Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-stelsel)

[0:00:00] Een hele goede middag.

[0:00:02] Ik open hierbij het commissiedebat dat gaat over vergunningverlening, toezicht en handhaving.

[0:00:08] Afgekort het VTH-stelsel.

[0:00:10] Allereerst wil ik de staatssecretaris van Hatte welkom heten...

[0:00:14] om alle prangende vragen vanuit de Kamerleden te beantwoorden.

[0:00:18] Ik wil de mensen hier op de publieke tribune van Hatte welkom heten.

[0:00:21] De mensen die het thuis via de livestream of ergens anders volgen welkom heten.

[0:00:26] Ik zal even naast mij de Kamerleden aan u voorstellen.

[0:00:29] Aan de linkerkant het lid Kostiets van Partij voor de Dieren.

[0:00:32] Meneer Gabriels van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:00:34] Meneer Buissen van de VVD.

[0:00:36] Mevrouw Wingela van Nieuwsverzak Contract.

[0:00:39] En de heer Boutkamp namens de Partij voor de Vrijheid.

[0:00:44] Daarmee gaan we ook direct beginnen met de eerste termijn aan de zijde van de Kamer.

[0:00:48] En daarmee begin ik met het lid Kostiets van de Partij voor de Dieren...

[0:00:52] om af te trappen in de eerste termijn van de Kamer.

[0:00:54] Het woord is aan haar.

[0:00:56] Dank u wel, voorzitter.

[0:00:57] We hebben het vandaag over het stelsel van vergunningen, toezicht en handhaving.

[0:01:02] Het klinkt voor mensen thuis misschien heel saai, maar dit stelsel is de basis van bescherming

[0:01:07] van onze gezondheid, ons water en alles om ons heen.

[0:01:12] Hoe beter dit systeem werkt, hoe minder extra risico op bijvoorbeeld kanker en longaandoeningen,

[0:01:18] hoe minder dierenleed en hoe schoner ons water.

[0:01:20] Het probleem is dat het systeem op dit moment totaal niet werkt.

[0:01:25] Het is te afhankelijk van vervuilende bedrijven die zelf over de vervuilingsgegevens gaan en

[0:01:30] die te weinig gecontroleerd worden.

[0:01:32] De toezichthoudende instanties hebben te weinig menskracht en expertise.

[0:01:36] Er vinden minder milieucontroles plaats vanwege personeelstekorten bij de omgevingsdiensten.

[0:01:41] Hier profiteren vervuilers van en dit gaat ten koste van de bescherming van burgers, dieren,

[0:01:46] natuur en milieu.

[0:01:47] En voor de schade, daar betaalt de burger voor.

[0:01:52] De vrijheid van burgers om in hun eigen tuin en huis veilig te kunnen zijn en schone luchten

[0:01:57] te kunnen inademen wordt aangetast door het vele spuiten met landbouwgif, door de vervuiling

[0:02:03] van Tata en Gemmoer.

[0:02:04] Mensen worden zo in hun vrijheid aangetast dat ze moeten gaan verhuizen of dat ze hun

[0:02:11] ramen en deuren moeten sluiten.

[0:02:12] Een omwonender van Germoer wees me op het feit dat brieven van de staatssecretaris vol staan

[0:02:17] met het woordje onderzoeken.

[0:02:20] Haar boodschap aan deze staatssecretaris is, en ik zeg het hierbij, daar koopt niemand

[0:02:24] iets mee.

[0:02:26] Echte daadkracht is handelen en is ingrijpen.

[0:02:29] En daar roep ik ook de staatssecretaris veel meer toe op.

[0:02:33] En ik heb de staatssecretaris ook echt gevraagd om hier stappen in te ondernemen, maar tot

[0:02:37] nu toe zie ik daar weinig van terug.

[0:02:39] Er is een meerderheid van de samenleving en de Kamer die wil dat de wet gewasbescherming

[0:02:46] wordt aangepast, zodat burgers beter worden beschermd tegen landbouwgif.

[0:02:50] Maar deze staatssecretaris heeft gewoon de hele wet ingetrokken.

[0:02:54] Dat is echt ondemocratisch en tegen de wens van de maatschappij in.

[0:02:59] Ik vraag de staatssecretaris om ons nog de wet in ieder geval in stemming te brengen.

[0:03:03] De rechtbank in Den Haag veroordeelde de overheid eind 2022 voor ontoerijkend geheurbeleid.

[0:03:09] dat volgens de rechter een inbreuk was op artikel 8 van het Europese verdrag voor het recht van de mens,

[0:03:13] namelijk het recht op respect voor iemands woning en privé- en gezinsleven.

[0:03:17] Kan de staatssecretaris in het eerste kwartaal van 2025 per brief reflecteren

[0:03:22] op hoe de huidige wet en regelgeving, inclusief afstandsnormen,

[0:03:25] met betekening tot gebruik van bestrijdingsmiddelen, zich verhoudt tot artikel 8 van het verdrag?

[0:03:31] De staatssecretaris komt met een aangescherpte wet om de burgers tegen de stank van de veehouderij te beschermen.

[0:03:36] Kan de staatssecretaris toezeggen om zo scherp mogelijke normen te komen,

[0:03:41] om de gezondheid van burgers te beschermen

[0:03:43] en daarin de cumulatieve effecten mee te nemen?

[0:03:46] Wil hij toezeggen onafhankelijke gezondheidsexperts

[0:03:48] hierover advies te laten geven?

[0:03:52] Voorzitter, steeds meer burgers stappen zelf naar de rechter

[0:03:54] om actie van de overheid af te dwingen.

[0:03:56] Kan de staatssecretaris toezeggen dat hij wel proactief zal zijn

[0:03:59] in bescherming van de burgers en zal verkennen

[0:04:02] waar nog meer verbeteringen in wet- en regelgeving nodig zijn

[0:04:05] om die bescherming beter te borgen?

[0:04:07] Kan de staatssecretaris met zo'n verkeringing medio 2025 komen?

[0:04:11] Voorzitter, het zegt heel veel dat nota bene een VVD'er van Aartsen

[0:04:14] de uitvoering tot nu toe een mislukking noemt.

[0:04:17] Het is daarom onbegrijpelijk dat er wordt bezuinigd op het IOT.

[0:04:21] En we komen natuurlijk met GroenLinks daarover met een amendement.

[0:04:24] Daarnaast nog een aantal vragen.

[0:04:26] Even kijken hoeveel tijd ik heb.

[0:04:28] Ziet de staatssecretaris de noodzak van grotere investeringen

[0:04:30] in het personeelsbestand van de omgevingsdiensten

[0:04:32] om deze structureel te versterken?

[0:04:34] Hoe gaat hij anders de structurele capaciteitsproblemen oplossen?

[0:04:37] Er ligt een aangenomen motie van onder andere ons en de NEC om met een voorstel te komen

[0:04:41] om beter te borgen dat vervuilers daadwerkelijk betalen voor de schade die ze veroorzaken.

[0:04:46] Ik vraag de staatssecretaris om per brief begin 2025 te laten weten hoe hij deze motie meeneemt

[0:04:51] in de verbetering van het VTH-stelsel.

[0:04:54] Er is ook een motie die de regering verzoekt om het bevoegde gezag te ondersteunen in zo

[0:05:01] snel mogelijk passende en preventieve maatregelen te nemen, zoals verplicht om de omgeving zet,

[0:05:06] kan de staatssecretaris laten weten hoe hij die motie ook concreet meeneemt in het VTH-beleid.

[0:05:11] Voorzitter, als het gaat om CWCO-bedrijven, bedrijven die hele ernstige stoffen uitstoten,

[0:05:18] die zitten nu vaag bij omgevingsdiensten die onderbezet zijn en ook nog onder verantwoordelijkheid

[0:05:23] van regionale overheden die te weinig capaciteit hebben.

[0:05:25] Ik ken het zelf ook.

[0:05:26] Ik sta te lid van Noord-Holland.

[0:05:28] doe ik in mijn vrije tijd. En waar ga ik over? Over de grootste vervuiler van Nederland, Tata Steel.

[0:05:34] Die verantwoordelijkheid hoort hier te zijn. Is de staatssecretaris het met ons eens dat

[0:05:38] soveso bedrijven eigenlijk onder rijkse toezicht horen te liggen? En is zij bereid om dat ook te

[0:05:43] verkennen en daarover naar de Kamer te rapporteren? Voorzitter, ik kijk nog even inderdaad ten slotte.

[0:05:52] Ik vind het belangrijk dat er moties in deze Kamer worden uitgevoerd. De ILT-rapport is duidelijk met

[0:05:58] met een aantal aanbevelingen en de staatssecretaris gaat daarop in.

[0:06:01] Maar de ILT-rapport sluit ook aan op een aantal aangenomen moties van deze Kamer...

[0:06:05] waaronder een aangenomen motie van een groot aantal partijen hier...

[0:06:09] over het keiharde borgen van de adviezen van de gezondheids-expert Groet Eymond...

[0:06:14] met betrekking tot Tata in de maatwerkafspraken.

[0:06:17] En wat lees ik in een brief van de staatssecretaris...

[0:06:19] bijvoorbeeld over de 90 procent reductie van kankerverwekende stoffen...

[0:06:23] ja, dat betrekken we bij het ZZS-beleid en gaan we waarschijnlijk niet halen.

[0:06:27] Maar maatwerkafspraken zijn er om bovenwettelijke zaken te regelen,

[0:06:31] niet aansluiten bij het ZZS-beleid.

[0:06:33] Mevrouw Korsi, komt u tot een afronding?

[0:06:35] U bent inmiddels 40 seconden al over tijd.

[0:06:38] Ik wil u nog 50 seconden geven, maar alsjeblieft, afronden.

[0:06:42] Heel erg bedankt.

[0:06:43] Dus ik vraag de staatssecretaris om dat te borgen.

[0:06:46] En anders is hij zich ervan bewust dat als het straks niet geborgd is

[0:06:49] en de maatwerkafspraken voor de Kamer liggen,

[0:06:52] dat er een meerheid is die die maatwerkafspraken gewoon kan wegstemmen.

[0:06:56] Dank u wel.

[0:06:58] Dat was het inbrengen van het lid Kossis.

[0:07:00] Dank u wel.

[0:07:01] Ik zie dat er geen interrupties zijn.

[0:07:03] Voor de goede orde wil ik vier interrupties toestaan

[0:07:06] in de eerste termijn.

[0:07:09] Dan geef ik nu het woord aan

[0:07:10] meneer Gabriels van de fractie van GroenLinks Partij van Oude.

[0:07:13] Dank u wel, voorzitter.

[0:07:15] Om te beginnen wil ik mijn respect

[0:07:16] uitspreken voor de medewerkers van omgevingsdiensten.

[0:07:19] Omdat zij al jarenlang

[0:07:20] roeien met de riemen die zij hebben.

[0:07:23] Het is alweer 3,5 jaar geleden

[0:07:24] dat de commissie van artsen haar rapport ter verbetering van het

[0:07:27] vergunning toezicht handhaving stelsel presenteerde.

[0:07:30] In de tussentijd zijn de zorgen over een ongezonde leefomgeving toegenomen.

[0:07:33] Ondanks allerlei rapporten en programma's, zoals het actieprogramma

[0:07:37] in de aanleiding van het Onderzoeksraad voor de Veiligheid,

[0:07:40] maar ook het interbestuurlijk programma van VTH.

[0:07:43] En hoe nu concreet verder?

[0:07:45] En wat is er nodig om de milieuproblemen te verminderen

[0:07:47] en vertrouwen van inwoners terug te winnen?

[0:07:50] Voor GroenLinks Partij van de Arbeid gaat het om drie zaken eigenlijk,

[0:07:52] drie globale zaken, het goed functionerende omgevingsdiensten, strakkere wetgeving zodat

[0:07:57] de omgevingsdiensten ook daadwerkelijk kunnen handelen en nazorg voor de plekken waar het

[0:08:02] al is misgegaan. Versterkt de overkoepelende samenwerking tussen omgevingsdiensten en ondersteun

[0:08:08] ze met geld, kennis en capaciteit. Omschrijft de verdeling van verantwoordelijkheden voor

[0:08:12] alle overheden nog beter en dat maakt het transparanter wie waar precies over gaat. Want het is een

[0:08:16] spaghetti verantwoordelijkheid. De regeringspartijen die hier zitten geven stuk voor stuk aan dat

[0:08:21] dat ze milieu en omgevingsdiensten ook belangrijk vinden.

[0:08:24] Tegelijkertijd staat er geen zin over in het regeerprogramma en wordt er bezuinigd op de ILT.

[0:08:28] Er komt in 2025 en 2026, als de amendementen van GroenLinks Partij van de Arbeid en Partij voor de Dieren weggestemd worden,

[0:08:35] geen extra geld voor overkoepelende taken van omgevingsdiensten,

[0:08:38] zoals overstijgende kennis en informatie over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van batterijen of ammoniak.

[0:08:43] En ook is er geen geld gereserveerd voor broodnodige digitalisering.

[0:08:47] Dit terwijl de gemeenten en provincies hier wel om vragen.

[0:08:51] En hoe gaat de staatssecretaris hier nu mee verder?

[0:08:54] Hoe wil hij de digitalisering in 2025 en 2026 bekostigen?

[0:08:58] En hoe gaan de omgevingsdiensten de extra en complexere taken in 2025 en 2026 bekostigen

[0:09:04] in een tijd dat de regering ook nog eens miljarden op het gemeentefonds bezuinigt?

[0:09:09] Ravijnjaar 2026.

[0:09:10] Is de staatssecretaris het met GroenLinks Partij voor de Arbeid, de provincies en de

[0:09:14] dat er bij het oplossen van dit probleem ook gewoon meer geld nodig is.

[0:09:19] En straks zijn we weer een jaar verder,

[0:09:21] weer een jaar met milieuschade en inwoners die vechten voor meer metingen,

[0:09:24] meer transparantie, inwoners die kostbare tijd kwijtraken

[0:09:27] omdat ze dat doen wat de overheid eigenlijk zou moeten doen,

[0:09:30] een zo gezond mogelijke leefomgeving behouden.

[0:09:33] Onzekerheid omdat ze wonen in een gebied met zware bedrijvigheid

[0:09:35] en een omgevingsdienst die op rood staat,

[0:09:38] omdat we nu al weten dat ze in 2026 de zaken nog niet op orde gaan hebben.

[0:09:41] Als voorbeeld geef ik dan, dat was ook afgelopen vrijdag toevallig, Zevenellen.

[0:09:46] Een megagroot terrein tussen Buggenum en Roermond.

[0:09:49] Zwaarste milieukategorie, vijf, er komen daar mestvergisters, afvalverwerkers, terwijl

[0:09:54] de Omgevingsdienst Noord en Middelinburg door de provincie en door het Rijk op de vingers

[0:09:57] getikt is.

[0:09:58] En geen wonder dat de omwonenden zich dan zorgen maken over het feit wat daar staat

[0:10:02] te gebeuren.

[0:10:03] De Omgevingsdienst staat op rood en toch is er een heel groot bedrijventerrein.

[0:10:07] Dan kan de staatssecretaris garanderen dat er in de gebieden waar die Omgevingsdiensten

[0:10:10] nog niet voldoen aan de robuustheidscriteria,

[0:10:13] dat daar toch een gezonde leefomgeving geborgd blijft.

[0:10:17] En dan de wetgeving.

[0:10:18] Op het moment dat die omgevingsdiensten in orde zijn,

[0:10:21] moeten ze ook goed kunnen functioneren.

[0:10:23] Een voorbeeldje. Het voorzorgsprincipe moet beter verankerd worden in de wet.

[0:10:27] Dat hebben we via motie vorig jaar hier al aangenomen.

[0:10:30] En daar is twee keer toegezegd door de vorige staatssecretaris

[0:10:32] dat er een wetsvoorstel gaat komen

[0:10:34] voor betere verankering van dat voorzorgsprincipe.

[0:10:37] En dat zou nog in 2024 naar de Kamer komen.

[0:10:39] Wanneer kan de Kamer dit verwachten?

[0:10:42] En ook de minimalisatieplicht voor de zeer zorgwekkende stoffen.

[0:10:45] De omschrijving daarvan is te onduidelijk,

[0:10:47] waardoor omgevingsdiensten en provincies worstelen met het kunnen aanschrijven van bedrijven.

[0:10:51] Dan staalslakken. Er is nog steeds geen meldingsplicht,

[0:10:54] waardoor de omgevingsdiensten dumping ervan nog steeds niet kunnen tegenhouden.

[0:10:58] En ook moeten de vergunningen niet meer voor onbepaalde tijd uitgegeven worden.

[0:11:01] En dat zijn allemaal weeffouten in de wetgeving die rechtgezet zouden moeten worden.

[0:11:04] En is de staatssecretaris bereid dit soort wetgevingstrajecten ook aan te gaan, waardoor

[0:11:09] de omgevingsdiensten ook daadwerkelijk slagkracht krijgen?

[0:11:13] En dan ook de nazorg.

[0:11:15] Want wat doen we met gebieden die al ernstig verontreinigd zijn en waar de overheid dus

[0:11:19] gefaald heeft?

[0:11:20] In Eerbeek en in Spijk, waar tonnen staalslakken gedumpt zijn, en in alle gebieden waar overmatige

[0:11:24] PFAS-verontreinigingen zijn, bij defensieterreinen bijvoorbeeld.

[0:11:29] Er is een spuk PFAS, maar de aanvragen gaan zo snel dat het bedrag niet toereikend is.

[0:11:33] en hoe denkt de staatssecretaris over een nazorgfonds?

[0:11:37] Ja, kortom, die omgevingsdiensten, de wetgeving en de nazorg,

[0:11:43] er moet nog veel gebeuren op dat vlak.

[0:11:44] En de ILT heeft een heel goed rapport uitgebracht in november

[0:11:48] met hele duidelijke aanbevelingen.

[0:11:51] Dat rapport heet Voor de Gezondheid.

[0:11:53] En de vraag is, is de staatssecretaris bereid die aanbevelingen uit het rapport,

[0:11:57] die heel concreet zijn, echt goed om die over te nemen?

[0:12:00] En GroenLinks Partij van de Arbeid wil concrete daden, zodat inwoners het vertrouwen in hun

[0:12:06] leefomgeving weer terug kunnen winnen en weer kunnen vertrouwen op de overheid en op omgevingsdiensten,

[0:12:10] ook op dit vlak.

[0:12:11] En daarom roepen wij ook de commissie hier nog een keer op om voor de amendementen van

[0:12:15] GroenLinks Partij van de Arbeid en de Partij voor de Dieren te stemmen, want er is meer

[0:12:19] capaciteit nodig, er is geld nodig en er is een digitaal systeem nodig.

[0:12:22] En ik weet dat u dat niet gaat doen, maar gaat dan in ieder geval met onze gesprek om

[0:12:27] voor de voorjaarsnota wel te spreken over financiële middelen.

[0:12:34] Helemaal goed. Mooi binnen de tijd.

[0:12:37] Er zijn geen interrupties.

[0:12:38] Dan wil ik de volgende spreken van de fractie van de VVD.

[0:12:41] Meneer Buijzen, je houdt de gang.

[0:12:43] Dank u wel, voorzitter.

[0:12:45] Wij zijn trots op ons land.

[0:12:46] We zijn een van de meest welvarende en vrije landen van de wereld.

[0:12:50] Tegelijkertijd zijn we in ons land en in de wereld...

[0:12:53] zien we dat we in ons land en de wereld te veel druk leggen op onze leefomgeving.

[0:12:57] Ondanks dat we zien dat het werk van de professionals bij de omgevingsdiensten en andere betrokkenen

[0:13:02] veel goeds brengt voor de leefomgeving, zijn er ook nog veel voorbeelden waarbij we zien

[0:13:06] dat de stelsel nog verbeterd moet worden.

[0:13:08] Bovendien zien we dat de kosten voor een gezonde leefomgeving voor de Nederlanders door de

[0:13:13] jaren heen alleen maar oploopt.

[0:13:16] Een effectief stelsel van vergunningsverlening, toezicht en handhaving is cruciaal om een

[0:13:21] gezonde leefomgeving te waarborgen en de kosten hiervan voor Nederlanders te beheersen.

[0:13:25] Onze inwoners moeten erop kunnen vertrouwen dat ze in een schone omgeving kunnen wonen,

[0:13:30] werken en recreëren.

[0:13:31] Ik wil ingaan op drie speerpunten.

[0:13:34] Ten eerste, een sterke uitvoering van het VTH-stelsel om milieuproblemen te voorkomen

[0:13:39] en aan te pakken.

[0:13:41] VVD staat voor de sterke uitvoeringskracht vanuit het VTH-stelsel.

[0:13:45] Waar nodig, moet er onomwonden gehandhaafd kunnen worden op bijvoorbeeld PFAS-lozingen,

[0:13:49] uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen of andersoortige overtredingen van de wet.

[0:13:54] Wetten en regels dienen dus duidelijk te zijn.

[0:13:57] We willen om die reden dat de staatssecretaris komt met een plan zodat bedrijven beter de

[0:14:02] minimalisatieplicht voor ZZS'en naleeft.

[0:14:04] Kan hij aangeven wat de stand van zaken hiervoor is?

[0:14:07] We vinden daarnaast dat er vaart gemaakt moet worden op het verbod van niet-essentiële PFAS

[0:14:12] op Europees niveau.

[0:14:14] Verloopt dit wat de staatssecretaris betreft naar wens?

[0:14:17] En we willen ook dat de staatssecretaris zijn invloed gebruikt om de problemen met staalslakken

[0:14:22] in Spijk en Eerdbeek op te lossen.

[0:14:23] Het is goed dat de staatssecretaris op ons verzoek een werkbezoek heeft gebracht al daar, maar

[0:14:29] tegelijkertijd zien we dat het bevoegd gezag niet automatisch dit probleem naar zich toetrekt.

[0:14:34] De inwoners zijn de dupe.

[0:14:36] Ziet de staatssecretaris een rol voor zichzelf hierin?

[0:14:39] Het tweede speerpunt wat ik onder de aandacht wil brengen is innovaties mogelijk maken.

[0:14:44] Technologie speelt steeds meer een prominente rol in de praktijk.

[0:14:48] Enerzijds om bedrijven in staat te stellen bij te dragen aan een schonere leefomgeving,

[0:14:52] maar tegelijkertijd kunnen omgevingsdiensten technologie inzetten om bedrijven te controleren.

[0:14:57] Denk aan sensoren, satellieten, drones, AI of imaging technieken.

[0:15:02] VVD ziet hierin veel kansen om de omgeving schoner en veiliger te krijgen

[0:15:06] tegen betaalbare kosten voor onze inwoners.

[0:15:09] Hoe kijkt de staatssecretaris tegen deze ontwikkelingen aan?

[0:15:12] Naast praktijktoepassingen zijn we expliciet ook geïnteresseerd in de financieringskant

[0:15:15] van bijvoorbeeld geautomatiseerde controles door de omgevingsdienst en de financiering daarvan.

[0:15:20] Zijn er situaties waarbij particulieren en OD's samenwerken om controles te automatiseren?

[0:15:26] Vraag ik aan de staatssecretaris, kan de staatssecretaris hierop reflecteren?

[0:15:31] En het derde speerpunt wat ik wil adresseren is de versterking van de governance van het

[0:15:36] VTH-stelsel.

[0:15:38] Wat VVD betreft moeten we ons VTH-stelsel verder verstevigen en nog meer optrekken als één

[0:15:43] overheid.

[0:15:44] Ieder vanuit zijn rol en zijn taak.

[0:15:46] Hoewel we tevreden zijn met het IBP-VTH en de resultaten door deze samenwerking, maken

[0:15:52] we ons zorgen over de borging van de resultaten en behoud van momentum voor de toekomstige

[0:15:57] samenwerking.

[0:15:58] Gaat de staatssecretaris mee met IPO en VNG dat het belangrijk is dat de rollen en taken

[0:16:04] binnen het VTH-stelsel beter moeten worden gedefinieerd en vastgelegd?

[0:16:08] Ziet de staatssecretaris dit ook zo?

[0:16:10] En klopt dan onze redenatie dat wanneer taken en rollen beter zijn vastgelegd er ook een

[0:16:16] een explicietere uitwerking van de financieringsbehoefte

[0:16:18] die IPO en VNG beide benoemden, kan plaatsvinden.

[0:16:21] Kan de staatssecretaris hierop reflecteren?

[0:16:24] Ten slotte vindt de VVD dat een aantal OD's achterblijven

[0:16:28] bij wat verwacht mag worden wanneer hij zelf wil streven

[0:16:30] naar robuustheidscriteria.

[0:16:32] Wij vinden het daarom goed om dit verder te verankeren in de wet

[0:16:37] zoals de staatssecretaris dit nu regelt.

[0:16:39] Ik verwacht dan wel dat een aantal specifieke OD's

[0:16:42] ook echt stappen zetten de komende tijd.

[0:16:43] Ziet de minister dit ook zo, en kan hij dit nader duiden?

[0:16:46] Dank u wel, voorzitter.

[0:16:49] Ik zie dat u nog twee interrupties heeft.

[0:16:52] Er staken allebei tegelijk hun vinger op.

[0:16:54] Dus ik ga even kijken wie elkaar wat gunt.

[0:16:56] Ondertussen is ook meneer Bamenga van D66 aangeschoven.

[0:17:00] Ook van harte welkom.

[0:17:01] En dan is eerste interruptie voor dit kost iets van de Partij voor de Dieren.

[0:17:05] Gaat uw gang.

[0:17:08] Voorzitter, ik hoor een aantal goede punten van de VVD.

[0:17:12] Maar wat ik het probleem vind bij de VVD, is als het op daden hier komt,

[0:17:16] dan lopen ze toch een beetje achter.

[0:17:19] Met name als het gaat om de stemmingen.

[0:17:21] De VVD had erover dat ze een mooi bezoek hebben gebracht aan de bewonenden van Eerbeek.

[0:17:27] En ze is zorgen maken over de staalslakken.

[0:17:29] En tegelijkertijd, als wij met moties over staalslakken komen om het te beperken...

[0:17:34] in allerlei varianten die de VVD zou kunnen tegemoetkomen, stemmen ze steeds tegen.

[0:17:40] Dus wat is ervoor nodig dat de VVD ons steunt in actie om het gebruik van die staalstakken

[0:17:49] verder te beperken?

[0:17:50] Kan mijn collega dat toelichten?

[0:17:53] Meneer Buijsen, wat is daarvoor nodig?

[0:17:56] Nou, wij zijn al grotendeels geholpen door de meldingsplicht waar de staatssecretaris

[0:18:01] aan werkt.

[0:18:02] En wij vinden het eigenlijk best jammer en we zouden het liefst ook hebben dat die meldingsplicht

[0:18:07] al vandaag er zou zijn, sterker nog misschien al eerder.

[0:18:12] Kijk, en de strekking van moties die eerder zijn ingediend gaat heel vaak over

[0:18:16] A, ofwel een verbod van het toepassen van staalslakken, ofwel een verbod op de

[0:18:21] productie en verstrekkende gevolgen voor Tata Steel.

[0:18:25] Ja, daar zijn wij niet voor. Wij staan voor het juist toepassen van staalslakken.

[0:18:30] En dat kan wat ons betreft liefst vandaag goed geregeld worden.

[0:18:34] En we denken dat de meldingsplicht ons daarbij gaat helpen.

[0:18:39] Voorzitter.

[0:18:41] Mevrouw Kossix heeft nog een vervolginterruptie.

[0:18:46] Dit is dus het probleem.

[0:18:47] Als het puntje bij het paaltje komt, kiest VVD het toch voor de grootvervuilers op kosten

[0:18:51] van de belastingbetaler?

[0:18:52] Want laten we eerlijk zijn, voor die staalslakke schade moet gewoon de belastingbetaler uiteindelijk

[0:18:56] betalen.

[0:18:57] Ofwel via de zorgkosten, ofwel gewoon het opruimen daarvan.

[0:19:01] Maar dan één specifiek iets.

[0:19:02] De staatssecretaris heeft op antwoord van onze vraag gezegd dat het onwenselijk is...

[0:19:06] dat er prikkels zijn die stimuleren dat we grootschalig staalzakken gebruiken.

[0:19:13] Omdat we vanuit IOT en RIVM weten dat daar nou juist het grootschalige het problematisch maakt...

[0:19:19] en ook de gezondheid in gevaar brengt.

[0:19:21] De huidige wetgeving niet voldoet.

[0:19:23] Niet mijn woorden, de woorden van IOT.

[0:19:26] Dus mijn vraag is dan, is de VVD dan tenminste bereid...

[0:19:30] om met ons te kijken hoe we die prikkels om grootschalig gebruik van staalstakken weg te nemen kunnen wegnemen.

[0:19:41] Dus hoe we die prikkels om grootschalig staalstakken te gebruiken kunnen wegnemen, zoals...

[0:19:46] Uw vraag is duidelijk, denk ik.

[0:19:48] Meneer Buijsen.

[0:19:51] Nou ja, ik ben het eigenlijk helemaal niet eens met de stelling dat...

[0:19:56] Nee, laat ik het andersom draaien.

[0:19:59] Op dit moment is het gewoon toegestaan om, mits goed toegepast, staalslakken toe te passen,

[0:20:05] ook grootschalig bij projecten.

[0:20:08] Als bewezen zou zijn vanuit de wetenschap, dat ondanks dat als je het goed toepast,

[0:20:14] dat dat tot schade zou leiden, dan zou ik daar ook iets van vinden.

[0:20:17] Maar als je het gewoon goed toepast, dan gaat dat gewoon, kleinschalig, grootschalig.

[0:20:22] En u beweert het tegenovergesteld en daar ben ik het gewoon niet mee eens.

[0:20:25] en als als staatssecretaris met een onderzoek zou komen waaruit blijkt dat

[0:20:29] dat we staalslakken ook al zou ze of op welke manier zo toepast altijd slecht

[0:20:33] zou zijn ja dan daar moeten we het er eens over hebben en en dat is dus dat is

[0:20:39] een en en tweede is ook dat wij ondanks dat we nu in het commissie debat zitten

[0:20:44] voor vth volgende week een commissie debat hebben over circulaire economie het is

[0:20:49] mijn liefding waard vanuit circulaire economie om staal en staalproductie in

[0:20:54] Nederland en de faciliteit om te smelten, te behouden voor Nederland, al was het ook

[0:20:59] vanuit circulariteit.

[0:21:02] U stelt dat we veel belastinggeld geven voor de productie van staal.

[0:21:06] Daar heeft de Tweede Kamer over besloten.

[0:21:09] Ik ben het er zelf roer in eens dat we dat doen, maar u staat op een ander spoor en dat

[0:21:13] is uw mening.

[0:21:15] Dan heeft u nog een interruptie van meneer Gabriels.

[0:21:19] Het verhaal van de VVD is naar buiten toe heel erg gericht op de gezonde leefomgeving

[0:21:27] en ook handhaven waar dat nodig is, maar ook op innovatie en op de drones en dergelijke.

[0:21:32] De feiten zijn op dit moment dat de omgevingsdiensten en ook de gemeenten aanlopen tegen een ravijnjaar

[0:21:38] in 2026, dat er nu al best wel wat veel geld bij moet.

[0:21:41] Feiten zijn ook dat er allemaal nieuwe ontwikkelingen zijn ten aanzien van ammoniak en andere zaken

[0:21:47] waar de kennisopbouw voor nodig is.

[0:21:49] En de feiten zijn dat er een digitaal systeem gewenst is.

[0:21:52] Voor deze zaken is geld nodig.

[0:21:55] Dat geld staat niet in de begroting.

[0:21:57] Ik zou graag willen dat de VVD op deze bevindingen reflecteert.

[0:22:04] Meneer Buijsen.

[0:22:06] Dank u wel.

[0:22:10] Bij deze laatste, of ja, de nog niet goedgekeurde begroting, daar gaan we donderdag over stemmingen,

[0:22:15] is voor de omgevingsdiensten veel meer geld toegewezen als dat ze al hadden.

[0:22:21] Dus dat is het eerste punt.

[0:22:22] Het gaat om 18 miljoen.

[0:22:25] Uit de brief van VNG en IPO blijkt dat er meer geld nodig is.

[0:22:33] En ik zie dat ook, ik heb daar ook oren naar.

[0:22:37] Tegelijkertijd wil ik aan de staatssecretaris vragen om ook gezien de betere definiëring van rollen en taken,

[0:22:44] want daar zit onduidelijkheid, om dat eerst te doen.

