Staat van de volkshuisvesting

[0:00:06] We gaan beginnen.

[0:00:08] Welkom allemaal bij het commissiedebat over de staat van de volkshuisvesting.

[0:00:16] De spreektijd is zes minuten per fractie en vier interrupties per termijn.

[0:00:21] Dus vier interrupties in deze termijn en dan straks nog vier interrupties als de minister gaat beantwoorden.

[0:00:30] Dan ga ik nu beginnen met de eerste spreker aan de zijde van de Kamer, de heer De Hoop van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:00:36] Dank voorzitter.

[0:00:37] We gaan het hebben over de staat van de volkshuisvesting die we als Kamer drie dagen geleden pas kregen.

[0:00:42] Dat vond ik eigenlijk best wel laat.

[0:00:43] Dat is eigenlijk mijn eerste opmerking richting de minister.

[0:00:46] Maar voorzitter, we hebben het over de volkshuisvesting ofwel zorgen dat mensen een goede woning hebben.

[0:00:51] Vaste grond onder de voeten is de absolute basis voor mensen om mee te kunnen doen in onze samenleving, ongeacht wie ze zijn.

[0:00:58] En hier heeft de sociaaldemocratie altijd voor gestreden.

[0:01:00] Volkshuisvesting zit in de haarvaten van mijn partij.

[0:01:03] Van rode wethouders in de vorige eeuw die nette arbeidswoningen bouwden... tot roodgroene GroenLinks-P van de A-gemeente... waar vandaag meer wordt gebouwd en meer sociaal gebouwd.

[0:01:12] Toch heeft de gure liberale wind van de afgelopen jaren... de volkshuisvestingen uit voor koop gezet.

[0:01:17] De markt levert niet de hoeveelheid woningen... en de hoeveelheid betaalbare woningen die nodig zijn.

[0:01:22] En dat raakt mensen elke dag.

[0:01:24] Alsof dat niet erg genoeg is, stapelen de uitdagingen in de volkshuisvesting zich in hoog tempo op.

[0:01:30] Liberale struisvogelbeleid leidde niet alleen tot de woningnood, maar heeft ons ook in stikstofellende gestort.

[0:01:36] Welke boodschap heeft de minister na de rechtelijke uitspraken gister en december jongsleden aan haar collega op LVVN gegeven?

[0:01:44] Is het kabinet bereid om daadkrachtige en snelle maatregelen te nemen om de uitstoot naar beneden te brengen?

[0:01:50] Of gaan de belangen van de veeindustrie ook nu nog altijd boven huizen bouwen voor onze jongeren?

[0:01:55] Welke boodschap heeft ze voor bouwers die de noodklok leiden over het gebrek aan actie?

[0:02:00] De staat van een volkshuisvesting toont een tekort van 400.000 woningen.

[0:02:04] Er moeten 100.000 nieuwe woningen per jaar bij.

[0:02:06] Maar dat blijft ook dit jaar weer steken op 70.000.

[0:02:09] Daarvan zou 30% sociaal moeten zijn.

[0:02:12] Maar 85% van de gemeente haalt dat niet.

[0:02:15] In 23 gemeenten werden zelfs geen enkele sociale huurwoning gebouwd.

[0:02:19] Geen enkele.

[0:02:20] gaat de minister deze gemeente op het matje roepen.

[0:02:22] Welke maatregelen neemt zij?

[0:02:24] En het gebrek aan sociale huurwoningen is onbestaanbaar, want juist uit de staat van de volkshuisvesting blijkt dat vooral huurders met een laag inkomen en jonge huurders met een middeninkomen in de knel zitten.

[0:02:34] Hun huurlasten zijn vaak de helft of meer dan de helft van hun netto-inkomen.

[0:02:38] Ze werken wekelijks dus twee of drie dagen alleen voor hun huurbaas.

[0:02:42] Onacceptabel.

[0:02:44] Welke cijfers heeft de minister over de huurquote van jongeren?

[0:02:46] Hoe erg belemmert het jongeren om later een woning te kopen?

[0:02:49] Wat gaat de minister doen aan deze ongelijke start?

[0:02:53] Kijk, corporaties willen bouwen.

[0:02:54] Maar we hebben een overheid nodig die de regie pakt.

[0:02:57] En de wet regie volksheidsvesting ligt klaar.

[0:02:59] Maar we wachten nog altijd op de noten van wijzigingen.

[0:03:02] Wanneer gaat de minister stoppen met flauwe symboolpolitiek... zoals nestkastjes verbieden?

[0:03:06] En wanneer gaat ze nou met die wet regie aan de slag?

[0:03:09] Die gewoon door ligt.

[0:03:10] Is de minister bereid om die betaalbaarheidseisen... zoals 30% sociale huur in de wet regie... bijvoorbeeld te verstevigen naar deze schrikbarende cijfers?

[0:03:18] En om een enorme tekorte aan sociale woningen in te lopen... zou nog 40% niet passender zijn.

[0:03:25] Een interruptie van de heer Vlag.

[0:03:28] Ja, voorzitter, dank u wel.

[0:03:31] Mijn interruptie gaat over een paar zinnen geleden.

[0:03:32] Over een aantal gemeenten die dus te weinig sociale huurwoningen zouden hebben gebouwd, volgens de heer De Hoop.

[0:03:37] In het afgelopen jaar is de heer De Hoop zich daarvan bewust dat het niet verstandig is om in dit geval per jaar schijf te kijken.

[0:03:43] Ik heb zelf als wethouder ooit een project mogen doen waarin 1500 sociale woningen zaten.

[0:03:49] Maar er waren jaren bij waarin er geen enkele werd gebouwd.

[0:03:51] Omdat dat nou eenmaal in bepaalde fases gaat of dan is het in bepaalde volgorde...

[0:03:56] Dit is wel erg kortzichtig om op deze manier per jaarschijf te gaan kijken.

[0:03:59] En is de heer De Hoop er niet van overtuigd dat ook gemeenteraad hier volop bovenop kunnen zitten om hun colleges daarop bij te sturen?

[0:04:07] De heer De Hoop.

[0:04:08] Kijk, voorzitter, als dat het enige zou zijn wat ik zou zeggen, zou het kortzichtig zijn.

[0:04:12] Dan zou collega Vlag gelijk hebben.

[0:04:14] Maar als ik zie dat 85% van de gemeente dat niet haalt in één jaar... dan gaat dat verder dan het feit dat het maar een jaar is.

[0:04:22] Dat betekent dus dat er in meerdere gemeenten dit jaar die plannen die plaats hebben kunnen vinden.

[0:04:27] En volgens mij is het ook zo dat al langere perioden je dat ziet.

[0:04:31] En als er in 23 gemeenten...

[0:04:33] Geen enkele sociale huurwoning wordt gebouwd.

[0:04:34] Ik vind dat echt schrikbarende cijfers.

[0:04:36] En ik wil daar van de minister meer over horen.

[0:04:39] En ik vind op het moment dat je daar ze echt wat kunt verwijten, dat deze minister ze ook op het matje moet roepen.

[0:04:43] Dus tuurlijk moeten we breder kijken.

[0:04:45] Maar ik hoop toch dat de heer Vlag, net als ik, echt geschrokken is van deze cijfers.

[0:04:50] De heer Vlag met een vervolgvraag.

[0:04:53] Ik ben met de heren opeens dat het goed is dat er voldoende sociale huurwoningen worden bijgebouwd.

[0:04:56] Alleen we moeten denk ik ook even, daarom pleit ik ervoor om over meerdere jaarschijven te kijken.

[0:05:02] De verdeling 30-40 hangt eigenlijk al langer boven de markt voordat die wet er is.

[0:05:07] Maar het duurt ook even dat dan die plannen op gang komen.

[0:05:10] Ik heb ook gezien dat corporaties in sommige gevallen dat gewoon niet kunnen bijhouden.

[0:05:13] Dat hun investeringscapaciteit onvoldoende is.

[0:05:15] Dat het even tijd kost om nieuwe locaties te vinden.

[0:05:17] Waar is het dan terechtkomen?

[0:05:19] Ik zou de oproep willen doen, laten we de vinger aan de pols houden.

[0:05:23] Even kijken.

[0:05:24] Ja, voorzitter, prima oproep.

[0:05:25] Maar laten we wel wezen, als we even kijken naar de afgelopen tien jaar... dan kan de heer Vlag toch met mij niet anders dan constateren... dat de bouw van sociale huurwoningen een constante lijn naar beneden is op dit moment.

[0:05:35] Dat is echt een groot probleem.

[0:05:36] Daar moeten we echt wat aan doen.

[0:05:38] Dus dit jaar vond ik de cijfers schrikbarend.

[0:05:41] Maar de jaren hiervoor was het probleem natuurlijk ook al...

[0:05:45] Dus ik mag hopen dat de heer Vlag met mij constateert... dat dit ook een breder probleem is dan alleen dit jaar.

[0:05:50] En dat dit jaar de cijfers ook echt wel... Nou, in ieder geval hopelijk... Mijn fractie schudt het wakker, maar hopelijk andere fracties ook.

[0:05:57] Voordat die betoog vervolgt, meneer De Hoop... heb ik ook nog een interruptie voor u. Maar dan zou ik het voorzitterschap eigenlijk eventjes moeten overdragen.

[0:06:03] Dus ik kijk even naar de heer Vlag of hij dat even zou willen doen.

[0:06:06] Want die interruptie gaat ook over dit punt.

[0:06:10] Het woord is aan mevrouw Weijenas.

[0:06:12] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:06:15] Ja, meneer De Hoop die begint dus over die gemeenten waar dan geen sociale huurwoningen gebouwd zouden zijn.

[0:06:22] En ik heb daar ook even naar gekeken.

[0:06:24] En daar viel mij op dat daar bijvoorbeeld ook twee gemeenten stonden die in Zuid-Limburg liggen.

[0:06:30] Kleine gemeentes in de regio, Gulpenwettem en Sempelveld.

[0:06:34] En u zegt, de heer De Hoop, er zijn geen sociale huurwoningen gebouwd.

[0:06:38] Maar, meneer De Hoop, ik kan u vertellen dat er volgens mij helemaal geen woningen gebouwd zijn.

[0:06:43] Of bijna niet.

[0:06:45] En ik ben eigenlijk wel heel erg benieuwd hoe de heer De Hoop er tegenaan kijkt.

[0:06:49] Want ik heb altijd een oproep gedaan van...

[0:06:51] Bouwen in de regio voor die dorpen, dat is superbelangrijk.

[0:06:55] Of dat nu reguliere woningen zijn, sociale woningen.

[0:06:59] Kan ik dan de heer De Hoop daarnaast mij vinden dat ook bouwen in die regio's überhaupt heel erg belangrijk is?

[0:07:06] De heer De Hoop.

[0:07:07] Dank voorzitter.

[0:07:08] Ja, vanzelfsprekend.

[0:07:10] En dat is in Limburg zo, maar het is in Friesland waar ik woon ook zo.

[0:07:12] Ik vind dat iedereen moet kunnen wonen waar zijn of haar hart ligt.

[0:07:16] En of dat nou in de stad is of op het platteland.

[0:07:18] Iedereen moet daar een plek kunnen wonen.

[0:07:20] Als je in je dorp wilt blijven wonen, moet die mogelijkheid er zijn.

[0:07:23] En ik denk dat mevrouw Weijenas en ik met elkaar delen, we hebben denk ik een andere visie.

[0:07:27] op woningbouw, maar wel zien dat op het moment dat jongeren niet meer in een dorp kunnen wonen, dat dat zorgt voor verschraling, dat voorzieningen verdwijnen.

[0:07:34] Dus de mogelijkheid moet er in heel Nederland zijn om een woning te kunnen vinden.

[0:07:39] En tegelijkertijd, ja, dat er helemaal geen woning gebouwd wordt, is ernstig.

[0:07:43] Maar dat er ook geen sociale huurwoningen gebouwd worden, is daarmee ook extra ernstig, omdat het juist jongeren vaak zijn die die dorpen leefbaar houden.

[0:07:50] Dus ik hoop dat ik BBB ook aan mijn zijde vind.

[0:07:52] Om bijvoorbeeld het aantal sociale huurwoningen

[0:07:54] dat we dat toch op willen krikken.

[0:07:55] Misschien wel tot 40% als er zo weinig gebeurt.

[0:07:59] Blijkt dat nog tot een vervolgvraag?

[0:08:01] Nee, vooralsnog niet.

[0:08:02] Dan geef ik het woord terug aan de voorzitter.

[0:08:03] Ja, dank u wel.

[0:08:05] Meneer De Hoop, aan u het woord om uw betoog te vervolgen.

[0:08:10] Dat doe ik natuurlijk graag, voorzitter.

[0:08:11] Ik kijk even waar ik precies was.

[0:08:15] Vorige maand organiseerde de minister de woontop.

[0:08:18] Alle spelers op de woningmarkt zouden samenkomen.

[0:08:21] Maar de huurders en de pensioenfondsen ontbraken.

[0:08:24] Waarom heeft de minister de huurders weg laten lopen van de woontop door aan een...

[0:08:28] wat mij betreft onacceptabele, maar ook ondraaglijke huurverhoging vast te houden.

[0:08:32] Nadat huurders net de hoogste huurstijging in 30 jaar tijd voor de kiezen hebben gekregen.

[0:08:37] Staat dit kabinet voor bestaanszekerheid, ja of nee?

[0:08:40] En waarom waren pensioenfondsen afwezig en ontbreekt hun handtekening?

[0:08:44] Hoe is de minister van Plan om ook haar eigen doelstellingen te halen... zonder hun miljardeninvestering, die tot mij toch echt nodig lijkt?

[0:08:51] Er ligt ook na de woontop een open rekening op tafel.

[0:08:54] Om het twee derde betaalbaar doel te behalen is er geld nodig.

[0:08:58] En het kabinet verwacht van gemeenten dat zij dat bijlappen.

[0:09:00] Maar dinsdag zagen we nog het nieuws dat drie kwart van de gemeente... de begroting überhaupt al niet rondkrijgt.

[0:09:06] Ze hebben dat geld dus niet.

[0:09:07] Gaat het kabinet ook in de voorjaarsnota met extra geld...

[0:09:10] over de brug komen voor gemeenten om die betaalbaarheid mogelijk te maken.

[0:09:14] En ik hoor alleen maar van de minister... ja, misschien moeten we kijken naar die betaalbaarheidseisen.

[0:09:18] Is dat een knop om aan te draaien?

[0:09:19] Nou, er is nog een hele andere knop.

[0:09:21] Dat is namelijk geld.

[0:09:22] Geld voor die betaalbare woningbouw.

[0:09:23] En ik hoop dat de minister daar ook kijkt hoeveel daarvoor nodig is.

[0:09:27] En op dat punt kwam het CBS deze maand met een rapport over woningbouwsubsidies.

[0:09:31] Hoe zorgt de minister ervoor dat woningbouwsubsidies effectief bijdragen aan betaalbare woningen en niet aan hogere grondprijzen?

[0:09:37] Hoe staat het met de uitvoering van de planbatenheffing, belasting op onbebouwde grond en de grondbank?

[0:09:43] Voorzitter, kijk, kiezers wachten op echte oplossingen voor betaalbare woningen.

[0:09:47] En volgens mij zijn we het allemaal eens over de ernst van de woningcrisis.

[0:09:52] Maar ik ben toch bang dat de coalitiepartijen in dit debat weer heel veel kanten op gaan wijzen.

[0:09:58] De PVV naar statushouders, de VVD naar betaalbaarheidseisen... de BBB gaat misschien weer wat op stikstof afschuiven...

[0:10:04] En ondertussen blijven echte oplossingen uit.

[0:10:06] En dat kunnen we ons niet veroorloven.

[0:10:08] Juist nu we zien dat de grootste huurstijging in 30 jaar afgelopen jaar is geweest... en dat we ook dit jaar weer forse stijgingen zien.

[0:10:14] Voorzitter, concluderend, de staat van de volkshuisvesting is niet goed.

[0:10:18] En ik vind dat we dat ook mede verantwoordelijk hebben ontstaan... omdat we te lang aan de markt hebben laten overhalen.

[0:10:25] Waar de markt faalt, moet de overheid regie pakken.

[0:10:28] Het kabinet gaat dit nu doen.

[0:10:29] En minister, kom alstublieft snel met die wet regie volkshuisvesting naar de Kamer.

[0:10:35] Dank u wel.

[0:10:36] Dan gaan we nu naar mijn... Ah, er is nog een interruptie voordat we verder gaan van de heer Mooiman van de PVV.

[0:10:42] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:10:44] Ja, toch nog een vraag aan de heer De Hoop.

[0:10:46] Want ik deel met hem natuurlijk de zorg dat we voldoende betaalbare woningen... en überhaupt voldoende moeten bouwen om de woningnood op te lossen.

[0:10:54] Tegelijkertijd volgt er een soort sneer naar coalitiepartijen... dat zij zich enkel op één onderwerp zouden focussen.

[0:11:02] Ik denk juist dat het goed is dat we met z'n allen het belang onderstrepen... dat de woningnood heel veelzijdig is... en dat we dus ook naar verschillende oplossingen kijken om een groter probleem op te lossen.

[0:11:12] En is de heer De Hoop het daar wel met mij eens?

[0:11:16] De heer De Hoop.

[0:11:17] Ja, voorzitter, daar ben ik het mee eens.

[0:11:20] Maar wat ik wel ingewikkeld vind, is... we hebben afgelopen jaar bijvoorbeeld de grootste huurstijging gezien.

[0:11:26] Ik heb het even opgezocht.

[0:11:27] En dat bedoel ik niet verhaal, richting de heer Mooiman.

[0:11:30] Maar die is nu meer dan een jaar Kamerlid, maar heeft nul moties ingediend.

[0:11:33] Nul moties over betaalbare huur om dat te voorkomen.

[0:11:36] De PVV heeft het laten gebeuren bij de onderhandelingen... dat we de grootste huurstijging van de afgelopen 30 jaar gezien hebben.

[0:11:42] De PVV heeft bij de wet betaalbare huur...

[0:11:44] tegen het voorstel gestemd om de middenhuur te dempen, waardoor we nu die 7,7% huurstijging zien in de middenhuur, dan gaan er schriftelijke vragen gesteld worden over diezelfde huurstijging, terwijl je dat kunt voorkomen.

[0:11:56] En ik zou graag van de heer Mooiman zien, de komende maanden, dat hij met mij...

[0:12:00] aan één kant van de touw trekt om die huurverhoging tegen te gaan.

[0:12:03] En ik heb tot nu toe nog niet gezien dat hij ook maar voor één voorstel gestemd heeft wat dat had kunnen doen.

[0:12:08] Dat hij nog geen enkele motie heeft gedaan om dat te voorkomen.

[0:12:11] En ik heb daar grote moeite mee.

[0:12:12] Dus ja, u mag mij een verwijt maken dat ik beter moet kijken.

[0:12:15] Maar ik hoop dat u begrijpt dat ik u dan ook een verwijt maak dat u nog geen enkele voorstel heeft gedaan om die huurverhoging te voorkomen.

[0:12:24] De heer Mooijman.

[0:12:25] Nou voorzitter, toch om even iets recht te zetten.

[0:12:27] De PVV, mijn fractie, heeft in deze periode wel degelijk voorstellen voor de betaalbaarheid gedaan.

[0:12:32] Voor huurders.

[0:12:33] Ik kan de heer De Hoop misschien ook in herinnering brengen.

[0:12:36] Dat ik zelf ook veel moties heb ingediend.

[0:12:39] Meer dan tien ten aanzien van woningnood.

[0:12:43] Dat ik natuurlijk ook sinds het eind van de zomer in deze commissie plaatsneem.

[0:12:47] Dus als ik in de commissie Financiën, Ecovin, dat niet heb gedaan, is dat misschien niet heel gek.

[0:12:52] Maar dan zult u ook moeten kijken naar de voorstellen die de heer Matleen heeft gedaan.

[0:12:54] De heer De Hoop.

[0:12:57] Ja, prima.

[0:12:59] De heer Mooijman is 413 dagen Kamerlid.

[0:13:01] Hij heeft geen enkele motie ingediend over betaalbare huur.

[0:13:04] Geen enkele.

[0:13:04] Geen één.

[0:13:06] Dus ik bedoel, laten we wel wezen.

[0:13:08] Toen Geert Wilders partijleider was, heb ik ongeveer bij elke APB... één motie van de heer Wilders gezien.

[0:13:14] Huurbevliezing.

[0:13:15] Elke algemene politieke beschouwing.

[0:13:17] Ik heb geen enkele motie... De heer Mooijman mag het zelf ook opzoeken.

[0:13:21] Geen enkele motie gezien...

[0:13:23] die ook maar iets doet aan huurdemping van de PVV.

[0:13:25] Dus ik vind het wel heel ingewikkeld.

[0:13:26] U laat het gebeuren.

[0:13:27] En ik hoop dat dat van u of nu anders is.

[0:13:29] Want mensen krijgen de rekening gepresenteerd.

[0:13:32] De bestaanszekerheid gaat keihard onderuit.

[0:13:34] En uw partij laat het gebeuren.

[0:13:35] Niet alleen bij de huren, ook bij de zorg.

[0:13:37] Ik maak me er ernstig zorgen over.

[0:13:39] En ik hoop dat de heer Mooiman zich realiseert... dat ook dit jaar mensen het ontzettend moeilijk gaan hebben... met betaalbare woningen.

[0:13:44] De heer Mooiman.

[0:13:47] Ja, er zitten toch nog twee zaken.

[0:13:49] Ten eerste, het is gewoon feitelijk niet juist.

[0:13:51] Ik zou toch de eerder hoop aanraden om de moties van de PVV... die deze periode zijn ingediend ten aanzien van de huur... nog eens na te lopen, want dat is feitelijk niet juist wat gesteld wordt.

[0:14:02] En daarnaast, natuurlijk maken we ons ook zorgen over de betaalbaarheid.

[0:14:07] Dat hebben we ook bij de begroting gezegd.

[0:14:08] In alle bondebatten tot nu toe hebben we dat naar voren gebracht.

[0:14:11] Maar we zien ook dat het kabinet daar wel degelijk stappen zet...

[0:14:15] Weliswaar niet genoeg.

[0:14:17] Wij hebben daar ook onze zorgen over en daarover hebben wij ook die schriftelijke vraag gesteld.

[0:14:21] Maar om te zeggen dat er niks gebeurt, dat is gewoon superweg niet waar.

[0:14:25] Meneer De Hoop.

[0:14:26] Het fijne aan Kamerlid zijn is dat je verschillende middelen hebt om wat te doen.

[0:14:30] Je kunt schriftelijke vragen stellen.

[0:14:32] Maar ik heb nog nooit meegemaakt dat een huurstijging voorkomen is met schriftelijke vragen.

[0:14:37] Wat je wel kunt doen is amenderen.

[0:14:39] Wat je wel kunt doen is moties indienen.

[0:14:41] En u mag mij verwijten wat u wilt.

[0:14:43] Maar ik heb het allemaal opgezocht.

[0:00:00] 413 dagen.

[0:14:46] Geen één motie.

[0:14:47] Geen één motie.

[0:14:48] Niet één.

[0:14:50] Ja, nou, ik ben benieuwd.

[0:14:51] U mag u zometeen in nieuwe termijn een eigen voorbeeld noemen.

[0:14:53] Maar u kunt er nu ook nog niet één noemen.

[0:14:55] Ik vind het echt onbestaanbaar dat de PVV dit al een jaar lang laat gebeuren.

[0:15:02] Ik zie nog een interruptie van de heer De Groot.

[0:15:06] Ja, dank.

[0:15:07] Dank, voorzitter.

[0:15:08] De heer De Hoop van Gronings Partij voor de Aarde.

[0:15:10] Wacht even, meneer De Groot.

[0:15:11] Het is natuurlijk voortstrekt ongepast om als minister te interrumperen.

[0:15:16] Maar ik hoor iets...

[0:15:19] in de geluidsinstallatie wat steeds een bofje geeft.

[0:15:22] En ik ben ontzettend afgeleid door, en ik wil heel graag... Ik hoor het nu ook in mijn eigen spreken.

[0:15:28] Ik denk dat er iets in het... Ja, ik... Excuus, voorzitter.

[0:15:31] Ik raak er warm van.

[0:15:33] Maar dat er iets aan gedaan kan worden.

[0:15:37] Als ik de enige ben die zich eraan stoort, ga ik op zoek naar oordoppen.

[0:15:41] Waardoor het een beetje zachter wordt, maar er resoneert iets in het geluid.

[0:15:44] Zullen we een paar minuten schorsen?

[0:15:47] We schorsen even twee minuten.

[0:19:22] Goed, dank.

[0:19:23] We gaan weer verder met de vergadering.

[0:19:27] En dan is het woord aan de heer De Groot.

[0:19:30] Hij had nog een interruptie op de heer De Hoop.

[0:19:33] Ja, voorzitter, ik ben hem helemaal vergeten.

[0:19:35] Maar door al deze constatatie... Nee, het gaat... Kijk, de heer... Ik denk wat ik wilde zeggen was dat de heer De Hoop zit volgens mij 1349 dagen... Of 1394 dagen, ik weet het niet precies, maar net zo lang als mij in de Tweede Kamer.

[0:19:49] En dan weet hij natuurlijk ook dat, net als dat ik dat heb gedaan van mijn voorganger Koerhuis, dat je daar gewoon die verantwoordelijkheid en ook hetgene wat die partij gedaan heeft meeneemt als nieuw woordvoerder.

[0:19:58] Dus ja, om dan met dagen te gaan schermen hier.

[0:20:01] Ja, ik weet niet of je dat moet doen.

[0:20:02] Maar dat laat ik bij de heer Hoop.

[0:20:04] Ik heb een vraag over die huurstijgingen.

[0:20:05] Want kijk, de heer Hoop heeft wel zelf uiteindelijk voor die wet betaalbare huur gestemd en dus ook die mogelijkheid tot 7,7% huurverhoging.

[0:20:13] Ondanks al die voorstellen heeft het wel gedaan.

[0:20:16] En voorzitter, ook de nationale prestatieafspraken staan heel veel partijen onder, de woonbond en natuurlijk de corporaties.

[0:20:22] En die zeggen zelf ook, wij hebben die huurstijging nodig om voor al die mensen die wachten op die wachtlijst, voor al die mensen die geen woning hebben, om die nieuwe sociale huurwoningen te kunnen bouwen.

[0:20:33] Dus als we aan die knop gaan draaien, dan komen er nog minder sociale huurwoningen.

[0:20:38] En is de heer De Hoop zich daarvan bewust, als we aan die knoppen gaan draaien, dat zij die rekening betalen, die corporaties, en dat uiteindelijk de mensen die wachten op een woning daar dus de dupe van zijn?

[0:20:49] Want zo werkt het systeem.

[0:20:51] De heer De Hoop.

[0:20:52] Ja, maar dan redeneert de heer De Groot van de VVD wel vanuit de kaders... zoals we die nu met elkaar gesteld hebben.

[0:20:58] Dus ja, het is zo.

[0:20:59] Ik heb voor die wet betaalbare huur gestemd.

[0:21:00] Gelukkig maar, want dat heeft ervoor gezorgd... dat voor de komende jaren voor 300.000 mensen... 190 euro per maand de huur naar beneden gaat.

[0:21:06] En dat doet onze tochtcoording nog 320 euro per jaar... voor mensen met een slechte woning erbovenop.

[0:21:11] Dus ik ben heel blij dat we dat hebben gedaan.

[0:21:13] Tegelijkertijd heb ik bij diezelfde wet betaalbare huur... een amendement ingediend...

[0:21:18] een amendement ingediend om ervoor te zorgen... dat je de laagste van de twee systematiek ook daar zou hebben.

[0:21:24] Dan had de huurstijging voor de middenhuur op 5% uitgekomen.

[0:21:27] Ik spreek daar partijen op aan die daar tegen hebben gestemd.

[0:21:29] En ik vind het dan ingewikkeld dat als NEC en de PVV... tegen datzelfde amendement hebben gestemd... en daar wel schriftelijke vragen stellen... hoe dat dan kan dat die huurstijging ontstaat.

[0:21:38] Dat vind ik apart.

[0:21:40] En daar sprak ik de PVV op aan.

[0:21:41] Ik neem aan dat het volgens mij best normaal is... dat je dan iemand aanspreekt op het feit dat hij ergens tegenstemt...

[0:21:47] Klaagt over de gevolgen daarvan.

[0:21:48] De heer De Groot.

[0:21:51] Voorzitter, zonde voor mijn tweede interruptie.

[0:21:53] Ik stel mijn vraag over sociale huurwoningen, niet over de middenuur.

[0:21:56] Dus ik zou graag toch dit aan de heer De Hoop vragen om daar gewoon antwoord te geven.

[0:22:00] De heer De Hoop.

[0:22:02] Ja, voorzitter.

[0:22:03] Hetzelfde geldt voor de sociale huurwoningen.

[0:22:06] Wij hebben tal van voorstellen gedaan om de huurstijging bij de sociale huurwoningen... de komende periode ook te voorkomen.

[0:22:12] Dus je kunt nu bijvoorbeeld, wat mij betreft, ook kijken... wat kun je komend jaar nou nog extra doen om die huurstijging in de sociale huurwoning te voorkomen.

[0:22:24] En het punt wat de heer De Groot maakt over dat woningbouwcorporaties die huurstijging nodig hebben... dat komt ook omdat de overheid te weinig geld...

[0:22:32] investeert in die woningbouwcorporaties.

[0:22:34] Als wij met elkaar besluiten vandaag nog om die VPB af te staffen... dan hebben heel veel woningbouwcorporaties een veel minder grote huurstijging nodig.

[0:22:41] Dus ze ervaren de consequenties van fiscale regelingen... die wij hier met elkaar afgesproken hebben.

[0:22:47] Bijvoorbeeld die VPB voor woningbouwcorporaties.

[0:22:50] Als we die daar afhalen, dan is er veel minder nodig voor huurstijgingen.

[0:22:54] De heer De Groot van de VVD redeneert vanuit de situatie die nu het geval is, maar ik zou dat al heel anders willen.

[0:23:00] Ik zou heel veel maatregelen willen treffen om woningbouwcorporaties meer lucht te geven.

[0:23:03] Wij investeren ook van alle partijen in ons verkiezingsprogramma verder weg het meeste in die woningbouwcorporaties, omdat je dan huurstijgingen zelfs zou kunnen voorkomen als je dat doet.

[0:23:13] De heer De Groot.

[0:23:15] Ja, voorzitter, kijk, in die nationale prestatieafspraken... en dat is ook de vorige kabinetsperiode natuurlijk gebeurd... zijn ook, met name voor de lage inkomens, ook de huren verlaagd.

[0:23:24] Dat zit in dat pakket.

[0:23:25] En het is natuurlijk een afspraak met de corporaties zelf.

[0:23:28] Zij maken zelf die afspraken met, nou in dit geval nu met de nieuwe minister, minister Keijzer... over hoe ziet dat pakket eruit en hoe kunnen wij ons ook committeren... aan die 30.000 woningen die elk jaar gebouwd moeten worden.

[0:23:41] En daarin zeggen zij zelf...

[0:23:43] Wij hebben toch die huursteiging wel nodig.

[0:23:44] Dus dat punt dat zij zelf ook aangeven dat ze die huursteiging nodig hebben om die doelen te kunnen halen.

[0:23:50] Dat is toch een heel belangrijk punt.

[0:23:51] Dan kunnen we toch niet zomaar langs heen gaan in dit debat.

[0:23:54] En zeggen van dat moeten we niet doen.

[0:23:56] Dat is heel belangrijk voor hen.

[0:23:59] Ja, maar voorzitter, zij hebben dat nodig, omdat er te weinig financiën zijn bij woningbouwcorporaties.

[0:24:03] En als de heer De Groot daadwerkelijk meent dat hij wil luisteren naar die woningbouwcorporaties, dan ga ik ervan uit dat de VVD morgen, of de komende weken, als wij een voorstel doen om die VPB af te schaffen, daarvoor gaat stemmen.

[0:24:14] Of ze klagen.

[0:24:15] Ik vind het geen klagen.

[0:24:16] Ze roepen er terecht toe op dat het afgeschaft moet worden.

[0:24:18] Omdat ze dan de lucht en de ruimte krijgen om te doen waar ze goed in zijn.

[0:24:21] Woningen bouwen voor betaalbare prijzen.

[0:24:23] En ze hebben gewoon te weinig lucht.

[0:24:25] We zien dat we ook extra eisen aan ze stellen.

[0:24:28] Ik vind die eisen terecht.

[0:24:29] Maar er moet ook iets financieels tegenover staan.

[0:24:31] Ja, en dat doet dit kabinet niet.

[0:24:33] En daar spreek ik de partijen op aan.

[0:24:34] Daar spreek ik de minister ook op aan.

[0:24:36] En dat is hard nodig als we willen dat we duurzaam de komende jaren met elkaar kunnen bouwen bij die woningbouwsector.

[0:24:46] Nou, dan zijn we nu toch aangekomen bij mevrouw Welzijn van de NSC.

[0:24:48] En u het woord voor uw eerste termijn.

[0:24:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:24:53] Ik wil mijn termijn gebruiken om over drie onderwerpen iets te zeggen.

[0:24:58] Namens mijn fractie de staat van de volkshuisvesting De Woontop en het VN Mensenrechten rapport.

[0:25:06] Voorzitter, voor nieuw sociaal contract is het oplossen van de wooncrisis van essentieel belang.

[0:25:11] Het actuele tekort is nog steeds erg hoog met ruim 400.000 woningen.

[0:25:15] En dat getal, dat weerspiegelt gewoon heel veel schrijnende verhalen.

[0:25:19] Maar eerst over de staat van de volkshuisvesting.

[0:25:22] Met de staat van de volkshuisvesting kijken we terug op een heel jaar.

[0:25:27] En in een jaar kan er veel gebeuren.

[0:25:29] Of weinig.

[0:25:30] Dus de eerste vraag van mijn fractie is of er ook een instrument is, noem het een dashboard...

[0:25:35] met prognose- en realisatieinformatie waarmee we er gewoon korter op kunnen zitten.

[0:25:40] Is het bijvoorbeeld mogelijk om per kwartaal zicht te krijgen op wat er gewoon gebeurt?

[0:25:44] In de nieuwbouw, transformatie, splitsen, optoppen, et cetera.

[0:25:49] Mijn fractie overweegt hier een motie, maar hoopt op een toezegging van de minister.

[0:25:54] Daarnaast valt in de staat te lezen dat potentieel nog steeds heel veel woningen gerealiseerd kunnen worden vanuit de bestaande voorraad.

[0:26:01] Is de minister het eens met de opvatting van nieuw sociaal contract dat het splitsen van woningen en de hospitaal verhuur op korte termijn eigenlijk de twee meest kansrijke ingrepen zijn?

[0:26:12] En kan de minister aangeven of zij voornemens is om daar verzwaard op in te zetten?

[0:26:19] Voorzitter, dan over de woontop.

[0:26:21] Ik heb namens mijn fractie een veertigtal vragen gesteld over die woontop.

[0:26:25] Zelf was ik ook aanwezig tijdens de woontop.

[0:26:28] En daar viel het me op dat best wel veel gerenommeerde partijen met de ziel onder de arm rondliepen.

[0:26:34] En kort na de woontop zagen we partijen die hun handtekening eigenlijk alweer aan het heroverwegen waren.

[0:26:39] Of partijen die simpelweg niet aanwezig waren om te tekenen.

[0:26:43] Onze vraag daarover aan de minister is hoe zij als bewindspersoon zelf terugkijkt op de woontop.

[0:26:48] En waarom vindt zij het al dan niet een succes?

[0:26:52] En hoe reflecteert zij erop het feit dat na de woontop voor partijen essentiële informatie ten aanzien van de investeringsruimte, en dan doel ik hier op de box 3 situatie, eigenlijk pas daarna gecommuniceerd is?

[0:27:04] Dus in hoeverre is er binnen de regering ook voldoende afstemming geweest over dit punt?

[0:27:10] Voorzitter, wij zien in de aangeboden stukken niet precies hoe de woningbouw nou eigenlijk versneld gaat worden.

[0:27:16] Hoe gaat de minister het oplopende actuele tekort te lijf?

[0:27:20] Er is bijvoorbeeld tijdens de Woontop gevierd dat er 64.000 huizen in Utrecht bijkomen.

[0:27:26] Echter hebben we daarna gelezen dat de startbouw van deze mooie aantallen pas in 2035 zit.

[0:27:34] Deze woningen zullen dus pas dan ook later opgeleverd worden.

[0:27:37] En in startbouw kun je niet wonen.

[0:27:40] Kan de minister daarom inzichtelijk maken... welke aantallen nieuwbouwwoningen er tot 2030 opgeleverd gaan worden... en dus actief bewoond kunnen worden?

[0:27:49] In de woontopafspraken lezen we dat per 2027 er de wens is om samen met de woningbouwcorporaties 30.000 woningen per jaar te realiseren.

[0:27:58] Mijn fractie vraagt de minister hoe ze aankijkt tegen deze grotere prestatie die gevraagd wordt in relatie tot de vennootschapsbelasting en het duurzame bedrijfsmodel.

