Water

[0:00:02] Dames, heren welkom bij dit wetgevers overleg water van

[0:00:08] tweeduizend, eenentwintig voor tweeduizend, tweeëntwintig

[0:00:11] met zeven partijen aanwezig. Ik verwacht overigens dat er nog enkele collega's binnen zullen komen lopen, maar dat kan natuurlijk. Wij hebben een begrotings behandeling. Daarom ook de spreektijden in volgorde van

[0:00:22] de begroting volgorde eerst PVV VVD, SP en dan aflopend in het aantal zetels. Ik zie dat de PVV niet aanwezig is. Dat betekent dat ik zelf zou moeten beginnen. Straks mevrouw komt met heeft aangegeven dat ze dan even bij de het voorzitterschap van mij over wil nemen. Ik stel voor om vier interrupties toe te staan in eerste termijn. Volgens mij hebben we de tijd vandaag om het goed met elkaar te kunnen doen.

[0:00:47] Welkom aan de minister. Om deze begrotingsbehandeling bij te wonen. De ambtenaren die een ambtenaar de kamer meezitten te schrijven. Mevrouw.

[0:00:54] Voorzitter van orde. Als we met zo weinig zijn en een hele dag hebben, kunnen we niet zes interrupties doen,

[0:01:00] Zo zullen we even kijken waar we uitkomen. Laten we even proberen dat volgen. Ik ben daar niet niet heel streng in. Maar

[0:01:06] weet ook niet in hoeverre het nodig is om na te gaan. We zullen even kijken hoe ver we komen.

[0:01:13] Laten we het met z'n allen doen.

[0:01:16] Voorzitter, dan geef ik het woord over aan mijn vrouw kwam met als tijdelijk. Voorzitter,

[0:01:23] Dan.

[0:01:23] Is als eerste het woord aan de heer Rudmer Heerema van de VVD.

[0:01:28] Dank u wel. Voorzitter, voorzitter. Mijn familie woont in Friesland

[0:01:33] een gebied met een steeds lager grondwaterpeil, waardoor de palen van een huis en droog komen te staan die vervolgens verzwakt en gescheurd raken.

[0:01:41] Het is een onderwerp dat op verjaardagen voorbijkomt.

[0:01:44] Want waar we vroeger vanwege het water op terpen bouwden. Lijkt me de enorme bouwopgave die we in Nederland hebben het argument water steeds minder dominant aanwezig dan vroeger.

[0:01:57] U bent na mij denk ik want we zijn begonnen.

[0:02:02] Dat is onverstandig met de veranderingen van het klimaat. In het druk op onze lage gebieden is het verstandig om de effecten van water als hoge prioriteit mee te nemen bij bouw keuzes die gemaakt moeten worden.

[0:02:12] We hebben in Nederland drie en een half duizend polders

[0:02:15] maar niet elke polder is geschikt om woonwijken neer te zetten

[0:02:19] in zuidplas worden nu huizen gebouwd op zeven meter onder Nap

[0:02:24] en ik vraag me af in hoeverre er een afweging is gemaakt waar water een substantieel onderdeel van is geweest. Water zou bij toekomstige bouwopgave het klimaat adaptief bouwen een belangrijkere rol moeten spelen.

[0:02:38] Ik lees dit in de laatste Kamerbrief dat de minister dit belang ook ziet en ik wil de vraag stellen of de minister hierop kan reflecteren. Wat kunnen we nu de komende jaren verwachten als het gaat om klimaatadaptief bouwen in relatie tot toekomstige ontwikkelingen met betrekking tot water,

[0:02:54] zowel de droogte als de overlast, maar vooral wat dit gaat betekenen voor de locaties waar woningbouw op dit moment mogelijk is

[0:03:01] en wat moeten we doen om deze opgave zo slim snel en effectief mogelijk tot stand te laten komen.

[0:03:08] En als ze dan over bouwen hebben we moeten we niet alleen naar de locaties kijken waar dit het beste kan, maar ook of de drinkwatervoorziening het wel aankan.

[0:03:18] Dus is niet alleen.

[0:03:19] Dus het is niet alleen de kwaliteit of daar voldoende water is, maar vooral de vraag of er wel voldoende water hebben om al die bouw de te bouwen. Een huis een aan te sluiten in Amsterdam bijvoorbeeld staat de drinkwatervoorziening onder druk door de woning uitbreiding die de stad op de planning heeft staan

[0:03:37] zijn hier scenario's voor

[0:03:39] en welke maatregelen worden getroffen om dit tekort op te kunnen vangen.

[0:03:44] Zeker in zo'n regio als Amsterdam moeten we eerst dit soort vragen beantwoord hebben. Eerst bouwen en dan zo'n probleem constateren is echt de verkeerde volgorde

[0:03:55] in de begrotingsbehandeling van enkele weken geleden heb ik vragen gesteld over het baggeren in de Waddenzee

[0:04:01] en het simpele wiskundige probleem dat er wel zand aangevoerd wordt. Maar de bagger niet buiten de Waddenzee gekleed mag worden.

[0:04:10] Dat systeem is wiskundig onhoudbaar.

[0:04:12] Ik heb hier een schriftelijke beantwoording op gekregen

[0:04:15] en ik denk dat we in dit lied wetgeving overleg dieper op deze materie in moeten gaan,

[0:04:20] want we moeten hier toch naar een oplossing toe. Anders worden debat en eilanden onbereikbaar en het gaat steeds kostbaarder worden om vaargeulen bevaarbaar te houden?

[0:04:31] Welke opties hebben we hier en kunnen we de strakke richtlijn om bagger niet buiten de Waddenzee te brengen. Rekening houdend met het feit dat de wiskundig gezien onhoudbaar is. Realistischer maken.

[0:04:42] Voorzitter, in tweeduizend, zevenentwintig moeder moet Nederland de doelstellingen van de kaderrichtlijn water halen.

[0:04:49] Ik lees in de brieven van de minister dat hier zorgen zitten

[0:04:52] en deze kaderrichtlijn is verdeeld over twee ministeries

[0:04:55] zowel LHV als IND.

[0:04:58] En wat is nu de rol van deze bij ministeries in het behalen van de doelen zoals dat nu geschetst is. Hoe wordt hier samengewerkt en is er in deze samenwerking nog een slag te maken.

[0:05:09] Voorzitter, in mijn eigen provincie noord-holland vindt in strijd tegen de waterplant plaats.

[0:05:16] Waterplanten verdringen inheemse soorten zorgen voor een steeds moeilijker wordende bereikbaarheid van havens en er moet zo vaak gemaaid worden dat de kosten steeds hoger worden. Dit schaadt economie en natuur.

[0:05:29] De vier betrokken provincies hebben samen met de bijbehorende kustgemeenten een brief naar het ministerie gestuurd.

[0:05:35] Welke kansen ziet de minister om de provincie noord-holland tegemoet te komen,

[0:05:40] ervan uitgaande dat hier dat het ook deels een rijks taak is om hier te helpen

[0:05:46] dan. Voorzitter, voor onze kust komen steeds meer windmolenparken en daardoor wordt het steeds lastiger voor onze vissers en ook de bruine vloot om makkelijk op de plaats van de bestemming te komen.

[0:05:56] Ze worden belemmerd om door windmolenparken heen te mogen varen, terwijl dit veilig kan

[0:06:03] en hoe meer windmolenparken, hoe meer ze belemmerd worden in hun activiteiten op zee en ook hoe langer en verder ze moeten varen, economisch schadelijk. De tijd technisch

[0:06:14] onhandig en milieutechnisch. Onverstandig

[0:06:17] kan de minister hier met een opleiding los komen, zodat onze vissers en de bruine vloot gewoon door de windmolenparken heen kunnen varen.

[0:06:24] Maar voorzitter, alle deel onderwerpen ten spijt. De overheid heeft als eerste en belangrijkste taak om onze voeten droog te houden,

[0:06:32] staat deze prioriteit nog vier bovenaan. Bij de uitgaven. Uit het deltafonds

[0:06:38] hebben we hier de boel op orde.

[0:06:41] Zeker nu de spé zeespiegel stijgt en de hevige buien kunnen verwachten, waarbij Limburg ons allen heel scherp op het netvlies staat.

[0:06:49] We hebben twee weken geleden rondetafelgesprek over Limburg gehad en daar werd nogmaals heel duidelijk wat de gevolgen voor de regio zijn,

[0:06:57] want de schade is en hoe verzekeringsmaatschappijen hiermee omgaan.

[0:07:01] Twee onderwerpen spraak met meest aan die wil ik graag aan deze minister voorleggen.

[0:07:05] Klopt het dat de voor de overheid nog een rol is als het gaat om het vergoeden van de schade

[0:07:11] met welke plannen is de minister bezig? Als het gaat om een toe toekomstperspectief.

[0:07:16] Voorzitter, ik rond af

[0:07:18] de ambtsvoorganger van deze minister heeft mijn idee van een water akkoord omarmd.

[0:07:23] Hoe staat het hiermee.

[0:07:25] Want juist in de combinatie droge voeten, waterkwaliteit en kwantiteit en watermanagement zou door een water akkoord samen met de hele sector. Het water probleem in Nederland opgepakt moeten worden. Dankuwel.

[0:07:38] Dankuwel en dan geef ik nu het voorzitterschap weer over.

[0:07:43] Oh. Neem me niet kwalijk. Het is een interruptie van de partij voor de dieren.

[0:07:46] Mevrouw vestiging,

[0:07:48] Dankuwel. Voorzitter, ik wilde heel graag van de VVD weten hoe zij kijken naar het behalen van de doelen van de kaderrichtlijn water in tweeduizend, zevenentwintig. En wat ambities van de VVD zijn op dit vlak.

[0:08:00] Voorzitter,

[0:08:02] ik maak me daar bijvoorbeeld zorgen over dat we dat in twintig, zevenentwintig niet zouden halen en ik heb het idee dat we daar wat meer voor moeten doen

[0:08:10] en daarom leg ik die vraag ook bij het ministerie neer. Het zit nu over twee ministeries twee ministeries en bezig om die kaderrichtlijn te halen. Natuurlijk is het kabinetsbeleid sprekers met een mond. Maar ik kan me voorstellen dat er juist in die samenwerking tussen die twee ministeries nog best wel wat winst te behalen valt

[0:08:26] in de brieven die we van de minister hebben gekregen. Zie je ook dat er waarschijnlijk nog wat meer gedaan moet worden om dat te halen en ik wil graag weten wat kunnen we dan nog doen om dat tijdig te kunnen halen en ik hoop dat die antwoorden die ik die we straks zullen gaan krijgen daar wat handvatten voor zou kunnen geven.

[0:08:50] Een vervolgvraag van vestiging,

[0:08:53] Dankuwel. Voorzitter, ik denk dat het goed is als we met z'n allen de ambitie in ieder geval hebben en ook uitspreken dat die doelen voor tweeduizend, zevenentwintig op het gebied van schoon en veilig en gezond water gaan halen

[0:09:04] en waar moet ik wel constateren dat de vvd-fractie tegen de motie van groenlinks en pvda heeft gestemd. Die aangeeft dat we in tweeduizend, zevenentwintig de kader richtlijn water gaan halen en dat we de doelen voor de nitraatrichtlijn daaraan gelijk stellen. Kunt u uitleggen waarom uw fractie tegen deze bewuste motie heeft gestemd.

[0:09:24] En voor ik ken echt niet elke motie van de duizend motie die we elke week in de kamer behandelen. Dat kan een overweging zijn geweest waar we niet achter stonden. Het kan zijn vanwege de afstemming die we hebben dat kan om allerlei redenen zijn. Ik ben eerlijk gezegd niet iemand die erg dol is op moties ik er zelf ook bijzonder weinig in. Volgens mij moeten we gewoon kijken hoe we zo goed mogelijk beleid met z'n allen kunnen maken om te komen om te kunnen komen tot een zo goed mogelijke uitvoering daarvan en dat is altijd mijn inzet in de politiek geweest en ik ben geen motiemachine.

[0:09:55] Derde interruptie van vestiging,

[0:09:57] Dankuwel. Voorzitter, ik heb vertrouwen in dat ze misschien nog wel meer dan die vier interrupties mogen toestaan in dit debat vandaag. Ik ga toch nog even door met deze vraag, want dit is wel specifiek waarom het gaat waar waar het vandaag om draait. We gaan het doelen in tweeduizend, zevenentwintig niet halen, mede dankzij het feit dat de zevende actieprogramma voor de nitraatrichtlijn ervoor zorgt dat we de doelen in tweeduizend, zevenentwintig niet gaan halen en dan mis ik het toch van uw partij dat die de verantwoordelijkheid neemt de zegt wij vinden het belangrijk dat die twee actieprogramma's wel sturen op het behalen van die doelen. Dus of u nu houdt van moties of niet. Ik bedoel moet je een beetje van houders in de tweede kamer actief bent denk ik dan manier van zorg dragen voor het feit dat we met elkaar de doelen halen en dus niet tegen de motie stemmen.

[0:10:41] Voorzitter, ik ben er niet van overtuigd dat we met moties anders oplossen in dit huis en dat is een beetje de koers die ik die ik heb niet de afgelopen acht jaar ook gevaren promoties regelen niet dat er een oplossing komt. Ze kunnen wel een duwtje geven de goede kant op.

[0:10:55] Daar zijn toezeggingen van de minister. Volgens mij minstens zo belangrijk in als het hebben van een motie waar voor of tegen gestemd wordt ook een tegenstemmers en uitspraak.

[0:11:05] Ik zoek dus naar waar kunnen we nu nog stappen maken om die kaderrichtlijn water de doelen daarvan wel te halen en twintig, zevenentwintig en als we daar stappen kunnen zetten waar we ons in kunnen vinden, dan zullen we dat ook zeker doen als VVD.

[0:11:21] Dankuwel. Ik heb zelf ook nog een vraag. Dus die ga ik maar meteen stellen. Die is kort en simpel vindt de WD nog steeds dat de afgesproken doelen uit de kaderrichtlijn water gehaald moeten worden in tweeduizend, zevenentwintig.

[0:11:35] Ik denk dat het zeker belangrijk is dat je doelen gaan halen en dan probeer ik ook te zoeken naar een oplossing om daar te kunnen komen.

[0:11:43] Maar het is wel een afweging van allerlei belangen in de sector. Om te kijken wat we dan wel gaan doen en wat we misschien ook niet kunnen doen en die belangen afweging speelt misschien bij de VVD iets meer mee dan bij andere partijen. Dat zou kunnen.

[0:11:57] Maar we hebben de ambitie om zover mogelijk te kunnen komen.

[0:12:01] Dankuwel. Dan geef ik nu het woord terug aan de voorzitter.

[0:12:05] Dankuwel.

[0:12:06] De Madlener is binnengekomen was net te laat. Mijn excuses dat ik al was begonnen. Maar ja het is wel elf uur geweest. Ik wil u graag het woord geven als eigenlijk eerste spreker in eerste termijn. Maar nu helaas als tweede spreken en iemand lenen gaat.

[0:12:18] Dankuwel. Voorzitter, nou ik vind het helemaal niet erg hoor. Ik heb graag naar u geluisterd en ik was iets later vanwege een mondkapje de ik niet kon vinden en omdat ik me toch aan de regels wilde houden. Moet je dan even even gaan zoeken. Voorzitter, vandaag of afgelopen vrijdag is het precies zesenzestig jaar geleden dat er een artikel verscheen in de Telegraaf waarin het deltaplan de gigantische Dell te werken werden aangekondigd

[0:12:45] kostte destijds tweeënhalf miljard en

[0:12:49] dat artikel dat dat kopte eigenlijk met de de eeuwige strijd tegen de zee. En hoe we die kunnen winnen.

[0:12:56] En nu zesenzestig jaar later zie je dat we die strijd nog een de is nog steeds niet helemaal gewonnen hebben. We hebben gezien in Limburg dat er nog

[0:13:05] toch grote problemen kunnen optreden met met water

[0:13:09] en dat is dus ook van alle tijden.

[0:13:12] Veel partijen maken ons niet bang met allerlei doemscenario's en zeggen ja dat komt door klimaatverandering.

[0:13:18] Het klimaat verandert natuurlijk altijd en

[0:13:21] het weer is al helemaal onvoorspelbaar zoals we allemaal weten. Dus wij willen liever terug naar het gezond verstand

[0:13:28] en dat betekent dat we ervoor moeten zorgen dat het hoge water niet ons leven kan bedreigen en dat doen we door bijvoorbeeld de rivier de ruimte te geven. Dat programma hebben we altijd gesteund en dat is ook een goed programma gebleken. Die zag in Limburg dat over de grens in België en Duitsland de problemen vele malen ernstiger waren.

[0:13:46] Dus ja het is het is deels gelukt, maar we zijn nog lang niet klaar en

[0:13:52] we moeten dus voor zorgen dat ons watersysteem nog beter gaat functioneren. De del te werken werken.

[0:14:00] Goed tot nu toe.

[0:14:02] Maar er is een probleem met onderhoud.

[0:14:05] Op dit moment zit er in Limburg nog vijfhonderd gezinnen te wachten tot ze hun huis weer in kunnen.

[0:14:10] En deze mensen hebben nog steeds zit te wachten op een schadevergoeding mede door de rijksoverheid. De VVD begon er ook over en ik wil ook vragen aan de minister. Hoelang moeten die mensen nog wachten. Waarom duurt dat. Zolang want als je je huis het kool uitgaat, omdat een waterschade is ja dan moet er toch snel afgehandeld worden. De moeders schaal inspecteur komen

[0:14:28] en die moet beoordelen of daar

[0:14:32] rechtmatige schade moet worden uitgekeerd. Een schadevergoeding. En nu zien we een burgemeester die zegt ja, er is wantrouwen naar de mensen en

[0:14:41] ja dat zal wel wantrouwen is natuurlijk prima maar je moet gewoon kijken of die mensen recht hebben op schadevergoeding of niet. Zo simpel is het. En er moet snel gebeuren en dat is dus niet aan de hand. Want die mensen wachten nu vier maanden zie nog niks.

[0:14:53] Dus ik vraag de minister om de spoed in te betrachten en echt aan de slag te gaan en daar mensen op te zetten die van bij die mensen langs gaan kijken of er schade is en

[0:15:02] dan kun je je uit. Zo simpel is het eigenlijk maar het moet snel gebeuren voorstellen dus graag een een uitgebreid antwoord van de minister op dit punt.

[0:15:10] Dan ligt er een actieplan in Limburg om

[0:15:13] toekomstige scenario's op deze te voorkomen.

[0:15:16] Ze vragen om een investering van één komma twee miljard om versneld hoogwater te kunnen tegengaan. Het in en of dat ingepast kan worden in het actieprogramma water. Ja, wij staan de op zich positief tegenover want het is gewoon nodig

[0:15:31] en ik ben ook benieuwd wat het oordeel is van de minister over het plan wat Limburg. Nu heeft ingediend. Het is een beetje ruwe schets nog als ik het zo mag zeggen, maar er moet daar wel wat gebeuren en ik vraag de minister om daar ook uitgebreid op op in te gaan

[0:15:47] dan een ander punt waar we zorgen over hebben als het onderhoud ook bij het niet alleen de weg is er sprake van achterstallig onderhoud ook op de waterwegen en ik heb gesproken met de Schippers en gevraagd hoe staat ermee en dan word je ook niet vrolijk van.

[0:16:03] We hebben bij het water ook geleend uit de toekomst geld naar voren gehaald en dat vinden wij ook niet erg. Dat vinden ook verstandig om dat te doen maar dan moet je niet voor zorgen dat

[0:16:12] dat geld uit de toekomst niet wordt ingelopen. Het is natuurlijk een soort lening op de toekomst. Die hebben genomen. Maar je moet die lening ook terugbetalen. Dat moet eigenlijk nu gebeuren.

[0:16:21] Dus ik vraag de minister. En ja, er zit ook een nieuw kabinet aan te komen om daar echt werk van te maken.

[0:16:28] Dat geld wat we uit de toekomst hebben geleend moet nu heel snel op tafel komen, zodat alles door kan gaan en het achterstallig onderhoud kan worden ingelopen.

[0:16:40] De binnenvaart is een grote speler in Nederland als het gaat om vervoer en zonder de binnenvaart zal het drukker worden op de wegen en dat willen we natuurlijk ook niet.

[0:16:49] En daarbij leiden onze economie ernstige schade

[0:16:53] en met uit gesprekken met de Schippers met de binnenschippers is mij gebleken dat er toch nog heel veel knelpunten zijn waardoor achterstallig onderhoud

[0:17:01] zorgt voor voor jaar voor vertragingen, voor opstoppingen en voor onveilige situaties. Zelfs

[0:17:08] sluis grave wil ik daarbij noemen onveilige reddingswerken storing van bruggen en sluizen renovatie van sluis paneel de storingen bij de volkeraksluizen. Voorzitter, goede en veilige ligplaatsen en dan ook Rijkswaterstaat die zegt een groot tekort te hebben op onderdelen.

[0:17:29] En nou heb ik drie vragen voor de aan de minister. Hoe bestaat het dat wij de binnenvaartsector zo aan het uithollen zijn

[0:17:36] liggen al deze problemen problemen ook op de formatietafel

[0:17:40] en misschien weet de minister dat ik neem aan van wel.

[0:17:44] En klopt het dat er een tekort aan onderdelen is bij Rijkswaterstaat en welke gevolgen zal dit gaan hebben voor.

[0:17:50] Tot zover,

[0:17:52] Dankuwel.

[0:17:55] Dat was ruim binnen de tijd. Hartstikke goed. De heer de groot van D zesenzestig uw tien minuten gaan in.

[0:18:03] Dank u wel. Voorzitter, vandaag een boodschap aan de minister integreert de natuur in alles wat u doet.

[0:18:12] Drie redenen.

[0:18:14] Eerste is een groter draagvlak en minder tijdverlies. Dat blijkt uit de evaluatie van ruimte voor de rivier

[0:18:20] tweede is behalen van meerdere doelen, niet alleen natuur, waterveiligheid, maar ook klimaatadaptatie

[0:18:26] en op termijn dus het grootste rendement voor de

[0:18:29] belasting betalen

[0:18:31] en voor de doelen die je moet halen en de kamer heeft al een motie aangenomen. Samen met mevrouw met ingediend om weer een dubbele doelstelling te hanteren bij het hoogwaterbeschermingsprogramma

[0:18:43] en de minister komt met haar analyse zegt ja het is vooral duurder

[0:18:47] en

[0:18:48] dat sober en doelmatig in de waterwet staat eigenlijk volgens D zesenzestig. Volgens voor de woorden goedkoop is duurkoop.

[0:18:57] Kijk alleen maar naar de schade van de verschrikkelijke overstroming in Limburg

[0:19:01] één komma acht miljard euro

[0:19:04] en we zijn allemaal Limburg,

[0:19:06] want deze weersextremen zullen in heel Nederland gaan voorkomen

[0:19:10] en de strijd tegen het water gaan we namelijk verliezen met de voorspelde stijging van de van de zeespiegel van één komma twee meter tot misschien wel twee meter en daarom pleit D zesenzestig voor de strijd met het water en daarom moeten we ook de waterwet gaan aanpassen.

[0:19:27] Drie onderwerpen. Voorzitter, eerste rivieren dan de kaderrichtlijn water en tot slot droogte.

[0:19:32] Voordat u verder gaat met een interruptie van de heer Madlener van de PVV.

[0:19:37] Voorzitter, want het het de scenario de het scenario wat hier geschetst wordt is dat er een zeespiegelstijging aankomt tussen de één komma twee en twee meter.

[0:19:46] Maar dat is niet het hele verhaal want er zijn ook heel veel scenario's zal dat misschien wel mee gaat vallen en tot nu toe valt het namelijk ook mee. Dus ik wil de heer de groot van D zesenzestig vragen om niet aan bangmakerij te doen maar gewoon om de voorspellingen

[0:19:59] te houden die er zijn en niet alles te overdrijven.

[0:20:03] De heer de groot D zesenzestig,

[0:20:06] Voorzitter, ik verwijs maar even naar de briefing die we hebben gehad door het KNMI en het is heel duidelijk wat er op ons afkomt. Volgens de wetenschappelijke scenario's. Misschien heeft u uw eigen scenario's die zich in de marge van de wetenschap bevinden, zo niet daarbuiten. Maar u woont zelf vlakbij de zee en ik zou toch maar eens goed kijken naar uw eigen toekomst. Wat dat betreft het. We zouden er goed aan doen om deze kamer gewoon ons toch aan de wetenschappelijke feiten te houden.

[0:20:33] Je mag lenen.

[0:20:34] Ik heb diezelfde bijeenkomst gevolgd van het KNMI en daar zijn ook scenario's dat de zeespiegelstijging dus veel lager uitpakt we het die voorspellingen zijn allemaal heel onduidelijk. Willekeurig helemaal niet goed voorspellen. Dus maar als u daar uit die al die voorspellingen alleen maar de de hoogste uithaalt. En dan hier noemt. Alsof dat een vaststaand feit is, vind ik dat toch onjuist. Er waren ook voorspellingen genoemd van dertig centimeter en daartussenin. Dus ik vraag u toch om de wetenschap dan ook te volgen.

[0:21:06] De heer de groot D zesenzestig,

[0:21:08] Voorzitter, dat doe ik en ik hanteer de marge die daar ook het KNMI bij bij hanteert en het lijkt me heel verstandig om het beleid op te baseren. Voorzitter, ga door met mijn betoog. De rivieren. Rijkswaterstaat spreekt altijd in dezelfde drieslag over rivieren, veiligheid, bevaarbaarheid.

[0:21:28] Het belang van natuur en recreatie

[0:21:30] en hieruit komt een zogeheten vegetatie lekker voort waarin tot op de meter nauwkeurig staat beschreven waar spontane begroeiing wel en niet is toegestaan.

[0:21:40] En dan gaat Rijkswaterstaat tegen veel kosten met liniaal klepel machine en motor zagen de natuur te lijf en dat kost dus ook geld

[0:21:48] en de minister zegt ik laat de natuur koppelen met waterveiligheid. Maar eigenlijk zegt ze. Ik laat de natuur mede knip kleppen

[0:21:56] dus

[0:21:57] en vier keer klepel en vier voorbeelden. Het eerste voorbeeld is verticale ruimte voor de rivier

[0:22:06] onder water af te voeren wordt nu vegetatie weggekaapt uit de uiterwaarden om opstuwing te voorkomen en dat terwijl de minister van LHV diezelfde rivier natuur moet gaan aanleggen en de kosten van het weghalen van die vegetatie cent per jaar ongeveer honderd miljoen.

[0:22:24] Ook is berekend aan de hand van de eigen modellen van de minister dat je als je de dijken op aantal plekken tien centimeter verhoogd. Dat je eigenlijk veel meer natuur kunt laten staan dat je ook niet hoeft aan te leggen. Dan krijg je vijf tot tienduizend hectare extra natuur. Nou dat scheelt de minister van LHV weer. Maar het kost u een beetje extra geld.

[0:22:45] Een tweede voor.

[0:22:46] Voordat u verder gaat eerst er van de SGP.

[0:22:50] Voorzitter, en op zich klinkt het heel redelijk wat mijn collega van D zesenzestig aangeeft, maar

[0:22:56] zeker zeker. Maar de uitwerking nakijken heeft D zesenzestig door wat het betekent als je de kijken iets omhoog. Wat dat betekent voor de omgeving daaromheen. Daar staan allemaal huizen daar wonen mensen daar moet je echt enorme ingrepen doen

[0:23:10] die mensen enorm treffen en heeft hij door wat dat betekent en weegt hij dat ook af tegen

[0:23:16] wat hij noemt meer klepel van natuur en gelijk. Maar volgens mij op een hele mooie manier omgegaan wordt met die vegetatie rond de rivieren. Maar mijn vraag is de eerste dat tweede zou ik een beetje iets wat mij een klein beetje pijn.

[0:23:28] Eigen mening gewaardeerde de groot D zesenzestig.

[0:23:32] Het gaat. Het gaat om deze hoogte. Het is tien centimeter, maar een voorbeeld wat ik ook wilde aandragen is eigenlijk de ideale rivierdijk. Daar hebben bewoners zelf gezegd van haar. Je hoeft want eigenlijk gaat het om dijkversterking en niet verhoogd. Dus die dijk wordt vooral breder. Dat kan ten koste gaan van bomen van van historische huizen en dus zijn de bewoners zelf gekomen met een projecten ideale rivierdijk bij bij de de Waalwijk tussen Tiel en en west-betuwe en hebben gezegd als je daar nou een en dam inslaat dan kun je er gewoon de dijk intact houden verbeten je de waterveiligheid en kun je ook daar de de natuur en en de de cultuurhistorie sparen. Dus ik ben het helemaal met u eens. Alleen ook daar moet je dan als waterschap wel weer oog voor hebben en ook de opdracht voor krijgen om het niet alleen sober en doelmatig te doen. Maar af en toe ook gewoon een beetje slimmer. Dus daar wil ik eigenlijk ook een reactie van de minister.

[0:24:28] De stoffen,

[0:24:30] Voorzitter, ik ben het met mijn collega eens dat op sommige plaatsen dat misschien best een aardige oplossing zou kunnen zijn. Maar is hij dan van mening dat je dat overal toe zou moeten passen.

[0:24:39] Want.

[0:24:41] Laat ik gewoon die vraag zou stellen is hij van mening dat je dat gewoon. Good good overal moet toepassen of zegt die van nou op een bepaalde plaats een oplossing kunnen zijn, maar laat op andere plaatsen toch vooral verstandig omgaan met

[0:24:53] de vegetatie beheren op een manier zoals dat momenteel gebeurt.

[0:24:56] Die geld. Nou wat je ziet is dat bij dit dit dit idee die verticale ruimte voor de rivier de zitting in die hebben ze heel precies gekeken aan de hand van de modellen van de minister zelf waar je dat moet doen. Dus het is niet een ophoging van de dijken van alle dijken. Maar op een paar plekken kun je dit doen en dat kost inderdaad een klein beetje extra waardoor je heel veel extra rivier natuur creëert dus het is

[0:25:22] het is wat genuanceerder. Dus je kunt af en toe een dijk, dijk op.

[0:25:26] Dank u wel voordat u doorgaat. De heer grinwis van de christenunie heeft ook een vraag die gym is.

[0:25:31] Voorzitter, in het in het verlengde van de klagen vragen van collega's stoffen.

[0:25:38] Kijk bij de beekdalen in Limburg. Dan snap ik het dan is is het die de de beek van ondiepe en bosareaal rondom de beek is een is een perfecte klimaatadaptieve oplossing voor wat afgelopen zomer daar iets gebeurt. Helm in ieder geval een deel van de probleem van afgelopen zomer te kunnen tackelen waarin de grote rivieren. De Maas en Rijn takken om daar de vegetatie niet meer weg te lepelen of lagere vegetatie te te laten ontstaan en dan op een gegeven moment daar wel in de datum en beheert toe te passen als Rijkswaterstaat dat vermindert doorstroom waarheid is dat. En de grote opstuwing heeft weer de groot wel echt voldoende dat dat op het netvlies. Want bij zo'n calamiteit is afgelopen zomer zag je hoe belangrijk het is dat zo'n dat het water kan doorstromen. Want zodra er iets in de weg ligt. Krijg je enorme opstuwing met de met risico's voor de dijken die langs langs de rivier liggen.

[0:26:31] De heer de groot,

[0:26:34] Nou kijk als je als je vegetatie hebt en je hebt tegelijkertijd ook wint dan beschermt die vegetatie ook weer de dijken. Het is niet de hoogte van de dijken die een probleem is. Het is. Dit gaat over dijkversterking.

[0:26:48] Dus je kunt wel degelijk door dat water een beetje langzamer te laten gaan dan krijg je inderdaad iets meer opstuwing. Heb je heel veel natuur winst. Volgens de modellen van Rijkswaterstaat zelf die zijn toegepast

[0:27:01] zonder dat je dijk in gevaar komen. Dus ik vind het wel de moeite waard om zo te gaan gaan denken en ik ken geen vis. Ook als iemand met een grootste natuur

[0:27:11] en die ook vaak verwijst naar het mooie ruimte voor de rivier. Dit is eigenlijk hetzelfde. Maar dan ja verticale ruimte voor de rivier. Dus ik zou zeggen steun D zesenzestig hierin.

[0:27:24] Aanvullend die er geen wist.

[0:27:26] Voorzitter mee de de de collega de groot heeft heeft groot gelijk. Ik ben enorm groot fan van ruimte voor de rivier Mike onderkennen ook wel dat er een bepaald vegetatie beheer dan in het stroomwet om zo te zeggen en en in de uiterwaarden nodig is om ruimte voor de rivier ook daadwerkelijk ook zijn veiligheidsdoelen te laten halen. Tegelijkertijd ik ga niet op voorhand tegen zijn. Maar ik wijs wel op een paar risico's plus zit natuurlijk een kosten aspect aan je kunt zeggen het is maar twee procent extra kosten per per strekkende meter en dijk dijkversterking. Maar toch het liefst opgeteld tot tweeduizendvijftig. En als je kijkt naar onze zevenendertig, honderd kilometer dijk primaire waterkering. Die moet worden versterkt en behoorlijke kostenpost. En hoewel de heer de groot dat dan gaan bekostigen.

[0:28:12] Heb je groot?

[0:28:14] Doordat je minder natuur hoeft hoeft te kappen en dat scheelt scheelt weer ontzettend veel geld. Dus daarmee kun je kun je die wijken dijkversterking op een wat slimmere manier doen. Dus als het goed is, kost dit geen extra geld en levert het wel heel veel op. Maar dat zou ik dan graag ook door de minister laten laten door.

[0:28:32] Het betogen,

[0:28:35] Ik zei ik heb een aantal voorbeelden van hoe je toch met de natuur aan dijkversterking kan doen. Ander voorbeeld werd mij gisteren nog aangereikt dijken hebben vaak een belangrijke ecologische functie als als verbindingszones tussen verschillende natuurgebieden en in het beheersplan voor de natuur. Het gebied Rijn takken valt er ook te lezen dat die ecologische functie bloemrijke verbinding linten waar langs stroomt al planten en fauna zich kunnen verplaatsen en voor de ontwikkeling en behoud van ecologische diversiteit in de gehele Rijn. Takken is verdere ontwikkeling van droge graslanden op taluds van dijken gewenst.

[0:29:15] Dus dat staat in een beheersplan. En dan heb je de de opdracht die nu wordt gegeven om die dijken daar te versterken. Daar staat eigenlijk geen verwijzing in om ook de biodiversiteit te versterken. Maar de minister is toch ook gebonden aan dat beheersplan. Dus ik vraag me af. Ja. Wordt daar niet een beetje langs elkaar heen gewerkt.

[0:29:35] Een derde voorbeeld de ideale rivierdijk die noemde ik al.

[0:29:38] En een laatste voorbeeld de dubbele dijken wetenschappers van het Niels hebben bij het project dubbele dijken met wissel polders een proef op de som gedaan en de kosten afgewogen tegen monetaire baten en daar bleek dat dit soort projecten op termijn zelfs de goedkopere optie zijn dus toch echt een uitnodiging aan de minister. Om met de natuur te kijken wat er mogelijk is en op die manier niet eens extra kosten te gaan maken. Voorzitter,

[0:30:06] ik zou graag een reactie daarop hebben van de minister,

[0:30:10] temeer daar we ook gewoon

[0:30:13] de het kabinet gehouden is aan de doeleinden in het kader van Natura twee duizend

[0:30:19] en dat geldt ook voor de kaderrichtlijn water. Samen met die grind is een motie ingediend van wat gaat er nou gebeuren als je die doelen in tweeduizend, zevenentwintig niet haalt. De minister heeft een analyse gemaakt en verschillende opties lijkt inderdaad niet zo wenselijk namelijk doel verlaging of ja, het in de tijd verder uitsmeren van de doelen. Want we hadden het al in tweeduizend vijftien moeten halen.

[0:30:41] Dus wat gaat de minister doen om daadwerkelijk die doelen van de kaderrichtlijn water te halen.

[0:30:49] Want een recente analyse heeft ook weer laten zien dat die kwaliteit zeer bedroevend is, zeker als het gaat om de kleine wateren die worden gewoon slecht gemonitord. Tachtig procent van die water heeft natuur en milieu laten zien. Die worden niet onderzocht

[0:31:05] en de kwaliteit is matig of zelfs slecht en dat gaat dus over een derde van alle Nederlandse wateren.

[0:31:17] Dus hoe gaat de minister nou echt die doelen halen en ik hoor toch graag daar iets meer dan natuurlijk speelt het ook op de formatie. Maar ik ben toch echt benieuwd wat de minister bijvoorbeeld gaat doen als het gaat om gewasbeschermingsmiddelen het filteren van medicijnen

[0:31:33] uit water en toch wat meer gebiedsgerichte aanpak voor de landbouw.

[0:31:43] Voorzitter, een ander probleem met het halen van de doelen is ook dat de maatregelen die al zijn genomen niet voldoende worden uitgevoerd en dat bleek dat achtentwintig procent van die maatregelen voor tweeduizend, eenentwintig nog niet is uitgevoerd en we hebben nog iets meer dan een maand te gaan. Ja klopt. Dat vraag ik via de voorzitter aan de minister en kan een Marlies. De minister een analyse maken van de uitvoeringscapaciteit bij Rijkswaterstaat en de waterschappen krijgt toch sterk de indruk dat daar toch een knelpunt zit

[0:32:13] dan voorzitter droogte en klimaatadaptatie

[0:32:16] ook bedrogen te passen om de natuur tot je vriend te maken. De algemene Rekenkamer heeft hier een sterkere regierol voor de overheid aanbevolen volsta blijft namelijk blijkt namelijk dat de minister meer inspanning moet leveren om het droogteproblemen op te lossen door meer inzicht te krijgen in ruimtelijke maatregelen van decentrale overheden deze droogte maatregelen inhoudelijk te toetsen en waar mogelijk te ondersteunen bij de uitvoering. Hoe gaat de minister invulling geven aan deze aanbeveling

[0:32:42] dan voorzitter een aantal partijen is gekomen met de kans en kaart klimaatbuffers zou de minister eens op deze kaart willen reflecteren en is ze bereid om de deltacommissaris bij deze reflectie te betrekken? Welke knelpunten ziet de minister om zoveel mogelijk klimaat buffers in te zetten en ik zeg ook tegen de collega's. Dat is echt een hele interessante kaart die gemaakt is, want er staan gewoon heel veel kansen om met de natuur te werken aan klimaat adaptatie

[0:33:09] en kan de minister ook de natuurorganisaties betrekken bij de beleid stapel wateroverlast. Limburg. Voorzitter, ik rond af wat D zesenzestig betreft, zou de overheden een motivatie plicht moeten hebben wanneer zij niet kiezen voor natuurlijke oplossingen en klimaatbuffers. Precies de andere kant. De waterwet is een hinderpaal tot het integreren van bredere doelstellingen in ons beleid. Als je voor een dubbeltje op de eerste rang wilt zitten kost het je uiteindelijk een kwartje en samenwerking tussen de ministeries. Daar begint het mee en die kan beter Dankuwel.

[0:33:44] Dankuwel.

[0:33:45] We gaan naar de heer de hoop van de partij van de arbeid heeft zes minuten.

[0:33:51] Dank u. Voorzitter, afgelopen zomer heb ik in Zuid Limburg, net als meerdere collega's naar de hartverscheurende verhalen geluisterd van gedupeerden door de overstromingen

[0:34:01] je leven staat op je kop als hetgeen waar je ziel en zaligheid waar je dat in stop. Ineens wordt overspoeld en het is dan ook wrang dat ruim vier maanden na de ramp zoveel mensen, bedrijven en gemeenten nog altijd geen euro hebben gezien van een tegemoetkoming schade bij rampen.

[0:34:19] Daarom wil ik allereerst weten hoe kan dit. En hoe gaat de minister ervoor zorgen dat zo snel mogelijk geld wordt uitgekeerd waar de recht op is.

[0:34:27] Naast de financiële schade speelt bovenal het gevoel van onveiligheid in Limburg

[0:34:32] dat het zomaar weer kan gebeuren. Een catastrofe, zoals in Duitsland en België

[0:34:37] met vele doden is Limburg gelukkig bespaard gebleven,

[0:34:40] maar het schildert te weinig

[0:34:42] hoe veilig is Limburg nog vraag ik aan de minister. Hoe kijkt zij aan tegen de propositie vanuit de Limburgse waterschappen in de overheden om bestaande programma's voor hoogwater veiligheid versneld uit te voeren,

[0:34:54] is zij ook bereid om hier stappen in te zetten en in welke mate werkt de minister samen met Duitsland en België om toekomstige rampen te voorkomen.

[0:35:02] Limburg is relatief moeilijk te beschermen tegen water. De steden en dorpen liggen in een dal door de heuvels is er weinig ruimte voor reservoirs en de grond is weinig Parijs.

[0:35:13] Dat betekent dat we ook extra veel aandacht moeten hebben voor als het misgaat. Zorg dat alle gemeenten in kwetsbare gebieden noodplannen klaarliggen met voldoende zandzakken start een campagne en een subsidieregeling, zodat mensen in relatief kwetsbare gebieden hun huizen kunnen aanpassen.

[0:35:30] Ik hoor graag van de minister of zij ook vindt dat extra risico in een gebied ook extra zorg en extra steun betekent.

[0:35:39] De realiteit is helaas het dit soort rampen door klimaatverandering vaker zullen voorkomen. Als we onze waterhuishouding niet tijdig aanpassen.

[0:35:47] Experts geven aan dat ons watersysteem opnieuw onder de loep moet worden genomen.

[0:35:52] Wat afgelopen zomer is voorgevallen ging namelijk verder dan het worst case scenario zoals Bas Jonkman ook zei van de TU Delft

[0:36:00] waar nu rekening mee wordt gehouden in stresstest en modellen.

[0:36:04] De regen die in Duitsland, België en Limburg viel had ook in midden. Nederland kunnen vallen, maar we weten niet wat dat betekent,

[0:36:11] is de minister het eens dat we beter in kaart moeten brengen wat er nodig is om Nederland beter te weren tegen extreme weer scenario's.

[0:36:19] De ramp in Limburg en het vooruitzicht van klimaatverandering

[0:36:23] maakt het extra wrang dat er een structureel tekort is op het budget dat nodig is om onze dijken te onderhouden.

[0:36:28] Ik mag hopen dat dit dan wel aan de formatietafel geregeld wordt

[0:36:33] dan de waterkwaliteit punt wat al vaak genoemd is met het onderzoek van natuur en milieu naar de waterkwaliteit van de kleine wateren is nogmaals duidelijk geworden in wat voor onacceptabele en onhoudbare situatie zitten met slechts zeventien procent van sloten, vijvers grachten en kleine plassen die in een goede staat verkeren. Ondertussen weten we dat we niet genoeg doen op het café doel voor tweeduizend, zevenentwintig te halen. Ook niet in het zevende actieprogramma nitraatrichtlijn en de emotie Dijsselbloem met werd ook al genoemd stemde toch verrassend genoeg veel partijen tegen die dat doel wel beoogde te halen. Wat zijn volgens de minister de gevolgen. Als we het café doel in tweeduizendzeventien niet halen. En hoe gaat de minister ervoor zorgen dat we dit wel doen? Is zij bereid om nationale regie te voeren over gebied specifieke oplossingen in een tijdlijn naar de kamer in kamer toe te sturen waarin de k en w doelen worden gehaald.

[0:37:29] Tot zover,

[0:37:32] Dankuwel

[0:37:34] je Boswijk CDA uw zeven minuten.

[0:37:36] Dankuwel. Voorzitter, als op Atlantis Nederlanders hadden gewoond had het eiland waarschijnlijk nog bestaan en niet slechts een mysterieuze voetnoot in de geschiedenis geweest, want er is geen volk dat zo eigenwijs om nog onder zeespiegel te blijven wonen. Maar het gaat niet altijd goed in de nacht van zestien augustus tweeduizend drie wil ik op mijn vader uit het bed geschopt om te helpen met meubels naar zolder te tillen omdat de dijken wij praktisch tegenaan wonen een stukje verderop een doorbroken Wilnis hebben het over een aantal jaar geleden ben ik met mijn vrouw vertrok uit Wilnis naar Kockengen veilig weg van het betreffende dijk vergelijk de eerste zomer regel het zoveel dat het Cooking een paar dagen blank stond.

