wat mensen thuis proberen te gebruiken ook zal stijgen,

[0:16:13] omdat mensen daarvoor een flinke financiële beloning kunnen incasseren.

[0:16:21] Nu ligt dat percentage rond de 30 procent.

[0:16:24] Als je kijkt naar openbare bronnen, Milieu Centraal is gebaseerd op cijfers van TNO onder andere.

[0:16:30] Als je kijkt naar de onderzoeken die zijn gedaan, en dan hebben we een aantal genoemd

[0:16:34] door externe partijen, naar de terugverdiend tijd, dan ziet u hieronder twee bandbreedtes,

[0:16:40] van 8,1 tot 15,5 jaar is wat Berenschot uitgerekend heeft, en van 9 tot 17 jaar hebben CEDELF

[0:16:48] en TNO samen gekwantificeerd.

[0:16:51] Die bandbreedte wordt mede bepaald door de mate waarin inderdaad mensen erin gaan slagen

[0:16:56] om meer van hun zelf opgewerkte elektriciteit zelf te gebruiken.

[0:16:59] Als je dat heel erg goed weet te doen, bijvoorbeeld doordat je een elektrische auto hebt of een

[0:17:04] warmtepomp of je gewoon heel erg je gebruik gaat aanpassen, dan kom je aan de onderkant

[0:17:08] van die bandbreedte terecht.

[0:17:10] Als je dat niet doet, dan zit je eerder aan de hogere kant.

[0:17:16] Dus dat is een belangrijk effect voor al die huishoudens die al zonnepanelen hebben, dat

[0:17:20] zijn er nu 3 miljoen, en op het energiesysteem in de breedte.

[0:17:26] Voor de leveranciers verdwijnen direct de kosten van het uitvoeren van een salderingsregeling.

[0:17:31] We verwachten dus ook dat die kosten die zij in rekening brengen nu lager kunnen worden,

[0:17:37] zo niet verdwijnen.

[0:17:41] En ja, tot slot is de combinatie van een iets minder harde groei in het aantal nieuwe installaties

[0:17:47] en het verhogen van het percentage van het eigen gebruik op zichzelf gunstig voor de

[0:17:52] bijdrage van zonnepanelen uiteindelijk aan die verergerende netcongestie.

[0:17:56] Dat zijn eigenlijk de belangrijkste systeemeffecten die ik wilde benoemen.

[0:18:03] En tot slot misschien nog, ja, die twee onderzoeken die hebben we dus aangehaald in onze toelichting

[0:18:08] bij het wetsvoorstel.

[0:18:09] Die zijn gedaan in opdracht van andere partijen dan het ministerie.

[0:18:14] Het onderzoek van CEDELF en TNO is in opdracht gedaan van meerdere partijen vanuit de energiesector,

[0:18:19] de leveranciers, maar ook de NVDE, de Vereniging voor Duurzame Energie, en een aantal anderen.

[0:18:25] en het onderzoek van Bereschot is gedaan in opdracht van Vereniging Eigen Huis

[0:18:29] en een aantal andere maatschappelijke partijen, met nadruk op de gebouwde omgeving.

[0:18:34] Maar de aannames die zij hanteren zijn redelijk consistent in de uitkomsten geven,

[0:18:40] ook een beetje vergelijkbare bandbreedte.

[0:18:42] Dus dat geeft denk ik de meest actuele stand van zaken wat betreft de verwachtingen, wat dit betreft.

[0:18:50] Hartelijk dank. Dan gaan we gauw beginnen met vragen.

[0:18:53] Ik wil jullie vragen om goed te realiseren dat dit geen politieke discussie is.

[0:18:56] Die vroegen we met de minister, maar dat het vooral een technische ronde is.

[0:19:02] Mevrouw Posma.

[0:19:04] Hartelijk dank. Fijn dat jullie hier zijn om een toelichting te geven

[0:19:07] op deze toch wel belangrijke wet.

[0:19:10] Ik had een vraag over slide 11.

[0:19:12] Die gaat specifiek, zet ik mijn leefbril op,

[0:19:15] over de minimumvergoeding of verbod in rekening brengen kosten.

[0:19:20] Ik ben bezig met een amendement te maken om te kijken

[0:19:23] of we een halt toe kunnen roepen aan die terugleverkosten.

[0:19:26] Ik begreep vanochtend uit de radio dat anderen dat ook aan het doen zijn.

[0:19:30] Maar ik krijg daar dit artikel onder de neus gedrukt.

[0:19:37] En ik ben even benieuwd wat er nou precies in staat.

[0:19:41] En wat onze ruimte is om toch een indicatie te geven...

[0:19:46] dat bepaalde dingen eigenlijk niet meer gevraagd kunnen worden door energiebedrijven.

[0:19:50] Want we zien ook in die cijfers, ik begreep ook dat als je die terugleverkosten weghaalt,

[0:19:57] dat je de investeringtermijn er in twaalf jaar uit kan halen al zonder je gedrag nog aan te passen.

[0:20:03] Dus hij is voor ons wel heel belangrijk.

[0:20:06] Dus zou je hier specifiek nog wat dieper op in kunnen gaan van waar zit die beperking in de wet en wat staat er nou precies?

[0:20:17] Ja, dank u wel.

[0:20:20] Het zijn verschillende dingen.

[0:20:23] Ik zou ten eerste erop willen wijzen dat in het wetsvoorstel, en dat is dan eigenlijk

[0:20:28] slide 10, even terug, dat er dus een regeling al is voor de redelijkheid van kosten in die

[0:20:38] zin dat dat een afspiegeling moet zijn.

[0:20:40] Nou ja, maar ik bedoel, en dat er, ik weet niet of we terug kunnen naar slide 10, maar

[0:20:44] daar staat ook op dat marktdeelnemers bepaalde verantwoordelijkheden hebben, zoals die balanceringsverantwoordelijkheid.

[0:20:51] En ook moeten ze inschatten wat het verbruik en wat de terugleverhoeveelheid zal zijn.

