Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen

[0:00:03] Goedemiddag allemaal. Welkom bij het commissiedebat met als onderwerp Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen.

[0:00:10] En ik besonder welkom aan de minister, de heer Madlener.

[0:00:14] Dus voordat we beginnen met het debat, de spreektijd is maximaal vier minuten,

[0:00:19] met daarbij vier interrupties in de eerste termijn.

[0:00:22] En dan geef ik als eerst het woord aan de heer Heutink van de PVV.

[0:00:27] Voorzitter, dank u wel. Het CBR kampt al enkele jaren met een forse wachtrij.

[0:00:32] Mensen die hun rijbewijs willen halen moeten soms wel tot twintig weken wachten

[0:00:36] voordat zij hun praktijkexamen kunnen doen.

[0:00:40] En voorzitter, ik mag hopen dat iedereen ziet dat zo'n wachttijd niet werkbaar is.

[0:00:45] Voor rijscholen niet, voor leerlingen niet, voor het CBR niet en ook voor deze minister niet.

[0:00:51] En voorzitter, een probleem is de informatievoorziening vanuit het CBR en het ministerie.

[0:00:57] We krijgen KPIs gepresenteerd en niemand weet precies hoe je die cijfers moet lezen.

[0:01:05] Bovendien hebben ze soms geen echte betekenis.

[0:01:07] Ik vraag mij oprecht af hoe het kan dat de minister en het CBR doen alsof een gemiddelde wachttijd van 8,4 weken een vooruitgang is.

[0:01:17] Het wordt gepresenteerd als iets positiefs, lijkt het wel.

[0:01:20] Want dat gemiddelde van 8,4 weken zegt namelijk helemaal niks.

[0:01:25] Het staat zelfs op de site van het CBR.

[0:01:28] De wachttijd kan schommelen tot 20 weken.

[0:01:32] Wat is zo'n gemiddelde dan nog waard, voorzitter?

[0:01:35] Helemaal niks.

[0:01:37] Bovendien, voorzitter, blijkt uit onderzoeken van zowel PwC als KPMG

[0:01:42] dat de KPIs over wachttijden ons helemaal niets wijzer maken.

[0:01:46] De gemiddelde wachttijd zegt namelijk helemaal niets

[0:01:49] over de doelmatigheid van het CBR.

[0:01:51] Het CBR vertelt ons wel hoeveel rijexamens er worden afgelegd, maar niemand weet of dat

[0:01:58] aantal wenselijk is of wat het aantal eigenlijk had moeten zijn.

[0:02:03] De huidige inrichting van de KPIs toont namelijk geen enkele samenhang tussen de reserveringstermijnen

[0:02:09] en het aantal afgenomen examens.

[0:02:11] Graag horen we wat de minister kan doen om de KPIs te verbeteren.

[0:02:16] Daarnaast wordt er vanuit de sector zelf gecommuniceerd over de gekocht-is-gekocht houding van het

[0:02:22] CBR.

[0:02:23] Dat betekent simpelweg dat het CBR zo'n extreem starre houding aanneemt, dat het met zowel

[0:02:28] leerlingen als rijscholen niet of amper meedenkt.

[0:02:33] Een gebroken been, een simpel voorbeeld, leidt in dat geval niet meer tot een wijziging van

[0:02:38] de examendatum, maar tot een verloren plek in de wachtrij.

[0:02:42] Daar ga je dan met je reserveringstermijn.

[0:02:45] Het is voor de mensen niet meer te begrijpen.

[0:02:48] Iedereen in de sector ondervindt de moeilijkheden van dit probleem.

[0:02:53] Vasthouden aan KPIs met reserveringstermijnen gaan die problemen dan ook niet oplossen.

[0:03:00] Deze situatie dwingt rijscholen om rijexamens al maanden van tevoren in te plannen.

[0:03:05] En het dwingt leerlingen tot extra kosten.

[0:03:08] Want of je examen is te vroeg ingepland en je was er niet klaar voor...

[0:03:11] of je hebt maanden wachttijd en wilt die kennis paraat houden.

[0:03:15] Het wordt hoe dan ook peperduur en er moet dus iets veranderen.

[0:03:20] En voorzitter, als echte autoliefhebbers denken wij natuurlijk graag mee.

[0:03:25] Wij zijn van mening de oplossing voor dit probleem te hebben.

[0:03:30] In 2023 heeft het CBR maar liefst 105.000 tussentijdse toetsen afgenomen.

[0:03:36] En op een totaal aantal toetsen van ruim 750.000 is dat een fors aantal.

[0:03:41] Dat is 14 procent.

[0:03:44] En voorzitter begrijpt u ons niet verkeerd.

[0:03:46] De tussentijdse toets is belangrijk en die moeten we zeker behouden.

[0:03:50] Maar er is wel winst te halen volgens ons.

[0:03:53] Waarom laten we die ruim 100.000 tussentijdse toetsen niet afnemen bij de rijscholen zelf?

[0:03:59] Dat kunnen zij namelijk heel erg goed.

[0:04:01] Dat hebben de toets Besloten Terrein en de Partijtoets voor het C-rijbewijs ook aangetoond.

[0:04:07] Dat kunnen wat ons betreft ook een enkel aantal gecertificeerde rijscholen zijn, voorzitter.

[0:04:12] Voorzitter, het moet dus echt anders, het moet echt beter.

[0:04:16] En we horen daarom graag van de minister wat hij van dit voorstel vindt om de wachtrij drastisch in te korten.

[0:04:23] En wat hij ervan vindt om te werken aan die KPIs.

[0:04:26] Dank u wel, voorzitter.

[0:04:28] Ik zie een interruptie van de heer De Hoop, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:04:32] Ik denk op zichzelf een scherpe analyse van de problemen bij het CBR van de heer Heutink.

[0:04:40] Ik ben wel benieuwd wat de heer Heutink dan een wenselijke termijn vindt,

[0:04:45] waarop je hoe lang je moet wachten, zeg maar, voor die examens.

[0:04:48] Want ik kan mij herinneren dat minister Matlene, toen hij Kamerlid was,

[0:04:52] in 2021, 11 november 2021, een motie indiende.

[0:04:56] Dat was toen in coronatijd een stuwmeer van 800.000 examens,

[0:05:00] waarvan de PVV toen zei dat de norm toenteertijd al voor de

[0:05:05] reserveringstermijn voor zeven terug moest naar vier weken.

[0:05:09] En de minister is nu een half jaar minister, het is ook geen coronatijd.

[0:05:13] Je zou eigenlijk zeggen waarom is dat dan nog niet gelukt als dat

[0:05:16] toenteertijd al zo makkelijk zou moeten kunnen.

[0:05:17] Dus ik ben wel benieuwd wat dan de ambitie van de PVV nu is.

[0:05:21] De heer Rutte.

[0:05:22] Nou voorzitter, idealiter boek je morgen een examen en kun je begin die week erna op.

[0:05:27] Dat is de ideale situatie natuurlijk,

[0:05:29] Want je wil dat kennis paraat blijft.

[0:05:31] Dat op het moment dat iemand klaar is om af te rijden...

[0:05:34] dat je dan ook daadwerkelijk dat examen kunt gaan rijden.

[0:05:36] Want hoe langer je daartussen zit...

[0:05:38] hoe meer lessen iemand moet nemen om die kennis paraat te houden.

[0:05:41] En dat gaat uiteindelijk ten koste van de kwaliteit...

[0:05:45] van de rijvaardigheid van heel veel mensen in ons land.

[0:05:47] Dus ik vind die ambitie van vier weken absoluut geen gek idee.

[0:05:51] Ik denk ook dat het de terechte vraag is aan de minister...

[0:05:53] nu hij minister is, waarom hij dat niet geregeld heeft.

[0:05:57] Want ja, het is een sympathiek idee.

[0:05:58] En wat ons betreft mag er zeker wat meer ambitie worden getoond, voorzitter.

[0:06:04] De heer Rob.

[0:06:07] Voorzitter, dank voor het antwoord van de heer Heutink.

[0:06:08] En ik denk dat we beiden met elkaar kunnen constateren dat die motie misschien een klein beetje kort door de bocht was.

[0:06:13] Maar dat ik de ambitie sympathiek vond.

[0:06:15] En ik sluit ook niet uit dat de heer Heutink toen die motie voor de heer Madlener geschreven heeft.

[0:06:19] Dus dat hij die ambitie zelf ook erg heeft.

[0:06:23] Om dan op te treden op de plekken waar het minder goed gaat.

[0:06:25] Zou mijn fractie het bijvoorbeeld goed vinden als er een onafhankelijk toezichthouder zou komen?

[0:06:30] De commissie-Roemer heeft in 2021 daar ook al uitspraak over gedaan.

[0:06:33] We zien dat 1200 rijscholen een lage slagingspercentage hebben van onder de 30 procent.

[0:06:38] Ik kan me voorstellen dat je op die manier ook een stap kunt zetten.

[0:06:41] Staat de PVV daar ook voor over?

[0:06:44] Voor mij heeft het CBR natuurlijk ook de rol van toezichthouder.

[0:06:49] Sterker nog, we vinden ook dat ze die wat meer zouden moeten kunnen pakken.

[0:06:53] door nu extra organisaties te gaan optuigen...

[0:06:56] die dan weer extra toezicht gaan houden...

[0:06:58] ik denk niet dat dat nu wenselijk is.

[0:07:00] Wat we nu moeten doen is zorgen dat die wachtrij omlaag gaat.

[0:07:03] Wat we nu moeten doen is zorgen...

[0:07:05] dat we een beter inzage krijgen in de prestaties van het CBR.

[0:07:08] Laten we dat eerst alsjeblieft op orde gaan brengen...

[0:07:10] voordat we nieuwe organisaties gaan optuigen.

[0:07:13] Voordat we nog meer bureaucratie in het leven gaan werken.

[0:07:15] Ik denk dat het niemand daarbij gebaat is.

[0:07:17] Het CBR niet, het kabinet niet.

[0:07:19] En zeker de rijscholen en al die leerlingen niet, voorzitter.

[0:07:26] Ik heb de heer Heutink niet voldoende gehoord over wat hij vindt van de 19-punten-plan van de heer Roemer.

[0:07:35] Graag zou ik van de heer Heutink willen horen wat hij daarvan vindt en of hij ook, net als Denk Denk, dat dit ook kostenverhogend effect heeft.

[0:07:44] Een van de punten uit het plan Roemer is het voorstel wat ik zojuist heb gedaan.

[0:07:50] Dat is namelijk dat we iets moeten gaan doen aan die tussentijdse toetsen.

[0:07:54] Dus ik heb specifiek dit punt uit dit plan eruit gepakt, wat ik een goed idee vind.

[0:07:59] Sterker nog, wij vinden dat niet alleen een goed idee.

[0:08:02] BOVAG vindt het bijvoorbeeld een goed idee.

[0:08:04] We hebben meerdere rijscholen gesproken die dit een goed idee vinden.

[0:08:08] Dus dat is zeker een onderdeel uit het plan van Roemen.

[0:08:12] Wat een positief effect kan hebben op de wachtrijen, voorzitter.

[0:08:18] Voorzitter, dank. Het punt dat de heer Heuting noemt, die gaat over de wachtrijen.

[0:08:21] En daar zijn wij ook voor, om die wachtrijen te verminderen, zodat mensen minder lang wachten.

[0:08:25] Ik heb het over een kostenverhogend element, namelijk tussentijdse toetsingen.

[0:08:31] Inderdaad, verhogend element qua kosten.

[0:08:33] Dat is in ieder geval wat ik ook zou kunnen verwachten, maar ook dat er meer examens afgelegd moeten worden

[0:08:39] of dat rij-examinatoren getoetst worden om de zoveel tijd.

[0:08:43] Allemaal kostenverhogend.

[0:08:44] En ik ben benieuwd hoe de heer Heutink daar breder naar kijkt, naar al die punten.

[0:08:50] Ik zal even een paar punten uit het plan noemen, die echt wel heel erg positief ook kunnen zijn.

[0:08:58] Dat is bijvoorbeeld het introduceren van de landelijk leerlingvolgsysteem.

[0:09:01] Je wil volgens mij maatwerk kunnen toepassen voor al die leerlingen.

[0:09:05] Je wil ook een leerportfolio opstellen. Hoe ziet het er nou uit?

[0:09:11] Je wil een permanente verkeerseducatie invoeren.

[0:09:13] Dat is onlangs gebeurd, waarmee er een verplichting is van het volgen van een rijopleiding.

[0:09:18] Dat komt de verkeersveiligheid ten goede.

[0:09:21] Maar voorzitter, als je dan verder kijkt, ja, we moeten bijvoorbeeld niet meer bureaucratie gaan invoeren.

[0:09:26] En dat zit hem bijvoorbeeld in de toezicht die het IKBI, wat ik hier zo lees, moet gaan doen.

[0:09:33] Nee, laten we dat dan nu vooral niet doen.

[0:09:35] Laten we nu kijken hoe gaan we die verkeersveiligheid omhoog halen?

[0:09:38] Hoe krijgen we het slagingspercentage omhoog?

[0:09:41] Hoe gaan we ervoor zorgen dat de kosten, die overigens al veel te hoog zijn, dat die niet nog verder stijgen?

[0:09:46] maar dat we toch de kwaliteit van de rijopleiding kunnen blijven behouden

[0:09:50] en die eventueel ook kunnen verbeteren.

[0:09:53] En er zijn inderdaad een aantal dingen uit het rapport die daar zeker aan bijdragen,

[0:09:56] maar ik ben het met meneer Elbazie eens dat er ook zeker een aantal dingen in dit rapport staan

[0:10:00] die op dit moment niet wenselijk zijn.

[0:10:05] Oké, dan gaan we door naar de volgende spreker.

[0:10:07] Geef ik het woord aan de heer Van Dijk, Nieuws en Social Contracten.

[0:10:10] Ja, dank voorzitter.

[0:10:11] En we zijn blij met het initiatief van de heer Heutink om dit apart debat te hebben.

[0:10:15] En hoewel er sinds corona verbeteringen lijken te zijn,

[0:10:18] werd het al even genoemd, de wachtlijsten voor de rijexamen zijn op veel plekken nog onacceptabel lang.

[0:10:24] Nou, de gemiddelde reserveringstermijn werd al genoemd, acht weken.

[0:10:27] Maar ja, de signaal die ik dus krijg uit het land en wij allemaal, denk ik,

[0:10:31] en ook in de krant kunnen lezen weer vanochtend, is een hele andere werkelijkheid.

[0:10:34] Dat is een werkelijkheid van een vijf maanden, wat ik hoor bij mij in de regio Amersfoort.

[0:10:38] Mijn medewerker heeft vorige week een examen aangevraagd en die kwam in mei uit.

[0:10:42] Dat is gewoon meer dan 22 weken.

[0:10:44] En ik lees dus over een range van 1 tot 22 weken.

[0:10:46] Maar ja, hoe kan dit dan eigenlijk, is mijn vraag aan de minister.

[0:10:49] En ik heb het idee dat er gewoon op een hele andere manier wordt gemeten.

[0:10:52] Dus misschien kan de minister daar wat over vertellen.

[0:10:54] En dat is ook meteen mijn vraag.

[0:10:55] Moeten we niet op een andere manier gaan meten?

[0:10:58] Want als we acht weken communiceren en ouders of leerlingen zelf,

[0:11:01] of mensen die dat volgen, zien dat het veel langer is.

[0:11:04] Het is heel lastig uit te leggen.

[0:11:05] Dus mijn vraag zou ook zijn,

[0:11:06] moeten we dat niet gewoon op een hele andere manier gaan doen?

[0:11:09] En de vraag die ik daar ook bij zou willen stellen,

[0:11:11] is of de minister niet na afloop van dit laatste kwartaal, in januari,

[0:11:15] een actueel overzicht van de wachttijden bij het CBR kan leveren,

[0:11:18] maar dan ook uitgesplitst na de 54 examenlocaties.

[0:11:23] En dan toch ook de vraag,

[0:11:25] wanneer ziet de minister wel aanleiding tot noodmaatregelen?

[0:11:28] Want nu niet, lezen we.

[0:11:30] En zou dat dan ook misschien niet juist gericht moeten zijn

[0:11:32] op afzonderlijke locaties, omdat er die enorme spreiding is?

[0:11:36] En, nou ja, is hij het ook met ons eens

[0:11:39] dat die variatie dus eigenlijk veel te groot is?

[0:11:40] Dus dat kan eigenlijk niet in één land tussen 21 en 22 weken.

[0:11:43] De heer Van Dijk, ik zie een interruptie van de heer Hutting.

[0:11:47] Ja, voorzitter.

[0:11:48] Ik deel op zich de analyse van het lid Oliver van Dijk.

[0:11:52] Maar hij begint net over die noodmaatregelen.

[0:11:55] En we hebben gelezen ook in de brief van het kabinet dat één van de noodmaatregelen

[0:11:58] is het schrappen van die tussentijdse toets.

[0:12:01] Wat ons betreft is niet wenselijk, maar ik ben heel erg benieuwd hoe NEC daarnaar kijkt.

[0:12:06] Vindt het NSC de noodmaatregel om het schappen van die tussentijdse toets wenselijk?

[0:12:11] Of ziet hij ook heil in het voorstel wat onze fractie juist heeft gedaan?

[0:12:15] De heer Van Dijk.

[0:12:17] Ja, voorzitter, ik zou eerst van de minister willen horen hoe hij nou die problematiek ziet,

[0:12:20] of hij die ernst deelt en ook met de vraag van wanneer kom je dan wel aan die noodmaatregelen toe?

[0:12:25] Wij denken dat er wel echt iets moet gebeuren.

[0:12:27] Dus het begint met beter inzicht, dus beter communiceren daarover.

[0:12:30] Maar dan nog is het te lang en ga kijken hoe je dat kan terugdringen.

[0:12:33] Er zijn een aantal routes, daar kom ik zo nog op.

[0:12:35] Dat heeft ook met slagingspercentages te maken,

[0:12:38] maar ook met examinatoren, daar wordt door het CBI overigens ook aan gewerkt.

[0:12:41] Dus het is en-en, wat dat betreft.

[0:12:43] Het voorstel van de heer Heutink vind ik interessant.

[0:12:45] Ik denk, we hebben natuurlijk met z'n allen wel een hele route ontwikkeld

[0:12:49] waarom we die toetsen hebben, ook vanuit verkeersveiligheid,

[0:12:52] dat we willen dat mensen ook goed de weg opgaan als ze dat examen hebben gehaald.

[0:12:57] Ik vind het idee op zichzelf, om dat misschien op een andere manier in te vullen,

[0:13:01] waardoor je het kan ontlasten, ook het aantal examens,

[0:13:03] Dat vind ik best een interessante en daar zou ik met mijn fractie verder over na willen denken.

[0:13:07] Dank. De heer Hutting.

[0:13:08] Ik wil daar nog heel even op door.

[0:13:10] Want het doel van die tussentijdse toets is natuurlijk enerzijds...

[0:13:14] dat de leerlingen kunnen oefenen met de bijzondere verrichtingen.

[0:13:18] Daarvoor krijgen ze nu een vrijstelling op het examen.

[0:13:20] En dan kunnen ze natuurlijk kennismaken met het CBR.

[0:13:23] Het doel van die tussentijdse toets is uiteindelijk natuurlijk het slagingspercentage verhogen.

[0:13:28] Mijn voorstel zal er dan toe leiden dat die vrijstelling zal gaan vervallen.

[0:13:31] want die vrijzetting wordt niet gegeven meer door het CBR,

[0:13:34] maar het heeft nog steeds van toegevoegde waarde

[0:13:38] op de rijopleiding en op het slagingspercentage.

[0:13:41] En ik hoop... En natuurlijk op het afnemen van de wachtrij.

[0:13:43] Dus ik hoop dat meneer Van Dijk die analyse in ieder geval met mij kan delen.

[0:13:48] Meneer Van Dijk.

[0:13:50] Ja, uiteindelijk is het doel, denk ik, voorzitter,

[0:13:52] dat we die slagingspercentages toch nog weer verder omhoog proberen te krijgen.

[0:13:55] Dat helpt. En als dit een route is,

[0:13:57] dan zouden we daar met mijn fractie echt wel serieus naar willen kijken,

[0:14:00] maar ook naar andere mogelijkheden.

[0:14:01] En ik ben ook benieuwd welke mogelijkheden de minister vooral ook ziet.

[0:14:06] GESPREKSLEIDER DE JOURNALISTE Vervolgt u uw betoog.

[0:14:07] Ja, dank. En dan kom ik, net als de heer Heutink,

[0:14:09] ook even op dat inkopen van die afreisslots.

[0:14:11] Want ik hoor van een eenzame rijschoolhouder

[0:14:14] dat hij zelf dan om zes uur s'ochtends moet opstaan

[0:14:15] om meteen mee te kunnen doen, om in ieder geval erbij te zijn.

[0:14:19] Ik vind dat nog een aparte werkwijze. Dus kan dat anders?

[0:14:22] Herkent de minister ook die problemen met name voor die kleinere rijscholen?

[0:14:26] En voorzitter, dan kom ik ook bij...

[0:14:29] Of ik constateer dat de minister de oplossing ook zoekt

[0:14:31] in die meer examenkapaciteit en hooggeslagingspercentages.

[0:14:34] En laten we dan vooral kijken naar die rijscholen die zwaar onderpresteren,

[0:14:38] die 1.200 onder de 30 procent.

[0:14:40] Dat houdt de boel enorm op. En welke mogelijkheden ziet de minister

[0:14:42] om maatregelen te nemen tegen deze ondermaatspresterende rijscholen?

[0:14:46] Is hij bereid tot nade onderzoek en een vorm van misschien wel curatele

[0:14:49] van die rijschoolhouders? Er wordt nu al gewerkt aan meer toezicht.

[0:14:53] Dat is het idee, één van die maatregelen,

[0:14:55] om meer toezicht op de rijschoolbranche via een verplicht rijschoolscholenregister.

[0:15:00] Hoe kijkt deze minister daartegen aan?

[0:15:02] Eventueel gekoppeld aan een klachtencommissie misschien, vorm van tuchtrecht.

[0:15:07] En dan kijk ik ook weer terug naar het makelaarsverleden van deze minister,

[0:15:10] die daar wel mee bekend is. Dus hoe kijkt hij daartegen aan?

[0:15:13] En voorzitter, als die stok niet werkt,

[0:15:15] misschien wel een wortel voor de goed presterende scholen.

[0:15:18] Ziet hij mogelijkheden om misschien juist kleinere rijschoolhouders

[0:15:21] met een hoog slagingspercentage extra of exclusieve toegang te geven

[0:15:25] tot een deel van de in te kopen examenplekken.

[0:15:28] Voorzitter, in 21 presenteerde de heer Roemer een advies

[0:15:31] over de kwaliteitsverbetering van de rijscholenbranche.

[0:15:33] En hoever is de minister nu eigenlijk met de uitwerking van die aanbevelingen

[0:15:36] en de verankering hiervan in wet- en regelgeving?

[0:15:39] En als die stappen al zijn gezet, wat zijn daarvan de effecten

[0:15:41] en ook de stijging van de kosten die al even werd genoemd?

[0:15:43] Want die moeten we ook in het oog houden.

[0:15:45] En voorzitter, dan breng ik ook graag een lans voor de eis

[0:15:47] van vijf jaar rijervaring voor nieuwe rijinstructeurs.

[0:15:50] Iemand die net zijn rijbewijs heeft gehaald,

[0:15:52] kan op dit moment na een korte opleiding

[0:15:53] meteen aan de slag als rijinstructeur.

[0:15:55] Maar hoe wenselijk is dat nou eigenlijk, een 18- of 19-jarige rijinstructeur?

[0:15:59] Niet voor niets stellen autoveurers natuurlijk ook allerlei eisen aan rijervaring.

[0:16:03] Dus hoe staat de minister tegenover die vijfjaarsijs

[0:16:05] of misschien ook wel een rijproef voordat ze aan de opleiding beginnen?

[0:16:11] En dan kom ik nog bij de aangenomen motie van mijn collega Agnes Jozef

[0:16:14] over het afschaffen van de Algemene Medische Keuring

[0:16:16] voor het afleggen van een rijexamen voor mensen met autisme, ADD en ADHD.

[0:16:21] Deze keuring is vele mensen een doorn in het oog.

[0:16:22] Hoe staat het met de uitvoering van deze motie, vraagt de minister.

[0:16:26] En tot slot kom ik op het punt van mensen die ook een vorm van regeldruk,

[0:16:31] een vermindering van regeldruk, als je nou al een B-rijbewijs hebt,

[0:16:35] en je moet dan het volledige theorie- en praktijktraject doorlopen

[0:16:39] als je ook een zogenaamd A1-rijbewijs zou willen halen

[0:16:41] voor lichte motorfietsen en motorscooters.

[0:16:43] In het licht van de ervaring die die bestuurders dan veel al hebben,

[0:16:46] zou ik de minister willen vragen hoe hij aankijkt

[0:16:48] tegen het aanbieden van een versneld praktijktraject

[0:16:50] voor het behalen van een A1-rijbewijs voor bestuurders en een B-rijbewijs.

[0:16:53] Dank u wel.

[0:16:55] Ik zie geen interrupties.

[0:16:56] Dan geef ik het woord aan de heer De Hop van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:16:59] Dank, voorzitter.

[0:17:00] Het laatste debat dat specifiek ging over het CBR,

[0:17:03] dat is alweer een tijdje geleden, in coronatijd zelfs,

[0:17:06] toen de achterstanden flink oplieten.

