Begrotingsonderdeel Jeugd

[0:00:00] Nogmaals bij het begrotingsonderdeel jeugd.

[0:00:05] Voor mij het tweede begrotingsonderdeel, want hiervoor had ik het mooie WGO-cultuur.

[0:00:11] Een mooie zit.

[0:00:12] Welkom aan de Kamerleden, de staatssecretarissen,

[0:00:18] moet ik dan zeggen, beide staatssecretarissen,

[0:00:20] die allebei een onderdeel voor hun rekening gaan nemen.

[0:00:23] Alle aanwezigen hier, iedereen die dit op afstand volgt.

[0:00:27] Er is een sprekersvolgeorde, we noemen dat de begrotingsvolgeorde,

[0:00:32] grootste oppositiepartij, grootste coalitiepartij, et cetera, et cetera.

[0:00:37] Aanwezig zijn in ieder geval GroenLinks Partij van de Arbeid, D66,

[0:00:43] ik ga het voornamelijk noemen, mevrouw Westerveld, GroenLinks Partij van de Arbeid,

[0:00:46] mevrouw Paulusma, D66, mevrouw van de Heel VVD, de heer Stoffer, SGP,

[0:00:51] de heer Krijns, PVV, de heer Seder, ChristenUnie,

[0:00:56] Sorry hoor, ik ben hem even kwijt nu.

[0:00:59] Achternaam?

[0:01:00] Bruining.

[0:01:01] Excuus.

[0:01:01] Nou ja, ik heb al een debat...

[0:01:03] Ik zie ook geen...

[0:01:04] Oh, dat is het.

[0:01:05] Ik zie geen woordje.

[0:01:06] Mevrouw Bruining, NSC, mevrouw Rikkers, BBB.

[0:01:11] Ja, ik geef u alle vier interrupties in de eerste termijn van de Kamer onderling.

[0:01:16] En ik geef nu als eerst het woord aan mevrouw Westerveld.

[0:01:22] Dank u wel, voorzitter.

[0:01:23] De vorige, maar ook de eerste keer dat wij met deze woordvoerdersjeugdzorg een debat hadden,

[0:01:29] dat was een spoeddebat.

[0:01:31] Dat werd aangevraagd door de PVV, met steun van alle partijen, en die ging over de misstanden

[0:01:36] in de gesloten jeugdzorg.

[0:01:37] Dat was niet omdat de inspectie of het ministerie ons daarop beest, maar omdat Jongeren zelf,

[0:01:43] Jason Buhwandas, met dat rapport kwam.

[0:01:47] Ik herinner me heel goed de duidelijke en hele felle woorden van alle partijen hier.

[0:01:52] Het moest nu worden ingegrepen, want het kon zo niet langer.

[0:01:56] PVV, BBB en VVD gebruikten dit zelf als excuus om niet voor het voorstel van NEC in mei te

[0:02:01] stemmen om via een beknopte parlementaire ook eens kritisch te kijken naar de rol die de

[0:02:05] politiek zelf speelt.

[0:02:06] Dus niet alleen het ministerie, maar ook de Kamer.

[0:02:10] Want er gaat nogal veel mis in de jeugdzorg, maar zelfreflectie van de partijen te lang

[0:02:14] duren, want er moest nu meteen actie komen.

[0:02:17] En dat debat was in maart.

[0:02:19] We zijn nu acht maanden verder.

[0:02:21] In die acht maanden heb ik geen enkele urgentie gemerkt, niet van het ministerie, ook niet

[0:02:27] van de Kamerfracties.

[0:02:28] Het lijkt wel of nadat debat ook alle mooie woorden over urgentie en actie waren verdwenen.

[0:02:34] Sterker nog, in het hoofdlijnakkoord dat in mei verscheen, vond kennelijk geen van de vier

[0:02:38] fracties de situatie in de jeugdzorg zo'n enorme prioriteit meer.

[0:02:43] Er staan een paar zinnen in, maar die komen er eigenlijk op neer dat verder wordt gegaan

[0:02:48] met alles wat al in gang is gezet.

[0:02:50] Dat zou verder uitgewerkt worden, hoorde ik toen ik mijn teleurstelling daarover liet

[0:02:55] blijken.

[0:02:56] Maar het regeerprogramma dat in september verscheen, stelde nog meer teleur.

[0:03:02] Waar blijven die spoedwetten als het gaat om mensenlevens?

[0:03:05] Ik heb die vraag ook al tijdens het zorgbegrotingsdebat gesteld en ik stel hem weer.

[0:03:10] Want intussen zijn er een aantal kinderen overleden die meededen aan het onderzoek van

[0:03:15] Jason.

[0:03:16] Zullen zij die erkenning niet meer meemaken als hij er nog komt?

[0:03:20] Want ik lees in de stukken die we vorige week kregen dat ook het onderzoek naar de vraag

[0:03:24] over het ontbrekende toezicht weer vertraging oploopt en dat we daar nog zeker een jaar

[0:03:28] op moeten wachten.

[0:03:30] En in dat debat vroeg ik onder meer naar goede nazorg voor de slachtoffers.

[0:03:34] Van hen hoor ik dat het niet goed gaat met die nazorg.

[0:03:37] En de concrete vraag aan de staatssecretaris is, wat is er nou concreet gedaan?

[0:03:41] We zijn acht maanden verder.

[0:03:43] Op welke manier worden deze jongeren ondersteund?

[0:03:45] Want als ik naar de jongeren luister, dan begrijp ik heel goed dat zij opnieuw teleurgesteld

[0:03:50] zijn.

[0:03:50] Dat zij vertrouwen verliezen, dat ze zich in de steek gaan laten voelen door politici

[0:03:55] die medeleven betonen, maar daarna weer gewoon beziggaan met heel veel andere dingen.

[0:04:00] En soortgelijke verhalen hoorden wij ook vorige week van jongeren en van ouders die bij ons

[0:04:04] hier in de Tweede Kamer te gast waren, om te praten over de situatie waar ze inzitten.

[0:04:09] Echt gezinnen die in de overlevingsstand staan, maar tegelijkertijd ook strijden om gezien

[0:04:15] te worden door instanties en om de hulp te krijgen die nodig is.

[0:04:18] En ze hebben helemaal niets aan hele mooie woorden.

[0:04:20] En ik begrijp hun teleurstelling en ook de boosheid die daaronder zit heel goed, want

[0:04:24] je zou maar met een kind zitten dat misschien de komende maanden niet overleeft terwijl

[0:04:29] je geen hulp krijgt.

[0:04:30] En ik zeg dit zo hard, voorzitter, omdat het ook precies is wat ik nou de afgelopen

[0:04:34] zeven jaar als woordvoerder meemaak.

[0:04:36] Veel beloven, maar als er dan een puntje bij het pouwtje komt, dan is de jeugdzorg voor

[0:04:40] geen enkele partij die aan de macht is prioriteit.

[0:04:43] Mijn vraag aan de staatssecretaris is dus nogmaals waar zijn nou echt die spoedplannen als het

[0:04:48] gaat om mensenlevens?

[0:04:50] En mijn vraag aan collega's van coalitiepartijen is ook waar waren jullie toen het hoofdlijnakkoord

[0:04:54] werd onderhandeld?

[0:04:56] En waarom zijn jullie partijleiders ook niet net zo druk met mensen die echt in crisis

[0:05:00] zitten, waar ik het over heb, als met de crisis die mensen ervaren, om maar de minister-president

[0:05:07] te paraphraseren.

[0:05:08] Want het is frustrekt helder dat we met de plannen die we ook nou beschrijven staan weer

[0:05:12] precies hetzelfde rondje draaien als de afgelopen jaren.

[0:05:15] Mooie woorden, iedere keer, en geen enkele partij gaat zeggen dat jeugdzorg voor ze geen

[0:05:19] prioriteit is.

[0:05:20] Maar als puntje bij pautje komt, dan blijkt het wel anders.

[0:05:23] Ik noem drie voorbeelden waarbij afspraken gewoon niet worden nagekomen.

[0:05:29] De eerste is de hervormingsagenda.

[0:05:32] Want in 2019 kondigde de eerste ingaat over de wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg.

[0:05:39] Want die wet werd in 2019 door toenmage bewindspersoon Hugo de Jonge aangekondigd.

[0:05:44] En dit jaar, vijf jaar later, is die wet eindelijk ingediend in de Kamer.

[0:05:49] En nu wachten we alweer een paar maanden tot het kabinet antwoord geeft op de vragen die

[0:05:53] door de fracties zijn gesteld, zodat we verder kunnen.

[0:05:55] En ik doe ook deze staatssecretaris met klemmen oproep, stuur deze antwoorden gewoon zo snel

[0:05:59] mogelijk naar de Kamer, zodat we door kunnen gaan.

[0:06:02] Zodat we de wet in 2025 kunnen bespreken in de Kamer, en dat is dan zes jaar na die aankondiging.

[0:06:08] in zes jaar, waarin we deze wet elke keer als antwoord kregen op vragen die wij stelden.

[0:06:12] Er zou immers een wet komen, maar zes jaar waarin er niets concreets is gebeurd.

[0:06:18] En dan voorzitter, voorbeeld twee.

[0:06:20] Dat is de discussie over de Rijkwijten.

[0:06:23] Toenmalige bewindspersoon Maart van Ooijen die pakte heel groot uit in het AD

[0:06:27] met een aankondiging dat er een maatschappelijke discussie zou plaatsvinden

[0:06:31] over de Rijkwijten, want we moesten het niet van zo sprekend vinden dat zoveel

[0:06:34] kinderen werden doorgestuurd naar jeugdzorg.

[0:06:36] Dus een groots aangevlogen discussie zou er komen.

[0:06:40] Die discussie zou uiteindelijk moeten leiden tot een wetsvoorstel,

[0:06:44] zoals ook afgesproken is in de reformingsagenda.

[0:06:47] Maar inmiddels, na de grootste aankondiging van deze discussie,

[0:06:50] zijn we weer anderhalf jaar verder.

[0:06:52] En dan lees ik in de voortgangsmonitor van de reformingsagenda

[0:06:55] die we deze week kregen, en ik citeer wat er letterlijk staat.

[0:06:59] Er staat allereerst staat het Rijk aan de lat.

[0:07:02] Zou je onder andere een maatschappelijke dialoog initiëren

[0:07:05] over het normaliseren en versterken van het gewone leven en de jeugdwet aanpassen, zodat

[0:07:09] de jeugdhulpplicht beter kan worden geduid, afgebakend en gericht op jeugdigen en gezinnen

[0:07:14] in de meest kwetsbare situaties.

[0:07:18] Conclusie.

[0:07:19] De dialoog waarmee de grootwet uitgepakt is, is dus nog niet eens begonnen.

[0:07:23] Het wetsvoorstel zou naar verwachting in de zomer van 2025 in consultatie gaan.

[0:07:29] Consultatie betekent dus dat de wet nog niet eens naar de Kamer wordt gestuurd.

[0:07:33] En de ervaring leert dat het daarna nog zeker een jaar en vaak veel langer duurt voordat

[0:07:38] het in de Kamer is.

[0:07:40] Dus opnieuw met klem een oproep aan de staatssecretaris, dit moet sneller, maak haast met het voorstel

[0:07:45] zodat we in ieder geval ergens over kunnen praten in de Kamer, zodat we in ieder geval

[0:07:48] die discussie met elkaar kunnen voeren.

[0:07:51] Want waar het op andere onderwerpen gaat, over spoed- en noodwetten, zie ik hier alleen

[0:07:55] maar vertraging.

[0:07:56] En ik zei het al bij de VWS-begroting, deze crisis is echt voor jeugdigen, voor hun gezinnen,

[0:08:02] voor hulpverleners, voor gemeenten.

[0:08:04] Het is geen ervaren crisis.

[0:08:05] Het is een echte crisis waar veel jongeren en ouders iedere dag in zitten,

[0:08:10] waarin jongeren overlijden.

[0:08:11] En dan is dit soort vertraging gewoon onacceptabel.

[0:08:14] En voorbeeld drie is dan de hervormingsagenda zelf.

[0:08:17] Want zoals ik net al zei, krijgen we deze week de voortgangsmonitor.

[0:08:20] En die concludeert ook wat we al jaren zeggen.

[0:08:22] De uitvoering van de hervormingsagenda loopt achter op de planning.

[0:08:26] En dan staat er letterlijk de zin.

[0:08:28] Dit geldt in het bijzonder voor de afspraken die nog uitgevoerd moeten worden

[0:08:31] door het Rijk en de VNG op plaats van de negen.

[0:08:35] Staatssecretaris, dat Rijk, dat bent u.

[0:08:37] En wat is uw reactie en uitleg op dit gebrek aan voortgang vanuit het Rijk?

[0:08:41] Voelt u die ergentie wel genoeg?

[0:08:43] En zo ja, kunt u per punt waar het Rijk volgens die voortgangsmonitor achterloopt uitleggen

[0:08:47] hoe we gaan versnellen?

[0:08:48] En ik begrijp ook wel dat dit misschien met het oog op de tijd wat veel is voor vanavond

[0:08:52] in het debat.

[0:08:53] Dus dit mag later ook per brief, maar per punt zou ik graag een reactie hebben.

[0:08:58] En, een vraag aan de staatssecretaris, bent u het met ons eens dat het Rijk al achterloopt

[0:09:02] op de implementatie van de volgensagenda, dat we dan niet kunnen verwachten dat gemeenten

[0:09:06] die besparing van 1 miljard dan wel gaan halen vanaf 2026?

[0:09:10] Want het idee is, je krijgt een beter stelsel, dat levert geld op, daar moet de gemeente

[0:09:14] uiteindelijk een miljard op bezuinigen, maar als het Rijk dus niet de afspraken nakomt,

[0:09:19] hoe kunnen we dan wel van gemeenten die besparing verwachten?

[0:09:22] Moet dat niet hand in hand gaan, zoals volgens mij ook de afspraak is?

[0:09:26] Begin 2025 komt de deskundige commissie met een zwaarwegend advies over de uitvoering

[0:09:31] van de reformesagenda en de financiële afspraken die eronder liggen.

[0:09:34] Als ik dan zo kijk naar die voortgangsmonitor, is misschien wel te verwachten dat de conclusie

[0:09:39] is dat financiële afspraken, dus inclusief die 1 miljard aan bezuinigingen in 2026,

[0:09:45] in dit tempo gewoon niet gehaald gaan worden.

[0:09:48] Ik heb dan weer een vraag aan de staatssecretaris.

[0:09:50] Kan hij toezeggen dat hij dat zwaarwegende advies van die commissie, die specifiek is

[0:09:54] om te monitoren hoe dit loopt, of hij dat gaat opvolgen.

[0:09:59] Dat hij opnieuw naar financiële afspraken gaat kijken met de VNG.

[0:10:02] Want als het Rijk zelf afspraken niet nakomt, kan je die rekening niet ergens anders neerleggen.

[0:10:08] En ook op andere punten moeten we veel te lang wachten.

[0:10:11] Ironisch genoeg is een van die dingen waar we veel te lang op moeten wachten,

[0:10:14] een overzicht van de wachtlijsten zelf.

[0:10:16] En hoe kan het, vraag ik de staatssecretaris, dat ik al zeven jaar,

[0:10:19] sinds ik in de Kamer zit, vraag, om hoeveel jongeren gaat het nou eigenlijk?

[0:10:24] Hoe kan het nou dat we wel vrij precies een beeld hebben hoeveel jongeren totaal een vorm

[0:10:28] van jeugdhoek krijgen, maar dat daarbinnen moeilijk is om een uitsplitsing te sturen?

[0:10:33] Het maakt nogal uit of iemand eventueel vastloopt op school, of dat je een kind hebt die een

[0:10:43] hele zware eetstoornis heeft, die echt nu hulp nodig heeft en die nog maanden op die

[0:10:47] wachtlijst staat, waarbij we ook allemaal weten dat een wachtlijst de situatie niet

[0:10:51] beter maakt.

[0:10:52] Of jongeren die ernstige trauma hebben opgelopen en die echt hulp nodig hebben, zoals de inspecties

[0:10:58] vaak constateren.

[0:10:59] Het is evident dat je als ministerie in Kamer niet goed kan sturen op het stelsel als we

[0:11:05] geen beeld hebben hoeveel mensen het gaat.

[0:11:07] Daarover gesproken stelde ik recent Kamervragen over eetstoornissen.

[0:11:11] Er zijn kundigen die zeggen, en dat vertellen ze ook aan ons, dat het aantal jongeren met

[0:11:15] een eetstoornis toeneemt en dat dat waarschijnlijk ook steeds ernstiger vormen aanneemt en jongeren

[0:11:20] ook steeds jonger worden.

[0:11:23] En ik vind dat bizar en ook onacceptabel dat we dus, dat deskundigen dat denken, maar dat

[0:11:29] we hier landelijk geen enkel beeld bij hebben, terwijl we gewoon weten dat een eetstoornis

[0:11:33] een van de meest dodelijke, misschien wel de dodelijkste, psychiatrische aandoening is.

[0:11:38] En dat ook kinderen op jonge leeftijd daar worden getroffen, dan moeten we toch landelijk

[0:11:42] dat in beeld hebben.

[0:11:43] Dus graag een reactie van de staatssecretaris, want ik heb de afgelopen jaren, dan is elke

[0:11:48] Een keer een staatssecretaris of minister het wel met ons eens,

[0:11:51] en dan wordt de verbetering beloofd.

[0:11:53] Maar nog steeds na zeven jaar lang lees ik weer dat we nog een tijd moeten wachten.

[0:11:59] Dan, voorzitter, we bespreken natuurlijk de begroting voor 2025 vandaag.

[0:12:03] En ook daarin zie ik nog wat keuzes die haakstaan op mooie woorden van de staatssecretaris uit voortgangsbrief.

[0:12:09] Neem nou bijvoorbeeld die integrale aanpak voor jongeren.

[0:12:12] Niet alles moet zorg zijn, maar moet worden gekeken naar het sociaal termijn,

[0:12:15] de maatschappij zelf, andere departementen als onderwijs.

[0:12:18] Daar ben ik het helemaal mee eens.

[0:12:20] Maar tegelijkertijd bezuinigt dit kabinet onderwijs, sport, cultuur en preventie.

[0:12:25] Allemaal plekken die zo belangrijk zijn voor het welzijn van jongeren.

[0:12:29] En waar ook jongeren die misschien even niet lekker in hun vel zitten, soms naartoe kunnen

[0:12:33] gaan om wat anders te doen, om met leeftijdsgenoten mooie dingen te ondernemen.

[0:12:37] Cultuur en sport zijn daar essentieel voor en daarom wordt het bezuinigd.

[0:12:40] Dus hoe rijmt de staatssecretaris deze bezuinigingen met al die mooie woorden en ook de ambitie

[0:12:46] om minder jongeren naar jeugdzorg door te sturen.

[0:12:48] Want veel meer moet opgelost worden in dat sociale domein.

[0:12:51] En ook via informele netwerken.

[0:12:53] Hoe staat het ook daarmee, vraag ik de staatssecretaris.

[0:12:56] En hoe verhoudt zich deze bezuiniging ook tot de mooie woorden van voorgangers over de Big Five?

[0:13:01] Die moet op orde zijn voor de jongeren jeugdzorg verlaten.

[0:13:04] Dus na school of werk ook inkomen, welzijn, sociaal netwerk, net als wonen.

[0:13:10] Maar daarover gesproken, hoe kijkt de staatssecretaris ernaar?

[0:13:13] Dat blijkt dat het aantal jongeren dat dakloos is, nog groter is dan uit eerdere cijfers werd opgemaakt.

[0:13:20] En weet hij ook dat veel van deze jongeren, hoe kan het ook anders, een verleden hebben in de jeugdzorg?

[0:13:25] En kan hij ook uitleggen wat gaat gebeuren met de specifieke uitkeringen, de spux?

[0:13:30] Want ik lees in de begroting dat het 10% bezuinigd gaat worden op de spuk die onder meer de bovenregionale expertisecentra bekostigt.

[0:13:37] En dat zijn centra die door een amendement van GroenLinks uit 2019 zijn gekomen.

[0:13:42] Waarom gaat die geld vanaf en wat betekent dat voor deze centra?

[0:13:46] En blijft deze korting bestaan ook als het kabinet besluit om toch die spuk te behouden?

[0:13:51] Ik las ook dat rapport over wat die expertise-netwerken doen en daar hoor ik ook vanuit het veld allemaal

[0:13:56] mooie verhalen van mensen uit de jeugdzoog over, dat er allerlei hartstikke nuttige dingen

[0:14:02] gebeuren.

[0:14:02] Maar ik wil wel nog een keer opmerken, ook richting deze staatssecretaris, dat het oorspronkelijke

[0:14:07] Het doel was dat er 26 miljoen per jaar beschikbaar zou worden voor jongeren met multiproblematiek.

[0:14:17] Dat er gewerkt wordt aan expertise en deskundigheidsbevordering.

[0:14:21] Dat het een fijne omgeving is en niet de gesloten jeugdzorg zoals we die nu kennen.

[0:14:26] Dat was het idee.

[0:14:27] Ik zie alle mooie dingen die hier gebeuren, maar het oorspronkelijke doel wordt uit het oog verloren.

[0:14:34] En ik hoor daar ook graag een reactie op van de staatssecretaris.

[0:14:41] En een vraag, is hij met de jeugdzorgaanbieders en medewerkers ook in gesprek over het wegbezuinigen

[0:14:45] van het stagefonds?

[0:14:46] En zo nee, wat is het inhoudelijke motief achter deze bezuiniging?

[0:14:49] En dan heb ik graag meer context dan alleen het wijzen naar het rapport van de rekenkamer.

[0:14:53] Dat heb ik ook gelezen, zeg ik erbij.

[0:14:55] En kan hij ook uitleggen waarom hij ondanks alle personeelsdekorten in de sector ook weer

[0:14:59] op de subsidiejeugdhulp alles in het werk wil bezuinigen.

[0:15:02] Hierover kregen wij afgelopen week een petitie aangeboden.

[0:15:06] En nu kijkt de AAN tegen de brief van verslavingszorgdeskundigen die aangeven

[0:15:10] dat jongeren de jeugdverslavingszorg te laat bereiken, dat hier ook heel wat werk te verrichten is.

[0:15:15] En zij wijzen ook weer op het belang van preventie door betere screening.

[0:15:19] Hoe zit de staatssecretaris dit?

[0:15:21] En dan voorzitter, de bovenregionale expertisecentra zijn ook een goede brug

[0:15:25] naar de groep waar ik al jaren aandacht voor vraag.

[0:15:27] Dat zijn jongeren met multiproblematiek, waarvan we allemaal weten dat ze al jaren tussen de wal en het schip vallen.

[0:15:34] En dat was zeven jaar geleden al, maar pijnlijk genoeg lijkt er in al die jaren niets veranderd te zijn.

[0:15:39] En dat bleek uit die emotionele gesprekken die we ook afgelopen week hier informeel hadden.

[0:15:44] We hebben als Kamercommissie een aantal jongeren en ouders uitgenodigd om even zonder camera's erbij naar hun verhalen te luisteren.

[0:15:50] En dat heeft mij, maar ook alle collega's die daarbij waren, aangegeven, omdat je daar direct de verhalen van mensen hoort.

[0:15:56] hoe zij worstelen met het systeem, terwijl ze er zo graag willen zijn voor een kind.

[0:16:01] Maar dat doet ook wat met de rest van de familie, met broers en zussen.

[0:16:06] Terwijl dat ook effect kan hebben op school, maar ook op werk bijvoorbeeld.

[0:16:10] Sommige ouders moeten noodgedwongen vrijnemen en dat moet je ook maar net kunnen.

[0:16:15] Dan moet je werkgever maar net toestaan.

[0:16:18] Wij hoorden dat niet alleen van ouders, maar het blijkt ook al lang uit inspectierapporten...

[0:16:22] die de staatssecretaris vorige week zelf naar de Kamer stuurde.

[0:16:24] Die inspectie oordeelt snoeihard en ze zeggen er is onvoldoende goede en passende hulp voor

[0:16:30] jongeren met complexe hulpvragen.

[0:16:32] En ook die afbouw van de gesloten jeugdzorg loopt niet goed en dat is natuurlijk ook al

[0:16:36] iets waar we al jarenlang de staatssecretaris en zijn voorgangers voor waarschuwen.

[0:16:41] Maar voorzitter, ik werd ook een beetje boos bij het lezen van die inspectierapport, omdat

[0:16:46] zaken die we ook hier met elkaar hebben afgesproken in de praktijk niet op orde zijn en dat kan

[0:16:51] gebeuren.

[0:16:52] Soms maak je hier afspraken met elkaar, dan gebeurt dat niet in de praktijk.

[0:16:56] Maar er zijn twee redenen waarom ik dit echt heel hoog opneem.

[0:16:59] Dat is één, het gaat echt over mensen en kinderrechten die niet op orde zijn.

[0:17:03] We houden ons niet aan onze eigen wetten, maar ook niet aan internationale afspraken,

[0:17:07] bijvoorbeeld het kinderrechtenverdrag.

[0:17:09] En twee, ik wil ook dat als een inspectie hele harde conclusies trekt

[0:17:13] over dingen die we gewoon met elkaar in de Kamer hebben afgesproken,

[0:17:15] dat wij dan proactief worden geïnformeerd.

[0:17:18] En nu gebeurde dat wel door inspectierapporten naar de Kamer te sturen,

[0:17:21] maar we hadden nog 23 andere bijlagen.

[0:17:25] Je moet dat er ook maar net uit lezen in zo'n korte tijd.

[0:17:27] Dus ik wil graag dat we in het vervolg actief worden geïnformeerd.

[0:17:30] En ik zou even heel concreet noemen waar ik het over heb.

[0:17:33] Eén ding is bijvoorbeeld onderwijs.

[0:17:35] We hebben als Kamer al jaren geleden met elkaar afgesproken...

[0:17:38] met de toenmalige bewindspersoon op zorg en op onderwijs...

[0:17:41] dat er een passend onderwijsaanbod zou zijn voor kinderen die in de jeugdzorg zitten.

[0:17:46] Omdat we toen al wisten dat dat niet op orde was.

[0:17:48] De motie, de hele Kamer stond erachter, zou geregeld worden.

[0:17:52] Ik lees in de inspectierapporten dat dat niet goed gaat.

[0:17:55] Dat gaat zowel over de gesloten jeugdzorg als over de open zettingen.

[0:17:59] Daar wordt onderwijs op heel veel plekken door de inspectie als onvoldoende beoordeeld.

[0:18:04] Dat moet gewoon anders.

[0:18:05] Onderwijs kunnen volgen op je eigen niveau is gewoon een recht.

[0:18:08] We hebben dat vaak genoeg, en de hele Kamer, durf ik hier ook wel te zeggen, vindt dat belangrijk.

[0:18:12] Twee is de rechtspositie.

[0:18:15] We hebben vorig jaar een debat gehad over de wet...

[0:18:17] Die zou de rechtspositie van jongeren in de gesloten jeugdzorg verbeteren.

[0:18:21] Die wet is per 1 januari afgelopen jaar ingegaan en we lezen gewoon dat instellingen zich daar

[0:18:26] niet aan houden.

[0:18:27] En dan kijk ik ook naar de staatssecretaris, want de hele Kamer zei wij moeten die rechtspositie

[0:18:32] van jongeren verbeteren.

[0:18:33] Dan moet dat ook gebeuren, helemaal als we dat met elkaar in een wet afspreken.

[0:18:37] En het derde punt is het punt van vertrouwenspersoon.

[0:18:39] Ik heb een aantal jaar geleden een amendement op de wet ingediend waarin we de toegang tot

[0:18:44] vertrouwenspersonen en dat vertrouwenspersonen ook toegang hebben tot jongeren goed regelen.

[0:18:48] Dat vond destijds het ministerie onnodig om dat in de wet op te nemen.

[0:18:52] Gelukkig hebben we dat toch ook met hulp van het ministerie in die wet opgenomen en ik lees

[0:18:56] nou dat die toegang tot vertrouwenspersonen nog steeds niet goed is geborgen.

[0:19:00] Dat zijn drie concrete voorbeelden waarbij ik denk dat de hele Kamer dit belangrijk vindt,

[0:19:05] waarbij we dit hebben afgesproken in wetgeving en waarbij ik nu in inspectierapporten lees

[0:19:09] dat dat onvoldoende gaat en ik wil dat daar verbetering op komt.

[0:19:14] De jeugdbescherming. Dat zijn vragen aan staatssecretaris Struyken.

[0:19:22] Alles wat ik u boven heb gezegd over het gebrek aan tempo en urgentie rond de jeugdzorg...

[0:19:27] kunnen we ook wel zeggen over de jeugdbescherming.

[0:19:29] Al sinds 2019 waarschuwen inspecties herhaaldelijk dat kwetsbare kinderen onvoldoende worden beschermd.

[0:19:35] Die laatste jaren krijgen wij als Kamer, of ik weet niet of wij dat...

[0:19:38] Ik lees in ieder geval elke drie tot vier maanden krijgen we een signaleringsbrief van beide inspecties

[0:19:43] waarin ook echt hele harde conclusies staan.

[0:19:46] En waarbij inspecties zeggen kinderen die in een kwetsbare positie zitten, die worden onvoldoende beschermd.

[0:19:52] En ook zij geven die boodschap ook aan deze staatssecretaris en de voorgangers natuurlijk.

[0:19:56] Grijp in, doe iets, pak die stelselverantwoordelijkheid.

[0:19:59] Nu lees ik dat deze nieuwe staatssecretaris de handschoenen heeft opgepakt en in de brief

[0:20:04] aankondigt dat het regionaal veiligheidsteam een zelfstandige organisatie gaat worden

[0:20:08] die taken overneemt van veilig thuis, de raad van de kinderbescherming en de gecertificeerde

[0:20:13] instellingen.

[0:20:14] Ik ben natuurlijk de laatste die tegen een voortvarende aanpak is, laat dat heel duidelijk

[0:20:18] zijn.

[0:20:18] Ik heb wel een paar vragen aan de staatssecretaris over zorgvuldigheid, want wij krijgen signalen

[0:20:23] dat die aankondiging bij een aantal partijen op het veld wat rauw op het dak viel.

[0:20:26] Zijn alle betrokken organisaties en medewerkers meegenomen?

[0:20:32] Wat gaat dit concreet voor medewerkers betekenen?

[0:20:35] Een aantal van hen heeft bewust gekozen om bij een organisatie te werken.

[0:20:39] Ze zijn bij verschillende organisaties, verschillende cao's,

[0:20:42] verschillende afspraken over secundaire arbeidsvoorwaarden en pensioenen.

[0:20:46] Worden medewerkers en vakbonden ook genoeg betrokken bij de plannen?

[0:20:51] Want we moeten natuurlijk voorkomen dat nog meer mensen de sector verlaten.

[0:20:58] Ik kan de staatssecretaris ook uitleggen waarom hij een nieuwe zelfstandige organisatie als de oplossing ziet.

[0:21:03] Gaat dit niet weer zorgen voor een nieuwe laag met weer nieuwe bestuurders, nieuwe raad van toezicht, nieuwe organen?

[0:21:10] Hoe ziet hij dat?

[0:21:11] En ik lees ook in de brief dat er nog geen financiële onderbouwing bij deze plannen is.

[0:21:15] Dit zijn toch vrij grote transformatie, zou je zeggen?

[0:21:20] Toch is er in de begroting van 2025 en de jaren daarna geen geld in geboekt, geen structurele

[0:21:25] middelen, geen transitiemiddelen.

[0:21:28] En is de staatssecretaris het inmiddels eens dat dit toch wel een ingrijpend aankondiging is?

[0:21:33] En als er dan geen enkel zicht is of het financieel gerealiseerd kan worden, dan doet dat ook iets

[0:21:37] met de plannen.

[0:21:38] Dus daar heb ik graag een reactie op.

[0:21:40] Dan kwam ook in september het evaluatierapport van de pilot kosteloze rechtsbijstand kinderbescherming

[0:21:46] naar de Kamer.

[0:21:47] Al jaren zeggen wij en ook andere partijen in de Kamer dat de rechtspositie van ouders

[0:21:51] bij uithuisplaatsingen of kinderbeschermingsmaatregelen onvoldoende is.

[0:21:55] Ze staan soms zonder advocaat in de rechtszaal, waardoor ze een ongelijke positie hebben ten

[0:21:59] opzichte van de overheid.

[0:22:02] U heeft een interruptie, mevrouw Westveld en mevrouw Van der Heel, aan u het woord.

[0:22:07] Dank u wel, voorzitter.

[0:22:08] Ik wil er heel even ingaan.

[0:22:11] Het is een mooi en bevlogen betoog, overigens, maar dat zijn we gewend.

[0:22:15] Over die toekomstscenario gezins- en jeugdbescherming en reorganisatie.

[0:22:22] En als je al wat ouder bent en al wat langer op deze aardbol meeloopt, dan krijg je zo'n aha-erlevenis.

[0:22:28] En toen dacht ik, ja, hebben we dat ooit al eens niet gehad met de Bureau's Jeugdzorg.

[0:22:32] En ik was toen de tijd ook nog toezichthouder bij een gecertificeerde instelling.

[0:22:38] En ik zag al die dingen s'nachts in m'n dromen weer voorbij komen.

[0:22:41] En ja, de vraag aan mevrouw Westerveld is eigenlijk, en dan misschien kaat zij hem

[0:22:47] door, dat mag ook, maar is niet op een gegeven moment hier de vorm leidend om alles maar

[0:22:53] weer een beetje in goede banen te proberen te leiden?

[0:22:56] Of is mevrouw Westerveld met me eens dat, zoals Confucius vroeger altijd zei, een kritische

[0:23:02] op het verleden is soms een gerichte blik op de toekomst.

[0:23:05] En dat is niet altijd.

[0:23:06] Maar hoe kijkt u daarnaar, mevrouw Westerveld?

[0:23:09] Mevrouw Westerveld.

[0:23:11] Ik begrijp die vraag heel goed.

[0:23:13] En daarom is dat ook de reden waarom ik een aantal stevige vragen stel aan de staatssecretaris.

[0:23:19] Want laat ik duidelijk zijn.

[0:23:20] Wij zijn de laatste partij die elke keer maar zegt, die elke keer alleen maar boer roept.

[0:23:24] Ik wil juist dat er verbeteringen komen.

[0:23:27] We hebben dat ook altijd tegen de voorgangers van deze bewindspersonen gezegd.

[0:23:30] Wij willen dat de jeugd zo beter wordt.

[0:23:32] Dus als we daarbij kunnen helpen, dan doen we dat.

[0:23:34] Maar we zullen ook kritisch zijn en kritisch volgen welke plannen er liggen.

[0:23:37] En of die echt verbetering gaan brengen.

[0:23:40] Of dat het vooral inderdaad iets is in de forum.

[0:23:43] Of een mooie belofte die niet wordt nagekomen.

[0:23:46] Dat moeten we allemaal niet willen.

[0:23:48] Maar ik ben ook niet van een partij die elke keer alleen maar zegt zo moet het niet.

[0:23:51] En niet wil meedenken over hoe moet het wel.

[0:23:53] Want dat vind ik ook onze verantwoordelijkheid.

[0:23:55] En daarom vind ik dit een lastige.

[0:23:57] Want voor mij is in ieder geval duidelijk, zo kan het niet langer.

[0:24:00] Het hele stelsel loopt vast.

[0:24:02] Daar waarschuwen we inspecties ook voor.

[0:24:04] We hebben ook voorgangers van deze bewindspersoon elke keer opgeroepen om het echt anders aan te pakken.

[0:24:09] Ja, dan vind ik ook dat ik moet uitkijken met weer meteen roepen allemaal wat er niet deugt.

[0:24:13] Laten we dan maar zorgen dat er iets komt te staan.

[0:24:16] Dat er een goede organisatie vorm komt te staan waar we echt verder mee kunnen.

[0:24:20] Zo zit ik in ieder geval in de wedstrijd.

[0:24:23] Mevrouw van der Heel, Tweede Instantie.

[0:24:25] Ja, dank u wel en dank mevrouw Westerveld voor het antwoord.

[0:24:29] Daar ben ik het mee eens, want we moeten voortgang boeken.

[0:24:32] Maar volgens mij heeft u daar ook al iets over gezegd.

[0:24:36] Hoe ziet u dan in, heeft u het idee dat alle partijen erbij betrokken zijn?

[0:24:40] Dat iedereen van gemeente tot professionals,

[0:24:45] maar ook de ouders en de kinderen, dat daar een breed beeld over is?

[0:24:49] Want ik wil ook heel graag vooruit, maar ik wil dat wel met hen samen doen.

[0:24:56] Volgens mij is dat heel belangrijk, juist ook om vertrouwen te krijgen,

[0:25:00] Maar we moeten ook voorkomen dat straks weer medewerkers gedesillusioneerd de sector verlaten,

[0:25:07] omdat ze weer zien dat er allerlei reorganisaties plaatsvinden en niet op de hoogte zijn.

[0:25:11] Want we hebben al een tekort aan die bevlogen en goede medewerkers.

[0:25:15] Laten we alsjeblieft alles in dit werk zetten om hen te behouden.

[0:25:18] En hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de positie van kinderen en ouders.

[0:25:22] En daarom ga ik dadelijk ook nog wat verder in op het kopje rechtsbijstand.

[0:25:26] Want ik begrijp heel goed dat heel veel mensen ook gewoon het hele vertrouwen kwijt zijn geraakt,

[0:25:29] Omdat ze hulp nodig hebben, maar voor hun gevoel in de steek zijn gelaten.

[0:25:34] Dat er onvoldoende bescherming is.

[0:25:37] Dat ze vaak in hele lange trajecten zitten.

[0:25:39] Terwijl er heel ingrijpende, soms maatregelen op hun gezinnen plaatsvinden.

[0:25:42] Dat moet echt allemaal een heel stuk beter.

[0:25:44] En dat vinden wij, dat vinden inspecties.

[0:25:47] Er moet echt wat gebeuren.

[0:25:49] En ik denk dat het een hele kluif nog wordt om dat vertrouwen te herwinnen.

[0:25:53] En daarom is dat draagvlak zo ontzettend belangrijk.

[0:25:56] Mevrouw Westerveld, vervolgd u me toch?

[0:25:57] Ik was nog bij de pilot over rechtsbijstand.

[0:26:02] Ik zei dat soms ouders zonder advocaat in de rechtszaal staan.

[0:26:07] Waardoor ze een ongelijke positie hebben ten opzichte van de overheid.

[0:26:11] Moeten we ons voorstellen om welke gezinnen dat gaat.

[0:26:15] Als jij geen hulp krijgt in de rechtszaal...

[0:26:18] dat dat enorme ongelijkheid in de hand werkt.

[0:26:21] Terwijl je soms aan het vechten bent voor je gezin.

[0:26:24] Nu is er in januari 2023 een pilot ingesteld voor kostloze rechtsbijstand voor ouders.

[0:26:29] Die pilot loopt in januari 2025 af.

[0:26:33] Uit dat evaluatierapport blijkt dat die pilot enorm van meerwaarde is.

[0:26:37] Wij zouden ook heel graag zien dat dit structureel beleid wordt vanaf 2025, met daarin de aandachtspunten

[0:26:43] natuurlijk.

[0:26:43] Daarom was het ook een pilot, maar vanuit die pilot meenemend.

[0:26:47] Hoe kijkt de staatssecretaris daarnaar?

[0:26:50] Wil hij dat meenemen?

[0:26:51] Dat is volgens mij ook een brede wens vanuit de Kamer.

[0:26:53] Volgens mij moeten we dat gewoon regelen.

[0:26:55] We hebben ook eventueel een motie klaar liggen.

[0:26:58] En uit dat rapport blijkt ook dat de ondersteuning van kinderen in deze

[0:27:01] gerechtelijke procedures ook nog onvoldoende is geregeld en dat er

[0:27:04] überhaupt te weinig naar kinderen wordt geluisterd in de jeugdzorg en jeugdbescherming.

[0:27:08] Dat bleek ook uit het rapport van de kinderombudsman van afgelopen week.

[0:27:12] En in dat evaluatierapport wordt aanbevolen dat minderjarigen standaard

[0:27:16] de mogelijkheid wordt geboden om te worden bijgestaan door een professioneel

[0:27:19] Die fungeert als belangenbehartiger en processen ondersteunen voor het kind.

[0:27:24] Ik wil aan de staatssecretaris vragen hoe hij ernaar kijkt.

[0:27:28] Dit kan een bijzonder curator zijn, maar ook een kindbehartiger of vertrouwenspersoon.

[0:27:32] Mij lijkt dat ook heel relevant.

[0:27:34] We weten allemaal dat kinderen behoefte hebben om gehoord te worden, dat ze ook bijgestaan

[0:27:38] moeten worden door professionals.

[0:27:40] Hoe kijkt hij hiernaar?

[0:27:41] En dan heb ik nog een paar losse punten, hangen hiermee samen, nog een paar punten.

[0:27:49] En op wille van de tijd heb ik al best wat ingekort, want eigenlijk valt er nog veel

[0:27:52] meer te vragen.

[0:27:53] Ik heb nog een paar vragen over pleegzorg, over de bijzondere kosten die pleegouders

[0:27:57] soms maken.

[0:27:59] Daar heb ik afgelopen jaren ook vaak een punt van gemaakt, want pleegouders hoeven

[0:28:02] niet rijk te worden, maar pleegouders lopen soms wel in de zorg en ondersteuning voor

[0:28:07] een kind tegen extra kosten aan die zij moeten maken.

[0:28:11] En dan is niet altijd duidelijk of die kosten ook voor hen vergoed worden.

[0:28:15] Er is nu naar lang aandringen van meer of minder ons een handreiking.

[0:28:18] Ik begrijp wel dat een aantal zaken ook niet in die handreiking staan.

[0:28:21] Bijvoorbeeld de kinderbijslag, waardoor sommige pleegouders flink wat daarop moeten bijleggen.

[0:28:26] Er komt een nieuwstelsel van kinderbijslag aan.

[0:28:28] Maar ik wil deze bewindspersonen vragen om daar ook met hun collega's over te hebben.

[0:28:32] Over de positie van pleegouders daar.

[0:28:34] Want nogmaals, pleegouders hoeven niet rijk te worden.

[0:28:36] Maar we willen natuurlijk wel voorkomen dat mensen geen pleeghouder meer kunnen zijn.

[0:28:39] Omdat ze enorm veel extra kosten moeten betalen en onduidelijk is hoe dat vergoed wordt.

[0:28:45] Ik begreep ook uit de afgelopen procedurevergadering dat het ABA-rapport ook op deze agenda is

[0:28:50] geplaatst, omdat het nog wel even kan duren voor we dat plenaire debat hebben.

[0:28:54] Ik heb daar vast twee vragen over en ik wil van de staatssecretaris weten hoe kan het

[0:28:58] dat wij horen van onder meer LBV zo dat kinderen wordt gefixeerd, dat er sprake is van dwang

[0:29:03] en drang.

[0:29:04] Heeft de staatssecretaris de inspectie gevraagd om deze meldingen serieus te nemen en te behandelen?

[0:29:09] krijgen deze mensen die de melding doen ondersteuning bij aangiftes, is er contact met LBVSO om

[0:29:14] gerichte melders ook te vragen of zij ondersteuning nodig hebben en hoe kan het dan dat een online

[0:29:19] cursus van een paar uur al een certificaat kan opleveren om ABA-therapie te kunnen geven?