[0:22:48] Om dat beter vast te leggen in het stelsel of voor het stelsel.

[0:22:52] En dat vanuit de betere definiëring van rollen en taken ook een duidelijker vraag komt

[0:22:59] voor de financieringskant. Een duidelijke beschrijving van die vraag.

[0:23:05] Vervolgens is het aan de staatssecretaris om die ruimte te zoeken binnen de begroting.

[0:23:09] Ik zou graag, en dat heb ik in eerder debat ook aangegeven, met de staatssecretaris mee willen denken

[0:23:15] waar die ruimte zou kunnen zitten. Maar het zal wel binnen de INW-begroting in totaliteit gevonden moeten worden, vrees ik.

[0:23:24] Mochten er afwegingen gemaakt worden en daar komt een voorstel voor, dan luister ik en

[0:23:29] dan denk ik graag mee, want ik zie ook wel dat omgevingsdiensten meer geld zouden kunnen

[0:23:33] gebruiken.

[0:23:34] Dat zie ik heel goed.

[0:23:35] Alleen ja, er zijn heel veel dingen in Nederland, in de bestuurderswereld, die heel veel geld

[0:23:40] nodig hebben.

[0:23:40] Maar we moeten daar ook keuzes in maken.

[0:23:42] En ik steun de regering daarin.

[0:23:45] Uw share uitgebreide ambten was al niet voldoende voor meneer Gabriel.

[0:23:48] Zullen we nog een vervolgintrusie?

[0:23:50] Nee, het is fijn om een soort van opening te horen, althans dat meen ik, te horen, maar

[0:23:58] feit is wel dat we nu hier zitten en dat 2025 een heel jaar is en in het hele jaar 2025,

[0:24:07] wat echt het laatste jaar is voordat die omgevingsdiensten in 2026 robuust moeten zijn, waarin mensen

[0:24:13] heel erg vragen om transparante metingen, het digitaal systeem, waarin er heel veel

[0:24:18] omgevingsdiensten negen maar liefst ploeteren, dat daar dus niets voor beschikbaar is. Dus in de

[0:24:24] tussentijd blijft de situatie zoals ze is, namelijk geen niet meer metingen, tekorten bij

[0:24:32] omgevingsdiensten ravijnjaar 2026. Ja, ik vraag mij af, ik wil u vragen om de opening die u biedt,

[0:24:41] om die dan ook echt op te pakken voor de voorjaarsnota,

[0:24:45] zodat we in 2025 samen met z'n allen hier,

[0:24:49] die allemaal aangeven hoe goed het wel nodig wel niet is,

[0:24:52] dat de gezondheid en de omgevingsdiensten versterkt worden.

[0:24:56] Ja, of u daar oren naar heeft om dat in de voorjaarsnota al op te gaan pakken.

[0:25:02] Misschien dat we de interrupties en de antwoorden iets kunnen inkorten,

[0:25:06] want zo wordt het wel een hele lange avond met elkaar.

[0:25:08] Maar meneer Buijsen, gaat uw gang?

[0:25:11] Ik wacht even de reactie van de staatssecretaris af op zijn reflectie op dit onderwerp.

[0:25:15] Dank u.

[0:25:17] Ik zie toch nog een vervolginterruptie van het dit kost iets.

[0:25:21] Gaat u gang?

[0:25:23] Eerste toevoeging.

[0:25:24] Het was niet mijn mening dat de staalslakking grootschalig gebruikt gewoon een gezondheidsprobleem,

[0:25:31] een milieuprobleem opleveren.

[0:25:33] Dat de huidige wet- en reddinggegeving niet dekkend is, maar dat is gewoon ILT en RIVM.

[0:25:37] Dat kunt u nalezen.

[0:25:39] Een laatste vraag dan. Vandaag is naar buiten gekomen dat werknemers van Tata Steel grote

[0:25:46] gezondheidsrisico's oversterfden. We hebben net mondelingenvragen voor de staatssecretaris

[0:25:52] van Sociale Zaken ingediend, maar die had geen idee en verwees onder andere naar zijn collega

[0:25:58] hier. Is de VVD tenminste bereid om samen met ons, de staatssecretaris eventueel samen

[0:26:06] en zijn collega op te roepen om RIVM hiernaar te laten kijken,

[0:26:11] om te kijken wat is nou inderdaad de situatie,

[0:26:13] wat zijn de effecten op die werknemers van de uitstoot van Tata,

[0:26:18] zodat we echt de feiten op orde hebben.

[0:26:21] Meneer Buijsen, gaat u graag.

[0:26:24] Ja, ik heb dit onderzoek nog niet gelezen in alle eerlijkheid,

[0:26:29] maar deze oproep doet mij herinneren aan de expertgroep Eimond,

[0:26:33] waar ook heel veel bevindingen zijn gegaan ten aanzien van de gezondheid.

[0:26:36] Volgens mij heeft de staatssecretaris daar een reactie op gegeven.

[0:26:41] En in samenspraak met de maatwerkaanpak zoals die loopt...

[0:26:45] hoop ik ook dat heel veel van die gezondheidszaken aangepakt worden.

[0:26:49] Dus dat is in de basis van mijn reactie.

[0:26:53] Dank u wel. Dan gaan we door met de volgende spreekster...

[0:26:55] aan de zijde van de Kamer in de eerste termijn.

[0:26:58] Dat is mevrouw Wingela namens Nieuw Social Contract. Gaat uw gang.

[0:27:01] Dank u wel, voorzitter.

[0:27:03] Niemand in deze zaal zou ontkennen dat het stelsel van vergunningverlening...

[0:27:06] toezicht en handhaving anders moet.

[0:27:09] En zeker na de indringende boodschap van de Commissie van Aartsen en de Algemene Rekenkamer

[0:27:13] is er dan ook actie op ondernomen en omgezet in het interbestuurlijk programma

[0:27:16] dat nu na twee jaar is afgerond.

[0:27:19] Voorzitter, uit de stukken van de staatssecretaris kunnen we lezen

[0:27:22] dat op dit moment twaalf omgevingsdiensten

[0:27:25] inclusief de twee omgevingsdiensten die nu al aan de Robuustheidscriteria voldoen

[0:27:29] op 1 april 2026 robuust zijn.

[0:27:32] Bij zes omgevingsdiensten zijn er nog twijfels

[0:27:34] en bij negen omgevingsdiensten is het op dit moment niet aannemelijk

[0:27:38] dat ze op 1 april 2026 aan de robuustheidscriteria zullen voldoen.

[0:27:43] De afgelopen tijd heb ik een aantal bestuurders van omgevingsdiensten gesproken

[0:27:47] en ik begrijp dat er op dit moment ook nog gesprekken lopen.

[0:27:50] Hebben deze gesprekken al geleid tot aanpassing van de stand van zaken?

[0:27:54] Want ik begreep namelijk onder andere van de RUD Zuid-Limburg

[0:27:57] dat zij inmiddels het omzetcriteria in de reeds vastgestelde begroting hebben verwerkt,

[0:28:02] maar dat ze wel nog op oranje staan.

[0:28:04] Verwacht de staatssecretaris dat naar aanleiding van de gesprekken die nu plaatsvinden, dat

[0:28:09] de taxatie in de management-samenvatting positief beïnvloed kan worden.

[0:28:13] Voorzitter, bij de meeste omgevingsdiensten staan de robuustheidseisen helemaal niet ter

[0:28:18] discussie.

[0:28:19] Echter, het lijkt er nu al op dat het middel voorop staat, terwijl voor nieuw sociaal contract

[0:28:24] vooral het doel voorop moet staan.

[0:28:26] Nu staat er een harde deadline van 1 april 2026.

[0:28:29] Ik wil deze datum nog niet ter discussie stellen, maar wat zijn de consequenties voor een omgevingsdienst

[0:28:35] die de deadline niet haalt en hoe wordt er omgegaan met een omgevingsdienst die wel de

[0:28:40] goede stappen maakt, maar het in de tijd niet haalt?

[0:28:43] Voorzitter, is de staatssecretaris zelf ook bereid om te kijken naar maatregelen die bijdragen

[0:28:49] aan de robuustheidseisen van de omgevingsdiensten?

[0:28:52] Zo zou er gekeken kunnen worden naar de basisstaken en plusstaken.

[0:28:55] Soms is een scheidslijn getrokken die wellicht in een stad logisch is, maar voor omgevingsdiensten

[0:29:01] in de regio niet.

[0:29:02] Bij het verschuiven van plus- taken naar basis- taken kunnen omgevingsdiensten ook robuuster

[0:29:06] worden.

[0:29:07] Daarnaast vraag ik ook aandacht voor de bijdrage van provincies.

[0:29:12] En dan niet in middelen, maar in het overbrengen van taken naar omgevingsdiensten.

[0:29:16] Zit hier niet ook nog ruimte?

[0:29:18] Wat is de visie van de staatssecretaris hierover?

[0:29:21] We lezen in de stukken dat de Omgevingsdiensten Regen Utrecht en de RED Utrecht vergaande

[0:29:26] plannen hebben voor fuseren.

[0:29:28] Zij menen op die manier op tijd een robuuste omgevingsdienst te zijn.

[0:29:32] Echter, welke zekerheid biedt fuseren voor een kwalitatief beter omgevingsdienst?

[0:29:38] Wat is de visie van de staatssecretaris op het fuseren van andere omgevingsdiensten en

[0:29:43] welke obstakels zijn er op dat gebied?

[0:29:46] Gemeente en provincie zijn verantwoordelijk voor de financiering van de VTA-taken.

[0:29:50] De Rijksdienst keert via een algemene uitkering in het Gemeente- en Provinciefonds middelen

[0:29:55] uit voor de dekking van de kosten van de bevoegde gezagen.

[0:29:58] Heeft de staatssecretaris zicht daarop of de middelen van het Rijk voldoende zijn voor

[0:30:02] gemeenten en provincies om de VTH-taken uit te voeren en welke invloed heeft het ravijnjaar

[0:30:08] hierop?

[0:30:10] Vanuit INW is er jaarlijks 18 miljoen euro beschikbaar voor de versterking van het VTH-stelsel.

[0:30:15] In uw schrijven geeft u aan dat voor 2025 de inzet van deze middelen valt bij 1, een subsidie

[0:30:21] voor de omgevingsdienst, 2, het implementeren van het interbestuurlijk programma en 3, voor

[0:30:26] landelijke versterking en ondersteuning van het VTA-stelsel.

[0:30:30] Mijn vraag aan de staatssecretaris zijn, is, zijn deze middelen voldoende?

[0:30:34] En ook naar aanleiding van een discussie tijdens de begroting, ik had die nog even kort met

[0:30:39] De heer Gabriels spaart deze secretaris de uitvoering nu wel of niet bij de bezuiniging

[0:30:45] op de apparaatskosten.

[0:30:47] Voorzitter, de ILT concludeert dat alle provincies in meer of mindere mate invulling geven aan

[0:30:52] de coördinatietaken en het provinciaal handhavingsoverleg.

[0:30:56] Wel blijkt uit de reacties dat de wetteksten in de Omgevingswet ruim zijn opgesteld en

[0:31:01] dus multi-interpretabel.

[0:31:03] Nieuwsociaal Contract is voorstander van in eerste instantie een leidraad die wordt opgesteld

[0:31:07] door provincies en het IPO. Pas als deze niet komen tot een leidraad en uitvoering ervan kan het

[0:31:13] Rijk een nadere toelichting op de wetsartikelen geven of de wet aanpassen. In de meest recente

[0:31:18] brief van de staatssecretaris wordt de Kamer geïnformeerd over de wetswijzing die op dit

[0:31:23] moment wordt voorbereid. Veel van de instrumenten zijn blijkbaar bedoeld als ultimum remedian, dus

[0:31:29] alleen te gebruiken als het niet lukt om op een andere wijze een kwalitatief goede uitvoering

[0:31:35] van het VTA te realiseren. Mijn vraag aan de staatssecretaris, wie gaat dit beoordelen en aan

[0:31:42] de hand van welke criteria? En wanneer wordt er op welk moment opgeschaald? Dank u wel, voorzitter.

[0:31:49] Ik zie dat u nog een interruptie heeft van meneer Gabriels. Gaat u gaan.

[0:31:53] Ja, dank u wel, voorzitter. Ik denk, nou, een goed verhaal, wederom. We gaan hier alleen maar

[0:31:59] mensen horen natuurlijk die het allemaal heel belangrijk vinden dat we in een gezonde

[0:32:02] leefomgeving horen. NSC doet hierbij net alsof ze niet in de coalitie zitten.

[0:32:08] Want wat vindt u van de bezuinigingen op de ILT en denkt u dat er meer geld

[0:32:14] nodig is voor versterking van de omgevingsdiensten, de overkoepelende

[0:32:18] taken van omgevingsdiensten in 2025? Mevrouw Wingela. Ja dankjewel, volgens mij

[0:32:24] vraag ik daar expliciet naar. Heb ik al eerder aandacht voor gevraagd en ik bedoel

[0:32:28] U doet net of ik niet in de coalitie zit.

[0:32:31] Volgens mij hebben we hier expliciet geen afspraak over gemaakt.

[0:32:35] En steun ik op de dingen die ik kan, zeker de gezondheidsaspecten.

[0:32:40] En dan zijn we ook in deze commissie, volgens mij hebben alle partijen dat als belang.

[0:32:46] Ik maak me zorgen over de uitvoering.

[0:32:48] Ik vraag daar ook nog expliciet naar over de bezuiniging op de apparaatskosten.

[0:32:53] Dus het is niet iets waar ik zomaar aan voorbij wil gaan.

[0:32:57] Dat is uw laatste interruptie, meneer Gabriels, maar dan is het deze woord aan u.

[0:33:03] Fijn dat u daar niet aan voorbij wil gaan, maar de feiten zijn wel dat er in 2025 bezuinigd

[0:33:08] wordt op de ILT.

[0:33:09] Dat kunt u donderdag nog aan doen door, laten we zeggen, die bezuiniging terug te draaien.

[0:33:14] Dat is één.

[0:33:14] En twee, de vraag die u niet beantwoord heeft is, denkt u dat er voor overkoepelende taken

[0:33:21] van de omgevingsdiensten voor nieuwe ontwikkelingen,

[0:33:23] in 2025 gewoon geld nodig is om die op te pakken,

[0:33:27] zodat de omgevingsdiensten goed en helder en transparant,

[0:33:30] ten aanzien van bijvoorbeeld digitalisering,

[0:33:32] ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen voor batterijen,

[0:33:34] voor ammoniak, dat daar geld voor nodig is

[0:33:36] om die omgevingsdiensten daarvoor te helpen, ja of nee?

[0:33:39] Mevrouw Wingle.

[0:33:40] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:33:41] U zei zelf al, negen omgevingsdiensten die hebben het moeilijk,

[0:33:45] maar er zijn ook omgevingsdiensten die het wel redden.

[0:33:48] Ik vraag me dan af waar het verschil in zit

[0:33:49] en hoe het dan in financiering ligt vanuit bijvoorbeeld gemeentes.

[0:33:54] Ik wil daar meer zicht op hebben.

[0:33:56] Dank u wel.

[0:33:57] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:33:58] Toch zie ik nog een vervolgvraag van de lid Kostiets.

[0:34:01] Gaat uw gang.

[0:34:04] Nou, ik ken de NSC wel als een consecutieve partij

[0:34:07] waar we, als het gaat om gezondheid, echt goed mee samenwerken.

[0:34:10] Dus ik was echt even benieuwd.

[0:34:13] Er liggen een aantal moties die gewoon niet worden uitgevoerd.

[0:34:16] Zoals de moties over geen moers.

[0:34:17] Het simpele verzoek om een onderzoek te doen naar de effecten op de gezondheid van werknemers

[0:34:23] en omwonenden, dat is een beetje uitgerekt met nog een soort sub-onderzoek dat bedacht

[0:34:28] is door het kabinet of de staatssecretaris, waar eigenlijk gewoon niks nuttigs uit is gekomen,

[0:34:33] behalve dat we weer bevestigd hebben dat mensen daaruit richting het onderzoeker zeggen, wij

[0:34:40] willen vooral actie van onze overheid.

[0:34:42] Bent u het met ons eens dat die moties gewoon moeten worden uitgevoerd?

[0:34:48] Want kunnen we mensen in de zaal en mensen thuis daarmee meteen gewoon geruststellen?

[0:34:52] En om haar op door te pakken, gaat u mee in het voorstel wat ik net aan de VVD heb verteld,

[0:34:57] om ook het RIVM de opdracht te geven om te kijken naar de effecten op de gezondheid van het werken bij het aadhastiel.

[0:35:05] Mevrouw Bingela.

[0:35:06] Dat zijn twee vragen, maar goed.

[0:35:11] Op het laatste terug te komen.

[0:35:14] Toen ik dat vanmorgen las, dat onderzoek, dan schrik je je natuurlijk rot.

[0:35:18] Want het is niet alleen ziek worden, maar zelfs er aan overlijden.

[0:35:24] Dus daar moet je, of daar zou je altijd het naadje van de kous van willen weten.

[0:35:30] Daarnaast, en volgens mij hebben we die steun de vorige keer ook al in dat debat, in dit debat gegeven.

[0:35:35] Toen ging het volgens mij over externe veiligheid, vindt een nieuw sociaal contract het heel belangrijk

[0:35:41] dat die moties uitgevoerd worden, dus bij deze alsnog de bevestiging.

[0:35:48] Dank u wel. Dan ga ik door naar de volgende spreker en dat is meneer Boutkamp namens de

[0:35:52] fractie van de Partij voor de Vrijheid. Gaat uw gang.

[0:35:56] Ja, dank u wel, voorzitter. Voorzitter, de leefomgeving in Nederland moet schoon, veilig

[0:36:02] en gezond blijven. Om hiervoor te zorgen zijn er milieuwetten, waar burgers en bedrijven

[0:36:07] zich aan moeten houden. Gemeenten, provincies en omgevingsdiensten controleren dit door

[0:36:12] onder andere vergunning te verlenen, toezicht te houden en de regels te handhaven. Zo staat

[0:36:16] het in heel veel documenten. Pracht van een tekst.

[0:36:19] Maar dan een korte terugblik in de geschiedenis. Al in 2008 schreef de commissie Mans een rapport

[0:36:25] met als titel De tijd is rijp. De kabinetsreactie was kortzamig wat vermindering van de bestuurlijke

[0:36:31] en ambtelijke drukte, verbetering van de kwaliteit van de uitvoering, verdergaande decentralisatie

[0:36:36] van bevoegdheden, versobering van het interbestuurlijk toezicht, een eindbeeld van maximaal 25 regionale

[0:36:43] uitvoerorganisaties, oftewel de RUG's. Het toenmalige kabinet ging ervan uit dat deze

[0:36:47] diensten zouden kunnen worden ingericht met hetzelfde grondgebied als de politie- en de

[0:36:50] veiligheidsregio's. Voortzetten zij, de RUG's, geen eigen bestuurlijke bevoegdheden, vormen

[0:36:56] uitdrukkelijk geen aparte bestuurslaag. De robuustheid en de schaal van de regionale

[0:37:00] uitvoeringsorganisaties maakt het mogelijk de bestuurlijke bevoegdheden verder te decentraliseren.

[0:37:05] Het IPO en de VUG stelden een convenant voor het einde van het jaar 2009 tussen de koepelorganisaties

[0:37:12] en het Rijk om afspraken te maken over het realiseren van de gewenste landsdekende uitvoeringsstructuur

[0:37:17] binnen het afgesproken tijdsbestek.

[0:37:19] Ondertussen liep al vanaf 2002 het project Provincialisering van de Milieuhandhaving.

[0:37:24] Daarin werden al afspraken gemaakt over de provincialisering van de handhaving.

[0:37:28] De commissie Mans stelde onder andere voor dat handhaving op bestuurlijk niveau zich moest

[0:37:33] richten op het besluit risico-zwaar ongeval in 1999, oftewel de BRZO-bedrijven, en pleitte

[0:37:39] in deze voor een landelijk aanpak.

[0:37:41] In 2009 is vervolgens de balans opgemaakt door het toenmalige kabinet en is vastgesteld dat

[0:37:45] het initiatief van IPO en VNG zal leiden tot een gewenste, robuuste, landsdekkende uitvoeringsstructuur

[0:37:52] van omgevingsdiensten, met als doel dat de bestaande knelpunten bij de uitvoering worden

[0:37:56] opgelost.

[0:37:57] Einde van deze geschiedenisles 2009 voor de liefhebbers.

[0:38:01] De vraag die de PVV heeft is eigenlijk gelijk het antwoord.

[0:38:04] Wat hebben wij nu al die jaren geleerd? Vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:38:08] Want voorzitter, in maart 2021 is in opdracht van de toenmalige staatssecretaris Stientje van Veldhoven

[0:38:14] opdracht gegeven aan de adviescommissie VTH onder leiding van Josias van Haartsen.

[0:38:18] Deze heeft een rapport uitgewacht getiteld Om de Leefomgeving.

[0:38:22] Omgevingsdienst als gangmaker voor het bestuur.

[0:38:23] Het rapport leverde stevige kritiek op de effectiviteit, slagvaardigheid, onafhankelijkheid en robuustheid

[0:38:29] van de omgevingsdiensten.

[0:38:30] Het rapport pleit er onder andere voor om de bevoegdheden van de bewindsbehoorn uit te

[0:38:36] breiden en dat de bewindsbehoorn de bestaande bevoegdheden proactiever aanwendt.

[0:38:40] De omgevingsdiensten hebben de tijd gekregen tot 1 april 2026 om aan deze robuustheidscriteria

[0:38:47] te voordoen.

[0:38:48] Ook de Algemene Rekenkamer heeft in een aantal rapporten haar zorgen gehuid.

[0:38:52] Voorzitter, de rapporten gelezenhebbende en gezien mijn praktijkervaring binnen het milieuveld

[0:38:56] riepen dit bij mij herinneringen op.

[0:38:58] We lezen in de brief van de staatssecretaris, stand van zakenopvolging en advies uit het

[0:39:03] rapport Handenhaven in het Duits, dat er een proefstaat ontwikkeld wordt binnen het IPP-VTH,

[0:39:09] waarin de streef wordt genoemd in 2025 een eerste staat uit te brengen.

[0:39:13] In welk kwartaal kunnen wij dit verwachten, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:39:16] En dit geldt ook voor het effect van het sturingsmodel milieucriminaliteit, verdeeld binnen de landelijke

[0:39:21] politie. Want, voorzitter, we praten hier over het strafrechtelijk aanpak van milieucriminaliteit

[0:39:26] en daar willen we als PVV een vinger aan de pols houden. Dus daar ook aandacht voor vragen

[0:39:31] we aan de staatssecretaris. De conclusies van de Algemene Rekenkamer en het rapport Handhaven

[0:39:35] in het Duister uit 2021 waren zorgwekkend. Wat is de conclusie nu, vraagt de PVV aan

[0:39:42] de staatssecretaris. Voorzitter, de PVV heeft vanaf het begin aan aandacht gevraagd en zorg

[0:39:48] gemaakt over dit dossier. Want onder andere het alleen maar vragen om meer geld is niet

[0:39:54] de oplossing. Want we praten al jaren met elkaar. Wanneer zijn we eens een keer uitgepraat

[0:39:58] en komen we over tot daden? En wanneer gaat de staatssecretaris het signaal afgeven het

[0:40:03] is nu genoeg geweest? En gaat hij ingrijpen om te zorgen dat het VTH stelsel in Nederland

[0:40:08] wel berekend is voor de opgelegde taken waar ik ook mijn verhaal mee begon? Tot slot voorzitter.

[0:40:14] De PVV blijft zich zorgen maken over het op één hoop gooien van PFAS.

[0:40:18] Vraag aan de staatssecretaris of er ondertussen al meer duidelijkheid is in de PFAS, die als

[0:40:23] polymeer van weinig belang wordt omschreven en diverse sectoren wordt toegepast.

[0:40:27] En vervolg op deze vraag of de staatssecretaris in het Europees Verband nadenkt over een uitzonderingspositie

[0:40:33] voor deze categorie.

[0:40:34] En dan, voorzitter, ik ben bijna klaar.

[0:40:38] Bijna, zeg ik.

[0:40:39] U heeft nog 20 seconden.

[0:40:40] Kijk eens aan.

[0:40:41] Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de beleving van vliegtuiggeleid, voorzitter.

[0:40:45] Beleving kan voor iedereen anders uitpakken.

[0:40:47] Hoe kan het nu zijn dat door het meten van de beleving er beter gestuurd kan worden op de ervaringen?

[0:40:53] Vraagt de PVV aan de staatssecretaris.

[0:40:57] Helemaal goed, dank u wel voor uw bijdrage.

[0:40:59] Ik zie dat er geen interrupties zijn.

[0:41:02] Dan gaan we door naar de volgende.

[0:41:04] Sorry, meneer Gabriels, maar u bent door uw interrupties heen.

[0:41:07] Mag ik daar wel gewoon een... Ik wil gewoon opleggen of maken.

[0:41:09] Er zijn hier ook partijen die helemaal geen interruptie plaatsen,

[0:41:11] omdat misschien ze geen vraag hebben.

[0:41:13] Maar ja, misschien kunnen we ook mild zijn daardoor.

[0:41:16] En partijen die wel vragen hebben

[0:41:17] om het wel echt daadwerkelijk concreet iets te veranderen in dit stelsel,

[0:41:22] een interruptie meer te gunnen.

[0:41:24] Dan had ik je namelijk wel een vraag gesteld aan de heer Boutkamp.

[0:41:27] Ja, ik heb u net gewaarschuwd dat u door uw laatste interruptie heen was.

[0:41:31] We hebben een klok te handhaven.

[0:41:34] De staatssecretaris moet er de gelegenheid geven om uitgebreid antwoorden te kunnen geven zo meteen.

[0:41:38] We moeten nog ergens gossen voor een dinerpauze.

[0:41:41] En ik neem aan dat iedereen ook gewoon om half tien dit debat wil beëindigen.

[0:41:45] Dus sorry, ik ga er nu niet toestaan.

[0:41:47] Maar wel echt dat u in de tweede termijn dan nog wat vragen kunt stellen aan meneer Boutkamp,

[0:41:50] als u dat graag zou willen.

[0:41:52] Als meneer Boutkamp...

[0:41:53] De vraag was ook voor mijn collega's.

[0:41:54] Kijken wat die ervan vinden.

[0:41:57] Ja, volgens mij ben ik net heel erg duidelijk geweest.

[0:42:00] Meneer Boutkamp, dank voor uw inbreng.

[0:42:01] Dan gaan we door naar meneer Bamenga namens de factie van D66.

[0:42:06] Voorzitter, vandaag is Wereldmensrechtendag.

[0:42:09] Op 10 december 1948 is de Universiële Verklaring voor de Rechten van de Mens aangenomen.

[0:42:16] Een heuglijke dag, een cadeau voor de menselijkheid.

[0:42:19] Het recht op een goede gezondheid maakt daar onderdeel van van deze verklaring.

[0:42:24] Voorzitter, mede daarom zet D66 gezondheid op één.

[0:42:28] Dat vraagt dat mensen hun verantwoordelijkheid nemen,

[0:42:31] dat ze omzien naar elkaar, maar ook dat de overheid haar rol pakt.

[0:42:35] Het is aan de overheid om Nederlands burgers te beschermen tegen stoffen die hen ziek maken.

[0:42:41] Voorzitter, dat maakt het extra schrijnend dat uit onderzoek van RTL blijkt

[0:42:45] dat het aantal lozingen van zeer zorgwerkende stoffen

[0:42:48] bij meer dan de helft van de onderzochte bedrijven gestegen is tussen 2015 en 2022.

[0:42:53] De minimalisatieplicht die bedrijven oproept

[0:42:56] Om zo min mogelijk zeer zorgwerkende stoffen te lozen, wordt blijkbaar wat meer gezien

[0:43:03] als een suggestie.

[0:43:04] En dat kan niet, voorzitter.

[0:43:06] Deze stoffen kunnen tot kanker leiden bij omwonenden of zenuwschade veroorzaken bij

[0:43:11] baby's en jonge kinderen.

[0:43:13] Als bedrijven deze plicht niet serieus nemen en soms zelfs verkeerde gegevens rapporteren,

[0:43:18] is het aan de overheid om in te grijpen.

[0:43:21] En dan kan het niet zo zijn dat de staatssecretaris naar de minister wijst, en de minister weer

[0:43:25] naar de staatssecretaris. Die verantwoordelijkheid kan niet zomaar ergens tussenin geloosd worden.

[0:43:30] Dus hoe gaat de staatssecretaris het toezicht op de rapportage van zeer zorgwerkende stof

[0:43:33] verbeteren? Is hij bereid bedrijven zwaarder te sanctioneren als blijkt dat bedrijven bewust

[0:43:39] of door nalatigheid onjuist gegevens rapporteren? Herkent de staatssecretaris het beeld dat

[0:43:45] de wet te vaag is voor bevoegde gezagen om goed in te schatten wanneer er ingegrepen

[0:43:50] moet worden, zoals geschetst in RTL-artikel.

[0:43:53] Kan de staatssecretaris toezeggen werk te maken van de minimalisatieplicht

[0:43:57] zodat gezondheid op 1 komt te staan?

[0:44:00] En hoe staat het met de brief over de motie van mijn voorganger

[0:44:03] over alle mogelijkheden in kaart brengen om de PFAS-productie

[0:44:06] in Dordrecht uiterlijk 2025 te stoppen?

[0:44:09] En volgens mij, in de laatste toezeggingen

[0:44:11] zou dat rond deze tijd beschikbaar worden.

[0:44:15] Voorzitter, een kleine maand geleden is er ook een motie aangenomen

[0:44:18] om volledig overzicht in kaart te brengen van de lozingen van PFAS,

[0:44:22] een zeer zorgwerkende stoffen.

[0:44:24] Hoe kan je namelijk beleid maken als je niet weet waar het speelt?

[0:44:27] De minister zegt nu die motie pas over acht jaar uitgevoerd te hebben.

[0:44:32] Dan neem je dit kabinet, de Kamer, toch niet serieus.

[0:44:36] Ik neem aan dat deze staatssecretaris daar niet mee zal instemmen.

[0:44:40] Zeker niet als je kijkt naar de zeer ondermaatse aanpak van lozingen op dit moment.

[0:44:45] Dan, voorzitter, wil ik het over de omgevingsdiensten hebben.

[0:44:47] Zij moeten in april 2026 een robuustheidscriteria voldoen, bestaande uit financiële draagkracht,

[0:44:55] voldoende omvang en genoeg experts.

[0:44:59] Niet onbelangrijk omdat zij ervoor moeten zorgen dat bedrijven zich aan de wet houden

[0:45:03] en daarmee onze gezondheid beschermen.

[0:45:07] Dan is het wel schokkend dat de helft van de omgevingsdiensten niet aan de eisen zullen

[0:45:11] voldoen.

[0:45:12] Waaronder de omgevingsdiensten die Cervezo-bedrijven in hun gebied hebben, bedrijven die met zoveel

[0:45:18] gevaarlijke stoffen werken, dat ze extra groot risico zijn voor mens, omgeving en milieu.

[0:45:23] Wat is de grootste drempel voor deze omgevingsdiensten om aan robuustheid te voldoen?

[0:45:29] Is de staatssecretaris ervan overtuigd dat de ingezette acties om de diensten robuust

[0:45:34] te maken voldoende zijn?

[0:45:36] Zo nee.

[0:45:36] Wat is plan B?

[0:45:37] Is de staatssecretaris ervan overtuigd dat als de diensten robuust worden gevonden, de

[0:45:42] problemen zoals ik ze eerder schetste niet meer voorkomen?

[0:45:45] Zo nee.

[0:45:45] Wat moet er dan nog gebeuren?

[0:45:48] Voorzitter, ik zie en waardeer de inzet die is gedaan om het VTH-stelsel te versterken.

[0:45:55] We zijn er helaas nog lang niet.

[0:45:57] De lozingen van gevaarlijke stoffen zijn niet geminimaliseerd,

[0:46:01] volledig uitgebannen en de handhaving daarop ontbreekt nog steeds.

[0:46:06] Ik verwacht dat de staatssecretaris daadkrachtig zal optreden om,

[0:46:09] net zoals D66, gezondheid opeen te zetten.

[0:46:12] Er is zelfs nog een minuut over, dat is hartstikke mooi nieuws.