[0:17:08] En toen de tijd was ik ook al woordvoerder op het dossier en namens mijn fractie.

[0:17:13] En ik kan mij dat debat toen nog goed herinneren.

[0:17:15] Er was een gigantisch stuwmeer van 800.000 niet afgelegde examens.

[0:17:19] En dat is gelukkig grotendeels weggewerkt.

[0:17:22] CBR zegt zelf dat we nu heel dicht op het doel van 7 weken wachttijd zitten.

[0:17:27] Examenkandidaten en rijscholen zeggen dat ze dit in de praktijk nog steeds anders ervaren.

[0:17:32] En bovendien verschilt het behoorlijk per regio.

[0:17:34] En is het natuurlijk slechts een gemiddelde.

[0:17:36] Om niet uit de flow te raken, zien we dat rijscholen dan ook examens aanvragen voordat je er eigenlijk klaar voor bent.

[0:17:43] Tegen de tijd dat je dan aan de beurt bent, hoopt men dat je dat dan wel bent.

[0:17:46] De helft van de kandidaten was dat waarschijnlijk niet, want die zakken.

[0:17:50] En heeft dus examen gedaan op misschien wel een moment dat ze er nog niet helemaal klaar

[0:17:53] voor waren.

[0:17:54] En als kandidaten pas kunnen afrijden als ze daar ook echt klaar voor zijn, zou dit

[0:17:58] enorm schelen voor de wachtrijen.

[0:18:00] Ook bij rijscholen ligt dus een grote verantwoordelijkheid.

[0:18:04] Voorzitter, dat is dus niet alleen op te lossen door al maar meer examinatoren aan te nemen,

[0:18:08] al helpt het wel enorm.

[0:18:09] Dat hebben we gezien.

[0:18:11] Maar die nieuwe examinatoren zijn er niet alleen om eventjes de achterstanden weg te werken.

[0:18:14] Wat mijn fractie betreft moeten we ook meer kunnen verwachten van de rijscholen.

[0:18:18] Dat de helft van de kinderen zakt, is ook echt een verantwoordelijkheid van rijscholen.

[0:18:22] Niet iedereen heeft evenveel talent of aanleg, maar de rijinstructeur moet inschatten of

[0:18:26] een kandidaat klaar is voor het examen.

[0:18:28] Kennelijk wordt hier toch nog teveel op gegokt.

[0:18:31] Wat mij betreft zit daar een groot deel van de oplossing voor zowel de leerlingen als

[0:18:35] voor de overheid en de branche zelf.

[0:18:37] Vandaag is ook de OCW-begroting, en als je daar bijvoorbeeld naar kijkt dan zie je dat

[0:18:40] eindexamens een slagingspercentage van 91 procent hebben.

[0:18:45] Dat zouden we toch eigenlijk bij rijscholen ook willen, maar in de rijschoolbranche is

[0:18:48] het 50-50 kennelijk al decennia lang normaal.

[0:18:52] En er zijn zelfs 1200 rijscholen in Nederland die een slagingspercentage hebben onder de

[0:18:56] 30 procent.

[0:18:57] Ik vind dat absurd.

[0:18:59] En de heer Pechtold, directeur van het CBR, had het bij Radar zelfs over examenkandidaten

[0:19:04] die worden opgelicht.

[0:19:05] Ik vind dat hele stevige woorden.

[0:19:07] Hoe gaat de minister de rijschoolwaard beter reguleren?

[0:19:10] Kan hij toezeggen dat hij gericht gaat kijken naar en optreden tegen de 1200 rijscholen

[0:19:15] die een lager slagingspercentage hebben dan 30%?

[0:19:19] Meneer De Hoop, u heeft een interruptie van de heer Hutting.

[0:19:22] Ja, voorzitter, ik vind het nogal een stevig gewijt van meneer De Hoop richting rijscholen

[0:19:27] dat ze gokken met de kwaliteit van leerlingen en of ze klaar zijn om af te rijden.

[0:19:33] Snap meneer De Hoop dat heel veel rijscholen ook niet altijd de keus hebben omdat die

[0:19:38] wachtreis zo tergend lang is?

[0:19:39] Je zit met studenten en met leerlingen die klaar zijn om af te rijden, maar maanden moeten

[0:19:45] wachten voordat ze dat kunnen.

[0:19:47] En in die tussentijd moet er maar de gelegenheid zijn, moet er maar het geld aanwezig zijn

[0:19:51] om additionele rijlessen te kunnen nemen.

[0:19:53] Dus ik vind het een hele ferme uitspraak.

[0:19:56] En ik vraag meneer De Hoop of hij snapt dat het echt andere oorzaken heeft die absoluut

[0:20:00] niet altijd in de hand ligt van de rijschoolhouder.

[0:20:03] Meneer Rob?

[0:20:05] Volgens mij schetst ik de praktijk waarin het zo is dat rijscholen al vroeger een examen aanvragen,

[0:20:13] wetende dat ze nog even moeten wachten, waardoor het in de realiteit een gok is of die kandidaat daadwerkelijk al klaar voor is.

[0:20:20] Dat erkennen rijschoolhouders ook.

[0:20:22] Ik vind dat voor een deel een verantwoordelijkheid van mezelf.

[0:20:25] En ik vind ook dat bij te veel rijscholen het echt veel te veel fout gaat.

[0:20:29] Als je een slagingspercentage hebt onder de 30 procent,

[0:20:33] dan kan ik niet anders constateren dan dat er dan te veel verkeerd gegokt wordt.

[0:20:37] En ik vind ook dat dat excessen zijn die aangepakt moeten worden en waar scherp naar gekeken moet worden.

[0:20:41] Er is ook een deel van die rijscholen die natuurlijk moeite heeft met die wachttijden

[0:20:45] en waardoor het ook lastig in te schatten is.

[0:20:47] Maar het is per definitie volgens mij een gok.

[0:20:51] En dat is de situatie die ik schets en daarna schets ik,

[0:20:54] dat 30 procent en lager dan dat echt wel heel erg laag is.

[0:20:57] Ik mag toch hopen dat het niet alleen GroenLinks Partij van de Arbeid, maar ook de heer Heutink zorgen biedt.

[0:21:01] En dat er dan ook, denk ik, rijschoolen tussen zitten die echt niet goed met de zaak bezig zijn.

[0:21:06] En ik vind dat wij hen daarop aan mogen spreken.

[0:21:11] De heer El Abassi van Denk.

[0:21:14] Voorzitter, dank.

[0:21:15] Ik zou de heer De Hoop willen vragen of die dat ook kan uitleggen, of die dat kan aantonen,

[0:21:23] dat als we het hebben over rijscholen die een slagingspercentage hebben van lager dan 40,

[0:21:29] lager dan dertig procent, dat ze het niet goed doen. Hoe kan die dat aantonen? Want je kunt bij

[0:21:36] twee kampen kijken, namelijk één bij de rijschool zelf, of die voldoende kwaliteit hebben bezit,

[0:21:44] maar je kunt ook denken aan rijscholen die een laag tarief vragen, die een ander soort doelgroep

[0:21:49] krijgen en dat die doelgroep het heel moeilijk heeft. En wellicht is dan zo'n percentage van

[0:21:53] dertig procent juist heel hoog, omdat die met een moeilijke doelgroep te maken heeft. Als we

[0:21:58] Ik zou graag een reflectie willen horen van de heer De Hoofd daarop.

[0:22:04] Ik vind dat de heer Ouwebassie twee dingen door elkaar haalt.

[0:22:08] Ik vind per definitie dat een kandidaat klaar moet zijn voor het examen als dat moment er is.

[0:22:17] Rijschoolhouders hebben een hele grote verantwoordelijkheid, ook voor de verkeersveiligheid,

[0:22:21] dat mensen die de weg opgaan klaar zijn om dat ook te kunnen doen en op dat moment ga je examen doen.

[0:22:26] Ik vind dat je daar scherp op toe moet zien...

[0:22:28] en dat het dan niet kan zijn dat je een percentage onder de 30 procent hebt.

[0:22:32] Het tweede punt is de financiële situatie die de heer El Abassi schetst.

[0:22:36] Ik vind dat examens voor kandidaten veel te duur zijn.

[0:22:39] Ik vind het ook bizar dat de kosten van de examens volgens mij drie à vier keer de inflatie zijn.

[0:22:45] En dat de kosten bij het CBR, die nemen natuurlijk ook toe, maar...

[0:22:48] Excuse, nu haal ik twee dingen door elkaar.

[0:22:50] De lessen, die worden veel sneller duurder nog dan dat de examens duurder worden.

[0:22:55] Dus ik vind dat daar ook een verantwoordelijkheid ligt.

[0:22:58] Maar ik vind dat de financiële of de sociaal-economische situatie van een kandidaat

[0:23:02] nooit een reden mag zijn om hem naar een examen te laten doen.

[0:23:05] Want dat kost ook meer geld.

[0:23:06] Dus ik vind dat dat echt twee totaal verschillende dingen zijn.

[0:23:09] En op het moment als je een lage percentage, een 30 procent hebt, met alle respect,

[0:23:13] maar dan doe je als rijschool echt iets verkeerd.

[0:23:15] Ik dacht dat ik nog een interruptie van de heer Elbak had.

[0:23:19] Ja, graag.

[0:23:22] Nou, de heer De Hoop gaat er wel heel makkelijk aan voorbij.

[0:23:25] aan dat volgende namelijk. Eén, ze moeten er klaar voor zijn. Ik heb nog steeds geen correlatie

[0:23:31] gehoord, terwijl er wel een correlatie is tussen sociale economisch status, namelijk inkomen

[0:23:36] bijvoorbeeld en opleiding, en het halen van je rijbewijs of niet. Dat is één. Dus ben

[0:23:41] je er klaar voor, is ook afhankelijk van hoe dik je portemonnee is. De ene kan meer lessen

[0:23:44] betalen dan een ander. Dat betekent dat mensen met een kleinere portemonnee dan helemaal uitgesloten

[0:23:49] worden omdat ze geen pakket van zestig lessen kunnen betalen. Dat is één. Het tweede als

[0:23:53] we het hebben over kosten verlagen. We hebben verschillende moties ingediend. Ik heb hier

[0:23:57] een motie, verzoek de regering om een plan op te stellen om de torenhoogkosten voor de

[0:24:01] autobezitten met spoed te verlagen. De Partij voor de Arbeid heeft tegengestemd. Als ik

[0:24:05] kijk naar een andere motie, verzoek de regering onderzoek doen naar mogelijkheden om rijonderwijs

[0:24:09] net als andere vorm van onderwijs vrij te stellen van btw. De Partij voor de Arbeid

[0:24:13] tegenstelt en zo hebben we meer moties ingediend om de kosten voor het behalen van een rijbewijs

[0:24:18] om die te verlagen, maar de Partij voor de Arbeid stemt steeds tegen.

[0:24:23] De heer De Hop.

[0:24:24] Nou, beginnen met de BTW.

[0:24:27] Met alle respect, maar ik vind het echt een idiote vorm

[0:24:30] om examens goedkoper te maken om de BTW erbij af te schaffen.

[0:24:34] Ik vind echt dat we daar op een andere manier aan moeten kijken

[0:24:37] en zeker niet dat bij rijexamens doen.

[0:24:40] Ik vind dat geen vorm om de kosten te verlagen.

[0:24:43] Tweede motie die u noemde, dat ging om...

[0:24:46] Het was een soort onderzoeksvorm om goedkoper te maken.

[0:24:49] Ik ken de moties natuurlijk niet uit mijn hoofd.

[0:24:51] Ik kan me voorstellen dat er geen dekking bij zat.

[0:24:54] Dus ik kan me voorstellen dat we om die reden niet voor die motie hebben gestemd.

[0:24:58] Het fundamentele punt dat volgens mij de heer Al Harbassi schetst...

[0:25:01] is dat voor heel veel mensen een rijexamen gewoon hartstikke duur is.

[0:25:04] En daar ben ik het natuurlijk mee eens.

[0:25:06] Dus ik vind het ook schandalig dat rijlessen...

[0:25:08] dat die tarieven drie of vier keer harder stijgen...

[0:25:11] dan de inflatie of de examentarieven.

[0:25:13] Dus ik vind ook dat dat geregeleerd moet worden...

[0:25:15] en dat rijscholen daarop ook aangesproken mogen worden...

[0:25:18] als op die manier gewoon heel veel leerlingen op kost te jagen.

[0:25:22] Maar dan blijft voor mij staan, op het moment dat je niet klaar bent om af te rijden,

[0:25:26] moet je niet afrijden.

[0:25:27] En op het moment dat je dat examen niet haalt, kost het je ook meer geld.

[0:25:30] Dus je helpt die leerlingen er ook niet bij.

[0:25:31] Dus ik zie het probleem wel wat de heer El Abbas hier namens DENK schetst,

[0:25:35] maar ik vind het geen enkele reden om mensen dan maar eerder te laten afrijden.

[0:25:40] Dank.

[0:25:41] Dan een interruptie van de heer Van Dijk, Nieuws Sociaal Contract.

[0:25:44] Ja, dank voorzitter.

[0:25:46] En de heer De Hoop en nieuwste zorgcontract, we vinden elkaar daar waar het betreft, denk ik,

[0:25:50] aanpak van rijscholen die ja, ondermaats presteren, die onder die 30 procent.

[0:25:54] En dat is één van de oorzaken ook van het oplopen van wachttijden.

[0:25:57] Dus het is ook heel goed om daarnaar te kijken.

[0:25:59] En mensen moeten inderdaad klaar voor zijn als ze examen gaan doen.

[0:26:01] En het is heel duidelijk dat die rijscholen dat niet doen.

[0:26:04] Dus hoe kunnen we daar nou, ja, ook een stap zetten misschien vandaag in de aanpak daarvan?

[0:26:09] En ik hoorde de heer De Hoop ook zeggen dat hij kijkt naar onafhankelijk toezicht,

[0:26:13] meer onafhankelijk toezicht.

[0:26:14] Je hebt zelfs zojuist een voorstel neergelegd om te kijken naar een verplichte rijscholenregister,

[0:26:20] eventueel een klachtencommissie, tuchtrecht.

[0:26:23] Hoe kijkt u concreet naar die invulling?

[0:26:26] Ik vind dat een goede suggestie.

[0:26:29] Ik denk in algemene zin dat er meer regulering nodig is bij deze markt.

[0:26:34] Ik vind dat de markt teveel ruimte krijgt en dat we er ook te weinig zicht op hebben.

[0:26:39] En mogelijkheden om ook in te grijpen bij excessen.

[0:26:42] Ik heb in 2021 ook samen met collega Hagen van D66 de motie toendertijd ingediend om

[0:26:48] gewoon het hele rapport-rumor over te nemen en uit te voeren.

[0:26:52] Daar heb ik ook te weinig gezien en dat ziet ook heel erg toe op regulering.

[0:26:55] Als deze suggestie van NEC daar een toevoeging op zou zijn, dan sta ik daar heel positief

[0:27:01] tegen.

[0:27:01] Ik vind het in ieder geval een constructief voorstel en ik ben ook benieuwd hoe de minister

[0:27:05] daarnaar kijkt.

[0:27:06] Maar als de heer Olge van Dijk mij nu vraagt, in eerste instantie als je dit zo hoort, kun

[0:27:10] je dat steunen?

[0:27:10] dan denk ik dat wel.

[0:27:13] Vervolgt uw betoog.

[0:27:16] Dank, voorzitter.

[0:27:17] Ik wilde de minister vragen of hij toe kan zeggen

[0:27:20] dat hij gericht gaat kijken naar een optreden

[0:27:22] tegen die 1200 rijscholen met een lage slagingspercentage.

[0:27:25] Waar ligt voor hem de grens om tegen hen op te treden

[0:27:28] juist in een tijd waar de verkeersveiligheid ook onder druk staat?

[0:27:31] Voorzitter, ik refereer al naar de motie Hagen de Hoop

[0:27:34] over het rapport Roemer.

[0:27:36] Of het rapport Roemer gaat over de arbeidsmigratie,

[0:27:38] maar de commissie-Roemer voor het CBR.

[0:27:41] waarom dat nog niet uitgevoerd is en ook die onafhankelijke toezichthouder.

[0:27:45] Voor een branche die er zijn werk van maakt om jonge mensen risico's te laten inschatten,

[0:27:49] vindt mijn fractie het dus zorgelijk dat dit niet goed genoeg gebeurt.

[0:27:53] We kregen veel brieven van rijschoolhouders met ook stevige verwijten aan het adres van het CBR.

[0:27:59] En ik merk toch dat er vanuit het CBR vooral naar de rijscholen wordt geweest, vanuit de rijscholen naar het CBR.

[0:28:05] En dat vind ik een vervelende situatie, omdat beide kanten van de SEC een hele grote verantwoordelijkheid hebben.

[0:28:10] en ik vind dat die meer zouden moeten samenwerken.

[0:28:12] En ik ben ook benieuwd hoe de minister naar het samenspel kijkt,

[0:28:14] wat eigenlijk op dit moment te weinig een samenspel is.

[0:28:17] Voorzitter, de ambitie van het CBR moet zijn om niet te blijven steken op zeven weken gemiddeld,

[0:28:22] maar dat het in alle regio's overal te halen is.

[0:28:25] En als je pech hebt, zit je nu in een regio waar je zomaar een half jaar moet wachten.

[0:28:29] En ik ben benieuwd hoe de minister daar ook naar kijkt.

[0:28:31] En ik refereer al aan de motie van hem wat hij in 2021 heeft ingediend.

[0:28:36] Van mening dat het slagingspercentage omhoog moet,

[0:28:38] ...verzoekt de regering om een norm van de reserveringstermijn...

[0:28:41] ...van 7 weken terug te brengen naar 4 weken.

[0:28:43] Ik zou bijna tegen de minister willen zeggen...

[0:28:45] ...waarom heeft hij het nog niet geregeld?

[0:28:47] En ik denk dat hij inmiddels met mij eens is...

[0:28:48] ...dat die motie vrij kort door de bocht was.

[0:28:50] Graag een reactie.

[0:28:51] Voorzitter, dan tenslotte de tariefstijging voor de examens.

[0:28:55] Ik heb daar echt zorgen over.

[0:28:56] Met name dat het echt drie of vier keer hoger stijgt...

[0:28:58] ...dan de tarieven van het CBR.

[0:29:02] Is de minister bereid om naar deze excessen te kijken?

[0:29:04] En de laatste vraag.

[0:29:06] Medische rijbewijskeuringen heb ik op 3 februari 2022 vragen over gesteld.

[0:29:10] Is de minister het met GroenLinks Partij van de Arbeid er eens dat mensen met een medische aandoening

[0:29:14] niet onredelijk hoge kosten voor een keuring zouden moeten betalen?

[0:29:17] Hoe is die situatie nu?

[0:29:18] En kan de minister aangeven wat de resultaten zijn van het optreden van de Nederlandse zorgautoriteit

[0:29:23] sinds februari 2022, toen deze signalen opnieuw naar boven kwamen?

[0:29:28] Dank.

[0:29:28] Hartelijk dank.

[0:29:29] Ik zie geen interrupties.

[0:29:31] Dan geef ik het woord aan mevrouw Veldman van de VVD.

[0:29:37] Waar zijn we in vredesnaam in terechtgekomen?

[0:29:39] Dat is de vraag die ik stel als ik zie hoe nu gesproken wordt over je rijbewijs halen en goed

[0:29:44] voorbereid veilig op pad te gaan in de auto.

[0:29:47] De rijscholen en het CBR lijken tegenover elkaar te staan.

[0:29:50] Sommige rijscholen durven zich niet uit te spreken over hoe zij de situatie zien onder druk van

[0:29:54] andere rijscholen.

[0:29:55] Er zijn groot verschillende inslagingspercentages in het land en er is dus een enorme diversiteit in

[0:30:00] de kwaliteit van het rijonderwijs.

[0:30:01] Of eigenlijk, op veel plekken, gebrek aan kwaliteit van het rijonderwijs.

[0:30:05] Dat is wat ik zie.

[0:30:07] Stuntprijzen voor complete pakketten van rijlessen en het examen gaan voor op echt kennis hebben

[0:30:11] van veiligen aan het verkeerdeel nemen.

[0:30:13] Het gemiddelde slagingspercentage is heel laag.

[0:30:15] En laat duidelijk zijn, er zijn heel veel goede rijscholen, hardwerkende mensen die

[0:30:19] zich dag in dag uit inzetten voor een echt goede en eerlijke rijopleiding, en die echt

[0:30:24] willen dat hun kwartier het slaagt.

[0:30:26] Het zijn precies die rijscholen die ook aangeven er baat bij te hebben dat we werken aan een

[0:30:30] verbeteren de kwaliteit van rijonderwijs.

[0:30:32] Dat daarnaast het CBR meer examens moet afnemen staat ook buiten kijf.

[0:30:36] Voorzitter, er zijn ruim 2700 examens die worden afgebroken omdat de examinator

[0:30:41] tijdens de rit voor het leven vreest van de cursist, de medewergebruiker en hemzelf.

[0:30:46] Er zijn meer dan 11.000 examens die worden afgeblazen zonder opgave van reden.

[0:30:51] En er wordt dus oneigenlijk gebruik gemaakt van examenplaatsen.

[0:30:54] Het slagingspercentage is momenteel maar 49 procent.

[0:30:56] Ja, op deze manier belanden wel heel veel examenmomenten in de pullebak.

[0:31:01] En ik vind dit bizar, voorzitter.

[0:31:02] Dit moet echt anders.

[0:31:04] Als het slagingspercentage met 1% stijgt, scheelt dat al 8000 examens en levert dat een

[0:31:09] week kortere reserveringstijd op, heb ik begrepen.

[0:31:12] En mijn vraag aan de minister is wat gaat hij hier samen met de rijscholenbranche aan doen?

[0:31:17] Hoe gaat hij ervoor zorgen dat het kaf van het koren bij de rijscholen wordt gescheiden,

[0:31:21] dat de kwaliteit van het rijonderwijs verbetert en dat er minder no-shows zullen zijn, zodat

[0:31:26] ook de wachttijden korter worden en wil hij er werk van maken dat goed

[0:31:29] presterende rijscholen voorrang krijgen bij examenplaatsen

[0:31:32] niet alleen op de zaterdagen maar altijd. Roemer heeft een 21 rapport opgeleverd

[0:31:38] Ik zie een interruptie van de heer Heutink.

[0:31:42] Voorzitter, het is niet alleen gaan die examenplekken natuurlijk verloren vanwege

[0:31:47] het niet klaar zijn op je examen, ze gaan ook gewoon verloren vanwege zaken waar

[0:31:53] veel mensen niets aan kunnen doen. Bijvoorbeeld een gebroken been. Vindt de VVD ook niet dat we

[0:31:59] iets moeten doen aan het feit dat op dit moment, als je een examen probeert af te zeggen, dat dat

[0:32:05] niet kan of maar beperkt kan en dat zo'n examen, op het moment als een kandidaat niet kan, dat zo'n

[0:32:10] examen ook verloren gaat. Dat is papierenbureaucratie vanwege omstandigheden waar eigenlijk niemand wat

[0:32:16] aan kan doen, maar die toch impact hebben op de reserveringstermijn. Vind ik de VVD aan mijn

[0:32:22] zijde om ook de minister te vragen om daar eens na te gaan kijken hoe we dat proces en dat is een

[0:32:27] bureaucratisch proces hoe we dat kunnen verbeteren. Mevrouw Veldman. Ja voorzitter ik heb begrepen dat

[0:32:33] er 18.000 keer zo'n plaats dus vrij komt terwijl je eigenlijk wil dat die gevuld is en dat het deel

[0:32:40] van die plaatsen dus dat dat gebeurt door no-shows en dat je voor je leven vreest als je daarnaast

[0:32:47] gaat zitten en het wordt voortijdig afgebroken.

[0:32:50] En op momenten dat je moet afzeggen om redenen waar je er echt niets aan kan

[0:32:54] doen, moet je kijken hoe je dat zo goed mogelijk in goede banen kan leiden en

[0:32:58] dat je kunt kijken welke mogelijkheid is er en dus ook een bepaalde flexibiliteit

[0:33:02] in het systeem om dat minder te maken.

[0:33:05] Maar wat ik ook snap, is dat die flexibiliteit in dat systeem

[0:33:08] eigenlijk expliciet wat teruggedrongen is omdat daar misbruik van werd gemaakt.

[0:33:13] Dus wat ik ook belangrijk vind, is dat daar een goede afweging in wordt gemaakt

[0:33:16] En dat je dus ook niet het misbruik juist in de hand werkt door daar meer flexibiliteit in te bieden.

[0:33:22] Duidelijk. Volgt uw betoog.

[0:33:26] Roemer heeft in 21 een rapport opgeleverd, volgens mij was ik daar, waarin goede aanbevelingen staan

[0:33:30] hoe de kwaliteitsverbetering bereikt kan worden.

[0:33:33] De vorige minister heeft dit omarmd, grotendeels, en daadkrachtig actie ondernomen.

[0:33:37] En ik vraag me af hoe deze minister nu met dit rapport aan de slag gaat, samen met de rijscholen en het CBR.

[0:33:43] En voorzitter, ik zie dat ontzettend veel met beschuldigende vinger wordt gewezen naar het CBR.

[0:33:47] Daar konden ook dingen beter en ik zie dat er hard aan gewerkt is en dat een compliment

[0:33:52] juist ook op zijn plek is.