[0:38:16] Maar naast dat het water een gevaar kan zijn, is het ook van levensbelang? Het is vanzelfsprekend dat de schoon drinkwater uit de kraan komt. Zo ervaren dat tenminste, maar in werkelijkheid is het hard werken om ervoor te zorgen dat schoon drinkwater uit de kraan blijven komen. Door klimaatverandering kunnen we langere periodes van droogte en zeespiegelstijging zorgt aan de andere kant weer voor de verzilting. Daarom moeten we moet er aan worden gewerkt

[0:38:39] en een systeem dat de beschikbaarheid en de kwaliteit van water nu en in de toekomst garandeert. De VWS en de Unie van waterschappen noemen een brede water transitie. Die weet de water transitie vergt de samenwerking over bestuurlijke en landsgrenzen heen, maar ook over de grenzen van het kabinet periode heen.

[0:38:56] De voorzitter suggereerde al even aan over het nationaal water akkoord. Hoe kijkt de minister. Hierna is dit inderdaad nodig?

[0:39:04] Voorzitter, het ministerie heeft een analyse laten uitvoeren om zicht te krijgen op de huidige toestand van de waterkwaliteit in Nederland en de verwachting voor tweeduizend, zevenentwintig bij ongewijzigd beleid. Uit deze analyse blijkt dat het doelen van de kaderrichtlijn water met de huidige maatregelen regelingen naar verwachting niet gehaald zullen worden. De doelen in de kaderrichtlijn water zullen Vertaald moeten worden naar nationale doelen en gebied, doelen en gebied stoelen vragen om gebied specifieke oplossingen, want elke omgeving vraagt om een andere aanpak is de minister bereid om op korte termijn inzichtelijk te maken welke maatregelen er nog meer nodig zijn. Bovenop de maatregelen die genomen zijn genomen zijn in zevende actieprogramma programma om uiterlijk tweeduizend, zevenentwintig de doelen.

[0:39:44] De behalen.

[0:39:45] Voordat u verder gaat, werd een vraag van een vrouw met groenlinks.

[0:39:49] Voorzitter, ik denk het goed gehoord te hebben. Maar klopt het eigenlijk dezelfde vraag als dat ik net aan de VVD stel stemde dat het CDA nog steeds vindt dat de doelen uit de kaderrichtlijn water in tweeduizend, zevenentwintig gehaald.

[0:39:59] Worden.

[0:40:00] In Boswijk,

[0:40:02] Ja klopt. En ik zal u interruptie besparen. Wij hebben inderdaad tegen de motie gestemd en het had met formuleringen te maken. Maar wij zijn helemaal van mening dat we inderdaad die doelen in twintig, zevenentwintig moeten halen. Tegelijkertijd vind ik wel dat je het in een bredere context moet zien dat je ook altijd moet kijken van welke opgaven hebben nog meer zodat je per gebied per opgave misschien een afweging kan maken dat misschien de kaderrichtlijn water in het ene gebied ondergeschikt is aan een ander belang. Het noemen wat waterveiligheid, noem maar even een zijn zij weg. Dus daar hebben wij tegenstemt, maar het is onze ambitie wel om in tweeduizend zeventien die doelen te halen. Al is het wel alle hens aan dek.

[0:40:44] Mevrouw Mohammed.

[0:40:46] Voorzitter, ik kom ik.

[0:40:47] Ik probeer maar heel vrolijk te worden van van deze twee standpunten van zowel de VVD als de CDA. Want je wordt heel veel geluiden van belanghebbenden dat zij vinden dat die doel. Het is dus te streng zijn en niet gehaald zouden moeten worden en voor ons zijn doelen. Die staan die zijn altijd Vandaar. Dat is binnen getikt. Het gaat om de maatregelen die je moet nemen om dat voor elkaar te krijgen en het is waar dat dat de in gebied processen plaats moet vinden. Dus ik want de de problemen die wij hebben als het gaat over klimaatverandering over C O twee uitstoot over de stikstof problemen die hangen allemaal samen met de waterkwaliteit. Dus ik ben nu al heel vrolijk.

[0:41:30] Dat doen we het allemaal voor voorzitter,

[0:41:32] Voordat we verder gaan. Meneer Boswijk. U heeft ook een vraag van vestiging.

[0:41:36] Voorzitter, fijn om te horen dat het CDA zich toch wel degelijk zorgen maakt over of die kaderrichtlijn water doelen in tweeduizend, zevenentwintig gaan halen en ik vroeg me dus af als dit inderdaad een gevalletje is geworden. De formulering stond ons niet helemaal aan als CDA zijnde of er dan van het CDA een motie of iets van een inspanning kunnen verwachten op korte termijn om ervoor te zorgen dat ze dus in ieder geval via het zevende actieprogramma nitraatrichtlijn ervoor gaan zorgen dat ze die doelen gaan halen in tweeduizend, zevenentwintig.

[0:42:04] Die Boswijk,

[0:42:07] Voorzitter, er wordt heel hard geschreven aan een aan een formatie document. Ik zou zeggen wacht heel even af. Dat komt echt bijna ja bijna is een breed begrepen. Maar ik hoop heel snel. Dat zeg ik ook al heel lang. Overigens moet ik zeggen maar ik heb het gevoel dat het daar heel stevig in zit in dat u ook daar blij van wordt. Maar ik denk dat we het niet hapsnap moeten doen maar dat het integraal moeten bekijken en dat het verstandig is om daar even op te wachten en dan zowat op dat moment daarin het debat over hebben.

[0:42:45] Voordat u verder gaat. Ik zie ook de vinger van de eerste of omhoog. De eerst of s.

[0:42:50] Voorzitter, dit antwoord op de interruptie van de partij voor de dieren die proeven meten gewoon iets op. Ik denk nou als het dan toch al in dat document staat wat in papier of in potlood geschreven staat worden kan hier Boswijk niet gewoon aangeven wat daar dan in staat. Dat maakt het voor dit debat veel makkelijker want het maakt ook helder voor oppositiepartijen moeten we een motie indienen. De een of de andere kant op. Maar het zal wel prettiger zijn als we echt een serieus debat voeren. Wat dat betreft en het dan als er toch al lichte kom op met de inhoud zou ik zeggen.

[0:43:17] Nou, meneer Boswijk.

[0:43:19] Ik zal iets in de trein laten liggen en volgende week. Nee kijken meneer stoffen weet weet hoe het werkt. Dit hangt samen met heel veel andere opgaven voor bestaan. Ik denk dat het verstandig is dat je dat je de verschillende havens tegelijk aanpakt en dat je ik. Dit is heel onbevredigend. Maar dan moeten we op dit moment even de formatie afwachten. Het komt echt goed stoffen.

[0:43:46] Oh,

[0:43:47] Voorzitter. We hoeven dus geen motie want hij.

[0:43:49] Dat komt goed. Ik ik denk dat het verstandig is om wat minder motie in te dienen sowieso. Voorzitter,

[0:43:56] Gaat uw gang?

[0:43:59] De doelen van de kaderrichtlijn water kunnen we alleen bereiken met kennis van zaken en die hebben ze toevallig in het huis van Wetsus in Leeuwarden. Een paar weken geleden was ik daar een chaos aan dat ze erg afhankelijk zijn van tijdelijke subsidie en waardoor hun voortbestaan onzeker is. Hoe kijkt de minister naar deze situatie dat Wetsus en andere instellingen, zoals Zwitserse, erg afhankelijk zijn van niet structurele subsidies. Voorzitter, een koekenpan met een anti aanbaklaag is niet alleen handig, maar ook enorm schadelijk als een P was aan te pas komt het vast hoort niet in de natuur.

[0:44:35] Want het kan eruit. Heel moeilijk worden verwijderd en dat geldt ook voor ons drinkwater. Bron aanpak is de enige juiste manier om te voorkomen dat pvvers in een milieu en in de bronnen van het drinkwater terecht komt in de Westerschelde zijn zulke hoge pv's waren aangetroffen dat het de vraag is of het nog veilig is om vis of groenten zoals kraal uit de Westerschelde te eten. Hoe staat het met de moties die zijn eigen aangenomen rond bhv. Als voorzitter vorig jaar heeft mijn collega's Geurts in het wetgeving overleg water aandacht gevraagd voor de gevolgen van droogt in het stedelijk gebied naar schatting een miljoen panden. Nederland zijn gevoelig voor bodemdaling, lage grondwaterstanden en dame daarmee vooral door veroorzaakt door droogte. De verzekeraars hebben becijferd dat de schade van vierenvijftig miljard

[0:45:16] mogelijk is alleen al voor de panden schade aan het stuur kabels en leidingen is er een nog niet eens meegenomen. Is de minister bereid om een maatschappelijke kostenbatenanalyse te maken ten aanzien van het waterpeil en de in de in de stedelijke gebieden.

[0:45:34] Voorzitter, Wouter is van levensbelang, niet alleen voor de mensen, maar ook voor de planten en dieren. Het masterplan zoet water voor Zeeland laat zien hoeveel partijen op een of andere manier betrokken zijn bij zoetwatervoorziening. Dit voorjaar werd het advies zoetwater voor Zeeland gepresenteerd om de regionale en lokale zoetwatervoorziening voor land en tuinbouw en Zeeland te behouden en te versterken. Het advies pleit onder meer voor het stimuleren van kennisontwikkeling en innovatie, maar ook voor robuuste regionale watersysteem waarin neerslag wordt vastgehouden en zoetwater buffers worden behouden, beschermd of zelfs worden vergroot. Zo nodig wordt er zelfs gedacht aan zoet wateraanvoer van elders? Op welke wijze is het ministerie betrokken bij dit initiatief?

[0:46:15] Voorzitter, in het commissiedebat, in juni spraken ondermijnt onder meer over cybersecurity in de water keten. De minister kondigde aan dat in september gestart zou worden met een digitale keten waar het zwaartepunt zal liggen in de gemeentelijke watertaken. Op dat moment was een daarover in overleg met het VNG en andere partijen. Wat is op dit moment de stand van zaken hierover

[0:46:35] en dan iets minder cyber maar zeker security. Ik was twee weken geleden in Flevoland en kreeg van een aantal waterschappen te horen dat de afgelopen jaren de schade aan dijken aangericht door bevers explodeert. Nu is het natuurlijk een prachtig dier en wordt er veel aan gedaan om in Nederland te laten gedijen. Maar hoe kijkt de minister naar deze vervelende neveneffecten?

[0:46:54] Voorzitter, water is van levensbelang, maar het kan ook levensgevaarlijk zijn. We herinneren ons allemaal de overstromingen in Brabant en Limburg afgelopen zomer op elf november zaten we om tafel met de gedupeerden waterschade door overvloedige regenval wordt in de regel door verzekeraars vergoed. Maar er is geen uitkering voor de schade die ontstaat wanneer rivieren buiten hun oevers treden? Het kabinet heeft terecht besloten de onverzekerde schade te vergoeden via de weet die s bij rampen minister Grapperhaus suggereert in antwoorden op onze vraag. Vorige week dat er al betalingen zijn gedaan vanuit weet die is, maar wij krijgen hier toch echt het tegenovergestelde signalen. Wat is nu waar hoe voorkomt de minister dat de gedupeerden nog langer moeten wachten en verzuipen in bureaucratie. Wat doet de minister om het proces te versnellen?

[0:47:37] In antwoord wordt ook gesteld dat schade binnendijk niet betaald wordt, omdat dit een retentie gebied is. Wij kunnen het antwoord niet helemaal volgen naast het feit dat het in de zomer is overstroomd en er echt sprake is van overmacht is in het verleden voor deze gebieden nooit de risico afgekocht of zijn deze mensen erover geïnformeerd dat ze retentie gebieden vallen, kan de ministerie wat verduidelijking opgeven.

[0:47:59] Wilt u afronding?

[0:48:01] Jazeker. Een structurele aanpak is nodig om de schade in de toekomst te voorkomen. De Limburgse overheden hebben daarvoor de nodige voorstellen op tafel gelegd bij hoog water, zoals deze zomer Limburg kunnen overal in ons land fokken voorkomen. Daarom zullen de watersystemen het hele land met een lelijk woord klimaat robuust gemaakt moeten worden. Welke stappen zet die minister hiervoor.

[0:48:23] Dank voor uw inbreng,

[0:48:25] mevrouw begon met een u het woord. U heeft zes minuten.

[0:48:29] Dankuwel. Voorzitter, het gaat over water vandaag en het spreidt zich over meer beleidsterreinen uit. Als alleen IND en de vorige sprekers spraken af en toe over als het gaat bijvoorbeeld over landbouw, maar ook over bouwen, bouwen in de polders. Dat is een onderwerp wat weer op een andere begroting plaatsvindt. Het mooie is eigenlijk wel dat als je

[0:48:49] lid bent van een kleinere fractie, zoals ik dat je al die dossiers meemaakt, is dezelfde woordvoerder bent op al die terreinen en dat is hier niet zo maar een het risico is dan ook aanwezig dat het woord water een beetje verweesd raakt een woordvoerder van een partij die iets zegt, terwijl zijn collega in een van een andere partij iets anders zegt in een ander debat over water. Ik wil vandaag vier onderwerpen aan aanraken en en waterveiligheid waterkwaliteit Veen en Limburg.

[0:49:17] Voordat u verder gaat, heeft de interruptie van de heer grinwis van de christenen.

[0:49:21] Is?

[0:49:22] Voorzitter, ik vond het een hele behartenswaardige opening van mijn collega's met en op op waarover maakt zij zich het meest zorgen een zorgen waar raakt het maat water het meest geweest in deze kamer.

[0:49:34] Fragment.

[0:49:36] Voorzitter, dat gaat over een heleboel onderwerpen als het gaat over de kaderrichtlijn water, dan worden de moties aangenomen die het beleid van de minister van El en wave LHV verzwakken als het gaat over sloten. Dan vraag ik aan de minister van de LHV of haar maatregelen er niet toe leiden dat er een heleboel sloten gedempt zullen worden, waardoor de landschappelijke kwaliteit afneemt. Als het gaat over woningbouw dan hoor ik de VVD woordvoerder roepen dat er gebouwd moet worden in allerlei polders waarvan deze woordvoerder zegt we moeten niet elke polder gaan bebouwen in verband met klimaatverandering. En ja dan is het risico aanwezig dat het van de een en minister minister naar de andere minister schuift van de een een woordvoerder naar de andere woordvoerder en dat iedereen het uit zijn handen laat vallen.

[0:50:20] Ik denk dat u uw betoog kunt vervolgen.

[0:50:24] Voorzitter, ik was gekomen bij waterveiligheid en het interessante is eigenlijk wel. Ik kreeg dit boek opgestuurd. Het is een studie van een krijgt opgestuurd van een opa die heel trots was op zijn kleinkind die dit gemaakt had en een landschapsarchitect die nagedacht heeft langer dan de dag van morgen langer dan vijftig jaar vooruit. Maar misschien wel honderd, tweehonderd jaar vooruit en ook Jan rot heeft een leuke studie gemaakt van hoe ziet Nederland eruit als de klimaatverandering doorzet en hij zegt dan het groene hart wordt het blauwe hart en dat is ook een een denkproces. Volgens mij allemaal aan moeten en ik heb

[0:50:58] in de vorige begrotingsbehandeling daar ook wat over gezegd. En toen zei de toenmalige minister. Dat is bangmakerij en ik wil eigenlijk vragen aan deze minister vindt hij ook dat de regeren vooruitzien is en dat je langer vooruit moet kijken dan dat we nu misschien wel gewend zijn om te doen, vindt zij dat de systematiek van het Deltaprogramma dat die nog voldoet als het gaat over klimaatverandering of moet die ook aangepast worden, ben ik heel nieuwsgierig naar

[0:51:25] en voorbeeld over over waterveiligheid dat ik nog zou willen geven en ook refererend aan het debat dat ik eerder hierover voerde met de vorige minister gaat over de dijkversterking tussen hoorn en Amsterdam. Ik woon er vlakbij en ik heb toen gevraagd waar zit die vertraging in. We hebben in de brief van de minister gelezen waar die vertraging in zit. Maar dat ging ook over burgerparticipatie die mislukte kan de minister daar nog iets over zeggen. En hoe veilig is het nou om achter zo n afgekeurde dijk te wonen die veel later klaar is met versterken dan gepland. En hoe groot is het risico dat die dijk doorbreekt en het gebied erachter onderloopt ten opzichte van het risico dat er was berekend voor de problemen in Limburg

[0:52:11] dan voorzitter, over de waterkwaliteit zijn goede woorden gesproken van mijn collega's. Ik ben blij dat iedereen tot nu toe zegt. In tweeduizend, zevenentwintig moet het water schoon zijn. Dat is ook nodig, want er zullen dwangsommen vorm voor volgen van Europa. Soms wel van driehonderdduizend euro per dag

[0:52:28] en achtentwintig procent van de KLM kw maatregelen is niet uitgevoerd. Dit jaar vragen aan de minister. Hoe dat kan.

[0:52:35] En is het niet nodig om veel meer meetpunten neer te zetten, zodat we echt weten hoe het zit met die waterkwaliteit. En wat vindt de minister van een kamer die beleid afzwakt van de minister van LHV dat erop gericht is om die doelen te halen. Waar ziet u nou de grootste problemen is dat mest zijn dat bestrijdingsmiddelen zijn dat medicijnen.

[0:52:57] Voorzitter, dan fijn. Ik heb drie jaar geleden heb ik als eerste actie van mijn Kamerlidmaatschap een nota geschreven over Veen en Veen is een grote uit uitstoot bron van C O twee en de aller goedkoopste manier. Om die twee vast te houden is het verhogen van de waterpeil en zijn

[0:53:15] afspraken over gemaakt in het klimaatakkoord. Er zijn allerlei pilotproject projecten. Maar wanneer gaan we nou eens echt zien dat dat tot resultaten gaat leiden. Wanneer gaan de waterpeil omhoog, bijvoorbeeld in Friesland niet alleen in een pilotproject maar gewoon in heel Friesland in heel westelijk Nederland. Wanneer wanneer gaan we nou er voor kiezen om plannen te maken, zodat de boeren ook betaald worden voor die C O twee vastlegging, want het is nog geen begin aan en dan tenslotte, voorzitter, Limburg. Het gaat bij het voorkomen van wateroverlast, ook over het inrichten van ruimte natuur maatregelen bovenop de heuvels. Ik was in Limburg tijdens deze ramp en het is ongelooflijk hoe je zo'n ramp ervaart als het in slow motion toetreedt. Je denkt de hele tijd vanuit de. Het valt wel mee. Dat is normaal. En opeens is het een ramp waar de een mee Valkenburg afsluit

[0:54:05] en de vragen die pvda gesteld heeft over de vergoedingen die die die wil ik ook stellen.

[0:54:13] Ik.

[0:54:13] Ik was ook getroffen door de burgemeester van Valkenburg die zei het gaat eigenlijk er zoveel wantrouwen moet je niet uitgaan van vertrouwen bij het vergoeden van de schade eerst het geld betalen en dan laten kijken of het wel eerlijk is dat dat geld uitgekeerd wordt. Want nu zit een heleboel mensen te wachten op dat geld

[0:54:32] als allerlaatste voorzitter, het systeem voor de rampen verzekeren, verzekering. Het CDA had er ook al een opmerking over moeten we niet voor heel Nederland. Dat systeem veranderen. Want als we rampen gaan krijgen die we niet voorzien of waarvan de kansen risico's heel laag worden ingeschat. Maar die toch gebeuren. Ja hoe moet het dan wordt het een bodemloze put om mensen te vergoeden of moeten we mensen gaan waarschuwen voor de risico's die ze lopen of moeten we het systeem van verzekeringen anders inrichten. Dankuwel.

[0:55:02] Dankuwel. De heer Boswijk had nog een.

[0:55:06] Janko voorzitter ging over het verhogen van het waterpeil en dat de generiek te doen. Dus ik hoor even het groene hart en in Friesland. Hoe kijkt een groenlinks ernaar uit. Stel je je gaat dat voor nat. Inderdaad is moeras vorming krijgen dan waardoor je verrot is processen krijgt en dus misschien C O twee vasthouden me weer methaan uitstoot krijgt en hoe kijkt ze naar bijvoorbeeld de initiatieven met onder water draaien naast je die in sommige gebieden best wel veelbelovende resultaten laat zien.

[0:55:33] Verantwoordelijk en voorzitter daar ging mijn hele nota over. Het ging niet over het generiek verhogen van het waterpeil, maar juist op gebiedsniveau kijken wat hier de beste manier om de waterpeilen te verhogen. Moet je de natuur van maken. Moet je op sommige plekken inderdaad onder water te draaien naast je kiezen. Groenlinks is er niet voor westelijk Nederland voorgelegd wordt met terrein naast buizen. Wij vinden dat hij echt heel erg specifiek moet kijken welke maatregel is hier de beste maatregel om te nemen. En als het gaat over de methaan uitstoot dan zou ik die Boswijk willen aanraden vandaag een artikel in NRC te lezen. Dat gaat over experimenten die gedaan worden in Duitsland met verhoging van waterpeilen en waar ook hele goede onderzoeksresultaten zeg weten gekomen over hoe je die methaan uitstoot kan voorkomen, want het is een risico. Maar je kunt het ook voorkomen. Dus dat die er wordt al veel meer aan gestudeerd dan in Nederland misschien bekend is.

[0:56:29] Boswijk, aanvullend,

[0:56:31] Nee. Een meer een opmerking dat ik blij ben dat het iets genuanceerder is en dat het toch echt gebiedspecifiek wordt gekeken en niet niet generiek zoals het wel even overkwam.

[0:56:40] Waarom.

[0:56:41] Voorzitter, ik heb echt een heel gedegen onderzoek gedaan met met bijeenkomsten waar we met belanghebbenden hebben gesproken. Ik zou de heer Boswijk aanraden om stukjes te lezen. Het is een zeer genuanceerd stuk. Maar als het gaat over Friesland. Dan is de drooglegging van het Veen veel groter in Friesland dan in westelijk Nederland. Dat is niet omdat de bodemgesteldheid. Daar is anders is. Maar dat is een gevolg van keuzes uit het verleden. Dus als we nou Quick wins willen hebben, dan zou ik zeggen. Beginnen we in Friesland.

[0:57:12] Dankuwel. De heer Grimm. Wist u dat ook nog een vraag? Volgens mij.

[0:57:17] Voorzitter, een vraag in dat mij van de laatste vraag die mevrouw Mohammed stelde die begrijp het wel van hoe kunnen we dat systeem van tegemoetkoming naar schade na overstromingsschade verbeteren. Tegelijkertijd ze op de van moeten we niet meer nadenken over een zee en verzekerbaarheid en ik vroeg me echt af van is dat echt een serieuze optie voor groenlinks fantasie. De top is wel wat haken en ogen aan en ook als het gaat om het denken over wat is een collectieve verantwoordelijkheid. En wat zijn private verantwoordelijkheid voor je het weet als je het privaat verzekeraar maakt moet je in een paar jaar als verzekeraar de buffer opbouwen. Dat vergt hele hoge premies. Terwijl als puntje bij paaltje komt in een erg ramp plaatsvindt dan kan zo'n private verzekeraar maar tot een bepaalde grens gaan qua vergoeding is dat echt serieus. De weg die de groenlinks op wil gaan. Of is het meer een soort feitelijke vraag hoe kunnen we het verbeteren?

[0:58:04] Fragment?

[0:58:06] Voorzitter, ik ben geen verzekeringsexpert. Ik heb wel begrepen dat er in andere Europese landen andere systemen plaatsvinden. Dus misschien dat de minister daar ook even wat voorlichting over kan geven aan ons.

[0:58:18] Wat ik wel shockerend vind eigenlijk is dat heel veel mensen die schade hadden in in Limburg niet wisten dat zij niet verzekerd waren voor die schade en ik dacht over mezelf. Ik woon onder zeeniveau ben ik waar ben ik eigenlijk voor verzekerd en tot op vandaag weet ik het ook niet. En het is toch wel belangrijk dat wij of mensen voorlichten dat bepaalde schade niet verzekerd is of dat we ons best doen om die schade wel op een of andere manier verzekerbaar te maken. Want wat er nu gebeurt is dat we zeggen de schade wordt niet verzekerd. Dus dan passen wij wel bij als de overheid. Maar als dit soort rampen veel vaker gaan gebeuren. Dan komt er ook een moment dat we dat als overheid niet meer kunnen dragen. Dus dus ik heb geen vastomlijnd plan over hoe dat plaats zou moeten vinden, maar ik vind wel dat er veel meer bekend over zou moeten worden.

[0:59:05] Voldoende. De film is. Nou ja ik hoop eigenlijk dat de minister niet het pad van de verzekerbaarheid op wil gaan van overstromingsschade want denkt dat de overheid juist eindeloos schade kan dragen en mensen zelf particulier en private verzekeraars niet en dat voor je het weet het ook een enorm verdienmodel wordt voor verzekeraar omdat zij heel snel geld moeten oprotten om bij een calamiteit uit te kunnen keren. Dus ik hoop zelf dat de minister niet op dat spoor opgaat, want er is een goede reden waarom ons land er anders mee omgaat dan andere landen. Maar oké ik ben ook benieuwd naar de reactie van de minister.

[0:59:35] Grappig om moment. Voorzitter goed betoog van de je geen wist want ik ben natuurlijk helemaal niet per sé voor het privatiseren van allerlei risico's. Dus ik wacht de antwoorden graag af en wij staan nog helemaal open.

[0:59:47] Uitstekend. Dank de heer is. Het is uw beurt voor vijf minuten spreektijd.

[0:59:53] Voorzitter Dankuwel.

[0:59:54] Voorzitter als iets. De identiteit van het Nederlandse landschap bepaalt dan is het water. Samen met een aantal collega's hebben we daar in het bijzonder bij stilgestaan toen we in juni een bezoek aan de Biesbosch brachten.

[1:00:05] Het grootste zoetwater getijde gebied van Europa,

[1:00:08] gebied van kreken biezen rietkragen en eilanden ontstaan als gevolg van de Sint Elisabeth vloed afgelopen donderdagavond op de kop af. Zes, honderd jaar geleden.

[1:00:17] Een van de meest tot de verbeelding sprekende catastrofe die ons land gekend heeft,

[1:00:22] hoeveel mensen precies verdronken en hoeveel dorpen exact verdwenen door de overstroming. Dat is niet duidelijk. Wel is duidelijk dat deze gloed flinke negatieve gevolgen heeft gehad voor de verdere ontwikkeling van de oudste stad en de tot dan toe belangrijkste stad van ons van Holland Dordrecht. Dit zeshonderd jaar geleden ontstaan de gebied toen we ons vandaag de dag nog bij twee grote opgaven stilstaan het land veilig houden en het water goed houden,

[1:00:46] want voorzitter overstromingen zijn niet alleen iets uit een ver verleden, maar onverwacht steken ze zomaar ook nu nog de kop op nota bene afgelopen zomer door extreme neerslag in en rond Limburg. Daarbij bleek de Maas niet ons hoofdprobleem de nog niet afgeronde Maas werpen werken wierpen hun vruchten af met bijvoorbeeld het prachtige project Oijen. Want ze een dikke streep. Kortom, onder de meerwaarde van ruimte geven aan de rivier. Voorzitter, laten we verder gaan in dat spoor.

[1:01:12] Maar wat wordt het volgende icoonproject in Nederland waar we ruimte geven aan de rivier.

[1:01:16] Wanneer durven we weer innovatief te zijn en niet altijd maar sober en doelmatig bij ruimte voor de rivier durfden we dat bij de zandmotor ook waar we nota bene midden in de kredietcrisis in tweeduizend negen geld voor vrij spelen speelde doen en durven we dat nog steeds.

[1:01:30] En wanneer vallen we niet langer voor de verleiding om te bouwen in te lage delen waar het water vroeg of laat terug komt

[1:01:36] iedere keer als een watersnood weer een tijdje achter ons ligt zien projectontwikkelaars goud blinken trekken mensen naar de lagere delen en dreigen bestuurders toegeeflijk te worden. Maar voorzitter,

[1:01:46] de natuur wordt nooit toegeeflijk. Zeker niet in deze tijden van een opwarmende klimaat. Ik hoop kortom, dat de minister en het hele kabinet mijn motie van nota bene een kleine week voor het overstromingen drama in Limburg onder water en water opgave sturend te laten zijn bij ruimtelijke ordening en woningbouw vraagstukken. Zeer consciëntieus uitvoert,

[1:02:04] niet alleen gericht op klimaatadaptief bouwen, maar ook gericht op de locatiekeuze wie. O. Wie durft haar vinger een keer op te steken te zeggen. Wilt u hier echt gaan bouwen in dit deel van het stroomgebied van de Maas of in de zuidplas polder wie. O wie kijkt niet een kabinetsperiode verder niet een generatie vooruit maar honderd a tweehonderd jaar want huizen bouwen doen we toch zeker voor zo'n periode mijn beeld tot nu toe naar diverse debatten. Iedereen draait om de hete brij heen en ik hoop dat deze minister dat in haar reactie zo meteen niet doet

[1:02:36] dan nog even specifiek over de benodigde actie in Limburg langs de Maas en haar zij takken. De minister heeft een beleid stapel ingezet ingesteld. Mooi vanuit het Limburgse is een propositie gekomen. Prachtig. Maar hoe gaat de minister hiermee om is ze bereid afspraken te maken met de regio over een meerjarig programma om de watersystemen in Limburg en elders in het land samen met betrokken partners, klimaat, robuuste en water veilig te maken

[1:02:58] en wat is daarvoor nodig is dat inderdaad die één komma twee miljard euro, waarvan ongeveer de helft uit den Haag zou moeten komen

[1:03:04] en voorzitter wat er afgelopen zomer is gebeurd, gaat natuurlijk niet alleen een fysieke veiligheid, maar ook over stress, angst en psychosociale klachten is de minister bereid om getroffen gemeenten te ondersteunen bij het verlenen van psychologische hulp aan de slachtoffers van deze watercrisis.

[1:03:18] Voorzitter, dan kom ik bij het onderwerp waterkwaliteit. In deze corona-tijden blijkt eens te meer hoe waardevol onze waterschappen met een rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn een onuitputtelijke bron van data van Big Brown data want voorzitter u en ik zouden misschien nog kunnen twijfelen of we naar de teststraat gaan om ons te laten testen op fit twijfelen om naar het toilet te gaan. Dat zullen we niet aan doen. Anders gezegd het toilet liegt niet

[1:03:43] en zo is in no time de rioolwater meeting op het corona dashboard van het RIVM. De betrouwbaarste maat geworden voor de verspreiding van corona in ons land.

[1:03:51] Volgens de Unie van waterschappen kan in sommige gevallen al tot perceel niveau worden herleid wat er precies in het afvalwater is terechtgekomen.

[1:03:58] Dat biedt mogelijkheden om lopend lozingen van vast drugs en andere rotzooi in het water gericht te bestrijden? Mijn vraag in hoeverre worden deze metingen gebruikt ten behoeve van het gericht opzoek en aanpak en aanpakken van lozingen van bijvoorbeeld vast een drugs in in ons water en in hoeverre worden deze metingen gebruikt ten behoeve van het gericht verminderen van medicijnresten zeg maar het kernafval van een vergrijzende samenleving.

[1:04:20] En hoewel de minister deze metingen laten bijdragen aan het behalen van de doelen van de kaderrichtlijn water

[1:04:25] en tegelijk met dat ik deze vraag gesteld dringen zich ook ethische dilemma's op. Immers, ook hier geldt het toilet de afvoer van een huis liegt niet en vertelt veel over de consumptie en gezondheid van de bewoners. Hoe ver gaan we met pik-praat data en van wie zijn deze data en is het geen tijd om daar eens fundamenteel over na te denken en voorzitter, tenslotte drie hele korte punten als dat nog mag.

[1:04:45] Tien seconden.

[1:04:47] Over bodemdaling en fundering schade. Wie is nou naar aanleiding van de motie Geurts eigenlijk de coördinerend bewindspersoon geworden over de lekker lik dijk

[1:04:54] leidt het nog tot een heroverweging als het gaat om het toepassen van innovatieve oplossingen zoals damwanden slaan en tenslotte, hoe staat het met de vernieuwing van de waterschapsbelasting. We zouden spoedig uitsluitsel krijgen. Maar spoedig lijkt op dit moment niet zo snel.

[1:05:08] Dankuwel heeft in ieder geval drie vragen waarbij mevrouw met volg mij zich als eerste gemeld heeft de hadden eerder ook naar de heer stoffen. Mevrouw om met.

[1:05:17] Voorzitter, in het kader van de kaderrichtlijn water zijn er allerlei plannen gemaakt, ook voor de riool zuiveringsinstallaties en ik was zelf wel geschrokken van de plannen die niet in uitvoering zijn gebracht. Maakt die grinwis zich daar zorgen over, bijvoorbeeld als het gaat over de rioolwater zuiveringsinstallatie van Rijn is maar drieënveertig procent van de maatregelen genomen en van de Maas twintig procent. Hoe moet dat nou als we al die data hebben. Maar als we niet dat water gezuiverd krijgen.

[1:05:48] Je geen wist.

[1:05:50] Voorzitter, op deel ik die zorg van collega's bromet. Want wat heb je aan meten zonder handelen.

[1:05:56] Dus we moeten meten om heel veel te weten, maar we moeten vervolgens ook naar handelen. Dus mijn vragen zien er ook wel toe van wat gaan we hier nou mee doen en gaan we het ook gebruiken om gericht lozingen bijvoorbeeld aan te pakken. Dus dus ik ben het eens kan niet helemaal precies overzien waar die drieënveertig procent en twintig procent van mijn vrouw bromet of die ziet op voorgenomen maatregelen of beloofde maatregelen of dat het eventuele maatregelen waren, maar in algemene zin. Ik deel de zorg.

[1:06:24] Dank u wel. De heer de hoop partij van de arbeid.

[1:06:26] Mooi om de christenunie ook te horen over de kaderrichtlijn water. Ik hoorde u in uw betoog niet over de nitraten richtlijnen. Vindt u dat die daar ook aan moeten voldoen bij de kaderrichtlijn water.

[1:06:38] De heer Grimmius, voorzitter, in vanuit Europa hebben we twee mooie richtlijnen waar we op één of meer aan moeten voldoen in de nitraatrichtlijn

[1:06:45] en die richt zich vooral op het grondwater en de kaderrichtlijn water die zich vooral richt op het oppervlaktewater. Als ik het een beetje kort door de bocht samenvat en feit is dat de nitraatrichtlijn vooral op zand en lust gronden voor veel problemen zorgt en dat we daar echt moet ingrijpen. Tegelijkertijd op kleigrond de zie je dat het qua grondwater dat veel boeren en akkerbouwers en op best wel aardig doen. Alleen dat de oppervlaktewater niet van goede of of goed genoeg is. Dus daar is nog een grote inspanning nodig. Dus ja het de actieprogramma's die we maken bij nitraatrichtlijn.

[1:07:18] Dat moet natuurlijk helemaal ook bijdragen aan de uitvoering van de en de implementatie van de kaderrichtlijn water en het halen van de doelen van de kaderrichtlijn water. Dus wat mij betreft gaan die bij de richtlijnen en daaraan voldoen hand in hand.

[1:07:30] Weer open,

[1:07:32] En dan vraag ik mij wel af hoe u dan ook kijkt naar het optreden van de minister van de een op dat gebied. Want daar worden toch wel echt steken laten vallen. Je ziet het gebied. Ik denk dat ministerie van ING als een soort Cristiano Ronaldo probeert te forceren dat we eraan voldoen. Maar dat op Federer een verdediger staat die heel veel laat lopen op dit punt. Dus ik ben wel benieuwd hoe je dan kijkt naar het optreden van uw eigen minister juist op dat nitraatrichtlijn punten.

[1:07:58] Die er geen wist.

[1:08:01] Voorzitter, ik constateer dat de minister van LHV een enorm strak zevende actieprogramma nitraat richtlijn. Dat dagen heeft neergelegd. Zo strak dat het zelfs op sommige punten zelfs door sloeg hij als het gaat om hoe op kleigrond via kalender landbouw akkerbouwers, min of meer het bijna onmogelijk werd om nog op een goede manier landbouw te bedrijven. Dus ik ben blij dat we daar als kamer een stokje voor hebben kunnen steken. Tegelijkertijd op andere punten moet er een tandje bij en het zal een enorme inspanning vergen de komende jaren. Je ziet dat veel boeren daarmee bezig zijn, maar een aantal ook niet. Dus er zal een enorme inspanning vergt qua regelgeving, qua inzet

[1:08:40] om de doelen van de kaderrichtlijn water te halen, zowel via het spoor van de nitraatrichtlijn en het mestbeleid, of beter gezegd, bodembeleid, als wel via het spoor van de kaderrichtlijn water zelf waar deze minister voor verantwoordelijk is.

[1:08:54] Heer, de hoop.

[1:08:55] Ik vind doelen opstellen altijd heel mooi, maar het gaat er uiteindelijk ook om resultaten en je ziet toch in de uitvoering van die van nadrukkelijk ook die nitraatrichtlijn binnen dat bij binnen dat kader water dat we daar gewoon niet aan toekomen, deelt de heer grinwis die analyse ook dat er gewoon echt tekort wordt gedaan. Juist bij het ministerie van MTV.

[1:09:17] Die geen wist haar. Voorzitter,

[1:09:20] ik maak me zorgen over het halen van de doelen van de kaderrichtlijn water. Daarom heb ik ook voorstellen gesteund dat we alles op alles moeten zetten om dat te doen. Tegelijkertijd

[1:09:29] ik

[1:09:29] ik vind ik ben meer van de echte daden dan van de dan van van steeds van praten over hogere doelen. Het gaat hier om beleid in te zetten wat echt werkt. Dus ik denk dat je moet ingrijpen op zand en lus gronden. Maar dat je tegelijkertijd als akkerbouwers op klein gronden. Een een een. Daarnaast je buisjes bemonsteren met sensoren continu meten en daar continu laten zien dat ze schoon grondwater afleveren in het oppervlaktewater dat ze met allerlei ingrepen daadwerkelijk bijdragen aan verbetering van de waterkwaliteit, maar dat die vervolgens worden afgestraft via een dogmatisch kalender landbouw. Dan moeten we niet meegaan in dat spoor. Dus alsjeblieft hoge doelen. Ja, maar ook maatregelen die echt werken en dan moet je heel goed kijken naar de bodem soort naar de grondsoort naar waar het echte probleem zit en dat is vooral in die zin zand en lus gronden in het oppervlaktewater op veel plekken in Nederland. Maar ga alsjeblieft niet van de weeromstuit het hele land op slot zetten. Dus je moet hier wel heel goed met met met goede maatvoering. De maatregelen nemen die echt werken en dan ben ik inderdaad de bondgenoot van de de hoop dat we hier veel moeten doen dat we hier misschien wel een tandje bij moet zetten. Misschien dat misschien maar weg. Maar alsjeblieft wel met maatregelen die echt werken.

[1:10:42] Nou ik vind ik vind het mooi om te horen ook dat het christenunie inziet dat ook bij LHV toch nog echt wel meerdere stappen worden moeten worden gezet. Dus ik hoop dat dat in ieder geval de komende periode dat we dat dan ook zullen zien van het kabinet.

[1:10:57] Op een leerstof heeft op dit punt.

[1:10:59] Nee dan ga ik naar mijn en mevrouw bromet. Want dat is volgens mij wel. Dit punt.

[1:11:03] Jazeker. Want eens dat er ingegrepen moet worden en ook eens dat de maatregelen genomen moeten worden. Die werken. Dat wil iedereen dat is een open deur. Alleen wat je ziet is eigenlijk al jaren hetzelfde sessie systeem. De minister van LHV die probeert een maatregel te verzinnen. De agrarische sector komt in het geweer en de kamer draait het half terug en achtennegentig procent van onze wateren zijn niet in goede kwaliteit. Een groot deel van de oorzaak en dan zullen we straks ook van de minister komt uit mest komt uit bestrijdingsmiddelen. Dus dat landbouw op de manier waarop hij nu plaatsvindt, niet door kan gaan als je die doelen wil halen. Dat is zo klaar als een klontje. Hoe kijkt hoe kijkt die chemie staan daarna. Want natuurlijk moet je dan ook door weerstand van boeren die hun bedrijfsvoering niet willen veranderen.

[1:11:51] De of niet kunnen veranderen er geen wist.

[1:11:54] Voorzitter, ik ben het met mevrouw Parlement eens, maar we moeten hier wel met onderscheid spreken, en wel echt inzetten op maatregelen die die echt werken want het ergste van van het de enorme de enorme transitie waar we in de landbouw voor staan en bij het terugdringen van van uitspoeling et cetera. Want hier gaat het dan vooral over uitspoeling is dat we maatregelen afkondigen die op geen enkele wijze te maken hebben over relatie hebben met het realiseren van het doel.

[1:12:19] Dus het is daar dus mijn pleidooi ziet vooral daarop en ja, we moeten dus ook nadenken over waar wil je nog intensieve veehouderij uberhaupt in dit land. Waar wil je en en we moeten inderdaad bijvoorbeeld toe nadat grondgebonden landbouw ook echt grondgebonden. Hij betekent ook qua mest en dus dat je die kringlopen die we nu soms wereldwijd ontspannend zijn kijkt van waar die kringloop kleiner kunnen en en beter kunnen. Tegelijkertijd zitten daar gewoon heel veel dilemmas en moeten wij gewoon onze ogen niet sluiten dat we tussen nu en en en een KRO doe en nog soms een lange weg te gaan en en ik wil samen met agrariërs en samen met hen op op weg naar die doelen en tegelijkertijd heb ik wil ik ook maar over. Daarnaast hebben heer Boswijk al het nodige over over over wat nu nog niet gezegd kan worden, omdat er nog druk wordt onderhandeld. Tegelijkertijd moeten we ook het lef hebben om te zeggen van ja sommige vormen van landbouw of sommige vormen van sommige stilte zijn niet verstandig om bijvoorbeeld op de zandgronden het uit te voeren.

[1:13:22] Dankuwel. Mevrouw vestiging. Ook op dit punt. Daarna gaan we naar de eerste.

[1:13:26] Vestigde je Dankuwel voor citeerde christenunie heeft het over een straks actieprogramma voor de nitraatrichtlijn. Tegelijkertijd moet ik wel concluderen dat dit het zevende actieprogramma is dat ieder actieprogramma vier jaar duurt. Dus ik vraag me wel af als dit dan zo strak is. Waarom hebben we alweer het zevende actieprogramma nodig. En hoeveel actieprogramma's gunt de christenunie nog haar minister in dit geval de tijd om te zorgen dat we ons water, schoon en veilig houden.

[1:13:52] De heer grinwis,

[1:13:54] Allereerst het het water is is nu is zijn nog steeds veel problemen, maar we hebben wel stappen gezet. Veel met voldoen niet aan de doelen uit Europa, maar het water is vaak wel schoner dan een aantal decennia terug slaat ook de zegeningen tellen die er zijn. Ten tweede we hebben inderdaad maximaal drie periodes gekregen om aan de kaderrichtlijn water te voldoen en uiteindelijk is tweeduizend, zevenentwintig is het laatste jaar en dan moeten we echt echt voldoen. Daarom hebben we inmiddels zeven actieprogramma's omdat we al drie periodes in totaal eenentwintig jaar voor nemen en het zal heel hard werken heel hard bikkelen worden om uberhaupt die toe die in tweeduizend, zevenentwintig te halen. Overigens niet alleen voor ons land. Dat geldt ook in de ons omringende landen. Daar wordt net zo hard moet gewikkeld worden om die doelen te halen, maar ik ben het met mevrouw vestiging in die zin eens dat het zevende actieprogramma laat aanzien laat zien dat we hier met een heel hardnekkige opgave te maken hebben die niet zomaar een twee drie gefixt is tegelijkertijd het zevende actieprogramma wegzetten als het is de slappe met te weinig

[1:14:56] de vind ik vind ik vind ik ook te kort door de bocht.

[1:14:59] Dankuwel.

[1:15:00] De heer stoffen. Uw vraag.

