Kennissessie over modernisering Wetboek van Strafvordering

[0:00:00] De sluits ook per briefing voor de briefing ontvangen zijn,

[0:00:03] dus die heeft u al kunnen inkijken.

[0:00:05] Ik heb begrepen dat u drie woordvoerders heeft.

[0:00:08] Mocht u nog een verdere introductie van uw grote genootschap willen geven,

[0:00:13] dan geef ik u daar ook alle gelegenheids voor.

[0:00:16] Na de presentatie geef ik de vloer aan de leden voor de vragen die er zijn.

[0:00:22] En wij hebben voor deze briefing anderhalf uur de tijd.

[0:00:26] Kan ik u het woord geven aan u?

[0:00:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:00:30] Dames en heren, goedemiddag.

[0:00:33] Over ruim een maand start de mondelinge behandeling

[0:00:36] van het nieuwe wetboek van strafvordering.

[0:00:39] En op uw verzoek verzorgen wij vandaag namens het ministerie een technische briefing

[0:00:43] waarin wij het met name zullen hebben over de procesmatige kant

[0:00:46] van het wetgevingsproces, de implementatie en de structurele kosten.

[0:00:52] Zoals de voorzitter al zei, hebben we anderhalf uur de tijd

[0:00:55] en wij hebben ongeveer drie kwartier van die tijd een presentatie voor u

[0:00:59] en de rest van die tijd is bestemd voor uw vragen.

[0:01:03] Mijn naam is Ronald Verbeek en ik ben bij het ministerie projectleider van de wetgeving

[0:01:07] en dus projectleider van het nieuwe wetboek van strafvordering.

[0:01:10] En in april 2023 heb ik voor een aantal van u al eerder een technische briefing

[0:01:15] over dit wetgevingsproject verzorgd.

[0:01:17] Dat was toen kort na de indiening van de eerste vaststellingswet bij uw Kamer.

[0:01:22] Naast mij zitten drie wetgevingscollega's aan mijn rechterhand.

[0:01:26] Dat zijn Frederik Krips, Mark Kessler en Helene van Maurik.

[0:01:30] Zij zijn straks ook voor u vragen om die te beantwoorden.

[0:01:33] Frederik is het hoofd van onze afdeling wetgeving.

[0:01:37] En aan de andere kant zitten Gilles de Meij en Ronald Timmermans.

[0:01:40] Gilles is de waarnemend implementatiecoördinator van het nieuwe wetboek.

[0:01:45] En Ronald Timmermans is de projectleider van het beleidsmatige werk.

[0:01:50] Ik zal straks het eerste deel van deze technische briefing verzorgen over het wetgevingsproces.

[0:01:55] Dat zal ongeveer 25 minuten duren.

[0:01:58] Daarna geef ik het woord aan Gilles de Meij, die u wat zal vertellen over de implementatie.

[0:02:03] En tot slot zal Ronald Timmermans u wat vertellen over de effecten van het nieuwe wetboek, de

[0:02:07] structurele uitvoeringsconsequenties.

[0:02:10] En daarna is er dus alle tijd voor het stellen van vragen.

[0:02:15] Maar zoals gezegd, zal ik u eerst meenemen in de procesmatige kant van het grote wetgevingsproces

[0:02:21] bij dit nieuwe wetboek.

[0:02:23] Ik zal daar niet ingaan, althans niet heel erg veel ingaan op de inhoud, dat gaat u

[0:02:27] straks in 2025 meer dan genoeg, maar ik wil u wel nogmaals een overzicht geven van de

[0:02:33] verschillende wetsvoorstellen binnen dit project en ook hoe die wetsvoorstellen zich tot elkaar

[0:02:38] verhouden, hoe ze samenhangen, wat de stand van zaken is van de verschillende wetsvoorstellen,

[0:02:43] En dat is dus mijn deel.

[0:02:47] Afgelopen donderdag heeft u van de minister en de staatssecretaris de tiende voortgangsrapportage

[0:02:53] over het nieuwe wetboek van strafvordering ontvangen.

[0:02:56] En aan de hand van die rapportage zal ik u vandaag door het proces nemen.

[0:03:02] Bij mijn eerdere technische briefing in april 2023 ben ik ook heel uitgebreid ingegaan op

[0:03:07] het waarom van het nieuwe wetboek en de doelen van dat nieuwe wetboek en ook op de unieke

[0:03:14] samenwerking die binnen dit project is gehanteerd met de Cate & Partners.

[0:03:19] Die unieke samenwerking, waarin wij de Cate & Partners eigenlijk heel erg

[0:03:23] betrekken bij het tot stand komen van elk wetsvoorstel,

[0:03:26] die is doorgegaan ook na de indiening van de eerste vaststellingswet.

[0:03:30] Maar niet alleen het ministerie heeft die samenwerking gezocht.

[0:03:33] Ook u als Kamer heeft die samenwerking met bijvoorbeeld de advisering van de

[0:03:37] universiteiten tijdens de schriftelijke behandeling van de eerste vaststellingswet gehad.

[0:03:42] en de afgelopen periode tijdens, zoals u het zelf noemde op de website van de Tweede Kamer,

[0:03:47] de colleges die u van die universiteit heeft gehad.

[0:03:51] Maar ook met de ketenpartners bent u de afgelopen tijd in contact geweest,

[0:03:55] zoals in de ontbijtsessie van donderdag 28 november.

[0:04:00] Uw gedegen voorbereiding in dit wetgevingsproject

[0:04:02] heeft geleid tot een zorgvuldige schriftelijke behandeling

[0:04:05] van de eerste vaststellingswet en de beantwoording van uw bijna 800 vragen.

[0:04:10] Dat maakt dat ik vandaag niet uitgebreid stil hoef te staan bij het waarom van het nieuwe

[0:04:14] wetboek.

[0:04:15] Met het nieuwe wetboek is getracht te komen tot een overzichtelijk wetboek waarin het geldende

[0:04:21] recht bevat en een wetboek dat toegankelijk is voor burgers en professionals.

[0:04:27] De artikelen zijn op een logische plek gezet en goed geordend.

[0:04:31] Het nieuwe wetboek bevat een duidelijke regeling over de rechtspositie van de belangrijkste

[0:04:36] procesdeelnemers, waarbij u moet denken aan de verdachten en slachtoffers.

[0:04:40] Jurisprudentie is gekodificeerd, zodat het nieuwe wetboek volledig en de juiste stand

[0:04:45] van zaken op belangrijke strafvoordelijke onderwerpen weergeeft.

[0:04:50] Opsporingsbevoegdheden zijn geactualiseerd en vereenvoudigd.

[0:04:54] Het nieuwe wetboek faciliteert een digitaal strafproces.

[0:04:57] En tot slot draagt het nieuwe wetboek bij aan een voortvarende procesgang en betere voorbereiding

[0:05:03] van rechtszittingen.

[0:05:05] De verschillende plannen hiervoor door het wetboek heen worden aangeduid als de beweging

[0:05:09] naar voren. Een term die u waarschijnlijk inmiddels wel bekend is.

[0:05:16] Kort na onze vorige technische briefing heeft de toenmalig minister voor

[0:05:19] rechtsbescherming een regeringscommissaris voor het nieuw

[0:05:22] wetboek van strafvordering ingesteld. Dat is professor Knigge.

[0:05:26] Geert Knigge, voormalig advocaat-generaal bij de Hoge Raad, adviseert de

[0:05:31] bewindspersonen, gevraagd en ongevraagd, over systematische

[0:05:34] vraagstukken die zich aandienen bij de totstandkoming van de

[0:05:37] wetvoorstellen in dit project. Ook zal hij straks in 2025 de bewindspersonen als deskundige

[0:05:45] bijstaan tijdens de mondelingenbehandeling. De bewindspersonen kunnen ervoor kiezen om

[0:05:50] vragen van uw Kamer van wetsystematische en technisch-juridische aard door de regeringscommissaris

[0:05:56] te laten beantwoorden tijdens de WGO's of de plenaire behandeling.

[0:06:05] Om u door te nemen door het hele wetboek van strafvordering hebben wij de verschillende

[0:06:10] de wetsvoorstellen op deze slijt gezet.

[0:06:13] En u ziet ondereen verschillende kleuren en verschillende wetsvoorstellen.

[0:06:19] Elke kleur is een wetgevingspoor, zoals we dat hebben genoemd binnen dit project.

[0:06:24] En elke kleur bevat weer een aantal wetsvoorstellen.

[0:06:28] Helemaal links op het plaatje ziet u de roze innovatiewet in het innovatiespoor.

[0:06:33] Een wetsvoorstel dat in 2022 al in werking is getreden.

[0:06:37] De twee oranje wetsvoorstellen die u ziet, dat is het vaststellingsspoor en dat zijn de

[0:06:42] eerste twee vaststellingswetten.

[0:06:45] Dan hebben we het groene aanvullingsspoor met twee aanvullingswetten en het blauwe invoeringsspoor

[0:06:51] met invoeringswetten.

[0:06:54] Achter elk spoor ziet u een klein boekje staan en dat boekje houdt in publicatie in het staatsblad.

[0:07:00] Dat is het uiteindelijke doel voor elk wetsvoorstel binnen dit project.

[0:07:04] Die verschillende staatsbladpublicaties samen gaan straks het nieuwe wetboek van strafvordering

[0:07:13] vormen.

[0:07:14] Maar publicatie in het staatsblad betekent nog niet dat een wetsvoorstel ook in werking

[0:07:20] treedt.

[0:07:22] Onder vier ziet u namelijk dat er één moment van inwerking treding zal zijn voor de verschillende

[0:07:27] wetsvoorstellen binnen dit project.

[0:07:30] Dat moment van inwerking treding is afgelopen jaar in samenspraak met de ketenpartners vastgesteld

[0:07:35] op 1 april 2029.

[0:07:40] Voordat het zover is, en dat ziet u onder drie,

[0:07:43] zal er een implementatieperiode volgen van drie jaar.

[0:07:48] Die implementatieperiode start vanaf het moment

[0:07:52] dat de eerste twee oranje wetsvoorstellen,

[0:07:54] de eerste vaststellingswet en de tweede vaststellingswet

[0:07:57] en de eerste aanvullingswet, dat is de eerste groene wetsvoorstel,

[0:08:01] door uw Kamer zijn aanvaard.