[0:33:53] Dat we er nog niet zijn, is ook helder.

[0:33:55] Meer examinatoren gaan helpen bij meer examens afnemen en de wachttijd verder verkorten.

[0:34:00] Goed dat hier onverminderd aan gewerkt wordt.

[0:34:03] Maar toch zijn de beelden uit het land telkens dat er lange wachttijden blijven en hoe ziet

[0:34:06] de minister dat?

[0:34:08] Voorzitter, dan een vraag aan de minister die wel met rijbewijzen te maken heeft, maar

[0:34:11] niet met het CBR.

[0:34:13] Het gaat over het RDW.

[0:34:14] Er wordt aan gewerkt dat BOA's toegang kunnen krijgen tot het rijbewijsregister om de identiteit

[0:34:19] te kunnen vaststellen van mensen die zij staande houden.

[0:34:21] Dit traject zou een paar jaar duren en dat is te lang en we hebben als Kamer verzocht

[0:34:25] dit te verkorten.

[0:34:26] Gisteren heeft de minister laten weten dit te gaan versnellen, daar is de VVD blij mee.

[0:34:31] Maar in de brief is niet aangegeven hoe lang het traject dan nu gaat duren, kan de minister

[0:34:35] daar een inschatting van geven.

[0:34:36] Maar voorzitter, als het gaat om de identiteit checken door BOA's in het OV, zijn de BOA's

[0:34:41] hier niet mee geholpen.

[0:34:43] Overlastgevers in het OV hebben meestal geen rijbewijs op zak.

[0:34:47] Waar mijn moties over gingen, waaraan verwezen wordt in de brief van de minister, dat is de

[0:34:52] ID-check via het systeem van de politie.

[0:34:54] Dat is voor de OV-sector een veel kansrijker traject.

[0:34:57] Vandaar ook mijn verzoek dit samen met het ministerie van JNV op te pakken.

[0:35:01] Ik vraag het de minister toe te zeggen dat mijn moties dus niet als afgedaan beschouwd

[0:35:05] worden, zoals in de brief wordt gezegd, maar dat die gewoon opgepakt worden.

[0:35:09] Dank u wel, voorzitter.

[0:35:11] Dank.

[0:35:11] Ik zie geen interrupties, dan geef ik het woord aan de heer El Abassi van Denk.

[0:35:16] Voorzitter, dank.

[0:35:18] Het behalen van een rijbewijs is voor velen een essentiële stap...

[0:35:22] richting zelfstandigheid, mobiliteit en kansen op de arbeidsmarkt.

[0:35:26] Maar wat ooit een sleutel was tot bereikbaarheid...

[0:35:28] dreigt nu een onbereikbare luxe te worden.

[0:35:31] De kosten blijven stijgen, de drempels worden hoger...

[0:35:34] en de toegankelijkheid brokkelt af.

[0:35:36] En voorzitter, dit is onacceptabel.

[0:35:38] Dat deze toegankelijkheid afbrokkelt...

[0:35:41] Dat zien we terug in vele maatregelen die genomen worden om de auto te ontmoedigen.

[0:35:46] Denk hierbij aan het onrechtmatig verhoogd van verkeersboetes, brandstofprijzen, betaald

[0:35:50] parkeren, vermindering parkeerplaatsen, wegversmallingen, milieuzones, autoluurzones, het houdt niet op.

[0:35:56] Voorzitter, hiermee krijgen Nederlanders te maken nadat ze hun rijbewijs hebben gehaald.

[0:36:02] Maar er is ook een fase voordat ze hun rijbewijs hebben gehaald, de fase bij het CBR.

[0:36:07] In die zin is CBR voor velen een sleutel naar bereikbaarheid en naar werk.

[0:36:12] CBR heeft veel mensen mogen testen en bekwaam mogen vinden in het halen van hun rijbewijs.

[0:36:18] Echter is dit door corona wat stroever gegaan.

[0:36:21] In deze periode hebben ongeveer 800.000 Nederlanders geen examen kunnen afleggen en CBR is nog

[0:36:26] steeds bezig om die achterstanden weg te werken.

[0:36:30] Het CBR is druk bezig met het werven van examinatoren en dat hebben we van dichtbij ook kunnen

[0:36:36] zien hoe dat ongeveer in z'n werk gaat en dat steunen wij.

[0:36:39] Meer examinatoren betekent meer examens en dat betekent weer minder wachttijd.

[0:36:43] Hoewel het rapport van rijles naar rijonderwijs van Roemer via een 19-puntenplan pleit voor

[0:36:48] verbetering zien we hier in dit plan helaas alleen maar voorgestelde maatregelen die meer

[0:36:54] complexiteit en hogere kosten met zich meebrengen.

[0:36:57] En daarnaast, voorzitter, dat wil ik ook nog meegeven hebben, zien we inderdaad ook dat

[0:37:01] de wachttijden regionaal enorm variëren.

[0:37:05] Wachttijden van 14 tot zelfs 26 weken, die zijn geen uitzondering.

[0:37:10] Mijn vraag aan de minister is, hoe gaat hij ervoor zorgen dat deze wachttijden niet meer

[0:37:16] zodanig variëren?

[0:37:17] Want je ziet dat in de ene gemeente is er een wachttijd van een week, terwijl in andere

[0:37:22] gemeenten een wachttijd is van meer dan vijf maanden.

[0:37:25] Wat gaat de minister daaraan doen?

[0:37:26] Kan hij daar meer maatwerk in gaan leveren?

[0:37:29] Of kan die daar waar bij gemeentes een langere wachttijd is, wat meer inzet, wat meer capaciteit

[0:37:36] plaatst ten opzichte van gemeentes die dat minder hebben, kan die daarin schuiven, zou

[0:37:39] ik de minister willen vragen.

[0:37:42] Voorzitter, de gemiddelde kosten voor een rijbewijs, die bedragen inmiddels 3125 euro.

[0:37:47] Een stijging van 600 euro in drie jaar, zoals ik ook in mijn eerdere bijdrage had aangegeven.

[0:37:53] Het grootste deel van deze kosten, ongeveer 80 procent, die gaat naar rijlessen, die gemiddeld

[0:37:57] tussen de €45 en €65 per uurkosten.

[0:38:01] We vrezen dat dit binnenkort zelfs boven de €80 per uur zal komen.

[0:38:07] De minister wijst in de beantwoording, althans de reactie op mijn motie, op inflatie, hogere

[0:38:13] kosten voor rijinstructeuren en andere factoren, maar hij laat na om met concrete oplossingen

[0:38:19] te komen.

[0:38:20] Concrete oplossingen die bijdragen aan maatregelen om de kosten te verlagen.

[0:38:26] Is de minister ook bereid om maatregelen te nemen om de kosten voor een rijbewijs te verlagen?

[0:38:34] Naast de kostenstijging en wachttijden zien we ook nieuwe regels voor rijinstructeurs.

[0:38:40] Strengere eisen, verplichte examens iedere vijf jaar en geen mogelijkheid tot herintreding

[0:38:47] na drie keer zakken.

[0:38:49] Dit terwijl we te maken hebben met een sector die kampt met vergrijzing en een tekort aan

[0:38:55] nieuwe instroom.

[0:38:56] Hoe denkt de minister dat dit beleid nieuwe rijinstructeurs aantrekt?

[0:39:00] De minister ziet toch wel dat deze maatregelen eerder rijinstructeurs ontmoedigen?

[0:39:06] Ik zie een interruptie van mevrouw Veldman, mevrouw Veldman.

[0:39:09] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:39:11] Ik hoorde heel uit Basie spreken over strengere eisen, verplichte examens.

[0:39:16] Dat moeten we niet willen, want er is al krapte.

[0:39:20] Maar is de heer El Basie het met mij eens dat het heel normaal is om eisen te stellen aan

[0:39:25] de kwaliteit van een rijinstructeur, omdat je wil dat hij cursisten veilig de weg opbrengt

[0:39:34] en ook dat dat kan schelen bij het aanmelden voor het examen en dus het slagingspercentage.

[0:39:44] Natuurlijk willen we allemaal dat de veiligheid zoveel mogelijk gewaarborgd is, maar het gaat

[0:39:49] volgens mij al decennia lang gewoon goed.

[0:39:52] Op een gegeven moment kwamen we voor de discussie, en dat is ook belangrijk om mee te nemen,

[0:39:55] dat er gewoon via corona of door corona dat we te kampen hadden met enorme wachtrijen.

[0:40:02] En van daaruit is er nagedacht van wat kunnen we nu doen om die wachtrijen te verminderen.

[0:40:07] En dan heb je twee knoppen. Je kunt zeggen we gaan het aantal examinatoren bijvoorbeeld omhoog schroeven,

[0:40:13] waardoor we meer examens kunnen afleggen.

[0:40:15] Aan de andere kant kun je ook zeggen we gaan de rijinstructeuren wat harder aanpakken.

[0:40:19] En daarbij gaan we kijken naar groepen die minder goed presteren.

[0:40:22] En dat laatste, voorzitter, dat is niet hoe wij erin staan.

[0:40:26] Wij geloven niet dat de groep die 30 procent of 40 procent of minder scoort,

[0:40:31] dat dat per definitie rijinstructeuren zijn die slecht scoren.

[0:40:35] Het kan ook te maken hebben met de groep die ze bedienen.

[0:40:38] Dus zo zitten wij erin.

[0:40:40] En als we kijken naar het 19-puntenplan van Roemer,

[0:40:43] dan zien wij alleen maar kostenverhogende elementen.

[0:40:46] Wij zijn niet voor kostenverhoging.

[0:40:47] Wij willen dat die kosten verlaagd worden.

[0:40:49] Dus we zijn geen voorstander van het 19-puntenplan.

[0:40:51] Duidelijk. Mevrouw Veldman.

[0:40:54] Ja, ik hoor de heer El Abassi zeggen van het gaat al decennia lang op deze manier, maar al decennia

[0:41:00] lang is dat slagingspercentage rond 50 procent.

[0:41:04] En moet je je voorstellen als je dat inderdaad op een school hebt of bij zwemlessen?

[0:41:08] Ik vind dat ontzettend laag en ik vind wat dat betreft ook dat je dat gewoon zou moeten willen

[0:41:13] verbeteren, juist ook om bijvoorbeeld de kosten te drukken.

[0:41:16] Want als je niet meerdere keren examen hoeft te doen, zouden de kosten ook lager uit kunnen vallen.

[0:41:20] Dus ik begrijp gewoon niet zo goed hoe ik dat moet zien.

[0:41:27] Ik ben blij dat het voorbeeld van school wordt aangehaald.

[0:41:31] Namelijk, ook bij scholen zien we dat in kansrijke wijken,

[0:41:37] ten opzichte van kansarme wijken, als ik het even zo mag noemen,

[0:41:41] dat de slagingspercentages veel hoger liggen.

[0:41:44] Dan kijken we bij die scholen, als ze goed presteren,

[0:41:46] kijken we naar meer dingen, namelijk naar sociale economisch status.

[0:41:49] We kijken naar opleidingsniveau, we kijken naar heel veel dingen

[0:41:52] voordat we weten of een school wel of niet goed presteert.

[0:41:54] Dat mis ik in dit verhaal.

[0:41:56] Het enige wat we doen is we kijken alleen naar die slagingspercentage

[0:42:00] en op basis daarvan zeggen we

[0:42:01] die rijinstructeur die doet het niet goed.

[0:42:03] En ik vind dat tekort door de bocht.

[0:42:05] Kom met een betere idee en dan steunen we die wellicht.

[0:42:07] Maar op dit moment zie ik geen reden om in te zien

[0:42:09] waarom rijinstructeuren die wat slechter scoren

[0:42:12] het per definitie slecht doen.

[0:42:15] Interruptie van de heer De Hoop.

[0:42:17] De heer Rob.

[0:42:20] Voorzitter, waarom is het volgens de heer El Abassi, denkt de heer El Abassi,

[0:42:25] nodig dat er rijscholen zijn en rijexamens worden gedaan?

[0:42:29] De heer El Abassi.

[0:42:35] Voorzitter, net als bij gewone scholen,

[0:42:37] namelijk het doel is uiteindelijk je examen, te slagen voor je examen.

[0:42:42] De heer Rob.

[0:42:43] Voorzitter, het is niet alleen denk ik het doel om te slagen voor je examen,

[0:42:46] maar dat je klaar bent om op de weg te rijden.

[0:42:49] En volgens mij hebben wij de grootste problemen van verkeersveiligheid in jaren.

[0:42:55] Er zijn nog nooit zoveel verkeersdoden gevallen als afgelopen jaar.

[0:42:59] Er zijn ontzettend veel problemen op het gebied van het verkeer.

[0:43:02] En het laatste wat ik zou willen is mensen de weg opsturen die daar nog niet klaar voor zijn.

[0:43:06] En ik denk dat een van de belangrijkste punten in het rapport Roemer is...

[0:43:10] rijscholen reguleren en de plekken aanpakken waar het gewoon niet goed is.

[0:43:13] Waar het niet goed gaat en mensen te vroeg moeten afrijden...

[0:43:17] door niet op een goede manier met de verkeersveiligheid wordt omgegaan

[0:43:20] en mensen gewoon niet klaar zijn.

[0:43:21] En ik zou ten aller tijden willen voorkomen dat wij daar normen aan gaan verlagen.

[0:43:26] Dus als de heer El Abassi zegt we willen voorkomen dat mensen met een

[0:43:30] financieel-economische situatie die daar problemen bij hebben, dat we die helpen,

[0:43:34] dan kan het toch niet een oplossing zijn om mensen die er nog niet klaar voor zijn

[0:43:38] de weg op te sturen of af te laten rijden.

[0:43:40] Want dat gaat ze toch ook alleen maar en geld kosten en dat gaat de

[0:43:44] verkeersveiligheidsproblemen in Nederland toch alleen maar vergroten.

[0:43:46] De heer El Abassi.

[0:43:51] Voorzitter, ik weet niet of de heer de Hoop woorden in mijn mond legt of dat het zijn eigen verhaal is,

[0:43:57] maar ik snap niet wat mijn voorstel of mijn verhaal wat dat te maken heeft met mensen niet veilig op de weg te sturen.

[0:44:07] Volgens mij hebben we het CBR.

[0:44:09] Volgens mij kunnen mensen daar een examen afleggen en dan zijn ze alleen geslaagd op het moment

[0:44:15] dat ze veilig genoeg zijn om op de weg te kunnen.

[0:44:18] Ik hoop dat dat het geval is en anders heeft het CBR echt wel wat uit te leggen.

[0:44:22] Dus in die zin inderdaad helemaal mee eens.

[0:44:25] Mensen mogen alleen de weg op op het moment dat het veilig is.

[0:44:28] Voor mij is slagen, is klaar zijn om inderdaad de weg op te gaan.

[0:44:32] Wat ik niet wil, ik zie een enorm tekort aan rijinstructeuren.

[0:44:36] Dat is wat ik op dit moment zie. Dat wordt alleen maar minder.

[0:44:39] En wat denkt de heer de hoop dat er gaat gebeuren op het moment dat er nog minder

[0:44:42] de rijinstructeuren zijn, dat alleen de dure rijinstructeuren overblijven, want die hebben

[0:44:46] een hoog slagingspercentage, die hebben het voor het kiezen, vervolgens komen kwetsbaren

[0:44:51] bij hun aanmelden die wat moeilijker hun rijbewijs halen, die gaan daar ook intussen shoppen

[0:44:56] van die wil ik wel, die wil ik niet, want ik wil mijn slagingspercentage hoog houden.

[0:45:00] Dat is het effect dat ontstaat als we de heer De Hoop volgen.

[0:45:08] Dat is wel hoe ik er tegenaan kijk, dus ik hoor graag wat de heer De Hoop daarvan vindt.

[0:45:11] De heer De Hoper heeft geen interrupties meer.

[0:45:12] Wellicht kunnen jullie in tweede termijn dit debat verder zetten.

[0:45:15] Ik zie nog wel interrupties van de heer Van Dijk van een nieuw sociaal contract.

[0:45:18] Ja, daar neem ik hem toch graag over, voorzitter.

[0:45:19] Want het is wel een belangrijk punt om helder te krijgen.

[0:45:21] En ik dacht als we aan het eind op weg waren om hier vandaag wel toch een duidelijk gedeelde

[0:45:25] analyse te hebben, een problemenanalyse van waar zitten de problemen?

[0:45:27] Waar kunnen we misschien ook tot een oplossing komen?

[0:45:29] Zo staat deze commissie volgens mij ook wel bekend.

[0:45:32] En dan daarom wil ik eigenlijk een vrij simpele vraag stellen aan de heer Albasie.

[0:45:35] Hij is het toch met ons eens dat het op zichzelf problematisch is dat er zoveel

[0:45:40] rijscholen zijn met een slagingspercentage van tot 30 procent, dus 30 procent op lager.

[0:45:46] Deelt hij die probleemanalyse dat dat op zichzelf problematisch is?

[0:45:51] De heer El Abassi.

[0:45:54] Voorzitter, ik vind het slagingspercentage niet per definitie een probleem.

[0:46:02] Nogmaals, ik heb aangegeven, ik heb nodig en wellicht kan de minister dat ook uitzoeken,

[0:46:07] wat de reden is waarom bepaalde rijinstructeuren lager scoren dan anderen.

[0:46:13] Als we daar wat beter op inzoomen, als we daar wat meer duidelijkheid over hebben,

[0:46:18] dan kunnen we conclusies trekken.

[0:46:20] Wat ik nu zie, en ik kan een voorbeeld nemen van mijzelf,

[0:46:23] mijn eerste vijf lessen heb ik op mijn achttiende leeftijd

[0:46:25] bij een redelijk dure rijinstructeur gedaan.

[0:46:29] En die had een hoog stragingspercentage.

[0:46:31] Mijn andere twintig lessen, die heb ik ergens anders gedaan.

[0:46:34] Dat was veel goedkoper.

[0:46:35] En ik kan u vertellen, de tweede rijinstructeur, daar heb ik veel betere lessen gehad dan bij de eerste.

[0:46:40] Maar ik kan u wel vertellen, de eerste had een hoger slagingsprestage.

[0:46:43] En waar had dat mee te maken? Niet met de rijinstructeur, maar de klanten die hij bediende.

[0:46:48] En dat zag ik. En dat probleem, dat wordt hier niet gezien nog.

[0:46:51] En ik wil dat we daarop inzoomen en op basis daarvan conclusies trekken.

[0:46:56] Dank, de heer Van Dijk.

[0:46:58] Ja, dan toch nog een tweede poging.

[0:47:01] Want ik denk dat ik begrijp wat de heer Albasie bedoelt.

[0:47:04] maar dat moet toch losstaan van het feit dat je wil dat iemand klaar is om de weg op te gaan.

[0:47:09] Punt wat hier ook eerder was gemaakt.

[0:47:10] En dan is het toch problematisch dat iemand gaat afrijden

[0:47:13] en dat gemiddeld maar, nou, nog geen één op de drie slaagt van een rijschool die gaat oprijden.

[0:47:18] Dat is één van de oorzaken van die lange wachttijden,

[0:47:21] waar we het ook allemaal over eens zijn, dat we die terug moeten dringen.

[0:47:24] En dan is het toch heel logisch dat we gaan kijken.

[0:47:26] En dan is het ook goed om te kijken naar de oorzaken als er specifieke oorzaken zijn.

[0:47:29] Maar het kan niet zo zijn dat dan rijscholen die dit soort percentages scoren,

[0:47:36] dat we daar dan niet naar willen kijken hoe we dat omhoog kunnen krikken.

[0:47:38] En dat gaat echt helpen om die termijnen ook terug te dringen,

[0:47:42] maar ook helpen om mensen die lessen,

[0:47:45] om die ook te beschermen tegen dit soort slagingspercentages

[0:47:48] en dus ook tegen hogere kosten.

[0:47:50] Dus nog één keer is de heer Albas op zichzelf wel van mening

[0:47:53] dat we moeten zorgen dat we die slagingspercentages

[0:47:56] over de volle breedte omhoog krijgen.

[0:47:59] De heer El Abassi.

[0:48:01] Voorzitter, volgens mij had ik het antwoord op de heer De Hoop gegeven.

[0:48:04] Ja, ik wil dat die slagingspercentage, ik wil dat men slaagt.

[0:48:07] Ik wil dat mensen veilig de weg op gaan.

[0:48:09] Ik ben ook niet tegen een CBR, ik ben voor een CBR.

[0:48:12] Dus zij gaan daar ook over.

[0:48:14] Zij, bij hun kun je een examen afleggen en op het moment dat je

[0:48:17] veilig genoeg de weg op kan, dan ben je geslaagd.

[0:48:20] Dus ik hoop dat we niet nog een keer in deze discussie verzanden,

[0:48:23] want ik ben voor een strenge toetsing of je wel of niet de weg op kan.

[0:48:28] Dus ik ben ervoor dat mensen veilig de weg op komen.

[0:48:30] Dus die discussie wil ik graag niet voeren.

[0:48:33] Helder. Kunt u... Wat wel is, en daar komen we bij het punt...

[0:48:37] Er wordt aangegeven twee op de drie die bij sommige rijscholen niet slagen.

[0:48:43] Ik zou willen inzoomen op één op de drie die wel slagen...

[0:48:47] en die bij een andere rijinstructeur niet het geld hebben om die te kunnen betalen.

[0:48:51] En daar moeten we ook naar kijken met z'n allen.

[0:48:54] En daar wordt niet naar gekeken op dit moment.

[0:48:57] Helder. Dan zie ik nog een interruptie van mevrouw Veldman.

[0:49:01] Ja, ik realiseer me.

[0:49:03] Kijk, als u dit zegt, dan die 1 op de 3, die je dan...

[0:49:08] Hoe zei u het? 2 op de 3 haalt het niet.

[0:49:11] En 1 op de 3 dan wel.

[0:49:14] Als je meteen een goede rijschool uitkiest met een hoger slagingspercentage...

[0:49:21] Hoef je ook niet nog een keer, of niet vaker, veel vaker, examen af te leggen, wat ook extra

[0:49:28] kosten met zich meebrengt.

[0:49:30] Dus bent u nou niet met me eens dat het beter is voor iedereen als je sneller slaagt en

[0:49:35] dus het lagingspercentage omlaag hebt?

[0:49:37] Oké, daar heeft u net ja op gezegd, maar u blijft hangen met ja, maar iemand kan het

[0:49:41] niet betalen.

[0:49:42] Nou, ik denk dat het uiteindelijk goedkoper is, omdat hij een betere rijschool uitkiest.

[0:49:49] Voorzitter, met een salaris van een Kamerlid kan ik heel goed begrijpen, dan kun je gewoon

[0:49:55] een keuze maken.

[0:49:57] Waar het om gaat, is een verschil tussen 40 euro of 80 euro per les, dat is voor sommige

[0:50:03] mensen een enorm groot verschil.

[0:50:06] Tien lessen of veertig lessen, dat is voor sommige mensen een enorm verschil.

[0:50:09] En kennelijk zitten we bij die rijscholen die 30 procent scoren, is het toch een percentage

[0:50:16] van dertig procent die de rijbewijs wel haalt voor veertig euro per uur in plaats van tachtig euro per

[0:50:21] uur en voor twintig lessen in plaats van veertig of vijftig lessen. Deze mensen hadden nooit hun

[0:50:27] rijbewijs kunnen halen als ze hadden moeten aansluiten bij een rijschool van tachtig euro per

[0:50:31] uur. Ik hoop dat u het daar wel met mij eens bent en het andere is het is niet waar dat per definitie

[0:50:38] rijscholen met een hoger slagingspercentage het beter doen. Het heeft ook te maken met de doelgroep

[0:50:45] die ze bedienen, die heeft wat meer geld, die heeft wat meer uit te geven, neemt wat meer lessen,

[0:50:49] is sociaal-economisch wat sterker, vaak hoger opgeleid en om die reden scoren ze ook een hogere

[0:50:55] slagingspercentage. En ik zou zeggen, denk bij het nemen van maatregelen ook aan wat dit doet met

[0:50:59] de kwetsbaar. U heeft nog enkele seconden, zou u betogen willen afronden? Voorzitter, ik heb

[0:51:06] gelukkig niet meer zoveel nodig. Dat brengt mij tot, wat kunnen we wel doen? Een mogelijke maatregel

[0:51:12] om de druk bij het CBR te verlichten, en dat werd al door de PVV genoemd,

[0:51:16] is het tijdelijk schrappen van de tussentijdstoets.

[0:51:19] Wat mij betreft kan dat tijdelijk.

[0:51:21] Dit kan ruimte bieden voor de in te halen op 55.000.

[0:51:24] Even een kleiner punt van orde, want u citeerde de heer Hutting,

[0:51:27] maar hij denkt daar iets anders over kort, meneer Hutting.

[0:51:30] Nou, voorzitter, de PVV heeft niet voorgesteld om de tussentijdstoets te schrappen,

[0:51:34] maar om de tussentijdstoets te laten uitvoeren door gecertificeerde rijschoolhouders.

[0:51:38] Dat was ons verzoek, dus ik wil graag even die nuance aanbrengen.

[0:51:41] U heeft het bij deze recht gezet, vervolgt uw betochtingen.

[0:51:43] Dank, voorzitter. Ik ben blij dat te horen, want dan denken wij er inderdaad anders over.

[0:51:47] Een mogelijke maatregel om druk bij het CBR te verlichten is het tijdelijk schrappen van de tustijdstoets.