[0:28:08] Hoe moeten we voor ons zien dat juist op het moment dat de financiën gaan knellen de corporaties in staat zouden zijn om dergelijke aantallen te leveren?

[0:28:18] En met het oog op het programma Stoer hebben we kunnen lezen in de beantwoording van de minister dat het niet inzichtelijk is wat dit programma financieel gaat opleveren.

[0:28:27] En dat vinden wij jammer om te horen.

[0:28:29] En wij vragen de minister daarom of zij in de komende tijd concreet in beeld kan brengen wat het gaat opleveren en dit aan de Kamer terugkoppelen.

[0:28:37] Want wij zien deze aanpak in zichzelf niet direct als een crisisaanpak.

[0:28:41] Wij vragen de minister om wel met een crisisaanpak te komen.

[0:28:45] Ik heb met vuur op de tong proberen iedereen te overtuigen... van het feit dat we echt een wooncrisiswet nodig hebben.

[0:28:51] Daar is geen meerderheid voor te vinden.

[0:28:54] Prima, als het woordje wet een allergie oproept bij je aanwezigen... dan vraag ik om een wooncrisisaanpak.

[0:29:02] En kort voorzitter, mijn fractie vraagt ook wanneer de minister met de wet versterking regie volkshuisvesting naar de Kamer komt.

[0:29:09] En dan horen we graag een concrete datum.

[0:29:12] Mevrouw Welzijn, er is een interruptie van de heer Grenwes voordat hij aan die volgende stukje begint.

[0:29:19] Ja, voorzitter, dank.

[0:29:20] Dezelfde vraag als mevrouw Welzijn over wanneer komt nou die nota van wijziging met betrekking tot de wet regie naar de Kamer, die ga ik ook stellen.

[0:29:29] En wat mij betreft zeggen we... Ik denk iedereen.

[0:29:32] Ik denk dat we kunnen zeggen van stuur hem alsjeblieft voor 1 maart.

[0:29:35] Want zo moeilijk kan het toch niet zijn.

[0:29:37] Of is er iets anders aan de hand?

[0:29:38] En is de coalitie het niet eens over de notenverwijziging?

[0:29:42] Wat speelt er?

[0:29:42] Waarom duurt het zo lang?

[0:29:43] Want die wet ligt te lang klaar.

[0:29:45] Sterker ligt hier in de Kamer.

[0:29:46] En een kleine notenverwijziging is toch zo geschreven?

[0:29:50] Mevrouw Welzijn.

[0:29:52] Ik heb geen idee.

[0:29:53] Ik wacht net als de heer Grinwis op de nota van wijziging.

[0:29:56] Ik heb daar op dit moment geen gesprekken over.

[0:29:58] Dus ik wacht erop totdat hij naar de Kamer komt, zodat we hem kunnen behandelen.

[0:30:05] De heer De Hoop.

[0:30:06] Voorzitter, ik snap dat mevrouw Welzijn die vraag aan de minister stelt.

[0:30:10] Maar ik zou de vraag eigenlijk ook aan mevrouw Welzijn willen stellen.

[0:30:14] Wanneer vindt u dat hij hier moet zijn?

[0:30:16] Het is volgens mij ontzettend belangrijk voor u ook geweest om het in het coalitieakkoord te krijgen.

[0:30:20] Daarnaast heeft u laatst nog de noodzaak gevoeld om een motie ingediend om die betaalheid eisen overeind te houden.

[0:30:27] Dus ik mag toch hopen dat mevrouw Welzijn ook vindt dat we voor het volgende reces gewoon het in deze kamer moeten kunnen bespreken.

[0:30:33] Of in ieder geval dat het naar deze kamer toe is gestuurd.

[0:30:36] Anders kun je het wel in een coalitieakkoord opschrijven, maar dan schiet je er natuurlijk weinig mee op.

[0:30:40] Mevrouw Welzijn.

[0:30:42] Dank u wel, voorzitter.

[0:30:43] Ook daar kan ik kort over zijn.

[0:30:44] Wat mij betreft had hij er gisteren gelegen.

[0:30:49] U vervolgt u betoog.

[0:30:51] Voorzitter, aan de vragen van nul sociaal contract kunt u merken... dat wij echt aandacht blijven vragen voor het versneld oplossen van het actuele tekort.

[0:31:00] We zien de excessen in de kranten.

[0:31:01] Het aantal mensen zonder een eigen dak boven het hoofd neemt toe.

[0:31:05] En dat brengt mij bij het VN-rapport over mensenrechten.

[0:31:08] De speciaal rapporteur die ons land al sinds 2019 bezoekt... meent een schending van mensenrechten te zien.

[0:31:15] En dat is nogal een bewering.

[0:31:18] En hier had mijn fractie graag een plenair debat over gevoerd.

[0:31:22] Daarvoor geldt dat hij, geloof ik een jaar lang, heb ik hem telkens op tijd verlengd, maar hij is van de lijst afgevallen.

[0:31:28] We moeten het dus doen met een minuutje extra spreektijd in deze commissie en dat vind ik jammer.

[0:31:34] Want dit onderwerp verdient, vind ik nog steeds, een plenair debat.

[0:31:38] Kan de minister aangeven hoe de huidige regering aankijkt tegen de reactie van de vorige regering?

[0:31:43] Want naar de smaak van veel professionals was de reactie van de vorige regering op de constateringen van de VN-rapporteur nogal lauw.

[0:31:50] En het bevatte ook weinig zelfreflectie.

[0:31:53] Het is goed van de minister te horen of zij deze kritiek kent en wat ze ervan vindt.

[0:31:58] Verder heeft de vorige regering ook een aantal zaken ter besluitvorming overgelaten aan de nieuwe regering.

[0:32:03] De punten die zijn overgelaten aan het nieuwe kabinet zijn... het COA onder het ministerie van Volkshuisvesting brengen... een onafhankelijke positie van de autoriteit wonen... een aanscherping van het leegstandsbeleid... en een parlementair onderzoek naar historische fouten tegen Roma en Sinti.

[0:32:19] Hoe gaat de minister om met deze punten?

[0:32:21] En als laatste, voorzitter...

[0:32:23] Er is één punt waar het vorige kabinet heel krachtig afstand van neemt.

[0:32:26] En dat is ten aanzien van het punt wat de rapporteur maakt over de sloop van bijvoorbeeld de Tweebosbuurt.

[0:32:32] Volgens de speciaal VN-rapporteur zijn mensenrechten geschonden en zijn bewoners getraumatiseerd.

[0:32:37] De vorige minister deed het af met het argument dat er een zorgvuldig democratisch proces is gevolgd en dat in beleidsstukken de rechten van huurders zijn gewaarborgd.

[0:32:46] Maar hoe ziet de minister dit?

[0:32:48] En zou zij minimaal een onafhankelijk onderzoek willen instellen zodat we het voor eens en voor altijd weten?

[0:32:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:32:57] Nou prima, dank voor uw bijdrage mevrouw Welzijn.

[0:32:59] Ik wilde net tegen u gaan zeggen dat u door uw tijd heen was, maar dat komt dan helemaal goed uit.

[0:33:05] Er is nog een interruptie van de heer De Groot, zie ik voor u mevrouw Welzijn.

[0:33:09] Ja dank voorzitter.

[0:33:10] Ik had even gewacht, maar mijn vraag aan mevrouw Welzijn gaat over de wet betaalbare huur.

[0:33:17] Zij begonnen zelf al over in haar bijdrage, over dat de pensioenfondsen natuurlijk in de woontop afwezig waren.

[0:33:26] Maar we zien vooral daardoor dat ook de investeringen in middenhuur afwezig zijn.

[0:33:31] En ik heb mevrouw Welzijn ook tijdens de wet betaalbaar uur heel vaak horen zeggen, we moeten het in het fiscale regime regelen.

[0:33:39] Nou ja, daar worden ook maar heel mondjesmaat eigenlijk voorstellen door NSC gedaan of successen geboekt.

[0:33:45] Dus mijn vraag aan mevrouw Welzijn is eigenlijk, komt zij inmiddels ook niet tot de conclusie om nieuwe middenhuurwoningen te bouwen, is dat we die wet betaalbare huur moeten aanpassen naar een betere vorm, zodat die investeringen in de middenhuur ook echt gaan komen.

[0:34:02] Want nu drogen ze volledig op.

[0:34:04] Mevrouw Welzijn.

[0:34:06] Dank u wel, voorzitter.

[0:34:07] Ik ben op geen enkele manier met mijn fractie toe aan een conclusie over de wet betaalbare huur, die afgelopen 1 juli is ingegaan en dus net enkele maanden loopt.

[0:34:21] Wat ik vind, is wat ik toen ook gezegd heb, dat we moeten monitoren wat er gebeurt.

[0:34:26] En wat ik vind, ten principale is dat we niet op basis van eerste signalen, paniek in de tent, wetten moeten gaan willen wijzigen.

[0:34:35] Laten we de tijd nemen om te kijken wat daar gebeurt, voordat we tot conclusies komen.

[0:34:42] De heer De Groot, uw laatste interruptie.

[0:34:46] Ja, zou ik u wel dan even mogen vragen om heel even te willen voorzitten.

[0:34:50] Ik heb ook een vraag voor mevrouw Welser.

[0:34:52] Natuurlijk.

[0:34:53] Ja, dank u wel, meneer De Groot.

[0:34:54] Mevrouw Wijnals, ik geef u graag het woord namens de BBB.

[0:34:57] Ja, nog eventjes over die wet betaalbare huren, meneer de voorzitter.

[0:35:02] Want als BBB zijn we daar echt altijd op tegen geweest.

[0:35:06] En wel omdat we gewoon heel erg bang waren voor de gevolgen die dat zou hebben voor de middenhuur.

[0:35:10] En ik zag vandaag nog een persbericht van NVM.

[0:35:13] En zij zeggen erin van ja, in het laatste kwartaal van 2024 zien wij een daling van 34%.

[0:35:20] ...in het huurwoning aan.

[0:35:22] Ik heb daar ook al bij de begrotingsbehandeling best wel wat aandacht voor gevraagd.

[0:35:26] Die wet betaalbare huur lijkt nu gewoon een totaal averechts effect te hebben.

[0:35:31] En in plaats van dat we het effect bereikten wat we wilden, betaalbare huurwoningen... ...blijkt dat dus nu eigenlijk helemaal niet het geval te zijn.

[0:35:40] Ik zou eigenlijk wel graag een reflectie willen van mevrouw Welzijn hierop.

[0:35:44] Mevrouw Welzijn, namens NRC.

[0:35:47] Dank u wel, voorzitter.

[0:35:48] Ook hier geldt, richting mevrouw Weijenas van de BBB, dat ik niet toe ben aan een conclusie over deze wet.

[0:35:56] We moeten kijken wat er gebeurt.

[0:35:58] We hebben gezien dat de huurprijzen omlaag gebracht zijn in het stelsel.

[0:36:05] We hebben ook gezien dat mensen die heel graag een betaalbare koopwoning wilden kopen... tussen 2015 en 2022 dikke vette pech hadden.

[0:36:13] Want die woningen werden weggekaapt door beleggers... en je mocht ze terughuren voor de hoofdprijs.

[0:36:19] Dat een deel van de woningen weer verkocht zou gaan worden... dat zat al in de berekening van de vorige minister.

[0:36:27] En op dit moment is het zo dat de aantallen verkoop ook gewoon binnen de bandbreedtes vallen.

[0:36:33] En dat we nu dus de situatie hebben dat al die mensen die dikke vette pech hadden... op dit moment gewoon wel aan hun eerste betaalbare koopwoning komen.

[0:36:41] Dus ik zou willen zeggen dat we dat effect ook zeker niet moeten verwaarlozen in de discussie.

[0:36:48] Ja, meneer de voorzitter, toch een vervolgvraag hierop.

[0:36:51] Want ik heb ook gekeken naar een brief van de minister van onlangs.

[0:36:56] In die opgenomen, er was wel een tabelletje bij en dan zag je eigenlijk dat er ook best wel wat verhuurders zijn die maar tot en met tien woningen bezitten.

[0:37:03] Dus dat gaat eigenlijk over hele kleine verhuurders.

[0:37:06] Al die verhuurders van die woningen worden altijd een beetje zo overeenkom geschoren.

[0:37:10] Alsof dat allemaal huisjesmelkers zijn.

[0:37:12] Maar heel vaak hebben die mensen maar één of twee woningen in hun bezit.

[0:37:16] En het zou in totaal gaan om 435.000 woningen.

[0:37:21] En dat is maar liefst 13% van het aanbod van die huurwoningen.

[0:37:25] En ik zelf vind dat best wel een fors aandeel.

[0:37:29] En die zitten vaak dus ook in dat middensegment.

[0:37:32] En ik ben eigenlijk wel heel erg benieuwd hoe mevrouw Welzijn dan daar tegenaan kijkt.

[0:37:38] Dat we dat deel dan wel verliezen.

[0:37:40] Terwijl dat denk ik volgens mij wel een heel erg belangrijk deel is van dat woningaanbod in dat middenhuurssegment.

[0:37:48] Mevrouw Welzijn.

[0:37:50] Dank u wel, voorzitter.

[0:37:51] Allereerst, ik heb in mijn bijdrage het woord huisjesmelker niet gebruikt.

[0:37:58] We hebben volgens mij ontzettend veel waardevolle verhuurders, ook in de particuliere sector en in de markt.

[0:38:06] En we hebben er inderdaad een aantal tussen waar we verhoogde attentie op moeten hebben.

[0:38:11] Maar het aantal middenhuurwoningen waar we het over hebben, die hebben nooit een middenhuurprijs gehad.

[0:38:18] Dus dat waren middenhuurwoningen die uitsluitend op papier middenhuurwoningen waren.

[0:38:22] En de mensen die er in woonden, die moesten de hoofdprijs betalen.

[0:38:26] Dus we zijn die woningen niet als betaalbare woning kwijtgeraakt.

[0:38:30] Ze zijn verschoven van een ongelooflijk dure vrije sector huurwoning... naar een betaalbare koopwoning.

[0:38:37] En mijn fractie vindt dat het aanzuiveren van de betaalbare middenhuurwoningen... moet gebeuren door onze corporatiesector... en door institutionele beleggers of andere partijen... die ervoor kunnen zorgen dat er dan ook echt betaalbare middenhuurwoningen zijn en blijven.

[0:38:58] Heeft u nog een interruptie, mevrouw Wajenas?

[0:39:00] Nee.

[0:39:01] Ik draag het voorzitterschap dan weer over.

[0:39:03] Dank u wel.

[0:39:03] Dan zie ik wel nog een interruptie van Dirk Grenwes.

[0:39:07] Voorzitter, ik ben heel blij met de reactie van collega Welzijn.

[0:39:12] Inderdaad, effecten waren bekend en jarenlang kon je als starter, had je pech en mocht je een woning die je voor je neus was weggekaapt, duur terug huren.

[0:39:22] Maar het probleem zit misschien niet zozeer in de wet betaalbare huur, maar wel in box 3.

[0:39:27] En dat versterkt nu de uitpondgolf.

[0:39:29] Want als je ziet dat box 3 een paar jaar geleden, in 2022, je voor een woning met een waswaarde van 3 ton, 150.000 hypotheek, de andere helft vermogen van jezelf, nauwelijks 500 euro belasting betaalde, ietsje meer.

[0:39:43] En nu in 26, met de omhooggegaande rendementen, afgeschafte leegwaarderatio, je verhoogt de toegerekende rendementen, je bijna 7000 euro mag gaan betalen.

[0:39:53] Dat is een verhoging van 1200 procent.

[0:39:54] En in 2022 was het te laag.

[0:39:57] Maar dit is te gortig.

[0:39:59] Dus moeten we box 3 niet heel snel aanpassen... zodat we niet onnodig veel woningen uitponden... en of te duur in de huurmarkt zetten?

[0:40:09] Mevrouw Welzijn.

[0:40:10] Dank u wel, voorzitter.

[0:40:12] Ik vind het jammer, maar snelheid en iets doen aan box 3... dat lijkt niet mogelijk.

[0:40:20] Dat zou ook mijn wens zijn.

[0:40:22] Er is nu natuurlijk toch een soort...

[0:40:25] oplossing je verzonnen in de zin van dat als je kunt aantonen dat je werkelijke rendement lager lag dan het fictieve rendement waarop je wordt aangeslagen ja dat je dan in elk geval daar iets mee kan doen maar het verdient geen schoonheidsprijs ik vind het ontzettend jammer dat het zo ingewikkeld klaarblijkelijk is om iets te doen aan box 3 er zijn allerlei

[0:40:49] ICT-problemen bij onze Belastingdienst, waardoor we op meerdere vlakken overigens, ook in de SZW, zo'n beetje gegijzeld worden door die ICT-problemen die daar gaande zijn.

[0:41:00] Dus daar ben ik het roerend mee eens met de heer Grinwis.

[0:41:03] Ik had het ook graag sneller opgelost willen hebben.

[0:41:10] Goed, dan zijn we nu bij de heer Vlag aangekomen van de SGP voor zijn eerste termijn.

[0:41:13] Aan u het woord.

[0:41:17] Voorzitter, dank u wel.

[0:41:18] De SGP maakt zich grote zorgen over de woningmarkt.

[0:41:21] Om die reden hebben we ons de afgelopen periode stevig verdiept in dit thema.

[0:41:25] Want een eigen woning raakt iedereen.

[0:41:27] Jongeren en starters die graag een woning willen.

[0:41:30] Ouderen die wel willen, maar niet kunnen doorstromen.

[0:41:33] Daarom heeft de SGP gewerkt aan een plan om de situatie te verbeteren.

[0:41:37] Dat heeft geresulteerd in een visie...

[0:41:40] in een visiedocument met tien actiepunten, genaamd werk aan de woning.

[0:41:43] We gaan daarin in op de oorzaken zowel aan de vraagkant als aan de aanbodkant, zoals huishoudensverdunning, migratie, prijsopdrijvende effecten en industrieel bouwen.

[0:41:53] Op tien thema's stellen we concrete oplossingen voor.

[0:41:56] En graag bied ik dit plan aan het einde van mijn bijdrage via de bode aan de minister en aan de commissie aan.

[0:42:05] De minister mag ook best een eerste reactie geven in haar eerste termijn, als ze dat zou willen.

[0:42:09] Een aantal van de actiepunten die we voorstellen ligt op de beleidsterreinen van andere ministers.

[0:42:14] Dat laat zien dat de woningmarkt een urgente kabinetsbrede aanpak verdient.

[0:42:19] Ik wil het direct in uitpakken, die gaat over betaalbaarheid.

[0:42:21] De hypotheekrenteaftrek is al decennia lang voor alle huizenkopers beschikbaar.

[0:42:26] Dat kost miljarden, maar is dat wel doelmatig besteed?

[0:42:30] Moeten we niet veel gerichter omgaan met dit voordeel?

[0:42:33] Het was ooit een stimuleringsmaatregel.

[0:42:36] Moeten we daar niet veel meer een ondersteuningsmaatregel van maken?

[0:42:38] Waar juist diegenen van profiteren die lastiger hun weg vinden op de woningmarkt.

[0:42:43] De SGP denkt daarbij vooral aan de starters.

[0:42:46] Sowieso doet de SGP het voorstel om starters een hypotheek aan te bieden van 40 jaar in plaats van 30 jaar.

[0:42:51] We willen de minister hier met haar collega's van Financiën naar kijken.

[0:42:57] De recente uitspraak van de Raad van State van december vorig jaar.

[0:43:00] Deze uitspraak over stikstof brengt opnieuw veel onzekerheid.

[0:43:05] De zorgen over de impact op zelfs al gerealiseerde woningbouwprojecten zijn groot.

[0:43:10] Het kan niet bestaan dat de woningbouw hierdoor nog verder achterop gaat lopen.

[0:43:15] Welke oplossingen ziet de minister om de gevolgen te beperken?

[0:43:18] En kan de minister een toelichting geven op de ministeriële commissie die wordt opgericht?

[0:43:24] Dit kabinet wil meer inzetten op het beter gebruiken van de bestaande voorraad.

[0:43:29] Een van de voorbeelden daarvan is het permanent laten bewonen van recreatiewoningen.

[0:43:33] Vraag aan de minister hoeveel woningen gaat dat dan extra opleveren?

[0:43:36] Want de behoefte aan recreatie vermindert niet.

[0:43:39] SGP vindt dat dit vooral een lokale afweging moet zijn en niet een landelijke instructieregel.

[0:43:45] Recreatieparken leveren als ze vitaal zijn een grote bijdrage aan de lokale economie.

[0:43:51] Verder heeft dit grote impact op de lokale toerismessector

[0:43:55] Maar ook op veiligheid.

[0:43:56] Denk aan zaken als bereikbaarheid enzovoorts.

[0:43:58] Kortom, laat dit over aan gemeenten.

[0:44:02] Voorzitter, zoals u wellicht weet, zet de SGP in op het vergroot van de middenhuur.

[0:44:06] We hebben bij het vorige kabinet herhaaldelijk gepleit voor het in EU-verband verruimen van de mogelijkheden voor woningcoöperatie om middenhuurwoningen te bouwen.

[0:44:12] Kan de minister daar een update van geven?

[0:44:15] Gelukkig was er tijdens de woontop ook aandacht voor.

[0:44:17] Maar wat is er nu concreet afgesproken?

[0:44:20] Ik lees in de afspraken vooral dat er gewerkt wordt aan een analyse die na zes maanden opgeleverd moet worden.

[0:44:25] Wat gaat de minister de komende tijd concreet doen om de bouw van middenhuurwoningen aan te jagen?

[0:44:30] Ook in overleg met financiën, omdat hier ook fiscale regelgeving soms tegenwerkt.

[0:44:35] Ik denk dat het ook heel goed is om de effecten van de wet betaalbare huur steeds te blijven monitoren.

[0:44:41] Voorzitter, dan het noodfonds energie.

[0:44:43] Eind december heeft het ministerie van SZW laten weten dat voor komend jaar

[0:44:46] geen afspraken gemaakt konden worden met de energieleveranciers.

[0:44:50] Daardoor kan het noodfonds in de huidige vorm niet doorgaan.

[0:44:53] Zo blijft er dit jaar 60 miljoen euro bij het Rijk op de plank liggen.

[0:44:58] Terwijl de energiearmoede blijft.

[0:45:00] De reden dat ik het hier inbreng is dat woningcoöperaties hierin een belangrijke rol kunnen spelen.

[0:45:04] Bijvoorbeeld door met het budget van het Rijk, aangevuld met private financiering vanuit de energiemaatschappijen,

[0:45:12] sociale huurwoningen te verduurzamen.

[0:45:14] Daarmee zijn huishoudens echt geholpen, worden de woonlasten verlaagd en daalt de energiearmoede.

[0:45:19] Is de minister bereid om in overleg met haar SZW-collega, dat is al het vierde overleg wat ik vraag aan de ministers, krijgt het druk, te onderzoeken of het noodfonds energie via woningcorporaties kan worden doorgezet voor woningverbetering.

[0:45:31] Ik lees dat begin februari de noten van wijziging van de wet regie naar de Kamer komt.

[0:45:36] Dan kunnen wij de behandeling verder oppakken.

[0:45:37] Niet dat de SGP met alles uit de wet het eens is, maar het is wel goed om snel duidelijkheid te geven aan de sector.

[0:45:43] De minister heeft aangegeven om te kijken naar een instructieregel voor gemeenten om vergunningsvrije mantelzorgwoningen mogelijk te maken.

[0:45:50] Dat is mooi.

[0:45:51] Een van de actiepunten uit ons plan is om mantelzorgunits voor ouderen vergunningsvrij te maken.

[0:45:56] Nu zijn er drie type instructieregels waarbij geldt dat er een verschil is in de mate waarin zo'n regel dwingend is.

[0:46:01] Wat is de status van deze instructieregel en voor welk type kiest de minister?

[0:46:06] De SGP is positief over het programma Innovatie en Opschaling Woningbouw.

[0:46:10] Ziet de minister ook kans om de keuringen voor industriele bouw, bijvoorbeeld voor de WKB, te stroomlijnen?

[0:46:15] Geïndustrialiseerde bouw kenmerkt zich door verschillende typen woningen.

[0:46:21] Daar kunnen eenduidige keurmerken voor komen, zodat niet steeds opnieuw een heel proces doorlopen moet worden.

[0:46:26] Voorzitter, veel onderwerpen die ik in mijn bijdrage noem... komen ook terug in het plan waar ik het in de inleiding al over had.

[0:46:32] En graag wil ik deze vierde bode aan de minister en de Kamerleden overlandigen.

[0:47:22] Mevrouw Welzijn, u heeft een interruptie.

[0:47:26] Dank u wel, voorzitter.

[0:47:28] Ik wil de heer Vlag...

[0:47:31] een dik compliment maken, ongelezen, maar alleen al voor het feit dat hij zijn brein eromheen gelegd heeft om te kijken van wat moet er nu nog meer gebeuren om de wooncrisis vlot te trekken.

[0:47:45] En mijn vraag aan de heer Vlag is van, is dat ingegeven door het feit dat u eigenlijk vindt dat er nu dus te weinig gebeurt?

[0:47:54] Of vindt u dat er niet de juiste dingen gebeuren?

[0:47:58] Dus wat heeft u bewogen, of wat heeft de heer Vlag bewogen... om tot dit plan te komen?

[0:48:05] Het woord is aan de heer Vlag.

[0:48:07] Mooie vraag van collega Welsen.

[0:48:09] Dank daarvoor.

[0:48:10] Eigenlijk zijn dat een paar dingen.

[0:48:11] En het compliment.

[0:48:12] Ja, dat is heel aardig.

[0:48:15] Dank je wel.

[0:48:16] Een paar dingen.

[0:48:17] Ik zie heel veel drive bij deze minister.

[0:48:20] Dus daar hoef ik niet aan te sleutelen.

[0:48:22] Maar ik zie ook vanuit allerlei kanten... allerlei verschillende oplossingen afgevuurd worden.

[0:48:26] Het zet eigenlijk alle oplossingen... zowel aan de vraag als aan de aanbodkant... voor onszelf in ieder geval op een rij.

[0:48:33] Het helpt ook voor ons als SGP...

[0:48:36] alles wat je in de afgelopen jaren nou al eens naar voren hebt gebracht, even te doordenken van, zijn we nog op de goede weg?

[0:48:41] Een aantal dingen heb je ook moeten herzien, waar je eerder misschien anders over dacht.

[0:48:47] Moet je nu toch bijstellen onder de invloed van de gelde omstandigheden?

[0:48:52] En het helpt ook gewoon om op die manier wat structuur te krijgen.

[0:48:55] Ik vind dat op zich aan de aanbodkant wordt hard gewerkt, maar we moeten ook kijken aan de vraagkant.

[0:49:01] En door dat goed in deze nota te zetten, denk ik dat we een compleet beeld schetsen.

[0:49:05] En tot slot, we hebben het hier al een paar keer over gehad.

[0:49:08] Je kunt wel altijd de minister oproepen allerlei dingen te doen of te zeggen dat dingen niet goed gebeuren.

[0:49:12] Maar ik vind ook dat je als fractie gewoon zelf moet leveren en met voorstellen moet komen.

[0:49:19] De heer Frenwes.

[0:49:22] Voorzitter, grote complimenten.

[0:49:24] aan collega Vlag.

[0:49:25] Hartstikke goed en interessant.

[0:49:27] Ik heb het nog niet uit, maar... Maar ik ben al een eindje.

[0:49:32] Ik heb namelijk een deel van de hypotheekrente-aftrek gelezen.

[0:49:36] En herzien gebruikt de heer Vlag niet afschaffen of...

[0:49:42] Maar tegelijkertijd wil hij het geld wel inzetten voor een hele rit zijn voorstellen, de eigen woning voor ver weg, bouwsparen, misschien wel loonbelasting nog een stukje omlaag.

[0:49:51] Dus dat betekent dus grotendeels afschaffen, behalve dus voor die starters.

[0:49:55] Dus ik was benieuwd hoe hij dat voor zich ziet, ook in relatie tot hoe kijkt hij in deze visie aan tegen de eis die we nu hebben, de betaalbaarheidseis van twee derde betaalbaar bouwen.

[0:50:07] En we ook eigenlijk concluderen, als we die eisen willen handhaven, dan kan dat eigenlijk niet zonder publiek geld.

[0:50:11] Moet dat dan ook gefinancierd worden, bijvoorbeeld uit die herziening van de hypotheekrenteaftrek?

[0:50:16] De heer Vlag.

[0:50:18] Ja, mooie vraag.

[0:50:18] Ook dank daarvoor.

[0:50:20] De hypotheekrenteaftrek is ooit bedacht om mensen aan een eigen woning te krijgen.

[0:50:24] Dat was een stimuleringsmaatregel.

[0:50:26] En inmiddels moeten we concluderen dat er honderdduizenden mensen... maar wat te graag een eigen woning zouden willen kopen.

[0:50:31] Dus die stimulering hoeft daar niet van uit te gaan.

[0:50:33] Aan de andere kant ben ik ook natuurlijk niet naïef.

[0:50:37] Als je aan het H-woord sleutelt...

[0:50:39] moet je heel voorzichtig zijn.

[0:50:40] Want heel veel mensen zitten daar nog middenin in die voordelen.

[0:50:44] Ik heb makkelijk praten, want ik ben al een poosje op weg.

[0:50:46] Maar heel veel mensen moeten nog heel wat jaren daarvan profiteren.

[0:50:49] Dus ik vind dat je daar voorzichtig mee moet zijn.

[0:50:51] Maar je zou wel met elkaar de discussie moeten voeren... of je niet dit geld, dit publieke geld, veel gerichter inzet... voor mensen die nu eigenlijk niet meer aan bod komen op die woningmarkt.

[0:51:02] En hoe dat dan precies gaat uitwerken, daar ga ik graag de discussie over aandoen.

[0:51:05] Wat voorstellen voor...

[0:51:06] Maar dat je het geld, ik geloof dat het 8 miljard is uit me afgezegd, meer zelfs.

[0:51:11] Dat je dat gerichter zou kunnen inzetten, daar zijn wij echt van overtuigd.

[0:51:14] Dat willen we op een zorgvuldige manier ook met elkaar bediscussiëren.

[0:51:18] Ik zag dat de heer Velbrief eerst was en daarna nog de heer De Groot.

[0:51:21] De heer Velbrief.

[0:51:25] Als je interrupties wil, moet je een boekje geven.

[0:51:28] Maar even serieus.

[0:51:29] Het is al de tweede keer in dit soort debatten dat ik het roerend eens ben met de heer Vlag.

[0:51:37] Namelijk de hypotheekrenteaftrek.

[0:51:38] We hadden het al een keer over de hypotheeknormen, de leennormen.

[0:51:42] Ook zoiets, ook heel populair om die te verruimen.

[0:51:44] En dan vervolgens kom je tot de conclusie dat alleen maar de prijzen stijgen... en bewoningen nog onbereikbaarder zijn geworden.

[0:51:49] En hij maakt nu eigenlijk dezelfde analyse over de hypotheek.

[0:51:52] Ik ben het roerend met hem eens.

[0:51:54] Hij heeft ook gelijk dat je vermoedelijk een tijdje alternatieve inkomensbeleid nodig hebt.

[0:52:00] Mensen zijn ervan afhankelijk.

[0:52:01] Maar je kunt misschien wat geld reserveren dan om echt wat te doen aan...

[0:52:05] problemen van start.

[0:52:06] Dus ik ben daar ontzettend in geïnteresseerd.

[0:52:07] Heeft de heer Vlag al nagedacht over de vormgeving van wat je dan in de plaats zou brengen van die hypotheekrente aftrek?

[0:52:14] Ik heb het boekje nog niet kunnen lezen, dus ik geef hem nog een keer een kans om het nog verder te promoten.

[0:52:19] De heer Vlag.

[0:52:22] Ja, het is denk ik waar.

[0:52:23] Ik denk dat naast beschikbaarheid voor woningen betaalbaarheid een steeds groter probleem gaat worden.

[0:52:29] In de tijd dat ik mijn eerste woning kocht kon ik met één salaris een mooie gezinswoning kopen.

[0:52:34] Hartstikke blij mee.

[0:52:35] Diezelfde woning kun je nu alleen maar kopen als je twee volledige salarissen inzet.

[0:52:39] Dan ben je dus 25 jaar verder en ben je dus persoonlijk behoorlijk achteruit geboerd.

[0:52:43] Want je moet eigenlijk twee keer zoveel inspanning leveren voor diezelfde woning.

[0:52:47] En we zien dat financiële prikkels heel snel verdisconteerd worden in de woningprijs.

[0:52:53] En feitelijk...

[0:52:54] weer spiegelt de prijs van de woning helemaal niet de intrinsieke waarde van stenen met lucht ertussen, maar datgene wat mensen kunnen betalen.

[0:53:01] En op het moment dat we dat weten aan te pakken, dan gaan ook die woningprijzen dalen.

[0:53:08] Hoe je het precies gaat doen, in algemene zin zou ik zeggen, zet het geld in daar waar het doelmatig is en bij mensen die het nodig hebben.

[0:53:15] Want in alle eerlijkheid, als je aan iemand die drie ton verdient per jaar vraagt, heb jij behoefte aan de hypotheek aan het aftrekken, zal die zeggen...

[0:53:22] Ja, het is leuk, maar het kan ook zonder.

[0:53:24] En ik denk dat we zo eerlijk dan daar ook wel naar moeten kijken.

[0:53:27] Dat is best wel een stelselherziening.

[0:53:29] Dat wil ik in alle voorzichtigheid doen.

[0:53:30] Maar voor ons is het geen taboe.

[0:53:34] Dit is geen tweede interruptie.

[0:53:36] Dit zijn slechts complimenten aan de heer Vracht.

[0:53:43] Goed, ik zie geen interrupties meer.

[0:53:45] Dan gaan we door naar de heer Mooiman van de PVV voor zijn eerste termijn.

[0:53:49] De heer Mooiman, aan u is het woord.

[0:53:50] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:53:52] Vandaag bespreken we de staat van de volkshuisvesting in Nederland.

[0:53:55] En dat is hard nodig.

[0:53:57] Want we hebben helaas nog altijd te maken met een enorme woningnood.

[0:54:01] Het tekort aan woningen ligt op meer dan 400.000 en dat heeft enorme consequenties.

[0:54:06] Het is voor veel mensen, het werd net al gezegd, bijna onmogelijk om aan een woning te komen.

[0:54:11] Koop- en huurprijzen blijven als gevolg van de schaarste stijgen.

[0:54:14] En de gemiddelde prijs van een woning was in het vierde kwartaal van vorig jaar 483.000 euro.

[0:00:00] 9.000 euro meer dan het kwartaal ervoor en 15.000 euro meer dan het kwartaal daarvoor.

[0:54:26] De nood blijft onverminderd hoog en het onderstreept het belang dat we voldoende maatregelen moeten nemen om het woningtekort in te lopen.

[0:54:34] Bijvoorbeeld waar het gaat om voldoende bouwen, waarschijnlijk de belangrijkste.

[0:54:38] En het halen van die 100.000 woningen per jaar, waar wij, zal ik maar even voor de rest voor zeggen, ook voldoende en frequent voorstellen voordoen, voorzitter.

[0:54:48] En het is goed dat de minister daartoe recent een woontop heeft georganiseerd.

[0:54:52] Waar zij met relevante partners die betrokken zijn bij het behalen van dit doel afspraken heeft gemaakt.

[0:54:57] Maar we hebben wel onze zorgen.

[0:55:00] Zo zal er nog veel uitgewerkt moeten worden om deze afspraken echt om te gaan zetten in resultaten.

[0:55:05] En ook, en dat is net ook genoemd, waren niet alle partners deelgenoot van deze afspraken.

[0:55:13] Mevrouw Beckerman met een interruptie.

[0:55:17] Ja, voorzitter, op dat punt inderdaad.

[0:55:18] Want onder andere de woonbond is afgehaakt.

[0:55:24] En de woonbond is afgehaakt om een voor hen heel cruciaal punt, namelijk de betaalbaarheid van sociale huurwoningen.

[0:55:31] En dat is ook hun zorg hier in de Kamer.

[0:55:33] En we hadden net al een interruptiedebatje.

[0:55:36] Wie heeft welke motie wel of niet ingediend?

[0:55:40] Laten we nu even vooruitkijken naar welke motie we gaan indienen.

[0:55:45] Want ik heb de heer Wilders ook gezien en die heeft ook gezegd, ja die huurverhoging dat mag niet doorgaan.

[0:55:53] Dus als we nou even vooruit kijken, welke motie kunnen wij gezamenlijk indienen om te zorgen dat die huurverhoging die er nu aankomt, ook voor sociale huur, dus 5% wordt gestopt.

[0:56:07] Heel mooi man.

[0:56:08] Dank u wel, voorzitter.

[0:56:09] Ik denk inderdaad een tweetal zaken.

[0:56:11] Ten eerste natuurlijk jammer dat er partijen zijn die om verschillende redenen de afspraken niet hebben ondertekend.

[0:56:18] Dat hadden we liever wel gehad.