[0:21:02] Dus daar zijn ook gewoon kosten aan verbonden, dus dat om te beginnen.

[0:21:07] En dat zijn ook kosten die het ACM in zijn onderzoek aanhaalt.

[0:21:12] Dus dat is een gegeven waar we mee werken.

[0:21:20] Daarnaast is er de elektriciteitsrichtlijn en de richtlijn hernieuwbare energie die uitgaan

[0:21:27] van een totstandkoming van prijzen en ook dus van teruggeleverde elektriciteit op de markt

[0:21:33] op basis van vraag en aanbod en die ook rekening houden met de kosten.

[0:21:44] Voorzitter, maar alleen een vraag en niet de inleiding.

[0:21:49] Goed stellen, maar als je dus een limiet op vaste kosten legt, het energiebedrijf is toch vrij

[0:21:57] aan de variabele kosten gewoon nog aan te brengen of te verhogen of te verlagen.

[0:22:04] Dus het aantal euro per kilowattuur zie ik even als variabele kosten.

[0:22:09] Dus er is toch nog genoeg vrijheid?

[0:22:10] Of staat er specifiek in die wet dat er geen enkele vorm van ingrijpen gedaan mag worden?

[0:22:21] Ik weet niet of ik uw vraag dan goed begrijp.

[0:22:24] Ik denk dat wat het wetsvoorstel duidelijk probeert te maken is dat de kosten gebaseerd moeten zijn

[0:22:31] op ja, daadwerkelijke kosten die er zijn.

[0:22:34] Dus het is niet meer redelijk als dat niet in verhouding staat.

[0:22:37] Dat is wat het wetsvoorstel zegt.

[0:22:40] en u zoekt eigenlijk naar elementen van die kostenopbouw.

[0:22:44] Maar de manier waarop je kosten opbouwt is ook een onderdeel van de prijsvorming.

[0:22:51] Want de prijs wordt uiteindelijk ook gebaseerd op verschillende kostenelementen

[0:22:56] die ook voor verschillende marktpartijen verschillend kunnen zijn.

[0:23:00] En dat zegt de richtlijn ook van marktpartijen die dus producten aanbieden,

[0:23:05] die moeten vrij zijn in de manier waarop zij die prijs vormen.

[0:23:09] Dus ook in de manier waarop ze die kosten verwerken in de tarieven.

[0:23:16] En het wetsvoorstel zegt, zet het kader, dat moet altijd wel in verhouding staan met de

[0:23:23] daadwerkelijke kosten en baten voor die marktdeelnemer.

[0:23:29] Hou mij even vast voor de volgende ronde.

[0:23:32] Ik heb een vraag over de redelijke vergoeding die mensen kunnen krijgen voor hun zonnestroom.

[0:23:43] Dat is eigenlijk ook een vraag in lijn met mevrouw Posma.

[0:23:48] A. Klopt het dat die redelijke vergoeding ook nul kan zijn?

[0:23:54] B. Redelijk ten opzichte van wat?

[0:23:57] Is dat dus ten opzichte van de spotmarkt?

[0:24:00] Is dat de markt waarop geënt wordt of is er nog een relatie tussen de redelijkheid van de vergoeding

[0:24:06] ten opzichte van je leveringstarief, dus wat je betaalt voor de stroom die je van een energiebedrijf koopt?

[0:24:15] Of is de redelijkheid ten opzichte van de spotmarkt waar een energiebedrijf elektriciteit inkoopt?

[0:24:21] Waar is die redelijkheid op gebaseerd?

[0:24:29] Het wetsvoorstel is niet zo specifiek dat naar welke markt of spotmarkten gekeken moet

[0:24:38] worden.

[0:24:38] Het wetsvoorstel zegt, en bovendien kan het dus ook voor verschillende marktdeelnemers

[0:24:43] verschillend zijn, afhankelijk van wat hun kosten zijn die zij hebben van de specifieke

[0:24:49] teruglevering.

[0:24:50] Dus dat is waar wat het wetsvoorstel zegt, het moet in verhouding staan tot de kosten

[0:24:55] en baten van de marktdeelnemer die de elektriciteit afneemt, koopt,

[0:25:01] van de actieve afnemer die teruglevert.

[0:25:06] Want de marktdeelnemer terugleveren is,

[0:25:09] dat is ook gedefinieerd in het wetsvoorstel,

[0:25:11] terugleveren is het verkopen van je zelf opgewekte elektriciteit

[0:25:15] aan een marktdeelnemer.

[0:25:16] En wat het wetsvoorstel zegt,

[0:25:18] de vergoeding die die marktdeelnemer daarvoor geeft,

[0:25:21] moet in een redelijke verhouding staan tot de kosten en de baten

[0:25:25] die die marktdeelnemer heeft van die teruglevering.

[0:25:32] En dus zal het afhangen van wat die marktdeelnemer daar dus kan meedoen op de markt,

[0:25:39] hoe die het kan verkopen, et cetera.

[0:25:41] Maar dat moet dus per marktdeelnemer bekeken worden.

[0:25:51] Een korte vervolgvraag.

[0:25:53] Ja, dus ik begrijp dat dat dus geredeneerd is vanuit de marktdeelnemer,

[0:25:57] dus het energiebedrijf en niet zozeer vanuit degene die de stroom opwekt.

[0:26:03] Maar nou lees ik in de Europese red over het ontvangen van een beloning,

[0:26:12] die rekening kan gehouden met de waarden op lange termijn ervan

[0:26:15] voor het net, het milieu en de samenleving.

[0:26:18] Dus er zit uitdrukkelijk in de beloning die je als eigenaar van een zonnepaneel opwekt,

[0:26:24] daar zou wel degelijk in regels. Klopt het dat er rekening gehouden kan worden met die andere

[0:26:30] maatschappelijke baten die het feit dat jij zonnestroom opwekt met zich meebrengt?

