Cultuur

[0:00:00] Dames en heren, welkom in de commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

[0:00:05] Welkom aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, de Kamerleden van de diverse

[0:00:11] fracties en het publiek op de tribune.

[0:00:14] Wij doen vandaag het wetgevingsoverleg over cultuur.

[0:00:19] De Kamerleden hebben allemaal een indicatieve spreektijd opgegeven.

[0:00:23] Het is wel de bedoeling dat daar aangehouden wordt, want om half vijf begint hier een ander

[0:00:27] wetgevingsoverleg, dus dan moeten we eruit zijn.

[0:00:31] We spreken vandaag in de begrotingsvolgorde, dus dat betekent dat we beginnen met de grootste

[0:00:37] oppositiepartij, dan de grootste coalitiepartij, et cetera, et cetera.

[0:00:44] We hebben vier interrupties in de eerste termijn.

[0:00:48] Als eerste wil ik het woord geven aan de heer Mohandes van GroenLinks PvdA.

[0:00:57] Ja, in andere regio's was ik gewend aan zes interrupties.

[0:01:01] Is het mogelijk om iets meer ruimte te gunnen voor dit debat?

[0:01:04] Laten we even kijken in de loop van het debat of er gelegenheid is om die interrupties uit te breiden.

[0:01:08] Maar eerst maar eens even beginnen met vier.

[0:01:14] Ik heb het over de Eerste Termijnkamer en in de Tweede Termijn komen er weer interrupties bij.

[0:01:19] De heer Van Houweling.

[0:01:20] Ik had geen minuten omgegeven, maar ik zag op de fractie dat wij zes minuten hadden.

[0:01:24] Dat heb ik ook voorbereid.

[0:01:25] Voor de zekerheid heb ik niet.

[0:01:26] Ja, dat klopt.

[0:01:27] Yes.

[0:01:29] De heer Mohanders.

[0:01:31] Voorzitter, dank u wel.

[0:01:34] Ik zou graag willen beginnen om te zeggen dat we de cultuursector in deze tijd juist sterker moeten maken,

[0:01:39] zodat ze blijven bijdragen aan het sociale cement van onze samenleving.

[0:01:43] Een hele pluriforme sector van jeugdpodia, theaters, kunstenaars, dansgezelschappen,

[0:01:48] makers, grote evenementen, musea, bibliotheken, een enorme rijkwijd.

[0:01:52] Zo nodig in een tijd waar steeds meer jongeren niet alleen achter hun scherm moeten blijven hangen,

[0:01:59] maar juist achter het scherm vandaan.

[0:02:02] Culturele organisaties die een onmisbare rol spelen in bijvoorbeeld verzorgingshuizen,

[0:02:06] buurtcentra, zodat mensen zich minder eenzaam voelen.

[0:02:09] Dit kabinet neemt catastrofale maatregelen zoals de BTW

[0:02:13] in combinatie met onzekere gemeentefinanciën komende jaren.

[0:02:17] En deze leggen de pijl bij de wortel als het gaat om het culturele verdienmodel.

[0:02:22] Ook tijdens de hoorzitting of de rond de tafelgesprek

[0:02:24] konden we dat allemaal aanhoren als Kamer.

[0:02:28] Uit eigen navraag bij gemeenten blijkt ook voor welke enorm lastige keuzes gemeenten staan

[0:02:33] de komende jaren om scherpe keuzes te maken.

[0:02:36] Ja, cultuur is vaak bovenwettelijk en dat brengt het risico met zich mee dat lokaal de

[0:02:42] infrastructuur verder naar beneden gaat en de gemeenten niet meer de grootste overheidsfinanciers

[0:02:47] zijn van cultuur.

[0:02:49] Dat doet onrecht aan een branche waarin 400.000 mensen werken, waarin ruim 3% van het bruto

[0:02:55] binnenlands product wordt verdiend en waar elke cultuur FTE nog eens 1,37 extra FTE in

[0:03:01] de bredere economie realiseert. Koninklijke horeca Nederland bevestigt dat beeld van deze

[0:03:06] impact en dan vooral ook op de kleinere ondernemers. En dat naast een onmisbare rol die ik eerder

[0:03:12] noemde om mensen samen te laten komen. Het belang van cultuureducatie, talentontwikkeling

[0:03:17] en de positie van makers. Tijdens de uitreiking van de Johannes Vermeerprijs zegt deze minister

[0:03:22] dat de btw hem zwaar op de maag valt, vooral vanwege de killesymbolpolitiek.

[0:03:29] U kunt zich niet blijven gedragen als een toeschouwer van de eigen plannen,

[0:03:32] zeg ik tegen de minister, en blijven hangen in wat is het toch erg?

[0:03:36] Het is keel. Ik krijg er buikpijn van.

[0:03:39] En deze minister heeft het tot nu toe in ieder geval alleen maar gehad

[0:03:42] over de monitoren, over het monitoren van de effecten.

[0:03:46] Als u niet bereid bent de gevolgen hiervan echt te willen weten

[0:03:49] en braaf afwacht hoe deze sloopkogel zijn werk gaat doen,

[0:03:53] dan zijn deze woorden van deze minister geen knip voor de neus waard.

[0:03:56] Graag een reactie van het kabinet.

[0:03:59] Om te beginnen met de vreselijke btw-maatregel, de pestmaatregel.

[0:04:04] Geen vereenvoudiging van het btw-systeem.

[0:04:07] Omdat het kabinet heel bewust kiest voor uitzonderingen.

[0:04:10] Een pestmaatregel omdat in 2011 in Rutte 1 de PVV ook koos

[0:04:16] om alleen de podiumkunsten in het hoger tarief te laten vallen.

[0:04:20] Toen het kabinet viel, is deze maatregel na tien maanden effectief weer teruggedraaid.

[0:04:25] Wat mij betreft een hele elitaire benadering waarin de gewone man wordt gepakt

[0:04:29] die een kaartje moet kunnen betalen voor een leuk evenement.

[0:04:34] Ook Letland laat zien dat een btw-verhoging totaal ineffectief is en weinig oplevert.

[0:04:40] In 2009 gingen ze daar van 5 naar 21 procent btw op de boeken.

[0:04:44] Deze werd snel teruggedraaid.

[0:04:47] En uw collega minister zei duidelijk dat dit een overhaaste maatregel was.

[0:04:50] Een foute maatregel.

[0:04:52] En ook dit laat zien dat het veel minder oplevert dan men dacht op het moment dat ze het invoerden.

[0:05:01] En wat we zien is dat vooral bibliotheken en musea, krantenredacties en boekenverkopers gaan rekenen met enorme daling aan bezoekersaantallen.

[0:05:11] Bijvoorbeeld 150.000 bij de bibliotheken.

[0:05:13] minder leden, minder bezoekers van musea, 800.000.

[0:05:18] En dat werkt gewoon door in de hele keten.

[0:05:21] Waarom wil deze minister geen impacttoets op de btw-effecten?

[0:05:25] Op in ieder geval zijn eigen portefeuilleonderdeel, cultuur en media.

[0:05:28] Graag een reactie. En dan komen we bij een ander punt, voorzitter.

[0:05:32] En dat is, we noemen het even de toekenning...

[0:05:36] voor de Rijkscultuurfondsen en de BIS.

[0:05:39] Wij zijn heel benieuwd hoe de minister kijkt naar de 59 instellingen...

[0:05:42] die onder de zogenoemde zaaglijn vallen.

[0:05:45] Veel van hen komen ook uit de regio.

[0:05:48] Wat betekent dit precies voor die regionale spreiding?

[0:05:51] Want we zien al dat de regio er mondjesmaat op vooruitgaat.

[0:05:55] En met het wegvallen van deze 59 doen we die doelstellingen weer teniet.

[0:06:01] En dan heb ik het niet eens over de organisaties die ook met talentontwikkeling...

[0:06:08] Ja, als die wegvallen, dat dat ook weer in die hele keten doorwerkt.

[0:06:14] Ik ben heel benieuwd of de minister bereid is om samen met de cultuurwethouders...

[0:06:18] die in het brandbrief aan ons hebben laten weten...

[0:06:20] een oplossing te willen zoeken voor 2025...

[0:06:23] of deze minister daarop wil ingaan, of hij die handschoen wil oppakken.

[0:06:27] Of hij ook doorkijkt, aangezien ook gemeentescherpe keuzes gaan maken...

[0:06:32] en dit ook weer, zoals het nu naar uitziet, ook uit een eigen rondgang...

[0:06:36] laat zien dat ook in de regio het dan weer harder aankomt.

[0:06:41] En dan maak ik nog het punt van Opera Zuid.

[0:06:43] Zij krijgen wel een deel van het bedrag, maar onvoldoende om te blijven bestaan.

[0:06:48] Bent u bereid ook om hier specifiek naar te kijken,

[0:06:51] ook in het belang van regionale spreiding?

[0:06:54] Eerder, een jaar geleden, of twee jaar geleden inmiddels,

[0:06:57] deden wij het initiatief samen met het CDA

[0:06:59] om de bibliotheek als basisvoorziening wettelijk te verankeren.

[0:07:05] Wij zijn blij met deze stap.

[0:07:07] Ik ben ook benieuwd of de minister komende jaren, alvast omdat die zorgplicht in de wet

[0:07:13] er dan aankomt, bereid is om te kijken of in de kleinste gemeenten, waar nog geen bibliotheekvoorziening

[0:07:19] is, om daar die volgende stappen te zetten.

[0:07:22] Graag een reactie.

[0:07:24] Een ander punt, voorzitter, is het budget voor de bevrijdingsfestivals.

[0:07:29] Er ligt een amendement van D66 en onze partij bij de VWS-begroting om hier in ieder geval

[0:07:36] voor komend jaar extra geld voor uit te trekken, ook omdat we te maken met een jubileumjaar

[0:07:43] 80 jaar na de bevrijding.

[0:07:46] VWS zegt bereid te zijn om een stap te zetten, maar zegt wel dat graag te doen met andere

[0:07:52] departementen.

[0:07:53] Wij roepen deze minister op om samen met VWS voor 2025 eenmalig te kijken naar wat er mogelijk is.

[0:08:02] Is deze minister daartoe bereid? Het gaat om een eenmalige bijdrage.

[0:08:06] Voorzitter, dan kom ik bij de lange termijn.

[0:08:09] Er ligt een rapport over het bestel, de toekomst van het bestel.

[0:08:12] Daar zitten hele interessante aanbevelingen in.

[0:08:14] En wat ons betreft is dat een fundamenteel debat waard,

[0:08:17] waarin we samen veel meer tijd uit trekken om te praten over een toekomstig bestel.

[0:08:24] Maar een van de aanbevelingen is ook om te komen tot meer vastigheid, meer zekerheid in de vorm van

[0:08:29] een kaderwet, in de vorm van de zorgplicht. Is de minister in ieder geval bereid, zoals de Raad

[0:08:34] voor Cultuur stelt, om vervolgonderzoek te doen als het gaat om de noodzakelijke bouwstenen van

[0:08:39] een kaderwetcultuur? En tot slot, voorzitter, kom ik bij het punt van VRP, een onderwerp dat vaak

[0:08:47] hier de review heeft gepasseerd. De eerste stappen lijken te zijn gezet, ook door het

[0:08:53] vorige kabinet, maar ook met brede steun van de Kamer. En ik ben nu ook heel benieuwd hoe

[0:08:57] dat nu verder gaat. Hoe wordt dit nu gemeten? En hoe staat het met het overleg tussen grote

[0:09:03] opdrachtgevers en opdrachtnemers? Want zij zouden een sectoraal conferent sluiten. Komt

[0:09:07] dat er? Graag een reactie. Voorzitter, ik wil graag afsluiten met een gedicht van een

[0:09:13] Schoutense stadsdichter Jeffrey Gene.

[0:09:16] Niemand wilde het, maar ja, we moesten toch wat?

[0:09:20] Dus alles werd duurder en met de wijdere wereld nog verder buiten bereik.

[0:09:26] Er worden steeds minder verhalen verteld totdat er maar één overbleef.

[0:09:32] Er was een zaal waar stemmen op gingen zonder te begrijpen waarvoor.

[0:09:37] Terwijl de opdracht zo simpel was.

[0:09:39] Alles van waarde geven wij door. Dank u wel.

[0:09:42] Dank u wel.

[0:09:45] Dan is nu het woord aan mevrouw Van der Velden van de PVV.

[0:09:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:09:55] Voorzitter. Het wetgevingsoverleg van vandaag gaat over cultuur.

[0:09:59] Wat de PVV betreft is dat zowel cultuur met een hoofdletter C als cultuur zonder hoofdletter C.

[0:10:06] Maar voorzitter, laat ik eerst eens stilstaan bij dat deel cultuur met die hoofdletter C.

[0:10:13] Want dankzij eerder aangenomen moties die pleiten voor een eerlijkere verdeling van de cultuurgelden,

[0:10:19] lijkt dit toch niet helemaal lekker te gaan.

[0:10:22] Zo blijkt uit een analyse van provincie Drenthe dat zij zo'n €3,3a-subsidie per inwoner

[0:10:28] ontvangen, terwijl dit in Noord-Holland maar liefst €86,02 is.

[0:10:33] Dat is natuurlijk een verschil voor zo'n bijna €83 per inwoner.

[0:10:38] Deze scheve toekenning laat ook zien dat veel culturele instellingen in de Randstad vaak

[0:10:44] wel hun weg naar de subsidies weten te vinden.

[0:10:46] Voor mensen uit het noorden of het zuiden die ver moeten reizen om in de Randstad te

[0:10:51] komen, blijkt toegang tot cultuur hierdoor beperkt, want die reiskosten, zoals die dure

[0:10:56] treinkaartjes, benzine en of parkeren, maken cultuur onbereikbaar voor mensen met een beperkt

[0:11:03] inkomen.

[0:11:05] En nou wil ik toch even op die 83 euro terugkomen, voorzitter.

[0:11:09] Want weet u wat er ook mogelijk is voor die 83 euro?

[0:11:13] Daar kun je zo'n 4 tot 5 bezoekjes aan een voorstelling van opera Zuid mee bekosten gaan.

[0:11:18] Het goedkoopste kaartje voor een voorstelling van opera Zuid in Drachten is komend jaar geloof ik zo'n 15 euro.

[0:11:24] En voorzitter laat ik u vertellen dat Drachten niet regio Zuid is.

[0:11:27] Drachten ligt namelijk in Friesland.

[0:11:29] En wellicht vraagt u zich af wat opera Zuid daar te zoeken heeft.

[0:11:33] Opera Zuid is een van de twee gezelschappen in Nederland die een reisopdracht heeft.

[0:11:40] Zij doen hun uiterste best om hieraan te voldoen.

[0:11:43] De Raad voor Cultuur heeft het maximale subsidiebedrag toegekend voor deze categorie, namelijk ongeveer

[0:11:50] zo'n 1,88 miljoen.

[0:11:53] Echter, dit bedrag is al sinds 2011 bekend als onvoldoende, want destijds voorkwam een

[0:11:59] motie van PVV'er Bosma dat Opera Zuid omviel.

[0:12:03] De minister weet het natuurlijk, maar door het subsidieplafond opnieuw vast te houden

[0:12:10] loopt Opera Zuid nu weer het risico om te verdwijnen.

[0:12:14] Wij vragen de minister daarom om bij de eerstvolgende herverdeling van de BIS-middelen het subsidiebedrag

[0:12:19] voor Opera Zuid te verhogen, zodat het in lijn is met de kosten voor het produceren van

[0:12:24] opera en er aan alle BIS-eisen kan worden voldaan.

[0:12:31] Kan de minister dat toezeggen?

[0:12:33] Er is een interruptie van mevrouw Beckerman.

[0:12:38] Voorzitter, heel terecht punt van mevrouw Van der Velde, die verspreiding over Nederland.

[0:12:43] Dat is echt bizar natuurlijk, dat er in Drenthe per inwoner 3 euro en 3 cent is, terwijl bijvoorbeeld

[0:12:51] in Noord-Holland 86 euro en 2 cent is.

[0:12:54] Maar nou, heb ik een paar minuten mevrouw van der Velde gehoord met een fantastisch pleidooi om dat minder scheef te maken

[0:13:01] of om te zorgen dat onder andere Opera Zuid niet omvallen.

[0:13:04] En vervolgens hoor ik haar zeggen ja, oké, maar dan gaan we daar bij de volgende keer BIS wel eens over nadenken.

[0:13:11] Is mevrouw van der Velde met ons van mening dat dat veel te laat is en dat we vandaag het debat hebben over de begroting

[0:13:16] en dat dit ook het moment is om tot de rechtvaardige verdeling te komen?

[0:13:25] Ik ben het eens met mevrouw Beckerman dat dat inderdaad te laat kan zijn.

[0:13:31] Nu is het natuurlijk wel zo dat die gelden ondertussen verdeeld zijn en mevrouw Beckerman

[0:13:35] weet net zo goed als ik dat wij hartstikke klem zitten op OCW als het gaat om het verdelen

[0:13:40] van die gelden, ook overige gelden.

[0:13:43] Dus als mevrouw Beckerman een goede suggestie heeft, dan hou ik me natuurlijk aanbevolen

[0:13:48] om deze te horen zometeen, als u aan de beurt bent.

[0:13:53] En hopelijk kunnen wij dan daar ook achter staan.

[0:14:00] Ik ga u weer het woord geven.

[0:14:01] Ter informatie zijn vier interrupties in de eerste termijn.

[0:14:06] Jeetje, voorzitter.

[0:14:08] Dat is echt belachelijk weinig.

[0:14:10] Ja, maar mevrouw van den Velde, wat is dit nou?

[0:14:13] Waarom zit u dit betoog dan te houden?

[0:14:15] U houdt een betoog dat allemaal oneerlijk is, onrechtvaardig is,

[0:14:17] dat er fantastisch gezelschap als opera Zuid dreigt om te vallen.

[0:14:20] En vervolgens zegt u, ja, laat maar zitten.

[0:14:23] We gaan daar nu niks meer aan doen.

[0:14:25] Dat is toch eigenlijk wat uw woorden waard zijn?

[0:14:26] Dan komt er nog een sneer.

[0:14:28] Ja, dan moeten anderen dat maar gaan oplossen binnen deze begroting.

[0:14:30] Wat een onzin, voorzitter.

[0:14:32] Waarom houdt mevrouw van den Velde überhaupt dit betoog

[0:14:35] als er echt helemaal niks van plan is om te wijzigen?

[0:14:43] Ja, vierde voorzitter, mevrouw Beckerman.

[0:14:45] Ik geloof niet dat ik gezegd heb dat anderen dit maar op moeten lossen.

[0:14:49] Ik heb gezegd als u een goede suggestie heeft, kunnen we daar wellicht achter staan.

[0:14:52] Dat is niet geheel hetzelfde.

[0:14:55] Maar dat betekent wel dat wij ook wel naar opties gekeken hebben.

[0:14:59] Maar ik zal heel eerlijk zijn, ik heb niet gelijk een oplossing gevonden.

[0:15:04] En daar kunt u om lachen.

[0:15:06] Maar ik ben ook niet zo oneerlijk dat ik zeg van...

[0:15:11] ik heb hier dat gouden ticket om Oprah Zuid te redden.

[0:15:15] Dat zeg ik niet daarbij.

[0:15:18] Wel hoop ik natuurlijk dat daar wat te redden valt.

[0:15:21] Maar ik heb niet het gouden ticket.

[0:15:24] De heer Mohandas heeft ook een interruptie.

[0:15:28] Voorzitter, dank u wel.

[0:15:30] Geen gouden ticket, maar u bent wel de grootste coalitiepartij.

[0:15:34] En u staat aan de lat.

[0:15:36] U draagt verantwoordelijkheid.

[0:15:38] En het gaat om een bedrag van ongeveer 1,7, 1,8 miljoen die nog ontbreekt.

[0:15:44] En als u de minister vraagt om bij de volgende periode te kijken, dan is het te laat.

[0:15:48] Want dan bestaan ze gewoon niet.

[0:15:50] En een grootste regeringspartij kan ook eens kijken naar...

[0:15:53] is er nog een onderbesteding? Wat kunnen we doen incidenteel?

[0:15:56] Kunnen we nog potjes omdraaien? We weten dat het lastig is.

[0:16:00] En ik vind het ook vals om altijd te kijken binnen het kader.

[0:16:02] Want eerst wordt er gewoon bijna 1 miljard bezuinigd op...

[0:16:05] bijvoorbeeld hoger onderwijs.

[0:16:06] Er wordt een honderden miljoenen subsidietaakstelling er overheen geknald.

[0:16:11] En dan wordt het vervolgens gezegd aan ons, aan de Kamer...

[0:16:13] het moet wel binnen de begroten. Ja, zo werkt het niet.

[0:16:16] Er liggen gewoon ook alternatieven.

[0:16:17] alternatieven. Er liggen voorstellen bij het belastingplan. Het zijn politieke keuzes.

[0:16:21] En wat ik de PVV vraag is, komt er nog meer dan dat u het nu constateert?

[0:16:26] Want dat doen we allemaal. Maar gaat u bijvoorbeeld heel specifiek op Opera Zuid zeggen?

[0:16:31] Dat gaan wij als PVV niet meemaken.

[0:16:33] We gaan er alles aan doen om deze minister de opdracht te geven om in ieder geval eenmalig geld uit te trekken.

[0:16:38] Het liefst structureel. Oké, ik kom u tegemoet. Eenmalig.

[0:16:41] Als het alleen maar is kijk in 2029 is het veel te laat.

[0:16:45] En de grootste regeringspartij...

[0:16:48] Ja, is dat gewoon slecht?

[0:16:50] Dat kan gewoon niet.

[0:16:52] Daarvoor zitten we in een coalitie om dingen te fixen.

[0:16:59] Ik vind dat u een mooi betoog heeft gehouden.

[0:17:02] Maar er zijn wel helaas afspraken gemaakt op die financiële plaats.

[0:17:06] En het is lastig om dan op andere portefeuilles te gaan schuiven.

[0:17:10] Om dan hier iets op te lossen.

[0:17:12] En dat is ook niet alleen aan mij, zeg ik aan de heer Mohandas.

[0:17:16] Als u denkt dat wij daar niet naar gekeken hebben, dan zit u daar wel naast, moet ik u zeggen.

[0:17:28] Ik hoor mevrouw Van der Velde pleiten voor meer regionale cultuur, maar ik zou haar dan ook willen

[0:17:33] vragen om te reflecteren op haar eigen maatregelen.

[0:17:37] Het Cultuurfonds heeft aangegeven dat de btw-verhoging gaat leiden tot een cultuurboefstijn in de regio.

[0:17:45] Dus met zo'n grote bezuiniging, een btw-verhoging, draait zij dan niet juist dezelfde regionale

[0:17:51] kunst de nek om?

[0:17:58] Ik vind het hartstikke mooi, voorzitter, dat iemand uit een partij die gezorgd heeft voor

[0:18:04] duurdere levensmiddelen, duurdere energie, duurdere alles, nu gaat pleiten voor extra

[0:18:10] geld voor cultuur.

[0:18:13] Maar ik moet eerlijk zijn, het is helaas geen eerste levensbehoefte.

[0:18:17] Wij moeten ook ergens op bezuinigen.

[0:18:21] Wij vinden dit geen fijne keuze, maar dit is een keuze die wel gemaakt is.

[0:18:27] En ook ik zal mij hierbij neer moeten leggen, zeg ik tegen mevrouw Rodekerk.

[0:18:32] Mevrouw Rodekerk.

[0:18:34] Ja, het is interessant dat er dan een soort jijbe komt tegen de partij die zich juist altijd heeft ingezet voor investeringen in cultuur.

[0:18:40] En wat ons betreft is het zeker wel een eerste levensbehoefte en hoort het bij alles wat het leven mooi maakt.

[0:18:45] En daarin verschillen onze partijen helaas van mening.

[0:18:47] Maar laat ik dan een vraag stellen in de denklijn van mevrouw Van der Veldenhuis.

[0:18:52] Ik weet dat zij schilderijen van belang vindt, maar het schilderijmuseum in Limburg, in Stijl,

[0:18:58] gaat door deze btw-verhoging de kaartjes omhoog moeten gooien, minder mensen het museum kunnen

[0:19:04] laten bezoeken en door de gestapelde bezuiniging van ook nog eens gemeentefonds bijvoorbeeld,

[0:19:09] zal dat enorme impact hebben op dit museum voor schilderijen.

[0:19:13] Wat vindt mevrouw Van der Velden daar nou van en waarom wil zij er dan niet wat aan doen?

[0:19:21] Dat vinden wij natuurlijk ook spijtig, maar nogmaals, dat verandert er niks aan dat die

[0:19:26] btw wel omhoog gaat.

[0:19:31] Daar hebben vier coalitiepartijen een handtekening onder gezet, dus daar zult u het mee moeten

[0:19:35] doen.

[0:19:39] Vervolgt u uw betoog?

[0:19:48] Mevrouw Van den Velde, was u al klaar met uw inbreng, of kunt u verder gaan?

[0:19:53] Dank u wel, voorzitter.

[0:19:54] Nu moet ik even kijken waar ik gebleven was.

[0:20:04] Iets anders dat door de Kamer als belangrijk wordt geacht, is dat diversiteit en inclusiviteit

[0:20:10] zoals benoemd in het gedeelte Fair Practice van de Fair Pay en Fair Practice-code geen

[0:20:16] reden moeten zijn om geen subsidie te verstrekken.

[0:20:20] Wij hebben signalen ontvangen dat sommige instellingen als niet divers genoeg worden

[0:20:25] beschouwd, terwijl hun activiteiten juist door een zeer diverse groep mensen worden gebruikt

[0:20:30] en worden gewaardeerd.

[0:20:32] Een voorbeeld is dansgezelschap De Stilte uit Brabant.

[0:20:36] De organisatie bestaat uit drie mensen, waarvan eentje chronisch ziek is.

[0:20:40] Hun twaalf dansers verzorgen jaarlijks 200 voorstellingen, 450 dansduetten en zo'n 1100

[0:20:46] workshops, waaronder dus op scholen.

[0:20:49] Dus dat is een ontzettend groot bereik.

[0:20:51] De stilte zet zich in voor alle kinderen, inclusief kinderen met een beperking of een sociaal-economische

[0:20:57] achterstand, omdat ze willen dat ieder kind de kans krijgt om met dans in aanraking te

[0:21:02] komen.

[0:21:03] Is de minister het met de PVV eens dat juist dit soort gezelschappen, die zo'n brede groep

[0:21:08] mensen raken, juist geclassificeerd moeten worden als divers en inclusief?

[0:21:12] Vindt de minister het ook niet te ver gaan om dan te kijken naar de samenstelling van

[0:21:16] de organisatie op zich, terwijl de werkzaamheden absoluut zorgen dat een divers publiek deel

[0:21:22] kan nemen aan haar activiteiten.

[0:21:24] Wat de PVV betreft moet deze vinkjesterreur gewoon stoppen.

[0:21:30] Het is niet alleen cultuur met een grote zee die te maken krijgt met deze vinkjesterreur.

[0:21:35] Ook bij cultuur met een kleine zee hebben we hiermee te maken.

[0:21:39] Maar voordat ik hierover begin, wil ik alle mensen uit het zuiden van ons mooie land alvast

[0:21:43] heel veel plezier wensen met de start van de carnaval, die vandaag op de elfde van de elfde

[0:21:49] ingeluid wordt.

[0:21:50] Alaaf aan hen allen.

[0:21:52] Maar om terug te komen bij de vinkjes terug, voorzitter, minister, de PVV ontvangt signalen

[0:22:00] dat een deel van onze Nederlandse cultuur onder druk staat en enkele weken geleden spraken

[0:22:05] we met de minister over immaterieel erfgoed, zoals Sinterklaasintochten, waarvan hij zei

[0:22:10] dat deze invulling vanuit de samenleving moet komen.

[0:22:12] Maar dat lijkt wat de PVV betreft nu niet meer mogelijk, want organisaties die Sinterklaas

[0:22:18] intochten organiseren krijgen anonieme dreigbrieven en trekken zich om veiligheidsredenen terug.

[0:22:23] Vertolkers van Zwarte Piet krijgen politie aan huis, wat intimiderend werkt.

[0:22:28] Gemeenten ontvangen het kick-out Zwarte Piet-conferant en drukken dit aan op organisaties, wat niet

[0:22:35] de hele samenleving vertegenwoordigt, maar juist een kleine groep activisten.

[0:22:39] Daarnaast vragen gemeenten of er zwarte pieten zijn bij de intochten en proberen ze soms zelfs

[0:22:43] die invulling aan te passen, wat dus buiten hun taken ligt.

[0:22:48] Minister, bent u het ermee eens dat deze voorbeelden niet uit de hele samenleving komen, maar juist

[0:22:55] van selecte groepen en of van lokale overheden?

[0:23:00] En is de minister het ook met de PVV eens dat tradities als Sinterklaasintochten en het

[0:23:04] Sinterklaas op Ameland ongestoord hun gang zouden moeten kunnen gaan, zonder inmenging van derden en

[0:23:10] met gevaar voor bezoekers en organisatoren.

[0:23:13] Het moet natuurlijk niet zo zijn dat vrolijke volkstradities, die in dit geval ook deels

[0:23:17] verworden zijn tot een geliefd kinderfeest, zo kapot gemaakt worden dat ze gewoon ophouden te bestaan.

[0:23:23] En hoe denkt de minister daarover?

[0:23:26] Voorzitter, ik zal het voor nu hierbij laten.

[0:23:28] Dank u wel.

[0:23:30] Dank u wel. Dan is nu... Oh, er is een interruptie van de heer Van Houwelingen.

[0:23:34] Ja, misschien mijn aanvulling hierop. Dank voor de bijdrage.

[0:23:37] Je ziet ook bij heel veel kunst- en cultuurinstellingen dat er tegenwoordig...

[0:23:40] dat er zo'n wookvlag voor hangt.

[0:23:42] Bijvoorbeeld ingegaan bij het Ceus Museum is dat bijvoorbeeld.

[0:23:45] En vindt de PVV dat wenselijk of niet? Hoe kijkt de PVV daar tegenaan?

[0:23:53] Ja, u heeft ons waarschijnlijk wel eerder gehoord over onze mening wat wook betreft.

[0:23:58] Daar zijn wij geen fan van.

[0:24:01] En wat ons betreft zou de musea zich gewoon vooral bezig moeten houden met de zaken waar

[0:24:06] musea zich mee bezig moeten houden en dat soort vlaggen gewoon achterwege moeten laten.

[0:24:15] Nog even op doorgaan op het punt van de van de btw in mijn inbreng had ik het ook over

[0:24:20] de bredere het bredere effect dus ook koninklijke horeca nederland zegt let op zo'n lastenverzwaring

[0:24:28] raakt ook gewoon al die kleine ondernemers en al die gemeenten.

[0:24:32] Het gaat hier gewoon om evenementen, het gaat om hele gewone bezoekers,

[0:24:36] alle lagen van de bevolking, ook je eigen achterban, zeg ik tegen de PFV.

[0:24:41] Draagt u dat? Of zegt u ja, het is niet anders, ik heb een handtekening gezet.

[0:24:45] Draagt u dat echt? Overziet u de consequenties?

[0:24:47] Overziet u wat dit betekent voor al die bezoekers?

[0:24:49] Overziet u wat het betekent voor de portemonnee?

[0:24:52] Al die afhakers, musea, maar ook bibliotheken,

[0:24:54] mensen die het gewoon net kunnen opbrengen met, ja.

[0:24:59] Dus ik ben heel erg benieuwd hoe u dat ziet.

[0:25:01] En alleen zeggen, ja, er is een handtekening, is te mager.

[0:25:06] Iets meer de duiding op de consequenties die u zou moeten dragen bij deze maatregel.

[0:25:15] Dank u wel voor de vraag, vierde voorzitter.

[0:25:19] Wij vinden dit natuurlijk ook spijtig.

[0:25:22] Of tenminste, we vinden het vreselijk dat dat natuurlijk ook die ondernemers gaat raken.

[0:25:26] Maar de PVV en de overige coalitiepartners kiezen er wel voor dat er op andere punten lastenverlichting komt.

[0:25:33] waardoor er meer geld overblijft, dat ze eventueel ook nog, als ze dat zouden willen,

[0:25:38] zouden kunnen besteden in die cafetjes waar u het over heeft.

[0:25:42] Maar wij vinden het op dit punt wel belangrijker, zal ik u zeggen,

[0:25:46] dat mensen meer geld overhouden voor de boodschappen.

[0:25:50] Mochten zij dat aan iets anders uit willen geven, dan is dat hun keuze.

[0:25:56] Dank u wel. Dan is nu het woord aan mevrouw Rodekerk van D66.

[0:26:01] Dank, voorzitter. Een paar weken geleden sprak ik in theater Oorvuis in Apeldoorn met makers

[0:26:08] en lokale culturele instellingen. Het gesprek ging, zoals zo vaak de laatste tijd, al snel

[0:26:14] over de btw-verhoging en de daarmee gepaard gaande onzekerheid, ongerustheid en zorgen

[0:26:20] over geld. Het deed me denken aan het jaar 2011. Ik was op dat moment zelf werkzaam

[0:26:25] in de cultuursector en speelde vijf jaar een rol in de televisieserie

[0:26:29] Onderweg naar Morgen.

[0:26:31] De kaalslag van... Ja, hierbij mijn coming-out aan degene die het had gemist.

[0:26:35] Wauw!

[0:26:40] Nou ja, daarna is er wat veranderd, want hierop volgde de kaalslag

[0:26:45] in de cultuursector van VVD'er Halbe Zijlstra.

[0:26:49] En die maakte meer kapot dan ons lief was.

[0:26:51] Het maakte ook dat ik politiek actief werd voor D66.

[0:26:56] Vandaag de dag voelt dus, zoals u zult begrijpen, als Groundhog Day, met zelfs een twee keer

[0:27:01] zo grote bezuiniging op cultuur van wel 350 miljoen.

[0:27:06] Opnieuw komt de culturele sector in actie, zoals ook vandaag, en zoals ook degenen die

[0:27:12] hier allemaal aanwezig zijn, maar voor heel veel dank.

[0:27:16] Het voelt alsof we opnieuw de waarden van cultuur moeten bevechten.

[0:27:20] En dat doe ik liever niet, want wat mij betreft is die evident.

[0:27:24] Cultuur is namelijk overal.

[0:27:26] Zodra je de deur uitloopt, de architectuur om je heen en gebouwen, de muziek op de achtergrond

[0:27:31] in een winkel, de fanfare op straat, de band in een café.

[0:27:35] Cultuur is alles wat het leven mooi maakt.

[0:27:39] Waarom moeten wij elkaar dan steeds weer overtuigen van het belang ervan?

[0:27:43] Het is een vraag die Winnie Zorgdrager zich ook stelt in haar boek Zuurstof van de Samenleving.

[0:27:47] Dat de creatieve industrie 20,7 miljard beslaat en 396.000 banen wordt daarbij vaak vergeten.

[0:27:55] Net als de waarde van cultuur voor de gezondheid, het tegengaan van eenzaamheid en de kansen

[0:27:59] van kinderen om hun talenten te ontwikkelen.

[0:28:03] Maar dit alles staat onder druk.

[0:28:07] Vandaag wil ik het hebben over drie zaken, de btw-verhoging, talentontwikkeling en structurele

[0:28:12] noodzakelijke verbeteringen.

[0:28:14] We zullen hier vandaag zalvende teksten horen van coalitiepartijen over het belang van allerlei

[0:28:20] soorten cultuur, van dorpsfeesten tot de opera, allemaal even prachtig.

[0:28:25] Maar vergeet u niet, zij zijn niet geïnteresseerd in wat de gevolgen van hun bezuinigingen zijn

[0:28:30] voor de culturele sector.

[0:28:32] Dit kabinet houdt keer op keer onderzoek naar de effecten van de onderdachte btw-verhoging

[0:28:36] tegen.

[0:28:38] Partijen die zeggen de Nederlandse cultuur te willen beschermen, bezuinigen deze juist

[0:28:42] weg zonder te willen weten wat de gevolgen ervan zijn.

[0:28:45] Wat vindt de minister van Cultuur er eigenlijk van, vraag ik hem.

[0:28:49] Vindt hij het verantwoord om een stapeling

[0:28:50] van miljoenen bezuinigingen door te voeren op de culturele sector zonder impact

[0:28:54] onderzoek te doen? En een aantal concrete vragen waar ik heel precies antwoord op zou willen.

[0:28:59] Hoeveel minder museumbezoeken verwacht hij door deze bezuinigen?

[0:29:03] Hoeveel kinderen krijgen geen muziek

[0:29:06] educatie meer door zijn bezuinigingen en hoeveel mensen gaan niet meer naar het

[0:29:10] door de bezuinigingen. Gelukkig doet de sector zelf ook analyses.

[0:29:14] De conclusie? Binnen twee jaar dreigt een cultuurverstein in de regio.

[0:29:18] De btw-verhoging alleen al zorgt voor 90 tot 110 miljoen euro gemiste inkomsten.

[0:29:23] En daarbovenop komt nog de stapeling van bezuinigingen op het gemeentefonds,

[0:29:27] de subsidietaakstelling en verhoging van de kansbelbelasting.

[0:29:30] Dit raakt juist de achterban die deze partijen zeggen te willen bedienen.

[0:29:34] De lagere inkomens en de regio.

[0:29:37] Deze musea en theaters zijn sterk afhankelijk van kaartverkoop.

[0:29:41] En elke euroverhoging van de prijs geeft minder mensen de kans een bezoek te brengen, zoals

[0:29:44] de directeur van Museum Jan Cune in Os tijdens de Ronde Tafel duidelijk maakte.

[0:29:49] Door de btw-verhoging van deze coalitie wordt cultuur dus iets voor de elite.

[0:29:54] Voorzitter.

[0:29:55] Ik heb een tijd geleden schriftelijke vragen ingediend over de talentinstellingen, want

[0:29:59] leek er even op dat de jeugdorkesten en koren hun financiering zouden verliezen, terwijl

[0:30:04] talentontwikkeling van groot belang is.

[0:30:05] En zonder deze jeugdorganisaties is er geen doorstroom naar de wereldtop in Nederland.

[0:30:11] Gelukkig is het gelukt om toch financiering voor deze instellingen te vinden.

[0:30:15] Maar de zorg is breder, want met hogere prijzen en kleinere marges zullen theaters vaker voor

[0:30:20] zekerheid kiezen en delft jong talent ook hier het onderspit.

[0:30:24] Daarom de vraag, hoe reflecteert de minister op de impact van de B2-verhoging op talentontwikkeling?

[0:30:29] Is hij bereid in kaart te brengen wat de gevolgen zijn van de B2-verhoging voor talentontwikkeling

[0:30:34] en op basis daarvan maatregelen te nemen?

[0:30:36] En wat gaat hij in algemene zin doen om cultuur en educatie te bevorderen?

[0:30:41] Ik krijg iedere dag berichten van mensen die zich zorgen maken.

[0:30:46] Eerder stelde ik schriftelijke vragen over de 59, ik begreep inmiddels 57,

[0:30:50] geliefde groot- en kleine podiumgroepen en festivals,

[0:30:54] verspreid over heel Nederland, die ondanks positieve beoordeling van het fonds podiumkunsten,

[0:30:58] toch geen financiering krijgen.

[0:31:00] Zoals De Warme Winkel, Orkater, Holland Barok en Holland Opera Amersfoort.

[0:31:06] Ik verwacht dat de minister en de coalitiepartijen hun verantwoordelijkheid nemen.

[0:31:10] Samen met collega Mohannes dien ik hier ook een motie voor in.

[0:31:15] We moeten het ook hebben over structurele verbeteringen.

[0:31:18] Ten aanzien van de vierjaarse cyclus vraag ik mij af hoe goed het is voor een bloeiende

[0:31:22] culturele sector om constant onzeker te zijn over je inkomsten.

[0:31:26] In dit aanvragencircus zit ontzettend veel bureaucratie, tijd en geld, totwel 100 miljoen

[0:31:32] is berekend, die niet rechtstreeks gaat naar cultuur.

[0:31:34] Ik zou graag willen verkennen of we niet naar een langere subsidieperiode van zes jaar toe

[0:31:39] moeten.

[0:31:39] Hoe ziet de minister dat?

[0:31:41] Tot slot.

[0:31:42] Ik wil het graag hebben over hoe we kunnen zorgen dat er in iedere regio toegang tot cultuur

[0:31:47] is, want door de geschiedenis heen is een systeem gegroeid van landelijke rondes, aangevuld

[0:31:52] met lokaal en regionaal beleid.

[0:31:53] De Raad voor Cultuur heeft in een advies gepleit voor een kaderwet cultuur, zodat we duidelijk

[0:31:58] maken wie welke verantwoordelijkheid draagt en wanneer het zo is om toegang tot cultuur

[0:32:04] voor iedereen te regelen.

[0:32:05] De overheid is daar volgens onze grondwet immers voor verantwoordelijk.

[0:32:09] Wat mij betreft is de zorgplicht waar bibliotheken, waar voormalig staatssecretaris Oesloefer pleitte,

[0:32:14] een goed voorbeeld van hoe we dit ook met cultuur kunnen doen.

[0:32:17] Een zorgplicht om een bepaald aanbod van cultuur en cultuureducatie te hebben.

[0:32:21] Hoe kijkt de minister er tegenaan?

[0:32:22] Toerijkerde financiering is natuurlijk een basisvoorwaarde, maar voor het zover is, vergt

[0:32:27] dit nader onderzoek van bijvoorbeeld de Raad voor Cultuur, mede-overheden, maatschappelijke

[0:32:31] organisaties en belangenbehartigers.

[0:32:32] Ik wil de minister vragen of hij bereid is hen dit te laten verkennen.

[0:32:37] Voorzitter, ik sluit gaat af met een citaat uit eerder genoemde film Groundhog Day, waar

[0:32:43] Bill Murray zegt, als je een voorspelling over het weer wilt, vraag je het aan de verkeerde.

[0:32:49] Ik geef je een wintervoorspelling.

[0:32:51] Het wordt koud, het wordt grijs en dat zal de rest van je leven zo blijven.

[0:32:57] Waaraan ik zelf wil toevoegen richting de coalitie, tenzij wij vanuit de Kamer iets doen.

[0:33:06] Dank u wel, dan is nu het woord aan mevrouw Van der Wal van de VVD.

[0:33:10] Dank u, dank u voorzitter.

[0:33:13] Cultuur is een ongelooflijk belangrijk onderdeel van hoe we in ons land samenleven.

[0:33:18] Het verbindt ons, het leert ons de geschiedenis van Nederland kennen en het helpt ons ook onze

[0:33:21] eigen toekomst vorm te geven.

[0:33:23] Of het nou een bezoek aan het Rijksmuseum is, het Streekmuseum,

[0:33:27] een klassiek concert, fanfare of een festival.

[0:33:30] En ook ik vind dat we ervoor moeten zorgen dat we onze culturele instellingen blijven stimuleren,

[0:33:35] onze monumenten moeten behouden en ervoor moeten zorgen dat iedereen zijn of haar talent kan uitoefenen,

[0:33:42] ook in de culturele sector.

[0:33:43] Ik heb de afgelopen weken, eigenlijk de eerste weken van mijn nieuwe portefeuille,

[0:33:49] ongelooflijk veel mensen uit de culturele sector gesproken.

[0:33:52] gesproken. En ik wil hen allemaal danken voor de fijne gesprekken en de input die ik gekregen heb.

[0:33:58] En ook wil ik aangeven dat ik echt onder de indruk ben van de veerkracht en de professionaliteit,

[0:34:03] maar vooral de passie waarmee iedereen zich inzet voor de culturele sector,

[0:34:07] maar ook voor het belang daarvan. En de uitdaging is groot voor sommige instellingen met teleurstellende

[0:34:14] uitkomsten vanuit het BIS of vanuit een van de fondsen. En waar we tegelijkertijd ook willen

[0:34:18] zorgen dat onze cultuur kan blijven ontwikkelen en innoveren en dat we ook nieuwe organisaties

[0:34:23] kansen bieden.

[0:34:25] Binnen de mogelijkheden en de kaders die de VVD als coalitiepartij heeft, heb ik ervoor

[0:34:31] gekozen om vooral te kijken naar wat wel kan en dan met name naar de lastenkant van de

[0:34:37] culturele sector, om binnen het systeem zelf geld te besparen wat ook in de culturele sector

[0:34:43] blijft.