[0:56:20] Hetzelfde is natuurlijk waar voor de matiging juist van die huurstijging in de corporatiesector, die 6,2 procent zou zijn.

[0:56:30] En uiteindelijk 4,7% is geworden na natuurlijk afspraken die het kabinet erover heeft gemaakt.

[0:56:38] Ik denk, ook zoals u inderdaad terug kunt zien in onze schriftelijke vraag die we recent samen met de fractie van NRC hebben gesteld, dat we ons grote zorgen maken over de betaalbaarheid.

[0:56:47] En vooruitlopend, om concreet uw vraag te beantwoorden, denk ik ook dat we daar richting de voorjaarsnota met elkaar over moeten gaan praten.

[0:56:54] Mevrouw Bekker.

[0:56:56] Ja, voorzitter, dat kan dus niet.

[0:56:57] Dat is te laat namelijk.

[0:56:59] Er is namelijk wettelijk geregeld dat als je...

[0:57:03] Mag ik heel even hem afmaken?

[0:57:04] Sorry.

[0:57:06] Het wettelijk is geregeld dat als je in een sociale huur een huurverhoging doorvoert, dan moet je huurders daar tijdig van op de hoogte stellen.

[0:57:17] En dat betekent dat heel veel huurders maart, april die brieven op de mat moeten hebben.

[0:57:23] Je kunt dat ook nakijken, daar is gewoon een termijn voor.

[0:57:28] Dat betekent dat wij als Kamer eigenlijk nog maar kort de mogelijkheid hebben om die huurverhoging tegen te houden.

[0:57:35] En ik vraag niet wat het kabinet gaat doen, ik vraag ook echt wat de Kamer gaat doen.

[0:57:43] En daarom kijk ik echt naar de PVV.

[0:57:45] Want schriftelijke vragen indienen over een huurverhoging die twee weken later ingaat, dat heeft niet zo heel veel zin.

[0:57:54] En wachten tot de voorjaarsnota, dat betekent gewoon dat je niet meer op tijd bent om die huurverhoging in de sociale sector tegen te gaan.

[0:58:02] Het is mij één keer in februari gelukt om een huurbevriezing door te voeren.

[0:58:09] Dat was echt een laat moment, maar het zou me zo'n lief ding waard zijn als we deze opnieuw weten te blokkeren.

[0:58:16] En daarom vraag ik het u nogmaals, want we hebben niet zoveel aan schriftelijke vragen of aan filmpjes op X.

[0:58:24] hebben alleen maar iets aan daden.

[0:58:27] Is de PVV-fractie bereid om samen te werken, ook met de oppositie, om te zorgen dat die huurverhoging niet doorgaat?

[0:58:37] De heer Mooijman.

[0:58:38] Ja, voorzitter, toch weer een tweetal zaken.

[0:58:41] Ten eerste moet ik er ook op wijzen dat het kabinet er natuurlijk al voor gezorgd heeft dat in ieder geval in de sociale sector er een matiging heeft plaatsgevonden naar 4,7% samen met partners.

[0:58:52] Ten tweede, wij zijn altijd bereid om samen met welke partij dan ook... na te denken over oplossingen.

[0:58:58] Tegelijkertijd heb je ook de realiteit dat je met elkaar afspraken hebt... en dat je moet kijken waar je het vandaan kan halen.

[0:59:04] En daar is denk ik ook de voorjaarsnota het geschikte moment voor.

[0:59:07] Mevrouw Beckerman met een vervolgvraag.

[0:59:11] Voorzitter, maar ik heb vorige week... Ik ga even proberen om het heel rustig te doen.

[0:59:17] Heb ik de heer Wilders gezien...

[0:59:19] En die maakte zich in de media nogal boos over die huurverhoging.

[0:59:25] Nu hebben we het debat en kunnen we er iets aan doen.

[0:59:29] En dan wordt er gezegd, ja nee, maar hij is al gematigd.

[0:59:32] Wat een onzin.

[0:59:33] Daarna heeft de heer Wilders nog gezegd... dit moet niet zo doorgaan, we moeten die huurverhoging stoppen.

[0:59:39] Voorzitter, het heeft niet zoveel zin... omdat hij bij de mensen op de mat ligt... nadat hij wettelijke termijn verstreken is.

[0:59:47] Dus ik vraag nogmaals aan de PV... gaat u zich nou verbergen achter allerlei afspraken en...

[0:59:58] vreemde sprongen maken?

[1:00:00] Of gaat u daadwerkelijk hier iets aan doen?

[1:00:03] Zoals uw fractievoorzitter belooft dat aan mensen.

[1:00:05] U heeft bij de verkiezingen beloofd de huren met 20% te verlagen.

[1:00:10] Ik wil niet achteruitkijken, maar u heeft nogal vaak tegen voorstellen gestemd om daadwerkelijk iets te doen aan die huurexplosie.

[1:00:18] Gaat de PVV op tijd zorgen dat die enorme huurverhoging niet doorgaat?

[1:00:25] Ja of nee?

[1:00:27] Heel mooi, man.

[1:00:27] Nou, voorzitter, ik denk toch een beetje het vreemd dat hier geschetst wordt, vind ik niet terecht.

[1:00:33] Ik denk dat als je kijkt naar wat we voor elkaar hebben gekregen, juist ook in de onderhandelingen en met dit kabinet, de maatregelen voor 2025 en 2026, dan zitten er hele mooie maatregelen tussen, waardoor juist mensen daar wat meer bij krijgen in vergelijking met het verleden.

[1:00:50] Ik ben het er wel mee eens dat de huren te hoog zijn.

[1:00:53] Dat hebben we ook gezegd.

[1:00:54] Ook trouwens waar het gaat om de middenhuur.

[1:00:57] En dat vinden we een probleem.

[1:01:01] Tegelijkertijd is het ook een realistische zaak... dat we met elkaar een oplossing moeten zoeken die ook houdbaar is.

[1:01:07] En het moet ook ergens vandaan komen.

[1:01:10] En dat gaan we met elkaar bespreken hoe we dat gaan doen.

[1:01:13] De heer De Hoop was er eerst en daarna kom ik bij u, meneer Adabas.

[1:01:17] De heer De Hoop.

[1:01:18] Ja, dank voorzitter.

[1:01:18] Want de heer Mooiman was niet blij met mijn opmerking... dat in ieder geval sinds hij woordvoerder is... dat hij nog niet voorstellen heeft gedaan de afgelopen periode om het te matigen.

[1:01:28] Maar ik mag volgens mij de heer Mooiman wel ook aanspreken... op zijn verantwoordelijkheid als grootste partij sinds hij woordvoerder is.

[1:01:35] En hij schetst nu het beeld dat er huren zo gematigd zouden zijn geweest.

[1:01:39] Maar we hebben de grootste huursteiger gezien in de afgelopen 30 jaar.

[1:01:42] Terwijl de PVV beloofde 20% korting op die huren.

[1:01:46] U heeft ook in uw verkiezingsprogramma gezegd dat we willen dat die woningen betaalbaarder worden.

[1:01:49] De gemiddelde woning is zometeen 5 ton.

[1:01:52] En als u nu voor het komend jaar wat wilt doen, dan heeft mevrouw Beckerman gelijk, dan kun je niet tot de voorjaarsnoten wachten, want dat zijn pas maatregelen voor de begroting en het jaar daarna.

[1:02:00] Dus kunnen we erop rekenen dat de PVV voor de voorjaarsnoten de komende weken met de voorstel komt voor de huren nog van dit jaar, vanaf 1 juli?

[1:02:08] Heel mooi man.

[1:02:09] Nou, voorzitter, daar denken wij wel over na.

[1:02:12] Daarnaast wil ik ook toch nog even terugkomen, excuseer voor een wat uitgebreidere beantwoord, op inderdaad een stuk over moties en dergelijke.

[1:02:20] Ik moet zeggen, mijn fractie en ikzelf zorgen juist dat we iedere vergadering die wij plenair met elkaar hebben met moties komen, juist omdat de woningnood zo enorm groot is,

[1:02:31] En ik denk dat onze fractie wat dat betreft meer aan woningbouw heeft gedaan dan GroenLinks PvdA het afgelopen jaar.

[1:02:37] Waar het gaat om de betaalbaarheid ziet u ook dat dit kabinet juist maatregelen heeft genomen die mede door ons tot stand zijn gekomen.

[1:02:45] Waar we ook volledig achter staan.

[1:02:47] We hebben daar ook het debat met elkaar over gehad bij de begroting.

[1:02:50] En ja, dat er meer moet gebeuren, dat ben ik met u eens.

[1:02:53] En we gaan ook kijken hoe we dat voor elkaar gaan krijgen.

[1:02:58] Ik had veel verwacht in dit debat.

[1:03:00] Maar niet dat de PVV met trots zou vertellen... wat ze afgelopen jaar voor huurders en mensen met de woning gedaan hebben.

[1:03:06] Het is toch werkelijk niet te geloven.

[1:03:07] Als we de grootste huurstijging van de afgelopen 30 jaar hebben gezien... en de heer Mooiman vertelt trots wat u de afgelopen periode gedaan heeft.

[1:03:14] Ik vind het echt onbestaanbaar.

[1:03:16] En ik vraag nog één keer aan de heer Mooiman... wat voor voorstel gaat u de komende weken doen... om in 2025 die grote huurstijging nog te voorkomen?

[1:03:24] Want die schriftelijke vragen gaan er niet bij helpen.

[1:03:26] Dan moet daar...

[1:03:27] snel concreet een voorstel doen.

[1:03:28] Ik zal het ook doen, maar ik verwacht het ook van uw fractie.

[1:03:30] Dus kunnen wij daar op korte termijn iets van u verwachten?

[1:03:34] Meneer Mooiman.

[1:03:34] Voorzitter, nogmaals, ik sta open.

[1:03:37] We staan open voor het gesprek met alle partijen.

[1:03:39] Ik heb net, denk ik, drie keer aangegeven hoe we erin zitten.

[1:03:43] Lijkt me dat dat ook duidelijk is.

[1:03:44] En ik ga graag verder met mijn betoog, voorzitter.

[1:03:48] De heer De Hoop, dat is uw laatste interruptie.

[1:03:50] Ja, het is mijn laatste interruptie, maar voorzitter, ik moet toch concluderen dat ik echt vind dat de PVV wat betreft woningbouw en volkshuisvesting echt door de mand valt.

[1:03:59] Ik kan het nog drie keer herhalen, met de grootste huurstijging gezien.

[1:04:02] En u gaat gewoon de komende weken niet meer doen dan die schriftelijke vraag.

[1:04:06] Als u nu wilt zorgen dat de huren in 2025 gematigd worden, moet je nu met de voorstel komen.

[1:04:11] Mevrouw Beckerman refereerde aan haar motie, volgens mij 2021 februari was dat, waardoor je dat net op tijd nog kon voorkomen.

[1:04:18] Zo misschien wel zelfs met andere vormen.

[1:04:19] Een wet misschien wel zelfs moeten komen om het nu nog te voorkomen.

[1:04:22] En ik zou toch echt een beroep willen doen op de heer Mooijman.

[1:04:26] Die zelf kiezers de belofte heeft gedaan om die huurmatiging voor elkaar te krijgen.

[1:04:32] En ja, na 413 dagen hoop ik dan toch dat eerste voorstel te zien van de heer Mooijman.

[1:04:38] Waarmee je dan hopelijk toch wat kan doen aan die ongelooflijk hoge huren.

[1:04:43] Ja, voorzitter, ik moet toch wel zeggen, ik vind het echt schandalig dat GroenLinks, PvdA, zich eigenlijk nog durft uit te spreken over de huursector en het tekort aan woningen aan zich.

[1:04:54] Als we kijken, en dat geven ook corporaties aan, waarom zaken zo duur zijn, waarom de koopprijzen, de huurprijzen zo duur zijn, waarom er zo weinig woningen zijn.

[1:05:02] is het natuurlijk ook de vraag.

[1:05:04] Enorm is toegenomen dat juist GroenLinks-PVDA... meer dan 10, 15 jaar lang iedereen hier maar naartoe heeft willen halen.

[1:05:11] Tegelijkertijd constant eisen heeft opgelegd... aan woningbouwcorporaties om te verduurzamen.

[1:05:17] Vervolgens moord en brand schild, terwijl ze zelf de pyromaan zijn.

[1:05:21] Voorzitter, dat vind ik schandalig.

[1:05:23] En dan mogen we blij zijn dat we nog een kabinet hebben... dat wel de huren gaat matigen.

[1:05:27] En dat er partijen zijn die zich daar wel voor in zullen zetten.

[1:05:30] En dat gaat u ook zien, voorzitter.

[1:05:33] De heer Elabassie.

[1:05:36] Voorzitter, ik luister echt met plaatsvervangende schaamte hier.

[1:05:40] Dat de PVV vanuit de oppositie met de wijsvinger naar anderen wijst.

[1:05:45] Ja, daar kun je wat van vinden.

[1:05:46] Maar nu in het kabinet wijzen naar anderen de PVV die het hart schreeuwde, die 20% huurverlaging heeft beloofd aan de mensen en ondertussen de hoogste huurverhoging aller tijden.

[1:05:59] Voorzitter, ik zou echt de PVV gewoon een open vraag willen stellen.

[1:06:03] Kan de PVV even zelf reflecteren, even nadenken wat er in de afgelopen periode is gebeurd?

[1:06:12] Voorzitter, dank.

[1:06:13] Onze partij heeft inderdaad niet de bed aan het slopen van de woningmarkt in de afgelopen tien jaar.

[1:06:21] Wij zijn nu wel aan het roeren om te zorgen dat dat verbetert.

[1:06:25] Daar doen we regelmatig voorstellen toe.

[1:06:28] Dat doen we bijna iedere vergaderingen.

[1:06:30] Ik geef toe, ik heb de heer El Abassi nog nooit in een vergadering van de Volkshuisvesting een ruimtelijke ordening gezien.

[1:06:35] Dus misschien ook daar een stukje zelfreflectie.

[1:06:38] De heer El Abassi.

[1:06:39] Voorzitter, dat doe ik zeker.

[1:06:41] De heer Elabassie heeft bijna iedere dag een debat.

[1:06:45] Daar kan de PVV wat van leren.

[1:06:46] Die komt keer op keer in de krant vanwege de afwezigheid.

[1:06:50] Volgens mij zou er niet eens een PVV ontbreken op het moment dat de heer Mooiman hier zelf niet aanwezig was.

[1:06:57] Dan hoeven we in ieder geval niet naar de leugens van de PVV te luisteren.

[1:07:00] Bovendien ben ik wel bij een debat aanwezig geweest, dus dat heeft de heer Mooiman verkeerd.

[1:07:05] Voorzitter, ik wil wel overgaan naar mijn vraag.

[1:07:09] Namelijk de heer Wilders.

[1:07:12] De huren die reizen de pan uit en Rutte doet niets.

[1:07:17] Voorzitter, Rutte deed inderdaad niets.

[1:07:19] Maar de PVV doet wel wat.

[1:07:21] De hoogste huurstijgingen aller tijden.

[1:07:24] Voorzitter, kan de PVV niet beter niets doen?

[1:07:27] Ja, mooi man.

[1:07:28] Nou, voorzitter, het lijkt inmiddels een soort herhaling te worden van het begrotingsdebat dat we hebben gevoerd.

[1:07:34] Ja, ik zou bijna zeggen, kijk het debat ook terug.

[1:07:36] Dan kunt u ook zien de maatregelen die het kabinet heeft genomen.

[1:07:39] Bijvoorbeeld ten aanzien van de huurtoeslag, 500 miljoen per jaar.

[1:07:42] Bijvoorbeeld de maatregelen over het vereenvoudigen van de huurtoeslag, waarom mensen er meer bij krijgen.

[1:07:47] In 2025, 2026, er worden maatregelen genomen.

[1:07:51] En nu ook weer de matiging door middel van de afspraken die gemaakt zijn op de woontop.

[1:07:55] Dus er wordt een soort frame geschetst, alsof er niks zou gebeuren.

[1:07:59] Men zou zitten te slapen, maar dat is gewoon niet zo, voorzitter.

[1:08:05] De heer Alabas.

[1:08:06] Voorzitter, volgens mij sierde het...

[1:08:11] de heer Wilders, en dat is de eerste en de laatste keer dat ik zoiets uit mijn mond zal verkondigen, dat hij de heer Rutte aanpakte op zijn gedraai, op zijn slappe gelul.

[1:08:26] En voorzitter, ik hoor hier alleen maar slappe gelul vanuit de PVV.

[1:08:29] En ik zou de PVV echt willen vragen, ga zelf reflecteren, kijk waar jullie mee bezig zijn.

[1:08:36] Want jullie hebben Henk en Ingrid van alles beloofd, maar het enige wat ze krijgen is een dikke middelving.

[1:08:45] Nou, voorzitter, ik heb daar geen reactie op.

[1:08:47] Ik vind het eigenlijk onder de maat hoe Denk me praat over mensen en over mijn partij.

[1:08:52] Ik vind het schandalig, zeker op het moment dat een partij als Denk, die, ja, vind ik zelf ook, enorm debat is geweest, juist aan de problematiek die wij hier nu ervaren.

[1:09:01] Voorzitter, ik ga verder met mijn betoog.

[1:09:05] Dank, voorzitter.

[1:09:06] Om de woningnood zo adequaat mogelijk aan te pakken, is het van belang dat alle neuzen dezelfde kant op staan.

[1:09:12] En dat geldt ook voor de uitwerking.

[1:09:14] Bijvoorbeeld voor overheidslagen.

[1:09:16] En recent gaf de minister in een uitzending van WNL aan dat zij blij is met hoe het straatje erbij in Noord-Holland opgepakt wordt.

[1:09:22] Namelijk dat het overal in de provincie kan.

[1:09:25] En ook gaf zij aan dat alle provincies op dezelfde wijze dit zouden moeten doen.

[1:09:31] Kan de minister aangeven wat de stand van zaken is in andere provincies?

[1:09:35] Zijn er provincies die nog niet genoeg invulling geven aan het schaatsje erbij?

[1:09:38] Zo weet ik bijvoorbeeld dat de provincie Zuid-Holland ook beperkingen oplegt ten aanzien van het aantal hectare.

[1:09:44] En om bij de provincie Noord-Holland te blijven, voorzitter.

[1:09:47] Recent kwamen zij helaas ook met zorgwekkend nieuws.

[1:09:50] In 2023 leek het alsof de provincie voldoende woningbouwplannen had om aan de opgave te voldoen.

[1:09:55] Maar bouwers en ontwikkelaars waren sceptisch.

[1:09:58] De provincie hield daarop de afgelopen maanden de grootste 46 bouwprojecten nog eens kritisch tegen het licht.

[1:10:03] En toen bleek toch een tekort aan plankcapaciteit van 20.000 woningen.

[1:10:08] En ook woningbouwers NL gaf aan dat zij signalen ontvangen vanuit leden waaruit het beeld naar voren komt dat dergelijke tekorten bij alle provincies aanwezig zijn.

[1:10:17] Hoe kijkt de minister naar deze situatie en in hoeverre mate speelt dit nou echt?

[1:10:22] Voorzitter, het blijft duidelijk dat we flink bij moeten bouwen om de woningnood tegen te gaan.

[1:10:27] En dat zullen we ook in ieder debat blijven benadrukken.

[1:10:30] Tegelijkertijd is er wel meer nodig om te zorgen dat Nederlandse woningzoekenden een woning kunnen vinden.

[1:10:37] En juist daarom hebben we ook in het hoofdlijnakkoord afgesproken om de voorrang die statushouders krijgen op sociale huurwoningen te verbieden.

[1:10:44] En uit het rapport over draagvlak en weerstand bij de huisvesting van statushouders, dat ook op de agenda staat, wordt opnieuw duidelijk dat mensen klaar zijn met een eerlijke voorrangsregeling.

[1:10:54] Het is onbegrijpelijk dat Nederlandse woningzoekenden achtergesteld worden op statushouders en dit moet, zoals afgesproken, zo spoedig mogelijk veranderen.

[1:11:02] De minister heeft per brief aangegeven dat de Kamer in de eerste helft van 2025 wordt geïnformeerd over de voortgang, maar dit is wat onze fractie betreft echt te traag.

[1:11:10] We willen het liefst vandaag nog dat de minister met het verbod komt en we vragen haar om snelheid te maken.

[1:11:16] De benodigde aanpassingen aan de huisvestingswet zouden technisch al klaar zijn.

[1:11:20] En we roepen de minister dan ook op om nog voor het voorjaarsreces de benodigde wetswijziging naar de Kamer te sturen.

[1:11:26] Ook waar het gaat om het schrappen van de taakstelling voor de opvang van statushouders willen we snel resultaten zien.

[1:11:31] Kan de minister de stand van zaken toelichten?

[1:11:34] Voorzitter, dan waar het gaat om de problemen ten aanzien van de handhaving op de bewoning van recreatiewoningen.

[1:11:40] Het is goed dat de minister gemeente heeft opgeroepen om te stoppen met handhaven.

[1:11:44] Maar toch zien we dat de gemeenten zijn waar er gewoon mee wordt doorgegaan.

[1:11:48] Met alle gevolgen van dien voor mensen die vaak geen kant op kunnen en mogelijk zelfs dakloos worden.

[1:11:54] Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat deze gemeenten stoppen met handhaven?

[1:11:58] Hoe gaat de minister de mensen helpen waar nu toch tegen wordt opgetreden?

[1:12:02] En voorzitter, dan het volgende.

[1:12:04] Recent viel in de media te lezen dat steeds meer aanbieders van huurwoningen deze bewust aanbieden voor short stay, om zo geen vaste huurcontracten te hoeven aan te bieden.

[1:12:13] Hierdoor zijn huurwoningen alleen toegankelijk voor specifieke groepen zoals expats, uitwisselingsstudenten en spoedzoekers.

[1:12:20] Meneer Mooiman, er is een interruptie van de heer Vlag voordat hij verder gaat met die patroon.

[1:12:26] Dat is een interruptie die gaat over het permanent bewonen van recreatieparken.

[1:12:32] Ik hoorde heer Moorman oproepen om een einde te maken aan gemeenten die daarop handhaven.

[1:12:38] Eigenlijk ligt dat een beetje in lijn met wat ik richting de heer Hoop zei.

[1:12:43] Daar zitten ook gemeenteraden die daar eigen keuzes in maken.

[1:12:45] Veel recreatieparken zijn ook echt verschillend.

[1:12:48] Er is geen bouwbesluit wat geldt voor die woningen...

[1:12:52] Soms is er maar één toegangsweg naar een enorm vakantiepark.

[1:12:55] Als mensen daar permanent gaan wonen, zijn de hulpdiensten daar niet op voorbereid.

[1:12:58] Ik heb daar met de Stichting Vitale Vakantiepark uitgebreid over gesproken.

[1:13:04] Is de heer Mooiman het niet met mij eens dat dit echt lokaal zo verschillend is... dat we ook die keuze van is een park geschikt om permanent te bewonen of niet, daar te laten?

[1:13:14] Dank u wel, voorzitter.

[1:13:15] Dank voor de vraag.

[1:13:16] Normaal zou ik het met de heer Vlag 1 zijn... waar het gaat om de bevoegdheden van lokaal bestuur.

[1:13:20] Maar in deze zijn het vaak zulke schrijnende situaties... en ook zo groot van aard en omvang... dat we echt denken dat hier landelijke regie nodig is.

[1:13:30] Daar zeg ik wel bij, er zullen altijd bepaalde uitzonderingen zijn.

[1:13:33] Het is naar mijn weet ook, heeft de minister in de brief opgenomen... dat het onder bepaalde voorwaarden zo is.

[1:13:38] Dus het wordt niet allemaal over één kam geschoren...

[1:13:41] Maar wij vinden het wel echt heel erg belangrijk dat het rijker verzorgt... dat mensen hun woning niet worden uitgezet.

[1:13:46] En zeker niet in deze tijd.

[1:13:49] Mevrouw Vedder van het CDA.

[1:13:53] Ik hoor deze oproepen wel vaker.

[1:13:56] Ze stoppen het handhaven, want dan staan er mensen op straat.

[1:13:59] Terwijl als je naar de cijfers kijkt en naar de signalen die we uit het veld krijgen... het eigenlijk nauwelijks voorkomt, tot nooit, dat er mensen daadwerkelijk op straat belanden... omdat er altijd wordt gezocht naar een maatwerkoplossing.

[1:14:14] Dus ik vind die tegenstelling suggereren, ik vind dat wel een beetje bijzonder.

[1:14:18] Ik ben wel benieuwd naar de reflectie van de heer Mooiman erop.

[1:14:21] De heer Mooiman.

[1:14:21] Dank u wel, voorzitter.

[1:14:23] Ik zou bijna zeggen, was het maar waar.

[1:14:24] Ik ben een jaar of zeven, acht professioneel statenlid in Zuid-Holland geweest... waar ik ook altijd de portefeuille recreatiewoningen onder me had.

[1:14:32] En ik vind het verschrikkelijk in al die tijd hoeveel mensen ik bij me heb gehad.

[1:14:37] En nog steeds nu, sinds ik sinds enkele maanden het woondossier mag doen.

[1:14:42] Die gigantische problemen ervaren met de handhaving.

[1:14:45] En ook huisuitzettingen, boetes, dwangsommen enzovoort.

[1:14:49] Dus dat is wel echt een serieus groot probleem.

[1:14:52] Waarop denk ik ook rechtvaardig is dat de minister inzet op landelijke regie.

[1:15:00] Dank u wel voorzitter.

[1:15:03] Ten aanzien van de short stay.

[1:15:08] Volgens verschillende verhuurplatformen is het aantal advertenties met die short stay in de omschrijving vorig jaar met maar liefst 45% toegenomen.

[1:15:16] Steeds vaker staat er ook bovenaan advertenties expats only of een andere soort gelijke disclaimer.

[1:15:21] Ik herken dat zelf ook heel erg en vanuit mijn kennis kring...

[1:15:25] Ik ben inmiddels 29, dus ook in die leeftijden heb je dat helaas dat mensen geen woning kunnen vinden.

[1:15:33] Heel veel zelfs.

[1:15:34] En daar zie je dus ook dit soort zaken waar ze toch een keer eindelijk die huurwoning kunnen vinden.

[1:15:40] Dat daar staat, ja, het kan niet, het mag niet.

[1:15:43] En hoewel het ministerie natuurlijk reeds heeft laten weten dat gemeenten moeten handhaven op oneigenlijk gebruiken van short stay, vragen wij ons af of er binnen de huidige wetgeving wel gehandhaafd kan worden.

[1:15:54] En zo nee, wat de minister hieraan wil doen.

[1:15:57] Zij zei al iets over, of tenminste in de media werd al aangegeven dat er natuurlijk een reflectie zou komen op de effecten van de wet.

[1:16:06] En we zijn ook benieuwd of daar het een of ander hierover wordt opgenomen.

[1:16:09] Dank u wel, voorzitter.

[1:16:13] Goed, ik zie geen interrupties meer.

[1:16:14] Dan gaan we door met de bijdrage van de heer Velbrie van D66.

[1:16:17] Gaan u het woord.

[1:16:20] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:16:23] De staat van de volkshuisvesting is net uit de dramatische cijfers vliegen om je oren.

[1:16:27] Het woningtekort is nu opgelopen naar 400.000 woningen.

[1:16:30] Dat is ruim meer dan er in de hele provincie Groningen staat, om maar eens iets te noemen.

[1:16:35] paraphraserend naar Hans van Mierlo.

[1:16:38] De wooncrisis in Nederland is niet zozeer een drama van honderdduizenden, maar honderdduizend keer het drama van één.

[1:16:44] Telkens weer een Nederlander die niet zijn of haar leven kan opbouwen.

[1:16:47] Ik had voor dit debat een gesprek met woningzoekers.

[1:16:50] Ze zitten ook op de tribune.

[1:16:52] Wat me in dat gesprek enorm opviel, was dat het hele gewone Nederlanders waren met gewoon banen die op een of andere manier gewoon niet verder kunnen.

[1:17:01] Ofwel bij hun ouders moeten blijven wonen, of een oudere mevrouw die

[1:17:05] niet naar een woning kan die aangepast is aan haar staat.

[1:17:08] Of mensen die vastzitten in een woning en te weinig ruimte hebben... maar niet iets kunnen vinden.

[1:17:13] Het is eigenlijk schandalig in een land zoals Nederland.

[1:17:17] En we hebben allemaal goede bedoelingen... maar daar kunnen mensen niet in wonen.

[1:17:22] Dus ik ga een aantal grote punten noemen... waarvan ik denk dat die helpen om hier wat aan te doen.

[1:17:28] En dan ontkom je niet deze week aan het stikstofdossier...

[1:17:35] Een woontop en de minister heeft haar best gedaan om dat te organiseren.

[1:17:39] En dan denk je wel, als je dit van de week allemaal ziet... en je hoort de bedoeling 100.000 woningen per jaar erbij... dan denk je toch vooral hoe dan?

[1:17:49] Als je tot je laat doordringen wat de Raad van State-uitspraak eigenlijk betekent... en wat die Greenpeace-uitspraak eigenlijk betekent.

[1:17:56] Want die uitspraak is gewoon glashelder.

[1:17:58] Het kabinet rijdt willes en wedes tegen de muur op van het stikstofbeleid.

[1:18:03] Het stikstof geld is grotendeels weg...

[1:18:05] En er is niks voor in de plaats.

[1:18:07] Ik zat net te denken, zou het kabinet Hans Klok hebben ingehuurd in de ministeriële commissie?

[1:18:13] Want het lijkt wel of ze hopen op een soort magische oplossing.

[1:18:18] Ik hoor niks, maar nou ook echt niks, behalve een minister die zegt... ja, ik heb wel een plan, maar dat moet nog concreet uit worden gewerkt.

[1:18:26] Maar ik zit er al pas een half jaar.

[1:18:28] En andere minister die half ontkent...

[1:18:32] Er moet daar echt iets gebeuren nu.

[1:18:34] En de tijd van het hopen op magie is voorbij.

[1:18:38] Het is tijd voor het kiezen.

[1:18:40] En ik weet dat niemand houdt van de oplossingen die wij hebben genoemd.

[1:18:46] Maar het zal niet kunnen met deze omvang van de veestapel in Nederland.

[1:18:50] Ik zeg het nog maar één keer, het gaat niet.

[1:18:52] En ik geef tenminste er ook wel toe dat dat niet de enige oplossing is.

[1:18:54] Hij is er gelijk in ook.

[1:18:56] Maar we moeten door de taboes hierheen.

[1:18:58] Het kan niet anders.

[1:19:01] Voor is er dan geld?

[1:19:02] De minister stopt een enorme hoeveelheid subsidie.

[1:19:05] Ik kom straks nog even terug op de effecten daarvan in de woningbouwsector.

[1:19:10] We zijn het natuurlijk mee eens.

[1:19:11] Maar er is ook veel co-financiering nodig.

[1:19:14] Daar schrok ik erg van de vibe, de geluiden rond die woontop.

[1:19:19] Want de gemeenten moeten flink co-financieren.

[1:19:22] Maar dinsdag kregen wij een BDO-onderzoek...

[1:19:25] Dat is een onderzoeksbureau.

[1:19:27] En daar bleek uit dat driekwart van de gemeente hun begroting niet rondkrijgt.

[1:19:31] En ik heb wat D66-collega's uit de gemeenteraden gesproken de afgelopen maanden.

[1:19:35] En die geven aan dat van hun vrij besteedbare ruimte...

[1:19:39] dat is een heleboel geld dat in gemeenten gewoon vastzit aan vaste dingen... dat zij 10, 15 of 20 procent moeten gaan bezuinigen in het ravijnjaar.

[1:19:46] Het beroemde jaar 2026 voor de mensen die het debat volgen... en die de term niet kennen.

[1:19:51] Dat is het jaar waarin de gemeenten veel meer geld krijgen dan ze daarvoor kregen.

[1:19:55] En dat wordt omschreven als een ravijnjaar.

[1:19:58] En hoe reëel zijn eigenlijk de plannen van de minister... en de plannen uit die woontop... als je tegelijkertijd dit financiële beeld heeft bij gemeenten?

[1:20:07] En is zij in gesprek?

[1:20:09] met de minister van BZK, die beheerder is van het gemeentefonds... en de minister van Financiën, samenbeheerder, om daarnaar te kijken.

[1:20:16] En is zij bereid ons te doen toekomen in de Kamer een doorrekening... wat eigenlijk de effect is van het ravijnjaar op de woonplannen?

[1:20:24] Ik ben er ontzettend benieuwd naar.

[1:20:26] Ik wacht heel even, ik zie een interruptie.

[1:20:30] Mevrouw Welzee.

[1:20:32] U had een interruptie, maar werd eerlijk gesteld.

[1:20:34] Ja, het was een dubbele interruptie.

[1:20:35] Het ene antwoord is T. En richting de heer Veldbrief.

[1:20:42] Over de financiën van de gemeente.

[1:20:45] Nou, we zouden ook net zo goed in een BISA-commissie kunnen zitten... om het daar eens goed over te hebben.

[1:20:51] Maar als ik dan even inzoom op de woningbouwgelden... waar ik zelf echt voor vrees...

[1:20:57] Is dat die miljarden die we met elkaar vrijgespeeld hebben voor de woningbouw.

[1:21:04] Dat die dus inderdaad opgaan aan allerlei gaten in begrotingen.

[1:21:08] Door de jeugdzorg of om maar wat te noemen.

[1:21:10] En ook zo'n realisatiestimulans die niet geoormerkt is.

[1:21:14] Aan de ene kant geen lastendruk.

[1:21:16] Maar aan de andere kant het risico dat dat geld verdampt.

[1:21:20] Hoe kijkt de heer Velbrief daartegen aan?

[1:21:23] De heer Velbrief.

[1:21:24] Nee, voorzitter, dat mevrouw Welzijn gelijk heeft, dat is inderdaad een risico.

[1:21:28] Dus ik denk als je naar het totale plaatje kijkt van hoe we het geld wat we proberen naar woningbouw toe te brengen, wat de minister probeert, en dat in combinatie met dat ravijnjaar en de combinatie met de effecten die mevrouw Welzijn overschrijft, dat dat er niet goed uitziet.

[1:21:41] Dus daarom, ik was eigenlijk toe aan, ik zal mijn vraag nog een keer herhalen, ik zou eigenlijk van de minister, van het kabinet, want ik vraag het dan aan meerdere ministers, een doorrekening willen hebben wat nou eigenlijk die situatie op die gemeentefinanciën,

[1:21:53] inclusief de effecten die misschien die mevrouw wel zijn beschrijft... wat die betekenen voor de woningbouwambities.

[1:21:59] Want dan weten we dat maar.

[1:22:00] Want anders zitten we weer elkaar een verhaaltje te vertellen.

[1:22:07] Dan even over de effecten van geld.

[1:22:09] Ik wacht nog heel even.

[1:22:17] De heer Vlag, het is uw laatste interruptie.

[1:22:19] Echt waar?

[1:22:19] Gaat het al zo snel?

[1:22:20] Dan zal ik hem goed gebruiken.

[1:22:23] Ik dacht dat ik net een taboe op tafel legde met de hypotheekrentaftrek, maar een halvering van de V-stapel is op z'n minst een even groot taboe.

[1:22:31] Nou, nadat we het eerder roerend eens waren, kunnen we nu constateren dat we daar in ieder geval mijlenver uit elkaar liggen.

[1:22:38] Maar mag ik dan ook hier wel de hoop uitputten dat voor D66 en voor de heer Velbrief ook andere zaken niet meer taboe zijn?

[1:22:45] Bijvoorbeeld Vos minder vliegen.

[1:22:48] Misschien moet wel Vos remmen op migratie komen aan de vraagkant van de woningmarkt.

[1:22:53] Als dit soort grote zaken op tafel worden gelegd, zijn die andere zaken die ik noem dan ook geen taboe meer.

[1:22:58] De heer Velbrief.

[1:22:59] Nee, die zijn ook geen taboe meer.

[1:23:00] Ik zal een voorbeeld geven aan de migratiekant.

[1:23:03] De meest gevoelige.

[1:23:04] Wij zijn een erg grote voorstander.

[1:23:05] Ik heb het zelf de tweede termijn van het U op demografie debat mogen doen.

[1:23:09] Dat zegt de heer Vlag.

[1:23:11] Daar heb ik ook aangegeven dat ik vind dat ons beleid op het gebied van arbeidsmigratie gebaseerd moet zijn op een uitgangspunt over wat je met je economie wil.

[1:23:20] Daar volgt uit wat je aan arbeidskrachten nodig hebt en daar volgt je arbeidsmigratiebeleid uit.

[1:23:26] Dus nee, daar vind ik ook dat je restrictief moet zijn.

[1:23:29] In de zin dat je moet baseren op een economisch model wat je wil.

[1:23:33] En dat betekent ook weer, daar geldt ook weer voor, daar zitten ook nare keuzes aan.

[1:23:37] Dat betekent niet dat je iedere economische activiteit in Nederland, die om wat voor reden dan ook hier gedaan wordt, maar onderdeel moet maken van je economie.

[1:23:45] We hebben een enorm tekort aan arbeidskrachten.