[0:08:04] Zo is het ook afgesproken met de ketenpartners.

[0:08:06] Na aanvaarding van die eerste drie wetsvoorstellen hebben de ketenpartners voldoende zekerheid

[0:08:13] over de inhoud van het nieuwe wetboek, zodat zij de implementatieperiode van drie jaar

[0:08:18] kunnen starten.

[0:08:20] Dat betekent dus ook dat we ernaar zullen streven om die eerste drie wetsvoorstellen

[0:08:24] voor 1 april 2026 in het staatsblad te hebben staan.

[0:08:30] Ik bespreek met u graag de verschillende wetsvoorstellen, de stand van zaken en de verhouding tussen

[0:08:36] die verschillende wetsvoorstellen.

[0:08:38] En daarbij begin ik bij die eerste twee oranje wetsvoorstellen.

[0:08:42] De eerste en tweede vaststellingswet.

[0:08:46] Samen vormen die twee wetsvoorstellen de kern van het nieuwe wetboek.

[0:08:50] De boeken 1 tot en met 6 in de eerste vaststellingswet...

[0:08:54] en de boeken 7 en 8 in de tweede vaststellingswet.

[0:08:57] Daar gaat u het in januari ook tot en met maart over hebben.

[0:09:00] De eerste vaststellingswet, Kamerstukken 3-6-3-2-7, is in maart 2023 bij uw Kamer ingediend.

[0:09:11] Daarna heeft een uitgebreide schriftelijke behandeling plaatsgevonden.

[0:09:15] In januari 2025 start een reeks van wetgevingsoverleggen, gevolgd door een plenaire behandeling in maart.

[0:09:24] De tweede vaststellingswet, Kamerstukken 3-6-6-3-6, is op 18 oktober jongsleden ook bij uw Kamer

[0:09:31] ingediend.

[0:09:32] De vaste commissie besloot daarop over dit voorstel geen rapportages van de universiteit

[0:09:38] aan te vragen en dat dit wetsvoorstel wordt meegenomen bij de mondelingenbehandeling begin

[0:09:44] 2025.

[0:09:46] Dit is, naar wij aannemen, nog wel afhankelijk van het verslag dat aanstaande donderdag door

[0:09:52] u wordt vastgesteld en de nota naar aanleiding van het verslag over die tweede vaststellingswet

[0:09:57] door onze bewindslieden.

[0:09:59] Maar dat dit wetsvoorstel met de boeken 7 en 8 wordt meegenomen bij de Mondelingen Behandeling

[0:10:04] begin 2025, helpt de voortgang van het nieuwe wetboek enorm.

[0:10:11] Even terug naar die eerste vaststellingswet, de boeken 1 tot en met 6.

[0:10:16] Zes boeken die dusdanig met elkaar samenhangen, die begint bij de opsporing, dan de vervolging

[0:10:21] door het Openbaar Ministerie, de berechting door de rechtbank, het hoger beroep, de rechtsmiddelen

[0:10:26] en dan nog enkele bijzondere wetgeving.

[0:10:28] Die boeken hangen dusdanig met elkaar samen dat zij zijn samengevoegd in één wetsvoorstel.

[0:10:35] Die eerste vaststellingswet reserveerde ook alvast de plek voor de boeken 7 en 8.

[0:10:42] Vanaf april 2023 tot en met juli 2024 heeft de schriftelijke behandeling van dit grote

[0:10:48] wetsvoorstel plaatsgevonden.

[0:10:51] Daarbij is uw Kamer per boek te werk gegaan.

[0:10:55] Over elk boek hebben de vier ondersteunende universiteiten eerst een rapportage opgesteld

[0:10:59] en die rapportages zijn vervolgens door de rapporteurs Elian en Helder betrokken bij

[0:11:05] het opstellen van het verslag per boek. Uiteindelijk heeft uw Kamer dus zes

[0:11:11] verslagen vastgesteld over de eerste vaststellingswet.

[0:11:14] De bijna 800 vragen over dat wetsvoorstel zijn beantwoord in een gezamenlijke nota

[0:11:19] naar aanleiding van de verslagen. Daarin zijn uw vragen per boek beantwoord,

[0:11:26] maar ook zijn enkele centrale thema's benoemd die uit de verslagen kunnen

[0:11:31] worden gedestilleerd. Thema's die boekoverstijgend zijn en waarover op meerdere plekken vragen

[0:11:37] zijn gesteld. Die vijf centrale thema's zijn de volgende. Allereerst de rol van beginselen

[0:11:45] en de verhouding tussen het wetboek en lagere regelgeving. Als tweede de beweging naar voren,

[0:11:53] als derde het recht op rechtsbijstand van de verdachte, de vierde de rol en de rechten

[0:11:59] van het slachtoffer en tot slot de facilitering van een digitaal strafproces.

[0:12:05] Naar wij ambtelijk hebben begrepen, zullen deze centrale thema's tijdens het eerste

[0:12:10] WGO in januari aan de orde komen.

[0:12:16] Dan de tweede vaststellingswet, die zoals gezegd de boeken 7 en 8 bevat.

[0:12:22] Boeken die gaan over de tenuitvoerlegging van straffen en de internationale en Europese

[0:12:27] samenwerking in strafzaken.

[0:12:29] Die twee boeken zijn enkele jaren geleden al inhoudelijk gemoderniseerd als onderdeel

[0:12:34] van het huidige wetboek van strafvordering.

[0:12:37] Daarin zijn het de boeken 5 en 6.

[0:12:41] Die twee boeken moeten een plek krijgen in het nieuwe wetboek van strafvordering en zijn

[0:12:45] daartoe technisch omgezet naar de structuur van het nieuwe wetboek.

[0:12:50] Zij volgen na de zes boeken en worden daarom genummerd als 7 en 8.

[0:12:55] Naast de boeken 7 en 8 bevat de Tweede Vaststellingswet ook hoofdstuk 10 van boek 1.

[0:13:02] Dat is een hoofdstuk dat algemene bepalingen over de tenuitvoerlegging bevat en die hangen

[0:13:07] natuurlijk samen met boek 7, dat gaat over de tenuitvoerlegging.

[0:13:12] En dat hoofdstuk 10 was in de Eerste Vaststellingswet nog gereserveerd.

[0:13:18] Ook deze Tweede Vaststellingswet is weer in nauwe samenspraak met de uitvoeringsorganisaties

[0:13:23] opgesteld.

[0:13:23] In augustus van dit jaar heeft de Raad van State het advies over deze tweede vaststellingswet

[0:13:29] gepubliceerd.

[0:13:31] Een qua omvang beperkt advies van slechts zes pagina's met een positief dictum B.

[0:13:39] Dit maakte dat de minister en de staatssecretaris het na de rapport vrij vlot konden opstellen

[0:13:44] en zoals ik net al zei, het wetsvoorstel van de tweede vaststellingswet ongeveer twee maanden

[0:13:49] geleden bij uw Kamer konden indienen.

[0:13:51] Aanstaande donderdag staat vaststelling van het verslag over dit voorstel op de agenda

[0:13:56] van de commissie.

[0:13:59] Overigens staat daar ook nog de nazending van enkele consultatieadviezen, die was de minister

[0:14:06] en de staatssecretaris absoluut vergeten mee te sturen, maar die zijn alsnog naar u toegestuurd

[0:14:11] voorgemaakt.

[0:14:15] Dan het volgende wetgevingsspoor, dat is het groene aanvullingsspoor.

[0:14:20] Dat is vooral belangrijk voor de verhouding, hoe verhoudt dat aanvullingsspoor zich tot

[0:14:24] het oranje vaststellingsspoor.

[0:14:28] Via die groene aanvullingswetten

[0:14:30] kunnen er de komende jaren

[0:14:31] nog wijzigingen in het nieuwe wetboek worden

[0:14:34] doorgevoerd. Dus wijzigingen in

[0:14:36] de teksten van de twee vaststellingswetten.

[0:14:39] Die mogelijkheid

[0:14:40] is van groot belang om straks

[0:14:42] bij die uiteindelijke inwerking treding

[0:14:44] op 1 april 2029

[0:14:46] een zo up-to-date mogelijk wetboek

[0:14:48] te hebben. Het oranje vaststellingsspoor

[0:14:52] bevat het leeuwendeel van het

[0:14:53] nieuwe wetboek en door het

[0:14:55] Benutten van het groene aanvullingsspoor loopt de voortgang van de behandeling van die twee

[0:15:00] oranje vaststellingswetten geen vertraging op.

[0:15:04] Een andere keus zou zijn geweest om binnen dit grote project te werken met notas van

[0:15:09] wijziging.

[0:15:10] Die notas van wijziging zouden echter nog voor de behandeling aan de Raad van State moeten

[0:15:17] worden voorgelegd.

[0:15:18] En dat zou hebben geleid tot vertraging van de twee vaststellingswetten.

[0:15:23] En gelet op de eerdere motie van Elian is getracht die vertraging van de vaststellingswetten

[0:15:29] juist te voorkomen.

[0:15:31] Vandaar de keuze voor aanvullingswetgeving.

[0:15:35] Benodigde wijzigingen of aanvullingen in het nieuwe wetboek worden in een apart aanvullingswetsvoorstel

[0:15:40] in procedure gebracht.

[0:15:42] Een aanvullingswetsvoorstel volgt de volledige wetgevingsprocedure, waarbij dat wetsvoorstel

[0:15:47] na consultatie en advisering door de Raad van State wordt behandeld door de Tweede en Eerste

[0:15:52] Kamer.

[0:15:54] Er kunnen meerdere aanleidingen zijn om een onderwerp mee te nemen in een aanvullingswet.

[0:15:59] In eerdere voortgangsrapportages, ik dacht vanaf de zevende voortgangsrapportage, is

[0:16:04] steeds een opsomming gegeven van aanleidingen voor aanvullingswetgeving.

[0:16:10] Ik sta stil bij de onderwerpen die in de eerste aanvullingswet zijn opgenomen.

[0:16:15] Die eerste aanvullingswet is inmiddels in consultatie gegeven, in mei 2024.

[0:16:21] En die consultatieperiode is in november 2024 afgerond.

[0:16:25] De consultatieadviezen worden op dit moment amtelijk verwerkt.