[0:26:37] Ja, dat is een element wat staat in de Red inderdaad. Alleen die bepaling begint wel met

[0:26:46] dat lidstaten ervoor moeten zorgen dat zelfs verbruikers, zo heet ze in de Red,

[0:26:51] een bepaalde beloning moeten ontvangen.

[0:26:56] Dus dat richt zich tot de lidstaten.

[0:26:59] Die hebben daar ook verschillende instrumenten voor.

[0:27:03] Dan staat er vervolgens, die beloning is in de eerste plaats,

[0:27:07] is, staat er, een afspiegeling van de marktwaarde van die elektriciteit.

[0:27:12] Dus dat is het uitgangspunt.

[0:27:14] Vervolgens staat er dat er met andere elementen rekening kan worden gehouden.

[0:27:18] Dat is dus iets wat lidstaten kunnen doen.

[0:27:20] en dan zegt die bepaling ook in voorkomend geval via steunregelingen.

[0:27:26] Dus als we het hebben over een vergoeding die niet meer een afspiegeling is van de marktwaarde

[0:27:33] en daar boven gaat, dan zou dat kunnen via steunregelingen, dat zegt de Red.

[0:27:43] Dat kan dus een rechtvaardiging zijn voor een interventie die op zich ook marktverstorend

[0:27:51] kan werken, mits het proportioneel is, maar dan wordt dus verwezen eigenlijk naar steuninstrumenten

[0:27:57] voor de lidstaat, niet zozeer tarieven of prijzen.

[0:28:02] Ja, of niet iets wat de marktdeelnemer, die elektriciteit koopt, zou moeten uitkeren.

[0:28:09] Ja, ook naar mijn vraag over de redelijke terugleververgoeding, want die is nogal bepalend

[0:28:15] voor inderdaad of zonnepanelen zullen lonen, wat de teruglevertijd is, of mensen het vertrouwen

[0:28:19] weer terugkrijgen in de zonnepanelenmarkt.

[0:28:23] Zit er ook bevoegdheid in voor de ACM om daarop te handhaven op dit moment?

[0:28:30] ACM is de toezichthouder op alle bepalingen in de wet en ook op deze.

[0:28:35] Dus ja, de ACM kan handhaven op de redelijkheid van de vergoeding.

[0:28:40] En het wetsvoorstel geeft ook dus nog nadere criteria voor die redelijkheid.

[0:28:47] Namelijk dus de afspiegeling, wat heet dat, een redelijk verhouding

[0:28:51] tot de kost en baten en dat het concurrerend is.

[0:28:55] Dus dat zijn nadere criteria waar de ACM aan kan toetsen en op kan handhaven.

[0:29:01] Ook u mag een vraag stellen.

[0:29:03] Kijk, gelukkig, voorzitter.

[0:29:04] Om daarop door te gaan, want we hebben dezelfde discussie gehad

[0:29:08] eerder bij een briefing bij warmteterrieven en het handhaven daarop.

[0:29:11] Hoe kan de ACM dan wel de transparantie opbouwen in de markt

[0:29:14] om te weten of een vergoeding redelijk is of niet?

[0:29:16] En is daar iets voor uitgedacht, ook de komende periode?

[0:29:21] Het wetsvoorstel bevat de bepaling dat zowel leveringsovereenkomsten

[0:29:27] als terugleveringsovereenkomsten transparante en redelijke voorwaarden

[0:29:32] moeten hebben, maar ook dat het aanbod van die verschillende leveranciers

[0:29:35] voor eindafnemers vergelijkbaar is.

[0:29:37] Dus dat is ook iets wat de ACM handvatten kan bieden voor vergelijking

[0:29:45] van het aanbod van verschillende leveranciers of marktdeelnemers

[0:29:49] en dus ook iets kan zeggen over de mate van concurrentie.

[0:29:54] Dank u wel.

[0:29:56] Mevrouw Bosma, de vastgehouden of andere...

[0:29:59] Ja, ik ga even verder op een andere vraag.

[0:30:01] Ik denk dat ik hier...

[0:30:03] Het gaat ook over de ACM, inderdaad, en dan de bevoegdheid

[0:30:07] om in specifieke gevallen een minimum terugleveringvergoeding op te kunnen leggen

[0:30:13] aan de leveranciers. Dat is wat ze in het brief ook aanmerken.

[0:30:16] En ik meen dat ook terug te zien op de slides en in de wet.

[0:30:19] Klopt dat en waar staat het?

[0:30:29] Ik weet niet of ik de vraag goed begrijp maar de minimum terugleververgoeding, daarvan staat op de slides ook,

[0:30:37] dat dat dus zich niet verhoudt, niet verenigbaar is met die eisen uit de Europese richtlijn van prijsvorming op de markt

[0:30:46] en vrije prijsvorming van leveranciers en marktdeelnemers.

[0:30:49] Dat is de reden waarom er niet is opgenomen dat ACM een minimumvergoeding mag vaststellen

[0:30:57] of dat er ook in de wet geen minimumvergoeding is opgenomen.

[0:31:03] Het gaat om achteraf, stel je hebt een contract, wat de ACM nu vaak doet, als we kijken naar

[0:31:11] de energiesector en er blijkt achteraf teveel kosten in rekening gebracht te zijn, nadelig

[0:31:17] voor de klant, dus voor degene die invoedt, dan geven ze aan dat zij in specifieke gevallen

[0:31:24] een minimum terugleveringvoeding op willen leggen aan leveranciers, dus per geval, dus

[0:31:29] niet standaard.

[0:31:31] Is dat mogelijk?

[0:31:36] Nou ja, ook op deze wijze, met een controle achteraf, is dat nog steeds een ingrijpen

[0:31:40] in de vrije prijsvorming van leveranciers en ook in strijd met de totstandkoming van

[0:31:49] prijzen op de markt. Nou ja, kijk, u wijst op het feit dat ACM dus nu ook doet bij leveringstarieven,

[0:32:00] dat heet ook de vangnetregulering, die is met een reden niet opgenomen in de energiewet. Precies

[0:32:06] om deze reden, omdat het niet verenigbaar is met de Europese regels. En dat geldt op dezelfde

[0:32:13] manier voor een dergelijk ingrijpen bij de redelijke vergoeding.

