Spoor

[0:00:02] Dames en heren, een hele goede middag.

[0:00:05] Welkom bij dit commissiedebat Spoor.

[0:00:08] En heel hartelijk welkom op de mensen op de publieke tribune en ook de mensen die dit op afstand volgen.

[0:00:14] Natuurlijk ook welkom aan de leden en hartelijk welkom aan de staatssecretaris en ondersteuning voor dit debat.

[0:00:22] We zijn er klaar voor.

[0:00:23] De commissie heeft vorige week nog een werkbezoek gebracht aan Spanje om te kijken naar het spoorgevoer al daar.

[0:00:31] Dus ik denk dat er goede inzichten zijn meegenomen voor vandaag.

[0:00:34] Hartstikke mooi.

[0:00:35] En de commissie wil daarvoor natuurlijk ook de organisatie... en in speciaal de heer Wiemdels van het Junktgevier hier vandaag ook aanwezig.

[0:00:43] Hartelijk dank voor het organiseren daarvan.

[0:00:46] We hebben net ook een fotootje aangeboden, dus dat is hartstikke goed verlopen.

[0:00:49] Maar we gaan beginnen met het debat.

[0:00:51] Ik stel voor dat we, als de interrupties kort kunnen...

[0:00:55] Vier interrupties toestaan.

[0:00:57] Spreekt dus vijf minuten aan de kant van de eerste termijn van de Kamer.

[0:01:00] Vier interrupties.

[0:01:01] Volgens nog.

[0:01:02] Mochten er meer nodig zijn, dan kijken we even hoe het gaat.

[0:01:06] Maar we beginnen met vier interrupties.

[0:01:08] En de heuting is als eerste aan het woord.

[0:01:11] Namens de PVV gaat de gang.

[0:01:14] Voorzitter, dit debat gaat wat ons betreft maar over één ding.

[0:01:20] En dat is Mahese en de overlast door asielzoekers.

[0:01:25] Al jaren wordt het station in Mahese geteisterd door overlastgevende asielzoekers uit het AZC in Budel.

[0:01:33] En om die reden neemt NS al anderhalf jaar maatregelen om de reiziger en het spoorpersoneel te beschermen.

[0:01:41] Maar NS wil knaken zien, want anders stoppen ze met de beveiligingsmaatregelen.

[0:01:48] En als die beveiliging is stopgezet door NS, dan vinden ze het station niet langer meer veilig genoeg.

[0:01:56] En dan?

[0:01:57] Dan slaan ze Mahese maar over.

[0:02:00] Dit kan toch niet waar zijn, voorzitter?

[0:02:03] Sinds wanneer maakt het asieltuig de dienst uit in ons land?

[0:02:08] Waarom buigen we voor asielgeweld?

[0:02:11] We zouden al die asielzoekers niet alleen een gebiedsverbod moeten geven, maar ook een vervoersverbod.

[0:02:18] Een vervoersverbod voor al het openbare vervoer, behalve voor de trein richting België.

[0:02:27] Behalve voor een enkeltje naar het buitenland.

[0:02:30] En die trein noemen we dan de Janssen Express, voorzitter.

[0:02:36] We verwachten echt stevige maatregelen van het kabinet.

[0:02:40] Genoeg is genoeg.

[0:02:43] We moeten ons niet langer laten terroriseren door asielzoekers.

[0:02:46] We moeten ons ook niet laten bepiepelen door NS.

[0:02:50] Want voorzitter, NS heeft gewoon contractuele verplichtingen die ze moeten nakomen.

[0:02:56] En dat betekent zorgen voor de veiligheid op stations en zorgen dat Mahese bereikbaar is met de trein.

[0:03:05] En we verwachten van de staatssecretaris dat hij daarop toeziet.

[0:03:10] Maar minstens net zo belangrijk is dus keihard optreden.

[0:03:16] En ervoor zorgen dat elke asielzoeker die zich misdraagt... en die één voet op het perron zet... er door de politie direct weer vanaf wordt gehaald en wordt opgepakt.

[0:03:28] Alleen keihard optreden zorgt ervoor dat dit geweld stopt.

[0:03:33] Afschalen van veiligheidsmaatregelen is dus echt, voorzitter, onacceptabel.

[0:03:39] Al voor de duidelijkheid, we hebben het hier over bedreigingen.

[0:03:43] Diefstal, zwadrijden, het gooien van stenen.

[0:03:46] Mensen durven niet meer op het station te komen.

[0:03:49] Fietsen worden gejat.

[0:03:51] En de lijst gaat maar door.

[0:03:54] Dus een aantal korte vragen aan de staatssecretaris.

[0:03:56] Gaat u de beveiliging opschroeven?

[0:03:59] Gaat u werk maken van een gebiedsverbod en een vervoersverbod?

[0:04:04] Gaat u garanderen dat NS gewoon doet wat zij moeten doen, namelijk zorgen voor een veilig en een bereikbaar station?

[0:04:12] En gaat u geen genade tonen voor het asieltuig uit Budel?

[0:04:16] Want laten we wel wezen, voorzitter, als we nu buigen voor het geweld van asielzoekers, dan is het gewoon anarchie.

[0:04:23] Niets meer en niets minder.

[0:04:25] Dank u wel.

[0:04:34] Kijk, voorzitter, voordat ik aan mijn interruptie begin, laat ik beginnen te zeggen dat het ook voor ons geen enkele discussie is over het feit dat als er mensen zijn die overlast veroorzaken, of het nu asielzoekers zijn of anderen, dat die hard aangepakt moeten worden.

[0:04:45] En dat het onacceptabel is dat reizigers en medewerkers van de NS worden geïntimideerd, bedreigd.

[0:04:50] En dat het ook onacceptabel is dat door dit gedrag er zometeen niet meer de treinstak stopt op het station daar.

[0:04:57] Dat kan niet.

[0:04:58] Dat ben ik helemaal eens met de heer Heutink van de PVV, dus ik sluit me daarbij aan.

[0:05:01] En ik hoop dat hij het ook met mij eens is dat de staatssecretaris daar ook een verantwoordelijkheid in heeft.

[0:05:05] Maar wat ik wel ingewikkeld vind, is dat wij hier een debat over spoor hebben.

[0:05:09] Waar we zien dat de Lelylijn en de Neder-Zakslijn komend jaar niet gaat lukken.

[0:05:13] Dat het knooppunt Meppel niet wordt opgelost.

[0:05:14] Dat de prijsstijgingen van de NS doorgaan.

[0:05:17] En dat de heer Heutink het wederom voor elkaar krijgt om twee mensen of twee organisaties of personen de schuld te geven.

[0:05:22] Altijd de NS.

[0:05:23] Of asielzoekers.

[0:05:24] En u heeft geen woord geuit over de spoorproblemen op dit moment.

[0:05:27] En ik vind dat buitengewoon ingewikkeld dat de grootste partij van dit land daar niet een woord aan wijt.

[0:05:32] De heuting.

[0:05:34] Nou voorzitter, ik ga over mijn eigen inbreng die ik namens de PVV doe.

[0:05:38] Dat doet meneer De Hoop over zijn eigen inbreng.

[0:05:41] Voor ons is het geweld wat asielzoekers plegen op het station in Mahese dusdanig groot.

[0:05:48] Het is dusdanig schandelijk.

[0:05:50] Wat er allemaal gebeurt.

[0:05:51] Er wordt niet opgetreden.

[0:05:52] We moeten er kotte metten mee maken.

[0:05:55] Dus sorry meneer De Hoop.

[0:05:55] Als u niet blij bent met mijn inbreng.

[0:05:58] Dat is helemaal aan u. Maar voorzitter.

[0:06:02] Wij nemen geen genoegen.

[0:06:04] Als er niets gebeurt om die asielzoekers aan te pakken.

[0:06:08] Kijk, voorzitter, weet u wat het is?

[0:06:11] Ik geloof dat de heer Heutink het heel belangrijk vindt.

[0:06:13] Maar er is ook nog iets anders.

[0:06:14] Dit is natuurlijk gewoon een afleidingsmanoeuvre... om het niet te hebben over dat er gewoon een potje gemaakt wordt... op dit moment van het openbaar vervoer in Nederland.

[0:06:22] Het is een bende.

[0:06:23] Het is oprecht een bende.

[0:06:24] De betrouwbaarheid, de betaalbaarheid, afspraken die niet na worden gekomen.

[0:06:27] Notabene het eigen akkoord wat de heer Heutink onderschreven heeft...

[0:06:31] Er wordt afspraak na afspraak niet over nagekomen.

[0:06:34] En daar heeft de PVV het hele debat niet over, omdat het hun eigen staatssecretaris is.

[0:06:37] En ik zou daar ook een reflectie van de heer Heutink op willen.

[0:06:40] Hoe hij vindt dat zijn staatssecretaris en het kabinet het op dit moment doet op het gebied van het openbaar vervoer.

[0:06:44] De heer Heutink.

[0:06:45] Voorzitter, het is een bende op Mahese.

[0:06:48] Daar is het een bende, zeg ik, in de richting van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:06:52] Ik noemde net een lijstje.

[0:06:54] Diefstal, zwadrijden, het gooien van stenen...

[0:06:57] Fietsen worden gejat, steekpartijen zijn er gaan.

[0:07:00] Mensen durven de trein niet meer in, zeg ik tegen meneer De Hoop.

[0:07:03] Dus u kunt hier allemaal leuke, u zei het net zelf, afleidingsmanoeuvres verzinnen.

[0:07:09] Maar dit is een heel groot probleem.

[0:07:10] En wij willen dat de staatssecretaris dit gaat oplossen, zeggen we in de richting van de GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:07:16] Het woord is aan de heer Eerdmans van JA21.

[0:07:19] En daarna komen we bij u mee.

[0:07:21] Voorzitter, dank je wel.

[0:07:22] Ik denk dat de heer Heutink ook een contractuele verplichting heeft, namelijk met dit kabinet.

[0:07:27] Er zit een minister van Asiel en Migratie, mevrouw Faber, aantal illegale uitgezet nul.

[0:07:33] Aantal overlastgevende asielzoekers veilige landen is uitgezet nul.

[0:07:37] Top XL-lijst, u kent die lijst, agressief asielzoekers, gewelddadige asielzoekers, is gegroeid onder minister Faber, onder dit kabinet.

[0:07:44] Hoezo de schuld neerleggen bij de NS als het probleem wordt veroorzaakt door rondzwervende asielzoekers, die inderdaad hemeltergende overlast veroorzaken bij ondernemers, bij de buschauffeurs, bij de treinen.

[0:07:57] De NS is het zat, gewoon totaal zat.

[0:07:59] En waarom?

[0:07:59] Omdat het rijk niet levert.

[0:08:01] Het Rijk levert niet, uw eigen kabinet levert niet.

[0:08:03] Deze staatssecretaris moet leveren.

[0:08:05] De NS heeft miljoenen gestoken in de ingangscontroles.

[0:08:07] Miljoenen gestoken in camera's.

[0:08:09] Is het zat, dreigt u inderdaad.

[0:08:10] We gaan het station overslaan.

[0:08:12] En dat is een schande, daar ga ik ook wat over zeggen.

[0:08:14] Maar wat deze PVV-collega doet, is gewoon de hele bubs neerleggen bij de NS.

[0:08:20] En ik zeg, het begint bij de asielzoekers.

[0:08:23] Die moeten daar niet rondlopen, die moeten daar niet zijn.

[0:08:25] Asielzoekers die overlast geven, moeten worden binnengehouden.

[0:08:29] Die moeten sterker nog, moeten het land uit.

[0:08:31] Daar hoor ik de PVV niet over.

[0:08:33] Dus waar blijft daar het ultimatum?

[0:08:35] Dank voor uw interruptie.

[0:08:37] Ik ga gelijk zeggen dat dit geen asieldebat gaat worden.

[0:08:40] Dat ga ik gelijk zeggen.

[0:08:41] En desalniettemin geef ik nu het woord aan de heer Heutering om te antwoorden.

[0:08:45] Voorzitter, niet alleen de NS is de asielzoekers zat.

[0:08:49] De PVV is het zat.

[0:08:50] Nederland is het zat.

[0:08:51] Ik begrijp dat meneer Eerdmans het ook zat is.

[0:08:54] En ik hoop toch dat de staatssecretaris het ook zat is.

[0:08:56] Voorzitter, het is ongelooflijk simpel.

[0:08:59] De staatssecretaris heeft twee dingen te doen.

[0:09:02] Ik heb het net in mijn bijdrage gezegd.

[0:09:04] En dat heeft meneer Eerdmans ook goed kunnen horen als het goed is.

[0:09:08] Wat de staatssecretaris moet doen is 1.

[0:09:10] NS zich laten houden aan de contractuele verplichtingen.

[0:09:15] En 2.

[0:09:15] Erop toezien dat we als de wiede weerga gebiedsverboden en vervoersverboden gaan opleggen.

[0:09:20] En voor zorgen dat asielzoekers die zich niet kunnen gedragen als die ook maar één voet op het station zetten.

[0:09:27] Terwijl ze daar niet hadden mogen komen.

[0:09:29] Dat die er worden afgehaald en dat ze worden opgepakt.

[0:09:31] En dat is een taak.

[0:09:32] Vanuit de rol van de staatssecretaris INW die dit kan doen.

[0:09:35] Uiteraard in overleg met de instanties en met de minister van JEV.

[0:09:40] En ja, dat de minister van Asiel en Migratie daar ook een taak van heeft.

[0:09:42] En volgens mij zien we dat allemaal.

[0:09:46] De heer... Heet ons nog, anders ga ik naar de heer Bemenga.

[0:09:50] Ja, ik maak dit debat niet vanuit jaar 21 tot alleen een asieldebat.

[0:09:53] Dat vind ik namelijk heel treurig dat de collega het alleen maar over Marhezen kan hebben.

[0:09:56] Sorry, er zijn echt ook andere problemen op het spoor.

[0:09:59] Dus daar gaat de jaar 21 ook over.

[0:10:00] Maar ik vind het heel erg klein en kleinzielig als er maar één oplossing is.

[0:10:04] En dat is namelijk het uitzetten van veilige landers.

[0:10:06] Dat had de PVV ons beloofd.

[0:10:07] Sterker nog, hij wilde zijn hele overwinning aan te danken.

[0:10:10] Veilige landers, mensen die niet mogen zijn, moeten het land uit.

[0:10:13] Punt.

[0:10:13] We kunnen een heel verhaal houden over...

[0:10:15] wat de NS verkeer doet, wat we moeten gaan doen op dat station.

[0:10:18] Nee, die mensen horen daar niet te zijn.

[0:10:19] Punt.

[0:10:19] Dat is de taak van de PVV, de taak van dit kabinet.

[0:10:22] Dus ik vind het een zware onvoldoende voor de collega.

[0:10:28] Nou ja, voorzitter, als we nu ook al rapportcijfers gaan uitdelen, dan wordt het een heel erg interessant debat.

[0:10:33] Maar laten we wel wezen, dit is de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat die hier vandaag zit.

[0:10:38] En niet de minister van Asiel en Migratie.

[0:10:40] Dus als de collega Eerdmans graag het wil hebben over het uitzetten van veilige landen en over mensen die hier niet in Nederland zou moeten zijn...

[0:10:48] Prima, dat kan hij doen in een asieldebat, voorzitter.

[0:10:50] Maar ik wil het hier vandaag hebben met de staatssecretaris... over de maatregelen die we vandaag kunnen gaan nemen... om de veiligheid op het station beter te kunnen gaan verbeteren.

[0:11:01] Om het spoorpersoneel beter te beschermen.

[0:11:04] Om de reiziger beter te beschermen.

[0:11:06] Want dat staat onder druk op Mahese.

[0:11:09] Dat, voorzitter.

[0:11:11] De heer Bemenga, D66.

[0:11:13] Dank u wel, voorzitter.

[0:11:15] Ik zou het graag over een ander onderwerp willen spreken.

[0:11:18] Een onderwerp wat mij in ieder geval heel erg verbaasd heeft hoe de PVV hierop heeft gestemd.

[0:11:24] En vandaar dat ik die vraag aan de heer Heutink zou willen stellen.

[0:11:29] Er is een besluit genomen rondom de ERTMS, wat ervoor zorgt dat mensen...

[0:11:34] tussen Groes en Vlissingen ontzettend veel overlast gaan ervaren.

[0:11:38] Er is nog geen duidelijke alternatief ervoor.

[0:11:40] Er zijn verschillende partijen die zijn gekomen met een alternatief hiervoor.

[0:11:45] Wij ook, D66 in samenwerking met CDA en nog andere partijen.

[0:11:51] zijn we gekomen met een alternatief, namelijk snel bussen inzetten.

[0:11:55] En dat is iets wat de regio zelf tegen ons gezegd heeft.

[0:11:58] Dat gaat ons helpen als alternatief.

[0:12:00] Dank voor de positieve appreciatie vanuit de staatssecretaris.

[0:12:04] Maar dat begrijp ik niet waarom de PVV en eigenlijk de hele coalitie hier tegen heeft gestemd.

[0:12:10] Ik denk zelf dat het misschien een fout was.

[0:12:12] Maar ik hoor het graag vanuit de heer Heutink wat de reden daarvan was.

[0:12:19] Omdat het inrichten van een bus-rapid-transit-verbinding... waarbij dus een eenstrook asfalt moet worden neergelegd... op een plek waar dat nu nog niet is, gewoon heel erg veel geld kost.

[0:12:31] En meneer Bamenga verzaakt heeft om te vertellen wat we dan moeten laten... of waar we dat geld vandaan moeten halen.

[0:12:37] Dus ja, dat is de enige reden waarom we daar tegen hebben gezet.

[0:12:40] Dus als meneer Bamenga opnieuw zo'n voorstel doet... en dan nu wel met een fatsoenlijke dekking komt... misschien dat we het dan met elkaar kunnen gaan bespreken.

[0:12:48] Voorzitter, volgens mij en ook volgens de mensen en de bestuurders die ik ook gesproken heb vanuit Zeeland... hoeft dit helemaal geen extra geld te kosten.

[0:12:59] En volgens mij, als dat zo was, dan had ik dat wel ook gehoord vanuit de staatssecretaris bij de appreciatie.

[0:13:07] Maar dat is ook niet door de staatssecretaris bij de appreciatie aangegeven.

[0:13:11] Dus ik zou in ieder geval mijn interruptie ook willen gebruiken...

[0:13:15] Om te checken bij de staatssecretaris of de stelling van de heer Heutink klopt.

[0:13:22] Of dat de stelling van de bestuurders die mij dit hebben aangegeven dat het niks hoeft te kosten klopt.

[0:13:29] Nou ja, voorzitter, ik mag toch hopen dat meneer Bamenga snapt... dat als hij pleit voor het opzetten van een bus-rapid transitverbinding... want daar ging die motie namelijk over... dat hij donders goed weet dat de definitie van zo'n verbinding is... dat er een rijbaan is die enkel en alleen wordt gebruikt voor de bus.

[0:13:47] Want dat is namelijk het hele idee, dat die bus dan in één keer door kan rijden... zonder dat die last heeft van ander vervoer.

[0:13:53] En als die verbinding er nu niet is, als die rijstrook er niet ligt... dan zou die moeten worden aangelegd.

[0:13:58] En aanleggen kost geld, meneer Bamenga.

[0:14:00] Zo simpel is het.

[0:14:03] De heer Bamenga, uw derde interruptie.

[0:14:04] Nou ja, wellicht tot slot.

[0:14:06] Volgens mij is dit niet wat de motie zegt.

[0:14:09] De motie zegt dat wij willen onderzoeken wat nodig is om die bus Rapid Transit op de lijn Rotterdam, Zierikzee, Goes, Teneuzen, Gent, om dat uit te bouwen.

[0:14:21] Dat is wat het zegt.

[0:14:22] En dat betekent dus dat er gekeken wordt naar de huidige situatie.

[0:14:26] Gekeken wordt wat er daarvoor nodig is om dat te doen.

[0:14:29] En vervolgens dat wij dat krijgen te horen.

[0:14:31] Zodat dat daadwerkelijk gedaan wordt, daadwerkelijk gebruikt wordt als alternatief.

[0:14:35] Als alternatief voor het overlast wat straks er gaat komen.

[0:14:38] En wij proberen met de collega's, met de oppositie, proberen we daar een oplossing voor te vinden.

[0:14:43] En ik snap gewoon niet waarom de PVV daarin niet meedenkt.

[0:14:46] En daarmee dus de Zeelanders in de steek laten.

[0:14:50] De heer Uiting.

[0:14:51] Ja, voorzitter, ik heb net een antwoord gegeven.

[0:14:53] Ik kan opnieuw het antwoord herhalen.

[0:14:54] Dat doe ik met alle liefde.

[0:14:56] Maar volgens mij, als er één partij is die Zeeland niet in de steek laat, dan is dat onze partij, voorzitter.

[0:15:01] We hebben ook moties en verbetervoorstellen ingediend om het leed te verzachten wat daar gaat plaatshebben.

[0:15:07] Dus volgens mij snapt meneer Bamenga het echt niet waar hij het over heeft.

[0:15:11] En ja, ik kan opnieuw zeggen dat het niet klopt wat hij zegt, dat het geld kost.

[0:15:16] Maar dat heb ik net ook gedaan.

[0:15:18] Dank u wel.

[0:15:19] Het woord is aan de heer Albas hier van DENK.

[0:15:22] Voorzitter, dank u wel.

[0:15:23] Ik was een deel... Ik ben iets later binnengekomen, maar ik was op mijn telefoon mee aan het kijken... en ik schrok van de inbreng van de PVV bij dit debat... waar het ineens inderdaad ging over asielzoekers in plaats van het spoor.

[0:15:39] Dus in die zin, daar heb ik me niet op voorbereid, voorzitter.

[0:15:41] Dat durf ik nu alvast te zeggen.

[0:15:43] Ik zou wel de heer Heutink willen vragen...

[0:15:49] Wat we hier precies mee oplossen, want het gaat om een dorpje in Nederland... waar asielzoekers, zoals de heer Heuting uitlegt, voor problemen zorgen.

[0:16:00] Maar we hebben veel meer dorpjes in Nederland en we hebben veel meer steden in Nederland.

[0:16:03] Dus hoe gaat de PVV al onze spoorproblemen oplossen door het land?

[0:16:10] Gaat dat gebeuren door alleen deze specifieke aanpak... waar de hele bijdrage van de PVV over ging...

[0:16:16] Hoe moet ik dat zien?

[0:16:18] Dat is ongelooflijk simpel.

[0:16:20] Wij willen dit probleem vandaag oplossen.

[0:16:22] Wij willen dat de staatssecretaris vandaag met ons in debat gaat... over maatregelen die wij kunnen nemen om de asieloverlast te beperken.

[0:16:31] Om te zorgen dat mensen in Mahese zich veilig voelen.

[0:16:34] Om te zorgen dat de overlast...

[0:16:38] doet afnemen.

[0:16:39] Dat is wat wij hier vandaag gaan doen.

[0:16:41] En meneer El Al-Bassi, sorry voorzitter, ik moet het toch even zeggen... die noemt het een klein dorpje alsof het helemaal niet relevant is... dan voorzitter, NS dreigt daar om de stekker uit dat station te trekken.

[0:16:51] Dat is wat hier speelt vandaag.

[0:16:53] En als dat niet belangrijk genoeg is voor meneer El Al-Bassi... dan vraag ik naar het recht af, voorzitter, wat hij hier vandaag doet.

[0:17:00] De heer El Al-Bassi.

[0:17:01] Voorzitter, dank.

[0:17:03] Volgens mij draait de heer Heuting het hier om.

[0:17:06] Elk dorp is belangrijk.

[0:17:08] Ook een klein dorpje is belangrijk.

[0:17:10] Wat de heer Heuting hier, waar hij omheen danst, is dat hij nu niet laat zien dat hij alle andere dorpjes in het land niet belangrijk vindt.

[0:17:19] Alle andere steden.

[0:17:20] Namelijk dat we het over heel Nederland gaan hebben.

[0:17:21] Over spoorproblemen die we hier in Nederland hebben.

[0:17:24] En door in te zoomen op, en dat geeft de heer Heuting nu aan, op een groepje asielzoekers...

[0:17:30] wil hij daarmee via een tovertruc een heel ander debat gaan voeren vandaag dan waar we het daadwerkelijk over moeten hebben.

[0:17:37] Namelijk het oplossen van alle spoorproblemen hier in Nederland.

[0:17:42] Ik zou de heer Heuting toch een vraag willen stellen, want de heer Bamenga kwam inderdaad met een oplossing waar de PVT gestemde en de heer Heuting gaf aan dat dat geld kost.

[0:17:50] Als we het hebben over het oplossen van de problemen op het spoor, als we het hebben over deze asielzoekers, daar is ook een pot geld voor nodig.

[0:17:59] Hoe wil de heer Heuting dat oplossen als er geen geld voor is?

[0:18:04] Voorzitter, ik heb nooit gezegd dat er geen geld is.

[0:18:07] Wat u mij hebt horen zeggen, is dat meneer Bamenga geen goede dekking in zijn moordje had.

[0:18:12] Omdat wij, als we dit gingen doen, weer niet wisten waar we het gaan betalen.

[0:18:16] Maar ik kan u verzekeren, meneer Al-Bassi, dat als de PVV moet kiezen tussen een bus-rapid-transit-verbinding... of keiharde maatregelen om het asieltuig in Maheza aan te pakken... dan weet ik wel wat de PVV gaat kiezen.

[0:18:29] En dat het niet de busverbinding is.

[0:18:33] Voorzitter, dan tenslotte kan ik niks anders dan constateren dat de PVV hier helemaal niet is om spoorproblemen op te lossen.

[0:18:40] De PVV is hier gewoon om een bepaalde groep aan te pakken.

[0:18:43] Het gaat hier om een select klein groepje en dat smeert hij uit over de gehele groep zoals de PVV altijd gewend is.

[0:18:49] Dat vind ik jammer, maar dat vind ik ook zorgelijk.

[0:18:52] Want als de grootste partij dit soort problemen moet gaan oplossen voor het land en de PVV is op dit moment aan het roer, dan maak ik me enorme zorgen.

[0:19:00] Een reactie, Ruiting?

[0:19:01] Nou ja, voorzitter, de PVV zit hier vandaag in dit debat omdat wij ons grote zorgen maken over de situatie in Mahese.

[0:19:09] Omdat wij ons grote zorgen maken over de problemen daar.

[0:19:12] Omdat wij ons grote zorgen maken over de veiligheid van onze mensen die daar wonen.

[0:19:17] Omdat wij ons grote zorgen maken of mensen nog wel veilig de trein in kunnen stappen.

[0:19:23] Of spoorpersoneel niet bekogeld wordt met stenen.

[0:19:26] Daar maken wij ons zorgen om vandaag.

[0:19:28] En dat meneer El Bassi dat niet zint, dat laat ik aan hem voorzitten.

[0:19:32] Maar dat is wat wij hier vandaag bespreken willen maken.

[0:19:34] En dat lukt volgens mij redelijk goed.

[0:19:36] Mevrouw Verder van het CDA, gaat uw gang.

[0:19:40] Voorzitter, ik moet eerlijk zeggen dat ik wel een beetje twijfel over mijn interruptie, maar ik ga toch echt een oprechte poging doen.

[0:19:47] Want ik krijg een beetje flashbacks naar een stikstofdebat waarbij de partij van de bewindspersoon het alleen over de wolf heeft.

[0:19:53] En we zitten nu bij een spoordebat waarbij het Kamerlid van de partij van de bewindspersoon het alleen over maar hezen heeft.

[0:20:00] Terwijl ik ook weet dat het een partij is met het grootste partij in de Kamer.

[0:20:05] Daarmee dus ook verantwoordelijkheidsgevoel heeft, hoop ik.

[0:20:07] En ik ken collega Heutink als iemand met een warm hart voor de regio.

[0:20:11] En dan wil ik heel graag de heer Heutink toch nog alsnog uitdagen om zijn visie te laten horen over hoe gaan we bijvoorbeeld flessen als Meppel oplossen?

[0:20:20] Hoe gaan we verder met de Lelylijn?

[0:20:21] Hoe gaan we verder met de Neder-Saxonlijn?

[0:20:23] Want ook in het noorden en in het oosten zitten heel veel kiezers van de PVV.

[0:20:28] Wat kunnen deze mensen van de heer Heutink verwachten?

[0:20:31] En dan hoop ik op een antwoord zonder het woord maar hezen erin.

[0:20:35] De Lelylijn gaat niet door Mahese, voorzitter.

[0:20:38] Maar dat antwoord is eigenlijk vrij simpel.

[0:20:40] Als je kijkt naar de Lelylijn en de Neder-Saxonlijn, er ligt een motie die is aangenomen door deze Kamer.

[0:20:45] Unaniem.

[0:00:00] 150 zetels hebben die motie aangenomen die de staatssecretaris opdraagt om het geld van de Lelylijn niet te kunnen gebruiken voor de Neder-Saxonlijn.

[0:20:54] Die motie heeft onze fractie ook gestemd.

[0:20:56] Tegelijkertijd zien we natuurlijk wel dat er ook een voorstel is aangenomen van collega Ogo van Dijk om te komen met een masterplan voor de Lelylijn.

[0:21:04] Om dus wel echt stappen te kunnen zetten, zoals ook in het coalitieakkoord staat, om dus stappen te kunnen zetten richting de aanleg van die Lelylijn.

[0:21:14] Als je kijkt naar de Neder-Saxenlijn, dan hebben we het toch echt wel over een heel ander bedrag dan de Lelylijn.

[0:21:19] Die Lelylijn, dat moet minimaal 10, 12, 13 miljard, moet daar zeker bij.

[0:21:24] En voor de Neder-Saxenlijn hebben we het toch echt wel over een ander bedrag.

[0:21:28] Ja, en dan is de oproep eigenlijk duidelijk, die zowel in het hoofdlijnakkoord staat en eigenlijk die de Kamer ook heeft gezegd in die motie, is gewoon om door te gaan met zoeken, ook richting de voorjaarsnota, met opties om toch stappen te kunnen maken voor die Neder-Saxenlijn.

[0:21:43] Voor mij staat die opdracht als een paal boven water.

[0:21:48] En als de staatssecretaris nu al zegt dat dat niet gaat lukken bij de voorjaarsnota, dan hoor ik dat vandaag graag van hem.

[0:21:54] Maar dat is wel het antwoord richting mevrouw Verder, voorzitter.

[0:22:01] Voorzitter, op zich ben ik gelukkig met dat antwoord.

[0:22:03] En ik denk dat ik de heer Heutink nu al kan vertellen dat dat precies is wat de staatssecretaris straks gaat zeggen.

[0:22:09] Dat het niet gaat lukken richting de voorjaarsnota.

[0:22:11] Want dat heeft de staatssecretaris al opgeschreven in een Kamerbrief naar ons.

[0:22:16] Dus die spoiler heb ik dan alvast verklapt.

[0:22:20] Mijn vervolgvraag is dan, stel dat is het antwoord.

[0:22:25] Ik hoor warme woorden van de heer Heutink over de Neder-Saxonlijn.

[0:22:27] De handtekening van de PVV staat ook onder het regeerprogramma.

[0:22:31] Kan ik er dan op rekenen dat de PVV, net als een heleboel fracties hier in de Kamer... mee zal strijden om al die oplossingen voor de Neder-Saxonlijn dichterbij te brengen... en ons niet neer te leggen bij een Kamerbrief die zegt... ja, mijn plannetje, daar is de Kamer voor gaan liggen en nou weet ik het niet meer.

[0:22:46] De Uiting.

[0:22:47] Voorzitter, wij zijn goed voor onze handtekening.

[0:22:49] Dus we zullen altijd meedenken en mee willen werken om die lijnen dichterbij te brengen.

[0:22:54] De heer Geenwins, ChristenUnie.

[0:22:56] Ja, voorzitter.

[0:22:56] Zo precies of zo concreet als collega Heutink wil zijn... als het gaat over Marhezen en wat daar moet gebeuren... en dat er vooral geïnvesteerd moet worden om mensen zo snel mogelijk het land uit te krijgen... zo vaag is hij als het gaat over investeringen waar heel ons land wat aan heeft.

[0:23:13] Bijvoorbeeld zo'n Neder-Zakse lijn.

[0:23:15] We weten allemaal dat deze coalitie heeft verzuimd extra investeringsmiddelen uit te trekken voor ons land.

[0:23:21] Er is heel veel geld gehad naar consumptieve uitgaven, zoals eigen risico.

[0:23:25] Maar 0,0 bijna.

[0:23:26] Nou ja, 0,0 niet, maar wel heel weinig naar investeringen.

[0:23:30] Nou is het gewoon een kwestie van kiezen en schaarste.

[0:23:32] Dat weet de hieruit in de politiek.

[0:23:34] Nee, de zakselijn, dat geeft de hieruit zelf in zijn antwoord naar collega Vedder ook al aan, is een veel overzichtelijker project qua geld dan de lelielijn.

[0:23:42] Met andere woorden, het is vrij eenvoudig om daar geld voor te vinden.

[0:23:46] Waarom niet gewoon concreet een keuze maken?

[0:23:48] En als de staatssecretaris zelf niet aan die keuze komt, een suggestie meegeven.

[0:23:51] Bijvoorbeeld van de Noord-Zuidlijn.

[0:23:54] Daar is heel veel geld uitgeplukt.

[0:23:56] Daar is nog een restant van 872 miljoen zit er in die reservering.

[0:23:59] Daar kun je die Noord-Zuidlijn niet voor doortrekken.

[0:24:01] Daar is ongeveer 200 miljard minimaal extra voor nodig.

[0:24:04] Pak die 872 miljoen.

[0:24:06] Pak 500 miljoen uit de woningbouwinfraggelden van dit kabinet.

[0:24:10] En je hebt 1,3 miljard.

[0:24:11] En je start ook aan een midverkenning.

[0:24:13] Vandaag nog starten.

[0:24:15] Waarom niet gewoon richting geven?

[0:24:16] In ieder geval is mijn uitnodiging aan de heer Heuting.

[0:24:19] Geeft u mee met mijn richting.

[0:24:21] Om op die manier 1,3 miljard bij elkaar te schrapen.

[0:24:24] Om vandaag nog, dan wel morgen, die midverkenning te starten.

[0:24:27] Ik wil daar graag nog wat op zeggen.

[0:24:28] Dat het niet een uitnodiging is, maar een oproep om kortere interrupties te doen.

[0:24:33] En dat is dan toevallig nu bij de heer Ginwis.

[0:24:35] Maar er waren een aantal collega's ook al uitgedraaid.

[0:24:37] Kortere antwoorden.

[0:24:38] Want we hebben tot zes uur en we willen allemaal het woord voeren.

[0:24:40] Allemaal interrupties plegen.

[0:24:41] En ik ga wel op zes uur dit debat sluiten.

[0:24:43] Dus het woord is aan de heer Heuting.

[0:24:45] Ik neem de uitnodiging van meneer Ginwis mee naar de bespreking richting de voorjaarsnota.

[0:24:50] Nou, dat is nog eens kort.

[0:24:53] Andere interrupties nog voor de heer Heuting.

[0:24:54] Anders ga ik naar de heer De Hoop.

[0:24:55] Als woordvoerder namens Schollings Partij van de Arbeid.

[0:24:57] De heer De Hoop, ga te gang.

[0:25:01] Ja, voorzitter.

[0:25:02] Na 25 minuten rood vlees wil ik het nu graag over het spoor hebben.

[0:25:06] Voorzitter, de GroenLinks Partij van de Arbeid maakt zich grote zorgen.

[0:25:08] Grote zorgen over de voortdurende problemen op het spoor.

[0:25:11] En misschien bijna nog wel grotere zorgen over het gebrek aan ambitie en urgentie bij dit kabinet om de problemen aan te pakken en de nodige investeringen te doen.

[0:25:19] Voor vrijwel alle zorgen die ik zo langsloop geldt dat we bijna kamerbreed met elkaar eens zijn dat er snel iets moet gebeuren.

[0:25:26] Maar dat we zien dat dit kabinet en deze staatssecretaris niet verder komen dan een stukje plakband plakken.

[0:25:31] En als er überhaupt al een poging wordt gedaan er iets aan te doen.

[0:25:34] De urgentie lijkt niet gevoeld te worden en meer dan een miljoen treinreizigers hebben hier dagelijks last van.

[0:25:39] Voorzitter, laat ik beginnen met de soop die het inmiddels begint te worden in Noord-Nederland.

[0:25:43] Enkele uren voor kerst ontvingen we van de staatssecretaris een brief over zijn gesprekken over de Lelylijn en de Neder-Saxlijn.

[0:25:49] Kort samengevat, er is sprake van stilstand en het kabinet weigert ook maar iets te doen.

[0:25:53] De staatssecretaris lijkt vooral boos te zijn op deze Kamer, die zijn plan om geld van de Lelylijn voor de Neder-Saxlijn te gebruiken niet steunt.

[0:26:01] En als je de brief goed leest, zeg je eigenlijk de lelielijn die wel in het regeerprogramma staat, kunt u maar beter uit uw hoofd zetten.

