Integratie en maatschappelijke samenhang (beleidsartikel 13 van de begroting SZW 2025)

[0:00:03] Goedemorgen, dames en heren, zij die op de tribune zitten...

[0:00:06] en zij die thuis misschien via de livestream meekijken.

[0:00:10] Ik wil de bewindspersonen bedanken dat zij hier ook te gast zijn.

[0:00:14] Ik wil de vergadering openen.

[0:00:16] Aan de orde is het wetgevingsoverleg over beleidsartikel 13...

[0:00:19] van de begroting van sociale zaken en werkgelegenheid, press 25...

[0:00:24] integratie en maatschappelijke samenhang.

[0:00:26] De commissieleden heet ik welkom.

[0:00:27] Ik heb al de bewindspersonen welkom geheten, maar ik zal ze nog even noemen.

[0:00:30] Staatssecretaris voor Sociale Zaken, Werkgelegenheid, Participatie en Integratie, de heer Nobel.

[0:00:36] Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, mevrouw Groen-Rady.

[0:00:40] Het is een onderwerp dat volgens mij ook mooie gesprekken met elkaar kan opleveren,

[0:00:47] maar ook het in zich heeft om te ontsporen.

[0:00:52] U heeft mij als commissie gekozen als voorzitter, dus dat zal ik ook met een stevige hand doen.

[0:00:57] Maar de vraag is wel om elkaar heel te laten en ook het debat waarig te voeren, zeg ik alvast.

[0:01:04] Ik wil het aantal interrupties met elkaar afstemmen.

[0:01:08] Ik zou eigenlijk willen voorstellen om te beginnen om een aantal interrupties op...

[0:01:12] Hoeveel zijn wij? Twee, drie, vier, vijf, zes.

[0:01:15] Op zes per persoon.

[0:01:17] Ik zal ook ruimte laten voor het debat, minstens u dat ook kort en krachtig en beknopt houdt.

[0:01:23] Een interruptie is een vraag en niet een inleiding van het standpunt van uw partij en verkiezingsprogramma.

[0:01:29] We gaan schorsen tussen Eerste en Eerste termijn Kamer en Eerste termijn Staatssecretaris.

[0:01:34] Tijdens inbreng van de laatste spreken overleggen we even met de winstpersonen hoe lang ze nodig hebben.

[0:01:41] Dan begint de Tweede termijn van de Kamer.

[0:01:43] Dan gaan we direct door naar de Eerste termijn van de staatssecretaris.

[0:01:46] Daarna vragen we of de staatssecretaris direct door kan, eventueel met een korte schorsing.

[0:01:51] Er kunnen ook moties ingediend worden.

[0:01:52] U weet dat wij een nieuwe vorm van appreciaties hebben, dus ik zou jullie vragen om daar rekening mee te houden.

[0:01:58] Op begrotingsvolgorde gaan wij dit debat voeren.

[0:02:03] Dat betekent dat ik eerst de commissieleden welkom heet, maar dan mevrouw Tsegay gaan vragen van GroenLinks Partij van de Arbeid om te starten.

[0:02:09] We hebben de heer Bamenga van D66, we hebben mevrouw Becker van de VVD, de heer Ergint van DENK, mevrouw Tsegay van GroenLinks Partij van de Arbeid,

[0:02:20] De heer Boon van de PVV en mevrouw Fasanthe van BBB.

[0:02:24] Dan gaan we beginnen en dan wil ik graag mevrouw Tsegay als eerst het woord geven.

[0:02:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:02:31] Voorzitter, de afgelopen weken heeft deze Kamer veel gesproken over integratie.

[0:02:35] Maar woorden zijn nooit vrijblijvend.

[0:02:38] Ze hebben de kracht om te bouwen of te breken.

[0:02:41] En de vraag waarmee ik daarom mee wil beginnen is, wat doen onze woorden buiten deze zaal?

[0:02:46] Welke boodschap geven we mee aan de samenleving die wij vertegenwoordigen?

[0:02:50] Begrijpen we werkelijk hoe onze debatten hier resoneren in het leven van mensen voor wie

[0:02:55] we hier beleid maken?

[0:02:56] Want, voorzitter, onze woorden blijven niet beperkt op deze Kamer.

[0:03:00] Ze landen bij mensen thuis, op het werk, in de klas, bij mensen die hier al generaties

[0:03:05] wonen en bij degenen die net zijn aangekomen en hun plek proberen te vinden.

[0:03:09] Onze woorden vormen de werkelijkheid van een samenleving waarin mensen zich afvragen of

[0:03:14] ze nog mee mogen doen, of ze er toe doen.

[0:03:17] En wat zeggen wij eigenlijk tegen hen?

[0:03:19] En belangrijker, wat willen wij dat onze woorden doen?

[0:03:23] Vorige week bracht de Amsterdamse kinderombudsvrouw een onderzoek naar buiten dat een schokkend

[0:03:27] beeld schetst.

[0:03:28] Veel Amsterdamse kinderen worden geconfronteerd met discriminatie.

[0:03:32] En ze waarschuwt dat bepaalde politieke ontwikkelen niet alleen onrust en angst bij kinderen veroorzaken,

[0:03:37] maar ook hun beeld van rechtvaardigheid en gelijkheid ondermijnen.

[0:03:41] Dit zijn geen abstracte begrippen, maar fundamentele waarden die bepalend zijn voor hun vertrouwen

[0:03:47] in de samenleving waarin ze opgroeien.

[0:03:50] Zoals een van de kinderen in het onderzoek het veelzeggend verwoordde, en ik citeer,

[0:03:55] ik had het op het nieuws gezien en ik kwam eigenlijk best wel geschokt en een beetje bang

[0:03:58] naar huis.

[0:03:59] Ik ging naar mijn moeder en ik zei, is dit waar?

[0:04:02] Moeten de moskeeën echt dicht, einde citaat.

[0:04:05] Voorzitter, dezelfde onderst klinkt ook bij volwassenen met een migratieachtergrond die

[0:04:09] hier al jaren wonen of zelfs hier geboren zijn.

[0:04:12] Steeds vaker hoor ik onzekerheid in hun stemmen.

[0:04:15] Mag ik hier nog wel zijn?

[0:04:16] Hoor ik er nog wel bij?

[0:04:18] Voorzitter, dit is waar onze woorden landen.

[0:04:21] En de zware druk die mensen voelen door het constante balanceren tussen verwachtingen

[0:04:25] en vooroordelen is een direct gevolg van het vergrootglas dat populistische retoriek op

[0:04:29] hen legt.

[0:04:31] Deze retoriek reduceert mensen tot stereotypen, versterkt ongelijkheid en creëert een samenleving

[0:04:37] waarin vertrouwen en angst de boventoon voeren.

[0:04:40] Het veroorzaakt stress, onzekerheid en een voortdurende worsteling om te bewijzen dat

[0:04:44] men erbij hoort.

[0:04:45] Voor velen betekent dit dat ze dagelijks geconfronteerd worden met de vraag of ze hier wel thuis mogen zijn.

[0:04:51] Onze woorden landen niet alleen bij mensen die hier al generaties wonen, maar ook bij

[0:04:55] degenen die net in Nederland aangekomen zijn en hun weg proberen te vinden.

[0:05:00] Onze woorden zeien daar onrust.

[0:05:02] Docenten die Nederlands als tweede taal geven, vertellen ons hoe de mensen in hun klas angstig

[0:05:06] vragen of hun paspoort afgepakt wordt.

[0:05:09] Of zij straks ook onderdeel zijn van het probleem waar politici over spreken.

[0:05:12] Het wantrouwen zijpelt door en de docenten kunnen dat met moeite temperen.

[0:05:17] En wat doet deze coalitie, voorzitter?

[0:05:19] Ze hult zich in een geruststellende leus.

[0:05:21] Wie zich gedraagt, hoeft zich echt geen zorgen te maken.

[0:05:24] Maar laten we eerlijk zijn, dit is geen geruststelling, dit is een sluier over een giftige boodschap.

[0:05:29] Door Nederlanderschap voorwaardelijk te maken, zei deze regering verdeeldheid.

[0:05:33] En de premier bevestigde dit afgelopen vrijdag nogmaals in zijn persconferentie.

[0:05:38] Ik citeer.

[0:05:38] Als het Nederlanders zijn zonder migratieachtergrond, pakken we ze aan met het strafrecht, maar in

[0:05:44] sommige gevallen moeten we ook kijken naar migratieachtergrond.

[0:05:48] Wat zegt dit over onze waarde, over gelijkwaardigheid, over de belofte dat iedereen in dit land dezelfde

[0:05:54] rechten en kansen heeft?

[0:05:56] Hoe kunnen mensen zich hier thuis voelen als ze zich telkens opnieuw aan de samenleving

[0:06:02] moeten bewijzen dat ze erbij horen?

[0:06:05] Voorzitter, ik wil maar zeggen, woorden zijn nooit neutraal.

[0:06:08] Ze bouwen bruggen of slaan ze juist kapot.

[0:06:12] En deze woorden zijn niet de weg vooruit.

[0:06:14] Dit is de afbraak van wat Nederland Nederland maakt.

[0:06:17] Als wij geen vertrouwen bieden, hoe kunnen we dan ooit vertrouwen verwachten?

[0:06:21] Voorzitter, wat dit kabinet integratie noemt, voelt voor velen als uitsluiting.

[0:06:25] En dat is niet alleen een moreel falen, het is vooral een gemiste kans.

[0:06:29] Nederland is sterker als we onze verschillen zien als een kracht en als we mensen niet

[0:06:33] de toegang tot onze samenleving bemoeilijken, maar hen juist uitnodigen om volwaardig deel

[0:06:37] te nemen.

[0:06:38] Integratie is niet een test die men moet doorstaan, het is een gezamenlijk proces van groei en

[0:06:43] vertrouwen.

[0:06:44] En laten wij als politici ook de moed hebben om dat uit te dragen en waar te maken.

[0:06:48] Want de cijfers spreken boekdelen.

[0:06:50] Het TBS laat zien dat de tweede generatie migranten grote stappen vooruit zet, hogere

[0:06:55] opleidingsniveau, betere banen, een stevigere sociaal-economische positie.

[0:07:00] Maar terwijl zij integreren, groeit hun confrontatie met de harde werkelijkheid.

[0:07:05] Het SJP waarschuwde ons al eerder voor de integratieparadox.

[0:07:10] Juist de mensen die het meest geworteld zijn in onze samenleving, ervaren de meeste discriminatie.

[0:07:15] In de klas, op de arbeidsmarkt en bij het vinden van een huis.

[0:07:18] Uit hetzelfde onderzoek van het CBS blijkt dat Nederlanders zonder migratieachtergrond

[0:07:23] juist minder vaak contact hebben met Nederlanders met een migratieachtergrond dan andersom.

[0:07:28] Veel Nederlanders zonder een migratieachtergrond wonen in homogene buurten en een derde van

[0:07:34] respondenten, zonder migratieachtergrond, gaf bij het CBS aan nooit contact te hebben met

[0:07:39] landgenoten met een migratieachtergrond.

[0:07:42] Dit onderstreept hoe belangrijk het is om bruggen te bouwen tussen verschillende groepen

[0:07:45] in onze samenleving.

[0:07:48] Voorzitter, de staatssecretaris van Integratie heeft onlangs zonder enige onderbouwing beweerd

[0:07:52] dat bijna alle islamitische jongeren, ik moet het correct zeggen, excuse, een groot deel

[0:07:57] van islamitische jongeren in Nederland onze normen en waarden niet zouden onderschrijven.

[0:08:00] Dit is niet alleen feitelijk onjuist, het is ook schadelijk en gevaarlijk.

[0:08:04] Want zulke woorden polariseren, zaaien wantrouwen en stigmatiseren een hele generatie jonge

[0:08:09] Nederlanders.

[0:08:10] En ik vraag de staatssecretaris, bent u bereid de woorden terug te nemen?

[0:08:13] Durft u daadwerkelijk achter uw eigen regeerakkoord te staan waarin u juist belooft scheidslijnen

[0:08:18] te overbruggen en verbinding te stimuleren?

[0:08:21] Want als dit de praktijk is van uw beleid, dan versterkt de staatssecretaris niet de

[0:08:28] samenhang, maar vergroot statuctaris de Kloof.

[0:08:30] Ik hoor graag een reactie.

[0:08:32] Voorzitter.

[0:08:32] Daarnaast lezen we in het regeerakkoord dat het kabinet extra wil inzetten op integratie,

[0:08:36] met name op inburgering.

[0:08:38] Dat klinkt hoopgevend, maar woorden op papier brengen geen verandering.

[0:08:43] Na jaren van kaalslag in het inburgeringsonderwijs, waarin nieuwkomers keer op keer tegen praktische

[0:08:47] obstakels aanlopen, zou je verwachten dat dit kabinet met ambitie en daadkracht aan

[0:08:52] de slag gaat.

[0:08:53] Maar wat hebben we gezien?

[0:08:55] Tot nu toe eigenlijk niet zoveel.

[0:08:56] Geen visie, geen actie, verdere bezuinigingen op inburgering.

[0:09:01] En dat de staatssecretaris van Integratie het debat verder polariseert met ongevendeerde

[0:09:05] uitspraken over islamitische Nederlanders.

[0:09:08] Vorige week kwam er dan eindelijk een brief over een aangekondigde actieagenda integratie

[0:09:13] die voor het kerstreces wordt verwacht.

[0:09:15] Maar mijn vraag is, zit daar dan de concrete actie in die ik tot nu toe een beetje heb

[0:09:19] gemist en die de scheidslijnen in onze samenleving overbrugt?

[0:09:24] Voorzitter. Ziet de staatssecretaris in deze agenda de mogelijkheid om niet alleen verbinding

[0:09:29] te stimuleren, maar ook om structureel te werken aan een samenleving waarin nieuwkomers een eerlijke

[0:09:34] kans krijgen om volwaardig mee te doen en hun talenten te bedutten?

[0:09:38] Voorzitter. Mijn fractie wil weten wanneer dit kabinet eigenlijk met beleid komt wat het belooft.

[0:09:43] Wanneer gaan we zien dat deze extra inzet op integratie en urenburgering meer is dan lozen

[0:09:50] Verderop in mijn betoog zal ik zo concrete voorstellen doen en ik hoop dat de staatssecretaris

[0:09:54] de moed heeft om deze mee te nemen in zijn agenda.

[0:09:57] Want wat we nu nodig hebben, is geen nieuwe agenda vol beloftes, maar een koerswijziging

[0:10:02] met echt tastbare resultaten.

[0:10:05] Ik ga verder met de voorstellen die mijn fractie wil doen in dit debat.

[0:10:09] Allereerst. Inburgering moet wat GroenLinks PvdA betreft een publieke taak zijn.

[0:10:13] Er hangt te veel af van goede inburgering van nieuwkomers om het over te laten aan de markt.

[0:10:20] Voornamelijk bij de onderwijsroute is het eigenlijk niet te begrijpen dat dit onderdeel is van

[0:10:23] het private inburgeringsstelsel.

[0:10:26] Mijn collega Katman heeft hier eerder ook al moties over ingediend.

[0:10:29] Het aanbieden van de onderwijsroute moet wat ons betreft een taak worden van het publiek

[0:10:34] bekostigd onderwijs, iets waar onderwijsinstellingen ook al langer om vragen.

[0:10:38] Dat ligt voor de hand gezien het doel, de inhoudelijke eisen en de vorm van toezicht.

[0:10:44] Voordelen hiervan zijn bovendien dat er minder tijd en geld gaat naar aanbestedingstrajecten,

[0:10:56] dat scholen een duurzamer onderwijsaanbod kunnen realiseren, dat er ook geen geforceerde

[0:11:01] scheiding hoeft te worden gemaakt tussen publiek en privaat en dat het veel makkelijker is

[0:11:05] voor mensen om door te stromen naar een opleiding.

[0:11:07] Dank u wel.

[0:11:08] U heeft een interruptie van mevrouw Van Santen.

[0:11:11] Ik hoor mevrouw Tsekay zeggen dat zij inburging via het onderwijs wil laten plaatshebben.

[0:11:22] Ik vroeg me af — we zien allemaal dat het onderwijs zo ongelooflijk wordt overspoeld

[0:11:28] dat er steeds meer taken, die eigenlijk niet bij het onderwijs zouden moeten liggen, op

[0:11:33] het bordje van het onderwijs worden gegooid.

[0:11:35] We hebben een enorm lerarentekort en de meest belangrijke oorzaak wordt elke keer genoemd,

[0:11:41] ook dat het die extreme druk is.

[0:11:43] Dus hoe ziet mevrouw Tsegay dat precies in de uitvoering?

[0:11:49] Ik zou mevrouw Van Santen als onderwijswoordvoerder van een coalitiepartij willen adviseren om

[0:11:55] stevig te ageren tegen de bezuinigingen in het onderwijs en ik denk dat dat de druk weg

[0:11:59] zou kunnen nemen.

[0:12:00] Dank u wel. Volgende ruptie, mevrouw Afzanter.

[0:12:03] Dank u, voorzitter. We hebben de afgelopen 30 jaar...

[0:12:06] ...heel veel geld in het onderwijs gestoken.

[0:12:09] En we hebben ook gezien dat dat niet heeft geholpen.

[0:12:12] De lerarensalarissen zijn bijvoorbeeld al aanzienlijk verhoogd...

[0:12:17] ...en onderwijs, deskundigen en ook leraren zelf zeggen...

[0:12:21] ...dat het niet door het geld komt, maar juist door die druk.

[0:12:25] En als het dan dus niet aan meer geld ligt...

[0:12:28] Hoe ruimt u dat dan met dat bezuinigingen niet het probleem zouden oplossen?

[0:12:36] Volgens mij bedoelt mevrouw Van Santer dat bezuinigingen niet het probleem zouden oplossen.

[0:12:41] Ik denk dat er veel mbo-instellingen die ik bezoek tegenaan lopen dat ze aanbestedingstrajecten

[0:12:49] verliezen als het gaat om inburgering.

[0:12:52] Bijvoorbeeld een mbo in Assen, waar ik onlangs was, die daar ontzettend van balen.

[0:12:56] Want zij zeggen ook, het is veel beter voor mensen als ze gewoon binnen de instelling

[0:13:01] hun Nederlandse taalles kunnen volgen en dan volgens kunnen doorstromen naar een opleiding.

[0:13:05] Dus de geluiden die ik hoor vanuit het onderwijsveld zijn juist dat zij dit graag willen,

[0:13:10] ondanks de druk waar ze misschien onder staan.

[0:13:13] Ik denk nogmaals dat bezuinigen op het onderwijs de druk niet gaat doen afnemen.

[0:13:18] Nou, daar kunnen we van mening over verschillen.

[0:13:20] Maar ik hoor vanuit het onderwijsveld dat zij dit graag zouden willen.

[0:13:27] Zou het niet beter zijn om te zorgen dat het geld dat naar het onderwijs gaat, effectiever in te zetten?

[0:13:37] En dat je taken die niet bij het onderwijs horen, ook niet bij het onderwijs neerlegt?

[0:13:44] Ik weet niet te goed waar mevrouw Van Zanten de stellingname vandaan haalt dat geld in het

[0:13:50] onderwijs niet effectief wordt ingezet.

[0:13:53] Ik denk dat er een probleem is met werkdruk, dat klopt.

[0:13:56] Ik denk dat het goed is dat de lerarensalarissen verhoogd worden.

[0:14:00] En ik denk dat het onderwijsveld graag wil dat we het inburgeringsonderwijs weer als publieke taak beleggen.

[0:14:06] Ja, dat is mijn antwoord.

[0:14:08] Dank u wel.

[0:14:10] U kunt uw betoog vervolgen.

[0:14:12] Ja, voorzitter, ik blijf nog even bij het inburgeringsonderwijs.

[0:14:16] Want ons tweede voorstel is een CAO voor NT2-docenten.

[0:14:21] Op dit moment is er geen CAO voor NT2-docenten.

[0:14:23] en zijn er grote verschillen in salarissen.

[0:14:26] Daardoor kunnen commerciële aanbieders hun docenten slecht betalen...

[0:14:30] waardoor ze aanbestedingen winnen op prijs. Dat was waar ik net al aan refereerde.

[0:14:34] Daarbij vertrekken NT2-docenten dan veel naar andere plekken in het onderwijs...

[0:14:39] omdat daar nu eenmaal betere salarissen zijn.

[0:14:42] En volgens mij moeten we met z'n allen afspreken...

[0:14:43] dat goed inburgeringsonderwijs vraagt om goede beloning voor docenten.

[0:14:48] Het geven van NT2-onderwijs is echt een vak apart.

[0:14:51] Wie wel eens in een klas is geweest, die weet dat.

[0:14:53] En daar hoort een eerlijke vergoeding tegenover te staan.

[0:14:58] Voorzitter, op lange termijn zien wij, zoals gezegd, graag dat inburgeringsonderwijs een

[0:15:04] publieke taak wordt, waardoor het probleem van onderbetaling van NT2-docenten ook gelijk

[0:15:08] getackled is.

[0:15:09] Maar totdat dat geregeld is, zou onze voorstel zijn dat deze staticitaris er bij gemeente

[0:15:14] op aan gaat dringen dat er bij een aanbesteding ook wordt gekeken naar arbeidsvoorwaarden

[0:15:18] van NT2-docenten.

[0:15:20] Want aanbestedingen kunnen winnen omdat je docenten slecht betaalt, dat moeten we niet willen.

[0:15:25] Voorzitter, ons derde voorstel gaat over taallessen voor arbeidsmigranten.

[0:15:30] Veel arbeidsmigranten blijven langer dan wat ze van tevoren hebben gedacht.

[0:15:34] Ook de geschiedenis leert dat bijvoorbeeld bij arbeidsmigranten die vroeger vanuit

[0:15:38] Marokko en Turkije naar Nederland zijn gekomen.

[0:15:41] Arbeidsmigranten die zich langdurig in Nederland vestigen, moeten daarom de taal kunnen leren.

[0:15:45] Kennis van de Nederlands taal is goed voor het welzijn van arbeidsmigranten en de veiligheid

[0:15:50] op de werkvloer, maar ook voor de sociale cohesie in Nederland en voor eventuele kinderen.

[0:15:55] Wat GroenLinks, PvdA betreft, worden werkgevers verplicht om taallessen onder werktijd te

[0:15:59] faciliteren.

[0:16:01] Voorzitter.

[0:16:01] Dan wil ik graag een punt maken over de subsidievroege integratie en participatie.

[0:16:06] Als de saatssecretaris het belangrijk vindt dat de kansrijke asielzoekers zo snel mogelijk

[0:16:10] de taal leren en aan het werk gaan, dan is het niet te begrijpen dat er wordt bezuinigd

[0:16:14] op de subsidie vroege integratie en participatie.

[0:16:17] Ik zal die vanaf nu de FRIP-subsidie noemen, want de FRIP heeft als doel om kansrijke asielzoekers

[0:16:22] en statushouders in een vroeg stadium mee te laten doen in de samenleving, door bijvoorbeeld

[0:16:26] vrijwilligerswerk en het leren van de taal.

[0:16:29] Onder deze activiteiten vallen bijvoorbeeld ook de meedoenbalies, waar nieuwkomers aan

[0:16:33] vrijwilligerswerk worden gekoppeld in een gemeente.

[0:16:36] Tevens wordt vanuit deze subsidie NT2-taallessen gefinanceerd voor kansrijke asielzoekers.

[0:16:42] De subsidie is volgend jaar nog 12 miljoen, maar het wordt flink uitgekleed, waardoor er

[0:16:47] in 2029 nog maar 6 miljoen over is.

[0:16:50] Dat vind ik onbegrijpelijk als ik in het hoofdlijnenakkoord lees dat werk en taal de basis zijn voor

[0:16:55] integratie.

[0:16:56] Graag een reactie hierop van het kabinet.

[0:17:00] Voorzitter, dan gemengder bouwen en gemengder naar school.

[0:17:04] Dat is, ik denk, dé oplossing om het probleem dat wij te veel in bubbels langs elkaar heen

[0:17:08] leven in dit land te tackelen.

[0:17:10] In iedere gemeente in Nederland zou wat ons betreft tenminste 30 procent van de woningen

[0:17:15] uit sociale huur moeten bestaan.

[0:17:16] Dat betekent in ieder nieuwbouwproject, in iedere wijk, 40 procent van de woningen, zodat

[0:17:21] we dat aantal op peil brengen.

[0:17:23] Zo veranderen gesegreerde wijken in gemengde wijken, waarin mensen elkaar weer tegenkomen

[0:17:27] en kinderen van allerlei verschillende achtergronden samen naar school gaan.

[0:17:31] Ik wil dan ook nogmaals mijn steun uitspreken voor de motie die vorige week is ingediend

[0:17:34] door mijn collega's van de SP, waarin onder andere wordt gesteld dat er veel gemengder

[0:17:38] gebouwd moet worden in Nederland en dat er ook veel meer aangestuurd moet worden op gemengdere scholen.

[0:17:44] Voortbordurend daarop stelt mijn fractie voor om artikel 23 van de Grondwet te moderniseren,

[0:17:49] zodat kinderen uit verschillende groepen in de samenleving ook weer samen naar school gaan.

[0:17:53] Mijn collega Pijperink komt op korte termijn met een initiatiefwet daarover.

[0:17:58] U weet ongetwijfeld dat wij hier al langer mee bezig zijn en ik wil de inhoud daarvan ook voor

[0:18:03] een debat over die initiatiefwet laten.

[0:18:05] Maar ik wil nog wel benadrukken dat het moderniseren van artikel 23 voor ons voortkomt uit de motivatie

[0:18:12] dat het recht op onderwijs en de kansengelijkheid in het onderwijs veel beter geborgd zou moeten

[0:18:16] worden.

[0:18:18] Voorzitter, om ervoor te...

[0:18:20] Ik zie een interruptie.

[0:18:22] Dank u wel.

[0:18:23] We hebben de interruptie van de heer Boomsma.

[0:18:24] Die trouwens is aangeschoven namens de Shell Contract, sorry, ik heb u nog niet geïntroduceerd.

[0:18:29] U bent aangeschoven en u heeft het woord nu.

[0:18:31] Ja, dank u wel.

[0:18:33] Misschien kan toch wel een tipje van de sluier worden opgelegd, wat die modernisering dan betekent.

[0:18:37] Want betekent dat dat er geen scholen meer kunnen worden opgericht of kunnen voorbestaan met religieuze of andere identiteit?

[0:18:44] Of waar gaat dit heen?

[0:18:48] Waar gaat dit heen?

[0:18:49] Waar het heen gaat?

[0:18:52] Nou, ik denk dat onze oud-partijleider Lodewijk Asscher daar best wel uitgebreid al op ingegaan is toen hij dit plan heeft gelanceerd.

[0:19:03] Maar waar het inderdaad om gaat, is dat er geen plek meer zou moeten zijn voor religieus onderwijs,

[0:19:09] zodat we minder gesegreerde scholen krijgen.

[0:19:15] Ik zie de booms maar instimmend inknikken.

[0:19:17] Dat was een grapje, dat was een grapje. Ik lok het uit, mijn excuses.

[0:19:23] Inmiddels is ook die vlag van de SGP aangeschoven.

[0:19:26] Dus dank u wel.

[0:19:27] We hebben zes interrupties elk.

[0:19:29] Mevrouw Zegaj is aan het woord.

[0:19:30] Ik wil u vragen om uw betoog te vervolgen.

[0:19:33] Om ervoor te zorgen dat iedereen zich thuisvoelt, erbij kan horen en mee kan doen, willen we

[0:19:39] dat discriminatie in de samenleving veel harder wordt aangepakt.

[0:19:41] Vandaar dat mijn collega Timmermans en mevrouw Bikker van de ChristenUnie het wetsvoorstel

[0:19:46] Hate Crimes ook hebben ingediend, zodat we daders van discriminerend geweld harder kunnen

[0:19:50] straffen.

[0:19:51] Maar ook discriminatie waarbij er geen sprake is van fysiek geweld moet harder bestraft

[0:19:55] worden.

[0:19:55] We zijn het bijna normaal gaan vinden dat mensen met een buitenlandse achternaam moeilijker

[0:19:59] aan een baan komen of dat studenten worden gediscrimineerd bij het vinden van een stage.

[0:20:04] We hebben het er al jaren over.

[0:20:06] Maar echte sancties voor bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie

[0:20:10] blijven uit.

[0:20:11] Wat ons betreft worden bedrijven die discrimineren strenger beboet en heroverweegt de overheid

[0:20:17] gemeentelijke vergunningen en worden bedrijven uitgesloten van overheidsopdrachten.

[0:20:22] De laatste voorstel die wij hier vandaag willen doen, gaat over kinderen die in de noodopvang

[0:20:26] zitten.

[0:20:27] Want kinderen die in een noodopvang zitten gaan vaak langdurig niet naar school.

[0:20:31] Door verblijf in tijdelijke opvanglocaties komen deze kinderen telkens opnieuw op wachtlijstens aan.

[0:20:37] En wordt hun schoolgang langdurig onderbroken.

[0:20:40] Onze partij heeft hier al meermaals aandacht voor gevraagd.

[0:20:42] Want je laat kinderen die al kwetsbaar zijn aan hun lot over en je geeft ze geen kans op een goede start in Nederland.

[0:20:48] En nu is er een tijdelijke wet die mogelijk maakt dat deze kinderen dan maar minder onderwijs krijgen van onbevoegde docenten.

[0:20:54] Je schent hiermee het recht op onderwijs dat ieder kind heeft, in een beschaafde

[0:20:58] samenleving als de onze.

[0:20:59] Onze fractie zou willen dat er meer tijd en energie uitgaat naar de vele duizenden kinderen

[0:21:03] die op dit moment verstoken blijven van onderwijs.

[0:21:06] Ik hoor graag hoe het kabinet zich daarvoor in gaat zetten.

[0:21:09] Voorzitter, ik kom tot een afronding.

[0:21:12] Laten we stoppen met de gemakzuchtige reflex om criminaliteit en overlast te koppelen aan afkomst.

[0:21:17] Deze problemen zijn het gevolg van sociale ongelijkheid, van kansen die worden onthouden

[0:21:21] en van een gebrek aan perspectief.

[0:21:23] Toch blijven sommigen hier keer op keer wijzen naar migratieachtergrond als oorzaak.

[0:21:29] Het is een afleidingsmanoeuvre, een makkelijke uitweg, gevaarlijk, want het stigmatiseert

[0:21:33] hele groepen mensen en zijt verdeeldheid en draagt niets bij aan de werkelijke oplossingen.

[0:21:38] Want het zijn sociale problemen die sociale oplossingen vragen.

[0:21:42] Als we echt iets willen veranderen, dan moeten we durven kijken naar de werkelijke oorzaken.

[0:21:47] Waarom zijn er buurten waar jongeren opgroeien zonder toegang tot goed onderwijs of een veilige

[0:21:52] thuisomgeving?

[0:21:53] Waarom is er nog steeds structurele discriminatie op de arbeidsmarkt, waardoor talenten ongezien

[0:21:58] blijven?

[0:21:59] Waarom hebben zoveel kinderen minder kans op succes, simpelweg door de postcode waar

[0:22:04] ze in worden geboren?

[0:22:05] Dat zijn de vragen die ertoe doen en dat zijn de problemen die we kunnen en moeten aanpakken.

[0:22:10] Goed beleid begint bij het erkennen van deze realiteit.

[0:22:14] Een samenleving wordt sterker door mensen in staat te stellen het beste uit zichzelf

[0:22:18] te halen.

[0:22:18] Het begint bij investeren in gelijke kansen voor ieder kind, ongeacht afkomst of achtergrond.

[0:22:24] Het begint bij scholen die niet alleen kennis overdragen, maar ook bouwen aan veerkracht

[0:22:28] van jonge mensen.

[0:22:30] Het begint bij wijken waar mensen zich veilig voelen, waar jongeren ambities kunnen najagen

[0:22:34] in plaats van zich zorgen te maken over hun toekomst.

[0:22:38] Het begint bij een arbeidsmarkt die mensen niet afrekent op hun naam of huidskleur, maar

[0:22:42] hen beoordeelt op wat ze kunnen bijdragen.

[0:22:45] Integratie gaat niet alleen over nieuwkomers, het gaat over ons allemaal.

[0:22:49] Laten we sociale samenhang opnieuw opbouwen.

[0:22:51] Niet door met de vinger te wijzen, maar door mensen bij elkaar te brengen.

[0:22:54] Door te investeren in perspectief, veerkracht en ambitiedrift.

[0:22:58] Want in een samenleving waar iedereen een kans krijgt te bloeien,

[0:23:01] bloeit niet alleen het individu, maar vooral ook het geheel.

[0:23:04] Dank u wel, voorzitter.

[0:23:05] Dank u wel voor uw betoog.

[0:23:07] En we leveren nog een interruptie op twee, zelfs allereerst van de heer Vlag van de SGP.

[0:23:11] Ja, voorzitter. Ik kwam wat later binnen, dus ik heb helaas niet de hele bijdrage van mevrouw Tsegaye kunnen horen.

[0:23:17] Maar wat ik hoorde toen ik binnenkwam, daar klapperden mijn oren toch wel van.

[0:23:20] Onder de noemer van modernisering van artikel 23, werd artikel 23 in feite afgeschaft in het betoog van mevrouw Tsegaye.

[0:23:30] Ja, daar kun je iets van vinden. Sommigen noemen dat aantasting van de rechtsstaat, als je aan een grondsrecht komt.

[0:23:36] Ik snap alleen niet en misschien heb ik dat deel dan gemist, dat artikel bestaat al meer

[0:23:41] dan honderd jaar.

[0:23:42] Er zijn meer bijzondere scholen, meer religieuze scholen dan openbare scholen.

[0:23:46] Waarom dat dat meer dan honderd jaar na de invoering een oplossing zou zijn voor welk

[0:23:51] probleem dan ook?

[0:23:52] Misschien kan mevrouw Tsegaye dat nog een keer toelichten.

[0:23:57] Volgens mij is artikel 23 tot stand gekomen door een uitruil voor het vrouwenkiesrecht.

[0:24:04] Ik zou niet willen voorstellen dat we dat weer terugruilen.

[0:24:07] Daar wil ik even voor opstellen.

[0:24:09] Maar ik denk dat wij in Nederland een probleem hebben

[0:24:12] met het feit dat we te veel langs elkaar heen leven.

[0:24:15] Dat kinderen niet meer samen naar school gaan.

[0:24:18] Ik heb zelf hier in Den Haag heel vaak gehoord

[0:24:21] dat kinderen uit bepaalde bevolkingsgroepen

[0:24:23] elkaar gewoon nooit ontmoeten

[0:24:25] tot ze naar de middelbare school gaan

[0:24:27] omdat ze elkaar op de basisschool niet tegenkomen.

[0:24:30] En op die middelbare school moet je dan ook maar net mazzel hebben

[0:24:32] dat je wel op een gemengde school zit.

[0:24:34] Ik denk dat het goed is dat we alle kinderen dezelfde toegang geven tot dezelfde scholen

[0:24:41] zonder religieuze, politieke of pedagogische onderscheid tussen verschillende scholen.

[0:24:46] Maar het gaat vooral, en daarom wil ik hier eigenlijk dit debat niet te uitgebreid voeren,

[0:24:50] het gaat vooral over gelijke kansen.

[0:24:52] Ik denk dat kansen gelijkheid in Nederland kan bevorderen.

[0:24:55] Ik denk niet dat het over integratie gaat.

[0:24:57] Ik denk dat het over kansen gelijkheid in het onderwijs gaat.

[0:25:01] Dank u wel.

[0:25:03] Het kan wel zijn dat mevrouw Tseka dit debat niet uitgebreid wil voeren, maar ik vind dit toch best wel chockerend eerlijk gezegd.

[0:25:09] Want we hebben het hier niet over organiseer nog een leuke buitenspeeldag waarin jongeren en kinderen elkaar wat vaker ontmoeten.

[0:25:15] Want dat zou ook een oplossing kunnen zijn voor het probleem wat u schetst.

[0:25:19] Het punt is dat je iets als ontmoeting van jongeren, die elkaar anders misschien niet ontmoeten,

[0:25:26] ...ga je bereiken door een grondrecht af te schaffen.

[0:25:31] Het gaat met name om de proportionaliteit van de oplossing die u naar voren brengt.

[0:25:36] Het zal mogelijk zo zijn dat jongeren inderdaad elkaar niet allemaal ontmoeten...

[0:25:39] ...maar dan zou je dan op een andere manier beleid op moeten voeren.

[0:25:41] Maar dit gaat veel dieper.

[0:25:43] De vrijheid van onderwijs raakt aan de opvoedingsvrijheid die ouders hebben...

[0:25:48] ...die ze hun kinderen mee willen geven, bepaalde waarden, bepaalde normen...

[0:25:51] ...die aansluiten hoe ze daar thuis naar kijken.

[0:25:53] Die kun je niet zomaar aan de kant schuiven, zodat de jongelui elkaar wat vaker ontmoeten.

[0:26:01] De buitenspeeldagen, waar meneer Vlagga aan refereert, die organiseren we al tientallen

[0:26:06] jaren.

[0:26:07] Dit gesprek is al gegaan sinds ik klein was, wil ik maar even zeggen, en dat is misschien

[0:26:12] iets minder lang geleden dan voor sommige andere Kamerleden, maar dit gesprek hebben

[0:26:16] we echt de laatste dertig jaar al.

[0:26:18] Ik denk echt dat het om meer gaat dan alleen kinderen die elkaar wat vaker moeten ontmoeten.

[0:26:24] Het gaat om met wie onze kinderen opgroeien.

[0:26:26] Groei je ze op met alleen maar gelijkgestemde kinderen uit dezelfde milieu's, met ouders

[0:26:31] met dezelfde opvattingen, of leer je kinderen vanaf jonge leeftijd dat het goed is om mensen

[0:26:36] te ontmoeten en mensen te spreken buiten je eigen bubbel.

[0:26:39] We leven in Nederland te veel in bubbels en ik denk dat een oplossing daartegen begint

[0:26:43] in het onderwijs.

[0:26:46] Dank u wel.

[0:26:47] U kunt erop wijzen dat...

[0:26:49] Ja, tot slot, afrondend.

[0:26:49] ...tot slot, ook omdat dit geen OCW-begroting is.

[0:26:52] Ik snap dat de grond er geraakt.

[0:26:53] Ja, precies.

[0:26:54] Maar u bevraagt ook een commissielid die geen OCW-woordvoerder is.

[0:26:57] Nou, dat gaat uw gang dan maar, zou ik zeggen.

[0:27:01] Nee, maar u zou tot de conclusie komen.

[0:27:03] Nee, voorzitter, ik ben ook geen woordvoerder OCW,

[0:27:05] maar ik ben niet echt in shock hierover,

[0:27:09] want...

[0:27:09] Nee, helemaal goed om elkaar wat vaker te ontmoeten.

[0:27:12] Maar ik constateer hier dan nu

[0:27:13] dat GroenLinks-PvdA daar eigenlijk gewoon een grondrecht voor op wil offeren

[0:27:18] om iets wat gewoon in de ruimtelijke ordening of in andere vorm van beleid niet lukt,

[0:27:24] dan gooien we maar een grondrecht voor de bus.

[0:27:25] En ik vind dat echt een aantasting van het rechtsstadelijk denken,

[0:27:28] wat ik tot nu toe wel gewend was van GroenLinks-PvdA.

[0:27:30] En dat is dan maar een conclusie, voorzitter, niet eens een vraag.

[0:27:33] Ik kan niet anders dan dat concluderen naar deze beantwoording.

[0:27:37] Dank u wel. Dat was geen vraag.

[0:27:39] Wilt u daar kort op reageren?

[0:27:43] Laat ik het zo zeggen, misschien is het goed dat de SGP ook naar zichzelf kijkt als het

[0:27:49] gaat over het afpakken van grondrechten, want ik heb vorige week een aantal dingen bij het

[0:27:53] debat over Amsterdam en wat daar gebeurd is, een aantal dingen gehoord die ik niet had

[0:27:57] verwacht van het rechtsstatelijk geweten van de Kamer, dus dat zou ik de heer Vlag dan

[0:28:02] mee willen geven.

[0:28:04] Verstaanbaar, genoteerd.

[0:28:05] Mevrouw Van Santen, u had ook een interruptie.

[0:28:06] Ik hoorde mevrouw Tegay eerder zeggen dat ze zei dat integratie over ons allemaal gaat.

[0:28:14] Ik vroeg me af of zij daarmee bedoelt dat ze vindt dat integratie niet betekent dat nieuwkomers zich

[0:28:23] toch op zekere hoogte een zekere assimilatie moeten beplaatsen, maar dat wij ons als Nederlanders

[0:28:36] ook eigenlijk meer zouden moeten verdiepen in de culturen van de nieuwkomers en dat wij ons eigenlijk

[0:28:42] ook aan hen moeten aanpassen. Is dat wat mevrouw Tsegai bedoelde te zeggen?

[0:28:49] Ja, voorzitter, als u mij vraagt of nieuwkomers moeten assimileren, dan is mijn antwoord nee.

[0:28:55] Want assimilatie is totaal iets anders dan integratie. Integratie is je aanpassen aan

[0:29:01] het land waar je bent gaan wonen, daar culturele normen, waarden en gebruiken overnemen.

[0:29:06] met ook een deel van je culturele normen en waarden uit het herkomstland.

[0:29:14] Ik vind het altijd leuk om in mijn eigen familie te zien.

[0:29:16] Mijn ouders eten stipt om zes uur, maar ze drinken ook nog heel trouw iedere zondag eritrees koffie.

[0:29:21] Die twee dingen mogen naast elkaar bestaan.

[0:29:23] Als je mensen vraagt om te assimileren, dan vraag je ze om hun eigen cultuur van origine helemaal achter te laten.

[0:29:29] Dat denk ik niet.

[0:29:31] Is uw vraag of u vindt dat Nederlanders zonder migratieachtergrond zich wat meer zouden mogen

[0:29:36] verdiepen in Nederlanders met migratieachtergrond?

[0:29:39] Dan is mijn antwoord ja, want ik schrik van het CBS-rapport waarin staat dat een derde van

[0:29:45] Nederlanders zonder migratieachtergrond nooit iemand ontmoet — dat hebben ze zelf aangegeven — met

[0:29:50] een migratieachtergrond.

[0:29:52] Dan heb ik het niet over dat Nederlanders zonder migratieachtergrond zich zouden moeten aanpassen

[0:29:56] of whatever, dan heb ik het over dat we wat meer begrip en wat meer contact met elkaar

[0:30:01] zouden moeten hebben.

[0:30:04] Dank u wel.

[0:30:04] Mevrouw Vanten, u gaat wel rap door uw interrupties heen, dus dat wil ik u meegeven.

[0:30:09] U gaat hem toch doen?

[0:30:10] Afrondend, ja.

[0:30:10] Dat mag u doen.

[0:30:11] Want mevrouw Tsekai zegt dat, ik noem het woord assimilatie en ik zei een zekere mate

[0:30:19] van assimilatie en dat betekent ook dat je, wat ik bedoel met een zekere mate, is dat

[0:30:24] dat je in ieder geval de normen en waarden van je nieuwe thuisland zou moeten respecteren

[0:30:31] en zou moeten omarmen en ook respect hebben voor onze cultuur, hoe wij hier met elkaar

[0:30:39] omgaan.

[0:30:40] Dat bedoel ik met een zekere maat van assimilatie.

[0:30:43] Dus nogmaals de vraag of zij dat dan niet vindt.

[0:30:48] Helemaal ter afronding hoorde ik mevrouw Tsekai zeggen dat zij vindt dat wij als Nederlanders,

[0:30:54] ze zegt een derde van de autochtone bevoelking heeft nog nooit iemand met een migratieachtergrond

[0:31:00] gesproken of ontmoet, is dat dan dat Nederlanders daar beter hun best voor moeten doen of dat

[0:31:06] mensen met een migratieachtergrond daar beter hun best voor zouden kunnen doen?

[0:31:13] Ik heb het gevoel dat mevrouw Van Zanten andere conclusies trekt op basis van het CBS-onderzoek

[0:31:18] dan ik.

[0:31:19] Uit datzelfde onderzoek blijkt, en dat is heel logisch, dat als je een minderheid bent

[0:31:24] in een land, dan kom je altijd meer mensen tegen uit de dominante groep.

[0:31:31] Ik denk dat Nederlanders met een migratieachtergrond al vanzelfsprekend Nederlanders zonder migratieachtergrond

[0:31:37] tegenkomen, op het werk, op school, et cetera.

[0:31:39] Ik denk dat integratie een werkerig proces is, wat inspanning vraagt van beide kanten.

[0:31:45] Ja, dat vraagt dat mensen zich verdiepen in de Nederlandse cultuur en in Nederlandse normen

[0:31:50] en waarden.

[0:31:50] Maar dat is totaal iets anders dan assimilatie, wil ik nogmaals zeggen.

