Ctgb over de beoordeling en toelating van gewasbeschermingsmiddelen en/of biociden

[0:00:04] Goedemorgen. Nu wij er allemaal zijn, ik ga ervan uit dat de meesteren er nu zijn, wil

[0:00:11] ik maar snel beginnen met de technische briefing over de beoordeling en toelating van gewasbeschermingsmiddelen

[0:00:16] en of biociden. Iedereen van harte welkom, de mensen op de tribune, de Kamerleden natuurlijk

[0:00:25] en de mensen thuis die deze technische briefing volgen. Wij hebben al een factsheet gehad.

[0:00:35] De Kamerleden hebben daar al kennis van kunnen nemen. Deze presentatie van de drie genodigde

[0:00:41] mensen duurt ongeveer twintig minuten. Goedemorgen, mevrouw Bromet, gaat u rustig zitten. De presentatie

[0:00:57] staat ook in Parlis, dus daar kunt u kennis van nemen. Ik wil er maar snel aanvangen.

[0:01:02] Van harte welkom ook de heren Van Rij en Van Lint en mevrouw Van Straten. Ik heb begrepen

[0:01:08] dat meneer Van Lint begint met de presentatie. Mag ik u het woord geven?

[0:01:14] Dank u wel, voorzitter. Allereerst heel fijn dat u als commissie gebruik maakt van het

[0:01:22] aanbod dat we een tijdje geleden gedaan hebben om een technische briefing te verzorgen over

[0:01:28] het CTGB. Belangrijk onderwerp, toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

[0:01:33] We zijn blij dat we daar wat meer kunnen vertellen over onze organisatie en hoe ons werk in

[0:01:41] elkaar zit.

[0:01:46] Ik wil wat aandacht besteden aan wat is het CTGB, welke basisprocessen hebben we, wat

[0:01:54] voor maatregelen, schuine streep besluiten neemt het college en wat vertellen over transparantie

[0:02:01] van ons werk.

[0:02:02] Vervolgens zal Marcel Verraaij, onze directeur, ingaan op het EU-beoordelingskader, de kwaliteitscontrole

[0:02:10] daarbij, een apart onderwerp, vrijstellingen en tot slot een aantal ontwikkelingen in dit

[0:02:16] veld die onze aandacht hebben.

[0:02:21] Allereerst het CDGB, de Nederlandse autoriteit voor de beoordeling en toelating van gwasbeschermingsmiddelen

[0:02:28] en biociden.

[0:02:30] Elk land heeft er een, dat is overal natuurlijk anders georganiseerd qua structuur en inbedding

[0:02:37] in de overheidsorganisatie, maar wij zijn in Nederland een zelfstandig bestuursorgaan.

[0:02:46] Daarmee hebben we een onafhankelijke rol waar het gaat om het nemen van besluiten over toelading

[0:02:54] van middelen.

[0:02:55] We hebben een secretariaat van ongeveer 170 mensen die de beoordeling van stof en middel

[0:03:05] aanvragen op risico's voor mens, dier en milieu voorbereid.

[0:03:11] In dat secretariaat, ik zei al, 170 mensen ongeveer, en het overgrootste deel daarvan

[0:03:18] is theoretisch opgeleid en een flink deel daarvan is gepromoveerd in het vakgebied waarop

[0:03:30] zij de beoordelingen uitvoeren. Naast het secretariaat, wat geleid wordt door mijn twee

[0:03:37] collega's rechts van me, hebben we een college bestaande uit negen personen, waarvan acht

[0:03:44] leden ook weer experts zijn op een bepaald vakgebied. Toxicologie, ecotoxicologie, werkzaamheid,

[0:03:55] noem maar op. Acht grootstaande experts. Ikzelf ben de voorzitter van het college. Met zijn

[0:04:02] negenen nemen wij uiteindelijk besluiten over de toelating van middelen. Dat is de wettelijke

[0:04:10] taak die we opgedragen gekregen hebben. Naast het beoordelen van stofaanvragen en besluiten

[0:04:19] over middeltolatingen hebben we een beleidsadviserende en signalerende rol. Veel is dat op verzoek

[0:04:26] van departementen, maar we hebben ook de mogelijkheid om ongevraagd advies uit te brengen. En als

[0:04:39] Een zelfstandig bestuursorgaan, maar het ministerie van LVVN is onze eigenaar, zoals dat dan in

[0:04:47] de terminologie heet.

[0:04:49] We hebben vier opdrachtgevers, LVVN voor gewasbescherming, INW voor biocide, VWS als het gaat om gezondheid

[0:04:59] en met name residue op voedsel en SZW, maar het gaat om de effecten op werknemers die

[0:05:06] middelen toepassen.

[0:05:08] En tot slot, hoe komen we aan ons geld?

[0:05:12] Wij zijn voor het overgrote deel tarief gefinancierd.

[0:05:16] Dat betekent dat de aanvrager van een middel die betaalt voor het werk wat wij doen.

[0:05:24] Daarnaast hebben we een in omvang bescheiden financiering van potentieel de vier opdrachtgevers

[0:05:33] in de praktijk is dat vooral LVVN, INW en een klein stukje VWS, die ons voor specifieke

[0:05:41] werkzaamheden voor hen betalen. Dan, ik zei al, maakt al het onderscheid

[0:05:52] tussen gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Gewasbeschermingsmiddelen gebruiken in, voor

[0:05:57] en buiten de landbouw, natuurlijk ook particulier. En biociden is een heel brede groep van stoffen

[0:06:06] Het kan gaan om aangroeiende verven op scheepshuiden, het kan gaan om desinfectiemiddelen die we

[0:06:13] allemaal massaal gebruikt hebben in de coronaperiode. De DEET, wel bekend om andere insecten te

[0:06:25] weren. Een heel brede groep van stoffen en middelen die daarmee ook te maken hebben met

[0:06:31] heel veel verschillende sectoren in de samenleving. Wat is ons basisproces? Ik maakte al onderscheid

[0:06:41] tussen stof en middel. We hebben allereerst een beoordelingsproces en al of niet leidend

[0:06:50] tot een goedkeuring op Europees niveau van actieve stoffen. Stoffen die werkzaam zijn

[0:06:57] in het middel. Er wordt gekeken naar wat zijn de eigenschappen van die stof. Er staat achter

[0:07:04] eindpunten de norm die je daarbij hanteert. Het moet in ieder geval wereldwijd eenveilig

[0:07:13] representatief gebruik representeren. Dat is een heel proces, daar zal Marcella Ferrahi

[0:07:21] zo meteen dieprobing gaan. Maar uiteindelijk, als het leidt tot een goedkeuring, dan vindt

[0:07:27] er in ieder geval periodiek een herbeoordeling plaats. Of met de nieuwe inzichten die stof

[0:07:33] nog steeds zo veilig is als gedacht wordt op basis van op het moment van goedkeuren.

[0:07:41] Het tweede stap is nadat een stof is goedgekeurd, dan kan die in een middel worden toegepast

[0:07:47] Door een aanvrager, door een industrie, het kan een groot bedrijf zijn als Bayer, Monsanto,

[0:07:55] et cetera, het kunnen ook zeker in de biocidesector hele kleine bedrijfjes zijn, maar die dient

[0:08:01] een aanvraag in, levert alle dossiergegevens en wij kijken daar weer opnieuw naar.

[0:08:10] Als die stof in dat middel wordt toegepast op die en die wijze, in die en die teelten

[0:08:15] of branches, is het dan veilig voor mens, dier en milieu.

[0:08:20] Bij de middelen van gewasbescherming is Europa ingedeeld in drie zones, noord, midden en

[0:08:27] zuid.

[0:08:27] Wij zitten in midden, omdat daar vergelijkbare geografische omstandigheden gelden.

[0:08:34] In het proces, na de beoordeling, waar verschillende lidstaten, maar ook de verschillende Europese

[0:08:42] instanties een rol in hebben, is weer sprake van intensief peer review en commentaarproces.

[0:08:54] Maar nogmaals, Marcel zal dat zometeen wat nader uitdelen zetten.

[0:09:00] Als zo'n stof is goedgekeurd en als er een middelaanvraag is en het beoordeelde voorstel

[0:09:14] wordt voorgelegd aan het college, dan komen wij tot een besluit.

[0:09:19] We hebben even gekeken naar de afgelopen periode en wij wijzen ongeveer 6% van de middelaanvragen

[0:09:27] af, gewoon in z'n geheel. Bij ruim 50% wordt het aantal aangevraagd te gebruiken ingeperkt

[0:09:40] of er worden nadere voorschriften aan verbonden, scherper dan de aanvrager beoogde.