[0:26:07] Daar gaat het kabinet eigenlijk niet eens meer moeite voor doen.

[0:26:10] En een Neder-Saks-lijn, die komt er alleen als u het geld van de lelielijn daarvoor in zit.

[0:26:14] Voorzitter, het noorden voelt zich niet serieus genomen.

[0:26:17] En wij als Kamer worden door het kabinet ook niet serieus genomen op deze manier.

[0:26:21] We worden alleen maar als lastige gezien.

[0:26:23] En het is werkelijk waar, de omgekeerde wereld.

[0:26:26] En voorzitter, als het niet erg genoeg is... begrepen we deze week ook dat de aanpak van de knelpunten bij Meppel... op de lange baan geschoven worden.

[0:26:32] Anderhalf jaar geleden stelde de Kamer via een amendement van de heer Grimwis... en medegondertekener was ik, maar ook andere partijen... dat er geld beschikbaar moest worden gesteld voor de rest van het bedrag.

[0:26:43] En nu blijkt opeens dat de werkzaamheden pas in 2027 zullen beginnen.

[0:26:47] En dat er nog meer geld nodig is.

[0:26:48] En dat de treinrijders nog zeker vijf jaar last hebben van een storing op dit traject.

[0:26:52] En ik kan me heel erg goed voorstellen dat Noord-Nederland zich daar ook boos over maakt.

[0:26:56] En ik heb eigenlijk maar één simpele vraag aan deze staatssecretaris.

[0:26:59] Wat gaat hij nu doen om deze problemen zo spoedig mogelijk aan te pakken?

[0:27:04] Voorzitter, naast de grote zorgen die ik heb over investeringen in goede spoorinfrastructuur... maken wij ons ook zorgen over de betaalbaarheid en daarmee de toegankelijkheid van de trein.

[0:27:12] Recent zijn treinkaartjes ruim 6% duurder geworden.

[0:27:15] En als de staatssecretaris bij de voorjaarsnoten niet meer geld weet te reserveren... zullen de treinkaartjes volgend jaar weer duurder worden.

[0:27:21] Zeker met de huidige inflatie.

[0:27:23] En dat is echt zorgelijk.

[0:27:26] De interruptie van mevrouw Veldman van de VVD.

[0:27:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:27:29] En ik haak nog even aan op het stukje hiervoor.

[0:27:32] U had het over Noord-Nederland.

[0:27:34] En heel terecht om daar aandacht voor te vragen.

[0:27:37] Een vraag die ik heb is de volgende...

[0:27:41] het traject Zwolle-Groningen.

[0:27:43] Daar ligt eigenlijk een bal voor het doel... om daar 22 extra treinen per dag te laten rijden door Arriva.

[0:27:52] Ik vind het heel terecht dat we heel goed kijken of dat mogelijk is.

[0:27:54] Want wat je kunt bieden aan een reiziger... is dus veel meer en frequenter vervoer.

[0:27:59] ProRail zet dat in feite op slot, staat dat niet toe.

[0:28:03] Terwijl Arriva al veel langer die treinen wil rijden, want het is een andere vervoerder dan de NS.

[0:28:10] Is GroenLinks PvdA het met mij eens om daar eens even heel goed naar te kijken... en om met mij samen op te trekken om te zorgen dat er wel ruimte komt voor deze extra treinen... zodat de reizigers in Noord-Nederland daadwerkelijk hier beter geholpen zijn?

[0:28:23] Heel erg bedankt.

[0:28:25] Voorzitter, het is duidelijk dat de VVD en GroenLinks Partij van de Arbeid een andere visie op openbaar vervoer hebben.

[0:28:31] Dat wij echt vinden dat het een basisvoorziening moet zijn en dat NS het grootste gedeelte van het openbaar vervoer zou moeten doen.

[0:28:37] En tegelijkertijd heb ik ook de aantal decennia geleden gezien in de ontwikkeling deze jaren dat Arriva daar een stevige rol in Noord-Nederland op zich heeft genomen.

[0:28:45] En dat goed gedaan heeft en prima doet.

[0:28:47] En op het moment dat daar meer treinen gereden kunnen worden door Arriva... dan moet je daar naar kijken.

[0:28:52] Ik vind het alleen wel belangrijk dat het dan een basisvoorziening is... dat er goede frequentie is en dat er niet alleen maar naar rendement wordt gekeken.

[0:28:59] Dat is een gesprek wat volgens mij de staatssecretaris, de prodeel... en de beide provincies moeten voeren.

[0:29:04] Dus het is niet iets waarvan ik in ultimatum zeg... daar staan wij niet voor open.

[0:29:09] Maar ik weet ook wat voor visie er bij mevrouw Veldman onder ligt.

[0:29:12] En het kan ook best zijn dat dat bij deze vraag ook zo is.

[0:29:15] Wat dat betreft wil ik daar niet meteen te toegevelijk op zijn.

[0:29:20] Mevrouw Veldman.

[0:29:21] Ja, volgens mij is het de treinen en de diensten die ik net noemde... is volgens mij aanvullend op wat de MS rijdt.

[0:29:28] Dus de basisvoorziening is er dan sowieso.

[0:29:31] En hoe mooi is het als je de reizigers meer kunt bieden.

[0:29:33] Dus ik zou daar vooral gewoon veel enthousiasme mee willen aanmoedigen.

[0:29:37] Lido.

[0:29:38] Voorzitter, ik vind dat het niet ten koste moet gaan van de dienstverlening die de NS daar doet.

[0:29:42] Als dat aanvullend zo kan zijn, vind ik dat je daar altijd naar moet kijken.

[0:29:45] Vervolgt u betoog?

[0:29:52] Voorzitter, die prijsstijgingen is het rechtstreekse gevolg van het feit dat het kabinet niet extra investeert in OV.

[0:29:58] En niet alleen de treinkaartjes dreigen volgend jaar fors duurder te worden.

[0:30:01] Ook het regionaal OV wordt dusdanig hard geraakt door kabinetsbeleid dat ook bussen, tremmen en metro's in de steden en dorpen fors duurder worden.

[0:30:10] En weer worden wegbesuinigd.

[0:30:11] Wat GroenLinks Partij van de Arbeid betreft maken we het OV veel betaalbaarder... en stimuleerden we hier ook mee het gebruik van het OV.

[0:30:18] En bij dit kabinet zien we daar geen enkele ambitie.

[0:30:20] En deze staatssecretaris komt niet verder dan wat tijdelijke noodverbandjes... om de prijzen niet nog verder te laten exploderen.

[0:30:26] Dit kan gewoon niet zo langer.

[0:30:28] En ik verwacht van de staatssecretaris van OV dat hij opkomt.

[0:30:31] Voor al die OV-reizigers en waarborg dat de trein en de bus betaalbaar is.

[0:30:35] Graag hoor ik hoe hij deze donkere wolken boven het OV gaat wegnemen.

[0:30:38] En als laatste nog een vraag over het herstel van de viaducten op de HSL.

[0:30:41] Wanneer komt daar meer duidelijkheid over?

[0:30:43] Voorzitter, ik sluit af, maar niet voordat ik het volgende heb gezegd.

[0:30:47] Mijn fractie verwacht van deze staatssecretaris een andere houding richting deze Kamer.

[0:30:51] Hij weet donders goed dat zijn route van de afgelopen weken 0,0 draagvlak heeft in deze Kamer.

[0:30:58] Ook niet bij de coalitiepartijen.

[0:30:59] Er is notabene een motie met 150 stemmen aangenomen tegen zijn route.

[0:31:04] Hij dient de Kamer serieus te nemen.

[0:31:06] Ik verwacht dat van hem vandaag.

[0:31:08] De stageperiode is voorbij.

[0:31:10] Alle mensen die dagelijks met het OV reizen, verwachten een staatssecretaris te zien die elke dag knokt voor openbaar vervoer.

[0:31:16] Betrouwbaar openbaar vervoer.

[0:31:17] Ze maken zich zorgen over de verschraling van het OV, de alsmaar stijgende prijzen.

[0:31:21] En inwoners en bestuurders in Noord-Nederland voelen zich in het hemd gezet.

[0:31:24] De staatssecretaris heeft nu nog de kans om hier wat om te doen.

[0:31:27] En ik hoop dat hij zich dat goed realiseert.

[0:31:29] Dank.

[0:31:32] Dank u wel.

[0:31:32] Mevrouw Veldman, namens de VVD, voor uw inbreng.

[0:31:35] Dank voorzitter.

[0:31:36] Vorig jaar bleek dat er weer meer sprake is van agressie en geweld in de trein.

[0:31:40] Personeel wordt uitgescholden, bespuugd, geschopt.

[0:31:43] Vrouwen en meisjes reizen vaak niet meer met de trein in de avond omdat ze zich niet veilig voelen.

[0:31:47] De VVD vindt het onbestamen dat we hierin niet sneller stappen zetten en harder optreden.

[0:31:52] Bijvoorbeeld als het gaat om sneller en makkelijker de identiteit van de overlastgever vast te stellen.

[0:31:56] Dat moet meestal met behulp van de politie.

[0:31:59] En in Rotterdam doen ze dat met de politie die op afstand en digitaal die check doet.

[0:32:03] Anders dan in de rest van Nederland, waar ze moeten wachten, soms wel 45 minuten, tot de politie is gearriveerd en dan pas de check kan doen.

[0:32:10] Wat geregeld leidt tot een overlastgever die vanwege ongeduld steeds agressiever wordt.

[0:32:14] In Rotterdam is het binnen een paar minuten gefixt.

[0:32:17] Het scheelde daar 14.000 politieuren en 8.500 BOA-uren.

[0:32:22] Deze werkwijze had al lang landelijk ingevoerd moeten zijn.

[0:32:25] De OV-bedrijven geven aan dat er verschil van inzicht in de weg staat aan de landelijke invoering van deze werkwijze.

[0:32:30] En als dat zo is, dan lijkt het me dat we als politiek helderheid moeten verschaffen.

[0:32:35] En dat we hier in deze commissie een uitspraak moeten doen om het verschil van inzicht te slechten.

[0:32:39] Bij deze, wat mij betreft, regel dit.

[0:32:41] En als daar een motie voor nodig is, dan schrijven we die.

[0:32:44] Graag een reactie van de staatssecretaris.

[0:32:47] Voorzitter, ik vraag de staatssecretaris ook hoe het staat met de uitvoering van mijn motie over het regionaal reisverbod.

[0:32:51] En met het cameratoezicht op stations.

[0:32:53] Zijn er nog stations in Nederland waar cameratoezicht nodig is, maar nog niet gerealiseerd?

[0:32:57] Zo ja, wat is er nodig om dat te realiseren?

[0:33:01] En, voorzitter, er zijn asielzoekers uit het ACC van Budel die overlast veroorzaken en voor onveilige situaties zorgen voor reizigers en personeel.

[0:33:08] De NS overweegt station Marhezen zelfs niet meer aan te doen en dat kan toch niet waar zijn.

[0:33:12] We laten ons toch niet gijzelen door deze overlastgevers.

[0:33:15] Welke trajecten zijn er nog meer waar asielzoekers voor overlast zorgen?

[0:33:19] Moet de handhaver op deze trajecten ook te lang wachten op de politie om de identiteit van de overlastgever vast te stellen?

[0:33:25] Hoe gaat de staatssecretaris de problemen bij Marhezen zo snel mogelijk oplossen?

[0:33:29] Hoe zorgt hij ervoor dat de overlastgevers worden aangepakt?

[0:33:32] Kan hij toezeggen dat de speciale busdienst niet wordt gestopt zolang er geen zekerheid is over een veilige treinreis tussen Eindhoven en Weert?

[0:33:40] Graag antwoorden.

[0:33:41] Voorzitter, de prestaties van de NS voldeden in het laatste kwartaar weliswaar aan de bodemwaarde, maar zelden of nooit aan de streefwaarde.

[0:33:48] De prestaties liggen nog niet op het niveau dat de reiziger mag verwachten.

[0:33:51] Eigenlijk is die streefwaarde een wasse neus.

[0:33:54] Wat gaat de staatssecretaris eraan doen dat de NS haar prestaties verder verbetert en de streefwaarde haalt?

[0:33:59] Ook vraag ik hem hoe hij met de NS en ProRail strakkere afspraken gaat maken... over het telkens of langdurig niet functioneren van liften in stations... omdat daarmee het treinverkeer niet toegankelijk is voor mensen met een fysieke beperking.

[0:34:11] En dan de structurele oplossing voor de prijzen van de treinkaartjes.

[0:34:13] De VVD is van mening dat het helpt als de NS zich tot haar kerntaken beperkt.

[0:34:17] Zorgen dat de treinen op tijd rijden.

[0:34:20] Dat ze rijden, überhaupt.

[0:34:21] Dat ze veilig zijn en schoon zijn.

[0:34:22] En dat is waar het om gaat.

[0:34:24] Geldt dat de NS steekt in taken die ook andere organisaties kunnen uitvoeren... kunnen ze beter steken in het voorkomen van tariefsverhogingen.

[0:34:31] Hoe geeft de staatssecretaris uitvoering aan de motie Heutink-Veldman die hierover gaat?

[0:34:36] Wat gaat de staatssecretaris doen om de prijzen van treinkaartjes betaalbaar te houden in de toekomst?

[0:34:41] Voorzitter, deze week lazen we weer, het ging er al even over, dat het niet wil vlotten bij Meppel.

[0:34:45] Het budget is blijkbaar verkeerd geraamd en de planning is ver vooruitgeschoven.

[0:34:49] Heeft de staatssecretaris op het netvlies hoe belangrijk deze verbinding is om het noorden van Nederland met de rest van Nederland te ontsluiten en andersom?

[0:34:55] Welke actie neemt hij om de problemen bij Meppel aan te pakken?

[0:34:59] Voorzitter, vorige week is een deel van deze commissie op werkbezoek geweest in Spanje om te horen hoe de hogesnelheidslijnen daar werken.

[0:35:05] En natuurlijk is Spanje een totaal ander land.

[0:35:07] Mevrouw Veldman, voordat u verder gaat met uw volgende stukje, heeft de heer Griem eens een interrupt.

[0:35:13] Ja, voorzitter.

[0:35:14] Excuus naar mevrouw Veldman, want ik ben zeker benieuwd naar wat ze ging zeggen over het werkbezoek van vorige week.

[0:35:19] Maar ik heb even een vraag over Meppel.

[0:35:22] Mevrouw Velman zegt ook, het is eigenlijk tenenkrommend dat nu in één keer, terwijl toen dichter is gecheckt hoeveel geld is er nou nodig om dat hele knooppunt, dus niet alleen het perron en het amplacement, maar ook die overwegen aan te pakken.

[0:35:35] Nou, dat kon met 75 miljoen en dat het nu in één keer 100 miljoen misschien wel duurder is.

[0:35:42] Mijn vraag aan mevrouw Veldman is, zij stelt vragen van hoe zit het nou en gaat de staatssecretaris dat oplossen?

[0:35:49] Maar hoe stevig is deze vraag van mevrouw Veldman?

[0:35:51] Want het kan toch niet zo zijn dat we uiteindelijk na die debat constateren van ja, er is een probleem, er is 100 miljoen tekort.

[0:35:56] En dus doen we maar even niks aan die overwegen.

[0:35:59] Mevrouw Veldman.

[0:36:01] Dank u voorzitter.

[0:36:01] Nou, die vraag is heel stevig en ik stel ze niet voor niks.

[0:36:05] En als je hoort dat het niet vlot en dat er problemen zijn geweest met de ruimingen, wil ik gewoon weten hoe het zit.

[0:36:10] En pas daarna denk ik na over hoe we het probleem op kunnen lossen.

[0:36:13] Want anders zou ik er nu bij voorbaat al van uitgaan dat het hoppa, ineens 100 miljoen extra is.

[0:36:19] Ik wil weten wat er aan de hand is en ik wil dan kijken naar hoe is dat op te lossen.

[0:36:23] Of niet, of moeten we in fases gaan denken, dat zou misschien ook kunnen.

[0:36:27] Wat is er wel mogelijk?

[0:36:29] Dat zijn de vragen die ik vooral heb.

[0:36:32] Dank u wel.

[0:36:32] Volgt u betoog richting Spanje.

[0:36:35] Goed, we zijn dus in Spanje geweest.

[0:36:37] En natuurlijk is Spanje een totaal ander land en is daar veel meer ruimte om spoor aan te leggen.

[0:36:41] Maar het is werkelijk waar om je vingers bij af te likken.

[0:36:44] Op de HSL in Spanje kun je kiezen tussen drie verschillende aanbieders, net wat bij je past.

[0:36:48] Door de concurrentie is de prijs omlaag gegaan en het aantal reizigers heeft een vlucht genomen.

[0:36:52] Hoewel ze de vluchten juist ruilen voor de treinen nu.

[0:36:55] Ik ben ervan overtuigd dat open toegang en meer concurrentie een goede prikkel is voor vervoerders om de beste dienstverlening te leveren.

[0:37:01] De heer Heutting wil daar iets over vragen, denk ik.

[0:37:03] De heer Heutting.

[0:37:23] Voorzitter, kijk, het gaat natuurlijk alleen voor de HSL wat we hebben gezien in Spanje.

[0:37:29] Het is een hele andere HSL die we kennen in Nederland.

[0:37:33] Kijk, in Nederland kennen we een HSL waar je nog net 80 kilometer per uur kan rijden... als die trein al überhaupt rijdt.

[0:37:40] Dus het is een totaal andere spoorlijn dan wat we hebben gezien in Spanje.

[0:37:44] Dus beseft mevrouw Veldman wel dat de stelligheid waarmee zij dit hier zegt...

[0:37:49] Het is wel een beetje appels en peren vergelijken met de situatie zoals we die hebben mogen meemaken in Spanje.

[0:37:54] En de situatie zoals we die kennen in Nederland, waar we het niet eens voor elkaar krijgen om bruggen fatsoenlijk te ontwerpen, voorzitter.

[0:38:02] Mevrouw Veldman.

[0:38:04] Voorzitter, de heer Heut, ik moet wel luisteren.

[0:38:06] Want ik zei net, Spanje is niet hetzelfde als Nederland.

[0:38:09] En ik zei ook, wat ik vraag, en ik ga er zo nog even iets verder op in, is een open mind.

[0:38:14] En dat je hier niet dezelfde soort verbindingen hebt.

[0:38:16] Je hebt hier niet zoveel ruimte om die lijnen aan te leggen.

[0:38:18] Het is echt een andere situatie.

[0:38:20] Maar wat ik vraag is, kom uit die groef en denk eens wat breder na.

[0:38:24] Dat was net ook mijn interruptie naar de heer De Hoop.

[0:38:28] Kijk eens naar wat Open Toegang wel kan doen om uiteindelijk betere dienstverlening aan de reiziger te leveren.

[0:38:35] Ik zie de heer Albasi voor zijn laatste interruptie.

[0:38:41] Ik ga hem toch gebruiken.

[0:38:42] Ik hoorde mevrouw Veldman in de bijdrage aangeven... schoon, snel, veilig.

[0:38:47] En ik hoor haar nu over de Spaanse treinen... waar je zeker wel je vingers bij af kunt likken, denk ik.

[0:38:54] Dat spreek ik even voor mijzelf.

[0:38:56] En dan heeft ze het over de marktwerkingen...

[0:39:03] Denkt mevrouw Veldman niet dat het juist te maken heeft met de prijs?

[0:39:08] Want voor 9 euro kun je van Madrid naar Barcelona al met de trein.

[0:39:13] En dat is ook heel aantrekkelijk.

[0:39:14] Dat is ook wat we vaker terug hebben gehoord.

[0:39:16] Zal het niet vooral met de prijs te maken hebben in plaats van de marktwerking?

[0:39:20] Mevrouw Veldman.

[0:39:22] Dat het met de prijs te maken heeft, daar ben ik het 100% mee eens met de heer El Abassi.

[0:39:28] Alleen die prijs die zo laag is in Spanje komt omdat er marktwerking is.

[0:39:33] Jeroen van Dijk.

[0:39:35] Ja, dank voorzitter.

[0:39:36] Een nieuw charcontract en ondergetekende heeft inderdaad wat interessante inzichten opgedaan.

[0:39:40] Ik kom daar zo ook nog op mee in mijn bijdrage.

[0:39:42] En ik hoop ook dat mevrouw Veldman en de VVD ook het licht heeft gezien op het punt van de vervanging van vluchten door internationaal treinverkeer.

[0:39:51] En dat is eigenlijk mijn vraag.

[0:39:52] Wij zijn dus in 2,5 uur en 630 kilometer van Madrid naar Barcelona gegaan.

[0:39:56] En je ziet inderdaad dat heel veel vluchten, tientallen procenten, zijn er in een paar jaar vervangen door treinreizen.

[0:40:03] Is nu de VVD ook tot het inzicht gekomen, met nieuw sociaal contract, dat in principe, daar waar het kan, op internationale verbindingen tussen grote steden tot 750 kilometer, we moeten stimuleren dat die ritten per HSL worden gemaakt in Europa?

[0:40:16] Mevrouw Veldman.

[0:40:18] Nou, voorzitter, ik heb het niet over het exact aantal kilometers, maar wat we in Spanje hebben gezien, is dat je ontzettend comfortabel in plaats van zes en een half uur in de auto of gedoe met lang wachten op airports, heel snel en comfortabel van Barcelona naar Spanje kan komen.

[0:40:34] En daar hebben wij allemaal gezien hoe goed dat werkt.

[0:40:37] En natuurlijk is dat een goed idee.

[0:40:41] En ik zei net al, het heeft daar een vlucht genomen, want ze nemen daar geen vlucht meer, maar de trein.

[0:40:46] Nou hebben wij hier binnenlands niet zoveel binnenlandse vluchten, dus ter vervanging daar is het wat lastig.

[0:40:50] Maar voor internationaal verkeer zou het heel mooi zijn.

[0:40:53] Ik zeg alleen al om het comfort en het gemak dat je hebt.

[0:40:58] Maar goed idee om internationaal treinvervoer een stevige boost te geven.

[0:41:03] En wat mij betreft ook volledig met concurrentie en open toegang, zoals we dat ook hebben gezien in Spanje.

[0:41:09] Zodat de prijs en de dienstverlening de beste kan worden die we willen voor onze reizigers.

[0:41:16] Vervolgt u betoog, zou ik zeggen.

[0:41:18] Voorzitter, een gezonde concurrentie op het spoor is beter voor de reiziger.

[0:41:21] Dat zei ik al, in Spanje leverde dit circa 40% meer reizigers op.

[0:41:26] Het gaat erom dat we meer open naar het netwerk kijken, niet vastzitten in de groep van een monopolie en kansen grijpen en lef tonen.

[0:41:33] Is dit ook de visie van de staatssecretaris, is mijn vraag.

[0:41:36] Tot slot, voorzitter.

[0:41:37] Wat is de visie van de staatssecretaris op internationaal spoorvervoer?

[0:41:41] Ook met betrekking tot het laten rijden van meerdere aanbieders.

[0:41:44] Wil de staatssecretaris ook onderzoeken of in plaats van 32 treinen over de Belgische grens per week 48 ook mogelijk is?

[0:41:51] En wat maximaal kan?

[0:41:53] En wanneer kunnen vervoerders, vooruitlopend op het verlenen van toegang op het spoor, werken met kaderovereenkomsten die een betere planning voor investeerders mogelijk maken?

[0:42:02] Dank u wel, voorzitter.

[0:42:04] Dank u wel.

[0:42:04] Het woord is aan de heer Eerdmans van Jaren 20.

[0:42:09] Wij timen ook voor u hoor.

[0:42:13] We wachten tot u gaat spreken.

[0:42:14] Dank je.

[0:42:15] Voorzitter, de stopwoord staat aan.

[0:42:17] Ja, ik denk dat wij een gezagscrisis hebben.

[0:42:20] Dat hebben we in Nederland, maar dat hebben we ook op het spoor.

[0:42:22] Voorzitter, mijn buurvrouw zei het al.

[0:42:24] Als je op sommige trajecten nog niet bent bespuugd of bedreigd als conducteur... dan ben je eerder een uitzondering dan de regel.

[0:42:32] En dat is pijnlijk.

[0:42:32] Iedereen in uniform, of je nou een agent bent, een hulpverlener of een conducteur... verdient ons respect.

[0:42:38] Want zonder respect is er geen gezag.

[0:42:39] Maar dat gezag wordt ondermijnd.

[0:42:41] De spoorvervoerders melden 1000 geweldsincidenten in 2023.

[0:42:44] Dat was een stijging van 8%.

[0:42:46] En JA21 pleit daarom voor terugkeer van de spoorwegpolitie.

[0:42:50] Weg bezuinigd in 2013.

[0:42:53] Afgeschaft.

[0:42:53] De spoorwegpolitie hield zich bezig met veiligheid rond de stations en in de treinen.

[0:42:58] Door middel van een speciale eenheid.

[0:43:00] Rover en ProRail hebben allebei met klem opgeroepen destijds tot terugkeer van de spoorwegpolitie te vergeefs.

[0:43:06] Ik maak er melding van dat het aantal meldingen van agressie vermoedelijk veel hoger ligt, maar dat mensen het al niet eens meer melden, omdat ze toch wel uitgescholden zullen worden.

[0:43:16] Voorzitter, vorig jaar was het voor het OV, er was de maat vol.

[0:43:19] Na de zoveelste mishandeling van een conducteur lag het openbaar vervoer stil.

[0:43:23] Drie minuten op 20 april.

[0:43:24] En iedereen zei genoeg is genoeg.

[0:43:27] Hoe kijkt de staatssecretaris naar het idee van terugkeer van de spoorwegpolitie?

[0:43:31] Ik ben in ieder geval blij dat we een pilot krijgen, dat ze in het vorige debat hebben dat kunnen regelen.

[0:43:35] Bij Emmen, tussen Emmen en Zwolle.

[0:43:37] Maar ik zou het graag breder willen.

[0:43:39] Voorzitter, helemaal bar en boos is het op station Marhezen in Brabant.

[0:43:42] Agressieve asielzoekers vanuit AZC Budel maken daar de dienst uit.

[0:43:45] En de NS dreigt het station daarom over te slaan omwille van de veiligheid van het personeel.

[0:43:49] En daar geef ik ze groot gelijk in.

[0:43:51] Want ik ben er ook langs geweest.

[0:43:52] De veiligheid van reizigers en personeel staat voorop.

[0:43:55] En dat geldt trouwens ook voor de buschauffeurs.

[0:43:56] Die worden bedreigd en bespuugd.

[0:43:58] Maar het is onacceptabel.

[0:43:59] Er is door de NS 2,3 miljoen euro geïnvesteerd in extra camera's, ingangscontroles, noem maar op.

[0:44:04] Maar it takes two to tango.

[0:44:06] Het Rijk moet leveren.

[0:44:08] Waar zijn de ministers?

[0:44:09] Voorzitter, waar is de staatssecretaris?

[0:44:10] Hoe heeft dit zo uit de hand kunnen lopen?

[0:44:13] Ik wil dat de staatssecretaris vandaag belooft dat dit conflict binnen drie weken is opgelost.

[0:44:17] En anders is het heel simpel.

[0:44:18] Of de AZC-budel gaat dicht, of er komt geld.

[0:44:22] Het houdt een keer op.

[0:44:23] De heer Dmans heeft een interruptie van uw collega Huiting.

[0:44:27] Voorzitter, ik deel helemaal de analyse dat het kabinet aan het zetten is.

[0:44:32] Ik deel volledig de analyse dat NS ook met de handen in het haar zit.

[0:44:38] Maar ik wil wel vragen aan meneer Eerdmans of hij zich wel beseft dat we toch ook afspraken met NS hebben gemaakt.

[0:44:44] Als het gaat over het faciliteren van de sociale veiligheid op stations en in de trein.

[0:44:50] Als het gaat om het aandoen van station Mahese en dus het garanderen van die dienst richting dat dorp.

[0:44:59] Snap meneer Eermans dat dat ook wel degelijk een element is waar we ook NS aan moeten houden.

[0:45:04] Even los van het feit dat ook de staatssecretaris en het kabinet aan zet is om ook maatregelen te nemen.

[0:45:09] Helemaal mee eens.

[0:45:10] Maar dit is wel een belangrijk element die meneer Eermans hier wel vergeet, voorzitter.

[0:45:15] Ja, je kunt zeggen de trein moet rijden, want dat hebben we afgesproken, maar de trein moet ook veilig rijden.

[0:45:20] En als NS de veiligheid niet meer kan garanderen voor personeel en reizigers, dan hebben we een probleem.

[0:45:25] En ik denk dat het water hoger dan de lippen staat bij de NS, die zelf vele miljoenen heeft geïnvesteerd.

[0:45:32] zich zeer teleurgesteld toont in de bijdrage van het Rijk.

[0:45:36] En zegt, we gaan dat niet meer doen.

[0:45:38] En als wij die veiligheid niet kunnen garanderen... dan kunnen wij ook niet meer langs het station maar hezen.

[0:45:41] Dat is een grof schandaal.

[0:45:43] Dat heb ik al gezegd.

[0:45:45] Ook in de krant vandaag.

[0:45:46] Maar het moet dus wel worden opgelost door meerdere partijen die aan tafel zitten.

[0:45:50] En anders is het voor reizigers gewoon niet aanvaardbaar... om die trein nog in te stappen.

[0:45:54] Want je wordt, voor je het weet, heb je een mes in je rug.

[0:45:57] Ja, ik zeg het maar.

[0:45:58] Het is gewoon zeer agressief en gewelddadig op dit moment...

[0:46:02] En niet alleen op de trein.

[0:46:03] Dat moet afgelopen zijn.

[0:46:05] Ja, voorzitter.

[0:46:07] Beseft meneer Eermans dan wel dat NS die situatie... Eigenlijk dat dat... Beseft meneer Eermans dat die situatie op Marhezen... Dat NS dat station niet meer kan aandoen... Komt door het simpele feit... Dat ze niet langer willen betalen voor die beveiligingsmaatregelen... En dus maar stoppen met die beveiliging.

[0:46:24] En omdat ze stoppen met die beveiliging...

[0:46:27] Dat station niet meer veilig is.

[0:46:29] Feitelijk kiest NS dus zelf, wat ze überhaupt niet mogen doen, maar feitelijk kiest NS er dus zelf voor om de situatie nu zo te maken dat ze het niet meer kunnen aanrijden.

[0:46:38] Dat is toch hartstikke krom, vraag ik aan meneer Eermans.

[0:46:43] U citeert uit de brief die dankzij mij u waarschijnlijk ook te horen is gekomen.

[0:46:47] Want die had u nog zelf niet gelezen, begreep ik gisteren.

[0:46:50] Maar in ieder geval, daarin staat heel duidelijk dat de NS het zat is om alleen aan de lat te staan.

[0:46:57] En dus meer verwacht van het Rijk.

[0:46:59] Dus daar ligt mijn oproep aan de staatssecretaris.

[0:47:01] Toon nou een partner in dit geval.

[0:47:05] En ga om de tafel en probeer te leveren.

[0:47:07] Want anders gaat het mis.

[0:47:09] En ik denk dat de NS zegt, de maat is gewoon vol.

[0:47:11] En we hebben het vorig jaar gezien, de treinen gaan stilstaan...

[0:47:13] zoveel agressie is naar het eigen personeel.

[0:47:15] De NS staat voor het eigen personeel.

[0:47:17] En natuurlijk moet de NS zorgen voor veiligheid op stations... maar dit probleem wordt veroorzaakt niet door de NS.

[0:47:21] Dit probleem wordt veroorzaakt door rondlopende veilige landers... die de trein pakken in Marhezen, vanuit Budel, het grote AZC.

[0:47:28] Dus daar zit de oorsprong van dit probleem.

[0:47:30] Die mensen komen op de trein en zijn zeer agressief, betalen niet... zwartrijders, leiden tot conflicten.

[0:47:36] En dat moet afgelopen zijn.

[0:47:37] En ik vind eigenlijk dat de NS heel veel heeft gedaan...

[0:47:41] En beschrijft wat nu het ultimatum is.

[0:47:45] Ja, keiharde conclusie.

[0:47:46] Maar ik vind dat de staatssecretaris echt aan zet is.

[0:47:54] Voorzitter, bar en boos.

[0:47:56] En ik ben benieuwd hoe de staatsknaas daarop reageert.

[0:47:58] Dan ga ik naar de puntualiteit.

[0:47:59] Kijk, de streefwaardes zijn niet gehaald, maar wel bijna.

[0:48:01] Ik bedoel, zitplaats tweede klas in de spits heb je een kans van 95% dat je die krijgt.

[0:48:07] Vertragingen minder dan vijf minuten zijn ook bijna volgens schema.

[0:48:13] Dat vind ik best knap.

[0:48:14] Ik vraag me wel af, hoe groot is nou de kans als ik vanuit Arnhem naar Den Haag reis, hoe groot is de kans dat ik mijn aansluiting mis?

[0:48:21] Kijk, dat vind ik nou een goede streefwaarde.

[0:48:23] Ik hoor daar namelijk veel mensen in mijn eigen team... daar regelmatig vanuit verre de trein missen... en daardoor helemaal achterop raken en een uur te laat op bestemming komen.

[0:48:31] Voorzitter, dan naar de treinkaartjes.

[0:48:34] De trein is duur.

[0:48:35] Het is veel goedkoper met...

[0:48:37] Auto van Leeuwarden naar hier te komen dan met de trein.

[0:48:39] De toertjes 62 euro met de auto ben je 55 euro kwijt.

[0:48:42] Ik denk dat de motie Bikker hier belangrijk in was om de boel te dempen vooralsnog.

[0:48:46] Toch zijn die kaartjes natuurlijk weer 6% duurder geworden per januari.

[0:48:50] Maar mijn vraag is eigenlijk, wat nou als de olieprijzen blijven stijgen?

[0:48:53] Dat kan om vele redenen gaan gebeuren.

[0:48:55] Ik ben een benzinerijder.

[0:48:56] Ik betaal nu bijna 2 euro per liter.

[0:48:58] Als dat zometeen 2,5 euro wordt of 3 euro per liter.

[0:49:01] Dan gaan mensen echt waar die trein in, uit pure armoede, want je gaat gewoon niet meer betalen aan de pomp.

[0:49:06] Is de NS daarop voorbereid?

[0:49:08] Zijn we daarop voorbereid als mensen de auto laten staan?

[0:49:11] Voorzitter, dan heb ik nog een vraag over de hygiëne.

[0:49:14] Ik vind onze treinen vies.

[0:49:15] Ik vind de paden vies, ik vind de toiletten vies, ik ben niet de enige.

[0:49:19] Treinliefhebber Henk Wesbroek heeft op mobiliteit.nl een hartekreet geplaatst.

[0:49:24] Die zegt, ik ben een treinliefhebber, maar ik ga niet meer, ik vind het vies.

[0:49:28] En daar was de reactie op van de NS, nee, de treiners zijn niet altijd zo schoon als we zouden willen.

[0:49:32] En dat komt doordat er krapte zit op de schoonmakers, de schoonmaakbranche.

[0:49:36] Is de staat er mee eens dat onze treinen te vies zijn en dat hygiëne een indicator zou moeten zijn binnen het pakket?

[0:49:44] Dus ook als KPI in het ijzerpakket bij de concessie.

[0:49:48] Het moet gewoon schoner.

[0:49:48] Het moet gewoon veel schoner.

[0:49:50] Voorzitter, Henk Westbroek zei misschien zijn de mensen viezer geworden.

[0:49:55] Maar dat geloof ik niet.

[0:49:56] Ik denk dat we daar echt meer eisen aan moeten stellen.

[0:49:59] Tot slot, de Lelylijn.

[0:50:01] Ik ben het geheel met de collega's Verder, De Hoop en Van Dijk eens... dat de 30 miljard voor de Lelylijn 30 miljard voor de Lelylijn moet blijven.

[0:50:09] Geen...

[0:50:11] De Nederlandse zakselijn is eigenstandig.

[0:50:13] Wij vinden die twee lijnen zijn van belang en dat mag niet door elkaar gehaald worden.

[0:50:18] Het ene project opofferen voor het andere is niet oké.

[0:50:21] Dus ik vraag ook, de brief van de staatssecretaris heb ik daarover gelezen, die daar toch wat schimmig over was.

[0:50:26] En ik vraag hem of ik nou die passage goed of slecht interpreteer als ik zeg dat de bestemde gelden voor de ledenlijn ook daar moeten blijven.

[0:50:33] Voorzitter, dan hou ik het uit.

[0:50:37] Dank u wel.

[0:50:40] Dank u wel, voorzitter.

[0:50:41] Afgelopen week zijn wij met de commissie INW op werkbezoek geweest in Barcelona en Madrid.

[0:50:48] Ik moet zeggen dat ik geïnspireerd terug ben gekomen van dit werkbezoek.

[0:50:52] Niet alleen hebben we als commissieleden elkaar beter leren kennen, wat het kamerwerk en onderlinge samenwerking om zaken te kunnen doen, voor alle Nederlanders verbeterd, maar we hebben ook kunnen zien wat het betekent als je als land durft

[0:51:03] te investeren in duurzame mobiliteit, openbaar vervoer en een hoogwaardig spoorsysteem.