[0:31:54] Ook als je het hebt over een bepaalde mate van assimilatie, vraag je dat mensen hun eigen

[0:31:59] culturele waarden of hun eigen culturele gebruiken achterlaten.

[0:32:03] Integratie, nogmaals, wetenschappelijke definitie van integratie, is dat je een balans hebt

[0:32:06] tussen de cultuur, tussen de normen en waarden van je land van origine en je nieuwe thuisland.

[0:32:13] En dat is waar ik voor Nederland op hoop.

[0:32:16] En dat vraagt inspanning vanuit verschillende bevolkingsgroepen.

[0:32:19] En dat vraagt de samenleving waarin we elkaar weer tegenkomen,

[0:32:22] in plaats van allemaal in verschillende bubbels langs elkaar heen leven.

[0:32:27] Dank u wel.

[0:32:28] Ik zie mevrouw Bergman met een interruptie.

[0:32:30] Ja, voorzitter, want we hebben vandaag een debat over integratie en samenleven.

[0:32:34] En ik vind het heel belangrijk dat we dat inderdaad waardig met elkaar proberen te doen.

[0:32:39] Dat ga ik vandaag ook proberen.

[0:32:40] Maar wat daar wel lastig bij is, is dat het soms lijkt alsof er in deze commissie een

[0:32:44] verdeeldheid is tussen partijen die wel vinden dat er een integratieprobleem is en partijen

[0:32:49] die zeggen er is geen integratieprobleem.

[0:32:52] Het gaat hier alleen om kansengelijkheid en het gaat hier alleen om discriminatie.

[0:32:57] En ik heb het hele betoog van mevrouw Tsegai afgewacht en eigenlijk hoor ik haar dat ook

[0:33:01] zeggen.

[0:33:02] En dan wil ik toch eens aan haar vragen, hoe kijkt zij dan naar in een stad als Rotterdam

[0:33:08] tweehonderd vrouwen verborgen achter de voordeur?

[0:33:10] Hoe kijkt zij dan naar meer dan veertigduizend vrouwen hier in Nederland die genitaal verminkt

[0:33:15] zijn?

[0:33:15] Hoe kijkt zij tegen het feit dat er in sommige moskeeën in het verleden de jihad verheerlijkd

[0:33:22] is, Hamas verheerlijkd is, dat hier in Den Haag nog een prediker is geweest die vrouwenbesnijdenis

[0:33:27] heeft aanbevolen, dat er mensen zijn die het gevoel hebben dat ze vooral Turks zijn en geen

[0:33:34] Nederlander.

[0:33:35] Is dat allemaal de oorzaak van kansenongelijkheid en discriminatie, of hebben we ook een integratieprobleem

[0:33:42] waar we hier vandaag een serieus debat over zouden moeten voeren om het onderwerp recht

[0:33:46] te doen?

[0:33:48] Waar mevrouw Becker aan refereert, en dat zijn al die cijfers die u genoemd heeft, die zie

[0:33:54] ik ook.

[0:33:55] Dat zijn geen problemen die ik ontken.

[0:33:56] Maar waar u aan refereert, is religieus...

[0:34:01] Nou, extremisme zou ik het bijna willen noemen.

[0:34:03] Of fundamentalisme.

[0:34:04] Dat vind ik inderdaad een probleem.

[0:34:06] Maar iemand die naar een hele strenge moskee gaat, of een salafistische moskee gaat,

[0:34:10] of een hele strenge orthodoxe kerk gaat,

[0:34:13] kan even goed een onwijs goede baan hebben.

[0:34:15] En volledig meedraaien in de Nederlandse samenleving.

[0:34:18] Dus ik zou het... U maakt het heel zwart-wit, zeg ik via de voorzitter.

[0:34:23] Excuses.

[0:34:23] Ik denk dat als mensen zich meer Turks voelen dan Nederlander of meer Marokkaans voelen

[0:34:27] dan Nederlander, dat het absoluut iets te maken heeft met hoe wij in deze samenleving omgaan

[0:34:33] met mensen met een migratieachtergrond.

[0:34:36] Er wordt zonder blikken of blozen gezegd dat mijn achterkleinkinderen nog zouden moeten

[0:34:40] integreren in deze samenleving.

[0:34:42] Ja, dan vind ik het niet zo gek dat je je afvraagt als Nederlander met een migratieachtergrond

[0:34:46] mag ik hier nog wel zijn?

[0:34:47] Hoe goed ik het ook doe, hoor ik er nog wel bij?

[0:34:50] En ik zou willen dat mevrouw Becker daar ook wat meer aandacht voor heeft.

[0:34:55] Ik zou elkaar heel graag in dat midden willen ontmoeten.

[0:34:58] Dat ik ook zeg, het is belangrijk dat we discriminatie tegengaan.

[0:35:01] Het is ook belangrijk dat we voor ontmoeting zorgen.

[0:35:04] En we moeten geen groepen over één kam scheren.

[0:35:06] Maar er is een heel groot deel,

[0:35:07] bijvoorbeeld als we het dan weer hebben over de Nederlanders met een Turkse achtergrond,

[0:35:11] komt dat dan alleen maar door discriminatie,

[0:35:14] dat mensen alleen nog maar naar de Turkse tv kijken

[0:35:16] en Erdogan zien als hun leider.

[0:35:18] Dat we een aantal jaar geleden jongeren met vlaggen op de Erasmusbrug zien zwaaien en

[0:35:23] heel erg anti-Nederland en voor het Turkse regime zijn.

[0:35:26] Dat er rellen zijn in de rai zodra er Turkse verkiezingen zijn.

[0:35:29] Is dat allemaal omdat mensen geen kansen krijgen in dit land of heeft dat ook iets te maken

[0:35:33] met het gevoel dat mensen hebben dat ze meer hechten aan de waarde van het thuisland dan

[0:35:39] aan de vrije waarde die wij hier met elkaar hebben vastgesteld?

[0:35:42] Zou zij ook willen meedenken hoe we daar die vrije waarde beter zouden kunnen beschermen?

[0:35:47] Want ik vind het helemaal niet oké als iemand naar een salafistische moskee gaat en extreme

[0:35:51] denkbeelden heeft, maar hij heeft gewoon een baan.

[0:35:54] Want dan zit daar misschien een vrouw...

[0:35:55] Nee, ik zeg ook niet dat u dat zegt, maar dan vind ik nog steeds dat er sprake is van

[0:35:58] een integratieprobleem, want dan is er misschien een vrouw thuis of een meisje dat nu al te

[0:36:04] horen krijgt, ja, voor jou is later deelname aan de samenleving niet weggelegd.

[0:36:07] Dus alsjeblieft, P. van der A. GroenLinks, open ook je ogen voor het probleem dat er wel

[0:36:11] is.

[0:36:16] Waar mevrouw Becker aan refereert, gaat over buitenlandse inmenging.

[0:36:21] Dan heb je het over de lange arm vanuit landen als Turkije, Eritrea, et cetera, die Nederlandse

[0:36:26] jongeren met een migratieachtergrond hier proberen te beïnvloeden.

[0:36:30] Ik weet hoe dat eraan toegaat, wil ik maar even zeggen.

[0:36:33] Ik sluit daar absoluut mijn ogen niet voor, want ook de gemeenschap waar ik vandaan kom

[0:36:39] heeft daarmee te maken.

[0:36:40] Ik denk alleen dat het hebben van bepaalde denkbeelden niet alleen maar een integratieprobleem

[0:36:48] kan zijn.

[0:36:48] Mijn wedervraag aan mevrouw Becker zou zijn, vindt u het ook een probleem als iemand er

[0:36:53] ontzettend fundamentalistische, christelijke ideeën op nahoudt?

[0:36:57] Of is het alleen een integratieprobleem als iemand toevallig een migratieachtergrond heeft?

[0:37:02] Dus in algemene zin wil ik best met mevrouw Becker een gesprek voeren over religieuze flanken

[0:37:08] of buitenlandse inmenging.

[0:37:09] Alleen, ik ga daar niet het label van een integratieprobleem opplakken.

[0:37:13] Omdat je daarmee groepen die wel ontzettend hard hun best doen...

[0:37:17] en volledig meedraaien volgens die normen en waarden...

[0:37:21] waar de VVD het altijd over heeft, wegzet.

[0:37:24] En daar wil ik niet aan bijdragen.

[0:37:28] Dank u wel. Als er geen interrupties meer zijn, zou ik...

[0:37:30] O, mevrouw Bekker, nog wel een interuptie?

[0:37:32] Ik zou heel kort willen reageren zonder interruptie...

[0:37:33] want er werd mij een vraag gesteld en anders blijft dat zo in de lucht hangen.

[0:37:36] Goed geprobeerd.

[0:37:39] Ja, dat hoort eigenlijk niet zo, maar gezien de aarde van het debat wil ik u vragen om daar kort op te reageren.

[0:37:44] Ik tel het niet mee als interruptie.

[0:37:45] Ja, want zeker ook als er, vanuit welk geloof dan ook, onze vrije waarden worden aangetast, zal de VVD opstaan.

[0:37:51] Ook als er identiteitsverklaringen worden gevraagd op streng gereformeerde scholen, daar stellen wij vragen over.

[0:37:56] Nou, wij trekken samen op om de Artikel 23 te moderniseren.

[0:37:59] Dus, mijn strijd is niet tegen een geloof, mijn strijd is voor vrijheid.

[0:38:03] En dan is het niet alleen dat die landen wat doen, die die religie hier proberen te verspreiden op een negatieve manier.

[0:38:09] Er zijn echt, mevrouw Tsegaye, te veel mensen ontvankelijk voor die boodschappen.

[0:38:14] En daar mogen we onze ogen niet voor sluiten. Dank, voorzitter.

[0:38:17] Dank u wel.

[0:38:19] Nee, nee, nee, zo werkt het niet.

[0:38:21] Nee, nee, nee.

[0:38:23] Als er geen interrupties meer zijn, heb ik nog zelf wel een interruptie.

[0:38:26] Is dat het geval? Niemand meer interruptie heeft?

[0:38:28] Nee?

[0:38:29] Wat dan gebruikelijk is dat de voorzitter overdraagt aan de meest ervaren op basis van antenniteit.

[0:38:33] Dat is bij uitstek mevrouw Becker.

[0:38:35] Dus u zou ik graag het woord willen geven over de vraag om de voorzitterover te nemen.

[0:38:39] Uitstekend. Dan geef ik graag het woord aan de heer Seder voor een interruptie.

[0:38:43] Dank u wel voorzitter.

[0:38:44] Ik heb geluisterd naar het betoog van het GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:38:50] Wat lastig is aan deze discussie is dat het hebben over integratie van nieuwkomers.

[0:38:55] Mensen die ergens anders geboren zijn en hier komen.

[0:38:57] En daarin een vermenging zit tussen eigenlijk Nederlanders met migratiewortels.

[0:39:02] maar in principe gewoon een Nederlandse paspoort hebben en hier geboren zijn.

[0:39:05] Dat is heel lastig, omdat het continu door elkaar heen gaat.

[0:39:08] En de oplossing voor het een is niet de oplossing voor de andere.

[0:39:10] Als ik goed naar uw betoog heb geluisterd, heb ik weinig oplossingen gehoord

[0:39:14] voor hoe wij jongeren die hier geboren en getoogd zijn,

[0:39:18] maar wel met een migratieachtiggrond, hoe wij ervoor kunnen zorgen

[0:39:22] dat die één meer aangehaakt voelen, maar ook meer aangehaakt zijn.

[0:39:27] Want als je het even over de taalles en T2 zegt,

[0:39:29] Voor mij zijn dat goede voorstellen, maar dat heeft natuurlijk geen betrekking op iemand die hier geboren en getogen is.

[0:39:35] En ik ben het wel eens met mevrouw Becker dat ik in de analyse van GroenLinks PvdA...

[0:39:40] Ik vind de probleemanalyse nog onvolwassen.

[0:39:43] In de zin van ja, kansengelijkheid, dat moeten we bevorderen.

[0:39:46] Dat lezen we ook in het SCP-RAW-apport.

[0:39:49] En ook ik zal in mijn betogen aangeven hoe ik dat ervaren heb, ook opgroeiende Amsterdam-Zuidoost.

[0:39:53] Maar dat is geen verklaring voor waarom bijvoorbeeld een aantal jaren geleden meer dan 300 Nederlands geboren en getogen jongens en vrouwen besloten dat jihadistisch terrorisme beter was of aantrekkelijker was dan een voltijdbaan in de Nederlandse samenleving bij de HEMA.

[0:40:10] Dat verklaart niet waarom eerwraak, waarom problemen met geslachtrichting en autoriteit, waarom eigenrichting, ook de rellen die we gezien hebben een paar weken geleden in Amsterdam.

[0:40:20] Dat is niet een volledige problemenanalyse.

[0:40:23] Dus zou mevrouw Tsegaye willen uitdagen, ook omdat ze 25 zetels met zich meedraagt,

[0:40:28] om ook te kijken of ze naast zorgen dat er meer geparticipeerd wordt,

[0:40:33] ze ook herkent dat er andere wortels, gronden, krachten, hoe je het ook wil noemen, zijn.

[0:40:40] Waar we het met elkaar ook over moeten hebben.

[0:40:42] Want dat heb ik niet in uw betoog gehoord.

[0:40:44] Heldere vraag.

[0:40:44] Ik moet het korter houden, zeg ik zelf als voorzitter.

[0:40:47] Ik ga naar mevrouw Tsegaye.

[0:40:51] Ik zit even na te denken, want ik heb het gevoel dat meneer Seder mij bijna dezelfde vraag stelt

[0:40:56] als mevrouw Bekker, dus mijn antwoord is ook ongeveer hetzelfde.

[0:41:00] Waar u over spreekt, gaat over religieus fundamentalisme en daar zal mijn partij altijd tegen optrekken.

[0:41:06] Ik hoop ook dat de ChristenUnie daarbij aansluit.

[0:41:09] Het is een van de redenen waarom ik denk dat het goed is om artikel 23 te moderniseren.

[0:41:14] Ik heb geen antwoord op waarom de dames, waar u aan refereert,

[0:41:19] hebben besloten zich aan te sluiten bij IS.

[0:41:22] Maar ik zie dat vooral als een probleem van religieus extremisme

[0:41:25] en niet als een integratieprobleem.

[0:41:27] Net als dat ik de zogenaamde identiteitsverklaringen

[0:41:30] waar mevrouw Becker al aan refereerde,

[0:41:33] ook zie als een probleem van religieus extremisme

[0:41:35] en niet als een integratieprobleem.

[0:41:37] Dat zou mijn antwoord zijn op de heer Seder.

[0:41:40] De heer Seder.

[0:41:40] Als de probleemanalyse van P4A is jongeren moeten meer meedoen en we moeten religieus extremisme tegen gaan

[0:41:50] en daarvoor artikel 23 moderniseren, dan zijn we er.

[0:41:55] Dat vind ik inderdaad een onverwasse probleemanalyse.

[0:42:01] Omdat religieus fundamentalisme niet bij elke bevolkingsgroep of elke religie leidt tot het uitgaan

[0:42:09] naar een kalifaat om daar te moorden, verkrachten, slachten en etcetera.

[0:42:14] Dat is niet overal altijd het geval. En doen alsof dat wel zo is, doet denk ik onrecht aan de werkelijkheid.

[0:42:19] Misschien dat daar ook de boodschap van de heer Vlagnet mogelijk te verklaren is.

[0:42:25] Erkent mevrouw Tsegai dat wij, als we het hebben over eigenrichting, dat hebben we een aantal weken gezien,

[0:42:30] waarbij niet het gezag bij de overheid gelaten wordt, maar in eigen handen wordt genomen,

[0:42:35] dat het niet alleen te maken heeft met religieuze overtuigingen,

[0:42:38] Maar dat het in ieder geval de moeite waard is om verder te verkennen wat daarvoor nodig is en dat de verklaring dat alleen ze meer kansen moeten krijgen, of jongeren meer kansen moeten krijgen, daar een onvoldoende analyse voor is.

[0:42:50] Mevrouw Tsegaye.

[0:42:51] Ja, nogmaals, voorzitter.

[0:42:53] Ik deel absoluut dat we meer moeten verkennen over waar dat wantrouwen of respectloos omgaan met gezag vandaan komt.

[0:43:02] Maar ik wil het niet trekken in het frame van een integratieprobleem omdat het mij niet

[0:43:09] uitmaakt of iemand een migratieachtergrond heeft voor hoe wij over criminaliteit, overlast,

[0:43:14] rellen moeten oordelen.

[0:43:16] Dus ja, als u mij vraagt, moeten we verkennen waar wantrouwen in gezag, rellen, criminaliteit,

[0:43:23] overlast vandaan komt?

[0:43:23] Prima.

[0:43:24] Maar ik ga daar geen integratieprobleem van maken, want tegenover de paar railschoppers

[0:43:28] Er staan honderden duizenden Nederlanders met een migratieachtergrond

[0:43:32] die iedere dag een onmisbare bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving.

[0:43:36] En die ga ik niet wegzetten.

[0:43:38] Dank u wel. Dan geef ik bij deze het voorzitterschap weer terug aan de heer Seder.

[0:43:42] Dank u wel, oud-voorzitter. Ik neem het weer over.

[0:43:44] Dan wil ik bij deze graag het woord geven aan de heer Boon van PVV.

[0:43:47] Dank u wel, voorzitter.

[0:43:49] De integratie van migranten in Nederland is op vele fronten problematisch.

[0:43:54] Dit wordt niet alleen door de PVV geconstateerd,

[0:43:56] maar door een overgrote meerderheid van de Nederlanders.

[0:43:58] maar liefst 75 procent van de bevolking vindt dat het niet goed gaat met de integratie van bepaalde groepen.

[0:44:05] De gevolgen hiervan zijn zichtbaar in het dagelijks leven.

[0:44:09] Op kermissen, tijdens koopavonden, in zwembaden, bioscopen en het openbaar voer.

[0:44:15] Meisjes worden op straat lastiggevallen, homo's mishandeld, hulpverleners geïntimideerd

[0:44:20] en buurtbewoners voelen zich niet langer veilig in hun eigen wijk.

[0:44:24] Hele wijken zijn onherkenbaar geworden.

[0:44:27] Er zijn plekken waar Nederlanders zich niet meer veilig voelen.

[0:44:30] De PVV waarschuwt al 20 jaar voor deze problemen.

[0:44:34] Helaas is er in die tijd te weinig geluisterd, waardoor de situatie alleen maar verder is verslechterd.

[0:44:41] Bij de laatste verkiezingen hebben Nederlandse kiezers echt een krachtig signaal afgegeven.

[0:44:46] Zij hebben de PVV met overweldigend mandaat de grootste partij van Nederland gemaakt.

[0:44:51] Hiermee is een duidelijke boodschap afgegeven.

[0:44:53] Het integratieprobleem kan niet langer genegeerd worden.

[0:44:58] Er moet nu eindelijk iets veranderen.

[0:45:00] Dit mandaat van de kiezer is een krachtig oproep om te stoppen met wegkijken, stoppen

[0:45:05] met pappen en nat houden, en eindelijk de problemen rond integratie daadkrachtig aan

[0:45:10] te pakken.

[0:45:11] Het kabinet heeft inmiddels de eerste stap gezet door te erkennen dat Nederland een groot

[0:45:16] integratieprobleem heeft.

[0:45:18] Het heeft zelf toegegeven dat er grote groepen zijn die onze normen en waarden niet volledig

[0:45:23] onderschrijven.

[0:45:24] De PVV onderschrijft deze constatering en benadrukt dat de Nederlandse samenleving dagelijks

[0:45:29] gevolgen van dit faal in integratie blijkt ondervindt.

[0:45:33] Dit heeft geleid tot gesegerde gemeenschappen, afhankelijkheid van uitkeringen en diepe culturele

[0:45:39] verschillen.

[0:45:40] Deze verschillen zijn door de weiging van sommige migranten om zich aan te passen inmiddels

[0:45:46] bijna onoverbrugbaar geworden.

[0:45:48] De PVV pleit voor een open en eerlijke discussie over integratie.

[0:45:52] Zonder taboes en zonder politiek correcte zelfcensuur.

[0:45:57] Alleen door de problemen direct en zonder omwege te benoemen, kunnen we toewerken aan

[0:46:01] oplossingen die werkelijk bijdragen aan een veilig en verenigd Nederland.

[0:46:06] Wij willen geen samenleving waarin migranten hun kinderen leren af te zetten tegen geen

[0:46:11] Nederland.

[0:46:12] Met het idee dat zij zich niet mogen verwestigen, verkazen of verwitten.

[0:46:17] Ook erkent de PVV dat niet iedere migrant faalt in de integratie.

[0:46:24] Wij zijn juist bijzonder verheugd met iedere migrant die erin slaagt zich volledig te integreren.

[0:46:31] Deze goed geïntegreerde migranten leveren een waardevolle bijdrage aan onze samenleving.

[0:46:36] En dat wordt oprecht gewaardeerd.

[0:46:38] U heeft een interruptie van de heer Erwin.

[0:46:42] Ik heb nu een paar minuten geluisterd naar een verhaal over dat Nederlanders met een migratieachtergrond

[0:46:51] niet zouden deugen en dat de PVV daar al jarenlang voor waarschuwt.

[0:46:56] We weten natuurlijk dat de PVV al meer dan twintig jaar een obsessie heeft tegen Nederlanders

[0:47:00] met een migratieachtergrond en als probleem ziet alle incidenten die er zijn, de gebeurtenissen

[0:47:06] die er zijn zo uitvergroot en het eigenlijk als een probleem wegzet van heel Nederland.

[0:47:11] Ik kan de heer Boon van de PVV aangeven.

[0:47:14] Waar komt die obsessie eigenlijk vandaan?

[0:47:17] Heer Boon.

[0:47:18] Voorzitter, ik heb geen obsessie.

[0:47:20] Ik heb duidelijk aangegeven dat wij erkennen dat niet elke bigant faalt in de samenleving.

[0:47:25] Maar het wegkijken van de problemen wat DENK doet, dat is ook niet goed.

[0:47:28] Er zijn problemen. Iedereen maakt ze mee.

[0:47:30] In het zwembad, in de tram, het openbaar vervoer.

[0:47:33] Ouders die een kind uit laten gaan,

[0:47:35] die met angst zitten te wachten of een kind veilig thuiskomt.

[0:47:38] Die problemen zijn er.

[0:47:39] En dan kunnen we zeggen we gaan met z'n allen wegkijken

[0:47:41] en hopen dat dit vanzelf oplost.

[0:47:42] En we zien dat er juist tegenover gebeurt.

[0:47:44] Of we zeggen we gaan het nu benoemen.

[0:47:46] We gaan degenen die het verpesten eruit pakken.

[0:47:49] En dat gaan we oplossen.

[0:47:51] Ik denk dat we daarvoor moeten kiezen.

[0:47:52] En ik denk dat DENK dat ook zou moeten willen.

[0:47:54] Want het is een hele groep migranten

[0:47:56] die ook aan onze kant staan, die ook zegt

[0:47:58] pak nou eens dat tuig aan.

[0:48:00] Pak nou eens geen die het verpesten voor ons aan.

[0:48:02] En ik denk, als het DENK nu bij ons zich aansluit en zegt luister, we gaan die aanpakken,

[0:48:07] dat we dan Nederland een stuk beter maken.

[0:48:11] Ja voorzitter, de heer Boon zegt we moeten benoemen, we moeten zeggen waar het op staat.

[0:48:17] Laten we dan beginnen hier in de Tweede Kamer met de PVV.

[0:48:21] Als we gewoon kijken naar de afgelopen 20 jaar van de PVV en naar alle integriteitsschendingen,

[0:48:26] dan zien we dat de gemiddelde PVV-politici crimineler is dan straatjeugd.

[0:48:31] Dat we in de afgelopen twintig jaar hebben gezien dat PVV-Kamerleden te maken hadden met diefstal.

[0:48:36] Ze zijn opgepakt voor wapenbezit, voor bedreiging, voor openbaar dronkenschap, voor fraude, voor openlijke geweldpleging, voor alles en nog wat.

[0:48:45] Erkent de heer Boon. Maar als we zijn logica volgen, dan moeten we het benoemen, dan moeten we het hebben over de achtergrond, over de groepskenmerken van mensen die de fout ingaan.

[0:48:54] Erkent de heer Boon daarmee ook dat we in Nederland een PVV-probleem hebben?

[0:49:00] Ik heb 15 jaar voor het ministerie van Justitie gewerkt, in gevangenissen, in allerlei justitiële

[0:49:06] inrichtingen.

[0:49:08] En als er iemand is die zegt, pak tuig aan, bestraf tuig, dan ben ik dat.

[0:49:12] Het maakt me niet uit of er het label PVV op staat, PVDA, Denk GroenLinks, het zal mij

[0:49:18] niks uitmaken.

[0:49:20] Ik, en gelukkig ook mijn partij zeg, maakt niet uit welke kleur, wat je ook bent, zodra

[0:49:25] Hij is crimineels, pleegt, moet worden opgepakt en bestraft.

[0:49:29] En dat is ons standpunt en dat is mijn standpunt en daar zullen we mee moeten doen.

[0:49:34] U kunt u me toch volgen.

[0:49:39] Maar wanneer is integratie dan geslaagd?

[0:49:42] Voor de PVV zijn financiële en culturele integratie de belangrijkste criteria...

[0:49:47] ...om het succes van integratiebeleid te beoordelen.

[0:49:50] Financiële integratie betekent dat migranten in hun eigen levensonderhoud voorzien...

[0:49:54] ...en ook bijdragen aan de verzorgingsstaat.

[0:49:57] Culturele integratie houdt in dat migranten de Nederlandse normen en waarden omarmen.

[0:50:03] De scheiding van kerk en staat, vrijheid van meningsuiting, tolerantie en niet antisemitisch

[0:50:08] zijn.

[0:50:09] Onderdeel zijn van Nederland en je ook zo voelen.

[0:50:13] De PVV streeft naar een Nederland waar iedereen met trots woont en deze trots ook graag deelt.

[0:50:18] Dit ideaal wordt ook breed gedragen door de samenleving.

[0:50:21] Uit onderzoek van Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat 80 procent van de Nederlanders

[0:50:25] vindt dat de mensen met een migratieachtergrond de Nederlandse normen en waarden zouden moeten

[0:50:30] overnemen.

[0:50:31] En meer dan helft vindt dat deze groep actief zou moeten deelnemen aan de Nederlandse culturele

[0:50:36] tradities.

[0:50:38] Daarnaast meent 56 procent dat de migranten hun eigen cultuur en gewoonte meer los zouden

[0:50:43] moeten laten om beter te integreren.

[0:50:46] Daarin tegenschat slechts 32 procent dat migranten daadwerkelijk hun best doen om te integreren

[0:50:51] in Nederland.

[0:50:52] Zoals aangegeven is voor de PV een belangrijke maatstaf voor succesvolle integratie of een

[0:50:58] immigrant waar redelijkerwijs verwacht van mag worden, in zijn eigen levensonderhoud

[0:51:02] kan voorzien en actief bijdraagt aan ons verzorgingsstaat.

[0:51:06] Netto kosten zijn daarbij een harde indicator van slechte integratie en hangen vaak samen

[0:51:10] met problemen zoals lage inkomens, hoge afhankelijkheid van uitkeringen, criminaliteit, hogere zorgkosten

[0:51:17] en lagere onderwijsprestaties.

[0:51:19] Volgens onderzoek van Jan van der Beek kost 80% van alle immigranten de Nederlandse schatkist

[0:51:25] netto geld.

[0:51:26] Kijken we naar de cijfers van het CBS zien we dat een gemiddelde niet-westerse allochtoon

[0:51:31] de schatkist jaarlijks 11.000 euro kost, terwijl een gemiddelde autochtone Nederlander juist

[0:51:38] 1600 euro bijdraagt.

[0:51:40] Dit betekent dat de kosten van één niet-westerse allochtoon de schatkist evenveel belasten

[0:51:46] als de bijdrage van maar liefst zeven autochtone Nederlanders bij elkaar.

[0:51:51] Met andere woorden, het harde werken van zeven Nederlanders is nodig om de kosten

[0:51:56] van één niet-westerse autochtone te compenseren.

[0:52:00] Deze schreeuwsituatie maakt duidelijk hoe zwaar deze lastdrukt op onze verzorgingstaat.

[0:52:07] In de periode van 1995 tot 2024 hebben migranten in de Nederlandse schatkist ruim 700 miljard gekost.

[0:52:16] Een astronomisch bedrag van een 7 met 11 nullen.

[0:52:22] Ter vergelijking, de totale aardgasbaat van Nederland tot nu toe bedragen ongeveer 540

[0:52:30] miljard.

[0:52:31] Om dit in perspectief te plaatsen als deze kosten worden verdeeld over de circa 9 miljoen

[0:52:36] werkende Nederlanders, heeft elke werkende Nederlander gemiddeld 250-390 euro per jaar

[0:52:44] uit eigen zak moeten ophoesten voor de kosten van migranten.

[0:52:48] Dit is bijna een volledig netto maat aan

[0:52:51] inkomen, terwijl veel Nederlanders al de boeite hebben om het aan elkaar te knopen.

[0:52:56] Dit laat zien hoe de falen in integratie

[0:52:58] de Nederlands belachelijk veel geld kost, jaar na jaar na jaar.

[0:53:04] Deze enorme financiële last wordt nog

[0:53:06] schijnender wanneer we zien hoe zwaar migranten leunen op onsociale voorzieningen.

[0:53:10] In 2023 had bijna twee derde van alle bijstand ontvangers een migratieachtergrond.

[0:53:18] Twee derde.

[0:53:19] De schokkend beelden laten zien hoe diep het integratieprobleem zit.

[0:53:23] Voor statushouders zijn deze cijfers nog schijnender.

[0:53:26] Van degenen die sinds 1999 in Nederland zijn, was in de eerste 10 verblijfsjaren slechts

[0:53:33] 23 procent aan het werk.

[0:53:36] Zelfs na 10 jaar ontving nog altijd 47 procent van deze groep een uitkering.

[0:53:44] Deelt de minister de mening van de PVD dat het onbegrijpelijk is dat arbeidsmigranten

[0:53:49] uit Oost-Europa hier worden ingezet voor lages schuldwerk, terwijl talloze statushouders

[0:53:56] in Nederland werkloos thuis op de bank zitten op kosten van de Nederlandse belastingbetaler?

[0:54:03] U heeft een interruptie.

[0:54:04] Ja, voorzitter. Ik denk, net als de PVV, dat het goed is voor nieuwkomers in Nederland als ze lekker

[0:54:14] meedoen, als ze aan het werk gaan, als ze de Nederlandse taal leren. Ik denk dat je dan ook

[0:54:20] sneller je plek vindt in Nederland. Dus een heel klein deeltje van deze probleemanalyse deel ik.

[0:54:28] Maar wat ik me dan afvraag is waarom dit kabinet, waar de PVV natuurlijk onderdeel van is,

[0:54:33] dan bezuinigd op bijvoorbeeld die vripsubsidies waar ik net aan refereerde in mijn betoog.

[0:54:37] Waarbij we juist ervoor zorgen dat mensen zo snel mogelijk de taal gaan leren,

[0:54:43] mee kunnen doen, vrijwilligerswerk kunnen doen en niet alleen op de vripsubsidies wordt bezuinigd,

[0:54:48] sowieso wordt op het inburgeringsonderwijs bezuinigd.

[0:54:51] Dus de PVV heeft een aantal terechte verwachtingen van nieuwkomers in Nederland,

[0:54:55] maar ik zie daar nog niet echt een oplossing of ook maar een begin van een maatregel

[0:55:01] om die mensen erbij te helpen.

[0:55:03] De heer Boon.

[0:55:05] Ja, voorzitter, wij zien ze niet als

[0:55:09] zielige puppies

[0:55:09] die je de hele dag moet pamperen

[0:55:11] en moet dragen. Nee, wij verwachten

[0:55:13] ook dat mensen het zelf doen.

[0:55:15] Jij komt hier in dit land.

[0:55:17] Dit land heeft een hele hoop van jou betaald,

[0:55:19] een hele hoop van jou overgehad.

[0:55:21] Dan mogen wij wat verwachten. Dan kunnen wij gewoon

[0:55:23] verwachten dat je zelf naar het arbeidsbureau gaat.

[0:55:25] Dan verwachten wij dat je zelf naar het uitzendbureau gaat.

[0:55:27] Dan verwachten wij dat je zelf naar een werknemer gaat.

[0:55:29] Je hoeft niet altijd subsidie te hebben en altijd gepamperd te worden.

[0:55:32] Ik zag van de week dat Vlodder een nieuwe film krijgt.

[0:55:36] En dan moest ik in één keer denken aan Shaki.

[0:55:38] En dat gevoel krijg ik.

[0:55:39] De Shaki's die altijd van de PVV en D66 zijn ingezet.

[0:55:42] Die altijd deze groep gepamperd hebben, altijd beschermd hebben.

[0:55:45] Die zijn altijd ingezet. En die tijd is voorbij.

[0:55:48] Wij willen mensen ook gewoon zelfverantwoordelijk maken.

[0:55:53] Mevrouw Tsegay.

[0:55:55] Ja, ik ga dit even op een andere manier proberen.

[0:55:57] Ik zou meneer Boon even mee willen nemen in een gedachte-experiment.

[0:56:01] Stelt u zich voor dat meneer Boon vandaag op morgen zonder geld, zonder middelen naar Saoedi-Arabië zou moeten vertrekken

[0:56:10] en daarna een barretocht aankomt?

[0:56:12] Geen geld, nogmaals.

[0:56:14] Hoe zou meneer Boon dan binnen afzienbare tijd Arabisch leren lezen, schrijven en spreken

[0:56:21] en een baan vinden als je geen geld hebt?

[0:56:27] Als de heer Boon naar Saudi-Arabië gaat en ze kijken naar mijn Twitter-tijdlijn...

[0:56:32] dat mijn hoofd er heel snel af ligt.

[0:56:34] Dus dan wordt het moeilijk Arabisch spreken.

[0:56:38] Helder.

[0:56:38] Mevrouw Tsegay.

[0:56:39] Ik kan voor dit gedachte-experiment Saudi-Arabië prima veranderen in China.

[0:56:43] Dat is niet de kern van het verhaal.

[0:56:45] De kern van het verhaal is dat ik bij de heer Boon een klein beetje empathie probeer te zien...

[0:56:52] te zien naar mensen die zonder geld, zonder middelen in een wildvreemd land komen waar ze de taal absoluut niet kennen.

[0:56:59] Hoe zou meneer Boon dat zelf aanpakken?

[0:57:02] Ja, er zijn heel veel landen waar die migranten ontvangen, maar die landen, zoals Amerika, daar ben je gewoon zelfverantwoordelijk.

[0:57:10] Daar word je gewoon geacht de taal te leren en werk te gaan zoeken.

[0:57:13] Daar is niet een overheid die je altijd maar opvangt en pampert.

[0:57:17] Nee, daar moet je op je eigen benen staan.

[0:57:19] Ik denk dat dat voor China, ik ben er nooit geweest, hetzelfde geld.

[0:57:21] Ik denk dat de Chinese overheid, als ik daar kom, mij echt niet gaat pamperen en zegt

[0:57:25] oh meneer Boon, hoe wilt u Chinees leren?

[0:57:27] Nee, de Chinese overheid zegt, meneer Boon, misschien dat ze wel kon zeggen, maar zoek

[0:57:31] het zelf maar uit.

[0:57:34] Dank u wel.

[0:57:35] Mevrouw Stekker, nog een interruptie.

[0:57:36] Nou ja, meneer Boon zegt, ik weet niet hoe het in China gaat, maar heeft allemaal veronderstellingen

[0:57:40] daarover.

[0:57:41] En vervolgens zegt hij, ja kijk naar Amerika, daar moeten mensen, nou we zien hoe het in

[0:57:45] Amerika gaat.

[0:57:46] Mensen die daar al decennia wonen, die geen enkel recht hebben, geen papieren krijgen

[0:57:50] en die vaak de taal niet eens spreken.

[0:57:53] Als we het hebben over parallele samenlevingen,

[0:57:55] dan zou u eens moeten kijken hoe het in de zuidelijke staten van de VS eraan toe gaat,

[0:57:59] waar mensen in de illegaliteit worden gedrukt en niet de kans krijgen om de taal te leren.

[0:58:06] De heer Boon, dat was geen vraag, de vraag is wel of u het wil reageren.

[0:58:08] Nee, ik wil er wel even kort op reageren, want mevrouw van de PvdA,

[0:58:10] die wijst naar de illegalen in Amerika,

[0:58:12] maar die verwijst niet naar de legale Latino's,

[0:58:15] die het juist beter doen dan de autochtone Amerikanen.

[0:58:18] Dus deze hele veronderstelling van de PvdA is gewoon feitelijk fout.

[0:58:24] Dank u wel.

[0:58:25] Als er geen interruptie meer is, zou ik graag een interruptie willen, omdat het over dit onderwerp gaat.

[0:58:28] Mevrouw Becker, zou u het willen overnemen?

[0:58:30] Zeker. De heer Seder heeft het woord.

[0:58:32] Dank u wel, de heer Boon.

[0:58:33] Ik ben het met u eens dat we een integratieprobleem hebben in die zin dat het moeilijk lukt, zoals u terecht stelt,

[0:58:40] dat nieuwkomers, of een groot deel daarvan, ook snel aan het werk gaat en blijft.

[0:58:44] Mijn analyse is dat het PVV-beleid, of in ieder geval de wensen van de PVV, daaraan bijgedragen heeft.

[0:58:53] Kijk, heel veel rapporten blijken dat als iemand een asiel aanvraagt, dan mogen ze niet werken.

[0:58:59] Nou, inmiddels is dat iets versoepeld, maar nog niet helemaal.

[0:59:02] Maar omdat mede ook door de langere wachttijden, omdat er ook op IND bezuinigd wordt of is geweest,

[0:59:09] dat mensen heel lang niet mogen werken.

[0:59:10] We weten allemaal dat als je lang niet werkt, ook als het gaat om Nederlanders,

[0:59:15] kijk naar het granietenbestand bij de bijstand, is het veel lastiger om aan het werk te komen.

[0:59:20] En er zijn heel veel voorstellen geweest, ook van onze kant, van de ChristenUnie-kant,

[0:59:24] die gezegd heeft, laat ze nou vanaf dag één werken, waardoor op het moment dat ze status houden enzovoort,

[0:59:28] de kans veel groter is dat ze ook aan het werk blijven.

[0:59:30] BV heeft het continu tegengehouden en ik vermoed dat als wij vandaag een motie indienen om dat mogelijk te maken,

[0:59:35] u dat alsnog tegenhoudt.

[0:59:36] Maar volgens de redenatie, is dat beleid een verklaring voor het integratieprobleem.

[0:59:42] Dus mijn stelling daarbij is dat het PVV bijdraagt juist aan het specifieke integratieprobleem.

[0:59:47] Ik wil vragen hoe in uw beleving het belemmeren van werken zodra een asielzoeker hier komt,

[0:59:52] en eigenlijk moet iemand dan gemiddeld langer dan een jaar wachten en mag niet werken,

[0:59:56] tenminste wel na een paar maanden,

[0:59:58] hoe dat bijdraagt aan dat iemand dan snel werk vindt en werk vasthoudt.

[1:00:05] Ja, voorzitter, er speelt een ander probleem daarbij.

[1:00:08] Als we mensen direct laten werken, dan zijn wij bang dat er een aanzuigende werking komt.

[1:00:13] Nu is er dan na zes maanden asielzoekers mogen werken, dat is wettelijk bepaald.

[1:00:16] Wij waren er geen voorstander van, maar dat is wettelijk bepaald, dus wij leggen ons daarbij neer.

[1:00:20] Dat is onze reden. Wij willen die aanzuigende werking niet.

[1:00:23] Wij willen niet dat mensen die straks afgewezen worden, nu al gaan werken en dat ze straks beroep kunnen doen.

[1:00:28] We zijn al geaard in Nederland, we hebben al werk, sociale omgeving, en daardoor ook niet teruggestuurd kunnen worden.

[1:00:33] Dus dat zijn onze overwegingen om het werk van asielzoekers te beperken.

[1:00:38] Maar dat betekent niet dat een asielzoeker in Nederland bijvoorbeeld niks kan doen.

[1:00:42] Kijk, er zijn genoeg Nederlanders, migranten in Nederland die Nederlands geleerd hebben door Cees op straat te kijken.

[1:00:47] Ze kunnen ook in het asielzoekcentrum Cees op straat gaan kijken en zo de taal gaan leren.

[1:00:51] Dat ze geen werk hebben betekent niet dat ze zich alvast kunnen inzetten om aan te passen aan de Nederlandse samenleving.

[1:00:56] Dus werk is een component.

[1:00:58] Nou, wij zijn er niet voor vanwege de reden die ik u gegeven heb.

[1:01:00] Maar dat betekent niet dat ze dit kunnen doen.

[1:01:03] Urs Seder, kort, vervolgvraag.

[1:01:05] Ja, voorzitter. Ik snap dat de PVV dat zegt.

[1:01:07] Wij hebben een angst dat als wij dat doen...

[1:01:10] dat het ene aanzuigende ranking heeft...

[1:01:11] en dat mensen een grote reden hebben om te blijven.

[1:01:14] Die angst is een verklaring voor het stemgedrag van de PVV.

[1:01:20] Maar het neemt niet weg dat mijn analyse klopt.

[1:01:22] Dat mede door die angst en door het weigeren...

[1:01:25] om werk vanaf dag één mogelijk te maken...

[1:01:27] Het gevolg daar mede van is dat een groot deel van mensen die uiteindelijk wel kan gaan werken,

[1:01:33] maar dat ze het zo nog niet hebben kunnen werken, in de bijstand zitten.

[1:01:37] Dus ik concludeer dat u inderdaad een verklaring geeft voor waarom u dit beleid wil uitvoeren.

[1:01:44] Maar u heeft mijn redenatie niet weggenomen dat PVV in dit geval op dit specifiek onderdeel,

[1:01:52] juist mede veroorzaker is van dat specifiek probleem.

[1:01:55] Ik zou het toch willen uitdagen om dat te checken of wat ik zeg klopt, enzoja,

[1:01:59] toch ook kijken hoe wij samen kunnen optrekken omdat het integratiesprobleem

[1:02:02] als het gaat om de disproportionele vertegenwoordiging in de bijstand weg te nemen

[1:02:07] door asielzoekers sneller te laten werken.

[1:02:09] De heer Ban.

[1:02:10] Ja voorzitter, wij als fractie hebben argumenten gewogen en deze argumenten zijn verontdoorslaggevend

[1:02:15] om dat niet te doen.

[1:02:18] Kijk en als ze willen werken, ja iedereen staat vrij om het bezem te pakken en de straat buiten aan te vegen.

[1:02:23] Dan kun je ook werk noemen, kun je ook aan de slag gaan.

[1:02:25] Dus ze kunnen aan de slag, maar willen dus geen betaald werk geven.

[1:02:28] Vanwege de aanzuigende werking en omdat we niet willen dat mensen hier geen recht op om hier te blijven,

[1:02:33] zich hier gaan aarden.

[1:02:34] Dat zijn de twee argumenten die voor ons echt doorslaggevend zijn.

[1:02:37] Dank u wel. Dan geef ik het voorzitterschap weer terug aan de heer Seder.

[1:02:39] Dank u wel, oud-voorzitter. En dan is de heer Boon weer aan de beurt om het zo bedoeld te vervolgen.

[1:02:43] Dank u wel.

[1:02:45] Werkeloosheid onder statushouders is niet alleen een verspilling van arbeidspotentieel,

[1:02:48] maar ook een gemiste kans om deze groep actief te betrekken bij de Nederlandse samenleving.

[1:02:52] Een zinvolle baan biedt niet alleen inkomen, maar zorgt ook voor sociale verbinding en

[1:02:58] actieve deelname aan de maatschappij, in plaats van leven op de kosten van de hardwerkende

[1:03:02] belastingbetaler.

[1:03:04] De PVV is daarom verheugd dat de minister inzet op werk als middel om sneller te integreren.

[1:03:10] Kan de minister toelichten welk concrete plan hij heeft om juist deze groep statushouders

[1:03:14] in plaats van arbeidsmigranten aan het werk te krijgen?

[1:03:18] Nu we hebben vastgesteld dat economische integratie met grote problemen kampt, wil ik ingaan

[1:03:23] op de sociaal en culturele integratie.

[1:03:25] Voor de PV betekent socio-culturele integratie het actief onderschrijven en uitdragen van

[1:03:32] de fundamentele waarden waarop Nederland is gebouwd, zoals de scheiding van kerk en staat,

[1:03:39] vrijheid van meningsuiting, tolerantie en niet-antisemitisch zijn.

[1:03:44] Tegelijkertijd erkennen we dat er geen absolute meetlat bestaat om deze integratie nauwkeurig

[1:03:49] te meten.

