Pakket Belastingplan 2025 (voortzetting)

[0:00:20] Goedemiddag, dames en heren.

[0:00:24] Welkom allemaal, ook welkom mensen thuis die deze derde, het blok drie van de behandeling

[0:00:31] van de Belastingplan 2025 gaan volgen.

[0:00:35] Ik zal u even vertellen van uw voorstellen welke bewindspersonen aanwezig zijn en welke woordvoerders.

[0:00:42] Aan mijn rechterzijde zitten als eerste de heer Itzinga en daarna de heer Van Heijm en mevrouw Keijzer.

[0:00:52] Welkom allemaal van RespectLiefdelijk Fiscaliteit Belastingen, VRO en SZWO.

[0:01:00] Die draai ik nu net om, maar welkom allemaal voor dit blok.

[0:01:06] Aan de linkerkant zitten van GroenLinks, PVDA en mevrouw Matoeg.

[0:01:10] Daarna PVV, heer Mooyman.

[0:01:14] Ik moet altijd even kijken naar de fracties erbij.

[0:01:18] VVD, mevrouw Van Eyck.

[0:01:20] Daarna D66, heer Veilbrief.

[0:01:23] Van het CDA, mevrouw Inge van Dijk.

[0:01:26] En van de NSC, mevrouw Welzijn.

[0:01:29] SP, mevrouw Beckman.

[0:01:31] En tot slot van de ChristenUnie, heer Ginwis.

[0:01:33] Welkom allemaal.

[0:01:35] We gaan het als volgt doen.

[0:01:40] Uw spreektijd wordt niet geïnterrupeerd tijdens uw bijdrage.

[0:01:45] Dat doen we aan het eind van uw bijdrage.

[0:01:48] Dan kijk ik even of er interrupties voor u zijn, om de doorlooptijd wat effectief te kijken,

[0:01:55] zodat we daar wat goed doorheen gaan.

[0:01:57] Ik heb 67 minuten indicatieve spreektijd.

[0:02:01] Als ik dat aftrek van de drie uur tijd die we hebben, dan kom ik op zo'n drie interrupties per persoon.

[0:02:07] Als u allemaal kort en puntig bent, dan heb ik misschien aan het eind nog wat te verdelen.

[0:02:11] Dus ik doe daarin ook een beroep op u, zodat ik naheid heb om misschien nog wat wester weg te geven.

[0:02:16] Maar dat is even de indicatie waarom, zodat we het ook binnen die drie uur kunnen afronden.

[0:02:21] Tenminste, daar gaan we naar streven.

[0:02:24] En dan beginnen we met de eerste.

[0:02:28] Heel kort punt van orde en informatie, voorzitter.

[0:02:32] Ik wilde graag vragen aan het kabinet om een brief te sturen voor het WGO van volgende week.

[0:02:37] maandag 4 november, dus maandag over een week. Ik wil graag weten van de staatssecretaris vier dingen.

[0:02:43] De politieke werkelijkheid is iets anders dan wat die was afgelopen maandag rond B2N en het

[0:02:50] belastingplan. We zien een staatssecretaris die niet bereid is om die effecten te onderzoeken met

[0:02:56] een impactanalyse. Dat hebben we geconstateerd. En dan is er de eerste Kamerbehandeling geweest en

[0:03:02] daarin is er een motie aangenomen. De staatssecretaris heeft daar een gesprek gehad.

[0:03:07] Dat was volgens mij verder een goed gesprek, maar daar is wel niet gebeurd wat de Eerste Kamer wilde.

[0:03:13] En dat betekent dat er een dreiging is dat het belastingplan sneuvelt.

[0:03:18] Dus ik zou graag... Die is ook gewoon uitgesproken door een aantal leden van de Eerste Kamer.

[0:03:23] Dus ik zou graag van de staatssecretaris een brief willen hebben.

[0:03:26] Het kan een korte brief zijn hoe het kabinet denkt om te gaan met dit dilemma

[0:03:31] voordat het WGO volgende week maandag 4 november begint,

[0:03:34] omdat het van belang is, denk ik, van hoe wij praten over het belastingplan, voorzitter.

[0:03:39] Een informatieverzoek.

[0:03:41] Dank u wel. Ik kijk even naar de staatssecretaris.

[0:03:44] Kunt u het toezeggen om de korte brief voor de volgende behandeling

[0:03:50] in de mailbox te hebben van de Kamerleden?

[0:03:54] Dat kan ik toezeggen, ja hoor.

[0:03:56] Uitstekend. Dan...

[0:03:59] Dank, staatssecretaris.

[0:04:01] Dan gaan we nu beginnen met de termijn van de Kamerleden.

[0:04:03] Dan begin ik met de fractie van GroenLinks, PVDA en mevrouw Matoeg.

[0:04:09] En aan u het woord.

[0:04:10] Ik zie dat u indicatief 17 minuten hebt en ik ga kijken hoe goed u het vandaag gaat doen.

[0:04:15] Aan u het woord.

[0:04:17] Dank, voorzitter.

[0:04:18] En fijn dat u ons scherp houdt, maar ik zeg alvast tegen de bewindspersonen.

[0:04:23] Ik denk dat we de interrupties bij de beantwoording niet pas helemaal aan het einde van alle beantwoording gaan doen.

[0:04:27] Dus dat is een luxe die onze kant bekomt, maar jammer genoeg hopelijk niet voor u is.

[0:04:32] En ik zeg ook welkom tegen een aantal collega's van andere commissies,

[0:04:35] zeker zij die net de woonbegroting ook gedaan hebben.

[0:04:37] En hetzelfde geldt voor de ministers die te gast zijn.

[0:04:40] En mevrouw Keijzer, die volgens mij net over het plenaire debat,

[0:04:42] fijn dat u meteen kon aanschuiven.

[0:04:44] Voorzitter, in dit blok hebben we het over een deel van de koopkrachtmaatregelen van het kabinet.

[0:04:49] En daar heb ik in het eerste blok al heel veel over gezegd,

[0:04:51] dus ik zal het wat korter houden dan mijn bijdrage op maandag.

[0:04:55] Maar we hebben ook veel te bespreken en liggen vandaag een aantal wetten, dus een aantal vragen.

[0:05:00] En ik wilde graag beginnen met de brief die we afgelopen donderdag van de staatssecretaris hebben gekregen.

[0:05:06] En die over toeslagen en het proces wat daar wordt voorgesteld.

[0:05:10] En de eerste vraag die ik heb is, wat is de rol van de minister van SZW?

[0:05:14] Want in de taakopdracht zien we de naam van de minister wel terugkomen, maar de brief is niet ondertekend door de minister.

[0:05:19] En daar zit voor mij een best wel fundamentele vraag achter.

[0:05:22] Want deze minister, de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,

[0:05:26] Die heeft, vind ik, een hele belangrijke, wel misschien wel de belangrijkste taak van de mensen in het kabinet.

[0:05:31] Die is verantwoordelijk voor de inkomenspolitiek.

[0:05:33] En ik zou hier een urenlange beschouwing kunnen geven, voorzitter, over de geschiedenis daarvan.

[0:05:38] Daarmee houd ik me nu vanmiddag van.

[0:05:42] Maar één van de redenen, als we teruggaan naar de ontstaansgeschiedenis van toeslagen.

[0:05:46] En de mensen die mij een beetje kennen, die weten dat ik heel graag de heer Tinbergen aanhaal.

[0:05:50] En die zegt, als je een instrument hebt en je hebt twee doelen voor een instrument, is het niet zo'n goed instrument.

[0:05:54] En bij toeslagen hebben we dat, want je hebt een beleidsdoel in het domein van wonen, en

[0:06:01] niet zomaar een beleidsdoel, een doel wat voortkomt uit onze sociale grondrechten, uit

[0:06:06] onze grondwet, waar de overheid een taak heeft om in goede zorg, in wonen en volkshuisvesting,

[0:06:14] in inkomensverdeling te voorzien.

[0:06:16] En tegelijkertijd is het ook een inkomensinstrument waar de minister van SNW voor verantwoordelijk

[0:06:20] is.

[0:06:20] En mijn vraag is daarom wat de rol van de minister van SZW is, maar ook hoe deze discussie meegenomen

[0:06:31] wordt in dat traject.

[0:06:32] Want we missen dat een beetje.

[0:06:33] En als je de rapport op een rij zet, dan zie je ook daar waar het mis ging, bijvoorbeeld

[0:06:37] bij het creëren van een huishoudentoeslag in 2013, na het rapport van de commissie Dijkhuizen,

[0:06:42] dat het vaak de worsteling zat in die doelen die soms gingen botsen.

[0:06:47] En mijn analytische vraag vandaag aan de minister van SZW en de staatssecretaris van de Fiscaliteit

[0:06:52] is, hoe zit het nou?

[0:06:53] En dat gaat ook over de minister Van Vroeg, maar dat gaat ook over de minister van Zorg.

[0:06:59] Hoe wordt dat in dit traject meegenomen?

[0:07:03] Maar concreter is denk ik mijn vraag, dit mist nu in die hele toeslagendiscussie.

[0:07:11] Ik ben dus heel benieuwd hoe de minister van Sociale Zaken dat ziet en hoe hij zijn verantwoordelijkheid

[0:07:15] rond de inkomenspolitiek invult.

[0:07:17] En heel concreet dacht ik,

[0:07:19] dit gesprek gaan wij op andere plekken verder hebben,

[0:07:21] maar het zou daar enorm bij helpen als de minister een brief

[0:07:23] rond de inkomenspolitiek en de inkomenspolitieke visie

[0:07:26] van het kabinet zou willen toezeggen.

[0:07:28] Want dan kunnen we die, en dan naar deze commissie,

[0:07:31] maar ook naar de commissie SE2 en misschien ook wel naar de commissie 1Z,

[0:07:34] dan kunnen we die in al die discussies met elkaar betrekken

[0:07:36] in plaats van daarnaar gissen.

[0:07:41] Een tweede onderdeel, en dat zou, denk ik, passen in zo'n brief,

[0:07:45] is de analyse, en daar ben ik uitgebreid op ingegaan tijdens mijn inleiding, de economische

[0:07:52] analyse.

[0:07:53] Want ik ga zo een aantal vragen stellen over de herverdeling, maar we zien, en dat heeft

[0:07:59] mijn collega Van der Lee ook uitgebreid betogen bij de financiële beschouwingen, dat we in

[0:08:02] de primaire verdeling, in de arbeidsverhoudingen, een machtsonevenwichtigheid zien, dat de marktmacht

[0:08:09] ongelijk is en dat daarom de IQ zo daalt.

[0:08:11] Maar we zien tegelijkertijd ook in papers die jullie langskomen dat het feit dat toeslagen

[0:08:15] er zijn, invloed heeft op die primaire verdeling.

[0:08:18] Dus dat we een subsidiëring hebben van lage lonen door die toeslagen, wat een direct effect

[0:08:23] heeft op die primaire verdeling.

[0:08:25] Mijn vraag aan de minister van Sociale Zaken zou zijn, deelt hij die analyse en hoe ziet

[0:08:31] hij dat in het kader van de toeslagendiscussie en zou hij dat ook mee willen nemen in die

[0:08:37] inkomenspolitieke brief, zoals ook uitgebreid aan bod is gekomen bij de discussie over het

[0:08:41] minimumloon.

[0:08:43] Voorzitter, dan een aantal extra vragen.

[0:08:46] In de brief wordt genoemd dat groepen die niet bovengemiddeld gebruik maken van fiscale

[0:08:50] voordelen, er niet teveel op achteruit mogen gaan.

[0:08:53] Ik ben benieuwd wat de staatssecretaris en de minister daarmee bedoelen en of zij specifieker

[0:08:57] kunnen zijn.

[0:08:59] De GroenLinks-BVDA-fractie zou dit anders verwoorden, want het grootste belang is dat

[0:09:04] mensen die nu al het minst hebben er niet verder op achteruit gaan en de vraag is

[0:09:11] bedoelt het kabinet dat met die zin? Dat zou mijn fractie graag verduidelijk willen

[0:09:15] hebben. En is de staatssecretaris het met mij eens dat een hervorming van het

[0:09:18] toeslagen- en belastingstelsel er niet toe moet leiden dat mensen die weinig

[0:09:22] hebben erop achteruit gaan? Ik vraag me in dat kader ook af, dat vroeg ik net al

[0:09:29] wat de visie van het inkomensbeleid af, waarbij het kabinet heel vaak zegt ja we

[0:09:33] niet niveleren. Maar waarom is dat? Waarom is niveleren geen doelstelling? Waarom is dat zo erg?

[0:09:41] En wat is de macro-economische argumentatie van het kabinet die samenhangt met die brief op toeslagen?

[0:09:53] Die brief liep gewoon heel veel van dit soort vragen op, voorzitter. En dat gebrek aan visie,

[0:09:58] zei ik maandag ook al, zie ik veel terug in maatregelen waar het kabinet op heel veel

[0:10:03] gedachten lijkt denken. Even kijken. Want ik wil binnen die zeventien minuten blijven voorzitten,

[0:10:10] dus ik ben een paar stukjes aan het overslaan. De taakopdracht. Het kabinet zegt ik heb een open

[0:10:17] dialoog, maar die hebben we al jaren. En wat ik echt mis in die aanpak, is een begin van een

[0:10:23] weging. Als we naar het laatste IBO kijken, en eigenlijk ook het IBO van 2020, en ook de rapporten

[0:10:28] die daarvoor kwamen, dan zeggen al die onafhankelijke rapporten, maak nou een weging

[0:10:32] tussen die doelstellingen, maakt nou een weging tussen verschillende doelen en dat blijft uit.

[0:10:37] Is hier al over gesproken in het kabinet, vraag ik de minister en de staatssecretaris,

[0:10:41] en is daarover gesproken bij het opstellen van het regeerprogramma?

[0:10:45] Of is daarover gesproken bij het hoofdlijnakkoord?

[0:10:49] En de vraag is dan, wat is volgens de staatssecretaris en de minister de top drie

[0:10:53] van de belangrijkste doelstelling van een vervorming van belasting- en toeslagenstelsel?

[0:10:57] Zouden zij dat in dit debat vandaag kunnen benoemen of bij de beantwoording?

[0:11:01] En vanuit onze Kamer doen we echt ons best, complimenten aan de collega's van D66,

[0:11:07] die zijn begonnen met een plan, de doorrekening van de collega's van de ChristenUnie.

[0:11:11] Wij hebben ons best ook gedaan bij de eigen doorrekening.

[0:11:14] Maar ik wil één ding wel heel duidelijk zeggen.

[0:11:17] De vereenvoudigingsagenda kan wat GroenLinks PvdA betreft geen versoberingsagenda zijn.

[0:11:22] Als we aan de ene kant met elkaar constateren dat sociale grondrechten in het geding zijn,

[0:11:27] kan dit niet alleen maar een technische exercitie zijn,

[0:11:29] waarin we dat doel, een van die hele belangrijke doelstellingen, loslaten.

[0:11:34] Hoe ziet dit kabinet dat?

[0:11:36] En dat is ook de reden dat ik aan het kabinet vraag...

[0:11:40] ...als zij dan roepen we gaan het nivelleren...

[0:11:43] ...dan lijken ze al een voorzet te doen op de uitkomst van die weging...

[0:11:46] ...alleen die maken ze niet expliciet.

[0:11:49] Dus ik hoop heel erg dat dat niet is wat dit kabinet wil zeggen...

[0:11:52] ...en anders zie ik een aantal inconsistenties.

[0:11:55] Voorzitter, dan een volgend blokje, de box drie-dekking, heel kort.

[0:11:58] Daar heb ik een hele concrete vraag.

[0:12:00] Wij zien invasering van de koopkrachten enveloppen.

[0:12:03] De bedragen tellen voor ons alleen niet op.

[0:12:05] Dus we zien in de bijlage van de muurnood het ene bedrag en in de beantwoording van de schriftelijke

[0:12:11] inbreng zien we een ander bedrag.

[0:12:13] Zou dit duidelijk aangegeven kunnen worden?

[0:12:16] Wat ons betreft mag dit meegenomen worden in de schriftelijke beantwoording en hoeft dat niet mondeling.

[0:12:21] Voorzitter, dan de afbouw van de dubbele heffingskorting.

[0:12:23] Het niet kiezen zien we terug in de maatregelen waar dit blok over gaat.

[0:12:26] De afbouw van de algemene heffingskorting in het referentieminimumloon voor de bijstand

[0:12:30] wordt voor nog eens drie jaar bevroren.

[0:12:32] Voor de mensen die luisteren en geen idee hebben wat dit betekent, het gaat hier om

[0:12:37] de berekening van het minimumloon waar het minimumloon op gebaseerd is.

[0:12:41] Een eerder kabinet heeft besloten dat de bijstand elk jaar een stukje omlaag moet, omdat anders

[0:12:44] het verschil met het minimumloon niet groot genoeg is.

[0:12:47] En ik heb maandag al gezegd dat dit beleid dubbel op is, omdat het verschil ook veel

[0:12:51] groter is geworden dan de arbeidskorting.

[0:12:53] Maar ik krijg het idee dat het kabinet hier dus weer de kool en de geit wil sparen.

[0:12:57] Die dubbele heffingskorting moet helemaal worden afgebouwd en de uitkering moet dus

[0:13:01] omlaag.

[0:13:01] Maar de armoede moet ook niet zo oplopen.

[0:13:04] En nou blijkt juist uit onderzoek dat die uitkeringen eigenlijk voor miljoen mensen

[0:13:06] al te laag zijn om van te kunnen leven.

[0:13:09] En het kabinet zegt dan, meermaals, met hele mooie zin die top geformuleerd is, dit is

[0:13:13] een dilemma.

[0:13:14] En dat snap ik.

[0:13:15] Maar het betekent niet dat je niet hoeft te kiezen.

[0:13:18] Dat is waarom dilemma's moeilijk zijn.

[0:13:22] Want dat is wat dit kabinet doet. Niet kiezen.

[0:13:24] Mijn vraag aan de staatssecretaris is, wanneer gaat het kabinet een knoop doorhakken?

[0:13:29] Of is het de bedoeling dat er over drie jaar weer een afweging gemaakt wordt

[0:13:32] en dat het probleem dan weer een jaar vooruitgeschoven wordt?