[0:51:09] Over dat laatste, dat is waar ik het in ieder geval vandaag in de commissie over wil gaan spreken.

[0:51:13] Wanneer je durft te investeren in een hoogwaardig spoorsysteem, dan ontstaat er een nieuwe realiteit.

[0:51:19] Dan ontstaat er nieuwe verbindingen, nieuwe contacten, nieuwe bedrijvigheid.

[0:51:23] Ik geloof dat de kwaliteit van het leven daarmee kan verbeteren.

[0:51:26] In Spanje zaten we in een trein van Barcelona naar Madrid...

[0:51:29] Deze trein deed er 2,5 uur over om een afstand van meer dan 600 kilometer te overbruggen.

[0:51:35] Maandag ging ik van Eindhoven naar Groningen.

[0:51:38] Die trein deed er 3,5 uur over om een afstand van 280 kilometer te overbruggen.

[0:51:44] En als ik naar Parijs ga vanuit Rotterdam, dan doe ik er 2,5 uur over.

[0:51:47] Voorzitter, ik ben met de trein sneller naar Parijs dan dat ik vanuit mijn woonplaats in Groningen ben.

[0:51:53] We moeten ons land, de dorpen en de steden van ons land beter met elkaar zien te verbinden.

[0:51:58] We moeten daarin durven investeren in betere en snellere verbindingen.

[0:52:02] Ik geloof dat wij daar veel voor terugkrijgen.

[0:52:05] Is de staatssecretaris daar met mij over eens?

[0:52:09] En hoe reflecteert de staatssecretaris hierop?

[0:52:11] Evenals Spanje ligt er een grote uitdaging voor Nederland om onze regio's goed bereikbaar te houden.

[0:52:17] Als we alle regio's in Nederland goed met elkaar verbinden, dan levert dat heel veel kansen op.

[0:52:22] Zonder de auto, fiets of trein is het voor meeste Nederlanders onmogelijk om naar school, werk of vrienden te gaan.

[0:52:28] Voor D66 is de goede en betrouwbare mobiliteit een recht.

[0:52:32] En dat recht geldt voor mensen in het noorden, oosten en zuiden van Nederland.

[0:52:36] Net zo erg als voor mensen in de Randstad.

[0:52:39] Dat de regio's op dit moment niet voldoende bereikbaar zijn, vind ik onrechtvaardig.

[0:52:44] Helaas zien we dat deze coalitie en dit kabinet vooral met mooie woorden komt... maar als het gaat om daden de mensen in het noorden, oosten en zuid van Nederland laten zitten.

[0:52:54] Ik wil het vandaag hebben over de spoorverbinding in drie regio's.

[0:52:57] Noordoost-Nederland, Noord-Nederland en Zeeland.

[0:53:00] Ten eerste het noordoosten, waar de Neder-Saxonlijn moet komen.

[0:53:04] Er lagen tien opties op tafel om de Neder-Saxonlijn te financieren...

[0:53:07] Geld van Lelylijn was één van deze opties.

[0:53:10] Wat D66 betreft is dat onacceptabel.

[0:53:13] Daarbovenop weten we niet wat de andere negen waren.

[0:53:16] En toch is het besluit weer vooruitgeschoven.

[0:53:19] Daarbovenop zeggen de provincies dat geld van de Lelylijn het enige concrete plan was.

[0:53:24] Waarom zegt de staatssecretaris in de Kamer dat hij tien plannen heeft, maar zeggen de provincies dat geld van de Lelylijn de enige concrete optie was?

[0:53:32] Wat waren de andere negen opties?

[0:53:35] Voorzitter, dan de lelielijn.

[0:53:37] Het is lastig om zo'n gigantisch project te regelen wanneer je op pad wordt gestuurd zonder geld.

[0:53:42] Het is goed dat de staatssecretaris open staat voor vele financieringsopties.

[0:53:47] Kan de staatssecretaris inschatten hoeveel geld realistisch is om op te halen als het Rijk, provincies, gemeenten, Europa en bedrijven allemaal bijdragen?

[0:53:55] Wat gaat hij doen om te zorgen dat er genoeg private investeringen komen?

[0:53:59] Hoe kijkt de staatssecretaris naar de Europese financiering van bijvoorbeeld de Rail Baltica?

[0:54:04] Wat kunnen we daarvan leren?

[0:54:07] Voorzitter, dan Zeeland.

[0:54:08] De staatssecretaris zegt dat de proef voor ERTMS in Zeeland moet plaatsvinden begin 2029 voor tenminste vier maanden.

[0:54:17] Voor de Zeeuwse reiziger leidt dit tot grote overlast.

[0:54:20] Geen treinen tussen Goes, Milburg, Vlissingen.

[0:54:23] Aan deze reizigers moet een goed alternatief voorgeboden worden.

[0:54:27] Dit had de staatssecretaris gelijk bedoeld.

[0:54:29] Zodat de reizigers die te lijden hebben aan de grote overlast weten waar ze aan toe zijn.

[0:54:35] Wij hebben met CDA en ook andere partijen een motie ingediend om een snelbusverbinding in Zeeland die tijdens het ERTMS-onderzoek als alternatief gebruikt kan worden.

[0:54:45] Dank aan de staatssecretaris voor de positieve appreciatie.

[0:54:48] Maar wel echt bizar dat deze door meerderheid van de Kamer is weggestemd.

[0:54:53] Ik vraag aan de collega's die dit gedaan hebben waarom.

[0:54:56] Laten we Zeeland niet in de steek laten.

[0:54:59] Wanneer gaat de staatssecretaris nou echt duidelijk maken wat de precieze

[0:55:03] alternatieven worden voor vervoer.

[0:55:06] Dank u wel.

[0:55:15] Wat vol betreft is sporen een essentieel onderdeel van een duurzame toekomst.

[0:55:19] Treinreizen bieden een groen en efficiënt alternatief voor de auto en het vliegtuig.

[0:55:23] En ze zorgen ervoor dat Nederland en de landen om ons heen beter bereikbaar zijn.

[0:55:27] Spoorlijnen worden niet voor niets levensaders genoemd.

[0:55:30] Als ik dan het regeerakkoord lees, dan lijkt het erop dat het kabinet het ook inziet.

[0:55:34] Het spoor is namelijk niet alleen een vervoersmiddel, maar ook een investering in onze toekomst.

[0:55:38] Het is van belang dat Nederland verbonden blijft, ook over de grenzen heen.

[0:55:41] En dat treinreizen duurzaam, toegankelijk en betaalbaar blijven.

[0:55:45] Dus mijn voornaamste vraag vandaag aan de staatssecretaris in het debat is om boter bij de vis te tonen.

[0:55:51] Want, voorzitter, waren er in het regeerakkoord grote ambities zoals de aanleg van de Lelylijn en de Neder-Saxonlijn en het aansluiten van vijf treinstations op hoogsnelheidslijnen net over de grens.

[0:56:01] Maar nu is het een paar maanden later en wat is er nog over van die grote ambities?

[0:56:06] De financiering van nieuwe spoorlijnen is niet rond en de plannen voor de Ledenlijn en de Neder-Saxonlijn lijken in de koelkast te zijn gezet.

[0:56:12] Dit is onbegrijpelijk, want juist de Ledenlijn vormt een belangrijke verbinding tussen de Randstad en het Noord-Nederland en versterkt bovendien de verbinding met Duitsland en Scandinavië.

[0:56:22] Dit traject is ook inmiddels opgenomen in het Europese High Speed Masterplan.

[0:56:25] En daarom wil ik aan de staatssecretaris vragen hoe het staat met de aanvraag van Europese subsidie voor de aanleg van die ledenlijn.

[0:56:32] Waarbij ik me bewust ben van het feit dat ik niet de eerste en ook niet de tweede keer is dat een Kamerlid hierom vraagt.

[0:56:38] Er ligt Europees geld op de plank, maar Nederland is niet in staat om een goede aanvraag te doen.

[0:56:43] En waarom niet, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:56:45] We hebben vorige week gezien dat men in Spanje dat juist heel goed gedaan heeft...

[0:56:49] haalt de staatssecretaris de lessen die geleerd zijn op bij zijn Spaanse collega.

[0:56:53] Dan een aantal vragen over de hoge snelheidslijnen.

[0:56:57] Hoe verloopt de aanpak van de constructiefouten bij viaducten?

[0:57:01] Wordt hiervoor structureel geld vrijgemaakt... om ervoor te zorgen dat deze infrastructuur ook in de toekomst op orde blijft?

[0:57:07] En daarnaast hebben we gezamenlijk als Europa heldere ambities gesteld.

[0:57:11] Een verdubbeling van het hoge snelheidsspoorvervoer tegen 2030 en een verdrievoudiging tegen 2050.

[0:57:18] Voor het spoorgoedevervoer is het doel een toename van 50% tegen 2030 en een verdubbeling tegen 2050.

[0:57:24] Deze doelstellingen vragen om een gezamenlijke inspanning van alle lidstaten en een uniforme aanpak... zoals een Europees ticketsysteem en langere concessies voor aanbieders.

[0:57:32] Helaas zien we dat hoge kosten, waarom de toltarieven op het spoor nog steeds een belemmering vormen hiervoor... en ontmoedigen zij ook het gebruik van deze duurzame vervoerswijze.

[0:57:40] Nu heeft voor het kerstreces de staatssecretaris toegezegd aan mij... dat hij de Kamer zou informeren over de onderhandelingen over die tolheffing.

[0:57:47] Ik vraag graag aan de staatssecretaris hoe het daarmee staat.

[0:57:51] En dan als het gaat om dit internationale treinvervoer, dan weet ik dat de staatssecretaris heeft aangegeven in het eerste kwartaal van dit jaar met een visie te komen.

[0:57:59] En ik vraag hopelijk ten overvloede of dit nog steeds het geval is en wanneer die visie verwacht wordt.

[0:58:04] En ik wil ook vragen of de staatssecretaris hier nu vandaag alvast een doorkijk wil geven.

[0:58:09] Want wat worden de prioriteiten of de drie prioriteiten waar hij zich op zal richten?

[0:58:14] We hebben vorige week in Spanje gehoord en gezien wat het doet wanneer een regering zichzelf duidelijke doelen stelt.

[0:58:20] Daar hebben ze in een aantal jaar een hoogsnelheidsnetwerk weten op te zetten... waarbij je bijna overal in Spanje kan komen.

[0:58:25] En het is al eerder gezegd, een rit van Barcelona naar Madrid kost 2,5 uur... en is voor iedere type portemonnee toegankelijk.

[0:58:31] En ook staat alles klaar om de nachttrein van Amsterdam... naar Barcelona te laten rijden dit jaar.

[0:58:36] Daarover een concrete vraag.

[0:58:38] Is de staatssecretaris bereid om samen met zijn Spaanse collega op te trekken... om ervoor te zorgen dat de obstakels die nu vooral in Frankrijk liggen... opgelost worden?

[0:58:45] Want ik ben nu zelf...

[0:58:47] alleen op de heenweg zeg ik er eerlijk bij, naar Barcelona met de trein gereisd.

[0:58:50] En het lijkt me een prachtig vooruitzicht als ik dat deze zomer die reis weer kan maken, maar dan nu wakker kan worden in Barcelona.

[0:58:56] Tot slot, voorzitter, het spoorgoederenvervoer.

[0:58:58] Dat speelt een cruciale rol in het verduurzamen van onze economie en het verminderen van zwaar vrachtverkeer over de weg.

[0:59:05] Het biedt niet alleen economische voordelen, maar is ook een duurzaam alternatief met een lagere CO2-uitstoot.

[0:59:10] En daarom wil ik aan het kabinet vragen welke concrete stappen worden gezet... Oh, sorry, ik vergeet de inleiding.

[0:59:16] Dan kan ik de vraag stellen, maar dan hebt u er niks aan.

[0:59:18] Om de Europese doelstelling te behalen is een gezamenlijke inzet van lidstaten nodig... samen met de langetermijnvisie tot 2050.

[0:59:24] En daarom vraag ik het kabinet welke concrete stappen worden gezet... om dit gelijke speelveld te realiseren en bij te dragen aan de Europese goede ambities...

[0:59:32] voor het spoorgoederenvervoer.

[0:59:33] En ik weet dat we met deze commissie een apart debat hierover gaan voeren.

[0:59:38] En ik wil daarom aan de staatssecretaris vragen... of hij een toekomstbeleid spoorgoederenvervoer kan sturen... die vooruitkijkt tot 2050.

[0:59:46] En dat met de Kamer kan deden vooraf aan dat debat.

[0:59:49] En daarbij ook in kan gaan op de Europese inzet... en specifiek ook op de meerdere financiële agenda...

[0:59:55] die hiervoor nodig is.

[0:59:56] En welke maatregelen de staatssecretaris ook overweegt... om het financiële speelveld tussen spoorgoedervoer... en andere modaliteiten gelijkwaardiger te maken.

[1:00:03] Dank, voorzitter.

[1:00:05] Dank u wel.

[1:00:06] Het woord aan de heer Ol van Dijk namens Nieuwsje en Contract.

[1:00:09] Ja, dank voorzitter.

[1:00:10] Ik mocht ook mee op het werkbezoek naar Spanje en ik ben ook geïnspireerd.

[1:00:14] En niet alles is beter in Spanje, maar het HSL-netwerk wel, dat hebben we kunnen zien.

[1:00:20] En waar wij hier in Nederland nog met 120 per uur kachelen over onze enige HSL Zuid, gaan we daar inderdaad met 300 per uur lekker comfortabel en betaalbaar in 2,5 uur van Barcelona naar Madrid.

[1:00:31] En we komen inderdaad nog te spreken.

[1:00:32] Ik sluit aan bij de vragen van mevrouw Koekoek over dat voorstel in Q1, wat volgens mij geen vraag is, maar gewoon een toezegging.

[1:00:37] Dus dat gaan we zien en dat gaan we met elkaar bespreken.

[1:00:39] Ik heb nog een aantal punten, toch ook naar aanleiding van het werkbezoek.

[1:00:42] Sinds 1 januari rijdt de NS hier een nieuwe concessie.

[1:00:45] En op internationale verbindingen is nu daadwerkelijk concurrentie mogelijk.

[1:00:49] En Spanje laat zien dus dat dat ook tot scherpere prijzen kan leiden voor consumenten.

[1:00:53] Kan de staatssecretaris aangeven hoe het ermee staat in Nederland?

[1:00:56] Wanneer kunnen we ook met nieuwe vervoerders naar Berlijn, Hamburg, Brugge?

[1:00:59] Er zitten hier nog barrières.

[1:01:01] En probeert hij die dan ook weg te nemen en die concurrentie aan te jagen op die internationale verbindingen?

[1:01:06] NS en NMBS verdubbelen nu het aantal dagelijkse treinen naar Brussel in de nieuwe dienstregeling naar 32.

[1:01:12] En dat is op zichzelf natuurlijk mooi, maar in hoeverre is er dan nog ruimte voor concurrentie?

[1:01:16] En dat is eigenlijk mijn vraag aan de staatssecretaris, dus ook voor andere aanbieders.

[1:01:20] Ik sluit graag aan, voorzitter, bij de vragen van het lid Koekoek... over de nachttrein van Barcelona naar Amsterdam.

[1:01:26] En vul daarbij aan de concrete vraag... wanneer gaat de eerste nachttrein dan ook daadwerkelijk rijden?

[1:01:32] Dan kom ik bij onze eigen Hazel Zuid.

[1:01:34] Voor de kerst mocht ik zelf een stukje meerijden.

[1:01:36] De snelheidsbeperkingen, kan ik u vertellen, die liggen iedereen zwaar op de maag.

[1:01:39] De hele dienstregeling in Nederland heeft er ook last van.

[1:01:42] En kan de staatssecretaris nu aangeven wanneer die constructiefouten echt zijn opgelost?

[1:01:47] En hoe groot zijn de risico's als we weer sneller zouden gaan?

[1:01:50] En dan heb ik het dus over de kans van een vorm van bezwijken, maar ook het effect.

[1:01:53] Want we moeten ook accepteren dat we niet alle risico's tot nul kunnen reduceren, maar het maakt natuurlijk wel uit wat dan het effect is.

[1:01:59] En is de staatssecretaris het met NSC eens dat in elk geval het opnieuw verder verlagen, dus na 80, niet aan de orde kan zijn?

[1:02:06] En kan die ook een stappenplan toezeggen hoe we weer toewerken naar 300 kilometer per uur op die HZL?

[1:02:12] Voorzitter, en dan geldt er op dit moment een toeslag voor het deel tussen Schiphol en Rotterdam.

[1:02:16] En het is niet voor alle reizigers precies duidelijk hoe die toeslag wordt verrekend.

[1:02:19] Het is erg omslachtig.

[1:02:21] Ziet de staatssecretaris nu mogelijkheden die toeslag te laten vervallen totdat het automatisch kan?

[1:02:26] En als dat niet kan, wanneer is dat dan zo dat het automatisch wordt verrekend?

[1:02:31] Voorzitter, uit de laatste cijfers die we ontvingen over de prestaties van NS en ProRail blijkt dat de bodemwaarden te nauw en oud gehaald worden.

[1:02:37] En voor de HSL Zuid geldt dat helaas nog altijd bij lange na niet.

[1:02:41] Kan de staatssecretaris aangeven of er al resultaten zijn van het verbeterprogramma waar NSC per motie om heeft gevraagd?

[1:02:47] En kan de staatssecretaris ons ook het comfort geven dat we in 2025 die absolute bonenwater echt achter ons gaan laten en die streefcijfers weer in beeld gaan komen?

[1:02:56] En graag ook nog een reactie van de staatssecretaris op de slechte scoren van de NS in het Europese onderzoek van TNE.

[1:03:01] NS was de nummer 22 in een lijst van 27 Europese spoorwegexploitanten.

[1:03:07] Voorzitter, nou kom ik ook bij de vervolgstappen voor de Lelylijn en de Ede-Saxenlijn.

[1:03:11] En laat ik proberen positief te beginnen.

[1:03:15] Goed dat er met de regio overeenstemming is over de opzet van het masterplan van de Lelylijn.

[1:03:20] Naar aanleiding van mijn motie.

[1:03:21] Daar kunnen we gelukkig mee verder.

[1:03:24] Maar het uitblijven van een vervolgstap voor de Neder-Saxonlijn... Voorzitter, ik kan het niet anders betitelen dan broddelwerk.

[1:03:31] In de brief aan de Tweede Kamer van 24 december durft deze staatssecretaris zelfs naar deze Kamer te wijzen.

[1:03:36] In het debat voor de kerst noemde ik dit al de wereld op zijn kop.

[1:03:40] Deze Kamer heeft in januari 24 al uitgesproken handen af van het budget van de Lelylijn.

[1:03:47] Dit is uit den treur herhaald.

[1:03:49] In antwoord op Kamervragen van de heer Pierik en mijzelf eind november vorig jaar zijn tien mogelijke financieringsopties voor de NSL in beeld gebracht.

[1:03:56] En de lelielijn, ik heb het nog nagelezen, ik heb het bij me, die staat er echt niet bij als mogelijke budget om daaruit te putten.

[1:04:03] En graag breng ik in herinnering dat deze staatssecretaris bestuurt namens deze Kamer.

[1:04:07] En ik herhaal het voor de derde keer.

[1:04:09] Wij willen resultaten zien.

[1:04:12] Keer alle potjes om, maak dat tot topprioriteit.

[1:04:15] Heel concreet een aantal vragen tot slot aan deze staatssecretaris.

[1:04:19] Wat heeft hij nu gedaan om geld te vinden voor de Nederlandse zakselijn?

[1:04:23] Hoe vaak is de staatssecretaris in Brussel geweest?

[1:04:26] Heeft hij al gesproken met de Europese investeringsbank?

[1:04:29] Waarom kan er geen bijdrage komen uit de 2,5 miljard voor ontsluiting van woningbouw?

[1:04:33] Heeft de staatssecretaris met de regio gesproken over cofinanciering?

[1:04:37] Wanneer is er het vervolgoverleg?

[1:04:39] Voorzitter, waar een wil is, is een weg.

[1:04:41] Een spoorweg.

[1:04:42] Ik vraag met klem van de staatssecretaris voor het twee minuten debat... dat ongetwijfeld wordt aangevraagd een overzicht met de financieringsmogelijkheden... voor de Nederlandse zakselijn die nu concreet worden onderzocht.

[1:04:52] En voorzitter, tot slot, wij willen van de staatssecretaris het gevoel krijgen... dat hij er echt alles aan doet om die financiering voor elkaar te boksen.

[1:04:58] Dat hij overlegt, laveert en tot een oplossing komt.

[1:05:02] Kortom, dat hij bestuurt.

[1:05:05] Dank u wel.

[1:05:09] Ja, voorzitter.

[1:05:11] Dat zijn stevige woorden van collega Van Dijk, maar ik denk niet onterecht...

[1:05:17] Laat ik het zo zeggen, als ik dit akkoord mee had getekend, dan was ik over heel veel dingen niet tevreden geweest.

[1:05:23] Maar dan was ik blij geweest dat ik de Neder-Saxonlijn en de Lelylijnen nog in had gehad.

[1:05:27] En ik kan me voorstellen dat dat bij collega Van Dijk het geval is.

[1:05:30] En als je dan zo'n brief krijgt als wij op kerstavond kregen, dan is het volgens mij niet eens alleen brodderwerk, maar is het gewoon ook een klap in het gezicht van de Kamer.

[1:05:37] En ook richting de motie die de heer Van Dijk heeft ingediend.

[1:05:41] En de vraag die ik aan de heer Van Dijk zou willen stellen... is op het moment als er voor de twee minuten debat niet meer creativiteit van deze staatssecretaris komt... hoe beoordeelt de heer Van Dijk dat?

[1:05:53] Hoe vindt hij dan dat wij dan op deze manier nog door kunnen... in het debat voor die nederzakslijn en de ledenlijn met de staatssecretaris?

[1:05:59] De heer Van Dijk.

[1:06:01] Ja, dank voor de vraag, voorzitter.

[1:06:03] En we hebben dat debat natuurlijk ook voor de kerst gehad.

[1:06:05] En daar heb ik mijn ongenoegen geuit.

[1:06:06] Dat doe ik nu opnieuw.

[1:06:07] En die brief viel mij ook koud op het dak zo richting de kerstavond.

[1:06:12] En ik verwacht vandaag al eigenlijk van de staatssecretaris het inzicht... dat hij zijn uiterste best moet doen om die financiering te vinden.

[1:06:19] En het ook uit zijn hoofd te laten om nog naar het budget voor de Lelylijn te kijken.

[1:06:23] Dat is nu heel duidelijk gemarkeerd unaniem door 150 Kamerleden.

[1:06:27] En ook ik lees in de brief, nou het wordt lastig en de verwachting is dat het niet lukt.

[1:06:32] Ik wil een andere mentaliteit zien vandaag.

[1:06:34] Dat hij ze maximaal gaat inspannen.

[1:06:37] Dat hij elke dag, elke week overlegt met zijn collega's in het kabinet, met Europa...

[1:06:42] Ook over budgetten die we misschien nog niet hebben aangeboord.

[1:06:46] Ik heb een aantal suggesties ook concreet genoemd.

[1:06:47] Daar wil ik vandaag al reactie op.

[1:06:49] En ik wil dan inderdaad voor dat debat ook zien waaraan gewerkt wordt.

[1:06:52] Ik snap dat dat niet in twee of drie weken allemaal al tot resultaat kan leiden.

[1:06:56] Zo werkt dat.

[1:06:57] Maar ik kan wel verwachten dat dingen in gang worden gezet.

[1:06:59] En dat gevoel wil ik wel krijgen vandaag.

[1:07:01] En ook richting dat twee minuten debat.

[1:07:05] Ik wil dat volledig.

[1:07:08] Ik moet eerlijk bekennen, voorzitter, dat ik heb wel eens gedacht, ik vind het heel vervelend om dit te zeggen, maar dat de staatssecretaris met meer bevlogenheid en minder uitspraak van de heer Wilders heeft verdedigd, dan dat hij zich afgelopen half jaar heeft ingezet voor het openbaar vervoer.

[1:07:22] En dat vind ik buitengewoon ingewikkeld.

[1:07:24] En ik deel echt het gevoel wat de heer Olger van Dijk vandaag op tafel legt.

[1:07:28] En het gevoel wat denk ik breder leeft in deze commissie.

[1:07:30] Dat het regionaal openbaar vervoer enorm onder druk staat.

[1:07:33] Dat er een grote verschaling is.

[1:07:34] En dat we van dit kabinet verwachten dat er wat gebeurt.

[1:07:38] Dus van deze staatssecretaris, maar ook van de coalitiepartijen.

[1:07:40] En ik hoop dat het ons lukt om de staatssecretaris in beweging te krijgen.

[1:07:44] Want dat is keihard nodig.

[1:07:50] Ja, voorzitter.

[1:07:53] Heldere woorden.

[1:07:53] Broddelwerk.

[1:07:54] Ik ben het met collega Van Dijk eens.

[1:07:57] Maar misschien moeten we de staatssecretaris een handje helpen en het gewoon voorzeggen hoe hij het moet financieren.

[1:08:02] En uiteindelijk is natuurlijk de coalitie zelf die niet zoveel middelen ter beschikking heeft gesteld voor al die projecten die in het hoofdlijnakkoord zijn opgenomen.

[1:08:10] Maar wel 2,5 miljard inderdaad voor ontsluiting van woningbouw.

[1:08:13] Dus waarom niet zeggen van het restant van de Noord-Zuidlijn reservering doortrekking.

[0:00:00] 872 miljoen pakken.

[0:00:00] 500 miljoen uit de woningbouwenvelop.

[1:08:22] En zie daar, je kunt de midverkenning starten.

[1:08:24] En dan kun je onderwel voor de restant van 400 miljoen.

[1:08:27] Kun je altijd nog gesprekken aanknopen met de EIB, de Europese Investeringsbank.

[1:08:31] Alsjeblieft, laten we geen tijd verdoen door heen en weer te wijzen en op te roepen tot gesprek.

[1:08:37] Het is gewoon kiezen in schaarste.

[1:08:39] En moeten we misschien deze keuze niet gewoon voorzeggen?

[1:08:42] Ik begrijp die opmerking, voorzitter, van de heer Grimwist.

[1:08:45] En toch vind ik dat deze staatssecretaris gelegenheid moet krijgen.

[1:08:49] De tijd wordt steeds korter om ook zelf te laten zien dat hij dit voor elkaar kan krijgen.

[1:08:54] En daar daag ik hem ook toe uit vandaag.

[1:08:57] Ik heb inderdaad een optie genoemd.

[1:08:58] In de antwoorden op de vragen van de heer Pierik en mijzelf is eind november een overzicht gegeven.

[1:09:02] Daar staat ook generieke financiering uit van het Rijk.

[1:09:05] Daar kun je ook in lezen van je zou inderdaad kunnen herprioriteren vanuit projecten.

[1:09:10] Maar je kunt ook wel degelijk op zoek naar fondsen Europees.

[1:09:13] Ik zie daar ook echt mogelijkheden.

[1:09:15] Die 2,5 miljard is een mogelijkheid.

[1:09:17] En zo moet je uiteindelijk ook gaan schapen uit die verschillende potjes.

[1:09:20] Dat is nu echt eerst.

[1:09:21] Daarvoor hebben we ook een staatssecretaris en een bestuurder.

[1:09:24] Aan deze bestuurder.

[1:09:25] En die wil ik ook echt die kans geven.

[1:09:26] Maar ik wil wel dat gevoel krijgen dat dat ook ergens toe kan gaan leden.

[1:09:30] En daar is vandaag voor bedoeld.

[1:09:31] En ik hoop ook in de antwoord van de staatssecretaris dat we dat gevoel en vertrouwen ook kunnen krijgen.

[1:09:37] Dank u wel.

[1:09:38] Mevrouw Verder namens het CDA.

[1:09:39] Houdt u gang.

[1:09:41] Ja, dank voorzitter.

[1:09:44] Ik wil beginnen met de Neder-Saxonlijn en de Lelylijn.

[1:09:47] En eerlijk gezegd heb ik echt enorm zitten zoeken naar de woorden waarmee ik fatsoenlijk op mijn woorden kan brengen wat ik ervan vind.

[1:09:58] En ik heb ze misschien nog niet eens helemaal te pakken, maar...

[1:10:02] Waar we het vandaag over hebben, als je het hebt over Lelylijn, Neder-Zakselijn... maar ook bijvoorbeeld de flessen als Meppel... dan gaat het niet alleen over rails en treinen die daar overheen rijden.

[1:10:13] Maar het gaat in de kern over brede welvaart in de regio... waar mensen al decennia lang eraan gewend zijn geraakt dat ze niet worden gezien... dat ze niet worden gehoord, dat ze keer op keer worden vergeten of in de steek worden gelaten... en dat gedaane beloftes worden gebroken.

[1:10:30] Dat is wat eronder zit.

[1:10:31] En dat is ook waarom ik en heel veel collega's met mij... in de periode rond de kerst en na de kerst... en nu zoveel bestuurders op de lijn heeft gekregen... uit het noorden en uit Oost-Nederland... waar ze de...

[1:10:47] En het geduld vandaan halen om te blijven trekken aan dit dossier, ik vind het lovenswaardig.

[1:10:54] Maar ik weet waar die energie vandaan komt en dat is omdat die bestuurders in de kern bezig zijn om te knokken voor de brede wijlvaart van hun mensen.

[1:11:02] En in die zin vind ik de brief over de voortgang van Neder-Saxonlijn, Lelylijn, was echt een klap in het gezicht.

[1:11:08] Dat doet gewoon zeer.

[1:11:10] Dat doet zeer bij de mensen in het noorden.

[1:11:12] En dat doet zeer bij de mensen in het oosten.

[1:11:15] En ik vind het eigenlijk gewoon onaanvaardbaar.

[1:11:18] De staatssecretaris heeft in het twee minuten debat gezegd... ik heb tien financieringsopties in kaart gebracht... in antwoord op de schriftelijke vragen van NSC en BBB.

[1:11:29] Vervolgens is er maar...

[1:11:31] kijkt de staatssecretaris eigenlijk maar naar één potje, namelijk dat is de lelielijn.

[1:11:36] Een tweede wordt nog in de kantlijn genoemd, dat is het mobiliteitsfonds.

[1:11:40] Maar o jee, als je daar toch aan gaat komen, dan ga je ook hele vervelende beslissingen maken.

[1:11:44] En dus blijft er maar één alternatief over.

[1:11:47] De Kamer heeft in het verleden al keer op keer aangegeven dat ze die route niet zien zitten.

[1:11:55] De wens van de Tweede Kamer is nadrukkelijk genegeerd.

[1:11:59] Dat kan, dat mag een minister en een staatssecretaris doen.

[1:12:04] Vervolgens is er in de regio het beeld geschetst, dit is de enige optie.

[1:12:09] Naar de Kamer wordt gekeken van...

[1:12:14] Hoe haalt de Kamer het eigenlijk in zijn hoofd om mijn werk zo moeilijk te maken?

[1:12:18] En die kaders te scheppen en daar wat van te vinden?

[1:12:21] De tweede motie is denk ik een antwoord daarop.

[1:12:24] En ik hoop dat de minister dat antwoord gehoord heeft.

[1:12:28] Nul zetels in de Kamer vinden het een goed idee om uit de lelielijn te putten.

[1:12:32] Nul.

[1:12:33] Dus in de brief die naar de Kamer is gestuurd staat... er is geen meerderheid voor.

[1:12:39] Zo kan je het ook opschrijven, maar het is een meerderheid van nul.

[1:12:43] En dat betekent dus dat wij veel verwachten van de staatssecretaris.

[1:12:47] En de staatssecretaris heeft zelf ook verwachtingen geschapen.

[1:12:51] Namelijk dat er tien routes zijn.

[1:12:53] En waarom zie ik die dan niet uitgewerkt?

[1:12:55] Waarom zie ik alleen optie 1, lelielijn, optie 2, mobiliteitsfonds...

[1:13:00] Waar is optie 3 tot en met 10 gebleven?

[1:13:02] En waarom hoor ik daar de bestuurders uit het noorden en het oosten niet over?

[1:13:06] Uit hun terugkoppeling, uit het gesprek wat ze de dag na twee minuten debat met de staatssecretaris hebben gevoerd.

[1:13:12] Want de staatssecretaris heeft beloofd dat hij al die oplossingsrichtingen met de regio zou gaan bespreken.

[1:13:18] En zover ik heb begrepen is dat niet gebeurd.

[1:13:23] Voorzitter, ik verwacht echt meer van de staatssecretaris op dit dossier.

[1:13:27] Ik snap ook wel dat het ingewikkeld is.

[1:13:30] Maar een brief waarmee staat... de optie die ik voor ogen had is mij afgesneden.

[1:13:36] Dat was het dan.

[1:13:37] Ik heb een slecht gevoel bij de voorjaarsnood.

[1:13:39] Ik denk niet dat het daar gaat lukken.

[1:13:40] Daar neemt het CDA gewoon geen genoegen mee.

[1:13:44] Voorzitter, dan de flessen als meppel.

[1:13:47] Dat was ook een vervelende verrassing.

[1:13:49] Wij hebben als Kamer keer op keer ons best gedaan om geld los te maken wat nodig is om die flessen als meppelstructuur aan te pakken.

[1:13:59] En nu krijgen we weer opnieuw te horen dat het veel meer geld gaat kosten.

[0:00:00] 100 tot wel 250 miljoen.

[1:14:04] Dat is geen kattenpis.

[1:14:09] En bij mij rijst dan de vraag hoe kunnen wij in deze Kamer nou nog geloofwaardig infrabeslissingen nemen als dit blijkbaar zo makkelijk en zo vaak telkens uit de klauwen loopt.

[1:14:17] Want wij moeten toch als Kamer ook kunnen vertrouwen op de juistheid en de volledigheid van die informatie die ons wordt aangeleverd.

[1:14:23] En waar wij dan vervolgens ons best voor doen.

[1:14:25] Want ik heb geen batterij met ambtenaren die de boel kan narekenen voor me.

[1:14:31] Dus ik wil graag van de staatssecretaris horen, kan er een overzicht komen over de bedragen die nou echt nodig zijn?

[1:14:39] Een echt totaaloverzicht waar we op kunnen bouwen wat nodig is om die flessenhals Meppel aan te pakken.

[1:14:45] Het gaat om 1,8 miljoen mensen die in het noorden wonen.

[1:14:50] Moeten die zich dan elke keer weer door die flessenhals blijven wurmen naar Den Haag om dit opnieuw te agenderen?

[1:14:55] Ik hoop echt dat we het in deze Kamer nu een keer geregeld kunnen krijgen.

[1:14:58] Dus ik zou graag een brief willen hebben voor dat totaalbeeld.

[1:15:02] Ik zou graag van de staatssecretaris willen weten of de dekking die we nu nog missen... of dat in meertal 2025 wordt geregeld.

[1:15:12] Ik zou graag willen weten wat de planning is voor de realisatie van het vierde perronspoor.

[1:15:16] Dat is nu voorzien in 2030.

[1:15:18] Ik heb in de krant gelezen dat ProRail nog steeds denkt dat het geld wat er nu beschikbaar is daarvoor voldoende is.

[1:15:24] Maar de schop is de grond nog niet in.

[1:15:25] Dus ik wil weten, klopt het?

[1:15:26] Hebben we genoeg geld?

[1:15:27] Hebben we genoeg tijd?

[1:15:28] Hoe staat het daarmee?

[1:15:30] Hoe staat het met de derde en de vierde Intercity?

[1:15:32] Want het amendement van Grinwis en vele anderen vraagt niet alleen om minder verstoringen, maar ook om meer en snellere treinen.

[1:15:39] En tot slot, voorzitter, nog één afrondende vraag over het traject Emmerijnen... of specifiek de 500 meter van station Koervoerde tot de Duitse grens.

[1:15:49] Ik ben op zich blij met de beantwoording van de staatssecretaris... op onze schriftelijke vraag hierover, over de inzet van Duits materieel...

[1:15:55] om zich in te zetten bij de ILT.

[1:15:57] Mijn vraag is, stel de Duitse Veiligheidsinstantie... vraagt morgen het ILT om een advies.

[1:16:03] Wanneer kan dit advies dan positief beoordeeld?

[1:16:05] Zou dat kunnen zijn?

[1:16:07] En kan de staatssecretaris niet ook samen met zijn Europese collega's... inzetten op vereenvoudiging van het proces... door dit te agenderen bij de eerstvolgende transportraad?

[1:16:16] Dank u wel.

[1:16:16] Dank u wel.

[1:16:17] De heer Geenweers, namens de kerstjury.

[1:16:18] Gaat u gang.

[1:16:21] Voorzitter, dank u wel.

[1:16:22] Ja, voorzitter, het is ook duidelijk uit de bijdrage van mijn collega's.

[1:16:27] Dit kabinet is niet vooruit te branden als het aankomt op het verbeteren van de bereikbaarheid van Nederland per spoor.

[1:16:32] En in bijzonder van Noord-Nederland.

[1:16:35] En we weten allemaal, politiek is kiezen in schaarste.