[0:32:22] Welke? Is dat dan de RET 3 of is dat een andere Europese regel?

[0:32:25] Welke wet is het?

[0:32:27] Het is de elektriciteitsrichtlijn artikel 3 en artikel 5 en het is de RET artikel 21,

[0:32:36] tweede lid onderdeel D.

[0:32:41] Het wordt een prachtige, echt technische briefing.

[0:32:43] Dank u wel.

[0:32:48] Artikel 21, tweede lid, onderdeel D.

[0:32:54] Voorzitter, ik heb nog een vraag.

[0:32:56] Ik stelde net de vraag of het redelijk tarief, klopt het dat dus het redelijk tarief,

[0:33:00] wat je krijgt voor je zonnestroom, dat dat dus ook nul kan zijn?

[0:33:07] Het redelijk tarief is afhankelijk van de kosten en baten die die marktdeelnemer heeft.

[0:33:12] Dus als dat voor de marktdeelnemer op nul uitkomt,

[0:33:17] dan is dat een mogelijkheid.

[0:33:19] Alleen de vraag is of die situatie zich gaat voordoen.

[0:33:23] Maar dat is niet uitgesloten.

[0:33:26] Maar in beginsel zullen er kosten en baten zijn.

[0:33:36] Dus dit wetvoorstel geeft geen zekerheid aan mensen met zonnepanelen

[0:33:40] dat de vergoeding die ze krijgen voor de zonnestroom,

[0:33:43] dat die niet nul kan zijn?

[0:33:46] Nou dat staat er dan net wel,

[0:33:48] want dat is iets wat overgenomen is uit de bestaande...

[0:33:54] Oké, nul is daar niet bij inbegrepen, maar negatief wel.

[0:33:59] Maar ook met nul, en zelfs als met negatief, het is altijd de vraag over welke termijn je dat bekijkt.

[0:34:07] En dus ook afhankelijk van de contractvoorwaarden.

[0:34:11] Maar als je het over een jaar van terugleveren bekijkt, zal het er anders uitzien dan dat je het misschien op uurbasis gaat bekijken.

[0:34:23] Want dat is ook de vraag, wat betekent precies nu?

[0:34:28] Vrouw Keuren, praktisch, als u nog iets wil zeggen, het is wel handig als het microfoon

[0:34:31] uitstaat.

[0:34:32] Meneer Erkens.

[0:34:34] Ja, ook een vraag nog over de redelijke terugleveringvergoeding.

[0:34:37] Ongeveer minder dan een jaar geleden, volgens mij, dat we de salderingsregeling ook hebben

[0:34:40] behandeld in de Kamer, hebben we een amendement aangenomen van mij en een aantal anderen op

[0:34:44] dat vlak.

[0:34:45] Toen was het grotendeels wel mogelijk die redelijke terugleveringvergoeding te stellen.

[0:34:49] Waarom is dat nu niet meer mogelijk?

[0:34:50] Ik zie dat die niet overgenomen is, omdat hij juridisch niet mogelijk is.

[0:34:53] Dus is er iets veranderd in de wet en regelgeving of een nieuwe interpretatie?

[0:35:03] Ja, er is niet iets in de regelgeving veranderd, maar er is wel een andere

[0:35:07] situatie, dat het ene was in het kader van een afbouwpad van salderen en tijdelijk.

[0:35:15] En daar hebben we het nu niet meer over.

[0:35:28] Er gaat straks ook de situatie ontstaan, op 1 januari 2027, dat we met z'n allen omgaan,

[0:35:35] als dat goed is.

[0:35:37] En dan zullen er nog mensen zijn die een oudvast contract hebben.

[0:35:41] Voorziet de wet ook in een overgangsperiode waarin, als dat contract gewijzigd wordt door

[0:35:47] het bedrijf waar ze contracten hebben, ook de consument op kan zeggen, zonder dat er

[0:35:52] dat er vergoedingen gevraagd worden of boetes komen die normaal in dat contract zouden staan?

[0:36:01] Ja, we hebben dat punt ook gezien in de UHT van de ACM, dat aandachtspunt.

[0:36:09] Als dit wetsvoorstel wordt aangenomen dan met de behandeling van het belastingplan,

[0:36:14] dan is het dus eigenlijk bekend, zeg maar twee jaar voordat de verandering plaatsvindt.

[0:36:21] Er zijn maar heel weinig contracten op de markt die voor een vaste prijs

[0:36:24] worden afgesproken voor langer dan twee jaar.

[0:36:26] Het is, wij spreken nu, al zouden zijn afgesloten

[0:36:30] terwijl iemand nog niet rekening kan houden met die wet.

[0:36:36] De opzegvergoeding die een leverancier kan vragen,

[0:36:38] die is wel in regels gebonden.

[0:36:41] De regeling Redelijke opzegvergoedingen gaat erover

[0:36:45] en die bepaalt eigenlijk wat je mag vragen.

[0:36:48] Wij gaan er eigenlijk van uit dat je daarmee voldoende handvatten zou moeten hebben om in te kunnen grijpen,

[0:36:57] ook vanuit de toezicht, als dat nodig zou zijn, in geval die opzetvergoeding heel hoog zou zijn en niet redelijk zou zijn.

[0:37:06] We gaan die regeling wel nog omzetten naar de lage regelgeving onder de energiewet.

[0:37:10] Dus je komt deels in de ministeriële regeling onder de energiewet.

[0:37:13] Dus mocht het toch nodig zijn om hier iets exquisiets op te doen,

[0:37:17] dan zou dat de plek zijn om dat af te wegen.

[0:37:20] Maar wij zien op dit moment nog niet echt acute knelpunten

[0:37:23] en we denken dat het een situatie is die bijna niet voor kan komen.