[1:03:50] Binnen de socioculturele integratie wil ik twee belangrijke gebieden uitlichten, criminaliteit

[1:03:56] en emancipatie.

[1:03:58] Het lijkt erop dat juist op deze terreinen de sociale en culturele integratie mogelijk

[1:04:03] nog problematischer verloopt dan de economische integratie.

[1:04:07] Met name jonge niet-westerse mannen van de tweede generatie zijn sterk oververtegenwoordigd

[1:04:13] in de misdaadstatistieken.

[1:04:14] Deze oververtegenwoordiging is het grootst onder niet-westerse mannen van 25 tot 45 jaar,

[1:04:21] die bijna 4 keer zo vaak verdacht worden van een misdrijf als autochtone mannen in dezelfde

[1:04:28] leeftijdsgroep.

[1:04:29] Opvallend is dat bij personen met een westerse achtergrond het verschil tussen de eerste

[1:04:34] en tweede generatie verwaarloosbaar is, terwijl bij een niet-westerse achtergrond de tweede

[1:04:41] generatie bijna anderhalve keer vaker verdachte is dan de eerste generatie.

[1:04:47] Dit verschil onderstreept dat de integratie van niet-westerse emigranten

[1:04:50] problematisch verloopt. Deelt de minister deze conclusie?

[1:04:55] Wanneer we kijken naar de soorten delicten waarvan niet-westerse mannen

[1:04:58] verdacht worden, zien wij dat zij in elke delictgroep

[1:05:03] overtegenwoordig zijn. Dit geldt voor uiteenlopende categorieën, zoals seksuele

[1:05:08] misdrijven, mishandelingen, drugscriminaliteit en vuurwaapengelateerde delicten, om slechts

[1:05:15] enkele te noemen.

[1:05:16] In elke categorie zijn niet-westerse mannen disproportioneel vaak vertegenwoordigd als

[1:05:21] verdachte.

[1:05:23] Deze cijfers zijn niet alleen zorgwekkend, maar laten zien hoe groot de integratieproblemen

[1:05:27] binnen deze groep zijn en hoe ernstig de impact is op de Nederlandse samenleving.

[1:05:32] Bij Marokkaanse mannen van 25 tot 45 jaar is oververtegenwording het grootst.

[1:05:39] Zij worden afgerond vijf keer zo vaak verdacht van misdrijven als autochtonen mannen van

[1:05:44] dezelfde leeftijd.

[1:05:46] Voor vuurwapenmisdrijven loopt dit zelfs op tot tien keer vaker.

[1:05:51] Deze cijfers tonen aan dat een deel van de Marokkaanse gemeenschap een buitenproportionele

[1:05:56] grote bijdrage levert aan ernstig criminaliteit.

[1:05:59] Deelt de minister dat deze overtegenwoordiging van Marokkaanse mannen een gevolg is van de

[1:06:05] problemen binnen het integratiebeleid?

[1:06:07] Kan hij daarbij aangeven welke concrete maatregelen hij gaat nemen om dit probleem effectief aan

[1:06:12] te pakken?

[1:06:14] Een misdaad waar veel vrouwen in Nederland begrijpelijkerwijs bang voor zijn, is slachtoffer

[1:06:20] worden van seksuele misdrijven.

[1:06:23] Uit cijfers blijkt dat mannen met een niet-westerse achtergrond disproportioneel vaak als verdachten

[1:06:28] van deze misdrijven naar voren komen. Deze situatie is nog zorgwekkender bij

[1:06:34] immigranten uit asielherkomstlanden. Tussen 2014 en 2023 waren Syrize mannen

[1:06:41] bijna vier en een half keer vaker verdachten.

[1:06:44] Eritrese mannen 7,5 keer. Iraakse mannen 8,4 keer. Afghaanse mannen 11 keer vaker.

[1:06:54] En Somalische mannen zelfs twintig keer vaker.

[1:07:00] Hoe verklaart de minister dat de integratiebeleid kennelijk ernstig tekort schiet, waardoor

[1:07:04] deze disproportionele betrokkenheid bij seksuele misdrijven blijft bestaan?

[1:07:09] Welke maatregelen gaat de minister nemen om dit aan te pakken?

[1:07:14] Het kabinet heeft aangegeven dat er ook problemen zijn met de integratie van islamitische jongen

[1:07:19] in Nederland.

[1:07:20] Volgens het kabinet onderschrijft een deel van deze groep onze normen en waarden niet.

[1:07:24] Dit wordt bevestigd door onderzoek van socioloog Ruud Koopmans.

[1:07:28] Zijn onderzoek onder Turks en Marokkaanse moslims in Nederland laat zien dat een meerderheid

[1:07:34] de islamitische wetten boven de nationale wetgeving stelt en dat moslims in Nederland

[1:07:40] minder tolerant zijn tegen andersdenkenden, zoals homo's en joden, in vergelijking met

[1:07:45] christenen.

[1:07:47] Bij een deel van deze groep ontbreekt niet alleen de bereidheid om zich aan te passen

[1:07:51] in onze normen en waarden, maar sommigen gaan zelfs nog verder.

[1:07:55] Zij plaatsen hun eigen cultuur boven die van ons land en streven daar actief naar om die te vervangen.

[1:08:12] In het regeerakkoord wordt hierover ook opgemerkt dat de kleine groep zich niet houdt aan de regels

[1:08:15] van de democratie recht staat, zich intolerant of onverdraagzaam gedraagt,

[1:08:21] of anderen daartoe aanzet. Het kabinet heeft aangekondigd de mogelijkheden

[1:08:26] te onderzoeken om tegenwicht te bieden aan deze onbemijnende invloeden.

[1:08:30] Hoe ver is de minister met het uitwerken van deze maatregelen?

[1:08:35] Het gebrek aan integratie is schijnend zichtbaar in veel wijken.

[1:08:39] Ondanks bezocht ik een familielid in Rotterdam.

[1:08:41] Hij kwam tijdens een wandeling door de Noordmolenstraat in de wijk

[1:08:44] het Oude Noorden terecht. Wat direct opviel was het grote aantal migranten die geen Nederlands

[1:08:51] spraken en winkelruiten die vol stonden met Arabische teksten. Later ontdekte ik dat deze

[1:08:57] wijk, dat daar een ruime meerderheid van bewoners uit niet-westerse migranten bestaat. Dat

[1:09:04] slechts 20% van de inwoners westers is. Dat betekent dat maar liefst 80% niet-westers

[1:09:11] is. In een wijk als deze is geen sprake meer van de Nederlandse culturele meerderheid waarin

[1:09:17] nieuwkomers zich kunnen aanpassen en integreren. In plaats daarvan zien we een parallele samenleving

[1:09:22] ontstaan, waar bewoners nauwelijks contact hebben met Nederlanders. En dat alles binnen

[1:09:27] een eigen taal en cultuur wordt geregeld. Dit is geen integratie, maar segregatie.

[1:09:34] Het tragisch voorbeeld van deze gevolgen van segregatie en het gebrek aan integratie is

[1:09:40] Het geval van Galit, een Pakistanse man.

[1:09:43] Mag ik u even vragen voordat u aan het verhaal van Galit begint?

[1:09:45] U heeft nog een interruptie van mevrouw Becker.

[1:09:47] Ik wil u ook vragen, u heeft het geregeld over de minister.

[1:09:52] Maar om te voorkomen dat u geen antwoord krijgt.

[1:09:53] Er zitten twee staatssecretarissen hier.

[1:09:55] Dus ik geef u nog even mee, zodat u uw vraag ook aan hen kunt richten.

[1:09:59] Mevrouw Becker.

[1:10:00] Ja, voorzitter.

[1:10:02] Wij voeren in deze kamer al jaren het debat over integratie.

[1:10:06] En ik heb met verschillende woordvoerders van de heer Boon hier ook mogen zitten.

[1:10:11] En de heer Boon schetst met allerlei cijfers erbij wat er aan problemen in de Nederlandse

[1:10:18] samenleving speelt.

[1:10:18] En die herken ik zeker als het om integratie gaat.

[1:10:21] Maar in die debatten die we altijd met de PVV hadden, dan zat hier een PVV-Kamerlid en

[1:10:25] die zei, jongens, het is heel simpel.

[1:10:28] Twee dingen, verbied de Koran en sluit de grenzen.

[1:10:31] Dat was altijd wat er vanuit de PVV op dit onderwerp naar ons toe kwam.

[1:10:36] En in al die jaren is de VVD nou juist aan de slag gegaan met wat we kunnen doen om die ongewenste

[1:10:41] buitenlandse beïnvloeding tegen te gaan.

[1:10:42] Wat kunnen we doen tegen straatintimidatie?

[1:10:44] We zijn met wetsvoorstellen gekomen.

[1:10:46] We zijn gaan kijken hoe we met het Nederlanderschap kunnen omgaan.

[1:10:50] En eigenlijk altijd als we dat deden, dan zei de PVV ja, maar dat is te soft, dus daar gaan we niet

[1:10:55] in mee, want die grenzen moeten gewoon dicht.

[1:10:56] Dus ik ben heel benieuwd hoe de heer Boon nu aankijkt tegen de eigen rol van de PVV in het integratiedebat.

[1:11:02] En gaat de PVV nu ook samen met ons in dit debat kijken naar de dingen die wel kunnen

[1:11:06] en waardoor we ook met concrete oplossingen kunnen komen?

[1:11:09] Hij vraagt aan de staatssecretaris wat de staatssecretaris gaat doen aan alle problemen

[1:11:13] die ik hier schets.

[1:11:15] Wat is nou, wat de heer Boon betreft, wat er moet gebeuren en ook dingen die ook kunnen

[1:11:20] binnen de grenzen van onze rechtsstaat?

[1:11:21] Hoe kijkt hij daar tegenaan?

[1:11:25] De VVD moet zeker weten dat wij een oppositiepartij waren, wij hadden een oppositieroel.

[1:11:29] En we zijn natuurlijk nu toegetreden tot kabinet en we zijn een coalitie.

[1:11:33] En in deze coalitie heeft u gezien dat wij ons heel constructief opstellen.

[1:11:38] We hebben een heel mooi hoofdlijnakkoord samen afgesloten.

[1:11:42] Het kabinet heeft daar een heel mooi regeerprogramma opgeschreven, dat moet ik eens goed zeggen.

[1:11:49] Daar staat een hele mooie maatrichting, die ga ik op laatste ook opzommen.

[1:11:53] En daar heb ik ze ook zeker vertrouwen in.

[1:11:55] Deze groep kabinetsleden zitten net vier maanden.

[1:11:59] Ik wil ze ook de tijd geven om het mooie wat wij afgesproken hebben en wat hun ook hebben afgesproken uit te laten werken.

[1:12:07] En ik denk dat we daar ons nu op moeten richten.

[1:12:09] En kunnen we bijsturen, dan zijn we altijd geneigd constructief bij te sturen.

[1:12:13] Als u goede plannen heeft, dan gaan we die zeker steunen.

[1:12:16] Als andere partijen goede plannen hebben en ze passen binnen wat wij afgesproken hebben, gaan we die ook steunen.

[1:12:20] Dit is onze constructieve rol om de problemen in Nederland op te lossen.

[1:12:25] Dank u wel. U heeft een interruptie van de heer Boomsma.

[1:12:29] Ja, dank voorzitter.

[1:12:31] Nee, de BVV wijst op allerlei problemen rond integratie over werken en dat het belangrijk is

[1:12:38] en ook over de sociaal-culturele aspecten daarvan.

[1:12:41] En ik denk dat het heel goed is om ook de oververtegenwoordiging bijvoorbeeld in bepaalde vorm van criminaliteit te benoemen.

[1:12:48] Maar daarna zei hij ook iets, hij ging in op specifiek Marokkanen in Nederland.

[1:12:52] En dan denk ik, moeten we het niet toch gewoon hebben over Marokkaanse Nederlanders of gewoon Nederlanders?

[1:12:55] want het gaat toch om mensen met een Nederlandse paspoort, een Nederlandse identiteit, volgens mij.

[1:13:01] En hij zei ook dat er mensen zijn die hun eigen cultuur belangrijker vinden

[1:13:05] en er naar streven om de Nederlandse cultuur te vervangen.

[1:13:09] En dat vind ik een opmerkelijke uitspraak.

[1:13:12] En ik wil graag hem vragen om dat te onderbouwen.

[1:13:15] Waar komt die gedachte vandaan?

[1:13:17] Kijk, dat mensen hun eigen cultuur vasthouden, dat denk ik, ja, dat zien we overal.

[1:13:21] Maar dat ze er echt naar zouden streven om de Nederlandse cultuur te vervangen.

[1:13:24] Ik vind dat je moet uitkijken met dit soort uitspraken.

[1:13:26] Ik wil graag daar een reactie op.

[1:13:32] Ik ga een beetje een technische reactie opgeven op het tweede gedeelte, over het vervangen.

[1:13:38] Wat ik al aangeefde, de cijfers is dat de meerderheid hun eigen rituele regels boven de wetten van ons land stelt.

[1:13:47] Dat is het eerste, dat is onderzoek van professor Koopmans.

[1:13:50] Het probleem is niet uniek voor Nederland, dat komt ook in andere West-Europese duidelijk voor.

[1:13:55] Bijvoorbeeld in Duitsland is een onderzoek gedaan in 2022 onder moslimleerlingen van

[1:14:00] ongeveer 15 jaar.

[1:14:01] En daar stelt 68% van hen de regels van de Koran zijn belangrijker voor mij dan de wetten

[1:14:05] in Duitsland.

[1:14:07] En daarnaast begrijpt ongeveer een derde van hen geweld tegen mensen die Allah of de profeet

[1:14:12] Mohammed beledigen.

[1:14:14] Dat zijn ernstige cijfers, dat ze gewoon onze wetten eigenlijk willen vervangen.

[1:14:18] Maar in Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, heb ik ook onderzoeken.

[1:14:20] Ik denk dat heel lang gedurende Wilso wel voorlezen.

[1:14:24] Bijvoorbeeld in Frankrijk geven ze 74% van de moslims onder 25 jaar aan de islam boven

[1:14:29] de Franse republiek te stellen.

[1:14:32] En 45% van hen vindt ook dat de islam niet verenigbaar is met de waarde van de Franse

[1:14:37] samenleving.

[1:14:38] Ja, dat zijn toch ernstige cijfers.

[1:14:42] Nou, daar blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek uit Verenigde Koninkrijk dat 32% van de Britse

[1:14:46] moslims voorstander is van de invoering van de sharia.

[1:14:48] Nou, als we iets niet willen in onze vrije samenleving is de invoering van de sharia.

[1:14:53] En ja, ze krijgen nog meer cijfers, doen we nog meer problemen.

[1:14:57] Dat is echt een groot probleem.

[1:14:58] Dat laat zien dat ze wel onze wetten en onze normen en waarden willen vervangen.

[1:15:01] En ik denk dat we daar tegen aan moeten gaan, in moeten gaan.

[1:15:06] De heer Bouhaza, volgende interruptie.

[1:15:08] Ja, dank. Ik ken deze statistieken en sommige zijn best zorgwekkend.

[1:15:14] En het is ook zorgwekkend als mensen bijvoorbeeld, ja, vast houden aan blasfemieverboden en dergelijke.

[1:15:20] En dat ook willen handhaven. Maar ik denk toch dat dat anders is.

[1:15:22] tussen bepaalde botsende opvattingen over bijvoorbeeld de sharia.

[1:15:26] En ik ben het helemaal met de heer Boon eens, we willen geen sharia-wetgeving hier.

[1:15:30] Maar ik denk toch dat het iets anders is als je het hebt over botsende opvattingen

[1:15:34] of over bepaalde waarden die men wil vasthouden.

[1:15:37] En dan te concluderen dat mensen de Nederlandse cultuur willen vervangen.

[1:15:40] En ja, ik zou toch willen vragen om let ook, toch ook op het taalgebruikende manier

[1:15:46] waarop we hier spreken over integratie.

[1:15:47] Want het risico is natuurlijk wel dat als je op deze manier spreekt,

[1:15:50] als je mensen teveel over eenkamp scheert,

[1:15:52] als je het hebt over Marokkanen, over islamitische Nederlanders en dergelijke in brede zin,

[1:15:56] dat mensen zich juist meer gaan terugtrekken in hun eigen identiteit

[1:15:59] en dat dat de integratie juist frustreert.

[1:16:03] Meneer Boon, daar was geen vraag, maar u kunt opreageren als u dat wil.

[1:16:07] Ik begrijp heel goed over het eenkamp scheren.

[1:16:09] Nou, we hebben duidelijk gezegd dat we niet iedereen over eenkamp scheren.

[1:16:11] Degene die meedoen zijn we juist heel dankbaar voor.

[1:16:15] Maar ik ben ook voetbaltrainer geweest en ik heb ook een hele groep Marokkaanse ouders gehad.

[1:16:20] En sommigen ergen zich echt dood aan degenen die het verpesten.

[1:16:24] En die vragen ook aan ons, pak het aan.

[1:16:26] En dan om iedere keer met verhullende woorden erover te gaan praten...

[1:16:30] waardoor we het probleem niet zichtbaar krijgen, daar ben ik geen voorstander van.

[1:16:34] En degenen die het goed doen, die weten dat ze het goed doen...

[1:16:37] en die krijgen alle eer en alle ega's van ons.

[1:16:39] Maar degenen die het slecht doen, die moeten gewoon echt aanpakken.

[1:16:41] En dan zeg ik zacht, heel meesmaak stinkende wonden.

[1:16:44] We hebben twintig jaar dat gedaan en nu is het gewoon tijd om de wond schoon te maken...

[1:16:48] en de mond dicht te naaien zodat de patiënt weer naar huis kan.

[1:16:52] Dank u wel, u kunt u betogen volgen.

[1:16:55] Ja, ik ging door met het tragische voorbeeld van Khalid,

[1:16:58] de Pakistanse man die zijn vrouw met 42 messteken om het leven bracht.

[1:17:03] En dat gebeurde eveneens in diezelfde Rotterdamse wijk in het Oude Noorden.

[1:17:07] Maar wat bijzonder opviel was dat Khalid na 40 jaar in Nederland nauwelijks Nederlands sprak.

[1:17:13] Hij kende vrijwel niemand buiten zijn eigen kring

[1:17:15] en leefde volledig in een geïsoleerde culturele bubbel.

[1:17:18] Dit illustreert pijnlijk hoe problematisch het is dat nieuwkomers zich volledig kunnen

[1:17:25] afsluiten van de Nederlandse samenleving zonder enige stimulans om de taal te leren

[1:17:30] of om onze normen en waarden te ondarmen.

[1:17:33] Deze situatie doet zich niet alleen voor in Rotterdam, maar ook in veel andere wijken

[1:17:37] en steden in Nederland.

[1:17:39] Nieuwkomers kunnen zich volledig afsluiten van de Nederlandse samenleving, wat leidt

[1:17:43] tot een gebrek aan taalfaardigheid, betrokkenheid en begrip voor onze wet en cultuur.

[1:17:48] En dit zorgt er niet alleen voor dat de integratie faalt, maar dat ook veel oud getone Nederlanders

[1:17:53] zich in deze wijken niet meer thuis voelen.

[1:17:55] Nederlanders zien hun buurt veranderen in een omgeving waar hun eigen taal en cultuur

[1:17:59] nauwelijks meer zichtbaar zijn, wat het gevoel van vervreemding en onveiligheid versterkt.

[1:18:05] Hoe kijkt de staatssecretaris naar het probleem van parallele samenleving in Nederland?

[1:18:12] Hoe wil hij omgaan met tweede en derde generaties die volledig gesegreerd opgroeien en nauwelijks

[1:18:18] in aanraking komen met de Nederlandse samenleving.

[1:18:21] Dan wil ik overgaan naar een ander essentieel onderdeel van integratie, emancipatie.

[1:18:27] Binnen bepaalde weekendscholen in Nederland...

[1:18:30] worden kinderen al op jonge leeftijd blootgesteld...

[1:18:32] aan de ideeën die de integratie in de Nederlandse samenleving actief tegenwerken.

[1:18:37] Deze scholen benadrukken het afwijzen van westerse normen en waarden.

[1:18:41] Zo wordt kinderen geleerd afstand te houden van deze decadenten en verdorven mensen...

[1:18:47] en zich te weren tegen de onzin van deze schorimori.

[1:18:50] Een schijnend voorbeeld is islamitisch centrum Al-Rahma in Veenendaal...

[1:18:57] dat in 2024 in opspraak kwam.

[1:18:59] Een islamleraar, Musa bin Yusuf, verklaarde daar...

[1:19:04] dat Nederlandse moslims verplicht zijn om niet-moslims te haten...

[1:19:08] en dat vijandigheid tegen anders geloveren essentieel is.

[1:19:12] Dergelijke uitspraken ondermijnen niet alleen de Nederlandse samenleving, maar bevestigen

[1:19:18] ook opnieuw de tekortkomingen in het integratiebeleid.

[1:19:24] Het is schokkend dat op sommige van deze scholen les wordt gegeven door docenten zonder verblijfsvergunning

[1:19:30] die bovendien geen Nederlands spreken.

[1:19:33] Deze voorbeelden tonen aan hoe islamitische instellingen en weekendscholen bijdragen aan

[1:19:38] de versterking van segregatie en vijandigheid tegenover onze Nederlandse normen en waarden.

[1:19:44] Hoe wil de staatssecretaris voorkomen dat deze scholen worden ingezet om de integratie tegen te werken?

[1:19:52] Voorzitter, afsluitend. Dit kabinet toont eindelijk de moed om de problemen te benoemen en erkent daarmee de opvang van de uitdagingen waar Nederland al jarenlang mee kampt.

[1:20:03] Het regeerakkoord bevat belangrijke maatregelen die directe oplossingen kunnen bieden voor deze integratieproblemen.

[1:20:10] De PVV ziet positieve stappen, het versterken van zelfbeschikking binnen gesloot gemeenschappen,

[1:20:17] de aanpak voor antisemitisme, het tegengaan van ongewenste buitenlandse beïnvloeding

[1:20:22] via bijvoorbeeld weekendscholen en het verhogen voor taaleisen van nieuwkomers.

[1:20:28] Daarnaast is er een duidelijke inzet om de integratie te verbeteren door een duidelijkere

[1:20:33] koppeling te maken met werk.

[1:20:36] De bijstand biedt immers geen effectieve basis voor integratie.

[1:20:39] Het kabinet wil nieuwkomers beter laten participeren door hen actief te begeleiden richting de

[1:20:45] arbeidsmarkt en inburgersprogramma's verder te versterken, zodat zij een grotere kans

[1:20:49] hebben op een zelfstandige toekomst in Nederland.

[1:20:52] Toch is het essentieel dat deze maatregelen daadkrachtig en zonder uitstel worden uitgevoerd.

[1:20:58] Want Nederland kan de lasten van een faalend integratiebeleid niet langer dragen.

[1:21:03] De PV roept tenminste dan ook op om deze plannen snel en concreet uit te werken en voor zorgen

[1:21:10] dat gestelde doelen niet blijven hangen in vage voornemens.

[1:21:15] Tijd voor actie.

[1:21:18] Dank u wel.

[1:21:19] Is er nog een interruptie?

[1:21:21] De heer Wameenga met de interruptie.

[1:21:23] Dank u wel, voorzitter.

[1:21:24] Ik heb helaas niet het hele betoog kunnen horen van de heer Boon, omdat ik ook in een

[1:21:29] in een ander debat zit, namelijk het MIRT.

[1:21:33] Maar ik heb wel een samenvatting gekregen en ik heb ook het eindstuk gehoord.

[1:21:38] Maar laat ik in ieder geval beginnen met een eerste vraag.

[1:21:41] Wat gaat over de visie?

[1:21:42] Want ik ben heel erg benieuwd naar de visie van de PVV als het gaat om integratie.

[1:21:47] Want wat ik tot nu toe hoor, is vooral dat er verschillen worden uitvergroot,

[1:21:53] dat er gepolariseerd wordt.

[1:21:55] En ik ben eigenlijk gewoon benieuwd naar, ja, hoe kijkt de PVV nou naar integratie?

[1:21:59] is de PVV ook bereid om te verbinden?

[1:22:03] De heer Boon.

[1:22:04] Ja, het is toevallig dat de heer Bamenga precies op dat moment afwezig is geweest

[1:22:08] en dat hij dat niet heeft meegekregen.

[1:22:11] Nou ja, onze visie is, ik heb zoals eerder aangegeven hoe de PVV een belangrijke maatstaf is,

[1:22:16] maar redelijk verwijs verwacht mag worden of je je eigen levensonderhoud kan voorzien

[1:22:19] en actief bijdragen aan onze verzorgingsstaat.

[1:22:22] En daarnaast is essentieel dat migranten de Nederlandse normen en waarden omarmen,

[1:22:26] Zoals de scheiding van kerk en staat, vrijze meningsuiting, tolerantie, het niet aanhangen van antisemitisme.

[1:22:34] En het gaat erom onderdeel van Nederland te zijn en je ook zo te voelen.

[1:22:39] En degene die dat doen, complimenten daarvoor, we zijn heel erg blij met jullie.

[1:22:44] En degene die dat niet doen, dan vragen wij echt de staatssecretaris, kabinet voor om maatregelen te nemen om dat aan te pakken.

[1:22:49] Ik hoop dat die vraag daarmee beantwoord is.

[1:22:53] Ja of nee?

[1:22:55] Nou ja, dank u wel in ieder geval voor het antwoord.

[1:22:57] Maar daar wil ik graag op door.

[1:23:00] En inderdaad, er wordt aangegeven, het gaat om onder andere de Nederlandse normen en waarden.

[1:23:04] Nou, de Nederlandse normen en waarden, wat mij betreft, zijn dat natuurlijk onze gedeelde waarden.

[1:23:09] En die komen ook terug in de grondwet bijvoorbeeld, artikel 1 van de grondwet,

[1:23:13] wat gaat over gelijkheidsbeginsel, nondiscriminatieverbod.

[1:23:18] Hoe kijkt de PVV daartegen aan?

[1:23:20] want het is ook wel de fractievoorzitter van de PVV

[1:23:23] die het had over min en minder Marokkanen, bijvoorbeeld.

[1:23:25] En dat is niet in lijn met dat eerste artikel.

[1:23:29] Bijvoorbeeld het afpakken van de Nederlanderschap

[1:23:30] voor Nederlanders die een bepaalde delict hebben gepleegd.

[1:23:35] Dat is niet volgens artikel 1 van de Grondwet.

[1:23:38] Hoe kijkt de PVV daar tegenaan?

[1:23:40] Die dubbele standaard, wat ik dan wel terughoor,

[1:23:42] past dat wel onder de Nederlandse normen en waarden?

[1:23:46] Meneer Boon.

[1:23:47] Ja, de dubbele standaard past er niet bij,

[1:23:49] Die hanteren wij ook absoluut niet.

[1:23:51] Kijk, de Nederlandse grondwet artikel 1 die zegt gelijke vallen gelijk behandelen.

[1:23:56] Daar zijn we helemaal voor.

[1:23:58] Maar we hebben nu al een wet die zegt dat mensen met een dubbele nationaliteit bij terrorisme

[1:24:04] de Nederlandse nationaliteit afgepakt kan worden.

[1:24:07] En iemand met een enkelvoudige nationaliteit en een dubbelvoudige nationaliteit,

[1:24:10] dat zijn geen gelijke gevallen.

[1:24:12] En wij zijn voor om gelijke gevallen gelijk te behandelen conform artikel 1.

[1:24:17] Dus wij zijn juist de verdedigers van artikel 1 en daar ben ik trots op.

[1:24:22] Dank u wel. U heeft nog een interruptie, de heer Boeingang.

[1:24:27] Dank u wel. Kijk, er is hier uiteraard sprake van discriminatie.

[1:24:32] En op zijn minst indirecte discriminatie van degenen die uiteindelijk hierdoor geraakt worden.

[1:24:37] Dat zijn bepaalde mensen. Dat zijn de mensen met een dubbele paspoort in dit geval.

[1:24:42] Dus dan is er wel sprake van hoe wij met Nederlanders omgaan.

[1:24:45] de ene Nederlander met een dubbele paspoort en de andere Nederlander zonder dubbele paspoort

[1:24:50] voor hetzelfde criminele feit dat iemand gepleegd heeft.

[1:24:54] Dus er is wel sprake hier van discriminatie of indirecte discriminatie

[1:24:59] en dat zijn dus wel dubbele standaard.

[1:25:02] Voorzitter, ik hoor hier eigenlijk vanuit de PVV wederom eigenlijk niks

[1:25:06] waarvan ik denk van goh, dit verbindt ons nou samen als land.

[1:25:10] Dit is namelijk waar integratie over gaat. Het gaat over het samenleven.

[1:25:13] Hoe kunnen wij nou samenleven?

[1:25:15] En volgens mij begint dat juist om naar te kijken...

[1:25:19] naar degenen, de dingen die ons met elkaar verbinden...

[1:25:22] in plaats van allerlei zaken uitvergroten en polariseren.

[1:25:26] Want dan draagt u namelijk niet bij aan integratie...

[1:25:29] en dan vraag ik me af wat uw bedoeling is hier.

[1:25:32] Meneer Boon.

[1:25:35] U heeft het over de dubbele standaard.

[1:25:37] Ja, dat zie ik echt absoluut niet op deze manier.

[1:25:40] Grondwet artikel 1 zegt gelijke vallen gelijk behandelen.

[1:25:43] En er worden onderscheidingen gemaakt.

[1:25:45] Als u gaat inbreken met een 16-jarige, doen jullie hetzelfde feit, maar u wordt wel anders

[1:25:50] berechtigd.

[1:25:51] Een wordt onder jeugdrecht veroordeeld en u wordt onder volwassenrecht veroordeeld.

[1:25:56] Dat is geen discriminatie, dat is gewoon hoe de wet wordt toegepast.

[1:25:59] Hetzelfde voor recidiven.

[1:26:00] Gaat u samen inbreken met iemand die al twintig inbraken heeft gepleegd, dan zal de rechter,

[1:26:05] de recidivist, harder straffen dan u.

[1:26:08] Hetzelfde feit, maar toch wordt er onderscheid gemaakt.

[1:26:10] En zo gaat het ook met dubbele nationaliteit.

[1:26:13] Het zijn geen gelijk gevallen.

[1:26:14] Iemand met een enkelvoudige nationaliteit en dubbelveilig nationaliteit.

[1:26:17] Dat zijn verschillende gevallen.

[1:26:21] Dank u wel.

[1:26:22] We zijn aangekomen bij de derde spreker, dat is de heer Bamenga.

[1:26:25] U heeft het woord.

[1:26:29] Dank u wel, voorzitter.

[1:26:31] Vandaag denk ik aan Lucky.

[1:26:33] Lucky ken ik al vijftien jaar.

[1:26:35] Hij is gevlucht voor oorlog en geweld.

[1:26:37] In Nigeria was hij advocaat.

[1:26:40] Maar eenmaal in Nederland liep hij tegen allerlei barrières op om zijn vak uit te oefenen.

[1:26:44] Barrières op gebied van taal, procedures, acceptatie en diploma-erkenning.

[1:26:49] Daarom werd hij schoonmaker bij een schoonmaakbedrijf.

[1:26:52] We troffen elkaar daar als collega's. Dit was voor mij een zomerbaantje.

[1:26:57] We hadden mooie en soms pijnlijke gesprekken.

[1:27:00] Hij deelde zijn dromen met mij. Hij wilde iets met zijn beroep doen.

[1:27:03] Maar al die obstakels maakten het onmogelijk.

[1:27:07] Zijn talenten werden niet gezien en hij kreeg geen kans om iets met zijn expertise te doen.

[1:27:11] Omdat ik zelf een aantal van die barrières had overwonnen, herkende ik zijn uitdagingen.

[1:27:17] Ik besloot om met hem mee te kijken, hoe hij zijn dromen kon waarmaken.

[1:27:21] We spraken af in de bibliotheek in Eindhoven, keken samen naar de regelingen en maakten een plan.

[1:27:26] In de periode daarna is hij met een plan aan de slag gegaan en hadden we af en toe contact.

[1:27:31] Ik gaf hem bijles over het rechtssysteem, zodat hij succesvol zijn toelatingsexamen kon afronden.

[1:27:37] Later is hij toegelaten tot de opleiding rechten en is hij advocaat geworden.

[1:27:42] Ik deel dit verhaal van Lucky omdat hier een aantal lessen in zitten.

[1:27:45] Namelijk, voor een succesvolle integratie hebben we minimaal vier dingen nodig.

[1:27:50] Allereerst, talenten zien.

[1:27:52] Twee, kansen bieden.

[1:27:54] Drie, obstakels wegnemen.

[1:27:56] En vier, een platform bieden om doorontwikkeling te stimuleren.

[1:28:02] Ik weet dit, omdat ik zelf dit ook nodig heb gehad.

[1:28:05] Om te komen tot waar ik nu ben.

[1:28:07] Vanaf mijn achtste ben ik in Nederland gekomen.

[1:28:10] Ik heb gestapeld van MAVO, MBO, HBO naar de universiteit.

[1:28:15] Vanaf het asielzoekerscentrum tot aan de universiteit.

[1:28:18] En zelfs tot nu zijn er mensen geweest in mijn leven die mijn talenten hebben gezien.

[1:28:22] Die mij kansen hebben geboden.

[1:28:24] Die mij hebben geholpen om obstakels weg te nemen.

[1:28:27] En er zijn mensen geweest die mij een platform hebben geboden om mij verder te ontwikkelen.

[1:28:32] Ik zie je daarom als mijn taak.

[1:28:34] Maar ook die van ons als commissie.

[1:28:36] En als Kamer, om ervoor te zorgen dat wij talenten in Nederland niet onbenut laten.

[1:28:41] Pas als we dat doen, dan winnen we allemaal, de nieuwkomer en de samenleving.

[1:28:47] Zo maken we collectief werk van integratie.

[1:28:51] Integratie begint bij de herkenning en erkenning van de meerwaarde van mensen.

[1:28:57] Daarvoor is verbinding noodzakelijk.

[1:28:59] Integratie gaat over de wisselwerking, van kansen bieden en kansen grijpen.

[1:29:03] Integratie gaat ook over het respecteren van gedeelde waarden en leren omgaan met verschillen.

[1:29:10] Voorzitter, in die verbinding is de afgelopen weken misgegaan, ook in het respecteren van

[1:29:15] gedeelde waarden.

[1:29:17] En de omgang met verschillen is het misgegaan.

[1:29:20] Namelijk de gebeurtenissen in Amsterdam zijn verschrikkelijk en verwerpelijk.

[1:29:24] Dit hoort niet in Nederland, dit hoort niet in de wereld en dit moeten we nooit accepteren.

[1:29:29] Daarnaast is het ook misgegaan hoe hierop is gereageerd door de politiek.

[1:29:34] Terwijl de politie en justitie tot kanten manen en vragen om een verbindende toon, gooien

[1:29:38] de Haagse politici olie op het vuur in plaats van water.

[1:29:42] Er is door de politiek gesproken over terreurdaden, over mensen het land uitknikkeren en de Nederlandse

[1:29:47] nationaliteit afpakken.

[1:29:49] Ik vind het een dieptepunt dat er op zo'n kwetsbaar moment, voordat alle informatie

[1:29:55] over de escalatie bekend is, door sommige politici meteen gekozen is om te verdelen

[1:29:59] in plaats van te verbinden. En dan ook nog eens een integratiecrisis uitroepen. Besef,

[1:30:07] mensen zijn gereduceerd tot hun etniciteit. Hele groepen zijn weggezet als niet geïntegreerd,

[1:30:14] terwijl vele hier geboren zijn, net als hun ouders en soms ook hun grootouders.

[1:30:19] Voorzitter, woorden doen ertoe. Het maakt uit hoe kabinetsleden zich uitlaten

[1:30:24] voor en achter de schermen. Het maakt uit welke woorden ze kiezen en welke

[1:30:28] kwalificaties ze geven aan escalaties en gebeurtenissen.

[1:30:32] Het discours van de politiek wordt namelijk overgenomen in de samenleving.

[1:30:36] Dank u wel. Dat roept een interruptie op van de heer Boon.

[1:30:39] Ja, voorzitter. Ik wil de Amsterdamse kiezing helemaal overdoen natuurlijk.

[1:30:44] Maar ik hoor de heer Manwenker zeggen dat hij het jammer vond dat hij niet gekozen is om te verbinden.

[1:30:48] Maar hoe had u willen verbinden met een man die in de auto zit, die juichend zegt we gaan op jodenjacht.

[1:30:52] die mensen met de Joodse nationaliteit aanrijdt?

[1:30:56] Hoe wilt u verbinden met groepjes die op een scooter door de stad gaan om mensen in elkaar te trappen?

[1:31:02] Om mensen zwaar te mishandelen? Hoe wilt u daar verbinden?

[1:31:04] Had u tegen het kabinet willen zeggen had die taxis weer uitgenomen kop koffie te drinken op het departement?

[1:31:10] Of had u tegen de scooterreis gezegd van zo even de McDonald's met het kabinet samen en heb je nu gaan eten?

[1:31:16] Ik wil juist een kabinet dat niet verbindt met dat soort gasten, maar dat soort gasten juist op de hardst mogelijke manier straft.

[1:31:21] en als terrorisme daarbij een opslossing is om ze na hun straf het land uit te zetten,

[1:31:25] dan denk ik juist dat het kabinet op de juiste weg zit.

[1:31:28] Want deze mensen, die later door hun jodenjacht en hun juichen en de filmpjes daarvan maken

[1:31:32] en daarna nog dat triomfantelijke poster om social media te zien,

[1:31:36] dat ze niet bij ons land willen horen. Dus hoe kunnen we daarmee verbinden?

[1:31:41] Heer Brenga.

[1:31:42] Nou, voorzitter, je kunt verbinden door in ieder geval verantwoordelijk leiderschap te laten zien.

[1:31:48] Zelfs de politie heeft aangegeven dat Haagse politici in plaats van water olie op de vuur hebben gegooid.

[1:31:55] En dat maakt hun werk, een werk wat al ingewikkeld genoeg is in die situatie, nog moeilijker.

[1:32:01] En dat zou onze rol moeten zijn.

[1:32:03] Onze rol zou moeten zijn om achter de politie te staan, achter onze handhavers te staan.

[1:32:07] Achter de mensen moeten staan, de buurtvaders, de buurtmoeders, de wijkcoaches, de burgemeesters.

[1:32:14] Alle mensen die op dat moment bezig zijn om te deescaleren, daar zouden wij eigenlijk onze aandacht aan moeten besteden als Haagse politici.

[1:32:22] En we zouden niet moeten verdelen, we zouden moeten kijken, want iedereen heeft er last van als er sprake is van zulke escalaties.

[1:32:29] En dat is wat wij als Haagse politici zouden moeten doen in plaats van olie op de vuur gooien.

[1:32:35] Ja, dat is de laatste hoor. Er werd gesproken over dat het kabinet verantwoordelijk leiderschap moest tonen.

[1:32:40] Ja, ik ben juist blij dat ze het gedaan hebben.

[1:32:42] Ze hebben het juist verantwoordelijk leiderschap gedaan.

[1:32:44] En ze zijn volledig achter de Nederlandse samenleving gestaan,

[1:32:47] die er echt walging van sprak en spreekt.

[1:32:50] Walgelijk nog steeds.

[1:32:52] En u zegt dan ze hadden niet moeten verdelen.

[1:32:54] Met dit soort tuig kun je juist niet hard genoeg verdelen.

[1:32:58] Ik ben blij dat er juist een scheiding zit tussen de Nederlanders die aan de goede kant staan en dit tuig.

[1:33:02] Dus ik kan alleen maar zeggen complimenten aan het kabinet en dat D66 er anders over denkt.

[1:33:07] Zeg hilf over D66.

[1:33:10] Dat was geen vraag.

[1:33:11] Het was geen vraag, maar volgens mij zegt het juist over het feit wat ik net al zei.

[1:33:16] Waar is de PVV mee bezig?

[1:33:18] Is hij überhaupt bezig met integratie?

[1:33:20] Volgens mij niet.

[1:33:21] Volgens mij is de PVV hier bezig alleen maar om verder groepen uit elkaar te verdelen en te polariseren.

[1:33:26] En ik zou toch wel vragen aan de PVV, partij die nu regeringsverantwoordelijkheid heeft,

[1:33:32] om in ieder geval daar te staan voor alle Nederlanders.

[1:33:34] Want dat is wat in de grondwet staat.

[1:33:36] Dat is onze rol.

[1:33:36] Dat is onze taak als volksvertegenwoordigers.

[1:33:38] om te staan voor alle Nederlanders en niet om mensen over hun kam te scheren.

[1:33:42] En dat is wat de PVV doet. En dat moest een keertje opgehouden zijn.

[1:33:47] Dank u wel. Kunt u het betoog vervolgen?

[1:33:49] Maar ik wil ook wat eerder vragen om dat nog even via de voorzitter te bespreken.

[1:33:54] Zoals het gebruikelijk is. Wees de interruptie van mevrouw Becker.

[1:33:59] Ja, voorzitter. Want de heer Bamenga zegt terecht.

[1:34:01] Er moet geen olie op het vuur gegooid worden.

[1:34:03] En pleit voor water op het vuur.

[1:34:05] Nou weet iedereen die wel eens vlam in de pan gehad heeft...

[1:34:08] ...dat je daar absoluut geen water op moet gooien.

[1:34:11] En dat is misschien ook wel een metafoor voor deze situatie...

[1:34:14] ...want ik denk dat wat D66 voorstelt...

[1:34:17] ...ga alleen verbinden en benoem niet wat er fout gaat...

[1:34:23] ...dat dat ook...

[1:34:25] Nou, mag ik heel even afmaken? Dat dat ook geen oplossing is.

[1:34:30] Want hoe denkt de heer Bamenga dan om te gaan met wat hij aan het begin schetste?

[1:34:35] Gewoon, tuurlijk, jonge mensen die hier naar de samenleving komen, die ontzettend hun best

[1:34:39] doen om mee te doen en die alle steun verdienen.

[1:34:43] Waarom zegt D66 nou eigenlijk tegen deze mensen, ja, als wij scherp zijn over mensen die niet

[1:34:48] goed geïntegreerd zijn, dan voelt u zich eigenlijk terecht aangevallen, want dat gaat dan ook

[1:34:53] over jou?

[1:34:54] Waarom zegt heer Bamenga niet, zoals de VVD zegt, dit gaat helemaal niet over jou?

[1:34:58] Als wij een integratieprobleem benoemen, dan benoemen we niet dat een bepaalde bevolkingsgroep

[1:35:02] in dit land niet goed zou doen, maar dan benoemen we wel dat we bij een bepaalde bevolkingsgroep in

[1:35:07] dit land een oververtegenwoordiging zien in een bepaald gedrag en dat willen we benoemen om het

[1:35:11] op te kunnen lossen. Dus ik denk dat dat olie op het vuur heeft geen zin, maar het afblussen met water

[1:35:16] en niet willen zien wat er daadwerkelijk aan de hand is, heeft ook geen zin. Dus wil D66 met ons

[1:35:22] eigenlijk tegen al deze mensen zeggen, joh, dit gaat niet over jullie, maar we gaan wel even aan

[1:35:27] maar het waard wel fout gaat.

[1:35:29] Dank u wel, de heer Bebbenga.

[1:35:31] Voorzitter, ik knikte al, sorry voor het onderbreken, maar het was een dergelijke onwaarheid

[1:35:36] waardoor ik daar op moest reageren, want wij zeggen helemaal niet dat je het niet moet benoemen.

[1:35:41] Je moet juist benoemen. Maar dat is een begin van een oplossing.

[1:35:45] En vervolgens moet je kijken van hoe kunnen wij dit met z'n allen oplossen.

[1:35:48] En dat is dus wat er moet gebeuren.

[1:35:50] En ik ging juist in op het feit dat er alleen maar olie op de vuur wordt gegooid

[1:35:56] en alleen maar verdeeld wordt, terwijl dat dit een uitdaging is die we met zijn

[1:36:00] allen moeten aanpakken. Dat is een uitdaging die wij in de

[1:36:03] samenleving, met de buurtvaders, met de wijkcoaches, met iedereen die hier last

[1:36:10] van heeft, dat we dat samen moeten oppakken. En dat is waar ik het over heb.

[1:36:16] Dank u wel, u vervalt de betoog.

[1:36:20] Mijn vraag aan de staatssecretaris is om te reflecteren op de afgelopen weken en

[1:36:24] ik hoor graag hoe hij denkt de voorbeeldfunctie van de politiek te

[1:36:28] kunnen herstellen.

[1:36:31] En nu kom ik bij de rol van deze staatssecretaris zelf.

[1:36:34] De staatssecretaris die verantwoordelijk is voor integratie

[1:36:36] en maatschappelijke samenhang.

[1:36:38] In plaats van te verbinden heeft deze staatssecretaris met zijn uitspraken

[1:36:41] hele bevolkingsgroepen over één kam geschoren.