[1:16:38] En mijn vraag aan de staatssecretaris is, durft hij dat?

[1:16:43] Er is altijd te weinig geld om alles te doen wat we zouden willen.

[1:16:46] Altijd.

[1:16:47] En dat probleem had natuurlijk minder groot hoeven zijn als de coalitie minder geld zou stoppen in allerlei consumptieve uitgaven als het eigen risico verlagen en meer in investeringen in onze infrastructuur.

[1:16:57] Maar ook besturen in tijden waarin je in een te strak pak bent genaaid is goed mogelijk.

[1:17:03] Maar daar moet je wel voor gaan staan met een visie.

[1:17:05] Ga staan voor de regio.

[1:17:07] De mooie woorden over bereikbaarheid met daadkracht omzetten in daden.

[1:17:11] En ik denk dat mijn oproep aan de staatssecretaris helder is.

[1:17:15] Voorzitter, nou kom ik specifiek op een aantal projecten.

[1:17:18] Allereerst de flessenhals bij Meppel.

[1:17:21] In de regio is fikse onrust ontstaan.

[1:17:23] En collega Verder had het er ook al over en een aantal andere collega's ook.

[1:17:26] Nu blijkt dat met het huidige budget, dat door de Kamer bij elkaar geharkt is...

[1:17:32] en wat in eerste instantie genoeg zou zijn volgens alle berichten, alleen een vierde perron aangelegd kan worden en het amplacement aangepast kan worden.

[1:17:41] Dat betekent dus dat er nog altijd geen aanpak van de overwegen tussen Zwolle en Meppel zou zijn.

[1:17:46] Terwijl het uitdrukkelijk wel in de scope zat van de door de Kamer aangenomen amendementen.

[1:17:51] Geen ondertunneling vooralsnog dus.

[1:17:54] En door het huidige stand-still-principe dus ook gewoon geen extra treinen.

[1:17:58] Door de regio en de Kamer gewenst de derde en vierde intercity naar Groningen is daarmee dus voorlopig gewoon uit beeld.

[1:18:04] Kan de staatssecretaris zo spoedig mogelijk een strakkere raming geven om de overwegen tussen Meppel en Zwolle ook aan te pakken?

[1:18:11] En gaat het bij die 100 miljoen die de staatssecretaris bij het vorige debat noemde echt om slechts twee overgangen, zeker tunnels?

[1:18:19] Wat gebeurt er dan met al die andere overgangen, zoals bijvoorbeeld die in Staphorst?

[1:18:24] Gaat staatssecretaris hier zelf geld voor uittrekken of moet de Kamer voor de derde keer voor het noorden van het land opkomen omdat de regering dat weigert?

[1:18:32] Haal gewoon het benodigde geld uit de rokende restanten van de reservering voor de doortrekking van de Noord-Zuidlijn.

[1:18:38] Dat zou mijn simpele suggestie zijn.

[1:18:42] Hoe staat het met de uitvoering van de motie van de Graaf voor de derde en vierde intercity naar Groningen?

[1:18:47] Nee, dat zijn niet die extra treinen van Arriva die overigens nog steeds niet rijden.

[1:18:51] Ondanks de aankondiging van de staatssecretaris in het vorige debat dat deze per januari 2025 zouden rijden.

[1:18:58] Graag een harde toezegging op die volwaardige derde en vierde intercity per uur van en naar Groningen nog deze concessieperiode.

[1:19:05] De heer Ginwis, ik ga u toch onderbreken, want u heeft een interruptie van de heer Bemenga van D66.

[1:19:09] Dank u wel, voorzitter.

[1:19:10] De heer Ginwis heeft in zijn interrupties, maar ook nu in zijn eigen bijdrage, noemt hij de restanten rondom Noord-Zuidlijn.

[1:19:20] Ik wil het toch aan de heer Ginwis vragen of hij weet dat die Noord-Zuidlijn handvoorwaardelijk is voor meer treinreizen...

[1:19:28] richting Brussel, Londen en Parijs.

[1:19:31] Omdat die nu eenmaal ruimte bieden voor het Schiphol-tunnel.

[1:19:35] En dat hetzelfde, ook zelfs de aanleg van de Lelylijn... ook daarvan afhankelijk is van die ruimte die daardoor ontstaat.

[1:19:46] Ja, daar ben ik mij ter lege van bewust.

[1:19:49] En ik wilde er net iets over gaan zeggen.

[1:19:51] Dus dank voor deze interruptie.

[1:19:53] Dat scheelt uw spreektijd.

[1:19:54] Want ik ben me zeer bewust van de toegevoegde waarde van het doortrekken van de Noord-Zuidlijn naar Schiphol.

[1:20:01] Sterker, ik ben er ook overtuigd van de noodzaak ervan.

[1:20:04] En als het aan de ChristenUnie zou liggen, zouden we meer investeren in openbaar vervoer.

[1:20:08] En zouden we niet deze...

[1:20:11] ...reservering, de rokende restanten van deze reservering hoeven te plunderen... ...maar zouden we die aanvullen zodat we en, en, en kunnen doen.

[1:20:18] Maar gegeven de situatie en gegeven het feit dat deze coalitie... ...geen extra geld voor OV-projecten heeft uitgetrokken... ...maar wel heeft gezegd, nee, de Saxe-lijn leggen we aan... ...de Lely-lijn willen we aanleggen... ...we willen de meeste van de 17 gepauseerde projecten lostrekken...

[1:20:38] Waar die Noord-Zuidlijn ook bij zit.

[1:20:40] Ja, ze hebben er geen geld voor uitgetrokken.

[1:20:43] We weten dat er 1,8 miljard uit deze reservering is gehaald.

[1:20:48] Dat daarmee bij lange na geen zicht is op het realiseren van die doortrekking van die Noord-Zuidlijn.

[1:20:53] Dat die MKBA technisch altijd goed uitkomt.

[1:20:57] Dus bij een volgende kabinet komt er altijd wel weer geld voor die Noord-Zuidlijn.

[1:21:01] Maar of er ooit weer geld komt voor de Neder-Zakslijn of voor de Lelylijn.

[1:21:04] Die MKBA technisch minder makkelijk rondrekenen.

[1:21:07] Ik denk het niet.

[1:21:08] En dan zeg ik...

[1:21:09] geruchtgesteund door het hoofdlijnakkoord... waarin gepleit wordt voor de Neder-Zakse lijn en de Lelylijn.

[1:21:14] Stop nu geld in die Neder-Zakse lijn.

[1:21:16] Forceer een doorbraak.

[1:21:17] Begin met die midverkenning vandaag.

[1:21:19] Dan leg ik daar de prioriteit.

[1:21:21] En dan moet de Noord-Zuidlijn nog eventjes wachten.

[1:21:23] Niet omdat ik dat zo graag wil... maar omdat wij als ChristenUnie-politici wel durven te kiezen in schaarste.

[1:21:30] U mag verder gaan met uw betoog.

[1:21:32] Want de heer Bemengen zou wel willen, maar zijn interrupties zijn op.

[1:21:35] De heer Grim is vervolgd in betoog.

[1:21:39] Ja, ja, voorzitter.

[1:21:39] Dan kan ik dit stukje ook overslaan, want dit was in één keer helder.

[1:21:44] Voorzitter, dan... Ja, en dat is dus ook mijn pleidooi voor de Nederlandse actieslijn, voorzitter.

[1:21:50] Want ja, dat het tenenkrommend was en broddelwerk.

[1:21:54] Nou, al die woorden zijn al gevallen.

[1:21:55] Hoef ik niet dunnetjes te gaan herhalen.

[1:21:59] Mijn oproep aan de staatssecretaris is... niet om ach en wee te gaan roepen of het moeilijk, moeilijk, moeilijk.

[1:22:05] Gewoon keuzes te maken.

[1:22:07] Er ligt 872 miljoen op de plank in die reservering... voor het doortrekken van die Noord-Zuidlijn.

[1:22:12] gebruik de woningbouwgelden, de ontsluitingsmiddelen voor de woningbouw... die er wel zijn, die deze coalitie wel heeft uitgetrokken.

[1:22:20] En 1 plus 1 is 3 en je kunt die midverkenning starten.

[1:22:22] En mijn vraag aan de staatssecretaris is... ga er nou niet omheen draaien, ga ervoor staan, kies...

[1:22:29] En zeg toe dat dit inderdaad een route zou kunnen zijn die u gaat bewandelen.

[1:22:33] Sterker dat dit een route zal worden die de staatssecretaris gaat bewandelen.

[1:22:37] En in ieder geval dat die midverkenning uiterlijk met de voorjaarsnota zal worden gestart.

[1:22:42] Dan de bikkergelden.

[1:22:43] Deze enorme investeringen in betaalbaarheid en beschikbaarheid van het openbaar vervoer onder aanvoering van...

[1:22:48] Wij mochten daar beleiding aan geven, maar er waren heel veel fracties in deze Kamer die die route steunden en onder die motie wikker stonden.

[1:22:56] Die rijgen toch een beetje in stille dood te sterven.

[1:22:58] Enerzijds omdat de regering hard dreigt te gaan bezuinigen op bussen in de regio's rond de grote steden.

[1:23:03] De korting op de BDU die als een...

[1:23:05] Als een donderslag bij heldere hemel in het coalitieakkoord stond, althans impliciet.

[1:23:11] Maar anderzijds ook door het inflatiespook.

[1:23:13] En werd de prijsstijging bij de NS dankzij de motie eenmalig voorkomen.

[1:23:21] Dit jaar moest 6% prijsstijging worden doorgevoerd.

[1:23:23] En waarbij vermeld moet worden dat de staatssecretaris in de bres is gesprongen.

[1:23:28] Anders was het nog erger geweest.

[1:23:29] Dus dat geef ik graag toe.

[1:23:32] Maar als we niet uitkijken, dreigt opnieuw een grote stijging in de prijs van treinkaartje 2026.

[1:23:35] En hoe gaat de staatssecretaris een structurele oplossing...

[1:23:39] ...voor die enorme prijsstijging bij de NS bieden.

[1:23:42] Ook de accijnsverlaging op benzine en diesel verdwijnt per 1 januari 2026.

[1:23:46] Er dreigt dus over de volle breedte een forse prijsstijging per 1 januari aanstaande... ...voor het personenvervoer.

[1:23:51] En werkt de staatssecretaris samen met de minister... ...aan één bot voor de voorjaarsnotenonderhandeling... ...om hier misschien een antwoord op te formuleren.

[1:23:59] Ja, of laten we het gewoon allemaal gebeuren... ...en betekent dat gewoon weer een grote prijsstijging... ...en een nog hogere inflatie dus komend jaar.

[1:24:06] Hoe vecht de staatssecretaris tegen de dreigende kaalslag in het OV als gevolg van de... Nee, dat was hem.

[1:24:13] Dan de HSL.

[1:24:15] Ja, ik kan me aansluiten bij de gestelde vragen.

[1:24:16] De snelheidsbeperkingen zijn in december bijgesteld.

[1:24:20] Toch is er nog geen zicht op een definitieve oplossing.

[1:24:22] En mijn laatste vraag aan de staatssecretaris is... Wanneer komt u met een plan van aanpak en een planning, inclusief realistische raming... om de HSL weer in de benen te krijgen?

[1:24:30] En dan met de snelheid van 300 kilometer per uur die oorspronkelijk was beoogd.

[1:24:36] Dank u wel.

[1:24:37] De heer Alibas, uw naam is Denk.

[1:24:39] Voorzitter, dank.

[1:24:40] Vandaag kan ik niet anders dan wederom stilstaan bij de absurde prijsstijgingen van de treinkaartjes.

[1:24:47] De verhoging van maar liefst 6% is inmiddels per 1 januari ingegaan.

[1:24:53] De staatssecretaris lijkt zichzelf gerust te stellen met de gedachte dat het erger had gekund.

[1:24:57] Dat het geen 12% is geworden.

[1:25:00] Voorzitter, het kan niet erger.

[1:25:03] Het kon alleen beter.

[1:25:05] Geen verhoging namelijk.

[1:25:07] Of zelfs treinkaartjes goedkoper maken.

[1:25:10] In een tijd waarin veel mensen moeite hebben om rond te komen... wordt het openbaar vervoer in Nederland alleen maar duurder.

[1:25:17] En dat terwijl juist het spoor toegankelijk en betaalbaar zou moeten zijn voor iedereen.

[1:25:22] Gezinnen met een laag tot modaal inkomen zouden zich niet maandelijk zorgen moeten maken waar zij de honderden euro's vandaan gaan halen voor noodzakelijke reizen.

[1:25:31] En wat gaat de minister doen om treinkaartjes betaalbaar te houden voor Nederlanders met een laag of modaal inkomen?

[1:25:37] Tegelijkertijd zien we dat de NS sinds kort 1600 extra treinen per week rijdt om het dalende aantal reizigers op te vangen.

[1:25:47] Hoe beter onze dienstregeling, des te meer Nederland aan de trein heeft, al dus de NS.

[1:25:52] Maar voorzitter, wat heeft Nederland aan meer treinen als een treinkaartje onbetaalbaar is geworden?

[1:25:58] Meer aanbod helpt niet als mensen de trein niet kunnen betalen.

[1:26:02] Groei heeft pas zin als het openbaar vervoer voor iedereen toegankelijk is.

[1:26:06] Is de staatssecretaris bereid samen met de NS te zorgen voor niet alleen meer,

[1:26:11] maar vooral betaalbaar openbaar voor.

[1:26:13] Voorzitter, ik wil de staatssecretaris meenemen naar Spanje.

[1:26:17] En uiteraard niet fysiek, maar gewoon in gedachten.

[1:26:20] Tijdens mijn werkbezoek vorige week stapte ik samen met mijn collega's hier in de hoogsnelheidstrein van Barcelona naar Madrid.

[1:26:28] En in slechts 2,5 uur legden we ruim 500 kilometer af.

[1:26:33] En voorzitter, dat is sneller dan de auto die er 6,5 uur over doet.

[1:26:37] En zelfs sneller dan

[1:26:39] De vliegtuigen, als je de tijd voor inchecken en security meeneemt.

[1:26:43] Maar voorzitter, wat me het meest opviel, is dat zo'n rit van 500 kilometer mogelijk is voor slechts 9 euro.

[0:00:00] 9 euro, voorzitter, 9 euro.

[1:26:55] Een tiende van het aantal kilometers, als je dat vergelijkt, is de reis van Utrecht naar Den Haag.

[1:27:02] Maar je betaalt daar wel het dubbele voor.

[1:27:05] Voor een comfortabele, snelle en duurzame reis dwars door het land... hoef je dus maar slechts 9 euro te betalen.

[1:27:12] En voor datzelfde geld, voorzitter, komt menig Nederlander het dorp niet eens uit met de buurtbus.

[1:27:19] Doordat Spanje het openbaar voer zo aantrekkelijk heeft gemaakt voor iedereen... is het percentage reizigers dat de trein boven het vliegtuig verkoos... tussen Barcelona en Madrid flink gestegen.

[1:27:28] In 2019 koos zo'n 60 procent, en daar gaat de bel, voor de trein...

[1:27:33] En inmiddels is dat ook 80 procent.

[1:27:37] Dat zijn percentages waar wij in Nederland momenteel nog slechts van kunnen dromen.

[1:27:42] En in de woorden van mijn collega van de VVD om de vingers van af te likken.

[1:27:48] Hoe kan het dat Spanje erin slaagt om haar spoor zo toegankelijk en betaalbaar te maken, terwijl in Nederland de prijzen de pan uitreizen?

[1:27:56] En waarom kunnen wij niet leren van deze landen, zou ik de staatssecretaris willen vragen.

[1:28:01] Voorzitter, is de staatssecretaris bereid om te onderzoeken hoe landen als Spanje hun spoor betaalbaar houden en om deze inzichten te vertalen naar de Nederlandse situatie?

[1:28:09] Ik had al eerder een motie ingediend.

[1:28:12] Die heeft me helaas niet gehaald om een onderzoek te doen naar de buurlanden waar openbaar vervoer veel goedkoper is.

[1:28:18] Nog een keer een vraag aan de staatssecretaris.

[1:28:21] Graag een reflectie hierop.

[1:28:23] ...van onze staatssecretaris.

[1:28:24] Mensen zouden moeten kiezen voor de trein... ...omdat die snel, comfortabel en betaalbaar is.

[1:28:29] Niet omdat ze een andere keuze hebben.

[1:28:32] De trein moet geen luxe product zijn... ...maar een rechtvaardige en toegankelijke optie voor iedereen.

[1:28:38] Voorzitter, dat was het.

[1:28:39] Dank u wel.

[1:28:40] We hebben nog een interruptie van de heer Olvendijk.

[1:28:42] Uit de gang.

[1:28:43] Ja, dank voorzitter.

[1:28:44] En het betoog van de heer Al-Bassi en Van Denk voor betaalbare treinkaartjes, daar kunnen we vanuit Nieuws Sociaal Contract op zichzelf heel goed bij aansluiten.

[1:28:51] We hebben ons uiterste best gedaan in overleg met deze Kamer om dat tot die 6% te beperken.

[1:28:55] Daar kun je inderdaad glashal vol of erg leeg zien, zoals de heer Al-Bassi dat formuleert.

[1:29:02] Kijk, politiek is ook kiezen.

[1:29:04] Ik ken DENK ook als een zeer autominnende partij.

[1:29:06] De heer Grimwees refereerde al aan de uitdaging bij de accijnzen.

[1:29:09] Het kan niet allemaal.

[1:29:11] We kunnen niet en zorgen dat de prijskaartjes goedkoper worden... en dat de accijnzen laag blijven of lager worden.

[1:29:16] Dus ik zou de heer El-Bassi en DENK willen uitdagen.

[1:29:21] Wat moet het nou zijn als we nou een keuze hebben?

[1:29:23] De bomen groeien niet aan de hemel meer financieel gezien.

[1:29:25] En we hebben 100 of 200 miljoen.

[1:29:27] Gaat het dan naar de treinkaartjes of gaat het dan naar die accijnzen van de auto's?

[1:29:30] De heer El-Bassi.

[1:29:33] Voorzitter, inderdaad, het lijkt zo op deze manier wel een breder debat te worden.

[1:29:38] Voor de auto, dat zien we, werken we enorm belastend.

[1:29:42] Ze worden op alle manieren belastend.

[1:29:44] Of het gaat nou om parkeerbelasting, of het gaat om verkeersboetes, of op welke manier dan ook.

[1:29:50] Wij zijn daar geen voorstander van.

[1:29:51] Waar wij wel een voorstander van zijn, en dat hebben we ook in Spanje teruggezien, en die kunnen dat, en inderdaad, het is een kwestie van keuzes, dat is dat je ziet dat de treinen enorm aan het concurreren zijn met de auto.

[1:30:02] Dat is ook wat ze aangaven in de presentatie waar de heer Olger van Dijk ook bij aanwezig was.

[1:30:07] En dat zou ik eigenlijk ook terug willen zien hier in Nederland.

[1:30:10] Dus zorg ervoor dat je goede concurrentie hebt.

[1:30:13] Waar wij geen voorstander zijn inderdaad is dat je auto's als melkkoe gaat gebruiken.

[1:30:18] En als de heer Olger van Dijk gaat vragen waar moet het geld vandaan komen.

[1:30:22] Ik heb het voorbeeld vaker genoemd.

[1:30:24] Deze coalitie heeft ervoor gekozen om 1,7 miljard om dat als cadeau te geven aan grote aandeelhouders.

[1:30:34] Aan rijkere ondernemingen.

[1:30:36] Die keuze zouden wij niet gemaakt hebben.

[1:30:38] Die hebben jullie wel gemaakt, zeg ik even aan degene die in de coalitie in het kabinet zitten.

[1:30:44] Die zouden wij niet gemaakt hebben.

[1:30:45] Dat zouden wij perfect vinden om dat hier aan te besteden.

[1:30:49] De vraag was natuurlijk een keuze te maken, omdat de schaarste is en waar je het geld ook vandaan haalt.

[1:30:54] Er is een scheiding tussen inkomsten en uitgaven, maar daar moeten we het nu niet over gaan hebben, want dan wordt het nog een breder debat.

[1:30:58] Maar ik hoorde de heer Al-Bassi wel zeggen dat hij concurrentie bepleit.

[1:31:02] Moet ik hem dan zo horen dat DENK eigenlijk de huidige concessie van S wil openbreken en daar volledige concurrentie ook op het kernnet wil toestaan?

[1:31:10] Ja, Al-Bassi.

[1:31:11] Voorzitter, van mij mag er best geconcureerd worden.

[1:31:14] Volgens mij is er al een vorm van marktwerking, ook hier in Nederland.

[1:31:17] Het is een beetje een vage vorm van marktwerking, durf ik wel te zeggen.

[1:31:21] Er is wel concurrentie, maar toch weer niet.

[1:31:24] Dus wat mij betreft mag er wel meer concurrentie zijn.

[1:31:28] Tegelijkertijd vind ik wel dat de overheid erop moet toezien dat het niet doorslaat.

[1:31:32] Want ik kan me zomaar voorstellen dat als een particuliere partij in een monopoliepositie terechtkomt, dat ze dan ook alles kunnen doen.

[1:31:39] Dat hebben we gezien in de zorg, dat hebben we gezien bij wonen en dat moeten we niet ook bij mobiliteit hebben.

[1:31:44] Dus ik zou zeggen prima, concurrentie mag, maar zorg ervoor dat marktwerking niet doorslaat.

[1:31:52] Dank u wel.

[1:31:53] Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[1:31:56] We gaan nu schorsen zodat de staatssecretaris zich kan voorbereiden op de beantwoording aan de eerste termijn aan de kant van de staatssecretaris.

[1:32:03] En ik schors daarom dit debat tot vier uur.

[2:00:59] Ik heropen dit commissiedebat spoor.

[2:01:03] En hartelijk welkom terug aan de staatssecretaris.

[2:01:05] We gaan beginnen aan de beantwoording in de eerste termijn aan de kant van het kabinet.

[2:01:12] En daarvoor wil ik de staatssecretaris het woord geven.

[2:01:16] Maar niet zonder hem te vragen om een toelichting te geven over de wijze van beantwoorden.

[2:01:22] Dat helpt altijd heel erg...

[2:01:25] Bij het overzicht en aan de leden zou ik willen voorstellen dat we interrupties plegen aan het einde van elk blokje.

[2:01:33] De staatssecretaris.

[2:01:34] Dank u wel voorzitter.

[2:01:35] Ik heb vijf mapjes.

[2:01:37] Algemeen, sociale veiligheid, bereikbereid Noord-Nederland, internationaal spoor en een map overig.

[2:01:45] Alle vijf zijn ze goed gevuld.

[2:01:47] Dus ik ga gewoon rustig beginnen voorzitter.

[2:01:50] Ik zou u willen aan spoor om dat rustig achterwege te laten.

[2:01:52] Gaat u gang.

[2:01:53] We gaan tempo maken.

[2:02:00] Ja, voorzitter.

[2:02:01] Dank ook aan de Kamer natuurlijk voor haar inbreng in eerste termijn.

[2:02:05] Ik zie overigens een aantal mensen naar u kijken, voorzitter.

[2:02:08] Misschien dat er een vraag is.

[2:02:11] Nou, dat zullen we eens doen.

[2:02:12] Ik zou zeggen maximaal vier.

[2:02:14] Maar wel korte interrupties, want we hebben de helft van de tijd voor dit debat al gebruikt.

[2:02:19] Dus vier korte interrupties.

[2:02:21] En ik ga daar echt goed op letten.

[2:02:23] Uitgangstijd.

[2:02:25] Dank nogmaals, voorzitter.

[2:02:27] In Nederland ligt ruim 3000 kilometer spoor.

[2:02:31] En het komt niet vaak voor dat het spoornetwerk kunnen uitbreiden.

[2:02:35] Het laatste stukje nieuwe spoor dat in gebruik is genomen was het Theemswegtracé.

[0:00:00] 4 kilometer nieuwe spoor in de Rotterdamse haven.

[2:02:42] Dat 300 miljoen euro kostte en in 2021 in gebruik is genomen.

[2:02:47] Nieuwe spoor aanleggen is kostbaar en moet goed worden ingepast in ons dichtbevolkte land.

[2:02:52] Deze Kamer wil dat we ook aan de slag gaan met de Lelylijn en de Neder-Zakslijn.

[2:02:56] Maar op dit moment is het niet realistisch omdat zicht op de financiering van deze spoorlijnen ontbreekt.

[2:03:02] Ik zal nog even schetsen wat er ook precies gebeurd is, voorzitter.

[2:03:05] Dit kabinet stelde daarom een compromis voor.

[2:03:08] Geld dat gereserveerd staat voor de Lelylijn en op zijn vroegst pas bij realisatie hiervoor beschikbaar gesteld zou kunnen worden, nu inzetten voor de Neder-Zakse lijn.

[2:03:17] Voor de Neder-Zakse lijn kan namelijk binnen de huidige regels een verkenning gestart worden.

[2:03:21] Voor de Lelylijn kan het met de huidige middelen niet.

[2:03:24] In het masterplan voor de Lelylijn onderzoeken we hoe de financiering voor dit spoortraject van ongekende omvang alsnog zou kunnen worden gerealiseerd.

[2:03:33] Het kabinet heeft dit besluit niet lichtzinnig genomen.

[2:03:37] Alle opties hebben de revue gepasseerd.

[2:03:39] Van afwijken van spelregels.

[2:03:41] tot vinden van extra budget binnen het Rijk.

[2:03:44] Van deelverkenningen tot onderzoeken naar alternatieve vormen van financiering.

[2:03:48] En geen van deze opties heeft enkel voor de voordelen.

[2:03:52] Uw Kamer heeft via de motie van Van Dijk unaniem laten weten niets te voelen...

[2:03:56] voor het voorstel van het kabinet.

[2:03:58] En dus ga ik de komende tijd samen te regio kijken... hoe we dan wel stappen kunnen zetten voor de Nederlandse zakselijnen.

[2:04:03] En tegelijkertijd werken we dus aan het eerder genoemde masterplan... voor de Lelylijn.

[2:04:08] Ik kon er bij de voorjaarsnota nog een keer op terug... maar ben ook benieuwd welke mogelijkheden natuurlijk de Kamer zelf ziet... om beide projecten toch vlot te trekken.

[2:04:15] De heer Ginwis van de ChristenUnie kwam ook met een voorbeeld daarvoor, voorzitter.

[2:04:20] Het andere belangrijke onderwerp waar we het vandaag over hebben, is de hoofdrailnetconcessie.

[2:04:26] Sinds 1 januari is de hoofdrailnetconcessie van 2025-2033 in werking getreden.

[2:04:32] Daarmee gaan 1,1 miljoen treinreizigers in Nederland erop vooruit.

[2:04:35] Met de nieuwe dienstregeling 2025 rijdt de NS zo'n 1600 extra treinen...

[2:04:41] Zo rijdt bijvoorbeeld de airport Sprinter elf keer per uur tussen Schiphol en Amsterdam Centraal.

[2:04:46] Ook gaat binnenkort de vernieuwde Euristar-terminal open en kunnen reizigers weer zonder tussenstop van Amsterdam naar Londen reizen in vier uur.

[2:04:55] De laatste jaren waren de prestaties op het spoor echter ondermaats.

[2:04:59] In 2024 hebben NS en ProRail hard gewerkt om de prestaties op het spoor te verbeteren met het verbeterprogramma Betrouwbaar Beter.

[2:05:07] Door inzet op onderhoud van materieel en voldoende technisch personeel is de beschikbaarheid van materieel weer op orde.

[2:05:14] Daarnaast zijn er vorige jaren 30 snelheidsbeperkingen opgelost, bijvoorbeeld bij Geleen, Ravenstein en bij Zaltbommel.

[2:05:20] En daarmee zijn we er nog niet, voorzitter.

[2:05:22] Voor de volledige prestatieverbetering is meer tijd nodig.

[2:05:25] En daar blijven NS en ProRails zich samen met het ministerie voor inzetten.

[2:05:30] Er ligt ook een enorme onderhoudsopgave op de spoorwegen.

[2:05:33] Naast de stappen die met het programma hoofdfrequent spoorvervoer worden gezet om de bereikbaarheid per spoor te verbeteren,

[2:05:40] wordt op veel plekken in Nederland ook het spoor vernieuwd.

[2:05:42] En hoewel dit op kort termijn hinden voor de reizigers oplevert, zorgt het op lange termijn voor een verbeterde betrouwbaarheid van het spoor.

[2:05:49] Ik sluit graag af met een topprioriteit van dit kabinet, voorzitter.

[2:05:53] Dat is de inzet op het veiliger maken van het openbaar vervoer, zodat werknemers en reizigers zorgeloos in de trein kunnen stappen.

[2:06:01] Samen met vervoerders, decentrale concessieverleners, ProRail, politie, vakbonden en het ministerie van Justitie en Veiligheid zijn we daarmee bezig.

[2:06:11] Ook in een situatie als momenteel rond het station Marhezen zien we dat we gezamenlijk, ook in het kabinet, overlast moeten aanpakken.

[2:06:18] En ons maximaal moeten inspannen voor veilige bereikbaarheid.

[2:06:22] Over de veelheid aan maatregelen door de OV-sector wordt uw Kamer binnenkort per brief nade geïnformeerd.

[2:06:27] Kortom, we werken samen met onze partners hard aan een veilig en bereikbaar Nederland per spoor.

[2:06:34] Dat zullen we ook het komende jaar...

[2:06:35] blijven doen.

[2:06:36] Dit was mijn algemene inleiding.

[2:06:37] Je hebt ook nog een aantal vragen concreet bij de inleiding.

[2:06:42] Wilt u dat ik die ook nu doe?

[2:06:43] Of wilt u eerst de Kamer vragen laten stellen?

[2:06:45] Ik zou graag die gelegenheid even willen geven.

[2:06:47] De heer De Hoop volgens mij.

[2:06:48] Naar de Verschillingspartij van de Arbeid.

[2:06:51] Ja, voorzitter.

[2:06:54] De staatssecretaris had ook kunnen zeggen... ik realiseer me dat ik een route heb bewandeld die de Kamer niet wilde.

[2:07:00] En ik heb een deksel op de neus gekregen.

[2:07:01] Ik had het misschien anders kunnen doen.

[2:07:03] Maar wat de staatssecretaris zegt, dat dat een compromis was.

[2:07:08] Een compromis is niet iets waarvan de hele Kamer al een jaar lang zegt... ik wil het niet, maar ik doe het toch.

[2:07:14] De staatssecretaris heeft met z'n oren dicht... of ze met z'n vingers in de oren deze route gekozen...

[2:07:20] En hij staat er nog steeds achter.

[2:07:21] En ik vind het wel heel ingewikkeld dat de staatssecretaris geen enkele beweging maakt.

[2:07:26] En ook niet dan schetst wat die andere scenario's waren.

[2:07:29] Dus ik hoor graag van hem nu drie, vier, concreter, de scenario's die de staatssecretaris anders in gedachten had.

[2:07:35] Legt hij dan op tafel in dit debat, zou ik tegen de staatssecretaris willen zeggen.

[2:07:39] De staatssecretaris.

[2:07:40] Voorzitter, wat ik heb gezegd is dat dit kabinet...

[2:07:45] op grond van meerdere besprekingen binnen het kabinet... heeft besloten tot dit voorstel.

[2:07:50] Dat is het compromis wat we binnen het kabinet hebben bereikt... op grond van de middelen die beschikbaar waren, situatie zoals die is.

[2:07:56] En dat is de reden waarom dit kabinet heeft gezegd... dit is ons voorstel richting de Kamer.

[2:08:00] En de Kamer heeft een hele duidelijke uitspraak gedaan.

[2:08:02] Dat wil zij niet.

[2:08:03] Heel goed.

[2:08:07] En dan concludeer ik nu dat wij tot de voorjaarsnota... niet iets anders nog van deze staatssecretaris kunnen verwachten.

[2:08:14] De staatssecretaris.

[2:08:15] Voorzitter, we hebben ook gesproken over andere mogelijkheden, maar er was geen draagvlak voor binnen het kabinet.

[2:08:20] Hier was wel draagvlak voor en dit is het voorstel dat ik heb gedaan naar de Kamer.

[2:08:24] Voor andere voorstellen zullen we bij de voorjaarsnoten wederom als kabinet een besluit gaan nemen en dan gaan we richting de Kamer.

[2:08:31] Ja voorzitter, dan is het dus zo dat in januari 2024 door de Kamer al een motie is aangenomen, een spreekt uit motie, waarbij gezegd was de Lelylijn gelden mogen niet ingezet worden.

[2:08:44] Voor de nederzakswijn.

[2:08:45] En dan tot aan de voorjaarsnota.

[2:08:46] Zometeen in april 2025.

[2:08:47] Dat de staatssecretaris niet in staat is geweest.

[2:08:50] Om dan wel binnen dit kabinet.

[2:08:52] Of buiten dit kabinet.

[2:08:53] In de Kamer.

[2:08:54] Een andere oplossing.

[2:08:56] Voor elkaar te krijgen.

[2:08:57] Daar een draagvlak voor te organiseren.

[2:08:59] In het kabinet.

[2:08:59] In de Kamer.

[2:09:01] Wat heeft de staatssecretaris dan zitten doen?

[2:09:05] De staatssecretaris.

[2:09:06] Voorzitter, wij hebben wel degelijk in de afgelopen maanden... met elkaar nagedacht, zowel binnen het ministerie als binnen het kabinet... hoe kun je hier op de juiste wezen mee omgaan.

[2:09:16] We hebben ook gekeken naar de financiële positie.

[2:09:17] We hebben ook gekeken naar welke middelen er binnen het hoofdlijnakkoord... gereserveerd waren voor een aantal projecten.

[2:09:23] Want we hebben het nu de hele tijd over het Leelijn naar de Zakslijn.

[2:09:26] Maar de Noord-Zuidlijn wordt daar ook genoemd... als een van de prioritaire projecten.

[2:09:31] Dus we hebben daar gewoon gekeken.

[2:09:32] En binnen het kabinet was voor deze oplossing draagvlak...

[2:09:36] En we wisten van het bestaan van de motie in de Kamer.

[2:09:39] Die is niet voor niets al eerder aangenomen.

[2:09:41] Maar dit was wel hetgeen waar we binnen het kabinet zeggen... hier was draagvlak voor en hiermee willen we graag richting de Kamer gaan... om te kijken of de Kamer hier wel voor open staat of niet.

[2:09:50] De motie van de heer Van Dijk was vrij duidelijk.

[0:00:00] 150 stemmen voor, dus de Kamer staat hier niet open voor.

[2:09:55] Eero van Dijk.

[2:10:00] Ja, dank voorzitter.

[2:10:01] En ik zit toch met stijgende verbazing hierna te luisteren.

[2:10:05] En dat begint met de feiten op een rij.

[2:10:08] En we mogen toch verwachten van de staatssecretaris dat hij die op een rij heeft.

[2:10:11] En collega De Hoop heeft al gerefereerd aan de motie uit januari...

[2:10:16] Dat mag dan bekend zijn.

[2:10:16] De staatssecretaris is daarna aangetreden.

[2:10:19] Maar het mag toch bekend zijn dat hij die motie ook heeft.

[2:10:21] We hebben in elk debat wat we hierover hebben gehad... is dit door één van onze genoemd hier vanuit de Kamer.

[2:10:27] En ik wil daar nog aan toevoegen aan twee dingen.

[2:10:29] En dan een reactie ook van de staatssecretaris... van ook iets van inzicht.

[2:10:33] Had ik dit misschien anders of beter kunnen doen?

[2:10:34] Maar daar ben ik wel een beetje naar op zoek in alle eerlijkheid.

[2:10:37] Ook om het vertrouwen te krijgen in het vervolg.

[2:10:40] In november is er door ondergetekende een motie ingebracht...

[2:10:45] over het masterplan Lelylijn.

[2:10:47] U kunt hem nazoeken.

[2:10:48] Daar staat een tweede verzoek in.

[2:10:49] En dat zegt te blijven zoeken naar aanvullende financiering... op het budget wat er al is.

[2:10:55] Dat is een paar weken voor het zogenaamde voorstel vanuit het kabinet... om wel het budget te gebruiken vanuit de Lelylijn.

[2:11:03] Ik kan niet inzien hoe je die uitspraak anders kan uitleggen.

[2:11:07] Dus voordat er gewerkt werd aan het voorstel... om volledig naar het Lelylijn-budget te kijken... voor de Nederlandse actielijn...

[2:11:14] En dan het tweede.

[2:11:15] Er is geen voorstel door deze staatssecretaris gedaan aan deze Kamer.

[2:11:20] De reden dat de motie de ondergetekende is ingediend, is dat we in het debat toen we bleven vragen naar waar kijkt deze staatssecretaris dan naar gezegd is, is niet uitgesloten dat er ook zou worden gekeken naar het budget voor de Lelylijn.

[2:11:32] Dat is iets anders dan een voorstel.

[2:11:33] En daarom hebben wij die motie ingediend.

[2:11:36] Ik verwacht toch een reflectie van deze staatssecretaris op deze feiten zoals ik ze presenteer.

[2:11:41] En een erkenning dat de staatssecretaris toch op een andere manier dit proces had kunnen ingaan door ook andere opties te onderzoeken.

