Slachtofferbeleid

[0:00:02] Goed, dames en heren, het is 16 oktober, 10 uur ochtends.

[0:00:07] Dat betekent dat ik dit commissiedebat Slachtofferbeleid van de Vaste Kamer

[0:00:11] Commissie voor Justitie en Veiligheid open.

[0:00:14] Hartelijk welkom aan de staatssecretaris.

[0:00:16] Fijn dat u bij ons bent.

[0:00:17] We hebben een mooi gevulde publieke tribune.

[0:00:19] Hartstikke mooi om te zien.

[0:00:20] Hartelijk welkom ook aan de leden.

[0:00:22] De spelregels voor vandaag.

[0:00:23] Vier minuten spreektijd in uw eerste termijn met drie interrupties onderling.

[0:00:28] En laten we daarna overgaan naar de eerste termijn.

[0:00:31] Van de staatssecretaris, de heer Elian, als u wil beginnen aan uw woord.

[0:00:34] Ik ben nog geen staatssecretaris.

[0:00:37] Maakt niet uit.

[0:00:38] Daarna.

[0:00:40] En u bent de heer Elian.

[0:00:41] Zeker, dank. Ik ga beginnen.

[0:00:43] Voorzitter, de kern van mijn betoog zal zijn

[0:00:46] dat de positie van slachtoffers en nabestaanden

[0:00:48] blijvende aandacht nodig heeft.

[0:00:51] Om te beginnen, voorzitter,

[0:00:52] het is niet helemaal duidelijk soms de verdeling

[0:00:54] tussen de bewindspersonen als het gaat om strafbaarstellingen

[0:00:56] stellingen bij wie daar verantwoordelijk voor is.

[0:00:59] Ik wil graag ook hier benadrukken vanmiddag is ook een debat, maar dat de

[0:01:02] VVD vindt dat psychisch geweld strafbaar zou moeten worden gesteld.

[0:01:05] En ik wil ook graag weten hoe deze

[0:01:07] staatssecretaris daartegen aankijkt, ook eerder een motie ingediend met collega

[0:01:10] Muthluwer hierover. Voorzitter, dan inzagen in het dossier door slachtoffers en

[0:01:16] nabestaanden. Soms spreek ik slachtoffers of nabestaanden die

[0:01:19] een halve juridische opleiding erbij hebben moeten doen om inzagen in het dossier te

[0:01:24] Ik vind dat echt een foute gang van zaken, inzagen in het dossier zo essentieel om bijvoorbeeld

[0:01:30] bij een TBS-verlengingszitting of een negatieve vervolgingsbeslissing te begrijpen wat er

[0:01:35] aan de hand is.

[0:01:36] Of bijvoorbeeld bij een cold case als er geen dadig- of opsporingsindicatie is.

[0:01:39] Dus kan de staatssecretaris toezeggen dat er een verbetering komt in het geven van inzagen

[0:01:44] in de dossiers?

[0:01:45] Uiteraard als er een advocaat bij betrokken is, dan kan die daar een mooie rol in vervullen.

[0:01:49] maar ik hoor te vaak dat slachtoffers gewoon van een koude kermis thuis komen.

[0:01:54] En juist als je slachtoffer bent, vind ik dat geen goede gang van zaken.

[0:01:59] Voorzitter, dan als het gaat om advocaten die bereid zijn...

[0:02:02] om slachtoffers of nabestaanden bij te staan van geweldsmisdrijven...

[0:02:06] gerealiteerd aan de georganiseerde criminaliteit, dan is dat...

[0:02:09] Nou, op een handje vol is misschien nog wel te veel.

[0:02:12] Er zijn nauwelijks advocaten die dan nog een slachtoffer of nabestaande wil bijstaan.

[0:02:17] Ik ken er eigenlijk maar twee.

[0:02:18] Dat is echt een slechte ontwikkeling.

[0:02:19] Ook zij hebben recht op bijstad.

[0:02:21] Ze hadden ook hun spreekrecht moeten uitoefenen.

[0:02:23] Collega Eerdmans heeft daar eerder iets over gezegd.

[0:02:26] Wat gaan we dan hieraan doen?

[0:02:27] Ik denk dat het bij deze staatssecretaris ligt om zich te bekommeren...

[0:02:33] om de veiligheid van deze advocaten en ook hun positie.

[0:02:37] Want wat ik hoor is dat ze zich daar heel erg zorgen om maken.

[0:02:40] En dat daarom veel advocaten zeggen...

[0:02:41] als het gaat om georganiseerde criminaliteit en bijvoorbeeld nabestaanden...

[0:02:45] dan blijf ik daar ver weg van.

[0:02:49] Het WODC-onderzoek over de letselschadepraktijk, ik was echt zeer verbaasd over de uitkomst

[0:02:54] daarvan.

[0:02:54] Het was gewoon een normatieve beschrijving van hoe het geregeld is, maar juist de insteek

[0:02:58] van breng even in kaart wat er allemaal gebeurt, dat moesten we met twee A4'tjes doen.

[0:03:03] De staatssecretaris was zelf ook civiel rechtelijk advocaat, net als ik.

[0:03:07] Wat gaan we hier nu aan doen?

[0:03:09] Ik vind het echt onaanvaardbaar dat er gehandeld wordt in de schade van mensen, dat er belangen

[0:03:17] behartigers aanspraak maken op grote bedragen, maar helemaal niet hun werk doen voor dat

[0:03:21] betreffende slachtoffer. Volgens mij is er een mooie suggestie gedaan om dit te normeren,

[0:03:26] dus bijvoorbeeld via de band van artikel 96 van het boek 6 van het burgerlijk wetboek.

[0:03:32] Gaan we dit nu oppakken, staatssecretaris? Want als we hier nu weer jaren op moeten wachten

[0:03:35] en met elkaar moeten gaan discussiëren, dat zou echt heel jammer zijn.

[0:03:43] Ik ben blij met het laatste, ik denk dat collega Elian mij naast zich zit als het gaat om het

[0:03:51] beschermen van slachtoffers die door dit soort belangenbehartigers eigenlijk nog extra gefictimiseerd

[0:03:59] worden.

[0:04:00] In een eerder commissiedebat heb ik zelf ook gepleit, volgens mij is dat wel meegenomen

[0:04:05] in het onderzoek voor een keurmerk voor letselschade, belangenbehartigers.

[0:04:11] Hoe staat mijn collega daartegen over?

[0:04:13] Want hij stelt terecht de vraag richting de staatssecretaris.

[0:04:17] Maar volgens mij lag er ook al een oplossing voor handen.

[0:04:21] Ik ben zelf... Dank voor de vraag, collega Mutluar.

[0:04:24] En als het gaat om slachtoffers en nabestaanden staan we vaak aan dezelfde kant.

[0:04:28] Behalve als het gaat om gratis verlening en levenslang.

[0:04:30] Maar daar komen we een andere keer wel over te debatteren.

[0:04:33] Er is al een keurmerk, het letselschadekeurmerk, en de advocaten die natuurlijk zwaar gereguleerd

[0:04:44] zijn.

[0:04:45] En volgens mij, ik denk dat de suggestie die we allemaal in de e-mail hebben gekregen,

[0:04:50] als je nou toevoegt aan artikel 96 van boek 6, alleen kosten van professionele of deskundige

[0:04:58] bijstand komen voor vergoeding en aanmerking, dan kun je daaronder natuurlijk via een ANVB

[0:05:03] even hangen.

[0:05:04] Wanneer is er sprake van deskundige bijstand?

[0:05:07] Nou, als iemand dat voldoet aan het keurmerk of als je advocaat bent.

[0:05:11] Ik denk dat je dan, want ik denk dat we verder niet zoveel hoeven te doen, volgens mij bij

[0:05:15] het keurmerk zit ook een vorm van een klachtenregeling en toezicht, maar bij de advocaten sowieso.

[0:05:20] Voilà.

[0:05:20] Dus iedereen die dan niet een van die twee is, valt dan buiten de boot.

[0:05:25] Maar ik denk dat het ook helemaal niet erg is.

[0:05:27] Heb je alleen nog de categorie de ZZP-jurist die al heel veel ervaring heeft?

[0:05:32] Nou, daar zou je even naar moeten kijken wat voor oplossingen je daarvoor biedt.

[0:05:35] Als iemand veel ervaring heeft, deskundig is, dan zou hij zich misschien kunnen aansluiten bij het keurmerk bijvoorbeeld.

[0:05:40] Maar dat keurmerk werkt volgens mij goed.

[0:05:42] Het probleem is alleen dat een heleboel leden nu niet aangesloten zijn bij dat keurmerk.

[0:05:46] Dus dat zullen we toch in enige mate moeten verplichten.

[0:05:48] En ik denk dat daar best een makkelijke oplossing voor is.

[0:05:52] Ik heb geen vraag. Volgens mij gaan we gewoon een motie maken en kijken of we elkaar kunnen vinden.

[0:05:59] Ik kan me hierbij aansluiten, maar een slachtoffer is vaak niet alleen slachtoffer van een ongeval

[0:06:07] waardoor letsel ontstaat, vervolgens van de belangenbeachtiger die soms niet de zaken

[0:06:13] goed behachtigt, maar ook het slachtoffer van de verzekeraar.

[0:06:17] De verhalen van trainerende letselschadeverzekeraars die er allelang de procedures rekken, mensen

[0:06:23] niet antwoorden. Het zijn kapitaalkrachtige reuzen die natuurlijk gewend zijn om te procederen,

[0:06:27] waardoor mensen soms gewoon vermorzeld worden. En ik zou willen dat de heer Elian, ik nodig hem

[0:06:31] daartoe uit, ook die kant van de zaak kan belichten en vooral de voorstellen die zijn

[0:06:34] gedaan in het verleden. Bijvoorbeeld om ook dat te normeren, de gedragscodebehandeling letselschade

[0:06:38] wettelijk te verankeren. Aangenomen motie, wordt niet uitgevoerd. Het voorstel om onafhankelijk

[0:06:43] tuchtrechten in te voeren voor die verzekeraar wordt niet uitgevoerd. Dus ik zou de heer Elian

[0:06:47] willen vragen of hij met ons ook, ik steun hem in die strijd om de belangenbeachtigers te reguleren,

[0:06:52] zodat dat in het belang van het slachtoffer gaat.

[0:06:54] Maar laten we ook die grote verzekeraars aanspreken,

[0:06:57] omdat daar ook heel veel fout gaat.

[0:06:58] En ik hoop dat hij mij daar dan in kan steunen.

[0:07:02] De heer Elian.

[0:07:04] Nou, voorzitter, ik had op zich deze vraag.

[0:07:06] Soms voorzie ik de vragen van collega Van Nispen en soms niet.

[0:07:09] En soms vinden we hetzelfde belangrijk.

[0:07:11] Dus ik ben hier toevallig laatst even ingedoken,

[0:07:13] omdat dit vraagstuk, namelijk de rol van de verzekeraar ten opzichte van slachtoffer,

[0:07:20] al ver voordat ik Kamerlid was, ook hier door jezelf, maar ook door anderen wel hier geadresseerd werd,

[0:07:27] aangenomen moties. En als ik het goed heb, ligt er, ik denk op ANVB-niveau,

[0:07:34] ligt er best nu het een en ander dat volgens mij voortvloeit, onder andere uit moties van u,

[0:07:38] wat je toch zou kunnen noemen behoorlijk forse regulering,

[0:07:42] ten opzichte van het verleden, van de werkwijze van verzekeraars.

[0:07:46] Ze moeten veel meer vastleggen, bijhouden, moeten ook binnen een bepaalde termijn proberen

[0:07:53] tot de afronding van een aanvraag te komen.

[0:07:57] Kijk, ik denk dat de essentie is dat je van een verzekeraar een behoorlijke, een deskundige,

[0:08:09] een redelijke, en in zekere zin denk ik ook in de communicatie, een menswaardige behandeling

[0:08:14] van het slachtoffer mag verwachten. Uiteraard is het geen vrij brief om natuurlijk maar

[0:08:20] onbeperkt een vordering in te stellen. Mijn indruk is, want ik heb hier specifiek eens

[0:08:26] naar gekeken hoe het nu staat, dat die verzekeraars wel stappen maken. Als de heer Van Nispen

[0:08:30] mij vraagt of het nu voldoende is, vind ik het lastig te beoordelen, omdat ik wel zie

[0:08:37] Ik zie dat er verbetering in zit en of er nu nog meer nodig is.

[0:08:46] Ik denk dat de richting die wordt ingezet, voorzitter, echt wel een goede richting is.

[0:08:53] Het moet ook geen vrijbrief zijn voor verzekeraars om het dossier te draineren.

[0:08:56] Ik ken die verhalen ook.

[0:08:58] Dus ik ben gematig, wat is het goede woord, gematig optimistisch, denk ik.

[0:09:03] Dat is fijn, maar nog niet genoeg voor de heer Van Nispen een vervolgvraag.

[0:09:06] Ik ben ook optimistisch aangelegd, dat vinden we elkaar vaak, maar op dit vlak denk ik dat het niet helemaal terecht is, ook gelet op de ervaring in het verleden.

[0:09:13] Want wat er nu gebeurt is, dat aangenomen moties zijn uitgevoerd tussen aanhalingstekens, er komt nog meer zelfregulering.

[0:09:20] Dus we gaan aan de branche zelf vragen om dus die gedragscode voortaan beter in de gaten te houden, uit te werken, te normeren.

[0:09:26] Maar wat gebeurt er nou als een letselschadeverzekeraar de zaak blijft traineren?

[0:09:30] We kennen denk ik allemaal die schrijnende verhalen van de slachtoffers, helemaal niks.

[0:09:34] Daar kan iemand hoog of laag springen, maar je moet inderdaad helemaal deskundig worden

[0:09:39] en een opleiding volgen om het tegen zo'n professionele reus die gewend is om te procederen

[0:09:45] op te nemen.

[0:09:45] Dus die ongelijke strijd die blijft en het voorstel wat wij gedaan hebben in het verleden

[0:09:49] is geef die trainerende letselschadeverzekeraars nou een boete, noem ik dat.

[0:09:53] Dat mag een onrechtmatige daad zijn, dat mag civielrechtelijk, je kunt het ook bestuursrechtelijk

[0:09:56] organiseren.

[0:09:57] Maar dat voorstel is nog steeds niet aangenomen en ik hoop heel erg dat de daadkracht die

[0:10:01] dat de heer Elian uitstraalt in het belang van de slachtoffers,

[0:10:03] begrijpt me niet verkeerd, om die belangenbehachtigers te reguleren,

[0:10:06] om ook die trainerende letselschadeverzekeraars

[0:10:09] aan te willen pakken, aan te durven pakken,

[0:10:11] en het niet alleen maar van de zelfregulering af te laten hangen.

[0:10:14] Dat hebben we al 10, 20, 30 jaar gedaan.

[0:10:16] En ik hoop echt dat we ook op dit punt stappen kunnen zetten

[0:10:18] juist in het belang van de slachtoffers.

[0:10:21] De heer Elian.

[0:10:24] Ja, kijk, ik snap de vraag van de heer Van Nispen heel goed.

[0:10:28] Kijk, wat je volgens mij aan het einde van de dag wilt,

[0:10:31] Je bent als slachtoffer vaak van een ernstig strafbaar feit.

[0:10:37] Je leven staat al op z'n kop.

[0:10:40] En dan wil je niet ook nog gedoe met de verzekeraar.

[0:10:42] Dat is de essentie.

[0:10:45] Ik wil er wel wat voor waken.

[0:10:48] Want ik ben echt, en dat weet de heer Van Nispen ook,

[0:10:50] waar ik kritisch moet zijn, dan ben ik dat.

[0:10:52] De afgelopen jaren heb ik ook een paar keer kritische vragen gesteld...

[0:10:55] over de rol van verzekeraars.

[0:10:58] Maar op zich, als het systeem goed werkt, doen ze ook goede dingen.

[0:11:03] Er zijn ook verhalen van slachtoffers en ook advocaten die op zich prima uit de voeten kunnen.

[0:11:11] Als het gaat om het punt van zelfregulering, voorzitter.

[0:11:15] Wat ik lastig vind is nu om op voorhand al te zeggen dat gaat niet werken.

[0:11:19] Want dankzij de inspanningen van collega Van Nispen, die zelfregulering is geen wassen neus.

[0:11:24] De inhoud daarvan is serieus opgetuigd.

[0:11:28] De inhoud van waar ze zichzelf aan moeten houden.

[0:11:31] Dat is fors.

[0:11:33] De collega van Nispen zegt dat is mooi, maar er moet ook een sanctionering op zijn.

[0:11:43] Het is wat vroeg om dat te concluderen.

[0:11:47] De essentie is dat er binnen bepaalde termijnen beslissingen moeten komen.

[0:11:53] Ik denk dat dat het allerbelangrijkste is, want het gaat om het met name het onnodig draaieneren,

[0:11:57] waardoor slachtoffers soms echt helemaal financieel in de penarie komen.

[0:12:01] En je zou even moeten kijken, ik ben ook wel benieuwd hoe de staatssecretaris daarna kijkt,

[0:12:09] is er nu een beeld van in hoeveel gevallen dat gebeurt?

[0:12:12] Kijk, en als je een soort van sanctionering zou willen,

[0:12:15] dan kan je dat natuurlijk ook gewoon doen in het schadebedrag.

[0:12:18] Dat zou natuurlijk dat dat zou kunnen.

[0:12:20] Je hoeft niet meteen met toezicht vanuit de overheid te werken,

[0:12:22] Maar je zou natuurlijk ook in een bepaalde code kunnen opnemen.

[0:12:25] Nou ja, als bepaalde termijnen worden overschreden, dan komt er iets boven op het schadebedrag.

[0:12:31] Dus ik ben niet...

[0:12:33] Ik wil de verwachtingen temperen.

[0:12:35] Ik ga niet meteen zeggen dat ik die kant op wil.

[0:12:37] Ik begrijp de vraag wel heel goed.

[0:12:39] En ik denk wel dat als er een bepaalde mate van sanctionering nodig zou zijn,

[0:12:43] dan zou je kunnen denken aan een verhoging van het schadebedrag.

[0:12:45] Dus ik ben niet... Ik zit er een beetje in het midden in.

[0:12:48] Ik vind het vooral van belang dat er inhoudelijk stappen worden gezet bij de verzekeraars, want

[0:12:53] dat was wel nodig.

[0:12:55] Hartelijk dank.

[0:12:56] Is dat voldoende voor de heer Van Nispen?

[0:12:57] Ja.

[0:12:58] Dan wil ik alleen nog even meegeven dat hoe langer we besteden aan het debat onderling,

[0:13:02] hoe minder tijd er is voor het debat met de staatssecretaris.

[0:13:04] Ik heb het maar gezegd.

[0:13:07] De heer Eliand, u heeft nog ongeveer één minuut als u verder wilt gaan met uw betoog.

[0:13:10] Nee, maar nu hebben we de letselschadebehandelaars keurig kunnen benoemen, dus ik was verbaasd

[0:13:16] hierover.

[0:13:18] Ik ben benieuwd naar de reactie.

[0:13:19] Waar ik ook verbaasd over was, is de passage in het regeerakkoord over het plafond dat

[0:13:25] geïntroduceerd zou worden bij mogelijke uitkeringen uit schadefonds.

[0:13:33] Ik begrijp niet, wie heeft daarom gevraagd?

[0:13:35] Ik niet in ieder geval, zeg ik.

[0:13:38] En waarom is het nodig?

[0:13:39] En hoe hoog is dat plafond?

[0:13:41] En wat is nut en noodzaak hiervan?

[0:13:43] Ik hoop echt dat de staatssecretaris ons even hierin kan meenemen, want de verbazing was wel groot.

[0:13:48] En dat leidt tot een vraag, mevrouw de minister.

[0:13:50] Ik denk dat de heer Eerdan en ik vandaag echt vriendjes gaan worden, want ik ben het volledig met hem eens.

[0:13:55] Ook ik was erg verrast over het plafond van de voorschotregeling van 1 miljoen.

[0:14:02] Ik zie graag dat die voorschotregeling voor slachtoffers van die ernstige misdrijven ongemaximeerd wordt.

[0:14:09] Zou een hardheidsclausule nog een oplossing kunnen bieden, of moeten we gewoon dit plan

[0:14:19] afschieten?

[0:14:22] Dat is een hele mooie vraag, voorzitter.

[0:14:25] Een hardheidsclausule is helemaal geen gekke gedachte.

[0:14:29] We hebben nog twee uur en drie kwartier, voorzitter.

[0:14:33] Ik wil graag van nut en noodzaak begrijpen van een voorgestelde maatregel.

[0:14:41] Ik ken één geval waar iemand meer dan 1 miljoen heeft gekregen.

[0:14:48] Dat kent iedereen, denk ik.

[0:14:50] De Amerikaan, het slachtoffer van het terroristische aanval in Amsterdam.

[0:14:55] Op het centraal station.

[0:14:58] Ik ben heel benieuwd wat nut en noodzaak hiervan is.

[0:15:01] vooral omdat in de beeldvorming richting slachtoffers en nabestaanden kwam dit heel bizar over.

[0:15:09] En ik weet in ieder geval dat ik er niet om gevraagd heb, dus laten we even kijken naar het antwoord.

[0:15:12] En dan kijken we daarna verder. Nog meer interrupties?

[0:15:16] Voldoende. Nee, dan ga ik razendsnel verder.

[0:15:19] Maar in algemene zin heb ik echt te balen.

[0:15:22] Er ligt een rapport van de commissie Donder en er gebeurt maar bar weinig mee, vind ik.

[0:15:26] En het probleem is dat de slachtoffers niet die strafrechtelijke titel op die uitkering hebben.

[0:15:31] dan zit je met de gebakken peren. Dan moet je psychorechtelijk een pad bewandelen wat

[0:15:35] ellendig is. Dus ik ben heel benieuwd of de staatssecretaris ideeën heeft hoe we die positie

[0:15:39] gaan verbeteren. En dan tot slot, voorzitter, in 10 seconden kwam gisteren een brief waarvoor

[0:15:43] dank op de valreep over mijn motie onder andere vonnis verstreken aan slachtoffers. Hoe moeilijk,

[0:15:49] zo moeilijk is het toch niet? Ik probeer echt even te begrijpen wat is nu het probleem?

[0:15:53] Je kan toch gewoon afschrift, als de slachtoffer zegt ik wil afschrift ontvangen, nou sturen

[0:15:58] dat per e-mail of per post. Ik ben gewoon echt abuis. Dit moeten we toch kunnen regelen met elkaar.

[0:16:03] Dank. Ik dank u hartelijk. Dan is het woord aan de heer Krul.

[0:16:07] Voorzitter, excuses vooraf, want ik moet ook na mijn inbreng of iets verder nog even naar een

[0:16:12] ander debat. Voorzitter, met een debat als deze is het altijd lastig om te kiezen welke onderwerpen

[0:16:17] je gaat behandelen. En vaak probeer je dan zoveel mogelijk onderwerpen in vier minuten te proppen.

[0:16:22] Ik ga het een keer andersom proberen. Ik houd bij één onderwerp vandaag. Voorzitter,

[0:16:26] Tijdens een zitting worden alle details van de zaak besproken en hierbij kunnen slachtoffers

[0:16:31] aanwezig zijn.