[0:13:35] Regeren betekent keuzes maken en die uitleggen.

[0:13:37] Dus je dilemma, je moet verder komen dan alleen maar het dilemma identificeren.

[0:13:40] En wat ik gek vind, is dat er is gekozen voor drie jaar.

[0:13:45] Dus de bevriezing loopt niet eens de hele kabinetsperiode door. Hoe zit dat?

[0:13:49] En ik vond het ook wel veelzeggend dat in een van de antwoorden op onze vragen ook staat

[0:13:53] dat het kabinet op dit moment het niet wenselijk vindt om het sociaal minimum te verlagen.

[0:13:58] Maar op een later moment misschien wel.

[0:14:01] Nou, dat is toch mijn vraag, waarom vindt het kabinet dat het nu niet wenselijk is,

[0:14:04] maar later misschien wel?

[0:14:05] Wat zou er dan veranderd moeten zijn?

[0:14:07] En dan kijk ik ook naar mijn collega's in deze Kamer.

[0:14:09] Wij hebben met elkaar gezegd, meerdere moties aangenomen,

[0:14:12] wij vinden dat het sociaal minimum op peil moet zijn.

[0:14:14] Vinden wij dat dan nog steeds?

[0:14:16] Of vinden we dat we dat in de toekomst weer niet meer vinden?

[0:14:19] Voorzitter, ik heb in het eerste blok al gehad over de heffingskorting en de fiscaliteit

[0:14:23] en het feit dat mensen met een laag inkomen meer belasting gaan betalen.

[0:14:27] Ik wil ook nog even wijzen op de samenhang tussen die maatregel en de bevriezing van

[0:14:30] de dubbele heffingskorting in het referentiemiddelloon voor de bijstand.

[0:14:33] Het kabinet gaat dus met de ene hand de algemene heffingskorting wat zwaarder meetellen voor

[0:14:37] de berekening van de bijstand in de komende jaren en met de andere hand verlaagt het kabinet

[0:14:42] diezelfde algemene heffingskorting.

[0:14:44] Dat vind ik wel echt een heel duidelijk voorbeeld van die gespleten ziel van het kabinet.

[0:14:48] We zien aan de ene zijde twee NSC-staatssecretarissen en een NSC-minister van Sociale Zaken die iets

[0:14:53] met bestaanszekerheid wil doen en tegelijkertijd een VVD die vooral wil dat arme mensen arm

[0:14:58] blijven.

[0:15:00] Voorzitter, ik heb het nog niet gehad over de alleenverdienersproblematiek die samenhangt

[0:15:04] met de dubbele algemene heffingskorting, want dit probleem wordt hier ook weer drie jaar

[0:15:07] mee verlengd en ook daar maakt het kabinet geen echte keuze.

[0:15:11] Het probleem wordt pas echt opgelost door de volledige afbouw van de dubbele heffingskorting,

[0:15:14] Maar dat wordt wel weer met drie jaar uitgesteld en misschien over drie jaar nog wel een keer.

[0:15:19] En in de tussentijd moet de gemeentes en de belastingdiensten het oplossen met oude gegevens,

[0:15:22] houtje, touwtje, constructie.

[0:15:24] Ik snap echt wel dat het moeilijk is om te kiezen.

[0:15:26] En er zitten ook nadelen aan heel veel opties.

[0:15:29] Maar het kabinet kiest niet en daardoor wordt de kerstboom die we al hebben alleen maar

[0:15:32] verder opgetuigd.

[0:15:33] Het maakt die woorden over die herziening zo leeg, voorzitter.

[0:15:36] Als je aan de ene kant het probleem zo scherp hebt, maar je gedrag iets anders laat zien.

[0:15:40] Dus ik vraag de minister hier, is er ook naar een andere oplossing gekeken voor de

[0:15:44] alleen verdienersproblematiek, eentje die veel structureler van aard is.

[0:15:47] Wij hebben zelf wat suggesties aangedragen

[0:15:48] in de schriftelijke vragen die we eerder gesteld hebben op dit issue.

[0:15:51] Als die niet zijn overwogen, waarom niet?

[0:15:53] En zo ja, waarom is daar niet voor gekozen?

[0:15:55] Ik hoor graag van de minister welke opties er precies op tafel hebben gelegen

[0:15:58] en waarom niet gekozen is voor die opties.

[0:16:01] Dan nog een vraag over de heffingskorting.

[0:16:03] Het kabinet stelt voor het afbouwpad ervan de koppel aan de hoogte van het minimumloon,

[0:16:06] dat op zich een begrijpelijke maatregel is.

[0:16:09] Maar sinds dit jaar wordt het minimumloon per uur vastgesteld.

[0:16:12] En wie veertig uur per week werkt, komt alsnog in het afbouwpad terecht en krijgt dus minder korting.

[0:16:18] Kan de staatssecretaris toelichten waarom niet gekozen is voor een iets hogere grens

[0:16:21] om dat te voorkomen?

[0:16:22] Want ik zie hier ook gewoon oprecht een technisch probleem sinds de invoering van het uurloon.

[0:16:27] En ik ben ook benieuwd hoe je aankijkt tegen het feit dat het minimumloon twee keer per jaar

[0:16:30] wordt vastgesteld en de fiscale parameters maar één keer per jaar.

[0:16:34] Klopt het dat de grens in de algemene heffingskort voortaan gebaseerd is op de hoogte van het

[0:16:38] minimumloon per 1 januari?

[0:16:40] want dan komt het inkomen van iemand die fulltime werkt

[0:16:42] sowieso hoger uit dan die grens,

[0:16:44] omdat er op 1 juli ook een indexatiemoment is.

[0:16:47] Mijn vraag is, klopt het en vindt de staatssecretaris dat terecht?

[0:16:51] En zou het niet handiger zijn om de afbouwgrens iets hoger te leggen

[0:16:54] om zo rekening te houden met de indexatie per 1 juli?

[0:16:57] En voorzitter, ik had een verzoek gedaan aan het begin van het debat maandag

[0:17:01] om beslisnotities te krijgen.

[0:17:03] Wilde ik even de minister voor bedanken dat die vandaag al zijn gekomen

[0:17:06] zodat we die mee konden nemen in het debat.

[0:17:08] Dus dank dat op dat verzoek is ingegaan.

[0:17:10] Voor mijn fractie is het daarin ook echt helder dat tot het einde een grote discussie was binnen het

[0:17:14] kabinet over wat nou het gewenste resultaat was rond het koopkrachtpakket.

[0:17:19] Ik heb een amendement nog niet ingediend, maar wij komen met een amendement om terug te draaien dat

[0:17:24] de algemene heffingskorting verlaagd wordt, zodat alle mensen daarop vooruitgaan, voorzitter.

[0:17:29] Dan. Het zijn echt nog maar een paar pagina, voorzitter.

[0:17:33] U hoort het, met de snelle toer ben ik aan het doen, zoals de collega's van mij gewend zijn.

[0:17:37] De kindgebonden budget.

[0:17:39] Ik zou daar graag een voorbeeld van zien van hoe het, ik herhaal mezelf hier dan toch, ook

[0:17:46] hier geen keuzes.

[0:17:48] Door het steilere afbouwpad van het kindgebonden budget gaat de marginale druk voor sommige

[0:17:51] mensen omhoog.

[0:17:53] Daar zit een lastige afweging achter en ik kan de uitkomst tot een zekere hoogte wel

[0:17:56] volgen, maar doe dan niet alsof je het verlagen van de marginale druk een belangrijk beleidsdoel

[0:18:00] vindt.

[0:18:01] Voorzitter, ik zag dat de collega's van SGP en SNC een hele goede vraag stelden over die

[0:18:05] 14 miljoen euro die uit het hoofdlijnakkoord opeens niet meer optelde in het bedrag.

[0:18:09] Hoe zit het eigenlijk?

[0:18:11] Want het antwoord daarop was dat een deel

[0:18:12] daarvan is vrijgevallen ten guste van het generale beeld.

[0:18:16] Ik snap niet wat hiermee bedoeld wordt.

[0:18:17] Kan dat worden uitgelegd?

[0:18:18] Waarom gaat dat niet gewoon naar het kindgebonden budget?

[0:18:21] En ik heb in de schriftelijke ronde

[0:18:22] gevraagd of het kabinet heeft overwogen de kinderbijslag te verhogen in plaats van het

[0:18:27] kindgebonden budget en dat te bekostigen met een hogere inkomstenbelasting voor

[0:18:30] hogere inkomens. Daar heb ik geen antwoord op gekregen.

[0:18:33] Zou dat alsnog kunnen?

[0:18:34] En ook heb ik gevraagd wat het kabinet onder een middeninkomens staat.

[0:18:38] Daar heb ik ook nog geen antwoord op gekregen.

[0:18:40] En ook deze mogen schriftelijk, want ze waren in eerste instantie ook in de schriftelijke ronde.

[0:18:44] En voorzitter, daar ben ik echt bij wonen.

[0:18:46] Voordat ik mijn vragen over de twee huurtoeslagwetten doe, een hele korte.

[0:18:50] Er is veel discussie geweest over een leegstandheffing.

[0:18:55] Afgelopen week ook weer een mooi stuk in het FD.

[0:18:57] En ik wilde heel graag aan de minister van VRO vragen of zij naar ons amendement van een

[0:19:01] paar jaar terug zou kunnen kijken.

[0:19:02] Wij overwegen die opnieuw in te dienen en of hoe deze minister daar tegenover staat.

[0:19:09] Ik heb stukken van het prachtige woondebat kunnen zien, maar als er zoveel panden leeg

[0:19:13] staan waar je je ook zou kunnen wonen, dan is dat iets waar we als Kamer misschien wel

[0:19:17] gewoon een stap in kunnen zetten en ik weet dat u als Wooncommissie daar ook uitgebreid

[0:19:20] over spreekt.

[0:19:22] Voorzitter, nu de huurtoeslag.

[0:19:24] We behandelen vandaag twee verschillende wetsvoorstellen die allebei de huurtoeslag fors vereenvoudigen.

[0:19:29] Ik vind dat echt een compliment waard.

[0:19:31] Dus bij deze, de huurderslag is waarschijnlijk de meest ingewikkelde van alle toeslagen

[0:19:35] en dat zorgt voor een hoop gedoe.

[0:19:36] Dus zo'n vereenvoudiging vind ik echt iets om toe te juichen.

[0:19:39] Maar ik heb wel grote moeite met de inkomenseffecten van één van de twee wetten.

[0:19:42] Ik vind dat het kabinet daar te makkelijk overheen stapt.

[0:19:45] Een min van 463 euro per jaar voor sommige mensen, dat is gewoon echt veel geld voor

[0:19:49] veel van de mensen waar het om gaat.

[0:19:51] Ik verwij even terug naar waar ik het net over had, over het kan echt niet zo zijn dat

[0:19:56] versimpeling versobering wordt, voorzitter.

[0:19:58] En dat gaat met dit wetsvoorstel wel gewoon gebeuren.

[0:20:01] Dus mijn vraag aan de minister van VRO is, vindt zij dat acceptabel via u, voorzitter?

[0:20:05] En ziet zij nog meer manieren om deze negatieve effecten op te vangen?

[0:20:08] In het andere wetsvoorstel dat voorlicht, is het nou juist zo mooi geregeld.

[0:20:11] Daar doe je precies hoe je het zou moeten doen.

[0:20:13] Vereenvoudiging, zonder dat er sprake is van een negatief koopkrachteffect.

[0:20:16] Het is een schoolvoorbeeld van hoe het wel moet.

[0:20:19] Die koopkrachtmin, waar ik het over had, gaat over de combinatie van de twee wetsvoorstellen.

[0:20:23] Dus onder aan de zweep gaan sommige mensen er flink op achteruit.

[0:20:26] Ik vind dat zonde.

[0:20:27] want er liggen echt een paar goede voorstellen.

[0:20:29] Harmonisering van huishoudtypen,

[0:20:31] invoering van een lineaire afbouw,

[0:20:33] afschaffen van de maximumhuurgrenzen.

[0:20:36] Ik heb schriftelijk al

[0:20:36] vragen gesteld over de harmonisering van de huishoudtypen

[0:20:39] en hoe dat samenhangt met de huishoudtypen en andere wetten.

[0:20:42] En daarvoor heeft de minister gezegd

[0:20:43] dat daarover eerst in overleg getreden

[0:20:45] moet worden met andere instanties die

[0:20:47] hiervoor relevant zijn, zoals woningcorporaties.

[0:20:50] En nu geeft de koepel

[0:20:51] voor woningcorporaties Edes heel duidelijk aan

[0:20:53] dat het wenselijk is dat het onderscheid

[0:20:55] tussen oude huishoudens en niet-oude huishoudens ook wordt losgelaten

[0:20:59] in de grenzen voor pas- en toewijzen.

[0:21:01] Is de minister bereid dit ook te gaan regelen, vraag ik via u, voorzitter,

[0:21:04] en zo nee, waarom niet?

[0:21:05] En ik ben ook heel erg benieuwd hoe het vrijgemaakte budget

[0:21:08] voor de huurtslag wordt ingevuld,

[0:21:10] want ook hier sluit het niet aan bij het hoofdlijnenakkoord.

[0:21:12] Daar werd per jaar 500 miljoen beschikbaar gesteld,

[0:21:15] maar omdat de verlaging van de eigen bijdrage pas in 2026 ingaat,

[0:21:18] wordt een deel van dat geld in 2025 niet uitgegeven.

[0:21:21] En het gaat dan, als ik het goed heb, om 85 miljoen euro.

[0:21:24] Dus mijn vraag is, waar gaat dat geld heen?

[0:21:26] En waarom gaat die verlaging van de eigen bijdrage pas in 26 in en niet 25?

[0:21:31] En tot slot, voorzitter, de vraag aan de minister over het afschaffen van de maximumhuurgrenzen.

[0:21:36] In Nederland zijn veel huurwoningen natuurlijk in bezit van woningcorporaties en die hebben geen winstoogmerk.

[0:21:40] Maar een kleiner deel van de huurwoningen wordt verhuurd door private verhuurders.

[0:21:43] En juist die verhuurders verhuren vaak in het duurste segment.

[0:21:47] Dus het segment dat voor die maatregel die ik noemde ook in aanmerking gaat komen voor de huurtslag.

[0:21:51] Mijn vraag is in hoeverre ziet zij de huurterslag in het algemeen en vooral voor deze groep

[0:21:56] als een subsidiëring van verhuurders en grondeigenaren?

[0:21:59] Mijn redenering is namelijk als volgt.

[0:22:01] Een hoger huurterslag betekent dat sommige mensen een hogere huur kunnen betalen en

[0:22:05] dat verhuurders dus een hogere huurprijs kunnen vragen.

[0:22:08] Dat zorgt er dan weer voor dat woningengrondprijzen kunnen gaan toenemen en het geld uiteindelijk

[0:22:11] terechtkomt bij grondeigenaren en pandjesbazen.

[0:22:14] Dus ik ben benieuwd of zij het met mij eens is.

[0:22:18] Dan ben ik bij het einde gekomen, voorzitter.

[0:22:21] Dank u wel, mevrouw Matoeg.

[0:22:23] En ook een compliment uw kant op.

[0:22:26] Het ging in razend tempo, maar met een kleine minuut extra en dat is ook prima.

[0:22:31] Dus een compliment is ook op zijn plaats.

[0:22:34] Er is al één interruptie aangekondigd, halverwege eigenlijk al.

[0:22:37] Dus ik had de heer Ginwis al genoteerd.

[0:22:39] En de heer Ginwis gaat ook eventjes laten zien hoe het zonder korte inleiding puntig kan.

[0:22:43] En dan kan mevrouw Matoeg laten zien hoe je puntig antwoordt.

[0:22:46] De heer Ginwis.

[0:22:47] Nou voorzitter, dank voor de aanmoediging.

[0:22:48] Misschien nog voor de gasten in het midden, heel veel van de onderwerpen die collega Mathoeg keurig netjes bij dit blok heeft behandeld,

[0:22:54] heb ik al bij blok 1 aan de orde gesteld.

[0:22:57] Dus mochten de vragen...

[0:23:00] Ik verwijs mensen naar blok 1, kortheidshalve.

[0:23:04] Mijn vraag.

[0:23:05] Dank voor de complimenten richting de collega's van D60 en mijzelf.

[0:23:13] Dat opdeelt de vraag op, ja, vereenvoudiging en vereenssimpeling mag geen bezuiniging worden,

[0:23:18] op mensen die het al moeilijk hebben.

[0:23:22] En daar worden opmerkingen gemaakt door mevrouw Matoeg...

[0:23:25] die potentieel op gespannen voet kunnen staan met de vereenvoudiging...

[0:23:28] van het belastingstelsel die zij ook wenst.

[0:23:31] Dus ja, kan ze dat nog wat nader duiden?

[0:23:34] Hoe staat ze tegenover bijvoorbeeld een voorstel...

[0:23:36] wat bij D60 en ChristenUnie is terug te vinden...

[0:23:39] om dan maar te denken aan een negative income tax...

[0:23:41] in de vorm van een verzilverbare hefferskorting...

[0:23:45] Dat voor ons een methode is geweest om dat eigenlijk een beetje te mitigeren en wel af te kunnen van alle toeslagen.

[0:23:49] Maar tegelijkertijd zitten daar ook weer uitvoeringsissues aan.

[0:23:53] Dus ik ben daar heel erg benieuwd naar. Hoe maakt zij die afweging?

[0:23:56] Want vereenvoudiging, ja, we kunnen er heel lang over praten.

[0:24:00] Dat zien we nu bij de huurtoeslagwetten.

[0:24:03] Dat gaat hoe dan ook ergers dan pijn doen.

[0:24:05] Je kunt niet iedereen tegemoetkomen en tegelijk willen vereenvoudigen.

[0:24:10] Ik wil mevrouw Mathoeg.

[0:24:11] Ja, dank voorzitter. Ik vind wel, je moet altijd terug spoelen, sort van terug naar dat, eh...

[0:24:17] Dank, dank voor deze vraag.