[0:09:48] Ik dacht dat mijn telefoon ging bellen, maar die had ik uitgezet, maar dit is de stemtelefoon.

[0:09:58] Dat is je eerste handeling, hè, je eigen telefoon. En als je denkt aan wat voor maatregelen,

[0:10:09] we kunnen zeggen bijvoorbeeld er wordt voor een tiental teelten een middel aangevraagd

[0:10:16] En in acht achten wij dat veilig en in twee niet.

[0:10:20] En dan kunnen die twee niet toegestaan worden.

[0:10:24] Daarnaast kunnen er allerlei maatregelen, beperkende voorwaarden worden opgelegd,

[0:10:28] zoals driftreductie, voldoende uit de sloot blijven,

[0:10:33] gebruik van beschermende kleding voor de toepassers,

[0:10:37] toepassing van integraal plaagtiermanagement, etcetera.

[0:10:43] Dan tot slot, voor wat ik u wil zeggen, als wij de middelen hebben toegelaten, dan wordt

[0:10:51] dat volledige beoordelingsrapport van secretariaat, behalve de vertrouwelijke bedrijfsgegevens,

[0:10:59] gepubliceerd en wordt op de toelatingenbank ook herkenbaar gemaakt.

[0:11:09] Stofdossiers worden volgens de Europese Transparency Regulation naar indiening gemaakt. Sinds kort

[0:11:19] publiceren wij ook als we een middel hebben afgekeurd, dan geven we ook in de publiciteit

[0:11:28] en op onze website aan dat een middel gevraagd voor bepaalde teelten gebaseerd op een bepaalde

[0:11:35] afgekeurd is. Daarmee mogen we de transparantie nog verder te vergroten en

[0:11:41] we zijn open over agenda en verslagen van collegevergaderingen, agenda van

[0:11:49] directeur en collegevoorzitter en verschillende beleidsbesluiten of

[0:11:56] beleidsadviezen die we uitbrengen maken we ook openbaar.

[0:12:00] Dan wil ik het bijlaten en Marcel gaat door, alsjeblieft.

[0:12:05] Dankjewel.

[0:12:07] Even naar de volgende slide.

[0:12:11] Het Europese beoordelingskader, dat bestaat uit een aantal verordeningen die in onze opdracht zitten.

[0:12:24] Die ziet u hier op de slide.

[0:12:26] Er is een verordening voor de toelating van grasbeschermingsmiddelen.

[0:12:29] Er is er ook eentje voor de toelating van biociden.

[0:12:31] Er is een aparte veroordening die iets zegt over residue op voedsel en food and feed.

[0:12:39] En ook niet onbelangrijk, er is een veroordening die gaat over klassificatie en labeling.

[0:12:44] En daar bedoelen we mee, daarmee wordt in Europa de gevaars eigenschappen van een stof wel of

[0:12:51] niet vastgelegd.

[0:12:51] Dus is een stof irriterend voor de huid, krijgt hij een bepaald label.

[0:12:55] Is een stof wel of niet kankerverwekkend, krijgt hij een bepaald label.

[0:12:58] Dat is de klassificatie- en labelingactiviteit.

[0:13:03] In ons hele werk maken we gebruik van geharmoniseerde werkwijzen.

[0:13:07] In het Nederlands noemen we dat dan richtsnoeren.

[0:13:10] De term guidance documents is misschien wat meer ingeburgerd...

[0:13:13] in het Engelse talige repertoire.

[0:13:16] Dus voor alle werkzaamheden die wij doen...

[0:13:19] zijn er wetenschappelijk onderbouwde guidance documents opgesteld.

[0:13:23] In Europa, onder leiding van EFSA, als het gaat om de gewasbeschermingsmiddelen...

[0:13:29] Daar zitten dan ook weer wetenschappers en experts van alle Europese lidstaten en ook onafhankelijk.

[0:13:36] Ook daar wordt bijvoorbeeld een publieke consultatie door EFSA op gedaan.

[0:13:41] En uiteindelijk moeten die guidance documents echt op basis van consensus tot stand komen.

[0:13:46] Daar zit ook altijd een beetje een spanningsveld.

[0:13:47] Je wilt het wetenschappelijk zorgvuldig doen, maar wij vinden het ook belangrijk dat nieuwe wetenschappelijke inzichten

[0:13:52] ook relatief snel tot onze beschikking komen in het repertoire.

[0:13:57] En daarvoor wil je ze ook in een guidance-document hebben.

[0:14:00] Dus die balans in dat proces is altijd even zoeken.

[0:14:05] Alle toelatingen zijn te vinden op de toelatingsdatabank van het CTGB.

[0:14:13] We gaan in de EU het streven.

[0:14:16] Een hoog niveau van bescherming voor mens, dier en milieu.

[0:14:19] En we noemen deze drie.

[0:14:22] Uitgangspunt is, een gewasbeschermingsmiddel mag niet worden gebruikt, tenzij kan worden

[0:14:27] aangetoond dat het voldoende veiligheid is, dat is de premisse.

[0:14:33] En hierbij ook eventjes benadrukt, het gaat om deze drie aspecten.

[0:14:38] En in de verordening is dus geen andere aspecten, dus een landbouwkundige noodzaak of economisch

[0:14:44] belang, dat zijn geen onderdelen van wat het CTGB beoordeelt of waaraan CTGB een belangenafweging

[0:14:50] Het gaat om deze drie aspecten.

[0:14:54] Wat ik net al zei, dat doen we met geharmoniseerde werkwijze.

[0:14:57] Ook om een level playing field in Europa te hebben.

[0:15:01] Dat alle CTGB's van Europa dezelfde methodiek hanteren.

[0:15:05] Dat is belangrijk.

[0:15:08] Maar voor sommige onderdelen is er ook ruimte voor specifieke nationale onderdelen.

[0:15:13] Bijvoorbeeld, in Nederland hebben wij veel oppervlaktewater.

[0:15:16] Dus water is voor Nederland een belangrijk element waar wij extra naar kijken.

[0:15:20] En dat is bijvoorbeeld in Spanje anders, omdat daar de klimatologische omstandigheden anders zijn.

[0:15:26] Dus zo zie je dat er wel in Europa ook verschillen worden aangebracht in wat we nationaal nog belangrijk vinden.

[0:15:35] Het periodieke herbeoordelen van alle stoffen en na een herbeoordeling van een stof dus ook weer een herbeoordeling van de middelen.

[0:15:44] Na een bepaalde periode waarvoor de stof is goedgekeurd.

[0:15:48] Maar daarnaast, en je ziet dus ook eigenlijk nu dat door die periodieke herbeoordeling

[0:15:53] en de guidance documents die door de tijd heen zijn ontwikkeld, ook strenger zijn geworden,

[0:15:58] dat je na tien jaar bijvoorbeeld tot een andere conclusie komt dan tien jaar geleden.

[0:16:03] En dat mechanismus hier gewoon optreden en dat is ook het gevolg van het voortschrijdend

[0:16:07] inzicht of de nieuwe kennis die is opgedaan.

[0:16:12] Maar daarnaast zijn er ook nog twee andere mogelijkheden om bij indicaties iets te doen.

[0:16:19] De producent heeft namelijk een meldplicht, dus als hij informatie heeft over nieuwe inzichten

[0:16:26] over stof of middel is hij verplicht om dat te melden.

[0:16:31] Maar er is ook een mogelijkheid voor de Europese Commissie op stofniveau of voor een CTGB op

[0:16:38] middelniveau om in een toelating in te grijpen op het moment dat we daar indicatie voor hebben.

[0:16:51] Dan gaan we naar de volgende. Dit is een beetje een schools plaatje misschien, maar dit is

[0:16:58] zeker in de maatschappelijke discussie vaak een heel belangrijk thema. Gevaar versus risico.

[0:17:08] Stoffen hebben gevaarseigenschappen, alle stoffen. Ook de stoffen die wij in ons keukenkastje

[0:17:14] hebben staan, die hebben gevaarseigenschappen. Maar het hangt eraf of de mate waarin je wordt

[0:17:22] blootgesteld aan die stof bepaalt het risico. Dus het feit dat een stof nare eigenschappen

[0:17:29] heeft, wil niet per definitie zeggen dat de risico heel hoog is. Want als de blootstelling

[0:17:33] heel laag is, is dat risico eigenlijk heel laag. Een stof met wat minder nare eigenschappen,

[0:17:39] maar met een hoge blootstelling kan misschien een veel groter risico opleveren.

[0:17:46] Dus de gevaarseigenschappen van een stof...

[0:17:49] en de mate van blootstelling bepalen uiteindelijk het risico.

[0:17:53] Hier uitgebeeld, zolang je als zwemmer op het strand staat...