[0:37:26] In ieder geval voor heel weinig mensen geldt dat je nu al een contract hebt

[0:37:30] wat zo lang zou doorlopen dat je na 2027 nog heel veel gevolgen zou hebben

[0:37:35] die je toe zou leiden dat je het zou willen opzeggen kort voor 1 januari 2027.

[0:37:41] Dan zou je dus een heel lang lopend contract moeten hebben

[0:37:43] wat heel nadelig zou uitpakken en waar je niet rekening had kunnen houden met het afschaffen van de salderingsregeling.

[0:37:50] Dat is een beetje de situatie waar je het dan over hebt.

[0:37:54] Zal ik nog kijken voor aanvulling? Nee? Oké.

[0:38:01] Dus als ik hem kort samenvat, het staat niet in deze wet, een eventueel lagere regelgeving zou wel kunnen

[0:38:08] en dan ga ik ervan uit dat ook weer de ACCM hier een rol krijgt?

[0:38:12] Dat is een vraag.

[0:38:14] Ja, dat is in principe de toezichthouder die toe kan zien op de redelijkheid van de opzegvergoedingen.

[0:38:20] En hoe ze dat nu doen is dus in die redelijke opzegvergoeding een regel die nu geld verankert.

[0:38:28] Die regel bestaat nu anderhalf jaar of zoiets.

[0:38:30] Die is ingevoerd en die heeft er onder andere toegeleid dat daar meer duidelijkheid over is,

[0:38:34] waardoor er meer vaste contracten op de markt worden aangeboden.

[0:38:36] Dat is die regeling, zeg maar.

[0:38:41] Dank u wel.

[0:38:43] Een aanvulling op de vraag net. Het redelijk tarief wat je krijgt voor je teruggeleverde

[0:38:51] stroom kan nul zijn, maar het is onduidelijk, het zal verschillen of dat voor een uur is

[0:38:58] of voor een dag is of voor welke periode in een jaar. In het wetsvoorstel is niet voor

[0:39:10] de rest geregeld dat als je een vast contract hebt voor je levering dat dat

[0:39:15] ook betekent een soort vast contract voor je teruglevering dus is de verwachting

[0:39:22] dat er überhaupt contracten komen voor teruglevering over langere periode of zal

[0:39:27] dat allemaal op in een soort dynamische contract vorm zijn

[0:39:31] kan je rekenen op een vast contract voor teruglevering ergens

[0:39:35] ik denk dat je dat soort contracten kan blijven aanbieden op dit moment heeft

[0:39:39] bijna iedereen één contract met één leverancier omdat dat salderen zo gunstig is dat je eigenlijk

[0:39:45] altijd dat aftrekken wil doen bij diezelfde leverancier.

[0:39:48] Ik zou verwachten dat als dit wetsvoorstel wordt aangenomen dat het aantrekkelijker wordt

[0:39:51] om ook aparte contracten aan te bieden voor terugleveringsovereenkomsten.

[0:39:55] En dan kan het een concurrerend onderdeel worden van de markt als er bijvoorbeeld iemand

[0:40:00] is die gunstig zonnestroom kan afnemen en die goed op de markt kan verzilveren.

[0:40:05] Maar dat soort contracten zijn nu nog niet aantrekkelijk,

[0:40:09] omdat iedereen saldeert bij zijn eigen leverancier.

[0:40:12] Dit wetsvoorstel houdt wel rekening met de opkomst van actieve afnemers

[0:40:17] en meer contracten die afwijken van het reguliere model

[0:40:21] wat we nu vooral kennen, van één leverancier en één afnemer,

[0:40:25] die zowel levering als teruglevering doet.

[0:40:28] Dus in principe heb je te maken met dezelfde wettelijke eisen,

[0:40:31] ook als je bij een andere partij dan je reguliere partij die levert,

[0:40:36] een terugleveringsovereenkomst hebt en daar apart de zonnestroom aan teruglevert.

[0:40:42] Dus die ruimte wordt wel geboden, maar met zekerheid zeggen

[0:40:45] of die markt heel interessant gaat zijn en of iedereen dat gaat doen,

[0:40:48] dat is lastig te voorspellen.

[0:40:50] Voor Wolfgang.

[0:40:51] Mijn vraag was eigenlijk net een andere, namelijk op het moment

[0:40:54] dat ik een vast contract heb bij mijn energieleverancier voor stroom,

[0:41:00] zo direct gaat solderen stoppen,

[0:41:02] Is dan voor mijn teruglevering, is dat automatisch dan in dezelfde zeg maar,

[0:41:07] als ik een vast contract heb, heb ik ook een vast tarief voor teruglevering.

[0:41:11] En als ik een dynamisch contract heb, heb ik ook dynamische tarieven voor teruglevering.

[0:41:14] Zit daar een link tussen?

[0:41:16] Dat hoeft niet, maar dat kan natuurlijk wel.

[0:41:19] Dus het kan heel goed zijn dat je een vaste leveringsprijs hebt afgesproken voor een jaar of langer.

[0:41:24] En dat er ook gewoon een teruglevergoeding is afgesproken die in principe stabiel is.

[0:41:29] maar je hebt ook gewoon dynamische contracten waarbij het gewoon kan variëren.

[0:41:33] Dat is gewoon iets waar aanbieders in verschillend aanbod op de markt kunnen brengen.

[0:41:37] En je ziet wel nu al dat er ingespeeld wordt met de vormgeving van ook die terugleverkosten bijvoorbeeld.

[0:41:46] Dus leveranciers verschillen daar echt in hoe ze kosten in rekening brengen.

[0:41:50] En ik verwacht ook meer in de toekomst, omdat het drie miljoen huishoudens betreft.

[0:41:55] Dus het is echt een heel groot deel van de Nederlandse markt.

[0:41:57] In die zin is het wel interessant om je te differentiëren en om gewoon klanten te winnen, zou ik zeggen.

[0:42:06] Nee, meneer Erkens, mevrouw Postma heeft u nog vragen?