[1:15:03] Voorzitter, Dank het duurde even maar aan het begin van betoog zei de heer grinwis toch al mooie dingen. Voorzitter over

[1:15:11] en door de rivier de zandmotor. Ik voelde met passie spreken

[1:15:15] en hij zei erbij van. We moeten naar de toekomst toe niet alles meer zo sober en doelmatig aanpakken over waterveiligheid hebben.

[1:15:22] Maar wat innovatieve kijk sinds de heer Boswijk heeft gesproken, kan ik niet anders. Meer dan als ik een coalitie potentiële coalitiepartner hoor spreken denken van wat komt de dadelijk in dat coalitie programma of dat coalitieakkoord. Wat nu bijna klaar is. Dus mijn vraag is eigenlijk heel concreet staat dit die innovatieve aanpak en of niet hele specifieke projecten de weet een exacte bedrag maar staat dit nu ook duidelijk al in het coalitieakkoord komt dit ook goed, net als de kw.

[1:15:48] Die geen wist.

[1:15:50] Voorzitter, ik ga hier gewoon. Ik vind het een hele leuke vraag. Ik vind ook een interessante vraag. Maar het spijt me voor de hier stoffen. Maar alles wat hij hierover zegt is teveel.

[1:16:01] Dan moet u het mee doen.

[1:16:03] Dan gaan we naar de eerste mijn van mevrouw vestiging van partij voor de dieren vijf minuten gaan nemen.

[1:16:07] Dankuwel. Voorzitter en voorzitter niet alles kan. En als woordvoerder LHV wil ik aan de minister van I n w vragen deze boodschap over te brengen aan de minister van LHV hier een potje van maakt en voor de grootste problemen zorgt vandaag met elkaar over spreken. Voorzitter, drinkwaterbedrijf en waterschappen slaan alarm vanwege de slechte waterkwaliteit water waar we allemaal van afhankelijk zijn en tong. Toch toont deze minister nauwelijks ambitie nu al zegt de minister dat ze de doelen van de KPN richtlijnen het jaar tweeduizend om uiterlijk in tweeduizend, zevenentwintig schoon en gezond water te hebben. Niets gaat halen. Sterker nog, de minister focust zich nu al.

[1:16:45] De vraag hoe we hierop de volgende.

[1:16:47] De boetes kunnen ontwijken.

[1:16:49] Een regering die in tweeduizend negentien nog probeerde om de kaderrichtlijn water af te zwakken. Nu weer een ander geitenpaadje.

[1:16:57] Waarom wil de minister met voorbedachte rade de waterkwaliteit doelen niet halen en waarom stelt de minister van IND geen harde grenzen om water, schoon en gezond te krijgen en te houden en daarvoor kijken we toch ook opnieuw naar haar collega's. De minister van landbouw, want de minister landbouw is verantwoordelijk voor een groot deel van de watervervuiling en landbouwgif zorgt voor chemische vervuiling en de mest zorgt van een slechte ecologische waterkwaliteit.

[1:17:23] Dikke stapels rapporten waarschuwen ons erover en de kaarten van het kassa gebied in het Westland kleuren gevaarlijk rood vanwege een ongezonde slechte waterkwaliteit door de uitspoeling van landbouwgif. Voorzitter, de minister van in staten toe dat de minister van FNV haar doelen van het departement van IND buiten bereik plaatst en de VVD fractie stemde doodleuk tegen de motie om met het zevende actieprogramma voor de nitraatrichtlijn ook de kaderrichtlijn water doelen te halen en met zo'n houding zit je er met je milieu beleid alleen een beetje achteraan te dweilen en het gevolg van dit beleid bijna nergens in Nederland zijn er nog rivieren of meren te vinden met schoon en gezond water.

[1:18:04] Dat kan de minister van IND toch niet accepteren. We zagen de minister van LHV deze zomer nog een aanvraag voor de derogatie op de nitraatrichtlijn indienen,

[1:18:14] een bewuste keuze voor de aanhoudende vervuiling van het Nederlandse water heeft de minister van I n w verzocht om het verzoek voor de delegatie niet in te dienen, dan wel in te trekken

[1:18:24] en voorzitter, niet alleen over de kwaliteit van water, maar ook over de hoeveelheid water heeft de partij voor de dieren stevige zorgen zoals het kabinet niet voorbereid op de droogte van afgelopen jaren en ook niet op de regenval in Limburg en beide veroorzaakte gigantische schade bij mensen, dieren en de natuur

[1:18:42] en voor de boekhouders onder ons uitgedrukt. In geld kan de schade van klimaatverandering oplopen tot zo'n honderd vierenzeventig miljard euro in tweeduizendvijftig en het grootste gedeelte hiervan honderd vierentwintig miljard komt door droogte.

[1:18:57] Het lijkt me dat er geen partij hier aan tafel zit die het verantwoord vindt om het zover te laten komen. En toch is dit wel waar we naartoe op weg zijn

[1:19:06] en gelukkig zijn er oplossingen natuurlijke oplossingen door de grondoorzaak van droogte aan te pakken. Het grondwaterpeil te verhogen naar natuurlijk waterpeil meer ruimte te bieden aan rivieren en meer robuuste natuur te creëren die tegen een stootje kan

[1:19:21] natuur die in staat is om water vast te houden en tegen te houden.

[1:19:25] Maar wat doet de minister die besloot om voor een groot deel van het gebied langs de Maas. De status van rivier werd te laten vervallen en hierdoor is bijna eenderde van het totale oppervlak aan rivier werd onttrokken en beschikbaar gekomen voor andere functies. Dus niet voor natuur, noch voor waterberging.

[1:19:43] Waarom gebeurde dit en kan de minister toezeggen dit niet weer te doen. Kan de minister aangeven hoeveel rivier bedden en andere bedekking in de komende vijf jaar terug worden gegeven aan de natuur

[1:19:55] aan de gebieden die nu ter compensatie worden teruggegeven.

[1:20:00] Wat zijn de concrete plannen voor de rivier? De roer is Nederland voorbereid op meer extreme scenario's, zoals de neerslag die eerder dit jaar in Duitsland en België is gevallen en voorzitter, tot slot, in een eerder debat vroegen wij als partij voor de dieren naar de hoeveelheid illegale waterputten die boeren slaan en uit een steekproef in Friesland. In tweeduizend negentien bleek dat er bij zestien boeren vijfentwintig illegale waterputten gevonden werden de minister zei toe een landelijke inventarisatie te laten maken. En nou lees ik dat stuk. En nu staat er dat er op jaarbasis slechts enkele illegale putten worden aangetroffen en dat is toch als je zo'n steekproef ziet totaal ongeloofwaardig. Het lijkt me eerder een gevalletje. Als je niet zoekt dan vind je ook niets en ik wil een echte inventarisatie een echte actie van de minister op dit punt illegale waterputten in een land dat kampt met ernstige droogte is onacceptabel en ik verwacht dan ook dat deze minister dit tot op de bodem laat uitzoeken.

[1:20:56] Dankuwel.

[1:20:58] Dankuwel

[1:21:00] laat spreken en eerste termijn van de kamer. De heer stoffer van de SGP.

[1:21:04] Dank u. Voorzitter. En ik spreek vandaag mede namens D B B.

[1:21:10] Voorzitter, voor veel Nederlanders is de ramp in Limburg. Een paar maanden geleden.

[1:21:16] Maar veel Limburgers kampen nog met de naweeën mentaal, maar ook financieel.

[1:21:21] Waar blijft de royaal beloofde tegemoetkoming. Ze vragen zich af. En wat gaan de overheden doen aan de waterveiligheid en ik kom graag de reactie van de minister op de Limburgse propositie met onder meer het voorstel om projecten uit het hoogwaterbeschermingsprogramma naar voren te halen.

[1:21:36] De hevige regenval in korte tijd oversteeg statistieken en modellen. Er zijn niet alleen miljarden investeringen nodig in klimaat, mitigatie, C O, twee reductie, maar ook in klimaatadaptatie.

[1:21:46] En hoe waardeert de minister? De oproep van de deltacommissaris. Om de komende jaren tweehonderd miljoen euro per jaar extra te investeren in waterveiligheid en wil ze daarbij ook werk maken van een kennis programma, grensoverschrijdende rivieren.

[1:21:59] Voorzitter, water moet een sturend principe worden. In de ruimtelijke ordening. Gemeenten en provincies gaan hier echter heel verschillend mee om.

[1:22:06] En mijn vraag is wordt werk gemaakt van landelijke normen voor klimaatbestendig bouwen en striktere toepassing van de watertoets. Ook bij omgevingsvisies

[1:22:16] dan de cafe en de moeizame hordeloop. Voor de kaderrichtlijn water is het cruciaal om te weten welke orde we nu echt moeten nemen en welke niet

[1:22:23] in de stroomgebied beheerplannen lees ik algemene cijfers over de herkomst van watervervuiling, maar niet de gevraagde resultaten van gebied analyses en mijn vraag is waar blijven die en hoe kan het dat ook in veel natuurgebieden zoals de Oostvaardersplassen metingen geen goede cijfers laten zien.

[1:22:38] Wat is de rentebelasting van riooloverstorten in de praktijk. Zo is mijn vraag

[1:22:44] in België en Duitsland worden voor sloten, maar ook voor cafe waterlichamen soepelere normen gehanteerd dan in Nederland en dat is een probleem voor onze grensgebieden. De links voor ter beek in Limburg heeft een norm van twee komma drie milligram stikstof door het water vanuit Duits zonder consultatie van twaalf milligram heeft

[1:23:01] en nog steeds zijn er ook waterschappen die natuurlijke achtergrond belasting onvoldoende meenemen in de kw normen

[1:23:07] en wij vragen de minister is hoe ze ervoor gaat zorgen dat wij koersen op reële normen en wil ze daarbij een vergelijking maken met onze buurlanden.

[1:23:16] Voorzitter, de Zeeuwen maken zich terecht grote zorgen over de hoge concentraties PFOS in de Westerschelde.

[1:23:22] En hoe kan het dat het RIVM dit al jarenlang weet maar dat niet de alarm werd. Wel is geluid.

[1:23:27] Verschillende partijen zijn met onderzoek bezig en ik roep de minister op om de regie te pakken. Het onderzoek te coördineren en duidelijke afspraken met Vlaanderen te maken

[1:23:36] en in het algemeen. Hoe gaat de minister met de provincies zorgen voor het zo snel mogelijk identificeren en minimaliseren van alle directe en indirecte lozingen van PFOS in Nederland.

[1:23:47] Voorzitter, tot slot, want ik heb maar drie minuten. Ik heb eerder gevraagd om het nationaal waterprogramma op te nemen dat in het Westerschelde gebied geen sprake kan zijn van nieuwe ontpolderingen of verdiepingen van de vaargeul en mijn laatste vraag aan de minister is, kan zij dit inmiddels garanderen.

[1:24:01] Dankuwel

[1:24:04] uitstekend Dankuwel geen interrupties verder constateren dat de eerste mijn van de kamer afgerond is.

[1:24:11] We gaan beantwoorden en lunchen in één keer tenminste de voorbereiding beantwoording en lunch in één keer. Dus ik wil u tot half twee geven om de voorbereiding te kunnen doen en te lunchen en dan zie ik u graag om half twee

[1:24:22] weer terug voor de beantwoording in eerste mijn van de minister Dankuwel. Tot straks.

[2:36:35] Dames en heren, ik kijk even rond of we zo langzamerhand kunnen beginnen. We zouden beginnen. Het is iets later geworden.

[2:36:45] Klaver,

[2:37:08] Dames en heren, we gaan beginnen met de eerste termijn van de zijde van het kabinet

[2:37:15] meneer stoffer. Ik zou graag willen beginnen. Dankuwel.

[2:37:19] De minister heeft aangegeven klaar te zijn om te kunnen gaan antwoorden. Ze gaan het doen in een aantal blokjes. Ik neem aan dat we mee kunnen schrijven, zodat we weten op welk blokje aan de orde is en ik zou willen voorstellen om de minister in ieder geval per blokje ook even een zetje te kunnen geven dat ze even wat kan antwoorden voordat we de vragen gaan gaan stellen. Even kijken hoe het loopt. Ik wil geen beperkingen doen in interrupties in bij de minister. Maar ik vraag dan wel aan u om het kort en bondig te doen. Dat vind ik veel belangrijker dan hele lange epische als want dan grijp ik

[2:37:49] de minister gaat uw gang.

[2:37:51] Dank u wel. Voorzitter, ik zal voordat ik begin ook even de blokjes proberen aan te geven. Overigens zijn er nog best wel wat vragen gesteld tussen komen komt ook nog wel wat binnen het tussentijds. Maar ik woon niveau beginnen met Limburg.

[2:38:06] Dan zou ik het onderdeel waterveiligheid willen doen,

[2:38:11] inclusief klimaatadaptatie vraagstukken rondom woningbouw die gesteld zijn waterkwaliteit, uiteraard alle vragen die rond de kaderrichtlijn water zijn gesteld, droogte zoet water,

[2:38:24] drinkwater, Noordzee, Waddenzee

[2:38:28] pfas en overig.

[2:38:30] Vindt u de laatste drie nog even herhalen want die gingen snel en Kerstmis.

[2:38:34] Dat was na de droogte Zoeterwoude. Het Noordzee. Wat een was vooral een pfas.

[2:38:41] En overig.

[2:38:44] Een grote diversiteit aan onderwerpen. Zeker hebben nog gelezen. Alle onderwerpen die op de agenda stonden behandeld.

[2:38:50] Gaat uw gang?

[2:38:51] Dan zou krijgen. We beginnen met Limburg. Voorzitter, want een aantal van de. U begon er zelf ook over in een bijdrage met mevrouw pro met was zo volgens mij zoals ze zelf zei. Ten tijde van de de overstroming die daar was en hoe ze dat zelf ook heeft ze ervaren. Ik ben er zelf niet geweest. Ten tijde van Amsterdam. Maar ik ben wel in een van mijn eerste weken in Meerssen op bezoek geweest bij de burgemeester, de wethouder en ook met een aantal gedupeerden gesproken, zowel ondernemers als ook inwoners

[2:39:22] en aan de ene kant als je de beelden ziet van toen ook in meer ze zelf hoe het water stroomt en wat voor impact, zoals de waterberging hoe die voor lopen, maar ook de hier de hoop gaf het volgens mij heel terecht dan ook het gevoel van onveiligheid. Nu nog steeds. Dus dat het niet alleen maar dat moment daadwerkelijk zelf was en overlast die je hebt, maar ook op dit moment nog steeds het gevoel van onveiligheid van wat als het regent. Wat kan het dan ook gebeuren.

[2:39:47] Dus ik deel met u ook de impact die dat ook heeft gehad en ook op de mensen die daar

[2:39:54] nog steeds moeten wonen. Ook met z'n vrouw gesproken die nu de komende twee jaar in haar tuin met haar kinderen moet wonen in een containerwoning om het zo maar te zeggen. In afwachting van de taxatie door de verzekeraar ook te kijken of dat wel vergoed wordt. Dus dit soort verhalen maken enorme impact en met zijn niet verhalen die in een krant lezen maar gewoon daadwerkelijk uit gesprekken met mensen ook een vaart of ondernemers met een garagebedrijf in inventaris niet helder is of dat nou vergoed gaat worden of niet door de verzekeraar. Dus de oproepen die u heeft gezegd, neem ik ook zeer ter harte en een van de acties die ik na mijn werkbezoek ook heb gedaan was bijvoorbeeld een van de vraagstukken was bij wie moeten we nou zijn. Heb het idee dat Rijkswaterstaat wijst naar de provincie provincie wijst naar het waterschap. Hoe zit dat nou nogmaals benadrukt ook met de regio dat er één loket is dat er veel loket. Dat is het loket waar je al een melding moet doen op de website kun je daar al je vragen stellen, maar ook afgesproken dat we daar meer aandacht aan moeten gaan geven. Dus vooruitlopend op vijftien december de tijd tot wanneer men schade kan melden. Hoef je er niet uit te zijn met de verzekeraar. Dat was ook een van de punten die in mijn gesprekken naar voren kwamen dat mensen prachtig voor vijftien december uit zijn met mijn verzekeraar. Nee je moet gemeld hebben dat je schade hebt en dan gaat namelijk gekeken worden door een taxateur van hoe zit dat dan. En hoe loopt dat dan ook.

[2:41:15] Dus als een hele belangrijke voorzitter naar aanleiding van al deze signalen hebben ook met RTL met alle betrokkenen. Ook in de regio afgesproken daar nog een keer in huis en huis bladeren komende week nog een keer aandacht voor te vragen borden in gemeente te plaatsen om ook deze boodschap nog een keertje gewoon fysiek in de gemeente te laten zien dat mensen als schade hebben het vooral eerst moeten melden. En daarna treedt het hele proces in werking van de taxaties van wat gaan we doen en er zijn ook een paar vragen over gesteld. Voorzitter, en ik ga ik de laatste stand van zaken gegeven, want het. Ik snap uw zorg. Ons gaat om de voortvarendheid was die heb ik ook en ook als het gaat om de afhandeling

[2:41:52] en er zijn inmiddels achttien, honderd drieëndertig schademeldingen ingediend

[2:41:57] waarvan er duizend taxaties op dit moment zijn uitgevoerd, zien dat het nu snel begint op te lopen. Het aantal taxaties die taxatierapport die zijn nodig dat schade-experts bij mensen thuis langsgaan om te kijken van wat is de schade en soms moet men meerdere malen ook voor langskwam dat er meerdere problemen worden geconstateerd en verschillende experts ook voor nodig zijn. De taxatierapport worden altijd voorgelegd aan een gedupeerde om ook een reactie te geven of men akkoord is of te nemen met de taxatierapport

[2:42:29] en dan ook die aanvraag bij de er daadwerkelijk in te dienen. Dan streeft ernaar om binnen vier tot zes weken na ontvangst het ook daadwerkelijk uit te betalen. De schadevergoeding

[2:42:41] en dit geldt voor het reguliere proces. Uiteraard geldt als het complexer is dat er dan ook meer tijd voor nodig is. Maar in principe is het vier tot zes weken waar het er van uitgaat om het kwam tot uitbetaling, waarvan geld dat uiteraard eerste verzekeraar eerste aanzet is en wat niet verzekerd kan worden. Dat wordt door het rijk ook dan ook vergoed. Voorzitter, inmiddels zijn er vierhonderd tweeënveertig taxatierapport teruggelegd. En gedupeerden daarvan zijn er tweehonderd vijfenzeventig terug ontvangen voor een aanvraag dus daarvan heeft de gedupeerden gezegd ik ben akkoord dus bedrag kan worden uitbetaald. Eind oktober is er gestart met uitbetalen. Dit waren eerst enkele kleine bedragen. Afgelopen vrijdag was het nog zevenhonderd negentigduizend euro aan vijfendertig gedupeerden. Vandaag is het anderhalf miljoen euro aan zesenveertig gedupeerd. Dus je zit toestand begint nu echt op te lopen. Dus we houden dat ook echt in de gaten. Voorzitter van wat stink terechte oproep van heer de hoop, mevrouw met leerde groot script volg mij allemaal horen zeggen zorg. Nou dat je daar kijkt met dat je met zo snel mogelijk tegemoet komt en gaan daarna goed kijken of het wel allemaal helemaal klopt dat ze ook echt de insteek van het er veel. Ik noem een paar getallen en ik kan me voorstellen dat u duizelt mijn collega Grapperhaus, die rapporteert u er ook over als gaat om de voortgang van de schadeafhandeling, maar alles is opgericht om een het individueel te beoordelen om te kijken. Juist op het punt van ons complexe schade. Ook is dat daar ook met z'n met de maatwerk ogen naar kunt kijken niet door een geautomatiseerd systeem. Dus het is niet zo. Dit is het strakke kader. Daar moet je aan voldoen. En anders kom je niet in aanmerking en de erf. Joris ook aangegeven zoveel mogelijk prioriteit te geven aan gedupeerden met financiële problemen, zodat die zo snel mogelijk duidelijkheid hebben, zodat ze ook geholpen kunnen worden. Nou wat ik u zei we gaan vanaf half november nog een keertje een campagne opzetten hebben er al een paar keer via de gemeente op gewezen, maar we gaan nu eigenlijk vooruitlopend op de laatste maand voor vijftien december nog een sprint inzetten om het eigenlijk mensen nogmaals te wijzen als je schade hebt. Meld je dan. Waarom moet je melden dat er veel loket verdomme. Dat meldt je waterschade aanpassen. De campagne die we ook starten. En wat ik zei dat door mijn huis naar huis bladen en gewoon door. Gordon in de gemeente zelf te plaatsen op mensen niet alleen maar huis van huis plaatje, maar ook gewoon fysiek het kunnen zien. En nogmaals, voorzitter voor de mensen die wellicht ook meekijken voor vijftien december en dat is echt niet uit te zijn met je verzekeraar dan blijf ik benadrukken. Dat was wel het beeld als ik ook uit het werkbezoek kreeg de mensen dachten ik moet er echt uitzien met mijn verzekeraar.

[2:45:16] Dat hoeft ook niet en ik sta ook voor voorzitter, dat mijn collega's grap House als ook weer meer bekend is. Ik heb net de cijfers genoemd. Het geeft ook aan hoe snel een aanvragen ook verwerkt worden dat we eind deze jaar gewoon weer op terug komen om u inzicht geven in wat de stand van zaken is. Maar u kunt het zelf ook via de RTL website geef hem dagelijks de updates van het aantal afgehandelde aanvragen, maar een belangrijk punt en terecht op dat er aandacht voor is gevraagd,

[2:45:42] Dankuwel een aantal vragen. Eerst heer en mevrouw komeet, de naar de heer Madlener. Eerst mevrouw momenten.

[2:45:50] Voorzitter, Dank voor de voor dit antwoord van de minister. En wat wel heel erg geredeneerd is vanuit vanuit de overheid dus of het loket open is of er geld overgemaakt wordt, terwijl de al vier maanden voorbij is. Dus als je half juli schade had dan heb je nu nog meer nu in de minderheid. Als je geld hebt gekregen.

[2:46:10] Maar mijn vraag gaat over de ontmoeting die wij hadden met de burgemeester van Valkenburg. Want hij zei er is nog geen geld overgemaakt. Hij herhaalde dit afgelopen zaterdag in Nieuwsuur. Hoe verhoudt zich dat tot het verhaal dat de ministerie nu u vertelt. Ik ben opzoek is er wel geld overgemaakt of niet. En in leiden er onder dat er geen geld is overgemaakt.

[2:46:35] De minister.

[2:46:37] Daar wil ik ook zei voorzitter, je hebt twee sporen aan de ene kant de verzekeraar die zelf ook uitkeert aan de andere kant ook het rijk en ik heb zelf ook tijdens mijn werkbezoek meerdere mensen gesproken waarvan een al die eigenlijk direct uit was met verzekeraar en ook direct eigenlijk het geld zal binnen een maand en ook bedrijven die nog en ook inwoners die nog echt aan het bakkeleien waren ook met verzekeraar. De stad speelt een rol. Want uiteindelijk komt het rijk. Ook in aanmerking als verzekeraar zegt dit dit vergoed dit niet of dit is onverzekerd. Dus dan doen wij het waarom het een tijd duurt is die taxatierapport. Ik heb net aangegeven. Ruim achthonderd meldingen. Ruim duizend taxatierapport die zijn uitgebracht. En nu ook voorliggen aan mensen om dat te beoordelen van beter mee eens. Wat ontbreekt een ongeval of hoe ziet dat? Er is dus hard aan gewerkt. Maar ze kunnen doen. Ik heb de laatste stand van zaken het aangeven een ziet in een weekend tijd was er dus hoeveel verschil er zitten bijna een verdubbeling van het bedrag dat is uitgekeerd. Dus ik snap terechte oproep van de burgemeester van Valkenburg van dat er daadkracht achter moet zitten omdat we daar met de menselijke maat moeten kijken. Maar op die manier kijk ook naar en ik zie nu ook die teller in financiële zin en in aantallen nu ook oplopen. Dus de verwachting is ook echt dat ze de komende maand ook flinke stap vooruit weten te zetten en er gaat ook voor ons aankomende week met de burgemeester ook om tafel om hier meer inzicht in te geven. Uiteraard zitten we ook met eigen naam en meerdere bestuurders uit de provincie Limburg om tafel met het waterschap met de gemeenten met meer ze bijvoorbeeld ook om te kijken van wat is nog meer nodig. Dus we proberen ook met de veiligheidsregio en de provincie te kijken van zijn er signalen uit de verschillende gemeenten waaruit blijkt dat het minder snel gaat en ofzo daar dus op kunnen doen. Dus ook komende week

[2:48:22] met bijvoorbeeld de burgemeester om tafel om meer inzicht te geven van waar zit nou behoefte. En hoe komt het nou precies want ik had precies hetzelfde wat u had van hoe komt het dat wij het idee hebben dat voor flink aantal dingen op gang hebben gebracht, maar tot degenen die dagelijks ook daar zit dat niet zo ervaart.

[2:48:39] Nou ik denk dat dat ook te maken heeft met daadwerkelijk ook het uitbetalen van de bedragen en daar zit nu echt naar met ook het getal voor het weekend. Daarna zie ik het al aangaf. Dat maakt zo'n groot verschil.

[2:48:50] Dankuwel Madlener.

[2:48:53] Ja. Voorzitter,

[2:48:55] het zijn nee ik ben niet heel erg onder de indruk van de cijfers die de minister noemt. Eerlijk gezegd. En hoe zou het komen dat de mensen toch klagen over de afhandeling. Ja. Als je na vier maanden

[2:49:07] uit je huis bent en nog niet na vier maand nog eens terug kan keren en er nog geen zicht is op een oplossing. Ja dan snap ik wel dat na vier maanden dat je denkt.

[2:49:16] Dit duurt te lang.

[2:49:18] Duizend taxatie in vier maanden.

[2:49:21] Ja ik weet niet met hoeveel mensen zullen doen. Maar

[2:49:24] het moet natuurlijk sneller kunnen.

[2:49:27] En.

[2:49:28] Wat ik me ook nog kan voorstellen is dat die veel in de individuele gevallen

[2:49:33] misschien zelf ook contact opnemen met de verzekeraars om daar gezamenlijk tot een oplossing te komen. Welk deel betaalt de verzekeraar welk deel niet want ik kan me voorstellen als de reviews. Ja, u moet eerst uw eigen verzekeraar afwachten en dan gaan wij is in actie komen. Ja dan dan wordt het allemaal heel ingewikkeld voor mensen. Dus

[2:49:53] het moet denk ik sneller. Volgende keer als het gebeurt ook sneller.

[2:49:57] Dit is niet indrukwekkend.

[2:49:59] Die zo graag.

[2:50:00] Mijn vraag is

[2:50:04] de schijnen nog vijfhonderd mensen te zijn die niet in hun eigen huis terecht kunnen. Na vier maanden

[2:50:10] is de minister bereid om juist voor die gevallen voorrang te verlenen, zodat zij heel snel terug in huis kunnen. Want als je uit huis niet meer naar je eigen huis kan. Heb je ook dubbele kosten

[2:50:20] en lopen die kosten ook op. Dus krijgen die mensen echt met spoed voorrang. En waarom is dat nog niet gebeurd.

[2:50:27] De minister.

[2:50:29] Voorzitter, laat ik beginnen met feit dat

[2:50:32] ik het deelt met de heer Madlener. Als je dit zo snel mogelijk wil oplossen en niets is zo veilig als je eigen huis.

[2:50:39] En als je dat kwijtraakt. Dan ben je ook je veiligheidsgevoel ook gewoon kwijt.

[2:50:44] Dus ik. Dat is ook de reden waarom we hebben gezegd de moet die vaart worden gemaakt en er moet ook met maatwerk. We willen juist niet een checklist en je voldoet wel of je voldoet niet en dan val je af. Ik heb zelf een mensen gesproken die ook al weten wat ze de komende twee jaar bijvoorbeeld niet terug kunnen naar huis omdat er zoveel moet gebeuren

[2:51:02] en ze graag naar huis willen. Dat is ook gewoon goed terug hersteld willen hebben. Maar ze weten nu al met alles wat er moet gebeuren totdat echt bijvoorbeeld twee jaar zal duren. Dus oproep deel ik volledig, maar we gaan niet iedereen nu het komende jaar terug kunnen plaatsen naar zijn of haar huis. Helaas omdat er zo veel moet gebeuren als gaat om herstel.

[2:51:21] Want die mensen wel willen weten is krijg ik nou recht op schadevergoeding van een week te misbruiken aan toe en weet altijd twee jaar duurt een paar w X. Ik snap het. U zegt als gaat u zegt de taxateurs kan het niet wat sneller ook voor de mensen die het herstel moeten doen. De bouwsector en mensen en arbeidskrachten in die regio. Dat geldt ook voor België. Het geldt ook voor Duitsland is heel erg lastig.

[2:51:45] Dus het grote volgende probleem gaat worden van wat we wel geld hebben uitgekeerd. Maar dat je dan ook de mensen moeten hebben om de herstelwerkzaamheden uit te kunnen voeren, omdat zowel in België als in Duitsland als in Limburg. Al deze mensen worden gevraagd dat voor de tweede probleem, maar ik denk laat ze eerst stap voor stap laatste eerste mensen duidelijkheid geven

[2:52:03] als er gezegd is. Wij gaan als eerste kijken. Mensen die in acute financiële nood dreigen te komen. Daar ligt onze prioriteit. Dat kunnen mensen zijn die dan direct terug kunnen naar huis of niet. Maar dat is denk ik ook een goed uitgangspunt. Want die mensen krijgen anders een andere problemen te komen die ook niet wil en er zit maximale druk op en ik deel het met u. Als je kijkt naar de cijfers als gaat om een getallen tot op heden waar weinig. Maar als ik kijk naar achttienhonderd meldingen. Duizend taxatierapport en dan zie ik wel

[2:52:34] was in ieder geval het tempo daarin zit en uiteraard zou je willen dat die acht, honderd nog sneller gaan, maar hiervan geldt ook tot de meest lastige klussen die duren ook het langzaam zitten echt een paar klussen tussen die gewoon lastig zijn om uit te kunnen voeren. Maar ik ben het met u eens en we gaan ook. Ik zal samen met mijn collega's grappenhaus die de uitvoering hiervoor verantwoordelijk is, monitoren we dit ook en wat zij we bespreken ook met regio met de provincie met de gemeente om te kijken van wat zou nog aanvullend kunnen doen. Een qua kennis ligt in de mensen qua versnelling en drie. Voorzitter, waar ook een aantal vragen van gemeenten ook niet op een paar vlak ondersteunen. Daar zijn we ook mee bezig om dat te kunnen doen. Voorzitter, maar terechte oproepen en we zetten alles op alles en ik zou willen voorstellen. Eind van dit jaar dat hij gewoon overzichten krijgt om te kunnen we zien ook wat er is uitgekeerd. Wat niet kunt het zelf ook volgen via de website en we gaan dus ook met de burgemeester van Valkenburg zelf ook om tafel. Om te kijken van wat nog aanvullend.

[2:53:34] Die Madlener aanvullen.

[2:53:35] Aanvullend. Voorzitter, ik wil toch graag de garantie van de minister dat mensen niet tussen in een soort administratieve strijd komen tussen overheid en verzekeraar eigen verzekeraar. Dus kan de minister nog toezeggen dat de rva ook contact direct heeft met de verzekeraar van de betreffende mensen en zorgt voor een minnelijke schikking tussen verzekeraar en rijksoverheid. Dat dat ik ben zo bang dat straks weer twee partijen gaan lopen strijden juridisch de verzekeraar denkt ik ga niet uitkeren.

[2:54:06] Dit soort problemen kan u verzekeren dat dat niet gaat gebeuren voor deze mens.

[2:54:10] De minister.

[2:54:12] Voorzitter, ik vind het best lastig om als de heer grappenhaus verantwoordelijk is voor de uitvoering van deze regeling. Ik ga deze vraag nogmaals checken bij hem. Want volgens mij gebeurt het. Maar omdat hij zo'n indringende oproep doet ga ik nogmaals expliciet nog een keer voorleggen voorzien van onze. Ik snap uw oproep en terecht dat hij dat doet en ik was. Ik heb begrepen is altijd gebeurd. Maar ik ga het nog een keer navragen.

[2:54:34] Mijn Dank is groot voor

[2:54:37] dan.

[2:54:42] Nee nog niet klaar met boekje Limburg. U wachtte netjes tot het eind. Hartstikke goed. Meneer de hoop de minister.

[2:54:50] Ik zag heer eerder ook al kijken. Die vroeg had ik ook de vraag gesteld over het rampenfonds nog niks uitgekeerd was. Dat is natuurlijk een particulier initiatief. Dus

[2:55:00] die hebben ook volgens mij dit weekend ook aangekondigd om een bedragen te verhogen qua uitkeringen

[2:55:07] en liefst dit staat dus los van weten. Jezus wat zij vanuit de rijksoverheid ook in in deze doen als het gaat om de vraag van meer geschiedenis, die nu even niet is. Maar de psychosociale hulpverlening. Wij zijn ook in gesprek met de veiligheidsregio en de GGD om te kijken. Zij zijn primair.

[2:55:25] Zij ook degene die het ook als eerste zien en ook hiervoor invulling aan geven. Maar hiervoor zijn we ook met z'n in gesprek. Om te kijken wat daar nog eventueel zou spelen. Voorzitter, dan had de heer Boswijk te vragen over het retentie gebied waarop de schade niet wordt vergoed.

[2:55:46] Zoals u weet, is vanuit de WW s buitendijks gebied buitengesloten omdat het juist bedoeld is om over te lopen. Dit gebied, maar in het kader van de bijzondere situatie in het rampgebied hebben wij als kabinet besloten om specifiek naar de situatie te kijken. Samen met de provincie voor compensatie voor die buitendijkse gebieden in de nabijheid van primaire waterkeringen, dit mede in relatie tot de hardheidsclausule alleen hoort al mijn woorden. Dit is heel specifiek en daarom ook nog niet uit zijn. Voorzitter, dus we komen hierop terug op dit specifieke dossier. Maar hier speelt mee dat dit natuurlijk buitendijks gebied is juist bedoeld om te kunnen overstromen. Maar we willen hier met een beroep op de hardheidsclausule kijken naar wat er wel kan. Dus het is niet straks zeg nee maar dit heeft wel consequenties. Dus Vandaar dat we er echt gericht aan moeten kijken om ook de consequenties te kunnen overzien.

[2:56:44] Die Boswijk,

[2:56:46] Helder. Misschien ook wel goed om te weten dat sommige mensen tot voor kort niet wisten dat ze buitendijks gebied waren is is ongeveer een een tijd indicatie aan te geven want die mensen wachten hier natuurlijk al een inspanning over op af.

[2:57:01] De beheerster,

[2:57:03] Ik zie naast me iemand heel moeilijk kijken.

[2:57:06] Maar ik denk dat dit laatste voorstellen zo voorstellen. Voorzitter, eind dit jaar heb ik net gezegd dat het goed is om een beeld te schetsen van waar we staan als het gaat om schadeafhandeling. Om dan ook dit punt mochten we er niet uit zijn. Wordt je dat ook en zo ja dan houd je ook op welke manier. Dan denk dat onterecht dat heer Boswijk zegt ook hier geldt duidelijkheid aan de voorkant te verstrekken.

[2:57:28] Hartstikke goed betoog.

[2:57:30] Voorzitter had mevrouw bromet eigenlijk ook een mooi debat vond ik met de heer grinwis over van wat doe je nou als de verzekerbaarheid van dit soort risico's en zou je ook niet moeten kijken wat je daarmee doet na. Allereerst maar is ook zo wat uitgebreid op ingaan

[2:57:48] geldt natuurlijk dat je het wil voorkomen. Vandaar mitigerende maatregelen zoals dat mooi zo mooi heet als gaat om klimaat, maar ook klimaatadaptatie. Dus een de ene kant voorkomen klimaatverandering zoveel mogelijk tegen te gaan. Tweede kans leren leven met klimaatverandering, zoals de klimaatadaptatie komt

[2:58:07] verzekeren, is dan eigenlijk om het sluitstuk van van dit geheel. Wij kijken ook in het kader van de beleid stapel die is ingericht. Hoogwater kijken naar dit aspect ook van wat betekent dit nou voor de hele discussie rondom verzekerbaarheid en en daar vond zij het zelf ook al. Ik sta open in dat zelfde geldt ook voor ons want we willen dit ook gewoon op de voor en nadelen kunnen beoordelen op de consequenties heeft dus hier is echt van wat betekent dit is dit uberhaupt te verzekeren eigenlijk de discussie die grinwis zelf opdrachten van kan het uberhaupt. Wat vraag je dan ook. En tweetal is ook de rol van de overheid. Hierin moet je polissen ook veranderen. Wat is de rol van overheid voor de markt? Dit zijn de aspecten die we niet beleid snavel aan de orde willen stellen, want we zien dat dit niet een paar van u zei het ook al hun eigen betogen. Het is nu in Limburg Limburg is kwetsbaar, maar ook ergens anders in Nederland kunnen gebeuren. Dus Vandaar dat er ook naar gekeken wordt. Voorzitter, dat was in die zin het blokje Limburg voor wat betreft schade van compensatie rover-voorzitter nog niets over de aanpak.

[2:59:20] De.

[2:59:21] Dan eerst de heer de groot gaat.

[2:59:25] Dan ben ik misschien toch de voortijdig. Maar ik had ook een vraag gesteld of u ook bereid bent om natuurorganisaties bij de beleid stapels te betrekken. Maar dat komt dan misschien later.

[2:59:36] Niet zozeer de blijft tafel zelf, maar wel de natuurorganisatie een aantal andere betrokken organisaties te betrekken bij de uitwerking daarvan in een kluis tafel zitten waterschap provincie veiligheidsregio hier ergens genoteerd voor wie er allemaal inzitten.

[2:59:54] De natuurorganisaties daarbij te betrekken.

[3:00:01] Het leefomgeving. Hoe heet dat? O F L

[3:00:06] overlegorgaan leefomgeving of afkorting voor

[3:00:10] want daar zit ze ook voor wel in. Daar ook zeg maar de dingen ook weer terug te leggen. Soms dat ze daar ook op kunnen reflecteren en ook een input kunnen geven.

[3:00:19] Eerder geld.

[3:00:20] Ik vraag het wat bij het beleid staat droogtes en zowel betrokken en ze hebben natuurlijk een hele belangrijke kennis componenten ook de juiste relevant is als het gaat om het gebruik van natuurlijke oplossingen bij die opgaven die juist worden besproken aan die beleid stapel. Dus het overal is een club die op grote afstand van deze concrete problematiek staat en ik kan me heel goed voorstellen dat er landschap organisaties zijn die de situatie bij Limburg ook heel goed kennen en zeggen van nou ja, ik zou deze hellingen zou ik sowieso aanpakken. Dus toch haal ik dan.

[3:00:54] Voor de minister.

[3:00:57] Voorzitter, ik stel voor want we hebben als gaat om de blijft staan vanzelf. Misschien is het goed heb ik eerst iets over welke sporen er zijn ook om de kamer daarin mee te nemen.

[3:01:07] Wanneer dan is het handig om misschien een eerste vraag van mevrouw met te doen denk ik kan er is al uw verzekeringen gaan denk ik.

[3:01:13] Voorzitter, want we krijgen straks nog de antwoorden over bouwen in op plekken waar het misschien te risicovol is, worden op dit moment bijvoorbeeld bij Arnhem in de oud uit te waar de en een hele woonwijk gebouwd zijn die mensen dan niet verzekerd bij overstromingen. Hoe moet je naar kijken.

[3:01:31] De minister.

[3:01:32] Dat weet ik niet uit mijn hoofd. Voorzitter, dat specifiek zit in dit soort situaties.

[3:01:39] Voorzitter, mijn betoog was er ook op gericht om de Nederlanders veel meer duidelijkheid geven over de risico's die ze lopen als ze op een bepaalde plek wonen en gaf het voorbeeld van mezelf dat ik niet weet of ik verzekerd ben bij enige overstroming, maar het geldt ook voor mensen die nu nog moeten kiezen of ze in een gebied gaan wonen waar ze onverzekerd zijn.

[3:01:58] De minister. Voorzitter, een van de sporen als gaat om blijft tafel die we uitwerken. Het klimaat bewustzijn en communicatie erover voor inwoner zelf. Dus weet waar je woont, weet welke risico's je loopt daar wonen aantal jaar geleden toenmalig minister Schultz heeft daar al aandacht voor gevraagd en op de website zelf kan kijken of je gebied te overstromingen. Hoe kwetsbaar je daar ook in was was kunnen daar nog meer in doen want die actie heeft gelopen. Maar is daarna eigenlijk gingen we er vanuit dat iedereen dat inmiddels wist misschien ook door Limburg zelf ook situatie, maar ook het feit dat vond ik zo nog op een aanvraag. Voorzitter, die gaan over Deltaprogramma moeten niet een tandje bij het feit dat deze pleit tafel natuurlijk ingericht hebben, geeft ook al aan dat de insteek is dat er waarschijnlijk een tandje bij moet. En dan zit op verschillende aspecten. Dat zit een de situatie in Limburg zelf. Wat is daar gebeurd en moet hebben gezien tussen de regionale watersysteem en hoofd watersysteem

[3:02:59] en is dit niet. Ook in Nederland veel breder. En wat zou je dan ook moeten doen.

[3:03:04] Wat gebeurt er als dit die op een andere plek in Nederland zich zou voordoen is een ander spoor. Hoe heeft klimaatadaptatie beleid in de praktijk gewerkt tot op heden en kan dit beter in heel Nederland. Dus wat hebben tot nu toe gerealiseerd. En wat zouden moeten willen eigenlijk een paar aspecten die u noemt. Nou de water, veiligheidssituatie langs de Maas zelf gaat weer echt terug dan weer naar Limburgse zoals wordt aan de ene kant is het Limburg specifiek maar ook vervolgens continu met de uitwerking. Wat betekent het voor Nederland maar heeft dat nou gewerkt aan de Maas. En wat wel en wat niet. Wat kunnen we hiervan leren. Internationaal is een heel belangrijk werkspoor. Dus hoe kunnen die afstemming ook internationaal gaan doen op een betere manier doen nu het laatste spoor was eigenlijk wat u net aangaf is die klimaat bewustzijn en communicatie erover. Dus weet waar je woont, weet welke risico's je hebt dan kom je ook op de aspect van die verzekering. En wat betekent dat dan ook. Voorzitter, dat strekt bijvoorbeeld Unie van waterschappen en selected laatste spoor in deze.

[3:04:05] Dankuwel gaat verder dan komen we vanzelf bij de vraag wanneer de grootheid.

[3:04:12] Dan. Voorzitter had mevrouw vestiging vragen over ook naar aanleiding van de situatie in Limburg. De extreme scenario's, zoals in Duitsland en België deze zomer,

[3:04:24] zoals u zelf ook in uw eigen inbreng aangaf, was dit natuurlijk heel uitzonderlijke ook als je kijkt naar de scenario's waar rekening mee wordt gehouden.

[3:04:32] Maar dat is de reden waarom dit beleid staaf nu als opdracht hebben meegegeven. Als je dit soort situaties vaker in Nederland zich gaan voordoen en niet alleen een Limburg met een hele specifieke kenmerken die uzelf ook heeft genoemd. Wat is het vraag een aan die blijft 's avonds. Wat was er dan misgegaan in dat gebied in Nederland zich had voorgedaan. Twee. Als we kijken naar de Maas zelf is de Maas van klaar. Als dit zich nog een keer voordoet zijn ze allemaal klaar en ook weer in de zomer nog verschil tussen zomer en winter en wij hopen begin volgend jaar en hiervan eerste deel van Limburg zelf te hebben. De slot vraag die ik net aangaf. Om wat hebben nou gezien rondom die Maas. En wat kan die nog aan het begin volgend jaar een antwoord op hebben. En eigenlijk tussen nu en herfst volgend jaar. Als we al die spoor ik net noemde dat er in ieder geval een eerste antwoord hebben geformuleerd. En dan een aantal acties kunnen uitzetten. Om te kijken van wat is er nog nodig in het kader van het Deltaprogramma wat ze nodig in het kader van werken langs de Maas. Wat is er nog nodig. Langs het kader van een communicatie. Dus net zoals de blijft stapel droogte we eigenlijk ook in een jaar tijd heel eigenlijk alle partijen aan tafel hebben gezet en gezegd we gaan niet heel lang studies doen maar proberen concrete zaken te formuleren waar je vervolgens verder mee kan het niet direct ook weg gezet kunnen worden in beleid of in concrete acties thuis echt dezelfde methodiek kiest voor nu ook weer.