[0:51:52] Dit kan ruimte bieden voor de in te halen 155.000 examens en zou direct verlichting bieden aan kandidaten, rijscholen en het CBR.

[0:52:00] Staat de minister daarvoor open, zou ik de minister willen vragen.

[0:52:03] En is hij bereid dit voor bijvoorbeeld een periode van een jaar te overwegen?

[0:52:08] Dank u wel.

[0:52:09] Dank. Dan kijk ik even naar de rechterkant.

[0:52:19] Dan stel ik voor dat we om de vergadering te schorsen.

[0:52:27] En dan begint de eerste termijn van het kabinet om kwart voor vier.

[1:15:32] Ik stel voor dat we verder gaan met de eerste termijn van de kant van het kabinet.

[1:15:37] Vanuit de kant van de Kamer stel ik voor drie interrupties.

[1:15:40] Er komt straks nog een tweede termijn.

[1:15:41] Daar kunnen jullie ook nog uitgebreid jullie vragen en punten maken richting het kabinet.

[1:15:45] Dus ik stel voor nu drie interrupties.

[1:15:47] En dan geef ik graag het woord aan de minister.

[1:15:51] Dank u wel, voorzitter.

[1:15:53] Ja, rijonderwijs, je examen halen, we weten allemaal nog hoe het voelde.

[1:15:58] Met zweet handjes aan het stuur en de zenuwen voor zo'n examen.

[1:16:03] Dus ik ben blij met alle vragen.

[1:16:06] Ik merk dat iedereen zeer betrokken is en ook oplossingsgericht denkt.

[1:16:10] Hoe kunnen we het beter maken?

[1:16:12] Ik heb de vragen in vier blokjes.

[1:16:15] Het eerste blokje gaat over de wachttijden.

[1:16:19] Daarna heb ik een blokje over het Roemerrapport en de uitvoering daarvan.

[1:16:24] Daarna het blokje medisch en dan kom ik bij overige vragen.

[1:16:32] Dus dan begin ik bij de wachttijden.

[1:16:35] En dan begin ik met de herheuting van de PVV-fractie.

[1:16:42] Moeten we de KPIs aanpassen?

[1:16:45] Want het gaat hier natuurlijk om de wachttijden.

[1:16:48] Hoe bereken je die wachttijden? Dat is ook niet zo simpel.

[1:16:51] want als je een aanvraag doet voor een examen,

[1:16:55] dan kan het op een tijdstip dat je uitkomt en dan neem je de eerste,

[1:16:59] maar heel vaak wil je op een tijdstip dat het je beter uitkomt

[1:17:02] en dan wordt het ineens lastiger om dat te boeken.

[1:17:07] En misschien willen ze ook allemaal wel dezelfde tijden boeken

[1:17:10] en dan krijg je dus verschillen in hoe lang het duurt om af te kunnen rijden.

[1:17:17] In het algemeen zeven weken willen we naartoe.

[1:17:20] Dat vinden we een werkbare wachttijd.

[1:17:25] Eén week, daar zitten de rijscholen zelf niet op te wachten, overigens.

[1:17:29] Ik heb veel rijscholen gesproken.

[1:17:32] Misschien iets korter dan zeven weken zou mooi zijn,

[1:17:34] maar die zeven weken halen we in de meeste gevallen niet.

[1:17:38] Dus ik denk dat we nog een hele weg te gaan hebben

[1:17:40] om de huidige KPI te kunnen halen.

[1:17:45] Wat ik gehoord heb uit de branche, dat die KPI...

[1:17:48] dat die wachttijd nu niet goed aansluit bij het gevoel,

[1:17:51] Dat je dus inderdaad... Je zegt zeven weken, maar dat is maar vijf procent

[1:17:54] die dan zeven weken wachttijd heeft en soms dat is veel langer.

[1:18:00] Dus ik denk wel dat het goed is om te kijken hoe gaan we andersom

[1:18:04] om te berekenen wat die wachttijd nou is.

[1:18:06] Hoe kunnen we die wachttijden nou meer in overeenstemming brengen

[1:18:09] met het gevoel van de rijschoolhouders?

[1:18:12] En dat is nog niet eens zo makkelijk als het lijkt.

[1:18:15] Dus we hebben daar even wat studietijd voor nodig, hoe we dat gaan doen,

[1:18:18] maar ik denk wel dat we met z'n allen onderkennen dat daar verbetering nodig is

[1:18:23] om wat meer gevoel te krijgen van, ja, dat klopt ook met de praktijk.

[1:18:28] Dus misschien een ander percentage.

[1:18:29] Maar goed, ik zou graag willen voorstellen dat we hierop gaan studeren,

[1:18:33] dat we samen met het CBR kijken hoe kunnen we dat voor mekaar krijgen

[1:18:36] en dat we dan met een voorstel naar de Kamer komen,

[1:18:40] laten we zeggen, eind eerste kwartaal of zo volgend jaar.

[1:18:44] Ik zie een interruptie van de heer Hutting.

[1:18:46] Dat zie ik dan maar in eerste instantie als een toezegging, maar die wil ik nog even iets uitgebreider zien.

[1:18:53] Want, voorzitter, ja, het is mooi dat we gaan kijken of dat percentage ten aanzien van de wachtrij overeenkomt met de realiteit.

[1:19:01] Maar dan nog zegt het eigenlijk weinig over of het aantal afgenomen examens wenselijk is en of dat anders zou moeten.

[1:19:09] Dus we willen graag ook kijken naar de prestaties van het CBR.

[1:19:13] En onderzoek wijst uit dat er nu niet voldoende samenhang is tussen de KPI,

[1:19:18] die gaat over de reserveringstermijnen, en het aantal afgenomen examens.

[1:19:23] Dus ik zou graag ook willen zien dat het kabinet ook gaat kijken hoe ze die samenhang,

[1:19:27] zodat we beter kunnen kijken naar de prestaties van het CBR,

[1:19:31] hoe we die KPIs nog beter kunnen verbeteren.

[1:19:33] De minister.

[1:19:36] Ik hoor hier dat we dat kunnen meenemen.

[1:19:38] Ik heb alleen zelf nog niet helemaal helder waar de heer Heutink naartoe wil,

[1:19:42] hoe hij het precies bedoelt.

[1:19:44] Want we gaan eens kijken,

[1:19:45] hoe kunnen we die gemiddelde wachttijd beter in kaart brengen,

[1:19:49] zodat het aansluit bij de praktijk?

[1:19:52] Kan de heer Heutink misschien zeggen?

[1:19:54] Korte verduidelijking, geen interruptie.

[1:19:56] Maar, dat is heel simpel.

[1:19:58] Kan de minister de vraag beantwoorden of het aantal examens,

[1:20:01] wat het CBR afneemt, of dat genoeg is en of dat wenselijk is?

[1:20:06] De minister.

[1:20:08] Nou ja, als die wachttijd naar beneden gaat of gemiddeld zeven weken is,

[1:20:12] dan is het kennelijk genoeg. Want als je te weinig examens afneemt ten opzichte van wat er gevraagd

[1:20:18] wordt, gaat die wachttijd oplopen. Dus zolang je die wachttijd op zeven weken ziet houden,

[1:20:23] dat is het doel, dan is dus kennelijk het aantal examens dat wordt afgelegd precies

[1:20:28] in overeenstemming met de vraag. En dat is natuurlijk waar je naartoe wil.

[1:20:32] Het is wel een interruptie, de heer Huiting.

[1:20:33] Ja, maar, voorzitter, het zegt nog niets over het feit of het examen nodig was, of het examen verloren is gegaan,

[1:20:42] of dat een examen is ingeboekt, maar dat iemand een gebroken been had en dat die volgens niet opnieuw gereserveerd is.

[1:20:47] Dus het zegt niets over het feit waarom dat examen, als zijn er wordt afgenomen, wordt meegeteld.

[1:20:53] Dus het zegt niks of het impact heeft op de daadwerkelijke reserveringstermijn.

[1:20:56] En daarom die samenhang, KPMG stelt dat, PwC stelt dat,

[1:21:01] dat die twee niet voldoende met elkaar samenhangen,

[1:21:03] omdat je niet weet of CBR op die manier,

[1:21:06] alleen op basis van de KPI die gaat over de reserveringstermijnen,

[1:21:10] weet of het CBR in voldoende mate presteert ja of nee.

[1:21:14] De minister.

[1:21:15] Nou, we willen natuurlijk een KPI die volledig aansluit bij de praktijk,

[1:21:19] bij het gevoel en dus ook dit aspect daarvan.

[1:21:22] En ik denk dat we met elkaar moeten gaan nadenken

[1:21:24] hoe we dat in overeenstemming kunnen brengen.

[1:21:27] Want ook de gebroken benen, dat zijn er natuurlijk ook maar een paar.

[1:21:32] Overigens is het natuurlijk wel interessant wat ook de VVD hierin bracht.

[1:21:36] Daar kan ook misbruik van gemaakt worden.

[1:21:38] Dus we moeten hier ook opletten, want ja, je kan altijd ziek zijn of je been breken,

[1:21:44] maar je kan ook denken het komt me nu even niet uit en ik meld me ziek en ik zie het.

[1:21:49] Dat moet natuurlijk ook niet te makkelijk worden, want dan wordt het weer voor het CBR onwerkbaar.

[1:21:53] Dus ik wil hier wel even goed naar kijken.

[1:21:56] Maar ik begrijp de inzet en dat wil ik meenemen in het onderzoek.

[1:22:02] Dan zie ik nog een interruptie van de heer Van Dijk, NRC.

[1:22:05] Ja, ik ben ook blij met deze toezegging van de minister.

[1:22:08] Wij vroegen ook om die verduidelijking, omdat het veel...

[1:22:11] Het is gewoon niet helder op dit moment.

[1:22:12] Dus ik hoop dat dat ook... Nou, ik snap dat het even tijd kost.

[1:22:15] Maar dat dat in goed overleg kan.

[1:22:17] En hopelijk leidt dat tot een betere indicator.

[1:22:19] maar ik zou er wel voor willen pleiten dat we de huidige indicator

[1:22:22] wel ook in stand houden, zodat we ook wel degelijk de trend kunnen blijven volgen

[1:22:26] zoals die is, anders verliezen we toch een stukje van die informatie.

[1:22:30] De minister.

[1:22:31] Ja, dat is juist. Als je naar een nieuw soort KPI gaat,

[1:22:34] dan is het niet meer vergelijkbaar met hoe het hiervoor was.

[1:22:37] Dus op zich denk ik dat het niet veel moeite zal kosten om dit nog even voor te zetten

[1:22:42] totdat we een gevoel hebben van nou, nu kan het wel stoppen.

[1:22:45] We moeten ook niet onnodig veel gaan bijhouden,

[1:22:47] Maar dit lijkt me niet zo moeilijk om dit nog een tijdje erbij vol te houden.

[1:22:52] Dus dat lijkt mij prima.

[1:22:56] Dan heb ik een vraag van het lid De Hoop...

[1:22:58] om de KPI terug te brengen naar vier weken.

[1:23:04] O ja, dat dacht ik ook. Volgens mij was eerder de heer Heutink die hiernaar vroeg.

[1:23:08] Ook niet, nee.

[1:23:11] Het was ikzelf ooit. Ja.

[1:23:15] Nou, dan in antwoord daarop zal ik zeggen...

[1:23:19] Ik ben al blij als ze die zeven weken goed halen.

[1:23:22] Dat lijkt me als doelstelling.

[1:23:23] Want ik zeg altijd je moet niet doelen stellen die je niet kunt halen.

[1:23:27] Laten we eerst maar eens doelen stellen die je net wel of net niet kan halen.

[1:23:32] Een zeven weken doelstelling is een hoog doel.

[1:23:34] We komen uit die coronaperiode.

[1:23:36] Er zijn nog steeds, heb ik hem net laten vertellen,

[1:23:38] zo'n 60.000 mensen die uit die golf nog steeds hun rijbewijs niet hebben.

[1:23:42] Dus er is nu nog heel veel werk te gaan voor het CBR.

[1:23:47] Maar gelukkig komen we wel aan het einde van die boegolf.

[1:23:50] En dat is het goede nieuws.

[1:23:51] Dus die zeven weken lijkt mij voorlopig prima.

[1:23:54] Ik zie een persoonlijk feit van Beardo.

[1:23:55] Toch persoonlijk feit dat ik niet degene was die dat doelstelling van vier weken had.

[1:23:59] Maar dat dat de minister was zelf in 2021.

[1:24:01] Dus dat we met elkaar nu vaststellen dat die doelstelling van toenmalig Kamerlid Mat Lener niet helemaal realistisch was.

[1:24:08] Nee, dat klopt. Ik dacht dat dat hier wel duidelijk was.

[1:24:12] Maar inderdaad, u heeft helemaal gelijk meneer De Hoop.

[1:24:15] Dus we gaan voor de zeven weken.

[1:24:17] en daar gaan we ons uiterste best voor doen.

[1:24:21] Dan de tussentijdse toets, waarom zou de Rijsscholedienst zelf kunnen afnemen?

[1:24:26] Ja, dat vind ik wel een heel interessant voorstel,

[1:24:28] want die tussentijdse toets kost natuurlijk gewoon een examen, een examenplek.

[1:24:34] En het is eigenlijk wel heel creatief nagedacht, ook door DENK in dit geval,

[1:24:40] en ook door de PVV om te zeggen, kunnen we die niet...

[1:24:45] Of door rijscholen laten doen, of tijdelijk niet afnemen door het CBR.

[1:24:50] Dan krijg je meer examenplekken.

[1:24:53] Ik zie een interruptie van mevrouw Veldman, VVD.

[1:24:59] Ja, ik zie nu iets onder één noemer geplaatst worden.

[1:25:03] De één zei, goh, zou je hem anders vormen kunnen geven?

[1:25:06] En de ander zei schrappen.

[1:25:08] Nou, ik ga niet over beide inbrengen, maar ik kan me ook wel voorstellen,

[1:25:12] We hebben het er wel even kort over gehad.

[1:25:13] Die tussentijdse toets zorgt er natuurlijk ook voor dat het slagingspercentage weer omhoog gaat.

[1:25:19] En dan heb je dus ook eigenlijk net precies de rijscholen die een hoger slagingspercentage hebben,

[1:25:26] die je daar eigenlijk mee straft, zou ik bijna zeggen.

[1:25:31] Terwijl die nou juist goed presteren.

[1:25:33] Dus ik heb in mijn bijdrage ook iets gezegd over zorgen dat de partijen die goed presteren,

[1:25:37] dat je die beloont, dat je die aan je bindt.

[1:25:39] Dus dat zou ik eigenlijk wel heel erg jammer vinden.

[1:25:42] Nou, dat zou kloppen, wat mevrouw Veldman zegt,

[1:25:45] als de slagingspercentage van de tussentijdse toetsmensen 100% zo zou zijn,

[1:25:49] maar dat is het natuurlijk niet.

[1:25:51] Dus het is nog steeds zo dat mensen na een tussentijdse toets

[1:25:54] toch nog kunnen zakken en in die zin zal dat dus meer plekken met elkaar hebben.

[1:26:00] Maar... En daarnaast, de rijscholen zelf zouden natuurlijk ook een soort toets kunnen doen.

[1:26:06] Dat is natuurlijk... Dat is niet aan het CBR om dat te doen.

[1:26:10] We zouden ermee kunnen helpen als het moet, maar het is natuurlijk op zich geen gek idee

[1:26:15] dat een rijschool in zijn rijopleiding een soort van een toets inbouwt en het gevoel

[1:26:21] geeft en een beoordeling geeft van de stand van zaken.

[1:26:25] Dan zie ik nog een interruptie van de heer Hutting van de PVV.

[1:26:30] Nou ja, ik hoor de minister zeggen van het is niet zo dat iemand die in de tussentijd

[1:26:35] toets doet ook altijd slaagt, maar duidelijk is wel dat het slagingspercentage in het

[1:26:41] algemeen hoger is met een tussentijds toets.

[1:26:43] Dus dat is denk ik wat we moeten koesteren.

[1:26:47] De minister.

[1:26:48] Ja, en daar snap ik het voorst van de PVV-fractie in zoverre.

[1:26:51] Die probeert natuurlijk het goede te behouden en toch meer examenruimte te creëren.

[1:26:55] Want als je de tussentijds toets afschaft, dan kunnen dat allemaal examens worden.

[1:27:01] En in die zin kan dat helpen de wachttijd te verkorten.

[1:27:03] En dat is wat we met z'n allen ook willen.

[1:27:05] Zeker de komende tijd.

[1:27:07] Kijk, er zijn natuurlijk veel meer

[1:27:11] Instructeurs aangenomen, examinatoren moet ik zeggen, door het CBR.

[1:27:15] Ik heb daar ook een compliment voor gegeven,

[1:27:17] want we komen uit die ellendige coronaperiode

[1:27:19] en er was ook een verschrikkelijke achterstand.

[1:27:22] Ik heb hier ook als Kamerlid nog inderdaad op zitten hameren

[1:27:25] van dit moet zo snel mogelijk worden opgelost.

[1:27:27] We zijn nu gelukkig aan het einde van die boeggolf.

[1:27:30] We verwachten nog daar wel een jaar voor nodig te hebben,

[1:27:35] maar die tussentijdse toets in ieder geval tijdelijk afschaffen

[1:27:38] zou wel kunnen helpen om die laatste boegolf nog van examens te kunnen voorzien.

[1:27:45] En in die zin vind ik toch een interessant voorstel hier van Denk.

[1:27:49] De oproep van de PVV-fractie om dat dan door rijscholen te laten doen,

[1:27:54] ik denk dat dat wel een goed idee is.

[1:27:56] Hoe dat... Ja, daar heb ik nu geen antwoord op,

[1:27:59] maar we kunnen natuurlijk daar zeker over nadenken om dat te stimuleren of...

[1:28:04] Ik ben er graag toe bereid, maar het is natuurlijk wel een vrije markt,

[1:28:07] Dus dat is de andere kant.

[1:28:08] En dat...

[1:28:10] Maar ik vind het dus wel een goed idee om die tussentijdse toets

[1:28:12] bijvoorbeeld één jaar niet meer te doen door het CBR

[1:28:16] en dan in dat jaar te kijken, kunnen we die laatste boeggel

[1:28:19] van de mensen die nog uit de coronatijd komen,

[1:28:25] om die weg te werken.

[1:28:27] Daarna ontstaat natuurlijk ook meer capaciteit,

[1:28:29] want die examinatoren zijn in dienst, die blijven dat hopelijk doen.

[1:28:33] En dan zal je daarna ook zien dat er weer ruimte komt

[1:28:37] om die tussentijdse toets te gaan opstarten, bijvoorbeeld.

[1:28:39] Dus ik denk dat dat op zich wel een goed idee zou zijn.

[1:28:43] En daarom zou ik dat willen toezeggen aan de DENK-fractie.

[1:28:47] En ik zou willen toezeggen aan de PVV-fractie

[1:28:49] dat wij natuurlijk altijd graag bereid zijn om mee te denken met de branche

[1:28:52] om te kijken hoe we die tussentijdse toets door de branche zelf te kunnen laten vormgeven.

[1:28:57] Door rijscholen die dat heel serieus goed willen doen.

[1:29:01] Ik zie een interruptie van de PVV, meneer Hutting.

[1:29:04] Ik ben blij dat de minister het voorstel omarmt om in ieder geval te gaan kijken, samen met het CBR,

[1:29:10] samen met de branches van de rijschoolhouders, om te gaan kijken van hoe kunnen we die

[1:29:14] tussentijdse toets nou door hen zelf laten afnemen. Oprecht denken wij dat dat gaat helpen op de

[1:29:21] reserveringstermijnen, zodat we ook de slagingspercentages op peil blijven houden en niet

[1:29:25] afdoen aan de kwaliteit van de rijopleiding. Maar ik maak me wel enigszins zorgen om de toezegging

[1:29:30] die de minister net heeft gedaan aan de fractie van Denk,

[1:29:32] is dat hij voornemens is om de tussentijdse toets dan een jaar niet meer te laten afnemen.

[1:29:38] Want doet de minister daarmee niet direct afbreuk aan mogelijk de verkeersveiligheid,

[1:29:43] de kwaliteit van de rijopleiding, de slagingspercentages?

[1:29:48] Gaat de minister daar niet, stapt hij daar niet wat te makkelijk overheen nu?

[1:29:52] De minister.

[1:29:53] Nou, als iemand slaagt voor zijn rijbewijs bij het CBR,

[1:29:57] dan denk ik dat we wel moeten constateren

[1:29:59] dat hij op dat moment in ieder geval een soort basisniveau heeft.

[1:30:03] Kijk, dan moet je dus in het verkeer veilig kunnen handelen.

[1:30:09] Ze zeggen het ook wel eens, ja, je leert pas echt rijden

[1:30:11] na zoveel jaar ervaring, daar zit natuurlijk ook wat in.

[1:30:14] En ook de onbesuistheid van sommige jonge mensen,

[1:30:17] daar hebben we natuurlijk ook allemaal zorgen over.

[1:30:19] Maar ik denk wel dat we ervan uit moeten gaan

[1:30:21] dat als iemand slaagt voor zijn rijbewijs bij het CBR,

[1:30:23] dat hij ook daadwerkelijk voldoet aan een minimumniveau

[1:30:26] om veilig in het verkeer te kunnen deelnemen.

[1:30:28] Dus daar heb ik eigenlijk geen twijfel over.

[1:30:31] Het is wel zo dat het slagingspercentage vermoedelijk wat zal dalen hierdoor.

[1:30:36] Dus het zal niet een honderd procent winst zijn

[1:30:38] van die tussentijdse toetsmomenten om daar een examen van te maken,

[1:30:44] maar gemiddeld zal het wel helpen om sneller die achterstand weg te werken.

[1:30:48] En daarom wil ik dat dus ook toezeggen voor één jaar.

[1:30:51] Met daarbij de oproep aan de rijscholen,

[1:30:55] die ervaring met de tussentijdse toets, bouw dat in, in je les, in je lessen.

[1:31:01] En ik denk dat dat goed kan en ik wil er ook aan meedenken aan de branche,

[1:31:05] zeg ik toe, want ik vind het wel een goed idee dat de branche zelf naar,

[1:31:11] ja, momenten streeft om zo'n soort tussentijdse toets te doen.

[1:31:17] Ik krijg nog hier dat de tussentijdse toets via de rijschool niet wettelijk is

[1:31:22] en er dus geen vrijstellingen voor het examen kunnen worden verdiend.

[1:31:27] Dat lijkt me ook logisch, maar dat wil ik toch voor de zekerheid hier nog wel bij vermelden.

[1:31:34] Maar een vorm van een tussentijdse toets in je rijopleiding is natuurlijk altijd goed.

[1:31:38] Gewoon een echt een beetje officieel moment dat je ook die zenuwen een beetje voelt

[1:31:41] en dat je weet waar staan we.

[1:31:44] Ik zie de interruptie van mevrouw Veldman.

[1:31:46] Ja, die tussentijdse toets die zorgt dus wel voor hogere slagingspercentages.

[1:31:51] Ik hoor de minister net zeggen dat als ik hem tijdelijk afschraf,

[1:31:54] dan gaat dat wel omlaag, maar dat gaat wel helpen met het inlopen van de achterstand.

[1:31:58] Dat is op zich interessant, maar ik denk dat het een goed idee zou zijn om eerst een uitwerking

[1:32:04] te ontvangen als Kamer van de consequentie van de stap die je zet en de inschatting die dat is

[1:32:09] voor het slagingspercentage en ook in hoeverre dan sprake zal zijn van het inloop van die achterstand

[1:32:17] voordat tot onomkeerbare stappen wordt overgegaan.

[1:32:20] Daarnaast, en dat is wel gekoppeld aan de vraag die ik tijdens mijn bijdrage had, is hoe binden we

[1:32:26] nou die rijscholen aan ons die het juist zo goed doen en met de gebruikmaking van dit soort goede

[1:32:34] initiatieven, zoals een tussentijdse toets, er juist voor zorgen dat de slagingspercentage omhoog

[1:32:39] gaat. Ik vind het zo jammer dat we die rijscholen dan eigenlijk afstraffen, ook al is het maar voor

[1:32:43] een jaar. Laat daar dan iets tegenover staan, bijvoorbeeld wat ik net voorstelde, dat zij meer

[1:32:49] gelegenheid krijgen om van examenplekken gebruik te maken.

[1:32:53] Zorg nou dat je die partijen aan je weet te binden.

[1:32:55] En wat kan daar dan nog een tegemoetkoming voor zijn, mevrouw Geldert?

[1:32:58] Duidelijk. De minister.

[1:33:00] Ja, ik begrijp die wens.

[1:33:01] Het is natuurlijk wel zo dat we hier snel moeten handelen,

[1:33:04] omdat als we te lang wachten, dan heeft het eigenlijk geen zin meer.

[1:33:07] Het is juist leuk als tijdelijke maatregel om die laatste achterstanden weg te werken.

[1:33:13] Daar was het voor bedoeld en vandaar dat ik ook denk dat dat een tijdelijke maatregel moet zijn.

[1:33:17] Ja, we kunnen kijken of we op korte termijn...

[1:33:24] Kijk, het is een toezegging aan de fractie van DENK,

[1:33:28] maar we kunnen natuurlijk het zo doen dat we daar eerst met het CBR samen een voorstel van maken

[1:33:35] en op korte termijn dat aan de Kamer sturen en dat u daar nog iets over kunt vinden.

[1:33:40] Is dat een goed idee?