[2:11:48] Twee interrupties in één.

[2:11:52] Sorry, ik dacht dat er ook nog een andere vraag van mevrouw Vedder was.

[2:11:55] Nee, u mag even antwoorden.

[2:11:55] Als ik hierop inga, voorzitter.

[2:11:58] Volgens mij heb ik heel duidelijk geschreven wat het proces was.

[2:12:01] Ik heb ook onder andere gehad van mevrouw Vedder... maar later ook van de heer Van Dijk de vraag gehad... kijkt u ook naar de middelen die gereserveerd zijn voor de Lelenlijn... en wilt u daar geen gebruik van maken voor de Neder-Zaksterlijn?

[2:12:13] En ik heb volgens mij tot twee of drie keer toe in de Kamer aangegeven... ik ga die garantie niet geven, omdat bij alle opties...

[2:12:19] open moeten houden.

[2:12:20] Dat is ook een van de vragen die de heer Van Dijk letterlijk aan mij gesteld heeft.

[2:12:23] Wilt u alle opties open houden?

[2:12:24] Dat was toen iedere keer ook mijn antwoord daarin.

[2:12:27] En nogmaals, voorzitter, we hebben binnen het kabinet hier meerdere keren over gesproken.

[2:12:31] En voor dit voorstel was draagvlak.

[2:12:34] Voor de andere voorstellen was geen draagvlak.

[2:12:39] Voorzitter, ook voor de goede orde.

[2:12:40] Van de zijde van NSC is altijd gezegd... handen af van het budget voor de lederlijn.

[2:12:45] Altijd.

[2:12:45] In elk debat.

[2:12:47] En toen wij het beeld kregen dat u het niet uitsloot... dat is wat anders dan dat daar volledig naar gekeken wordt.

[2:12:54] Toen hebben wij gemeente als Kamer... laten we dat dan nog een keer moeten bekrachtigen.

[2:12:58] En vanuit de zijde van NSC is telkens gezegd... creatief, wees creatief, kijk naar al die varianten.

[2:13:04] En op geen enkele manier hebben wij als Kamer het gevoel gekregen... dat de opties die beschreven zijn in de beantwoording van de Kamervragen... van Pierik en van mijzelf, dat die zijn onderzocht... en dat daarnaar gekeken wordt.

[2:13:15] En dat is wat wij vandaag uit het debat willen halen.

[2:13:17] En ik zou toch ook een reflectie van de staatssecretaris willen hebben...

[2:13:20] dat hij dat wellicht beter had kunnen doen.

[2:13:22] En ook de erkenning dat er geen concreet voorstel naar deze Kamer is gegaan... om te doen wat er gezegd is.

[2:13:28] Dat hebben wij überhaupt niet gezien.

[2:13:30] De staatssecretaris.

[2:13:32] Voorzitter, volgens mij heb ik ook in de afgelopen maanden in debatten wel eens wat vaker opties laten vallen.

[2:13:37] We hebben ook gekeken naar Europese middelen.

[2:13:41] Daarvan hebben we ook teruggekoppeld richting Kamer in een debat dat dat maximaal 10% waarschijnlijk minder zou zijn van het totaalbedrag voor bijvoorbeeld de ledenlijn in het kader van de tentiemiddelen.

[2:13:51] Maar dat ook de volgende tranche die daar voor open wordt gesteld pas in 2028 is.

[2:13:57] En dat de huidige tranche al vrijwel was uitgeput.

[2:13:59] Dat zijn allemaal antwoorden die ik wel degelijk heb gegeven richting deze commissie in debatten in de afgelopen periode.

[2:14:05] Dus we hebben wel degelijk zitten kijken naar alle mogelijke middelen.

[2:14:07] We hebben ook gesproken met de regio.

[2:14:09] Gevraagd, zijn jullie bereid om mee te doen in de financiering voor beide projecten?

[2:14:14] En zei ja, hoeveel?

[2:14:15] Het antwoord was meestal een substantiële bijdrage.

[2:14:18] Dat is het antwoord dat wij kregen met betrekking tot de Lelylijn.

[2:14:22] Dus we hebben wel degelijk zitten kijken naar wat is er mogelijk.

[2:14:25] Alleen uiteindelijk, kijkend naar de middelen en ook kijkend naar de situatie, was dit het voorstel wat binnen het kabinet draagvlak kreeg.

[2:14:32] En tegelijkertijd heb ik ook aan de Kamer aangegeven, op het moment dat we er niet uitkomen, krijgt u bij de voorjaarsnota, krijgt u concreet een voorstel hoe we dan op deze manier vervolgstappen willen zetten voor beide projecten.

[2:14:43] En eigenlijk, nogmaals, ik blijf het ook maar benadrukken, voorzitter, ook Noord-Zuidlijn is een van die projecten.

[2:14:48] Ook daar zullen we richting Kamer met een antwoord moeten komen.

[2:14:52] Mevrouw Vedder, CDA.

[2:14:55] Voorzitter, die motie van collega Van Dijk en Pierik en ik zelf...

[2:15:05] Die was er al voordat het voorstel werd gepresenteerd.

[2:15:10] En is eigenlijk ook een uiting van het feit dat er al een aangenomen voorstel lag.

[2:15:15] We hebben in heel veel debatten daarnaar gevraagd.

[2:15:17] Blijft de staatssecretaris van de Lelijnenpot af?

[2:15:20] En blijkbaar had de Kamer er geen vertrouwen in dat de staatssecretaris zich...

[2:15:26] dat dat signaal uit de Kamer zou aantrekken.

[2:15:29] Dat is de reden van het ontstaan van die motie.

[2:15:31] En die is met 150 stemmen aangenomen.

[2:15:34] En nou begrijp ik dat er allerlei scenario's zijn besproken in het kabinet... en het enige scenario waarin het kabinet draagvlak voor is... is die ene route waarvan de Kamer unaniem heeft gezegd... dit willen we niet.

[2:15:48] Klopt dat?

[2:15:49] De staatssecretaris.

[2:15:51] Voorzitter, vooruitlopend op...

[2:15:54] In december, toen we hierover de motie hebben gekregen van de heer Van Dijk, hebben wij heel veel opties beproken in het kabinet.

[2:16:01] En dit was de meest kansrijke optie waar binnen het kabinet unaniem draagvlak voor was.

[2:16:09] Mevrouw Vedder.

[2:16:11] Voorzitter, dan hoop ik dat ik hier nu een opening hoor.

[2:16:14] Het meeste draagvlak.

[2:16:15] Dan hoop ik dat dat betekent dat er andere scenario's waren die ook op draagvlak konden rekenen.

[2:16:20] Misschien minder draagvlak van deze route.

[2:16:23] Dan nog vind ik het onbegrijpelijk dat de staatssecretaris niet heel helder in de discussies in het kabinet heeft aangegeven.

[2:16:29] Jongens, het voorstel waar jullie mij nu met het meeste draagvlak mee naar de Kamer sturen, is precies het punt wat de Kamer niet wil.

[2:16:38] Ik kan er gewoon niet bij.

[2:16:39] Maar hoe zien die andere routes er dan uit waar misschien minder draagvlak voor was, maar hopelijk wel voldoende draagvlak?

[2:16:47] En wanneer komt de minister met de details daarover?

[2:16:50] De staatssecretaris.

[2:16:51] Ja, voorzitter.

[2:16:52] Volgens mij moet ik eerst volgens de juiste route binnen het kabinet nu kijken naar andere mogelijkheden voor draagvlak.

[2:16:58] En op het moment dat ik zeg onvoldoende draagvlak, kan het zijn dat daar één of meerdere bewindspersonen voor waren.

[2:17:06] En ook een aantal dat niet zo'n goed idee vonden.

[2:17:08] Dus dit was het enige idee waar de unanimiteit bestond binnen het kabinet.

[2:17:14] Ik kijk even nog naar de heer De Hoop.

[2:17:16] Die wil nog een interruptie gebruiken.

[2:17:18] Ja, voorzitter.

[2:17:21] Het is natuurlijk ook als bewindspersoon... zou het wel fijn zijn als je in staat bent om in een kabinet draagvlak te organiseren.

[2:17:28] En ik vind het toch wel ingewikkeld om te proeven dat de staatssecretaris alleen voor dit voorstel in staat is gebleken... om een meerderheid in het kabinet te organiseren voordat hij in de Kamer kwam.

[2:17:39] Maar dat hij zich dan ook niet realiseert dat het uiteindelijk ook gaat om een meerderheid in de Kamer.

[2:17:43] En ik snap gewoon niet dat de staatssecretaris toen in het kabinet gezegd heeft... u kunt mij niet op deze manier naar de Kamer sturen, want dan ga ik nat.

[2:17:49] Dat moet de staatssecretaris toch aangevoeld hebben?

[2:17:53] Ik snap gewoon niet dat de staatssecretaris zich op die manier in het bos heeft laten sturen met iets waarvan hij wist dat hij nat zou gaan in de Kamer.

[2:17:59] Dan kan de staatssecretaris ook zeggen, ik doe dit toch gewoon niet op deze manier.

[2:18:02] Dit kabinet heeft het zelf in het regeerprogramma gezet.

[2:18:04] Steun maar dan in een serieus voorstel.

[2:18:07] Ik had het niet gepikt als staatssecretaris dat je op die manier met je om wordt gegaan.

[2:18:11] Mag ik een reflectie daar dan op?

[2:18:14] Ja, voorzitter.

[2:18:15] Tuurlijk...

[2:18:16] wist ik dat het een lastig opdracht was.

[2:18:18] Aan de andere kant, dit kabinet gaat uit van het credo... wat kan dan wel in plaats van wat kan allemaal niet.

[2:18:24] En dit kon financieel wel.

[2:18:26] Dus dit is het voorstel waarmee wij uiteindelijk unaniem naar de Kamer zijn gegaan.

[2:18:30] En de Kamer heeft zich daartegen uitgesproken.

[2:18:37] Mevrouw Koekoek nog.

[2:18:38] Dit is onbevredigend.

[2:18:40] Het kan wel.

[2:18:41] Daar gaat dit kabinet van uit.

[2:18:43] Maar dan gaan we dus alleen kijken naar wat het kabinet vindt dat financieel wel kan.

[2:18:47] Wat aan deze kant wordt gezegd, dat boeit niet.

[2:18:50] Dat is eigenlijk nu de boodschap, voorzitter.

[2:18:53] Daar ga ik echt niet over mee laten komen.

[2:18:55] Wat wel kan, is wat zowel financieel als politiek kan.

[2:18:59] En zeker als er een motie ligt die zo breed aangenomen is...

[2:19:04] Dus voorzitter, hier moet echt een beter antwoord op komen.

[2:19:07] De staatssecretaris.

[2:19:08] Volgens mij is dit gewoon het antwoord, voorzitter.

[2:19:10] Er is een motie aangenomen van de heer Van Dijk, mevrouw Vedder en de heer Pierik.

[0:00:00] 150 stemmen waren voor die motie.

[2:19:17] En die zegt tegen het kabinet, dit is niet de juiste oplossing.

[2:19:21] Dat is de situatie.

[2:19:22] En wij hebben gewoon gekeken welke middelen zijn beschikbaar, welke projecten worden genoemd in het hoofdlijnenakkoord, hoe kunnen we daar uitvoering aan geven.

[2:19:29] En dit was een van de mogelijkheden om daar uitvoering aan te geven.

[2:19:33] En daar was unaniem het kabinet ervan overtuigd dat het in ieder geval financieel uit kon op deze manier.

[2:19:40] We hebben een situatie waarin de staatssecretaris zegt... Ik weet heel duidelijk wat de Kamer wil.

[2:19:45] Want de aangename motie, maar ook daarvoor was het zeer duidelijk.

[2:19:50] Maar ik ga dan vervolgens in zo'n overleg zitten... waar wij allemaal niet kunnen controleren.

[2:19:55] Ik kom eruit uit het overleg en ik zeg...

[2:19:58] Tegen de Kamer.

[2:19:58] Ja, sorry, maar mijn collega's wilden allemaal niet.

[2:20:00] Ik had geen unanimiteit.

[2:20:01] Daar zult u maar mee mee te doen.

[2:20:02] Ik heb nu een zwart gehad op de voorjaarsnota.

[2:20:06] Dat neigt naar een schoffering van het parlement van dit kabinet.

[2:20:09] En ik hoop eigenlijk dat de staatssecretaris zich niet alleen dat realiseert.

[2:20:14] Maar daarmee nu ook aangeeft.

[2:20:16] Ik heb voor u geknokt.

[2:20:17] Ik heb dit en dit allemaal onderzocht.

[2:20:19] Want anders komt het ook een beetje meer op politieke luiheid.

[2:20:22] En dat zou ik niet wensen van een staatssecretaris.

[2:20:24] De staatssecretaris.

[2:20:26] Voorzitter, wij hebben als kabinet gekeken wat er mogelijk is.

[2:20:30] Dit was een hele kansrijke mogelijkheid.

[2:20:33] Hier was unaniem steun voor binnen het kabinet.

[2:20:35] En voor de andere opties was geen draagvlak in meerderheid.

[2:20:39] Dus was dit de enige weg die wij konden bewandelen.

[2:20:42] En het wil niet zo, laat ik ook heel duidelijk zijn, het is helemaal niet zo dat wij de Kamer negeren.

[2:20:46] Of dat wij gewoon zeggen van zoek het maar uit, Kamer.

[2:20:50] De motie van de heer Van Dijk is in december aangenomen.

[2:20:53] Daar is heel duidelijk gezegd, wij vinden dit niet de juiste optie.

[2:20:56] Dus valt die af.

[2:21:00] Volgt u uw beantwoording?

[2:21:01] Volgens mij gaat u dan nu echt naar het eerste blokje.

[2:21:03] Lapt dat?

[2:21:05] Oh, sorry, mevrouw Velle nog.

[2:21:06] Gaat uw gang.

[2:21:08] Ja, voorzitter, ik zit hier toch wel met stijgende verbazing.

[2:21:11] Want als de staatssecretaris keer op keer herhaalt... dat dit het enige voorstel was waar het kabinet unaniem draagvlak voor had... dan kan ik niet anders dan dat vertalen... het kabinet wist ook dat hier in de Kamer geen draagvlak voor was...

[2:21:27] Dat het kabinet dus unaniem heeft besloten om de wens van de Kamer gewoon glashard te negeren.

[2:21:33] Hoe moet ik het op een andere manier vertalen dan dat?

[2:21:35] Ik hoop dat de staatssecretaris me uit kan leggen.

[2:21:37] Want ik word hier nu echt heel diep droevig van.

[2:21:40] De staatssecretaris.

[2:21:41] Ja, voorzitter.

[2:21:43] Heel simpel.

[2:21:44] Dit was het voorstel waar draagvloek voor was binnen het kabinet.

[2:21:47] We hebben gevraagd aan de Kamer, vindt u dit een goed idee?

[2:21:50] Er is een hele duidelijke motie gekomen die zegt, dit vinden we geen goed idee.

[2:21:53] En nee, het is niet via een officieel voorstel gegaan, want daar moet ik ook de heer Van Dijk gelijk in geven.

[2:21:59] Maar het kwam te sprake in het debat.

[2:22:00] Ik heb daar aangegeven wat de denkrichting van het kabinet is.

[2:22:04] En de Kamer heeft aangegeven, dit vinden wij niet de juiste denkrichting.

[2:22:10] De heer Bermenga, D66.

[2:22:13] Dank u wel, voorzitter.

[2:22:14] Ik wilde eindelijk reageren op wat de staatssecretaris net zei.

[2:22:18] Dat er eigenlijk gezegd is dat dit de kansrijke optie was.

[2:22:24] En nu blijkt... Ten eerste vraag ik me af wat de staatssecretaris daarmee bedoelt.

[2:22:30] Dat het een kansrijke optie is.

[2:22:32] Want het is gebleken dat het totaal niet kansrijk is.

[2:22:36] En op het moment dat de staatssecretaris dan zegt dat dit de enige optie is... dan vraag ik me sterk af...

[2:22:42] of de staatssecretaris deze klus ook daadwerkelijk zou kunnen klaren... op het moment dat er totaal geen draagvlak is... voor die enige optie die de staatssecretaris ziet.

[2:22:52] De staatssecretaris.

[2:22:53] Volgens u, dit was de enige optie... omdat wij hebben gekeken naar de middelen die beschikbaar zijn.

[2:22:59] En van alle projecten die genoemd worden in het hoofdlijnakkoord, Lelenlijn, Neder-Zaksterlijn, Noord-Zuidlijn, zijn geen aanvullende middelen beschikbaar gesteld.

[2:23:07] We hebben gekeken waar is wel budget voor en waar kunnen we inderdaad een substantiële stap zetten.

[2:23:13] Dat was de Neder-Zaksterlijn.

[2:23:15] Dat had niet betekend, want dat heb ik ook in het debat laatste keer gezegd tegen de Kamer, dat wij daarmee de intentie hadden om de Lelylijn de nek om te draaien.

[2:23:22] Want het masterplan, aangenomen motie van de heer Van Dijk, is ook iets waar we mee aan het werk waren.

[2:23:27] Alleen, we hadden het idee dat we met deze stap, om de midden van de Lelylijn te gebruiken voor de Neder-Zakse lijn, daar al een substantiële stap hadden kunnen zetten.

[2:23:36] En vervolgens hadden we doorgegaan met het masterplan.

[2:23:38] Nu gaan we met beide projecten door.

[2:23:40] Of eigenlijk, ik blijf het maar herhalen, ook de Noord-Zuidlijn.

[2:23:42] Dus met alle drie projecten gaan we verder kijken.

[2:23:45] De heer Wemenga.

[2:23:46] Een hele simpele vraag.

[2:23:48] Denkt de staatssecretaris nog dat hij deze klus kan klaren, ja of nee?

[2:23:52] De staatssecretaris.

[2:23:53] Voorzitter, wij kijken naar alle opties die er zijn.

[2:23:55] We kijken naar de beschikbare middelen.

[2:23:56] En uiteindelijk komen we met een voorstel bij de voorjaarsnota richting de Kamer.

[2:24:00] Want die gaat er uiteindelijk over.

[2:24:03] En binnen het kabinet zullen wij kijken of de draagvlak is voor de andere opties die aangedragen worden.

[2:24:10] De heer Wemenga.

[2:24:12] Ja, voorzitter.

[2:24:13] Politiek is kiezen in schaarste zeik in mijn termijn.

[2:24:16] De staatssecretaris had een route voor ogen die de Kamer niet deelt, unaniem.

[2:24:21] Dus moet de staatssecretaris een andere keuze maken.

[2:24:25] Hij kan het niet volstaan door te zeggen dat Noord-Zuidlijn prioritair is.

[2:24:29] Er zit slechts 872 miljoen in de reservering, terwijl het hele project... Het was 2,8 miljard, maar waarschijnlijk meer dan 3 miljard gaat kosten.

[2:24:36] En misschien wel meer dan 4 miljard, want de prijzen stijgen als je twee keer met je ogen knippert.

[2:24:41] De Neder-Zakslijn is prioritair en de Leedlijn is prioritair.

[2:24:45] Dus de staatssecretaris zal moeten gaan kiezen in schaarste.

[2:24:47] En het enige potje wat hij heeft is... samen met meneer Madlenen mag hij de woningbouwgelden delen.

[2:24:52] Nou, zeg dat 50% naar wegen gaat, 50% naar OV.

[2:24:56] En dan kom je nog steeds geld tekort.

[2:24:57] Dus wat vindt de staatssecretaris van mijn voorzet... om inderdaad geen populaire keuze te maken?

[2:25:04] Want ik krijg ook gelijk appjes uit de regio Amsterdam van... hé, Gimmes, wat ben je nou aan het doen?

[2:25:09] Maar durf te kiezen.

[2:25:10] En wat vindt de staatssecretaris van deze keuze?

[2:25:13] Want alles blijft een beetje omheen draaien en blijft alles vooruit schuiven naar de voorjaarsnota.

[2:25:17] En blijft iedereen in het ongewisse.

[2:25:18] De staatssecretaris.

[2:25:20] Ja, voorzitter.

[2:25:20] Ik ga ongetwijfeld nog een stuk op uw vraag wat uitgebreider terugkomen.

[2:25:23] Alleen u gaf inderdaad een denkrichting mee.

[2:25:26] De minister en ik zijn daarover ook in gesprek.

[2:25:29] We zijn aan het kijken.

[2:25:29] En die 2,5 miljard waar we het dan over hebben.

[2:25:32] Hebben we met name ook gekeken.

[2:25:33] Wat kun je daarvoor bereiken?

[2:25:36] En het moet aanvullend zijn op huidige afspraken.

[2:25:39] Dus op het moment dat er ergens een project is... en het heeft een tekort van bijvoorbeeld 100 miljoen... gaan we niet die 2,5 miljard daarvoor inzetten.

[2:25:47] Op het moment dat er een kansrijk project is... en daarvoor moet nog een stuk infrastructuur worden gerealiseerd... en dat kost 100 miljoen, dat betekent additioneel bijvoorbeeld 5000 woningen... dan gaan we het wel doen.

[2:25:58] Zo hebben we op dit moment de inschatting gemaakt... en hoe de verdeling gaat, wat wordt weg...

[2:26:02] Wat wordt OV?

[2:26:04] Wat wordt fietspad en dergelijke?

[2:26:07] Daar moeten we nog naar kijken met elkaar.

[2:26:11] Dan kijk ik nog even één keer goed naar de kant van de Kamer.

[2:26:14] Dan zie ik dat alle interrupties voor nu even... Het zijn er heel aantal geweest overigens, maar... Dan kunt u met weer eens een blokje beginnen, wat mij betreft.

[2:26:22] Dan heb ik nog een hele rits vragen die ook onder het kopje algemeen zijn gesteld, voorzitter.

[2:26:29] Kan de staatssecretaris aangeven of er al resultaten zijn behaald... door het verbeterprogramma waar NSC per motie om heeft gevraagd?

[2:26:36] Dat was een vraag van de heer Van Dijk.

[2:26:38] ProRail en NS hebben in 2024 volgens planning... de maatregelen in het verbeterprogramma uit kunnen voeren.

[2:26:44] Zo zijn er ruim 30 tijdelijke snelheidsbeperkingen versneld opgelost.

[2:26:48] Er is de materiaalbeschikbaarheid bij NS weer op orde gebracht.

[2:26:51] Ook is de dienstverlening en informatievoorziening bij werkzaamheden verbeterd.

[2:26:55] Dankzij deze maatregelen hebben ProRail en de NS...

[2:26:58] de bodemwaarde van de meeste prestatieindicatoren alsnog kunnen halen, zoals ook net door de Kamer in eerste termijn is geconcludeerd.

[2:27:06] Dan heb ik een vraag van mevrouw Veldman van de VVD.

[2:27:10] Wat gaat de staatssecretaris eraan doen dat de NS haar prestaties verder verbetert en de streefwaarde haalt?

[2:27:17] In 2024 hebben ProRail en NS alles op alles gezet om de maatregelen binnen het verbeterprogramma Betrouwbaar B te uitvoeren om zo de prestaties te verbeteren.

[2:27:27] Het is duidelijk dat het verbeterprogramma al zorgt voor verbeteringen, want we zien de stijgende lijn wat ik net al kon noemen.

[2:27:32] Het aansturen op het verbeteren van de prestaties via het verbeterprogramma blijkt dus een effectief middel.

[2:27:38] Het loopt door in 2025 en INW zal erop toezien dat ProRail en NS ook dit jaar

[2:27:43] ...zich blijven inzetten om de prestaties te verbeteren.

[2:27:46] Alleen we kunnen natuurlijk niet vooruitlopen op de prestaties in 2025.

[2:27:48] We zullen alleen wel heel scherp erop blijven letten.

[2:27:53] Vraag van de heer Eerdmans van jaar 2021.

[2:27:57] Ook over de streefwaardes.

[2:27:58] Niet gehaald, wel bijna.

[2:27:59] Hoe groot is de kans dat ik vanuit Arnhem Den Haag mijn aansluiting mis?

[2:28:03] Want dat vond u een goede streefwaarde zoals u dat zelf omschreef.

[2:28:06] Het exacte percentage voor deze specifieke verbinding heb ik natuurlijk niet paraat.

[2:28:11] Ik zal hem wel voor de heer Eerdmans opzoeken.

[2:28:14] Misschien dat we daar een getal uit kunnen halen wat u gaat helpen.

[2:28:18] Op basis van de voorlopige cijfers voor 2024 blijkt wel dat je als reiziger... in 89,4 procent van de tijd binnen een marge van vijf minuten op tijd op je bestemming aan kan komen.

[2:28:29] Overstappen zijn hierin overigens ook meegenomen.

[2:28:33] Dan heb ik een vraag van de heer Van Dijk van NRC.

[2:28:37] Kan de staatssecretaris kon voorgeven dat we in 2025 die absolute bodemwaarde achter ons laten en de streefcijfers weer in beeld gaan komen?

[2:28:44] Nou, ik kan natuurlijk niet vooruitlopen, zoals ik net zei, op de prestaties in 2025.

[2:28:48] Wel was er in 2024 duidelijk de stijgende lijn te zien, waardoor door de maatregelen het verbeterprogramma betrouwbaar beter.

[2:28:56] En ook in 2025 zullen ze zich blijven inzetten om die prestaties te verbeteren.

[2:29:00] En de verwachting is wel dat die stijgende lijn ook zal worden voortgezet in 2025.

[2:29:07] Vraag van mevrouw Veldman, naar aanleiding van het werkbezoek aan Spanje.

[2:29:11] Kijk eens wat open toegang kan doen.

[2:29:13] We kunnen kansen grijpen en lef tonen.

[2:29:14] Is dit ook de visie van mij als staatssecretaris?

[2:29:17] We onderzoeken verschillende studievarianten voor de marktoordening na 2033.

[2:29:23] Tot 2033 borgt de hoofdrailnetconcessie en samenhangend spoorvervoer... en is open toegang met name mogelijk op de internationale verbindingen... en in het binnenland aanvullend op de HRN-concessie, daar waar de capaciteit is.

[2:29:37] Een van de varianten voor de toekomst waar ik naar laat kijken... gaat uit van veel ruimte voor open toegang vervoer.

[2:29:42] Daar betrekken we ook de lessen uit de ervaringen van andere landen met open toegang... zoals bijvoorbeeld Spanje en Oostenrijk mee.

[2:29:49] Pas als we inzicht hebben in de gevolgen voor de reizigers...

[2:29:52] en de efficiënte benutting van het spoorsysteem, kunnen we tot keuzes komen.

[2:29:55] En daarbij staat natuurlijk publiek belang ook wat ons betreft voorop.

[2:30:00] Nog een vraag voor mevrouw Veldman.

[2:30:03] Wanneer kunnen vervoerders vooruitlopend op het verlenen van toegang op het spoor werken met kaderovereenkomsten die een betere planning voor investeerders mogelijk maken?

[2:30:11] De toepassing van kaderovereenkomsten op het drukke Nederlands netwerk is natuurlijk complex.

[2:30:16] Want daarvoor moeten we natuurlijk wel eerst de impact goed gaan onderzoeken.

[2:30:19] Samen met ProRail wordt de komende tijd onderzocht wat de mogelijkheden zijn om kaderovereenkomsten een goede plek te geven.

[2:30:26] En daarbij betrekken we natuurlijk ook de sector.

[2:30:30] Een vraag van de heer De Hoop, maar ook van mevrouw Veldman en van de heer Ginwis.

[2:30:37] Die ging over wat ga ik doen om de trein betaalbaar te maken.

[2:30:40] Even heel algemeen opgeschreven.

[2:30:43] Afgelopen najaar zijn natuurlijk met de NS de afspraken gemaakt om de tarieven in 2025 niet met 12, maar met 6 procent te laten stijgen.

[2:30:50] En ja, zeg ik ook richting de heer De Albassie, 6 procent is nog steeds een flinke stijging.

[2:30:56] Ik ben alleen wel blij dat het geen 12% is geworden.

[2:30:59] Daarbij heeft het kabinet de intentie uitgesproken om te komen tot een structurele oplossing vanaf 2026.

[2:31:05] Om te komen tot een voorstel wordt er op dit moment interdepartementaal overleg gevoerd en wordt er met de NS gesproken.

[2:31:12] Zoals eerder aan de Kamer gemeld zal dit thema onderdeel uitmaken van de voorjaarsnota besluitvorming.

[2:31:17] Daarnaast zal de Kamer nader over dit thema worden geïnformeerd.

[2:31:20] En daarbij betrekken we ook, zeg ik voor de volledigheid, de korting op de studenten-OV en de BDU-gelden.

[2:31:27] Vraag van heer El Abassi van Denk.

[2:31:30] Wat ga ik doen om de treinkaartjes betaalbaar te houden voor de lagere inkomens?

[2:31:34] De provinciale overheden en vervoersautoriteiten kunnen voor het regionale OV... ...terriesproposities voor minima uitvragen.

[2:31:41] Dit gebeurt ook op meerdere plekken.

[2:31:43] Gemeenten kunnen ook een bijdrage hieraan leveren als onderdeel van de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor het minimabeleid.

[2:31:49] Voor de HRN-concessie is NS natuurlijk verantwoordelijk voor het inrichten van kortingsproducten.

[2:31:55] En in het NOVB-verband wordt nader nagedacht over een ticket voor lagere inkomens.

[2:32:00] Hierbij moet wel natuurlijk gekeken naar de financiering die nog gevonden moet worden.

[2:32:04] En mogelijk kan dit een maatregel zijn in het Sociaal Klimaatplan van Nederland.

[2:32:09] Nog een vraag van de heer El Abassi.

[2:32:11] Hoe kan het dat in Spanje het spoor zo betaalbaar is ten opzichte van Nederland?

[2:32:16] Ik herken inderdaad dat de trein, want ik ben ook wel eens in Spanje overigens in de trein geweest, zeg ik richting de heer El Abassi, relatief duur is in Nederland in vergelijking met andere Europese landen.

[2:32:26] In andere Europese landen is het gebruikelijk dat de belastingbetaler meer mee betaalt aan het treinkaartje, bijvoorbeeld in de vorm van een significante subsidie aan de vervoerder.

[2:32:35] In Nederland is dat niet zo en daar hebben we als politiek niet voor gekozen.

[2:32:40] Nog een vraag van de heer El Abassi.

[2:32:42] Ben ik bereid te onderzoeken hoe het in Spanje...

[2:32:47] Eigenlijk een soortzelfde vraag in het verlengde ervan.

[2:32:49] Waarom het treinkaartje daar zo betaalbaar is, dat vertalen we in de Nederlandse context.

[2:32:52] Wij willen natuurlijk leren van de goede voorbeelden elders.

[2:32:56] Maar de situatie op Spanje, dat werd ook gezegd door een aantal Kamerleden onderling in het gesprek, is niet één op één vergelijkbaar met Nederland.

[2:33:03] Ik heb ook berichten gekregen dat vervoerders in Spanje verlies leiden.

[2:33:06] En het is de vraag of dit op de lange termijn houdbaar is.

[2:33:09] De Nederlandse situatie is natuurlijk anders.

[2:33:11] Wij spannen ons natuurlijk wel in binnen het Nederlandse context zo goed mogelijk de betaalbaarheid van de trein te borgen.

[2:33:18] Een vraag voor mevrouw Veldman.

[2:33:20] Hoe staat het met de uitvoering van de motie Heuting-Veldman over de kerntaken van NS?

[2:33:25] Het kabinet betrekt deze motie bij het zoeken naar een structurele meerjarige oplossing voor de NS-tarieven.

[2:33:30] Hierbij wordt ook overleg gevoerd met de NS en met de aandeelhouder van de NS, minister van Financiën.

[2:33:36] De Kamer wordt komend voorjaar geïnformeerd over de uitvoering van deze motie.

[2:33:41] Dan ben ik bijna aan het einde van het mapje algemeen, voorzitter.

[2:33:44] Vraag van de heer Ginwis, ChristenUnie.

[2:33:47] Werkt de staatssecretaris met de minister samen aan één bod voor de voorjaarsnotenonderhandeling als het gaat om betaalbaarheid van het OV en accijnsverlaging voor de auto?

[2:33:56] Nou, we trekken inderdaad samen op in dit dossier.

[2:33:59] In het hoofdlijnakkoord hebben we alleen afgesproken dat de accijnskorting in 2025 blijft bestaan.

[2:34:05] Wanneer de korting wordt doorgetrokken heeft dat gevolgen voor de schatkist en het behalen van de klimaatdoelen.

[2:34:10] In het voorjaar gaat het kabinet integraal kijken naar alle ontwikkelingen en opgaven.

[2:34:14] En op basis daarvan nemen we een besluit.

[2:34:17] Maar ja, we trekken samen op.

[2:34:19] Laatste vraag, die is van de heer Eerdmans, Blokje Algemeen.

[2:34:22] Is NS voorbereid op extra reizigers als de benzineprijzen stijgen en de mensen de auto verruilen voor de trein?

[2:34:28] Op dit moment zitten we nog op het percentage van 94% van voor corona.

[2:34:34] Dus er is nog ruimte.

[2:34:37] NS geeft dan ook aan dat het een positieve ontwikkeling zal zijn als reizigers de auto verruilen voor de trein.

[2:34:43] Zeker in de daluren is er nog veel ruimte in de trein.

[2:34:45] En in de concessie is geregeld dat NS moet zorgen dat er in het terrein voldoende zitplaatscapaciteit is.

[2:34:50] En daar gaan we natuurlijk op toezien.

[2:34:53] Dat is het kopje algemeen, voorzitter.

[2:34:55] Helemaal goed, dan gaan we als eerst even naar mevrouw Geldman.

[2:34:59] Ja, dank voorzitter.

[2:35:00] Het ging ook even over de prestaties van de NS.

[2:35:03] En de staatssecretaris zegt... ik blijf goed kijken naar de prestaties, ik volg ze.

[2:35:08] Maar wat we ook hebben begrepen is... ProRail en NS hebben aangegeven... er gaat veel onderhoud plaatsvinden op spoor.

[2:35:14] En dat gaat dus heel veel overlast met zich meebrengen.

[2:35:17] Dus wat ik graag zou willen weten is... op welke wijze bemoeit de staatssecretaris zich er dusdanig tegen aan... dat die overlast echt tot een minimum wordt beperkt...

[2:35:28] En alleen maar van ja, ik volg de prestaties.

[2:35:31] Nee, wat doet hij?

[2:35:32] Hoe is hij inherent gemotiveerd om te zorgen... dat reiziger in Nederland hier echt zo min mogelijk last van heeft?

[2:35:38] De staatssecretaris.

[2:35:39] Ja, dank voorzitter.

[2:35:41] Goeie vraag.

[2:35:42] Wij zijn continu hierover met NS en Pro al in gesprek.

[2:35:45] En tegelijkertijd hebben we de afspraak met hun ook gemaakt... dat we ook kijken naar het totale mobiliteitsplaatje binnen Nederland.

[2:35:52] Dus het kan niet zo zijn dat er ergens spoorwegwerkzaamheden zijn...

[2:35:56] dat er tegelijkertijd in dezelfde regio ook aan de weg wordt gewerkt.

[2:36:00] Want dat proberen we te voorkomen.

[2:36:02] Dat is onder andere om het afstemmings, zeg maar.

[2:36:03] Want anders heb je als reiziger of als automobilist überhaupt geen alternatief meer.

[2:36:08] Dus we proberen wel afstemming te vinden dat dat niet allemaal gelijktijdig op dezelfde locaties plaatsvindt.

[2:36:14] Daarnaast proberen we ook natuurlijk met goede voorlichting en communicatie te werken.

[2:36:18] Dat mensen niet verrast worden, maar ook weten wanneer werkzaamheden gaan plaatsvinden.

[2:36:22] En wat dan ook het alternatief is wat eventueel wordt aangeraden vanwege de verwachte drukte.

[2:36:29] De heer Labassie namens DENK.

[2:36:31] Voorzitter, dank.

[2:36:32] Ik had de staatssecretaris gevraagd... hoe de treinkaartjes goedkoper gemaakt konden worden.

[2:36:38] En ik hoorde de staatssecretaris eigenlijk alleen als antwoord geven... een verwijzing naar de gemeente.

[2:36:44] En ik zou toch de staatssecretaris willen vragen... meent u dit?

[2:36:48] Dat we iets wat landelijk speelt... dat we daarvoor verwijzen naar de gemeente.

[2:36:53] Dat een gemeente willekeurig...

[2:36:56] kunnen bepalen of er wel of geen subsidies richting bewoners gaan.

[2:37:00] En is dit niet een taak van de staatssecretaris, zou ik willen vragen.

[2:37:04] De staatssecretaris.

[2:37:06] Dank voorzitter en dank ook aan de heer de Albassie voor deze vraag.

[2:37:09] Ik heb volgens mij aangegeven dat gemeenten ook met hun minimabeleid hierop zouden kunnen inspelen.

[2:37:14] Maar natuurlijk kijken wij ook vanuit landelijk naar de betaalbaarheid van het treinticket.

[2:37:20] Hij zou dit jaar eigenlijk met 12% zijn gestegen.