[0:16:35] In de eerste aanvullingswet zijn een aantal relatief wat grotere onderwerpen opgenomen,

[0:16:40] zoals een regeling van procesafspraken, strafvoordelijke gegevensverwerking, aanpassingen van bepalingen

[0:16:46] over het onderzoek met betrekking tot het lichaam en verbetering van de regeling van

[0:16:51] buitengerechtelijke afdoening, waaronder de strafbeschikking.

[0:16:56] De eerste aanvullingswet verbetert ook foutjes die in de eerste vaststellingswet zijn op

[0:17:01] waren gekropen.

[0:17:04] Ook is nieuwe wetgeving die recent tot stand is gekomen in het huidige wetboek van strafvordering,

[0:17:10] door middel van de eerste aanvullingswet doorgevoerd in het nieuwe wetboek van strafvordering.

[0:17:16] En dan hebben we het dus over wetgeving die tot stand is gekomen nadat de eerste vaststellingswet

[0:17:20] al bij u was ingediend.

[0:17:23] In die eerste aanvullingswet zijn verder voorstellen opgenomen die voortvloeien uit de vragen

[0:17:28] van uw Kamer in de verslagen bij de eerste vaststellingswet.

[0:17:33] In de bijbehorende memorie van toelichting van die eerste aanvullingswet...

[0:17:37] is dan ook uiteengezet dat de voorgestelde wijziging is doorgevoerd...

[0:17:41] naar aanleiding van wensen die in de verslagen waren geuit.

[0:17:45] Ik geef daarvan twee voorbeelden.

[0:17:49] In het verslag over boek 2 van uw Kamer...

[0:17:51] werden verschillende vragen gesteld over de regeling van bevoegdheden...

[0:17:54] met betrekking tot het lichaam.

[0:17:56] Boek 2, hoofdstuk 6 is dat.

[0:17:58] Zo stelde u aan de orde of wat betreft de formulering van deze bevoegdheden een beter evenwicht kon

[0:18:04] worden bereikt tussen rechtszekerheid en toekomstbestendigheid.

[0:18:09] De vragen stellen ook aan de orde of deze bevoegdheden minder gedetailleerd kunnen worden opgeschreven.

[0:18:16] Mede naar aanleiding van deze vragen is in de eerste Avelingswet een voorstel gedaan

[0:18:21] om de regeling van bevoegdheden met betrekking tot het lichaam nog meer toekomstbestendig

[0:18:26] te maken en om die bevoegdheden minder gedetailleerd te formuleren.

[0:18:32] Een ander voorbeeld is het onderwerp strafvoordelijke gegevensverwerking.

[0:18:39] In de verslagen heeft u verschillende vragen gesteld over de voorschriften en waarborgen

[0:18:44] die gelden voor verdere verwerking van gegevens die zijn verkregen door de uitoefening van

[0:18:49] opsporingsbevoegdheden.

[0:18:52] En zoals in de beantwoording van deze vragen OSA gegeven, is van het aanvankelijke voornemen

[0:18:56] om strafvoordelijke gegevensverwerkingverpalingen niet in het nieuwe wetboek op te nemen, teruggekomen

[0:19:03] en is ervoor gekozen om het bestaande recht op dit punt alsnog in het nieuwe wetboek op

[0:19:08] te nemen via die eerste aanvullingswet.

[0:19:12] En zo zijn er in de nota naar aanleiding van de verslagen nog meer van dit soort voorbeelden

[0:19:17] genoemd waarin uw vragen ertoe hebben geleid dat het nieuwe wetboek er straks door middel

[0:19:22] van de eerste aanvullingswet anders uit komt te zien dan nu het geval is in de eerste vast

[0:19:29] Kortom, de Eerste Aanvullingswet is benut voor het verwerken van nieuw wensen die zijn

[0:19:34] geuit in de schriftelijke behandeling van de Eerste Vaststellingswet.

[0:19:38] Daarbij is er bewust voor gekozen om dit niet bij notas van wijziging te doen, omdat dit,

[0:19:43] zoals gezegd, het proces van de vaststellingswetten zou vertragen en daarnaast tot een minder

[0:19:49] overzichtelijke wetgeving zou leiden in dit toch al zo grote project.

[0:19:52] Die eerste aanvullingswet wordt na verwachting in het eerste kwartaal van 2025 voor advies

[0:20:00] voorgelegd bij de Raad van Staat.

[0:20:06] Dan kom ik bij de tweede aanvullingswet.

[0:20:10] De tweede aanvullingswet kan onder meer worden benut als van wensen vanuit de Tweede Kamer

[0:20:14] blijkt bij de mondelingenbehandeling van de eerste vaststellingswet.

[0:20:20] Zoals u inmiddels weet is het nieuwe wetboek veelomvattend.

[0:20:23] Het gaat om het hele terrein van het strafprocesrecht.

[0:20:26] Veel van de inhoud van de verschillende boeken hangt met elkaar samen.

[0:20:31] Het nieuwe wetboek vormt één samenhangend, systematisch doordacht geheel.

[0:20:38] U allen als Kamerlid kunt natuurlijk amendementen indienen bij dit wetsvoorstel.

[0:20:43] Maar omdat het nieuwe wetboek een veelomvattend en samenhangend geheel is, bestaat de kans

[0:20:49] dat niet snel te overzien is wat een amendement voor andere samenhangende onderdelen in het

[0:20:55] wetboek betekent of voor de uitvoerbaarheid.

[0:21:01] Daarom biedt de aanvullingswetgeving en in dit geval de Tweede Aanvullingswet

[0:21:05] voor u een te overwogen mogelijkheid om als alternatief voor amendeering

[0:21:11] een gewenste wijziging in een motie neer te leggen

[0:21:15] waarin de regering wordt opgeroepen om die bij Tweede Aanvullingswet te regelen.

[0:21:20] Over die motie kan vervolgens na een

[0:21:22] appreciatie door de bewindspersonen worden gestemd.

[0:21:27] Deze route van de aanvullingswet is vooral aantrekkelijk bij wijzigingen die de uitvoerbaarheid

[0:21:32] en de wetsystematische inbending raken.

[0:21:36] Door dergelijke wijzigingen in een tweede aanvullingswet op te nemen, kan, en dat is essentieel, worden

[0:21:42] geprofiteerd van de advisering door de ketenorganisaties.

[0:21:46] Ook zal de Raad van State hierbij steeds worden betrokken.

[0:21:51] Uiteindelijk worden de eerste en tweede aanvullingswet, inclusief de door u gewenste wijzigingen,

[0:21:55] bij u ingediend en kunt u als medewetgever het resultaat beoordelen.

[0:22:06] Die tweede aanvullingswet heeft ook te maken met een ander wetsvoorstel binnen dit project.

[0:22:10] Dat is de Innovatiewet Strafvordering.

[0:22:13] De Innovatiewet Strafvordering is op 1 oktober 2022 in werking getreden.

[0:22:20] In onze gesprekken met de ketenorganisaties in de voorbereiding op het nieuwe wetboek,

[0:22:25] bleek dat zij enthousiast waren om vooruitlopend op het nieuwe wetboek

[0:22:29] alvast enkele nieuwe onderdelen uit dat wetboek te beproeven in de praktijk.

[0:22:34] Voor de uitvoering fijn dat ze dat konden, en voor de wetgever goed om te weten

[0:22:38] hoe die nieuwe mogelijkheden het zouden doen in de praktijk.

[0:22:43] Toen is al gezegd dat mocht de bepaalde onderdelen niet goed werken,

[0:22:46] of juist wel goed werken, dan kunnen die nog via aanvullingswetgeving

[0:22:51] worden bijgesteld of ingevoegd in het nieuwe wetboek.

[0:22:55] Die wens van de ketenpartners heeft uiteindelijk geleid

[0:22:57] tot de innovatiewet strafvordering. Een wet waarin vijf nieuwe onderdelen zijn opgenomen

[0:23:04] in het huidige wetboek van strafvordering, waarmee vanaf 1 oktober 2022 al ervaring is

[0:23:11] opgedaan in de praktijk. U ziet de vijf onderwerpen waar het over gaat op de sluit.

[0:23:18] Dat opdoen van ervaring in de praktijk ging tot 30 september 2024 in pilots. Eén pilot

[0:23:26] per onderdeel. En die pilots zijn de eerste twee jaar na hun werkingtreding geëvalueerd

[0:23:31] door het WODC. De twee rapporten naar aanleiding van die evaluatie zijn begin oktober 2024

[0:23:39] aan uw Kamer gestuurd door de bewindspersonen. En nog deze maand ontvangt u de beleidsreactie

[0:23:45] van de minister en de staatssecretaris rechtsbescherming op deze evaluatie.

[0:23:52] De betrokken ketenpartners willen heel graag de komende jaren gebruik blijven maken van

[0:23:58] die vijf nieuwe onderdelen die in het huidige wetboek zijn ingevoegd.

[0:24:03] Gelet op het tijdelijk karakter van de innovatiewet, die geldt tot 30 september

[0:24:08] 2025, is een belangrijke aanbeveling van de onderzoekers en ook van de ketenpartners.

[0:24:15] Verleng de innovatiewet tot aan het moment van inwerkingtreding van het nieuwe wetboek van strafvordering.

[0:24:21] Zo vallen de ketenpartners niet in een gat als het gaat om de uitoefening van die nieuwe mogelijkheden

[0:24:26] na afloop van de innovatiewet, wat nu dus 30 september 2025 is, tot aan 1 april 2029.

[0:24:35] Uit paragraaf 3 van de 10e voortgangsrapportage blijkt dan ook dat het voornemen bestaat de

[0:24:41] werkingsduur van de innovatiewet te verlengen.

[0:24:45] Daartoe moet voor 30 september 2025 een wetsvoorstel tot verlenging zijn ingediend bij uw Kamer.

[0:24:55] Dat verlengingsvoorstel ziet dus op een technische verlenging van de bepalingen hierover in het

[0:24:59] huidige wetboek.

[0:25:01] Naar verwachting wordt dit verlengingsvoorstel begin 2025 in formele consultatie gegeven.

[0:25:08] Die aanbevelingen uit het WODC-rapport zien met name op de nieuwe bepalingen in het nieuwe

[0:25:14] wetboek van strafvordering.