[0:34:44] Uit de schatting blijkt bijvoorbeeld dat het indienen van de aanvragen voor de Raad voor

[0:34:49] Cultuur de sector al ongeveer 100 miljoen euro kost.

[0:34:54] Voorzitter, dat is ongelooflijk veel geld, iedere vier jaar weer.

[0:34:58] En als we daarop kunnen besparen, is dat bijvoorbeeld geld dat direct in de culturele sector blijft.

[0:35:04] En daarom vind ik dat we kritisch moeten kijken naar het systeem van cultuursubsidies en de

[0:35:09] cultuurbasisinfrastructuur.

[0:35:10] De termijn van subsidierondes en de kosten die in dit systeem kunnen worden bespaard,

[0:35:15] die dan rechtstreeks ten goede komen van de sector zelf.

[0:35:18] Hoe kijkt de minister daarnaar?

[0:35:19] Kunnen we het systeem vereenvoudigen, zoals het doen van aanvragen de sector minder geld

[0:35:23] kost en kunnen we de bisperiode verlengen naar zes jaar?

[0:35:27] Ik zal hier ook een motie over indienen.

[0:35:29] Maar ook de depots in de cultuursector.

[0:35:31] Want voorzitter, wat doen we eigenlijk met al die kunst die nu niet wordt tentoongesteld?

[0:35:36] In de musea van ons land liggen vele kunstwerken die we op dit moment niet gebruiken.

[0:35:41] Hoeveel dit er precies zijn, dat weten we nu niet, maar in 2018 waren dit ruim 65.000

[0:35:47] objecten voor alleen de Rijksmusea, volgens een artikel toen van RTL Nieuws.

[0:35:53] En dat is zonde, want het verhuren van kunststukken is een financieringsstroom of een extra inkomstenbron.

[0:35:59] Een goed voorbeeld is het Mauritshuis, dat een groot deel van hun verbouwingskosten heeft

[0:36:02] kunnen financieren door het meisje met de parel in andere delen van de wereld tentoon te stellen.

[0:36:07] Wellicht zouden andere musea dit ook kunnen doen, om bijvoorbeeld een deel van renovatiekosten

[0:36:12] te financieren.

[0:36:13] Daarom wil ik de minister vragen of hij bereid is een onderzoek te starten om te inventariseren

[0:36:17] hoeveel kunstobjecten op dit moment in de depots van de Nederlandse musea liggen en de

[0:36:22] mogelijkheid om deze kunst elders in te zetten, ook te onderzoeken, of dit als voorwaarde

[0:36:27] misschien te koppelen aan het verstrekken van rijkssubsidies.

[0:36:29] En hier zal ik ook een motie op indienen.

[0:36:32] Er is een interruptie van mevrouw Hertsbergen.

[0:36:36] Ja, een vraag voor mijn collega Van der Wal.

[0:36:41] Natuurlijk hebben niet alle musea deze mogelijkheid.

[0:36:44] En is het een museum rijker dan het andere museum en heeft het meer mogelijkheden om dit te doen?

[0:36:49] Vindt mevrouw Van der Wal dan ook dat de rijksfinanciering van het Rijk eigenlijk niet daarvoor moet corrigeren?

[0:36:57] zodat de musea die rijker zijn in depots en in kunststukken,

[0:37:01] minder ontvangen dan de musea die die mogelijkheid tot verhuur niet hebben.

[0:37:06] Voorzitter, het gaat mij vooral om de kansen die we laten liggen.

[0:37:10] Er komt veel op de culturele sector af.

[0:37:13] En dan kijk je naar wat kan wel.

[0:37:16] En wat wel kan, is een nieuwe financieringstroom

[0:37:19] waar musea mee aan de slag kunnen.

[0:37:22] Om te kijken hoe kun je nou wat in het depot ligt verwaarden

[0:37:24] door het bijvoorbeeld te verhuren.

[0:37:26] En die kansen zou ik niet willen laten liggen.

[0:37:29] En daarom ben ik ook benieuwd of de minister dat ook ziet en of wij de culturele sector

[0:37:32] kunnen helpen of de musea kunnen helpen om gewoon meer hun depot, wat ze in depot hebben

[0:37:37] te kunnen benutten, want het moet gaan over miljoenen kunststukken als we het doortellen.

[0:37:46] Maar het gaat niet alleen over geld, de sector heeft ook veel last van regeldruk, niet alleen

[0:37:50] aan de kant van het Rijk, maar bijvoorbeeld ook aan de kant van lokale overheden.

[0:37:53] Een voorbeeld is het Pleinbioscoop in Rotterdam, die helaas niet langer open kon blijven door

[0:37:58] de lange vergunningenprocedure en berikkelen in die gemeente.

[0:38:01] Ik wil dan ook van deze minister weten hoe hij deze regeldruk zou kunnen gaan verminderen.

[0:38:06] Dan de regio.

[0:38:07] Dan denk ik bijvoorbeeld aan Opera Zuid, een grote instelling die breed door de zuidelijke

[0:38:12] provincies reist om zoveel mogelijk Nederlanders de kans te geven om hun opvoeringen te doen

[0:38:17] en daarmee een groot publiek te bereiken.

[0:38:20] Prachtig initiatief, zegt ook de Raad voor Cultuur.

[0:38:23] Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld meer dan de 30 miljoen euro dat Opera Amsterdam

[0:38:28] als subsidie krijgt, kan het gevraagde bedrag van 3,5 miljoen aan Opera Zuid niet worden

[0:38:33] toegekend, waardoor belangrijke delen van hun organisatie op omvallen staan.

[0:38:37] Sterker nog, met die 1,7 miljoen kunnen ze niet eens voldoen aan de BIS-voorwaarden.

[0:38:42] Hoe kijkt de minister naar regionale spreiding en specifiek naar de opera?

[0:38:47] En is de minister bereid om bijvoorbeeld te kijken naar herverdeling van middelen binnen

[0:38:51] de opera en dan ook naar opera Zuid.

[0:38:54] Maar ik denk ook aan de stilte in Breda, wat geen subsidie meer krijgt van het ministerie,

[0:38:58] waardoor de jeugddans voor een groot deel van Nederland onbereikbaar wordt.

[0:39:02] Of de zaaglijninstellingen, zoals onder andere Orkater, De Warme Winkel of Holland Barok.

[0:39:09] Daar lijkt het wel of de puntentelling en het systeem belangrijker zijn dan de uitkomst.

[0:39:16] En is de minister bereid met het Fondspodium kunsten te bespreken en te bekijken of hier

[0:39:20] nog mogelijkheden zijn.

[0:39:22] Naast alle musea en culturele instellingen die Nederland rijk is, vindt de VVD het ook

[0:39:27] van groot belang dat iedereen toegang heeft tot de bibliotheek in de buurt.

[0:39:30] Vaak vervullen deze instellingen namelijk

[0:39:32] niet alleen hun directe functie, boeken uitlenen, maar zijn bibliotheken ook vaak

[0:39:36] de ontmoetingsplek voor jong en oud en een belangrijke plek om leesvaardigheden

[0:39:40] en digitale vaardigheden op te doen.

[0:39:42] Het is dan ook goed dat er via het

[0:39:44] gemeentefonds geld beschikbaar gesteld wordt, ook nog vanuit Rutte 4 extra geld.

[0:39:48] Komend jaar groot 59 miljoen voor de bibliotheek en ook wordt er gewerkt aan een nieuw normenkader

[0:39:53] samen met de VNG.

[0:39:55] De vraag is echter wel hoe en waar gaat dit landen.

[0:39:58] Maar gemeenten hebben hun uitdagingen en hoe zorgen we ervoor dat we ook echt in iedere

[0:40:02] gemeente, dus ook de kleine gemeenten, de heer Mohandes vroeg er ook al aandacht voor,

[0:40:06] die bibliotheekfunctie hebben.

[0:40:08] Kent de minister dit en voert hij het gesprek hierover met de VNG?

[0:40:12] Tot aan je achttiende is het lidmaatschap gratis en toch is dertig procent van de jongeren

[0:40:16] geen lid van de bibliotheek en hoe kunnen we het percentage tot 18 jaar verhogen naar

[0:40:21] 100%?

[0:40:24] Ook, voorzitter, wil ik het kort hebben over ticketprijzen voor concerten, maar ook voor

[0:40:29] evenementen.

[0:40:30] We zien namelijk dat tweedehands tickets voor veel Nederlanders te duur geworden zijn.

[0:40:34] Steeds vaker betaal je honderden euro's om een geticket te krijgen, niet alleen door

[0:40:38] een grotere vraagdaarnaam, maar voornamelijk omdat er op de markt veel sprake is van oneerlijke

[0:40:43] concurrentie.

[0:40:44] Een partij heeft enorme voordelen binnen een gesloten systeem, en dat is één partij.

[0:40:50] En Dynamic Pricing zorgt ervoor dat er woekerprijzen en winsten zijn, terwijl het eigenlijk zo zou

[0:40:54] moeten zijn dat als jij een kaartje koopt dat het ook jouw eigendom is.

[0:40:59] Deze interruptie van de heer Krul.

[0:41:02] Ja, voorzitter.

[0:41:04] Mevrouw Van der Wal zegt, hoe kunnen we ervoor zorgen dat we naar die 100% gaan?

[0:41:07] En ik vind dat een mooi streven, misschien dat het nooit 100% zal zijn, maar in ieder geval

[0:41:11] eraan werken dat meer jonge mensen in aanraking komen ook met lezen en boeken.

[0:41:16] En ik heb er misschien wel een idee voor, want het zou denk ik helpen om als we

[0:41:19] gewoon als Rijksoverheid stimuleren om vanaf jonge leeftijd al te gaan lezen.

[0:41:25] Met projecten als Boekstart bijvoorbeeld, projecten die

[0:41:30] ter leesbevordering zijn. Ik denk dat dat helpt om jonge kinderen in aanraking te

[0:41:34] brengen met boeken, met bibliotheken. Ik ben benieuwd of mevrouw Van der Wal het

[0:41:38] met het CDA eens is dat dit nou juist de projecten zijn waarmee we richting haar streven komen,

[0:41:42] namelijk jonge kinderen in de bibliotheken, jonge kinderen aan de boeken?

[0:41:47] Ja, voorzitter, waar ik het helemaal mee eens ben, is dat nu ongeveer 70% van de kinderen

[0:41:53] tot 18 zijn lid van de bibliotheek en ik vind het belangrijk dat we dat naar 100% krijgen.

[0:41:58] Maar ik vind het ook belangrijk dat we dat doen op een manier dat het ons niet, of in

[0:42:02] ieder geval, ik heb er geen dekking voor, laat ik het allemaal gewoon heel simpel zeggen.

[0:42:06] Dus dan kijk ik ook daar weer naar wat kan wel.

[0:42:09] Ik heb nagedacht over een publiekse campagne.

[0:42:11] Ik weet dat mijn collega aan het nadenken is.

[0:42:15] Dan heb ik het over de collega van D66 waar we over hebben gesproken.

[0:42:18] Aan het nadenken is om bijvoorbeeld ieder kind dat geboren wordt een lipmaatschap te geven tot aan het 18e.

[0:42:24] Want het is al gratis.

[0:42:26] Om op die manier dat percentage naar die 100 procent te krijgen.

[0:42:29] Dat is de manier waarop ik er naar kijk en ook goede voorstellen wil steunen.

[0:42:35] Voorzitter, dit vind ik toch wel leeg hoor.

[0:42:37] Want ja, als we ieder kind bij geboorte een CDA-lidmaatschap cadeau geven,

[0:42:42] dan zijn we de grootste partij van Nederland.

[0:42:44] Maar dat is toch geen doel op zich.

[0:42:46] We willen toch dat kinderen gewoon gaan lezen.

[0:42:48] We willen niet dat ze bij geboorte ingeschreven staan.

[0:42:51] We moeten er toch voor zorgen dat jonge kinderen weer boeken gaan lezen.

[0:42:55] We verhogen de B2 op Peuterboeken.

[0:42:57] We stoppen met projecten als Boekstart.

[0:43:00] Ik denk dat de ambitie van mevrouw Van der Wel een terechte is,

[0:43:03] maar het is toch water naar zee dragen als je de botten bijl zet in projecten die er echt voor

[0:43:08] zorgen dat kinderen aan het lezen gaan en tegelijkertijd dan opties overweegt als ja

[0:43:13] we kunnen ze gewoon ook lid maken op papier en dan hebben we ook honderd procent dat werkt

[0:43:17] toch niet vraag ik aan mevrouw van de wal voorzitter ik ben ervan overtuigd dat als

[0:43:22] daar actief iets mee gedaan wordt of het is via een publiekscampagne of het is inderdaad

[0:43:27] via het actief aanbieden van de lidmaatschap dat mensen sneller de stap zetten naar de

[0:43:32] Daar ben ik wel van overtuigd.

[0:43:37] Ik was bij de ticketprijzen.

[0:43:41] De motie-5 over het wettelijk inperken van woekerhandel in de doorverkoop van toegangskaarten

[0:43:47] voor sport en culturele evenementen is nog niet uitgevoerd en aan dit kabinet gelaten.

[0:43:54] Wat gaat de minister doen?

[0:43:56] Gaat de minister inderdaad stappen zetten en uitvoering geven aan deze motie en deze problematiek

[0:44:02] ook echt oplossen, eventueel samen met zijn collega van economische zaken.

[0:44:07] Tot slot de bevrijdingsfestivals.

[0:44:10] Bevrijdingsfestivals zijn belangrijk, niet alleen om een leuke dag te hebben,

[0:44:13] maar vooral om stil te staan bij onze vrijheid.

[0:44:17] Belangrijker dan ooit gezien onze geopolitieke situatie.

[0:44:21] Deze festivals houden voor een groot deel hun eigen broek op.

[0:44:25] Maar als het regent en het evenement letterlijk in het water valt, is er wel een probleem.

[0:44:29] Daarom is vorig jaar gewerkt met een garantiefonds, conform de motie van Striem.

[0:44:35] 2025 is het jaar dat we tachtig jaar van vrijheid vieren.

[0:44:40] Een hele simpele vraag heb ik aan deze minister.

[0:44:42] Is de minister bereid een toezegging te doen om in overleg met VWS voor dekking te zorgen

[0:44:47] voor deze bevrijdingsfestivals?

[0:44:49] Het gaat in totaal om een miljoen en wij zien een mogelijke dekking aan de kant van OCW,

[0:44:54] maar laat het graag aan de minister om een oplossing te komen en hier ook echt die toezegging

[0:44:58] te doen, zoals ook de heer Mohandes nadrukkelijk heeft verzocht.

[0:45:02] Dank u wel. Dan is nu het woord aan de heer Krul van het CDA.

[0:45:11] Voorzitter, dank u wel.

[0:45:12] Ik had ontzettend veel moeite om dit debat voor te bereiden en ik zal zo aangeven waarom.

[0:45:16] Maar eerst toch even de vraag Wat is eigenlijk cultuur?

[0:45:20] Eigenlijk is alles cultuur.

[0:45:21] Het is veel meer dan het klassieke beeld van de podiumkunsten of de musea.

[0:45:26] Het zijn de kleren die je aan hebt, de series die je op Netflix kijkt, je Spotify afspeellijst.

[0:45:30] Het zijn de feesten waar je naartoe gaat.

[0:45:33] Het is allemaal cultuur.

[0:45:34] Het is de ziel van de samenleving.

[0:45:36] Het is waar we onze collectieve identiteit uit putten.

[0:45:40] En waarmee we onze verscheidenheid kunnen vieren.

[0:45:42] Het is zuurstof.

[0:45:43] Het is waardevol.

[0:45:45] En alles van waarde is weerloos.

[0:45:48] Zo schreef Luutje Bert al.

[0:45:50] En dat brengt mij dan ook bij de vraag waarom ik het debat voorbereiden zo moeilijk vond.

[0:45:54] Want ja, dit kabinet zet de bottenbuil in de culturele sector.

[0:45:57] En dan kan ik in die beperkte spreektijd die ik heb een paar punten uitlichten.

[0:46:01] Je hoort al welke instellingen goed hun best hebben gedaan.

[0:46:04] Ook ik maak me zorgen om Opera Zuid.

[0:46:06] Ook ik vind iets van de stilte in Breda.

[0:46:09] Ook wij vinden de verhoging van de B2 een ontzettend domme keuze.

[0:46:14] Maar we horen het al van de PVV.

[0:46:16] We moeten het er mee doen.

[0:46:18] Dit is wat het is.

[0:46:19] Maar toch, voorzitter, ga ik proberen om een paar punten te maken.

[0:46:22] Misschien iets meer in de niche.

[0:46:24] iets meer daar waar mijn collega's al het belangrijke werk hebben gedaan op andere onderwerpen dat ik

[0:46:29] nog wat kan toevoegen. En daar pak ik een paar punten uit. En dan begin ik bij leesbevordering,

[0:46:34] waar de VVD ook al over sprak. We zetten op het primair onderwijs in op het verbeteren van de

[0:46:40] basisvaardigheden, dat is belangrijk. Maar ook OCW heeft als gaat om cultuur hier een belangrijke

[0:46:45] functie en ik ben benieuwd, ik vroeg het net eigenlijk al aan mevrouw van der Wal, wat gaat

[0:46:48] er gebeuren met projecten als Boekstart, wat gaat er gebeuren met projecten die de leesbevordering

[0:46:53] verbeteren, juist nu we weten dat de btw-peuteboeken omhoog gaan en nu we

[0:46:58] weten dat er zo ontzettend veel geschrapt moet worden in al die subsidies.

[0:47:02] En voorzitter, omdat cultuur zo'n drager is van de samenleving is het zo belangrijk

[0:47:05] dat iedereen in Nederland er in aanraking mee kan komen.

[0:47:10] En in de culturele basisinfrastructuur, de BIS, is een criterium opgenomen door de

[0:47:13] motie Werner. Spreiding, het hoofdcriterium, belangrijk. En hoe vindt de minister nou

[0:47:18] eigenlijk zelf dat het daarmee gaat? Ik geef één voorbeeld, en ja die is al een

[0:47:23] Er zijn 13 aanvragen gehonoreerd binnen de sectie jeugdpodiumkunsten,

[0:47:28] 7 uit de G4 en 3 uit Amsterdam.

[0:47:31] En de stilte wordt geen landelijke subsidie meer toegekend.

[0:47:35] Daardoor valt één van de drie landelijke functies voor jeugddans weg.

[0:47:39] En dreigt dus forse schade aan het culturele ecosysteem, juist van zo'n regio.

[0:47:44] En voorzitter, eerlijk verdelen is blijkbaar ook een kunst.

[0:47:48] En ik vond het een mooie uitspraak, maar ik heb hem wel gejat.

[0:47:52] Nu zou ik eigenlijk willen zeggen, ik ga later het blikket maken van wie, maar dat heeft mevrouw

[0:47:55] Beckerman net voor mij gedaan. Want dat was de BBB en daar ga ik ook nog een vraag aan mevrouw

[0:48:01] Van Zandt straks over stellen. Goed, voorzitter, mevrouw Van der Wal heeft terechte punten gemaakt

[0:48:05] over die administratieve lasten. Hoe kunnen we nou ervoor zorgen dat we ook aan die kant iets doen

[0:48:11] en misschien hoeft dat niet eens geld te kosten. En de minister heeft aangegeven te onderzoeken wat

[0:48:16] er kan verbeterd worden en kan verenigvoudigd worden.

[0:48:19] En ik pak even een voorbeeldje vanuit het instand houden van monumenten.

[0:48:24] De zogenaamde SIRM-subsidie.

[0:48:27] Om daar subsidie voor te krijgen, moeten vrijwilligers heel veel cijfers en

[0:48:30] achtergrondinformatie aanleveren. En als die subsidie dan niet wordt gehonoreerd,

[0:48:34] moet bij een nieuwe vraag exact hetzelfde onderzoek nog een keer gedaan worden.

[0:48:39] Ja, dat kost ontzettend veel inzet en tijd van vaak vrijwilligers.

[0:48:43] En dat zorgt ervoor dat vrijwilligers gedemotiveerd raken.

[0:48:46] En als er iets killing is, dan is het wel het verlies van vrijwilligers.

[0:48:50] Wat kan de minister concreet doen om ook bijvoorbeeld uit aanvraag van de subsidies...

[0:48:55] ...een stukje versimpeling door te voeren...

[0:48:57] ...zodat deze vrijwilligers gewoon weer hun passie kunnen uitvoeren?

[0:49:02] Goed, voorzitter, het laatste punt wat ik wil maken op inhoud...

[0:49:05] ...en ik vermoed dat ik daarmee de enige ben, maar dat heb ik bewust gedaan.

[0:49:10] Of niet, trouwens. Misschien dat andere speakers hier nog iets over gaan zeggen.

[0:49:13] maar dat is ook de mate waarin mensen met een handicap kunnen genieten van cultuur.

[0:49:18] En voorzitter, in een wat oude brief van de staatssecretaris Urslu, 2022,

[0:49:23] stonden ontzettend veel goede voorstellen.

[0:49:25] Bijvoorbeeld, er moet een kennispunt toegankelijkheid komen,

[0:49:28] we moeten goede voorbeelden over inclusiviteit meer delen,

[0:49:31] we moeten in gesprek met ervaringsdeskundigen,

[0:49:33] we moeten ambassadeurs aanstellen,

[0:49:35] de ontwerpkracht van de creatieve sector in zijn kracht zetten

[0:49:38] om ook op aansprekende manieren toegankelijkheid een podium te geven.

[0:49:41] Festivals moeten toegankelijker worden. Er moet een code diversiteit en inclusie komen,

[0:49:46] na ontzettend veel acties. En ik vraag aan de minister, hoe gaat het daarmee?

[0:49:50] En dat mag hij samenvatten, zeg ik er mij even bij, voorzitter.

[0:49:53] Ik ga afronden, voorzitter, met een serieuze nood.

[0:50:00] Cultuur is vaak het ondergeschoven kind binnen de OCW portefeuille, maar dat is onterecht.

[0:50:07] Het versterkt gemeenschapsbanden en bevordert de sociale cohesie.

[0:50:11] Een sterke cultuur kan ons helpen om mensen samen te brengen en kan ons ook helpen om

[0:50:16] elkaar beter te begrijpen.

[0:50:19] En als er iets ons leert de afgelopen weken is dat het wel heel belangrijk is dat we elkaar

[0:50:24] weer beter gaan begrijpen.

[0:50:27] En de culturele sector is nooit een vetpot geweest, maar ook geen graaipot, zeg ik richting

[0:50:32] de minister.

[0:50:34] En dat er andere ambities zijn en dat het financieel lastig is, dat begrijp ik.

[0:50:38] Maar dat het ook anders kan, ga ik hem ook aangeven, door hem even mee te nemen naar

[0:50:44] het oorlogscabinet van Winston Churchill.

[0:50:48] Stelt u het zich even voor, minister Bruins in het oorlogscabinet van Winston Churchill.

[0:50:53] Dat kabinet is bij elkaar gekomen om de plannen te bespreken hoe ze de oorlogsmachine langer

[0:50:58] in de benen kunnen houden.

[0:51:00] Er zijn ambities, er is noodzaak om meer wapentuig te kopen.

[0:51:05] En er moeten pittige bezuinigingen worden doorgevoerd om dat waar te maken.

[0:51:09] En een van de plannen die op tafel ligt, is dat er fors gesneden wordt in de culturele sector.

[0:51:15] En de geschiedschrijvers zijn hier een beetje verdeeld over hoe dit precies gegaan is.

[0:51:19] Want het citaat is eigenlijk aan Churchill toegeschreven, onterecht.

[0:51:24] Het was iemand anders die dat zei.

[0:51:26] Maar die zei toen, als we op cultuur gaan bezuinigen, waar strijden we dan eigenlijk nog voor?

[0:51:32] En als het oorlogscabinet Churchill bezuinigingen op cultuur kon afwenden,

[0:51:36] dan kan deze minister in deze ministerraad wel een potje breken.

[0:51:40] Ik zou zeggen minister, accepteer dat er bepaalde zaken in het leven zijn die u niet kunt veranderen,

[0:51:45] maar verander de zaken die u niet kunt accepteren.

[0:51:48] Dank u wel.

[0:51:50] Dank u wel.

[0:51:51] Dan is nu het woord aan mevrouw Hertsberger van Nieuwsje Zaterdag.

[0:51:56] Voorzitter, het is goed dat wij vandaag met elkaar apart over cultuur spreken,

[0:52:00] want die zee in de OCW-begroting die raakt vaak ondergesneeuwd door onderwijs en wetenschap.

[0:52:07] Afgelopen vrijdag was ik op bezoek bij het conservatorium, bij de dansopleiding en de

[0:52:12] opleiding muziektheater bij Kodarts in Rotterdam.

[0:52:16] En ik zat daar bij 30 eerstejaars studenten.

[0:52:20] En zij waren gewoon bezig met hun normale, reguliere les.

[0:52:25] En zoals dat gaat, gewoon echt piepjonge studenten, eerstejaars, in hun gewone kloffie die daar

[0:52:29] dan staan.

[0:52:31] En vanuit het niets heffen zij een prachtig gezang aan.

[0:52:36] Het lied In van de musical Carrie.

[0:52:39] Dat gezang had een intensiteit, een harmonie, een overtuiging, een beleving met als resultaat

[0:52:45] kippenvel.

[0:52:46] Die curieuze fysieke reactie die optreedt bij sommige culturele ervaringen.

[0:52:51] De diepste ervaringen.

[0:52:53] Voorzitter, cultuur is niet honderd procent afhankelijk van geld.

[0:52:57] Cultuur is er altijd.

[0:52:59] Eén van de diepste menselijke eigenschappen.

[0:53:01] Ook als de hele cultuursector in elkaar stort, houden mensen nooit op met tekenen, dichten,

[0:53:05] zingen, dansen, verhalen vertellen.

[0:53:07] Maar het is zo fundamenteel aan het mens zijn dat het daarmee ook een kerntaak is van de

[0:53:11] overheid om meer mensen toegang te bieden, om cultuur te ondersteunen, de voorwaarden

[0:53:16] te scheppen, te zorgen voor pluriformiteit en spreiding, zodat zoveel mogelijk gemeenschappen

[0:53:20] podia hebben, docenten en professionals die voorstellingen komen spelen.

[0:53:25] En om met dat laatste te beginnen, die regionale spreiding, daar zit een fiksprobleem dat steeds

[0:53:29] maar niet opgelost wordt.

[0:53:30] De afgelopen dagen circuleerde de kaart.

[0:53:32] Er is al meerdere keren aan gerefereerd dat er ongeveer een factor 30 verschil zit in

[0:53:37] hoeveel er rijksfinanciering is per hoofd van de bevolking.

[0:53:40] En ja, Amsterdam is een ander type stad dan Assen of Middelburg.

[0:53:44] En elke stad, elke regio heeft zijn eigen karakter.

[0:53:47] Maar het verschil is nu wel echt enorm.

[0:53:52] Je kunt zeggen dat Amsterdam een ander karakter heeft, maar tegelijkertijd kun je het ook anders

[0:53:56] omstellen.

[0:53:57] Amsterdam heeft al heel veel cultureel kapitaal van zichzelf, een veel grotere talentenpoel

[0:54:02] van schrijvers, acteurs, opleidingen, producenten, een uitgebreider netwerk, op elke straathoek

[0:54:07] een theater, een podium, een debatcentrum of een concertzaal, en misschien belangrijk

[0:54:11] ook een grote influx van vermogende toeristen en bezoekers.

[0:54:15] Is het dan niet ontzettend scheef dat wij hen aan nog meer kapitaal helpen?

[0:54:19] Is het juist niet gerechtvaardig dat wij juist met onze rijksfinanciering niet de steden

[0:54:23] helpen die al heel ruim over dat culturele kapitaal beschikken, maar juist de regio's

[0:54:27] wiens gezelschappen niet op dat netwerk kunnen leunen en ook niet kunnen leunen op hetzelfde

[0:54:32] vermogende publiek.

[0:54:34] Er is een interruptie van mevrouw Van der Waal.

[0:54:38] Ja, voorzitter, want ik herken het dilemma en ik heb ook het kaartje gezien.

[0:54:42] Terwijl ik kaartje zeg, denk ik, oh ja, kaartje, maar over de regionale spreiding en ik schrok

[0:54:48] daar natuurlijk ook van, van die percentages. En ik zie ook dat het wel al een enorme verbetering

[0:54:55] is ten opzichte van de vorige periode, maar dat het natuurlijk nog lang niet genoeg is.

[0:55:03] En wat ik mij afvraag, ik hoor mevrouw Hertsbergen zeggen, het kapitaal gaat al daarnaar waar het

[0:55:08] kapitaal is. Hoe kijkt mevrouw Hertsbergen ernaar dat het misschien wel juist ook heel

[0:55:12] veel instellingen uit Amsterdam zijn, of uit de Randstad om het zo te zeggen, die daar wel

[0:55:17] hun huis hebben staan en daardoor de subsidies daar worden ingetekend, maar wel juist over

[0:55:23] het hele land verspreid hun voorstellingen doen.

[0:55:29] Symfonetta, dat geloof ik in Amsterdam, verzorgt het hele Zeeuwse festival, wou ik maar zeggen.

[0:55:34] Dat is volgens mij niet verwerkt in dat kaartje en geeft toch best een vertekend beeld.

[0:55:38] Hoe kijkt mevrouw Hertzberger daarnaar?

[0:55:41] Ik vind dat een terechte opmerking van mevrouw Van der Wal, ook al is niet iedereen die bekostigd

[0:55:47] wordt vanuit de Rijksfinanciering zo tot reizen geneigd en sommigen blijven ook gewoon in de Randstad.

[0:55:53] En daar is ook in het in de bis is daar ook kritiek op geweest, bijvoorbeeld bij een theatergezelschap.

[0:55:58] Ik zal hier niet geen namen noemen, maar daar is ook kritiek op geweest.

[0:56:06] Ik wil wel zeggen dat makers de standplaats van een gezelschap doet er ook toe,

[0:56:12] Want makers vanuit de Randstad zijn minder geneigd om de verhalen uit Drenthe en Zeeland

[0:56:24] te vertellen, om voorstellingen te maken in dialect of in het Fries, om de aandacht te

[0:56:30] besteden aan onderwerpen die leven in die regio.

[0:56:34] Het is prachtig als de Amsterdamse gezelschappen naar Zeeland komen en naar Limburg, maar ze

[0:56:41] vertellen wel vaak andere verhalen en ze zijn minder regionaal geworteld.

[0:56:47] En die worteling maakt echt belangrijk in

[0:56:49] is echt belangrijk in wat voor voorstellingen er bijvoorbeeld worden gemaakt.

[0:56:56] Ja, voorzitter, daarmee doet mevrouw

[0:56:58] Hertzberger alle culturele instellingen in, laat ik zeggen, de rand van het echte kort.

[0:57:04] Want er zijn ongelooflijk veel instellingen die voorstellingen verzorgen,

[0:57:09] juist in de regio, in Friesland, in Drenthe of waarbij de hulp wordt ingeroepen vanuit de Randstad.

[0:57:17] Mijn punt is dat het gevaar is door met subsidies of een berekening per inwoner te kijken dat we te

[0:57:24] weinig oog hebben voor dat wat die instellingen doen.

[0:57:28] Het is nou een keer zo dat de meeste instellingen in het Westen vertegenwoordigd zijn, maar ik hecht

[0:57:32] er echt waarde aan om met elkaar te erkennen dat het ook deze instellingen zijn die juist het

[0:57:38] culturele aanbod juist in de regio's en de provincies ook versterken.

[0:57:42] En die balans is er wel.

[0:57:45] Nee, die balans is er ook zeker.

[0:57:46] En daarom heb ik in mijn antwoord ook gezegd dat er zeker ook gezelschappen zijn die reizen

[0:57:52] en die samenwerkingen aangaan, bijvoorbeeld op het Oerolf Festival of anderszins in de regio.

[0:57:58] En toch wil ik benadrukken dat het anders is om ook daadwerkelijk een theatergezelschap

[0:58:03] in je eigen provincie gehuisvest te hebben.

[0:58:05] En dat als bijvoorbeeld in Zeeland of in Drenthe of in Flevoland gewoon geen groot theaterproductiehuis is.

[0:58:15] En dat doet ook wat met kinderen of talent in die regio die denken, ja, je moet toch echt in Amsterdam zijn om te kunnen spelen in zo'n gezelschap.

[0:58:27] Dus het blijft een heel erg Randstad-centrisch cultuurpalet.

[0:58:34] En daar wil ik niet afdoen aan de vele samenwerkingen, maar de standplaats maakt wel degelijk uit.

[0:58:42] Er is ook een interruptie van mevrouw Beckerman.

[0:58:47] Voorzitter, die uitspraak van mevrouw Hertzberger, cultuur is niet afhankelijk van geld,

[0:58:56] ook als alle financiering stopt is er cultuur.

[0:58:59] Voorzitter, ik merk dat ik een soort woede daarvan krijg.

[0:59:02] En dat is niet omdat die uitspraak niet waar is,

[0:59:04] Want cultuur bestond al heel lang voordat er bisser was.

[0:59:07] Cultuur bestond al heel lang voordat er fondsen waren.

[0:59:11] Voorzitter, als archeoloog zou ik willen wijzen op prachtige godsschilderingen.

[0:59:15] Maar waar ik zo woest van word op deze uitspraak is omdat het zo pijnlijk is dat wij hier met enorme salarissen

[0:59:25] de marges van dit debat en daar kijk ik niet naar vrijheidsbergen, maar we hebben net de PVV en de VVD.

[0:59:31] En de marges van dit debat zijn nu al gezet binnen deze begroting.

[0:59:36] En dat betekent dat wij eigenlijk met onze hoge salarissen bepalen dat anderen de armoede

[0:59:43] verder worden ingeduwd.

[0:59:45] En die uitspraak maakt dus best wel cynisch.

[0:59:48] En ik wil eigenlijk aan mevrouw Herzberger vragen, ziet NEC, die altijd zo'n pleitbezorger

[0:59:53] was voor extra parlementair, nog wel ruimte binnen en buiten deze begroting om iets te

[0:59:59] doen tegen deze kaalslag?

[1:00:00] Want anders is dit debat ook eigenlijk al voorbij voordat het begonnen is.

[1:00:05] Want de twee grootste partijen hebben al gezegd nee.

[1:00:10] Nou, ik ga er absoluut niet in mee dat mevrouw Beckerman suggereert

[1:00:14] dat wij hier met grote salarissen de armen mensen armen maken,

[1:00:17] want ik heb juist een pleidooi gehouden om juist de regio's

[1:00:22] waar zo weinig rijksfinanciering vanuit het Rijk

[1:00:26] om tot een betere verdeling te komen.

[1:00:32] Ik herken dat absoluut niet en ik wil dat punt maken dat cultuur iets dieps menselijks is.

[1:00:39] En dat wij met juist de rijksbegroting dat kunnen versterken.

[1:00:44] En ik herken volledig trouwens dat deze begroting ons land cultureel niet rijker gaat maken.

[1:00:51] Sterker nog, ik denk dat deze begroting betekent dat ons land cultureel verarmt.

[1:00:57] En ik wil wel wijzen erop dat dat is een hele nare situatie.

[1:01:06] En ik vind ook dat er echt rotmaatregelen worden genomen, ook vooral de BTW.

[1:01:12] Ik ga er wel op wijzen dat er normaal gezien van alles te vinden is in de OCMW-begroting.

[1:01:18] Een wijs vrouw zei ooit tegen mij, je hoeft me aan het boomhart te schudden in de OCMW-begroting

[1:01:22] en er valt ergens wel 10 miljoen uit.

[1:01:23] Dat is niet meer zo.

[1:01:25] Dat is echt niet meer zo.

[1:01:26] En wij hebben op heel veel plekken gezocht, we zijn met een heleboel voorstellen gekomen.

[1:01:31] Maar het zal toch echt wel gedragen moeten zijn en het zal toch echt wel een oplossing moeten komen.

[1:01:36] En niet wederom een kaalslag op een ander moment.

[1:01:39] Dus en ik ga daarin mee met mij op een andere plek waar ook waarde verloren gaat.

[1:01:44] Dus ik ga mee met mijn collega van de Wal met haar zoektocht naar een herverdeling.

[1:01:49] En naar het verdelen van de schaarse middelen.

[1:01:52] Maar ik denk dat we geen geld kunnen creëren in de OCW-begroting.

[1:02:00] Dan is het woord aan mevrouw Rodekerk.

[1:02:03] Dank, voorzitter.

[1:02:06] Ik wil toch eventjes zorgen dat we hier wel echt op basis van de feiten spreken.

[1:02:13] Heel veel instellingen die ook in de hoofdstad gevestigd zijn, tot wel 90 procent spelen die door het hele land.

[1:02:18] Dat verschilt per instelling, maar het is over het algemeen natuurlijk heel erg veel.

[1:02:21] Dus het is denk ik van belang dat we dat ook erkennen.

[1:02:24] Daarnaast is er natuurlijk juist heel erg nu ook bij de beoordeling van instellingen

[1:02:28] gekeken naar het belang van regio.

[1:02:30] Hebben ze twee punten minder gekregen als je in de hoofdstad zat?

[1:02:32] Daardoor zien we ook dat geweldige gezelschappen die door het hele land

[1:02:35] spelen nu onder de zageleen terecht zijn gekomen.

[1:02:38] En over dat dit niet mensen minder geld zou geven.

[1:02:42] We hebben te maken met een sector met ontzettend veel makers.

[1:02:45] Een gemiddelde inkomen is 27.000 euro per jaar.

[1:02:48] wil ik eventjes hier duidelijk hebben gemaakt, dat zijn de feiten.

[1:02:52] Dat betekent dat heel veel makers uit deze cultuursector straks hun werk niet meer kunnen

[1:02:56] uitoefenen.

[1:02:57] Het gaat tot enorme verschrading leiden.

[1:02:59] Het zijn mensen die vaak al banen ernaast hebben om maar cultuur te kunnen maken.

[1:03:03] Dus ik wil dat dat beeld van de sector echt duidelijk is.

[1:03:06] En mijn vraag daarbij aan NEC is dan ook vanuit het oogpunt van goed bestuur.

[1:03:10] Waarom vraagt zij deze minister niet, ik hoop dat ze dat nog in haar bijdrage wil doen,

[1:03:14] om een impactonderzoek te doen, zodat we op basis van de feiten en duidelijkheid over

[1:03:20] de gevolgen met elkaar dit besluit kunnen bespreken.

[1:03:26] Volgens mij zijn dat drie vragen tegelijkertijd, maar ik vind het prima hoor.

[1:03:31] Ja, ik ga toch weer hetzelfde antwoord herhalen wat ik ook net naar mevrouw Van der Wal herhaalde,

[1:03:38] en dat is dat worteling uitmaakt voor gezelschappen en dat standplaats uitmaakt voor gezelschappen.

[1:03:45] En er is inderdaad, en ik kom er zo nog op,

[1:03:48] er is inderdaad in het Fonds Podiumkunsten aandacht voor die standplaats.

[1:03:53] Maar we moeten ons ook realiseren dat het financieringsinstrument bij uitstek

[1:03:59] voor die regionale spreiding is de BIS.

[1:04:01] En daar zien we gewoon dat hele regio's juridisch zijn uitgesloten

[1:04:05] van aanvragen doen binnen die BIS.

[1:04:07] Bijvoorbeeld voor theater.

[1:04:09] Flevoland, Drenthe, Overijssel en Zeeland

[1:04:12] mogen voor theater niet eens een aanvraag doen binnen die BIS en moeten vervolgens in,

[1:04:19] wat ik maar even wist, de Champions League van de podiumkunsten mee voetballen tegen Amsterdam

[1:04:23] en delven daar het onderspit. Niet allemaal, maar komen daar in de problemen. En dat betekent dat

[1:04:29] wat nu dreigt, is dat de komende vier jaar een aantal van deze provincies volledig verstoken

[1:04:36] blijven van de rijksfinanciering voor het theater.

[1:04:39] En dat vinden wij heel kwalijk, want makers uit Zeeland,

[1:04:44] makers uit Flevoland maken andere, vertellen andere verhalen

[1:04:48] dan de gezelschappen uit de Randstad.

[1:04:50] En dat doet nogmaals, die moeten er ook zijn en die doen ook goed werk

[1:04:53] door voorstellingen naar de regio te brengen en door samenwerkingen aan te gaan.

[1:04:57] Maar wij vinden het ook belangrijk dat die gezelschappen in de regio

[1:05:03] genoeg financiering krijgt, en niet steeds weer het onderspit delven.

[1:05:06] En dat dreigt nu heel erg mis te gaan.

[1:05:08] En daar heb ik een vraag over aan de minister.

[1:05:11] En dan de impactanalyse.

[1:05:13] Nee, er komt geen impactanalyse.

[1:05:15] En de minister is daar ook duidelijk over geweest.

[1:05:20] We weten dat dit cultuursector verarmt, dat er meer belasting wordt geheven op die cultuursector.

[1:05:29] We vinden dat een rotmaatregel nogmaals, maar gezien de begroting en gezien de situatie waarin

[1:05:35] we terecht zijn gekomen, ik zeg het ook maar even naar Rutte 4, die de begroting volledig

[1:05:40] van de rails heeft laten lopen, die dit kabinet opzadelt met een tiental hersteloperaties

[1:05:46] waar tot op heden nog geen einde aan komt, inclusief een defensiebegroting die naar 22

[1:05:52] miljard moet.

[1:05:53] Ja, dan word je wat armer en dat is heel spijtig, maar dat is de realiteit.

[1:06:04] Waar te beginnen...

[1:06:06] Kijk, natuurlijk zijn wij helemaal eens met dat regionaal gevestigde instellingen van groot belang zijn.

[1:06:14] Dat is iets wat ik totaal niet heb ontkend.

[1:06:16] Natuurlijk is dat zo, daar pleiten wij ook voor.

[1:06:19] Maar wanneer je daarvoor pleit, zeg ik daarbij, dan moet je ook wel met extra geld over de brug komen.

[1:06:24] En het is heel makkelijk om dit nu te bepleiten, maar ondertussen een grote bezuiniging door te voeren.

[1:06:28] en daarmee dus, ja, zegt u maar, wie moet er dan vanaf?

[1:06:31] Geef maar aan, welke instelling moet er dan vanaf?

[1:06:33] Ik ben het een hele crue vraag om te stellen, maar dat is wel de vraag die dit uitlokt.

[1:06:37] Wat ons betreft niks. Wat ons betreft komt er alleen maar geld bij.

[1:06:41] En als er dan geen onderzoek wordt gedaan naar de impact, ja, en wordt wel gezegd

[1:06:45] het gaat tot verarming leiden, dan vind ik dat heel triest.

[1:06:47] En is het echt makkelijk om te zeggen ja, we moeten heel veel bezuinigen?

[1:06:51] Nee, dat hoeft helemaal niet. Er zijn keuzes die je kan maken.

[1:06:53] Je kan ook minder inzetten op fossiele subsidies als rode diesel.

[1:06:56] Je kunt minder inzetten op kernenergie voor centraals die nog niet gebouwd zijn of worden.

[1:07:02] Je kunt minder inzetten op grote vervuilers die te weinig belasten zijn.

[1:07:06] Heel veel keuzes te maken zijn door dit kabinet helaas niet gemaakt.

[1:07:11] Ja, dat klopt inderdaad.

[1:07:13] Wij werken hier samen met een aantal politieke partijen met een heel breed palet aan wensen.

[1:07:20] En daar is dit uitgekomen.

[1:07:21] En mevrouw Van der Wal en meneer Krul hier rechts helpen me wel herinneren aan iets.

[1:07:27] En dat is ook wat ik probeer te zeggen met de kabinetten.

[1:07:31] Als je bijvoorbeeld Rutte 4 nu vergelijkt met Schoof 1,

[1:07:35] en dat zie je ook bij het hoger onderwijswetenschap,

[1:07:38] is dat het zoet in Rutte 4 zat.

[1:07:40] Dus bijvoorbeeld, er werd 170 miljoen...

[1:07:43] Nee, maar even.

[1:07:44] De financiering, de extra financiering die er bijvoorbeeld voor cultuur kwam,

[1:07:49] 170 miljoen aan extra investering in de cultuursector,

[1:07:53] die is hier blijven staan.

[1:07:56] Die is hier blijven staan en die hebben wij...

[1:08:01] Dat is een netto investering geweest.

[1:08:03] Ik erken dat daar nu een grote belasting bij komt.

[1:08:06] En dat vinden wij...