[0:16:32] De strafzittingen zijn openbaar, zo ook geregeld in onze grondwet, maar er zijn uitzonderingen

[0:16:37] op.

[0:16:37] Bijvoorbeeld als hiermee de openbare orde in het geding komt of er sprake is van een minderjarige

[0:16:42] dader.

[0:16:43] In zulke gevallen kan de rechter het bevel geven om een zaak achter gesloten deuren te

[0:16:47] behandelen.

[0:16:49] Het CDA heeft schriftelijke vragen gesteld over de beperkte mogelijkheid om zo'n strafzitting

[0:16:54] achter gesloten deuren te laten plaatsvinden.

[0:16:56] Juist als het gaat om slachtoffers van seksuele misdrijven,

[0:17:00] zoals verkrachting of seksuele uitbuiting.

[0:17:02] Maar de antwoorden op die vragen, voorzitter, die stellen ons niet gerust.

[0:17:06] Deze zaken kunnen een groot impact hebben op slachtoffers.

[0:17:10] Het tot op detail bespreken van een seksueel misdrijf kan enorm lastig zijn.

[0:17:15] Laat staan als de zaal bomvol zit.

[0:17:18] U kunt zich wellicht voorstellen dat als er ook nog eens leeftijdsgenoten in de zaal zitten

[0:17:22] en zulke intieme zaken worden besproken, dat dit nog aangrijpender wordt.

[0:17:27] Daarnaast is het niet standaard dat de namen van minderjarige slachtoffers worden gecodeerd.

[0:17:31] Het gebeurt wel eens, maar het is niet standaard.

[0:17:35] Voelt de staatssecretaris er iets voor om dat te veranderen?

[0:17:38] Dat het uitgangspunt bij minderjarige slachtoffers van seksuele misdrijven

[0:17:41] tijdens de zaak wordt anoniem tenzij.

[0:17:44] En begrijp me niet verkeerd, het CDA vindt de openbaarheid van rechtszaken heel belangrijk.

[0:17:48] Maar wij krijgen echt signalen, en dat zijn er geen tientallen, maar wel meerdere, dat

[0:17:53] verzoeken van slachtoffers om de zitting besloten te laten plaatsvinden vrijwel nooit worden

[0:17:57] toegekend.

[0:17:58] Zelfs niet als het gaat om minderjarige slachtoffers van seksueel geweld.

[0:18:03] Kan de staatssecretaris dit bevestigen?

[0:18:05] Zo ja, biedt de wet volgens hem nu voldoende mogelijkheden.

[0:18:08] En dan gaat het om artikel 269 van het wetboek van strafverordening.

[0:18:13] Wat het CDA betreft moet het anders.

[0:18:16] Het moet voor het slachtoffer van een seksueel geweldsmisdrijf makkelijker worden om dit

[0:18:19] niet in de volle openbaarheid te bespreken.

[0:18:22] Is de staatssecretaris dat met ons eens?

[0:18:24] Voorzitter, in België is er nu een wet in behandeling.

[0:18:27] België heeft trouwens zo'nzelfde artikel in hun grondwet die de openbaarheid van zittingen

[0:18:32] regelt.

[0:18:33] Daar is een wet in behandeling die regelt dat behandelingen van de zaak achter gesloten

[0:18:36] deuren kan plaatsvinden bij seksuele misdrijven, als een standaard.

[0:18:40] En daar ziet het CDA wel wat in.

[0:18:42] Wat vindt de staatssecretaris van deze Belgische wet?

[0:18:44] Kan hij in gesprek gaan met collega's in ons buurland om te kijken wat er op dit gebied

[0:18:48] mogelijk is?

[0:18:50] Uiteraard geldt niet voor elk slachtoffer de wens om de zitting achter de gesloten deur

[0:18:54] te behandelen.

[0:18:55] Sommige slachtoffers willen juist graag dat het openbaar wordt, en dat begrijpen wij zeker.

[0:19:00] En daarom zou het wat het CDA betreft goed zijn dat het uitgangspunt blijft dat de zitting

[0:19:03] openbaar is, maar wanneer een slachtoffer van een seksueel misbreef onbeslotenheid verzoekt

[0:19:09] dit sneller toegekend wordt, het liefst enkelzijdig.

[0:19:11] Dat betekent het belang van het slachtoffer voorop.

[0:19:16] Op die manier kunnen we beter luisteren naar de wensen van de slachtoffer, die zich nu

[0:19:20] te vaak voelen alsof zij in de belangen van ook het publiek en ook de dader als ondergeschikt

[0:19:27] worden gemaakt.

[0:19:28] Voorzitter, ik ga afronden.

[0:19:32] De antwoorden van deze vragen waren van de voorganger van deze staatssecretaris, dat

[0:19:36] was nog tenminste voor rechtsbescherming.

[0:19:39] Daar bleek weinig enthousiasme uit om iets aan dit beleid te doen.

[0:19:43] En wij zijn heel benieuwd of de staatssecretaris in zijn eerste termijn daar wat openingen

[0:19:48] voor gaat bieden.

[0:19:50] Dank u wel.

[0:19:51] Dan heeft u een interruptie.

[0:19:52] Van de heer Elian.

[0:19:55] Dank.

[0:19:56] Helder betoog.

[0:19:58] Waar ik ook zelf even moet nadenken, omdat ik altijd een groot voorstander ben van openbaarheid

[0:20:02] van rechtspraak, juist omdat ik zie dat in zaken met georganiseerde criminaliteit de

[0:20:07] weg naar de geslotenheid, de weg naar voren is geworden, en dat vind ik juist geen goede

[0:20:12] ontwikkeling.

[0:20:13] Dit gaat om slachtoffers van, als ik het goed begrijp, seksuele zedemisdrijven.

[0:20:22] Vindt de heer Krul, dat probeer ik even te begrijpen, zou de hele zaak,

[0:20:27] ingeslotenheid of een deel, dat zou mij nog helpen?

[0:20:30] De heer Krul.

[0:20:33] Voorzitter, ik denk dat de kern van het probleem vaak is, ook wat wij horen,

[0:20:37] of de signalen die wij ontvangen, is dat op het moment dat echt de specifieke details van een zaak,

[0:20:40] te sprake komen bij een zitting, dat dan beslotenheid in principe,

[0:20:44] ik zeg niet dat het de norm moet zijn,

[0:20:47] maar dat het belang van het slachtoffer daarin voorop staat.

[0:20:50] En er zijn geen cijfers bekend, in ieder geval die worden niet bijgehouden

[0:20:54] in hoeverre die verzoeken van slachtoffers worden ingewilligd,

[0:20:58] omdat het altijd maatwerk betreft.

[0:21:01] Een rechter heeft de mogelijkheid, conform

[0:21:03] het artikel 269, om het bevel te geven tot een besloten zitting,

[0:21:06] maar weegt daarbij alle belangen af.

[0:21:10] En dat is ons te ondergrondelijk.

[0:21:12] En daarom vinden wij in principe als een zitting echt gruwelijke details op tafel gaat leggen

[0:21:18] die voor het slachtoffer zeer lastig zijn, dan moet het makkelijker worden om een zitting

[0:21:23] achter gesloten deuren te houden wat ons betreft.

[0:21:26] Voldoende.

[0:21:27] Oké.

[0:21:28] De heer Van Nispen, als u wilt beginnen aan uw beto.

[0:21:30] Dat wil ik.

[0:21:31] Dank u wel, voorzitter.

[0:21:32] De overheid moet er voor je zijn als je het slachtoffer bent van bijvoorbeeld een misdrijf,

[0:21:37] van een secte of van een verzekeraar. Dat zijn mijn drie thema's.

[0:21:41] Allereerst slachtoffers van misdrijven.

[0:21:43] Het belangrijkste voor slachtoffers is dat er iets gebeurt.

[0:21:46] Maar zaken blijven vaak jaren op de plank liggen.

[0:21:48] Bij de politie, bij het OM en bij de rechtbank.

[0:21:51] Slachtofferhulp Nederland zegt terecht...

[0:21:52] de lange doorlooptijden ondermijnen de positieve effecten van wetten en beleid...

[0:21:56] ter verbetering van de slachtofferrechten.

[0:21:58] De doorlooptijden zijn te lang door te weinig capaciteit.

[0:22:00] En dat is schrijnend.

[0:22:01] Het kan leiden tot secundaire victimisatie.

[0:22:03] Je wordt voor de tweede keer slachtoffer.

[0:22:04] met psychische klachten tot gevolg.

[0:22:07] Mag ik een reactie hierop?

[0:22:09] Hoe zorgen we nou voor kortere doorlooptijden, maar ook

[0:22:10] voor de juiste ondersteuning van de mensen in die

[0:22:12] gevallen waar dat nog niet is gelukt?

[0:22:15] Zoals bijvoorbeeld snellere hulp bij

[0:22:16] psychische klachten en betere toegang tot

[0:22:18] herstelrecht, want ook dat kan juist heel belangrijk

[0:22:21] zijn voor slachtoffers. Graag een reactie.

[0:22:24] Slachtoffers horen ook ondersteund te worden

[0:22:25] bij hun schadevergoeding, maar na onderzoek

[0:22:27] en de commissie donderen blijkt het te duur

[0:22:29] om de uitkomsten van dit onderzoek op te volgen.

[0:22:32] 70 miljoen euro per jaar.

[0:22:33] Is dat nou te veel? Gaat dat te ver?

[0:22:35] De regering wil de voorschotregeling zelfs gaan beperken.

[0:22:38] De SP is daar faillikant op tegen en blijft van mening dat de

[0:22:40] voorschotregeling ook moet gaan gelden voor overtredingen en dat er een

[0:22:43] aparte schadebegoedingskamer moet komen.

[0:22:46] Mensen laten zitten met hun schade, dat is gewoon onrecht.

[0:22:49] Laat de belangen van slachtoffers boven financiële overwegingen gaan.

[0:22:54] Voorzitter, ik heb al vaak aandacht gevraagd voor de sekteproblematiek

[0:22:56] en dat doe ik vandaag opnieuw.

[0:22:57] Sectes maken slachtoffers. Mensen worden hersenspoeld,

[0:23:01] financieel uitgekleed en zelfs seksueel misbruikt.

[0:23:02] En religieuze gemeenschappen, zoals de Jehova's getuigen, denken weleens dat ze boven de wet staan.

[0:23:08] Laten we hier heel duidelijk zijn. Dat is niet het geval.

[0:23:11] Onze Nederlands rechtstaat en ons wetboek van strafrecht geldt ook voor jullie.

[0:23:16] Ik zou ze juist onder het vergrootglas willen leggen.

[0:23:18] Bijvoorbeeld na hun reactie op het seksueel misbruik.

[0:23:20] Alles is gedaan om de boel onder het tapijt te vegen en de onderzoek tegen te houden.

[0:23:24] En als mensen uit die gemeenschap willen stappen, dan dreigt uitsluiting.

[0:23:27] Het sociaal doodverklaren. Ik vind dat schandalig.

[0:23:30] Het is een vorm van mishandeling. Psychisch geweld.

[0:23:32] En ook wij, SP, pleiten voor een aparte strafwaarstelling daarvan.

[0:23:36] Maar de regering wil dat niet en ik vraag dat standpunt te heroverwegen.

[0:23:41] Specifiek vragen we ook naar de belangen van kinderen die opgroeien in een secte, ongevraagd,

[0:23:45] zonder keuze.

[0:23:46] En bij de Jehova's betekent dat geen verjaardagen, geen omgang met niet-Jehova's getuigen, want

[0:23:50] de wereld vergaat.

[0:23:51] Wat kunnen we doen, vraag ik de staatssecretaris, om deze hersenspoeling op jonge leeftijd te

[0:23:54] voorkomen of tegen te gaan.

[0:23:56] En we vinden eigenlijk dat minderjarigen niet mogen toetreden tot deze gemeenschap via de

[0:24:00] doop omdat je nog handelingsonbekwaam bent en daarna uitsluiting van je familie riskeert.

[0:24:04] En dat is dus weer een vorm van psychologische dwang. Kan de staatssecretaris toezeggen dat

[0:24:08] dit idee nader uitgezocht zal gaan worden?

[0:24:11] Dan over de slachtoffers met letselschade. Ik heb het daar al over gehad. Vaak ook nog

[0:24:15] slachtoffer van de verzekeraar, ook nog slachtoffer van de belangenbehachtiger. Verzekeraars doen

[0:24:18] er alles aan om de boel te traineren en vooral maar niet te erkennen en niet uit te keren.

[0:24:22] En dat is pervers, want het is zo'n ongelijke strijd. Het kwetsbare individu met letsel tegen

[0:24:26] een kapitaalkrachtige reus die het gewend is te procederen en de tijd en het geld heeft

[0:24:31] om mensen uit te roken. En de overheid laat het eigenlijk lelijk afweten. Het doet weinig

[0:24:35] voor deze slachtoffers. Het hele systeem is totaal niet slachtoffervriendelijk ingericht.

[0:24:40] 1. Waarom komt de staatssecretaris niet met voorstellen of desnoods een onderzoek om

[0:24:43] dit grondig en structureel te verbeteren? Graag een reactie. We kunnen niet langer wachten

[0:24:47] voor al die mensen in de knel om dus het hele systeem slachtoffervriendelijker in te richten.

[0:24:52] Twee, de SP stelt voor dat trainerende letselschadeverzekeraars beboet worden.

[0:24:56] De reactie op onze aangename motie over de GBL, de gedragscodebehandeling letselschade,

[0:25:00] is zwak.

[0:25:01] We hebben niet nog meer zelfregulering van de branche nodig met incidenteel toezicht

[0:25:06] van de AFM.

[0:25:07] En onze motie zegt, wettelijke normering van termijnen, voortgang in de zaak voor het slachtoffer,

[0:25:11] zo niet dan een boete.

[0:25:13] En ja, dat mag ook civielrechtelijk.

[0:25:14] Daar profiteert het slachtoffer van en dat voedt de branche op.

[0:25:18] En in samenhang daarmee, laatste punt, het verankeren van tuchtrecht.

[0:25:21] Ook een aangenomen voorstel wordt ook niet uitgevoerd, terwijl erkend wordt dat het bij

[0:25:24] kan dragen aan de versterking van het vertrouwen in verzekeraars.

[0:25:27] Graag een reactie op deze drie voorstellen van de SP en inderdaad, ik sluit me aan bij

[0:25:31] tuchtrecht zou wat ons betreft niet alleen voor de verzekeraars, maar ook voor de belangenbachtigers

[0:25:34] moeten gaan gelden.

[0:25:36] En reguleer of bescherm nou het beroep van de schadeexpert.

[0:25:39] Maak een einde aan het letselschade Wild West in het belang van de slachtoffers.

[0:25:43] Dank u wel.

[0:25:45] U bedankt.

[0:25:45] Dan is het woord aan de heer Eerdmans.

[0:25:49] Voorzitter, dank u wel.

[0:25:51] Komplimenten aan de staatssecretaris van Action voorgaan, want ik denk dat de

[0:25:55] voorgangsrapportage, de derde, de goede koers aanwijst. En dat blijkt ook wel dat

[0:26:01] er heel veel is veranderd op het slachtoffergebied. Ik herinner me nog de

[0:26:03] invoering van het spreekrecht, dat was nog een heel ding in 2005, op initiatief van

[0:26:07] LPF D60, maar dat is er maar. En als je dan gisteren kijkt in de zaak, Donnie M.,

[0:26:11] hoe verschrikkelijk ook, maar de twee zussen die dan op zo'n zeer

[0:26:15] indrukwekkende wijze gebruik maken van de slachtofferverklaring,

[0:26:18] Dat is ongelooflijk fijn dat het er is en dat het kan.

[0:26:22] Een vraag daarover in het kader van de nazorg na vonnis.

[0:26:26] Kan het zo zijn dat er dan ook een reflectie wordt geboden aan de slachtoffers van zulke zaken,

[0:26:32] die daar met de rechter inbeslotenheid nog eens over willen praten?

[0:26:36] Ik heb dat eerder gevraagd. Er is ook een motie op aangenomen.

[0:26:38] Ik wil toch vragen van hoe ziet de staatssecretaris dat?

[0:26:41] Voorzitter, ga ik even naar een vraag over stalking.

[0:26:44] Namelijk het rapport naar de dood van Humaida in Rotterdam, 2018, BxE.

[0:26:49] Er is een rapport gestalkt gezien, gehoord, natuurlijk verschenen.

[0:26:53] Een van de pijnlijkste punten uit het rapport vind ik...

[0:26:55] dat de inspectie concludeert dat er vooral aan slachtoffers wordt gevraagd...

[0:26:57] om zich aan te passen in zaken van stalking, in plaats van het dader.

[0:27:01] En dat is volgens een aantal slachtofferadvocaat ook echt nog steeds een probleem.

[0:27:05] Mijn vraag is, we hebben nu in Rotterdam een slachtoffer-officier...

[0:27:10] die zich alleen maar met slachtofferbelangen bezighoudt.

[0:27:12] is dat niet ook iets prachtigs voor meerdere punten in het land,

[0:27:15] meerdere slachtoffer-officieren in Nederland?

[0:27:18] Voorzitter, dan ga ik even naar de formele positie van slachtoffers,

[0:27:21] want dat is natuurlijk een aantal punten verbeterd,

[0:27:25] maar eigenlijk is de enige formele positie die een slachtoffer heeft,

[0:27:27] is de artikel 12-procedure en vragen om dus iemand te vervolgen

[0:27:31] waar het OM dat niet wil of niet kan doen.

[0:27:35] En ik heb al eerder gezegd, dat zei ik heel raar,

[0:27:37] als je die klachtprocedure bekijkt, artikel 12, een strafvordering,

[0:27:40] Drie duizend keer bijna wordt daar in 2023 gebruik van gemaakt.

[0:27:44] Dus dan wil dus het slachtoffer wel dat er een verdachte wordt vervolgd.

[0:27:47] En dat wil het OM niet.

[0:27:48] Dan in driehonderd keer, twaalf procent, was die klacht gegrond, zegt dan het Hof.

[0:27:54] Dan denk ik, is dat niet wel zorgelijk?

[0:27:57] En zouden wij niet van de slachtoffer een veel volwaardiger positie moeten maken?

[0:28:01] Zoals in Duitsland de nebenkleger, die mag dan als slachtoffer ook getuigen oproepen.

[0:28:06] Je mag vervolgingshandelingen vragen.

[0:28:09] Kijk, als je kijkt naar de tramschutter in Utrecht, dan had dus de vader van Roos zelf

[0:28:14] aan de tramschutter een vraag willen stellen, namelijk waarom hij juist op zijn dochter schoot.

[0:28:21] Dat had hij willen laten onderzoeken, om eens een voorbeeld te geven.

[0:28:24] Dan zou een slachtoffer ook meer proces krijgen in zo'n situatie.

[0:28:28] De zaak Charlene kennen misschien ook nog wel, het meisje van achter door haar moeder

[0:28:31] van het balkon werd gegooid.

[0:28:32] Daar heeft de vader uiteindelijk vervolging afgedwongen.

[0:28:35] Het OM had die zaak geserponeerd.

[0:28:38] En ik denk dat dat dus heel goed zou zijn.

[0:28:40] De action direct wordt het ook wel genoemd in Frankrijk.

[0:28:43] Slachtoffer mag onderzoekshandelingen vragen.

[0:28:45] Is overigens ook in België is dat is dat ingevoerd.

[0:28:49] En dan mag je dus ook bijvoorbeeld getuig oproepen.

[0:28:52] Voorzitter, hoe kijkt de staat zich daarna?

[0:28:54] Ten tweede, de beslissing op zo'n artikel 12 procedure is uitermate lang kan het duren.

[0:28:59] Tot één tot twee jaar kan dat niet korter.

[0:29:02] Kunnen we misschien aansluiten bij het AWB, het Algemene Bestuursrecht?

[0:29:06] Dat zou dertien weken zijn, want anders emmert dat maar door.

[0:29:09] Dat is ook voor een slachtoffer vervelend, voorzitter.

[0:29:11] En zou er niet een beroep tegen de afwijzing kunnen komen?

[0:29:13] Dus als je dan niet, het antwoord is nee van het Hof,

[0:29:16] maar zou dan een slachtoffer niet ook in beroep mogen tegen zo'n besluit?

[0:29:19] Voorzitter, dan sluit ik af met één vraag, eigenlijk meer een advies,

[0:29:23] want ik vind het dus nogmaals echt wel een goed stuk wat ik heb gelezen.

[0:29:27] Maar gaat deze staatssecretaris zich ook echt bekommeren

[0:29:31] om de belangengroepen van slachtoffers en nabestaanden?

[0:29:34] We hebben natuurlijk de federatie, wordt ook over de inbrief geschreven.

[0:29:37] Heel veel nabestaanden willen niet de sleutel weggooien van de moordenaar van hun kind,

[0:29:42] bijvoorbeeld, maar willen wel gerechtigheid.

[0:29:43] En een luisterend oor is, denk ik, ongelooflijk belangrijk daarin.

[0:29:47] Voorzitter, daar laat ik het voor nu mee. Dank u wel.

[0:29:50] Dank u wel, vrouw Mütleur, aan u het woord.

[0:29:52] Dank, voorzitter. Slachtofferbeleid kan nooit het aangedaan leed wegnemen.

[0:29:56] Het kan wel zoveel als mogelijk dragelijk helpen,

[0:29:59] dat dragelijk helpt te maken en belangrijke nieuwe slachtoffers voorkomen.

[0:30:04] In dat verband ga ik in op een aantal onderwerpen en u zult zich niet verbazen.

[0:30:08] Ik begin met het onderwerp femicide.

[0:30:10] En ik denk dat iedereen weet dat ik heel graag psychisch geweld strafbaar zie hebben, zoals andere collega's.

[0:30:18] En ik wil wat extra aanpakken richting stalking.

[0:30:22] Een misdrijf dat voor ellende veel ellende zorgt en als een van de rode vlaggen bij femicide geldt.

[0:30:27] En ook de gewelddadige moord op Humera zit bij mij voor in mijn geheugen.

[0:30:31] Als deze dieptriste zaak iets heeft opgeleverd, dan is het dat Stolking serieuzer op het netvlies staat.

[0:30:38] Maar ik zie ook dat er ondanks wel wat verbeteringen nog veel zaken beter moeten kunnen.

[0:30:44] Daarom de vraag waarom de ene vaste aanspreekpunt voor een slachtoffer van Stolking er bij de politie nog niet is en wanneer die er wel gaat komen.

[0:30:52] Ik lees namelijk in de reactie van het rapport van de inspectie hier ook geen duidelijk antwoord op.

[0:30:58] En als het antwoord daar vandaag ook niet op komt, dan zal ik wederom een motie indienen.

[0:31:03] En is er al duidelijkheid over de functie regisseur zorg en veiligheid binnen de politie?

[0:31:07] Die moet de interne casusregie bij stalking gaan regelen.

[0:31:11] Dat zou er de afgelopen zomer al zijn.

[0:31:13] Dan over de aanpak.

[0:31:15] Als een stalker een locatieverbod heeft, moet het slachtoffer zelf melden als dat overtreden wordt.

[0:31:20] Ik snap ook wel dat de politie niet achter iedere stalker aan kan, maar je kan het ook

[0:31:25] niet helemaal neerleggen bij alleen het slachtoffer.