[0:17:56] heb je geen risico om gebeten te worden door de haai, want er is geen blootstelling.

[0:18:00] Dus op die manier is het wel belangrijk om daarnaar te kijken.

[0:18:08] Dan iets over de dossiervereisten.

[0:18:13] Een stof of een middel, als die aanvraag wordt gedaan,

[0:18:18] dan moet dat voldoen aan een groot aantal eisen.

[0:18:21] Er moeten behoorlijk wat studies worden ingeleverd om te kunnen aantonen

[0:18:24] dat het veilig is voor mens, dier en milieu.

[0:18:27] We moeten studies hebben die aantonen dat de stof ook werkzaam is

[0:18:31] waarvoor het wordt aangevraagd.

[0:18:33] We willen niet een stof op de markt die eigenlijk niet werkt.

[0:18:36] Dat willen we bij een geneesmiddel ook niet,

[0:18:38] maar dat geldt ook voor gewasbeschermingsmiddelen.

[0:18:41] De fysisch-chemische eigenschappen en de analyse-methode om zo'n stof ook te kunnen meten, die moet

[0:18:48] er ook zijn.

[0:18:49] Dan gaat het ook om de humane toxicologie, zoals we dat noemen, de effect op de gezondheid

[0:18:54] van de mens.

[0:18:55] Het gaat om residuën in voedsel, in welke teelten.

[0:18:59] Er moet ook aangetoond zijn dat de teelten waarvoor je het wilt aanvragen, dat daar voldoende

[0:19:03] residuën gegeven zijn om te laten zien dat dat ook veilig is.

[0:19:07] Het gaat om het gedrag in het milieu, hoe verspreidt een stof zich in het milieu op diverse manieren.

[0:19:15] Uitspoeling naar oppervlaktewater, grondwater, verdamping, drift bij spuittoepassingen, etcetera.

[0:19:22] En het gaat natuurlijk over de effecten op het milieu, de ecotoxicologie, zoals we dat noemen.

[0:19:27] Al die studies worden beoordeeld en uiteindelijk resulteert dat in een eindrapport.

[0:19:34] Er is wel eens kritiek dat in het debat, ja, een fabrikant die betaalt zelf voor deze

[0:19:43] studies, dus het is eenzijdig, et cetera, de meeste van deze studies worden ook echt uitgevoerd

[0:19:50] in onafhankelijke laboratoria, onder good laboratory practice, dus onder kwaliteitscontroles,

[0:19:58] waarbij wij ook de toegang hebben tot alle data, want die worden ook echt aan ons geleverd,

[0:20:02] zodat we dat kunnen controleren.

[0:20:04] Dat zijn goed geprotocoleerde studies.

[0:20:07] En daarnaast, bij een dossier, wordt ook de vraag gesteld

[0:20:11] om zoveel mogelijk de relevante openbare literatuur mee te leveren.

[0:20:18] Hier zit natuurlijk onder het profijtbeginsel

[0:20:21] dat wij, zoals bij heel veel andere stoffenkaders dat ook geldt,

[0:20:26] maar niet alleen bij stoffen, maar ook bij anderen,

[0:20:28] Degene die er profijt van kan hebben om een product op de markt te brengen,

[0:20:33] die is ook verantwoordelijk om aan te tonen dat het voldoende veilig is

[0:20:36] of aan de eisen voldoet. Dat is natuurlijk ook de geest die hierachter zit.

[0:20:43] Dan iets over kwaliteitsbehorging.

[0:20:50] De behoorlingsrapporten worden in een peer-review becommentarieerd,

[0:20:53] dus de stof door alle lidstaten en door EFSA.

[0:20:57] Dat wordt verantwoord in de dossiers.

[0:20:59] Bij stofdossiers doet EFSA ook een publieke consultatie, zodat daar ook nog informatie

[0:21:07] kan worden ingebracht.

[0:21:09] Beoordelingsrapporten zijn openbaar en ook bij ons intern wordt er altijd een vier ogenprincipe

[0:21:15] gehanteerd, dus er is altijd collegiale toetsing op de beoordeling.

[0:21:23] Hierbij nog even de kwaliteitscontrole, wij doen dat in een ISO-gecertificeerd proces.

[0:21:28] Ook de kaderwet ZPO schrijft dat wij periodiek, dat weet u, worden getoest op onze doelmatigheid

[0:21:35] als organisatie en doeltreffendheid, maar het CTGB doet zelf ook eens in de vijf jaar

[0:21:41] een internationale visitatiecommissie uitnodigen om naar de wetenschappelijke en juridische

[0:21:46] kwaliteit van ons werk te kijken.

[0:21:49] En daar krijgen we ook aanbevelingen hoe we dat verder kunnen doen.

[0:21:54] Kort iets over vrijstellingen, dat is ook iets dat nog weleens discussie oplevert.

[0:21:59] Dat is echt in de wetgeving een element dat georganiseerd is waar uiteindelijk de bewindspersoon

[0:22:04] een besluit over neemt.

[0:22:07] Dat kan worden aangevraagd, het is een tijdelijk toestaan van een middel als er een ernstige

[0:22:14] bedreiging is van een teelt of van een plaag en er geen andere optie is om dat te beheersen.

[0:22:20] Dat is even vrij vertaald de lijn.

[0:22:22] De NVWA coördineert daar het advies van is dat noodzakelijk, is dat handhaafbaar, naleefbaar

[0:22:30] en het CTGB adviseert over de risico's.

[0:22:33] Op basis van die adviezen komt de minister tot een besluit.

[0:22:37] Het is altijd tijdelijk, bij gewasbescherming is dat voor 120 dagen een vrijstelling en

[0:22:43] wordt niet automatisch verlengd, daar moet dan opnieuw een oordeel over worden gedaan.

[0:22:48] Hier ga ik niet alles over vertellen, maar wel belangrijk om even te zeggen dat wij als

[0:22:55] CTGB, als uitvoeringsorganisatie, maar toch ook echt proactief zijn bij nieuwe signalen.

[0:23:00] Ik haal er alleen twee even uit.

[0:23:04] Bijvoorbeeld de acties die wij vanuit Nederland hebben gedaan naar EFSA, de derde bullet,

[0:23:09] in verband met mogelijke risico's op de ziekte van Parkinson, ook iets wat regelmatig bediscussieerd

[0:23:16] wordt.

[0:23:16] Daar heeft het CTGB samen met professor Bas Bloem van de Radboud Universiteit,

[0:23:20] maar ook samen met collega's van het RIVM, hebben wij bij EFSA initiatief genomen van

[0:23:25] hier zit toch nog een stukje lacune in onze methodieke beoordeling,

[0:23:30] dus hier moeten we echt stappen op ondernemen.

[0:23:33] EFSA is daar ook mee aan de gang gegaan.

[0:23:37] En wij willen ook binnenkort heel graag van EFSA weten hoe het daar verder mee staat.

[0:23:42] De andere die ik even uithaal is de ene laatste bullet,

[0:23:45] Het aanscherpen van de mogelijkheden om in te grijpen bij normoverscheiding.

[0:23:49] We zien dat in Nederland toch sommige stoffen in enige structurele mate...

[0:23:55] de toelatingsnormen voor oppervlaktewater overschijden.

[0:23:58] En we hebben nu een beleidsregel ingesteld, recent, om te zeggen...

[0:24:02] als wij dat dus naar aanleiding van bepaalde criteria zien...

[0:24:05] dan gaan wij een herbeoordeling van dat middel starten...

[0:24:08] om te zorgen, dan zit er iets in de toelating wat dit toch zou kunnen veroorzaken.

[0:24:13] De andere voorbeelden kunt u gewoon lezen, mochten er vragen over zijn dan behandelen

[0:24:18] we dat graag.

[0:24:20] Ja en dit is natuurlijk een gebied wat uitermate in de belangstelling staat, waarschijnlijk

[0:24:24] ook omdat we hier vandaag met u dit kunnen doen.

[0:24:28] Ook hier ga ik ze niet allemaal langslopen, maar dit zijn natuurlijk allemaal onderwerpen

[0:24:31] die in debat zijn in de media, in de samenleving, in de politiek, waar wij ook als CTGB ons

[0:24:36] toe verhouden en daarnaar moeten kijken.

[0:24:44] Deze zitten ook in de factsheet. Dat is de informatie over hoe de cijfers zich ontwikkelen.

[0:24:53] En volgens mij brengt ons dat aan het einde van onze presentatie.

[0:24:57] Dank je wel.

[0:24:59] Dank u wel voor uw heldere uiteenzetting. Ik verwacht toch zeker dat het vragen op gaat

[0:25:03] leveren.