[0:42:11] Meneer Erkens had geen vragen.

[0:42:16] Dan geef ik eerst mevrouw Kröger nog even het woord.

[0:42:19] Ik heb een vraag over de terugverdientijd.

[0:42:22] Ik begrijp dat eigenlijk met 30% eigen gebruik dat dan geldt.

[0:42:28] die tijdspannen die net gegeven waren dat de mogelijkheid om die terugverdientijd te

[0:42:33] bekorten zit eigenlijk in meer eigen gebruik en dan wordt er gerekend met tot 60 procent en

[0:42:39] nou is mijn vraag van die dertig naar die zestig hoeveel kan daar gedaan mee worden met puur een

[0:42:45] gedragsverandering dus de wasmachine aanzetten als de zon schijnt en voor hoeveel heb je extra

[0:42:50] investeringen nodig als huishouden bijvoorbeeld door de aanschaf van elektrische auto of een

[0:43:02] Ik kan het beste verwijzen, denk ik, naar de noot en aanhaling van Verslag.

[0:43:06] Daar hebben we cijfers opgenomen van Milieu Centraal.

[0:43:09] En volgens mij hebben die het over 5 tot 10% met gedragsverandering,

[0:43:13] met een vaatwasser, dat soort huishoudelijke apparaten.

[0:43:16] En hebben die het over een groei tot 50 tot 60%.

[0:43:20] Als je significant regelbaar eigen vermogen hebt,

[0:43:23] dan heb je het over een elektrische auto die je kan opladen op een bepaald moment.

[0:43:27] Dan heb je het over een warmtepomp die je slim kan instellen.

[0:43:29] dan heb je het eventueel over een batterij die optimaliseert.

[0:43:35] Dat soort installaties moet je aan denken.

[0:43:38] En natuurlijk hangt het ook samen met in bredere zin elektrificatie.

[0:43:43] Dus ook als je op inductie kookt enzovoorts,

[0:43:45] als je überhaupt meer stroomverbruik hebt,

[0:43:48] gebruik je misschien ten aanzien van hoeveel zonnepanelen je hebt liggen,

[0:43:51] gebruik je natuurlijk meer.

[0:43:53] Tot slot is wel een belangrijke route dat je soms ook bij de installatie zelf,

[0:43:57] of de investeringen in zonnepanelen of de vervanging van zonnepanelen

[0:44:00] wel rekening kan houden met dit gegeven.

[0:44:02] Bijvoorbeeld met zo'n oost-west-opstelling van zonnepanelen.

[0:44:06] Dan haal je dus iets minder zon op het zonnigste uur van de dag,

[0:44:10] maar iets meer beter verspreid over de rest van de dag.

[0:44:13] Dat is nu niet zo aantrekkelijk met de huidige regels,

[0:44:16] maar dat soort opstellingen worden dan wel interessanter.

[0:44:18] Dus als je je zonnepanelen zo legt

[0:44:20] dat je relatief gewoon veel van je eigen gebruik zelf kan benutten,

[0:44:24] Omdat je hoog elektriciteitsverbruik hebt, je legt ze slim aan en je optimiseert wat je in huis doet.

[0:44:29] Dan kom je wel een stuk verder.

[0:44:32] Maar om die bovenkant van die bandbreedte te halen heb je wel gewoon elektrische auto of warmtepomp of dat soort investeringen nodig.

[0:44:42] Ja?

[0:44:43] Nog een vervolgvraag daar?

[0:44:45] Oké, heel erg bedankt.

[0:44:46] Ja, toch nog even over die richtlijn, die Europese richtlijn.

[0:44:52] Ik ben geen jurist, maar ik heb altijd geleerd dat je een verordening een op een overneemt.

[0:44:58] Maar in de richtlijn zit ruimte.

[0:45:01] Ik ben toch een beetje op zoek naar de ruimte die wij hier hebben en hoe dat dan in andere

[0:45:08] landen werkt.

[0:45:08] Ik kan me niet voorstellen dat de markt echt zo bepalend moet zijn dat ze alle vrijheid

[0:45:14] krijgen en er geen consumentenbescherming is.

[0:45:17] Dus waar zit die vrijheid in die tariefbepaling, die we wel kunnen pakken?

[0:45:33] In Red zie je, denk ik, het meest duidelijk.

[0:45:36] Daar is de marktbepaalde prijzen,

[0:45:40] dat zegt ook de elektriciteitsrichtlijn, de marktbepaalde prijzen.

[0:45:44] En als er bijvoorbeeld consumentenbescherming nodig is,

[0:45:46] dan kan dat met aanpalend andere soort overheidsinstrumenten.

[0:45:53] Dus je hebt de markt die de prijs bepaalt,

[0:45:57] Marktpartijen die op de markt actief zijn, die vrij moeten zijn om die prijzen te vormen.

[0:46:03] Maar als je bijvoorbeeld zover zou gaan dat er een vergoeding nodig is

[0:46:09] die boven die marktwaarde uitstuigt, ja, dan zou je bijvoorbeeld subsidie kunnen verlenen.

[0:46:19] En consumentenbeschermingsbepalingen,

[0:46:22] daar kent de elektriciteitsrichtlijn er bijvoorbeeld een heleboel van.

[0:46:25] en die staan ook in de richtlijn hernieuwbare energie en die moeten lidstaten ook overnemen in hun eigen wetgeving.

[0:46:36] Dus dat is ook in Nederland gebeurd.

[0:46:41] Dus het gaat er, ja, het gaat om het soort van instrumenten.

[0:46:46] Jij heren, zeker.

[0:46:48] Ja, dank voor het antwoord.

[0:46:50] Houdt dat in dat wij dan andere, dus had ik even de ACM volgens mij in dit voorbeeld actief in stelling moeten brengen

[0:46:57] om dan ook bepaalde toetsen te kunnen doen voor die consumentenbescherming?

[0:47:12] Nou ja, de ACM heeft bevoegdheid om toezicht te houden op de regels die er zijn.