[0:46:18] Dan kijk ik even aan mijn andere zijde naar de staatssecretaris.

[0:46:23] Ik zie dat meneer Boutkamp nog een interruptie heeft op de valreep.

[0:46:26] Gaat uw gang.

[0:46:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:46:30] Misschien dat ik de heer Bamenka toch even wat extra spreektijd kan helpen op deze manier,

[0:46:34] ondanks dat hij een minuut over had.

[0:46:38] Ik hoor de heer Bamenka spreken over de omgevingsdiensten, dat ze dus niet allemaal kunnen voldoen.

[0:46:44] en dat er een drempel is misschien wel voor robuustheid, et cetera, et cetera.

[0:46:48] Maar dan is toch de vraag aan de heer Bemenka,

[0:46:50] denkt de heer Bemenka dat alleen maar meer geld de oplossing is?

[0:46:54] Want als u goed had geluisterd aan mijn bijdrage,

[0:46:57] zijn we al jarenlang bezig met, zeg maar, het oplossen van, zeg maar,

[0:47:03] te komen tot waarvoor deze diensten zijn opgetuigd,

[0:47:05] als opvolger van de regionale bevoeringsdiensten.

[0:47:08] Dus de vraag is gewoon, alleen maar meer geld?

[0:47:11] Of is het misschien wel beter als zowel de VNG als het IPO in hun kerstpakket een spiegeltje gaan uitdelen,

[0:47:20] waarin ze zichzelf kunnen bekijken van waar doen we het niet goed?

[0:47:25] Meneer Bominga.

[0:47:26] Voorzitter, meer geld is een van de oplossingen en er zijn ook veel meer andere drempels en daar vragen we dus naar.

[0:47:36] Ik zie dat meneer Boutkamp nog een vervolgvraag heeft. Gaat u gaan.

[0:47:39] Dan ben ik heel benieuwd welke drempels, maar die zal ik misschien dadelijk wel horen van

[0:47:43] de heer Bamenka.

[0:47:44] Naar aanleiding van de beantwoording vanuit de staatssecretaris.

[0:47:47] Ik hoor geen vraag.

[0:47:49] Ik weet niet of u nog op wilt reageren.

[0:47:50] Die gelegenheid heeft u nog, als u dat zou willen?

[0:47:53] Nee, ik ben daar zeer benieuwd naar.

[0:47:56] Helemaal goed, dan daar ik u voor u inbreng.

[0:47:58] Dan kijk ik even naar de staatssecretaris, hoeveel tijd hij nodig denkt te hebben voor

[0:48:01] de antwoorden.

[0:48:02] Slechts zes partijen, maar wel heel veel vragen, voorzitter.

[0:48:05] Dus een half uur.

[0:48:07] Dan schors ik de vergadering.

[0:48:09] Ik zat al even te twijfelen of we eerst nog tot de dinerpauze moeten overgaan.

[0:48:12] Maar dat is wel erg vroeg.

[0:48:13] Dus ik wil voorstellen om eerst de eerste termijn aan de zijde van het kabinet te doen.

[0:48:17] Dan schors ik tot tien voor zes.

[0:48:21] Dan bij deze.

[1:19:54] Ik heropen dit commissiedebat.

[1:19:57] Dat gaat over vergunningverlening, toezicht en handhaving.

[1:20:00] Afgekort het VTH-stelsel.

[1:20:02] Aan de orde is het eerste termijn aan de zijde van het kabinet.

[1:20:05] Voordat ik vertel hoeveel interrupties iedereen heeft,

[1:20:09] zou ik graag van de staatssecretaris willen horen welke blokjes zij heeft voordat we verder gaan.

[1:20:15] Dank voorzitter. En bedankt ook aan de Kamer voor de alle gestelde vragen en de onderlinge

[1:20:20] debatjes uit de eerste termijn. Ik heb een kleine inleiding. Dan heb ik zes onderwerpen.

[1:20:26] Wetsvoorstel, VTH, stelselverantwoordelijkheid, de map Tata, financiering, robuuste omgevingsdiensten,

[1:20:34] ...kennis bij omgevingsdiensten en het mapje overig.

[1:20:38] Dank u wel. Ik zou voor de eerste termijn van het kabinet willen voorstellen...

[1:20:42] ...om vijf interrupties toe te staan. Dat is wat ruimhattiger dan normaal...

[1:20:46] ...maar dan wel met de voorwaarden dat ze echt kort en bondig zijn.

[1:20:50] We zitten op zich goed op schema qua tijd, maar dat is dan wel mijn voorwaarde...

[1:20:54] ...en ik zal daar scherp op toezien.

[1:20:56] Dan is nu het woord aan de staatssecretaris voor de beantwoording.

[1:21:01] Dank, voorzitter.

[1:21:02] Het is mijn ambitie om de leefomgeving schoner, veiliger en gezonder te maken.

[1:21:07] Dat heb ik al meerdere keren tegen de Kamer gezegd en daar staan we nog steeds voor de

[1:21:11] volle 100% achter.

[1:21:13] Dat betekent dat we inzetten op het voorkomen van milieuschade, in plaats van achteraf deze

[1:21:17] te moeten herstellen.

[1:21:19] Dit vraagt om een sterke stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving voor het milieu.

[1:21:24] Twee jaar geleden zijn de bestuurlijke partijen op basis van de tien aanbevelingen van de Commissie

[1:21:29] van Aartsen gestart met het interbestuurlijk programma Versterking VTH-stelsel.

[1:21:34] Ik informeer de Kamer twee keer per jaar over de voortgang van deze versterking van het stelsel.

[1:21:39] Het interbestuurlijk programma is op 30 september jongstleden geëindigd.

[1:21:43] Alle partijen in het VTH-stelsel zijn aan de slag met het borgen en implementeren

[1:21:47] van de opgeleverde producten.

[1:21:50] Hierover maken zij samenwerkingsafspraken.

[1:21:52] Voor een versterkt VTH-stelsel is echter meer nodig, namelijk een stevige regierol van het Rijk,

[1:21:58] zoals ook een aantal van u in de eerste termijn betoogde.

[1:22:02] Deze noodzaak wordt onderstreept in meerdere rapporten en aanbevelingen vanuit de Kamer.

[1:22:07] Vanuit mijn stelse verantwoordelijkheid werk ik aan een wetswijziging waarmee ik kan bijsturen

[1:22:11] op de kwaliteit van de VTH-uitvoering.

[1:22:15] Het doel is dat de wet medio-2026 in werking treedt.

[1:22:19] Daarnaast is mijn ambitie dat de omgevingsdiensten voldoende robuust zijn.

[1:22:23] Daar kom ik later nog op terug.

[1:22:24] Hiervoor moeten zij op 1 april 2026 voldoen aan de robuustheidscriteria.

[1:22:31] Ik monitor dit proces en leg de criteria vast in wetgeving.

[1:22:35] Dat was de inleiding, voorzitter.

[1:22:39] Dank u wel.

[1:22:39] Ik zie interrupties, die doen we overigens na elk blokje.

[1:22:43] Ik zie dat die er nu niet zijn.

[1:22:45] Ik zou u willen vragen om door te gaan met het volgende blokje.

[1:22:48] Ik zou zeggen, houd dat vast tegen de commissie, voorzitter.

[1:22:51] Ik ga toen aan een aantal vragen die gesteld zijn.

[1:22:54] De eerste van lid Kostic van de Partij voor de Dieren.

[1:22:58] Ik heb zorgen over het functioneren van het stelsel.

[1:23:01] Ik roep de staatssecretaris op om hier stappen op te ondernemen en ik zie nog weinig terug.

[1:23:06] Deze zorgen deel ik en ik zet me ook echt in voor de schone leefomgeving, zoals ik al

[1:23:11] meerdere keren heb betoogd.

[1:23:12] Dit doe ik samen met alle partijen uit het VTH-stelsel.

[1:23:15] In de afgelopen jaren is het interbestuurlijk programma Versterking VTH al heel veel opgeleverd,

[1:23:21] zoals een set robuustheidscriteria, een modelmandaat en een financieringssystematiek.

[1:23:27] Het is nu aan de partijen in het stelsel om hiermee aan de slag te gaan.

[1:23:32] Nog een vraag van lid Kostiets.

[1:23:34] Burgers stappen zelf naar de rechter om actie af te dwingen.

[1:23:37] Kan ik toezeggen dat ik wel proactief zal zijn in de bescherming van burgers en zal verkennen

[1:23:41] waar nog meer verbeteringen en wet- en re-vergeving nodig zijn om bescherming beter te borgen?

[1:23:46] Dan kan ik met zo'n verkenning komen in medio 2025.

[1:23:50] Ik zet mij via verschillende trajecten in voor de verbetering van de leefomgeving en de gezondheid

[1:23:56] van de omwonenden van de industrie.

[1:23:59] Zo ben ik onder andere bezig met een juridisch onderzoek naar mogelijke knelpunten binnen het

[1:24:03] huidige wettelijke stelsel en mogelijke oplossingsrichtingen.

[1:24:07] In februari 2025 zal ik hierover een brief naar de Kamer sturen.

[1:24:13] Dan kom ik bij de heer Buissen van de VVD.

[1:24:17] De vraag ging over het beter vastleggen van taken en rollen binnen het VTH-stelsel.

[1:24:22] Elke partij in dit stelsel heeft eigen bevoegdheden en daarmee dus ook

[1:24:26] een eigen verantwoordelijkheid.

[1:24:28] Ik onderschrijf de noodzaak om de verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen

[1:24:32] het stelsel duidelijk vast te leggen.

[1:24:35] Ik heb deze ook vastgelegd in een notitie.

[1:24:37] Deze is begin van dit jaar, door mijn voorganger, gedeeld binnen het

[1:24:41] interbestuurlijk programma VTH en ook op de website van de Rijksoverheid.

[1:24:50] Een vraag van de heer Gabriels van GroenLinks, Partij van de Arbeid.

[1:24:53] Hoe ga ik de digitalisering van het VTH-stelsel bekostigen?

[1:24:57] INW heeft structureel 18 miljoen euro voor de versterking van het VTH-stelsel.

[1:25:03] Een deel hiervan zetten we in voor de digitalisering.

[1:25:05] De opgave ligt wel bij alle partijen in het stelsel.

[1:25:08] Andere overheden zijn natuurlijk wel zelfverantwoordelijk voor hun eigen informatievoorziening.

[1:25:13] Maar ik kom hier nog wat nader op terug in andere vragen, voorzitter.

[1:25:18] Nog een vraag van de heer Gabriels.

[1:25:20] Hoe moet ik nu concreet verder met het VTH-stelsel?

[1:25:24] Het interbestuurlijk programma Versterking VTH, wat ik net al betoog, is op 30 september

[1:25:29] jongstleden afgerond.

[1:25:31] De partijen hebben afspraken gemaakt over de manier waarop zij gezamenlijk ervoor gaan zorgen

[1:25:36] dat die acties na beëindiging van het programma alsnog worden afgerond.

[1:25:39] Ze leggen deze vast in de samenwerkingsafspraken.

[1:25:44] Binnen het huidige VTA-stelsel zitten wij in op versterking van de positie van de bevoegdige zagen,

[1:25:50] van de omgevingsdiensten en in de laatste plaats natuurlijk mijn eigen rol als stelselverantwoordelijke.

[1:25:56] Dan een vraag van de heer Buijzen van de VGD.

[1:26:00] Een sterke uitvoering van het VTA-stelsel vraagt om milieuproblemen te voorkomen en aan te pakken.

[1:26:05] Kan ik aangeven wat de stand van zaken hiervoor is?

[1:26:07] De afgelopen jaren heb ik met de partners veel zaken opgepakt binnen het interbestuurlijk programma.

[1:26:13] Deze veranderingen versterken uiteindelijk het VTH-stelsel.

[1:26:17] Zo is de financieringssystematiek, die ik net ontnoemde, ontwikkeld, zijn robuustheidscriteria

[1:26:21] vastgesteld en is er een nieuwe set van kwaliteitscriteria ontwikkeld.

[1:26:25] Nu is het zaken om deze producten te implementeren, waardoor deze versterking ook echt gaat blijken

[1:26:30] in de praktijk, want dat is uiteindelijk het doel van dit soort acties.

[1:26:35] Nog een vraag van de heer Buijsen, voorzitter.

[1:26:38] Ga ik mee met IPO en VNG dat het belangrijk is dat de rollen en taken binnen het VTH-stelsel

[1:26:44] beter moeten worden gedefinieerd en vastgelegd?

[1:26:47] Hoe is mijn visie daarop?

[1:26:49] Ik onderschrijf zeker de noodzaken om de verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen

[1:26:53] het stelsel duidelijk vast te leggen.

[1:26:55] Deze zijn dan ook vastgelegd in de notitie die breed is gedeeld met alle partijen binnen het VTH-stelsel.

[1:27:01] Dan heb ik nog twee vragen, voorzitter.

[1:27:03] Vraag van de heer Boutkamp van de PVV.

[1:27:07] De staatssecretaris heeft een proefstaat ontwikkeld binnen het IBP-VTH, met de trends

[1:27:14] ontwikkelingen binnen het VTH-stelsel.

[1:27:16] Hier komt in 2025 een eerste versie van.

[1:27:21] In welk kartaal kunnen we deze verwachten?

[1:27:25] Ik kom met de staat van het VTH-stelsel in Q3 van 2025.

[1:27:31] Dan de laatste, wederom van de heer Boutkamp, voorzitter.

[1:27:34] Wanneer wordt effect verwacht van het nieuwe sturingsmodel van de Strategische Milieukamer

[1:27:38] over milieucriminaliteit?

[1:27:41] Het versterkte landelijk sturingsmodel is per 1 maart 2024 voormeel geïmplementeerd bij de politie.

[1:27:47] In de brief van 17 juni 2024 heeft de toenmalige minister u geïnformeerd dat er in 2025 hierover

[1:27:54] nader gecommuniceerd gaat worden.

[1:27:55] Ik wil deze termijn graag concreet maken en na voor de zomer van 2015 vaststellen.

[1:28:03] Dan zal antwoord natuurlijk wel in afstemming met JNV plaatsvinden.

[1:28:07] Dat zijn de vragen rondom wetsvoorstel, VTA en stelselverantwoordelijkheid, voorzitter.

[1:28:14] Dank u wel.

[1:28:15] Richting de staatssecretaris.

[1:28:16] U heeft de vaat er goed in.

[1:28:18] Dat is hartstikke mooi, maar ik zie dat er nog een aantal interrupties zijn.

[1:28:22] De eerste die de hand opstrak was meneer Puizen van de fractie van de VVD.

[1:28:26] Gaat uw gang.

[1:28:27] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:28] Ja, de staatssecretaris verwijst een aantal keer naar de notitie voor wat betreft de rollen

[1:28:33] en taken.

[1:28:34] Is die notitie voldoende toereikend om op basis daarvan ook een beter beeld te vormen van

[1:28:41] daar waar de kosten en de financieringsmethodiek voldoende te maken?

[1:28:49] Of vragen de gebruikers, de gemeentes en de provincies, of daar nog mogelijk een

[1:28:53] verscherping zou kunnen plaatsvinden, om tot een beter financieringsmodel te komen?

[1:28:58] De staatssecretaris.

[1:29:02] Excuses. Dank voor de vraag richting de heer Buijzen. Wij kijken gewoon naar het totale bedrag

[1:29:07] wat wij uiteindelijk hiervoor vrijmaken. Maar het is uiteindelijk wel aan gemeenten en provincies

[1:29:12] om hier zelf op de juiste wijze invulling aan te geven. En dat doen zij als bevoegd gezag over de

[1:29:18] Omgevingsdienst. Natuurlijk kijken wij wel mee of wij zien of het op de juiste wijze wordt aangewend.

[1:29:24] Er werd ook in eerste termijn door de Kamer gememoreerd dat er een aantal omgevingsdiensten op

[1:29:29] groen, die gaan heel goed, een aantal zijn, ik geloof, oranje, de aandacht, en een rood, die gaan

[1:29:35] niet goed. Dat is juist een van de dingen waarvan we kijken. Ook wel even vooruitlopend alvast op

[1:29:40] een van de vragen die is gesteld, van wat gebeurt er dan als ze in 26 niet allemaal groen zijn?

[1:29:46] Dat zijn de juiste dingen waar wij naar aan het kijken zijn.

[1:29:49] Op dit moment gaan we ervan uit dat wij in de komende tijd, in nauwe overleg met gemeenten en provincies,

[1:29:55] al die omgevingsdiensten op het niveau groen gaan krijgen.

[1:29:59] Is dat niet het geval, dan gaan we in de tussentijd al wel met hen in overleg hoe we daarmee omgaan en

[1:30:04] welke eventuele reacties we daarop gaan nemen.

[1:30:08] Daarbij zal ik ook niets uitsluiten op het moment.

[1:30:10] Want ik noemde door de heer Bouwt, ik had net zijn geschiedenisles.

[1:30:14] Daar had hij het over maximaal 25.

[1:30:16] Als ik snel tel, kom ik op 27.

[1:30:19] Misschien dat daar ook inderdaad wel iets gaat veranderen.

[1:30:21] Maar nogmaals, we gaan er wel van uit dat alle omgevingsdiensten uiteindelijk op tijd op groen uitkomen.

[1:30:27] En anders moeten we andere stappen zetten.

[1:30:30] Ik zie dat dat voldoende beantwoord is.

[1:30:33] Dan zag ik nog een interruptie van meneer Gabriels.

[1:30:35] En dan kom ik bij u, mevrouw Wengelaar.

[1:30:37] Waarin ik één interruptie pleeg omdat ik een vraag heb en een tweede omdat er een vraag niet beantwoord is die geen tweede interruptie telt.

[1:30:49] Dat gaan we even bekijken. Ik zou gewoon willen vragen om één interruptie te plaatsen.

[1:30:55] De interruptie zal dan mijn vraag zijn.

[1:30:59] De staatssecretaris zegt dat er in een notitie is vastgelegd dat de verantwoordelijkheden goed beschreven zijn.

[1:31:05] En toch sturen IPO en ook de VNG geven aan dat dat helemaal nog niet duidelijk is

[1:31:12] en dat de stelselverantwoordelijkheid nog niet heel duidelijk omschreven is.

[1:31:15] Hoe verklaart de staatssecretaris dat verschil dan?

[1:31:22] Meneer de staatssecretaris.

[1:31:24] Nee, ik snap ook de vraag van de heer Gabriels, voorzitter.

[1:31:26] Dat is nou precies dat wetsvoorstel waar we ook mee bezig zijn.

[1:31:30] Juist om te zorgen dat er meer duidelijkheid komt over die taakverdeling.

[1:31:34] Dat is de aanscherping.

[1:31:36] Overigens, als u nog een vraag mist waar ik geen antwoord heb gegeven,

[1:31:40] het kan zijn dat wij hem in een andere map hebben gestopt.

[1:31:42] Dus ik zou u willen vragen om daar heel even op te wachten.

[1:31:45] Misschien krijgt u ons nog uw antwoord namelijk.

[1:31:47] Meneer Gabriels?

[1:31:48] Ja, het gaat dus wel over het VTH-stelsel.

[1:31:51] En het gaat erover dat er op dit moment gebieden zijn met hele zware inrichtingen

[1:31:54] die wel op dit moment rood zijn.

[1:31:56] Waarvan u zelf en ook de provincie bij wijze van spreken gezegd heeft van

[1:32:01] Hij wacht wel even hier, dit staat op rood en daar gaat het in 2026 dus niet lukken.

[1:32:07] En de staatssecretaris geeft aan van ja, wacht eventjes, daar gaat het wel lukken,

[1:32:11] maar er zijn daar nu problemen en er wordt daar nu actie op moeten komen.

[1:32:17] En de vraag is dus, kan de secretaris garanderen dat er in de gebieden waar de

[1:32:20] omgevingsdiensten nog niet voldoende aan die robuustheidscriteria toch een gezonde

[1:32:23] leefomgeving geborgen blijft?

[1:32:25] Zit deze vraag nog in een ander mapje, vraag ik aan de staatssecretaris,

[1:32:29] of is dit een onbeantwoorde vraag?

[1:32:31] Ik heb heel veel mapjes en ik weet niet of die daarin zit, maar ik kan wel aangeven

[1:32:35] richting de heer Gabriels, want ik snap namelijk de vraag die u stelt.

[1:32:38] Kijk, ik zeg net, ik ga ervan uit dat in april 2026 alle omgevingsdiensten uiteindelijk

[1:32:44] gaan voldoen aan alle robuustheidscriteria, dus allemaal groen zijn.

[1:32:48] Dat wil niet zeggen dat we in de tussentijd niet kijken waar er knelpunten zijn.

[1:32:52] Ik ben mede op uw verzoek en ook volgens mij van mevrouw Wingelaar ben ik op bezoek geweest

[1:32:56] in Spijk en Eerbeek. Daar heb ik gekeken, wat speelt daar, hoe is het ontstaan?

[1:33:01] Daar kunnen we ook de conclusie trekken dat daar in het verleden,

[1:33:04] en ik heb dat toen nog heel netjes gezegd, dingen niet goed zijn gegaan.

[1:33:07] Dat betekent dat je de gemeente daarop aanspreekt als die bevoegd geslacht is,

[1:33:12] de provincie, maar ook kijkt of de omgevingsdienst in kwestie,

[1:33:15] of die inderdaad op de juiste manier heeft gehandeld en of daar misschien lessen uit zijn te trekken.

[1:33:20] En daar kun je natuurlijk wel op dat moment met een oog op de toekomst stappen inzetten.

[1:33:25] Goed dat we dat hebben opgehelderd. Ik zie nog een vraag van mevrouw Wingela namens Nieuwswissacontract.

[1:33:31] Ja, ik twijfel, want dit was toch het mapje wetswijziging. Dus misschien zit mijn vraag ook nog in een ander mapje.

[1:33:37] Maar het was wel het mapje wetswijziging, want ik vroeg natuurlijk naar die instrumenten die bedoeld zijn als ultimum remedium.

[1:33:44] En mijn vraag was concreet daarover. Wie gaat het dan beoordelen en aan de hand van welke criteria en wanneer wordt op welke manier opgeschaald?

[1:33:53] Ik denk dat het in dit mapje hoort, maar...

[1:33:56] Meneer de staatssecretaris.

[1:33:57] Ik kom daar later op terug, want ik weet niet zeker.

[1:33:59] Ik heb hem namelijk wel eens langskomen volgens mij, maar in een ander mapje.

[1:34:02] Er zit waarschijnlijk een bepaald onderdeel in de vraag die we anders hebben geïnterpreteerd.

[1:34:09] Oké, ik zie dat er verder geen vragen meer zijn aan de kant van de Kamer.

[1:34:13] Dan zou ik de staatssecretaris willen vragen om door te gaan met het volgende blokje.

[1:34:17] Ja, dank voorzitter.

[1:34:18] Dat is het mapje Tata, Tata Steel.

[1:34:22] Het verbaasde mij, maar ik had al slechts één vraag, die is van lid Kostic van de Partij voor de Dieren.

[1:34:29] In de kabinetsreactie verwijst het kabinet bij zeer zorgwekkende stoffen naar algemeen beleid, maar de

[1:34:35] maatwerkafspraak is juist voor bovenwettelijke afspraken.

[1:34:39] Ben ik mij ervan bewust dat de aangename motie om adviezen expertgroep over te nemen en dat anders een

[1:34:43] meerderheidskamer tegen de instemming maatwerkafspraak data stil kan stemmen?

[1:34:47] Ben ik me daarvan bewust?

[1:34:48] Het kabinet wil juist in de maatwerkafspraak vastleggen dat Tata Steel zich blijft inzetten

[1:34:54] op de verdere transitie naar duurzame en schonere productie.

[1:34:59] Die zal naar verwachting leiden tot minder uitstoot van de zeer zorgwekkende stoffen, de ZZS'en.

[1:35:05] Tata Steel zal overigens ook na het vastleggen van de afspraken zeer zorgwekkende stoffen moeten

[1:35:11] blijven minimaliseren.

[1:35:13] Dit is namelijk wettelijk vereist voor alle bedrijven die deze stoffen uitstoten.

[1:35:16] En met een maatwerkafspraak wordt het proces juist versneld.

[1:35:21] Ten slotte zal het kabinet in de regelgeving zorgen voor aanscherpingen, waardoor het bevoegd

[1:35:25] gezag beter in staat is om zaken via vergunningverlening, toezicht en handhaving af te dwingen.

[1:35:32] En met deze maatregelen komt het kabinet maximaal tegemoet aan de adviezen van de expertgroep.

[1:35:38] Tegelijk, zeg ik ook, gaat het niet lukken om alle adviezen te realiseren.

[1:35:41] binnen de beoogde maatwerkafspraak met Tata Steel.

[1:35:45] Het uitvoeren van alle adviezen namelijk zal meer maatregelen, meer middelen en meer tijd vergen.

[1:35:50] En wij willen juist proberen om een aantal zaken te versnellen door middel van de maatwerkafspraak.

[1:35:55] Dus dat is de reden waarom wij daar een afweging in hebben gemaakt, voorzitter.

[1:36:02] Dank aan de staatssecretaris.

[1:36:04] Ik zie een vraag van de lip Kostiets.

[1:36:06] Gaat u gaan.

[1:36:07] Ja, dank u wel.

[1:36:08] Maar hier ging mijn vraag precies over.

[1:36:10] De motie laat geen misverstand bestaan.

[1:36:14] Die zegt gewoon alle adviezen van de expertgroep overnemen.

[1:36:20] Dat is een randvoorwaarde.

[1:36:21] Dat is niet meenemen en wegen even af.

[1:36:24] Dus vandaar dat ik een winstwaarschuwing had gegeven aan de staatssecretaris.

[1:36:27] Maar dan om nog even door te vragen op dit punt.

[1:36:30] Een van de concrete punten is de reductie van Pax met 90 procent.

[1:36:38] En mijn vraag is dan...

[1:36:40] Wacht even.

[1:36:42] Op welke manier gaat de staatssecretaris dan dit borgen in die afspraken met Tata Steel?

[1:36:52] Hoe gaat hij dat precies doen?

[1:36:54] De staatssecretaris.

[1:36:56] Ik snap ook de verduidelijkingsvraag van Liet Kostiets.

[1:37:00] Kijk, op het moment dat wij alle adviezen van het expertteam overnemen...

[1:37:06] en dat heeft invloed op de maatwerkafspraak...

[1:37:09] is dat niet slim, omdat de maatwerkafspraak juist versnelt.

[1:37:13] Dat is de reden waarom wij een aantal dingen liever via de maatwerkafspraken regelen,

[1:37:17] dan ze nu als advies over te nemen.

[1:37:19] Dat is de reden waarom wij deze afweging hebben gemaakt.

[1:37:22] Het is een versnelling van het proces.

[1:37:25] Het geldt trouwens ook voor de paksen waar de lidkost iets over vraagt zelf.

[1:37:30] Even nog een vervolgvraag van de lidkost.

[1:37:32] Gaat u gaan?

[1:37:33] Ja, het is natuurlijk de wereld op zijn kop.

[1:37:34] En natuurlijk als je niets regelt met data of alleen maar slappe voornemens,

[1:37:39] natuurlijk gaan de afspraken dan sneller.

[1:37:41] Dus op papier heb je wel een afspraak,

[1:37:42] Maar ten eerste, de Kamer gaat het dus gewoon wegstemmen, want we hebben gewoon keiharde

[1:37:46] voorwaarden voor gezondheid gesteld met concrete doelen.

[1:37:50] En ten tweede, je hebt dan niet voldaan aan wat omwonenden al jaren naar smeken, namelijk

[1:37:55] tata houden aan concrete doelen in lijn met gezondheidsexperts.

[1:38:01] Dus die versnelling die wordt gevraagd, die wordt niet gevraagd vanuit de omwonenden op

[1:38:05] die manier.

[1:38:05] Die hebben liever dat het Rijk zorgvuldig de tijd neemt om die gezondheidseisen erin te borgen.

[1:38:13] Wat is uw vraag?

[1:38:15] En als Tata dat niet wil, dan vraag ik de staatssecretaris.

[1:38:19] Als de staatssecretaris zegt dat Tata-stil helemaal geen zin heeft in al die experts en hun eisen en van de burgers,

[1:38:26] dan is mijn vraag aan de staatssecretaris, zeg dan tegen Tata.

[1:38:30] Is hij bereid om tegen Tata te zeggen, ja jongens, ik heb een heel duidelijk opdracht vanuit de Tweede Kamer?

[1:38:34] maar dan gaan die maatwerkafspraken gewoon niet door.

[1:38:38] Duidelijk. De staatssecretaris.

[1:38:41] Voorzitter, volgens mij het doel wat we allemaal voor ogen hebben is heel helder.

[1:38:44] Wij willen allemaal een schone, gezonde, veilige leefomgeving

[1:38:47] voor de medewerkers en voor de omgeving.

[1:38:49] Dat is het doel wat wij nastreven.

[1:38:51] Wij denken dat wij er beter aan doen om op deze manier te werken,

[1:38:55] omdat wij dan met tata stil in de maatwerkafspraak hier goed op mee om kunnen gaan.

[1:39:00] Als de Kamer dat anders ziet, dan hoor ik dat wel.

[1:39:02] Maar dit is de manier hoe wij hier invulling aan hebben gegeven.

[1:39:06] Dat hebben we netjes geprobeerd ook in het kabinetsbesluit weer te geven.

[1:39:11] Dus het is niet een kwestie van onwil.

[1:39:13] Het is een kwestie van hoe gaan we hiermee om op de juiste wijze...

[1:39:17] dat we snel en goed resultaat krijgen.

[1:39:20] En snelheid is niet essentieel, maar het juiste resultaat.

[1:39:22] Dat is volgens mij essentieel hierin.

[1:39:25] Ik zie toch nog een vervolgvraag van de lid Kostiets. Gaat u gang.

[1:39:28] Ja, de juiste vraag of het juiste resultaat krijg je dus niet...

[1:39:32] als je niet de gezondheidseisen van de gezondheidsexperts borgt.

[1:39:36] Het was gewoon een voorwaarde van de Kamer.

[1:39:37] Dus als u van de Kamer wil horen, dat ligt er al.

[1:39:40] Maar dan een vervolgvraag over het beschermen van de gezondheid van werknemers

[1:39:44] via de handhavingsroute, niet via de maakwet uitspraken.

[1:39:47] Gewoon doen wat kan.

[1:39:50] Wat gaat de staatssecretaris doen, nu we weten dat er oversterfte is,

[1:39:54] om daar extra te gaan kijken en daar waar kan te handhaven?

[1:39:59] En als vervolgvraag is hij dan ook bereid om RIVM te laten kijken naar inderdaad de effecten op de werknemers en hun gezondheid en die oversterfden.

[1:40:10] De staatssecretaris.

[1:40:12] Voorzitter, volgens mij heeft mijn collega staatssecretaris Nobel hier ook eerder antwoord op gegeven.

[1:40:19] Sorry?

[1:40:22] Dit gaan we niet doen.

[1:40:24] Ik wil de staatssecretaris vragen om te volgen.

[1:40:30] We moeten eerst überhaupt het onderzoek interpreteren, want ik heb ook vanmorgen vroeg het bericht gezien.

[1:40:36] Nou, ik kan daar ook niet op dit moment op antwoorden wat ik daarvan vind, omdat ik inhoudelijk

[1:40:40] daar niet de kans voor heb gehad om daar dieper in te duiken.

[1:40:43] Dus dat is de reden waarom de heer Nobel ook doorverwees onder andere naar mij.

[1:40:47] En we gaan kijken hoe we hier op de goede manier om kunnen gaan, want als dit klopt, wil niemand dit.

[1:40:52] Niemand wil dat je hier een anderhalve keer hogere kans volgens mij loopt.

[1:40:55] Alleen u moet ons wel de tijd geven, zeg ik tegen lid Kostiets, om hier op de goede manier mee om te gaan.

[1:40:59] Ik zie nog een vervolgvraag van meneer Gabriels.

[1:41:06] Ik heb in mijn bijdrage niet direct iets over Tata genoemd, maar ik vind het wel belangrijk

[1:41:10] om het hier toch een vraag te stellen, want kunt u bevestigen dat er in de maatregelafspraken

[1:41:19] naar wens van de Kamer ook geen zaken gesubsidieerd zullen gaan worden die via normale handhavingstrajecten

[1:41:26] gewoon al afgedrongen kunnen worden?

[1:41:28] De staatssecretaris.