[0:29:25] Volgens mij heeft mevrouw Paulus maar dadelijk ook nog een paar vragen hierover.

[0:29:29] Ik heb een vraag over sociale media, want bij het begrotingsdebat maakte de staatssecretaris

[0:29:33] een punt van kindermarketing en dat was op zich een terecht punt, maar hoe pakt hij nou

[0:29:37] deze rol als het gaat over schadelijke algoritmes en reclames op sociale media.

[0:29:41] Want voor kinderen die worstelen met onzekerheid, die zitten ook heel makkelijk vast in dat fuik

[0:29:46] van die algoritmes.

[0:29:47] Ik sprak vorige week met een aantal professionals van Kliniek voor Eetstoornis en die hebben

[0:29:52] hier ongelooflijk veel last van.

[0:29:54] Ik zou de staatssecretaris willen vragen of hij niet bijvoorbeeld eens een gesprek kan

[0:29:57] faciliteren tussen deze professionals en tussen de mensen die de bazen van de grote

[0:30:03] sociale media-platforms, zodat zij ook eens horen wat een enorme schadelijke uitwerking

[0:30:08] het is dat er zo'n algoritme op zit, want die kan ook uitgezet worden, begreep ik ook

[0:30:12] van mijn collega die veel meer weet van digitale zaken.

[0:30:16] Je kan gewoon voorkomen dat kinderen in zo'n algoritme vastkomen te zitten.

[0:30:20] En dan, voorzitter, nog één punt over de ondersteuning van jongerenorganisaties, daarna

[0:30:24] rond ik af.

[0:30:25] Maar ik blijf het herhalen.

[0:30:26] Waarom worden jongeren die in stem zijn voor andere in de jeugdzorg niet structureel ondersteund?

[0:30:31] Ik zou de staatssecretaris ook op het hart willen drukken om eens te kijken naar zijn

[0:30:35] collega's bij OCW die bijvoorbeeld studenten en jongerenorganisaties een structurele ondersteuning

[0:30:40] bieden waardoor zij een stabiele stem zijn van jongeren.

[0:30:43] Ik heb dat ook aan zijn voorgangers gevraagd, maar ik zou het heel mooi vinden als ook jongeren

[0:30:47] die opkomen voor andere jongeren die in de jeugdzorg zitten, jongeren die uit huis geplaatst

[0:30:51] zijn, jongeren die op welke andere manier dan ook het veel moeilijker hebben dat zij ook

[0:30:56] een...

[0:30:56] Ik weet dat er nu allerlei vergoedingensystemen zijn, maar ik wil graag dat daar een standaard

[0:31:03] Ik heb flink wat vragen gesteld, ik had met gemak de tijd kunnen verdubbelen, ga ik niet

[0:31:08] doen, want ik weet dat er ook allerlei collega's zijn met goede vragen, maar afgeronderd, het

[0:31:13] gaat gewoon niet goed.

[0:31:14] En ik ben natuurlijk wel zat om zeven jaar lang gewoon hetzelfde verhaal te moeten houden,

[0:31:18] om iedere keer weer verwezen te worden naar beloftes voor de toekomst en dan te zien dat

[0:31:22] heel veel beloftes ook hier niet worden nagekomen.

[0:31:25] Dan lees ik ook weer dat allerlei mooie financiële plannen, maar die stroken gewoon niet met keuzes

[0:31:31] Ik verwacht van deze twee bewindspersonen dat ze urgentie laten zien, ik verwacht dat

[0:31:36] afspraken worden nagekomen en ik zal het ook niet nalaten om hen daar iedere keer aan te

[0:31:42] houden zoals men natuurlijk ook mag verwachten van Kamerleden, want het gaat gewoon om kinderen

[0:31:47] die in nood zitten, het gaat om gezinnen die in nood zitten, het gaat om jeugdhulpverleners

[0:31:52] die onvoldoende worden gehoord, het gaat om gemeenten die met financiële tekorten kampen,

[0:31:56] Er is nogal wat aan de hand en kwetsbare kinderen en gezinnen worden daar nu van de dupe.

[0:32:00] Dus maak alsjeblieft haast.

[0:32:04] Ik dank mevrouw Westerveld, die heeft nog een kleine vier minuten voor de tweede termijn.

[0:32:08] Dan weet u dat alvast. Ik ga naar de volgende spreker en dat is de heer Krijns van de PVV-fractie.

[0:32:15] Dank u wel, voorzitter. Afgelopen week had ik mijn spreektekst voor dit debat al klaar.

[0:32:20] En afgelopen woensdag ontvingen wij als Kamer de voortgangsbrief van de staatssecretaris,

[0:32:24] inclusief 22 bijlagers. Voorzitter u mag me geloven ik heb dit weekend me niet

[0:32:29] verveeld. Toen ik de voortgangsbrief las dacht ik potverdorie

[0:32:33] dit lijkt wel heel veel op mijn spreektekst maar gelukkig niet alles.

[0:32:39] Het leek wel alsof onze fractie een voorspellende gave had en die voorspellende

[0:32:43] gave voorzitter hadden we al in 2014. Toen waarschuwde de PVV al voor de

[0:32:48] decentralisatie van de jeugdzorg en de problemen die daarmee zouden komen.

[0:32:53] Wij waren één van de weinige partijen die tegen de wet hervorming jeugd stemde,

[0:32:58] omdat we kritisch stonden tegenover het overhevelen van jeugdzorg taken naar de gemeente.

[0:33:03] De PVV-fracties voorspelden toen al dat gemeenten niet genoeg middelen

[0:33:08] en expertise zouden hebben om de jeugdzorg goed uit te voeren.

[0:33:12] Dit zou leiden tot kwaliteitsverlies en langere wachtlijsten.

[0:33:16] We maakten duidelijk dat deze bezuinigingen de zorg voor kwetsbare jongeren in gevaar zouden brengen.

[0:33:21] We spraken onze zorgen uit over de extra bureaucratie en de berg aan administratie die deze decentralisatie

[0:33:30] zou opleveren.

[0:33:31] En kijk voorzitter, vandaag de dag kunnen we vaststellen dat de PVV toentertijd gelijk

[0:33:36] had.

[0:33:38] En voorzitter, de jeugdzorg piept en kraakt aan alle kanten.

[0:33:42] Begin deze eeuw had 1 op de 27 jongeren jeugdhulp nodig en bij de decentralisatie was dat al

[0:33:47] gestegen naar 1 op de 10 jongeren.

[0:33:49] Maar vandaag de dag is dat aantal explosief gestegen na maar liefst één op de zeven jongeren.

[0:33:57] En dat is geen gezonde ontwikkeling, voorzitter.

[0:33:59] En de vraag die we onszelf moeten stellen is simpel.

[0:34:03] Waar is het misgegaan in onze maatschappij dat zoveel jongeren nu massaal jeugdhulp nodig hebben?

[0:34:09] En hoe kan het dat zoveel jongeren afhankelijk zijn geworden van jeugdzorg?

[0:34:13] Zijn er werkelijk zoveel meer problemen dan vroeger?

[0:34:16] Of speelt hier iets anders?

[0:34:20] Vroeger werden kinderen niet meteen in een hokje geplaatst, kregen geen rugzakje of

[0:34:25] een etiket opgeplakt.

[0:34:27] Natuurlijk waren er ook problemen, die zijn van alle tijden.

[0:34:31] Tegenwoordig lijkt het alsof bij elk klein probleem, bij elk klein tegenslag meteen professionele

[0:34:36] hulp moet worden ingeschakeld.

[0:34:38] Nu zien we een situatie waarin iemand eerst in een hokje moet passen, een rugzakje moet

[0:34:44] of een etiket opgeplakt moet krijgen voordat hij of zij überhaupt in aanmerking komt voor hulp.

[0:34:51] En zelfs dan is het nog de vraag of diegene het juiste stikkertje krijgt en de juiste hulp ontvangt met de alle gevolgen van dien.

[0:35:01] En voorzitter, we medicaliseren ook steeds meer problemen.

[0:35:04] En ouders zien zich dan gedwongen om steeds vaker een beroep te doen op de jeugdzorg.

[0:35:08] Ook voor zaken die wij vroeger gewoon thuis op zouden lossen.

[0:35:12] En het gevolg, de meest kwetsbare kinderen die echt specialistische zorg nodig hebben,

[0:35:18] komen op lange wachtlijsten terecht met alle gevolgen van dien.

[0:35:22] En voorzitter, we moeten ook waken dat jeugdhulp steeds vaker een vangnet wordt voor allerlei

[0:35:28] maatschappelijke problemen, zoals geldzorgen van ouders, prestatiedruk bij kinderen en

[0:35:33] zelfs woningnood.

[0:35:34] Hierdoor raakt de jeugdzorg overbelast en wordt de hulp versnipperd.

[0:35:38] en voor de gemeente is deze situatie inmiddels financieel ook volledig onthoudbaar.

[0:35:44] En tegelijkertijd blijft bij echte multiproblematiek vaak de brede gezinscontext onderbelicht

[0:35:50] en de focus ligt dan vooral op het kind, terwijl de problemen vaak juist bij het hele gezin liggen.

[0:35:56] En wat is de mening van de staatssecretaris hierover?

[0:35:58] En ziet hij ook dat die jeugdzorg nu vaak wordt ingezet terwijl er eigenlijk een ander probleem aan de grondslag ligt?

[0:36:04] En wat kan de staatssecretaris doen om te voorkomen dat die jeugdzorg dadelijk overspoeld raakt door problemen die eigenlijk alles opgelost zouden moeten worden?

[0:36:16] Een interruptie van de heer Seder.

[0:36:18] Dank u wel. Ik ben een groot deel van de analyse van de heer Krijns.

[0:36:23] Een op de zeven jongeren in een welvarend land als Nederland, dat hoort gewoon niet.

[0:36:28] En als er niet ingegrepen wordt, gaan we naar een op de zes jongeren.

[0:36:32] En dat kan gewoon niet.

[0:36:34] U gaf inderdaad aan dat dat problematisch is, dat er factoren zijn.

[0:36:39] Nou, die factoren die bespreken we hier.

[0:36:42] Een van de dingen die ik zie als probleem is dat wij hier in de Kamer departementeel naar

[0:36:50] jeugdzorg kijken vanuit het departement VWS en dat het onderdeel van het probleem is.

[0:36:56] Omdat wil je aan de voorkant gezinnen helpen, dan zijn het vaak de gemeenten die aan zet

[0:37:00] die bij een gezin die wat hulp nodig heeft gaan stutten en gaan helpen.

[0:37:06] Want dat ligt dan bij BZK.

[0:37:08] Het is vaak scholen die zien waar een kind een nood heeft.

[0:37:12] En daar kunnen we bij springen.

[0:37:13] Maar dat ligt bij het potje OCW.

[0:37:15] En we hebben hier gelukkig wel vandaag JNV aan tafel.

[0:37:19] Maar dat is ook niet altijd het geval.

[0:37:22] Een van de problemen, constatering na drie jaar,

[0:37:24] woord voor de jeugdzorg, is dat we ook niet verder komen.

[0:37:27] Omdat we hier alles proberen op te lossen.

[0:37:29] terwijl jeugdzorgproblematiek ook gewoon interdepartementaal is en eigenlijk ook

[0:37:34] een interdepartementaal plan nodig is en ook dat je met geld moet gaan kunnen

[0:37:39] schuiven. Dat is vaak het argument. We kunnen niet geld vanuit rechtsbescherming

[0:37:43] overhevelen naar BZK omdat dat tweefacente departementen zijn en de

[0:37:47] begroting laat dat niet toe. Mijn vraag aan u daarom is, bent u met mij eens, kort

[0:37:52] en bondig voorzitter, ik moest hem even inleiden, ik snap hem.

[0:37:55] Met mij zou het niet veel beter zijn om ook na de debat of ik heb een voorstel daarvoor maar om

[0:38:04] even om ook te kijken moeten we niet op een andere manier ook over jeugdzorg gewoon hier in de kamer

[0:38:08] gaan praten waarbij we het veel integraler gaan benaderen waarbij vooral ook de focus ligt op

[0:38:15] hoe kan je gezinnen waar het niet goed gaat waar iets dreigt mis te gaan zo snel mogelijk preventief

[0:38:22] stutten en als nodig is met geld wat nu bij VWS ligt, zodat je de jeugdzorg aan de voorkant

[0:38:29] wat dan bij gemeenten ligt kan plaatsen. Ik ben even benieuwd hoe u daarnaar kijkt, want

[0:38:34] dit is een van de factoren waar ik mij gewoon na drie jaar aan stoor en ergert, terwijl

[0:38:38] wij als parlementariërs daar iets mee zouden moeten. Dus ik ben benieuwd naar uw analyse

[0:38:43] daarop.

[0:38:45] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:38:47] Ik onderstreep wat de heer Seder zegt.

[0:38:51] Wij horen het ook heel vaak, ik ben verschillende werkbezoekers geweest,

[0:38:55] en je hoort het heel vaak tot verschillende partijen tegen de muur aanlopen

[0:38:59] en tegen wanden aanlopen, want dan krijgen ze het daar niet geregeld,

[0:39:02] moeten ze daar weer naartoe.

[0:39:03] En dan worden ze eigenlijk van het kastje naar het muurtje gestuurd.

[0:39:07] Ik ben laatst, en daar kom ik later dadelijk op in mijn spreektekst,

[0:39:10] kom ik erop terug, ben ik een werkbezoek geweest in Tilburg, waar allerlei verschillende organisaties

[0:39:17] heel mooi samenwerkten. OCW werkte samen met VWS en VWS kon weer samenwerken met JNV. Ja,

[0:39:23] daar moet echt serieus naar gekeken worden, want ja, er lopen heel veel mensen hier tegenaan.

[0:39:29] Gaat u door met uw betoog? Oh, wacht, sorry, een interruptie van mevrouw Paulus.

[0:39:34] Ja, dank voorzitter. En wellicht ben ik te vroeg, want ik hoopte dat de PVV ook met een

[0:39:40] een soort oplossingsrichting zou komen.

[0:39:42] Want ik deel wel een stuk van de analyse

[0:39:44] dat er veel vraag is naar jeugdzorg

[0:39:46] en dat een deel daarvan wellicht vroeger ook wel

[0:39:49] thuis werd opgelost

[0:39:50] of in andere verbanden. Ik heb daar met de

[0:39:52] staatssecretaris in een ander debat ook wel eens een discussie

[0:39:54] over gehad over het opvoeden van je kinderen.

[0:39:57] Zegt meneer Krijns

[0:39:58] dan dat jeugdzorg vaker nee

[0:40:00] zou moeten zeggen?

[0:40:02] Meneer Krijns.

[0:40:04] Je zou daar, dankjewel voorzitter,

[0:40:07] je moet daar samen als Kamer

[0:40:08] En mevrouw Westerveld refereerde daaraan dat de Rijkwijk heel snel naar de Kamer moet komen,

[0:40:14] totdat we met z'n allen in gesprek kunnen gaan en kunnen kijken wat valt wel onder jeugdhulp en wat valt niet onder jeugdhulp.

[0:40:22] Kijk bijvoorbeeld op bepaalde kleine dingen. Ik heb er wat opgezocht waarvoor je tegenwoordig jeugdhulp krijgt.

[0:40:28] Ik heb geen klompen, maar mijn klompen vielen wel bijna uit.

[0:40:32] Bijvoorbeeld voor sociale vaardigheden, emotionele begeleiding, hygiëne en zelfzorg.

[0:40:36] Bijvoorbeeld voor tandenpoetsen en douchen.

[0:40:38] Dat zijn gewoon basiszaken die ouders gewoon vroeger zelf deden,

[0:40:41] maar daar krijg je nu gewoon jeugdhulp, professionele jeugdhulp voor.

[0:40:45] Bijvoorbeeld ook gezonde levensstijl, goede voeding en slaap en beweging

[0:40:49] horen in het gezin gestimuleerd te worden.

[0:40:51] Daar hoef je je jeugdzorg niet voor in te schakelen.

[0:40:53] Dus ja, we moeten wel serieus gaan kijken

[0:40:56] wat valt dadelijk onder jeugdhulp en wat niet.

[0:41:00] Dank u wel. En ik kijk ook gelet op de interruptie.

[0:41:02] Ik vervraag de heer Krijns, de heer Stoffer.

[0:41:07] Ja, voorzitter, goed dat in deze interruptie tussen D66 en PVV ook naar voren kwam waar

[0:41:14] jeugdzorg ook aan besteed wordt en waarbij de heer Krijns de klompen ongeveer braken.

[0:41:21] Uitvieren.

[0:41:22] Uitvieren.

[0:41:22] Nou, het maakt niet uit, maar u heeft de klompen in ieder geval niet meer aan.

[0:41:27] Mijn vraag is, is de heer Krijns er wel mee eens dat je nu heel veel gezinnen ziet, ook

[0:41:34] waarbij de vraagstukken die de heer Krijns zojuist vergeefd heeft,

[0:41:36] wel echt een probleem zijn waar tegen aangelopen wordt.

[0:41:40] Of dat onder de jeugdzorg moet, of waar dan ook.

[0:41:43] Maar dat het wel iets is dat onze samenleving echt nadrukkelijk speelt

[0:41:45] en je niet zomaar kunt laten lopen.

[0:41:49] Ik ben het helemaal eens dat dit in het gezintuig zorgt,

[0:41:52] maar we moeten wel constateren dat een hele aantal gezinnen dit helaas

[0:41:56] niet meer vanzelfsprekend is dat dat maar zo lukt, zeg maar.

[0:41:59] Ik deel de mening, maar we moeten ook kijken tot jeugdprofessionals zich concentreren dadelijk

[0:42:09] op specialistische jeugdhulp.

[0:42:11] Nu wordt er te veel jeugdhulp gegeven en te snel jeugdhulp gegeven, en ik begrijp inderdaad

[0:42:16] de vraag van de heer Stoffer, tot gezinnen zich niet meer weten hoe ze bepaalde dingen

[0:42:25] moeten doen, wat vroeger eigenlijk gewoon een basis was, maar dan zou je eigenlijk per incident of

[0:42:33] per voorval zou je moeten kijken wat speelt er in het gezin en wat kan er eventueel beter. Dus ja,

[0:42:40] we moeten wel beter kijken. De heer Stoffer-Kort, Tweede Instante. Ja, voorzitter, ik zal het

[0:42:46] proberen. En we zijn denk ik eens dat het probleem speelt. En waar zou dat dan moeten liggen? Want

[0:42:53] Want dat gezin zelf lost het niet op.

[0:42:54] En waar los je dat dan wel op?

[0:42:56] Is mijn vraag aan de heer Krijns.

[0:42:57] Want het constateren en het hier in het midden neerleggen,

[0:42:59] dat helpt natuurlijk uiteindelijk niet.

[0:43:02] De heer Krijns.

[0:43:03] Dat heb ik natuurlijk ook opgezocht.

[0:43:06] Kijk, in principe zouden gezinnen die tegen de basisdingetjes aanlopen,

[0:43:12] die kunnen bijvoorbeeld bij familie terecht, bij het netwerk van de persoon zelf,

[0:43:17] ondersteuning op scholen kunnen ze vinden, bij de huisarts kunnen ze terecht,

[0:43:20] eventueel basis GGZ, eventueel bij een maatschappelijk werker.

[0:43:24] Vaak is het ook het gezonde boerenverstand dat je moet gebruiken

[0:43:27] om bepaalde dingen aan te kunnen leren bij een kind

[0:43:30] of eventueel ook sociale wijkdienst of gemeentelijke ondersteuning.

[0:43:37] Ik vraag u uw betoogte vervolg.

[0:43:46] Dank u wel, voorzitter.

[0:43:47] Steeds meer jongeren kampen ook met mentale problemen,

[0:43:50] mede door de toenemende druk vanuit de samenleving.

[0:43:52] Ze ervaren prestatiedruk op school, voelen de invloed van social media en hebben te maken met sociale ongelijkheid.

[0:44:00] Ook heeft de coronacrisis een zware tol geëist.

[0:44:04] Maar voorzitter, aan de andere kant zien we ook dat tegenwoordig elk kind een medaille krijgt of hij nu wint of niet.

[0:44:13] En daardoor zijn we iets belangrijks uit het oog verloren. Het echte leven werkt niet zo.

[0:44:18] Door elk tegenslag weg te nemen en elk obstakel zachtjes te verpakken, hebben we een generatie

[0:44:23] gecreëerd die niet is voorbereid op de harde realiteit.

[0:44:27] Het draait niet altijd om winnen, maar laten we eerlijk zijn, buiten de beschermde muren

[0:44:31] van deze samenleving is de werkelijkheid keihard.

[0:44:36] En is de staatssecretaris het met de PVV eens dat we jongeren tekort doen door hen tegen

[0:44:40] elke obstakel te beschermen in plaats van hen weerbaar te maken voor het echte grote

[0:44:46] mensenleven?

[0:44:46] Hoe kijkt de staatssecretaris naar deze cultuur van betutteling en het gebrek aan verantwoordelijkheid

[0:44:52] dat onze jongeren wordt bijgebracht?

[0:44:54] Voorzitter, weerbaarheid is het fundament van mentale gezondheid.

[0:45:00] Zoals ik al zei, staat de mentale weerbaarheid van onze jongeren onder grote druk.

[0:45:04] Dit is precies de keerzijde van de medaille die we nu zien.

[0:45:08] Het aantal zelfdodingen onder jongeren is de afgelopen jaren explosief gestegen.

[0:45:13] En de meest recente cijfers van het CBS laten zien dat vorig jaar 54 jongeren onder de 20

[0:45:20] jaar zich van het leven hebben behoofd, dat zijn 4 tot 5 kinderen per maand, voorzitter.

[0:45:25] Dat is een kleine daling ten opzichte van een jaar eerder, toen het er 67 waren, maar

[0:45:30] nog steeds zijn deze aantallen schokkend.

[0:45:34] En hoe kan het dat het aantal suiciden onder jongeren de laatste jaren zo explosief is

[0:45:39] gestegen, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:45:41] En voorzitter, wat gaat de staatssecretaris doen om deze zorgwekkende trend te keren?

[0:45:47] Bij mijn vorige wetgevingsoverleg Jeugd in januari heb ik de toenmalige staatssecretaris

[0:45:53] gevraagd naar het stormprogramma.

[0:45:56] Dat is een initiatief dat jongeren helpt om met hun problemen om te gaan.

[0:46:00] De vorige staatssecretaris noemde het een goed programma, maar is hier sindsdien iets

[0:46:05] mee gedaan?

[0:46:06] Wanneer wordt het nu landelijk uitgerold?

[0:46:09] en hoe staat de nieuwe staatssecretaris tegenover dit programma.

[0:46:14] En voorzitter, mevrouw Westerveld refereerde er ook net aan,

[0:46:17] en dan kom ik op een ander belangrijk thema, en dat is de rij kwijten van de jeugdhulp.

[0:46:21] De Kamer en veel gemeenten wachten al een geruime tijd op duidelijkheid over de aanpassing hiervan.

[0:46:27] En gemeenten staan te springen en hebben dringend behoefte aan heldere richtlijnen

[0:46:30] om te bepalen wat wel en niet onder de jeugdhulp valt.

[0:46:33] En we lezen dat het ontwerpwetsvoorstel na verwachting pas in de zomer van 2025 een consultatie gaat.

[0:46:42] En onze vraag aan de staatssecretaris is dan, kan dit niet sneller, kan dit niet naar Q1?

[0:46:47] En kunnen we dat niet desnoods voor het kerstreces regelen?

[0:46:52] En voorzitter, tijdens mijn werkbezoeken horen we ook vaak dat jeugdzorginstellingen die met meerdere gemeenten werken,

[0:46:59] één uniform systeem willen voor alle aanvragen.

[0:47:01] Het kabinet zet hier gelukkig stappen in met de hervormingsagenda jeugd, waardoor de administratieve

[0:47:09] lasten worden verminderd en er meer tijd vrijkomt voor de zorg.

[0:47:14] Kan de staatssecretaris bevestigen dat dit uniform systeem landelings zal worden ingevoerd

[0:47:18] en niet regiogebonden blijft, of blijft het alleen maar regionaal?

[0:47:23] Voorzitter, dan de overgang van jongeren van 18 min naar 18 plus.

[0:47:28] Voor veel jongeren die opgroeien zonder een stabiel netwerk is het ongelooflijk moeilijk om zelfstandig te worden.

[0:47:35] Voor wie is dat op zijn achttiende niet lastig, maar voor deze kwetsbare groep is het bijna onmogelijk.

[0:47:42] Op hun achttiende stopt de jeugd uit en dan wordt verwacht dat ze direct op hun eigen benen staan.

[0:47:47] En het is eigenlijk te gek voor woorden dat we denken dat zij ineens alles zelf kunnen.

[0:47:53] Zorgaanbieders kunnen wel een verlenging aanvragen, maar dit leidt vaak tot een bureaucratische drama.

[0:47:59] Jongeren en zorginstellingen raken dan verstrikt een eindeloze papieren romslomp en krijgen vaak afwijzingen

[0:48:05] omdat het geld uit een ander potje moet komen of er is op dat moment geen woning beschikbaar.

[0:48:11] Het gevolg is dat hulp komt te laat of zelfs helemaal niet, waardoor te veel jongeren dakloos raken

[0:48:19] en mevrouw Westerveld refereerde er ook aan,

[0:48:21] en van de radar verdwijnen,

[0:48:23] omdat er geen passende oplossing is

[0:48:25] en ze tussen wal en schip vallen.

[0:48:27] En dit blijkt duidelijk uit de

[0:48:29] recente e-toestelling van 9 oktober.

[0:48:32] Kan de staatssecretaris

[0:48:33] samen met de staatssecretaris mevrouw Meijer

[0:48:35] en de minister van Volkshuisvesting

[0:48:37] mevrouw Keijzer ervoor zorgen

[0:48:39] dat er meer woningen beschikbaar komen

[0:48:41] voor jongeren van 18 tot en met

[0:48:43] 23 jaar uit de jeugdzorg?

[0:48:45] En wat gaat de staatssecretaris concreet doen

[0:48:47] om te voorkomen dat deze jongeren op straat belanden.

[0:48:51] En voorzitter, kunnen we ook onderzoeken of jongeren zich al vanaf hun 17de kunnen inschrijven bij een woningbouwvereniging.

[0:49:00] En voorzitter, voor veel jongeren en vooral zij die uit de jeugdzorg komen, zijn vijf dingen essentieel.

[0:49:08] Een veilige woonplek, een plek op school of werk, een stabiel inkomen, aandacht voor hun mentale gezondheid en een ondersteunend netwerk.

[0:49:15] Deze Big Five vormen de basis om een zelfstandig en succesvol te kunnen worden.

[0:49:21] Wat is de mening van de staatssecretaris hierover?

[0:49:24] Vaak zien we ook dat wanneer deze jongeren, de Big Five, niet op orde is, dat ze in het

[0:49:29] criminele circuit belanden.

[0:49:31] Het lijkt wel alsof jongeren een delict moeten plegen om meer hulp en een betere vangnet

[0:49:35] te krijgen via de jeugdreclassering.

[0:49:38] Dit kan toch niet de bedoeling zijn.

[0:49:40] Vanuit het werkveld horen we dat dit steeds vaker gebeurt.

[0:49:44] En is de staatssecretaris bewust van deze zorgwekkende praktijk en welke stappen gaat

[0:49:49] hij ondernemen om ervoor te zorgen dat jongeren tijdig de ondersteuning krijgen die ze verdienen

[0:49:53] zonder dat het zover hoeft te komen?

[0:49:56] En kan de staatssecretaris in gesprek gaan met gemeenten en zorgaanbieders om ervoor

[0:50:00] te zorgen dat zij samen met jongeren tijdig een toekomstplan opstellen waarbij de juiste

[0:50:05] partners vanuit andere domeinen worden betrokken zodat jongeren niet tussen bal en schip vallen

[0:50:09] zodra ze 18 worden?

[0:50:12] Voorzitter, op 15 augustus stelde ik schriftelijke vragen over de jeugdzorgaanbieders die nauwelijks

[0:50:18] nog het hoofd boven water kunnen houden.

[0:50:20] En de staatssecretaris gaf in zijn beantwoording aan dat hij het gemiddelde winstpercentage

[0:50:25] in de jeugdzorgsector niet kan verklaren.

[0:50:28] Kan hij inmiddels meer duidelijkheid geven?

[0:50:31] En voorzitter, we zien ook dat zo'n 30 tot 40 procent van de grote jeugdzorgaanbieders

[0:50:36] in ernstige financiële problemen verkeert.

[0:50:38] Een van deze grote jeugdzorgaanbieders komt uit mijn mooie provincie Limburg, waar 16

[0:50:44] gemeentes gedwongen werden om 8 miljoen euro aan belastinggeld in een bijna failliete jeugdzorgaanbieder

[0:50:50] te pompen.

[0:50:51] Andere aanbieders stonden klaar om de zorg over te nemen, maar toch moest deze noodlijdende

[0:50:55] instelling gered worden.

[0:51:01] En wat gebeurt er met het geld?

[0:51:04] Geen wachtlijsten die korter worden, geen extra personeel, geen betere zorg.

[0:51:08] Nee, 2,4 miljoen euro gaan naar externe expertise, inclusief een bizar salaris van 374 duizend

[0:51:18] euro voor een interimbestuurder.

[0:51:20] Nog eens 750 duizend euro gaan naar consultants voor het schrijven van een herstelplan.

[0:51:26] En 3,7 miljoen euro werd gereserveerd voor ontslagvergoedingen.

[0:51:30] Dus in plaats van nieuwe mensen aan te nemen, kregen de vertrekkende medewerkers een vertrekpremie.

[0:51:35] En dan druk ik het nog netjes uit.

[0:51:36] En voorzitter, alsof dat nog niet genoeg verspilling is, werd er ook nog eens 1,9 miljoen euro

[0:51:42] apart gezet voor frictiekosten.

[0:51:45] En een jaar later is de situatie nog steeds een puinhoop.

[0:51:49] Fusies zijn mislukt, de omzet blijft dalen en de verkoop van vastgoed levert weinig op.

[0:51:53] Nu moet deze jeugdzorgaanbieder opnieuw bezuinigen, en dit keer een 1,7 miljoen euro.

[0:51:59] Gemeentes hebben de organisatie drie maanden gegeven om herstel aan te tonen en een fusiepartner

[0:52:03] te vinden.

[0:52:04] Anders volgen harde maatregelen.

[0:52:07] En ondertussen heeft het ministerie van VWS een taskforce ingesteld voor een duurzame oplossing.

[0:52:13] En voorzitter, ik wil aan de staatssecretaris vragen, wat is een duurzame oplossing?

[0:52:16] Maar waarom nu pas? En waarom kwam deze taskforce niet eerder in actie?

[0:52:21] En voorzitter, is de staatssecretaris zich bewust van de ernst van deze situatie?

[0:52:25] En kan hij hierop reflecteren?

[0:52:27] Gebeurt het elders ook in het land dat er zo met het geld wordt gesmeten?

[0:52:32] De PVV is blij dat in het hoofdlijnakkoord en het regeerakkoord staat dat de gesloten

[0:52:38] jeugdzorg zo snel mogelijk wordt afgebouwd.

[0:52:40] Maar, we hebben altijd gezegd, en dat zal de PVV ook altijd blijven doen, er moet eerst

[0:52:45] een goed alternatief zijn.

[0:52:48] De staatssecretaris erkende recent dat de afbouw van de gesloten jeugdzorg in Friesland

[0:52:53] de afgelopen twee jaar veel te snel en ongecontroleerd naar null is gegaan.

[0:52:57] En nu zien we dat door het gebrek aan een passende alternatieve de gesloten jeugdzorg in Friesland tijdelijk weer moet worden eropend.

[0:53:06] Uit de voortgangsbrief blijkt dat het ontwikkelen van alternatieve zorgvormen voor jongeren in de gesloten jeugdzorg nog tijd kost.

[0:53:15] De PVV-fractie maakt zich zorgen over de tussenperiode.

[0:53:18] Welke stappen worden nu concreet gezet om te voorkomen dat deze kwetsbare jongeren zonder passende zorg komen te zitten?

[0:53:24] Is de staatssecretaris van mening dat er misschien voor een specifieke groep toch een vorm van

[0:53:30] gesloten jeugdzorg nodig blijft, maar dan in een setting die meer op een thuissituatie

[0:53:35] lijkt, zodat deze jongeren direct de juiste hulp vanaf minuut 1 kunnen krijgen zonder

[0:53:40] het gevoel te hebben dat ze in een gevangenis zitten?

[0:53:44] Hoe wordt hierbij de expertise van bijvoorbeeld jeugdzorginstellingen, professionals en ervaringsdeskundigen

[0:53:51] om te garanderen dat nieuwe zorgvormen daadwerkelijk aansluiten

[0:53:57] op de behoeften van deze jongeren.

[0:53:59] Voorzitter, en voordat een jongere in de gesloten jeugdzorg terechtkomt,

[0:54:04] gaat er vaak een lang en een ingewikkeld traject aan vooraf.

[0:54:07] Tijdens mijn werkbezoeken hoor ik vaak van zorgprofessionals

[0:54:10] dat ze niet weten dat ze met dezelfde jongeren bezig zijn.

[0:54:13] Er wordt langs elkaar heen gewerkt, wat leidt tot verspilling van tijd en geld.

[0:54:18] En wij als fractie horen we van jongeren, en dat horen we erg vaak,

[0:54:21] dat ze het gevoel krijgen dat er niet naar hen wordt geluisterd

[0:54:25] en dat ze elke keer hun verhaal opnieuw moeten doen

[0:54:28] zonder dat er iets voor hen verandert.

[0:54:30] Dit zorgt ervoor dat ze steeds verder wegzakken

[0:54:33] en hun vertrouwen in het systeem verliezen.

[0:54:36] Waarom worden deze jongeren zo vaak doorgestuurd?

[0:54:39] Waarom worden signalen niet eerder opgepakt door andere instanties?

[0:54:42] Met betere samenwerking en snellere acties tussen organisaties

[0:54:45] kunnen we deze jongeren veel eerder en effectiever helpen.

[0:54:49] En dit zou niet alleen tijd besparen, maar ook kosten.

[0:54:53] En voorzitter, een oplossing die voor veel gemeenten in Nederland

[0:54:56] goed werkt of heeft gewerkt, is en was de verwijsindex.

[0:55:00] Gemeenten zoals Parkstad in Limburg, maar ook bijvoorbeeld steden

[0:55:03] als Rotterdam, Amsterdam en andere steden in Nederland

[0:55:06] zien dat dat systeem zijn vruchten afwerkt.

[0:55:09] En toch werd dit instrument via een motie uit de Jeugdwet geschrapt

[0:55:12] tegen het adviezen van de vorige staatssecretaris.

[0:55:16] En voorzitter, via u vraag ik aan de staatssecretaris

[0:55:19] is het verstandig om een effectief instrument zomaar te schrappen.

[0:55:25] Veel gemeenten betreuren dat de verwijsindex uit de jeugdwet wordt gehaald.

[0:55:29] Moeten we niet eerst goed en gedegen onderzoek doen

[0:55:31] hoe we dit instrument juist heel effectief kunnen inzetten

[0:55:34] en mogelijk kunnen verder ontwikkelen?

[0:55:37] En, voorzitter, recent was ik op werkbezoek in de gemeente Tilburg.

[0:55:42] Hier zag ik een prachtig voorbeeld

[0:55:43] van hoe samenwerken in de jeugdzorg echt het verschil maakt.

[0:55:47] De gezinsgerichte en integrale aanpak heeft geleid tot minder uithuisplaatsingen en gedwongen

[0:55:53] maatregelen.

[0:55:54] Door eerder in te grijpen en multiproblematiek direct aan te pakken, worden jongeren en

[0:55:59] gezinnen niet langer van de ene naar de andere organisatie gestuurd.

[0:56:03] Naar mensen geluisterd en zorgprofessionals durven weer out of the box te denken om deze

[0:56:09] gezinnen te helpen.

[0:56:10] Door deze aanpak worden jongeren sneller geholpen en vaak wordt zelfs voorkomen dat

[0:56:15] dat ze überhaupt in de jeugdzorg terechtkomen.

[0:56:18] Ook de voortgangsbrief bevestigde dit.

[0:56:20] En ik dacht, eindelijk. Het kan eindelijk wel.

[0:56:25] Maar dit project is een pilot die in 2026 afloopt.

[0:56:29] Wat gebeurt daarna?

[0:56:30] Krijgt deze pilot een verlenging en wordt deze landelijk dan uitgerold?

[0:56:35] Dit kon ik niet goed opmaken vanuit de brief.

[0:56:38] En de zorgprofessionals die ik sprak, waren enthousiast

[0:56:41] en wilden absoluut niet terug naar het oude systeem.

[0:56:46] Voorzitter, dan sluit ik af, of tot slot, voorzitter, wil ik afsluiten met het volgende.

[0:56:51] Het moet me echt van het hart dat we maar één keer per jaar zo'n groot debat over jeugd

[0:56:55] voeren.

[0:56:56] En misschien is het verstandig om te overwegen om twee keer per jaar een jeugddebat te houden,

[0:57:01] omdat dit onderwerp simpelweg te belangrijk is om slechts één keer per jaar te bespreken.

[0:57:08] Voorzitter, dan wil ik afsluiten met een quote die ik tegenkwam en die ik zeer passend vind

[0:57:13] voor dit jeugddebat. Wat je ook doet, blijf vastberaden.

[0:57:17] De belangrijkste factor is nooit opgeven. Doorzettingsvermogen is het verschil

[0:57:21] tussen falen en succes. Tot zover.

[0:57:26] Zeker. En als we het dan hebben over hoe vaak we het over jeugd hebben,

[0:57:31] dan voel ik me als voorzitter een beetje aangesproken, maar dat is ook aan ons

[0:57:34] als commissie om een meerderheid te besluiten hoe vaak we daarover debatteren.

[0:57:38] Ik wijs er nog maar even op dat we daar ook zelf over gaan.

[0:57:41] Ik zag drie interrupties.

[0:57:43] In ieder geval een volgorde bijgehouden.

[0:57:45] Mevrouw Paulusma, mevrouw Van der Hill en dan mevrouw Westerveld.

[0:57:47] Mevrouw Paulusma, u als eerst.

[0:57:49] Ja, dank voorzitter.

[0:57:50] Het is al een tijdje geleden, maar de heer Krijns sloot er ook een soort van mee af.

[0:57:54] Want de heer Krijns had een heel betoog over mentale weerbaarheid.

[0:57:57] En dat jongeren ook een beetje stevig in het leven moeten staan.

[0:58:01] En niet zo kwetsbaar moeten zijn.

[0:58:04] Maar meneer Krijns, dan doet het er wel toe wat wij hier ook zeggen in de Kamer.

[0:58:08] Woorden doen ertoe.

[0:58:09] En dan heb ik het, en ik zal een aantal dingen citeren,

[0:58:12] dan heb ik het over transgenderjongeren die in transitie zijn,

[0:58:16] die jeugdzorg nodig hebben en een heleboel andere vormen van ondersteuning.

[0:58:19] En dan is het de partijleider van de heer Krijns, de heer Wilders, die zegt

[0:58:22] straks moeten leerlingen met een penis op scholen zittend plassen.

[0:58:26] Iedereen in een jurkje naar school.

[0:58:29] We moeten ophouden met deze genderterreur.

[0:58:31] En toen was het nog niet erg genoeg, want in datzelfde betoog

[0:58:33] zei de heer Wilders van de PVV.

[0:58:35] Wat is het? Vandaag wil je een jongen zijn.

[0:58:37] morgen ben je een kameel, overmorgen een dromedaris.

[0:58:41] Als de heer Krijns zo'n betoog houdt over mentale weerbaarheid,

[0:58:44] dan vraag ik de heer Krijns nu ook of hij met mij deelt

[0:58:48] dat woorden die wij hier in dit huis uitspreken van waarde zijn

[0:58:51] en impact hebben op die mentale weerbaarheid en of de heer Krijns

[0:58:54] dan ook zich genoodzaakt voelt om hier wat beter op te letten

[0:58:57] en wellicht ook zijn partij in een andere beweging kan krijgen

[0:59:00] in plaats van deze jongeren tot de grond toe af te branden,

[0:59:03] omdat ze willen zijn die ze van binnen, diep van binnen willen zijn

[0:59:06] met alle hulp en ondersteuning die ze kunnen krijgen.

[0:59:09] De heer Krijns.

[0:59:11] Dank u wel, voorzitter. Ja, woorden doen er inderdaad toe.

[0:59:14] Ik ga niet over de woorden van mijn partijleider, van de heer Wilders.

[0:59:19] De heer Wilders mag zeggen wat hij wil.

[0:59:21] En ja, woorden doen dat toe en we moeten inderdaad wel goed kijken...

[0:59:26] wat we zeggen en hoe we het zeggen.

[0:59:28] Maar iedereen is vrij om te zeggen wat hij wil.

[0:59:31] Mevrouw Paulusma.

[0:59:32] Daar gaan mijn interrupties, want dit is net te gemakkelijk.

[0:59:35] Dit was het partijstandpunt van de PVV.

[0:59:39] Dus ik vraag nu aan de heer Krijns of de heer Krijns deze woorden deelt.

[0:59:43] Toen hij net zo'n grote broek aantrok over...

[0:59:45] dat jongeren vooral zichzelf een beetje op moeten peppen...

[0:59:47] en sterk in de samenleving moeten staan.

[0:59:51] De heer Krijns, deel uw woorden.

[0:59:58] Ja, even afspreken.

[1:00:01] Eerst de microfoon aan en dan spreken.

[1:00:03] Anders, nou ja, horen we het net wel, net niet.

[1:00:06] U deelde de woorden en dan kom ik bij mevrouw Van de Heel.

[1:00:12] Een klein puntje, het was al wat eerder, maar ik dacht ik laat meneer Krijns even uitpraten

[1:00:16] over de rol van het gezin en hoe je dat op kan pakken.

[1:00:22] Nou zijn daar ook relatie- en gezinstherapeuten voor en die zouden daar wat mij betreft een

[1:00:27] goede rol in kunnen spelen.

[1:00:29] Die zijn nog onderling in overleg over de wel of niet beschikbaarheid, hoe ze daarmee

[1:00:35] omgaan.

[1:00:35] En, voorzitter, is meneer Krijns het met mij eens dat het goed zou zijn...

[1:00:40] dat de staatssecretaris ook kijken hoe we die beschikbaar houden?

[1:00:44] Want dat dat ook iemand kan zijn die daar een goede rol in kan spelen.

[1:00:48] Meneer Krijns?

[1:00:50] Dank u wel, voorzitter.

[1:00:52] Ik deel de mening van mevrouw Van der Hill.

[1:00:54] We moeten samen kijken, misschien samen optrekken...

[1:00:58] even kijken waar de staatssecretaris mee komt.

[1:01:02] Dan kom ik bij mevrouw Westerveld.

[1:01:05] Introductie.

[1:01:08] Ik hoorde een aantal echt hele prima dingen in het betoog van de heer Krijns.

[1:01:14] Maar het zijn wel allemaal punten die ook de afgelopen zeven jaar op de willekeurige momenten hadden kunnen genomen.

[1:01:20] Want ze zijn niet nieuw.

[1:01:21] En ik denk dat de heer Krijns dat acht maanden geleden ook al wist.