[0:25:04] Bij wie mag ik beginnen?

[0:25:04] Mevrouw Bromet.

[0:25:08] Sommige van ons hebben vanochtend al een ontbijt bijgewoond waar allerlei wetenschappers ons

[0:25:12] verteld hebben over de atlas van bestrijdingsmiddelen, waar overschrijdingen zijn in Nederland en

[0:25:20] wat de cumulatie van gifstoffen allemaal kan betekenen.

[0:25:25] Voorzitter, we hebben hier heel veel discussie over, ook over het CTBGB, en ik zou dat liever

[0:25:30] niet willen, want je wil eigenlijk een instantie die robuust is en waarvan elke politieke partij

[0:25:35] kan weten dat als een bepaalde stof toegelaten wordt, dan is dat gegarandeerd veilig.

[0:25:42] Maar die discussies zijn er wel.

[0:25:45] Ik dank het CTGB voor de presentatie, maar ik zou ook, behalve de goede kanten van het

[0:25:53] CTGB die benadrukt worden in deze presentatie, een keertje willen horen van het CTGB, wat

[0:25:59] zijn nu eigenlijk de beperkingen van het CTGB en welke onderzoeken worden er niet gedaan

[0:26:05] die misschien wel heel erg belangrijk zouden zijn.

[0:26:09] En aanvullend daarop nog, de financiering is me duidelijk, maar je kan natuurlijk ook

[0:26:14] denken aan een hele andere financiering, bijvoorbeeld door belastingheffing, waardoor het CTGB nog

[0:26:19] veel onafhankelijker wordt dan dat het nu is.

[0:26:25] Ja, we kunnen twee dingen doen.

[0:26:27] We kunnen het rijtje afgaan met vragen, maar misschien is het ook handig dat we meteen

[0:26:30] de vraag beantwoorden.

[0:26:31] Dat lijkt me handiger, hè?

[0:26:32] Laten we dat maar doen.

[0:26:33] Wie mag ik het woord geven?

[0:26:36] Meneer Van Lint.

[0:26:42] Allereerst, wat zijn er voor beperkingen waar wij tegenaan lopen in ons werk? Ik denk dat

[0:26:50] die laatste, of de voorlaatste sheet, daar stonden er ook een aantal. Eén is het vraagstuk

[0:26:59] van cumulatie. We beoordelen middelen op basis van dat ene middel of die ene stof in de stap

[0:27:07] daarvoor, de cumulatie, daar weten we lang niet alles van. Dus dat is een vraagstuk

[0:27:12] waar wij erop hameren om daar weer wetenschappelijk inzicht in te hebben en op basis daarvan dan

[0:27:20] ook weer een guidance document te kunnen hebben. Een tweede is die Marcel al noemde, Parkinson,

[0:27:27] of breder misschien neurodegeneratieve ziekte. Het verband daar al of niet tussen, daar vinden

[0:27:35] Wij vinden het ontzettend belangrijk dat daar snel op basis van goed onderzoek duidelijkheid

[0:27:40] over komt, zodat dat ook weer meegenomen kan worden in onze beoordeling.

[0:27:43] Voelen wij nu als een gemis dat, terwijl er wel allerlei zorgen zijn, we onvoldoende regelgeving

[0:27:51] hebben om daarop te kunnen toetsen.

[0:27:55] In de derde plaats werd net genoemd wat wij recent gedaan hebben, het maken van een beleidsregel

[0:28:05] om te toetsen of als middelen de toelatingsnormen overschrijden, wat blijkt uit de beschrijvingsmiddelenatlas,

[0:28:16] om daarop op te treden.

[0:28:18] Dat is een stap die we zelf konden zetten, maar er zit ook nog een discrepantie tussen

[0:28:23] de toelatingsnorm en de normen van de kaderrichtlijn water. In het vorige regeerakkoord van het

[0:28:35] vorige kabinet stond die discrepantie ook benoemd waaraan gewerkt zou worden. Op basis

[0:28:40] daarvan hebben wij advies uitgebracht hoe daarmee om te gaan en gevraagd om regelgeving

[0:28:47] aan te brengen. En ons een werkbaar handvat te bieden. Nou, dat vinden wij belangrijk

[0:28:57] dat dat gebeurt, maar dat is er nog niet. En dat is natuurlijk uiteindelijk een politiek

[0:29:03] besluit om ons die regelgeving in handen te geven. Dat denk ik even een paar voorbeelden,

[0:29:10] anders moeten jullie nog maar even aanvullen. Wat de financiering betreft, helemaal gelijk,

[0:29:14] je kan het ook anders inrichten, maar dat is bij uitstek een politieke keus. Wij worden

[0:29:21] op dit moment volgens de wet zo gefinancierd en wij maken alleen bezwaar tegen als in

[0:29:30] de berichtgeving te makkelijk gezegd wordt de industrie betaalt dus het ctgb is niet

[0:29:36] onafhankelijk. Wij staan voor onze onafhankelijkheid en mijn reactie is ook altijd het feit dat

[0:29:43] ik om een rijbewijs te halen moet betalen, geeft me geen garantie op een rijbewijs. Dat

[0:29:48] zie je wel aan de slagingspresentaties bij het CBR. Wij durven echt te staan voor onze

[0:29:59] onafhankelijkheid, ondanks het feit dat de industrie betaalt. Maar uiteraard kan het

[0:30:05] anders geregeld worden. En dat is aan het gezelschap waar u deel van uitmaakt.

[0:30:11] Dank u wel. Mevrouw Boromet, wilt u daar nog vervolgvragen op stellen of niet?

[0:30:17] Ik vind het wel opmerkelijk dat juist die lankunes, dat dat de dingen zijn die vanuit het politieke

[0:30:22] debat komen. Dus als het gaat over Parkinson of over glyfosaat, dan zijn dat bij uitstek

[0:30:27] dingen die de politiek naar voren heeft gebracht en waar nu dan op gereageerd wordt door het

[0:30:32] CTGB. En dat geeft me wel een beetje ongemakkelijk gevoel, want er is misschien nog wel veel

[0:30:36] meer.

[0:30:38] Als ik daar ook even op door mag gaan, ik sluit me helemaal aan bij het beeld dat mevrouw

[0:30:44] Bromet geeft, dat jullie onafhankelijk zijn, er is geen enkele kritiek mogelijk op jullie

[0:30:48] vind ik vanuit de Kamer in die zin, maar u schetst de problematiek en er is wel een probleem

[0:30:53] en als we vanmorgen de cijfers zien dan verontrust mij dat heel erg, dan schrik ik.

[0:30:58] Jullie herkennen het probleem, wij herkennen het probleem, is het nu zo, een beetje in

[0:31:07] voeten om die problematiek te handelen en daar wat voor te bedenken? Of ligt de discussie

[0:31:13] nu bij de politiek op de tafel en zouden wij tot een soort andere opdracht naar jullie moeten

[0:31:18] komen? Misschien eerst nog even op de opmerking van mevrouw Bromet. Ik denk dat heel vaak

[0:31:32] dit soort wetenschappelijk technische discussies over wat er moet ontwikkeld worden al veel

[0:31:37] eerder plaatsvinden dan dat in de media of in de Kamer er plaatsvindt.

[0:31:41] Alleen, ja, dat is waarschijnlijk heel vaak niet zichtbaar.

[0:31:44] En dat is niet een enorme verdedigingslijn, want ik vind ook, wij vinden ook met elkaar,

[0:31:49] dat als er een maatschappelijk debat is over een bepaald onderwerp, een wetenschappelijke

[0:31:53] discussie over hoe dingen beter kunnen, dan moet je daar ook voor openstaan.

[0:31:57] Dat is het punt niet.

[0:31:59] Maar er wordt vaak al veel eerder aan allerlei methodiek gewerkt voordat dat echt in de buitenwereld

[0:32:06] een enorme discussie is. Misschien laten we dat onvoldoende zien. Dat is CTGB die daaraan

[0:32:12] meewerkt, maar ook collega's van het RIVM. Dat doen wij niet alleen.

[0:32:17] Tweede onderdeel misschien eventjes over de problematiek die we zien met de overschrijdingen

[0:32:23] waar u ook op doet. Enerzijds gaat het om de toelating van een middel of dat volgens wettelijk

[0:32:31] gebruiksvoorschrift voldoende veilig is aangetoond.

[0:32:34] En dat is het werk wat het CTGB doet.

[0:32:36] Wij gaan niet over hoeveel volume er dan

[0:32:38] vervolgens gebruikt wordt of mensen zich aan het wettelijk gebruiksvoorschrift houden.

[0:32:44] Dus samen met de collega's van de NVWA

[0:32:46] zien wij ook wel dat hier en daar de naleving

[0:32:51] van de voorschriften ook sterk verbeterd kan worden.