[1:23:48] Dus nee, daar geldt hetzelfde voor.

[1:23:49] Overigens, rond die fijne stapel toch nog even voor de allerhelderheid.

[1:23:51] Het gaat mij niet om een getal van halvering, maar het gaat mij om

[1:23:55] Het feit dat ik uit het kabinet, uit het kabinet hoor ik overigens, zag mevrouw minister Wiersma gisteren, die wel degelijk hierover spreekt.

[1:24:04] Maar ik hoor vanuit een aantal schagende partijen van de coalitie, hoor ik een soort ontkenning van de relatie tussen die twee zaken.

[1:24:11] Daar hebben we nu een paar jaar mee te maken gehad.

[1:24:13] Ik ken alleen maar voorbeelden uit gemeentes waaruit blijkt,

[1:24:17] dat er wel degelijk zo is dat stikstofruimte belemmerend is voor het bouwen van nieuwe woningen of de daarbij behorende infrastructuur.

[1:24:25] Dat is mijn enige oproep.

[1:24:27] Slecht dat taboe, want met Hans Klok ga je het niet redden.

[1:24:30] Slecht het taboe en probeer zonder taboes naar dit probleem te kijken.

[1:24:36] Voorzitter, ik ga verder.

[1:24:37] Het grondbeleid.

[1:24:39] Want ik was bezig om uit te beginnen met te zeggen, ja, we gaan een enorm bedrag in die woningbouw stoppen.

[1:24:47] Maar ik ben opgeleid als econoom.

[1:24:49] Ik ga toch heel even één klein uitstapje doen.

[1:24:53] En dat is, ik ga u vertellen wat David Ricardo, een beroemde econoom van 200 jaar geleden, uitvond.

[1:24:59] Wat vond hij namelijk uit?

[1:25:00] Hij vond uit dat het altijd de meest schaarse factor is die het geld opstrijkt.

[1:25:07] In zijn geval ging dat over wat de effecten waren van een boycott... door de Fransen van de Engelse export.

[1:25:12] Laat maar eventjes.

[1:25:13] En de effecten op de graanprijzen en de pacht.

[1:25:17] Wat er in Nederland gebeurt is... als je maar geld blijft stoppen in de bouwsector... aan de vraagkant van die bouwsector... dan komt dat maar bij één partij terecht.

[1:25:25] De heer Vlag zei dat net over die patreengrenzen.

[1:25:26] Maar dat geldt ook voor alle subsidieën eigenlijk.

[1:25:30] Dat komt terecht bij de meest schaarse productiefactoren.

[1:25:33] En wat is de schaarse in Nederland?

[1:25:35] Dat is grond.

[1:25:36] En wat treft het nou dat de CPB dat heeft uitgevonden opnieuw 200 jaar later dat dat ook geldt in Nederland?

[1:25:43] Nou hebben we daar een instrument voor en ik hecht helemaal niet aan de instrument.

[1:25:47] Ik merk dat het woord planbatenheffing bij mijn liberale vrienden aan de rechterkant of bij andere mensen die van de markt houden, dat die daar heel nerveus van worden.

[1:25:58] Het gaat mij niet om dat instrument.

[1:26:00] Het gaat mij erom, simpelweg, dat wij moeten zorgen dat subsidies die bedoeld zijn om meer woningen te bouwen, betaalbare woningen, niet terechtkomen in de zakken van mensen die daar niets voor doen en speculeren met grond.

[1:26:13] Nou is iedereen het daarover eens, volgens mij, dat we dat niet willen.

[1:26:16] Maar ik zou nog een keer aan de minister willen vragen... komt zij nou met een reactie op dat idee van die planbatenheffing... en nogmaals, dat hoeft niet precies dat instrument te zijn... om te zorgen dat het geld wel degelijk bij de mensen terechtkomt die het nodig hebben.

[1:26:34] U hebt niet veel tijd meer.

[1:26:37] Dus ik ga even zo komen.

[1:26:38] Twee seconden.

[1:26:38] O, dat gaat niet van de jonge.

[1:26:42] Dus ik wil u verzoeken om te gaan afronden.

[1:26:47] Ik wilde eigenlijk alleen maar zeggen dat het echt heel belangrijk is... en dan ga ik terug naar mijn begin... dat we die woningzoekenden met de gewone mensen centraal stellen... en dat we proberen om daar taboes voor te slechten.

[1:27:02] Dank u wel.

[1:27:05] Geen interrupties meer, zie ik.

[1:27:06] Dan gaan we door naar mevrouw Beckerman van de SP.

[1:27:09] Aan u het woord.

[1:27:10] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:27:11] Vandaag willen we aandacht vragen voor een aantal onderwerpen.

[0:00:00] 1.

[1:27:15] De bizarre huurverhoging van dit jaar.

[0:00:00] 2.

[1:27:17] De achterblijvende bouw van sociale huurwoningen.

[0:00:00] 3.

[1:27:21] De sloop van goede woningen.

[0:00:00] 4.

[1:27:23] De bizarre grondprijzen.

[1:27:25] En 5.

[1:27:25] De kwaliteit van woningen.

[1:27:28] Voorzitter, over de huurverhoging.

[1:27:30] Vorig jaar hadden we de hoogste huurverhoging in 30 jaar tijd.

[1:27:33] En dit jaar volgen opnieuw hoge huurverhogingen.

[1:27:36] In juli bijna 5% erbij voor sociale huurders.

[1:27:40] En Nederland heeft een hogere inflatie dan veel andere landen.

[1:27:44] En 20% daarvan komt door de huurstijgingen.

[1:27:49] Huurbevriezing is daarmee om meerdere redenen nu een verstandig idee.

[1:27:53] En we weten dat de minister dat niet wil.

[1:27:56] Maar hoe zit het met de Kamer?

[1:27:58] Voorzitter, want verschillende partijen hebben weliswaar tegen voorstellen gestemd voor een lagere huur- of huurbevriezing, maar zeggen nu toch mondjesmaat wel iets anders te willen.

[1:28:08] We hebben PVV-leider gehoord, we hebben NSC-Kamervraag gezien.

[1:28:13] Maar ja, voorzitter, woorden zijn nog geen daden.

[1:28:16] Dus mijn oproep in dit debat is maak haast.

[1:28:19] Want corporaties moeten op 1 mei al hun huurders hebben laten weten wat ze doen met de huurverhoging.

[1:28:25] Dus we hebben niet heel veel tijd meer om te wachten, voorzitter.

[1:28:30] Dan over de achterblijvende bouw van sociale huurwoningen.

[1:28:35] Het is geen geheim.

[1:28:36] De SP vindt dat er fors meer sociale huur moet worden gebouwd.

[1:28:40] En we vinden ook dat de middeninkomens weer in sociale huur zouden moeten kunnen wonen.

[1:28:46] Maar de realiteit is een hele andere.

[1:28:48] En de bouwcijfers van sociale huurwoningen zijn gewoon echt dramatisch.

[1:28:52] En dat bleek gisteren opnieuw uit onderzoek van de Woonbond.

[1:28:55] Die keken naar de afgelopen 3,5 jaar.

[1:28:59] En in 85% van de gemeenten bestonden minder dan 30% van alle nieuwbouw uit sociale huur.

[1:29:05] In 23 gemeenten werd in 3,5 jaar tijd geen enkele sociale huurwoning gebouwd.

[1:29:11] Voorzitter.

[1:29:12] En...

[1:29:14] Dit zijn cijfers van de Woonbond, maar we zagen de afgelopen jaren ook onderzoeken van bijvoorbeeld Dagblad Trouw.

[1:29:22] En dan kun je zeggen, ja, maar dat is het verleden en nu gaat het allemaal beter worden.

[1:29:25] Nou ja, voorzitter, vandaag waarschuwt EIB dat het doel om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen de komende jaren niet wordt gehaald, voorzitter.

[1:29:36] Ja, voorzitter, dan kunnen we gaan wensdenken en dan kunnen we daar denken dat het allemaal wel lukt.

[1:29:41] Maar hoe gaan we daarvoor zorg vragen aan de minister?

[1:29:45] En voorzitter, wanneer komt die wet regie op de Volkshuisvesting nou naar de Kamer?

[1:29:49] En welke punten neemt de minister mee in haar nota van wijziging en waarom?

[1:29:56] We horen elke keer mooie woorden.

[1:29:57] Ja, nee, nu gaan we echt meer sociale huur bouwen.

[1:30:00] Maar als we dan kijken naar de afspraken op de woontop, dan is 50% een bijdrage van de gemeente nodig.

[1:30:06] En hoe reëel is dat?

[1:30:08] Zeker nu er een rafijnjaar dreigt voor gemeenten.

[1:30:16] En terwijl het aantal gebouwde sociale huurwoningen... wat zo hard nodig is voor al die mensen die op een wachtlijst staan... maar ook voor al die doelgroepen die... We hebben vaak aandacht gevraagd voor dakloze mensen.

[1:30:29] We hebben vaak aandacht gevraagd voor...

[1:30:32] Al die spoedzoekers die er nu gewoon niet tussen komen.

[1:30:35] Terwijl het aantal gebouwde sociale huurwoningen veel en veel te weinig is, zien we tegelijkertijd ook dat de sloop van sociale huur doorgaat.

[1:30:42] En voorzitter, laat duidelijk zijn, af en toe is het met steun van huurders noodzakelijk om slechte woningen te slopen, maar heel vaak ook niet.

[1:30:51] En als we dan kijken naar de stukken behorende bij de woontop, dan zien we dat er tot 2035 volgens de plannen van de minister nog 93.000 sociale huurwoningen gesloopt worden en ruim 55.000 corporatiewoningen worden verkocht.

[1:31:06] De SP voert op heel veel plekken in het land met hechte buurten actie tegen sloop.

[1:31:12] Buurten die prima opgeknapt kunnen worden.

[1:31:14] Niet zelden met historische en architectonische waarden.

[1:31:18] Zoals op dit moment met de Pompenburgflat in Rotterdam.

[1:31:25] En gisteren zagen we een mooi stuk in de Volkskrant van architecten die laten zien dat renovatie heel vaak veel beter is dan sloop.

[1:31:35] Voor de buurt, maar ook omdat het veel duurzamer is.

[1:31:38] En al vaker hielden wij hier het pleidooi om architecten ook veel meer te betrekken bij de aanpak van de wooncrisis.

[1:31:44] En de vragen aan de minister zijn dan ook, wat vindt de minister van het pleidooi van architecten om veel minder te slopen en veel meer te renoveren?

[1:31:52] En ja, daarbij bieden ze ook opties aan om daarbij meer woningen toe te voegen.

[1:31:58] Ziet de minister ook kansen om juist door te renoveren goede sociale huur toe te voegen, bijvoorbeeld in leegstaande schoolgebouwen?

[1:32:06] Ja, voorzitter, en het zijn juist vaak sociale huurders die uit hun thuis gesloopt worden, met alle impact van dien.

[1:32:14] En dat is ook niet gek, gezien die hoge grondprijzen.

[1:32:18] Want dan wordt het al snel, wordt er naar bestaande grond, bestaande grondposities gekeken.

[1:32:23] Gemiddeld 60% van de nieuwbouwwaarde van een nieuwbouwwoning bestaat uit de grondprijs, liet het IBO-grond zien.

[1:32:30] Een onderzoek van Brink toonde aan dat elk jaar de waarde van bouwgrond met 6 miljard euro stijgt.

[1:32:37] En in dat onderzoek van Brink hebben ze een tussenhandelaar gevonden.

[1:32:40] Dat is gewoon één persoon, die heeft helemaal niks gedaan.

[1:32:43] En die maakt in één jaar tijd 75% winst, voorzitter.

[1:32:46] Waanzinnig.

[1:32:48] En nu heeft de minister recent wel een brief gestuurd over grond.

[1:32:51] Er komt een klein beetje beweging, maar de SP vindt dat echt te traag, te langzaam, te weinig.

[1:32:56] Wanneer wil de minister daadwerkelijk maatregelen invoeren?

[1:32:59] En hoeveel winst zou er wat de minister betreft dan gemaakt mogen worden op grond?

[1:33:05] Voorzitter, ik zie dat ik nog vijf seconden heb voor kwaliteit.

[1:33:08] We hebben heel vaak aandacht gevraagd over de kwaliteit van woningen de afgelopen jaren.

[1:33:12] Bijvoorbeeld met de VVD samen over schimmel en brandveiligheid.

[1:33:16] Er zit recent weer een brand in zo'n containerwoning.

[1:33:19] Echt verschrikkelijk.

[1:33:20] En nu zagen we in de plannen van de minister dat zij onder andere tweedehands...

[1:33:25] flex woningen wil inzetten voor flex cities.

[1:33:28] Voorzitter, wij maken ons daar zorgen over dat je op die manier misschien wel de Nederlandse trailerparks van de toekomst gaat creëren.

[1:33:35] Als je dat echt met dit type woning doet, heeft de minister aandacht voor die kwalitatieve problemen die er al zijn met dit type woningen.

[1:33:43] Dank u wel.

[1:33:46] Ik zie geen interrupties van de zijde van de Kamer.

[1:33:48] Gaan we door met de heer De Groot van de VVT.

[1:33:50] Aan u het woord.

[1:33:52] Ja, dank voorzitter.

[1:33:53] Ik wil vandaag stilstaan bij twee groepen mensen op de woningmarkt die in de verdrukking zijn gekomen door overheidsbeleid.

[1:33:58] Ik sta dan stil bij de middengroep op de huurmarkt en de mensen die jarenlang in een recreatiewoning wonen en gedraaid worden met uitzetting.

[1:34:05] Voorzitter, ik begin met de desastreuze huurwet van voormalig minister De Jonge die breed gesteund is in deze Kamer.

[1:34:11] De wet betaalbare huur.

[1:34:14] Het is goed om stil te staan bij de inmiddels desastreuze effecten die deze wet geeft.

[1:34:18] Want voorafgaand aan de ingang van deze wet zijn de cijfers over uitponnen van woningen te rooskleurig voorgesteld.

[1:34:24] Dat weten we inmiddels.

[1:34:25] En ook nu zien we cijfers waarvan we weten dat niet alle verkopen daarin meegenomen zijn.

[1:34:30] De schatting is dat er afgelopen half jaar 30.000 huurwoningen zijn verkocht.

[0:00:00] 30.000 huurwoningen, voorzitter.

[1:34:38] Dan kun je toch inmiddels spreken van een heuse verkoopgolf.

[1:34:41] Het is een wet die dus zorgt dat middengroepen die niet willen kopen of niet kunnen kopen... geen kant meer op kunnen op de woningmarkt.

[1:34:48] En de wet die er dus voor zorgt dat verhuur niet meer loont.

[1:34:52] Een wet die we zo snel mogelijk moeten aanpassen.

[1:34:55] En eerder stond hier de linkerkant van de Kamer op de tafel te dansen.

[1:35:00] Omdat de nieuwbouw het verdwijnen van huurwoningen wel zou compenseren.

[1:35:04] Maar wat zegt u dan tegen die mensen, die gezinnen die we de afgelopen maanden in de krant hebben zien staan, die hun huurhuis uit moesten en nergens anders heen konden?

[1:35:12] Wat zegt u dan tegen hen?

[1:35:14] Want deze mensen kunnen vaak helemaal niet kopen, waren heel blij met hun huurhuis en die nieuwbouwwoningen zijn er helemaal niet.

[1:35:21] Dat heeft de VVD voorspeld bij de behandeling van de wet.

[1:35:24] Het was en is nog steeds een knap staaltje wensdenken.

[1:35:28] Er zijn twee redenen waarom die nieuwbouwwoningen er niet zijn.

[1:35:32] Het aantal nieuwbouwwoningen wat wordt opgeleverd groeit niet.

[1:35:36] En voorzitter, twee, we zien dat de investeringen in de middenhuur extreem laag zijn.

[1:35:40] We moeten maar afwachten of er de komende jaren überhaupt voldoende nieuwe middenhuurwoningen gebouwd worden.

[1:35:46] Want de vergunningverlening is fors afgenomen.

[1:35:49] En voorzitter, ik ben niet de enige met kritiek op deze wet.

[1:35:52] Peter Boelhouder, Klaas Knot van de Nederlandse Bank, vastgoedspecialisten en de NVM zien een groot probleem in dit segment.

[1:35:59] Professor Boelhouder zegt zelf, en ik citeer, het dreigt echt te ontsporen.

[1:36:04] Kortom, zij stellen allemaal dat aanpassing van deze wet, de wet betaalbare huur, noodzakelijk is.

[1:36:10] En dan ook de vraag, is de minister het met al deze experts eens?

[1:36:14] dat deze wet zo spoedig mogelijk moet worden aangepast.

[1:36:17] Want als het aan de VVD ligt, passen we deze wet liever nog vandaag aan dan morgen door deze effecten.

[1:36:23] En nu hoor ik, dat hoorde ik vandaag in het debat ook al, partijen zeggen hier in de Kamer... ja, maar die woningen die verkocht worden door verhuurders, komen allemaal op de koopmarkt terecht.

[1:36:32] Dat moet de heer De Groot toch juist goedkeuren als liberaal.

[1:36:35] Nou, niets is minder waar, voorzitter.

[1:36:37] Want het verdwijnen van de private huursector in Nederland is juist een hard gelag voor middengroepen.

[1:36:42] Groepen die steeds verder in de verdrukking komen.

[1:36:44] De woningen die door verhuurders namelijk verkocht worden, komen helemaal niet in handen van deze middengroepen.

[1:36:49] Want neem nou een mkb die, omdat hij bijna met pensioen gaat, een woning verhuurt.

[1:36:54] De woning kan door deze huurwet gewoon niet meer uit.

[1:36:57] Het rekent niet meer rond.

[1:36:58] En als deze woning in bijvoorbeeld Amsterdam staat, wordt die al gauw verkocht voor 4, 5 of 6 ton.

[1:37:05] Zes ton, voorzitter.

[1:37:06] Dat is een bedrag dat middengroepen helemaal niet kunnen betalen.

[1:37:10] Want neem een gemiddeld stel.

[1:37:12] Hij is bijvoorbeeld verpleegkundige met een salaris van 39.000 euro.

[1:37:16] Zij en haar medewerker in deeltijd 30.000 euro.

[1:37:19] Dit stel zonder studieschuld kan nog geen hypotheek krijgen van drie ton.

[1:37:23] Dus wie kan die woning dan betalen?

[1:37:26] Voorzitter, geen enkele woning.

[1:37:28] Niet in Amsterdam, niet in Utrecht, niet in Rotterdam en ook niet in mijn eigen woonplaats Harderwijk.

[1:37:34] Voorzitter, is de minister het eens met de VVD dat dit echt een onwenselijke situatie oplevert?

[1:37:39] En voorzitter, dan ook meteen maar de vraag binnen welke termijn we de onderzoeken kunnen verwachten vanuit het ministerie van de effecten van deze huurwet.

[1:37:47] En de laatste vraag hierover, voorzitter, binnen welke termijn kan de Kamer aanpassingen aan deze wet betaalbare huur verwachten?

[1:37:54] Voordat u verder gaat, meneer De Groot, u heeft een interruptie van mevrouw Vedder.

[1:37:59] Voorzitter, ik heb veel begrip voor de worsteling van het rendabel houden van het verhuren van woningen in het middensegment.

[1:38:09] Ik heb ook veel begrip voor huurders die aangeven dat ze in de situatie voor de wet betaalbare huur in een situatie zaten waarin ze gewoon werden uitgeknepen.

[1:38:22] En dan wil ik aan de heer De Groot vragen, is het nou de laatste druppel die we de schuld moeten geven van het feit dat het niet meer rondrekent om woningen te verhuren?

[1:38:32] Of zouden we onze blik moeten richten op de grootste druppel, bijvoorbeeld de box 3 systematiek?

[1:38:37] En zouden we niet op die manier dit probleem moeten oplossen, waarbij we dus én het recht van de huurders beschermen, én ervoor zorgen dat het verhuren van woningen nog rond te rekenen valt?

[1:38:47] De heer De Groot.

[1:38:49] Ja, voorzitter, kijk, dit is natuurlijk een hele mooie vraag.

[1:38:51] Maar het feit is gewoon dat mijn neefje een hele prima middenhuurwoning had... waar hij 990 euro voor betaalde.

[1:38:58] Een prima prijs, vond hij zelf, voor het product dat hij had.

[1:39:01] Die verhuurde volgens het puntenstelsel 100 euro naar beneden moest.

[1:39:06] en daarbij net het laatste zetje gaf om die huurwoning te gaan verkopen.

[1:39:09] En hem uit het tijdelijke huurcontract heeft gezet.

[1:39:11] En hij komt gewoon op straat te staan.

[1:39:12] Dat is het feit wat deze huurwet doet door het puntenstelsel.

[1:39:15] Die duwt de huur naar beneden zonder rekening te houden met het feit... of dan die verhuurder nog de overweging heeft...

[1:39:22] om die woningen te verhuren.

[1:39:23] En natuurlijk hebben belastingmaatregelen daar een effect op.

[1:39:26] De VVD zou liever zien dat in plaats van fictieve rendement... dat we naar reëel rendement gaan.

[1:39:31] Maar dat heeft mijn collega Welzijn het ook al aangegeven.

[1:39:34] Dat is niet van vandaag op morgen geregeld.

[1:39:36] Wat wel van vandaag op morgen geregeld kan worden... is dat de negatieve effect die deze huurwet nu laat zien... en ik neem het voorbeeld van mijn neefje... maar ik zeg al 30.000 woningen die verkocht zijn... in het afgelopen half jaar naar schatting...

[1:39:50] Daar kunnen wij als Kamer nu direct wat aan doen.

[1:39:52] Die andere maatregelen zouden we heel graag allemaal wat aan willen doen.

[1:39:55] Maar dat gaat nog een tijdje duren.

[1:39:59] Voorzitter, in die 30.000 woningen woonden ook neefjes en nichtjes... die niet 990 euro huur betaalden en dat wel prima vonden.

[1:40:08] Maar er woonden ook heel veel mensen die eigenlijk gewoon vrijwel niets overhielden... omdat alles opging naar een huur die exorbitant hoog was.

[1:40:16] En mensen verdienen het ook om beschermd te worden tegen uitwassen.

[1:40:21] En dat is wat deze wet doet.

[1:40:23] Dus nogmaals herhaal ik mijn vraag...

[1:40:24] Want daar geeft de heer De Groot, vind ik eigenlijk, toch niet voldoende antwoord op.

[1:40:30] Moeten we nou per se dan naar de laatste druppel kijken?

[1:40:33] Kunnen we niet een en-en situatie, waarin we en mensen beschermen... en de business case nog levensvatbaar houden?

[1:40:41] Dat moet toch gewoon mogelijk zijn?

[1:40:44] Meneer De Groot.

[1:40:45] Ja, voorzitter.

[1:40:47] Kijk, de VVD heeft bij de behandeling van deze wet tegengestemd.

[1:40:49] Maar dat niet alleen.

[1:40:50] De VVD heeft ook gezegd, doe het op een andere manier.

[1:40:54] waardoor huurder beschermd wordt tegen excessen.

[1:40:59] En het effect van uitponden, waar iedereen zijn ogen voor heeft gesloten... veel minder zou voorkomen dan nu het geval is.

[1:41:07] En kijk, ik ben realist.

[1:41:10] Dat zeg ik tegen 4U-voorzitter, tegen mevrouw Verder.

[1:41:14] Een uitpondingseffect heb je altijd.

[1:41:15] En voor excessen is dat ook terecht.

[1:41:19] Dat is zeker terecht.

[1:41:21] Alleen, ik zou mevrouw Vedder van het CDA terug willen geven... u kunt uw ogen toch niet sluiten voor het feit wat er nu daadwerkelijk aan de gang is.

[1:41:29] We hebben al die mensen die al in de krant stonden... de moeders met kinderen die in een huurhuis hadden, die eruit gezet worden... we hebben allemaal die voorbeelden gezien.

[1:41:38] Maar nog veel belangrijker, deze cijfers, en dat experts het ook zeggen... daar kunnen onze ogen toch niet voor sluiten?

[1:41:44] Dus ik baseer me helemaal niet op de laatste druppel...

[1:41:50] Ik baseer me op het algemene effect wat we nu zien.

[1:41:54] En we staan nog maar aan het begin, denk ik.

[1:41:56] Dus heel snel moeten we ook wat doen aan deze regulering.

[1:42:00] En niet alleen maar naar de andere kant kijken als het gaat over belastingmaatregelen.

[1:42:07] Is er nog een interruptie?

[1:42:08] Nee?

[1:42:09] Ja, de heer Grenwes.

[1:42:10] Hoeveel interrupties heb ik nog?

[1:42:12] Nog eentje.

[1:42:16] Maar die lag erbij.

[1:42:17] Nou, meneer De Gooit aan u het woord voor het vervolg van uw betoog.

[1:42:20] Ja, dank voorzitter.

[1:42:20] Ik ga mijn betoog afronden met de laatste onderwerpen.

[1:42:23] Dat is permanente bewoning van recreatieparken.

[1:42:26] Laten we dan toch ook afsluiten met nog wat positiefs voor vandaag.

[1:42:29] Want ik ben ontzettend blij dat de minister werk heeft gemaakt... om de permanente bewoning van recreatiewoningen mogelijk te maken.

[1:42:35] Dat de minister een brief heeft gestuurd die vraagt om mensen niet op straat te zetten... en als criminelen te behandelen.

[1:42:40] Het is goed...

[1:42:42] dat er voor deze bewoners perspectief komt in de vorm van omvormen of gedogen.

[1:42:47] En dank namens al die bewoners, zeg ik via u, voorzitter, tegen de minister.

[1:42:51] En ik wil daar kort nog wat aan toevoegen.

[1:42:54] Ik heb veel vragen over de brief ook gehad.

[1:42:56] Mijn mailbox zit wel helemaal vol met allemaal mensen... die te maken hebben met dwangsommen en problemen met het wonen op een recreatiepark.

[1:43:05] Maar ik zou er in ieder geval aan toe willen voegen...

[1:43:09] De kortverhuurparken zoals Europarks, Kroonpot enzovoort.

[1:43:11] En al die parken.

[1:43:14] Het is niet mijn bedoeling in ieder geval dat we daarop gaan wonen met elkaar.

[1:43:17] Dus volgens mij moeten we daar vanaf blijven.

[1:43:19] En volgens mij heeft de minister het ook al gezegd.

[1:43:20] Maar ik wil het hier toch maar benadrukken.

[1:43:22] Omdat ik er heel veel vragen over krijg.

[1:43:24] Als er sprake is van verloedering, criminaliteit of sociaal onwenselijke situaties op parken, dan moeten we daar in de uitwerking heel erg goed naar kijken.

[1:43:31] Maar dat zijn eigenlijk de woorden van de minister, dus ik hoop dat de minister dat straks zelf ook herhaalt.

[1:43:36] Voorzitter, de komende maanden moet de minister verder aan de slag om de woningmarkt te repareren of te herstellen.

[1:43:41] En op de huurmarkt, op de koopmarkt en alles wat ertussen zit.

[1:43:44] En de minister kan van de VVD op steun rekenen voor de goede plannen waarmee zij mee bezig is.

[1:43:52] Daar komt dan nu toch de laatste interruptie van de heer Grenoës.

[1:43:56] Ja, voorzitter.

[1:43:56] Dank u wel.

[1:43:58] Het gaat over de recreatiewoning.

[1:43:59] En voor box 3 zou ik zeggen zo snel mogelijk een overbruggestelsel van een vermogensbelasting van 1%.

[1:44:04] En dan kan je die uitbondgolf voor een heel groot deel stoppen.

[1:44:09] Maar nou mijn vraag over recreatiewoning.

[1:44:11] Want ik snap het pleidooi en dat ook mijn collega blij is met de besluit van de minister om met een instructieregel te komen.

[1:44:22] Dat helpt mensen die geen kant op komen op zo'n recreatiepark.

[1:44:27] Tegelijkertijd zetten ook heel veel gemeenten...

[1:44:30] Echt voor een voldongen feit.

[1:44:32] Terwijl zij eindeloos moeizaam proces zijn doorgegaan.

[1:44:36] Met inclusief bedreigingen zelfs.

[1:44:38] Een hele vervelende verhaal.

[1:44:39] Ik had het net met de heer de Groot erover.

[1:44:43] Even buiten de microfoon.

[1:44:45] Over een hem welbekende gemeente.

[1:44:47] Maar hoe dan ook.

[1:44:49] Er zijn enorme processen doorlopen.

[1:44:52] Besluiten genomen.

[1:44:53] Mensen hebben eieren voor hun geld gekozen.

[1:44:56] En zijn met dure investeringen het huis uit gegaan.

[1:44:59] Anderen zijn blijven zitten.

[1:45:01] Nou ja, die willen weer terug soms.

[1:45:02] Gaan schadevergoeding eisen.

[1:45:04] Bovendien met een bestemmingswijziging de facto.

[1:45:07] Creëer je zomaar gratis waarde.

[1:45:09] Wat moet daarmee gebeuren?

[1:45:12] Wil meneer De Groot het afgerand hebben?

[1:45:14] Etcetera, etcetera.

[1:45:14] Dus achter deze eenvoudige aankondiging van een instructieregel... komt zoveel achterweg.

[1:45:20] Doen we dit wel zorgvuldig genoeg?

[1:45:23] De heer De Groot.

[1:45:25] Dank voorzitter.

[1:45:25] Het moet heel zuchtvuldig.

[1:45:28] En ik heb al die kennis opgedaan tijdens de tijd dat ik in Harderwijk gemeenteraadslid was... bij het project Vitale Vakantieparken.

[1:45:35] En daar is ook gewerkt met de omvorming van parken.

[1:45:39] En ik hoop dat de minister daar in de instructieregels... ook al die voorwaarden die daarvan toepassen zijn, ook in gaat meenemen.

[1:45:47] Maar ik kijk daar met vertrouwen tegemoet.

[1:45:48] Ik ben daar positief over.

[1:45:50] Je moet rekening houden met waardestijging.

[1:45:52] Je moet rekening houden met brandveiligheid.

[1:45:54] Je moet met heel veel dingen rekening houden...

[1:45:56] Want anders kun je niet zomaar zeggen dat is inmiddels morgen een woonpark.

[1:45:59] Dat zijn jarenlange processen.

[1:46:01] Maar er is wel één groot verschil in de tijd dat ik daar nauw bij betrokken was.

[1:46:05] En dat is dat de wooncrisis zulke grote vormen heeft aangenomen...

[1:46:09] dat wij niet kunnen wegkijken voor die mensen die in de andere parken inmiddels wonen.

[1:46:14] Soms al 10 jaar, soms al 20 jaar.

[1:46:18] En die geen kant op kunnen.

[1:46:19] En die worden... Mijn mailbox zit er echt vol mee.

[1:46:23] Ik zou niet de ombudsman willen worden van dit onderwerp, hoor.

[1:46:25] Maar echt, waar mevrouw verder zegt, ja, waar ziet u dat dan?

[1:46:28] Nou, ik zou zeggen, kom langs en ik zal het u laten zien.

[1:46:33] Maar we kunnen die mensen niet op straat zetten.

[1:46:35] We moeten die mensen beschermen.

[1:46:36] En daar helpt het gedogen bij...

[1:46:38] En dat zal ook niet overal goed gaan, daar ben ik het ook over eens.

[1:46:42] Maar gemeenten die doorgaan met keihard handhaven... en deze mensen de vernieling in helpen, daar werkt de VVD niet aan mee.

[1:46:48] Mevrouw Beckerman, voor u ook dan wel de laatste interruptie.

[1:46:52] Ja, voorzitter, maar ik wil toch... Ik wil niet te diep ingaan op die vakantiepark... maar wel even op dat punt dat er geen alternatief is.

[1:47:00] Want dat doet een beetje pijn.

[1:47:02] Want heel veel van die mensen...

[1:47:04] zijn aangewezen op de sociale huur.

[1:47:07] En ik heb daar net een pleidooi gehouden met de recente cijfers... van hoe slecht het gaat met de bouw van sociale huur... terwijl er tegelijkertijd wel gesloopt wordt, wel verkocht wordt.

[1:47:19] Maar ook de prognoses van vandaag, van EIB, die zeggen... ja, die 100.000, dat haal je niet.

[1:47:25] En daarbij opgeteld dat gemeenten voor een groot deel ook nog bij moeten betalen.

[1:47:31] Voorzitter, kijk, de VVD kan zeggen... er is geen alternatief voor een deel van die mensen.

[1:47:35] Maar moet de VVD dan ook niet een klein beetje naar zichzelf kijken... van ja, wacht eens even, die sociale huursector... met de inkomenseis die daar nu ook nog eens een keer bij hoort.

[1:47:45] U weet, van ons mogen daar ook middeninkomens.

[1:47:48] Wij vinden scheef huren een bedacht politiek begrip.

[1:47:51] We willen juist een brede sector.

[1:47:53] Moeten we dan ook niet gaan zorgen...

[1:47:55] dat we veel meer sociale huurwoningen gaan bouwen.

[1:47:58] Want dat wordt nu al jaren gezegd.

[1:48:00] Als we naar de cijfers kijken, komt er helemaal niet veel van terecht.

[1:48:05] En dat gaat op deze manier misschien ook niet goed komen voor de komende jaren.

[1:48:10] Ja, voorzitter.

[1:48:12] Ik ben het helemaal eens met mevrouw Beckerman van de SP.

[1:48:14] Dat de corporaties gewoon harder hun best moeten doen en meer moeten doorbouwen.

[1:48:18] We hebben afgesproken in het hoofdlijnakkoord 30% van de nieuwbouw.

[1:48:21] Dus dat moet ook gebeuren.

[1:48:24] Dus daar is de VVD het helemaal mee eens.

[1:48:26] Maar laat ik ook even stilstaan bij een punt wat ook heel erg goed daarbij kan helpen, zou ik willen zeggen.

[1:48:32] Kijk, het ABF-rapport wat de minister naar de Kamer heeft gestuurd, stelt dat er 29%...

[1:48:38] behoefte is aan sociale huurwoningen in Nederland.

[1:48:41] En 27% betaalbare koop.

[1:48:44] Er is echt veel te weinig betaalbare koop in Nederland.

[1:48:47] Want betaalbare koops, dat zijn koopwoningen onder de 4 ton.

[1:48:51] Nou, die 27% is er bij langer na niet.

[1:48:54] En die betaalbare koop kan een hele goede bijdrage leveren... als dat beschikbaar is voor de doorstroming vanuit de sociale huur... naar die betaalbare koop.

[1:49:02] En daarmee komt ook die 27% voorraad sociale huur... meer vrij voor die mensen die dan misschien niet kunnen wonen op een park... waar je graag in een sociale huurwoning zou willen.

[1:49:13] Dus we moeten niet eendimensionaal naar de sociale huur kijken.

[1:49:17] Dat doen we hier heel veel.

[1:49:19] We zitten alleen maar op meer schale huur, meer schale huur, meer schale huur.

[1:49:22] Het onderzoek laat zien dat er 29% behoefte is van in de voorraad.

[1:49:27] Dus we moeten stijgen, daar ben ik het helemaal mee eens.

[1:49:29] Maar we moeten ook naar die hele woningmarkt kijken of die ook goed functioneert.

[1:49:33] En dat doet hij nu niet.

[1:49:34] En dat is ook precies de reden waarom de VVD ook zegt... maak echt werk van betaalbare koop.

[1:49:38] Want dat helpt enorm in het oplossen van dit probleem.

[1:49:41] Mevrouw Verder had nog een interruptie, ook voor u de laatste.

[1:49:45] Ja, dank voorzitter.

[1:49:47] Ook ik nog even over de vakantieparken.

[1:49:49] Ik heb niet willen doen alsof ik niet zie dat mensen in de knel komen.

[1:49:55] Wat ik als provinciaaltje zie is dat ik provincies gewend ben die uiteindelijk ook als mensen naar heel veel vervelende ervaringen hun plek moeten verlaten.

[1:50:06] En dat is natuurlijk heel naar dat er een maatwerkoplossing wordt gevonden.

[1:50:10] Dat is wat ik heb gezegd.

[1:50:11] Dus dat mensen echt fysiek, letterlijk,

[1:50:14] dakkeloos op straat rondlopen, heb ik gelukkig niet meegemaakt.

[1:50:18] Maar ik accepteer direct dat het in andere provincies misschien wel het geval is.

[1:50:23] En dat onderstreept meteen het belang van regionaal maatwerk.

[1:50:27] Want tegelijkertijd wordt er ook in de Betuwe op dit moment een park ontruimd... waar ernstige mensonterende criminele activiteiten plaatsvinden.

[1:50:35] En daar wil ik mijn ogen ook niet voor sluiten...

[1:50:37] Dus ik ben het helemaal eens met de heer De Groot... dat we hier zorgvuldigheid in moeten betrachten.

[1:50:44] En mijn vraag is... is een generieke maatregel vanuit het ministerie... is dat dan zorgvuldig genoeg?

[1:50:55] Want provincies maken zich er veel zorgen over.

[1:50:58] Want daar zit mijn mailbox dan weer helemaal vol mee.