[1:01:24] Want toen vroeg hij, daar was ik blij mee, maar hij vroeg een spoeddebat aan over de situatie bij een aantal afdelingen in de gesloten jeugdzorg.

[1:01:32] Waar Jason een onderzoek over had gepresenteerd.

[1:01:35] En hij wilde nu actie.

[1:01:36] We moesten nu dingen beter, want we konden de jongeren echt niet in de steek laten.

[1:01:41] En hij stemde daarom ook tegen een verzoek van mevrouw Bruiningen en mij om ook als Kamer

[1:01:45] aan zelf een reflectie te doen, net te kijken wat doen we zelf dan verkeerd als we elke

[1:01:49] keer dezelfde dingen roepen, maar we zien aan alle cijfers, rapporten die we krijgen

[1:01:54] dat er niks verbetert.

[1:01:55] En nu is mijn vraag aan de heer Krijns, wat is er nou dan die afgelopen maanden, die acht

[1:02:02] maanden die er nou tussen zitten, echt gebeurd?

[1:02:04] En waarom?

[1:02:04] Is dit nou niet echt een punt van prioriteit in het hoofdlijnakkoord en het regeerprogramma?

[1:02:14] In de afgelopen acht maanden, na mijn gevoel is er niet veel gebeurd.

[1:02:21] We hebben inderdaad de debat aangevraagd tot er actie moet ondernomen worden.

[1:02:26] De vorige staatssecretaris heeft aangegeven om bepaalde dingen op te pakken,

[1:02:30] zijn handschoenen op te pakken, zijn verantwoordelijkheid te pakken.

[1:02:33] Daarom hebben wij toen altijd de motie van u en mevrouw Bruining niet gesteund.

[1:02:40] Maar we verwachten van deze staatssecretaris, de staatssecretaris zit als het goed is vandaag 131 dagen,

[1:02:45] is die staatssecretaris, maar we moeten de staatssecretaris wel de kans geven om zijn bokshandschoenen aan te trekken,

[1:02:52] de ring in te gaan stappen en dadelijk te gaan vechten voor de jeugdzorg.

[1:02:56] Dan moeten dingen anders, maar hij moet wel de tijd krijgen.

[1:03:01] De staatssecretaris moet wel de tijd krijgen, sorry.

[1:03:04] Dank u.

[1:03:06] Mevrouw Westerveld, wilt u nog een interruptie?

[1:03:08] Of heeft u nog drie?

[1:03:14] Voorzitter, we hebben die tijd niet.

[1:03:17] En het is ook niet nieuw wat er speelt.

[1:03:19] Het is niet alsof er in een keer een heel nieuwe situatie op ons af komt.

[1:03:22] Dit is een situatie die al jaren gaande is.

[1:03:25] En inderdaad, de staatssecretaris is nieuw.

[1:03:28] Maar hij is natuurlijk wel verantwoordelijk, ook in beleid, voor het beleid van zijn voorgangers.

[1:03:36] En deze vier partijen die het hoofdlijnakkoord hebben geschreven, daarin zie ik ook niets terug van de urgentie die ik wel hoor in deze debatten.

[1:03:44] Maar waarom is dit geen enorme prioriteit in het hoofdlijnakkoord en in het regeerprogramma?

[1:03:50] Want we weten wel allemaal met elkaar kennelijk dat dit belangrijk is.

[1:03:54] Ik hoor het ook in het betogen van de heer Krijns dat dit belangrijk is, maar ik zie het niet terug in beleid.

[1:03:59] En als ik dan kijk naar het hoofdlijnakkoord, maar ook naar het regeerprogramma, dan zie ik precies dezelfde woorden als die de voorgangers van deze staatssecretaris ook hadden.

[1:04:08] Dan zie ik eigenlijk alleen maar dingen die in gang worden gezet, die al in gang zijn gezet, ook door de voorgangers.

[1:04:13] En dat is mijn vraag aan de heer Krijns.

[1:04:14] Wat maakt dat hij nu zegt, ja, er gaat wel echt wat veranderen.

[1:04:19] We gaan niet door op dezelfde weg, er gaat echt wat veranderen.

[1:04:22] En waaruit leidt hij dat af?

[1:04:24] Heer Krijns.

[1:04:27] Dank u wel, voorzitter.

[1:04:28] Het is inderdaad een hele goede vraag.

[1:04:30] Maar we moeten even gaan kijken

[1:04:32] hoe het probleem tot stand is gekomen.

[1:04:36] In 2015 is de

[1:04:38] jeugdzorg gedecentraliseerd.

[1:04:40] En dat is door de staatssecretaris van Rijn

[1:04:41] van de PvdA toen altijd, heeft die

[1:04:44] decentralisatie voor elkaar gebokst.

[1:04:46] Hij heeft eigenlijk de jeugdzorg bij de gemeentes

[1:04:47] gegooid, waardoor de expertise

[1:04:49] niet juist was. Maar budgetkortingen

[1:04:52] die hebben plaatsgevonden, wat door gemeentes geld tekort kregen, en en en.

[1:04:56] Dus er is een opeenstapeling van problemen, mevrouw Westerveld, via u, voorzitter.

[1:05:01] En we moeten gaan kijken. Afgelopen tien jaar hebben partijen aan de knoppen gezeten

[1:05:05] die totaal nul komma nul iets hebben gedaan voor de jeugdzorg.

[1:05:10] We hebben altijd geroepen dat we een hart voor de jeugdzorg hebben

[1:05:12] en we willen gaan kijken hoe we de jeugdzorg beter krijgen.

[1:05:15] Maar we moeten de nieuwe staatssecretaris de tijd gunnen om dat te kunnen voor elkaar kunnen boksen.

[1:05:23] U was aan het einde gekomen van uw betoog, toch?

[1:05:25] Ik check het even.

[1:05:26] Ja, dan komen we bij de volgende spreker.

[1:05:30] En dat is mevrouw Paulusma van D66.

[1:05:32] Aan u.

[1:05:33] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:05:35] En soms kun je bijna zeggen, ik sluit aan bij de woordvoering van mijn collega.

[1:05:40] Want toen ik naar mevrouw Westerveld luisterde, dacht ik, wat delen wij dezelfde opvattingen,

[1:05:45] grotendeels.

[1:05:46] Maar ik wil mevrouw Westerveld vooral een heel groot compliment geven voor haar onvermoeibare

[1:05:50] Ik vind de strijd op dit dossier heel inspirerend.

[1:05:54] Dat is nog steeds ontzettend nodig.

[1:05:56] Ik zou willen dat dat niet zo was.

[1:05:57] Maar ik waardeer dat bijzonder.

[1:05:59] Dus bij deze mijn complimenten.

[1:06:02] Elk kind in Nederland verdient het om veilig, gezond en kansrijk op te groeien.

[1:06:06] Maar voor veel jongeren in Nederland is dat helaas niet vanzelfsprekend.

[1:06:10] De gezondheid van kinderen en jongeren staat flink onder druk.

[1:06:13] Steeds meer gezinnen zoeken hulp bij jeugdzorg.

[1:06:15] En in 2023 kreeg 1 op de 9 jongeren tot 23 jaar jeugdzorg.

[1:06:19] Wachtlijsten lopen op en de vraag om verbeteringen wordt steeds dringender.

[1:06:23] Maar of dit kabinet en deze staatssecretarissen de urgentie voelen en daadwerkelijk stappen

[1:06:30] willen zetten, ik zie het nog niet.

[1:06:33] En dan sluit ik ook aan bij de woorden van mevrouw Westerveld.

[1:06:35] Dit kabinet is ontzettend druk met een ervaren crisis en negeert de echte crisis.

[1:06:41] En daar zijn jongeren in dit land de dupe van.

[1:06:44] Voorzitter, ik maak mij ernstig zorgen om de aangekondigde bezuinigingen van dit kabinet

[1:06:48] op het gebied van preventie en de specifieke uitkeringen aan gemeenten.

[1:06:53] Want als we één ding weten, alles wat je aan het begin van het leven investeert, betaalt

[1:06:57] zich later in het leven dubbel en dwars uit.

[1:07:01] En alles wat je tekort komt aan het begin, daar heb je de rest van je leven last van.

[1:07:05] En daarom begrijp ik echt totaal de keuze van dit kabinet niet om sport en cultuur minder

[1:07:12] toegankelijk te maken en om juist te bezuinigen op programma's die de gezondheid van kinderen

[1:07:16] en jongeren bevorderen.

[1:07:18] Dit kabinet bezuinigt op het kenniscentrum Nederlands Jeugdinstituut, het Nederlands

[1:07:22] Centrum voor Jeugdgezondheid, kansrijke start, voorkomen van jeugdcriminaliteit, op de aanpak

[1:07:27] huiselijk geweld en kindermishandeling, op de jeugdhulp, op het terugdringen van gezondheidsachterstanden.

[1:07:32] De lijst lijkt eindeloos en ik zie alleen maar maatregelen die de gezondheid van kinderen

[1:07:37] en jongeren die al in een kwetsbare omgeving leven, nog verder op achterstand zetten.

[1:07:43] En niet alle antwoorden liggen in de jeugdhulp, maar het stelselmatig afbreken van preventieve

[1:07:48] alternatieven die vrij toegankelijk zijn, zorgt ervoor dat gezinnen nergens meer terechtkunnen.

[1:07:54] Ik hoor graag een reactie van beide staatssecretarissen hoe zij tot deze keuze zijn gekomen.

[1:07:59] En hoe dit ook rijmt met het streven uit het regeerprogramma waarin staat dat het kabinet

[1:08:03] wil voorkomen dat steeds meer kinderen, jongeren en gezinnen hulp nodig hebben.

[1:08:08] Voorzitter, het is er al eerder over gegaan, de hervormingsagenda jeugd is een belangrijk

[1:08:12] middel om de jeugdzorg toegankelijk en financieel toekomstbestendig te maken.

[1:08:16] En het is essentieel dat de wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg, die samenloopt

[1:08:20] aan die hervormingsagenda, snel wordt ingevoerd.

[1:08:23] Kan de staatssecretaris aangeven wat de stand van zaken is en welk tijdspad hiervoor wordt

[1:08:27] verwacht?

[1:08:28] En dat de uitvoering van de hervormingsagenda nu achterloopt, heeft ook verdergaande financiële

[1:08:32] consequenties. En ook mevrouw Westerveld had het daar al over, want de besparing van 1 miljard die

[1:08:37] met de agenda gepaard gaat, lijkt ondanks de vertraging toch al te worden ingeboekt. Kan de

[1:08:42] staatssecretaris aangeven op welke wijze gemeenten goede zorg kunnen verlenen als er nog geen

[1:08:47] verandering heeft plaatsgevonden, maar zij toch al moeten inleveren? En kan de staatssecretaris

[1:08:52] aangeven hoe hij het advies van de deskundige commissie hierover zal wegen? En voorzitter,

[1:08:57] je zou bijna denken, kunnen er nog meer problemen zijn in de jeugdzorg? Kan het nog erger?

[1:09:01] En ja, dat kan. Want nog steeds worden de meest kwetsbaren niet voldoende beschermd.

[1:09:09] Dit was drie jaar geleden al de conclusie van de inspectie en dat is het nu weer.

[1:09:16] En ik citeer, nog altijd krijgt niet elk kind dat ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd,

[1:09:21] tijdig passende bescherming en hulp. En dit kan bijna klinken als iets heel

[1:09:26] Maar het was Nora uit Vlaardingen die niet tijdig passende bescherming en hulp kreeg.

[1:09:34] Die niet gehoord werd nadat ze zelf om hulp vroeg.

[1:09:39] De beide staatssecretarissen geven aan dat er een kwaliteitsverbetering nodig is

[1:09:42] en dat dit onderdeel is van de hervormingsagenda 2028.

[1:09:47] Ze spreken ook over succesvolle proeftuinen die ze willen gebruiken om beleid te verbeteren

[1:09:52] als het gaat om de jeugdbescherming.

[1:09:54] Gemeenten geven ondertussen aan geen geld meer te hebben voor deze proeftuinen.

[1:09:58] En niet iedereen is onverdeeld enthousiast over de proeftuinen en de nieuwe werkwijze.

[1:10:02] De Raad voor de Kinderbescherming heeft zorgen, net als de Adviescommissie Rechtsbescherming

[1:10:06] en Rechtsstatelijkheid.

[1:10:08] En wat D66 zorgen baart, waar in dit hele traject is de stem van het kind gehoord.

[1:10:14] De ombudsman concludeert recent dat er te weinig invloed is vanuit jongeren en ouders

[1:10:18] op de jeugdhulp en dat dit funest is.

[1:10:21] Voorzitter, waar is de actie?

[1:10:24] Wat zeggen deze staatssecretarissen vandaag nog tegen kinderen in nood?

[1:10:29] Maar ook tegen de gemeente, want proeftuinen zonder geld zijn als luchtballonnen die in

[1:10:34] stilte leeglopen.

[1:10:36] Een ander onderwerp dat mij nauw in het hart gaat is ABBA, een intensieve vorm van therapie

[1:10:41] voor kinderen en jongeren met autisme.

[1:10:43] Een paar weken geleden was ik op bezoek bij de Merrill Foundation in Leiden.

[1:10:46] En ik heb hier met ouders gesproken die vertelden over de positieve impact van ABBA op hun kind

[1:10:51] en hun gezin.

[1:10:52] Mijn stellige overtuiging is nog steeds dat alle kinderen met autisme een plekje hebben

[1:10:56] in onze samenleving, zoals ze zijn, en dat wij ons als samenleving heel goed achter de

[1:11:01] oren moeten krabben hoe wij die plek voor hun ook daadwerkelijk kunnen creëren.

[1:11:05] En mijn andere stellige overtuiging is dat voor ieder kind een passende vorm van zorg

[1:11:08] noodzakelijk is.

[1:11:10] En voor sommige kinderen en gezinnen kan dat ABBA zijn.

[1:11:12] Het probleem is nu dat er geen kwaliteitskaders zijn voor ABBA.

[1:11:16] Hierdoor worden kinderen in sommige instellingen blootgesteld aan behandelingen die niet passend

[1:11:20] zijn en meer kwaad dan goed doen.

[1:11:23] Ondanks alle misstanden bij ABBA-behandelingen lijkt de staatssecretaris geen actie te ondernemen.

[1:11:27] Wanneer wordt er ingegrepen?

[1:11:29] Is de staatssecretaris op zijn minst bereid om met zorgverleners in gesprek te gaan om

[1:11:33] een kwaliteitsstandaard op te tuigen?

[1:11:36] Waar we zien dat ouders met kinderen met autisme naastig op zoek zijn naar goede zorg, geldt

[1:11:41] dat eigenlijk voor de hele jeugdzorg in de brede zin.

[1:11:44] Het is dan ook niet gek dat zoveel gezinnen en kinderen wachten op goede zorg.

[1:11:48] Maar ik wil dat dat wachten stopt, want waar problemen eerst nog klein zijn,

[1:11:52] groeien ze naarmate je er geen aandacht aan besteedt.

[1:11:56] Groeien ze naarmate je er geen aandacht aan besteedt.

[1:11:58] De klemtoon moest net anders.

[1:12:00] Ik heb zoveel verhalen gelezen, maar ook gehoord over kinderen die van het

[1:12:03] kastje naar de muur werden gestuurd en uiteindelijk niet meer naar school kunnen

[1:12:07] en noodgedwongen hun dagen alleen thuis spenderen.

[1:12:09] Ik wil dat de staatssecretaris onze zorgen wegneemt, maar vooral de zorgen van ouders

[1:12:15] en kinderen die nu op een wachtlijst staan en niet weten waar ze terecht kunnen.

[1:12:20] Ik sluit me ook aan bij de vraag van mevrouw Westerveld over hoe lang zijn die wachtlijsten

[1:12:24] eigenlijk?

[1:12:24] Wie heeft daar zicht op en wie neemt regie?

[1:12:27] Natuurlijk willen we het liefst dat kinderen die zorg helemaal niet nodig hebben.

[1:12:31] De beste manier om dat te doen is inzetten op preventie en het weghalen van het taboe

[1:12:37] om te praten over mentale uitdagingen.

[1:12:39] Gelukkig ziet D66 dat steeds meer jongeren zich uitspreken over hun mentale gezondheid.

[1:12:44] En die zorgen moeten we serieus nemen.

[1:12:46] Want te vaak gaan bestuurders nog tegenover jongeren staan, te vaak leggen oudere generaties

[1:12:51] de bal terug.

[1:12:52] En het lijkt mij namelijk verschrikkelijk als je niet weet of je later een huis kunt vinden,

[1:12:56] een vaste baan, of je in een geschone wereld of in een vrije en veilige wereld kunt opgroeien.

[1:13:01] D66 vindt het belangrijk dat we als samenleving niet tegenover, maar naast jongeren gaan staan.

[1:13:06] We moeten stappen zetten om die grote problemen aan te pakken.

[1:13:09] En we moeten omarmen dat jonge mensen hun zorgen om mentale gezondheid steeds beter

[1:13:13] verwoorden en dat vertrouwen dus ook niet beschamen.

[1:13:16] Want ik vind het bijzonder knap, als je jong bent en je worstelt in het leven, dat je dat

[1:13:21] durft te zeggen.

[1:13:22] Dat je durft te zeggen, het gaat even niet zo goed met mij.

[1:13:25] Dat vergt moed.

[1:13:26] Het vorige kabinet is de aanpak mentale gezondheid van ons allemaal gestart.

[1:13:30] En ik lees wel dat de staatssecretaris met allerlei organisaties heeft gesproken.

[1:13:34] Maar wat is nu de visie en het plan van deze staatssecretaris om daadwerkelijk stappen te zetten?

[1:13:39] En kan de staatssecretaris aangeven hoe hij daar samen met zijn collega's op OCW en binnenlandse zaken aan het slag gaat?

[1:13:45] Voorzitter, laten we de boodschap van jongeren niet naast ons neerleggen.

[1:13:47] Het is onze taak om hun stem te horen en hun zorgen serieus te nemen.

[1:13:51] En ik verwacht dat dit kabinet zich ook voor hen gaat inzetten.

[1:13:54] En niet morgen, maar vandaag.

[1:14:00] Mevrouw Paulusma, ik dank u.

[1:14:02] En dan kom ik bij de VVD.

[1:14:04] Vraag van de Heel aan u.

[1:14:07] Ja, dankjewel voorzitter.

[1:14:08] Vandaag het debat over het begrotingsonderdeel jeugd.

[1:14:12] Een onderdeel dat eigenlijk iedereen van dichtbij kent.

[1:14:15] We zijn zelf als klein kindje geboren en in ons aller omgeving hebben we wel met kinderen te maken.

[1:14:20] Ook ik.

[1:14:21] Privé geniet ik en bemoei ik me soms, dat geef ik toe, met mijn nu al grote neven.

[1:14:26] Ben ik als misschien de net wat andere volwassenen vraagbaar voor achternichtjes en kinderen van vrienden.

[1:14:32] In mijn werkzame leven, in de zorg, heb ik veel met kinderen te maken gehad en gewerkt.

[1:14:37] En dit verhaal is niet uniek en telt, denk ik, voor ons allemaal zoals wij hier zitten.

[1:14:42] Een klein kind, geboren uit liefde, tussen mensen.

[1:14:45] Een geboorte waarover nagedacht is.

[1:14:47] Is dit het moment?

[1:14:48] Kunnen we het samen aan?

[1:14:49] En vooral gaan we er volledig voor.

[1:14:52] Babykrampjes, het krijgen van tandjes, het huilen en niet fit zijn na de belangrijke

[1:14:55] vaccinaties bij kleine kinderen.

[1:14:58] Bij groter worden hoort daar ook nog bij dat kinderen leren fietsen.

[1:15:01] er weer vanaf vallen, en dan komt school er nog bij, met alle huiswerkproblemen van

[1:15:06] dien.

[1:15:07] En laten we de puberteit vooral niet vergeten.

[1:15:10] Er is hier in Nederland veel ondersteuning voor geregeld, zoals contact met de huisarts

[1:15:13] en het consultatiebureau, maar wat de VVD betreft zijn de ouders zelf altijd diegenen

[1:15:18] die kijken wat nodig is, en hierbij ook een beroep kunnen doen op hun eigen netwerk, zoals

[1:15:23] ouders, broers, zussen, tantes en vrienden.

[1:15:27] Niet voor elk probleempje is gelijk zorg nodig.

[1:15:29] Groot worden gaat niet zonder horten en stoten, maar altijd met een lach en traan.

[1:15:35] En zoals de hervormingsagenda bedacht heeft, hulp en zorg dicht bij het kind en dienstopvoeders.

[1:15:40] Een goede sociale basis is hierbij belangrijk, om er zo voor te zorgen dat elk kind mee kan

[1:15:45] doen.

[1:15:47] Voorzitter, vanaf 2015 zijn we met de jeugdzorg in Nederland een andere weg ingeslagen.

[1:15:52] En die proberen we nu vorm te geven met de hervormingsagenda.

[1:15:55] Ik zeg met nadruk op proberen, want de VVD ziet dat er hard en met passie gewerkt wordt

[1:16:01] door velen, maar dat er zeker ook nog veel moet gebeuren.

[1:16:05] Wat de VVD betreft is deze hervormingsagenda ook de leidraad voor de komende jaren.

[1:16:10] Hulp dichtbij, daar waar de mensen elkaar kennen en waar de organisaties die laagdrempelig

[1:16:14] hulp kunnen bieden, gevestigd zijn.

[1:16:17] Er vinden goede bewegingen plaats vanuit de regioplannen, maar de monitoring ontbreekt

[1:16:21] nog.

[1:16:22] Er is geen centraal overzicht van alle acties en het is onduidelijk hoe het in de praktijk werkt.

[1:16:28] De oproep aan de staatssecretaris is dan ook hier inzicht in te geven.

[1:16:32] Monitoring, zoals bij de ethos leidtelling dakloosheid, kan hiervoor een oplossing zijn.

[1:16:37] Kan de staatssecretaris toezeggen dat hij gaat zorgen dat er data over monitoring beschikbaar komt?

[1:16:42] We hebben het net ook al gehoord, de wachtlijsten, ook geen data van.

[1:16:46] Dat er geleerd kan worden van elkaar betreffende aanpak en dat we weten wat de stand van zaak is

[1:16:51] en iedereen in hetzelfde tempo en op redelijk identieke wijze met de hervormingsagenda aan de slag is.

[1:16:58] Wat de VVD betreft zal de hervorming zoals die ingezet is voortgang moeten vinden

[1:17:02] met aandacht voor cruciale jeugdzorg, de rol van de ouders en het verwerpen van niet bewezen therapie.

[1:17:09] Vanuit deze achtergrond heeft de VVD veel vragen en bieden we ook mogelijke oplossingen vanuit de volgende hoofdstukken.

[1:17:15] Een gezonde, weerbare generatie bouwen.

[1:17:18] Niet voor elk probleem is jeugdzorg noodzakelijk.

[1:17:21] Bewezen effectiviteit zal een nog harder criterium moeten worden.

[1:17:25] Cruciale hulp voor jeugd moet voorrang hebben.

[1:17:28] En als laatste, geen agressie tegen zorgverleners.

[1:17:32] Voorzitter.

[1:17:33] Een gezonde, weerbare generatie bouwen.

[1:17:36] De VVD wil bouwen aan een gezonde en weerbare generatie met daarbij meer aandacht voor de

[1:17:40] rol van de ouders.

[1:17:42] Een sterke sociale basis geeft sterke, weerbare kinderen.

[1:17:45] Dat begint met aandacht, je informeren en beseffen dat een kind dat opgroeit altijd periodes

[1:17:51] kent waarbij niet alles super verloopt, maar wel normaal is voor de ontwikkeling.

[1:17:55] Denk aan een keer niet zo lekker in je vel zitten of een onvoldoende haal op school,

[1:17:59] dat waren bij mij hele drama's.

[1:18:02] Dit vereist dat ouders hierover ook kennis hebben.

[1:18:05] Hierover heeft de VVD de volgende vraag aan de staatssecretaris.

[1:18:09] Om mensen in een kwetsbare positie te helpen bij gesprekken over de kinderwens is het programma

[1:18:14] nu niet zwanger, al in veel gemeenten als Hulblombron geïntroduceerd.

[1:18:18] Dit kan echter nog beter.

[1:18:20] Hoe gaat de staatssecretaris dit ondersteunen?

[1:18:22] Hoe gaat hij ervoor zorgen dat de komende jaren de financiering die hiervoor naar de gemeente

[1:18:26] gaat, hier ook voor ingezet wordt?

[1:18:30] Gaat het evenkeer mis in de maatschappij met een kind, zorg dan ook dat de ouders hierop

[1:18:34] aangesproken worden en kijk samen wat de juiste aanpak is.

[1:18:37] Zo nodigt de burgemeester van Houten bijvoorbeeld ouders en kind persoonlijk uit voor een gesprek

[1:18:42] met hem op het gemeentehuis.

[1:18:43] Zo nodig met de wijkagent erbij.

[1:18:46] Wat de VVD betreft is het de verantwoordelijkheid van de ouders als kinderen foute dingen doen

[1:18:51] die geld kosten.

[1:18:52] De rekening is dan niet voor de maatschappij, maar voor de ouders zelf.

[1:18:56] Hoe gaat de staatssecretaris zorgen dat vroeg ingegrepen wordt als er een incident is met

[1:19:00] een kind?

[1:19:01] Hoe gaat hij goede voorbeelden die er al zijn voor een aanpak vormgeven?

[1:19:05] Hoe wordt de rol van de ouders hierin meegenomen?

[1:19:08] En hoe gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat de kosten die gemaakt worden door de kinderen

[1:19:13] op de ouders verhaald worden.

[1:19:15] Mijn collega Judith Thielen vroeg al vaker specifiek aandacht voor problematiek van meisjes.

[1:19:21] De vorige staatssecretaris wilde hier geen onderzoek naar laten doen.

[1:19:25] Maar kijk nu.

[1:19:26] Uit cijfers blijkt dat de groei van het gebruik van jeugdzorg zich daar juist nog meer in

[1:19:32] deze groep bevindt.

[1:19:33] Wat de VVD betreft is het nodig dat er inzicht komt in de verschillen tussen opgroeiende

[1:19:38] jongens en opgroeiende meisjes en hoe die van invloed zijn op mentale gezondheid, toekomstperspectieven

[1:19:44] en behoefte aan zorg en ondersteuning.

[1:19:47] Wat gaat de staatssecretaris hieraan doen?

[1:19:50] Wat is hiervoor zijn aanpak?

[1:19:52] Hoe gaat hij de ontraden maar aangenomen motie van het vorig WGO-jeugd van Thiel en Dobbe

[1:19:57] over dit onderwerp toch uitvoeren?

[1:20:00] Ik heb het Kamerstuk en de motie nummer 9, als de staatssecretaris dat graag wil straks.

[1:20:05] Voorzitter, niet voor elk probleem is jeugdzorg noodzakelijk.

[1:20:08] Niet alle hulp die nodig is, moet gezocht worden via jeugdzorg.

[1:20:12] Vaak zijn er ook problemen op ander vlak, zoals echtscheiding, schuld of andere zaken.

[1:20:18] Wanneer goed gekeken wordt wat het probleem is, kan er juist hulp gegeven worden.

[1:20:22] Hiervoor zal gezamenlijk opgetrokken moeten worden met alle partijen over alle domeinen

[1:20:27] heen om zo een integraal plan te maken.

[1:20:32] Het digitale zeven-factoren-model kan hiervoor goed gebruikt worden en biedt goede resultaten.

[1:20:37] Hoe gaat de staatssecretaris zorgen dat professionals hier meer gebruik van gaan maken?

[1:20:42] Hoe ze onderling kijken wat nog beter werkt om andere soorten problematiek ook op een

[1:20:47] andere wijze aan te pakken, zonder gelijk jeugdhulp in te zetten?

[1:20:52] Wat de VVD betreft...

[1:20:55] Ik zie een interruptie op dit punt van mevrouw Boudersma.

[1:20:58] Ja, dank voorzitter.

[1:21:00] Want ik volg de bijdrage vrij ver, maar ik ben ook wel heel erg verbaasd, want als voor

[1:21:06] niet alles jeugdzorg nodig is, hoe rijdt mevrouw van de Hil dan de forse bezuinigingen van dit kabinet

[1:21:13] als het gaat om preventie? Juist alle maatregelen waarmee we zorgen dat kinderen en jongeren niet in

[1:21:18] de jeugdzorg terechtkomen, daar hakt dit kabinet met de botte bijl in. Een groot deel daarvan verdwijnt

[1:21:25] en zeker alles dat wat gemeenten doen. Dus hoe rijdt mevrouw van de Hil deze twee zaken?

[1:21:35] Dank aan mevrouw Paulusma.

[1:21:38] Kijk, wat ik al zei, niet alles heeft geld nodig.

[1:21:41] Niet alles wat preventie is, zit daarin.

[1:21:45] Je kan buitenspelen, je kan met kinderen onderling in een speeltuin.

[1:21:51] Ja, die zijn er. Dat kost geen geld.

[1:21:53] Dus het is niet zo dat alles wat preventie is,

[1:21:56] nu gelijk ook daar een financieel potje aan vasthangt.

[1:22:01] En ik snap best dat mevrouw Paulusma ziet dat daar zeker ook bezuinigd is.

[1:22:06] En op sommige vlakken denk ik ook wel, oef, hoe gaat dat uitpakken?

[1:22:09] Maar ik denk ook dat de rol van de van de ouders, van de mensen om die kinderen heen,

[1:22:15] maar ook hoe je zo'n kind naar buiten stuurt in de speeltuin of op andere wijze daarvoor activeert.

[1:22:24] Dank u. Ik vraag de VVD verder te gaan met het betoog.

[1:22:29] Ja mevrouw Paulusmeijers denkt niet helemaal mee met mijn antwoord.

[1:22:31] Ik heb massals heeft geen interlocuties meer.

[1:22:34] Ik vraag mevrouw Van der Heel om het betoog voor te zetten.

[1:22:38] Voorzitter, bewezen effectiviteit zal een nog harder criteria moeten worden.

[1:22:42] Er zijn honderden jeugdzorgaanbieders met duizenden type trajecten,

[1:22:46] waarvan maar een klein deel bewezen effectief is.

[1:22:49] Daarnaast blijven kinderen en jongeren die met deze onbewezen trajecten begeleid worden,

[1:22:53] daar ook vaak lang in hangen.

[1:22:54] Kortom, er lekt veel tijd, valse hoop en geld weg in de jeugdzorg.

[1:22:58] Wat de VVD betreft moet dit keihard aangepakt worden.

[1:23:02] We kennen enkele voorbeelden die genoemd worden in het veld.

[1:23:05] Het gaat dan om interventies die worden toegepast waarvan bekend is dat ze niet werken.

[1:23:09] Zoals voor kinderen met gedragsproblemen een reis of een kamp organiseren waarbij ze in

[1:23:14] korte tijd veel activiteit ondernemen om daarna de behandeling te beëindigen.

[1:23:18] Of interventies inzetten die geweld met zich meebrengen om een gewelddadig gedrag juist

[1:23:24] af te leren, zoals kickbokssessies.

[1:23:26] Wat de VVD betreft mogen en moeten gemeenten hier duidelijker keuzes in maken, maar hiervoor

[1:23:32] moeten zij wel de tools krijgen.

[1:23:34] Aan de staatssecretaris de vraag of ook de nieuwe Rijkwijtenwet hierin een rol gaat spelen.

[1:23:39] Wordt dit samen met alle partijen, zoals kind, ouders, gemeente en zorgorganisaties en professionals

[1:23:45] goed opgepakt en bekeken?

[1:23:47] Hoe gaat de staatssecretaris versnippering voorkomen en toezicht houden?

[1:23:52] Ook voor de zelfdiagnosis en desinformatie, bijvoorbeeld aan de hand van TikTok, zal meer

[1:23:57] aandacht moeten zijn.

[1:23:59] Voor desinformatie en onbewezen therapie is geen plaats in de gefinancierde jeugdzorg.

[1:24:04] Hoe gaat de staatssecretaris kijken om de jeugd ook op deze manier te bereiken, met wel goede

[1:24:09] informatie?

[1:24:10] Hoe wordt de brug geslagen met de belevingswereld van de jongeren?

[1:24:15] Cruciale hulp voor jeugd moet voorrang hebben.

[1:24:18] Het is belangrijk dat er voor kinderen die specialistische complexe jeugdzorg nodig hebben

[1:24:23] snel hulp is.

[1:24:25] Juist deze kinderen staan nu lang op de wachtlijst.

[1:24:28] Wat de VVD betreft moet deze doelgroep absolute prioriteit krijgen.

[1:24:32] Alle maatregelen die we nemen moeten hieraan bijdragen.

[1:24:35] Daarom zal ik kijken of het mogelijk is een oproep te doen om desnoods via een algemene

[1:24:40] maatregel van bestuur prioriteiten te stellen in de voorzieningen die door gemeenten aangeboden

[1:24:44] worden.

[1:24:45] Daarbij moet ook gekeken worden naar een passend financieringsmodel, zodat deze zorg niet in

[1:24:50] de knel kan komen.

[1:24:52] Zo worden de gelden, maar nog belangrijker misschien wel, de beperkte personele inzet

[1:24:56] die beschikbaar is, beter ingezet.

[1:25:00] Hoe gaat de staatssecretaris hiermee aan de slag?

[1:25:02] Is hij van mening dat dit onderwerp ook prioriteit nummer één is?

[1:25:06] Hoe gaat de staatssecretaris zorgen voor goede lange termijnafspraken en de daarbij behorende

[1:25:11] financiering?

[1:25:13] Voorzitter.

[1:25:15] Geen agressie tegen zorgverleners.

[1:25:18] Als VVD.

[1:25:19] Ja, met het vorige punt nog.

[1:25:21] Mevrouw Esterveld.

[1:25:23] Ja, omdat mevrouw Van Hil begon over de afspraken die nodig zijn.

[1:25:29] Ook om duidelijkheid en perspectief te geven.

[1:25:31] Maar ik had het er in mijn tekst ook al even over.

[1:25:33] In 2025, begin 2025, dan komt de deskundigcommissie.

[1:25:37] En die geven een zwaarwegend advies over de voortgang van de hervormingsagenda

[1:25:41] en ook over het financiële plaatje.

[1:25:44] En als die deskundige commissie nou constateert dat het financiële plaatje niet meer klopt

[1:25:49] omdat de uitvoering van de hervormingsagenda achterloopt,

[1:25:53] dan zou ik mevrouw Van Heel willen vragen of haar partij dan ook het advies van die deskundige commissie

[1:25:58] echt heel serieus en heel zwaarwegend neemt.

[1:26:02] Want ik zou bijna willen zeggen, ze zijn niet voor niets hier specifiek voor ingesteld om dit te gaan bekijken.

[1:26:12] Ja, voorzitter, dank. Dank mevrouw Westerveld.

[1:26:15] Ja, en die deskundige commissie, die vind ik zeker van belang.

[1:26:18] En daar gaan wij zeker als partij goed naar kijken.

[1:26:23] Wat ik wel hoop, is dat zij beide kanten meenemen.

[1:26:26] We hadden vorige week natuurlijk ook een gesprek met ook deskundigen.

[1:26:30] We hadden met ouders kinderen, maar ook deskundigen die zeggen van

[1:26:33] Niet alle hulp die aan de voorkant ingezet wordt,

[1:26:37] voorkomt zwaardere jeugdzorg.

[1:26:39] Dus ja, wij gaan daar zeker goed naar kijken,

[1:26:41] maar ik hoop dat ze beide kanten meenemen.

[1:26:43] Want voor de VVD is echt die cruciale complexe zorg

[1:26:47] echt het belangrijkste om daar nu echt tempo in te maken.

[1:26:51] En hoe meer ik daarover ga praten, hoe bevlogener ik er daarover word.

[1:26:54] Want ik vind het echt verschrikkelijk

[1:26:56] dat we met name de personele inzet op een andere vlak inzetten,

[1:27:00] terwijl juist die kinderen en die gezinnen zitten te wachten.

[1:27:04] Ja, dat kan er bij mij niet in, dus ja.

[1:27:08] Tot slot.

[1:27:08] Voorzitter, mag ik mijn vraag even iets preciezer maken?

[1:27:11] Dan moet het echt binnen tien seconden.

[1:27:14] Dat kan jij, dat kan ik.

[1:27:15] Die deskundige commissie gaat heel specifiek kijken naar het financiële plaatje

[1:27:19] en de afspraken uit de vervolgingsagenda, of dat met elkaar een evenwicht is.

[1:27:22] En dan is mijn vraag, hoe serieus, en wat mij betreft heel serieus,

[1:27:26] gaat ook de VVD dit advies van die deskundige commissie nemen?

[1:27:30] Ja, voorzitter, dank.

[1:27:32] En zoals alle adviezen die komen, ook die wij in ronde tafel gesprekken altijd,

[1:27:37] gaan wij dat echt heel serieus nemen.

[1:27:40] Ik denk ook gezien de voorzitter dat wij als VVD niet anders kunnen.

[1:27:44] Vrouw van der Hil gaat er verder.

[1:27:46] Dat terzijde.

[1:27:49] Even kijken, voorzitter.

[1:27:51] Oh ja, dan komen we nog op een belangrijk punt.

[1:27:54] Geen agressie tegen zorgverleners.

[1:27:56] Als VVD hebben we al vaker aandacht gevraagd voor agressie tegen zorgmedewerkers.

[1:28:01] Zelf heb ik hiervoor een puntenplan ingediend.

[1:28:04] In het regeerprogramma is ook opgenomen dat taakstraf voor agressie tegen zorgverleners

[1:28:09] en een campagne agressie tegen hulpverleners, dat doe je niet.

[1:28:14] Geen taakstraf tegen mensen die agressie tegen zorg...

[1:28:17] Nou ja, u snapt het.

[1:28:19] Ook in de jeugdzorg is dit een groot probleem.

[1:28:22] De FNV heeft hier een uitgebreide aanpak voor.

[1:28:25] Zo geven zij handvatten aan medewerkers in de jeugdzorg hoe het risico op agressie kan

[1:28:30] worden geëvalueerd, hoe met incidenten moet worden omgegaan en hoe ze goed kunnen worden

[1:28:35] afgehandeld.

[1:28:37] Is de staatssecretaris bereid om samen met zijn collega minister Agema hier nog meer

[1:28:42] aandacht voor te vragen?

[1:28:43] Wat is de stand van zaken van mijn aangenomen motie over een verplichte training voor mensen

[1:28:48] die agressief gedrag vertonen tegen hulpverleners?

[1:28:51] Hoe gaat de staatssecretaris samen met zijn collega's hier vaart achterzetten?

[1:28:57] Hierop krijg ik van de staatssecretaris graag een harde toezegging.

[1:29:00] Wat de VVD betreft zal iedere keer aandacht voor blijven vragen, net zolang tot niemand

[1:29:06] het überhaupt maar bedenkt om hulpverleners aan te vallen.

[1:29:09] Voorzitter, ik sluit af.

[1:29:11] Afgelopen week hadden wij een goed gesprek met ouders en kinderen over de jeugdzorg.

[1:29:16] Zij gaven vooral aan dat het vaak ontbreekt aan het samen met hen de zorgvorm geven.

[1:29:20] Ga in gesprek met hen, geef uitleg en kijk welke hulp een kind echt nodig heeft.

[1:29:26] Maak samen een keuze.

[1:29:28] Dit kan zowel om professionele zorg gaan, maar ook om hulp binnen familie of vrienden.

[1:29:33] Kom los van hokjesdenken.

[1:29:35] Ga zorgen dat de bekostiging, zoals afgesproken is, niet meer gaat via de DSM-indeling.

[1:29:40] Hiervoor is van mijn hand een motie aangenomen.

[1:29:44] Tijdens het ronde-tafelgesprek dat we hierover hadden, gaf Anne Pelzer aan dat er veel goeds

[1:29:49] in gang gezet wordt in de jeugdzorg en er met hart en ziel gewerkt wordt.

[1:29:53] Dat is ook het beeld dat de VVD heeft. Hiervoor had zij een mooie beeldspraak.

[1:29:58] De gehele jeugdzorg lijkt wel een orkest zonder dirigent.

[1:30:02] Aan de beide staatssecretarissen, ieder op zijn gebied...

[1:30:06] de dringende oproep dan ook de baton op te pakken...

[1:30:09] en als dirigent dit orkest te gaan leiden.

[1:30:12] En dan op zo'n manier dat alles samen opgepakt wordt...

[1:30:15] het juiste tempo gespeeld wordt en er zo een prachtig muziekstuk uit voortkomt.

[1:30:20] Dank u.

[1:30:22] Ik dank mevrouw Van der Heel voor haar eerste termijn.

[1:30:26] En dan kom ik bij de heer Stoffer van de SGP.

[1:30:35] Dank, voorzitter.

[1:30:37] Moeder Theresa heeft ooit gezegd

[1:30:39] Wat kan je doen om de wereldvrede te bevorderen?

[1:30:42] Ga naar huis en hou van je gezin, was haar antwoord.

[1:30:47] Als we daar echt invulling aan geven,

[1:30:49] dan moeten we nu stoppen en gewoon naar huis gaan, natuurlijk.

[1:30:51] maar we zijn toch al hier, dus laten we maar doorgaan.

[1:30:55] Serieus, voorzitter, stabiele en hechtige zinnen,

[1:30:58] dat zijn de plekken waar kinderen kunnen wortelen en opbloeien.

[1:31:02] En ik denk dat moeder Theresa vooral eigenlijk daarna verwees.

[1:31:05] De omgeving waar kinderen opgroeien

[1:31:07] is ook cruciaal voor de manier waarop ze zich ontwikkelen.

[1:31:10] Door individualisering, hoge maatschappelijke verwachtingen

[1:31:13] en de impact van sociale media

[1:31:15] staat die context waarbinnen kinderen opgroeien onder grote druk.

[1:31:18] De sterke toename van het gebruik van jeugdhulp is hier het gevolg van.

[1:31:23] Ik spreek slechts de talloze wetenschappers, onderzoekers en zorgmedewerkers na die terecht

[1:31:28] deze analyse maakten.

[1:31:30] Hechten, ondersteunende relaties met en tussen hun ouders zijn voor kinderen de belangrijkste

[1:31:35] beschermende factor in de ontwikkeling, zegt bijvoorbeeld het Nederlands Jeugdinstituut.

[1:31:40] Het gebrek hieraan leidt tot een steeds grotere roep om professionele hulp.

[1:31:44] De gevolgen hiervan zie je misschien wat sterkst terug in de samenhang tussen scheidingen en

[1:31:49] jeugdhulpgebruik.

[1:31:51] De voortgangsbrief rept er nauwelijks over, maar alle cijfers spreken boekdelen.

[1:31:55] Er is sprake van een oververtegenwoordiging van kinderen uit gebroken gezinnen voor alle

[1:32:00] vormen van jeugdhulp.

[1:32:02] Bij jeugdhulp met verblijf geldt dat bijna 80 procent van de kinderen gescheiden ouders

[1:32:06] heeft.

[1:32:07] In de jeugdbescherming heb je het over zo'n 90 procent.

[1:32:10] We moeten ons dus ernstig afvragen over wie het problemen hebben we nu eigenlijk.

[1:32:14] Hebben we het over het gedragsprobleem van jongeren of hebben we het over relatieproblemen

[1:32:18] van hun ouders?