[0:25:16] Inhoudelijke wijzigingen over die vijf mogelijkheden in het nieuwe wetboek van strafvordering zullen

[0:25:23] worden doorgevoerd in het nieuwe wetboek door middel van de Tweede Aanvullingswet.

[0:25:27] Die tweede aanvullingswet zal na verwachting in het tweede deel van 2025

[0:25:34] in formele consultatie worden gegeven.

[0:25:36] Dus er is een belangrijk verschil dat enerzijds het verlengingswetsvoorstel

[0:25:40] een inhoudelijk, ja, een inhoudsloze verlenging van de huidige bepaling is

[0:25:45] en dat inhoudelijke wijzigingen, naar aanleiding van die WUDC-rapporten,

[0:25:50] in de tweede aanvullingswet zullen worden doorgevoerd in het nieuwe wetboek.

[0:25:57] Dit brengt mij tot het laatste spoor en dat was een slijt

[0:26:00] die niet in de versie staat die u eerder heeft ontvangen.

[0:26:04] Het is alleen deze slide.

[0:26:06] Die gaat over het invoeringsspoor.

[0:26:09] Het invoeringsspoor bestaat uit invoeringswetten, wetten die later volgen.

[0:26:16] Eigenlijk de twee belangrijkste onderwerpen uit de invoeringswet

[0:26:20] zijn het overgangsrecht en de aanpassingswetgeving.

[0:26:25] Overgangsrecht, dat betekent als het nieuwe wetboek straks in werking zal treden,

[0:26:29] 1 april 2029, dan wordt het oude wetboek ingetrokken en dan bestaat er een overgangsperiode.

[0:26:37] Een periode waarin als uitgangspunt zou gelden dat de nieuwe regels uit het nieuwe wetboek

[0:26:42] gelden, maar in sommige gevallen moeten regels uit het oude wetboek nog blijven gelden.

[0:26:49] Denk bijvoorbeeld aan een strafzaak die al loopt voor 1 april 2029, dan moet wel duidelijk

[0:26:55] zijn welke regels gelden er voor deze strafzaak.

[0:26:58] In het overgangsrecht, dat dus onderdeel uitmaakt van de invoeringswet,

[0:27:03] wordt per onderwerp beschreven hoe daarmee om te gaan.

[0:27:08] En dat overgangsrecht, dat wordt in nauwe samenspraak per artikel bijna besproken met de ketenpartners.

[0:27:17] Een ander onderdeel van die invoeringswet is de aanpassingswetgeving.

[0:27:21] Aanpassingswetgeving, daar moet u denken aan alle verwijzingen in andere wetten

[0:27:26] naar het huidige wetboek van strafvordering, en dat zijn er heel veel.

[0:27:28] Al die verwijzingen moeten worden aangepast, dat moeten verwijzingen naar het nieuwe wetboek

[0:27:33] van strafvordering worden en dat noemen wij de aanpassingswetgeving.

[0:27:41] Dan kom ik tot een afronding voor mijn deel en deze slide staat stil bij de mogelijkheden

[0:27:47] die het ministerie heeft om uw Kamer te ondersteunen bij dit grote wetgevingsproject.

[0:27:52] Dat doet het ministerie, dat tracht het ministerie te doen door het sturen van periodieke voortgangsrapportages

[0:27:59] over dit wetgevingsproject, waarin de stand van zaken van de verschillende

[0:28:03] wetsvoorstellen wordt beschreven. Zoals gezegd, de meest recente is de

[0:28:07] tiende voortgangsrapportage die u op 5 december heeft ontvangen.

[0:28:11] Ook zijn wij de komende periode bereikbaar voor uw technische vragen

[0:28:15] in voorbereiding op de mondelingenbehandeling.

[0:28:20] Uw eerste vragen kunt u straks al stellen na deze presentatie.

[0:28:24] Dan geef ik nu graag het woord aan Gilles de Meij die u wat zal vertellen over de

[0:28:29] implementatie. Dank u wel. Ja, dank u wel. Ik heb twee slides.

[0:28:41] Eén die kijkt een beetje terug tot en met de dag van vandaag en de andere die

[0:28:45] kijkt vooruit. Ik hoop dat het allemaal leesbaar is,

[0:28:50] maar zoals Ronald van Beek net al aangaf, is het idee van de modernisering bestaat

[0:28:55] natuurlijk al veel langer en in september 2019 is de commissie

[0:29:00] Lechert in het leven geroepen om uit te zoeken hoe je dat ook allemaal praktisch vormgeeft.

[0:29:07] En op basis van het rapport van die commissie Lechert in januari 2021, zeg ik uit mijn

[0:29:13] hoofd, is door voormalig dat Rutte 4 is toen ook een implementatiebudget ter

[0:29:20] beschikking gesteld. En van dat geld is toen in 2022 een organisatie ingericht

[0:29:29] In opdracht van het bestuurlijk ketenberaad en die organisatie die heeft zich vooral gericht op

[0:29:36] hoe gaan we dit doen met elkaar, welke spelers, welke ketenpartners zijn er allemaal betrokken

[0:29:43] en op welke onderwerpen. Eigenlijk ontstond er toen een soort matrixstructuur waarvan er op

[0:29:48] in ieder geval financiën, op processen, op IV, communicatie, werkgroepen zijn ingericht waar in

[0:29:58] totaal van veertien ketenorganisaties mensen aan deelnemen.

[0:30:03] En daar is ook een governance bij opgesteld.

[0:30:06] Er zijn heel veel...

[0:30:07] Nou, eindeloos klinkt wat lang, maar er is wel heel veel over gepraat.

[0:30:10] Maar recentelijk, bij de laatste BKB van 7 november,

[0:30:14] is er een definitieve klap gegeven op de bijbehorende governance.

[0:30:21] In maart 2023 was die vorige technische sessie.

[0:30:25] Toen is er verteld dat er op dat moment de ketenpartners

[0:30:30] vooral ook heel druk bezig waren met het vaststellen

[0:30:33] van wat nou de beste datum voor inwerkingtreding was.

[0:30:37] Zoals jullie wellicht weten, was er eerst bedacht dat dat in 2026 zou zijn,

[0:30:41] want dat was zo'n mooi rond getal in verhouding

[0:30:45] tot het huidig wetboek van strafvordering, wat uit 1926 stamt.

[0:30:52] Maar tijdens die verdiepende analyse kwam men er eigenlijk toch wel achter

[0:30:57] dat dat toch geen goed idee was en dat er meer tijd nodig is.

[0:31:02] In een brief aan de Kamer is dat in maart van dit jaar is dat ook toegelicht

[0:31:09] wat de datum dan wel zou moeten worden. Dat was 1 april 2029.

[0:31:15] En om welke redenen die datum is gekozen.

[0:31:19] Men wilde dus voldoende stabiliteit,

[0:31:23] dus wat Rans van Beek net al aangaf, dat de wetstexten voldoende stabiel zijn.

[0:31:28] Men vroeg voldoende tijd, dus een periode na dat stabiel worden

[0:31:32] van die wetstexten, om de wijzigingen door te voeren.

[0:31:36] En men heeft dan ook een oproep gedaan voor voldoende capaciteit,

[0:31:40] zal ik het maar noemen, oftewel een beleidsluwe periode.

[0:31:44] maar ongetwijfeld vorige week donderdag door de verschillende ketenpartners

[0:31:50] ook gewezen is op het belang daarvan.

[0:31:58] Op het moment dat dus die definitieve datum er was,

[0:32:02] konden de ketenorganisaties ook pas echt goed gaan plannen,

[0:32:05] want zoals jullie weten, de planning is meestal een vorm van terugrekenen.

[0:32:12] Dus vanaf 1 april 2029, wat moet je dan gereed hebben op 1 april 2028?

[0:32:18] enzovoort. En die individuele plannen die zijn dit najaar aangeleverd bij het departement en de

[0:32:26] centrale ketenorganisatie. We hebben eigenlijk pas sinds 1 oktober 2024 hebben wij de beschikking

[0:32:34] over uitgebreide implementatieplannen van die verschillende ketenorganisaties.

[0:32:40] Daar hebben we heel nadrukkelijk heel goed naar gekeken. Daar is ook de auditdienst Rijk bij

[0:32:46] betrokken geweest bij het beoordelen van die plannen.

[0:32:48] Daar kan ik straks nog iets kort over vertellen.

[0:32:53] De drie opvallendste punten.

[0:32:55] Het eerste is dat het feit dat het dus drie jaar langer duurt dan oorspronkelijk gepland

[0:32:59] betekent ook dat de periode waarin kosten worden gemaakt toeneemt met drie jaar.

[0:33:07] Tweede conclusie is dat de commissie ledgert toch ondanks

[0:33:14] uitstekend werk wat ze hebben geleverd, toch een aantal organisaties over het hoofd had gezien,

[0:33:20] of dat zij op dat moment die organisaties dachten dat de impact verwaarloosbaar was,

[0:33:27] maar dat het toch bleek dat er impact was. En tot slot waren er kostenposten die ten tijde van

[0:33:37] van de Commissie-Ledgert lager leken dan dat ze nu in deze plannenmakerij bleken.

[0:33:51] Het mooie is dat die plannen, die lagen voor het eerst op tafel,

[0:33:56] die zijn ook gedeeld met elkaar.

[0:33:59] Dus de veertien organisaties hebben allemaal de plannen in alle openheid

[0:34:08] aan elkaar laten zien en elkaar daarop bevraagd.

[0:34:12] En dat is nu ook waar we in zitten, van hoe kunnen we nou

[0:34:18] vanuit die individuele plannen komen tot onderdelen

[0:34:22] waarin eigenlijk synergie te behalen is uit verdere samenwerking.

[0:34:28] Er werd natuurlijk al veel samengewerkt in de strafrechtketen,

[0:34:31] maar nu kunnen we specifiek vanuit die individuele plannen

[0:34:33] kunnen we inzoomen op onderdelen waar optimalisatie mogelijk is

[0:34:39] door samen op te trekken.

[0:34:41] Dus, en dat kan dus op alle gebieden zitten, dat kan zitten op het gebied van samen afspraken

[0:34:47] maken over ketenprocessen, informatievoorziening, maar ook op het gebied van opleidingen kan

[0:34:52] je je voorstellen dat er winst te behalen is door dingen samen te doen.

[0:35:03] Dus ik denk dat dus 2024 zal vooral in het teken staan van het optimaliseren van die

[0:35:11] individuele plannen en het komen tot een meer gemeenschappelijk plan.