[1:36:44] Volgens de staatssecretaris heeft Nederland een heel groot probleem

[1:36:47] met de integratie van islamitische jongeren.

[1:36:50] En hij stelt dat ze voor een groot deel onze normen en waarden niet onderschrijven.

[1:36:55] Staat deze staatssecretaris nog steeds achter deze uitspraak

[1:36:58] en wat bedoelde hij daar precies mee?

[1:37:01] Kan de staatssecretaris het probleem dat hij ziet concreet maken?

[1:37:05] Wie zijn er niet goed geïnteresseerd? Hoe groot is deze groep?

[1:37:09] Welke normen en waarden worden niet onderschreven?

[1:37:12] Welk bewijs heeft de staatssecretaris voor deze claims?

[1:37:15] Hoe draagt deze uitspraak bij aan verbinding en maatschappelijke samenhang?

[1:37:19] Welke maatregelen gaat hij nemen

[1:37:21] om de integratie en maatschappelijke samenhang te verbeteren?

[1:37:25] Hoeveel geld heeft deze staatssecretaris geregeld voor dit beleid?

[1:37:28] Of gaat hij hiervoor regelen?

[1:37:30] Wat kunnen we verwachten van zijn aangekondigde actieplan integratie en wanneer krijgen we dat?

[1:37:35] De staatssecretaris noemde hogere taaleisen.

[1:37:38] Wat gaat hij dan doen om de taalontwikkeling van nieuwkomers te verbeteren?

[1:37:42] Hoe gaat hij deze mensen helpen om de taal te leren?

[1:37:45] Want hij vindt D66 geheel aan zijn zijde als hij vindt dat dit belangrijk is.

[1:37:51] De staatssecretaris benadrukt ook het belang van werk.

[1:37:54] Ook hier vindt hij D66 geheel aan zijn zijde.

[1:37:57] Maar wat gaat de staatssecretaris hieraan doen?

[1:37:59] Bijna 40 procent van de moslims weet zeker gediscrimineerd te zijn bij hun zoektocht

[1:38:03] naar een baan.

[1:38:04] Jongeren met een migratieachtergrond worden door discriminatie uitgesloten van participatie

[1:38:09] in onderwijs en arbeidsmarkt.

[1:38:11] Dit laat zien dat discriminatie helaas nog een veel te groot probleem is in Nederland.

[1:38:16] Het is niet dat mensen niet willen werken, maar als ze door discriminatie geen baan kunnen

[1:38:20] vinden zitten ze alsnog thuis.

[1:38:23] Hoe reflecteert de staatssecretaris hierop?

[1:38:25] Dit roept een interruptie op, de heer Boon.

[1:38:27] Ja, ik ben het met de heer Bamenga eens dat discriminatie verwerkelijk is en altijd moet worden bestreden.

[1:38:33] Maar ziet de heer Bamenga dat er ook een verschil is tussen daadwerkelijk discriminatie en het beschuldigen van discriminatie.

[1:38:39] Ik spreek uit ervaring, ik heb tien jaar in gevangenis gewerkt.

[1:38:43] Ik en mijn collega's werden dagelijks uitgemaakt voor racist.

[1:38:46] We behandelden iedereen precies hetzelfde, dat konden we ook hardmaken en toch bleef het verwijt.

[1:38:51] En heel veel Nederlanders maken er mee.

[1:38:53] Agenten, buschauffeurs, tramchauffeurs, leraren.

[1:38:56] Vele anderen worden dagelijks onterecht uitgemaakt voor racist,

[1:39:00] omdat ze discrimineren.

[1:39:01] Ziet de heer Mamenga ook dat probleem?

[1:39:03] En wil hij dat daar ook iets aan wordt gedaan?

[1:39:05] De heer Mamenga.

[1:39:07] Voorzitter, kijk, we hebben allemaal voordelen.

[1:39:12] En juist omdat we allemaal voordelen hebben,

[1:39:15] is het belangrijk op het moment dat iemand tegen je zegt van

[1:39:18] Goh, ik voel me gediscrimineerd of ik voel me racistisch bejegend.

[1:39:23] Dat je op dat moment ook de vraag stelt van hoe komt dat?

[1:39:26] Want voor hetzelfde geld heb je in je vooroordeel...

[1:39:30] misschien dat je dat niet wilde, dat je niet wilde discrimineren...

[1:39:34] misschien wilde je niet racistisch iemand bejegenen, maar heb je dat wel gedaan?

[1:39:38] Dus het is heel belangrijk op het moment dat iemand aangeeft van...

[1:39:41] ik heb een gevoel dat ik gediscrimineerd ben...

[1:39:44] dat je daarin dus de verbinding zoekt en dat je daarin dus de juiste vraag stelt...

[1:39:47] om erachter te komen of je wel of niet gediscrimineerd bent.

[1:39:51] Want het is ook nog een andere vraag of iemand bedoeld of onbedoeld gediscrimineerd heeft.

[1:39:55] En dat is denk ik ook heel erg belangrijk en dat is denk ik ook wat wij nodig hebben in de samenleving.

[1:40:01] Dank u wel, als er geen interruptie meer is. Ja, een vervolginterruptie van de heer Boon.

[1:40:04] Ja, ik ben het er heel erg mee eens, maar u begrijpt precies wat ik bedoel.

[1:40:07] Ik weet niet of u wel is meegelopen in de trein en dan gaat de conducteur, die controleert iedereen

[1:40:11] en die komt bij een bepaald iemand aan en die vraagt voor een kaartje en dan

[1:40:13] Het eerste wat ik krijg te horen is dat jij een vieze racist bent.

[1:40:16] Snap je? Dat is een voorbeeld.

[1:40:18] Een leraar die kijkt naar punten op een rapport, die geeft een schooladvies naar alle ingeweten.

[1:40:23] En die krijgt ook te horen dat u discrimineert.

[1:40:25] Zo zijn er vele voorbeelden van mensen die totaal niet in de buurt van discriminatie en racisme komen.

[1:40:30] Dat is misschien zelfs tegenovergestelde.

[1:40:32] En die wel dagelijks daarvoor worden uitgemaakt en belasterd.

[1:40:35] En herkent u dat probleem?

[1:40:36] U zegt dat daar ook eens tegenopgetreden moet worden.

[1:40:39] Daar moet u ook eens mee kappen.

[1:40:40] Niet iedere keer accepteren, de politieagenten uitsolven, jij racist, jij discrimineert.

[1:40:45] Maar ook gewoon eens een keer zeggen, nee mensen, jullie moeten je aanpassen, het probleem ligt nu bij jullie.

[1:40:51] De heer Bewenga.

[1:40:52] Voorzitter, discriminatie is nooit acceptabel.

[1:40:55] Op geen enkele manier.

[1:40:59] En dat gebeurt op dit moment wel.

[1:41:02] Mensen die worden gediscrimineerd, er is vorige week nog een rapport gekomen, discriminatie onder kinderen.

[1:41:09] Echt walgelijk.

[1:41:10] Kinderen hebben we het hier nog de benen over.

[1:41:12] Walgelijk dat dit gebeurt, al van jongs af aan.

[1:41:15] Mensen die gewoon het beste willen maken van hun leven hier in Nederland.

[1:41:20] En vervolgens worden ze uitgesloten.

[1:41:22] Vervolgens worden ze gereduceerd tot hun etniciteit.

[1:41:25] Vervolgens worden ze gereduceerd tot de naam die zij hebben.

[1:41:29] Of tot hun religie.

[1:41:31] Dat is onacceptabel.

[1:41:33] Zeker als wij hier praten over integratie, over samenleven...

[1:41:36] over het benutten van talenten van mensen in Nederland...

[1:41:40] En ja, het gebeurt inderdaad, en dat heb ik zojuist ook aangegeven,

[1:41:47] dat mensen het gevoel hebben dat ze gediscrimineerd worden.

[1:41:50] En in dat soort situaties moet je juist met elkaar in gesprek,

[1:41:54] om te kijken hoe dat komt, in plaats van dat je gaat verdelen.

[1:42:00] Dank u wel, u vervolgt uw betoog.

[1:42:11] Het is niet dat mensen niet willen werken,

[1:42:14] maar als ze door discriminatie geen baan kunnen vinden,

[1:42:16] zitten ze alsnog thuis.

[1:42:18] Hoe reflecteert de staatssecretaris hierop?

[1:42:20] De wet gelijke kansen bij werving en selectie, die juist deze arbeidsmarktdiscriminatie

[1:42:25] zal bestrijden, is weggestemd in de Eerste Kamer, mede dankzij de partij van deze staatssecretaris

[1:42:30] en de VVD.

[1:42:32] Maar aangezien hij werk zo belangrijk vindt, hoor ik graag van hem hoe hij ervoor gaat zorgen

[1:42:38] dat nieuwkomers en mensen met een niet-Nederlands achtergrond hier een baan kunnen vinden, zonder

[1:42:42] gediscrimineerd te worden.

[1:42:44] Voorzitter, afgelopen vrijdag is in de CBS-rapportage Integratie en Samenleving gepubliceerd.

[1:42:50] Als we naar de feiten kijken, dan zou je kunnen concluderen dat het juist steeds beter gaat

[1:42:55] met integratie.

[1:42:56] We weten dat mensen met een migratieachtergrond steeds meer meedoen in de Nederlandse samenleving.

[1:43:01] De arbeidsparticipatie neemt toe en de onderwijsresultaten worden beter.

[1:43:06] Erkent de staatssecretaris deze positieve ontwikkelingen?

[1:43:09] Vindt hij ook dat het de goede kant op gaat?

[1:43:12] Voorzitter, we zien dat er bezuinigd wordt op verschillende posten die betrekking hebben

[1:43:16] op integratie, zoals de postoorlogsgetroffenen en herinnering Tweede Wereldoorlog op de begroting

[1:43:21] VWS.

[1:43:22] Dat betekent onder andere een korting op herinneringscentra zoals Westerbork.

[1:43:27] We hebben al een amendement en een motie hiervoor ingediend.

[1:43:30] Het kabinet bezuinigt op het budget voor de lokale aanpak, radicalisering, extremisme

[1:43:35] en terrorisme met 0,6 miljoen in 2026.

[1:43:39] Er wordt 1 miljard bezuinigd op het maatschappelijk binnenveld.

[1:43:41] En dit kabinet halveert het programma vroege participatie en integratie onder andere taallessen

[1:43:47] in AZC's.

[1:43:49] Welk effect denkt deze staatssecretaris dat deze bezuinigingen gaan hebben op de integratie

[1:43:53] op de maatschappelijke samenhang?

[1:43:55] Als dit kabinet en deze staatssecretaris integratie zo'n groot probleem vinden, waarom wordt

[1:44:00] het dan bezuinigd op deze zaken?

[1:44:03] Voorzitter, dit kabinet wil de lat voor nieuwkomers heel hoog leggen.

[1:44:07] En dat mag ook.

[1:44:08] Je mag echt wel wat van mensen vragen.

[1:44:10] Zoals ik eerder zei, integratie gaat over die wesselwerking.

[1:44:13] Van kansen bieden en kansen krijgen.

[1:44:17] Aan die... Die zijn heel erg...

[1:44:20] Dus we moeten mensen wel de stok aanrijken die ze nodig hebben

[1:44:24] om over die lat heen te springen.

[1:44:27] Dat doet dit kabinet niet. Sterker nog, dit kabinet breekt die stokken in tweeën.

[1:44:31] D66 ziet en doet dit anders.

[1:44:34] D66 verwacht dat mensen meedoen in de maatschappij.

[1:44:37] En dat die maatschappij kansen biedt.

[1:44:39] Nu zien we te vaak dat nieuwkomers nog lang moeten wachten voordat ze kunnen deelnemen

[1:44:44] aan de maatschappij.

[1:44:45] D66 rijkt het staatssecretaris graag ideeën aan over hoe iedereen vanaf dag 1 mee kan

[1:44:50] doen.

[1:44:51] Dat begint bij goede inburging.

[1:44:53] D66 heeft hier in het verleden al voorstellen voor gedaan in de initiatiefnota van mijn

[1:44:57] collega Annemarijke Pot.

[1:44:59] Hoe kijkt de staatssecretaris naar deze plannen?

[1:45:04] Voorzitter, als we daarvoor kiezen, dan kunnen we nieuwkomers een kans geven vanaf dag 1.

[1:45:10] Er zijn genoeg positieve voorbeelden in Nederland.

[1:45:13] In de gemeente Meijerijstad krijgen asielzoekers vanaf dag 1 taalles en worden ze begeleid

[1:45:19] bij het vinden van vrijwilligerswerk.

[1:45:21] Na de eerste 24 weken waarin asielzoekers wettelijk nog niet aan het werk mogen, worden

[1:45:25] de gemotiveerde deelnemers aan werk geholpen.

[1:45:28] Zo heeft een groot deel van de asielzoekers al een baan voordat ze een verblijfstatus

[1:45:32] krijgen.

[1:45:33] Meijerijstad heeft de afspraak met COA dat de asielzoekers die hun programma volgen en

[1:45:38] een baan krijgen op fietsafstand van hun werk worden gehuisvest.

[1:45:42] Een ander positief voorbeeld is de pilot Iedereen aan boord van bureau

[1:45:46] de werkvloer in Deventer.

[1:45:47] Ze hebben aangetoond dat het effect heeft om mensen,

[1:45:50] al voordat ze de beurt zijn,

[1:45:52] voor de inburging, taalles en inburgingsactiviteiten aan te bieden.

[1:45:56] In vijf maanden tijd zijn alle 45 deelnemers

[1:45:59] minstens één taalniveau opgeschoven

[1:46:02] en zijn negen deelnemers naar werk begeleid.

[1:46:05] Deelnemers komen uit een isolement,

[1:46:07] leren de stad kennen, bouwen een netwerk op,

[1:46:12] bereiden zich voor op de arbeidsmarkt.

[1:46:14] Bovendien neemt hun zelfredzaamheid toe

[1:46:16] en voelen zij zich meer en meer volwaardig inwoner van Deventer.

[1:46:20] Voorzitter, afrondend.

[1:46:22] Integratie begint bij de herkenning en erkenning van de meerwaarde van mensen.

[1:46:27] Het gaat over die wisselwerking van kansen bieden en kansen grijpen.

[1:46:32] Het gaat over het idee dat we talenten zien, kansen bieden,

[1:46:35] obstakels wegnemen en een platform bieden voor doorontwikkeling.

[1:46:39] Het gaat over het respecteren van gedeelde waarden...

[1:46:42] en het leren omgaan met verschillen.

[1:46:44] En over de vraag, wat verbindt ons en hoe kunnen we samenleven?

[1:46:49] Dank u wel.

[1:46:51] Dank u wel.

[1:46:54] Even een meetdeling. Ik denk dat we nog minimaal een anderhalf uur nodig hebben...

[1:46:57] voordat we kunnen gaan schorsen, want ik wil het combineren met de lunch.

[1:47:00] Ik zou om die reden wel even vijf minuten een plaspauze willen inlassen...

[1:47:03] zodat u ook even op krachten en energie kan komen.

[1:47:07] En daarna is mevrouw Becker aan het woord...

[1:47:09] met waarschijnlijk een prachtige epistel. Tot over vijf minuten.

[1:56:37] Goedendag, beste mensen. We hebben even geschorst.

[1:56:40] Dat betekent dat we weer door kunnen gaan.

[1:56:42] Mevrouw Becker is aan het woord namens de VVD.

[1:56:45] Zij zal haar betoog openen.

[1:56:48] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:56:51] En ik vind het ontzettend goed dat we vandaag...

[1:56:54] eigenlijk best sinds lange tijd weer een groter debat hebben...

[1:56:56] aanleiding van de begroting, over integratie en over inburgering.

[1:57:01] En ik ben het helemaal eens met de voorzitter en zijn oproep.

[1:57:04] Laten we dat op inhoud doen.

[1:57:06] Laten we dat genuanceerd doen.

[1:57:08] Laten we dat doen met recht aan alles wat daarover in de samenleving leeft,

[1:57:12] maar wel met concrete oplossingen, want er is nogal wat aan de hand.

[1:57:16] We hebben de afgelopen weken felle debatten gezien en verschillende partijen,

[1:57:20] waaronder ook die van mij, hebben gezegd ja, dit land kampt met een integratiecrisis.

[1:57:26] En ik vind het fijn dat we het daar vandaag met elkaar over kunnen hebben.

[1:57:28] Ik vind het overigens wel opmerkelijk dat een van die politici, die dat zei, de heer Bontebal,

[1:57:32] zei politici besteden te weinig tijd aan integratie en dat dan het CDA vandaag bij dit debat ontbreekt.

[1:57:38] Is jammer, want volgens mij moeten we met zoveel mogelijk partijen het hier over hebben.

[1:57:42] Voorzitter, veel mensen met een migratieachtergrond doen het top in dit land.

[1:57:48] Het zijn gewoon hardwerkende Nederlanders.

[1:57:50] Dat zie ik ook dagelijks om mij heen.

[1:57:52] Maar wat het rapport van het CBS, Integratie en Samenleven van vrijdag, ook laat zien,

[1:57:58] er zijn ook problemen met integratie.

[1:58:00] Vaker dan bij mensen zonder migratieachtergrond is er sprake van een taalachterstand, van

[1:58:05] schooluitval of van een uitkering.

[1:58:08] En ook zijn criminaliteitscijfers hoger, met name onder tweede generatie jongens van Marokkaanse,

[1:58:14] Nederlands-Caribische en Surinaamse komaf.

[1:58:16] Bij statushouders en eerste generatie migranten van buiten de EU baart dan weer het hoge aantal

[1:58:22] uitkeringen zorgen.

[1:58:24] En in veel trends zit gelukkig wel een stijgende lijn.

[1:58:28] Een aantal partijen zei dat vandaag ook.

[1:58:30] Dingen gaan goed, dingen gaan beter.

[1:58:33] Zoals meer deelname door leerlingen aan HAVO en VWO, mevrouw Tsegay noemde dat vandaag.

[1:58:38] Maar ik denk dat het goed is om daarbij wel het hele verhaal te benoemen, want daar staat

[1:58:42] namelijk tegenover dat leerlingen van Marokkaanse, Turkse en Surinaams of Caribische afkomst

[1:58:47] juist minder vaak slagen voor het examen dan voorheen.

[1:58:51] Andere rapporten laten ook zien dat het met vrije samenleving lang niet altijd goed gaat.

[1:58:56] Dit jaar meer dan 600 meldingen van eergerelateerd geweld, met een hoog aantal daarvan uit de

[1:59:01] Syrische gemeenschap.

[1:59:02] En het is nog maar het topje van de ijsberg, want we weten dat er heel veel ook niet wordt

[1:59:06] gemeld.

[1:59:07] Een kleine harde kern van de islamitische gemeenschap die steeds orthodoxer wordt, dat zagen we

[1:59:12] in een onderzoek van het SCP, maar natuurlijk hebben we dat hier zelf in de Kamer ook besproken

[1:59:16] bij het parlementair onderzoek naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding.

[1:59:20] We hebben twee Klingendaal-rapporten ontvangen.

[1:59:23] Daaruit blijkt dat ruim 64 procent van de Nederlanders met Turkse achtergrond zich meer Turks dan

[1:59:28] Nederlands voelt.

[1:59:29] En dat slechts 36 procent aangeeft zich thuis te voelen in de Turkse en de Nederlandse identiteit.

[1:59:36] Maar zorgelijk is ook, een kwart van de mensen met Turkse achtergrond voelt zich in dit land

[1:59:40] onveilig door de invloed vanuit Turkije hier in Nederland.

[1:59:44] In een stad als Rotterdam leven volgens schattingen minstens 200 verborgen vrouwen achter de voordeur.

[1:59:49] In Nederland leven vermoedelijk 41.000 vrouwen die genitaal verminkt zijn.

[1:59:55] Dit zijn cijfers, maar regelmatig krijgen dit soort abstracte cijfers een gezicht.

[2:00:01] Bij de eerwraak tegen de 18-jarige Rayan uit Jouren onlangs.

[2:00:05] Bij de rellen in de RAI rond de Turkse verkiezingen.

[2:00:09] Bij een prediker in de Haagse Asuna-moskee die vrouwenbesnijdenis aanbeveelt.

[2:00:13] Bij een prediker in een Turkse moskee die Hamas-vrijheidsstrijders noemt.

[2:00:17] Bij rellen in de Schilderswijk, bij demonstraties van Sammy Doen en recent bij de vreselijke

[2:00:22] gebeurtenissen in Amsterdam waar scootertuigjoden opjaagden door de stad.

[2:00:27] Ik wil vandaag heel helder zeggen, de VVD benoemt dit alles niet om te polariseren of om groepen

[2:00:34] over een kam te scheren, dat doen we nadrukkelijk niet.

[2:00:37] Ik benoem waar het concrete probleem wel zit, om die problemen vervolgens op te kunnen lossen.

[2:00:42] We willen werk maken van volwaardig meedoen voor iedereen en grenzen stellen voor wie

[2:00:49] dat niet wil.

[2:00:50] Waar we niet tolerant mogen zijn voor intolerantie.

[2:00:54] Een samenleving waar we mensen niet opsluiten in een eigen bubbel aan de zijlijn, waar iedereen

[2:00:58] volwaardig wordt geacht mee te doen en die kans ook krijgt.

[2:01:01] En van links tot rechts, daar moeten we heel eerlijk over zijn, hebben partijen te lang

[2:01:05] weggekeken.

[2:01:06] Of, ik had het er net al even over in het interruptiedebat met de heer Boon, makkelijk

[2:01:11] geroepen.

[2:01:11] De VVD komt met concrete voorstellen voor een vrije samenleving.

[2:01:15] Er is actie nodig.

[2:01:17] En voorzitter, ik ben daar ook hoopvol over.

[2:01:21] Want we hebben eindelijk een meerderheid die grip wil krijgen op migratie en die op het

[2:01:26] terrein van integratie ook wil kijken wat past bij Nederland en hoe kunnen we zorgen

[2:01:31] voor volwaardig meedoen.

[2:01:33] Dank u wel.

[2:01:34] Dat roept een interruptie op van de heer Baminga.

[2:01:36] Ja, dank u wel, voorzitter. De VVD geeft aan dat zij groepen niet over een kam willen scheren.

[2:01:44] Dus dan ben ik wel benieuwd naar hoe mevrouw Becker kijkt naar de uitspraak van de staatssecretaris

[2:01:49] die aangaf dat islamitische jongeren voor een groot deel de normen en waarden niet onderschrijven.

[2:01:57] Mevrouw Becker.

[2:01:58] Ja, voorzitter. Ik denk dat de staatssecretaris wel meer gezegd heeft dan dat.

[2:02:02] Ik denk dat hij gezegd heeft dat hij zich zorgen maakt over integratie in de samenleving

[2:02:06] en over denkbeelden bij een deel van de islamitische jongeren.

[2:02:09] Ik heb daar zelf net ook wat over gezegd in mijn bijdrage.

[2:02:13] Dat zeg ik niet alleen, maar dat staat ook bijvoorbeeld in een rapport van het SCP...

[2:02:17] waarin wordt aangegeven dat er een groep is van Nederlandse jongeren...

[2:02:20] die zich eigenlijk steeds meer terugtrekt in orthodoxe denkbeelden...

[2:02:23] en zich geen onderdeel meer voelt van de Nederlandse samenleving.

[2:02:26] En ik denk dat het heel goed is dat dat benoemd wordt.

[2:02:30] En voor de rest was ik eigenlijk niet van plan...

[2:02:32] om in mijn bijdrage onze staatssecretaris te recenseren...

[2:02:35] want ik denk dat het heel goed is dat hij er zelf wat over zegt,

[2:02:38] maar wel hier vragen en opmerkingen vanuit de VVD neer te leggen

[2:02:41] hoe we dan ook daadwerkelijk dat integratieprobleem kunnen gaan oplossen.

[2:02:46] Dank u wel. Dit wordt uw vijfde interruptie, meneer Bellinga.

[2:02:49] Ja, voorzitter, ik stel een simpele vraag en ik krijg eigenlijk geen antwoord.

[2:02:53] En ik stel de vraag ook omdat eerder mevrouw Becker heeft aangegeven dat je de daders moet aanpakken.

[2:02:58] En mevrouw Becker heeft ook aangegeven je moet geen groepen over in kamp scheren.

[2:03:02] En toch is er hier een uitspraak gedaan door de staatssecretaris,

[2:03:04] iemand van uw eigen partij, die aangeeft dat er problemen zijn, grote problemen,

[2:03:09] rondom islamitische jongeren.

[2:03:11] Daarom wil ik graag weten of de VVD hier gewoon afstand van neemt, ja of nee?

[2:03:16] Mevrouw Becker?

[2:03:18] Nee, voorzitter, dat doe ik niet.

[2:03:19] Want ik vind inderdaad dat we niet groepen over één kam moeten scheren,

[2:03:23] maar ik vind het heel goed dat ook deze staatssecretaris wel benoemd waar de problemen zijn.

[2:03:27] En wat hebben we gezien in Amsterdam met de jodenjacht, met scootertuig dat joden heeft zitten najagen.

[2:03:34] Wat zit daaronder?

[2:03:35] Ik denk dat het heel goed is om daarnaar te kijken.

[2:03:38] En als we dan rapporten zien, bijvoorbeeld van het Pew Research Institute, dat gewoon

[2:03:43] zegt 44% van de Turken en 78% van de Marokkanen en ook onder jongeren, die hebben een negatief

[2:03:49] beeld van Joden, die hebben daar een ongunstig beeld van, dan denk ik dat het heel goed is

[2:03:54] om te kijken, als je het hebt over het aanpakken van antisemitisme in deze samenleving, dat

[2:03:58] je ook kijkt wat speelt er in de islamitische hoek.

[2:04:00] En dat betekent niet dat iedereen die islamitisch is en ook niet iedereen die een Marokkaans

[2:04:04] achtergrond heeft of een Turkse achtergrond daarmee antisemitisch is en we moeten ook benoemen dat

[2:04:09] dit ook antisemitisme voorkomt vanuit extreem links en vanuit extreem rechts, dus dat het ook niet

[2:04:14] alleen uit deze hoek komt. Dus ik denk dat daar een breder verhaal bij hoort dan één quote van

[2:04:18] een staatssecretaris die u er nu uitpikt, maar ik denk dat het wel blootlegt dat onze partijen

[2:04:23] er verschillend naar kijken en waar D66 zegt dit is een probleem van te weinig verbinding en we

[2:04:28] moeten mensen meer kansen geven, zegt de VVD. Dat zijn wij met u eens, maar u vergeet een belangrijk

[2:04:33] te benoemen, namelijk er zit ook bij sommige mensen een probleem dat zij zelf de waarde van de

[2:04:39] Nederlandse samenleving niet onderschrijven, zij gevoelig zijn voor buitenlandse beïnvloeding

[2:04:43] en dat we daar ook wat aan moeten doen. Dank u wel de heer Bemenga. Dit is dan

[2:04:47] uw laatste interruptie. Wat een eer. Voorzitter, kijk mevrouw Becker geeft aan dat hij eigenlijk

[2:04:58] geen afstand neemt van de uitspraak van staatssecretaris Nobel, daar waar het gaat om

[2:05:04] bijvoorbeeld islamitische jongeren, dat ze voor een groot deel onze normen en

[2:05:07] waarden niet onderschrijven. En dat vind ik best wel pijnlijk. En dat

[2:05:12] markeert inderdaad wel het verschil tussen VVD en de D66 hierin. Want de VVD

[2:05:18] wil graag groepen over een kamp scheren. De VVD wil graag mensen reduceren tot

[2:05:24] hun geloof of tot hun etniciteit. En dat is iets inderdaad wat wij als D66 doen.

[2:05:28] En wat VVD nog verder doet, is ook mensen op basis van dubbele standaarden afhankelijk

[2:05:36] van of ze wel of geen dubbele paspoort hebben, anders behandelen in het gerecht.

[2:05:42] En dat zijn allemaal zaken, voorzitter, wat de VVD echt wel anders doet inderdaad dan

[2:05:48] D66.

[2:05:49] En ik geloof, ook als D66, dat dat niet de basis is van integratie.

[2:05:55] De basis van integratie is om te kijken wat ons samen verbindt.

[2:05:59] Om te zorgen dat mensen in de samenleving op een eerlijke manier,

[2:06:03] op een serieuze manier gezien worden als burgers van deze samenleving.

[2:06:07] En het past bij onze liberale waarde dat we mensen als individu behandelen.

[2:06:11] En niet behandelen op basis van hun etniciteit en daarop beoordelen.

[2:06:16] Maar beoordelen op de daden die zij aanrichten, voorzitter.

[2:06:19] En dat is inderdaad het verschil tussen D66 en VVD.

[2:06:22] Dank u wel. Ik hoorde geen vraag, dus u hoeft er niet op te reageren.

[2:06:25] Nee, voorzitter, maar ik zou er toch heel kort wel op willen reageren,

[2:06:28] want ik ben het daar volledig mee eens.

[2:06:29] Het gaat om je gedrag.

[2:06:31] Het gaat niet om je geloof en het gaat niet om je afkomst, maar het gaat om je toekomst.

[2:06:36] En ik vind het zo jammer dat dreigt vanuit de partijen zoals van die van de heer Bamenga,

[2:06:42] dat er eigenlijk dreigt te worden gepolariseerd door te doen alsof als de VVD een probleem benoemt,

[2:06:48] wat bij een deel van een bepaalde groep voorkomt,

[2:06:51] te zeggen tegen al die mensen over wie dit niet gaat,

[2:06:53] de VVD bedoelt daar ook jou mee.

[2:06:56] Nee, de VVD bedoelt jou daar niet mee.

[2:06:58] Want wij beoordelen mensen op hun eigen gedrag.

[2:07:01] Wij beoordelen individuen.

[2:07:02] En als jij hier volwaardig meedoet en je hebt daar helemaal niks mee te maken,

[2:07:05] dan gaat dit dus niet over jou.

[2:07:07] Dan ben jij die hardwerkende Nederlander.

[2:07:09] En dan is het in ons allerbelang dat wij benoemen waar het fout gaat,

[2:07:12] zodat we dat kunnen oplossen.

[2:07:13] En niet alleen benoemen, maar ook naar oplossingen gaan, voorzitter.

[2:07:16] en daarmee wou ik eigenlijk nu verder gaan met mijn toog.

[2:07:19] Ja, graag.

[2:07:20] Want ik ben ontzettend blij dat deze staatssecretaris niet alleen benoemd,

[2:07:24] maar ook een hele integratieagenda heeft aangekondigd.

[2:07:26] En dat er al een tijd een nieuwe inburgeringswet is,

[2:07:29] met een hoger taalniveau, met werkcentraler.

[2:07:32] Maar zoals een recente synthese-studie, die ook op de agenda van dit debat staat, laat zien,

[2:07:37] de uitvoering in de praktijk zit een op papier effectief stelsel op dit moment in de weg.

[2:07:42] En daarover kunnen we vandaag met staatssecretaris Coen Radie het debat aan.

[2:07:45] En daar ligt voor haar wat mij betreft ook een belangrijke verantwoordelijkheid.

[2:07:49] Ik zou mijn inbreng langs twee lijnen willen doen, voorzitter.

[2:07:52] Ten eerste, sociaal-economische integratie, waar taal en werk een cruciale rol spelen.

[2:07:57] En ten tweede, de vrije waarden van onze samenleving.

[2:08:00] En dan begin ik met sociaal-economisch.

[2:08:02] De hoge uitkeringsafhankelijkheid van mensen met een migratieachtergrond laat zien dat

[2:08:07] het nieuwkomers nog onvoldoende lukt om mee te doen.

[2:08:10] En de VVD denkt dat veel meer aandacht voor taal en voor werk hier de sleutel is.

[2:08:14] Wij willen snel de regel invoeren dat je Nederlands op B1-niveau, het niveau voor de werkvloer,

[2:08:21] moet spreken voordat je Nederlander kan worden.

[2:08:23] En dat je pas Nederlander kan worden als je hier tien jaar woont en ook daadwerkelijk

[2:08:27] iets hebt opgebouwd.

[2:08:29] Wanneer kan de Kamer concrete wetgeving verwachten, want dit hebben we afgesproken in het hoofdlijnenakkoord.

[2:08:35] Ook wil de VVD de taaleis behouden in de bijstand.

[2:08:38] De huidige plannen rond de participatiewet schrappen die eis.

[2:08:42] Dat als je bijstand ontvangt, je moet werken aan taalverbetering, zodat die taal geen

[2:08:47] belemmering kan zijn om aan de slag te komen.

[2:08:49] Er is vorige week een motie aangenomen om deze plannen te heroverwegen en daar ben ik blij

[2:08:53] mee.

[2:08:54] Maar wanneer komt de staatssecretaris met die uitvoering daarvan?

[2:08:57] En is hij bereid daarbij ook te kijken naar de tegenprestatie of het passend aanbod,

[2:09:01] zoals we dat ook wel eens noemen, in de bijstand om ook daar mensen beter te kunnen activeren?

[2:09:06] Voorzitter, ik zei het al, veel te veel statushouders staan langs de kant.

[2:09:09] Van de groep die hier in 2014 kwam, zit tien jaar later nog altijd de helft in een uitkering.

[2:09:15] De VVD kwam met het idee van startbanen.

[2:09:18] Als je als statushouder in een gemeente komt wonen, zou je niet eerst een uitkering moeten

[2:09:21] krijgen, maar meteen een plek waar je werkervaring kan opdoen.

[2:09:25] En de VVD wil dat na de paar pilots die hier nu mee gedaan zijn, veel meer gemeenten volgens

[2:09:30] dit principe gaan werken.

[2:09:31] Hierbij hoort ook dat als asielzoekers hun status krijgen, hun professionele gegevens

[2:09:35] zijn hun vaardigheden onmiddellijk, eventueel geanonimiseerd, gedeeld moeten worden met

[2:09:40] werkcentra en uitzendbureaus.

[2:09:41] En deze kunnen dan meteen aan de slag gaan met matching, jobcarving en wat er nodig

[2:09:45] is om deze mensen aan de slag te krijgen.

[2:09:47] Graag een reactie of de staatssecretaris tot zo'n uitrol bereid is.

[2:09:51] En hoe zit de staatssecretaris zijn mogelijkheden om ervoor te zorgen dat statushouders niet

[2:09:55] te kieskeurig kunnen zijn in welke baan ze accepteren?

[2:09:58] Want natuurlijk wil iedereen het liefst doen waar zijn of haar hart ligt, waar hij of zij

[2:10:03] voor heeft gestudeerd of een opleiding voor heeft gevolgd.

[2:10:06] Maar om arbeidsritme te krijgen en te wennen aan ons land,

[2:10:09] is werken gewoon echt beter dan thuis zitten.

[2:10:12] Kan de staatssecretaris ervoor zorgen dat statushouders die al twee keer

[2:10:15] hun aanbod hebben geweigerd, de derde keer wel die baan moeten accepteren,

[2:10:19] omdat er anders gekort kan worden op de uitkering?

[2:10:22] Voorzitter, we willen statushouders aan de slag, maar dan moeten er wel werkgevers zijn

[2:10:26] die ook banen kunnen aanbieden.

[2:10:27] En het is gewoon voor een ondernemer soms extra moeite om een statushouder te begeleiden.

[2:10:31] In september zou een subsidieregeling voor werkgevers om statushouders in dienst te nemen

[2:10:36] zijn opengesteld.

[2:10:37] Ik zou willen weten hoe het staat met de aanvragen daarvan.

[2:10:39] Er is 6.000 euro per statushouder beschikbaar.

[2:10:42] Is dat op en wordt dat op een goede manier ingezet?

[2:10:45] Voorzitter.

[2:10:46] Welke werkgever je ook spreekt, er is een groot tekort aan mensen, met name in sectoren

[2:10:50] als de bouw, de zorg, de techniek.

[2:10:53] Wij dringen als VVD al langer aan op afspraken met tekortsectoren over de inzet van statushouders,

[2:10:58] Bijvoorbeeld door ze verkort op te leiden voor de zorg en de bouw.

[2:11:02] En ik las in de stukken dat er nu sectorale ontwikkelpadenkraftensectoren zijn, maar dat

[2:11:07] is iets wat op papier staat.

[2:11:09] Dus dat betekent dat je op papier kunt lezen welke functies zijn er allemaal mogelijk binnen

[2:11:13] een bepaalde sector.

[2:11:15] Maar dat dat op papier staat, betekent natuurlijk niet dat dan vervolgens die statushouders daar

[2:11:19] als donderslag bij heldere hemel ook aan de slag kunnen gaan.

[2:11:22] Dus is de staatssecretaris bereid zelf met sectoren afspraken te gaan maken en als overheid

[2:11:28] een actievere rol te spelen, zodat statushouders aan opleidingen en vacatures in tekortsectoren

[2:11:33] worden verbonden.

[2:11:34] Zodat niet iedere branche, ieder ziekenhuis, ieder bouwbedrijf zelf het wiel hoeft uit

[2:11:38] te vinden.

[2:11:39] En zodat gegevens ook beter ontsloten worden.

[2:11:42] Hoe staat het met het vervolgonderzoek naar ondernemerschap bij statushouders en wat belemmeringen

[2:11:46] zijn?

[2:11:46] Veel mensen hebben in hun thuisland een ondernemende rol gehad en dat past misschien hier ook om

[2:11:51] snel aan de slag te kunnen komen.

[2:11:52] Waar blijft dat vervolgonderzoek en kan er in iedere arbeidsmarktregio een aanspreekpunt

[2:11:58] komen voor statushouders die een onderneming willen starten?

[2:12:01] Wij lazen dat nu de 24-weken-eis is geschrapt, het vorige kabinet ervoor heeft gezorgd dat

[2:12:06] asielzoekers voorrang hebben bij het UWV als zij een terwerkstellingsvergunning aanvragen.

[2:12:11] Voor hen geldt twee weken in plaats van vijf weken.

[2:12:14] Wij zouden willen weten ten koste van welke andere aanvragers gaat dit en vindt de staatssecretaris

[2:12:18] dat eerlijk.

[2:12:19] En waar blijft de uitvoering van de motie van de heer Vlag en mijzelf om kansarme asielzoekers

[2:12:24] te weren van de arbeidsmarkt, waar nu ook ruimte voor is in de nieuwe Europese migratieafspraken?

[2:12:30] Dat die 24-weken-eis eraf is, wil natuurlijk niet zeggen dat mensen die helemaal geen kans

[2:12:34] maken om in Nederland te kunnen blijven hier maar vol de arbeidsmarkt op zouden moeten

[2:12:38] kunnen.

[2:12:39] Dan een aantal vragen aan staatssecretaris Koen Rady over de inburgering.

[2:12:43] Hoe staat het met het aantal statushouders dat inmiddellijk daadwerkelijk een PIP vastgesteld

[2:12:47] heeft gekregen, zo'n persoonlijk integratieplan?

[2:12:49] En hoeveel hebben ook echt een aanbod?

[2:12:51] Hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen de enorme vertraging in zowel invoering als uitvoering

[2:12:55] van de wet in diverse gemeenten?

[2:12:57] Wat is haar reactie op de zorg van NT2-docenten dat taallessen onder niveau zijn, omdat gemeenten

[2:13:02] inkopen op prijs en niet op kwaliteit?

[2:13:05] En hoe gaat de staatssecretaris de tussenevaluatie van de Inburgeringswet invullen?

[2:13:09] Kan zij toezeggen dat na komend jaar een deel van de bekostiging richting gemeenten ook

[2:13:14] wordt gekoppeld aan hun daadwerkelijke uitstroomresultaten, zoals we wettelijk hebben bepaald.

[2:13:19] En wat is zij van plan met de regel in de wet dat inburgeraars de eerste zes maanden

[2:13:24] niet meteen een volledige uitkering op hun rekening krijgen?

[2:13:27] Want zo staat het op dit moment in de Inburgeringswet.

[2:13:30] Maar minister Van Gennep heeft hier gezegd dat zij met wetgeving wilde komen waardoor

[2:13:34] inburgeraars weer vanaf dag één gewoon een volledige uitkering op hun rekening krijgen.

[2:13:39] De VVD was het daar niet mee eens.

[2:13:40] In de inburgeringswet hebben we niet voor niets ontzorging afgesproken, zodat het automatisme

[2:13:45] van meteen een uitkering krijgen ervan af zou gaan en ook zodat kwetsbare mensen beter

[2:13:51] zouden kunnen worden geholpen.

[2:13:52] Is de staatssecretaris bereid de wet gewoon in stand te laten?

[2:13:56] Verder, de staatssecretaris heeft op haar begroting een besparing staan op de inburgeringsvoorzieningen

[2:14:01] op COA-locaties.

[2:14:02] Acht zij deze realiseerbaar en wat doet zij als de instroom niet dusdanig afneemt als

[2:14:07] nu is ingeboekt?

[2:14:08] Wat is het effect van de besparingen op de meedoenbalies en op taal in de co-allocaties?

[2:14:13] Tot slot, het vorige kabinet was bezig met het ontwikkelen van ambitieuze streefcijfers

[2:14:18] voor het vergroten van de arbeidsparticipatie van statushouders.

[2:14:21] Had dit kabinet ook met streefcijfers komen?

[2:14:23] En wanneer kan de Kamer deze verwachten?

[2:14:26] Dat was mijn blokje sociaal-economische integratie.

[2:14:28] Oh, ik dacht dat dat eigenlijk heel betogen was.

[2:14:30] Nee, maar goed, dat is goed.

[2:14:32] Maar dat is wel voor mij een natuurlijk moment, denk ik, om de heer Ergin het woord te geven

[2:14:35] voor de interruptie.

[2:14:36] Ik heb goed geluisterd naar mevrouw Becker.

[2:14:42] Het lijkt alsof de VVD een beetje aan het radicaliseren is.

[2:14:47] Want onder het mond van benoemen...

[2:14:49] worden hele groepen mensen voor de bus gegooid.

[2:14:52] Worden hele groepen mensen door het slijk gehaald.

[2:14:56] Ook door het kabinet.

[2:14:57] En we zagen mevrouw Bente Becker dit gewoon verdedigen.

[2:15:00] Ze verdedigt dat gewoon hier in dit huis...

[2:15:03] dat grote groepen mensen op basis van tientallen mensen voor de bus worden gegooid.

[2:15:09] En koppelt daar een verzonnen integratiecrisis aan.

[2:15:14] En ik zou aan mevrouw Becker willen vragen,

[2:15:17] kan zij nou aangeven waarom de VVD zo'n obsessie heeft met Nederlanders met een migratieachtergrond?

[2:15:23] Waar ligt dat nou aan?

[2:15:25] Mevrouw Becker, taalt u van de obsessie?

[2:15:27] Dank u wel, voorzitter.

[2:15:28] Nou, de VVD heeft een obsessie met vrijheid.

[2:15:31] En de VVD realiseert zich dat wij hier in een land leven waar het uniek is wat je hier kan

[2:15:36] doen.

[2:15:36] Dat wij democratisch gekozen volksvertegenwoordigers hebben, dat we vrijheid van meningsuiting

[2:15:41] hebben, dat mannen, vrouwen, homo's, hetero's gelijk zijn, dat je mag liefhebben wie je

[2:15:46] wil, dat je mag houden van wie je wil en dat er heel veel landen zijn in de wereld waar

[2:15:50] dat niet zo is, dat generaties voor ons die kans ook niet hadden en dat we dus een hele

[2:15:54] dure plicht hebben om dat te behouden.

[2:15:56] En als wij dan zien dat er vanuit bepaalde delen van groepen van mensen met een migratieachtergrond

[2:16:02] en zeker niet allemaal, maar wel vanuit een zorgelijk deel, soms een aanval wordt gedaan

[2:16:07] op die vrijheden.

[2:16:08] Als er, zoals ik net zei, in een stad als Rotterdam, maar ook Amsterdam, maar ook Utrecht,

[2:16:13] naar schatting 200 vrouwen verborgen achter de voordeur leven, geen eigen pinpas mogen

[2:16:17] hebben.

[2:16:18] Tegen hem wordt gezegd, jij moet laten voor je man zorgen, jij bent minderwaardig.

[2:16:21] Als er homo's op straat die hand in hand willen lopen te maken krijgen met geweld,

[2:16:27] als joden te maken krijgen met geweld, omdat er vanuit bepaalde bevolkingsgroepen wordt gezegd

[2:16:32] ja, je bent minder waardig als je homo bent of je bent minder waardig als je joods bent,

[2:16:36] dan staat de VVD op. En als u dat radicaal noemt, nou dan ben ik heel radicaal in het

[2:16:41] verdedigen van de vrijheid. En dan hoop ik dat de heer Ergin eens een keer in een integratiedebat

[2:16:46] zou willen ingaan op alle nuances die ik net noemde. Dat het met heel veel mensen met de

[2:16:51] dat de migratieachtergrond in dit land hartstikke goed gaat en dat dit debat niet over hen gaat.