[1:32:20] En laat helder zijn, dit zijn maatschappelijke ontwikkelingen waarbij ik niet de illusie

[1:32:23] heb dat je die met een druk op de knop kunt terughouden of omkeren.

[1:32:27] Maar wat we wel kunnen en moeten doen is de omstandigheden voor gezinnen verbeteren, ouders

[1:32:32] de handvat te bieden om de band met hun kinderen te versterken en ook de drempel voor relatieondersteuning

[1:32:37] zo laag mogelijk maken.

[1:32:39] En hierover heb ik dan ook een amendement ingediend.

[1:32:42] Een recent voorbeeld dat ik hoorde, vader en moeder voeren al ruim een half jaar twee

[1:32:46] wekelijke gesprekken, omdat er spanningen zijn in hun relatie.

[1:32:49] En ouders willen gaan voor de instandhouding van het huwelijk, mijn vader is geneigd, ook

[1:32:53] vanwege de financiële kosten van de relatietherapie, om het beltje erbij neer te leggen.

[1:32:58] En daarbij komt dat er nu geen financiële ruimte meer is om met hun vijf kinderen op

[1:33:02] vakantie te gaan.

[1:33:03] Bij het intakegesprek was de kinderen gevraagd of ze nog positieve momenten konden benoemen

[1:33:07] over het afgelopen jaar.

[1:33:09] Weet u wat hun antwoord was, voorzitter?

[1:33:11] Toen we vorig jaar met z'n allen op vakantie waren.

[1:33:14] En dat onderstreept, denk ik,

[1:33:15] het belang van het amendement wat we hebben ingediend.

[1:33:19] Gezinnen versterken

[1:33:20] is ook een sociale netwerk rondom gezinversterken.

[1:33:23] En we hebben de afgelopen jaren

[1:33:24] veel contact gehad hierover met Jolanda Doornbos.

[1:33:27] En begin dit jaar

[1:33:27] vroeg ik daarom aandacht voor het belang van

[1:33:29] Schaduwgezinnen, initiatief wat Jolanda

[1:33:31] ook heeft genomen.

[1:33:33] En waar kinderen vanuit een moeilijke thuissituatie

[1:33:35] terecht kunnen. En mijn vraag is aan de staatssecretaris, hoe staat het met de

[1:33:39] uitvoering van mijn motie hierover? Bij de bespreking van de hervormingsagenda

[1:33:44] jeugd heeft mijn voorganger Kees van der Staaij gepleit voor maatregelen om de

[1:33:48] pleegzorg te versterken, maar het bleef ons te stil op dit punt.

[1:33:52] En het blijft ons ook nog steeds te stil op dat punt. In de Kamerbrief van vorige

[1:33:56] week staat, versterking van pleegzorg en anders gezinsgerichte en kleinschalige

[1:34:00] vormen van verblijf is gewenst om jeugdigen een passende verblijfsplek te

[1:34:05] bieden buiten de gesloten of grote open residentiële jeugdhulp.

[1:34:10] Mijn vragen zijn hoe wordt dit vormgegeven

[1:34:12] en jaagt de staatssecretaris dit zelf aan

[1:34:14] of verlaat hij dit volledig over aan de gemeente?

[1:34:19] Voorzitter, de ambitie om de gesloten jeugdhulp af te bouwen

[1:34:22] zet grote druk op de hulpverlening

[1:34:23] en heeft ook gevolgen voor de jongeren zelf.

[1:34:26] De instellingen zoeken alternatieven

[1:34:27] om het aantal gesloten plaatsen maar te laten dalen.

[1:34:30] Dat is heel begrijpelijk, maar dat kan geen doel op zich zijn.

[1:34:33] Alternatieven moeten werkelijk een verbetering betekenen

[1:34:35] voor de jongeren. De jeugdautoriteit signaleert een forse stijging van het aantal jongeren

[1:34:40] met 24-uurs begeleiding. Het betekent bijvoorbeeld dat een jongere de hele dag met een begeleider

[1:34:46] naar een reguliere school gaat. Mijn vraag is hoe en door wie wordt getoetst of zulke

[1:34:51] keuzes werkelijk het belang van de jongeren dienen.

[1:34:55] Voorzitter, op dit moment worden de contouren zichtbaar van een nieuwe organisatie van de

[1:34:59] jeugdbescherming. Het gaat om regionale veiligheidsteams die we op betreft schaal aansluiten bij de

[1:35:05] 25 veiligheidsregio's.

[1:35:07] En dat roept in de contourenfase al de nodige vragen op.

[1:35:10] We hebben momenteel namelijk al 25 veilig thuisorganisaties

[1:35:14] die nu al een belangrijk deel van de nieuwe taken uitvoeren.

[1:35:17] En over die organisaties kraakt de inspectie veel kritische noten.

[1:35:22] En mijn vraag is waarom verwacht de staatssecretaris Winst

[1:35:24] van een nieuwe structuur die voor een belangrijk deel lijkt

[1:35:27] op de bestaande structuur?

[1:35:29] En wordt in de verdere verkenning duidelijk rekenschap gegeven

[1:35:32] van de structuren die we in de afgelopen decennie al hebben gehad

[1:35:36] en de teleurstellingen daarmee.

[1:35:39] Voorzitter, helaas lezen we in de voortgangsbrief en de rapportage

[1:35:42] bijna niets over de rechtsbescherming van gezinnen.

[1:35:45] Dit blijft een klemmend punt.

[1:35:47] Eind november stuurt de staatssecretaris een brief met plannen voor wetgeving.

[1:35:52] Neemt hij daarbij ook uitdrukkelijk de actieve rol van de rechten mee, is mijn vraag.

[1:35:56] Het is niet alleen belangrijk om te kijken naar de rechten van burgers,

[1:35:59] maar zeker ook naar de tijd, middelen en mogelijkheden die rechters hebben

[1:36:03] om aandacht voor een zaak te hebben.

[1:36:05] Voorzitter, het recht op jeugdhulp, passend bij iemands levensovertuiging,

[1:36:09] staat in veel gemeenten en regio's onder druk.

[1:36:12] En we horen te veel verhalen

[1:36:14] dat identiteitsgebonden zorg niet gecontracteerd is

[1:36:17] of dat gemeenten ouders proberen af te schepen met een zorgaanbieder

[1:36:20] die gewoon niet matcht.

[1:36:22] En dat leidt er vaak toe

[1:36:23] dat een zorgtraject uiteindelijk langer duurt dan nodig is.

[1:36:26] Mijn vraag is wat doet de staatssecretaris

[1:36:28] om het recht op identiteitsgebonden zorg te waarborgen

[1:36:31] en het belang hiervan onder de aandacht te brengen bij gemeenten.

[1:36:36] Voorzitter, over gemeenten gesproken,

[1:36:38] de SGP ziet de verplichte regionalisering als een risico

[1:36:41] voor de verdere verzwakking van de democratische controle

[1:36:44] van gemeentenraden op de jeugdzorg.

[1:36:46] En mijn vraag is, ziet de staatssecretaris dat risico ook

[1:36:48] en hoe zou je dat willen ondervangen?

[1:36:51] En ik maak het monitor van de hervormingsagenda op

[1:36:54] dat gemeenten afwachtend zijn wat betreft nieuwe wet- en regelgeving.

[1:36:58] De SGP had al de stellige indruk

[1:37:00] dat gemeenten ook binnen de huidige wettelijke bepalingen meer zouden kunnen doen.

[1:37:05] Bijvoorbeeld om de jeugdhulp af te bakenen.

[1:37:08] In de juridische verkenning hierna wordt dit inderdaad bevestigd,

[1:37:11] maar dat vergt wel een inhoudelijk waardegedreven debat op lokaal niveau

[1:37:15] over de lastige keuzes die je dan moet maken.

[1:37:18] Mijn vraag is of de staatssecretaris de gemeente aanspoort om dit debat te gaan voeren.

[1:37:23] En tot slot, voorzitter, vraag ik aandacht voor het versterken van de kennis van gemeentenraden

[1:37:27] en gemeente zelf op het gebied van de inkoop van jeugdhulp.

[1:37:31] Een belangrijk instrument om de beleidsdoelen te realiseren.

[1:37:34] En mijn allerlaatste vraag luidt dan ook, hoe ondersteunt de staatssecretaris gemeente daarbij?

[1:37:38] Dank u wel.

[1:37:42] Ik dank de heer Stoffer voor zijn eerste termijn.

[1:37:46] En dan kom ik bij de NEC-fractie, mevrouw Bruining aan u.

[1:37:51] Dank voorzitter.

[1:37:52] Voorzitter, iedere dinsdag opent onze voorzitter de plenaire vergadering met een gedicht.

[1:37:57] Ik wil graag mijn bijdrage in dit WGO dan ook openen met een gedicht.

[1:38:00] Je bent nu gegaan in alle rust. En wat heb je die verdiend?

[1:38:06] Wat is dat je gegund? Niet het leven dat je hier moest leiden.

[1:38:12] De onrecht waarin je steeds kwam. De deur die steeds maar weer op slot werd gedaan.

[1:38:18] Letterlijk en figuurlijk. Waar je doorheen moest gaan,

[1:38:23] was ronduit mensonterend. De zorg is koud, kil en hard.

[1:38:29] De liefde is verdwenen, maar toch bleef je vechten, om het systeem te veranderen en anderen

[1:38:36] te helpen zelfs.

[1:38:37] Al was dat niet jouw taak.

[1:38:40] Ze hebben gefaald en dat is niet jouw schuld.

[1:38:44] Ik hoop dat je hebt mogen voelen hoe onwijs geliefd je was.

[1:38:48] Woorden hebben kracht, maar jou worden al helemaal.

[1:38:52] Je was een lichtje vervelen en misschien is jouw lichtje nu hier gedoofd, maar ik weet

[1:38:57] zeker dat daarboven jouw lichtje het meest straalt van allemaal.

[1:39:03] Dit gedicht is geschreven door Lieke van de Onforgettables voor haar mede-onforgettable.

[1:39:07] Een geweldig lieve meid die slechts 17 jaar is geworden doordat het systeem haar in de steek heeft gelaten.

[1:39:13] Voorzitter, vaak willen we de focus leggen op wat er goed gaat.

[1:39:17] En begrijp me niet verkeerd, er zullen ook dingen goed gaan in de jeugdzorg,

[1:39:21] maar laten we vooral eerlijk zijn, het gaat nog te vaak mis.

[1:39:24] En ondanks de inspanningen van een ieder die nauw betrokken is op welke manier dan ook

[1:39:29] om in de jeugdzorg daadwerkelijk voor de jeugd te zorgen en te ontzorgen waar nodig, zijn

[1:39:33] jongeren vaak belast met grote zorgen over hun mentale welzijn, woonplek, fysiek welzijn

[1:39:38] en hun toekomst.

[1:39:40] Laat ik beginnen met de hervormingsagenda jeugd.

[1:39:43] Laat ik vooropstellen dat we ervan uit mogen gaan dat deze met goede intenties is opgesteld.

[1:39:48] Toch wil ik nogmaals benadrukken dat dit niet de heilige graal is die ineens alle problemen

[1:39:53] in de jeugdzorg zal oplossen.

[1:39:54] De diversiteit en complexiteit van de jeugdsofproblematiek vraagt om een veelomvattende benadering die

[1:40:00] verder gaat dan enkel alleen een hervormingsagenda.

[1:40:03] Elke regio, elk kind en elk gezin is uniek en heeft maatwerk nodig.

[1:40:07] De hervormingsagenda, zoals die nu voorligt, biedt een generiek kader, maar schiet tekort

[1:40:12] in de details en flexibiliteit die noodzakelijk zijn om daadwerkelijk te doen wat nodig is.

[1:40:18] En dat doen wat daadwerkelijk nodig is heel veel waard is, zien we in de praktijk bijvoorbeeld

[1:40:23] Bijvoorbeeld bij het initiatief Groen, Hart voor Brabant en bij diverse proeftuinen.

[1:40:28] De focus ligt nu vanuit het ministerie te sterk op de volgens hen structurele, effectief

[1:40:32] bewezen hervormingen, zonder voldoende oog voor innovatieve oplossingen die nu al effect

[1:40:37] sorteren.

[1:40:38] Dit terwijl de voornaamste maatregelen in de hervormingsagenda juist niet effectief bewezen

[1:40:43] zijn.

[1:40:43] Daarom ook de volgende vraag aan de staatssecretaris.

[1:40:46] Hoe kan de staatssecretaris de geboekte successen binnen verschillende initiatieven slash proeftuinen

[1:40:51] bundelen en omzetten tot landelijk geldend beleid.

[1:40:55] De hervormingsagenda is ingestoken vanuit de prioritaire gedachte om te bezuinigen.

[1:41:00] Dit geldt ook voor de drie voorgaande hervormingen van de jeugdzorg en we hebben eigenlijk alleen

[1:41:05] een groei van de kosten kunnen waarnemen, de laatste zelf met 50%.

[1:41:09] Zou dat in zichzelf niet al genoeg reden moeten zijn om onze aannames over de wijze waarop

[1:41:14] wij kosten denken te kunnen beheersen serieus te bevragen?

[1:41:18] Is bezuinigen wel de juiste oplossingsrichting?

[1:41:21] Bezuinigingen op korte termijn kunnen namelijk leiden tot fouten op de lange termijn.

[1:41:26] Investeren is de weg naar duurzame winst.

[1:41:28] En is investeren in anders denken en doen niet juist wat hier zou moeten gebeuren.

[1:41:34] Op papier staan er tegenover de bezuinigingen een aantal investeringen, maar gaan deze investeringen

[1:41:39] ook de diepgewortelde problemen en symptomen, zoals personeelstekorten, hoge werkduk, bureaucratische

[1:41:45] romslomp en echt luisteren naar en voorzienende behoeften van kinderen, jongeren en ouders

[1:41:49] binnen het systeem nou echt oplossen?

[1:41:52] Noem mij dan maar een realist, want ik denk echt van niet.

[1:41:55] Hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen de hoofdtaak gericht op bezuinigen in plaats

[1:42:00] van investeren, en wat is zijn visie op wat deze bezuinigingen op de lange termijn gaan

[1:42:05] opleveren?

[1:42:06] De Raad van State en de Algemene Rekenkamer zijn meer dan duidelijk geweest.

[1:42:10] Wanneer staan we eens een keer stil en kijken we naar wat we aan het doen zijn, en waarom

[1:42:14] we het ook alweer aan het doen zijn?

[1:42:15] NEC is van mening dat dit moment nu is aangebroken, omdat echt anders denken en doen, terugkijken

[1:42:21] herkennen, reflecteren en leren vereist.

[1:42:24] De Raad van State vindt de plannen in de hervormingsagenda onvoldoende onderbouwd om te kunnen aantonen

[1:42:29] dat de hervormingen daadwerkelijk tot de gewenste veranderingen zullen leiden.

[1:42:34] En ik ga er gemakshalve even vanuit dat de staatssecretaris bekend is met het proefschrift

[1:42:39] Boemerangbeleid van dokter Sharon Stellaert, wat precies dit pijnpunt bevestigt over de

[1:42:43] hervormingen van de afgelopen vijftig jaar.

[1:42:46] Kunnen we dan wegkijken van hetgeen wat we nu aan het doen zijn met elkaar?

[1:42:50] Durven we het aan om met elkaar te stellen dat er in 2028 echt iets veranderd zal zijn?

[1:42:55] Of hebben we oude wijn in nieuwe zakken gedaan?

[1:42:57] De rol van de gemeente is erg groot en de Raad van State is dan ook bang dat de druk

[1:43:01] op de gemeente mogelijk zal leiden tot ongelijke zorgvoorzieningen per regio.

[1:43:05] En hoe vaak staan we dan stil bij de vraag of de hulp die wij zo snel hulp noemen, wel

[1:43:10] helpt?

[1:43:11] We lijken ons drukker te maken over de vraag of de hulp beschikbaar is dan over de vraag

[1:43:15] of de mensen er daadwerkelijk mee geholpen zijn.

[1:43:17] Hoe waarborg de staatssecretaris dat dit niet zal gebeuren los van de wens om de wet verbetering

[1:43:22] beschikbaarheid jeugdhulp zo snel mogelijk te implementeren, waarbij trouwens ook allerlei

[1:43:28] vraagtekens worden gezet door de autoriteit persoonsgegevens, het veld en de mensen om

[1:43:32] wie het gaat.

[1:43:34] De Algemene Rekenkamer uitzorgt op dezelfde punten als de Raad van State, maar gaat nog

[1:43:38] een stukje verder.

[1:43:39] Volgens de Algemene Rekenkamer is er onvoldoende aandacht voor de fundamentele problemen in

[1:43:43] de jeugdzorg.

[1:43:44] Het risico bestaat dan ook dat deze problemen niet worden opgelost, waardoor de kwaliteit

[1:43:48] alsnog in het gedrang komt.

[1:43:50] In het regeerakkoord staat letterlijk opgenomen dat de hervormingsagenda jeugd zal worden

[1:43:54] uitgevoerd en doorgevoerd conform het advies van de Raad van State en de Algemene Rekenkamer.

[1:44:00] Hoe is de staatssecretaris van plan de zorgen van de Raad van State en de Algemene Rekenkamer

[1:44:05] conform het regeerakkoord gevolg te geven?

[1:44:07] En is de staatssecretaris echt bereid om de onderste steen boven te krijgen?

[1:44:11] Een ander belangrijk moment in echt anders denken en doen is doorzien dat integraliteit

[1:44:17] in de vorm van domeinverbindend samenwerken nodig is.

[1:44:21] De grens ligt niet bij de jeugdzorg.

[1:44:23] De hulpvragen binnen de jeugdzorg zijn vaak nauw verweven met onderwijs, huisvesting en

[1:44:27] het sociale domein.

[1:44:29] Om een duurzame verandering te realiseren is er coördinatie en samenwerking nodig tussen

[1:44:33] verschillende sectoren die allen dezelfde mankementen vertonen.

[1:44:37] Het laatste wat ik wil zeggen over de hervormingsagenda is de beperkte zeggenschap en betrokkenheid

[1:44:40] van ouders, jongeren en kinderen bij het opstellen, implementeren en het uitvoeren van de hervormingsagenda.

[1:44:46] Juist zij weten vaak wat werkt in de praktijk en hun ervaringen en inzichten zijn cruciaal

[1:44:51] voor effectieve en menselijke hervorming.

[1:44:54] Hoe is de staatssecretaris van plan ouders, jongeren en kinderen een prominentere rol

[1:44:59] te geven binnen de implementatie en uitvoering van de hervormingsagenda en het allerbelangrijkste,

[1:45:04] de tussentijdse bijstelling van de hervormingsagenda?

[1:45:15] Maar dit is ook dezelfde vraag als die ik aan mevrouw Van Heel stelde, dus of straks

[1:45:21] inderdaad de deskundige commissie komt, of ook de fractie van mevrouw Bruining die dat

[1:45:25] advies echt heel serieus neemt.

[1:45:29] Dank u wel, collega Westerveld, voor de vraag.

[1:45:34] Uiteraard gaan wij dat heel zwaar meelaten wegen.

[1:45:37] Het advies van de deskundige commissie is niet zomaar ingesteld.

[1:45:40] Die is onafhankelijk en het is belangrijk dat dat advies uiteraard super serieus wordt

[1:45:45] genomen door ons allen.

[1:45:46] Niet alleen door NSC.

[1:45:47] De hele Kamer.

[1:45:49] Nee, maar daarom zeg ik iedereen.

[1:45:52] Dank u wel.

[1:45:52] Misschien kunnen de overigen het...

[1:45:54] Nee, ik ga niks zeggen.

[1:45:56] Mevrouw van der Heel, wel of niet?

[1:45:59] Ja, interruptie aan u.

[1:46:01] Ja, voorzitter.

[1:46:02] Dank.

[1:46:02] Als het mag.

[1:46:03] Ja, dank.

[1:46:05] Ik heb aan collega Bruiningen een vraag.

[1:46:07] Ik hoor die hervormingsagenda.

[1:46:08] Ik denk dan, ja, laten we nou zorgen dat we niet nu weer iets weg gaan gooien

[1:46:14] en weer iets heel nieuws wat veel langer duurt.

[1:46:16] Maar daar gaat mijn vraag niet over.

[1:46:18] Het gaat even over de integrale aanpak en de coördinatie.

[1:46:22] En vorige week bereikte ons het bericht, het kan ook net die week ervoor zijn,

[1:46:27] maar dat de Vereniging Nederlandse Gemeenten zei ik stap uit het ISA.

[1:46:31] Nou is het ISA juist iets wat integraal in samenwerking 150 miljoen euro zit daarin

[1:46:38] voor alle gemeenten. Ze hebben nu een voorgenomen besluit om dat weg te gooien. Is mevrouw Bruining

[1:46:46] het met me eens dat je juist integraal moet werken en dat dit toch eigenlijk wel zonde is?

[1:46:58] Uiteraard vind ik het belangrijk, inderdaad, want ik heb net aangegeven dat integraliteit

[1:47:01] een hele belangrijke vorm is om juiste jeugdhulp te leveren en ik denk mensen in zijn algemeeniteit

[1:47:07] goed te kunnen helpen. Het ISA, daar weet ik persoonlijk niet zo veel van. Wel dat het op

[1:47:12] integraliteit is gericht en ik zou inderdaad het zeer zonde vinden als integraliteit eigenlijk de

[1:47:18] leider is van dat akkoord, dat de VNG aan zou geven dat ze daaruit zouden stappen. Wel ben ik

[1:47:22] natuurlijk niet persoonlijk verantwoordelijk voor wat de VNG doet of wat zij beslissen,

[1:47:28] maar ik zou ze sterk willen vragen om het dan te overwegen, te heroverwegen. Sorry, excuses.

[1:47:34] Dank u wel.

[1:47:35] En ik vraag u Putel voor te zitten.

[1:47:37] Dank u wel.

[1:47:38] De wettelijke verankering van 18 min 18 plus.

[1:47:41] Voorzitter en aanwezigen,

[1:47:43] denkt u eens terug aan de tijd dat u 18 werd?

[1:47:45] Hoe zag dit er voor u uit?

[1:47:47] Voor vele jongeren uit de jeugdzorg

[1:47:49] en voor mijzelf overigens,

[1:47:50] was dit alles behalve een feestje.

[1:47:53] Je wordt losgelaten in een wereld

[1:47:54] die je vreemd is geworden en men verwacht

[1:47:56] dat je ineens volwassen bent.

[1:47:59] Wettelijk gezien ben je volwassen, maar hoe zit dat mentaal?

[1:48:03] Onderzoek wijst uit dat jongeren die op hun achttiende uit de jeugdzorg stromen vaak een

[1:48:07] doorlopende behoefte hebben aan ondersteuning.

[1:48:10] Jongvolwassenen die abrupt de zorg verliezen, lopen een verhoogd risico op verslechtering

[1:48:13] van hun mentale gezondheid, dakloosheid en werkloosheid.

[1:48:17] Hoewel investering in een goede overgang van jeugdzorg naar volwassenzorg kosten met zich

[1:48:21] meebrengt, kan het op langer termijn economische voordelen opleveren.

[1:48:25] Dat zou op zijn minst interessant moeten klinken.

[1:48:27] Misschien niet om de mensen, maar in elk geval om het geld.

[1:48:30] Dat is namelijk waar we het hier altijd over hebben in de Kamer, bezuinigen, andere maatregelen,

[1:48:36] het gaat om het geld.

[1:48:37] Effectieve ondersteuning kan jongeren helpen zelfstandiger te worden en bijdragen aan de

[1:48:41] samenleving, waardoor afhankelijkheid van langdurige hulp wordt verminderd.

[1:48:46] In een samenleving die gelijke kansen voor iedereen promoot, is het essentieel dat jongeren

[1:48:50] uit de jeugdzorg dezelfde kansen krijgen als hun leeftijdsgenoten die niet in de zorg

[1:48:54] hebben gezeten.

[1:48:55] Wetgeving zou ervoor kunnen zorgen dat deze kwetsbare groep niet achterblijft.

[1:48:59] Elk individu is anders en sommige jongeren, zoals ik ook, waren op hun 18e of zijn op

[1:49:04] hun 18e misschien wel al klaar voor zelfstandigheid, terwijl anderen nog behoefte hebben aan intensieve

[1:49:09] zorg.

[1:49:10] Door een goed geregelde overgang te verzekeren, kunnen we bijdragen aan het algehele welzijn

[1:49:14] en de emotionele stabiliteit van jongeren.

[1:49:17] Dit zorgt ervoor dat ze zich veiliger en gesteund voelen tijdens deze cruciale levensfase.

[1:49:22] Denk hierbij, en meerdere collega's hebben dit al aangestipt, ook aan de Big Five, opgesteld

[1:49:26] voor- en doorjongeren op basis van hun behoeften en wensen.

[1:49:30] Hoe zou de staatssecretaris eventueel de Big Five een plek willen geven binnen beleid?

[1:49:34] Al met al zou het wettelijk verankeren van de overgang 18-18 plus in de jeugdzorg kunnen

[1:49:40] zorgen voor een dynamischer, inclusiever en ondersteunender zorgsysteem dat jongeren helpt

[1:49:45] bij het maken van een positieve stap naar volwassenheid.

[1:49:47] We weten allemaal dat wetgevingstrajecten uiteraard vaak lang duren en juridisch ingewikkeld

[1:49:52] zijn, maar de Big Five onderdeel maken van landelijk beleid zal een goede eerste stap

[1:49:56] kunnen zijn.

[1:49:58] Nu ga ik het hebben over jeugdzorg, het IRVK en het CPT.

[1:50:01] Voorzitter, ik wil de aandacht vestigen op een zorgwekkende kwestie die onze aandacht

[1:50:04] en actie vereist, de naleving van het verdrag in zaken de rechten van het kind binnen de

[1:50:09] Nederlandse jeugdzorg.

[1:50:11] Het is onze plicht als regering om ervoor te zorgen dat we voldoen aan de normen van

[1:50:15] dit verdrag, dat bedoeld is om de rechten en het welzijn van kinderen te beschermen.

[1:50:18] Op basis van welke internationale verdragen, kinderrechten, mensenrechten en gehandicapten,

[1:50:24] die boven Nederlandse wetgeving staan, doen we in Nederland wat we doen binnen jeugdhulp

[1:50:27] en jeugdzorg, wil ik vragen aan de staatssecretaris.

[1:50:30] We moeten kritisch kijken naar het huidige systeem en de realiteit onder ogen zien.

[1:50:35] Zijn de rechten van kinderen daadwerkelijk gewaarborgd of schieten we tekort?

[1:50:39] Daarom een cruciale vraag aan de staatssecretaris, die volgt eigenlijk op de eerste vraag die

[1:50:44] ik al stelde.

[1:50:45] Hoe beoordeelt de staatssecretaris de huidige nalevering van het verdrag binnen ons jeugdzorgsysteem?

[1:50:50] Zijn er concrete stappen gezet om de rechten van het kind centraal te stellen?

[1:50:54] We zijn allemaal op de hoogte van de lange wachttijden en de gebrekkige toegang tot essentiële

[1:50:58] diensten.

[1:50:59] Hoe staat het ervoor met de wachtlijsten voor de jeugdzorg en wat zijn de plannen om deze

[1:51:02] problematiek aan te pakken, los van voorliggende wetsvoorstellen en beleidshervormingen, zodat

[1:51:07] elk kind tijdig de nodige hulp krijgt?

[1:51:10] Verder, hoe is de staatssecretaris van plan de participatie van kinderen in beslissingen

[1:51:14] die hen aangaan te prioriteren.

[1:51:16] Het verdrag benadrukt het belang van de stem van het kind.

[1:51:19] En hoe wil de staatssecretaris waarborgen dat er daadwerkelijk naar hen geluisterd wordt?

[1:51:23] Dat kan ook voor beide staatssecretarissen gelden.

[1:51:26] Ook maakt NEC zich ernstige zorgen over de harmonisatie tussen verschillende gemeenten

[1:51:30] en instanties.

[1:51:31] De afgelopen jaren hebben we gezien dat de decentralisatie voor ongelijkheden zorgt in

[1:51:35] de toegang en kwaliteit van jeugdzorg.

[1:51:38] Welke maatregelen neemt de staatssecretaris om ervoor te zorgen dat elk kind, ongeacht

[1:51:41] woonplaats dezelfde hoognormen van zorg ontvangt?

[1:51:44] En is de staatssecretaris van mening dat als eerst de rijkwijdte zou moeten worden behandeld

[1:51:48] in plaats van de wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg?

[1:51:52] Tijdens het debat wat ik met uw voorganger heb gevoerd over de gesloten jeuzel, had ik

[1:51:56] al kort een tweetje over het CPT.

[1:51:58] Voor wie niet weet wat het CPT is, dat is het European Committee for the Prevention of Torture

[1:52:04] and Inhumane or Degrading Treatment or Punishment, komt zo meer uitleg.

[1:52:09] Zowel de staatssecretaris als mede-collega's leken verwart over het verzoek aan de voorzitter

[1:52:15] om een brief te sturen naar het CPT om hen uit te nodigen om op bezoek te komen in de

[1:52:19] Nederlandse gesloten jeugdzorg, aangezien zij onderzoek doen naar marteling, foltering

[1:52:23] en erbarmelijke omstandigheden in geslotenheid.

[1:52:26] Er is toen niks mee gedaan.

[1:52:28] Onlangs heeft de Verenigde Naties zich uitgesproken dat er wel degelijk sprake is van marteling,

[1:52:32] op basis van onder andere het rapport EENSAM GESLOTEN van Jason Boukwandas en de situatie

[1:52:36] in de gesloten jeugdzorg.

[1:52:37] Daarnaast heeft ook het CPT, dankzij enorme inspanning van Jason en vele anderen, alsnog

[1:52:43] een bezoek gebracht aan de gesloten jeugdzorg.

[1:52:45] Hier zal dan ook een rapport over verschijnen.

[1:52:48] NEC is dan ook benieuwd hoe deze staatssecretaris hierin staat en welke visie de staatssecretaris

[1:52:53] hierop heeft.

[1:52:54] En of voorgaande van invloed is op het voornemen om in de open jeugdzorg vooralsnog vrijheidsbeperkende

[1:52:59] maatregelen te blijven inzetten.

[1:53:00] En is de staatssecretaris ook hier bereid om de steen boven te krijgen?

[1:53:05] En de laatste vraag aan de staatssecretaris jeugd.

[1:53:08] Hoe monitoort u de effectiviteit van de maatregelen die reeds zijn geïmplementeerd?

[1:53:13] Welke evaluatiemethoden worden gebruikt om zeker te stellen dat we op de goede weg zijn?

[1:53:18] Voorzitter, ik wil ook nog graag kort ingaan op onderwerpen die de staatssecretaris rechtsbescherming

[1:53:23] aangaan.

[1:53:24] We zijn kinderen aan het beschermen tegen de kinderbescherming en kinderen aan het behandelen

[1:53:27] voor de behandeling die ze kregen in de gesloten jeugdhulp.

[1:53:29] Als we dit over onze eigen voorzieningen terugkrijgen, wie heeft er dan eigenlijk complexe problematiek?

[1:53:36] Ook hier zijn we druk bezig met wijzigingen aanbrengen in het stelsel, namelijk door de

[1:53:40] implementatie van het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming.

[1:53:43] Ook hier zal ik vragen naar de bekende weg, want ook hier moeten we ons beseffen dat dit

[1:53:47] zeker niet de heilige graal is.

[1:53:49] Goede intenties is het halve werk, maar hoe zit het in de praktijk?

[1:53:52] Is hier echt de tijd genomen om te kijken en te reflecteren?

[1:53:56] Ten eerste wil ik het hebben over het publieke imago van de jeugdbescherming.

[1:53:59] Voorzitter, veel ouders en kinderen ervaren een gebrek aan vertrouwen in ons systeem.

[1:54:04] Ik wil dan ook aan de staatssecretaris vragen welke concrete maatregelen de staatssecretaris

[1:54:09] neemt om dit vertrouwen te herstellen en hoe gaan we ervoor zorgen met elkaar dat kinderen

[1:54:13] niet alleen gezien worden als dossiers, maar als individuen met unieke behoeften.

[1:54:17] Dan de versnippering van instanties binnen de jeugdbescherming.

[1:54:20] Ons systeem lijkt te lijden onder overlappende verantwoordelijkheden en complexe structuren.

[1:54:24] Een voorstel.

[1:54:25] Zullen we eens beginnen bij het begin.

[1:54:27] De aanwijzingen voor de regelgeving en de beginselen van behoorlijk bestuur zijn immers

[1:54:31] de kwaliteitskaders voor ons eigen handelen.

[1:54:34] Kan de staatssecretaris uitleggen welke stappen er worden genomen om deze complexiteit te

[1:54:38] reduceren?

[1:54:39] En hoe worden de lopende initiatieven om de samenwerkingen tussen verschillende instanties

[1:54:43] effectiever te laten verlopen geëvalueerd?

[1:54:46] Daarnaast moeten we het ook hebben over de waarborging van de kinderrechten binnen de

[1:54:49] jeugdbescherming.

[1:54:51] In welke mate zijn de rechten van onze kinderen daadwerkelijk verankerd in het besluitvormingsproces?

[1:54:56] Hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen de inzet van de kinderrechtentoets bij al het

[1:55:00] beleid wat over kinderen gaat en zijn de beleidsmakers en besluitvormers voldoende getraind om met

[1:55:05] de inzet van de kinderrechtentoets te werken?

[1:55:08] Tot slot het onderzoek naar de uithuisplaatsingen van de kinderen in het kader van het toeslagenschandaal,

[1:55:13] een tragedie die gezinnen in ons land diep heeft getroffen.

[1:55:16] Staatssecretaris, welke voortgang is er geboekt in dit onderzoek en belangrijker nog, wat

[1:55:21] gebeurt er om recht te doen aan de getroffen gezinnen?

[1:55:23] En hoe zal er worden omgegaan door zowel het ministerie van VWS als het ministerie van

[1:55:28] JNV met de geleerde lessen uit dit onderzoek?

[1:55:32] Voor beide staatssecretaris nog een vraag.

[1:55:35] Hoe kan de samenwerking tussen ministeries belast met het beleid rondom jeugd verbeterd

[1:55:39] worden?

[1:55:39] En kunnen de staatssecretarissen aangeven of zij de mening delen dat er een interministeriële

[1:55:45] visie op het kind dient te worden ontwikkeld?

[1:55:48] Onze jeugd vormen de pijlers van onze toekomst.

[1:55:50] We hebben de collectieve verantwoordelijkheid om een systeem te bouwen dat niet alleen beschermt

[1:55:54] en zorgt, maar ook ons vertrouwen waard is.

[1:55:57] Dit vergt toewijding, transparantie en vooral actie.

[1:56:01] Actie niet vanuit symptoombestrijding, maar vanuit het probleem aanpakken bij de wortel.

[1:56:05] En hier horen de jongeren centraal te staan.

[1:56:08] Het is dan ook van cruciaal belang dat we hun stemmen horen en hun behoeften en wensen centraal

[1:56:12] stellen in ons beleid en onze acties.

[1:56:14] Door te luisteren naar onze jongeren en hen actief te betrekken bij besluitvorming, kunnen

[1:56:18] kunnen we een samenleving creëren die hen ondersteunt en inspireert.

[1:56:22] Laten we ons richten op het bieden van de juiste zorg, kansen en begeleiding,

[1:56:26] zodat zij optimaal kunnen floreren.

[1:56:28] Alleen samen kunnen we bouwen aan een positieve en hoopvolle toekomst voor ons allemaal.

[1:56:33] Dank u wel.

[1:56:35] Dank u, mevrouw Bruining, voor uw eerste termijn.

[1:56:39] En dan kom ik bij de fractie van de ChristenUnie.

[1:56:42] De heer Seder, aan u het woord.

[1:56:47] Dank u wel, voorzitter.

[1:56:49] Een mens bloeit op in gemeenschap, een kind groeit op in een gezin.

[1:56:54] Heel veel kinderen groeien op in stabiele gezinnen waar ze een goede basis mee krijgen voor de rest van hun leven.

[1:57:00] Bij tegenslag in het leven, wat ieder gezin op zijn tijd meemaakt,

[1:57:04] heeft de gezin soms krukken nodig ter ondersteuning.

[1:57:07] Het netwerk van familie, vrienden en buren kan dan hierin voorzien.

[1:57:11] Soms is een extra professionele steun in de rug nodig, waarbij de gemeente het eerste aanspreekpunt is.

[1:57:16] Daarbij moeten we waken voor de tendens van medicalisering en de gedachte dat elke situatie

[1:57:22] altijd om professionele hulp vraagt.

[1:57:25] Voorzitter, dit is de inleiding uit de startagenda van de ChristenUnie, elk kind verdient een

[1:57:29] huis, wat ik twee jaar geleden heb geschreven met beleidsmedewerkers.

[1:57:35] De nota bevat wat ons betreft de christelijk sociale bouwstenen voor verantwoord jeugdzorgbeleid,

[1:57:41] waarbij het gezin en familie haar verantwoordelijkheid zolang als kan behouden.

[1:57:46] Want kinderen zijn gebaat bij een veilige thuisbasis.

[1:57:50] Fysiek, mentaal en sociaal, economisch.

[1:57:53] Gebaat bij gesprekken tussen generaties.

[1:57:55] Jongeren die elkaar opzoeken en met elkaar optrekken op zonnige dagen.

[1:57:59] En op dagen dat er fors tegenwind is.

[1:58:02] En helaas, voorzitter, weten we allemaal...

[1:58:03] dat dit niet voor elk kind in Nederland het geval is.

[1:58:07] Sterker nog, ik zei het al net, één op de zeven jongeren in Nederland...

[1:58:11] krijgt momenteel een vorm van jeugdzorg.

[1:58:13] En als de tijd niet gekeerd wordt, gaan we naar één op de zes.

[1:58:16] Dat zegt mij iets, voorzitter, dat hoe rijk en welvarend Nederland als land ook is, onze

[1:58:22] samenleving factoren kent die onze kinderen gewoon ziek maakt.

[1:58:27] En dus is het ook mede aan de overheid om een eerlijk gesprek te voeren over wat mogelijk

[1:58:31] die factoren zijn en wat de rol van de overheid wel en niet is.

[1:58:35] Alle acties om de jeugd te hervormen en de kwaliteit te verbeteren is goed, maar dit

[1:58:39] is dus een veel diepere en grotere opgave.

[1:58:42] Ik zou daarom ook twee dingen van de staatssecretaris willen vragen.

[1:58:46] Wat is hun ambitie voor het aantal jongeren dat jeugdhulp krijgt in bijvoorbeeld 2030?

[1:58:52] Voor mij zou het goed zijn om een ambitie te stellen om te weten waar je aan werkt.

[1:58:56] Momenteel, zei ik al, afhankelijk van de leeftijd en de mate van zorg is dat ongeveer 1 op de 7 jongeren.

[1:59:03] Dan willen we niet een perspectiefboog waardoor we zeggen dat we dat aantal willen verminderen met bijvoorbeeld de helft.

[1:59:09] dat over een aantal jaren 2030 bijvoorbeeld één op de veertien kinderen jeugdzorg krijgt.

[1:59:15] Niet omdat ze buitengesloten worden, maar dat elk kind er juist zorg krijgt,

[1:59:20] maar dat het ons lukt om kinderen weerbaar te maken,

[1:59:25] waardoor ze die vorm van jeugdzorg ook niet nodig hebben.

[1:59:29] Hoe ziet de staatssecretaris dat?

[1:59:32] Mijn tweede vraag. Op zoveel vlakken is werk aan de winkel om onze kinderen goed te laten opgroeien

[1:59:36] en op te voeren en gezinnen te versterken.

[1:59:38] Denk aan prestatiecultuur, wat heel vaak genoemd wordt door studenten.

[1:59:43] Smartphone gebruik, woningtekort, armoede, drukke banen van ouders, eenzaamheid.

[1:59:49] Ze drukken allemaal op onze kinderen en gezinnen en hangen met elkaar samen.

[1:59:53] En de overheid heeft niet op elk onderdeel hier van grip.

[1:59:56] Maar ik zou graag zien dat de staatssector, met alle bewindspersonen die dit aangaat,

[2:00:00] wel een scherpe visie durft neer te zetten voor de toekomst van onze kinderen.

[2:00:04] Ik heb het in mijn interruptiedebat gehad met de heer Krijns.

[2:00:07] Deze commissie VEWS gaat het niet oplossen.

[2:00:10] Er is veel meer nodig en dus een veel grotere visie nodig.

[2:00:14] Dit gaat dus niet alleen over jeugdzorg, maar vooral over een sterke samenleving

[2:00:18] en sterke gezinnen om kinderen en jongeren heen.

[2:00:21] En als het even niet lukt, sterke gemeenten

[2:00:24] of sterke familieleden die om hen heen staan.

[2:00:28] Wil de staatssecretaris over zo'n overkoepelende visie gaan nadenken?

[2:00:33] Want, voorzitter, ik ben ervan overtuigd

[2:00:34] dat investeren juist aan de voorkant zijn vruchten gaat afwerpen op de uitgaven aan de jeugdzorg en

[2:00:40] jeugdbescherming. Voorzitter, wij willen dat elk kind de juiste zorg krijgt en daar mag ook

[2:00:45] een prijskaartje aan hangen. Maar voorzitter, dat is nu niet wat er in de praktijk gebeurt. De kosten

[2:00:50] stijgen alsmaar. Het zijn niet de jongeren die het hardst nodig hebben, die het snelst de hulp

[2:00:55] nodig krijgen. Het zijn vaak ook welvarende gezinnen die vaker ook sneller lichte vormen

[2:01:01] van je zorgweten te vinden met alle gevolgen van die.

[2:01:05] Met andere woorden, het kan beter.

[2:01:07] En als je preventie aan de voorkant serieus neemt, kunnen die kosten ook dalen,

[2:01:12] waarbij elk kind ook de juiste zorg krijgt die ze nodig hebben.

[2:01:15] Het is ook zo dat als je preventief gaat helpen, het ook goedkoper is,

[2:01:20] want een kind wat een meervoudige complexiteit kent, dat kost ook gewoon meer.

[2:01:26] Voorzitter, laten we verstandig beleid gaan gebruiken, zeg ik dan maar.

[2:01:29] En is het daarom ook een expliciete ambitie van de staatssecretaris om meer te gaan investeren

[2:01:34] in preventie en minder in jeugdzorg?

[2:01:36] En wat betekent dat ook specifiek voor de rol van gemeenten daarin, waar we dat nu ook

[2:01:40] hebben belegd?

[2:01:42] Voorzitter, het blijft me verbazen hoe in Den Haag alles is georganiseerd voor kinderen

[2:01:46] die wat extra ondersteuning nodig hebben, want er zijn namelijk nog steeds stevige schotten

[2:01:51] tussen VWS en OCW, terwijl zo vaak in de praktijk er helemaal geen schot zit, slechts frustratie.

[2:01:58] En dan zitten beleidsregels die we hier bedacht hebben dus in de weg en ten koste van het

[2:02:04] kind.

[2:02:05] Wil de staatssecretaris er werk van maken dat de contacten tussen OCW en VWS, maar ook

[2:02:10] de mogelijkheid om middelen te verschuiven, goed geborgd worden en dat die knelpunten

[2:02:14] waar ik sinds ik Kamerlid ben al drie jaar lang het over heb en samen met andere collega's

[2:02:19] eindelijk ook opgelost wordt.