[0:47:17] Maar de lidstaten maken de regels.

[0:47:20] Ja, dat is een beetje hoe het in de basis natuurlijk werkt.

[0:47:26] Maar ik weet niet of dat uw vraag...

[0:47:30] Meneer Langenberg ook.

[0:47:32] Ja, nou ja, de ACM is na ons geloof ik hier te gast, dus u kunt hun misschien het

[0:47:38] het beste vragen naar de ruimte die zij hebben en ervaren.

[0:47:42] In ieder geval kan ik wijzen op het feit dat ze de kosten die in rekening gebracht zijn

[0:47:46] dit voorjaar hebben onderzocht en in augustus ook opnieuw hebben aangekondigd

[0:47:49] naar aanleiding van de ontwikkeling daarin, opnieuw te gaan kijken, zeg maar,

[0:47:53] naar de opbouw van die kosten. Dus in die zin ontbreekt het niet aan een basis

[0:47:59] om te kijken naar wat die marktpartijen doen.

[0:48:02] En ook niet aan de ruimte, volgens mij, om die informatie boven tafel te krijgen.

[0:48:08] De instrumenten, daar hebben we het volgens mij vrij uitgebreid over gehad.

[0:48:12] Daarmee kunnen ze volgens mij ingrijpen.

[0:48:15] En misschien ligt de nuance nog een klein beetje in

[0:48:17] dan wat ze hebben uitgesproken in hun UAT

[0:48:20] in verhouding tot het met terugwerkende kracht kunnen ingrijpen of niet.

[0:48:24] Maar ingrijpen kunnen ze sowieso op basis van wat in de wet staat.

[0:48:27] en op een heel soortgelijke manier als bij het toezicht wat ze hebben op alle prijzen op de markt.

[0:48:33] Het is dus niet heel erg afwijkend, het is spiegelend ten aanzien van de begrippen

[0:48:38] en ten aanzien van de instrumenten die in de energiewet zijn opgenomen voor alle tarieven,

[0:48:42] tarieven mag ik niet meer zeggen, prijzen voor elektriciteit en gas die op onze markt aangeboden worden.

[0:48:48] Het is dezelfde scheidsrechter, hij heeft dezelfde fluit en hij is inzetbaar denk ik.

[0:48:54] Maar goed, u kunt hem zelf spreken.

[0:48:57] Of haar.

[0:49:00] Vraagkeurig.

[0:49:01] Ja, ik ben benieuwd, want heel veel hangt natuurlijk op dat redelijk tarief en hoeveel zekerheid

[0:49:09] dat geeft aan mensen voor hun investeringen in een zonnepaneel.

[0:49:13] En ik begrijp dus dat dat getoetst wordt op de kosten en baten van een energiebedrijf,

[0:49:21] de marktdeelnemer, de kosten en baten en of het dan redelijk is en dat ACM daar op toeziet.

[0:49:26] En hoe verhoudt dat zich, dat geldt dan voor de prijs van zonnestroom van een huishouden,

[0:49:34] hoe verhoudt dat zich tot de marktprijs voor zonnestroom van een zonneweide waarbij een

[0:49:41] project een SDE++-subsidie kan hebben met 15 jaar zekerheid en een bepaalde zekerheid

[0:49:47] die dat met zich meebrengt, hoe verhouden die twee zich nou dat tot elkaar?

[0:49:51] maar het redelijk tarief wat je als eigenaar van een zonnepaneel hebt, als huishouden,

[0:49:55] en de zonnestroom van een zonneweide met een STE++-beschikking.

[0:50:02] Misschien kan ik er iets over zeggen waarbij ik dan meteen de winstwaarschuwing moet geven

[0:50:06] dat ik geen expert ben op de STE++, maar die houdt wel al meer rekening

[0:50:10] dan de huidige regels voor die huishoudens met marktontwikkelingen.

[0:50:16] Dus je krijgt in principe ook geen netto-subsidie als die marktprijs hoog genoeg is.

[0:50:21] En het is een meeademend systeem ook.

[0:50:24] Dus in die zin is het niet helemaal een eerlijke vergelijking, denk ik, om die 1 op 1 nu zeg

[0:50:31] maar ten aanzien van die salderingsregeling bijvoorbeeld te vergelijken, want die beweegt

[0:50:36] al meer mee als de prijzen dat rechtvaardigen, de hoogte van die subsidie die die initiatiefnemer

[0:50:45] krijgt.

[0:50:51] En de SDE++ dat zijn vaak grootverbruikers aansluiting, dus die vallen ook in een ander regulerend regime.

[0:50:58] Dus daar zitten ook verschillen.

[0:51:04] Ik begrijp uiteraard dat er heel veel verschillen zijn, dat het één grootverbruikers zijn en het andere huishoudens.

[0:51:09] Mijn punt vraag is de zekerheid die je hebt op een investering over de prijs van de zonnestroom.

[0:51:16] Hoe verhoudt dat zich, de zekerheid die je hebt...

[0:51:19] Hier is dus een redelijk tarief waarbij de ACM toetst of de kosten en baten

[0:51:23] voor de elektriciteitsbedrijf in balans zijn of redelijk zijn.

[0:51:28] En hoe verhoudt dat zich tot, zeg maar, de prijs die voor zonnestroom

[0:51:33] van een zonneweide, dus een groot project met SD++ wordt gebouwd?

[0:51:41] Ik kan misschien nog één aanvulling geven op de antwoorden die al zijn gegeven,

[0:51:44] Maar in ieder geval is er ook een verschil dat een producent produceert echt bedrijfsmatig.

[0:51:51] En als we het hier hebben over huishoudens met zonnepanelen,

[0:51:54] die zijn actieve afnemers.

[0:51:56] En volgens de wet mogen die in ieder geval ook niet dus een...

[0:52:01] Dat mag niet een commerciële activiteit zijn.

[0:52:04] Dus je gaat een puur commerciële activiteit van een producent vergelijken

[0:52:09] met een niet-commerciële activiteit van een actieve afnemer.