[1:41:29] Dat is de afspraak die wij volgens mij hebben gemaakt met elkaar, ja.

[1:41:33] Oké, duidelijk. Ik zie dat er geen vervolgvragen zijn.

[1:41:36] Dan wil ik de staatssecretaris vragen om te vervolgen met het volgende blokje.

[1:41:46] Dat is het blokje Financiering, voorzitter.

[1:41:50] Vraag van de heer Gabriels en mevrouw Wingelaar.

[1:41:54] Heeft de staatssecretaris zicht of de middelen van het Rijk voldoende zijn...

[1:41:58] voor gemeenten en provincies om de VTH-taken uit te voeren?

[1:42:02] En welke invloed heeft eventueel het refeinjaar hier nog op?

[1:42:05] Nou, gemeenten en provincies, dat heb ik net ook al aangegeven,

[1:42:08] zijn zelf verantwoordelijk voor de financiering van de uitvoering van de VTH-taken.

[1:42:15] Zij bepalen zelf hoeveel middelen zij vanuit het gemeentefonds en het provinciefonds inzetten voor deze VTH-taken.

[1:42:22] De invloed van de refeinjaar op de inzet van VTH is dus afhankelijk van de keuzes die gemeenten en provincies maken voor hun begroting van 2026.

[1:42:31] Dus in zijn algemeenheid kunnen wij hier nu niets over zeggen.

[1:42:34] Anders dan dat het een afweging is die zij zelf zullen maken daarin.

[1:42:43] Aan het einde van het blokje kunt u mij verder bevragen, meneer Gabriel.

[1:42:47] De volgende vraag is van mevrouw Wingelaar.

[1:42:50] Zijn de beschikbare middelen bij de ILT voldoende en spaart de staatssecretaris

[1:42:57] uitvoering nog wel of niet bij de bezuiniging op de apparaatskosten?

[1:43:01] De impact van de reisbrede taakstelling op de ILT-inzet VTH-milieu is er, maar wel beperkt.

[1:43:08] Bij de taakstelling worden de rijksinspecties relatief onzien, zeg ik dan maar even.

[1:43:15] Dat ga ik toelichten.

[1:43:16] De taakstelling voor de ILT betraagt 1 procent voor 2025 en loopt op tot 2,5 procent in 2029.

[1:43:25] In euro's praten we hier uiteindelijk over 5,2 miljoen euro.

[1:43:29] Voor 2025 geeft de ILT uitvoering aan de taakstelling door op het terrein waar de ILT de komende

[1:43:36] groeien, die groei niet volledig in te vullen en dit raakt om die reden, daarom zei ik ook relatief,

[1:43:43] nauwelijks aan de inzet op het VTH-milieubeleid. Dan heb ik een vraag van de heer Gabriels. Meer geld

[1:43:52] voor de omgevingsdiensten bij het oplossen van het probleem, ben ik dat met de heer Gabriels eens?

[1:43:57] Nou, gemeenteprovincies had ik net ook al aan zichzelf verantwoordelijk voor de financiering

[1:44:00] van de taken van de omgevingsdiensten. Zij maakte hiervoor in 2022, dat is het laatste cijfer wat

[1:44:06] ik op dit moment voor u heb, samen 640 miljoen euro vrij.

[1:44:12] Daarnaast stellen wij structureel aanvullende middelen beschikbaar voor de versterking van

[1:44:16] het VTH-stelsel.

[1:44:18] Binnen deze financiële kaders zullen we het VTH-stelsel moeten versterken.

[1:44:24] Dan heb ik de laatste vraag binnen dit kopje.

[1:44:26] Die is van de heer Bamenga van D66.

[1:44:30] Ben ik het met D66 eens dat het Rijk een deel van de financiële middelen zou moeten onmerken

[1:44:34] voor de aanpak van lozingen?

[1:44:37] Ik snap de vraag wel, maar er is voor mij geen mogelijkheid om middelen uit het gemeente- of

[1:44:43] provinciefonds te ommerken om ervoor te zorgen dat de omgevingsdiensten deze gebruiken voor

[1:44:47] de aanpak van lozingen.

[1:44:49] Uiteindelijk moet de gemeente en provincie daar zelf een besluit over nemen.

[1:44:53] Dat is het, voorzitter.

[1:44:55] Oké, helemaal goed.

[1:44:56] Dank u wel.

[1:44:57] Dan zie ik een vervolgvraag in eerste instantie van meneer Gabriels.

[1:45:01] Gaat u gang.

[1:45:02] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:45:04] Ja, de staatssecretaris, dank u wel voor het antwoord.

[1:45:05] want natuurlijk weten wij dat gemeenten en provincies zelf die keuzes moeten gaan maken.

[1:45:12] Maar het punt is juist dat er in heel veel situaties die omgevingsdiensten ook op rood staan

[1:45:17] en dat er een ravijnjaar is waarin gemeentes ook beslissingen moeten nemen over het sluiten van bibliotheken

[1:45:22] of andere zaken, omdat er te weinig geld is.

[1:45:25] Uw antwoord is dan ja, dat moet de gemeente, daar kunnen we niks van zeggen,

[1:45:28] want de gemeenten zijn daar zelf verantwoordelijk voor.

[1:45:30] Mijn zorg zit er dan juist in dat er gemeenten zijn en gebieden zijn

[1:45:34] waar daar dus flinke tekorten zijn, die nu op rood staan, maar waar wel heel veel zware

[1:45:38] inrichtingen zijn, die wel voldoende een robuust omgevingsdienst nodig hebben.

[1:45:46] De vraag was dus, kunt u garanderen dat op die plek, waar dus die middelen niet zijn,

[1:45:55] waar dus wel zware inrichtingen plaatsvinden en in ieder geval nieuwe bedrijven zich gaan

[1:46:00] dat daar de kwaliteit geborgd is, zonder dat de keuze volledig bij die gemeente ligt,

[1:46:06] die dat gewoon niet lukt. En u zegt dan van ja, er komt een digitaal systeem wat we uit die 17

[1:46:14] miljoen betalen en de OD's komen allemaal op groen in 2026, dat kost toch geld? Iemand moet dan toch

[1:46:20] bijramen? Dat is de vraag. Meneer de staatssecretaris. Voorzitter, ik ben wel blij met deze vraag van de

[1:46:28] een breder perspectief te zien, het gaat namelijk niet alleen over geld.

[1:46:32] Soms is het vinden van de juiste mensen ook een probleem.

[1:46:36] Dus dan draait het niet zozeer om het geld.

[1:46:38] Alleen ja, de hele arbeidsmarkt heeft krapte.

[1:46:41] Dus ook bij de omgevingsdiensten is dat het geval.

[1:46:43] En wat betreft uw vraag over u bent bang dat er met het oog op het ravijnjaar dat

[1:46:49] er dan keuzes worden gemaakt die negatief zouden kunnen uitpakken voor het VTH

[1:46:54] stelsel en voor de taken die daarvoor in beeld zijn, dat zijn dingen waar wij juist op dit moment mee

[1:47:00] in gesprek zijn. Drie weken geleden hadden wij een overhedenoverleg, dat was met vertegenwoordiging

[1:47:08] van VNG, IPPO en het waterschap, juist om over dit soort problematiek te praten. En op voorhand

[1:47:14] daar al invulling aan geven, dat is niet, denk ik, de juiste manier. We zijn daarover in gesprek

[1:47:19] met elkaar en op het moment dat zaken opkomen, dan zullen we daar uiteindelijk het gesprek met

[1:47:24] over moeten voeren. Dan zie ik nog een vervolgvraag van meneer Buizen. Gaat uw gang.

[1:47:31] Ja, dankjewel voorzitter. Laten we ook gewoon vooral vooruitkijken. Ik vraag me gewoon af of de

[1:47:38] staatssecretaris van mening is dat er meer geld moet naar de omgevingsdiensten. Er wordt al 18

[1:47:46] miljoen vanuit het Rijk gedaan. Is dat genoeg voor de komende jaren of zullen we toch in onze

[1:47:51] moeten gaan sleutelen om voor de OD's meer geld vrij te gaan maken

[1:47:57] om uiteindelijk aan die robuustheidscriteria te voldoen.

[1:48:01] En ook, ik stel deze vraag vanuit de achtergrond,

[1:48:04] dat de OD's verwachten van het Rijk dat het Rijk de rol pakt

[1:48:08] van het bieden van randvoorwaarden om te kunnen functioneren.

[1:48:11] Dus de vraag is dus uiteindelijk van, denkt de staatssecretaris

[1:48:14] dat voor 18 miljoen euro wij voldoende randvoorwaarden kunnen bieden

[1:48:18] zodat al die omgevingsdiensten naar het gewenste niveau kunnen groeien.

[1:48:23] Heeft u voldoende geld, staatssecretaris?

[1:48:25] Nooit, natuurlijk, voorzitter. Dat zeg ik altijd.

[1:48:26] Nee, maar om serieus te zijn...

[1:48:29] Ik had trouwens het volgende kopje, is er robuuste omgevingsdiensten?

[1:48:31] Daar kom ik wat uitgebreider op terug.

[1:48:33] Alleen om alvast vooruit te lopen op het antwoord.

[1:48:37] U had ook in eerste termijn, was u een van degenen,

[1:48:39] was volgens mij ook nog de heer Bamenga, dacht ik,

[1:48:41] die over technologie, digitalisering en vraag stelde.

[1:48:45] Daar ga ik zo uitgebreider op in.

[1:48:47] Maar juist technologie en digitalisering kunnen helpen bij de juiste uitoefening van de VTH-taken.

[1:48:54] Sterker nog, ik zie het ook als een kans voor de verschillende omgevingsdiensten om daar van elkaar te leren.

[1:49:00] Want op het moment dat iets heel goed werkt en de technologie is voorhanden...

[1:49:04] kun je op die manier ook het tekort aan menskracht bijvoorbeeld compenseren...

[1:49:08] door op een goede manier om te gaan met technologie en digitalisering.

[1:49:12] Dat is ook een stukje vooruitkijken.

[1:49:15] Ik zie meneer Buijsje twijfelen, maar misschien dat hij nog even vol vragen stelt.

[1:49:20] Ik ben blij dat de staatssecretaris de beweging maakt naar de technologie en innovatie en dat soort dingen.

[1:49:24] Maar eigenlijk is het echt een vraag die ik stelde.

[1:49:26] Van ga je vechten voor meer geld voor de omgevingsdiensten?

[1:49:29] Dat is de vraag die ik echt stelde.

[1:49:30] Kijk, meneer de staatssecretaris.

[1:49:33] Ik snap de vraag, voorzitter.

[1:49:34] Natuurlijk zal ik vechten voor geld als dat noodzakelijk is.

[1:49:37] Alleen nogmaals, ik denk niet dat het goed is om daar nu op vooruit te lopen.

[1:49:41] We kijken gewoon naar de totale stelsel.

[1:49:43] We kijken naar de middelen die er zijn.

[1:49:44] En we kijken waar zaken tekort schieten en kunnen die compenseren op andere manieren

[1:49:49] door slimmer om te gaan met technologie, digitalisering, slimmer om te gaan en van elkaar te leren als

[1:49:55] omgevingsdiensten.

[1:49:56] En als er meer middelen zijn, kom ik natuurlijk netjes naar de Kamer toe en zal ik daar ook

[1:50:00] om vragen.

[1:50:00] Het zal niet zo zijn dat ik zeg, helaas, Pindakaas, we gaan een aantal dingen niet uitvoeren.

[1:50:05] Ik zie nog een interruptie van meneer Boutkamp en daarna kom ik bij u, mevrouw Wingelaar.

[1:50:11] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:50:13] Ja, nu gaat het interessant worden natuurlijk, want we hebben het over geld.

[1:50:17] Maar zoals uit het stukje geschiedenisles wat ik voortdroeg al zei,

[1:50:21] we zijn al heel lang met elkaar in gesprek.

[1:50:24] We hebben al heel lang met elkaar afspraken gemaakt.

[1:50:26] En nou, de laatste brieven die ik ontving van de VNG en van het IPO was gewoon van ja,

[1:50:32] als wij robuust willen worden, als u wilt, als we moeten voldoen aan, aan, aan,

[1:50:36] dan hebben wij gewoon gemiddeld 30 miljoen tot 60 miljoen nodig.

[1:50:39] Nou, dat geld is er volgens mij op dit moment niet.

[1:50:41] Dus de vraag aan de staatssecretaris is...

[1:50:44] hoe kunt u toch tot elkaar komen met het IPO en het VNG...

[1:50:50] richting die omgevingsdiensten, zonder gelijk de portemonnee te hoeven trekken?

[1:50:53] Want is het niet belangrijk dat er vraag gesteld wordt...

[1:50:56] hoe komt het nou dat u al jarenlang bezig bent...

[1:51:00] en nog steeds niet tot een robuustheid komt?

[1:51:03] Zou dat niet de vraag eerst moeten zijn die de staatssecretaris stelt...

[1:51:06] aan deze organisatie, zonder gelijk al geld in het vooruitzicht te stellen?

[1:51:10] De staatssecretaris.

[1:51:14] Voorzitter, ik heb veelvuldig contact hierover en ja, ook die vraag stel ik.

[1:51:19] Want een bodemloze put moet je ook niet als gevoel krijgen, want dan blijf je geld erin steken

[1:51:24] en blijf je op hetzelfde niveau rondrijden wat we altijd doen.

[1:51:28] En dat is precies de reden waarom ik ook net richting de heer Buissen zei.

[1:51:31] Ik wil kijken naar het totaalplaatje.

[1:51:33] Dus waar wij digitaliseringtechnologie kunnen inzetten, moet je dat gebruiken.

[1:51:38] Om even iets specifieker te zijn over die vraag.

[1:51:42] Ik denk dat er wel geld extra nodig is voor digitale VTH-stelsel.

[1:51:48] Incidentele bouwkosten daarvan, die gaan wij betalen.

[1:51:51] Alleen, dan moet ik wel eerst beter zicht hebben op wat dat gaat kosten.

[1:51:54] Maar dat zijn dus de dingen waar we op dit moment mee in gesprek zijn.

[1:51:57] Maar ik ga niet nu in één keer zeggen, ik gooi er 100 miljoen extra tegenaan, los van het feit dat ik het niet eens heb.

[1:52:02] Want ook ik ben heel benieuwd waar we in de afgelopen jaren inderdaad tegenaan lopen.

[1:52:07] En juist het leren van elkaar, wat we de afgelopen twee jaar gedaan hebben.

[1:52:11] Zorg dat ze met elkaar het gesprek aangaan en kijken naar best lessons learned

[1:52:16] binnen de verschillende omgevingsdiensten.

[1:52:19] Dat ze onder andere moeten helpen in de robuustheid van het totale stelsel.

[1:52:23] Ik zie nog een vraag van mevrouw Wingelaar.

[1:52:26] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:52:27] Ja, ik hoor de staatssecretaris zeggen dat binnen deze financiële kader

[1:52:31] zou het moeten lukken om robuuster te worden, maar van de andere kant is er dan wel geld

[1:52:38] nodig om dat dan ook op het gebied van digitalisering. U heeft het over het mede-overhedenoverleg

[1:52:47] en u wilt er niet op vooruit lopen. In mijn andere rol, in mijn andere portefeuille, ben

[1:52:51] ik verantwoordelijk voor gemeentefinanciën en provinciefinanciën en ik pleit ervoor

[1:52:57] dat kamerleden een beter zicht krijgen op hoe staan de gemeentes er nou precies voor?

[1:53:02] Omdat de ene gemeente is de andere gemeente niet.

[1:53:05] En ik ben ook bang dat dat met de omgevingsdiensten aan de hand is.

[1:53:09] De ene omgevingsdienst is het andere omgevingsdienst niet.

[1:53:12] Dus u wilt er nu niet op fruit lopen, maar ik pleit wel voor meer inzicht

[1:53:17] als u daar wel iets meer over kunt zeggen.

[1:53:19] De staatssecretaris.

[1:53:21] Ik denk een hele terechte vraag.

[1:53:22] Dat is ook de reden waarom wij tijdens het overhedenoverleg

[1:53:25] met acht ministeries aan tafel zaten, waaronder BZK.

[1:53:29] En deze vraag hoort eigenlijk bij de minister van BZK thuis, voorzitter.

[1:53:35] Ja, dat is voldoende beantwoord.

[1:53:37] Helemaal goed, dan zie ik verder geen vragen.

[1:53:39] En dan wil ik de staatssecretaris vragen om te vervolgen.

[1:53:45] Zoals ik al zei, voorzitter, de map Robuste Omgevingsdiensten.

[1:53:49] Vraag van lid Kostic.

[1:53:51] Ziet de staatssecretaris noodzakelijk om te investeren

[1:53:53] in het personeelsbestand van de omgevingsdiensten?

[1:53:55] Nou, zoals ik net al betoogde, ik vind het zorgelijk dat wij in heel Nederland

[1:53:59] ook bij de omgevingsdiensten te maken hebben met tekort aan de juiste mensen.

[1:54:06] In het VTH-stelsel zijn natuurlijk wel provincies, gemeentes,

[1:54:10] als bevoegd gezag eigenaar en verantwoordelijk voor een goede financiering.

[1:54:15] In aanvulling op de bijdrage die de gemeenten en provincies leveren,

[1:54:18] heb ik middelen beschikbaar gesteld voor een arbeidsmarktcampagne

[1:54:22] voor de omgevingsdiensten.

[1:54:24] Wat we hebben begrepen, zijn er veel mensen die overwegen om de stap te zetten om te gaan werken

[1:54:29] bij de Omgevingsdienst, dus dat is denk ik een stap in de goede richting.

[1:54:32] Ik kom zodra ik nog wat uitgebreider ben, ook terug bij de vraag van de heer Buijsen rondom technologie,

[1:54:39] want die is natuurlijk ook nog niet helemaal beantwoord, voorzitter.

[1:54:42] Nog een vraag van lid Kostiets.

[1:54:45] Ben ik het eens dat cv-bedrijven zo onder bevoegd gezag van het Rijk moeten liggen en ben ik bereid

[1:54:51] om dit verder te verkennen?

[1:54:52] Vooruitmatig deed het nog een andere fractie die die vraag ook stelde.

[1:54:55] Maar goed, cveso-bedrijven zijn bedrijven die vallen onder de cveso-richtlijn vanwege de aanwezigheid

[1:55:01] van een grote hoeveelheid gevaarlijke stoffen.

[1:55:03] Cveso-toezicht is het samenspel van niet alleen omgevingsdiensten,

[1:55:08] maar ook van andere inspecties met andere bevoegdheden.

[1:55:11] Ik kan dus niet het bevoegd gezag naar mij trekken, omdat ik dan voor de bevoegdheden van meerdere ministeries,

[1:55:16] zoals bijvoorbeeld JNV of Sociale Zaken en Werkgelegenheid, ga.

[1:55:21] Dus dat is de reden waarom hier het complex is, voorzitter.

[1:55:25] Een vraag van de heer Buijsen van de VVD.

[1:55:28] Naast praktijktoepassingen zijn we ook expliciet geïnteresseerd in de financieringskant van

[1:55:32] bijvoorbeeld geautomatiseerde controles door de Omgevingsdienst en de financieringsdienst ervan.

[1:55:37] In aanvulling op de bijdrage die Omgevingsdiensten ontvangen van hun eigenaren, gemeenten en provincies

[1:55:42] doen wij het volgende.

[1:55:44] In het interbestuurlijk programma Versterking VTH en via de Meerjarenagenda Versterking Omgevingsveiligheid

[1:55:50] Er zijn enkele projecten gefinanceerd die bijdragen aan de verdere automatisering.

[1:55:54] Bijvoorbeeld een automatisering van het risicogestuurde toezicht.

[1:55:58] Verder wordt in het programma Digitaal VTH Stelsel Milieu gewerkt aan de verbetering van de informatievoorziening

[1:56:04] in het stelsel.

[1:56:06] Niet meer wordt verdere automatisering van controles beter mogelijk.

[1:56:11] Nog een vraag van de heer Buissen, voorzitter.

[1:56:14] De VVD vindt dat een aantal OD's achterblijven bij wat verwacht mag worden wanneer je zelf

[1:56:19] wil streven naar robuustheidscriteria.

[1:56:21] Ik verwacht wel een aantal specifieke OD's dat ze ook echt stappen gaan zetten de komende tijd.

[1:56:27] Zie ik dit ook zo en kan ik dit nadeduiden?

[1:56:29] Ja, ik verwacht inderdaad dat de omgevingsdiensten, die het nu nog niet zijn, met hun eigenaren en

[1:56:34] de opdrachtgevers stappen zetten om uiterlijk per 1 april 2026 robuust te zijn.

[1:56:39] Er zijn ook al een aantal zichtbare stappen gezet.

[1:56:42] Zo hebben gemeenten en provincien als eigenaren van een aantal omgevingsdiensten besloten hun

[1:56:47] financiële bijdrage structureel te vergroten.

[1:56:49] Ik denk dat de heer Gabriels daar ook blij van wordt, ik overigens ook, zeg ik heel eerlijk.

[1:56:54] En de omgevingsdiensten kunnen op die manier bijvoorbeeld een innovatieagenda opstellen

[1:56:57] of voldoende middelen reserveren voor het opleidingsbudget.

[1:57:03] Nog een vraag van de heer Buijs.

[1:57:04] Er zijn situaties waarbij particulieren en omgevingsdiensten samenwerken om controles te automatiseren.

[1:57:10] En kan ik hierop reflecteren?

[1:57:11] Nou, ik vind het een hele fijne vraag.

[1:57:14] Want op deze manier heb je de kans om wat mooie initiatieven met u te delen.

[1:57:18] Er zijn verschillende plekken waar omgevingsdiensten en particulieren

[1:57:22] inderdaad samenwerken om de omgeving in kaart te brengen.

[1:57:25] Onder het platform Samen Meten lopen er verschillende initiatieven om dit precies op die manier te doen,

[1:57:32] bijvoorbeeld het regionaal meetnet Lucht in de regio Zuidoost-Brabant.

[1:57:36] Dat is een samenwerking tussen burgers, omgevingsdienst Zuidoost-Brabant, provincie,

[1:57:40] gemeente en verschillende kennisinstellingen.

[1:57:43] Het meetnet bestaat uit circa vijftig meetstations en is zo ingericht dat er een

[1:57:47] regio-dekkend beeld ontstaat. En hiernaast is er onder de Atlas

[1:57:52] Leefomgeving een meldingentoel waar omwonenden een melding kunnen doen van natte

[1:57:55] koeltorens en propaantanks waar de omgevingsdienst dan direct mee aan de

[1:57:59] slag kan gaan. En waarom weet ik dit? Ik lees het wel netjes op, maar ik ben er ook

[1:58:02] geweest anderhalve week geleden vandaar. Dat zijn trouwens wel de leuke bezoekers,

[1:58:09] zeg ik eerlijk, vier uur voorzitter aan de commissie.

[1:58:13] Vraag van mevrouw Wingelaar van NRC.

[1:58:15] Zit er nog ruimte in het overbrengen van taken door provincies naar omgevingsdiensten?

[1:58:19] Wat is mijn visie hierover?

[1:58:21] De provincies kunnen natuurlijk altijd kiezen om meer dan de basistaken onder te brengen

[1:58:25] bij hun omgevingsdiensten.

[1:58:28] Veel provincies doen dit ook en ik ben daar voorstander van.

[1:58:31] Dit maakt de omgevingsdiensten namelijk robuuster en zorgt ook voor een bundeling van expertise.

[1:58:37] Dan heb ik een vraag wederom van mevrouw Wingelaar.

[1:58:41] Sorry, wingelaar.

[1:58:43] Wat zijn de consequenties voor een omgevingsdienst die de deadline niet haalt,

[1:58:46] voor de Robuustheidscriteria?

[1:58:47] Ik ben er net eigenlijk al op ingegaan.

[1:58:49] De consequentie is dat de omgevingsdienst waar het om gaat,

[1:58:51] op dat moment dat ze niet voldoende robuust is,

[1:58:54] er vragen gesteld kunnen worden bij de taakuitvoering door die omgevingsdienst.

[1:58:59] Dat proces van robuust worden, die volgen wij heel goed.

[1:59:03] Op dit moment heb ik op basis van de gesprekken en mijn ambtenaren

[1:59:07] Met alle omgevingsdiensten voerden we die in vertrouwelijkheid.

[1:59:11] Die hebben we in gang gezet.

[1:59:13] Ik vind het nu dan ook eigenlijk te voorbaardig om daarop vooruit te lopen

[1:59:16] dat de deadline van 1 april niet gehaald gaat worden, 26,

[1:59:19] maar de gesprekken zijn er en indien nodig,

[1:59:22] proberen we natuurlijk daarin versnelling en verbetering te bewerkstelligen.

[1:59:28] Nog een vraag voor mevrouw Wingelaar.

[1:59:30] Welke zekerheid biedt fusieren voor een kwalitatief beter omgevingsdienst?

[1:59:35] Wat is de visie van mij op het fuseren van andere omgevingsdiensten en welke obstakels zijn

[1:59:41] er mogelijk op dit gebied?

[1:59:42] Met een fusie ontstaat er, in mijn idee, een omgevingsdienst die beter kan inspelen op

[1:59:48] de nieuwe complexe vraagstukken in de leefomgeving, een groeiende organisatie die ook in staat

[1:59:53] is om kennis, expertise en daadkracht te bundelen.

[1:59:57] Dit draagt bij aan de slagvaardigheid en de continuïteit van het werk van omgevingsdiensten

[2:00:02] En daarnaast natuurlijk, wat ik net ook al zei, rondom technologie en digitalisering

[2:00:05] zie ik er zeker kansen voor.

[2:00:09] Vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[2:00:12] Ben ik bereid wetgevingstrajecten in te zetten, zodat de omgevingsdiensten slagkracht krijgen?

[2:00:17] Ik doe een juridisch onderzoek naar onder andere de verbetering van de informatiepositie

[2:00:22] van de bevoegde gezagen.

[2:00:24] Ook naar aanleiding van het uitwerken van de actieagenda Industrie en Omwonenden

[2:00:27] kunnen wetgevingstrajecten volgen.

[2:00:30] Mogelijke oplossingsrichtingen zullen in februari komend jaar naar de Kamer worden gestuurd.

[2:00:35] En over deze oplossingsrichtingen ga ik daarna natuurlijk heel graag het gesprek met de Kamer

[2:00:38] aan, om te kijken of er misschien nog meer aanscherping noodzakelijk is.

[2:00:44] Een vraag van mevrouw Wingelaar van NRC.

[2:00:46] Wat bedoelt de staatssecretaris als zij zegt dat het wetsvoorstel als ultimum remedium wordt ingezet?

[2:00:55] Interessante term.

[2:00:57] Ik heb geconstateerd dat er meer regie nodig is om het VTH-stelsel te versterken.

[2:01:02] Dus daar bereid ik ook een wetsvoorstel voor voor.

[2:01:05] Hierin wil ik de maatregelen opnemen om de positie van de bevoegde gezagen te versterken.

[2:01:09] Bijvoorbeeld door in te zetten op horizontale verantwoording.

[2:01:13] En als blijkt dat partijen zich niet aan de regels houden, pas dan zal ik zelf de instrumenten

[2:01:18] inzetten om bij te sturen waar het noodzakelijk is.

[2:01:23] Nog een vraag van mevrouw Wingelaar.

[2:01:24] Wie bepaalt wanneer en hoe de regie-instrumenten worden ingezet?

[2:01:28] Die zet ik in op basis van informatie die ik ontvang over het functioneren van het stelsel,

[2:01:33] bijvoorbeeld via signalen van partijen en uit onderzoeken die we laten uitvoeren.

[2:01:37] Het criterium voor mij om bij te sturen is uiteindelijk natuurlijk wel het wettelijk kader.

[2:01:49] De heer Bermenga, D66.

[2:01:53] Ben ik ervan overtuigd dat de ingezette acties om de diensten robuust te maken voldoende zijn?

[2:01:57] En zonee, wat is plan B?

[2:01:58] Ik ben altijd gek op plan B, zeg ik altijd, richting deerbaar mengen.

[2:02:01] Ik trek hier nauwzaam in op met de provincies, gemeenten en andere ministeries.

[2:02:06] Uit gesprekken met hen en met de omgevingsdiensten die ik zelf, maar ook mijn ambtenaar op dit moment

[2:02:12] voerde, blijkt dat de omgevingsdiensten hard werken aan de uitvoering van hun plan van aanpak.

[2:02:17] Met het versterken van de Omgevingsdienst Nederland en de financiële ondersteuning van de

[2:02:22] omgevingsdiensten denk ik op dit moment dat de ingezette acties voldoende zijn.

[2:02:27] Daarnaast heb ik het wetsvoorstel in voorbereiding waarmee de robuustheidscriteria

[2:02:31] kunnen worden vastgelegd.

[2:02:32] Op dit moment proberen we het eerst op de normale manier, maar het wetsvoorstel in

[2:02:38] voorbereiding is natuurlijk een tweede middel dat we ook in kunnen zetten.

[2:02:43] Een vraag van mevrouw Wingerlaert.

[2:02:44] Hebben de gesprekken al geleid tot aanpassing van de stand van zaken?

[2:02:47] Van het proces vorming robuuste omgevingsdiensten verwacht ik dat,

[2:02:51] naar aanleiding van de gesprekken die nu plaatsvinden, de taxatie in de

[2:02:55] management-samenvatting positief beïnvloed kan worden.

[2:02:58] Nee, de aanpassing van de stand van zaken van de robuuste omgevingsdiensten passen we aan

[2:03:03] aan de hand van de voortgangsrapportages.

[2:03:05] Deze rapportages worden deze maand door de omgevingsdiensten en hun eigenaren aangeleverd.

[2:03:10] En medio februari zullen de omgevingsdiensten geïnformeerd worden over een nieuwe inschatting

[2:03:14] van de haalbaarheid.

[2:03:18] Nog een vraag voor mevrouw Wingerlaer.

[2:03:19] Ben ik bereid zelf te kijken naar maatregelen en robuustheid, basistaken en plustaken en

[2:03:25] door verschuiving robuuster worden.

[2:03:28] Ik ben me aan het inzetten voor een robuuste omgevingsdienst, zoals ik al meerdere keren

[2:03:31] vandaag heb gezegd.

[2:03:33] In mijn wetsvoorstel zal ik ook verkennen of we verbetering kunnen aanbrengen voor het

[2:03:37] basistakenpakket.

[2:03:40] De vraag van de heer Barmenga.

[2:03:43] Is de staatssecretaris ervan overtuigd dat als diensten robuust worden gevonden de problemen,

[2:03:47] zoals die eerder geschetst zijn, niet meer voorkomen en zoneer wel moeten dan nog gebeuren?

[2:03:53] Incidenten kunnen we natuurlijk nooit voorkomen.

[2:03:56] Bedrijven blijven in alle gevallen in eerste plaats zelf verantwoordelijk voor het werken binnen de

[2:04:01] vergunningsvoorschriften.

[2:04:02] Door omgevingsdiensten voldoende te equiperen, verkleinen de opdrachtgevers, in dit geval

[2:04:09] provincies en gemeenten, wel de kans op incidenten doordat andere vergunningen en het toezicht

[2:04:14] verbeterd worden.

[2:04:17] Een vraag van de heer Boukan.

[2:04:19] Wat is er gebeurd met de conclusies van het rapport Handhaving in het duister?

[2:04:22] In mijn brief van 28 augustus 2024, stand van zaken, opvolging, adviezen uit het rapport

[2:04:29] handhaven in het duister van de Algemene Rekenkamer, ben ik hier uitgebreid op ingegaan

[2:04:34] en heb ik daarop gereflecteerd.

[2:04:36] Aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer zijn in samenhang met de aanbevelingen van de

[2:04:41] Commissie van Aarde opgepakt en sommige acties zijn al afgerond.

[2:04:44] Aan andere acties wordt nog hard gewerkt via de afronding van het IBP-VTA, voorzitter.

[2:04:52] Nog drie.

[2:04:55] Wederom een vraag van de heer Boutkamp.

[2:04:57] Wanneer ga ik ingrijpen zodat het VCH-stelsel wel gaat werken?

[2:05:02] Alle partijen binnen het stelsel hebben een eigen verantwoordelijkheid om het stelsel goed te laten werken.

[2:05:07] Ik heb mijn eigen verantwoordelijkheid ook daarin.

[2:05:10] Deze vul ik nu in met het uitwerken van een wetsvoorstel.