[2:16:56] Maar wat zegt hij toch over de oververtegenwoordiging van Marokkaanse,

[2:17:01] Turkse, Nederlands-Caribische, Surinaamse mensen in de criminaliteitscijfers?

[2:17:06] Wat zit daaronder en wat kunnen we daaraan doen?

[2:17:08] En dan komt de heer Ergin altijd, en dat is mijn laatste zin, voorzitter, met dat ligt aan discriminatie.

[2:17:14] En sorry, voorzitter, maar dat is te makkelijk.

[2:17:17] Er is sprake van een integratieprobleem.

[2:17:19] En denk nou alsjeblieft samen mee, met ons, over oplossingen.

[2:17:24] Dank u wel. Volgende interruptie, de heer Egin.

[2:17:26] Ja, voorzitter. Een duidelijker toonbeeld dat de VVD enorm aan het radicaliseren is, hebben we net gezien.

[2:17:35] Het gaat over vrijheid en ik ben het er helemaal mee eens dat we vrijheid moeten beschermen.

[2:17:40] Maar we horen de VVD nooit als demonstranten worden bekogeld met eieren.

[2:17:46] Dan horen we het nooit over achtergronden.

[2:17:47] We horen de VVD nooit als er racistische en antisemitische spreekkoren te horen zijn in stadions.

[2:17:54] Dan horen we die sterke spierballentaal van de VVD nooit.

[2:17:57] We horen de VVD nooit als het gaat om jonge meisjes die met de Marokkaanse Nederlander thuiskomen...

[2:18:03] door hun vader, door hun ouders en door hun familie, worden geïntimideerd, worden weggezet.

[2:18:08] Dan horen we de VVD nooit over vrijheid.

[2:18:10] Voorzitter, wat we hier zien is dat de VVD selectief aan het shoppen is in al die vrijheden.

[2:18:16] selectief liberaal is. En het enige wat de VVD kan doen is met een belittende vinger wijzen.

[2:18:22] En voorzitter, ik ben ook helemaal spuugzak die discussie over oververtegenwoordiging.

[2:18:27] Ik kan ook allemaal cijfers laten zien waarbij ik kan onderbouwen, waarbij ik kan wijzen dat

[2:18:32] bijvoorbeeld als het gaat om pedoseksuele delicten, dat een bepaalde groep daar vaker uitkomt.

[2:18:39] Ik kan hier ook integriteitsonderzoeken naar voorhalen waar de VVD koploper is.

[2:18:47] Ieder jaar opnieuw zien we dat de VVD'ers koploper zijn als het gaat om integriteitsschendingen.

[2:18:52] En dan hoort de VVD nooit zeggen dat er een VVD-probleem is door VVD-politici die oververtegenwoordigd

[2:18:59] zijn in integriteitsschandalen.

[2:19:01] Dan horen wij mevrouw Bentebeker niet.

[2:19:02] En ik roep haar op, kap hiermee, benader, behandel mensen eerlijk, rechtvaardig.

[2:19:07] Kijk naar het individuele gedrag.

[2:19:10] En ga geen hele groepen over een kam scherren.

[2:19:13] Dank u wel.

[2:19:14] Ik heb geen vraag gehoord, maar ik ben door op de regering.

[2:19:16] Ik ga proberen heel rustig inhoudelijk op alles wat hier gezegd werd,

[2:19:22] toch kort even in te gaan.

[2:19:23] Dat zou heel fijn zijn.

[2:19:24] Want de VVD staat vooraan als het gaat om het bestrijden van antisemitisme.

[2:19:29] Uit welke hoek dat ook komt.

[2:19:32] Mijn fractievoorzitter, Dylan Jashogus, is daar hier in dit huis notabene mee begonnen

[2:19:37] toen daar helemaal nog geen apart beleid over was.

[2:19:39] En in haar nota schrijft zij ook, die ze destijds samen met Gert-Jan Segers heeft gemaakt,

[2:19:44] dat antisemitisme komt uit extreem linkse hoek, uit extreem rechtse hoek en ook uit delen

[2:19:49] van de islamitische gemeenschap.

[2:19:51] En ik denk dat ze sindsdien met wel dertig voorstellen is gekomen, en later heeft collega

[2:19:55] Ulys Elian dat overgepakt, om dit probleem aan te pakken.

[2:19:59] Dus wij kijken daar genuanceerd naar en wij zijn met alle schakeringen van dit probleem

[2:20:03] bezig om het op te lossen.

[2:20:04] Maar zodra wij dan benoemen dat er ook een probleem zit bij mensen, bijvoorbeeld met

[2:20:09] Turkse en Marokkaanse achtergrond, en niet allemaal, maar bij een deel van deze mensen

[2:20:13] die eigenlijk vinden dat het jodendom of het jood zijn niet oké is, dan zegt heer Ergin

[2:20:20] dat wij dat niet mogen benoemen.

[2:20:22] Nou, voorzitter, ik wil dat wel benoemen, want ik wil het oplossen.

[2:20:25] En datzelfde geldt voor discriminatie, dat zullen wij ook altijd bestrijden, vanuit welke

[2:20:29] hoek dat ook komt.

[2:20:30] En dat is verschrikkelijk als mensen dat meemaken.

[2:20:32] En het gaat niet om waar je vandaan komt.

[2:20:34] Het gaat over waar je naartoe wil.

[2:20:35] Het gaat ook over veiligheid in moskeeën.

[2:20:38] Als daar sprake is van dingen die niet veilig zijn, dan steunen wij daar hier

[2:20:42] gesprekken over en dan kijken wij naar een aanpak.

[2:20:44] Dus voorzitter, ik vind het zo jammer

[2:20:47] dat we hier een debat hebben over integratie en dan met een deel van de

[2:20:51] partijen en ook met DENK eigenlijk überhaupt wordt gezegd.

[2:20:54] Als je zegt dat er een integratieprobleem is, dan ben je geradicaliseerd.

[2:20:58] Voorzitter, dat is echt de wereld op zijn kop.

[2:21:02] En daar wou ik het maar bij laten en doorgaan met mijn betoog als het mag.

[2:21:05] En zei ik nog een andere interruptie?

[2:21:07] Dat is volgens mij niet het geval, dus u kunt de betoog volgen.

[2:21:10] Dank u wel, voorzitter.

[2:21:13] Dan was ik nu toegekomen aan het onderwerp vrije Nederlandse waarden.

[2:21:17] Voor de VVD is een succesvolle integratie alleen mogelijk

[2:21:20] als mensen de Nederlandse normen en waarden respecteren en omarmen.

[2:21:24] Vrijheid van meningsuiting, gelijkheid tussen man en vrouw, homo en hetero.

[2:21:28] Onze normen en waarden zijn namelijk geen keuzemenu, ze zijn essentieel voor wie wij zijn als land

[2:21:34] en waar we voor staan.

[2:21:36] Dat betekent dat er geen ruimte is voor gedrag dat daarmee niet strookt.

[2:21:39] We kunnen niet meer zeggen dat is nou eenmaal hun cultuur, daar bemoeien wij ons niet mee.

[2:21:44] Er is geen ruimte voor vrouwenonderdrukking, er is geen ruimte voor intolerantie.

[2:21:48] En wie zich hier niet in kan vinden, die kan zichzelf afvragen of Nederland dan wel de juiste

[2:21:52] plek voor hem of haar is.

[2:21:53] Als je hier naartoe komt om gebruik te maken van onze vrijheid, maar je gunt in eigen kring

[2:21:58] anderen niet de toegang tot onze grondrechten, tot onze vrijheden, wat kom je hier dan doen?

[2:22:05] Gesloten gemeenschappen, van streng islamitisch, christelijk tot extreem rechts, kunnen een

[2:22:10] bedreiging vormen voor de vrijheid van mensen die soms gedwongen tot deze gemeenschappen

[2:22:14] behoren.

[2:22:15] En de VVD wil dat er streng op toegezien wordt dat de individuele vrijheid voor iedereen

[2:22:19] geldt.

[2:22:19] De VVD maakte bij meerdere begrotingsbehandelingen geldvrij om vrouwen, homo's en andersdenkenden

[2:22:25] te steunen in een situatie van onderdrukking.

[2:22:28] Een deel van het meerjarenprogramma Zelfbeschikking is met dat geld gefinancierd en daar zijn

[2:22:33] wij blij mee dat dat is gelukt.

[2:22:35] Maar wel is het geld bij heel veel verschillende organisaties versnipperd uitgezet.

[2:22:40] Wordt dat meegenomen in de evaluatie?

[2:22:42] En is de staatssecretaris bereid bij de evaluatie ook te laten kijken naar de effectiviteit

[2:22:47] van die betrokken organisaties?

[2:22:49] En hoe voorkomen we dat organisaties zelf denkbeelden doorgeven die juist niet passen

[2:22:53] bij Nederland?

[2:22:54] Het risico bestaat bijvoorbeeld bij een subsidie voor sleutelpersonen om over religieuze dilemma's

[2:23:00] te gaan praten met ouders over het opvoeden van jongens en meisjes, dat zo'n sleutelpersoon

[2:23:05] misschien te veel begrip toont voor het religieuze perspectief ten koste van het grondrecht van

[2:23:10] zo'n meisje.

[2:23:11] Wordt naar dit soort zaken gekeken in de evaluatie?

[2:23:14] En waarom moet de evaluatie meer dan een jaar duren?

[2:23:17] Want volgens mij moet er dan al een beslissing zijn gevallen over het vervolg, zonder dat

[2:23:21] de evaluatie al klaar is.

[2:23:23] Of is de staatssecretaris nu al bereid op basis van de evaluatie met een verbeterde

[2:23:27] actieagenda voor na 2025 te komen, met minder versnippering en meer focuspunten?

[2:23:32] Een van die focuspunten zou wat de VVD betreft zijn financiële zelfredzaamheid van vrouwen

[2:23:37] in gesloten gemeenschappen.

[2:23:39] Is hij bereid daar een groot punt van te maken?

[2:23:41] Ze hebben recht op toegang tot betaalmiddelen, tot hun eigen gesprek met de gemeente over

[2:23:46] werk.

[2:23:47] Wil de staatssecretaris bij iedere gemeente in Nederland nagaan of ze inmiddels ook altijd

[2:23:51] de vrouw uitnodigen voor een gesprek over werk, als het gezin een uitkering ontvangt.

[2:23:55] In het verleden deed de helft van de gemeente in Nederland dat niet.

[2:23:59] Is de staatssecretaris bereid in overleg te treden met de bewindspersonen van JNV en VWS

[2:24:04] over de mogelijkheid van een preventief gerechtelijk dwangbevel voor een uitreisverbod voor jonge

[2:24:09] voor meisjes om genitale verminking en huwelijksdwang te voorkomen en voor een meldplicht schadelijke

[2:24:14] praktijken in zorg en onderwijs.

[2:24:16] En wanneer kunnen wij als Kamer een gezamenlijke brief van deze departementen verwachten over

[2:24:21] de versterkte aanpak schadelijke praktijken die we hebben afgesproken in het hoofdlijnenakkoord?

[2:24:26] Wanneer gaat staatssecretaris Conradi ervoor zorgen dat die vrije waarden centraler in

[2:24:30] de inburgering komen, meer aandacht voor de holocaust, als het kan een aangescherpte participatieverklaring?

[2:24:36] Verder pleit de VVD al lang voor het aanpakken van problematisch gedrag, gedrag dat niet

[2:24:41] strafbaar is, maar zich in het grijze gebied bevindt, waarvan we zeggen dit willen we niet

[2:24:45] in Nederland.

[2:24:46] Het gaat dan nog niet om het voorbereiden van terreurhandelingen of om strafbare feiten,

[2:24:50] maar wel zoals in een moskee bij een lezing terreur verheerlijken, homoseksualiteit afkeuren.

[2:24:56] Dit soort dingen ondermijnen onze vrije samenleving.

[2:24:59] In zijn brief over salafisme schrijft de staatssecretaris dat er zo'n 3 tot 5 procent van de moslims

[2:25:05] salafistisch is in Nederland, en schrijft hij zelf ook over dit grijze gebied.

[2:25:09] Het salafisme lijkt in Nederland minder dreigend op dit moment, maar dat gaat dan vooral over

[2:25:13] nationale veiligheid.

[2:25:15] Maar hoe zit het met onverdraagzame boodschappen?

[2:25:17] Ik heb twee aangenomen moties over het juridisch definiëren van problematisch gedrag, van die

[2:25:23] onverdraagzaamheid.

[2:25:24] En ik wil het kabinet opnieuw aansporen deze met urgentie uit te werken.

[2:25:28] Ik zou me kunnen voorstellen dat je ook kijkt naar in verschillende sectoren, is problematisch

[2:25:33] gedrag misschien verschillend gedefiniëerd. De landsadvocaat zei in het verleden

[2:25:36] je kan niet met een generieke definitie komen, maar kunnen we dan misschien

[2:25:40] met een sectorale definitie komen? Wil de staatssecretaris dit meenemen

[2:25:44] in zijn verkenning naar effectiever optreden tegen onverdraagzaam

[2:25:47] en antidemocratisch gedachtegoed? Goed overigens dat hij zo'n verkenning

[2:25:50] heeft aangekondigd. Wanneer kunnen we hem verwachten? En ook wil ik weten

[2:25:54] hoe de taskforce die was opgezet om problematisch gedrag aan te pakken

[2:25:57] wordt doorgezet. Verder wil ik weten over de aangekondigde integratieagenda.

[2:26:01] Met welke gesprekspartners gaat de staatssecretaris deze maken?

[2:26:05] Hoe voorkomt hij buitenlandse en onvrije beïnvloeding aan zijn eigen tafel?

[2:26:09] Hoe zorgt hij ervoor dat organisaties representatief zijn?

[2:26:13] De helft van alle mensen met Turkse achtergrond voelt zich volgens het Klingendaal-onderzoek

[2:26:17] bijvoorbeeld niet vertegenwoordigd door de Turkse koepelorganisaties waarmee het Rijk

[2:26:21] spreekt.

[2:26:23] Waar blijft de uitvoering van mijn motie voor een overzicht van gesprekspartners en voor

[2:26:28] een andere aanpak op dit punt?

[2:26:29] Minister Van Gennep, de vorige minister op dit onderwerp, was tegenstander van mijn agenda.

[2:26:34] Zij vond dat zij met iedereen moest kunnen praten en met iedereen op tafel moest kunnen zitten.

[2:26:38] Maar wij vinden als VVD dat je moet kijken of mensen jouw vrije agenda delen of dat ze misschien

[2:26:43] gefinancierd worden vanuit een buitenlands regime, waardoor het minder logisch is dat ze jouw

[2:26:48] gesprekspartner zijn voor integratie.

[2:26:49] Tot slot, voorzitter.

[2:26:51] In het hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat we onderzoeken of we het kunnen verbieden dat religieuze

[2:26:56] organisaties voor meer dan de helft van hun middelen afhankelijk zijn van de

[2:26:59] financiering van een buitenlandse overheid.

[2:27:01] Zoals bijvoorbeeld nu het geval is bij de dianet moskeeën.

[2:27:04] Ik wil de staatssecretaris vragen dit snel op te pakken.

[2:27:07] In de stukken wordt gesuggereerd dat dit al is ingevuld door het wetsvoorstel voor meer

[2:27:11] transparantie dat al meer dan een jaar in de Kamer ligt.

[2:27:14] Maar dat kan niet waar zijn, voorzitter.

[2:27:16] Want het hoofdlijnenakkoord kwam daarna en vroeg nog echt iets meer.

[2:27:20] Dus wat kunnen wij op dit terrein van het kabinet verwachten?

[2:27:23] Dank u wel.

[2:27:24] Dank u wel.

[2:27:24] Blijft de interruptie op van de heer Vlag.

[2:27:27] Ja, voorzitter.

[2:27:28] Ik heb geluisterd naar het betocht van mevrouw Becker en veel van wat ze zegt, daar ben ik

[2:27:32] het mee eens.

[2:27:34] Ze begon ook door te zeggen dat het belangrijk is om nuances te benoemen en ook te benoemen

[2:27:39] wat er daadwerkelijk gebeurt.

[2:27:41] In dat licht voel ik me wat ongemakkelijk dat, als mevrouw Becker het heeft over gesloten

[2:27:46] gemeenschappen, dat streng christelijke gemeenschappen dan op één hoop met extreem rechts en radicaal

[2:27:51] islamitische gemeenschappen worden geveegd.

[2:27:53] Volgens de definitie behoor ik, denk ik, bij zo'n streng christelijke groepering.

[2:27:57] En ik kan me niet één voorbeeld bedenken...

[2:28:00] ...waarin die onverdraagzaamheid die mevrouw Becker signaleert...

[2:28:04] ...zich geuit heeft in geweld of onderdrukking of wat dan ook.

[2:28:08] En als dat zo is, keur ik dat per direct hieraf.

[2:28:11] Is het niet zo, vraag ik via de voorzitter...

[2:28:13] ...dat mevrouw Becker eigenlijk bedoelt dat er ook eigenlijk geen recht meer is...

[2:28:16] ...op een afwijkende mening?

[2:28:18] dat onverdraagzaamheid ook betekent dat je dezelfde mening als de VVD zou moeten hebben.

[2:28:24] En ik wijs er toch op dat er toch nog steeds ruimte is, ook in dit land,

[2:28:27] om ook afwijkend te denken rondom LHBTI of genderideologie

[2:28:30] of de klassieke opvatting over het huwelijk,

[2:28:34] dat dat iets is voor een man en een vrouw.

[2:28:37] Dat is toch iets wat ook gewoon moet kunnen,

[2:28:39] zonder dat je daarmee direct onverdraagzaamheid wordt verweten

[2:28:42] of dat je op één hoop wordt geveegd

[2:28:45] met groeperingen die die onverdraagzaamheid omzetten in geweld.

[2:28:48] Ik heb daar echt grote moeite mee.

[2:28:50] Mevrouw Becker.

[2:28:51] Ten eerste, ik heb geen dingen op één hoop willen vegen.

[2:28:55] Want we hadden het over antisemitisme.

[2:28:57] Daar ging het over extreem links, extreem rechts en delen van de islamitische gemeenschap.

[2:29:01] Vervolgens hebben we het gehad over de aanval op de vrije samenleving.

[2:29:05] En heb ik gezegd dat het mij niet uitmaakt op basis van welke religie je in dit land denkt vrijheden te kunnen ondermijnen.

[2:29:12] Maar dat je als je dat doet, je altijd de VVD op je pad zal vinden.

[2:29:16] En helaas zijn er ook voorbeelden uit heel streng gereformeerd, heel streng christelijke

[2:29:22] hoek waarbij de VVD vindt dat die vrijheid wordt ondermijnd.

[2:29:26] Als het bijvoorbeeld gaat over scholen waar op dit moment in Nederland gevraagd wordt

[2:29:31] aan ouders om eerst een identiteitsverklaring te ondertekenen waar je zegt dat het eigenlijk

[2:29:36] niet oké is dat een man en een vrouw met elkaar in dit land, of dat twee mannen of

[2:29:41] twee vrouwen met elkaar in dit land samen zouden kunnen zijn.

[2:29:43] terwijl wij in de grondwet hebben staan dat iedereen gelijk is en wij in dit land het

[2:29:47] homohuwelijk hebben geregeld, dan is dat wel een grens waar de VVD voor op wil komen.

[2:29:52] Dat is niet even dat je hetzelfde moet vinden als de VVD.

[2:29:55] Nee, je moet onze grondwet eerbiedigen en je moet de vrije waarden en de gelijke rechten

[2:30:01] eerbiedigen.

[2:30:02] Ik vind dat als op scholen, op basis van welke religie dan ook, kinderen worden geleerd dat

[2:30:08] dat homoseksualiteit verwerpelijk is, of dat je mag misschien wel homo zijn, maar doe het

[2:30:13] alsjeblieft niet, dat je dan die grens overgaat.

[2:30:18] Hetzelfde geldt voor homoconversiepraktijken.

[2:30:21] We hebben een initiatiefwet in deze Kamer liggen, omdat wij vinden dat het heel kwalijk

[2:30:24] is als jonge mensen die echt in hun wezels voelen van ik ben een jongen, maar ik val

[2:30:31] ook op een jongen, en dan wordt in zo'n gesloten gemeenschap gezegd nee, dat is niet aan de

[2:30:36] hand, je bent ziek.

[2:30:37] En je kunt mee naar een psycholoog en die helpt jou er wel vanaf.

[2:30:41] Ik vind dat dat echt in strijd is met de vrije waarden zoals we die in deze samenleving hebben ontwikkeld.

[2:30:46] En ik hoop dat ik de heer Vlagg aan mijn zijde kan vinden.

[2:30:49] Ik weet dat het niet zo is op deze voorstellen, want die worden helaas niet gesteund door de SGP.

[2:30:53] Maar om inderdaad radicaal voor die vrijheid te gaan staan.

[2:31:01] Ik vind dit toch wel problematisch.

[2:31:03] Want vrijheden, daar hoort ook bij dat je mag vinden wat je vindt.

[2:31:07] En ik steun mevrouw Becker als het leidt tot ondermijning.

[2:31:13] Als mensen niet over straat zouden kunnen lopen, als er geweld wordt aangedaan of als ze gediscrimineerd worden, dan vinden we elkaar.

[2:31:20] Maar de VVD gaat hier nog wat verder en zegt eigenlijk je mag niet eens die opvatting meer hebben.

[2:31:25] Je mag het eigenlijk niet eens meer overdragen aan je kinderen.

[2:31:27] En dan wil ik toch aan herinneren dat in 2000 de wet op het homohulig bijvoorbeeld is ingevoerd.

[2:31:32] Er waren destijds 33 Kamerleden die daar tegenstemden.

[2:31:36] Zes daarvan hebben het later nog geschopt tot minister, één tot minister-president en

[2:31:42] één tot secretaris-generaal van de NAVO.

[2:31:44] Daar kun je toch moeilijk van zeggen dat dat onverdraagzame lieden waren die een bedreiging

[2:31:48] waren voor de vrije waarde van ons Nederland?

[2:31:53] Maar dat homohuwelijk is er wel gekomen en dat is emancipatie.

[2:31:57] Er is een groep, in het verleden vrouwen, maar ook homo's en dat hebben wij hier niet

[2:32:03] hoeven doen, maar een groep voor ons die heeft een keiharde strijd gevoerd om

[2:32:07] eindelijk gelijk behandeld te worden. En wat de SGP zegt is ja, maar ik mag toch

[2:32:10] eigenlijk wel zeggen dat ik het daar niet mee eens ben. Hij mag zelf het daar niet

[2:32:15] mee eens zijn. Maar de vraag is, mag je het onderwijs, het publiek bekostigde

[2:32:21] onderwijs gebruiken om kinderen te leren dat wat wij hier in de wet hebben staan

[2:32:25] eigenlijk niet oké is en dat het recht op het homohuwelijk wil hebben, maar dat het

[2:32:31] niet geldt voor hen. En dat ze misschien wel gestuurd worden naar een psychiater die hen

[2:32:35] van die homoseksualiteit kan afhelpen. Ja, sorry, maar of dat nou vanuit islamitische

[2:32:40] hoek wordt gezegd of vanuit christelijke hoek, de VVD komt daar tegenop. Want we leven in

[2:32:45] een vrij land waar ieder individu het recht heeft om zichzelf te kunnen zijn. En religie

[2:32:51] is iets moois. En er zijn heel veel mooie lessen te lezen in religieuze boeken. En ik ben helemaal

[2:32:56] niet tegen religie. Maar het is niet zo dat vrijheden absoluut zijn. En dat als je maar met

[2:33:01] met een briefje wappert en zegt ja maar ik zeg dit op basis van geloof, dat het dan oké is. Want

[2:33:06] die vrijheid die staat wat ons betreft altijd bovenaan. Dank u wel. Levert een interruptie op

[2:33:12] van mevrouw Tsjokaj. Excuses, de heer Vlag heeft nog een interruptie. Dit is wel uw laatste. Ja klopt

[2:33:20] voorzitter, maar die zet ik daar dan toch graag voor in. Want ik constateer hier dan toch wel dat

[2:33:24] de vrijheid van meningsuiting inmiddels gesneuveld is bij de VVD.

[2:33:28] Want de definitie die mevrouw Becker gebruikt is dat als je iets zegt van dat

[2:33:33] staat wel in de wet, maar dat vind ik niet oké, dat kan dus niet.

[2:33:37] Dat zou aantasting zijn van de vrije waarde in ons land.

[2:33:40] Volgens mij doen we hier als politie elke dag niet anders, namelijk zeggen die wet

[2:33:45] die zouden we anders willen, die wet moet worden aangepast, dat mag.

[2:33:49] En ik constateer toch echt dat er van die liberale vrijheden die mevrouw

[2:33:53] zo promote, toch steeds minder over is.

[2:33:56] En een steeds smaller pad van opvattingen wordt toegestaan...

[2:33:59] die zich bewegen in een bepaalde bandbreedte van haar eigen opvatting.

[2:34:03] En nou juist een van de gedachten achter het liberalisme is van...

[2:34:06] het kan zijn dat ik uw mening ver afschuw...

[2:34:09] maar ik zal er voor strijden dat die gehoord mag worden.

[2:34:12] Daar gaat het mee om.

[2:34:13] Daar waar we de grens overgaan van geweld, intimidatie, onderdrukking...

[2:34:17] vinden we elkaar direct.

[2:34:18] Maar er moet toch in dit land gewoon ruimte zijn...

[2:34:21] en diversiteit en opvattingen ook op dit soort cruciale zaken?

[2:34:27] Als je het er als SGP niet mee eens bent dat in dit land twee mannen of twee vrouwen met elkaar kunnen trouwen,

[2:34:35] dan kan je inderdaad in dit parlement voorstellen doen om daarvan af te komen.

[2:34:39] Dat is de democratie.

[2:34:41] Maar dat wil niet zeggen dat dat daarmee alle meningen maar geoorloofd zijn,

[2:34:47] omdat het vrijheid van meningsuiting is.

[2:34:49] Er zijn ook bepaalde imams die willen leren op weekendscholen dat de sharia boven de democratie staat.

[2:34:56] Kijk, en dan zegt de SGP, ja, maar dat mag niet.

[2:34:59] En wij willen gericht toezicht op die islamitische gemeenschap als dat gebeurt.

[2:35:03] Maar dan vraag ik aan de heer Vlag en ook aan alle andere christelijke partijen,

[2:35:07] ik vraag dat ook aan het CDA, heb nou eens zelfreflectie dat we als we dit soort instrumenten inzetten,

[2:35:12] dat we ook bereid moeten zijn ze in te zetten als het gaat om de christelijke gemeenschap.

[2:35:16] En dat daar heel veel kan, met artikel 23 kun je in dit land een religieuze school openen

[2:35:22] en kun je helemaal binnen je hervormde traditie, je gereformeerde traditie, je kinderen opvoeden.

[2:35:27] Maar er zijn grenzen, en die grenzen zijn gelijkwaardigheid van man en vrouw, van homo

[2:35:32] en hetero, van een vrije democratische samenleving.

[2:35:35] En ja, de VVD vindt dat we daarom ook artikel 23 moeten moderniseren, want op dit moment

[2:35:40] wordt gezegd, ja eigenlijk staat gewoon de vrijheid van onderwijs boven alles, en zelfs

[2:35:45] boven artikel 1. Dus op basis van de vrijheid van onderwijs mag je discrimineren.

[2:35:50] Nee, zegt de VVD. Daar is hij niet voor bedoeld.

[2:35:53] Dus ja, en daar denken wij verschillend over, maar die strijd blijf ik voeren.

[2:35:57] En die heeft niets te maken met een aantasting van de vrijheid van meningsuiting.

[2:36:00] Die heeft te maken met opkomen voor de vrije waarden in deze samenleving.

[2:36:05] Dank u wel, mevrouw Tsakai met interruptie.

[2:36:09] Ja, ik dacht ik wacht even met interrupteren tot mevrouw Becker bij het einde van haar betoog is.

[2:36:16] Op zich een gloedvol betoog.

[2:36:18] Sommige punten kan ik zelfs onderschrijven.

[2:36:22] Maar ik hoorde mevrouw Becker ook zeggen, normen en waarden zijn geen keuzemenu.

[2:36:29] Nou, op zich ben ik daar ook niet mee oneens.

[2:36:32] Maar vervolgens moet ik dan toch denken, naar aanleiding van het gloedvolle betoog over

[2:36:36] homo's, hetero's in Nederland, dat die er allemaal mogen zijn, aan een passage uit het

[2:36:40] regeerakkoord waarin staat dat seksuele voorlichting op scholen neutraal moet zijn.

[2:36:47] Waar toch ook de handtekening van mevrouw Becker onderstaat.

[2:36:51] Mevrouw Becker heeft het voortdurend over dat we dingen moeten kunnen benoemen in Nederland eens.

[2:36:56] Maar ik hoor mevrouw Becker niet over het deel van het CBS-onderzoek waarin staat dat Nederlanders

[2:37:03] zonder migratieachtergrond te veel in homogene groepen leven.

[2:37:07] Ik hoor haar niet over het SCP-onderzoek waaruit blijkt dat er sprake is van een integratieparadox.

[2:37:12] Ik heb het woord discriminatie geen één keer gehoord.

[2:37:15] Ik heb het woord antisemitisme wel gehoord.

[2:37:17] Ik heb ook dingen gehoord over homohaat waar ik het heel erg mee eens ben, maar als we

[2:37:21] het hele verhaal willen vertellen en dingen willen benoemen, zou ik aan mevrouw Becker

[2:37:25] willen vragen om deze kwesties die ik even snel zo aanhaal, sorry daarvoor, ook te benoemen.

[2:37:32] Mevrouw Becker.

[2:37:33] Ja, dank voorzitter.

[2:37:34] Vorige week maandag hadden wij het wetgevingsoverleg emancipatie en hebben we een hele dag eigenlijk

[2:37:40] aandacht besteed aan al deze onderwerpen die mevrouw Tsegaye benoemt, want ik ben het

[2:37:44] met haar eens, dat dit ook relevant is. En wat leren we kinderen op scholen? En leren

[2:37:50] zij over die gelijkwaardigheid? En krijgen zij seksuele voorlichting? En leren jongens

[2:37:56] op tijd dat vrouwen geen bezit zijn? En al die elementen. Daarom vinden wij het heel

[2:38:01] belangrijk dat seksuele voorlichting plaatsvindt. En hoe wij die neutraliteit lezen, is dat het

[2:38:05] juist niet zo kan zijn dat op een school wordt gezegd, bijvoorbeeld, ja, homoseksualiteit

[2:38:10] bestaat ook in deze samenleving, maar dat is iets slechts en dat moet je niet doen.

[2:38:14] Dat daar ook gewoon een open overdracht van

[2:38:18] kennis van hoe de Nederlandse wetgeving in elkaar zit, wordt voorgelegd aan kinderen.

[2:38:22] Dus helemaal eens met mevrouw Tsagai.

[2:38:24] En ik had een inbreng van, denk ik, bijna 18 minuten.

[2:38:28] En als ik er nog tien bij had gehad, dan hadden we het ook over discriminatie kunnen

[2:38:32] hebben, want ik heb al aan het begin gezegd, ik vind dat discriminatie ook aangepakt moet worden.

[2:38:37] Maar wat ik tot slot wel wil teruggeven aan

[2:38:38] mevrouw Tsegay en ook een aantal andere partijen, hun inbreng ging eigenlijk alleen maar over die andere

[2:38:44] kant, dus over discriminatie en kansengelijkheid. En zij zelfs, ja, dat integratieprobleem, dat is

[2:38:50] er niet. En ik heb willen aangeven op een hele genuanceerde manier, met cijfers van wat er goed

[2:38:56] gaat en wat er niet goed gaat, dat dat probleem er wel degelijk is. Dank u wel. Mevrouw Tsegay met

[2:39:04] vervolginterruptie? Mag dat nog? Ja, dit is uw tijd. Ja, wat mij gewoon opvalt, voorzitter, is

[2:39:10] de VVD benoemt een aantal vormen van discriminatie, antisemitisme, homohaat, vrouwenonderdrukking,

[2:39:18] maar mevrouw Becker benoemt alleen vormen van discriminatie waar zij moslims of fundamenteel

[2:39:25] de fundamentele islam tegenover kan zetten. En ik wil gewoon graag van de VVD horen, een coalitiepartij,

[2:39:31] Een partij die zegt, we staan voor vrijheid, voor individuele waarden.

[2:39:34] Hoe zij dan kijken tegen die integratieparadox...

[2:39:37] en hoe zij kijken tegen het vergaande probleem van moslimhaat in dit land...

[2:39:42] en überhaupt discriminatie in Nederland.

[2:39:44] En dat hoor ik iedere keer niet.

[2:39:47] Dat is geen vraag, maar u mag doorreageren.

[2:39:49] Voorzitter, ja, arbeidsmarktdiscriminatie.

[2:39:54] Dus bijvoorbeeld als ondernemers zeggen, ja, ik heb een vacature...

[2:39:58] Maar tegen het uitzendbureau aangeven dat je daar geen mensen van kleur voor wil,

[2:40:02] of dat je gaat kijken naar achternamen of dat soort dingen, is iets wat wij als VVD

[2:40:06] verschrikkelijk vinden. En dat zeg ik niet vandaag voor het eerst.

[2:40:10] Een van mijn voormalige collega's, Zoher El Yassini, is daar hier in de Kamer

[2:40:14] voorvechten van geweest om daar een einde aan te maken.

[2:40:17] Ik weet dat diverse bewindspersonen van

[2:40:19] VVD-huizen op sociale zaken daartegen gestreden hebben.

[2:40:23] Dus ik ben het met mevrouw Tsegai eens dat ook als er sprake is van arbeidsmarkt

[2:40:27] discriminatie, als er sprake is van haat richting iemand omdat hij of zij moslim is, dat we dat ook

[2:40:33] keihard moeten aanpakken.

[2:40:35] Dus daar zit geen onderscheid tussen hoe u daarnaar kijkt en hoe ik daarnaar kijk.

[2:40:39] Ik zeg er alleen bij dat wat mij betreft het mag wel genoemd worden bij het integratiedebat, maar het

[2:40:45] moet niet het hele integratiedebat zijn.

[2:40:48] En sommige partijen hier zeggen dat dat het integratiedebat is.

[2:40:51] En dat zou ik echt jammer vinden, omdat we dan de andere problemen die er ook zijn niet kunnen oplossen.

[2:40:57] Dank u wel.

[2:40:59] De heer Boosman met de interruptie.

[2:41:02] Dank voorzitter en dank aan mevrouw Beckervaar-Bethoog.

[2:41:04] Ik ben het in veel dingen met haar eens.

[2:41:07] Ze zei net wel,

[2:41:08] niet alle meningen zijn geoorloofd.

[2:41:10] En dat vind ik wel een opmerkelijke

[2:41:12] uitspraak van een liberale partij.

[2:41:14] Ik denk toch dat we moeten hechten

[2:41:16] aan de grondwet en het feit dat er verschillen tussen

[2:41:18] een mening hebben en die mening opdringen of

[2:41:19] opleggen aan anderen, nee oké, dan begrijp

[2:41:22] elkaar, maar of wanneer dat leidt tot discriminerend gedrag.

[2:41:25] Ik vind wel dat de

[2:41:26] de VVD erg ver gaat in het ondervuur nemen van religie als geheel.

[2:41:31] Als ik bijvoorbeeld haar partijleider hoor, die zei letterlijk volgens mij

[2:41:35] religie hoort niet thuis in het openbare leven.

[2:41:38] En ik ben toch wel benieuwd naar een toelichting van de VVD op die uitspraak,

[2:41:41] want dat is er eentje waar ik in ieder geval niet mee eens.

[2:41:44] Mevrouw Beker.

[2:41:45] Ja, dank u wel. Met het eerste, dat bedoelde ik inderdaad.

[2:41:48] Dus het was in de context van wat er wel of niet op een school kan worden gezegd.

[2:41:52] Daarbij zei de SGP dat als de VVD wil inperken wat er op scholen gezegd kan worden,

[2:41:57] dan is dat een aantasting van de vrijheid van meningsuiting.

[2:41:59] Ik gaf aan dat ik dat niet met hem eens ben, omdat juist wat er op scholen gezegd wordt,

[2:42:04] gaat ook over de rechten van onze kinderen om in vrijheid te kunnen opgroeien.

[2:42:08] Diezelfde vrijheid heeft mijn partijleider Dylan Yeshugus in haar speech verdedigd.

[2:42:13] U paraphraseert nu waarschijnlijk een zinnetje uit een tweet van Mirjam Bikker over haar speech.

[2:42:20] Die heeft daarna dit zinnetje getwitterd en gezegd dat dit een aanval is van de VVD op religie.

[2:42:27] Terwijl het hele verhaal van mevrouw Yashikus was dat zij er een probleem mee heeft als religie het openbare leven begint te domineren.

[2:42:35] Dus waar er sprake is van mensen die zeggen vanuit hun religie, ik vind dit wel of niet wenselijk en zo zou je je als kind in het onderwijs moeten gedragen.

[2:42:44] En als dat dingen zijn die in strijd zijn met wat we met elkaar in de wet hebben afgesproken,

[2:42:49] als die in strijd zijn met de gelijkwaardigheid van man-vrouw, homo-hetero.

[2:42:53] En haar verhaal is eigenlijk het interruptiedebat dat ik met de heer Vlag had, dat als dat aan

[2:42:58] de orde is, dat wij als liberalen altijd zullen opstaan.

[2:43:01] En daarom ook ons pleidooi om bijvoorbeeld artikel 23 te moderniseren, omdat daar de

[2:43:06] vrijheid van onderwijs absoluut boven de gelijkwaardigheid soms wordt gesteld.

[2:43:12] terwijl hij daar niet absoluut boven zou moeten staan.

[2:43:14] Hij zou daar ondergeschikt aan moeten zijn.

[2:43:16] Dank u wel, mevrouw Verstand.

[2:43:17] Wilt u uw microfoon uitzetten?

[2:43:19] En de heer Boonsma heeft nog een volgende interruptie.

[2:43:23] Oké, voorzitter.

[2:43:24] Nee, maar dat is echt wel wat anders inderdaad als mevrouw Berkus zegt

[2:43:27] ja, het ging met name om opvattingen over homoseksualiteit.

[2:43:31] Ik denk zelf dat het wel heel erg onverstandig zou zijn

[2:43:34] om daarmee heel artikel 23 ter discussie te stellen.

[2:43:36] En ik schrok ook eigenlijk van wat mevrouw Tsegaye zei,

[2:43:39] van die verbindt dat meteen met religieus extremisme.

[2:43:43] Dat dat een van de oorzaakredenen is dat zij dat nu willen intrekken.

[2:43:47] Maar ik constateer in ieder geval dat wat er toch ook niet alleen in een tweet van mevrouw

[2:43:51] Bikker, maar in de media is verscheen dat de VVD zegt dat ze tegen, dat ze religie niet

[2:43:55] thuishoort in het openbare leven, dat dat inderdaad niet klopt.

[2:43:59] Nee, voorzitter, maar nogmaals, dat is ook nooit zo gezegd, want mevrouw Yesikus heeft

[2:44:03] in haarzelfde speech gezegd religie is iets moois.

[2:44:06] Heel veel mensen ontlenen daar ook inspiratie aan en het is belangrijk dat mensen in dit

[2:44:10] verschillende geloven kunnen beleiden, maar waar religie boven vrijheden wordt gesteld,

[2:44:18] of waar de vrijheid van geloof, of de vrijheid van vereniging, of het demonstratierecht,

[2:44:22] of andere vrijheden die we hier hebben eigenlijk wordt misbruikt om gelijkwaardigheid van man en

[2:44:28] vrouw, van homo of hetero te ondermijnen, ja dan vind je de VVD op je pad.

[2:44:34] Dank u wel. Ik heb hier eigenlijk nog ook wel een interruptie op.

[2:44:36] Ik zou de heer Ergi willen vragen om het voorstel over te nemen.

[2:44:39] Dan geef ik het woord aan de heer Seder.

[2:44:42] Dank u wel, voorzitter.

[2:44:43] Ik luister naar het verhaal van mevrouw Becker en er wordt gezegd dat religie gevaarlijk is omdat je daarmee iets wil opdringen aan de ander.

[2:44:51] Tenminste, het kan gevaarlijk zijn als je het opdringt aan anderen en daarmee vrijheden inperkt.

[2:44:56] Maar dat is exact wat de VVD doet vanuit diep religieuze, liberale overtuiging.

[2:45:02] Dus de blinde vlek van de VVD, dat vind ik juist zo gevaarlijk.

[2:45:05] want ik ben het er mee eens dat je in het publiek domein moet je ruimte en vrijheden hebben voor mekaar.

[2:45:10] Maar ik heb afgelopen week wel een VVD gezien die volgens mij wel een grensoverschrijd richting gedachtenpolitie.

[2:45:16] En de VVD vindt mij aan haar zijde als ze zegt, daar weer haatzaaien, groepsbelediging, het uitsluiten van mensen.

[2:45:23] Als dat geëffectueerd wordt, dan vindt mij aan haar zijde, dat moeten we keihard aanpakken.

[2:45:27] Ik heb er net in mijn interruptie ook wat over gezegd, zal het ook in mijn bijdrage over zeggen.

[2:45:30] Maar als het gaat om wat de heer Vlag net zei, een bepaalde mening hebben, dan geeft me mevrouw Becker aan

[2:45:37] dat we artikel 23 moeten moderniseren, terwijl onder huidig artikel 23 mag dat haat zaaien ook niet.

[2:45:46] Op het moment dat op een school iemand gezegd wordt dat je iemand zou moeten stenigen voor een bepaalde

[2:45:53] levensopvatting of seksuele geaardheid, daar moeten we nu ook al in grijpen.

[2:45:56] Dus ik heb een beetje moeite met de blinde vlek die de VVD lijkt te hebben,

[2:46:01] met onder het mom van vrijheid perken vrijheden van anderen in,

[2:46:04] zolang ons beeld maar wel nog overeind staat.

[2:46:08] En ik wil de VVD toch vragen of ze niet het glibberige pad afgleidt nu,

[2:46:13] dat gedachten op zich al strafbaar zouden moeten zijn in de ogen van de VVD.

[2:46:19] Nee, voorzitter. Het is niet zo dat we alles nu al onder de huidige wet kunnen tegengaan.

[2:46:26] wat op scholen gebeurt, wat dubieus is.

[2:46:28] Ik had het net al over identiteitsverklaringen.

[2:46:31] Dan zeggen die scholen die dat doen, die dus zeggen van ja, er moet eigenlijk eerst afstand genomen worden

[2:46:35] van homoseksualiteit voor een kind die hier naar school kan komen.

[2:46:37] Die doen dat dan op basis van artikel 23.

[2:46:40] Er zijn op sommige scholen gedragsregels,

[2:46:43] waar meisjes en jongens anders behandeld worden,

[2:46:46] waar meisjes een bepaalde kleding moeten dragen,

[2:46:48] waarvan je je kan afvragen of zich dat verhoudt tot de Nederlandse vrije samenleving.

[2:46:52] Dus dan vinden wij niet dat je artikel 23 moet afschaffen,

[2:46:55] Maar wel dat je hem zou moeten kunnen moderniseren.

[2:46:58] En wat ik zo opvallend vind, is dat we met een aantal, ook christelijke partijen in deze

[2:47:04] Kamer, met CDA, met ChristenUnie, zeggen er is sprake van een integratieprobleem, maar

[2:47:10] dat deze christelijke partijen tegelijkertijd zeggen, als we met een instrument komen om

[2:47:15] dat ook te kunnen aanpakken, bijvoorbeeld meekijken in Koranscholen en weekendscholen,

[2:47:19] dat dan de partij van de heer Seder zegt, ho, maar als dit dan misschien ook betekent

[2:47:23] dat er, als er iets aan de hand is op een bijbelschool, daar ook sprake kan zijn van toezicht?

[2:47:28] Nee, dan wil ik dat hele instrument niet.

[2:47:30] Want als we echt serieus zijn dat we de vrije samenleving willen verdedigen

[2:47:34] en integratie willen verbeteren, dan vraag ik ook aan de christelijke partijen

[2:47:39] zoals ChristenUnie en CDA, kijk ook naar je eigen heilige huisjes.

[2:47:43] Dit is geen strijd tegen religie.

[2:47:45] Dit is een strijd voor vrijheid.

[2:47:47] Geef ik het woord aan de heer Seder over heilige huisjes.

[2:47:51] Dank u wel, voorzitter.

[2:47:51] Nee, dit is niet om mijn eigen parochie te beschermen.

[2:47:56] Dit gaat over een fundamentele vraag...

[2:47:58] of de VVD niet over de schreef gaat.

[2:48:00] Niet ten aanzien van artikel 23, maar ten aanzien van artikel 6.

[2:48:03] De VVD plaatst zich buiten de samenleving...

[2:48:07] en vindt wat de VVD vindt een libraal gedachtgoed...