[1:51:01] De heer De Groot.

[1:51:04] Dank, voorzitter.

[1:51:04] Ik heb ook met veel deputeerden hierover gesproken...

[1:51:08] die met deze parken werken, met voorzitters van stuurgroepen van vitale vakantieparken.

[1:51:12] Het is naast dat ik veel mails erover ontvang, ben ik al lang met het onderwerp bezig.

[1:51:17] Dus ik ken ook deze gevoeligheden heel erg goed.

[1:51:20] En die moeten we ook niet wegstoppen alsof ze niet bestaan.

[1:51:23] Die zijn heel belangrijk juist, in het juist vormgeven.

[1:51:26] van die instructieregel.

[1:51:26] Dus het is heel vaak ook grijs.

[1:51:29] Dat ben ik het ook mee eens.

[1:51:30] Kijk, je kunt grofweg zeggen, er zijn drie soorten parken.

[1:51:32] Je hebt echt de korte verhuurparken.

[1:51:35] Dat heb ik net al genoemd, dan moeten we vanaf blijven.

[1:51:37] Dan heb je de parken die in potentie woonparken kunnen zijn.

[1:51:40] Nou, laten we die op een goede manier kunnen laten transformeren.

[1:51:42] En daartussen zijn parken met ook bijvoorbeeld seizoensplaatsen...

[1:51:46] Waar het heel erg goed kan.

[1:51:48] Maar er zijn ook parken, dat heb ik net in mijn bijdrage ook genoemd... waar luikende criminaliteit ontstaat.

[1:51:53] Waar luikende sociale onveilige situaties zelfs ontstaan.

[1:51:57] Ik heb dat zelf ook meegemaakt in mijn tijd.

[1:51:59] Dat ik inderdaad wat ik net refereerde in Harderwijk... waar de parken, ja, daar wilde je eigenlijk s'avonds niet komen.

[1:52:04] Dus dat is opgelost juist met deze aanpak.

[1:52:06] Dus ik zie daar de kansen van.

[1:52:09] En ik hoop ook dat de minister... Kijk, de minister kan het wat dat er gaat nooit goed doen.

[1:52:11] Want die gaat een generieke aanpak, denk ik, voorstellen...

[1:52:14] Maar wat het in ieder geval voor gaat zorgen, is dat de willekeur die er nu is, en ook de handhaving die wel degelijk veel plaatsvindt, waardoor mensen op straat komen te staan, dat we daar een einde aan maken.

[1:52:25] En daar moeten we ook aan de andere kant wat voor geven.

[1:52:27] Maar het is inderdaad een grijs iets.

[1:52:29] En we moeten goed kijken waar we die grens liggen met elkaar, zou ik willen zeggen.

[1:52:35] Dank.

[1:52:36] Dan zijn we aan het einde van de termijn van de heer De Groot.

[1:52:39] Ik zie ook geen verder interrupties.

[1:52:41] Maar dan gaan we nu naar de heer Grenbes van de ChristenUnie.

[1:52:44] Aan u het woord.

[1:52:45] Voorzitter, dank u wel.

[1:52:48] De verwachtingen over de woontop waren hooggespannen.

[1:52:51] Opgevoerd door grootste wensen uit onze Kamer natuurlijk.

[1:52:54] Een legioen doelstellingen en onderwerpen... en een bataljon aan aanwezige maatschappelijke partijen.

[1:53:01] In dat licht kon de uitkomst van de woontop niet anders dan teleurstellen.

[1:53:05] Je zou het oude wijn een nieuwe zak kunnen noemen.

[1:53:06] Maar laat ik beginnen met de positieve zaken.

[1:53:09] Het is een goede zaak dat een groot aantal partijen zich gecommitteerd heeft...

[1:53:13] Aan de doelstellingen zoals deze Kamer en op eenvolgende kabinetten hebben uitgesproken.

[0:00:00] 100.000 woningen per jaar, waarvan twee derde betaalbaar.

[0:00:00] 30% sociale huur.

[1:53:24] De noodzaak om snel meer vergunningen af te geven wordt erkend.

[1:53:27] Transformatie moet in zet krijgen.

[1:53:29] Premantelzorgwoningen versneld geplaatst.

[1:53:32] MES gaat in regels en omgevingseisen.

[1:53:34] Volle vaart achter industrieel bouwen.

[1:53:37] Toch, als je de afspraken doorleest, zelfs als je de uitvoeringsbijlagen doorneemt, beklijft één vraag.

[1:53:43] Hoe dan?

[1:53:45] Hoe gaan we die extra vergunningen afgeven?

[1:53:47] Hoe gaan we die extra studentenwoningen bouwen?

[1:53:49] Hoe gaan we de betaalbaarheidsopgave te lijf?

[1:53:52] In ieder geval niet door het over de schutting te gooien naar gemeenten.

[1:53:55] Alsjeblieft, regering.

[1:53:56] Enerzijds worden gemeenten geconfronteerd met een ravijnjaar en raison van 2,6 miljard euro.

[1:54:02] Het ene naar het andere zwembad of sportclub sluit.

[1:54:05] Het mes gaat in het welzijnswerk, in cultuur, in onderwijs... in groenbeheer en wegonderhoud.

[1:54:10] En af en toe een kaasschaaf of een stofkam door je begroting.

[1:54:14] Niks mis mee, maar dit is wel erg groot.

[1:54:16] En dan moet er ook nog eens 5 miljard opgehoest worden... om de betaalbaarheidsopgave te fixen.

[1:54:21] En dat kan echt alleen met aanvullende financiering.

[1:54:24] En anders geef ik u op een briefje dat het niet gaat lukken.

[1:54:26] En gaat de minister zich daarvoor inspannen?

[1:54:28] Bijvoorbeeld bij de voorjaarsnotaal heb ik de indruk dat daar...

[1:54:32] nog meer wensen en eisen liggen.

[1:54:35] Mijn suggestie is in ieder geval, doe dat eigen risico allemaal niet omlaag.

[1:54:38] En investeer dat geld in ons land, in echte infrastructuur en in echte betaalbare woningen.

[1:54:44] Maar dat is zomaar een gratis tip.

[1:54:46] Wat erger is, is dat kwetsbare bewoners vergeten lijken.

[1:54:50] Er zijn geen afspraken gemaakt over huisvesting van kwetsbare groepen als dak- en thuislozen.

[1:54:54] Is de minister bereid dit alsnog te doen?

[1:54:57] En waar blijft de nota van wijziging op de wet regie eigenlijk?

[1:54:59] Zodat we die kunnen gaan behandelen en kwetsbare doelgroepen kunnen gaan huisvesten.

[1:55:04] Mijn vraag aan de minister is, wat is de reden dat het zo lang duurt dat die wet, of die notenverwijziging bij ons ligt?

[1:55:10] Hoe belangrijk vindt de minister zelf deze wet?

[1:55:12] Die ze natuurlijk van haar voorganger heeft geërfd, dat besef ik.

[1:55:16] Wil zij toezeggen de notenverwijziging voor 1 maart aanstaande naar de Kamer te sturen?

[1:55:21] Kan dat?

[1:55:23] En met de woontopafspraken is ook een hoos moties afgedaan.

[1:55:29] Tevreden en sommigen ontevreden.

[1:55:31] Mijn motie over het tegengaan van lokale aanvullende eisen bij fabriekswoningen... en het oprichten van een taskforce bijvoorbeeld... type goedkeuringen zijn een stap vooruit.

[1:55:38] Maar hoe voorkomt de minister dat gemeenten alsnog extra toetsen gaan opleggen?

[1:55:44] En een bestaand team simpelweg taskforce noemen?

[1:55:47] Ja, dat is natuurlijk een beetje mager.

[1:55:49] Wanneer komt die taskforce met het middenveld er... net als die ondersteuning voor gemeenten om industriele bouw te versnellen?

[1:55:57] Kan de minister daarnaast exact aangeven hoe zij het experiment voor een voortoets naar het Duitse model gaat vormgeven?

[1:56:02] Dit kabinet wil toch het eindeloze gezeur rond bezwaren en beroepstrajecten tegengaan.

[1:56:07] Grijp deze kans dan aan.

[1:56:09] Dan de wet betaalbare huur.

[1:56:11] Het kadaster kwam met geruststellende berichtgeving dat er net ook geen daling van het aantal middenhuurwoningen was in het derde kwartaal.

[1:56:18] Pararius kwam met heel andere gegevens.

[1:56:20] Mijn analyse, het probleem zit niet primair in de wet betaalbare huur, maar in box 3.

[1:56:25] En dat kunnen we heel eenvoudig oplossen als we dat willen.

[1:56:28] Inderdaad, het kan op z'n vroegst waarschijnlijk ingaan op 1 januari 2027.

[1:56:33] Maar het kan door gewoon een vermogensbelasting van 1% in te voeren in het overkruggingstelsel.

[1:56:39] Kwestie van willen.

[1:56:40] En dat scheelt heel veel in het voorbeeld wat ik al gaf in mijn interruptie.

[1:56:44] Voorzitter, uitponden zou moeten worden gecompenseerd door nieuwbouw.

[1:56:47] Dat gebeurt inderdaad natuurlijk op dit moment zo kort na de inwerking treding van de wet niet.

[1:56:51] Bijkomend voordeel is dat er veel meer betaalbare koopappartementen ter woningmarkt komen.

[1:56:56] Maar het vraagt wel inzet om de bouw van middenhuurwoningen op pijl te houden.

[1:56:58] En daar zijn zorgen over.

[1:56:59] Partijen als IVBN wijzen al op terugloop.

[1:57:02] Met name door het fiscale klimaat rond nieuwbouw van middenhuurwoningen even.

[1:57:05] Wat is de inzet van de minister in dit licht richting de voorjaarsnood?

[1:57:08] Ik kan de minister ook aangeven hoe het staat met de uitvoering van mijn motie over indexatie van de WWS-tabel.

[1:57:14] Ook dit is een essentieel punt om de nieuwbouw van middenhuurwoningen op peil te houden.

[1:57:19] Het nationaal fonds betaalbare koopwoningen is opnieuw uitgesteld.

[1:57:23] Waarom is mijn vraag?

[1:57:24] In een brief schrijft de minister dat er

[1:57:29] dat er complexe zaken aan de orde zijn, dat die geregeld moeten worden.

[1:57:32] Wat is precies de stand van zaken en wanneer kan het fonds wel van start?

[1:57:36] Dan de corporaties.

[1:57:37] Volgens de nieuwe nationale prestatieafspraken... is 95% van de volkshuisvestelijke opgave van de corporaties haalbaar... en 5% dus niet.

[1:57:45] Dat klinkt gering, maar dat is het absoluut niet.

[1:57:47] Het financieel tekort bij corporaties is maar liefst 5,2 miljard euro.

[1:57:51] Om hoeveel woningen die niet gebouwd worden, gaat dit nu precies?

[1:57:55] In alleen Waddink-Sveen...

[1:57:56] Waar ik vragen over stelde, scheelt het al 700 woningen.

[1:58:00] De minister ontving inmiddels een brandbrief van deze gemeente.

[1:58:03] De financiële positie moet echt verbeterd worden.

[1:58:05] De belastingverlaging via bijvoorbeeld de aantalwijziging laat op zich wachten.

[1:58:11] Of wat mij betreft de hele schrappen van de VPB voor woningcorporaties.

[1:58:15] De VPB-druk gaat gewoon oplopen naar wel 1,7 miljard euro in 2027.

[1:58:21] Heb je de verhuurderheffing afgeschaft, word je gebeten door een andere hond.

[1:58:26] Miljarden die niet beschikbaar zijn voor nieuwbouw, renovatie en verduurzaming van sociale huurwoningen.

[1:58:30] Uiteraard kan projectsteun tussen corporaties hulp bieden.

[1:58:33] De vernieuwing daarvan laat op zich wachten.

[1:58:35] Mijn vraag aan de minister, waar blijft dat wetsvoorstel tot herziening van projectsteun?

[1:58:40] Komt dat nog voor de zomer naar de Kamer?

[1:58:42] Om permanente bewoning vakantieparken mogelijk te maken... komt de minister met een instructieregel onder de Omgevingswet op de proppen...

[1:58:50] Ja, ik heb me daar wel over verbaasd.

[1:58:52] Ik weet dat het thema al heel lang speelt, maar het kwam toch een beetje plomp verloren voor mij.

[1:58:56] Want het gaat rechtstreeks in tegen afspraken van nog geen jaar oud van de aanpak 1 park 1 plan.

[1:59:01] Het levert nauwelijks extra woonruimte op, leidt tot slechte planologie.

[1:59:05] Het houdt ook totaal geen rekening met de enorme waardestijging van deze vakantiehuisjes door legalisatie.

[1:59:10] Hoe gaat de minister deze winsten bijvoorbeeld afromen?

[1:59:13] En hoe komt ze gemeenten tegemoet die met heel veel pijn en moeite...

[1:59:16] ...inclusief zelfs bedreigingen van bestuurders.

[1:59:19] Beleid hebben vastgesteld.

[1:59:21] Het is bijvoorbeeld niet denkbeeldig dat mensen die eieren voor hun geld... ...helder gekozen weer terug willen of weer teruggaan... ...en of een schadevergoeding zullen eisen.

[1:59:30] Heb ik nog tijd of ben ik er doorheen?

[1:59:33] Ik ben er doorheen.

[1:59:34] Nou, dan laat ik de rest mooi liggen voor een volgende debat.

[1:59:40] Helaas, die zes minuten zijn altijd zo voorbij.

[1:59:43] Ik zie een interruptie van de heer De Groot.

[1:59:44] Het is wel uw laatste, meneer De Groot.

[1:59:47] Voorzitter, die wil ik best aan de heer Gimwits besteden.

[1:59:50] Want kijk, de heer Gimwits stelt heel erg zelfverzekerd hier eigenlijk wel, kan ik zeggen.

[1:59:57] Dat die winsten en zo, dat daar niks mee gebeurt.

[2:00:01] Ik bedoel, wie zegt dat bij de omvorming van het park?

[2:00:04] Wie zegt dat?

[2:00:05] Waar staat dat?

[2:00:05] Ik heb dat nog niet kunnen lezen.

[2:00:06] Ik heb alleen de aankondiging gezien.

[2:00:08] Dus ik ben eigenlijk benieuwd, maar nog veel belangrijker...

[2:00:12] stelt de heer Gimwitz dat er geen woningen doorbij komen.

[2:00:16] Maar is de heer Gimwitz het niet met mij eens dat op het moment... als we huisjes, woningen, chalets, wat er nu al staat... en naar schatting wonen er toch meer dan 100.000 mensen... legaal gedood of illegaal op die parken... die zitten in een woning, die hebben een dak boven hun hoofd.

[2:00:32] Als we daar geen nieuwe woningen voor hoeven te bouwen... dan hebben die mensen wel onderdak.

[2:00:37] Dus dat is toch een behoorlijke afname als we zeggen, nou, dat we ze nu allemaal tellen, 400.000 woningen tekort.

[2:00:44] Dan kunnen we toch behoorlijk zeggen, ja, die woningen hoeven we niet meer te bouwen.

[2:00:46] Hoeven we ook geen subsidie meer te steken om in die woningen te bouwen.

[2:00:49] Dat is toch ook wat waard?

[2:00:50] Of laat ik het zo anders vragen, voorzitter.

[2:00:52] Dat is toch heel wat waard eigenlijk voor ons, omdat we een minder groot probleem hebben.

[2:00:57] Maar zeker ook voor die mensen, omdat ze daar kunnen blijven wonen.

[2:01:01] Ja, voorzitter.

[2:01:03] Het is een dilemma, hè.

[2:01:04] Het is een groot dilemma.

[2:01:05] Dus ik ga daar zeker niet makkelijk over doen.

[2:01:08] Dus dat een bijdrage zelf zeker overkwam, wil niet zeggen dat ik dit probleem wil bagatelliseren.

[2:01:12] In het tegendeel.

[2:01:14] Alleen, we hebben nog nauwelijks een jaar geleden de aanpak gehad, één park, één plan.

[2:01:21] Dus dan is het nog best wel snel naar zo'n aanpak waar gemeenten druk mee bezig zijn en menen daar staat op kunnen te maken en beslissingen op kunnen te nemen die heel gevoelig zijn en niet altijd in dank zijn aanvaard.

[2:01:34] En dan doorkruist natuurlijk zo'n aankondiging van een instructieregel, doorkruist eigenlijk de uitvoering van zo'n plan.

[2:01:40] Dus dat is één.

[2:01:40] Dus het gaat over bestuurlijk, het gaat over wel of niet behoorlijk of onbehoorlijk bestuur en de betrouwbaarheid en dat soort dingen.

[2:01:47] Dan de mensen, de 100.000.

[2:01:49] Ja, inderdaad, op korte termijn zorgt het ervoor dat een aantal mensen... die nu permanent in de recreatie wonen, niet de woningmarkt opgaan... die al oververhit is en enorme schaarstaan betaalbare woningen.

[2:02:03] Overigens, ja, ik zal niet een jijbak doen... maar ik vind natuurlijk dat er gewoon de afgelopen jaren... veel meer sociale huurwoningen gebouwd hadden moeten worden... want een deel van de doelgroep zou daar terecht kunnen.

[2:02:12] Maar oké, dat dagen later.

[2:02:14] Dan...

[2:02:17] Dus dat is het tweede punt.

[2:02:19] Het derde is...

[2:02:21] Ik heb hier als raadslid in Den Haag er ook mee te maken gehad.

[2:02:24] En daar hebben we wel gepleit voor voorstellen van... nou ja, werk dan met een soort uitzegconstructie... dat je de woning nu dan nog een tijdje beschikbaar houdt... voor iemand die er al woont en geen kant uit kan.

[2:02:37] Maar dan nog, dan is mijn stelling... dat kun je het beste op het gemeentelijke niveau bepalen.

[2:02:42] Want in de lokale democratie die het dichtst bij de mens staat... en niet landelijk.

[2:02:46] En dat je dan verschillen kunt krijgen tussen gemeenten.

[2:02:48] Ja, dat herken ik.

[2:02:49] Dat herken ik.

[2:02:50] Maar...

[2:02:51] Wij als gemeenteraadsleden werden bij wijze van spreken dagelijks aan ons jasje getrokken van doe ons recht.

[2:02:57] Dus uiteindelijk zou ik willen zeggen van oké, als er een instructieregel komt, bezint eerder begin, doe het zeer zorgvuldig en laat gemeenten, dus laat bewoners niet in de kou zijn, maar ook gemeenten niet.

[2:03:13] Er was nog een interruptie van mevrouw Welzijn.

[2:03:17] Dank u wel, voorzitter.

[2:03:20] Ik heb de heer Grinwis gehoord over de corporatiefinanciën... en de ideeën van de ChristenUnie bij de vennootschapsbelasting.

[2:03:30] Eens dat daar op termijn een oplossing voor moet komen... en dan moet je dan dus niet op termijn over gaan nadenken... maar vandaag beginnen met het nadenken.

[2:03:38] Maar we hebben niet acuut een financieel probleem in de corporatiesector...

[2:03:43] Anders zou je ook geen 95% wel kunnen gaan halen van de plannen.

[2:03:48] Er zit best wel een uitvoeringsprobleem.

[2:03:50] En ik ben benieuwd hoe de heer Grinwes aankijkt tegen het uitvoeringsprobleem.

[2:03:55] Of hij dat ziet en wat oplossingsrichtingen zijn waar wij elkaar op zouden kunnen vinden.

[2:04:02] Ja, voorzitter.

[2:04:03] Gelukkig kunnen veel...

[2:04:05] corporaties door met het uitvoeren van prestatieafspraken, ook als het gaat om de bouw, nieuwbouw.

[2:04:10] En dan heb je andere kwesties als is de grond beschikbaar, is de grond betaalbaar, is er capaciteit, worden vergunningen tijdig verstrekt, et cetera.

[2:04:21] Maar ik heb me nu in mijn bijdrage even gefocust op die corporaties waar wel financiële problemen zijn.

[2:04:26] Vooral hier in het westen van het land.

[2:04:29] En die spelen soms over twee, drie jaar.

[2:04:31] Maar soms zijn ze heel acuut.

[2:04:33] Ik heb het voorbeeld genoemd van Waddingsveen.

[2:04:35] Waar er een bestemmingsplan was vastgesteld door de gemeente.

[2:04:40] De corporatie wil bouwen.

[2:04:43] Ze hebben rondgekeken voor projectsteun, want zelf hebben ze de middelen niet.

[2:04:48] En daarom mijn vragen over deze casus, want er zijn ook wel degelijke voorbeelden waar de uitvoering het probleem niet is, de grond het probleem niet is, het bestemmingsplan het probleem niet is en ambtenaren die vergunning verstrekken het probleem niet is.

[2:05:01] En als je dan je hel moet zoeken bij marktpartijen die eigenlijk nep-sociale huur moeten gaan bouwen, net onder die liberalisatiegrenzen, na 25 jaar wordt het alsnog uitgepont,

[2:05:12] Dat is niet de manier waarop we de doelstellingen voor sociale huurwoningen moeten gaan realiseren.

[2:05:18] En volgens mij zijn mevrouw Welsen en ik dat eens.

[2:05:20] Dat is nu even de kernpunt in mijn bijdrage vandaag.

[2:05:23] Als mevrouw Welsen vraagt, ja maar hoe zou het bij de rest moeten?

[2:05:28] Mijn stelling is dat denk ik bij de verdere uitvoering van de woontopuitspraken... en van de betaalbaarheidsafspraak van twee derde betaalbaar... dat er nog heel veel achterweg komt.

[2:05:36] Dat heel veel gemeenten...

[2:05:38] woningcorporaties die nu zeggen, geen acuut financieel probleem, dat als het project concreet is, wel degelijk financiële leeuwen en beren op de weg zullen komen, zeker hier in het westen van het land.

[2:05:48] Dus ik denk dat een deel is grond, ambtenaren die niet moeten solliciteren bij het ministerie, als ze bij de gemeente goed hebben geprosteerd, maar bij die gemeente moeten blijven en vergunningen moeten stempelen.

[2:06:01] Dus een oproep.

[2:06:01] Solliciteer bij de gemeente en niet bij het ministerie.

[2:06:06] En betaalbare grond beschikbaar stellen.

[2:06:07] Dat zijn een paar van die zaken die je zou moeten doen.

[2:06:10] Het is geen alomvattend antwoord, maar wel een begin van de richting.

[2:06:13] Maar onderschat de financiële problemen hier in het Westen niet.

[2:06:17] Mevrouw Welzijn, met een vervolgvraag.

[2:06:19] En dat is meteen ook uw laatste inderdaad.

[2:06:21] En ik zou de heer Grenweers gelijk op de tijd willen verzoeken om kort en bondig te antwoorden.

[2:06:27] Ja, ik kan zijn enthousiasme wel op prijs stellen, maar we hebben inderdaad ook nog een klok.

[2:06:32] Maar die betaalbare grond is juist in het westen van het land een dingetje.

[2:06:38] En ook de gemeente waar u nu de casus van op tafel legt... is niet een gemeente die in staat is om die grond betaalbaar te krijgen.

[2:06:47] En dat is echt een heel erg groot probleem.

[2:06:49] Dat heeft weinig te maken met corporaties die beter hun best zouden moeten doen... als wel met corporaties die beter gefaciliteerd moeten worden... en gemeenten die in staat gesteld moeten worden om die betaalbare grond te leveren.

[2:07:03] Dus zou de heer Grimwist daar ook nog even op kunnen inzoomen?

[2:07:07] Dat probleem van die veel te dure grond in het westen van het land.

[2:07:10] Wat kunnen we daarmee?

[2:07:12] Mijn fractie zou bijvoorbeeld graag willen dat we ook afspraken gaan maken over... wat is een sociale bouwkafelprijs?

[2:07:19] Kunnen we daar iets in vaststellen?

[2:07:20] Kunnen we daar iets in ontdekken met elkaar?

[2:07:22] Want zoals het nu gaat, is het ontzettend lastig om aan betaalbare locaties te komen.

[2:07:28] Dus dan kun je niet bouwen, bouwen, bouwen als je die locaties niet betaalbaar krijgt.

[2:07:35] Helemaal eens sterker.

[2:07:37] Ik meen twee jaar geleden of zo een motie over ingediend over betaalbare bouwgrond voor woningcorporaties.

[2:07:44] Samen met collega Geurts was dat toen nog.

[2:07:46] Dus ja, dat is een poosje geleden weer.

[2:07:49] Ja, dat is denk ik wel.

[2:07:50] Maar in ieder geval precies op dit punt.

[2:07:52] Omdat dit natuurlijk al een langer levende zorg is.

[2:07:55] En een realiteit die al langer bestaat.

[2:07:59] Dus ik ben het helemaal eens met de analyse van collega Welzijn.

[2:08:07] Nou ja, een deel kun je oplossen.

[2:08:11] Deels zullen gemeenten het moeten doen.

[2:08:13] En er zal toch ergens iets verrekend moeten worden.

[2:08:17] Maar deels zal er gewoon geld bij moeten.

[2:08:18] Mijn stelling is, als je de tweede betaalbaar doelstelling overeind wil houden...

[2:08:24] En dus niet terugvalt op 50-50 of op een andere, maar twee derde betaalbaar.

[2:08:30] Dan lukt het niet zonder publiek geld.

[2:08:32] En dan is die incidentele 5 miljard van dit kabinet te weinig om structureel twee derde betaalbaar te bouwen.

[2:08:39] En dan zul je er dus geld bij moeten stoppen, structureel.

[2:08:41] En die zul je dus niet over het land moeten versmetsen van iedereen evenveel.

[2:08:45] Maar dan zul je inderdaad daar waar de problemen het grootst zijn...

[2:08:49] meer moeten willen investeren.

[2:08:50] Bijvoorbeeld dus in het westen van het land waar het moeilijker is om die betaalbare woningen te bouwen.

[2:08:55] En ik vind dat we betaalbare woningen niet alleen daar moeten bouwen waar de grond het goedkoopst is, maar ook juist in de duurdere delen van het land.

[2:09:02] Want we kunnen niet toelaten dat ons land steeds verder segregeert.

[2:09:06] Maar dat is een andere afslag.

[2:09:08] Goed, u had zich niet helemaal gehouden aan kort en bondig, maar ik zal het voor deze keer door de vingers zien.

[2:09:15] Mevrouw Verder, uw beurt namens het CDA.

[2:09:20] Dank, voorzitter.

[2:09:22] Voorzitter, we zijn op het punt gekomen dat de term wooncrisis eigenlijk een beetje bot begint te worden.

[2:09:28] Een gigantisch tekort aan huizen in alle sectoren van de volkshuisvesting.

[2:09:31] Een forse huurverhoging, schrijnende dakloosheid.

[2:09:35] De overheid voldoet niet aan haar grondwettelijke zorgplicht... en begaat daarmee ernstige mensenrechten schenningen.

[2:09:41] Zo hebben we gelezen in het VN-rapport.

[2:09:43] Dat zijn behoorlijk pittige woorden.

[2:09:45] En dat terwijl er gelukkig, wil ik nog maar zo even onderstrepen... er niemand in deze zaal zit die tegen huizen is.

[2:09:52] En toch lukt het niet.

[2:09:54] Voorzitter, de woningbouwvoornemens bij de start van dit kabinet hebben veel bijval gekregen.

[2:09:58] En ook mijn fractie was enthousiast daarover.

[2:10:03] En misschien ben ik in mijn enthousiasme een beetje te ongeduldig.

[2:10:06] Maar wat had ik er al graag meer van gezien?

[2:10:10] Er wordt bijvoorbeeld om onverklaarbare redenen getreuzeld met de wet versterking regie volkshuisvesting.

[2:10:15] Een kant-en-klare wet, afgeleverd door de ambtsvoorganger van deze minister.

[2:10:20] Een wet die heel veel oplossingen te bieden heeft om de regie op de volkshuisvesting te pakken.

[2:10:25] Om die woningnood te lijf te gaan.

[2:10:27] Die blijft liggen, al meer dan een half jaar.

[2:10:30] Voorzitter, wat mij betreft is het essentieel dat er wordt vastgelegd dat 30% van alle nieuwbouw per gemeente bestaat uit sociale huurwoningen.

[2:10:38] Dat twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn.

[2:10:41] Dat er veel meer betaalbare woningen in sociale huur, middenhuur en betaalbare koop moet worden gebouwd.

[2:10:47] En deelt de minister dan met mij dat deze wet zo snel mogelijk per 1 juli 2025 in werking moet treden.

[2:10:54] En dus eigenlijk voor 1 maart ook naar de Kamer zou moeten worden gestuurd.

[2:10:58] Mijn vraag is, waar wacht de minister op?

[2:11:02] En waarom dan wel de woontop met toch ook wel woningbouwplannen die we al kenden... en niet ondertussen ook volop de energie steken in het schrijven van die noten van wijziging?

[2:11:15] Als dat blijkbaar nodig is.

[2:11:17] Hij mag van mij ook zonder noten van wijziging naar de Kamer, maar dat terzijde.

[2:11:20] Ja.

[2:11:22] Voorzitter, inhoudelijk over de wet, graag reactie van de minister.

[2:11:25] Ik wil tevens graag weten hoeveel woningbouwprojecten onder die categorie zwaarwegend maatschappelijk belang gaan vallen.

[2:11:32] Ik heb er al een keer eerder naar gevraagd.

[2:11:34] En het antwoord was toen alles boven de 12 woningen kan.

[2:11:37] Maar is de minister dat ook voornemens?

[2:11:39] En hoe zorgen we er dan voor dat deze nieuwe fastlane niet de nieuwe filerij wordt?

[2:11:45] En hoe gaat de minister zich tot het uiterste inspannen om de capaciteit bij de Raad van State te verhogen?

[2:11:50] Welke acties onderneemt zij samen met de minister van BZK hiervoor?

[2:11:55] Voorzitter, het CDA is enthousiast over de invoering van parallel plannen.

[2:11:59] Maar ik zie het nog niet en dat zou ik wel heel fijn vinden.

[2:12:04] Hoe positioneert de minister zoveel mogelijk gemeentes om hier ook echt mee aan de slag te gaan?

[2:12:10] Hoe kan het ministerie gemeentes helpen om die nieuwe werkwijze te internaliseren?

[2:12:17] Zijn er bijvoorbeeld richtlijnen of komen er vliegende teams?

[2:12:21] Want parallel plannen, dat vergt in mijn ogen het doorbreken van een... we doen het nou eenmaal altijd zo.

[2:12:28] En dat is niet altijd makkelijk.

[2:12:30] Dus hulp is denk ik nodig om te komen tot die nieuwe werkwijze.

[2:12:36] Voorzitter, er ligt ook al maanden een motie over het benutten van de door de ansvoorganger van deze minister bevolkte staatssteunruimte om de middenhuur te helpen.

[2:12:46] Ik heb er nog geen resultaat van gezien.

[2:12:48] Is de minister hier al mee aan de slag?

[2:12:50] Kan zij ons informeren over haar plannen hiermee?

[2:12:54] En dezelfde vraag heb ik over de aangenomen motie over de conceptbeleidsregel op te stellen voor gemeentes om hen te helpen.

[2:13:04] Die gemeentes die de voorwaarden willen laten vervallen dat er sprake moet zijn van een toekomstige mantelzorgrelatie voor het toestaan van pre-mantelzorgwoningen.

[2:13:15] Welke concrete acties worden er uitgevoerd om gemeentes hierbij te helpen?

[2:13:19] En ook om ze te helpen bij het realiseren van bijvoorbeeld meer kangeroewoningen of meer knarrenhofjes.

[2:13:26] Voorzitter, dan de vakantieproblematiek, vakantieparkenproblematiek.

[2:13:29] Het zal de minister niet verbazen dat ik erover begin.

[2:13:33] Generiek legaliseren van permanente bewoning is geen goed idee.

[2:13:37] Generiek verbieden van permanente bewoning ook niet.

[2:13:40] Ik had er net interruptiedebatjes over met onder andere de heer Mooiman en de Groot...

[2:13:45] Ook ik was als statenlid betrokken bij Vitale Vakantieparken in Drenthe.

[2:13:49] En ik accepteer ook direct dat mijn ervaringen anders kunnen zijn dan in andere provincies.

[2:13:53] Ik ken vakantieparken die al decennia niet te onderscheiden zijn van een woonwerk waar mensen heel fijn wonen.

[2:13:59] Ik ken ook parken die, as we speak,

[2:14:01] op dit moment ontmanteld worden vanwege echt mensonterende criminele activiteiten die gewoon de spui gaat uitlopen.

[2:14:07] En al die verschillende ervaringen zijn even waar.

[2:14:10] En het onderstreept het belang van lokaal maatwerk.

[2:14:13] En dat je besluiten hierover op lokaal niveau zou moeten neerleggen, tenminste, dat vindt mijn fractie.

[2:14:19] Niet voor niks is gespreide verantwoordelijkheid dan ook een van de kernwaarden van het CDA.

[2:14:24] En mij bekroopt me wel het gevoel dat de instructieregel van de minister hier dwars doorheen gaat.

[2:14:30] Ik zie provincies die verschillen met elkaar van mening... of je wel of niet permanente bewoning zou moeten toestaan.

[2:14:34] Maar ik zie eensgezindheid in hun ongerustheid en verwarring... over de aankondiging van die instructieregel.

[2:14:40] Dus ik wil graag aan de minister vragen om daarop te reflecteren... en hoe de minister provincies gerust gaat stellen... dat die instructieregel niet de aanpak één park, één plan... dwars doorkruist en in de prullenbak doet laten belanden.

[2:14:54] En voorzitter, tot slot, als ik die tijd nog heb.

[2:14:56] wilde ik nog één punt aanhalen over de ethos light-definitie.

[2:15:01] Mijn vraag is aan de minister of zij bereid is om de ethos light-definitie... leidend te maken voor alle maatregelen vanuit wonen... specifiek gericht op het voorkomen en uitbannen van dakloosheid.

[2:15:11] Waarbij we dus voortaan niet alleen mensen die buiten slapen of in de opvang zitten meenemen... maar ook de mensen die bij noodgedwongen bij iemand op de bank slapen... in de auto of in een caravan...

[2:15:21] Mensen die op het punt staan om uit huis te worden gezet of uit hun instelling worden ontslagen, maar geen huisvestingsoplossing hebben.

[2:15:27] En daar hoor ik graag een reactie op van de minister.

[2:15:29] Dank u wel.

[2:15:32] Dan gaan we nu naar de heer Ella Bassie van DENK voor zijn eerste termijn en u het boel.

[2:15:37] Voorzitter, dank.

[2:15:38] En ik zou vooral willen adviseren, stel geen vragen meer aan de heer Grimwis.

[2:15:43] Want...

[2:15:45] En ze kunnen jou wel vragen stellen, denk ik nog.

[2:15:50] Want ik heb het gevoel dat de heer Grimwis ook nog eens zijn eigen record kan verbreken straks.

[2:15:54] Want die heeft al een record op zijn naam staan.

[2:15:56] Maar het siert de heer Grimwis, moet ik zeggen.

[2:16:02] Het siert hem.

[2:16:03] Zijn aanwezigheid siert hem ook.

[2:16:04] En er zijn ook Kamerleden, voorzitter, van een bepaalde partij die schitteren in afwezigheid.

[2:16:10] Op kosten van de hardwerkende Nederlander.

[2:16:14] En voorzitter, ik heb even gekeken waar de letters voor staan.

[2:16:18] En ik vind Partij voor de Vrijheid niet helemaal passen, maar eerder politici vaak verdwenen.

[2:16:26] Voorzitter, daar komt nog bij dat deze hardwerkende Nederlander moet opdraaien voor de grootste huurstijging in meer dan 30 jaar.

[2:16:33] En dit, voorzitter, terwijl hen een huurverlaging is beloofd van 20%.

[2:16:38] Een historische, voorzitter, een historische stijging die vooral huurders in de sociale sector raakt.

[2:16:45] Mensen die vaak al worstelen om rond te komen, kregen afgelopen jaar te maken met huurverlaging.

[2:16:49] Verhogingen van soms wel 5,8 procent.

[2:16:52] En dit was een klap voor velen.

[2:16:54] En wat zien we nu, voorzitter?

[2:16:56] De huren gaan niet op laag.

[2:16:58] Die blijven ook niet gelijk.

[2:17:00] Ze gaan zelfs omhoog.

[2:17:02] Het kabinet lijkt helemaal niets geleerd te hebben van de foute keuzes van afgelopen jaar.

[2:17:07] Voor 2025 worden namelijk opnieuw forse huurstijgingen toegestaan.

[2:17:12] En vanaf 1 januari zijn de huren in de middensector met 7,7 procent gestegen.

[2:17:17] En in het sociale huursector...

[2:17:18] is per 1 juli een stijging van maximaal 5% toegestaan.

[2:17:22] Huurders in de vrije sector gaan volgend jaar maximaal 4,1% meer huur betalen.

[2:17:27] Voorzitter, de grootste partij in het kabinet, zoals ik al aangaf, had beloofd een verlaging van 20%.

[2:17:34] En we krijgen de hoogste huurverhoging nogmaals.

[2:17:39] En voorzitter, dan is het de belofte van de minister.