[1:08:09] Ja, dat is helaas de uitkomst van deze politieke samenwerking,

[1:08:13] van deze politieke onderhandeling.

[1:08:15] En dat is iets waar de vier partijen

[1:08:17] geen alternatieve dekking voor hebben kunnen vinden.

[1:08:21] Er is ook een vraag, ja, even op dit punt, mevrouw Van der Wal.

[1:08:24] Ja, ik zit echt, ik denk nou, ik al drie keer, ik hou mijn mond, want ik bespaar wat interrupties,

[1:08:29] maar ik ga me er toch aan besteden.

[1:08:33] Volgens mij is het Rutte 4 geweest, die inderdaad ruim 170 miljoen extra heeft geïnvesteerd

[1:08:38] in cultuur en dat is gelukkig blijven staan en dat is goed nieuws, maar ik hoop toch ook

[1:08:43] dat mevrouw Hertzberger er oog voor heeft dat dit kabinetsschoof 1 een enorme opgave heeft

[1:08:49] als het gaat om investeringen, bijvoorbeeld in defensie, omdat Poetin aan de poorten van

[1:08:53] het NAVO-grondgebied staat te rammelen waarvoor 22 miljard moest zijn. Dit zijn ook keuzes

[1:08:57] die gewoon gemaakt moesten worden. Dus om die kabinetten op die manier met elkaar te vergelijken,

[1:09:02] dat zou ik niet doen. Volgens mij is dat precies wat ik zojuist heb gezegd, dat die defensiebegroting

[1:09:09] naar 22 miljard gaat en we aan de 2%-navendorm gaan voldoen.

[1:09:14] Wat ik wel zeg, is dat er financieel gezien ook een heel ander tijdsgevricht is.

[1:09:20] En wij, vanwege al die redenen...

[1:09:22] Dus ik snap ook niet wat nu het chagrijn is, moet ik eerlijk zeggen.

[1:09:25] Maar het is de combinatie waardoor wij in deze financiële situatie zitten.

[1:09:31] En dat zie je terug op de OCMW-begroting.

[1:09:35] Leeuwen Mahanders had ook een vraag.

[1:09:37] Het is heel verleidelijk om weer te onderstrepen dat het ook een politieke keuze is om binnen

[1:09:43] de smalle marges van de OCW-begroting te kijken.

[1:09:47] Wij maken andere keuzes, we hebben het ook laten doorrekenen, dus het zijn uiteindelijk

[1:09:50] ook politieke prioriteiten die je wel of niet stelt.

[1:09:55] Maar goed, daar kan ik een hele boom over planten, maar dat ga ik nu doen.

[1:09:58] Een concrete vraag aan mevrouw Hertsbergers, u heeft mooie woorden over de regio uitgesproken.

[1:10:04] Maar wat een feit is, en dat zie je ook in alle onderzoeken,

[1:10:06] is dat die btw een sloopkogel is voor die regio.

[1:10:09] Als je kijkt naar de stapeling van maatregelen, dan komen ze daar harder aan.

[1:10:13] Dan heb ik het niet eens over de onzekere gemeentefinanciën.

[1:10:15] Een hele kleine quickscan, 21 gemeenten, een kleine rondgang afgelopen week.

[1:10:19] En je ziet gewoon hoe groot de kans is dat ook over een paar jaar zij keiharde maatregelen gaan nemen.

[1:10:24] En dan zie je ook weer hoe ongelijk dat uitpakt voor diezelfde regio.

[1:10:28] En we hebben hier een debat met elkaar.

[1:10:29] Maar de simpele vraag is...

[1:10:31] Daar zitten ook alle organisaties hier vandaag aanwezig.

[1:10:34] Hier fysiek, maar ook die het debat volgen.

[1:10:37] Die zich dan afvragen...

[1:10:40] U bent niet alleen een coalitiepartij, u levert de minister van Cultuur.

[1:10:43] U kunt geen toeschouwer zijn als u echt zorgen maakt over die regio.

[1:10:47] En dan vraag ik heel concreet...

[1:10:49] Gaat u bijvoorbeeld die regionale instellingen...

[1:10:51] die wel een positief advies hebben gehad, maar onder de zagenlijn vallen...

[1:10:54] gaat u daar iets mee doen?

[1:10:55] Het zijn er ongeveer twintig van de negenenvijftig,

[1:11:00] slechts zevenenvijftig. Gaat u daar iets mee doen?

[1:11:03] Wat komt er nog concreet uit dit debat? Kunnen we elkaar ergens vinden?

[1:11:06] En als u zegt herverdelen, dan ben ik ook benieuwd wat het concrete

[1:11:08] voorstel wordt. Gaat u dan bij een paar instellingen geld weghalen

[1:11:12] en het weer doorschuiven? Ik ben heel erg benieuwd of er nog

[1:11:15] iets in het mandje blijft liggen, concreet vanuit NEC.

[1:11:18] Ik hoor de VVD wat openingen geven. Ik ben ook benieuwd

[1:11:21] wat de NEC wil. Ik ben ook benieuwd wat deze minister wil.

[1:11:25] Alleen toeschouwen zijn hoort niet bij de rol van een coalitiepartij.

[1:11:31] Nee, en dat ben ik ook absoluut niet.

[1:11:34] Ik ben heel erg benieuwd wat er aan herverdeling mogelijk is.

[1:11:37] En niet alleen in 2029, maar ook de komende jaren.

[1:11:41] Dus daar ben ik ook voornemens een motie over in te dienen.

[1:11:45] Maar daar zijn heel veel vragen over.

[1:11:47] Hoeveel ruimte er is.

[1:11:49] Bijvoorbeeld, wij begrijpen dat in de BIS dat we kunnen zeggen dat we de opdracht kunnen geven om her te verdelen,

[1:12:00] maar dat dat niet mogelijk is juridisch.

[1:12:05] Ik ben wel, en dan ga ik ook even vanuit de wetenschapssector, zeggen dat ik voorzichtig wil zijn met zeggen

[1:12:14] deze instellingen wel en deze instellingen niet, maar wel naar regio's meer wil kijken en daar heb

[1:12:22] ik nog een hele hele inbreng over. Ja, ik ben heel erg benieuwd naar de voorstellen van mevrouw

[1:12:32] Hetsberger in de volgende termijn. Ik ben heel erg benieuwd of we van deze minister te horen gaan

[1:12:37] krijgen of hij zelf ook nog plannen heeft voor de cultuursector of dat hij louter toeschouwer is

[1:12:42] van zijn eigen beleid. Ik ben heel erg benieuwd.

[1:12:44] Maar wat echt belangrijk is na dit debat, is dat we kunnen vaststellen met elkaar

[1:12:48] dat als we niets doen, dat de komende jaren sowieso veel meer regionale

[1:12:52] instellingen gaan verdwijnen. We zien wat de Btw doet.

[1:12:55] We zien welke keuzes gemeenten moeten maken, ook met de schaarse middelen die

[1:12:59] ze hebben lokaal. En de kans die wij hier hebben met elkaar is om bijvoorbeeld

[1:13:03] te kijken of we in ieder geval voor het jaar 2025 eenmalig kunnen kijken of

[1:13:08] instellingen die zichzelf hebben bewezen, of we die kunnen helpen.

[1:13:11] We kunnen kijken naar onderbesteding en de begroting.

[1:13:14] Ik ben bereid om die hand uit te rijken de komende weken,

[1:13:16] om te kijken, met elkaar kunnen we iets slims indienen.

[1:13:20] Want alleen maar aan het vaststellen dat er een probleem is

[1:13:24] en dat we ons zorgen maken,

[1:13:26] ja, gaat niets doen aan al die ambities van deze coalitiepartijen,

[1:13:30] met name degene die mondvol hebben over de regio, elke regio telt.

[1:13:33] Alle rapporten kennen we.

[1:13:35] Maar als we niet bereid zijn om iets te doen,

[1:13:37] ja, dan gaan er gewoon heel veel instellingen omvallen.

[1:13:39] Ik heb hier een hele lijst. We hebben ook een rondgang gedaan.

[1:13:43] Het budget per provincie gaat niet omhoog.

[1:13:45] Dus als we toeschouwer blijven, gaat er niks veranderen.

[1:13:49] Dus ik ben heel erg benieuwd of we in staat zijn om op punten deze minister op te zadelen met een opdracht de komende weken.

[1:13:55] En als we dat echt willen, u bent coalitiepartij, ik ben het ook geweest, dan zullen we echt de nek uit moeten steken.

[1:14:00] Dus we zullen iets meer moeten doen dan onze zorg uitspreken.

[1:14:03] Ik ben het helemaal eens met de heer Mohandes en daarom hebben wij juist ook zo'n aandacht

[1:14:11] voor die regio.

[1:14:12] Wij maken ons ook zorgen over wat hier gaat gebeuren en we willen de minister dan ook

[1:14:18] aansporen om ruimte te zoeken en ook echt te kijken naar die herverdeling.

[1:14:23] Ik ga wel daarbij zeggen dat de pot niet groter wordt, dus dat het van die herverdeling moet

[1:14:31] komen of er komt een dekking waar een heleboel partijen zich achter kunnen scharen.

[1:14:37] Maar dat is erg lastig, kon ik de heer Mohandas vertellen.

[1:15:00] We moeten dus constateren dat vier provincies geen subsidie hebben gekregen voor theater

[1:15:05] uit de BIS en niet alleen geen subsidie kregen, maar dat ook niet mochten aanvragen.

[1:15:11] Het gaat over Drenthe, IJssel, Flevoland en Zeeland.

[1:15:15] Ze zijn uitgesloten van deelname en zijn daarom aangewezen op de fonds Podiumkunsten, waar

[1:15:20] zij het moeten opnemen in de Champions League tegen gezelschappen die regionaal veel meer

[1:15:27] netwerk en vermogende bezoekers hebben en vermogende regio.

[1:15:33] Ik wil de minister vragen hoe dat nou kan, dus hoe dat werkt binnen de BIS waardoor deze

[1:15:40] regio's zijn uitgesloten. En hoe kunnen we in onze cultuurfinanciering hier meer rekening

[1:15:46] mee houden? Wat is er nog mogelijk aan herverdeling? En kunnen we dit ook anders in het fonds podium

[1:15:53] kunsten repareren? Dat er daar wel ruimte komt. Voorzitter, daarnaast kom ik bij een onderdeel

[1:16:02] en dat gaat over de mensen die in de cultuur werken. Dat is een bijzondere groep die anders

[1:16:06] is dan de meest reguliere werkers in dit land.

[1:16:09] En dan heb ik het even over de podiumkunsten, de acteurs, de dansers, de makers, de auteurs.

[1:16:13] Want zelfs in tijden van extreme krapte op de arbeidsmarkt zal er nooit een tekort aan

[1:16:17] dansers komen.

[1:16:18] Er zijn altijd meer mensen die solliciteren dan er plekken zijn in het gezelschap.

[1:16:28] En mensen die zijn soms hun hele leven bezig met keihard trainen, bereiden zich hun hele

[1:16:33] leven lang in alle opzichten voor op zo'n plek in het gezelschap om een rol te bereiken.

[1:16:38] En ze zullen heel veel incasseren en accepteren voor ze die plek dan weer opgeven.

[1:16:42] En het resultaat daarvan is vaak slechte arbeidsvoorwaarden.

[1:16:46] Dat zegt de economie, meer aanbod dan vragen, dan gaat de prijs omlaag.

[1:16:51] En natuurlijk wordt ook dat deels veroorzaakt door andere zaken, door de omstandigheden,

[1:16:55] de coronacrisis, de verhoging van de B2 zal daar ook geen goed doen.

[1:17:00] Tegelijkertijd ontslaat dit de sector niet van goed werkgeverschap.

[1:17:03] Op dit moment is de gemiddelde inhuurprijs 17,50 euro in de creatieve en culturele sector.

[1:17:10] Dit lijkt boven het minimumloon uit te komen, maar als ZZP'er heb je een bedrijf met kosten.

[1:17:15] En in de memorie van toelichting van de wet voor duidelijking, beoordeling, arbeidsrelaatie

[1:17:18] en rechtsvermoeden is duidelijk dat 33 euro de minimumprijs is om netto op minimumloon

[1:17:23] uit te komen.

[1:17:24] Fair pay is essentieel voor bestaanszekerheid in de sector.

[1:17:27] Iedereen verdient een eerlijke beloning.

[1:17:29] Kan de minister een beeld scheppen van de verwachte effecten die de extra investering van die 34,1

[1:17:35] miljoen hebben, die is vrijgemaakt voor Fair Pay?

[1:17:39] En hoeveel verwacht de minister dat de gemiddelde ZZP inhuurprijs gaat stijgen en wanneer is

[1:17:44] hij van plan om dit te evalueren?

[1:17:46] Welke ambities heeft de minister verder nog op het gebied van Fair Pay?

[1:17:50] En tot slot komen we bij het andere aspect van de mensen die in deze sector werken.

[1:17:55] Sociale veiligheid of vaker een gebrek daaraan.

[1:17:58] Want als je de baan van je dromen hebt waar je je leven voor hebt gewerkt, dan loop je

[1:18:01] minder makkelijk weg van een giftige situatie en daar hebben we vele voorbeelden van gezien

[1:18:06] de afgelopen jaren.

[1:18:08] En we zien dan ook steeds weer nieuwe kwesties.

[1:18:10] Seksueel misbruik, grensoverschrijdend gedrag, machtsmisbruik, denigreren, intimideren.

[1:18:15] En er zijn helaas nog in sommige delen, en daar heb ik het niet over de sector zich heel

[1:18:19] maar uitzonderingen, zonnekoningen aan de macht die denken dat ze overal mee weg kunnen komen

[1:18:23] en wiens positie dan onaantastbaar blijft,

[1:18:25] omdat er altijd nieuwe dansers zijn, altijd nieuwe acteurs.

[1:18:29] Ook bij het theater zien we dat soms alle grenzen overschreden worden,

[1:18:34] maar de klagers het probleem hebben en niet de beklaagden.

[1:18:37] En we hebben hier een aantal vragen bij.

[1:18:39] Het meldpunt Morris zorgt ervoor dat ook kleinere gezelschappen en groepen

[1:18:43] de beschikking hebben over een vertrouwenspersoon.

[1:18:45] Hoe vindt de minister dat dat nu gaat?

[1:18:48] Levert dat wat het belooft?

[1:18:50] En wat kan de minister nog meer doen om de positie van mensen die belaagd worden, die

[1:18:55] in die moeilijke positie zitten, te beschermen?

[1:18:58] Dit gebeurt aan publiek gefinancierde instellingen en het is breder in OCW, ook bij de wetenschap

[1:19:03] zien we het, ook in de media, en we zien het bij sport bijvoorbeeld, dat valt onder VWS.

[1:19:07] En we zien ook steeds vaker dat organisaties die in de problemen komen onderzoeksbureaus

[1:19:11] inschakelen, die vaak geen certificaten hebben, die niet altijd een deugdelijke onderzoeksopzet

[1:19:16] hanteren of aan minimumkwaliteitseisen voldoen.

[1:19:19] Maar die doen wel persoonsgericht onderzoek en ook feitenonderzoek.

[1:19:23] Ik heb dit ook al bij het wetenschapsdebat gevraagd, maar het is echt hard nodig dat

[1:19:27] hier minimum eisen voorkomen.

[1:19:31] We overwegen hierover bij het OCW-begrotingsdebat een motie in te dienen met echt de vraag of

[1:19:37] publiek gefinancierde instellingen nog wel met zo'n onderzoeksbureau in zee moeten gaan.

[1:19:41] Vaak ook omdat de organisaties hiermee tijd kopen en zichzelf ontslaan van de verplichting

[1:19:46] om daadwerkelijk maatregelen te nemen.

[1:19:49] En tot slot zien we ook in deze sector vaststellingsovereenkomsten

[1:19:52] in dit soort situaties waar de sociale veiligheid in het geding is,

[1:19:56] met finale kwijting en een zwijgklausule.

[1:19:58] En we maken ons hier zorgen over, want daarmee koop je ook stilte.

[1:20:02] Moet dit wel mogelijk zijn?

[1:20:05] Wordt dit nou niet te veel ingezet?

[1:20:07] Wil de minister hierop reflecteren?

[1:20:09] En gezien dit zo centraal staat in de beleidsterrein van deze minister,

[1:20:12] is hij voornemens om nog andere initiatieven te ontplooien

[1:20:15] om mensen in de sector beter te beschermen.

[1:20:18] Dank u wel, voorzitter.

[1:20:19] Dank u wel. Dan is nu lijkt het woord aan mevrouw Verzante,

[1:20:22] maar we gaan naar mevrouw Beckerman in verband met de begrotingsvolgorde.

[1:20:25] Mevrouw Beckerman van de SB.

[1:20:27] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:20:29] Ik wilde eigenlijk beginnen met een persoonlijke anekdote.

[1:20:32] Een paar jaar geleden was ik op vakantie.

[1:20:34] Het was de eerste dag.

[1:20:36] Ik was erg opgetogen en we stonden bij een tankstation

[1:20:40] en op dat moment voelde ik tranen.

[1:20:43] En mijn geliefde keek daar verschrikt bij.

[1:20:47] Wat is er aan de hand?

[1:20:48] En ik kon het eigenlijk niet direct verklaren.

[1:20:51] Maar wat was het?

[1:20:53] Er was een nummer op de radio wat ik voor het laatst hoorde tijdens de uitvaart van

[1:20:58] een naaste.

[1:21:00] En je kunt denken, misschien zijn er mensen die dat denken, die mevrouw is te emotioneel.

[1:21:04] En ik zou je kunnen vertellen dat ik privé bijna nooit huil.

[1:21:07] Maar dat is eigenlijk niet waar dit over gaat.

[1:21:10] Dit gaat erover dat muziek, kunst en cultuur je kunnen raken.

[1:21:14] Verwacht en onverwacht.

[1:21:17] En wie hier is er niet ooit geraakt door muziek, kunst, cultuur?

[1:21:21] Wie heeft niet een lied, een boek, een beeld dat onlosmakelijk is verbonden met die ene grote liefde of dat ene grote verlies?

[1:21:29] En we kunnen het vandaag gaan hebben over cijfers, percentages, over de economische waarde, over het BNP,

[1:21:35] over allerhande afkortingen, over begrotingsdiscipline.

[1:21:38] Maar eigenlijk is dat niet waar het vandaag over gaat.

[1:21:41] Het is kunst en cultuur wat ons mens maakt.

[1:21:44] Wat ons het leed laat zien en wat het leed verzacht.

[1:21:48] Ons keihard confronteert met de wereld en ons soms laat ontsnappen aan deze harteloze

[1:21:54] wereld.

[1:21:55] Deze coalitie kiest voor keiharde bezuinigingen op cultuur en het getuigt wat de SP betreft

[1:22:00] van kortzichtig bestuur.

[1:22:03] De combinatie van btw-verhoging en directe bezuinigingen vanuit het ministerie, bezuinigingen

[1:22:07] via de gemeente, zullen een spoor van verliering trekken.

[1:22:12] Toen ik dit weekend deze begroting zat voor te bereiden, overviel mij een gevoel van zinloosheid

[1:22:19] die me ook tijdens dit debat is overvallen, want wekenlang zitten we hier al begrotingen

[1:22:23] te behandelen.

[1:22:24] En elke begroting opnieuw zien we coalitiepartijen die een beetje zielig zitten te sputteren

[1:22:29] dat zij het ook allemaal niet leuk vinden en stommetjes te spelen over welke bezuinigingen

[1:22:33] dan door welke partij zijn bedacht, maar aan het einde van de dag verandert er geen enkele

[1:22:37] klap.

[1:22:38] De clubs zeiden dat dit een extra parlementair kabinet zou zijn en dat er heus ook ruimte

[1:22:44] zou zijn voor de Kamer om slecht beleid tegen te houden.

[1:22:46] Het blijkt gewoon een leugen.

[1:22:48] En zelfs een simpel verzoek om eerst nog eens even goed te kijken wat de impact zal zijn

[1:22:55] van de btw-verhoging is al te veel gevraagd.

[1:22:59] Dat zinloze gevoel overvalt me ook als je vandaag de coalitiepartijen hoort, maar tegelijkertijd

[1:23:05] maakt dat ook strijdbaar.

[1:23:07] Ik wilde een aantal punten eruit halen en laat ik beginnen bij de spreiding van geld

[1:23:11] voor cultuur over de regio's.

[1:23:14] Want ik heb het even opgezocht, zowel D66, BBB, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en zojuist

[1:23:19] het CDA hebben de volgende anekdote wel eens gebruikt in een debat over cultuur.

[1:23:25] En ja, ik heb het natuurlijk over de anekdote Churchill, die tijdens de Tweede Wereldoorlog

[1:23:30] zou hebben gezegd, waar vechten we dan nog voor op het moment dat er werd

[1:23:36] voorgesteld om geld te halen van de cultuurbegroting en dat over te hevelen

[1:23:40] naar de oorlogskas. Nou blijkt hij deze uitspraak nooit echt zelf te hebben

[1:23:44] gedaan, maar het maakt niet uit, het is een mooi citaat.

[1:23:49] Maar ik wilde hem even aanhalen, niet de vorige keer, want dat was het CDA, maar die

[1:23:53] keer daarvoor, de BBB, die deze uitspraak aanhaalde de vorige ronde toen er

[1:24:01] cultuursubsidies werden uitgedeeld. Eerlijk verdelen is blijkbaar best een

[1:24:05] kunst, schreef de BBW toen. En deze ronde zien we eigenlijk precies hetzelfde.

[1:24:12] En mijn vraag aan de BBW is, waar vecht u nog voor? Als het de vorige keer zo erg

[1:24:17] was, dat de regio's zo hard werden gepakt, als de vorige keer Churchill erbij

[1:24:21] werd gehaald om dat punt te maken, wat is het u dan deze ronde waard? Want

[1:24:26] laten we even kijken waar er 3 euro en 3 cent wordt uitgeven aan Drenthe, 4 euro

[1:24:30] En 58 cent naar Zeeland, 8 euro en 86 cent naar Flevoland.

[1:24:35] Gaat er 86 euro en 2 cent naar Noord-Holland.

[1:24:38] En uiteraard hebben de instellingen in Noord-Holland een functie voor heel Nederland.

[1:24:45] En tegelijkertijd is deze uitkomst toch ook geheel onwenselijk.

[1:24:49] Wat gaat het kabinet hier aan doen?

[1:24:50] Wat gaan de coalitiepartijen eraan doen?

[1:24:52] Telt elke regio of niet?

[1:24:54] Zet zij de spuk D13 het geld voor cultuur in zogenaamde witte vlekken ook door?

[1:24:59] Wat betekenen deze bezuinigingen voor gemeenten die nu al armer zijn?

[1:25:04] Voorzitter, wat is het effect van deze opeenstapeling van bezuinigingen?

[1:25:09] Erkent de minister dat juist de mensen met een krappere beurs de toegang tot kunst en

[1:25:13] cultuur worden ontzegd?

[1:25:15] We zagen het onder Rutte 1 en we zien het nu opnieuw.

[1:25:18] Wanneer de VVD en PVV samenwerken, komt er een frontale aanval op kunst en cultuur.

[1:25:24] Waarom, vraag ik aan die partijen.

[1:25:26] Zien ze het als elitair, als linkse hobby?

[1:25:28] Maar wat er gebeurt, is precies het tegenovergestelde.

[1:25:31] Kunst en cultuur worden een elitaire hobby als je mensen met lage inkomens uitsluit.

[1:25:37] Want wat is het effect als je bezuinigd op de mogelijkheden voor basisscholen om kinderen

[1:25:41] al jong kennis te laten maken met cultuur?

[1:25:44] Wie zal er het hardst geraakt worden door de WTW-verhoging?

[1:25:49] De coalitie denkt dat ze Jenga speelt en dat ze er rustig wat houtjes uit kunnen trekken.

[1:25:54] Maar u speelt domino.

[1:25:55] U trapt cruciale stenen om en zet de val van veel meer in werking.

[1:26:00] De combinatie van en een verhoging van de btw, waarmee we de één na hoogste van Europa

[1:26:04] krijgen, en bezuinigingen op cultuur, en bezuinigingen op gemeenten, en alle andere maatregelen,

[1:26:09] maakt dat niet een paar steentjes, maar een heel bouwwerk kunnen vallen.

[1:26:14] 2,3 miljoen mensen minder naar het museum, 1,5 miljoen minder naar festivals, 150.000

[1:26:19] minder mensen lid van de bibliotheek, 900.000 mensen minder naar een podium.

[1:26:23] Is dat ondoordacht of is het kwade opzet?

[1:26:28] Voorzitter, herkent het kabinet dat juist kleinere instellingen harder worden geraakt?

[1:26:34] Voorzitter, mijn tijd is al bijna om.

[1:26:36] De spreektijd is beperkt, dus ik laat voorstellen ook over tot de tweede termijn.

[1:26:42] Maar tot slot zou ik de minister willen vragen, had deze minister ooit voor mogelijk kunnen houden

[1:26:49] dat hij de sloper van kunst en cultuur zou worden?

[1:26:53] De nieuwe Halbe Zijlstra maakt niet alles van waarde weerloos.

[1:26:59] Dank u wel.

[1:27:01] Dank u wel.

[1:27:02] Dan is nu het woord aan mevrouw Van Santen van de BBB.

[1:27:08] Dank u wel, voorzitter.

[1:27:10] Voorzitter, bij dit eerste politieke debat na het weekend wil ik allereerst stilstaan

[1:27:13] bij de gruwelijke gebeurtenissen de afgelopen dagen in mijn woonplaats Amsterdam.

[1:27:17] Dat het zo ver gekomen is in dit land is schokkend, maar helaas niet verrassend.

[1:27:22] Veden hebben hier keer op keer voor gewaarschuwd.

[1:27:24] het grijpen in, want de incidenten waren al snel geen incidenten meer, maar structurele

[1:27:29] jodenhaat.

[1:27:30] En ook binnen de culturele sector is sprake van toenemend antisemitisme.

[1:27:34] Joodse organisaties en culturele instellingen hebben in Nederland in toenemende mate moeite

[1:27:40] om locaties te huren voor congressen en evenementen.

[1:27:43] Zo weigerde de Stichting Amare in Den Haag begin oktober vorig jaar, nog voor de pogrom

[1:27:48] in Israël, een ruimte te verhuren aan het CIDI.

[1:27:50] Ook had de Rode Hoed in Amsterdam daags na de poging opeens grote moeite met het CIDI en

[1:27:56] wilde een verkiezingsdebat afzeggen.

[1:27:58] Begin vorige maand nog werd een feest ter ere van de slachtoffers van het NOVA-festival

[1:28:03] drie dagen van tevoren gecanceld door de Superclub.

[1:28:07] Ook locaties als de RAI en de Lamar durven geen Joodse evenementen te hosten uit angst

[1:28:13] voor repressaius van de andere kant.

[1:28:15] In eerdere vragen aan de toenmalige staatssecretaris van Cultuur gaf ik nog meer voorbeelden, zoals

[1:28:21] het verstoorde concert van Lennie Kroer en de uitblijvende veroordeling van de uite sector.

[1:28:26] De slappe reactie van de toenmalige staatssecretaris wekte grote woede onder een meerderheid in

[1:28:31] het huis.

[1:28:32] Hierbij de vraag aan de minister wat hij momenteel doet aan antisemitisme binnen de culturele sector.

[1:28:38] Voorzitter, los van deze diepe schande zijn er nog vele andere onderwerpen die we vandaag

[1:28:43] moeten bespreken.

[1:28:44] Voor BBB is het zeer belangrijk om culturele tradities te faciliteren en hun stand te houden.

[1:28:51] En daarom dienen cultuursubsidies evenredig te worden verdeeld over Nederland.

[1:28:57] Mijn motie hierover, ingediend tijdens de OCW-begroting voor 2024, werd ruim aangenomen.

[1:29:04] Er is een interruptie van mevrouw Beckerman.

[1:29:08] Ik heb in mijn termijn hier ook natuurlijk een vraag over gesteld.

[1:29:12] De BBB haalde vorige keer dat die ronde van subsidies er was Winston Churchill aan.

[1:29:19] Of nou ja, de vermeende uitspraak van Winston Churchill.

[1:29:23] Wat is er nog om voor te vechten als je bezuinigt op cultuur?

[1:29:29] En dat is natuurlijk een hele mooie uitspraak.

[1:29:33] En nu zien we dat die regionale spreiding ook echt opnieuw weer dramatisch uitpakt.

[1:29:38] Drie euro voor Drenthe tegenover 86 euro voor Noord-Holland.

[1:29:42] Is er bij BBB, in tegenstelling tot de andere coalitiepartijen, wel nu direct ruimte om daar iets aan te doen

[1:29:52] en te zorgen dat ook geïnvesteerd wordt in Drenthe, Flevoland, Zeeland?

[1:30:00] Dank u voorzitter. Ik begrijp de vraag van mevrouw Beckerman zeer goed, want dit is inderdaad een onderwerp wat destijds,

[1:30:07] al door mijn collega Van der Plas, want die heeft de uitspraak van Churchill destijds aangehaald,

[1:30:13] voor haar heel belangrijk was en dat is het voor ons nog steeds.

[1:30:18] Ik heb daar nota bene, zoals ik net ook noemde, zelf een motie in januari voor ingediend tijdens

[1:30:23] de begroting van 2024 en die is breed aangenomen door de Kamer.

[1:30:28] Dus ik vind het zelf ook — en het staat ook verderop in mijn bijdrage — dat ik het onbestaanbaar

[1:30:33] vind dat bijdragen per perceel voor cultuur in de provincie Drenthe op drie euro uitkomen

[1:30:40] en die in Noord-Holland, Amsterdam of zo, tot ruim 28 keer zoveel.

[1:30:46] Dus ja, ik snap dit heel goed en ik heb daar zelf ook vragen over.

[1:30:51] Ik weet dat we inderdaad te maken hebben met een budget.

[1:30:54] We moeten bezuinigen.

[1:30:56] Andere collega's van de coalitiepartijen hebben dit ook al aangegeven.

[1:31:00] Dit is niemands keus. Niemand wil dit. Dit doet pijn.

[1:31:03] Maar ik ben wel benieuwd ook, want dit vind ik ook heel vervelend.

[1:31:08] Ik vind het ook echt niet uit te leggen dat, ondanks alle aangenomen moties, die van mij,

[1:31:14] maar ook van eerdere moties, er toch niet naar gekeken is in deze periode.

[1:31:21] Ik zou daarom de minister willen vragen om te kijken wat daar wel nog mogelijk is.

[1:31:27] De heer Van Houweling heeft ook een vraag.

[1:31:30] We zijn het helemaal eens.

[1:31:31] De verdeling van de cultuursubsidies is ongelooflijk ongelijk.

[1:31:34] Noord-Holland krijgt bijvoorbeeld tien keer meer dan Brabant.

[1:31:37] En inderdaad, mevrouw Van Santen, de BBB, heel veel partijen wilden wat te doen en dat lukt maar niet.

[1:31:42] En zou het nou niet idee zijn om met een wat radicalere oplossing te komen en die cultuurpont die er is,

[1:31:46] die nu landelijk verdeeld wordt, te geven aan de provincie of inwoneraantal?

[1:31:50] Want dan is eigenlijk het probleem gelijk helemaal opgelost. Hoe kijkt de BBB daar tegenaan?

[1:31:56] Dank voor de vraag. Ja, dat zou best een optie kunnen zijn.

[1:32:02] Ik moet daar wat langer over nadenken. Ik ben ook benieuwd wat de minister hierover zegt.

[1:32:07] Hij draagt hier de verantwoordelijkheid voor.

[1:32:10] Het is heel goed dat partijen met alternatieven komen, denk ik.

[1:32:16] Want voor ons is het ook zeer belangrijk dat dat gewoon evenrediger wordt verdeeld.

[1:32:20] En het kan wel zijn dat de meeste culturele instellingen van waarde nou eenmaal in de Randstad zitten.

[1:32:27] Maar voor ons is het, wat mevrouw Hertzberger net ook zei, de vestigingsplaats maakt uit.

[1:32:36] Dank voor het antwoord.

[1:32:37] Ik begrijp dat ik u ermee overval en dat u erover moet nadenken.

[1:32:39] Maar stel dat het maar niet opgelost wordt, ondanks de moties die u indient,

[1:32:44] is dit iets wat BBB wellicht zou willen overwegen?

[1:32:50] Ja, absoluut.

[1:32:51] Ik denk dat we daar absoluut over moeten nadenken en over moeten praten met elkaar

[1:32:55] om te kijken wat er wel mogelijk is.

[1:32:58] Want dit is gewoon heel oneerlijk.

[1:33:01] Hoe volgt u uw betoog?

[1:33:06] Het is een goede zaak.

[1:33:07] Dat geografische spreiding wel is meegenomen als criterium bij de culturele basisinfrastructuur,

[1:33:12] maar we zien hier dus niet zoveel van terug.

[1:33:16] Nog steeds zijn bijna de helft van de instellingen die geld krijgen, gevestigd in Amsterdam,

[1:33:21] Rotterdam of Den Haag voor deze periode.

[1:33:23] 20, 25, 20, 28 heb ik het dan over.

[1:33:26] In enkele provincies zit totaal geen groei in het aantal BIS-instellingen, zoals net ook al veelvuldig

[1:33:32] genoemd het voorbeeld van de provincie Drenthe.

[1:33:35] Graag een reactie van de minister daarop, waarom die verschillen zo ongelooflijk groot zijn

[1:33:41] tussen provincies.

[1:33:43] Tussen de stukken zit ook het antwoord op mijn eerder genoemde motie over de evenredige verdeling

[1:33:48] van cultuursubsidies over Nederland.

[1:33:51] Daarbij wordt gesuggereerd dat spreiding niet alleen gaat over vestigingsplaatsen.

[1:33:57] Wat BBB betreft is dit een semantisch spelletje om zo hetgeen waardoor de Kamer om wordt gevraagd

[1:34:02] te omzeilen.

[1:34:03] Want als het zoveelste gezelschap uit Amsterdam een keer de provincie intrekt, dan noem ik

[1:34:08] dat geen geografische spreiding.

[1:34:11] Het is wat BBB betreft essentieel dat het nieuwe cultuurstelsel regionale wortels krijgt, waarbij

[1:34:16] de vestigingsplaats een belangrijke factor is.

[1:34:19] Een sterke cultuur begint met regionale verankering.

[1:34:23] Hierbij wijs ik ook op het advies van de Raad voor Cultuur, want de Raad benadrukt dat de

[1:34:27] Rijksschat nu vooral gaat naar plekken waar het aanbod al sterk is.

[1:34:30] Dus hoewel in het hele land culturele initiatieven zijn, krijgen die door de onevenwichtige inzet

[1:34:35] van rijksgeld vaak niet de kans om tot ontwikkeling te komen.

[1:34:39] In grote steden zijn er meer musea, theaters en muziekpodia, terwijl er veel minder voorzieningen

[1:34:43] zijn in kleinere gemeenten en landelijke regio's.

[1:34:47] Dit leidt tot een kloof in culturele deelname.

[1:34:49] De heer Krul heeft een interruptie.

[1:34:54] Voorzitter.

[1:34:55] Ik begrijp het gewoon even niet meer.

[1:34:59] Eerst de woordvoerder van de PvdA, mevrouw Van der Velden, die zei dat het beter eerlijker moet.

[1:35:03] Toen zei mevrouw Van der Wal dat.

[1:35:06] Toen zei mevrouw Hertzberger dat.

[1:35:07] En toen dacht ik van, nou ja, dat de spreiding goed moet zijn, laat ik het zo zeggen.

[1:35:12] Toen dacht ik, nou, dan zou het de BBB wel zijn die daar helemaal niks van wil.

[1:35:17] Maar nu hoor ik mevrouw Van Zandten zeggen dat ze het ook belangrijk vinden.

[1:35:20] Hoe kan het dan zo zijn dat ik hier zit en dat er vier coalitiepartijen zijn die ongeveer hetzelfde zeggen,

[1:35:26] maar dat we wat anders gaan doen of niks gaan doen.

[1:35:31] Maar in ieder geval, het gaat niet de goede kant op.

[1:35:34] Dit is toch echt super eenvoudig op te lossen, lijkt mij zo,

[1:35:37] want het is niet een beetje een Kamermeerderheid die hier dus een groot probleem ziet,

[1:35:40] maar we zijn gewoon eigenlijk unaniem met een beetje VVD dan die iets genuanceerder kijkt.

[1:35:47] Maar kan mevrouw Van Santen dan mij aangeven waar het probleem zit?

[1:35:52] Ik vind het een hele terechte vraag van de heer Krul,

[1:35:56] Nee, dat weet ik ook niet, want wij zijn hier heel duidelijk over geweest.

[1:36:01] Dat staat in ons regeerprogramma en we hebben daar moties over ingediend.

[1:36:05] Wij zijn hier heel duidelijk over en de andere coalitiepartijen zijn dat ook.

[1:36:10] Dus ik hoor ook graag waar dit toch niet allemaal goed lijkt te gaan.

[1:36:16] Mevrouw Van der Wal heeft ook een vraag.

[1:36:19] Voorzitter. Ik heb eigenlijk dezelfde vraag die ik ook aan mevrouw Hertsberger had,

[1:36:24] Namelijk, hoe kijkt mevrouw Van Zanten naar het feit dat het zo kan zijn

[1:36:28] dat er een standplaats is in de Randstad?

[1:36:32] Er zijn zelfs instellingen in de Randstad

[1:36:35] die alleen maar in de regio voorstellingen hebben.

[1:36:39] En eigenlijk zelden in de Randstad zelf, maar daar staat dan alleen hun huis

[1:36:42] en daarom valt de subsidie daar ook.

[1:36:45] In hoeverre kijkt mevrouw Van Zanten daarnaar?

[1:36:49] Dat het natuurlijk niet alleen gaat over waar je standplaats is en de subsidie valt,

[1:36:54] maar dat het juist ook gaat waar de voorstellingen zelf plaatsvinden.

[1:37:01] Zoals ik net ook eigenlijk al een beetje in mijn betoog aangegaf, ben ik het daar niet helemaal mee eens,

[1:37:06] want wij vinden het wel degelijk belangrijk wat de vestigingsplaats is.

[1:37:10] Want het gaat ook om...

[1:37:16] Als provincie ben je veel meer betrokken als het ook bij jou in de eigen omgeving gebeurt.

[1:37:23] als er een eigen theater is, zoals mevrouw Hertsbergen net ook al aangaf.

[1:37:27] Dat is toch anders als je in je eigen omgeving een theater hebt of een ander cultureel initiatief,

[1:37:34] een poppodium.

[1:37:36] Dat maakt uit.

[1:37:41] Ik snap het, u heeft geen interrupties meer, maar laat ik iedereen één extra interruptie geven.

[1:37:47] Voorzitter, daar ben ik het vanzelfsprekend helemaal mee eens.

[1:37:53] Daar ben ik het mee eens.

[1:37:55] Ik heb het over de gezelschappen.

[1:37:58] En dat is wat anders.

[1:38:04] U heeft het over...

[1:38:05] Sorry, kan mevrouw Van der Waal

[1:38:07] haar vraag nog een keer verduidelijken?

[1:38:11] Er is een verschil tussen de standplaatsen en de gezelschappen.

[1:38:14] En er zijn heel veel

[1:38:16] gezelschappen die wel een standplaats in de Randstad

[1:38:17] hebben, maar wel over het hele

[1:38:19] land reizen. Dat is mijn

[1:38:22] punt. Dat is wat anders

[1:38:23] dan de theaters. Daar ben ik het mee eens.

[1:38:27] Tuurlijk wil je

[1:38:27] het liefst dat iedere gemeente een eigen theater heeft.

[1:38:29] Sterker nog, mijn eigen gemeente Harderwijk, toen ik daar oma vertelde dat ik tien jaar geleden

[1:38:35] wethouder was, waren we er al mee bezig om dat goed op orde te hebben.

[1:38:39] Dat zijn enorme uitdagingen, juist voor de gemeente.

[1:38:42] Daar ben ik het mee eens.

[1:38:43] Het gaat mij om de gezelschappen die rondreizen en toevalligerwijs alleen hun huis — dat is niet

[1:38:48] een theater, maar dat is hun kantoor — bijvoorbeeld in Amsterdam hebben staan, maar waarbij die

[1:38:54] gezelschappen amper in de randstad op, maar juist in de regio.

[1:38:59] Zoals ik ook net al eerder in mijn bijdrage aangaf, letterlijk, als het zoveelste gezelschap

[1:39:05] uit Amsterdam een keer de provincie intrekt, of alleen maar de provincie intrekt, dan is

[1:39:09] dit geen geografische spreiding, want een vestigingsplaats maakt gewoon uit.

[1:39:14] Het cultnieuwe cultuurstel moet regionale wortels krijgen.

[1:39:22] Was u klaar met uw betoog?

[1:39:24] Nee.

[1:39:25] Dan kunt u verder.

[1:39:27] Oh, neem me niet kwalijk.

[1:39:28] Er is nog een vraag van de heer Mohandas, die had ik gemist.

[1:39:34] Ja, vraag richting collega van de BBB.

[1:39:37] Overigens zijn er ook instellingen buiten de regio die waarschuwen

[1:39:42] voor de verschraling ook van instellingen in de Randstad.

[1:39:47] Dus het is nog iets complexer dan het lijkt.

[1:39:50] Maar dan nog even een concrete vraag aan de BBB.

[1:39:54] Want we kunnen ook wellicht iets betekenen vandaag.

[1:39:58] We zien bijvoorbeeld, om maar een voorbeeld te noemen,

[1:40:00] hoeveel regionale instellingen, podiuminstellingen,

[1:40:05] uit de regio omvallen als ze niet worden geholpen.

[1:40:08] Het zijn positief geadviseerde instellingen

[1:40:11] en die vallen om zonder hulp.

[1:40:14] De vraag aan de BBB is heel concreet.

[1:40:18] U bent de partij van de regio.

[1:40:20] Gaan we dan iets concreets doen,

[1:40:21] al is het maar dat nu ook wethouders ons hebben aangeschreven, allemaal,

[1:40:25] als het gaat om die groep van 59.

[1:40:27] Kijk extra naar die regionale instellingen.

[1:40:30] Ik kijk ook naar hun regionale impact, dus dat kunnen ook instellingen zijn uit de Randstad.

[1:40:35] En die roepen ons eigenlijk op...

[1:40:37] oké, structuren geld is misschien moeilijk, maar laten we voor 2025 samen de handschoen oppakken.

[1:40:43] Het zijn heel veel wethouders die ons hebben aangeschreven.

[1:40:45] Die zeggen, kabinet, laten we dit samen oplossen.

[1:40:48] Is mevrouw Van Zanten bereid om dat stapje te zetten?

[1:40:53] Kijk, we zijn gebonden, dat heb ik ook al een paar keer geprobeerd te zeggen...

[1:40:56] aan een bepaalde begroting.

[1:40:58] En binnen die begroting zijn er afwegingen gemaakt.

[1:41:03] Ergens vraag ik me natuurlijk ook wel af waarom er bijvoorbeeld tot die niet-regionale evenredige

[1:41:11] verdeling is gekomen.

[1:41:14] Maar goed, ik wil eerst graag horen van de minister precies waarom dit is gekomen zoals het nu is

[1:41:21] en wat er dan eventueel nog gedaan kan worden.

[1:41:25] Want ik weet wel dat we er geen extra geld vanuit een ander ministerie bij gaan krijgen.

[1:41:39] Ik was gebleven bij de beantwoording op het rapport.

[1:41:43] Daarin lezen we dat de uitwerpmedio 2027 helder moet zijn hoe het bestel er per 2029 uitziet.

[1:41:49] Maar ik vraag de minister om vaart in het proces te zetten, om toch te komen tot vernieuwing

[1:41:54] van het cultuurstelsel zo snel mogelijk.

[1:41:58] En hoe denkt de minister zelf de kloof in culturele deelname tussen stad en regio te kunnen dichten?

[1:42:03] We wijzen hier ook op het belang van samenwerking met verschillende overheden, niet alleen voor

[1:42:07] de korte termijn, maar juist ook voor de toekomst.

[1:42:10] Net als in veel andere sectoren wijzen we ook hierbij op de lasten.

[1:42:15] Ook al eerder genoemd, de huidige transactiekosten en administratieve lasten van dit stelsel zijn

[1:42:21] simpelweg te hoog.

[1:42:22] Hierbij dan ook de vraag aan de minister hoe deze in een toekomstig bestel verlaagd kunnen worden.