[0:35:17] En ik had het net al over die auditdienstrijken.

[0:35:19] Een van de dingen waar zij ook bij helpen is het opstellen van wat we dan noemen een referentiekader,

[0:35:25] maar ook eigenlijk een soort begrippenkader om zeker te weten

[0:35:28] dat we dezelfde dingen bedoelen met dezelfde begrippen.

[0:35:32] Dus om een voorbeeld te noemen, je kan het hebben over inleereffecten,

[0:35:37] Dan kan je bepaalde kosten voorklemen,

[0:35:40] maar de een verstaat iets anders onder inleer-effecten dan de ander.

[0:35:44] En het helpt natuurlijk heel erg als je daar dezelfde taal over spreekt.

[0:35:48] En dan kan je ook kijken of je misschien in die implementatieperiode

[0:35:53] op een handige manier de opleiding op elkaar af kan stemmen,

[0:35:56] zodat de keteneffecten...

[0:36:00] Ja, dat het niet leidt tot onnodig productieverlies, om maar iets te noemen.

[0:36:08] Dus het is eigenlijk, zou je kunnen zeggen, een iteratief proces

[0:36:11] waarin je dus op basis van die individuele plannen zoekt naar de gezamenlijkheid

[0:36:15] en vanuit die gezamenlijkheid dan weer teruggaat naar je eigen organisatie

[0:36:19] om te kijken of het ook in te passen is in je eigen organisatie.

[0:36:23] Want uiteindelijk is het primair de verantwoordelijkheid

[0:36:25] van elke organisatie zelf om die implementatie tot een goed einde te brengen.

[0:36:31] En iedere organisatie heeft ook zijn eigen IV-afdelingen,

[0:36:35] en noem maar op, zijn eigen portfolio management.

[0:36:38] Dus het is een hele puzzel, maar de samenwerking gaat goed

[0:36:41] en er is veel vertrouwen en er wordt veel gedeeld met elkaar.

[0:36:45] Dus dat is prachtig.

[0:36:51] En elk jaar gaan we dus ook opnieuw kijken naar die plannen

[0:36:57] en naar de bijbehorende begrotingen, waarbij het elk jaar ook weer puzzelen is

[0:37:01] om te kijken of we uitkomen met de beschikbaar gestelde middelen

[0:37:04] voor de incidentele implementatiekosten.

[0:37:11] En dat herijken, dat is eigenlijk ook wat de commissie-ledger

[0:37:14] er ook al in 2021 had gezegd, van let op,

[0:37:19] dit is een inschatting van de kosten zoals we die nu zien,

[0:37:21] maar kijk daar vooral elk jaar kritisch opnieuw naar

[0:37:25] en schroom niet om te herijken.

[0:37:30] Dat voor zover de implementatie.

[0:37:32] Dan heb ik nu het stokje aan Ronald.

[0:37:36] Ja, dank u wel.

[0:37:38] Kort even iets over de structurele effecten van het wetboek.

[0:37:49] En even voor de goede orde, als inleiding dan hebben we het over de blijvende effecten,

[0:37:54] zeg maar even, die optreden voor de organisaties en voor de functionarissen

[0:37:57] in de keten na inwerkingstreding van het wetboek.

[0:38:02] Het gaat grotendeels, verwachten wij, om effecten op de werkbelasting.

[0:38:07] Dus kost en handeling, een functionaris in de keten meer of minder werk.

[0:38:12] En ook niet helemaal is uitgesloten dat het gaat om toenemende beheercosten, bijvoorbeeld

[0:38:19] van het moment dat uitbreiding van het digitale systeem noodzakelijk is.

[0:38:26] Veel is al bekend, en we hebben een kort inzicht al gegeven, zeg maar, in de memoir van toelichting

[0:38:33] bij het eerste wetsvoorstel voor de eerste vaststellingswet.

[0:38:37] Er zat ook een groot tabel in waarin artikels gewijs in beeld is gebracht

[0:38:42] van wat op dat moment het beeld was van de effecten van het nieuwe wetboek.

[0:38:49] En sinds die tijd zijn we daarmee doorgegaan,

[0:38:51] want we hebben toen ook toegelicht het was een voorlopig beeld, een eerste inzicht.

[0:38:55] En zoals mijn collega heeft toegelicht, het wetgevingspakket

[0:38:58] bestaat uit verschillende wetsvoorstellen.

[0:39:00] Dus per wetsvoorstel hebben we in kaart gebracht van wat die effecten zijn.

[0:39:05] En dat doen we natuurlijk niet alleen.

[0:39:08] Dat doen we natuurlijk uiteraard ook samen met de ketenorganisaties zelf,

[0:39:11] met name met de impactanalysten van die organisaties.

[0:39:14] Zodat vanuit de verschillen tussen het oude, het huidige recht en het nieuwe recht

[0:39:20] goed berekend kan worden wat dat betekent.

[0:39:26] En op die manier gaan we door.

[0:39:32] Dit moment natuurlijk het wetsvoorstel voor de eerste aanvullingswet, het lopende traject en ook

[0:39:39] in de memorie van toelichting bij dat wetsvoorstel zullen we kort inzicht geven in wat de effecten zijn.

[0:39:45] En zoals we ook hebben toegelicht in de eerdere memories van toelichting en ook in de voortgangsrapportages,

[0:39:52] verwachten wij een volledig beeld van de effecten van het wetboek te kunnen geven in het wetsvoorstel voor de invoeringswet.

[0:39:59] Dat is dan weer het voordeel van een pakket, zeg maar,

[0:40:02] dat we één wetsvoorstel gebruiken om het hele pakket in beeld te brengen.

[0:40:10] Dat zullen we ook op dezelfde manier doen,

[0:40:12] dus dat zal ook een algemene toelichting in het wetsvoorstel zitten

[0:40:16] en begeleid ook van een uitvoerige tabel,

[0:40:19] waar per artikel en per onderwerp de effecten in kaart zijn gebracht.

[0:40:25] En er zijn twee bewegingen zeg maar even die je daarin ziet, als ik het even toespits,

[0:40:33] op die werklast effecten. Zonder meer heeft het wetsvoorstel werklast verzwarende elementen.

[0:40:39] Die zijn ook met name verbonden aan de regelingen die de positie van verdachten

[0:40:45] en slachtoffers in het strafproces versterkt. Maar het wetboek biedt ook kansen op efficiënter

[0:40:53] en stroomleiding van het strafproces.

[0:40:57] Dat is ook bijvoorbeeld wat de commissie-ledger, die mijn collega al heeft genoemd,

[0:41:00] in het advies heeft aangegeven.

[0:41:03] En langs die twee lijnen wordt op dit moment gekeken van

[0:41:06] hoe kunnen we het strafproces onder het regime van het nieuwe wetboek

[0:41:09] zo optimaal mogelijk inrichten.

[0:41:14] En dat is nog best een klus, kan ik vertellen,

[0:41:16] want we zijn toch ook nog ver weg 1 april 2029.

[0:41:20] Dus de organisaties moeten goed nog wel beginnen met het inrichten van dat proces

[0:41:27] en met elkaar bespreken van die nieuwe werkprocessen

[0:41:29] en daar ook nieuwe beleidsregels voor maken.

[0:41:34] Dus dat vergt ook een beetje inzicht over hoe het in de toekomst eruit zou kunnen zien.

[0:41:48] Oh, die gaat te snel. Dit was hem.

[0:41:52] En ook nog even terugblikkend op die commissie-ledger.

[0:41:54] Mijn collega zei het eigenlijk net al voor de implementatiewerkzaamheden.

[0:41:59] Ook op het gebied van de structurele uitvoeringsconsequenties

[0:42:03] zien wij de commissie-Ledger het advies toch ook nog steeds als het kompas.

[0:42:07] Ook in de zin van het advies om telkens maar te blijven herijken.

[0:42:13] We hebben nog een paar jaar te gaan.

[0:42:16] Aan de hand van lagere regelgeving,

[0:42:18] aan de hand van beleidsregels die de organisaties opstellen,

[0:42:22] nieuwe werkprocessen,

[0:42:23] is de verwachting dat er ieder jaar toch ook wel weer nieuwe inzichten zullen ontstaan.

[0:42:27] Dus we blijven met de organisaties in contact en in bespreking of er jaar in jaar uit weer nieuwe inzichten zullen zijn.

[0:42:34] En dat zullen we ook doen na inwerkingstreding van het wetboek.

[0:42:39] We hebben een, ook in het eerste wetsvoorstel is een evaluatie voorzien vijf jaar na inwerkingstreding.

[0:42:47] Maar vijf jaar is wel lang om te wachten, zeg maar, om de effecten te bekijken.

[0:42:53] Dus wij gaan langs met het nieuwe instrument van de invoeringstoets.

[0:42:59] In de hand zijn we voornemens om na het eerste jaar na inwerkingtreding,

[0:43:04] en na je derde jaar in ieder geval ook uitvoeringstoetsen uit te voeren,

[0:43:09] zodat we over de werking van het wetboek en ook de effecten die het heeft,

[0:43:15] ook op die werkbelasting kunnen nagaan en ook liefst kunnen meten

[0:43:20] wat nou in de praktijk de effecten zijn geweest.

[0:43:24] En dus ook kunnen nagaan of de verwachtingen

[0:43:27] die we aan de voorkant met elkaar hadden, ook in de praktijk uitkomen.

[0:43:32] Of dat er misschien een ander effect optreedt

[0:43:34] en er in die zin aanvullende maatregelen moeten worden genomen.

[0:43:41] Dat voor dit moment.

[0:43:42] Dan dank ik u, alle drie, hartelijk voor de gegeven presentatie.

[0:43:47] Dan kunnen we nu overgaan naar het gedeelte van de vragen van de leden.

[0:43:52] En dat zou ik graag één voor één willen doen.

[0:43:54] Komt uw vraag mooi tot z'n recht.

[0:43:56] En u weet het beste wie die vraag waarschijnlijk kan beantwoorden.

[0:43:59] Dus wie zich dan geroepen voelt, neemt alsjeblieft het door.

[0:44:02] Mevrouw Helder, uw vraag graag.

[0:44:05] Allereerst natuurlijk dank voor de duidelijke uiteenzetting en de sheet.