[2:37:23] We hebben het kunnen terugbrengen naar een stijging van 6%.

[2:37:25] En we gaan ook kijken, dat heb ik ook aan de Kamer toegezegd bij de voorjaarsnota, hoe we hier structureel een oplossing voor kunnen verzinnen.

[2:37:31] Want verzinnen is eigenlijk niet het goede woord, kunnen bedenken.

[2:37:34] Want uiteindelijk zijn wij ook gebaat met z'n allen volgens mij hier in deze zaal bij betaalbaar openbaar vervoer.

[2:37:59] Wat we niet willen, is dat we te duur worden.

[2:38:02] En we zijn op dit moment te duur.

[2:38:03] Als we kijken naar alle buurlanden, dat heb ik vaker aangegeven, ook in het vorige debat, dan zijn wij gewoon verschrikkelijk duur.

[2:38:09] En de staatssecretaris had het al aangegeven, de landen om ons heen, die kiezen ervoor om een subsidie te uiten.

[2:38:15] Dus richting hun bewoners, richting hun inwoners.

[2:38:19] En mijn vraag aan de staatssecretaris is, waarom doen wij niet gewoon wat andere landen doen?

[2:38:22] Namelijk, onze eigen inwoners helpen met het vervoeren.

[2:38:27] De staatssecretaris.

[2:38:28] Voorzitter, dit zal een integrale afweging zijn binnen het kabinet bij de voorjaarsnota.

[2:38:32] En volgens mij is het ook heel duidelijk dat wij ook kijken naar brede welvaart en naar koopkracht van de mensen.

[2:38:38] Maar dit is wel de brede afweging die wij als kabinet gaan maken bij de voorjaarsnota.

[2:38:46] Voorzitter, dank.

[2:38:49] Dat mag, dat kan.

[2:38:51] Maar daar heb ik ook rekening mee gehouden.

[2:38:53] Ik heb in de bijdrage ook aangegeven een rit vanuit Utrecht naar Den Haag.

[2:38:59] Als we dat vergelijken met de rit van Barcelona naar Madrid.

[2:39:02] Tien keer zoveel kilometers.

[2:39:04] Van Madrid naar Barcelona.

[2:39:07] Dus tien keer minder kilometers als je het hebt over Utrecht en Den Haag.

[2:39:10] Maar de prijs is het dubbele.

[2:39:12] Het dubbele van die grote rit.

[2:39:13] Dan hebben we het niet meer over koopkracht.

[2:39:16] Dan hebben we het gewoon enorme woekerprijzen die we hier vragen.

[2:39:18] En ik zou de staatssecretaris toch willen vragen om net als de buurlanden uit te zoeken wat mogelijk is om onze inwoners te helpen om te vervoeren van A naar B.

[2:39:30] Voorzitter, ik ben het met de heer Labassie eens.

[2:39:32] Dat heb ik volgens mij ook in mijn inleiding gezegd.

[2:39:34] Dat het Nederlandse openbaar vervoernetwerk duur is ten opzichte van landen om ons heen.

[2:39:39] Alleen we hebben ook gezien met elkaar, dat is ook in het onderlinge debat tussen de Kamerleden duidelijk uitgesproken.

[2:39:45] Situaties zijn niet één op één vergelijkbaar met elkaar.

[2:39:48] Op het moment dat we kijken naar bijvoorbeeld de situatie in Spanje, die heel mooi is.

[2:39:52] Wij praten over 9 euro voor een traject Madrid-Barcelona.

[2:39:56] dan praat je wel over een traject waar één langgerekt spoor ligt... waar je heel hard op kan rijden.

[2:40:01] Binnen Nederland heb je heel beperkt ruimte om deze snelheden te halen.

[2:40:05] En daarnaast heb je ook heel veel stops.

[2:40:07] Want ook de intercity's hebben wel degelijk binnen Nederland... meerdere stops op een traject van bijvoorbeeld Groningen richting Den Haag.

[2:40:14] Dat is gewoon de situatie zoals het is.

[2:40:15] Wij zeggen ook niet voor niets... dat heb ik zelf ook al een aantal keren gezegd in debat...

[2:40:19] Eigenlijk is het spoorwegnet in Nederland bijna vergelijkbaar met een soort metronetwerk in andere landen.

[2:40:26] Dat is de situatie.

[2:40:27] En dat heeft ook te maken met het prijskaartje dat je daaraan verbindt.

[2:40:33] Voorzitter, er is inderdaad een verschil.

[2:40:36] Namelijk één, die buurlanden, waaronder ook Spanje, die besluiten om flink te subsidiëren.

[2:40:42] Die besluiten om vanuit het overheidspotje het geld te besteden aan vervoer.

[2:40:48] Vervoer voor iedereen.

[2:40:49] Er is een verschil als ik kijk naar de treinen.

[2:40:51] De treinen van Spanje zijn super luxe.

[2:40:54] De sporen zijn super goed.

[2:40:56] En als we kijken naar de treinen, dan zijn ze inderdaad ook supersnel.

[2:40:59] En dat is allemaal kostenverhogend.

[2:41:01] Je zou dan denken dat de treinen in Nederland juist veel goedkoper moeten zijn.

[2:41:04] Maar in het tegendeel.

[2:41:05] Het tegenovergestelde is waarin ik constateer niet anders... dan dat het inderdaad politieke keuzes zijn en dat Nederland ervoor kiest... om onze treinen duur te houden in vergelijking tot landen om ons heen, helaas.

[2:41:16] De staatssecretaris.

[2:41:17] Volgens mij kijken wij in Nederland naar alle vormen van modaliteit.

[2:41:21] Dus en weg en spoor.

[2:41:23] bus, fiets, andere vormen die er mogelijk zijn.

[2:41:27] En we proberen voor iedereen het bereikbaar en betaalbaar te houden.

[2:41:31] Dat is de situatie zoals die nu is, voorzitter.

[2:41:35] En waar ook een prijskaartje aan hangt.

[2:41:37] Dank u wel.

[2:41:39] Ja, ik had eigenlijk mijn vraag gemist.

[2:41:42] Dus ik weet niet of de staatssecretaris daar nog op in zal gaan.

[2:41:46] In mijn inleiding heb ik gesproken over onze ervaringen van het werkbezoek.

[2:41:50] Het zijn natuurlijk wel vragen hier en daar, specifiek vragen gesteld.

[2:41:54] Maar ik had gevraagd aan de staatssecretaris om daarop te reflecteren.

[2:41:57] De staatssecretaris.

[2:41:58] Ik krijg net ingefluisterd dat ik bij overig gaat terugkomen op uw vraag, zegt de heer Bamenga.

[2:42:03] Dat is mooi, Dylan.

[2:42:04] En dan misschien ook op de vraag van de heer Eerdmans.

[2:42:06] We willen ook nog...

[2:42:08] Nog een vraag?

[2:42:09] Dan gaat u gang.

[2:42:11] Nee, ik dank de staatssecretaris voor de antwoorden over de drukke trajecten.

[2:42:14] Kijk, ik vind 90% op tijd rijden de trein goed.

[2:42:18] Dat kan je niet zeggen van dat is zwaar onvoldoende.

[2:42:21] Alleen, dat ik weet met mijn buurvrouw over, het gaat natuurlijk wel om waar stap je in de trein.

[2:42:26] Vanuit mijn voorbeeld van Arnhem.

[2:42:29] Kijk, als je nou kijkt naar de drukste trajecten.

[2:42:30] Ik denk dat het Amsterdam-Rotterdam is.

[2:42:32] Ik denk dat het Utrecht-Zwolle is.

[2:42:35] Breda-Venlo.

[2:42:37] Daar zitten de grootste bubs in de trein natuurlijk.

[2:42:40] In de ochtend- en avondspits.

[2:42:43] Kan dat gespecificeerd worden?

[2:42:44] Misschien is dat wel zo, maar kan je ook zeggen, daar is de KPI op gericht om die mensen ook binnen 5 minuten, minder dan 5 minuten vertraging te laten hebben.

[2:42:52] En dat zetten wij ook op 95%.

[2:42:54] Kijk, dat is natuurlijk iets anders dan dat je in Groningen op de trein stapt, denk ik.

[2:42:59] De staatssecretaris.

[2:43:00] Ik stap de vraag van de heer Eerdmans heel goed voorzitter.

[2:43:03] En ik heb volgens mij ook eerder gezegd, de discussie in de Randstad gaat vaak... heb ik voldoende mogelijkheden binnen een aantal minuten om van A naar B te gaan, al dan niet met een tussenstop.

[2:43:14] In de regio is men vaak al blij als er meerdere keren per dag de optie bestaat om met de bus of de trein te reizen.

[2:43:21] En laten we ook heel wel wezen, want ook het kijken naar trajecten...

[2:43:26] Wij praten hier altijd of over spoor, of over de weg, of over de bus.

[2:43:30] Maar het is vaak een combinatie van factoren.

[2:43:32] Mensen gaan thuis de deur uit.

[2:43:33] Dat doen ze lopend, fietsend of met de auto.

[2:43:36] Na misschien wel een bushalte.

[2:43:38] Misschien pakken ze daar wel de bus naar een treinstation en dan de trein.

[2:43:41] Dus het is de totale optelsom.

[2:43:42] En de aansluiting, daar zit vaak ook de bottleneck.

[2:43:45] Dank u wel.

[2:43:49] Ik kijk nog even één keer naar de kant aan de Kamer voordat we naar het volgende blokje gaan.

[2:43:53] Niemand gemist.

[2:43:54] Nee, dan gaan we dat doen.

[2:43:55] Dat is het blokje sociale veiligheid.

[2:43:58] Het woord is aan de staatssecretaris.

[2:44:01] Ik heb ook goed nieuws, geen groot inleiding.

[2:44:03] Ik ga gewoon direct in op de vragen, voorzitter.

[2:44:07] Vraag van VVD, Jaar 21 en de PVV.

[2:44:11] Mevrouw Veldman, de heer Heutink, de heer Eerdmans.

[2:44:14] Hoe ga ik de problemen in Marhezen oplossen?

[2:44:16] Kan ik toezeggen dat de speciale busdienst niet wordt gestopt?

[2:44:20] Laten we vooropstellen, en ik heb dat volgens mij ook al eerder geuit.

[2:44:24] Ik vind het schandalig wat er rondom station Marhezen aan overlast plaatsvindt.

[2:44:30] Ik denk dat het heel goed is dat de NS maatregelen heeft genomen om de veiligheid...

[2:44:33] voor reizigers en personeel te waarborgen.

[2:44:36] Ik ben het met u eens dat de NS conform de concessieafspraak richting de heer Heutings de bereikbaarheid en veiligheid van station Marhezen moet behouden.

[2:44:45] Klopt.

[2:44:47] NS draagt primair de verantwoordelijkheid voor veilige OV.

[2:44:49] Op deze bijzondere locatie zal aanvullend ook een aantal preventieve maatregelen genomen moeten worden om de overlast kleiner te maken.

[2:44:57] Ik vind dat het kabinet dit probleem moet oplossen en de overlast moet aanpakken.

[2:45:01] Ik heb vandaag nog met de minister van Asiel en Migratie gesproken over deze situatie.

[2:45:05] En ik heb met haar afgesproken om gezamenlijk met de minister van JNV het gesprek aan te gaan.

[2:45:09] Omdat hier eigenlijk een aantal facetten bij elkaar komen.

[2:45:13] Overigens hebben wij, en dat is misschien ook wel richting de heer Eerdmans, was dacht ik degene die in zijn termijn daar een opmerking over te maken.

[2:45:21] In 2024 hebben wij achteraf de kosten die de NS heeft gemaakt over 2023 voor de helft betaald.

[2:45:28] Dus het is echt niet zo dat de NS als enige heeft betaald.

[2:45:31] Wij hebben ook echt wel vanuit het Rijk hier ook een verantwoordelijkheid gepakt en daar aan mee betaald, voorzitter.

[2:45:45] Ik ga de orde, voorzitter.

[2:45:48] Vraag van de heer Heuting.

[2:45:49] Ga ik de beveiliging opschroeven bij station Marhezen?

[2:45:53] Ik snap wel de vraag, maar de beveiliging bij het station Marhezen is nu niet het probleem.

[2:46:02] De 100% ingangscontrole, extra camera's, extra inzet van BOA's... en de fysieke aanpassing aan het station zorgen ervoor... dat de situatie op station Maarheeser volgens de NS beheersbaar is... en veel incidenten worden voorkomen.

[2:46:14] Dat is een bron...

[2:46:16] brief van de NS aan INW en asiel en migratie van 10 december 2024.

[2:46:21] Ik ben het wel eens dat er ook naar preventieve maatregelen gekeken moet worden... zodat voorkomen kan worden dat de NS extra beveiliging hoeft in te zetten.

[2:46:29] En daarover, zoals ik net al memoreerde, zou ik het gesprek... met de minister van Asiel en Migratie en Justitie en Veiligheid blijven voeren.

[2:46:38] Dan heb ik een vraag van mevrouw Veldman over de busdienst.

[2:46:41] Die had ik eigenlijk net ook al genoemd bij de algemene vraag van iedereen.

[2:46:45] Ik heb natuurlijk geen invloed op buslijnen in het regionaal OV, maar ik herken wel dit belang wat u schetst.

[2:46:50] En dat nemen we ook mee in de gesprekken met betrokken partijen, in dit geval dus de provincie Noord-Brabant, voorzitter.

[2:46:57] Vraag van mevrouw Veldman.

[2:46:59] Welke trajecten zijn er nog meer waar asielzoekers voor overlast zorgen?

[2:47:02] Is er kamertoezicht op de stations en in de treinen op deze trajecten?

[2:47:07] Bij de meeste stations en trajecten is de overlast van asielzoekers niet groter dan van andere groepen, waarbij vervoerders aan de hand van data handhaving inzetten en maatregelen nemen.

[2:47:17] Bij de spoorverbindingen en stations in de buurt van de aanmeldcentra in Ter Apel en Budel zijn er wel extra maatregelen om incidenten en overlast te voorkomen.

[2:47:25] Zo biedt het ministerie van Asiel en Migratie

[2:47:28] en de verantwoordelijke decentrale OV-autoriteit op de lijn Emmerswollen een subsidie voor vliegende teams.

[2:47:34] Deze dragen allemaal een bodycam, naast dat ook sommige stations en alle treinen daar voorzien zijn van camera's.

[2:47:40] En ook bij Mahese en de grote stations rondom is camera toezicht, dragen OV-bouwers bodycams en hebben de treinen camera's.

[2:47:50] Nog een vraag voor mevrouw Veldman.

[2:47:52] Moet de handhaver op deze trajecten ook te lang wachten op de politie om identiteit van de overlastgever vast te stellen?

[2:47:57] Bij Ter Apel en Marhezen zijn extra maatregelen en inzet.

[2:48:01] Zo vuurt de NS op Marhezen 100% ingangscontrole.

[2:48:05] waardoor veel overlast en incidenten worden voorkomen.

[2:48:08] Daardoor wordt er dus veel minder een beroep gedaan op de politie.

[2:48:11] De aanrijdtijden van de politie bij deze locaties zijn daarnaast afhankelijk van onder andere tijdstip, ernst van de situatie, capaciteit politie.

[2:48:18] Hier heb ik geen precieze cijfers van.

[2:48:20] Maar ook voor de handhaving op deze locaties zetten we ons maximaal in onder mogelijkheden voor zelfstandige identificatie door de OV-bouwers te vergroten, waarbij het ministerie samenwerkt met JNV aan de toegang tot het rijbewijsregister voor de OV-bouwers.

[2:48:36] Vraag van Dirk Heuting van de PVV.

[2:48:39] Ga ik werk maken van reizengebietsverboden?

[2:48:43] Vervoerders hebben alle bevoegdheid om met toestemming van het Openbaar Ministerie reizengebietsverboden op te leggen aan notoire overtreders.

[2:48:50] Dit geldt ook voor overlastgevers bij maar hezen.

[2:48:53] Overtreding van een reizengebietsverbod wordt strafrechtelijk uiteindelijk aangepakt.

[2:48:57] Dan komen we weer bij justitie en veiligheid, voorzitter.

[2:49:01] Vraag van mevrouw Veldman.

[2:49:04] Hoe zal ik met de uitvoering van mijn motie over het regionaal reisverbod?

[2:49:08] De pilot regionaal reisverbod is afgerond... waarbij de lessen zijn gedeeld met vervoerders, overheden en veiligheidspartijen.

[2:49:16] Deze lessen in combinatie met het rapport Handhaving en het OV...

[2:49:19] bieden inzicht in de wijze waarop gegevensdeling mogelijk is, waardoor regio's zelfstandig aan de slag kunnen met regionale reisverboden.

[2:49:27] In het rapport worden bij dit onderwerp aanbevelingen gedaan over gegevensdeling tussen BOA's en politie, die beide vallen onder de verantwoordelijkheid van JNV.

[2:49:37] Uiteraard bestuur ik dit rapport ook om te bezien welke bijdrage wij uiteindelijk kunnen hebben voor betere handhaving in het OV.

[2:49:44] Initiatief voor de regionale reispolen ligt wel in de regio.

[2:49:47] Waarbij slechts een beperkt aantal regio's denkt gebruik te zullen maken van dit instrument.

[2:49:52] Vanwege het beperkte effect versus de benodigde investering.

[2:49:56] En voorafgaand aan het commissiedebat OV en taxi van 20 februari kom ik hierop terug in een brief richting de Kamer.

[2:50:04] Dan heb ik een vraag voor mevrouw Veldman.

[2:50:06] Die had ik ook verwacht.

[2:50:07] Dat ging over de ideecheck via de politiedatabase.

[2:50:09] Dit scheelt veel politie- en BOA-uren.

[2:50:12] Wat staat in de weg aan landelijke invoering?

[2:50:14] Die vraag is volgens mij ook eerder gesteld in een ander debat.

[2:50:18] Laat ik beginnen met te benadrukken dat de oorspronkelijke werkwijze, juridische aanpassingbehoefte,

[2:50:24] En die is eind 2024 doorgevoerd, waardoor deze werkwijze nu veel minder bijdraagt aan zelfstandige identificatie door de BOAS.

[2:50:33] Dus de proef in Rotterdam is eigenlijk lastiger geworden, zeg ik even heel eerlijk.

[2:50:39] Omdat de toegang voor de BOAS beperkt is.

[2:50:41] Het heeft te maken met het feit dat ze nu wel nog gegevens kunnen zien, maar niet...

[2:50:47] Een afbeelding van degene om wie het gaat in dit geval.

[2:50:52] Voor een verdere uitrol van de aangepaste werkwijze, zoals momenteel in Rotterdam, wordt ook gekeken naar de impact daarvan op de betrokken organisaties en naar de voordelen die deze aangepaste werkwijze oplevert.

[2:51:03] Dit is des te meer relevant nu uit de praktijk blijkt dat de mogelijkheden tot het vaststellen van iemand identiteit op basis van enkel politiegegevens, de aangepaste werkwijze, zeer beperkt zijn en de werkwijze wel veel capaciteit vraagt.

[2:51:17] De politie heeft bij JNV aangegeven dat de belasting en impact op de organisatie niet in verhouding staan tot het resultaat wat hiermee wordt bereikt.

[2:51:25] En daarom de oplossing van deze problematiek niet ziet in een verder uitrol van de aangepaste werkwijze.

[2:51:31] Voor informatie die de BOA kan gebruiken voor zelfstandigere identificatie van staande gehouden personen is van belang dat BOA's een eigenstandige toegang krijgen tot systemen die de BOA hiervoor kan gebruiken.

[2:51:41] En hier wordt in het traject toegang rijbewijsregister door INW en JNV maximaal op ingezet.

[2:51:49] Ik begrijp dat het niet een bevredigend antwoord is, maar goed, ik heb hem wel voor u uitgezocht, zeg ik, mevrouw Veldman.

[2:51:56] Dan heb ik er nog twee in dit kopje, voorzitter.

[2:51:58] Wederom, mevrouw Veldman.

[2:52:00] Zijn er nog stations in Nederland waar cameratoezicht nodig is, maar nog niet gerealiseerd?

[2:52:04] Als ja, wat is er nodig om dat dan wel te realiseren?

[2:52:07] Op dit moment heeft ongeveer een kwart van de stations permanente camera's hangen.

[2:52:11] Daarnaast zijn er op verschillende plaatsen in het land soms tijdelijke camera's.

[2:52:15] hebben ook alle NS-treinen cameratoezicht... en dragen veiligheids- en servicemedewerkers bodycams.

[2:52:21] Met de huidige veiligheid camera's is het OV goed in staat om live... en achteraf incidenten te detecteren.

[2:52:29] De ambitie is om meer plaats te voorzien voor cameratoezicht... door middel van een subsidie aan ProRail.

[2:52:35] En ook voorafgaand aan het commissiedebat OV in taxi kan ik hierop terugkomen.

[2:52:39] Ik kan u ook aanbevelen, ik ben in december in Utrecht geweest op werkbezoek.

[2:52:43] En daar kun je dus zien...

[2:52:44] hoe dit in de praktijk werkt.

[2:52:46] Zij kunnen daar voor heel Nederland zien... hoe op stations bepaalde situaties zich ontwikkelen... en of daar wel of niet extra inzet nodig is.

[2:52:56] Laatste vraag in dit kopje, voorzitter.

[2:52:58] De heer Eerdmans van Jaar 21.

[2:53:00] Hoe kijk ik aan naar het idee van terugkeer van de spoorwegpolitie?

[2:53:04] Voor de inzet van de politie moet ik u natuurlijk wel doorverwijzen... aan minister van Justitie en Veiligheid.

[2:53:09] Dat is niet mijn bevoegdheid.

[2:53:11] Zelf vind ik het wel van belang dat de OV-BOA's goed samenwerken met de politie... en dat er voldoende capaciteit beschikbaar is om de BOA's nodig te ondersteunen.

[2:53:19] Op die manier is de inzet van BOA's een effectieve manier van handhaven...

[2:53:24] Ik snap uw vraag absoluut.

[2:53:27] Het was een middel dat altijd heel adequaat werkte.

[2:53:32] Alleen er is in het verleden een afweging gemaakt.

[2:53:34] Dit is de situatie waar we nu in zitten.

[2:53:36] Maar ik snap uw vraag absoluut.

[2:53:40] Dank voor de beantwoording in dit blokje.

[2:53:41] We gaan als eerste naar mevrouw Veldman van de VVD.

[2:53:45] Ja, voorzitter.

[2:53:46] Ik krijg een beetje de indruk dat er... U kent dat wel.

[2:53:51] We staan erbij en we kijken ernaar.

[2:53:54] Wat er in Marhezen gebeurt, maar ook op de lijn M in Vollen.

[2:53:57] Dus ik heb een paar concrete vragen.

[2:54:02] Eén is overlastgevers in het OV.

[2:54:06] En overlastgevende asielzoekers die het zeker zo bond maken op die lijnen.

[2:54:12] Die horen gewoon een OV-verbod te krijgen.

[2:54:14] Die horen daar niet meer te reizen.

[2:54:17] En ik wil weten wat de... Ik doe een beroep op de staatssecretaris om daarvoor te gaan zorgen.

[2:54:23] En zonder pardon.

[2:54:24] Want mensen gaan de trein niet meer in om dit soort situaties.

[2:54:29] En het tweede is, ik hoor dan ja en de ID-check ook op die trajecten bij die aanmeldcentra... die wordt gedaan via het rijbewijsregister.

[2:54:37] Alsof die asielzoekers die nog in procedure moeten of zitten... al in het rijbewijsregister staan in Nederland.

[2:54:44] Ik begrijp het gewoon niet.

[2:54:46] En ondertussen zien wij dus boa's die eigenlijk tandenloze tijgers zijn... onvoldoende middelen hebben en...

[2:54:53] Ik heb het idee dat mensen erbij staan en ernaar kijken.

[2:54:57] Ik ben echt flabbergasterd.

[2:54:58] De staatssecretaris.

[2:55:00] Ja, voorzitter, laat ik heel duidelijk zijn, dat is zeker niet het geval.

[2:55:05] Wat ik ook kan aangeven richting Kamer, dat wij hier continu ook met NS contact over hebben.

[2:55:12] Niet ikzelf, maar wel op ambtelijk niveau is aan de lopende band contact om deze problematiek aan te pakken.

[2:55:18] Zeker rondom Ter Apel en rondom Budel.

[2:55:21] Eh...

[2:55:23] Ik heb overleg met de minister van Asiel en Migratie en van Justitie en Veiligheid... om te kijken hoe we dit op de juiste wijze structureel kunnen aanpakken.

[2:55:31] En daar zal inderdaad ook een gebiedsverbod of een verbod op reizen met het OV...

[2:55:36] zeker als zeer kansrijke optie worden meegenomen.

[2:55:39] Maar uiteindelijk moeten we dat wel met z'n drieën met elkaar kortsluiten.

[2:55:41] Want we willen wel dat we alle, laat ik zeggen, maassen aanpakken... om te voorkomen dat uiteindelijk de overlast misschien wel weer op een andere locatie... vlak daarbij in de buurt dan gaat ontstaan.

[2:55:52] Dus we moeten het wel op de juiste wijze aanpakken met elkaar.

[2:55:58] Dan ga ik, als er geen vervolging op zit, dan ga ik naar de heer Huiting.

[2:56:02] En dan kom ik daarna bij de heer Itmans.

[2:56:05] Ja, voorzitter, ik mis toch een beetje het gevoel van urgentie bij de staatssecretaris.

[2:56:08] Want als ik dan luister naar de antwoorden, dan zegt hij... ik ga in gesprek met de minister van Asiel en Migratie... en met de minister van Justitie en Veiligheid.

[2:56:18] Maar ik verwacht eigenlijk ook gewoon vandaag in dit debat dat hij gaat zeggen...

[2:56:24] De maat is vol.

[2:56:25] Dat hij net zegt als wat NS zegt, wat Nederland ook zegt.

[2:56:30] De maat is vol als het gaat om het overlast van al die asielzoekers.

[2:56:37] Ik wil van de staatssecretaris in eerste instantie weten wat dan die preventieve beheersmaatregelen gaan zijn.

[2:56:41] Gaan we dat dan echt inzetten op die reisverboden zijn, op zo'n vervoersverbod, op een gebiedsverbod?

[2:56:49] Ik wil echt weten van de staatssecretaris aan welke preventieve maatregelen hij dan denkt.

[2:56:54] Wanneer hij die dan denkt ook te kunnen invoeren.

[2:56:57] En wanneer wij daar in ieder geval als Kamer wat meer over te horen krijgen.

[2:57:01] Dat is de eerste vraag die ik heb aan de staatssecretaris.

[2:57:04] De staatssecretaris.

[2:57:05] Voorzitter, laat ik heel duidelijk stellen dat alle drie de bewindspersonen die hiermee te doen hebben, het alle drie zeker zat zijn.

[2:57:12] Dat we alle drie de urgentie heel goed snappen.

[2:57:15] Dat ieder vanuit zijn eigen bevoegdheid hier de juiste stappen zal kunnen zetten.

[2:57:19] En ja, vanuit mijn hoedanigheid als staatssecretaris openbaar vervoer zal mijn inzet gericht zijn...

[2:57:26] Om inderdaad een reisverbod, dan wel een gebiedsverbod aan in te brengen.

[2:57:30] Als wat mij betreft meest kansrijke optie vanuit mijn optiek.

[2:57:35] Maar natuurlijk hebben we ook nog de minister van Asiel en Migratie.

[2:57:37] Die ook een andere aanpak misschien wel voor ogen heeft.

[2:57:40] En de minister van Justitie en Veiligheid.

[2:57:43] Maar we proberen allemaal met elkaar een afdekkend voorstel te maken.

[2:57:46] Dat deze problematiek per direct wordt aangepakt.

[2:57:50] De heer Uiting.

[2:57:51] Nou ja, kijk voorzitter.

[2:57:53] De reden dat wij ook met de opmerking komen als het gaat om het gevoel van urgentie... Ik hoorde de staatssecretaris namelijk net zeggen dat niet hij zelf... maar zijn ambtenaren in Budel en bij Mahese zijn wezen kijken... en bezig zijn met het oplossen van de problemen.

[2:58:08] Dat moet toch verdorie, voorzitter?

[2:58:10] Dat moet toch de staatssecretaris zijn die hoogstpersoonlijk naar Mahese gaat... en daar de problemen gaat oplossen... en te zorgen dat NS of wie dan ook het werk gaat maken...

[2:58:21] Maar in ieder geval kort en met te maken met het asieltuig dat daar rondloopt, voorzitter.

[2:58:27] De staatssecretaris.

[2:58:28] Voorzitter, ik had zeker ter plekke daar een kijkje kunnen nemen.

[2:58:32] Dat zeg ik heel eerlijk richting de heer Reutink.

[2:58:34] Maar ik vond het verstandiger om contact te zoeken met de minister van Justitie en Veiligheid en de minister van Asiel en Migratie hierover.

[2:58:40] En dan betekent dat niet dat ik de komende tijd daar misschien een keer langs ga.

[2:58:44] Misschien gaan we daar wel met meerdere bewindspersonen langs.

[2:58:46] Maar de volgorde die ik heb gekozen was met mijn collega bewindspersonen om het gewoon goed aan te pakken.

[2:58:52] Ja, dat tot slot.

[2:58:53] Als ik dus mag concluderen... dan hoor ik de staatssecretaris dus zeggen... dat hij zich in gaat zetten om werk te maken van zo'n vervoersverbod... om dat nog vaker op te leggen en dat ook te gaan handhaven.

[2:59:04] Want dat is dan wel even een vraag die ik dan heb.

[2:59:06] Dus ik hoor in eerste instantie even een antwoord op mijn conclusie... of die klopt, ja of nee.

[2:59:11] Maar ik hoorde de staatssecretaris net iets zeggen... over die verblijfsverboden, of die vervoersverboden...

[2:59:19] dat ze ook niet altijd, of in ieder geval, toch blijft de ellende blijft bestaan.

[2:59:23] Dus hoe kan dat dan?

[2:59:24] Hoe kan het dan dat als wij een gebiedsverbod opleggen, dat ze dan toch moeten komen?

[2:59:30] Dan moet toch de staatssecretaris ook richting JNV ook zeggen, dan moeten we gaan handhaven.

[2:59:35] We moeten ook gewoon zorgen dat we iedereen die zo'n gebiedsverbod heeft, dat die geen stap meer kan zetten op zo'n perron.

[2:59:42] Want alleen dan gaat dat toch werken, zeg ik tegen de staatssecretaris.

[2:59:48] Voorzitter, de heer Heuting trekt terecht de conclusie handhaving dicht bij justitie en veiligheid.

[2:59:53] Laat ik het voorbeeld noemen in mijn eigen woonplaats, waar op een gegeven moment ook veel overlastgevers waren door de week na zes uur en in de weekenden.

[3:00:01] Daar werd op een gegeven moment actief op gehandhaafd en vervolgens verplaatste het zich naar de wijken om het stationsgebied heen.

[3:00:08] Dus we moeten wel goed in beeld hebben op het moment dat we een aanpak instellen, dat je daarmee het probleem adequaat aanpakt en niet verplaatst naar een andere locatie, misschien wel in de omgeving.

[3:00:18] Dat was wat ik bedoelde met mijn opmerking, voorzitter.

[3:00:24] Ja, voorzitter, dank u wel.

[3:00:26] Het lijkt me goed dat de staatssecretaris een keer gaat kijken in Budel.

[3:00:29] Want spreken over Budel, dat zegt mij alweer genoeg.

[3:00:33] Kijk, maar Heesen, het is gewoon ontspoord, letterlijk, die situatie.

[3:00:37] De NS wil het niet meer.

[3:00:38] Ziet gewoon te veel risico's.

[3:00:40] En ik vind het echt...

[3:00:41] Een schande dat we zo ver zijn in Nederland... dat door rondzwervende veilige landen wij gewoon een station niet meer gaan bedienen.

[3:00:48] Dat kan gewoon niet.

[3:00:48] Onacceptabel.

[3:00:49] Ik wil ook dat de staatssecretaris dat gewoon zegt.

[3:00:51] Het personeel voelt zich in de steek gelaten van NS.

[3:00:55] Ik heb gezegd of het wordt geregeld of...

[3:00:58] Of je moet het AZC gewoon dichtgooien.

[3:01:00] Dan maar geen AZC meer daar.

[3:01:01] Je kunt toch niet zeggen dat treinreizigers maar de dupe zijn van tuig dat we niet willen aanpakken.

[3:01:06] Ik wil daar gewoon een reactie op horen.

[3:01:08] En daar zullen wij zeker ook met moties komen om dit in ieder geval in de Kamer af te dwingen.

[3:01:13] Dat was mijn eerste vraag, voorzitter.

[3:01:15] De staatssecretaris.

[3:01:17] Voorzitter, laat ik in elk geval voorop staan dat ik Budol wel ken.

[3:01:21] Want ik ben er regelmatig geweest, ook toen ik in het bedrijfsleven werkte.

[3:01:24] En het is trouwens een heel mooi dorpje, zeg ik ook heel eerlijk.

[3:01:28] Kijk, een deel van de zaken die u noemt ligt niet op mijn beleidsterrein.

[3:01:34] En ik kan daar nu niet een antwoord op geven.

[3:01:36] Dat ligt echt bij de minister van Asiel en Migratie en minister van Justitie en Veiligheid rondom handhaving.

[3:01:43] Ik kan er misschien wel iets van vinden, maar ik heb ook geleerd dat het niet verstandig is als ik mijn privémening geef.

[3:01:48] Want dat heeft al andere consequenties, voorzitter.

[3:01:51] Heeft u toch een vervolginterruptie?

[3:01:52] Nee, maar het is een beetje wat Heutink ook zegt.

[3:01:53] Het gaat ook om het gevoel dat de staatssecretaris staat voor het personeel van de NS, van de vervoerders, van de bussen.

[3:02:01] Dat je dat laat zien, dat het niet kan zo, dat ze daar bespuugd en getheoriseerd worden.

[3:02:04] Kom op zeg, daar moet gewoon een kabinet afstand van nemen.

[3:02:06] Dan moet je optreden, dan moet je niet zeggen dat moet Faber doen.

[3:02:09] Dat moet ook de staatssecretaris van Spoor doen.

[3:02:12] En dan gaat het even om het geld, want daar had de staatssecretaris wel gelijk in, voorzitter.

[3:02:15] Die zegt, ja, in 2023 is dat gecompenseerd, correct, door de toenmalige bewindspersonen.

[3:02:20] Maar 2024, dan gaat het om geld.

[3:02:22] En daarvan zegt NS, daar hebben we een toegemoetkoming gevraagd en daar is nog steeds niets op terug vernomen.

[3:02:28] Hoe staat het met 2024 dan?

[3:02:29] Nou, ik begin met de eerste vraag van de heer Eerdmans over urgentie.

[3:02:35] Ja, die urgentie is er.

[3:02:36] En dat is namelijk precies een van de redenen.

[3:02:38] waar ik op een werkbezoek ben geweest in Utrecht.

[3:02:41] Juist om te kijken daar bij de Centrale Kamer... hoe gaat dit in zijn werk en waar loopt men tegenaan?

[3:02:46] En hoe gaat men daarmee om?

[3:02:47] En dat vond ik zelf het interessantste.

[3:02:49] Heel veel wordt ook preventief gezien aan bewegingen van personen... en daar wordt adequaat op ingespeeld.

[3:02:56] Dat vond ik heel knap juist daaraan.

[3:02:58] Tweede vraag over de middelen.

[3:03:00] Ik noemde inderdaad ook over 2023.

[3:03:02] Ook dat is achteraf pas in 2024 gecorrigeerd.

[3:03:07] Dat gesprek vindt op dit moment ook plaats.

[3:03:10] Maar het is niet zo dat we nog geen... We hebben geen besluit genomen.

[3:03:14] Laat ik het stellen, er is nog geen besluit genomen.

[3:03:16] Ik wil niet zeggen dat het niet een besluit genomen gaat worden... om hetzelfde te doen als in 2023.

[3:03:22] Mijn vraag is, wanneer wordt dit nu geregeld?

[3:03:25] Ik heb gezegd, ik geef de staatssecretaris drie weken.

[3:03:27] Maar wanneer kan de garantie komen van de staat van het kabinet... dat station Marhezen bediend wordt en bediend blijft worden?

[3:03:39] De staatssecretaris.

[3:03:40] Even in het kader van urgentie.

[3:03:43] Bij de voorjaarsnoten, maar zeker eerder.

[3:03:45] Laat ik het daar dan opstellen.

[3:03:48] Het gesprek met NS zal eerder plaatsvinden.

[3:03:50] Maar bij de voorjaarsnota wordt dat geformaliseerd.

[3:03:54] Uw laatste interruptie.

[3:03:58] De spoorwegpolitie had ik nog een vraag over willen stellen.

[3:04:01] U mag een vraag stellen wat u wil.

[3:04:03] Omdat het hetzelfde blokje was.

[3:04:05] Kijk...

[3:04:06] Ik snap het, dat heeft deels met JNV te maken, zeker.

[3:04:09] Daar hebben we nu ook die pilot bereikt bij MS Wolle.