[2:05:13] Hierover heb ik de Kamer ook reeds geïnformeerd.

[2:05:17] Een vraag van de heer Bamenga.

[2:05:19] Wat is de grootste drempel voor deze omgevingsdiensten om haar robustheid te voldoen?

[2:05:23] De grootste drempel om robuust te kunnen worden is het hebben van voldoende omzet en de juiste

[2:05:29] en logische omvang van het werkgebied.

[2:05:31] Voldoende omzet als omzetsherstel, inzetscriteria en of daar voldoende omzet aan gerelateerd is.

[2:05:47] Excuses daarvoor.

[2:05:48] Om hieraan te voldoen, is er een grote bestuurlijke afhankelijkheid van de bevoegde gezagen,

[2:05:52] de gemeenteprovincies.

[2:05:53] De drempel voor andere robuustheidscriteria ligt lager, zoals bijvoorbeeld het opstellen

[2:05:58] van een innovatieagenda of business intelligence.

[2:06:01] Dit is relatief weinig extra inzet van de bevoegdheidszaken en ligt ook binnen de eigen

[2:06:06] invloedssfeer daarvan.

[2:06:09] Laatste vraag, voorzitter, van de heer Gabriels.

[2:06:12] Hoe ga ik garanderen dat er een gezonde leefomgeving geborgen blijft binnen de gebieden waar omgevingsdiensten

[2:06:17] niet voldoen aan de robuustheidscriteria?

[2:06:19] Bedrijven, zoals ik al eerder heb betoond, blijven natuurlijk in alle gevallen in eerste

[2:06:23] plaats zelf verantwoordelijk voor het werken binnen het vergunningenvoorschriftenstelsel.

[2:06:27] Door de omgevingsdiensten voldoende te equiperen, verkleinen we uiteindelijk wel de kans op incidenten

[2:06:33] doordat de vergunningen en het toezicht verbeterd worden.

[2:06:36] We trekken hierin natuurlijk nauw op met provincie, gemeente en andere ministeries.

[2:06:40] Uit de gesprekken met zowel hen als de omgevingsdiensten die we op dit moment voeren, blijkt

[2:06:45] dat de omgevingsdiensten hard werken aan de uitvoering van hun plan van aanpak.

[2:06:50] Ik weet niet of dat voldoende garantie is, maar het zijn dingen die in werking zijn gesteld

[2:06:55] Dat zijn ze.

[2:06:57] Dank u wel.

[2:06:57] Richting de staatssecretaris.

[2:06:59] Ik kijk heel even rond.

[2:07:00] Ik zie meneer Gabriels, mevrouw Wingelaar, meneer Bamengaard, lid Kossiets.

[2:07:04] Ik zie iedereen.

[2:07:05] Dat is gezellig.

[2:07:07] Dan begin ik met meneer Gabriels.

[2:07:13] Dan eerst geen interruptie.

[2:07:15] Maar een vraag die niet beantwoord is.

[2:07:17] Over het voorzorgsprincipe.

[2:07:19] Omdat er wel over de wetgeving iets gezegd wordt.

[2:07:23] Bent u bereid om bepaalde wetgevingen aan te passen.

[2:07:26] Zodat de omgevingsdienst ook daadwerkelijk...

[2:07:28] bepaalde wetgeving ook de slagkracht hebben.

[2:07:30] Eén daarvan is een eeuwenlange discussie, ook met uw voorganger,

[2:07:33] waarin er een aangenomen motie ligt van de Kamer.

[2:07:35] Die zegt het voorzorgsprincipe moet beter in de wet verankerd worden.

[2:07:40] Het antwoord is telkens geweest, ja, we werken met het chemische

[2:07:43] impulsprogramma aan een betere informatievoorziening.

[2:07:46] Maar toegezegd door uw voorganger is dat er dit jaar een voorstel tot

[2:07:51] wetswijziging zou komen om daadwerkelijk de wet, het

[2:07:56] voorzorgsprincipe beter te verankeren in de wet.

[2:07:59] Mijn vraag is dus wanneer kan de Kamer dit verwachten?

[2:08:03] Wanneer krijgen we een voorstel tot wetswijziging waarin het voorzorgsprincipe

[2:08:06] beter verankerd is? De staatssecretaris.

[2:08:10] Voorzitter, die zit in het mapje overig bij mij, dus ik kom er uitgebreid op terug.

[2:08:14] En als u dan nog daarna de vraag over heeft, dan zal de voorzitter die ongetwijfeld toestaan.

[2:08:19] Uiteraard.

[2:08:21] En u heeft geen vervolgvraag.

[2:08:23] Oké, helemaal goed.

[2:08:24] Dan gaan we door naar mevrouw Bingela.

[2:08:27] Ja, dank u wel.

[2:08:28] Ja, ik constateer toch een iets andere toon van de staatssecretaris...

[2:08:31] omdat hij zegt, nou, eigenlijk raak ik er wel van uit dat 1 april 2026...

[2:08:36] daar iedereen toch aan die robuustheidscriteria voldoet.

[2:08:39] Maar in zijn eigen brief schrijft hij dat het op dit moment niet aannemelijk is.

[2:08:43] Dus daar ben ik iets door in de war.

[2:08:46] En daarom vroeg ik dus ook, wat gebeurt er nu als dat niet is?

[2:08:51] En daar komt u nu ook niet op terug.

[2:08:52] Dus wat als toch, want als het niet aannemelijk is, wat gaat er dan gebeuren op 1 april 2026?

[2:09:00] De staatssecretaris.

[2:09:01] Voorzitter, ik snap de vraag wel.

[2:09:03] Dat is nou precies wat ik net probeerde te zeggen met de gesprekken die op dit moment

[2:09:06] plaatsvinden met gemeenten, provincies en met ook de omgevingsdiensten.

[2:09:11] In het huidige tempo zeg ik, dat gaat niet overal goedkomen.

[2:09:16] En dat is precies de reden waarom wij nu intensieve gesprekken voerden om te zorgen dat die stappen

[2:09:21] wel gezet worden. En op het moment dat het nog steeds aannemelijk is dat het niet gaat

[2:09:25] lukken, dan komt een andere ingreep in beeld. Maar op dit moment gaan we ervan uit dat wij

[2:09:30] met enige zachte dwang en meedenken daarin wel uiteindelijk de juiste stappen gaan bereiken.

[2:09:35] Dus we gaan ervan uit dat alle omgevingsdiensten uiteindelijk groen zijn per 1 april 2026.

[2:09:42] Alleen in het huidige tempo gaat dat niet overal lukken.

[2:09:45] Ja, ik hoor dan een ingreep. Wat denkt u dan aan?

[2:09:49] Ik heb daar geen beeld bij. Wat gaat u dan doen?

[2:09:53] De staatssecretaris.

[2:09:55] Dat is natuurlijk iets waar we uiteindelijk in overleg met de bevoegde gezagen naar gaan kijken.

[2:09:59] Maar het kan inderdaad zijn dat blijkt dat een omgevingsdienst niet uit zichzelf robuust genoeg is.

[2:10:05] En dan moet je je afvragen of die omgevingsdienst zelfstandig moet doorfunctioneren.

[2:10:10] Of dat je misschien moet samenvoegen.

[2:10:12] Ik zie mevrouw Wingela overpijzend kijken of ze nog een interruptie gaat gebruiken, maar

[2:10:17] dat wil ze.

[2:10:17] Gaat uw gang.

[2:10:18] Nou, dat weet ik niet of dat een goed idee is, want daar maak ik me wel zorgen over,

[2:10:22] want verplicht fuseren werkt volgens mij nergens niet.

[2:10:25] Dat hebben we wel gezien bij heel veel gemeentes die verplicht hebben moeten fuseren.

[2:10:30] Dus ik, ja, nogmaals, ik maak me daar zorgen over, dus ik hou dat goed in de gaten.

[2:10:36] We gaan ervan uit dat wij met enige aandrang iedereen in de juiste versnelling kunnen krijgen.

[2:10:42] Alleen volgens mij het belangrijkste is zorgen dat de omgeving die in zijn taak goed uitvoert

[2:10:46] en dat uiteindelijk omwonenden een schone, veilige leefomgeving hebben.

[2:10:50] Dus als dat zou betekenen dat er moet worden ingegrepen op een wat rigoureuzere manier,

[2:10:54] dan moet dat helaas gebeuren.

[2:10:56] Maar ik ga ervan uit dat iedereen uiteindelijk per 1 april 2026 in het groen is uitgekomen.

[2:11:03] Ik zie de volgende op mijn lijstje.

[2:11:05] Dat is meneer Bamenga van de fractie van D66.

[2:11:07] Gaat uw gang.

[2:11:08] Dank u wel, voorzitter.

[2:11:08] Ik had eerlijk gezegd precies de vragen van de NSC.

[2:11:13] Maar misschien kan ik dat nog verder proberen te brengen.

[2:11:17] Want ik kan me voorstellen dat de staatssecretaris toch op een gegeven moment denkt van...

[2:11:21] dit gaat hem niet lukken voor alle omgevingsdiensten om robuust te zijn.

[2:11:28] Zou de staatssecretaris met een plan daarvoor kunnen komen?

[2:11:31] Ik sprak net al over plan B en de staatssecretaris was er enthousiast over.

[2:11:36] Maar zou het staatssecretaris, zeker als we nu al weten dat het niet bij iedereen gaat lukken,

[2:11:41] dat er toch een plan B komt met daarin de verschillende maatregelen die net ook genoemd zijn?

[2:11:46] De staatssecretaris.

[2:11:47] Voorzitter, ik heb volgens mij net betoogd dat ik ervan uitga dat met enige begeleiding

[2:11:54] dat iedereen wel uiteindelijk gaat voldoen aan de criteria.

[2:11:57] Op het moment dat dat niet lijkt te kloppen, dan zullen we daar met bevoegde gezaagd gesprek

[2:12:02] overvoeren met de betrokken omgevingsdiensten of omgevingsdiensten en uiteindelijk daar een

[2:12:07] besluit over nemen of ingrijpen noodzakelijk is op een andere manier.

[2:12:12] Alleen daarop vooruitlopen lijkt me niet netjes.

[2:12:14] We moeten eerst iedereen volgens mij de kans geven om uiteindelijk op de goede manier in

[2:12:18] het groen terecht te komen.

[2:12:20] Zou u in ieder geval de Kamer daarover willen informeren op het moment dat de situatie zich

[2:12:25] voordoet?

[2:12:27] De staatssecretaris.

[2:12:29] Volgens mij heb u dat net ook al in mijn bijdrage gezegd.

[2:12:32] Twee keer per jaar.

[2:12:33] Dus om de zes maanden wordt de Kamer netjes geïnformeerd.

[2:12:36] En op het moment dat de aanleiding toe is, zal ik ook dit inderdaad natuurlijk aan de Kamer melden, voorzitter.

[2:12:40] Neemt u daar genoegen mee, meneer Bamek?

[2:12:43] Nou ja, dank u wel voor de toezegging.

[2:12:45] Nou, die schrijven we niet al zodanig op.

[2:12:47] Het is regulier beleid.

[2:12:48] Dus ik snap dat u die graag had gewild.

[2:12:52] Ik heb op mijn lijstje nog meneer Buijsen staan.

[2:12:56] Ik weet niet of u... U wil niet?

[2:12:58] Dan had ik het lid Kostic en daarna meneer Gabriels. Gaat uw gang.

[2:13:09] Eigen partij helaas.

[2:13:11] Netjes, voorzitter.

[2:13:13] De oude staatssecretaris had beloofd om negen van de tien aanbevelingen van Van Aartsen uit te werken.

[2:13:20] En dat was al vier jaar geleden.

[2:13:21] En dat ging niet alleen maar over robuustheid, zoals we nu hier horen.

[2:13:25] Dat ging veel breder.

[2:13:26] En wat ik nu de staatssecretaris over hoor, dat is heel veel dingen,

[2:13:31] maar het voelt een beetje als rookgordijnen, want we weten nog steeds niet

[2:13:34] wanneer zijn al die aanbevelingen nou precies opgevolgd?

[2:13:37] Dus kan de staatssecretaris nu zeggen of anders eind dit jaar per brief

[2:13:43] wanneer al die aanbevelingen precies worden opgevolgd?

[2:13:47] Wanneer is de deadline en welke tijdspijt hoort daarbij?

[2:13:51] De staatssecretaris, daar kom ik in tweede termijn op terug,

[2:13:53] omdat het inderdaad meerdere aanbevelingen zijn.

[2:13:55] Dan wil ik wel zeker dat ik de juiste data aan lidkosten doorgeef.

[2:14:00] Voordat ik naar meneer Gabriels ga voor de tweede keer, zou ik eerst meneer Bouwkamp het

[2:14:05] woord willen geven.

[2:14:06] Gaat uw gang.

[2:14:09] Ik vraag me af waar ik die heren te danken heb, voorzitter, maar dank u wel alvast.

[2:14:14] Voorzitter, ik kom even terug op de beantwoording van de staatssecretaris op mijn vraag over

[2:14:20] die stand van zaken uit het Algemene Rekenkamerrapport.

[2:14:24] Eerder had de staatssecretaris geantwoord dat hij daar in de derde kwartaal 2025, zeg maar,

[2:14:31] met nadere informatie komt.

[2:14:34] Maar er staat ook in dat er dus een proef wordt ontwikkeld, zeg maar, waarmee men dan

[2:14:40] verder kan.

[2:14:41] Ja, voorzitter, maar daar zit nou net even het probleem, want als ik gewoon het rapport

[2:14:47] bijpakt van de Algemene Rekenkamer uit 2021, waarin dan al wordt aangehaald hoe het misgaat,

[2:14:59] en onder andere met het BOP, voluitgesproken het Bestuurlijk Omgevingsberaad.

[2:15:04] Wat is uw vraag, meneer Woutkamp?

[2:15:06] De vraag is gewoon, hoe kan de staatssecretaris nou naar een momentum gaan dat hij toch verwacht

[2:15:11] over die robuustheid en dat ze er wel klaar voor zijn, terwijl in feite vanuit deze informatie

[2:15:17] die constant is aangeleverd, de signalen duidelijk op rood staan. Dus ik zit me echt af te vragen

[2:15:24] aan deze staatssecretaris, hoe komt u nou tot het moment, hoe komt de staatssecretaris

[2:15:28] nou tot het moment dat hij toch verwacht dat ze op januari 26 er wel klaar voor zijn?

[2:15:34] De staatssecretaris.

[2:15:35] Ja, dank voorzitter. Ik heb volgens mij ook net bij de vraag van de heer Boutkamp aangegeven

[2:15:40] dat de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer in samenhang met de aanbevelingen van de Commissie

[2:15:46] van Aarde zijn opgepakt. Sommige van deze acties zijn afgerond en aan andere acties

[2:15:50] worden nog gewerkt via de afronding van het IBP-VTH. Maar ik kom in tweede termijn terug

[2:15:55] op de vraag van lid Kostiets en daar kan ik ook wat specifieker ingaan op de vraag van de heer Boutkamp,

[2:16:01] voorzitter. Oké, dan zie ik nog een vraag van meneer

[2:16:05] Gabriels. Gaat u gaan. Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:16:11] Eigenlijk zie ik een staatssecretaris die aan de ene kant heel netjes zegt van

[2:16:16] nou, we zijn volgens onze leefomgeving en dergelijke, maar aan de andere kant ook

[2:16:19] zegt de gemeente zijn zelf en provincies zijn zelf verantwoordelijk.

[2:16:22] We gaan het gesprek aan, we gaan ervan uit dat het in 2026 helemaal goed komt.

[2:16:26] Dus ik zie eigenlijk een geploeter, het geploeter van sommige gemeenten en

[2:16:30] sommige provincies om robuuste omgevingsdiensten te hebben.

[2:16:33] Dat is een eigen document waarin heel veel omgevingsdiensten op rood staan.

[2:16:36] En u zegt ja, ik ga ervan uit en we gaan het gesprek aan.

[2:16:40] Maar in de tussentijd zijn er in die gebieden zeer zware inrichtingen die nog vergund moeten worden,

[2:16:46] waar toezicht moet plaatsvinden, waar handhaving moet plaatsvinden,

[2:16:49] waar dus die omgevingsdiensten niet voldoen. Ik maak me daar zorgen over.

[2:16:55] Dat is geen vraag. Mijn vraag gaat dan wel over het concrete punt wat u wel noemde.

[2:17:01] En dat is namelijk ik wil bijdragen aan de eenmalige kosten van de digitalisering.

[2:17:07] Kunnen we die opschrijven als toezegging?

[2:17:10] De staatssecretaris.

[2:17:11] Die tweede is makkelijk, ja.

[2:17:15] Dan gaan we die noteren.

[2:17:19] De eerste vraag van de heer Gabriels, voorzitter.

[2:17:22] Kijk, ik ben juist op bezoek geweest op een aantal plekken waar dingen in het verleden fout zijn gegaan.

[2:17:27] Om te kijken hoe dat is gegaan.

[2:17:30] En waar nodig, ga je eerst gesprekken aan met bevoegd gezag

[2:17:33] en met de omgevingsdienst en ga je kijken hoe ga je voorkomen

[2:17:36] dat dit in de toekomst op die manier alsnog kan plaatsvinden.

[2:17:40] En nogmaals, ik heb het volgens mij net ook al eerder gezegd,

[2:17:42] niet robuust zijn wil niet zeggen dat het niet goed gaat

[2:17:47] en dat de leefomgeving niet wordt beschermd.

[2:17:49] Het is wel zaak dat men uiteindelijk aan die robuustheidscriteria gaat voldoen,

[2:17:53] want dan heb je de zekerheid voor een stevige dienst.

[2:17:55] Maar als inderdaad de robuustheidscriteria niet met de uitvoering te maken hebben,

[2:17:59] met andere zaken, is dat iets wat niet in orde is.

[2:18:02] Maar wat wel zeg maar betekent dat de omgeving veilig wordt gemonitoord.

[2:18:07] Alleen de Omgevingsdienst zelf voldoet niet aan alle robuustheidscriteria.

[2:18:11] Voordat we deze toezegging als zodanig kunnen noteren, is het wel even de procesvraag aan de staatssecretaris

[2:18:15] hoe hij denkt de Kamer hier dan over te informeren of dat per brief gaat of op een andere manier.

[2:18:20] Maar dat hoor ik dan van de staatssecretaris.

[2:18:26] In de halfjaarlijkse voortgangsbrief, voorzitter.

[2:18:29] Ja, dan kunnen we niet opschrijven als toezegging,

[2:18:31] want dan is het gewoon regulier wordt het meegehouden.

[2:18:34] Ik heb er namelijk eerder op geantwoord, voorzitter,

[2:18:37] sorry, ik zal mijn antwoorden ook uitgebreider maken,

[2:18:39] dat we nog niet precies konden inschatten welke kosten het om ging.

[2:18:42] We hebben alleen aangegeven dat we die kosten vergoeden.

[2:18:45] Dat is de reden waarom het wat lastig is om het bedrag nu te noemen.

[2:18:48] Ik zie de gevierenmuur als zodanig opschrijven.

[2:18:51] Dus het komt helemaal in orde, zeg ik in de richting van meneer Gabriels.

[2:18:54] Dan kijk ik even of er nog vervolgvragen zijn.

[2:18:58] Die zijn er niet.

[2:18:59] Dan wil ik de staatssecretaris vragen om te vervolgen.

[2:19:05] Het ene laatste mapje, dat is kennis bij de Omgevingsdienst.

[2:19:08] En die is gelukkig wat dunner.

[2:19:11] Vraag van de heer Buissen, VVD.

[2:19:13] Denk aan sensoren, satellieten, drones, artificial intelligence of imaging technieken.

[2:19:18] De VVD ziet hierin veel kans om de omgeving schoner en veiliger te krijgen

[2:19:22] tegen betaalbare kosten voor onze inwoners.

[2:19:24] En hoe kijk ik daartegen aan tegen deze ontwikkeling?

[2:19:27] Nou, volgens mij heb ik het al een paar keer betoogd.

[2:19:29] Ik vind dit ook een hele interessante ontwikkeling.

[2:19:31] Ik heb niet voor niks twintig jaar in telecom en IT gewerkt, dus ik zie de meerwaarde van

[2:19:35] dit soort zaken.

[2:19:36] Dit biedt ook kansen voor bedrijven en de bevoegde gezagen.

[2:19:40] Het kan hen helpen om bijvoorbeeld metingen efficiënter uit te voeren.

[2:19:43] Zoals u weet onderzoek ik in het kader van de actieagenda of de systematiek van meten

[2:19:48] en monitoren verbeterd kan worden.

[2:19:50] Dit soort ontwikkelingen zijn daarvoor volgens mij ook zeker relevant.

[2:19:55] De laatste vraag in dit mapje is van de heer Boutkamp van de PVV.

[2:19:58] Wat hebben we geleerd de afgelopen jaren na de Commissie-Mans?

[2:20:03] Inmiddels bestaan de omgevingsdiensten meer dan tien jaar.

[2:20:06] De medewerkers bij deze diensten — dat mag inderdaad ook gezegd worden, dat zei volgens

[2:20:10] mij de heer Bamenga ook — zetten zich dag en nacht in voor een goede naleving van het

[2:20:14] VTH-stelsel.

[2:20:16] Compliment daarvoor, inderdaad.

[2:20:18] Ondanks de inzet blijven er nog wel veel werk te verrichten.

[2:20:21] Daarom wordt ingezet op de robuustheidscriteria, waardoor kennis wordt vergroot en een betere

[2:20:25] financiering van de diensten komt.

[2:20:29] Dat was het mapje kennis.

[2:20:33] Dat was een dun mapje.

[2:20:34] Ik kijk even naar de leden.

[2:20:36] Meneer Buijs, u heeft een vervolgvraag.

[2:20:37] Gaat u gang.

[2:20:38] Dank u wel, voorzitter.

[2:20:40] Fijn dat we de enthousiasme delen over de innovatiekansen en het toepassen van geautomatiseerde vormen van toezicht en handhaving.

[2:20:51] U spreekt over een actieagenda.

[2:20:53] kunt u iets meer vertellen over die actieagenda, want is dat iets wat onder uw gezag plaatsvindt

[2:21:01] of is de actieagenda onder eigenaarschap van de omgevingsdiensten en hoe werkt dat

[2:21:07] mechanisme precies? De staatssecretaris. Om een goed antwoord te geven kom ik de

[2:21:13] tweede termijn daar uitgebreid op terug, zeg ik tegen de heer Buissen, voorzitter.

[2:21:17] Ik zie meneer Boutkamp nog met een vervolgvraag.

[2:21:20] Dank u wel, voorzitter.

[2:21:22] De vervolgvraag gaat over de beantwoording van de vraag die ik eerder stelde van wat

[2:21:27] hebben we nou na al die jaren geleerd aan de aanleiding van de geschiedenis.

[2:21:32] En ik hoor dan de staatssecretaris zeggen van onder ons inzet veel werk verricht, verbetering

[2:21:36] en we gaan er wel komen, in mijn woorden weliswaar.

[2:21:39] Maar dan is toch de vraag, nogmaals, de commissie Mans toen de tijd, die had het over 25 jaar

[2:21:46] omgevingsdiensten. Commissie Mans had het over de BOZO-bedrijven, de besluitrisico's zwaar

[2:21:50] omgevallen, om een landelijke aanpak te doen. Wat toen de tijd allemaal is geadviseerd en wat

[2:21:55] werd omarmd toen, zie je in de loop der tijd allemaal verschuiven. Er zijn toch veranderingen

[2:22:01] opgetreven en de vraag is dan, we vallen een beetje in herhaling nu, want vervolgens zie ik

[2:22:06] de commissie van Aartsen dan ook weer de nodige opschrijven. Hoe kan het nou dat we toen de Commissie

[2:22:12] mensen hadden, die beveelden zaken aan, het werd omarmd, dan schijnt in de loop der tijd

[2:22:16] de zaak toch uit handen te glijden, waardoor Van Aartsen weer een rapport moet schrijven.

[2:22:20] Zo komen we van rapport naar rapport. De vraag is dan, voorzitter, hebben wij nou wel eigenlijk

[2:22:26] geleerd? Want het lijkt me alsof de ene enquêtecommissie naar de andere enquêtecommissie voorbijkomt

[2:22:31] waarin we gewoon niets leren. Dus wat hebben wij? Dat is gewoon een concrete vraag, voorzitter,

[2:22:35] aan de staatssecretaris. Wat hebben wij nu geleerd? Want het verwijzen nu...

[2:22:39] Uw vraag is duidelijk, meneer Boutkamp, de staatssecretaris.

[2:22:42] Wat wij volgens mij geleerd hebben, is dat er in het verleden heel veel lessen zijn getrokken,

[2:22:47] maar die uiteindelijk niet zijn geïmplementeerd.

[2:22:49] Dat is volgens mij de grootste les die we met z'n allen kunnen trekken hieruit.

[2:22:54] Het gaat mij er niet om of het er 25 zijn.

[2:22:56] Het mogen er van mij 27 zijn, het mogen er van mij ook 23 zijn.

[2:22:59] Als we allemaal hun taken goed uitvoeren, en als dat betekent dat we een schone, gezonde

[2:23:03] leefomgeving hebben voor de omwonenden, vind ik dat allemaal prima.

[2:23:09] De commissie van Aartsen heeft deels hetzelfde gezegd als de heer Mans in het verleden.

[2:23:17] Dat is inderdaad ook een probleem.

[2:23:19] Blijkbaar moeten wij sommige lessen vaker horen om die goed op te pakken.

[2:23:24] Ik neem ze in elk geval op zoals ik denk dat het goed is.

[2:23:27] Daar kom ik ook twee keer per jaar netjes bij u op terug.

[2:23:30] Uiteindelijk moeten wij zorgen dat wij per 1 april 2026 een robuust stelsel hebben bij alle omgevings

[2:23:36] die er op dat moment zijn, hoeveel, ik weet het niet, maar iedere omgevingsdienst moet

[2:23:40] op dat moment groen zijn.

[2:23:45] Voldoende beantwoord zie ik en ik zie ook geen vervolgvrager.

[2:23:48] Dan wil ik de staatssecretaris vragen om met het blokje overig dan af te ronden.

[2:23:57] Ik rond ook graag af, maar het zijn wel heel veel vragen, voorzitter, in het blokje overig.

[2:24:02] Een vraag van lid Kostiets.

[2:24:05] Kan ik reflecteren op hoe de huidige wet- en regelgeving voor bestrijdingsmiddelen,

[2:24:09] inclusief de afstandsnormen zich verhoudt, tot de uitspraak van de rechter over het beschermen van

[2:24:14] gezondheid in relatie tot geluid en hier in Q1 2025 op te reflecteren.

[2:24:20] Dat was de vraag van lid Kostiets.

[2:24:22] Het ontwerp raakt natuurlijk ook nadrukkelijk het beleidsterrein van de minister van LVVN.

[2:24:27] Ik kan wel toezeggen dat ik dit verzoek aan haar zal doorgeven en de gevraagde reflectie

[2:24:31] naar de Kamer te sturen.

[2:24:33] Dat is de antwoordverlichting van lid Kostiets, voorzitter.

[2:24:37] Nog een vraag van lid Kostiets. Kan ik toezeggen om gezondheid burgers te beschermen en daarin

[2:24:56] cumulatieve effecten mee te nemen? Ik zet mij in voor de bescherming van de gezondheid

[2:25:00] van burgers en omwonenden. Vanuit dit oogpunt werk ik onder andere aan het komen tot werkbare

[2:25:05] normen in wet- en regelgeving.

[2:25:07] De actieagenden Industrie, Omwonenden en het Impulsprogramma Chemische Stoffen zijn gericht

[2:25:12] op het komen tot effectieve regelgeving.

[2:25:15] Binnen de actieagenda's zal worden besloten hoe cumulatieve effecten kunnen worden meegenomen

[2:25:20] in beleid en regelgeving.

[2:25:26] We hebben afgesproken om na elk blokje vragen te stellen en dat wil ik echt aan vasthouden.

[2:25:30] Dus ik wil de staatssecretaris vragen om te vervolgen.

[2:25:33] Nog een vraag van de lid Kostiets.

[2:25:35] De stand van de aangenomen motie over vervuiling betaald en versterking van het VTH-stelsel.

[2:25:40] De kosten vanuit de vervuiler betaald moeten door de vervuiler worden opgebracht, zoals we dat hebben afgesproken.

[2:25:47] Ik sluit me volledig aan bij de motie om sterker te borgen dat vervuilers zelf de kosten betalen

[2:25:53] van de schade die ze met vervuiling door PFAS en staalslakken veroorzaken.

[2:25:59] Begin 2025 kom ik met een brief daarop bij u terug.

[2:26:04] Vraag van de heer Gabriels.

[2:26:07] Hoe wil ik omgaan met ernstig vervuilde gebieden en hoe denk ik over een nasorgfonds?

[2:26:13] Het uitgangspunt van de bodemregelgeving is uiteindelijk, zoals ik net ook al zei tegen

[2:26:16] Dit kost iets, de vervuiler betaald.

[2:26:19] Als de vervuiler niet in beeld is of schade niet meer verhaald kan worden, is er een meerjarige

[2:26:24] specifieke uitkering beschikbaar waar lokale overheden een beroep op kunnen doen.

[2:26:29] Een onderdeel van deze spuk bodem is toekomstbestendig omgaan met nasorg.

[2:26:34] en hier wordt dus al in voorzien en hier zijn middelen voor beschikbaar.

[2:26:38] En hoeveel, moet ik u even het antwoord schuldig blijven, zal ik in tweede termijn

[2:26:41] nog terugkomen, voorzitter. Ik ga anticiperen op de vraag die gesteld kan worden.

[2:26:47] Vraag van de heer Buijs van de VVD. Wetten en regels dienen duidelijk te zijn.

[2:26:51] We willen om die reden te staan.

[2:26:55] Staatstaatssecretaris Komert een plan zodat bedrijven beter de minimalisatieplicht

[2:26:58] voor zzs'en naleven. Kan ik aangeven wat de stand van zaken hiervoor is?

[2:27:03] Het is aan bedrijven om een vermijdings- en reductieprogramma op te stellen en daarin

[2:27:08] aan te geven hoe ze hun zzs-emissies kunnen minimaliseren.

[2:27:13] De plannen die tot nu toe zijn opgesteld verschillen veel in aanpak en mate van detail.

[2:27:17] Er werkt nu een voorbeeldprogramma uit met de elementen die zo'n plan zouden kunnen

[2:27:23] worden opgenomen.

[2:27:24] Daarnaast bekijk ik de noodzaak en de juridische mogelijkheden om de regelgeving rondom het

[2:27:29] opstellen en uitvoeringen van de vermijdings- en reductieprogramma's duidelijker te maken.

[2:27:35] Vraag van lid Kostiets.

[2:27:37] Wilt u het wetsvoorstel gewasmiddelenbescherming en biocide alsnog in stemming brengen?

[2:27:43] Het antwoord is wat uitgebreider, voorzitter.

[2:27:46] Als de koning akkoord gaat, trekken we het wetsvoorstel in.

[2:27:49] Ook zal ik onderzoeken hoe de doelen van het oorspronkelijke wetsvoorstel, namelijk een

[2:27:54] verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw, alsnog bereikt kunnen worden.

[2:28:00] En de Tweede Kamer zullen we hier de zijne tijd over informeren.

[2:28:03] De minister van LVVN en ik hebben eerder een wijziging voorgesteld om daarmee het oorspronkelijke doel

[2:28:09] van het voorstel te behouden en tegelijkertijd de landbouwkundige juridische risico's van het

[2:28:14] geamandeerde wetsvoorstel te vermijden.

[2:28:17] De commissie-INW heeft echt een klemmend beroep gedaan op de Kamer om de wijzigingen die we hadden

[2:28:21] voorgesteld op principiële gronden te verwerpen.

[2:28:25] Op dit moment is de status dat ik me erop beraad hoe ik het oorspronkelijke doel van het wetsvoorstel

[2:28:31] alsnog bereikt kunnen worden.

[2:28:34] Ik zal u daarover informeren.

[2:28:39] De heer Gabriëls, wanneer kan de Kamer het westenvoorstel voor een betere verankering

[2:28:44] van het voorzorgsbeginsel verwachten?

[2:28:46] Dat is de vraag die volgens mij de heer Gabriëls net eerder stelde, voorzitter.

[2:28:50] Dit gaat over de motie van dezelfde heer Gabriëls om het voorzorgsbeginsel beter wet- en regelgeving

[2:28:56] te verankeren.