[1:42:27] We zien daarnaast dat de rijksmiddelen voor vernieuwing en verbreding hun eerste positieve

[1:42:31] effect hebben gehad in bijvoorbeeld Drenthe en Friesland.

[1:42:35] Deze middelen zijn belangrijk voor de zogenoemde witte vlekken in de culturele infrastructuur.

[1:42:40] De regio's moeten op korte termijn weten of ze ook in de aankomende periode van deze zogenoemde

[1:42:45] witte vlekkenregeling gebruik kunnen maken.

[1:42:48] Dus concreet, komt er een continuering van deze middelen, al dan niet via het provinciefonds?

[1:42:52] En wanneer volgt hierover een formele bevestiging?

[1:42:55] Graag reactie.

[1:42:56] Tot slot, diversiteit en inclusie, een ander element van mijn eerder genoemde motie.

[1:43:02] Ik wil hier duidelijkheid geven over onze intenties.

[1:43:05] Onze kritiek was en is dat cultuur in zichzelf van waarde is en niet via beleid politiek

[1:43:10] gemaakt moet worden.

[1:43:12] We waken voor identiteitsdenken wanneer dit ze sterk de nadruk legt op zaken als etniciteit,

[1:43:17] geslacht en seksuele geaardheid.

[1:43:19] Iedereen mag zichzelf zijn zonder een dwingende woke ideologie die iedereen in een hokje wil

[1:43:24] duwen.

[1:43:25] Voor de periode 2025-2028 is aan instellingen gevraagd de code diversiteit en inclusie te

[1:43:31] onderschrijven en hierop te reflecteren, ook al was het formeel geen verplichting.

[1:43:35] Kan de minister toelichten in hoeverre de gehanteerde definitie toch heeft geleid tot vergaans

[1:43:40] identiteitsdenken?

[1:43:41] Tot zo.

[1:43:42] Er is een vraag van de heer Van Houweling.

[1:43:45] Helemaal eens dat die woke-ideologie ons ook een doorn in het oog is, maar wat denkt de

[1:43:50] Wat vindt de BBW daarvan?

[1:43:59] Daar zijn we ook geen voorstel van.

[1:44:03] Mevrouw Beckerman heeft ook een vraag.

[1:44:06] Maar niet over vlaggen.

[1:44:08] Dit was de vierde coalitiepartij die nu gesproken heeft.

[1:44:13] Ik vraag me echt af wat we hier aan het doen zijn.

[1:44:16] Dit is de zesde begroting die ik behandel.

[1:44:19] En elke keer zie je zo'n rondje van dit is niemands keus, dit wil niemand.

[1:44:26] Deze begroting verarmt ons land cultureel.

[1:44:29] Dit is niemands keus, dit wil niemand.

[1:44:31] Wat zijn die woorden waard?

[1:44:33] Ik vraag me echt oprecht af wat we hier aan het doen zijn.

[1:44:37] Als we vorige ronde nog zeiden we gaan geen geld uit de cultuurbegroting halen.

[1:44:45] En na de oorlogskast storten, dat was de mooie Churchill quote die niet helemaal van Churchill

[1:44:50] blijkt te zijn.

[1:44:51] Wat is dat nog waard als we nu elke keer, elke maandag, elke dinsdag, elke woensdag,

[1:44:56] elke donderdag hier komen debatteren en aan het eind van de dag helemaal niks verandert.

[1:45:01] En mijn vraag eigenlijk aan WW is, ziet ze wel wat ze aanricht met dit beleid en is ze

[1:45:07] enigszins bereid om daar een heel klein beetje voor te gaan vechten om dit, als dat het minste

[1:45:13] is wat je kunt doen, is toch te vragen om die btw eerst eens even heel heel goed na te denken

[1:45:19] voordat je dit doet. Vragen we u helemaal niet om heel hard te gaan strijden en uit andere

[1:45:28] begrotingen, maar in ieder geval te strijden om eerst eens goed te gaan kijken voordat

[1:45:35] je zo'n kaalslag pleegt. En dan kan ik naar andere landen wijzen die het negen maanden

[1:45:40] lang hebben ingevoerd en gewoon in blinde paniek dat moesten terugdraaien omdat ze een

[1:45:45] kaalslag in kunst en cultuur teweegbrengen.

[1:45:50] Dank u, voorzitter.

[1:45:51] Ja, ik begrijp dat de SP vooral blijft inhakken op de BTW-verhogingen.

[1:45:58] Ik heb al eerder aangegeven, net zoals de andere coalitiepartners,

[1:46:03] dat dat niemands keuze is.

[1:46:04] En ik snap ook dat dat tot irritatie...

[1:46:08] Voorzitter, punt van orde.

[1:46:10] Sorry, maar even een punt van orde.

[1:46:11] Ik erger me eraan.

[1:46:12] Kijk, ik bedoel, ik ben ook coalitiepartij geweest.

[1:46:15] Sta voor je keuzes.

[1:46:17] Sta voor je keuzes.

[1:46:19] Ik kan er heel slecht tegen dat het wordt gezegd.

[1:46:21] Niemand vindt het leuk.

[1:46:22] Niemand staat erachter. Het is onzin.

[1:46:23] Het is gewoon genomen.

[1:46:25] Nee, ik ga even ingrijpen.

[1:46:28] Dit is geen punt van de orde.

[1:46:29] Mevrouw Beckerman had een vraag gesteld.

[1:46:31] Mevrouw Van Santen gaat hem nu beantwoorden.

[1:46:33] Om mijn antwoord verder te vervolgen,

[1:46:36] voordat er daarop werd geïnterpreerd.

[1:46:40] Wat we wel ook doen,

[1:46:43] is lasten verlichten.

[1:46:44] voor werkende middeninkomens, we verbeteren de koopkracht, je maakt keuzes en ergens ga je nu

[1:46:52] toch een beetje geld teruggeven aan mensen zodat zij zelf kunnen bepalen wat zij met dat geld doen

[1:46:57] en als dat aan cultuur is dan is dat aan cultuur en als ze er liever iets anders mee doen dan is

[1:47:02] dat ook aan hen. Dus het is echt niet zo dat we alleen maar geld weghalen bij mensen. Mensen hebben

[1:47:07] ook heel hard ons best gedaan bij het maken van deze begroting om ook mensen lastenverlichting

[1:47:13] te bieden.

[1:47:14] En daarnaast, wat ook al heel eerder is gezegd, is dat we ook kritisch kijken naar kosten van

[1:47:20] het systeem.

[1:47:20] Bijvoorbeeld die superdure administratieve kosten die ook erbij komen in de culturele

[1:47:27] sector.

[1:47:27] Mevrouw Van der Wal had het ook al over het systeem, om te kijken of we dat kunnen vereenvoudigen

[1:47:32] en om te kunnen kijken of we daar ergens kunnen zorgen om aan die kant lastenverlichting

[1:47:37] voor de sector te krijgen.

[1:47:39] De heer Krul heeft ook een vraag.

[1:47:40] Ik heb echt het idee dat we tegen een muur aan het praten zijn, maar ik ga het toch maar weer proberen,

[1:47:45] dan maar via de lijn van de inhoud. Misschien dat we daar dan een beetje uitkomen.

[1:47:49] Mevrouw Van Zanten zegt ja, we zijn gebonden aan de begroting die nog behandeld moet worden, trouwens.

[1:47:53] Dus ik weet niet hoe erg mevrouw Van Zanten de Kamer onderschat, want wij hebben het budgetrecht.

[1:47:59] Het kabinet is gebonden aan wat de Kamer wil, zou ik willen zeggen.

[1:48:03] Maar goed, dan toch een vraag over de inhoud.

[1:48:04] Ik heb altijd sterk gepleit voor het blijven verhogen van accijns op tabak.

[1:48:10] Want het is ongezond en als je de accijns op tabak verhoogt, gaan er minder mensen roken.

[1:48:14] Levert ook wat geld op.

[1:48:16] Dit kabinet is voor het eerste kabinet sinds jaren wat roken weer relatief goedkoper maakt.

[1:48:20] Maar dan had ik altijd een woordvoerder van de BBB en die zei dan tegen mij.

[1:48:24] Oh nee, we kunnen die accijns van tabak niet verhogen, want dan gaan mensen de grens over.

[1:48:28] Als je B2, als je accijns verhoogt op producten, dan krijg je weglek effecten.

[1:48:34] Hoe gaat mevrouw Van Zanten dat in de culturele sector voorkomen?

[1:48:38] Hoe gaat mevrouw Van Zanten ervoor zorgen dat mensen niet hun peuterboeken over de grens

[1:48:42] gaan kopen of niet die voorstelling over de grens gaat bijwonen?

[1:48:46] Is dat niet een te groot risico en moet daar niet eerst onderzoek naar komen naar de grenseffecten

[1:48:51] van de verhogingen van de B2 op cultuur?

[1:48:54] Mevrouw Van Zanten, ik vraag me af of mensen peuterboeken in Duitsland gaan kopen.

[1:48:58] Ik denk het eigenlijk niet.

[1:49:00] Daar ga ik niet van uit.

[1:49:01] Ik vraag me ook af of mensen uit alle delen van...

[1:49:06] Natuurlijk, bij de grensregio's kan ik me er iets van voorstellen dat je misschien over

[1:49:11] de grens gaat kijken naar een toneelvoorstelling, maar ook dan heb je toch te maken met een

[1:49:15] taalbarrière.

[1:49:16] Misschien in België zal dat minder zijn dan in Duitsland.

[1:49:19] Maar ik denk dat dat toch minder snel gaat gebeuren dan even over de grens wat sloeve

[1:49:25] peuken en wat andere benzine, bijvoorbeeld, inslaan.

[1:49:31] Dank u wel. Dan is nu het woord aan de heer Van Houwelingen van de Forum voor Democratie.

[1:49:34] Ja, dank u voorzitter. We hebben het vandaag over cultuur en vooral over de financiering van cultuur.

[1:49:38] Het gaat tenslotte over de cultuurbegroting.

[1:49:40] En wat dan opvalt, is dat in wat we vaak zien als cultuurrijke periode, dat die financiering heel decentraal georganiseerd was.

[1:49:47] Het lag vaak bij regio's, bij wat we nu het maatschappelijk middenveld noemen, soms zelfs bij individuen.

[1:49:51] Ik noem maar even onze 17e eeuw, die vernikste gouden eeuw.

[1:49:55] Het Nachtwacht, misschien het cultuurstuk van Nederland, door de schutterij betaald.

[1:49:59] Of in Noord-Italië tijdens de renaissance, steden die om kunstenaars vechten.

[1:50:02] En ook een mooi voorbeeld vind ik het klassieke Athene, waar dus liturgie,

[1:50:05] dat zouden we nu immaterieel erfgoed noemen, bijvoorbeeld een dans optreden,

[1:50:10] een theaterstuk, dat werd dus door individuen betaald.

[1:50:13] En nu kom ik dus bij mijn vraag, want we zien, en dat is ook door andere partijen opgemerkt,

[1:50:17] terecht denk ik, dat vandaag de dag alles centraal wordt verdeeld.

[1:50:20] Die half miljard waar we het nu over hebben, dat is de begroting van OCMW,

[1:50:24] wordt centraal verdeeld en het leidt ook tot ontzettende ongelijkheid

[1:50:27] tussen provincies. Het is al vaak aangehaald, dus Noord-Holland krijgt tien keer meer geld per inwoner

[1:50:32] dan bijvoorbeeld Brabant. En zou het dan niet een goed idee zijn, ik heb het net ook in het interruptiedebat

[1:50:36] tegen mevrouw Van Santen gezegd, om dan, en dat begrijp ik echt niet, om, en dat is mijn eerste vraag dus aan de minister,

[1:50:41] om, als het dan maar niet lukt om dat eerlijker te verdelen, om dat dus, een deel van die pot, op mijn part,

[1:50:45] die hele pot, om dat aan de provincies te geven op basis van inwoneraantal en zodat dan de provincies het geld

[1:50:51] over hun culturele instellingen kunnen verdelen. Beetje analoog aan het debat wat ik eerder had over

[1:50:55] MWO vind ik ook zo'n slechte instelling.

[1:50:57] Dat zou eigenlijk de universiteiten dat onderzoeksgeld moeten verdedigen.

[1:50:59] Dus ik denk dat dat decentraliseren van de financieringstromen,

[1:51:02] dat dat een heel goed idee zou zijn.

[1:51:04] Dus dat is mijn eerste vraag.

[1:51:05] En mijn tweede vraag, daar ben ik ook al een paar keer opgemerkt,

[1:51:08] waar in ieder geval de mensen die wij mogen vertegenwoordigen,

[1:51:10] en ik denk al van meer partijen, zich wild aan ergen,

[1:51:12] is dus juist het vermengen van cultuur met politiek en ideologie.

[1:51:16] En dat gebeurt, en daar draagt de minister toe aan bij,

[1:51:19] door mensen te dwingen, instellingen te dwingen,

[1:51:21] om die diversiteit- en inclusiecode te onderschrijven.

[1:51:23] Want dat betekent BOK.

[1:51:24] Dat betekent dus die woopvlaggen voor instellingen.

[1:51:27] Ze hangen bij het Zeeuws Museum, ze hangen hier in Den Haag ook bij Theater Delegentia.

[1:51:31] En dat is storend, dat horen niet.

[1:51:33] Dat zijn ideologisch geladen vlaggen.

[1:51:34] Die horen niet in cultuurinstellingen thuis, wat ons betreft.

[1:51:37] Dus wij vragen aan de minister, wat vindt hij daarvan en wat gaat hij daar eventueel aan doen?

[1:51:42] En dan mijn laatste opmerking, laatste vraag.

[1:51:45] Ik wil het even opnemen voor een specifieke instelling, namelijk Holland Barok.

[1:51:50] Dat is dus een ensemble dat klassieke muziek maakt.

[1:51:53] En dat krijgt dus nu in die nieuwe bedeling van de Gelderen helemaal niets.

[1:51:58] Dat is te buiten gevallen.

[1:52:00] Dat geld gaat dan voor een groot deel naar het jazzorchestra.

[1:52:03] En ik zou toch denken, als je het dan hebt over cultuur en cultuurgelden.

[1:52:07] Wat mij betreft maken we, of wat ons betreft, onderscheiden tussen hoge en lage cultuur.

[1:52:10] En dat betekent ook dat klassieke cultuur, dat vinden wij in ieder geval het belangrijkste.

[1:52:13] Dat is het meest beschermingswaardig.

[1:52:15] Niks tegen jazz, maar je zou...

[1:52:17] Waarom wordt er niet gekozen dan voor de barokmuziek?

[1:52:19] en dan meer specifiek dat Hollemborg, daar is ook heel veel ingeïnvesteerd door het ministerie.

[1:52:24] Dus het is ook nog eens enorme kapitaalvernietiging.

[1:52:27] Dus ik begrijp deze keuze niet en helemaal niet tot slot, wat echt onbegrijpelijk voor mij is.

[1:52:32] Ik zie dan tussen al die subsidiestromen, zie ik dat er dus geld gaat naar debatcentrum de Bali.

[1:52:37] Nou, daar begrijp ik echt helemaal niks van.

[1:52:38] Want ik vind dat sowieso al een hele, hele gekke categorie, want inderdaad, cultuursubsidies,

[1:52:43] dat doe je naar theatergenootschappen, koren, opera, dat begrijp ik allemaal.

[1:52:46] Maar waarom een debatcentrum financieren?

[1:52:48] Als het gaat om het publieke debat, dat vindt op heel veel plekken plaats,

[1:52:51] dat vindt de pro-demo's bijvoorbeeld in Den Haag,

[1:52:54] is daar verantwoordelijk voor, voor grote politieke partijen zijn daar ook verantwoordelijk voor.

[1:52:57] Dat gaat dus via andere subsidies.

[1:52:59] De media doet dat eigenlijk ook.

[1:53:00] Nou, dat gaat dan via de NPO gelden.

[1:53:03] Dus waarom dan een debatcentra financieren?

[1:53:05] En dan wordt er dus gekozen voor één debatcentrum.

[1:53:08] Debaten in Den Haag, wat ook nog is, zoals tenminste ongetwijfeld werd, heel omstreden is.

[1:53:11] Ik heb daar al eerder Kamervraag over gesteld.

[1:53:13] Zij hebben het dus gepresteerd bijvoorbeeld om een kapotgeschoten Russische tank,

[1:53:17] Waar waarschijnlijk drie mensen in omgekomen zijn.

[1:53:19] Ontzettend luguber, omdat het een soort overwinningstrofee is.

[1:53:22] Het is voor mij nog steeds onbegrijpelijk dat dat gebeurd is.

[1:53:24] Naar Amsterdam te halen.

[1:53:26] Hebben ze nog navoortsubsidie voor gebruikt ook? Hebben ze gedaan?

[1:53:29] Wordt die directeur van het debatcentrum daarop aangesproken?

[1:53:31] Gaat hij meer of minder op de vuist met die journalist?

[1:53:33] Dat zijn allemaal beelden van. Dat is allemaal gebeurd.

[1:53:35] Nooit excuses, niks.

[1:53:37] Dus je hebt een directeur van een debatcentrum,

[1:53:39] wat dus zo in debat gaat, fysiek met geweld.

[1:53:41] En dan ga je dat debatcentrum financieren.

[1:53:43] Dat gaat dus drie ton naartoe.

[1:53:45] Dus we hebben het hier nou over de centen.

[1:53:47] Het is heel kaardig in de cultuursector.

[1:53:48] Waarom krijgt dan, ik begrijp, ik zou het ook graag inhoudelijk antwoorden willen hebben.

[1:53:52] Ik begrijp de procedures, dus het advies van de Raad van Cultuur, maar dat interesseert me niet.

[1:53:55] Hier wordt een politieke afweging gemaakt.

[1:53:57] Waarom krijgt dat debatcentrum, wat zo omstreden is, drie ton?

[1:53:59] En waarom krijgt dan bijvoorbeeld inderdaad Holland Barok, die ik, wij in ieder geval,

[1:54:03] warm hart toe dragen, waarom krijgt die niks?

[1:54:05] Die keuze is dus voor ons onbegrijpelijk.

[1:54:07] En dat is het, voorzitter.

[1:54:08] Dat wou ik wel opmerken.

[1:54:08] Mijn drie vragen, dank.

[1:54:10] Dank u wel.

[1:54:11] Dat brengt ons bij het einde van de eerste termijn van de Kamer.

[1:54:15] We gaan schorsen tot half één, zodat de minister de beantwoording kan voorbereiden.

[1:54:19] Dat combineren we tegelijkertijd met de lunch.

[2:32:22] Dames en heren, we gaan weer verder met het debat over cultuur.

[2:32:27] De minister is tevoorschijn gekomen en gaat antwoord geven op de gestelde vragen.

[2:32:35] Ik vraag stilte, zodat de minister zijn antwoorden kan geven.

[2:32:40] En misschien kan de minister eerst even aangeven welke blokjes hij gaat behandelen.

[2:32:47] Ja, voorzitter, dank u wel.

[2:32:49] Ik zal graag een paar algemene woorden spreken en dan zal ik de blokjes inderdaad benoemen.

[2:32:58] Maar eerst wil ik u een alternatief bieden voor de Churchill-anecdote, want die horen

[2:33:04] we nou zo vaak langskomen.

[2:33:07] En ik wil u een alternatief bieden.

[2:33:09] We moeten naar een nieuwe anekdote toe.

[2:33:10] Dan gaan we terug naar 17 april 1969, toen in de Amerikaanse Senaat werd gesproken over

[2:33:21] fundamentele wetenschap en het nut van een deeltjesversneller.

[2:33:26] Richard Nixon was net drie maanden president en senator Pastore in de Senaat vroeg aan

[2:33:34] Robert Wilson, de directeur van het Fermilab.

[2:33:38] Wat heeft die fundamentele wetenschap nou voor zin?

[2:33:42] Is er iets in deze projecten dat ons

[2:33:43] competitief maakt ten opzichte van de Russen?

[2:33:46] Is er iets waarmee we ons land kunnen verdedigen?

[2:33:49] En toen zei Robert Wilson, nou weet u, u moet het zo zien.

[2:33:54] Het is dezelfde vraag als zijn we goede

[2:33:56] schilders, zijn we goede beeldhouders, zijn we geweldige dichters?

[2:34:01] Hij zei, ik bedoel al die dingen die we die we koesteren en die we eren in ons land.

[2:34:09] En in die zin heeft het alles te maken met het verdedigen van ons land.

[2:34:13] Niet dat we in staat zijn het te verdedigen, maar het maakt onze land waard te verdedigen.

[2:34:20] 17 april 1969. Het heeft ongeveer dezelfde lading als de anekdote van Churchill.

[2:34:24] Het verschil is, deze is echt gebeurd.

[2:34:27] Dus dan hebben we een nieuw verhaal met elkaar.

[2:34:32] Voordat de minister verder gaat, ik ben even vergeten af te spreken met de Kamer hoeveel interrupties er komen.

[2:34:38] Ik wou er zes toestaan, maar dan alleen op de voorwaarde dat de inleidingen kort zijn, want anders reden we het niet.

[2:34:43] Dus korte vragen en dan kunnen we er zes toestaan.

[2:34:49] Dank u wel.

[2:34:50] Vorige week reikte ik de Johannes Vermeer prijs uit aan Marit Turnquist, kinderboekenschrijfster en illustrator.

[2:34:59] Met die staatsprijs zetten we onze excellente kunstenaars echt in de schijnwerpers.

[2:35:05] Daar mogen we heel trots op zijn.

[2:35:07] Maar ik denk ook aan Elisabeth Hetherington, de Nederlandse muziekprijs die ik mocht uitreiken in oktober.

[2:35:13] En ook aan Tom Koopman, die onlangs nog een belangrijke Franse onderscheiding kreeg,

[2:35:17] de Commandeur des Arts et des Lettres.

[2:35:20] Ik ben laatst nog naar zijn jubileumconcert geweest.

[2:35:26] Hij heeft een jubileumtour vanwege zijn 80-jarige verjaardag.

[2:35:30] En het was geweldig om ook daarbij te mogen zijn.

[2:35:34] Al die prijzen van zoveel excellente kunstenaars bevestigen alleen maar de rol...

[2:35:40] die kunst in al zijn kleuren, vormen en klanken speelt in onze samenleving.

[2:35:45] Kunst is een uitdrukking van vrijheid, van schoonheid en een klankbord van de grote verscheidenheid aan stemmen in onze samenleving.

[2:35:54] Sommigen van u zeiden ook al, cultuur vormt ons als gemeenschap. Het begint in de samenleving.

[2:36:00] Cultuur is waar we samen komen, wat we samen delen en wat ons samen vormt.

[2:36:05] En sommigen van u hebben ook al geweest op de economische waarde van de creatieve sector, de cultuursector.

[2:36:10] cultuursector. Ze bieden ons niet alleen vermaak en inspiratie, maar het draagt gewoon substantieel

[2:36:15] bij aan onze economie. De toegevoegde waarde is 3,4 procent van de BBP en bijna één op

[2:36:21] de twintig banen komt uit de sector. De Nederlandse cultuursector is een banenmotor. Dat mogen

[2:36:26] we nooit vergeten. Het is niet alleen maar mooi, het is ook gewoon heel erg belangrijk

[2:36:30] op vele manieren. Vandaag bespreek ik met u de cultuurbegroting. Die gaat over een enorme

[2:36:36] hoeveelheid onderwerpen, dat hebben we in eerste termijn van de zijde van de Kamer gehoord.

[2:36:43] Bibliotheken, film, podium, kunsten, beeldende kunsten, musea, erfgoed.

[2:36:48] Over dat laatste hebben we een week of drie geleden al met elkaar gesproken.

[2:36:54] En vandaag staan we ook stil bij het scharniermoment 1 januari 2025,

[2:36:59] de start van de nieuwe BIS-periode.

[2:37:02] Vierjarige subsidie voor de culturele basisinfrastructuur.

[2:37:05] De Rijkscultuurfondsen hebben daarin bekendgemaakt 302 organisaties meerjarig te ondersteunen.

[2:37:16] En ook gemeenten en provincies dragen in hoge mate bij aan onze culturele landschappen.

[2:37:22] En dat is gesubsidieerde kunst.

[2:37:24] Maar we moeten beseffen dat dat van groot belang is voor die enorme hoeveelheid ongesubsidieerde cultuur en kunst.

[2:37:32] Vanwege de kruisbestuiving.

[2:37:34] En laten we niet vergeten dat de cultuursector economisch gezien 25 keer groter is dan het

[2:37:42] gesubsidieerde deel van OCW.

[2:37:44] Waar we hierover praten is dus een vliegwiel voor die economische motor.

[2:37:49] 1,25ste deel van de cultuursector wordt door OCW gefinancierd.

[2:37:54] Er is een introductie van mevrouw Rodekerk van D66.

[2:37:58] Dank voorzitter, want de minister houdt weer hele mooie woorden over cultuur.

[2:38:03] Dat heb ik aan meer zien doen.

[2:38:05] Ik zou er bijna fan van worden, waar het niet dat hij een hele grote kaalslag in de cultuursector aan het veroorzaken is.

[2:38:12] We hebben hier te maken met bezuinigingen.

[2:38:14] Ik zei al, halbe Zelsa 2.0 feitelijk.

[2:38:16] Twee keer zo groot als destijds.

[2:38:18] En ik wacht eigenlijk even op het moment dat de minister daar ook verantwoordelijkheid voor neemt.

[2:38:25] De minister.

[2:38:28] Ja, voorzitter. Dat doe ik graag.

[2:38:30] Ik heb een heel blokje financieel zo meteen.

[2:38:33] en daar kom ik er ook uitgebreid op terug.

[2:38:37] Misschien handig als u even de blokjes opnoemt,

[2:38:39] dan kunnen de Kamerleden zich daarop voorbereiden.

[2:38:41] Heel goed. Het eerste blokje gaat over de BIS en alles wat daaruit voortkomt.

[2:38:45] Het tweede blokje bibliotheken.

[2:38:47] Het derde blokje gaat over Fair Pay.

[2:38:50] Het vierde blokje financieel.

[2:38:52] En dan heb ik nog wat kleine overige zaken.

[2:38:55] Niet onbelangrijk, maar wel wat kleiner.

[2:38:58] En aan het eind zal ik nog een appreciatie van een amendement geven.

[2:39:01] Dat is ingediend.

[2:39:03] Maar niet nadat mevrouw Rodekerk nog een vraag gesteld heeft.

[2:39:08] Sorry hoor, maar ik vroeg net de minister verantwoordelijkheid te nemen voor de enorme bezuinigingen die hier

[2:39:12] op de cultuursector worden uitgestort.

[2:39:14] Volgens mij heeft u iedereen hierover horen praten, de btw-verhoging onder meer, maar

[2:39:17] ook de andere bezuinigingen.

[2:39:19] En dan krijg ik als antwoord, er komt een blokje financieel.

[2:39:22] Nee, ik wil gewoon een antwoord op mijn vraag.

[2:39:31] Dat is geen enkel probleem, want de Kamer is de baas.

[2:39:38] Dit kabinet heeft keuzes gemaakt en toen ik minister werd, wist ik welke keuzes dat waren,

[2:39:47] want die heb ik in het hoofdlijnakkoord zien staan, dus daarmee ben ik ook eigenaar van

[2:39:51] de keuzes die gemaakt zijn.

[2:39:55] De werkelijkheid is dat er een aantal belastingmaatregelen is dat als stapeling ingrijpt op de cultuursector.

[2:40:04] De belangrijkste daarvan is de btw-maatregel, waar overigens een koopkrachtverbetering tegenover

[2:40:14] staat, zowel voor de middeninkomens als ook ondersteuning van groepen in de knel en het

[2:40:23] tegengaan van de stijging van armoede.

[2:40:27] Die combinatie van keuzes kan ik dragen en daarmee ben ik eigenaar van die keuzes, waar

[2:40:37] Waarom het te dragen is, naast dat ik deze uitruil van Btw met koopkracht kan begrijpen,

[2:40:48] is dat alle middelen die extra in de cultuursector zijn geïnfluenceerd door de afgelopen twee kabinetten,

[2:40:56] dat die op 10 miljoen na, dat is minder dan 1% van de cultuurbegroting,

[2:41:03] volledig in stand blijven.

[2:41:05] Onder Rutte 3 is er 80 miljoen structureel extra geïnvesteerd in cultuur.

[2:41:13] Onder Rutte 470 miljoen structureel, voor onder andere de BIS, voor VRP, voor bibliotheken.

[2:41:20] Er is ook incidenteel geld geïnvesteerd.

[2:41:23] En dan heb ik het nog niet over de drie miljard die de cultuursector in de coronaperiode nog

[2:41:30] heeft gekregen om te kunnen overleven überhaupt.

[2:41:33] Twee miljard vanuit de OCW, een miljard vanuit andere departementen, vanuit de generieke

[2:41:37] regelingen.

[2:41:39] Maar het is belangrijk om te zien dat de kwart miljard die erbij is gekomen voor cultuur,

[2:41:44] dat die structureel overeind is gebleven en dat niets daarvan weg is gegaan.

[2:41:50] Daarmee gaat er gelukkig nog steeds een hoop geld naar de culturele sector.

[2:41:57] En dat zijn denk ik voldoende woorden om duidelijk te maken dat ik mij eigenaar voel van de financiële

[2:42:03] keuzes die dit kabinet heeft gemaakt.

[2:42:06] En toch heeft het aanleiding voor mevrouw Rodekijk nog een vraag te stellen.

[2:42:11] Ja, want nu gebeurt weer hetzelfde als we al eerder zagen gebeuren bij de onderwijsportefuiën.

[2:42:16] De minister gaat een investering van een vorig kabinet, die niet is wegbezuinigd als een

[2:42:21] Ja, dat is toch bizar?

[2:42:25] Dat is toch niet verantwoordelijkheid nemen voor het feit dat hier een hele grote bezuiniging...

[2:42:28] in de vorm van onder meer een btw-vermoging wordt doorgevoerd?

[2:42:32] Ik maak daar echt bezwaar tegen.

[2:42:37] De minister.

[2:42:38] Ja, en dat is ook het goed recht van de volksvertegenwoordiger.

[2:42:42] En ik snap ook de zorg.

[2:42:44] En die zorg wil ik ook omarmen.

[2:42:49] Tegelijkertijd vraagt mevrouw Rodekerk of ik wil uitleggen op welke manier ik dit kan ondersteunen.

[2:42:58] En op deze manier zeg ik, nou, dit zijn keuzes, die begrijp ik, die kan ik ook ondersteunen.

[2:43:05] Daar kan ik minister van zijn, dat kan ik uitvoeren.

[2:43:08] En er gaat gelukkig een hoop geld naar cultuur.

[2:43:12] En cultuur is iets waar we niet op bezuinigen aan de uitgavenkant.

[2:43:19] Maar het is inderdaad zo dat er een stapeling van maatregelen is.

[2:43:22] En niet alleen de btw, maar dan praten we ook over de gifteaftrek voor bedrijven.

[2:43:26] We praten ook over de kansspelbelasting.

[2:43:28] Een stapeling van maatregelen die heel naar uitpakt voor de cultuursector.

[2:43:31] Niet alleen voor de cultuursector, maar ook andere sectoren, sport bijvoorbeeld.

[2:43:37] En dat is zoals het is.

[2:43:38] Maar die keuze, die begrijp ik, die kan ik ook dragen.

[2:43:42] En dat is op welke manier ik hier zit.

[2:43:46] De heer Mohandas heeft ook een vraag.

[2:43:49] Voorzitter, wat zijn de woorden van deze minister waard...

[2:43:55] als hij zelf schetst dat heel veel keuzes die gemaakt zijn heel veel impact gaan hebben?

[2:44:01] U staat aan de wieg van een ontwikkeling die heel negatief gaat uitpakken...

[2:44:06] voor het verdienmodel, voor het aantal instellingen...

[2:44:09] voor de manier waarop gemeenten zich verantwoordelijk blijven voelen

[2:44:11] om de grootste financier te zijn.

[2:44:13] En mijn simpele vraag is, als dit allemaal ware woorden zouden zijn,

[2:44:17] waarom wil deze minister niet de impact weten van de maatregelen?

[2:44:21] Waarom wilt u niet weten wat het doet in de regio?

[2:44:24] Waarom wilt u niet weten hoeveel instellingen erom vallen?

[2:44:27] Waarom wilt u niet weten hoeveel minder bezoekers er zullen zijn voor musea?

[2:44:31] Hoeveel minder abonnementen er zullen zijn voor bibliotheken?

[2:44:34] Ik kan nog zo wel doorgaan, maar het zou u sieren als u dan zegt

[2:44:37] Ik wil het weten. Ik ben minister van Cultuur en Media.

[2:44:40] Ik ga er alles aan doen om vooraf te kijken wat de impact is zodat ik kan bijsturen.

[2:44:45] Waarom wilt u dat niet?

[2:44:49] Voorzitter, zoals ik ook drie weken geleden in het erfgoeddebat heb gezegd,

[2:44:56] is een impactanalyse met heel veel onzekerheden omgeven.

[2:45:00] En ik begrijp de zorgen die er leven rondom de effecten van de btw-verhoging.

[2:45:05] En we weten allemaal dat verschillende brancheverenigingen hebben ook berekeningen

[2:45:08] aangeleverd over de verwachte impact, waaronder bijvoorbeeld kunsten 92, maar wat die effecten

[2:45:15] precies zijn is vooraf gewoon heel moeilijk vast te stellen.

[2:45:20] Het CPB heeft uitspraken gedaan over de effectiviteit en de doeltreffendheid van Btw als instrument.

[2:45:29] Dat er effecten zullen zijn, kunnen we op basis van cijfers en ook ervaringen uit het

[2:45:32] verleden wel aannemen, maar om precies te berekenen wat die effecten zijn, dat is buitengewoon

[2:45:38] ingewikkeld. Ik heb ook niet de rekenmeesters van financiën in huis, maar zelfs al had ik

[2:45:44] ze in huis, dan is het nog steeds met grote onzekerheden omgeven.

[2:45:50] Deze minister draait er gewoon omheen. Hij gedraagt zich, de minister gedraagt zich als

[2:45:56] een toeschouwer van het eigen beleid. Het is gewoon bizar. Alsof u niet zelf aan de

[2:46:02] lat staat om een onderzoek uit te doen, om te vragen van ik ben verantwoordelijk voor

[2:46:07] media en cultuur, het grootste, of in ieder geval een groot deel van de btw, slaat op

[2:46:12] uw ministerie, in ieder geval de impact, u bent verantwoordelijk, dan kunt u echt wel

[2:46:16] een onderzoek laten doen. Het gaat niet om of financiën dat moet doen, het gaat erom

[2:46:20] of u dat belangrijk vindt, of u dat ziet, of u dat wil, of het uw menens is dat die impact

[2:46:24] doorslaat in de regio, op de boekenverkoop, op het aantal abonnees, op het aantal bezoekers.

[2:46:29] Als u het serieus meent, kunt u niet duiken en doen alsof het u overkomt. Ik bedoel, u

[2:46:35] U staat aan de lat en u kunt de stap zetten als een politieke keuze.

[2:46:39] Ik sta niet aan de lat, maar de minister.

[2:46:42] Via u richting de minister, uiteraard.

[2:46:45] De minister.

[2:46:46] Ja, voorzitter. Ik sta aan de lat, dat is inderdaad zo.

[2:46:53] Ja, kijk, hoewel de verantwoordelijkheid voor belastingen bijna aan de ministerie ligt,

[2:47:01] erken ik volledig de verantwoordelijkheid voor de effecten van de maatregel.

[2:47:06] En ik heb al uitgelegd wat er ook tegenover staat aan lastenverlichting, koopkracht, verbetering,

[2:47:14] waardoor ik het kan dragen.

[2:47:16] Tegelijkertijd is het totaal aan effecten onduidelijk en onzeker.

[2:47:21] Het is wel zo inderdaad dat er verschillende rapporten liggen van verschillende brancheorganisaties.

[2:47:27] Ik noemde al Kunsten92.

[2:47:29] Kijk, wat ik wel kan toezeggen hier is dat ik die berekeningen zou ik...

[2:47:43] Ik kan wel kijken in hoeverre die nauwkeurig zijn en welke gedragseffecten daarin zitten.

[2:47:52] In die zin, ik zou de berekeningen van, neem bijvoorbeeld kunsten 92, zou ik extern kunnen

[2:47:57] laten valideren om te kijken of we daaruit de impact op de cultuursector kunnen berekenen,

[2:48:08] met welke nauwkeurigheid, welke gedragseffecten zitten daarin.

[2:48:12] Dat is iets wat ik zou kunnen doen, dat is aan mijn kant, dus aan de kant van OCW, zou

[2:48:17] ik zo'n rapport extern kunnen laten valideren om te kijken in hoeverre de effecten berekenbaar zijn

[2:48:27] en met welke nauwkeurigheid en wat die cijfers ons precies zeggen. Dat zou ik kunnen aanbieden.

[2:48:33] En op welke termijn zou u dat kunnen doen?

[2:48:38] Dat vind ik heel ingewikkeld, want ik zal eerst iemand moeten vinden die dat extern valideert.

[2:48:44] Ik zou de minister willen oproepen.

[2:48:47] Ik zie maar, ik bedoel, ik beschouw het als handreiking, voorzitter, via u,

[2:48:52] dat als we dit in kwartaal 1, ergens in kwartaal 1, kunnen krijgen

[2:48:57] op basis van inderdaad ook de overzichten die er al zijn,

[2:49:00] van de museumkoepel, van de bibliotheekoepel,

[2:49:02] ik kan nog wel even doorgaan met de afzonderlijke cijfers

[2:49:05] die wij als Kamer gepresenteerd hebben gekregen.

[2:49:08] Ik zou dat echt ook betrekken op uw ministerie.

[2:49:10] Het gaat om de impact op cultuur en media,

[2:49:11] zodat wij een beter beeld krijgen van de impact.

[2:49:15] Betrek alle rapporten mij apart en dan voeren we een ver verhaal met elkaar.

[2:49:19] En als u dat doet, dan vind ik dat, dan gaan we daar ook straks in de tweede termijn op door via een motie.

[2:49:27] Improviserend, maar wel met enige ervaring van hoe je dit soort onderzoeken laat doen,

[2:49:33] durf ik Q1 toe te zeggen, ja.

[2:49:37] Als het niet 1 januari mag zijn, maar ook ergens in Q1, dan durf ik dat aan, ja.

[2:49:42] Ja, en de B2-maatregel gaat ook pas het jaar daarop in, dus dan hebben we nog een discussie te voeren.

[2:49:49] Dank u wel. Vervolgt u het toch?

[2:49:56] Ja, dank u wel.

[2:49:58] Ik noemde al de 302 organisaties die Rijkscultuurfondsen meerjarig zullen ondersteunen.

[2:50:06] En ook vanuit de BIS, vanuit mijn ministerie, heb ik besloten om 115 instellingen Rijkssubsidie toe te kennen.

[2:50:13] En al deze instellingen zijn een belangrijke pijler voor het culturele leven in ons land.

[2:50:21] Ik heb op mijn begroting financiële ruimte gevonden om een eerlijke beloning van kunstenaars

[2:50:26] mogelijk te maken.

[2:50:27] De zogeheten fair pay, daar kom ik straks nog op terug.

[2:50:31] Er was in die commissie ook ruime aandacht voor spreiding van cultuur over het land.

[2:50:36] Daar zal ik uitgebreid op ingaan.

[2:50:38] Wel zeg ik nu al dat meer dan de helft van de BIS-instellingen

[2:50:43] bevindt zich buiten een van de drie grote steden.

[2:50:47] En als we instellingen met een landelijke ondersteuningsfunctie buiten beschouwing laten,

[2:50:51] komt het aandeel zelfs op 70 procent.

[2:50:54] 70 procent van de instellingen bevindt zich buiten de drie grote gemeenten.

[2:51:00] En ook de fondsen honoreren relatief meer aanvragen buiten de grote steden.

[2:51:06] We hebben al stappen gezet. We blijven dat doen.

[2:51:11] Maar we zien dat de slagingskans van BIS-aanvragen buiten de drie grote steden echt fors hoger is dan daar binnen.

[2:51:16] Dus ik durf wel te zeggen dat de afgelopen ronde, wat betreft regioverdeling, beter heeft gefunctioneerd dan de periode daarvoor.

[2:51:26] Het was ook een opdracht van uw Kamer, dus daar is ook bewust aandacht aan besteed.

[2:51:30] Wanneer is het genoeg? Uiteindelijk gaat daar de Kamer natuurlijk over.

[2:51:34] Maar het is duidelijk meer naar de regio verschoven.

[2:51:39] En het aantal instellingen dat ook nu buiten de boot valt...

[2:51:43] is ook op de plekken waar je meer instellingen hebt...

[2:51:47] daar is het aantal instellingen ook groter dat nu buiten de boot valt.

[2:51:51] Dat is altijd de zure kant van het verhaal.

[2:51:56] Er werd al gememoreerd dat de toekomst van de klassieke muziek...

[2:52:00] mij zorgen baarde.

[2:52:03] En ik zag dat een complete sector tot stilstand dreigde te komen.

[2:52:09] En daarom heb ik jaarlijks een bedrag van 1,9 miljoen euro vrijgemaakt...

[2:52:13] om talentontwikkeling in de klassieke muziek te behouden.

[2:52:16] Maar ik heb breder aandacht voor talent.

[2:52:19] Ieder kind moet in contact komen met kunst en cultuur.

[2:52:22] Want hoe mooi is het om zo gevormd te worden en een talent binnen jezelf te ontdekken.

[2:52:31] Kortom, cultuureducatie, ook daar zetten we veel op in.

[2:52:34] En daar zal ik ook straks met name rondom leesbevordering nog extra op ingaan,

[2:52:41] omdat mevrouw Van der Wal en de heer Krul dat onder andere vroegen.

[2:52:51] Daarmee heb ik, denk ik, mijn algemene inleiding wel gehad.

[2:52:55] Ik heb mijn blokjes genoemd.

[2:52:58] Dus dan ga ik aan de slag met blokje één, de BIS.

[2:53:01] Er zijn heel veel vragen gesteld over de BIS.

[2:53:16] Dit is ook een dik pakket aan aantekeningen.

[2:53:24] De Raad voor Cultuur heeft mij een advies gegeven.

[2:53:28] En ik heb die adviezen overgenomen.

[2:53:30] En het uitgangspunt voor mijn beantwoording is...

[2:53:37] dat de vorige Kamer en het vorige kabinet...

[2:53:42] hebben een proces ingericht.

[2:53:44] Dat is besproken met uw Kamer.

[2:53:46] Daar zijn regels afgesproken. Dat proces is doorlopen.

[2:53:50] Daar is een advies uit voortgekomen van de Fondsen en de Raad voor Cultuur.

[2:53:54] Ik heb dat advies overgenomen. En daarmee is dat wat er gebeurt.

[2:54:00] Als ik daarop ingrijp, dan zie ik dat als politieke inmenging in de cultuur.

[2:54:06] En dat is iets waar ik buitengewoon huiverig voor ben.

[2:54:11] Dat leidt tot een vraag van de heer Van Houten.

[2:54:13] Dank voor de beantwoording.

[2:54:14] Daar zijn wij het absoluut niet mee eens.

[2:54:17] Dat is de taak van de minister juist om politieke afwegingen te maken.

[2:54:20] En nu wordt het allemaal afgeschoten op adviesinstellingen.

[2:54:24] Maar vindt de minister niet dat dat juist zijn taak is, dat hij daar, ik zou bijna zeggen, voor betaald krijgt om politieke afwegingen te maken?

[2:54:30] Waar is de politiek dan nog? Dan leven we in een technocratie zou ik bijna zeggen, toch?

[2:54:36] Ja, voorzitter. Hier botsen wellicht onze maatschappijbeschouwingen.

[2:54:40] Ik ben een minister die zichzelf ziet als hoeder van grondwettelijke vrijheden, van grondrechten

[2:54:50] en de rechtsstaat.

[2:54:54] En ik ben buitengewoon huiverig wanneer een politicus, niet de politiek, maar een politicus

[2:55:00] zoals ik, zou willen ingrijpen in bijvoorbeeld de academische vrijheid, de persvrijheid,

[2:55:07] De onafhankelijke journalistiek, het vrije woord, het vrije debat.

[2:55:12] Of dat ik als politicus zou zeggen wat goede kunst is of minder goede kunst is.

[2:55:16] Wat goede wetenschap is of minder goede wetenschap is.