[2:17:41] Sturen op het versneld toewerken naar de realisatie van 100.000 woningen per jaar.

[2:17:46] Uit de meest recente cijfers van de staat van Volkshuisvesting 2024 blijkt dat dit doel niet haalbaar is.

[2:17:53] Ongeveer 20% van de woningen die er in 2024 bij zijn gekomen, zijn erbij gekomen door splitsing.

[2:18:01] In mijn ogen is dat gewoon een woning omzetten naar twee of meer woningen.

[2:18:09] Twee of meer studio's, zou ik eigenlijk willen vertellen.

[2:18:13] Voorzitter, is de minister het met mij eens dat we dat niet kunnen vertellen aan de mensen, dat dat een toename is van woningen?

[2:18:22] Kan de minister misschien met plannen komen om dit anders neer te zetten, anders mee te geven hier ook aan de Kamerleden en dat die woningen die gesplitst worden niet meegenomen worden in het aantal woningen dat erbij is gekomen?

[2:18:37] Voorzitter, en wat gaat de minister doen om het bouwtempo te verhogen?

[2:18:41] Bovendien blijft de plankcapaciteit op nationaal niveau steken op 126%, terwijl deze minimaal 130% zou moeten zijn om vertraging op te vangen.

[2:18:52] Hoe denkt de minister dit gat te dichten en wat gaat de minister doen om provincies te ondersteunen die achterblijven met hun bouwplannen?

[2:18:59] Het woningkort blijft onverminderd hoog en hoewel er stappen worden gezet, plukken we de vrucht van die maatregelen pas over enkele jaren.

[2:19:07] Dit maakt de situatie voor huurders alleen maar nijpender.

[2:19:12] De Woonbond waarschuwt daarom ook terecht dat huurders hierdoor verder in de problemen raken.

[2:19:17] Huurders kunnen het niet betalen.

[2:19:18] Dit beleid is niet alleen onrechtvaardig, het is kortzichtig.

[2:19:22] Hoe is dit beleid uit te leggen?

[2:19:24] Terwijl dagelijks leven duurder wordt en de boodschappenprijzen torenhoog zijn, blijven de huurprijzen maar stijgen.

[2:19:30] De regering lijkt dan ook geen oog te hebben voor de mensen die hierdoor worden geraakt.

[2:19:35] Deze stijgingen worden gerechtvaardigd met de CAO-ontwikkelingen, maar wie profiteert daarvan?

[2:19:41] Niet iedereen.

[2:19:43] Veel huurders, voorzitter, namelijk, die blijven achter.

[2:19:46] Voorzitter, de minister die belooft aan de ene kant gouden bergen, maar aan de andere kant strooit de minister met hogere lasten voor de huurders.

[2:19:53] De minister die benadrukte de noodzaak om twee derde van de nieuwe bouwwoningen betaalbaar te maken.

[2:19:59] Maar ondertussen, voorzitter, zien we alleen maar dat de huren stijgen.

[2:20:03] Als het, voorzitter, erop aankomt, laten ze de mensen die het hardst hulp nodig hebben simpelweg in de steek.

[2:20:08] Wat gaat de minister doen?

[2:20:10] om de toekomstige huurstijgingen te voorkomen.

[2:20:13] En het vervelende is dat dit iedereen raakt, maar vooral ook kwetsbare groepen.

[2:20:17] Ouderen met een klein pensioen, gezinnen die nauwelijks rondkomen en mensen met een beperking die al beperkte opties hebben op de woningmarkt.

[2:20:25] Zij betalen, voorzitter, de prijs voor dit kabinetsbeleid.

[2:20:28] Dit beleid is dan ook een uitnodiging tot financiële uitputting.

[2:20:32] Het is een beleid dat mensen afsnijdt van de basiszekerheid van een betaalbaar dak boven het hoofd.

[2:20:38] En, voorzitter, dit moet anders.

[2:20:41] Dat was het voorzitter, dank u wel.

[2:20:44] Goed.

[2:20:45] Geen interrupties, dan ga ik de heer De Hoop vragen of hij even het voorzitterschap wil overnemen, zodat ik ook mijn bijdrage kan doen.

[2:20:56] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[2:20:58] Vandaag spreken we over de staat van de volkshuisvesting van Nederland.

[2:21:03] En het is geen geheim dat er een enorm woningtekort is en dat deze coalitie in het hoofdlijnenakkoord het oplossen van die woningscrisis echt als prioriteit heeft neergezet.

[2:21:16] Je hoeft maar naar een verjaardagsfeestje te gaan of het gaat er wel weer over.

[2:21:19] Over iemand die geen passende woning kan vinden.

[2:21:22] En deze week kregen we ook als commissie een kalender overhandigd bij een petitie afgelopen dinsdag hier in de hal.

[2:21:29] En elke dag staat daar een andere woningzoekende met zijn of haar eigen verhaal.

[2:21:36] op afgebeeld.

[2:21:37] Ik vond het zelf eigenlijk wel een hele mooie actie, omdat dat heel tastbaar maakt hoeveel mensen op zoek zijn naar zo'n woning.

[2:21:47] En ook over hoeveel verschillende soorten mensen dat dat gaat.

[2:21:52] En ik wil een aantal punten vandaag meegeven aan de minister.

[2:21:56] En dan ga ik beginnen met de woontop.

[2:21:58] Daar was ik zelfs overigens ook aanwezig.

[2:22:01] En ik vond het in tegenstelling tot een aantal andere sprekers voor mij wel een positieve bijeenkomst.

[2:22:06] Want ik zag wel dat die woontop best wel stevige basis kan gaan bieden voor het aanpakken van die woningnood.

[2:22:14] En ik zag ook een minister die wel echt wil gaan doorpakken om die 100.000 woningen per jaar gewoon te gaan halen.

[2:22:22] Maar voorzitter, waar ik wel nog aandacht voor wil vragen... is dat bijna alle grootschalige woningbouwlocaties in de Randstad liggen.

[2:22:31] En in de regio, daar is ook gewoon wel echt heel erg veel plek...

[2:22:36] voor ook woningbouwinitiatieven.

[2:22:38] En dan noem ik bijvoorbeeld het Limburg Centraal... waarbij ze dan rondom stations willen gaan bouwen.

[2:22:46] En ook die plannen bieden echt kansen om bij te dragen... aan het oplossen van de woningcrisis.

[2:22:51] En het is ook echt superbelangrijk als het gaat om elke regio telt.

[2:22:56] Want wij willen namelijk ook graag dat onze jongeren kunnen blijven wonen... in de regio waar ze vandaan komen en niet dat ze noodgedwongen...

[2:23:05] moeten vertrekken naar de Randstad.

[2:23:06] En hier zou ik graag een reactie op willen van de minister.

[2:23:10] En naast de Woontop heb ik nog een aantal punten waar ik graag aandacht voor wil vragen bij de minister.

[2:23:17] Dan gaat het onder andere over de schimmelwoningen.

[2:23:19] Want ik sprak met bewoners van Rotterdam en die hadden last van enorme schimmel in hun woningen.

[2:23:26] Dat is echt een heel erg groot probleem.

[2:23:28] Ik ben nu zelf toevallig in Rotterdam geweest, maar die problematiek speelde ook in andere steden.

[2:23:34] En wat mij opviel ook in die gesprek is dat mensen die in die woningen wonen vaak ook niet de weg weten te vinden naar de huurcommissie om die problemen ook daadwerkelijk aan te kaarten.

[2:23:45] En je merkt ook in tijden van grote woningnood dat ze soms ook niet aan de bel durven trekken bij zo'n woningcorporatie.

[2:23:53] Omdat ze heel erg bang zijn dat ze die woning dan vervolgens verliezen.

[2:23:57] Ik was ook op bezoek in Parkstad en daar ging het om die oude mijncolonium.

[2:24:01] En daar ligt ook echt een hele grote opgave als het gaat om de woningvoorraad.

[2:24:06] Want ook daar zie je veel verouderde woningen met allerlei problematiek die dat met zich meebrengt.

[2:24:13] En ja, daar wil ik wel nog gewoon een keer extra aandacht voor vragen bij de minister.

[2:24:18] Een aantal vragen hierover aan de minister die ik heb.

[2:24:22] Dat is, welke rol hebben woningcorporaties in die schimmelproblematiek?

[2:24:28] En kan de minister deze problematiek aan het licht brengen wanneer ze in gesprek gaat met brancheorganisaties van woningcorporaties?

[2:24:35] En we horen dat vrij veel woningcorporaties een ander systeem hebben voor het aankaarten van gebreken en aparte systemen hebben voor de onderhoud aan woningen.

[2:24:44] En zou de minister aankunnen geven of één uniform systeem

[2:24:48] die door alle woningcorporaties gebruikt kan worden, zou kunnen helpen bij het tijdig verwerken van mogelijke gebreken en het uitvoeren van onderhoud aan woningen.

[2:24:58] Dan de wet betaalbare huur.

[2:25:00] Die is ingesteld door het vorige kabinet, gesteund

[2:25:04] door de Tweede Kamer en dat was bedoeld om de woonruimte betaalbaar te houden.

[2:25:10] Maar in de praktijk blijkt dat averechts te werken en heeft de BBB ook altijd voor gewaarschuwd.

[2:25:15] Ik had het er zojuist al over dat vandaag we een persbericht hebben gezien van NVM waaruit blijkt dat in het laatste kwartaal van 2024 een daling is gerepeteerd van 34% in het huurwoningaanbod.

[2:25:30] Deze ontwikkeling zorgt ervoor dat steeds meer mensen moeite hebben om een betaalbare huurwoning te vinden.

[2:25:36] We hebben vanaf dag één gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van deze wet.

[2:25:41] We maken ons nog steeds hele grote zorgen.

[2:25:44] En ik heb daar ook bij de begrotingsbehandeling al heel nadrukkelijk aandacht voor gevraagd.

[2:25:49] En ik wil daar vandaag nog een keer aandacht voor vragen.

[2:25:53] En ik ben heel benieuwd of de minister de zorgen van de BBB-fractie deelt dat opeenstapelingen van ontwikkelingen ervoor zorgen dat particuliere verhuurders hun woningen gaan verkopen.

[2:26:04] En dat daardoor een deel van de betaalbare huurwoningen verdwijnen.

[2:26:07] U heeft een interruptie op dit punt van de heer Velbrief van D66.

[2:26:11] Ja, voorzitter.

[2:26:12] Naar aanleiding van dit punt.

[2:26:13] Want mevrouw Wijnass is natuurlijk goed recht om te wijzen op iets waar zij al langer op heeft gewezen.

[2:26:19] Ik ben het daar niet mee eens.

[2:26:20] Maar dat is haar goed recht.

[2:26:21] Maar ik wil haar wijzen op iets anders.

[2:26:24] Er wordt al jaren gewaarschuwd door iedereen dat de stikstofproblematiek de woningbouw tegenhoudt.

[2:26:34] En de BBB heeft uitgeblonken in het argumentatie dat dit niet waar was.

[2:26:40] Het was gewoon niet waar, het was allemaal lelijke praat.

[2:26:44] En nu de afgelopen week, is nou na de afgelopen week ook bij de BBB La La Land verlaten.

[2:26:51] Herkennen ze nou ook dat de stikstofchromatiek echt een belemmering is voor de woningbouw?

[2:26:58] Of doet de BBB nog steeds alsof dat geen probleem is?

[2:27:02] Mevrouw Wijndels.

[2:27:03] Dank u wel, meneer De Hoop.

[2:27:04] Ik wil vandaag een beetje voorkomen dat we gaan vervallen in een stikstofdebat.

[2:27:11] Want ik vind dat dat in een andere commissie en op een ander moment gevoerd zou moeten worden.

[2:27:16] Maar er is een ministeriële commissie ingesteld en daar zijn meerdere ministeries bij betrokken.

[2:27:22] De minister-president Dick Schoof...

[2:27:24] Die heeft daar de leiding over.

[2:27:26] En die zal gaan kijken hoe we hiermee om moeten gaan.

[2:27:30] Maar voor de BB is het wel nog steeds zo dat wij vinden dat het niet zo kan zijn... dat stikstof ons hele land platlegt.

[2:27:39] Want dat is feitelijk wel wat er door die uitspraken die nu is gedaan gebeurt.

[2:27:43] Dat heeft invloed op de economie, op wonen, et cetera.

[2:27:46] En daarom is er nu ook die ministeriële commissie die daarna gaat kijken.

[2:27:51] Een vervolgvraag van de heer Velbrief.

[2:27:54] Voorzitter, de Raad van State heeft vorige week een uitspraak gedaan... die wel degelijk aangeeft dat er direct een gevolg is... voor de woningbouw van de stikstofproblematiek.

[2:28:03] Dus ik heb het volste recht om dat hier aan te snijden.

[2:28:06] En mevrouw Kees heeft daarop gereageerd.

[2:28:08] Ik was niet met haar reactie eens.

[2:28:10] Maar dat gaf wel aan dat de minister van Volksheidsvesting... die trouwens ook lid is van deze commissie, dat hoop ik althans... dat hij wel degelijk in ieder geval het probleem ziet...

[2:28:21] Mevrouw Weijenas doet nu net alsof het probleem wordt veroorzaakt door de regels.

[2:28:25] Het probleem wordt veroorzaakt door een probleem in de natuur.

[2:28:28] Daar volgen regels uit en vervolgens houdt het kabinet zich niet aan die regels.

[2:28:32] Dat is het probleem.

[2:28:33] Het instellen van de ministeriële commissie lost geen enkel probleem op.

[2:28:36] De problemen worden opgelost door beleid.

[2:28:39] Dus nog een keer de vraag aan mevrouw Weijenas.

[2:28:41] Erkent de BBB nu na deze week, na deze twee uitspraken, dat...

[2:28:47] De stikstofregels, mag ze voor mij best zo zeggen, een probleem zijn voor het bouwen van woningen.

[2:28:55] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[2:28:56] Het standpunt van de BBB is volgens mij hartstikke helder wat dit betreft.

[2:29:00] En dat heeft ook mijn partijleider Caroline van der Plas gisteren helder gezegd.

[2:29:05] Hoog tijd om die onwerkbare wetten en regels die in vorige kabinetten tegen alle waarschuwingen in zijn bedacht aan te passen.

[2:29:13] Want wij vinden als BBB dat we als burgers en ondernemers weer normaal moeten kunnen leven, ondernemen en werken.

[2:29:21] Niet alleen meer sturen op stikstof, maar sturen op de staat van instandhouding van natuur en de sociaal-economische gevolgen voor heel Nederland hierin nadrukkelijk meenemen.

[2:29:31] En het Planbureau voor de Leefomgeving zei in 2021 al dat stikstof niet centraal gesteld moet worden in de natuurbeleid.

[2:29:39] En de BVB heeft het ook altijd bepleit.

[2:29:42] En wij vinden dat door die uitspraak van de rechter de urgentie voor die koerswijziging nog duidelijker is geworden.

[2:29:50] Nog één over, dacht ik, hè?

[2:29:52] Ja, u heeft nog een interruptie.

[2:29:53] Heer Velbrief.

[2:29:54] Het is een beetje ironisch dat we van wijnaast dat moeten controleren.

[2:29:57] Maar dat is geen probleem.

[2:29:58] Want het is goed bedoeld.

[2:30:01] Zo is het.

[2:30:02] Nee, maar toch even.

[2:30:06] Dit mag allemaal.

[2:30:07] Dit is een mooi stukje proza.

[2:30:11] Maar mijn punt is de volgende.

[2:30:13] Het gaat nog niet zozeer over die uitspraak van gisteren, maar het gaat over de uitspraak van vorige week.

[2:30:17] Die uitspraak van vorige week gaat zo ver dat je zou kunnen interpreteren dat sommige mensen op het ogenblik in illegale woningen wonen.

[2:30:26] Door de stikstofproblematiek.

[2:30:28] En of de BBB nou denkt dat de natuur helemaal dat stikstof niet... Dat maakt me allemaal niet uit.

[2:30:34] We zijn het dus eens inmiddels, want dat is vooruitgang, ik probeer vooruitgang te boeken, dat de huidige stikstofwetten...

[2:30:41] Daar wil de BBW van af, want dat is allemaal fictie en dat is allemaal niet waar.

[2:30:45] Maar daar gaat het nou even niet om.

[2:30:47] Dat die huidige stikstofwetten de woningbouw in de weg staan.

[2:30:51] Want dat is jarenlang.

[2:30:52] Jarenlang heeft mevrouw Van der Plas gewoon ontkend... als leider van de BBB, dat dat verband er was.

[2:30:57] Ja, mevrouw Keijzer zit zich met het debattenmoeien.

[2:31:00] Het gaat nu even tussen mevrouw Wijnaas en mij.

[2:31:03] Mevrouw Van der Plas heeft dat verband ontkend.

[2:31:06] In het programma waar ze met mij zat, zei ze... nee hoor, er is helemaal geen verband tussen stikstofuitstoot en woningbouw.

[2:31:10] Dat houdt helemaal niet tegen.

[2:31:12] Dat is allemaal verzonnen door linkse mensen.

[2:31:16] Het woordje is aan mevrouw Wijnaas.

[2:31:18] Dat verband is er dus wel, vraag ik u.

[2:31:22] Ja, dankjewel meneer de voorzitter.

[2:31:24] Nou, wij willen gewoon heel graag dat we aan de slag gaan met die wetgeving die ons land gewoon nu in zijn greep houdt.

[2:31:32] En het kan toch niet zo zijn dat mensen die ergens wonen, dat dat dan nu allemaal toch niet meer goed zou zijn qua vergunningen met terugwerkende krachten of al die tijd al niet.

[2:31:43] En wij vinden nog steeds dat er een realistisch en haalbaar en uitvoerbaar beleid moet komen.

[2:31:53] En ik ben heel erg benieuwd naar de ministeriële commissie die nu hier volgens mij heel erg hard mee aan de slag is.

[2:32:01] U vervolgt uw bedoel.

[2:32:06] Ja, dank u wel meneer de voorzitter.

[2:32:10] Dan nog een puntje dat ik graag zou willen aanstippen.

[2:32:13] Dat gaat over de studentenhuisvesting.

[2:32:15] Daar hebben we ook extra informatie over gekregen van de minister.

[2:32:19] Een studentenkamer is heel belangrijk.

[2:32:22] Niet alleen om deel te nemen aan je studie... maar ook voor je persoonlijke ontwikkeling en het welzijn.

[2:32:28] Wat ons wel echt zorgbaart, meneer de voorzitter... is dat we zien dat er steeds meer studio's worden gebouwd.

[2:32:34] Omdat dat best wel interessant zou zijn voor projectontwikkelaars...

[2:32:39] Studenten hebben net veel en veel meer behoefte aan kamers.

[2:32:43] En dat helpt ook meteen tegen eenzaamheid.

[2:32:45] En ik ben heel benieuwd hoe de minister dat ziet.

[2:32:49] Dan nog de vakantiewoningen, meneer de voorzitter.

[2:32:53] Daar is het vandaag al heel erg vaak over gegaan.

[2:32:56] Dus ik zal niet in herhaling vallen, maar ik wil wel de minister hierbij hartelijk danken dat zij de aangenomen motie van mij door de Kamer zo ontzettend snel heeft aangepakt.

[2:33:07] En daarbij wil ik het voor nu graag laten.

[2:33:12] Het allerbelangrijkste, voorzitter, en dat is nog helemaal tot slot.

[2:33:16] Ik zal me blijven inzetten dat iedereen een betaalbare, passende woning krijgt.

[2:33:23] En dus het dak boven hun hoofd.

[2:33:25] Want ik denk dat dat heel erg belangrijk is.

[2:33:27] Dank voor uw bijdrage, mevrouw Weijenas.

[2:33:29] En dan geef ik het voorzitterschap weer in uw vertrouwde handen terug.

[2:33:36] Dan schors ik de vergadering nu voor een half uur en dan gaan we verder met de beantwoording door de minister.

[3:08:01] Goed, welkom terug allemaal bij het commissiedebat over de staat van de volkshuisvesting.

[3:08:07] De Kamer is aan de beurt geweest voor hun eerste termijn.

[3:08:10] En dan is nu het woord aan de minister voor de beantwoording.

[3:08:13] Dus aan u het woord, mevrouw de minister.

[3:08:16] Dank u wel, voorzitter.

[3:08:19] Ten eerste, ik zie Annemarieke van Ettingen op de publieke tribune zitten.

[3:08:23] Zij heeft mij de kalender ook aangeboden tijdens de woontop die u ook allemaal gehad heeft.

[3:08:30] Ik zag Kitty en Moreno net ook op de publieke tribune zitten.

[3:08:36] Dat zijn twee van die mensen die ook aanwezig waren bij de woontop.

[3:08:40] Deze kalender bevat elke dag van het jaar een woningzoekende...

[3:08:45] Die een eigen plekje onder de zon zoekt.

[3:08:49] En ik vond het ook mooi, want volgens mij is hij ook aan de Kamerleden uitgereikt afgelopen week.

[3:08:56] En ik vond het ook mooi om in de inbreng van alle Kamerleden ook elke keer weer gememoreerd te horen.

[3:09:02] Waarom doen we dit eigenlijk?

[3:09:03] Waarom hebben we deze discussie?

[3:09:05] Waarom zit ik er zo bovenop, maar zeker ook waarom zit u er allemaal zo bovenop?

[3:09:11] Om deze mensen.

[3:09:13] Dat is uiteindelijk waarom we met elkaar uit de problemen willen komen.

[3:09:18] Het tekort op de hoeveelheid woningen in willen lopen.

[3:09:22] Zodat iedereen een redelijke kans heeft op een betaalbare koop- of huurwoningen.

[3:09:31] Dat gezegd hebbende, ik begon deze vergadering met iets zeer ongebruikelijks, namelijk mijn bemoeien met het debat voordat ik aan het woord was.

[3:09:39] Maar ik ben er inmiddels achter dat dat waarschijnlijk alleen te maken had met de microfoon die de heer De Hoop gebruikte.

[3:09:47] Er zat een soort plopje in, waardoor ik in ieder geval, maar volgens mij vooral ook de dames aanwezig, dat geeft maar weer aan hoeveel beter wij luisteren.

[3:09:56] ...voorzitter, daar met mij mee voelde.

[3:10:00] Dus misschien ook goed voor de facilitaire afdeling van de Kamer... ...om nog eens goed naar die microfoon te kijken.

[3:10:06] Want het lag hem uiteraard niet, voorzitter, aan de heer De Hoop.

[3:10:12] Dan het onderwerp van deze vergadering.

[3:10:15] De staat van de volkshuisvesting.

[3:10:19] Ik werd minister en al gauw werd mij verteld dat ik op een gegeven moment...

[3:10:25] de staat van de Volkshuisvest in 2024 naar de Kamer zou sturen.

[3:10:29] En dat er al zo'nzelfde rapport lag over 2023.

[3:10:34] En het bijzondere is toch wel dat bijna niemand het daarover gehad heeft, voorzitter.

[3:10:40] We hebben het wel gehad over de realisatiecijfers van 2024, maar voor de rest vooral over de toekomst.

[3:10:49] Hoe gaan we met elkaar al die tekorten inlopen en hoe gaan we de betaalbaarheid vormgeven?

[3:10:58] Voorzitter, ik heb na deze inleidende woorden denk ik dat het vooral van belang is om alle vragen te beantwoorden die aan mij gesteld zijn.

[3:11:07] En ik ga dat doen in een aantal blokjes.

[3:11:11] Ik begin over de wet regie en het programma Stoer.

[3:11:16] Daarna aantallen, voortgang ten aanzien van de plannen en het bouwen.

[3:11:21] Dan zal ik iets zeggen over de woontop, voorzitter.

[3:11:25] Maar u moet maar zeggen wat u daar wil.

[3:11:27] Want volgens mij half februari heeft u een plenair debat...

[3:11:32] Ja, zeg ik richting de heer Veilbrief.

[3:11:36] Dus ja, ik wil ook weer niet alles gezegd hebben daarover... en dat we dan tegenover elkaar staan en denken... ja, wat gaan we hier eigenlijk doen vandaag?

[3:11:44] Dus ik zal dat wat korter houden.

[3:11:46] Dan heb ik een blokje financiën, cofinanciering en grond.

[3:11:51] Dan de wet betaalbare huur.

[3:11:53] Dan industrieel bouwen, flex cities.

[3:11:57] Beter benutten is een blokje daarna, waaronder ook oudere woningen.

[3:12:02] De vakantieparken, ook vele van u gehoord.

[3:12:05] Even heel kort over stikstof, voorzitter.

[3:12:09] Omdat daar ook naar gevraagd is.

[3:12:12] Betaalbaarheid.

[3:12:14] Dan nog een blokje corporaties.

[3:12:17] En dan heb ik tot slot overig.

[3:12:20] En dan hoop ik dat er nog tijd is voor een tweede termijn.

[3:12:24] Voorzitter, u gaat mij kort houden.

[3:12:29] De wet regie volkshuisvesting.

[3:12:32] De wet ligt natuurlijk al bij uw Tweede Kamer en het wachten is op een nota van wijziging.

[3:12:38] En voorzitter, mijn plan is om die voor 1 maart, ik stuur op half februari, om de nota van wijziging naar uw Kamer te sturen.

[3:12:52] Bij het toesturen van die nota van wijziging... ben ik ook voornemens om u te informeren... hoe ik middels deze wet, want dat zit niet in de wet... maar in de onderliggende wetgeving... de 30% sociaal, 40% betaalbaar wil gaan borgen.

[3:13:08] Zoals u weet, in het hoofdlijnenakkoord en in het regeerprogramma... is dat opgenomen.

[3:13:15] Die 30% sociaal is uiteraard voor mensen alleenstaande...

[3:13:21] tot ongeveer 49.000 euro.

[3:13:26] Mensen die met z'n tweeën wonen 54.000 euro, voorzitter.

[3:13:31] Met een huur van 900 euro in de maand.

[3:13:35] En twee derde betaalbaar, voorzitter.

[3:13:38] Dat gaat voor mensen met middeninkomens.

[3:13:41] Dus daarboven.

[3:13:44] Wanneer we 40% sociale huurwoningen zouden gaan realiseren, voorzitter...

[3:13:49] dan gaat dat of ten koste van de bouw van woningen voor middeninkomens... of het kan financieel niet meer uit.

[3:13:56] Want uiteindelijk moet het allemaal rondgerekend worden... op locaties overal in Nederland.

[3:14:04] En ik ben in ieder geval heel erg blij dat ook een aantal van u... het ook met name over betaalbare huur of koop gaat.

[3:14:12] Dus boven...

[3:14:14] De huurtoeslaggrens.

[3:14:17] Ik hou dus vast, voorzitter.

[3:14:19] Er is eerder wat discussie over geweest.

[3:14:22] Gaat de minister dat nou wel doen?

[3:14:23] Toen heb ik al tegen u gezegd dat ik zeer voornemens ben... om die afspraak in het hoofdlijnenakkoord ook uit te voeren.

[3:14:31] Ik ben alleen bezig geweest met kan het uit.

[3:14:33] En nu we in het kader van de woontijd met elkaar hebben bevastgesteld dat dat uit kan... ik kom straks terug op hoe gaan we dat dan macro betalen, voorzitter... kom ik ook heel snel met u...

[3:14:44] Met die tweede nota van wijziging.

[3:14:48] Hoe ga ik ervoor zorgen dat gemeenten ook uiteindelijk in hun programmering... zich gaan houden aan de afspraken die regionaal gemaakt gaan worden over 30% sociaal.

[0:00:00] 40% betaalbaar.

[3:15:02] Om te beginnen hebben we periodiek bestuurlijke gesprekken daarover in de woondealregio's.

[3:15:09] Ze moeten natuurlijk in een woningbouwregio daar afspraken over gaan maken, voorzitter.

[3:15:17] Als die afspraken gemaakt zijn en de gemeente achterblijft... ga ik natuurlijk eerst eens in gesprek.

[3:15:23] Wat is hier aan de hand?

[3:15:24] Wat gebeurt hier?

[3:15:27] Nadat de provincie dat gedaan heeft.

[3:15:29] Want die staan als eerste aan de lat om dat te gaan doen.

[3:15:33] Maar uiteraard zal ik dat volgen, voorzitter.

[3:15:36] En als het helemaal niet wil... dan heb ik uiteindelijk mijn instrumentarium op grond van de Omgevingswet...

[3:15:44] Voorzitter, toen is er ook nog aan mij gevraagd over het programma Stoer.

[3:15:53] Wat levert dat nou financieel op?

[3:15:55] Wil de minister dat onderzoeken?

[3:15:58] Het programma Stoer, de heerlijke afkorting vind ik zelf, voorzitter...

[3:16:05] Waar staat dat voor?

[3:16:05] Schrappe, tegenstrijdige, overbodige eisen en regelgeving.

[3:16:10] En ik richt mij op het aanpassen van regels die uiteindelijk ervoor gaan zorgen dat de bouw versneld wordt.

[3:16:17] En dat we niet onnodige eisen stellen die uiteindelijk ook de bouw duurder kan gaan maken.

[3:16:23] Dit is iets wat ik samen met markt, mede-overheid en corporaties doe.

[3:16:27] Er is een uitvraag geweest en ik heb begrepen dat er maar liefst zo'n 500 voorstellen zijn gedaan, voorzitter.

[3:16:34] Door markt, mede-overheid, corporaties en de uitvoeringspraktijk.

[3:16:39] Dus dit wordt een karwei.

[3:16:41] Maar ik ben blij met die belangstelling, voorzitter.

[3:16:44] Omdat het toch blijkbaar duidelijk iets is... wat ook als overbodige, tegenstrijdige eisen en regelgeving wordt ervaren.

[3:16:53] Het gaat mij uiteindelijk dus over het doel waar ik het zojuist over had.

[3:16:58] En hoeveel dit nou financieel oplevert, voorzitter, dat hangt af van vele factoren.

[3:17:04] Uiteraard zullen we bij de uitwerking van de wijziging van de regelgeving... de effecten zo goed als mogelijk kwantificeren, zoals te doen gebruikelijk.

[3:17:12] Maar het ligt hem nogal aan de vraag... wil je dat in alle woningen er twee watersystemen...

[3:17:20] eentje voor drinkwater en eentje voor regenwater... om maar eens een kostenverhogend iets te noemen... zit niet in de wetgeving.

[3:17:28] Maar dat zou anders zo'n voorbeeld kunnen zijn.

[3:17:32] Dat is vaak makkelijk te kwantificeren.

[3:17:34] Is ook eerder gebeurd, een paar duizend euro.

[3:17:36] Maar de vraag, als jij bijvoorbeeld iets doet...

[3:17:42] aan de inspraak of iets doet aan het beroep... of op een andere manier dingen versnelt, bijvoorbeeld parallel plannen... dan wordt het al ingewikkelder om vast te stellen... wat uiteindelijk de financiële opbrengst daarvan is.

[3:17:57] Mevrouw Verder vroeg aan mij, onder andere mevrouw Verder vroeg aan mij... gaat een snellere gang naar de rechter gelden voor alle plannen van 12 woningen of meer?

[3:18:08] Ja, voorzitter, de regeling in de wet regie...

[3:18:12] over beroep in één instantie bij de afdeling bestuursrechtspraak... gaat gelden voor alle besluiten over woningbouw van 12 of meer.

[3:18:21] Ik ben in overleg met de Raad van State hoe ze dit kunnen gaan realiseren.

[3:18:27] De afdeling bestuursrechtspraak heeft daarnaast onlangs... vanuit eigen initiatief een aparte unit ingericht... die vooruitlopend op de wetregie woningbouwplannen met voorrang behandelt.

[3:18:42] Dan is er ook nog aan mij gevraagd, er is ook een motie over ingediend... over het zogenaamde verlofstelsel.

[3:18:51] Een verlofstelsel houdt in, voorzitter... voor het instellen van hoger beroep bij de Raad van State... heb je toestemming van een rechter.

[3:19:00] In ruimteprocedure is vaak de rechtbank nodig.

[3:19:05] Voorzitter, naar aanleiding van de motie Greenwis... en de woontafafspraken en het RLE...

[3:19:11] advies waarvan ik volgens mij net een brief heb afgedaan... in uw richting of richting de volgende stap in het proces... waarin u dat ook gaat lezen... ben ik voornemens om daar een onderzoek naar te doen.

[3:19:27] Want de RLE heeft een advies aan mij gestuurd met vijf voorstellen... waarin het verlofstelsel er één van is.

[3:19:34] Dat is nogal een verbouwing van ons procesrecht...

[3:19:37] Maar ik vind het dermate interessant dat ik ook echt een onderzoek wil gaan doen hoe dat te organiseren.

[3:19:43] Want heel veel procedures, met al het respect naar alle betrokkenen, zijn juridisch vaak niet heel erg ingewikkeld.

[3:19:52] En dan is het eigenlijk zonde dat we de hoogste rechter daar elke keer bij betrekken.

[3:19:57] Maar het is makkelijker gezegd dan gedaan.

[3:20:01] Dan vroeg mevrouw Vedder ook aan mij over parallel plannen.

[3:20:06] Hoe ga ik dat ook voor mekaar krijgen dat de gemeentes dat doen?

[3:20:09] Er zijn een aantal pilots gelopen en voorzitter...

[3:20:13] Waardevolle ervaringen en resultaten.

[3:20:16] Daarmee gaan we verder, voorzitter.

[3:20:18] En dat wil ik ook opschalen.

[3:20:19] Bijzonder genoeg is dat als er dan een pilot gedraaid is... en de resultaten zijn positief... dan is de mens toch geneigd om door te gaan zo op de weg... zoals ze het altijd gedaan hebben.

[3:20:30] Dat is eigenlijk heel jammer.

[3:20:31] Want Parallel Planners zegt gewoon dat je de verschillende stappen in een proces...

[3:20:35] ...parallel aan elkaar gaat lopen.

[3:20:38] Maar ik wil het standaard maken en wordt een voorwaarde... ...voor het krijgen van subsidies van mijn kant.

[3:20:45] Hoe ga ik gemeenten en provincies ondersteunen?

[3:20:47] Want ik heb een aantal van u het heel erg gehoord... ...in verschillende varianten trouwens over de gemeentelijke autonomie... ...om eigen procedures te draaien.

[3:20:57] Toch is een van de problemen op gemeentelijk niveau... ...een tekort aan deskundige ambtenaren.

[3:21:05] Dus, voorzitter, ik kom direct nog op de vakantieparken en op mantelzorgwoningen.

[3:21:11] Maar soms heb ik bijna de neiging te zeggen, tel uw zegeningen.

[3:21:14] Als ik het voor u regel, hoeft u het zelf niet meer te doen.

[3:21:17] Het scheelt een hoop tijd.

[3:21:19] Maar voorzitter, dat is al te voortvarend, weet ik heel goed.

[3:21:21] Dus ik kom direct terug op de vragen die u mij daarover gesteld heeft.

[3:21:26] Ik ben bezig om... Sowieso worden gemeenten al ondersteund.

[3:21:32] In de woontap zijn daar ook afspraken over gemaakt.

[3:21:34] En met realisatiestimulans krijgen gemeenten middelen... op basis van het aantal betaalbare woningen dat ze willen bouwen.

[3:21:42] En voorzitter, ook daar zit trouwens... In de 5 miljard zit ook...

[3:21:48] een bijdrage aan ambtelijke ondersteuning.

[3:21:52] Ik heb het hier voor mijn neus, maar ik kan het zo snel niet vinden.

[3:21:55] Kom ik dan straks op terug.

[3:21:57] En via de versnellingstafel, voorzitter, wil ik ook echt... elke keer met gemeentes gewoon doorspreken... wat is de bottleneck en hoe kan ik u helpen?

[3:22:09] Waarbij ook mijn ambtelijke voorraad niet onuitputtelijk is.

[3:22:12] Al was het alleen maar, voorzitter, omdat ik op grond van...

[3:22:15] Het hoofdlijnenakkoord ook moet bezuinigen.

[3:22:18] Voorzitter, dan kom ik bij het mapje aantallen.

[3:22:22] Voortgang van het plannen en bouwen.

[3:22:25] Voordat hij verder gaat, een vraag van de heer De Hoop.

[3:22:29] Voorzitter, ik twijfelde of ik hem bij dit blokje moest doen of bij het volgende.

[3:22:32] Maar toch omdat de minister zelf ook refereerde aan die betaalbaarheid, die twee derde betaalbaar.

[3:22:36] Die natuurlijk een plek heeft in de wet regie en wat ook naar voren kwam bij de woontop.

[3:22:41] En de minister en ik en anderen hebben ook het debat gehad over die betaalbaarheidseisen.

[3:22:45] Kan dat nou uit?

[3:22:46] En de minister zegt, we zijn eigenlijk achtergekomen, het kan wel uit.

[3:22:49] En daarom wil ik ook voor die twee derde betaalbaar gaan.

[3:22:52] En tegelijkertijd zien we dat nu heel veel gemeenten aangeven.

[3:22:55] Ja, er ligt eigenlijk een open rekening en wij kunnen die niet op ons nemen.

[3:22:58] Dus ik zou iets meer van de minister willen horen waar zij op baseert dat het wel uit kan.