[2:02:22] Voorzitter, een belangrijke factor in de gezondheid van onze kinderen is de opkomst van social

[2:02:27] media.

[2:02:27] We zien in onze samenleving de blikken niet gericht op elkaar, naar elkaar.

[2:02:32] Onze ogen zoeken geen contact meer met elkaar, maar naar de scherm voor ons.

[2:02:36] We hebben contact met de hele wereld...

[2:02:38] maar schrikken ons terug van contact van mens tot mens.

[2:02:41] Voorzitter, dat dit enorme impact heeft op onze kinderen en jongeren...

[2:02:45] is volgens mij evident.

[2:02:47] Het boek Generatie Angststoornis van Jonathan Haidt...

[2:02:49] en het gesprek dat de Kamer vorige week met hem voerde...

[2:02:52] stelden dat opnieuw scherp.

[2:02:54] Namelijk door social media gebruik en het vele smartphonegebruik groeit er een generatie

[2:02:58] op die leeft vanuit angst.

[2:03:01] Kinderen worden online blootgesteld aan onveilige manieren van interactie, die maken dat ze

[2:03:05] onzeker, angstig en moe worden.

[2:03:08] Het leven in de offline-wereld wordt moeilijker en moeilijker.

[2:03:12] En de tech-giganten hebben er geen moeite mee om hen, maar eigenlijk ons allemaal, verslaafd

[2:03:17] te maken en te houden aan hun bedenksels, met als gevolg dat we denken dat ons leven

[2:03:22] of ze meer aandacht richten op een schermpje dan op degene naast ons.

[2:03:27] Het is niet alleen een probleem van kinderen en jongeren, maar ook die van volwassenen.

[2:03:32] Ik durf hier ook wel toe te geven dat enige verslaving aan de telefoon en social media mij niet vreemd is.

[2:03:40] Terwijl ik weet dat het niet nodig is, en vaak ook niet goed is, zit ik ook veel te lang te scrollen.

[2:03:46] en kan ik niet anders dan bij elke melding van een nieuw bericht

[2:03:49] checken wat het is voor een nieuwe dopaminekick.

[2:03:53] Onze jongeren zijn hier alleen nog kwetsbarer voor dan volwassenen,

[2:03:56] omdat hun hersenen nog niet volgroeid zijn.

[2:03:58] En omdat hun ontwikkeling nog volop gaande is,

[2:04:01] worden zij daarmee ook sterker gevormd door wat op hen afkomt.

[2:04:05] Voorzitter, we staan aan de kinderschoenen nog van voldoende beleid

[2:04:10] om tegen reuzen te beteugelen, maar het is wel belangrijk, voorzitter,

[2:04:13] om daarover na te denken en lef te tonen.

[2:04:15] De impact van sociale media en de smartphone is volgens mij daarom niet alleen een probleem

[2:04:20] voor jongeren, maar voor de hele samenleving.

[2:04:22] Mijn vraag aan de staatssecretaris, wat is er tot nu toe bekend bij het ministerie over

[2:04:27] de impact van sociale media, smartphonegebruik bij kinderen, jongeren en volwassenen?

[2:04:31] Welke impact heeft het op de mentale gezondheid en de ontwikkeling van kinderen?

[2:04:35] Zou de staatssecretaris het ook in kaart kunnen brengen op een rij?

[2:04:39] We halen nu expertise van buiten, wat belangrijk is, maar het is ook belangrijk dat we hier

[2:04:43] ook als kabinet hier ook over gaat nadenken en ook eens is over de feiten.

[2:04:50] Vervolgens is uiteraard de vraag, wat kunnen we er aan doen?

[2:04:53] Want ouders zien hun kinderen, maar weten niet goed hoe ze dit kunnen begrenzen.

[2:04:57] Zeker als ze zelf ook niet ongevoelig zijn voor telefoon.

[2:05:00] En als norm in de klas en de vriendengroep anders is.

[2:05:04] Welke informatie kunnen ze bijvoorbeeld krijgen op een consultatiebureau?

[2:05:07] Vraag ik aan de staatssecretaris.

[2:05:08] Hoe kunnen zij worden geholpen om hier verstandig mee om te gaan?

[2:05:11] Ik denk dat we het soms ook wat verleerd zijn om strak te normeren, maar opvoeden begint

[2:05:16] wel thuis.

[2:05:17] Welke interventies kan VWS bieden om ouders te helpen om kinderen van smartphone of gameverslaving

[2:05:24] af te komen?

[2:05:25] Ik wil de staatssecretaris in kaart brengen welke type maatregelen we kunnen bedenken

[2:05:28] om jongeren beter om te laten gaan met smartphone en social media en welke impact zouden die

[2:05:33] maatregelen kunnen hebben.

[2:05:35] Volgens mij is het belangrijk om op basis van dat beeld volgens heldere keuzes ook te gaan

[2:05:39] maken en ons te begeven op dat terrein, in het begrenzen van techreuze,

[2:05:44] leeftijdsgrenzen en ondersteuning aan ouders.

[2:05:47] Voorzitter, van veel gemeenten hoor ik dat het investeren in gezonde

[2:05:50] relaties van ouders en het ondersteunen als ouders in een scheiding liggen

[2:05:54] echt helpt in het voorkomen van grotere problemen bij de ouders en bij de kinderen.

[2:06:00] En als één ouder niet in beeld is en de andere ouder er alleen voor staat

[2:06:04] om zijn of haar kind op te voeden, voorzitter, dan is dat ook kwetsbaar.

[2:06:08] Ik ben zelf opgegroeid in een oudergezin en ik heb diepe bewondering voor hoe mijn moeder voor mij heeft gezorgd.

[2:06:15] Voorzitter, ik heb ook gezien dat daar veel kracht voor nodig is, dat dat kwetsbaar kan zijn.

[2:06:20] En dat als je geen sterke gemeenschap om je heen hebt, het nog lastiger is.

[2:06:26] Er wordt hier vaak gedacht dat relaties een kwestie is van achter de deur. En dat is ook zo, voorzitter.

[2:06:33] Maar voorzitter, de gevolgen van echtscheidingen worden wel afgewend tot op de maatschappij.

[2:06:38] De kosten dragen wij allemaal. De wachtlijsten bij de rechtbanken, daar betalen wij allemaal voor.

[2:06:43] Dus het is wel degelijk een rol van de overheid, omdat die kosten en de gevolgen afgewendt worden

[2:06:49] om te kijken wat wij kunnen doen binnen de juiste kaders als het gaat om mensen waar het wringt

[2:06:55] binnen relaties en ook hulp zoeken om hen te helpen.

[2:06:58] Daarom ook de vraag hoe kijkt de staatssecretaris tegen bijvoorbeeld landelijke gezinsvertegenwoordigers

[2:07:03] bij complexe scheidingen. Een grote factor als het gaat om jeugdzorg en

[2:07:08] een meervoudige complexiteit bij kinderen. Vaak heeft het gewoon te maken met

[2:07:13] scheidingen van ouders waar die verder sociaal-economisch alles op een rijtje hebben.

[2:07:21] Voorzitter, hoe kijken de staatssecretaris tegen lokale relatie- en scheidingsloketten?

[2:07:26] Voor de ander onderwerp is pleegzorg, want ook bij deze nieuwe staatssecretaris

[2:07:31] brengt graag het onderwerp pleegzorg onder de aandacht.

[2:07:33] Een mooie manier om kinderen zo thuis mogelijk op te laten groeien

[2:07:37] of in een huiselijke setting.

[2:07:38] Het werven en behouden van pleegouders vraagt wel blijvende investeringen.

[2:07:43] Is de staatssecretaris daartoe bereid en hoe ziet hij dat?

[2:07:46] Want pleegouders blijven de komende jaren betalen voor kinderopvang

[2:07:49] die niet voor hun rekening zijn.

[2:07:51] Ook al werkt het kabinet aan een nieuw stelsel,

[2:07:53] daar zijn deze pleegouders nu nog niet mee geholpen.

[2:07:56] Kan de staatssecretaris bijvoorbeeld wel werken

[2:07:58] aan een kostendekkende vergoeding voor pleegouders.

[2:08:01] Voorzitter, ik wil nog even stilstaan

[2:08:03] bij het toekomstscenario van kind- en gezinsbescherming

[2:08:05] naar aanleiding van de scenario's die daarbuiten zijn gegaan.

[2:08:09] De staatssecretaris stelt een flinke reorganisatie voor

[2:08:11] in de jeugdbescherming, namelijk Veilig Thuis,

[2:08:14] Raad voor de Kinderbescherming en de gecertificeerde instellingen

[2:08:17] in 25 regionale teams brengen die een opdracht van gemeenten werken.

[2:08:21] Ik kan de stap volgen dat GIs in publieke handen komen,

[2:08:25] Maar ik heb wel vragen over de positionering van de jeugdreclassering.

[2:08:29] Want het argument om de jeugdreclassering landelijk te houden...

[2:08:32] lijkt te zijn dat het Rijk de verantwoordelijkheid heeft...

[2:08:34] over de ten uitvoerlegging van straffen en maatregelen.

[2:08:38] Maar dat lijkt me niet het sluitende argument...

[2:08:40] want nu valt het al onder gemeenten.

[2:08:42] Namelijk via de GIs die de jeugdreclassering uitvoeren.

[2:08:45] Waarom kiest de staatssecretaris daarom niet voor het opnemen...

[2:08:48] van bijvoorbeeld de reclassering in de regionale veiligheidsteams?

[2:08:51] En de staatssecretaris komt dan met de voorbehouden van financiën en tijd.

[2:08:56] Kan hij daarom wel een inschatting maken hoe lang deze reorganisatie gaat duren en hoeveel

[2:09:00] geld er mee gemoeid is?

[2:09:01] En maakt de staatssecretaris er hard voor dat er voldoende transformatiemiddelen beschikbaar

[2:09:05] zijn bij de voorjaarsbesluitvorming?

[2:09:07] Dat is de enige manier waarop dit ook succesvol gaat werken.

[2:09:11] Het is goed om te lezen hoe het kabinet zich voor inspant om de gesloten jeugdzorg af te

[2:09:15] bouwen.

[2:09:15] dat er onderzoek wordt gedaan naar de ziekenhuisafdelingen.

[2:09:18] Dat is een belangrijk punt de afgelopen jaren.

[2:09:21] Is de staatssecretaris met mij eens dat niet gesloten opvang van jongeren,

[2:09:25] soms zelfs ambulant begeleiden, soms meer capaciteit vraagt dan gesloten opvang?

[2:09:32] Maar desondanks deelt hij met mij de mening dat dit geen drempel moet zijn

[2:09:35] om de gesloten jeugdzorg af te bouwen en verder te gaan met de ontwikkeling.

[2:09:41] Hoe worden jeugdzorgprofessionals getraind in het accepteren van risico's?

[2:09:45] want die zullen meer genomen moeten worden als opsluiten geen optie is.

[2:09:49] En dat is wel de beweging die we willen inzetten.

[2:09:53] Er zal dan misschien ook vaker wel iets misgaan.

[2:09:56] Deel de staatssecretaris dat dat erbij hoort

[2:09:59] en hoe worden zorgverleners daarin geschold?

[2:10:02] Want dat vraagt ook iets extra's van hun.

[2:10:04] Voorzitter, tot slot.

[2:10:06] Werken in de jeugdzorg is denk ik heel mooi.

[2:10:08] En ik wil ook iedereen die dit loodzware werk doet

[2:10:12] van harte bedanken voor hun inzet en hun hart voor je kinderen en jongeren.

[2:10:16] Maar, voorzitter, er zijn schokkende cijfers.

[2:10:19] 42 procent van het personeel verlaat in de eerste vijf jaar de sector.

[2:10:24] Wil de staatssecretaris met het ministerie van OCW

[2:10:26] daarom het gesprek aangaan hoe dit cijfer omlaag kan,

[2:10:30] misschien door iets te doen in de opleidingen

[2:10:31] qua voorbereiding op verwachtingsmanagement

[2:10:34] en in de opleiding tijdens werk en hoe daar verbetering aan gebracht kan worden,

[2:10:38] zodat het meer aansluit op de praktijk en wat erop en af komt.

[2:10:42] Daarnaast ben ik benieuwd of de cultuuromslag die nu in de jeugdzorg plaatsvindt

[2:10:46] van kijk naar de hele context en omgeving ook wel een plek heeft in de opleidingen.

[2:10:50] Kan de staatssecretaris ook daar met de minister van OSWE over in gesprek?

[2:10:54] Tot zover. Dank u wel, voorzitter.

[2:10:57] Dan ga ik wel naar de vraag om een interruptie van de heer Krens.

[2:11:03] Dank u wel, voorzitter.

[2:11:04] Ik heb inderdaad ook het rondeltafelgesprek van Jonathan Haidt gezien afgelopen week

[2:11:11] Ik deelde ook inderdaad de zorgen dat het inderdaad iets is waar we moeten opletten met jongeren en met social media.

[2:11:20] Alleen heeft Johnathan Haidt ook meerdere boeken geschreven tot overbescherming van jongeren en minder verkrachtig maken.

[2:11:29] Hij stelt ook dat voor meiden van tegenslagen kinderen niet voorbereid zijn op realiteit, voor het volwassen leven.

[2:11:34] Er zijn ook andere mensen die het aankaarten.

[2:11:37] Bijvoorbeeld Marianne Hoisma, onderzoeker bij het Nederlandse Jeugdinstituut,

[2:11:41] stelt dat overbescherming opvoeden kan leiden tot een beperkt gevoel van autonomie bij kinderen,

[2:11:47] ouders die problemen overnemen en veel te betrokken zijn bij het dagelijks leven van hun kind.

[2:11:52] En leggen daarmee veel druk op hun kind.

[2:11:54] En is de heer Seder het niet met mij eens, of met de PVV eens,

[2:11:58] dat we niet zijn aan het doorslaan met het overbeschermen van onze kinderen?

[2:12:03] Eens, voorzitter. Ik denk dat wij inderdaad, naast juiste zorg bieden, ook weerbare kinderen moeten hebben en vormen.

[2:12:14] Want het leven kan nou eenmaal tegenslagen.

[2:12:16] En dat is ook een van de redenen waarom ik aangaf dat we moeten waken voor de tendens van medicalisering.

[2:12:23] Geef elk kind de juiste zorg, maar niet elk kind dat niet perfect is, heeft een vorm van jeugdzorg nodig.

[2:12:29] En dat is denk ik wel waar we in zijn doorgeslagen.

[2:12:32] Dat we verwachten dat kinderen perfect zijn.

[2:12:34] En als het niet zo is, doorslaan en gelijk zorg zoeken.

[2:12:38] Ik denk dat dat iets is waar we voor moeten waken.

[2:12:41] Omdat kinderen daar weerbaar genoeg voor zijn.

[2:12:44] En ze daarmee weerbaar maakt.

[2:12:48] Als het gaat om social media, ben ik het met u eens.

[2:12:52] Je moet kinderen leren omgaan met technologie en de gevaren van de samenleving.

[2:12:57] Alleen, er is iets gebeurd wat u en ik... Ik weet niet hoe oud u bent.

[2:13:02] Ik ben 40, ik ben 35.

[2:13:05] Er is iets waar jongeren nu mee te maken hebben, wat u en ik nooit hebben meegemaakt.

[2:13:10] En dat is dat jongeren nu op jongerenleven worden blootgesteld aan een wereld...

[2:13:15] waar zij met vreemde mensen in contact kunnen komen.

[2:13:20] Jong, oud, die zij niet kennen, nog nooit ontmoet hebben.

[2:13:22] en blootgesteld kunnen worden buiten toezicht van ouders aan de hele wereld,

[2:13:27] waar ze niet alleen blootgesteld worden,

[2:13:29] maar ook steeds meer in een fuik getrokken worden,

[2:13:31] afhankelijk van welke techreus bepaalt wat wenselijk is

[2:13:37] waar ze naar blijven kijken.

[2:13:40] Die trekkingskracht, ook bij een onderontwikkeld brein,

[2:13:44] is een fenomeen die u en ik nog niet hebben meegemaakt.

[2:13:48] Dat is wat anders. Ik heb MSN meegemaakt.

[2:13:50] Heb je dat meegemaakt? Ja, kijk nou.

[2:13:52] Ik heb hives meegemaakt.

[2:13:55] Maar daar had je contact.

[2:13:57] Dat was wel een digitale revolutie.

[2:13:59] Ik zie mensen echt allemaal knikken.

[2:14:02] We zijn inmiddels een beetje de oude garde geworden.

[2:14:07] Maar dat was de digitale revolutie.

[2:14:09] Maar het verschil daarvan was, je deed het alsnog met mensen die je kende.

[2:14:12] Je voegde mensen toe die je kende.

[2:14:13] En nu is er een wereld, een social media wereld,

[2:14:17] waarin mensen contact kunnen opzoeken met kinderen.

[2:14:19] en kindercontact opzoeken met mensen en gebieden en leefwilden die zij niet kennen.

[2:14:23] Nou, daarvan zeg ik, daarvan hebben we te weinig rekenschappen gegeven als overheid

[2:14:27] hoe we dat moeten borgen en juist moeten sturen.

[2:14:31] En daarom is de overheid denk ik op dat vlak wel aan zet en vind ik dat geen overbescherming.

[2:14:38] Dank u.

[2:14:39] Kort, de heer Krijns.

[2:14:40] Dank u wel. Ja, een heel mooie tocht.

[2:14:42] Ik kan me er ook heel goed in vinden.

[2:14:45] Alleen is het de heer Seder met mij eens dat ook de verantwoordelijkheid bij de ouders moet liggen...

[2:14:52] en niet bij de overheid, totdat we dat niet teveel naar ons moeten trekken.

[2:14:57] En wat zou voor de ChristenUnie de beste optie zijn om dat voor de jongeren dan te beperken?

[2:15:04] Ik denk dat de overheid niet de rol van ouders moet overnemen.

[2:15:07] Mijn ouders mogen zelf weten hoe zij dat gesprek met hun kinderen voeren.

[2:15:14] Alleen uit gesprekken die ik dan heb met ouders...

[2:15:17] blijkt dat zij gewoon ook zelf niet weten wat ze moeten doen.

[2:15:21] Ze weten niet wanneer ze een kind wel of geen iPad moeten geven.

[2:15:25] Helpt een iPad een kind een peuter van drie in de onontwikkeling of juist niet?

[2:15:29] Is het beter om een kind een iPad te geven wanneer hij zes is?

[2:15:31] Geef een smartphone wanneer een kind vier is of wanneer een kind twaalf is?

[2:15:34] Dus ouders weten het vaak niet en daar denk ik dat de overheid wel kan helpen.

[2:15:40] Ik heb bij een WGO-digitalisering gepleit voor bijvoorbeeld een schijf van vijf...

[2:15:46] waarin je gewoon wat handvaten krijgt.

[2:15:49] Denk nou, dit is verantwoord smartphone-gebruik.

[2:15:53] Dat hoeft geen schijf van vijf te zijn, maar het zijn in ieder geval zichtbare tools...

[2:15:57] wat op scholen kan hangen, in winkels kan hangen, waar je ouders informeert...

[2:16:01] Dit is door de overheid gesteund, wat ons betreft, verantwoorde keuzes die je kan overwegen

[2:16:06] als het gaat om smartphone gebruik voor jezelf of met je kinderen.

[2:16:10] Dat zou een goede interventie zijn.

[2:16:13] En een andere is toch leeftijdsverificatie.

[2:16:17] Een kind onder de 16 komt niet zomaar een slijterij of een casino binnen in de fysieke leefwereld.

[2:16:24] Maar online kan een kind in twee tellen op elke gewenste porno-website komen,

[2:16:29] die kan gokken, die kan bijna op elektriciteit dingen op afbetaling kopen,

[2:16:36] terwijl we dat in de fysieke leefwereld helemaal niet mogelijk hebben gemaakt.

[2:16:39] Nou, daarvan vind ik, daar mag de overheid best wel grenzen trekken,

[2:16:42] omdat we die norm ook al in de fysieke leefwereld getrokken hebben.

[2:16:46] Dus daar zie ik mogelijkheden voor de overheid om extra stappen te zetten.

[2:16:50] Ik dank de heer Seder. Ik kom bij mevrouw Rikkers voor haar inbreng.

[2:16:55] Dank u wel, voorzitter.

[2:16:57] Voorzitter. Vandaag spreken we over de begroting jeugd.

[2:17:00] Dat is heel belangrijk, want onze jeugd is de toekomst kwetsbaar, maar ook veerkrachtig.

[2:17:05] Ik wil het graag hebben over jeugd en niet alleen over cijfers, wetten en regels.

[2:17:09] Want we hebben heel veel cijfers, we hebben heel veel wetten en regels al uitgewerkt.

[2:17:14] Alleen lukt het ons in de praktijk niet om deze naar de praktijk te brengen.

[2:17:19] BBB wil heel graag inzetten op vroeg signalering van mogelijke problemen.

[2:17:23] Dit kan al, want dit doen wij in heel veel gemeenten samen met jongeren, scholen, GGD'en,

[2:17:28] huisartsen en andere zorgaanbieders, bijvoorbeeld door schoolmaatschappelijk werk.

[2:17:33] We willen graag meer doen met gezinshulp.

[2:17:36] Dit wordt ook in heel veel gemeenten al geboden door bijvoorbeeld steungezinnen.

[2:17:40] Dit hoeft niet altijd als jeugdhulp.

[2:17:43] Laagdrempelig, zonder vooroordeel, want immers opvoeden is niet altijd makkelijk.

[2:17:48] Ook willen we meer inzetten op zogenaamde voorkoming van vechtscheidingen, want ondanks

[2:17:53] dat ouders dit echt niet willen voor hun kinderen en hun kinderen de slachtoffers zijn, zien

[2:17:58] we heel vaak dat het bij die ouders niet lukt om dat van zichzelf te zien. Bij de buren zien

[2:18:03] ze het, maar van onszelf niet. Hoe kunnen we er nou voor zorgen dat wij een spiegel geven

[2:18:08] aan deze ouders zonder vooroordeel en ze daarbij goed begeleiden?

[2:18:15] BBB wil heel graag doen wat nodig is en niet alleen maar aanbodgestuurd werken, maar kijken

[2:18:21] wat er past bij het gezin en bij het kind.

[2:18:25] BBW wil ook graag dat er genormaliseerd wordt.

[2:18:28] Want het is niet erg als er hulp nodig is, maar niet alle hulp is zoals gezegd jeugdhulp.

[2:18:34] Wij willen graag iets doen aan de handelingsverlegenheid van zorgaanbieders.

[2:18:39] We moeten hun vertrouwen geven dat zij doen wat ze moeten doen.

[2:18:44] Wanneer er bijvoorbeeld een kind uit huis geplaatst wordt,

[2:18:46] omdat het niet meer gaat, is het enorm ingewikkeld om kinderen weer thuis te krijgen.

[2:18:50] We zijn met z'n allen zo bang geworden dat het niet lukt en dat de ouders weer de fout ingaan,

[2:18:56] dat het allemaal perfect geregeld moet zijn voor deze kinderen voordat ze weer naar huis gaan.

[2:19:01] Om heel eerlijk te zeggen, ik heb ook twee kinderen en die geven mij echt geen tien als ouders zijnde.

[2:19:08] Dus waarom vragen wij dit wel van alle andere ouders?

[2:19:13] Voorzitter. Ik wil heel graag een landsbreker voor de pleegzorg.

[2:19:16] We hebben echt 30.000 pleeggezinnen in ons land en daar kunnen wij niet zonder.

[2:19:21] Niet alleen de ouders, maar ook de broers en zussen hebben we nodig.

[2:19:28] Ze spelen een cruciale rol in het leven wanneer de biologische ouders het niet kunnen doen.

[2:19:34] Ze helpen opgroeien, ze helpen steun geven, ze zetten hun hart en hun huis open.

[2:19:41] Deze ouders moeten wij echt ondersteunen.

[2:19:43] Ze moeten geen kosten dragen waarvan wij vinden dat wij ze moeten dragen.

[2:19:52] We moeten ze ook een betere stem geven.

[2:19:55] We hebben nu heel vaak gesprekken met pleegouders.

[2:19:59] Zodra er een besluit komt over hun pleegkind, worden ze niet betrokken, want ze hebben geen rol.

[2:20:05] Ze zijn niks, ze zijn geen ouder en ze zijn ook geen zorgaanbieder.

[2:20:09] Maar zij hebben wel iedere dag te maken met het kind.

[2:20:11] Dus laten we alsjeblieft ook gaan luisteren naar die pleeghouders.

[2:20:14] En laat ze een rol geven.

[2:20:22] Ook willen wij graag kijken hoe wij veel meer samen kunnen werken.

[2:20:26] Bijvoorbeeld veilig thuis.

[2:20:28] Hoe gaan we bevorderen dat dit samen gaat met scholen en andere professionals?

[2:20:34] Wanneer in de gemeente, dit heb ik gezien in mijn tijd als wethouder,

[2:20:38] wij hadden een gebedsteam met een orthopedagoog.

[2:20:41] Dus die wist heel goed wat we in het gezin speelden.

[2:20:45] Wanneer deze orthopedagoog zei dat we echt veilig thuis moesten inschakelen, of wanneer

[2:20:48] de school dat zei, en we keken al met z'n allen, was er heel vaak dat we hetzelfde

[2:20:53] protocol kregen, nog een keer en nog een keer en nog een keer, voordat er echt ingegrepen

[2:20:57] werd of het serieus werd genomen door veilig thuis.

[2:21:00] Nu snap ik dat, want de werkdruk is daar enorm, we hebben veel te veel casussen en veel te

[2:21:05] weinig mensen.

[2:21:07] Maar als er dan eindelijk iemand was van veilig thuis, de school en de gemeente is rustig

[2:21:12] en die zegt van, he he, eindelijk, het is even van ons bordje,

[2:21:15] dan komt er helemaal geen terugkoppeling.

[2:21:17] Er wordt helemaal niks gedaan om gemeenten of school erbij te betrekken,

[2:21:22] want die hebben geen rol.

[2:21:23] En alles wordt gegooid op de AVG.

[2:21:26] Dus wij willen heel graag de staatssecretaris vragen

[2:21:30] of er gekeken kan worden dat er een duidelijk kader komt voor die AVG.

[2:21:35] Want als je heel goed doorvraagt, kan er heel veel wel in de AVG.

[2:21:38] Dat hebben we op heel veel manieren gezien.

[2:21:40] Maar hoe gaan we nou de gemeente en Veilig Thuis helpen dat zij weten dat het mag?

[2:21:46] Want er is zoveel angst dat we verkeerde dingen doen, dat we de goede dingen ook vergeten te doen.

[2:21:56] Al deze dingen, voorzitter, begint volgens ons met samenwerken en met luisteren.

[2:22:02] Luisteren naar de kinderen, luisteren naar de professional.

[2:22:05] Iets minder luisteren naar de juristen, met alle respect.

[2:22:09] Want we schieten echt...

[2:22:11] Ik zei met alle respect.

[2:22:15] We moeten niet in de kram schieten, we moeten de kinderen helpen.

[2:22:18] En als we dat vooropstellen, kunnen we hele mooie dingen doen, zonder dat wij twee jaar moeten wachten op een wet of op een hervormingsagenda.

[2:22:27] Want ook ik krijg dan de vrouw, mijn vraag van mevrouw Westerveld, wat wij gaan doen met de Commissie van Wijze.

[2:22:33] Dus ik zal haar vast maar antwoorden, want haar interrupties zijn op.

[2:22:38] Ook wij nemen het serieus en wij zullen heel goed kijken naar het advies van deze Commissie van Wijze.

[2:22:43] Alleen ik wil er wel een kanttekening bij geven.

[2:22:46] In Friesland hebben wij een regiovisie gemaakt toen ik wethouder was.

[2:22:50] En hebben wij de jeugdhervormingsagenda ook beoordeeld.

[2:22:55] Alleen 90% van de dingen die hierin staan deden wij in Friesland al.

[2:22:59] En de jeugdzorg in Friesland is echt niet perfect.

[2:23:02] Dus dit is geen heilige graal.

[2:23:04] Het is een heel mooi handvat om het gesprek met elkaar aan te gaan.

[2:23:07] En het is een kapstok waar we veel dingen op kunnen doen.

[2:23:09] Maar het is echt niet de oplossing voor de jeugdzorg.

[2:23:14] Wat er dan wel moet, heel eerlijk gezegd weet ik dat ook niet precies, maar vooral luisteren

[2:23:19] naar de mensen.

[2:23:20] Want er zijn heel veel mensen die het wel weten.

[2:23:21] En laten we echt gewoon ook kijken, samen met de kinderen, wat kunnen we doen?

[2:23:25] Want dat is de rode draad dat wij de afgelopen weken continu horen.

[2:23:29] Er wordt niet naar ons geluisterd.

[2:23:31] Pas als wij eruit komen en je vraagt nog een keer aan de jongeren van wat heeft jou nou

[2:23:37] geholpen, aan de ervaringsdeskundigen, wie heeft nou het verschil gemaakt?

[2:23:40] dan is het antwoord eigenlijk altijd degene die naast mij kwam staan en vroeg

[2:23:45] wat heb je nodig, wat is er aan de hand, wat kunnen we doen om jou te helpen.

[2:23:51] Dus ik zou ook heel graag willen dat dit de eerste vraag is die aan een kind wordt gesteld

[2:23:55] en dat wij ophouden met over kinderen praten, maar met kinderen, ook in de zorg.

[2:24:02] Ook zouden we heel graag willen kijken naar 18 plus 18 min gedeelte.

[2:24:07] Want dit is al heel veel mogelijk.

[2:24:09] Alleen, het is altijd een uiterste.

[2:24:12] Dus is het een mogelijkheid dat wij gaan kijken en dat wij omgekeerd gaan toetsen?

[2:24:16] Dat gemeenten weten dat we de 18 plus en de 18 min zetten en de jeugdzorg inverlengen, tenzij we

[2:24:22] goede hulp hebben geboden en het niet nodig is.

[2:24:26] Daar hebben we geen wet voor nodig.

[2:24:28] Dat kan gewoon met een blijdskader, in mijn ogen.

[2:24:34] Te vaak horen wij nog dat er jongeren zijn die gesloten zitten zonder een verklarende analyse.

[2:24:40] En dat gaat me echt aan het hart, want dat is volgens ons het eerste wat er gebeuren moet.

[2:24:45] Wat is er nou aan de hand?

[2:24:46] Dus kan de staatssecretaris daar iets doen om te bevorderen dat die verklarende analyse

[2:24:53] altijd in het begin van het traject gemaakt wordt?

[2:24:55] Want volgens ons is dat echt een hele grote sleutel.

[2:25:01] Tot zover, dank u wel.

[2:25:06] Dank mevrouw Rikkers.

[2:25:08] Ik wil even één minuutje schorsen om te overleggen over de schorsing.

[2:25:34] Ik kan niet.

[2:25:35] Als ik zeg drie kwartieren en hiernaast wordt gezegd een uur,

[2:25:39] dan ben ik nog steeds de baas.

[2:25:41] Maar ik wil ook dat uw vragen goed worden beantwoord.

[2:25:44] Anders gaat het ons nog langer duren.

[2:25:46] Dus dan doen we, inclusief dinerpauze, tot vijf voor acht weer hier.

[2:25:54] Dank u.

[3:29:38] Ik heropen de vergadering.

[3:29:40] Ik heet iedereen weer welkom om door te gaan.

[3:29:43] We zijn gekomen bij de eerste termijn van de zijde van het kabinet.

[3:29:47] Ik ga zo het woord geven aan de staatssecretaris van VWS, Karlmans,

[3:29:55] de staatssecretaris van Rechtsbescherming, de heer Struyken.

[3:29:59] U, wie gaat als eerst? Ik denk de heer Karlmans.

[3:30:02] Aan u het woord.

[3:30:04] Dank u wel, voorzitter.

[3:30:06] En ik dank uiteraard ook alle Kamerleden

[3:30:08] voor alle gestelde vragen en natuurlijk de bijdrage in de eerste termijn.

[3:30:16] Voordat ik begin, voorzitter, wil ik graag iets aanstippen.

[3:30:20] Het is namelijk... Of aandacht voor vragen, als u dat zo wilt interpreteren.

[3:30:25] Het is namelijk deze week de Week van de Pleegzorg.

[3:30:29] Die loopt overigens van woensdag tot woensdag, dus we zitten er nog middenin.

[3:30:35] En pleegouders bieden vanuit hun hart een tweede thuis aan kinderen die dat nodig hebben.

[3:30:41] Vaak ook voor een langere tijd.

[3:30:43] En daarmee geven zij hen de kans om op te groeien en zich te ontwikkelen zoals alle andere kinderen.

[3:30:49] En ik sprak vorige week Arianne en Ari, pleegouders in Waarder, waar ik te gast was.

[3:30:56] Zij zijn een hubgezin van de Mockingbird-methode.

[3:31:00] En wat ben ik van hen allemaal onder de indruk? Ik kan niet anders zeggen.

[3:31:04] Dat heeft echt enorme indruk op mij gemaakt.

[3:31:06] En ik wilde hier ook zeggen dat ik groot respect heb voor hen,

[3:31:09] maar ook voor alle andere pleegouders die dat werk doen.

[3:31:12] en ik wil hen hartelijk danken voor hun inzet.

[3:31:18] Daarbij gezegd, er wachten nog meer dan 800 kinderen op een geschikt pleeggezin.

[3:31:23] Dus mocht u dit horen en denken dat het iets voor u zou kunnen zijn,

[3:31:27] bezoek dan de website pleegzorg.nl.

[3:31:29] Daar kunt u meer te weten komen over pleegzorg,

[3:31:32] bijvoorbeeld door een korte test te doen of pleegouderschap bij u zou passen.

[3:31:38] Voorzitter, dan ga ik nu naar het debat.

[3:31:40] Nederlandse kinderen behoren gelukkig tot de gelukkigste van de wereld.

[3:31:45] Maar tegelijkertijd lijken zij meer problemen te hebben dan ooit.

[3:31:51] Want de vraag naar jeugdzorg blijft toenemen.

[3:31:55] En dat is toch een heel opmerkelijk contrast.

[3:31:59] Ik hoor vaak dat opgroeien in deze tijd niet makkelijk is.

[3:32:04] Maar ik denk dat opgroeien voor elke generatie zo zijn uitdagingen kent.

[3:32:09] Dat was zo voor mijn ouders, voor mijzelf en dat zal ook zo zijn voor mijn kinderen.

[3:32:16] De vraag is hoe kun je goed met deze uitdagingen omgaan?

[3:32:20] Dat geldt niet alleen voor kinderen en jongeren zelf...

[3:32:22] maar ook voor ouders die hen opvoeden.

[3:32:25] Misschien juist voor ouders die hen opvoeden.

[3:32:30] Een uitdaging van deze generatie is bijvoorbeeld het omgaan...

[3:32:34] met de overdaad aan social media.

[3:32:36] Daar werd ook door verschillende Kamerleden aandacht voor gevraagd.

[3:32:39] Het is leuk en zelfs ook nuttig, dat vind ik zelf ook, maar het zorgt ook voor stress

[3:32:44] en mentale druk.

[3:32:45] Hoor ik er nog wel bij?

[3:32:47] Zie ik er nog wel goed uit?

[3:32:49] En er speelt verder prestatiedruk op school.

[3:32:52] En daarbuiten natuurlijk, haal ik wel goede cijfers, ben ik wel goed genoeg?

[3:32:56] En dan is er ook nog een behoorlijke groep kinderen en jongeren die opgroeien in kwetsbare

[3:33:00] gezinnen of in armoede.

[3:33:02] Hoe betalen mijn ouders de boodschappen of hun schulden?

[3:33:06] Allemaal begrijpelijke vragen waar vaak reële problemen uit voortkomen.

[3:33:11] Maar problemen die nu allemaal op het bord van de jeugdzorg komen.

[3:33:16] Een op de zeven jongeren zit in de jeugdhulp.

[3:33:19] Dat zijn er ontzettend veel.

[3:33:21] En de vraag is of jeugdhulp wel de passende oplossing is voor die jongeren.

[3:33:26] Ik denk van niet.

[3:33:29] Natuurlijk moeten kwetsbare kinderen en jongeren die het echt nodig hebben kunnen rekenen op

[3:33:33] tijdige en passende hulp.

[3:33:35] Juist deze jongeren.

[3:33:37] Maar de vragen die ik net aanstipte zijn bredere levensvragen of maatschappelijke vraagstukken

[3:33:43] en die lossen we niet op met zorg.

[3:33:47] Voorzitter, ik vind dat we op een andere manier moeten gaan denken en omgaan met onze jeugd.

[3:33:50] Kinderen zijn nou eenmaal verschillend, laten we dat accepteren.

[3:33:56] Ook risico's kunnen nooit helemaal weggepoetst worden, ook niet door de overheid.

[3:34:00] En tegenslag hoort ook bij het leven.

[3:34:03] En dat is een opgave voor ons allemaal, als ouders, buren, leerkrachten, sportcoaches,

[3:34:10] om hen weer weerbaar te maken en te leren omgaan met de uitdagingen van het leven.

[3:34:16] Als we daar serieus werk van maken, dan ben ik er echt van overtuigd dat we meer jeugdzorg

[3:34:21] beschikbaar hebben voor de jongeren die het echt nodig hebben.

[3:34:24] Voorzitter, mijn voorganger is met de hervormingsagenda Jeugd van Start gegaan en het is bevestigd

[3:34:31] in het regeerprogramma en in het hoofdlijnakkoord

[3:34:34] wat opgesteld is door NSC, BBB, PVV en VVD.

[3:34:38] En samen met deze inzet van enorm veel betrokken partijen

[3:34:41] ga ik in deze kabinetsperiode hier stevig mee verder.

[3:34:45] Met de hervormingsagenda jeugd richten we ons op drie doelen.

[3:34:49] Kinderen weerbaar laten opgroeien,

[3:34:51] de meest kwetsbare kinderen helpen met betere specialistische zorg

[3:34:54] in een stelsel dat houdbaar is voor de toekomst.

[3:34:58] De hervormingsagenda gaat ons helpen

[3:34:59] de jeugdzorg en het jeugdzorgstelsel te verbeteren.

[3:35:03] En ik ga nu verder in op de verschillende onderwerpen

[3:35:05] die u aan de orde heeft gesteld.

[3:35:07] En dat zal ik doen in de volgende volgorde.

[3:35:10] Hier komen de welbekende blokjes.

[3:35:13] Jeugdstelsel en onderwerpenhervormingsagenda.

[3:35:16] Rijkwijden en regionaliseren.

[3:35:17] Gesloten jeugdhulp.

[3:35:20] Overige zorgvormen en overige onderwerpen.

[3:35:27] En dan begin ik bij jeugdstelsel en hervormingsagenda.

[3:35:32] Voorzitter, de eerste... Ik heb ze niet precies op de vragen zoals ze gesteld zijn,

[3:35:36] maar alle vragen komen aan bod en anders hebben we natuurlijk nog het punt overig.

[3:35:40] Mocht ik iets gemist hebben, dan hoor ik dat natuurlijk uiteraard graag,

[3:35:42] maar volgens mij hebben we alles weder te vatten.

[3:35:45] De eerste vraag die ik hier heb, is de vraag van VVD-Kamerlid mevrouw Van den Hil.

[3:35:53] En dat de vraag was, is bieden van hulp aan de meest kwetsbare kinderen ook prioriteit nummer één

[3:35:58] van deze staatssecretaris?

[3:36:00] en hoe gaat de staatssecretaris zorgen voor goede langetermijnafspraken

[3:36:02] en een daarbij horende financiering?

[3:36:04] Nou, voorzitter, ik denk dat ik dat al net in mijn inleiding gezegd heb.

[3:36:07] Het gaat juist om de meest kwetsbare kinderen.

[3:36:10] En voor hen moeten we juist zorgen dat die jeugdzorg toegankelijk wordt.

[3:36:14] Daarom zijn we met heel veel bezig

[3:36:16] en daarom hebben we natuurlijk ook die hervormingsagenda opgesteld,

[3:36:20] waarin dit ook is vastgesteld.

[3:36:23] Dus het is niet alleen mijn prioriteit,

[3:36:24] het is ook de prioriteit van alle partijen die zich gecommitteerd hebben

[3:36:27] aan de hervormingsagenda.

[3:36:28] En we zijn nu onder andere bezig met wetgeving om de versnippering aan te pakken en ook door

[3:36:36] het terugbrengen van jeugdhulpgebruik door domeinoverstijgende samenwerking te realiseren.

[3:36:43] En tegelijkertijd, want daar ging de vraag ook over, ben ik met de VNG in gesprek over

[3:36:48] de mogelijkheden van een nieuw passend financieringsmodel voor de jeugdhulp.

[3:36:53] Dan de vraag van GroenLinks, Partij van de Arbeid en mevrouw Westerveld over wat mijn

[3:36:58] reactie is op de gebrekkige voortgang vanuit het Rijk en of ik de urgentie wel voel en

[3:37:02] of ik per punt kan aangeven waar we achterlopen.

[3:37:07] In de voortgangsrapportage hebben we aangegeven welke maatregelen wij nemen en welke natuurlijk

[3:37:13] de gemeente moet nemen.

[3:37:16] Ik denk dat er zeker wel stappen gezet zijn, ik kan er zo nog wel even wat over vertellen.

[3:37:22] Tegelijkertijd klopt het dat we natuurlijk een aantal zaken nog moeten doen, waaronder

[3:37:25] door de wet Rijkwijten, die heeft wat vertraging opgelopen,

[3:37:29] maar met goede reden, dat is een complexe wet die we goed willen doen.

[3:37:33] En ik denk dat kwalitatief goede wetgeving,

[3:37:35] kijk ik ook even naar mijn rechter Buurman voor de kijkers links,

[3:37:39] die verantwoordelijk is voor kwaliteit van wetgeving,

[3:37:42] dat zal beamen, is dat het belangrijk is dat we ook met het veld,

[3:37:46] maar ook met de Kamer, die heeft er natuurlijk ook een aantal

[3:37:50] zeer belangrijke punten op aangegeven,

[3:37:52] dat we kwalitatief goede wetgeving maken,

[3:37:54] want we weten allemaal wat er kan gebeuren als we dat niet doen.

[3:37:56] Maar ik deel natuurlijk de urgentie voor spoed.

[3:37:59] Ik wil ook liever dat die morgen in de Kamer ligt dan over een paar maanden.

[3:38:05] Maar dat is wel nu de planning waar we op afkoersen

[3:38:07] en we gaan echt zo snel mogelijk, dat kan ik u verzekeren.

[3:38:11] Over de vragen van mevrouw Westerveld,

[3:38:14] ik kan me die vraag trouwens totaal indenken, hè.

[3:38:18] Dus van waar blijven nou de spoedplannen?

[3:38:20] Er is een crisis gaande, dat zie ik ook.

[3:38:22] Dat zie ik ook als ik zelf op bezoek ben in de jeugdzorg.

[3:38:28] En dat wil ik ook goed doen.

[3:38:30] Maar ik zie gelukkig ook al maatregelen die voortkomen uit de hervormingsagenda.

[3:38:36] Mevrouw Rikkers had gelijk, natuurlijk zijn daarvan zaken ook al eerder opgepakt

[3:38:41] door verschillende jeugdregio's, en dat is alleen maar goed.