[1:33:42] U bent door u interruptie zeer in de helft.

[1:33:45] Is dat niet de antwoord?

[1:33:47] Dan een korte toelichting.

[1:33:50] Zal ik het doen? Mijn eerste vraag was, kunnen we dan geïnformeerd worden?

[1:33:53] En mijn tweede vraag was, hoe kunnen we dan die goed presterende rijschoolhouders

[1:33:56] en rijscholen goed aan ons binden? Want dat hoort erbij dan, volgens mij.

[1:34:00] Anders gooi je het kind met badwater weg.

[1:34:02] Heldere vraag.

[1:34:02] Nee, dat is een oproep die is helder.

[1:34:04] We willen natuurlijk de goede belonen en niet straffen.

[1:34:08] Hoewel, een goede rijschool, die zal heus wel ook kunnen omgaan

[1:34:11] zonder tussentijdse toetsen.

[1:34:13] Ik denk niet dat het ook een wereld van verschil zal maken,

[1:34:16] maar het kan een goede rijschool helpen om goed voorbereid te worden.

[1:34:20] Ik wil natuurlijk toezeggen om ook dat aspect mee te nemen

[1:34:24] en te kijken hoe kunnen we dan die rijschoolhouders helpen

[1:34:28] om te kijken om dat tijdelijk op te vangen,

[1:34:30] zodat die goede praktijken niet verloren gaan, want dat willen we natuurlijk allemaal niet.

[1:34:35] Dus als tijdelijke maatregel gaan we snel kijken wat het oplevert

[1:34:40] en hoe we dit kunnen inpassen in de praktijk van het CBR

[1:34:43] en we gaan met de rijscholen dan spreken om te kijken

[1:34:46] hoe kunnen we de goede ervaringen met die tussentijdse toets

[1:34:50] niet verloren laten gaan in dat jaar, bijvoorbeeld.

[1:34:53] Als ik hem zo mag formuleren,

[1:34:55] dan hoop ik op korte termijn daar naar de Kamer toe een voorstel te doen.

[1:35:02] Dan kom ik bij de NSC-fractie.

[1:35:06] Hoe kan het dat de wachttijden op sommige locaties meer dan 22 weken zijn

[1:35:09] en niet overeenkomen met de gemiddelde die het CBR meldt?

[1:35:12] Ja, daar hebben we het eigenlijk net al over gehad.

[1:35:14] Dat is inderdaad het gevoel wat ik ook kreeg

[1:35:16] bij de verenigingen van die rijschoolhouders.

[1:35:18] Die zeggen, ja, dit is niet... Dit sluit niet aan bij de praktijk.

[1:35:23] Dus daar moeten we inderdaad echt mee aan de slag en dat gaan we dus ook doen.

[1:35:28] Kan het CBR in januari een overzicht van wachttijden leveren,

[1:35:32] uitgesplitst naar 54 examenlocaties, vraagt de heer Van Dijk.

[1:35:36] Ja, het CBR kan in januari een actueel overzicht leveren

[1:35:40] van de wachttijden uitgesplitst naar de 54 locaties

[1:35:43] op basis van het laatste kwartaal 2024.

[1:35:47] De eerste en herexamens worden hierin meegenomen.

[1:35:51] Dit overzicht is overigens al dagelijks te zien, staat erbij.

[1:35:56] Dus dat geloof ik dan maar.

[1:35:58] En ik zie een knikkende heer Pechtold op de tribune

[1:36:00] en die houdt mij natuurlijk scherp in de gaten

[1:36:01] of wat ik hier zeg ook overeenkomt met de praktijk.

[1:36:07] Dan nog een vraag van de NSC-fractie.

[1:36:10] aanleiding om noodmaatregelen te treffen, gericht op afzonderlijke locaties.

[1:36:16] Ja, de oplossing is om meer capaciteit van examens te bewerkstelligen

[1:36:21] of slagingspercentage omhoog te brengen.

[1:36:24] Ja, dat is toch wel wat lastiger dan het lijkt.

[1:36:27] Ik heb overigens net even nagevraagd hoe zit het nou in onze omringende landen.

[1:36:31] En je ziet, in België is ook een vergelijkbaar slagingspercentage.

[1:36:34] In Duitsland ligt het slagingspercentage echter op zo'n 70 procent.

[1:36:38] En dat is natuurlijk wel interessant om te kijken, wat doen die Duitsers dan beter?

[1:36:42] Of doen ze het beter?

[1:36:43] Misschien doen ze het helemaal niet beter, want misschien hebben ze wel gewoon veel meer

[1:36:46] rijlessen.

[1:36:46] Maar ik denk wel dat het goed is om daar in te duiken.

[1:36:51] En ik wil dan ook toezeggen dat ik dat zal doen en de Kamer zal informeren hoe dit soort

[1:36:57] grote verschillen, Nederland-België zit rond de 50, Duitsland 70, dat is toch een opmerkelijk

[1:37:01] verschil.

[1:37:02] Hoe kan dat?

[1:37:05] En wat kunnen we daarvan leren?

[1:37:07] Dus laten we dat gaan onderzoeken en dan zal ik uw Kamer daarover informeren,

[1:37:12] laten we zeggen, voor de zomer, volgend jaar.

[1:37:17] Dan de variatie van reserveringstermijn op verschillende locaties.

[1:37:22] Hoe kan dat zo groot zijn?

[1:37:23] Ja, dat zijn inderdaad enorme verschillen.

[1:37:26] Dat komt natuurlijk ook door de bevolkingsdichtheid.

[1:37:31] Inderdaad ook meer krapte op de arbeidsmarkt.

[1:37:33] Dat wordt ook duidelijk als een reden opgegeven.

[1:37:37] Maar we streven natuurlijk naar dat het in het hele land zeven weken wordt en niet in de Randstad veel hoger is.

[1:37:49] Het CBR heeft ook naar alle opties gekeken om die regionale te verschillen terug te brengen.

[1:37:55] Daarbij is ook geschoven met examinatoren van de ene regio naar de andere.

[1:37:59] Alleen, dat was ook niet zo makkelijk als het lijkt.

[1:38:02] Het levert veel verlies op en het vergt zoveel organisatie

[1:38:08] dat het netto eigenlijk niets meer oplevert.

[1:38:10] Dus het is natuurlijk een logisch idee,

[1:38:13] maar de uitvoering is toch zo lastig dat het uiteindelijk niets oplevert

[1:38:16] en daarom is het CBR er weer mee gestopt.

[1:38:23] Dan het reserveringssysteem speelt kleine rijscholen parten.

[1:38:30] Ja, voor kleinere rijscholen is het moeilijker uitvoerbaar

[1:38:33] om een aantal keren per dag te kijken naar de examenkapaciteit

[1:38:35] en examens te reserveren. Het CBR is nu ook aan het kijken of er meer flexibiliteit mogelijk is,

[1:38:40] zodat rijscholen kandidaten kunnen wisselen. En dat is specifiek voor die kleinere rijscholen,

[1:38:45] om hen te helpen. Dan punt van alle van de heer. Voorzitter, ik merk dat we zijn net begonnen. Ik

[1:39:02] ben al door de interrupties heen. Volgens mij zijn een aantal collega's ook door de interrupties

[1:39:05] heen en we hebben nog anderhalf uur. Dus ik zou in ieder geval de coulance willen geven om nog

[1:39:09] In ieder geval één interruptie toe te staan extra.

[1:39:14] Ik was zelf voornemens om het voorstel te doen dat vanaf het volgende mapje van de minister...

[1:39:18] ...dat zij weer door interrupties heen zijn en dan één extra krijgen.

[1:39:22] Zou u daarmee kunnen leven, ja?

[1:39:23] Ja, dat wil ik mij nu doen en dan hoef ik de volgende blokje geen extra interruptie.

[1:39:27] Dat weet je nog niet.

[1:39:29] Dat kan, mag?

[1:39:35] Fijn, voorzitter, dat we zo creatief en flexibel zijn, maar daar gaat het toch over.

[1:39:40] Ik hoor de minister zeggen dat...

[1:39:42] We gaan omkijken met de wijze waarop examens kunnen worden gereserveerd...

[1:39:45] ook ten aanzien van kleine rijschoolen.

[1:39:47] En dat het CBR en de minister gaan kijken hoe we daar nou meer flexibiliteit in aanbrengen.

[1:39:53] En ik zou graag van de minister daar wel op korte termijn een inzet van willen zien.

[1:39:58] Hoe gaat dat eruit zien?

[1:39:59] Wat voor plan van aanpak ligt daaraan te grondslag?

[1:40:01] En wanneer kunnen we daar nou wat resultaten van verwachten?

[1:40:04] Dat zou ik dan toch wel graag ergens in de loop van begin volgend jaar willen zien als dat kan.

[1:40:08] Ja, ik begrijp dat de PVV-fractie dat wil en ik kan het ook toezeggen dat we hier op korte termijn

[1:40:15] laten weten hoe dat gaat of zal gaan. Dus dat kan op korte termijn. Dan heb ik een vraag staan van

[1:40:28] een aantal leden van Veldman, De Hoop, Van Dijk. Die 1200 rijscholen met een laag slagingspercentage,

[1:40:39] Waar ligt de grens om daar te gaan optreden?

[1:40:42] Want dat lage slagingspercentage is natuurlijk een probleem.

[1:40:49] Het is wel lastig om rijscholen met een laag slagingspercentage te straffen,

[1:40:53] onder andere vanwege juridische beperkingen.

[1:40:56] Het zijn natuurlijk vrije ondernemers en goed, dit is zoals het is.

[1:41:01] We zetten wel in om het belonen van rijscholen met een hoger slagingspercentage,

[1:41:06] Bijvoorbeeld met de Super Saturdays, waar alleen rijscholen met een slagingspercentage

[1:41:11] van meer dan veertig procent een examens kunnen boeken.

[1:41:16] We kunnen ook kijken of er met aanpassingen van wet en regelgeving meer mogelijk is, maar

[1:41:19] dat zal niet op de korte termijn helpen.

[1:41:22] We zien ook dat op Super Saturday het slagingspercentage hoger is dan normaal, dus ja, dat is dus inderdaad

[1:41:29] een beloning aan de goede rijscholen, zeg maar.

[1:41:32] Aan de andere kant moeten we ook oog hebben dat we niet teveel aan cherrypicking gaan doen.

[1:41:36] Als we te streng gaan zijn voor het slagingspresentage, dan zou het kunnen zijn dat er geselecteerd gaat worden aan de poort, zeg maar.

[1:41:45] Net als met het onderwijs, het is natuurlijk altijd moeilijk om überhaupt te zeggen wat is nou altijd goed, want het is ook persoonlijk.

[1:41:53] Soms moet je ook een goed contact hebben met een examinator, of je daar goed bij voelen.

[1:41:57] En dat is op scholen net zo.

[1:41:58] voor het ene kind kan het op die ene school fantastisch doen.

[1:42:02] Dat wil niet zeggen dat die andere school voor dat kind ook de goede is.

[1:42:05] Dus er zit ook wel een soort van persoonlijke touch in.

[1:42:10] Ik zie een interruptie van de heer Dorp.

[1:42:12] Ja, voorzitter, want ik vind dit echt wel te vrijblijvend,

[1:42:15] want als het gemiddelde slagingspercentage vijftig procent is,

[1:42:18] wat ik persoonlijk al te laag vind, maar dat er voor twaalfhonderd

[1:42:21] rijscholen dat slagingspercentage dertig procent is, is twintig procent lager.

[1:42:25] Dat betekent dat maar 1 op de 3, minder dan 1 op de 3 van de mensen die rijexamen doet, slaat.

[1:42:30] Dan gaat daar volgens mij echt wat mis.

[1:42:33] En dan zou ik willen dat de minister daar ingrijpt.

[1:42:34] En als hij zegt, joh, het is een vrije markt, dat is nou eenmaal hoe het is.

[1:42:37] Dan vind ik dat wel te weinig voor de minister die ook gaat over verkeersveiligheid.

[1:42:42] Ik bedoel, de minister is makelaar geweest, maar het gaat niet over het verkopen van een huis.

[1:42:46] Dit gaat over het halen van de rijbewijzen, wat ontzettend belangrijk is.

[1:42:49] En ik zou willen dat hij ook gericht kijkt.

[1:42:51] Wat kan ik nu extra doen richting die 1200 rijscholen?

[1:42:54] en ik zou van hem graag de toezegging krijgen hoe hij komend jaar,

[1:42:58] gericht voor die rijscholen, mogelijk extra maatregelen zou kunnen nemen.

[1:43:03] De minister. Ja, de heer Hoofd was mij iets te snel af.

[1:43:05] Ik heb alleen het absolutisme van een goede versus een slechte rijschool

[1:43:12] is niet zo zwart-wit. Dat wil ik hier maar zeggen.

[1:43:15] Het hangt natuurlijk ook van de persoonlijke contacten af.

[1:43:18] De één ligt beter met die.

[1:43:20] Ja, dat zeg ik ook een beetje uit eigen ervaring, moet ik u zeggen.

[1:43:23] Maar ik denk dat we het allemaal wel begrijpen.

[1:43:25] En als je een school zoekt voor je kind, dan denk je ook...

[1:43:28] dat kan je niet in één cijfertje vatten.

[1:43:30] Ik ben het echter wel eens dat 30 procent is zoveel lager...

[1:43:34] dan die gemiddelde van 50 procent.

[1:43:36] Dat je daar natuurlijk wel conclusies aan kan verbinden.

[1:43:39] En zeggen, ja, er is hier wel iets aan de hand.

[1:43:42] Als je zo'n laag scoort.

[1:43:43] Dus ik wil ook zeker toezeggen om te kijken...

[1:43:47] hoe kunnen we de kwaliteit van deze rijscholen...

[1:43:53] verbeteren. En dan kom je dus wel in een soort regime terecht waar je een soort kwaliteitskeurmerk

[1:44:01] moet hebben en zeggen van nou wat ga je nu doen als je slaagsprestage zo laag is, zonder

[1:44:06] dat we die cherrypicken willen, dat we die leerlingen die misschien wat moeilijker slagen,

[1:44:12] en daar kan ik me ook veel bij voorstellen, dat we die op achterstand stellen, want daar

[1:44:16] moeten we voor uitkijken. Maar goed, daar moet goed over nagedacht worden, maar ik wil

[1:44:20] wat toezeggen, daar zijn we al mee bezig trouwens, ook met de rijscholen zelf, want ook daar

[1:44:25] heb ik de roep gekregen van, een beetje à la Duitsland, een soort iets meer kwaliteitsgarantie

[1:44:32] van rijscholen.

[1:44:34] En daar zou dat natuurlijk goed in passen, dat je die kwaliteitsgarantie ook koppelt

[1:44:38] aan een soort aan het slagingspercentage om te zien van nou, is dit nou nog binnen die

[1:44:45] bandbreedte die je wilt, of gaat het er echt onder duiken?

[1:44:50] Daar zijn we al mee bezig, maar ik zeg toe dat we hier met een voorstel komen om hier echt iets aan te doen.

[1:45:01] Wanneer zouden we zoiets kunnen doen?

[1:45:07] Rond de zomer hoor ik.

[1:45:11] Een interruptie van de heer El Abassi.

[1:45:14] Voorzitter, dank u wel.

[1:45:19] 1200 rijinstructeuren, 25% van alle rijinstructeuren in Nederland.

[1:45:23] Nederland en dan een etiket durven te plakken van ze doen het niet goed.

[1:45:27] Ik vind dat echt dat we dat te snel in de mond nemen.

[1:45:31] Zou ik ook richting collega's willen zeggen.

[1:45:33] Hoe weten we dat? Als ik kijk naar cijfers.

[1:45:36] Ik hoorde de minister het hebben over 70 procent Duitsland.

[1:45:38] Inderdaad, Duitsland scoort beter dan Nederland.

[1:45:41] Maar als ik naar alle andere landen kijk,

[1:45:43] België tussen 40 en 55 procent, Frankrijk rond de 50 procent,

[1:45:46] Verenigd Koninkrijk 46 procent, Zweden rond de 50 procent.

[1:45:50] Alle landen zitten ongeveer op het percentage waar Nederland op zit.

[1:45:54] Dus in die zin doen we het helemaal niet verkeerd.

[1:45:56] En klopt het dat de ene wat beter scoort dan de andere?

[1:46:00] De ene heeft andere leerlingen dan een ander.

[1:46:02] Dat klopt gewoon.

[1:46:03] Maar het totale percentage, het gemiddelde, is in Nederland gewoon hetzelfde.

[1:46:07] En je kan niet zomaar toveren en alle mensen die het minder goed doen wegtoveren uit Nederland.

[1:46:11] Dat kan gewoon niet.

[1:46:12] Ik denk dat we hier heel voorzichtig in moeten zijn.

[1:46:14] Ik zou de minister willen vragen, onderzoek dat en kom met feiten terug.

[1:46:17] en dan kunnen we daar een betere verhaal aan nemen.

[1:46:20] Dank u, de meneer.

[1:46:21] Nou, die voorzichtigheid die de heer al-Abbasi vraagt,

[1:46:24] die heb ik ook eigenlijk net willen benoemen,

[1:46:25] dat dat niet een zwart-wit verhaal is.

[1:46:28] En 50% slagingspercentage, ja, je kan zeggen dat is heel laag,

[1:46:32] je kan ook zeggen de helft slaagt.

[1:46:34] En ik heb er zelf ook twee keer over gedaan om mijn rijbewijs te halen,

[1:46:37] dus ik was kennelijk heel gemiddeld.

[1:46:39] En zo slecht is dat niet, want ik denk dat heel veel mensen denken,

[1:46:42] als ik in twee keer mijn rijbewijs heb, dan teken ik nu voor.

[1:46:45] En de reden waarom mensen zakken is heel vaak ook gewoon zenuwen.

[1:46:49] Je hebt gewoon mensen die daar heel zenuwachtig van worden en heel vaak afrijden,

[1:46:53] die het wel kunnen, maar toch net even op dat moment het niet kunnen laten zien.

[1:46:57] Dus ik wil die voorzichtigheid van heel Albassie en ook het cherrypicken wat we niet willen.

[1:47:05] Dat heb ik net benoemd. Ik wil er ook zeker voorzichtig mee omgaan.

[1:47:08] Aan de andere kant zien we ook praktijken waar pakketten worden verkocht,

[1:47:12] waar mensen naar een examen worden gestuurd,

[1:47:15] er absoluut niet klaar voor zijn.

[1:47:17] En ik vind dat a, voor de mensen zelf tekort doen,

[1:47:21] maar b, het neemt ook die kostbare examenplekken weg.

[1:47:24] Dus ik denk wel dat we een probleem hebben,

[1:47:27] maar ik ga er voorzichtig mee om en we gaan hier goed naar kijken.

[1:47:30] Duidelijk. Een vervalvraag van de heer Alaba.

[1:47:32] Voorzitter, en ja, ik wil de rotte appels aanpakken.

[1:47:35] Die zitten ertussen, vast wel, die heb je in elke branche.

[1:47:38] Dus die moeten we aanpakken en het helpt ons alleen maar

[1:47:40] als we de cijfers wat concreter hebben,

[1:47:42] Als we de achterliggende... Er zijn meerdere factoren, maar er zijn in ieder geval drie personen.

[1:47:47] De rijinstructeur, de rijexaminator en een leerling.

[1:47:50] Daar kan het allemaal aan liggen of iemand wel of niet slaagt.

[1:47:53] En ik zou willen dat dat beter uitgezocht wordt.

[1:47:54] Dat we het beter weten met z'n allen. Dat we een beter debat kunnen voeren.

[1:47:57] In plaats van vooraf 1.200 mensen, 25% van alle rijinstructeuren als fout bestempelen hier.

[1:48:03] Duidelijk. Wilt u hier nog op antwoorden of is het duidelijk?

[1:48:07] Nee, dank u.

[1:48:08] Ik zie een interruptie van de heer Van Dijk.

[1:48:09] Ja, bedankt. Ik hoor in ieder geval wel een beweging van de minister richting...

[1:48:14] Nou, laten we kijken of we iets van een keurmerk kunnen doen...

[1:48:17] of kunnen zien hoe we toch wat meer zicht op deze groep krijgen...

[1:48:19] richting voor de zomer.

[1:48:21] Concreet hebben we vanuit het Nieuws Sociaal Contact een aantal voorstellen gedaan...

[1:48:24] die natuurlijk iets verder gingen, ook wel echt gericht op de rotte appels.

[1:48:27] Waar misschien El Abbasje ook van zegt, nou, daar zullen we wel wat mee willen.

[1:48:30] En ik noemde bijvoorbeeld een klachtencommissie.

[1:48:31] Ik heb tuchtrecht genoemd, rijscholenregister.

[1:48:34] Zou de minister kunnen aangeven, misschien komt hij daar nog op...

[1:48:36] of hij dat ook mee kan nemen bij de uitwerking van die plannen?

[1:48:38] De minister.

[1:48:42] Het is natuurlijk gericht op juist de rotte appels.

[1:48:47] En uiteraard kijken we naar al deze zaken.

[1:48:50] Want het is niet zwart-wit en een appel is soms niet helemaal rot.

[1:48:55] En soms smaakt hij ook nog best lekker bij de een ten opzichte van de ander.

[1:48:58] Dus ik wil daar dus eigenlijk ook voorzichtig mee zijn.

[1:49:02] Maar natuurlijk moeten we kijken naar hoe gaan we dat dan zorgen dat die markt beter gaat functioneren.

[1:49:07] dat we rijschoolen die echt duidelijk onder de maat presteren,

[1:49:12] hoe we die gaan aanpakken, want dat is wat we willen.

[1:49:15] Dat willen de rijscholen ook zelf trouwens,

[1:49:17] om het imago van de branche natuurlijk hoog te houden.

[1:49:20] Je moet trots zijn op je vak.

[1:49:22] En dat imago is natuurlijk belangrijk voor iedereen.

[1:49:25] En dat is ook echt wat ik hoor uit de praktijk.

[1:49:27] Dus we gaan naar al die zaken kijken, hoe we dat in kunnen regelen.

[1:49:31] En ik denk dat we ook wel een beetje van Duitsland kunnen leren, eerlijk gezegd.

[1:49:34] Dus dat gaan we zeker doen.

[1:49:38] Dan, ja, de heer De Hoop had eigenlijk dezelfde vraag.

[1:49:41] Ik hoor het eigenlijk breed, we willen natuurlijk allemaal

[1:49:43] dat de rijscholen een goede, vrije markt blijft,

[1:49:47] maar dat daar geen praktijken als oplichting, wat we hebben gehoord,

[1:49:53] of... Dat moet natuurlijk niet kunnen.

[1:49:55] En de echt lage slagingspercentage kan ook echt wel liggen

[1:49:58] aan de kwaliteit van de rijopleiding.

[1:50:01] En die moeten we dan wel eruit zien te filteren.

[1:50:05] Dank. De minister... Ja, ik zie een introductie van de heer Rob.

[1:50:08] Volgens mij is dit het einde van dit blokje, als ik het goed begrijp.

[1:50:12] Om heel eerlijk te zijn is mij nog steeds niet helemaal duidelijk

[1:50:14] wat nu het voorstel is van de minister over die tussentijdse toets.

[1:50:17] Ik vind het toch nog wat onduidelijk omdat er twee verschillende toezeggingen zijn gedaan

[1:50:22] hoe dat zich nu tot elkaar verhoudt.

[1:50:24] En de vraag die ik daarbij zou willen stellen,

[1:50:26] is het niet gewoon efficiënter om je te richten op wel die rijscholen

[1:50:29] die een laaggeslagen percentage hebben?

[1:50:31] Want juist in de stukken van die minister staat ook dat

[1:50:34] dat 1 procent een week kan schelen.

[1:50:36] En dan denk ik, joh, als je 1200 rijscholen met 30 procent hebt,

[1:50:39] als je je daar gericht blijd op inzet,

[1:50:41] zou je volgens mij veel efficiënter en dat krachtiger een verschil kunnen maken.

[1:50:45] Dus in de verhouding die tussentijdse toetsen

[1:50:47] of juist je richten op die minder presterende rijscholen,

[1:50:51] is dat dan wel de goede afweging, is dan de tweede vraag die eraan hangt.

[1:50:54] De minister.

[1:50:54] Heel concreet is de toezegging dat we het tijdelijk afschaf

[1:50:57] van de tussentijdse toets, dat we daarover de Kamer informeren.

[1:51:04] Dus of we dat gaan doen en waarom we dat gaan doen, helpt dat dan?

[1:51:08] En dat is natuurlijk een korte termijnmaatregel.

[1:51:09] Een tijdelijke korte termijnmaatregel die kan helpen om die laatste groep mensen...

[1:51:14] ...die nog uit die coronatijd stammen, om dat weg te werken.

[1:51:18] En dat is dus iets anders dan dat we het slagingspercentage gaan volgen.

[1:51:21] Daar verwacht ik veel meer tijd voor nodig te hebben.

[1:51:23] Dat vereist ook dat we echt ingrijpen in die markt...

[1:51:26] ...en gaan kijken hoe we dat kunnen verbeteren.

[1:51:28] En dat is veel meer voor de langere termijn.

[1:51:30] Dus dit gaat echt om een tijdelijke, kortetermijn maatregel.

[1:51:34] Waarvan ik denk dat het een goed idee is.

[1:51:37] Waarvan het CBR zelf ook trouwens vindt dat het een goed idee is.

[1:51:41] Waarvoor ik wel de Kamer eerst een brief ga sturen op korte termijn.