[0:24:19] En dit is precies waarom ik mijn vragen ook aan het kabinet stel.

[0:24:21] Want in al die rapporten, en de heer Grimwist meteen vingers, hier een plek.

[0:24:26] Ik zal oprecht, voorzitter, proberen ook hier weer een complimentje van u te krijgen,

[0:24:29] met het grote antwoord.

[0:24:32] Als je het nooit over die spanning hebt en niet zegt waar je preferentie, in die spanning zit,

[0:24:36] dan is het heel gratuït.

[0:24:37] Want dan kun je blijven zeggen, ik wil dat simpeler wordt, maar ik wil ook zo.

[0:24:40] En dan heb je te veel doelstellingen.

[0:24:42] En het zou zomaar kunnen zijn dat je op het ene een andere weging maakt dan op het andere.

[0:24:46] De heer Grimwis heeft in eerste bij blok 1 bijvoorbeeld gezegd, en ik deel dat eigenlijk,

[0:24:51] ik zit ook op die conclusie, dat een stelsel waar uiteindelijk een vorm van een huursubsidie

[0:24:55] blijft, ik kan niet anders dan elke keer daarop uitkomen.

[0:24:59] Dus de kans dat, of het nou een toeslag is of een subsidie in de oude vorm, dat je dat

[0:25:03] overeind houdt.

[0:25:04] Want in geen stelsel heb je gezien ook dat sociale grondrecht van wonen niet dat instrument.

[0:25:10] En ik denk dat je ook nog, waaraan zijn de leuke woonwoordvoerders en haptemoeder Hoop, mijn collega,

[0:25:15] ook prijsinstrumenten aan de woonkant.

[0:25:17] Nou, dan stelt u aan mij de vraag. Ik daag u dan uit, want ik stel die vraag aan het kabinet.

[0:25:21] En dan zegt u, mevrouw Mathoeg, wat vindt GroenLinks-PvdA dan?

[0:25:24] Nou, dan valt mij een inconsistentie op in het kabinet.

[0:25:26] Want aan de ene kant hele stoere woorden over die sociale grondrechten.

[0:25:29] En mijn fractie neemt dat heel serieus.

[0:25:31] Als wij met elkaar zeggen dat we het sociale grondrecht wonen,

[0:25:34] het sociale grondrecht in die inkomensverdeling bij de zorg,

[0:25:37] Dan moet je met die kwalitatieve bril vanuit dat domein ook naar deze discussie kijken.

[0:25:42] En de zorg die ik heb geprobeerd uit te dragen, is als dit alleen maar een vereenvoudigingsoperatie

[0:25:46] wordt, dan is het een versoberingsoperatie.

[0:25:49] En dat kan niet, zeker gezien de analyse die we zelf maken op al die domeinen.

[0:25:55] Dus dat zou mijn antwoord zijn en verder dan denk ik dat de voorzitter mij gaat stoppen

[0:25:58] als ik het programma van GroenLinks BVDA helemaal ga voorlezen.

[0:26:02] Daar zijn andere momenten voor, maar dank u wel beiden ook voor het mooie voorbeeld.

[0:26:07] interruptie en antwoord. En ik kijk even of er nog meer woordvoerders zijn die een interruptie hebben

[0:26:11] voor me toe. Ik zie dat dat niet het geval is. Dank u wel. Dan gaan we naar de tweede spreker,

[0:26:16] heer Mooyman van de PVV. Ga u gang. Ja, dank u wel, voorzitter. En ik zal mij in dit blok richten

[0:26:22] op de wetsvoorstellen ten aanzien van het onderdeel wonen. Allereerst de wet omtrent de verlaging van

[0:26:29] de eigen bijdrage, de wijziging dus, de huurtoeslag, koopkracht en vereenvoudiging.

[0:26:35] is ook een uitwerking van de afspraken gemaakt in het hoofdlijnakkoord.

[0:26:39] En het doel van dit wetsvoorstel is om de koopkracht van huurtoeslagontvangers

[0:26:42] te verbeteren en ook te vereenvoudigen.

[0:26:45] En voor de maatregelen wordt 500 miljoen euro structureel uitgetrokken.

[0:26:49] Het kabinet wil er per 2025 voor zorgen dat meer persoonshuishouden

[0:26:53] straks 40 procent vergoed krijgen over het huurdeel tussen de aftoppingsgrens

[0:26:57] en de maximumhuurgrens, waar dit nu nul procent is.

[0:27:00] Voor andere huishoudtypes is dit al 40 procent.

[0:27:03] En door dit te doen verbetert de betaalbaarheid voor deze groep aanzienlijk en wordt wonen

[0:27:07] financieel meer toegankelijk gemaakt.

[0:27:10] Vraag aan de minister daarbij is ook of het klopt dat deze maatregel kan leiden tot bijna

[0:27:15] 70 euro per maand extra huurtoeslag voor die groep en of dat dan ook voor die volle groep

[0:27:20] van die 377.000 huishoudens van dit type is.

[0:27:24] In de memorie van toelichting valt te lezen dat de huidige huurtoeslagontvangers er in

[0:27:28] 2025 gemiddeld 141 euro per jaar op vooruitgaan met deze maatregelen, zeg ik erbij, en dit niet

[0:27:35] alleen door de eerder genoemde harmonisatie van de huishoudtypes, maar ook door de verandering

[0:27:39] van de parameters in het afwachten op de lineaire opbouw.

[0:27:45] Verder treft het kabinet maatregelen om vanaf 2026 ook de eigen bijdrage met 11,58 euro per

[0:27:51] maand te verlagen en wordt dus die lineaire afbouw daadwerkelijk ingevoerd.

[0:27:55] Het minimale bedrag dat een huurtoeslagontvanger erop vooruit zal gaan is 139 euro per jaar

[0:28:01] en tot maximaal 1394 euro per jaar.

[0:28:05] Daarnaast krijgen als gevolg van de voorgestelde maatregelen circa 57.000 huurders recht op

[0:28:10] huurtoeslag in 2026 ten opzichte van 2024 en instromers in de huurtoeslag zullen er

[0:28:17] in 2026 gemiddeld 344 euro per jaar op vooruit gaan.

[0:28:22] Een goede zaak en dat is ook hard nodig.

[0:28:25] Kortom, onze fractie is in ieder geval met dit wetsvoorstel blij en ook dat er uitvoering

[0:28:31] wordt gegeven aan afspraken uit het akkoord.

[0:28:35] Dan de wet van het vorige kabinet, die recent, het werd ook al gezegd, is toegevoegd aan

[0:28:41] de behandeling van het belastingplan, de wijziging van de wet op de huurtoeslag.

[0:28:46] Deze wet bevat een aantal goede punten, maar toch ook een aantal punten waar wij ons zorgen

[0:28:53] overmaken, net als collega Matoeg die dat zojuist ook heeft aangehaald.

[0:28:58] Goede zaken zijn dat de maximum huurgrenzen die nu gelden voor het

[0:29:02] kunnen ontvangen van de huurtoeslag worden afgeschaft en ook wordt de

[0:29:05] leeftijdsgrens om toeslag te ontvangen verlaagd van 23 naar 21 jaar.

[0:29:09] Beide maatregelen samen kunnen er ook voor zorgen dat meer huishoudens

[0:29:14] huurtoeslag gaan ontvangen. Dat is natuurlijk goed, maar

[0:29:18] tegelijkertijd voorziet het voorstel ook een verhoging van de eigen bijdrage

[0:29:21] voor alle andere huurtoeslagontvangers met vier euro per maand.

[0:29:25] En ook worden de servicekosten niet langer vergoed.

[0:29:28] Nu maximaal 48 euro per maand.

[0:29:30] En dat kan voor sommige groepen echt wel forse gevolgen hebben.

[0:29:34] Dus we zouden ook van de minister willen weten of dat zij denkt dat deze wet

[0:29:40] dat dat uiteindelijk groepen huishoudens in de problemen gaat brengen.

[0:29:44] We willen eigenlijk sowieso ook van dit kabinet toch een heldere duiding hebben

[0:29:50] hoe zij zelf kijken naar dit pakket.

[0:29:52] Natuurlijk ook mede omdat dit geïnitieerd is door het vorige kabinet.

[0:29:57] Tot zover, voorzitter, dat waren onze vragen.

[0:30:01] Dank u wel. Ik zie dat de heer Grinwissen toch weer heel greter gelijk de hand opsteekt.

[0:30:07] Dat is...

[0:30:08] Heer Grinwiss, u mag met de eerste interruptie beginnen.

[0:30:10] Ja, sorry, ik wilde de rest niet...

[0:30:13] de pas afsnijden, maar niemand heeft een vraag.

[0:30:15] Nou, dan heb ik wel een vraag.

[0:30:16] want iedereen snapt dat bij het ene wetsvoorstel,

[0:30:20] wat al anderhalf jaar in de Kamer lag,

[0:30:22] de plus en minder zitten.

[0:30:24] Het ene is heel bewust.

[0:30:26] Het wetsvoorstel is echt ingestoken vanuit

[0:30:30] enerzijds de vereenvoudiging van de huurdopslag,

[0:30:32] en we weten allemaal van de Belastingdienst

[0:30:34] dat het onderdeel servicekosten het meest ingewikkelde onderdeel is

[0:30:37] in de uitvoering van de huurdopslag.

[0:30:39] En anderzijds dat één grote onrechtvaardigheid

[0:30:42] in de huidige woningmarkt,

[0:30:43] namelijk dat heel veel woningzoekenden, met name jongeren,

[0:30:45] die al, ik weet niet hoeveel, misschien wel tien jaar, twintig jaar op een lijst moeten staan bij de sociale huur,

[0:30:50] bij de corporatie, er niet tussen komen en ondertussen duur moeten huren en vervolgens dubbel pech hebben,

[0:30:55] want meer huur kwijt zijn en ook geen recht op huurtoeslag omdat ze teveel betalen.

[0:30:59] Ja, dat moet uit de lengte of de breedte komen en daarom zijn deze voorstellen samengevoegd,

[0:31:04] omdat de goede maatregelen van dit nieuwe kabinet, van deze nieuwe coalitie,

[0:31:09] eigenlijk het nadeel van het vorige wetsvoorstel voor een deel mitigeert,

[0:31:14] in ieder geval voor de grootste groep, omdat de eigen bijdrage omlaag gaat en een klein beetje omhoog,

[0:31:19] omdat in het oude voorstel eigenlijk 100 miljoen te weinig zat, of 80 miljoen te weinig.

[0:31:23] Dus is meneer Moorman wel bereid om beide voorstellen heel dicht bij elkaar te houden,

[0:31:27] want je zou uit zijn bijdrage de conclusie kunnen trekken,

[0:31:30] ja, het ene voorstel dat is van onszelf en daar zijn we hartstikke voladier vooruit ermee,

[0:31:35] maar het andere is eigenlijk een beetje, daar zitten wat nadelen aan en misschien moeten we dat maar niet doen.

[0:31:39] En dat zou ik jammer vinden, want de voordelen zijn wel heel groot ook van dat voorstel.

[0:31:45] Ik denk dat de heer Grienwiss inderdaad terecht ook de positieve punten uit dit voorstel belicht.

[0:31:52] Het is natuurlijk ook zo, wat u zegt, dat juist de mensen wat jonger van leeftijd hier natuurlijk ook een enorm voordeel mee hebben.

[0:32:00] Die hebben het natuurlijk ook al lastig genoeg op de woningmarkt.

[0:32:03] Daar ben ik volledig met u eens.

[0:32:05] Tegelijkertijd, nou ja, net werd het woord dilemma al even genoemd.

[0:32:10] vind ik dit eigenlijk ook wel zo eentje.

[0:32:12] In dit wetsvoorstel zitten toch ook echt een aantal punten waar wij ons wel echt serieus zorgen om maken.

[0:32:19] Vandaar ook onze vragen aan de minister.

[0:32:22] Ik denk ook de vragen die net jouw collega van GroenLinks-PvdA zijn gesteld ten aanzien van dit wetsvoorstel.

[0:32:28] Terechte vragen zijn ten aanzien van de betaalbaarheid.

[0:32:32] En ook hebben we natuurlijk gevraagd om de visie van dit kabinet in verhouding daarvan.

[0:32:37] Het is natuurlijk ook zo, ik geloof dat terug in de tijd dit wetsvoorstel ook gepaard ging met andere maatregelen

[0:32:45] die specifiek gebonden waren om eigenlijk de klap op te vangen, zeg maar.

[0:32:49] Nou, we hebben er natuurlijk een ander wetsvoorstel van deze nieuwe coalitie naast liggen.

[0:32:54] Dus ik ben het met u eens, het heft elkaar enigszins op.

[0:32:57] Maar desondanks houden we nog steeds wel wat zorgen, zeg ik daar dan zo bij.

[0:33:01] En daarvan zouden we gewoon graag de antwoorden van het kabinet willen. Dank u wel.

[0:33:06] Dank u wel. Mevrouw Matoeg.

[0:33:11] Ja, voordoorgaand op het wonen, want wij, dat zei ik net ook in mijn tekst,

[0:33:14] schrikken ook wel echt wat je denkt, nou, servicekosten, maar die tellen heel snel heel erg op.

[0:33:19] Dank ook voor die koopkrachteffecten daarvan in de beantwoording.

[0:33:22] Dat was heel fijn, dat helpt.

[0:33:24] Dat roept de vraag bij mij op, waar staat de PVV?

[0:33:26] Want als ik de vraag zo hoor, dan hoor ik eigenlijk een best wel kritische grondhouding.

[0:33:31] Maar als ik die doortrek, dan denk ik, ja, dan stemt de PVV tegen dat wetsvoorstel.

[0:33:37] Concludeer ik dat juist, via u, voorzitter?

[0:33:40] Nou, voorzitter, ik denk dat dat een conclusie is die iets te vroeg is om te trekken.

[0:33:45] Kijk, we zien natuurlijk ook de positieve kanten van dit wetsvoorstel, maar we zijn

[0:33:48] nog zeker aan het nadenken over dit wetsvoorstel, dat kan ik u inderdaad wel meegeven, omdat

[0:33:54] er toch nog zorgen bij onze fractie daarover leven.

[0:33:58] Daarom vind ik het ook goed om straks het volledige beeld te hebben, ook de beantwoording inderdaad

[0:34:01] vanuit het kabinet, mee te nemen in onze afweging.

[0:34:06] Ik denk ook dat ik net heb gezegd dat u een aantal goede vragen heeft gesteld.

[0:34:14] Die gaan we even afwachten.

[0:34:18] Heeft u een duidelijke vraag, mevrouw Matoeg?

[0:34:22] Deze wet ligt er al een tijdje.

[0:34:28] De Wooncommissie heeft gevraagd om het in het samenhang te bezien.

[0:34:31] Ik denk dat het wel belangrijk is om een beetje duidelijkheid te geven.

[0:34:35] De beantwoorder van het kabinet is heel duidelijk.

[0:34:37] Nou, de heer Greenbush deed net in de introductie ook het argument de andere kant op.

[0:34:40] Ja, u zei het mooi, het is een dilemma.

[0:34:43] Maar we hebben samen in de Financiëncommissie gezeten.

[0:34:45] Ik ken de heer Moorman als een slim vent, zeg ik via de voorzitter.

[0:34:49] Ja, die weet echt wel hoe die de weging nu maakt.

[0:34:52] Dus ik wil weten, ja, wat vindt de PVV?

[0:34:56] De heer Moorman.

[0:34:58] Nee, voorzitter, ik snap, en dank trouwens, ik snap natuurlijk het verzoek om duidelijkheid.

[0:35:05] Tegelijkertijd probeer ik ook heel goed de balans te leggen in mijn betoog tussen de twee verschillende pakketten.

[0:35:11] Ik zie ook inderdaad, zoals de heer Ginwis terecht zei, dat dit natuurlijk een gezamenlijk pakket is wat op zich hele positieve effecten heeft als je het zo beziet.

[0:35:21] Tegelijkertijd, alsnog de servicekosten. We hebben er ook van gezien dat mensen daar echt wel forse gevolgen van kunnen ondergaan.

[0:35:28] Ik denk dat het goed is dat het kabinet zelf ook nog dit kabinet reflectie geeft op het huidige voorstel.

[0:35:36] We hebben net een aantal vragen gesteld.

[0:35:37] U heeft een aantal vragen gesteld.

[0:35:39] Ik denk gewoon dat het goed is om dat volledige beeld te hebben.

[0:35:43] We horen dan ook graag van het kabinet de antwoorden op de vragen.

[0:35:47] Dank u wel, voorzitter.

[0:35:49] Tot slot, mevrouw Matoeg.

[0:35:54] Voorzitter, in de eerste termijn, of in blok 1 van het WGO, heb ik het ook gehad over waarom

[0:36:01] deze debatten zo belangrijk zijn. Want zeker in deze schijnbaar extra parlementaire verhoudingen

[0:36:07] maken we ook aan onze kant van de Kamer de weging. En je kan niet enerzijds anderzijds stemmen. Dus

[0:36:17] op deze manier kunnen wij met elkaar dat debat ook niet hebben. En ik heb veel respect voor de

[0:36:22] die net uit een lange woonbegroting komen.

[0:36:24] Het is ook donderdagmiddag, dus even alle begrip daarvoor.

[0:36:27] Maar als ik de duidelijke woorden van de heer Mooyman hoor, dat hij het erg vindt...

[0:36:32] kan ik me gewoon niet voorstellen dat je eindigt op voorstemmen.

[0:36:36] Dus of het is, u gaat tegen, en dan kunt u dat nu zeggen...

[0:36:39] of het is, ik zeg nu even enerzijds-anderzijds...

[0:36:42] en we tekenen zo meteen toch weer onderaan het briefje met oké...

[0:36:45] want dat doet de PVV de hele tijd, grote mond sociaal.

[0:36:48] Als het even kan, vooruitschuiven en dan aan het einde zeggen...

[0:36:50] Ja, het was een deal, en dat hoort erbij.

[0:36:52] Ja, voorzitter, dat is gewoon kiezersverraad.

[0:36:55] Heer Moormaal, tot slot.

[0:36:56] Nou, voorzitter, ik vind dit toch wel hele heftige bewoordingen.