[0:31:27] Ik geloof in zo'n pilot als slachtoffer, een device, dat apparaatje geeft je via elektronische

[0:31:33] monitoring aan als er een stalker dicht in de buurt komt en dan krijgt de reclassering

[0:31:39] een signaal.

[0:31:40] Dat lijkt mij zeker bij personen die echt gevaarlijk kunnen zijn wel een goede oplossing.

[0:31:45] En vindt de staatssecretaris dat ook.

[0:31:48] Dan een heel ander onderwerp, de Goede Herder.

[0:31:51] Ondanks de naam heeft het desbetreffende kloostergemeenschap juist voor veel slachtoffers gezorgd.

[0:31:56] Over de ellende die de Goede Herder onder het mom van heropvoeding bij zogenaamde gevallen

[0:32:01] meisjes heeft veroorzaakt, is heel veel gezegd en geschreven.

[0:32:04] Mishandeling, uitbuiting, dwangarbeid, en dat allemaal in een internaat onder de verantwoordelijkheid

[0:32:09] van de overheid.

[0:32:10] Naast onderzoek en excuses is meer nodig, namelijk dat het verhaal van die meisjes die

[0:32:17] die in de Goede Herder zijn overleden, dat die niet vergeten wordt.

[0:32:20] Die zijn vaak ook naamloos begraven, alsof ze nooit bestaan hebben.

[0:32:24] En dat vind ik zo verschrikkelijk pijnlijk.

[0:32:26] Zij verdienen het om een naam te krijgen en een verklaring van hun overlijden.

[0:32:30] Er zijn plaatsen bekend waar die meiden begraven zijn.

[0:32:33] En zo heeft de gemeente Almelo een vergeten

[0:32:36] massagraf van de congregatie van de Goede Herder aangetroffen in de grond.

[0:32:41] En ze gaan die ruimen.

[0:32:43] En dat vind ik echt niet oké.

[0:32:45] Deze zaak is wellicht verjaard, maar dat wil niet zeggen dat de regering ontslaat van de

[0:32:51] morele plicht om ervoor te gaan zorgen dat deze jonge vrouwen een naam krijgen.

[0:32:55] De nabestaanden willen een onafhankelijk onderzoek naar de doodsoorzaken.

[0:33:00] Dat is niets te veel gevraagd.

[0:33:03] Ik vind dat de staatssecretaris in overleg moet treden met gemeente Almelo, die al bezig

[0:33:08] is met het uitzetten van een archeologisch onderzoek, en dat hij daar borg voor staat.

[0:33:13] En ik wil dat hij nagaat waar nog meer in Nederland dergelijke graven liggen.

[0:33:18] Deze meisjes mogen we niet vergeten.

[0:33:20] Tot slot, voorzitter, deze opmerking heb ik eerder gemaakt.

[0:33:25] Nabestaanden van slachtoffers vragen om inzage in justitiële gegevens in het strafdossier.

[0:33:32] Onder Control Altelied is een groep nabestaanden ook gestart met een petitie waarin zij vragen

[0:33:38] om volledige dossierinzagen van het strafrechtelijke onderzoek naar het

[0:33:42] overlijden van personen tijdens of vlak na een aanhouding door de politie.

[0:33:47] Het is uiteraard nu wel al mogelijk dat nabestaande inzagen in stukken kunnen

[0:33:51] krijgen en onder voorwaarden dat kunnen zien.

[0:33:56] Toch leeft er ook nog de behoefte aan meer informatie, ook in geval van de cold cases.

[0:34:01] Dus mijn vraag is, wil de staatssecretaris in overleg met het OM

[0:34:04] treden om te bezien of er nog meer mogelijkheden zijn?

[0:34:07] in de Kamer op de hoogte te stellen.

[0:34:18] Het voorkomen van criminaliteit is essentieel voor een veilige samenleving en moet een prioriteit

[0:34:25] zijn.

[0:34:26] Echter even belangrijk is een krachtig slachtofferbeleid dat recht doet aan de ervaringen en noden

[0:34:31] van slachtoffers.

[0:34:32] Hun rechten en herstel verdienen dezelfde aandacht als de aanpak van daders.

[0:34:36] Dit is cruciaal voor een rechtvaardig strafrechtsysteem.

[0:34:41] Voorzitter, in 2008 ging de rechtbank Den Haag als eerste tot verbouwing over om een

[0:34:46] aparte wachtruimte voor slachtoffers te creëren.

[0:34:50] Waarom is dit inmiddels niet met alle rechtbanken in het land gebeurd?

[0:34:54] Nog steeds kunnen slachtoffers van bijvoorbeeld geweldsmisdrijven en zedenmisdrijven de daden

[0:34:59] tegenkomen in de wachtruimte.

[0:35:01] Voor hun rechtszaak begint, is het eigenlijk meer dan onacceptabel en uiterst pijnlijk

[0:35:08] en stressvol. Slachtoffers worden emotioneel extra belast en daders krijgen ook nog eens

[0:35:14] de mogelijkheid om het slachtoffer te intimideren. Het OM waarschuwt het slachtoffer notabene

[0:35:20] middels de zogenaamde zittingswijzer dat men de dader kan tegenkomen in de wachtruimte.

[0:35:26] En dat ziet er zo uit. Ik heb hier een voor de staatssecretaris en ik heb er twee voor

[0:35:31] de collega's. Voorzitter, dit moet zo snel mogelijk stoppen. Graag een toezegging van

[0:35:40] de staatssecretaris, ik overweeg anders een motie. Alle rechtbanken zouden binnen uiterlijk

[0:35:45] twee jaar een aparte wachtruimte moeten creëren, zodat dader en slachtoffer voortaan standaard

[0:35:50] en dus altijd gescheiden worden. Uit het rapport Op verhaal komen blijkt dat de strafrechter

[0:35:59] reeds een mogelijkheid heeft om bij voorwaardelijke veroordeling de dader te veroordelen tot het

[0:36:03] storten van een bedrag in het schadefonds of ten gunste van een andere instelling die

[0:36:07] tot doel stelt belangen van slachtoffers van een strafbaar feit te behartigen.

[0:36:12] In de praktijk wordt echter niet of nauwelijks gebruik gemaakt van deze mogelijkheid.

[0:36:18] De commissie Donner beveelt niet alleen aan deze bestaande bevoegdheid vaker toe te passen,

[0:36:24] maar ook om deze te verruimen en het opleggen van deze verplichting ook mogelijk te maken

[0:36:28] bij onvoorwaardelijke veroordeling.

[0:36:31] De PVV is voorstander van een daderboete.

[0:36:34] Bij veroordeling tot een geweldsmisdrijf of een zenemisdrijf moet deze daderboete

[0:36:40] standaard worden opgelegd. Het gaat hier om genoegdoening voor slachtoffers en om een

[0:36:44] financiële bijdrage aan noodzakelijke ondersteuning van slachtoffers van geweldsmisdrijven.

[0:36:50] Ik zal hiervoor in de tweede termijn een motie indienen.

[0:36:53] Voorzitter, het aantal malefieden en ondeskundige letselschadebureaus is in de afgelopen jaren

[0:37:00] enorm gestegen. Deze bedrijven maken misbruik van mensen in kwetsbare situaties en maken

[0:37:06] en geld afhandig. Illegale praktijken kunnen worden voorkomen door van letsel schadespecialist

[0:37:11] een beschermd beroep te maken. Motie 29279 nummer 860 van collega Vondeling is op 18

[0:37:18] juni 2024 aangenomen. Wat is de stand van zaken en wanneer gaat de staatssecretaris

[0:37:24] deze motie uitvoeren? Tot slot, voorzitter. Als de rechter of het

[0:37:29] openbaar ministerie heeft besloten dat een slachtoffer recht heeft op schadevergoeding,

[0:37:33] maar de dader heeft na acht maanden nog niet betaald of nog niet alles betaald,

[0:37:37] kan het slachtoffer nu een deel of het volledige bedrag krijgen via de voorschotregeling.

[0:37:42] Slachtoffers kunnen vaak niet zo lang wachten en hebben eerder hulp nodig,

[0:37:46] bijvoorbeeld voor niet verzekerde therapie.

[0:37:48] Daarom pleit de PVV voor snelle financiële eerste hulp voor slachtoffers

[0:37:52] die de eerste dringende kosten dekt.

[0:37:55] Dit bedrag kan later worden verrekend met de betaling door de dader.

[0:37:58] Graag een toezicht van de staatssecretaris. Dank u wel.

[0:38:02] Ja, dank u wel. En een interruptie van de heer Van Nisp, zijn derde.

[0:38:06] Ja, en laatste voorzitter.

[0:38:08] Ik wil eigenlijk dezelfde vraag stellen die ik aan de heer Elian stelde.

[0:38:12] Want het is terecht, en we hebben het voorstellen van de PVV ook gesteund,

[0:38:14] om de belangenbehachtigers aan te pakken. Dat is belangrijk.

[0:38:17] Maar volgens mij is het ook belangrijk, en ik hoop dat ik daar dan op steun van de PVV kan rekenen,

[0:38:20] om ook de trainerende letselschadeverzekeraars zo nodig.

[0:38:24] Soms gaat het goed, zei de heer Elian ook terecht, maar soms ook niet.

[0:38:27] En in die gevallen vind ik dat we slachtoffers niet met lege handen moeten laten staan.

[0:38:31] En ik hoop dat de PVV ook mee wil denken over voorstellen om bijvoorbeeld traineren

[0:38:36] de letselschadeverzekeraars een boete, een sanctie, in welke vorm dan ook te geven.

[0:38:41] In die gevallen dat er niet wordt geantwoord, dat mensen onnodig moeten wachten.

[0:38:45] Echt alles eraan wordt gedaan om die procedures te traineren.

[0:38:48] Staat de PVV daar ook voor open?

[0:38:51] Ja, op zich zeer sympathiek en ik denk zeker dat daar naar gekeken moet worden.

[0:38:56] Aan de andere kant, en nu wil ik het niet opnemen voor de schadeverzekeraars,

[0:39:00] maar ik kan me wel voorstellen dat je in sommige gevallen te maken hebt met een zeer complexe zaak

[0:39:05] die het nodige onderzoek vergt.

[0:39:07] En dat kan soms wat langer duren dan gewenst.

[0:39:12] Maar ja, in grote lijnen ben ik het wel met u eens.

[0:39:15] En vind ik wel dat dat aangepakt moet worden.

[0:39:19] Oké, hartelijke dank.

[0:39:20] Dan nog één huishoudelijk puntje.

[0:39:22] Een motie indienen kan helaas niet in de tweede termijn,

[0:39:25] maar een twee minuten debat aanvragen.

[0:39:27] Oké, dan is dat helder. Dan is het woord aan mevrouw Palmen.

[0:39:32] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:39:35] Als mens slachtoffer worden kan heel diep ingrijpen in iemands leven als slachtoffer en als nabestaande.

[0:39:43] En ik vind het ook heel erg belangrijk dat we hier in de Tweede Kamer daar aandacht aan blijven besteden.

[0:39:48] En ook mijn dank naar alle collega's hier die zo vol wijsheid en sympathie hiervoor strijden.

[0:39:56] Sommigen al met heel veel ervaring en hebben echt al mooie dingen voor elkaar gekregen waar

[0:40:01] ik alleen maar heel erg blij mee kan zijn.

[0:40:04] Ik vind het ook belangrijk dat de aanpak in het strafproces mensgericht moet zijn en dat

[0:40:09] we rekening houden met alle procesdeelnemers.

[0:40:12] Dus vooral aandacht voor het slachtoffer.

[0:40:15] En we zien in het regeerprogramma gelukkig een aantal mooie punten als het gaat om de

[0:40:19] positie van slachtoffers.

[0:40:21] Ik noem bijvoorbeeld het inzetten van het herstelrecht, waar mijn collega's ook al voor gestreden

[0:40:26] hebben en wat nu in dit regeerprogramma staat.

[0:40:31] Hier hebben we het laatst ook nog met onze staatssecretaris over gesproken.

[0:40:36] Maar ik noem bijvoorbeeld ook het tegengaan van verdere versnippering van het hulpverlenerslandschap,

[0:40:42] om ervoor te zorgen dat slachtoffers niet iedere keer opnieuw hun pijnlijke verhaal

[0:40:46] hoeven te doen.

[0:40:47] En ik heb het net ook bij de inbreng van de diverse collega's gehoord, hoeveel verschillende

[0:40:51] elementen er zijn, van letselschade, spreekrechten, herstelrecht, slachtoffers die zich moeten

[0:40:59] aanpassen als ze gestorkt worden.

[0:41:01] Er zijn zoveel elementen waar je geen weet van hebt.

[0:41:05] Want laten we wel wezen, voor ons is dit ons werk.

[0:41:09] We moeten ons verdiepen in de materie, maar als het jou overkomt als slachtoffer, dan ben

[0:41:13] je de weg kwijt.

[0:41:14] Dus ik zit erover te denken en ik hoop dat de staatssecretaris met mij mee wil denken

[0:41:19] van hoe kunnen we nu concreet ervoor zorgen dat wij een concrete maatregel kunnen treffen

[0:41:25] tegen de versnippering in dit landschap.

[0:41:28] En in mijn achterhoofd fluisterde een vogeltje iets over een initiatief wat mijn collega

[0:41:33] Van Nispen eerder heeft gedaan in het sociale stelsel.

[0:41:36] Dat was destijds het Huis van het Recht en ik heb dat altijd zo'n geweldig initiatief

[0:41:40] gevonden.

[0:41:41] Eigenlijk zouden we ook zoiets moeten hebben voor slachtoffers in deze keten, dat mensen

[0:41:45] gewoon op één locatie alles bij elkaar kunnen vinden.

[0:41:51] Daarnaast heb ik nog een aantal andere onderwerpen waar ik de staatssecretaris nog graag zou

[0:41:56] willen bevragen.

[0:41:59] Het nieuwe sociaal contract heeft een expertisecentrum georganiseerd en het gaat daarbij over gewelddadig

[0:42:06] misbruik van kinderen.

[0:42:07] We hebben eerder een motie ingediend en vanochtend zagen wij het heugelijke nieuws dat ook D66

[0:42:13] en VVD samen een meldpunt over femicide willen oprichten.

[0:42:17] Een erg mooi initiatief.

[0:42:21] Veel steun vanuit de Kamer, maar als het gaat om het expertisecentrum voor kinderen, hebben

[0:42:28] we naast de laatste update van minister Weerwind destijds in mei niets meer over gehoord.

[0:42:33] En kan de staatssecretaris aangeven hoe het huidige kabinet hierin staat en of het al verder

[0:42:39] is opgepakt?

[0:42:40] En wat is de stand van zaken?

[0:42:43] Voorzitter, dan wil ik aandacht vragen voor openbaarheid van strafzittingen in zeer specifieke

[0:42:48] gevallen.

[0:42:48] Het uitgangspunt is dat strafzittingen openbaar zijn.

[0:42:52] Dat is een groot goed en daar sta ik volledig achter.

[0:42:55] Alleen voor sommige minderjarige kinderen kan ik me voorstellen dat het beter is in hun

[0:43:00] belang om daar een uitzondering op te maken.

[0:43:02] Zoals mijn collega van het CDA net ook al aangaf, wil ik niet zeggen dat het standaard

[0:43:09] moet zijn, maar we moeten wel goed en wijs kijken naar de mogelijkheden hierover.

[0:43:14] Ik heb begrepen dat strafrechters geregeld besluiten de zitting achter gesloten deuren

[0:43:19] te houden als het bijvoorbeeld gaat om een zaak met minderjarige verdachtes.

[0:43:23] Maar dat gebeurt nauwelijks in zaken waar de verdachte meerderjarig is en het slachtoffer

[0:43:28] minderjarig.

[0:43:29] En wat mij betreft kan het specifiek in sommige zedenzaken juist zeer onwenselijk zijn als

[0:43:35] de zitting in zo'n geval volledig openbaar is.

[0:43:38] Hoe ziet de staatssecretaris dit en is hij het met me eens dat het uitgangspunt van openbare

[0:43:43] zitting heel belangrijk is, maar dat door afwegingen ook, net als in andere zaken, een

[0:43:48] andere kant op kan vallen?

[0:43:59] Ik zou de staatssecretaris in ieder geval willen oproepen om dit thema mee te nemen in

[0:44:05] gesprekken met de strafrechtketen en de Kamer hierover te informeren.

[0:44:10] Ik had nog een ander punt, maar gezien de tijd stop ik. Dank u wel.

[0:44:14] U bedankt. En dan als laatste aan de zijde van de Kamer mevrouw Weijnaars.

[0:44:18] Aan u het woord.

[0:44:19] Dank u wel meneer de voorzitter.

[0:44:21] Slachtoffer worden van een misdrijf is ingrijpend en dat kan heel erg veel invloed hebben op je leven.

[0:44:27] Vandaag voeren we als commissie dan ook een debat hierover.

[0:44:30] Gelukkig is het slachtoffer de laatste jaren veel nadrukkelijker aanwezig in dat strafproces.

[0:44:36] En er is ook heel veel oog voor die belangen van dat slachtoffer.

[0:44:38] Het is telkens balans zoeken tussen een snelle doorloop van het strafproces, de berechting

[0:44:44] van de verdachte en de schadevergoeding dan wel genoegdoening voor het slachtoffer.

[0:44:49] Want het strafproces zit namelijk nog steeds zo in elkaar dat de verdachte berecht wordt

[0:44:54] en dat het slachtoffer zich kan voegen met een civiele vordering in het strafproces.

[0:44:59] En dan om meteen te beginnen met die snelle doorloop van het strafproces.

[0:45:04] Want daar is uit Nederland vaak geen sprake meer van.

[0:45:06] Niet alleen in het strafrecht zien we dat, maar ook in de gehele rechtspraak zien we

[0:45:12] dat rechtszaken lang duren, te lang naar onze mening.

[0:45:17] Als ik dan kijk naar het jaarvoorslag van het OM van vorig jaar, blijkt dat 37 procent van

[0:45:23] de zedezaken binnen een half jaar voor de rechter zijn gebracht, terwijl de norm hiervoor 80

[0:45:28] procent is.

[0:45:30] Een snelle doorloop van het strafproces is voor alle partijen beter, maar voor het slachtoffer

[0:45:35] kan het extra zuur zijn als een verdachte door het verloop van de redelijke termijn ook

[0:45:40] nog eens gekort wordt op zijn straf.

[0:45:43] Is de staatssecretaris dit met de BBB eens en is de staatssecretaris bereid hier iets

[0:45:48] aan te doen?

[0:45:49] En zo ja, hoe dan?

[0:45:51] Dan nog over de commissie donnen.

[0:45:53] Want vergoeding van de schade is een belangrijk onderdeel van het recht doen aan slachtoffers

[0:45:57] van strafbare feiten.

[0:45:59] Het draagt bij aan de vergoeding van materiële schade en biedt ook erkenning voor wat slachtoffers

[0:46:06] Naast de positieve stappen die al zijn gezet op het gebied van schadeverhaal,

[0:46:10] zijn er wel nog stappen die gezet kunnen worden.

[0:46:13] We hebben op dit punt ook een brief ontvangen van het Fonds Slachtofferhulp.

[0:46:17] Een aantal punten die ik graag zou willen aanstippen.

[0:46:20] Dat is snelle en flexibele financiële hulp voor slachtoffers.

[0:46:24] Want stel een slachtoffer heeft recht op een schadevergoeding en die dader betaalt niet,

[0:46:29] Dan duurt het acht maanden, als hij niet betaalt, voordat via de voorschotregeling een bedrag

[0:46:35] wordt uitbetaald.

[0:46:37] En dat kan voor het slachtoffer grote gevolgen hebben.

[0:46:40] Denk aan het niet kunnen betalen van benodigde therapieën en andere rekeningen.

[0:46:44] Ik ben benieuwd hoe de staatssecretaris hiernaar kijkt.

[0:46:50] Ik ben blij dat mijn collega dit aanhaalt, want ik maak me daar ook enorme zorgen over.

[0:46:56] Ik heb zelf een suggestie en ik vroeg me af of mevrouw Weijen-Nas daarin mee wil gaan,

[0:47:03] namelijk om te kijken of er toch een voorziening kan worden getroffen binnen het schadefonds geweldsmisdrijven,

[0:47:12] die later zou kunnen verrekenen, dan wel kan verhalen op de dader.

[0:47:17] Daarmee kom je tegemoet aan de wensen van de slachtoffers die niet acht maanden hoeven te wachten totdat ze tegemoet worden gekomen.

[0:47:26] Staat ze daar voor open als we niet tevreden zijn met de antwoorden van de staatssecretaris met een voorstel van komen?

[0:47:34] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:47:35] Dat voorstel klinkt goed.

[0:47:38] Ik ben ook heel benieuwd naar de antwoorden die de staatssecretaris dadelijk gaat geven op deze vraag.

[0:47:44] Als er niet, dan ben ik zeker altijd bereid om te kijken naar een eventueel voorstel en of de BBB dat kan steunen.

[0:47:51] Hartstikke mooi. Dan heeft u nog zo'n anderhalve minuut voor de rest van uw betoog.

[0:47:54] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:47:57] Dan nog een punt wat ik graag zou willen aanhalen.

[0:47:59] Dat is verzekering door schade voor strafbare feiten.

[0:48:02] Want ook een oplossing zou kunnen zijn dat er een verzekering komt tegen schade door strafbare feiten.

[0:48:09] Op die manier kan een slachtoffer direct bij de verzekering terecht zonder dat er misschien ook wel überhaupt een verdachte bekend is.

[0:48:16] Ik ben benieuwd of de staatssecretaris hiertoe mogelijkheden ziet en of hij bereid is om met verzekeraars in gesprek te gaan.

[0:48:25] Dan nog de schadevergoeding voor het slachtoffer,

[0:48:29] als het bijvoorbeeld gaat over niet-objectiveerbare letselschade.

[0:48:33] Je ziet vaak dat de medisch deskundige rapport opmaakt van de schade,

[0:48:37] waarvan niet vaak met 100 procent zekerheid gezegd kan worden

[0:48:41] dat het letsel ook daadwerkelijk door het misdrijf komt.

[0:48:44] Dat zie je bijvoorbeeld ook wel in gevallen van chronisch aanhoudende pijn.

[0:48:48] Dat kan best wel wat stress opleveren voor het slachtoffer.

[0:48:51] Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe de staatssecretaris hiernaar kijkt

[0:48:54] en of hij misschien aanknopingspunten ziet voor een makkelijkere toewijzing van dat soort schade.

[0:49:00] Dan nog één puntje, meneer de voorzitter, dat is de achterblijvende aangiftebereidheid.

[0:49:06] Daar hebben we ook een brief over gekregen van Slachtoffer Hulp Nederland.

[0:49:10] En dan zie je toch dat slachtoffers in de praktijk van zedenmisdrijven regelmatig afzien van het doen van aangifte.

[0:49:17] En dat heeft onder andere ook te maken met de lange doorlooptijden.

[0:49:20] En ik ben benieuwd, meneer de voorzitter, hoe de staatssecretaris ervoor gaat zorgen dat

[0:49:26] de aangiftebereidheid niet nog verder gaat dalen wanneer de doorlooptijden ook niet korter

[0:49:31] worden.