[3:04:12] Maar kijk, nu lopen die BOA's achter de feiten aan.

[3:04:15] Er is een incident en er moet worden gehandeld.

[3:04:17] Dan komen BOA's en dan is het al te laat.

[3:04:19] Dan ligt er al iemand in een hoek of de situatie is onguur en onveilig.

[3:04:24] Dus de spoorwegpolitie was preventief, was aanwezig op probleem, zeg ik erbij, op probleemtraject van NS en andere voerders, om aan te tonen van als het mis gaat zijn we directe plekken.

[3:04:34] Dus daarom zou ik zo pleiten voor terugkeer van de spoorwegpolitie.

[3:04:37] En ik begrijp het is absoluut iets wat ook bij JNV zit en het kost geld, maar ik hoor wel eigenlijk de intentie van de staatssecretaris dat daar best wel over te praten valt.

[3:04:47] Klopt dat?

[3:04:47] De staatssecretaris.

[3:04:49] Ik wil niet vooruitlopen, maar ik heb hier ook met de BOA's in het OV over gesproken.

[3:04:54] Zij hebben heel duidelijk aangegeven dat zij de situatie in het verleden, dat zij daar meer mogelijkheden hadden dan de situatie nu.

[3:05:00] Dan kom je eigenlijk bij een van de andere opmerkingen die ook eerder is gemaakt.

[3:05:03] Op het moment dat je iemand wil aanhouden,

[3:05:08] Dan moet je assistentie van de politie inroepen.

[3:05:10] En soms moet je wel een half uur wachten.

[3:05:12] Daarmee escaleert vaak de situatie.

[3:05:14] Dat is niet wenselijk.

[3:05:15] Dus dan wordt er gekeken hoe kun je er op een andere manier hiermee omgaan.

[3:05:18] Maar inderdaad, in de tijd van de spoorwegpolitie was dat beter geregeld dan nu.

[3:05:24] Zeg ik heel eerlijk, voorzitter.

[3:05:26] Weer geen mis.

[3:05:28] Ja, voorzitter.

[3:05:30] Ik suggereer de staatssecretaris met een hint naar persoonlijke meningen die er niet uitsprak deze keer.

[3:05:35] Niet te spelen met aftreden, maar op te treden.

[3:05:38] En mijn vraag is... Want ik hoor heel veel over overleg en contact met zijn collega-bewindspersonen.

[3:05:45] Allemaal goed en wel.

[3:05:46] Maar ik kan u garanderen dat de aanpak van het kabinet samen met NS zo effectief is... dat een consequentie never nooit kan zijn dat NS station Marhezen gaat overslaan.

[3:05:57] De staatssecretaris.

[3:05:59] Voorzitter, ik kan best wel aangeven dat, ik zou bijna zeggen over mijn lijk, dat wij dit laten plaatsvinden.

[3:06:05] Het kan niet zo zijn dat de overlast gaat zorgen dat treinen niet meer stoppen in Marhezen.

[3:06:10] Dus als dat betekent dat ik inderdaad misschien twee keer in de tussentijd die kant op moet, ga ik twee keer in de tussentijd die kant op.

[3:06:15] Maar dat wil ik niet laten gebeuren.

[3:06:19] Dank.

[3:06:21] Heer Abbas, u heeft uw interrupties opgebruikt.

[3:06:24] En ik ben vrij streng omdat ik al bang ben dat we niet aan de tweede termijn toekomen vandaag.

[3:06:30] Dus iedereen heeft recht op zijn interrupties, zou ik willen zeggen.

[3:06:33] Alle leden.

[3:06:35] Dus ik wil mevrouw Veldman nog het woord geven.

[3:06:38] Die heeft nog twee interrupties over.

[3:06:40] En dan gaan we door naar het volgende blokje.

[3:06:43] Ja, voorzitter, mijn interruptie gaat over wat de staatssecretaris daarnet gezegd heeft over de werkwijze in Rotterdam voor de identificatie van de ID-check door de BOA's.

[3:06:54] In Rotterdam, ik hoorde de staatssecretaris zeggen dat in Rotterdam de BOA's daar geen foto's meer zien, maar die Rotterdamse BOA's zien nog steeds foto's.

[3:07:02] En as we speak wordt er waarschijnlijk iemand weer aangehouden, want er gebeurt er heel veel, en wordt op dit moment een foto gecheckt via de politie, met de politiedatabase.

[3:07:12] Dus het is niet correct wat ik hier hoor.

[3:07:14] En het scheelt vele uren in positieve zin.

[0:00:00] 14.000 politieuren in Rotterdam scheelt het.

[0:00:00] 8.500 BOA-uren.

[3:07:22] Dus ik zou graag van de staatssecretaris een toezegging willen... dat er ook een gezamenlijke, met ook justitie en veiligheid... reactie komt op het rapport van OVNL... waarin deze materie staat uitgewerkt.

[3:07:36] En ook, nou ja, daarnet heeft de staatssecretaris daar zelf aan gerefereerd...

[3:07:40] Dus zorgen dat er een goede, kloppende, met de praktijk kloppende, werkende en realistische reactie opkomt.

[3:07:48] Waarmee ik meteen zeg dat in de brief van de staatssecretaris, die ging over het rijbewijsregister, zegt hij dat mijn motie is afgehandeld met die brief.

[3:07:56] Dat is niet zo, want die gaat hierover en niet over het rijbewijsregister.

[3:07:59] Dus ik zou ook de toezegging willen dat die motie niet als afgehandeld wordt beschouwd.

[3:08:05] Voorzitter, als mevrouw Veldman vindt dat haar motie niet volledig is afgedaan, dan gaan we daarvoor zorgen.

[3:08:11] Dat betekent ook dat we inderdaad samen met JNV hierop terug gaan komen.

[3:08:16] Ik ga wel nog even in de volgende pauze even checken wat nou de situatie is.

[3:08:20] Ik krijg net door dat foto's niet meer gezien kunnen worden.

[3:08:24] U zegt dat kan nog wel.

[3:08:25] Dat vind ik interessant, dus daar wil ik nog op terugkomen in de tweede termijn, voorzitter.

[3:08:31] Dank.

[3:08:32] Dan moeten we snel door.

[3:08:33] Dan willen we nog aan de tweede termijn toekomen.

[3:08:35] Dus dat is ook een aanmoediging aan u, staatssecretaris, om kort en bron of tochtje volledig antwoorden te geven.

[3:08:41] We hebben nog zo'n vijftig minuten.

[3:08:43] Dus laten we snel doorgaan met het volgende blokje.

[3:08:46] En dat is bereikbereid Noord-Nederland.

[3:08:52] Klopt, voorzitter.

[3:08:54] Vraag van de heer Bamenga, D66.

[3:08:56] Wat waren de andere negen opties voor het vervolgbesluit Lelylijn-Neder-Zakselijn?

[3:09:01] Er zijn inderdaad tien opties in de Kamer besproken.

[3:09:04] Kort samengevat gaan de opties over het afwijken van spelregels... tot het vinden van extra budget binnen het Rijk van...

[3:09:12] Deelverkenningen tot onderzoek naar alternatieve vormen van financiering, privaat of bij uw gelden.

[3:09:18] In die hoedanigheid moet u de negen andere opties voor ogen zien, voorzitter.

[3:09:30] Vraag van de heer Ginwis van de ChristenUnie.

[3:09:33] Kan de staatssecretaris de WOMO-gelden en restantdekking Noord-Zuidlijn inzetten voor de Neder-Zakselijn?

[3:09:38] We hebben zeer veel opties verkend met de verschillende departementen.

[3:09:42] Woningbouwmiddelen zijn een andere prioriteit van het kabinet.

[3:09:45] Er is een beoordelingskader voor gemaakt.

[3:09:47] Maar dat sluit niet goed aan bij de doelen van de Neder-Zakselijn.

[3:09:51] Middelen voor defensie worden op een andere manier belegd.

[3:09:54] De OV-verbinding Amsterdam-Halemmeer is reeds een verkenning...

[3:09:57] En hard nodig, zoals net ook al te sprake kwam bij de partijen onderling... voor de verdere groei van het spoornetwerk, nationaal maar ook internationaal.

[3:10:05] Niet voor niets staat ook dat project in het regeerakkoord.

[3:10:07] Die reservering is keihard nodig om de stap te zetten naar de plan- en studiefase.

[3:10:12] En de dekkingsoptie is wat mij betreft niet reëel, zeg ik heel eerlijk.

[3:10:18] Vraag van mevrouw Koekoek, Volt.

[3:10:21] Is er al een aanvraag gedaan voor de CEF-financiering voor de Lelylijn?

[3:10:25] Nou, de Lelylijn maakt, zoals we al eerder hebben aangegeven, onderdeel uit van de nieuwe infrastructuurverbindingen van de Tentie-verordening.

[3:10:33] Daarmee is CEF-financiering in principe mogelijk.

[3:10:36] Aanvraag kan pas worden gedaan voor CEF-financiering voor de begrotingsperiode... Sorry, even kijken hoor.

[3:10:42] In 2028.

[3:10:43] Voor de periode 21 tot 27 kan dat niet meer.

[3:10:49] Daarnaast is nodig dat Nederland de besluitvorming voor medefinanciering afgerond heeft... ...voor we een aanvraag voor CEF-financiering kunnen doen.

[3:10:57] Hier moeten we een stap verder zijn in onze onderzoeken.

[3:10:59] Die wordt ook meegenomen in het masterplan.

[3:11:04] Een vraag van de heer Van Dijk van NRC.

[3:11:07] Heeft de staatssecretaris met de regio over cofinanciering gesproken?

[3:11:10] Wanneer is vervolgoverleg met de regio?

[3:11:13] Ja, hierover is gesproken, maar er is nog geen concreet bedrag genoemd.

[3:11:17] Natuurlijk blijf ik in overleg met de regio.

[3:11:19] Ik ben ook zeer benieuwd naar een concreet bod.

[3:11:21] En voor uw informatie, ik heb eind deze maand nog een afspraak met twee commissarissen die in deze regio zitten.

[3:11:30] Nog een vraag van de heer Van Dijk van NRC.

[3:11:32] Hoe vaak ben ik in Brussel geweest en heb ik gesproken met de Europese investeringsbank over de Neder-Saxonlijn?

[3:11:39] Ik kom regelmatig in Brussel, zeg ik richting de heer Van Dijk.

[3:11:43] Voor dit onderwerp ben ik niet persoonlijk in Brussel geweest.

[3:11:46] Ik heb ook niet met de Europese investeringsbank gesproken.

[3:11:48] De Neder-Saxonlijn kan geen aanspraak maken op de CEF-gelden, want het is geen Europees transportnetwerk.

[3:11:55] Ik onderzoek eerst of dit uit de begroting, om dit uit de begroting te halen.

[3:11:59] Een lening bij de EIB kan namelijk ook invloed hebben op het EMU-saldo.

[3:12:03] Voor de ledenlijn wordt wel naar alle mogelijke financieringsopties gekregen in het masterplan, ook bij de Europese investeringsbank.

[3:12:09] Voor de Nederlandse zakselijn, nogmaals, het is geen onderdeel van het CEF-geldenmogelijkheden.

[3:12:16] De heer Bamenga, D66.

[3:12:18] Kan ik inschatten hoeveel geld realistisch is om geld op te halen van de private bedrijven?

[3:12:23] En wat ga ik doen om genoeg private investeringen aan te trekken?

[3:12:26] We moeten hier goed onderscheid maken tussen financiering en bekostiging.

[3:12:31] Veel vormen van private financiering vragen uiteindelijk om publieke bekostiging.

[3:12:35] Dat betekent dat de overheid het bedrag uiteindelijk toch betaalt.

[3:12:38] En vaak ook met rente.

[3:12:40] En in het masterplan Lelylijn werken we dit ook namelijk verder uit.

[3:12:45] Vraag van mevrouw Veldman en mevrouw Vedder, VVD-CDA.

[3:12:49] Over de flessenhals Meppel.

[3:12:50] Welke actie onderneem ik om de problemen bij Meppel aan te pakken?

[3:12:54] Uw Kamer heeft recentelijk de meerdbrief ontvangen.

[3:12:59] Hierin heb ik uitgelegd hoe ik samen met de regio bij Meppel te werk ga.

[3:13:03] De afspraken die met de regio gemaakt zijn, die staan nog steeds.

[3:13:07] ProRail heeft in opdracht van het Rijk een brede verkenning naar maatregelen rond Meppel uitgevoerd met nauwe betrokkenheid van de regio.

[3:13:14] Samen met de regio hebben we in het BO meer ten eerste van het budget bepaald.

[3:13:17] Een budget van 75 miljoen is voldoende voor het aanleggen van een vierde perronspoor en een aantal zaken die de betrouwbaarheid van het netwerk al op korte termijn verbeteren.

[3:13:27] De inschatting van 75 miljoen is gemaakt door de regio zelf, dus niet door ProRail.

[3:13:32] Deze maatregelen worden gezien als een belangrijke eerste stap om de doorstroming van en naar het noorden robuuster te maken.

[3:13:38] Via het perronspoor zullen ze vroegst in 2030 gereed zijn.

[3:13:42] Dit is sneller dan eerder overigens door ProWel aangegeven.

[3:13:46] Overwegen zijn nog wel een belangrijk punt van aandacht.

[3:13:48] Hier zijn nu geen middelen voor beschikbaar.

[3:13:50] Wel kunnen overwegen naden worden onderzocht.

[3:13:53] In het vervolg wordt ook onderzocht of de geselecteerde overwegen inderdaad de beste keuze zijn en of het niet goedkoper kan.

[3:13:59] Dat is ook een vraag die al eerder in een ander debat te sprake is geweest.

[3:14:03] Koppelkansen voor de omgeving zijn hierin een belangrijk aandachtspunt.

[3:14:06] Co-financiering vanuit de regio kan hier dan ook een rol spelen.

[3:14:10] Het precieze tekort, zeg ik, is niet bekend.

[3:14:13] Er zijn nu geen middelen beschikbaar voor de aanpak van de overwegen, enkel voor het onderzoek.

[3:14:18] Dus financieel is er ook op dit moment heel weinig tot geen ruimte.

[3:14:22] En elke intensivering betekent dat een ander project stopgezet moet worden.

[3:14:26] Dit loopt mee in de afweging voor het BOMIR 2025, waar ik op dit moment niet op vooruit zou willen lopen.

[3:14:34] Vraag van mevrouw Veldman en van de VVD en de heer De Hoop, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[3:14:41] Weet u hoe belangrijk het knooppunt Meppel is om het noorden met de rest van Nederland te verbinden?

[3:14:45] En welke actie onderneem ik op mij?

[3:14:47] Wij zijn ons zeer bewust van het belang van dit knooppunt.

[3:14:51] We zijn ook bezig om hier verbeteringen aan te brengen.

[3:14:55] De actie die we hebben ingezet.

[3:14:58] ProRail heeft in de opdracht van het Rijk een brede verkenning naar maatregelen rond Meppel uitgevoerd met betrokkenheid van de regio, zoals ik net ook al aangeef.

[3:15:05] BO-meerte heeft besluitvorming plaatsgevonden.

[3:15:07] Het budget van 75 miljoen wordt ingezet voor het aanleggen van het vierde perronspoor en een aantal zaken voor de betrouwbaarheid op korte termijn.

[3:15:15] Dit is een belangrijke eerste stap om de doorstroming van het naar het noorden robuuster uiteindelijk te maken.

[3:15:21] Overwegen, zoals ik net al aangegeven heb, is een punt van aandacht.

[3:15:24] En het vervolg wordt ook onderzocht of de overwegen de beste keuze zijn, omdat er ook andere opties zijn.

[3:15:30] En koppenkansen heb ik ook al een opmerking over gemaakt, voorzitter.

[3:15:34] Vraag van de heer Ginwis, ChristenUnie.

[3:15:37] Kan ik zo spoedig mogelijk een raming geven om de overweging tussen Meppen en Zwolle aan te pakken?

[3:15:42] Ja, met de regio is in het BO-meert afgesproken dit gezamenlijk nader te onderzoeken en in het BO-meert van 2025 te bespreken.

[3:15:49] Precies het bedrag kan ik nu op dit moment nog niet aangeven, omdat daar onderzoek naar wordt gedaan.

[3:15:53] In het najaar is hier meer over te vermelden.

[3:15:57] Wat wel een eerste inschatting is van ProRail... is dat voor het saneren van de twee overwegen... is een tekort van 100 miljoen euro.

[3:16:05] Maar dat is een eerste grove inschatting.

[3:16:07] Maar nogmaals, wij komen hier in het najaar op terug.

[3:16:11] Nog een vraag van de heer Grinwis van de ChristenUnie en mevrouw Vedder van het CDA.

[3:16:16] Hoe staat het met de uitvoering van de motie van de graaf... voor de derde, vierde intercity naar Groningen...

[3:16:20] Daar wilt u een harde toezegging op.

[3:16:22] Wil ik hiervoor samen met NS, ProRail en de regio... een aanvalsplan opstellen zodat we dit op middellange termijn gaan bereiken.

[3:16:28] Een apart aanvalsplan is niet nodig.

[3:16:30] Voor de noodzakelijke inframaatregelen... voer ik realisatie en onderzoek uit samen met de regio.

[3:16:36] In de aanloop naar de midtermreview van de HRN-concessie... wordt bepaald of en op welk moment de derde en vierde intercity naar Groningen... structureel kunnen gaan rijden... en of deze onder de concessie gaan rijden of in open toegang.

[3:16:48] Dat zou er kunnen.

[3:16:52] Laatste vraag in dit blokje, voorzitter.

[3:16:53] Wederom de heer Geenwis, ChristenUnie.

[3:16:56] Ga ik voor de andere overwegen tunnels geld vragen aan de Kamer en haal ik het geld, nou ja, doortrekken Noord-Zuidlijn was als optie genoemd.

[3:17:05] Nou, er zijn geen middelen beschikbaar nu voor de aanpak van de overwegen, enkel het onderzoek.

[3:17:10] Financiële ruimte is er niet.

[3:17:12] Dus elke identificering betekent een ander project dat het lastiger krijgt.

[3:17:17] We kijken dus inderdaad ook of dit de beste optie is, of dat goedkoper kan.

[3:17:21] En koppenkansen worden meegenomen.

[3:17:23] Geld uit de Noord-Zuidlijn heeft negatieve effecten, omdat we ook met de regio Amsterdam afspraken hebben gemaakt.

[3:17:29] Ook over Zuidasdok.

[3:17:31] Als wij hier geld uithalen, dan komen ook de afspraken met Amsterdam wat zwaarder onder druk te staan, zeg ik tactisch, voorzitter.

[3:17:39] Dank u wel, staatssecretaris.

[3:17:40] Allereerst, heer Griemis, de ChristenUnie.

[3:17:43] Ja, voorzitter.

[3:17:44] Het woord Noord-Zuidlijn is diverse keren gevallen.

[3:17:47] En geen misverstand, hè.

[3:17:48] De ChristenUnie is fan van dat project.

[3:17:50] En wat ons betreft zouden we natuurlijk gewoon meer investeren in OV.

[3:17:54] En dan moeten we nog steeds kiezen in schaarste.

[3:17:55] Maar dan zou de schaarste iets kleiner zijn.

[3:17:57] Maar toch.

[3:17:58] De staatssecretaris zegt nu wel heel snel van... Nee, dat is prioritair.

[3:18:01] Dat staat ook in het hoofdlijnakkoord.

[3:18:03] Daarmee basta.

[3:18:04] Nou ja, dan zitten we in een gigantisch prisoners dilemma en als de staatssecretaris geen keuzes maakt, dan gaat er dus niks gebeuren.

[3:18:14] En waar hij niet op ingaat is dat er een enorme greep uit de kas, uit de reservering is genomen voor de Noord-Zuidlijn van 1,8 miljard.

[3:18:22] Dus kortom, er zitten wel 872 miljoen nu in deze reservering.

[3:18:26] En we mitverkennen lekker door.

[3:18:28] Maar we weten allemaal dat als we uiteindelijk doorgaan naar de planuitwerking... en naar de realisatiefase, dat je na één stationnetje klaar bent.

[3:18:36] En dat je dus nooit bij Schiphol komt.

[3:18:38] Dus dan is het of de reservering Noord-Zuidlijn bijplussen met geld wat er niet is...

[3:18:45] ...of dat geld gebruiken om iets anders te doen.

[3:18:47] Dus ik ben op zoek naar de richting van de keuze in de schaars die de staatssecretaris gaat maken... ...in plaats van kan niet, wil niet, allemaal prioritair.

[3:18:57] De staatssecretaris.

[3:18:59] Voorzitter, wij hebben hier ook over nagedacht.

[3:19:02] We lopen het risico, zeg ik heel diplomatiek... ...dat Amsterdam dan ook de co-financiering voor een aantal andere projecten stopzet... ...op het moment dat wij een greep doen uit deze kas...

[3:19:13] Dat is de reden waarom ik zeg, het zou niet mijn voorkeur zijn om dit te doen.

[3:19:16] Omdat we dan onder andere Zuidasdok, maar ook een aantal andere projecten in de regio, mogelijk een stuk lastiger worden in deze, voorzitter.

[3:19:29] Voorzitter, ik had een aantal vragen gesteld rondom de flessen als Meppel.

[3:19:34] Ik heb ook antwoorden gehoord, maar ik vond ze nog behoorlijk hoog over, oppervlakkig.

[3:19:40] Dus ik kan er eigenlijk niet zo heel veel mee.

[3:19:42] Dus ik ga een hele concrete vraag stellen.

[3:19:44] Gaat het vierde bronspoor, de aanleg ervan, in 2030 gaan we die deadline halen?

[3:19:51] Voor mij heb ik dat net duidelijk aangegeven, voorzitter.

[0:00:00] 2030, eerder dan verwacht, wordt het vierde bronspoor opgeleverd.

[3:19:58] En daar is die 75 miljoen voor.

[3:20:04] Ja, dank voorzitter.

[3:20:06] Ik hoor toch staatssecretaris vooral zeggen wat er niet kan, in alle eerlijkheid.

[3:20:10] Ik hoor zeggen dat de 2,5 miljard uit de woningbouwmiddelen niet goed aansluiten op de doelen.

[3:20:18] Ja, dat is mij toch echt een raadsel als ik naar het hoofdlijnakkoord kijk.

[3:20:20] Waar staat het gaat over de ontsluiting van woningen.

[3:20:22] Waarbij we weten dat een hele strakse lijn 10.000 tot 50.000 nieuwe woningen ontsluit.

[3:20:26] Waarbij we weten dat nu dat fonds wordt uitgewerkt en dat de komende jaar pas die 2,5 miljard worden ingevuld.

[3:20:32] Nogmaals, waar een wil is, is een weg.

[3:20:33] En ik verwacht ook dat alle creativiteit wordt aangewend.

[3:20:36] En dan kun je niet deze optie op voorhand al uitsluiten.

[3:20:40] Mijn vraag gaat over het volgende.

[3:20:41] Ik hoorde de staatssecretaris zeggen dat hij nog niet zelf naar Brussel is geweest.

[3:20:46] En dat het EIB misschien voor de leddielijn een optie is.

[3:20:50] Deze commissie gaat naar Brussel binnenkort.

[3:20:51] Wij gaan daar met de relevante mensen spreken.

[3:20:53] Ik spreek zelf met de EIB binnenkort.

[3:20:55] Ik verwacht van deze bestuurder, deze staatssecretaris, dat hij zelf gaat spreken.

[3:21:00] In Brussel.

[3:21:01] En met deze en met de Europese investeringsbank.

[3:21:03] In die volgorde wellicht.

[3:21:05] Kan deze staatssecretaris toezeggen dat hij zelf al het mogelijk gaat doen... en ook deze gesprekken gaat voeren om financiering te vinden... voor de Nederlandse actielijn, maar ook voor de Lelylijn?

[3:21:13] De staatssecretaris.

[3:21:15] Voorzitter, die vraag wordt mij al meerdere keren gesteld.

[3:21:18] En ja, ik heb één agenda.

[3:21:20] Ik kan niet overal tegelijk zijn.

[3:21:22] Op het moment dat ik in Brussel ben, zal dit te sprake komen.

[3:21:25] Eén van mijn ambtenaren heeft afgelopen...

[3:21:29] Dinsdag, nee maandag was het, sorry.

[3:21:32] In Berlijn ook nog gesproken met de Duitse counterpart.

[3:21:36] Daar hebben we ook gekeken naar wat zijn er voor mogelijkheden.

[3:21:40] Dit komt absoluut ook ter sprake op het moment dat ik weer in Brussel ben.

[3:21:44] Maar nogmaals richting de heer Van Dijk, voorzitter.

[3:21:46] Ik heb maar één agenda en ik kan maar één ding tegelijk doen.

[3:21:49] Ik kan niet tien dingen tegelijk doen.

[3:21:50] Ik snap de urgentie.

[3:21:52] U heeft me ook gevraagd, wees creatief, kijk naar alle mogelijkheden.

[3:21:55] Ja, dat doen wij al de hele tijd.

[3:21:59] De heer Ol van Dijk voor de laatste interruptie.

[3:22:01] Ja, want ik heb ook geen antwoord gehoord op die vraag die ik wel in mijn inbreng stel.

[3:22:03] Op zich hoor ik dat nu wel dat er creatief wordt gekeken.

[3:22:07] Daar ben ik naar op zoek.

[3:22:07] Maar ik wil dat gewoon op schrift zien.

[3:22:10] Ik wil gewoon zien waar nu aan gewerkt wordt.

[3:22:11] Welke varianten, dat heb ik gevraagd in mijn inbreng.

[3:22:13] En ik wil echt de toezegging vandaag dat op zo kort mogelijk termijn... voor een eventueel twee minuten debat de Kamer inzicht krijgt.

[3:22:19] En dan begrijp ik dat er nog geen resultaten zijn.

[3:22:21] Maar wel echt concreet waar wordt nu naar gekeken?

[3:22:23] Waar wordt nu naar gewerkt?

[3:22:24] En ook de toezegging die ik volgens mij net wel beluister bij...

[3:22:28] De staatssecretaris, dat hij zelf in Brussel dit inderdaad ook aan de orde zal stellen.

[3:22:33] Voorzitter, alle opties waar wij mee schermen, waar wij aan denken, komen te sprake.

[3:22:39] Maar wij hebben richting de Kamer heel duidelijk aangegeven, bij de voorjaarsnota komen naar u toe.

[3:22:44] En eerst moet er binnen het kabinet, moet hier wel over worden gesproken.

[3:22:47] Ik ga er niet op vooruit lopen.

[3:22:49] Mevrouw Veldman.

[3:22:50] Dank u voorzitter.

[3:22:51] We hebben het hier samen voortdurend over, heel terecht over de verbinding met Noord-Nederland.

[3:22:56] We hebben het over Meppel, hoe we dat knooppunt kunnen aanpakken.

[3:22:59] We hebben het over hoe we mensen in Noord-Nederland beter kunnen bedienen.

[3:23:02] Mijn vraag aan de staatssecretaris is, gaat hij zich ervoor inzetten?

[3:23:08] Nou, laat ik het zo zeggen.

[3:23:09] Hoe gaat hij zich ervoor inzetten dat die extra treinen... die gereden kunnen worden tussen Zwolle en Groningen... maar waar op dit moment toch een soort slot op zit... dat die wel gereden kunnen gaan worden.

[3:23:20] Dus in overleg met ProRail, met de vervoerders... zorgen dat die diensten geboden kunnen worden...

[3:23:26] Ik wacht even tot... Gaat u vooral door met uw vraag.

[3:23:29] Ja, ik wil wel dat u hoort wat ik zeg.

[3:23:31] En houdt u het graag kort over.

[3:23:33] Nou, dat was mijn vraag.

[3:23:34] Zorgt u er alsjeblieft voor dat die ruimte er komt.

[3:23:36] En ik snap dat het ingewikkeld is.

[3:23:39] En ik snap dat het ook spannend is.

[3:23:40] Maar ik zou het mooi vinden als de staatssecretaris zegt... dit ga ik proberen te regelen.

[3:23:46] De staatssecretaris.

[3:23:49] De staatssecretaris heeft nog een paar seconden nodig, zeg ik heel eerlijk, voorzitter.

[3:23:54] U mag deze vraag ook... Ja, helemaal goed.

[3:23:56] Ik zie dat u antwoord heeft.

[3:24:03] U mag ook eventjes de vraag... Ik kom hier later op terug, voorzitter.

[3:24:07] Helemaal goed, doen we dat zo meteen.

[3:24:09] Mevrouw Koekoek, volgt.

[3:24:11] Yes, dank voorzitter.

[3:24:13] Terugkomend op die Europese financieringsmogelijkheden.

[3:24:15] Want het staatsrecht gaf terecht aan van tussen 2021 en 2027 is niet gelukt met die ledenlijn.

[3:24:22] Wat wel gelukkig gelukt is, is dat die ledenlijn opgenomen is in dat netwerk.

[3:24:26] En als je nu kijkt naar die afgelopen periode, dan was er bijna 34 miljard beschikbaar.

[3:24:30] Precies voor dit soort lijnen.

[3:24:31] En we hebben het nu de hele tijd over...

[3:24:33] Het niet beschikbaar zijn van geld.

[3:24:36] En we hebben een hele ontevreden camera aan deze kant.

[3:24:39] Dus daar ligt een kans voor de staatssecretaris.

[3:24:41] Juist om zich in het Europese actiever op te stellen.

[3:24:44] En ik begrijp echt wel dat een proces niet zomaar doorbroken kan worden.

[3:24:49] Maar de suggestie om naar zo'n investeringsbank toe te stappen... en in ieder geval als Nederland het andere spoor nu wel op orde te hebben... zodat je die cofinanciering en al die voorwaarden klaar hebt voor 2028...

[3:25:00] Daarvan neem ik aan dat de staatssecretaris dat wel gaat doen.

[3:25:03] Nogmaals, daar lag dus 34 miljard op de plank voor precies dit soort netwerken.

[3:25:07] Dus dat helpt de staatssecretaris uit de brand.

[3:25:10] De staatssecretaris.

[3:25:11] Voorzitter, volgens mij heb ik aangegeven dat wij alle opties onderzoeken.

[3:25:14] Dit is ook een van de opties die wij onderzoeken.

[3:25:17] Dus ja, daar kan ik richting mevrouw Koekoek absoluut toe zeggen.

[3:25:21] Overigens heb ik ook een antwoord voor mevrouw Veldman.

[3:25:24] Juist Meppel, de aanpak van de flessen als Meppel, is noodzakelijk om deze 20 extra treinen te kunnen laten rijden.

[3:25:34] Mevrouw Koek, gaat u aan.

[3:25:35] Ja, het gaat een beetje slordig zo.

[3:25:38] Want we hebben het als Nederland al een paar keer geprobeerd.

[3:25:41] We hebben het nooit voor elkaar gekregen.

[3:25:43] En in Spanje, dat ga ik ook aan u inbrengen, hebben ze het wel voor elkaar gekregen.

[3:25:47] Sterker nog, het is een heel hoog snelheidsnetwerk.

[3:25:49] Ik heb binnen een paar jaar poten gekregen.

[3:25:51] Een andere vraag die ik zelf gesteld heb in de inbreng was... Heeft de staatssecretaris ook dan plannen om met zijn Spaanse collega dit op te volgen?

[3:25:58] Om te leren van de lessen die ze kennelijk in Spanje wel goed kunnen uitvoeren... en waar we in Nederland falen.

[3:26:04] Omdat het anders weinig zin heeft om zo'n optie op tafel te leggen.

[3:26:08] Nederland heeft die optie namelijk al jaren op tafel.

[3:26:10] We laten steeds Europees geld liggen.

[3:26:12] Dus ik zou het een mooie ambitie vinden als de staatssecretaris zegt... ik ga alles op alles zetten, dat het deze keer slaagt.

[3:26:17] Dat ik de eerste staatssecretaris ben die het wel voor elkaar krijgt.

[3:26:20] De staatssecretaris.

[3:26:22] Voorzitter, ik heb met meerdere Europese collega's al contact gehad.

[3:26:25] De keer dat ik in Brussel dan wel Straatsburg was.

[3:26:29] Nog niet met mijn Spaanse collega.

[3:26:31] Ik heb wel ambtelijk direct laten navragen toen ik op social media zag dat een aantal Kamerleden in Madrid was van, goh, hoe zit het dan daar precies?

[3:26:39] Nou, daar kwam dus het antwoord onder andere op terug wat ik net in mijn inleiding ook aangaf.

[3:26:44] Het lijkt ook erop dat een aantal partijen in Spanje wel met verliezen te maken hebben op sommige lijnen.

[3:26:50] Het ziet er mooi uit, maar dat wil niet zeggen dat daarmee het rendabel is.

[3:26:55] Maar de investering waar u het over heeft, ja, tuurlijk wil ik er ook naar aan het kijken.

[3:26:59] Want uiteindelijk gezien de middelen die wij ter beschikking hebben, is het uit alle hoeken of gaat, dat maakt me niet uit.

[3:27:04] Maar als we daarmee wat kunnen realiseren, vind ik het prima.

[3:27:10] De heer Wabenga.

[3:27:12] Dank u wel, voorzitter.

[3:27:13] Volgens mij zijn er twee vragen die niet beantwoord zijn.

[3:27:16] Ik heb volgens mij een vraag nog gesteld over hoe de staatssecretaris ervoor gaat zorgen dat er genoeg private investeringen komen.

[3:27:24] Daar waar het gaat om Lelylijn.

[3:27:26] En daarnaast heb ik ook de vraag gesteld hoe kijkt de staatssecretaris naar de Europese financiering van Rail Baltica?

[3:27:33] En wat kunnen we daarvan leren?

[3:27:35] Dus dat waren nog vragen die ik gesteld heb.

[3:27:38] De staatssecretaris.

[3:27:39] Ik had de eerste vraag wel op me ingegaan, voorzitter, in mijn inbreng op een van de vragen van de heer Bamenga.

[3:27:48] Volgens mij ging het om de eerste vraag die ik gesteld heb.

[3:27:52] Maar goed, dat ging nu heel vluchtig.

[3:27:54] En ook wat collega Verder zei, hoog over wat mij betreft... heeft hij daar een reactie op gegeven en eindelijk verwezen naar het masterplan.

[3:28:02] Maar dan ging het veel meer over de verschillende financieringen.

[3:28:05] Rijk, provincie, gemeente, Europa en bedrijven.

[3:28:08] Zo heb ik het ingeschat.

[3:28:09] Alleen de vraag van hoe gaat u dat doen?

[3:28:12] Wat gaat u eraan doen om die private...

[3:28:14] ...investeringen verder te faciliteren.

[3:28:18] Tenzij u nu verwijst naar het masterplan, dan is dat een reactie.

[3:28:21] Maar die heb ik nog niet gehoord.

[3:28:23] Ik stel de vraag van de heer Bermenga inderdaad.

[3:28:25] Binnen het masterplan gaan wij alle mogelijkheden onderzoeken.

[3:28:28] Private investering is daar een van de onderdelen bij.

[3:28:31] Wij kijken ook bijvoorbeeld naar pensioenfonds, om maar een voorbeeld te noemen.

[3:28:34] Of daar misschien de mogelijkheden liggen.

[3:28:36] Alleen soms, en dat is ook even de opmerking die ik net maakte, soms blijkt privaat niet helemaal privaat te zijn.

[3:28:42] Soms is privaat ook, noem het even semi-privaat, en ben je uiteindelijk nog als overheid zelf aan het financieren.

[3:28:48] Daar kijken we ook naar.

[3:28:49] Want uiteindelijk is privaat in mijn ogen wel ander geld dan geld wat indirect nog bij de overheid vandaan komt.

[3:28:58] Heer Wemenga, uw laatste interruptie.

[3:29:01] Ik had gehoord dat het niet een interruptie was, omdat ik vroeg of de vragen niet beantwoord waren.

[3:29:07] De vorige niet, maar... Dit is dan de derde, neem ik aan.

[3:29:11] U gaat een interruptie plegen, nu neem ik aan.

[3:29:13] Oké, prima.

[3:29:14] Nou ja, dan zou ik dan graag wel willen weten, omdat ik de vraag heb gesteld... om te kijken naar de Baltische Staten.

[3:29:24] Omdat daar echt een fantastisch project is gefinancierd vanuit Europa...

[3:29:31] Dan wil ik dan ook een toezegging dat de staatssecretaris dit ook echt terug laat komen in zijn masterplan.

[3:29:38] Hoe dat is gefinancierd en wat we daarvan zouden kunnen leren.

[3:29:42] Volgens mij heb ik ook aangegeven in mijn algemene inleiding dat wij kijken naar andere landen wat we daar aan lessen kunnen leren.

[3:29:48] Wat ik zelf bijvoorbeeld ook wel eens als voorbeeld noem.

[3:29:51] Toen ik gedeputeerde was in Vlevoland, keken we ook naar Europese middelen.

[3:29:54] Maar die gingen wel met een factor 8.

[3:29:55] Op het moment dat we 1 euro kregen uit Brussel, konden we daar 8 euro voor maken in Vlevoland.