[3:38:44] Maar je ziet steeds meer stevige lokale teams.

[3:38:47] Ik was laatst nog, vorige week, bij het stevige lokale team in Delft.

[3:38:51] Nou, wat daar gedaan wordt, is echt indrukwekkend.

[3:38:53] Dat is zo ontzettend goed.

[3:38:55] Daar wordt zoveel zorg opgepakt door die stevige lokale teams

[3:38:59] die niet hoeven door te verwijzen naar tweede-lijns- of derde-lijnszorg.

[3:39:03] Maar ook in Groningen, Utrecht en Zwolle zien we daar echt hele goede voorbeelden van.

[3:39:07] Dus je ziet daar echt al implementatie van maatregelen uit de hervormingsagenda

[3:39:13] die vandaag effect hebben op jongeren en op ouders.

[3:39:17] Maar dat is natuurlijk niet het enige.

[3:39:18] We zijn bezig met de afbouw en ombouw van gesloten jeugdzorg.

[3:39:21] Ik kwam net vanuit de ministerraad waarin we een spuk hebben geaccordeerd

[3:39:28] voor 176 miljoen euro voor de afbouw en ombouw van gestoten jeugdhulp.

[3:39:32] Er is geld voor, er wordt voortgang op geboekt,

[3:39:35] dus daar kunnen gemeenten gewoon mee aan de slag.

[3:39:37] Maar tegelijkertijd lanceren we begin volgend jaar ook een platform

[3:39:40] voor mentale gezondheid voor jongeren waar ze terecht kunnen.

[3:39:43] Dus we werken aan heel veel zaken om op een laagdrempelige manier

[3:39:47] ervoor te zorgen dat ook de druk op de jeugdzorg minder wordt.

[3:39:50] Natuurlijk wil je ze zoveel mogelijk doen in zo kort mogelijke tijd.

[3:39:55] Sommige dingen kosten eenmaal tijd omdat je het zorgvuldig wil doen, maar er gebeurt ook al heel veel wel.

[3:40:00] Interruptie van mevrouw Westerveld.

[3:40:03] Voorzitter, ik zie ook dat in het land heel veel gebeurt en dat mensen snoeihard aan het werk zijn.

[3:40:08] Maar uit de monitor die we kregen blijkt natuurlijk wel heel duidelijk dat het Rijk gewoon achterloopt en niet doet wat is beloofd.

[3:40:16] Dat sluit ook aan bij de inleiding van de staatssecretaris, die ging over de Rijk kwijt.

[3:40:21] Ja, we vinden met elkaar dat niet alle problemen naar jeugdzocht moeten worden verwezen, maar

[3:40:25] het is al anderhalf jaar geleden dat de voorganger van deze staatssecretaris, Maart van Ooijen,

[3:40:31] een grote dialoog aankondigde en ik lees nu dat hij nog niet eens is begonnen.

[3:40:37] En daar zit wel mijn hele grote bezwaar, want in die anderhalf jaar heeft dus het Rijk niet

[3:40:44] Intussen wordt er bezuinigd op preventie, sport, onderwijs en cultuur.

[3:40:50] We kunnen allemaal onze klompen aanvoelen dat dat daar niet beter van wordt voor jongeren en hun welzijn.

[3:40:57] Dus vandaar mijn oproep tot urgentie aan de staatssecretaris.

[3:41:00] Staatssecretaris.

[3:41:01] Die snap ik ook.

[3:41:02] En die urgentie pak ik ook op.

[3:41:04] Dat kan ik verzekeren aan mevrouw Westerveld.

[3:41:10] Daarom zijn we ook druk bezig met die wet Rijkwijden.

[3:41:12] want natuurlijk overal waar ik kom zeggen wethouders natuurlijk ook van...

[3:41:14] aan de ene kant dat willen we heel graag,

[3:41:16] tegelijkertijd zeggen wethouders ook, ook zijn er heel veel wethouders die ik spreek,

[3:41:20] die zeggen, nou, we kunnen alvast aan de slag met een aantal zaken.

[3:41:22] En dat zien we ook, is dat sommige gemeenten echt voorop lopen

[3:41:25] met de implementatie van stevige lokale teams.

[3:41:27] En natuurlijk, dat gebeurt heel veel in het land, maar het is ook een decentraal stelsel.

[3:41:32] Maar dat ook nog sommige gemeenten daar echt nog wel op achterlopen.

[3:41:35] Dus ik denk dat daar ook nog wel echt een stap te zetten valt.

[3:41:38] Dat erkent de VNG ook.

[3:41:40] Dus dat is niet een twistpunt, wat we daarover hebben.

[3:41:43] Maar dat is wel het geval. Dus we proberen met z'n allen zo snel...

[3:41:46] En ik snap alle complexiteit en hetzelfde geldt voor complexiteit

[3:41:49] ten aanzien van wetgeving. Dus we willen natuurlijk zo snel mogelijk.

[3:41:52] Maar ik zeg er wel bij, kwaliteit van wetgeving is ontzettend belangrijk.

[3:41:55] En dit is niet makkelijk. Dit is echt heel complex.

[3:41:58] Je kan niet zomaar even een lijstje maken, dit wel, dit niet.

[3:42:00] Dan heb je echt straks een hele slechte wet als je dat zou doen.

[3:42:03] Het is belangrijk dat we daar heel zorgvuldig mee omgaan,

[3:42:06] goed contact hebben met aanbieders, met huisartsen, noem maar op.

[3:42:10] om daar een goede wet van te maken, want daar vraagt de Kamer volgens mij ook om.

[3:42:14] En we gaan zo snel als mogelijk, maar de urgentie die mevrouw Westerveld uitdraagt,

[3:42:19] die erken ik volledig.

[3:42:22] Dus dat daarover. Over de maatschappelijke dialoog,

[3:42:24] want dat was inderdaad de vraag die mevrouw Westerveld in de eerste termijn had gesteld.

[3:42:28] Volgens mij is er al een flink debat gaande

[3:42:30] en is dat inderdaad ook gestart door mijn voorganger.

[3:42:33] Dus dat debat wil ik voortzetten, ook met mijn eigen inbreng daarin, vanzelfsprekend.

[3:42:39] want donderdag ga ik ook in gesprek weer met jongere influencers

[3:42:43] over die mentaal gezonde omgeving als onderdeel hiervan.

[3:42:46] Mindless is hier al mee bezig, komt allemaal daaruit voort.

[3:42:50] En onlangs heb ik ook gesproken met twee studenteninitiatieven

[3:42:54] dat ik een bijzonder goed voorbeeld vond, die uit eigen initiatief

[3:42:57] die mentale gezondheid onder hun medestudenten aan het aankaarten

[3:43:00] waren door het geluid en waar trek jij de lijn waren dat.

[3:43:04] En dat komt allemaal voort uit dezelfde beweging

[3:43:07] en heeft allemaal hetzelfde doel, voorzitter.

[3:43:10] Dan de bezuinigingen, waar mevrouw Westerveld inderdaad over had.

[3:43:15] Als ik kijk naar de bezuinigingen die op VWS plaatsvinden,

[3:43:18] die we in de subsidietaakstelling hebben vormgegeven,

[3:43:21] dat zit niet op het sociaal domein.

[3:43:23] Dat zit voor een heel klein deel op leefstijl

[3:43:26] en dan voornamelijk op onderzoek en het meer efficiënt laten samenwerken

[3:43:29] van bepaalde partijen in dat domein.

[3:43:32] Dus dat hebben we behandeld ook tijdens het begrotingsdebat VWS.

[3:43:35] Dus dat zit niet op het sociaal domein.

[3:43:36] We zijn sterker nog bij het ISA, daar refereerde mevrouw Van der Heel al aan,

[3:43:40] 150 miljoen beschikbaar voor gemeenten,

[3:43:43] juist om die beweging naar voren te maken.

[3:43:49] En daarnaast hebben ook de minister, staatssecretaris Z. en ik zelf

[3:43:53] een addendum getekend, samen met de ISA-partijen,

[3:43:56] om juist meer geld beschikbaar te maken voor de gemeente

[3:43:59] naar aanleiding van gesprekken met wethouders die we daarover gevoerd hebben.

[3:44:02] En dat is ook positief ontvangen.

[3:44:05] Dan de vraag van de heer Krijns.

[3:44:11] De staatssecretaris kan wel zeggen dat dit niet over het sociaal domein gaat.

[3:44:18] Misschien strikt genoemd volgens de boeken niet, maar als er wordt bezuinigd op sport...

[3:44:23] Ik zag trouwens bezuinigingen bij onderwijzen.

[3:44:26] Kinderen die hoogbegaafd zijn.

[3:44:27] We weten allemaal wat het doet als kinderen geen onderwijs krijgen en thuis komen te zitten.

[3:44:32] Dat is ook niet bevorderlijk.

[3:44:34] Komen ook die kinderen misschien weer bij jeugdzorg terecht.

[3:44:36] We weten van cultuur dat juist heel veel mensen, heel veel jongeren ook, die zich nergens anders

[3:44:40] thuis voelen, misschien wel lekker met elkaar muziek maken, naar een bandje gaan, een leuke

[3:44:45] avond hebben.

[3:44:46] Dit zijn helemaal geen problemen die jeugdzorg zou moeten oplossen, maar de staatssecretaris

[3:44:52] gaf net in zijn inleiding aan dat we niet overal jeugdzorg bij moeten halen.

[3:44:56] En daarom zijn mijn bezwaren wel degelijk dat op al die andere domeinen waar voortdurend

[3:45:00] naar wordt gewezen, ook door deze staatssecretaris, fors wordt bezuinigd.

[3:45:07] Ja, voorzitter, ja, daar krijgen we een beetje het debatje weer van wat we een paar

[3:45:12] weken geleden gehad hebben bij VWS, begonningsbehandeling, is dat als het gaat om...

[3:45:16] Er wordt inderdaad hier en daar een subsidietaakstelling ingevuld.

[3:45:20] Dat moet ook om de overheidsfinanciën op orde te houden.

[3:45:23] Er is geen enkele bewindspersoon die begint met deze baan en denkt van

[3:45:26] ik ga ze even lekker bezuinigen. Dat is echt niemand. Ik ook niet.

[3:45:30] Dat is ontzettend vervelend, geloof mij.

[3:45:33] Maar dat is een opgave die we hebben gekregen om de overheidsfinanciën stabiel te houden.

[3:45:37] Dat vinden we ook met z'n allen belangrijk.

[3:45:39] Dus daar staan we dan ook voor.

[3:45:40] Als je kijkt naar hoe we dat hebben ingevuld, als ik kijk naar mijn eigen trein op preventie.

[3:45:44] Ik heb gevraagd op preventie, daar hebben we het echt over.

[3:45:46] Kansrijke start werd gezegd dat dat wegwerpbezuin helemaal niet wegbezuinigt.

[3:45:51] Dat blijft volledig beschikbaar.

[3:45:53] Hetzelfde geldt voor bevolkingsonderzoeken, vaccinaties.

[3:45:55] Het gaat geen euro vanaf...

[3:45:57] Ik was afgelopen vrijdag nog bij een abortuskliniek.

[3:45:59] Het gaat geen euro vanaf.

[3:46:01] Dus daar zit juist heel veel geld in.

[3:46:03] En ook op sport hebben we het op een manier weten doen

[3:46:06] dat mensen het niet merken.

[3:46:07] Dus het gaat een beetje van onderzoek af in de eerste jaren.

[3:46:13] En dat vind ik echt op een verantwoordelijke manier gedaan.

[3:46:16] Als jij hockeyt of als jij lekker als twaalfjarige jochie of meisje voetbalt,

[3:46:21] ga je hier niks van merken. 0,0.

[3:46:25] Dus dat debat bewaren we natuurlijk nog wel eventjes voor het WGO sport, maar daar hebben we het over.

[3:46:32] Ik vind het belangrijk om dat beeld er even tegenover te stellen, want er wordt natuurlijk een beeld gezet

[3:46:36] dat er een soort draconische bezuiniging over het land gaat ten aanzien van sport en preventie.

[3:46:40] Dat is echt niet in dit geval.

[3:46:42] Ik heb het ook voorgerekend bij het begrotingsdebat VWS.

[3:46:44] Ik mag van mijn team geen getallen meer gebruiken, want dat was een totaal onafolgbaar verhaal.

[3:46:49] Maar het gaat om, laat ik het zo zeggen, de conclusie was, het gaat om een relatief klein bedrag.

[3:46:54] Dus wat je ook goed kan opvangen door efficiënter te werken.

[3:46:56] Want het gaat niet altijd om geld.

[3:46:58] En u refereerde al even over het voorbeeld van kidsmarketing.

[3:47:01] Ik kom zo op het voorbeeld van social media.

[3:47:04] Heel veel dingen hoeven niet per se in de financiële sfeer te liggen.

[3:47:07] Kan ook daarbuiten.

[3:47:09] Dus dat daarover, voorzitter.

[3:47:12] Dan het punt van de heer Krijns, over het rechtpunt over het integraal werken.

[3:47:18] Wat doet de staatssecretaris om te voorkomen dat de jeugdzorg overspoeld

[3:47:21] door problemen die eigenlijk elders opgelost moeten worden.

[3:47:24] Ja, daar is natuurlijk ook deze hervormingsagenda voor.

[3:47:27] En daar is die... En daar begon mevrouw Rikkers ook over.

[3:47:31] We klagen de analyse heel belangrijk in, dat je gaat kijken naar het totaalbeeld

[3:47:34] en niet alleen naar een klein... Dat je niet alleen een syntoom gaat bestrijden

[3:47:37] dat iemand bijvoorbeeld faalangst heeft, maar dat je gaat kijken

[3:47:40] waar komt dat dan door en zit dat in die omgeving?

[3:47:42] En dat zit in het confinant wat we gesloten hebben met de gemeente, met de VNG.

[3:47:47] Maar we hebben ook die stevige lokale teams,

[3:47:49] waarvan ik een aantal voorbeelden heb genoemd van gemeenten

[3:47:51] waar er echt al heel goed aan gewerkt wordt, die kunnen dat.

[3:47:53] Die hebben multidisciplinaire

[3:47:57] kennis en niet alleen van... Die kijken niet door een sleutelgat, maar eigenlijk

[3:48:01] doen de deur open en bekijken zo een casus en dat werpt ze vruchten af, voorzitter.

[3:48:07] Dus op die manier doen we dat en we zien dat het werkt.

[3:48:11] Dat is natuurlijk ook de vraag van mevrouw

[3:48:12] Van der Heel over het zeven factoren model.

[3:48:15] Dat zit daar natuurlijk ook in die brede analyse.

[3:48:19] En ook de vraag van mevrouw Bruining over hoe kan de staatssecretaris

[3:48:23] geboekte successen binnen verschillende initiatieven bundelen en omzetten

[3:48:26] tot landelijk geld en beleid? En dat is precies wat we doen.

[3:48:28] Dus helemaal mee eens, en dat probeer ik ook hier te doen,

[3:48:32] is gemeenten die goede voorbeelden geven.

[3:48:35] Ik ga nog een flink aantal andere voorbeelden noemen,

[3:48:38] maar die wil ik hier ook echt in het zonnetje zetten,

[3:48:40] omdat ik vind dat daar ontzettend goed werk gedaan wordt.

[3:48:43] En daar kunnen wij met z'n allen in heel Nederland van leren.

[3:48:49] Ook een vraag van mevrouw Bruining is hoe is de staatssecretaris van Plan Ouders,

[3:48:52] Jongeren en Kinderen een prominente rol te geven binnen de implementatie en uitvoering van de

[3:48:55] hervormingsagenda? En het allerbelangrijkste, de tussentijdse bijstelling van de hervormingsagenda?

[3:49:01] Nou goed, het uitgangspunt van de hervormingsagenda is dat de hulp moet aansluiten bij de behoeften van

[3:49:07] de leefwereld van jeugdigen. Daarom hebben we onder andere de Leefwereldtoets. Maar ikzelf praat

[3:49:13] veel met jongeren. Ik praat geregeld met de NJR, maar ook het ministerie vragen we ervaringswiskundigen

[3:49:18] om mee te denken over wetten en op die manier ook invulling te geven aan die vraag. Dan

[3:49:27] de vraag van de heer Seder. Wat zijn de ambities voor het aantal jeugdige dat jeugdhulp krijgt

[3:49:33] in 2030? Ik heb net een discussie met mijn team gehad of ik daar een getal op moest plakken.

[3:49:36] Ga ik wel doen.

[3:49:39] Ik wil dat in 2028 het nog maar maximaal 1 op de 10 is.

[3:49:44] En dan moeten we even zorgvuldig kijken hoe we dat verder kunnen terugdringen.

[3:49:47] Maar het moet in 2028 maximaal 1 op de 10 zijn.

[3:49:50] Ik vind dat we dat moeten kunnen omdraaien met elkaar.

[3:49:53] Dus in de politiek zijn cijfers altijd een beetje gevoelig.

[3:49:57] Maar ik vind dat, misschien ook de ondernemer nog in mij, belangrijk om wel dat te doen.

[3:50:02] Omdat dat ook de Kamer in staat stelt natuurlijk te kijken hoe het ervoor staat.

[3:50:10] Dat vind ik fijn. Dan weet ik waar de staatssecretaris op kan afrekenen.

[3:50:13] Op het moment dat het niet lukt. Nee, grapje hoor.

[3:50:15] Volgens mij is het fijn en goed.

[3:50:18] Ik zou het wel fijn vinden. Ik denk dat het goed is.

[3:50:21] En ik denk dat ambitie daarop ook gaat helpen.

[3:50:25] Het zou wel goed zijn om dan na te denken.

[3:50:26] Dat wil ik bij de staatssecretaris neerleggen.

[3:50:27] of we daar nog wel een plan van aanpak kunnen krijgen van wat is een realistische beweging

[3:50:35] om uiteindelijk over aantijden te kunnen concluderen dat we daar wel of niet zijn.

[3:50:38] Natuurlijk pinnen we daar de staatssecretaris niet op vast,

[3:50:40] maar het helpt ook wel om een soort stappenplan of een perspectiefboogel,

[3:50:44] of hoe u het wil noemen. Bent u bereid om dat te doen?

[3:50:50] Ja, voorzitter, ik denk dat de voortgangsbrief daar het juiste instrument voor is,

[3:50:52] dat we dat kunnen gebruiken om inderdaad de voortgang sowieso te monitoren

[3:50:57] en ook te vertellen van wat gaan we doen de komende tijd om dat te bereiken.

[3:51:00] En dat zal af en toe ook bijsturingen vergen

[3:51:02] en ook natuurlijk naar aanleiding van de input van de Kamer.

[3:51:06] Dus als we het zo kunnen afspreken, dan denk ik dat we dat op die manier kunnen doen.

[3:51:13] Dan zie ik nog interruptie, ja.

[3:51:14] Nog even op het punt van de heer Seder, kan ik dat als een toezegging noteren?

[3:51:18] Ja, we doen het in de jeugdbrief en dan komt hij terug.

[3:51:21] Een reguliere jeugdbrief, hoor ik.

[3:51:24] Dat vind ik goed, zolang het expliciet in de brief terugkeert...

[3:51:29] zodat we ook kunnen meten waar we staan en bijsturen waar het nodig is.

[3:51:34] Check, genoteerd.

[3:51:37] Voordat u...

[3:51:40] Dan vraagt de staatssecretaris om nog even door te gaan.

[3:51:43] Vraag van mevrouw Bruining, hoe kijk ik tegen de hoofdtaak gericht op bezuinigingen...

[3:51:48] in plaats van investeren, als onderdeel van de hervormingsagenda?

[3:51:51] Ik denk dat financiële houdbaarheid er onderdeel van is.

[3:51:54] Ik denk ook wel dat het gerechtvaardigd is.

[3:51:55] Als je kijkt naar hoeveel geld er naar de jeugdzorg gaat.

[3:51:58] Dat je kijkt van...

[3:52:03] Is dat niet teveel?

[3:52:05] Want je kan het niet ergens anders uitgeven.

[3:52:08] Tegelijkertijd zit het natuurlijk in...

[3:52:09] Is kwaliteit het allerbelangrijkste?

[3:52:11] En het kan hand in hand.

[3:52:12] Dat is het mooie ook.

[3:52:13] We willen minder kinderen in de jeugdzorg.

[3:52:14] Betekent natuurlijk ook een daling in de uitgave.

[3:52:19] Ik zeg er wel expliciet bij.

[3:52:20] Het gaat niet alleen om geld.

[3:52:22] Het gaat ook in een hele grote maat om mensen.

[3:52:24] We hebben de mensen gewoon niet om het te doen.

[3:52:29] Dus wijsomspreken, het zou in Den Haag mooi zijn als wij soms...

[3:52:32] Soms denk ik maar, konden we sommige problemen maar met geld oplossen.

[3:52:36] Dat gaat gewoon helaas niet altijd.

[3:52:39] Dus soms heeft het te maken met geld.

[3:52:41] Nou, er gaat ook steeds meer geld hierbij, ook bij de jeugdzorg.

[3:52:44] Maar heel vaak ook gewoon niet.

[3:52:46] En de hervormingsagenda gaat ook vooral echt om kwaliteit.

[3:52:49] jongeren weerbaar en gelukkig laten opgroeien.

[3:52:51] Dat is ook mijn taak als staatssecretaris Jeugd.

[3:52:58] Vraag van mevrouw Poudersma is op welke wijze gemeenten nog goede zorg kunnen verlenen als ze moeten inleveren.

[3:53:07] Ja, het hoeft niet tegenstrijdig te zijn.

[3:53:08] Dat heb ik ook al gezegd en dat heeft mevrouw Van Hil ook aangegeven.

[3:53:11] Daar ben ik het ook mee eens.

[3:53:14] Dus ja, laat ik het daar even bij laten.

[3:53:16] Overigens krijgen we natuurlijk nog de deskundige commissie.

[3:53:19] Daar is ook een vraag over gesteld, daar kom ik zo even op.

[3:53:22] Maar die kijkt er natuurlijk nu ook naar.

[3:53:25] Nou, dat is namelijk de volgende vraag die ik hier voor me heb.

[3:53:28] Over de deskundige commissie.

[3:53:29] Ja, dat advies is in de basis leidend.

[3:53:31] Ja, zwaarwegend.

[3:53:32] Ook voor ons.

[3:53:33] Dat heb ik ook benadrukt richting de VNG.

[3:53:37] Wachttijden.

[3:53:38] Vraag van mevrouw Bruining.

[3:53:39] Hoe het daarmee staat.

[3:53:40] En de problematiek.

[3:53:41] Er zijn meerdere vragen over gesteld.

[3:53:42] Die probeer ik even in één te nemen.

[3:53:44] Over inzicht erin.

[3:53:45] Dat is natuurlijk ook een grote frustratie voor mij.

[3:53:47] En ook voor iedereen die werkt aan een betere jeugdzorg.

[3:53:51] Het is het gebrek aan inzicht in de wachttijden.

[3:53:54] Het is een decentraal stelsel.

[3:53:56] En heel veel gemeenten registreren op verschillende manieren.

[3:54:00] Dus je bent appels met peren, dan moet je vertalen in citroenen.

[3:54:04] We hebben nu in plaats van één boom met een overzicht,

[3:54:08] hebben we nu twintig verschillende bomen met verschillende takken.

[3:54:10] En die zijn ook allemaal van verschillende soort.

[3:54:11] Dat is een enorme...

[3:54:13] Ik heb vorige week een hele uitleg gekregen

[3:54:16] hoe dat registratiesysteem in elkaar zat.

[3:54:18] Nou, dat heeft een uur geduurd.

[3:54:20] Alleen dat registratiesysteem.

[3:54:22] Dus dat is ontzettend

[3:54:25] complex zit dat in elkaar

[3:54:26] met allemaal gemeenten natuurlijk.

[3:54:27] Nou, u weet hoeveel gemeenten er zijn, hoeveel jeugdregio's er zijn.

[3:54:30] Die allemaal verschillend registreren.

[3:54:32] We hebben, om een beeld te geven,

[3:54:33] er zijn nu op dit moment 3000 productcodes.

[3:54:37] 3000.

[3:54:37] Terwijl we willen naar minder dan 100.

[3:54:39] Dat is even om een beeld te geven van iedereen registreert weer een eigen productcode, weer een eigen vorm.

[3:54:45] Dus daarmee kan je gewoon niet...

[3:54:48] Ik deel natuurlijk ook, als ik in uw positie had gezeten, zag ik tegen mevrouw Westerholt en de voorzitter, had ik natuurlijk exact dezelfde vraag gesteld.

[3:54:55] Die stel ik ook op het ministerie.

[3:54:58] Maar dan kan je natuurlijk niet een inzicht krijgen als je met zo'n systeem te maken hebt.

[3:55:02] Ja, dat is heel lastig. Dus het is nu echt eerst zaak dat in een standaardisatie te krijgen

[3:55:07] dat we het hebben over hetzelfde en dat we goed inzicht kunnen krijgen in die wachttijden.

[3:55:12] Dat is voor mij heel belangrijk.

[3:55:14] Maar ik kan me ook helemaal voorstellen dat het voor de controlerende taak van de Kamer

[3:55:17] extreem belangrijk is om daar überhaupt inzicht in te kunnen hebben.

[3:55:21] Dus daarom werken we daar ook hard aan en is het ook onderdeel

[3:55:23] van de hervormingsagenda om dat om dat te doen.

[3:55:29] Mevrouw van der Heel en mevrouw Bruining, eerst mevrouw van der Heel.

[3:55:33] Ja, voorzitter, dank. Dank ook aan de staatssecretaris.

[3:55:37] En voor wat betreft die administratieve lasten, want die is hier eigenlijk nog niet benoemd.

[3:55:42] Dus die had ik nog liggen, terwijl eigenlijk als je ziet dat die zijn overal natuurlijk heel groot.

[3:55:48] Collega Agema wilt met de helft terug, dat willen al 300 bewindspersonen daarvoor.

[3:55:54] Maar in de jeugdzorg is die echt extreem, groter dan in andere sectoren.

[3:55:58] En mijn vraag echt concreet is wel, heb ook vertrouwen in de professionals?

[3:56:04] En hoe ziet u dat? Hoe gaat u dat aanpakken?

[3:56:07] Maar hoe gaat u ook kijken dat ze wat meer uniform kunnen gaan registreren, inkopen?

[3:56:12] Ik denk dat dat een heel breed pakket is.

[3:56:15] En ik snap dat dat misschien nu niet helemaal iets is voor nu in debat,

[3:56:19] maar dat kan ook later, wat mij betreft, in een uitgewerkte brief of wat dan ook.

[3:56:26] Ja, dat is een super terechte vraag, voorzitter.

[3:56:29] Want dat is natuurlijk voor veel, niet alleen voor professionals in de jeugdzorg,

[3:56:34] maar voor heel veel professionals in de zorg, waaronder mijn vrouw,

[3:56:36] die klaagt er elke avond over, zeg maar, die administratiedruk.

[3:56:43] De stappen die we hier zetten ten aanzien van de jeugdzorg en de inkoop,

[3:56:46] daar refereerde mevrouw Van der Heel ook aan, een heel belangrijk punt,

[3:56:49] en dat is dat wetsvoorstel Wet beschikbaarheid jeugdzorg.

[3:56:54] Want daar zit die regionalisering in, dat zorgt voor eenduidige inkoop

[3:56:58] voor aanbieders heel belangrijk.

[3:57:01] Dus dat hebben we nu zo op die manier ingericht.

[3:57:03] Dus dat gaat heel veel helpen in die standaardisatie,

[3:57:05] dat je niet allemaal verschillende formulieren aan het invullen bent

[3:57:07] en met allerlei verschillende gemeenten als aanbieder moet dealen,

[3:57:11] maar dat je gewoon één vorm van inkoop hebt vanuit die regio.

[3:57:15] Dus dat gaat daar heel erg bij helpen, zeg ik tegen mevrouw Van Hill.

[3:57:21] Dan, voorzitter, de vraag van mevrouw Paulusma over de wachttijden.

[3:57:25] Ja, ook weer daar hetzelfde...

[3:57:28] Sorry, excuus.

[3:57:29] Mijn fout.

[3:57:31] Mevrouw Bruining.

[3:57:32] Dank, voorzitter.

[3:57:33] En dank, staatssecretaris, voor zijn antwoorden tot nu toe.

[3:57:36] Ik heb wel een vraagje over de problemen die de staatssecretaris net aangaf

[3:57:39] met het decentrale stelsel en de verschillende manieren

[3:57:42] die gemeentes hanteren met registratie.

[3:57:45] Is dat gewoon niet veel makkelijker op te lossen

[3:57:46] met een landelijk registratiesysteemstelsel

[3:57:50] waarbij er vanuit landelijke coördinatie wordt gekeken?

[3:57:55] Dank u wel.

[3:58:05] Ik kom hier zo even op terug.

[3:58:06] We hebben verschil van mening.

[3:58:09] Nee hoor.

[3:58:12] Dat is precies wat we aan het doen zijn.

[3:58:14] We gaan die standaardisatie, daar werken we aan.

[3:58:16] Onder die 100 productcodes.

[3:58:18] Maar het blijft een decentralized stelsel.

[3:58:19] Maar we willen natuurlijk die stelsels aan elkaar koppelen.

[3:58:22] Dus dat is wat we aan het doen zijn.

[3:58:22] Je hebt natuurlijk ook niet alleen te maken met gemeentelijke instroom.

[3:58:26] Via huisartsen, maar ook via de rechtsbescherming.

[3:58:29] Via de rechter.

[3:58:29] Dus dat zijn we allemaal aan elkaar aan het aanpassen,

[3:58:35] op elkaar aan het aansluiten, zeg ik het zo goed?

[3:58:37] Ja, dus daar zijn we er alsnog.

[3:58:40] Dus dat is het antwoord op die vraag.

[3:58:43] Dan, voorzitter, ja, dit zijn allemaal vragen over datamonitoring.

[3:58:48] Dus die heb ik net allemaal beantwoord.

[3:58:50] Admissieve lasten, net ook al wat overgezegd.

[3:58:53] 18 min 18 plus, dat is mevrouw Rikkers, die had daar vroeger aandacht voor.

[3:58:58] is het niet mogelijk om omgekeerd te toetsen?

[3:59:00] Dat is eigenlijk de vraag.

[3:59:02] Werken met omgekeerde bewijslast, dat zou inhouden dat alle jeugdhulp

[3:59:07] standaard na je achttiende doorloopt, tenzij de gemeente kan aantonen

[3:59:12] dat jeugdhulp niet meer nodig is.

[3:59:15] Terwijl het uitgangspunt is dat aanbieders en gemeenten ruim op tijd

[3:59:17] een gesprek gaan met jongeren over hun toekomst.

[3:59:19] Dat willen we ook.

[3:59:20] En de aandacht op bewijslast leidt af van het gesprek over de toekomst

[3:59:24] met jongeren, in plaats van dat je gaat discussiëren over

[3:59:26] over heb je er nog wel recht op of niet.

[3:59:28] En het verbetert ook niet de overgang, maar verplaatst in feite de discussie

[3:59:31] naar 21 jaar. Dat is wat je dan krijgt.

[3:59:36] Dus vandaar dat wij denken dat dat niet een goed idee is.

[3:59:40] Dan de vraag, die haakt daarop aan van de heer Krijns,

[3:59:44] of ik in gesprek kan gaan met gemeente- en zorgambieders

[3:59:46] om ervoor te zorgen dat wij samen met jongeren

[3:59:48] tijdig een toekomstplan opstellen. Antwoord daarop is ja.

[3:59:51] Dat is heel belangrijk. Dit is de kern.

[3:59:53] Dus op tijd begin een toekomstplan, goed voorbereiden

[3:59:56] op die overgang.

[3:59:59] En dan komt die Big Five natuurlijk om de hoek kijken.

[4:00:03] Dank u wel, voorzitter. Dus ik kan het zien als een toezegging?

[4:00:11] U kunt het nog even herhalen, wat precies een toezegging is?

[4:00:15] Dat ik met gemeenten in gesprek ga om ervoor te zorgen dat zij jongeren

[4:00:18] tijdig een toekomstplan laten opstellen.

[4:00:23] Ja, in gesprek gaan. Ja, het is nog geen...

[4:00:25] Ik bedoel, er komt nog niet per se een automatische terugkoppeling op naar de Kamer, denk ik dan.

[4:00:29] Ook het voortgangsbriefje.

[4:00:30] Oké, ook het voortgangsbriefje.

[4:00:32] Check.

[4:00:41] Excuus.

[4:00:41] Dank.

[4:00:42] Dus ik zal het even herhalen.

[4:00:43] Mijn microfoon stond niet aan.

[4:00:44] De big five, dat is precies waar het om gaat, inderdaad.

[4:00:47] Dus dat is wonen, werk, school, inkomensschulden, zorg en support.

[4:00:51] Dan de vraag van de heer Krijns over of ik met mevrouw Meijer, dus dat is mijn collega op

[4:00:55] VWS, staatssecretaris en minister van Volksuitvesting, kan zorgen voor meer woningen voor jongeren

[4:01:00] van 18 tot 23 jaar uit de jeugdzorg en of we kunnen onderzoeken of jongeren zich al vanaf

[4:01:05] een zeventiende kunnen inschrijven bij een woningbouwvereniging.

[4:01:09] Dit voorjaar is het wetsvoorstel voor sterke regie volkshuisvesting naar de

[4:01:13] Kamer gestuurd. Hierin worden jongeren uit jeugdhulp met

[4:01:16] verblijf als urgente groep aangemerkt en de beoogde invoerdatum van deze wet is

[4:01:20] 1 januari 2026. Jongeren moeten 18 jaar zijn om het

[4:01:24] huurcontact te mogen ondertekenen. Minimum leeftijd voor inschrijving staat niet in

[4:01:27] de woningwet en staat ook niet in de huisvestingswet.

[4:01:29] Dit valt onder de portefeuille van minister van Vrouw

[4:01:33] En ik zal dit met haar bespreken, dus ik zal dit gewoon aan haar vragen.

[4:01:39] Dan de vraag over dakloosheid van mevrouw Westerveld.

[4:01:45] Over hoe de bezuinigingen zich verhouden tot de ambitie om jongeren niet dakloos te maken.

[4:01:54] Uiteraard, of in ieder geval niet dakloos te laten opgroeien.

[4:01:57] En dat dit aantal groter is dan uit eerdere cijfers waar het opgemaakt.

[4:02:00] Uiteraard is het belangrijk om heel veel aandacht te houden voor deze groep.

[4:02:06] In de hervormingsagenda committeren gemeente- en jeugdhulp aan bieders...

[4:02:08] ...zich om samen met jongeren een tijdig toekomstperspectief te formuleren.

[4:02:11] Daar hebben we het net over gehad.

[4:02:12] En in het Nationaal Actieplan Dakloosheid is aandacht voor jongeren.

[4:02:15] Mijn collega Meijer, staatssecretaris LMZ, werkt naar aanleiding van de motie Bruining...

[4:02:20] ...samen met de ministeries VRO en SZW en verschillende stekelders aan maatregelen...

[4:02:25] ...om jongerendakloosheid te voorkomen en op te lossen...

[4:02:28] voor het debat over dakloosheid op 19 december aanstaande,

[4:02:31] informeert staatssecretaris LMZ u over de voortgang.

[4:02:34] Dat waren mijn antwoorden in het kopje jeugdstelsel en een vormingsagenda.

[4:02:47] Dan kom ik bij het kopje Rijkwijdt en regionalisering.

[4:02:52] Allereerst de vraag van de heer Krijns.

[4:02:54] Waar is het mis gegaan in onze maatschappij

[4:02:55] dat zoveel jongeren hulp nodig hebben?

[4:02:58] Nou, u kunt zich voorstellen dat ik die vraag mezelf ook heb gesteld.

[4:03:02] Dat werd al gezegd, ook door de heer Krijns, een stijging die langgaande is

[4:03:06] en die ook terugziet in andere zorgstelsels, niet alleen in de jeugdzorg,

[4:03:09] maar desondanks net zo onwenselijk.

[4:03:13] Je zou twee oorzaken kunnen zien, op grote linies oorzaak in de samenleving,

[4:03:17] prestatiedruk, problematiek ouders, de heer Stoffer die refereerde daar ook al aan,

[4:03:23] medicalisering van problemen, dat is inderdaad onderdeel ook daarvan,

[4:03:27] van problemen die bij gewone opvoeding en opgroeien horen.

[4:03:31] Maar ook oorzaken in het stelsel.

[4:03:33] Professionals die zich onvoldoendig gesteund voelen om nee te zeggen.

[4:03:37] Aanbod schept ook de vraag.

[4:03:39] En samenwerking tussen domeinen blijkt ook lastig.

[4:03:43] En we zien dat de groei aan jeugdhulp vooral zit in ambulante hulp.

[4:03:46] En we zien onder andere stijging bij hogere inkomens.

[4:03:51] Grijns.

[4:03:52] Dank u wel, voorzitter. Kunnen we niet concluderen...

[4:03:54] dat we misschien zijn doorgeslagen in het aanbieden van jeugdhulp?

[4:04:01] Ik zei al, aanbod gecreëerd vracht, dus dat is wat je ziet.

[4:04:04] En daarom zijn we natuurlijk ook bezig met die wet Rijkwijd.

[4:04:09] Daarover gesproken, dat zei de heer Krijns natuurlijk ook,

[4:04:14] is van bij elke kleine tegenslag lijkt professionele hulp ingeschakeld te moeten worden.

[4:04:18] Is dat juist, is dat dan het juiste label?

[4:04:20] Nou, daar heb ik ook al over gezegd.

[4:04:21] We werken aan die wet, maar en dat ook nog even over die maatschappelijke dialoog.

[4:04:26] Ik zie dat ook als een belangrijk onderdeel voor het draagvlak voor die rijkwijde wet.

[4:04:32] Want daar hebben professionals straks mee te maken.

[4:04:35] Die moeten straks neerverkopen aan ouders die misschien wel jeugdhulp willen,

[4:04:39] waar ze dat voorheen wel kregen en dan vervolgens niet meer krijgen.

[4:04:44] En daarvoor is die discussie dus heel belangrijk.

[4:04:46] Politiek, ook maatschappelijk.

[4:04:48] Dus dat is belangrijk, maar niet alleen die dialoog natuurlijk,

[4:04:51] want daarmee gaan we natuurlijk niet alleen winnen.

[4:04:53] Maar ook die stevige mentale teams, die stikkertjes plakken, daar moeten we echt vanaf.

[4:05:01] En, ja, belangrijk dat we die, daar hebben we het ook over gehad, die brede analyse maken.

[4:05:06] Dat we niet alleen kijken naar een klein deel van de problematiek, maar naar het grotere plaatje.

[4:05:12] Ja, ik heb hierover gezegd, ook de vraag van mevrouw Westerveld,

[4:05:16] ook heel terecht over voortgang maken met de Rijkwijk.

[4:05:18] Ik heb daar, denk ik, op kunnen zeggen wat ik erop kan zeggen.

[4:05:22] Maar dat onderstreep ik nogmaals graag.

[4:05:26] Mevrouw Van der Heel.

[4:05:28] Ja, voorzitter, dank.

[4:05:31] Goed dat u het nu heeft gehad over stikkertjes,

[4:05:33] want ik dacht dat ik het ook over stempeltjes of stikkertjes had gehad,

[4:05:36] maar dat weet ik niet meer precies.

[4:05:37] Want het is heel belangrijk, denk ik ook,

[4:05:42] en daar ben ik benieuwd naar de staatssecretaris hoe die dat gaat doen,

[4:05:45] want je moet als ouders toch ook niet willen dat je kind een stempeltje heeft

[4:05:49] en daar levenslang uiteindelijk mee achter zich aangedragen krijgt.

[4:05:56] En dat is op dit moment wel vaak dé manier om iets voor goed te krijgen.

[4:06:01] Dat is dé manier om in het onderwijs dingen voor elkaar te krijgen.

[4:06:06] En ja, oprecht, daar vind ik echt zorgelijk.

[4:06:10] Omdat ik, of het nou om geld gaat of niet, ik vind dat je het kind gewoon iets aandoet.

[4:06:15] En ik vind dat we dat eigenlijk niet moeten willen.

[4:06:17] Ik word er echt bijna agressief van.

[4:06:19] Ja, voorzitter, dank.

[4:06:21] GESPREKSLEIDER GELACH

[4:06:24] Ja, voorzitter, ik deel dat.

[4:06:31] Maar daar is dus wel heel veel draagvlak voor nodig,

[4:06:33] ook vanuit de politiek, zeg ik er maar bij.

[4:06:35] Omdat uiteindelijk moeten onderwijs- professionals,

[4:06:38] die moeten huisartsen, moeten zich sterk voelen

[4:06:41] om ook nee te kunnen zeggen.

[4:06:42] En we zien juist dat ze zich daar nu vaak onvoldoende in gesteund voelen.

[4:06:46] ook een beetje individualisering van de maatschappij. Ik heb recht op dit, dus een beetje dat verhaal.

[4:06:52] Dus daar moeten we echt uit met elkaar. Dus dat ben ik volstrekt met mevrouw Van der Heel eens.

[4:06:59] Ben ik nu bij een vraag van de heer Stoffer?

[4:07:02] Of ik de gemeente aanspor om lokaal debat te voeren over de visie op jeugdzorg?

[4:07:07] Jazeker. Het is heel belangrijk dat zeker ook in een decentraal stelsel

[4:07:12] lokaal het gesprek gevoerd wordt over welke visie de gemeente heeft op het sociaal domein.

[4:07:16] en in het bijzonder de jeugdhulp.

[4:07:19] En op landelijk niveau zal ik dit ondersteunen,

[4:07:21] ook met een maatschappelijke dialoog,

[4:07:22] want alleen gezamenlijk, dus ook nadrukkelijk samen met de gemeente,

[4:07:26] kunnen we dit voor mekaar krijgen.

[4:07:29] De vraag van de heer Stoffer was ook wat ik doe om het recht op identiteitsgebonden zorg

[4:07:33] te waarborgen en het belang hiervan onder de aandacht te brengen bij de gemeente.

[4:07:36] Een belangrijke reden voor de decentralisatie

[4:07:38] is dat gemeenten lokaal konden bepalen waar de behoefte ligt van hun inwoners.

[4:07:44] Gemeenten kiezen de jeugdzorgaanbieders,

[4:07:45] waarmee ze samenwerken op basis van lokale behoeften,

[4:07:48] beschikbare voorzieningen en specifieke expertise.

[4:07:51] En ze houden hierbij rekening met specifieke doelgroepen

[4:07:54] en bijvoorbeeld identiteitsgebonden zorg beschikbaar te hebben.

[4:08:00] En dat is ook verankerd in de Jeugdwet.

[4:08:02] En ik heb hier ook aandacht voor in de gesprekken

[4:08:04] met de verschillende wethouders en jeugdzorgbestuurs.

[4:08:11] Dan een vraag over de Rijkwijdte en de vrouw Van der Heel.

[4:08:17] Of die effectiviteit in de nieuwe Rijkwijdtewet een goede rol gaat spelen,

[4:08:20] en of dat goed afgestemd is.

[4:08:21] Nou, dat is natuurlijk inderdaad onderdeel ook van de hervormingsagenda.

[4:08:24] Effectieve zorg, zorg die werkt.

[4:08:25] We komen met een beter niet doen lijst, die komt niet in de wet overigens,

[4:08:29] want daar zit natuurlijk ook continu verandering in.