[0:49:32] Dank u wel.

[0:49:34] U bedankt en dank aan de leden voor hun inbreng in deze eerste termijn.

[0:49:37] Ik kijk naar de staatssecretaris.

[0:49:38] Hoe lang heeft u nodig voor de beantwoording?

[0:49:44] Kort over...

[0:49:44] Dat is al heel laat.

[0:49:46] Kort over elf?

[0:49:47] Zullen we het kort over elf gaan maken?

[0:49:48] Ja.

[0:49:49] Kort over elf?

[0:49:49] Oké.

[0:49:50] Ik schors tot kort over elf.

[0:49:51] Ja, anders zitten we hier nog tot in de nacht.

[1:19:20] Goed, welkom terug allemaal bij dit commissiedebat.

[1:19:24] We gaan met spoedige spoed verder met de beantwoording vanuit de staatssecretaris aan de leden.

[1:19:31] Drie interrupties in deze termijn van de staatssecretaris.

[1:19:35] Staatssecretaris, nu het woord.

[1:19:39] Dank u, voorzitter.

[1:19:43] Ik ervaar het als een bijzondere kans om met u te spreken over slachtofferbeleid.

[1:19:53] Slachtofferhulp, slachtofferbeleid, is voor mij persoonlijk een nieuw thema.

[1:19:56] Maar ik heb er intensief mee kennisgemaakt op zaterdag 21 september.

[1:20:00] Toen ik aanwezig was bij de dag herdenken geweldslachtoffers in Dordrecht.

[1:20:05] En ik was niet alleen, twee van u waren daar ook.

[1:20:07] En ik heb gezien wat het betekent.

[1:20:09] Dat u daar was, dat ik daar was.

[1:20:12] Dat ze gezien worden, het belang daarvan.

[1:20:16] Dat was erg indrukwekkend.

[1:20:18] Een dag, twee dagen later, was ik op werkbezoek bij Slachtofferhulp Nederland, aan de Moeder

[1:20:23] Thereselaan in Utrecht, waar ik zag wat Slachtofferhulp Nederland doet voor slachtoffers, hoe zeer

[1:20:35] zij erop gericht zijn om, juist ook als het gaat om informatievoorziening, mensen bij

[1:20:40] de hand nemen op kwetsbare momenten, hulp te verlenen zoals we dat wensen, de hulp die

[1:20:47] zo nodig is. Wat ik ook bijzonder vond om te zien daar is dat bij slachtofferhulp Nederland

[1:20:53] zoveel vrijwilligers actief zijn in de allereerste lijnhulpverlening. We hebben het geloof ik onlangs

[1:20:57] weer gezien in Rotterdam bij dat vreselijke incident waar ze met paarse jasjes aan breed

[1:21:03] vertegenwoordigd zijn. Daar is het mooi want dan zie je dus ook dat slachtofferhulp breed

[1:21:08] leeft. Zozeer dat talloze vrijwilligers zich daarvoor van huis komen. Slachtoffers verdienen

[1:21:18] in onze rechtsstaat erkenning en ondersteuning.

[1:21:20] Ik denk dat het een grote winst is dat we geëvalueerd zijn in de afgelopen decennia

[1:21:25] van een strafproces dat volledig gefocust is op de dader, de samenleving ten opzichte

[1:21:32] van de dader, naar ook een proces dat ook gericht moet zijn op herstel van geschonden

[1:21:38] verhoudingen, niet alleen in relatie tot de samenleving, maar ook en bijzonder het slachtoffer

[1:21:43] en de nabestaanden van slachtoffers.

[1:21:45] Dat is een groot goed.

[1:21:46] En ik zou graag mevrouw Mütleur willen bijvallen in haar complimenten aan u dat er erg veel bereikt is.

[1:21:56] Dat valt mij op in dit dossier, hoeveel er bereikt is.

[1:21:59] Dat pleit ons niet vrij van onvermoeide inzet en aandacht voor het onderwerp om eraan te blijven werken.

[1:22:07] Maar het mag ook gemarkeerd worden dat er erg veel is bereikt in positieve zin.

[1:22:12] En dat is echt mijn dank aan u en misschien ook aan mijn voorgangers.

[1:22:21] Het onverminderde aandacht daarvoor en ook het borgen van de rechten die er zijn, is

[1:22:26] cruciaal in het beleid dat we gaan voeren.

[1:22:32] U heeft kennisgenomen van het regeerprogramma, waar vrij veel staat over slachtofferbeleid.

[1:22:40] Ik vermeld toch even dat broers en zussen aanspraak kunnen gaan maken op affectieschade.

[1:22:44] Dit voorstel zijn we hard mee aan het werken.

[1:22:48] Dat komt volgend jaar.

[1:22:50] Ik vermeld toch ook alvast dat we met normbedragen in het strafproces voor de vaststelling van

[1:22:55] schadevergoeding denk ik dat we ook een grote stap maken voor een heel groot deel van de

[1:23:00] slachtoffers.

[1:23:03] En ik vermeld ook dat we zwaar inzetten op betere toegankelijkheid en bekendheid van herstelrechtvoorzieningen.

[1:23:12] En ten slotte samenwerking tussen al die verschillende organisaties die actief zijn.

[1:23:18] Het probleem van versnippering van het hulpverlenerslandschap is ook gesignaleerd.

[1:23:23] Dat zit hem denk ik niet zozeer in het maken van nieuwe wetgeving,

[1:23:27] maar wel om het veld beter met elkaar te laten communiceren.

[1:23:32] En daar ook te komen tot zachte taakverdeling.

[1:23:36] Maar met name veel communicatie.

[1:23:38] Dus dat is onderdeel van het beleid van het nieuwe kabinet, zoals het ligt in het regeerprogramma.

[1:23:45] Ik vermeld daarbij wel dat we echt hechten aan in de volgende slag die we gaan maken in het herstelrecht,

[1:23:53] dat we hechten ook toch steeds ook aan het toetsen van effectiviteit van wat we doen.

[1:23:58] We moeten kritisch blijven kijken naar de maatregelen die we nemen.

[1:24:01] Zijn ze werkelijk effectief? Zijn ze uitvoerbaar? Zijn ze doenlijk?

[1:24:04] Ik denk dat dat een focuspunt zou zijn, want slachtoffers zijn alleen met effectieve hulp

[1:24:12] gediend.

[1:24:14] Dus dat zal wel een belangrijk toetsingscriterium blijven.

[1:24:19] Dat houdt verband ook met de betaalbaarheid van het stelsel.

[1:24:25] Niet voor niks heeft de commissie donder de betaalbaarheid van het stelsel ook centraal

[1:24:29] gezet.

[1:24:30] Juist dat noopt ook tot een toets van de effectiviteit en overigens ook keuzes, helaas, maar dat is

[1:24:41] ook gezond.

[1:24:43] Wat ik erg belangrijk vind in dit deel van het recht is dat de wens en de behoefte van

[1:24:50] de individuele slachtoffers centraal moeten staan.

[1:24:53] Ik vind het juist op dit punt erg van belang dat slachtoffers die wensen de ruimte krijgen,

[1:24:59] Maar slachtoffers die niet willen, het niet opgedrongen krijgen.

[1:25:03] Dus alles wat we doen, moet ruimte bieden, niet voor maatwerk, maar wel voor een mate

[1:25:10] van autonomie.

[1:25:11] De keuze moet bij het slachtoffer liggen in de mate waarin zij willen participeren in

[1:25:15] het traject.

[1:25:16] Juist ook om secundaire victimisatie, een mooi stukje jargon, te voorkomen.

[1:25:24] Dat betekent dus dat er regie bij het slachtoffer ligt als het gaat om herstelrechtvoorzieningen

[1:25:31] en slachtofferbescherming.

[1:25:33] Cruciaal is wel, dat is heel duidelijk ook uit de gesprekken die vanuit het departement

[1:25:37] zijn gevoerd met slachtoffers in de afgelopen jaren, het primaire belang is dat er duidelijkheid

[1:25:45] en voorspelbaarheid is voor slachtoffers, dat ze weten waar ze aan toe zijn.

[1:25:49] Dat is uiteindelijk het allergrootste belang, want die onzekerheid, de lange duur, maar

[1:25:55] vooral ook de onzekerheid over wat er staat te gebeuren op korte termijn, maar ook op heel

[1:26:00] lange termijn.

[1:26:01] Dat is nou juist de kern van de belasting die het hele strafproces vormt voor slachtoffers

[1:26:07] en nabestaanden.

[1:26:08] Dit alles komt terug in het nieuwe meerjarenagenda die u in de tweede kwartaal van 2025 van ons

[1:26:19] kunt verwachten.

[1:26:21] Al deze thema's zullen we daarin opnieuw adresseren in een algemene terugblik en vooruitblik.

[1:26:29] Dan kom ik nu eens meer specifiek toe aan beantwoording van uw vragen.

[1:26:42] Andere vragen zou beginnen.

[1:26:49] Maar we beginnen wel met deze, want die zijn ook belangrijk.

[1:27:04] Diverse...

[1:27:05] Meneer Elian, meneer Van Nispen, voorzitter, beide hebben gerefereerd aan de commissie Donner.

[1:27:09] Wat gebeurt daar nou mee?

[1:27:12] En dat kent allerlei aspecten.

[1:27:15] Er zit erg veel in het rapport van de commissie Donner.

[1:27:17] En ik zou toch willen benadrukken dat we al veel hebben gedaan.

[1:27:22] De voorgangers hebben al veel elementen eruit meegenomen, zeker daar waar dat op korte termijn haalbaar was.

[1:27:28] Met name noem ik de uitbreiding van het lotgenotencontact en de goede informatie via Slachtoffer Nederland.

[1:27:34] Daar zijn grote slagen gemaakt.

[1:27:37] Wat online seksuele delicten betreft, die zijn nu gebracht onder het schade van geweldsmisdrijven

[1:27:46] via de wet seksuele misdrijven.

[1:27:49] En slachtoffers van internationale misdrijven

[1:27:52] komen ook in aanmerking voor kosteloze rechtsbijstand.

[1:27:54] Dat zijn een aantal concrete maatregelen

[1:27:56] waar al gevolgen is gegeven aan het rapport van de commissie-Donner.

[1:27:59] Daar laten we het niet bij.

[1:28:01] We gaan in 2025 verder,

[1:28:03] onder andere door slachtoffers van structureel psychisch geveld

[1:28:07] onder het bereik van het schadefonds geweldsmisdrijven te brengen

[1:28:10] in de eerste helft van 2025.

[1:28:12] Dan gaat het dus over de rijkwijdte van het schadefonds geweldsmisdrijven, waar slachtoffers

[1:28:18] van psychisch geweld ook een aanspraak kunnen gaan maken.

[1:28:24] De ongemaximeerde voorschotregeling die wordt verder uitgebreid, een groter aantal ernstige

[1:28:32] delicten zal aanspraak kunnen geven op een ongemaximeerd voorschot.

[1:28:40] Waar we ook aan gaan werken is slachtoffers in het buitenland, om te kijken hoe zij beter

[1:28:46] kunnen worden ondersteund bij het indienen van een verzoek bij een buitenlands schadefonds.

[1:28:53] Belangrijk is wat ik al in de inleiding even noemde, het normeren en het standardiseren

[1:28:58] van de schadeaanspraken van slachtoffers.

[1:29:04] Wij denken zelf dat dat een belangrijke stap voorwaarts is, omdat het de schadevergoeding

[1:29:11] via het strafproces veel toegankelijker zal maken en ook minder belastend en minder kostbaar

[1:29:17] ook met een verminderde noodzaak voor juridische bijstand.

[1:29:21] Wij zien dat als een belangrijke stap.

[1:29:24] Dat betekent ook, die bijdragen komen dus ook onder de, als er op die manier met genormaliseerde

[1:29:30] en gestandardiseerde bedragen vaker in het strafproces een aanspraak op schadevoeding

[1:29:36] kan worden toegekend, betekent dus ook dat de voorschotregeling vaker van toepassing

[1:29:39] zal zijn.

[1:29:40] Dus dat zal toch in veel gevallen een verbetering zijn van de positie van slachtoffers.

[1:29:50] Wij zouden mede in dat licht nog niet de stap willen zetten naar een schadevoedingskamer,

[1:29:55] omdat wij denken dat normeren en standardiseren al een hele belangrijke stap voorwaarts is.

[1:30:02] Dat dat eigenlijk een groot deel van de behoefte aan een afzonderlijke schadevergoedingskamer

[1:30:07] vooralsnog daarin voorziet.

[1:30:09] En na evaluatie daarvan zouden we opnieuw een overweging willen nemen

[1:30:14] of een schadevergoedingskamer, zoals aanbevolen voor de commissie Donner,

[1:30:18] dan nog meer waarde heeft, ook gezien de kosten daarvan.

[1:30:29] Dat ten aanzien van de commissie donderdag.

[1:30:33] Weer een interruptie, staatssecretaris, van de heer Elian.

[1:30:38] Dank, zeg ik tegen de staatssecretaris, dat hij even ingaat op wat is nu de stand van zaken

[1:30:44] ten aanzien van het rapport van de commissie donderdag, toch inmiddels ruim drie jaar oud.

[1:30:50] En het is prettig dat de staatssecretaris nu zegt, ja, met de standarisering, het is

[1:30:55] het introduceren van loonbedragen, hebben we de verwachting dat het voor slachtoffers

[1:31:02] eenvoudiger wordt om via vordering benadeelde partijen het strafrecht uiteindelijk hun schade

[1:31:07] vergoed te krijgen.

[1:31:07] Want de essentie van het probleem, en daar ging mijn vraag ook over, het probleem blijft

[1:31:13] dat een heleboel slachtoffers uiteindelijk het moeten doen met het oordeel, de vordering

[1:31:17] is te complex, u moet naar de civiele rechter.

[1:31:20] En ik heb me voorgenomen om dat toch vandaag ook aan u voor te houden, staatssecretaris,

[1:31:25] Ik heb het altijd een beetje beledigend gevonden dat er wordt gedaan.

[1:31:29] Gaat u naar het civiele recht?

[1:31:31] Makkelijk.

[1:31:32] Het kost de advocaat, het kost de dagvaring.

[1:31:34] Een beetje tegenpartij zegt ik heb het niet veroorzaakt en deze schade heb ik allemaal.

[1:31:38] Dat komt niet voor mijn rekening.

[1:31:40] En uiteindelijk wie vest erachter het net?

[1:31:42] Slachtoffer met alle kosten van ding.

[1:31:44] Er is geen euro te halen bij de dader.

[1:31:46] Dus ik wil toch even toetsen bij de staatssecretaris.

[1:31:49] Is hij er echt van overtuigd?

[1:31:50] dat het in de introductie van die normbedragen

[1:31:53] dan ook een verbetering gaat opleveren voor het slachtoffer.

[1:31:57] Want als de strafrechter straks nog steeds gaat telkens gaat zeggen

[1:31:59] ja, maar te complex, dan heeft niemand wat aan die standaardbedragen.

[1:32:04] De staatssecretaris.

[1:32:06] Ik deel uw scepticis ten aanzien van het civiele traject.

[1:32:09] Daarvoor ben ik inderdaad lang genoeg advocaat geweest,

[1:32:12] want ook dat is een belastend en kostbaar traject.

[1:32:15] Dus dat is best veel gevraagd.

[1:32:16] Dus ik vind het een beetje een verlegenheidsoplossing argument

[1:32:19] om daarop te moeten terugvallen.

[1:32:22] Ik heb wel vertrouwen in het effect van normeren en standaardiseren,

[1:32:26] want ik denk wel dat het tot vergrote bereidheid bij strafrechters leidt

[1:32:32] om toch bedragen toe te wijzen.

[1:32:35] Als dat niet zo blijkt te zijn,

[1:32:37] dan moeten we nader gaan voorzien in oplossingen op dat punt.

[1:32:42] Helderzoo, gaat u nog verder?

[1:32:47] Mevrouw Wejenas en meneer Smitskamp hebben aandacht gevraagd

[1:32:50] voor de voorschotregeling en met name de termijn van acht maanden die daarvoor geldt, voorzitter.

[1:33:01] Ik kan me vanuit het perspectief van de slachtoffer wel de wens begrijpen dat het voorschot sneller

[1:33:06] uitgekeerd wordt. Die acht maanden termijn staat wel als zodanig in de wet vermeld, dus structurele

[1:33:14] De verkorting betekent een wijziging van de wet.

[1:33:18] Dat leidt overigens ook tot een aanpassing van de ketenwerkprocessen.

[1:33:23] Dat vraagt meer van de keten.

[1:33:26] En dat brengt meer in het algemeen op de vraag...

[1:33:29] welke knelpunten zitten er in de huidige procedure?

[1:33:32] Kunnen we in de processen verbeteringen aanbrengen...

[1:33:36] waardoor de vertraging in het ketentraject kleiner wordt?

[1:33:44] Ik hoop dat u straks het verlossende antwoord gaat geven op de suggestie die ik heb gedaan.

[1:33:52] Je wil dat er eerst een snelle financiële eerste hulp komt voor slachtoffers om de dringende

[1:33:59] kosten te dekken.

[1:34:00] Ik had de suggestie om een voorziening te treffen in het schadefonds geweldsmisdrijven

[1:34:06] die later eventueel verrekend kan worden, dan wel verhaald kan worden bij de dader.

[1:34:11] Dat zou in mijn beleving geen ernstige wetswijziging met zich mee hoeven te brengen.

[1:34:17] Dat is eigenlijk een hele pragmatische oplossing.

[1:34:20] Hoe staat de staatssecretaris daartegenover?

[1:34:24] Het is nu al zo dat de uitkering die het schadefonds doet een eerste vangnet biedt.

[1:34:32] Dus wat dat betreft voorziet juist het schadefonds geweldsmisdrijven in een beperkte eerste behoefte.

[1:34:39] Dan kan het zijn dat dat niet te weinig is, dat kan incidenteel voorkomen.

[1:34:45] Dan praten we eigenlijk over situaties, hardheidssituaties, waarin een vorm van een hardheidsclausule

[1:34:51] zou moeten gelden.

[1:34:54] Ik wil dat nader onderzoeken of daar ruimte voor is, maar ik stel wel voorop het principiële

[1:35:00] stelpunt dat nog steeds het verhaal bij de dader het uitgangspunt moet zijn.

[1:35:06] De acht maanden termijn wordt mede ingegeven door het fundamentele uitgangspunt

[1:35:10] als onderdeel van ons strafrecht, maar ook van ons herstelrecht dat de dader betaalt.

[1:35:19] Dus het verhaal op de dader staat voorop.

[1:35:22] Als dat blijkt niet te lukken binnen acht maanden, dan wordt er verhaal genomen,

[1:35:28] dan wordt die voorschotregeling een toepassing.

[1:35:31] Maar ik critiseer maar dat er gevallen zullen zijn waarin de uitkering vanuit het schadefonds

[1:35:35] niet helemaal voorziet in de behoefte binnen die termijn van acht maanden.

[1:35:40] Een vervolgvraag?

[1:35:40] Nee, ik bewaar mijn andere interrupties, maar ik ben niet tevreden.

[1:35:43] Oké, prima. Nee, dat mag.

[1:35:45] De heer Smitskam, ook een interruptie.

[1:35:48] Ja, dank u wel.

[1:35:51] Op het moment dat u zegt dat de kosten aanvankelijk bij de dader vandaan moeten komen,

[1:35:57] althans de schadevergoeding, dat begrijp ik.

[1:36:01] Er zijn ook zaken bekend waarbij de dader op voorhand eigendommen en geld al wegsluist

[1:36:10] om ervoor te zorgen dat er niets te halen valt.

[1:36:14] Is het voor de staatssecretaris een optie om te kijken naar de mogelijkheid om bijvoorbeeld

[1:36:18] op voorhand al beslag te leggen als je weet dat er een mogelijke schadevergoeding aan

[1:36:23] zit te komen?

[1:36:26] Zeker.

[1:36:27] Op het moment dat de dader geen verhaal biedt op fraudeleuze wijze.

[1:36:30] want er komt in feite op neer het wegmaken van vermogensbestanddelen

[1:36:33] ter benadeling van een schuldeiser, dat is dan het slachtoffer.

[1:36:38] Dan kennen we gelukkig in het civiel recht allerlei instrumenten

[1:36:40] om daar wat aan te doen.

[1:36:43] En specifiek op het punt van beslag, er is een pilot gaande

[1:36:46] om dat inderdaad versneld en vervroegd mogelijk te maken

[1:36:49] om het fraudeleus wegmaken van vermogensbestanddelen

[1:36:52] door de dader tegen te gaan.

[1:36:57] Dank u wel. Dan heeft u nog een interruptie van mevrouw Weijenaars.

[1:37:00] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:37:02] Ik was benieuwd of de staatssecretaris zich ook realiseert dat die voorschotregeling van acht maanden,

[1:37:08] dat die termijn pas begint te lopen op het moment dat of het OM een beschikking heeft opgelegd

[1:37:14] waarbij het slachtoffer moet betalen, of wanneer de rechter heeft uitgesproken daardoor u moet gaan betalen.

[1:37:19] Maar dat in de praktijk door de doorlooptijden soms kan zijn dat zo'n zaak jarenlang op de plank zit

[1:37:24] en het slachtoffer dan vervolgens, als er dan uitspraak is gedaan, nog eens acht maanden

[1:37:29] moet wachten.

[1:37:30] Dus daar ben ik eigenlijk wel heel benieuwd naar hoe de staatssecretaris daarnaar kijkt.

[1:37:34] De staatssecretaris?

[1:37:35] Ja, ik ben me daarvan bewust.

[1:37:36] We spraken net over het mogelijke gat tussen de uitkering vanuit het schadefonds, de tegemoetkoming

[1:37:42] noem ik het maar, wat niet de schadeverhoeding is, maar het is een tegemoetkoming, wat op

[1:37:47] zich een mooi fenomeen is, dat we die tegemoetkoming hebben, laten we dat ook vooropstellen.

[1:37:50] Maar dat er een lange periode kan zijn tot het moment waar feitelijk schade wordt verhaald

[1:37:57] en dus ook een voorschot wordt uitgekeerd.

[1:38:00] Dus ja, dat moet onderdeel zijn van de evaluatie.

[1:38:04] Ik arzel om erin mee te gaan dat we in het algemeen als uitgangspunt moeten hebben dat

[1:38:10] er onmiddellijk in alle situaties meer geld ter beschikking moet worden gesteld voorafgaande

[1:38:17] aan een veroordeling en zelfs voorafgaande aan schadeverhaal in die eerste acht maanden.

[1:38:25] Dan raak je ook wel meer fundamenteel aan de vraag of de dader betaalt, maar ook ieder

[1:38:33] bedrag heeft zijn eigen schade, dat blijft ook een uitgangspunt.

[1:38:36] In de maatschappij is het niet zo dat schade altijd vergoed moet worden, alle schade die

[1:38:41] je leidt.

[1:38:43] Daar zit een zekere spanning tussen.

[1:38:46] Maar dat raakt dus aan de uitgangspunten van het schadeherstelrecht.

[1:38:50] En op die uitgangspunten zal ik terugkomen in het meerjarenagenda.

[1:38:55] Als onderdeel van het meer principiële heroverwegingskader.