[0:32:55] Daar zitten wij hier niet voor.

[0:32:57] Wij zijn niet de toezichthouder.

[0:32:58] Dus er zit een heel samenspel van elementen waar verbeteringen kunnen zijn.

[0:33:04] Dat is deels de toelating.

[0:33:06] En in de afgelopen decennia zou ik kunnen zeggen, hebben wij natuurlijk door voortschijnend

[0:33:11] inzicht uit de wetenschap, uit de kennis, zie je dat die guidance en die beoordelingen

[0:33:17] ook steeds strenger zijn geworden.

[0:33:18] Met nieuwe inzichten leiden tot nieuwe elementen.

[0:33:21] Zo hoort dat ook.

[0:33:23] En dat is as we speak ook gaande.

[0:33:26] Maar daarnaast zit volumebeperking. Als je dat met z'n allen wil. Bepaalde teelten waar

[0:33:34] meer of minder middelen in worden gebruikt. Dat is ook gewoon een maatschappelijke politieke

[0:33:39] discussie. En natuurlijk het onderdeel handhaving.

[0:33:47] Er wordt net gezegd dat de wetenschappelijke discussie wel eerder plaatsvindt dan de politieke

[0:33:52] en maatschappelijke discussies soms. Maar als het gaat om cumulatieve effecten, die stapeling

[0:33:58] van die gifstoffen, dat speelt al decennia. Hoe kan het dan dat we nog steeds geen model,

[0:34:05] methode hebben, en ook dus een instrument voor jullie, om daar echt veiliger op te kunnen

[0:34:11] toetsen?

[0:34:12] Ik denk dat ik daar wel even wat over kan zeggen. De discussie over cumulatie is echt

[0:34:17] al enige decennia aan de gang. Gelukkig niet alleen vanuit de politiek, want wij zien het

[0:34:21] ook vanuit onze verordeningen en de speelruimte die we hebben met methodieken die er zijn,

[0:34:26] is op het moment nog klein. Maar er worden echt wel stappen gezet. En als we dan even

[0:34:30] uit elkaar trekken de humane kant en het milieu, dan zijn we al veel stappen verder. Dat wil

[0:34:39] zeggen dat we vanaf volgend jaar in onze beoordelingen voor residu aanvragen gaan meenemen wat al

[0:34:47] die verschillende stoffen die een bepaald toxisch effect hebben, wat die samen allemaal

[0:34:51] doen. Dus voor de consument vanaf volgend jaar zit het in onze methodiek. Dat is overigens

[0:34:57] ook niet een kleine klus geweest, want daar ligt een computerprogramma en ten grondslag

[0:35:02] wat ontzettend complex is en een methode. Omdat je moet voorstellen dat je allerlei

[0:35:05] soorten combinaties van voedsel met allerlei soorten combinaties van stoffen hebt die allerlei

[0:35:09] soorten effecten kunnen hebben. Dus dat vergt tijd en ook rekenkracht. En straks ook van

[0:35:15] onze beoordelaars. Maar daarmee hebben we het voor de consumenten echt wel vanaf 2025 in

[0:35:21] onze beoordelingsmethodiek opgenomen. Voor milieu ligt het een stuk ingewikkelder, omdat

[0:35:27] het heel erg lastig is om uit te vinden welke combi's van stoffen in welke mate voor wat

[0:35:35] voor soort organismen cumulatieve effecten hebben. In feite is de mens maar één species

[0:35:42] en moet je in het milieu naar duizenden species of organismen kijken.

[0:35:47] Daar staan wel acties op vanuit Europa.

[0:35:50] Het PERA-project is daar bijvoorbeeld mee bezig.

[0:35:52] Maar in alle eerlijkheid, dat duurt nog veel langer voordat je daar een methode van hebt.

[0:35:58] En bij milieu moet je dan ook nog denken...

[0:35:59] we hebben het nu over gewasbeschermingsmiddelen...

[0:36:01] maar alles komt voor in het milieu en niet alleen gewasbeschermingsmiddelen.

[0:36:06] Dus eigenlijk zou je het dan zelfs nog wat breder moeten trekken...

[0:36:09] Want meer stoffen hebben effecten op organismen in het milieu.

[0:36:17] Doorgraag, hè?

[0:36:20] Maar we weten, bijvoorbeeld het recente onderzoek van Eryviem en Leijden uit mijn hoofd...

[0:36:25] over de stapeling van stoffen in het milieu en water...

[0:36:27] dat het dodelijk is voor diersoorten, voor plantensoorten...

[0:36:31] en ook voor waterhielzeschadelijke...

[0:36:34] ook als de individuele stoffen binnen de normen blijven.

[0:36:38] Gaat dat dan...

[0:36:40] waar zit dat voorzorgsbeginsel in? Als we grote vermoedens hebben dat die stoffen schadelijk

[0:36:49] zijn en het CDPG heeft wel verantwoordelijkheid om al die stoffen op de markt toe te laten,

[0:36:56] kan het CTGB niet meer gebruikmaken van dat voorzorgsbeginsel om te zeggen dat we zoveel

[0:37:01] aanwijzingen dat het niet goed gaat om dan een Fianna-beleidsregel, ik hoorde net voor

[0:37:09] het eerst dat er een Fianna-beleidsregel iets meer kan, daar toch veel meer terughoudnijding

[0:37:16] in te bouwen.

[0:37:24] We volgen natuurlijk al die onderzoeken ook vanuit Leiden en in overleg met het RIVM volgen

[0:37:30] we al die onderzoeken heel nauwkeurig.

[0:37:33] Het lastige toch bij het milieu blijft wat je dan als CTGB als maatregel moet gaan doen

[0:37:38] omdat je niet weet welke stoffen samen wat doen. Ultimo zou je willen voorstellen om

[0:37:45] dan maar alle middelen te verbieden. Maar dan moeten we wel kunnen bewijzen dat dat een

[0:37:51] juiste maatregel is. Dus vanuit een milieuperspectief is dat veel lastiger. De verordening geeft

[0:37:59] niet handvatten om op zo'n manier het voorzorgsprincipe toe te passen. Dus voor milieu blijven wij

[0:38:08] nog enigszins afhankelijk van de beoordeling per stof, per middel. En als er meerdere stoffen

[0:38:13] in een middel zitten, beoordelen we natuurlijk die combinatie toxicologie ook wel. Maar hebben

[0:38:17] we gewoon nog onvoldoende handvatten en ook onvoldoende handvatten voor een beleidsregel

[0:38:23] die stand houdt?

[0:38:28] Dank u wel. We zijn even de diepte ingegaan. Ik denk dat dat goed is, maar ik ga even terug

[0:38:32] naar het rijtje en dan is mevrouw Nijhoff aan het woord.

[0:38:35] Dank u wel, voorzitter. Ik zou graag willen weten hoe dat loopt. Ik pak even een advies

[0:38:43] van bij de tijdelijke toelating van een aantal jaren op rij van de XRL. Er wordt vaak gezegd

[0:38:53] dat ze gewoon wat moeten doen, want ze vragen iedere keer maar een uitzondering. Maar tegelijkertijd

[0:38:57] zie ik in dat advies inderdaad, er staat ook daarboven in die sheet het aantal jaren hoelang

[0:39:06] het CTGB daar ook al mee bezig is. Dus ik vraag me af hoe dat zit met die doorlooptijden.

[0:39:16] Want als ik dan die adviezen op een rij leg, dan zie ik dat dat best al een aantal jaren

[0:39:21] teruggaat. Dus ik zou eens willen weten hoe dat in jullie systeem werkt.

[0:39:23] Het CTGB heeft als een van zijn speerpunten dat we de doorlooptijden moeten gaan verkorten.

[0:39:34] Ook in het werkplan voor komend jaar.

[0:39:36] We zijn daar niet uniek in in Europa, want alle CTGB's van Europa kampen met lange doorlooptijden

[0:39:41] omdat de workload er heel erg groot is.

[0:39:45] Voor XRL heeft gespeeld dat er heel lang geen aanvragen voor de specifieke teelten die gevraagd

[0:39:51] zijn, met name kers, pruim, fruitteelt, bij het CTGB zijn binnengekomen.

[0:39:56] en de aanvragen die we hadden uiteindelijk van een dusdanig slechte kwaliteit dossier

[0:40:01] waren dat die niet tot een toelating zouden kunnen leiden.

[0:40:04] Uiteindelijk zijn er nu wel een aantal aanvragen, want wat je wil is juist die vrijstellingen

[0:40:09] voorkomen door een reguliere toelating af te geven.