[0:44:09] Ik heb niet zozeer een vraag, maar wel even een opmerking over...

[0:44:12] Als rapporteur doe ik dat, en dat staat op pagina 8...

[0:44:15] bij dat eerste streepje bij de aanvullingswet...

[0:44:19] omdat u zei van, nou, je kunt het benutten om juist eerder moties in te dienen...

[0:44:24] en dat heeft een voorkeur ten opzichte van amendementen.

[0:44:27] Dan hebben wij dat als rapporteur een voorstel in de commissie...

[0:44:30] en onze collega's in de commissie JNV voorgelegd.

[0:44:33] Ik zeg van, we begrijpen natuurlijk de wens...

[0:44:35] maar de Kamer gaat er zelf over of ze amendementen wil indienen...

[0:44:38] En dat waren de collega's ook met ons eens.

[0:44:40] We begrijpen natuurlijk wel dat je niet ieder met verschillende amendementen moet komen.

[0:44:43] Dus we proberen ze wel te clusteren.

[0:44:45] We proberen natuurlijk ook te kijken of collega's met amendementen eens zijn,

[0:44:49] zodat we het eigenlijk gezamenlijk kunnen doen.

[0:44:51] Dus we begrijpen de wens, maar met alle respect, iedereen is er vrij in,

[0:44:55] maar wij hebben onze collega's geadviseerd om daar niet in mee te gaan.

[0:44:59] Dus die wou ik toch wel eventjes nog een keer benadrukken,

[0:45:00] want er zijn ook nieuwe collega's die dat niet weten.

[0:45:04] Die denken van, kijk, het staat ze vrij maar voor te kiezen.

[0:45:06] Maar we gaan dus niet gewoon alleen maar moties doen en geen amendementen.

[0:45:13] Inderdaad. En dat is ook een afweging van de Kamer.

[0:45:15] En dat staat u helemaal vrij. Het was geen vraag.

[0:45:17] Dus ik neem ook niet aan dat er echt een behoefte is op een reactie.

[0:45:21] Dan de heer Elian.

[0:45:24] Dan sluit ik me bij. Want die opmerking heb ik ook in 2023 gemaakt.

[0:45:27] Dus het lijkt me goed dat we dat nu gewoon, moeten we wel achter ons laten.

[0:45:31] Want wij moeten er gewoon ook op kunnen vertrouwen dat als we amendementen straks

[0:45:36] ter hulp of ter beoordeling bij het departement neerleggen.

[0:45:39] Je moet je ook op kunnen vertrouwen dat er dan ook echt gewoon objectief

[0:45:43] naar gekeken wordt en niet met een in het achterhoofd een redelering, liever een motie.

[0:45:47] Maar dat gezegd, ik heb een vraag over de planning, die tweede aanvullingswet,

[0:45:50] voorzitter, die is omvangrijker dan ik in een eerder stadium had gedacht.

[0:45:55] Met, ik zag net op de sheet, 14 onderwerpen volgens mij in totaal.

[0:46:01] Een indiening bij de Tweede Kamer wordt verwacht, zag ik voor het zomerreces, als ik het goed begreep.

[0:46:06] Q1, de Raad van State.

[0:46:09] Lang verhaal kort.

[0:46:10] Het komt me allemaal wat ambitieus over, die tweede aanvullingswet.

[0:46:14] Maar daar zitten ook, politiek denk ik, wel wat gevoeligere onderwerpen in.

[0:46:20] Als ik zo door die G14 heen ging.

[0:46:24] En als de ketenpartners, als ik goed begrijp,

[0:46:28] hebben die op een bepaald moment echt duidelijkheid nodig

[0:46:33] over hoe de wetgeving eruit komt te zien,

[0:46:36] dan maak ik me wel wat zorgen over die tweede aanvullingswet,

[0:46:39] want wij moeten dat ook nog helemaal doorlopen.

[0:46:45] Mijn vraag is, is die planning niet te ambitieus,

[0:46:48] ook in het licht van de Big Bang-datum van 1 april 2029?

[0:46:53] Dat zou mijn vraag zijn.

[0:46:55] Ik denk dat u bedoelt de eerste aanvullingswet.

[0:47:02] De aanvullingswet met de 14 onderwerpen.

[0:47:04] Ja, de eerste.

[0:47:09] Het klopt dat dat een wetsvoorstel is waarin veel onderwerpen zijn opgenomen.

[0:47:14] Waarin ook, en dat zeg ik eerlijk, behoorlijke adviezen van de consultatiepartners liggen.

[0:47:21] Daar heeft u waarschijnlijk vorige week donderdag ook het een en ander over gehoord.

[0:47:24] Er zitten gevoelige onderwerpen in, zoals bijvoorbeeld de regeling van procesafspraken.

[0:47:28] procesafspraken, een onderwerp dat er juist in is gekomen op verzoek van uw Kamer.

[0:47:36] Voor wat betreft die planning, die is ambitieus en het ministerie zal daar de komende periode

[0:47:45] zoveel mogelijk aan doen om dat wetsvoorstel zo snel als mogelijk bij de Raad van State

[0:47:48] te krijgen.

[0:47:49] Maar daarna is het ook aan de Raad van State om het advies uit te brengen en daar kunnen

[0:47:52] wij dan niks over zeggen.

[0:47:55] Zoals het de afgelopen tien jaar is gebleken, is het voorspellen van planningen in dit wetgevingsproject

[0:48:01] lastig.

[0:48:03] Maar het is zoals u zegt, het is van belang voor die implementatie, dus uiteindelijk moet

[0:48:08] de tijd het leren.

[0:48:12] Hartelijk dank voor uw antwoord.

[0:48:14] De heer Van Nispen, heeft u een vraag?

[0:48:17] Ja, en dat sluit een beetje aan op de opmerking die beide rapporteurs net hebben gemaakt over

[0:48:21] het recht van amendement.

[0:48:22] En dat was ook mede namens mij, dus zeg ik er even meteen bij.

[0:48:25] Principieel hebben Kamerleden het recht op een amendement.

[0:48:27] Ik kan me echter ook voorstellen dat een Kamerlid kiest voor een motie,

[0:48:31] ofwel omdat je zelf nog niet precies weet hoe dat in een wet moet komen te luiden,

[0:48:35] of omdat je het belangrijk vindt dat de uitvoeringsconsequenties in kaart kunnen worden gebracht.

[0:48:38] Dat kan ook een keuze zijn, dus dat voordeel, dat begrijp ik wel degelijk.

[0:48:42] Maar stel nou dat een Kamerlid wel kiest voor een amendement.

[0:48:45] Het treedt toch allemaal gelijk in werking.

[0:48:47] Of je nou via een motie bij de eerste aanvullingswet kiest,

[0:48:50] zodat het in de tweede aanvullingswet kan worden opgenomen,

[0:48:53] of dat je direct kiest voor een amendement,

[0:48:56] ook dan kunnen toch de uitvoeringsconsequenties in kaart worden gebracht,

[0:49:00] dan is het alleen al in de wet gezet.

[0:49:03] Maar is dat nou de kern van het punt wat u maakte?

[0:49:09] Nou, in uw laatste route dan staat het inderdaad al in het staatsplot.

[0:49:13] En dan kan er nog wel wat uitgekend worden,

[0:49:16] maar dan zou je het nog kunnen wijzigen in een tweede aanvullingswet,

[0:49:20] maar dat ligt niet heel erg voor de hand.

[0:49:22] Maar het voordeel van die aanvullingswet is, en dat heb ik ook benadrukt,

[0:49:26] wij hebben in dit wetsvoorstel de afgelopen tien jaar

[0:49:29] bijna elke zin afgestemd met de ketenorganisatie,

[0:49:32] omdat het wetboek is uiteindelijk, zij moeten ermee werken.

[0:49:35] En we hebben dat heel erg nadrukkelijk steeds met hen afgestemd.

[0:49:39] En het voordeel van die aanvullingswet is dat zo'n voorstel tot wijziging,

[0:49:45] een gewenste wijziging, kan eerst worden gekeken,

[0:49:47] Oké, het is een wijziging in boek 1, maar wacht even,

[0:49:50] hetzelfde onderwerp speelt ook in boek 4 en indirect ook in boek 6.

[0:49:54] Dus let op, als we dat goed willen wijzigen,

[0:49:56] dan zullen we het op die drie verschillende plekken moeten wijzigen.

[0:49:59] Maar hoe zou dit in de praktijk kunnen uitpakken?

[0:50:02] En daarvoor zijn we de afgelopen tien jaar eigenlijk altijd

[0:50:04] naar die ketenorganisaties gaan opzoeken.

[0:50:06] Als wij dit doen, hoe zou dat uitpakken in de praktijk?

[0:50:10] En dat is essentieel om die samenhang van dat wetboek te bewaken.

[0:50:16] Dus ja, dat zien wij als groot voordeel.

[0:50:18] Maar u heeft natuurlijk helemaal gelijk.

[0:50:21] U heeft het recht op amendeering.

[0:50:23] En ja, dat is helemaal aan uw Kamer.

[0:50:26] Alleen dit is het grote voordeel daarvan.

[0:50:30] Hartelijk dank.

[0:50:31] Een verduidelijkende vraag, heer Van Nispen?

[0:50:33] Ja, eigenlijk ook een kort vervolger op.

[0:50:36] Want het nadeel van een motie, dat is ook onze ervaring,

[0:50:38] is dat het dan toch anders komt te luiden dan je het had bedoeld.

[0:50:41] Dus ik snap heel goed dat een Kamerlid voor een andere route kiest.

[0:50:45] Tegelijkertijd zie ik ook die voordelen wel.

[0:50:46] Maar is daar niet iets anders op te verzinnen, namelijk tijdig amendementen indienen?

[0:50:52] Ook dan zou je altijd in theorie nog een eigenwijze collega kunnen hebben die zegt

[0:50:55] ik doe dat wel pas de laatste dag voor de stemmingen,

[0:50:58] want het reglement van orde verbiedt dat niet.

[0:51:00] Dus dat zou in theorie nog steeds kunnen.

[0:51:02] Maar als je tijdig amendementen indient,

[0:51:04] dan zouden daar toch ook de uitvoeringsconsequenties wel van in kaart kunnen worden gebracht,

[0:51:07] zodat je niet per se hoeft te kiezen voor de toch iets minder elegante route van de motie.