[3:05:53] Dankuwel. De heer de hoop heeft hier een vraag over.

[3:05:56] Ja want ik hoorde een minister ook zeggen dit ging eigenlijk verder qua risico dan waar we rekening mee hadden gehouden dat de worst case scenario. Wat ik ook noemde in mijn betoog. Ik ben benieuwd hoe u dat nu ook in in kaart gaat brengen en hoe we die worst case scenario's gaan verscherpen of opnieuw onder de loep nemen en of u dat dan ook in kaart brengt niet alleen in Limburg maar gewoon gewoon door heel Nederland en of we dat dan als kamer ook kunnen krijgen wanneer u dat heeft.

[3:06:26] De minister.

[3:06:28] Jazeker. Voorzitter, ik stel gewoon voor dat u informeren over de uitkomst van blijft. Snavel als hij ook iets te melden is wat ik zei als het eerste beeld en van Limburg. Wij verwachten begin volgend jaar ook een goed moment is om u daarover te informeren. Want dan ook het beeld is sowieso als we meer inzicht ook hebben, wil het echt in de jaar comprimeren, zodat we in dat jaar ook echt iedereen dwingen om ook de kennis op tafel te leggen en uiteraard lopen er ook natuurlijk nog allerlei evaluaties vanuit de veiligheidsregio vanuit Rijkswaterstaat vanuit eigenlijk allerlei organisaties die ook weer met evaluatie nu bezig zijn om te kijken van wat ze hebben geleerd. Wat kan er beter. Dus ik denk dat u over een jaar echt een na al die brokstukken op tafel liggen rondom te kunnen bepalen en welk aanvullende maatregelen gaan nemen. Daar komt bij gelukkig maar zeg ik ook in Nederland ging de zei het zit in ons DNA water in ons DNA zit ook dat we vooruitkijken als het gaat om waterveiligheid en gaan natuurlijk ook kijken wat het betekent voor de aanpak van de verschillende programma's die we hebben lopen hoogwaterbeschermingsprogramma programma Deltaprogramma. Wat is daar aanvullend in nodig? Moet je er dingen in versnellen of niet? Of welke andere maatregelen zou je nog aanvullen moeten nemen.

[3:07:45] Aanvullend dan nog even voor de scherpte. Dan kunnen wij dus ook verwachten dat er een nieuw worst case scenario wordt uitgewerkt, zodat we daar niet meer een onderschatting in hebben. Dat vind ik wel belangrijk dat daar ook echt een extra scherpte inkomen.

[3:07:58] De minister.

[3:08:00] Voorzitter, wat lastig is dat u weet niet of dit nog een keer in Limburg zich gaat voordoen of elders de stadsdeel waar we zeggen we focussen ons niet alleen op Limburg Limburg maakt wel echt onderdeel uit van die beleidstaal van dat wat zeg maar dat hetgeen is waar het is heeft plaatsgevonden en ook weten dat een kwetsbaar gebied kan zijn. Dus daar moet je hoe dan ook naar kijken. Maar als we kijken naar de IPCC rapport. Als we kijken naar KNMI klimaat signaal. Dat moeten we ons voorbereiden. Op andere scenario's lopen verschillende kennis, programma's voor bijvoorbeeld kunstprogramma zeespiegelstijging, waarbij we kijken van als zeespiegel een halve meter een meter twee meter drie meter vier meter stijgt. Wat betekent dat dan. Hetzelfde geldt ook voor rivieren dat je verschillende scenario's natuurlijk uiteraard om te bekijken van bij dan bestendig ja of nee. Wat dan worst-case is dat kan ik niet beoordelen. Laat ik echt aan experts over de KNMI van deze wereld IBC s of PDA hoofden die daar ook zeg maar. Deltares kon ze allemaal wel gaan noemen, maar we hebben genoeg kennis in huis om uit te kunnen werken. Maar dit is wel een van de dingen die we uiteraard willen meenemen om te kijken of er meer nodig is. Het feit dat de vraag opwerpt zegt dat ding dat er meer nodig is.

[3:09:15] Graag een andere vragen niet dezelfde vraag op een andere manier.

[3:09:18] Dan Afrondend op dit punt. Voorzitter, vindt de minister dan ook als een extra risico is in een gebied als Limburg dat daar dan ook extra zorg en steun zou moeten zijn op die plek.

[3:09:30] De minister.

[3:09:32] Voorzitter van wat is eigenlijk ook waar de waterwet en ook de normering op hebben gebaseerd hebben in Nederland een heel mooi systeem. Een paar jaar geleden bedacht is dat we hebben gezegd. Iedere Nederlander heeft recht op een basisveiligheid. Ons gaat om water

[3:09:46] voor heel Nederland. Dat was er vrij niets. Dus in sommige gebieden had je veel meer kans op een overstroming en daardoor meer kans op schade en eventueel overlijden.

[3:09:56] Dat hebben we voor Nederlandse gelijkgetrokken. Iedereen heeft een zelfde basisnorm wettelijk verankerd gekregen. Vervolgens hebben gezegd er zijn paar gebieden waar we van we vinden dat die een hogere norm moet krijgen omdat er veel mensen wonen of omdat het de maatschappelijke schade dus niet zozeer omdat veel mensen wonen, maar omdat de maatschappelijke schade daar heel erg groot kan worden

[3:10:16] bestaan van geldt dat de norm omhoog is gegaan. Ook in de wet is echt een wettelijke verankering wat uniek is. Ik ken weinig andere landen die het ook hebben. Dus het hele systeem in Nederland is hier eigenlijk op gebaseerd dat je kijkt naar wat is het kenmerk van de gebied. Welke schade kan opgelopen worden. En heb je dan ook voelt hogere normen te hanteren. En als je hogere normen hebt heb je waarschijnlijk ook moet je meer investeren om ervoor te zorgen dat je daar ook aan kunt voldoen. Dat zit al in ons systeem ook verwerkt voorziet. Dus ik denk dat hier de hoop zijn vraag eigenlijk met een jaar kan worden beantwoord, omdat dit ook de baas is van de wettelijke normen in de waterbed

[3:10:56] dan voorzitter,

[3:10:57] Dus ik zie net de vinger van mevrouw vestiging omhoog gaan.

[3:11:00] Drie. Jij Dankuwel als voorzitter. Allereerst vind ik het wel fijn om op te merken dat de kalmeer samenhangt nu terug hoor. In deze woorden van deze minister specifiek in de gevallen hoe we omgaan met de situatie als hier eenmaal is wat ik wel mis is de inzet van dit kabinet ook in de toekomst hoe het gaat met situaties om die op zijn minst te voorkomen en de samenhang daarin te zien is ook reflecteren op onze eigen rol hierin onze eigen aandeel. Dat maakt dat we te maken hebben met droogte dat het te maken hebben met klimaatverandering en dat we dus ook verantwoordelijk zijn voor de eigen problemen die we hebben veroorzaakt. Dus daar zou ik ook graag de minister willen vragen om ook daarop te reageren, zodat ze niet alleen maar dweilen met de kraan open.

[3:11:44] De minister.

[3:11:46] Voorzitter, volgens mij begon ik daarmee dankzij het gaat aan de ene kant op. In antwoord op vraag van mevrouw Romeinse over de verzekering en moest daar niets aan doen.

[3:11:55] Het begint met klimaat. Mitigatie. Dus wat kun je doen om klimaatverandering tegen te gaan. Dat is het eerste boek daarvan geldt. Dat is een hele brede zin. We hebben volgens mij recent met zijn kamer debat gehad over het zit voor fifty-fifty pakket

[3:12:11] waarvan heel veel Kamerleden zeiden dat heeft niks met fitness te maken. Maar dat gaat over wat kun je nou binnen Europa gezamenlijk doen om ervoor te zorgen dat je hier invulling aan geeft. Dat hoort bij het aspect van wat zou er nou met elkaar kunnen doen om te gaan tegengaan van klimaatverandering. Het andere is klimaatadaptatie. Dus wat kun je nu doen als gaat om je ruimtelijke inrichting in Nederland. Om ervoor te zorgen dat je klimaatbestendig probeert zoveel mogelijk je ruimte in te richten in Nederland een klein land waar we heel veel functies bij elkaar willen hebben. De heer Grimmius heeft ook een motie over ingediend voor water als en bodem of sturend principe. Dat is heel makkelijk gezegd. Daar zijn we ook druk mee bezig. Kan ik naar de heer grinwis zeggen met allemaal hele mooie kaarten die ik nog niet met u kan delen. Maar wat betekent in het gebied in Nederland kantelt is een enorme opgave. Als je dat echt een doorvertaald naar wat betekent dat welke functies je dan in Nederland het beste kunt gaan inrichten en ik zei daarna. En daarnaast heb je als zich voordoet. Hoe los je dan zo snel mogelijk op. Dus die drie dingen zijn absoluut noodzakelijk. Ik denk alleen dat het debat over klimaatverandering in brede zin. Ik had daar een reflectie over geen voorzitter, maar volgens mij geldt hier dat we ons zeer bewust zijn dat die er is en wat we proberen nu met alle kennis die we hebben die partij bij elkaar te brengen en te kijken van wat zijn dan ook de scenario's waar we ons op moeten voorbereiden. Dat laat onverlet dat je wel moet blijven inspannen, vooral in Europees verband om ervoor te zorgen met elkaar dat je die veranderingen tegengaat en ik denk daarmee een. Daarom hebben ook als kabinet met een positief oordeel gekeken naar zit van fifty vijf pakket dat er goede instrumenten in om ervoor te zorgen dat je stap in kunt zetten en stadje ook die klimaat doelstellingen kunt bereiken.

[3:14:00] Aanvullend van vrouw. Vestigde.

[3:14:02] Voorzitter, en daar maak ik me toch wel echt wel zorgen over want we zien nu dat de andere departementen in ieder geval ook nu bij het ministerie van IND haar doelen ondermijnd en ik vraag me af hoe dat dan bij deze minister gaat specifiek op mijn dat ze zien dat we te weinig klimaatambities hebben dat nog niet onze doelen gaan behalen dat ze nog niet zover zijn dat ze ook daadwerkelijk de Urgenda doelen halen dat er anderhalve graad doelen doel gaan halen en dat we dus meer moeten gaan doen

[3:14:29] dan schakelt u over naar klimaatadaptatie. En toch vraag ik mij af wat doet deze minister dan specifiek in het voorkomen van dergelijke situaties klopt er dan aan bij andere ministers van 't

[3:14:43] hierdoor maakt het voor mij erg lastig om mijn doelen te halen? Dit accepteer ik niet. Of gaat u dan stapt u dan eenvoudigweg over naar klimaat adaptatie,

[3:14:52] De minister.

[3:14:55] Voorzitter, het feit dat ik zei water en bodem als leidend principe voor je ruimtelijke inrichting in Nederland. Dat is een hele grote wijziging. Als je die gaat doorvoeren. Daar zijn we mee bezig om dat uitwerken van wat betekent dat dan. Want daarmee raak je ook alle ministeries direct dus dat is ook het denkwerk had er nu al doen vooruitlopend op een nieuw kabinet. Maar om inzichtelijk te maken van wat betekent het tweede wat ik zelf doe is waarom ik positief ben over het fiets voor fifty vijf pakket is omdat het een een lange termijn perspectief biedt, heeft een heel duidelijk doelstelling richting twintig, vijftig maar twee is ook dat je daarmee ook sectoren de ruimte biedt om die transitie te kunnen doen lijkt dan toch even voor een uit mijn eigen verantwoordelijkheid spreken bijvoorbeeld de zeevaart, binnenvaart en luchtvaart.

[3:15:42] Die hebben dan ook dertig jaar de tijd nu en dat is een hele grote inspanning die ze moeten leveren om die transitie mogelijk te kunnen gaan maken. Maar dat vraagt dus tot je heldere doelstellingen hebt en zeg maar de tijd geeft aan die sectoren om die stap te zetten. Onze gebeurt niet in één keer. Het gebeurt ook niet. De laatste vijf jaar zullen forse investeringen voor nodig zijn. Dus die sectoren moeten ook weten van waar werk toe stak die stappen kan zetten. Het andere is dat je wel in Nederland als te maken hebt met zijn belangen afweging. Dus als het gaat maar ik kom zo op de kaderrichtlijn water als het gaat ze naam vond het een grinwis in u eigenlijk een beantwoording op u aangaf. Zeven nitraat actieprogramma daarvan hebben gezien met de economische impact analyse dat het forse impact heeft dan moet je met elkaar de afweging maken van wat betekent dat dan. En welke andere maatregelen zouden we nog meer kunnen verzinnen. Mensen elkaar ook onderzoek naar laten doen om alsnog de doelstellingen van de kaderrichtlijn water te halen. Dus het is niet zwartwit tot ik alleen maar zeg richting mijn collega. Je moet dit of zij naar mij toe. Je moet dat wat wij proberen met elkaar eens te kijken van wat zijn maatregelen en hoe pakken die nu in de praktijk uit en als in de praktijk zodanige economische impact hebben. Dan moet je met elkaar om tafel van wat kunnen dan op een andere manier of aanvullen met denken en dat is de werkwijze die we binnen het kabinet hebben en dat is zie ik als een hele goede werkwijze omdat het probleem niet alleen van IND is of alleen van RIVM ook echt niet tegen elkaar staan. Maar probeer dit probleem met elkaar op te lossen. En juist stikstof dossier en op het kaderrichtlijn water zie ik hele goede mogelijkheden om die twee met elkaar te verbinden, zodat je ook met elkaar de opgaven kunt oplossen. Ik zie het echt meer als een kans klinkt misschien heel gek maar stikstof dossier en kaderrichtlijn water dan als een probleem want ik denk echt als je deze twee aan elkaar verbindt dat je dan echt ook oplossingen en perspectief weet geven ook aan agrarische sector.

[3:17:30] Heel goed en het komt straks een derde blok. Nog even terug voor verdere verdere inhoudelijke discussie.

[3:17:35] Inmiddels gevoel voor een gek proberen door te gaan. We zijn best wel veel vragen gesteld. Dan zijn er paar vragen gesteld ook uzelf. Voorzitter had vragen gesteld. Een andere rol, maar ook een aantal andere de vraag over het toekomstperspectief van Limburg. Ik heb de propositie ontvangen en ik heb ook aangegeven dat wat ik u net al aangaf. Ik denk dat er meer nodig is. Maar als we dat willen met elkaar dan zal er ook financiële middelen voor beschikbaar gesteld moeten worden. Dat klinkt heel flauw dat ik zeg maar dat is op basis van het budget dat er nu ligt kan je de propositie van Limburg niet uitvoeren. Dan zou je moeten ingrijpen op een aantal bestaande programma's met ook bestaande toezeggingen. Voorzitter,

[3:18:19] dus wat wij doen is de propositie nemen mee naar de blijft stapel kijken van wat betekent dat. Hoe kunnen op korte termijn wel iets voor Limburg betekenen erin. Maar als dat betekent binnen het huidige budget. Dan zal er geschoven moet worden binnen het huidige budget. Dan heb ik ook een discussie met andere bestuurders van andere provincies die zullen zeggen. Maar wacht eens even. Ik had ook iets met jou afgesproken. Dus hoe verhoudt zich dat met elkaar. Voorzitter. Dus ja propositie in wat heel goed is dat Limburg unaniem iedere gemeente in Limburg tot het plan is gekomen tot men ook commitment heeft van wij gaan niet voor. Dus dat zie ik als een belangrijk signaal en ook hebben gezegd we moeten de opgaven met elkaar verbinden, maar hier geldt dat de financiële consequenties. Voorzitter, op dit moment niet voor niets zomaar uit deze begroting te halen zijn.

[3:19:05] Hoewel twee vraag hierover eerst heer Madlener, daarna de heer kermis en daarna de heer stoffen.

[3:19:12] Dankuwel en het klinkt heel logisch. Wat de minister zegt laten we kijken hoeveel geld er is en dan wat we kunnen betekenen. Maar ik wil het liever toch omdraaien. Ik. Er is een plan ingediend door Limburg.

[3:19:23] Dat is nodig. Dat vinden we allemaal

[3:19:27] en ik zou dan eigenlijk toch de minister willen vragen om inhoudelijk wel naar die plannen te kijken. Ondanks dat er geen geld is

[3:19:34] dan te kijken wat gaat het kosten en vervolgens de Financiën erbij te zoeken. Maar de minister lijkt het nu om te draaien zeggen ik ga kijken hoeveel geld ik heb

[3:19:41] en daar kan ik nu niet aan voldoen. En dan doen we maar niks. En dat wil ik niet horen. Ik wil echt horen. We gaan die plannen snel inhoudelijk bekijken. We gaan beoordelen wat er nodig is. En dan gaan we daarna. Ik neem aan het nieuwe kabinet met de Financiën daarvoor.

[3:19:55] De minister.

[3:19:56] Voorzitter, dat klopt. Dus we gaan het plan eerst beoordelen op de inhoud van wat staat en wat betekent dat tot zwaar Koksijde nemen hem mee in die beleid stapel en ik heb er ook eerder in eerder beantwoording aangegeven. Begin volgend jaar dat al een eerste beeld willen hebben. Dus het is niet zo dat ze ermee wachten en wachten tot we ook financiële zekerheid hebben. Alleen wat ik u aangeven als het binnen het huidige budget, zoals ik dat nu kennen,

[3:20:20] dan zullen er keuzes moeten worden gemaakt. Dat is wat ik probeer aan te geven. Maar het betekent niet dat we nu even plannen campagne van Limburg terzijde hebben geschoven en gaan beoordelen van is dat voldoende. Misschien zou er wel meer moeten misschien wel minder. Weet ik niet vind ik ook graag aan alle experts die daar aan tafel zitten, wil ik er ook graag voor gebruiken om mij daarover te adviseren om te zeggen van beste minister of welk ministerie dan ook zit die ervoor verantwoordelijk is. Dit zijn de opgave. Dit zijn om de budgettaire consequenties en dan is het gegeven budget dat je op dat moment hebt de keuzes te maken die je moet alleen proberen te een winstwaarschuwing geven onze binnen bestaande budget zoals het nu is moet en u gaf zelf al uw eigen bijdrage aan de in standhouders promotie bijvoorbeeld dan zullen we daar keuze moeten maken dan meteen ook een aantal andere bestuurders dan als u zegt dit willen we ook graag doen zal moeten teleurstellen is meer de winstwaarschuwing als u meegeeft omdat ik zeg dat ik een iets oppakken en dat we niet uitwerken.

[3:21:15] Aanvullend,

[3:21:17] Ja. Ik denk dat we er bijna uit zijn. De minister de intenties zijn denk ik goed. Ik vond de uitdrukking. Dit was

[3:21:24] onzorgvuldig of of wilt. Dus ik vond ik vond het niet zo handig om die Financiën zo voorop te stellen. Maar ik begrijp ze wel

[3:21:32] maar dat is natuurlijk wel een opdracht aan het nieuwe kabinet. Want er liggen nog meer onderhoudsopgave gaat om waterveiligheid, maar ook aan de weg infrastructuur. Dus ja. De minister zit daar ook half aan tafel zou ik willen zeggen. Ik zou zeggen doe je best en laat wat nodig is voor Limburg prevaleren en de Financiën die die die horen we dan wel als wij in staat zijn om miljarden aan zuid-europa te geven, dan moeten we toch zeker in staat zijn om Limburg van de overlast van water te besparen.

[3:22:02] De minister.

[3:22:05] Voorzitter en heer Madlener, ik vind het mijn taak om u zich, als u mij tot iets oproept om u mee te geven wat de consequenties zijn. Dat was zo was mijn antwoord bedoeld als ging om Financiën niet om te zeggen dat niet belangrijk is. Integendeel gemaakt met feit dat ik het juist zo goed vind tot de hele

[3:22:22] Limburg. De provincie Limburg maar ook echt alle gemeenten zich hierachter geschaard hebben als geeft ook aan het commitment dat ze hebben en ik vind dat van die handschoenen moeten oppakken.

[3:22:31] Die geen wist na leerstof wordt in.

[3:22:33] Voorzitter Dankuwel. Ja.

[3:22:36] Dank dat het kabinet een versnel beleid stapel heeft ingesteld. Mijn vraag is betekent dat dan ook dat de minister bereid is om tot afspraken met de regio te komen. Ik snap dat ze natuurlijk zegt over geld en de beschikbaarheid. Maar wat er is gebeurd. Afgelopen zomer. Dat zal niet alleen leiden tot plannen, maar dat zal natuurlijk ook opnieuw leiden tot een nieuwe risicoafweging. Dan kan de minister daar ook wat over zeggen. Dus vragen een bereidheid om afspraken te maken. Graag twee. Hoe wordt het gewoon Bogotá in het geheel van de risico's die die ons land en delen van het land loopt en de derde en laatste wordt daarbij ook naar fondsen gekeken, niet alleen uit de regio, maar ook uit Europa, want er is ook geld om beschikbaar gesteld in de zomer natuurlijk naar aanleiding van wat er is gebeurd in Duitsland, België en Nederland.

[3:23:19] De minister.

[3:23:22] Voorzitter, het feit dat de propositie meenemen een blijft staan verder uitwerken en kijken wat het betekent. Dat geeft wel aan dat ze het commitment hebben om te kijken van moeten we niet maatregelen nemen.

[3:23:34] Alleen daar hoort ook bij als ik het begin aangaf. Dit had zich ook elders in Nederland kunnen voordoen. Dus precies wat u zegt Simons op basis van die risk analyse van waar zien we de meest urgentie en de grootste risico's en dat zal ook aan die beleidstaal voor worden besproken. Dus

[3:23:49] ik vind het heel erg lastig. Nu omdat we eigenlijk gewoon de opdracht hebben verstrekt en partijen nu met elkaar aan tafel zitten om te kijken van wat is Limburg. Wat betekent dat wat is er animatie gebeurd en wat kunnen we daar doen en wat zijn de risico's die nog zich daar voordoen, maar ook de rest van Nederlandse die afweging vink. Dat moet echt plaatsvinden als de feiten en cijfers naast elkaar kunnen leggen want dan kom ik ook bij u terug of de opvolgen om u aan te geven. Dit is het meest urgent. Dit zijn de benodigde Financiën. En dan kan ik u ook aangeven hoe zich dat verhoudt tot de rest van het deltafonds.

[3:24:23] En wat daar in nodig is.

[3:24:25] Het feit dat we nu met alle partijen aan tafel zitten aan die blijft staan vol geeft ook al aan dat dit niet alleen voor Limburg geldt, maar ook voor de rest van Nederland en mos wil ik ook wel echt benadrukken. Voorzitter, dit had ook in een ander gebied in Nederland kunnen voordoen. En dan weten we niet wat de consequenties zijn geweest. Ik vind dat ook de opdracht is voor die beleid stapel omdat ook de verkennen ook komt kijken wat de is kan regelen is en hoort uiteraard ook bij Rotterdam kijken als ze andere Gelder zijn al dan niet via Europa. Om te kijken of er ook aanspraak op kunnen maken.

[3:24:55] Kort aan freelance. Voorzitter, Dank

[3:24:58] dit schrijft de minister allemaal uit in de brief die we dan begin volgend jaar tegemoet mogen zien met de de voortgang. En wat er ook voor nodig is en eventuele afspraken. Want dat bespaart mij inderdaad weer het indienen van een van de motie hierover

[3:25:11] de meteen

[3:25:13] de minister voor. Ik zou gewoon voordat we vroegen begin voegt er. Ik weet niet exact of dat direct en januari is denk het niet maar ik denk eerder februari dat we dan terugkomen bij kamer met wat is nou het beeld uit Limburg als wat af hebben en twee. Hoe verhoudt zich dat tot de opgaven die we nu kennen dan vanuit het deltafonds en eigenlijk een beetje zoals totdat mijn standhouders opgave hebben gedaan als er dilemma zijn die ook met te delen. Tantes voorzover de informatie die we hebben dat dan ook op tafel te leggen, zodat u ook meegenomen wordt in eventuele dilemmas inhoudelijk dan wel financieel tot het komende jaar nog echt nodig hebt om ook voor die andere gebieden in Nederland. Om deze exercitie te doen. Voorzitter,

[3:25:54] Dankuwel Christopher.

[3:25:57] Voorzitter, een deel van mijn vraag is gesteld door de heer Grimm is misschien wel helemaal het gaan los in. Ik heb vanuit Limburg begrepen dat het gaat om één komma twee miljard waarvan vierhonderd miljoen van Limburg zelf acht miljoen euro voor het rijk Europa of waar nog vandaan.

[3:26:12] Men geeft aan dat zeshonderd veertig miljoen euro nieuw geld en zo'n honderd of zes, honderdzestig geloof ik. En honderdveertig miljoen eigen geld waarvan of geld wat al bestaat en daarvan zou zo'n vijftig miljoen moeten worden geprioriteerd ABP.

[3:26:26] Dat laatste begrijp ik. Dat ligt dus voor in dat hebben in dat in dat geheel de blijft staat waarin u over spreekt.

[3:26:33] We hebben het over zes, honderdveertig miljoen euro. Zeshonderd zestig miljoen euro. Ik weet niet precies wat bedrag was. Maar in ieder geval tussen de zes en zeven miljoen nieuw geld

[3:26:42] en ligt dat dan ook voor kan er ook verdringing plaatsvinden of ik zat gewoon een kwestie van wordt. Dat geld zeg maar toegevoegd door Limburg werd gesproken over het mid dus gewoon aan geld wat er nu. Het is dus dat moet op die onderhandelingstafel straks plaatsvinden. Of is dat reëel zeg maar om daar te komen.

[3:27:02] De minister.

[3:27:04] Voorzover ik vind dat echt de afweging voor volgende bewindspersoon om deze aan u voor te leggen als die hij of zij zit. Ik heb u in standhouders brief namelijk aangegeven wat de vrije ruimte is op het deltafonds

[3:27:17] en wat de opgave is en ik denk ook zij, afhankelijk van mocht er met dit budget. Dan wordt het heel erg lastig als dat zo was mijn opmerking moslim bedoeld en echt om geen verwachtingen te wekken naar uw kamer. Maar om aan te geven van Saddam een aantal dilemma's voor zullen liggen. Dus het hangt er vanaf de vrije ruimte binnen het deltafonds. Wat met de jaarschijf beschikbaar komt, is niet zodanig dat je dan al deze opgaven kunt invullen. Voorzitter,

[3:27:47] Trek ik dan een verkeerde conclusie. Als ik zeg van als dat deltafonds niet wordt opgehoogd substantieel nu op de onderhandelingstafel. Dus nu in dat akkoord, waardoor collega's zojuist hebben gesproken. Wat er bijna is dat het dan gewoon niet gaat lukken, oftewel is dit zeg maar een nadrukkelijke opdracht die ook op die tafel moet liggen

[3:28:07] en daarna heb ik het niet. Of kan dat daarna ook nog gevonden worden.

[3:28:11] De minister.

[3:28:13] Voor zover ik

[3:28:14] ik heb geen idee wat ik zie niet aan informatie tafel. Ik kan u alleen maar zeggen met de kennis die ik nu heb en de budgetten die ik nu heb wat standaard uitgangspunt is het uitgangspunt zoals net beschreven. Uiteindelijk gaat het over

[3:28:26] in een politiek is altijd keuzes maken en geef ik u mee met dit budget zoals dit volgend jaar voorlegt en er liggen allerlei extra opgaven. We gaan zo over de kaderrichtlijn water bijvoorbeeld nog hebben hoogwaterbeschermingsprogramma naar de heer de groot die vroeg om natuur centraal stellen, zijn alle opgaven die ook financieel doorvertaald moet worden. En dan zal het pas weer met uw kamer moeten plaatsvinden. Hoe ga je dan prioriteren als het gaat om het deltafonds. Wat is dan in het kader van waterveiligheid, wat in het kader van water, kwaliteit en wat in het kader van de adaptatie. Wat zijn dan de maatregelen die ook financieren. Dus ik kan niet vooruitlopen op voorzitter, dat maakt het ook. Ik snap dat weer stof voor iets meer duiding wil maar ik kan een manier van niet geven, kan alleen zijn goed nu de Financiën ervoor staan.

[3:29:12] Voorzitter tot tot slotte. Nee maar ik snap ik snap heel goed wat de minister aangeeft. Kijk en herprioriteren. Dat

[3:29:18] kan iedereen, maar uiteindelijk kan niemand dat het is natuurlijk ongelooflijk lastig ding is mijn vraag me misschien mijn conclusie volg mij beaamt de minister dat van als er niet nu geld wordt toegevoegd aan het deltafonds. Dan kan deze opgave gewoon niet reëel plaatsvinden. Want dat stukje herprioriteren wat nog lijkt te kunnen binnen die binnen. Nou zegt die honderdveertig miljoen van de acht, honderd die gevraagd wordt die andere zeshonderd, veertig, zeshonderd zestig moet echt gewoon nieuw geld zijn als dat niet toegevoegd wordt, dan is het gewoon niet mogelijk om die propositie van Limburg te realiseren en volgens mij hoor ik dat de minister.

[3:29:54] De minister en de naar mijn vrouw met.

[3:29:57] Het twee dingen erover zeggen. Voorzitter, een de propositie werk, waarna de uit met Limburg om te kijken van de getallen. En wat is er meer of misschien minder nodig. Het kan beide kanten opgaan in deze maar twee. We komen over waterkwaliteit te spreken en ik heb ook een rapport gestuurd van de Wageningen universiteit bijvoorbeeld die ook iets aangeeft over geld dat nodig is. Als je op Gods aanvullende maatregelen zou willen nemen. Dus hij is in brede zin. Voorzitter, dus nog even los van de propositie in Limburg. Als ik kijk naar de opgaven die voorliggen. Dan zijn het enorme opgave op het gebied van veiligheid als op het gebied van kwaliteit en als dit soort budget is dan zullen we daarin moeten zoals dat zo mooi heet temporiseren en dat is een politiek debat vindt dus dat moet per definitie met uw kamer plaatsvinden en dan is een belangrijk om te weten van wat is dan de opgave vanuit Limburg was de opgave nationaal naar aanleiding van alles wat er is gebeurd en dat moet op het gebied van zowel water, veiligheid als het gebied van waterkwaliteit zijn wel de twee enorme opgave die we hebben en heb ik het nog eens over de adaptatie. Want als je dat ook wil dan geldt dat er ook naar moet kijken en dan ben ik altijd bereid om te kijken waar een ander geld kan verdienen. Voorzitter, maar iemand zal die investering moeten doen en dat konden vanuit deze begroting.

[3:31:14] Dankuwel, mevrouw Mohammed.

[3:31:16] Voorzitter, ik vind de antwoorden die de minister geeft op vragen van de SGP niet echt geruststellend omdat

[3:31:24] zij heeft het over herprioriteren en het keuzes maken tussen waterveiligheid en waterkwaliteit. Terwijl als het gaat over de waterkwaliteit hebben we ook al gekoeld.

[3:31:33] De dat we daar.

[3:31:34] De Europese afspraken over hebben dat ze ons grote boetes boven het hoofd hangen. Als we daar niet aan voldoen en over waterveiligheid zou ik willen zeggen dat we daar niet op willen beknibbelen. Hoe kijk hoe kijkt de minister daar nu na want ik ken. Ik heb hier in dit huis een heleboel debatten gevoerd. Die gaan over politieke wenselijkheid, maar dit gaat over een afspraak die we Europees hebben gemaakt en waarvan de minister zegt dat ze een wil gaan halen en B over de veiligheid van de Nederlanders als het gaat over overstromingsgevaar.

[3:32:03] De minister.

[3:32:05] Voorzitter term. Dat kon ook zo op tafel leggen omdat ik vind dat dit ook het politieke debat met elkaar moet zijn dat als je deze bij de wil dat er dan waarschijnlijk als geen geld bijkomt dat je dan zoals zo mooi heet moet temporiseren. Dat betekent gewoon uitstellen. Dat vind ik niet wenselijk.

[3:32:21] Ik kan ook niet maar kan wel expliciet aan u voorleggen. Dat zie ik als mijn taak, zoals wat ook maar de begrotingsdebat hebben gedaan rondom onze instandhouding. Om dit dilemma s dan mee te geven. Dat is ons gaat om dit specifiek wat er in Limburg is gebeurd en ook valt dus zich meer kan gaan voordoen in Nederland. Dat is wat we nu moeten uitwerken. Daar komt een opgave. Daar komt ook een financieel vraagstuk waarschijnlijk uit

[3:32:46] dat in combinatie met ook de waterkwaliteit, waarvan ik zometeen nog naar de zal ingaan. Voorzitter, waarvan ik echt kansen zie met stikstof. Ook de zoals wat je op stikstof doet kan ook direct consequenties hebben voor de aanpak van de waterkwaliteit. Dus het is niet ofof. Het kan hier echt en en zijn dus ook als het gaat om investering die erin doet,

[3:33:05] maar ik zie het als mijn taak voorzitter, om niveau heldere verwachtingen te hebben over wat kan, en wel wat kan er niets aan. Ik probeer u alleen maar mee te nemen in dilemmas. Als er geen extra geld bijkomt en niet om u moedeloos te maken. Voorzitter, was absoluut niet mijn intentie van dit debat, maar wel om met elkaar de dilemma stond te bespreken. Want die zullen er straks gewoon zijn. Maar ik denk dat ik het helemaal eens ben met mevrouw Parlement tot bij de eigenlijk gewoon zouden moeten.

[3:33:32] Mevrouw, met.

[3:33:33] Ja. Voorzitter, als je redeneert vanuit een departementen vanuit een begroting voordat dat departementen kan ik me voorstellen dat je dat zo verwoord. Alleen het is een. Het is een keuze die niet kan maken. Je kunt niet kiezen tussen waterkwaliteit en waterveiligheid

[3:33:51] die keuzes die zullen ook op andere beleidsterreinen gemaakt moeten worden en uit andere begrotingen gefinancierd moeten worden en wij hebben een heleboel instrumenten als overheid om te sturen. We kunnen regels stellen. We kunnen belasting heffen. We kunnen subsidies geven. Dus ik. Het hoeft niet nu maar ik zou de minister toch willen vragen om ook over de grenzen van haar eigen departement heen te kijken als we het hierover hebben.

[3:34:12] De.

[3:34:13] Maar zijn het helemaal met elkaar eens. Voorzitter, een volgens mij wat belangrijk is is om goed te onderbouwen wat je nodig hebt. Daarvoor hebben die beleid staven, ondanks het ook goed onderbouwen en de ene kant voor Limburg maar ook voor de rest van Nederland. Daar moeten we echt huiswerk voor doen om aan te geven wat ze nodig. Welk bedrag ook. Dus dat is een hetzelfde geldt ook voor waterkwaliteit en X legde met niet voor niets. De link met de stikstofaanpak. Ik denk heel erg als je daarin gezamenlijk optrekt een gezamenlijke investering doet dat je op beide terreinen voorstellen. De mens kunnen bewerkstelligen en datzelfde geldt ook voor wat mevrouw bromet zegt ons gaat om waterkwaliteit gaat natuurlijk ook om normeren gaat ook om dingen te verbieden gaat. Dus ik het hele pakket. Daar ben ik het helemaal met u eens is niet alleen financieel tot dat het inderdaad mocht ik die suggestie gewekt. Dat was niet de strekking van mijn opmerking, voorzitter van ga ik verder met een paar vragen die gesteld zijn over het oordeel. Volgens mij heb het over de propositie. Volg mij ben ik op ingegaan omdat ik het zeer waardeer. Dat is ook goed is een terechte oproep om een te versnellen. Daar waar het kan twee ook klimaatadaptief te zijn en drie ook regionale watersysteem met elkaar te verbinden. En als precies ook we een blijft staan van gaan doen.

[3:35:27] Hetzelfde geldt ook voor mevrouw vrouw met z'n eigen haar oproep van kijken naar de inrichting zoals je die ook hebt gedaan, zoals die is in Limburg genaamd. Dat is ook die ruimtelijke inrichting is een van die sporen die ook wordt meegenomen.

[3:35:40] De heer de hoop vroeg naar de internationale samenwerking gaf aan dat in die beleid tafel dit een van die spoor is, maar we werken nu al samen in de internationale rivieren commissies, de Rijn en de Maas en wij gaan ook. We hebben ons ingesproken op hun plannen bijvoorbeeld, want wij moeten deze plannen indienen als het gaat om de kaderrichtlijn water. Nou wij spreken op hun plannen een om aan te geven van niet. Een paar dingen anders doet dan hebben wij de last van. Maar bijvoorbeeld voor de Rijn hebben met thuisland een afspraak gemaakt als het gaat om voelt de waterkwaliteit om die te verbeteren met echt een doelstellingen willen hetzelfde eigenlijk nu ook afspreken met de Belgen ook naar aanleiding van de vast discussie in Zeeland is om en paar heldere normen ook met elkaar af te spreken, zodat ze daar ook met elkaar aan kunnen werken en wij zullen dus ook de komende periode deze dingen oppakken. Ik moet wel zeggen tot ik merkte dat mijn collega's in België en Duitsland nog echt in een fase zitten van herstel van de werkzaamheden naar aanleiding van de overstroming

[3:36:42] dus nog niet zo'n focus hebben gelegd op de toekomst, maar nog ergens in het hier en nu zitten omdat de impact daar ook enorm was helaas ook met heel veel doden tot gevolg. Dus zij zitten nog echt in een andere fase van hun aanpak. Dus wij kloppen wel steeds aan van joh. We willen verder. Maar we zitten nog echt even een andere fase. Dat snap ik ook gelet op de impact van de overstromingen daar wat dat allemaal met zich heeft meegebracht, maar

[3:37:11] deze worden ook pak waar ook mee naar de heer de groot in later natuurorganisaties, maatschappelijke organisaties niet alleen natuurorganisaties in die het overlegorgaan fysieke leefomgeving Limburg start zelf ook een actieprogramma zelf ook waar ze dit ook kunnen doen en wij hebben. Ik heb even gecheckt hoe het bij droogte is gaan heb het ook via was. Ik begrijp ook via het overlegorgaan fysieke leefomgeving gedaan dus dat heeft toen goed gewerkt verblijf tafel droogte. Dus ik denk dat dat op dezelfde manier ook kunnen.

[3:37:45] En als dat leidt tot idee dat men niet wordt betrokken. Dan heb ik het idee dat ze ons snel weten te vinden om wat aan te geven want die samenwerking is ook goed

[3:37:56] dan. Voorzitter, de heer de hoop die vroeger ook eigenlijk naar het hogere risico waar net ook over hem. God gaf aan in in de waterwet en daarnaast is ook gekeken naar het landelijk crisisplan, hoogwater en overstromingen,

[3:38:13] waarbij we ook nu samen de twee veiligheidsregio's in Limburg ook naar aanleiding van ook wat er alles is gebeurd en ook het verhoogde risiconiveau gezamenlijk rampenbestrijdingsplan hoog water Maas hebben vastgesteld omdat ze zich realiseren dat ze een hoger risico hebben dan normaal dan mevrouw vestiging die volgens mij de vergadering verlaten. Voorzitter,

[3:38:38] Ze zou over een minuut of twintig terug zijn.

[3:38:41] Die gaf ook aan de roer of dat ook onderdeel uitmaakte van de beleid tafel. Ja. In het kader van internationale samenwerking. De heer Grimmius vroeg ook naar de propositie van Limburg. Volgens mijn één komma twee miljard heb ik daar op ingegaan en ook de heer Heerma vroeger ook naar wat doe je nou met Limburg daarin alle interrupties. Voorzitter, Ivo aangegeven welke via welk spoor willen blijft stapel daaraan gaan werken ook met de provincie waterschappen veiligheidsregio en gemeente.

[3:39:13] Dat was een blokje Limburg.

[3:39:17] Eentje rond. Er zijn al heel veel vragen gesteld heel veel antwoorden geven. Heer Grimm is. U wilt nog een vraag stellen.

[3:39:23] Juist mag. Voorzitter, en dat is even mag ik begrijp ik begrijp dat om ringen en landen onze buurlanden echt in een andere fase zit. Tegelijkertijd roept deze extreme neerslag en de gevolgen daarvan natuurlijk ook vragen op hoe je water vasthoudt, afvoert. Et cetera. In hoeverre kan deze vreselijke gebeurtenis ertoe leiden dat er ook in die landen meer ruimte wordt geboden aan aan de rivier zoals dat hier in Nederland hebben toegepast, waarmee je toch die hoogwater golf kan worden afgetopt, wat ook weer consequenties heeft natuurlijk voor ons deel van de de vervoer voor onze Delta. En ja ik ben wel benieuwd naar. In hoeverre de minister daar kans ziet om die filosofie ook daar bij ons pure tussen tussen de.

[3:40:08] Wat te brengen. Dankuwel de minister.

[3:40:12] Voorzitter, we zullen dit zeker niet om aan te geven hoe goed wij hebben gedaan, maar juist om zo doet het ook niet maar juist om van elkaar te leren schatten ook zomaar zin dat ze uit alle evaluaties kapsel op een rijtje zetten evaluaties van u uitvoeren. Dat zijn er twintig,

[3:40:31] inclusief Vlaams Nederlands vervoer van veel evaluatie uit,

[3:40:38] zodat dit dan ook bij betrekken om te kijken van wat heeft ons een ruimte voor rivier opgeleverd. Ook in het specifieke geval in Limburg en is dat nou ook iets waar andere landen om ons heen ook van zouden kunnen leren en andersom zullen zij dingen waarvan wij zeggen dat is iets wat nog niet zo op het netvlies staan. Dus Vandaar dat een van die spoor is van nu zijn gestart met relevante kennis vragen die we hebben om die te inventariseren en om dan ook uit te zetten bij ons, collega's, zus broer landen om te inventariseren uitzetten.

[3:41:13] Dan gaan we naar het tweede blokje toe waterveiligheid,

[3:41:17] waterveiligheid dat er was ook meerdere vragen, waaronder van uzelf. Voorzitter, u zoekt nog droog voedsel staat dat nog bovenaan bij de uitgaven. Zoals u kunt lezen in het deltafonds is meerderheid van de uitgaven gaat naar waterveiligheid en er wordt ook meer uitgegeven, brood, meer dan de andere onderdelen.

[3:41:41] Dus het is een veelvoud van de uitgaan van zoetwater en waterkwaliteit.

[3:41:47] Het interruptiedebat dat we net hadden gaf al aan dat voor alle middelen tot aan plus bij zou moeten als het een onderhoud uitgewerkt hebben dan de vraag van de heer Madlener. Die sloeg de achterstallig onderhoud. Wat gaan we erin doen?

[3:42:06] Ik heb u in de instandhoudings brief aangegeven wat de opties zijn die voorliggen. Ze accepteren dat je minder onderhoud pleegt met alle consequenties van dien. U wilt een paar Schippers gesproken. Ik herken die verhalen

[3:42:21] langere wachttijden. Dus dat is echt wel. Het is niet zo zichtbaar, zoals op de weg misschien of als op het spoor. En dan als reiziger. Dan merk je het ook direct. En als haast ook snel in de kranten. Maar voor de binnenvaartschippers is dat altijd. Maak je dat wat minder alleen maar te passen. Paar weken later als echt alles lang stil ligt. Dus ik ben het met u eens dat er meer aandacht voor moet zijn en dit hoort ook in dat het hele dossier van de instandhouding of zorgen ervoor dat die op orde krijgen en ook de vervangen en renovatieopgave aan de ene kant heb je weer een onderhoud hebben ook achterstand achtergesteld onderhoud maar meest belangrijke is wat we nu zien is die hele vervangen en renovatieopgave die eraan komt zien gewoon vanaf twintig, zesentwintig een enorme boeggolf. Ons gaat om aquaducten viaducten sluizen complexe tunnels bruggen die allemaal ook aangepakt moeten worden. De komende periode dus volg mij zit ook een oproep die ons wil vooral want dit kabinet en eventueel volgend kabinet kan prioriteitstelling wil meegeven. Voorzitter, en wat er aan de formatietafel vraag was wat lichter. Dat weet ik niet. Voorzitter partijen zelf.

[3:43:31] Ik waarschuw slechts voor een paar zaken.

[3:43:36] Ik hoorde je Madlener.