[0:40:13] En een van de aanvragen die we niet al te lang geleden, maar toch wel een of twee jaar

[0:40:18] geleden binnen hebben gekregen, is een aanvraag vanuit België, een zogenaamde wederzijdse

[0:40:22] erkenning om Exirel toe te laten in de teelten waarvoor nu een vrijstelling werd aangevraagd.

[0:40:27] Deze hebben we vorige maand afgerond, dus dat wil zeggen dat voor het komend seizoen Exirel

[0:40:31] via reguliere toelating beschikbaar is voor de fruittelers.

[0:40:37] Laat onverlet dat wij natuurlijk ook graag kortere doorlooptijden hebben.

[0:40:41] Daar zijn we druk aan aan het werk intern door een organisatiewijziging, waardoor we op een

[0:40:46] andere manier werken en waardoor we sneller een aanvraag kunnen oppakken, beoordelen en

[0:40:51] ook afronden dan in het verleden.

[0:40:54] Meneer Peerik?

[0:40:59] Ik lees in de fact sheet dat jullie vorig jaar 165 toelatingsbesluiten hebben genomen.

[0:41:07] Ik ben eigenlijk wel benieuwd welk deel van die besluiten te maken hebben gehad met toelating

[0:41:12] van groene middelen en of je dan ook ziet dat er steeds meer verzoeken komen om toelatingen

[0:41:19] van groene middelen en of dat ook consequenties heeft voor de doorlooptijd. Ik kan me voorstellen

[0:41:23] dat je zegt dat groene middelen sneller beoordeeld kunnen worden dan traditionele middelen.

[0:41:35] Goeie vraag. Dat is wel even uitzoemend. Je ziet een trend inderdaad dat er meer zogenaamde

[0:41:43] groene middelen of biocontrol, zoals die in Europa genoemd wordt, dat soort middelen op

[0:41:48] op de markt komen. Je hoort ook dat daar meer ontwikkeling aan plaatsvindt. Ook daar speelt

[0:41:55] dat een stof dan eerst op Europees niveau goedgekeurd moet zijn voordat wij een middel kunnen toelaten.

[0:42:02] Maar wij hebben daar als CTGB echt een speerpunt van gemaakt, een zogenaamd verduurzamingsloket

[0:42:09] geopend, waar dit soort middelen kunnen worden aangevraagd. Die worden dan ook met prioriteit

[0:42:16] opgepakt en beoordeeld. We zien dit jaar dat er ook de eerste lijn van dit soort type middelen

[0:42:24] door het collegeproces heen komen. Soms zijn dat middelen, soms zijn dat nog goedkeuringen

[0:42:30] van stoffen waar wij aan bijdragen in Europa. Wat je Europees breed ziet, is wel een wat

[0:42:37] beperkte capaciteit en expertise op dit terrein. Dus CTGB heeft hier een heel groot aandeel

[0:42:43] van de Europese aanvragen op ons bordje liggen en de manier waarop wij dit nu doen, met een

[0:42:53] apart team expertise en zo'n verduurzamingsloket, dat leidt ook tot gesprek in Europa van, hey,

[0:42:59] moeten andere landen niet ook meer gaan doen op dit punt.

[0:43:05] Nou, dat is ook voor ons een continue met de collega's om te zorgen van, hey, hoe gaan

[0:43:10] gaan we dit versnellen en verder brengen. Maar de echte effecten, die ga je de komende

[0:43:21] periode zien. Ik weet niet of jij nog wilt aanvullen, Nicole?

[0:43:24] Misschien een korte aanvulling met iets wat van getallen erbij. Je moet je voorstellen

[0:43:27] voor alle niet-genische stoffen die in Europa nu beoordeeld worden, is CTGB voor 70% de lidstaat

[0:43:35] die de beoordeling doet van de stof. Dat is een ontzettend groot aantal. En dat betekent

[0:43:40] dat wij ook heel graag willen dat collega's in de andere lidstaten dat ook leren om die

[0:43:45] soort stoffen, vooral microbiologische stoffen, micro-organismen, ook te beoordelen. Dus we

[0:43:50] geven trainingen. Maar dat neemt niet weg dat wij met die hele grote voorraad stoffen zitten.

[0:43:55] Dit jaar leveren we er acht af aan EFSA. Dat is een ontzettend aantal. En dat is eigenlijk

[0:44:01] was het startschot voor middelaanvragen die daarna komen. Er zit een ontzettende vertraging

[0:44:06] op die mede verklaart waarom er nog niet zo heel veel middelen in Nederland of in Europa

[0:44:12] op de markt zijn die echt laag risico zijn of die van microbiologische oorsprong zijn

[0:44:18] of die groen zijn. Er zijn allerlei benamingen voor. In ons verduurzamingsloket, wat we sinds

[0:44:23] dit jaar hebben, hebben we nu ongeveer tien aanvragen actief in behandeling. Dat zijn middelaanvragen

[0:44:28] met een toelating in Nederland. En die krijgen echt voorrang bij ons. En daarvan hebben we

[0:44:32] er nu drie afgerond. En een aantal moeten we soms wachten op een collega lidstaat, maar

[0:44:36] sommige zitten we ook zelf in de lead. En we proberen die ook snel er doorheen te krijgen.

[0:44:41] Als je dan kijkt naar hoe breed dat het middelenpakket maakt om een chemisch middel te vervangen door

[0:44:48] een groen middel, dan is dat nog best heel smal. Het is niet zo dat al die middelen in

[0:44:52] de breedte toepasbaar zijn op allerlei onbedekte teelten en bedekte teelten. Dus ook dat is

[0:44:57] dus nog wel een aandachtspunt voor de groene middelen.

[0:45:03] Korte vervolgvraag.

[0:45:04] Als ik goed beluister, is Nederland wel een soort koploper

[0:45:07] als het gaat om de ontwikkeling van groene middelen.

[0:45:15] Zo zie de Europese Commissie ons ook nadrukkelijk.

[0:45:19] Daar waar het gaat om de beoordeling van groene middelen,

[0:45:22] de ontwikkeling van middelen, ligt bij bedrijven.

[0:45:26] Dank u wel. Mevrouw Appelt.

[0:45:30] Ik denk nog even terug aan die eerste sheet.

[0:45:32] volgens mij hebben we het allemaal nog wel op onze netvlies met die haai, over gevaar

[0:45:37] versus blootstelling. En ik vroeg me een beetje af, ik denk dat iedereen zich daar wel wat

[0:45:44] bij voor kan stellen, maar hebben we, hebben jullie dan toch, die blootstelling, testen

[0:45:50] we dat nou voldoende, vroeg ik me een beetje af. Want jullie noemden in jullie rijtje al

[0:45:54] een beetje van nou, hoe verspreidt de stof zich door het milieu, bijvoorbeeld uitspoeling

[0:45:58] We zaten vanmorgen met die andere wetenschappers en dan komt er nog een heel rijtje met lucht,

[0:46:05] huisstof, allerlei andere dingen. Dus zit daar nou ook nog iets, als je het nou hebt, over

[0:46:13] de beperkingen waar je eigenlijk nog meer op zou moeten doen?

[0:46:24] Ja, je kunt natuurlijk heel veel meer blootstellingsroutes meenemen. Bij blootstelling geldt altijd dat

[0:46:32] dat het een combinatie is van data die je beschikbaar hebt en ook een modelmatige berekening, want

[0:46:38] je kunt niet op ieder moment, op iedere plek altijd meten. De modellen worden dan geverifieerd

[0:46:45] met de data in de praktijk. Dus bijvoorbeeld voor een omwonende berekening ga je uit van

[0:46:55] een bepaalde afstand van de akker, zou ik maar even zeggen, en daar toets je de blootstelling

[0:47:01] die dan berekend is of die aan de normen voldoet. Als dat zo is, dan zal de blootstelling

[0:47:08] honderd meter verder lager zijn dan dichterbij. Dus vandaar dat wij dus niet ook nog eens

[0:47:14] een keer een berekening doen voor verderaf. Maar, even in de discussie die we net ook

[0:47:22] al op tafel hadden, stoffen komen ook vanuit verschillende bronnen ergens samen en moet

[0:47:29] je daar niet toch op een bepaalde manier naar kijken. Dat kan. De vraag is of dat tot

[0:47:38] hele andere conclusies in de toelating leidt. Of dat je zegt, we moeten volume beperken

[0:47:43] of er zijn andere bronnen die bijdragen. Dat is ook een complex geheel. Dus ook in die

[0:47:50] blootstellingskant zie je wel continu ontwikkeling in hoe we daarmee omgaan.