[2:28:57] Onder andere is hierna een juridisch onderzoek uitgevoerd.

[2:29:01] Hierin zijn de mogelijkheden geïdentificeerd.

[2:29:03] en de resultaten worden begin 2025 met de Kamer gedeeld.

[2:29:07] Ik wil hier nu op dit moment nog niet op vooruit lopen, maar begin 2025.

[2:29:13] Nog een vraag van de heer Gabriels.

[2:29:15] Het ILT-rapport aanbevelingen.

[2:29:17] Ben ik van plan deze aanbevelingen over te nemen?

[2:29:19] Ik denk dat het heel goed is dat het ILT-onderzoek heeft gedaan

[2:29:23] naar waar nog verbeterpunten zijn op het gebied van vergunnen.

[2:29:27] Deze aanbeveling neem ik natuurlijk serieus.

[2:29:30] De aanbevelingen uit het rapport vallen grotendeels samen

[2:29:32] met de acties uit de actieagenda en het impulsprogramma chemische stoffen.

[2:29:37] Dus het is voor mij een bevestiging dat we op de goede weg volgens mij zijn.

[2:29:41] In het eerste kwartaal van komend jaar kom ik met een reactie op dit rapport.

[2:29:45] En hierin ga ik ook nader in op hoe de aanbevelingen van de ELT kunnen worden opgevolgd.

[2:29:52] Vraag van de heer Bamenga.

[2:29:54] Vraag vijftig staat er overigens boven mijn velletje, voorzitter.

[2:29:58] Nou, jubileum, meneer Bamenga.

[2:29:59] Hoe gaat de staatssecretaris het toezicht op de rapportage van ZZS'en verbeteren?

[2:30:05] Nou, toezicht is primair natuurlijk een zaak van de bevoegde autoriteiten

[2:30:09] en ik werk aan ondersteuning bij de uitvoering daarvan.

[2:30:12] Zo kunnen de ZZS-emissies worden geregistreerd in de ZZS-emissiedatabase.

[2:30:17] Dit moet uiteindelijk de transparantie vergroten

[2:30:19] en het makkelijker maken voor bedrijven en bevoegd gezag

[2:30:23] om het verloop van de ZZS-emissies te kunnen monitoren.

[2:30:26] Tevens ga ik overenkomstig met de motie van Thijssen en Gabriels en de motie van Kostis en Bamenga op

[2:30:32] korte termijn ingesprek met de bevoegde gezagen om hun ervaringen rondom de

[2:30:37] minorisatieverplichting te bespreken.

[2:30:40] Uiteraard sta ik hierbij ook stil bij de vraag hoe ik hen verder zou kunnen ondersteunen in de

[2:30:44] versterking van de uitvoering, toezicht en handhaving.

[2:30:47] Dus het is werk en uitvoering, zeg ik maar, richting de heer Bamenga.

[2:30:52] De heer Buissen, VVD.

[2:30:55] We willen dat de staatssecretaris zijn invloed gebruikt om de problemen met staalslakken

[2:30:59] in Spijk en Eerbeek op te lossen.

[2:31:01] Op 30 oktober was ik op werkbezoek in Spijk en Eerbeek.

[2:31:05] Ik heb gesproken met alle betrokkenen.

[2:31:08] De situatie, dat is u niet onbekend, is bijzonder complex.

[2:31:12] Natuurlijk vind ik ook dat iedereen recht heeft op die gezonde en veilige leefomgeving.

[2:31:17] En ik begrijp de zorgen van de omwonenden, maar ook bijvoorbeeld van de campingeigenaden,

[2:31:20] die daar echt hun levensdroom in duigen zien vallen.

[2:31:24] Het is nu volgens mij wel zo dat wij in eerste plaats kijken naar het lokale bevoegde gezag

[2:31:31] om te zorgen voor de oplossing.

[2:31:33] Dit heeft hun volle aandacht.

[2:31:35] Ik heb hierover onder meer contact met de gedeputeerden.

[2:31:38] De ILT bewaakt de mogelijke oplossingen voldoende aan wet- en regelgeving.

[2:31:42] Mocht de vervuiler niet meer in beeld zijn, dat heb ik net ook al betoogd, dan is natuurlijk

[2:31:46] het fonds waar ik het over had beschikbaar.

[2:31:48] Maar hier is de vervuiling nog wel in beeld, dus dat klinkt ook heel vervelend misschien,

[2:31:54] maar wel positief aan deze situatie.

[2:31:58] Weer een vraag van de heer Bemenga.

[2:31:59] Herkent de staatssecretaris het beeld dat de wet te vaag is voor bevoegde gezagen om goed

[2:32:04] in te kunnen schatten wanneer er ingegrepen moet worden, zoals geschetst in het artikel

[2:32:08] van RTL?

[2:32:10] De uitvoering van het ZZS-beleid is in 2022 geëvalueerd en daaruit is gebleken dat veel

[2:32:15] dingen zijn verbeterd, maar ook zijn er diverse problemen bij de uitvoering naar voren gekomen.

[2:32:21] Dat is mede de reden geweest om te starten met het impulsprogramma Chemische Stoffen.

[2:32:25] In dit programma werk ik met de bevoegde autoriteiten en bedrijfsleven aan verbetering van de uitvoering

[2:32:30] door bestaande zaken te verduidelijken, inhoudelijke ondersteuning te verlenen en zo nodig regelgeving

[2:32:36] te verduidelijken.

[2:32:37] En mocht dat nodig blijven, zal de wetgeving nog verder worden verduidelijkt, want als

[2:32:42] daar ja te zijn, dan moet dat natuurlijk wel worden ingegrepen.

[2:32:48] Weer een van de heer Pemenga.

[2:32:49] Wat vindt de staatssecretaris van de Uitspraak van de minister?

[2:32:52] Dat het nog ruim acht jaar duurt voordat alle vergunningen bezien en herziend zijn.

[2:32:57] De minister heeft aangegeven dat het tot 2032 nodig is om alle vergunningen te

[2:33:02] bezien en te herzien.

[2:33:04] Hoewel ik graag zou willen dat dat sneller kan, vraagt het wel veel tijd en kennis om

[2:33:08] dit uiteindelijk te kunnen uitvoeren.

[2:33:09] Er wordt geprioriteit op de vergunningen met de grootste impact voor de waterkwaliteit.

[2:33:15] Deze vergunningen zijn in 2027 bezien en herzien.

[2:33:21] De vraag van de heer Boutkamp is de duidelijkheid of bij de Europese restrictie rekening wordt

[2:33:26] gehouden met de PFAS die onvervangbaar is voor de industrie?

[2:33:29] Die vraag is volgens mij al eerder in het verleden ook langsgekomen.

[2:33:32] De PFAS-restrictie heeft natuurlijk onze aandacht, zowel omdat we moeten zorgen dat er geen PFAS

[2:33:38] in het milieu komt, als om ervoor te zorgen dat de industrie kan blijven functioneren.

[2:33:43] De uitkomst van de Europese restrictie is nog niet bekend, maar er wordt in het proces

[2:33:47] ook heel goed gekeken naar sociaal-economische gevolgen en daarbij wordt ook gekeken naar

[2:33:52] andere opties dan het verbod, minst de emissies naar het milieu ver worden teruggedrongen.

[2:33:57] Dus ja, het wordt meegenomen, ja het heeft aandacht, maar we kijken natuurlijk wel ook

[2:34:01] hoe we uiteindelijk het milieu daarin van dienst kunnen zijn.

[2:34:06] Vraag van de heer Bamenga.

[2:34:08] Kan ik toezeggen werk te maken van het aanscherpen van vergunningen, zodat deze gericht zijn op

[2:34:13] het minimaliseren van ZZS'en en PFAS?

[2:34:17] Zoals gezegd is de uitvoering van het beleid natuurlijk aan de bevoegden gezagen.

[2:34:21] Van mijn kant kan ik wel zorgen dat de randvoorwaarden verduidelijkt en als nodig verbeterd worden.

[2:34:25] Maar ik ga niet over de aanscherping van vergunningen, voorzitter.

[2:34:32] Nog een keer de heer Bamenga.

[2:34:33] Ben ik bereid bedrijven zwaarder te sanctioneren als blijkt dat bedrijven bewust of door nalatigheid

[2:34:39] onjuiste gegevens rapporteerden?

[2:34:42] Als staatssecretaris, klinkt even heel kruw, heb ik hier geen rol in.

[2:34:47] Omgevingsdiensten voeren namens provincie of gemeente uiteindelijk de handhavingstaak uit.

[2:34:51] Hierbij gebruiken zij de landelijke handhavingstrategie Omgevingsrecht om zo uniform de zwaarte van het

[2:34:57] in te zetten handhavinginstrument te bepalen.

[2:35:00] Deze strategie benoemt verschillende verzwarende aspecten, waaronder bijvoorbeeld valsheid

[2:35:05] in geschriften.

[2:35:11] We vinden dat er vaart gemaakt moet worden met het verbod op niet-essentiële PFAS-en

[2:35:21] Europees niveau.

[2:35:23] Verloopt dit wat mij betreft naar wens?

[2:35:25] Ik deel de mening natuurlijk dat er de haas moet worden gemaakt met een breed verbod op

[2:35:29] PFAS.

[2:35:30] Gelijktijdig moet dit verbod niet leiden tot ongewenste effecten, omdat belangrijke producten

[2:35:34] niet meer kunnen worden gemaakt.

[2:35:35] of het brandweerleden onvoldoende beschermd een brand zou moeten bestrijden.

[2:35:39] Daarna vindt nu een gedegen afweging plaats.

[2:35:42] Die kost tijd, omdat het gaat over heel veel verschillende toepassingen.

[2:35:46] Die zorgvuldige weging is belangrijk en naar wens.

[2:35:49] Al ben ik natuurlijk ook inderdaad, net als de heer Buijsen, ongeduldig, want ik liever vandaag

[2:35:53] dan morgen duidelijkheid zou willen hebben over welke toepassingen worden aangepakt.

[2:36:02] Hoe staat het met de uitvoering van de motie om bij geen moers terug te gaan naar nul?

[2:36:07] Dit wordt meegenomen in de brief die eerder al is toegezegd om te onderzoeken wat de mogelijkheden

[2:36:11] zijn voor een loodsingensverbod.

[2:36:13] Ik heb volgens mij al eerder aangegeven dat dat Q1 2025 zou zijn.

[2:36:19] De heer Boutkamp, dat is de laatste vraag, voorzitter.

[2:36:21] Hoe kan het zijn dat door het meten van beleving er beter gestuurd kan worden op de ervaringen?

[2:36:26] Het kabinet heeft eerder dit jaar het onderzoeksprogramma PAMV afgerond,

[2:36:33] de programmatische aanpak meten en berekenen van vliegtuiggeluid.

[2:36:38] In het programma is onder meer gekeken naar metingen en hinderbeleving.

[2:36:42] Recent heeft de minister van INW toegezegd de Kamer in 2025 te informeren over het of en hoe

[2:36:49] meer gebruiken worden gemaakt van metingen, onder meer om de hinder omlaag te brengen.

[2:36:54] Op dit moment zijn we in kaart aan het brengen en conform de toezegging wordt daar in 2025 op

[2:37:00] teruggekomen, voorzitter.

[2:37:02] Dat zijn ze.

[2:37:04] Dank u wel, maar ik zie nog een aantal vervolgvragen.

[2:37:07] Allereerst het lid Kostiets, daarna meneer Buijzen.

[2:37:10] Dus eerst het woord aan het lid Kostiets van de Partij voor de Dieren.

[2:37:13] Gaat uw gang.

[2:37:15] Voorzitter, ik heb even een verduidelijking nodig over de toezegging en ik heb twee gemiste vragen.

[2:37:18] Als het gaat om de verduidelijking, over het reflecteren op artikel 8 van het verdrag en

[2:37:26] op de huidige wet aan de regelgeving als het gaat om bestrijdingsmiddelen, u heeft doorverwezen

[2:37:30] naar mevrouw Weersma en u heeft gezegd dat u daar haar vragen had, maar mijn vraag was

[2:37:36] of u daar ook op wil reflecteren, omdat u ook voor een deel over die bestrijdingsmiddelen

[2:37:41] gaat, namelijk als het gaat om bestrijdingsmiddelen buiten de landbouwgeheven.

[2:37:45] Dus als dat kan meegenomen als jullie daar een gezamenlijke reactie op kunnen formuleren,

[2:37:49] dan heb ik die toezegging duidelijk.

[2:37:51] De staatssecretaris.

[2:37:53] Wij kunnen daar samen op terugkomen richting lid kost iets, voorzitter.

[2:37:59] En per wanneer, vroeg de staatssecretaris?

[2:38:02] Dat moet ik afstemmen met minister Wiersma.

[2:38:05] Maar ik ga ervan uit dat het in januari 2025 wordt, misschien eerder,

[2:38:09] maar ik kan even niet goed overzien hoeveel tijd dit gaat kosten, voorzitter.

[2:38:12] Nou, daar moeten we het dan mee doen.

[2:38:14] Heeft u nog een vervolgvraag?

[2:38:17] Ik had twee gemiste vragen.

[2:38:18] Eentje was bijna goed, zou ik zeggen.

[2:38:22] Want mijn vraag was...

[2:38:24] kan de staatssecretaris toezeggen...

[2:38:25] met sociaal mogelijke normen tegen geheurhinder bij veehouderij...

[2:38:30] te komen om de gezondheid te beschermen?

[2:38:33] Waarbij ook rekening wordt gehouden met cumulatieve effecten.

[2:38:36] En wil hij toezeggen...

[2:38:37] onafhankelijke gezondheidsexperts hierover advies te laten vragen?

[2:38:40] Dat ging dus niet over geluid.

[2:38:43] Het ging niet over industrie, het ging specifiek over de wet, waar de staatssecretaris mee komt

[2:38:51] op last van de rechtelijke uitspraak.

[2:38:55] Dus ik had twee hele concrete vragen daarover.

[2:38:58] Ik hoor al tweede termijn.

[2:38:59] De staatssecretaris.

[2:39:01] Ik heb die vraag gemist, dus tweede termijn zeg ik tegen lid Kostiets, voorzitter.

[2:39:07] En dan nog de laatste gemiste vraag, begrijp ik, van lid Kostiets, gaat u het aan?

[2:39:12] Ik zei net dat er een motie van Partij voor het Leren is aangenomen om vanuit het Rijk

[2:39:18] het bevoegd gezag te helpen om zo snel mogelijk alle passende en preventieve maatregelen,

[2:39:24] zoals ook verplicht in de Omgevingswet, te nemen om gezondheid in het milieu te beschermen.

[2:39:28] Ik was benieuwd of de staatssecretaris kan laten weten hoe hij dit concreet gaat betrekken

[2:39:32] bij het VTH-beleid.

[2:39:34] De staatssecretaris.

[2:39:35] Daar kom ik in tweede termijn op terug.

[2:39:41] Volgens mij werd daar namelijk iets over toegezegd,

[2:39:44] maar ik ben even niet helemaal scherp op de datum die wij toegenomen hebben.

[2:39:49] Ik zie eerst meneer Buijzen nog. Gaat u gang.

[2:39:52] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:39:54] Ja, ik heb drie kleine puntjes aan de staatssecretaris.

[2:39:58] Even terugkomend op de minimalisatieplicht.

[2:40:01] U spreekt over noodzaak, regeling duidelijker, regels duidelijker maken.

[2:40:06] Kunt u aangeven wanneer het plan klaar is

[2:40:08] en of u bereid bent de Kamer hierover te informeren?

[2:40:10] De staatssecretaris.

[2:40:18] Ik had het eigenlijk al gezegd, maar volgens mij eerste kwartaal 2025 kan ik dat toen ook toezeggen.

[2:40:24] Meneer Buijs, had u nog een vervolgvraag?

[2:40:26] Ja, de tweede vraag die ik heb van de drie gaat over de staalslakken in Eerdbeek en Spijk.

[2:40:33] Fijn dat u bezoek hebt gebracht, dat had ik al gezegd.

[2:40:36] Fonds is beschikbaar, vervuiler is in beeld.

[2:40:39] Ik zou het graag waarderen en op prijs stellen wanneer u de druk erop blijft houden bij bevoeggezag.

[2:40:46] En ik zou u willen vragen om op het eerst geschikt moment de Kamer per brief te informeren over

[2:40:51] de voortgang aan uw zijde.

[2:40:53] De staatssecretaris?

[2:40:54] Dat zal ik zeker doen, voorzitter.

[2:40:55] Ik heb het trouwens ook beloofd aan de belanghebbenden die daar ter plekke waren.

[2:41:00] Ja.

[2:41:00] Ik wil u wel wijzen dat u in principe door uw interrupties heen bent, want dit was geen

[2:41:04] onbeantwoorde vraag, maar een vervolg op een andere vraag.

[2:41:08] Dus als u nog een onbeantwoorde vraag heeft, dan kan dat.

[2:41:10] Ja, het zijn allemaal onbeantwoorde vragen.

[2:41:12] Nou, dit was een aanvullende vraag.

[2:41:14] Maar goed. Gaat u nog die laatste vraag stellen, maar dan laten we het daarbij.

[2:41:18] Dank u wel voor het meedenken.

[2:41:20] Nee, het laatste is eigenlijk ook geen vraag.

[2:41:22] Het is meer een nadruk uitspreken over de PFAS.

[2:41:27] En wat mij betreft moet het buiten kijf zijn dat bepaalde vormen van PFAS essentieel zijn.

[2:41:34] Voor bijvoorbeeld de beveiliging van brandweer, maar ook voor bepaalde toepassingen industrieel gezien.

[2:41:38] En ook voor producten die wij gewoon zeer hoogwaardig kunnen toepassen.

[2:41:42] en technologie. Dus dat was nog een nadruk die ik wilde uitspreken. Het moet niet ter discussie

[2:41:48] staan.

[2:41:50] Heel kort, voorzitter. Klopt, want we hebben hier toevallig recent over gesproken. En voor

[2:41:55] bepaalde high-tech-ontwikkelingen, maar ook voor defensieontwikkelingen, zijn deze PFAS

[2:42:00] op dit moment essentieel. Dus ja.

[2:42:03] Meneer Gabriels, uw laatste interruptie.

[2:42:10] Ik wil heel veel dingen nog vragen, namelijk of de spuk van de bodem voldoende is en of het

[2:42:18] PFAS-lozingsverbod...

[2:42:20] Maar we hebben zometeen een tweede termijn, dus ik zou willen vragen of u nu één vraag

[2:42:24] stelt.

[2:42:24] Dan zal ik hem vragen over de vraag die ik stelde over het overnemen van de aanbevelingen

[2:42:31] van het rapport van ILT, want de staatssecretaris zegt ik neem het serieus.

[2:42:38] Maar als we echt met z'n allen het allemaal heel belangrijk vinden,

[2:42:40] dan zeggen we hier gewoon met z'n allen ja, ik neem het gewoon over.

[2:42:44] Is de staatssecretaris daartoe bereid?

[2:42:47] De staatssecretaris.

[2:42:48] Volgens mij heb ik net in mijn beantwoording tegen de heer Gaber gezegd

[2:42:50] dat ik niet vooruit wilde lopen daarop.

[2:42:52] Dat wij kijken hoe we dat kunnen overnemen.

[2:42:55] Dan zie ik meneer Boutkamp nog met een vraag.

[2:42:58] Nou, met een onbeantwoorde vraag, waar ik ons eerst in meldde.

[2:43:02] En dat was namelijk mijn vraag naar aanleiding van het PFAS.

[2:43:05] De tweede vraag die ik daarover stelde was namelijk...

[2:43:07] of de staatssecretaris in Europees verband nadenkt over een uitzonderingspositie voor deze categorie.

[2:43:12] En dat zijn dus die polymeren van de lage graden en dergelijke.

[2:43:17] Daar heb ik nog geen antwoord op gehad.

[2:43:19] Dat ten eerste, voorzitter, maar dan...

[2:43:20] Dan gaan we eerst deze doen.

[2:43:22] Is goed.

[2:43:22] De staatssecretaris, kunt u daarop reageren?

[2:43:25] U bent de bans.

[2:43:26] Ja, voorzitter, volgens mij heb ik in mijn beantwoording

[2:43:28] richting de heer Boukhan juist gezegd

[2:43:30] dat we Europees aan het kijken zijn naar welke PFAS

[2:43:33] wel of niet essentieel zijn

[2:43:35] waar nog geen vervangende

[2:43:37] stof voor is

[2:43:38] en daar wil ik alleen niet op vooruit lopen

[2:43:40] omdat we natuurlijk wel Europees daar de overeenstemming over moeten bereiken

[2:43:43] maar het is wel

[2:43:44] natuurlijk zijn er een aantal, dat zei ik net ook bij de heer Buijsen

[2:43:46] er zijn een aantal toepassingen

[2:43:48] ja waar die

[2:43:50] gewoon essentieel zijn binnen

[2:43:52] bepaalde processen, zowel voor industrie

[2:43:54] maar ook voor andere onderdelen, zoals Defensie.

[2:43:57] Ja, en die zullen we niet zomaar de nek omdraaien als er geen goede vervanger daarvoor is.

[2:44:02] Waarbij we wel natuurlijk oog hebben voor milieu.

[2:44:05] Meneer Boutkamp?

[2:44:06] Ja, dan toch de vraag op dit antwoord, want u begon in het begin heel erg vage in mijn beleving.

[2:44:14] Maar er is een motie aangenomen, een motie vanuit de BBB toen,

[2:44:18] die toen zei van ga met de partijen waar het om gaat in gesprek.

[2:44:23] U heeft dus wel met Defensie gesproken, begrijp ik uit uw beantwoording, maar met name de partijen

[2:44:29] in de maritieme sector, waarvoor ik toen de tijd in bij het begin al aandacht vond, daar

[2:44:33] moet het gesprek nog plaatsvinden.

[2:44:35] Hoop ik tenminste.

[2:44:36] Ik hoop dat dat in de agenda staat van de staatssecretaris.

[2:44:40] Maar waar het juist om gaat is, is dat het ministerie moet juist zorgen dat de zaak in

[2:44:45] beweging komt met betrekking tot die positie van die goede PFAS'en, noem ik het allemaal

[2:44:50] eventjes.

[2:44:50] En dat mis ik van deze staatssecretaris, althans vanuit het ministerie, om die beweging in te gaan zetten.

[2:44:56] Dus kan de staatssecretaris mij ervan overtuigen dat wel vanuit het ministerie die beweging wordt ingezet...

[2:45:03] om A. uitvoering te geven aan die motie en B. zeg maar om toch te zorgen dat hij daarvoor gaat pleiten.

[2:45:10] En voorzitter, ik kap erbij, dat is geen kop dan als u daarvoor gaat pleiten.

[2:45:15] Ik wou u bijna al afkappen, maar dat hoef ik dus niet meer te doen.

[2:45:19] Dat doet u zelf al heel goed.

[2:45:20] De staatssecretaris.

[2:45:21] Ja, voorzitter, misschien voor de onduidelijkheid wegnemen.

[2:45:24] Ik heb zelfs met nog geen enkele partij gesproken,

[2:45:26] anders dan met vlakbroeders uit andere landen over een PFAS-verbod

[2:45:31] en PFAS die we nog wel willen gebruiken omdat die essentieel is

[2:45:35] en er nog geen vervanger voor handen is.

[2:45:38] En op dit moment zijn wij ook aan het kijken...

[2:45:41] Wij beraden ons nu over essentiële toepassingen,

[2:45:44] hoe we daarmee omgaan.

[2:45:45] Het kan zijn dat we dat via andere ministeries laten lopen

[2:45:48] of dat we daar zelf een rol in gaan vervullen.

[2:45:50] Dat is even de afweging.

[2:45:52] Ik kan nu wel aangeven, ja, ik ga in gesprek met de marine.

[2:45:57] Maar volgens mij is de minister van Defensie of de staatssecretaris daar de aangewezen persoon voor.

[2:46:01] En niet deze staatssecretaris voorstellen.

[2:46:03] Alleen, we kunnen wel natuurlijk elkaar een boodschap meegeven op het moment dat die essentieel is.

[2:46:09] En deze boodschap kan ik natuurlijk wel degelijk aan een van mijn collega's meegeven.

[2:46:13] U heeft nog één interruptie, meneer Wouden.

[2:46:15] Ja, prima, voorzitter.

[2:46:17] Dan vraag ik aan de staatssecretaris of hij bereid is om met de sectoren waar het om gaat

[2:46:26] in gesprek te gaan waar het knelpunt zit om zodoende informatie te hebben als hij met zijn

[2:46:33] vakbroeders in Brussel gaat praten.

[2:46:35] Is de staatssecretaris daartoe bereid?

[2:46:40] Ik denk dat ik dat wel eerst moet afstemmen met mijn collega's van andere ministeries.

[2:46:46] en als die daar geen bezwaar tegen hebben, ben ik bereid om hetzelfde te doen, voorzitter.

[2:46:50] Maar uiteindelijk, ik kan niet zomaar zelf met een partij met directe op defensie het gesprek aangaan,

[2:46:57] net zoals ik dat niet kan met een bedrijf in de high-tech sector, want daar gaat de minister van EZ over.

[2:47:03] Voorzitter, klein misverstand, ik zei maritiem en niet marine. Het gaat hier om maritieme technologie

[2:47:09] en daar pleit ik voor. En niet voor marine, want dat valt inderdaad onder hun collega.

[2:47:14] Oké, deze laat ik inderdaad toe, de staatssecretaris.

[2:47:17] Die ligt wat dichterbij, want volgens mijn maritiem...

[2:47:19] ...daar gaat onder andere ook mijn collega minister Madlener over.

[2:47:23] Dus daar kunnen we inderdaad wel zeggen...

[2:47:26] ...dat we de gesprekken gaan proberen te laten plaatsvinden.

[2:47:29] Alleen, ik zeg wel heel eerlijk, u loopt wat vooruit op de feiten.

[2:47:32] Het voorste ligt er.

[2:47:34] En tuurlijk ga ik in gesprek met de sectoren daarover...

[2:47:38] ...maar we lopen wel iets vooruit in het schema, zeg maar, daarin.

[2:47:41] We moeten eerst kijken hoe we hem aanpakken en wanneer en op welke manier.

[2:47:46] Dank u wel voor de beantwoording.

[2:47:48] Ik zie meneer Bamenga nog met een vervolgvraag.

[2:47:51] Gaat u gang.

[2:47:52] Dank u wel.

[2:47:52] Volgens mij was er één vraag niet beantwoord en dat is namelijk, is de staatssecretaris

[2:47:56] ervan overtuigd dat als de diensten robuust worden gevonden, de problemen zoals ik eerder

[2:48:02] geschetste niet meer voorkomen, zonee, wat moet er dan nog gebeuren?

[2:48:06] Volgens mij was dat nog een vraag die volgens mij niet beantwoord is.

[2:48:09] De staatssecretaris.

[2:48:10] Ja, voorzitter, ik ga ervan uit op het moment dat de omgevingsdiensten allemaal robuust zijn en dus groen,

[2:48:16] dat alle taken inderdaad daar behoren worden uitgevoerd.

[2:48:21] Lijkt dat op een vervalvraag?

[2:48:23] Nou ja, dan in ieder geval een vraag, in plaats van een vraag waar ik geen antwoord op heb gekeken.

[2:48:30] Ik las over Geen Moers, die eigenlijk de afgelopen tijd daar waar wij eigenlijk bezig zijn om te zorgen

[2:48:39] dat er eigenlijk geen lozingen meer komen,

[2:48:42] maar dat er een vergunningaanvraag is gedaan om juist veel meer te lozen.

[2:48:47] Zou de staatssecretaris dat willen bevestigen?

[2:48:50] De staatssecretaris.

[2:48:52] Kan ik in het tweede termijn terugkomen overigens,

[2:48:54] wat ik wel kan zeggen tegen de heer Menger,

[2:48:55] dat ik vrijdag op bezoek ga bij Genmoers.

[2:48:58] En ook van tevoren eerst met de omwonenden het gesprek aangaan.

[2:49:02] En overigens, de eerste vraag die u net stelde,

[2:49:04] waar ik op bevestigend antwoordde,

[2:49:06] ik zei het wel volgens mij in de beantwoording ook,

[2:49:07] Incidenten kun je nooit uitsluizen.

[2:49:10] Alleen, robuustheidscriteria proberen we natuurlijk voor het geheel te laten gelden.

[2:49:14] Maar een incident kan ik nooit uitsluiten op voorhand.

[2:49:17] Meneer Bamenga, even nog één interruptie.

[2:49:19] Ja, laten we zorgen dat die incidenten nauwelijks voorkomen.

[2:49:23] Ik denk dat dat het allerbelangrijkste is.

[2:49:26] Nou ja, zou u dan ook staatssecretaris in uw tweede termijn willen meenemen,

[2:49:31] los van het feit dat u dat wel of niet kan bevestigen?

[2:49:35] dan ben ik ook benieuwd hoe de staatssecretaris daartegen aankijkt.

[2:49:38] Want ik kan me best voorstellen, zeker ook voor de omwonenden die hiermee te maken hebben,

[2:49:42] daar waar sprake is van een goede buur,

[2:49:44] dat die hiernaar lezen en kijken en denken van wat gebeurt hier?

[2:49:48] We zouden volgens mij toe moeten gaan naar nul lozingen, nul productie,

[2:49:53] want daar gaat die motie over die aangenomen is.

[2:49:55] En hoe kan het zijn dat zo'n bedrijf vooralsnog juist veel meer wil gaan lozen?

[2:50:00] Moet de staatssecretaris dat in de tweede termijn doen of kan hij, meneer Brenger, nu al?

[2:50:03] Ik kan daar nu ook wel op terugkomen.

[2:50:05] Kijk, een vooral essentieel verschil is dat Tata Steel een ander soort bedrijf is dan Geymours.

[2:50:12] Geymours is een Amerikaans bedrijf en Amerikaanse bedrijven hebben een iets

[2:50:16] andere manier van hoe zij omgaan met bepaalde criteria, maar ook met tegenwerpingen.

[2:50:22] Dat wordt vaak langs de juridische weg zeg maar, wordt die stap gezet.

[2:50:27] Maar we met Tata Steel juist proberen om in

[2:50:29] overleg met elkaar te komen tot een maatwerkafspraak.

[2:50:32] Dus daar ligt af en toe bots daar opvatting hoe je dit zou moeten aanvliegen.

[2:50:38] Maar het is niet weg dat wij ook met gemoers proberen...

[2:50:41] juist om het goede gesprek te voeren.

[2:50:42] Want uiteindelijk is niemand erbij gebaat...

[2:50:45] dat je langs andere wegen bijvoorbeeld een rechterzaken moet uitvechten met elkaar.

[2:50:50] Dus ook daar zullen we proberen om het goede gesprek te voeren natuurlijk.

[2:50:53] En ik snap de zorg van de omwonenden.

[2:50:55] Maar goed, dat is ook een van de redenen waarom ik ook van de week langs ga.

[2:51:00] Ik kijk heel even rond.

[2:51:02] Ik zie dat alle vragen in de eerste termijn aan de zijde van het kabinet zijn beantwoord.

[2:51:06] Ik kijk ook heel even naar de klok. Het is inmiddels tien voor half acht.

[2:51:10] Ik kan me voorstellen dat er aan de kant van de leden ook wel behoefte is om wat te eten.

[2:51:15] Dus ik zou willen voorstellen om in ieder geval dan te schorsen tot tien over acht,

[2:51:20] zodat we aan de dinerpauze kunnen beginnen.

[2:51:23] De staatssecretaris heeft in zijn tweede termijn ook nog heel veel onbeantwoorde vragen.

[2:51:27] En dat betekent dat we ook in de tweede termijn echt nog wel wat werk te doen hebben met elkaar.

[2:51:32] Dus ik wil hierbij de vergaderingen schorsen tot tien over acht om met elkaar te kunnen dineren.

[3:41:55] Van Hatten, welkom terug bij het commissiedebat.

[3:41:59] Dat gaat over vergunning, verlening, toezicht en handhaving.

[3:42:01] Ik heropen ook hierbij de vergadering.

[3:42:03] Aan de orde is de tweede termijn aan de zijde van de Kamer.

[3:42:07] Jullie hebben, de leden, een spreektijd van 1 minuut 40.

[3:42:13] Ik wil voorstellen om onderling in de tweede termijn twee interrupties toe te staan.