[3:43:38] Voorzitter, het gevoel gaat me ook bekruipen dat deze minister inderdaad aangeeft wat er nodig is dat ze daar ook van overtuigd is

[3:43:46] en ze verwijst dan ook heel graag van naar de formatietafel waar ze dan zelf helemaal niet aan zou zitten. Maar deze minister is wel lid van een van de partijen die ook aan de formatietafel zit. Het is een uitspraak aan de kamer. Ik overweeg ook of ik zal ik een motie indienen. Straks in mijn tweede termijn. Maar ik hoop toch ook en ik zit hier al enige tijd in de kamer. Ik heb ik meegemaakt dat ministers echt wel

[3:44:10] iets harder met de vuist op tafel mogen slaan

[3:44:13] als het gaat om budget voor dit soort echt noodzakelijke dingen. Dit gaat niet. Ik bedoel we zijn in staat om om twintig miljard te schenken aan zuid-europa die volgens de belastingen daarmee gaan verlagen, terwijl we hier geen geld hebben voor de waterveiligheid. Dit soort discussies. Daar kan ik echt niet.

[3:44:29] Ik kan daar niet niet goed tegen en ik denk dat niemand daar tegen kan. Dus

[3:44:33] kan de minister misschien met iets meer

[3:44:36] passie overtuiging. Iets meer vuist op tafel

[3:44:41] naar het kabinet gaan naar de formerende partijen zeggen dit gaat zo niet langer. We moeten echt. Dit is gewoon een ijs en ik zou ook een motie indienen om de kamer erbij of de Mitchell erbij te steunen.

[3:44:51] De minister.

[3:44:52] Voor zover ik zie het als mijn taak om u inzichtelijk te maken wat op tafel ligt om u zoveel mogelijk inzicht daarin te geven, zodat u weet welke besluiten of welk dilemma straks op tafel komen te liggen is mede afhankelijk van cursus die aan de formatietafel worden gemaakt. Ik zie daar niet aan. Dus ik kan daar ook niet overgaan. Ook niet aan mij was wel aan mij is is om u aan te geven van wat de opgaven zijn dat het consequenties kan hebben en dat u zich moet voorbereiden op keuzes daarin.

[3:45:18] Maar dat hangt er allemaal inderdaad vanaf welke keuzes daarin worden gemaakt. En juist door dit inzicht te bieden denk ik ook dat uw kamer ook een betere debat met elkaar kan gaan voeren. Straks van er liggen heel veel keuzes voor om te kijken of u het daarmee eens bent met een straks toekomstig kabinet of dat die andere prioriteit zou willen stellen. Dat zie ik als mijn rol op dit moment om u daar zoveel mogelijk informatie over te verstrekken, zodat ik dat debat zo goed kunt gaan voeren, maar het feit dat ik meerdere malen heb gezegd dat instandhouding dat voor mij vervangen renovatie instandhouding weer een onderhoud echt de grote opdracht is voor de komende periode geeft al aan ook zelf

[3:45:59] wat ik denk dat noodzakelijk is voor de komende periode omdat je anders als Nederland gewoon vastloopt op de weg op het spoor en op de vaarwegen.

[3:46:07] En dan heb ik nog eens over de drogen voedsel, voorzitter en de waterkwaliteit. Dan ga ik door

[3:46:12] als het kan, zeker wanneer stoffer die vroeg naar de uitspraak van het Duitse commissaris leerstof is even afwezig van de tweehonderd miljoen. Ook hier geldt dat in het interruptiedebatje met heer Matthijs al antwoord op geven dat uiteraard zijn dat woorden voor de deltacommissaris. Maar dat ik de oproep om dat ze meer nodig is dat ik dat herken ook kijken. De discussie hadden over Limburg, voorzitter

[3:46:43] dan de vraag van Madlener klopte dat de tekort zijn aan onderdelen bij RWS.

[3:46:49] Ja dat klopt dat er soms geen vervangende onderdelen te zijn omdat iets al heel erg oud is en dus niet meer wordt gemaakt,

[3:46:58] want het recent in voorbeeld in Friesland. Maar dat speelde en die ook hiervan geld. Dan kom je al heel snel op een gegeven moment op het feit dat je iets compleet moet gaan vervangen. Dus je niet meer kunt renoveren of met beheer en onderhoud kunt oplossen. Download zij die vervangen renovatieopgave

[3:47:15] die wordt daardoor steeds belangrijker omdat we zien dat ze echt op een aantal vlakken, zowel voor bruggen als voor viaducten aquaducten tunnels echt einde technische levensduur zit er dus dan zijn niet onderdelen gewoon niet meer te krijgen. Dan ligt het gewoon stil. Voorzitter, en dat willen we niet want we willen dat mensen

[3:47:34] van a naar B kunnen bewegen. Voorzitter, toon de heer de groot

[3:47:42] die eigenlijk een hele simpele oproep. Eigenlijk had bedoel ik niet vervelen maar oproep was eigenlijk van kijk in alles wat je doet ook stel daarbij de natuur centraal. Want die kan ook helpen in de opgave niet alleen een last zijn het kader van sober en doelmatig, maar kan ook helpen om te kijken of er niets een en een drie is. Laat ik dan maar in mijn eigen woorden formuleren en ik denk dat het goed is. Want wat u aangaf. Het rapport. Wat is verschenen verticale ruimte voor de rivier dat er interessante aanknopingspunten zitten. Soms kijken van wat zou er daarmee kunnen doen.

[3:48:19] We zijn ook bezig om te kijken naar de rivier de Rijn en de Maas. Het programma integraal rivier management, waarbij we breder kijken dan alleen maar

[3:48:30] SEC de opgave die de liggen. Dus we kijken naar integrale opgave die de ligt voor zoetwater beschikbaarheid. Kijk naar natuur opgave. De waterveiligheid en de scheepvaart losse kern van het integraal management dat je die aspect bij elkaar brengt en op basis daarvan de afweging maakt hiervan geldt wel en steeds de bos. Volgens mij ook met mijn voorganger gevoerd tot het niet zo heel erg makkelijk is en dat ook dit gesprek gevoerd is met de medeoverheden om te kijken van wat betekent dat nou ik denk dat ze daar ook nog wel werk aan de winkel hebben om al die partijen bij elkaar te brengen en om te kijken hoe kunnen die opgaven bij elkaar worden gebracht, maar ook

[3:49:12] dat is dan ook die belangen ook op elkaar worden afgestemd om daar zit soms ook een tegenstelling in, waardoor het projecten vertragen en daarvoor geldt dat soort provincies LHV J waterschappen bij elkaar moesten brengen. Dus ik ben altijd bereid om te kijken van wat kunnen we leren programma of uit het rapport. Het onderzoeksrapport verticale ruimte voor de rivier. Maar dat vraagt wel extra uitwerking. Ook op het gebied van een wat betekent dat voor de uitwerking van een ieder die aan tafel zit en ook de verantwoordelijkheid die een ieder heeft een tweede ook de financiële consequenties. Nou ik weet dat mijn voorganger daar ook een brief over heeft gestuurd met een aantal varianten die je daarin hebt als je het heel

[3:49:52] doe toch maar even sober ingericht. Wat dat betekent financieel. Als je het heel erg breed inricht. Dus ik wij gaan in het rapport zoals dat er lag meenemen nu in het kader van de uitwerking, onze in het kader van het integraal management of dit ook een onderdeel daarvan kan vormen, maar met welke uitkomst. Voorzitter, daar kan ik nu nog niks over zeggen want ik weet niet wat het financieel en inhoudelijk exact gaat betekenen, maar de bereidheid om dit aspect mee te nemen. Die is zozeer.

[3:50:20] Eerder groter.

[3:50:22] Hartelijk Dank, voorzitter en de minister voor voor deze toezeggen. Want ik denk dat dat belangrijk is en het is heel goed dat in het integraal rivier management al een bredere afweging wordt gemaakt in de praktijk zit dan die waterwet toch nog wel een beetje in de in de weg. Want als puntje bij paaltje komt ja dan moet het toch sober en doelmatig zijn en dat is toch zonder gelet op die bredere doelstelling en als we het kunstje nog helemaal moesten leren, dan begrijp ik dat ook nog. Maar we worden juist internationaal geroemd om hoe we het hebben gedaan bij ruimte voor de rivier. Dus ik zou toch een minister willen vragen. Bent u toch ook niet van mening. Toch even in de vrije gedachte wisselen dat je eigenlijk die waterwet beter kunt voorzien van een dubbele doelstelling.

[3:51:07] Dat hoeft niet meteen meer geld te kosten. Maar het gaat wel die afweging wat gebalanceerder maken.

[3:51:14] De minister.

[3:51:16] Ik denk dat er echt nog wel wat denkwerk voor nodig is met elkaar om te kijken of je die kans op zou moeten ook als gaat om de impact die het dan ook heeft. Ik gaf er niet voor niks aan. Er was ook het interruptiedebatje met heer grinwis Harry al inhoudelijk al zeg maar zag dat het lijkt zo zeg ik probeer positief dat je het niet alle belangen altijd gelijk op kunnen gaan, zodat je er altijd keus in zal moeten maken dat er een is daarmee dat je altijd die afweging moet maken. Integraal en twee dat je ook moet weten welke consequenties heeft dat inhoudelijk en financieel en die twee sporen hebben nog niets uitgewerkt. Daar is een soort begin van een inschatting gemaakt. Deze zomer naar aanleiding van uw maar bij de motie om te kijken van wat waar denken we dan aan.

[3:52:05] Maar ik denk dat als het echt die kant op zou willen. Als u zich site de ik denk daaraan en ik ben erover nadenken dat er dan wel wat huiswerk met elkaar nog moeten doen in het kader van het uitzoeken van welke consequenties heeft het dan

[3:52:17] Martin dat de eerste stap is gezet door het integraal rivier management tot de die belangen bij elkaar brengen die opgaven bij elkaar brengen om te kijken van laat ze niet alleen maar voor de doorstroming kiezen of alleen maar voor de waterveiligheid of alleen voor het zoetwater beschikbaarheid.

[3:52:32] Maar hoe we opgave met elkaar kunnen verbinden. En en leren uiteraard ook van van de ruimte voor rivier. Maar om nu al te zeggen we gaan naar dubbele doelstelling de waterbed die gaat niet snel

[3:52:41] onze eerst wat huiswerk voor doen.

[3:52:43] De groot.

[3:52:44] Dat begrijp ik. Maar ik vind toch een heel positief antwoord. Voorzitter, Dank daarvoor. Die denken exercitie zouden we daar ook nog een termijn aan kunnen verbinden. Dat zou natuurlijk mooi zijn

[3:52:56] want we kunnen er ook met elkaar over verder denken.

[3:52:59] De minister.

[3:53:00] Ik voorzie de ik kijk even opzij. Ik denk dat ze elkaar in de tweede termijn op terug komt. Ik denk dat het klinkt heel eenvoudig. Maar eerst echt even wat denkwerk voor nodig. Ook met mijn medeoverheden.

[3:53:14] Dus ik wilde een tweede termijn terug komen, want hierin zou kunnen. Dus het is ik zie oproep vooral als verbinden en integraal. Daar ben ik bereid van uitkijken kijken. Maar wat als concrete uitwerking betekent ook stap

[3:53:27] tijd en ik zie ook naast me zitten mij allebei hard zat te denken van wat dat betekent. Ik kon er een tweede termijn of terug. Voorzitter lijkt me uitstekend volgorde dan. Voorzitter, mevrouw met die vroeg eigenlijk naar de marker. De dijkversterking tussen Horn Amsterdam Markermeer dijken zelf ook een paar keer langsgeweest op dit moment. Ik heb er daar ook over gerapporteerd zit nog in discussie met hoogheemraadschap over de financiële afwikkeling ook aan de ene kant

[3:53:58] en ook daarmee de vertraging die is ontstaan, mede door de burgerparticipatie. En wat ik heb begrepen. Op dit moment is het hoogheemraadschap verzorgt nu de burgerparticipatie dat zij aangeven dat het

[3:54:11] goed loopt. Volgens mij zijn de werkzaamheden ook inmiddels gestart recent wat foto's voorbij komen bij uit dan maar hiervan geldt dat. Dit is natuurlijk een heel lang voortraject. Hij ook heeft gehad en ik denk ook ook in het kader van het contract had afgesloten en ons processen ingericht. Als we daar samen met hoogheemraadschap moeten kijken van welke les en flirten. Wat kun je hier nu uithalen voor verdere toekomst niet op die plek hoop ik voorlopig maar voor andere plekken in Nederland als op een goede manier zou kunnen aanpakken met elkaar. Want volgens mij zijn er wel wat lessen te leren uit dit traject en Hopelijk met een goed einde. Ook in dit dossier. Voorzitter, en dan was ook de vraag van mevrouw met hoe veilig is het nou om daar te wonen. Dit heeft natuurlijk ook te maken met wat ik net zei dat ze willen dat een ieder in Nederlands recht heeft op en norm ons gaat om waterveiligheid. Daar hebben we ook dit hele week zijn we ook voor gestart om te kijken of die dijken daar allemaal aan voldoen. En bij deze dijk geldt dat die dus moet worden versterkt om aan enorm. Ook voor de toekomst kunnen gaan voldoen. Dus in principe is er veilig. Alleen als je tot twintig, vijftig kijkt met de normen die een vastgesteld. Dat betekent dat je er iets bij moet plus rond deze tijd toch niet voldoet. En als de redenen waarom ze worden versterkt en geldt dus ook dat soort programma hebben doorlopen tot twintig, vijftig tot twintig, drieëntwintig. Nu lopen al die taxaties van alle dijken, zoals eenentwintig, drieëntwintig ook het beeld hebben weer landelijk over welke dijk komen nu weer als eerste in aanmerking voor de verdere aanpak van het hoogwaterbeschermingsprogramma. Dat doen we natuurlijk om de zoveel jaar. Ik denk dat ze daarmee ook goede borging hebben en ook mensen dus daarmee ook dat perspectief kunnen bieden als achter een veilige dijken ook wonen en dat geldt ook hier. Voorzitter.

[3:55:59] Met.

[3:56:01] Ja. Voor zie ik was eigenlijk nieuwsgierig naar het risico. Want die die die veiligheid die wordt altijd gewaardeerd in een risico van eens. In de zoveel jaar is er een kans op een overstroming of een dijkdoorbraak die risico aanduiding was er ook in Valkenburg en ik vraag me af hoe verhouden die zich in deze twee specifieke gevallen tot elkaar meer om mensen bewust te maken dat als er staat eens in de duizend jaar.

[3:56:27] Ook dit jaar kan zijn.

[3:56:30] De minister.

[3:56:35] Ik zit even te denken of ik mijn vrouw met de kan beantwoorden. Denk het niet in de zin van voor dit traject was hier natuurlijk wel geld of gold is tot met het vaststellen van die normen te hebben gekeken van wat betekent deze dijk voor het gebied erachter en alvast de reden waarom deze dijk natuurlijk als een van de eerst ook weer in aanmerking kwam, omdat het maatschappelijke effect

[3:56:58] van als hier iets zou gebeuren. Heel erg groot zou zijn. Dat was de reden om hier een grote vaart op te zetten of achter te zetten. Om deze tijd ook te versterken, betekent niet dat ze onveilig is. Alleen hebben met elkaar afgesproken dat we het belangrijk vinden dat iedere Nederlander recht heeft op maar een veilige

[3:57:20] veilig gevoel dat uit zich in een overlevingskans. Dat klinkt heel erg cru. Voorzitter, maar dat we in die wet hebben opgenomen. Hoe dat zich exact verhoudt tot was eigenlijk een andere van hoe vaak kunnen bepaalde dingen zich voordoen. Daar moet ik even naar kijken hoe het zit bij de Markermeer dijken. Exact voorzitter. Maar eigenlijk is de oproep van mevrouw voor met zorg dat je mensen meer meeneemt in de risico's die ze lopen.

[3:57:45] Voorzitter, ik denk dat de mensen in Valkenburg ook niet het idee hadden dat ze een heel groot risico liepen. Sterker nog, ik heb daar op een terrasje gezeten op maandag en ik zag het op op vrijdag totaal verwoest was dat wisten die mensen echt niet op maandag. En dan hadden ze ook echt niet zien aankomen. Ook al regelen het heel erg hard

[3:58:03] en in dat kader zou ik nog wel een vraag willen stellen aan de minister. Want de burgemeester van Valkenburg zei toen hij hier was. We hebben eigenlijk geen goed waarschuwingssysteem en ik was zelf in Valkenburg op weg van scheen op geul naar Valkenburg uit fietsen op het moment dat het water al heel hard steeg en ik had echt niet in de gaten dat ik me in een gevaarlijke situatie bevond en op de terugweg was de helft van het fietspad weggeslagen en ik had nog steeds niet het gevoel dat het gevaarlijk was. Dus ik vraag me wel af hoe de Nederlanders nou in zo'n ramp die in slow motion plaatsvindt en die mensen ook niet zien aankomen. Hoe gaan mensen dan zo snel mogelijk in veiligheid brengen want het is hartstikke goed dat er geen dodelijke slachtoffers zijn gevallen in Valkenburg. Maar het had wel kunnen.

[3:58:44] De minister.

[3:58:46] Voorzitter, ook hier geldt. We hadden drieënnegentig, vijfennegentig in Limburg. En volgens mij waren de verspillingen eens in vierhonderd jaar vijfhonderd jaar tot even uit mijn hoofd teveel getallen in mijn hoofd zitten voor de verschillende gebieden. Dus dat laat zien

[3:59:01] dat dat het dus ook gewoon kan. Dit is een van die evaluaties van hoe hebben nou als veiligheidsregio gefunctioneerd en noem ik ook bewust heb dus niet alleen de veiligheidsregio s, maar ook de rol van Rijkswaterstaat en is dat snel genoeg gaan. En hoe is de adressering dan gegaan. En wat zou er daar nog beter in kunnen doen. Mocht er zich nog een keer voordoen waar dan ook in Nederland. Zou u al twintig evaluaties die voelt op dit soort aspecten ook zitten om te kijken op welke manier dat kan iemand tot ze echt een van lessen is van Limburg. U was er zelf. Hoe zorg je dat mensen sneller weten waar ze aan toe zijn waar ze naartoe kunnen. En wat voor een concreet betekent dat hebben. Dan kun je nu denk ik al geeft zelf al ervaring aan. Ik denk dat dat beter moet. Maar dat komt ook uit die evaluaties komen ook bij terug. Voorzitter, dan wel lector naar schade en de bevers. Dat vroeg de heer Boswijk.

[4:00:01] Op zes oktober jongstleden is het kenniscentrum bevers geopend kon het ook horen op radio één was een heel eind van over. Dat is een initiatief van stowa Rijkswaterstaat prorail Unie van waterschappen IPO en de zoogdiervereniging

[4:00:17] en wij gaan ook met elkaar proberen om ervoor te zorgen dat wij precies wat zijn de het gezondheid aan heer Madlener? Dat wij de problemen die wij ondervinden nu door de bevers als het gaat om de dijken dat ze die proberen door preventieve maatregelen te voorkomen of op te lossen door alle partijen ook. Dus het probleem is onderkend en ook dat hier met elkaar iets tegen moeten gaan doen om ervoor te zorgen dat ze aan de ene kant de bever. De ruimte geeft aan de andere kant ook de dijken laten. Het is zes oktober begonnen. Dus ik denk dat we de komende periode daar meer over zullen horen. Voorzitter Oscar ook iets meer over weten. Dan zal ik daar in een verzamelbrief. Wellicht kunnen er iets meer over zeggen als er meer over bekend is fors hoger dan de nog een paar vraag. Voorzitter, dat was hier. Grimm is volgens mij die vroeg heel snel als ik het goed heb. De Lekdijk of dat ik weet niet of genoteerd. Voorzitter, maar als drie dingen die heel snel gingen van aard

[4:01:21] of de probleem met elektra leiden tot een heroverweging van innovatieve methoden hebben zo goed noteert

[4:01:28] wat het waterschap Rivierenland is verantwoordelijk voor de dijkversterking. De notaris heeft in een onafhankelijk onderzoek zoals dat trouwens ook beaamt vastgesteld dat het veilig is de gebruikte techniek topper palen techniek is nog niet elders toegepast en we zullen dus ook hier weer kijken van voor en hierna heeft betekend en of dat dus na zou moeten leiden tot een heroverweging van de toepassing van deze methode.

[4:02:02] U heeft volgens mij

[4:02:05] ik streef te kijken of ik daarmee antwoord op uw vraag heb gegeven. Kijk ook even naar u.

[4:02:15] Ja. Helemaal goed.

[4:02:18] De heer is.

[4:02:20] Voorzitter, lekker Lekdijk ging het inderdaad over

[4:02:26] en een nee. Dus Dank voor het antwoord alleen inderdaad zitten twee aspecten aan het ene kant wat mevrouw begon met net zei van ja mensen komen in het geweer als een dijk verhoogd en verbreed moet worden. Want ja dat gaat ten koste van misschien wel in huis of wat dan ook of je kan er niet meer overheen kijken of wat dan ook. Je hebt de dus dat leidt tot innovatieve oplossingen. Ene kant andere kant heb je al omgevingsmanagement het betrekken van omgeving en reële aan reële verwachtingen doen en misschien is hier niet het probleem. De techniek.

[4:02:54] Dat is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Maar misschien is hier ook het probleem dat ja, ook een bepaalde niet op techniek bepaalde gevolgen heeft die niet duidelijk zijn gecommuniceerd. Zo niet eens reden om nog eens heel goed naar het omgevingsmanagement te kijken bij dat soort gevoelige projecten.

[4:03:11] De minister.

[4:03:14] Voorzitter en zullen dat ook bespreken geblazen met de betrokkenen waterschappen komen aan de over de aanpak van het hoogwaterbeschermingsprogramma die, want dit er dan ook eentje is,

[4:03:24] is de agenderen van hoe we dat met elkaar toen ook. Voorzitter, ik zie steeds mensen heen en weer over de stoffen kon weer terug.

[4:03:32] We zijn er nu allemaal weer.

[4:03:35] Dat gaat volgens mij nu net weg.

[4:03:36] Dus ja

[4:03:41] dan wil ik nu blijven liggen. Voorzitter,

[4:03:47] naar ik snap werd is ook een lange sinds naar de vraag die gesteld zijn over klimaat adaptief bouwen en naar de heer grinwis die die die zei ik hoop dat u uitspraken te doen en ik denk dat ik de heer grimmig ga teleurstellen.

[4:04:02] De

[4:04:04] dat ik niet gaan zeggen wat de uitkomst exact gaat zijn. Maar ik zei net al het feit dat we hebben gezegd, water en bodem als leidend principe geeft al echt iets aan voor de ruimtelijke inrichting van Nederland zijn we mee bezig met de uitwerking. Wat betekent dat voor de veenweidegebieden. Wat betekent dat voor de zandgronden welkom opgave. Heb je daar dan vanuit verschillende perspectieven welke functies. En hoe ziet dat er dan ook uit. Voorzitter, dus dat huiswerk wordt ook gedaan. Alleen de keuzes die daarin worden gemaakt, zoals wat ik probeer daar ga ik die vind ik echt ook aan een ander kabinet om op basis van het huiswerk te komen met die invulling.

[4:04:42] Ons gaat om de woningbouw vraag die ook gesteld zijn.

[4:04:46] U heeft ook kunnen zien. Mijn collega. Onlangs heeft u daar ook een brief over gestuurd hebben adviezen gekregen van de Delft commissarissen als gaat om klimaatadaptief bouwen. Het eerste advies is verschenen tweede advies komt eind deze maand. Volgens mij eind november dus net te laat voor dit regio in ieder geval maar collega Le Brun en ik zijn dus ook bezig om samen met CNV ook dat aan de hand daarvan het actieprogramma klimaatadaptatie gebouwde omgeving uitwerken. Wij streven ernaar om u dat dit voorjaar van twintig, tweeëntwintig ook toe te kunnen sturen, zodat we op basis van informatie die we hebben gekregen advies van de Delft commissaris, een paar andere rapporten die we inmiddels hebben ontvangen om te kijken hoe dat kunnen doen en we zien dat verschillende provincies al prestatie eis stellen als gaat aan projectontwikkelaars en schatten om klimaatadaptief bouwen. Wij kijken dus naar of en dat soort eisen ook niet zichtbaar naar nationaal kader. Dus dat je wel ruimte biedt voor gebied specifieke aanpak wordt met zei het maakt uit op welke gronden wordt gebouwd. Maar dat je wel kijkt of je met gemeenten ontwikkelaars en bouwbedrijven tot een soort kader zou kunnen komen, nationaal kader vervolgens regionale differentiatie in zou kunnen toestaan. Voorzitter,

[4:06:06] en we kijken dan ook of er aanvullende voorwaarden nodig zijn om die te stellen aan de ruimtelijke ontwikkelingen in het kader van beleid en regelgeving. Dit voorjaar komen we daar met een voorstel voor voorzitter,

[4:06:17] Dank u, mevrouw.

[4:06:20] Voorzitter, ik weet niet of het aan mij ligt. Maar dit klinkt nogal als we blijven gewoon doen wat we doen. Alleen we gaan het klimaatadaptief doen. Dus dan stel ik me voor de meterkast op de eerste verdieping ofzo. Terwijl volgens mij in het debat wat we hier voerden. Het ging over het niet meer bouwen. In bepaalde gebieden is dat ook iets wat op tafel ligt.

[4:06:37] De minister.

[4:06:39] Voorzitter, het nationaal kader zit heel erg op een niveau. De prestatie eisen die je kunt afspreken en ook of je vanuit water een water opgave misschien aanvullende regelgeving en voorwaarden zou moeten stellen als gazon bouwen. Dus het kan bij de impliceren. Voorzitter, maar dit is nog echt wat ik net zei. Dit is uitwerking die we moeten doen. Ook aan de hand van bijvoorbeeld een rapport van de dat de commissarissen nu de tweede was echt nog moet worden uitgewerkt aan dat

[4:07:06] meer grinwis ook zij vond ik ga geen helder antwoord op dit moment geven omdat ze gewoon nog niet zo ver zijn dit na het feit dat ik zeg aanvullende wet en regelgeving geeft ook aan dat ze willen kijken of dat nodig is. Ja of nee dan heb je het bijvoorbeeld over gebieden. Dat zou best kunnen dat er een uitspraak overkomt. Maar wij moeten als het gaat om de rijkste regie in het kader van de ruimtelijke ordening zoals die nu is ook de rol van de provincies en de gemeente is die anders ingericht. Dus dit betekent dan ook weer wat

[4:07:39] voor welke rol je neemt en wat dat betekent dus hij klinkt heel eenvoudig. De motie geen is de uitwerking daarvan, maar het heeft nogal wat implicaties en dat moeten we even zorgvuldig uitwerken. Voorzitter, dus Vandaar dus het is niet. We houden alles bij het oude.

[4:07:55] Ik probeer alleen mee te nemen in welke impact dit echt kan hebben en waarom het niet zo eenvoudig is. Maar mijn tank. Als we hier met z'n uitwerking komen we eerst langs alle gemeenten en provincies moeten gaan en waterschappen

[4:08:07] me even te toetsen. Hoe en wat en wat betekent dat dan allemaal want ik denk dat we nog wel wat discussie kan geven als gaat om rol en bevoegdheden en ontneming van een ieder. Dus Vandaar dat ze dat goed moet uitwerken en datzelfde geldt ook voor de heer. Maar die vroeg van wat moeten we nou eigenlijk doen met die opgaaf van klimaatadaptief bouwen om zowel wateroverlast zoals droogte die bij de ook tegemoet te komen. Op dit moment voeren de gemeente decentrale overheden stresstesten uit om te kijken van wat doet het klimaat. Dat doen wij ook prorail totdat ook Rijkswaterstaat voert ook stresstesten uit op alles wat zij doen en zorgen er ook voor daarvoor net aangaf. Wat komt eruit in relatie tot de uitwerking van de motie grinwis onder andere om te kijken op welke manier we daar invulling aan kunnen geven en hebben ook subsidies beschikbaar gesteld als gaat om ruimtelijke adaptatie aan gemeenten om hier naar aanleiding van een stresstesten ook te kijken of ze die direct kunnen oppakken en volgens mij hebben de eerste dertig gemeenten die ook een subsidie hebben aangevraagd aan het werkelijk om aan de hand van de stresstest die ze hebben gedaan te kijken van hoe ga ik dan binnen mijn eigen gemeente. Om met ruimtelijke inrichting en ook met de fantasie van het power erin. Voorzitter,

[4:09:25] volgens mij heb ik daarmee ook de vraag van de heer gering is niet erg vroeg van gaan we in de toekomst hier vorm aan geven en wat gaat nu eigenlijk doen. Hetzelfde geldt ook voor de heerst offer die vroeg van hoe ga je nou water onderdeel uitlaten zijn van je ruimtelijke orde

[4:09:44] in

[4:09:46] en ook de strikte toepassing van de watertoets. Vroeg u ook naar wat kunnen zij? We verkennen. Een in een nationaal kader en we hebben ook afgesproken met de gemeente dat zij de provincies in twintig, eenentwintig en de gemeente in twintig, vierentwintig klimaatklok aanzien. Ook moeten hebben geborgd in omgevingsvisies en we hebben ook een enquete de u niet zoals de jaarlijkse enquete over het gebruik van de watertoets waarbij typen mensen aangeven data uit twintig, twintig dat ze bij vijfenzestig procent van alle omgevingsvisies zijn betrokkenen voldoende zijn betrokken. Volgens hun eigen zeggen. Dus je ziet ook zonder die wettelijke verplichting gebeurt wel, maar er komt misschien wel een tandje bij. Ik denk dat met de aandacht voor klimaatadaptatie op dit moment is ook met bijvoorbeeld de subsidieregeling die we hebben tot ook meer ook prikkelt erin zit om dat te kunnen doen dan heer. Maar die vroeger ook van de woningbouwlocatie had eigenlijk over twee aspecten als aan de ene kant zuidplas polder de woningbouwopgaven, maar ook over Waternet, drinkwatervoorziening of de als ook wel voldoende is. Nou de Metropoolregio Amsterdam. Die werkt ook aan de verstedelijking opgave binnen de emmer aan. Ze hebben daar klimaatadaptief bouwen ook als voorwaarde opgenomen als om verstedelijking

[4:11:09] en ze doen nu ook een onderzoek naar de kosten van de ontwikkeling als het gaat om klimaatadaptief bouwen en wat ook betekent en ik zal er komende week ook verder over praten om in het kader van een verstedelijking opgave samen met de minister van

[4:11:25] binnenlandse zaken. Voorzitter, ik zal zo nog even specifiek terugkomen op het drinkwater aspect als het gaat om zuidplas polder geldt uiteraard zoals ik net al gaf is rentekorting zodanig dat provincies een rol hebben bij gemeenten ook een rol. Gemeenten gaan ook over locatiekeuze en bestemmingsplan

[4:11:42] en er is als het gaat om zuidplas polder worden de diepste plekken vermeden wordt op zeg maar voorzover de harde grond. De hardste grond wordt het ook gebouwd en is ook juist heel veel aandacht samen met het waterschap om te komen tot een klimaatbestendige inrichting van die ontwikkeling. Voorzitter,

[4:12:02] even kijken. Voorzitter, volgens mij heb ik dan

[4:12:10] de heer Boswijk, maar ook de heer Heerma. U valt, was zelf uw eigen suggestie van heer Heerma nationaal water akkoord om dat op te gaan stellen.

[4:12:19] Nou mijn voorganger heeft u ook aangegeven dat er absoluut bereidheid is vanuit alle partners die betrokken zijn bij de water opgave om naar de inhoud kijken om ook te kijken naar of het tot een aspecten ik net ook nonnen klimaatadaptatie, waterveiligheid, waterkwaliteit om tot een nieuw bestuurders akkoord te komen. Alleen ook aangeeft dat er wel iets is voor met een nieuw kabinet op te pakken omdat je dan ook zeg maar de ambities voor een nieuw regeerakkoord helder hebt dan ook binnen dat kader ook verder kunt gaan uitwerken. Laat onverlet dat ze op cyber security fronten afspraken hebben gemaakt als ze daar gewoon verder werken dan data die we dat doen. Voorzitter, even kijken. Volgens mij was mevrouw met die vroeg nog naar

[4:13:07] Deltaprogramma gehad bij het kopje waterveiligheid gehoord. Maar ik zie er daar vergeten of die een goed passend en voldoende toekomstgericht is.

[4:13:18] Dat programma staat eigenlijk nooit stil ontwikkelt zich steeds. Kijk naar twintig, vijftig. Maar kijkt ook naar eenentwintig, honderd als gaat om alle klimaatscenario's heeft juist kenmerk van lange termijn perspectief heeft ook kenmerk van gezamenlijkheid opzicht te nemen. Een van de uitgangspunt is ook adaptief Delta management en wij gebruiken ook het kennis programma zeespiegelstijging die in twintig, drieëntwintig mensen haar adviseur zal komen met z'n aangaf. Wat doet halve meter een meter twee meter drie meter vier met vijf meter om te kijken of we in de herijking die er twintig, zesentwintig aankomst van het Deltaprogramma of we daar dan niet meer in moeten doen of op een andere manier moeten inrichten. Dus op basis van de wetenschappelijke inzichten die we krijgen in twintig, drieëntwintig zullen we dat ook verwerken in een nieuwe aanpak voor Deltaprogramma.

[4:14:08] Dat weet ik nog niet. Was echt afhankelijk. Ook was er uit het kennis programma komt, maar het is niet zo dat ze eenmaal vastgesteld. En als we op deze manier blijft doorgaan. Dus we zullen daarin ook aan.

[4:14:18] Wassen,

[4:14:19] Grappig om het.

[4:14:21] Voorzitter, dat is goed. En dan kunnen we ook trots op zijn als Nederland dat we zoiets hebben. Ik vraag me alleen wel af als we nu in tweeduizend, drieëntwintig, die wetenschappelijke resultaten hebben en dan in tweeduizend, zesentwintig met plannen komen gaan we niet iets te langzaam moet er echt zoveel tijd voor genomen worden.

[4:14:37] De minister.

[4:14:40] Voorzitter, omdat je wilt als je zeg maar de goede inzichten hebt. We hebben het IPCC rapport en het klimaat signaal rapport. Dat moet ook dat wordt ook allemaal meegenomen en verder uitgewerkt in het kennis programma en gelukkig dat ze het lange termijn perspectief hebben dus in de tussentijd staan niet stil en doen we niks. Maar in de tussentijd werk eraan. Maar probeer te kijken van is dat nog wel voldoende. Gelet op zeg maar de veranderingen die we voor ons zien. Dus ik zie het niet als ik zou als stellen kan zou ik ook sneller willen, maar ik vind ook zorgvuldigheid en de wetenschap de tijd en ruimte geven om tot goede inzichten te komen vervolgens dat ook op goede manier uit kunnen werken.

[4:15:21] We moeten samen met de waterschappen doen. Dat vergt ook gewoon even tijd en we hebben door die zes jaarlijkse cyclus heb je volgens mij juist ook iedere keer de inzichten

[4:15:30] voor de toekomst, maar ook vanuit het verleden, waardoor je kunt gaan bijsturen.

[4:15:35] Denk eerlijk gezegd dat het juist heel erg goed hebben ingeregeld en de kan althans waarschijnlijk wel iets beter. Maar dat is volgens mij echt wel een voorbeeld van zowel adaptief werken als ook toekomstgericht werken.

[4:15:46] Dat moment.

[4:15:48] Voorzitter, dat is dat is zo binnen het huidige kader waarin alle dijken ophogen. Honderd jaar kost. Maar als ik kijk naar dit soort scenario's als die ik als voorbeeld gaf of dat scenario van Jan Hopmans of als we het hebben over idee om de hele kust te versterken door middel van een hele rij eilanden dan kost dat nog veel meer tijd. Dus als je het hebt over echt scenario's waarin ons land in gevaar is, omdat het ja omdat het de zeespiegelstijging niet bij kan houden. Dan kost het ook tientallen jaren om die maatregelen uberhaupt uitgevoerd te krijgen.

[4:16:22] De minister.

[4:16:23] Voorzitter, tot een dijkversterking Nederlandse honderd jaar duurt dat herken ik niet. Sommige dijkversterkingen duurde heel lang nam zelf de Markermeer dijk als voorbeeld klinkt dat dat dat daar een terecht punt heeft, maar terecht. Wat mevrouw Parlement zegt, moeten we moeten anticiperen op basis van de nieuwste inzichten die we hebben alleen dan moet je wel kunnen doorvertalen en ook naar een goed programma op weet te zetten met elkaar waarbij je probeert ook doelstellingen met elkaar te spinnen discussie met de heer de groot had van als we dat dan toch al met elkaar gaan doen. Hoe breng je dan ook de verschillende opgaven bij elkaar? Niet alleen waterveiligheid, maar ook waterkwaliteit, maar ook stikstof ook natuur bereikbaarheid al die aspecten bij elkaar en ik heb liever dat ik in die zin niets om te bagatelliseren. Integendeel, zelfs maar als ik kijk naar het Deltaprogramma heb ik niveau en ik niet alleen maar ook alle partners. In het Deltaprogramma zien wij dat we omtrek zijn als het gaat om en het kan sneller. Het hoogwaterbeschermingsprogramma heeft een commissarissen over geïnformeerd staat ook in een stukken. Daar moet een versnelling opkomen om dat voor elkaar te krijgen. Maar het is niet zo dat we daar stilstaan als we niet toestaat niks doen. Maar ik zou ook echt willen vraag van geef ook even de tijd aan alle partijen om de nieuwe wetenschappelijke inzichten door te vertalen in een goede aanpak die ook direct integraal is omdat ze is ook steeds oproep maakt naar werk met werk en daar is gewoon twintig, drieëntwintig en twintig, zesentwintig jaar heb je drie jaar de tijd om alle nieuwe inzichten te verwerken in een nieuwe aanpak tot dus als je het hebt over een man zoals Nederlands alle opgaven die liggen best wel snel

[4:17:57] klinkt een jaar heel erg lang.

[4:17:59] Kopen met korting.

[4:18:00] Voor zijn penalty.

[4:18:02] Ja ik ga nog één ding zeggen die honderd jaar. Dat las ik ergens in stukken. Dat gaat over alle dijken in Nederland. Dus als je alle dijken wil versterken, kost het honderd jaar.

[4:18:12] We hebben elkaar verkeerd begrepen. Voorzitter, mevrouw, met als ook aangeeft dan was nog de vraag van heer stoffer over programma, grensoverschrijdende rivieren of dat van plan of we daar werk van gaan maken,

[4:18:27] waarbij geldt dat we ook sterk afhankelijk zijn van het buitenland in deze dus dat zal dan ook internationaal moeten doen wat we ook ook dat inzicht ook internationaal hebben. We lopen al verschillende trajecten. Dus we gaan nu kijken wat van het. Ik gaf wel aan het kader van een blijft staan vol dat we nu bezig zijn met de inventariseren van alle kennisvraag die we op dit terrein hebben dan hebben we een voorbeeld wat loopt er eigenlijk allemaal. Waar zit nog de witte vlekken en dan kun je ook kijken of welke aanvullende kennis nog ontbreekt en waar dus dan een kennis programma op zou moeten inzetten. Wat mij betreft doen dat dus ook internationaal om dat je dit alleen internationaal kunt oppakken.

[4:19:06] Christopher en mooi. Voorzitter en laat ik ook even de cursus aanleggen waar ze horen te liggen. Ik heb gewoon oproep herhaald van Peter glas onze deltacommissaris op de afgelopen dat de congres. Dus in die context bedoel ik hem eigenlijk ook dat de toelichting. Voorzitter, dat is geen vraag. Maar

[4:19:22] dan weet de minister ook waar het vandaan komt.

[4:19:24] Dank voor deze toelichting. U mag me volgen. Minister.

[4:19:29] Voorzitter en dan had hij geen wist wat voor het ons volgende project

[4:19:35] ik misschien dat u suggesties heeft

[4:19:38] in deze als het erom gaat. Wilt u graag van durven innovatief te zijn. Durf ook

[4:19:46] te kijken, naar ik eerlijk gezegd als ik kijk welke opgaven er liggen en wat we nu aan het uitwerken zijn valt het net over het programma zeespiegelstijging hebben het over integraal rivier management gehad. We hebben het over beleid stapel glazen gas. We gaan zo nog over de waterkwaliteit hebben.

[4:20:02] Ik heb zo'n vermoeden dat er best iets gaat uitkomen waar je iets innovatiefs moet gaan doen om te laten zien dat je bijvoorbeeld in de gouden vier mensen met over dat je daar misschien een heel andere oplossing zou moeten gaan kijken. Weet ik niet. Ben niet de technicus. Dus wat die gaat worden in welk van deze vakjes zijn uiteindelijk grootste plannen tot durft niet te voorspellen. Maar als ik kijk naar de opgave die de ligt gaat een vaste het een van die sporen iets komen waarvan u en ik het nog niet hebben bedacht. Maar een aantal knappe koppen elders zeggen van laten we toch maar eens een keer proberen en kijken of dit een icoonproject voor Nederland zou kunnen zijn om Nederland ook weer op gebied van water op de kaart zetten. Dan doen we natuurlijk ook met de topsectoren die we daar ook voor hebben. Dus dat was klimaat adaptatie, voorzitter en scenario's.

[4:20:52] Ik zag.

[4:20:52] Ik zeggen ga gewoon door.

[4:20:54] Dan ga ik nu naar de KLM.

[4:20:58] Heel veel vragen over gesteld

[4:21:03] en eigenlijk denk ik van alles van. Er waren ook wat interruptiedebatjes over onderling. De zorg die zorgde idee leek of de doelstellingen in twintig, zevenentwintig gaan halen. Voorzitter, daarvan heb ik ook de brief geschreven om mee te nemen in hoe het er nu voorstaan van dat de heer Grimmius terecht opmerkt natuurlijk. Er moet nog veel gebeuren. Maar het is ook niet alleen maar kommer en kwel dat later ook de resultaten zien dat de inspanningen van de afgelopen jaren echt tot resultaat verbetering hebben geleid. Alleen we zijn er niet en we weten ook dat met de huidige set aan maatregelen Rotterdam ook de doelstellingen in twintig, zevenentwintig niet gaan halen. Dus dat betekent ook dat je moet gaan kijken naar andere aanvullende sporen die we moeten doen om die kaderrichtlijn water te halen. Zijn er drie sporen die we daarin zien.

[4:21:57] De eerste is de rioolwaterzuiveringsinstallaties omdat ze echt een die daar een forse bijdrage in zou kunnen leveren, maar we hebben de pilots ketenaanpak medicijnresten hebben uitgevoerd en we gaan nu verder met de organisaties om te kijken

[4:22:14] hoe we verder kunnen gaan we die zuivering van nutriënten. Nieuwe stoffen zoals die medicijnresten en met de waterschap ga ik ook de opgaven in beeld brengen verwachting twintig, tweeëntwintig om dat beeld aanvullende beeld hebben en welke kosten en opgave daarmee gepaard gaande plots dat ook gaan doen. Maar dit soort eerste sporters stereo waterzuiveringsinstallaties lang wordt steeds voorzitter om daar een info op internet, zodat je die nieuwe stoffen medicijnen dat je die uit het water kunt zuiveren. Voorzitter, tweede is landbouw als belangrijk spoor, waarbij de ene kant safe nitraat actieprogramma aan de andere kant ook het deltaplan agrarisch waterbeheer natuurlijk een belangrijke rol speelt als het gaat om de aanpak.

[4:23:00] Zowel mijn collega's van LHV als ikzelf hebben aangegeven dat zeventig nitraat programma onvoldoende is om de doelstellingen uit de kaderrichtlijn water te halen. Denk dat mevrouw vestiging naar interruptiedebatjes met u op ingegaan is en ook dat de recent kamermotie zijn ingediend, die ook op basis van effect en impact van het kader van het actieprogramma, daar de missen van LHV oproepen om bepaalde keuzes te maken. Wij hebben daarom ook natuurlijk. Die aanvullende sporen die ik net zei dus rioolwaterzuiveringsinstallaties dat programma agrarisch waterbeheer als ook internationaal zijn derde spoor workshop wil komen. Daar zullen dan aanvullende maatregelen moet worden gesteld.