[0:47:57] Wat wij ook altijd doen is elke rapport wat door bijvoorbeeld een NGO als meten is weten

[0:48:02] of een RIVM rapport als het gaat om omwonende blootstelling, alle rapporten die uitkomen

[0:48:07] die evalueren wij en wij kijken of de blootstelling waar die gemeten is volgens onze verordening

[0:48:13] aan onze normen nog steeds voldoet, die dus niet te hoog is en met betrekking tot bijvoorbeeld

[0:48:20] huisstof, want daar is veel over te doen geweest, dan analyseren we echt helemaal hoeveel stof

[0:48:24] zit er in huisstof? Wat is de meest kritische persoon in een huis? Dat zal altijd een rondkruipende

[0:48:29] baby zijn. En dan kijken wij wat dat voor percentage is dat dat bijdraagt aan de totale blootstelling.

[0:48:34] Als we vanuit die echte blootstellingsgegevens redenen hebben om in te grijpen, dan zullen

[0:48:40] zoals Rob en Marcel dat lieten zien, zullen we dat ook doen. Als dat niet zo is, dan nemen

[0:48:45] wij het even voor kennis aan. En dan worden deze gegevens vaak wel gebruikt om modellen

[0:48:50] verder te verfijnen. Met betrekking tot uw vraag over blootstelling via de lucht, voor

[0:48:57] vluchtige stoffen kijken we wel naar blootstelling over verdere verspreiding door de lucht. Maar

[0:49:02] dat is een iets wat beperktere beoordeling dan wij doen, zoals Marcel zegt, dicht bij

[0:49:06] de akker, waar de blootstelling het grootste is.

[0:49:08] Dank u wel. Meneer Van Kampen.

[0:49:12] Omwille van de tijd een korte vervolgvraag.

[0:49:15] En een korte antwoord, graag.

[0:49:18] Want daar gerelateerd aan...

[0:49:20] Jullie schrijven in de factsheet...

[0:49:22] We toetsen de nalevel van de voor... Nee, sorry, nog een keertje.

[0:49:27] We toetsen het door de aanvrager aangevraagd gebruik.

[0:49:33] Kijken jullie daarbij ook naar hoe realistisch dat dan is...

[0:49:37] wat zo'n aanvraag vervolgens zegt. Ik zie jullie knikken, dus de vraag is voldoende duidelijk.

[0:49:48] Ja, er wordt bij die beoordeling ook gekeken of dit een realistische dosering is die wordt

[0:49:55] aangevraagd. Maar ook als het college bijvoorbeeld beperkende maatregelen oplegt, dan zit er

[0:50:04] ook advies van de NVWA bij. Is dit ook naleefbaar en is dit handhaafbaar? Dus we kijken ook

[0:50:08] naar kan dit in de praktijk ook zo worden gecontroleerd?

[0:50:13] Dank u wel. Meneer Van Kappen.

[0:50:18] Wat mij altijd weer verbaast, dat is de grote werklast van het CTGB

[0:50:22] als het gaat om toelating en beoordeling van nieuwe middelen.

[0:50:25] En ik vind persoonlijk dat dat Europees veel meer verdeeld zou moeten worden

[0:50:30] en andere instituties ook hun verantwoordelijkheid daarvoor zouden moeten nemen.

[0:50:33] Mijn vraag zou zijn...

[0:50:35] We hebben natuurlijk de gewasbeschermingsmiddelenverordening gehad.

[0:50:37] die is helaas van tafel. Mijn vraag zou zijn, zou dat die verordening die werklast beter

[0:50:44] hebben verdeeld over Europese ctgb's, noem ik het maar even en zo? Nee. Wat is er voor

[0:50:49] nodig om ook andere Europese lidstaten te houden aan hun verantwoordelijkheid voor toelating?

[0:50:54] Want ons ctgb mag dan misschien toonaangevend zijn en heel goed zijn op het gebied van die

[0:50:59] toelating, maar andere landen profiteren daar natuurlijk in de toelating van middelen ook

[0:51:03] Ik zou wel eens een stevig pleidooi van u willen horen wat er voor nodig is dat in die

[0:51:09] unie van 27 landen ook uw collega's in de 26 andere landen hun verantwoordelijkheid

[0:51:14] gaan nemen.

[0:51:17] Voor zover ik weet zou dat niet via de SUR geregeld gaan worden.

[0:51:21] We hebben enige jaren geleden wel bij de evaluatie van onze gewasbeschermingsverordening aangegeven

[0:51:27] dat wat ons betreft de capaciteit in andere landen zou moeten worden vergroot.

[0:51:31] We hebben voorgesteld om meer landen te bewegen om tarief gebaseerd te worden, want dat is

[0:51:37] vaak wel de kern.

[0:51:38] Als je een klein agentschap binnen een ministerie bent, is het vaak niet zo makkelijk om zomaar

[0:51:43] even te groeien.

[0:51:44] Er is uiteindelijk ook een voorstel vanuit de commissie voortgekomen die 10 miljoen euro

[0:51:50] beschikbaar hebben gesteld voor landen om uit te breiden in capaciteit, mits zij ook

[0:51:55] via dit systeem zouden gaan werken.

[0:51:57] Daar hebben een aantal landen op ingeschreven.

[0:51:59] Maar de eerlijkheidsgebieden zeggen dat een hele hoop landen gewoon een veel kleinere beoordelingscapaciteit

[0:52:04] hebben nog steeds dan dat Nederland heeft.

[0:52:06] Wij zijn ook wel flink gegroeid de afgelopen acht jaar.

[0:52:10] Wij proberen vanuit onze verantwoordelijkheid, maar misschien willen Rob en Marcel er wat

[0:52:12] meer over zeggen, in bestuurlijke overleggen die we hebben, echt steeds wel een pleidooi

[0:52:16] te houden, ook naar andere landen, maar ook naar EFSA, naar de commissie, om te proberen

[0:52:20] de beoordelingscapaciteit in andere landen te vergroten.

[0:52:22] We geven trainingen zodat mensen zich wat beter ingewerkt kunnen voelen, zodat ook aanvragers

[0:52:28] weer naar andere landen gaan. Nou ja, dat is een beetje wat binnen onze mogelijkheden

[0:52:32] nu ligt.

[0:52:33] Practisch.

[0:52:34] Een korte reactie graag van meneer Van der Vries.

[0:52:36] Ik denk dat je heel compleet bent. We hebben hier nadrukkelijk over het overleg met de commissie

[0:52:42] die ons standpunt deelt. Aan de ene kant zegt de CTGP stonaangevend in Europa, maar ook

[0:52:51] nadrukkelijk wil dat andere landen dat ook meer worden. We hebben zelf initiatief genomen

[0:52:56] ook in overleg met gelijkgestemde landen in de zon, dan kunnen we niet tot een betere

[0:53:01] verdeling komen. Maar uiteindelijk is het de politieke verantwoordelijkheid in elk van

[0:53:06] die lidstaten om daarop in te gaan of niet. En het is een beslissing van de aanvrager

[0:53:17] waar hij zijn aanvraag indient. Dat is natuurlijk wel een belangrijk aspect wat in de regelgeving

[0:53:23] zit.

[0:53:25] Korte vervolgvraag, graag.

[0:53:28] Voorzitter, dat snap ik.

[0:53:29] En dat ze dan bij het CTGB uitkomen is een mooi compliment, want dan zou dat u op met

[0:53:32] de werklast.

[0:53:34] Nee, dat snap ik.

[0:53:37] Voorbeeldje, volgende week voeren wij een debat over dierproeven.

[0:53:40] En wat je daar ziet in het stelsel is dat de aanvraagvergunning aanvragende instantie

[0:53:44] zelf een hele grote verantwoordelijkheid heeft voor het doorlopen van dat hele stappenplan

[0:53:49] voor het uiteindelijk goedkeuren of zo'n proef mag worden gedaan of niet.

[0:53:52] Is er weleens nagedacht over een systeem waarbij, en ik begrijp niet of ik het helemaal eens

[0:53:57] met Bromet, instituties en toelating mag geen enkele twijfel over objectiviteit verheven

[0:54:04] zijn, maar is er weleens nagedacht om eerder meer van die procedures op toelating dichter

[0:54:09] bij het bedrijfsleven zelf te leggen, om daar zelf een belangrijke verantwoordelijkheid

[0:54:16] te leggen voor snellere toelating?

[0:54:21] Ik ken de situatie bij de dierproeven waar u mee vergelijkt, even niet zou ik meer moeten

[0:54:26] verdiepen, maar ik denk dat in het toelatingssysteem zoals wij dat kennen ligt natuurlijk al een

[0:54:31] grote verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven om zelf heel veel studies op al die aspecten

[0:54:37] in te leveren.