[2:48:10] waarbij het individu centraal staat...

[2:48:12] en daar de overheid die vrijheden moet kunnen garanderen...

[2:48:15] ook de kost van vrijheden van anderen.

[2:48:17] Dat dat de norm is, dat dat ten zake is neutraal.

[2:48:21] en vervolgens opgelegd moet worden onder de samenleving.

[2:48:24] Daarom zijn wij ook zo tegen dat wet in formele toezicht onderwijs,

[2:48:28] omdat de staat een broek aantrekt die haar niet past en ook best gevaarlijk is,

[2:48:32] zoals we in het verleden ook in andere landen hebben gezien.

[2:48:36] Dus mijn vraag is niet beantwoord.

[2:48:38] Als het gaat om de vraag, is VVD nog steeds van mening

[2:48:42] dat artikel 6 het recht op geweten om iets anders te vinden

[2:48:47] dan zeker hier liberale vrienden. Dat het in Nederland heel Nederlands is om ook dat

[2:48:53] te beschermen, ook als je het niet mee eens bent, en op het moment dat dat de vrijheid

[2:48:57] van de anderen raakt, dat dat het moment is dat we ingrijpen. Maar op het moment dat er

[2:49:02] een mening is die onwelgevaarlijk is, ook voor mij, dat we nog steeds op de VVD kunnen

[2:49:09] rekenen, dat die ook voor de onwelgevaarlijke mening zal blijven staan en ook die zal hem

[2:49:15] En de vraag...

[2:49:17] De vraag is of mevrouw Becker daarmee volmondig eens is.

[2:49:21] Dan geef ik het woord aan mevrouw Becker.

[2:49:23] Het beschermen van de grondwettelijke vrijheden...

[2:49:27] van gelijkheid tussen man en vrouw, tussen homo en hetero...

[2:49:31] maar ook het recht op zelfbeschikking...

[2:49:34] dat we ook in internationale verdragen hebben staan...

[2:49:36] maar ook in onze eigen wetten hebben staan.

[2:49:38] Dat je gewoon als vrouw beslist, als homo beslist...

[2:49:41] als andersdenkende beslist over je eigen leven.

[2:49:43] Dat is niet even de mening van de VVD, dus ik kom hier niet op voor de mening van de VVD.

[2:49:49] Het is de mening van de VVD dat we moeten opkomen voor de vrije waarden die we met elkaar verankerd

[2:49:54] hebben in wetgeving en waar je wat mij betreft niet van kan zeggen, ja, maar ik wil toch mijn

[2:49:59] kinderen iets anders leren, omdat dat op basis van mijn geloof belangrijk is.

[2:50:04] En we hebben ooit samen opgetrokken rondom de inburgeringswet om een amendement in te

[2:50:09] dienen op de participatieverklaring.

[2:50:10] Om wat vraag je nou van mensen die hier willen meedoen?

[2:50:13] Wat moeten zij ondertekenen?

[2:50:15] En daar hebben wij toen samen van gezegd.

[2:50:17] Ja, we vinden het eigenlijk wel gek dat we mensen laten ondertekenen om onze waarden

[2:50:21] te respecteren, maar ze hoeven eigenlijk geen afstand te nemen van gedragingen die daar

[2:50:26] tegenin gaan.

[2:50:27] Dus bijvoorbeeld je tekent dan voor er is gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, maar

[2:50:30] ondertussen hou je wel je vrouw binnen omdat dat nou eenmaal jouw geloof of jouw cultuur

[2:50:34] is.

[2:50:34] Dus wij hebben toen gezegd nee, daar moeten mensen ook afstand van nemen van dat soort

[2:50:39] gedragingen.

[2:50:39] want zij horen hier in Nederland.

[2:50:41] En dat is iedere keer dat kompas waar ik op vaar.

[2:50:44] Het gaat niet om het geloof, maar geloof is geen vrijbrief

[2:50:47] om dingen anders te doen dan hoe we die met elkaar hier in de wet hebben afgesproken.

[2:50:52] En u weet, net zo goed als ik, ook in mijn eigen fractie

[2:50:55] zijn er allemaal mensen die ontlenen heel veel moois aan het geloof.

[2:50:58] Ik ben zelf ook christelijk opgevoed.

[2:51:01] En het zijn ook verhalen waar ik inspiratie uit ontleen

[2:51:05] en waar ik me fijn bij voel dat we dat met elkaar kunnen delen.

[2:51:07] Dus ik ben niet tegen geloof.

[2:51:09] Maar ik vind wel dat, nou ja, wij allemaal hier samen als we het integratieprobleem willen oplossen,

[2:51:15] moeten we ook willen kijken naar instrumenten die onvrije boodschappen tegen kunnen gaan.

[2:51:20] Dank u wel, mevrouw Becker. Dan kijk ik naar de heer Seder.

[2:51:23] Dit is mijn laatste, goed ook gezien het duur van het debat, dat dat mijn laatste is.

[2:51:28] En voorzitter, waarom ik hier een aantal interrupties over pleeg, is omdat ik het eens ben met mevrouw Becker.

[2:51:34] Daar waar de samenleving ontwricht rijk te raken, moeten wij ingrijpen.

[2:51:37] En ik zie ook genoeg gevallen waar het plaatsvindt.

[2:51:39] Daar vinden we elkaar ook wel echt.

[2:51:42] Alleen, ik heb in drie interrupties geprobeerd aan te geven...

[2:51:46] dat wat de VVD nu doet en de koers die zij nu inzet...

[2:51:49] dat gaat niet om, wij moeten aanpakken wat in gedragingen misgaat.

[2:51:53] Dus inderdaad vrouwen die achter de gesloten deur zitten en eigenlijk onvrij zijn...

[2:51:57] dat de gedraging is waarvan ik zeg, dat moeten we aanpakken.

[2:52:00] Maar dat is niet wat de VVD doet in haar voorstellen.

[2:52:02] Wat de VVD doet in haar voorstellen is een grens verder gaan.

[2:52:05] Eigenlijk zeggen de gedachten die onwilvallig zijn te aanzien van de VVD,

[2:52:11] die zich niet uiten in een gedraging die strafbaar is, waarbij mensen zeggen

[2:52:14] dat doe je met elkaar niet, dat hebben we hier niet afgesproken.

[2:52:18] Dat de VVD die gedachten aan een seculier, liberale meetlat zet.

[2:52:23] En daarvan zeg ik, dat is on-Nederlands, dat is onliberaal, maar dat is ook grondwettelijk.

[2:52:29] Dus waarom ik hierop ageer, omdat ik denk dat ik hoop dat de VVD opnieuw kijkt

[2:52:34] naar de voorstellen die afgelopen dagen gedaan zijn

[2:52:36] ten aanzien van steeds verder willen ingrijpen,

[2:52:39] niet op gedragingen, maar op gedachten.

[2:52:43] Dan geef ik het woord aan mevrouw Becker.

[2:52:45] Ja, voorzitter, ik kan in niemands hoofd kijken.

[2:52:47] Dus ik kan niemand verbieden om iets te vinden of iets te denken.

[2:52:50] En dat is maar goed ook.

[2:52:51] Maar inderdaad, ik wil wel kunnen ingrijpen

[2:52:54] als het gaat om bepaalde gedragingen die we niet wenselijk vinden.

[2:52:58] En ik hoop toch dat de heer Seder ook niet zegt,

[2:53:01] want hij zegt dan ja, ik ben het met mevrouw Becker eens

[2:53:03] dat hij dat ze wil ingrijpen als het gaat om vrouwen die achter de voordeur worden gehouden.

[2:53:08] Maar is de heer Seder het dan ook met mij eens dat we moeten kijken naar de voedingsbodem?

[2:53:12] Dat als hier in een moskee in Den Haag wordt gezegd dat is vrouwenbesnijdenis is iets goeds

[2:53:19] of zoals we bij de resultaten van de parlementaire onderzoek

[2:53:22] naar ongewenste buitenlandse beïnvloeding hebben gezien,

[2:53:25] als dat soort boodschappen in moskeeën worden verspreid,

[2:53:28] ja dan is de heer Seder de eerste volgens mij om te zeggen daar moeten we wat aan doen.

[2:53:32] Dan zegt hij ook niet. Ja, dat is vrijheid van denken.

[2:53:35] Dat is vrijheid van religie.

[2:53:36] En ik daag hem uit om dus diezelfde meetlat die hij gebruikt...

[2:53:40] ...als het gaat om het islamitische geloof...

[2:53:42] ...eigenlijk ongeacht welk geloof dan ook te hanteren...

[2:53:45] ...en radicaal te kiezen voor die vrijheid.

[2:53:48] Dank u wel voor uw beantwoording, mevrouw Becker.

[2:53:50] Dan geef ik het woord aan de heer Seder, die als voorzitter doorgaat.

[2:53:54] Dank u wel, oud-voorzitter. U heeft het voortreffelijk gedaan.

[2:53:56] Dan is de heer Ergin aan het woord. Ik geef u het woord.

[2:54:00] Dank u wel, voorzitter.

[2:54:01] Afgelopen dagen zijn we wederom getuige geweest van een zeer lelijke kant van de politiek.

[2:54:08] We zagen hoe de gebeurtenissen in Amsterdam op 7 november werden aangerepen om hele groepen

[2:54:12] Nederlanders buiten de samenleving te plaatsen, hen collectief schuld aan te praten en een

[2:54:17] verzonnen integratiecrisis uit te roepen.

[2:54:20] De een na het andere voorstel passeerde de Kamer.

[2:54:24] Salafistische moskee Wariodat verspreid zou worden, moest verboden worden.

[2:54:27] En voorzitter, kan iemand mij nou aangeven om welke moskeeën het gaat?

[2:54:32] Waar vindt het plaats?

[2:54:33] Er zou toezicht moeten komen op weekendscholen waar kinderen aangeleerd zouden krijgen om

[2:54:38] zich van de Nederlandse samenleving af te keren.

[2:54:40] Waar, voorzitter, bij welke organisatie kan iemand mij een voorbeeld geven?

[2:54:47] Jodenhaat zou diep in de ziel van mensen uit sommige Arabische landen zitten en daarmee

[2:54:52] zouden wij als Nederland een probleem hebben.

[2:54:54] En voorzitter, ook een vraag aan de staatssecretaris.

[2:54:58] Als er zoveel mis is in de samenleving, als er zoveel haat, geweld en discriminatie plaatsvindt,

[2:55:03] wat doet het OM in godsnaam? Waarom handelt het OM dan niet?

[2:55:09] Voorzitter, in plaats van dat het politiek zich richtte op het makkabietuig

[2:55:13] die uit het buitenland de boel kwam verzieken in ons land,

[2:55:16] werd er gewezen naar de islamitische gemeenschap.

[2:55:19] Terwijl hooligans met genocidale spreekkoren op hun voetstuk werden geplaatst,

[2:55:23] ging de politiek als een dolle hond razen op onze eigen mensen, onze Nederlanders, inwoners van ons land.

[2:55:31] Voorzitter, we moeten de dingen benoemen zoals ze zijn.

[2:55:34] Heb ik de hele dag gehoord, want alleen dan zouden we problemen kunnen oplossen.

[2:55:38] En voorzitter, ik wil ook meedoen aan dat benoemen.

[2:55:42] Want vanwege het giftige politieke klimaat, vanwege moslimhaat in de Nederlandse politiek,

[2:55:47] moeten moskeeën uit veiligheid de deuren op slot doen tijdens het gebed.

[2:55:50] Er zijn in de afgelopen weken brandstichtingen geweest bij islamitische basisscholen en werden

[2:55:57] Nederlandse moslims door hun buren in elkaar getimmerd.

[2:56:01] Dat heeft alles te maken met het gif en verdachtmakingen die over Nederlandse moslims worden uitgestort.

[2:56:08] Dat is het probleem in dit land.

[2:56:12] Waar ik me nog meer zorgen om maak, is dat we zagen dat het kabinet huppelde achter deze

[2:56:18] giftige politiek.

[2:56:19] We zagen hoe het kabinet na een eigen falen bij monden van de minister-president en deze

[2:56:25] staatssecretaris olie op het vuur gooide.

[2:56:28] We zagen hoe Nederland door dit kabinet op een sluwe wijze werd opgehitst door een verzonnen

[2:56:33] integratieprobleem.

[2:56:34] En vele partijen in dit huis doken als aasgierden op de verzonnen integratiecrisis door nog

[2:56:42] meer olie op het vuur te gooien.

[2:56:44] Voorzitter, dan heb je de ranzige kant van de politiek, die zich meer bezighoudt met het uitroepen van crisis

[2:56:50] dan het oplossen van uitdagingen, en gelukkig aan de andere kant onze interrupties.

[2:56:57] Instituties, instituten zoals het CBS, die wel de wijsheid in pacht hebben om een gezonder blik te werpen op de samenleving.

[2:57:05] En afgelopen vrijdag, voorzitter, zagen we dat we gezegend waren met het CBS.

[2:57:10] Dat zagen we namelijk in het vuistdikke onderzoek, die heb ik hier bij me, over onze samenleving.

[2:57:17] En terwijl sommige politici hier aan tafel binnen twee uur hun conclusies hadden getrokken,

[2:57:22] zien we in het CBS-onderzoek dat Nederlanders met een migratieachtergrond ondanks alle tegenslagen

[2:57:28] flink aan de weg timmeren, in rap tempo achterstanden aan het inhalen zijn en een ongekende prestatie

[2:57:35] leveren.

[2:57:36] En als we kijken naar het CBS-onderzoek zien we dat het integratieprobleem dat door dit

[2:57:41] kabinet is uitgeroepen totale onzin is.

[2:57:44] Dat een integratiecrisis die door sommige partijen in dit huis zijn uitgeroepen totale

[2:57:49] nonsens is.

[2:57:51] En waar wel sprake van is, is dat Nederlanders met een migratieachtergrond ondanks hun tien

[2:57:56] honderd achterstand in de samenleving een uitmuntende prestatie leveren.

[2:58:00] Een voorbeeld zijn, voorzitter.

[2:58:02] En dat doen ze ondanks dit kabinet, ondanks het giftige politieke klimaat en ondanks

[2:58:08] alle kabinetten hiervoor, die met spierballentaal allerlei plannen over hen hebben uitgerold

[2:58:13] en nooit aan hen hebben gevraagd of zij onderdeel willen worden van de agenda, nooit aan hen

[2:58:18] hebben gevraagd wat zij nodig hebben.

[2:58:20] En als er naar de zoveelste vraag van denk een onderzoek werd uitgevoerd naar discriminatie

[2:58:25] in de arbeidsmarkt, woningmarkt, in het onderwijs, bij stages en in de zorg, kwam uitgerekend

[2:58:30] deze groep er zeer slecht uit. Tot baanbrekende actieplannen, spierballentaal, draaiboeken,

[2:58:37] task forces heeft het nooit geleid. Maar als er met de beschuldigende vingers gewezen moet worden,

[2:58:43] dan is iedereen wakker, dan is iedereen aanwezig. Want op dat moment, want dan pas,

[2:58:48] heeft iedereen wat te zeggen. En niet als al die mensen die iedere dag opnieuw hun best doen in

[2:58:53] de samenleving het ook moeilijk hebben en ondersteuning nodig hebben. En voorzitter,

[2:58:58] Het is daarom een vraag aan deze staatssecretaris.

[2:59:00] Hoe kijkt hij terug op zijn schandalige uitspraak?

[2:59:03] Uitspraak dat islamitische jongeren voor een heel groot deel onze normen en waarden niet onderschrijven, einde citaat.

[2:59:10] Heeft hij niet het gevoel dat het CBS-onderzoek een klap is in zijn gezicht?

[2:59:14] Ziet hij eindelijk in dat de groep Nederlanders die hij collectief voor de bus gooide in de steek liet onderaan de steep ongekende prestaties leveren?

[2:59:23] En de belangrijkste vraag, voorzitter, gaat hij die schandalige woorden terugnemen?

[2:59:29] Voorzitter, dan kom ik aan bij integratie.

[2:59:35] U heeft de interruptie van mevrouw Becker.

[2:59:38] Ja, want ik zou aan de heer Ergin willen vragen.

[2:59:41] We hebben volgens mij dit debat uitgesteld, omdat we dit rapport dan ook konden betrekken

[2:59:46] bij het debat.

[2:59:47] En de heer Ergin zegt nu, ja, dit rapport laat zien dat er geen integratieprobleem

[2:59:52] is.

[2:59:52] Dan noemt hij een aantal dingen die beter gaan, die ik ook benoemd heb.

[2:59:55] De trends gaan een positieve kant op, maar er zijn ook een aantal dingen echt wel zorgelijk.

[3:00:00] Zoals bijvoorbeeld over vertegenwoordiging in de criminaliteitscijfers bij mensen met

[3:00:06] Marokkaanse afkomst en mensen met Surinaamse afkomst.

[3:00:10] De schooluitval neemt toe.

[3:00:13] Mensen slagen er minder in om het eindexamen te halen, ook al lukt het ze wel om wat hoger

[3:00:18] in te stromen, maar vervolgens wordt het schoolexamen ingewikkelder.

[3:00:23] Er zitten allerlei nuances in het rapport.

[3:00:25] Bottom line zegt het rapport dat het wel beter gaat, maar er zijn nog steeds mensen met een

[3:00:31] migratieachtergrond.

[3:00:32] Of het gaat om uitkeringsafhankelijkheid, of het gaat om deelname op de arbeidsmarkt, of het gaat

[3:00:38] om oververtegenwoordiging in de criminaliteitscijfers, er is nog steeds een zorg.

[3:00:43] Hoe kijkt de heer Ergin daarnaar?

[3:00:46] Deelt hij dat of zegt hij dat we eigenlijk alleen maar moeten kijken naar de positieve resultaten?

[3:00:51] En als hij dat deelt, is dan in zijn ogen discriminatie daar de enige oorzaak van?

[3:00:57] Of moeten we ook breder kijken naar waar dan dat probleem vandaan komt?

[3:01:02] Ja, voorzitter, waar ik mij in dit huis zorgen om maak, is dat er selectief wordt geshopt in vrijheden,

[3:01:08] selectief wordt geshopt in cijfers en selectief wordt geshopt in hoe mensen aanpakken.

[3:01:15] En voorzitter, daar ga ik niet aan meedoen, want ik heb nogmaals, ik heb ook genoeg voorbeelden waarvan

[3:01:20] En ik kan stellen dat bepaalde groepen oververtegenwoordigd zijn in bepaalde gedragingen.

[3:01:26] Bijvoorbeeld de VVD'ers, die al jaren en jaren uit VVD-politie aan de koploper zijn

[3:01:31] als het gaat om integriteitsschendingen.

[3:01:33] Maar voorzitter, ik zou mevrouw Bentebeker daar nooit op aanspreken.

[3:01:35] Ik zou haar nooit aanspreken op groepskenmerken van haar politieke partij.

[3:01:39] Ik zou haar altijd, en dat doe ik hier, en dat zal ik ook altijd doen, altijd aanspreken

[3:01:44] op gedrag.

[3:01:45] Waar we ons zorgen om moeten maken, is dat we hier in dit huis...

[3:01:49] dat de PVV-corvee van de VVD zo is doorgeslagen...

[3:01:53] dat zelfs de VVD hier alleen maar kijkt naar groepskernmerken...

[3:01:57] alleen maar bezig is met overtegenwoordiging...

[3:02:00] terwijl de VVD heel goed weet, heel goed weet, donders goed weet...

[3:02:04] dat je exact hetzelfde kan doen met andere groepen.

[3:02:07] En voorzitter, die kant, die lelijke kant, ga ik niet op.

[3:02:10] Dank u wel voor de vervolginterruptie.

[3:02:11] Dus voordat u dat doet, ik vind het een prachtig debat, ook waardig, mijn complimenten.

[3:02:16] Maar ik ga toch proberen in verband met tijd te vragen om hem iets beknopter te houden.

[3:02:20] En ook de beantwoording wat beknopter te houden.

[3:02:22] Zodat we het ook met elkaar op tijd redden.

[3:02:24] Ja, ik ga het meteen proberen.

[3:02:28] Kijk, volgens mij, de heer Ergin zegt, ik ga niet selectief shoppen.

[3:02:32] Maar mijn vraag aan hem is, volgens mij doet hij dat nou juist wel.

[3:02:35] Omdat hij de zorgelijke punten die ook in dit rapport staan, achterwege laat in zijn analyse.

[3:02:40] En dan vervolgens zegt er is maar één probleem en dat is discriminatie.

[3:02:44] En daarna doet hij iets flauws en dan begint hij over integriteit.

[3:02:46] En dan zegt hij ja, ik ben geen partij die mensen op hun afkomst aanspreekt.

[3:02:50] Nou, als er één partij is die dat in dit huis wel gedaan heeft,

[3:02:53] namelijk door gewoon op Turkse televisie alle parlementariërs met een Turkse achtergrond

[3:02:58] bij naam en toenaam te noemen op basis van hun stemgedrag, dan is dat DENK.

[3:03:02] Maar goed, ik hoop dat we dat inmiddels achter ons hebben gelaten.

[3:03:05] En fijn dat DENK dan zegt dat dat doen wij niet meer.

[3:03:07] Maar alsjeblieft, voorzitter, dit debat verdient echt dat we gewoon inhoudelijk kijken

[3:03:12] naar wat er aan de hand is.

[3:03:13] Kan de heer Ergin een antwoord geven dat iets minder op een one-liner lijkt en iets meer

[3:03:17] gewoon echt ingaat op — er staan toch ook zorgelijke dingen in dit rapport waar het gaat

[3:03:22] over een oververtegenwoordiging van mensen in de criminaliteit, maar ook waar het gaat

[3:03:26] over schooluitval, waar het gaat over uitkeringsafhankelijkheid — en is dan de enige analyse van

[3:03:31] denk dat als dat al zo zou zijn, dat dat dan komt door discriminatie?

[3:03:34] Kunnen we alsjeblieft met elkaar een wat serieuzer debat voeren over de inhoud?

[3:03:40] Dit was overigens uw laatste interruptie.

[3:03:42] Ik ben het helemaal mee eens dat we met elkaar een serieuzer debat aan moeten gaan.

[3:03:47] Ik doe ook niks anders.

[3:03:49] Wat ik alleen stel in mijn verhaal, en ik zou het eigenlijk nog hier onderbouwen,

[3:03:54] maar mevrouw Bentenbekker had weer haast,

[3:03:57] is dat we gewoon niet meer van derde en vierde generaties Nederlanders kunnen verwachten.

[3:04:02] Dat ze nog moeten integreren, dat is natuurlijk totale vrouwenkul.

[3:04:04] Voorzitter, we hebben het hier over mensen waarvan het herkomstland Nederland is.

[3:04:09] En we kunnen ze niet blijven aanspreken als we het hebben over gelijkwaardigheid,

[3:04:13] als we het hebben over Nederlandse normen en waarden,

[3:04:16] kunnen wij die mensen niet blijven aanspreken als het gaat om de groepskenmerken.

[3:04:20] En dat is de analyse.

[3:04:22] En het andere punt waar mevrouw Becker op wijst als het gaat om het CBS-onderzoek,

[3:04:27] ja, we constateren inderdaad dat heel veel Nederlanders met een migratieachtergrond

[3:04:31] achtergrond op 10-0 achterstand beginnen aan hun leven en ik ga straks een opschuiming doen

[3:04:36] waarin ik ook een aantal van die cijfers er tevoorschijn haal.

[3:04:40] Tuurlijk, er is sprake van achterstand, maar die achterstanden worden in

[3:04:44] rap tempo, ondanks dit kabinet en ondanks de VVD-rhetoriek, flink ingehaald en ik

[3:04:49] ben super trots op al die mensen die iedere dag weer het beste proberen te

[3:04:53] maken van hun leven. Dank u wel, u volgt uw betoog.

[3:04:57] Toch niet, u heeft de interrupties van de heer Boon.

[3:05:00] Ik heb toch een vraag over de tweede en derde generatie.

[3:05:04] Dan kijk ik even terug naar mijn eigen carrière, dat ik jonge voetballers had.

[3:05:08] Van alle kleur en geur.

[3:05:09] En dan vroeg ik van, hoe voel je je nou?

[3:05:11] Ik voel me Koert, ik voel me Turk, ik voel me Somalië, alles noem het.

[3:05:15] Dus ik heb het zelf meegemaakt.

[3:05:17] Wilfred Grené, geen groot voorstander van het PVV, die heeft het zelf meegemaakt op het voetbalveld.

[3:05:21] Die vroeg ook aan de ouders, wat voelen jullie?

[3:05:23] En alle ouders op de migratieachtergrond gaven het antwoord.

[3:05:27] Ik voel me Turk of ik voel me Balkan.

[3:05:28] Geen één gaf aan dat hij zich Nederlander voelde.

[3:05:32] Maar dan gaan we nog andere dingen bekijken.

[3:05:35] Met het EK, daar gaan de Turken de straat op.

[3:05:39] Wat roepen ze dan?

[3:05:41] Wij zijn Turken.

[3:05:42] Waar zijn die Nederlanders?

[3:05:46] Waar zijn die Joden?

[3:05:48] Wij zijn Turken.

[3:05:49] Dat werd er letterlijk genoemd.

[3:05:51] En dan willen wij de problemen oplossen, om dat ook zo te noemen.

[3:05:53] En dan zegt u, nee, wij moeten die Nederlanders noemen.

[3:05:55] Maar hoe kun je iemand Nederlander noemen die zichzelf geen Nederlander ziet...

[3:06:00] die zich geen Nederlander voelt, die asiel heeft van Nederland?

[3:06:03] Waarom moeten wij die Nederlander noemen en niet gewoon Turk of Marokkaan...

[3:06:06] of Somalië, of weet ik veel?

[3:06:09] Heer Ergin.

[3:06:09] Ja, voorzitter, ik weet eerlijk gezegd niet hoe ik hierop moet reageren.

[3:06:14] Want de afgelopen 20 jaar hebben we een VVV gezien...

[3:06:16] die het continu had over de afkomst van die groep.

[3:06:21] Over Turken en Marokkanen.

[3:06:23] De PVV had het niet eens over Turkse Nederlanders en Marokkaanse Nederlanders.

[3:06:29] De PVV heeft jarenlang de meest funzige woorden uitgesproken over deze groep...

[3:06:35] en doet nu heel verbaasd als er jongeren zijn die opstaan en die zeggen van...

[3:06:38] ja, als je mij zo noemt, dan ben ik dat.

[3:06:42] Voorzitter, dat is het eerste deel van het antwoord.

[3:06:45] En het tweede deel van het antwoord...

[3:06:47] Graag, maar wat korter.

[3:06:48] Maar dit is wel een hele uitgebreide vraag...

[3:06:51] en ik wil daar wel op kunnen reageren.

[3:06:53] En het tweede deel van mijn antwoord is, voorzitter,

[3:06:57] is dat de PVV doet alsof die mensen waar hij het over heeft,

[3:07:01] waar hij kennelijke gesprekken mee voert, moeten kiezen.

[3:07:04] En voorzitter, wij kiezen niet meer.

[3:07:07] Wij zijn Turks en Nederlands, Marokkaans en Nederlands,

[3:07:10] en weet ik veel uit welke winst ik dan ook.

[3:07:12] En wij zijn trots op alle identiteiten die wij hebben.

[3:07:15] Wij zijn trots op alles, alle culturele waarden die wij meekrijgen

[3:07:20] En die dragen wij uit. En de PVV heeft daar een probleem mee.

[3:07:23] De PVV heeft het maar te accepteren.

[3:07:26] Dank u wel. Volgens mij dat iedereen nog maar één interruptie heeft.

[3:07:30] Behalve de heer Bamenga, Bekker, Vlag en Ceder. Die zijn door hun interrupties heen.

[3:07:36] De heer Erken heeft er nog twee.

[3:07:38] Voorzitter, dan kom ik aan bij integratie.

[3:07:40] Want decennialang hebben wij een knotsverkeerde discussie gevoerd gehad over integratie in Nederland.

[3:07:45] Eerst werd integratie door Links-Nederland gezien als een instrument

[3:07:49] om Nederlanders met een migratieachtergrond in het slachtofferbankje te praten,

[3:07:54] want alleen deze politici wisten wat goed voor hen was.

[3:07:57] Alleen zij wisten wat deze mensen nodig hadden.

[3:08:00] En daarna is Rechts-Nederlands aan de haal gegaan om misbruik te maken van integratie.

[3:08:05] Daar waar Nederlanders met een migratieachtergrond altijd het slachtoffer waren,

[3:08:09] werden ze nu opeens gezien als dader, als het probleem.

[3:08:13] Alles wat misgaat in Nederland wordt in hun schoenen geschoven.

[3:08:16] Ze worden collectief bestraft en in de afgelopen dagen hebben we gezien hoe ver deze collectieve

[3:08:21] bestraffing is doorgeslagen.

[3:08:24] En het dieptepunt, voorzitter, hebben we afgelopen vrijdag gezien, notabene door de minister-president

[3:08:30] die een nieuwe norm introduceerde.

[3:08:32] Als je iets op je kerfstok hebt, dan wordt er niet alleen naar strafrecht gekeken, maar

[3:08:37] bij sommige mensen dus ook naar een migratieachtergrond.

[3:08:40] Voorzitter, we zijn zo diep gezonken dat we het niet meer hebben over gedragingen van

[3:08:45] individuen maar over een groepskenmerken over waar de wieg van hun voorouders

[3:08:50] hebben gestaan en dat moet de voorzitter uitgerekende politici die

[3:08:54] antisemitisme willen aanpakken ze willen antisemitisme aanpakken en

[3:08:58] terecht voorzitter want het is een breed probleem in onze samenleving maar

[3:09:01] zetten daar moslimaat voor in en de boodschap van dit van het van dit

[3:09:06] kabinet is duidelijk je mag er zijn zolang je maar voldoet aan wat wij van

[3:09:10] je eisen terwijl iedereen zich gewoon aan de

[3:09:13] Nederlandse wet moet houden, moeten Nederlanders met een migratieachtergrond

[3:09:16] nog voldoen aan een extra wensenlijstje van staatssecretaris Nobel.

[3:09:20] En als je tegen de raads bent, Nederland bekritiseert zoals een gezonde burger

[3:09:24] dat zou moeten doen en omwee, als je groep ergens te veel aandacht krijgt,

[3:09:29] dan hoor je er niet meer bij.

[3:09:32] Voorzitter, we hebben in Nederland geen integratieprobleem.

[3:09:35] We hebben in Nederland een acceptatieprobleem.

[3:09:38] En als er één groep problemen heeft met de Nederlandse normen en waarden,

[3:09:41] dan zijn dat sommige politici hier in Den Haag.

[3:09:44] De minister-president die hele groepen wegzet.

[3:09:47] De staatssecretaris die op basis van mogelijk honderd personen

[3:09:51] honderdduizenden Nederlanders voor de bus heeft gegooid.

[3:09:55] Het probleem in Nederland is de Tweede Kamer die in een parallele samenleving leeft.

[3:10:00] Politieke partijen die de samenleving de rug hebben toegekeerd

[3:10:03] en alleen maar bezig zijn met hun gelijk.

[3:10:06] Partijen die denken dat ze met actieplannen de samenleving kunnen maken.

[3:10:09] Met verregaande wetsvoorstellen komen, zonder maar één gesprek gevoerd te hebben met die

[3:10:15] mensen waar het over gaat.

[3:10:16] En als er één groep in Nederland in een gesloten gemeenschap leeft, dan zijn dat sommige politici

[3:10:22] hier in Den Haag.

[3:10:24] Niet die mensen die keihard studeren, keihard werken en ondanks alle tegenslagen het beste

[3:10:29] ervan proberen te maken.

[3:10:30] Het zijn niet die hardwerkende Nederlanders met een migratieachtergrond die problematisch

[3:10:34] gedrag vertonen naar vertegenwoordigers van politieke partijen zoals de PVV, VVD en BBB.

[3:10:41] En voorzitter, als xenofobie en haat ergens ingebakken zitten in de cultuur, dan is dat

[3:10:47] de Haagse cultuur en nergens anders.

[3:10:50] Voorzitter, integratie is voorbij, integratie is over, het is mooi geweest.

[3:10:56] Want ondanks 10-0 achterstand dragen honderdduizenden Nederlanders bij aan Nederland.

[3:11:00] Ze studeren, ze werken, ze ondernemen, ze wonen, zijn maatschappelijk actief.

[3:11:06] En dat doen ze ondanks alle belemmeringen.

[3:11:09] Ondanks het feit dat er decennia lang sprake is van onderadviseerding in het onderwijs.

[3:11:14] Ondanks het feit dat ze door DUO onterecht zijn aangepakt en bestempeld als fraudeur...

[3:11:19] en de minister van OCW nu een hersteloperatie van tientallen miljoenen moet uitvoeren.

[3:11:24] Ondanks het toeslagenmisdaad waar veel Nederlanders met een migratieachtergrond...

[3:11:28] door de overheid door de mangel zijn gehaald.

[3:11:31] Ondanks het feit dat ze met exact dezelfde diploma's

[3:11:34] vaker achter het net vissen dan Nederlanders zonder migratieachtergrond.

[3:11:38] Voorzitter, ondanks het feit

[3:11:39] dat het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid

[3:11:42] als hun geheime dienst opereerde

[3:11:44] en in het geniep dossiers bijhield over hen.

[3:11:47] Ondanks het feit dat ze gigantisch veel last hebben

[3:11:50] van moslimlijstjes die bij de overheid rondslingeren.

[3:11:54] Ondanks het giftige politiek klimaat

[3:11:57] En voorzitter, ondanks het feit dat sommige partijen in dit huis geen moment onbenut laten

[3:12:02] om zondebolk politiek te bedrijven over de ruggen van Nederlanders met die migratieachtergrond.

[3:12:08] En voorzitter, voor DENK is integratie iets voor nieuwkomers.

[3:12:12] Nieuwkomers die ondersteuning nodig hebben bij het oppakken van hun leven,

[3:12:16] bij het vinden van een weg in de samenleving.

[3:12:18] En voor mensen, met welke afkomst dan ook, die in Nederland geboren en getogen zijn,

[3:12:23] gelden dezelfde regels, dezelfde wetgeving,

[3:12:26] De Nederlandse wetgeving, dezelfde behandeling.

[3:12:30] De regering kan doodlijk met een actieplan komen.

[3:12:33] Maar we weten nu al dat dit kabinet de plank volledig zal mislaan.

[3:12:38] Van derde en vierde generaties Nederlanders verwachten dat ze nog moeten integreren.

[3:12:43] Dat is niets anders dan een belediging.

[3:12:45] Aan hen vragen om te bewijzen dat ze Nederlander zijn, is flauwekul.

[3:12:49] Ze zijn geboren en getogen in Nederland.

[3:12:52] Ze zijn hier. Ze mogen zichzelf zijn.

[3:12:54] En voorzitter, nog belangrijker, ze blijven hier.

[3:12:58] En iedereen die daar moeite mee heeft, zal het vroeg of laat moeten accepteren.

[3:13:02] Het is genoeg geweest om onder het mond van integratie

[3:13:05] Nederlanders met een migratieachtergrond te behandelen

[3:13:07] als een circusdier die door hoepels moet springen.

[3:13:11] Het is genoeg geweest om van mensen te verwachten

[3:13:13] dat ze met volle energie blijven meedoen aan een eindeloze marathon.

[3:13:18] Het is mooi geweest dat ze bij iedere etappe

[3:13:20] een nieuw wensenlijstje voorgeschoteld krijgen waar ze aan moeten voldoen.

[3:13:25] Zij hoeven helemaal niet meer te integreren.

[3:13:27] Zij zijn Nederlander. Voor hen is Nederland hun herkomstland.

[3:13:31] En daarom moet het huidige kabinet integratiebeleid in de cheddar gooien.

[3:13:36] Weg ermee. En daarom roep ik de regering op om te stoppen met deze integratiewaanzin.

[3:13:42] En als de regering toch zo graag over integratie wil hebben, pak integratieparadox aan.

[3:13:47] Ga aan de slag met mensen dat als ze diepgeworteld worden in de samenleving en des te vaker meedoen,

[3:13:54] des te vaker zien dat ze een tweede rangsbehandeling krijgen.

[3:13:57] Des te vaker ze studeren en werken, des te vaker zien dat ze op onverklaarbare wijze hun

[3:14:02] droombaan als sneeuw voor de zon zien verdwijnen.

[3:14:05] En dat ze zien dat hun aanwezigheid op straat, in restaurants en als ze zich uitspreken over

[3:14:10] een genocide tegen de Palestijnen, dat ze dan worden gekriminaliseerd, bespuugd en beledigd.

[3:14:17] Voorzitter, tot slot een aantal vragen over inburgering.

[3:14:26] Want het kabinet geeft aan inburgering belangrijk te vinden.

[3:14:29] Maar tegelijkertijd zien we een flinke kaalslag.

[3:14:34] We zien dat het kabinet miljoenen euro's weghaalt bij COA die zich zou moeten richten op integratieactiviteiten.

[3:14:44] We zien dat het kabinet 130 miljoen euro weghaalt bij gemeenten die maatschappelijke begeleiding zouden moeten aanbieden...

[3:14:54] Als je A zegt dat je iets belangrijk vindt, maar B doet, namelijk een kaalslag, dan is

[3:15:01] eigenlijk de terechte vraag die gesteld moet worden of de staatssecretaris wel wil dat de

[3:15:07] nieuwkomers snel onderdeel worden van de samenleving.

[3:15:10] Of is het kabinet gewoon bezig met een nieuwe groep Nederlanders waar de politiek zich de

[3:15:16] komende 40 jaar op kan afgeven en een nieuwe groep die in de volgende integratiemarathon

[3:15:22] wordt geduwd. Voorzitter, tot slot, staatssecretaris Nobel krijgt van Denk de kans om de pijn op

[3:15:29] die hij heeft gecreëerd, met zijn praatjes, alsof hij bij een buurtbarbecue staat, op te

[3:15:33] ruimen. En ik hoop dat hij dat vandaag doet. En als hij dat vandaag niet doet, voorzitter,

[3:15:37] dan komen we elkaar denk ik weer tegen in zijn eerste termijn. Dank u wel.

[3:15:41] Dank u wel. Dan roept de laatste interruptie van de heer Boon op.

[3:15:44] Ja, dat is eigenlijk te veel om op te reageren. Denk geeft alles en iedereen de schuld, behalve

[3:15:49] Er was totaal geen respectieve blik naar de migrant.

[3:15:55] Dan denk ik, wie helpt u daarmee? U helpt de migrant hier absoluut niet mee.

[3:15:58] Want de migranten willen er ook juist heel veel uit en die worden tegenhouden door de slechte.

[3:16:02] Die durft u allemaal niet te benoemen.

[3:16:04] Alles is de schuld van alles en iedereen, behalve diegene.

[3:16:07] Daar schieten we echt niks mee op.

[3:16:10] Maar dan wil ik terug naar het begin van uw verhaal.

[3:16:12] U had gehoord, u had helemaal geen voorbeelden van weekendscholen en moskeeën waar dingen misgaan.

[3:16:18] Ik heb zelf het voorbeeld genoemd, het islamitisch centrum Al Ramah in Veenendaal.

[3:16:24] Daar wordt gewoon door een imam verklaard dat Nederlandse moslims verplicht zijn om niet-moslims te haten.

[3:16:29] Dat is een verplichting hè, dat is geen grapje, dat is gewoon een verplichting.

[3:16:32] Er wordt geleerd dat vijandigheid tegen anders gelovigen essentieel is.

[3:16:36] En er is ook een onderzoek geweest van Nieuwsuur, 2019, bij salafistische scholen.

[3:16:41] En dan kregen we onderwijsmateriaal.

[3:16:43] Er worden kleine kindjes geleerd.

[3:16:44] Er werd gevraagd wat moet er gebeuren met iemand die een van de vijf zuilen van islam ontkent.

[3:16:50] Dit gaat over mij, ik ben zo'n persoon die dat ontkent.

[3:16:52] Hij moet worden gedood, want hij is ongelovig.

[3:16:55] Met dat soort onderwijs groeien duizenden kinderen in Nederland op.

[3:17:00] En u zegt wij moeten dat maar accepteren.

[3:17:02] Het is de schuld van alles en iedereen behalve die mensen, wij moeten dit accepteren.

[3:17:07] Ik wil een vraag stellen, maar ik weet dat het geen enkele nut heeft.

[3:17:09] Maar ik ga de vraag toch zo stellen.

[3:17:11] Hoe helpt u nu de migranten die zich wel willen integreren in Nederland...

[3:17:15] maar die door deze onzin worden opgevoed?

[3:17:18] Dank u wel, de heer Herrie.

[3:17:19] Ja, voorzitter.

[3:17:20] Het is klinkklare onzin dat duizenden kinderen in Nederland opgevoed worden met haat.

[3:17:24] Dat heeft het kabinet nooit kunnen onderbouwen.

[3:17:27] Dat hebben we op geen enkele andere manier kunnen zien.

[3:17:30] En voorzitter, kijk, als we selectief gaan shoppen in cijfers...

[3:17:34] als we onderzoeken erbij gaan halen en dat uit zijn verband gaan trekken...

[3:17:38] om onze eigen politieke gelijk te onderbouwen.

[3:17:41] En dan kan ik ook met een onderzoek komen waarin,

[3:17:43] dat is inmiddels wel een paar jaar geleden,

[3:17:45] waarin een kwart van de PVV-stemmers

[3:17:48] geweld onder bepaalde omstandigheden acceptabel vindt.

[3:17:52] En voorzitter, dan kunnen we hier met elkaar een debat voeren

[3:17:55] omdat het ergens in een rapport heeft gestaan,

[3:17:56] maar ik wil graag bewijzen zien.

[3:17:58] Dus wanneer...

[3:18:00] Kan de heer Boon, als hij dus beweert dat duizenden,

[3:18:03] duizenden mensen, duizenden kinderen

[3:18:05] met haat en geweld opgevoed zouden worden?

[3:18:08] Waarom grijpt het OM dan niet in?

[3:18:10] We hebben toch een rechtsstaat?

[3:18:11] We hebben toch het OM,

[3:18:13] die haat, geweld en discriminatie

[3:18:15] nu al volgens het strafrecht kan beoordelen?

[3:18:17] We hebben toch wetgeving waarbij

[3:18:19] bestuurders van organisaties

[3:18:21] die aanzetten tot haat, geweld en discriminatie

[3:18:24] gewoon gewoon

[3:18:25] door het OM aangeklaagd kunnen worden

[3:18:27] en zelfs uit functie gezet kunnen worden?

[3:18:29] En waarom worden die wetten dan nooit toegepast

[3:18:31] als het zo erg is?

[3:18:33] Als de heer Boon dat op basis van

[3:18:35] Ik denk leugens op basis van onwaarheden dit onderbouwt.

[3:18:39] Ik zie het niet. Ik zie ook andere onderzoeken.

[3:18:42] Ik kan daar flauw op terugvallen.

[3:18:44] Voorzitter, als de heer Boon...

[3:18:45] Tot de afronding komen.

[3:18:47] Als de heer Boon wijst met één vinger, dan wijst hij drie vingers terug.

[3:18:51] En dan zou hij ook eerlijk moeten zijn over een kwart van zijn achterban...

[3:18:54] die bereidt is om geweld te gebruiken.

[3:18:56] Dank u wel. U heeft geen interrupties meer.

[3:18:57] U was aan het einde van uw betoog.

[3:19:01] Dus een uitwisseling daar, maar laat ik even wat het is.

[3:19:04] Voorzitter, de herstelheid waren vier vingers.

[3:19:05] Zet de staatssecretaris.

[3:19:07] Ja, nou mooi, scherp.

[3:19:09] Wat fijn dat we allemaal nog scherp zijn tijdens dit debat.

[3:19:12] Ik wil het woord geven aan

[3:19:13] de heer Boomsma, die met zijn betogen begint.

[3:19:16] Ik wil echt

[3:19:17] voornemens om alle bijdragen

[3:19:19] af te ronden, zodat we de lunch samen met de Schorsting

[3:19:21] kunnen afronden.

[3:19:23] Dus ik wil u vragen om daar... Nou goed,

[3:19:25] u kunt uw betoog gewoon doen, maar dat wil ik even

[3:19:27] voor de rest en ook voor de kijkers even opgemerkt

[3:19:29] hebben. U kunt uw betoog beginnen.

[3:19:32] Dank u wel, voorzitter. Dit is mijn debuut

[3:19:33] in deze commissie, dus ik zie ook uit naar de samenwerking.

[3:19:36] En dit gaat over inburgering en integratie.

[3:19:38] En dat raakte ook de kern van de naam van mijn partij en van onze idealen.

[3:19:42] Het nieuw sociaal contract staat voor Nederland als een zorgzame samenleving

[3:19:45] van vrije burgers die verantwoordelijkheid nemen, niet alleen voor zichzelf of voor

[3:19:48] hun eigen groep, maar voor elkaar en voor hun omgeving als een gemeenschappelijk thuis.