[0:51:15] Het eerste punt, of de motie naar voldoening terecht komt in de aanvullingswet.

[0:51:20] Uiteindelijk krijgt u die aanvullingswet.

[0:51:22] Natuurlijk gaat u die gewoon behandelen als wetsvoorstel en kunt u altijd op dat moment,

[0:51:27] stel dat het niet voldoende naar wens is, een amendement op die tweede aanvullingswet indienen.

[0:51:32] Dat is het eerste punt.

[0:51:33] Het tweede punt, en nogmaals, het is uiteraard helemaal aan u om een amendement in te dienen,

[0:51:40] Maar een tijdig amendement, bijvoorbeeld in een WGO, waarbij we nu de luxe hebben om te zeggen

[0:51:48] we hebben twee maanden de tijd, want in maart is pas de plenaire behandeling, dat zou wellicht

[0:51:53] de ruimte kunnen geven om uitvoeringsconsequenties in die twee maanden te kunnen berekenen.

[0:51:57] En geeft wellicht ook de mogelijkheid om te kijken, landt het ook op andere plekken in

[0:52:01] de wetboeken?

[0:52:05] Dat klopt, maar dan is het ook weer aan uw Kamer om het proces over die amendementen

[0:52:10] te bepalen binnen de periode van die drie maanden natuurlijk.

[0:52:15] Hartelijk dank. Mevrouw Mütleur.

[0:52:18] Ik wil even inzoomen op de innovatiewet.

[0:52:22] De verlenging daarvan, de wens in ieder geval tot 1 april 2029.

[0:52:29] Kunt u ons even iets meer vertellen over de zaken

[0:52:33] of de initiatieven die worden ontplooid binnen die wet?

[0:52:38] Hoe dat wordt gemonitord, hoe dat wordt bijgestuurd,

[0:52:40] hoe dat wordt uitgebreid, zodat we weten waar partijen mee experimenteren, totdat we weten

[0:52:49] of het wel of niet werkt.

[0:52:50] Dus ik heb daar gewoon wat procesmatige vragen bij.

[0:52:54] Dat zal ik proberen te beantwoorden.

[0:52:57] Er zitten vijf onderwerpen in die innovatiewet.

[0:53:00] Extra bevoegdheden voor de hulpofficier van justitie, enkele nieuwe digitale bevoegdheden

[0:53:06] voor de opsporing. Denk vooral aan het onderzoek in de smartphones. Mediation in het strafproces.

[0:53:14] De vierde is de prejudicele procedure in strafzaken, waarbij de rechter vragen kan stellen aan de

[0:53:20] Hoge Raad. En de laatste is AVR, wat staat voor audiovisuele registratie. De afgelopen twee jaar

[0:53:29] is er echt daadwerkelijk, u noemt het, ja, geëxperimenteerd met die onderwerpen. Ja,

[0:53:34] Dat is de afgelopen twee jaar gebeurd, in pilots.

[0:53:39] En toen is er van alles bijgehouden over de uitoefening van die vijf nieuwe bevoegdheden.

[0:53:44] Toen zijn er werkgroepen in het leven geroepen...

[0:53:46] waarbij de betrokken ketenpartners waren, er zijn cijfers bijgehouden.

[0:53:50] Alles om ervoor te zorgen dat het WODC na die twee jaar die evaluatierapporten kon opstellen.

[0:53:57] Dus de afgelopen twee jaar is er van alles in het leven geroepen.

[0:54:00] Bijvoorbeeld door de politie, die kreeg nieuwe bevoegdheden.

[0:54:03] Nou, die moesten daarvoor nieuwe software kopen en dat is allemaal in het leven geroepen

[0:54:07] en daar is twee jaar mee geëxperimenteerd.

[0:54:10] En over het algemeen, maar goed, daar gaat de beleidsreactie nader op in, maar de rapporten

[0:54:15] zijn al openbaar, dus dat kan ik zeggen, over het algemeen zijn die vijf onderwerpen zeer

[0:54:20] positief ontvangen, enkele uitzondering daar gelaten.

[0:54:23] Dus de cijfers, bijvoorbeeld van de toepassing van die nieuwe bevoegdheden, daaruit blijkt,

[0:54:28] die hebben in zestig procent van de gevallen ervoor gezorgd dat er meer bewijs was.

[0:54:31] De nieuwe manieren waarop die telefoons konden worden uitgelezen,

[0:54:35] de nieuwe manieren om nieuwe gegevens te kunnen kennis nemen,

[0:54:39] van die gegevens, heeft daartoe geleid dat er meer bewijs is verzameld.

[0:54:44] En daarvan is het natuurlijk logisch dat na die twee jaar van experimenteren,

[0:54:47] de cijfers zijn er nu, dat de politie zegt ja, het zou wel heel zonde zijn

[0:54:51] als wij straks na 30 september 25 opeens vier jaar moeten wachten

[0:54:56] totdat we die nieuwe dingen weer mogen doen.

[0:55:00] Dus die wens, en dat geldt ook voor bijvoorbeeld de prejudicele procedure in strafzaken, er zijn niet veel vragen gesteld,

[0:55:08] maar de momenten dat ze zijn gesteld, was iedereen in de opspraak of in de strafgeestpraktijk er blij mee dat het kon.

[0:55:16] Dus ook daarvoor zou het heel zonde zijn als dat vier jaar niet meer kan.

[0:55:20] Op andere onderwerpen is wel wat kritiek geweest, bijvoorbeeld op de audiovisuele registratie,

[0:55:27] maar daarvan hebben de ketenpartners de afgelopen maanden in overleg wel gezegd

[0:55:30] ja maar het zou toch wel zonde zijn als we eventuele nieuwe dingen juist op dat

[0:55:34] punt willen ontplooien en dan kan het niet meer op basis van de wet dus al

[0:55:38] dat bij elkaar is al heeft er allemaal toe geleid tot de gezamenlijke wens van de

[0:55:43] uitvoeringsorganisatie om te zeggen we willen die via overbruggen en dat maakt de

[0:55:48] innovatiewet ook mogelijk want het laatste artikel uit innovatiewet zegt

[0:55:51] als je het wil verlengen, dan moet er voor 30 september een wetsvoorstel bij de

[0:55:57] Tweede Kamer zijn ingediend. Dus dat is eigenlijk over de verlenging van de

[0:56:02] innovatiewet. Ik hoop dat ik u vraagt daarmee.

[0:56:06] En die was helder. Dan meneer Koops heeft u een vraag.

[0:56:12] Ja meneer de voorzitter en voordat ik die stel zeg ik maar even tegen het

[0:56:15] gezelschap dat ik nu één week en twee en een half uur kamerlid ben en hier

[0:56:21] Als ik aanschuif bij een van de grootste wetgevingsprojecten die hier lopen,

[0:56:25] dat ben ik me zeer van bewust.

[0:56:27] Als mijn vraag dus dom is, dan is dat de oorzaak.

[0:56:30] Oké, dat wou ik gewoon eerst even zeggen.

[0:56:32] En meneer de voorzitter, u moet me corrigeren als ik buiten het boekje ga,

[0:56:35] want morgen krijg ik de cursus over dit soort briefingen.

[0:56:39] Zullen we alles door de vingers zien vandaag?

[0:56:41] Dank u. Gaat uw gang, stelt uw vraag.

[0:56:44] Mijn eerste vraag, die gaat over ontwikkelingen die plaatsvinden

[0:56:48] terwijl het wetboek wordt gemaakt.

[0:56:49] En ik hoorde daar al het woord procesafspraken vallen.

[0:56:53] Ik kende 800 suggesties of vragen die zijn gesteld.

[0:56:56] Die ken ik natuurlijk helemaal niet.

[0:56:57] Maar dat is een uitspraak van september 2022 en valt dus in de periode waarin hier aan

[0:57:02] wordt gewerkt.

[0:57:03] En er is nou weer een nieuwe.

[0:57:04] In oktober is er een belangrijke arrest geweest door het Hof van Justitie over smartphones.

[0:57:08] En dat komt weer terug hier in die, hoe heet die uitspraak, de Landek-uitspraak.

[0:57:16] Is geborgd dat dergelijke grootschalige belangrijke jurisprudentie telkens opnieuw wordt verwerkt

[0:57:23] in het wetsvoorstel, zodat we zo min mogelijk achterlopen tegen de tijd dat het ding af

[0:57:27] is?

[0:57:30] Ik weet niet aan wie ik die vragen best kan stellen.

[0:57:32] Ik zal proberen die ook weer te beantwoorden.

[0:57:34] In ieder geval, welkom in de Tweede Kamer.

[0:57:37] U weet wellicht dat uw naamgenoot een heel belangrijke commissie is geweest binnen dit

[0:57:41] wetboek, de commissie Koops.

[0:57:43] Ja, zeker. Maar voor de mensen, dat is een andere meneer Koops.

[0:57:47] Maar dat is toch een leuke bijkomstigheid.

[0:57:51] Ja, zeker. Om op uw vraag antwoord te geven.

[0:57:53] Daar is aan gedacht en daar dient nou juist dat aanvullingsspoor voor.

[0:57:58] Wij hebben op het moment dat het eerste wetsvoorstel is ingediend bij de Kamer natuurlijk ook gezien.

[0:58:03] Er zullen ontwikkelingen zijn. Het strafprocesrecht staat nooit stil.

[0:58:06] U noemt twee mooie voorbeelden van onderwerpen.

[0:58:09] Ja, de procesafspraken, daar had nog niemand over nagedacht in maart 2023,

[0:58:14] per wijze van spreken, toen wij het wetsvoorstel voor de eerste vaststellingswet indienden.

[0:58:18] En juist voor dat soort ontwikkelingen is dat aanvullingsspoor, zodat we straks,

[0:58:23] en ik noemde het al, een zo up-to-date mogelijk wetboek hebben op 1 april 2029.

[0:58:29] En daar zijn de ketenpartners zich ook van bewust.

[0:58:31] En die hebben op een gegeven moment ook gezegd, ja, die eerste aanvullingswet,

[0:58:35] waar de heer Elian het over had, dat is dusdanig groot.

[0:58:38] Dat is voor onze implementatieperiode echt van belang, maar daarna zullen er meer ontwikkelingen

[0:58:43] zijn die ook nog mee moeten worden genomen, anders hebben we straks een wetboek in 2029

[0:58:47] dat direct achterloopt.