[1:38:59] Ik zie een stem op de knik.

[1:39:00] Dat gaat u vooral verder met uw vertrag.

[1:39:02] Nou, dan moet ik het gaan hebben over het plafond.

[1:39:05] Wat kennelijk als een verrassing in het gereerprogramma is gekomen.

[1:39:07] Het is inderdaad de casus geweest die werd genoemd, die aanleiding heeft gegeven tot het plafond.

[1:39:16] De zorg van de betaalbaarheid, maar ook misschien wel de solidariteit in het stelsel als het gaat om zeer grote bedragen.

[1:39:29] Dus het is op die basis dat er een wens is om de extreem hoge bedragen te maximeren, maar

[1:39:38] dat zal dus gaan om uitzonderlijke situaties.

[1:39:42] Niet meer dan dat is de intentie geweest, om toch ergens een bovengrens te stellen voor

[1:39:47] die buitengewone situaties van zeer hoge bedragen.

[1:39:53] Wij zullen daarbij rekening houden, misschien meer rekening houden dan we in het kader van

[1:39:57] het regeerprogramma hebben gedaan, dat we hier helder over moeten communiceren.

[1:40:03] En dat het niet erop is gericht om in bulk van de gevallen mensen minder te geven.

[1:40:11] Dan kom ik op het voorstel wat de heer Smitskam heeft gedaan.

[1:40:16] En ik hoor daar ook een echo van een eerdere motie van de heer Van Nispen, voorzitter.

[1:40:21] Dat gaat eigenlijk over het concept de daden betaald.

[1:40:27] Meneer Smitskamp vraagt aandacht voor artikel 14c van het wetboek van strafrecht, dat inderdaad

[1:40:32] de mogelijkheid biedt om de dader een verplichting tot betaling van een bedrag op te leggen, dat

[1:40:39] dan moet worden gestort in het schadefonds geweldsmisdrijven of een vergelijkbaar fonds

[1:40:43] dat belangen van slachtoffers behartigt.

[1:40:47] In de aanwijzing slachtoffers van het openbaar ministerie wordt deze optie ook vermeld, maar

[1:40:52] maar u constateert terecht dat er weinig gebruik van wordt gemaakt.

[1:40:57] En ik denk dat dat een kwestie is van communicatie daarover.

[1:41:03] Met de ketenpartners moeten we kijken of het niet alleen verduidelijkt kan worden,

[1:41:07] maar ook aangemoedigd kan worden.

[1:41:10] Dat zie ik als onderdeel van het gesprek dat we voeren met het OM over deze mogelijkheid,

[1:41:18] want de gedachte vind ik sympathiek en past bij de uitgangspunten die we hanteren.

[1:41:25] Mevrouw Weyenas vroeg nog naar de verzekerbaarheid van schade.

[1:41:32] Dus het voorstel geeft mevrouw in overweging om te voorzien in verzekeringen.

[1:41:40] Ik heb daar forse aarseling over, want dat betekent wel dat we ingrijpen in de vrije markt.

[1:41:46] Het is natuurlijk ook een kwestie van vraag en aanbod.

[1:41:50] Ik begrijp dat er wel verzekeringen zijn, particuliere verzekeringen die dit soort schade dekken.

[1:41:58] Maar het zal toch altijd zo zijn dat het de vrijheid van burgers moet zijn of je deze verzekeringen neemt of niet.

[1:42:04] We zien helaas dat er nog wel eens voor gekozen wordt om helemaal geen verzekeringen te nemen.

[1:42:10] En dan kan men met de vingers tussen de deur komen.

[1:42:17] Maar ik geloof niet dat we langs die weg moeten gaan voorzien in oplossingen.

[1:42:22] Maar niet zozeer omdat ik de mensen niet gun dat ze door middel van een verzekering dekking krijgen,

[1:42:27] maar meer omdat het niet aan de overheid is om in te grijpen in deel-deel van de markt.

[1:42:36] Dan zou ik iets willen zeggen over de complexe problematiek van de letselschades.

[1:42:44] U heeft kennisgenomen van het WODC-rapport dat begin september hier is over toegezonden.

[1:42:51] En zoals daar is aangekondigd, komen we daar met een uitvoerige beleidsreactie.

[1:42:57] Er worden allerlei aanbevelingen gedaan, een heel palet aanbevelingen, en iedereen daarvan

[1:43:04] verdient grondige overweging in die beleidsreactie.

[1:43:08] We zijn al in gesprek met verschillende partijen, ook in de branche, ter voorbereiding van die

[1:43:14] beleidsreactie die in de komende tijd gaat volgen.

[1:43:19] Onderdeel daarvan is ook de gedragscode behandeling letselschade, de GBL.

[1:43:25] De heer Van Nispen refereerde daaraan, voorzitter.

[1:43:28] Wij werken op dit moment al samen met de minister van Financiën aan verankering van een element

[1:43:35] eruit in het besluit gedragszoezicht financiële ondernemingen. Met name waar het gaat om de

[1:43:41] procedures. Het woord traineren is diverse keren gevallen. Dat element, die slechte gewoonte,

[1:43:50] dat kwaad uit het verleden willen we ongedaan maken door in ieder geval de procedurele regels

[1:43:54] neer onderdeel te laten zijn van het besluit gedragszoezicht. Met een rol voor de AVM uiteraard

[1:44:00] als toezichthouder op de op de verzekeraars.

[1:44:06] Dat leidt tot een interruptie van de heer Van Espen.

[1:44:09] Ja, voorzitter. Hier valt heel veel over te zeggen.

[1:44:12] Maar laat ik een begin proberen te maken.

[1:44:14] Die gedragscodebehandeling Letselschade, die GBL,

[1:44:16] die is al jarenlang ook wel...

[1:44:17] staat die bekend als de grote boze leugen.

[1:44:20] Het is een vorm van zelfregulering

[1:44:21] waar heel veel mensen echt verschrikkelijk veel last van hebben.

[1:44:25] Waar eigenlijk gewoon nauwelijks iets tegen gedaan kan worden

[1:44:28] als die termijnen, die dus wel vast liggen, eerst in die zelfregulering,

[1:44:31] nu wordt dat een beetje opgeplust, zo zie ik dat dan.

[1:44:34] Maar wat gebeurt er nou als die termijnen niet worden nageleefd?

[1:44:37] Dus er staat, de verzekeraar moet binnen zes weken antwoord geven,

[1:44:40] of moet hij tot een besluit komen, of je moet binnen twee jaar of drie jaar

[1:44:42] een zaak zien af te handelen en een definitief besluit nemen over...

[1:44:48] Ze zijn gewoon aansprakelijk. Het is niet van een beetje meer of minder.

[1:44:51] Ze zijn aansprakelijk voor de schade.

[1:44:53] Er is altijd discussie over causaliteit, altijd discussie over medische eindtoestand.

[1:44:57] want het is echt een crime voor heel veel slachtoffers.

[1:45:01] Excuus, voorzitter, maar die GBL...

[1:45:04] Het voorstel van de minister is toch meer zelfregulering...

[1:45:06] en incidenteel toezicht van de AFM.

[1:45:09] Mijn voorstel is, en ik hoop echt dat de staatssecretaris dat heel serieus wil nemen...

[1:45:14] kan er nou een sanctie worden gesteld op het niet-naleven van die termijnen?

[1:45:18] Dat is een hele logische gedachte. Dat sanctioneert namelijk die verzekeraar...

[1:45:22] en het helpt het slachtoffer. Dat is precies wat we willen.

[1:45:24] en niet van de incidenteel toezicht van de AVM af laten hangen?

[1:45:29] Dat is helder. Het is geen zelfregulering, want het komt in een besluit terecht.

[1:45:33] Dus het is gewoon dwingende regelgeving.

[1:45:35] Op dit punt zal het geen zelfregulering meer zijn.

[1:45:38] Ik zie dit wel als een onderdeel van een kentering...

[1:45:41] die moet gaan komen in deze branche.

[1:45:45] Overigens niet alleen wat het verzekeraars betreft.

[1:45:47] Ik kom straks terug op de belangenbartigers.

[1:45:51] En ik denk dat het signaal heel elder is.

[1:45:55] Verzekeraars moeten zich fatsoenlijker gaan gedragen.

[1:45:59] Ik denk zelf dat de meeste verzekeraars dat al doen.

[1:46:02] Maar er zullen situaties zijn waar dat niet helemaal is.

[1:46:07] En niet helemaal nog aan de orde is.

[1:46:09] Daar speelt de AFM een rol, maar niet de enige rol.

[1:46:12] Ik denk dat we als onderdeel van de pleits reactie ook op andere manieren...

[1:46:19] bij de verzekeraars, dat zij zich daar ook hun verantwoordelijkheid aanvaarden in feite en dat

[1:46:24] kan onder meer zijn door vormen van boetes of schadeverhogende maatregelen. Dat zullen we

[1:46:30] allemaal onderzoeken, want ik vind het een begrijpelijke gedachte. Dank u wel en mag ik

[1:46:36] u verzoeken als de leden interruptie plaatsen de microfoon even uit te zetten, anders horen we u

[1:46:41] Ja, en als u hem nu weer aan wilt zetten om verder te gaan, aan u het woord.

[1:46:47] Excuus, voorzitter. Het is nog even wennen.

[1:46:52] De heer Van Nispen, u bracht ook het tuchtrecht op, voorzitter.

[1:46:57] Ja, de verankering van het tuchtrecht voor verzekeraars is vorig jaar geschrapt op advies van de Raad van State.

[1:47:06] Ik denk dat het verankeren van tuchtrecht in beginsel kan bijdragen aan het vertrouwen

[1:47:13] dat we mogen hebben in de verzekeraars, ook aan de ontwikkeling van normen voor passend

[1:47:22] gedrag door verzekeraars, zeker op de middellange termijn.

[1:47:27] De Raad van State heeft echt geadviseerd dat wettelijke verankering van tuchtrecht niet

[1:47:35] proportioneel is.

[1:47:39] Ik houd het erop, wat mij betreft proberen we, dit is maar één van de maatregelen uiteraard,

[1:47:46] proberen we het totale palet, waar ik dus op terug ga komen in de blijdsreactie, in zijn

[1:47:52] totaliteit te bezien.

[1:47:54] Kijken wat dat oplevert.

[1:47:55] Maar ik wil u wel toezeggen dat ik op termijn wil heroverwegen of dat Durchtrecht niet toch

[1:48:01] wettelijke verankering verliest.

[1:48:08] Dank u wel voor de beantwoording.

[1:48:14] Ik ben inmiddels wel erg nieuwsgierig geworden wanneer wij de beleidsreactie hierop kunnen

[1:48:19] verwachten.

[1:48:21] De staatssecretaris.

[1:48:24] Voor het einde van dit jaar, voorzitter.

[1:48:30] Voldoende? Oké. Gaat u dan vooral verder.

[1:48:37] Dan kom ik op de belangen behartigers in de letselschadewereld.

[1:48:46] Uiteraard komen ook die terug in de toegezegde beleidsreactie.

[1:48:49] Dat maakt allemaal onderdeel uit van dezelfde problematiek.

[1:48:54] Dan ga ik ook in op de motie van het lid Vondeling omtredt beroepsregulering.

[1:49:03] Het WOC adviseert dat niet te doen, omdat het WOC allerlei andere maatregelen signaleert.

[1:49:12] Ik heb ook kennisgenomen van de zeer recente ontwikkeling in de rechtspraak, gisteren nog.

[1:49:19] Dus ik vind dat we daar principeel over na moeten denken of regulering opportun is, maar

[1:49:27] in het licht van een grondige overweging van het palet aan maatregelen dat we nemen om

[1:49:33] ook de belangenbehartigers, misschien wel eigenlijk vooral de rotte appels onder de belangenbehartigers,

[1:49:43] in de goede richting te duwen of zelfs hard aan te pakken.

[1:49:47] Ik wil u vragen om te bewaren voor mijn beleidsreactie later.

[1:50:02] Ik hoop dat de staatssecretaris daarin wel meeneemt dat de wens van deze Kamerleden heel erg is

[1:50:11] dat we iets doen tegen die belangenbehartigers, dat we het liefst zien dat ze zich aansluiten

[1:50:15] bij de nivre.

[1:50:16] Dat we het liefst zien dat ze op een gegeven moment ook die tugrechten kennen.

[1:50:22] Dus neem dat mee.

[1:50:24] En ik moet me zo verontschuldigen, daarom nam ik even het woord.

[1:50:26] Maar ik kom hier terug, dus tot zo.

[1:50:28] Tot zo, de staatssecretaris.

[1:50:35] Er zijn nog een aantal andere punten die ik ook zie op het WOC-rapport.

[1:50:39] Voorzitter, lid Ellian noemde artikel 96 van boek VI als kapstok voor normering door middel van de ANVB.

[1:50:46] Ook dat neem ik mee in de beleidsreactie in het licht van hetgeen in het WOC-rapport is opgemerkt.

[1:50:54] Evenals het punt dat mevrouw Weijennas is opgebracht over het ervaringsgegeven dat schade in causaal

[1:51:03] verband soms moeilijk objectiveerbaar vast te stellen is.

[1:51:12] Dan kom ik, als u het goed vindt, nader te spreken over de rechtspositie van slachtoffers,

[1:51:19] slachtofferrechten.

[1:51:22] Mevrouw Palmen en de heer Krul hebben aandacht gevraagd voor de problematiek van de openbaarheid

[1:51:30] van de zitting, met name als het gaat om zedenmisdrijven en er sprake is van een minderjarige slachtoffer.

[1:51:39] Het is voor mij helder dat dit een hele pijnlijke situatie kan zijn, die ook echt tekort doet

[1:51:45] aan de minderjarige slachtoffers en zelfs ten koste gaat van het doel dat we recht doen

[1:51:54] aan de situatie, omdat het slachtoffer door de omstandigheden wordt belet in het doen van

[1:52:01] het verhaal en daarmee dus de dader niet adequaat kan worden veroordeeld.

[1:52:07] Dus ik begrijp de wens in verschillende opzichten.

[1:52:13] De kaders zijn hier natuurlijk lastig, want we hebben hier te maken met een grondrecht.

[1:52:16] Althans, het is niet een grondrecht.

[1:52:22] De openbaarheid is in de grondwet geregeld.

[1:52:28] Artikel 121, openbaarheid van rechtspraak.

[1:52:31] Dat is ergens ook een grondrecht voor de dader, maar ook voor het slachtoffer.

[1:52:35] Dat heeft natuurlijk te maken met het vertrouwen dat de samenleving kan hebben.

[1:52:39] Het beschermen van het vertrouwen van de samenleving in de rechtsspraak.

[1:52:43] Dus dat dient een doel, maar ik denk desalniettemin dat ook met inachtneming van dat beginsel

[1:52:49] het mogelijk moet zijn om toch tegemoet te komen aan de problemen die u schetst.

[1:52:54] En ik wil daarover in gesprek met de rechtsspraak, om te kijken wat er in de praktische uitvoering

[1:53:06] mogelijk is, maar ik overweeg ook onderzoek te laten doen naar de grenzen die door de

[1:53:14] grondwet worden gesteld, en overigens ook in de rechtsspraak van het Europees Hof voor

[1:53:18] de Rechten van de Mens, hoeveel marge en ruimte daarin zit voor toch een meer ruimhartiger

[1:53:25] toewijzing van het verzoek om het achter gesloten deuren te behandelen.

[1:53:29] Ik noteer dat de leden Krul en Palme beiden niet toren aan het uitgangspunt van de openbaarheid,

[1:53:34] maar eigenlijk naartoe willen dat veel vaker het verzoek van slachtoffers wordt toegewezen.

[1:53:40] Daar waar slachtoffers dat wensen, dat vond ik een belangrijke observatie die werd gemaakt,

[1:53:45] juist in het licht van de uitgangspunten die ik in mijn Algemene Index schetste,

[1:53:50] dat de regie en de autonomie van het slachtoffer moet vooropstaan.

[1:53:54] Dus daar waar een slachtoffer juist wel wil dat iedereen naar toe wordt,

[1:53:57] moet daar ook aandacht voor bestaan, tenzij het slachtoffer tegen zichzelf beschermd moet worden.

[1:54:03] Dus ik sta erg sympathiek tegen de wens en zal op kort termijn proberen daar een stap

[1:54:12] in te gaan zetten.

[1:54:16] Een vraag van de heer Erijn.

[1:54:19] Ja, dit zat niet in mijn...

[1:54:21] Voorzitter, ik interrompeerde de heer Krul natuurlijk, ik vroeg hem om het even toe te

[1:54:25] spitsen.

[1:54:28] Helder, de staatssecretaris zegt ik sta sympathiek tegenover, maar ik wil niet tonen aan dat

[1:54:32] uitgangspunt.

[1:54:33] Ik hecht er wel aan, dat doe ik bij elk commissiedebat, rechtsspraak.

[1:54:36] En nu we het er toch over hebben, wil ik wel ook die dimensie benoemen

[1:54:42] dat die openbaarheid wel onder druk staat op dit moment.

[1:54:47] En ik denk dat dat een pijnlijke constatering is, omdat veel journalisten

[1:54:51] nu met diverse hoofden en rechtbanken toch vaak gedoe hebben over wat mogen we filmen,

[1:54:56] wat mogen we opnemen. Dan gaat het met name om zaken georganiseerde criminaliteit.

[1:54:59] Heb ik niet over de zaken waar mevrouw Palmen en collega Krul het over hebben.

[1:55:03] Maar ik wil wel de staatssecretaris erop wijzen dat...

[1:55:08] Aan de ene kant kun je tegemoetkomen aan de wens van slachtoffers, zeker als het gaat om Donnie M.

[1:55:16] Als je dat volgt, kun je je afvragen hoe ik dat in de openbaarheid...

[1:55:19] Aan de andere kant, het laat de samenleving zien waartoe een dergelijke dader in staat is.

[1:55:24] En als hij de hoogste straf krijgt...

[1:55:26] Dit is ingewikkeld, maar ik hecht eraan om te benadrukken...

[1:55:29] waar het gaat om georganiseerde criminaliteit, vind ik die openbaarheid wel echt heel belangrijk.

[1:55:34] En ook dat de rechter en de officieren ook gewoon in beeld zijn, dat zij ook ten overstaan van de

[1:55:39] samenleving ook bereid zijn in beeld uit te leggen dit is waarom wij bij meneer X of Y levenslang

[1:55:46] geboden vinden. Dus ik wil wel deze dimensie nogmaals aan de staatssecretaris nemen.

[1:55:51] De staatssecretaris.

[1:55:52] Voorzitter, ik stel mij voor dat ik een deskundige op het gebied van 121 grondwet

[1:56:00] een schets te maken van de marges die er zijn in beide kanten, dus in het licht van zowel

[1:56:05] de problematiek van minderjarige slachtoffers bij zedenzaken als ook de zeer ernstige geweldsmisdrijven

[1:56:14] en zeer ernstige criminaliteit, maar zonder de boodschap dat het minder openbaar moet

[1:56:19] worden, dat gezocht moet worden naar een manier waarop het uitgangspunt van de openbaarheid

[1:56:24] wordt gediend, gehuldigd, maar op een manier die toch tegemoet komt aan de

[1:56:30] legitieme belangen van de slachtoffers en misschien ook wel de veiligheidsbelangen,

[1:56:34] de veiligheidsbelangen van de andere actoren in de rechtspraak.

[1:56:38] Daar komt mij voor dat er ruimte is voor verbetering.

[1:56:42] Een onderdeel daarvan zal ook kunnen zijn, naast het onderzoek wat ik in gedachten heb,

[1:56:47] misschien ook een gesprek met pers en media, want die kunnen ook een heel belangrijke rol

[1:56:52] vervullen naar beide kanten. Enerzijds door de samenleving op de hoogte te brengen van wat er

[1:56:58] gebeurt, maar anderzijds ook dat te doen op een manier die zo min mogelijk belastend is voor de

[1:57:02] belangrijkste actoren in het proces. Dank u wel. Geen verdere vragen, de heer Krul.

[1:57:09] Voorzitter, excuses. Het is een beetje een Renjerotdag. We hebben wel degelijk de rest

[1:57:14] van de inbreng en de beantwoording van de straatssecretaris meegeluisterd en we zijn

[1:57:18] blij dat hij heeft aangegeven dat hij bereid is in gesprek te gaan met de rechtsbank en

[1:57:23] Ik wil hem vragen of hij daarin mee kan nemen.

[1:57:26] Kijk, de signalen die wij ontvangen, dat is natuurlijk anekdotisch.

[1:57:29] En dat zijn er enkelen.

[1:57:31] Maar er zijn überhaupt geen cijfers over wanneer wel of niet...

[1:57:35] zo'n besluit tot beslotenheid wordt gehonoreerd of wordt afgewezen.

[1:57:40] Ik ben benieuwd of hij dat ook mee kan nemen.

[1:57:42] Of hij daar een beeld van kan krijgen zelf, dat hoef ik verder niet te weten.

[1:57:46] Maar het is wel wezenlijk.

[1:57:48] En dan gaat het met name over de gronden...

[1:57:50] die dan in artikel 269 staan van het wetboek van strafverordening, of u dat wil meenemen.

[1:57:57] De staatssecretaris.

[1:57:58] Helder. Zeker. Laten we ook proberen de feiten hier op scherp te krijgen. Dat

[1:58:03] zal bijdragen aan een oplossingsroute. In het verlangde hiervan, de heer Elian,

[1:58:15] voorzitter, bracht nog de problematiek van het afschrift van een vonnis op. Daar hebben we de

[1:58:22] afgelopen weken lang opgebroed op de brief die gisteren is verstuurd.

[1:58:28] Excuses dat dat pas gisteren is verstuurd, want wij hebben erg gezocht naar

[1:58:35] mogelijkheden om zoveel mogelijk tegemoet te komen aan het doel van de motie die

[1:58:39] wat ons betreft, waar we erg sympathiek tegenover staan.

[1:58:45] In de brief hebben we geschetst

[1:58:49] wat wij nu mogelijk achten.

[1:58:53] Maar ik haal er nu één element toe uit,

[1:58:56] namelijk dat ik er ook met rechtsspraak over door ga praten.

[1:58:59] Juist om te zien of er toch meer mogelijk is in de periode

[1:59:06] tot aan invoering van het nieuwe wetboek van strafvordering,

[1:59:11] waarin hierin beter wordt voorzien.

[1:59:13] Dus het heeft onze aandacht en ik sta sympathiek tegen over de basisgedachten.

[1:59:17] De heer Elian bracht ook een ander probleem op, namelijk de constatering dat het moeilijk

[1:59:27] is om een advocaat te vinden voor een slachtoffer die slachtoffer is geworden van een zeer zwaar

[1:59:37] geweldsdelict of een onderdeel van zware criminaliteit.

[1:59:45] Ik hoor dat het probleem er is en dat vergt aandacht, want het recht op bijstand door een

[1:59:51] advocaat moet ook voor slachtoffers onverkort gelden.

[1:59:55] Als wij de rechtsstaat willen dienen, dan moeten wij ervoor zorgen dat daarin wordt

[2:00:00] voorzien.

[2:00:00] Nu is het niet zo heel makkelijk, denk ik, om het praktisch te doen.