[4:23:44] Het belangrijk spoor. Wat nu wordt uitgewerkt naar heeft hij ook het Wageningen universiteit een fort van gekregen dat als we de koppeling leggen tussen de kaderrichtlijn water

[4:23:54] en

[4:23:55] stikstofaanpak dat er echt een enorme kans ligt om die twee opgave met elkaar te verbinden door een gebiedsgerichte aanpak te realiseren door daar te kijken hoe je dat op een goede manier kunt invullen naar bijvoorbeeld grootschalig bingo herstel kan een enorme bijdrage leveren aan de ene kant in het kader van stikstofaanpak, aan de andere kant ook in het kader van de kaderrichtlijn water stad zijn de mogelijkheden die collega's van MTV en ik zien door die twee opgave nu met elkaar op elkaar te leggen en te kijken van hoe dan gebiedsgericht. Nu gaan kijken wat er per gebied daarvoor nodig is,

[4:24:34] was het landbouw spoor. Voorzitter, en dan internationaal. Wij hebben ingesproken op de programma's en de plannen die Wallonië heeft ingediend en die thuisfront heeft ingediend in Europa. De dossier commissies, vooral als het gaat om grensoverschrijdende beker. Ik geloof dat die Boswijk of de hier stoffen. Een van beide gaf het verschil aan. Ik geloof eerst of er als ging om stikstof vanuit Duitsland en de Nederlandse norm

[4:25:00] wij. Dat is ook was ik in uw brief heb meegeven als ging om het doel bereik, maar ook om zeg maar het gesprek dat wij wel willen aangaan. Nu met onze collega's in het buitenland. Want als zij dat doen dan kunnen wij hier ons probleem proberen op te lossen, maar zijn wij nog steeds afhankelijk van het buitenland in deze dus wij zullen ook. We hebben al ingesproken op die plannen om ook aan te geven waar ons zorgen zitten en ook oproepen om te kijken of we dat gelijk kunnen schakelen en over de emissies daar ook kunnen terugbrengen.

[4:25:31] Op deze drie sporen denken wij als we dit verder uitwerken en dat doen we de komende jaren gaan doen. We gaan ook in tweeduizendvierentwintig, een midterm review ook doen om te kijken van liggen we dan ook omtrek richting twintig, zevenentwintig denken wij dat dat zal enorm lastig worden. Dus het is niet wat ze kunnen we gerust zal stellen met dat dit pakket. Het zal worden, want ook voor die stikstofaanpak en kaderrichtlijn water aanpak moet het ook nog allemaal uitgewerkt worden, maar Europa vraagt niet per sé dat het allemaal gerealiseerd is. Europa vraagt wel dat je alle mogelijke maatregelen die had kunnen nemen

[4:26:07] alsjeblieft voor twintig, zevenentwintig. Ook hebt genomen in deze en dat is denk ik een hele belangrijke. Dus als wij een mens de er. Het is afspraken weten te maken en dat inzetten als met de collega's in Wallonië en in Vlaanderen en in Duitsland. Deze afspraken weet te maken. Niet ook inzetten als wij met de aanpak van stikstof en de landbouw afspraken weet te maken en dat ook inzet, dan betekent het waarschijnlijk dat je niet een twintig, zevenentwintig overal aan de normen voldoet, maar wel hebt kunnen aantonen richting Europa. Dat je alle maatregelen die had kunnen nemen naar het strand reden waarom zou ik iedere keer laten toetsen, ook door externe ook door de wetenschap ons laat zien dat ze het mogelijke inzetten om het voor elkaar te krijgen. Voorzitter, dus

[4:26:51] ik wil er niet per se zeggen dat hiermee goed komt. Ik wil er wel meenemen in de sporen die wij gaan inzetten. De komende periode om dit voor elkaar te krijgen en dat zal lastig worden. Voorzitter, geeft ook aan. Want ook als gaat me goed om die beek samen tot herstel heeft chauffeur berekend nadert daar ook flinke financiële opgave voelt zit met nul komma vijf en één komma vier miljard geloof ik één komma acht tussen nul komma vijf naar één komma acht miljard bijvoorbeeld om u een indicatie te geven van wat sommigen van dit soort maatregelen ook voor financiële consequenties zouden kunnen hebben als we daartoe ook zouden besluiten. Voorzitter, dus dit zijn de drie spoor die we gaan inzetten. Sowieso om ervoor te zorgen dat de normen, zoals ook de oproep van mevrouw Parlement, maar ook weer te hopen u allemaal dat de twintig, zevenentwintig doelen gaan halen. Maar we gaan ook wel in gesprek juist motto zo internationaal afhankelijk zijn met onze buurlanden en dus ook met Europa. Want Europa geeft ook de ruimte als je echt kunt aantonen

[4:27:52] dat je het dat je echt afhankelijk bent van anderen en dat je niet zelf kunt reduceren. Dan wordt er ook de ruimte voor geboden in Europa. Om daar dus dan op die manier van af te wijken. Dus is niet bedoeld. Mevrouw vestiging was een beetje plastic uit uw bijdrage was die angstig was dat zij vanaf zijn middel om ervan af te komen. Nee, het is een middel om aan te tonen

[4:28:10] dat je maximaal had ingespannen. Maar als je er kunt laten zien dat jij je maximaal inspant

[4:28:16] maar afhankelijk bent van een derde om het te realiseren. In dit geval van het buitenland. Dan heb je ook een goede kans om te zeggen van op dit moment in twintig, zevenentwintig heb ik het niet gehaald. Maar als we samen met Duitsland dit strikt hebben ingezet, dan is dan heb je een twintig, dertig of twintig, vijfendertig kun je het wel halen. Voorzitter, dat is de insteek die we kiezen en die ook kamer. Volgens mij een reëel en ook perspectief biedt.

[4:28:40] Dankuwel in ieder geval drie vragen. Eerst eerder grote namen de heer hapte de hoop en daarna, mevrouw vestiging eerder geld.

[4:28:49] Want ik hoor de minister toch in haar beantwoording een beetje naar het uiterste randje van het mogelijke gaan en ik wil dat even toetsen. Want we moesten natuurlijk de doelen halen in tweeduizend vijftien.

[4:29:02] Daarna werd gezegd dat gaan we niet redden. Dus dan wordt de tweeduizend, zevenentwintig en er is inderdaad een discussie over dat je dan inderdaad ook maatregelen in gang moet hebben gezet.

[4:29:13] Maar het kan niet zo zijn dat je nu tot tweeduizendzesentwintig gaat wachten en dan een heel pakket. En dat je daarmee wegkomt en ik zie de minister dit dit beamen

[4:29:24] want die maatregelen hadden dan al lang natuurlijk nu eigenlijk al in gang moeten zijn gezet

[4:29:29] en dan als je het dan nog net niet haalt in tweeduizend, zevenentwintig. Zo begrijp ik in ieder geval hoe de Europese Commissie denkt ik zou graag dat willen horen van de minister.

[4:29:37] De minister.

[4:29:38] Voorzitter. Absoluut. Dus we zetten in op de plannen, zoals ook heeft gekregen. De stroom gebied beheersplannen zoals die nu ook worden ingediend bij Europa. Straks hebben de zienswijze ontvangen. Dus we werken nu ook al die zienswijze in die plannen en zodat die ook bij Europa indienen. Als ik alles uit die plannen opstelt, gaan we zeshonderd dammen stuwen verse vis passeren. Daar maken we gaan zevenenzestig, rioolwaterzuiveringsinstallaties. Nou dat gaat allemaal gebeuren.

[4:30:08] Alleen daarvan constateren dat dat niet voldoende is om in twintig, zevenentwintig dat te behalen en dat is zo moet je mijn opmerking zien. Daarvoor hebben die drie aanvullende spoor op riool water, waterzuiveringsinstallaties blijft een heel lang woord vinden daar alsnog aan films kijken wat we daar extra kunnen doen we samen met de waterschap met alle partijen van en dan kom ik begin twintig, tweeëntwintig bij op terug om te kijken wat om die plus is en op welke wijze we dat dan gaan invullen.

[4:30:36] Tweede is tweede spoor is de landbouw.

[4:30:40] Nou daar hebben we net de discussie gehad over zeven actieprogramma niet aan niet raadsprogramma. Dat zal ook naar aanleiding van het debat met uw kamer en alle zienswijzen zal de Miss van LHV de ook weer bij u terugkomen in de kamer. Volgens mijn geloof eind november begin december. Ik weet het niet. Exact

[4:30:56] de uit mijn hoofd

[4:30:58] in ieder niveau op basis. Maar daar hoort bij het deltaplan agrarisch waterbeheer en twee. Wij denken dat er hele goede koppelingen te maken zijn met stikstof dossier. Dat zijn we nu ook aan het uitwerken. Want de door gevraagd om daarin mee te denken en mee te werken heeft ook een rapport opgeleverd paspoort gaan we nu ook verder uitwerken. Dat is ook de plus die je erop zet. Voorzitter en de derde is internationaal. Dus het is niet dat we zeggen van nou die buurlanden. We wachten wel. Nee juist met die buurlanden kijken. Oké, dit is wat onze opgave. Wij gaan niet halen. By the way. Lees ook beste Duitsland tot juli uitstel gaan aanvragen. Ja maar wacht eens even als jullie uitzag en aanvragen.

[4:31:38] Dan weten we één ding zeker. Dan gaan wij het ook niet redden. Want we zijn erg afhankelijk van jullie voor het halen van die doelstelling. Dus dat betekent met Duitsland alsnog te kijken wat kan er wel en twee wel dit alvast bij de Europese Commissie inzichtelijk maken wat de afhankelijkheid is van Duitsland om ook aan te geven ons maximaal ingespannen. Alleen voor dit aspect verder niet omdat we hier echt afhankelijk zijn van Duitsland. Kijk maar dit is wat we hebben gedaan. Dit is waar we staan en dit is wat we nodig hebben. De zo is je bedoelt. Voorzitter, dus het is absoluut niet bedoeld om tot twintig, zesentwintig verwachten. Integendeel zelf. We gaan nu de plannen indienen. We gaan kijken naar de plusser die we moeten zetten en ik kom op begin volgend jaar bij je terug op een avond van dit soort aspecten om te kijken hoe dit gaan doen en we gaan ook in twintig, vierentwintig weer de peilstok erin stoppen om te kijken van met de midterm review liggen nu op koers met al die aanvullende maatregelen zullen dan ook niet allemaal uitgevoerd zijn. Maar dan heb je hiervoor weer die plus is inzichtelijk ook wat er nodig is. Voorzitter.

[4:32:37] Hele grote.

[4:32:38] De Dank aan de minister voor deze nuancering. Dus er wordt gekeken of op koers zijn om de doelen voor tweeduizend, zevenentwintig te halen. Ik zie daar een bevestiging.

[4:32:47] De krijgt een twintig, vierentwintig gewoon officiële midterm review. Dus je kunt gewoon ook zien waar we het ontstaan en wat nog nodig is dat ook een goede manier is ook met de kamer, zodat u daar ook inzicht ophoudt inzicht in heeft dan ook voortgang kunt zien als gaat van de maatregelen die we nemen.

[4:33:06] Dankuwel.

[4:33:08] Dagvoorzitter en ook Dank aan de minister voor het uitstippelen van die drie routes. We hebben natuurlijk de internationale route, waarvan de echt ook afhankelijk zijn van andere actoren, maar juist die route bij de riool waterzuiveringsinstallaties en bij de landbouw en daar is volgens mij wel ruimte voor deze minister om ook iets meer regie daarin te nemen. Voorzitter, ziet zichzelf die ruimte ook en is bereid om daar misschien ook een iets grotere regierol in te nemen om die om die doelen te behalen en tweede punt is. Ik word altijd een beetje allergisch van van termen als mid term review kan de kan de minister niet gewoon zeggen dat wij een tijdlijn krijgen als kamer hoe we naartoe gaan werken na het behalen van doelen tot aan tweeduizend, zevenentwintig. Dat maakt mij al iets minder bezorgd. In ieder geval dat zou kunnen.

[4:34:00] Vraag is of mid term review in het vrieskou of niet.

[4:34:04] Nee. De minister.

[4:34:06] Hoezeer de hoop mij een verhelpen dat het Vries uitspreken kan waarschijnlijk niet nadoen, schat ik zo in. Ik zal sowieso even zo op het tijdpad komen. Die vraag had u ook terecht gesteld en mag ook evaluatie maakt mij niet zo heel veel uit. Maar ik denk dat het belangrijk is om ergens momenten waarbij we met elkaar zeggen oké,

[4:34:24] dit is even het moment waarop we peilen waar we nu staan liggen we op schema. Ja of nee. Dan kan namelijk ook weer bepalen of er weer een extra tandje bij moet. Deze drie thema's spoorde ik net noemde of dat met zeg maar de maatregelen die we hebben genomen, hebben voorzien en doorberekening van of twintig, zevenentwintig graden.

[4:34:44] Zo is de evaluatie evaluatie noemen. Voorzitter, drieëntwintig, vierentwintig, in ieder geval bedoeld om het voor elkaar te krijgen en terecht, want de heer de hoop slechts als gaat om die rioolwaterzuiveringsinstallaties. Dan zitten we ook met z'n aan tafel om te kijken wat kan er aanvullend als gaat om internationaal zullen we het ook doen want ze zitten ook met de partij rivier commissies en is dit echt een thema wat we adresseren als gaat om de agrarische sector doen mijn collega van LHV en ik ook dit samen doen dezelfde het zeventig niets laat actieprogramma. Een ander is natuurlijk gewoon een gewasbescherming programma wat we ook recent volgens mij weer naar uw kamer hebben gestuurd met het uitvoeringsprogramma wat er in is meegenomen waarin de ambitie is om in twintig, dertig nagenoeg geen emissie meer te hebben van de gewasbeschermingsmiddelen. Dus het ze op verschillende elementen proberen we samen met collega's van elf executeerde groot lachen of knikken. Ik weet niet of dat positief of negatief is. Dat gaat ie vanzelf tellen probeer dat bij elkaar te brengen om deze twee opgaven ook met elkaar te verbinden. Voorzitter,

[4:35:52] de grootste wilde niet voor reageren daagt hem ook een beetje uit.

[4:35:56] De kort. Waarom ik even zat te lachen. Ja kijk het de evaluatie van PDA blijkt dat we die doelen dus niet gaan halen met dat programma dat u net zo beroemde dus maar dat zullen we met de minister.

[4:36:06] V bespreken,

[4:36:07] Dankuwel leer de hoop aanvullend.

[4:36:10] De nog even voor mij voor de door duidelijkheid te krijgen. Dus een midterm review. Maar is dat iets constant ziet continu zo wordt het een een moment want dan ben ik bang dat we dan helemaal weer bij moeten sturen. Ik heb liever een soort tijdlijn waar we echt stapsgewijze naar toe werken dat ik ook als Kamerlid inzicht heb. Hoe kunnen we daar nou goed naar toe werken in plaats van dat we naar een midterm review misschien helemaal moeten bijsturen. Snap de minister waar ik naartoe wil en is ze daartoe bereid.

[4:36:38] De minister.

[4:36:40] Nu neemt ze zelfs termen over. Ik dacht ik kom je tegemoet met evaluatie

[4:36:45] om u zeg maar wellicht u. Ik kom zo terug op het tijdpad. Maar ik vind het belangrijk om in twintig, vier natuurlijk wel een soort van officieel moment te hebben dat je het ook echt wel als datum markeert van belangrijk om onze magie van heb je nog drie jaar de tijd.

[4:37:06] Dat is dan ook echt dan heb je ook inzicht in de maatregelen die je hebt genomen of die werken ja of nee. Dus dan heb je inzicht in de uitwerking van plannen die we nu indienen. Ik hoop wat ik u aangaf. De koppeling met stikstof en dit dossier. Dat dat ook echt winst kan opleveren. Dan heb je daar ook een beter beeld van en wellicht ook de eerste resultaten daarvan. Voorzitter, en op het gebied van de rioolwaterzuiveringsinstallaties ook wellicht. Dus je moet wel ook iets maatregelen in gang zetten om ook de effecten daarvan te kunnen meten. Dus Vandaar dat we zijn gekomen op twintig, vierentwintig, maar uiteraard geldt dat

[4:37:41] het aspect dat ik net noemde de Airways. Het is dat ik de rioolwaterzuiveringsinstallaties dat als er meer bekend over is dit voorjaar dat mee terug. Kom om u aan te geven van wat we hebben afgesproken. Dus ik zou willen

[4:37:54] die van met willen afspreken. Officiële peil moment twintig, vierentwintig van leg ook alles bij elkaar heb je het hele beeld. Maar de voor de sporen die ik net beschreef als er meer over bekend is of hebben meer inzicht dan uw kamer daar ook over informeren. Voorzitter,

[4:38:09] Dankuwel kamer kan er ook altijd tussentijds af.

[4:38:12] Mevrouw vestiging, uw interruptie.

[4:38:16] Voorzitter, de minister heeft het steeds over dat ze moeten kunnen aantonen dat we alles doen wat mogelijk is en in principe ben ik niet zo geinteresseerd in het juridische aspect aspecten als we zakjes in tweeduizend, zevenentwintig onze doelen niet halen dat we dat kunnen aantonen. Ik wil dat de minister zich er niet bij neerlegt dat we de doelen niet gaan halen in tweeduizend, zevenentwintig en ze heeft zojuist dan die drie sporen benoemd, waarvan een landbouw dus ook een aanzienlijk spoor is,

[4:38:42] waarbij het niet. Dus alleen hebben over het zevende actieprogramma nitraatrichtlijn. Maar bijvoorbeeld dus ook landbouwgif de net al eventjes voorzichtig aangeraakt. Dan ben ik blij dat de kamer een motie heeft aangenomen waarin we zeggen dat we tussendoelen willen stellen voor het uitfaseren van landbouwgif. Dus dat is een stap voorwaarts. Maar daar kan dat niet zijn dat we dat met vrijwillige maatregelen doen, maar zullen die maatregelen ook echt verplichtend moeten zijn. Willen we daadwerkelijk er alles aan doen om onze doelen te gaan halen. Dus dat is mijn eerste vraag. Mijn tweede vraag is als ze dan daadwerkelijk alles zouden doen wat mogelijk is. Hoe kan het dan zijn dat we hier deze minister van ING het toestaat dat we een derogatie aanvragen dat een uitzonderingspositie krijgen om alsnog meer mest te mogen uitrijden over het grond. Dat past toch niet echt in een situatie dat we alles doen wat mogelijk is.

[4:39:32] De minister.

[4:39:34] Voorzitter, ik kom er zo op terug als er een paar van is vragen gesteld. Die heb ik hier allemaal ziet. Er zijn veel vragen over de kaderrichtlijn water gesteld. We probeerden aan te geven is dat alles doen wat mogelijk is ook dat het proportioneel moet zijn. Dat is ook op de kaderrichtlijn water aangeeft. Je bent niet tot onmogelijk gehouden en dat was ook hoe ik mijn opmerking bedoelde richting twintig, zevenentwintig van. Soms ben je ook afhankelijk van andere van derden om doelstellingen te realiseren, zoals u.

[4:40:04] Ik hoop dat u dat ze niet veel uit het gesprek of dit debat en die van meekrijgt is dat wij proberen een in twintig, zevenentwintig gewoon doelen te halen. Dus het is niet dat ik zeg dat we de doelen niet willen halen. Alleen ik probeer ook reëel naar u te zijn dat het nog een hele moeilijke opdracht zal worden om dat voor elkaar te krijgen en daarom vind ik het belangrijk om in twintig, vierentwintig. Wat

[4:40:25] wij mensen ook echt waarom heb je ook die sporen bij elkaar. Heb je daar ook meer inzicht heb je ook nog tijd om nog aanvullend bij te kunnen sturen

[4:40:32] en uiteraard zullen kijken bij de maatregelen die we nemen of ze al die niets verplicht zou moeten zijn of niet als kan op alle drie spoor zitten. Voorzitter, en maar dat moeten we nu wel met elkaar ook uit gaan werken. Rotterdam nog aanvullend nodig is. Laten we uiteraard ons ook door de wetenschap over adviseren om te kijken wat daarvoor nodig is en wat ik u zei ik denk echt op het gebiedsgericht zijn een combinatie met stikstof dat daar een hele grote winst in zou kunnen zitten. Alleen dat is echt gebiedspecifiek zal dat zijn. Dat zullen de komende periode moeten uitwerken komt kijken welke maatregelen neem je dan al dan niet verplichtend. Maar daar komen bij op terug.

[4:41:12] Mevrouw vestiging,

[4:41:13] Voorzitter, ik heb nu toch wel moeite mee want natuurlijk begrijp ik dat het een uitdaging is. Maar dan vraag ik toch ook wel aan de minister om te reflecteren op de rol van de verschillende kabinetten die er zorg voor hebben gedragen dat we uberhaupt in deze situatie beland zijn en dat nu dus nu dus hele moeilijke keuzes gemaakt moeten worden.

[4:41:30] Dus dat aspect vind ik erg belangrijk dat de minister ook daarop reflecteert. Natuurlijk is het moeilijk. Maar zolang de moeilijke keuzes niet gemaakt worden door het kabinet en door al die voorgaande kabinet maakt u het uzelf vooral heel erg lastig.

[4:41:43] Minister.

[4:41:46] Voorzitter, ik constateer en dat is niet om het te bagatelliseren. Dat heb ik net zo geholpen richting mevrouw brunette op een ander dossier gezegd, maar dat er nog geen enkel land in Europa is. Dit heeft gehaald. Dus dit dit geeft. Dit is niet om te zeggen. Dus daarmee hoeven wij het niet te doen. Maar dit geeft aan hoe complexe problematiek is en dat betekent dat je alle knowhow en kennis nodig hebt om dit voor elkaar te krijgen. Eerst ook in een Kamerbrief kunnen zien dat je volgens het Europese meetsysteem. Als je niet meet scoor je goed. Het is ook een manier om aan de kaderrichtlijn water te voldoen, werd het kunnen lezen in een brief te zijn. Landen die niet mee te scoren. Als je niet mee te vroeg ze Europa is er geen zijn er geen gegevens scoor je goed. Ik vind ze in Nederland en er zijn ook vragen gesteld. Volgens mij over kan er niet meer gemeten worden. Ik vind dat wij als Nederland in die zin heel veel meter. Dat is ook goed stuk. Daardoor weten we ook steeds meer kon ze ook op het dossier bhv.

[4:42:43] Voorbeeld,

[4:42:44] Je ziet hoe meer we meten. Hoe meer we weten hoe meer inzicht je ook krijgt in de schadelijke effecten van bijvoorbeeld bepaalde stoffen die we tien jaar geleden anders hebben beoordeeld bijvoorbeeld. Dus ik vind het alleen maar goed.

[4:42:57] Maar hoe meer je dus ook weet des te meer je ook ziet wat de problematiek ook is. Ik zet me ervoor in samen met de collega's onzinnig zevenentwintig te halen. Maar mijn winstwaarschuwing was vooral bedoeld om aan te geven dat de

[4:43:09] dat er een complexiteit in zit en dat ze niet als enige in Nederland zijn binnen Europa die problemen heeft met het halen van deze richtlijn. Wij hebben in Europa veertig normen zijn Europees vastgesteld en tachtig normen heeft Nederlands zelf vastgesteld. Dus vanuit kaderrichtlijn water gelden er veertig Europese normen die verplicht zijn voor ieder land, maar volgens heeft ieder land zelf en als hebben wij vanuit ons nationale wetgeving erbij toen eigenlijk in de kaderrichtlijn water opgenomen. Wij hadden zelf altijd al

[4:43:38] zeg ik maar meer ambities zoals ging om de waterkwaliteit alleen terecht. Wat u zeggen hebben ze niet gerealiseerd, maar ik hoop dat we met deze inspanningen die we nu doen met de plannen. Plus de klus die ik net ook formuleerde. Dat zal het wel voor elkaar gaan krijgen en ik denk dat urgentie nu ook echt gevoeld wordt. Daarmee kan ik niet terugkijken van warme toen niets is gebeurd, maar ik denk dat beseft dat die op moeten acteren. Meer dan aanwezig is

[4:44:02] en uw kamer vraagt er namelijk aandacht voor. Voorzitter, Hans met ook zei ik heb nog een hele stapel vragen of dit dossier.

[4:44:09] Dat was mijn ook als u even deze vragen dit s avonds probeert door te werken. Hebben we daarna wat mij betreft een nieuwe ronde als niet nodig.

[4:44:15] Ja,

[4:44:19] de heer stoffen die vroeger naar naar de vergelijking met de buurlanden.

[4:44:25] Wat ik net aangaf, veertig normen voor alle Europese landen die verplicht zijn gesteld en wij hebben van oudsher zelf hadden wij tachtig aanvullende normen geformuleerd. Onze eigen milieu wetgeving die hebben integraal overgenomen in de kaderrichtlijn water. Dus we hebben niet een plusser opgezet hebben. Eigenlijk was. We hadden nationaal

[4:44:44] doorvertaald naar de kaderrichtlijn water en we leiden de zeg maar de normen wel zodanig af dat ze wetenschappelijk wel gevalideerd zijn. Dus dat ze wel ook reëel zijn, want wetenschap ontwikkelt zich natuurlijk ook en komt ook tot nieuwe inzichten en de normen verschillen natuurlijk ook per water type in een week heb je andere vissen rondzwemmen dan in een meer bijvoorbeeld. Dus het is echt af, afhankelijk van twintig type water die we hebben en uit een internationale vergelijking. Maar die zal ik ook uw kamer doen toegestuurd ter zit volgens mij in de afrondende fase. Korte termijn kunnen wij u hiervan internationale vergelijking toesturen

[4:45:23] om u aan te geven hoe wij zitten met die normen en hoe zich dat verhoudt tot andere landen in Europa als gaat om de kaderrichtlijn water de stad zo

[4:45:31] toesturen

[4:45:33] begin volgend jaar,

[4:45:35] begin volgend jaar dat er dan de internationale vergelijking kunnen toesturen. Als je zegt als onvoldoende of hebben vragen over thinking dat ze daar vast op terug zult gaan komen naar de heerst of vroeger ook over die de uitzondering of die mogelijk is buitenlandse belasting. Volgens mij ben ik daar op ingaan. Voorzitter, dat dat echt onderbouwd moet zijn dat je eerst moet hebben aangetoond dat je zelf alles wat je in jouw mogelijkheden ligt ook hebt gedaan

[4:46:03] op dit moment onze inschatting is dat je daar nu niet om moet vragen dat je nu eerst je eigen plannen moet indienen laat zien wat je

[4:46:10] vul een toets. En

[4:46:11] maar op laatste moment alarm is die twintig, vierentwintig ook zo'n belangrijk moment want dan heb je ook dat moment heb je dat inzicht. Dat is dan ook het moment om het Europese Commissie eventueel te gaan praten over wat betekent dat buitenland en moet je daar ook contacteren voor zitten. Maar het geld dat we eerst even ons eigen huisarts moeten doen en aan de slag moeten gaan

[4:46:30] en dan doen we ook en we breiden ons ook op voor voorzitter dan

[4:46:36] waar een aantal vragen over de heer de groot vroeger naar de heer de hoop en mevrouw bromet, onder andere de kwaliteit van kleiner water en u verwezen naar een recent onderzoek wat ook in de Volkskrant gepubliceerd was of de kleine wateren wel goed in beeld hadden. Daardoor is een beeld van toen de waterschappen die monitoren de de kleine wateren

[4:46:59] en de kwaliteit. Daar moet ook goed zijn omdat ze natuurlijk ook invloed kunnen hebben op de waterleiding die meedoen onder het regime van de kaderrichtlijn water

[4:47:11] waterschappen rapporteren daar ook over aan de provincies en u krijgt bij de stroom gebied die plannen ook weer zo lang voorzitter ook inzicht vanuit de waterschappen als het gaat om de metingen die zijn verricht op de kleine wateren en wij krijgen van de Europese Commissie. Ook hier complimenten voor van hoe we dat hebben ingericht. Want als we ook de kleine wateren monitoren. Ondanks dat ze niet vallen onder het regime doet niets af aan de kwaliteit daarvan, maar wel dat zij gaf aan u kunt in een brief lezen dat sommige landen überhaupt niet meten en monitoren. Nederland wordt door de Europese Commissie er niet voor gecomplimenteerd. Die kleine wateren maken overigens geen deel uit van de kaderrichtlijn water opgave. Voorzitter, hebben wel invloed. Daarom is ook relevant voor ons meer inzicht in te hebben, maar maken er geen onderdeel van uit dan die Boswijk die vroeger ook of de doelen van de kaderrichtlijn water gebiedspecifiek kunnen worden gemaakt dat ze zijn per waterlichamen al specifiek net zei de vissoorten kunnen zo verschillend zijn en daarmee ook de maatregelen die genomen worden. Die staan dus ook verwerkt en stroomgebiedbeheersplannen.

[4:48:25] Die komen ook tot stand naar de gebied proces die worden doorlopen en vroeg volgens mij eerst of voor Alkmaar of design doorlopen. En ja die zijn ook doorlopen

[4:48:36] dan de hier stoffen ook weer die vroeg naar de lagere doelen of de kaderrichtlijn water die ruimte gaf naar de geldt een technische bijstelling en juridische bijstellingen ook in een Kamerbrief opgenomen technische bijstelling is heeft te maken met nieuwe wetenschappelijke inzichten dat op basis daarvan dat grens naar boven of naar beneden kan worden bijgesteld op basis van wetenschap ook voorgeschreven. De wijze waarop dat zou moeten doen

[4:49:03] was ook een handleiding voor en naast deze technische bijstelling in geldt dus ook dat je juridisch een bijstelling kunt doorvoeren. Maar daar gaf ik net al aan. Ook in reactie daarop was volgens mij dat je daarvoor wel een aantal dingen eerst moet hebben aangetoond. Dat gaat niet zomaar. Dus daar en dat is ook juridisch. Dus daarmee kwetsbaar. Dus moet je niet van uitgaan. Je moet niet denken. Dan zakt het verzoek van de hoop wachten niet tot twintig, zesentwintig. Dan kan je wel onderbouwen. Je moet wel alles op alles zetten om maatregelen te nemen. Voorzitter

[4:49:35] dan hier de hoop die vroeg van wat zijn de risico's bij het niet halen.

[4:49:38] Ook in een Kamerbrief opgenomen enerzijds dat je in gebreke wordt gesteld door de Europese Commissie

[4:49:44] vroeg zijn. Mevrouw met die wees er ook op. Daarmee vanaf twintig, achtentwintig, een dwangsom of een boete kan worden opgelegd gekregen, maar ook nationaal kan het dus zodanig zijn dat je voor bepaalde vergunningen

[4:49:59] bepaalde dingen niet meer kunt doen. Dus dat kan zowel Europese een ingebrekestelling als ook nationaal kan het zijn dat je bepaalde vergunningen niet meer kunt afgeven of dat je oude vergunningen je daar weer iets mee moet. Dus het heeft consequenties. Alleen wij verwachten omdat het zo gebiedspecifiek is

[4:50:15] veel gerichter is dan bij de discussie rondom stikstof dat het niet iets is waarbij alles in één keer stil moet zetten, want per stikstof wel zo was maar dat dit omdat meer ruimte biedt om gebiedspecifiek ook te kijken en dus het gebiedsspecifieke consequenties. Ook zal hebben. Voorzitter, dat waren een paar vragen ook die erover gingen. Dan was de vraag van heer Heerma over wat is nou de rol van IND en NV heb ik net ook al iets over gezegd. Die is er mevrouw vestiging vroeger ook aandacht voor van

[4:50:50] we hebben gewoon invloed op elkaar in positieve zin en in negatieve zin. Daar moeten we dat ook met elkaar ook blijven monitoren. Om te voorkomen. Dat was ook de oproep van mevrouw vestigingen zorg dat je nou

[4:51:03] bij de landbouw ook dat goed in de gaten houden tot er niet maatregelen worden genomen die de kaderrichtlijn water alleen maar meer buiten beeld brengen tot hij verscherpt en dat is ook de reden waarom we dit ook gezamenlijk aanpakken en ook iedere keer laatste valideren van

[4:51:17] leiden. Dit soort maatregelen. Nou tot dichterbij brengen van de kaderrichtlijn water. Ja of nee. En zo. Nee. Wat moet je dan aanvullend doen en is dat haalbaar. Dus het is een continu proces samen met

[4:51:28] LHV voorzitter dan

[4:51:33] waar een paar vragen naar de heer de hoop vroeg naar regie. Volgens mij hebben daar net iets over gezegd.

[4:51:42] De tijd zijn. Wat is hier wat ik heb er net iets over gezegd. De stroom beheersen

[4:51:49] gebied beheerplannen. Die moeten in maart twintig, tweeëntwintig aan de Europese Commissie voor sturen. Dat bevatten de Maastricht tot in zevenentwintig.

[4:51:58] We gaan de uitvoering starten en we hebben een staat van ons water die we jaarlijks sturen in de kamer of naar de kamer en daar willen we gewoon ook stilstaan bij de voortgang van die maatregel die we hebben genomen. Twintig, vierentwintig de evaluatie, inclusief de ons voorstel wat er daadwerkelijk nodig is. En dan komt twintig, zevenentwintig en intussen tijdens ieder jaar niveau staat van ons water. Plus wat kunnen zijn. Paar van die specifieke dingen die wellicht een

[4:52:23] Kamerbrief nog terugkomen. Voorzitter, toon bos, de heer stoffer, die vroeg dat bepaalde natuurgebieden, zoals de Oostvaardersplassen, de metingen daar geen goede cijfers laten zien.

[4:52:38] De Oostvaardersplassen is van hele specifieke situatie. Zoals gelegen is voormalige zeebodem

[4:52:44] daardoor wel een bodemsamenstelling die hoort bij een zeebodem. Dus dat maakt het ook net dat daar een hoge concentratie fosfor is.

[4:52:54] Dat heeft te maken met unieke kenmerken van dat gebied. Ook voorzitter, ons geld voor meer van dit soort gebieden dat echt gebiedspecifiek ook is dan de heer grinwis die vroeg je had eigenlijk moest lachen. Voorzitter, want ik denk als in beelden. Dus als u het heeft over Big

[4:53:12] de Brown data periode en dan krijg ik daar mijn fout beeld bij.

[4:53:22] Misschien dat hij het zelf kunt invullen, zeg ik richting de stoffen. Maar de heer geen die vroeg van hoe ver kun je er nou eigenlijk in gaan. Ik vind het eigenlijk wel een terechte vraag die u opwerpt want ze kunnen heel veel dingen monitoren

[4:53:36] en ik denk dat het goed is dat er zelf ook naar aanleiding van uw vraag ook eens kijken van waar zouden wij nu vanuit perspectief van waterkwaliteit. Nou meer informatie over willen hebben om te kijken of we dat ook daar uit kunnen krijgen. Dus die van vanuit waterkwaliteit zullen er nog specifiek ook naar kijken als gaat in bredere zin had het over drugs bijvoorbeeld en nog een aantal zaken die u daarin noemde. Dat geldt natuurlijk een veel bredere discussie denk ik met uw kamer ook hoor je dat wil gaan doen en welke bevoegdheden je geeft aan wie uiteraard voor eist dat nog wel echt wel iets aan films. Voorzitter, maar naar alleen van uw vraagstukken niveau kijken wat we daar nog aanvullend zien zouden kunnen doen. Voorzitter,

[4:54:25] dan de heer stoffer en probeer snel doorheen te gaan. Voorzitter, die vroeg naar de nutriënten belasting van riooloverstort en hoe dat in het echt. Nu is lokaal is het effect groot

[4:54:39] maar landelijk is het relatief gezien. Klein omdat vaak gas geloosd wordt op de sloten. De gemeente een waterschap toen ook veel om die om het over storten tegen te gaan en het is ook meegenomen bij het opstellen van stroom gebied beheerplannen worden tweehonderd drieëntwintig over storten aangepakt voor twintig, zevenentwintig en emissie registratie actualiseert ook de omvang van de emissies van over soorten ook met enige regelmaat voorziet

[4:55:07] dan

[4:55:10] het was de heer stoffen, die ook vraag als over de gebied analyses en de herkomst van watervervuiling.

[4:55:18] U heeft in zand de water analyse,

[4:55:20] de of ex ante Annelies waterkwaliteit kunnen lezen op drie belangrijkste bronnen. Eigenlijk zijn

[4:55:27] landbouw. Er is het is buitenland en atmosfeer, atmosferische depositie heel moeilijk Nederlands wordt

[4:55:36] voor het Maas stroomgebied hebben aparte studie nog laten verrichten. Wat de herkomst is van die bronnen en veel waterschappen hebben nog aanvullend hun eigen regionale water analyse uitgevoerd

[4:55:46] en we zullen deze analyses ook verwerken in de daadwerkelijke stroom gebied beheersplannen die we in maart aan de Europese Commissie gaan sturen. Dus we hebben meer informatie verkregen

[4:55:56] uit de verschillende water analyse die we ook

[4:55:59] zullen verwerken. Dus ze zijn er en ze worden ook nog verwerkt in de plannen die we bij de Europese Commissie worden ingediend,

[4:56:07] dan was de vraag van

[4:56:12] deze een gat, voorzitter van mevrouw bromet en heer de groot die vroeger naar de uitvoering van de kaderrichtlijn water en waarom de uitvoering achterliepen of de maatregelen achterliet ook keepers met je zelfs met het hoogwaterbeschermingsprogramma nog een aantal dossiers. De makkelijke dingen zijn uitgevoerd

[4:56:33] en de resteerde zijn vaak complex. En wat het niet heeft gemakkelijkste afgelopen jaar was en go fit waardoor een aantal overleg en afstemming en daadwerkelijke dingen niet kon doorgaan en stikstof wat ook heeft geleid tot vertraging.

[4:56:49] De stad heeft ervoor gezorgd dat er meer vertraging is opgetreden in de uitvoering van de maatregelen en wij gaan ervan uit dat slot komende jaren kunnen inhalen. En u moet ook denken aan volgens en dossier zoals bhv als wat leiden tot problemen in het verplaatsen van de grond waar projecten waar onteigening mee gemoeid is gaan voelt en tijd net even wat moeilijker dan normaal als je elkaar gewoon ook kunt zien en kunt spreken. Voorzitter, dus we lopen achter inderdaad go with people stikstof een paar van dit soort traject samen maken dat het is op het percentages. Nu is, maar wel de verwachting dat ze het kunnen inlopen. De komende jaren voorstellen.

[4:57:32] Dankuwel. Dit was het laatste stukje van dit blokken.

[4:57:36] Ik heb nog een paar dingen.

[4:57:38] Ja want ik zit ook even naar te kijken en daar moeten we ook opletten want we moeten de tweede termijn afronden vandaag omdat de wetgevers overleg is. Dus ik wil u vragen als het gaat niet om die klokken. Het gaat om die klok

[4:57:49] die staat op vier. Die staat om vier uur en we hebben al tweeënhalf uur. We hebben ook nog een tweede termijn nodig en er zijn nog vier blokjes nu dus we moeten wel even goed opletten op de vragen die we stellen dat die kort en bondig gaan en dat die ook het liefst zo kort mogelijk beantwoord worden. Mevrouw met u mag eerst.

[4:58:03] Voorzitter. Er was een hele goede interventie van u.

[4:58:06] Vraag? Vergeet.

[4:58:08] Uitstekend. Dan gaan we door.

[4:58:11] U mag doorgaan. Minister wellicht komt de vraag straks nog mevrouw.

[4:58:17] Dan voorzitter.

[4:58:20] Volgens mij ben ik op

[4:58:22] mevrouw bromet. Even kijken.

[4:58:26] Deze heb ik ook beantwoord. Cd's kijkt. Voorzitter, wat ik nog niet hebt beantwoord.

[4:58:35] Mevrouw borrel met weet ondertussen de vraag, mevrouw, met.

[4:58:38] Voorzitter, het gaat even over de over de uitvoeringskracht. Hier is vanuit de overheid en het niet reduceren van afgesproken projecten. Dat is niet iets wat alleen op dit ministerie plaats heeft en ook niet alleen als gevolg van kopieert fit of of pfas maar iets wat breed gezien wordt en wat volgens mij ook een gevolg is van het sturen op efficiency van de laatste jaren is het nou niet zo dat we gewoon te weinig mensen hebben op ministerie om dit af te ronden.

[4:59:03] De minister.

[4:59:05] Voorzitter, pfas co vindt dat zijn gewoon externe factoren geweest die echt wel invloed hebben gehad als gaat volgens om de aanpak van stikstof hebben we gewoon een heel Nederland bij de gynaecoloog er rondlopen. Dus dat geldt niet alleen voor een organisatie zoals Rijkswaterstaat of voor de waterschappen. Maar dat geldt natuurlijk Nederland breed. Dus je hebt op een aantal dossiers heb je ineens veel meer mensen nodig om snel inzicht te geven. Een reactie te kunnen geven op bepaalde vergunningaanvragen

[4:59:38] en dat is dus heel specifiek voor dat voor door stikstofoxiden er echt wel is vind ik een mooi voorbeeld daarvan.

[4:59:45] Dus je op hele specifieke gebieden dus kennis en know how mist natuurlijk proberen wij een niveau, bijvoorbeeld bij Rijkswaterstaat mensen om te scholen of zoveel mogelijk mensen aan te trekken, maar er zijn ook wel. Dat helpt niet. Laat ik zo zeggen. Dus het is een combinatie van maar als en grond is echt wel iets. Ja dat hadden de drie jaar geleden niet met elkaar kunnen voorspellen. Misschien wel iemand. Maar ik denk heel veel mensen niet voor niets heeft een volgens ons veel problemen in uitvoering geleid. En als ze ook zelf ook denk ik kunnen ervaren.

[5:00:16] Voorzitter, dan ga ik proberen snel door te gaan. Dan was ook de vraag van mevrouw vestiging of ik de derogatie had geprobeerd tegen te houden,

[5:00:26] want ook hiervan geldt dat dat als je het geen uit zoals gevraagd dat je dan ook dat het niets had opgeleverd. Voorzitter en de waterkwaliteit op delegatie. Bedrijven is niet slechter dan elders. Er zijn ook voorwaarden verbonden, maar ik zie de oproep van mevrouw vestiging ook vooral van zorg dat je vanuit IND ook op je zaakjes let ook bij andere departementen om er voor te voorkomen dat de kader richtlijn, water en waterkwaliteit in gevaar komt. Voorzitter, volgens mij heb ik dan de vragen met kaderrichtlijn water.

[5:01:00] De handelt. Dan kijk ik even rond of er aanvullende vragen zijn

[5:01:04] niet dan gaan we naar een volgend blokje met nog vier. Als het goed is. Droge zoetwater van zijn overigens als goed zien. Sneller.

[5:01:12] Zijn er vijf. Voorzitter, vijf de mysterieus. Maar het is inderdaad wat zij wat minder. Graag. Voorzitter, de vraag van bosrijk was namelijk de betrokkenheid bij Zeeland en het zoetwater plan Zeeland is onderdeel van nationaal programma zoet water, Deltaprogramma

[5:01:33] en de plannen zoals hij die hebben zoals zuinig zijn met water beter vasthoudend extra aanvoeren zijn hier ook onderdeel van uit maakt hiervan uit. We betalen ook mee aan de maatregelen op basis van criteria, zoals effectiviteit en kosten baten. Als die zich maar positief. Ook zijn en als het gaat om u verwees naar een specifiek plan waarbij extra water naar schouwen-duiveland wordt aangevoerd. Nou dat is er eentje die fonds is afgewezen op basis van kostenbaten. Dus op die manier proberen we ook samen met Zeeland aan de ene kant maatregelen die waarvan we zeggen die leveren ook zijn effectief kostenbaten scores goed betalen aan mee en maatregelen die dat niet hebben. Daarvan kan uiteraard de provincie zelf zou ook op aanvullen. Maar vanuit het rijk betaalt er niets mee. Dat geldt niet alleen voor Zeeland, maar geldt natuurlijk ook voor andere provincies die mee doen dan was de vraag van heer de groot over de kanskaart klimaatbuffers en was eigenlijk uw vraag. Kent u het en toepast is eigenlijk toe en wil ze ook de dat commissarissen hierbij betrekken. Hiervoor geldt dat we de kansen kaart. Ook recent nog hebben we besproken in een werksessie met in het kader van dat programma zoet water op twaalf oktober samen met de natuurorganisaties. Dus we hebben ook opgepakt en ook besproken. Ook in het kader van Deltaprogramma zoetwater

[5:02:59] en we gaan dus ook kijken of daarmee dus nu verder invulling aan kunnen gaan geven op welke manier en het is wel een lastig gegeven. Ik ook maar direct mee in ieder debat met elkaar over in het kader van natuur zorg dan dat je natuur trekt

[5:03:16] in die uitwerking was van eerste bespreking van hoe zorg je ervoor dat je die belangen die een ieder heeft die verschillend kunnen zijn

[5:03:25] wel bij elkaar weet te brengen op een manier dat je ook kunt komen tot goede besluitvorming. Dat zal nog wel een zoektocht. Ook zijn ook in het kader van die kansen kaart omdat op goede manier te doen

[5:03:36] waarbij voor alle partijen die aan tafel zitten het voldoende meerwaarde heeft om daaraan mee te werken. Dus maar weet dat ze hebben opgepakt. Breng een onder in het Deltaprogramma zoetwater aanpak en gaan ook kijken of die belangen toch wat meer bij elkaar weten te brengen of kunnen brengen er ook invulling aan kunnen geven. Uiteraard is de Duitse commissarissen betrokken bij het Deltaprogramma zoetwater daarmee denk ik ook aan u om te ondervragen. En ja dus beantwoord dan de vraag van die en geen is. Dat was een motie van heer Geurts over de coördineert vriendje persoon.