[0:52:13] Dat is in ieder geval wel een belangrijk verschil, denk ik.

[0:52:20] Nog niet helemaal blij met de definitie van wat.

[0:52:22] Misschien dan gewoon puur feitelijk op welk bedrag...

[0:52:26] Wij gaan... Over welke bedragen hebben we het...

[0:52:31] waar iemand op kan rekenen voor een redelijke terugleververgoeding...

[0:52:36] en hoe verhoudt dit dat zich tot de prijs...

[0:52:39] die iemand die een zonneweide exploiteert, krijgt voor die stroom?

[0:52:43] Hoe verhoudt dat zich?

[0:52:45] Want die prijzen voor de SDE, dat ligt vast volgens mij, want daar is die beschikking op.

[0:52:50] Dat ademt mee, maar je hebt wel een soort garantie voor 15 jaar.

[0:52:54] Dus hoe verhoudt dat zich tot de prijs die iemand op kan rekenen die zelf thuis zonnepanelen neerlegt?

[0:53:01] Bijna een politieke vraag, dus u hoeft hem niet te beantwoorden.

[0:53:05] Ik zie u namelijk allemaal een beetje fronsen. Is er nog iets technisch?

[0:53:10] Nee, en ik aanzoek die om die vergelijking zelf te maken zonder al te veel kennis van de SDE plus plus.

[0:53:15] Maar misschien kunnen we die terugnemen en nog eens een keertje op een rij zetten.

[0:53:18] En als u die vraag dan stelt in het debat, dan kunnen we denk ik in overleg met collega's een beter antwoord voorbereiden.

[0:53:23] Er zullen vast wel verschillen zijn, maar schriftelijk dat krijgen voor het debat lijkt mij wel nuttig.

[0:53:28] Want dit is wel een informatie voor het debat is maandag.

[0:53:31] Dus ik denk dat de tussentijds lastig wordt, maar we zullen het in ieder geval voorbereiden.

[0:53:35] Ja, en het lijkt mij ook dat dat dan wel even via de officiële weg misschien moet, of is dat niet?

[0:53:40] Kan dat? Kun je het zo toezeggen?

[0:53:42] Een technische check of hoe SDE zich verhoudt ten opzichte van de zonnepanelen bij consumenten,

[0:53:47] dat kunnen we ook denk ik aan de GIF-ie verstrekken en dan zorgen dat het bij u terechtkomt.

[0:53:51] Dat is heel erg waardeerd. Ik zie dat mevrouw Posma nog een laatste vraag heeft.

[0:53:54] Mevrouw Keurer, ik wil even weten voor de tijd...

[0:53:57] Ja, kan dat? Ja, dus laatste vraag voor mevrouw Posma.

[0:54:00] Ja, ik had nog even één vraag of ik het goed lees.

[0:54:02] Het gaat over belastingbetalen, ook altijd belangrijk natuurlijk.

[0:54:05] Dat gaan we weer doen na 2027.

[0:54:08] Als ik het voorbeeld goed lees op pagina vijf, dan is het zo dat je alleen belasting betaalt

[0:54:15] over het deel wat je uit het systeem haalt.

[0:54:19] Klopt dat?

[0:54:21] Dus niet over de hele elektriciteit die je gebruikt.

[0:54:26] Misschien moet u even voorlezen wat u citeert.

[0:54:28] Het gaat erom, het is een voorbeeld van iemand die gebruikt jaarlijks 3000 kWh.

[0:54:34] Je hebt dan een meter die beide in de gaten houdt.

[0:54:38] En de situatie in 2027 is zo, als diegene nagenoeg 990 kWh zelf heeft opgewekt,

[0:54:46] dan betaal je dus niet over die 3000 kWh belasting, maar over die 2010.

[0:54:55] Ik heb het voorbeeld niet voor mijn neus, maar volgens mij is direct eigen gebruik in de woning onbelast.

[0:55:01] Als je vaatwasser aanzet en je gebruikt het direct, daar betaal je geen belasting over.

[0:55:05] Als je het teruglevert aan het net, dan wel.

[0:55:10] Nou, dat lijkt me een heel helde antwoord.

[0:55:11] Ja, ga ik nog even een vraag in de uitvoering.

[0:55:14] Want volgens mij is het zo dat er bijgehouden wordt wat je aanlevert met die slimme meters en gebruikt.

[0:55:24] Dus dat wordt wel dan later weer van elkaar afgetrokken.

[0:55:26] Zo'n oude meter gaat natuurlijk vanzelf heen en weer, dus dat is makkelijk in dit geval.

[0:55:31] Maar ook bij nieuwere, slimmere meters is het dus zo dat het echt alleen het...

[0:55:37] Je had daar zo'n mooi woord voor. Wat zei je nou net?

[0:55:40] Wat ingevoed wordt op het net.

[0:55:42] Dat is dus wat anders dan wat je direct gebruikt in huis.

[0:55:45] Ja.

[0:55:46] We gaan afronden, want we zijn al een klein beetje over de tijd heen.

[0:55:51] We hebben vijf minuten pauze, maar ik wil ongelooflijk bedanken

[0:55:54] voor deze ingewikkelde technische briefing, zeker omdat het vrij juridisch was ook nog eens.

[0:56:00] Maar heel veel dank. Ik hoop dat u zich comfortabel genoeg gevoeld heeft

[0:56:04] om antwoord te geven. En we zijn, denk ik, weer een stuk wijzer.

[0:56:08] Dus veel dank. En tot bij een debat, wellicht, op de achtergrond.

[0:56:13] En we krijgen in ieder geval eens de toezegging

[0:56:15] dat er aan de Giffie nog aan het een of ander informatie verstrekt wordt.

[0:56:19] GESPREKSLEIDER 1 Exact, over de verhouding met de SD++.

[0:56:22] Dan gaan wij verder met het tweede deel van deze technische briefing over vijf minuten met de ACM en dat is om drie minuten over.