[2:00:05] Ik denk dat dit primair bovendien een verantwoordelijkheid of een taak is voor de orde van advocaten,

[2:00:09] die hierin een eigen verantwoordelijkheid draagt.

[2:00:12] Dus ik ga op dit punt in gesprek met de Orde van Advocaten.

[2:00:15] Dat raakt dus ook aan het beleid en de maatregelen die de Orde treft

[2:00:20] als het gaat om weerbaarheid van advocaten.

[2:00:22] Want daar raakt het natuurlijk aan, de onveiligheid voor advocaten

[2:00:25] in deze bijzondere context.

[2:00:31] Dus ik kom erop terug als we daar meer over kunnen zeggen.

[2:00:35] Ondertussen constateer ik dat Slachtoffer op Nederland ook een mate van juridische ondersteuning

[2:00:42] biedt en blijft bieden, zij dat dat misschien van een andere orde is dan de bijstand van

[2:00:47] een ervaren advocaat.

[2:00:54] Dan kom ik op de vraag, de problematiek van inzaak in het dossier.

[2:01:04] Deze probleem is opgebracht door de heer Elian en mevrouw Muitluur en dan gaat het dus over,

[2:01:11] in de diverse fasen van het traject tot uiteindelijk ook de cold cases.

[2:01:19] De behoefte die slachtoffers kunnen voelen en ook nabestaanden van slachtoffers

[2:01:23] om inzage te krijgen in de processtukken, die is goed invoelbaar.

[2:01:28] Artikel 51b van het wetboek van strafvordering

[2:01:31] biedt de mogelijkheid om een verzoek in te dienen bij de officier van justitie

[2:01:35] en de officier maakt hierin een eigen belangenafwegeling.

[2:01:42] De onduidelijkheid dat er een belangenafweging is, die wordt weggenomen met het nieuwe wetboek van strafvordering.

[2:01:50] Daar zal duidelijker in worden verankerd dat het een belangenafweging is en daarmee ook wat het kader is voor die belangenafweging.

[2:01:59] Dat helpt natuurlijk niet bij cold cases, want anders zit artikel 51b niet aan de orde.

[2:02:07] Dan moeten de slachtoffers of nabestaanden terugvallen op artikel 4 van de OM-aanwijzing

[2:02:15] van de wet Justitiele en strafvoordelijke gegevens, verzoek om inzage te krijgen in de stukken.

[2:02:24] Een basisprincipe is dat in beginsel tegemoet wordt gekomen aan het verzoek, daar waar het

[2:02:31] gaat, waar de slachtoffers of nabestaanden inzaag willen krijgen, ter verwerking van trauma

[2:02:38] of persoonlijke rouw.

[2:02:42] Alleen als zwaarwegende privacybelangen van derden of andere belangen daaraan in de weg

[2:02:47] staan, wordt niet op deze grond tegemoetgekomen aan het verzoek.

[2:02:56] De belangafweging kan anders uitvallen als de wens om inzagen ook gebaseerd is op de

[2:03:05] wens om een nadere externe onderzoek te laten doen.

[2:03:10] Dat nadere externe onderzoek in opdracht van de nabestaanden of slachtoffers, daar kunnen

[2:03:16] met risico's aan verbonden zijn. Dat zijn risico's en belangen die de officier heeft

[2:03:21] mee te wegen. Dan kan dat leiden tot een negatief oordeel. Het oordeel ligt bij de officier

[2:03:32] van justitie. Ik denk dat het daar ook moet blijven. Dat het vooral aandacht verdient

[2:03:42] in de uitvoering, zodat officieren die die belangenafweging maken, die afweging helder

[2:03:48] en op de goede gronden maken.

[2:03:52] Dan kom ik op artikel 12, strafvordering, de klagprocedure.

[2:04:00] De vraag van de heer Eerdmans of de procedure niet sneller kan en of er ook niet een beroepsmogelijkheid

[2:04:07] moet zijn.

[2:04:08] Het nieuwe wetboek van strafvordering, waar we elkaar nog vaak over gaan spreken in de

[2:04:14] langdurig. Dat nieuwe wetboek van strafvordering zal verbeteringen doorvoeren met betrekking

[2:04:19] tot het versnellen van de beklagprocedure. Er komt een termijn gelden voor behandeling

[2:04:26] van het verzoek. Drie maanden zeg ik uit mijn hoofd. Dat is in ieder geval een heldere harde

[2:04:34] termijn en dat biedt waarschijnlijk naar mijn inschatting en verwachting dus in de toekomst

[2:04:40] meer soelaars. Of er in aanvulling daarop ook een mogelijkheid van beroep moet komen tegen de

[2:04:50] beslissing is nog voor mij de vraag. Dan maakt de procedure wel langduriger. Het beklag is natuurlijk

[2:04:57] in beginsel zelf al een beroep tegen een beslissing van de officiële justitie die in eerste instantie

[2:05:02] al een vervolgingsbeslissing heeft genomen. Dus daarmee is er in feite al sprake in de vorm van

[2:05:10] het beklag is er al sprake van een rechtsmiddel en dan een extra

[2:05:14] beroepsmogelijkheid betekent wel dat de procedures gaan stapelen.

[2:05:20] Een extra reden waarom ik daarover aarzel is wel ook dat en dan

[2:05:25] reageer ik ook een klein beetje op uw verwijzing naar de situatie in

[2:05:28] Duitsland en de gedachte dat slachtoffers een grote rol moeten

[2:05:33] spelen bij de beslissing over vervolgen en misschien ook bij de

[2:05:37] vervolging zelf als nebenaanklager.

[2:05:42] Het Duitse woord is me nu ontgaan.

[2:05:45] Dat raakt natuurlijk wel een heel principieel uitgangspunt van ons strafrecht, namelijk dat

[2:05:49] het vervolgingsmonopolie, dat er sprake is van een vervolgingsmonopolie voor het Openbaar

[2:05:54] Ministerie.

[2:05:56] Dat uitgangspunt zullen wij ook meenemen en wat dat betekent voor artikel 12 in onze

[2:06:10] Een interruptie van de heer Eerdmans.

[2:06:11] Voorzitter, dank.

[2:06:13] Dank voor die termijn.

[2:06:14] Ik denk dat dat dus aansluit bij bestuursrechten.

[2:06:16] Dat is 13 weken.

[2:06:16] Dus dan zal dat gelijk getrokken worden.

[2:06:18] Daar ben ik echt blij mee.

[2:06:19] Voor slachtoffers.

[2:06:21] Beroep tegen afwijzing.

[2:06:22] Ik ben het daar ook mee eens met de consequentie.

[2:06:23] Maar dat zien we dan even in de uitwerking.

[2:06:25] Zo'n action direct.

[2:06:27] Bent u daar positief over, staatssecretaris?

[2:06:31] Het is absoluut wel een aardverschuiving.

[2:06:35] Het haalt het monopolie af van het OM, dat klopt.

[2:06:39] Maar ik denk, ik heb een paar voorbeelden gegeven, dat het voor slachtoffers in bepaalde gevallen echt heel belangrijk is om zelf vervolgenshandelingen te kunnen plegen.

[2:06:47] Dus daar staat de staatssecretaris niet afwijzend tegenover als ik het zo aanhoor.

[2:06:50] Moet het alleen natuurlijk wel uitwerken.

[2:06:53] De staatssecretaris.

[2:06:54] Ik zou nog zover niet willen gaan.

[2:06:56] We nemen het zeker mee in de meerjarenagenda.

[2:06:58] Dat is voor mij het kader om de uitgangspunten te heroverwegen in het licht van het slachtofferplein.

[2:07:07] Ik heb nu te weinig kennis van die actie ondirect om daar iets in over te kunnen zetten.

[2:07:12] Maar ik zeg wel toe dat we daarop terugkomen in die meerjarenagenda.

[2:07:17] Dank u wel. Gaat u nou verder.

[2:07:20] De heer Smitskam bracht een belangrijk punt op als het gaat om de confrontatie van een slachtoffer met de dader.

[2:07:27] En de aparte wachtruimte, juist waar het gaat om de rechtbank,

[2:07:31] pleizen van justitie zoals we dat vroeger noemden.

[2:07:39] Het is ons bekend dat alle rechtbanken en rechtshoven al een aparte wachtruimte hebben.

[2:07:46] Er zijn aparte ruimtes voor het horen van kinderen, maar dat is een andere problematiek.

[2:07:50] Maar even zeer relevant.

[2:07:52] Maar er zijn ook aparte ruimtes alleen voor slachtoffers.

[2:07:58] De crux is dat de slachtoffer tevoren kan verzoeken om deze aparte ruimte.

[2:08:04] Dat zie ik ook terug in de flyer die u meebracht.

[2:08:08] Daar staat in de tekst toegelicht dat het slachtoffer kan verzoeken om een aparte wachtruimte.

[2:08:16] Dus daarin is voorzien.

[2:08:19] Bijstand van een advocaat of van Slachtofferhulp Nederland zal er ook toe leiden dat het slachtoffer

[2:08:25] daarop attent wordt gemaakt, zodat daarin kan worden voorzien.

[2:08:30] De faciliteiten zijn er en wij hebben geen indicatie dat dat in de praktijk niet goed werkt.

[2:08:43] De heer Smitskam.

[2:08:46] Ja, allereerst dank aan de staatssecretaris voor zijn beantwoording.

[2:08:51] Het gaat ons er juist om dat het slachtoffer überhaupt niet moet worden opgezadeld met

[2:08:58] het feit dat hij specifiek moet vragen op een aparte ruimte. Wij zouden graag zien dat

[2:09:05] die ruimte er sowieso is en dat dader en slachtoffer bij voorbaat al worden gescheiden zonder dat

[2:09:13] ze erover hoeven na te denken. En als u aangeeft van ja, die ruimtes die zijn er, dan lijkt

[2:09:20] het mij niet zo moeilijk om dat gewoon in gang te zetten.

[2:09:26] We zullen met de rechtspraak in gesprek gaan in hoeverre niet structurele gebruik kan worden

[2:09:33] gemaakt van die wachtruimte.

[2:09:34] Mijn belangrijkste constatering vind ik dat de faciliteiten er zijn, dus dan zit het meer

[2:09:39] in de uitvoering en de communicatie aan het slachtoffer over wat er mogelijk is en eventuele

[2:09:47] standaardisering daarvan.

[2:09:57] We gaan erover in gesprek. Ik vroeg er nog toe dat ook daar het uitgangspunt van autonomie

[2:10:02] en regie een belangrijke rol speelt. Maar ik kan me goed voorstellen dat in goed Nederlands

[2:10:10] de default option, de basis, het uitgangspunt misschien anders is dan nu gangbaar.

[2:10:20] De heer Eerdmans bracht nog op de reflectie, een niet onbelangrijk punt, en ook mede de

[2:10:32] oorzaak van de ruime vertraging in de beantwoording in de verzending van de brief van gisteren.

[2:10:38] Nu is het verrassende dat wij nu tot een nieuw inzicht zijn gekomen, doordat dit Eerdmans

[2:10:47] duidelijk maakt dat het er helemaal om gaat dat de slachtoffers in gesprek kunnen gaan met de rechter

[2:10:53] die het vonnis geweest heeft. Dat is niet een onderdeel geweest van onze verkenningen, dus op

[2:11:00] die basis gaan we er nog een keer naar kijken. Een reactie? Het was een hele lange inleiding waar ik

[2:11:12] doorheen moest worstelen, maar met prima opmerkingen. Het gaat dus inderdaad precies daarom en niet om

[2:11:16] om alles wat met zwaardere straffen te maken heeft.

[2:11:18] Dus dit tekent dat er nog een...

[2:11:22] Nou, ik maak...

[2:11:26] Ik maak...

[2:11:27] Ik breng tot uitdrukking

[2:11:27] dat dit element

[2:11:30] niet erin terug is gekomen.

[2:11:32] Kijk, ik kan wel een beetje al voorzien

[2:11:34] wat het antwoord zou zijn, zou kunnen zijn.

[2:11:36] Het is natuurlijk een extra belasting van de rechtspraak

[2:11:38] als rechters zich beschikbaar moeten maken.

[2:11:41] Ik voorzie ook wel praktische

[2:11:43] problemen in de zin van

[2:11:44] dat zal ook emoties geven. Het kan heel positief

[2:11:46] uitpakken, misschien ook als onderdeel van herstelrechten eigenlijk. Maar het vergt

[2:11:52] faciliteiten, het vergt tijd, het vergt ook bijstand, denk ik toch ook. Dus het heeft

[2:11:58] wel wat voeten in aarde. Ik weet ook niet in hoeverre dit al gebeurt, of dat al voorkomt.

[2:12:05] Maar we zullen het primair bespreken met de rechtspraak. De gedachte is sympathiek.

[2:12:15] Ik kom bij de netelijke kwestie van strafbaarstelling van psychisch geweld. Het onderwerp is opgebracht

[2:12:23] door de leden Allian van Nispen en Mütleur. Het is een thema dat nu heel breed aandacht

[2:12:28] krijgt. Want het is evident dat psychisch geweld ook kan leiden tot zeer ernstige schade

[2:12:35] en dat een goede strafrechtelijke aanpak daarvan belangrijk is.

[2:12:41] Er zijn wel al strafrechtelijke aanknopingspunten.

[2:12:45] Dwang, mishandeling, bedreiging en belaging.

[2:12:49] Maar dat betekent nog niet dat onder die noemers de vervolging ook daadwerkelijk plaatsvindt.

[2:12:55] Dit is een onderwerp wat nauw verwant is met de problematiek van stalking en femicide.

[2:13:04] Dit onderwerp is daarmee onderdeel van de portefeuille van de staatssecretaris

[2:13:10] van Justitie en Veiligheid, mijn collega Koen Radie, en ook onderdeel van het debat vanmiddag.

[2:13:17] Zij gaat nader met u spreken over haar zienswijze op de aanpak van psychisch geweld.

[2:13:26] En daar zou ik het bij willen laten.

[2:13:29] Ik kan nog noteren dat de tegemoetkoming die ik in de inleiding al wel meldde, vanuit mijn perspectief,

[2:13:36] maar als het gaat om de strafwaarstelling, is dat een onderwerp dat overigens niet alleen in haar portefeuille zit,

[2:13:42] maar ook die van de minister van Justitie.

[2:13:45] Dus wat ik u kan toezeggen, want ik weet dat dat gaat gebeuren,

[2:13:48] is dat de staatssecretaris samen met de minister hierop zal terugkomen en uitvoerige aandacht

[2:13:54] zal besteden.

[2:13:55] Dus ik zou u willen vragen haar reactie op dit punt af te wachten.

[2:14:07] Een vraag van de heer Van Nispen.

[2:14:08] Dank, voorzitter.

[2:14:09] Dat ga ik zeker doen.

[2:14:10] Ben ik toebereid.

[2:14:11] Ik wil alleen nog één ding erover opmerken en dat is dat het zeker een rol kan spelen,

[2:14:15] dat is ook waar we het vanmiddag over gaan hebben, in de context van alles wat leidt

[2:14:19] tot stalking, femicide, al die rode vlaggen die we kennen.

[2:14:22] Dat is het debat vanmiddag.

[2:14:23] Daar zou de strafbaarstelling van psychisch geweld vroegtijdig ingrijpen mogelijk maken.

[2:14:27] Het speelt ook een rol bij bijvoorbeeld het keihard sociaal doodverklaren, het uitsluiten

[2:14:32] bij sectes.

[2:14:33] Dus ook in die context kan het een rol spelen.

[2:14:35] Het kan ook een rol spelen in criminele families, dan zijn we weer bij de portefeuille van de

[2:14:39] minister, dat bijvoorbeeld kinderen in familienetwerken daar onmogelijk uit kunnen komen.

[2:14:44] En daar heb ik zelfs begrepen dat het ook een rol kan spelen bij bijvoorbeeld mensenhandel.

[2:14:47] Dus het is niet exclusief voorbehouden aan het vreselijke probleem van de femicide, maar

[2:14:52] een veel breder vraagstuk waar echt allerlei deskundigen steeds meer

[2:14:55] informatie leveren hoe zinvol en hoe waardevol het kan zijn om tot die

[2:14:59] strafbaarstelling over te gaan. Met alle haken en ogen, begrijp ik helemaal,

[2:15:03] maar ik denk wel dat er meer dossiers zijn en dat is mijn oproep aan de

[2:15:05] staatssecretaris om er ook op die manier naar te kijken, zich daarvoor in te zetten.

[2:15:09] De staatssecretaris. Zeker, samen met de minister van Justitie, die gaat over

[2:15:13] strafbaarstelling. Het verdient een brede kader, een brede blik en een brede aanpak ook.

[2:15:19] Overigens ook, en dat is een brug ter beantwoording, voorzitter, van uw vraag over de jovagetuigen.

[2:15:27] Daar heeft dit van Nispen in de afgelopen jaren regelmatig de aandacht voor gevraagd.

[2:15:34] Iedereen die de rapportages daarover heeft gezien zal direct begrijpen waarom.

[2:15:41] Dat is natuurlijk een lastige problematiek, omdat de vrijheid van religie daar een grote

[2:15:46] rol in speelt.

[2:15:48] en het ook wel begrenzingen stelt aan wat je kunt doen.

[2:15:52] Maar die zijn wat mij betreft niet absoluut.

[2:15:56] Wat ik daar zou willen melden zit eigenlijk niet in de sfeer van de strafwaarstelling,

[2:16:00] maar meer in de hulpverlening.

[2:16:02] Waar denk ik de crux is dat deze slachtoffers, jonge slachtoffers,

[2:16:07] ook de weg naar hulp weten te vinden.

[2:16:10] En daar is een belangrijke ontwikkeling.

[2:16:14] De contacten met het hulppunt 4, dat in feite in de praktijk nu een heel belangrijke rol

[2:16:23] speelt om juist slachtoffers van sociale uitsluiting, sectarische toestanden in zekere zin, hulp

[2:16:36] te bieden, goed door te verwijzen en te coördineren de ondersteuning van die mensen meer vanuit

[2:16:41] een slachtofferperspectief.

[2:16:44] Wij hebben veel vertrouwen in hoe Vier opereert en we ondersteunen de activiteiten van Vier

[2:16:50] op allerlei manieren.

[2:16:51] En we hopen dat in de komende tijd zal blijken dat dat voorziet in de behoeften, in ieder

[2:16:55] geval vanuit slachtofferperspectief.

[2:17:03] Een verduidelijkende vraag.

[2:17:05] Was dit het over sectes?

[2:17:06] Want dan heb ik daar wel een vraag over.

[2:17:08] Ja.

[2:17:08] O jee, dat is jammer.

[2:17:10] Dan een vraag.

[2:17:10] Ja, dan moet ik daar een vraag over stellen.

[2:17:12] Voorzitter, ik ben er niet helemaal gerust op.

[2:17:14] De staatssecretaris begint heel snel over de vrijheid van godsdienst, wat mogelijk ingrijpen

[2:17:17] moeilijk maakt.

[2:17:18] Dat bestrijd ik absoluut, bestrijd ik echt heel hard.

[2:17:21] Waar het gaat om misbruik van kinderen, het niet meewerken aan justitie, dat soort zaken,

[2:17:26] dit gaat over onze rechtsstaat, die zeker zo hard geldt voor in welke secte of gemeenschap,

[2:17:31] of het nou van de Jehova's getuigen is of niet, daar gewoon geldt.

[2:17:33] Het wetboek van strafrecht, het gaat om de bescherming van kinderen.

[2:17:36] Laten we daar wel eerst ook even heel erg duidelijk over zijn.

[2:17:38] Ik hoop dat de staatssecretaris dat kan bevestigen.

[2:17:40] En vervolgens hulpverlening, ja, heel erg belangrijk.

[2:17:42] Ik heb het niet eens gehad over de rampzalige besluit uit het verleden om sectensignaal

[2:17:46] weg te bezuinigen.

[2:17:47] had nooit moeten gebeuren. Maar daar heb ik het niet eens over gehad. Ik heb het nu over

[2:17:50] het beschermen van kinderen. Er worden nu nog steeds kinderen gedoopt die daar eigenlijk

[2:17:55] handelingsonbekwaam zijn, vervolgens in die gemeenschap van Jehova's getuigen zitten,

[2:17:58] daar dus nooit voor hebben kunnen kiezen. En vervolgens als ze ooit tot het besluit komen

[2:18:02] om daar uit te stappen, nadat ze al allerlei feestjes en zo niet mee hebben mogen doen,

[2:18:05] nou ja, dat soort voorbeelden zijn bekend. Maar als ze daar dan uitstappen, dan worden

[2:18:09] ze sociaal doodverklaard. En wat ik de staatssecretaris vraag is niet om dit vraagstuk vandaag op

[2:18:14] te lossen. Daar is het te veel omvattend voor, daar is het ook te nieuw voor. Zo vaak hebben

[2:18:17] we het daar nog niet over gehad. Maar ik vraag de staatssecretaris om daar met meerdere betrokkenen

[2:18:23] in het kabinet wellicht later op terug te komen, om te kijken wat we daar nou aan kunnen doen.

[2:18:26] Want ik vind het echt, het verdient echt een bredere kijk en een wat diepere blik, oplossing

[2:18:32] voor dit heftige probleem. De staatssecretaris. Ik ga er graag mee, voorzitter. Ik zeg toe

[2:18:39] dat we daar met een reactie specifiek op komen. We zien vanuit het strafrecht, we zien vanuit

[2:18:43] het hulpverleningsrecht. Want ik onderschrijf de zorgen die u uit.

[2:18:53] Wanneer zou u dat kunnen doen? Aan het eind van het eerste kwartaal van

[2:19:03] het komende jaar. Q1 2025. We gaan die toezegging noteren.

[2:19:11] Hartelijk dank. Hoe ver bent u inmiddels met de beantwoording?

[2:19:15] Ik ben een heel end, geloof ik.

[2:19:38] Kunt u nog licht schijnen op wat er nog gaat komen qua onderwerpjes voor de leden?

[2:19:44] Ik ga het nog kort hebben over de doorlooptijden.

[2:19:49] En ik ga het hebben over de goede herder.

[2:19:57] En de versnipping van het hulplandschap en het expertisecentrum.

[2:20:04] Oké.

[2:20:11] Dat leidt tot een interruptie.

[2:20:14] Collega Van Nispen en ik versterken elkaar vaak, ondanks dat je dat niet zou denken

[2:20:20] vanuit partijideologische overwegen, maar ik ben toch wel wat verbaasd over wat de staatssecretaris

[2:20:26] nu zegt.

[2:20:27] Ik fluisterde net naar collega Van Nispen, hoe lang ben je al bezig met uitsluiting binnen

[2:20:35] gemeenschappen?

[2:20:36] Dat is geloof ik inmiddels al zeven of acht jaar.

[2:20:39] Ik heb het ook al sinds ik Kamerlid ben weet ik dat collega Van Nispen hier aandacht voor vraagt.

[2:20:43] De essentie, voorzitter, is volgens mij vrij simpel.

[2:20:46] Als mensen binnen welke gemeenschap ook religieuze gemeenschap zeggen...

[2:20:50] Goh, ik bedenk mij. Ik wil iets anders doen.

[2:20:54] Dan kan daar nooit sprake zijn van dwang of welke vorm dan ook.