[3:19:52] En wanneer doen mensen dat als ze weten dat ze onderdeel vormen, dat ze erbij horen,

[3:19:57] als ze zich onderdeel weten van een gedeeld verhaal?

[3:20:00] Het Nederland is niet een neutraal stukje real estate, maar een historisch gegroeide

[3:20:03] cultuurgemeenschap met de westerse beschouwingstraditie als fundament, maar open voor nieuwkomers.

[3:20:09] In zijn rede Wat is een natie, eind 19e eeuw, gaf de Franse schrijver Ernst Renan zijn beroemde

[3:20:14] definitie.

[3:20:15] Wat mensen samenbrengt als land is niet bepaald door afkomst of etniciteit, niet religie of

[3:20:19] natuurlijke geografische grenzen of handelsrelaties, maar de dagelijkse ontmoeting en de wil om

[3:20:24] samen te leven, die verleden en toekomst met elkaar verbindt.

[3:20:27] Samen grootste dingen te hebben gedaan in het verleden en het verlangen om samen nog grootste dingen te doen en tot stand te brengen in de toekomst.

[3:20:34] Dat is de geest die wij moeten oproepen en dat is ook de uitgestoken hand die wij moeten bieden.

[3:20:39] Het nieuwe sociaal contract gaat over het herstel van de relatie tussen overheid en burgers, maar dat contract gaat ook uit van een gemeenschappelijk wij.

[3:20:46] Zoals elk contract gaat dat gepaard met rechten en plichten.

[3:20:49] Nederland is een van de oudste burgerlijke samenlevingen van de wereld.

[3:20:52] Wie zich hier vestigt krijgt toegang tot unieke en enorm zwaarbevolkte vrijheden en rechten.

[3:20:58] Het recht om stichtingen of scholen op te richten, of nieuwe partijen of bedrijven.

[3:21:02] Het recht om te geloven of niet te geloven.

[3:21:04] Maar die vrijheid gaat ook gepaard met de plicht om die ook aan anderen te gunnen.

[3:21:07] En onderdeel worden van het sociale contact hier is niet vrijblijvend, maar vraagt veel van nieuwkomers.

[3:21:13] Dat zij hun best doen om werk te vinden, om de taal te leren, uiteraard om onze wetten te respecteren.

[3:21:18] maar ook dat zij zich in grote lijnen aanpassen aan de hier geldende normen en waarden.

[3:21:22] Integratie komt niet in alle opzichten van twee kanten.

[3:21:24] Als een Nederlander naar Chili of naar Vietnam verhuist,

[3:21:27] dan moet hij ook niet verwachten dat Chilenen of Vietnamesen zich aanpassen aan hem, maar andersom.

[3:21:31] Het vraagt wel ook wat anders van de autochtone bevolking,

[3:21:34] namelijk dat zijn nieuwkomers echt de kans geven, echt accepteren en verwelkomen.

[3:21:38] En het vraagt ook van iedereen de inzet om je bewust te worden van mogelijke voordelen,

[3:21:42] om mensen niet te reduceren tot hun groep, maar om ze te beoordelen als individu

[3:21:46] en ook als zodanig aan te spreken.

[3:21:48] En discriminatie ondermijnt het sociaal contract.

[3:21:51] En wat in de begroting wordt aangeduid als sociale samenhang.

[3:21:54] En voorzitter, wat het sociaal contract ook ondermijnt en de polarisatie vergroot,

[3:21:57] en in de eerste plaat is geweld op straat.

[3:22:00] En zeker geweld dat onbestraft blijft en dat de veiligheid van één groep,

[3:22:03] de Joodse gemeenschap, zo onder druk zet.

[3:22:06] Die antisemitische klopjacht twee weken geleden in Amsterdam

[3:22:09] bracht diepe breuklijnen in onze samenleving aan het licht.

[3:22:12] En de discussie ging daarna veel over de toon en de woorden die zijn gebruikt om de situatie te duiden.

[3:22:17] En over de reacties en vervolgens was er heel veel wantrouwen over en weer.

[3:22:22] En dat leidt op meer vervreemding en leidt ook af van oplossingen.

[3:22:25] En wat we daar tegenover moeten stellen is begrip en goede wil zonder de feiten te verdraaien.

[3:22:30] Dus aan de ene kant moeten we denk ik proberen te begrijpen dat als mensen zien dat het bij die zelfbenoemde jodenjacht...

[3:22:35] naar alle waarschijnlijkheid gaat om Nederlandse mannen met een migratieachtergrond uit islamitische landen.

[3:22:40] Dat het dan onvermijdelijk is dat veel mensen denken we hebben een probleem met integratie.

[3:22:44] En zeker, en dat ze die zorgen dan ook uiten.

[3:22:47] En zeker als ze vervolgens een rapper in Paradiso horen die zegt Marokkanen bedankt.

[3:22:51] En dat met groot gejuich wordt ontvangen.

[3:22:54] Maar we moeten ook begrip opbrengen, tegelijkertijd voor Nederlanders met bijvoorbeeld een Marokkaanse achtergrond.

[3:22:59] Die er last van hebben als ze op deze manier zich moeten verantwoorden voor iets waar ze niks mee te maken hebben gehad.

[3:23:05] En die dan opeens worden aangekeken ook vanuit een wantrouwen.

[3:23:09] En het risico is dan dat mensen zich juist meer gaan terugtrekken in hun eigen identiteit.

[3:23:14] En ik denk ook dat de opmerking van de staatssecretaris dat islamitische jongeren voor een groot deel

[3:23:17] onze Nederlandse normenwaarden niet onderschrijven, ook niet heeft bijgedragen aan dat klimaat.

[3:23:21] Ik wil hem toch ook vragen om daarop te reflecteren.

[3:23:24] Aan de andere kant moeten we ook niet blind zijn voor het feit dat sommigen dan heel snel

[3:23:27] het narratief wilden omdraaien om zelf een slachtofferrol te claimen.

[3:23:31] En dat hoorde ik eerlijk gezegd ook in het betoog van mijn collega van Denk.

[3:23:35] Voorzitter, integratie en herstel van vertrouwen verrecht in ieder geval als absolute voorwaarden

[3:23:39] dat het gezag wordt hersteld op straat en geen enkele groep het idee krijgt dat ze met geweld

[3:23:43] en intimidatie de baas kunnen spelen en hun wil kunnen opleggen.

[3:23:46] En dat wij de Joodse gemeenschap moeten beschermen en de veiligheid kunnen herstellen.

[3:23:50] We moeten ook proberen die vicieuze cirkel van wederzijds wantrouwen te doorbreken door

[3:23:55] niet steeds alles wat wordt gezegd of gedaan op een zo slecht mogelijke manier te interpreteren

[3:23:59] en elkaar ook de hele tijd van die hele slechte intenties toe te dichten.

[3:24:02] Dat draagt ook niet bij.

[3:24:05] En laat ook niet vergeten, inderdaad, de meeste jongeren in Nederland met een migratieachtergrond

[3:24:08] waren niet aan het rellen, houden zich er wel aan de wet, doen mee, willen gewoon een goed leven.

[3:24:13] Heel veel migranten zijn ook een verrijking voor onze samenleving.

[3:24:15] En tegelijkertijd moeten we constateren dat er ook gewoon nog hardnekkige problemen spelen.

[3:24:19] En dat blijkt ook uit het rapport van CBS dat nu voorlicht.

[3:24:22] Het is heel goed om te zien wel dat er ook een positieve trends waar te nemen zijn.

[3:24:26] Daar is al veel over gesproken, over onderwijs en werk.

[3:24:28] Maar ja, tegelijkertijd zijn bepaalde problemen gewoon hardnekkig.

[3:24:31] Ik vond het ook teleurstellend door te lezen dat mensen met een migratieachtergrond

[3:24:35] bijvoorbeeld minder vrijwilligerswerk doen, want dat is juist zo belangrijk

[3:24:39] om deel te nemen aan de samenleving.

[3:24:41] Ik vond ook interessant het hoofdstuk 8, dat ging over hoe belangrijk het is

[3:24:45] dat kinderen van migranten bij het opgroeien al veel Nederlands spreken

[3:24:48] en in een netwerk zitten waar ze dat horen.

[3:24:50] En ik vroeg me eigenlijk af, komt er nog een reactie vanuit het kabinet,

[3:24:53] vanuit de staatssecretaris op dit rapport en die bevindingen?

[3:24:56] Dan, voorzitter, wil ik nog drie elementen kort toelichten van integratie.

[3:25:00] Het gaat om het leren van taal, het gaat om werk en het gaat inderdaad om het delen van normen en waarden

[3:25:04] en een algeheel gevoel van verbondenheid.

[3:25:08] Ten eerste over het leren van de Nederlandse taal.

[3:25:11] Ja, gemeentes hebben eerder aangegeven dat ze eigenlijk te weinig middelen hebben voor inburging en taalonderwijs.

[3:25:16] Ik heb dat ook in mijn tijd als gemeenteraadslid in Amsterdam vaak tegen die problemen aangekomen.

[3:25:20] Dus ik wil ook graag reactie op hoe het zit nu met die aanbestedingen voor taalonderwijs.

[3:25:25] En wat is het nou het effect inderdaad van het schrappen van die bezuiniging op de fripsubsidies

[3:25:29] bij het COA die bal is.

[3:25:32] Ik wil ook weten, welk deel van de inburgingsplichtige

[3:25:34] heeft nu wel toegang tot een volledig taalaanbod?

[3:25:37] En hoe staat het nou daarmee met dat aanbod?

[3:25:39] Wat zijn nou grote bottlenecks en problemen daar?

[3:25:42] Ik denk zeker als er een gebrek is aan leerkrachten of middelen,

[3:25:46] zou je ook moeten denken aan een systematiek

[3:25:47] waarbij iets minder klassikale uren worden geboden

[3:25:50] en iets meer mogelijkheden voor online cursussen.

[3:25:52] Dus worden de mogelijkheden van online modules nu voldoende benut?

[3:25:56] Zijn die beschikbaar en tellen die ook mee?

[3:25:59] Heeft de staatssecretaris ook zicht op de vraag hoeveel de eisen dat mensen met een

[3:26:03] bijstandsuitkering inderdaad werken aan het verbeteren van hun kennis van de

[3:26:06] Nederlandse taal? Hoe wordt daar nu op gehandhaafd? En ik ben het er helemaal

[3:26:09] eens met mevrouw Becker, daar moeten we ook zeker mee doorgaan. En hoe wordt dat

[3:26:13] dan gemonitord? En welke subsidies zijn er nu, is dat in kaart gebracht voor het

[3:26:18] taalaanbod voor arbeidsmigranten en ook wat bedrijven daar zelf van kunnen doen?

[3:26:23] Dan voorzitter, over werken. Uiteraard de beste manier om onderdeel te worden van

[3:26:28] een samenleving is om aan het werk te gaan en ook de beste manier om de taal te leren.

[3:26:32] Nou, bij de behandeling voor de begroting asiel-migratie heb ik al een motie ingediend

[3:26:36] om te kijken of de terwerkstellingsvergunning voor asielzorgers kan worden afgeschaft of

[3:26:40] vervangen voor een meldplicht, of in ieder geval sterk versimpeld.

[3:26:44] Want diezelfde informatie die het UWV krijgt via het van tevoren aanleveren en vragen van

[3:26:48] een vergunning kun je ook krijgen via een melding.

[3:26:53] En dat bespaart gewoon tijd en dat bespaart ook bureaucratie voor de bedrijven.

[3:26:57] Nou, die tijd die wordt bespaard, die kan je dan ook beter gebruiken voor de werkstellingsvergunning

[3:27:01] voor andere werknemers van buiten de EU.

[3:27:04] En bovendien weten bij de asielzoekers en statushouders, is er al enig toezicht op vanuit het COA waar

[3:27:10] de mensen wonen.

[3:27:12] Ja, je begrijpt wel inderdaad dat asielzoekers van wie de kans klein is dat ze kunnen blijven,

[3:27:17] dat het beter is dat die niet gaan werken.

[3:27:19] Dus hoe staat het inderdaad daarmee met de uitvoering van die motie?

[3:27:22] En hoe staat het nu met de plan met de uitvoering van het plan van aanpak, statushouders aan

[3:27:25] het werk?

[3:27:26] En wat is nu de update sinds de voortgang in maart?

[3:27:28] En is dit inderdaad de koers die de staatssecretaris verder inslaat?

[3:27:34] Dan, voorzitter, in 19 arbeidsmarktregio's zijn dus regionale verbinders voor als staatshouders actief.

[3:27:39] Maar hoe staat het nu met de uitrol naar de overige arbeidsmarktregio's?

[3:27:43] Het is goed dat er subsidieregelingen zijn voor werkgevers om een impuls te geven aan die

[3:27:46] staatshouders om die duurzaam ook in dienst te nemen.

[3:27:49] Maar in hoeverre wordt er nou van die subsidieregeling gebruikgemaakt?

[3:27:52] En is die voldoende bekend bij werkgevers?

[3:27:55] Dan, voorzitter, mijn laatste blokje gaat over uitsluiting tot Nederlandse en Westerse

[3:28:01] normen en waarden.

[3:28:03] En wat ook terugkomt in de verschillende brieven en onderzoeken die ook mede zijn geagendeerd.

[3:28:08] Ik denk dat een van de problemen die we zien is dat jong in het algemeen, maar ook jongen

[3:28:12] met een migratieachtergrond specifiek, veel worden blootgesteld aan online propaganda.

[3:28:18] Op straat zijn er veel jongere werkers, maar hoe ver hebben we nou zicht op wat er al online

[3:28:23] gebeurt?

[3:28:23] Is het niet belangrijk om meer te focussen op wat er allemaal online wordt gedaan?

[3:28:28] En moet je daar niet ook jonge werkers inzetten?

[3:28:31] Dan het rapport over de Turkse diaspora.

[3:28:34] Mevrouw Becker had het ook al over.

[3:28:36] Ja, we hebben nu reactie gekregen op dat eerste rapport.

[3:28:39] Maar welke stappen gaat de staatssecretaris nu ondernemen op basis van die conclusies?

[3:28:44] Ik vond het inderdaad opvallend om te lezen dat ruim 64 procent van de Turks-Nederlandse

[3:28:48] gemeenschap dat men zich primair met Turkije identificeren.

[3:28:51] We zien wel gelukkig dat het minder is onder jongeren en dus ook afneemt en veel jongeren

[3:28:56] juist de Turkije meer zien als een vakantieland.

[3:28:58] Maar het meest schokkende vond ik wel dat een kwart van de mensen zegt dat ze zich onveilig

[3:29:02] voelen vanwege de Turkse invloed in Nederland.

[3:29:04] En dus 43 procent die zou graag zien dat de Nederlandse overheid hem beter beschermt tegen

[3:29:09] ongewenste inmenging en intimidatie vanuit Turkije.

[3:29:13] Dus dat vind ik een buitengewoon zorgwekkend signaal en ik wil graag weten hoe het kabinet

[3:29:18] daarmee omgaat.

[3:29:18] Wat gaan we doen om mensen te beschermen tegen die ongewenste beïnvloeding?

[3:29:22] Ik vond het ook interessant om te lezen dat 49 procent vindt dat moskeeën niet door buitenlandse imams zouden moeten worden geleid.

[3:29:29] Maar inmiddels is ook het tweede deel van dit onderzoek verschenen, volgens mij twee weken geleden.

[3:29:35] En hier wordt ook gewaarschuwd specifiek op het risico van nieuwe botsingen.

[3:29:40] Dus het lijkt me ook goed dat het kabinet daar op dat tweede deel van het rapport met een schriftelijke reactie komt.

[3:29:45] En ik vraag me ook af, wat is nou de status voor de plannen van een Nederlandse imamopleiding?

[3:29:51] Want eerdere plannen daartoe zijn natuurlijk gesneuveld, om allerlei redenen.

[3:29:54] Maar ik denk toch altijd dat het beter is als die optie wel bestaat of wordt ontwikkeld.

[3:29:59] Zeker als, ja, moskeeën, veel moskeeën worden aangestuurd vanuit het Turkse ministerie, vanuit

[3:30:03] de overheid.

[3:30:04] In Oostenrijk is natuurlijk een aantal jaar geleden een wet ingevoerd over hoe je omgaat

[3:30:10] met religieuze organisaties en ook specifiek met de islam en inzet op lokale imams.

[3:30:15] En dat schijnt daar best goed te werken, maar misschien kan het kabinet duidelijk reageren

[3:30:18] in hoeverre biedt die wet aanknopingspunten voor Nederland.

[3:30:22] En dan heb ik de vraag.

[3:30:23] Het onderzoek naar de Turkse diaspora beleid was interessant, maar is er ook

[3:30:27] niet een idee om een vergelijkbaar onderzoek te doen naar bijvoorbeeld de beleid van Eritrea?

[3:30:31] Want daar zijn natuurlijk ook veel signalen geweest van inmenging door de Eritreese overheid.

[3:30:36] En is het niet goed om dat dan ook te doen?

[3:30:38] Nou, voorzitter, deelnemen aan deze samenleving betekent dus ook

[3:30:42] grenzen stellen aan bepaalde vormen van groepstvang.

[3:30:46] Ik vond het schokkend om te lezen dat er inderdaad 41.000 vrouwen zijn

[3:30:49] die genitale verminking hebben ondergaan,

[3:30:52] maar met name ook dat 4200 meisjes risico lopen op dit moment in Nederland.

[3:30:58] Dus wat wordt er nou gedaan om dat te voorkomen,

[3:31:01] die meisjes te beschermen en dat te monitoren?

[3:31:04] Dus hoe vaak is er de afgelopen jaren bijvoorbeeld geconstateerd

[3:31:07] dat dit is gebeurd en dat we het niet hebben kunnen voorkomen.

[3:31:11] Hoe vaak is vervolgens opgetreden tegen de ouders?

[3:31:15] Ja, dan voorzitter. Er leven ook honderden vrouwen met een Nederlands paspoort

[3:31:19] in huwelijkse gevangenschap, ook buiten Nederland.

[3:31:22] En de organisatie Fun for Freedom heeft geweest op de ellende die ook kan ontstaan

[3:31:26] als vrouwen vervolgens hun nationaliteit verliezen omdat ze al die jaar gevangen

[3:31:29] werden gehouden in het buitenland. En zij pleiten er ook voor om te helpen.

[3:31:33] Dat wij dus niet zeggen ja, dan verlies je je nationaliteit.

[3:31:35] ze zijn slachtoffer, dat je gaat helpen om de Nederlandse nationaliteit verblijfsstatus

[3:31:39] te herstellen als het verblijfje buitenland onvrijwillig was.

[3:31:43] En ook dat ze dus terecht kunnen bij Nederlandse ambassades daar, dat ze per direct in veiligheid

[3:31:48] worden gebracht en dat ze ook gewoon juridisch en consulair hulp krijgen om terug te keren

[3:31:52] naar Nederland.

[3:31:52] Dus hoe ziet het kabinet dat?

[3:31:57] Ja, dan voorzitter, sociale samenhang gaat natuurlijk ook allemaal aan, want integratie

[3:32:01] en inburging is inderdaad in die zin niet alleen iets voor nieuwkomers.

[3:32:04] Het is eigenlijk iets voor alle generaties.

[3:32:07] Elke generatie is in de woorden van José Ortega y Gasset een soort verticale invasie

[3:32:11] van barbaren in de zin van dat je kinderen moet opvoeden en anders dan worden het barbaren.

[3:32:18] Maar om die lotsverbondenheid, dat verhaal van wat wij delen, in de samenleving te benadrukken

[3:32:24] zijn ook rituelen nodig en daarom wil NSC 2 voorstellen doen.

[3:32:27] Ten eerste zou NSC de waarde van 5 mei als een dag om onze vrijheid te vieren willen

[3:32:32] benadrukken.

[3:32:33] Dus kan de staatssecretaris in kaart brengen wat nou de mogelijkheden zijn om daarvan ook echt een vrije dag te maken.

[3:32:39] En ten tweede, jongeren die in Nederland de stem gerechtigde leeftijd behalen,

[3:32:45] die worden dan volwaardig staatsburger van Nederland met alle rechten en plichten die erbij horen.

[3:32:50] En die rechtsstatelijke en democratische waarde vormen de basis van ons sociaal contract.

[3:32:55] Maar heel veel jongeren stemmen niet.

[3:32:57] Ik denk dat het goed zou zijn als we manieren bedenken om het besef en de betekenis daarvan

[3:33:02] wat te verdiepen en te markeren.

[3:33:04] Bijvoorbeeld door jongeren die 18 worden, die dus nu een volwaardig staatsburger worden,

[3:33:09] dan ook een brief te sturen, bijvoorbeeld vanuit de regering of vanuit gemeente, door

[3:33:14] de burgemeester, met felicitaties, maar ook een aansporing en een uitleg van wat dat betekent.

[3:33:19] Ik denk dat het beste zou zijn om ook een kort boekje te laten samenstellen dat ingaat

[3:33:25] op de vrijheid en de verantwoordelijkheid, de rechten en de plichten van het staatsburgerschap

[3:33:29] van Nederland en ook hoe die tot stand zijn gekomen, dus over de geboortepapieren van Nederland en daar

[3:33:34] specifiek aandacht aan te besteden en dan ook een appel te doen op jongeren. Nou, dan kan je de

[3:33:39] specifieke invulling daarvan ook aan gemeentes overdragen, maar dat idee wil ik hier ook doen.

[3:33:44] Ik denk dat dat een waardevolle bijdrage zou kunnen zijn, want ik denk de afgelopen jaar is

[3:33:48] heel veel bij integratie en inburgering is heel erg de nadruk gelegd op allemaal dingen die je moet

[3:33:53] en in bepaalde negatieve sfeer, terwijl het ook iets heel positiefs is,

[3:33:57] moeten we een uitgestoken hand bieden van wees welkom en word onderdeel van deze vrije samenleving.

[3:34:03] Tot zover.

[3:34:05] Dank u wel.

[3:34:06] Dan heb ik een dilemma, beste mensen.

[3:34:08] Het restaurant sluit zo.

[3:34:09] En volgens mij komt, als wij genoeg eten, het debat alleen maar ten goede.

[3:34:13] We hebben nog drie sprekers.

[3:34:15] Dus ik zou het volgende willen voorstellen.

[3:34:17] Dat wij schorsen tot twee uur, dat is 25 minuten.

[3:34:20] Dat in ieder geval een deel van de beantwoording daaraan gewerkt kan worden.

[3:34:22] dat wij dan de drie sprekers afmaken gevolgd door een korte schorsing voor de

[3:34:25] beantwoording van de de laatste drie en dat mevrouw Conradi dan begint aan haar

[3:34:29] betoog of haar beantwoording omdat zij ook andere verplichtingen later op de

[3:34:33] dag heeft. Is dat iets waar we zich mee kunnen instemmen?

[3:34:39] Ja, nou bij deze dan een schorsing tot twee uur en dan wordt geacht dat u ook

[3:34:43] lunch tot u neemt. Tot twee uur.

[4:03:08] Dag allem, onze zeer gewaardeerde gasten zijn weer compleet en daarmee kunnen we

[4:03:12] met het debat. Het voornemen is nog steeds om uiterlijk vijf uur te eindigen met elkaar.

[4:03:17] En dat betekent dat we ook even straks moeten gaan kijken hoe we in de beantwoording daar ook

[4:03:21] als commissie zorgvuldig mee omgaan met elkaar. Ik wil voor nu het woord geven aan de heer Vlag,

[4:03:27] die de eerste van de nog drie sprekers van de commissie is. Heer Vlag, aan u het woord.

[4:03:34] Voorzitter, dank u wel. We gaan op jodejacht, echode het begin deze maand door de Amsterdamse

[4:03:40] terwijl de Joodse gemeenschap de Kristallnacht herdacht, spoelde opnieuw een vloedgolf van

[4:03:45] antisemitisch geweld door de hoofdstad.

[4:03:47] Zeg vrieper Palestijn en we laten je met rust, schreeuwden ze, terwijl op Israëliërs werd

[4:03:52] ingetrapt.

[4:03:53] Die beelden krijg ik niet van mijn netvlies.

[4:03:56] De jodejacht in Amsterdam van begin deze maand is een dieptepunt in een lange reeks dieptrieste

[4:04:01] incidenten die onze samenleving ontwrichten en het voor Joodse Nederlanders bijna onleefbaar

[4:04:06] maken.

[4:04:07] De afgelopen weken hebben we als reactie erop heel vaak gehoord dat we een integratieprobleem

[4:04:12] hadden.

[4:04:13] Of de integratie van bepaalde groepen jongeren is mislukt.

[4:04:17] Eerlijk gezegd denk ik dat het nog erger is.

[4:04:19] Een integratieprobleem hadden we namelijk begin van deze eeuw ook al, toen Pim Fortuyn

[4:04:23] dit aankaartte.

[4:04:24] En sindsdien is het bepaald niet beter geworden.

[4:04:28] We zien in delen van onze samenleving geen integratie, maar zelfs desintegratie.

[4:04:33] De gebeurtenissen brachten dit aan het oppervlak.

[4:04:36] Sommige Nederlandse jongeren, overwegend uit islamitische culturen en in het bijzonder

[4:04:40] met Marokkaanse wortels, koesteren een dubbele loyaliteit.

[4:04:46] Voorzitter, ons land heeft christelijke wortels en die moeten we koesteren.

[4:04:49] Het zal niet verbazen dat de SGP graag ziet dat godsgoedegeboden de normen en waarden

[4:04:53] van ons land stempelen.

[4:04:55] Daar vaart iedereen wel bij.

[4:04:57] Bij de inburgering en integratie moeten we aan de overdracht van onze normen en waarden

[4:05:01] veel aandacht besteden.

[4:05:02] Dan doel ik niet op het opdringen van allerlei seculiere waarden op het gebied van LNBTI en

[4:05:07] abortus als recht, maar op algemene waarden, die aansluiten bij ons nationale fundament.

[4:05:14] Er is ruimte voor afwijkende meningen, maar binnen de grenzen van de rechtsstaat.

[4:05:19] Wij slaan er niet op los, maar lossen onze problemen op door met elkaar in gesprek te

[4:05:24] gaan.

[4:05:27] Vrouwen behandelen we respectvol en beschermen we tegen vrouwenbesnijdenis, eerwraak en andere

[4:05:31] onderdrukking.

[4:05:32] Hier werken we hard voor ons geld.

[4:05:34] En je hebt je naasten lief als jezelf.

[4:05:36] Zomaar een greep uit onze nationale spelregels.

[4:05:39] Eén ding is duidelijk.

[4:05:41] Tegen haat is geen integratiebeleid opgewassen.

[4:05:45] Daarom moet er normerend worden opgetreden.

[4:05:48] We trekken een duidelijke streep bij geweld en andere onwettigheden.

[4:05:52] De daden van deze groep jongeren in Amsterdam moeten we dan ook beantwoorden in een taal die zij verstaan.

[4:05:57] Met een harde aanpak.

[4:05:58] Met lik op stuk beleid.

[4:05:59] Zij maken misbruik van onze verworvenheden om die vervolgens met voeten te treden, door

[4:06:04] buurten onveilig te maken en joden letterlijk onder de voet te lopen.

[4:06:10] De aanpak is in de achterliggende jaren te vrijblijvend en naïef geweest wat de SGP

[4:06:15] betreft.

[4:06:16] Alleen preventie, een narratief van slachtofferschap en beleid gaan dit niet oplossen.

[4:06:22] De afschuwelijke beelden van de nacht van 7 op 8 november leggen dat pijnlijk bloot.

[4:06:26] Dat moet ons aanzetten tot beleid dat deze groep stevig tot de orde roept, maar waarbij

[4:06:32] ook wordt ingezet op verbinding met en integratie van alle nieuwkomers.

[4:06:37] De goeden mogen niet onder de kwade lijden.

[4:06:40] Laten we beginnen bij het begin, voorzitter.

[4:06:42] Om stapelende integratieproblemen te voorkomen, zal ook iets aan de asielinstroom moeten worden

[4:06:47] gedaan.

[4:06:48] Bij de voordeur zul je veel scherper moeten toetsen, zodat overduidelijke antisemieten

[4:06:52] ons land niet binnenkomen.

[4:06:53] Daarom wil de SGP dat antisemitisme veel zwaarder wordt aangerekend in de asiel-, inburgerings-

[4:07:00] en naturalisatieprocedure.

[4:07:02] Mijn fractie heeft hierover met VVD, NSC en BBB een motie ingediend die is aangenomen.

[4:07:07] Ik begrijp dat de verkenning gereed is en dat wij hierover voor het kerstreces worden

[4:07:11] geïnformeerd.

[4:07:13] Als die verkenning klaar is, zou ik die graag zo snel mogelijk ontvangen, zodat we met spoed

[4:07:17] vervolgstappen kunnen zetten.

[4:07:19] Kan de staatssecretaris ons alvast bijpraten over de mogelijkheden?

[4:07:24] Daarnaast moeten we blijven inzetten op het verplicht en goed leren van de taal bij nieuwkomers.

[4:07:28] De Kamer heeft de regering opdracht gegeven de taaleis voor iemand die Nederlander wil

[4:07:31] worden naar het niveau B1 te brengen.

[4:07:34] Dit is ook opgenomen in het regeerprogramma.

[4:07:37] Hoe ziet het wedstrijd hiervoor eruit?

[4:07:41] De invoering van inburgering, nee sorry, de uitvoering van inburgering door gemeenten

[4:07:46] staat of valt met voldoende financiering.

[4:07:49] En daar dreigt het nu mis te gaan, want er zijn meer inburgeraars en minder middelen.

[4:07:53] De komende tien jaar wordt het 10% bezuinigd op het budget voor inburgeringsvoorzieningen.

[4:07:58] Ik begrijp dat het kabinet hoopt dat de instroomverlaging al zo snel effect heeft, maar realistisch

[4:08:04] is het niet.

[4:08:05] Ik roep de staatssecretaris op gewoon de gemaakte bestuurlijke afspraken met de gemeente na te

[4:08:09] komen en met geld over de brug te komen.

[4:08:12] Graag een reactie.

[4:08:14] Voorzitter, zoals gezegd, antisemitisme is een veelkoppig monster dat krachtig bestreden

[4:08:18] moet worden.

[4:08:19] Dit beest werk je niet zomaar tegen de grond.

[4:08:22] Daar zijn talrijke en intelligente strijdmiddelen voor nodig.

[4:08:26] Zoals tijdens het debat over de gebeurtenissen in Amsterdam is besproken, moeten we dat allereerst

[4:08:31] doen door repressie, maar ook educatie hoort erbij.

[4:08:34] Inburgeraars zouden verplicht een bezoek moeten brengen aan een vernietigingskamp of

[4:08:38] het Holocaustmuseum, zodat ze weten van het lot dat de Nederlandse joden in de Tweede

[4:08:43] Wereldoorlog is overkomen.

[4:08:45] Dit SGP-idee is overgenomen door de Kamer en wordt nu uitgewerkt door het ministerie.

[4:08:49] Ik lees in de beantwoording van de feitelijke vragen dat de uitkomst van deze verkenning

[4:08:54] bepalend is voor de vraag of en hoe een bezoek door inburgeraars mogelijk kan worden gemaakt,

[4:09:00] terwijl de Kamer met het aannemen van deze motie helder heeft aangegeven dat het verplichte

[4:09:06] bezoek gewoon moet komen.

[4:09:08] Ik ga dus vanuit dat de vraag of inburgeraars dat bezoek moeten brengen niet ter discussie

[4:09:13] staat.

[4:09:13] Kan de staatssecretaris dat bevestigen en wil ze inzicht geven in de voortgang van de

[4:09:17] verkenning?

[4:09:19] Daarnaast willen wij dat Nederland een variant krijgt op de Duitse verklaring van verbondenheid,

[4:09:23] waarbij inburgeraars simpelweg ondertekenen dat ze het Joodse leven zullen beschermen.

[4:09:28] Houden nieuwkomers zich hier niet aan, dan kan dat niet zonder consequenties blijven.

[4:09:33] Mijn motie om dit te betrekken bij de evaluatie van de participatieverklaring volgend jaar

[4:09:37] is aangenomen.

[4:09:38] Ik zou de staatssecretaris willen vragen dit goede voorbeeld te volgen en dit nu al op

[4:09:42] te nemen in zijn actieagenda integratie.

[4:09:45] Pakt hij deze handschoen op?

[4:09:48] Vroeger hadden we de zogenaamde heimweegschotels.

[4:09:51] Tegenwoordig dragen bepaalde online platformen bij aan een dubbele loyaliteit en desintegratie

[4:09:57] van nieuwkomers, maar ook van Nederlanders van tweede of derde generatie.

[4:10:03] Zij noemen vaker, Turkije of Marokko, hun land in plaats van Nederland.

[4:10:08] Een Instagram pagina als Zestmokro speelt hierin een onverkwikkelijke rol.

[4:10:13] Meer dan 1,1 miljoen volgers worden daar dagelijks vergiftigd met antisemitische opruimende reacties.

[4:10:21] Welke stappen gaat het kabinet hier tegen nemen?

[4:10:25] Vanuit onder meer Arabische landen wordt het vuur van onverdraagzaamheid en verdeeldheid verder opgepookt.

[4:10:31] Zo was er recent een belangrijk signaal van een Hezbollah-vertegenwoordiger,

[4:10:34] die aangaf dat zij inzetten op het aanwakkeren van pro-Palestijnse demonstratie in het Westen.

[4:10:41] Hoe gaat het kabinet zicht krijgen op de vraag of dit ook in Nederland plaatsvindt?

[4:10:46] Ik roep het kabinet op de financiering en organisatie van dergelijke manifestaties onder de loep

[4:10:51] te nemen, zodat we ongewenst de buitenlandse inmenging tegengaan.

[4:10:56] Verder blijft het salafisme in Nederland een reëel gevaar.

[4:11:00] De afgelopen jaren werd de strijd tegen deze duistere inmenging weer afgeschaald vanwege

[4:11:04] maatschappelijke ontwikkelingen en juridische beperkingen.

[4:11:06] De taskforce problematisch gedrag kwam in een soort slaapstand terecht, over naïviteit

[4:11:12] gesproken.

[4:11:13] Het laat zien dat voortdurende alertheid en waakzaamheid is geboden en hoe gaat het kabinet

[4:11:18] de taskforce nu weer optuigen en effectief inzetten.

[4:11:22] Eerder liep deze taskforce aan tegen grenzen vanwege gebrek aan juridische instrumenten.

[4:11:27] Het begint ermee dat er een juridische definitie van problematisch gedrag komt, zodat juridisch

[4:11:32] daartegen kan worden opgetreden.

[4:11:34] Is deze definitie inmiddels uitgewerkt?

[4:11:36] Kan in kaart worden gebracht welke juridische bevoegdheden nodig zijn in

[4:11:41] strijd tegen ongewenste beïnvloeding, zodat gezocht kan worden naar een werkbare oplossing.

[4:11:45] Er komt nu een verkenning naar de mogelijkheden om effectiever

[4:11:48] tegen onverdraagzaam en antidemocratisch gedachtegoed waar dat bij kan worden betrokken.

[4:11:53] Ik hoor graag wanneer de Kamer de uitkomsten van deze verkenning tegemoet kan zien.

[4:11:58] Tot slot wil ik het hebben over de gebedsoproepen.

[4:12:00] Minaretten die met veel volume gebedsoproepen uitstorten over een wijk,

[4:12:04] zorgen ook bij vervreemding bij veel Nederlanders.

[4:12:06] De heer Eerdmans en ik stelden in september de schriftelijke vragen, maar tot op heden

[4:12:11] klinkt slechts overdovende stilte vanaf de Haagse beleidstorens.

[4:12:16] Kunnen deze vragen zo snel mogelijk worden beantwoord?

[4:12:19] In de begroting lees ik nu dat wordt onderzocht of versterkte gebedsoproepen gereguleerd kunnen

[4:12:24] worden, terwijl het regeerprogramma duidelijk aangeeft dat er betere regels moeten komen

[4:12:28] voor deze oproepen.

[4:12:30] Ik neem aan dat het kabinet nog steeds van plan is deze geloofsbeleidnissen aan banden

[4:12:34] te leggen en kan de staatssecretaris dat hier bevestigen?

[4:12:37] En wat is de tijdpad voor dit voornemen?

[4:12:39] Ik vraag het kabinet vaart te maken met het wetsvoorstel dat dit moet regelen.

[4:12:43] Deze overlastgevende islamitische geloofsbeleidingen horen niet thuis

[4:12:47] in Nederland en daarom wil de SGP hier een einde aan maken.

[4:12:51] Tot zover, voorzitter.

[4:12:52] Dank u wel. Dan gaan we over naar mevrouw Fontsante, die haar betoog had voor namens de WUB.

[4:12:59] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:13:01] In tegenstelling tot een jaar of tien, twintig geleden, kunnen we in het hypersensitieve tijdperk

[4:13:09] vrijwel niets meer zeggen over migratieproblematiek.

[4:13:13] Niet alleen meningen, maar ook woorden zelf liggen hoogst gevoelig.

[4:13:17] BBB is er echter van overtuigd dat problemen pas kunnen worden opgelost als oorzaken en

[4:13:24] gevolgen bij naam worden genoemd.

[4:13:27] Dat zal ik ook niet nalaten, want te lang is de problematiek rond integratie met de

[4:13:32] mantel der liefde bedekt en Nederland is mijn partij te dierbaar om te blijven aanmodderen

[4:13:38] met halfzachte pogingen om te komen tot oplossingen, terwijl we steeds ernstiger excessen zien

[4:13:44] onder niet geïntegreerde groepen.

[4:13:48] Voorzitter, we hebben de laatste decennia te maken met een zeer snel groeiende bevolking

[4:13:52] die geheel wordt veroorzaakt door migratie, waar in 1998 ongeveer 16% van de inwoners

[4:13:59] van Nederland een migratieachtergrond had, is dat momenteel een kwart.

[4:14:03] In steden liggen deze cijfers vaak veel hoger.

[4:14:06] Volgens cijfers van het Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en Statistiek heeft 59% van

[4:14:11] de Amsterdammers in 2023 een migratieachtergrond.

[4:14:15] Ruim een derde van alle Amsterdammers heeft een niet-westerse migratieachtergrond.

[4:14:21] U hoort, ik gebruik de termen migratieproblematiek en migratieachtergrond.

[4:14:25] Ik begrijp uit de brief Verkenning beleving herkomstclassificaties onder Nederlandse inwoners

[4:14:31] dat het benoemen van herkomst wordt ervaren als negatief en dat het ministerie van SZW

[4:14:36] in het vervolg zal kiezen voor andere termen omdat die breder worden gedragen.

[4:14:41] Voorzitter, waarom gaat het ministerie mee met deze hypergevoeligheden?

[4:14:46] Het belang van concrete cijfers en feiten en klare taal staan hier toch boven en ik

[4:14:51] Ik mag hopelijk aannemen dat deze staatssecretaris er niet hetzelfde in staat als zijn voorganger.

[4:14:56] Graag een reactie.

[4:14:58] In Nederland mag je als individu zijn wie je wilt zijn, houden van wie je wilt houden en

[4:15:04] geloven wat je wilt geloven.

[4:15:06] Om vrij en veilig met elkaar te kunnen samenleven in een land is daarbij wel een vereiste om

[4:15:12] dezelfde kernwaarden, normen en fatsoensregels te hebben en de geldende wet en regelgeving

[4:15:18] te respecteren.

[4:15:19] Want jouw vrijheid stopt waar je de vrijheid van een ander beperkt.

[4:15:26] Europarlementariër Azita Kanko zei tijdens de Ronin of Taneo-lezing vorige week zondag

[4:15:31] burgerschap boven afkomst.

[4:15:34] En dat, voorzitter, is de crux van integratie.

[4:15:38] Voorzitter, ik ben zelf het kind van een Nederlandse vader en een Euro-Aziatische moeder, zoals

[4:15:43] dat tegenwoordig heet.

[4:15:45] Mijn moeder kwam als kleinkind naar Nederland met haar broer, zus en ouders.

[4:15:50] Het gezin woonde op verschillende plekken in het land, bij familie en in pensioens, om

[4:15:55] vervolgens te zettelen in een stadje hier niet ver vandaan.

[4:15:59] Ze spraken al Nederlands, mijn opa werkte hard, de kinderen gingen naar Nederlandse

[4:16:03] scholen en hadden Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes.

[4:16:06] Over Indonesië werd niet tot nauwelijks gesproken.

[4:16:09] Mijn moeder kreeg dan ook zeer weinig mee van haar geboorteland en deels Aziatische

[4:16:13] wortels, behalve wat uiterlijke kenmerken.

[4:16:17] Ze is er ook nooit meer geweest.

[4:16:19] Het was duidelijk dat de toekomst van de Indische Nederlanders in Nederland lag en van hen werd

[4:16:24] verwacht dat ze zich zouden aanpassen aan de Nederlandse cultuur.

[4:16:28] Al voor het algemeen kan worden gezegd dat de integratie van deze groep goed is gelukt.

[4:16:32] Ze waren vaak voldoende tot goed opgeleid en konden door een deels Nederlandse culturele

[4:16:37] opvoeding goed meekomen in de samenleving.

[4:16:39] Je kunt bij deze groep zelfs spreken van vrijwel volledige assimilatie, wat destijds ook precies

[4:16:46] het beleid was van de Nederlandse overheid.

[4:16:49] In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd ingezet op integratie met behoud van cultuur.

[4:16:56] Met het oog op terugkeer kregen kinderen van veelal Turks- en Marokkaanse gastarbeiders

[4:17:01] les in eigen taal en cultuur.

[4:17:03] Dat hielp niet bij de integratie.

[4:17:05] Vervolgens kregen we inburgeringsbeleid.

[4:17:09] De inburgingsexamens werden afgelegd in land van herkomst.

[4:17:13] Dat zette flink de rem op het halen van bruiden en bruidegoms uit Turkije en Marokko.

[4:17:19] Kunnen we in dit beleid een bepaalde, wellicht iets lichtere vorm, zouden we dat niet kunnen

[4:17:25] invoeren ook bij arbeidsmigranten en bij studiemigranten, in ieder geval van buiten de EU?

[4:17:31] Wellicht kan de staatssecretaris van JNV dit overleggen met haar collega's op SC2 en OCW,

[4:17:36] is mijn vraag.

[4:17:38] Voorzitter. Wiskundige en cultureel antropoloog Jan van den Beek schrijft in zijn boek Migratiemagneet

[4:17:44] Nederland dat gemengde relaties een integratiemotor bij uitstek zijn.

[4:17:48] Kinderen met één autochtone ouder integreren gemiddeld veel beter dan kinderen met twee

[4:17:54] in het buitenland geboren ouders.

[4:17:56] Ook opleidingsniveau en culturele afstand spelen een grote rol, zoals ik eerder al noemde,

[4:18:01] in verband met de Indische Nederlanders.

[4:18:03] Daarnaast hangt de culturele afstand tussen Nederland en het herkomstland weer sterk samen

[4:18:08] met de neiging tot het aangaan van gemengde relaties.

[4:18:11] Van de Beek stelt dat de percentage immigranten dat in Nederland gemengde relaties aangaat,

[4:18:16] lager is naarmate een groter percentage van hen moslim is.

[4:18:21] Onder moslims, in het bijzonder jonge moslims, bestaat ook een vrij breedgedragen afwijzing

[4:18:26] van de westerse cultuur, zegt Van de Beek, waarbij hij verwijst naar diverse onderzoeken

[4:18:30] in Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Nederland.

[4:18:34] Zo blijkt onder meer dat slechts 28% van de Britse moslims tegen de strafbaarstelling

[4:18:40] van homoseksualiteit is en maar liefst 83% blijft vrouwen het liefst in hun traditionele

[4:18:46] rol zien.

[4:18:47] Een derde is voorstander van het invoeren van de Sharia-wetgeving.

[4:18:52] Uit een peiling van de Franse krant Le Figaro in 2020 blijkt dat 74% van de moslims onder

[4:18:58] de 25 jaar de islam boven de Franse republiek stelt en vindt bijna de helft van de jonge

[4:19:05] moslims zelfs dat de islam onverenigbaar is met de waarde van de Franse samenleving.

[4:19:11] Een instituut in Duitsland deed in 2022 onderzoek onder moslimme jongeren van ongeveer 15 jaar

[4:19:16] oud en daaruit bleek dat bijna 70% de regels van de Koran belangrijker vindt dan de wetten

[4:19:23] in Duitsland.

[4:19:23] Bijna de helft gelooft dat een islamitische theocratie de beste regeringsvorm is en ongeveer

[4:19:30] een derde snapt het geweld tegen mensen die Allah of de profeet Mohammed beledigen.

[4:19:36] Eerder onderzoek van de Nederlandse hoogleraar sociologie Ruud Koopmans schetst vrijwel het

[4:19:41] zelfde beeld.