[0:37:02] Daarbij is dit pakket ook helemaal geen onderdeel van afspraken, moet ik erbij zeggen.

[0:37:08] Het eerste pakket natuurlijk is afkomstig vanuit het kabinet, komt ook voor uit het hoofdlijnakkoord.

[0:37:14] Dus ja, dat er een soort tegenstelling zou zitten en dat we onze rol in de Kamer niet kunnen pakken.

[0:37:18] Nou, daar ben ik het niet mee eens.

[0:37:19] Ik denk ook dat ik net heel helder het een heb gezet onze overwegingen hieromtrend,

[0:37:25] dat ik ook zeker de voordelen zie, dat ik ook zeker begrijp dat we naar een

[0:37:30] vereenvoudigd toeslaggestelsel moeten en dat ook dit een stap die richting op is

[0:37:35] en dat wij die afweging ook zeker gaan maken, maar dat ik ook belang hecht aan de visie van het kabinet daarop

[0:37:42] en natuurlijk ook nog zelf onze eigen afwegingen verder uit kunnen kristalliseren.

[0:37:47] Dank voorzitter.

[0:37:51] Dan gaan we naar de derde fractie, dat is de fractie van de VVD.

[0:37:55] Of had de heer Veilbrief nog een interruptie?

[0:37:57] De heer Veilbrief, D66.

[0:37:59] Om mijn excuus.

[0:38:00] Ja, ik zit even in de vol… Nee, geen probleem.

[0:38:04] De derde spreeker is de fractie van D66, de heer Veilbrief.

[0:38:09] Ik probeerde u in de war te brengen, dat is gelukt.

[0:38:11] Voorzitter, ik ben er heel kort.

[0:38:13] Kort over de participatie.

[0:38:14] Ik begrijp dat deze maatregel genomen wordt, maar weer wordt de maatregel tijdelijk genomen.

[0:38:18] Dan weer wordt de afbouw van de dubbele heffingschorting vooruitgeschoven.

[0:38:21] Met als gevolg dat de eenverdieningsproblematiek ook weer langer onderdeel blijft van het stelsel.

[0:38:26] Hoe kijkt de staatssecretaris hier tegenaan?

[0:38:28] Vindt hij dat niet onwensig en waarde geen alternatieven?

[0:38:32] En wat is eigenlijk de structurele oplossing?

[0:38:34] Dan over de woningmarkt had ik wat willen zeggen over de antifragmentatiemaatregelen.

[0:38:37] Maar daar hebben we het heel lang over gehad in blok 1.

[0:38:40] Dus dat lijkt mij niet meer nodig.

[0:38:42] Dan rond de huurtoeslag. Goed dat daar een forse lastenverlichting ligt.

[0:38:45] Er zou 500 miljoen per jaar geïnvesteerd worden in de huurtoeslag volgens de hooglijnenakkoord.

[0:38:51] Maar de eerste 500 miljoen wordt pas, als ik het goed heb begrepen, geïnvesteerd vanaf 2026.

[0:38:56] Wat is er eigenlijk gebeurd met de 500 miljoen van 2025?

[0:39:00] Tweede vraag. Netto gaat de eigen bijdrage met 7 euro omlaag.

[0:39:05] Dat valt eigenlijk best wel een beetje tegen, zeker gezien de kosten.

[0:39:09] Had dat op een andere manier slimmer gekund?

[0:39:11] En mijn derde vraag is, 170.000 huishoudens krijgen voor de eerste huurtoeslag van gemiddeld

[0:39:20] 175 euro per maand, dat is fors, maar we zuigen wel 170.000 personen het toeslagensysteem

[0:39:27] in.

[0:39:27] Zou de staatssecretaris kunnen aangeven welke inkomensgroep dat is en hoe dat strook met

[0:39:32] ambities om huishoudens juist minder afhankelijk te laten zijn van ingewikkelde toeslagen met

[0:39:37] allerlei risico's en problematiek, zoals terugbetaling?

[0:39:41] Voorzitter, dat was het van mijn kant.

[0:39:44] Dank u wel.

[0:39:45] Ik kijk even rond.

[0:39:46] Ik zie de SP.

[0:39:46] Mevrouw Beckman heeft een vraag voor u.

[0:39:48] Ga u gang.

[0:39:49] Ja, maar vooral omdat wij op dat pakket, laten we het de wet De Jonge noemen, was ik net positief

[0:39:59] verrast door dat de PVV vrij kritisch was over het niet meer subsidiabel zijn van de servicekosten.

[0:40:05] En hoewel het heel logisch klinkt om geen huurtoeslag te geven over de servicekosten,

[0:40:11] zien we eigenlijk nu dat er een hele specifieke groep mensen door in de problemen komt.

[0:40:16] Namelijk mensen die bijvoorbeeld in een flat wonen.

[0:40:18] Volgens CBS zijn dat vaak de armste mensen.

[0:40:21] Dat is ook de groep die het meest gebruikt van huurtoeslag.

[0:40:23] En daar in zo'n flat, in een appartementcomplex, heb je vaak vrij hoge servicekosten.

[0:40:29] En die groep gaat er, met dit pakket, maar vooral met het oudere wet,

[0:40:35] behoorlijk hard op achteruit.

[0:40:37] En ik stel deze vraag alleen maar omdat ik een beetje hoop

[0:40:39] dat daar toch iets kan schuiven of een meerderheid kan ontstaan,

[0:40:42] dan wel voor een amendement, dan wel voor een wijziging.

[0:40:45] En daarom stel ik die vraag nu ook even aan D66.

[0:40:47] Want ik zit daar wel echt heel erg mee.

[0:40:52] Want ik wou zeggen, daar komt ook nog bij dat in die servicekosten,

[0:40:56] als je zonnepanelen hebt, ook nog die zonnepanelenhuur zit,

[0:40:58] waardoor je met tegelijkertijd afbouw van de saldering

[0:41:02] nog een keer extra langs de kassa moet.

[0:41:05] Heer Velbrief.

[0:41:06] Dank aan mevrouw Beckerman voor deze vraag.

[0:41:07] Ik wacht even de antwoord van de staatssecretaris en van de minister af,

[0:41:10] maar ik kan me voorstellen dat wij ook hier ons zorgen over maken.

[0:41:16] Dank u wel. Ik zie dat er verder geen intrupties zijn.

[0:41:19] Dan kom ik nu wel bij mevrouw Van Eyck van de VVD.

[0:41:21] Ga u ervan.

[0:41:22] Dank u wel, voorzitter.

[0:41:23] Voorzitter, in het eerste blok van het wetgevingsoverleg

[0:41:25] ben ik al ingegaan op de lastenverlichting

[0:41:27] en de koopkrachtontwikkeling.

[0:41:29] De voorliggende wetten in dit blok zijn de verdere uitwerking van de afspraken uit het

[0:41:33] hoofdlijnenakkoord.

[0:41:34] Mijn fractie is tevreden met de uitwerking en heeft nog enkele vragen en opmerkingen.

[0:41:38] Werkende middeninkomens hadden er wat de VVD betreft meer op vooruit mogen gaan ten opzichte

[0:41:43] van uitkeringsgerechtigden.

[0:41:45] De VVD ziet de voorgestelde lastenverlichting als een eerste stap.

[0:41:49] Door bij de voorgenomen maatregelen voor het kindgebonden budget ook te kiezen voor een

[0:41:54] verhoging van het afbouwpercentage, neemt de marginale druk toe.

[0:41:57] Dit betekent dat werkenden van een extra verdiende euro minder gaan overhouden.

[0:42:01] Hoe zorgt de minister ervoor dat de marginale druk, juist voor deze groep, niet te hoog

[0:42:05] wordt?

[0:42:06] Daarnaast neemt ook de kans op soms hoge terugvorderingen toe.

[0:42:10] Dit risico staat haaks op de doelstelling van dienst toeslagen om terugvorderingen te

[0:42:14] voorkomen en de trajecten die hierop lopen.

[0:42:16] Kan de minister hierop reflecteren?

[0:42:19] En hoe zorgt hij ervoor dat de intensiveringen op toeslagen de komende jaren dit ongewenste

[0:42:23] effect niet of in mindere mate hebben?

[0:42:26] Dan de alleenverdienersproblematiek, ook al genoemd door de collega's.

[0:42:30] De fiscale oplossing voor eenverdieners heeft significante neveneffecten, terwijl de inkomenseffecten

[0:42:34] beperkt en tijdelijk zijn.

[0:42:36] Het voorstel leidt ertoe dat de zogenoemde alleenverdienersproblematiek langer voortduurt

[0:42:40] en in omvang toeneemt.

[0:42:42] Een traject om te komen tot deze oplossing heeft lang geduurd en het is op zich goed

[0:42:45] dat er nu zicht is op een structurele oplossing.

[0:42:48] Het is echt opnieuw een bevestiging dat binnen het huidige stelsel doelen niet gehaald kunnen

[0:42:52] worden of tegen elkaar inwerken en een hervorming noodzakelijk is.

[0:42:57] In het eerste blok van het wetgevingsoverleg heb ik dat ook al benoemd.

[0:43:00] Zijn er nog andere groepen met bijzondere problematieken die met urgentie wachten op oplossingen in

[0:43:06] de fiscaliteit, vraag ik aan de minister en de staatssecretaris.

[0:43:09] En zo ja, welke en hoe en wanneer volgen er voorstellen om die problematieken aan te pakken?

[0:43:15] De huurtoeslag wordt vereenvoudigd en geïntensiveerd.

[0:43:18] Mijn fractie is tevreden met de aanpassingen.

[0:43:20] De VVD is wel van mening dat het toeslagenstelsel ten behoeve van huurwoningen nog eenvoudiger moet.

[0:43:27] Ik sluit ook wel aan bij de woorden die mevrouw Matoeg daarover uitsprak ten aanzien van dat er

[0:43:31] altijd iets van toeslagen naar alle waarschijnlijkheid nodig gaat zijn, ook in een toekomstig,

[0:43:38] hopelijk eenvoudiger stelsel.

[0:43:40] Een van de beleidsopties die in de fiche bundels is genoemd, is de vaste bijdrage, de subsidie,

[0:43:45] aan de woningcorporatie wordt betaald die dat verwerkt in de huurprijzen.

[0:43:48] Welke mogelijkheden ziet de minister nog voor verbeteringen binnen het huidige stelsel

[0:43:52] van de huurtoeslag?

[0:43:54] Voorzitter.

[0:43:54] Ten slotte.

[0:43:55] De beste manier om uit de armoede te komen is werk.

[0:43:59] Maar dan moet werken wel lonen.

[0:44:01] Steeds meer mensen met een baan leven in armoede.

[0:44:05] Werkende armen komen ook nog eens veel meer tekort dan mensen met een uitkering.

[0:44:09] De VVD wil meer aandacht voor de portemonnee van werkende armen.

[0:44:12] De staatssecretaris voor Participatie en Integratie heeft afgelopen donderdag toegezegd

[0:44:16] zich in te zetten voor extra maatregelen die werkende armen kunnen helpen en werken gaat

[0:44:21] lonen.

[0:44:22] Commenteren ook de bewindspersonen hieraan.

[0:44:24] Mijn fractie kijkt in dat kader uit naar de toegezegde agenda voor werkend Nederland.

[0:44:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:44:31] Dank u wel.

[0:44:32] Ik zie dat er geen, ja toch een interruptie, of ik zag een twijfel in de interruptie van

[0:44:36] de heer Grinwis.

[0:44:37] Maar ga u gang.

[0:44:38] Ja, voorzitter.

[0:44:39] Korte vraag.

[0:44:41] Interessant hoe mevrouw van Eyck verder denkt voorbij de huidige uurtoeslag.

[0:44:45] In het verleden hebben we natuurlijk een poging ondernomen om naar norm huren te gaan.

[0:44:49] Om op die manier het stelsel eigenlijk klaar te maken om eventueel zonder huurtoeslag te kunnen...

[0:44:53] dan wel door te schakelen naar een woontoeslag.

[0:44:55] Dat is de andere richting.

[0:44:58] Nu zegt ze van de corporaties die zouden hem ook kunnen uitvoeren.

[0:45:02] Nou weet ik dat de VVD ook altijd een groot voorstander is voor een vrije huursector.

[0:45:06] En hoe wil ze dan met de vrije huursector omgaan?

[0:45:09] Want als je een visie hebt op de woningmarkt...

[0:45:11] nou het is een corporatie die zorgt voor verhuur en we hebben een koopmarkt.

[0:45:14] dan is het opgelost. Maar als je een vrije huursector hebt en houdt en eigenlijk

[0:45:19] groter wil maken zoals de VVD wil, heb je qua uitvoering wel een issue

[0:45:23] als het gaat om de huurtoeslag als je hem bij de kortpost legt.

[0:45:27] Mevrouw van Eyck. Ja, dank u wel. Goeie vraag en dat dilemma of dat wordt ook

[0:45:32] onderkend, ook in het fysieke bundel, dat zien we natuurlijk ook terug. Dus er zijn

[0:45:35] extra stappen nodig om daar naartoe te kunnen bewegen überhaupt. En in de basis

[0:45:41] ligt daar volgens mij ook de opgave van een huurregister om in ieder geval ervoor

[0:45:44] te zorgen dat al die data ook bij elkaar gaan komen.

[0:45:46] En daar zou een eerste stap gezet kunnen worden.

[0:45:49] Dus ik vind het een van de opties die echt wel de moeite waard is om verder te onderzoeken,

[0:45:52] zodat je zowel in de corporatiesector, dus de huursector, de vrije huursector, de boel

[0:45:56] kan bundelen en daar ook een stap kan maken.

[0:45:58] Dus ik zou dat ook heel graag willen zien als een soort van paralleltraject ook naar

[0:46:01] een toekomstige stelselherziening en mogelijk als tussenstap ook directe financiering.

[0:46:10] Dank u wel.

[0:46:10] Dan ga ik naar de fractie van het CDA, mevrouw Van Dijk.

[0:46:17] Hoe gaan we financieel kwetsbare inwoners in onze samenleving ondersteunen?

[0:46:22] In de beantwoording van de schriftelijke vragen had het kabinet het ten aanzien van de ambitie

[0:46:26] op armoede al over armoedeintensiteit, alsof ze daarbij al vooruitblikte op het nieuwe onderzoek

[0:46:31] van het CPB, Nibud en het SCP naar de definitie van armoede.

[0:46:36] Wat in dat onderzoek opvalt, is de positie van de werkende armen.

[0:46:40] In vergelijking met 2018 zijn in 2023 relatief minder bijstandsontvangers arm en relatief meer werkenden arm.

[0:46:47] De armoedeintensiteit voor werkenden was in 2023 gestegen tot 23 procent en ik schrok hier echt wel van,

[0:46:55] terwijl arme bijstandsontvangers een doorsnee 6 procent inkomentekort kwamen.

[0:46:59] Voorzitter, in de samenleving wordt vaak gedacht dat als je werkt je ook rond kunt komen,

[0:47:04] maar dit is dus echt niet vanzelfsprekend en dat is zorgelijk.

[0:47:07] Het kabinet geeft aan met de voorgestelde maatregelen het evenwicht te willen bewaren,

[0:47:11] maar in hoeverre verbeteren de koopkrachtmaatregelen volgens de minister en staatssecretaris de

[0:47:16] positie van specifiek deze groep, is onze vraag.

[0:47:19] Neem bijvoorbeeld toeslagenverhogingen.

[0:47:22] Deze betekenen een nog groter risico voor de werkende armen, want vaak hebben zij te maken

[0:47:26] met flexibele inkomens, maar ze moeten wel vooraf een inschatting maken van hun jaarinkomen

[0:47:31] om direct ondersteuning te kunnen ontvangen.

[0:47:33] En daar gaat het nu juist zo vaak mis.

[0:47:35] Die inschatting is namelijk bijna niet te maken en als het vervolgens toch anders loopt,

[0:47:40] kan het grote gevolgen hebben voor terugvorderingen.

[0:47:42] Conclusie, de groep waar de nood het hoogste is, stellen we voor de grootste complexiteit.

[0:47:48] Ook is het niet gebruik van toeslagen een probleem en daar is deze discussie natuurlijk direct

[0:47:52] mee verbonden.

[0:47:53] De angst voor terugvorderingen, of het niet weten dat je er recht op hebt als het werktijdje

[0:47:58] tegen zit, maken dat werkende armen vaak geen gebruik maken van toeslagen.

[0:48:01] En overigens zien we dat werkenden überhaupt minder aanspraak maken op inkomensondersteunende maatregelen,

[0:48:07] omdat ze vaak onterecht denken dat ze niet voor hen gelden.

[0:48:11] Voorzitter, hoe komen we uit die squeeze?

[0:48:12] Want we gaan het toeslagensstelsel de komende jaren niet aan kunnen passen,

[0:48:16] maar we moeten wel iets doen om deze situatie beter te maken.

[0:48:19] Voorzitter, hoewel het kindgebonden budget specifiek erin te zetten is,

[0:48:23] denkt het CDA dat bijvoorbeeld onzekerheid kan worden weggenomen als we toch vaker kijken naar de kinderbijslag.

[0:48:29] In het onderzoek van het ministerie zelf hebben veel mensen aangegeven dat zij juist de zekerheid

[0:48:34] van het bedrag en de voorspelbaarheid waarderen.

[0:48:38] Dan de bevriezing van de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting.

[0:48:41] Veel van mijn inbreng zal overeen komen met de GroenLinks-PvdA.

[0:48:45] Wat het kabinet nu doet met drie jaar bevriezen is echt korte termijn politiek.

[0:48:49] Dat wordt ook meer of minder bevestigd in de beantwoording, want over drie jaar is deze

[0:48:52] situatie niet anders.

[0:48:54] Waarom heeft het kabinet voor deze oplossing gekozen?

[0:48:56] te meer omdat het ook nog de alleenverdienersproblematiek langer voortlaat slepen.

[0:49:01] En over die alleenverdienersproblematiek.

[0:49:04] Op onze vraag of de tijdelijke alleenverdienersregeling uitgevoerd door gemeenten geen recept voor ellende is,

[0:49:09] vind ik de beantwoording echt onvoldoende.