[5:04:08] U heeft een prachtige Kamerbrief ooit over gekregen in tweeduizend negentien, waarvan geld begin te lachen. Voorzitter, dat het kabinet van mening is dat een coördinerend bewindspersoon geen meerwaarde had op dit aspect. Maar dat meerdere ministeries dus een taak hebben en dat geldt dus eigenlijk nog steeds waarbij dus BZK verantwoordelijk is voor de fundering aanpak in stedelijk gebied en de zich bezighoudt met het landelijk gebied en ik mij onder meer bezighoudt met bodemdaling in relatie tot trachten aan pak en klimaatadaptatie. Voorzitter,

[5:04:45] denk dat ik het antwoord van de heer Grimmius waarschijnlijk al weet, maar dit is weg.

[5:04:52] Op dit moment stand van zaken.

[5:04:54] Geen missen.

[5:04:56] Ja. Voorzitter, Dank ja. Nee dit dit kende ik wel en daarmee is de motie van mijn collega's geur van het CDA natuurlijk niet echt uitgevoerd. Maar wat die we los van van van wie erover gaat. Hier draait natuurlijk wel een soort balletje balletje waarin de een de ministerie niet weet hoe snel ze deze hete aardappel naar het volgende ministerie verplaatst en het ondertussen elk jaar dat we langer wachten. De fundering problematiek in Nederland groter wordt. De bodemdaling in veenweidegebieden en de daaraan gekoppeld fundering problematiek gaat echt in vele miljarden lopen en hoe eerder we ingrijpen hoe goedkoper het zal zijn om in de durend zal zijn

[5:05:34] en onderkent de minister dit en is dat toch niet echt iets meer nodig. Je ik merk dat wethouders uit gemeenten zoals Gouda tot zo'n puzzel wanhopig bij ons aankloppen van help

[5:05:46] jullie la konden laten ons bijna letterlijk in de penarie zakken en wat wat kunnen wij dan zeggen. Behalve dan. We zitten nog op de bel drukken bij het bij het ministerie bij het kabinet de minister

[5:05:58] voorstellen. Ik kom zelf uit de gemeente Zaanstad die ook de fundering spoor met problematiek zeer van dichtbij heeft meegemaakt en ook de provincie ik dus goed kent. Ik denk daarmee en dat is niets om het weg te schuiven. Want ik denk dat ze een terechte oproep doet. Je wil niet tot een naar de onderwijs en dat gevoel krijgt ze misschien wel naar aanleiding van deze beantwoording. Het feit dat we hebben gezegd dat water en bodem de leidende principes zijn binnenland dat ook invulling gegeven ook voor een volgend kabinet om te kijken op welke manier dit zou moeten organiseren ook interdepartementaal. Want ik herken wel uw oproep als het gaat om dit soort zaken. Dus Vandaar ook mijn antwoord van. Het klinkt heel eenvoudig, maar het heeft invloed en impact en dat betekent ook voor is voor de verantwoordelijkheden van de verschillende ministeries die zich hiermee bezighouden, maar nu loop ik op de zaak vooruit. Voorzitter,

[5:06:54] maar dat voor zover ik denk dat er niets meer van kan maken en iets verderop de zaken voor op vooruit zou moeten lopen. Voorzitter, dan was de vraag nog van heer de groot over de algemene Rekenkamer

[5:07:05] en die aandringt op een sterkere regierol. Het gaat om droogte en ook inzicht te krijgen in wat doen die regionale overheden? Op dit moment wordt er door vijfenveertig werk regio's, zoals dat zo mooi heet gewerkt van het Deltaprogramma ruimtelijke adaptatie aan een uitvoerings agenda klimaatadaptatie. Deze zal ik ook gaan monitoren van nu. Vijfenveertig werk regio's zullen wij die plannen gaan krijgen en zullen dus zwaar kut. Mijn onder onderwerp over als voorzitter. We hebben een impuls regeling ruimtelijke adaptatie ook vastgesteld bij wel dertig gemeenten om beroep op gedaan. Dat is ook het middel. Aan de ene kant moet ze hun plannen indienen en kan ik het nu dan ook gaan monitoren als die plannen liggen, maar ook door die impuls regeling ter beschikking stellen ook een soort wortel waardoor mensen nu ook denken. We moeten nu in actie gaan komen omdat ze een beroep kunnen doen op gelden.

[5:07:58] Dus wij gaan meer door deze combinatie denk ik zicht op voorzieningenniveau. Wat er nodig is. Kijk dan op welke manier dan ook de monitoring nog verder kunnen verbeteren.

[5:08:11] Dan waren er nog paar vragen. Voorzitter kijken

[5:08:23] dan had mevrouw bromet schat vragen over de geen plannen. Dan moet ze maar even die door

[5:08:32] zijn uitgewerkt. De eerste kwartaal. Want hij had zelf heeft initiatiefnota ingediend op dit aspect denk ook vanuit de regio waar u zelf ook woont betrokkenheid erbij in het eerste kwartaal van twintig, tweeëntwintig krijgen we er alle plannen van de provincie is. Het was vertraagd. Dus daarmee want dit hadden we u volgens mij eerder toegezegd plan van Friesland lichter Friesland voorop

[5:08:57] en begin twintig, tweeëntwintig hebben we dan ook met de provincies het overleg over dit onderwerp en gaan ze ook een strategie aangeven en ook dus van hoe zij in de diverse gebieden in de provincie zullen omgaan met de waterpeilen.

[5:09:13] Dus begin twintig, tweeëntwintig naar het bestuurlijk overleg. Denk dat is ook goed moment is om u te informeren over de voortgang van openstaan. Voorzitter,

[5:09:23] dan had mevrouw vestiging nog de vragen over de illegale grondwater wind putten, wat tot op de bodem uitzoeken,

[5:09:32] zoals u zelf heeft geconstateerd wat wij hebben verkregen. Bij informatie komen wij tot de conclusie dat er gesproken wordt over enkele hoge zandgronden, juist daar waar de grondwatervervuiling kwetsbaar is, maar we hebben ook hier een stuurgroep of studiegroep

[5:09:51] stuur studie tafel studiegroep in ieder geval een groep van mensen die zich bezighoudt met grondwater en ik ga u vraagt er ook weer opnieuw neerleggen, want dit is wat wij hebben verkregen op basis van uitvraag die we hebben gedaan. U zegt ik heb het idee dat er meer aan de hand is. Dus wij zullen deze vragen ook specifiek nog een keer daar neer leggen. Het is ook het verzoek om daar nog op terug te komen. Dus ik kom daar volgende keer op terug.

[5:10:17] Voorzitter, ga ik naar het kopje. De tot u vragen over de drinkwater voorziening en u vragen over Waternet die zelf ook inderdaad aan de de noodklok heeft om laten rinkelen om zomaar te zeggen hiervan geldt ook dat het goed is dat ze zelf aan hebben gezegd wij hebben een grote opgave die we moeten realiseren en we gaan dit niet zomaar met elkaar realiseren.

[5:10:47] De samen met de provincie en met de gemeente wordt nu gekeken hoe kunnen die verstedelijking opgaven die er ligt

[5:10:54] en de consequenties voor de drinkwatervoorziening. In hoeverre kunnen er nou een realistisch tijdschema voor afspreken ons terecht. Want zo zegt hij niet een woonwijk neerzetten en dit niet op orde hebben. Dus dat is wel randvoorwaardelijk ook daarin en we gaan daarmee ook kijken naar de zoetwatervoorziening vanuit de ijsselmeer. Wat daar nog aanvullend kan dus zijn ook wel wat maatregelen die nu zijn uitgewerkt die we kunnen treffen om ervoor te zorgen dat zowel die randvoorwaarden kunnen invullen. Dus

[5:11:21] deze

[5:11:23] terecht dat Waternet aan de bel trekt en terecht dat u ook zegt die woonwijk kunnen we alleen maar komen als de game pad voorzieningen orde is. De maatregel wordt nu ook verkend omdat ook voor elkaar te krijgen. Voorzitter,

[5:11:33] dan had u een paar vragen over zowel het baggeren op de Waddenzee als een doorvaart in een windparken

[5:11:42] als het gaat om bagger en was heeft ook een aantal schriftelijk vragen gesteld.

[5:11:46] Die ga ik u graag voor het commissiedebat. Wat dan ook beantwoorden. Die heeft heeft ze ook nog staan. Wat belangrijker is is dat we de bereikbaarheid van de Waddeneilanden hebben vastgelegd en agenda voor het Waddengebied twintig, vijftig bagger mag plaatsvinden ondervragen op diepte te houden. Er mag geen zand meer worden onttrokken aan de Waddenzee vanaf twintig, tweeëntwintig, omdat ons leidt tot extra zand aan voor vanuit de Noordzee naar de Waddenzee en in het kader van Natura twee duizend gebied dat ook met elkaar afgesproken dat niet meer te willen

[5:12:18] de

[5:12:20] en om

[5:12:21] de Waddenzee. Dus als getijden gebied in stand te houden wordt wacht gesleept. Dus in de Waddenzee zelf ook verspreid van ook om de ecologische schade zo beperkt mogelijk te houden en een samenstelling die daar ook is ook in dat gebied ook te weten te behouden. Dat betekent dat bagger uitbaggeren verspreiden nadelig is voor de natuur. En wat we nu dus moest kijken hoe we die natuurdoelstellingen voor de Waddenzee als ook de noodzaak terecht voor vraagt het bereikbaar houden van de Waddeneilanden. De Watson opgave is voor de toekomst en die hebben ook in het beheerplan Natura twee duizend aangegeven. Die gaan we nu ook verder weer opnieuw bezien en daar zal dit een van dilemmas zijn die we nu verder gaan uitwerken. Om te kijken hoe gaan die twee zich tot elkaar vrouw is op dit moment geen probleem. Voorzitter, maar we denken richting de toekomst wel

[5:13:10] en dan zullen we ook moest kijken naar andere oplossingen zoals meer opgetreden varen kleinere schepen, scheiden voor stroom. Maar het zijn echt allemaal de lange termijn perspectief voor die we daar verder ook moeten gaan uitwerken

[5:13:23] die we nog niet hebben uitgewerkt.

[5:13:25] Dan even een vraag voor een van mijzelf.

[5:13:30] Ik maak me wel zorgen als je gewoon een rekensommetje bekijkt van wat er de Waddenzee in komt en wat er dus blijkbaar intern verspreid moet worden en niet naar buiten mag gaan. Vanaf twintig, tweeëntwintig. Hoe houdbaar dat is op de lange termijn. En dan kunnen we een kleinere boten gaan varen. Dan kunnen we vaker gaan bag. Dan kunnen we nog meer geld investeren om het te verspreiden binnen de Waddenzee.

[5:13:52] Maar hier zijn grafieken voor te maken Hoelang dit nog houdbaar is en waar het break even Point zit.

[5:13:58] Ik mag ervan uitgaan dat het ministerie dit ook op orde heeft en dit kan kan beter wanneer dit gaat gebeuren en wat we dus moeten doen om dit te voorkomen.

[5:14:08] Break even Point. Ik heb net even gecheckt hebben nog niet bereikt. Dus die maar dat soort cijfers omdat er een natuur. Twee duizend beheerplan verder weer gaan uitwerken. Is dit een van de elementen die daar direct in wordt meegenomen

[5:14:21] en terecht wat u zegt we kunnen meer maatregelen moet worden genomen. Dat moeten we nu ook gaan uitwerken. Dus wij zullen erop terugkomen, stel ik voor voorzitter daar meer over weten

[5:14:33] dan u vragen over de windpark en of er gewoon doorheen gevaarlijk kan worden, zowel door de bruine Frans als de visserij tot vierentwintig meter hebben sinds tweeduizend achttien men door de windpark Egmond aan zee Amalia luchterduinen kan varen

[5:14:50] en na evaluatie die we in twintig, twintig hebben gedaan, is er ook op basis van de gesprekken die we ook hebben gevoerd in het noordzeeakkoord afgesproken dat ook door middel van doorvaart passages ook schepen van zowel visserij als bergen vloot dat we die vierentwintig meter kunnen verhogen naar zesenveertig meter

[5:15:10] en daarmee heb je ook denk ik een heel groot gedeelte kunnen dus gebruik maken van door vis, waardoor vis vaart passages en houden daar uiteraard rekening met de visgronden en ook met de populaire logische routes die er ook in zijn

[5:15:26] dus in programma Noordzee hebben wij nu opgenomen. Het beleidskader voor de doorvaart en bieden we daar dus ook ruimte voor voor zowel veiligheid

[5:15:35] als nou zo'n efficiënt mogelijke manier om te kunnen afhandelen,

[5:15:40] Hartstikke goed. En deze optie gaat ook gelden voor nog aan te leggen. Windparken want die heeft een aantal genoemd. Dit is gewoon voor de toekomst uitgebracht.

[5:15:48] Dan ga ik naar bhv als voorzitter. En dan ben ik bijna bij het laatste blokje dan daarna.

[5:15:58] De heer Boswijk vroeg een hele ruime vraag conferentie met alle emoties P was omgegaan. Dat is een hele ruime vraag. Voorzitter, maar misschien in algemene zin een paar dingen

[5:16:09] en ook een boom die stoffer die ook een paar vragen erover had is typisch een waarvan ik net aangaf. Als we het hadden over waterkwaliteit een stof waarvan tien, vijftien jaar geleden anders mee omgingen dan nu dat ook de inzichten echt anders zijn geworden en recent ook

[5:16:29] vanuit Europa ook nog meer inzicht hebben gekregen over de schadelijkheid van deze stoffen. Dat is natuurlijk een familienaam voor verschillende stoffen en daar dus ook op moeten gaan acteren.

[5:16:39] Nou meest belangrijke daarin is is natuurlijk de bron aanpak dus verbodsbepaling dat het gebeurt. In Europa moeten we dat realiseren op grond van een verordeningen. Staatssecretaris van I w die zet daar ook op in. We hebben gelukkig ook meerdere landen gevonden, waaronder België ook naar aanleiding van alles wat er gebeurd is met drie en die ook met ons pleiten in Europa. Om te komen tot een verbod op het gebruik van deze stoffen. Dus dat is het meest belangrijke tijdens het commissiedebat leefomgeving van zeven oktober heeft groenlinks een motie ingediend. Die is ook aangenomen die oproept om de emissie snel mogelijk terug te beperken wij de staat zangers Nick werken dat nu ook uit emotie op welke manier we dan zou kunnen doen. Maar we zijn ook in de tussentijd begonnen met actieprogramma pfas in water, waarbij we samen met het bedrijfsleven heeft natuurlijk verschillende bedrijfstakken.

[5:17:36] Ik noem mezelf een voorbeeld van de pannen. Maar vergeet niet de pizza dozen en overal waar het inzit. Ons kijken per bedrijfstak. Hoe kunnen nou zo snel als mogelijk die emissies en het gebruik van die stoffen terug gaan dwingen vooruitlopend op een verbodsbepaling. Maar wat zou je nu al kunnen doen. Per bedrijfstak. Dus we gaan dat in hoofdlijnen. Voorzitter, denken zijn volgens mij veel andere moties ook in het verleden ingediend. Martin meest belangrijke is bronnen aanpak verbodsbepaling binnen Europa en twee nu een bedrijfstak in het kader van watermassa Stars. Doe dit ook breder in het kader van bhv. Als ontvangt niet alleen over bhv ons in water. Dat gaat natuurlijk ook gewoon over in de bodem een bredere aanpak ook daarvoor kiezen. Voorzitter, dan had ze hier Boswijk ook de vraag over de Westerschelde en de veiligheid aan de het RIVM heeft nu nog geen specifiek advies gegeven over de consumptie

[5:18:31] vanzelf gevangen vis uit de Westerschelde. Ze adviseren wel om niet vaak zelf gevangen zoetwatervis in heel Nederland geldt overigens te eten. Dus dat is het algemene advies. Wat geldt voor alle logeren in in Nederland en op dit moment loopt er de provincie Zeeland. Het RIVM de Wageningen marine research het wagens. Food zeventien research gevraagd om onderzoek te doen. Hierna voor de Westerschelde en op korte termijn ook een advies uit te brengen en we weten dat de huidige blootstelling van mensen aan pfas in Nederland hoger is op dit moment om wat recent door de Europese voedselveiligheidsautoriteit autoriteiten EFSA is opgesteld als gezondheidskundige grenswaarde. Dus dat ze daar ook die gebaseerd op levenslange blootstelling overigens. Maar dit betekent dat ze ook aan de bak moeten om te kijken hoe dit ook verder kunnen terugdringen en oude Belgische autoriteiten hebben een soort vergelijkbaar advies als het RIVM afgeven, maar we zoeken dit ook uit in het kader van het onderzoek dat nu ook kloos. Voorzitter, wat dat betekent voor de Westerschelde brandweer stoffen. De vraag. De regie. Het onderzoek en afspraak te maken met Vlaanderen ook. We hebben met Zeeland ook al onze hulp aangeboden om te kijken hoe kunnen ervoor zorgen dat we ervoor zorgen dat vragen worden beantwoord. Die zijn ook geïnventariseerd naar is ook onder andere dit onderzoek uitgekomen, namelijk mensen al zei de bron aanpak en ook het gesprek met mijn Vlaamse counterpart, mevrouw Demir, om te kijken hoe in internationale rivieren Commissie, zoals wat ook hebben gedaan in Duitsland ook in met België norm gaan afspreken. Ons gaat om verlaging van de normen, zodat ook België nog even los van alle Europese verbiedt. Een verbodsbepalingen was bredere context op het gebied van stoffen. In water was er samen ook werk. Voorzitter, dus een meer samenwerking met Vlaanderen ook op uitvoerend niveau, dus niet alleen maar in internationale commissies, maar ook Rijkswaterstaat die samen met Vlaamse collega's eens in vier of zes keer per jaar om tafel zitten om ook kennis te delen vergunnings informatie zoals gewoon reguliere overleggen ook worden ingericht. Internationaal schuilt de Commissie en de onderzoek wat oploopt in Zeeland en delen met Vlaanderen. Om te kijken wat er aanvullend nodig is. Voorzitter, dat was tevens nog een blokje. Overigens.

[5:21:00] Je altijd geklopt.

[5:21:04] Dan. Dat was de heer bosrijk die vroeg naar bed

[5:21:11] die vroeg van of ze kennis van letters onmisbaar is voor beleid en want we kunnen doen.

[5:21:17] Zoals u weet, vinden wij Wetsus van groot belang als het gaat om hun kennis en bijdrage internationaal

[5:21:25] ook nationaal tot een betere waterkwaliteit te komen.

[5:21:28] Dat was ook de reden waarom we recent nog bij het nationaal groenfonds een voorstel hebben ingediend voor het groeiplan watertechnologie, maar werd ook een belangrijke rol in speelt om te kijken welke

[5:21:39] aanvullende financiering daar ook vandaan kan komen in het kader van nationaal groenfonds

[5:21:47] en dit zou dan ook een positieve uitwerking hebben op het gebied van zoals een voorzitter, als het gaat om verdere discussies rondom website voor de langere termijn. Voorzitter,

[5:21:58] daar denk ik ook iets in het kader van uitwerking voor volgens regeerakkoord eventueel over gesproken zou moeten worden. Voorzitter, dan de waterplanten.

[5:22:10] Als u zelf naar gevraagd. De heer Heerma. Nou wij hebben natuurlijk met in december tweeduizend negentien een samenwerkingsovereenkomst getekend met zowel de provincie noord-holland zee of Zeeland Flevoland de randmeer gemeente en gemeente Almere, Amsterdam, hoorn en huizen en nog een aantal partijen betrokkenheid, zoals de hiswa sportvisserij,

[5:22:32] nog een aantal clubs die hier een belang aan hechten

[5:22:37] en wij hebben de handen ineen geslagen om te kijken of we tot oplossingen kunnen komen. De provincie noord-holland is hier ook voorzitter van en vertrekken moet ook zeggen van deze werkgroep.

[5:22:51] Ik zou zeggen wij

[5:22:54] kijken naar wat wij kunnen doen als het gaat om het bevaarbaar houden. Dan doet je weet dat vanuit haar hoofd vaargeulen. De verantwoordelijkheid die we daarin nemen en houden we natuurlijk ook tegelijk rekening met het vrijhouden van waterplanten als het gaat om het mij en van waterplanten op andere onder hoofd geulen en de geld. Want die ligt bij regionale overheden en bij de recreatiesector dus vanuit die rollen en verantwoordelijkheden kijken we samen met zodat wat we kunnen doen, maar ook hier geldt

[5:23:25] wordt ook andere partijen hebben hier een verantwoordelijkheid voor zitten. Dan is de heer stoffen die terug naar het kader van nationaal waterprogramma en Westerschelde gebied, geen nieuwe ontpoldering en geen verdieping van voor van de vaargeul. Ik heb ook in reactie op uw motie ook gezegd wij zijn nu bezig onder leiding van een onafhankelijk voorzitter, om het verder uit te werken. Samen met in de Vlaams Nederlandse schuilt Commissie en we doen een stakeholder participatie is helemaal

[5:24:00] heel veel mensen dat we nu aan de slag zijn gegaan en eind twintig, drieëntwintig, begin twintig, vierentwintig wordt het advies van Vlaams Nederlands geld en Commissie verwacht en schelden Raad over het langetermijnperspectief, zowel als gaat om de ontwikkeling van het gebied ons ook om de klimaatbestendigheid en de breedte belangen affaire weging die daaraan ten grondslag ligt. Ik denk dat dat ook het moment is waarbij deze vraagstukken op tafel komen, waarbij dan ook, naar ik zou zeggen het ligt nu niet op tafel en ik zou ook willen vragen. Uw oproep is helder. Maar laat ook de partijen aan tafel. Ook de kans geven om gewoon met elkaar vrij van gedachten te kunnen wisselen en te kijken wat er nodig is en uiteraard geld voordat we dit allemaal vaststellen dat er dan ook eerst bij terugkomen en zich daarover kunt afspreken kunt uitspreken. Voorzitter, maar tot op heden is nog zowel door Vlaanderen of door de steekt polders door iemand de wens geuit om bijvoorbeeld de vaargeul van de Westerschelde verder.

[5:25:06] Lex zou zich voorzitter, dit is waar. We staan en ook daarmee de oproep van eerst of er dan was had hier bosrijk nog de vraag over cyber security.

[5:25:16] Als het gaat om de digitale keten. En wat nu de stand van zaken is ook met de VNG.

[5:25:22] Wij hebben in het kader van versterkingsprogramma twee kaas afgerond. Eentje voor de afvoer van overtollig water en ander over waterkwaliteit. De gesprekken met de gemeente over naar aanleiding van deze casus zijn ver gevorderd zijn met twee grootste gemeenten in Bill zijn we in gesprek om die keten Annelies aan de hand van die kaas ook verder dan door te ontwikkelen

[5:25:46] en om dan te kiezen uit deze twee die we hebben uit gewerkt. Welke van de twee het dan gaat worden en dan met een van die twee gemeenten komt kijken hoe dan. Die ketel analyse kunnen gaan starten en in de tussentijd zoeken we ook nog naar een derde casus en eerst een focus op waterveiligheid hebben eigenlijk breder perspectief.

[5:26:08] Dus ik denk kijk even naast me. Wanneer denken we dit besluit kunnen nemen. Het dit jaar nog of voor te beginnen

[5:26:15] kaas

[5:26:18] begin volgend jaar derde kaas nog dit jaar of volgend jaar. Voorzitter, en dan de vernieuwing van waterschapsbelasting. De heer grienden is een terechte vraag wat stelt het is ook een bijzonder traject kan ik u verspillen, kan ik u mededelen. Het heeft ook een tijd geduurd, want er bleek namelijk niet op alle voorstellen die er lagen dat er overeenstemming was tussen alle partijen. Maar dat zal u niet vreemd zijn zoals ze nu naar uitziet, hebben toch tot een werkbaar compromissen kunnen krijgen en is het streven om ook het wetsvoorstel dit voorjaar twintig, tweeëntwintig geest consultatie te brengen. Maar ik moet nog formeel afwachten met alle betrokkenen. Vandaar dat ik misschien wat cryptisch spreekt

[5:27:05] omdat niet iedereen nog hierover heb kunnen spreken, maar we denken dat we tot een werkbare oplossing voor een ieder zijn gekomen.

[5:27:14] Dus daarmee ook. Het heeft kunnen gaan storten.

[5:27:17] Volgens mij. Voorzitter, heb ik dan alle vragen beantwoord wellicht dat.

[5:27:21] Kijk ik voor de eerste termijn even rond en anders gaan we schorsen voor de tweede termijn weer geen wist.

[5:27:28] Voorzitter, heel kort op het laatste want dan hebben we hier een primeur is dat dat mag ook wel in de krant. Maar voorzitter het blijkbaar allemaal prematuur maar tot voor tot het voorjaar voordat het in consultatie wordt gebracht. Maar waarom is het dan nog zo prematuur dat het nog zo lang moet sudderen.

[5:27:45] De minister.

[5:27:49] Er wordt even naar rechts gekeken. Ik kom er zelf.

[5:27:51] Dagvoorzitter zodat afspreken tijdens een.

[5:27:53] Mijn vrouw vestiging,

[5:27:56] Dank u wel. Voorzitter, de minister heeft in haar beantwoording gereageerd op de waterputten en dat ze er een volgende keer op terug zal komen en dat het wordt verder meegenomen in en wat was het de tafel van groep of iets

[5:28:07] maar zou de minister dat nog eens concreet te kunnen formuleren, zodat het ook een toezegging wordt en we er ook op kunnen naleven.

[5:28:13] Volgens mij hebben we hier een toezegging staan, heeft de minister die gegeven dat ze dit met prioriteit gaat aangeven.

[5:28:19] Ik ga het verzoek nogmaals bij de stuurgroep of de studie tafel. Ik wist niet meer. Exact, zoals de bewoording was, maar valt dit verzoek zou nogmaals overbrengen en kijken of daar niet de inventarisatie zoals wij die hadden ze niet. Toch nog aanvullende informatie op is of een ander beeld. Tot slot graag nog een keertje gecheckt willen hebben omdat tijdelijke zorg erover heeft uitgesproken. Een ander beeld heeft.

[5:28:42] Ik had ook een hele positieve gevoel overgehouden aan de beantwoording. Op uw vraag voor het volgende commissiedebat water zal de minister de kamer informeren over het aantal illegale grondwater in putten. Naar aanleiding van de vraag van lippen vestigingen staat de lijst om te landen.

[5:28:55] Dan kijkt hij verder komt de stoffen.

[5:28:58] Voorzitter, maar even kijken naar het laatste punt of mijn laatste vraag ze maar de op antwoorden die Westerschelde Westerschelde gebied en de nieuwe ontpoldering en verdieping. Ik heb daar eerder een motie over ingediend

[5:29:08] en de gaf de minister de minister is de minister en die gaf aan houdt nu die motie aan tot het najaar. Ik heb mezelf laten verlopen

[5:29:17] en ook specifiek verwezen naar dit regio water, dan zouden we een stapje verder zijn. Maar ik begrijp dus dat er eigenlijk nog steeds geen stapje. Verder zijn

[5:29:27] dus nu een beetje aan het lijntje gehouden. Voorzitter, of hoe zit dat nu. Ik had gehoopt dat we vandaag op z'n minst een voorlopig antwoord kwam en antwoord

[5:29:36] is inhoudelijk niks verder op dit moment dan met was dus graag iets meer dan dat. En anders dien ik de motie opnieuw in en dan ga ik een andere stemming brengen.

[5:29:44] De minister.

[5:29:46] Voorzitter, ik weet niet wat de exacte overwegingen om aan te houden. Maar ik weet zeker dat er niet bedoeld was om het lijntje te houden. Maar het beeld twintig, drieëntwintig, twintig, vierentwintig. Dan komt uit advies van zowel de scheldestraat als van de Vlaams Nederlands geld. Een Commissie en ik weet niet of dat de vorige keer met u is gedeeld.

[5:30:08] Maar dat is ook een moment waarbij alle voorstellen ook op de tafel liggen. Voorzitter,

[5:30:14] Eerst of er er voor de ik kijk wat de minister zei is in het najaar hebben natuurlijk de stroomgebied beheerplannen en onze analyse. En dan hebben we een beter overzicht over met elkaar over hebben, enzovoorts. Dus als u dat ding die motie zich maar aan tot in het najaar. Dan zijn we een stapje verder en dan wordt specifiek geweest naar het wetgeving overleg wat we vandaag hier hebben. Dus ik had wel iets meer verwacht vandaag dan

[5:30:37] de minister heeft gesproken. Dus

[5:30:40] daar zou ik wel graag iets meer over. Maar blijkbaar is er niet meer. Maar ik hoop wel dat de meeste een tweede termijn dan nog even op terug kan komen. Warm destijds. Dat antwoord werd gegeven en er nu niks meer is dan er toegezegd is.

[5:30:52] De minister, voorzitter, zou ik ook naar moest kijken. Maar dit klinkt heel erg als kaderrichtlijn water. Onze stroom gebied beheersplannen en de ex ante analyse richt zich op de waterkwaliteit.

[5:31:03] Ik heb niet zijn kop en staart van de boot meegemaakt dus niet om flauw te doen richting leerstof en ik weet dat hij het ook niet zo bedoeld. Maar ik zit op uw reacties ik gewoon hardop te denken en ik zal het ook even bij om ons te pakken wat er in het debat is gewisseld en wellicht dat er een andere interpretatie oefenen. Maar daar ben ik het nu aan het invullen op basis van wat te zeggen ik wens.

[5:31:22] We gaan echt mee voor de loos zou doen. Laat de minister of ik die mijn motie in een tweede termijn kan de meeste die appreciatie nog even pakken. Maar ik

[5:31:29] nu. Ik hou gewoon puur de woorden aan die zichtbaar in het verslag van de vorige keer staan en en niet meer dan dat. Dus dat is het. En ik dacht toen vandaan komt er iets geweldigs in het najaar. Wie weet nog een tweede termijn.

[5:31:41] Hartstikke goed. Ik kijk rond.

[5:31:44] Het lijkt mij verstandig om even de benen te strekken en tien over half aan te vangen met de tweede termijn van de kamer.

[5:41:47] Dames en heren, schorsing is wat mij betreft voorbij. Dan gaan we beginnen met de tweede termijn van de kamer mondkapjes mogen af.

[5:41:56] Ik wil.

[5:41:56] Van u een het verzoek doen.

[5:41:58] De stoffen die de groot weer leerstof. Maar dat zijn we wel gewend als u meerdere moties heeft om ze op te lezen en even op de kop

[5:42:08] steeds opstapelen is dat voor de bonus veel makkelijker en handig om af te geven bij de griepvirus als u meerdere moties heeft niet in een stapeltje. Maar aan de rivier. Geef me even heel netjes op de volgorde dat dus ook voorgelezen heeft. Dat maakt de afhandeling hier een stuk beter. Dank alvast voor uw medewerking. Dan gaan we naar de eerste spreker in tweede termijn. De heer Madlener van de P v v had toegang.

[5:42:31] Dankuwel. Voorzitter, ik was net tweede spreken omdat ik wat later was. Maar nu mogelijk om toch eerst te spreken zijn. Dank u.

[5:42:38] Ja ik heb het was een een lang debat over vele onderwerpen natuurlijk.

[5:42:44] Ik heb veel goede antwoorden gehoord van de minister. Dus daar wil ik haar voor danken. Ik heb eigenlijk maar een motie dat betreft. Ja toch. De

[5:42:54] ja ongerust makende woorden van de minister dat er weinig geld is

[5:42:59] de komende tijd voor die waterveiligheid. Dus ik heb

[5:43:03] en de meer zeg. Ja ik kan daar niks aan doen. Dat ligt bij de formerende partijen heeft natuurlijk gelijk in.

[5:43:10] Dus ik wil toch een uitspraak van de kamer om hier wat prioriteit aan te geven

[5:43:14] en die motie luidt als volgt de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat het huidige budget voor waterveiligheid de komende jaren tekortschiet

[5:43:22] spreekt uit dat waterveiligheid in Limburg en de rest van Nederland. De hoogste prioriteit verdient en dat het beschikbare budget voor waterveiligheid door een volgend kabinet voldoende moet worden opgehoogd en gaat over tot de orde van de dag en ik

[5:43:35] dien deze motie

[5:43:37] mede in namens hem

[5:43:40] bezorgde Limburger. De heer Wilders.

[5:43:45] Dankuwel.

[5:43:46] Dat was uw eerste twee domeinen Dankuwel, Dankuwel. Dan gaan we over naar de heer de groot.

[5:43:54] U bent voor tweede termijn gaan.

[5:43:58] Dankuwel. Voorzitter en Dank aan de minister compliment voor de minister voor de voor de beantwoording alsof

[5:44:05] het jaren niks anders heeft gedaan. Dus Dank daarvoor.

[5:44:12] U kom even terug op een aantal zaken nog de de de kaderrichtlijn water

[5:44:19] alle discussie erover dat we echt alles op alles zetten om met tweeduizend, zevenentwintig de doelen te halen. Maar ik zeg er ook al bij dat dat de minister ging over youness ouaali het lezen dat er misschien lokaal problemen kunnen ontstaan met vergunningverlening. Maar eigenlijk is een heel Nederland die waterkwaliteit ondermaats. Dus zo lokaal is het dan ook niet. En ook wat betreft de doelstellingen hecht ik het toch ook aan te zeggen dat in de meeste Nederlandse wateren al verlaagde doelstellingen gelden, omdat het wateren zijn die zijn gekenmerkt als kunstmatig of of sterk veranderd.

[5:44:59] Dus het wordt echt wel het uur van de waarheid voor het komende kabinet zeg ik erbij maar wel om daar toch maatregelen te nemen en dan is ingrijpend heid of de politieke gevoeligheid is geen reden meer, althans volgens de juridische analyse om om geen zaken te doen want in tweeduizend, zevenentwintig moet je die doelen gehaald hebben. Tenzij het bijvoorbeeld zo is bijvoorbeeld met Quick metalen die lang in het milieu blijven. Ja dat krijg je niet per die datum dus

[5:45:30] haal de minister nog even wat meer naar de echte doelen behalen, tenzij het niet anders kan om goede redenen in tweeduizend, zevenentwintig. Een vraag toch nog van

[5:45:41] duidelijk dat de waarom de achterstand in de uitvoering de afgelopen jaren was ontstaan. Dit jaar is ontstaan. Maar zit er genoeg capaciteit bij Rijkswaterstaat en

[5:45:57] de waterschap.

[5:45:59] Dank dat de minister aan de gang gaat met de kans kaart. Dat is denk ik heel goed. En natuurlijk zul je daar allerlei afwegingen moeten maken.

[5:46:10] Maar ik denk dat het goed is om die kennis te gebruiken en ook per gebied dan te gaan kijken met alle betrokkenen wat er nog wel kan

[5:46:19] dan de algemene Rekenkamer

[5:46:24] toch nog even over de regie over de droogte. De minister klink goed bezig. Goed begin met stresstesten. De vijfenveertig werk regio's de impuls regeling, maar het moet toch mag toch iets meer zijn dan dan monitoring.

[5:46:37] De waterwet geeft ook bevoegdheden en is de minister ook bereid om kaders mee te geven voor die aanpak van klimaatadaptatie en en droogte

[5:46:48] dan

[5:46:51] het is een paar keer gezegd als het gaat om

[5:46:54] ja toch. De samenwerking tussen LHV en en IND. Ik vind dat toch echt wel een punt van aandacht. Ik zit ook in beide commissies en zeker in de Commissie FNV kruipt het bloed ook waar het niet gaan kan. Dus ik roep de minister ook op en het hele ministerie van gaan met elkaar ook dat gesprek aan worden als Kamercommissie ook de beetje te vaak van het kastje naar de muur verwezen en het is toch een kabinet een regering een wettelijk kader, althans meerdere wettelijke kaders waar de gehele regering aan moet voldoen.

[5:47:30] Dank voor de bereidheid van de minister om toch aan de slag te gaan met natuurlijke oplossingen waar het wel kan. Het zou mooi zijn als dat het uitgangspunt van van het beleid wordt. Ik hoor graag van de minister hoe zij dat onderzoek hoe ze dat kan inpassen in het rivieren beleid en het hoogwaterbeschermingsprogramma hoe ze dat precies wil gaan doen want dat is toch denk ik een zaak als je kijkt naar alle wettelijke kaders die de zijn. Hoe kun je daar nou aan voldoen.

[5:48:01] Dank ook voor van de bereidheid die ik hoorde om natuurorganisaties te betrekken bij de beleid stapel Limburg als dat zou kunnen op een.

[5:48:10] Vergelijken,

[5:48:10] De manier zoals dat ook bij droogte is gebeurd. Dat is heel prettig in de Raad gegaan. En als minister dat kan toezeggen. Heel heel graag.

[5:48:22] Ja dan dan kom ik toch tot een tot een tot een afronding ik de minister is niet zo ver gegaan dat ook de waterwet wil gaan gaan aanpassen.

[5:48:33] Maar ik

[5:48:35] ik ben daar toch wel geinteresseerd in of dat toch misschien een optie is nadat de onderzoeken zijn gedaan of je toch niet natuur veel sterkere plek kan geven voor zit. Ik heb een motie

[5:48:48] en die gaat over toch nog kijken van of je ook in

[5:48:53] termen van kosten en baten toch wat concreter kan worden of bepaalde trajecten

[5:49:01] onderzoeken waard zijn. De kamer gehoord. De beraadslaging constateren dat potentiële kosten van het toewerken naar een dubbele doelstelling van ruimtelijke kwaliteit en waterveiligheid inmiddels een kaart zijn gebracht. Naar aanleiding van een motie de groot Parlement overwegend dat hanteren van een dubbele doelstelling naast kosten ook besparingen en water kan opleveren op het gebied van vermindert, onderhoud de biodiversiteit en de waterkwaliteit. Gelet op de verschillende wettelijke kaders

[5:49:25] van mening dat een compleet beeld van deze baten en besparingen nodig is om een gewogen beslissing te kunnen nemen. Over budgetten verzoekt de regering om aan de hand van een aantal concrete voorbeeldprojecten een onafhankelijke analyse uit te laten voeren en de mogelijk besparingen, baten en kosten die een dubbele doelstelling voor de ruimtelijke kwaliteit en waterveiligheid met zich meebrengt op verschillende beleidsterreinen voor alle overheden uitgedrukt in monetaire waarde gaat over tot orde van de dag

[5:49:52] en Dank aan de minister dat ze in ieder geval het project verticale ruimte voor de rivier dat ze daar al zeer welwillend naar gaat kijken hoe ze kijken hoe ze dat gaat gaat inbouwen. Want dat is toch al verregaande mate doordacht en uitgewerkt en Dank dat de minister daar mee aan de slag gaat.

[5:50:09] Dankuwel partij van de arbeid, de heer de hoop heeft nog vijf minuten.

[5:50:14] U hoeft zich geen zorgen te maken. Die ga ik lang niet allemaal gebruiken. Ik denk dat allereerst goed en ook belangrijk is dat er vandaag in het debat ook veel aandacht is geweest voor Limburg. Vorige week en een belangrijke ook rondetafelgesprek waar ikzelf niet bij was. Maar mevrouw bloemen voor mij plaatsvervanging. Ik denk dat het heel belangrijk is dat de mensen in Limburg niet alleen financieel de steun krijgen die ze verdienen nodig hebben, maar ook sociaal en ik ben daarom ook blij dat dat heel centraal heeft gestaan. Ook in in dit debat vandaag. Ik denk dat het ook duidelijk is dat ons watersysteem gewoon opnieuw onder de loep moet worden genomen is eigenlijk vandaag ook niet eens heel politiek geweest die denk dat alle fracties de grote problemen die er die zijn benoemd hebben en die denk er een grote opdracht ligt voor een nieuw kabinet. Ik zal zelf emotie indien met collega bromet van groenlinks de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat de provincie Limburg wegens zijn ligging relatief kwetsbaar is voor hoogwater van mening dat woningen in kwetsbare gebieden beter bestand moeten zijn tegenover de wateroverlast en dat huishoudens hier ook ondersteund in moeten worden, verzoekt de regering om in gebieden met een relatief hoog risico op hoogwater gedicht in te zetten op adaptieve maatregelen in de gebouwde omgeving, bijvoorbeeld door middel van bewustwoordings-campagnes en subsidieregelingen en gaat over tot de orde van de dag.

[5:51:36] De hoop door met

[5:51:45] Dankuwel die Boswijk CDA heeft nog vijf minuten. Ook.

[5:51:51] Ja. Nee, ga ik ook niet gebruiken. Dank u wel. Voorzitter, Dank u wel. Minister voor alle antwoorden. Ik geloof het ze allemaal beantwoord zijn en ook wat collega de hoop zij feit dat fijn dat er zoveel aandacht is voor Limburg en ook Dank voor de toezegging op de propositie van waterschap in Limburg. We wachten even af hoe dat gaat gaat uitpakken dan we hadden nog een motie achter de hand. Maar die is niet nodig. Dankuwel.

[5:52:16] Dankuwel.

[5:52:17] Dan gaan we naar een vrouw bureau met u heeft nog vier minuten.

[5:52:23] Dankuwel. Voorzitter, ik vond het eigenlijk een hele prettige beantwoording van de minister en ik moet zeggen dat was ook wel een verademing.

[5:52:32] Mee naar na.

[5:52:33] Voorgangster. Dus een complimentje aan de minister.

[5:52:39] Ik heb het idee dat ze echt wel serieus serieus omgaat met de dreigingen die er zijn en verbeteringen die nog plaats moeten vinden. Ik heb drie moties ook naar aanleiding van mijn inbreng. De eerste motie gaat over

[5:52:52] Veen omdat wij wel plannen hebben tot tweeduizend dertig in het klimaatakkoord voor Veen, maar niet tussen tweeduizend, dertig en tweeduizendvijftig en er dan nog een heleboel moet gebeuren. De kamer gehoord. De beraadslaging overwegende dat met verhoging van de waterstanden, het veenweidegebieden een grote bijdrage kan leveren aan het tegengaan van de opwarming van de aarde overwegende dat de kamer en het klimaatakkoord hier eerder toe hebben besloten, maar dat dit nog vrijwel nergens is gerealiseerd.