[4:19:43] En als we kijken naar jodenhaat, dan heeft ongeveer 50 procent van de moslims in westerse

[4:19:47] landen antisemitische denkbeelden, zo schreef NRC deze zomer op basis van diverse onderzoeken.

[4:19:52] Maar kijken we naar de gehele bevolking van een land, dan komen West-Europese landen gemiddeld

[4:19:56] uit op 24 procent en Islamitische landen op 74 procent.

[4:20:01] Deze onderzoeken en peilingen zijn overigens alle van voor de Israël-Gaza-oorlog.

[4:20:07] De schrijver Weile Havid Bouazza, met wie ik in het verleden goed bevriend was en regelmatig

[4:20:12] sprak over dit thema, ontschreef het in 2013 als volgt in H.P. de Tijd.

[4:20:17] Ik denk dat veel mensen onderschatten hoezeer de onmin tegen de Joden islamitisch bepaald

[4:20:23] is.

[4:20:24] Joden zouden zich niet aan verdragen hebben gehouden, ze zouden profeet Mohammed hebben

[4:20:27] geprobeerd te vergiftigen, ze wilden de profeet niet herkennen.

[4:20:31] Dat soort ideeën zijn heel diep geworteld bij Arabieren.

[4:20:34] Ik zeg altijd, als de Palestijnen niet hadden bestaan, dan hadden de Arabieren ze wel uitgevonden.

[4:20:40] Arabieren zien zichzelf graag als slachtoffer.

[4:20:44] Voorzitter. Toen kom ik op de vraag waar het om draait.

[4:20:47] Kun je immigranten eigenlijk wel integreren?

[4:20:50] Van de Beek zegt nee, dat moeten ze zelf doen.

[4:20:53] De overheid kan hooguit faciliteren of bepaald gedrag belonen of bestraffen.

[4:20:59] Over tweede generatie groepen met islamitische achtergrond, zegt Van de Beek, er zijn drie

[4:21:03] factoren die heel sterk samenhangen met integratie en dat zijn het opleidingsniveau, culturele

[4:21:09] De afstand en de gemengde relaties en designen staan hier bij alle drie op brood.

[4:21:15] Bij moslims komt daar een afwijzing van de westerse cultuur en een neiging tot zelfversegregatie

[4:21:20] bovenop.

[4:21:21] Daar kan geen enkel integratiebegeleid tegenop.

[4:21:25] Van der Beek komt tot de conclusie dat het onzin is om mensen achteraf te willen integreren.

[4:21:31] De overheid kan beter voorafs selecteren op opleidingsniveau en culturele afstand.

[4:21:36] Mijn vraag aan beide staatssecretarissen is...

[4:21:40] bent u bereid uw beleid hierop te gaan inrichten?

[4:21:43] Heel graag een reflectie van beide bewindsoortse personen en tot zover.

[4:21:46] Dank.

[4:21:47] Dank u wel.

[4:21:48] Mevrouw Van Zanten, aan het einde van betoog komen...

[4:21:50] levert een interruptie op van de heer Erkin, die er nog twee heeft.

[4:21:53] Ja, voorzitter, dank je wel.

[4:21:55] Ik heb mevrouw Van Zanten...

[4:21:59] ik zou bijna willen zeggen laten uitrazen...

[4:22:01] want als ik gewoon haar betoog volg...

[4:22:03] dan doet ze eigenlijk een opvolging aan...

[4:22:06] de uitspraken van haar partijleider een paar weken terug, waarin ze letterlijk zei dat

[4:22:10] in sommige Arabische landen antisemitisme in de ziel zit van mensen die uit die landen

[4:22:16] komen.

[4:22:18] En nu citeert mevrouw Van Zanten iemand die kennelijk heeft geschreven dat moslims de westerse

[4:22:24] cultuur afwijzen.

[4:22:26] En eigenlijk heb ik een vraag aan mevrouw Van Zanten, want ze heeft het ook over de

[4:22:29] Nederlandse normen, waarden, fatsoensregels.

[4:22:33] Bij welke Nederlandse norm of waarde of bij welke fatsoensregel past, zou ik aan mevrouw

[4:22:40] Van Zanten willen vragen, dat je op basis van groepskenmerken een hele groep wegzet als

[4:22:46] probleem.

[4:22:47] Kan mevrouw Van Zanten aangeven waar dat in onze Nederlandse normen, waarden en traditie

[4:22:52] zou passen?

[4:22:58] Sorry, mevrouw Van Zanten.

[4:23:01] De heer Erkin stelt de vraag waar ik dat kan aangeven.

[4:23:06] Normen en waarden, waar dat botsen met sommige immigrantengroepen, daar hebben we het over, toch?

[4:23:17] Allereerst laat ik meneer Erkin vertellen dat het in Nederland heel belangrijk is dat wij respectvol met elkaar omgaan.

[4:23:23] Het is een vrije samenleving waar we eigenlijk kunnen doen en laten,

[4:23:33] zolang je een ander daar niet mee schaadt.

[4:23:35] Zolang je daar ook niet de grenzen van de wet overtreedt, laat ik het zo zeggen.

[4:23:42] Dat je een beetje respect voor elkaar hebt.

[4:23:45] Dat je andermans bezittingen heel laat.

[4:23:48] dat je niet iemand meteen gaat uitschelden als die iets zegt wat jou niet zint.

[4:23:56] Nou ja, zo kan ik nog wel even doorgaan.

[4:23:57] En nogmaals, ik zeg niet dat het om alle migrantengroepen gaat.

[4:24:02] Ik zeg ook niet dat het om alle moslims gaat.

[4:24:04] Ik ken er genoeg, ook zelf, ook in het verleden, die helemaal niet zo zijn.

[4:24:10] Dus nogmaals, dit is geen overeenkamp scheren van een groep.

[4:24:14] Waar het wel om gaat, is dat we onze ogen niet kunnen sluiten voor de groepen waarbij dit wel speelt.

[4:24:21] Waarbij we wel degelijk zien dat we te maken hebben met een zeer groot integratieprobleem.

[4:24:25] Waarbij we jongeren zien, zoals een paar weken geleden in Amsterdam, die dus op jodenjacht gaan.

[4:24:32] En meneer Erken kan het bagatelliseren of omdraaien dat het om Maccabi-tuig gaat, maar dat is niet het geval geweest.

[4:24:38] Want ja, er waren inderdaad supporters die ook hele slechte dingen hebben gedaan.

[4:24:43] en dat praat ik absoluut niet goed, maar moet je dan op jodenjacht gaan?

[4:24:48] Is dat, zeg maar, het argument waarop je voor jezelf zegt...

[4:24:53] nou, dit geeft mij een vrijbrief om maar alle joden op te gaan jagen die nacht...

[4:24:59] en daarnaast ook nog het compleet om te draaien...

[4:25:03] en gewoon in de slachtofferrol te gaan kruipen...

[4:25:06] en zeggen dat het door Maccabi-tuig kwam, die die boel, die dat allemaal heeft gedaan?

[4:25:13] De dag daarna was ik bij het opvangcentrum waar Joden, Israëliërs, Maccabi-supporters

[4:25:20] werden opgevangen omdat zij niet meer terug durfden naar hun hotels, omdat zij tot in

[4:25:24] een hotelkamer aan toe zijn belaagd.

[4:25:27] Ik heb gesproken met een oudere man van boven de 70 die niet naar het ziekenhuis durfde

[4:25:32] door wat hij die nacht had meegemaakt, omdat hij toevallig in zo'n geel-blauw shirtje

[4:25:38] ook daar rondliep.

[4:25:42] Wilt u tot de afronding komen?

[4:25:43] Ja, ik ga afronden.

[4:25:45] Ik merk aan mezelf, ik heb me ook geprobeerd in te houden bij het betoog van de heer Ergin,

[4:25:52] maar de perfecte tot kunstverheven omdraaierij van feiten, daar complimenteer ik de heer Ergin

[4:26:00] voor.

[4:26:01] Laat ik het daar maar behouden.

[4:26:02] De heer Ergin met zijn laatste interruptie.

[4:26:04] Ja, voorzitter, dat compliment neem ik ter harte aan, want volgens mij moeten we in het land

[4:26:10] gewoon kunnen benoemen zoals de dingen zoals ze zijn. En volgens mij hebben we in het huis

[4:26:15] te lang toegestaan dat benoemen van feiten is toegelaten of toegestaan aan rechts. En

[4:26:22] dat probeer ik inderdaad ook te doen. Want voorzitter, als ik gewoon luister naar het

[4:26:26] verhaal van mevrouw Van Zanten, ze heeft het over respect. Voorzitter, waar is het respect

[4:26:31] voor onze rechtsstaat als parlementariërs in dit huis met israelische rapporten in de

[4:26:38] Tweede Kamer wapperen, waarin kliklijsten zijn opgenomen over onze mensen, onze Nederlanders.

[4:26:43] Kliklijsten, voorzitter.

[4:26:45] Waar is het respect voor onze normen en waarden en de fatsoen en het fatsoen,

[4:26:52] zoals mevrouw Van Zanten dat noemt, als hele groepen over inkomen worden geschoren?

[4:26:57] Voorzitter, waar is de waardigheid?

[4:27:00] Waar is de waardigheid van dit huis als er willens en wetens onwaarheden,

[4:27:05] onder andere door de fractie van de BBB, worden aangekondigd.

[4:27:10] En voorzitter, als we in Nederland, zoals mevrouw Van Zanten dat stelt,

[4:27:13] een integratieprobleem hebben, dan is mevrouw Zanten en haar partij die moeten integreren

[4:27:18] en niet al die Nederlanders die iedere dag hun stinkende best doen

[4:27:22] om in Nederland het mooiste van hun leven te maken.

[4:27:25] Dank u wel, voorzitter.

[4:27:27] Dank u wel.

[4:27:28] Het was een interruptie.

[4:27:29] U kunt op reageren.

[4:27:30] Graag kort.

[4:27:30] Dank u, voorzitter.

[4:27:32] De heer Ergin begint weer over dat Israëlische rapport, waarmee hij de afgelopen weken ook

[4:27:39] op verschillende social media helemaal is losgegaan.

[4:27:43] Dit rapport, zoals de heer Ergin ook al weet, niet alleen wij, alle partijen die hier in

[4:27:50] de Tweede Kamer zitten, die hebben te maken met lobbyisten, ook met burgers, met noem

[4:27:56] maar op.

[4:27:57] Dus je krijgt wel eens van burgers of van lobbyisten of van wie dan ook,

[4:28:02] krijg je wel eens iets in handen en dan ga je vragen, is dit betrouwbaar?

[4:28:08] Als je niet weet of de herkomst betrouwbaar is?

[4:28:10] Dat is het enige wat mijn collega, mevrouw Van der Plas, heeft gedaan.

[4:28:16] Die heeft gevraagd aan de minister-president of dit rapport, of dat echt is,

[4:28:22] of het klopt wat erin staat, en heeft letterlijk gezegd, voordat ik weer word beschuldigd van

[4:28:31] het verspreiden van nepnieuws, vraag ik aan de minister-president of dit klopt.

[4:28:38] Dus nogmaals, ik complimenteer de heer Ergin voor het wederom perfect omdraaien van feiten

[4:28:48] en ik laat het hier verder bij.

[4:28:51] Dank u wel.

[4:28:51] Ik drop de interruptie op van mevrouw Tsegaye, die nog één heeft.

[4:28:55] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:28:57] Ik heb mevrouw Van Zanten haar betoog gehoord en ik hoorde daar in een grote probleemanalyse,

[4:29:04] die ik overigens zelf niet helemaal deel, maar ik hoorde ook een citaat van de heer

[4:29:10] van de Beek, een schrijver die heeft gezegd, mensen kunnen niet integreren, maar als ze

[4:29:17] al zouden kunnen integreren, dan moet de overheid dat faciliteren.

[4:29:21] Nou ben ik het met het eerste deel van die zin absoluut niet eens, maar met het tweede

[4:29:24] deel wel.

[4:29:26] En mevrouw Van Zanten denk ik ook, want anders zou ze het niet aanhalen.

[4:29:30] En ik vraag me af hoe ruimt dat met de bezuinigingen van deze coalitie, waar de BB ook in zit, op

[4:29:36] het inburgeringsonderwijs?

[4:29:37] En zal mevrouw Van Zanten dan ook een aantal van mijn voorstellen steunen die ik heb gedaan,

[4:29:42] zodat de overheid het inburgeringsproces beter kan faciliteren?

[4:29:45] Mevrouw Vanden, kort graag.

[4:29:47] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:29:48] Op de laatste vraag van mevrouw Tseka, om daarmee te beginnen.

[4:29:52] Ik weet niet helemaal precies welke voorstellen, dus die zou ik dan concreet moeten zien.

[4:29:56] Natuurlijk staan wij daar altijd voor open om te kijken.

[4:29:59] En wat betreft het eerste punt over het citaat van de heer Van den Beek.

[4:30:03] Die zegt dus inderdaad van integratie, dat moet uit mensen zelf komen.

[4:30:07] Ze moeten dat zelf willen.

[4:30:09] En het enige wat de overheid kan doen, is ze daarbij faciliteren.

[4:30:12] Of je kunt een mens belonen of bestraffen als er echt de fouten in gaan of iets heel goed doen.

[4:30:18] En dat faciliteren natuurlijk.

[4:30:22] Daar is de overheid ook voor.

[4:30:25] Al vind ik ook dat je daarin zelf een rol hebt als persoon.

[4:30:29] Als jij naar een ander land gaat, dan moet je ook weten...

[4:30:34] dat je te maken krijgt met een andere taal, een andere cultuur.

[4:30:37] En mag er ook van je worden verwacht dat je zelf daar ook de nodige tijd...

[4:30:42] middel en moeite insteekt om je de taalcultuur van je nieuwe thuisland eigen te maken.

[4:30:49] Dus het is altijd makkelijk, vind ik, om alles maar op het bordje van de overheid te schuiven.

[4:30:53] Ja, we moeten absoluut faciliteren en er is ook nog steeds ruimte voor.

[4:30:57] En daarnaast moeten mensen ook hun eigen verantwoordelijkheid nemen hierin.

[4:31:00] Dank u wel. Daarbij bent u gekomen aan het einde van uw betoog.

[4:31:03] Dan zou ik graag aan mijn betoog willen beginnen.

[4:31:05] Daarvoor wil ik mevrouw Becker het woord geven om het voorzitterschap over te nemen.

[4:31:09] Dank u wel, voorzitter.

[4:31:11] en dan neem ik bij deze het voorzitterschap over en geef ik het woord aan de heer Seder van de ChristenUnie.

[4:31:16] Dank u wel, voorzitter.

[4:31:17] Ik ben geboren in Amsterdam, de stad met de meeste nationaliteiten bij elkaar op aarde.

[4:31:23] Ik ben opgegroeid in Amsterdam-Zuidoost, de meest diverse wijk van Amsterdam

[4:31:27] en daarmee ook van Nederland en waarschijnlijk de rest van de wereld.

[4:31:32] Ik heb een vader geboren in Suriname, Zuid-Amerika,

[4:31:35] en een moeder geboren in een dorp in Ghana, West-Afrika.

[4:31:39] Ik ben Christen, daarmee volgelink van een Joodse man.

[4:31:43] De kinderen van mijn dochter zullen, mits ze een Nederlander trouwen die in Nederland is geboren,

[4:31:49] eindelijk van het predikaat lachtoon af zijn.

[4:31:53] Voorzitter, de vraag die ik en duizenden andere Nederlanders zichzelf de afgelopen weken hebben gesteld is,

[4:32:00] wanneer ben ik nou eindelijk volledig geïntegreerd?

[4:32:04] Als ik met de Amsterdamse accent praat,

[4:32:06] als ik een universitaire studie heb afgerond,

[4:32:09] als ik Sinterklaas vier, misschien als ik dezelfde mening heb toegedaan als de

[4:32:14] meeste mensen in dit land, misschien als ik lid word van het

[4:32:17] hoogste orgaan van Nederland, de Tweede Kamer.

[4:32:21] Voorzitter, deze vraag is zo ingewikkeld om aan een Nederlander te stellen,

[4:32:24] want het impliceert dat ik mij tot een bepaalde status quo zou moeten verhouden,

[4:32:29] waar ik kennelijk niet toe behoor, terwijl het op papier wel zo zou moeten zijn.

[4:32:34] En mijn hele leven lang ook verteld is dat dat ook echt het geval is.

[4:32:39] Waarom zou een Nederlander die probleemgedrag vertoont en een opa met Marokkaanse wortels

[4:32:44] heeft nog moeten integreren, maar een Nederlander met een beppe uit Friesland met hetzelfde probleemgedrag

[4:32:51] niet?

[4:32:52] Dat wringt, en heel veel mensen hebben dat aangevoeld de afgelopen weken.

[4:32:56] De redenatie krijg je niet rond, tenzij er een impliciete veronderstelling is, bij ons

[4:33:02] of bij velen, dat sommige mensen, of ze nou hier geboren en getogen zijn, nooit echt Nederlander

[4:33:07] en zich daarmee altijd te verhouden hebben tot een bepaalde mate van geïntegreerd zijn.

[4:33:14] En toch klopt het wel dat we allemaal ervaren dat er iets in onze samenleving broeit.

[4:33:19] Veel jongeren met een migratieachtergrond hebben niet het gevoel dat ze een volwaardig onderdeel van de maatschappij zijn, zo stelt het SCP.

[4:33:25] De tweede of derde generatie probeert zijn plek op te eisen, zogezegd te emanciperen,

[4:33:31] maar geven aan in maatschappelijke discussies niet gezien te worden als burger,

[4:33:34] maar gereduceerd tot een deel van de problematische groep op etnisch of culturele gronden.

[4:33:40] Voordat ik eerlijk ben, dacht ik ook zo.

[4:33:43] De overheid was er niet voor mij, dacht ik opgroeiende, maar juist tegen mij.

[4:33:47] En niet dankzij, maar ondanks de overheid moest ik er wat van maken.

[4:33:52] Ik ben opgegroeid in een omgeving waar de overheid zich had teruggetrokken...

[4:33:55] met alle gevolgen vandien.

[4:33:57] En dit zorgde mede bij mij voor boosheid.

[4:34:00] En die frustratie herken ik best wel bij heel veel jongeren...

[4:34:03] met de migratieachtergrond die er wat van probeerde te maken.

[4:34:07] Maar, voorzitter, dit is ook slechts één kant van het verhaal.

[4:34:10] Want waar we enerzijds moeten concluderen

[4:34:12] dat Nederland soms aflaat weten

[4:34:14] om in ieder volwaardig onderdeel te laten voelen van de maatschappij,

[4:34:18] zijn er anderzijds ook echt wel problemen en krachten

[4:34:21] waar jongeren uit gemeenschappen vatbarer voor lijken

[4:34:24] dan in andere gemeenschappen.

[4:34:26] We hebben te maken met botsende wereldbeelden,

[4:34:28] vanuit culturen met soms heel uiteenlopende warenpatronen.

[4:34:31] En in onze pluriforme samenleving laat de één zijn wereldbeeld bijvoorbeeld kleuren door

[4:34:36] de islam en de andere door het liberalisme dat ze gegeven en die pluriformiteit zal ik

[4:34:43] ook verdedigen.

[4:34:44] Maar ik constateer wel bijvoorbeeld dat er donkere kanten zijn in bepaalde stromingen

[4:34:50] van de islam die soms zo sterk trekken aan nee de landers dat het invloed heeft op hun

[4:34:55] vermogen om nog mee te kunnen doen of andere minderheden vrijheden te gunnen.

[4:35:00] We hebben het hier nog nauwelijks met elkaar over in Den Haag.

[4:35:04] Maar er zijn nog heel veel Nederlandse mannen en vrouwen in Nederland geboren...

[4:35:09] die nu nog vastzitten in Syrië.

[4:35:11] Omdat ze jihadistisch terrorisme en een IS-kalifaatstichter aantrekkelijker vonden...

[4:35:18] dan meedoen in de Nederlandse samenleving en rechtsstaat.

[4:35:22] Ja, en het zijn misschien wel terroristen...

[4:35:24] maar het zijn onze terroristen voortgekomen uit onze samenleving.

[4:35:28] We hebben echt een probleem met elkaar wanneer ook dit soort religieus geïnspireerde onverdraagzaamheid,

[4:35:34] haatzaaien en zich afwenden van de maatschappij ook leidt tot uitsluiting van andere gemeenschappen

[4:35:38] en zorgt voor ontwrichting in de samenleving.

[4:35:41] En daarmee wordt het ook, vind ik ook terecht, een politiek vraagstuk.

[4:35:45] Want waar politieke vrijheid, waar geloofsvrijheid van anderen en gezag voor de Nederlandse overheid

[4:35:50] in het gedien komt, is aan de politiek om op te staan, te bestraffen en het dialoog te

[4:35:55] over wat de Nederlandse democratische rechtsraad inhoudt en wat je van iedereen mag vragen op

[4:36:00] basis van gedeelde waarden. En daarbij op zoek te gaan naar verbinding. Laten we klip en klaar zijn

[4:36:06] voor antisemitisch geweld, antidemocratisch handelen, relschoppen, deelname aan terrorisme,

[4:36:12] het prediken van haat of het afreizen naar jihadistische regimes kan geen sprake zijn.

[4:36:19] En laten we daarmee ook ophouden met het bagatelliseren van antisemitisme. Want

[4:36:23] Zolang er nog steeds op Joodse orthodoxe scholen elke week marge C nodig is,

[4:36:28] en Joodse kinderen in Nederland naar school gaan in een klas met kogelvrij glas,

[4:36:35] hebben we nog steeds een gigantisch probleem met elkaar.

[4:36:38] En ik wens dan ook PvdA, GroenLinks en ook anderen veel succes met het afschaffen van artikel 23.

[4:36:43] Want ook deze jongeren zullen naar openbare scholen moeten gaan,

[4:36:47] maar diezelfde dreiging er ervaren.

[4:36:49] Het is daar ook niet voor niets dat een aantal jaar geleden ook samen met de VVD de ChristenUnie

[4:36:54] ook opstond om ook de handschoenen op te pakken als het gaat om het benoemen, maar ook met

[4:36:59] maatregelen komen tegen het antisemitisme, wat we heel normaal zijn gaan vinden.

[4:37:04] Want we zijn het normaal gaan vinden, we hebben het er nauwelijks meer over, dat elke week

[4:37:07] de Marche C voor een aantal Joodse scholen staat.

[4:37:11] Voorzitter, kortom, zodra we integratie, het proces waarin nieuwkomers tot medeburgers

[4:37:16] worden gevormd en het samenlevingsprobleem door elkaar halen,

[4:37:20] ontstaat er een gesprek waar we niet uitkomen en bovendien ook geen recht

[4:37:23] doet aan de CBS-cijfers, die stellen het op het gebied van

[4:37:26] onderwijs, wonen en andere onderdelen dat het steeds beter gaat met de integratie

[4:37:31] van eerste en tweede generatie migranten.

[4:37:34] Het is misschien ook een verklaring waarom de uitspraken van

[4:37:37] staatssecretaris Nobel voor zoveel rumoer zorgden.

[4:37:40] Mij vraagt wel ook hoe ruim de staatssecretaris die resultaten van

[4:37:43] CBS die afgelopen weken zijn uitgekomen met zijn uitspraken na de rellen in Amsterdam.

[4:37:48] En deelt hij met mij dat het veel meer gaat over hoe je goed samenleeft met elkaar,

[4:37:53] juist ook met verschillende culturen, met een stevige basis in het democratische rechtsstaat,

[4:37:59] dan de vraag of goed of niet geïntegreerd zijn. En dat je die vraag, dat een hele ingewikkelde is

[4:38:03] om die te stellen aan Nederlanders die hier geboren en getogen zijn, misschien met migratiebortels.

[4:38:09] Voorzitter, en zo ja, hoe kunnen we hier woorden aangeven richting de toekomst?

[4:38:13] En als het gaat om de vraag hoe je het goede samenleven dan ook vormgeeft,

[4:38:16] waarin we allemaal aanvoelen dat het schuurt, dat het broeit,

[4:38:20] heeft het christelijk sociaal denken diepe wortels de afgelopen eeuwen ontwikkeld.

[4:38:24] Hoe met het vraagstuk om te gaan? Hoe leef je nou samen in vrede?

[4:38:29] Het christelijk denken heeft als basis dat de mens in verbondenheid is geboren.

[4:38:34] En het komt alleen ook tot recht in een verbonden, bloeiende gemeenschap.

[4:38:38] Dit brengt met zich mee dat er binnen gemeenschappen individuele rechten zijn.

[4:38:43] en dat gemeenschappen daar een beroep op kunnen doen, maar dat men ook een

[4:38:47] plicht heeft tegenover diezelfde gemeenschap.

[4:38:50] Vrijheid is dus recht te kunnen claimen, ook de vrijheid om je plicht uit te kunnen

[4:38:54] oefenen richting de ander. De gemeenschap mag dus een appel doen op

[4:38:58] het individu en met dat appel begint het goede samenleven.

[4:39:02] Maar we zijn helemaal niet meer gewend om plichtsbesef te hebben naar elkaar toe.

[4:39:06] Plicht staat inmiddels gelijk aan onvrij en daarmee is met negatieve

[4:39:12] of de definitie daarvan een verkroming ontstaat over wat ware vrijheid betekent

[4:39:17] en ook deel van de reden waarom het goede samenleving niet meer lukt.

[4:39:22] Wij kunnen elkaar niet meer bevragen en elkaar beroepen op de plicht die we hebben.

[4:39:27] Zoals de bekende G.K. Chesterton ook zegt, de meeste moderne vrijheid berust op angst.

[4:39:33] Het is niet zozeer dat we te stoutmoedig zijn om regels te verdragen,

[4:39:37] Het is verleersbaar dat we te timide zijn om verantwoordelijkheden te verdragen.

[4:39:42] En toch zit hier een sleutel in tot het bouwen van een gemeenschap.

[4:39:46] Ik vertelde net over mijn wijk in Amsterdam-Zuidoost.

[4:39:49] Daar hadden we sociaal-economisch gewoon moeilijk punten.

[4:39:52] Maar er waren wel gemeenschappen.

[4:39:54] Er waren Surinaamse ouderen, gezaghebbers in de omgeving...

[4:39:58] die een appel op ons, op jongeren, deden om mee te doen, om hier te gedragen.

[4:40:02] Het waren de Ghanese informele verenigingen die elkaar ondersteunen op het moment dat

[4:40:08] er een sterfgeval ergens in een familie was.

[4:40:11] Die geld inzamelden, die zorgen dat een begrafenis op een waardige manier kon plaatsvinden.

[4:40:16] Ik ben op bijeenkomsten geweest waar honderden mensen steun kwamen betuigen aan een specifiek

[4:40:20] familielid.

[4:40:21] En daarmee duidelijk maakten dat zo'n familie er niet alleen voor stond.

[4:40:25] En het was mede dankzij deze krachten, deze positieve energie, dat ik ook besloot dat

[4:40:30] de frustratie die ik ook als jong persoon had om die om te zetten

[4:40:33] en die energie die ik uitte in de frustraties om te zetten naar energie

[4:40:36] om me in te zetten voor mijn medie de mens.

[4:40:39] Hoorde, wanneer voelen we dat de samenleving uit elkaar scheurt?

[4:40:42] Dat is zodra mensen, jongeren, gemeenschappen wel een beroep doen

[4:40:46] op de rechten die ze hebben.

[4:40:48] En daar hoort vrijgewaard zijn van discriminatie bij,

[4:40:53] maar ook tegelijkertijd besloten hebben om niet meer mee te doen.

[4:40:56] En dat zien we geregeld uiten in een gebrek van respect voor gezag, verouderen, eigenrichting,

[4:41:04] het terugtrekken uit die samenleving, en in het ergste geval zelfs geweld gebruiken

[4:41:08] richting mensen die niet tot die gemeenschap behoren.

[4:41:11] Voorzitter, ik denk dat het kernwoord dus meedoen is, en dat we allemaal ervaren,

[4:41:15] wanneer jongeren gemeenschap ervaren dat ze wel een beroep kunnen doen op rechter,

[4:41:20] maar niet meer mee willen doen, dat we daar een probleem hebben met elkaar.

[4:41:24] want een gemeenschap kan niet tot bloei komen als een aantal zich terugtrekken.

[4:41:29] Voorzitter, we verwachten dus dat iedereen meedoet aan onze samenleving,

[4:41:32] maar dan moet iedereen ook de kans krijgen om mee te doen.

[4:41:36] Vanaf dag één, met werk, taalkursen, vrijwilligerswerk.

[4:41:39] We hebben het allemaal voorbij zien komen.

[4:41:41] Een goed voorbeeld van succesvol vrijwilligerswerk is de maatschappelijke diensttijd.

[4:41:45] Het is daarom ook bijzonder jammer dat de regering van plan is deze af te schaffen.

[4:41:49] Nu al blijkt dat de trend in vrijwilligerswerk, dus meedoen,

[4:41:53] al negatief is. Onder de tweede generatie is het aantal dat vrijwilligers doet nog lager

[4:41:58] dan gemiddeld. En de maatschappelijke dienstheid brengt mensen uit alle hoeken van de samenleving

[4:42:03] samen daar waar het normaal niet gebeurt. Stel je een jonge nieuwkomer voor die vrijwilligerswerk

[4:42:08] doet in een lokale buurttuin. Voor het eerst praat hij met ouderen die er al een heel leven

[4:42:12] wonen en leert hij hoe belangrijk dat stukje groen bijvoorbeeld is voor de wijk. Tegelijkertijd

[4:42:17] ontmoet een geboren Nederlander tijdens zijn project in een sportclub een jongen met een

[4:42:20] Syrische achtergrond. Ze ontdekken dat ze allebei van voetbal houden en sluiten een

[4:42:25] vriendschap, een kameraadschap die anders misschien nooit was ontstaan.

[4:42:29] Het gaat hier om meer dan werk of uren maken. Het gaat om actief momenten

[4:42:33] te faciliteren, ontmoetingen waarin een brug wordt gebouwd tussen werelden die

[4:42:36] anders gescheiden blijven in onze gemeenschap.

[4:42:40] Mensen zien met eigen ogen wat ze kunnen betekenen voor elkaar en voor de

[4:42:42] samenleving en dat maakt het verschil. In 2023 was een op de vijf van de

[4:42:48] maatschappelijke dienstheidsprojecten deels of hoofdzakelijk gericht op integratie.

[4:42:52] Dat laat de grote rol zien die dit instrument speelt bij het samenbrengen van

[4:42:56] mensen en het bouwen aan sterke verbonden samenleving.

[4:42:59] Vraag aan de staatssecretaris dan ook of hij ziet dat de MDT een mooi instrument was

[4:43:04] om deze onderlinge ontmoeting en de inzet voor de samenleving te bevorderen.

[4:43:08] En als de maatschappelijke dienstheid verdwijnt, wat het voornemen is van de coalitiepartijen,

[4:43:13] hoe wil hij dat gat dan opvangen? Komt de staatssecretaris met een alternatief?

[4:43:17] Voorzitter, het goede samenleven kan ook alleen maar als je mekaar begrijpt.

[4:43:23] Het leren van de Nederlandse taal is in dat licht een belangrijke voorwaarde voor een

[4:43:27] succesvolle integratie, maar ook om mee te doen met elkaar.

[4:43:30] Voorzitter, en tot onze gemeenschap behoren ook heel veel arbeidsmigranten, meer dan 750.000.

[4:43:36] Ze hebben deze verplichting alleen niet, terwijl in sommige wijken, ik heb werkbezoeken gehad

[4:43:41] in Den Haag, waar tot al 40% van die hele wijk uit arbeidsmigranten inmiddels bestaat.

[4:43:48] Zonder gemeenschappelijke taal is meedoen onmogelijk, maar het leidt ook tot problemen op de werkvloer.

[4:43:52] Het kan zelfs resulteren in levensgevaarlijke situaties op de werkvloer.

[4:43:56] Erkent de staatssecretaris dat het taalniveau van A2 minimaal vereist is om zelfstandig

[4:44:01] te kunnen functioneren en veilig te werken?

[4:44:03] Ziet hij dat de veiligheid en productiviteit op de werkvloer verbeterd zou kunnen worden

[4:44:07] door werkgevers te verplichten om taaltrainingen aan te bieden

[4:44:10] en werknemers een basisniveau Nederlands te laten behalen.

[4:44:14] Voorzitter, wil je zorgen dat mensen gaan meedoen, dan moet je identificeren

[4:44:19] wie zijn de mensen die anderen in beweging kunnen krijgen.

[4:44:22] Wie zijn de leiders, of je het met hun wereldbeeld eens bent of niet,

[4:44:26] die je nodig hebt en een appel op kan doen,

[4:44:29] zodat zij weer een appel op anderen kunnen doen in de rest van de gemeenschap.

[4:44:33] Deze leiders, en het kunnen formelen of informelen zij,

[4:44:36] maar we zien evident dat het leiders zijn, die het vermogen hebben om mensen te binden.

[4:44:41] Dat kunnen buurtwerkers zijn, religieuze leiders zijn, docenten zijn.

[4:44:45] Dat is het sociaal kapitaal van ons land.

[4:44:48] En we hebben dit kapitaal nodig in onze gemeenschap.

[4:44:52] Het netwerk van relaties, vertrouwen en samenwerking.

[4:44:56] Deze leiders fungeren bovendien als rolmodellen.

[4:44:58] Door zich door zich in te zetten voor hun gemeenschap...

[4:45:00] tonen ze anderen hoe zij hun netwerk kunnen benutten om een positieve impact te maken.

[4:45:04] We hebben ook rond de coronacrisis juist ook gezien dat het juist gemeenschapsleiders waren,

[4:45:09] formeel maar ook informeel, die de groepen konden bereiken, die de overheid niet kon bereiken.

[4:45:14] En in die zin, voorzitter, hebben wij als Kamer ook een verantwoordelijkheid.

[4:45:17] We zijn er niet alleen om wetten te maken, maar we zijn ook in zekere zin een afspiegeling van

[4:45:21] die samenleving die wij proberen te dienen. We kunnen hier een voorbeeld stellen door actief

[4:45:25] bij te dragen aan de maatschappelijke samenhang, ook door te laten zien dat we samen kunnen werken,

[4:45:30] bruggen kunnen bouwen, door hier het debat ook met respect voor elkaar te voeren en voor de

[4:45:33] in de opvattingen en daarmee bij te dragen aan de onderlinge verbondenheid

[4:45:38] in die pluriforme samenleving.

[4:45:40] Mijn vraag is daarom ook, heden de staatssecretaris de contacten

[4:45:43] van deze gemeenstaatsleiders volgens hem op orde?

[4:45:45] Spreekt hij hen? Hoe betrekt hij hen?

[4:45:47] En hoe wil de staatssecretaris lokale gemeenstaatsleiders mobiliseren

[4:45:51] en ondersteunen in hun verbindende rol?

[4:45:53] Dank u wel, voorzitter. Tot zover.

[4:45:56] Dank u wel aan de heer Seder.

[4:45:58] En er zijn verder geen interrupties, dus dan geef ik het woord terug

[4:46:01] voor het voorzitterschap aan de heer Seder.

[4:46:03] Dank u wel, oud-voorzitter.

[4:46:06] De bewindspiloten hebben gevraagd om te schorsen, dat zij nog de restant van de beantwoordingen willen doen.

[4:46:10] Zij geven aan daar wel 30 minuten voor nodig te hebben.

[4:46:13] Ook omdat het op en neer wandelen is.

[4:46:15] Dat wil ik hen ook gunnen.

[4:46:17] Ik hoor een maar.

[4:46:19] Staatssecretaris Conradi zal een toelichting geven.

[4:46:22] Ik heb vijf minuten nodig om de antwoorden hier te krijgen.

[4:46:29] Dus mijn voorstel is gelet op het feit dat ik om half vier weg moet...

[4:46:34] om dan vijf minuten te schorsen.

[4:46:37] En dat ik in ieder geval mijn deel van de antwoorden al voor mijn rekening neem.

[4:46:42] Dus ik hoop dat dat...

[4:46:43] Dat klinkt mij als muziek in de oren.

[4:46:46] Want mevrouw Coradi is ook de eerste die al aan het woord-woord gaat.

[4:46:49] Dat geeft de heer Nobel de tijd om zich gedegen voor te bereiden...

[4:46:53] op de vragen die aan hem gesteld zijn.

[4:46:55] En volgens mij...

[4:46:58] Ja, nee precies. Nee, ik stel voor om dat dan te doen. Mevrouw Becker met de voorstel.

[4:47:03] Ja, ik was nou geen voorstel, maar meer benieuwd.

[4:47:05] Stel dat er moties zijn in de richting van de staatssecretaris en zij is al weg. Hoe gaan we daarmee om?

[4:47:10] Ja, mijn voorstel is, omdat ik hoop dat we om vijf uur klaar zijn met de tweede termijn,

[4:47:14] zowel aan de zijde van de Kamer als bewindspersonen.

[4:47:16] Ik vrees alleen dat dat waarschijnlijk niet gaat lukken.

[4:47:19] Alternatief zou kunnen zijn dat de moties schriftelijk geappliceerd worden,

[4:47:22] of door de heer Nobel, aangezien het kabinet met één mond spreekt

[4:47:26] en ze hebben elkaar volgens mij wel vertrouwen met de appreciatie, denk ik.

[4:47:32] Ja, dus dat gaan we links om of rechts om doen, dus daar hoeven ze zich geen zorgen over te maken.

[4:47:36] Ik bel voor om mee te gaan met het voorstel van de staatssecretaris en vijf minuten te schorsen.

[4:47:41] Vijf voor drie zullen we dan verder gaan met het debat. Dank u wel.

[4:56:40] Ja, beste mensen, de heer Bermenga is ook aangeschoven.

[4:56:43] Daarom zou ik graag het woord willen geven aan staatssecretaris Koen Corari.

[4:56:46] Die zal haar deel van de beantwoording doen.

[4:56:49] Ik wil vanwege tijd nu iedereen beperken tot in principe één interruptie.

[4:56:55] Dat kan meer zijn, maar we moeten even kijken hoe het loopt.

[4:56:57] Maar ik wil het wel graag strak doen, omdat wij geen uitloop hebben.

[4:57:01] Dus één interruptie en ik wil het woord geven aan de staatssecretaris.

[4:57:06] Dank, voorzitter. En ook heel veel dank aan deze commissie voor de uitnodiging.

[4:57:11] Maar ook dank voor de flexibiliteit als het gaat om mijn eindtijd.

[4:57:14] Ik heb meer in mijn portefeuille waar ik ook vandaag, zeker en bijzonder voor de aftrap

[4:57:19] van de campagne Geweld tegen Vrouwen, Femicide, dat ik daar ook aandacht aan wil schenken.

[4:57:24] Deze commissie maakt daar in ieder geval ook ruimte voor, dus ontzettend veel dank daarvoor.

[4:57:29] Ik heb iedereen goed beluisterd en ik vond het ook interessant om iedereen daarin te

[4:57:34] horen.

[4:57:37] En eigenlijk is er één vraag die voor mij nog niet beantwoord, voor mij beantwoord is

[4:57:41] en een vraag die ik, nou ja, denk ik ook maar meenemen, weer terug naar het Rotterdamse.

[4:57:47] Waarin vinden we elkaar wel?

[4:57:49] Dat is de vraag die mij is bijgebleven.

[4:57:54] Niet om misschien hier nu op dit moment te beantwoorden,

[4:57:58] maar wellicht dat we elkaar op een ander moment ook nog eens een keer treffen.

[4:58:02] Waar vinden we elkaar wel? Elkaar onderling, elkaar in het hele debat?

[4:58:08] Voorzitter, het is ontzettend belangrijk dat nieuwkomers in Nederland

[4:58:11] zo snel mogelijk voorwaardig kunnen meedoen in onze samenleving, het liefst via betaald werk.

[4:58:17] Het leren van de Nederlandse taal op B1-niveau en kennis over de Nederlandse maatschappij zijn dan essentieel.

[4:58:23] Dit regelen wij in de wet Inburgering, waar leren en participeren centraal staat.

[4:58:28] Om kennis te maken met het voor mij nieuwe onderwerp Inburgering,

[4:58:32] heb ik de afgelopen maanden verschillende werkbezoeken gebracht aan gemeenten en duo.

[4:58:36] Ik heb taallessen voor inburgeraars bijgewoond en gesproken met verschillende professionals

[4:58:43] die werken in het veld en met inburgeraars.

[4:58:46] Ook heb ik een deel van taalexamens gedaan, want de praktijk leer je niet kennen van achter

[4:58:52] je bureau.

[4:58:53] Ik ben tot nu toe onder de indruk van de samenwerking tussen de verschillende gemeenten en andere

[4:58:58] partners die ons inburgeringsstel zo mogelijk maken.

[4:59:01] En natuurlijk ook van de inzet van vele inburgeraars zelf die een nieuw bestaan opbouwen in Nederland.

[4:59:08] Voorzitter, de wet wordt nu intensief gemonitord op het bereiken van haar doelen.

[4:59:12] De tussenevaluatie staat gepland voor volgend jaar en in 2027 volgt de eindevaluatie.

[4:59:19] Waar nodig zoek ik natuurlijk nu al naar oplossingen als ik zie dat het knelt.

[4:59:23] Bijvoorbeeld als iemand die het inburgeringstraject volgt geen baan kan krijgen omdat de inburgering

[4:59:28] niet in de avonduren gegeven kan worden.

[4:59:32] Juist de combinatie van werk en inburgering helpt bij de taalverwerving en bij de participatie.

[4:59:38] Daar kunnen we nu al iets mee.

[4:59:40] Speerpunt voor mij is extra aandacht voor de Nederlandse normen en waarden binnen de inburgering.

[4:59:47] Want onze taal, geschiedenis, cultuur en waarden, kortom ons zijn, is een groot goed en iets

[4:59:54] om trots op te zijn.

[4:59:56] Dat is ook het signaal dat ik inburgeraars wil geven.

[5:00:00] Een goede inburgering is cruciaal voor een functionerende samenleving.

[5:00:05] Dit hoeft niet per se met een gedeeld verleden, maar wel met het geloof in een gedeelde toekomst.

[5:00:12] Dit gaat dan om een gemeenschappelijk gevoel over normen en waarden, over wetten en regels,

[5:00:17] over vrijheid en tolerantie.

[5:00:20] In het regeerprogramma hebben we expliciete afspraken gemaakt over grotere aandacht voor

[5:00:25] antisemitisme.

[5:00:26] Dat gebeurt ook in de inburgering.

[5:00:27] Want het is belangrijk voor iedereen in de samenleving hier geen misverstand over te

[5:00:32] laten bestaan.

[5:00:34] Antisemitisme hoort hier niet thuis.

[5:00:37] Daarnaast zijn de gelijkheid van mannen en vrouwen, zelfbeschikking en de aanpak van

[5:00:42] eergerelateerd geweld prioriteiten voor dit kabinet.

[5:00:45] Mijn aanpak stopt overigens niet bij de afronding van de inburgeringsplicht.

[5:00:50] Na afloop moeten er voldoende wegwijzers en een laagdrempelige ingang zijn voor vrouwen,

[5:00:56] zodat zij zich niet alleen voelen en sociaal geïsoleerd raken.

[5:01:00] Ik ga ook hierin de gemeente opzoeken.

[5:01:04] Dan zou ik nu graag over willen gaan tot de beantwoording van de vragen.

[5:01:10] Dat heb ik verdeeld in drie blokjes.

[5:01:20] Veel vragen zijn gegaan over bezuiniging en taal,

[5:01:24] dus daar wil ik in ieder geval als eerste mee starten.

[5:01:29] Een vraag van mevrouw Bekker van de VVD.

[5:01:35] U geeft aan dat er op de begroting staat een besparing op de inburgingsvoorzieningen, op

[5:01:40] de COA-locaties.

[5:01:42] Of ik dat realiseerbaar zie, ook als de instroom niet dusdanig afneemt als dat nu is ingeboekt?

[5:01:50] Wat is het effect op de medumbalies en op taal in de COA-locaties voor kansrijke asielzoekers?

[5:01:55] Volgende, de middelen voor de voorinburging bewegen mee met de instroom en als de instroom

[5:02:00] toeneemt, zal het budget dus ook bijgesteld worden.

[5:02:03] Voor de subsidie vroege integratie en participatie, oftewel de VRIB, geldt dat de reiskosten voor

[5:02:10] vroege start hier in 2025 en 2026 onderdeel van zijn.

[5:02:15] In 2025 en 2026 korten we op een gedeelte van deze reiskosten.

[5:02:19] Alle andere onderdelen van deze subsidie, zoals de medoebalies en taal,

[5:02:25] worden in deze jaren niet geraakt.

[5:02:27] Over de wijze waarop de bezuinigingen na 2026 worden ingevuld, en specifiek op welke onderdelen

[5:02:32] van de VRIB, ben ik in gesprek met de uitvoerders.

[5:02:38] Een vraag die eigenlijk door meerdere mensen, meerdere partijen, werd gesteld over die bezuinigingen,