[0:58:49] Dus zo'n landdekuitspraak, die zal worden meegenomen bij de voorbereidingen van de tweede

[0:58:54] aanvullingswet.

[0:58:56] En waarbij het dus toe kan leiden dat het voorstel voor onderzoek aan een smartphone, zoals

[0:59:01] dat nu in de eerste vaststellingswet staat, namelijk een getrapte bevoegdheid die tegemoet

[0:59:05] Dat komt aan de jurisprudentie van de Hoge Raad.

[0:59:08] Het smartphonearrest zei juist...

[0:59:09] ...nou, voor zo'n onderzoek aan een telefoon moet je een driedeling maken.

[0:59:14] Is het een beetje inbreukmakend, dan mag de politie het zelf doen.

[0:59:17] Is het meer, dan komt de officier van justitie in beeld.

[0:59:20] En is het ingrijpend, dan de rechtercommissaris.

[0:59:23] Nou, dat hebben we in de wet verwerkt, in de eerste vaststellingswet.

[0:59:27] Nu hebben we een landdekarrest, wat lijkt te zeggen...

[0:59:30] ...dat heeft de minister van Justitie ook beantwoord op recente vragen van uw Kamer...

[0:59:34] dat er misschien wel altijd een rechte commissaris bij moet komen.

[0:59:40] Maar zoals de minister ook heeft beantwoord in die vragen,

[0:59:42] is die jurisprudentie nog niet uitgekristalliseerd,

[0:59:45] zijn daar prejudicele vragen over gesteld, ook aan het Hof van Justitie.

[0:59:49] En als die jurisprudentie is uitgekristalliseerd,

[0:59:52] zal de minister, en dit is het onderwerp van de minister,

[0:59:57] bij zo'n aanvullingswet daar de gewenste wijzigingen kunnen doorvoeren.

[1:00:03] Dus ja, daar proberen we dus aan te moeten komen via dat aanvullingsspoor.

[1:00:09] Hartelijk dank.

[1:00:10] Wilt u nog een vervolgvraag stellen?

[1:00:12] Mag dat?

[1:00:13] Ja, gaat uw gang.

[1:00:17] Ik zal...

[1:00:18] Ik heb duizend vragen voor u.

[1:00:20] Sorry, maar die gaan we allemaal niet nu kunnen stellen.

[1:00:22] Dat moet ik op een andere manier gaan oplossen.

[1:00:25] Ik hoorde zojuist in de toelichting dat door wijzigingen in het traject

[1:00:31] dreigt de geldtekort.

[1:00:32] voor het maken van het wetboek zelf. Heb ik dat goed begrepen?

[1:00:41] De toegekende middelen komen volledig tot besteding, stond er.

[1:00:49] Het is nu natuurlijk niet op, maar je moet er wel goed op de centen blijven letten, ja.

[1:00:55] Dat is geld niet voor het maken van het wetboek, maar voor de implementatie van het wetboek.

[1:01:00] Dus om ervoor te zorgen dat het wetboek in werking kan treden,

[1:01:04] moeten de ketenpartners, opleidingen, software, dat soort zaken.

[1:01:09] Dus dat geldt dus voor de implementatie van het uiteindelijke wet.

[1:01:14] Ja. Goed.

[1:01:15] Ja, en dan gaan we even kijken naar een nieuwe ronde.

[1:01:18] Dus een vervolgvraag is altijd even goed, hoor, om de duidelijkheid te krijgen.

[1:01:21] Maar ik kijk even naar mevrouw Helder.

[1:01:23] Wilt u? Nee, de heer Allian van Nispen.

[1:01:25] Wilt u nog een vraag stellen? Ja, zeker.

[1:01:26] En als mijn laatste, en ook van mij kan nog dankt, had ik nog niet gezegd.

[1:01:30] Want het gaat kort door op dit vorige punt van de heer Koops.

[1:01:36] Want deels zullen er meer middelen nodig zijn als gevolg van het wetboek van strafvordering.

[1:01:43] Deels wordt het ook efficiënter.

[1:01:46] En hoe goed is dit nou, hoe grof of hoe precies is dit nou al in te schatten voor de periode 2029 en daarna?

[1:01:52] Wat is nou de marge erin?

[1:01:54] En ik heb uw opmerking net goed gehoord hoor, dat het qua besteding al krap wordt geschat.

[1:02:01] Ja, exact. En daar ging de vraag over, dacht ik.

[1:02:09] Nee, want het is op dit moment nog lastig in te schatten.

[1:02:12] In de zin van, we hebben veel werklastverhogende elementen in beeld.

[1:02:18] Ook werklastverlagerende elementen.

[1:02:20] Maar we gaan er nog wat door.

[1:02:22] En wat ik zei, de organisaties zijn op dit moment ook bezig om te kijken

[1:02:26] hoe ze met nieuwe werkprocessen dat strafproces kunnen optimaliseren.

[1:02:30] en efficiënter kunnen kunnen maken.

[1:02:33] Dus wat uiteindelijk het saldo zal worden van het meer kosten en minder kosten,

[1:02:38] of anders gezegd meer capaciteit en minder capaciteit,

[1:02:42] dat hebben we nu nog niet in beeld, maar daar werken we komende jaren aan,

[1:02:46] zodat we ook in die invoeringswet daar een volledig beeld van kunnen geven.

[1:02:51] Ja, dat was helder zo. Mevrouw Putleur.

[1:02:55] Ja, dat was ook mijn laatste vraag. Even hierop doorgaand,

[1:02:58] Want in die sheets die u met ons deelde, stond nadrukkelijk in dat de periode van de implementatie

[1:03:05] langer kostte, meer organisaties dan in het rapport, een beroep doen op middelen en de

[1:03:10] bijstelling van enkele kostenposten nodig is.

[1:03:14] Dus ik ben even zoekende naar mijn eigen rol als Kamerlid.

[1:03:18] Natuurlijk komen er momenten aan, zoals de voorjaarsnota en richting de begroting.

[1:03:24] Wanneer kunnen wij daar ook een voorstel voor doen?

[1:03:29] Is dat tijdens het debat wat we voeren in januari over de boeken?

[1:03:33] Wachten we nog even?

[1:03:34] Dus ik ben eigenlijk meer benieuwd naar de informatieverstrekking hieromtrend richting de Kamerleden,

[1:03:40] zodat zij hun eigen afweging kunnen maken op de momenten dat daarvoor bedoeld is.

[1:03:48] Op dit moment is gewoon de ter beschikking gestelde middelen door, zeg maar, Rutte 4, zijn voldoende.

[1:03:57] We zullen alleen heel scherp op de kosten moeten blijven letten.

[1:04:00] Dus zolang het zich binnen die grenzen bevindt, komt er niemand terug om meer geld.

[1:04:08] Het is natuurlijk wel verstandig om dat potje, zeg maar, wat ervoor stond, om dat intact te laten.

[1:04:14] Dat wil ik wel graag meegeven.

[1:04:17] Mevrouw Muik-Luur.

[1:04:19] Het ministerie kan van mening zijn dat het potje voldoende is.

[1:04:25] Maar de partners in kwestie kunnen zeggen, ik krijg te weinig of de andere krijgt meer.

[1:04:31] En dan komen weer die Kamerleden waarschijnlijk allerlei verzoeken en vragen stellen.

[1:04:38] We hebben tot nu toe gezegd, voor 2025 is iedereen tevreden met wat ze krijgen.

[1:04:44] En we gaan op 1 oktober 2025 opnieuw kijken naar de periode daarna.

[1:04:52] Hartelijk dank daarvoor.

[1:04:54] De heer Koops heeft u nog een vraag.

[1:04:56] Dank u, meneer de voorzitter.

[1:04:58] Een korte afsluitende vraag in mijn geval.

[1:05:04] Ik ga het gewoon vragen.

[1:05:06] Er spelen natuurlijk discussies over in hoeverre wetten aan de grondwet kunnen worden getoetst in

[1:05:11] Nederland en hoe dat zou moeten gebeuren.

[1:05:14] Er hebben allerlei mensen verschillende meningen over.

[1:05:16] maar wordt de grondwet ook betrokken bij het formuleren van de huidige voorstellen?

[1:05:26] Een heel naïeve vraag misschien,

[1:05:27] maar ik kom zelf nooit verder dan de mensenrechten gewoon van de mensenrechtenhof

[1:05:31] en daar kan ik wat mee als advocaat.

[1:05:33] Ziet u?

[1:05:34] Nou, daar kan ik het volgende op zeggen.

[1:05:38] De wetsvoorstellen worden op vrijwel elk punt bekeken

[1:05:42] op mensenrechtelijke en grondrechtelijke consequenties.

[1:05:45] Dat is overigens standaard de situatie met wetsvoorstellen,

[1:05:50] omdat er een grondrechte toets bij elk wetsvoorstel door het ministerie van BZK plaatsvindt.

[1:05:56] Dus langs die weg wordt gekeken of wij binnen de kaders van de grondwet opereren.

[1:06:03] Mag ik daar dan een verduidelijkende...

[1:06:05] Ja, stelt u nog eens een vraag.

[1:06:08] Dank u zeer.

[1:06:09] En kan ik dat als Kamerlid zien, dat die toets heeft plaatsgevonden,

[1:06:12] en wat daar dan het resultaat van is?

[1:06:13] Zeker in de memorie van toelichting bij elk wetsvoorstel en dus ook bij de wetsvoorstellen van dit project zit vrijwel standaard een paragraaf

[1:06:22] rond rechtelijke en mensenrechtelijke aspecten waarin daar verslag van wordt gedaan.

[1:06:28] Ja, ja, ja, dat wordt een druk reces, kan ik je vertellen.

[1:06:32] Hartstikke goed. Dan dank ik de leden voor hun vragen op dit onderwerp.

[1:06:36] Heeft u nog een laatste ding om mee te geven aan de Kamerleden?

[1:06:41] Nee? Dan dank ik u hartelijk voor uw presentatie, ook voor uw ondersteuning,

[1:06:46] die ongetwijfeld flink wat uurtjes hier aan hebben gewerkt.

[1:06:49] Dank voor het werk dat u doet op het ministerie, voor ons land.

[1:06:53] En ik sluit bij deze debriefing.