[5:53:17] Verkeerd,

[5:53:18] Overwegende dat de doelen voor tweeduizend dertig uit het klimaatakkoord in het geval van de veenweidegebieden nog geen uitzicht bieden. Op de langere termijn verzoekt de regering om te inventariseren hoe we tussen tweeduizend dertig en tweeduizendveertig meer twee in veenweidegebieden kunnen vasthouden en gaat over tot de orde van de dag tweede motie die gaat over het onderzoek naar de vertraging die opgetreden is bij de maatregelen die vastgesteld zijn voor de kaderrichtlijn water,

[5:53:45] de kamer gehoord. De beraadslaging overwegende dat de nu geplande en vastgestelde maatregelen onvoldoende zijn om tijdig aan de doelen voor de kaderrichtlijn water te voldoen, constaterende dat uit de rapportages stroomgebiedbeheersplannen blijkt dat een groot deel van de maatregelen niet niet tijdig of niet volledig wordt uitgevoerd, verzoekt de regering onafhankelijk te laten onderzoeken waarom veel van de maatregelen niet tot uitvoering zijn gekomen en de kamer hiervoor de zomer over te informeren, verzoekt de regering om de kamer voor de zomer te informeren hoe de doelen alsnog gehaald kunnen worden en gaat over tot de orde van de dag

[5:54:20] en de derde motie. Die gaat over lozingsvergunning omdat het ons niet zinnig lijkt om lozingsvergunning te verlenen. Na tweeduizend, zevenentwintig als niet zeker is dat de KNAW doelen worden gehaald.

[5:54:33] De kamer gehoord. De beraadslaging overwegende dat de kwaliteit van grond en oppervlaktewater water sterk lijdt onder het legaal en vergund lozen van schadelijke stoffen met gevolgen voor de natuur en ons drinkwater constaterende dat nu met de vastgestelde maatregelen de doelstellingen uit elkaar niet worden gehaald en dat er minder lozingen van schadelijke stoffen nodig is, verzoekt de minister om samen met de provincies en andere vergunningverlening verleners geen lozingsvergunning meer te verlenen die langer lopen dan tweeduizend, zevenentwintig en lozingen na tweeduizend, zevenentwintig alleen te vergunnen als de waterkwaliteit ruim aan de normen voldoet en gaat over tot de orde van de dag.

[5:55:13] Dankuwel.

[5:55:30] Dankuwel gewoon een weer grinwis van de christenunie.

[5:55:33] Dank u, voorzitter en Dank ook aan de minister voor alle antwoorden in die was veel en goed en uitgebreid. En inderdaad de motie die ik heb ingediend over het water sturend laten zijn en ook het dat dat impact laten hebben op locatiekeuze. Als je toch bouwt op klimaatadaptief tijd de klimaatbestendigheid. Dat is niet zomaar een loze motie. Dus ik ben blij dat het heel serieus wordt opgepakt en ik zie uit naar de resultaten in de eerste de eerste worp van deltacommissaris zag er al veelbelovend uit. Ik ben benieuwd naar het vervolg. Dank

[5:56:06] dan heb ik een heel verhaal gehouden over inderdaad. Ik zal het woord niet herhalen. Maar ik kreeg de minister allemaal beelden bij. Maar het is wel fascinerend. Fascinerend om te zien hoe hoeveel inzicht rioolwater ons kan geven over de volksgezondheid bijvoorbeeld en afgelopen weekend. Toen ik het allemaal zat zat te bekijken zijn stonden we op meer dan duizend virusdeeltjes keer honderd miljard per honderdduizend inwoners. Ik zie net op het corona dashboard dat het alweer honderdtien meer is namelijk dik dik. Elfhonderd.

[5:56:42] Je kunt ook precies zien welke gemeentes eruit springen. Dus het is een enorm rijk arsenaal aan informatie en data levert dat op dat corona dashboard en en die metingen die er zit iets in die in die afvalwaterzuiveringsinstallaties

[5:56:57] en dat leidt in dit geval bij mij tot twee moties.

[5:57:01] De eerste luidt als volgt de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat het RIVM met de waterschappen samenwerkt om rioolwateronderzoek te doen en daarmee lokale corona uitbraken vroeg kan de signaleren overwegende dat rioolwateronderzoek ook kan bijdragen aan een gerichte aanpak om de waterkwaliteit te verhogen door de bronnen van gevaarlijke stoffen, zoals bhv als microplastic, drugs en medicijnresten op te sporen, verzoekt de regering ervoor te zorgen dat de beschikbare data van rioolwaterzuiveringsinstallaties worden gebruikt om gerichte gebiedsgerichte maatregelen te nemen teneinde de waterkwaliteit te verbeteren gaat over tot de orde van de dag, samen met collega Boswijk.

[5:57:36] Dit is dus over de toepassing, maar dan ook het andere aspect wat ik aan de orde stelt namelijk ook dit vraagstuk komt met ethische dilemma s. Want je kunt tot perceel niveau kun je namelijk duidelijk maken wat er in het water zit. Sterker. Dit vraagt om een zomaar gezegd ethiek van de

[5:57:55] de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat de data uit rioolwateronderzoek in sommige gevallen al tot op perceel niveau herleidbaar is

[5:58:03] en herleidbaar zijn, moet het zijn en deze informatie bevat over leefstijl kenmerken, zoals het gebruik van drugs en medicijnen overwegende dat deze Big Brown data de zijn ze toch weer kansen bieden, maar ook tot ethische dilemma s leiden verzoekt de regering in samenwerking met de waterschappen en het RIVM tot een ethisch kader te komen inzake het verkrijgen beheren en gebruiken van data uit rioolwateronderzoek en gaat over tot de orde van de dag. Samen met collega's Boswijk. Voorzitter, tot zover mijn moties en over Limburg komen we zeker nog te spreken. Ik ben blij met de inspanningen van de minister, dan blij met de inspanningen van de Limburgse overheden die met een gezamenlijke propositie zijn gekomen bedienen daar vandaag zelf geen moties over in. Ik had wel eentje meegebracht. Maar volgens mij is de boodschap helder en gaan we hier zeer serieus mee verder want we kunnen ja, we kunnen ons in de toekomst niet beperken tot maatregelen aan de grote rivieren alleen maar moeten ook de de zij armen in van de rivier de beekdalen en daar ook maatregelen treffen.

[5:59:01] Dankuwel

[5:59:06] vestiging voor u alvast als u meerdere moties heeft graag op de juiste volgorde aan de bodem geven dat ze beter voor de snellere afwikkeling afhandeling.

[5:59:17] Er worden nog wat spelfoutje hersteld.

[5:59:30] Mevrouw vestiging aan u.

[5:59:33] Dankuwel. Voorzitter, en ook Dank aan de minister voor de beantwoording en ook de toezegging die keurig genoteerd is. Voorzitter, als één ding vandaag opnieuw duidelijk is geworden is dat we voor grote uitdagingen staan en we moeten ons beschermen tegen het water. We moeten het water ook beschermen tegen de mensen en water waar we zo afhankelijk van zijn doen we zoveel geweld aan dat die maar liefst achtennegentig procent van de water de normen worden overschreden en het water niet schoon en niet veilig is.

[5:59:58] We weten hoe het zover heeft kunnen komen en het is nu tijd dat het niet meer zo langer zo ver laten komen en zorgen dat hebben we allemaal en doelen halen. Dat willen we ook allemaal maar doen wat nodig is en de keuzes maken omdat niet alles kan. Dat lijkt dan weer lastig en voorzitter, vandaag bestaat de partij voor de dieren in de tweede kamer maar liefst vijftien jaar en daarom dus ook vijftien moties. Nee ik kreeg ik kreeg al heel boos gezicht had ik dan wel netjes op volgorde gelegd. Allemaal. Nee want want de heer Boswijk en ook de minister beloofde beterschap en het komt goed werd ons vandaag belooft dus voorzitter, u kunt zich vast voorstellen dat de verwachtingen van de partij voor de dieren van het coalitieakkoord hooggespannen zijn.

[6:00:42] Wat ik wel stuitend vind, is dat als een Europese richtlijn tussen twee duizend de jaartal tweeduizend en tweeduizend, zevenentwintig lood. Dat je dan pas in tweeduizendvierentwintig je mid term review gaat doen. Dat is toch meer. En bijna tegen het einde review. Het laat vooral zien hoeveel prioriteit de kabinetten van de VVD en CDA aan de waterkwaliteit hebben gegeven en u kent de partij voor de dieren als een partij die al jarenlang hamert op het feit dat we een goede waterkwaliteit en het tegengaan van droogte van levensbelang vinden vandaag dus precies die vijftien jaar en met succes, want dit najaar nam de kamer een motie van de partij voor de dieren aan waarin we het kabinet verzoeken tussendoelen te stellen voor het uitfaseren van landbouwgif,

[6:01:24] en ik verwacht dan ook van het nieuwe kabinet dat de flinke stappen vooruit worden gezet om boeren te helpen om te stoppen met de gifspuit en we zo dier natuur en het water kunnen beschermen en daarmee ook mensen.

[6:01:35] Dankuwel

[6:01:37] Dankuwel.

[6:01:39] De heer stoffen.

[6:01:42] De voorzitter en ook van mijn kant uit. Dank aan de minister voor het beantwoorden van ik wist niet dat ik in drie minuten zoveel vragen had kunnen stellen. Maar ze zijn allemaal beantwoord

[6:01:51] en op een na. Daar komt nog een deel B op denk ik.

[6:01:54] Voorzitter, drie moties die luidt als volgt de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat Duitsland en België voor kw, kw waterlichamen in grensgebieden soepelere normen hanteren dan Nederland

[6:02:05] verzoekt de regering de normering van de waterkwaliteit in Nederland te vergelijken met die in Duitsland en België

[6:02:10] verzoekt de regering ervoor te zorgen dat de normering in grensgebieden afgestemd wordt op de normering in omliggende landen en gaat over tot de orde van de dag die de kind samen met mevrouw van der plas,

[6:02:20] De volgende morgen verder gaat. De heer de hoop heeft een vraag over deze motie denk ik.

[6:02:25] Oh ja ik heb een vraag over deze motie. Want ik denk dat we het vandaag er allemaal over eens zijn dat de kwaliteit van onze wateren ook omhoog moeten. In dit scenario vindt de zuurstof er ook als de kwaliteit in het water van België en Duitsland bijvoorbeeld minder is dat wij dan niet een hoger niveau hoeven te hebben. Of is het meer bedoeld om de niveaus van de wateren in België en Duitsland omhoog te tillen. Want ik ik zou niet willen dat wij daarmee ook achter zouden blijven. Dus wat is precies de insteek daarvan van deze motie.

[6:02:56] De stoffen en voor de insteek is heel simpel. Ik heb een voorbeeld genoemd van iets in wat in Limburg speelt zich maar in een beek.

[6:03:05] Kijk als vanuit Duitsland, vieze water hier binnenkomt

[6:03:08] dan is het heel lastig om het hier schoon te maken. Dus het is voor mij geen uitspraak van laat het hier maar vies zijn dan ergens anders. Het zal op z'n minst gelijk moeten zijn. Het water komt vanuit Duitsland over het algemeen onze kant op. Niet andersom. Dus als je daar enorm vies spul inbrengt

[6:03:25] dan of je moet het hier enorm op gaan knappen. Maar dan krijgen wij de boetes die ze nog niet hebben opgelost. Dus het gaat mij om van brengt dat nu een kaartje heb nu nog een jaar of zes de tijd om dingen te doen maar eens op z'n minst gelijk moet en ik ben niet van plan. Ik vind ik ga er niet over de minister gaat erover of als Kamermeerderheid. Maar ik kon niet dat wij de ellende van Duitsland oplossen. Dat doen we dan als een Europa. Wat mij betreft. Dus die insteek is.

[6:03:50] De tweede motie.

[6:03:52] De tweede motie, voorzitter, die luidt als volgt de kamer gehoord. De beraadslaging overwegende dat onderzoek laat zien dat de cafe normen voor stikstof in brakke water mogelijk de hoofdwegen te hoog liggen. Overwegend dat niet alle waterbeheer de kw normen hebben afgestemd op de niet beïnvloedbare achtergrond belasting en na levering uit de bodem doet de regering in overleg met de waterbeheerders ervoor te zorgen dat de cafe normen overal afgestemd worden op de niet beïnvloedbare nutriënten belasting en ga over tot de orde van de dag en ook deze is samen met mevrouw van de klas.

[6:04:21] En ook over deze motie is een vraag, mevrouw Mohammed.

[6:04:24] Voorzitter, wat is er niet beïnvloedbare nutriënten? Belasting?

[6:04:28] Eerst over het waterschap en ik heel specifiek specifiek het waterschap noemen het waterschap vallei en Veluwe gaf ons mee. Dat zie je best wel veel last van hebben.

[6:04:38] Dus Vandaar dat ik de regering verzoek om in overleg met alle water eerst te kijken van wat je niet kunt beïnvloeden. En blijkbaar kun je niet alles beïnvloeden. Ik ben geen chemicus

[6:04:49] om daar goed naar te kijken.

[6:04:51] Fragment voor.

[6:04:52] Voorzitter. Maar wat is het.

[6:04:55] Eerst offer.

[6:04:57] Ik weet niet. Exact wat het is dus als u precies helemaal een chemische beschrijving wil dan wil ik u de toedoen komen. Maar dan moet ik eerst eventjes naar een chemicus

[6:05:06] of een iemand van het waterschap.

[6:05:08] In mijn voorzitter, ik wil heel ik neem mijn emoties serieus en dan wil ik ook kijken hoe komt zo'n achtergrond belasting daar en wat en waar bestaat die uit in is dat iets wat in het in de bodem zit van nature of is dat iets wat er in een ver verleden in is gebracht.

[6:05:23] Ik kan het niet beoordelen,

[6:05:25] Het water gaat mee. Dat geeft ons mee van datgene wat wij niet uit kunnen halen op dit moment. Maar ik zal voorzitter, om een lang verhaal kort te maken want kunnen hele positief blijven zitten in dat ik zeg nou ik weet niet. Exact en vrouwen met zou kunnen vragen van maar wat bedoelt u precies. Ik zorg voor na levering, zodat er een exact antwoord op komt.

[6:05:43] Hartstikke goed en torens. En heer de groot en.

[6:05:47] Aanvullende vragen. Misschien kan verduidelijken over niet beïnvloedbaar. Misschien heeft het te maken met de besluitvorming en de geborgd de zetel in betrokken waterschap dat ze daardoor niet kunnen aanpakken.

[6:05:57] Voorzitter, het het komt niet vanuit het komt uit alle zetels zijn natuurlijk op een gegeven moment geborgd en maar deze specifiek wordt over gestemd, maar het komt uit dat deel waarover gewoon politiek gestemd is.

[6:06:10] Uw derde motie.

[6:06:13] Zal de microfoons het voorzitter,

[6:06:17] dat laat me niet anders nadenken over geborgd de zetels. Wat dat betreft

[6:06:22] de laatste motie en dat is de geen de de heb aangehaald. Maar nu een wat korter bestek die luidt als volgt de kamer gehoord. De beraadslaging verzoekt de regering en het ontwerp nationaal waterprogramma op te nemen dat eventueel natuurherstel in het Westerschelde gebied wordt gerealiseerd via buitendijkse maatregelen en niet door nieuwe ontpoldering van goede landbouwgronden en gaat over tot de orde van de dag en ook deze samen met mevrouw van der plas.

[6:06:45] Dankuwel.

[6:06:48] Dan rest mij als VVD lid van deze fractie van deze.

[6:06:52] Commissie,

[6:06:54] De minister te danken voor haar beantwoording op mijn vraag in eerste termijn. Ik heb geen aanvullende moties. Dus wat mij betreft kunnen we overgaan tot beantwoording heeft de minister tijd nodig om deze elf moties van.

[6:07:07] Dat te voorzien.

[6:07:09] U heeft u heeft er zeven. Dan komen er nog vier bij als het goed is.

[6:07:14] Hoeveel.

[6:07:14] Wat heeft u nodig? Tien minuten? Tien minuten dan.

[6:07:19] Tien voor half.

[6:07:20] De zes gaan wij verder met de tweede termijn van de minister.

[6:25:06] We hebben ook minder Kamerleden aanwezig te zijn. De twee vertrokken.

[6:25:14] Ja. Nee,

[6:25:17] dames en heren, we kunnen gaan beginnen aan de tweede termijn van de minister.

[6:25:21] Als de heer Madlener ook tijd heeft om mee te doen. Ja hartstikke goed.

[6:25:26] Minister. En nu het woord.

[6:25:33] Voor zover ik zit te bladeren ons de moties heb ik mee, maar ook nog de openstaande vragen uit de eerste mijn lekker mee beginnen.

[6:25:42] Laat ik beginnen met een mooie reflectie van de hoop enerzijds over Limburg

[6:25:48] door de kamerbreed gesteund. Ook de oproep om

[6:25:53] snelheid gegeven ons gaat om de gedupeerden en er duidelijkheid over te krijgen. Ook met menselijke maat naar te kijken ofzo konden oproep snel te kijken naar de consequenties niet alleen voor Limburg zelf als gaat om de waterveiligheid, maar ook in brede zin in Nederlands. Ik vond het hier hoop zo mooi zei het was echt niet politiek daarmee omdat die breed wordt gedragen en ik denk dat dat ook een van de meerwaarde is van was. Los van geborgd de zetels of niet. Maar één van de vind ik waar ik erg trots op ben in Nederland hoe wij met elkaar op het gebied van datum met elkaar omgaan, namelijk proberen altijd met elkaar uit te komen en op zoek te gaan naar een oplossing

[6:26:33] ook een mooi gegeven voor ons zijn. Voorzitter, dan wil ik een paar openstaande vragen nog behandelen die nog over stonden. De eerst was van de heer grinwis die vroeg naar de waterschapsbelasting. Waarom mag tot zolang duurt

[6:26:48] om naar we hebben lang over gedaan om tot iets van een compromis te komen en dat moet nu gedetailleerd worden uitgewerkt in belastingwetgeving en dat vraagt tijd dus de vertaling naar de verfijning van die regels willen graag ook de betrokken partijen meenemen voordat we de consultatie ingaan omdat dat ook langer over gedaan om tot overeenstemming te komen. Ook in de nadere uitwerking.

[6:27:15] Het eerste kwartaal van twintig, tweeëntwintig en daarmee nadat plassen in details op uitgereikt in de belastingwetgeving de consultatie te kunnen brengen. Dus het is echt lang gesproken om tot iets van compromis op dit punt te komen nu in door vertaling daadwerkelijk fiscale wetgeving dan voorzitter was de vraag van de heer de groot een paar dingen die je meegaf.

[6:27:44] In ieder geval de vraag van bent u bereid op het gebied de sturing naar aanleiding van droogte en algemeen Rekenkamer aanbevelingen of prima. Als eerst stap, maar kunnen er ook niet wat meer kaders. Wellicht worden meegegeven.

[6:27:58] In dat kader is denk ik goed om de discussie die naar de gymles gaf ook net aan in zijn tweede termijn de de motie van ergernis over bodem en water die uitwerken en ik denk dat dat dan ook een goed moment is om vervolgens stand kijken of in het kader van nationaal kader klimaatadaptatie bebouwde omgeving,

[6:28:19] samen met NEC en met best kunnen komen tot die nationale kaders en ook doorvertalen van meer dat sturende u allemaal uw oproep to date van misschien dat ze een tandje bij moet ik als kader in het voorjaar kom ik daar op terug. Voorzitter, voor iets meer ook uitgewerkt kunnen ook iets meer bepalen of en wat er in het nationaal kader ook ontstaan. Voorzitter, dan uiteraard. Net zoals de blijft staan verdroogt en doen hetzelfde met de natuurorganisaties. De beleid stapel hoogwater. Dat was ook de vraag van heer te groot

[6:28:53] en als het gaat om de uitvoeringscapaciteit bij de waterschappen,

[6:28:59] bij zowel Rijkswaterstaat als bij de waterschappen hiervan geldt dat we op dit moment voldoende capaciteit hebben bij Rijkswaterstaat voor het voldoen aan de maatregelen waarmee we aan de Europese verplichting voldoen. De waterschappen we dit najaar ook een waterbeheer plannen vastgesteld, inclusief dekking. Dus daarmee denk dat voor wat de plannen die er zijn lot haar capaciteit voor is, maar we kijken ook jaarlijks naar de voortgang. Een man die ook in staat van ons water, en wel waar de kwam tegen het op sommige functies het natuurlijk wel lastig is om die te vervullen.

[6:29:31] Ik heb ook in instandhoudings brief aan de kamer die we op het gebied van eigenlijk alle de zowel water als het is het hoofd watersysteem vaarwegen spoor en de wegen ook aangeven dat ze niveau de dekking tot twintig, zessen, twintig voldoende is voor Rijkswaterstaat. Maar dan loopt zie ook in onze begroting loopt die ook gewoon af met duizend geloof ik of FC. Je moet zeggen. Vd is een defensie term. Dus vandaag een dus ja dat dat dat is zowel dus voor dit moment op dit moment. Maar met deze kanttekeningen is dit wel goed voor uw met in het achterhoofd te houden. Voorzitter, dan de dubbel doelstelling, ook in het kader van de waterwet. Ik denk dat we daar penalty. Heer de groot als eigenlijk ook wel opwerpt. Die vraag hadden we ook met elkaar in discussie van als je daartoe over zou gaan moet je eerst een aantal vragen goed hebben uitgezocht en ik denk dat oproep om te kijken van hoeken naar de koppeling met natuur leggen. Ik denk ook in relatie tot bredere vraagstukken die we ook hebben in het kader van klimaat en stikstof relevant is dus dat ze daar ook naar moeten kijken naar de daadwerkelijke uitwerking. Wat betekent dat? En dan wellicht uiteindelijk mogelijkerwijs wortel mijn woorden in waterwet. Dat vereist een wel echt een paar stappen doordenken. Dus ik denk dat het goed is om

[6:30:56] te kijken wat we nu ook kunnen doen want dan kom ik ook zo op emotie terecht. Want daar vraagt hij eigenlijk gaan ze aan de hand van een aantal concrete voorbeelden kijken hoe er invulling aan zou kunnen geven. Ik denk dat dat ook de basis zou kunnen zijn. Emotie om te kijken van is dit voldoende werkt dit. Waar loop je tegenaan. En wat moet je dan nog nader oppakken om te kijken of er nog meer nodig is. Ja of nee. Voorzitter, dat waar volgens mij de vragen die ik heb gehad vanuit de tweede termijn of dingen die ik nog openstaan uit de eerste.

[6:31:26] Ik zie iedereen jaknikken. Dan ga ik naar de beoordeling van de moties. Voorzitter en de eerste motie spreekt uit Maastricht mag er zelf over oordelen.

[6:31:37] De tweede motie van de hier de grootste, maar ook echt net iets over gezegd ik denk dat deze manier

[6:31:46] een goede manier zou kunnen zijn om te kijken of uw oproep wat die nou de praktijk betekent en of uw stelling. Dus daarmee ook. Klopt. Daarmee geef ik een oordeel Kamervoorzitter

[6:31:58] dan de motie van meer de hoop en mevrouw bromet over kwetsbare gebieden.

[6:32:07] Ik vind de motie sympathiek. Voorzitter, maar ik zou willen vragen omdat ik dit eigenlijk een van de aspecten ook is in het kader van het beleid staven of een zou willen aanhouden, want zowel de kwetsbaarheid van die spreek het alleen Limburg stadsdeel ik en

[6:32:27] dat je hier wellicht extra stappen in moet zetten zonder exact weet wat exact wat u hoort ook thuis niet blijft voor als ook naar wat mevrouw bromet zei van de bewustwording bij mensen. Terechte oproep zou ik die adaptieve maatregelen.

[6:32:43] Maar ik wil eerst even uitzoeken welke gebieden dat dan zijn dus als ik hem zo kan interpreteren als meegeven als opdracht in het kader van het beleid stapel. Dan geef ik een oordeel cameratoezicht moet ik nu al gaan doen dan zeg ik van geef me even tijd. Dus ik probeer even naar bij de indieners te kijken hoe kon het interpreteren, zoals als opdracht van op leestafel is. Toch wil ik een in die zin meenemen en dan geef Koerden elkaar als ze zegt nu en dan zeg ik nee dan hou me alsjeblieft even aan.

[6:33:12] Het lijkt mij ook dat mag u opvatten als echt een meegeven. De richting naar de beleid tafel toe.

[6:33:18] Dan geef ik een oordeel Kamervoorzitter dan mevrouw pro met de zijn beide gebieden. Dit is

[6:33:29] deze ligt bij mijn collega's van LHV dus even navraag gedaan bij college

[6:33:34] Schouten

[6:33:35] hoe en wat en of dit uitvoerbaar is wat knieval heb meegekregen is dat zij voor de zes Veen. Beide provincies nu drie achtereenvolgende Veen beide strategie uitbrengt. Tweeduizend, eenentwintig, drieëntwintig en zesentwintig,

[6:33:53] en daarbij wordt ook gekeken welke aanvullende maatregelen maatregelen mogelijk zijn richting twintig, vijftig. Dus daarmee geef ik een oordeel kamer namens de LHV

[6:34:07] dan voorzitter motie vijf. Die is ook van mevrouw bromet misschien paar dingen daarover. Voorzitter, het is niet de maatregelen zijn vertraagd. Dus het is. Wij denken dat met de huidige inspanningen we ze alsnog kunnen inhalen richting twintig, zevenentwintig en zien niets daarmee ook in het kader van het onafhankelijk onderzoek. De meerwaarde om dat te doen omdat het verschillende maatregelen zijn en ook onze inzet erop gericht is om de maatregelen alsnog in te gaan halen voor de komende periode. Ik heb er ook de drie sporen

[6:34:48] uitgelegd en ik denk niet dat een onderzoek nog nadere informatie gaat leveren. Voorzitter, en uiteraard ik wel op de hoogte van de voortgang. Dat kunt u ook zien. Maar deze motie ons raadslid.

[6:35:00] Dan ga ik naar motie. Zes van mevrouw romans

[6:35:05] en misschien hier ook voorzitter relevant om te melden

[6:35:10] dat eigenlijk wat mevrouw bromet vraagt is geef alleen nieuwe vergunning als ze voldoen aan de normen uit de kaderrichtlijn water

[6:35:18] en als een vergunningaanvraag niet aan de normen voldoet. Dan wordt die alleen maar verleend als er voldoende compenserende maatregelen worden genomen, anders kan een motie niet worden verleend als de praktijk nu als ook de praktijk zal die straks zijn er twintig, zevenentwintig. Dan worden ook en ook nu gebeurt dat de bestaande vergunningen worden nu ook bezien en aangepast om te kijken als dus dan niet zouden voldoen of als er meer ruimte wordt gegeven omdat de kaderrichtlijn water toestaat straks ook in twintig, zevenentwintig. Dus ik zit er een beetje mee op de motie moet

[6:35:54] lezen. Eigenlijk zou kunnen zeggen ik doe alvast mevrouw met zegt alleen de tekst. Suggestie wekt tijdelijke lozingsvergunning. Als ik voor alleen maar tijdelijk een

[6:36:03] vergunningen mag het dus ik zoekende naar mevrouw Gomez, maar anders ontraad ik de motie. Voorzitter, dat misschien dat mevrouw mensen kan toelichten.

[6:36:12] Mevrouw, met.

[6:36:14] Voorzitter, ik heb ook een vraag. Want wat betekent dat dan dat vergunningen nader bezien worden als ze niet voldoen aan de lozing vereisten want kan dat dan ook bijvoorbeeld betekenen dat op dit moment een bedrijf de productie stil moet liggen omdat ze niet aan die vereisten kunnen voldoen. Of gaat het altijd gewoon door en moeten ze een beetje uw bedrijfsvoering aanpassen.

[6:36:38] Volgens mij vroeg de minister een vraag aan u.

[6:36:42] De minister. Voorzitter een bedrijf van zijn conform de best beschikbare technieken laten zien dat zij dat daar invulling aan geven en soms kunnen ze geen invulling geven omdat de best beschikbare technieken nog niet zijn of

[6:36:56] ze op basis daarvan werken daarmee niets kunnen halen. Maar er geldt dat als je het niet zou halen dat je dan alleen maar de vergunning krijgt als je voldoende andere compenserende maatregelen neemt. Dat is hoe het nu de praktijk is, maar het is inderdaad zoals voorzitter zei ik had ook er voor vragen.

[6:37:16] Ramen voor zetten want dat is niet waar want de minister die legt iets uit wat ze leest in mijn motie en dan vraag ik stel ik daar een vragen over de vraag aan mij is hoe of de minister een goed leest.

[6:37:31] Ik ga hier even over nadenken. Voorzitter,

[6:37:34] Heel goed. Er is ook een vraag van de heer Madlener.

[6:37:37] Ja want we moeten natuurlijk ook niet hebben dat de goede leider. Om het kwade. En stel dat er nu een grote vervuiler zit met laten we zeggen nitraat en ik ga vraagt iemand een vergunning aan met veel betere techniek die wel een klein beetje nitraat uitstoot, maar nog binnen de norm. Dan zou volgens deze motie.

[6:37:53] Dat goede bedrijf dat nieuwe bedrijf.

[6:37:56] Vergunning krijgen terwijl die oude vervuiler die kan gewoon doorgaan. Dat is er ook niet niet eerlijk.

[6:38:06] Voorzitter. Volgens mij zijn we op zoek naar de lezing van van de motie en misschien dat mevrouw met.

[6:38:13] Voorzitter, ik zal me even aanhouden voor een ander moment.

[6:38:19] Dan motie zeven, voorzitter van de heer grinwis.

[6:38:28] Even kijken. Dat gaat over de

[6:38:33] iets anders zeggen. Rioolwaterzuiveringsinstallaties in beschikbare data geef ik oordeel kamer was ook de je bosrijke trouwens. Dus de chemische Boswijk dat manche zeef. Dan ga ik naar motie. Acht.

[6:38:45] Even kijken. Dat gaat over ethisch kader. Ik denk dat het goed is voor dit soort net zei de de vraag ook bij de waterschap en neerleggen bij het RIVM om te kijken wat we nog aanvullend zouden willen en dan kijken van leidt dat tot een ethisch dilemma. Dus eerst kijken van wat zou nog aanvullend uit willen halen en is dat iets waar je tegenaan loopt van is dit een ethisch dilemma. Ja of nee. Dus als ik een zo kan lezen. Voorzitter, dat want eerst verkennen en dan als we met elkaar tot tot iets komen van we zeggen komend en dat kan op grond van de APG en we zien geen dilemma meer naar prima dat dat bij je terug als nou blijkt dat er wel nog vraagstukken inziens waarvan wordt gezegd dat moet verder worden uitgewerkt. Dan kom ik op uw aids eskader ook uit. Dus als ik een zo vlees, voorzitter van orde en kamer.

[6:39:37] De heer.

[6:39:38] Eens voorstellen dat is prima uit mijn gesprek met met waterschappen en mensen die er verstand van hebben

[6:39:44] en begreep ik dat hier wel dilemmas liggen omdat men steeds dichter op het personeel niveau kruipt qua metingen en qua inzichten en dan dan kom je toch wel. Dit soort vragen maar ik ik snap de reactie dus prima.

[6:39:57] De minister.

[6:39:59] Dan voorzitter, de heer stoffer over met samen met mevrouw van der plas

[6:40:06] die vraagt naar de vergelijking van de eerste dikte heb ik gezegd daar kom ik bij u op terug die voor met die internationale vergelijking kunt u kijken of dat voldoet aan uw eerste vraag in de motie.

[6:40:21] Ik heb het onderzoek nog niet gezien. Dus moet ook eerlijk zeggen dat niet weten welk detailniveau het onderzoek nu precies antwoord op uw vraag geeft

[6:40:30] en als het gaat om de tweede tikte van motie. Daar geldt wel dat wij een verschillen met andere landen

[6:40:40] en daarmee ook met een normen. Dus dat ik ze naar zit een beetje te twijfelen hoeken. Twee de dik moet lezen omdat dat was misschien ook een interruptiedebat als mijn vrouw met of met de heer de hoop inderdaad hoe deze nou moet lezen. Voorzitter, dat misschien wat hier

[6:40:59] stoffen duidelijker.

[6:41:00] In principe zoals dat interruptiedebatje was. Kijk,

[6:41:03] ik heb de het voorbeeld noemt van ietwat Duitsland met geloof twaalf milligram hier binnenkomt en wij hebben een norm van twee komma drie en het gaat om van dat wij niet de ellende van datgene wat naar ons toekomt oplossen. Ik bedoel het is een Europese het zijn Europese normen. Dan denk je dat met elkaar doet kan toch niet zo zijn dat wij enorme kosten moeten maken of iets gaan doen wat niet past, terwijl in Duitsland. Men denkt van nou dat doen we even wat makkelijker. Dus daar zit het is voor mij niet een exacte wetenschap van dan moeten wij ons precies afstemmen op die normering van Duitsland. Ik kom op voor met elkaar in gesprek gaat en eens goed kijkt van nou, kunnen we hier nu over fatsoenlijke manier met elkaar uitkomen, zoals ook rond de rivieren heel vaak doen. Dus dat is eigenlijk mijn interpretatie bij deze motie zo van pak het op als één geheel.

[6:41:47] De minister.

[6:41:50] Voor zover ik vond ik deel wel wat ze hier de hoop aan u meegaf, namelijk dus van haar. Ziet u ook een beetje mijn mijn twijfel.

[6:41:58] Is. Het is niet voor.

[6:42:00] Graag via de voorzitter,

[6:42:01] Voorzitter, excuus mag ik nog een verduidelijking doen. Het is mij niet opgericht en denken. Oh. Laten we even lekker. Het water. Maar wat viezer laten. Het is mij van komt tot iets gezamenlijk met de buren. Dat is mijn interpretatie.

[6:42:14] Voorzitter, de minister,

[6:42:16] Voorzitter, als ik hem zo mag lezen dat ze eigenlijk was. Ook mijn bijdrage was in het kader van derde spoor dat wij maar het maximale zetten om onze doelen te halen dat ze in kaart gaan brengen waar we afhankelijk zijn van onze buurlanden was daar zeg maar verschil zit in normeringen of in in de wijze van interpretatie. Dat dat redenen. Hiervoor is een om met die buurlanden in gesprek te gaan en te kijken van wat kun je nou met elkaar doen en twee. Als blijkt dat het allemaal niet kan en die buurlanden houden vast aan een norm die bijvoorbeeld minder streng zou kunnen zijn. Dat zou best eens kunnen zijn of misschien is ie wel net andersom zou eens kunnen dat zij strenger zijn

[6:42:53] en dat kan dan aankaart bij de Europese Commissie. Dan geef ik een beoordeel kamer. Maar ik wil voorkomen dat eigenlijk het geïnterpreteerd wordt. Voorzitter, namelijk het echter expliciet gezegd, zoals de heer de hoop zijn zorg, maar dat heeft de heer stoffen ook afstand van genomen zijn oproep is gegaan om samen met de buurlanden kijken of om juist om die waterkwaliteit in Nederland te verbeteren. Of je niet tot betere afstemming zou moeten komen. Nou als ik zie er heerst of en klinken als ik een zomaar geïnspecteerde voorzitter dan oordeel kamer maar wel echt met de opmerkt zoals ik hem net heb gemaakt.

[6:43:26] Voorzitter, en als het heel veel comfort biedt, wil ik best de tekst iets aanpassen want ik hoor mijn buurman niet kan ik zeggen. Heeft ie gelijk in. Zo staat het er net niet helemaal. Alhoewel wel de insteek. Dus ik zal een tekstueel enigszins even aanpassen dat hij ook bij deze familie dat die voor meer een kloppen datgene wat we bedoelen.

[6:43:44] De heer de groot,

[6:43:46] Ja toch. En dan wordt de motie toch steeds overbodig, want het is wat de minister doet maar dat maakt niet uit

[6:43:53] de eerste constatering wilt u ook aanpassen. Want ik vraag het maar even af of of het per se zo is. Dat zegt de minister ook en

[6:44:02] begrijpt u wat ik bedoel want u constateert al iets waarvan de minister zegt ik ga dat onderzoeken of dat zo is en ik heb zwaar zomaar het vermoeden dat Nederland op een aantal terreinen hier minder zware normen hanteert dan deze landen.

[6:44:17] Dat zou kunnen. Maar ik heb een voorbeeld aangehaald waarbij het andersom is. Voorzitter,

[6:44:24] Misschien wel voor fors sommige stoffen wat ze dan zou kunnen toevoegen. Maar ik denk dat het eerst over de motie anders moeten aanhouden. Voorzitter,

[6:44:32] Voorzitter, we gaan het veel makkelijker maken als ze als de minister mijn toezegging doet dat ze als we datgene dan dan trek ik hem gewoon in. Dat is misschien verstandiger.

[6:44:42] Dat lijkt me helemaal verstandig motie wordt ingetrokken. De toezegging komt als negende toezegging.

[6:44:47] De lijstje te staan.

[6:44:50] Voorzitter, en ik wil niet vervelend. Maar sommige emoties probeer ik ook gewoon echt oprecht met uw kamer mee te denken om te kijken of of ik u tegemoet kan komen, maar ook hier weer

[6:45:02] geld dat ik er niet helemaal scherp heb wat die geurstoffen er nou als opdracht wil meegeven, want het is inderdaad mogelijk dat natuurlijke omstandigheden aanleiding kunnen zijn om tot een toe aanpassing over te gaan. Dat heet dan een technische aanpassing heb net ook in mijn bijdrage ook gezegd. Een wetenschappelijke inzichten die veranderen waardoor je daartoe overgaat. Mijn ervaring is dat de meeste waterschappen dit ook netjes hebben gedaan. Dit proces. Wat ook goed loopt

[6:45:33] sommige

[6:45:34] niet dat daar wel een vraagstuk is. Uiteraard ben ik bereid om dat nog een keertje onder de aandacht te brengen want kijken van wat zij nodig hebben om die op een goede manier mee omgegaan, maar ook hier weer geldt dat ik het niet helemaal begrijp wat dikker stoffer me toe oproept. Dus Vandaar de verduidelijkende vraag. Voorzitter,

[6:45:56] Dit was de motie waar de heer stoffen sowieso nog nazending zou leveren.

[6:46:01] De eerste. Dat was de afspraak. Mijn vrouw die nazending zal ik leveren misschien verstandig om het oordeel ook uit te stellen voor derden, maar mijn suggestie om tot de nazending. Er is. Dat lijkt me. Het gaat even over ad verstaanbaar exact onder niet beïnvloedbare nutriënten.

[6:46:15] De vraag gaan we naar motie. Elf.

[6:46:18] Voorzitter, en het spijt me dat de heerst offer zeg maar in in juni met het idee de kamer uitging dat hij iets in dit najaar zal horen wat heel veel duidelijkheid zal geven

[6:46:31] ook even het verslag erbij gepakt en naar ik denk dat er gewoon sprake is geweest van miscommunicatie. Voorzitter, en dat kan soms wel eens gebeuren. Maar als het gaat om deze motie, voorzitter van ons raadslid de motie en dat is eigenlijk ook wat ik net aangaf. Dit traject gaat even lopen tot twintig, drieëntwintig, vierentwintig de Vlaams Nederlands geld Commissie en de schild Raad werk aan lange termijn perspectief voor, zowel natuur als de toegankelijkheid van schelde estuarium was daar ook de ruimte voor moet krijgen als wijzelf allerlei blokkades opwerpen in positieve zin of in negatieve zin dan geeft dat ook geen breed perspectief voor die twee commissies. Dus om die reden ontslaat. Ik ook justitie.

[6:47:19] Dankuwel voor de appreciatie op de elf moties die liggen

[6:47:26] sommige zijn ingetrokken. Sommigen zijn aangehouden naar aanleiding van dit wetgevers overleg nog een aantal toezeggingen die graag met u doornemen. Eerst toezegging eind december ontvangen. De kamer van de minister van J en v een overzicht van de stand van zaken van de schadeafhandeling naar aanleiding van de overstromingen in Zuid Nederland. In deze brief zal ook worden ingegaan op de vraag van het lid Boswijk overcompensatie in buitendijkse gebieden.

[6:47:50] Iemand voorstellen zou mogen verzoeken geen van het mogelijk is om iets voor het kerstreces die brief naar de kamer te sturen in plaats van.

[6:47:59] Net in het Kerstmis.

[6:48:01] Op dat verzoek kan overgebracht worden. Volgens mij hebben we nog maar drie weken of vier weken dus vier nog nog vier. Dus eigenlijk nog en want we zitten alweer op maandag.

[6:48:11] Het woord,

[6:48:11] De overgebracht, maar we weten niet of het lukt. Twee begin volgend jaar ontvang de kamer een uitgebreide inhoudelijke reactie op de uitkomsten van de beleid, tafel wateroverlast en hoogwater. Hierin zal onder andere worden ingegaan op de opgaven in Limburg en Nederland als geheel. Ook zal worden ingegaan op de inhoudelijke en financiële dilemmas. De derde in een volgende verzamelbrief zal de kamer op de hoogte worden gesteld over de voortgang van het kenniscentrum bevers

[6:48:37] die vond ik leuk om te lezen. Vier in het voorjaar tweeduizend, tweeëntwintig komen de ministers van binnenlandse zaken en IND met een voorstel voor klimaat adaptief bouwen

[6:48:49] vijf, begin tweeduizend, tweeëntwintig voor de kamer geïnformeerd over de invulling van de aanvullende stappen om de kader richtlijn water doelen te behalen.

[6:48:58] Zes begin volgend jaar ontvang de Kamerlid rapport met een internationale vergelijking van water, normen en hoe Nederland zich verhoudt tot andere Europese landen.

[6:49:08] Zeven voor het volgend commissiedebat water zal de minister de kamer informeren over het aantal illegale grond water wind putten naar aanleiding van de vraag van niet beste vestiging.

[6:49:19] Acht de kamer wordt nader geïnformeerd over de uitwerking van het beheerplan Natura twee duizend voor het Waddengebied en de uitwerking van de lange termijn perspectieven voor de bereikbaarheid van de Wadden

[6:49:29] en negen. De minister zal de kamer informeren over de invulling van de water normen in grensgebieden met betrekking tot de ingetrokken motie. Maar daar is zoveel over gewisseld moet even kijken hoe we deze precies gaan formuleren.

[6:49:42] Mag ik u vragen, voorzitter van de tweede toezegging en de vijfde toezegging nogmaals te voorkomen.

[6:49:50] De tweede toezegging begin volgend jaar ontvang de kamer een uitgebreide inhoudelijke reactie op de uitkomsten van de beleid, tafel wateroverlast en hoogwater. Hierin zal onder andere worden ingegaan op de opgave in Limburg en Nederland als geheel. Ook zal worden ingegaan op de inhoudelijke en financiële dilemmas.

[6:50:06] Mag ik er een kanttekening bij zeggen. Het begin volgend jaar zal niveau de situatie in Limburg ook een eerst speelt fonds hebben de de uitwerking voor Nederland zal daarna plaatsvinden. Dus ik zeg de kamer gewoon toe zodra we iets meer weten over situatie Limburg. Dat is verwachting begin volgend jaar dan de kamer erover te melden. Daarna gaan we verder met de rest. En dan geldt wat ik nou eigenlijk ook een debat met Madlener zei ja dan komen er bepaalde keuzes uit impulsief Financiën intensieve aanpak. Maar dat zal daarna zijn. Voorzitter zal fasegewijs zijn. Dus met die nuancering. Dus denk wel even goed om anders denkt de kamer begin volgend jaar dat het hele plannen ligt niet voor niks dat van jaar wel dit jaar is ik heb aangegeven wat er allemaal moet gebeuren met haar. Dus Vandaar begin volgend jaar Limburg in ieder geval.

[6:50:54] En dan de vijftig. Dat lijkt me een.

[6:50:55] Dus gewoon een tweetrapsraket. Jammer dat u

[6:50:58] de derde niet wilde horen. Begin tweeduizend, tweeëntwintig wordt de kamer geïnformeerd over de invulling van de aanvullende stappen om de kaderrichtlijn water doelen te behalen.

[6:51:08] Voor zover dat kan, voor zover dat dus wat de periode waterzuiveringsinstallaties. Daar weten we dat ze dit voorjaar komend voorjaar meer van deze de rest dat zodra er meer informatie. Ook is. Dus ik zal gewoon stand van zaken meegeven.

[6:51:22] Ik ga ervan uit dat de ambtenaren meegeluisterd hebben met de discussie tussen u en de heer stoffen met betrekking tot de motie die uiteindelijk ingetrokken is. Dus daar zal een de toezegging goed gaan lopen.

[6:51:32] Dan wil ik u hartelijk danken voor deelname aan dit debat. Dank voor de inbreng van de partijen. Dank voor de antwoorden van de minister. We gaan volgende week dinsdag stemmen over de moties. Er zijn geen abonnementen nog ingediend op het grootste onderdeel water en over de begroting stemmen we volgens mij op zeven december

[6:51:50] Dankuwel. Goedenavond.