[1:51:45] Maar dat moet echt een tijdelijke maatregel zien.

[1:51:48] Dank. Ik zie nog een introductie van de heer El Abassi.

[1:51:51] Voorzitter, het is wel een toezegging richting mij, maar het is niet iets wat ik graag wil.

[1:51:56] Vandaar dat ik ook heb gezegd voor één jaar en ik probeer ook mee te denken.

[1:51:59] Ik ben bij het CBR langsgeweest en ik zie echt dat ze oprecht hun best doen om die tekorten

[1:52:04] weg te werken.

[1:52:04] Dus in die zin probeer ik echt mee te denken en aan een tijdelijke oplossing en een minst

[1:52:08] erge oplossing.

[1:52:09] Wat ik de minister zou willen vragen en ook willen meegeven is 100.000 toetsen per jaar,

[1:52:14] dat betekent 100.000 extra plekken.

[1:52:16] En als we kijken naar hoeveel mensen van die 100.000 halen nou echt profijt uit, dan heb

[1:52:24] je een slagingspercentage van plus 10% slechts.

[1:52:26] Dus dat betekent dat je al een winst hebt van 90 procent in mijn ogen.

[1:52:30] En ik hoor graag of dat klopt van de minister.

[1:52:33] En in die zin zie ik daar een enorme winst.

[1:52:34] En kunnen we de achterstanden snel wegwerken.

[1:52:36] Oké, de minister.

[1:52:38] Nou, de berekening zullen we bij het voorstel doen.

[1:52:41] En ik denk, ik heb juist iets toegezegd.

[1:52:43] Ik vond de heer El Alibasi een goed voorstel doen.

[1:52:46] Juist als tijdelijke maatregel.

[1:52:48] Dat wordt ook zo gevoeld.

[1:52:49] Dus ik denk dat u daar blij mee moet zijn, zet ik via de voorzitter.

[1:52:55] En het is gewoon als tijdelijke maatregel bedoeld.

[1:52:58] Als we die bulk van mensen die uit die coronatijd stammen echt kwijt zijn,

[1:53:02] dan ontstaat er meer ruimte, kunnen we weer tussentijds een toetser aan geven

[1:53:05] en wordt die wachttijd weer korter.

[1:53:06] Dus dat is natuurlijk de situatie waar we volgend jaar in willen komen.

[1:53:11] Duidelijk. Ik stel voor dat u doorgaat met uw tweede mapje.

[1:53:13] En van de kant van de camera, iedereen heeft nog één interruptie.

[1:53:16] Ja, dan kom ik bij het mapje roemerrapport.

[1:53:21] En dan begin ik met de vraag van de heer Van Dijk over mogelijkheden

[1:53:25] om maatregelen te nemen om ondermaatspresterende rijscholen aan te pakken.

[1:53:29] Dat rijschoolrechertergerecht, klachtencommissie.

[1:53:32] Ja, we hebben dat.

[1:53:33] Natuurlijk heb ik net al toegezegd dat er voor de zomer een voorstel komen.

[1:53:38] Dat komt ook overeen met het advies Roemer.

[1:53:41] Strengere eisen aan rijinstructeurs en de opleiders van rijinstructeurs.

[1:53:45] scherpe toezicht houden en strengere eisen stellen.

[1:53:49] Op verzoek van de branche zijn we ook aan een erkenningsregeling

[1:53:52] aan het verkennen in nauwe samenwerking met de branche.

[1:53:56] Het CBR en het IBKI hebben klachten- en bezwaarprocedures

[1:54:00] en die zijn gebaseerd op wettelijke bepalingen.

[1:54:02] Dus ja, we gaan hier voor de zomer met een voorstel komen in die lijn.

[1:54:08] Dan hoever zijn we met de aanbevelingen van Roemer.

[1:54:11] We zijn gestart met de benodigde aanpassing van wet- en regelgeving.

[1:54:14] Dat heeft toch heel veel tijd nodig gehad.

[1:54:18] We maken op dit moment een transitieplan

[1:54:19] om de branche klaar te maken voor die veranderingen.

[1:54:22] Het advies wordt stapsgewijs uitgevoerd in overleg met stakeholders.

[1:54:27] Dat zijn dus de rijschoolbranche, het IBKI en het CBR en de achterban.

[1:54:32] En ik ben ervan overtuigd dat we met de uitwerking van de maatregelen

[1:54:35] de juiste weg gaan slaan om beginnende bestuurders beter rijonderwijs te geven,

[1:54:39] want daar is het natuurlijk allemaal om bedoeld.

[1:54:42] Dan het lid De Hoop.

[1:54:45] Waarom is het rapport Roemer nog niet uitgevoerd?

[1:54:47] Ja, we werken dus aan uitvoering van dat advies.

[1:54:51] We zijn dus gestart met aanpassingen, wet- en regelgeving, maar het heeft inderdaad toch wel

[1:54:56] veel tijd nodig gehad.

[1:54:59] Het is overigens uit de verkenning van ABD Topconsult gebleken dat het niet verstandig is om een

[1:55:06] nieuwe ZBO, nieuw zelfstandig bestuursvergaan, op te richten, omdat het CBR en het IBKI deze

[1:55:11] met publieke taken kunnen uitvoeren.

[1:55:14] Het CBR en het IBKI hebben klachten- en bezwaarprocedures

[1:55:17] en die zijn gebaseerd op wettelijke bepalingen.

[1:55:19] En met deze maatregelen verwachten we effectief toezicht te kunnen realiseren.

[1:55:27] Ja, het zijn allemaal vragen in dezelfde lijn ook,

[1:55:29] want het rapport Roemer is eigenlijk ook gemaakt met in het achterhoofd

[1:55:33] hoe gaan we die branche verbeteren, want dat is wat we met z'n allen willen.

[1:55:38] Er staan dus ook diverse maatregelen in.

[1:55:41] Vakbekwaamheidseisen horen hierbij.

[1:55:42] Ook daar, dat Duitse model weer.

[1:55:46] Een erkenningsregeling voor rijscholen wordt verkend.

[1:55:49] Ja, alle zaken die net al aan bod zijn geweest,

[1:55:52] die ook op veel draagvlak kunnen rekenen in de branche.

[1:55:56] Dan het lid De Hoop.

[1:55:57] Samenwerken tussen de twee instanties.

[1:55:59] Hoe kijken we hier naar het CBR en de rijscholen?

[1:56:02] Ja, het CBR en de rijinstructeurbranche voeren veel gesprekken,

[1:56:07] ook over die reserveringstermijnen, ook over het verbeteren van die sector.

[1:56:12] Over spreek ik zelf ook veel met de sector en ik vraag het CBR dat ook te blijven doen.

[1:56:17] En ik sta zelf natuurlijk ook open voor een goede blijvende contacten met de sector,

[1:56:22] want we kunnen alleen van elkaar leren.

[1:56:26] Dan heb ik in dit mapje als laatste nog een vraag van het lid El Abassi.

[1:56:31] Hoe denkt de minister dat dit beleid nieuwe instructeurs aantrekt als er strengere eisen zijn

[1:56:34] en geen mogelijkheid tot herintreding na drie keer zakken in een sector met vergrijzing?

[1:56:41] Ja, het nieuwe beleid geeft toekomstperspectief aan instructeurs,

[1:56:45] omdat we werken aan een beter imago van de rijscholen.

[1:56:48] En wij verwachten dat het ook hiermee het inkomen voor instructeurs aantrekkelijker kan worden.

[1:56:53] En als je natuurlijk beter rijonderwijs geeft, maar sneller slaagt,

[1:56:57] dan kun je al met al toch beter af zijn, ook als klant.

[1:57:05] Gaat u verder.

[1:57:07] Dan kom ik op het blokje medisch.

[1:57:11] Want, vraagt de heer Van Dijk, hoe staat het met de uitvoering van de motie

[1:57:14] voor het afschaffen van de algemene medische keuring voor mensen met autisme en ADHD.

[1:57:21] Er zijn vast veel meer aandoeningen of hindernissen voor mensen die hieronder

[1:57:26] zouden kunnen vallen, zeg ik daarbij.

[1:57:29] We zijn hiermee bezig.

[1:57:30] De Kamer wordt voor de zomer van 2025 op de hoogte gebracht van de voortgang.

[1:57:36] Ik vind dat er geen strengere eisen aan rijbewijshouders gesteld moeten worden dan nodig

[1:57:40] voor de verkeersveiligheid.

[1:57:41] En daarom kijken we op dit moment naar de aanleiding van de motie

[1:57:44] en of er nog mogelijkheden zijn om de algemene medische keuring

[1:57:48] voor deze ziektebeelden af te schaffen.

[1:57:50] Hierbij is de voorwaarde dat Nederland blijft voldoen aan de minimale eisen van Europa

[1:57:55] en dat er dus geen nadelige gevolgen zijn voor de verkeersveiligheid.

[1:58:01] Dan de kosten voor mensen met een aandoening.

[1:58:05] Zijn die niet te hoog?

[1:58:07] Vraagt ook het lid de hoop.

[1:58:08] En wat zijn de effecten van het optreden van de NZA sinds februari 2022?

[1:58:14] Het is inderdaad belangrijk dat keuringen betaalbaar zijn.

[1:58:17] Het grootste deel van de kosten voor de rijbewijskeuringen betalen bestaan uit tarieven van de keuringsartsen.

[1:58:22] De Nederlandse Zorgautoriteit bepaalt het maximale bedrag dat artsen in rekening mogen brengen.

[1:58:27] En de Nederlandse Zorgautoriteit heeft per 1 januari 2024 een nieuwe tariefstructuur voor

[1:58:32] medische rijbewijskeuringen ingevoerd.

[1:58:35] Hierdoor valt een deel van de specialistenkeuringen goedkoper uit.

[1:58:40] Het merendeel van de keuringen kost minder dan het maximale tarief.

[1:58:43] Een oudere keuring of een andere algemene keuring kost bijvoorbeeld meestal tussen de 35 en 70 euro.

[1:58:49] Een keuring bij een medisch specialist kost meestal tussen de 100 en 300 euro.

[1:58:56] Tot zover.

[1:58:59] Ik zie geen interrupties, dus vervolgt u uw betaling.

[1:59:04] En dan kom ik bij het laatste mapje overig.

[1:59:11] En dan is de vraag hoe wenselijk is een 18-jarige rijinstructeur?

[1:59:15] En wat vinden we bijvoorbeeld voor een vijfjaars-eis

[1:59:19] om wat meer ervaring op te doen?

[1:59:21] Of ben je met 18 geschikt als rijinstructeur?

[1:59:25] Ja, ook wij denken dat het wel heel kort door de bocht is

[1:59:31] om met je 18 in je rijbij te halen en meteen instructeur te kunnen zijn.

[1:59:34] Daarom stellen we een minimum leeftijd aan aspirant rijinstructeurs.

[1:59:39] Of dat willen we stellen.

[1:59:41] Nee, even kijken.

[1:59:42] Het stellen van de minimumleeftijd leidt niet per se tot hogere kwaliteit.

[1:59:47] Oké? Leeftijd is immers niet een bepaalde factor.

[1:59:51] Het gaat ook om ervaring, niet om leeftijd.

[1:59:54] Iedereen die rijinstructeur wil worden, volgt hetzelfde examentraject

[1:59:58] en als ze voldoen, zullen ze slagen.

[2:00:00] Een vijfjaarseis leidt niet per se tot betere rijinstructeurs.

[2:00:05] Zo kan iemand vijf jaar in het bezit zijn van een rijbewijs

[2:00:08] zonder dat er al voldoende ervaringskilometers gemaakt zijn.

[2:00:11] Ook kan iemand in een kortere periode voldoende ervaringskilometers maken.

[2:00:16] De registratie van ervaringskilometers ontbreekt.

[2:00:19] Ja, het lijkt een beetje op de vliegenuren van een piloot, zou je zeggen.

[2:00:24] We moeten natuurlijk zorgen dat de rijinstructeurs

[2:00:28] inderdaad aan een minimumijs voldoen.

[2:00:31] Daar is die opleiding natuurlijk geschikt voor.

[2:00:35] Maar een vijfjaarsijs lijkt ons niet geschikt, niet iets verbeterend.

[2:00:40] Ik zie een aantal interrupties. Ik begin met de heer Huiting.

[2:00:43] Dus even voor de duidelijkheid.

[2:00:45] Wil je echt zorgen dat er te weinig rijinstructeurs zijn?

[2:00:48] Dan moet je vooral de leeftijd van een rijinstructeur, de minimum leeftijd, omhoog halen.

[2:00:53] Dus volgens mij wil de minister dat bij uitstek niet.

[2:00:56] Heb ik dat goed begrepen?

[2:00:58] Dus dat we geen minimum leeftijd gaan stellen, behalve dat je 18 jaar en dat je rijbewijs moet hellen,

[2:01:03] hebben aan het feit dat iemand rijinstructeur kan worden, ja of nee?

[2:01:06] Ja, dat klopt. Duidelijk.

[2:01:08] Volgende interruptie, de heer Van Dijk.

[2:01:10] Nou, het ging mij ook, voorzitter, echt om die rijervaring.

[2:01:14] Wel gekoppeld natuurlijk ook aan een jonge leeftijd.

[2:01:16] Daarom als voorbeeld genoemd.

[2:01:17] Juist ook omdat we weten dat als het om verkeersveiligheid aankomt,

[2:01:22] ja, hoekeloosheid toch groter is onder de jongere groep.

[2:01:24] En daarom ook allerlei verhuurbedrijven daar ook rekening mee houden.

[2:01:27] Dus ik vind het op zichzelf een hele logische gedachte om wel degelijk

[2:01:30] een ervaringsijs ook mee te nemen.

[2:01:33] En ik heb ook daar nog aan gekoppeld, het voorstel van een rijproef

[2:01:38] voordat je de opleiding start.

[2:01:39] Dus dat was een combinatie.

[2:01:41] Dus ik zou, kijk, als het misschien niet vijf jaar is,

[2:01:43] dan zou de minister toch nog eens de gedachte willen laten gaan

[2:01:46] over een dergelijke eis of een verbetering aan de voorkant

[2:01:50] met zo'n rijproef, zoals die ook geldt voor examinatoren.

[2:01:56] Die hebben dat ook.

[2:01:56] En daar speelt nog een ander argument mee.

[2:01:59] Het kan best interessant zijn om te zorgen dat dat wat vergelijkbaarder wordt

[2:02:02] de opleiding voor rijinstructeur en examinatoren,

[2:02:06] om daar misschien eventueel ook in de termijn een oplossing in te vinden

[2:02:09] dat mensen dat ook kunnen combineren.

[2:02:11] Dus ik zou toch nog eens een antwoord willen op de vraag

[2:02:13] waarom niet een beperktere eis dan misschien qua rijervaring?

[2:02:17] En hoe kijkt de minister aan tegen het voorstel van een rijproef

[2:02:22] voor het starten van de rijinstructeursopleiding?

[2:02:25] De minister.

[2:02:26] Nou, we willen dus kijken

[2:02:27] hoe gaan we de kwaliteit van de rijinstructeurs omhoog brengen?

[2:02:31] Daar vinden we dus leeftijd niet per se een aspect van,

[2:02:39] maar het gaat eerder om, ben je geschikt om dat vak uit te kunnen voeren.

[2:02:42] En we gaan dus nu nadenken en met voorstellen komen

[2:02:46] wat wij een soort kwaliteitskeurmerk komen voor rijinstructeurs.

[2:02:52] En daar kan dit invallen.

[2:02:54] Dat zou wat ons betreft niet per se vijf jaar rijervaring hoeven zijn,

[2:02:57] Maar ik kan me zomaar voorstellen dat je toch een soort test

[2:03:02] of een wat zwaardere, ergens in die opleiding iets meer eisen stelt.

[2:03:07] Dus dat dat niveau omhoog gaat.

[2:03:09] En dat past helemaal ook in de lijn van het rapport van Roemer.

[2:03:13] Dus dit is wat we gaan onderzoeken

[2:03:17] en waarvoor we dus voor de zomer met een concreet voorstel komen.

[2:03:20] Duidelijk. Een interruptie van de heer De Hoop.

[2:03:22] Ja, voorzitter. Mag ik de minister dan vragen

[2:03:23] waarom we een puntensysteem hebben voor de verkeersveiligheid

[2:03:26] voor beginnend bestuurders.

[2:03:28] De minister.

[2:03:30] Nou, dat is natuurlijk om de rij...

[2:03:33] om mensen die zich niet kunnen gedragen op jonge leeftijd

[2:03:36] of nog te veel fouten maken, om te zorgen dat die...

[2:03:40] leren van hun fouten, laten we het zo zeggen.

[2:03:43] Ja, voorzitter, en toch hebben diegenen wel hun rijbewijs gehaald,

[2:03:45] maar vinden het wel nodig om dat op die manier te doen,

[2:03:48] omdat je juist ervaring op moet doen en dat je eerst moet aantonen

[2:03:50] dat je veilig op die weg bent.

[2:03:52] Dan is het toch heel raar dat we dat wel doen bij een gewoon bestuurder,

[2:03:55] maar niet bij iemand die zometeen die rijles mag geven.

[2:03:57] Dus ik vind het best wel een gekke redenering om dit nu helemaal vrij te laten

[2:04:01] en dat je niet inderdaad wilt dat iemand toch even wat meer rijervaring heeft

[2:04:05] voordat die ook instructeur is.

[2:04:07] Ik vind dat helemaal niet een rare gedachte om daar toch wel een tijd overheen te laten gaan.

[2:04:12] En ik vind het toch merkwaardig dat we dat aan de ene kant wel doen voor verkeersveiligheid,

[2:04:16] maar dat we hier op geen enkele manier een eis voor ervaring,

[2:04:19] behalve die dubbele toetsen hebben.

[2:04:21] De minister.

[2:04:22] Ja, maar dat is natuurlijk ook...

[2:04:24] Je weet niet hoeveel iemand in vijf jaar gereden heeft.

[2:04:27] Dus het gaat...

[2:04:29] Je kan zeggen vijf jaar je rijbewijs hebben,

[2:04:31] maar dat wil niet zeggen dat je dan veel gereden hebt.

[2:04:33] Het gaat natuurlijk om de rijvaardigheid en ook de kunst

[2:04:38] om dat over te brengen op een leerling.

[2:04:41] Dus... Maar goed, we gaan hier wel...

[2:04:42] In deze lijn gaan we natuurlijk met voorstellen komen

[2:04:45] om de minimum-eisen, de kwaliteit van de rijinstructeurs,

[2:04:49] ...om die op een soort minimumniveau te krijgen die iets hoger ligt dan nu de vrije markt.

[2:04:55] GESPREKSLEIDER DE JONGEREN DOOR ELKAAR

[2:04:59] Dan, hoe kijken we aan tegen een versneld praktijktrekt...

[2:05:03] ...voor het behalen van een A1-rijbewijs voor bestuurders met een B-rijbewijs?

[2:05:06] Ja, met een A1-rijbewijs mag je een lichte motorfiets besturen.

[2:05:13] Er zijn landen waar je dat mag doen als je je rijbewijs B haalt.

[2:05:17] Wij doen dat niet, omdat het rijden op een motorfiets...

[2:05:21] toch ook veel gevaren met zich meebrengt.

[2:05:24] En ook, je ziet het ook aan de ongevalcijfers van jonge motorrijders,

[2:05:27] die zijn veel hoger dan die van automobilisten.

[2:05:30] Dus ondanks dat sommige landen dat wel doen,

[2:05:32] lijkt het mij niet verstandig om dat in Nederland in te voeren.

[2:05:35] Soms zeggen ze wel eens, het kan helpen voor de files.

[2:05:38] Aan de andere kant denk ik dat het aantal ongevallen

[2:05:40] met jonge mensen op zo'n motor toch vereist dat mensen die op een motor stappen

[2:05:47] iets van een andere rijopleiding volgen,

[2:05:50] specifiek voor die motorfiets.

[2:05:52] En ik ben zelf een motorfietser, moet ik erbij zeggen.

[2:05:55] Ik heb wel mijn motorrijbewijs gehaald.

[2:05:57] En ik vond ook echt wel dat dat een heel ander soort rijopleiding was.

[2:06:08] Dus die verschillen zijn er best wel.

[2:06:10] Het is niet zo dat als jij op een auto een auto kan besturen,

[2:06:13] dat je dan per se ook een goede motorrijder bent en je bent zo kwetsbaar

[2:06:17] dat je toch echt wel defensiever zal moeten rijden.

[2:06:19] en het lijkt me heel goed om daar toch een echte opleiding aan voor te houden in Nederland.

[2:06:26] Dan de vraag van de heer El Abassi.

[2:06:29] Is de minister bereid om concrete maatregelen te nemen

[2:06:31] om de kosten van rijlessen te verminderen?

[2:06:34] Ja, we werken dus aan beter onderwijs, betere examens,

[2:06:38] een betere rijopleiding voor instructeurs.

[2:06:44] Dat brengt kosten met zich mee die naar verwachting betaald worden

[2:06:48] de consumenten, rijscholen en rijinstructeurs.

[2:06:50] Maar als het rijonderwijs beter is, zullen meer mensen slagen.

[2:06:54] En hoeft dat toch niet te leiden tot meer kosten.

[2:06:57] De gevolgen voor de totale prijs van het rijbewijs

[2:06:59] zijn dus afhankelijk van het effect op het slagingspercentage.

[2:07:02] En we proberen natuurlijk die kosten zeker in de gaten te houden.

[2:07:06] Het moet niet alleen maar leiden tot kosten en niet tot beter rijonderwijs.

[2:07:09] Dus de som van die twee moet natuurlijk tot winst leiden, ook voor de consument.

[2:07:14] Het is natuurlijk wel ook een vrije markt.

[2:07:16] En ook dat zou ik wel willen behouden, want ik hoor al de P van de A zeggen...

[2:07:22] ...tarieven of ingrijpen in die markt.

[2:07:25] Maar daar wil ik toch voorzichtig mee zijn.

[2:07:27] Het is natuurlijk een markt met veel kleine ondernemers...

[2:07:29] ...en als die markt goed functioneert, leidt dat ook automatisch...

[2:07:32] ...tot de efficiënte, laagste kosten...

[2:07:34] ...zolang we die kwaliteit maar op een gewenst minimumniveau houden.

[2:07:40] En dat is waar we naar zoeken.

[2:07:41] Maar ingrijpen in de vrije markt vind ik toch altijd wat lastig.

[2:07:44] Zeker als er zoveel ondernemers zijn die hier de markt bedienen.

[2:07:49] Dan vraagt mevrouw Veldman van de VVD...

[2:07:53] de toegang tot het rijbewijsregister voor BOA's te gaan versnellen.

[2:07:56] Eén moment, de laatste introductie van de heer El Abassi.

[2:08:00] Voorzitter, dan dan toch nog even over de kosten...

[2:08:03] die stijgen en de vraag of het omlaag kan.

[2:08:08] Ik snap de minister in die zin. Het is een vrije markt.

[2:08:12] We moeten ons niet te veel bemoeien met de rijinstructeurs.

[2:08:16] Dat was ook iets wat ik vandaag probeerde te betogen.

[2:08:19] Maar als we het hebben over de 19-puntenplan van de heer Roemer,

[2:08:24] dan zie ik, we hebben al een artikel in oktober ontvangen,

[2:08:27] dat een tekort aan rijinstructeurs, die zorgt ervoor dat de prijs

[2:08:29] voor een uurtje rij snel al naar 80 euro zal gaan stijgen.

[2:08:33] En met die 19-puntenplan is de verwachting

[2:08:36] dat er nog meer rijinstructeuren zullen afvallen

[2:08:38] en daarmee dus de prijs weer duurder zal worden.

[2:08:40] En mijn vraag dan aan de minister is, ziet hij die problemen ook?

[2:08:45] En hoe wil hij voorkomen dat het invoeren van de 19-puntenplan...

[2:08:48] zal leiden tot hogere kosten?

[2:08:50] De minister.

[2:08:51] Nou, we moeten natuurlijk heel goed in de gaten houden hoe de markt functioneert...

[2:08:55] en hoe die prijzen dus fluctueren, ook in heel Nederland...

[2:08:59] want er zijn natuurlijk regionale verschillen.

[2:09:01] Ja, de bedoeling is natuurlijk dat als je meer eisen stelt aan de markt...

[2:09:06] waardoor de uurtarieven iets zullen stijgen...

[2:09:09] dat het slagingspercentage daar gelijke tredt mee houdt en stijgt,

[2:09:13] zodat je per saldo niet meer kwijt bent voor een rijbewijs,

[2:09:16] liefst minder kwijt bent voor een rijbewijs.

[2:09:18] Op dit moment 42 rijlessen gemiddeld, dat is best veel.

[2:09:21] Als dat kan dalen, ja, dan kan je een stuk kwaliteitsborging bekostigen.

[2:09:27] Dus dat is natuurlijk de bedoeling. We moeten met elkaar in de gaten houden

[2:09:30] dat het inderdaad wel mogelijk blijft die rijbewijs te halen

[2:09:33] tegen een acceptabele prijs.

[2:09:35] Die hangen natuurlijk van vele zaken af, ook van de brandstofprijzen,

[2:09:38] van wat kost een auto? Al die zaken tellen mee.

[2:09:42] Wat kost een tas boodschappen in de supermarkt?

[2:09:46] Want die algemene inflatie telt natuurlijk ook mee.

[2:09:48] Dus ik snap de zorgen.

[2:09:51] Ik denk dat het ingrijpen in de markt echter...