[0:49:12] Want de uitvoeringsgevolgen worden in onze ogen echt onderschat.

[0:49:15] VNG stelt dat de regeling onder voorwaarden uitvoerbaar is, waarbij een randvoorwaarde de financiering is.

[0:49:20] Daarbij geldt dat het budget per gemeente per jaar wordt vastgesteld op basis van 1.

[0:49:25] De hoogte van de tegemoetkoming.

[0:49:27] 2.

[0:49:27] Het aantal huishoudens per gemeente dat volgens de gegevensanalyse van de Belastingdienst

[0:49:31] in aanmerking komt.

[0:49:32] En 3.

[0:49:33] De uitvoeringskosten van Amstelve Toekenning.

[0:49:36] Maar dit is natuurlijk niet het hele verhaal.

[0:49:38] Want gemeenten moeten ook extra aanvragen gaan toetsen, omdat de groep helemaal niet

[0:49:42] vast ligt.

[0:49:42] En als het ook nog eens een aanzuigende werking heeft, dan is het budget helemaal te krap.

[0:49:46] Dan moet er gewoon capaciteit bij.

[0:49:48] Wij vragen ons echt af of de 28 miljoen per jaar voldoende is, ook gezien de eerdere inschatting

[0:49:53] van zo'n 80 miljoen per jaar.

[0:49:55] Graag een toezegging van de minister de uitvoeringsgevolgen gedetailleerd in kaart te brengen en naar de

[0:50:00] Kamer te sturen.

[0:50:02] Ook zou ik nogmaals een reflectie horen op de herinvoering van de beperkte overdraagbare

[0:50:05] algemene heffingskorting.

[0:50:07] Dat was in het verleden ook geen probleem voor de Belastendienst en niet iedereen zal

[0:50:11] het ook gedurende het jaar willen hebben.

[0:50:13] Want is een kleinere generieke tegemoetkoming die ook richting de toekomst zekerheid biedt

[0:50:17] en daarmee we ook het grote fiscale verschil tussen één en twee verdieners iets verkleinen,

[0:50:22] nu echt niet beter dan deze tijdelijk extreem complexe oplossing.

[0:50:26] De enige praktijkdata die we hebben van het effect hiervan op de arbeidsparticipatie,

[0:50:31] is dat het effect significant maar heel klein was, 35 uur per jaar.

[0:50:36] We vinden dat er parallel naar de effecten van verhoging van het bijstand niet opgaat,

[0:50:40] omdat we in nieuwe rapporten zien dat het niet de bijstandsgerechtigen zijn die de grootste tekorten hebben,

[0:50:44] maar juist de werkende armen.

[0:50:45] Mensen willen dus wel degelijk werken, ook al komen ze daarmee in diepe armoede.

[0:50:50] Tot slot de huurtoeslag.

[0:50:52] Wij vinden het positief dat de beweging daar meer eenvoud wordt gemaakt.

[0:50:55] Dit haalt ook de vreemde pieken uit de marginale druk, maar we hebben ook wel zorgen bij de

[0:50:59] mogelijke effecten van de maatregelen.

[0:51:02] Als ik de noten naar aanleiding van het verslag lees van de wet die nog uit de tijd van minister

[0:51:05] De Jonge stamt, dan staat daar dat het kabinet aangeeft dat de verwachting is dat met de verlaging

[0:51:11] van de leeftijdsgrens jongeren tussen de 21 en 23 jaar die hoerteslag gaan krijgen een

[0:51:16] hogere huur kunnen betalen.

[0:51:18] Daardoor zou de goedkopere woning vrijkomen voor jongeren tussen de 18 en 20 jaar.

[0:51:22] Maar hoe groot is de kans dat, gezien het beperkte aanbod van huurwoningen, jongeren van 21 jaar

[0:51:28] in straat zijn überhaupt door te stromen?

[0:51:30] En verwacht de minister dat het aanbod aan huurwoningen beter wordt met de maatregelen

[0:51:34] zoals in het Belastingplan voorgesteld, zoals de antifragmentatieregel?

[0:51:39] En voor de jongen onder de 21 vraag ik mij dan ook af, in hoeverre de verwachting is

[0:51:43] dat er voldoende woningen onder de lagere huurgrens zijn.

[0:51:46] Uit onderzoek bleek dat er ongeveer 53.000 verhuisgeneigde jongeren waren in de leeftijd

[0:51:51] van 18 tot 21 jaar, die graag zelfstandig willen wonen, maar die geen betaalbare woning

[0:51:56] konden vinden.

[0:51:57] In hoeverre is de verwachting dat het aantal kleiner wordt als gevolg van deze maatregelen?

[0:52:01] Is het heel realistisch?

[0:52:03] Ook wordt met de voorstellen alleen het inkomen bepalend voor het recht op huurtoeslag.

[0:52:06] En dat gaat voor veel concurrentie in het middensegment zorgen.

[0:52:11] Dus waar je aan de ene kant oplost dat mensen waar geen sociale huurwoning voor beschikbaar

[0:52:14] is ook huurtoeslag krijgen voor een duurdere woning, creëer je weer een nieuw probleem

[0:52:19] voor mensen die weliswaar meer inkelroom hebben, maar nu al nauwelijks aan een betaalbare huurwoning

[0:52:24] kunnen komen.

[0:52:25] Hoe kijk ik de minister hier tegenaan?

[0:52:27] En hoe zit het met ouders die voor hun studerende kinderen woningen kopen, daarvoor een middenhuur

[0:52:32] kunnen vragen, terwijl de kinderen zonder inkomen maximale huurtoeslag ontvangen?

[0:52:36] Wat ik ook nog een vraagstuk vind, is hoe dit samen zou lopen met de vermogenstoets die niet van toepassing is op box 2-vermogen.

[0:52:43] We hebben al vaker signalen gekregen van de mogelijkheden voor ondernemers hun inkomen jaarlijks zo te plannen,

[0:52:48] dat eigenlijk onterechtrecht op toeslagen ontstaan.

[0:52:51] Als iemand zijn vermogen in een bv houdt, zichzelf een laag inkomen uitkeert en een middenhuurwoning huurt,

[0:52:57] klopt het dan dat volledige huurtoeslag ontvangen kan worden?

[0:53:00] Denk bijvoorbeeld aan een zelfstandige die tijdelijk met sabbatical gaat en daardoor lager inkomen heeft,

[0:53:04] een ondernemer die zijn inkomen verlaagt door een flink bedrag in de reserveringsruimte van zijn pensioen te stoppen,

[0:53:09] een ondernemer die vrije afschrijvingen gebruikt,

[0:53:11] of ANW'ers die met een laag pensioen hun geld in een BV oppotten.

[0:53:15] Graag een reflectie.

[0:53:17] Voorzitter, echt tot slot.

[0:53:19] Wat ik interessant vind, is dat het kabinet met de vereenvoudiging van de huurtoeslag laat zien

[0:53:22] dat om de inkomenseffecten van een eenvoudiging te dempen, er grote transitiebudgetten nodig zijn.

[0:53:28] Er wordt 500 miljoen vrijgemaakt voor de regeling, terwijl de huurtoeslag niet eens voor iedereen omhoog gaat.

[0:53:33] Onze vraag is daarom waarom er niet alvast een aanzienlijke transitie-envelope is opgenomen

[0:53:37] voor herziening van het stelsel, want die gaat hoe dan ook nodig zijn voor maatregelen die

[0:53:42] we gaan nemen.

[0:53:42] Dan kunnen we elke keer kijken hoe we geïsoleerd maatregelen gaan dekken, maar eigenlijk zouden

[0:53:47] we dan net zo goed ook een visie moeten ontwikkelen op alles wat we willen wijzigen.

[0:53:51] Wat gaan de uitruilen zijn en kan de staatssecretaris hierop ingaan?

[0:53:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:53:57] Dank u wel.

[0:53:57] Mevrouw Beckman heeft een interruptie voor u.

[0:54:00] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:54:02] Ik ben natuurlijk met heel veel eens van wat de CDA heeft ingebracht, de plussen en de minnen.

[0:54:08] Maar ik zit zelf ook met een hele grote andere min.

[0:54:11] En dat is dat vervallen van het recht op huurtoeslag voor de servicekosten.

[0:54:17] Want wat betekent dat nou eigenlijk?

[0:54:19] Dat betekent dat sommige mensen 48 euro in de maand op achteruit gaan.

[0:54:24] En wie zijn dat?

[0:54:25] Waar zien we nou die hoge servicekosten?

[0:54:27] Dat is heel vaak bij flats.

[0:54:29] En wie wonen er in flats?

[0:54:31] Ja, dat zien we in de CBS-cijfers, de armste Nederlanders.

[0:54:34] Dus daar zien we echt een probleem.

[0:54:37] De armste groep Nederlanders misschien wel tot 48 euro erop achteruit per maand.

[0:54:42] Herkent CDA ook die zorgen?

[0:54:44] Zeker ook, we hebben daar een amendement op ingediend, maar we willen echt dat daar iets aan gebeurt.

[0:54:50] Dank je wel, voorzitter.

[0:54:52] Ik heb natuurlijk ook gelezen in de beantwoording, ook het concrete bedrag van 48 euro per maand.

[0:54:57] Ook de complexiteit om die groep te isoleren en zorgen dat we daar een goede oplossing voor vinden.

[0:55:01] Maar ik herken het probleem.

[0:55:03] Ik vind het ook een probleem.

[0:55:05] Als we kunnen nadenken op een gerichte goede oplossing, dan zou dat mooi zijn.

[0:55:09] Maar ik wil ook graag de antwoorden van het kabinet afwachten en dan kijken of we er iets

[0:55:13] mee kunnen en of we het kunnen dekken.

[0:55:17] Dank u wel.

[0:55:18] Dan gaan we naar de volgende fractie, de fractie van het NEC, mevrouw Wilsing.

[0:55:21] Ga u gang.

[0:55:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:55:31] Voorzitter, nul sociaal contract staat voor goed bestuur en bestaanszekerheid.

[0:55:36] En deze beide focuspunten komen eigenlijk samen in een debat wat gaat over een belastingplan.

[0:55:42] Zo'n plan gaat niet over getallen, maar het gaat over mensen.

[0:55:46] En het gaat over getallen in dienst van mensen en van de overheid.

[0:55:51] Dat kun je ook een sociaal contract noemen.

[0:55:54] Namens mijn fractie wil ik graag drie concrete zaken bespreken.

[0:55:58] En dan begin ik met de huurtoeslag.

[0:56:00] Wij hebben er als partij enorm voor gevochten dat dat extra budget beschikbaar kwam van

[0:56:05] 500 miljoen.

[0:56:07] We vragen namelijk ontzettend grote investeringen in de woningbouw en de grote opgave is om

[0:56:13] de huurprijzen goedkoop en betaalbaar te houden voor mensen met een lage en middeninkomen.

[0:56:19] En een zeer effectieve manier om dat te doen is via de huurtoeslag.

[0:56:23] En wij zien het liefst dat dat volledige extra budget benut wordt.

[0:56:28] Enerzijds door een generieke verlaging van de eigen bijdrage — dat is geregeld — en

[0:56:34] anderzijds door een verruiming van de toegang.

[0:56:38] Voor middeninkomensgroepen zit dat er goed in, zeker ook door middel van de lineaire

[0:56:43] afbouw.

[0:56:44] Ook meer jongeren kunnen gebruikmaken van de huurtoeslag, dus dat zijn echt positieve

[0:56:49] punten.

[0:56:50] Echter, wij zien dat de minister niet de doelgroep jongeren, studenten, de toeslag toekent, maar

[0:56:57] eigenlijk het woningtype, in dit geval de studio.

[0:57:01] En dit vindt mijn fractie fundamenteel onjuist.

[0:57:04] Te meer omdat op kamers wonen eigenlijk al tijd al de voorkeurswoonvorm is geweest bij

[0:57:10] deze doelgroep.

[0:57:11] En zeker in deze post-corona periode, social media tijdperk, waarbij eenzaamheid ook om

[0:57:17] de jongeren een groot probleem is.

[0:57:19] Dus de vraag die ik heb aan de minister is waarom de toeslag koppelen aan het woningtype en waarom

[0:57:29] niet kijken hoe dat meer of beter gekoppeld kan worden aan de doelgroep.

[0:57:37] Wat mijn fractie betreft over die servicekosten, dat vinden we ook een lastige, om alle redenen

[0:57:45] die hier trouwens al over tafel gegaan zijn.

[0:57:48] We hebben een technische briefing gehad en daar heb ik ook echt graag gebruik van gemaakt.

[0:57:55] Uit die briefing haal ik dat het eigenlijk ook bedoeld is om het voor uitvoeringsinstanties

[0:58:01] wat gemakkelijker te maken, dus ook een vereenvoudiging voor dat soort instanties.

[0:58:08] Maar het gaat wel ten koste van best wel een kwetsbare groep.

[0:58:12] Dus wij vragen de minister of zij met andere oplossingen zou kunnen komen, misschien wel

[0:58:17] in samenwerking met de sectoren.

[0:58:20] Kunnen zij duidelijker informatie aanleveren aan de voorkant?

[0:58:24] Is er niet een filter te bedenken waardoor fouten beter gefilterd kunnen worden en dat

[0:58:29] inderdaad niet ambachtelijk bij de uitvoeringsinstanties hoeft te gebeuren?

[0:58:35] Dus graag een reactie van de minister of daar nou niet iets anders mogelijk is.

[0:58:42] Als tweede de problematiek rond alleenverdieners.

[0:58:45] Wij noemen het binnen de fractie een hoofdpijndossier.

[0:58:50] De noodkreet van mensen is al langer hoorbaar geweest.

[0:58:54] Ombudsman heeft in 2016 onverbloemd geschetst wat de problematiek is.

[0:59:01] Er ligt een uitspraak van een rechter.

[0:59:05] Dus de vraag is...

[0:59:09] Je kunt er ook zo tegenaan kijken...

[0:59:11] dat als mensen onder het sociaal minimum uitkomen...

[0:59:17] Ik vind het heel lastig om met deze tijdelijke oplossing om te gaan, omdat we ons afvragen

[0:59:25] of we wel de mensen bereiken die het probleem ervaren.

[0:59:30] Ook de aantallen, over hoeveel mensen gaat dit?

[0:59:34] Er is een oplossing voor 6.000 mensen, waarvan voor 3.000 mensen puntig, voor 3.000 andere

[0:59:40] mensen, grosso modo, maar hebben we dan wel iedereen te pakken?

[0:59:45] Wij hebben daar wel twijfels bij.

[0:59:50] Het inkomensbegrip waarmee gewerkt wordt, dat vinden we ook wel wat ingewikkeld, omdat

[0:59:55] je dan met een schatting te maken hebt en de vraag is, kan dat echt niet op een andere

[1:00:00] manier?

[1:00:01] Misschien kan de bewindspersoon aangeven, wat is er gewogen en afgevallen waardoor dit

[1:00:06] als beste manier op tafel is blijven liggen.

[1:00:12] Tot slot, voorzitter, merkt mijn fractie op dat we op fiscaal gebied behoorlijk wat werk te doen hebben.

[1:00:18] Het is een systeemwereld.

[1:00:20] Maar nogmaals, het moet een systeemwereld zijn die gewoon heel dicht bij de leefwereld van mensen ligt.

[1:00:26] We lezen in de kranten veel problemen bij de Belastingdienst.

[1:00:31] De vraag is ook of we nou echt met z'n allen overgeleverd zijn aan problemen in de systeemwereld

[1:00:40] die kennelijk heel ingewikkeld zijn, waardoor we eigenlijk niet snel en ook niet altijd

[1:00:45] even optimaal mensen in hun leefwereld kunnen helpen.

[1:00:49] Tot zover, voorzitter.

[1:00:52] Dank u wel, mevrouw Welzijn.

[1:00:53] Er zijn twee interrupties voor u.

[1:00:55] Ik begin met mevrouw Matoeg en daarna kom ik bij mevrouw Beckman.

[1:00:58] Mevrouw Matoeg.

[1:01:02] Ten aanzien van die servicekosten herkenbaar betogen.

[1:01:05] Ten aanzien van de servicekosten herkenbaar betogen.

[1:01:08] Ik heb die vraag net ook gesteld.

[1:01:10] Maar het brengt ons tot dat mooie woord dilemma.

[1:01:13] En dan kan je zeggen het is een dilemma, en dan doe je het op die manier.

[1:01:16] Maar als ik zo naar dit debat luister, dan denk ik, nou dan lijkt er best wel een meerderheid te zijn die zegt

[1:01:20] Hey joh, wij willen die servicekosten versimpelen.

[1:01:23] En we willen het eenvoudiger.

[1:01:24] Maar niet de kosten van de meest kwetsbare mensen.

[1:01:26] Dat is precies niet de combinatie die we willen hebben.

[1:01:29] Dus dan kijk ik naar de fractie van mevrouw Welzijn.

[1:01:31] Is het nou iets waar we met elkaar als woordvoerders hier in dit debat, ook richting de minister,

[1:01:36] kunnen zeggen, maak die wet nou een stukje beter, kom met een noodverwijziging, zodat

[1:01:41] we het op de goede manier doen?

[1:01:43] Is dat iets waar ik de NSC-fractie achter mijn zijde kan krijgen?

[1:01:49] Dank u wel, voorzitter.

[1:01:51] Dat is voor mij weer een paar stappen vooruit.

[1:01:54] Ik wil graag sowieso de antwoorden horen, maar vooral omdat ik vraag of daar iets in te bedenken is

[1:02:02] gebruikmakend van je sectoren.

[1:02:04] Is er niet een oplossing te bedenken waardoor de problemen die kennelijk bij de uitvoeringsinstanties

[1:02:11] die ambachtelijk fouten moeten filteren en dergelijke, is daar nou niet iets slims voor te bedenken

[1:02:17] waardoor je ervoor kan zorgen dat die vereenvoudiging niet om die reden hoeft te worden ingezet?

[1:02:26] Mevrouw Martoeg heeft nog een verduidelijkende vraag voor u.

[1:02:29] Het punt is, we hebben de wetgeving zo precies gemaakt in de servicekosten,

[1:02:33] omdat we zo wilden tweaken, dat je moet het versimpelen.