[3:30:01] En we zijn ook aan het kijken nu binnen het ministerie of we op die manier misschien meer waarde kunnen creëren met middelen die er eventueel beschikbaar zijn.

[3:30:12] Laten we nog een interruptie bemengen?

[3:30:13] Dan gaan we door naar het volgende blokje.

[3:30:17] Het ene laatste blokje en dat is internationaal.

[3:30:20] Gaat de gang.

[3:30:25] Goede nieuws is, die is minder dik, voorzitter, dat mapje.

[3:30:28] Vraag van mevrouw Koekoek, de heer Alabassi en de heer Van Dijk.

[3:30:33] Vol Denk en NRC.

[3:30:34] Op internationale verbindingen is nu concurrentie mogelijk.

[3:30:37] Spanje laat zien dat concurrentie kan leiden tot scherpere prijzen voor consumenten.

[3:30:41] Kan ik aangeven hoe het ermee staat in Nederland?

[3:30:43] Het kabinet ziet natuurlijk ook kansen voor open toegang op internationale verbindingen.

[3:30:48] Daarom is deze op de IC Brussel en de kort grensoverschrijdende verbindingen na niet in de HRN-concessie opgenomen.

[3:30:55] Concurrentie op de internationale verbindingen is nu nog beperkt, maar zal vanwege de groeiende vraag in de komende jaren wel gaan toenemen.

[3:31:02] Meerdere vervoerders hebben zich al bij de ACM gemeld om in de komende jaren internationale verbindingen te willen verzorgen, ook naar nieuwe bestemmingen.

[3:31:10] Mijn voorganger heeft u daar ook al eerder over geïnformeerd.

[3:31:13] De komende jaren zullen we zien welke van deze initiatieven capaciteit krijgen toegewezen door ProRail en zullen ze ook uiteindelijk tot de markt kunnen toetreden.

[3:31:25] Een vraag voor mevrouw Koekoek-Vold.

[3:31:28] Staat de toezegging nog steeds dat de staatssecretaris... met de visie komt voor internationaal terreinvervoer, UQ1 van dit jaar... kan alvast een doorkijkje geven van drie prioriteiten daarin?

[3:31:38] De toezegging staat natuurlijk absoluut nog vast.

[3:31:41] Behalve dat u deze qua planning iets ambitieuzer heeft ingestoken.

[3:31:44] Ik had namelijk aangegeven met de visie te komen in de eerste helft van 2025.

[3:31:47] Dus daar zit ook UQ2 nog bij.

[3:31:52] Met de visie wordt uitwerking gegeven aan het regeerprogramma om te komen tot een voorstel van aansluit op HSL-lijnen over de grens.

[3:31:59] In de reactie op uw initiatiefnote de afgelopen jaren heeft de kabinet zoreens een aantal belangrijke aandachtspunten voor de visie genoemd.

[3:32:06] Bijvoorbeeld het versterken van de positie van de internationale reiziger en belang van integrale ticketing.

[3:32:12] Maar ook het richting geven van op welke internationale corridors we willen inzetten.

[3:32:15] En hoe vervoerders hier ruimte willen bieden.

[3:32:18] U begrijpt dat ik op de uitwerking nu nog niet verder op vooruit wil lopen.

[3:32:21] Maar ik ga daar dit jaar zeker het gesprek met u over aan als ik de visie met u gedeeld heb.

[3:32:26] Dus eerste helft dit jaar.

[3:32:30] Vraag van mevrouw Veldman, VVD, de heer Bamenga, D66.

[3:32:33] Wat is de visie van de staatssecretaris op internationaal spoorvervoer ook betrekking tot het laten rijden van meerdere aanbieders?

[3:32:40] De internationale verbindingen zijn in open toegang gelaten op de IC Brussel en de kort grensoverschrijdende verbindingen.

[3:32:47] Zoals eerder aangegeven is de verwachting dat ik komend jaar met de visie kom als uitwerking van het regeerprogramma.

[3:32:54] Vraag van de heer Van Dijk, NRC.

[3:32:56] Wanneer kunnen we ook met nieuwe vervoerders naar Berlijn, Hamburg of Brugge?

[3:33:00] Zie ik nog barrières en probeer ik deze dan weg te nemen en concurrentie aan te jagen?

[3:33:05] Nieuwe vervoerders kunnen nu al treindiensten naar internationale bestemmingen uitvoeren.

[3:33:09] De grootste barrière vormt vaak de business case.

[3:33:12] En door de regelgeving capaciteitsverdeling aan te passen, willen we meer ruimte garanderen voor internationale terreinen richting Berlijn en op de HSL.

[3:33:21] Ik verwacht het wijzigingsvoorstel snel voor voorhang aan uw Kamer te sturen.

[3:33:25] En in de vice-internationaal spoor zal ik hier dan ook op ingaan.

[3:33:30] Vraag van mevrouw Veldman, VVD, de heer Van Dijk, NRC.

[3:33:35] Wil ik onderzoeken of in plaats van 20 treinen over de Belgische grens per week 48 ook mogelijk is en wat maximaal kan.

[3:33:42] Ik ben blij dat de NS vanaf dit jaar meer treinen naar Brussel is gaan rijden.

[3:33:46] Het is mogelijk om aanvullend meer hoogsnelheidstreinen te laten rijden naar de Belgische grens.

[3:33:51] ProRe heeft eerder in het kader van alle seinen op groen onderzocht dat de 64 treinen per dag tussen Amsterdam...

[3:33:57] En de Belgische grens kunnen rijden.

[3:33:59] Dus er is ruimte voor aanbieders om een aanvraag te doen.

[3:34:02] Over de capaciteit aan de Belgische zijde moet nog wel afstemming plaatsvinden.

[3:34:06] Het is aan de Belgische spoorinfrastructuurbeheerder om keuzes te maken in de capaciteitsverdeling.

[3:34:13] Een vraag van mevrouw Koekoek van Volt en de heer Van Dijk van NRC.

[3:34:17] Ben ik bereid om samen met mijn Spaanse collega op te trekken om ervoor te zorgen dat de obstakels die nu vooral in Frankrijk liggen opgelost kunnen worden?

[3:34:25] Vanuit de Europese Commissie is een pilot gestart om te kijken naar de verbinding naar Barcelona vanuit Nederland.

[3:34:32] Het ministerie en ProRail zijn hierop aangehaakt.

[3:34:35] Ook vanuit andere landen zijn overheid en infrabeheerder aangehaakt, dus ook vanuit Frankrijk.

[3:34:39] Momenteel wordt door infrabeheerders gezamenlijk gekeken naar de mogelijkheden om de trein door vier landen te laten rijden, ook qua capaciteit op het spoor.

[3:34:48] De Europese Commissie steunt de pilot niet financieel, maar wil wel focussen op bijdrage en oplossingen van belemmeringen die er zijn voor het opzetten van deze terreindienst.

[3:34:57] De pilot zet in op een start van de pilot per 2026.

[3:35:02] Het is uiteindelijk wel aan de vervoerder om in open toegang een afweging te maken of dit haalbaar is.

[3:35:08] Nog twee, voorzitter.

[3:35:10] Een vraag van mevrouw Vedder over een emmerijne.

[3:35:13] Wanneer hierover duidelijkheid is, de 500 meter van Koevoorde tot Duitse grens.

[3:35:18] Ik ben in goed overleg met de inspectiedienst voor de leefomgeving en... Wat was T?

[3:35:24] Transport.

[3:35:25] Transport, excuus.

[3:35:29] En ProRail natuurlijk.

[3:35:31] Het is de streven van alle partijen om eind februari duidelijkheid te hebben...

[3:35:34] om hiermee tijdig te zijn voor het integrale projectbesluit.

[3:35:39] Het heeft mijn aandacht en ik doe alles wat ik uiteindelijk kan doen om hiervoor te zorgen.

[3:35:43] Maar het heeft absoluut aandacht.

[3:35:44] Ik snap namelijk de vraag, voor mij heeft u hem al twee keer eerder gesteld.

[3:35:50] Dan heb ik nog een laatste vraag van de heer Bemenga, D66.

[3:35:53] Wat kan ik leren van Rail Baltica?

[3:35:55] Nou, voor mij ben ik daar net al... Dat is de vraag die u net dacht nog open te hebben.

[3:36:00] Het is vooral gefinancierd door het Connecting Europe Facility, CEF.

[3:36:06] Voor Oost-Europa is er overigens meer budget beschikbaar in deze facility dan voor West-Europese landen.

[3:36:11] Daar bespeld dat het een verbinding is van vier Europese landen.

[3:36:16] Dat was de laatste, voorzitter.

[3:36:18] Dank u wel.

[3:36:18] Ik kijk even kort naar de leden die nog interrupties over hebben.

[3:36:23] Nee, dan vraag ik u het laatste blokje te doen.

[3:36:27] En dan gaan we even kijken hoe we dit debat netjes en oordeltelijk gaan afronden.

[3:36:33] Ja, een mapje overig, voorzitter.

[3:36:35] De heer Eerdmans, jaar 21.

[3:36:37] Ben ik het met de heer Eerdmans eens dat de treinen te vies zijn en dat de reinheid van treinen een eis is, zou moeten zijn in de concessie?

[3:36:46] Ik herken het beeld dat de NS in 2024 niet altijd het gelukt is om met schone treinen te rijden.

[3:36:52] Onder meer vanwege de beperkte beschikbaarheid van schoonmaakpersoneel.

[3:36:57] NS treft wel diverse maatregelen om dit aan te pakken.

[3:36:59] Onder meer door samen met partners interesse op werving en behoud van medewerkers.

[3:37:04] En het slimme inzetten van de beschikbare schoonmaakcapaciteit.

[3:37:08] De concessie bevat reeds eisen die toezien op de netheid van treinen.

[3:37:12] waaronder de prestatieindicator algemeen klantoordeel en de informatieindicator netheid trainen.

[3:37:19] Vraag van de heer De Hoop, GroenLinks PvdA, mevrouw Koekoek, Volt, de heer Van Dijk, NSC en de heer Ginwis, ChristenUnie.

[3:37:29] Wanneer komt er meer duidelijkheid over het oplossen van het herstel van de viaducten op de HSL en wordt er structureel geld vrijgemaakt om ervoor te zorgen dat de HSL-infrastructuur

[3:37:37] ook in de toekomst op orde blijft.

[3:37:40] ProRail voert momenteel onderzoek uit naar de herstelmaatregelen voor die constructiefouten.

[3:37:45] De verwachting is dat ProRail in Q1 van 2025 een planning en bedragen zal afgeven voor de werkzaamheden aan de viaducten.

[3:37:53] Tot die tijd heeft het geen zin om een jaartal te noemen, want dan zijn de te verwachten kosten nog niet bekend.

[3:37:58] Er wordt gezocht naar een oplossing voor de constructiefouten.

[3:38:02] Dat vraagt wel per viaduct, dat maakt het ook lastig om maatwerk en kost dus tijd.

[3:38:07] Op dit moment zijn hiervoor nog geen middelen gereserveerd, zeg ik ook richting de vraagstellers.

[3:38:13] De heer Van Dijk, NRC.

[3:38:15] Ben ik het met de heer Van Dijk eens dat in elk geval het opnieuw verder verlaag van de snelheid op de HSL naar 80 kilometer onacceptabel is?

[3:38:24] Ik zou bijna geneigd zijn om te zeggen direct ja, maar zeg ik dan wel, de keuze voor snelheid over de HSL is wel wat ons betreft veiligheid.

[3:38:32] Essentieel, die staat voorop.

[3:38:34] Door het herstel van betonschade kan er sinds eind vorig jaar... inmiddels weer 120 kilometer per uur worden gereden... waar voorheen nog 80 kilometer per uur werd gereden.

[3:38:42] Als de veiligheid het noodzakelijk maakt dat de snelheid opnieuw verlaagd moet worden... dan moeten we dat accepteren.

[3:38:49] Natuurlijk ben ik zelf van mening dat het goed zou zijn als we juist sneller kunnen rijden.

[3:38:53] En u kunt zich er zeker van verzekeren dat die mogelijkheid ook bekeken wordt... zeg ik richting de heer Van Dijk.

[3:38:58] Maar veiligheid staat wel voorop.

[3:39:00] Nog een vraag van de heer Van Dijk.

[3:39:02] Zie ik mogelijkheden de HSL-toeslag te laten vervallen totdat het automatisch kan en zo nee, wanneer kan deze toeslag automatisch worden verrekend?

[3:39:11] Ik zie geen mogelijkheid om de HSL-toeslag te laten vervallen.

[3:39:15] De reiziger betaalt deze toeslag voor een snellere verbinding en de reisheid over de HSL blijft toch veel korter dan via het reguliere spoor.

[3:39:23] Schrappen van de toeslag heeft bovendien financiële gevolgen.

[3:39:26] Ik heb hoe dan ook

[3:39:27] zeg ik ook heel eerlijk richting de heer Van Dijk, geen middelen beschikbaar om de NS tegemoet te komen.

[3:39:32] Op dit moment heb ik geen zicht op of wanneer deze toeslag automatisch kan worden verrekend.

[3:39:39] Weer een vraag van de heer Van Dijk.

[3:39:41] Een reactie van mij op de slechte scoren van de NS in het Europese onderzoek TNT-rapport Internationale Vergelijking Spoorvervoerders.

[3:39:50] Dit rapport is uitgevoerd door Transport & Environment, een onderzoek- en lobbybureau met als doel EU-transportbeleid te verduurzamen.

[3:39:57] Vanuit Nederland is onder andere Milieudefensie aangesloten.

[3:40:01] In het rapport worden de spoorvervoerders in Europa op diverse onderdelen met elkaar vergeleken.

[3:40:06] Dit rapport kan waardevolle inzichten bieden voor de spoorsector.

[3:40:10] Tegelijkertijd moet er goed gekeken worden dat je geen appels en peren met elkaar gaat vergelijken.

[3:40:15] In dit rapport worden een aantal belangrijke thema's niet belicht die naar mijn idee wel meegemomen hadden moeten worden.

[3:40:21] Bijvoorbeeld de hele hoge frequentie van treinen in Nederland.

[3:40:24] En de mogelijkheid in Nederland voor de reiziger om met één OV-chipkaart of een betaalpas door het hele OV te kunnen reizen zonder vooraf te boeken.

[3:40:33] De NS bestudeert de bevindingen uit de rapporten om te bezien welke inzichten er wel voor hen in zitten.

[3:40:41] Dan heb ik een vraag van de heer Bamenga over het hinderpakket Zeeland.

[3:40:44] Wanneer is duidelijk hoe het alternatief vervoer in Zeeland eruit gaat zien?

[3:40:48] Er zijn afspraken met Zeeland gemaakt over een maatregelenpakket voor hinderbeperking en het vergroten van de betrouwbaarheid.

[3:40:54] Dit wordt de komende jaren samen door de spoorsector met de Zeeuwse partijen verder uitgewerkt.

[3:40:59] Zo kunnen we kijken hoe we zorgen en wensen van de COE en de inwoners, maar ook bijvoorbeeld studenten en werknemers, een plek kunnen geven.

[3:41:06] Hier dus ook de tijd voor.

[3:41:08] Het proefbedrijf is voorzien in 2029.

[3:41:11] En via de voortgangsrapportage ERTMS wordt u op de hoogte gehouden van de uitwerking.

[3:41:17] Overigens heb ik in het vorige debat wel een aantal voorbeelden genoemd van afspraken die we al gemaakt hebben met de COE daarover, voorzitter.

[3:41:26] Nog een vraag van de heer Bermenga.

[3:41:28] Welke investeringen zijn er voor de BRT in Zeeland nodig en wat doe ik daarvoor?

[3:41:33] Voor een bus Rapid Transit is geen vrijliggende infrastructuur over de volle lengte voorzien tussen Zeeland en Rotterdam.

[3:41:40] Wel moet de aanleg worden gezien in samenhang met de aanpak van de Zeelandbrug.

[3:41:45] Ook zijn er aanvullende investeringen nodig op specifieke locaties.

[3:41:49] Wat precies nodig is, wordt samen met de regio uitgewerkt.

[3:41:52] Over de uitwerking van de midden-Zeelandroute heb ik in het afgelopen meertal ook afspraken gemaakt met Zeeland.

[3:42:00] In het kader van het meer houd ik ook op de hoogte van de vorderingen en uitkomsten.

[3:42:03] De motie overigens, waar ook wat discussie over plaatsvond, die gaven wij oordeelkamer.

[3:42:09] Omdat er namelijk werd gevraagd om een onderzoek te doen.

[3:42:12] En onderzoeken kunnen in principe altijd worden gedaan.

[3:42:14] En daar had misschien wel een uit naar voren kunnen komen.

[3:42:16] De discussie die net tussen de heer Bemengen en de heer Heutink plaatsvond.

[3:42:20] Dat misschien daardoor extra investeringen nodig waren.

[3:42:22] Maar goed, dat was wel nogmaals een motie tot verzoek tot onderzoek.

[3:42:26] En daarom gaven we hem oordeelkamer.

[3:42:29] Vraag van mevrouw Veldman, VVD.

[3:42:32] Hoe ga ik strakkere afspraken maken met de NS en ProRij over telkens of langdurig niet functioneren van liften op treinstations?

[3:42:39] Er is al gelukkig sprake van een dalende trend in het gemiddelde aantal liften dat een week of langer in storing is.

[3:42:46] Van 15 tot 20 langdurige storingen per maand in de zomer van 2022 naar 7 liften per maand in het najaar van 2024.

[3:42:57] Op dit moment wordt er in de reisinformatie gemeld als een lift een week of langer een storing heeft.

[3:43:02] Daarnaast werkt ProRail nu aan de ontwikkeling van een real-time liftmonitoringsysteem.

[3:43:08] Waardoor ook data over kortdurende liftstoringen kunnen worden gedeeld met vervoerders voor actuele reisinformatie.

[3:43:14] Uw Kamer heeft ook een motie van de heer Grinwis van maart 2024 aangenomen.

[3:43:19] Die vraagt dat vanaf 2025 in de halfjaarverantwoording...

[3:43:24] ...gerapporteerd wordt over de werking van liften.

[3:43:26] Met ProRail zijn afspraken gemaakt over de rapportage aan INW.

[3:43:30] Die voortgang houden we in de gaten.

[3:43:32] Ik vind het wel van belang te melden dat een deel van de problematiek binnen ProRail moeilijk is op te lossen... ...omdat velstoorningen het gevolg zijn van externe factoren, met name vandalisme en waterschade.

[3:43:44] Mevrouw Vedder...

[3:43:50] Kan ik samen met de EU-collega's inzetten op de eenvoudigheid van het proces, tussen zaken transportberaad, met betrekking tot M en Rijnen?

[3:43:59] Dat is eigenlijk vervolg op de vraag die ik net beantwoord.

[3:44:03] Het ministerie zet zich in Europees Spoorwegagentschap ERA in vereenvoudiging van toelating van materieel om grensoverschrijdende spoorvervoer te bevorderen.

[3:44:13] Bij de komende evaluatie van de ERA-verordening zal het ministerie in Europees verband aandacht vragen voor dit specifieke punt wat u benoemt.

[3:44:22] Een vraag voor mevrouw Koekoek.

[3:44:23] Dat is de ene laatste, zeg ik, voorzitter.

[3:44:27] Hoge tolkosten voor het spoorgoederenvervoer.

[3:44:29] Hoe staat het met de onderhandelingen over deze tolheffingen?

[3:44:32] De kosten voor de gebruiksvergoeding zijn vastgelegd in Europese regels.

[3:44:36] Er is op dit moment geen herziening voorzien van deze regels.

[3:44:40] Op dit moment kijken we naar het bevorderen van het gelijke speelfort voor spoor.

[3:44:44] ten opzichte van andere modaliteiten.

[3:44:46] Het wordt ook meegenomen in de beleidsagenda goederenvervoer en het eindproduct van het toekomstbeeld spoorgoederenvervoer dat het kabinet dit jaar zal presenteren.

[3:44:54] Laatste vraag van mevrouw Koekoek.

[3:44:57] Welke concrete stappen worden gezet om dit gelijke speelveld te realiseren en bij te dragen

[3:45:02] aan de Europese groeiambities voor spoorgoedevervoer en kan ik voor het commissiedebat spoorgoedevervoer en overzicht sturen van de Europese inzet en verwachtingen en de toekomstvisie voor spoorgoedevervoer sturen.

[3:45:15] In december heb ik u een nadere uitwerking van toekomst per spoorgoedevervoer toegestuurd.

[3:45:19] Ik ga hier graag met de Kamer in het commissiedebat spoorgoedevervoer over het debat aan.

[3:45:24] De verdere uitwerking van het toekomstbeeld vindt momenteel plaats, parallel, maar ook in samenhang met de beleidsagenda Goede Vervoer en het toekomstbeeld OV.

[3:45:33] De Kamer wordt hierover in 2025 geïnformeerd.

[3:45:37] Ik kan u toezeggen voor het commissie de wat goede vervoer mee inzicht te geven in de Europese ambities.

[3:45:42] En wat er loopt aan beleidstrajecten om het gelijke speelveld te bevorderen.

[3:45:45] Dan kijk ik ook even vriendelijk naar de Griffie voor een reële termijn, zeg ik voorzitter.

[3:46:03] Dat heeft te maken, zeg ik dan ook, voorzitter.

[3:46:06] Gisteren heeft u besloten een apart commissiedebat te organiseren over het spoorgoedevervoer.

[3:46:11] Daardoor is ook de bespreking uitgesteld van de brief over het vervoer van gevaarlijke stoffen over het baasnet en spooremplacementen.

[3:46:18] Dat begrijpen we, maar het is een complexe materie en wetgeving met een ingewikkelde belangenafweging.

[3:46:24] En wellicht kunnen we de tussentijd gebruiken om het onderwerp specifiek toe te lichten door middel van een technische briefing die we graag zouden willen aanbieden.

[3:46:30] Dat heeft dus daarmee te maken, voorzitter.

[3:46:32] dat ik vriendelijk kijk naar de Giffie.

[3:46:37] Dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording.

[3:46:39] Ik kijk nog wel even naar de staatssecretaris... welke vragen er nog zijn blijven liggen voor de tweede termijn.

[3:46:44] Er zijn een aantal vragen blijven liggen, denk ik.

[3:46:50] Volgens mij, zover ik kan overzien... de enige vraag was van mevrouw Veldman.

[3:46:54] Dat ging over wel of geen afbeeldingen bij het raadplegen door de BOA's.

[3:46:59] Daar zou ik in de tweede termijn op willen terugkomen.

[3:47:03] Oké, dank voor de beantwoording aan de eerste termijn aan de kant van het kabinet, van de staatssecretaris.

[3:47:09] Ik wend me even tot u als Kamer, omdat we geen tijd meer hebben voor een volledige tweede termijn.

[3:47:17] Dus dat kunnen we op verschillende manieren oplossen.

[3:47:18] Mijn voorstel zou zijn dat ik zometeen de tweede termijn heropen voor het aanvragen van het twee minuten debat.

[3:47:25] Dat we daarna kort schorsen voor toch de beantwoording van de overgebleven vraag.

[3:47:29] En dat we daarna de toezeggingen doen en het debat afronden.

[3:47:32] Want dan zijn wij rond, nou misschien net iets over zessen, zijn we klaar.

[3:47:37] Dat zou eigenlijk het meest ordentelijke proces zijn.

[3:47:39] Ik kijk even naar de leden of dat op instemming kan rekenen.

[3:47:43] We hebben geen tijd voor een volledige tweede ronde.

[3:47:45] Dat zal ik u vast meegeven.

[3:47:46] U heeft ruimschoots gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot interrupties, ook met lange interrupties.

[3:47:52] Dus dat geef ik mee.

[3:47:54] En u kunt een rondje doen in de toelichting.

[3:47:57] U kunt de toelichting geven welke vraag er is blijven liggen.

[3:47:59] Dat is natuurlijk altijd technisch mogelijk.

[3:48:01] Dus dan heropen ik voor de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[3:48:05] En dan geef ik het woord aan de heer Heuting.

[3:48:10] De tweede termijn is dat ik een twee minuten debat wil aanvragen.

[3:48:15] Dus dat heb ik hierbij gezegd.

[3:48:16] Ik dank de staatssecretaris voor de beantwoording.

[3:48:20] En ik hoop dat hij als de wie er weer gaat, werk gaat maken van de problemen in Mahese.

[3:48:26] Dank u wel.

[3:48:30] Ja, dank voorzitter.

[3:48:31] Ik heb een vraag nog gesteld over het stappenplan richting 300 km per uur op de HSL.

[3:48:35] Daar zou ik een concrete reactie op willen.

[3:48:37] En ik heb twee halve toezeggingen gehoord waar ik toch een verduidelijking op zou willen.

[3:48:41] Namelijk dat hij het aan Brussel aan de orde zou willen gaan stellen, maar dat de agenda lastig is.

[3:48:45] Ik wil daar echt wel een tijdsdatum bij wanneer deze staatssecretaris naar Brussel gaat.

[3:48:50] En ik begreep ook dat hij met de regio verder spreekt eind januari.

[3:48:53] En ook daar zou ik in die zin een toezegging zien dat we daar ook schriftelijk over worden geïnformeerd.

[3:48:59] Dan gaan we daar zo over naar de staatssecretaris luisteren.

[3:49:02] Mevrouw Veldman, ook nog een overgebleven vraag.

[3:49:06] Eigenlijk een reactie op informatie die in mijn ogen niet correct is.

[3:49:10] Dus dat wil ik graag even melden.

[3:49:13] Er wordt net aangegeven dat de flessenhals bij Meppel... een blokkade zou zijn voor de extra treinen.

[3:49:20] En ik heb begrepen dat dat niet correct is...

[3:49:23] Dus het zou goed zijn als ik daar desnoods in een brief over word geïnformeerd.

[3:49:26] En dan blijft mijn vraag staan of de staatssecretaris zich er tegenaan gaat bemoeien met de intentie om die treinen wel te laten rijden.

[3:49:36] Om te kijken hoe dat precies zit en waar die mogelijkheden zitten.

[3:49:40] Dank u wel.

[3:49:41] Dan de heer Albas, u heeft nog een vraag die is blijven liggen.

[3:49:46] Eerder een verzoek.

[3:49:47] Ik hoef het antwoord nu niet te hebben.

[3:49:49] Maar het zou fijn zijn als de staatssecretaris ons kan inlichten over... Want we zien ook wie het debat heeft aangevraagd.

[3:49:57] Twee minuten debat.

[3:49:58] Dat de staatssecretaris ons wat cijfers kan voorzien.

[3:50:01] Dus om hoeveel mensen gaat het als het gaat om Marhezen?

[3:50:06] Hoeveel overlastplegers?

[3:50:07] Hoeveel overlastplegers gaat het procentueel?

[3:50:09] Als je ook kijkt naar het AZC.

[3:50:11] Wat voor soort incidenten gaat het om?

[3:50:16] hoeveel overlast gaat als je het vergelijkt met heel Nederland.

[3:50:18] Het zou wel fijn zijn als we op die manier geïnformeerd worden... voordat er moties binnenkomen.

[3:50:23] Dank u wel.

[3:50:23] We gaan zo meteen kijken of dat direct afgedaan kan worden... door de staatssecretaris.

[3:50:27] En anders wellicht middels een brief of iets anders.

[3:50:30] Maar we gaan dus de reactie van de staatssecretaris op afwachten.

[3:50:32] Ik schors voor vijf minuten.

[3:50:34] Dan kan de staatssecretaris even de beantwoording... van de overgebleven vragen verder voorbereiden.

[3:50:40] Dus ik schors tot vijf of zes.

[3:57:10] Ik heropen dit debat.

[3:57:12] We gaan toe naar de afronding van dit debat.

[3:57:16] Er zijn nog een aantal open eindjes.

[3:57:18] Dat gaan we nu afhandelen.

[3:57:19] Al eerst de beantwoording door de staatssecretaris in de tweede termijn.

[3:57:23] En daarna zullen we de toezeggingen nog doen.

[3:57:26] Dus ik zou graag de staatssecretaris nu het woord willen geven voor de beantwoording van de overbleven vragen.

[3:57:31] Dank u wel, voorzitter.

[3:57:32] De vraag van mevrouw Veldman over de foto's in verband met de pilot Rotterdam.

[3:57:37] Hier wil ik graag geschriftelijk op terugkomen.

[3:57:39] In reactie op het stappenplan OVNL.

[3:57:42] Handhaving in het OV.

[3:57:45] Dan heb ik de heer Van Dijk.

[3:57:50] Dat ging over die toezegging.

[3:57:51] Over die brief na het gesprek met de regio.

[3:57:53] Die toezegging kan ik gewoon doen.

[3:57:57] Wanneer ga ik naar Brussel?

[3:57:59] Ik heb even in de agenda gekeken.

[3:58:00] Ik heb nog deze maand een afspraak met de transportcommissaris.

[3:58:04] En dan moet ik heel even spieken.

[3:58:06] Tsitsi Kostas.

[3:58:07] Ja.

[3:58:08] Ik wilde dat eigenlijk combineren, maar ik vond de naam even erg lastig, zodat ik hem even heb opgezocht, zeg ik, voorzitter.

[3:58:17] Dan heeft u gevraagd om een stappenplan voor 300 km per uur van de NHSL.

[3:58:22] Ik verwacht dat ProRail in het voorjaar van 2025 met een stappenplan gaat komen, mogelijk zelfs nog in Q1.

[3:58:28] Maar in ieder geval voorjaar 2025.

[3:58:31] En de vraag van de heer De Alabassie over overlastgevers maar hezen.

[3:58:36] Ik kan twee dingen doen.

[3:58:37] Ik kan u de cijfers geven die ik heb.

[3:58:39] Die gaan over tot en met 2023.

[3:58:43] Die kan ik u gewoon verstrekken.

[3:58:45] Die heb ik.

[3:58:46] Wilt u actuelere informatie?

[3:58:47] Dan kan ik daar pas op terugkomen voor het commissiedebat OV en taxi.

[3:58:52] Want namelijk een deel van de informatie ligt bij NS.

[3:58:54] Ja, NOS misschien ook, maar bij de NS.

[3:58:58] En een ander deel van de informatie ligt bij JNV.

[3:59:01] Dus ik moet daar echt meer tijd voor uittrekken om die informatie voor u te vinden, zeg ik.

[3:59:05] Dan stel ik als voorzitter voor dat we daar een toezegging van maken.

[3:59:08] Dat die informatie geleverd wordt.

[3:59:12] Ik zal beide doen hoor.

[3:59:13] Ik zal de informatie die we hebben, zal ik hoe dan ook toesturen voor het twee minuten debat wat is aangevraagd.

[3:59:18] En de uitgebreidere informatie voor het commissiedebat over VN Taxi.

[3:59:26] Dan heb ik nog een opmerking van vragen over derde, vierde IC naar Groningen of extra treinen van Arriva.

[3:59:35] ProRail heeft slechts capaciteit toegewezen voor vier extra treinen per dag.

[3:59:39] Extra structurele treinen kunnen niet zonder meer gereden worden zonder maatregelen op overwegen en baanstabiliteit en de maatregelen bij Meppel.

[3:59:48] Wat is dit?

[3:59:52] En energie heeft er ook mee te maken.

[3:59:59] Dat zijn de vragen die ik heb gekregen.

[4:00:00] Dank u wel.

[4:00:02] Ik ga geen interruptie meer doen.

[4:00:04] U zult het moeten doen met de antwoorden.

[4:00:06] En dan heeft u een twee minuten debat voor de afronding van het commissiedebat.

[4:00:10] We zijn aan de tijd namelijk en we hebben nog wat administratie te doen.

[4:00:16] Dank voor de beantwoording in de tweede termijn van de staatssecretaris.

[4:00:21] En dan rest mij om nog even wat administratie correct af te handelen met uw goedkeuren.

[4:00:30] Dat zijn de toezeggingen.

[4:00:32] De staatssecretaris zegt toe te kijken naar het Rotterdams model waar Boas telefonisch toegang hebben tot het rijbewijsregister.

[4:00:39] Hij zal dit doen aan de hand van het rapport van OVJNL en koopt dit per brief terug aan de Kamer.

[4:00:45] Er staat geen termijn bij.

[4:00:47] Dat is een correcte weergave van de toezegging, denk ik.

[4:00:50] Mevrouw Velden?

[4:00:51] Bijna.

[4:00:51] Ik vroeg ook of dat dan wel een gezamenlijke reactie ook kan zijn met JNV, natuurlijk.

[4:00:56] Dat heb ik inderdaad toegezegd.

[4:00:57] Een gezamenlijke reactie.

[4:00:59] En daarnaast checken van hoe dat nou zit met die afbeeldingen, voorzitter.

[4:01:02] En heeft u daar ook een termijn bij dat u dat kunt afhandelen?

[4:01:11] De termijn is lastig gegeven.

[4:01:12] Ik moet ook nog overleggen met JNV daarover.

[4:01:15] Laat ik uitgaan van het eerste kwartaal.

[4:01:18] Misschien eerder hoor, maar ik moet eerst overleggen met JNV.

[4:01:21] Helemaal goed, het eerste kwartaal.

[4:01:22] Er staat daar de tweede toezegging.

[4:01:23] De staatssecretaris zegt toe voor het commissie was spoorgoederenvervoer een brief aan de Kamer te doen toekomen... ...waarin hij verder uiteenzet wat de Europese ambitie en inzet wat betreft het spoorgoederenvervoer is...

[4:01:36] Volgens mij toezegging ook aan mevrouw Veldman, denk ik, hè?

[4:01:41] Of mevrouw Koekoek.

[4:01:42] Ja, zetten we haar even bij.

[4:01:43] Toezegging aan mevrouw Koekoek.

[4:01:44] De staatssecretaris zegt toe na het gesprek met de regio over de Leelijn en de Sachselein een brief aan de Kamer te sturen over de voortgang.

[4:01:50] Dit is een toezegging aan het lid Ollendijk.

[4:01:53] En de laatste toezegging.

[4:01:54] De staatssecretaris zegt toe voor het commissiedebat O1-Taxi een brief in de Kamer te doen toekomen waarin de cijfers en soorten overlast bij station Marhezen van 2024 worden weergegeven.

[4:02:01] Dat is een toezegging aan de heer Elabassie.

[4:02:05] Dit zijn de toezeggingen die we genoteerd hebben.

[4:02:06] Wel ligt een aanvulling.

[4:02:07] De cijfers die we al wel ter beschikking hebben, die komen voor het twee minuten debat.

[4:02:10] Ja, dat heb ik begrepen.

[4:02:11] De heer Olg van Dijk.

[4:02:13] Ik had nog twee dingen net op het einde.

[4:02:15] Dat stappenplan richting 300 kilometer per uur dit voorjaar.

[4:02:17] Over de HCL Zuid weer naar 300 dus brengen.

[4:02:19] En dat hij nog deze maand naar Brussel zou willen gaan.

[4:02:24] Maar goed, dat kan hij misschien meenemen in die brief met de regio.

[4:02:27] In een combi.

[4:02:28] Ik vind dat geen toezegging.

[4:02:29] Dat gaat de staatssecretaris doen.

[4:02:31] Die andere toezegging zullen we noteren.

[4:02:32] Want dat is een toezegging waar ook een stappenplan voor moet komen.

[4:02:36] Die aan de Kamer moet worden toegestuurd.

[4:02:39] Dus die nemen we op als vijfde toezegging dan.

[4:02:43] Ik zou de staatssecretaris toch willen vragen, aangezien er al bijna moties aangekondigd zijn als het gaat om Marhezen, om ook de andere informatie om die nog voor twee minuten debat te leveren en anders rekening te houden bij de appreciatie.

[4:03:00] Ik doe mijn stinkende best om de informatie zo snel mogelijk te leveren, voorzitter, maar...

[4:03:06] Omdat ik hier ook met externe partijen te maken heb, kan ik echt niet garanderen dat het voor het 2-minuten-debat komt.

[4:03:10] En wat dat betekent dat ik rekening moet houden met de appreciatie daarmee, ligt het een beetje aan de opstelling van de motie, zeg ik heel eerlijk, richting de heer Elabassie.

[4:03:20] En we kunnen ons kamer ook verzoeken om te wachten met het 2-minuten-debat totdat de cijfers er zijn.

[4:03:23] Dus dat is de andere kant van de medaille natuurlijk.

[4:03:27] Wat uw voorzitter betreft zijn daarmee de toezeggingen afgedaan.

[4:03:31] Daarmee komen we ook aan het einde van dit debat.

[4:03:35] Ik zou in ieder geval iedereen die de debat op de politie tribune heeft gevolgd daar hartelijk voor willen bedanken.

[4:03:42] Net zoals de mensen die het op afstand hebben gevolgd.

[4:03:45] Dank aan de staatssecretaris en de ambtelijke ondersteuning voor aanwezigheid.

[4:03:50] Dank uiteraard voor de leden voor de inbreng, voor het levendige debat.

[4:03:53] Dank aan de Giffie en ondersteuning.

[4:03:54] En natuurlijk dat wij hier gefaciliteerd worden om een goede vergadering te kunnen voeren en dat alles genoteerd wordt.

[4:04:00] Dank voor dit debat en ik sluit hiermee dit commissiedebatten spoor.