[2:55:19] Ik heb er zeker een mening over en ik heb smaak.

[2:55:22] Sommige dingen vind ik mooi en andere dingen vind ik lelijk.

[2:55:25] Maar als politicus wil ik er echt voor zorgen dat tijdens mijn Amstermijn...

[2:55:31] Ik als politicus ga niet iets vinden over dat het ene beter is dan het andere of belangrijker is dan het andere.

[2:55:38] Nee, dat hou ik juist buiten de politiek.

[2:55:41] En heel bewust heb ik het besluit genomen op basis van het advies zoals de Raad van Cultuur mij dat heeft gegeven.

[2:55:51] De heer Van Houweling.

[2:55:53] Tot op één vaagde man.

[2:55:54] Omdat dit zo'n principieel punt is.

[2:55:55] Zo vervaagt de politiek.

[2:55:58] Zo'n debat hebben we er ook weinig zin in.

[2:56:00] Als het zo is van, nou we hebben het advies van experts van de Raad van Cultuur en dat is het dan,

[2:56:05] en daar gaan we mee door en wat we verder ook vinden doet het niet toe.

[2:56:07] Waar blijven dan politieke keuzes?

[2:56:09] En die ook in het cultuurbeleid, het draait ook niet om censuur of om je individuele smaak.

[2:56:14] Het zou zijn... De minister zegt net zelf van ik zag dat er te veel hebben gezegd over klassieke muziek,

[2:56:18] nou dan wordt er politieke keuze gemaakt, dan gaat extra geld naar klassieke muziek.

[2:56:20] Dat is een politieke keuze.

[2:56:22] Wat mij betreft een hele goede keuze.

[2:56:23] Gefeliciteerd aan de minister.

[2:56:24] En dit soort keuzes ook, ik noem het voorbeeld van de balen.

[2:56:27] Hoe kun je daar geld aan uitgeven?

[2:56:28] Nou, dan moeten we dus wat ons betreft het advies van de Raad voor Cultuur op dit punt niet volgen.

[2:56:33] Wij doen ons werk, wij maken dan zo'n politieke afweging en moet het eerder ergens anders naartoe of wat dan ook.

[2:56:37] Maar de minister zegt in feite, ik trek me helemaal terug, ik laat die ambtenaar alles besluiten, de experts.

[2:56:41] Ja, waarom voeren we dan nog dit soort debatten ook?

[2:56:43] Dit heeft dan toch geen zin meer, voorzitter.

[2:56:46] De minister.

[2:56:48] Nou, voorzitter, gelukkig heeft het heel veel zin en ik zie het politieke proces zo,

[2:56:53] dat vooraf de politiek en dus ook de Kamer de kaders bepaalt

[2:56:58] van het proces dat we met z'n allen doorlopen.

[2:57:02] En binnenkort moeten we aan de slag met de leerpunten

[2:57:06] van de BIS-periode die nu aanbreekt,

[2:57:12] om ook na te denken met elkaar over wat betekent dat nou

[2:57:14] qua aanpassingen en verbeteringen en versimpelingen

[2:57:17] voor de nieuwe BIS-periode.

[2:57:20] Dus vooraf worden de kaders bepaald.

[2:57:23] Daar heeft de politiek alle invloed op.

[2:57:25] Hoe wegen we geografische spreiding?

[2:57:27] Wel of niet diversiteit en inclusie meewegen?

[2:57:32] Wat vinden we belangrijke kunstvormen?

[2:57:37] En misschien ook wel minder.

[2:57:39] Daar kan je vooraf allerlei kaders aan meegeven.

[2:57:43] En achteraf heeft de Kamer budgetrecht.

[2:57:46] En daar zijn we hier ook voor samen.

[2:57:48] Het gaat hier om de cultuurbegroting, er zijn ook amendementen mogelijk.

[2:57:52] Er kan van alles, als een Kamermeerderheid een amendement indient en er gaat het meest geld ergens anders naartoe.

[2:57:57] Dan is dat een politieke werkelijkheid die ik ook niet kan veranderen.

[2:58:01] Dus er is voorraad voor de kaders bepaald.

[2:58:04] De Kamer heeft altijd budgetrecht, maar daartussen zit een proces waarvan ik het heel erg belangrijk vind dat ik als politicus mij daar niet mee bemoei.

[2:58:12] Het specifieke punt van de talentontwikkeling in de klassieke muziek heb ik niet aangewezen,

[2:58:17] Omdat ik een liefhebber ben van klassieke muziek.

[2:58:20] Als het hiphop was geweest en het had dezelfde kenmerken gehad.

[2:58:24] Namelijk dat er een hele sector aan talentontwikkeling volledig dreigt weggeslagen te worden.

[2:58:29] Waardoor de toestroom naar de professionele sector volledig verdwijnt.

[2:58:37] Dat is gesignaleerd binnen de sector.

[2:58:39] Dat daar een weeffout zat in de beoordeling en in het systeem.

[2:58:42] Nou, naar die systeemfout of die weeffout heb ik geluisterd.

[2:58:46] los van welk muziekgenre het dan ook is.

[2:58:50] En daar heb ik op grond van de geluiden uit de sector gezegd...

[2:58:54] oké, als daar alles wegvalt, dan moet daar dus gerepareerd worden.

[2:58:57] Toen heb ik alle hoeken van twee fondsen en het ministerie doorzocht...

[2:59:00] van liggen er nog ergens centen?

[2:59:03] En nu is alles leeggeschraapt.

[2:59:05] En daarmee hebben we dat nog kunnen redden.

[2:59:09] Maar enige vorm van politieke inmenging, daar ben ik buitengewoon huiverig voor...

[2:59:13] behalve aan het begin, wanneer de kaders bepaald worden, en het budgetrecht aan het einde,

[2:59:17] wanneer het geld ook daadwerkelijk wordt vastgesteld.

[2:59:24] Mevrouw Verzand heeft ook een vraag.

[2:59:26] Ja, eigenlijk om even door te vragen op de vraag van de heer Van Houwelingen,

[2:59:31] want als ik nu naar de antwoorden van de minister luister,

[2:59:35] zegt de minister dan dat het ook voor ons eigenlijk helemaal geen zin heeft om moties in te dienen,

[2:59:40] want die worden toch naast zich neergelegd en dat we eigenlijk alleen iets kunnen betekenen

[2:59:45] door een wetswijziging, dus door een amendement in te dienen?

[2:59:51] Voorzitter, meer in het algemeen.

[2:59:53] Moties moeten altijd ingediend kunnen worden en die zijn altijd een duidelijk

[2:59:56] signaal van de Kamer en daar kan je niet zomaar van zeggen als minister van

[3:00:02] nou, die bestaan niet. Die amendementen zijn natuurlijk echt een begrotingswerkelijkheid,

[3:00:08] maar moties zijn ook een werkelijkheid en zijn een belangrijk boodschap van de Kamer

[3:00:12] aan de minister en daar moet ik ook iets mee.

[3:00:17] Maar het ligt er dus wel heel erg aan wat er in zo'n motie staat.

[3:00:22] Maar die zie ik graag tegemoet natuurlijk.

[3:00:25] En dat gaan we ook bij de indiening van de moties gaat de minister een oordeel geven.

[3:00:31] Dus dat komt.

[3:00:32] Had u nog een vraag mevrouw Van Santen?

[3:00:35] Ja, ik had zeker nog een vraag.

[3:00:36] Dank voorzitter.

[3:00:37] Maar dan, als een motie een meerderheid haalt in de Kamer, dan moet de minister die toch in principe uitvoeren,

[3:00:46] tenzij dat echt absoluut niet kan.

[3:00:52] Kijk, als ik een voorbeeld mag geven om het misschien te verhelderen.

[3:00:55] Kijk, als er een motie zou zijn van help individuele instelling X, want wij vinden dat er geld naartoe moet,

[3:01:04] dan is dat een motie die ik niet zomaar kan uitvoeren, want ik heb niet zomaar geld.

[3:01:09] Als er geld verschoven moet worden, dan gebeurt dat vaak met een amendement.

[3:01:13] Maar zomaar één individuele instelling helpen die op de beoordelingslijst lager staat...

[3:01:22] dan een hoger beoordeelde instelling waar wel geld naar toe gaat.

[3:01:26] Dat is buitengewoon lastig, want dat zou dan politieke inmenging zijn.

[3:01:31] En een motie is een boodschap aan de minister.

[3:01:36] en ik kan mijn best doen om die uit te voeren, maar of die mogelijk is, dat kan ik eigenlijk

[3:01:41] alleen maar apprecieren op het moment dat ik de motie lees en weet wat daarin staat.

[3:01:52] De BIS. Er waren veel vragen over de geografische spreiding en ik heb er in mijn inleidende

[3:01:58] tekst al iets over gezegd. Ik heb het kaartje ook gezien met de verschillende mooie tinten

[3:02:04] groen en ik begrijp de vraag en ik begrijp dus ook waar die vandaan komt. Maar er zit

[3:02:11] een verhaal achter dat kaartje. Bijvoorbeeld is het wel fair dat in

[3:02:18] dat kaartje de Rijksmusea worden meegenomen. Die kan je immers niet anders

[3:02:22] over het land verdelen. Die staan daar waar ze staan en het zijn ook instellingen

[3:02:26] met een wettelijke taak en een verantwoordelijkheid voor een Rijks

[3:02:30] collectie. Er is door uw Kamer al gepraat over de

[3:02:34] vestigingsplaats van een instelling. Dat is niet altijd de plaats waar projecten

[3:02:38] worden uitgevoerd, te zien zijn.

[3:02:42] Veel instellingen hebben een landelijke dekking,

[3:02:45] omdat ze door het hele land reizen.

[3:02:47] Er is ook gepraat over de toon en de geur

[3:02:50] die bepaalde gezelschappen met zich meebrengen.

[3:02:54] Maar uiteindelijk een boek of een film of een theatervoorstelling

[3:02:57] of een ontwerp zijn niet gehouden aan één plek.

[3:02:59] Dus je moet oppassen met dat kaartje.

[3:03:02] En het is ook van belang om breder te kijken

[3:03:05] dan alleen de BIS en de vierjarige subsidies van de fondsen.

[3:03:09] Ik zei al, het OCW-subsidie voor cultuur is één 25e deel van al het geld

[3:03:13] wat we in Nederland aan cultuur besteden.

[3:03:17] En ook via de fondsen worden projecten over het hele land ondersteund.

[3:03:20] En rijksmiddelen gaan ook naar monumenten, naar cultuur, educatie,

[3:03:24] naar archieven, bibliotheken, et cetera.

[3:03:28] Dus ja, er zijn verschillen.

[3:03:30] En ja, er is ook een concentratie van BIS-middelen in het Westen.

[3:03:34] Maar meer over het algemeen zie je dat kunst en cultuur zich concentreert binnen grotere steden.

[3:03:42] Als we bijvoorbeeld de provincie Drenthe nemen, we zien dat de stad Groningen een grote magneet is

[3:03:48] als het gaat om culturele instellingen.

[3:03:50] En Groningen is in inwoneraantal dan ook drie keer zo groot als Assen.

[3:03:54] En de afstand Groningen-Assen is net zo groot als Almere-Amsterdam.

[3:03:58] Dus als iemand uit Almere naar Amsterdam gaat, kan ook iemand uit Assen naar Groningen.

[3:04:02] Dat is ongeveer hetzelfde.

[3:04:03] Dus je moet niet alleen kijken naar provinciegrenzen, maar je moet ook kijken naar is cultuur en

[3:04:08] kunst voor iedereen bereikbaar?

[3:04:10] En daar zie je over het algemeen dat zich dat concentreert in grote steden.

[3:04:18] De stelling dat culturele instellingen of überhaupt voorzieningen naar grootstedelijke gebieden

[3:04:24] trekken wordt nu als een soort natuurfenomeen neergezet.

[3:04:27] Dat heeft natuurlijk een reden en dat ligt niet binnen de begroting van OCW, maar dat

[3:04:30] is natuurlijk een veel groter probleem.

[3:04:31] Maar goed, ik had het wel een beetje verwacht.

[3:04:34] De minister die eigenlijk aangeeft dat het allemaal wel meevalt of genuanceerder in elkaar steekt.

[3:04:38] En ik denk dat het goed is, willen we hier iets aan doen, dat we dan ongeveer dezelfde ambitie hebben.

[3:04:42] Dus de vraag aan de minister die ik heb, is hij zei in zijn inleiding eigenlijk bijna nuancerend.

[3:04:48] Goh, maar 30 procent, maar 30 procent van de instellingen bevindt zich in de G3.

[3:04:53] Is dat een aantal waarvan de minister zegt ja, dat vind ik eigenlijk wel schappelijk?

[3:05:00] Ik heb daar eigenlijk niet echt een mening over.

[3:05:02] Ik vind dat ook niet typisch iets voor een politicus om dat nou goed of fout te vinden.

[3:05:07] Het is zoals het is.

[3:05:10] En we kunnen met kaderstelling met zo'n bis bijvoorbeeld vooraf zeggen...

[3:05:15] geografische spreiding moet nog sterker meewegen dan de vorige keer.

[3:05:20] De Kamer heeft vorige keer die boodschap meegegeven.

[3:05:22] Geografische spreiding moet meewegen.

[3:05:24] Dat is gebeurd.

[3:05:25] Daardoor zien we nu dat er inderdaad nu meer buiten de grote steden is toegekend...

[3:05:30] van de aanvragen die ingediend zijn.

[3:05:33] De vorige keer, procentueel, zien we dat buiten de drie gemeenten 73% is gehonoreerd.

[3:05:43] Dus de slagingskans bij de BIS is fors hoger geworden buiten de drie grote gemeenten.

[3:05:49] Dat is een ontwikkeling die de Kamer als positief apprecieert.

[3:05:56] Want dat is ook de boodschap die ze de vorige keer hebben meegegeven.

[3:05:58] Als de Kamer dat nog meer wil, kunnen ze er de volgende keer voor kiezen om dat nog zwaarder

[3:06:03] mee te wegen.

[3:06:04] Dat is de kaderstelling waar de Kamer aan zet is voor de periode 2029 en verder.

[3:06:10] Het is zoals het is, dat heb ik eerder gehoord vandaag, daar leg ik me toch wat minder makkelijker

[3:06:14] bij neer.

[3:06:15] De minister zegt dus eigenlijk, goh, die 30% van die instellingen in de G3, daar wonen

[3:06:20] ongeveer 2 miljoen mensen en dat die andere 16 miljoen het vervolgens met die 70% moeten

[3:06:26] doen.

[3:06:26] Dat heb ik eigenlijk geen mening over, maar dat is natuurlijk precies het probleem.

[3:06:30] Want als je zou zeggen 30 procent van de instellingen op 18 miljoen mensen, dan zit je op meer dan zes.

[3:06:36] Dus je ziet eigenlijk hier vrij duidelijk wat het probleem is.

[3:06:39] De vraag is alleen, vinden we met elkaar dat er iets aan moet veranderen?

[3:06:42] En ik hoor de minister knip en klaar zeggen nee, ik zie het.

[3:06:46] Ik zie het, het is zoals het is en de Kamer kan over heel veel jaar,

[3:06:50] als er überhaupt geen cultuur meer in de regio is, zeg ik maar even zwartgallig,

[3:06:54] weer een eigen afweging maken. Maar als die ambitie niet door het kabinet wordt onderstreept,

[3:06:59] dat we dus gewoon, ook als het geen geld kost, zeg ik maar ook richting de coalitiepartijen,

[3:07:04] stappen moeten ondernemen om die verschillen te dichten, ja dan dan praten we niet alleen

[3:07:10] tegen elkaar tegen de muur, maar nu ook tegen de ministers. Ik vraag hem nogmaals,

[3:07:14] vindt hij die verdeling dat 30% van de instellingen ongeveer 2 miljoen mensen bedienen en dat 70% van

[3:07:20] de instellingen in de rest van het land moeten doen, wat dus gewoon inherent, inherent niet eerlijk verdeeld is,

[3:07:26] dat daar echt niks aan de hand is.

[3:07:31] Voorzitter, wat ik kan doen is samen met de Kamer een proces ontwerpen waarbij je geografische spreiding laat meewegen.

[3:07:41] Dat is gebeurd de afgelopen periode.

[3:07:44] En het resultaat daarvan is dat als je een instelling was binnen de drie grote gemeenten, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam,

[3:07:52] dan had je uiteindelijk, zo blijkt nu, 50% kans op honourering.

[3:07:58] Als je daar buiten was, buiten die drie grote gemeenten,

[3:08:02] bleek je, weten we nu, als we terugkijken,

[3:08:05] had je 73% kans op honourering.

[3:08:07] Daarmee is er een groot gewicht gekomen op instellingen buiten de drie grote gemeenten.

[3:08:13] Dit is wat de Kamer mij heeft gevraagd,

[3:08:14] of mijn ambtsvoorganger heeft gevraagd te organiseren.

[3:08:18] Dat is gebeurd.

[3:08:19] Buiten de Randstad heb je duidelijk meer kans op geld uit de bis,

[3:08:24] dan wanneer je in de Randstad zit. Dat was een wens van de Kamer.

[3:08:27] En daarmee is de wens van de Kamer uitgevoerd.

[3:08:29] Nou, dat kan nog zwaarder meetellen.

[3:08:31] Een volgende keer moet het kader worden aangepast.

[3:08:36] Maar voor deze keer is het wat het is.

[3:08:39] En leg ik mij neer bij het advies dat daar dan uit voortkomt,

[3:08:42] op basis van het kader dat door de Kamer is voorgesteld.

[3:08:46] Maar we weten ook dat er een financiële impuls is om ook hier nog verder de regio te bevoordelen.

[3:08:58] En er is een impuls van 2 miljoen per jaar voor de culturele infrastructuur in Friesland,

[3:09:03] Drenthe, Overijssel, Flevoland, Limburg en Zeeland, juist omdat daar minder cultuurmiddelen

[3:09:09] voortkomen.

[3:09:12] Daar is nog niet over besloten hoe dat in de komende jaren, of die impuls van 2 miljoen

[3:09:19] per jaar wordt voortgezet, maar als ik van de Kamer het signaal krijg, zet dat voort,

[3:09:24] blijven ook die provincies verder bevoordelen met die extra middelen, dan ben ik bereid

[3:09:30] om daarnaar te kijken.

[3:09:31] Een vraag van de heer Mohanders.

[3:09:34] Volgens mij is het laatste vanzelfsprekend, dat de minister dat signaal heeft gekregen

[3:09:38] van de Kamer en vooral voortzetten, al is het maar omdat de stapeling van maatregelen ook lokaal,

[3:09:43] provinciaal ook hard gaan landen in diezelfde regio. En daar gaat mijn vraag over. Er zijn ook

[3:09:51] uit die BIS-toekenningen, moet ik dan zeggen, zien we ook dat bijvoorbeeld als we kijken naar

[3:09:58] onderdeel opera, dat Zuid dreigt te verdwijnen, zeg maar, in het hele plaatje. En wat doet de

[3:10:07] Dat is niet bemoeien met de inhoud, maar gewoon kijken van...

[3:10:10] dit is de aanpak geweest, maar ik zie wat voor effecten het heeft...

[3:10:14] ook specifiek op de regio.

[3:10:16] Wat gaat u dan doen? Gaat u toekijken?

[3:10:19] Of gaat u alleen maar uit dat de spuks hun werking gaan doen?

[3:10:23] En die gelden overigens dan weer niet voor alle regio's. Hoe zit dat?

[3:10:30] Opera Zuid is veel langsgekomen in de eerste termijn van uw Kamer.

[3:10:34] En daar is ook duidelijk geworden dat ik voor Opera Zuid 1,9 miljoen per jaar beschikbaar heb.

[3:10:44] Dit bedrag was vastgelegd in de regel, vooraf in de regeling, met uw Kamer besproken.

[3:10:52] En die 1,9 miljoen per jaar is ook al flink meer dan in de periode daarvoor.

[3:10:58] Het is van 1,4 naar 1,0 naar 1,4, meen ik weer, gaan nu naar 1,9.

[3:11:08] Dus er gaat meer geld naar Opera Zuid dan in de voorgaande periode.

[3:11:16] En dat is mooi, maar het blijft natuurlijk een beperkt budget.

[3:11:21] Maar de procedure is zorgvuldig voorlopen,

[3:11:24] volgens de kaders zoals die vooraf met uw Kamer waren besproken.

[3:11:28] En ik vind het dus ook belangrijk dat we met die uitkomsten ook zorgvuldig omgaan.

[3:11:35] En zomaar herverdelen van budgetten, zoals ook bijvoorbeeld mevrouw van der Waal voorstelde,

[3:11:41] is voor mij geen optie, omdat ik vind dat je als politiek vooraf de kaderstelling helder hebt

[3:11:48] en dan achteraf ook budgetrecht hebt, maar dat je ook de procedure die daartussen zit moet respecteren.

[3:11:57] Er zijn een heleboel interrupties. U heeft geen interruptie meer?

[3:12:00] Nee, ik laat dat over aan de collega's. Ik wil alleen even kijken of we de...

[3:12:05] Sorry?

[3:12:06] Als het een interruptie is, reken ik hem als interruptie.

[3:12:08] Nee, het is geen interruptie. Het is echt even...

[3:12:09] Maar u gaat wel iets zeggen nu.

[3:12:11] Nou ja, dan ga ik niks zeggen. Het gaat even om de toezegging over die spuks. Dat is het enige.

[3:12:13] We doen de toezegging helemaal aan het eind, dus dan kunt u daar even op terugkomen.

[3:12:17] Ik heb een heleboel vingers gezien, dus ik begin even met mevrouw Hertsbergen.

[3:12:22] Ik begrijp wat de minister hier zegt en dat het toekenningspercentage buiten de G3 hoger was.

[3:12:30] Maar er waren ook regio's die überhaupt niet mochten meedingen.

[3:12:35] Dan hebben we het bijvoorbeeld over Zeeland.

[3:12:37] Middelburg ligt toch echt wel anderhalf uur rijden van Rotterdam en heeft dan eigenlijk

[3:12:44] helemaal geen geld meer vanuit de BIS voor het theaterproductiehuis.

[3:12:50] En hetzelfde geldt voor Flevoland en Drenthe.

[3:12:52] En als je helemaal niet kan meedoen, ja, dan is de toekenningspercentage nul procent.

[3:12:57] Hoe kan het nou dat die regels zo streng zijn?

[3:13:03] En voorzitter, in het proces zoals dat onder het vorige kabinet is besproken met de Kamer,

[3:13:10] is per kunstsoort, per cultuursoort, een beperkt aantal posities afgesproken

[3:13:17] binnen de smalle bis, zal ik maar even zeggen, de OCW-bis.

[3:13:21] En een bepaald aantal posities binnen de Rijkscultuurfondsen.

[3:13:25] En dat aantal bepaalt uiteindelijk ook echt het aantal instellingen dat je kunt financieren.

[3:13:32] Dat is niet meteen dan een verbod voor bepaalde provincies,

[3:13:36] maar je hebt een beperkt aantal waar je het dan ook over verdeelt.

[3:13:40] Dan laat je het proces lopen, dan wordt het beoordeeld en sommigen kunnen dan geld krijgen

[3:13:45] en anderen vallen af.

[3:13:47] Dat is de manier hoe de regeling is ingericht door mijn ambtsvoorgangers en ook in voorgaande

[3:13:53] periodes.

[3:13:54] Daar kun je naar kijken natuurlijk, maar dan moeten we naar de volgende periode kijken.

[3:13:58] Is dat nou gewenst of wil je dat anders inrichten?

[3:14:00] Maar op dit moment kan ik niet tijdens het proces de regels veranderen zoals die vooraf

[3:14:05] zijn vastgesteld.

[3:14:07] In het antwoord suggereert de minister dat deze provincies wel een aanvraag konden indienen,

[3:14:14] maar dat die zijn afgevallen.

[3:14:16] Volgens onze informatie konden deze provincies in zijn geheel niet meedingen bij het theater,

[3:14:22] hoe goed ze ook waren.

[3:14:25] En dus moeten ze bij Frans Podium een aanvraag indoen.

[3:14:29] Daar is veel minder sprake van regionale erkenning, ook voor die netwerkfunctie en voor die centrale

[3:14:35] Als zij wegvallen, en dat gaat nu gebeuren voor de komende periode,

[3:14:40] dan valt een heel netwerk om in die provincie.

[3:14:44] En ja, als je niet eens mag meedoen, dan...

[3:14:47] Ja, dat vinden wij heel erg lastig uit te leggen.

[3:14:52] De middelen die vanuit het ministerie aan de bis worden besteed,

[3:14:57] is inderdaad om de basisinfrastructuur op orde te houden.

[3:15:00] Dat gaat over een aantal instellingen.

[3:15:04] En we hebben daarnaast natuurlijk ook de musea met Rijkscollecties en wettelijke verantwoordelijkheid.

[3:15:10] Dus dat is een heel stelsel.

[3:15:11] Daarnaast hebben we de Rijkscultuurfondsen.

[3:15:13] En als het goed is, is dat één systeem dat in elkaar grijpt.

[3:15:16] Dat is al meer dan voorheen gebeurd.

[3:15:19] Omdat deze keer ook die processen allemaal parallel liepen in tijd.

[3:15:23] Daardoor kun je het ook als één systeem beschouwen.

[3:15:26] Daardoor kwam ook dat signaal naar boven van die weeffout van de talentontwikkeling in de klassieke muziek...

[3:15:34] waar een hele sector werd dreigde weggeslagen te worden.

[3:15:38] Als je niet bent aangewezen binnen die BIS...

[3:15:41] dan heb je inderdaad altijd nog de zes Rijkscultuurfondsen waar je terecht kunt.

[3:15:45] Maar daar is de concurrentie wel groot.

[3:15:47] Sommige van die fondsen sturen ook bewust op vernieuwing.

[3:15:50] Vernieuwing betekent ook dat er soms nieuwe instroom is en dat andere dus afvallen.

[3:15:54] en dat is dan ook heel erg, best wel pijnlijk.

[3:15:59] Maar dat is wel hoe het systeem werkt.

[3:16:02] Ik durf wel te zeggen dat er niet minder waardering is

[3:16:04] voor de regionale functie bij de Rijkscultuurfondsen,

[3:16:07] maar de concurrentie is wel degelijk best fors daar.

[3:16:13] En dat is wel de reden waarom er dan ook inderdaad instellingen buiten vallen.

[3:16:19] Maar daar kunnen ze altijd terecht.

[3:16:20] En het is een totaalsysteem dat we moeten beschouwen,

[3:16:23] samen trouwens ook nog met de provincies en de gemeenten ja ik zou toch echt de minister

[3:16:30] willen vragen om te kijken wat we dan nu kunnen doen als we nu met z'n allen constateren dat

[3:16:34] voor theater die infrastructuur dus ja niet alle regio's bereikt en dat we ook zien dat de bis in

[3:16:43] die zin tekort schiet daarin dat we toch echt en natuurlijk wil ik de minister vragen om voor

[3:16:50] want daar gaat het om om te zorgen dat er geen witte vlekken meer zijn

[3:16:55] en dat elk provincie over een theaterproductiehuis kan beschikken.

[3:17:00] Maar wat kan er nou in de komende jaren als blijkt dat dit toch zo'n systeemfout is

[3:17:05] waar deze gezelschappen dus uit de regio nergens terecht kunnen eigenlijk?

[3:17:18] Ja, voorzitter.

[3:17:23] Kijk, de instellingen die konden terecht bij de Rijkscultuurfondsen.

[3:17:28] We hebben de BIS-instellingen, maar we hebben ook de gemeenten en de provincies.

[3:17:33] En we kunnen niet op basis van de BIS-toekenningen concluderen dat er dan ergens een kaalslag is,

[3:17:41] omdat die BIS maar een heel klein stukje is van de totaalmiddelen aan cultuur die we besteden.

[3:17:48] En als we zien dat de toekenningspercentages in de provincie

[3:17:53] echt beduidend hoger zijn dan in de drie grote steden,

[3:17:56] kunnen we ook niet zeggen dat daar iets fout is gegaan.

[3:18:01] Bijvoorbeeld Limburg, toekenningspercentage 100 procent.

[3:18:06] Gelderland, toekenningspercentage 90 procent.

[3:18:12] Friesland, toekenningspercentage 67 procent.

[3:18:17] Dit zijn percentages, maar er moeten natuurlijk ook wel instellingen zijn, aantallen.

[3:18:22] En als er geen aanvraag wordt ingediend, dan tel je natuurlijk ook niet mee in deze cijfers.

[3:18:28] Maar uiteindelijk, de regio komt er in deze periode goed vanaf.

[3:18:32] Beter vanaf dan in de voorgaande periode en beduidend beter dan in de drie grote steden.

[3:18:36] Maar als ergens niet een instelling is, dan kan die natuurlijk ook geen aanvraag indienen.

[3:18:40] Daar begint het natuurlijk mee.

[3:18:43] Mevrouw Van der Velden van de PVV heeft ook een vraag.

[3:18:47] Dank u wel, voorzitter.

[3:18:50] Ja, voorzitter, ik heb de minister een aantal hele interessante dingen horen zeggen.

[3:18:55] Als eerste dat de minister de adviezen van de Raad voor Cultuur constant overgenomen heeft.

[3:19:02] De tweede, dat er systeemfouten bespeurd zijn en opgelost zijn, en ook dat via moties nooit

[3:19:10] met geld geschoven wordt.

[3:19:13] Nou, kan ik u zeggen dat dat alle drie in mijn optiek gewoon niet klopt?

[3:19:21] Want bijvoorbeeld, de Raad voor Cultuur heeft ook aangegeven dat er eigenlijk meer geld

[3:19:26] beschikbaar moest worden gemaakt voor Opra Zuid.

[3:19:29] Heeft dit ook aan de minister gevraagd?

[3:19:31] Daar is niks mee gedaan, dus de minister heeft het over die bijna 1,9 miljoen die toegekend is.

[3:19:37] Nou, dat is mooi, maar zoals ik eerder ook al aangaf, is er al elf jaar lang bekend dat wat daar gebeurt

[3:19:43] gewoon niet toereikend is en dat zij gewoon niet aan de BIS-eisen kunnen blijven voldoen als dit

[3:19:49] bedrag gewoon niet aangepast wordt aan de huidige tijd, om het zomaar te zeggen.

[3:19:56] Er is dus ook een... Ik kom tot mijn punt.

[3:20:00] Ook een motie van mijn collega geweest om dat dus op te lossen.

[3:20:03] Is er ook met geld geschoven, dus dat punt klopt ook niet.

[3:20:05] Maar mijn vraag is dan aan de minister.

[3:20:08] Waarom houdt u zich dan wel aan dat advies voor die Raad voor Cultuur,

[3:20:11] maar dan niet als daar dus wordt gevraagd van joh, kunnen we dan niet met dat kader wat doen,

[3:20:14] want dat staat al heel lang heel scheef en dat geven zij ook aan.

[3:20:22] Voorzitter, de Raad voor Cultuur heeft aangegeven dat als je de ambities van Opera Zuid

[3:20:28] zou willen financieren dat de Raad voor Cultuur daar open voor staat,

[3:20:32] maar dat daar extra geld voor nodig is.

[3:20:35] Nu gaat er al meer geld naar Opera Zuid dan in voorgaande periodes.

[3:20:39] Wat er dan nog bij zou moeten zijn om naar een groot opera gezelschap te redden,

[3:20:42] de aanvraag die ze hebben gedaan komt daar echt ruim bovenuit.

[3:20:48] Dat is een hoop geld, dat heb ik niet zomaar op de plank liggen.

[3:20:51] En ook heel bewust heeft Opera Zuid een aanvraag ingediend

[3:20:53] boven het plafond dat vooraf was vastgesteld.

[3:20:58] Dus ze hebben ook wel bewust een grotere aanvraag gedaan dan dat er beschikbaar was.

[3:21:05] En er is niet meer geld beschikbaar.

[3:21:09] En dat is hoe het kader vooraf is vastgesteld.

[3:21:13] En ik heb het advies van de Raad voor Cultuur gevolgd.

[3:21:16] Ze hebben me alleen wel gevraagd als er meer geld is, dan zou dat mooi zijn.

[3:21:21] Maar ik heb niet meer geld liggen.

[3:21:28] Ik hoor wat de minister zegt, maar natuurlijk is het wel zo dat Opera Zuid ook aan bepaalde

[3:21:34] eisen moet voldoen om überhaupt die BIS toegeweest te krijgen.

[3:21:39] Maar om aan die specifieke eisen te voldoen, zullen ze ook daadwerkelijk moeten doen wat

[3:21:43] zij nu dus aangevraagd hebben.

[3:21:45] Dus loopt dat elkaar ook niet een beetje in de weg?

[3:21:48] Want wat u nu zegt is dat ze meer hebben gevraagd dan ze eigenlijk moeten doen.

[3:21:55] Maar de eisen vanuit de BIS zijn ook helder waar ze aan moeten voldoen.

[3:22:04] De Opera Zuid is gevraagd om de plannen aan te passen aan het budgetplafond.

[3:22:08] Wanneer ze dat doen, dan kunnen ze ook doen van die middelen wat daarmee bedoeld is.

[3:22:13] Dat heeft verder geen consequenties voor hun status.

[3:22:18] Er is ook een vraag van mevrouw Van der Wal van de VVD.

[3:22:23] Toch op hetzelfde punt.

[3:22:29] Ik noem het toch wel bijna onrechtvaardigheid.

[3:22:32] Ik sluit aan bij collega Van der Velden als het gaat om aan de ene kant wel bijna 1,9 miljoen te verstrekken,

[3:22:39] maar aan de andere kant daarmee niet aan die BIS te kunnen voldoen.

[3:22:42] Dat voelt toch vreemd.

[3:22:45] Een tweede punt.

[3:22:46] Ik heb inderdaad aandacht gevraagd voor herverdelen.

[3:22:48] Ik begrijp de minister ongelooflijk goed.

[3:22:50] Zij zegt dat ze niet zomaar nog eens 1,7 miljoen kan toveren.

[3:22:56] Dat snap ik ontzettend goed.

[3:22:58] Wat ik ook begrijp, is dat er natuurlijk al afspraken zijn gemaakt bij het verdelen.

[3:23:09] De instellingen die wel naar genoegen zijn toebedeeld, rekenen daarop.

[3:23:15] Dus in die zin snap ik ook dat de minister zegt, als je kijkt naar herverdelen,

[3:23:19] dat is een nee. Daar is de minister heel duidelijk in.

[3:23:23] Maar ik vind dat toch te makkelijk.

[3:23:25] Want bestaat er dan in de culturele sector ook niet zoiets als solidariteit?

[3:23:29] Ik was bij het Van Goghmuseum.

[3:23:33] En het Van Goghmuseum in Amsterdam helpt het Van Gogh in Drenthe

[3:23:37] bij de aanschaf van een nieuwe schilderij van Van Gogh.

[3:23:42] omdat Drenthe dat nooit alleen zou kunnen.

[3:23:46] Dus die heel nadrukkelijk, Van Gogh en Amsterdam hebben ze ook vele maanden gehad,

[3:23:49] die helpen daarbij echt. Dat noemen ze vanuit solidariteit.

[3:23:52] En dat is ook wel hoe ik naar dat herverdelen kijk.

[3:23:56] Dat is niet keihard zeggen, er gaat X bedrag van bijvoorbeeld

[3:24:00] Opera Amsterdam naar Zuid. Ik snap ook dat dat ingewikkeld ligt

[3:24:05] en dat we dan weer Opera Amsterdam in de gordijnen hebben en misschien ook wel terecht.

[3:24:09] Maar is de minister bereid om dat gesprek te voeren, om eens te zeggen, kan er worden

[3:24:15] samengewerkt als het gaat om een extra productie voor Opera Zuid in samenwerking met Amsterdam

[3:24:23] of wat?

[3:24:24] We hebben toch ook solidariteit in de culturele sector en waarom hecht ik hier nou zoveel

[3:24:28] waarde aan?

[3:24:29] Omdat het juist ook in Limburg, het hier ook over een heel ecosysteem gaat.

[3:24:34] Het theater in Maastricht heeft ook al geprogrammeerd, wou ik maar zeggen.

[3:24:39] Dus het is niet alleen opera Zuid zelf, het is natuurlijk veel breder dan dat.

[3:24:43] En dat bedoel ik ook met herverdelen, niet een harde kasschuif van middelen,

[3:24:48] maar het gesprek met elkaar voeren.

[3:24:49] Hoe kun je nou binnen die opera in Nederland ervoor zorgen dat niet een deel van Nederland omvalt?

[3:24:56] Ja, de vragen worden erg lang op dit moment.

[3:24:59] Ik had zes interrupties beloofd, maar zo gaan we het niet redden voor vier uur,

[3:25:02] dus let daar nog eventjes op.

[3:25:03] De minister.

[3:25:04] Ik zal proberen kort te antwoorden, voorzitter.

[3:25:09] Ik vind het wel heel sympathiek wat mevrouw Van der Wal voorstelt.

[3:25:13] En ze legt ook goed uit dat zomaar schuiven vanuit mijn kant juridisch buitengewoon kwetsbaar is.

[3:25:19] De regeling is vooraf vastgesteld.

[3:25:22] Daar moeten instellingen ook op kunnen vertrouwen.

[3:25:25] Dat het plafond, het subsidieplafond, dat is vastgesteld.

[3:25:28] Dat dat ook in het proces dan ook wordt vastgehouden.

[3:25:32] Dus nu ingrijpen van mijn kant zou niet behoorlijk bestuur zijn.

[3:25:37] Maar samenwerken, solidariteit, dingen samen doen.

[3:25:42] Ik wil heel graag het gesprek aan.

[3:25:45] Ik kan best met beide instellingen kijken.

[3:25:49] En ook met de anderen.

[3:25:50] Hoe kunnen we ervoor zorgen dat Limburg en de wijde regio...

[3:25:57] ook voldoende aan zijn trekken komt.

[3:26:01] Dat gesprek kan ik voeren.

[3:26:17] Hoe kijkt de minister van OCW naar 59 instellingen onder de zaaglijn?

[3:26:23] De zaaglijnvraag is door verschillende van u gesteld.

[3:26:29] Er zijn voor de komende subsidieperiode 170 instellingen door het Fonds Podiumkunsten gehonoreerd.

[3:26:40] Samen is dat een mooi palet en ook best mooi over het land verdeeld,

[3:26:46] maar die discussie zal ik niet weer opentrekken.

[3:26:49] Maar er is heel specifiek naar spreiding gekeken,

[3:26:52] zoals u ook vooraf heeft gevraagd toen het proces werd vastgesteld.

[3:26:59] Daarnaast is het budget voor de huidige periode opgehoogd met 16,7 miljoen

[3:27:03] om een groot aantal aanstellingen in de regio te subsidiëren

[3:27:07] dat het toen onder de zaaglijn viel.

[3:27:10] Dus er was meer geld beschikbaar dan de vorige keer.

[3:27:12] Dat budget is toegevoegd aan het budget van de meerjarige regeling

[3:27:16] van het Fonds Podium Kunsten voor de komende vier jaar.

[3:27:19] Dus dat nu die instellingen onder de zaaglijn vallen,

[3:27:24] dat is natuurlijk heel vervelend,

[3:27:26] maar dat is dus de uitkomst van het proces dat ik al nu heb beschreven,

[3:27:29] dat ook zorgvuldig is vastgesteld vooraf

[3:27:32] en waar ook meer geld dan voorheen voor mogelijk was.

[3:27:36] En ook hier geldt wat mij betreft dus dat als we dat met elkaar vooraf afspreken,

[3:27:40] dat dit dan ook de uitkomst is die er is.

[3:27:42] En ook met dan meer geld dan de vorige keer.

[3:27:52] Dan een ander punt dat bij de BIS naar voren kwam,

[3:27:56] is het onderwerp diversiteit en inclusie.

[3:27:59] En daar hebben PVV, BBB, Forum over gesproken.

[3:28:04] Even heel in het bijzonder de stilte, Noord-Brabant.

[3:28:12] Daar was de vraag van, is die instelling nou niet voldoende divers en inclusief?

[3:28:20] Dan is het goed om eerst te kijken, wat zijn de criteria die bij dit proces een rol hebben gespeeld?

[3:28:28] Dat zijn vijf criteria, artistieke en inhoudelijke kwaliteit, maatschappelijke betekenis, toegankelijkheid,

[3:28:34] bedrijfsmatige gezondheid en geografische spreiding.

[3:28:37] Vijf criteria die hebben meegespeeld.

[3:28:39] En die vijfde, die is heel expliciet ook door de Kamer destijds als boodschap meegegeven.

[3:28:45] Dus diversiteit en inclusie zijn dus geen aparte criteria binnen het proces geweest,

[3:28:49] maar wel wordt bij de beoordeling van verschillende criteria gekeken naar hoe er wordt omgegaan met de code die daarover gaat.

[3:28:56] Dat is ook vastgelegd in de regeling, zoals die toen ook met uw Kamer is besproken.

[3:29:01] Het werk dat de stilte in Bramont doet voor kinderen en voor jongeren, dat kunnen we denk ik alleen maar waarderen met z'n allen.

[3:29:07] En ik vind het ook fijn dat u daar dus ook door meerdere van u aandacht voor hebt gevraagd.

[3:29:14] Dus in de beoordeling zijn er opmerkingen geweest over diversiteit en inclusie,

[3:29:20] maar de Raad beoordeelt de plannen.

[3:29:23] Wat wil een gezelschap doen?

[3:29:25] Niet wat er is, maar hoe ziet het plan eruit?

[3:29:27] En het is dan ook niet zo dat het inhoudelijk oordeel

[3:29:31] dat dat uiteindelijk onvoldoende werd gevonden,

[3:29:34] Dat heeft dus ook niet te maken met diversiteit en inclusie.

[3:29:38] Uiteindelijk ging het om de artistieke kwaliteit die beoordeeld werd.

[3:29:42] En dat was doorslaggevend voor de beoordeling zoals de stilte die gekregen heeft.

[3:29:49] Mevrouw Rodekerk heeft een vraag.

[3:29:53] Ja, nog even eigenlijk op het vorige punt, want dat ging opeens heel snel voorbij.

[3:29:56] De zaaglijninstellingen die positief beoordeeld werden, maar geen subsidie kregen.

[3:30:02] Want eerder over talentinstellingen zei de minister, ik heb alle hoeken doorzocht van

[3:30:06] het ministerie en fondsen, hij had echt alles omgekeerde z'n best gedaan, wat ik enorm

[3:30:11] kan waarderen.

[3:30:12] Maar ik vraag me af, waarom zou hij dat niet ook voor deze instellingen doen?

[3:30:16] En dan met name ook die categorie drie, waar het gewoon heel veel impact op gaat hebben.

[3:30:20] En overigens ook juist door die regionale spreiding, een aantal die erbuiten zijn gevallen,

[3:30:24] maar ook elders in het land.

[3:30:26] Kan de minister niet echt alles in het werk stellen en bij elkaar schrapen, ook hier,

[3:30:31] om dit mogelijk te maken? Want dit zou echt een aderlating zijn voor deze instellingen.

[3:30:38] Voorzitter, ik wil schrapen wat ik kan, maar dit gaat om veertig miljoen. En dat is meer dan

[3:30:42] schrapen. Dat kan ik niet meer schrapen. Dat is tien miljoen per jaar om deze 59 of 57 instellingen

[3:30:49] te kunnen redden. Dus dat ligt in geen enkele hoek meer verborgen binnen mijn ministerie.

[3:30:58] Ja, dan gaat hij alles optellen, maar komend jaar gaat het om 10 miljoen, alleen Kattegat 3 gaat om 3 miljoen.

[3:31:04] Ik maak het probleem nog wat kleiner voor de minister.

[3:31:07] Dat hij hopelijk iets kan doen voor instellingen, want dit betekent echt ontzettend veel voor deze instellingen.

[3:31:14] En als je ook maar iets kan doen, dan zou ik het proberen, zou ik zeggen tegen deze minister.

[3:31:22] Ja, voorzitter. Ik voel me nu best wel aangesproken op mijn sympathie voor de cultuursector.

[3:31:29] En wat ik kan doen, dat wil ik doen.

[3:31:31] maar ik ben heel bang om in een debat verwachtingen te wekken die ik niet waar kan maken.

[3:31:38] Als ik hier of daar nog een enkele euro kan vinden in een hoek,

[3:31:44] en ik zou dat hier uitstralen, dan denk ik dat ik mensen blij maak die ik niet kan blij maken.

[3:31:49] Dat wil ik niet tijdens een debat doen.