[1:02:37] Dus ik vind het charmant, de vraag die, en ik ben ook benieuwd naar de antwoord,

[1:02:41] maar dit is precies de complexiteit die we ook aan de toeslagen hebben.

[1:02:45] De gerichtheid maakt het goedkoop, maar als je hem dus generieker maakt,

[1:02:48] moet je of mensen erop op achteruit laten gaan, versoberen, dat is het voorstel nu.

[1:02:52] en dat was mijn vraag.

[1:02:54] Dit gaat over de laagste inkomens, middeninkomens.

[1:02:58] Mevrouw Beckerman zegt, die mensen in die flat,

[1:03:01] is dat de plek waar we de prijs van de versobering willen neerleggen?

[1:03:04] Ik zou bijvoorbeeld aan dekking denken.

[1:03:05] Er zijn nog steeds mensen met hele hoge vermogens

[1:03:07] die toeslagen krijgen.

[1:03:09] Dan zeggen we, dan halen we de dekking toch daar vandaan?

[1:03:11] Dus mensen die toeslag krijgen, die heel veel hebben,

[1:03:13] dan halen we een stukje vanaf.

[1:03:15] Dan zeggen we zo dat deze mensen,

[1:03:16] als we de servicekosten versimpelen, dat niet hoeven te betalen.

[1:03:21] Mevrouw Wilsijn en de NEC-fractie, zou u met mij willen meewachten?

[1:03:24] We moeten zo best wel snel gaan beslissen of we voor of tegen die wet zijn, want daar zitten we.

[1:03:30] Dank u wel, voorzitter.

[1:03:32] Dat klopt, alleen de stemming is niet vandaag.

[1:03:35] Dus ik wil echt alle tijd die er is gewoon benutten.

[1:03:38] Goede analyse, antwoorden op vragen die gesteld zijn helpen mij om naar een conclusie toe te werken.

[1:03:45] Dus ik heb echt die antwoorden van de minister nodig voordat ik kan zeggen...

[1:03:49] Ik zeg dat ook niet alleen. Ik zit hier namens mijn fractie.

[1:03:53] Dus ik wil dat ook met mijn fractie dan kunnen terugnemen.

[1:03:56] En dan zal zeker bekend worden hoe wij hierover nadenken.

[1:04:01] Dank u wel. Dan is er nog een interruptie van mevrouw Beckman.

[1:04:04] Mevrouw Beckman.

[1:04:05] Ja, dank u wel.

[1:04:06] En ja, die worsteling, die herken ik echt volledig.

[1:04:09] Want mevrouw Welzijn begon heel terecht met dat bestaanszekerheid cruciaal is voor haar partij.

[1:04:18] En ja, die 48 euro die er voor een deel van de mensen vanaf gaat in de huurtoeslag,

[1:04:25] dat rijmt gewoon op geen enkele manier natuurlijk met bestaanszekerheid,

[1:04:28] omdat blijkt dat dat juist de armste huishoudens het hardst gaat raken.

[1:04:34] En ik snap dat we wachten natuurlijk op antwoorden,

[1:04:37] maar dit is natuurlijk ook het moment om onderling te debatteren.

[1:04:41] Hoe ziet de NEC dan de volgorde der dingen?

[1:04:43] Want het is heel goed, denk ik, ja, het is mooi om te overleggen met bijvoorbeeld

[1:04:48] verhuurders, maar we hebben natuurlijk in die servicekosten ook gewoon gezien dat er afgelopen

[1:04:51] jaren, niet per se bij de wooncorporaties, maar wel bij de verhuurders, gewoon echt heel vaak veel

[1:04:58] te veel in rekening werd gebracht bij huurders. Is dat wel zo stabiel of moeten wij als overheid

[1:05:03] het nou eerst zelf goed regelen en niet te veel gaan vertrouwen op, ja, wij gaan dan bezuinigen,

[1:05:09] of het kabinet gaat bezuinigen en dan vervolgens moeten de verhuurders daar nog maar iets op

[1:05:15] bedenken. Daar wordt mijn buikpijn niet minder van.

[1:05:19] Mevrouw Welzijn.

[1:05:20] Dank u wel, voorzitter. Ik snap die honger naar oplossingen. Die heb ik ook. Ik kom zelf

[1:05:25] uit een arm gezin. Ik was degene die de statiegeldflesjes bij elkaar sprokkelde om te kijken of we misschien

[1:05:31] toch nog een extra brood konden kopen. Dus ik weet wat het is als je 48 euro per maand

[1:05:37] daarop achteruit gaat. En toch, ondanks die emotie die ik daar ook bij voel, moeten we

[1:05:43] blijven nadenken en kijken op welke manier zou je dit kunnen oplossen.

[1:05:49] Nogmaals, bij vragen die ik dus stel aan de bewindspersoon, die zijn erop gericht

[1:05:53] om erachter te komen of we dit zodanig kunnen oplossen dat we niet de hele boel

[1:05:58] hoeven te vertragen of alles overhoop hoeven te gooien, want er zitten ook heel

[1:06:03] erg veel mooie elementen in deze wet waarvan je wil dat die snel ingaan.

[1:06:09] Dus nogmaals, ik wil graag antwoord op de vragen om verder te wegen wat wij hier als partij willen gaan doen.

[1:06:20] Dank u wel, mevrouw Beckman.

[1:06:22] Voorzitter, en dank ook aan mevrouw Welzijn voor het delen van dat persoonlijke verhaal.

[1:06:26] Want ik denk dat dat voor heel veel mensen ook, als je nu een flat in zou lopen en zou vertellen,

[1:06:32] u gaat misschien wel 48 euro erop voor uit, dat red je niet meer met statiegeld.

[1:06:36] Dat is gewoon echt een snoeiharde klap.

[1:06:38] En een van de dingen die we zouden kunnen doen...

[1:06:40] Kijk, als we hier nu niet uitkomen dit jaar...

[1:06:43] dan hoef je niet alle goede dingen te vertragen.

[1:06:45] Maar dan kun je wel zeggen...

[1:06:46] ja, maar die heftige versobering die erin zit...

[1:06:49] namelijk geen huurtoeslag meer op servicekost...

[1:06:51] die halen we eruit.

[1:06:53] Je hoeft niet de hele wetgeving daarmee te laten zitten.

[1:06:56] Je kunt ook zeggen...

[1:06:57] hé, maar dat stuk, dat gaan we gewoon niet meemaken.

[1:07:00] We gaan gewoon niet in zo'n flat tegen mensen zeggen...

[1:07:03] 48 euro per maand, ja, ziet u maar.

[1:07:08] Wil mevrouw Welzijn dat overwegen, dat we dit stuk van de wet zeggen dat dat kan via amendement?

[1:07:14] Dat laten we.

[1:07:16] Mevrouw Welzijn, tot slot.

[1:07:19] Dank u wel, voorzitter.

[1:07:21] Ik moet toch herhalen dat ik vandaag om vijf voor half zes nog niet toe ben aan een conclusie.

[1:07:29] Ik ken de zorgen, ik weet hoe nijpend het is en dat neem ik allemaal mee in de overweging.

[1:07:35] Tezamen met de antwoorden die we dadelijk gaan krijgen, is er iets met partners op te lossen?

[1:07:40] Is er iets in het systeem op te lossen?

[1:07:42] Is er nog een slimmigheid te bedenken waardoor dit in zijn geheel door kan gaan of niet?

[1:07:48] En afhankelijk van wat daar de antwoorden op zullen zijn,

[1:07:52] zal ik mijn fractie adviseren hoe we hier het beste mee om kunnen gaan.

[1:07:55] En reken maar dat ik daarbij heel goed zal kijken naar wat het doet voor kwetsbare mensen.

[1:08:02] Dank u wel.

[1:08:04] Dan gaan we naar mevrouw Beckman voor haar bijdrage van de SP.

[1:08:07] Ga u gang.

[1:08:08] Dank u wel, voorzitter.

[1:08:09] Vanmiddag spreken we eigenlijk over twee wetten op de huurtoeslag.

[1:08:14] In het hoofdlijnenakkoord werd natuurlijk behoorlijk flink uitgepakt en aangekondigd om per 2025

[1:08:22] 500 miljoen extra huurtoeslag beschikbaar te stellen om de armoede terug te dringen.

[1:08:26] Ik lees het heel even voor, want het is natuurlijk een precies citaat.

[1:08:29] Er staat in het budgettaire bijlagehoofdlijnenakkoord terugdringen armoedepunt.

[1:08:34] Voor het verhogen van de huurtoeslag wordt structureel 500 miljoen euro beschikbaar gesteld vanaf 2025.

[1:08:42] Maar in de wet die vandaag voor ligt, zien we dat die belofte wordt gebroken.

[1:08:48] Er is 215 miljoen voor 2025.

[1:08:53] Maar dat is niet de verhoging voor iedereen die huurtoeslag ontvangt.

[1:08:57] want die komt pas in 2026 en is maar 225 miljoen.

[1:09:02] De verhoging van de huurtoeslag voor iedereen die huurtoeslag ontvangt

[1:09:06] wordt dus een jaar uitgesteld en de verhoging wordt veel minder hoog dan beloofd.

[1:09:10] En de SP maakt zich daarom ook grote zorgen daarover.

[1:09:14] Graag een reactie.

[1:09:15] Want, voorzitter, tegenover die vertraging van de generieke verhoging van de huurtoeslag

[1:09:21] staat wel dat we komend jaar, en we hebben daar vandaag uitgebreid over gesproken,

[1:09:25] dus ik zal het niet helemaal opnieuw doen, een enorme huurverhoging aankomt.

[1:09:30] Vorig jaar de hoogste huurverhoging in 30 jaar tijd.

[1:09:32] Dit jaar misschien wel de hoogste huurverhoging in 31 jaar tijd.

[1:09:36] En dan kijken wij toch naar dat totaalplaatje.

[1:09:38] Gaat nou die huurverhoging enigszins gedekt worden door de huurtoeslag

[1:09:41] met die twee wetten van vandaag?

[1:09:43] En dan zien we dat beide wetten van vandaag zorgen in 2026

[1:09:47] voor een structurele intensivering in de huurtoeslag van 650 miljoen.

[1:09:53] Dat weegt natuurlijk niet op tegen die huurverhaling die er nu aankomt.

[1:09:58] Voorzitter, wij zien echt hele aantrekkelijke elementen in de twee wetten die vandaag voorliggen.

[1:10:04] Ik ga ze niet allemaal opnoemen, maar ik denk dat er een aantal wel goed zijn.

[1:10:07] De 170.000 huishoudens die voor het eerst recht op huurtoeslag krijgen, voor gemiddeld

[1:10:11] 175 euro per maand.

[1:10:13] Mooi.

[1:10:14] Het wordt overzichtelijker, bijvoorbeeld met die niet vier, maar twee huishoudtypen.

[1:10:19] 21- en 22-jarigen die toeslag kunnen krijgen.

[1:10:23] Dat zijn echt hele mooie dingen.

[1:10:25] Tegelijkertijd hebben wij nog steeds ook echt veel vragen.

[1:10:28] Twintig procent, zien we steeds in de stukken, gaat erop achteruit.

[1:10:33] Waarom is hiervoor gekozen?

[1:10:35] En als we kijken naar de groepen die erop achteruit gaan,

[1:10:37] dan zien we dat sommige er wel 436 euro per jaar op achteruit gaan.

[1:10:43] En ja, dat zijn ook juist, als we naar de tabel kijken,

[1:10:46] Dat vonden we erg mooi, in ieder geval duidelijk.

[1:10:49] Die tabel 10.

[1:10:51] Dat juist de armere huishoudens met een inkomen tot 111 procent van het wettelijk

[1:10:56] minimumloon erop achteruitgaan, eenpersoonshuishoudens en uitkeringsgerechtigden.

[1:11:01] Ja, en dan is de zorg natuurlijk duwen die mensen niet extra ver de armoede in.

[1:11:06] Voorzitter, de SP heeft op het oude wet van Hugo de Jonge, waar wat ons betreft de

[1:11:11] meeste verslechteringen zitten, een behoorlijk aantal amendementen ingediend.

[1:11:15] waar we natuurlijk graag een reactie op krijgen.

[1:11:17] En ik wil eigenlijk bij een aantal punten nog nader stilstaan.

[1:11:21] Allereerst de jongeren.

[1:11:23] Het is echt erg goed nieuws dat ook jongeren van 21 en 22 nu huurtoeslag kunnen krijgen.

[1:11:29] Tegelijkertijd geldt dat maar voor beperkt type woningen.

[1:11:33] En als je naar een aantal steden kijkt, dan zag je gewoon dat de prikkel om studios te bouwen...

[1:11:38] al heel erg groot was voor verhuurders.

[1:11:40] Terwijl de wens van jongeren natuurlijk een andere is.

[1:11:43] De SP maakt zich ook gewoon zorgen over de jongeren van 18, 19 en 20.

[1:11:48] Op 9 oktober kwam de nieuwe telling van het aantal dakloze mensen uit, de zogenaamde ethos-telling.

[1:11:54] En wat blijkt?

[1:11:54] 40 procent van de dakloze mensen in Nederland is onder de 27 jaar en één op de vijf is

[1:11:59] kind.

[1:12:00] En juist voor de groep die 18 tot 21 jaar is, is er echt weinig betaalbare woonruimte te

[1:12:06] vinden.

[1:12:06] Nou is de gedachte achter het wetsvoorstel dat de jongeren die iets ouder zijn dan misschien

[1:12:11] wel doorschuiven, maar dat is wel een theoretische werkelijkheid.

[1:12:15] En hoe zit dat nou met die 18, 19, 20-jarigen?

[1:12:20] En zij betalen straks veel meer voor dezelfde woning dan jongeren die net een jaartje ouder

[1:12:24] zijn.

[1:12:24] En dat is toch echt onlogisch?

[1:12:27] Nederland heeft beloofd dakloosheid voor 2030 uit de wannen.

[1:12:31] Hoe gaat het kabinet zorgen voor betaalbare woningen voor dakloze mensen tot 21 jaar?

[1:12:36] Juist omdat je ook de problematiek hebt van bijvoorbeeld 18-jarigen die uit de jeugdzorg

[1:12:41] komen en gewoon daardoor op straat belanden.

[1:12:45] En dan het punt waar we eigenlijk ook al vaker op in zijn gegaan in interrupties en de servicekosten.

[1:12:53] Ja, voorzitter, daar zitten we echt enorm in ons maag, in ons hoofd.

[1:12:59] Ik kan me gewoon niet voorstellen hoe je dit moet gaan uitleggen aan mensen.

[1:13:02] Het schrappen van de toeslag op de servicekosten kan oplopen tot 48 euro in de maand.

[1:13:12] En dat raakt veel huurtoeslagontvangers, juist mensen met de laagste inkomens.

[1:13:16] Want wie raakt dat nou?

[1:13:19] Juist heel veel mensen die in een flat of appartement wonen.

[1:13:23] En wie wonen er in flats?

[1:13:25] Als we heel precies kijken naar de CBS-cijfers...

[1:13:28] Bijna 59 procent van de mensen die in 2021 langdurig onder de armoedegrens leefden, woont

[1:13:35] in een appartement.

[1:13:37] En 60 procent van de huurtoeslagontvangers is flatbewoner.

[1:13:41] En juist in dat soort complexen betalen mensen servicekosten waarvoor dus die toeslag verdwijnt.

[1:13:46] Die bezuiniging raakt de armste huurders.

[1:13:53] Mocht er gekozen worden voor het afschaf van de subsidiabele servicekosten om de huurtoeslag

[1:13:57] te versimpelen, dan vindt mijn partij echt dat die groep hiervoor gecompenseerd moet worden.

[1:14:04] En daarnaast, ik noemde het net al, maar ik vind het ook interessant dat de salderingsregeling

[1:14:09] wordt afgeschaft.

[1:14:10] Daar hebben we natuurlijk maandag over gedebatteerd, maar huurders hebben het minst geprofiteerd

[1:14:14] van de salderingsregeling en als ze daar wel van profiteerden, dan betaalden ze vaak via

[1:14:21] de servicekosten mee aan de zonnepanelen.

[1:14:23] En nu word je dan dubbel geraakt als huurder met zonnepanelen.

[1:14:28] Eén, de salderingsregeling verdwijnt en twee, de subsidie op de servicekosten verdwijnt,

[1:14:35] waardoor je dus ook nog een keer meer gaat betalen voor je zonnepanelen.

[1:14:41] Dus ja, dan heb je straks een groep mensen die rood moet staan voor groene stroom.

[1:14:46] Dat kan toch niet de bedoeling zijn.

[1:14:49] Dan een hele praktische vraag.

[1:14:52] Alle huurders met huurtoeslag gaan straks elke maand 57 cent betalen...

[1:14:57] voor de invoering van de wet regie op de volkshuisvesting en de wet betaalbare huur.

[1:15:01] Waarom is daarvoor gekozen, vragen we aan het kabinet.

[1:15:07] Voorzitter, heb ik nog tijd?

[1:15:08] Ik had een ideologisch stukje over de huurtoeslag.

[1:15:10] Ik weet niet of ik dat helemaal ga doen, maar ik zit wel...

[1:15:14] Ik zal het wel uit het moment zeggen.

[1:15:15] We zitten goed in de tijd.

[1:15:16] Dus ook als er zometeen nog ergens een extra interruptie is, dan...

[1:15:20] Oh ja, ik vind het altijd leuk als mensen interrupteren.

[1:15:22] Maar een klein stukje over de...

[1:15:25] Nou ja, kijk, meerdere sprekers voor mij hebben het al gehad over...

[1:15:30] wat moeten we nou op termijn met die huurtoeslag?

[1:15:33] Want dat is natuurlijk wel een ongemakkelijke waarheid...

[1:15:36] dat we allemaal eigenlijk af willen van die toeslagen...

[1:15:40] maar dat bij de huur eigenlijk nog steeds verder aan het uitdijen is.

[1:15:45] En wat ook een ongemakkelijke waarheid is voor mijn fractie,

[1:15:49] is dat huurtoeslag heel vaak wordt gebruikt als argument waarom huurverhogingen niet zo erg zouden zijn.