[2:09:56] Het gaat mij op dit moment te ver.

[2:09:57] Ik denk dat de markt toch wel in staat is om...

[2:10:01] Als de prijzen stijgen, dat er meer marktoetreders komen

[2:10:04] en dat er door concurrentie de prijzen weer dalen naar een redelijk niveau.

[2:10:07] Maar er moet natuurlijk wel een redelijke boterham verdiend kunnen worden

[2:10:09] door de rijinstructeurs, want stel dat daar een enorme concurrentie op plaatsvindt

[2:10:15] waardoor de kwaliteit eronder zal leiden, dan zullen we ook niet blij mee zijn.

[2:10:18] Dus het is een wankel marktevenwicht.

[2:10:21] Aan de andere kant, ingrijpen in de tarieven of zo, dat is ook weer vergaan.

[2:10:26] Dus ik wil daar voorzichtig mee omgaan.

[2:10:32] Ik kwam dus nu aan de vraag van de VVD over de BOAS.

[2:10:35] Als dat gaat over de identificatie eigenlijk.

[2:10:43] Op dit moment is het nog niet mogelijk

[2:10:45] om een precieze datum te noemen voor realisatie.

[2:10:49] Samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid

[2:10:51] zetten we ons maximaal in om de toegang tot het rijbewijzenregister

[2:10:56] zo snel mogelijk te realiseren.

[2:10:58] Net als u heb ik deze toegang tot het rijbewijzenregister

[2:11:01] voor OV-BOA's liever vandaag dan morgen.

[2:11:03] Toch moeten we inzien dat toegang geven tot bijzondere persoonsgegevens een serieuze en

[2:11:09] tijdrovende stap is, met onder andere advisering door de autoriteit persoonsgegevens en de Raad

[2:11:15] van State en behandeling in het parlement.

[2:11:19] Dus ja, het is op zich een goed idee, maar het heeft wel zorgvuldigheid nodig.

[2:11:27] De laatste interruptie van mevrouw Veldman, VVD.

[2:11:31] Ja, dat heb ik gehoord en u bent niet de eerste bewindspersoon op deze plek die dat zegt.

[2:11:36] Het is helder en ook goed dat er ingezet wordt op versnellen.

[2:11:40] Alleen, in de brief die gisteren is gestuurd, wordt gerefereerd aan twee moties van mij die

[2:11:45] niet betrekking hebben op het rijbewijsregister.

[2:11:48] Dat was mijn punt van daarnet.

[2:11:50] Een tweede route om BOA's de idee te kunnen laten checken, is via samenwerking met de politie.

[2:11:56] Daar gingen mijn moties over.

[2:11:58] In de brief staat nu dat mijn moties zijn afgedaan, maar dat zijn twee verschillende dingen.

[2:12:03] Dus ik vind het heel belangrijk dat de minister een toezegging doet dat mijn moties niet afgedaan zijn,

[2:12:09] maar dat daar nog een reactie op komt.

[2:12:12] Kunt u die toezegging doen?

[2:12:14] Nou, dat was inderdaad het laatste blaadje dat ik in mijn handen heb.

[2:12:17] Dat is eigenlijk de echte vraag van mevrouw Veldman.

[2:12:20] Alleen, dat is echt de minister van JNV die dit moet regelen.

[2:12:24] We zitten overigens binnenkort samen in deze commissie.

[2:12:29] Dus ik kan nu niets meer doen,

[2:12:32] maar in het komende debat zullen we dit ongetwijfeld aan de orde hebben.

[2:12:37] En ik ben het met u eens, ik zou dat ook graag willen.

[2:12:42] Ik wou het hier eigenlijk bij laten.

[2:12:45] Er is nog een tweede termijn en dan zou u daar ook op terug kunnen komen,

[2:12:47] maar voor nu wou ik het hier bij laten.

[2:12:56] Dan stel ik voor dat we doorgaan met de tweede termijn van de kant van de Kamer

[2:13:00] en dan geef ik het woord aan de meneer Heutink van de PVV.

[2:13:05] Ik voel nu niet de behoefte om een twee minuten debat aan te vragen,

[2:13:09] want ik heb zo'n beetje alles wat ik heb gevraagd toegezegd gekregen van de minister,

[2:13:13] dus hij was vrij schappelijk.

[2:13:15] Ik denk ook dat het goed is dat we in de loop van het komende jaar,

[2:13:18] en daar zit ik te denken aan voor de zomervakantie,

[2:13:21] om toch nog een keer opnieuw met elkaar dit debat aan te gaan.

[2:13:24] We hebben natuurlijk veel toezeggingen gekregen,

[2:13:26] die gaan ook om informatievoorziening naar de komende periode.

[2:13:29] Dus ik denk goed dat we daar dan ook weer met elkaar van gedachten wisselen

[2:13:32] ...en kijken hoe de stand van zaken er dan voor staat.

[2:13:36] Ik ben blij dat de minister heeft toegezegd...

[2:13:40] ...dat hij gaat kijken hoe hij de KPIs anders gaat vormgeven.

[2:13:43] Ik denk dat dat ons veel meer grip geeft op de stand van zaken bij het CBR...

[2:13:48] ...en dat we ook grip krijgen op die reserveringstermijnen.

[2:13:51] Ik ben ook blij dat de minister toegezegd heeft...

[2:13:54] ...dat hij gaat kijken hoe hij de tussentijdse toets naar rijscholen kan gaan halen...

[2:13:59] zodat dan toch die vorm van oefenen dat dat blijft,

[2:14:04] zonder dat het afdoet aan de kwaliteit van de rijopleiding.

[2:14:08] En ik ben ook blij dat het kabinet heeft toegezegd

[2:14:10] in het voorjaar met meer informatie komt

[2:14:13] als het gaat over het flexibiliseren van de reserveringstermijnen.

[2:14:17] En ik ben minder blij dat de minister nu gaat kijken tijdelijk

[2:14:21] naar het schappen van de tussentijdse toets in zijn geheel.

[2:14:24] Ik zou de minister toch wel even willen vragen om dat goed te overwegen

[2:14:27] voordat hij daarin onomkeerbare stappen zet.

[2:14:29] en ons daar eerst over informeert, ons vraagt om onze mening voordat hij dat

[2:14:33] uiteindelijk gaat doen en dan wil ik het voor nu bij laten.

[2:14:36] Voorzitter, dank u wel.

[2:14:37] Ik zie geen interrupties, dan geef ik het woord aan de heer Van Dijk,

[2:14:40] Nieuw Sociaal Contract.

[2:14:41] Ja, dank voorzitter en ik dank ook de minister voor de beantwoording

[2:14:43] en ook blij met de toezeggingen die zijn gedaan.

[2:14:46] Ik sluit even aan bij de opmerking van de heer Heutink,

[2:14:49] dat ook voor de fractie van Nieuw Sociaal Contract.

[2:14:52] Nou, ik ben blij met de noodmaatregel zoals ik maar even zie,

[2:14:54] die wordt overwogen van het één jaar niet laten doen van de tussentijdstoets,

[2:14:58] Maar ik koppel daar nadrukkelijk ook aan de opmerking van de heer Heuting

[2:15:02] en de stimulans richting de sector om dan wel iets daar te organiseren

[2:15:06] en dat ook te ondersteunen vanuit het ministerie.

[2:15:08] Dat moet daar natuurlijk wel gebeuren, maar we moeten wel de goede dingen behouden.

[2:15:11] Dat is wat mij betreft en en.

[2:15:13] En ook ik zie graag ook die brief eerst tegemoet voordat die keuze wordt gemaakt,

[2:15:18] want ik heb dan ook wel de vraag na de termijn van invoering.

[2:15:22] Dan de toezegging voor de zomer, ook met die kwaliteitseisen voor de rijinstructeurs.

[2:15:26] Ik zou hem toch nog iets willen aanscherpen.

[2:15:29] Ik hoorde de minister zeggen dat op zichzelf het draait natuurlijk wel degelijk om rijervaring.

[2:15:35] Vijf jaar vindt hij te lang, maar zou hij in ieder geval wel willen toezeggen dat hij een vorm van

[2:15:39] rijervaring wel degelijk meeneemt bij het uitwerken van die kwaliteitseisen en dat mee te nemen ook in

[2:15:45] de brief voor de zomer. Tot slot, toch heb ik behoefte om het voorstel te verduidelijken wat ik

[2:15:51] heb gedaan over de lichte motorfietsen als al een rijbewijs B is gehaald.

[2:15:55] want het gaat echt om die kleine categorie

[2:15:57] waar het aantal verkeersslachtoffers wel degelijk een stukje lager is.

[2:16:00] Dat zit me vooral in die zware categorie A en A2, de zware motoren.

[2:16:04] En ik heb voorgesteld om juist te kijken naar niet het afschaffen,

[2:16:07] terwijl de theorie ook in stand te laten,

[2:16:09] maar juist het praktijkgedeelte versneld te doen.

[2:16:11] Dus niet af te schaffen, maar versneld.

[2:16:13] En dat kan wel degelijk ook te leiden tot vermindering van regeldruk.

[2:16:16] Dus toch nog een keer de vraag aan de minister voor die categorie A1,

[2:16:19] die al een rijbewijs B heeft, of dat versneld praktijkexamen mogelijk is.

[2:16:24] Dank u wel.

[2:16:25] Dan geef ik het woord aan meneer De Hoop, GroenLinks Partij van Harde.

[2:16:28] Voorzitter, dank en ook dank voor de beantwoording.

[2:16:31] Als ik terugkijk naar het debat wat we hier drie jaar geleden met elkaar voerden in coronatijd,

[2:16:35] denk ik dat we ook onze zegeningen mogen telen dat er echt vooruitgang is geboekt bij het CBI,

[2:16:40] want de wachttijden toen waren echt op alle manieren niet acceptabel.

[2:16:44] En daar is echt een slag in gemaakt.

[2:16:46] Voorzitter, ik ben heel huiverig voor stappen zetten richting die tussentijdse toets.

[2:16:51] Ik weet niet in hoeverre dat echt daadwerkelijk veel effect gaat hebben,

[2:16:54] en dat hebben we juist ook, omdat het een belangrijk eikmoment is

[2:16:56] die zorgt voor een hogeslagingspercentage.

[2:16:59] Dus ik zou dat zeker niet willen schrappen.

[2:17:02] Ja, een manier om dat bij rijscholen toe te voegen,

[2:17:04] ik zou er zelf ook terughoudend in zijn.

[2:17:06] En ik kijk het voorstel van de minister tegemoet

[2:17:08] en ik vind het echt belangrijk dat wij daar als Kamer ook een stem in hebben.

[2:17:12] Voor die 1200 rijscholen ben ik blij met de toezegging van de minister.

[2:17:15] En ik zeg daarbij, ik verwacht er eigenlijk echt komend jaar een actieplan

[2:17:18] om dat percentage echt omhoog te krikken.

[2:17:20] Want daar maak ik me grote zorgen over.

[2:17:22] Het rapport Roeber, wat mij betreft zou dat echt in zijn volledigheid uitgevoerd mogen worden.

[2:17:27] Ik heb weleens gedacht, wat heeft het kabinet tegen de heer Roeber?

[2:17:30] Want hij schrijft zulke goede rapporten, of het nu op arbeidsmigratie is of bij het CBR.

[2:17:34] Maar het wordt toch wat te weinig daadkrachtig opgepakt, wat mijn fractie betreft.

[2:17:38] Maar ik ben in ieder geval blij dat er onderdelen stappen worden gezet.

[2:17:41] Maar het kan nog wel iets meer.

[2:17:43] De tarieven, voorzitter, ik hoorde wat de minister daarover zei.

[2:17:46] Maar op het moment dat de rijlessen de kosten daarvan drie of vier keer harder stijgen dan de inflatie,

[2:17:50] vind ik niet uit te leggen naar consumenten, ook in de vrije markt.

[2:17:53] Dus ik zou toch graag van de minister daar nog iets extra's over horen,

[2:17:56] wat hij van die excessen vindt.

[2:17:58] En dan tenslotte, voorzitter,

[2:18:00] de directeur van het CBR is natuurlijk politiek neutraal,

[2:18:03] maar nu ik deze week gezien heb dat D66'ers en PVV'ers steeds meer samenwerken,

[2:18:07] waar ik het mijne van vind,

[2:18:09] verwacht ik ook dat juist bij het CBR dat misschien wel een oplossing biedt.

[2:18:12] Dat was het.

[2:18:14] Dank u wel. Dan geef ik het woord aan mevrouw Veldman van de VVD.

[2:18:17] Ja, voorzitter, dank u wel en bedankt voor de antwoorden van de minister en de hulp daarbij.

[2:18:25] Ik denk dat we met elkaar kunnen constateren dat het goed is dat ook echt ingezet wordt

[2:18:30] op het verbeteren van het slagingspresentage.

[2:18:32] Ik ben blij te horen dat deze minister ook aan de slag gaat met de branche in zich heel,

[2:18:37] dus de CWR en de rijscholen, om daar stappen in te zetten.

[2:18:41] Dat is hartstikke goed.

[2:18:42] Ik zou het fijn vinden om, voordat onomkeerbare stappen worden gezet voor het schrappen van een

[2:18:47] tussentijdse toets, eerst als Kamer te worden geïnformeerd over de consequenties die men denkt

[2:18:54] dat dat heeft, in positieve dan wel negatieve zin.

[2:18:59] Dat zou mooi zijn.

[2:19:00] Tot slot. Ik heb net aangegeven dat onterecht twee moties van mij als afgedaan worden beschouwd.

[2:19:08] Dat is in een brief waar de handtekening van deze minister onder staat.

[2:19:10] Dus ik zou willen vragen dat deze minister dat ongedaan maakt, zodat dat bekeken en gereageerd

[2:19:17] op kan worden in de context waarin die geschreven zijn.

[2:19:22] En dat gaat dus niet over de rijbewijs-ID-check.

[2:19:25] Nogmaals, alsjeblieft, want anders moet ik weer een motie indienen.

[2:19:27] Dit is allebei door de meerderheid van de Kamer aangenomen.

[2:19:30] Laten we het nou gewoon eventjes heel scherp houden met elkaar.

[2:19:34] Dank u wel, de heer El Abassi van Denk.

[2:19:37] Voorzitter, dank.

[2:19:39] Ook ik kijk er optimistisch naar als we kijken waaruit we vertrokken zijn vanuit coronatijd

[2:19:45] en de inhaalslag die het CBR op dit moment heeft gemaakt, daar wil ik echt ook het CBR

[2:19:50] voor complimenteren.

[2:19:52] Mijn andere complimenten gaan natuurlijk naar de examinatoren, de rijinstructeuren en ik

[2:19:56] zou de leerlingen in het land allemaal veel succes willen wensen.

[2:20:01] Is het nodig om te paniekeren?

[2:20:03] Nee, zoals ik al zei, het gemiddelde in Nederland is gewoon gelijk aan omliggende landen.

[2:20:09] Moeten we niks doen?

[2:20:10] Ook nee.

[2:20:10] We hebben echt nog wel kwaliteitsverbetering die we ook in Nederland waar we winst kunnen

[2:20:17] behalen.

[2:20:18] De minister had aangegeven in zijn beantwoording dat het te maken heeft met marktwerking, ook

[2:20:25] als we kijken naar de prijs.

[2:20:26] Mijn vraag ging vooral over de 19-puntenplan van Roemer en of die een prijsverhogend effect

[2:20:31] heeft.

[2:20:31] Ik maak me daar ernstig zorgen om namelijk.

[2:20:34] En dat is ook waar ik me breder zorgen om maak.

[2:20:36] Namelijk de kosten van het rijbewijs en die toenemen.

[2:20:39] En de toekomst van de rijinstructeuren.

[2:20:41] Je merkt nu dat heel veel rijinstructeuren zenuwachtig worden van wat komt er op ons af.

[2:20:45] Met die 19 punten plan van Roemer.

[2:20:47] En daar zou ik wel stil bij willen staan.

[2:20:49] En ik zou ook, aangezien dat niet eerder gedaan is, een twee minuten debat willen aanvragen bij deze.

[2:20:54] Dankuwel. Ik zie nog wel een interruptie van de heer Hurting van de PVV.

[2:20:57] Ik hoor meneer Elbassy het vooral hebben over de prijs, maar onderdeel van die prijs, en

[2:21:03] dat zie je ook, is dat het toch gekoppeld is aan het slagingspercentage.

[2:21:08] Dus met andere woorden, en ik wil niet chargeren of rijschoolen tekort doen, maar wat je ziet

[2:21:12] is dat je meer betaalt voor een kwalitatief betere opleiding.

[2:21:15] Dat is wel wat je ziet in de praktijk, omdat het slagingspercentage daar aan gekoppeld

[2:21:19] is.

[2:21:20] Is meneer Elbassy daar niet van mening dat we juist wat moeten doen aan de kwaliteit

[2:21:25] van die rijopleidingen, in plaats van dat we ons specifiek focussen op het bedrag wat

[2:21:30] rijschoolhouders vragen. Want heel veel rijschoolhouders kunnen al moeilijk een boterham verdienen.

[2:21:35] Dus het hangt wel nauw samen met de kwaliteit die samengaat met de kwaliteit van de rijschoolhouders.

[2:21:42] Voorzitter, dank. Ik denk één, de minister gaf terecht aan marktwerking, dus laten we

[2:21:49] ons vooral niet bemoeien met de rijinstructeuren en wat zij vragen aan tarieven. Daar gaan

[2:21:54] zij zelf over. Dat is één. Het tweede is dat ik steeds de focus zie op die 30 procent en ik zou

[2:21:59] meer willen gaan naar de focus naar het landelijk gemiddelde, namelijk die is gewoon goed in

[2:22:03] Nederland. En betekent dat dat alle reinstructuren even hoog scoren? Nee. Dat betekent dat er hele

[2:22:08] goede tussen zitten. Dat betekent dat er minder tussen zitten. Waar heeft het mee te maken? In

[2:22:12] welke wijk rijdt iemand? De ene wijk scoort wat beter dan een andere wijk. Wat voor klanten heb

[2:22:17] je? Wat voor examinator heb je? Wat voor dag heb je? En ga zo maar door. En ik denk dat we dat in

[2:22:21] beeld moeten brengen. De minister had dat toegezegd. Ik zie dat graag in een brief

[2:22:24] terug. En dan kunnen we op basis van feiten,

[2:22:27] feiten die ons worden toegezonden, kunnen we een beter debat voeren dan dat we nu

[2:22:31] doen. Ik zie nog een introductie van de heer Huttink. Ja, ik wil nog wel even een

[2:22:34] debat voeren met meneer El Abassi, want hij gaf net aan in zijn bijdrage

[2:22:40] dat de rijlessen veel te duur zijn. En nog geen tien seconden later zegt hij

[2:22:45] dat de rijschoolhouders zelf mogen bepalen wat ze voor prijzen vragen.

[2:22:49] Wat is het nou? Is de rijles nou te duur of vindt meneer Elbassy dat rijsgehouden zelf hun tarieven mogen bepalen?

[2:22:56] Er zit echt een wezenlijk verschil tussen, voorzitter.

[2:23:00] Voorzitter, volgens mij zat dat in het antwoord marktwerking.

[2:23:03] Je kijkt naar de markt en als je in een wijk zit waar mensen minder te besteden hebben, dan gaan de tarieven omlaag.

[2:23:09] Dan speel je daarop in. Dat is marktwerking.

[2:23:11] En mag het lager, wat mij betreft, graag.

[2:23:14] Maar het minimale wat we moeten doen is niet ervoor zorgen dat het duurder gaat worden.

[2:23:18] En wat ik nu merk, is dat we willen inzoomen op die 30% die laag scoort.

[2:23:23] Dat zijn toevallig ook alle rijinstructeuren die een laag tarief vragen.

[2:23:26] Dus in die zin, als de heer Heuting, net als ik, wil dat de rijbewijs betaalbaar wordt,

[2:23:31] goedkoper wordt, dan zou die vooral volgens mij met mij op één lijn moeten zitten, denk ik.

[2:23:46] Dan geef ik het woord aan de minister en richting de kant van de Kamer zou ik zeggen,

[2:23:50] neem vooral de tijd om nog even met elkaar het gesprek aan te gaan,

[2:23:52] want we hebben nog ruim een half uur en ik denk dat we vijf minuten nodig hebben

[2:23:55] om de toezegging door te nemen.

[2:23:57] Dus voel vooral de ruimte om nog gesprekken aan te gaan.

[2:23:59] De minister.

[2:24:03] Allereerst hoor ik de brede wens om het afschaf van die tussentijdse toets,

[2:24:07] om daar eerst een brief naar de Kamer te sturen

[2:24:10] en de Kamer nog de gelegenheid te geven om daar iets van te vinden.

[2:24:13] Dus dat zeg ik graag toe, dat heb ik net ook al gezegd,

[2:24:16] maar hierbij nogmaals, ik zal een voorstel naar de Kamer sturen

[2:24:22] en daarna gelegenheid om de invoering daarvan af te wachten.

[2:24:27] Dus dan moet dat lukken.

[2:24:29] Het moet alleen al uitkijken...

[2:24:31] Het is een korte termijnmaatregel die ook tijdelijk werkt.

[2:24:34] Als dat... Het moet niet te ingewikkeld worden.

[2:24:36] Als het te lang duurt, dan werkt het niet meer.

[2:24:38] Want het gaat nu om het inlopen van die laatste tekorten.

[2:24:41] Daar zou het bij kunnen helpen.

[2:24:43] Een interruptie van de heer Van Dijk en een seconde.

[2:24:46] Ja, heel kort. Ik denk dat het voorstel is al bijna gepresenteerd hier vandaag.

[2:24:50] Dat als dat nou snel kan komen...

[2:24:51] En we hebben het voor het Twee-minuten-debat wat de heer Elbassy heeft aangevraagd.

[2:24:55] Dan kunnen we daar in ieder geval allemaal nog iets over zeggen in die twee minuten, zou ik willen zeggen.

[2:24:59] Want ik begrijp ook de snelheid en anders is de noodmaatregel ook weinig effectief.

[2:25:03] Voorzitter, ik doe meteen even een interruptie van de heer Huiting erachteraan.

[2:25:05] Dan kunt u die wellicht in één keer behandelen. De heer Huiting.

[2:25:08] Nou ja, voorzitter, kijk, als ik hem breed de wens hier van deze Kamer samenvat,

[2:25:13] dan komen we volgens mij tot de conclusie dat het verstandig is om in ieder geval een jaar

[2:25:18] die tussentijdse toetsen bij rijschoolhouders neer te leggen

[2:25:22] en hem dus niet meer uit te laten voeren door het CBR.

[2:25:27] En dat we wel kunnen kijken hoe gaan we dat nou op langere termijn doen

[2:25:30] en de korte termijn maatregelen, maar nu die tussentijdse toets afschaffen

[2:25:34] en de toezegging die we hebben om de tussentijdse toets naar reisgehouwers te doen,

[2:25:39] dat zijn wel echt twee verschillende dingen volgens mij en dat wil ik hier wel benadrukken.

[2:25:43] Dank en zelf concludeer ik nog even dat het wellicht iets te voorbarig is

[2:25:46] om te spreken over eensgezindheid van de kant van de Kamer, de minister.

[2:25:50] Ja, die moeten we wel duidelijk uit elkaar houden.

[2:25:53] Kijk, het tijdelijk als noodmaatregel niet meer uitvoeren van een tussentijdse toets,

[2:25:57] waardoor je examenruimte creëert, dat moet je loszien van het overbrengen naar de rijscholen.

[2:26:04] Want A, de rijscholen gaan er natuurlijk zelf over.

[2:26:07] Ik kan nooit in een korte tijd zorgen dat de rijscholen daar een instrument voor ontwikkelen.

[2:26:11] Dat heeft veel langer tijd nodig en in die zin is dat onuitvoerbaar.

[2:26:15] Maar het gaat hier echt om het voorstel van, zoals DENK dat deed,

[2:26:19] als noodmaatregel doe tijdelijk geen tussentijdse toetsen meer,

[2:26:22] zodat die ruimte kan worden gebruikt om extra examens te creëren.

[2:26:26] Dat was het idee.

[2:26:29] Maar goed, daar zal ik op korte termijn een brief over sturen

[2:26:33] en dan kunnen we in het twee-minuten-debat...

[2:26:34] Kan ik nog de Kamer, de uitspraak van de Kamer krijgen

[2:26:37] of we dat wel of niet moeten doen.

[2:26:39] Ik denk zelf dat het een goed idee is.

[2:26:41] Het CBR heeft ook gezegd dat het een goed idee is.

[2:26:44] Als de Kamer er anders over denkt, komt die gelegenheid

[2:26:46] om het te uitspreken en dan doen we het alsnog niet.

[2:26:50] Want in principe luisteren we naar de Kamer natuurlijk.

[2:26:53] Dan de kwaliteitseis aantal kilometers meenemen voor rijinstructeurs.

[2:27:02] Dat wordt verkend. Er wordt getwijfeld of het zinvol is.

[2:27:06] En er zit al een rijproef in het examen.

[2:27:09] En die rijproef zou natuurlijk een beeld moeten geven van wat iemand daadwerkelijk kan.

[2:27:18] Maar goed, we gaan dus kijken naar nieuwe eisen, of we dat wat kunnen verstrengen of veranderen

[2:27:24] of verbeteren.

[2:27:25] Dus in die zin komen we allemaal wel aan onze trekker daar.

[2:27:30] We gaan kijken naar de kwaliteit van die rijinstructeurs, om die te verbeteren.