[4:08:32] Maar die lijst gaat er wel komen.

[4:08:35] En in de Rijkwijdte staan natuurlijk ook heel veel andere zaken

[4:08:37] ook die daar een relatie toe hebben.

[4:08:42] Dan de vraag van mevrouw Bruining of ik van mening ben

[4:08:44] dat de eerste wet Rijkwijdte zou moeten worden behandeld

[4:08:47] in plaats van de wet Verbetering Beschikbaarheid Jeugdzorg.

[4:08:49] Nou, ze zijn afzonderlijk van elkaar.

[4:08:51] Ze beogen ook allebei een ander doel, dus het hoeft niet in een andere volgorde.

[4:08:56] Dus de beschikbaarheid is belangrijk, daar kunnen we nu al winst mee boeken.

[4:09:00] Nou, die wet ligt nu al in de Kamer, dus dat is de wet die al in de Kamer ligt.

[4:09:04] De wet Rijkwijten werken we nog aan en die verwachten we voor de zomer naar de Kamer te sturen.

[4:09:09] Maar het zijn twee verschillende wetten, dus ze mogen ook een ander doel.

[4:09:14] Mevrouw Breining.

[4:09:16] Dank, voorzitter.

[4:09:17] Nou, ik vind het toch wel apart dat de staatssecretaris dat aangeeft,

[4:09:19] want volgens mij als je de verbetering van de beschikbaarheid jeugdzorg zou willen verbeteren,

[4:09:25] dan moet je toch wel eerst weten wat je Rijkwijten is,

[4:09:27] voordat je dan überhaupt die beschikbaarheid dus verbetert.

[4:09:30] Dat houdt toch juist spaak met elkaar?

[4:09:32] Het één kan niet zonder het ander, volgens mij, in mijn optiek.

[4:09:35] maar ik kan het mis hebben uiteraard. Dank u wel.

[4:09:40] Deze wet gaat over de specialistische jeugdzorg en de Rijkwijd gaat over alle jeugdzorg.

[4:09:46] En het is zo dat het voornamelijk ziet op regionalisering, efficiënter inkopen,

[4:09:50] minder bureaucratie, waar we het net over gehad hebben.

[4:09:54] Dus dat is echt wat anders dan alleen de Rijkwijd.

[4:09:57] En over specialistische jeugdzorg weten we heel goed wat daarin zit.

[4:10:00] Dus nogmaals, ze kunnen echt in deze volgorde.

[4:10:03] en ik hoop ook dat ze allebei snel door de Kamer kunnen komen.

[4:10:09] Dan de vraag van mevrouw Westerveld over verbetering, beschikbaarheid en regionalisering.

[4:10:14] We wachten nu al een aantal maanden op antwoorden, zodat we door kunnen gaan.

[4:10:19] De Kamer heeft meer dan 300, ik geloof zelfs 350 geschiftelijke vragen gesteld.

[4:10:24] Die komen allemaal nog voor de kerst, maar je kunt je voorstellen dat het veel werk is om dat te doen.

[4:10:30] Probeer dat echt zo snel mogelijk te doen.

[4:10:33] Dus dat kan ik u beloven.

[4:10:36] Voor het kerstreces kunt u die antwoorden ontvangen.

[4:10:39] Dus daar kunt u mij aan houden.

[4:10:43] Dan de...

[4:10:44] Ik ben allemaal gevaarlijke dingen aan het doen.

[4:10:49] Er was nog reeds toegezegd dat die vragen beantwoord worden voor de kerst.

[4:10:53] Of heb ik dat...

[4:10:54] Nou, dan noteren we hem gewoon.

[4:10:56] Dat het voor het kerstrecess moet komen.

[4:11:03] Al die vragen moeten dan deze kant op.

[4:11:05] Nee, maar goed.

[4:11:06] Point taken.

[4:11:07] Gaat u door.

[4:11:12] Het signaal is helder, denk ik.

[4:11:14] Dank u.

[4:11:15] Dan de regionalisering.

[4:11:19] Om te voorkomen dat ongelijke zorgvoorzieningen per regio komen.

[4:11:27] Volgens mij wordt dat juist ermee voorkomen.

[4:11:29] Dus momenteel bedenken regio's en subregio's allemaal zelf

[4:11:31] welke vormen van zorg ze regionaal inkopen.

[4:11:33] En straks maken we die lijsten.

[4:11:34] Dus dan vertellen we precies welke zorg ze regionaal moeten inkomen.

[4:11:38] Dus dat zorgt juist voor meer gelijkheid daarin.

[4:11:43] Hoe borg ik, dat is een vraag van de heer Stoffer,

[4:11:46] de democratische legitimiteit in de wetsverbetering beschikbaarheid?

[4:11:53] Ja, ik ben wethouder geweest, ik heb daar zelf altijd mee geworsteld,

[4:11:55] ook gemeenteraadslid geweest.

[4:11:56] Dan zit je altijd met gemeenschappelijke regelingen.

[4:11:58] en hoe zit dat met de democratische legitimatie?

[4:12:01] Het is ook altijd lastig.

[4:12:03] Tegelijkertijd, ja, het is een getrapt stelsel waarin we werken natuurlijk.

[4:12:07] En ook in het Wet voor Stelverbetering en Beschikbaarheid Jeugdzorg

[4:12:09] draagt de colleges van de gemeente en de regio op

[4:12:11] om de jeugdregio te belasten met het inkomen van specialistische jeugdzorg.

[4:12:16] En daarbij wordt aangesloten bij de WGR,

[4:12:18] waarin duidelijke regels zijn opgenomen voor de positie van de gemeenteraad.

[4:12:22] En verder stellen gemeenten de regiovisie vast.

[4:12:25] Deze is de basis voor het werk van de jeugdregio en die gaat natuurlijk door de raden heen.

[4:12:36] Een herkenbaar beeld wat de staatssecretaris aangeeft.

[4:12:41] Procedureel klopt het natuurlijk dat gemeenteraden in positie zijn, maar stel nu,

[4:12:46] stel dat ik hem via u recht in de ogen kijk, ook met zijn ervaring die hij in het lokaaldomein heeft,

[4:12:53] Zegt hij dan ook van dit gaat wel goed of heeft hij misschien net als ik het gevoel van ergens...

[4:13:01] Is dat dan op zijn minst niet op het niveau waar het zou moeten zijn?

[4:13:05] Mijn ervaring is dat het heel erg ligt per gemeenteraad en per gemeente.

[4:13:10] Dus ook welke rol de gemeenteraad zichzelf daarin toebedeelt en in hoeverre ze dat onderdeel laten zijn van bijvoorbeeld een debat met hun eigen portefeuillehouderjeugd in een gemeenteraad.

[4:13:20] Dat is echt mijn eerlijke antwoord daarover.

[4:13:22] Dus in sommige gemeenten zie je dat er ook helemaal geen probleem is onder gemeenteraadsleden.

[4:13:30] Anderen zitten daar meer mee.

[4:13:32] Dus je ziet gewoon, maar dat is natuurlijk ook gewoon,

[4:13:34] elke gemeenteraad is ook weer uniek in Nederland,

[4:13:36] dat ze daar verschillend mee omgaan.

[4:13:37] Ik denk wel dat er mogelijkheden zijn om het te waarborgen.

[4:13:40] Ja, dat denk ik wel.

[4:13:41] Zonder dat we natuurlijk voor alles een apart parlement moeten optuigen.

[4:13:45] Want dat is ook weer natuurlijk wat we niet willen.

[4:13:50] Dat waren mijn vragen op dit onderwerp, voorzitter.

[4:13:57] Dan vraag ik u naar het volgende blok te gaan.

[4:14:01] Dat is transformatie, gesloten jeugd en hulp.

[4:14:06] Dan begin ik met de eerste vraag van mevrouw Westveld.

[4:14:12] Dat dat een aangrijpende afbouw en aankondiging is.

[4:14:17] Of ik daar een reactie op wil geven.

[4:14:19] over de bevindingen van de IGJ.

[4:14:22] Ja, ik ben het allereerst eens, mevrouw Westerveld.

[4:14:24] Het is ingrijpend en het kan alleen onder de juiste voorwaarden,

[4:14:29] met meer landelijke regie en meer passende hulp.

[4:14:32] Ik zei het al even, vandaag een spuk door de ministerraad geloodst

[4:14:39] die 174 miljoen behelst voor gemeenten voor afbouw en opbouw van alternatieven.

[4:14:47] en ook er is een landelijk afbouwplan en dit is ook nodig omdat gemeenten dan van

[4:14:51] elkaar weten met welke locatie zij stoppen. We hebben ook een bezuurlijk

[4:14:55] aanjager daarvoor en aanbieders weten waar ze aan toe zijn.

[4:15:00] Dus dat doen we, maar het is een complex proces. Ja, dat geef ik gelijk toe.

[4:15:05] De heer Seder had het net ook al over en daarom zetten we ook een aantal stappen,

[4:15:09] dus alleen plaatsing op basis van een gedeelde verklarende analyse.

[4:15:12] Jongeren en gezinnen komen samen tot conclusie dat de situatie niet vanzelf

[4:15:16] overgaat en wat het nu het beste is.

[4:15:17] Regeling van de frictiekosten had ik net over, zorginhoudelijke kaders,

[4:15:20] bijvoorbeeld voor de forensische doelgroep en consortium kleinschaligheid

[4:15:24] beziet wat wel en niet werkt, want dat is natuurlijk precies de fase

[4:15:27] waar we nu in zitten.

[4:15:30] Dan de vraag van de heer Krijns, blijft passende gesloten jeugdhulp

[4:15:33] in de tussenperiode af- en opbouw nodig voor specifieke groepen

[4:15:35] in huiselijke setting?

[4:15:37] Wat is de betrokkenheid van expertise van aanbieders en professionals?

[4:15:40] Nou, eens, de afbouw moet zorgvuldig.

[4:15:42] Dat moet ook echt, want er zijn gewoon jongeren die veiligheid

[4:15:45] en bescherming nodig hebben. Ik heb dat ook in de brief aangegeven.

[4:15:49] Slachtoffers van loverboys die soms voorkomen rijden.

[4:15:52] Dan wil je die deur kunnen dichtzetten.

[4:15:55] Suïciden hebben we natuurlijk over, ernstige verslavingsproblematiek.

[4:15:58] Dus die mogelijkheden wil je houden in het belang van het kind,

[4:16:02] zeg ik er nadrukkelijk bij.

[4:16:05] In de huidselijke zetting, in 2025 moet gesloten jeugdschulp

[4:16:10] kleinschalig werken, ook voor deze groepen.

[4:16:12] Dus ik heb daar ook voorbeelden van gezien, ook in zetten.

[4:16:14] kleinere groepen, niet meer met dertien jongeren op een groep, maar met vijf.

[4:16:19] Dus dat is echt de transformatie waar we in zitten.

[4:16:22] Dat kan ook, zoals waar ik geweest ben, op een treinvoorziening.

[4:16:26] Klaverhof is daar bijvoorbeeld een voorbeeld van.

[4:16:29] En het consortium kleinschaligheid, dat is waarin aanbieders en professionals

[4:16:32] met grote betrokkenheid onderzoeken wat wel en niet werkt,

[4:16:38] samen met ervaringsdeskundigen.

[4:16:42] Dank u wel voorzitter, dank staatssecretaris voor de beantwoording van de vraag.

[4:16:49] Dus als ik het goed begrijp zal er nog altijd een kleine schel van gesloten jeugdzorg moeten

[4:16:55] blijven.

[4:16:57] De vraag die ik wil stellen is, wat ik vaak ook hoor bij jeugdzorginstellingen, dat er

[4:17:05] vaak gemixt in gesloten jeugdzorginstellingen zitten, maar dan wordt er dan specifiek voor

[4:17:09] inderdaad suïcide, loverboy, mensen die te slaggevoel zijn geworden van loverboys, drugs,

[4:17:16] mensen die verslaafd zijn aan drugs, tot er een specifiek groepje voor gesloten jeugdzorg

[4:17:21] zitten en niet meer gemixt zitten met elkaar?

[4:17:26] Nee, voor mij, bijvoorbeeld in Z zitten ze wel op hetzelfde, het zit open en gesloten

[4:17:31] zit allebei op datzelfde trein, maar het is kleinschaliger, dus waar het voornamelijk

[4:17:35] grotere groepen waren, gesloten, is het nu nog steeds gesloten, maar dan kleinschalig.

[4:17:43] Ik krijg één correctie.

[4:17:45] De wet ligt voor de zomer in de Tweede Kamer.

[4:17:48] Maar dat gaat voor een consultatie.

[4:17:50] Dat stond ook in de brief.

[4:17:54] Dat is voor de zekerheid goed.

[4:17:55] Het verschil tussen consultatie en weten.

[4:17:58] Dat niemand boven zit te zweten.

[4:17:59] Oké.

[4:18:03] Transformatie.

[4:18:04] Dat is over de transformatie.

[4:18:07] Vrijheidsbeperking.

[4:18:08] Vrouw Rikkers, die dat ook vroeg, van hoe bevorder ik de verklarende analyse.

[4:18:13] Ja, compleet mee eens.

[4:18:14] Dus dat doen we ook in het confinant wat we doen.

[4:18:17] En dat willen we ook onderdeel laten worden van de Rijkwijk.

[4:18:20] Dus het is belangrijk dat die verklarende analyse er komt.

[4:18:23] Vinden we heel belangrijk, want helemaal mee eens.

[4:18:25] Dat helpt ontzettend veel.

[4:18:27] Dan een vraag van mevrouw Westerveld over de afbouwgesloten jeugdzorg.

[4:18:32] Financiële onderbouwing voor deze plannen is er niet.

[4:18:36] We hebben frictiekosten, dus in totaal 295 miljoen voor de recentiële transformatie.

[4:18:42] Ik had het net al even over de spuk die vandaag door de ministerraad is gegaan.

[4:18:47] Dan de heer Stoffer, die zegt de jeugdautoriteit signaleert een forse stijging van jongeren met 24-uursbegeleiding.

[4:18:52] Hoe en door wie wordt getoetst of zulke keuzes daadwerkelijk in het belang van de jongeren zijn?

[4:18:56] Klopt. Er is dus sprake van meer 24-uursbegeleiding en meer intensieve zorg in de vorm van één-op-één begeleiding.

[4:19:04] En eerlijk gezegd, dat wil ik wel zijn, dat roept ook bij mij de vraag op, is dat houdbaar?

[4:19:10] Zoveel een-op-een-begeleiding.

[4:19:13] Als het al niet om het financiële aspect gaat, dan wel om het mensenaspect.

[4:19:17] Dus hebben die mensen wel.

[4:19:19] En inderdaad zijn jongeren daarbij gebaat.

[4:19:22] De gemeenten die verantwoordelijk zijn voor passende jeugdhulp,

[4:19:25] die moeten daar op toezien als ze deze zorg inkopen.

[4:19:28] En de IGJ moet toezien op de kwaliteit.

[4:19:32] Dan de vraag van mevrouw Bruining over de effectiviteit en de monitoring daarvan.

[4:19:41] De effectiviteit van de maatregelen en welke evaluatiemethoden wij daarvoor gebruiken.

[4:19:44] In juni hebben we een bestuurlijke afspraak gemaakt over de maatregelen om de transformatie

[4:19:48] gesloten jeugdhulp te ondersteunen.

[4:19:51] Monitoring is daar ook een onderdeel van geweest van die afspraken.

[4:19:55] Dat doen we op de doelen, namelijk afbouwcapaciteit, inhoudelijk kader, wanneer we tevreden zijn

[4:20:00] over de zorg vanuit het perspectief van cliënten en ouders

[4:20:03] en het voorkomen van plaatsingen in gesloten jeugdzorg.

[4:20:06] Het landelijk programmateam heeft een evaluatieopdracht uitgezet,

[4:20:09] zowel proces evaluatie als resultaatsevaluatie.

[4:20:14] Dan het niet nakomen van de rechtspositie.

[4:20:17] Vraag van mevrouw Westerveld van kinderen.

[4:20:19] Nou, het klopt dat de ING, daar heb ik ook een brief over gestuurd,

[4:20:21] heeft geconstateerd dat het medewerkers gesloten jeugdzorg nog niet lukt

[4:20:24] om op alle punten de wet na te komen.

[4:20:27] Ik denk ook niet dat het onwil is, als ik eerlijk ben.

[4:20:29] Ik denk ook dat mevrouw Westerveld dat niet denkt.

[4:20:31] Ik heb dat ook zelf gezien. Ik heb veel medewerkers gesproken de afgelopen maanden.

[4:20:35] En ik zie ook hoe ze worstelen. Dat zeggen ze ook direct tegen mijzelf.

[4:20:38] Zeker op het moment van insluiting op het eigen kamer.

[4:20:41] Maar ik wil daar wel over hebben in een gesprek gaan, want die rechtspositie is wel belangrijk.

[4:20:43] En dat heb ik ook in die brief vooropgezet. Het gaat inderdaad om de rechtspositie.

[4:20:47] Maar ik wil met medewerkers ook in gesprek om te komen met afspraken...

[4:20:51] over hoe insluiten op de kamer we nog verder kunnen afbouwen...

[4:20:55] maar tegelijkertijd ook zorgen dat het s'nachts veilig is voor jongeren en medewerkers.

[4:20:59] Een voorbeeld, als u me toestaat, voorzitter, wat ik gehoord heb van medewerkers,

[4:21:04] is van, ja, je hebt dienst, je slaapt daar dan op de groep als medewerker

[4:21:10] en om vier uur s'nacht zitten ze nog steeds met elkaar dingen te doen

[4:21:15] waarvan je niet wilt dat ze het doen. Laat ik het daarbij houden.

[4:21:19] En dan? Dan zullen ze een keer vragen of ze naar een kamer willen en ze doen het niet, ja.

[4:21:22] Dus ik snap de worsteling, laat ik het zo zeggen.

[4:21:26] Dus dat is ook echt, zoals zij zelf ook aangeeft, nee het mag niet, het moet niet.

[4:21:30] Het moet natuurlijk alleen in dreigende situaties plaatsvinden als het niet anders kan.

[4:21:36] Dus dat.

[4:21:40] Mevrouw Van der Hill, u.

[4:21:41] Ja voorzitter, dank.

[4:21:44] Wat ik wel mooi vind is dat de staatssecretaris ziet dat dat niet eenvoudig is, want dat ken ik uit de praktijk.

[4:21:49] Maar waar ik een beetje naar zoek is van...

[4:21:52] Eigenlijk, zoals ik het zie, zijn er verschillende maatschappelijke belangen.

[4:21:57] Want we willen afbouwen, we willen transformeren.

[4:22:01] We willen orde, we willen veiligheid, maar we willen ook dat het voor de kinderen goed gaat.

[4:22:07] We hebben een soort maakbaarheidsideaal waarbij we geen incident toestaan eigenlijk.

[4:22:14] En ik vraag me af, ziet de staatssecretaris daar ook een opdracht in voor het Rijk?

[4:22:18] Want je kan alles, of voor het kabinet, of om daar eens wat op te sturen, of om daar wat mee te doen.

[4:22:24] Want je kan niet alles bij die professionals leggen, niet aan allebei de kanten.

[4:22:28] Dat gaat dan door mijn hoofd.

[4:22:33] Nee, eens, en daar heb ik ook nadrukkelijke aandacht voor.

[4:22:34] En daar wil ik ook over in gesprek.

[4:22:37] En de heer Seder had het daar net ook al even over.

[4:22:40] Als we dan naar niet-alternatieven gaan, dan gaat er misschien wel meer gebeuren.

[4:22:43] Wat doet dat met medewerkers?

[4:22:44] Dus daar moeten we goed over nadenken.

[4:22:46] Wat betekent dat en welke eventuele vrijheidsbeperkende middelen

[4:22:49] heb je dan nog en hoe kan je dat doen?

[4:22:51] Maar hoe kan je uiteindelijk, en dat is denk ik wel de crux,

[4:22:53] hoe kan je meer maatwerk gaan bieden?

[4:22:55] Want nu is het van gesloten of niet, dat is vrij binair.

[4:22:57] Dan heb je deze bevoegdheden als begeleider, als medewerker.

[4:23:03] En dat we veel meer naar een soort maatwerk-situatie gaan,

[4:23:05] dat we dat veel meer op een kind kunnen toespitzen.

[4:23:09] Dat het ook voor die medewerkers veilig is.

[4:23:10] Daar heb ik nadrukkelijk dank, mevrouw Van den Hul ook, voor die vraag,

[4:23:13] want daar heb ik nadrukkelijk ook aandacht voor.

[4:23:17] Dan de vraag over, van mevrouw Bruining ook,

[4:23:19] hoe ik sta ten opzichte van de bevindingen van de VN en het CPT.

[4:23:24] Het CPT staat voor de Committee for the Prevention of Torture

[4:23:27] and Inhumane or Degrading Treatment or Punishment.

[4:23:31] Het bezoek heeft plaatsgevonden.

[4:23:33] In maart hebben we al eens een motie aangenomen

[4:23:36] waarin de Kamer haar voorzitter opriep het CPT uit te nodigen.

[4:23:39] Dat bezoek heeft plaatsgevonden.

[4:23:40] We hebben met verschillende instanties gesproken

[4:23:42] en is op bezoek geweest bij drie instellingen,

[4:23:45] en eind volgende week komen ze terug om hun bevindingen met mij te delen.

[4:23:49] En volgend jaar juni, heb ik begrepen, maken zij dat rapport openbaar.

[4:23:54] Dus dat is de tijdslijn.

[4:23:58] Dank, voorzitter. Dan heb ik wel even een vraag aan de staatssecretaris,

[4:24:01] want als de bevindingen met de staatssecretaris gedeeld worden,

[4:24:04] hoe wordt de Kamer daar dan over geïnformeerd?

[4:24:06] Is dat dan pas in juni wanneer zij een rapport openbaar maakt?

[4:24:09] Of is de staatssecretaris ook bereid om de bevindingen die met de staatssecretaris

[4:24:13] gedeeld worden met de Kamer te delen.

[4:24:16] Dank u wel.

[4:24:17] Ik denk dat u dat gesprek met mij een beetje moet zien in een soort wederhoor-achtige

[4:24:20] setting, dus pin me niet op vast hoor, maar dat ze dat met mij in ieder geval bespreken.

[4:24:26] Maar zij gaan over hun eigen publicatie, dus

[4:24:30] ik ga daar niet tussen, ik denk niet dat het netjes is om daartussen te gaan fietsen.

[4:24:33] Dus zij zullen dat dan uiteindelijk het rapport en ook mijn, dat gesprek wat ik met

[4:24:36] ze heb, waarschijnlijk daarin meenemen, zoals ze ook met professionals en aanbieders

[4:24:40] hebben gesproken en dat komt in juni.

[4:24:42] Dus dat is de volgorde.

[4:24:45] Ik denk dat het onverantwoord zou zijn als ik daar dan een verslag ga doen van dat gesprek wat ik met ze heb.

[4:24:52] Dan over ziekels.

[4:24:54] Wat er concreet gedaan is de afgelopen acht maanden, mevrouw Westerveld hoort er aandacht voor,

[4:24:58] op welke manieren worden deze jongeren ondersteund?

[4:25:00] Nou laat ik allereerst zeggen, ik heb het rapport ook hier bij me, van Jason Bouwandas.

[4:25:06] Ik heb het gelezen en het heeft diepe indruk op mij gemaakt.

[4:25:10] Dat wil ik allereerst zeggen.

[4:25:11] En uiteraard neem ik de opvolging uit dit rapport heel erg serieus.

[4:25:18] Dat verdienen deze jongeren. Ik heb ook met cyclusjongeren gesproken.

[4:25:22] En u vraagt nu aan mij wat er is er concreet gedaan.

[4:25:24] Nou, allereerst, ook sinds dat spoeddebat in maart, begreep ik,

[4:25:29] de cyclusafdelingen in Z in Harreveld zijn gesloten

[4:25:32] en alle jongeren zijn uitgestroomd naar passende vervolgplek.

[4:25:35] Dat heeft prioriteit gehad. Dat heb ik ook zelf gezien.

[4:25:41] Ook voor mijn voorganger is naar ziekelslocaties gegaan.

[4:25:46] Inmiddels is daar een reflectie van de IGJ opgekomen.

[4:25:49] Deze is inmiddels ook met u gedeeld.

[4:25:52] En er is onafhankelijk onderzoek voorbereid.

[4:25:55] Dit is helaas omvangrijker dan voorzien.

[4:25:57] Maar ook hier geldt, ik wil snel gaan, maar ook dit moet zorgvuldig gebeuren.

[4:26:03] Maar goed, de vraag van mevrouw Westerveld was voornamelijk van hoe worden deze jongeren

[4:26:06] ondersteund, dat was ook een van de aanbevelingen van Jason Bujandas,

[4:26:10] organiseer een steunpunt voor deze jongeren.

[4:26:13] De conclusie was echter, toen daarover gesproken is,

[4:26:15] dat de beelden over een dergelijk meldpunt of steunpunt uiteenliepen.

[4:26:19] Hoe dat eruit zou moeten zien.

[4:26:23] De wens van jongeren is een plek dat er niet alleen naar ze geluisterd wordt,

[4:26:26] maar ook dat ze worden geholpen. En ik verken nu de mogelijkheden

[4:26:30] om die jongeren support en ondersteuning te bieden,

[4:26:32] bijvoorbeeld in de vorm van begeleiding bij praktische vragen

[4:26:35] of om een volgende stap te kunnen zetten.

[4:26:37] En ik wil daarnaast jongeren faciliteren elkaar op te zoeken, bijvoorbeeld instellingen te

[4:26:41] bezoeken of andere activiteiten te organiseren, en dat willen zij zelf ook.

[4:26:45] Dus deze mogelijkheden werk ik nu verder uit met jongeren en partijen als OZJ, VNG en het

[4:26:50] Vergeten Kind.

[4:26:58] Voorzitter, dit spoeddebat was acht maanden geleden.

[4:27:02] Dat neem ik trouwens deze staatssecretaris niet kwalijk, maar ik kijk ook even naar ons

[4:27:05] allemaal.

[4:27:05] Acht maanden geleden.

[4:27:07] Toen alle partijen hier zeiden dat er echt nu wat moet gebeuren.

[4:27:11] En ik las inderdaad dat het rapport naar de vraag hoe heeft dit nou zo kunnen gebeuren,

[4:27:16] hoe kan het nou dat inspecties dit niet hebben gezien, het ministerie dit niet heeft gezien,

[4:27:20] maar nota bene een van de jongeren zelf, die trouwens niet voor het eerst, maar echt al

[4:27:24] sinds ik woord voor de jeugdzorg ben, bij ons op de stoep staat en dit vertelt.

[4:27:28] Hij heeft het uiteindelijk zelf uitgezocht, dat is Jason Bogwandas.

[4:27:32] Toen hebben wij een spoeddebat gehouden.

[4:27:33] En als ik dan nauw van de staatssecretaris hoor, ja, ik ga het verkennen, ik ga het uitzoeken,

[4:27:37] ik ga kijken of dit, dan vind ik dat dat te lang duurt.

[4:27:41] En als pas over een jaar dat onderzoek, op z'n vroegste over een jaar, pas dat onderzoek

[4:27:46] kan komen, nou, hoe heeft dit zo kunnen gebeuren?

[4:27:47] Dan hebben deze jongeren dus echt ook bijna twee jaar moeten wachten, ook op een stukje

[4:27:53] erkenning.

[4:27:54] En ik gaf het net al aan in mijn termijn, inmiddels leven een aantal jongeren niet meer,

[4:27:58] die daar in een van die afdelingen hebben gezeten, die mee hebben gedaan aan het onderzoek

[4:28:03] Dat geeft volgens mij de urgentie aan dat er meteen wat wordt gedaan.

[4:28:07] Ik heb bij de jongeren zelf gevraagd wat er aan nazorg gebeurt.

[4:28:11] Onder meer heeft Jason dit gevraagd.

[4:28:13] En die geven aan dat ze mij niks horen.

[4:28:15] En dat doet wat met deze jongeren.

[4:28:17] Dus vandaar mijn echt dringende oproep aan deze staatssecretaris.

[4:28:21] Ga direct meteen in gesprek.

[4:28:22] Vraag wat ze nodig hebben.

[4:28:24] Maak daar een potje met geld voor.

[4:28:26] En zorg dat ze erkenning krijgen voor wat hier is gebeurd.

[4:28:31] Stoutsters.

[4:28:34] Voorzitter, laat me allereerst zeggen over de verhalen van jongeren die niet meer zijn.

[4:28:37] Dat raakt me echt.

[4:28:38] Dat is echt verschrikkelijk.

[4:28:41] Dus dat allereerst.

[4:28:44] Nou ja, er zijn geen woorden voor om dat uit te drukken.

[4:28:53] Ik wil daar ook over zeggen.

[4:29:00] Zonder te halen wat ik daar net over gezegd heb.

[4:29:03] Het zijn natuurlijk twee dingen.

[4:29:04] Je hebt het onderzoek en het steunpunt.

[4:29:07] Dat zijn twee verschillende zaken.

[4:29:09] Dat steunpunt hebben we echt voorvarend proberen op te pakken.

[4:29:11] Ik heb ook gezien dat mensen op VWS, ook mijn voorganger,

[4:29:14] daar hard aan heeft getrokken.

[4:29:16] Dat het ook dat...

[4:29:18] Je kan zeggen, we richten een steunpunt in,

[4:29:20] dat dat ook goed moet gebeuren, dat dat moet aansluiten met de behoeften,

[4:29:23] dat je daar ook gezamenlijk naar wilt kijken,

[4:29:25] dat daar ideeën overeen kunnen lopen.

[4:29:30] Dat is nou eenmaal de realiteit en dat proberen we zo snel mogelijk te doen.

[4:29:33] Nogmaals, het signaal is echt helder van mevrouw Westerveld.

[4:29:37] En dat pak ik ook op die manier op.

[4:29:40] En hetzelfde geldt over dat onderzoek, maar ook daarvan zeg ik...

[4:29:43] ...ga ik me niet overhalen, maar dat wil ik zorgvuldig doen.

[4:29:46] Want ook dan heeft het pas waarde.

[4:29:48] En het is niet dat we bewust daardoor een langer traject maken,

[4:29:51] maar het moet echt goed gebeuren.

[4:29:53] Maar het signaal is helder, dank.

[4:29:59] Dat waren de vragen, voorzitter, op dit onderwerp.

[4:30:07] Dan heb ik nog het kopje overige andere zorgvormen en overig.

[4:30:13] Dus ik probeer er zo snel mogelijk doorheen te gaan.

[4:30:15] Pleegzorg. We hebben het net al gezegd.

[4:30:17] Week van de pleegzorg, motie versterking pleegzorg van de heer Stoffer.

[4:30:22] Hoe wordt dit vormgegeven? Jaagt de staatsrechter dit aan...

[4:30:25] of laat hij dit volledig aan gemeenten?

[4:30:28] Dit jaag ik aan, samen met de sector ook en inderdaad ook met gemeenten.

[4:30:31] We doen bijvoorbeeld veel. We ondersteunen verschillende initiatieven.

[4:30:34] We doen nu ook een MKBA-onderzoek naar de Mockingbird-methode.

[4:30:38] Daar was ik dus ook vorige week.

[4:30:39] Dat werkt echt waanzinnig goed en daar proberen we ook achter te krijgen.

[4:30:44] In Engeland heeft dat ervoor gezorgd

[4:30:46] voor tientallen procenten minder plaatsing in residentiële jeugd.

[4:30:49] Als wij al de helft kunnen realiseren qua effect hier in Nederland,

[4:30:52] dan kunnen ze zich voorstellen wat voor effect dat is.

[4:30:55] Dus dat onderzoek financieren wij,

[4:30:58] net zoals we het platform pleegzorg.nl ondersteunen

[4:31:01] en ook een meerjarige wervingscampagne ondersteunen.

[4:31:04] Dan de vraag over de extra kosten.

[4:31:09] Ja, dat snap ik heel goed van de heer Seder.

[4:31:12] Dat is ook iets wat ik terug hoorde van pleegouders zelf.

[4:31:15] Dat het ook vaak een belemmering vormt om pleegouder te worden.

[4:31:19] Gelukkig werkt mijn collega van SZW Sapsgewijs aan het invoeren van een hoge en inkomens onafhankelijke vergoeding voor kinderopvang voor werkende ouders.

[4:31:28] En voor veel werkende pleegouders zal kinderopvang naar verwachtingen

[4:31:31] ook komend jaar al goedkoper worden.

[4:31:34] Dus dat is waar we aan werken.

[4:31:36] En ik volg deze ontwikkeling natuurlijk vanuit het belang van de pleegzorg,

[4:31:39] vanuit mijn portefeuille, nauwlettend.

[4:31:41] Dan over de ABA, de autismebehandelingsmethodiek.

[4:31:50] Daar heb ik ook een hele brief over gestuurd.

[4:31:52] En wat ik gevraagd heb, en mevrouw Poudersma zei dat,

[4:31:54] is van, ja, er is niet zoveel gebeurd, maar ik heb juist gevraagd en je hier ook om een kaart te brengen

[4:31:58] van een kennisproduct op te stellen voor professionals over de ABA.

[4:32:05] We hebben het over kwaliteitsstandaarden, die worden ontwikkeld, dat juich ik ook toe in het veld.

[4:32:10] Dus dat is ontzettend goed dat dat gebeurt.

[4:32:12] Ik vond het ook treffend dat mevrouw Poudersma zei,

[4:32:14] ja, ik spreek ook ouders die er positief over zijn en dat is precies ook het beeld dat we hebben.

[4:32:17] Dus er zijn negatieve ervaringen mee, die betreur ik ook,

[4:32:21] Zeker als het om dwang gaat, om pijnprikkels, dat mag absoluut niet.

[4:32:25] Maar er zijn ook positieve ervaringen.

[4:32:26] Dat is ook precies het wisselende beeld wat we terug hebben gekregen uit het onderzoek.

[4:32:30] Ook over de online, hoe kan het zo dat je binnen een paar uur

[4:32:33] dat ABA kan geven, zo'n cursus kan geven?

[4:32:36] Nou, daar een misverstand van uit de lucht te halen,

[4:32:38] dat klopt wel en dat klopt niet.

[4:32:40] Het klopt niet dat zomaar ik nu een ABA-cursus kan doen

[4:32:43] en dan vanavond, nadat ik dit debat, dan een paar uur dat doe

[4:32:47] en dat ik daarna dat dan kan geven.

[4:32:49] Het gaat erom, je moet wel SKJ, BIG of SKJ geregistreerd professional zijn.

[4:32:54] Dus we gaan de hele opleiding aan vooraf.

[4:32:56] En dat is dan een verdiepende cursus die je dan zou doen.

[4:33:00] Dus het is niet zo dat zomaar Jan en alle man dat kan doen.

[4:33:05] Voor de pijnprikkels heb ik al wat gezegd.

[4:33:08] De bovenregionale expertise, netwerken.

[4:33:13] Worden middelen voor deze expertisecentra nog wel gebruikt voor het oorspronkelijke doel?

[4:33:17] namelijk beter helpen van kinderen met multiproblematiek.

[4:33:20] Nou, de bovenregionale expertise en netwerken

[4:33:23] zijn een versterking van lokale en regionale structuren.

[4:33:25] Zij adviseren bij vastgelopen casuïstiek

[4:33:28] en vaak gaat het over jongeren met complexe of multiproblematiek.

[4:33:33] Nou, zij helpen om de oplossingen te kunnen faciliteren.

[4:33:39] Zo financieren de bands op verschillende plaatsen

[4:33:41] kleinschalige woonvoorzieningen en de ontwikkeling van nieuwe zorgvormen.

[4:33:44] Daar zien we mooie voorbeelden van.

[4:33:45] en de middelen van de BEN's komen daarmee zeker ten goede aan de ontwikkeling van de zorg

[4:33:51] en plekken voor jeugd die dit het hardste nodig hebben. Dat heb ik zelf ook gezien.

[4:33:55] Dan de SPUC-randvoorwaardelijke functies. Er gaat inderdaad 10% bezuinigd worden op de SPUC.

[4:34:01] Waarom gaat je geld vanaf en wat betekent het voor de BEN?

[4:34:04] Vraag van mevrouw Westerveld.

[4:34:07] Ja, ik kan het niet mooier maken, is dat in het hoofdlijnakkoord is afgesproken

[4:34:11] 10% te doen op de SPUCs breed.

[4:34:13] Ja, ik zei net al even, er is geen enkele bewindspersoon die dat leuk vindt om te doen,

[4:34:17] maar dat zijn de afspraken die komen uit het hoofdlijnakkoord, dat vullen we op die manier in.

[4:34:21] En de korting die daarbij hoort is al budgetair verwerkt op de begroting van VWS.

[4:34:26] Dat is dat.

[4:34:27] Heer Krijns.

[4:34:29] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:34:30] Ik had nog even, ik haal even aan op dat ABA.

[4:34:33] Er is ook een brandbrief naar de Kamer gestuurd.

[4:34:36] En toen ik die brandbrief las, voorzitter, toen schrok ik wel even.

[4:34:40] Even figuurlijk gezegd vielen mijn klompen ook weer uit, om het zo maar even te zeggen.

[4:34:47] Mijn vraag aan de staatssecretaris is, wat vindt de staatssecretaris van deze brandbrief?

[4:34:54] En tot er bijna ongeveer 1.600 slachtoffers zich hebben gemeld,

[4:35:00] bijna 1.600 slachtoffers hebben zich gemeld, hoe kijkt hij hier tegenaan?

[4:35:14] Voorzitter, ik neem aan dat het de brandbrief van de LBVSO is.

[4:35:18] Ik heb met ze gesproken, ook hierover.

[4:35:21] Dus ik heb ook gewoon daar ruimte tijd voor genomen om met hen daarover te spreken.

[4:35:26] En ook met hen van gedachten gewisseld over wat wij zien in het veld.

[4:35:32] En dat we inderdaad onderzoek hebben dat het wisselend beeld laat zien.

[4:35:36] Nogmaals, ik had het net met mevrouw Paulus, ze is er niet meer, maar ik had het net met mevrouw Paulus aan die zei van

[4:35:42] ik spreek ouders die daar heel positief over zijn.

[4:35:44] Tegelijkertijd willen we echt dat geen pijnprikkels, geen dwang, scholen mogen niet dwingen.

[4:35:48] Zeggen, jouw kind moet op de ABA, dat willen we allemaal tegengaan.

[4:35:51] Daarom juich ik die kwaliteitsstandaarden zo toe.

[4:35:53] En ben ik nu bezig met dat verzamelen, of het is het NJI bezig met dat kennisproduct.

[4:35:57] En dan moeten we daarna zien wat we er verder mee kunnen.

[4:36:00] Maar het is niet aan mij om daar...

[4:36:01] Het is echt aan het veld van behandelaars om te kiezen van wat is de beste behandeling voor een kind.

[4:36:05] Amsterdam is bijvoorbeeld bezig met alternatieve methoden.

[4:36:07] Dat vind ik ook goed.

[4:36:08] Als je iets te kiezen hebt.

[4:36:10] Maar dat is echt aan de behandelaar en ouders om te kiezen wat is de beste behandelmethode.

[4:36:15] Ik geef voor de volledigheid.

[4:36:17] Mevrouw Paulusma kon er in de eerste termijn bij zijn, maar zij volgt dit debat gewoon.

[4:36:21] Ja, nee, dat wel.

[4:36:22] Dus heel goed.

[4:36:24] Dan vraag ik de staatssecretaris om te gaan naar Overig en niet in herhaling te vallen.

[4:36:29] Dank, voorzitter.

[4:36:30] Ik zal het...

[4:36:33] Nee, ga maar.

[4:36:37] Mentale problemen, wat is de visie van de staatssecretaris om stappen daarop te zetten?

[4:36:40] Daar heb ik al veel over gezegd.

[4:36:42] Ik vind het één van de belangrijkste dingen die ik te doen heb.

[4:36:43] is de mentale problemen onder de jeugd.

[4:36:47] Dan heb je het niet over stelsels, dan heb je het ook over hoe dat ervaren wordt door de jeugd.

[4:36:51] We zijn bezig met een werkagenda voor de GGZ.

[4:36:55] Maar dat geldt in grote mate ook voor de jeugd.

[4:36:57] Dus voorkomen hoe we soort van mentale problemen ontstaan.

[4:37:01] Weten dat dat vaak op bepaalde momenten ontstaat.

[4:37:03] Weten dat er faalangst is onder bepaalde groepen meisjes van een bepaalde leeftijd.

[4:37:06] Dat er gepersepeerde ADHD is onder bepaalde jongens.

[4:37:10] Dus we hebben genoeg handvaten om dat aan te pakken.

[4:37:14] Onder studenten zien we het.

[4:37:15] Ook naast het leven van corona, een enorme eenzaamheid die er ervaren is.

[4:37:18] Dus daar moeten we mee aan de slag.

[4:37:20] En daar zijn ook veel goede initiatieven op die we ook graag willen ondersteunen.

[4:37:22] En ook zelf een agenda op willen ontwikkelen.

[4:37:25] Net al gehad over de, en dat is ook waar mevrouw Van de Heel naar voelt,

[4:37:28] naar de mentale gezondheid van meisjes onder andere.

[4:37:30] Mooi voorbeeld in Utrecht overigens, om te voorkomen dat kinderen of meiden

[4:37:35] massaal naar de, of massaal in ieder geval, allemaal individueel

[4:37:38] naar de tweedelijns zorg zouden gaan, is dat ze allemaal te maken hadden met faalangst

[4:37:42] rond de leeftijd van 13, 14 en toen is er collectieve faalangsttherapie geweest en heeft voorkomen

[4:37:48] dat ze allemaal die eerste lijn of die tweedelijns zorg instroomden.

[4:37:51] Dus je kan met collectieve oplossingen, kan je ook heel veel bereiken als het om dezelfde

[4:37:55] soort problematiek gaat, want dat zien we nou eenmaal gewoon bij dezelfde vergelijkbare

[4:37:59] groepen.

[4:37:59] Social media, ja, van de heer Seder, betoog naar mijn hart, zou ik zeggen.

[4:38:04] Dus dit is ook precies waar we mee bezig zijn, heb ik ook aangekondigd eerder, handelingsperspectief

[4:38:08] voor ouders, hoe ga je ermee om?

[4:38:10] Ik vond het van A tot Z een betoog

[4:38:14] uit mijn hart.

[4:38:17] Ook over mentale gezondheid.

[4:38:18] Dat boek ben ik aan het lezen.

[4:38:20] Ik heb hem nog niet uit. Maar inderdaad, het overprotecten...

[4:38:23] Je wil niet weten wat ik al moet lezen op een dag.

[4:38:26] Ik probeer er een boek achteraan te zetten.

[4:38:30] Het overprotecten in de echte wereld

[4:38:32] en het underprotecten online.

[4:38:34] Dit is echt...

[4:38:36] Het is voor mij ook extreem belangrijk om dit met mijn Europese collega's jeugd aan te kaarten.

[4:38:41] Dus ik heb ook gevraagd of het op de agenda van de Europese Jeugdraad kan komen.

[4:38:45] Want het is ook iets wat je ziet, overigens, niet alleen in Nederland,

[4:38:48] maar ook in België, Denemarken, Duitsland, noem maar op.

[4:38:54] Ja, dus algoritme social media, dat is precies dit punt.