[3:42:18] En ik wil jullie op wijze dat als jullie een twee minuten debat willen,

[3:42:22] dat dat dan aangevraagd moet worden in deze tweede termijn door een van de Kamerleden.

[3:42:28] Dan gaan we van start en dat doen we met het lid Kossiet namens de Partij voor de Dieren.

[3:42:36] Wat ik me vooral afvraag, wat gaat de staatssecretaris nou precies doen, wat anders is, of meer is

[3:42:43] vooral, ten opzichte van wat al is ingezet door het oude kabinet.

[3:42:47] Want alles wat ik tot nu toe heb gehoord, is ergens langsgekomen in het oude kabinet.

[3:42:53] We hebben hier een oud-Kamerlid zitten en die verbaast zich gewoon over deze gang van zagen

[3:42:57] hier.

[3:42:59] Ik verbaas me ook, en ik vind het echt schandalig, dat de staatssecretaris over de wet gewasbescherming

[3:43:05] Eigenlijk zegt mijn wijziging van die wet heeft de Kamer afgewezen om principiële redenen.

[3:43:10] Nee, dat was omdat de staatssecretaris en zij hebben andere voorgangers keihard op de vingers

[3:43:15] zijn getikt door bureau wetgeving, dat het gewoon ondemocratisch proces was.

[3:43:20] En daarom heeft de Kamer die afgewezen.

[3:43:22] Ik vraag de staatssecretaris of hij gewoon met een novelle wil komen en de wet in de stemming

[3:43:27] wil brengen, zodat de wettelijke bescherming van burgers zo snel mogelijk komt.

[3:43:36] Voorzitter, ik begreep niet wat nou de logica was van de staatssecretaris.

[3:43:41] Ik vroeg hem alleen maar om te verkennen of het ten gunste van gezondheid en milieu zou

[3:43:46] kunnen zijn als we zouden kijken dat grote bedrijven, zoals Tata, onder rijkstoezicht

[3:43:50] zouden vallen, in plaats van bij lokale en regionale overheden die de capaciteit niet

[3:43:55] hebben.

[3:43:55] Kan de staatssecretaris daarop reflecteren?

[3:43:59] Voorzitter, is de staatssecretaris bereid te kijken naar invoering van aan de ene kant

[3:44:05] tijdelijke vergunningen en aan de andere kant een grotere bewijslas voor bedrijven, zodat

[3:44:10] die moeten aantonen dat hun stoffen, mensen en milieu niet ziek maken?

[3:44:16] Uw tijd zit erop.

[3:44:17] En afsluitend wil ik een twee minuten debat aanvragen.

[3:44:20] Dat kan nog net binnen de tijd.

[3:44:23] Ik zie dat er geen vragen zijn voor het lid Kostis, dus dan gaan we door naar de volgende

[3:44:27] Dat is meneer Gabriels namens GroenLinks Partij van de Arbeid.

[3:44:30] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:44:32] Ik heb nog een vraag over die spukbodem.

[3:44:35] Namelijk of daar nog voldoende geld in zit.

[3:44:37] Ik heb signalen gehoord dat daar onvoldoende...

[3:44:40] dat daar heel veel aanvragen op zijn vanwege PFAS bij defensieterreinen en dergelijke.

[3:44:44] En dat er dus niet genoeg geld in zit.

[3:44:45] Daar graag een antwoord op.

[3:44:47] Dan vroeg ik me nog af...

[3:44:49] Het was in de notitie niet helemaal duidelijk voor de provincies en de gemeenten...

[3:44:53] wat nou precies de definitie van stelselverantwoordelijkheid nou precies betekent.

[3:44:58] U zegt, het wordt in de wet juist beschreven, maar wat er dan precies in de wet terechtkomt,

[3:45:03] daar zijn de provincies en de gemeenten, die weten dat niet.

[3:45:05] Dus mijn vraag is, kunt u dat zo snel mogelijk duidelijk maken aan zowel de VNG als IPO,

[3:45:11] om dan in ieder geval de definitie van stelselverantwoordelijkheid

[3:45:16] en wat dat dan precies inhoudt te verduidelijken?

[3:45:18] Dan dank u wel dat we in het begin 2025 dan een uitkomst te krijgen over hoe we het voorzorgsprincipe

[3:45:26] beter in de wet kunnen verankeren.

[3:45:28] Dat was eigenlijk toegezegd eind 2024, maar prima dat dat ook begin 2024 komt, maar in

[3:45:33] ieder geval niet nog later, alsjeblieft.

[3:45:37] Dan ten aanzien van de VTH-systemen, het lijkt er een beetje op dat u van de ene kant streng

[3:45:45] wil zijn op het moment dat dus gemeente en provincies de omgevingsdiensten niet

[3:45:48] robuust dat het niet lukt om robuust te worden en aan de andere kant eigenlijk

[3:45:52] weinig facilitering plaatsvindt en die facilitering bedoel ik en dat is dan

[3:45:55] toch de vraag is er nou wel of niet geld nodig voor overkoepelende taken voor de

[3:46:01] omgevingsdiensten en de digitalisering waarvan u een toezegging gedaan heeft

[3:46:05] dat u daarvan de eenmalige bouwkosten betaalt maar dat kan wel echt als we de

[3:46:13] Ik ga een reflexie over hoe het zit met het faciliteren en of er wel of niet geld nodig is voor die omgevingsdiensten robuust te maken en te versterken.

[3:46:25] Dank u wel. 1 minuut 40 is natuurlijk ontzettend kort, maar ik kan het ook niet leuker maken.

[3:46:29] Meneer Buijsen, namens de VVD.

[3:46:30] Dank u wel, voorzitter. Terugkijkend op dit debat ben ik best positief en ik krijg ook energie van de reactie van de staatssecretaris.

[3:46:40] Als het bijvoorbeeld gaat over de technologie, de innovatie en ook wel het toekomstperspectief wat wij in dit debat geven aan omgevingsdiensten.

[3:46:48] We weten dat er een aantal omgevingsdiensten achterblijven.

[3:46:51] Ik hoop dat zij zich op basis van dit debat ook en hoe de staatssecretaris zijn inzichten heeft gedeeld met ons,

[3:46:56] dat deze achterblijvende omgevingsdiensten zich echt achter de oren krabben...

[3:46:59] dat er ook een kans ligt om naar een hoger niveau toe te werken zo snel als mogelijk is.

[3:47:04] Dus dat vind ik gewoon heel goed.

[3:47:07] Ik vraag de minister te gaan vechten voor het faciliteren van deze vernieuwing.

[3:47:15] Er is simpelweg om het te faciliteren dat deze achterblijvende omgevingsdienst...

[3:47:20] maar ook ter beloning van de meest vooruitstrevende omgevingsdiensten...

[3:47:25] Het zou zeer op prijs gesteld worden als de staatssecretaris gaat vechten om vanuit het

[3:47:30] Rijk dus die vernieuwingslag mede te faciliteren daar waar het gaat om verantwoordelijkheden

[3:47:34] die ook bij het Rijk liggen.

[3:47:36] Dus ik vraag aan de staatssecretaris om voor de voorjaarsbehandeling met een nota te komen

[3:47:41] richting ons, een brief waarin hij uitlegt wat hij kan doen, zodat wij dat inzicht mee

[3:47:48] kunnen nemen in de behandeling verder in het jaar.

[3:47:51] Dank u wel.

[3:47:52] Dank u wel. Even nog een vraag van meneer Gabriels.

[3:47:56] Ja, heel goed dat u de staatssecretaris voor de voorjaarsnota vraagt om met een brief te komen.

[3:48:01] Is dat ook met het oog op het feit dat er dan daarna misschien extra middelen nodig zijn

[3:48:05] om de gewenste innovaties en de gewenste robustheid van de nieuwe technologieën

[3:48:11] en de overstijgende omgevingsdiensten te faciliteren?

[3:48:14] Of is dat voor de VVD bij voorbaat een nee voor extra geld voor overkoepelende taken voor omgevingsdiensten?

[3:48:21] Ik wil de deur zeker openhouden voor meer geld.

[3:48:26] Maar ik weet hoe lastig het is binnen een ministerie...

[3:48:28] wat aan alle kanten vraagt om meer geld.

[3:48:30] Ik verwijs bijvoorbeeld naar de vraag die ook is in het domein van verkeer en waterstaat.

[3:48:35] We hebben heel veel wegen, bruggen.

[3:48:36] Die verdienen ook onderhoud.

[3:48:38] Dus we moeten helaas ook zitten met een schaarste.

[3:48:44] Dank u wel voor uw inbreng.

[3:48:45] Dan gaan we door naar mevrouw Wingela namens de fractie van Nieuwssociaal Contract.

[3:48:49] Gaat u gang.

[3:48:49] Dank u wel, voorzitter.

[3:48:50] Ja, ik wil nogmaals benadrukken dat voor ons gewoon van belang is het doel

[3:48:54] en niet het middel om die omgevingsdiensten robuust te maken.

[3:49:00] Die datum die staat, maar ik zou heel graag goed op de hoogte blijven

[3:49:05] van hoe dit proces zich nu ontwikkelt.

[3:49:07] En ook als er over ingrijpen gesproken wordt,

[3:49:11] dat we dan wel nog daarover goed geïnformeerd worden

[3:49:14] en er ook nog iets van mogen zeggen of vinden.

[3:49:17] Dan ben ik blij met de toezegging dat de staatssecretaris ook gaat kijken,

[3:49:20] bijvoorbeeld naar die basis- en plusstaken.

[3:49:23] En de vervuiler betaalt, dat vinden wij heel erg goed.

[3:49:26] Vaak is de vervuiler niet in beeld of is al failliet.

[3:49:29] En dan vind ik het een hele legitieme vraag wat ook meneer Gabriels vraagt over die spuk.

[3:49:35] Hoeveel zit er in die spuk en is dat voldoende?

[3:49:39] Dank u wel, voorzitter.

[3:49:41] Dank u wel voor uw inbreng.

[3:49:43] Dan gaan we door naar meneer Boutkamp namens de Partij voor de Vrijheid.

[3:49:47] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:49:49] Twee punten. Het eerste toch nog even terugkeren naar de PFAS.

[3:49:54] Ja, ik concludeer toch wel dat er bij de staatssecretariat een lichte aanzelling is om in gesprek te gaan toch met de sectoren waar het om gaat.

[3:50:02] Ik zou toch willen meegeven, ga dat proberen om dat zeg maar binnen twee maanden toch te gaan doen.

[3:50:07] Want dan kunt u zeg maar in dit geval ook die koploperpositie pakken richting uw collega's.

[3:50:12] Dat als eerste, daar hoor ik graag een antwoord op.

[3:50:13] En het tweede over het rapport van de IOT.

[3:50:17] Een prima rapport.

[3:50:19] Ik zie daar veel dingen positief in staan.

[3:50:21] Maar ik had toch wel een vraag hierover.

[3:50:23] Wat ik eigenlijk mis in het rapport is toch een kwestie van hoor en wederhoor.

[3:50:27] Er zijn natuurlijk een vijftal casus onderzocht.

[3:50:30] En wat zou het mooi zijn geweest als die vijf betrokken bedrijven...

[3:50:33] om zeg maar het hoor en wederhoor principe was toegepast.

[3:50:35] Want dan had het ook meer transparantie naar de omgeving gegeven.

[3:50:39] Ik denk dat het ook voor de toekomst een wijze les kan zijn.

[3:50:42] Dank u wel, voorzitter.

[3:50:47] Zelfde vraag als die voor de VVD, is er voor de PVV een opening om voor de voorjaarsnota,

[3:50:54] als blijkt dat er in zo'n nazorgfonds, waar ook mevrouw Wingelaar om vraagt, geld nodig

[3:50:58] is voor het opruimen van staalslakken of het opruimen van PFAS, het helpen om die troep

[3:51:02] weg te krijgen?

[3:51:04] Of voor ODNL, om een landelijke ontwikkeling mogelijk te maken en daar is geld voor nodig

[3:51:10] en het past niet binnen het huidig budget.

[3:51:13] Is er dan een opening bij de PVV om dan toch met ons en samen,

[3:51:17] of in ieder geval de VVD, of in ieder geval ervoor te zorgen dat er meer geld voor beschikbaar komt?

[3:51:24] Meneer Boutkamp. Dank u wel, voorzitter.

[3:51:26] Ja, voorzitter, zoals bekend bij de heer Gabriels,

[3:51:30] doe ik al heel lang mijn best om geld vrij te laten maken voor de lachgascilinders.

[3:51:36] Daar waren we zo een hele tijd mee bezig.

[3:51:38] Daar stoot ik regelmatig mijn neus tegen, het feit dat er geen geld is.

[3:51:42] Dus u gaat mij nu niet een toezegging horen doen dat wij bereid zijn om de portemonnee te trekken.

[3:51:48] Want het probleem is gewoon, waar halen we dan het andere geld of waar laten we het andere geld?

[3:51:53] En waar halen we het geld dan vandaan?

[3:51:54] Want dat is een lastige keuze.

[3:51:56] En dat is helaas de werkelijkheid van de dag.

[3:51:59] De staatskers is nou eenmaal niet reikelijk gevuld.

[3:52:02] En daar zullen we het mee moeten doen.

[3:52:05] Maar de staatssecretaris heeft net diner gehad, dus dat tezijde.

[3:52:09] Ik zie geen andere vragen.

[3:52:13] Oh, ik zie dat het lid kost iets.

[3:52:15] Gaat u gang.

[3:52:16] Ik heb er nog twee, dus ik dacht ik maak er gewoon gebruik van.

[3:52:18] Dan gun ik ook de heer Boutkamp wat extra spreektijd.

[3:52:21] Ik was benieuwd.

[3:52:22] De PVV heeft het altijd over staalslakken en dat die vooral juist moeten worden toegepast.

[3:52:26] Dus daar waar het misgaat, dat ligt aan verkeerde toepassing.

[3:52:29] Maar ILT heeft in samenmetting met RIVM geconstateerd dat de wettelijke regels over toepassen van staalstakken

[3:52:37] de risico's voor mens en milieu niet afdekken op dit moment.

[3:52:41] Dat is een feit.

[3:52:42] Dus is de PVV bereid om samen met de Partij voor de Dieren dan te kijken

[3:52:48] hoe we dan die regels voor toepassen van staalstakken wel beter kunnen maken

[3:52:53] zodat het wel voldoende de gezondheid en milieu afdekt.

[3:52:59] Dank u wel voorzitter. Het leed kost iets voor de vraag. We hebben altijd het standpunt gehanteerd

[3:53:06] van, en dat heb ik net ook van de VVD gehoord, als ze goed worden toegepast, dan kan het ook

[3:53:13] verantwoord worden toegepast. Waar het vaak is fout gegaan, en dat is helaas ook de conclusie,

[3:53:18] is dat ze niet goed werden toegepast. Ze waren of blootgesteld aan de open lucht, of ze waren

[3:53:22] onvoldoende afgedekt, of er zat geen onderlaag aan waardoor de watermonitoring niet kon

[3:53:27] waardoor er vervuiling plaatsvond via het grondwater.

[3:53:33] Allemaal bevindingen naar aanleiding van die vervuilingen die er waren opgetreden.

[3:53:37] Dus daar lopen we tegen aan.

[3:53:39] Dus nogmaals, ze moeten goed worden toegepast, daarom zijn we ook blij dat het A wordt toegepast.

[3:53:47] De prikkel die er is om het toe te passen, daar kun je misschien wat aan doen,

[3:53:51] want je zou misschien met de alternatieven die er zijn.

[3:53:53] Maar op dit moment wordt nu eenmaal bij het produceren van staal, komt een stof vrij en

[3:53:59] dat heet de staalslakken.

[3:54:01] En die kunnen geïngezet worden als hulpstoffen bij bijvoorbeeld wegen, noem ze maar op, dijkversterkingen

[3:54:08] en van alles en nog wat, maar dan wel onder de juiste voorwaarden en daar blijf ik op

[3:54:12] hameren.

[3:54:14] Dus zolang wij staal produceren in dit land, hebben we het daarmee te maken.

[3:54:21] Ik kijk even naar mijn linkerzijde, u heeft nog een vol vraag, gaat u gang.

[3:54:28] Ik wijs gewoon hier de heer Boutkan op wat IOT en RIVM zeggen.

[3:54:33] Laat eens even zien.

[3:54:35] Het staat er gewoon.

[3:54:36] De regels waar de heer Boutkan het net over had, als je die maar goed toepast, dan komt

[3:54:40] het wel goed.

[3:54:41] Dat klopt dus niet.

[3:54:42] De regels dekken de risico's voor mens en milieu niet voldoende af.

[3:54:47] Dus het enige wat ik aan de PVV vraag, is of ze met ons willen kijken hoe we dat kunnen

[3:54:52] wijzigen.

[3:54:53] Dat is eigenlijk de enige vraag.

[3:54:54] Dus als de heer Boutkamp daarop kan terugkomen, zou het heel fijn zijn.

[3:54:57] Meneer Boutkamp.

[3:54:59] Ja, voorzitter, ik ga niet gelijk naar de staatssecretaris zitten wijzen

[3:55:01] dat hij gelijk het probleem moet oplossen en ik los het liever zelf op.

[3:55:04] Want er zijn namelijk, en dat zal denk ik misschien enig speurwerk zijn,

[3:55:08] maar er zijn denk ik zat voorbeelden ook te vinden in dit land

[3:55:11] waar staalslakken zijn toegepast, waar we nooit meer wat over gehoord hebben,

[3:55:14] omdat het gewoon goed is gegaan.

[3:55:16] Nee, maar meneer Gabriels, u was niet aan het woord.

[3:55:18] Dat was ik nog steeds. Dus bij deze.

[3:55:21] Dus waar het om gaat is, ja, ze worden goed toegepast,

[3:55:25] dat de regels voor, zoals RIVM en IOT zegt,

[3:55:28] dat ze daardoor problemen kunnen opleveren.

[3:55:32] Het probleem zit gewoon omdat ze niet goed worden toegepast.

[3:55:34] Ja, dat zeg ik dus wel.

[3:55:37] En dat is gewoon mijn antwoord.

[3:55:38] We gaan niet zo over en weer, zeg ik in de richting van meneer Boutkamp.

[3:55:41] En volgens mij is de vraag voldoende beantwoord.

[3:55:45] Dan kijk ik even naar meneer Bamenga van de fractie van D66.

[3:55:49] Gaat uw gang voor uw tweede termijn.

[3:55:50] Dank u wel, voorzitter.

[3:55:52] Allereerst bedankt voor de staatssecretaris voor het beantwoorden van de vragen.

[3:55:58] Ik verwacht in ieder geval vanuit de staatssecretaris een bevestiging van wat er in de media in ieder geval wordt gezegd als het gaat om Geen Moers.

[3:56:06] En daar waar aangegeven wordt dat er juist nog meer geloosd wil worden in plaats van minder, de wens van de Kamer.

[3:56:18] of de staatssecretaris dat wil bevestigen.

[3:56:20] Ik wil ook de staatssecretaris verzoeken om tempo te maken

[3:56:24] als het gaat om het overzicht wat wij nodig hebben

[3:56:29] van de zeer zorgwerkende stoffen.

[3:56:31] Volgens mij begreep ik het goed uit de beantwoording van de staatssecretaris

[3:56:34] dat hij zei dat er in 2027 de vergunningen herzien worden

[3:56:40] en dat op dat moment in ieder geval een overzicht duidelijk is.

[3:56:45] maar ik weet even niet of ik de staatssecretaris goed heb begrepen daarin.

[3:56:50] Dus graag nog een toelichting daarover.

[3:56:54] En ik begreep ook van de staatssecretaris dat Geen Moers een Amerikaans bedrijf is

[3:57:00] die wellicht op een andere manier opereert dan bijvoorbeeld een Tata Steel.

[3:57:05] Daar zou ik ook graag willen van horen van de staatssecretaris

[3:57:09] hoe de staatssecretaris zeg maar ermee omgaat,

[3:57:12] want er is wel een motie vanuit de Kamer die aangenomen is,

[3:57:16] die wel aangeeft dat de productie in 2025 uiterlijk zou moeten stoppen.

[3:57:22] Dus misschien dat de staatssecretaris iets meer daarover wil zeggen

[3:57:25] hoe de gesprekken gaan om dat mogelijk te maken.

[3:57:28] Dank u wel.

[3:57:30] Dank u wel voor uw inbreng.

[3:57:32] Daarmee, ik zie geen interrupties, dus daarmee komt er een einde

[3:57:35] aan de tweede termijn van de zijde van de Kamer.

[3:57:37] Ik kijk even naar mijn andere zijde, naar de staatssecretaris,

[3:57:40] of hij direct door kan met de beantwoording, of dat hij toch nog enige voorbereidingstijd nodig heeft?

[3:57:46] We gaan proberen om gewoon door te gaan.

[3:57:48] Maar ik heb nog wat dingen uit de eerste termijn waar ik op terugkom.

[3:57:51] Daar begin ik mee. Daarna komen er nieuwe vragen uit de tweede termijn, voorzitter.

[3:57:55] Dank u wel. Voordat u gaat beginnen wil ik ook de Kamerleden erop wijzen

[3:57:59] dat ook in de tweede termijn van het kabinet u al een twee interrupties heeft.

[3:58:03] Mocht het echt nodig zijn, dan kijk ik eventueel voor een derde, want er is op zich nog tijd genoeg.

[3:58:08] Maar dat is even onder volbehoud.

[3:58:10] Dan wil ik de staatssecretaris vragen om te beginnen aan zijn tweede termijn.

[3:58:14] Dank, voorzitter.

[3:58:15] De heer Kostic had de vraag gesteld over wat was er gebeurd met de aanbevelingen van de rapport van Aarts.

[3:58:20] Daar zal ik wat uitgebreider op ingaan.

[3:58:23] In het interbestuurlijk programma Versterking VTH zijn we aan de slag gegaan met negen van de aanbevelingen.

[3:58:29] Eén hebben we alternatieve invulling gegeven.

[3:58:32] U bent steeds geïnformeerd over de voortgang, maar ik zal u een paar concrete voorbeelden geven.

[3:58:37] De opvolging van de aanbeveling over landelijke normfinanciering heeft geleid

[3:58:41] tot een vastgestelde financieringssystematiek.

[3:58:45] De aanbeveling over het versterken van kennis heeft onder andere geleid tot de

[3:58:49] kennisinfrastructuur VTH, waarin de Omgevingsdiensten en NL nu werken en die ik financieer.

[3:58:54] Een voorbeeld van de opvolging van de aanbeveling over uniforme uitvoerings- en

[3:58:58] handhavingsbeleid is de handreiking regionale beleidscyclus.

[3:59:02] De opvolging van de aanbeveling over de positie van de directeur van de omgevingsdienst heeft

[3:59:08] een vastgesteld functieprofiel van de directeur opgeleverd.

[3:59:11] Een aantal voorbeelden hoe we concreet met de aanbeveling zijn omgegaan.

[3:59:15] De implementatie, die ik al eerder heb aangegeven, is ook aan de partners in het stelsel waarover

[3:59:20] we nu met hun afspraken maken.

[3:59:22] Afrondend zie ik voor mezelf een taak in het aangekondigde wetsvoorstel om het gehele stelsel

[3:59:26] te versterken en het monitoren van de implementatie van de genoemde producten.

[3:59:34] Voordat u verder gaat, interrupties doe ik in de tweede termijn wel direct, dus het woord is aan het lid Kostiets.

[3:59:40] Nou ja, mijn vraag was eigenlijk, wanneer worden al die aanbevelingen, of in ieder geval negen van de tien, zoals vier jaar geleden toegezegd, helemaal opgevolgd?

[3:59:49] Dus wanneer zijn die deadlines? Dat was de oorspronkelijke vraag.

[3:59:54] De staatssecretaris.

[4:00:04] Ik denk dat we daar uitgebreid in een brief op terug moeten komen.

[4:00:06] Ik had nu een aantal voorbeelden genoemd, maar inderdaad, ik snap dat lid Kostiets graag totale overzicht zou willen zien.

[4:00:11] En wanneer kunnen wij deze brief als Kamer verwachten?

[4:00:15] Q1 2025 of eerder.

[4:00:20] Dank u wel. Dan gaat u verder met uw betoog.

[4:00:23] Nog een vraag van lid Konstits.

[4:00:25] Kan ik een toezegging doen met een scherp mogelijke normen tegen de geur in de veehouderij te komen

[4:00:31] om de gezondheid te beschermen en rekening te houden met cumulatieve effecten

[4:00:35] en toezeggen om onafhankelijke experts advies te vragen?

[4:00:39] Ik heb uw Kamer eerder toegezegd om de regelgeving voor geur rondom veehouderijen aan te gaan scherpen.

[4:00:45] Daarbij zal gekeken worden naar een zo goed mogelijke balans tussen alle belangen,

[4:00:49] waaronder ook hinder.

[4:00:50] Bij het opstellen van de regelgeving gaan we in gesprek met experts en belanghebbenden.

[4:00:55] Uw Kamer is onlangs geïnformeerd over de planning.

[4:00:58] Voor de volledigheid, voorzitter.

[4:00:59] De inpakanalyse Q1 2025.

[4:01:03] Betrekkend belanghebbende participatietraject Burgers Q1 en Q2 komend jaar.

[4:01:09] Plan MER Q1 tot Q3 2025.

[4:01:15] Hoger beroep 9 januari 2025.

[4:01:18] Ontdekt besluit start consultatie Q4-25 tot Q1-26, voorzitter.

[4:01:26] Dank u wel. Dat geeft een vervolgvraag van de lid Kostic. Gaat uw gang.

[4:01:29] Het zou ons allemaal tijd besparen als de staatssecretaris iets meer de vraag zou beantwoorden.

[4:01:34] Ik vroeg niet naar de tijdlijn, ik vroeg heel concreet en hij kan daar gewoon ja of nee

[4:01:39] op zeggen of hij bereid is toe te zeggen om als hij gaat kijken naar die normen die hij

[4:01:45] dan in die wet gaat verwerken, of hij daar naar de gezondheidsexperts expliciet gaat

[4:01:49] kijken.

[4:01:50] Het is te vaag voor mij wat hij bedoelt met andere experts.

[4:01:54] Zo kunnen we ook kijken hoe het bij Tata Steel is gedaan.

[4:01:57] Er is een gezondheids-expertgroep die adviseert gewoon onafhankelijk.

[4:02:00] Nou, zo'n soort constructie zou je ook willen.

[4:02:03] Omdat je natuurlijk, in ieder geval voor de Kamer moet het duidelijk zijn

[4:02:05] wat adviseren gezondheids-experts.

[4:02:08] En dat er daar andere meningen nog bovenop komen, dat is prima.

[4:02:11] Dat moet je ook transparant maken.

[4:02:12] Maar het gaat mij erom dat ik nu even van de staatssecretaris hoor

[4:02:15] dat hij expliciet van gezondheids-experts een advies gaat vragen.

[4:02:20] De staatssecretaris.

[4:02:22] Voorzitter, ik heb volgens mij net opgelezen.

[4:02:24] Bij het opstellen van de regelgeving gaan we in gesprek met experts en belanghebbenden.

[4:02:30] Ik ga niet hier nu toe zeggen dat dat de heer Jansen van instituut A is, of zover ga ik er niet op in.

[4:02:39] Gaat u verder met uw betoog.

[4:02:43] Een vraag van de heer Gabriels.

[4:02:46] Die ging eigenlijk over de spukmiddelen.

[4:02:48] Daar ben ik op ingegaan, maar er werd gevraagd wat ik nou precies over heb.

[4:02:52] voor de historische spoedopgave, waaronder nazorg, is gemiddeld jaarlijks 17,6 miljoen euro beschikbaar.

[4:03:00] Voor de toekomstig omgaan met nazorg is jaarlijks 4 miljoen beschikbaar.

[4:03:04] Dit budget is tot en met 2030 beschikbaar.

[4:03:08] Dat zijn de bedragen waar we het over hebben.

[4:03:11] Meneer Gabriels.

[4:03:13] De vraag was of dat, want ik had signalen dat dat overvraagd zou worden.

[4:03:18] De vraag was, prima, al had u gezegd het is 36 miljoen, of 12 miljoen, of 26 miljoen.

[4:03:23] De vraag is, is het voldoende en is het niet overvraagd?

[4:03:27] Ik heb in eerste termijn al aangegeven dat opgrond van de huidige vraag het voldoende is.

[4:03:32] En mocht het onvoldoende zijn, dan kom ik natuurlijk op terugrichting de Kamer.

[4:03:39] Dank u wel. Gaat u verder.

[4:03:43] Vraag van de heer Buijs van de VVD.

[4:03:45] Kan ik meer informatie geven over de actieagenda?

[4:03:47] De actieagenda Industrie en Omwonenden zet de aanbevelingen van de Omgevingsdienst voor

[4:03:52] de Veiligheid om in acties.

[4:03:54] Voor de uitvoering van deze acties ben ik uiteindelijk verantwoordelijk.

[4:03:58] Ik betrek hierbij natuurlijk ook de andere partijen, zoals de Omgevingsdiensten, gemeenten en provincies.

[4:04:03] Op dit moment voel ik acties uit en is een aantal onderzoeken uitgezet.

[4:04:06] De eerste resultaten komen in het eerste kwartaal 2025.

[4:04:11] Over de voortgang van die actieagenda zal ik u daarom ook in het eerste kwartaal, aan de hand

[4:04:15] van een voortgangsbrief, nader informeren.

[4:04:19] Dan kom ik bij de heer Bouwkamp van de PVV.

[4:04:22] Hoe kom ik tot de overtuiging dat de omgevingsdiensten echt robuust gaan worden?

[4:04:26] Volgens mij ben ik er al redelijk op ingegaan, maar ik zal het nog een keer proberen, voorzitter.

[4:04:30] Ik heb al toegelicht dat ik alle diensten op dit moment monitor.

[4:04:34] Op basis van de gesprekken die wij voelen met de omgevingsdiensten heb ik het vertrouwen dat de

[4:04:38] omgevingsdiensten alles in het werk zullen zetten om robuust te worden per 1 april 2026.

[4:04:44] Ik heb ook het vertrouwen dat de eigenaren de diensten bijsturen om de planning te halen.

[4:04:50] Ik deel graag met u de volgende concrete voorbeelden.

[4:04:52] Misschien maakt dat ook inzichtelijk waar we mee bezig zijn.

[4:04:56] Van de regionale uitvoeringsdienst Zeeland en de omgevingsdienst Limburg-Zuid is de omzet verhoogd.

[4:05:02] De provincie Limburg past interpersonelijke toezicht toe als het proces stagneert.

[4:05:07] De provincie Gelderland streeft uiteindelijk naar één robuuste omgevingsdienst voor de gehele provincie.

[4:05:11] Dan komen we ook per aantal een stuk omlaag, zeg ik, richting de heer Boutkamp, voorzitter.

[4:05:17] Mocht dit nou onverhoopt niet leiden tot rombuste omgevingsdiensten,

[4:05:21] dan zijn er natuurlijk vervolgstappen waar ik nu niet op vooruit wil lopen,

[4:05:24] maar waar ik wel in eerste termijn een tipje van de sluier op heb opgelegd.

[4:05:29] Komt dat bij de laatste vraag uit eerste termijn, voorzitter?

[4:05:31] Zullen we die even afronden, vraagt ik aan de richting van meneer Gabriels.

[4:05:35] Als u die afmaakt, dan geven we daarna meneer Gabriels even de gelegenheid om een vraag te stellen.

[4:05:40] Het was de laatste vraag op de eerste termijn van de heer Bamenga.

[4:05:45] Hoe kijk ik aan tegen het rapport van de ILT over de vergunningaanvraag van Geenmoers voor

[4:05:50] PESA's die nu lopen bij een uitbreiding van de loging wordt gevraagd?

[4:05:53] U vroeg met name hoe ik er tegen aankijk.

[4:05:56] Zoals eerder aangegeven, krijgt u in Q1 een al eerder toegezegde brief over die motie 0 uit de pijp.

[4:06:02] Provincies uit Holland en Rijkswaterstaat zijn het bevoegde gezag voor het verlenen van die

[4:06:06] vergunning aan Geenmoers.

[4:06:08] Wat ik begreep is dat het traject van de vergunning nog loopt, dat openstaande vragen door het bedrijf

[4:06:13] worden beantwoord aan het bevoegd gezag.

[4:06:16] Daarnaast zal de provincie en Rijksvaderstaat een zorgvuldige afweging maken ten aanzien van de mate

[4:06:20] van uitstoot, manier van meten en de bescherming van omwonenden.