[1:15:55] En daarbij wordt vergeten dat er nog steeds ongeveer 1 miljoen huurders zijn die geen toeslag krijgen.

[1:16:00] Maar ook omdat hoe meer je gaat subsidiëren, hoe meer er straks ook dreigt te verdwijnen naar verhuurders.

[1:16:11] En ik wilde dan toch een klein stukje over de grens kijken.

[1:16:14] Laten we even kijken naar de Britse situatie.

[1:16:16] Want in Engeland zijn de huren vaak torenhoog.

[1:16:21] En daar betaalt de overheid, ook omdat ze bijna geen sociale sector meer hebben,

[1:16:26] toeslagen, ook in de vrije sector.

[1:16:29] En wat betekent dat nou?

[1:16:30] In Engeland betaalt de Britse overheid inmiddels een derde van het totale huur van het land.

[1:16:36] En die zitten in een nog diepere wooncrisis dan wij zelf.

[1:16:39] En ik maak me daar wel zorgen over.

[1:16:42] Want die toeslagen lijken iets te zijn voor huurders, maar eigenlijk houd je daarmee een

[1:16:47] heel duur systeem voor verhuurders in stand.

[1:16:50] En wat gebeurt er in Engeland als huurders alsnog de huur niet kunnen betalen worden

[1:16:53] ze uit huis gezet en gemeenten zijn dan verplicht om die mensen te herhuisvesten en er zijn

[1:16:58] gewoon inmiddels al gemeenten failliet gegaan.

[1:17:00] Dus je blijft gewoon in zo'n waanzinnige wankrisis zitten en wij moeten echt uitkijken dat we

[1:17:06] niet in zo'n waanzinnig systeem terecht komen.

[1:17:10] Dus ja, wij neigen heel erg naar een stem voor deze wetten...

[1:17:16] waarbij we behoorlijk veel amendementen hebben ingediend.

[1:17:19] Omdat we echt wel af willen van, dat heb ik eigenlijk al gezegd natuurlijk...

[1:17:23] die servicekosten, ik word daar heel naar van.

[1:17:27] Maar we moeten toch ook echt gaan kijken naar hoe we af kunnen van dit systeem.

[1:17:33] Omdat het op termijn echt heel erg onhoudbaar is.

[1:17:38] Dan ga ik niet helemaal terug naar hoe we ooit de huurtoeslag hebben ingevoerd, maar daarvoor

[1:17:42] hadden we een systeem met norm huren, waarbij je met een middeninkomen ongeveer maximaal

[1:17:47] 16 procent hoefde te betalen aan huur en dat werkte toch behoorlijk goed.

[1:17:55] Dank u wel, voorzitter.

[1:17:56] Dank u wel, mevrouw Beckman.

[1:17:59] Dan gaan we naar de laatste fractie van de ChristenUnie, de heer Ginders.

[1:18:10] Voorzitter, ik dacht, er komen er nog wat, maar ik mag alweer.

[1:18:16] Dank u wel, voorzitter, en dank ook aan de collega's voor de interessante bijdrage.

[1:18:21] Ik steek me van wal, want al jarenlang wordt een grote groep huurders groot onrecht aangedaan.

[1:18:29] De voorbeelden zijn zeer schrijnend.

[1:18:31] Gescheiden moeders met kinderen, jonge starters die geen schijn van kans maken in de sociale huur,

[1:18:36] mensen in de bijstand.

[1:18:37] Ze betalen torenhoge huren in de middenhuur, of dus in de vrije sector, met een minimaal

[1:18:43] inkomen.

[1:18:44] Woonquote's tot boven de 50 procent.

[1:18:47] Gevangen in een systeem van onrecht, want sparen, laat staan kopen, is onmogelijk.

[1:18:52] Daarom vind ik het best erg dat wij als Kamer de wet vereenvoudiging huurdoeslag al anderhalf

[1:18:57] jaar laten verstoffen in deze Kamer en dat het dus niet meer mogelijk is helaas om deze

[1:19:03] de wet per 1 januari 2021 van kracht te laten worden.

[1:19:07] Maar pas per 1 januari 2026.

[1:19:11] Maar vooruit, ik ben wel blij dat we dit wetsvoorstel vandaag als onderdeel van een tweeluik toch behandelen.

[1:19:18] Want het onrecht dat ik schetse, dat moet immers bestreden worden.

[1:19:22] Voor de zekerheid nog te vragen aan de minister, en dan bedoel ik de minister van Vroom en daarin gekoppeld de staatssecretaris van Financiën.

[1:19:31] Als we als Tweede Kamer en Eerste Kamer de komende anderhalve maand...

[1:19:36] beide huurtoeslagwetten aannemen...

[1:19:38] dan is inwerkingtreding van de verhoging en de verbreding naar de doelgroep in de middenhuur...

[1:19:42] die nu vanwege te hoge huren geen aanspraak kan maken op huurtoeslag...

[1:19:47] per 1 januari 2026 toch zeker?

[1:19:51] Kan de minister dat bevestigen?

[1:19:54] Want we moeten voorkomen dat die 170.000 mensen...

[1:19:57] die dus volgens de oude inschat in recht gaan krijgen op huurderslag,

[1:20:02] terwijl ze dat daarvoor nog niet hadden,

[1:20:04] dat die nog langer moeten wachten.

[1:20:06] Want voorzitter, we kunnen niet genoeg beseffen,

[1:20:08] en ik snap de bezwaren, die werden geopperd door mijn collega's,

[1:20:12] maar we kunnen niet genoeg beseffen hoe deze mensen dubbel pech hebben.

[1:20:16] Want die betalen én een relatief hoge huur ten opzichte van hun inkomen.

[1:20:21] En ze krijgen en hebben ook niet eens het recht op een huurderslag.

[1:20:24] En deze mensen hebben echt meer dan wie ook dubbel pech.

[1:20:26] Het voordeel van de gezamenlijke inwerking treding is bovendien dat eventueel nadelige

[1:20:32] inkomenseffecten voor de meeste mensen worden gemitigeerd, worden verzacht door de generieke

[1:20:36] huurdoeslagverhoging.

[1:20:38] De servicekosten zijn straks immers niet meer subsidiabel en voor de dienst toeslagen is dat

[1:20:43] een hele belangrijke vereenvoudigingsmaatregel.

[1:20:47] En dat kunnen we ook niet genoeg benadrukken.

[1:20:49] Als het ons menens is, dan moet je toch ook door die zure appel van die servicekosten heen

[1:20:55] bijten.

[1:20:55] Hoe vervelend ook.

[1:20:56] Want als wij een lean en mean overheid hebben met een belastingdienst en een dienst toeslagen

[1:21:02] maar niet al te veel mensen die ook nuttig werk doen, dan moeten wij ook het lef hebben

[1:21:06] om eenvoudige regels te stellen.

[1:21:08] Ik vraag daarbij wel aandacht voor twee zaken.

[1:21:12] Allereerst voor de gebouwen met een collectieve warmtevoorziening.

[1:21:14] Deze huurders hebben geen mogelijkheid om hun eigen warmtevoorziening te verduurzamen of

[1:21:17] goedkopere alternatieven te installeren.

[1:21:20] Daarnaast zijn er mensen met een handicap die vanwege hun beperking in een gelijkvloers

[1:21:24] appartement, een complex met een lift of andere dure aangepaste voorzieningen wonen.

[1:21:29] Zij zullen dus ook harder dan gemiddeld geraakt worden, terwijl hun inkomenspositie vaak al

[1:21:35] relatief wat slechter is.

[1:21:37] Zijn flankerende maatregelen mogelijk om deze doelgroepen tegemoet te komen of moeten we

[1:21:41] het doen met de generieke verhoging van de huurderslag per 26?

[1:21:46] Maar aan het eind van mijn bijdrage zeg ik, ondanks deze echt kritische en gemene vragen,

[1:21:53] Volmondige steun van de ChristenUnie-fractie...

[1:21:55] ...voor beide huurderslag voorstellen.

[1:21:57] En mijn oproep aan het kabinet is...

[1:22:01] ...om echt te gaan staan voor het geheel.

[1:22:05] En beide te verdedigen.

[1:22:07] Ik snap de benadering van mijn collega Mooyman...

[1:22:09] ...dat het ene voorstel een prachtige vrucht is van dit hoofdlijn-aankoord...

[1:22:14] ...en van deze coalitie.

[1:22:15] En het vorige is een beetje een weeskindje van het vorige kabinet.

[1:22:19] Dat snap ik allemaal.

[1:22:20] en ik snap ook allerlei emoties daaromtrend,

[1:22:22] maar alsjeblieft, ga staan voor het geheel.

[1:22:24] Want de voordelen zijn echt groter,

[1:22:27] zeker voor die mensen die nu dubbel pech hebben.

[1:22:29] En dat zijn er niet één of twee, maar dus 170.000.

[1:22:33] En ja, dat is eigenlijk mijn oproep aan het slot

[1:22:39] van deze behandeling van de huurtoeslagwetten.

[1:22:42] Op de andere punten ben ik gewoon in blok één al doorgegaan.

[1:22:45] Ik heb nog wel een vraag,

[1:22:47] in aanleiding van ook wat collega Inge van Dijk zei,

[1:22:49] over de doorwerking van de inkomstenbelasting,

[1:22:51] dus van de aftrekposten in de inkomstenbelasting op de toeslagen,

[1:22:55] moeten we daar niet nog eens een keer naar kijken.

[1:22:56] Want zolang we het toeslagenstelsel hebben,

[1:22:58] hebben we gewoon grote groepen Nederlanders

[1:23:00] die eigenlijk dubbel profiteren van bijvoorbeeld aftrekposten

[1:23:04] door daarmee, en anderszins,

[1:23:07] collega Van Dijk zei iets over legia's en box 2,

[1:23:11] van mensen die eigenlijk kunstmatig hun toetsingsinkomen

[1:23:14] om laag weten te drukken en daarmee dubbel profiteren.

[1:23:17] Dat belandt misschien grotendeels mijn middeninkomens...

[1:23:22] maar ik vind het eigenlijk een veldje in ons huidige stelsel.

[1:23:28] Ik ben benieuwd of de staatssecretaris daarop kan ingaan...

[1:23:32] en of daar niet op kortere termijn al op ingegrepen moet worden...

[1:23:35] en niet gewacht moet worden tot het ultieme stelsel er is.

[1:23:40] Dan heb ik nog een vraag over het kindergrondbudget.

[1:23:42] Die heb ik eigenlijk al gesteld, maar nu de minister van Koopkracht.

[1:23:45] en de kindergrondbudget er toch zit.

[1:23:48] Toch ook de vraag die collega Mathoeg stelde,

[1:23:51] en ik vind het wel opmerkelijk dat GroenLinks PvdA die vraag stelt,

[1:23:55] is ook de kinderbijslag overwogen.

[1:23:58] Want, dat is wel veel betekenend, dat niet een rechtse partij,

[1:24:03] maar een partij toch een beetje op links, deze vraag durft te stellen.

[1:24:06] Want de marginale druk, die gaat weer omhoog.

[1:24:12] Terugvorderingsproblemen et cetera kunnen weer groter worden.

[1:24:14] En de kinderbijslag was toch een iets eenvoudiger maatregel.

[1:24:17] Is dat overwogen?

[1:24:19] En ja, hoe is dan de marginale drukafweging gemaakt?

[1:24:22] En ik wijs nog maar eens op de motie Grimwis-Omtzigt van vorig jaar...

[1:24:26] ...om een maximale bovennorm te ontwikkelen van 60 procent.

[1:24:30] En ik heb het al gevraagd aan de staatssecretaris in blok 1.

[1:24:33] Oké, het kan niet binnen het huidige stelsel...

[1:24:35] ...maar wordt deze motie wel uitgevoerd in de kader van het nieuwe stelsel...

[1:24:40] ...aan die taakopdracht? Die heb ik al eerder gesteld.

[1:24:42] Maar ik geef hem ook nog maar mee ter inspiratie aan minister Van Heijen,

[1:24:46] die hier vandaag aanwezig is.

[1:24:48] En dat was hem wel zo'n beetje, voorzitter.

[1:24:51] Dank u wel.

[1:24:53] Ik ga eerst even voor de interruptie van mevrouw Beckman.

[1:24:55] Daarna kom ik bij mevrouw Mooyman.

[1:24:57] Mevrouw Beckman.

[1:24:58] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:24:59] En helemaal eens met die 170.000 huurders.

[1:25:04] Dat is een heel terecht punt.

[1:25:05] En tegelijkertijd moeten we natuurlijk uitkijken dat we...

[1:25:10] We hoeven niet te kiezen om verschillende groepen huurders tegen elkaar uit te spelen.

[1:25:13] We kunnen ook voor kiezen om te kijken hoe we de wet kunnen verbeteren.

[1:25:16] En dan toch die vraag over die servicekosten.

[1:25:20] En we hebben net al genoemd mensen in flats die er misschien wel 48 euro per maand op achteruit kunnen gaan.

[1:25:29] Toch ook de vraag aan de heer Grimm is, zit u net als wij met echt buikpijn en hoofdpijn daarover,

[1:25:36] omdat het niet is uit te leggen aan juist de armste groep Nederlanders,

[1:25:42] dat zij er misschien wel 48 euro per maand op achteruit gaan, en zo ja, kunnen we,

[1:25:48] en het SP-amendement gaat natuurlijk het verst, maar kunnen we kijken naar een oplossing voor die groep?

[1:25:57] Ja, voorzitter. Dank u wel, voorzitter. Ik begrijp de vraag van collega Beckerman heel erg goed.

[1:26:06] Maar, je vond het al aankomen, ik denk ook, en dat aspect zat, ja, heeft ze wel genoemd in

[1:26:12] bijdragen, dus daar moet ik collega Beckerman wel recht doen.

[1:26:15] Ik denk dat hier het uitvoeringsaspect van de servicekosten, dat is onderdeel van de huurderslag,

[1:26:21] die weegt voor mij heel zwaar.

[1:26:24] En dit is een van de belangrijkste vereenvoudigingen die in deze twee voorstellen zitten.

[1:26:28] Dus als je de servicekosten uit de uitvoering haalt, dus uit de huurderslagberekening,

[1:26:34] dat is wel een enorme vooruitgang en die wil ik niet kwijt.

[1:26:37] Dat betekent dus dat je moet gaan kijken van hoe kun je deze groepen

[1:26:42] nou anders tegemoet komen.

[1:26:44] En als we inderdaad willen vereenvoudigen, en dat is mijn menens,

[1:26:47] dat is ons menens, dan heb je minder maatwerkknoppen waarschijnlijk

[1:26:51] om die mensen exact te benaderen in die flats waar veel servicekosten zijn.

[1:26:56] En toch is mijn antwoord, dat zal toch via het meer generieke

[1:27:02] koopkrachtinstrumentarium moeten, en bijvoorbeeld in augustus

[1:27:06] ...wordt dat natuurlijk weer getweakt voor lage inkomens.

[1:27:10] En het mogen duidelijk zijn dat als het aan mij had gelegen...

[1:27:13] ...had het natuurlijk huurderslagwetten gelegen met nog iets meer budget...

[1:27:17] ...om de effecten te mitigeren.

[1:27:19] Maar we moeten het doen met wat er nu ligt.

[1:27:21] En dus ik ga ook niet zeggen van, oké, er moet meer geld bij en dan is het goed.

[1:27:27] Nee, ik beoordeel deze wetten als zodanig, zoals ze hier liggen...

[1:27:31] ...en ik zal ze steunen met het budget wat er nu in zit.

[1:27:35] Maar ja, mevrouw Beckerman, dus ik kan haar niet helemaal gerust stellen.

[1:27:39] En de consequentie van haar vraag zal bij mijn fractie in ieder geval niet zijn.

[1:27:42] En dus voegen we de servicekosten maar weer in de berekening.

[1:27:48] Mevrouw Beckman?

[1:27:49] Ja, daar heb ik dus echt heel grote moeite mee.

[1:27:54] En kijk, dat je het anders wil regelen via koopkrachtmaatregelen, ja, touché.

[1:27:58] Ik bedoel, wij willen het liefst het minimumloon en daar gekoppeld aan de uitkeringen

[1:28:05] zo ver verhogen dat je steeds verder afkomt.

[1:28:08] Want het is natuurlijk bizar dat hardwerkende Nederlanders of mensen die in de uitkering zitten,

[1:28:13] om wat vreden ook, dat die eindeloos veel toeslagen nodig hebben.

[1:28:17] Zeer mee eens, maar je kunt volgens mij...

[1:28:19] Ik vind het heel schaal als je zegt ja, maar wacht even.

[1:28:22] We gaan eerst voor een wet stemmen, 48 euro eraf.

[1:28:25] En dan gaan we drie kwart jaar wachten om te kijken of er ergens in die augustus

[1:28:29] besluitvorming aan knoppen gedraaid is.

[1:28:31] en dan nog weer een keer proberen te repareren.

[1:28:36] Als we hier nu niet uitkomen, zou je toch ook kunnen zeggen,

[1:28:38] dan gaan we dit nu niet doen.

[1:28:41] Bij deze twijfel kunnen we echt niet inhalen.

[1:28:43] Je kunt niet nu in een flat met deze boodschap aankomen.

[1:28:46] En dan nemen we dat deel in één pakket.

[1:28:49] Kijken we daar opnieuw naar volgend jaar?

[1:28:52] Dat is toch gewoon een mogelijkheid?

[1:28:54] We hebben gewoon het recht op amendement.

[1:28:57] Tot slot, heer Geenhuis.

[1:28:58] Ja, voorzitter, dat snap ik wel.

[1:29:01] En mevrouw Beckerman noemt steeds 48 euro en dat is een flinke achteruitgang.

[1:29:05] Maar dat is natuurlijk niet het gemiddelde.

[1:29:06] Ook niet voor de 20 procent die erop achteruitgaat.

[1:29:09] Dus dus dat is een extreme.

[1:29:11] Maar in het geheel, in het geheel, voorzitter.

[1:29:17] Nou, collega Vlag heeft geluk.

[1:29:18] Ik heb net lang genoeg gepraat zodat hij zijn bijdrage nog kan houden.

[1:29:25] Maar nee, maar voorzitter, ik snap het heel goed.