[3:23:04] En als het niet uit kan, waar dan die rekening komt te liggen?

[3:23:08] de minister.

[3:23:08] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:23:10] Ik, change of plans, ik ga niet de aantallen doen, maar ik ga nu het mapje financiën en cofinanciering doen, voorzitter.

[3:23:19] Want een aantal, een fractie van D66 ook, trouwens onder andere, heeft aan mij gevraagd, is het nou redelijk om 50% cofinanciering van gemeenten te bouwen?

[3:23:29] Want, voorzitter, kan het uit?

[3:23:31] Ja, mits er geld vanuit het Rijk bijkomt en mits ook

[3:23:37] gemeentes de cofinanciering doen.

[3:23:40] En gemeentes vanuit het belang van realiseren van huizen... hebben enthousiast meegetekend aan de woontopafspraken... maar hebben daarbij wel gezegd... we hebben een discussie te voeren met het kabinet... in het kader van de voorjaarsnota.

[3:23:54] En, voorzitter, is het redelijk om cofinanciering te vragen?

[3:23:59] Ja.

[3:24:00] Het is ook gewoon een taak van gemeenten... om te bouwen voor hun inwoners...

[3:24:07] Dus een gedeelde verantwoordelijkheid is gewoon logisch.

[3:24:13] Financieel probeer ik dat haalbaar te maken door de realisatiestimulans.

[3:24:17] De woningbouwimpuls en het gebiedsbudget draag ik daar ook aan bij.

[3:24:23] En daarmee verlaag ik het publieke tekort als gevolg van woningbouw voor mede-overheden.

[3:24:29] Gemeenten hebben invloed op de omvang van het tekort, voorzitter.

[3:24:34] Nogmaals, als jij meer dan 30% sociaal gaat bouwen, dan helemaal als je ze al hebt, dan moet je niet bij mij komen omdat je geld tekort komt.

[3:24:45] Ik vind het trouwens ook altijd een hele bijzondere discussie, want zeker ook in grote steden is daar een groot probleem met het vinden van huizen voor onderwijzers.

[3:24:55] mensen die in de zorg werken, mensen die bij de politie werken, maar zeker mensen die al wat langer aan het werk zijn, zitten boven de grenzen van sociale huur, zoals ik het net genoemd heb.

[3:25:07] Dus voor deze mensen sociale woningen bouwen, dan schiet je je doel voorbij.

[3:25:12] Blijkt trouwens ook uit behoefteonderzoek, deze mensen willen ook vaak betaalbaar kopen.

[3:25:18] moet je natuurlijk wel het zo regelen dat iemand die ingeloot wordt voor een betaalbare koopwording... niet feitelijk de staatsloterij gewonnen heeft.

[3:25:26] Namelijk gewoon een non-speculatiebeding erop zetten.

[3:25:30] Maar dit is een gesprek dat ik ook echt met gemeenten wil gaan voeren.

[3:25:35] Ze hebben daarnaast ook nog op andere manier invloed op het tekort.

[3:25:39] Namelijk geen extra eisen stellen die kostprijsverhogend zijn.

[3:25:43] En ook daar zal ik het gesprek over aangaan.

[3:25:46] Nou resteert, voorzitter, want daar werden de vragen ook over gesteld... maar ik zal nog een paar zinnen uitspreken en ik denk dat het daar ook over gaat.

[3:25:56] De vraag over het overgangsjaar, zoals wij het noemen, voorzitter, in het kabinet... is een gesprek wat mijn collega, de minister van Binnenlandse Zaken, gaat voeren...

[3:26:07] samen uiteraard met de minister van Financiën.

[3:26:10] En ik ben wel bij het laatste overhedenoverleg aanwezig geweest... samen met nog een aantal collega's van mij... zoals de staatssecretaris die verantwoordelijk is voor jeugdzorg... de minister die verantwoordelijk is voor de WMO, de thuiszorg...

[3:26:24] de staatssecretaris die verantwoordelijk is voor de ouderenzorg.

[3:26:28] Dus wij waren daarbij wel aanwezig.

[3:26:30] Maar ik moet voor dit moment echt alle vragen verder even parkeren.

[3:26:34] Want echt, ik moet afwachten wat er uit die gesprekken komen.

[3:26:48] Nee, dank aan de minister voor dit antwoord.

[3:26:51] Ik ken haar inzet, maar toch even iets preciezer.

[3:26:57] Zij zegt dat het typisch iets is wat in de voorjaarsnota speelt.

[3:27:00] Nou, daar kan ik me niets bij voorstellen.

[3:27:03] Misschien ook nog wel in augustus, want het is de besluitvorming over het komende jaar.

[3:27:07] Maar toch even de vraag...

[3:27:11] Als je nou door je oogharen kijkt, zie je dat die gemeentes die bijdragen.

[3:27:16] Ik ben het totaal met haar eens.

[3:27:17] Het is logisch dat die gemeentes die bijdragen...

[3:27:19] ...leveren, maar niet kunnen leveren.

[3:27:21] Waarschijnlijk.

[3:27:22] Ik gaf net de getallen over wat de bezuinigingen betekenen... ...in dat overgangsjaar, als u het liever zo noemt, vind ik dat ook prima.

[3:27:30] Maar het is een ravijn voor die gemeentes, zeg ik toch maar even... ...waar ze tegenaan kijken.

[3:27:34] En dat betekent toch dat er geld bij moet... ...ofwel er ontstaan een probleem in de realisatie.

[3:27:40] Gaat de minister nu natuurlijk geen ja op zeggen, dat begrijp ik wel...

[3:27:43] Maar mijn vraag was, ik had een concrete vraag aan de minister, kan zij aangeven, ergens in de loop van de komende maand, hoeft ook niet volgende week, maar kan zij aangeven wat het betekent, wat uiteindelijk uit die afspraken komt, wat dat betekent voor de woningbouw?

[3:27:57] Dat is een redelijke vraag, lijkt mij.

[3:28:00] Ja, voorzitter, het overgangsjaar is 2026.

[3:28:05] Dus dat ligt sowieso, is niet het aankomend jaar, maar het jaar daarna.

[3:28:10] En dat is voor een jaar.

[3:28:12] Mijn collega's zijn dus bezig, zoals aangegeven, met het voeren van die gesprekken.

[3:28:18] En de heer Vijlbrief zei van, die had twee opties, maar de optie iets doen aan taken of aan wensen op gemeentelijk niveau is natuurlijk ook nog een optie.

[3:28:29] Dus het is voor mij op dit moment niet te doen om in te gaan schatten wat het effect is.

[3:28:35] Want ik weet namelijk ook niet welke afspraken er gemaakt gaan worden financieel.

[3:28:39] Ik weet niet welke afspraken er gemaakt gaan worden op het gebied van andere taken... of andere keuzes die gemaakt kunnen gaan worden.

[3:28:45] Dus voorzitter, dat is voor mij op dit moment gewoon niet te doen.

[3:28:50] Ik volg het uiteindelijk nadrukkelijk... omdat het ook uiteindelijk van belang is voor de taak die ik heb...

[3:28:58] Tegelijkertijd, voorzitter, de woningnood is zo hoog... dat ik ook geen gemeentebestuur ken dat geen woningen wil toevoegen.

[3:29:10] En daar ook prioriteit aan wil geven.

[3:29:12] Want het heeft op elk vlak in de maatschappij consequenties.

[3:29:18] We hebben het hier vandaag gehad over de mensen die op de... Ik zie er weer een paar zitten.

[3:29:24] Die op de kalender staan.

[3:29:28] Maar er zijn ook nog doelgroepen... die in de wet regie een van de voorrangsgroepen gaan worden...

[3:29:35] Die nu ook vastlopen.

[3:29:37] Geen uitstroom uit de maatschappelijke opvang bijvoorbeeld.

[3:29:39] Omdat er woningen tekort zijn.

[3:29:41] Dus in die zin raakt het ook alle mensen in een college van burgemeester en wethouders.

[3:29:48] Omdat ze dat allemaal zien.

[3:29:51] Dus kort en goed.

[3:29:52] Nee, dat kan ik op dit moment niet.

[3:29:55] Laten we echt even de afspraken die gemaakt gaan worden.

[3:29:59] Tussen de minister van Middellandse Zaken, Financiën en de koepel.

[3:30:03] Voorzitter.

[3:30:06] De heer De Hoop had ook nog een interruptie.

[3:30:09] Er was eigenlijk nog een vervolgvraag op zijn eerdere interruptie.

[3:30:11] Maar ik weet niet of die nog staat.

[3:30:13] Ja, voorzitter.

[3:30:14] En het sluit aan op de volgvraag die de heer Velbrief stelde.

[3:30:18] En mij bekruipt het gevoel dat we toch nog steeds niet helemaal zeker weten of het wel uit kan.

[3:30:23] En dat het echt wel afhankelijk is van wat gemeentes kunnen.

[3:30:27] En ik vind het wel ingewikkeld dat we niet zo goed scherp hebben...

[3:30:31] Hoe groot die open rekening nou is die er nog ligt.

[3:30:34] Wat er verwacht wordt van gemeentes.

[3:30:36] Wat het Rijk gaat doen.

[3:30:37] En de subsidies waar de minister aan refereerde... zijn natuurlijk al die bestaande subsidies.

[3:30:41] Dus de startbouwimpuls, de woningbouwimpuls.

[3:30:45] En ik heb het gevoel dat daar nog wel iets extra's nodig is.

[3:30:49] En ik hoop dat de minister daarbij niet het veel... echt op de verantwoordelijkheid van die gemeentes legt.

[3:30:54] Want ik proef ook in haar antwoord... dat zij zich ook realiseert dat ze heel graag willen...

[3:30:59] maar dat de financiële capaciteit gewoon niet zo groot is.

[3:31:01] Dus ik hoop dat de minister ook bereid is om verder te kijken... dan de bestaande subsidies al, om dit mogelijk te maken.

[3:31:13] Voorzitter.

[3:31:15] Ja, weet u, toen ik aantrad... is er ook vaak gezegd, ja, die 5 miljard is onvoldoende.

[3:31:24] Het had veel meer moeten zijn.

[3:31:27] En...

[3:31:29] En ja, weet u voorzitter, nou ja, laat ik het anders formuleren.

[3:31:33] Ik ben nog nooit politiek bestuurlijk verantwoordelijk voor iets geweest waar ik niet meer geld had gewild.

[3:31:40] Zo is leven, voorzitter.

[3:31:43] Tegelijkertijd 5 miljard.

[3:31:45] Wauw.

[3:31:47] Laten we gewoon ook met elkaar beginnen.

[3:31:50] En met dit geld in ieder geval gewoon van wal steken en beginnen met wat we wel hebben.

[3:32:01] Als je kijkt naar de financiële midden is het natuurlijk niet zo dat er geen geld is.

[3:32:10] En de komende tijd zal gewoon duidelijk worden hoe dat overgangsjaar in 2026 uit gaat pakken.

[3:32:18] Dat is niet alleen een discussie van er moet geld bij.

[3:32:22] Dat is ook een discussie van welke taken kunnen anders.

[3:32:28] Dus daar gaat ook over gesproken worden.

[3:32:31] Maar op dit moment nou te zeggen... dat heeft deze consequentie, ik kan dat gewoon voor u niet doen, voorzitter.

[3:32:37] Omdat het ook buitengewoon afhankelijk is van... wat gaan gemeenten programmeren?

[3:32:43] Welke eisen gaan ze daar aan stellen?

[3:32:46] Zitten daar nog plussen op?

[3:32:49] Hoe hebben ze onderhandeld met de ontwikkelaar?

[3:32:51] Wat is de grondprijs?

[3:32:53] Dus voorzitter, dat is gewoon ook niet te doen.

[3:32:57] Vanuit mijn positie.

[3:33:01] De heer Vlag met een interruptie.

[3:33:04] Ja, voorzitter, toch wel even over die cofinanciering van gemeenten.

[3:33:08] De minister zegt van, zij hebben ook een verantwoordelijkheid, dus er mag van hen ook wat verwacht worden.

[3:33:12] Ja, dat is misschien zo, maar de financiering van gemeenten is opgebouwd op basis van het aantal taken wat ze hebben.

[3:33:17] En cofinanciering van onrendabele toppen heeft nooit bij die taken gezeten.

[3:33:21] Met andere woorden, er komt een nieuwe taak bij.

[3:33:23] En de VNG heeft duidelijk gezegd, bij nieuwe taken horen ook meer knaken.

[3:33:27] Dus...

[3:33:28] Dat is een belangrijke spelbreker als we ervan uitgaan dat gemeenten zomaar geld op dit moment tot de begroting hebben.

[3:33:34] Waarmee ze onder de hele top af kunnen dekken.

[3:33:36] Het tweede deel van mijn vraag is, de minister noemde mede-overheden.

[3:33:41] Ik miste daarin de provincies in dat rijtje.

[3:33:44] Want ik maak me echt zorgen over de provincie Zuid-Holland.

[3:33:46] Die heb ik hier al vaker geuit.

[3:33:48] De gemeenten in Zuid-Holland die op dit moment een sociale huurpercentage hebben... lager dan 27, krijgen een brief van de provincie... dat ze met een herstelplan moeten komen.

[3:34:00] Of een plan hoe ze denken toe te groeien naar die 30% van het totale bestand.

[3:34:06] Dat betekent voor die gemeenten dat zij in ieder project meer dan 30%...

[3:34:11] sociale huur zullen moeten inbrengen, anders gaan ze niet stijgen.

[3:34:14] En ik hoorde de minister net zeggen, ja, als je als gemeente meer dan 30% sociale huur gaat bouwen, moet je bij mij niet aankomen dat je meer geld nodig hebt.

[3:34:21] Dus zou de minister dan ook willen zeggen dat het voor provincies ook uitgesloten is om dit soort aanvullende eisen bovenop die wet regie te gaan leggen?

[3:34:32] Daar is het antwoord ja op, voorzitter.

[3:34:37] Wat ik ga doen, dat heeft u kunnen lezen in het hoofdlijnenakkoord.

[0:00:00] 30% sociaal, tweederde betaalbaar in de programmering op woningbouwregio.

[3:34:47] Dat is wat ik voornemens ben te gaan doen.

[3:34:50] En ik hoop, zoals gezegd, als het even mee zit, voor half februari de regeling bij u te hebben.

[3:34:59] Dat wordt een onderliggende regeling, dus dat hoeft niet via nota van wijziging.

[3:35:04] Maar ik probeer wel die duidelijkheid ook naar u te verschaffen.

[3:35:09] En dat betekent dan dat als dat wet is, om het zomaar eens te zeggen, dat dan ook niet daar nog eens een plus op gezet kan worden.

[3:35:20] Ja, voorzitter, zo simpel is het.

[3:35:23] En, voorzitter, we moeten ook... Nou, niet net doen, want dat leek ook een beetje in de vraagstelling.

[3:35:31] Alsof co-financiering van gemeentes iets totaal nieuws is.

[3:35:36] Dat is niet zo.

[3:35:37] Er zijn ook tijden geweest waarin er helemaal geen rijkssubsidies waren.

[3:35:41] Toen werd er ook gebouwd, ook met onrendabele toppen, voorzitter...

[3:35:46] Ik ken dat woord zelfs uit de tijd toen ik in 1998... Ja, zo oud ben ik.

[3:35:51] Wethouder, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting was voorzitter.

[3:35:56] Dus zo is het natuurlijk ook weer niet.

[3:35:59] De romp, 5 miljard.

[3:36:00] Het is echt een flinke, flinke hoeveelheid geld.

[3:36:05] En we gaan met elkaar aan de bak.

[3:36:07] Gemeentes willen dat ook.

[3:36:09] De financiële discussie wordt in eerste instantie... met mijn collega van Binnenlandse Zaken gevoerd...

[3:36:15] Mevrouw Welzijn, met een interruptie.

[3:36:19] Dank u wel, voorzitter.

[3:36:21] Ik ben het roerend eens met de minister als zij zegt dat gemeenten invloed hebben op het tekort.

[3:36:30] door al dan niet extra eisen te stellen... al dan niet meer sociaal te bouwen dan zou hoeven.

[3:36:39] En dat brengt mij wel bij de vraag... dat ik probeer dan te visualiseren van... oh, wat betekent dat dan weer voor de subsidies...

[3:36:46] Want we gaan natuurlijk ook voor regionale differentiatie.

[3:36:49] Dus dat betekent dat er een gedifferentieerde vraag ligt in gebieden.

[3:36:53] De ene gemeente moet dat percentage bouwen.

[3:36:56] De andere gemeente moet weer een ander percentage bouwen.

[3:36:59] En dat is dan de vraag aan die gemeente.

[3:37:03] Dus hoe moet ik voor mij zien dat dan het subsidie-instrumentarium... rekening gaat houden met die differentiatie?

[3:37:12] Het klinkt ingewikkeld, maar misschien maak ik het in mijn hoofd gewoon ingewikkeld...

[3:37:16] Dus vandaar de vraag aan de minister.

[3:37:18] Kan zij informatie geven over hoe we zo'n subsidie-instrument dan nog wel een beetje eenvoudig gaan houden?

[3:37:28] Ja, voorzitter.

[3:37:29] Als je kijkt naar het opknippen van de 5 miljard... dat wordt nog uitgewerkt, hoe we dat precies gaan doen.

[3:37:40] Dus dat is sowieso eerst een keuze van hoe ga je het besteden... en dan vervolgens moet je het nog in een juridische regel ook stoppen.

[3:37:49] En, voorzitter, er komt een realisatiestimulans...

[3:37:57] van zo'n 2,5 miljard.

[3:37:59] Even grote stappen nu, voorzitter.

[3:38:02] Realisatiestimulans van ongeveer 2,5 miljard.

[3:38:06] Dat wordt een vast bedrag bergbedaalbare woning... op het moment dat de woning gerealiseerd wordt.

[3:38:12] Ook de middelen voor opgave als beter benutten, oudere huisvesting... en het versterken van de uitvoeringscapaciteit van mede-overheden... waar ik het net over had, plat gezegd, ambtelijke bijstand... zijn hierin geïntegreerd.

[3:38:26] Dan naast die realisatiestimulans komt er een gebiedsgerichte aanpak.

[3:38:30] Zo'n 1,2 miljard...

[3:38:34] voor bestaande en nieuwe grootschalige woningbouwgebieden.

[3:38:39] Dat is een voortzetting van het gebiedsbudget.

[3:38:43] Dat ook wordt ingezet op actievere rijksbetrokkenheid... bij grotere woningbouwprojecten.

[3:38:50] Dan nog het verzilveren van de woningbouwpotentie in kwetsbare gebieden.

[3:38:56] Dit verloopt via een extra bijdrage uit de realisatiestimulans...

[3:39:03] In NPLV-verbieden kunnen zo'n 130.000 woningen worden gebouwd.

[3:39:07] Hiervoor is ruim 200 miljoen gereserveerd.

[3:39:11] Dan hebben we nog voor complexe gebiedsontwikkelingen 470 miljoen.

[3:39:16] Dat is de voortzetting van de woningbouwimpuls.

[3:39:19] En dan komen er nog 150 miljoen voor het opschalen van woningbouwproducten en het wegnemen van belemmeringen.

[3:39:31] En dan nog wat kleine plukjes geld, waarvan ook een deel ingezet is voor het verlagen van de overdragsbelasting en middelen gereserveerd voor uitvoeringskosten.

[3:39:45] En wat we uiteindelijk gaan doen, is een regeling maken waarin je overal in Nederland de programmering 30% sociaal, twee derde betaalbaar, hoe je dat gaat realiseren.

[3:40:00] En voorzitter, dan kan het natuurlijk ook niet zo zijn dat als een gemeente 40% sociale huur wil bouwen,

[3:40:08] dat dat dan vervolgens meer geld opsoepeert.

[3:40:12] Want het is ook niet nodig.

[3:40:13] Want we hebben met elkaar vastgesteld... op woningbouwregioniveau 30% sociaal, twee derde betaalbaar.

[3:40:20] En de financiële regeling wil ik daar ook gewoon aan gaan verbinden.

[3:40:26] Als u nou mij vraagt, heeft u de regeling al voor mij?

[3:40:28] Nee, die heb ik nog niet.

[3:40:30] Maar als u dat heel graag wil, dat moet u zelf weten... zeg ik, vere voorzitter, tegen mevrouw Welzijn...

[3:40:38] Kan iedereen die natuurlijk uiteindelijk krijgen tenzij het bedrijfsvertrouwelijke informatie betreft.

[3:40:44] Maar dan hoor ik dat graag van u. Mevrouw Welzijn.

[3:40:49] Ja, dank u wel voorzitter.

[3:40:51] Mijn vraag is dus, ik moet proberen hem duidelijker te stellen.

[3:40:55] We hebben dus al die subsidieregelingen.

[3:40:59] En ik meen gehoord te hebben dat de minister zegt van... die ken ik pas toe als je het percentage bouwt wat ik van je vraag.

[3:41:08] Wil je meer bouwen?

[3:41:09] Eigen zakken raadplegen.

[3:41:12] Maar als de vraag van die minister een gedifferentieerde vraag is... de ene gemeente moet percentage X bouwen... en de andere moet percentage Y bouwen... dan is mijn vraag, ik zie niet voor mij hoe dan dat...

[3:41:25] subsidie-instrumentarium eruit moet gaan zien op het moment dat je verschillende vragen aan verschillende gemeenten stelt en dus meeweegt in het al dan niet toekennen van de subsidie.

[3:41:37] En daarom zei ik, zo zit het nu in mijn hoofd, misschien maak ik het in mijn hoofd veel te ingewikkeld.

[3:41:43] Dus mijn vraag is, hoe hou je dan die subsidieregelingen eenvoudig op het moment dat je een gedifferentieerde vraag stelt?

[3:41:52] Ja, voorzitter.

[3:41:53] Maar tegelijkertijd, de ene gemeente bouwt 100 woningen... en de volgende gemeente bouwt 10.000 woningen.

[3:42:00] Dus uiteindelijk heeft dat natuurlijk effect op de hoeveelheid geld die je krijgt.

[3:42:06] Dus in de programmering zit uiteindelijk een inschatting.

[3:42:10] Zo gaat dat gewoon in de praktijk.

[3:42:12] Gemeentes maken een programmering.

[3:42:13] Die kijken naar de regelgeving en de subsidies die er zijn...

[3:42:17] bedenken vervolgens, nou, dat maken dan vervolgens een rekensom.

[3:42:21] En wij maken uiteindelijk een regeling die duidelijk is... en zo min, zo eenvoudig mogelijk.

[3:42:29] Want hoe ingewikkelder je het maakt... des te meer geld en tijd is er vervolgens weer kwijt... aan uitzoeken, aanvragen en verantwoorden.

[3:42:38] Dus, voorzitter, als die regeling af is... en mevrouw Welzaam wil hem hebben, kan ze hem krijgen.

[3:42:43] Uiteraard, voorzitter, zo is het altijd.

[3:42:45] Zo zijn de verhoudingen.

[3:42:47] Maar misschien een klein beetje vertrouwen dat wij dat op een verstandige manier... en zo eenvoudig mogelijk een manier zullen gaan doen, helpt misschien ook.

[3:42:57] Voorzitter, dan zijn er nog vragen aan mij gesteld... die gaan over de effecten van subsidies op woningbouw, het CPB-rapport...

[3:43:09] D66 en de fractie van GroenLinks en PvdA vroegen dat aan mij.

[3:43:15] Het CBP-rapport is volgens mij van een week of twee geleden.

[3:43:19] En daar worden risico's op wegleffecten van overheidssubsidies benoemd.

[3:43:24] Voorzitter, deze risico's zijn minder groot bij het ondersteunen van onrendabele projecten.

[3:43:32] En bij het subsidiëren van kosten die niet mogen worden verhaald.

[3:43:37] Dus ja, want dan stop je het geld gewoon in het plan om het plan rond te rekenen en te betalen.

[3:43:44] Ook is er minder risico op weglekeffecten bij het subsidiëren van onrendabele projecten waarvoor bestaand vastgoed wordt gebruikt, zoals optoppen en transformeren.

[3:43:54] Alle subsidieregelingen die woningbouw moet versnellen richten zich op onrendabele woningtypes of onrendabele projecten.

[3:44:02] Want ja, voorzitter, als je lekker een paar villa's neerzet heb je natuurlijk geen subsidie nodig.

[3:44:08] Toch is een weglekeffect niet altijd te vermijden.

[3:44:11] Want als je dat wil, dan zit je weer aan een zeer gedetailleerde regeling... met allerlei verantwoordingen achteraf.

[3:44:19] Bovendien is het soms bewust omdat een stimulans noodzakelijk is... om een snelle realisatie te bewerkstelligen.

[3:44:25] En dat wordt ook door het CPB-rapport onderschreven.

[3:44:32] Voorzitter, het flankerend grondbeleid, wat is ook de stand van planbatenheffing, is ook nog mij gevraagd.

[3:44:41] Mevrouw Beckerman gaat rechtop zitten.

[3:44:43] Zeker.

[3:44:45] Voorzitter, het CPB noemt flankerend grondbeleid als alternatieve oplossing voor publieke tekorten, zonder risico dat de grondprijzen worden opgedreven.

[3:44:59] De inbrengwaarde van gronden baseren op het huidig grondgebruik... en het invoeren van een planbatenheffing... zijn twee concrete oplossingsrichtingen.

[3:45:08] En ik ben hiermee bezig.

[3:45:10] Voorzitter, 20 december voor afgelopen kerst... is een voortgangsrapportage gedeeld.

[3:45:17] En in het tweede kwartaal van dit jaar... zeg ik het maar even bij... deel ik een voorstel, voorzitter... hoe ik dat deel van het hoofdlijnakkoord en het regeerprogramma wil...

[3:45:28] gaan vormgeven.

[3:45:32] Voorzitter, ik ben wel op zoek naar een systeem... wat zoveel als mogelijk voortbouwt op wat de markt en gemeenten al kennen.

[3:45:42] En dat ook uiteindelijk een drukkend effect zal hebben op grondprijzen.

[3:45:48] Want dat is waar je natuurlijk uiteindelijk naartoe wil.

[3:45:51] Sowieso de eis dat er 30% sociaal twee derde betaalbaar gebouwd moet gaan worden...

[3:45:57] zal dat drukkend effect al hebben.

[3:46:00] En ik ben dus ook... Dat was even een tussenzinnetje.

[3:46:03] Ik ben dus aan het kijken naar een manier... om het kostenverhaal aan te scherpen en te verbreden, voorzitter.

[3:46:13] Een interruptie van mevrouw Beckerman.

[3:46:16] Ja, voorzitter.

[3:46:17] En die brief van de minister hebben we natuurlijk ook gelezen.

[3:46:20] Ik noemde hem ook.

[3:46:22] Voorzitter, kijk, elke keer als je over grond leest, dan zie je hoe gigantisch die impact nu is op de woningbouwprijzen.

[0:00:00] 60% van de nieuwbouwwaarde van een nieuwbouwwoning, gemiddeld de grondprijs.

[3:46:38] Maar ook het rapport van Brink wat laat zien dat de bouwgrond per jaar... en dan gaat het alleen over waarop gebouwd wordt, 6 miljard in waarde stijgt.

[3:46:47] Dat heeft gewoon een enorme impact.

[3:46:48] Daardoor zie je gewoon dat projecten vertragen, duurder worden... maar ook dat woningen kleiner worden om nog betaalbaar te kunnen zijn.

[3:46:56] En waar mijn zorg heel erg zit is niet dat de minister niet wil, maar dat we te traag gaan.

[3:47:02] En dat de volgordelijkheid der dingen er dus ook voor zorgt dat je nog een tijd lang...

[3:47:08] te duur aan het bouwen bent, of dat die hoge grondprijs gewoon impact heeft op het soort kwaliteit wat er gebouwd kan worden.

[3:47:16] En daarom vragen we om tempo, maar misschien ook om maatregelen gefaseerd in te voeren.

[3:47:23] Omdat ik denk wel dat dit grond de afgelopen jaren misschien wel te weinig aandacht heeft gekregen in de strijd tegen de wooncrisis.

[3:47:37] Ja, voorzitter.

[3:47:39] Kijk, weet je, grond, heel veel grond in Nederland is al lang van hand gewisseld en soms zelfs meerdere keren.

[3:47:48] En dat is van hand gewisseld met in het achterhoofd het kunnen bouwen van hele mooie, dure woningen.

[3:47:57] De algemene maatregel van bestuur, dus de regeling 30% sociaal, 2 derde betaalbaar op woningbouwregio, gaat die verwachtingen temperen.

[3:48:06] En dat heeft uiteindelijk ook effect op grondprijzen.

[3:48:11] Dat zou trouwens in sommige situaties ook kunnen leiden tot afwaarderen van grondwaardes.

[3:48:18] Maar dat is wel een precair evenwicht, voorzitter.

[3:48:24] Hoe ga je dat dan vervolgens op zo'n manier doen dat het niet nog verder vertraagt...

[3:48:31] En dat is het... Ja, het spel klinkt zo raar, want we hebben het uiteindelijk over woningnood.

[3:48:39] Maar dat is wel de onderhandelingen die de komende tijd vormgegeven gaan worden.

[3:48:46] Dus ja, voorzitter...

[3:48:50] De woningnood helpt in die zin.

[3:48:52] Ik vind het een beetje lastig om op een vraag van... is het feit dat er onvoldoende aandacht voor geweest is... de reden dat we nou in deze situatie zitten?

[3:49:01] Want dat was eigenlijk de vraag van mevrouw Beckerman.

[3:49:04] Ik vind het nou lastig om daar nou zo ja op te zeggen.

[3:49:06] Want daar zit volgens mij wel veel meer nog achter en aan vast.

[3:49:10] Een vervolgvraag van mevrouw Beckerman.

[3:49:12] Ja, voorzitter.

[3:49:16] Ja, voorzitter.

[3:49:17] Verwachte rendementen hebben natuurlijk een impact op de grondprijs.

[3:49:22] En daarmee zou je in theorie kunnen zeggen dat als je als overheid heel erg gaat sturen op meer betaalbaar, dat de grondprijs zou kunnen dalen.

[3:49:32] Maar, voorzitter, dan moeten we daar wel ook heel gericht op sturen.

[3:49:39] En waarom stel ik die vraag?

[3:49:41] Ja, omdat er natuurlijk ook veel vragen zijn gesteld over die wetregie.

[3:49:45] En het maakt natuurlijk nogal uit of je, en dat zien we nu heel vaak gebeuren, mijn partij is daar geen groot voorstander van, dat er bijvoorbeeld grote complexen of buurtjes aan sociale huur worden gesloopt, omdat dat nou eenmaal een lager grondprijs heeft.

[3:50:03] En als je die 30% sociaal, hoeft dus niet per se een impact te hebben op al die grondprijzen.

[3:50:09] Zeker niet wanneer je het niet per gemeente verplicht maakt.

[3:50:12] Dus beleid hangt natuurlijk wel sterk met elkaar samen.

[3:50:16] En als de minister zegt, ik wil ook uitkijken met maatregelen omdat ze vertragend kunnen werken.

[3:50:21] Maar ook voor vertragende werking van grondeigenaren is natuurlijk instrumentarium mogelijk.

[3:50:30] Ja, voorzitter, maar dan is... Ik ben een beetje op zoek.

[3:50:34] Wat is nu de concrete vraag van mevrouw Beckerman aan mij?

[3:50:40] verduidelijken en niet voor een interruptie.

[3:50:41] De eerste vraag is eigenlijk, moet je dan niet heel scherp bij nieuwbouwprojecten betaalbaarheidseisen, dus ook niet alleen maar in regio's of op gemeentelijk niveau, maar toch ook soms in detail stellen om maar te zorgen dat die grondprijs gaat dalen.

[3:50:57] Ook omdat je anders misschien kunt zien dat er nog meer gekeken wordt naar de sloop van bestaande woningen die eigenlijk nog goed zijn.

[3:51:05] Waar bewoners prettig wonen.

[3:51:06] Dus dat is eigenlijk het eerste deel.

[3:51:08] En bij de vertraging kun je ook... En de tweede deel van de vraag ging over instrumentarium om vertraging te voorkomen.

[3:51:15] Ik heb daar vrij veel over gelezen.

[3:51:17] Ik zie bijvoorbeeld Finland veel dingen doen.

[3:51:20] Frankrijk veel dingen doen.

[3:51:21] Wenen is natuurlijk een beroemd voorbeeld.

[3:51:24] Die daar ook gewoon vrij fors kunnen ingrijpen.

[3:51:31] Voorzitter, misschien moeten wij gewoon eens even weer een keer koffie drinken.

[3:51:38] Om de wereld die hier achter zit even te begrijpen.

[3:51:44] Het zijn namelijk gemeenten die gaan over programmering.

[3:51:49] En gemeenten weten wat er in een locatie aan de hand is.

[3:51:53] Die kennen de eigenaar, die weten wat er eventueel gesaneerd moet worden... wat er op staat, wat de programmering moet gaan worden.

[3:52:05] En daar is allerlei instrumentarium.

[3:52:08] En ik ben dus bezig met planbatenheffing, schuinestreep... intensivering, kostenverhaal.

[3:52:14] Ik ga invloed uitoefenen...

[3:52:17] via de gewenste programmering die ook consequenties heeft.

[3:52:21] Maar ik ben toch een klein beetje op zoek... naar wat mevrouw Beckerman dan verder nog wil daar bovenop.

[3:52:29] En ik heb trouwens, voorzitter, dat is ook goed om een laatste aan te doen... ook instrumentarium in de omgeving werd... om die programmering uiteindelijk ook af te gaan dwingen... als die in strijd is met de regels... die ik binnen een week of drie aan uw Kamer ga sturen...

[3:52:46] En voorzitter, we zijn ook nog aan het kijken, dat staat ook in het hoofdlijnenakkoord, maar dat gaat nog weer een stap verder van wat doe je nou met grond die een bestemming wonen heeft, maar waarop niet gebouwd gaat worden.

[3:53:01] Dat is een beetje dezelfde discussie die ik met mevrouw Beckerman altijd heb over leegstand.

[3:53:06] Waarbij mevrouw Beckerman zegt van, nou, regel maar een leegstandboete.

[3:53:11] En waarbij ik dan altijd zeg, nou, als je een leegstandboete oplegt, woont er nog steeds niemand in een huis.

[3:53:16] En ik ben vooral heel erg op zoek van, waarom laat iemand nou grondbraak liggen of een huis leegstaan... terwijl hij of zij geld kan verdienen, rendement kan maken...

[3:53:26] Op het moment dat hij daarop gaat bouwen.

[3:53:29] Of op het moment dat er een huurder in een leegstaande woning komt.

[3:53:39] Ja, voorzitter.

[3:53:40] En in deze discussie gaat het ook altijd over... wat is nou een redelijk rendement?

[3:53:44] Want daar begint het natuurlijk over.

[3:53:46] En in de vragen die mevrouw Welzijn aan mij gesteld heeft over de woontop... zat ook een vraag naar wat is nou een redelijk rendement?

[3:53:55] En daar heb ik een antwoord op gegeven.

[3:53:58] En ik, altijd, beveel ik mijn antwoorden bij u van harte aan, maar deze zeker ook.

[3:54:05] Voorzitter, dan was ik bij voortgang plannen.

[3:54:10] En dat gaat over de vraag, wanneer halen we de 100.000 woningen?

[3:54:17] En ik heb er geen tijd voor gehad nog om ernaar te luisteren, maar ik zag ook voorbij komen dat...

[3:54:24] Taco van de Hoek, zei ik dat goed?

[3:54:26] Van EIB, vanochtend daar het een en ander over gezegd heeft.

[3:54:36] Die zegt, er komt wel een groei tot 96.000 woningen, maar later dan dat de minister zegt.

[3:54:44] ABF voorspelt de groei naar 104.000 woningen in 2020.

[0:00:00] 29 volgens mij.

[3:54:53] En voorzitter, give or take zit dat 4.000 woningen af van de 100.000 woningen die ik uiteindelijk wil gaan, moet gaan realiseren.

[3:55:06] Je zou dat een onzekerheidsmarge kunnen noemen.

[3:55:10] De economische omstandigheden voor de woningbouw zijn nu wel gunstiger.

[3:55:15] Er worden ook meer woningbouwvergunningen verleend, voorzitter.

[3:55:22] Deze drie belangrijke graadmeters voor de te verwachten woningbouw... gold dat ze in 2022 of 2023 omlaag gingen.

[3:55:31] Dat ging dan bijvoorbeeld over de verkoop van nieuwbouwkoopwoningen... de bouwvergunningen en de startbouwcijfers.

[3:55:37] Inmiddels geven alle drie...

[3:55:39] deze indicatoren een robuuste stijging, voorzitter.

[3:55:44] Dus laten we elkaar niet in de put praten.

[3:55:46] Het wordt wat, voorzitter, om het voor elkaar te krijgen.

[3:55:50] Maar alle hands aan dek.

[3:55:56] Voorzitter.

[3:55:58] Dan...

[3:56:01] Dan vroeg mevrouw Welzijn nog aan mij... ben ik voornemens om met een dashboard te komen?

[3:56:09] Is er een overzicht van wat de prognoses zijn en de realisatie?