[0:54:38] Daar gaat veel geld in zitten en dat maakt ook, ik liet net die cijfers zien, dat wij

[0:54:43] uiteindelijk 6% van de aanvragen afwijzen, volledig afwijzen.

[0:54:48] Dat komt natuurlijk ook door dit systeem, want het is absoluut niet in belang van een

[0:54:53] bedrijf om iets in te dienen wat het gaat verliezen.

[0:55:00] Ik zit ook even met uw werkvoorraad en ik zit even te kijken naar de rol die zaadveredeling

[0:55:08] en Gentech eventueel zou kunnen spelen, zodat groot gedeelde van de middelen misschien helemaal

[0:55:13] niet meer nodig zijn.

[0:55:16] Zijn daar ook gesprekken over?

[0:55:17] Hebben jullie daar gesprekken over met jullie collega's in Europa of met de staatveredelingssector?

[0:55:24] Dat er ook meer integraal wordt gekeken, zeg maar.

[0:55:27] Dat is een vraag die mij bezighoudt.

[0:55:31] Misschien even in eerste lijn.

[0:55:34] Naar de toekomst kijken is breder dan alleen de toelating van gewasbeschermingsmiddelen.

[0:55:39] Daar heeft u helemaal gelijk in.

[0:55:40] Dus wat we in Nederland zien, is bijvoorbeeld in het uitvoeringsprogramma wat het ministerie

[0:55:46] samen met de partijen doet. Weerbare tilten is ook zo'n element om naar te kijken. Het

[0:55:53] CTGB doet daar geen ontwikkeling aan. Wat daar wel weer speelt, is op het moment dat zaden

[0:56:02] behandeld worden, om ze langer goed te houden. Dat kan een gewasbeschermingsmiddel zijn en

[0:56:08] op die manier raakt het weer aan onze verantwoordelijkheid. Maar de ontwikkeling om andere tilten, waardoor

[0:56:14] minder middelen zou nodig hebben, ja, dat is niet direct een taak van het CTGB.

[0:56:22] Heel kort daaraan gegeven, we zien natuurlijk wel allerlei ontwikkelingen,

[0:56:26] ook met precisietechnieken en pleksgewijze toepassingen, et cetera,

[0:56:31] die heel veel kunnen betekenen voor totaal volumegebruik,

[0:56:34] waar wij in de toelating weer wel mee te maken gaan krijgen.

[0:56:36] En daar voeren we dus ook met allerlei partijen gesprekken over.

[0:56:39] Hoe doen we dat dan op een goede manier?

[0:56:40] Hoe zorgen we dat het dan straks niet tegen allerlei grenzen aan loopt?

[0:56:44] Dus ja, in dat soort innovaties zijn we zeker wel bij de toekomst.

[0:56:49] Dank u wel. Meneer Holman.

[0:56:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:56:52] Afgelopen jaar werden we geconfronteerd met de uitspraak van de rechter.

[0:56:56] Dat die zei van op dat perceel mag iets niet geteeld worden

[0:56:58] of het middel mag niet gebruikt worden op grond van het voorzoekprincipe.

[0:57:03] In theorie loopt nu elke boer het risico

[0:57:05] dat een willekeurige burger of een NGO naar de rechter stapt

[0:57:08] en de rechter een uitspraak doet.

[0:57:10] We hebben in de Kamer daarvan gezegd van dat is onwenselijk.

[0:57:13] dat geeft een mate van onzekerheid. En we hebben ook gezegd in welke mate gaat de CDGB daar

[0:57:19] rekening mee houden, als ze dat überhaupt al kunnen. Dus mijn vraag is van de ene kant

[0:57:23] van hoe hebt u dat opgepakt, wat vindt u daarvan? En aan de andere kant kunnen teelvoorschriften

[0:57:29] door bijvoorbeeld BO Akkerbouw daar een rol in spelen om juridische gevechten te voorkomen

[0:57:35] of te verminderen?

[0:57:42] Wij beoordelen volgens de guidance documenten die ons gegeven zijn.

[0:57:50] En dat betekent dat een uitspraak van een rechter, als die niet automatisch leidt tot

[0:57:57] een aanpassing van het document, blijven wij de beoordeling doen zoals ze hem deden.

[0:58:05] Dit soort uitspraken op verschillende locaties is natuurlijk aan de ene kant toegestaan

[0:58:12] naar de rechter, stappen en een uitspraak vragen en tegelijkertijd als je een eenvormig

[0:58:18] beleid in het hele land, liefst in de hele EU wil, dan is het natuurlijk heel ongelukkig

[0:58:26] dat in plaatsje A een boer iets niet mag om het even opgewassen bescherming te houden

[0:58:33] en in plaatsje B wel. Dat levert ongelijkheid op en is uit dat oogpunt ongewenst. Wat wij

[0:58:43] als college het meest ongemakkelijk vinden is dat het allemaal nog uitspraken in kort

[0:58:47] geding zijn. Ik zou heel erg uitkijken naar als er zo'n zaak is dat die ook in een bodemprocedure

[0:58:56] wordt doorgevoerd, dan krijg je echt de richting aan wat vinden we hier nou van. En moet dat

[0:59:04] leiden tot een aanpassing van het toelatingsbeleid? Dan bent u en de commissie en de Europese Raad

[0:59:11] weer aanzet. Maar is dat de richting? Of moet er meer regionaal iets gebeuren? Er is ook

[0:59:20] een uitspraak in Friesland rond de Vrunningenstelsel. Dat is een heel ander aspect dat hier aan

[0:59:25] vast zit, waar wij niet over gaan. Ik zou het liefst willen dat er een keer een meer bodemprocedure

[0:59:34] wordt doorgevoerd en er uitspraken in komen. Dat geeft veel meer richting aan dit ongemak

[0:59:39] wat we nu met z'n allen voelen. Niet anders dan gekoppeld aan wat we al doen. Wij lieten

[0:59:52] plaatje zien dat we in de helft van de gevallen ook beperkingen stellen aan het aangevraagde

[0:59:59] gebruik. Dat kan ook een teeltvoorschrift zijn. In een bepaalde teelt mag iets niet

[1:00:05] gebruikt worden, of alleen voor opkomst, of alleen na opkomst, of in een bepaalde tijd

[1:00:10] van het jaar. Dat is wat al in onze gewone geestschapskist zit en wat we ook blijven

[1:00:17] toepassen.

[1:00:18] Dank u wel. Ik merk dat het een hele levendige uiteenstelling is en die een hoop vragen oplevert.

[1:00:25] We zitten wel aan de tijd nu. Zijn er nog prangende vragen die zouden nog gesteld kunnen

[1:00:29] worden? Dan gaan we wel iets over de tijd. Kostiets heeft nog een prangende vraag.

[1:00:47] De vraag die mensen thuis willen weten. Er zijn grote zorgen, mensen krijgen van hun

[1:00:53] ramen druipende bestrijdingsmiddelen om de paar weken. Kunt u verzekeren dat de huidige

[1:01:00] methode en wet en regelgeving mens en dier, hun gezondheid, voldoende beschermd?

[1:01:09] Kunt u dat verzekeren?

[1:01:14] Het korte antwoord daarop is verzekering, nee. We leven niet in een risicoloose samenleving.

[1:01:22] Maar u gebruikt zelf het woord, is het voldoende veilig? En wij beoordelen volgens de kaders

[1:01:29] die u dan wel de Europese collega's hebben vastgesteld, die zeggen als je het op die manier

[1:01:34] doet dan is het voldoende veilig. Dat betekent niet dat er nul risico is.

[1:01:41] Dank u wel. Mevrouw Anijhoff had toch een vraag over contactgegevens.

[1:01:44] Nou ja, contactgegevens. Ik zou graag wat doorvragen richting jullie capaciteit om daar ook te

[1:01:52] kijken hoe we op een andere manier daar wat in kunnen doen. Maar als ik dan mevrouw van

[1:01:55] straat, als ik daar een e-mailadres zou hebben, dan zou dat helpen.

[1:01:59] Dus dat kan zo meteen even, want anders dan lopen we nog verder uit de tijd.

[1:02:04] Ja, ik leg die vraag bij het college neer

[1:02:05] en dan gaat het vast verzocht worden door u.

[1:02:09] Meneer voorzitter, wij zijn altijd bereid om

[1:02:12] kamerleden te woord te staan om vragen te beantwoorden.

[1:02:15] Dus dat geldt in zijn algemeenheid.

[1:02:16] Nou, ik had niet anders verwacht.

[1:02:18] Ik dank u voor uw komst.

[1:02:19] Ik dank ook de kamerleden en dan sluit ik hiermee de bijeenkomst.

[1:02:22] Dank u wel.