[2:27:35] En de opleiding speelt daar natuurlijk een rol bij.

[2:27:42] Dan het A1-motor.

[2:27:49] Een versneltraject voor A1-motoren, als je je rijbewijs B al hebt gehaald,

[2:27:55] dat is niet mogelijk in de EU vanwege regelgeving.

[2:28:01] Je mag het wel cadeau geven als het ware bij een autorijbewijs,

[2:28:04] maar dat ben ik niet van plan, omdat ik denk dat dat niet verantwoord is in Nederland,

[2:28:09] dat mensen massaal op zo'n motor gaan stappen zonder daar een rijopleiding voor te volgen.

[2:28:14] Maar het is natuurlijk wel zo dat als je je autorijbewijs hebt gehaald

[2:28:17] en je wilt je A1-rijbewijs halen, dat je natuurlijk met minder lessen af kan.

[2:28:22] Je kan natuurlijk al goed in het verkeer meekomen.

[2:28:24] Dus eigenlijk heb je al een soort versnelde rijopleiding, denk ik.

[2:28:29] Als jij je autorijbewijs al hebt, dan is het veel makkelijker om die A1 te halen.

[2:28:34] Maar ik wil daar dus niks aan veranderen.

[2:28:36] Ik zie een interruptie van de heer Van Dijk.

[2:28:41] Het voorstel is wel ingegeven van hoe kun je toch wat regels verminderen en misschien wel wat de druk verminderen

[2:28:47] ook voor bepaalde instanties en ook examen instanties.

[2:28:53] Ook voor de theorie kan ik me voorstellen dat je wel degelijk natuurlijk als je B hebt gedaan een theorie examen.

[2:28:58] Ik kan niet zo verzinnen wat er nou allemaal weer extra zou kunnen zijn in een theorie examen voor in dit geval de A1 categorie.

[2:29:06] om daar toch te kijken of dat minder zou kunnen.

[2:29:10] De minister.

[2:29:14] Ja, ik weet niet precies hoe dat nu in elkaar zit.

[2:29:18] Je theorieexamen voor een autorijbuis versus een A1-theorieexamen.

[2:29:22] Ik weet niet of daar veel verschillen in zitten.

[2:29:29] Het is een ander theorieexamen, horen wij.

[2:29:33] Ik moet zeggen, als motorrijder is het ook echt wel een ander voertuig besturen.

[2:29:37] En een rijonderwijs vind ik niet gek daarbij, eerlijk gezegd,

[2:29:41] als ik op een motor zit vergeleken met een auto.

[2:29:44] Dus... En dat dat theoretisch ook een verschil is,

[2:29:47] kan ik me ook nog wel voorstellen.

[2:29:49] Motorrijders die gedragen zich toch echt wel heel anders in het verkeer

[2:29:52] dan automobilisten.

[2:29:54] Dus, ja, plaatsen op de weg en voertuig eisen zijn anders, ja.

[2:30:06] Dus ja, er zijn verschillen.

[2:30:07] En om dat aan te passen, zien wij dus op dit moment niet zitten.

[2:30:12] Ik zie nog een introductie van de heer Hoerte.

[2:30:14] Nou ja, kijk, als je het hebt over de theorie-examen...

[2:30:17] Ik kan me het inderdaad voorstellen als je het hebt over een zijspan, plaats op de weg, helling.

[2:30:22] Daar zitten wel degelijk verschillen in.

[2:30:26] Maar misschien dat het wel een idee is om dan toch aan die Europese eisen te voldoen...

[2:30:29] en toch een verlichting te krijgen in dat theorie-examen.

[2:30:32] Misschien dat het kabinet kan kijken met het CBR...

[2:30:36] om een theorie-examen te maken die specifiek voor die motorrijders is...

[2:30:42] want die hoeven natuurlijk niet nog een keer het theorie-examen te doen over hoe werkt een stoplicht,

[2:30:47] hoe werkt dat verkeersbord, dus misschien dat daar wel een enige verlichting in gevonden kan worden

[2:30:53] samen met het CBR. Is maar een idee hoor, ik weet niet of de minister daar naar kan kijken.

[2:30:58] Kan de minister daar naar kijken?

[2:31:00] Ja, naar kijken kunnen we natuurlijk altijd. Ik begrijp dat er een wens is om dat A1-rijbewijs

[2:31:05] een beetje te promoten. Je ziet ook dat motorrijden wel populair aan het worden is,

[2:31:08] Dat zal ongetwijfeld ook met de kosten te maken hebben,

[2:31:13] omdat motorrijden toch wat goedkoper kan.

[2:31:16] Ja, ik twijfel eraan of dat een goed idee is, eerlijk gezegd.

[2:31:20] Je kan natuurlijk ook anders reaneren.

[2:31:22] Als je al je theorie hebt gehaald voor je personenautorijbewijs,

[2:31:26] dan is het wel in de lijn der verwachting dat je makkelijker

[2:31:29] dat theorie-examen haalt voor een motorrijbewijs.

[2:31:33] En heb je dus al een soort verlicht regime,

[2:31:36] want je hebt het al een keer gedaan,

[2:31:38] Dus de kans dat je slaagt is vele malen groter, denk ik.

[2:31:42] Dat doet de minister, denk ik, iets te kort door de bocht,

[2:31:45] want zo'n theorie-examen is gewoon voor heel veel leerlingen ongelooflijk spannend

[2:31:50] en kan ook gewoon een blokkade zijn om nog een alternatief rijbewijs te halen.

[2:31:55] Op een moment als wij hier kunnen zeggen, nou weet u, u heeft het B-rijbewijs al gehaald

[2:31:59] en u wilt op voor een motorrijbewijs en dan krijgt u een verlicht examen

[2:32:02] die specifiek geënt is op dat A1-rijbewijs,

[2:32:05] Dan kan dat voor heel veel leerlingen, daar geloof ik heilig in,

[2:32:10] een positieve uitwerking bieden om toch dat examen te gaan doen, denk ik.

[2:32:14] Maar goed, dat kan de minister toch uitzoeken of dat mogelijk met het CBR,

[2:32:17] of daar een verlichting in te vinden is.

[2:32:20] De minister.

[2:32:22] Ja, ik ben dus nu niet voornemens om een dergelijke voorstel naar de Kamer te sturen.

[2:32:29] Dus mocht de Kamer dit willen, dan hoor ik dat graag of daar een meerderheid voor is.

[2:32:34] Ik zie dat nu nog niet.

[2:32:36] Ik denk dat het voor de mensen die een motorrijbewijs willen halen

[2:32:40] dus al makkelijker is om je rijbewijs te halen, omdat je al auto rijdt.

[2:32:46] Maar ik zou er dus op dit moment niets voor willen veranderen.

[2:32:50] Dan de excessenprijzen rijlessen.

[2:32:53] Ja, de examenprijzen zijn minder gestegen dan de inflatie.

[2:32:56] We hebben de nieuwe tarieven vastgesteld

[2:32:59] en tot mijn grote vreugde zijn die tarieven echt gematigd gestegen,

[2:33:05] minder dan inflatie, en dat zie je niet vaak, zeg ik erbij.

[2:33:08] Dus ik vind dat echt wel een prestatie van het CBR

[2:33:10] om met die prijsmatiging te werken.

[2:33:15] De rijlessen zijn natuurlijk echt een vrije markt.

[2:33:17] En ja, als andere kosten stijgen, dan stijgen die ook voor de rijinstructeurs.

[2:33:22] En ook krapte in de arbeidsmarkt speelt mee.

[2:33:25] Dus ja, dat is de vrije markt.

[2:33:28] En daar zullen we het dan ook wel een beetje mee moeten doen.

[2:33:29] En dat kan ook regionaal enorm verschillen.

[2:33:33] Dus ja, ik hoop dat de markt zo goed werkt dat de consument zelf goed kan uitzoeken.

[2:33:39] Wie ga ik nou inhuren om mijn rijinstructeur te zijn?

[2:33:42] Prijs-kwaliteit, is dat goed transparant?

[2:33:45] En als dat goed functioneert, dan is natuurlijk degene die de rijlessen wil volgen zelf goed in staat om dat uit te zoeken.

[2:33:55] Ik zie een interruptie van de heer De Hop.

[2:33:57] Toch op dit punt, want wij krijgen signalen, en ik meen dat ook in sommige berichten gezien

[2:34:04] te hebben, dat er echt plekken zijn waar de rijlessen drie of vier keer harder stijgen

[2:34:07] dan de inflatie.

[2:34:08] En dat is wel heel erg fors.

[2:34:10] En ik zou toch de minister willen vragen of hij daar naar kan kijken en of er bijvoorbeeld

[2:34:14] ook regio's zijn waar die vrije markt minder zo'n effect heeft, waar die vrije keuze er

[2:34:18] veel minder is en waar je dan wel die prijs voor je snuffert krijgt, zeg maar.

[2:34:22] Dan is het wel voor mensen in een financieel lastigere situatie best een kluif.

[2:34:27] Dus ik zou toch fijn vinden of dat meer in kaart kan worden gebracht...

[2:34:31] in hoeverre dat het geval is en of daar plekken zijn...

[2:34:34] waar het alternatief misschien minder aanwezig is dan je zou willen in de vrije markt.

[2:34:39] De minister.

[2:34:40] De bedoeling is natuurlijk dat consumenten zelf op zoek gaan...

[2:34:43] naar een betaalbare, goede rijschool.

[2:34:46] En als jij in jouw buurt dat niet kan vinden...

[2:34:48] dat je dan iets verder gaat kijken van kan ik toch een goede instructeur vinden...

[2:34:52] die voor een redelijke prijs dit voor mij kan doen.

[2:34:56] Dat zou een goede marktwerking zijn.

[2:34:58] En als we het in kaart zouden brengen, wat overigens heel veel werk is,

[2:35:01] dan heb ik nog geen handelingsperspectief over wat ik dan moet doen.

[2:35:04] Want als in een bepaald gebied de prijzen hoger liggen,

[2:35:07] bijvoorbeeld in de Randstad, omdat de kosten van levensonderhoud

[2:35:10] in de Randstad hoger zijn, ja, dan kan ik daar ook niet in ingrijpen.

[2:35:14] Want ingrijpen in die vrije markt gaat heel erg ver.

[2:35:17] En ik denk dat we dat ook niet moeten doen,

[2:35:19] tenzij er echt sprake is van extreem marktvalen.

[2:35:21] Maar dat zie ik nog niet. Dus ik roep gewoon op aan alle consumenten.

[2:35:24] Verdiep je voordat je iemand inhuurt om jou te leren autorijden.

[2:35:29] Kijk naar de prijskwaliteit. Doe een marktonderzoek.

[2:35:31] En wees als consument dus sterk genoeg en geïnformeerd genoeg om die keuze te maken.

[2:35:36] En dan zul je zien dat als de prijzen erg hoog liggen...

[2:35:39] ...dat het aantal toetreders omhoog zal gaan of dat er meer concurrentie komt.

[2:35:43] Zo moet het werken. En ik denk dat het ook zo werkt.

[2:35:46] En ik vind het nog te vroeg om nu heel de markt in kaart te gaan brengen...

[2:35:50] om te kijken hoe we kunnen ingrijpen in die vrije markt.

[2:35:53] Dus daar ben ik niet toe bereid.

[2:35:56] Dan de moties van mevrouw Veldman, niet afgedaan.

[2:36:01] We gaan checken en zonodig overdragen aan het ministerie van Justitie en Veiligheid

[2:36:06] als het om de ID-check gaat.

[2:36:09] Dus de moties zijn niet afgedaan, want het was kennelijk een misverstand.

[2:36:12] De motie is altijd besproken in de context van het rijbewijsregister,

[2:36:17] Maar ik zie...

[2:36:19] Nou.

[2:36:20] De staatssecretaris is in gesprek met JNV om te komen tot een herijking van het Convenant Sociale Veiligheid.

[2:36:27] In de gesprekken zal uw inbreng worden meegenomen.

[2:36:30] Ik kan echter geen toezeggingen doen over zaken waar ik niet over ga.

[2:36:35] Een introductie van mevrouw Veldman.

[2:36:38] Nou, dat begrijp ik helemaal.

[2:36:40] Maar omdat u zelf bent gegaan over het schrappen van mijn motie...

[2:36:43] O, sorry.

[2:36:43] Over het afgedaan behandelen van de motie.

[2:36:47] Is dat de vraag? Precies. Als u dat niet doet, is het goed.

[2:36:49] Dan blijft die gewoon in behandeling, laat ik het zomaar zeggen.

[2:36:53] En het ging juist niet over het rijbewijsregister.

[2:36:56] Dank u wel.

[2:36:57] De minister. Het is.

[2:36:59] Het was toch een beetje verwarrend, kennelijk.

[2:37:01] En die brief is dan niet goed geweest.

[2:37:03] Uw motie is dan bij deze niet afgedaan.

[2:37:06] En we gaan doorgeleiden ook naar het ministerie van JNV.

[2:37:09] En we zitten hier binnenkort samen.

[2:37:11] Dus dat is ook een heel mooi moment om daarover te spreken.

[2:37:13] Mevrouw Veldman. Voorzitter, dank u wel.

[2:37:16] En ik probeer het nog eenvoudiger te maken, maar het is ingewikkeld.

[2:37:21] Deze moties waren vooral de tweede juist bedoeld om de verwarring tegen te gaan.

[2:37:27] En om ministeries met elkaar samen te laten werken om juist de ingewikkeldheid aan te pakken en op te lossen met elkaar.

[2:37:33] Want anders komen we nooit een stap verder. Maar dank u wel.

[2:37:37] Ja, en mevrouw Veldman bedankt voor het begrip dat het ingewikkeld is.

[2:37:42] En sorry voor het misverstand en we gaan hier mee aan de slag.

[2:37:44] En we zitten hier binnenkort samen in deze commissie.

[2:37:47] En dat is natuurlijk ook een mooi moment om dit te bespreken.

[2:37:51] 18 december, hoor ik.

[2:37:53] Dan de heer El Albassi.

[2:37:57] Even kijken, kunnen we iets doen aan de prijs per rijles?

[2:38:01] Ja, dat heb ik net ook al gezegd.

[2:38:04] Ingrijpen in de vrije markt is niet mogelijk.

[2:38:07] Althans, het is wel mogelijk, maar dat moeten we, denk ik, niet doen.

[2:38:10] We moeten natuurlijk aandacht hebben voor de prijzen.

[2:38:13] Ook het CBR heeft die aandacht, want die prijzen zijn dus gematigd gestegen,

[2:38:17] minder dan inflatie.

[2:38:18] Op die manier is dat ons steentje die we bijdragen.

[2:38:21] Maar verder hebben natuurlijk rijscholen zelf ook te maken met kostenstijgingen.

[2:38:26] Het kabinet heeft ook de prijs van de benzine- en dieselprijzen,

[2:38:30] de accijnsen, verlaagd en laaggehouden.

[2:38:33] En dat is natuurlijk ook een hele belangrijke bijdrage

[2:38:36] aan de kostenstructuur voor rijscholen.

[2:38:39] Dus ik begrijp de zorgen,

[2:38:41] Maar ik zie op dit moment niet een echte mogelijkheid om in te grijpen.

[2:38:46] We spreken hier wel over met de rijschoolbranche

[2:38:48] en we houden natuurlijk wel in de gaten dat het rijbewijs wel haalbaar blijft voor mensen,

[2:38:53] want dat is natuurlijk wat we allemaal willen.

[2:38:55] Je rijbewijs halen als je jong bent, is natuurlijk altijd een feest

[2:38:58] en we willen dat dat zeker zo blijft.

[2:39:02] Dank. Dan kijk ik even naar de kant van de Kamer of alles voor nu besproken is.

[2:39:06] Ik zie nog een interruptie van de heer Ellep.

[2:39:10] Toch heel kort, want ik hoorde de minister weer hebben over marktwerking en in zijn algemeenheid

[2:39:15] over allerlei kosten die ervoor zorgen dat de prijzen verhoogd worden.

[2:39:18] Ik heb het echt specifiek over, en ik kan naar een artikel van 8 oktober verwijzen waarin

[2:39:24] er wordt aangegeven dat een tekort aan rijinstructeurs zorgt dat de prijs voor een uurtje rij snel

[2:39:28] naar 80 euro zal gaan, dus een tekort aan rijinstructeuren.

[2:39:31] Daarnaast heb ik teruggelezen dat het invoeren van Roemer en de 19-puntenplan ook gaat zorgen

[2:39:36] voor een afname van rijinstructuur, althans dat is de verwachting.

[2:39:40] En in die zin maak ik mij zorgen, zijn wij niet hier maatregelen aan het nemen

[2:39:45] die ervoor zorgen dat rijinstructeuren juist afschrikken

[2:39:48] en wat weer een prijsverhogend effect heeft.

[2:39:50] Dat is eigenlijk concreet mijn vraag.

[2:39:52] Ik heb het gevoel dat dus de vraag al gesteld is,

[2:39:55] maar toch nog even naar de minister.

[2:39:57] Nou, ik wil ten eerste zeggen, we hebben natuurlijk oog voor die zorgen,

[2:40:00] want ook wij willen, en dat willen we allemaal,

[2:40:02] dat het rijbewijs wel iets haalbaar blijft.

[2:40:06] als je dat wil halen.

[2:40:09] We gunnen iedereen zijn rijbewijs.

[2:40:11] Dus we hebben daar oog voor.

[2:40:15] Een kostenverhogend aspect kan optreden als je eisen verhoogt.

[2:40:19] Aan de andere kant, als daar een stuk trots komt in de beroepsgroep,

[2:40:23] kan dat ook juist een aantrekkende werking hebben

[2:40:24] om juist rijinstructeur te willen worden.

[2:40:27] Want een goed imago van de branche is natuurlijk ook per uitstek belangrijk

[2:40:30] om een rijinstructeur te willen zijn.

[2:40:34] Dus dat werkt de andere kant op.

[2:40:35] Het slagingspercentage verhogen zorgt voor een lagere prijs van het rijbewijs.

[2:40:40] Dus op die manier proberen we met die krachten zodanig het in de gaten te houden

[2:40:46] dat de totale kosten van het rijbewijs niet teveel stijgen en het liefst zelfs dalen.

[2:40:52] Een hogere slagingspercentage helpt daar natuurlijk enorm bij.

[2:40:56] Dank. Dan zie ik dat er verder geen interrupties meer gewenst worden.

[2:41:00] Dan gaan we eens kijken wat we kunnen afconcluderen.

[2:41:10] Het lid El Abassi van Denk heeft een twee-minutendebat aangevraagd.

[2:41:13] Hij valt uit.

[2:41:17] De eerste toezegging.

[2:41:19] De minister zal de Kamer in het eerste kwartaal van 2025 per brief informeren over hoe de KPIs

[2:41:24] beter kunnen worden vormgegeven, zodat deze beter aansluiten op de realiteit, toegezegd

[2:41:29] aan het lid Huiting van de PVV.

[2:41:32] De tweede toezegging betreft dat voor het twee-minutendebat de Kamer een voorstel van de minister ontvangt

[2:41:37] over wat de tijdelijk schrappen van de tussentijdse toets zou kunnen opleveren.

[2:41:41] Daarbij wordt ook het voorstel om de tussentijdse toets door de rijscholen te laten uitvoeren meegenomen.

[2:41:47] Toegezegd aan lid El Abassi van Denk en Huddink van de PVV.

[2:41:50] De derde toezegging.

[2:41:52] De Kamer ontvangt voor de zomer een brief met een analyse van het verschil

[2:41:55] in de slagingsrepresentaties in Duitsland en Nederland.

[2:42:01] Nee, die was in algemeen gemaakt door de minister.

[2:42:07] Kan ik hem afmaken en daarna?

[2:42:09] Dan de vierde toezegging.

[2:42:11] Voor de zomer stuurt de minister een voorstel naar de Kamer over hoe de kwaliteit van de rijscholen met een laag slagingspercentage,

[2:42:17] en dan hebben we het over 30% of lager, kan worden verbeterd.

[2:42:21] Waarbij de optie van het invoeren van een kwaliteitskeurmerk wordt meegenomen.

[2:42:25] Toegezegd aan het lid De Hoofd van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[2:42:28] Dan de laatste toezegging.

[2:42:30] In het voorjaar wordt de Kamer geïnformeerd over de mogelijkheid voor het flexibiliseren van de reserveringssystemen.

[2:42:36] Toegezegd aan het lid Huiting van de PVV.

[2:42:39] Dan kijk ik nog even rond en dan zie ik allereerst meneer Hutting.

[2:42:44] Ik zou even ook sympathiek willen zijn aan mijn collega links naast mij.

[2:42:47] Dat die laatste toezegging ook wel in het rijtje is dat wij het treintje wat we samen hebben gedaan.

[2:42:52] Ik zou graag ook die toezegging dan op zijn naam willen laten zetten.

[2:42:57] Dan de toezegging...

[2:42:58] Eén moment en dan hebben we het over de vijfde toezegging over de reserveringssystemen.

[2:43:01] Klopt, dat is wel zo netjes.

[2:43:03] En dan zou ik graag de toezegging aan mij en aan meneer El Albassi,

[2:43:11] die zou ik wel graag van elkaar los willen trekken.

[2:43:13] Want het zijn volgens mij twee aparte voorstellen.

[2:43:16] Hij is nu als één toezegging volgens mij opgeschreven.

[2:43:19] Dus ik zou hem daar wel twee aparte toezeggingen van willen maken.

[2:43:23] Zodat het ook in de richting van het kabinet duidelijk blijft dat het hier om twee separate dingen gaat.

[2:43:28] En aan inventaire controle zijn inderdaad twee delen.

[2:43:30] Het eerste deel betreft het tijdelijk schrappen van de tussentijdse toezegging.

[2:43:33] wat dat zou kunnen opleveren. Volgens mij was dat...

[2:43:36] Ja, doe rustig.

[2:43:38] Nee hoor, maar ik was namelijk net al meteen hier eventjes op aangeslagen.

[2:43:41] Nu gaan we een rijtje af. Dat was een toezegging aan mij.

[2:43:45] Namelijk een brief voordat over wordt gegaan, eventueel,

[2:43:50] tot het schrappen van de tussentijdse toets.

[2:43:53] En de toezegging, een oorspronkelijke toezegging,

[2:43:55] was van de minister aan de heer El Abassi om te schrappen.

[2:43:58] Dat is gewijzigd naar, dat doen we nog niet, we sturen eerst een brief.

[2:44:01] Dat is op basis van mijn inbreng geweest.

[2:44:04] Dan is het de bedoeling dat het twee minuten debat zodanig laat wordt ingepland dat die brief kan worden gemaakt.

[2:44:14] En dan verzoek ik dat om na het kerstreces in te plannen.

[2:44:19] Ik overleg.

[2:45:25] De heer Alabazzi.

[2:45:27] Voorzitter, nou wordt die wel heel ingewikkeld.

[2:45:29] Nou gun ik iedere collega een toezegging.

[2:45:32] Alleen als een toezegging ten koste gaat van mijn toezegging, dan vind ik dat een hele vreemde.

[2:45:37] Dus ik zou wel willen dat mijn toezegging blijft staan.

[2:45:41] Kunnen we het dan misschien zo doen?

[2:45:44] Dat de toezegging aan de heer El Abassi is dat er een brief komt

[2:45:49] over wat de tijdelijk schap van de tussentijd zou kunnen opleveren.

[2:45:52] En dat de toezegging aan mevrouw Veldman is dat die brief komt voor het twee minuten debat.

[2:46:06] Het is begonnen met een toezegging van de minister aan de heer El Abassi om de tussentijds...

[2:46:11] Want de minister was voornemens die dat schrappen ter hand te nemen.

[2:46:16] En toen heb ik gevraagd, zou het niet beter zijn om eerst een brief te krijgen voordat de minister onomkeerbare stappen neemt?

[2:46:22] En daarvan heeft de minister gezegd, dat zeg ik toe.

[2:46:25] Ik zal eerst die brief sturen voordat ik die stap zet.

[2:46:30] En daarmee is misschien niet zozeer het een ruil van toezeggingen...

[2:46:35] ...maar een volgoordelijkheid.

[2:46:39] Voorzitter, zal ik het makkelijk maken door gewoon akkoord te gaan hiermee?

[2:46:43] Want daarna heb je mogelijk je zin met toezeggingen.

[2:46:46] Ik vind het prima, want de toezegging die ik had gedaan...

[2:46:49] ...dat was eigenlijk meer van ik wil met een oplossing komen.

[2:46:51] Het is niet iets waar ik direct achter sta, dus...

[2:46:53] In die zin vind ik het prima als jullie pragmatisch iets kunnen verzinnen hierop.

[2:47:08] Tweede toezegging.

[2:47:09] Voor twee minuten debat ontvangt de Kamer een voorstel van de minister

[2:47:12] over wat de tijdelijk schrappen van de tussentijdstoets zou kunnen opleveren,

[2:47:15] toegezegd aan mevrouw Veldman.

[2:47:17] De derde toezegging.

[2:47:18] Daarbij wordt ook het voorstel om de tussentijdstoets door rijschoolen te laten uitvoeren meegenomen,

[2:47:22] toegezegd aan de lid Hurtink van de PVV.

[2:47:24] En ik dank lid El Abassi voor zijn collegialiteit.

[2:47:32] En de rest nummert dan door.

[2:47:36] Dan dank ik iedereen voor zijn bijdrage

[2:47:38] Dan stuur ik deze vergadering af.