[3:31:51] Dus ik wil best kijken van kijk nog eens in al die hoeken, ligt er nog wat?

[3:31:54] Dan kan je nog een heel klein stukje van die 59 pakken.

[3:31:57] Kan die zaaglijn nog iets naar beneden?

[3:32:00] Maar ik ben al heel bang dat ik dan ergens al heel snel mensen vreselijk teleurstel.

[3:32:09] Omdat ik hier zou uitschalen dat er nog geld zou zijn.

[3:32:12] En ik zie het echt niet. Ik moet 10 miljoen bezuinigen op de cultuursector, structureel.

[3:32:21] En dan te denken dat er dan nog ergens 2 miljoen of 3 miljoen zou liggen.

[3:32:28] Ik heb geprobeerd die 10 miljoen te vinden op een manier dat het zo weinig mogelijk pijn doet.

[3:32:33] En het is eigenlijk al pijnlijk.

[3:32:34] Maar dan zit je bij loon- en prijsbijstellingen en dat soort maatregelen.

[3:32:39] Of ach, deze regeling is nog niet in gang gezet.

[3:32:42] Weet je, dan verlengen we hem niet.

[3:32:43] Dat soort dingen heb ik kunnen doen.

[3:32:46] En dat heeft 10 miljoen structureel opgeleverd.

[3:32:48] Maar dat zijn dan de minder pijnlijke dingen.

[3:32:50] Maar zelfs dat is pijnlijk.

[3:32:51] En dan nu hier in een openbaar debat toe zeggen...

[3:32:55] Ik ga nog eens kijken, zou denk ik een verwachting wekken...

[3:32:59] die zou niet ver zijn naar de mensen die toekijken.

[3:33:03] Lien Mohandes heeft een vraag.

[3:33:05] Ik probeer even voor mezelf te ontwarren...

[3:33:07] waar dan nog de ruimte wel niet zit in het laatste stukje...

[3:33:10] van de beantwoording van de minister.

[3:33:13] Als we niets doen, dan valt het doek en dan is het gewoon klaar.

[3:33:18] Volgens mij hebben we genoeg argumenten uitgewisseld...

[3:33:20] hoe zonde dat is en de doorwerking, et cetera.

[3:33:23] Maar ik wil even wijzen op een brief van ook wethouders.

[3:33:27] Die hebben aangegeven van wij zien het belang van deze instelling ook gezien de bredere doorwerking en hun functie.

[3:33:33] Bent u bereid om met hen samen te kijken naar in ieder geval het jaar 2025 als overbruggingsjaar?

[3:33:39] En natuurlijk vinden we elkaar dan weer over een jaar hier in een nieuw debat om te kijken naar het jaar daarna.

[3:33:44] Maar bent u bereid om ook uw eigen stempel te drukken op dit onderdeel?

[3:33:57] Nu voel ik me echt aangesproken op mijn liefde voor de sector.

[3:34:03] Kijk, als ik heel diep dan ga zoeken en kijken, dan kan ik me voorstellen...

[3:34:09] Ik druk me heel voorzichtig uit dat ik over 2025...

[3:34:14] Kijk, voor 2025 de instellingen die erbuiten vallen...

[3:34:20] die hebben recht op frictiekosten.

[3:34:22] Dus wat er ligt binnen het ministerie zijn middelen om te financieren dat de instellingen

[3:34:33] niet in één klap naar nul gaan.

[3:34:35] We zijn dat ook verplicht om te doen, dat is in ieder geval ook deel van behoorlijk bestuur,

[3:34:41] dat je instellingen de kans geeft om af te bouwen wanneer een deel van hun geld, namelijk

[3:34:46] bijvoorbeeld de rijksmiddelen, wegvalt.

[3:34:48] Die frictiekosten die zijn er en die moeten we uitbetalen aan ieder van deze instellingen die onder de zaaglijn vallen.

[3:34:57] Dus ze krijgen geld in 2025, de frictiekosten. Het is niet veel, maar het is iets.

[3:35:02] En als het helpt om samen met gemeenten en provincies te kijken, kijk nou eens heel bewust juist naar deze 59.

[3:35:09] Wat is jullie rol daar? En kan dat bij elkaar opgeteld dan nog iets betekenen voor het jaar 2025?

[3:35:15] dan is dat een gesprek dat ik aan kan gaan.

[3:35:19] Ik ben wel heel bang dat we dan uitstralen van je haalt weer een volgende BIS-periode.

[3:35:24] Die is vier jaar, dat is een end. Dat overbrug je niet zomaar.

[3:35:26] Maar voor 2025 is dat een gesprek dat ik kan aangaan,

[3:35:30] of die frictiekosten met hier en daar nog een enkele cent

[3:35:34] en dan ook nog vermeerderd met gemeentelijke en provinciale subsidies

[3:35:38] om te kijken of daar iets te zien is, iets te redden valt vanuit een systeemblik.

[3:35:43] en dan ook nog met een blik van geografische spreiding.

[3:35:47] Daar wil ik mij voor inspannen, maar ik zeg het op een voorzichtige manier...

[3:35:54] om niet mensen nu te denken van oh, we worden gered, want dat is het echt niet.

[3:35:57] Dat geld is er niet.

[3:35:59] Lieke Krul, CDA.

[3:36:01] Ik ga toch even door over de stilte als het ware.

[3:36:06] Ik heb de minister ook horen spreken over de criteria.

[3:36:09] Maar daar zit natuurlijk wel iets wat wringt.

[3:36:11] En dat heeft gewoon te maken met, heeft er wel of geen integrale afweging plaatsgevonden?

[3:36:15] En begrijpt de minister dat het lastig is om integraal af te wegen...

[3:36:18] als er een getrapte beoordeling plaatsvindt?

[3:36:20] Het andere woord, als je van tevoren niet weet of er regionale spreiding mogelijk is...

[3:36:25] dan toets je er natuurlijk ook niet goed op.

[3:36:28] Nu blijkt achteraf dat er dus in de regio geen jeugdpodium, geen functie meer is.

[3:36:34] Maar met zo'n getrapte beoordeling weet je dat natuurlijk pas achteraf.

[3:36:37] Ziet de minister dat probleem ook?

[3:36:38] Ja, voorzitter. Ik zie wel dat de systeemblik nog niet optimaal is.

[3:36:51] En dat hebben diverse mensen uit de sector mij ook duidelijk gemaakt.

[3:36:57] En daar wil ik ook inderdaad naar kijken hoe je meer nog die systeemblik erop kunt hebben.

[3:37:04] Ten opzichte van de vorige periode is het goed dat we nu alle processen gesynchroniseerd hebben

[3:37:09] in indienen en honoreren, maar nog steeds kunnen er weeffouten zoals die talentontwikkeling

[3:37:15] klassieke muziek ontstaan waarbij een hele sector qua talentontwikkeling wordt weggevaagd

[3:37:20] en dat hoort eigenlijk niet te kunnen gebeuren en het kan ook zijn dat als je meer met een

[3:37:26] regio blik naar het systeem kijkt dat je ook dit soort zaken ziet, dat is dan natuurlijk

[3:37:30] niet meteen dat een hele sector wegvalt maar dat in een bepaalde regio iets wegvalt.

[3:37:34] Nou, die systeemblik denk ik kan beter, kan geoptimaliseerd worden.

[3:37:39] En dat is ook één van de dilemma's waar ik goed over na wil denken

[3:37:42] wanneer we samen met de Kamer gaan nadenken over het inrichten van de BIS 2029 en verder.

[3:37:49] Want ik denk dat juist ook mijn verantwoordelijkheid als systeemverantwoordelijke

[3:37:55] dat daar nog beter over nagedacht kan worden, zodat ook bij dat advies van de Raad voor Cultuur

[3:38:01] en de zes Rijkscultuurfondsen, dat vanuit het systeemblik daar nog een betere werking kan zijn,

[3:38:08] ook in het proces dat nog moet worden ontworpen. Dus daar kijk ik graag naar.

[3:38:14] Dank u. Is het blokje bis bijna klaar?

[3:38:28] Ik denk dat ik een heel eind ben. Ik probeer te kijken wat tussen neus en lippen door al

[3:38:36] beantwoord is. Ik denk dat ik deze vier nog even voor u doe.

[3:38:45] De eerste is regeldruk. Hoe gaat u regeldruk voor de culturele sector

[3:38:51] verminderen bij lokale overheden? Ik voer daarover het gesprek met de

[3:38:54] mede-overheden. Ook zij zien het belang van het verminderen van regeldruk in.

[3:38:58] Maar ik werk ook concreet samen met anderen, bijvoorbeeld in de pilot

[3:39:02] gezamenlijke monitoring. Hier wordt gezamenlijk het gesprek

[3:39:05] gevoerd met instellingen die door meerdere overheden worden gesubsidieerd,

[3:39:09] want die zien dat ze voor iedere overheid weer een nieuwe rapportage moeten maken.

[3:39:13] En dat moet echt beter kunnen.

[3:39:15] Dus ik voer daar het gesprek over en trek samen op met mede overheden

[3:39:19] om te kijken hoe we de regeldruk voor de culturele sector kunnen verminderen.

[3:39:25] En er is ook gesproken over een mogelijke kaderwet cultuur.

[3:39:31] Dat is een aanbeveling van de Raad voor Cultuur,

[3:39:33] die ook samenkomt met een advies om 200 miljoen extra structureel te investeren in de sector.

[3:39:40] Die 200 miljoen heb ik niet.

[3:39:42] De Raad voor Cultuur heeft ook wel duidelijk gemaakt.

[3:39:44] Neem dit advies nou integraal over en ga nou niet cherrypicking doen.

[3:39:48] Dus dat wil ik dan ook niet zomaar doen.

[3:39:51] En ook gemeente geeft mij aan zonder knaken geen extra taken.

[3:39:55] Dus ik wil wel erg oppassen met zomaar hier spreken over plannen voor een kaderwet.

[3:40:01] Ik zie wel dat er behoefte is aan duidelijke afstemming tussen rijkprovincies en gemeenten.

[3:40:05] De heer Krul had het net ook over meer een systeemblik.

[3:40:08] Daar kan ik wel naar kijken en ik zal daar dan ook de komende tijd over spreken met de

[3:40:14] Raad voor Cultuur, de Rijkscultuurfondsen, ook de mede-overheden, maar ook brancheorganisaties

[3:40:18] zoals Kunsten92.

[3:40:22] En dan komen we denk ik al aan een heel eind, ook zonder kaderwet cultuur.

[3:40:28] Sociale veiligheid werd genoemd door mevrouw Hertzberger.

[3:40:31] Een heel erg belangrijk onderwerp.

[3:40:33] Het baart me ook wel zorgen wat we de laatste tijd ook weer hebben gezien.

[3:40:39] Het steun- en adviespunt Morris werd genoemd.

[3:40:42] Dat levert wat het belooft. Het is echt een vangnet van vertrouwenspersonen...

[3:40:46] voor de mensen die hiervoor menen niet terecht te kunnen bij hun eigen organisatie.

[3:40:51] En Morris biedt ook advies aan organisaties...

[3:40:53] wanneer ze behoefte hebben aan ondersteuning om sociale veiligheid te verbeteren.

[3:40:56] En beide functies blijf ik ook in de komende jaren financieren.

[3:41:00] Dus gedurende de hele komende BIS-periode blijft Morris voor beide functies gefinancierd.

[3:41:06] Verder wil ik zorgen voor verbetering van intern toezicht en inzet op professionalisering

[3:41:11] daarvan.

[3:41:12] En dat moet dan ook zorgen voor meer bescherming van werkenden binnen de sector.

[3:41:17] Mevrouw Rodekerke heeft een vraag, van D66.

[3:41:20] Ik sta nog even te kou op wat er gezegd werd over de kaderwet cultuur.

[3:41:25] Want eens, het gaat natuurlijk ook om het geld dat hiervoor beschikbaar is.

[3:41:29] Maar ik begrijp dat we daar nu niet met elkaar over in gesprek kunnen.

[3:41:32] Ik denk echt dat het wel belangrijk is om juist in deze tijden van grote bezuiniging...

[3:41:36] ook wel perspectief te kunnen bieden voor cultuur.

[3:41:38] Want wat je nu ziet is omdat cultuur niet als zorgplicht in de wet staat...

[3:41:43] dat bij bezuinigingen op het gemeenfonds, die er dus nu aankomen...

[3:41:49] naar allerlei zorggeld, bijvoorbeeld daar gaan gemeenten met elkaar over in gesprek.

[3:41:54] Daar gaan ze dan wel geld voor vrijmaken, maar daar waar geen zorgbelegd in de wet zit, niet.

[3:41:58] En dan delft de cultuur dus extra uit de onderspit.

[3:42:01] Dus ik denk dat het heel goed zou zijn om wel dat onderzoek voor te zetten.

[3:42:04] Ik hoor de minister ook iets in de richting zeggen.

[3:42:06] Maar, nou ja, kan hij dan wel toezeggen dat hij de VNG gaat vragen...

[3:42:10] om in gesprek met de Raad voor Cultuur, Belangenbehartigers...

[3:42:13] en organisaties die hierbij betrokken willen worden...

[3:42:16] dit wel verder gaat brengen, dit onderzoek?

[3:42:18] want wellicht op termijn is er een andere situatie qua kabinet dat er wel geld is.

[3:42:24] Maar dan kunnen we in ieder geval wel door met die zorgplicht.

[3:42:30] Voorzitter, ik wil een beetje voorzichtig zijn met de gemeenten in Nederland.

[3:42:34] De lokale overheid is de belangrijkste bestuurslaag.

[3:42:39] En we weten dat het best moeilijk is voor gemeenten om financieel overeind te blijven.

[3:42:46] Het is vaak inderdaad, is het of cultuur of het zwembad of de jeugdzorg.

[3:42:49] best heel ingewikkeld.

[3:42:55] En gemeenten lijken ook in politiek Den Haag met weinig vrienden te hebben.

[3:43:00] Dus we moeten wel zorgen dat de gemeenten kunnen doen wat ze doen.

[3:43:05] En een zorgplicht nu hierop leggen, een zorgplicht cultuur,

[3:43:10] ik vind eigenlijk dat dat dan ook gepaard moet gaan met extra budget.

[3:43:15] U zegt op termijn buiten het microfoon, dat is zo.

[3:43:18] Ik heb hem niet. Je zou kunnen kijken naar als je een zorgplicht invoert, wat voor budget zou daar dan bij horen.

[3:43:26] Dan zou je aan die 200 miljoen van de Raad voor Cultuur kunnen denken.

[3:43:30] Als je dat dan als één pakket ziet.

[3:43:33] Dus in zekere zin, dat onderzoek zou je kunnen zeggen dat is er. Althans het advies is er van de Raad voor Cultuur.

[3:43:42] We voeren een zorgplicht van gemeenten voor de bibliotheek in,

[3:43:48] maar dat gaat dan ook gepaard met extra budget.

[3:43:51] En daar mag ik dan toch ook weer vol eer wijzen naar het vorige kabinet.

[3:43:55] Die hebben daar extra geld voor uitgetrokken.

[3:43:57] Dat blijft staan.

[3:43:59] Extra geld voor de bibliotheken, structureel, en dat gaat dan ook gepaard met een zorgplicht.

[3:44:03] Dus daarvan weten we dat de gemeenten het ook aankunnen.

[3:44:06] Een zorgplicht voor cultuur.

[3:44:09] Ja, dan zou ik ook zeggen, dan zou dat een volgend kabinet, of misschien wel later in deze kabinetsperiode,

[3:44:16] wanneer er meer geld zou zijn, dan zou je daarover na kunnen denken.

[3:44:20] Maar tot die tijd ben ik wel huiverig om er meer op gemeenten te leggen dan dat er op dit moment op zich gelegd kan worden qua zware takenpakketten.

[3:44:30] De heer Mohannes. Vijfde interuptie.

[3:44:36] Ik heb geen vijfde. Nee, dat was gewoon vraag aan mijn toezegging of niet.

[3:44:43] Wil u een interruptie, of niet?

[3:44:46] Nee, dan hou ik hem even zo.

[3:44:49] Maar mevrouw Hirtsbecher wel.

[3:44:52] Ja, dank voor de beantwoording over punten dat niet een meldpunt is.

[3:44:57] Maar het allitereert zo lekker, hè?

[3:44:58] Meldpunt Moores.

[3:44:59] Maar ik begreep later dat het een steun- en ondersteuningspunt en adviespunt Moores is.

[3:45:04] Ik ben blij te horen dat dat wordt voortgezet.

[3:45:07] Maar ik vraag toch aan de minister wat er nog meer mogelijk is.

[3:45:12] Bijvoorbeeld het grote aantal organisaties dat nu een onderzoeksbureau onderzoeks laat doen.

[3:45:19] Dat hebben we tijdens de wetenschapsvergoting ook al even kort over gehad.

[3:45:24] Waar verder helemaal geen voorwaarden of minimum set aan kwaliteitseisen of deugdelijke onderzoeken opzet.

[3:45:31] Terwijl die toch verregaande invloed heeft over mensenlevens.

[3:45:34] En soms mensen in een hele kwetsbare positie.

[3:45:36] En ik heb ook gevraagd over die VSO's.

[3:45:38] Die vaststellingsovereenkomsten die schering en inslag zijn.

[3:45:41] Er zijn soms meerdere VSO's in één organisatie om maar die zwaaicultuur te handhaven

[3:45:46] om het echte probleem te benoemen.

[3:45:48] Dus ik wil de minister toch vragen om daar op in te gaan.

[3:45:52] Ja, voorzitter.

[3:45:54] Ik heb ook gehoord dat de kwaliteit van dergelijke onderzoeksbureaus heel wisselend is.

[3:45:59] Dat loopt niet altijd goed.

[3:46:01] Er zitten vast ook goede bijen.

[3:46:03] Dus ik kan dus niet zeggen van ga er nooit meer mee in zee.

[3:46:08] Ik zie wel dat er vrij snel gegrepen wordt naar een dergelijk extern onderzoek, dat het

[3:46:13] wordt geëksternaliseerd.

[3:46:14] We zijn er in Den Haag ook heel goed in, zeg ik even hand in eigen boezem.

[3:46:20] Maar volgens mij is het nog veel belangrijker dat het gesprek op gang komt in de sector.

[3:46:24] Op verschillende plekken hebben we daar ook commissies voor ingesteld en proberen ook

[3:46:30] bij te dragen aan de interne cultuur.

[3:46:32] Juist met elkaar spreken aan eventueel voorval.

[3:46:37] De veiligheid en de openheid daarover zou heel goed zijn.

[3:46:44] En hoe je precies onderzoek doet naar wat er gebeurd is.

[3:46:51] Daar kan in ieder geval ook Morris steun en advies bij leveren.

[3:46:55] Die zijn daarvoor bedoeld.

[3:46:57] Maar liever natuurlijk nog dat Morris vooraf langskomt om te adviseren over hoe sociale

[3:47:03] veiligheid verbeterd kan worden, liefst voordat er voorvallen zijn, waar we dan toch ook

[3:47:08] iedere keer vreselijk van schrikken.

[3:47:10] Als het gaat over zwijgclausules met finale kwijting, ik weet niet of die veel worden

[3:47:15] ingezet.

[3:47:16] Daar heb ik geen overzicht van.

[3:47:18] Er zijn wel voorbeelden bekend van zwijgclausules die te ver gaan, waardoor mensen zich niet

[3:47:23] meer kunnen uitspreken tegen kwalijke zaken.

[3:47:25] En als dat gebeurt, dat is natuurlijk totaal onwenselijk.

[3:47:29] Dat moeten we met z'n allen niet willen.

[3:47:33] Dit ligt in eerste instantie bij werkgever en werknemer,

[3:47:36] maar normerend wil ik hier graag over spreken dat ik dat buitengewoon onwenselijk vind.

[3:47:42] Mijn laatste punt in dit blokje, voorzitter, is

[3:47:45] waarom subsidiëren we de Bali uit cultuurmiddelen?

[3:47:49] Wel, meneer Van Houwelingen, via de voorzitter.

[3:47:53] De Bali is een culturele instelling

[3:47:55] en die organiseert een brede waaier aan activiteiten.

[3:47:58] Niet alleen debatten, maar ook filmprogramma's, theaterprogrammering en dergelijke.

[3:48:03] En ja, we noemen ze in de regeling inderdaad een instelling voor debat en reflectie.

[3:48:07] En dat is een belangrijke functie binnen de culturele sector.

[3:48:10] En daarom is er een plek voor de Bali in de basisinfrastructuur.

[3:48:16] Dat is waarom wij de Bali financieren.

[3:48:21] Dank voor het antwoord.

[3:48:22] Ja, daar denken we dus anders over.

[3:48:23] Maar er is nog een ander probleem met de Bali.

[3:48:25] Het staat natuurlijk bekend als allesbehalve objectief, maar als een soort grachtengoldeninstituut.

[3:48:29] En ik heb die absurde propagandastunt genoemd met die tank, die lugubere tank die ze tentoongesteld hebben.

[3:48:36] En natuurlijk het feit dat de directeur meer of minder op de vuistjes is gegaan met de journalist.

[3:48:39] Dat is allemaal gebeurd de afgelopen tijd.

[3:48:41] En dan krijgt dit instituut van toch van deze minister, voorzitter, drie ton.

[3:48:46] Dus ja, ik weet dat de minister de hele tijd zegt van ja, we hebben een kader en de raad van de cultuur geeft advies.

[3:48:52] Maar als de mensen dit laten gebeuren, ik vind het onbegrijpelijk.

[3:48:56] Dit is toch echt een moment om te zeggen, deze drie ton gaan we ergens anders investeren.

[3:48:59] Maar niet geven aan zo'n omstreden instituut.

[3:49:02] Wat de journalist zelf heeft aangevraagd.

[3:49:07] Ik vind het ook een heel naar incident waar de heer Van Houwelingen aan refereert.

[3:49:12] En ik snap ook het woord luguber.

[3:49:15] Maar ja, het is heel naar.

[3:49:17] Maar ik heb niet voldoende in handen om in te grijpen.

[3:49:22] Ja, voorzitter, dit is nou zo teleurstellend.

[3:49:24] We zien hier weer, en ik heb eerder interrupties ook aangeweid, het verdwijnen van de politiek.

[3:49:29] Deze minister zegt in feite, we hebben echt een probleem.

[3:49:31] Dus ik denk dat heel veel, wie kan dit goed vinden, deze drie tonnen, dat wordt geallocueerd.

[3:49:35] De minister zegt, ja eigenlijk, dat hoor ik de minister zeggen, ik ga er niet over.

[3:49:38] We hebben daar wat advies uitgebracht.

[3:49:39] Ja, wat doen we hier dan nog?

[3:49:41] Wat moet er gebeuren, zou ik bijna zeggen, voordat de subsidie niet wordt toegewezen?

[3:49:45] Als zelfs journalisten belaagd worden door zo'n instituut, door de directeur daarvan,

[3:49:48] Als dat geen reden is om een subsidie niet toe te kennen,

[3:49:51] wanneer wordt een subsidie dan niet toegekend?

[3:49:53] Dan blijkbaar is het advies wat de Raad van Cultuur geeft absoluut leidend,

[3:49:56] wat er verder ook gebeurt, wat voor incidenten er ook zijn.

[3:49:59] En de politiek is verdwenen, dus dat doet er allemaal niet mee toe.

[3:50:02] Dus ja, ik vind het heel zorgelijk.

[3:50:03] Dus nogmaals, waarom doen we dan dit debat?

[3:50:08] Voorzitter, het voelt haast als een rhetorische vraag.

[3:50:15] Ja, maar ik wil de heer Van Houwelingen ook niet teleurstellen.

[3:50:19] Het is half retorisch en tegelijkertijd moet heel wat gebeuren voordat ik kan zeggen dat ik een subsidie trek in.

[3:50:28] Dank u wel.

[3:50:31] We gaan volgens mij beginnen met het blokje bibliotheken.

[3:50:34] Mevrouw Van der Waal heeft nog een vraag.

[3:50:36] Ik kijk even naar de voorzitter of dit een interruptie is.

[3:50:39] Ik maak een ongelooflijk belangrijk punt bij de BIS, namelijk het kost de sector 100 miljoen om de aanvraag te doen.

[3:50:45] Ik heb er een motie bij aangekondigd.

[3:50:47] en ik heb gewoon geen antwoord, helemaal niks.

[3:50:50] En ik baal ervan dat ik, ja, hoe stevig moet je het neerzetten,

[3:50:55] dat ik hier dan gewoon een interruptie aan kwijt ben.

[3:50:59] Ja, dat snap ik.

[3:51:00] We hebben ook nog een tweede termijn,

[3:51:02] maar ik weet niet of de minister nu wat over wil zeggen.

[3:51:05] Ja, dank u wel.

[3:51:06] Ik had gemeend dit beantwoord te hebben bij regeldruk,

[3:51:11] maar dit is inderdaad heel specifiek inderdaad de regeldruk

[3:51:15] die ontstaat bij het indienen en het beoordelen van de aanvragen.

[3:51:26] En dat gaat verder dan mijn antwoord waar ik zei van ik ga samen met mede-overheden kijken

[3:51:31] hoe we de regeldruk kunnen verminderen.

[3:51:35] Als het gaat om de hoeveelheid werk die het kost bij aanvragen, ja, dat wil ik meenemen

[3:51:41] bij de nieuwe periode 2029 en verder.

[3:51:45] Er is ook door meerdere van u gesproken, en ook in de sector, en ook Kunst92 heeft erover gesproken,

[3:51:51] dat de BIS-periode langer zou kunnen duren.

[3:51:56] Nou, dat heb ik zoveel nu om me heen gehoord.

[3:51:58] Dat moet haast wel een serieuze suggestie zijn, dus daar moet ik er ook serieus naar kijken.

[3:52:02] En daar wil ik dan ook samen met uw Kamer over praten,

[3:52:04] wanneer we de nieuwe periode gaan ontwerpen met elkaar,

[3:52:07] wanneer we daar de kaderstelling van gaan ontwerpen.

[3:52:10] Ik moet daar wel bij zeggen, als je dat zou doen en de BIS-periode langer maken, moet

[3:52:16] je ook wel, als je dus die systemische blik wilt hebben, die mee ook wordt gevraagd, moet

[3:52:21] je ook de gemeenten en de provincies meekrijgen, of ze dan ook die horizon hebben, of ze ook

[3:52:25] die zes jaar zouden kunnen implementeren op die termijn.

[3:52:31] Maar dat is wel iets wat ik met gemeenten en provincies wil en kan bespreken.

[3:52:35] En dan zal ik dit, de vermindering van de kosten voor het aanvragen en het doen beoordelen,

[3:52:43] zal ik dan ook meenemen bij de volgende periode van de BIS.

[3:52:56] Bibliotheken en leesbevordering.

[3:52:59] Een heel mooi onderwerp.

[3:53:02] En onder andere mevrouw Van der Wal en de heer Krul die vroegen mij, wat doen we al?

[3:53:08] Wat doen we hier nou al aan?

[3:53:10] Wel.

[3:53:12] In het regeerprogramma staat

[3:53:13] bibliotheken zijn onmisbaar in de bestrijding van lage letterheid

[3:53:17] en in de bevordering van leesvaardigheid,

[3:53:19] leesplezier en digitale geletterdheid.

[3:53:21] We versterken het bibliotheeknetwerk

[3:53:23] en de samenwerking tussen bibliotheken,

[3:53:26] kinderopvang,

[3:53:27] onderwijs, gemeenten en maatschappelijke organisaties.

[3:53:29] En onze doel is een doorlopende leesleven van 0 tot 100 jaar.

[3:53:32] Iedereen in Nederland moet goed kunnen lezen.

[3:53:35] Wat doen we dan?

[3:53:36] We zetten in op versterking van het netwerk van bibliotheken.

[3:53:40] 59 miljoen per jaar extra, inclusief de al eerder genoemde zorgplicht.

[3:53:46] We maken afspraken met de bibliotheeksector.

[3:53:48] Ik heb net vorige maand het bibliotheekconvenant getekend in Rijswijk.

[3:53:54] Hierin is de samenwerking en de gezamenlijke inzet vastgelegd

[3:53:56] tussen de overheden en de bibliotheekpartijen.

[3:53:59] De bibliotheek op school hebben we met nieuwe locaties,

[3:54:03] hulp via leesconsulenten op school en een rijke collectie aan boeken op school.

[3:54:07] en in 2023 is vanuit het masterplan basisvaardigheden en impulsgeven aan de bibliotheek op school

[3:54:13] door een investering van 74 miljoen voor drie jaar.

[3:54:20] We zetten in op preventie, een aanpak voor taalarme gezinnen

[3:54:24] via het project gemeentelijke gezinsaanpak geletterdheid.

[3:54:29] Er doen circa vijftig gemeenten mee in de ontwikkel- en implementatiefase

[3:54:34] En de kennis wordt landelijk gedeeld op allerlei manieren.

[3:54:39] En dan hebben we natuurlijk de kunst van lezen, inclusief de boekstartkoffertjes die genoemd werden.

[3:54:43] En ik mocht mijn kleindochter een boekstartkoffertje geven.

[3:54:46] Ja, ze kan nog echt nog niet lezen, maar ze kan wel voorgelezen worden.

[3:54:50] En dat is niks zo mooi als een klein kindje voorlezen.

[3:54:53] Want die luistert al helemaal naar de klanken van je stem.

[3:54:57] Dus we zitten inmiddels met de kleine boekjes uit het boekstartkoffertje voor te lezen.

[3:55:03] Er is nog het programma Kunst van Lezen, ondergebracht in Tel Mee Met Taal.

[3:55:08] Dat gaat om 3,3 miljoen per jaar.

[3:55:11] We hebben taalhuizen in bibliotheken.

[3:55:14] En natuurlijk hebben we in de BIS de taalbevordering, de leesbevordering en de letteren 21,5 miljoen beschikbaar, structureel.

[3:55:26] Kortom, we doen heel veel en dit is allemaal nog los van wat we via het onderwijs investeren

[3:55:32] in de basisvaardigheden via het herstelplan van mijn collega staatssecretaris Marielle

[3:55:38] Paul.

[3:55:41] Ik stuurde u eind vorige week een brief over de stand van zaken in de bibliotheeksector

[3:55:46] en er is dus veel gedaan om de sector te versterken.

[3:55:49] U hebt ook verschillende vragen gesteld en daar ga ik dan graag op in.

[3:55:55] Meerdere van u hadden het over de kleine gemeenten.

[3:55:59] Want wij willen graag een bibliotheek in iedere gemeente.

[3:56:07] Afgelopen jaar en dit jaar wordt het bibliotheeknetwerk gericht, gerepareerd en versterkt door middel van een specifieke uitkering aan gemeenten.

[3:56:16] Ook wel genoemd de spukbieb.

[3:56:19] Dit gebeurt met name in de gemeenten waar dit het hardst nodig is.

[3:56:22] De eerste prioriteit ligt dan ook bij de gemeenten zonder bibliotheek, maar het gaat ook om gemeenten

[3:56:28] waar de afstand tot de bibliotheekvestiging te groot is geworden, en ook om gemeenten

[3:56:33] met grote maatschappelijke opgaven.

[3:56:35] Voor de jaren 2025 en 2026, tot de wet van kracht wordt, komt er een decentralisatie-uitkering

[3:56:41] voor gemeenten.

[3:56:42] Hiervoor is 59 miljoen euro beschikbaar, dat betekent bijna 3 euro per inwoner, maar

[3:56:48] kleinere gemeenten krijgen sowieso het minimumbedrag van 100.000 euro.

[3:56:51] Dus voor hele kleine gemeenten is dat dus per inwoner best wel veel.

[3:56:58] En met dit pakket aan maatregelen kunnen ook kleinere gemeenten zich voorbereiden op de

[3:57:01] zorgplicht die komen gaat.

[3:57:03] En we hopen dat dat het gaat doen, want we willen een bibliotheek in iedere gemeente op

[3:57:07] een redelijke afstand van ieder kind.

[3:57:12] Hoe kunnen we het percentage van lidmaatschappen tot 18 jaar verhogen naar 100%?

[3:57:16] Dat vind ik een hele mooie vraag van mevrouw van der Wal.

[3:57:19] Het bevorderen van kinder- en jeugdlidmaatschappen gebeurt nu via verschillende lijnen.

[3:57:24] Ik herinner me, ik ging gewoon mee met mijn moeder.

[3:57:26] En op een of andere manier kreeg ik op een gegeven moment mijn eigen pasje als kind.

[3:57:29] En daar was ik super trots op.

[3:57:33] Ouders ontvangen het boekstartkoffertje, zoals ik al noemde.

[3:57:36] En de promotie van lidmaatschappen loopt ook direct via de bibliotheken, via scholen, via de kinderopvang.

[3:57:41] En via het programma van de Bibliotheek op school, DBOS.

[3:57:45] Tot slot heb ik onlangs met de partijen het bibliotheekconferent getekend, wat ik u al

[3:57:50] zei.

[3:57:51] En daarin hebben we afgesproken te onderzoeken op welke wijze ieder kind automatisch lid

[3:57:55] kan worden van de bibliotheek.

[3:57:58] Dus daar kom ik later bij u op terug, wanneer we dit onderzocht hebben.

[3:58:05] En hoe zorgt de minister er dan voor dat er in elke gemeente een bibliotheekfunctie is?

[3:58:08] Spreekt hij hierover met de VNG?

[3:58:10] Vroeg mevrouw van der Wal.

[3:58:13] Het wetsvoorstel voor de versterking van de bibliotheken is opgesteld na een cyclus van overleggen.

[3:58:20] En daar is de VNG ook bij betrokken geweest.

[3:58:23] En ik neem het voortouw om met alle partijen jaarlijks de ontwikkeling in de bibliotheekstelsel te bespreken.

[3:58:28] Om ook u goed op de hoogte te kunnen houden van waar we dan staan met het doel dat we met z'n allen hebben.

[3:58:34] En de heer Krul vroeg specifiek over Boekstart.

[3:58:38] Het mooie kleine koffertje.

[3:58:42] De financiering van leesbevordering gebeurt dus op verschillende plekken en op verschillende manieren.

[3:58:49] Met Boekstart, de bibliotheek op school.

[3:58:53] In de jaren 23 tot 26 is hiervoor 25 miljoen extra beschikbaar.

[3:58:59] Daarnaast is er het programma Kunst van Lezen.

[3:59:03] waar ook middelen in zitten om boekstart en de bibliotheek op school te stimuleren.

[3:59:09] Verder zullen staatssecretaris Pauw en ik u begin volgend jaar informeren over onder meer de bibliotheek op school.

[3:59:15] En verder is er natuurlijk de steun voor letter- en leesbevorderingen in de BIS, die ik u ook al noemde.

[3:59:21] Kortom, we doen er hoop en we gaan u daar ook regelmatig over informeren.

[3:59:28] en het boek start en het koffertje, voor zover ik weet, blijft dat gewoon bestaan.

[3:59:32] En ik zie ja knikken, het koffertje blijft.

[3:59:36] Uur Krul.

[3:59:37] Ja, ik ben blij om te horen, maar ik wil toch even wat helderheid scheppen,

[3:59:40] want de minister komt met allerlei bedragen die weer in programma's zitten.

[3:59:43] Ik kijk gewoon even naar artikel 8, tabel 8 van de begroting,

[3:59:47] dat is het subsidieoverzicht erfgoed en kunsten.

[3:59:49] En dan kijk ik naar het programma leesbevordering, waar dit dan allemaal in zit, die kapstok.

[3:59:53] Nou die is wat gestegen.

[3:59:55] Dus in 2023 was dat 20 miljoen, dit jaar is dat 45 miljoen, dat is hartstikke mooi.

[4:00:01] En dan daalt hij volgend jaar naar 32 miljoen, in 2026 daalt hij naar 24 miljoen en dan daalt

[4:00:06] hij ineens heel hard naar 9 miljoen in 2027, met als laagste punt in 2028 6,7 miljoen.

[4:00:12] Dus we gaan van 45 miljoen naar 6,7 miljoen voor leesbevordering.

[4:00:16] Dit is hoe ik de begroting lees.

[4:00:19] Dan mijn vraag is dan, wat betekent dat voor al die projecten die echt niet een jaar lopen,

[4:00:23] maar die wil gewoon langdurige borg willen zien.

[4:00:27] Ja, voorzitter, er is een hoop extra geld voor leesbevordering en bibliotheken.

[4:00:32] En dat is mooi.

[4:00:34] Sommige van de middelen zijn projectsubsidies of tijdelijke subsidies, moet ik zeggen.

[4:00:40] En sommige zijn structureel.

[4:00:42] Bijvoorbeeld de 59 miljoen per jaar voor de versterking van het netwerk van bibliotheken is structureel geld.

[4:00:48] Het programma leesbevordering is tijdelijk, 2024 tot en met 2027.

[4:00:54] En dat loopt dan dus ook af na 2027.

[4:00:59] Maar het is goed om, als het gaat om leesbevordering en bibliotheek,

[4:01:04] om het totaalbudget te zien en te nemen, dat ook bij elkaar optellen.

[4:01:08] Want dit is dus een specifiek programma met deze naam.

[4:01:11] Maar we doen veel meer aan leesbevordering dan alleen dat specifieke programma.

[4:01:17] Dat is mooi en dat geloof ik ook, maar dat gaat om 45 miljoen euro.

[4:01:22] Dus dat stopt dus gewoon.

[4:01:24] En de minister zegt dat nu ook knip en klaar. Dat stopt dus.

[4:01:27] We doen ook andere dingen. Dat is mooi. Dat ontken ik ook helemaal niet.

[4:01:31] Maar we kunnen toch wel even gewoon eerlijk zijn tegen elkaar en zeggen dat 45 miljoen euro minder

[4:01:37] voor leesbevoerdering in de praktijk gaat betekenen dat dingen niet meer zullen plaatsvinden.

[4:01:42] En als ik dan vraag wat voor dingen, dan ben ik gewoon, verwacht ik eigenlijk gewoon dat ik de antwoord op krijg.

[4:01:46] Is dat programma Boekstart? Nou, ik heb net van de minister de toezegging gekregen dat dat in ieder geval blijft.

[4:01:51] Dus daar ben ik heel blij om. Daar gaan we niet aan aan tornen.

[4:01:53] Maar er zullen voor 45 miljoen euro minder dingen gebeuren.

[4:01:57] Welke dingen zijn dat?

[4:02:00] Ja, voorzitter, dit programma is onderdeel van de bibliotheek op school.

[4:02:05] En dat is onderdeel van een masterplan.

[4:02:08] En het feit dat daar de getallen ophouden, betekent niet dat dat dan stopt.

[4:02:12] Daar wordt nog een besluit over genomen.

[4:02:14] Dus daar komen we ook nog bij u terug in de Kamer.

[4:02:18] Dus wat we daar gaan doen, ook na 2027, dat ligt nog open.

[4:02:23] en daar kunnen we dus nog met elkaar over spreken.

[4:02:27] Uw laatste interruptie.

[4:02:29] Ja, helaas. Het is een antwoord op hun vraag, maar niet het antwoord op mijn vraag.

[4:02:33] Dus ik probeer het nog maar één keer.

[4:02:35] We hebben dit jaar 45 miljoen euro besteed aan het programma Leesbevordering.

[4:02:39] Volgend jaar is dat 13 miljoen euro minder.

[4:02:42] Wat gaan we minder doen in het aankomend jaar?

[4:02:47] Dus daar wil ik gewoon een helder antwoord op.

[4:02:48] En daar heb ik verder ook geen oordeel over, maar dat wil ik gewoon op tafel hebben.

[4:02:52] Hé Helder, ik ga u in tweede termijn hier helemaal in detail over inlichten.

[4:02:58] Dan zetten we dat even goed voor u op een rijtje en dan krijgt u dat van mij.

[4:03:04] Betekent dat dat we in het blokje fair play zijn aangekomen?

[4:03:08] Eerlijk spel?

[4:03:10] Nee, fair pay.

[4:03:13] Eerlijke betaling.

[4:03:15] Fair pay leidt misschien ook tot fair play weer.

[4:03:20] We zien in de culturele sector dat er heel veel op intrinsieke motivatie wordt gewerkt,

[4:03:26] maar het is ook goed als mensen gewoon eerlijk betaald worden.

[4:03:30] De uurtarieven werden al door uw Kamer genoemd en eerlijke beloning is belangrijk en daarom

[4:03:38] stelt het kabinet per 2025 36 miljoen extra beschikbaar voor fair pay in de sector.

[4:03:46] En daar houden we de sector ook aan.

[4:03:51] Maar hoe gaat dat nu verder en hoe wordt dat gemeten?

[4:03:54] Dat vroeg onder andere de heer Mohandes.

[4:03:58] Wij kunnen de inkomenspositie volgen van werkers in de culturele sector.

[4:04:03] Over specifieke tarief hebben we geen gegevens.

[4:04:05] Maar vanuit OCW wordt wel de inkomenspositie van makers meegenomen in de monitor kunstenaars.

[4:04:11] En andere werkenden met een creatief beroep.

[4:04:14] Dat is een monitor van het CBS.

[4:04:16] En daarnaast wil ik ook in 2027 nog de impact van de VRP-middelen evalueren,

[4:04:22] om te kijken of het ook doet wat het doet.

[4:04:25] Want het heeft natuurlijk twee kanten.

[4:04:27] Mensen worden beter betaald, maar het leidt ook tot meer lasten in de culturele sector.

[4:04:30] Maar die balans wil je goed weten.

[4:04:33] We gaan in de evaluatie kijken hoe deze extra investering van 36 miljoen uitpakt.

[4:04:41] Er ligt natuurlijk ook een verantwoordelijkheid voor de sector zelf.

[4:04:43] Voor instellingen in de BIS geldt dat zij zich per 1 januari moeten verbinden

[4:04:48] aan collectieve tariefafspraken.

[4:04:50] Dat gaat dan bijvoorbeeld om het aansluiten bij een CAO of een honoreringsrichtlijn.

[4:04:55] Bij het vormgeven van deze tariefafspraken is er ook een verantwoordelijkheid voor de sector

[4:04:59] om eerlijke betaling dan ook mogelijk te maken.

[4:05:03] Om te komen tot afspraken worden aan de ketentafels inmiddels vele stappen gezet voor deelsectoren.

[4:05:11] De heer Mohandes vroeg daar ook naar.

[4:05:12] Dat levert mooie resultaten op, zoals duidelijke honoureeringsafspraken.

[4:05:18] Daarnaast wordt gewerkt aan een sectoraal convenant over algemene principes voor de sector,

[4:05:22] voor onder meer VRP.

[4:05:24] Het platform ACCT is initiatiefnemer en aanjager van dit proces.

[4:05:28] Het proces naar een sectoraal convenant is er een met uiteenlopende belangen en gaat over

[4:05:33] de hele sector.

[4:05:34] Dus dat is niet eenvoudig.

[4:05:37] Ik kan ook nog niet zeggen wanneer dat convenant er zal zijn.

[4:05:51] Ik zie aan de lichaamstaal dat er gevraagd wordt naar een termijn.

[4:05:55] Ik zal in het tweede termijn, zonder dat de heer Mohandas een interruptie verspeelt, kijken

[4:06:02] of ik enige duiding kan geven wanneer zo'n confinante er zou kunnen zijn, of dat dat

[4:06:09] nog in het duister van de toekomst verborgen ligt.

[4:06:13] De heer Mohandas gaat een interruptie gebruiken.

[4:06:15] Zeker.

[4:06:16] Voorzitter, ik vind het belangrijk dat dat confinante gewoon komt.

[4:06:19] En als u echt zegt van, ik moet kijken, het ligt niet bij mij,

[4:06:24] dat geeft mij de indruk, maar ik hoop dat de minister mij corrigeert

[4:06:28] als ik die indruk verkeerd heb,

[4:06:30] dat hij via uw voorzitter het niet aanjaagt, het niet belangrijk vindt.

[4:06:35] U moet het niet te ver van u afduwen.

[4:06:37] Dus ik wil echt meer zekerheid van u dat u het belangrijk vindt,

[4:06:41] dat u erachteraan zit en dat u er echt voor gaat zorgen

[4:06:43] dat we daar komend jaar iets van te zien gaan krijgen.

[4:06:46] Ja, ik ben geen partij, maar ik wil best jagen, dus ik zal navragen, stimuleren en duidelijk

[4:06:56] maken hoe belangrijk ik het vind.

[4:06:58] Maar ik ben geen partij in de onderhandeling, maar ik zal duwen waar ik kan.