[2:20:57] Dat is wel degelijk iets wat in Nederland overigens ook in andere gemeenschappen aan de orde is.

[2:21:03] Afvalligheid binnen het islam is ook nog steeds iets wat, nou, erg moeizaam gaat.

[2:21:08] Ik heb ook verhalen tot me gekregen van mensen die het onmogelijk wordt gemaakt om uiteindelijk

[2:21:14] hun leven daarna verder te leiden.

[2:21:19] Ik ga er nog reageren, maar ik verwacht nu toch wel een beetje daadkracht in dit vraagstuk.

[2:21:25] Er zijn mensen die uit die gemeenschap willen stappen, wat hun goed recht is, maar hun leven

[2:21:31] niet kunnen voortzetten.

[2:21:32] Ik vind dat echt buitengewoon kwalijk.

[2:21:33] Het is je vrije keuze, het is je recht om te bepalen hoe je je leven wil inrichten.

[2:21:38] Dus ik verwacht wel een beetje pit hierop.

[2:21:40] De staatssecretaris.

[2:21:41] Een beetje pit.

[2:21:43] Zeker.

[2:21:44] Het ligt niet aan de ernst van de problematiek dat ik aarzel.

[2:21:47] Het komt meer omdat dit een belangrijke mate ook de portefeuille is van de minister waar

[2:21:51] het gaat om het beleid dat het openbaar ministerie hanteert.

[2:21:55] Het vergt ook een analyse van de vraag in hoeverre de beschikbare bepalingen in het strafrecht

[2:22:02] een oplossing kunnen bieden.

[2:22:04] Ik heb dat niet beraad, maar ik heb de leden toegezegd dat we hier met een reactie op komen.

[2:22:13] Het is al oktober, dus ik kan niet beloven dat het voor kerst komt, maar we zullen zeker

[2:22:19] terugvallen op de beschikbare kennis.

[2:22:27] De heer Van Nispen en mevrouw Marije Nas vroegen aandacht voor de problematiek van de strafrechtketen

[2:22:33] en de doorlooptijden.

[2:22:34] Ja, dat is duidelijk, dat dat impact heeft of negatieve effecten heeft op de positie van het slachtoffer ook.

[2:22:46] Daar is natuurlijk een groter probleem, de doorlooptijden.

[2:22:49] En daar hebben we juist hierover een hele middag gediscussieerd op 3 oktober.

[2:22:55] Dus alle maatregelen die we toen hebben besproken, die ertoe moeten leiden dat die doorlooptijden verbeteren...

[2:23:00] en die zouden ook als effect moeten hebben dat het voor slachtoffers minder problematisch is

[2:23:06] en dat dus die secundaire victimisatie risico zich minder snel zou voordoen.

[2:23:24] Ik vermeld nog wel specifiek de slachtoffers van seksueel misbruik

[2:23:30] en de informatie die zij krijgen en de ondersteuning die zij krijgen.

[2:23:38] Het ministerie van VWS werkt samen met het Nationaal Actieprogramma

[2:23:44] Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag en Seksueel Geweld eraan om een beter beeld te krijgen

[2:23:51] wat nodig is om juist ook die slachtoffers van seksueel misbruik te ondersteunen en daarmee

[2:23:57] de negatieve effecten van de wachttijden te ondervangen.

[2:24:07] Ik denk dat een deel van het antwoord, de doorlooptijden is niet iets wat we snel oplossen,

[2:24:15] maar dat de oplossing wel medebesloten ligt in betere hulpverlening door de instanties

[2:24:19] die hier betrokken zijn en betere coördinatie daartussen en daarbij speelt een belangrijke

[2:24:25] rol dat de politie de slachtoffers tijdig en goed doorverwijst naar de instanties die die

[2:24:30] hulp kunnen bieden.

[2:24:35] Dan kom ik op de goede herder.

[2:24:43] De vraag ziet in het algemeen op gerechtigheid voor de vrouwen die destijds slachtoffer zijn

[2:24:53] geworden in die zin dat ze het leven hebben gelaten, maar ook de vrouwen die destijds

[2:24:59] het overleefd hebben, maar nu geconfronteerd worden met het verleden.

[2:25:05] Daar is in algemene zin veel aan gebeurd.

[2:25:09] Er is veel gesproken met de slachtoffers, maar even de vrouwen die er zo onder geleden hebben lang geleden.

[2:25:18] Er is voorzien een financiële tegemoetkoming en de indruk bij het ministerie is dat de meesten van hen daarin berusten.

[2:25:25] U vraagt, de aanleiding voor uw vraag, dat is ook duidelijk gemaakt.

[2:25:29] Ik richt me tot u mevrouw Palmen, maar dat is ten onrichte, want het is de vraag, voorzitter, van mevrouw Mütleur geweest.

[2:25:36] Het gaat specifiek over de begraafplaats in Almelo.

[2:25:42] Het college van BMW heeft opdracht gegeven tot onderzoek om juist op dit punt zorgvuldig

[2:25:49] te handelen, maar ik deel met haar de wens dat op een goede manier de slachtoffers een

[2:25:58] naam krijgen en dat juist ook in de verhouding tot de vrouwen die het wel overleefd hebben

[2:26:04] goed voorzien wordt in ondersteuning.

[2:26:16] Mevrouw Palmen, voorzitter, vroeg naar het meldpunt of expertise-setum slachtoffers

[2:26:21] kindermisverbruik, wat de stand van zaken is.

[2:26:29] Ik begrijp dat er ronde tafelbijeenkomsten zijn georganiseerd met professionals, slachtoffers

[2:26:33] en experts, en dat die de basis vormen voor verdere uitwerking van de motie.

[2:26:41] Er is een zekere aarzeling om specifiek voor deze groep een nieuw expertisecentrum in te richten,

[2:26:49] omdat dat ook een vorm van versnippering van het hulpverleningslandschap is.

[2:26:53] Maar dat het zaken is dat die expertise goed wordt bewaard en ingezet, dat is duidelijk.

[2:27:03] Dus daarover gaat het gesprek wat tussen Justitie en Veiligheid enerzijds en VWS anderzijds

[2:27:10] wordt gevoerd.

[2:27:12] Het is ook onderdeel van de beleidsvoornemens die de staatssecretaris Coenraad zal gaan

[2:27:22] bestuderen en aankondigen.

[2:27:28] Ik geloof dat ik hiermee alle vragen heb beantwoord, maar ik vrees dat ik er misschien een of twee

[2:27:35] heb gemist.

[2:27:35] Dank u wel voor uw beantwoording.

[2:27:38] Ik zou graag even willen inventariseren of dat het geval is.

[2:27:41] Ik zie hier geen kijk.

[2:27:42] Mevrouw Palmen, eerst nog een onbeantwoorde vraag.

[2:27:48] Ik mis nog de beantwoording op de versnippering van het landschap.

[2:27:53] Oké, dat is dat.

[2:28:00] Ik vroeg mij inderdaad af in hoeverre u concrete maatregelen gaat treffen om de versnippering van het landschap tegen te gaan.

[2:28:09] of u daar al ideeën bij heeft.

[2:28:11] En in mijn eerste termijn deed ik ook de suggestie à la het voorstel van meneer Van Nispen in

[2:28:16] het sociale domein, het huis voor het recht en dan is er een huis voor het strafrecht

[2:28:21] of iets dergelijks.

[2:28:22] Welke ideeën heeft u daarbij en gaat u daar over nadenken?

[2:28:28] Ik kijk even of er nog andere onbeantwoorde vragen zijn.

[2:28:30] Ik had een vraag gesteld over de slachtoffer-officier van justitie die in Rotterdam bekend is en

[2:28:36] of dat op meer plekken in Nederland niet een goed idee zou zijn.

[2:28:43] Ik had drie voorstellen gedaan ten aanzien van letselschade.

[2:28:46] Op twee is de staatssecretaris ingegaan, maar niet op de eerste, namelijk dat het hele systeem

[2:28:50] niet slachtoffervriendelijk is ingericht, want dat heeft veel meer te maken met de bejegening

[2:28:54] vanuit de verzekeraarsrichting de slachtoffers.

[2:28:57] Of de staatssecretaris daar ook naar gaat kijken.

[2:29:00] Ik heb nog gevraagd of het mogelijk is om het coderen toe te passen als een standaard

[2:29:07] in grote zedenzaken.

[2:29:08] Dat gebeurt al wel eens. Dat kan conform artikel 51 van het wetboek van strafvoording.

[2:29:14] Maar dat gebeurt zo sporadisch dat het uitgangspunt anoniem tenzij...

[2:29:18] misschien een verstandige zou zijn.

[2:29:20] Of tenminste dat medewerker, of staatssecretariat.

[2:29:22] Elian niet, mevrouw Weijendas niet.

[2:29:23] Oké, dan zijn dit de onbeantwoorde vragen. Als u daar nog op in wil gaan.

[2:29:31] Ja, mevrouw Palmen vroeg over de versnippering in het hulpverleningslandschap.

[2:29:35] Dat zie ik als een aandachtspunt, want dat maakt het ook veel minder toegankelijk.

[2:29:39] En als we nou één ding leren uit de praktijk, maar ook bijvoorbeeld bij de jeugdbescherming,

[2:29:44] is dat het zo makkelijk mogelijk moet worden gemaakt om de weg te vinden.

[2:29:50] Dit betekent in feite dat de ketenpartners of de actoren, of welke naam je er ook voor

[2:29:55] gebruikt, dat onderdeel van de door hen gepercipieerde taak is coördinatie.

[2:30:04] dat elke hulpverlener over nadenkt, moet ik deze persoon helpen of kan ik deze doorverwijzen?

[2:30:13] Doorverwijzen op een manier die terecht doet aan de een-loket-gedachte,

[2:30:18] namelijk niet van het kastje naar de muur sturen, maar werkelijk nadenken over

[2:30:22] bij wie hoort deze persoon thuis?

[2:30:27] Ik heb daar de oplossing nog niet voor.

[2:30:29] Ik zie alleen maar dat het een probleem is waar ik veel de aandacht voor vraag.

[2:30:33] Daar zit natuurlijk uiteindelijk vooral in de uitvoering moet de oplossing worden gevonden.

[2:30:38] Er mogen geen belemmeringen zijn als het gaat om uitwisseling van informatie.

[2:30:42] Ik signaleer dat dat vaak wel het geval is, in ieder geval belemmeringen of gepercipieerde

[2:30:47] belemmeringen.

[2:30:48] Maar afgezien daarvan is het met name ook een mentaliteitsverandering waar de organisaties

[2:30:55] die daar invloed op hebben een rol in moeten nemen.

[2:31:01] Ik vertelde over het bezoek wat ik aan slachtofferhulp Nederland heb gebracht.

[2:31:06] De mensen met wie ik sprak brachten zelf dit ook als probleem naar voren.

[2:31:11] Daarmee heeft het in ieder geval hun aandacht.

[2:31:14] En het is mij wel duidelijk dat slachtofferhulp Nederland een nogal grote rol heeft in feite

[2:31:20] die coördinerende functie in allerbelangrijke mate vervuld.

[2:31:24] Dus ik denk dat we met hen moeten spreken om dat vergestalte te geven.

[2:31:29] Dat komt hopelijk tegemoet, stapje voor stapje, aan de behoefte aan de één-loket-gedachte

[2:31:34] die past in ieder geval bij het beleid dat dit nieuwe kabinet op allerlei punten wil implementeren.

[2:31:43] De heer Van Nispen vroeg naar de problematiek van de bejegening door de verzekeraars.

[2:31:47] Wat mij betreft is dat onderdeel van het gedrags, van de gedragsnormering.

[2:31:57] waar wellicht wat te winnen valt. Dat doet onmiddellijk ook denken aan de gedragscode,

[2:32:06] aan tuchtrechten en al dergelijke. Het doet ook denken aan mentaliteitsverandering, gesprek

[2:32:12] met de branche. Het is voor mij evident dat we van verzekeraars mogen verwachten dat ze

[2:32:19] in de bejegening zich houden aan basale normen en dat die normen voor slachtoffers misschien

[2:32:24] wat anders liggen dan voor de gewone verzekerden. Dus het was wat mij betreft onderdeel van

[2:32:32] de aangekondigde beleidsreactie op het WDC-rapport. Hoe krijgen we de verschillende spelers of

[2:32:39] actoren ertoe dat ze het belang van de slachtoffer meer centraal stellen.

[2:32:50] De heer Krul, voorzitter. De goede herder is al langs geweest, helaas. Maar misschien

[2:33:08] komt hij nog terug. De heer Krul vroeg naar de mogelijkheid om te werken met coderingen

[2:33:20] als het gaat om inzedenzaken ter bescherming van de actoren.

[2:33:26] Ik denk dat dat onderdeel moet zijn van de openbaarheidsdiscussie.

[2:33:31] Want ik hoorde het lid Elian uiteenzetten, juist het belang dat bijvoorbeeld rechters

[2:33:38] in beeld komen met naam en toenaam.

[2:33:41] Dus juist daar waar het om die ernstige criminaliteit gaat, is er een tendens naar meer gecodeerde,

[2:33:48] en geanonymiseerde in zekere zin aanwezigheid in de rechtsspraak.

[2:33:58] Dus ik zie het belang van coderen.

[2:34:02] Ik denk dat we dit verder in kaart moeten brengen als onderdeel van het tevrichte onderzoek naar openbaarheid.

[2:34:08] En overigens ook weerbaarheid.

[2:34:12] Dan is er nog een vraag, dat is de vraag van de heer Eerdmans met betrekking tot een slagstoffen

[2:34:21] officier.

[2:34:23] In Rotterdam is er een fulltime coördinerend officier van justitie over huiselijk geweld.

[2:34:30] Maar ook op andere plekken in het land zijn er officieren van justitie die zich bezighouden

[2:34:34] specifiek met huiselijk geweldzaken.

[2:34:36] Echter niet fulltime, zoals in Rotterdam.

[2:34:40] Deze vraag betreft het Openbaar Ministerie en ik zeg u toe dat ik bij de minister die

[2:34:46] daarover gaat uitdrukkelijk hier de aandacht voor zal vragen.

[2:34:51] Ik signaleer nog wel dat er slachtoffercoördinatoren aanwezig zijn bij alle parketten, maar dat

[2:34:58] is niet hetzelfde als een coördinerend officier van justitie.

[2:35:06] Ik dank u hartelijk voor die beantwoording.

[2:35:09] Ik kijk nog even naar de leden.

[2:35:11] Goed zo, oké.

[2:35:13] Ja? Nee?

[2:35:15] Nee?

[2:35:16] Nou, tenzij u geen tweede termijn wil.

[2:35:18] Maar ik denk van wel.

[2:35:20] We hebben nog zo'n 25 minuten voor de

[2:35:22] gehele tweede termijn.

[2:35:24] Dus ik zou graag willen voorstellen,

[2:35:26] één minuut, één interruptie in de

[2:35:28] zijde van de Kamer, en dan gaan we naar de

[2:35:30] Statuta's.

[2:35:32] Kunnen we niet doen, gewoon anderhalve minuut,

[2:35:33] en dat we geen interrupties bij elkaar doen?

[2:35:36] Als iedereen het daarmee eens is, dan gaan we dat doen.

[2:35:38] Anderhalve minuut, geen interrupties.

[2:35:40] De heer Elian, aan u het woord.

[2:35:42] Ik dank de staatssecretaris voor zijn beantwoording en natuurlijk dienstondersteuning.

[2:35:47] Ik beluister een prettige toon en veel aandacht voor de positie van slachtoffers en nabestaanden.

[2:35:53] Dus dat is fijn.

[2:35:54] Ik vond het ook fijn om eindelijk een keer te horen dat het argument

[2:35:57] ja, dan moeten slachtoffers maar naar het civiele recht, dat dat een gelegenheidsargument is.

[2:36:03] Dat vond ik prettig om te horen.

[2:36:04] Want het is ontzettend ingewikkeld om uiteindelijk als het strafrecht geen soelaars biedt...

[2:36:12] om dan die vordering überhaupt in rechten vastgesteld te krijgen.

[2:36:15] En dan ook nog iets betaald te krijgen.

[2:36:17] Mijn gedachten dwalen altijd af naar mevrouw Sitek.

[2:36:20] Haar man werd doodgeslagen na een avondje stappen door een taxichauffeur.

[2:36:25] Leven in ruin, letterlijk en figuurlijk.

[2:36:27] En kan geen euro incasseren, want de dader is gevlogen.

[2:36:30] Dat zijn de gevallen die mij altijd motiveren om hierover te beginnen.

[2:36:34] Voorzitter, alle begrip voor privacy van het slachtoffer...

[2:36:37] heeft de VVD ook vaak voorgeknokt, ook de advocaat niet vergeten.

[2:36:41] Dus ook de advocaat, zeker in het geval van bedreiging...

[2:36:43] juist die zaken waar ook een hele boze dader achter zit...

[2:36:48] die vergeet dat ook de privacy van de dienstadvocaat van belang is.

[2:36:52] Tot slot, voorzitter, wilde ik ook de staatssecretaris...

[2:36:55] toch ook echt van de gelegenheid gebruikmaken...

[2:36:57] dat richt ik nu tot hem, maar ook zijn Amstel-voorganger...

[2:36:59] De casus boven Smeelden, waar ik veel aandacht voor heb gevraagd,

[2:37:03] er wordt nu een breed onderzoek gedaan naar wat er de mensen daar is overkomen.

[2:37:08] De geiseling van de school daar door Molukkers.

[2:37:11] Ik vind het fijn om te zien dat er zoveel aandacht aan besteed wordt,

[2:37:13] dat het onderzoek loopt.

[2:37:14] Ik wil daar het departement en de staatssecretaris voor danken.

[2:37:18] En we komen daarover te spreken als het onderzoek bekend is

[2:37:20] en wat we dan echt kunnen doen voor de slachtoffers.

[2:37:23] Dank u wel, de heer Krol.

[2:37:25] Ja, voorzitter, dank.

[2:37:26] Ook ik vond de tonende beantwoording prettig.

[2:37:28] Het zijn niet allemaal hier meegekregen, maar wel elders in het gebouw meegeluisterd.

[2:37:33] Daar was het even prettig, kan ik u vertellen.

[2:37:36] Wij hebben vandaag specifieke aandacht gevraagd voor de rol van slachtoffers in de hele artikel

[2:37:41] 121-discussie, de openbaarheid.

[2:37:43] En ja, het is belangrijk dat het begin zo'n openbaarheid is, maar dat de belangen van

[2:37:48] zowel een dader, die soms ook minderjarig is, als een slachtoffer, als dat van de advocatuur

[2:37:52] of de rechter, dat daar een goede weging komt.

[2:37:55] Ik zou de staatssecretaris willen uitnodigen om te kijken wat er in België op dit gebied gebeurt.

[2:38:00] Daar zijn ze al wat verder.

[2:38:02] En om het niet nog ingewikkelder te maken, maar om toch wat meer duiding te geven.

[2:38:06] Ik zal het vanmiddag ook vragen aan de minister.

[2:38:09] Dat is een iets ander onderwerp, maar dit raakt elkaar wel een beetje.

[2:38:14] We hebben ook gesproken met rechercheurs uit de stad van de heer Eerdmans, zeg ik maar even bij.

[2:38:18] En die komen dan met de casuïstiek.

[2:38:20] die zeggen ja, een minderjarig meisje, slachtoffer van seksuele uitbuitingen,

[2:38:25] zijn naaktfoto's van haar, wordt gedwongen om seks te hebben in een hotel met jongens.

[2:38:29] Anders worden die foto's naar haar ouders gestuurd.

[2:38:31] Ze komt uit een streng gelovig islamitisch gezin.

[2:38:34] De kans op eerwraak is geheel.

[2:38:36] Ze heeft dan aangifte gedaan en zo'n rechercheur moet dan gaan uitleggen.

[2:38:39] Ja, als het tot een aanhouding komt,

[2:38:42] dan zal zo'n zitting in principe in de openbaarheid plaatsvinden.

[2:38:45] En dat is vaak het moment dat deze meiden afhaken.

[2:38:48] Ondanks dat de uitlegger wel is van ja, maar dat hoeft niet per se openbaarheid te betekenen.

[2:38:52] Er zijn mogelijkheden.

[2:38:54] Is dit al zo'n, dat het in het begin zo openbaar is, is dit voor deze groep al zo'n heftige

[2:38:59] mededeling dat ze ons dan vaak afhaken.

[2:39:01] En daar kunnen we denk ik in die hele keten wel wat aan doen.

[2:39:04] Zonder dat we dan per se ingrijpende wetswijzigingen nodig hebben, kunnen we hier denk ik wel wat

[2:39:08] aan doen.

[2:39:09] En daar wil ik het bij laten.

[2:39:10] Dank u wel.

[2:39:11] De heer Van Nispen.

[2:39:12] Dank u wel, voorzitter.

[2:39:14] Over de slachtoffers van misdrijven.

[2:39:15] Ik heb toch nog steeds enige bezorgdheid of nou niet financiële overwegingen van het kabinet

[2:39:21] boven de belangen van slachtoffers gaan. Dat zou volgens mij heel slecht zijn,

[2:39:24] want mensen laten zitten met hun schade. Dat is gewoon letterlijk onrecht te noemen.

[2:39:28] Dus ik ga dit heel kritisch volgen. Het is mij ook nog niet duidelijk wanneer we daar

[2:39:32] nadere informatie over krijgen. Bijvoorbeeld over dat maximeren van die extreem hoge schadevergoedingen.

[2:39:37] Wanneer horen we daar dan over welk bedrag denken we dan aan? Om hoeveel zaken zal dat gaan?

[2:39:41] Dat soort zaken. Wanneer horen we meer over uiteindelijk niet toch een schadevergoedingskamer

[2:39:44] of het standaardiseren van bedragen voldoende oplossing is.

[2:39:48] Daar ben ik erg benieuwd naar en dat gaan we kritisch volgen.

[2:39:51] Dan over letselschade.

[2:39:53] Ja, er komt een beleidsreactie voor het einde van 2024 en daar verwachten we dan veel van.

[2:39:57] Daar moet dan alles in staan.

[2:39:59] Aan die 30 jaar strijd, niet van mij persoonlijk, maar van alle mensen die er al mee bezig zijn.

[2:40:03] Want zover gaat dit terug.

[2:40:05] En alle voorstellen die al zijn gedaan in de Kamer, buiten de Kamer.

[2:40:09] Ik ga ze niet herhalen, maar ik verwacht echt dat er uiteindelijk sancties gaan komen

[2:40:13] voor de trainerende verzekeraars. Mensen die zijn nu jaren aan het wachten.

[2:40:17] Er zijn mensen 22 jaar bezig met een strijd tegen een verzekeraar.

[2:40:20] Het is echt krankzinnig.

[2:40:22] En eigenlijk zou je toe moeten naar sancties als die gedragscode behandeling

[2:40:25] letselschade wordt overschreden, omdat dat een tik op de vinger is.

[2:40:27] En genoegdoening voor het slachtoffer concreet.

[2:40:29] Maar het gaat nog iets verder.