[4:38:57] Ook van mevrouw Westerveld over die algoritme, over eetstoornissen.

[4:39:01] Overigens zien we dit niet alleen bij eetstoornissen, ook bij anticonceptie, ook bij vaccineren.

[4:39:05] Dus dit is iets wat echt...

[4:39:08] Naar voorbeeld van Jesse Klaver heb ik dat filmpje ook van mijn eigen zoon

[4:39:12] online gezet.

[4:39:14] Er werd grappend gezegd, ik heb mijn zoon geofferd

[4:39:16] op het altaar van de volksgezondheid.

[4:39:18] Nou, hij heeft vaccinatie gekregen, dus dat is goed.

[4:39:21] Maar gebruikt juist als voorbeeld, want vaccineren is juist belangrijk.

[4:39:24] En je ziet zoveel desinformatie op TikTok, op Instagram, op social media.

[4:39:29] Ja, daar gaan mensen dus hun kennis vandaan halen.

[4:39:32] Dat merken ook professionals bij de GGD.

[4:39:33] Ja, en dat krijgen we keihard terug in de vaccinatiegraad in Nederland,

[4:39:37] maar ook in het anticonceptiegebruik, ook als het gaat om eetstoornissen.

[4:39:41] Dus dat vond ik een heel terecht punt wat mevrouw Westerveld daarover maakte.

[4:39:43] En mevrouw van der Heel trouwens ook over de desinformatie van TikTok.

[4:39:49] Preventie, ja, beweging naar de voorkant is alles in dit verhaal.

[4:39:53] Dus we moeten voorkomen dat mensen instromen in de jeugdzorg.

[4:39:56] En dat willen we met stevige sociale teams doen.

[4:39:59] En we willen daar zelfs nog voor zijn door mentale problemen natuurlijk.

[4:40:02] want daar gaat het voornamelijk om, om die te voorkomen.

[4:40:04] Bezuinigingen op preventie, daar heb ik net over gezegd dat dat wel meevalt.

[4:40:07] En ook wat dat precies is, verwijs ik naar de begroting van VWS.

[4:40:11] Een motie over schaduwgezinnen, die is in uitvoering.

[4:40:14] Van de heer Stoffer vraagt daarover.

[4:40:17] We werken samen met OCW en de PO-raad...

[4:40:19] aan het vergroten van de bekendheid van het initiatief bij gemeenten en scholen.

[4:40:22] Initiatiefnemer mevrouw Dornbos informeert ons actief over de pilots die lopen.

[4:40:25] Dus dat is een eind van het jaar bij WR-gesprek, dus binnen nu en zes weken.

[4:40:32] Verslavingszorg Jongeren, van mevrouw Westerveld.

[4:40:35] Hoe kijkt u aan tegen de brief van de Verslavingszorg Deskundige die aangeeft dat...

[4:40:37] Even op het vorige punt nog, heer Stoffer.

[4:40:39] Op het vorige punt.

[4:40:41] Jazeker, voorzitter.

[4:40:44] De straatssecretaris geeft aan dat eind dit jaar weer wordt geïnformeerd over de pilots en dergelijke.

[4:40:49] Zou hij ook de Kamer daarna kunnen informeren over de stand van zaken?

[4:40:54] Stand van zaken?

[4:40:55] Zo'n verzoek kan ik niet weigen.

[4:40:56] Ja, check. Genoteerd.

[4:40:59] Dan de vraag over hoe ik kijk tegen de brief aan van verslavingszorgdeskundigen

[4:41:05] die aangeeft dat jeugdverslavingszorg te laat bereikt wordt.

[4:41:11] En dat er hier ook heel wat werk te verrichten is.

[4:41:15] En het belang van screening wordt opgewezen.

[4:41:17] Voegsignaling van middelen in gebruik is inderdaad heel belangrijk.

[4:41:21] Ook het bespreekbaar maken door ouders en de omgeving.

[4:41:26] En ook is het van belang dat als zorg nodig is, de weg naar de huisarts of het lokale team gevonden wordt.

[4:41:31] Daarom zet ik in op de verbetering van toegang tot jeugdhulp in de hervormingsagenda,

[4:41:34] zoals stevige lokale teams, maar ook het uitvoeren van een goede analyse van de ervaren problemen.

[4:41:38] En daar hebben we de breinanalyse weer.

[4:41:41] Dan agressie tegen zorgmedewerkers.

[4:41:42] Nou, ik heb er net al wat over gezegd. Mevrouw van der Heel had er aandacht voor.

[4:41:46] En helemaal mij eens, we pakken dit aan.

[4:41:48] En ik zal waar nodig ook aandacht vragen bij mijn collega Agama als het gaat om de jeugdzorg en agressie tegen medewerkers daar.

[4:41:54] maar ook als wij naar de nieuwe vormen van attentief gaan

[4:41:58] voor de gesloten jeugdzorg, dat we hier ook nadrukkelijk aandacht voor hebben.

[4:42:02] Want ik vind dat ook belangrijk, ook de positie en de rol van medewerkers.

[4:42:06] Ja, die is belangrijk en zij doen waanzinnig goed werk

[4:42:10] vanuit hun hart om die kinderen te helpen

[4:42:12] en krijgen wel te maken met flinke agressie ook.

[4:42:16] Dus daar moet je aandacht voor hebben.

[4:42:19] Wat is inhoudelijk motief achter de bezuiniging om het stagefonds?

[4:42:25] Dit is port 5 van mijn collega Agama, dus ik moet enigszins terughoudend zijn met de reactie.

[4:42:30] Maar het ging over, ik kan wel zeggen wat zij daarover gezegd heeft,

[4:42:33] is dat het rapport van de rekenkamer zegt dat tekort aan stageplekken niet kan worden opgelost met geld zoals stagefonds.

[4:42:38] En daarmee is de subsidie niet dolmatig.

[4:42:40] Dus op die manier hebben we gekeken naar wat zijn de mogelijkheden om die 225 miljoen,

[4:42:44] mind you, echt een waanzinnig bedrag, om subsidies in te vullen.

[4:42:48] En dat is onder andere op die manier gedaan.

[4:42:49] Is het leuk? Nee. Maar ja, daar hebben we ook al genoeg over gezegd.

[4:42:53] Gaat u stoppen met subsidie over de arbeidsmarktagenda?

[4:42:56] Nou, VWS geeft al ruim vijf jaar samen met JV subsidie aan het arbeidsmarktfonds FCB...

[4:43:01] voor delen van goede voorbeelden en handreikingen op thema's als goed werkgeverschap...

[4:43:06] inwerken van personeel en aanpakken van agressie.

[4:43:07] Alleen geld of subsidie alleen is niet de oplossing.

[4:43:10] De subsidie loopt nog tot begin 26.

[4:43:13] Een heroriëntatie is nodig en dat zeggen betrokken partijen zelf ook.

[4:43:16] Dus daarover zijn we in overleg.

[4:43:17] Ik kan nog geen uitspraken doen over het vervolg.

[4:43:21] Vraag van de heer Seder, of de cultuuromslag die in de jeugdzorg plaatsvindt,

[4:43:25] ook in de opleidingen, of dat ook daar al plaatsvindt,

[4:43:28] is dat niet handig om te groenen, is dat niet goed om te doen?

[4:43:30] Moeten we daar niet met de OCW in gesprek gaan?

[4:43:33] Daar heb ik al het een en ander over gezegd.

[4:43:35] Maar inderdaad, het belangrijke onderdeel van opleidingen en bij- en naschouwende professionals

[4:43:39] is breed kijken naar samenwerking met andere partijen.

[4:43:42] En disciplines, en in de hervormingsagenda zijn afspraken gemaakt over investeren

[4:43:45] in kwaliteit en vakmaatschappen van professionals

[4:43:48] en cultuur van blijvend leren.

[4:43:50] Want daar zien we ook al echt een uitdaging in.

[4:43:51] En daarom hebben de werkorganisatie Kwaliteit en Blijvend Leren ook

[4:43:55] die is er gekomen en die heeft dat ook opgepakt.

[4:43:57] En zij zullen dit gaan doen met werkgevers en professionals,

[4:44:00] waarbij ook een relatie tot opleidingen wordt gelegd.

[4:44:03] En als het nodig is, wordt daar OCW bij betrokken.

[4:44:06] Of ik met OCW in gesprek wil over betere aansluiting

[4:44:09] tussen opleiding en werk.

[4:44:10] Nou, personeel en behoud van personeel inzet op investeren

[4:44:13] is heel belangrijk.

[4:44:14] Inderdaad, ook managing expectations, dat men weet waarvoor men kiest,

[4:44:18] dat is inderdaad heel belangrijk.

[4:44:19] En ook, en daar is het al eerder over gegaan,

[4:44:21] verminderen van de administratietijd.

[4:44:23] Er zijn meerdere zaken die spelen om het werk aantrekkelijker te maken.

[4:44:27] Subsidie, eh, sorry, eh, suïcidepreventie.

[4:44:34] Hoe kan het gaan dat het aantal suïcides onder jongeren zo excessief is gestegen?

[4:44:38] Wat gaat de staatssecretaris doen om de zorgwekkende trend te keren?

[4:44:41] Ja, inderdaad, het is zorgwekkend.

[4:44:43] Dat er in verschillende onderzoeken naar voor is gekomen...

[4:44:46] dat het mentaal niet goed gaat met jongeren.

[4:44:48] Of dat ze aangegeven zijn dat ze suïcidale gedachten hebben gehad.

[4:44:52] De afgelopen jaren is het aantal jeugdondertwintigen...

[4:44:54] dat suïcide heeft gepleegd, redelijk gelijk gebleven.

[4:44:57] De landelijke agenda suïcidepreventie van 1 in 3...

[4:45:00] blijft van groot belang om te voorkomen dat jongeren suïcide plegen.

[4:45:03] Onder andere het programma Storm werd ook al naar verwezen.

[4:45:05] Het onderdeel uitmaakt van de landelijke agenda suïcidepreventie...

[4:45:08] heeft het voorkomen van depressie en suïcides...

[4:45:10] onder jongeren van 12 tot 18 jaar tot doel.

[4:45:12] En daarna zet ik in op het verbeteren van beschikbaarheid, zorg voor jeugdige

[4:45:15] en het versterken van mentale veerkracht van jongeren.

[4:45:18] Dan de participatie van kinderen en jongeren, die heb ik al beantwoord.

[4:45:25] Financiële ondersteuning van jonge organisaties.

[4:45:26] Waarom worden jonge organisaties niet structureel ondersteund?

[4:45:29] Waardoor ze een structurele stem kunnen zijn voor jongeren.

[4:45:31] Een aantal jonge en cliëntenorganisaties worden wel regelijk structureel gefinancierd,

[4:45:34] zoals de NJR, Iedereen, Carzado en Mind.

[4:45:38] En bij de herijking van subsidieregeling voor patiënten en gehandicapte organisaties

[4:45:41] is gekeken naar de mogelijkheden om alle jonge organisaties

[4:45:44] aanspraak te laten maken op deze subsidie.

[4:45:45] Dit was helaas niet mogelijk.

[4:45:47] En er zijn wel nieuwe PG-organisaties die de belangen van jongeren behartigen

[4:45:52] sinds de herrijking toegelaten tot deze subsidieregeling,

[4:45:57] waaronder Jong Pit, PIT.

[4:45:59] Andere jongerenorganisaties krijgen een passende vergoeding voor hun inzet.

[4:46:05] Dan de inzet, effectieve interventies voor ouders.

[4:46:09] Hoe gaat u van de inzet nu niet zwanger ondersteunen

[4:46:11] en hoe zorgt ervoor dat de financiering die hiervoor naar gemeenten gaat, ook ingezet wordt.

[4:46:17] Nou, de ambitie van Kansrijke Start om nu niet zwanger...

[4:46:20] Dat is de ambitie om dat landelijk beschikbaar te maken.

[4:46:22] Het is nu beschikbaar in 279 gemeenten, alle 15- en GGD-regio's.

[4:46:26] En daar sluiten nog steeds nieuwe gemeenten aan.

[4:46:28] Dus met andere woorden, rosso modo,

[4:46:30] voor 87 procent van de inwoners van Nederland is dat beschikbaar.

[4:46:33] We kunnen gemeenten niet verplichten om aan te sluiten bij de NNZ,

[4:46:37] maar gemeenten, dus nu niet zwanger,

[4:46:38] Gemeenten krijgen vanuit het coalitieke akkoord structureel geld voor kansrijke start.

[4:46:43] Er dienen interventies als NNZ te betalen uit de spukmiddelen, waarover de komende drie jaar afspraken zijn gemaakt.

[4:46:50] En we bekijken nu wat de toekomst is met betrekking tot die spuks.

[4:46:53] Dus die spuks worden, dat is de afspraak, allemaal overgeheveld naar het gemeentefonds.

[4:46:58] Maar we kijken ook welke kunnen we eventueel houden op een andere manier, wettelijk verankeren.

[4:47:01] Daarover wordt de Kamer nog geïnformeerd.

[4:47:04] Dan over hoe gaat u programma's als stevig ouderschap goed voorzetten?

[4:47:08] Ik heb een interruptie van mevrouw van den Hyl.

[4:47:12] Ja, voorzitter, dank.

[4:47:13] En ook fijn, want volgens mij kent de staatssecretaris nu niet zwanger ook wel vanuit zijn eigen gemeente.

[4:47:19] En het is goed dat die spuks overgezegd wordt en dat dat nu voor drie jaar is.

[4:47:22] Maar er zijn twee knelpunten.

[4:47:24] Het een is, gemeenten kunnen het ook aan lantaarnpalen uitgeven, om het even grof te zeggen,

[4:47:29] want het is niet geoormerkt.

[4:47:32] En ten tweede, hoe gaat het dan daarna?

[4:47:34] Want het zou toch zonde zijn dat zo'n programma, wat gewoon echt effectief bewezen is,

[4:47:40] want er zijn echt ook dingen die we niet effectief kunnen bewijzen, dat dat zou stoppen.

[4:47:45] En is er een mogelijkheid om dat te labelen of te oormerken?

[4:47:51] Die mogelijkheid is er, want of het moet wettelijk verankerd worden, want spuk stoppen,

[4:47:55] of er komt een alternatief instrument.

[4:47:58] Dus dat zijn die BFU's.

[4:48:00] Dus dat zijn de twee mogelijkheden die er zijn.

[4:48:03] Daar is BSK nu mee bezig om dat uit te werken.

[4:48:05] En dan zullen we bekijken van wat kunnen we eermaken en wat niet.

[4:48:08] Dus we hebben nu ook een gesprek bijvoorbeeld in betrekking tot Gala.

[4:48:11] Dat is nu ook een spuk van wat kunnen we eventueel wettelijk verankeren?

[4:48:14] Wat kunnen we laten overgaan aan de gemeentefonds?

[4:48:16] En daarover, dat bedoel ik, daar wordt de Kamer in de loop van volgend jaar over geïnformeerd.

[4:48:22] Maar het is het terechtpunt.

[4:48:23] Het terechtpunt, omdat je die regie wil...

[4:48:24] Dat is de worsteling die ik nu zo zelf heb met al die spuks.

[4:48:28] Waar wil ik de regie op houden en wat kan prima aan de gemeentes toe?

[4:48:32] Hoe ga ik inzetten op programma's als stevig ouderschap en dat bekendmaken?

[4:48:37] Ik zal, zoals ik al zei, gemeenten krijgen vanuit het coalitieakkoord structureel geld

[4:48:40] voor kansrijke start.

[4:48:42] En gemeenten kunnen interventies voor ouders in een kwetsbare situatie als stevig ouderschap

[4:48:45] betalen uit de spukmiddelen die nu beschikbaar zijn.

[4:48:50] Maar ja goed, welke interventies worden ingekocht door de gemeenten, dat is uiteindelijk natuurlijk

[4:48:53] aan hen zelf.

[4:48:54] Maar het is zeker mogelijk.

[4:48:56] En de vraag over continuïteit van aanbieders,

[4:48:59] nou de situatie in Limburg had de heer Krijns het over.

[4:49:02] De financiële gezondheid van de jeugdhulpaanbieder is primair de verantwoordelijkheid van de aanbieder zelf.

[4:49:07] Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de zorgcontinuïteit van de jeugd,

[4:49:11] waardoor gemeenten soms toch aanvullende afspraken dienen te maken met aanbieders in financiële problemen.

[4:49:16] Inderdaad, in deze specifieke casus waar de heer Krijns over had, is de jeugdautoriteit actief betrokken.

[4:49:21] Omdat Limburg op dit moment te maken heeft met meerdere aanbieders die er

[4:49:24] financieel niet goed voor staan, is besloten tot opricht van een taskforce

[4:49:27] en is VWS hier dus ook bij betrokken. Deze taskforce maakt een voorstel voor

[4:49:31] duurzame inrichting van het zorglandstap in Limburg op provinciaal niveau, dus daar

[4:49:36] wordt aan gewerkt. Over de winst, klopt in september kon ik nog geen verklaring

[4:49:40] geven. Inmiddels hebben we wat meer informatie

[4:49:43] daarover. In de analyse zijn de 25 grootste jeugdhulpaanbieders

[4:49:50] meegenomen. De winstmarge van die top vijftien is niet representatief voor de hele jeugdhulpsector.

[4:49:59] De voorlopige cijfers in 2023 laten ten opzichte van het jaar daarvoor, dus 2022, een voorzichtige

[4:50:03] verbetering zien in de winstmarge voor bijna alle subgroepen naar omgang. Alleen dit betekent

[4:50:09] niet dat er nu sprake is van een financieel gezonde structurele exploitatie. Dus het is

[4:50:14] beter, maar we zijn er nog zeker niet. De financiële situatie van een aantal grote aanbieders

[4:50:19] staat, met onder andere het oog op het investeringsvermogen op de langere termijn, nog steeds onder druk.

[4:50:26] Over de inkoop, hoe ga ik het kennisniveau bij de inkoopbeleid vergroten?

[4:50:31] Daar zijn wij actief in, onder andere via het ketenbureau e-Sociaal Domein.

[4:50:38] Die deelt samen met VNG kennis over jeugdzorg, NB denken en helpen waar nodig is.

[4:50:42] Dit wordt mede ondersteund door VWS.

[4:50:46] Verwijsindex, die werkt inderdaad in Rotterdam.

[4:50:50] Limburg, Parkshaft ook.

[4:50:52] En waarom worden dan toch geschrapt?

[4:50:53] Nou, een motie, daar had ik het al even over.

[4:50:55] Dat is ook een wens van de Kamer.

[4:50:58] En er zijn uitgebreide onderzoeken naar gedaan.

[4:51:01] Dat lag natuurlijk aan de grondslag ervan.

[4:51:02] En daar is het niet aan te geven wat de veer nou oplevert voor kinderen en gezinnen.

[4:51:07] En daarom heeft mevrouw Wesseveld daar een motie over ingediend.

[4:51:12] En het lijkt ook dat er onvoldoende draagvlok bij gemeenten, professionals en cliënten was.

[4:51:16] Dus ja, dat is de reden waarom daarmee gestopt is.

[4:51:21] Dan de terugkoppeling veilig thuis.

[4:51:25] Oh, er kan gekeken worden naar de duidelijkheid kader AVG in de jeugd.

[4:51:27] Hoe men betrekt tot veilig thuis, is dat niet?

[4:51:30] Ja, van de Rikkers.

[4:51:32] Kan dit onder de aandacht worden gebracht vervolgens bij de betrokken mensen?

[4:51:35] Nou, met maatschappelijke ondersteuning 2015 is geregeld

[4:51:37] dat de melder een terugkoppeling krijgt.

[4:51:39] Ook onderdeel van het handelingsprotocol van veilig thuis is dat.

[4:51:42] Dus dit loopt in de praktijk niet altijd goed.

[4:51:44] dat is duidelijk. Daar is ook Veilig Thuis zich van bewust en zet zich er

[4:51:49] continu voor in om dat te verbeteren. En dit is een van de punten die ook in het

[4:51:53] toekomstscenario wordt meegenomen. En dan was ik er, voorzitter.

[4:51:58] Eerst heer Krijns.

[4:52:01] Dank u wel, voorzitter. Bedankt voor de beantwoording van de verwijsindex.

[4:52:06] Daarover wil ik nog wel een klein punt maken.

[4:52:08] Kijk, in heel veel gemeentes gaat het wel heel goed en

[4:52:11] Dat is gewoon ook een heel groot bereik door heel Nederland.

[4:52:15] En de gemeentes die daarmee werken, die zeggen ook...

[4:52:19] Patrick, luister, de vruchten die werpen, gewoon leg het netjes af.

[4:52:23] Alleen vind ik het jammer dat dan tot een effectief middel, instrument...

[4:52:28] uit de jeugdzorg wordt geschrapt.

[4:52:31] En wat heeft de staatssecretaris dan te zeggen tegen die gemeenten en instanties...

[4:52:34] die wel positief zijn tegenover de verwijzingen?

[4:52:39] Kijk, de vraag is niet of het in de wet moet staan.

[4:52:41] Dus het is of dat we dat verplicht moeten doen.

[4:52:44] En zij mogen daar natuurlijk gewoon mee blijven werken met een dergelijk systeem.

[4:52:46] Dus dat is het antwoord op die vraag.

[4:52:48] Dus zij mogen dat gewoon afspreken met elkaar en dan mogen ze er gewoon mee werken.

[4:52:52] Mevrouw Brenning.

[4:52:53] Dank, voorzitter. Het kan aan mij liggen, maar volgens mij mis ik nog de antwoord op twee vragen,

[4:52:58] ondanks dat de staatssecretaris heel goed de vraag heeft beantwoord.

[4:53:01] Ik mis het antwoord op de vraag hoe beoordeelt de staatssecretaris de huidige naleving

[4:53:06] van het internationale verdrag voor de rechten van het kind binnen ons jeugdzorgsysteem?

[4:53:10] Ik mis ook nog een antwoord, als het goed is, op hoe de staatssecretaris van plan de zorgen

[4:53:14] van de Raad van State en de Algemene Redenkamer conform het regeerakkoord gevolg te geven.

[4:53:19] Maar dat kan aan mij liggen.

[4:53:20] Dank u wel.

[4:53:22] Ik kan nu heel snel gaan zoeken of ik u even naar de andere staatssecretaris ga, want ik

[4:53:26] heb ze er wel tussen zitten.

[4:53:27] Doen we het zo.

[4:53:29] Ik kom er straks nog even op terug.

[4:53:35] Staatssecretaris, als ze vergeten zijn, wil ik het even nu weten.

[4:53:39] Ik had nog via de band over de gezinstherapeut een vraag gesteld.

[4:53:45] Via de band?

[4:53:47] Ja, ik had een interruptie gedaan en toen is hij doorgespeeld naar de staatssecretaris

[4:53:52] over hoe hij daarnaar kijkt om die in te zetten.

[4:53:56] En dat het zorgverstaatsmodel op dit moment gewoon niet beschikbaar is.

[4:54:01] Voor het tweede termijn.

[4:54:03] Tweede termijn.

[4:54:06] Mevrouw Westerveld.

[4:54:07] Ik had in ieder geval nog vragen over de handreiking pleegzorg.

[4:54:11] Het gaat over de bijzondere kosten.

[4:54:13] De staatssecretaris heeft wel dingen gezegd over pleegzorg, maar dit niet.

[4:54:16] En ik had een aparte vraag nog over...

[4:54:23] We hebben afgelopen week een subsidie gekregen.

[4:54:25] Dat ging over arbeidsmarktbeleid voor mensen en de jeugdzorg.

[4:54:28] En er zijn natuurlijk ook nog andere bezuinigingen.

[4:54:30] Maar ik vroeg nog aan de staatssecretaris of hij apart nog wilde reageren...

[4:54:34] op wat wij ook in de petitieaanbieding kregen.

[4:54:36] Ik zal hem anders de tekst even via het ministerie doorsturen.

[4:54:40] Hij pakte twee bezuinigingen, pakte de staatssecretaris volgens mij samen.

[4:54:44] En voorzitter, ik wil graag ook nog een vraag stellen aan de staatssecretaris.

[4:54:48] Even nog voordat we dat gaan doen. Checken we.

[4:54:51] Dan de vraag.

[4:54:53] Ja, ik wil nog een vraag stellen over de hervormingsagenda...

[4:54:59] en de zorgen die er zijn bij gemeenten.

[4:55:00] Daar heeft de staatssecretaris vrij kort een antwoord op gegeven...

[4:55:03] en ik vind dat zijn antwoord geen recht doet aan de enorme zorgen die er zijn.

[4:55:08] Want mijn punt is op het moment dat je via een beter stelsel een besparing oplevert van 1 miljard,

[4:55:15] dat is een fors bedrag, maar de hele Kamer heeft ook gezegd

[4:55:19] ja, je moet voorkomen dat er elk jaar alleen maar meer geld naar jeugdzorg gaat.

[4:55:22] We staan echt wel in de medingsstand als het gaat over

[4:55:26] hoe kun je nou zorgen dat je dat opbreekt.

[4:55:30] Maar op het moment dat het Rijk zich niet aan afspraken houdt

[4:55:33] en allerlei toegezegde wetgeving.

[4:55:36] Daar heb ik bijvoorbeeld over de hele Rijkwijdtendiscussie,

[4:55:39] dat we die nog niet hebben gevoerd.

[4:55:41] Dan kan je toch niet, ook niet als het gaat over goed bestuur,

[4:55:45] wel alvast die bezuiniging opleggen bij gemeenten,

[4:55:47] terwijl het Rijk zelf afspraken niet nakomt,

[4:55:51] die dat stelsel moeten verbeteren,

[4:55:53] die juist die besparingen moeten opleveren.

[4:55:57] Staatssecretaris.

[4:55:58] Ja, voorzitter, in mijn beleving had ik er toch best uitgebreid op gereageerd,

[4:56:01] Maar ik zou dat ook... Ik moet dat kort doen van de voorzitter.

[4:56:07] Kijk, ik ben zelf wethouder geweest, dus ik kom uit een gemeente,

[4:56:10] een grote gemeente, waar een enorm tekort is op de jeugdzorg.

[4:56:13] En ik zie de financiële gevolgen daarvan voor wethouders en voor een gemeente.

[4:56:17] Dat betekent dat je misschien een zwembad of een kindermoederij moet sluiten

[4:56:20] omdat je de jeugdzorgkosten moet betalen.

[4:56:22] Ik heb dat allemaal zelf, voordat ik hier naartoe kwam,

[4:56:24] voordat ik die subsidietaakstelling hier moest doen,

[4:56:26] heb ik een hele bezuinigingsronde in Rotterdam meegemaakt.

[4:56:29] Weet je, ik weet wat dat betekent voor gemeenten.

[4:56:31] Dus het is ook echt...

[4:56:33] Veel heb ik geleerd, ook van mevrouw Westerveld, maar dat snap ik echt.

[4:56:36] Dus daar kom ik zelf vandaan.

[4:56:39] Maar ik zit nu in een andere positie en in een andere rol...

[4:56:42] ...en ik heb ook een verantwoordelijkheid hier vanuit het Rijk.

[4:56:46] En daarover wil ik twee dingen zeggen.

[4:56:49] Eén, die wiskundige commissie is er niet voor niets.

[4:56:51] Dus die hebben we gevraagd ook daar een oordeel over te vellen...

[4:56:53] ...om daar een advies over te geven. Geen oordeel, maar een advies.

[4:56:56] Zwaarwegend advies. Dat is een proces wat we nu hebben ingericht.

[4:56:59] Dus ik, ja, kijk, ik kan je met alle liefde de positie van het Rijk gaan invullen.

[4:57:04] Het ene ding wat ik er wel over wil zeggen is dat het niet zo is, dat het is te zwart-wit,

[4:57:07] dat alleen het Rijk nu dingen niet heeft nagekomen.

[4:57:10] Of dat, het is ook niet dat we dingen niet willen nakomen.

[4:57:12] Het is niet alsof je bewust je rekening niet betaalt of dat je bewust te laat komt voor een afspraak.

[4:57:17] Nee, het is gewoon, we willen complex, het is een complexe wet en dat willen we graag goed doen.

[4:57:22] Dat heeft de Kamer ook van ons gevraagd.

[4:57:24] Geen onbedoelde effecten, geen boemerangwetgeving, heeft de Kamer van ons gevraagd.

[4:57:28] Dus dat voeren we uit.

[4:57:30] Dus dat is één.

[4:57:32] En het is ook zo dat heel veel kan al gedaan worden door gemeentes nu.

[4:57:35] Dat zien gemeenten ook zelf.

[4:57:37] Je hebt een aantal gemeenten die dat echt op die manier oppakken,

[4:57:39] maar niet alle gemeenten doen dat.

[4:57:41] Dus dat we onder andere met die verklarende analyse,

[4:57:43] maar ook met die stevige lokale dienst, en ook de heer Stoffer heeft dat gezegd,

[4:57:46] zien dat er veel meer ruimte dan dat is.

[4:57:49] Natuurlijk hebben wij ook onze rol te spelen in het wetsvoorstelrijk.

[4:57:51] Maar het is niet zo zwart-wit dat het alleen door VWS komt

[4:57:55] dat we nu in deze situatie zitten, dat is echt niet zo.

[4:57:58] Maar procesantwoord is, deskundige commissie, dat wachten we af.

[4:58:02] We hebben niet voor niets die deskundige commissie.

[4:58:04] En dat advies is waar weegaand.

[4:58:07] Ook wel.

[4:58:08] En dan geef ik het woord aan de staatssecretaris van Rechtsbescherming.

[4:58:14] Aan u het woord.

[4:58:15] Voorzitter, dank u wel.

[4:58:17] De heer Stoffer bracht moeder Therese uit de gesprekken.

[4:58:20] Maar er is een andere heilige die vandaag aandacht behoeft.

[4:58:23] Sint Maarten. Het is vanavond Sint Maarten.

[4:58:25] Een paar uur geleden trokken vele kinderen langs de deuren om aandacht voor hem te vragen.

[4:58:30] Sint-Martinus, de soldaat die zijn bezittingen gaf aan bedelaars en armen,

[4:58:35] mensen in kwetsbare posities, toen hij alles had weggegeven, nog de helft van zijn mantel afscheurde.

[4:58:42] Het beeld van Sint-Maarten, zorg voor de kwetsbaren en kinderen langs de deuren,

[4:58:48] is een beeld dat hier vanavond past.

[4:58:50] Want ondanks jeugdhulp en andere ondersteuning in het vrijwillige kader

[4:58:54] Er kunnen problemen binnen gezins zodanig toenemen dat er grote zorgen zijn

[4:58:57] over de veiligheid en de ontwikkeling van kinderen.

[4:59:00] En dan is ingrijpen door de overheid soms noodzakelijk, soms noodzakelijk te vaak,

[4:59:05] want op jaarbasis worden circa 32.000 kinderen begeleid.

[4:59:11] En maar liefst 4.000 kinderen, ten aanzien van 4.000 kinderen,

[4:59:15] is het zwaarste middel van de uithuisplaatsing ingezet.

[4:59:19] Het is pijnlijk ons te realiseren dat we al jaren onvoldoende in staat zijn

[4:59:23] om de benodigde bescherming te bieden.

[4:59:26] En we willen het vertrouwen in de jeugdbescherming verbeteren,

[4:59:28] in ieder geval op drie punten.

[4:59:30] Het moet meer gezinsgericht.

[4:59:33] Er moet meer tijd komen voor kind en ouders.

[4:59:36] En kind en ouders verdienen betere rechtsbescherming.

[4:59:41] Met het toekomstscenario kijk ik samen met de collega's van VWS en de VNG,

[4:59:47] de drie opdrachtgevers tezamen,

[4:59:49] hoe we op langere termijn structurele verbeteringen kunnen doorvoeren.

[4:59:52] Mijn voorgangers hebben dit in werking gezet en ik ga hier voortvarend mee door, doortastend

[4:59:59] en met doorzettingsvermogen, zeg ik met een knipoog, naar de heer Krijns.

[5:00:03] De proeftuinen wijzen ons de weg.

[5:00:07] U heeft kunnen lezen in de voortgangsrapportage dat we vooruit gaan boeken met de ontwikkeling

[5:00:11] van de werkwijze van onderop, met alle betrokken partijen, en dat dit resultaten oplevert.

[5:00:17] Want in de proeftuinen is in nog geen 10% van de meer dan 1250 gezinnen en huishoudens

[5:00:25] die hiermee worden geholpen, bleek nog een gedwongen maatregel nodig, minder dan 10%

[5:00:33] in die proeftuinen.

[5:00:34] Belangrijk is dat we eind oktober met drie opdrachtgevers een ontwikkeling richting hebben

[5:00:41] vastgesteld.

[5:00:42] Dat is een grote stap.

[5:00:44] Ik ga straks in op deze ontwikkelingen en op de uitwerkingsvraagstukken.

[5:00:49] Ik volg de volgende onderwerpen.

[5:00:51] Toekomstscenario, daar ga ik veel meer over zeggen.

[5:00:54] Daarna iets over jeugdbescherming in het algemeen, dan een verbouwde verhouding met tot criminaliteit.

[5:01:01] Dan zal ik nog iets zeggen over verbetering van rechtsbescherming.

[5:01:05] Een opmerking over scheidingen en tenslotte over uithuisplaatsingen in verband met kinderopvang,

[5:01:12] toeslag en afvelen.

[5:01:14] ik probeer me zoveel mogelijk te beperken qua tijd. Wat het toekomstscenario betreft,

[5:01:23] de problemen zijn onverminderd groot. Het is nu te complex, onaanvolgbaar, te weinig effectief.

[5:01:31] Er is sprake van verdurende overdrachten van het dossier en daardoor mede te lange wachttijden,

[5:01:38] het zogenaamde estafettenmodel. De problemen worden niet integraal opgepakt en de gezamenlijke

[5:01:45] een aanpak op passende hulp voor oorzaken ontbreekt.

[5:01:49] Er is te weinig gezamenlijke verantwoordelijkheid in de keten.

[5:01:54] Organisaties wijzen naar elkaar, ieder vanuit hun eigen werkwijze.

[5:01:58] En ouders en kinderen voelen zich onvoldoende gehoord.

[5:02:02] De besluitvorming is voor hen onvoldoende transparant en er is weinig vertrouwen.

[5:02:08] Dan is er ook nog handelingsverlegenheid voor die betrokkenen bij elke estafette,

[5:02:14] bij elke horde in de estafette.

[5:02:17] En dat heeft ook weer tot gevolg, die estafette,

[5:02:20] dat op een gegeven moment de partners die de horde hebben genomen,

[5:02:22] langs de kant komen te staan en niet meer betrokken zijn,

[5:02:25] terwijl ze nog wel een bijdrage kunnen leveren.

[5:02:29] Deze knelpunten hangen samen met de inrichting van het stelsel,

[5:02:33] dat is de overtuiging, en dat kan dus alleen maar worden aangepast

[5:02:36] door opnieuw over te gaan tot aanpassing in de inrichting van het stelsel

[5:02:40] en de wetgeving die daarvoor nodig heeft.

[5:02:44] Het moet op een andere manier, meer gezinsgericht,

[5:02:48] een brede integrale aanpak, gericht op oorzaak van de problemen,

[5:02:53] niet alleen bij de kinderen, maar ook bij de volwassenen,

[5:02:55] bij het gezin in zijn totaliteit,

[5:02:57] en dan ook nog vanuit vertrouwen en gericht op passende hulp,

[5:03:00] met een betere rechtsbescherming, met minder onnodig ingrijpen

[5:03:06] en dus ook gericht op het voorkomen van uithuisplaatsingen

[5:03:10] en waar mogelijk het bewerkstelligen van terugplaatsingen.

[5:03:14] En dat alles vanuit een lerend stelsel.

[5:03:17] Hoe gaan we dit doen?

[5:03:19] Het vraagt stevige lokale teams

[5:03:22] waar de expertise op ten aanzien van veiligheidsvraagstukken aanwezig is.

[5:03:27] Versteviging van de lokale teams, dat staat op de agenda

[5:03:32] vanuit de reformerische agenda en vanuit de toekomstscenario.

[5:03:36] Dat vraagt de goede aansluiting bij de bestaande samenwerkingsverbanden zoals ook bijvoorbeeld

[5:03:42] het netwerk ZorgStraf, een intensief samenwerkingsverband tussen verschillende ketenpartners met inbegrip

[5:03:49] van het Openbaar Ministerie en de Raad voor de Kinderbescherming en de reclassering.

[5:03:54] Het programma dat sinds een jaar of vier, vijf bestaat.

[5:03:58] Dit betekent dat in een regionaal veiligheidsteam,

[5:04:05] in dit model komt er een regionaal veiligheidsteam

[5:04:08] die die lokale teams verder aanvult met expertise

[5:04:13] en die zorgt voor goede aansluiting op aanpalende domeinen,

[5:04:18] zoals ook de verrassende GGZ.

[5:04:21] Mevrouw Bruining noemde de domeinverbindende samenwerking.

[5:04:24] Dat zijn mooie woorden die tot uitdrukking brengen wat de bedoeling is.

[5:04:30] Dat vraagt een doelmatige organisatie en daarbij moet ook rekening worden gehouden

[5:04:36] met de krapte op de arbeidsmarkt, die niet minder zou worden.

[5:04:40] Er zijn steeds minder mensen beschikbaar om dit goede werk te doen.

[5:04:46] Met het besluit voor de ontwikkelingsrichting

[5:04:48] van een regionaal veiligheidsteam is een belangrijke stap gezet.

[5:04:52] De contouren heeft u in de brief kunnen lezen.

[5:04:56] Er komt een, als het goed gaat, als het zover komt, een zelfstandige organisatie

[5:05:00] waarin die verschillende taken bij elkaar zijn gevoegd.

[5:05:03] Dat wil zeggen een bundeling van taken die nu nog bij verschillende organisaties zijn belegd,

[5:05:09] met een decentrale aansturing, zodat er nauwe samenwerking met die lokale teams wordt geborgd.

[5:05:18] In 25 regio's, dat is de beoogde schaalgrootte,

[5:05:23] want dan denken we dat we enerzijds voldoende massa en kwaliteit kunnen borgen

[5:05:27] en anderzijds het beste kunnen aansluiten bij de lokale teams.

[5:05:34] We sluiten dus aan bij de in het jeugddomein bekende regio-indeling

[5:05:39] en dan bespoedigt ook de transitie.

[5:05:43] Het is van belang om te waarborgen dat de RVT's kwaliteit, continuïteit

[5:05:49] en rechtsgelijkheid bewerkstelligen en dat ze doelmatig zijn georganiseerd.

[5:05:56] En dat vraagt dat we vastleggen op welke wijze ook deze waarborgen kunnen worden verankerd,

[5:06:02] gemonitord en het toezicht hierop kan worden georganiseerd,

[5:06:06] zowel vanuit de gemeente als ook vanuit het Rijk.

[5:06:10] Voorzitter, de heer Stoffer vroeg wat de winst is van een geheel nieuwe structuur

[5:06:15] die lijkt op de bestaande.

[5:06:16] Het doel van de RVT is niet om de structuur te veranderen.

[5:06:22] Het doel is om de professionals en de werkprocessen die bij elkaar horen ook bij elkaar te brengen.

[5:06:28] Uit alle analyses komt naar voren dat dit moet gebeuren op een manier die goed aansluit

[5:06:33] bij het decentrale sociale domein.

[5:06:35] Daar hoort een regionale indeling bij.

[5:06:39] De teleurstellingen van de vorige stelselwijziging hebben vooral betrekking op de versnippering,

[5:06:45] op dat estafettemodel dat ik bedoelde, en ook het dubbele werk wat hieruit voortgekomen is.

[5:06:53] Het is juist door deze lessen dat we nu denken dat het goed is om de zaken meer te integreren

[5:06:58] in één organisatie, genoemd regionaal veiligheidsteam, en dat vergt een nieuwe structuur.

[5:07:05] Daarbij vinden we dat die regionale veiligheidsteams ieder een publiekrechtelijke organisatie moeten

[5:07:11] zijn, want het behelst hier wel overheidsingrijpen.

[5:07:16] Voorzitter, de heer Seder en mevrouw Westerveld vragen om een inschatting van de duur van de

[5:07:21] reorganisatie en de omvang van de kosten.

[5:07:24] In de komende maanden wordt de ontwikkelrichting nader uitgewerkt, inclusief de bewonigde transitiemiddelen

[5:07:31] en de structurele financiële randvoorwaarden.

[5:07:33] Morgen heb ik een nader overleg over de financiële onderbouwing, zowel de structurele financiën

[5:07:39] als ook de transitiekosten.

[5:07:41] En dan op die basis gaan we ons hard maken om de benodigde transitiemiddelen op tafel

[5:07:48] te krijgen.

[5:07:50] De volgende stap en het daaraan gekoppelde gewenste transitiepad, die zullen afhankelijk

[5:07:55] zijn van de uitkomsten van die uitwerking en de mogelijkheden tot financiële dekking.

[5:08:00] We streven naar in 2025 besluitvorming te hebben, medio 2025, over de inhoud van de stelselwijziging

[5:08:09] en de bijbehoorde aanpassingen in de wetgeving.

[5:08:13] Bij de uitwerking en bij de besluitvorming zal het inderdaad de vraag zijn

[5:08:16] wat het betekent voor de professionals die nu werkzaam zijn in het veld.

[5:08:21] Dat is een belangrijke vraag die mevrouw Westerveld terecht op tafel legde,

[5:08:25] want zorgvuldigheid is geboden om de mensen niet te verliezen

[5:08:29] bij een dergelijke omvangrijke verandering van het stelsel.

[5:08:33] Daar hebben we oog voor, voor de impact die die veranderingen op hen kunnen hebben.

[5:08:38] We willen de professionals juist duurzaam in de positie brengen

[5:08:44] dat zij ook in hun eigen beleving hun werk goed kunnen doen

[5:08:47] en daar meer voldoening aan ontlenen.

[5:08:50] De proeftuinen laten zien

[5:08:51] dat de betrokken professionals met veel meer voldoening hun werk kunnen verrichten.

[5:08:56] Het gevoel ook hebben dat ze beter werk doen.

[5:08:59] Dus dat wenkend toekomstperspectief is, naar wij hopen, ook hoopgevend

[5:09:04] en geeft bij ons in ieder geval de hoop dat we het veld mee kunnen gaan krijgen als het zover komt.

[5:09:14] En daarbij hebben we ook in de uitwerking de problematiek van de cao's voor ogen.

[5:09:25] Ik ga nog meer zeggen over de proeftuinen en de continuïteit.

[5:09:29] Ik stel voor dan om het na te ploten.

[5:09:33] Gaat u gang.

[5:09:35] Voorzitter, dank.

[5:09:36] Even over die omvorming.

[5:09:38] Wat mij een beetje triggert, en dat komt vanwege mijn verleden,

[5:09:42] als je zelf in een raad van toezicht van een GI gezeten hebt,

[5:09:45] dan vraag ik me af, ondersteunt de vorm en de inhoud,

[5:09:51] ondersteunt dat dit, en kunnen de gemeenten dat aan?

[5:09:55] Want daar ben ik echt wel benieuwd naar, met name bij dat stukje.

[5:10:00] Ik zal verder daar niet over uitwaaien, maar heb ik wat andere ervaringen.

[5:10:10] In detail vind ik het moeilijk de vraag te beantwoorden.

[5:10:12] Ik weet wel dat de VNG nauw betrokken is in dit hele proces als een van de opdrachtgevers.