[4:06:24] Uw vraag is wat ik ervan vind.

[4:06:27] We hebben bij Geen Moers een reductie gezien in het afgelopen jaar van 95%.

[4:06:31] Ik heb daar volgens mij een maand of drie geleden al over gezegd dat dat een grote stap in de goede

[4:06:37] richting, maar nog geen honderd procent. Daar streven we volgens mij naartoe, dus in dat

[4:06:41] licht vind ik dit ook een opmerkelijk verzoek. Dat zeg ik heel eerlijk richting de heer Bamenga.

[4:06:47] Dank u wel. Dan heeft meneer Gabriels nog een vraag over het vorige punt.

[4:06:51] Een verduidelijkingspunt over wat u zei, over de provincie Limburg en de omgevingsdiensten

[4:06:56] al daar. Namelijk dat er interbestuurlijk toezicht plaatsvindt, of dat de provincie Limburg voor

[4:07:02] interbestuurlijk toezicht gaat en dat het bijgeplust is.

[4:07:06] Dat bijplussen.

[4:07:08] Hoe Zuid-Limburg, laten we zeggen de omgevingsdiensten daar zijn,

[4:07:12] staan op oranje.

[4:07:14] Of in ieder geval daar zijn betere perspectieven.

[4:07:16] Noord- en Midden-Limburg staat op rood.

[4:07:19] Kunt u daar iets over vertellen?

[4:07:20] Heeft u het dan over Zuid-Limburg, waar ik me minder zorgen over maak?

[4:07:23] Of heeft u het dan over Noord- en Midden-Limburg, waar ik me meer zorgen over maak?

[4:07:27] Staatssecretaris.

[4:07:28] Volgens mij heb ik net gezegd Limburg-Zuid is de omzet verhoogd.

[4:07:31] En Limburg zal als geheel, de provincie Limburg zal intermissuurlijk toezicht toepassen als

[4:07:39] het proces stagneert.

[4:07:41] Dat geldt voor beide.

[4:07:46] Dan kunt u uw betogen in de tweede termijn vervolgen.

[4:07:57] Weer een heel pakket, voorzitter.

[4:08:00] Wat ga ik doen, meer doen dan voorheen bij de versterking van het VTH-stelsel?

[4:08:04] Dat was een vraag van lid Kostiets, voorzitter.

[4:08:07] Nou, ik begrijp natuurlijk het, toch?

[4:08:09] Ja.

[4:08:13] Het lid kost iets.

[4:08:14] U krijgt nog één interruptie van mij cadeau.

[4:08:16] En dat is dan ook de laatste.

[4:08:25] Staatssecretaris.

[4:08:27] De vraag was wat ga ik meer doen dan voorheen.

[4:08:29] Misschien bedoelde u wel mijn voorganger.

[4:08:31] Maar wat ga ik meer doen dan voorheen bij de versterking van het VTH-stelsel?

[4:08:34] Nou, ik begrijp het ongeduld, maar onderschat niet dat we dit met heel veel partijen voor elkaar zouden moeten krijgen.

[4:08:41] En het is niet meer dat ik meer ga doen dan een voorganger.

[4:08:45] Ik ga er nu wel voor zorgen dat het werkelijk wordt ingevoerd en uitgevoerd.

[4:08:48] Ik denk dat dat het antwoord is wat ik kan geven richting lid Kostic.

[4:08:53] Dan heb ik nog een vraag van lid Kostic over Cveso.

[4:08:57] Wat heb ik precies bedoeld?

[4:08:58] Ik kan en wil niet treden in de bevoegdheden van provincies en gemeenten

[4:09:02] en die bevoegdheden kan ik dus ook niet naar mij toetrekken.

[4:09:05] Dat heb ik bedoeld met mijn beantwoording over Cveso.

[4:09:09] Ik snap dat dat inderdaad misschien wat onbevredigend is,

[4:09:12] maar dat is wel de afspraak die wij gemaakt hebben daarom trend.

[4:09:15] Laatste vraag van lid Kostic.

[4:09:18] Wet gewasbescherming met een Novell indienen.

[4:09:21] Hier kan ik nu niets op toezeggen.

[4:09:23] Ik beraad me erop hoe ik de oorspronkelijke doelen van de wet overeind kan houden.

[4:09:28] Dat kan zijn met het indienen van een nieuw wetsvoorstel.

[4:09:30] Volgens mij heeft u ook gezien wat er vorige week is besloten binnen de ministerraad.

[4:09:34] Dus dat is op dit moment de situatie.

[4:09:36] Wij hebben aan de koning gevraagd om het wetsvoorstel in te trekken.

[4:09:44] Dan kom ik bij een vraag van de heer Gabriels en ook van de heer Buijs.

[4:09:50] Geld op en dan.

[4:09:51] en extra voor ondersteuning.

[4:09:53] Nou, voor mij heb ik in eerste termijn ook al betoogd dat niet alles waar robuustheid in het geding is,

[4:09:59] heeft altijd te maken met geld.

[4:10:01] Er zijn ook een aantal andere criteria die soms onder druk staan.

[4:10:05] Laat ik nu al wel zeggen dat ik de opgevingsdiensten wel natuurlijk help met het robuust worden.

[4:10:13] Diensten krijgen daarvoor 2 tot ongeveer 2,5 ton.

[4:10:18] Voor het VTH zelfs is wat betreft het digitale stelsel ook extra geld nodig.

[4:10:23] Ik zeg u toe voor de besluitvorming voorjaarsnota aan brief te sturen hoe ik aankijk tegen de

[4:10:28] middelen.

[4:10:29] Ik denk dat dat meer recht doet aan de vragen die gesteld zijn.

[4:10:34] Dan heb ik nog een vraag van lid Kostiets.

[4:10:37] Een grote bewijslast van bedrijven in tijdelijke vergunningen.

[4:10:42] Klopt die vraag?

[4:10:44] Kijk ik even naar lid Kostiets, voorzitter.

[4:10:47] In reactie op de actieagenda Omgevingsdienst voor de Veiligheid kom ik terug op de mogelijkheden

[4:10:52] om te kijken of ik hier zaken kan en wil aanpassen.

[4:10:57] In Q1 2025 kom ik hierop terug en stuur ik ook een brief naar de Kamer, voorzitter.

[4:11:03] Mevrouw Wingelaar, NRC, hou ik de Kamer op de hoogte van de voortgang van het robuust worden?

[4:11:10] Ja, dat zeg ik toe met voortgangsbrieven.

[4:11:13] Dus ja, ik zeg toe, dat doe ik met de voortgangsbrief.

[4:11:17] Laat ik het zo formuleren, anders is het een toezegging, voorzitter.

[4:11:20] En ook neem ik u dan mee in de vervolgstappen die ik daarop zal nemen.

[4:11:25] Nog een vraag van mevrouw Wingerlaer.

[4:11:27] U wilt graag goed op de hoogte blijven van hoe het proces zich ontwikkelt.

[4:11:30] Nou, ik houd een vinger aan de pols en monitor nauwgezet en informeer ook de Kamer indien noodzakelijk.

[4:11:38] Jeetje, dit is een verzamelbeantwoording, voorzitter.

[4:11:42] Dat is het antwoord voor mevrouw Wingerlaer.

[4:11:44] Tegelijkertijd zie ik ook een vraag van de heer Bouwtkam.

[4:11:48] Over sectoren en PFAS wil ik in gesprek gaan met de sectoren waar het om gaat.

[4:11:54] En de tweede vraag was over het ILT-rapport.

[4:11:57] Hij miste hoor en wederhoor daarin.

[4:11:59] Wijsles voor de toekomst.

[4:12:01] Nou, ik begin met de tweede vraag.

[4:12:03] Ik begrijp de bedoeling, maar wel moeten ILT's zelfstandig haar belangrijke werk onafhankelijk kunnen doen.

[4:12:09] Mijn eerste reactie, zeg ik ook heel eerlijk, intern, richting ambtenaren, was

[4:12:14] ik mis ook horen en weten horen.

[4:12:16] Maar dat was mijn eerste reactie.

[4:12:17] We moeten nog uitgebreid het rapport bestuderen en daarop ingaan, voorzitter.

[4:12:23] En wil ik in gesprek gaan met sectoren met betrekking tot PFAS?

[4:12:28] Ja, natuurlijk gaan wij waar het noodzakelijk is het gesprek aan, maar daarvoor moeten we eerst goed

[4:12:33] in beeld hebben in welke sectoren het cruciaal is en of we op die manier inderdaad daar een juiste

[4:12:37] plek aan kunnen geven, of het misschien soms sectoren ons zal proactief informeren over welke

[4:12:43] toepassingen dusdanig essentieel zijn, dat we daar natuurlijk ook in Europees verband moeten nadenken

[4:12:49] over eventuele uitzonderingen, zolang er geen alternatief is.

[4:12:55] Dan heb ik een vraag van de heer Gabriels.

[4:13:07] Ik kon ook zelf niet lezen, maar ik snap uw vraag, meneer Gabriels.

[4:13:10] Wat is telse verantwoordelijkheid nu precies?

[4:13:14] Ik heb u hierover vorige week volgens mij een eerste brief gestuurd.

[4:13:17] Q1 heb ik hier een brief over toegezegd door mijn voorganger, zeg ik dan, die daar verder op ingaat.

[4:13:25] Ook ga ik daarover in gesprek met IPO en VNG uiteraard.

[4:13:29] Los van de formele inspraak die ze natuurlijk altijd hebben daarin.

[4:13:36] Nog een vraag van dit kost iets.

[4:13:39] Wat ga ik doen met de tijdelijke vergunningen en omkering van bewijslast?

[4:13:43] Op dit moment vindt de juridische verkenning plaats waarin deze onderwerpen worden onderzocht.

[4:13:47] Ik zal u in februari 2025 informeren over de uitkomsten daarvan.

[4:14:02] Nog een vraag van de heer Gabriels.

[4:14:20] Het woord dat ik moeilijk kon ontcijferen was facilitering.

[4:14:23] Geld voor de ICT, voor het stelsel en de omgevingsdiensten.

[4:14:29] Ben ik bereid daar iets voor te doen?

[4:14:31] Zoals meerdere leden constateren, ligt het geld niet voor het oprapen.

[4:14:34] Zoals de heer Bout kan ook terecht opmerken.

[4:14:36] We hebben 18 miljoen te besteden en als er meer nodig is, bijvoorbeeld voor het digitale VTH-stelsel,

[4:14:43] heb ik me bereid verklaard daarnaar te willen kijken.

[4:14:45] Maar dan kom ik ook bij uw Kamer op dat moment op terug, voorzitter.

[4:14:49] Een vraag van de heer Boutkamp.

[4:14:52] Kan de ILT hoor en wederhoor toepassen bij dit soort onderzoeken?

[4:14:55] Volgens mij ben ik daar al op ingegaan.

[4:14:59] En een oproep om tempo te maken van de heer Bamenga met het overzicht van de ZZS-lozingen.

[4:15:05] In 2027 worden de vergunningen herzien die relevant zijn voor het halen van de doelstellingen

[4:15:10] van de kaderrichtlijn water.

[4:15:13] De andere vergunningen worden gebaseerd gedaan in de periode daarna tot 2032.

[4:15:19] Dat heb ik volgens mijn eerste termijn ook al in iets meer woorden geprobeerd over te

[4:15:23] brengen op de Kamer, voorzitter.

[4:15:25] Dat zijn alle vragen die ik heb gehad.

[4:15:28] Ongetwijfeld ben ik het misschien wel even vergeten of ik het verkeerd heb geïnterpreteerd.

[4:15:31] Ik kijk nog heel even rond.

[4:15:34] Ik wil in principe...

[4:15:36] Meneer Gabriels en de lid Kostis zijn door jullie interrupties heen.

[4:15:40] Maar ik wil nog de gelegenheid geven om één vraag te stellen.

[4:15:43] Dus de lid Kostis gaat uw gang, en daarna meneer Bouwkamp.

[4:15:46] Ja, dank u wel.

[4:15:47] Ik heb een gemiste vraag.

[4:15:49] Ook de eerste termijn was hier gemist.

[4:15:51] Maar misschien is er onduidelijkheid over.

[4:15:52] Dat gaat over de aangenomen motie...

[4:15:55] over dat het Rijk bevoegde gezagen zou helpen...

[4:15:59] om zo snel mogelijk alle passende en prefectieve maatregelen,

[4:16:03] zoals verplicht door de Omgevingswet,

[4:16:05] te nemen om gezondheid en milieu beter te kunnen beschermen.

[4:16:07] Ik had gevraagd, kan de staatssecretaris laten weten

[4:16:10] hoe hij dit concreet gaat betrekken bij het VTH-beleid?

[4:16:12] En mijn laatste interruptie is,

[4:16:14] misschien verstaan we elkaar verkeerd,

[4:16:16] maar die experts vragen bij de wet

[4:16:20] geurhinderveehouderij.

[4:16:22] Als u nou,

[4:16:23] ik hoef geen namen natuurlijk,

[4:16:24] het gaat mij erom dat u zegt

[4:16:26] we gaan specifiek ook gezondheidsexperts vragen, want je hebt allerlei experts.

[4:16:31] Je hebt een expert over mest, over, weet ik veel, de veestal, over dierenwelzijn.

[4:16:37] Je hebt allerlei experts.

[4:16:39] Dus mijn vraag is of hij wil toezeggen dat er in ieder geval

[4:16:41] straks hier een advies van gezondheidsexperts ligt.

[4:16:45] Nog los van alle andere experts.

[4:16:47] Staatssecretaris, het lijkt mij inderdaad verstandig

[4:16:49] om relevante experts voor dat onderwerp te raadplegen.

[4:16:53] Denk bijvoorbeeld aan het RIVM, als relevant expert.

[4:16:57] En uw eerste vraag, daar kom ik schriftelijk op terug, als u dat goed vindt.

[4:17:03] Dank u wel. Dan zie ik nog meneer Boutkamp met een laatste vraag.

[4:17:12] Dank u wel, voorzitter. Dank u wel, staatssecretaris.

[4:17:17] Ik ben het eens met de staatssecretaris dat de IOT in alle onafhankelijkheid zijn werk moet kunnen doen.

[4:17:24] Daar zijn ze natuurlijk ook voor opgetuigd.

[4:17:27] Maar ik zou het zeer waarderen als dan toch, zeg maar, ook de verbazing die bij de staatssecretaris

[4:17:34] was bij het zien van dit rapport, om dan toch naar de toekomst toe, laten we dan maar even

[4:17:39] niet te lang achterom kijken, want dan krijg je die bekende stijve nek van, om naar de

[4:17:43] toekomst toe nog dan te kijken van hoe gaan we dan in dit soort zaken dan toch om met

[4:17:46] het communiceren van dit soort rapporten als er geen horen en wederhoren is toegepast.

[4:17:50] want ik ga niet vrij pleiten voor het bedrijf, maar ik vind wel dat we in dit land niet zomaar

[4:17:56] iets kunnen beweren voordat het gecheckt is.

[4:17:59] Dus daar hoor ik graag een reactie van van de staatssecretaris.

[4:18:01] En een tweede punt, voorzitter.

[4:18:04] Ik waardeer het dat de staatssecretaris wil gaan kijken hoe het nu gaat met PFAS en even

[4:18:10] voor alle misverstanden.

[4:18:12] PFAS is gewoon iets wat je eigenlijk niet gewoon zou willen, maar dat is nu eenmaal

[4:18:17] zo in ons leven gekropen zou ik bijna willen zeggen, dat je daar niet zo eentje in valt.

[4:18:22] Maar we moeten daar wel op een gegeven moment naartoe, naar een punt dat we zeggen we kunnen

[4:18:25] daar van af.

[4:18:26] Werkt u naar een vraag toe, meneer Woutkamp?

[4:18:28] Dank je wel, voorzitter.

[4:18:29] Ik denk ik maak daar even misbruik, maar het gaat weer niet op hier.

[4:18:32] Toch zou ik u willen vragen, richting staatsdienst, pak gewoon het initiatief en gaat gewoon met

[4:18:39] de maritieme sector om tafel zitten.

[4:18:41] Al was het alleen maar om uit te stralen dat u van plan bent om te gaan spreken.

[4:18:45] Dat is nog geen vraag.

[4:18:46] Dus de staatssecretaris heeft één vraag te beantwoorden.

[4:18:49] Maar dan nog zo'n lekker gesprekje met de maritieme sector, zegt de voorzitter.

[4:18:54] Maar ik zal het uitgebreide antwoord over de ILT geven,

[4:18:57] want ik dacht dat ik er vanaf kon komen met een korte antwoord,

[4:18:59] maar ik zal het uitgebreide antwoord geven.

[4:19:02] Kijk, in dit geval gaat het om een onderzoek naar het handelen van overheden,

[4:19:06] waar het gaat om vergunningsverlening.

[4:19:08] Dat neemt niet weg dat bedrijven uiteindelijk maatregelen moeten nemen,

[4:19:11] die natuurlijk leiden tot minder gezondheidsrisico's.

[4:19:14] De vergunningverlener zal dus ook inderdaad in gesprek met de bedrijf moeten gaan om te kijken welke stappen genomen kunnen worden.

[4:19:21] En daar vindt dan dus ook op dat moment hoor en wederhoor plaats.

[4:19:24] Dus ik ben dat met de heer Boukland eens, als les voor de toekomst, dat het wel verstandig is om dat op te pakken.

[4:19:30] Meneer Gabrielsen, uw laatste prangende vraag.

[4:19:33] Nee, geen vraag, twee opmerkingen.

[4:19:38] Dat gaan we niet doen, u heeft nog één interruptie.

[4:19:41] Dan ga ik zo pakken aan een vraag.

[4:19:43] ILT moet onafhankelijk kunnen blijven zijn en op geen enkele wijze moet er druk op uitgeoefend worden.

[4:19:50] En ten tweede, er moet niet meer energie gestopt worden in het zoeken naar uitzonderingsgronden op PFAS verboden,

[4:19:58] maar gewoon energie steken in het lozingsverbod wat via de motie is ingediend.

[4:20:05] Staatssecretaris?

[4:20:06] Ja, voorzitter, dat de heer Gaber zegt dat ILT onafhankelijk haar werk moet kunnen doen,

[4:20:12] ben ik helemaal met u eens. Ik heb ze ook gecomplimenteerd met het werk.

[4:20:15] Alleen dan nog, inderdaad, zei ik wel, hé, ik mis welhoor en wederhoor.

[4:20:18] Maar dat is meer een constatering. Ik heb daar verder geen opmerking over dat ze dat moeten doen.

[4:20:24] Ik heb alleen gezegd, hé, ik mis het. Meer was het niet.

[4:20:27] En nogmaals, ik respecteer de ILT en de zelfstandigheid.

[4:20:29] En uw tweede opmerking, ja, uiteindelijk moeten wij alle PFAS proberen uit te bannen

[4:20:35] op het moment dat het kan.

[4:20:37] Op het moment dat er nog geen vervangende stof voor de handen is

[4:20:40] en het zijn cruciale processen

[4:20:42] medisch,

[4:20:44] high tech, defensie

[4:20:46] dan hebben we het ermee te doen.

[4:20:48] Op termijn natuurlijk proberen we

[4:20:50] om alle PFAS uiteindelijk

[4:20:52] uit te bannen, voorzitter.

[4:20:55] Dank u wel.

[4:20:57] Dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording

[4:20:58] in zijn tweede termijn.

[4:21:00] Daarmee komen we bijna tot een afronding

[4:21:02] van dit commissiedebat.

[4:21:04] Ik heb nog wat administratie met jullie allemaal te doen.

[4:21:08] De staatssecretaris is ruimhartig aan het strooien geweest met toezeggingen,

[4:21:12] dat kunnen we wel zeggen, want er zijn er maar liefst elf.

[4:21:16] Als eerste wil ik constateren dat het lid Korst, iets van de Partij voor de Dieren,

[4:21:20] een twee minuten debat heeft aangevraagd, zojuist in de tweede termijn.

[4:21:23] Dan ga ik nu de toezeggingen langs.

[4:21:25] Ik zou graag willen vragen om allemaal goed op te letten.

[4:21:27] Als we dingen vergeten, laat het dan ook vooral weten.

[4:21:30] De eerste toezegging in februari 2025 wordt de Kamer geïnformeerd over het juridisch onderzoek

[4:21:37] naar de knelpunten in wet- en regelgeving.

[4:21:40] Dat is een algemene toezegging aan deze Kamer.

[4:21:47] Die klopt, voorzitter, maar ik moet aan het einde, als u ze allemaal heeft gehad,

[4:21:50] nog even één toezegging rectificeren, tenzij u de zorg erop toekomt.

[4:21:56] Oké. Gaan we nu naar het tweede.

[4:21:58] In het derde kwartaal van 2025 ontvangt de Kamer de staat van het VTH-stelsel.

[4:22:03] en ook dat is een toezegging naar de hele commissie.

[4:22:07] Dan de derde, in de volgende halfjaarlijkse voortgangsrapportage

[4:22:12] wordt de Kamer geïnformeerd over de incidentele kosten

[4:22:15] van de digitalisering bij de omgevingsdiensten.

[4:22:18] Dat is een toezegging aan meneer Gabriels van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[4:22:23] Dan nummer vier, begin 2025 wordt de Kamer geïnformeerd

[4:22:26] over de vervolgstappen omtrent de staalslakken in Eerbeek

[4:22:30] en over de wijze waarop de staatssecretaris omgaat

[4:22:33] met de bestaande prikkels ten aanzien van het grootschalig gebruik van staalslakken.

[4:22:38] Dat is een toezegging aan meneer Buijsen en het lid Kostiets.

[4:22:43] Dan tezijnend tijd wordt de Kamer geïnformeerd over een alternatief voor de wijziging van de wet gewasbeschermingsmiddelen voor particulier gebruik.

[4:22:51] Dat is een toezegging aan het lid Kostiets.

[4:22:55] Dan nummer zes.

[4:22:56] Begin 2025 wordt de Kamer geïnformeerd over de resultaten van het juridisch onderzoek

[4:23:00] naar de vraag hoe het voorzorgsbeginsel in de wet en regelgeving kan worden verankerd.

[4:23:05] Dat is een toezegging aan het lid Gabriels.

[4:23:09] Kunt u die herhalen, alsjeblieft?

[4:23:11] Dat kan.

[4:23:12] Begin 2025 wordt de Kamer geïnformeerd over de resultaten van het juridisch onderzoek

[4:23:16] naar de vraag hoe het voorzorgsbeginsel in de wet en regelgeving kan worden verankerd.

[4:23:21] En dat is een toezegging aan u, meneer Gabriels.

[4:23:24] En ik kijk even naar de staatssecretaris of dit klopt.

[4:23:26] Hij klopt, maar hangt nogal samen met de eerste toezegging aan de heer Gabriels.

[4:23:29] Dus we zullen het proberen te combineren voor de heer Gabriels.

[4:23:33] Duidelijk. Ja, die eerste was inderdaad breder.

[4:23:36] Maar dat is duidelijk.

[4:23:37] Dan nummer 7.

[4:23:39] De Kamer wordt in januari 2025 geïnformeerd over de wijze waarop

[4:23:43] de huidige wet en regelgeving met betrekking tot het gebruik van

[4:23:47] bestrijdingsmiddelen, inclusief afstandsnormen, zich verhouden

[4:23:50] tot het EVRM, artikel 8.

[4:23:52] En dat is een toezegging aan de commissie.

[4:23:55] Daar moet ik van maken.

[4:23:56] Eerste kwartaal 2025.

[4:23:58] Wat ik met een collega bewindspersoon overleg moet hebben.

[4:24:02] Dat is genoteerd en het is een toezegging aan het lid Kostiets.

[4:24:07] Dan nummer acht.

[4:24:09] Uiterlijk in het eerste kwartaal 2025 wordt de Kamer geïnformeerd...

[4:24:12] over de stand van zaken van de opvolging van de aanbeveling...

[4:24:14] van de commissie van Aadse, inclusief deadlines.

[4:24:17] En ook dat is een toezegging aan het lid Kostiets.

[4:24:20] Nummer negen.

[4:24:22] In het eerste kwartaal van 2025 wordt de Kamer geïnformeerd...

[4:24:25] over de resultaten van de acties uit de actieagenda Industrie en Omwonenden.

[4:24:29] Dat is een toezegging aan het lid Buijsen.

[4:24:33] Oké, dan nummer 10.

[4:24:34] Voor de Voorjaarsnota wordt de Kamer geïnformeerd over de wijze waarop de

[4:24:37] staatssecretaris aankijkt tegen de middelen voor de versterking van

[4:24:41] omgevingsdiensten, dat is een toezegging aan de commissie.

[4:24:45] Dan nummer 11, ook een toezegging aan het lid Kostic.

[4:24:48] Die heeft een behoorlijke score vandaag.

[4:24:51] De Kamer wordt geïnformeerd over de uitvoering van de motie van onder andere

[4:24:54] de Partij voor de Dieren, om het bevoegd gezag te helpen zo spoedig mogelijk alle passende

[4:24:59] preventieve maatregelen te nemen ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu.

[4:25:07] Dan zijn we wellicht wat vergeten en dan hoor ik eerst graag het lid Kostiets.

[4:25:13] Deze was helemaal in het begin gemaakt en dat ging over de oversterfte bij Tata Steel

[4:25:17] werknemers.

[4:25:18] En daarvan zei de staatssecretaris iets in de trant van dat hij daar nog naar zou kijken,

[4:25:22] daarop terug zou komen en moest overleggen daarover.

[4:25:25] Wanneer zou hij daarop terugkomen, dan hebben we daar ook een concreet iets.

[4:25:30] Komt hij daarop terug per brief en wanneer?

[4:25:33] Staatssecretaris.

[4:25:35] Ja, ik heb hier inderdaad nog die vraag liggen.

[4:25:38] Voor mij heb ik ook geantwoord in eerste termijn dat hij ook in het vraaguur aan de orde is geweest.

[4:25:43] Aan de staatssecretaris van Sociale Zakenwerkgelegenheid een aantal vragen heeft beantwoord.

[4:25:48] De verantwoordelijkheid voor een gezonde, veilige werkomgeving ligt primair bij de werkgever.

[4:25:54] Werkgevers moeten dus ook schadelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk zoveel mogelijk voorkomen en beperken.

[4:26:00] De arbeidsinspectie houdt toezicht op naleving van deze wettelijke verplichtingen.

[4:26:04] De staatssecretaris van de STW heeft uw Kamer toegezegd om een arbeidsinspectie te vragen,

[4:26:09] extra aandacht voor deze casus te hebben.

[4:26:11] Het lijkt me op dit moment niet zinnig om het RIVM te vragen om aanvullend onderzoek te doen.

[4:26:15] Met Tata Steel zijn al heel veel onderzoeken uitgevoerd.

[4:26:18] Een aanvullend onderzoek leidt niet tot extra gezondheidswinst.

[4:26:21] Ik wil even bijna drukken dat we hier geen derde termijn gaan openen,

[4:26:25] want het begint toch wel aardig op een debat te lijken nu.

[4:26:27] Ik wil vragen dat als er leden zijn die opmerkingen hebben over de toezeggingen,

[4:26:31] en als die niet juist geformuleerd zijn, dat we het dan horen.

[4:26:34] Meneer Gabriels.

[4:26:35] Ja, dank u wel voorzitter.

[4:26:38] En duidelijk hoe de toezeggingen zijn.

[4:26:40] Eén vraag heb ik daar over.

[4:26:43] Die met elkaar te maken, twee toezeggingen die met elkaar te maken hebben,

[4:26:46] namelijk voor de voorjaarsnota gaan we een brief krijgen met daarin

[4:26:49] hoe u tegen de middelen kijkt.

[4:26:50] En dat gaat dan over de versterking van het VTH,

[4:26:53] maar ook over bijvoorbeeld of er voldoende geld in dat nazorgspuk

[4:26:56] voor ons zit. Klopt dat?

[4:26:59] Staatssecretaris? Of is dat tweede niet?

[4:27:01] Nou, wij gaan ervan uit dat er voldoende middelen in zitten,

[4:27:03] maar we willen daar graag naar uitkomen.

[4:27:06] Meneer Gabriel, de staatssecretaris heeft het woord.

[4:27:11] Ik zei, daar komen we inderdaad op terug,

[4:27:13] maar we gaan ervan uit dat de middelen op dit moment voldoende zijn,

[4:27:15] alleen om volledig te zijn als er meer behoefte is.

[4:27:18] Om wat vrede nou komen we daarop terug bij de voorjaarslanding?

[4:27:21] Duidelijk. En de andere toezegging ging over die digitalisering waarvan u eigenlijk zei...

[4:27:27] en ik kan me voorstellen dat dat iets te ver gaat...

[4:27:30] incidentele bouwkosten gaan wij betalen, heeft u gezegd.

[4:27:33] Maar de toezegging luidt, meneer voorzitter?

[4:27:43] Ja, dat is toezegging nummer drie.

[4:27:45] In de volgende halfjaarlijkse voortgangsrapportage wordt de Kamer geïnformeerd...

[4:27:48] over de incidentele kosten van de digitalisering bij de omgevingsdiensten.

[4:27:52] Dat was de toezegging aan u.

[4:27:53] Ja, maar de toezegging was, we gaan hem betalen, maar ik snap dat u hier niet iets over financiën

[4:27:57] kunt zeggen.

[4:27:59] Eigenlijk heeft u gewoon gezegd, we gaan dat gewoon betalen.

[4:28:02] Ja, maar dat gaan we dus zo niet doen.

[4:28:04] Dat is wel gezegd.

[4:28:05] Dat zal.

[4:28:06] Maar ik snap dat u daar met uw collega financieel over moet spreken, maar als dit de toezegging

[4:28:11] is, is het niet.

[4:28:11] Meneer de staatssecretaris.

[4:28:12] Voor de verledenheid, ik heb volgens mij letterlijk gezegd, wij geven een bijdrage

[4:28:16] daaraan.

[4:28:17] Dat is wat ik heb toegezegd.

[4:28:22] Het staat als zodanig, genoteerde u ook in de handelingen, dat komt in orde.

[4:28:27] Meneer Buijsen had nog een opmerking over de toezeggingenlijst.

[4:28:31] Ik mis een toezegging over de minimalisatieplichten.

[4:28:35] De staatssecretaris heeft naar mijn beleving toegezegd...

[4:28:37] om een plan mee te nemen in een brief aan de Kamer.

[4:28:43] Dus die zou ik graag alsnog in het lijstje terugzien.

[4:28:47] Staatssecretaris.

[4:28:48] Dat hebben we inderdaad toegezegd, maar ik weet niet meer welke deadline ik heb genoemd.

[4:28:51] Ik had zelf Q1 2025 gemaakt.

[4:28:54] GELACH

[4:28:54] Laten we afspreken dat het Q1 2025 is en als dat anders wordt,

[4:28:59] dat ga ik over na de bericht richting de Kamer sturen.

[4:29:02] Kan de staatssecretaris dan nog even voor de volledigheid noemen

[4:29:06] wat hij dan precies heeft toegezegd en met welke deadline?

[4:29:09] Gewoon puur even voor ons ter administratie.

[4:29:12] Het ging over de minimalisatieplicht van ZZS'en.

[4:29:16] En dat we daarover in Q1 van 2025 terug zullen komen bij de Kamer.

[4:29:23] Dank u wel. Tot slot, mevrouw Wingelaar.

[4:29:26] Ik mis de toezegging die de staatssecretaris heeft gedaan...

[4:29:29] om te gaan kijken naar de basis- en plusstaken van de omgevingsdiensten.

[4:29:38] Staatssecretaris.

[4:29:42] Dat komen we in de voorgangsbrief ook terug, voorzitter.

[4:29:46] Dank u wel. Dan komen we tot een einde van dit commissiedebat.

[4:29:50] Ik wil de staatssecretaris ontzettend bedanken...

[4:29:53] voor de antwoorden richting de Kamer.

[4:29:55] Ik wil de Kamerleden bedanken voor het goedgevoelde debat.

[4:29:58] Ik wil de mensen op de publieke tribune bedanken voor hun interesse en aanwezigheid en de mensen

[4:30:03] die thuis of ergens anders dit debat hebben gevolgd ook van harte bedanken.

[4:30:07] En daarmee sluit ik dit commissiedebat.

[4:30:11] Voorzitter, voor het eerste keer heeft u het goed gedaan.