[2:40:31] Als uiteindelijk na een jaar of drie die zaak nog steeds niet is afgewikkeld

[2:40:34] door die verzekeraar die maar de boel loopt te traineren,

[2:40:38] dan zou er eigenlijk op initiatief van het slachtoffer een knoop moeten kunnen worden

[2:40:41] doorgehakt en dan moet het worden weggehaald bij die verzekeraar, want die

[2:40:44] verzekeraar is gewoon aansprakelijk en die slachtoffers mogen niet in de kou staan.

[2:40:49] Dank u wel. De heer Eerdmans. Voorzitter, ik zou wel een enkele motie willen indienen,

[2:40:53] plenaire, dus dan zou ik een twee minuten debat aan willen vragen.

[2:40:59] En ja, op blijven letten.

[2:41:03] Maar ik dank de staatssecretaris voor de goede beantwoording en ook een enkele

[2:41:07] toezegging waar ik echt wel blij mee ben.

[2:41:10] Maar, voorzitter, ik hoorde nu de strafeis tegen Donnie M.

[2:41:16] Die is 28 jaar geworden met TBS.

[2:41:18] Ik denk een stevige strafeis.

[2:41:20] Maar je weet ook, de nabestaanden hebben gisteren echt gepleit voor levenslang nooit meer vrij.

[2:41:24] En dan brengen we dat op de vraag eigenlijk tot slot, voorzitter.

[2:41:27] Zou dat spreekrecht, wat ze natuurlijk gisteren uitdrukkelijk gebruikt hebben, de zussen van Gino.

[2:41:31] Zou dat niet ook heel mooi zijn als dat na de uitspraak nogmaals zou kunnen plaatshebben?

[2:41:36] dus een reflectie van de nabestaanden op de opgelegde straf.

[2:41:42] En dan ik zie dat er heel veel emoties bij heel veel nabestaanden,

[2:41:45] zeker gisteren was dat echt heel erg te zien bij de twee zussen.

[2:41:49] Ik heb zomaar de indruk dat ook slachtoffers,

[2:41:51] nabestaanden daar heel graag gebruik van zouden willen maken.

[2:41:53] Dus een spreekrecht voor en een spreekverklaring en een slachtofferverklaring

[2:41:58] na de opgelegde straf.

[2:42:01] Het vol is dat ze daarop mogen reageren.

[2:42:03] Dat mag nu nog niet.

[2:42:04] en ik ben benieuwd hoe de staatssecretaris daar naar kijkt.

[2:42:07] Voorzitter, dank.

[2:42:08] Ja, mevrouw Mütleur.

[2:42:11] Dank, voorzitter.

[2:42:12] Bij veiligheid gaat het in mijn beleving niet alleen om het straffen van daders,

[2:42:15] maar met name ook die slachtofferrechten die we constant niet uit het ogen mogen verliezen.

[2:42:22] En één ding kan deze staatssecretaris van mij aannemen,

[2:42:24] dat ik hem constant ga pushen om zijn grenzen op te zoeken

[2:42:28] om die slachtoffers zo goed mogelijk te helpen.

[2:42:30] In dat kader willen wij dat er veel meer wordt gedaan met de hele kritische kanttekeningen

[2:42:36] van de inspectie ten aanzien van stalking.

[2:42:38] Wil ik dat deze staatssecretaris toch gaat overwegen om te kijken of er een snelle en

[2:42:45] flexibele financiële hulp voor slachtoffers komt.

[2:42:47] Daar ga ik gewoon een voorstel voor indienen, hopelijk samen met mijn collega van Wijnen

[2:42:52] en Nas.

[2:42:52] Waar ik niet tevreden over ben, het is de goede herder en de antwoorden die net in mijn

[2:42:57] afwezigheid zijn gegeven. Ik hoor de staatssecretaris de wens delen dat slachtoffers een naam krijgen

[2:43:03] en dat de vrouwen die het wel hebben overleefd voorzien worden van een ondersteuning. Maar

[2:43:07] daar gaat het gewoon niet om. Er wordt nu graaf ontruimd in Almelo. Er komt wel een archeologisch

[2:43:12] onderzoek. Ik wil dat er ook vanuit het Rijk aandacht komt voor deze specifieke situatie

[2:43:18] van de zogenaamde gevallen meiden. Die verdienen een naam. Die verdienen het om uit de anonimiteit

[2:43:23] te komen. Dus ik vraag ook iets extra's naast het college van Almelo van deze staatssecretaris en

[2:43:29] daar ga ik met voorstellen voor komen. Dank u wel. De heer Smitskamp. Ja,

[2:43:35] dank u voorzitter. Ik hou het kort. Nogmaals dank aan de staatssecretaris voor zijn antwoorden en

[2:43:41] ik ben blij met de toezegging. Ik wil het graag belaten. Hartelijke dank. Mevrouw Palmen. Ja,

[2:43:47] dank u wel voorzitter. Dank u wel ook staatssecretaris en mijn collega's voor dit

[2:43:54] Even een opmerking over onze zorg, de zorg van nieuw sociaal contact, over de openbaarheid van

[2:44:00] zittingen over de minderjarige slachtoffers. Die is perfect onder woorden gebracht door

[2:44:06] collega Krul van het CDA, dus die ga ik hier niet herhalen, maar die wil ik wel absoluut onderschrijven.

[2:44:10] Dus daar vinden wij elkaar zeker. Daarnaast wil ik nog opmerken dat ik u heb horen praten over uw

[2:44:18] contacten met Slachtofferhulp Nederland.

[2:44:21] Ik denk dat dat heel belangrijk is, omdat zij daar natuurlijk als eerste met

[2:44:25] slachtoffers in aanraking komen en ook een belangrijke signaalfunctie daarin hebben.

[2:44:30] Sterker nog, wij zien ook dat er een brief is gekomen dat de communicatie van en naar het OM ook nog niet optimaal is.

[2:44:36] Dus mijn vraag is van ja, hoe ziet u die signaalfunctie en hoe kijkt u naar de communicatie met het OM?

[2:44:43] En daarbij kijk ik ook naar bijvoorbeeld een belangrijke signaalfunctie die de inspectie heeft.

[2:44:49] Hoe gaat u daarmee om?

[2:44:51] Want ik vind als we gaan kijken naar beleid en wet en regelgeving,

[2:44:55] dat het juist belangrijk is om dat vanuit het perspectief van mensen te doen.

[2:45:00] Tot zover, dank u wel.

[2:45:02] Dank u wel.

[2:45:02] Als laatste het woord aan mevrouw Wijnas.

[2:45:05] Dank u wel, voorzitter.

[2:45:07] Allereerst wil ik de staatssecretaris hartelijk danken voor zijn uitgebreide antwoorden.

[2:45:12] Ik ben ook heel blij om te horen dat deze staatssecretaris echt oog heeft voor het slachtoffer en daarmee ook aan de slag is.

[2:45:21] Dat hij ook begrijpt dat die civiele voording van die slachtoffers in het strafproces,

[2:45:26] dat er best een vreemde eende in de bijt is en dat dat ook wel de nodige complicaties met zich meebrengt en dat daar wel ook echt oog voor is.

[2:45:33] Ik ben heel benieuwd naar de beleidsreactie die er gaat komen voor eind van het jaar.

[2:45:38] Dan nog één punt, dat werd net door de heer Eerdmans van jaar 21 aangehaald.

[2:45:43] Het zou misschien wel goed zijn om slachtoffers ook nog een spreekrecht te geven na de uitspraak van de rechtbank.

[2:45:51] Maar het eerste wat in mijn hoofd opkwam, en dat was ook mede naar aanleiding van mijn eigen inbreng,

[2:45:56] we hebben al een heel groot probleem dat dat strafproces niet goed doorloopt.

[2:46:00] Wat gaat dat betekenen voor de capaciteit?

[2:46:02] We zouden tegen slachtoffers zeggen, jullie mogen na het vondst ook nog jullie zegje doen.

[2:46:08] En dan denken we ook aan administratieve capaciteiten, et cetera.

[2:46:12] En gaat dat niet ons hele strafproces nog verder vertragen?

[2:46:15] Dank u wel, voorzitter.

[2:46:17] U bedankt.

[2:46:18] Ik kijk naar de staatssecretaris, kunt u gelijk door.

[2:46:21] Ja, dan wil ik graag afspreken.

[2:46:22] Nog één interruptie vanuit de Kamer.

[2:46:25] En dan nu de beantwoording in de tweede termijn van de staatssecretaris.

[2:46:33] Ik begin met een antwoord op een niet gestelde vraag, namelijk het herzien van een eerder

[2:46:41] antwoord.

[2:46:44] Het blijkt dat ik me niet voldoende genuanceerd heb uitgelaten over de toekomst, dat is altijd

[2:46:50] een uitdaging natuurlijk, maar artikel 12 en het nieuwe wetboek van strafvordering,

[2:46:56] dat is natuurlijk een onderwerp dat onze aandacht nog zeker uitvoerig zal krijgen.

[2:47:00] Maar ik wil corrigeren. Ik noemde eerder de driemaandetermijn met betrekking tot de beklagprocedure.

[2:47:07] Maar die driemaandetermijn ziet op een onderdeel daarvan, namelijk op het indienen van het verslag door de advocaat-generaal.

[2:47:14] En dat is natuurlijk slechts een onderdeel van de beklagprocedure.

[2:47:19] In het nieuwe wetboek wordt, zoals het nu luidt, niet een termijn voor de hele Artikel 12-procedure gesteld.

[2:47:27] Wel dus die drie maanden termijn voor de advocaat-generaal, maar ook een termijn aan het beklag bij niet

[2:47:35] opsporen.

[2:47:37] Daar moet de officier van justitie binnen zes weken op beslissen.

[2:47:42] Dus dat is een termijn gesteld aan het beklag bij niet opsporen.

[2:47:47] Het is duidelijk dat dit onderwerp bredere aandacht verdient, daar waar we het nieuwe

[2:47:52] wetboek van strafvordering verder gaan bespreken.

[2:47:57] Voorzitter, mevrouw Weenals legt natuurlijk de vinger op de gevoelige plek als het gaat

[2:48:00] om de suggestie van de heer Eerdmans en dat heeft te maken met capaciteit en belasting

[2:48:05] van de strafrechtketen en overigens toch ook wel meer fundamenteel aan de positie van het

[2:48:16] slachtoffer in de toekomst en de verwachtingen die met de betrekking daartoe kunnen bestaan.

[2:48:26] Het raakt eigenlijk aan het thema dat slachtoffers...

[2:48:32] dat het voor hen duidelijker moet worden wat hun plaats is in de procedure...

[2:48:36] op welk moment dan ook en wat ze kunnen doen als ze dat willen...

[2:48:40] en wat daar de gevolgen van zijn.

[2:48:42] Dus het heeft te maken met helderheid, met duidelijkheid in het algemeen...

[2:48:47] maar specifiek ook natuurlijk met capaciteit bij de rechtspraak.

[2:48:51] We nemen het mee. We nemen de suggestie van de heer Eerdmans graag mee, voorzitter.

[2:48:55] Daar waar we verder nadenken over de mogelijkheden van reflectie op de uitspraak.

[2:49:04] Mevrouw Palmen vroeg aandacht voor de signaalfunctie die ook gesignaleerd wordt door de belangrijke

[2:49:12] brief van Slachtofferhulp Nederland, een zeer behulpzame brief waar allerlei belangrijke

[2:49:16] elementen naar voorkomen.

[2:49:19] Er is op dit moment nog geen juridische basis voor de inspectie om toezicht te houden op

[2:49:25] op de slachtofferorganisaties, maar daar wordt aan gewerkt.

[2:49:29] Want het zou goed zijn als ook de inspectie daar een controlerende rol in gaat krijgen.

[2:49:35] Ik kom op een omgekeerde volgorde dus op

[2:49:40] de nadere opmerking van mevrouw Muithleur.

[2:49:43] Maar eerst nog even een interruptie.

[2:49:45] Goed, ik begrijp nu dat dat de reactie was op mijn verzoek over het tweede

[2:49:50] spreekrecht, in aanleiding van ook de opmerking van mevrouw Weijanders.

[2:49:53] Ik denk niet dat het tot vertraging leidt,

[2:49:54] want het is een hele eenvoudige, korte verklaring van slachtoffers,

[2:49:57] nabestaanden na het vondst.

[2:49:59] Daar hoeft ook niet meer op gereageerd te worden,

[2:50:00] dus het heeft helemaal geen administratieve romslom, denk ik.

[2:50:03] De verwachtingen zijn er ook niet,

[2:50:04] want het is eigenlijk een eenzijdig bericht van nabestaanden naar de dader.

[2:50:12] Dus ik ben blij dat de minister of de staatssecretaris dit meepakt,

[2:50:15] maar ik denk echt dat je er wel veel mee bereikt voor weinig moeite.

[2:50:19] En het hoeft natuurlijk ook in heel veel gevallen helemaal niet plaats te vinden,

[2:50:22] want heel veel slachtoffers willen geen sleekrecht en anderen zijn daar een keer ook van af.

[2:50:28] Maar in bepaalde gevallen, ernstige zaken, zou het prima zijn, denk ik,

[2:50:32] om de slachtoffers juist te laten reageren op het vonnis.

[2:50:36] Maar ik denk dat dit weer niet wordt meegenomen.

[2:50:38] De staatssecretaris.

[2:50:41] Wij nemen dit graag mee als onderdeel van het...

[2:50:45] Ja, Guyne.

[2:50:47] Dus, voorzitter, mevrouw Mütleur vroeg aandacht voor...

[2:50:52] Ze kondigde aan dat ze verder wil nadenken en ons wil aanzetten om na te denken over snelle

[2:50:57] en flexibele financiële toezeggingen, afwikkeling.

[2:51:00] Daar gaan we natuurlijk gaar naar kijken.

[2:51:03] Maar meer een bijzonder vroeg zei, refereerde zij aan de goede herder en de aandacht die

[2:51:09] het Rijk daar moet hebben.

[2:51:10] Dat onderschrijf ik.

[2:51:13] Voor zover mij bekend doet het college in Almeno, het college van BMW, onderzoek.

[2:51:17] U refereert aan archeologische onderzoek.

[2:51:19] Ik zal navragen wat dat onderzoek precies behelst.

[2:51:23] Het is duidelijk de intentie om het ertoe te leiden, dat wordt bewerkstelligd wat u wenst,

[2:51:29] namelijk dat er passende aandacht komt voor de slachtoffers van die vreselijke episode

[2:51:34] uit het verleden.

[2:51:35] Ja.

[2:51:36] Een interruptie van mevrouw Mietluber.

[2:51:38] Ik wil erbij, ik raad u sowieso aan om de twee dokken van deze zomer over de Goede Herder

[2:51:44] terug te kijken.

[2:51:46] Dan zult u zien hoe heftig het is geweest en dat het ook niet alleen zich heeft afgespeeld

[2:51:52] in Almelo, maar ook in andere steden en wereldwijd.

[2:51:56] Ik denk dat ik iets anders vraag van deze staatssecretaris ten aanzien van het uit de anonimiteit halen

[2:52:02] van deze slachtoffers.

[2:52:03] Ik ga kijken of ik met een suggestie kan komen richting de bewindspersoon en hopelijk krijg

[2:52:08] ik hem daarin mee.

[2:52:09] Hier moeten we meer dan aandacht aan schenken.

[2:52:12] De staatssecretaris.

[2:52:16] Ik kom op de opmerking van de heer Van Nispen.

[2:52:23] Zowel wat het maximeren van het plafond betreft, daar zullen we snel met duidelijkheid komen.

[2:52:33] Als dat niet nog in dit jaar is, dan zal dat zeker niet meer jaren agenda terecht komen.

[2:52:42] U refereerde aan het belang van sancties, daar hebben we uitvoerig over gesproken.

[2:52:45] Dat komt terug in de beleidsreactie.

[2:52:49] Ik heb genoteerd de suggestie van de heer Krul om ook te kijken naar België.

[2:52:54] Maar nog even een vraag van de heer Van Nispen.

[2:52:57] Ja, voorzitter.

[2:52:57] Want over die sancties hebben we het uitgebreid gehad, maar ik heb er nu een nieuw voorstel

[2:53:00] aan toegevoegd.

[2:53:01] Althans, niet een nieuw voorstel, maar daar ben ik ook benieuwd naar de reactie van de

[2:53:05] staatssecretaris van de macht, ook later.

[2:53:08] alhoewel ik liever heb dat hij het vandaag toezegt, namelijk als een zaak al meer dan

[2:53:12] drie jaar duurt, dat er dan op initiatief van het slachtoffer, het letselschadeslachtoffer,

[2:53:18] kan zeggen van nou moet er gewoon een knoop worden doorgehakt, want een verzekeraar die

[2:53:21] het niet voor elkaar krijgt om een zaak binnen drie jaar af te wikkelen, dan is er meer aan

[2:53:25] de hand, dan is er sprake van traineren, want eigenlijk moet altijd een zaak binnen drie

[2:53:29] jaar worden afgehandeld, tenzij het slachtoffer zegt ja maar de medische eindsituatie is inderdaad

[2:53:34] Nog niet duidelijk. Het is in het belang van het slachtoffer.

[2:53:36] Kortom, ook dat ook dat voorstel komt er misschien ook op met een motie.

[2:53:43] Maar ik hoop dat de staatssecretaris daar ook positief op kan reageren.

[2:53:46] De staatssecretaris. Wel ligt er wel, maar nog niet nu.

[2:53:48] Ik begrijp dat het voorstel bekend is en dat dat onderdeel zal zijn van onze beleidsreactie.

[2:53:55] Gaat u verder. Ik begon te zeggen, voorzitter, dat we de suggestie van de heer Krul meenemen.

[2:54:02] Zijn nadere opmerking is verhelderend in die zin dat al op het moment van de aangifte helderheid

[2:54:09] over de openbaarheid een groot rol kan spelen voor het slachtoffer, maar ook de aangiftebereidheid.

[2:54:17] Hoe we dat vorm kunnen geven weet ik nu nog niet precies, maar ik zie het belang daarvan.

[2:54:22] Het is een verhilderende toevoeging.

[2:54:25] Dan kom ik ten slotte bij de heer Elian, die terecht ook aandacht vroeg voor de privacy

[2:54:32] van de advocaat, om dat niet te vergeten.

[2:54:35] Hij maakte ook een opmerking over bovensmilde, en dat raakt bij mij een gevoelige snaar.

[2:54:41] Ik was zeven toen de school werd gegijzeld, even oud als de kinderen die daar in die school

[2:54:45] zaten.

[2:54:47] En ik merk ook nu fysiek dat het me niet omroert laat, want ik herinner me nog zo duidelijk

[2:54:53] wat het betekende. De angst die we in heel Nederland deelden. Alle jongens en meisjes

[2:54:58] van zeven en hun ouders zaten daar vijf dagen in een enorme spanning. Dus ik begrijp heel

[2:55:08] goed dat de jongens en meisjes en hun omgeving die het meegemaakt hebben destijds misschien

[2:55:14] destijds niet goed geholpen zijn. Althans, dan zijn we aan het terugkijken naar het normen

[2:55:18] van destijds. Maar in ieder geval dat ze nu een behoefte hebben aan ondersteuning en hulp

[2:55:22] in deze tijd vandaag. Dus het is erg goed dat daar naar gekeken wordt, dat er gesproken wordt nu ook.

[2:55:30] En ik wil eigenlijk u, voorzitter, lid Edeleon, een groot compliment geven dat hij daar aandacht

[2:55:34] voor gevraagd heeft en ook structureel aandacht aan geeft, want daarmee draagt hij en u allen bij

[2:55:40] aan wat ik ook zo belangrijk vind vanuit het kabinet, namelijk een goede, passende, adequate

[2:55:48] behandeling van slachtoffers en nabestaanden.

[2:55:51] Nu, en in het verleden, en in de toekomst.

[2:55:56] Mooie woorden op het einde.

[2:55:58] Zijn er bij de leden nog vragen onbeantwoord gebleven?

[2:56:01] Nee, dat is niet het geval.

[2:56:03] Dan concludeer ik dat de heer Eerdmans de eer heeft

[2:56:06] om als eerste spreker bij het 2-minuten-debat te mogen spreken.

[2:56:10] Dat is hartstikke mooi.

[2:56:12] Ja, omdat de heer Krul het vergeten was.

[2:56:14] Toezeggingen.

[2:56:15] De brieven die nog naar de Kamer komen.

[2:56:17] De staatssecretaris stuurt in het tweede kwartaal 2025

[2:56:20] de nieuwe meerjarenagenda slachtofferbeleid naar de Kamer.

[2:56:24] Dat is één. Twee.

[2:56:25] De staatssecretaris stuurt voor het einde van 2024

[2:56:27] de beleidsreactie op het WODC-rapport over letselschade naar de Kamer.

[2:56:32] Dat is twee. En dan drie.

[2:56:34] De staatssecretaris stuurt in het eerste kwartaal 2025

[2:56:37] een reactie naar de Kamer op de vragen die gesteld zijn

[2:56:39] over de uitsluiting binnen gemeenschappen

[2:56:41] bezien vanuit het strafrecht- en hulpverleningsrecht.

[2:56:44] En daar heeft de heer Krult nog een opmerking over.

[2:56:48] Dit is de laatste toezegging die wij zo hebben genoteerd qua brieven.

[2:56:51] Er zijn heel veel dingen gezegd inhoudelijk, beleidsmatig.

[2:56:54] Dat zien we niet allemaal als toezeggingen die ik hier nu op papier heb.

[2:56:59] Dat begrijp ik, maar dan ben ik wel even benieuwd of de staatssecretaris

[2:57:03] een globaal tijdspad kan koppelen aan zijn onderzoek naar de openbaarheid.

[2:57:07] De staatssecretaris.

[2:57:11] Het voornemen is dat onderdeel laten zijn naar de meerjarenagenda

[2:57:14] die we dus aankondigen voor het tweede kwartaal van 2025.

[2:57:21] Goed, dat gaan we noteren. De heer Eerdmans.

[2:57:23] Ja, dit is voor mij even nu te verwachten, dus ik probeer het even goed te concluderen.

[2:57:27] Er komt volgens mij ook nog een brief over de action direct.

[2:57:31] Daar zou de staatssecretaris op terugkomen.

[2:57:33] Stond hij daarbij? Want dat heb ik gewoon niet goed gehoord.

[2:57:35] Nee, dat is onderdeel van die nieuwe meerjarenagenda.

[2:57:38] Oh, dat heet zo. Oké.

[2:57:39] Daar zit ook het beroep tegen afwijzing, volgens mij, van de artikel 12-procedure.

[2:57:43] Dit zit er ook bij. Oké.

[2:57:44] En de tweede termijn spreekrecht, volgens mij, die zou er ook nog in meegenomen zijn.

[2:57:51] Of tenminste, die moet apart genoteerd, denk ik.

[2:57:53] Toch?

[2:57:54] Ja, dat is onderdeel...

[2:57:56] Mijn idee is dat dat allemaal dus onder reflectie, in het algemene zin, allemaal onderdeel is van de meerjarenagenda.

[2:58:02] Behoud dus al datgene wat zo'n onderdeel zal uitmaken van de blijdsreactie op het WODC-rapport, dat ziet op letselschade.

[2:58:12] Ja, is dat na tevredenheid goed?

[2:58:15] Dan dank ik de staatssecretaris voor zijn komst, ik dank de leden voor hun inbreng, natuurlijk

[2:58:19] het publiek en ik sluit het commissiedebat.