[1:29:28] En als ik heel mijn verkiezingsprogramma hier ga oplepelen,

[1:29:31] inclusief doorrekening, dan komt het ook goed voor de groep die de servicekosten zou kwijtraken,

[1:29:39] absoluut. Maar ik maak gewoon even de afweging binnen de huidige voorstellen en het voorstel van

[1:29:43] mevrouw Beckerman, ik moet het nog goed bestuderen, maar dat betekent volgens mij, dat betekent gewoon

[1:29:48] dat het ergens gedekt moet worden. Ja, en ik denk dat mevrouw Beckerman en ik het wel eens kunnen

[1:29:53] worden om te kijken van hé, waar kunnen we extra geld vandaan halen? Ik noemde net al iets over

[1:29:58] doorwerking van de inkomstenbelasting van aftrekposten op de toeslagen en hoe dat

[1:30:02] toetsingskomen wordt vastgesteld. Stel je voor dat je dat anders doet, dan haal je

[1:30:05] bij een vermogende groep en bij een wat rijkere groep haal je geld wat je in dit

[1:30:09] soort dingen zou kunnen stoppen. Dus ik heb oplossingen genoeg om er meer bij

[1:30:14] te doen voor de huurdoerslagontvangers, wat ik graag doe, maar dat betekent niet

[1:30:17] dat ik meega in amendementen om de servicekosten uit deze wetsvoorstellen

[1:30:23] te halen. En dat geldt dus ook al voor de heer Vlag,

[1:30:25] want ik ben het gewoon niet eens met dat amendement.

[1:30:29] Dank u wel.

[1:30:30] Interruptie van mevrouw Matoeg voor heer Ginders.

[1:30:33] Ja, voorzitter.

[1:30:34] En ik ga niet via de achterband nog die hele geschiedenis terughalen,

[1:30:38] maar dat gesprek wat we hier precies hebben,

[1:30:40] is precies de reden waarom ik uiteindelijk zo teleurgesteld was in de brief van het kabinet.

[1:30:44] En als je terugkijkt naar al die rapporten die ons de opties hebben gegeven,

[1:30:47] u moet deze weging maken, en die weging is heel moeilijk,

[1:30:49] want dan kom je in dit soort gesprekken terecht.

[1:30:51] En de ene keer maak je de weging zo,

[1:30:52] Maar dat gesprek structureren, terechteren, dat hebben we heel erg nodig.

[1:31:00] Want elke keer, als in een vorig kabinet men probeerde, ging het, omdat het ingewikkeld was, ging het mis.

[1:31:06] En ik wil niet zeggen dat dat makkelijk is, maar wat ik zo teleurstellend vind, en mijn vraag aan de heer Grimwis is ook,

[1:31:11] in het WGO in de eerste blok zei hij, het CPB laat zien, zo'n hervorming kan alleen maar als je het goed regelt bij een formatie.

[1:31:17] Want dan kan je het in z'n geheel bezien.

[1:31:19] En mijn zorg is dat we zo'n heel lang praatraject hebben, zonder dat we inhoudelijk iemand aan

[1:31:24] de tafel heeft gezeten en gezegd in deze weging doe ik het zo, ik geef richting aan de weging

[1:31:29] en dan ga ik verder.

[1:31:30] Want dan breng je het gesprek verder, zodat het concreet kan worden, zodat er wetten worden

[1:31:33] voorbereid.

[1:31:34] En mijn vraag, voorzitter, is hoe ziet de heer Grimmis dat?

[1:31:37] Want ik zou het echt zonde vinden als we deze kamerperiode, dat we met z'n allen zeggen

[1:31:41] we willen van die toeslagen af, en dat is mijn fractie echt menens, maar zo menens, dat

[1:31:45] we nu een echt plan willen hebben en niet weer een dialoog dat we weer allemaal rondjes gaan doen

[1:31:49] en zeggen oh wat liggen er allemaal mooie rapporten en het is hiervoor ook al een keertje geprobeerd

[1:31:52] dat zou ik zonde vinden ja voorzitter kunt u mooi compact ja ik zal het wat compacter doen

[1:31:58] dan niet ik heb net de tijd aan elkaar gepraat zodat je plak mooi kon nee hoor dus ik ben

[1:32:05] verantwoordelijk ik ben verantwoordelijk voorzitter nou ik stap 1 is gewoon de voorstellen die er nu

[1:32:12] dus de vogels die we nu in de hand hebben,

[1:32:14] die niet te laten ontsnappen in de lucht,

[1:32:17] maar dan echt door te pakken.

[1:32:18] Want ik vind, als er nu voorstellen zijn

[1:32:20] die echt daadwerkelijk leiden tot vereenvoudiging,

[1:32:23] waardoor de huurderslag met minder ambtenaren

[1:32:25] bijvoorbeeld uitgevoerd kan worden,

[1:32:26] en gewoon minder kans is op fouten

[1:32:28] en minder kans is op terugvorderingen,

[1:32:30] dan moeten we die kans grijpen.

[1:32:32] Dus ik vind niet dat de consequentie

[1:32:34] is van wat pijnpunten

[1:32:36] in deze wedstrijd

[1:32:38] dat we gaan wachten

[1:32:40] tot een nog mooier paradijs. Ik vind wel echt dat we dat in die zin ook nu als

[1:32:45] kamer de verantwoordelijkheid moet durven nemen voor deze vereenvoudigingsslag

[1:32:48] te gaan staan. En dan daarna, denk ik, dat het niet bij

[1:32:53] hoofdlijnen, brieven en algemene taakopdrachten en nog weer eens een

[1:32:56] exercitie à la van Wegel, van Dijkhuizen, et cetera, de hele hele lijst die mevrouw

[1:33:02] Matoeg, bouwstenen voor een beter belastingstelsel, heeft opgenoemd in

[1:33:05] naar eerste blok in...

[1:33:07] heel uitgebreid en er zijn nog meer rapporten,

[1:33:09] dat we nog weer eens zo'n traject ingaan.

[1:33:11] Nee, het komt aan op keuzes. En daarbij

[1:33:14] daag ik het kabinet uit, maar

[1:33:15] daag ik ook ons als commissie uit

[1:33:17] om een samenhangend verhaal neer te leggen.

[1:33:19] Het is gewoon een kwestie van

[1:33:21] keuzes maken en het een beetje overzien en dan kun je

[1:33:23] echt ver komen. Dus ik denk dat als wij de koppen bij

[1:33:25] mekaar steken, dat we heel ver kunnen

[1:33:27] komen en vooral ook een aantal concrete

[1:33:29] stappen kunnen zetten. Maar het begint dus met

[1:33:31] deze stappen die vandaag voorliggen. En ja, mijn

[1:33:33] oproep aan mijn collega's is dus, en ook aan mevrouw Matoeg, ondanks de nadelen,

[1:33:38] deinst niet terug, maar bijt er doorheen.

[1:33:43] Dank u wel heer Grimwis. En dan is van de SGP heer Vlag aangeschoven voor zijn

[1:33:49] bijdrage. En na het begin heb ik gedeeld dat we dit zonder interruptie doen en in

[1:33:54] die interruptie zijn dat dat aansluitend aan de inbreng is. Dus ga u gang.

[1:33:58] Dank voorzitter en een excuus dat ik zo laat binnen ben. Ik vind het oprecht jammer dat ik de

[1:34:02] bijdrage van de collega's niet heb gehoord, maar die kan ik terugluisteren in het herfstreces.

[1:34:09] En dank voor de breedsprakenheid van collega Grimwis.

[1:34:13] Soms is het heel lastig, maar in dit geval was het heel fijn.

[1:34:16] Dank.

[1:34:22] Nee, voorzitter, alle gekheid op een stokje.

[1:34:24] Er staan vier belangrijke wetten op de agenda.

[1:34:27] Twee op het gebied van de SR2, twee over de huurtoeslag.

[1:34:30] En ik behandel ze ook graag even in die volgorde.

[1:34:34] Allereerst de wet over het kindgebonden budget.

[1:34:36] Deze toeslag moet wat de SGP betreft vooral op lage en middeninkomens gericht worden.

[1:34:41] Het kabinet kiest ervoor om de kindbedragen voor de laagste inkomens te verhogen.

[1:34:45] En tegelijk voor het sneller afbouwen van de toeslag voor hogere inkomens.

[1:34:48] Op zich kan de SGP deze lijn steunen.

[1:34:51] Maar zeker in latere jaren, in 2027 en 2028, gaan ook middeninkomens er soms op achteruit.

[1:34:57] Dat komt omdat middeninkomens niet of nauwelijks profiteren van de verhoging van de kindbedragen,

[1:35:02] terwijl ze wel steeds meer nadeel hebben bij het verhogen van het afbouwpercentage.

[1:35:06] In sommige gevallen gaan ze er zelfs op achteruit en dat zijn echt niet alleen de hoge middeninkomens.

[1:35:12] Gezinnen met één kind die 1,3 keer modaal verdienen, verliezen al een deel van hun toeslag.

[1:35:18] Dit probleem kan eenvoudig worden opgelost door ook het afbouwpunt te verhogen.

[1:35:21] Waarom is deze maatregel niet meegenomen in het wetsvoorstel en wordt het daardoor niet

[1:35:26] nog gerichter en slimmer?

[1:35:29] Doordat het afbouwpercentage steeds hoger wordt, wordt overigens ook de marginale druk

[1:35:32] steeds hoger.

[1:35:33] In de schriftelijke ronde is daar inmiddels uitgebreid op ingegaan.

[1:35:38] Ik kan de regering volgen in de argumentatie dat het steeds een afweging blijft tussen verschillende

[1:35:42] belangen.

[1:35:43] Toch moeten we dit niet zien als een natuurverschijnsel.

[1:35:46] Er blijven politieke keuzes onder liggen, niet alleen in het kindgebonden budget, maar zeker

[1:35:51] zeker ook in ons belastingstelsel.

[1:35:53] Tot slot over deze wet.

[1:35:54] De SGP is van mening dat de hoogste inkomens deze toeslag niet nodig hebben.

[1:35:58] Een gezin dat een ton verdient zou geen recht moeten hebben op de toeslag.

[1:36:03] Door de huidige systematiek is het lastig om dit te regelen,

[1:36:06] omdat je dan ook snel de middeninkomens raakt.

[1:36:08] Kan er niet eens worden onderzocht of er een tweede knikpunt,

[1:36:11] bijvoorbeeld bij een inkomen van 80.000 euro, werkbaar is.

[1:36:15] Ik besef heel goed dat daarmee de marginale druk kan stijgen,

[1:36:17] maar het kan ook bijdragen aan meer gerichte vormgeving van het kindgebonden budget.

[1:36:21] Graag een reactie. Dan de wet afbouw ak. Voorzitter, over de andere SZW-wet, die gaat over het niet

[1:36:29] afbouwen van de dubbele algemene heffingskorting, kan ik korter zijn. Het is een van de oplossingen

[1:36:34] voor de alleenverdienersproblematiek. Er zijn in de afgelopen jaren al tijdelijke oplossingen

[1:36:39] geweest en vanaf 2028 komt er een meer structurele oplossing. De nadelen van dit wetsvoorstel

[1:36:45] zijn echter nog steeds groot. De groep wordt elk jaar groter en het probleem blijft langer

[1:36:48] bestaan. En als de overdraagbaarheid over een paar jaar weer wordt hervat, gaan mensen er

[1:36:53] alsnog op achteruit. Waarom kiest het kabinet niet voor een meer ruimhartige oplossing die

[1:36:57] ook echt het onderliggende probleem oplost? En ontstaat door al die afzonderlijke deeloplossingen

[1:37:02] die juist opnieuw het risico op problemen. Achter dit wetsvoorstel zit overigens een

[1:37:07] bredere problematiek, namelijk ons enorm ingewikkelde belastingstelsel en toeslagenstelsel en in

[1:37:13] feite de hele sociale zekerheid. Door een samenloop van allerlei regelingen is het sociaal minimum

[1:37:18] voor een groep huishoudens niet toereikend. Er moet nu een fiscale maatregel worden getroffen

[1:37:24] om deze gevolgen te pauseren. Ik ben blij dat dit kabinet ook werk gaat maken van de herziening van

[1:37:29] de grondslagen van de uitkeringen. De Raad van State wijst hier ook terecht op. Wellicht kan de

[1:37:34] minister hier al een toelichting op geven. Voor uitkeringsgerechten biedt deze wet een

[1:37:38] tijdelijke oplossing voor het probleem van de afbouw van de algemene heffingskorting.

[1:37:43] Werkende eenverdieners hebben ook te maken gehad met een afbouw. Voor hen is de overdraag bereid

[1:37:47] van de algemene effingskorting inmiddels helemaal afgeschaft.

[1:37:50] Met als gevolg een enorm toegenomen kloof tussen één en twee verdieners.

[1:37:56] In het eerste blok ben ik daar ook al op ingegaan, maar ook hier speelt de vraag

[1:38:00] welke lessen trekt het kabinet uit deze lastenverzwaring voor één verdieners?

[1:38:04] De maatregelen zijn genomen om meer mensen betaald werk te laten doen,

[1:38:07] maar hoe houdt het kabinet ook rekening met de lastendruk voor gezinnen?

[1:38:12] Voorzitter, dan stappen we over naar de andere minister, naar de huurwetten.

[1:38:17] De huurtoeslag wordt voor veel groepen flink verruimd en er komen meer huishoudens die

[1:38:22] aanspraak kunnen maken op de toeslag.

[1:38:24] De SGP zou veel liever zien dat we de afhankelijkheid van toeslagen, waaronder de huurtoeslag, juist

[1:38:29] verkleinen.

[1:38:31] Deelt het kabinet die ambitie?

[1:38:34] Dit wetsvoorstel laat ook zien dat een vereenvoudiging van een toeslag al snel gepaard gaat met een

[1:38:38] verruiming, met meer budget.

[1:38:41] Wat zijn de grenzen die het kabinet hierin hanteert?

[1:38:43] Kan vereenvoudiging ook een versobering inhouden?

[1:38:47] En welke mogelijkheden ziet het kabinet daarvoor?

[1:38:49] Over het voorstel om geen servicekosten meer te subsidiëren zijn wij kritisch, met name

[1:38:53] omdat dit heel verschillend kan neerslaan bij verschillende huishoudentypen.

[1:38:59] Zo hebben AOW'ers vaak meer van deze kosten, maar waarschijnlijk ook mensen met een beperking

[1:39:04] hebben vaak meer servicekosten.

[1:39:07] De minister geeft in de beantwoording aan dat er weinig zicht is op de hoogteverschillen

[1:39:11] tussen de verschillende huishoudtypen.

[1:39:13] Gaan we dan niet een maatregel nemen zonder de effecten vooraf in beeld te hebben, vraag

[1:39:16] ik de minister.

[1:39:16] En hoe wordt voorkomen dat die kosten inderdaad neerslaan bij een vaak kwetsbare groep?

[1:39:23] Dat is natuurlijk wel het risico dat de SGP ziet.

[1:39:26] Waarom wegen de nadelen van de hogere kosten voor vaak kwetsbare groepen op tegen de voordelen

[1:39:31] van de vereenvoudiging?

[1:39:33] Voorzitter, in de andere huur werden die onderdelen van belastingplans dan ook maatregelen die

[1:39:37] de huurtoeslag vereenvoudigen.

[1:39:39] Onder andere door het aantal huishoudtypen te verminderen en door de afbouw van de huurtoeslag

[1:39:44] beter vorm te geven.

[1:39:46] Wij hebben hier al diverse vragen over gesteld in de schriftelijke ronde.

[1:39:49] Ik denk dat het goede maatregelen zijn die nodig zijn om de huurtoeslag te vereenvoudigen.

[1:39:53] Tot zover mijn vragen in eerste termijn.

[1:39:59] Dan zijn wij om vijf voor zes aan het eind gekomen van de behandeling van het derde blok.

[1:40:06] Waarvoor complimenten, allen, en dank u wel voor de constructieve wijze van vergaderen.

[1:40:12] Ik dank ook de bewindspersonen voor de aanwezigheid.

[1:40:15] Dan gaan we verder met de beantwoording in de tweede termijn, op 4 november.

[1:40:22] Als u nog heel even aandacht hebt, ontvangt u vooraf van de Griffie in de loop van volgende week een mail

[1:40:28] om even nu indicatieve tijdspreeks uit te geven, zodat we een beetje zicht hebben op de tijd.

[1:40:35] We hebben van 11 uur tot 11 uur, maar zodat we ook een beetje zicht hebben en ook kunnen kijken hoe we

[1:40:40] dan met de bewindspersonen en dergelijke het beste forma kunnen geven om de vaart erin te houden.

[1:40:50] Is dat moment — dat hangt natuurlijk ook af van een stuk van de beantwoording wordt schriftelijk

[1:40:57] gedaan, een stuk mondeling op de vierde.

[1:41:00] Wanneer zijn de bewindspersonen voornemens de beantwoording op te sturen?

[1:41:08] Ik hoor hier aan mijn linkerkant dat dat de tweede helft van volgende week is.

[1:41:12] Klopt dat? Dat kan natuurlijk nog iets sneller.

[1:41:13] Ik durf het niet te zeggen, maar ik heb ze al geaccordeerd.

[1:41:15] Dus volgens mij moeten ze onderweg kunnen.

[1:41:20] Nou, van de vraag van vandaag, van de schriftelijke vragen waarin u nu de antwoord op heeft gevraagd.

[1:41:28] Dat durf ik te zeggen.

[1:41:30] Even twee dingen.

[1:41:34] Een deel van de vragen die maandag zijn gesteld, die komen morgen.

[1:41:41] Daar zit ook een deel in van de vragen die minister Van Heijen meeneemt.

[1:41:46] De vragen die vandaag gesteld zijn, die komen volgende week.

[1:41:51] Ik hoop dat u dat zo duidelijk heeft gegeven en de meeste informatie ook al snel

[1:41:59] Dat zal u ook helpen in uw voorbereiding tot de tweede termijn en de beantwoording.

[1:42:05] Ik wens u een goede reces toe en zie ik u vier november weer voor het vervolg van deze vergadering.

[1:42:12] Daag.