[4:07:07] Mevrouw Hertzberger had ook een aantal vragen over VRP, over de inhuurprijs van zzp'ers.

[4:07:18] Het is nu nog niet mogelijk om de gemiddelde ZZP in huurprijs in beeld te krijgen, omdat

[4:07:25] die afhankelijk is van andere sectoren, waaronder die btw-verhoging waar we in het begin zoveel

[4:07:31] over gesproken hebben.

[4:07:32] Het effect daarvan zullen we moeten monitoren.

[4:07:37] En zoals ik ook aangaf richting de heer Mohandes, hebben wij over specifieke tarieven geen gegevens,

[4:07:43] maar kunnen we wel de inkomenspositie volgen.

[4:07:45] En in 2027 zal ik dus evalueren om te kijken wat de VRP doet.

[4:07:52] En dan zullen we ook kijken of we die ZZP in huurprijs in beeld kunnen krijgen.

[4:07:57] De vraag van mevrouw Hertsbergen, NEC.

[4:08:00] Dank voor de beantwoording van de minister.

[4:08:02] Begreep ik goed heel even in één van de antwoorden...

[4:08:05] dat die VRP-afspraken worden gemaakt met BIS-instellingen...

[4:08:08] of is dat met alle rijksfondsen?

[4:08:11] En de aanvullende vraag is nog...

[4:08:12] Hoe kijkt de minister naar de effecten van de handhaving op schijnzelfstandigheid

[4:08:17] vanaf 1 januari 2025?

[4:08:19] Heeft de minister zicht op de effecten daarvan op de sector?

[4:08:25] Ja, die laatste vraag, hoe kijken we naar schijnzelfstandigheid,

[4:08:28] is eigenlijk een vraag aan mijn collega van sociale zakenwerkgelegenheid,

[4:08:32] SZW. Daar ligt de kwestie van schijnzelfstandigheid.

[4:08:36] Heel ingewikkeld probleem waar al vele kabinetten hun tanden op stuk bijten.

[4:08:43] Dat is in de culturele sector natuurlijk zeker een zaak, zeker als je ook de lage tarieven

[4:08:48] ziet.

[4:08:48] Dan kun je je afvragen of hier wel daadwerkelijk sprake van zelfstandigheid is.

[4:08:52] Maar dat ligt echt bij mijn collega van SZW.

[4:08:57] De eerste vraag over fair pay voor de BIS-instellingen geldt ook voor de Rijkscultuurfondsen.

[4:09:08] Mevrouw Rodekerk heeft een vraag.

[4:09:11] Ik had namelijk een vraag in het blokje Financiën ten aanzien van de internationale subsidie van ITA.

[4:09:17] Ze zijn afgewaardeerd van een grote naar een middelgrote gezelschap.

[4:09:20] Ik heb er ook schriftelijke vragen over gesteld.

[4:09:21] Maar daarmee is die internationale subsidie op de plan komen te liggen.

[4:09:24] En die kan eigenlijk niet aan een ander gezelschap worden toegekend, omdat die niet aan die voorwaarden voldoen.

[4:09:31] Dus mijn vraag is, ik begrijp ook dat de minister inmiddels met hen ook in gesprek is geweest.

[4:09:35] Of hij kan toezeggen dat dit geld aan hen kan worden toegekend,

[4:09:39] zodat zij in ieder geval in internationale voorstellingen kunnen blijven spelen

[4:09:44] met alles wat er op dit moment al aan bezuinigingen gebeurt.

[4:09:49] Ik heb inderdaad vorige week gesproken met de mensen van ITA.

[4:09:52] Het was fijn om ze te leren kennen en ze voor het eerst ook in de ogen te kunnen kijken.

[4:09:57] Dat was fijn.

[4:09:59] Ik zit daar nog wel met een probleem.

[4:10:03] en dat is, ik heb een paar uur geleden u vol vuur zitten vertellen

[4:10:07] dat de politiek zich niet zomaar moet afwijken van de adviezen die ze krijgen,

[4:10:14] dat je vooral vooraf de kaderstelling doet en achteraf budgetrecht.

[4:10:18] Hier ligt nou zo'n punt dat er ligt iets op de plank dat bedoeld is voor,

[4:10:22] althans waarvan de Raad voor Cultuur zegt, geef dat nou aan ITA.

[4:10:25] Maar het is buiten het proces zoals we dat met elkaar hebben afgesproken.

[4:10:31] Ik vond het goed om dit aan ITA uit te leggen en dat heb ik vorige week ook aan ze gedaan.

[4:10:36] En ik beraad mij op een manier waarop ik dit op een manier kan regelen dat er geen precedentwerking

[4:10:45] plaatsvindt.

[4:10:46] En op een manier dat die middelen toch op goede manier zijn plek krijgen.

[4:10:52] Dus ik ben mij daar nog over aan het beraden en ik zal u informeren zodra ik een besluit

[4:10:57] heb genomen.

[4:10:58] Ja, voordat dit jaar afgelopen is, voordat de nieuwe BIS-periode begint,

[4:11:11] geef ik daar helderheid over richting ITA en richting uw Kamer.

[4:11:21] Ik denk dat dit het blokje VRP was.

[4:11:26] Gaan we naar het blokje Financiën.

[4:11:28] Ja, en tegelijkertijd hebben we het blokje Financiën, voorzitter,

[4:11:32] uitgebreid natuurlijk eigenlijk helemaal aan het begin gehad.

[4:11:35] Dus ik heb het idee dat we dat behandeld hebben.

[4:11:39] Want dat ging over de BTW, over de financiering van de BIS en de impactanalyse die mij gevraagd werd,

[4:11:49] waarbij ik heb gezegd dat ik kan nadenken over een validatie waarbij ik de beweringen van bijvoorbeeld

[4:12:02] dat kunsten92-rapport zou kunnen kijken in hoeverre we daar meer over kunnen zeggen,

[4:12:09] over de nauwkeurigheid daarvan. Volgens mij heb ik alle antwoorden daar gegeven en zou ik daar een

[4:12:12] blokje over kunnen gaan. Ja, daar is ook een toezegging op gedaan. Die ga ik straks nog

[4:12:17] voorlezen. Mevrouw Beckerman. Ja, voorzitter. Ik dacht, ik wacht even een tijdje af. Ik heb nu

[4:12:28] een uur en drie kwartier geluisterd naar de minister en ik heb niet iets gehoord wat echt

[4:12:35] gaat veranderen vandaag. En we hebben vandaag meerdere anekdotes gehoord over Churchill en

[4:12:41] Nixon die in lastige tijden wel kozen voor cultuur. Ik zou eigenlijk de vraag willen stellen welke

[4:12:47] anekdote wil de minister dat we over hem over vijftig jaar vertellen? Hoorde ik mevrouw Beckerman

[4:12:56] goed dat ze zei vijftig jaar? Dat vind ik best... Ik weet niet of iemand mij over vijftig jaar mag

[4:13:05] Aan het eind van mijn Amstermijn, voor zolang als die mij gegeven wordt.

[4:13:11] En wil ik dat men mij zich herinnert als een minister die staat voor grondrechten en vrijheden.

[4:13:18] Die zorgt dat de politiek niet de klauwen krijgt achter de cultuursector.

[4:13:24] En dat we het vrije woord, de vrije kunsten en de vrije wetenschap hebben beschermd in ons land.

[4:13:31] En dat ik, hoewel ik misschien niet meer geld had dan het vorige kabinet,

[4:13:36] wel wordt gezien als iemand die rust en versimpeling heeft gebracht in de sector.

[4:13:41] En die ervoor heeft gezorgd dat dat wat waardevol is, toch zoveel als mogelijk in stand is gebleven.

[4:13:47] Dat zou, als dat mijn legacy mag zijn, in alle bescheidenheid, voorzitter,

[4:13:52] dan denk ik dat ik mij al meer toewens dan dat ik mij mag toewensen.

[4:13:59] Voorzitter, ik denk dat dat mooi zou zijn om zo herinnerd te worden, rust.

[4:14:07] Maar denkt de minister dat hij dat gaat bereiken?

[4:14:12] Want ik denk dat er juist heel veel onrust ontstaat in de sector met zo'n stapeling van

[4:14:19] bezuinigingen.

[4:14:20] De btw, de bezuinigingen vanuit OCW zelf, de bezuinigingen op de gemeente.

[4:14:25] Herkent de minister dat die anekdote in ieder geval niet de komende tijd over hem verteld gaat worden?

[4:14:37] Mijn beeld is dat ik niet de meest populaire minister voor cultuur zal zijn.

[4:14:41] Cultuur heeft wel weer een minister, zeg ik er dan altijd tegenaan, achteraan.

[4:14:47] En ik denk dat met name de B2W-maatregel door iedereen wordt gezien als eentje die heel pijnlijk is.

[4:14:55] Dus als men mij daaraan herinnert, dan zou dat ook voor mij pijnlijk zijn, maar die is er wel en die heb ik ook tot mijn verantwoordelijkheid gerekend, helemaal aan het begin van dit debat.

[4:15:10] Waar ik rust en versimpeling hoop te brengen is in het feit dat voor de komende vier jaren er een hoop geld voor cultuur is,

[4:15:23] dat alle extra middelen ook in stand zijn gebleven

[4:15:26] en dat heel veel, honderden, honderden instellingen aan de slag kunnen

[4:15:30] met de zojuist voor 2 miljard euro voor vier jaren toegekende BIS-middelen.

[4:15:37] Er is een hoop geld, en dat is nog maar één 25e deel van de hele sector,

[4:15:42] en die rust en versimpeling, maar met name de rust

[4:15:46] dat men de komende vier jaar veilig is

[4:15:48] en dat we ook nu al gaan nadenken over

[4:15:51] Hoe kan je dan in de vier jaren die daarna weer komen, of misschien wel zes jaren,

[4:15:55] ook weer het weer beter doen?

[4:15:58] Dat is, denk ik, een erfenis die ik graag achterlaat.

[4:16:06] Voorzitter.

[4:16:07] Ja, oké.

[4:16:08] Ja, voorzitter.

[4:16:11] Ja, en toch, het lijkt alsof de minister praat over andermans beleid.

[4:16:17] Maar dat doet hij natuurlijk feitelijk ook.

[4:16:19] En zou de wens tot rust voor een sector niet gepaard moeten gaan met onrust die deze minister

[4:16:27] gaat stoken?

[4:16:28] En dat vraag ik heel specifiek, omdat we een aantal keer de minister horen zeggen ja binnen

[4:16:32] deze begroting heb ik alles weggeschaapt, elke euro is al drie keer omgekeerd, elk

[4:16:36] hoekje hebben we al in gekeken.

[4:16:38] En is dat niet heel problematisch en zou deze minister niet veel meer de onruststoker moeten

[4:16:43] worden in het kabinet onrust omdat als het niet binnen deze begroting te halen is maar hij wel

[4:16:51] wil dat het geld er komt er onrust zou moeten zijn omdat er dan een herverdeling zou moeten

[4:16:56] plaatsvinden binnen de verschillende begrotingen? De b2 maatregel is denk ik de inderdaad de meest

[4:17:13] We kunnen niet zeggen dat er bij OCW wordt bezuinigd op cultuur, minder dan 1%, 10 miljoen van de 1,4 miljard.

[4:17:25] Mevrouw Beckerman vraagt mij, zou ik niet meer onrust moeten stoken binnen het kabinet?

[4:17:29] Er is eenheid van kabinetsbeleid en daar houd ik mij aan, dus als ik al onrust zou stoken zou u het niet weten.

[4:17:37] Dus ik ben volledig eigenaar van wat dit kabinet doet.

[4:17:40] Daar heb ik ook verantwoordelijkheid voor genomen, ook aan het begin van dit debat.

[4:17:45] Dus daar hou ik het bij.

[4:17:49] Dit is wat het is.

[4:17:53] Voorzitter, dat is bijna heel lijdzaam.

[4:17:56] Ik hoop dat ze het zo herinneren, maar ik zal het u nooit vertellen wat ik achter de schermen doe.

[4:18:01] Dan ga ik misschien mijn vraag gewoon omdraaien.

[4:18:03] Want wij zien wel dat dit misschien wel heel dramatisch kan uitpakken voor heel veel mensen.

[4:18:08] En juist lage- en middeninkomens hard geraakt zullen worden door die btw-verhoging, maar

[4:18:14] ook door die stapeling van bezuinigingen.

[4:18:17] Hoe zou, als de minister niks wil zeggen over de rol die hij achter de schermen speelt,

[4:18:22] hoe zou de minister ons als Kamer dan, welke anekdote zou de minister over, nou ja, aan

[4:18:29] het eind van zijn ambtstermijn over de Kamer willen vertellen?

[4:18:33] Want het budgetrecht ligt uiteindelijk hier.

[4:18:37] Wat zou hij willen?

[4:18:39] Want ik zie echt een coalitie die als lammetjes meegaat in dit hele verhaal.

[4:18:44] Is de minister daar blij mee?

[4:18:46] Of zou hij willen dat hier wat meer gevochten wordt voor zijn begroting?

[4:18:52] Wat een mooie vragen.

[4:18:54] Voorzitter.

[4:18:56] Ik wil één middenzin even bestrijden.

[4:19:00] En dat is dat met name de middeninkomens en de laaginkomens geraakt worden.

[4:19:05] Juist de btw-maatregel op cultuur wordt gebruikt voor een koopkrachtverbetering van middeninkomens

[4:19:10] en het stutten van groepen in de knel en het voorkomen van de stijging van armoede.

[4:19:16] En dat betekent dat de maatregel nivellerend is, dat betekent dat die niet in grotere mate

[4:19:23] terecht komt bij middeninkomens en lage inkomens.

[4:19:29] En de rest van de vraag kan ik zeggen, er kan natuurlijk nooit genoeg geld naar cultuur

[4:19:33] en tegelijkertijd zoals ook van uw zijde hoorde in de eerste termijn, cultuur ligt

[4:19:40] primair in de samenleving. OCW doet een heel klein stukje en de cultuursector is

[4:19:45] 25 keer groter dan dat stukje. Cultuur ligt in de samenleving, dat is waar het

[4:19:50] gebeurt. Er wordt niet op bezuinigd. Ik denk dat het woord bezuinigen...

[4:19:57] Daar moeten we echt voorzichtig mee zijn.

[4:20:02] Er is 1,4 miljard.

[4:20:06] Dat is een stijgende lijn geweest in de afgelopen jaren.

[4:20:09] En dat blijft ook de volgende jaren 1,4 miljard.

[4:20:12] En dat is een prachtig bedrag om heel veel moois mee te kunnen doen.

[4:20:17] Voorzitter, ik heb geprobeerd om rustig te luisteren.

[4:20:21] Om bedachtzame vragen te stellen.

[4:20:22] Maar die opmerking cultuur ligt prima in de samenleving.

[4:20:25] Kijk, dat raakt mij.

[4:20:26] En dat raakt mij niet omdat het niet waar is.

[4:20:28] Want cultuur ligt inderdaad primair in de samenleving.

[4:20:32] Dat is helemaal waar.

[4:20:34] En toch vind ik het heel gratuit om vanuit de Kamer, vanuit bevoorrechten en goed betaalde posities,

[4:20:41] te zeggen ja, met bezuinigingen blijft cultuur er toch wel, voorzitter.

[4:20:45] Want dat is wel tegen makers die vaak al heel moeizaam rondkomen.

[4:20:49] Dat weten de minister ook.

[4:20:50] En daar zit wel de pijn.

[4:20:53] Er werd in eerste termijn ook door een coalitiepartij gezegd.

[4:20:56] Er was al cultuur voordat we daarin gingen investeren.

[4:20:59] Ja, er was ook politiek voordat we politisch in gingen betalen.

[4:21:02] Dat is allemaal waar.

[4:21:02] En daar bezuinigen we niet op.

[4:21:05] En dat is wel een hele pijnlijke.

[4:21:07] Herkent de minister dat dat een pijnlijke opmerking is?

[4:21:13] Zoals ik eerder ook zei,

[4:21:15] hoewel de bezuinigingen minder dan 1 procent zijn,

[4:21:17] die btw-maatregel is pijnlijk.

[4:21:21] En ik maak me zorgen over dat daar kranten door kunnen omvallen,

[4:21:27] dat de boekwinkels kunnen omvallen, dat de culturele instellingen kunnen omvallen.

[4:21:31] Ja, daar maak ik mij zorgen om.

[4:21:33] Tegelijkertijd is er een koopkrachtmaatregel waardoor mensen meer te besteden hebben.

[4:21:37] En ik hoop en wens dat ze dat willen besteden aan cultuur.

[4:21:41] Ze hebben meer te besteden.

[4:21:45] En het is goed dat mensen aan het eind van de maand meer overhouden in de portemonnee.

[4:21:51] Maar los van dat alles, ja, de btw-maatregel blijft heel pijnlijk.

[4:21:55] Die kan ik niet veranderen, die ga ik ook niet veranderen.

[4:21:58] Ik ben eigenaar van dit kabinetsbeleid.

[4:22:01] Er is ook eenheid van het kabinetsbeleid.

[4:22:03] Maar de maatregel blijft pijnlijk.

[4:22:05] Dat erken ik.

[4:22:07] De heer Mohanders, met zijn laatste vraag.

[4:22:10] Ik probeer even te kijken of ik het ergens wel eens kan worden wat betreft de btw-effecten met de minister.

[4:22:17] Dank voor de toezegging overigens om die impactanalyse zo goed als dat kan te doen in Q1.

[4:22:24] Maar dan even het argument van bijvoorbeeld de boeken.

[4:22:27] In Letland 2009, van 25 naar 21 procent.

[4:22:31] En je ziet dat daar bijvoorbeeld massaal uitgevers omvielen.

[4:22:34] Stel nou dat echt meer informatie naar boven komt waar het blijkt...

[4:22:38] ...dat die btw-verhoging effecten met zich meebrengt...

[4:22:42] ...die a, minder geld opleveren, dus dat niet bereiken.

[4:22:46] Nog belangrijker, meer schadeberokkend dan was voorzien.

[4:22:49] Bent u dan bereid om als verantwoordelijke op dit departement...

[4:22:53] de maatregel ter discussie te stellen, om het te heroverwegen, om te zeggen

[4:22:56] joh, we hadden iets bedacht, maar het gaat niet opleveren.

[4:22:59] Bent u daartoe bereid of gaat u blind achter deze maatregel staan als in het overkomt mij?

[4:23:07] Voorzitter, ik denk dat met de toezegging die ik gedaan heb om te kijken of ik kan valideren

[4:23:11] wat ons is toegestuurd door verschillende brancheorganisaties,

[4:23:16] denk ik dat we meer inzicht zullen krijgen op bijvoorbeeld gedragseffecten

[4:23:22] en inderdaad op wat gaat dit nu aan impact hebben, aan positieve en negatieve gevolgen.

[4:23:31] En dat geeft ook extra argumenten aan de discussie en die kunnen we met z'n allen gebruiken.

[4:23:36] Die kan ik gebruiken, die kunt u gebruiken.

[4:23:38] Op alle plekken waar wij gesteld zijn, kunnen wij extra argumenten gebruiken en de discussie verdiepen,

[4:23:44] wanneer we daar ook meer informatie over hebben.

[4:23:49] Oké, zijn we bij het... Oh, nog een interruptie. Mevrouw Van Zanten.

[4:23:53] Ik heb een aantal dingen niet helemaal duidelijk gehoord.

[4:23:58] Misschien heeft de minister het wel gezegd, maar ik vond het niet heel concreet.

[4:24:03] Ik had een vraag gesteld over de rijksmiddelen voor vernieuwing en verbreding.

[4:24:08] Ik had het idee dat hij wel zei dat er eventueel mee door kon worden gegaan, maar ik had gevraagd

[4:24:16] Concreet, komt er een continuering van de middelen voor de periode 2025 en 2028

[4:24:22] al dan niet via het provinciefonds?

[4:24:25] En wanneer hierover dan een formele bevestiging zou komen?

[4:24:32] Voorzitter, dat gaat om de extra middelen voor de provincies die ik eerder noemde.

[4:24:38] Ik moet daar formeel nog een besluit over nemen, maar ik hoor rechts van mij dat ik hem ook mag toezeggen in dit debat.

[4:24:44] Dus dan is bij deze het besluit genomen.

[4:24:47] Dank u wel.

[4:24:48] Dat geld is weg.

[4:24:50] Dan komt dat naar de provincies.

[4:25:00] Blokje overig.

[4:25:04] Toegankelijkheid.

[4:25:05] Ik heb nog wat.

[4:25:06] Diversiteit.

[4:25:07] Inclusie.

[4:25:08] Doorverkoop.

[4:25:08] Toegangskaarten.

[4:25:10] Bevrijdingsfestivals.

[4:25:10] Depots.

[4:25:13] Sinterklaas.

[4:25:14] Alles wat niet in een ander blokje past, past hierin.

[4:25:19] Eerst over toegankelijkheid.

[4:25:22] De mate waarin mensen met een handicap kunnen genieten van cultuur.

[4:25:28] Toegankelijkheid, code, diversiteit en inclusie.

[4:25:31] Hoe gaat het met al die voornemens, vroeg de heer Krul.

[4:25:35] Wel, de meeste acties zijn inderdaad uit de Kamerbrief van voormalig staatssecretaris Oeslo,

[4:25:40] waaraan gerefereerd werd.

[4:25:42] En die lopen momenteel.

[4:25:44] Zo zijn ontwerpers momenteel hard bezig met de ontwikkeling van het

[4:25:47] kennispunt toegankelijke cultuur, waarbij ervaringstestkundige en belangorganisaties

[4:25:52] worden betrokken en het prototype van het kennispunt is onlangs uitgetest op de

[4:25:56] Dutch Design Week. Dat was een paar weken geleden.

[4:26:00] Daarnaast wordt ook de toegankelijkheid van festivals genoemd in de brief.

[4:26:04] Ik heb ingezet op vernieuwing van de routekaart toegankelijke festivals door

[4:26:08] de coalitie voor inclusie en ook heb ik samen met het ministerie van vws

[4:26:12] subsidie gegeven voor de pilot van het Sit Down Café, een activiteit van HandicapNL

[4:26:18] dat op festivals zorgt voor ontmoetingen tussen mensen met en zonder beperking.

[4:26:24] En dat is al getest in de werkelijkheid op Amsterdam Open Air.

[4:26:28] En verder staat ook toegankelijkheid hoog op mijn onderzoeksagenda.

[4:26:32] Ik laat toegankelijkheid opnemen in verschillende onderzoeken die ik laat uitvoeren op het gebied van cultuur en media.

[4:26:38] en jongstleden 7 november was ik nog in Hilversum in beeld en geluid om de

[4:26:44] monitor representatie in ontvangst te nemen waar ook de representatie van

[4:26:51] mensen met een beperking dit jaar voor het eerst werd meegenomen in de monitor.

[4:26:56] Dus zo gebeurt er een heleboel, vooral ook in media, bijvoorbeeld

[4:27:01] audio-descriptie bij de NPO, heeft daar extra middelen voor ontvangen,

[4:27:06] voor ondertiteling bij live events. En zo zijn er een hele hoop dingen die we doen.

[4:27:12] Dus ik kan zeggen dat de brief van voormalige staatssecretaris Oeslo

[4:27:17] volop is opgepakt en dat de acties lopen.

[4:27:26] Sommigen van u hadden het over woke-vlaggen.

[4:27:30] Die horen niet thuis in cultuurinstellingen.

[4:27:33] Wat vind ik hiervan en wat ga ik eraan doen?

[4:27:36] Als minister vind ik daar niet iets van en ik ga er ook niks aan doen.

[4:27:40] Welke vlag men ophangt, laat ik daar geen uitspraken over doen.

[4:27:46] Als minister vind ik iedere vlag mooi of lelijk.

[4:27:51] De sector heeft zelf aandacht voor dit onderwerp en het is niet aan mij om daar iets van te vinden.

[4:27:59] Dat past ook, denk ik, goed in hoe ik aan mevrouw Beckerman heb geschetst,

[4:28:02] hoe ik herinnerd wil worden.

[4:28:05] Meneer Van Houwelingen.

[4:28:06] Ja, ik begrijp het antwoord van de minister, maar

[4:28:09] ziet hij het probleem, dat is mijn vraag,

[4:28:10] mijn vervolgvraag, ziet de minister het probleem

[4:28:12] dat die vlaggen voor heel veel mensen ideologisch geladen zijn?

[4:28:15] Dat je denkt aan bijvoorbeeld

[4:28:16] waar heel veel mensen tegen zijn tegen allerlei quota,

[4:28:19] of je denkt aan biologische mannen die in de vrouwen sporten,

[4:28:21] dat dit allemaal ideologische

[4:28:22] connotaties oproepen bij heel veel mensen, en dat die dat

[4:28:24] hinderlijk vinden als ze een museum binnenlopen.

[4:28:27] Herkent de minister dat probleem of niet?

[4:28:28] Dat zou ik dan toch nog even willen vragen.

[4:28:30] Nou, het doet me een beetje denken aan de discussie die ik zelf had als Kamerlid toen we ons afvroegen of we naast het Nederlandse vlag ook de EU-vlag in de Tweede Kamer wilden hebben.

[4:28:40] Sommige mensen hadden dan daar een nare connotatie bij, want die vonden de EU zich vooral bemoeid met een heleboel dingen.

[4:28:47] En andere mensen in de Tweede Kamer vonden het een prachtige vlag, want wij zijn allen Europeanen.

[4:28:53] Een vlag heeft allerlei connotaties. Sommige zijn positief en sommige zijn negatief.

[4:28:59] Dus ik kan mij best voorstellen dat allerlei mensen allerlei connotaties bij allerlei vlaggen hebben.

[4:29:04] En dat leeft ook al breder in de samenleving.

[4:29:06] Er wordt veel met vlaggen gewapperd ook in deze dagen.

[4:29:09] En dat kan van alles betekenen en allerlei mensen hebben daar connotaties bij.

[4:29:13] En ja, de connotaties die mensen hebben, die hebben ze.

[4:29:17] Daar kan ik ook weinig aan doen.

[4:29:22] Voorzitter, het Sinterklaasfeest.

[4:29:25] Ik ben blij dat ik daar opnieuw met mevrouw Van der Velde over kan spreken.

[4:29:31] En ik wil om te beginnen even los van mijn tekst excuses maken voor het antwoord tijdens het erfgoeddebat.

[4:29:36] Want dat klopte niet helemaal.

[4:29:38] Ik heb daar gezegd, er is nog nooit iets van de lijst geschrapt.

[4:29:42] Ik had er eigenlijk moeten zeggen, er zou niet iets van de lijst geschrapt hoeven te worden.

[4:29:45] Maar het is wel zo dat Sinterklaas in de vorm zoals hij erop stond...

[4:29:50] van de lijst van immaterieel erfgoed destijds is geschrapt

[4:29:56] vanwege een clash met de ethische code van de werelderfgoed Unesco.

[4:30:07] Maar dat wil niet zeggen dat Sinterklaas niet meer thuis zou kunnen horen op die lijst.

[4:30:13] Dus zodra er groepen zijn in de samenleving die het Sinterklaasfeest

[4:30:18] in al zijn verscheidenheid en met alle tradities

[4:30:23] op de lijst immaterieel cultureel erfgoed willen plaatsen.

[4:30:28] Dat kan.

[4:30:30] We kennen een grote verscheidenheid aan uitingsvormen.

[4:30:33] Surprises, liedjes, schoenzetten.

[4:30:36] Al dan niet door de schoorsteen klimmen.

[4:30:38] Al dan niet met een paard over een dak heen wandelen.

[4:30:41] De intocht op school, al dan niet verkleed.

[4:30:44] Het Sinterklaasfeest is springlevend.

[4:30:46] En als het in al zijn verscheidenheid op die lijst kan komen,

[4:30:50] dan denk ik dat daar een plek voor zou kunnen zijn.

[4:30:53] Ik ga er niet over.

[4:30:54] Het is een lijst waar ook de politiek zich volstrekt niet mee zou horen te bemoeien.

[4:30:59] En dat is echt iets voor de samenleving.

[4:31:03] Dus ik benoem ook niet de mensen van de commissie die daar meningen over vormen

[4:31:07] en die daar besluiten over nemen.

[4:31:09] Dus dat is helemaal los van de overheid.

[4:31:11] Het is echt echt iets van de samenleving.

[4:31:14] Daarmee heb ik gerepareerd wat ik de vorige keer niet helemaal juist zei.

[4:31:18] Maar deze keer vroeg mevrouw Van der Velde iets heel anders.

[4:31:20] En dat is intimidatie.

[4:31:22] Wat vind ik daar nou van dat sommige mensen geïntimideerd worden bij het Sinterklaasfeest?

[4:31:25] Dat vind ik afschuwelijk.

[4:31:26] Er is nooit plaats voor intimidatie.

[4:31:28] We moeten zuinig met elkaar zijn.

[4:31:31] We moeten goed op elkaar passen.

[4:31:33] En respect voor elkaar hebben.

[4:31:34] We moeten vooral het gesprek met elkaar voeren.

[4:31:38] Tradities groeien mee met de tijd en met de maatschappij.

[4:31:41] Inzichten veranderen.

[4:31:42] Laten we daar vooral met elkaar over blijven praten.

[4:31:46] Het mooie is wel dat inmiddels het opiniepanel van EenVandaag vorig jaar november heeft gepeild

[4:31:53] dat zo'n 54 procent van de Nederlanders het prima vindt als Piet Roetveege heeft, vind

[4:31:59] ik ook een hele mooie Piet, dus daar laad ik het graag bij.

[4:32:13] De minister geeft eigenlijk geen antwoord op mijn punten waarbij wij juist aangeven signalen

[4:32:20] uit de samenleving te ontvangen waarbij zij dus aangeven, dus groepen in de samenleving

[4:32:25] aangeven, dat er vanuit de samenleving geen plek meer is voor mensen uit de samenleving

[4:32:31] om hier een mening over te hebben, omdat zij dus juist tegen worden gewerkt als zij wel

[4:32:36] een Zwarte Piet ergens bij willen hebben.

[4:32:38] En vindt de minister dat dan oké?

[4:32:40] En vindt de minister het oké

[4:32:42] dat er dus lokale politiek is

[4:32:44] die hier wel een standpunt over inneemt

[4:32:46] terwijl zij daar eigenlijk geen plek in zouden moeten hebben?

[4:32:48] Want de minister zei net nog

[4:32:49] de politiek zou hier geen plek in moeten hebben

[4:32:52] en toch gebeurt dit.

[4:32:55] Ik vind in het algemeen dat we

[4:32:57] zaken altijd via een redelijk gesprek moeten

[4:32:59] oplossen en dat we vooral naar elkaar moeten

[4:33:01] luisteren. We moeten elkaar niet

[4:33:04] intimideren en ik vind

[4:33:05] dat de politiek dit vooral aan de samenleving moet laten.

[4:33:11] Volgens mij is er heel veel veranderd, ook op een manier, en daar hebben we best als land veel jaren over gedaan,

[4:33:17] op een manier dat het acceptabel is voor veel mensen, en dat moeten we ook vooral in de samenleving laten.

[4:33:25] Dus misschien ben ik het wel eens met mevrouw Van der Velden als ik haar zou horen, dat ik vind dat de politiek hier geen plek in heeft.

[4:33:38] Dank u, voorzitter.

[4:33:41] Dan blijft mijn vraag nog steeds.

[4:33:43] Wat vindt de minister er dan van dat mensen uit de samenleving en organisaties gewoon geen kans krijgen om vanuit de samenleving alsnog dit soort tradities te organiseren?

[4:33:54] En dat zij daarbij tegenwoordig werkt.

[4:33:57] Iedere vorm van druk of tegenwerking vind ik naar.

[4:34:01] Ik hoop dat gemeenschappen gewoon in goede dialoog met elkaar gaan.

[4:34:05] Ik ga niet over Sinterklaas.

[4:34:07] Ik vind niks van de man.

[4:34:10] En we moeten het Sinterklaasfeest vooral bij de kinderen laten.

[4:34:14] Het is een fijn kinderfeest en dat moeten we met plezier en in alle respect met elkaar zien op te lossen.

[4:34:19] En als politicus wil ik daar niet over gaan.

[4:34:25] Is het blokje over? Oh, nog een interruptie?

[4:34:31] Maar is de minister het dan ook niet met de PVV eens dat daar ook gewoon de kans zou moeten zijn dat dit dan ook gewoon plaatsvindt?

[4:34:39] Want die intimidatie vindt plaats.

[4:34:42] Het tegenwerken vanuit lokale overheden vindt plaats.

[4:34:46] Intimidatie vanuit organisaties als Kick Out Zwarte Piet vinden plaats.

[4:34:50] En u geeft aan dat daar dan dialoog moet zijn.

[4:34:53] Ik heb verschrijdende organisaties gesproken die ook zeker wel in dialoog willen,

[4:34:57] maar dat ze ook aangeven dat zij toch ook Zwarte Piet daarbij willen blijven betrekken,

[4:35:02] maar dat daar heel moeilijk over gedaan wordt.

[4:35:05] Laat me het anders vragen.

[4:35:07] Hoe zou de minister het zien?

[4:35:13] Wat zou de minister eraan kunnen doen om te zorgen dat er inderdaad vanuit de samenleving toch intochten plaats kunnen blijven vinden

[4:35:23] waaruit steun is vanuit alle groepen van de samenleving en niet maar één kant van het verhaal?

[4:35:32] Ja, ik moet denk ik hier toch heel duidelijk het antwoord geven dat ik vind dat ik daar als minister niets aan hoort te doen.

[4:35:37] Omdat ik er niet over ga.

[4:35:39] Dit is echt van de samenleving, niet van de politiek.

[4:35:41] Ik wil Sinterklaas niet een politieke discussie intrekken.

[4:35:47] Het Sinterklaasfeest is springlevend.

[4:35:50] Kinderen vinden het mooi en de ouders vinden het mooi.

[4:35:55] Ik vind niet dat ik daar als minister iets mee moet doen.

[4:36:01] Oké, zijn we dan bijna bij het oordeel over het amendement?

[4:36:06] We zijn bijna door het blokje overig.

[4:36:09] Voorzitter, met nog een paar punten.

[4:36:12] De doorverkoop toegangskaarten heb ik een vraag over gekregen.

[4:36:16] Naar aanleiding van de motie Quint is er samen met het ministerie van Economische Zaken,

[4:36:21] Justitie en Veiligheid en VWS onderzoek gedaan naar de aard en omvang van de doorverkoop van toegangskaarten.

[4:36:27] Dat onderzoek laat zien dat de schaal van het probleem beperkt is.

[4:36:31] In Nederland wordt minder dan 1% van alle doorverkochte kaarten voor een hogere prijs doorverkocht.

[4:36:39] De markt komt zelf met technologische oplossingen voor het probleem.

[4:36:44] Onze conclusie is dat op dit moment ingrijpen dus niet nodig is.

[4:36:48] Het zou ook ingrijpen zijn in marktwerking.

[4:36:50] Wetgeving zou disproportioneel zijn, omdat het gaat om minder dan 1% van de kaarten.

[4:36:55] En het ligt primair bij mijn collega van Economische Zaken.

[4:37:02] Ik vind het wel degelijk een probleem.

[4:37:07] Ongeacht het percentage, en dat voor een VVD'er, is hier wel sprake van marktfalen.

[4:37:14] Ik vind dat een overheid soms in moet grijpen als er echt zo'n grote marktfale is, want

[4:37:21] heel eerlijk, het is één partij die deze markt domineert.

[4:37:24] En ik vind als je een ticket koopt, dat heb ik ook in mijn bijdrage gezegd,

[4:37:28] als je een ticket koopt, is dit jouw eigendom.

[4:37:30] En je bent nu wel degelijk verplicht om via die ene speler die de markt kent,

[4:37:34] dat kaartje weer door te verkopen.

[4:37:38] Er zitten wel degelijk problemen, wou ik maar zeggen.

[4:37:41] Ik heb ook aangegeven dat het inderdaad ook op het bordje van de minister van Economische Zaken ligt.

[4:37:48] Maar ik zou toch echt wel aan de minister willen vragen

[4:37:51] of de minister bereid is te bespreken met de minister van de economische zaken

[4:37:55] hoe we dit kunnen oplossen.

[4:37:57] Het gaat mij niet om de omvang, het gaat me ook om het principe.

[4:38:05] Ja, voorzitter. Deze markt is juist zo ingericht om ook juist dat marktvalen tegen te gaan.

[4:38:13] Ook de manier waarop het aan de ingang geregeld is.

[4:38:20] Dus ik aarzel om nu meteen weer een nieuw onderzoek toe te zeggen.

[4:38:24] dat lijkt me te veel. Het ligt er ook wel aan welke kamer je tegenover hebt en die er soms

[4:38:34] wat verschillend naar kijkt, ook dat wisselt. Dus ik hou het bij toch verwijzen naar mijn collega

[4:38:44] van economische zaken die uiteindelijk gaat over marktfalen en die dan degene zou zijn om te

[4:38:51] te bekijken of hier wel of niet wat gedaan zou moeten worden.

[4:38:55] En dat zou dan ook met mijn collega Beljaerts kunnen worden besproken.

[4:39:02] Laatste interruptie van mevrouw Beckerman.

[4:39:03] Ja, voorzitter, want mijn collega Peter Quint is hier echt jaren mee bezig geweest

[4:39:09] en hij had een beetje gehoopt dat aan het einde van zijn Kamertijd daar eindelijk

[4:39:13] die aangenomen motie zou leiden tot een oplossing.

[4:39:16] Dus ik probeer toch een beetje op te komen voor de anekdotes die we.

[4:39:20] Nou, er zijn er genoeg, denk ik.

[4:39:21] Maar of Peter Quint gaat vertellen, laat dat ook een politieke zijn.

[4:39:24] En laat die motie goed uitgevoerd worden.

[4:39:26] Want zou de minister dan wat principiëler uitspraken willen doen?

[4:39:30] Niet alleen over percentages en onderzoeken.

[4:39:33] Maar eigenlijk is dit nou zo'n probleem.

[4:39:34] De minister heeft een hele hoop problemen die hij niet op kan lossen.

[4:39:37] Maar dit is nou zo'n probleem dat je vrij makkelijk kunt oplossen.

[4:39:40] Namelijk gewoon een verbod op winst of verbod op een hoger percentage winst bij doorverkoop van kaartjes.

[4:39:48] Daar heeft de minister ook een mooie oplossing.

[4:39:49] En is iedereen, als de VVD en de SP hetzelfde punt maken, dan...

[4:39:58] Ja, voorzitter, er is destijds ook een antwoordbrief gekomen op de motie.

[4:40:04] En daar is ook uitgelegd welke haken en ogen er aan zitten.

[4:40:08] Daar is inderdaad...

[4:40:12] Daar is niet alleen gesproken over dat het gaat om minder dan 1% van de doorverkochte kaarten.

[4:40:17] Dus dat je de vraag kunt stellen of wetgeving hierop wel proportioneel is.

[4:40:24] Maar als je de wetgeving opmaakt, dan is ook nog eens handhavening en toezicht ook nog best wel een ding.

[4:40:32] Dus de antwoordbrief was destijds best helder.

[4:40:36] Ik wil daar nog best wel eens een keer die in mijn tas stoppen en er nog eens goed doorheen kijken.

[4:40:41] Maar ik heb zelf het idee dat daarin alle aspecten van het antwoord wel zijn gegeven.

[4:40:50] Goed, de interrupties zijn op van degenen die nee schudden, maar het wordt vast en zeker vervolgd.

[4:40:55] Oh, nee, maar niet kwalijk.

[4:40:58] Oh, nog vier?

[4:40:58] Wilt u interrumperen?

[4:41:04] Wakker worden, mevrouw Van der Waal.

[4:41:13] Ik zit heel erg te sparen voor de bevrijdingsfestivals, dus dat is de reden dat ik...

[4:41:18] Ja, die komen nu, maar goed, daar heb ik er dan nog drie voor.

[4:41:22] Ik vond twee misschien te weinig.

[4:41:25] Heel eerlijk, voorzitter, de brief waar de minister aan refereert, daarin wordt de uitvoering

[4:41:31] aan de motie, en dat is mijn eigen waardeoordeel, het wordt gewoon weggeschreven.

[4:41:37] Ik vind dat er eigenlijk geen invulling, of niet helemaal invulling, wordt gegeven aan

[4:41:41] dat wat de motie verzoekt, in brede Kamermeerderheid.

[4:41:45] Dus er zijn hier wel degelijk extra stappen nodig, en wat ik niet begrijp is dat de minister

[4:41:49] zo'n stap dan niet zet, want volgens mij is het een redelijk eenvoudige stap om te zetten,

[4:41:54] om samen met de minister van Economische Zaken te bekijken. Ik erken dat het wat met

[4:41:58] marktfalen te maken heeft en met het feit dat de discussie of een ticket jouw eigen eigendom is,

[4:42:06] op het moment dat je dat wilt doorverkopen of dat je wordt verplicht bij doorverkopen het via één

[4:42:11] partij te doen die de markt domineert en ook nog eens stelt dat mag niet meer in de laatste drie

[4:42:16] Nou, je zult een griepje hebben, zeg ik dan maar.

[4:42:19] Dit principe, daar mag de minister wel degelijk iets van vinden.

[4:42:23] En die woekerprijzen op die tickets tegen te gaan en daar extra stappen zetten.

[4:42:28] Dus daarom nogmaals mijn vraag.

[4:42:29] Wat kan de minister hier doen?

[4:42:31] En anders zeg ik daarbij via de band van

[4:42:33] economische zaken of via deze band, dan komt hij nog een keer terug.

[4:42:37] Dan moeten we een scherpere motie gaan bedenken samen met de SP.

[4:42:43] Ja, nou, het is duidelijk welke kant mevrouw Van der Wal op moet.

[4:42:48] en ik waardeer de helderheid.

[4:42:52] Laat ik wel even duidelijk stellen, dit gaat natuurlijk veel breder dan het OCW-domein.

[4:42:57] Het gaat ook over sportevenementen, het gaat over zakelijke beurzen,

[4:43:00] dus dit gaat over veel departementen.

[4:43:03] Dus OCW staat misschien niet als eerste aan de lat,

[4:43:06] maar het gaat natuurlijk ook over culturele evenementen.

[4:43:14] De brief is uit november 23.

[4:43:16] Toen zat er een andere bewindspersoon.

[4:43:19] Laat ik toezeggen dat ik dan zelf nog eens naar die brief ga kijken.

[4:43:23] En dat ik kijk, staat alles er dan in?

[4:43:25] En dan kom ik met een nieuwe brief.

[4:43:27] En dan ga ik u vertellen, vind ik nog steeds wat er staat?

[4:43:30] Of kunnen we u nog meer informatie leveren over wat er dan wel mogelijk is?

[4:43:34] En dan zorg ik ook dat ik dat heb afgestemd met mijn ambtsgenoten,

[4:43:39] waar het ook relevant voor is.

[4:43:49] Ik durf dat niet voor de begroting te doen, ook omdat dit interdepartementale afstemming

[4:43:54] nodig heeft.

[4:43:55] Dus dan begin volgend jaar.

[4:44:07] Bevrijdingsfestivals, ook dat valt niet onder mijn verantwoordelijkheid.

[4:44:12] Het is heel mooi om de bevrijding met elkaar te vieren, maar niet alles waar een podium

[4:44:15] staat valt onder de minister van OCW, zeg ik even.

[4:44:18] Niet ieder muziekbandje valt onder mijn hoede.

[4:44:22] De financiering van de festivals ligt bij de gemeenten en waar het gaat om de viering

[4:44:28] van 5 mei ligt de verantwoordelijkheid bij de andere departementen.

[4:44:34] De staatssecretaris van VWS heeft bij begrotingsbehandeling van VWS aangegeven dat hij in gesprek gaat

[4:44:40] met zijn collega's en dus ook met mij, maar ook van BZK en Defensie en dat gesprek ga

[4:44:46] ik met hem aan.

[4:44:54] Ik leg maar gewoon het dilemma hier neer.

[4:45:00] Er zijn hier fracties, onderdeel van een coalitie, die dekking hebben nodig om een amendement

[4:45:07] of een motie te kunnen ondersteunen.

[4:45:09] Zo werkt dat.

[4:45:12] Er ligt een amendement van collega Mohandes bij de VWS-begroting, die extreem ingewikkeld

[4:45:21] gezien de dekking.

[4:45:23] Nou zitten we hier en we willen dit fixen.

[4:45:26] En ik begrijp dat het niet alleen op de begroting van OCW ligt, maar ook VWS, misschien zelfs

[4:45:30] wel binnenlandse zaken.

[4:45:32] Maar aan het gesprek heb ik natuurlijk vrij weinig zonder een toezegging dat er dan ook

[4:45:37] wel gekeken wordt.

[4:45:38] Ik heb een dekking.

[4:45:39] Dan zou ik een motie in moeten dienen op herprioriteerde binnen beleidsmatig gereserveerde middelen

[4:45:45] op artikel 14.

[4:45:46] Maar dan komt die voor een miljoen te liggen bij OCW.

[4:45:49] Dat lijkt me niet wenselijk.

[4:45:50] Waar ik nou naar op zoek ben, is een toezegging dat het gewoon wordt opgelost met de dekking erbij,

[4:45:58] samen met de staatssecretaris van VWS, zodat we nou juist dat politieke instrument van een motie

[4:46:04] niet in hoeven te dienen, want anders loopt het gewoon klem. Dat is wat ik vraag. Volgens mij,

[4:46:10] de heer Mohandes heeft geen interrupties meer, maar is dit ook wat de heer Mohandes wil en is

[4:46:16] wat misschien de Kamer breder zou willen. Het gaat hier verdorie over 80 jaar bevrijding en die

[4:46:23] festivals zijn echt belangrijk. Het gaat om één jaar. We hebben dekking voor wat betreft de VWS,

[4:46:29] voor wat betreft OCW-begroting, maar wat ik nou juist wil voorkomen is dat ik hier een motie in

[4:46:34] moet dienen en dat dat hele miljoen op het bordje van de minister komt. Dus graag toch echt

[4:46:41] Concreeter in die toezegging.

[4:46:48] Ik heb de afgelopen vijf uur betoogd dat ik helemaal nergens meer geld heb.

[4:46:59] Dit gaat zelfs over vier departementen.

[4:47:02] Een departement dat meer dan 100 miljard per jaar besteedt.

[4:47:05] Een defensie met een zwaar stijgende begroting, financieel.

[4:47:10] Ik kan me toch niet voorstellen dat het aan OCW ligt of die bevrijdingsfestival zelf niet door kunnen gaan.

[4:47:15] Ik kan het me niet voorstellen.

[4:47:17] Moet ik dan uit de culturele bis, die net verdeeld is, iets halen omdat er ergens een podium wordt neergezet?

[4:47:27] Het is echt verantwoordelijkheid van de gemeenten.

[4:47:31] En er gaan hele grote departementen hierover.

[4:47:37] En ik niet.

[4:47:38] En dan moet ik ergens geld zoeken, terwijl ik net heb betoogd dat we opera Zuid niet kunnen redden.

[4:47:44] Ik vind hem heel ingewikkeld, hoor.

[4:47:48] Voorzitter, als het over vier departementen gaat, gaat het om 250.000 euro per.

[4:47:54] Het gaat om een garantiefonds, als het in de regen valt, dat ze dan niet omvallen.

[4:47:58] Want dit zijn festivals, die houden eigenlijk gewoon hun eigen broek op.

[4:48:04] Dat de minister dan niet snapt dat je vastloopt als Kamerlid, omdat het bij vier begrotingen ligt.

[4:48:09] En als iedere bewindspersoon naar elkaar gaat wijzen, dan doorbreken we het niet.

[4:48:13] Dus ik vraag nogmaals aan de minister om een toezegging.

[4:48:17] En desnoods stelt de minister voor, doe 250.000 per begroting.

[4:48:23] Ik geef de minister een suggestie voor dekking als het gaat om zijn eigen begroting, namelijk

[4:48:29] binnen het herprioriteren van de beleidsmatig gereserveerde middelen op artikel 14.

[4:48:34] U maakt mij, voorzitter, de minister maakt mij niet wijs dat dat niet haalbaar is, ook

[4:48:38] niet in overleg.

[4:48:39] Ik weet dat de staatssecretaris van VWS hier ook positief tegenover staat.

[4:48:43] Wellicht ook binnenlandse zaken.

[4:48:45] Volgens mij kan de minister prima even een appje sturen aan zijn collega's

[4:48:48] of hij deze toezegging kan doen.

[4:48:50] En dan hebben we het ook gefixt met elkaar.

[4:48:58] Als de staatssecretaris van VWS bij me komt en alle vier doen wat,

[4:49:03] dan zal ik met een welwillend oog kijken.

[4:49:06] Ik ben niet primair verantwoordelijk voor bevrijdingsfestivals.

[4:49:10] Ik ga niet de actie nemen.

[4:49:13] want dan sta ik aan de lat voor ieder podium dat ergens wordt opgebouwd.

[4:49:17] Zo kan het niet zijn.

[4:49:21] Maar als de staatssecretaris van VWS bij me komt en hij vraagt om een kwart miljoen,

[4:49:25] en de anderen doen ook een kwart miljoen, weet u...

[4:49:29] Als het er is, dan zal ik moeten kiezen wat ik wel en niet kan redden.

[4:49:33] Maar dan zal ik met een welwillend oog kijken.

[4:49:36] Voorzitter, ik vind het echt kinderachtig.

[4:49:40] Ik weet hoe het werkt.

[4:49:43] Als minister kun je de telefoon pakken en dan bel je je collega en dan zeg je ik zit hier in de

[4:49:47] Kamer. Ik heb de vaste Kamercommissie voor Cultuur. Die willen dit fixen. Dit is van het

[4:49:55] kastje naar de muur sturen. Ik vind het prachtig, maar hoe moeilijk kan het zijn om een toezegging

[4:49:59] te doen. Het is verdorie het werk van de minister om binnen het kabinet dit soort dingen te bespreken.

[4:50:05] Ik heb afgescheid genomen van die baan. Ik heb er weinig behoefte aan om weer een deel van die

[4:50:09] baan terug te pakken, zeg ik daarbij, en uw werk te moeten gaan zitten doen.

[4:50:15] Maar dit is wel wat hier gebeurt.

[4:50:16] Ik zeg het voor de laatste keer, is de minister bereid in overleg

[4:50:21] met de collega staatssecretaris van VWS, met eventueel Binnenlandse Zaken of met

[4:50:26] wie hij wil overleggen, om een toezegging te kunnen doen dat dit

[4:50:31] interdepartementaal wordt opgelost en nogmaals hoe dat ook onderling wordt

[4:50:34] herverdeeld, ook qua kosten. Het maakt mij niet uit.

[4:50:37] Waar het mij om gaat, is dat er een toezegging ligt.

[4:50:39] dat we die bevrijdingsfestivals in de lucht kunnen houden,

[4:50:42] juist vervolgens jaar, tachtig jaar bevrijding.

[4:50:45] In deze geopolitieke situatie belangrijker dan ooit.

[4:50:49] En dat we dan hier terugkomen met kinderachtige opmerkingen,

[4:50:53] ligt primair niet bij mijn begroting.

[4:50:55] Kom op, pak verantwoordelijkheid en overleg het met collega's.

[4:50:58] En ik hoop echt desnoods in de tweede termijn op die toezegging.

[4:51:04] Ja, voorzitter.

[4:51:07] Laat ik positief eindigen, maar laat ik ook even uitleggen waarom ik hier een beetje koppig ben.

[4:51:15] En dat is omdat het te vaak voorkomt dat OCW aan de lat staat als anderen iets niet doen.

[4:51:22] We hebben ook de herinneringscentra, waaronder Westerbork, hebben we over gepraat bij het debat erfgoed.

[4:51:28] En dan wordt OCW weer gevraagd om daar de boel te redden, terwijl ze niet over de herinneringscentra gaat.

[4:51:33] Hier bevrijdingsfestivals, OCW gaat er niet over, dreigen ze door de...

[4:51:39] van de regen in de drup te komen en OCW moet het weer redden.

[4:51:42] Dat was mooi toen OCW een hele hoop geld had en er extra middelen bij kwamen.

[4:51:46] Maar het kan niet zo zijn dat OCW aan de lat staat voor alles wat dreigt te verdwijnen in dit land.

[4:51:51] Daarom ben ik vrijkoppig.

[4:51:54] Dat idee moeten we er echt uit krijgen.

[4:51:57] Maar dat idee heeft mevrouw van der Wal niet.

[4:51:59] Dat zeg ik ook even.

[4:52:00] oké en het is een redelijke vraag dus laat ik dan zover gaan dat als mijn

[4:52:08] collega's bij me komen en zeggen laten we nou allemaal samsam doen iedereen een

[4:52:12] kwart miljoen dan zorg ik dat dat ik niet de spelbreker ben

[4:52:21] laatste vraag van mevrouw hersbergen ja voorzitter ik constateer ook dat een

[4:52:26] heleboel partijen hier vragen tijdens dit debat hebben neergelegd bij deze

[4:52:31] minister allemaal om belangrijke zaken, en er zijn een heleboel verschillende aspecten

[4:52:39] die schreeuwen om 250.000 euro, want die kan ik ook nog wel tien keer uitgeven.

[4:52:45] Dus ik zou toch echt de minister willen verzoeken om eerlijk te kijken naar alle vragen die zijn

[4:52:50] neergelegd en daar een eerlijke afweging in te maken, en ook met betrekking tot de verantwoordelijkheden

[4:52:56] en de portefeuilles van zijn collega's bij andere ministeries.

[4:52:59] Want de OCMW is echt helemaal leeggeschraapt.

[4:53:03] En ik zie toch echt wel dat wij een veel kleinere begroting hebben en veel minder ruimte hebben

[4:53:09] gekregen.

[4:53:10] Dus ik snap heel goed dat de minister hier even pas op de plaats maakt en alle het hele

[4:53:15] verlanglijstje eventjes gaat afvegen.

[4:53:17] Dank u wel.

[4:53:22] Maar er komt wel een tweede termijn aan en die is aanstaande.

[4:53:24] Dus ik wil nu even het woord geven aan mevrouw Van Santen.

[4:53:27] Dank u.

[4:53:27] Dank u voorzitter.

[4:53:28] Ik heb geen antwoord gehad op mijn vraag, mijn allereerste vraag aan de minister,

[4:53:33] wat hij momenteel doet aan antisemitisme binnen de culturele...

[4:53:36] Oh, daar was... Oké.

[4:53:42] We save the best for last.

[4:53:45] Nog drie korte punten, voorzitter.

[4:53:47] De collecties in de depots, mevrouw Van der Wal.

[4:53:53] Als minister ben ik verantwoordelijk voor de Rijkscollectie,

[4:53:56] en dus ook voor wat er in de depots van de Rijksmusea hangt en ligt.

[4:54:00] Dankzij de erfgoedmonitor hebben wij goed zicht op welke percentage kunstobjecten van de collectie

[4:54:05] Nederland in depot hangt. Op dit moment is dat 70%. Ik ben bereid om u op een later moment

[4:54:12] precieze aantallen uit de Rijkscollectie te melden. Mevrouw van der Waal noemde al een bedrag

[4:54:17] van een paar jaar geleden, meen ik. En ze sprak ook nog over een mogelijk verdienmodel om wanneer

[4:54:27] je stukken zou uithuren, uitlenen. Gelukkig zijn onze musea al heel

[4:54:33] ondernemend, ze hebben slimmer verdienmodellen en bij het berekenen van

[4:54:38] de structurele subsidies voor collectiebeheer aan onze Rijksmusea is

[4:54:42] al rekening gehouden met de aard van deze collectie en in hoeverre musea er

[4:54:46] publiek mee kunnen trekken om inkomsten mee te genereren.

[4:54:50] Ik moet zeggen dat als je kunststukken zou uitlenen en daar geld voor zou kunnen

[4:54:57] Dan praat je al over topstukken die dan dus tijdelijk niet meer in ons land te zien zijn.

[4:55:01] En dat doet natuurlijk ook wel iets met toerisme.

[4:55:04] Dat heeft ook weer andere gedragseffecten.

[4:55:08] Op welke termijn kunt u die informatie naar de Kamer sturen?

[4:55:12] U bedoelt over aantallen, voorzitter?

[4:55:16] Over enkele weken?

[4:55:18] Ja, ja.

[4:55:19] Kijk, het moeilijkste is eigenlijk naturalis.

[4:55:22] Dat gaat over miljoenen.

[4:55:24] Torretjes en vlindertjes en botjes.

[4:55:27] Het is geweldig, maar ik zal de meest actuele getallen die ik heb in de komende weken naar de Kamer sturen.

[4:55:40] Subsidies voor vrijwilligers, daar heeft de heer Krul nog over gesproken.

[4:55:44] Hij sprak over de BIS, maar ik dacht misschien heeft hij iets over de SIM.

[4:55:51] De meeste subsidies aan vrijwilligers worden verleend door gemeenten.

[4:55:55] Die doen hun best om dit zo laagdrempelig mogelijk te houden.

[4:55:57] Maar ook bij het Fonds voor Cultuurparticipatie worden vrijwilligerssubsidies aan realistische

[4:56:11] eisen gesteld.

[4:56:14] Ik denk dat het al heel goed gebeurt, maar het kan altijd beter natuurlijk.

[4:56:20] Wel, in de Kamerbrief over de verkenning, financiering en monumentenzorg, wat dus met

[4:56:25] te maken heeft, heeft mijn voorgangster aangekondigd dat de Rijksdienst voor het

[4:56:29] cultureel erfgoed onderzoek gaat uitvoeren naar de SIM en de woonhuissubsidie,

[4:56:33] waarin ook het perspectief van de subsidieaanvrager nog meer centraal komt

[4:56:36] te staan en daarbij specifiek aandacht voor de vrijwilligers.

[4:56:40] En voor de zomer van 2025 stuur ik u een brief die ik al heb toegezegd over

[4:56:46] de opgave ten aanzien van grote monumenten en religieus erfgoed.

[4:56:49] En dan zal ik ook op de uitkomsten van dit punt nader ingaan.

[4:56:52] Dus dat wordt mijn erfgoedbrief.

[4:56:56] Als laatste punt, bij het blokje overig, het onderwerp antisemitisme.

[4:57:03] Mevrouw Van Zanten, ja, daar kan heel veel over gezegd worden.

[4:57:08] Laat ik in ieder geval zeggen dat OCW doorgaat tegen antisemitisme te vechten...

[4:57:15] door blijvend te investeren in, als het gaat om de culturele sector...

[4:57:20] om een pluriforme en toegankelijke culturele sector.

[4:57:22] waarbij er natuurlijk geen plek is voor racisme en discriminatie.

[4:57:28] Wij stimuleren de sector om stappen te ondernemen om verstoringen in de culturele sector te voorkomen

[4:57:33] en te waarborgen dat alle stemmen gehoord kunnen blijven worden.

[4:57:37] Een meer stemmige programmering moet mogelijk blijven.

[4:57:41] In het cultuurbeleid is specifiek aandacht voor de Joodse cultuur en de bescherming daarvan.

[4:57:45] Zo wordt bijvoorbeeld ingezet op het delen van kennis over en beschermen van Joodse erfgoed

[4:57:52] via de structurele subsidiëring van het Joods cultureel kwartier

[4:57:55] en binnen de regelingen voor de instandhouding van rijksmonumenten,

[4:57:59] waaronder ook Joodse erfgoed zoals synagoges en Joodse begraafplaatsen.

[4:58:03] Ik heb ook contact met de minister van JNV over de ongeregeldheden,

[4:58:09] ook in het kader van wat er gebeurt op onderwijsinstellingen.

[4:58:13] Ook de NCTV is er ook bij betrokken.

[4:58:17] We weten dat verder de verantwoordelijkheid vooral ligt bij de lokale driehoek,

[4:58:20] Maar we zijn wel betrokken als het gaat over veiligheid en ook de gesprekken die de minister van JUV met de lokale driehoek en met de driehoeken in het algemeen heeft.

[4:58:31] En verder hebben wij bijgedragen als ministerie aan een protocol hoe je als culturele instelling de lokale driehoek het beste kunt betrekken.

[4:58:40] Dat protocol is gemaakt en is inmiddels een handreiking voor de instellingen in de culturele sector.

[4:58:46] De vraag van de heer Van Hauwelen.

[4:58:48] Ik heb volgens mij nog geen antwoord gehad op mijn vraag.

[4:58:51] Onze suggestie om dus een deel van de cultuursubsidies, bijvoorbeeld in de BIS,

[4:58:54] via de provincies te allokeren.

[4:58:58] Ja, ik meen dat die suggestie werd gedaan in interruptiedebat met mevrouw Van Zanten.

[4:59:03] Ik wist dus niet dat het een vraag aan mij was.

[4:59:05] Maar al improviserend kan ik u daarbij melden dat er natuurlijk al heel erg veel

[4:59:13] via gemeenten en provincies gaat.

[4:59:17] En dat, hoewel het idee voor sommigen charmant kan lijken,

[4:59:22] voor sommigen ook wel het doembeeld oplevert dat als we alles aan gemeenten geven,

[4:59:27] dan, en dan kom ik bij de heer Mohandes,

[4:59:29] hoe voorkomen we dan dat het aan het zwembad of aan de jeugdzorg wordt besteed.

[4:59:33] Dus dat er vanuit het Rijk overkoepelend wordt medegefinancierd,

[4:59:42] zorgt er ook voor dat de systemische blik en de pluriformiteit behouden blijft.

[4:59:48] En bovendien heb ik natuurlijk een verantwoordelijkheid voor de Rijkscollecties

[4:59:51] en alles met een nationale functie binnen de BIS.

[4:59:55] Dus in die zin lijkt het me goed om dat hele kleine deel dat OCW dan als Rijkssubsidie besteedt

[5:00:00] binnen die hele grote cultuursector, dat we dat deel wel behouden.

[5:00:04] En dat we niet alles via gemeentes doen, omdat je dan de hele systemische blik gaat missen.

[5:00:11] Uw interrupties zijn op, dus bewaart u ...

[5:00:15] Ik ben net ook heel streng geweest voor de heer Mohandas.

[5:00:18] Dat ben ik ook voor u.

[5:00:19] U heeft zometeen een tweede termijn.

[5:00:21] We hebben nog een uur, dus ik zou graag over willen gaan op het oordeel over het amendement

[5:00:26] en daarna de tweede termijn van de Kamer.

[5:00:30] Voorzitter. Ik heb voor mij het amendement van het lid Seder over 10 miljoen vrijmaken

[5:00:36] voor terugbrengen, restauratie, achterstand en grote monumenten.

[5:00:39] Ik zal dit amendement moeten ontraden.

[5:00:41] Hij stelt voor om de overdekking voor het handhaven van het oorspronkelijke afbouwpad voor de korting op

[5:00:48] de motorrijtuigenbelasting voor emissievrije voertuigen uit het belastingplan te gebruiken als

[5:00:53] dekkingsbron. Zoals de begrotingsregels voorschrijven, is het inkomsten- en uitgavenkader van elkaar

[5:00:59] gescheiden en daarom is dit amendement niet voorzien van deugdelijke dekking.

[5:01:04] Namens het kabinet ontraad ik daarom dit amendement.

[5:01:07] Voor de duidelijkheid, het gaat over amendement nummer 17 en is ontraden door de minister.

[5:01:18] Daarmee zijn we gekomen bij de tweede termijn van de Kamer.

[5:01:22] We hebben nog een uur, maar we doen even vijf minuten schorsing voor een sanitaire stop.

[5:08:31] Oké. Dames en heren, we gaan weer verder met de tweede termijn van de Kamer.

[5:08:38] Graag stilte op de tribune.

[5:08:43] Mevrouw Van den Velde, ook u even stoppen met praten.

[5:08:57] Ik vraag aan tafel de heer Mohandes voor de tweede termijn namens GroenLinks-PvdA.

[5:09:07] Voorzitter, ik ga gewoon beginnen.

[5:09:18] Een hele korte vraag nog voordat ik mijn twee moties voorlees.

[5:09:20] Of de minister, ik noem het even, de witte vlekkengelden van 2 miljoen heeft toegezegd voor de komende periode.

[5:09:28] een zoja, graag een toezegging en een brief, dan hebben we dat genoteerd.

[5:09:31] Dat was mijn eerste punt.

[5:09:33] Dames en heren op de tribune, kunt u even

[5:09:35] alsjeblieft stil zijn, want we zijn gewoon begonnen.

[5:09:38] Dus graag stilte op de tribune.

[5:09:41] Motie 1, voorzitter.

[5:09:42] We hebben het gehad over de groep van 59.

[5:09:44] Inmiddels blijkt dat uit de beantwoording

[5:09:46] van de minister op Kamervraag van D66 57 te zijn.

[5:09:50] Vandaar de volgende motie.

[5:09:51] De Kamer gehoord de beraadslaging van mening dat cultuuraanbod voor iedereen

[5:09:54] bereikbaar moet zijn en dat daarom onder meer een evenwichtige geografische

[5:09:58] spreiding van beschikbare middelen van belang is, overwegend dat de

[5:10:00] investeringen in de regio's met een 8 blijft cultuuraanbod erbij de toekenning

[5:10:04] van de meerjarige bissubsidies voor 25-28 en de Rijkscultuurfondsen er maar

[5:10:09] mondjesmaat op vooruit gaan, overwegend dat zogenoemde zaaglijnproblematiek 57,

[5:10:12] grote categorie 3 en kleine podiumfestivals en organisaties positief

[5:10:16] zijn beoordeeld, dan toch geen subsidie krijgt vanaf 2025 en dat daardoor de

[5:10:20] achterliggende regionale culturele infrastructuur in het voorbestaan wordt

[5:10:23] bedreigd met onkeerbare vervolgen voor de beoogde doelen zoals regionale

[5:10:27] cultuurspreiding, talentontwikkeling en instellingen die een

[5:10:29] enquetefunctie vullen. Overwegend dat ook gemeenten ondanks hun zorgen

[5:10:32] over de gemeentenfinanciën en belang van het voortbestaan van deze instellingen

[5:10:35] benadrukken en zou een eenmalige oplossing vragen voor het jaar 25.

[5:10:38] Verzoekt de regering om op korte termijn te onderzoeken of het mogelijk is

[5:10:41] om de desbetreffende gemeenten een oplossing te bieden voor de 57

[5:10:44] organisaties, categorie 3, die ondanks een positief advies geen

[5:10:48] subsidie krijgen en de Kamer hierover voor het einde van dit jaar

[5:10:50] te informeren. Mede, en gaat over tot de orde van de dag,

[5:10:54] mede ondertekend door collega Rodekerk.

[5:10:56] En tot slot de laatste motie.

[5:10:58] De Kamer gehoord de beraadslaging overwegende dat de Raad van Cultuur

[5:11:01] in haar advies op de subsidiering van Opera Zuid de minister

[5:11:07] ertoe oproept om actieve ondersteuning aan vullende financiering te bieden,

[5:11:10] omdat de Raad zelf geen hogere financiering kan bepleiten dan het

[5:11:14] maximale beschikbare subsidiebedrag, overwegende dat bij uitblijvende

[5:11:17] voldoende ondersteuning Opera Zuid niet zal kunnen voortbestaan en daarmee

[5:11:21] de regionale culturele infrastructuur ernstig zal worden geraakt.

[5:11:24] Verzoekt de regering opera Zuid door de Raad van Volkscultuur bepleiten actief

[5:11:28] ondersteuning aan funder financiering te bieden en gaat over tot de orde van de dag.

[5:11:33] Dank u wel, voorzitter.

[5:11:35] Dank u wel. Dan is nu het woord aan mevrouw Van der Velden van de PVV.

[5:11:40] Ja, dank u wel, voorzitter.

[5:11:43] Allereerst wil ik natuurlijk graag beginnen

[5:11:45] met het feit dat wij ook de minister om een toezegging hebben gevraagd.

[5:11:49] In de eerste termijn dus bij deze nog even

[5:11:51] Een korte herinnering aan de minister.

[5:11:53] We hopen natuurlijk straks te horen of hij daar ook wat mee gaat doen.

[5:11:56] Voorzitter. Ik zou in deze tweede termijn graag twee moties in willen dienen.

[5:12:01] Ik heb in de eerste termijn al aangegeven dat de PVV weinig te spreken is over de scheve

[5:12:05] verdeling van de cultuurgelden in Nederland.

[5:12:09] Om deze reden dient de PVV de volgende motie in de Kamer, gehoord de beraadslaging.

[5:12:24] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de regionale spreiding van cultuur een veel

[5:12:31] besproken thema is binnen deze Kamer, constaterende dat eerdere moties voor betere regionale spreiding

[5:12:37] zijn aangenomen, maar dat culturele instellingen nog steeds weinig worden gestimuleerd om zich

[5:12:41] buiten de Randstad te vestigen, verzoekt de regering om bij de eerstvolgende herverdeling

[5:12:45] van de BIS-middelen niet alleen rekening te houden met het aantal culturele instellingen

[5:12:49] per regio, maar ook met het aantal inwoners per regio en de middelen per inwoner, om vestigingen

[5:12:55] buiten de Randstad aantrekkelijker te maken en zo een evenwichtige regionale spreiding

[5:12:59] van cultuurmiddelen te waarborgen.

[5:13:01] Dat gaat over tot de orde van de dag.

[5:13:13] Vervolgens heeft u mij horen spreken over de veiligheid bij Sinterklaasintochten.

[5:13:17] Uiteraard vinden wij meer dan alleen het Sinterklaasfeest belangrijk en willen wij waarborgen dat onze

[5:13:21] Nederlandse tradities dan ook veilig kunnen verlopen.

[5:13:24] Daarom dienen wij de volgende motie in.

[5:13:26] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat organisatoren van tradities en evenementen

[5:13:31] zoals Sinterklaas in Tochtum met Zwarte Piet regelmatig worden geconfronteerd met anonieme

[5:13:35] dreigingen, overwegende dat het doorgaan van deze tradities kan leiden tot fysieke dreiging

[5:13:41] voor organisatoren en publiek, van mening dat de veiligheid van organisatoren en aanwezigen

[5:13:46] altijd gewaarborgd moet zijn, verzoekt de minister in samenwerking met de minister van JNV maatregelen

[5:13:51] te treffen die de veiligheid bij culturele bijeenkomsten en uitingen die vallen onder immaterieel erfgoed

[5:13:56] te waarborgen, zodat Nederlandse tradities ongestoord en in veilige omgeving kunnen plaatsvinden, en gaat

[5:14:02] over tot de orde van de dag.

[5:14:04] Deze dien ik in samen met mijn PVV-collega Emiel van Dijk.

[5:14:08] Dank u wel.

[5:14:11] Dank u wel.

[5:14:11] Dan is nu de beurt aan mevrouw Rodekerk van D66.

[5:14:20] Ik wilde aangeven beginnen met de oproep aan te halen van de 27 theaters in het hele land,

[5:14:25] die zij vandaag hebben gedaan, over het verlies wat er komt met deze btw-verhoging, deze gestapelde

[5:14:33] bezuinigingen en ook het verlies van die 59 gezelschappen, wanneer die niet geholpen wordt

[5:14:39] of daar niks voor gevonden wordt, juist in de regio, zeg ik ook tegen alle partijen hier

[5:14:44] die weer voor de regio hebben gepleit.

[5:14:45] Dit alles heeft juist heel veel impact op de regio.

[5:14:48] Dus wat er mogelijk is om daar wat aan te doen.

[5:14:51] Ik hoop echt dat iedereen daar met verenigde krachten aan wil werken.

[5:14:55] Want op dit moment heerst vooral de chaos.

[5:14:57] Er wordt een hak bij al een sector gezet.

[5:15:00] Terwijl hier iedereen zegt dat ze dat eigenlijk niet willen.

[5:15:03] Maar ook geen oplossing komt om dat anders te doen.

[5:15:06] We hebben natuurlijk als D66 tien voorstellen op tafel gelegd om het anders te dekken.

[5:15:10] Maar vinden daar steeds een muur.

[5:15:14] Ik heb een aantal concrete vragen gesteld in mijn eerste bijdrage.

[5:15:18] Hoeveel minder museumbezoeken deze minister verwacht, hoeveel kinderen geen muziekeducatie

[5:15:22] door de bezetiging krijgt en hoeveel mensen er niet meer naar het theater gaan.

[5:15:26] Ik ben blij dat de minister het heeft toegezegd om te gaan onderzoeken of de eerdere cijfers

[5:15:32] die door de sector zelf zijn geleverd, wat de impact is op basis van die cijfers.

[5:15:38] Ik denk dat het belangrijk is, wel wat vreemd dat dat natuurlijk na de stemming van het

[5:15:42] Belastingplan Donder gaat plaatsvinden, dus dat daarbij opgemerkt.

[5:15:48] Daarnaast heeft hij toegezegd dat hij toch zijn best gaat doen om voor die zaaglijninstellingen

[5:15:53] alles in het werk te stellen met de gemeente, wellicht ook als er nog iets bij de fondsen

[5:15:57] is, om toch daar een oplossing voor te vinden.

[5:16:01] Ik denk echt dat het nodig is om echt tot het gaatje te gaan om te kijken of dat lukt.

[5:16:05] Hij heeft ook toegezegd dat hij de internationale subsidie van ITA gaat proberen te vinden,

[5:16:13] een manier om die toe te kennen zonder presidentwerking.

[5:16:16] Daar zien wij ook per brief naar uit.

[5:16:18] Ik ben nog wel benieuwd voor wanneer die 59 instellingen die brief kunnen verwachten.

[5:16:25] Dan had ik een motie met de heer Mohandis ingediend voor die zaaglijninstellingen.

[5:16:31] Ik doe een motie samen met mevrouw Van der Wal voor de zesjaartermijn van de Raad van Cultuur

[5:16:36] voor de cyclus, voor alle instellingen.

[5:16:40] Ik heb zelf nog een motie die gaat over de kaderwetscultuur.

[5:16:44] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het Rijk verantwoordelijk is voor het

[5:16:49] functioneren van het hele cultuurbestel en de aanwezigheid van een adequate en complete

[5:16:53] infrastructuur in heel het land, overwegende dat het noodzakelijk is voor een sterke regionale

[5:16:58] culturele infrastructuur, dat de rijksoverheid, provincies en gemeenten zich gezamenlijk inzetten

[5:17:01] voor cultuur en hun keuzes goed op elkaar afstemmen, overwegen dat het daarom wenselijk is om heldere

[5:17:06] afspraken te maken over wanneer het rijk, gemeenten en provincies verantwoordelijk zijn, overwegen dat

[5:17:11] elke regio recht heeft op een bloeiende culturele sector en toegang tot cultuur in heel Nederland

[5:17:15] geborgen te zijn, verzoek de regering in gesprek te gaan met de mede-overheden, de Raad voor Cultuur,

[5:17:20] maatschappelijke organisaties en belangwartigers, en te onderzoeken hoe een bloeiende culturele

[5:17:23] sector in heel Nederland geborgen kan worden via een zorgplicht voor cultuur, en gaat over tot de orde

[5:17:30] Dank u wel.

[5:17:33] Dan is het de beurt aan mevrouw Van der Waal van de VVD.

[5:17:36] Voorzitter, dank. Dank voor de beantwoording.

[5:17:39] Dank voor de toezeggingen, ook als het gaat om de brief ten aanzien van de tickets en de

[5:17:44] woekerprijzen en alle begrip dat het in de raad Q1 wordt en niet voor de begroting.

[5:17:49] Ik heb drie moties.

[5:17:51] De eerste is ten aanzien van de bevrijdingsfestivals.

[5:17:54] Ik heb zelf de staatssecretaris van VWS net een appje gestuurd met de vraag om samen met de minister

[5:18:00] van OCW te kijken naar een oplossing.

[5:18:03] Het is een druk bezet man, denk ik.

[5:18:05] Ik heb gewoon nog geen antwoord.

[5:18:07] Daardoor heb ik helaas geen andere keus dan deze motie in te dienen, omdat er geen toezegging ligt.

[5:18:16] Voorzitter. De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat voor 2024 is voorzien een

[5:18:21] een garantieregeling voor de bevrijdingsfestivals die in 2025 80 jaar vrijheid vieren.

[5:18:27] Overwegende dat een soortgelijke regeling ook wenselijk is voor 2025, zoekt de regering

[5:18:32] in samenwerking met de vier betrokken ministeries, OCW, VWS, BZK en Defensie, binnen de bestaande

[5:18:38] budgettaire kaders een oplossing te vinden voor het doorlaten gaan van het garantiefonds

[5:18:42] voor de bevrijdingsfestivals van de Wal en Mohandes.

[5:18:47] Voorzitter, motie 2.

[5:18:48] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er vierjaarlijks een nieuwe cultuurperiode

[5:18:54] start waarbij culturele en creatieve instellingen een rijkssubsidie kunnen aanvragen via de

[5:18:59] culturele basisinfrastructuur, constaterende dat het BIS-instellingen naar schatting in

[5:19:04] totaal ruim 100 miljoen euro kost om aanvragen voor rijkssubsidies voor te bereiden en succesvol

[5:19:10] bij de Raad voor Cultuur in te dienen, overwegende dat het uitbreiden van de BIS-periode resulteert

[5:19:15] en minder aanvraagdruk bij instellingen, overwegende dat iedere besparing op de lasten die gemoeid

[5:19:21] zijn met het voorbereiden en aanvragen van subsidies de cultuursector direct ten goede

[5:19:25] komt, verzoekt de regering de termijn van de culturele basisinfrastructuur vanaf de volgende

[5:19:30] BIS-periode te verlengen naar een periode van zes jaar, verzoekt de regering te onderzoeken

[5:19:35] hoe de BIS-aanvraagprocedure vereenvoudigd kan worden, gericht op het substantieel verlagen

[5:19:40] van de voorbereidings- en aanvraagkosten, gaat over tot de orde van de dag van de wal

[5:19:47] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er in 2018 in de depots van onze Rijksmusea

[5:19:53] alleen al ruim 65.000 kunstobjecten lagen waarmee deze objecten niet zichtbaar zijn

[5:19:59] voor het publiek, constaterende dat het op dit moment onbekend is hoeveel kunstobjecten

[5:20:03] in de depots van Nederlandse Musea liggen en dat de laatste schattingen uit 2018 stammen,

[5:20:09] overwegende dat opgeslagen kunstobjecten niet zichtbaar zijn voor het publiek, terwijl deze

[5:20:13] objecten wel onderdeel uitmaken van onze Nederlandse cultuur en kunstgeschiedenis.

[5:20:18] Constaterende dat musea en daarmee kunstobjecten bij renovatie of verbouwingsopgaven vaak niet

[5:20:23] of slechts deels te bezoeken zijn voor het publiek, maar dat de subsidiebijdrage vanuit

[5:20:27] het Rijk ondertussen wel doorloopt.

[5:20:29] Van mening dat het ongewenst is dat een groot deel van de Nederlandse kunst en geschiedenis

[5:20:33] niet openbaar te bezichtigen is door het publiek.

[5:20:36] Verzoek de regering te inventariseren hoeveel objecten er op dit moment in depots van de

[5:20:41] Nederlandse musea liggen, verzoekt de regering voorts uit te werken hoe musea, opgeslagen

[5:20:45] dan wel tijdelijk onbeschikbare kunst, extern en internationaal kunnen aanbieden en op welke

[5:20:51] wijze musea hierbij geholpen kunnen worden.

[5:20:53] Het gaat over tot de orde van de dag.

[5:20:56] Van der Wal.

[5:20:58] Dank u wel.

[5:20:59] Dan is het woord aan de heer Krul van het CDA.

[5:21:01] Voorzitter, de heer Van Houwelingen sprak in zijn eerste termijn over jazz en sindsdien

[5:21:07] denk ik eigenlijk de hele tijd aan jazz.

[5:21:10] En dat deed mij ook denken aan een optreden van Diederik Smit, die het eigenlijk wel treffend

[5:21:14] verwoorde.

[5:21:15] Want dit kabinet is eigenlijk ook jazz.

[5:21:19] Het jazzensemble van Schoof & Co, het is experimenteel, het is een bijeenraping van onsamenhangende

[5:21:26] klanken.

[5:21:27] Er wordt veel geïmproviseerd en de liedjes stoppen meestal abrupt.

[5:21:33] Welk instrument deze minister speelt is mij niet duidelijk geworden vandaag, voorzitter.

[5:21:38] Ik dien één motie in en heb daarna nog een kort slotwoord.

[5:21:42] Ik had er honderd in kunnen dienen, maar ik krijg niet de indruk dat we echt zoden aan de dijk gaan zetten.

[5:21:47] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constateren dat Nederland op grond van het internationale verdrag in zaken

[5:21:52] het recht van het kind erkent dat ieder kind recht heeft op volledige deelname aan het culturele en artistieke leven.

[5:21:58] We constateren dat als gevolg van de getrapte beoordeling het criterium spreiding niet integraal meegewogen is

[5:22:03] bij de besluitvorming van de Raad voor Cultuur, waardoor het genre jeugddans

[5:22:07] onbereikbaar wordt voor kinderen uit de regio.

[5:22:09] Ik verzoek de regering om van Rijkswegen in de BIS

[5:22:11] een jeugddansgezelschap toe te voegen aan de categorie jeugdpodiumkunsten

[5:22:15] met een substantieel bereik waarmee de pluriformiteit van het podiumaanbod voor jeugd

[5:22:19] en de landelijke dekking van jeugddans in de regio gewaarborgd blijft.

[5:22:22] Mede ondertekend door het lip Mohandes.

[5:22:23] Voorzitter, tot slot.

[5:22:24] We hebben heel veel gedichten gedeeld, citaten gedeeld,

[5:22:27] Nixon, Churchill, Lucebert en nog veel meer.

[5:22:29] Iedereen heeft gezegd hoe belangrijk cultuur is.

[5:22:31] Niemand weet precies wie nou voor die btw-verhoging was.

[5:22:35] We hebben het 25 minuten gehad over Zwarte Piet.

[5:22:38] De wookvlaggen mogen niet meer gehezen worden en we gaan straks allemaal weer naar huis.

[5:22:43] En ik heb een gedicht gezocht.

[5:22:44] Wat past hier nou bij bij dit debat?

[5:22:46] En ik kwam uit in 1724.

[5:22:49] 1724, toen men uit angst voor repercussies nog anoniem kritiek moest uiten op ons bestuur.

[5:22:56] En ik vond een gedicht en ik ga hem in modern Nederlands doen.

[5:22:59] in de bundel die heet de Vergadering van de Staten van Holland.

[5:23:03] En het gedicht gaat zo.

[5:23:06] Zij hieven het glas.

[5:23:07] Zij deden een plas.

[5:23:09] En alles bleef zoals het was.

[5:23:12] Dank u wel.

[5:23:13] Dank u wel.

[5:23:14] En als Nirlandica kan ik het toejuichen dat iedereen

[5:23:17] de hele tijd gedichten voortdraagt.

[5:23:19] Het is echt een trend.

[5:23:21] Dat legt de lat hoog voor mevrouw Hertsbergen.

[5:23:25] Ik wilde eigenlijk een moderne dans

[5:23:37] Het is duidelijk dat het magere jaren zijn en dat er weinig ruimte is.

[5:23:41] We willen toch echt nog op zoek om te kijken of er toch nog iets...

[5:23:46] Die spreiding vindt een groot deel van de Kamer nog niet voldoende.

[5:23:52] Daarom deze motie.

[5:23:53] De Kamer gehoord de beraadslaging, overwegende dat er een onredelijk groot

[5:23:56] verschil zit tussen provincies in financiering vanuit het Rijk per hoofd van de bevolking.

[5:24:01] Overwegende dat de culturele basisinfrastructuur essentieel is voor de regionale spreiding

[5:24:05] van de cultuursubsidies.

[5:24:07] Overwegende dat momenteel niet alle regio's vertegenwoordigd zijn in de categorie theater

[5:24:10] en het zelfs juridisch niet mogelijk is om voor theatergezelschappen in Drenthe, Overijssel,

[5:24:14] Zeeland en Flevoland geld aan te vragen.

[5:24:16] Overwegende dat als gevolge van instellingen uit deze regio's alleen bij de Rijkscultuurfonds

[5:24:20] terecht kunnen en daar minder erkenning krijgt voor de regiofunctie die zij vervullen.

[5:24:23] Ik verzoek de regering met het Fonds Podienkunsten in gesprek te gaan om te onderzoeken of binnen

[5:24:28] het Fonds financiering kan worden gevonden om in alle twaalf provincies een theatergezelschap

[5:24:32] of productiehuis te bekostigen en de resultaten van dit gesprek voor het kerstreces naar de

[5:24:36] Kamer te sturen.

[5:24:37] Ik verzoek de regering voorts om in de herinrichting van het bestel vanaf 2029 de regionale verspreiding

[5:24:42] zo te verankeren dat elke provincie bekostiging krijgt uit het Rijk voor een theatergezelschap.

[5:24:47] Het gaat over tot de orde van de dag en deze is mede ondertekend door mijn collega Van

[5:24:50] Santen.

[5:24:51] Ik wil nog twee laatste punten maken en dat is of het geld dat naar provincies en gemeentes

[5:25:00] gaat wel terechtkomt waar het terecht moet komen.

[5:25:02] Wij bekostigen ook best wel veel, bijvoorbeeld de bibliotheken, de spuk, daar waren al wat

[5:25:07] zorgen over, maar ook de regelingen die daarop volgen, zoals de decentralisatie-uitkering.

[5:25:12] De minister vraagt omgoed of hij daar nu de indruk van heeft dat dat komt op de plek waarvan

[5:25:19] wij ook denken waar het moet komen, zeker in deze tijden.

[5:25:23] Dat geldt denk ik ook voor die witte-vlekkenbeleid van geld dat naar de provincies gaat.

[5:25:28] Komt dat wel de plek die wij voor ogen hebben?

[5:25:33] Misschien kan de minister daar ook een brief over sturen naar de Kamer.

[5:25:37] Dank u wel, voorzitter.

[5:25:38] Er is nog wel een vraag van de heer Mohandes.

[5:25:41] Op de motie, om hem goed te begrijpen, u heeft het over in gesprek gaan met het fonds Podiumkunsten

[5:25:45] om te zoeken naar een oplossing.

[5:25:47] Zou dat ook kunnen betekenen dat het geld anders wordt geschoven en dat het weer ten koste gaat

[5:25:53] van degenen die al blij zijn gemaakt met een toekenningshoek evenaar?

[5:25:59] De vraag is, wilt u schuiven binnen het budget of moet er wat bij zitten?

[5:26:04] Dus ik zoek even naar wat u met de motie beoogt.

[5:26:07] Ik denk, en ik sluit daar even aan bij de minister, dat wanneer er geld al is toegekend,

[5:26:13] dat het niet behoorlijk is, omdat daarna weer helaas toch niet.

[5:26:19] Maar we begrijpen wel, en ik denk dat jullie dat met de zaaglijnbekostiging ook niet beogen.

[5:26:26] Dus ik denk dat wij hetzelfde beogen, alleen dan in een andere richting.

[5:26:32] Mevrouw Van Santen van de BBW.

[5:26:35] Dank aan de minister voor de beantwoording en ook veel dank voor de toezegging over de witte vlekkengelden.

[5:26:42] Er was grote behoefte bij de regio's om op korte termijn te weten of ze ook in de aankomende periode

[5:26:46] gebruik kunnen maken van de Rijksmiddelen voor vernieuwing en verbreding.

[5:26:50] Dus ik beschouw de toezegging van de minister als een formele bevestiging.

[5:26:54] Dan toch terug op de geografische spreiding, waar al heel veel over gesproken is tijdens dit debat.

[5:27:00] En nogmaals, het is een goede zaak dat die spreiding is meegenomen als criterium bij de

[5:27:05] culturele basisinfrastructuur, maar dit heeft zeker niet tot het juiste effect geleid.

[5:27:09] Daarom de volgende motie.

[5:27:11] De Kamer, goord beraadslaging, constaterende dat er, ondanks aandacht voor geografische spreiding

[5:27:15] in de BIS en de fondsen nog steeds sprake is van een aanzienlijk verschil van cultuurvoorzieningen

[5:27:20] tussen regio's, overwegen dat het van belang is dat er in elke regio een toegankelijk cultuuraanbod

[5:27:25] is, overwegen dat landelijke algemene geldende criteria geen rechtdoen aan elke regio telt

[5:27:30] en de specifieke situatie in een regio, overwegen dat de door de Tweede Kamer aangename motie

[5:27:37] 36410 over een evenredige verdeling van cultuursubsidies over Nederland nog niet tot het gewenste effect

[5:27:42] heeft geleid, verzoekt de regering te onderzoeken waarom geografische spreiding achterblijft

[5:27:47] en verzoekt de regering de uitkomsten van dit onderzoek voor het einde van 2025 met de Kamer