[3:56:13] Ja, dat is er, voorzitter.

[3:56:15] ABF, woningbouwprognoses...

[3:56:19] Met de Primoz-rapportage, die stuur ik ook elk jaar naar de Kamer.

[3:56:23] CBS publiceert elke maand realisatiecijfers.

[3:56:28] Deze cijfers bevatten de nieuwbouwcijfers en de overige toevoegingen... waaronder transformatie, optoppingen en splitsingen.

[3:56:37] Ja, en voorzitter, ik geloof dat de heer Abassi was... die een gesplitste woning geen toegevoegde woning vond.

[3:56:45] Volgens mij degene die erin zit wel...

[3:56:48] En ik ook, voorzitter.

[3:56:52] En in de woontopafspraken hebben we ook met elkaar afgesproken... om tot een publiek-private monitor te komen... waarin we nog scherper bij gaan houden hoe het ervoor staat.

[3:57:04] Met prognoses, start, waar zitten kinken in de kabel.

[3:57:09] Dat kan overigens niet allemaal geopenbaard worden... omdat daar ook bedrijfsvertrouwelijke gegevens in zitten.

[3:57:14] Maar, voorzitter, daar zit ik ook bovenop.

[3:57:17] Voordat u verder gaat, eerst nog een interruptie van de heer Alabassi.

[3:57:22] Voorzitter, volgens mij heb ik niet gezegd dat het geen toegevoegde woning is.

[3:57:28] Ik wil gewoon niet dat het beeld geschetst wordt dat als we...

[3:57:33] grotere woningen maar omzetten naar kippenhokken, dat we dan het gevoel geven aan de mensen dat er heel veel nieuwe woningen bij komen.

[3:57:40] Dus ik wil dat onderscheid wat meer helder hebben.

[3:57:43] Wat we nu zien, want ik heb hiervoor ook in de raad gezeten, is dat we zien dat heel veel grotere woningen omgekart worden naar kleine studio's.

[3:57:52] En natuurlijk, mensen komen woningen tekort, dus natuurlijk gaan ze dan voor zo'n woning.

[3:57:57] En ik wil gewoon een strikt onderscheid.

[3:57:59] Dat is alles wat ik van de minister vraag.

[3:58:02] Voorzitter, we hebben in dit land meer eens gezinswoningen dan dat we gezinnen hebben.

[3:58:07] Dus we moeten juist toegaan naar veel meer eenpersoons appartementen.

[3:58:15] Dus ik vind een gesplitste woning, en dat is trouwens een toer de force om dat voor elkaar te krijgen bij een gemeente overigens.

[3:58:23] Niet overal trouwens, maar vaak ook wel.

[3:58:26] Ook daar ga ik trouwens...

[3:58:28] in gesprek met de VNG van kan dit vlotteren... en anders ga ik ook daar uiteindelijk komen met maatregelen... om dat vlotter te laten verlopen.

[3:58:37] Dus ik ben daar wel blij mee als er gesplitst wordt.

[3:58:42] En wat ik heb begrepen, kan ik onderscheid maken in de realisatiecijfers... wat splitsingen, welke aantallen voortkomen uit splitsingen.

[3:58:54] De heer Grenwes.

[3:58:55] Ja, de heer Grenwes.

[3:58:57] Dank aan zowel de voorzitter als de minister.

[3:59:01] Ik snap dat heel goed wat de minister hier aankondigt.

[3:59:04] Tegelijkertijd, we zitten hier allemaal met oud-raadsleden, heb ik ook een andere ervaring.

[3:59:11] Namelijk hier in de stad Den Haag, waar jarenlang in wat verouderde wijken enkele muur...

[3:59:20] Dunne wandjes.

[3:59:21] En er werd verkamerd bij het leven.

[3:59:23] En de arbeidsmigratie, voordat het hier een thema was, was het in Den Haag al lang een thema.

[3:59:29] Want er woonden al vrij snel in de jaren nul zo'n 50.000 Oost-Europese arbeidsmigranten.

[3:59:37] die voor ons heel veel klussen oploste als samenleving.

[3:59:41] Dus ik ga daar nu helemaal niks vervelends over zeggen.

[3:59:43] Feit is wel dat dat niet kon.

[3:59:45] En dat het een rommel werd in de huizen en buiten de huizen.

[3:59:50] Dus hoe gaan we dat belang van leefbaarheid... in alle woningnood niet uit het oog verliezen... bij dit soort instructies vanuit het Rijk... met al die verschillen in ons land.

[4:00:00] Ik noem maar één voorbeeld van één gemeente.

[4:00:03] Voorzitter, ik pak gelijk de discussie van de vakantiewoningen nu mee.

[4:00:06] Want dat is precies wel wat ik ga doen.

[4:00:09] Ik heb toevallig van de week ook een gesprek gehad met een wethouder uit een van de gemeenten waar heel veel vakantieparken zijn.

[4:00:21] Ik dacht dat het wel vrij helder in de brief stond die ik gestuurd heb.

[4:00:24] Maar het helpt dan gewoon om nog eens een keer te vertellen dat je niet voornemens bent om overal in Nederland via instructiebesluit...

[4:00:33] mensen een gedoogvergunning of zelfs een wijziging van het bestemmingsplan te geven... als ze op 16 mei 2024 in een vakantiewoning zitten.

[4:00:44] Dat is niet mijn doel.

[4:00:45] Mijn doel is een persoonsgebonden vergunning.

[4:00:48] Dus als iemand komt te overlijden of verhuisd, houdt het op.

[4:00:52] Op die plekken waar mensen gewoon geen andere optie hebben.

[4:00:55] Waarbij ik ook nadrukkelijk rekening ga houden met ondermijnende criminaliteit.

[4:00:59] En ook ga kijken van, en hoe regel je het nou op zo'n manier... dat daar waar gerevitaliseerd het plan is, er een bestaand plan is om te revitaliseren... dat je daar niet doorheen fietst.

[4:01:10] Dus ik ga echt ook rekening houden met deze situatie.

[4:01:13] En ik ben me zeer ervan bewust, voorzitter... dat in zijn algemeenheid regelen dat overal in Nederland... gesplitst kan worden tot in de oneindigheid, moet je ook niet willen.

[4:01:23] Precies om de redenen waarom de heer Grinwis zegt.

[4:01:27] Dus voorzitter, als ik dat al doe... dan worden er ook eisen uiteindelijk gesteld... aan minimale voorzieningen, minimale kwaliteitseisen... en aan verwante artikelen, zeg ik maar even voor dit moment.

[4:01:43] Voorzitter, dan kom ik bij Noord-Holland.

[4:01:47] Zijn er voldoende woningbouwplannen in Noord-Holland?

[4:01:51] Is mij nog gevraagd.

[4:01:54] De inventarisatie van de plancapaciteit... laat zien dat er in Noord-Holland 122 procent plancapaciteit is... ten opzichte van de woningbouwopgave zoals afgesproken in de woondeals.

[4:02:06] En is 130 procent nodig, hebben we met elkaar vastgesteld... om uitval en uitval...

[4:02:13] ...uitval en uitstel van plannen... ...te kunnen ondervangen.

[4:02:18] In december hebben we... ...dus bij de Woontop 11 december... ...hebben we afgesproken om een reële check... ...uit te voeren op de plannen... ...samen met markten en corporaties.

[4:02:28] Dus voorzitter... ...ook in Noord-Holland... ...is dat zelfs al gedaan.

[4:02:34] En daar blijkt dat... ...zoals verwacht niet de volledige... ...plankapaciteit voor eind 2030... ...gerealiseerd kan worden.

[4:02:41] En door de planuitval...

[4:02:43] komt Noord-Holland 20.000 woningen tekort.

[4:02:46] En voorzitter, dat doet mij persoonlijk zeer.

[4:02:48] Dat begrijpt u. In Noord-Holland moeten dus plannen van na 2030 naar voren gehaald gaan worden... om aan de woondeelafspraken te voldoen.

[4:02:58] En daar voer ik het gesprek elke keer weer over.

[4:03:02] Zijn er provincies, vraagt de heer Mooiman aan mij... die niet genoeg doen aan het straatje erbij...

[4:03:09] Met alle provincies, ik maak hem af voor ze, heb ik dit blokje gehad.

[4:03:12] Met alle provincies heb ik afgesproken om straatje erbij te benutten.

[4:03:16] Ze hebben dit ook allemaal opgepakt.

[4:03:18] En hier een bijzondere vermelding voor de provincie Noord-Holland... die ook hun verordening daar inmiddels op hebben aangepast.

[4:03:26] Heel mooi, man.

[4:03:28] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:03:28] En ook dank voor dat laatste.

[4:03:29] Dat is in ieder geval positief om te horen dat dat dan ook in andere provincies op een goede manier gaat.

[4:03:35] Ik denk nog twee dingen.

[4:03:38] Eerst even inderdaad terug naar de reality check die dan in Noord-Holland was uitgevoerd.

[4:03:43] Is die dan ook al in andere provincies uitgevoerd?

[4:03:45] Het is natuurlijk inderdaad jammer dat dat in Noord-Holland op een negatieve manier heeft uitgepakt.

[4:03:50] Maar dat reist wel de vraag hoe dat in andere provincies zit.

[4:03:54] Nog niet, voorzitter.

[4:03:58] Voorzitter, dan de woontop.

[4:04:03] Ik heb al veel vaker het woord woontop gezegd dan dat ik van tevoren van plan was.

[4:04:10] Hoe kijk ik er zelf op terug?

[4:04:12] Voorzitter, toch als een heel erg positief moment... waarin we met alle verschillende meningen en belangen... met elkaar een aantal discussies beslecht hebben... met elkaar hebben afgesproken dat we ook echt die 100.000 woningen gaan bouwen.

[4:04:28] nog een aantal afspraken hebben kunnen maken.

[4:04:30] Dat heeft u ook kunnen zien.

[4:04:32] En voorzitter, het was echt niet eenvoudig.

[4:04:36] Omdat de belangen nou eenmaal ook groot zijn.

[4:04:40] Maar het is ons uiteindelijk gelukt.

[4:04:43] En ik ben een positief mens, voorzitter.

[4:04:45] Dus ik tel mijn zegeningen, één voor één, elke dag.

[4:04:50] En dit was er zeker één.

[4:04:55] Dan, voorzitter...

[4:04:59] Mevrouw Welzijn begon over een wooncrisisaanpak.

[4:05:04] Voorzitter, dat zit allemaal in alle afspraken die we met elkaar gemaakt hebben.

[4:05:13] Ik heb ook echt wel even nagedacht naar hetgeen wat mevrouw Welzijn mij heeft gevraagd... en nog eens gekeken naar wat zat er nou in de crisis- en herstelwet.

[4:05:22] Zat daar nog iets in wat we extra zouden kunnen doen...

[4:05:26] Maar voorzitter, heel veel van hetgeen dat toen bedacht is, is uiteindelijk ook opgenomen in de woningwet.

[4:05:32] Dus ja, tenzij ik een toren naast die van mij zet, gevuld met ambtenaren en het overgaannemen van gemeentes, weet ik op dit moment, een beetje overdreven zeker, maar meteen even bij, voordat er gedacht wordt dat ik dat van plan ben, maar even qua beeldschap, spraak, weet ik eigenlijk niet wat ik nog meer zou kunnen doen op dit moment.

[4:05:56] Voorzitter, er is ook nog aan mij gevraagd hoe zit het nou met de pensioenfondsen.

[4:06:00] De Pensioenfederatie is van tevoren uitgebreid mee gesproken.

[4:06:05] Zij zijn wettelijk gehouden om te beleggen in het belang van hun deelnemers.

[4:06:10] En voor elke investeringsoptie zal beoordeeld moeten worden of daarmee wordt voldoen aan de gestelde eisen die voor die fondsen gelden.

[4:06:19] IVBN heeft wel de afspraken ondertekend en een groot deel van de inleg van de fondsen van de leden van IVBN komt uit de Nederlandse pensioenfondsen.

[4:06:28] En zo waren ze dus wel degelijk betrokken, voorzitter.

[4:06:36] Dan kom ik bij de wet betaalbare huur.

[4:06:40] Nu gaat de heer De Groot en mevrouw Weijenas gaan overeind zitten, voorzitter.

[4:06:45] Maar daar kan ik op dit moment gewoon niet zo heel veel over zeggen eigenlijk.

[4:06:50] En dat weet de heer... Oh, dat hebben we gehoord, de heer De Groot, dat u daar veel over kunt zeggen.

[4:06:56] En mevrouw Weijenas ook.

[4:06:57] Alleen, ik ben op dit moment in afwachting van de cijfers van het kadaster.

[4:07:03] Die krijg ik begin februari over het vierde kwartaal 2024...

[4:07:09] En zoals aan u beloofd, dat is een eerste moment waarin ik ga kijken hoe ziet het eruit.

[4:07:16] En leidt dat tot aanpassing van voorstellen van mijn kant.

[4:07:25] Van aanpassing van de wet.

[4:07:27] En daar kan ik op dit moment niet op vooruit lopen.

[4:07:31] Meneer de Groot met een interruptie.

[4:07:34] Ja, ik had het antwoord natuurlijk een beetje verwacht al, want dit wist ik al.

[4:07:37] Maar het is nog bijna geen noodoproep.

[4:07:40] Maar de cijfers van het kadaster van het derde katalo hebben we een beetje gezien.

[4:07:44] We weten ook dat daar de mensen met een enkele woning niet tussen zitten, als je niet uitkijkt.

[4:07:50] Of tenminste, de cijfers die we eerder hebben gezien, zaten de mensen met een woning die alleen is niet tussen.

[4:07:55] Van het kadaster wordt dat zicht al veel beter.

[4:08:00] Dus ik zou dan ook wel graag van de minister willen horen als ze die cijfers heeft en ze gaat er naar kijken.

[4:08:05] Wanneer kan de VVD dan ook iets verwachten?

[4:08:07] Op papier in een brief.

[4:08:09] Want dat is eigenlijk dan toch het minste wat ik zou willen vragen.

[4:08:12] Als het gaat over voorstellen die u gaat bedenken.

[4:08:15] Want anders zijn we straks weer maart, april of mei.

[4:08:19] Ja, dan duurt het wel heel erg lang voordat we die voorstellen zien.

[4:08:22] Ja, voorzitter.

[4:08:24] Ik denk dat ik de cijfers zo voorbij de helft van februari ga krijgen.

[4:08:31] Dan moet ik die natuurlijk goed gaan bekijken en bezien... hoe zich dit nu verhoudt tot de gewenste voorraad die we met elkaar willen.

[4:08:42] En... Ja, ik zit opeens ook omhoog te kijken, mevrouw Beckerman.

[4:08:47] Ja, dat is een goede vraag.

[4:08:50] Er brandt hier opeens één spot.

[4:08:51] Nou ja, goed, maakt niet uit.

[4:08:53] als we maar niet opgebeemd worden met z'n allen.

[4:08:55] Of misschien juist wel, voorzitter, ligt er maar aan waarheen.

[4:08:57] Even weer serieus.

[4:08:59] Dan ga ik daar dus naar kijken.

[4:09:02] Dus mijn toezegging aan u is ook geweest... dat ik het eerste kwartaal bij u op de lijn kom.

[4:09:08] En als ik dit zo ook met u nu doorloop, zal mij dat ook lukken.

[4:09:13] En voorzitter, vooropgesteld, ik volg het uiteraard ook.

[4:09:18] Er wordt uitgepompt, dus geen twijfel over mogelijk...

[4:09:21] Soms voor prijzen die middeninkomers niet kunnen betalen.

[4:09:26] Soms wel, en dan is het mooi.

[4:09:29] Soms kunnen ze het wel betalen, maar is de voorraad die verkocht wordt dermate slecht... dat je je afvraagt hoe mensen dit ooit up-to-date krijgen en voldoende geïsoleerd bijvoorbeeld.

[4:09:41] Ik ga kijken of ik al die verschillende aspecten ook in beeld kan krijgen.

[4:09:47] Dat uiteraard ook afgezet tegen het realisatie van middenhuurwoningen... want het is uiteindelijk het evenwicht wat je moet krijgen.

[4:09:53] En een aantal van u hebben ook aan mij gevraagd... hoe zit het nou met de box-3-situatie.

[4:10:02] En we weten ook met elkaar dat de malaise in dit deel van de markt... een combinatie is, grof gezegd, van drie dingen.

[4:10:11] De wet betaalbare huur, de fiscaliteit...

[4:10:15] En het verbod op tijdelijke huurcontracten.

[4:10:20] En dat is wel iets waar ik gewoon mee te dealen heb.

[4:10:23] Dat is wetgeving die u heeft aangenomen.

[4:10:27] En daar heb ik gewoon mee te dealen.

[4:10:31] Maar ik ga dit wel heel goed ook tegen het licht houden.

[4:10:37] Ik zie best een aantal interrupties.

[4:10:39] Eerst nog een vervolgvraag van de heer De Groot.

[4:10:41] En dan ga ik daarna naar de heer Grenwes.

[4:10:44] Ja, dank voorzitter.

[4:10:44] Ik hoop dat de minister ook nog even terugkomt op mijn vraag over nieuwbouw dan ook.

[4:10:48] Maar kijk, het punt bij dat kadaster is natuurlijk, en daar ging mijn vraag ook over, in het derde kwartaal hebben we natuurlijk gezien dat, met name als het over de tweede woning gaat, dat dat niet goed geregistreerd wordt, dat het eigenlijk om uitbonding gaat.

[4:10:59] Dat hebben we bij het derde kwartaal gezien.

[4:11:03] Kleine 6.000 woningen, vermeld kadasten.

[4:11:05] Maar als je er goed naar kijkt, zou het ook wel eens meer dan 10.000 woningen kunnen zijn.

[4:11:09] En dat gaat natuurlijk wel hard.

[4:11:10] Dus kan de minister daar ook, dat is eigenlijk een vraag, kan de minister daar ook naar kijken?

[4:11:14] Hoef ik niet nu direct antwoord op, over hoe wordt dat geregistreerd?

[4:11:17] Want als we een heel groot deel niet zien met elkaar wat uitgepond wordt, dan klinkt het leuk.

[4:11:22] Maar dan zijn de mensen uiteindelijk nog steeds de dupe, omdat we het niet goed registreren.

[4:11:30] Ik ga hier naar kijken, dank voor de tip voor dit moment.

[4:11:35] De heer Grenoës.

[4:11:36] Ja, voorzitter.

[4:11:39] Zoals u weet hecht ik aan de bescherming van de huurder... en aan voldoende betaalbare woningen.

[4:11:45] Dus zomaar inleven op regulering waar nadelen aan zitten... daar heb ik moeite mee.

[4:11:51] Wat ik het meest terug hoor is op dit moment gewoon met de boeken open... de enorme stijging van de belastingdruk in box 3 in een paar jaar tijd.

[4:11:59] En wat schetst mijn verbazing?

[4:12:01] Want ik kan inderdaad deze minister...

[4:12:03] Dus niet aanspreken op wat er in het verleden is gebeurd.

[4:12:05] Waar ik wel haar op kan aanspreken is... de woontop is nog niet geweest.

[4:12:09] En er komt een brief van haar collega... die volgens mij door de ministerraad is gegaan... waar de minister ook bij zat.

[4:12:15] Als stelpost weliswaar.

[4:12:17] Maar je zou erin kunnen lezen... een verhoging van het fictieve rendement... in de categorie overige beleggingen... van 5,88 procent afgelopen jaar... naar 7,66 procent dit jaar.

[4:12:29] En misschien een verdere verhoging nog in 2026.

[4:12:32] Terwijl de verhoging van de belasting in het voorbeeld wat ik schetste van die 3 ton en die 150.000, wat ik in mijn interrupties schetste, is het al van ruim 500 euro belasting in 2022, gaat het dan naar 7.000 euro belasting in 2026.

[4:12:46] Dat is een verhoging van 1200%.

[4:12:49] En 534 euro was misschien erg weinig op die woning die ik schetste.

[4:12:53] Maar 7000 euro is bizar.

[4:12:56] Dan kun je zo'n woning überhaupt nog niet betaalbaar verhuren.

[4:12:58] Dan heeft het niet meer met de wet betaalbare huur te maken.

[4:13:00] Dan heeft het niet meer met die tijdelijke huurcontracten te maken.

[4:13:03] Dan heeft het louter met die extreme belastingstijging in Bostri te maken.

[4:13:06] Die dus notabene, weliswaar in een stelpost, een paar dagen na de woontop nog eens werd opgeschroefd.

[4:13:13] Ja, voorzitter.

[4:13:15] Het klopt wat u zegt over het percentage.

[4:13:19] En zoals u weet is op een gegeven moment vastgesteld... dat het invoeren van het werkelijk rendement niet gehaald kon worden in het jaar dat gepland was.

[4:13:30] Dat heeft een derving van 2,3, 2,5 miljard.

[4:13:35] Hoe werkt het dan in de financiële werkelijkheid zoals de heer Grimwist die ook kent...

[4:13:41] Daar moet, ik heb echt een nieuw woord geleerd, een placeholder voor gevonden worden.

[4:13:47] Zo heet dat.

[4:13:48] En wat is een placeholder?

[4:13:50] Ik heb thuis placemats en onderzetters.

[4:13:53] Dat was het niet.

[4:13:54] Een stelpost.

[4:13:56] In het kader van nette overheidsfinanciën moet dan het kabinet aangeven... waar dekking kan zitten voor zo'n post.

[4:14:06] In de brief heeft u ook nadrukkelijk de zinnen gelezen.

[4:14:09] Dit is een technische dekking.

[4:14:11] En die wordt bij de voorjaarsnota tegen het licht gehouden en wordt gekeken hoe wij dat als kabinet oplossen.

[4:14:20] Een vervolgvraag van de heer Greno.

[4:14:21] Ja, die zal korter zijn.

[4:14:22] Voorzitter, maar dat gaat de minister toch niet meemaken?

[4:14:25] Dat die stelpost blijft staan.

[4:14:26] Want ik heb ook ervaring met placeholders, dan wel stelposten.

[4:14:29] En die worden dan heel netjes in potlood opgeschreven.

[4:14:32] Maar je krijgt ze met geen mogelijkheid meer weg, omdat diverse betrokken partijen het niet eens kunnen worden over een alternatief.

[4:14:38] En daar heb ik echt grote zorgen over.

[4:14:40] En ja, dat is eigenlijk de problematiek.

[4:14:45] Die misschien inderdaad is verergerd met de wet betaalbare huren.

[4:14:47] Met die wettijdelijke contracten die we nu bespreken.

[4:14:49] Maar dat staat in geen verhouding tot wat we met box 3 aan het doen zijn op dit moment.

[4:14:55] Een eenvoudige oplossing zou kunnen zijn om zo snel mogelijk in het overbruggingstelsel.

[4:14:59] Waar een besluit over moet worden genomen.

[4:15:01] Toe te gaan naar een vermogensbelasting.

[4:15:03] Een vlakke vermogensbelasting van slechts 1%.

[4:15:07] De grondslag waar je het over hebt in box 3.

[4:15:08] Sorry voor de techniek.

[4:15:09] Is 600 miljard euro.

[0:00:00] 1% erover.

[4:15:12] En je hebt ruim voldoende aan opbrengst.

[4:15:15] om alles te dekken en dan kan die verhuurder gewoon eenvoudig blijven verhuren.

[4:15:19] Ja, voorzitter.

[4:15:20] Ja, dank u wel voor de tip.

[4:15:22] Het kabinet spreekt met één mond, zo als u weest.

[4:15:25] Dus ik heb u goed gehoord.

[4:15:28] En binnen het kabinet komen wij hier met elkaar verder over te spreken.

[4:15:32] Want de zorg die ik in de woorden van de heer Grinwis hoor doorklinken, namelijk...

[4:15:37] Dit kan niet uit, om die woorden maar weer eens een keer te gebruiken.

[4:15:42] Ik maak mij daar in heel veel situaties, niet allemaal, maar in heel veel situaties ook zorgen over.

[4:15:49] En dit moet gewoon een vervolg krijgen in de discussie in het kabinet.

[4:16:00] Ja, want over de consequenties van de wet betaalbare huur... ben ik het met de ministerie eens dat we nog geen conclusies kunnen trekken... en dat we dat de komende periode moeten bezien.

[4:16:09] En het beeld wat de heer De Grootschets over uitponde... is ook lastig in te schatten in hoe stevig dat nou is.

[4:16:16] We hebben ook van 2018 tot 2022 gezien... dat bijvoorbeeld 75.000 starterswoningen toen opgekocht zijn om weer te verhuren.

[4:16:23] Dus je kunt ook zeggen dat het logisch is dat daar weer een andere...

[4:16:27] ...ontwikkeling nu tegenover staat en dat dat misschien niet eens zo heel raar is.

[4:16:31] Maar wat ik zou willen vragen aan de minister is... ...op het moment dat we wel met elkaar zouden constateren dat er te veel uitpundeling is... ...of dat bijvoorbeeld te weinig woningen in die middenhuur terechtkomen... ...zou de minister dan ook bereid zijn om te kijken of bijvoorbeeld woningbouwcorporaties... ...een rol zouden krijgen om juist wel in die middenhuur dan een extra stap te zetten?

[4:16:49] Er ligt ook een aangenomen motie van mevrouw Welzijn en mij... ...het na half februari 2024 daarover.

[4:16:54] Zijn dat ook dingen waar de minister over nadenkt?

[4:16:59] Ja, voorzitter.

[4:17:00] Naarmate de tijd vordert, lopen er allerlei discussies door elkaar heen.

[4:17:05] Ik ben in Brussel geweest, zoals u wellicht heeft meegekregen.

[4:17:09] En een van de discussies die ik daar nadrukkelijk op gevoerd heb... is de mogelijkheid om de daap... Laten we dat maar afdoen.

[4:17:23] Om het mogelijk te maken voor corporaties om ook een lagere rente te kunnen krijgen op leningen om middenhuurwoningen te bouwen.

[4:17:34] Om dat onder de staatssteunregels vandaan te halen.

[4:17:38] Het is ook iets wat in de opdracht zit van de eurocommissaris Johnson.

[4:17:44] En voorzitter, ik ga daar ook bovenop zitten om dit mogelijk te maken.

[4:17:51] Daarmee heb ik dat onderwerp ook meteen gehad, voorzitter.

[4:17:56] Althans, kijk de heer De Hoop aan.

[4:17:59] Ik weet niet of het mijn interruptie kost, maar ik was benieuwd op wat voor termijn we dat kunnen verwachten.

[4:18:03] En of dat van mij niet per se een toezegging te zijn, maar dat we een beetje een beeld hebben wanneer we een termijn hebben...

[4:18:08] Ja, en voorzitter, ik ga niet over de Europese Commissie.

[4:18:12] O, wat zou ik dat graag willen, maar zover ben ik nog niet gekomen.

[4:18:23] De heer De Hoop voelt mijn pijn, zullen we maar zeggen, voorzitter.

[4:18:27] Even kijken.

[4:18:29] Laat ik even zien, voorzitter.

[4:18:32] Nou, sowieso gaan wij ook met de sector zelf, en ik heb daar ook al met de staatssecretaris die over de fiscaliteit gaat, ook over gesproken.

[4:18:42] Dus samen met het ministerie van Financiën gaan wij het onderzoek doen naar het investeringsklimaat.

[4:18:47] Niet alleen ambtelijk en met ministeries, maar nadrukkelijk ook.

[4:18:52] Met marktpartijen zelf.

[4:18:55] En voorzitter, daar kan ik niet op vooruit lopen.

[4:19:00] Maar ook daar ben ik echt wel zeer gemotiveerd om te kijken... wat kunnen wij nog boven op het verlagen van de overdrachtsbelasting... het verhogen van de renteaftrek in de vennootschapsbelasting doen...

[4:19:17] Dan kom ik bij de vraag over de indexatie van de WWS-tabel, woningwaarderingstelsel.

[4:19:25] Voorzitter, ik heb deze motie van de heer Grimwees op het netvlies.

[4:19:29] De maximale huurprijzen uit het WWS moeten ook op lange termijn voldoende opbrengen om te blijven investeren in middenwoningen.

[4:19:36] Daar is de indexatie van deze tabel van belang.

[4:19:40] De invulling is voorzien in het derde kwartaal van dit jaar.

[4:19:46] Dan kom ik... Nou, kijk, hier hebben we de vraag over... Kijk, hier staat het gewoon wat ik net allemaal zei, voorzitter.

[4:19:55] En dat was ook een vraag van het CDA en de SGP.

[4:19:57] Klopt het ook, vraagt... Wat denkt u zelf, voorzitter?

[4:20:03] Dan kom ik even zien... Deze heb ik ook al gedaan.

[4:20:09] Even zien, voorzitter.

[4:20:12] Volgens mij heb ik dit inmiddels ook allemaal al gedaan.

[4:20:17] Zo langzamerhand blijkt ik toch een heleboel al gezegd te hebben.

[4:20:25] Projectsteun voor coöperaties.

[4:20:28] Ja, dat is misschien nog wel een die op dit moment relevant is, voorzitter.

[4:20:34] Dit gaat over de financiële positie van de corporatiesector.

[4:20:38] Zij hebben op dit moment voldoende middelen om de opgave tot 2035 te financieren.

[4:20:44] Mocht er in de toekomst, voorzitter, dat een probleem zijn... dan heb ik met Edis afgesproken een verdiepende analyse te doen... naar de beleidsopties die er zijn om corporaties binnen de Europese staatskeunen...

[4:21:01] financieel tegemoetkomen als daar in de toekomst een wens toe is.

[4:21:06] Projectstoon tussen corporaties kan ook hulp bieden.

[4:21:11] De eerste stap is dat een corporatie die te weinig geld heeft... voor de opgave die de corporatie heeft... een beroep kan doen op vrijwillige solidariteit onderling tussen corporaties.

[4:21:23] bijvoorbeeld de woningen die gerenoveerd moeten worden over te dragen... daar goede voorwaarden voor te scheppen.

[4:21:30] En als vrijwillige solidariteit geen oplossing biedt... kan er een beroep worden gedaan op projectsteun.

[4:21:36] Hier wordt dan wel een heffing gelegd op de hele corporatiesector.

[4:21:41] En dit is een zwaar instrument.

[4:21:43] Ik wil daarom voor zorgen dat dat goed en zorgvuldig wordt ingezegd... en dat de draagvlak ook is binnen de sector hiervoor.

[4:21:52] En de afgelopen periode heb ik gebruikt om de uitwerking met partijen te bespreken.

[4:21:59] En ik heb een wijziging van het BTIV.

[4:22:02] Besluit toegelaten instellingen.

[4:22:04] Besluit toegelaten instellingen, volkshuisvesting in voorbereiding.

[4:22:07] Die ik dit voorjaar in consultatie wil brengen.

[4:22:12] En ik zal deze wijziging, zoals de woningwet mij verplicht, bij de Kamer in voorhang brengen.

[4:22:20] De regelgeving die de corporaties regelt.

[4:22:23] Voorzitter, het noodfonds, energie.

[4:22:26] Nog één interruptie, meneer Remmen.

[4:22:30] Mevrouw Welsen heeft er nog twee.

[4:22:32] Mevrouw Welsen.

[4:22:33] Mevrouw Welsen wil het ook graag.

[4:22:35] Ja, ik wijfel enigszins omdat ik denk misschien ben ik te vroeg.

[4:22:39] Maar ik had ook de vraag over de 30.000 sociale huurwoningen door corporaties in 27.

[4:22:48] Of vanaf 27.

[4:22:50] Dat dat samenvalt met het moment dat die sector juist in zwaar weer terechtkomt.

[4:22:55] Als je kijkt naar het duurzame bedrijfsmodel voor de corporaties.

[4:23:00] Dus hoe kunnen we dan verwachten dat ze juist op het moment dat ze in zwaar weer zitten...

[4:23:05] in verband met die VPB-last, dat ze dan juist die Olympische prestatie moeten gaan leveren.

[4:23:11] Dus ik denk dat we die vraag nog gemist hebben.

[4:23:15] Ja, voorzitter.

[4:23:18] Tot 2035, dat heb ik net ook gezegd, is er voldoende geld voor de opgave.

[4:23:25] Dus ik begrijp niet zo goed waar deze vraag van mevrouw Welzijn vandaan komt.

[4:23:33] Dus op dit moment geen noodzaak.

[4:23:35] om de sector aanvullend financieel te ondersteunen.

[4:23:39] Wel zijn er aan enkele regio's waar er sprake is van een tekort.

[4:23:42] Er zijn echter ook regio's met een overschot die dit financieel kunnen opvangen.

[4:23:48] En om de opgave volledig te kunnen realiseren... zullen corporaties bereid moeten zijn om regio-overstedend samen te gaan werken.

[4:23:58] Dus voorzitter, daarom is het dus geen noodzaak om dat financieel verder te ondersteunen.

[4:24:04] Omdat de opgave gehaald kan worden binnen de middelen die er zijn.

[4:24:12] Waarbij uiteraard de huuropbrengsten ook onderdeel zijn van de kasstroom.

[4:24:19] Dat is inderdaad de laatste interruptie.

[4:24:21] Maar hij is wel in ieder geval voor mijn fractie belangrijk.

[4:24:25] Omdat we het vermoeden hebben dat daar misschien toch impliciet in zit dat er minder gebouwd wordt tot dat moment.

[4:24:33] Dus dat je dan eigenlijk het probleem verschuift naar de toekomst.

[4:24:37] En wat wij willen is dat die corporaties ook nu al de prestatie gaan leveren.

[4:24:44] En in de berekeningen uit het veld was het zo dat vanaf 2022 gerekend, vijf jaar later, dus dat is 27, dat die VPB zou gaan knellen.

[4:24:55] En als blijkt dat die niet knelt, dan wil dat zeggen dat de opgave tussen 22 en 27 verschoven wordt in de tijd.

[4:25:03] En dus ik toets even bij de minister of daarvan sprake is.

[4:25:08] Want ik vind het samen met mijn fractie niet wenselijk dat wij tot 27 die prestatie van de corporaties niet zouden vragen.

[4:25:17] Maar voorzitter, dat heeft naar mijn beleving niet te maken met onvoldoende geld.

[4:25:22] Want de opgave van 110 miljard die in de nationale prestatieafspraken is afgesproken met de corporaties is financieel haalbaar.

[4:25:30] Dat heeft veel meer te maken met de dip in de woningmarkt van de afgelopen jaren, het vinden van voldoende locaties en het verlenen van voldoende bouwvergunningen.

[4:25:39] Wat daarbij gaat helpen is hetgeen wat in de wet regie wordt opgenomen, namelijk die 30% sociale woningbouwregioniveau.

[4:25:48] En dat werpt de schaduw trouwens nu al vooruit, voorzitter.

[4:25:53] Voorzitter, ik heb ook nog een vraag van de heer Vlag.

[4:25:57] Of ik bereid ben om met mijn sociale zakencollega te onderzoeken of het noodfondsenergie via woningcorporaties kan worden doorgezet voor woningverbetering.

[4:26:07] De financiële doorrekening van de nieuwe nationale prestatieafspraak hebben laten zien dat woningcorporaties over voldoende middelen beschikken om aan de slag te gaan met de verduurzaming.

[4:26:19] Dus daarom is hier, voorzitter, volgens mij ook geen financieel knelpunt... om voldoende bij te dragen aan het terugdringen van energiearmoede.

[4:26:30] Even zien.

[4:26:31] Dan heeft de heer Vlag daar meteen een vraag op.

[4:26:36] Maar, voorzitter, er is wel een budget van 60 miljoen euro.

[4:26:41] Wat gaat de minister daar dan mee doen?

[4:26:43] Of niet deze minister, maar de andere minister...

[4:26:46] En waarom zou je dat niet inzetten om samen met de coöperaties te komen tot voortzetting van een dergelijke regeling?

[4:26:53] Ja, voorzitter, dat budget is van de minister van Sociale Zaken.

[4:26:58] Dus, ja, nee, daar ga ik dus niet over, voorzitter.

[4:27:04] Ik begrijp de rationalen die hierachter zitten, namelijk energiearmoede.

[4:27:09] Maar ik ben verantwoordelijk voor dat wat corporaties doen.

[4:27:14] En daar heb ik net over gezegd wat ik erover gezegd heb.

[4:27:18] Voorzitter, ik kom aan bij de vragen over de schimmelwoningen.

[4:27:24] Mevrouw Beckerman is er ook altijd buitengewoon in geïnteresseerd.

[4:27:28] De fractie van de BBB stelde mij hier vandaag ook de vraag over...

[4:27:34] Ja, voorzitter, we kennen natuurlijk allemaal de beelden.

[4:27:36] Afgrijzelijk.

[4:27:37] We moeten dat ook echt serieus nemen.

[4:27:40] Het heeft ook groot effect op welzijn, welbevinden, huurgenot, volksgezondheid.

[4:27:48] En toch is er niet altijd snel een oplossing te vinden, omdat het verschillende oorzaken kan hebben.

[4:27:52] Het kan ermee te maken hebben dat de woning niet goed is, dan staan coöperaties...

[4:27:58] Als het huur is, staat de verhuurder en in dit geval dan coöperaties aan de slag.

[4:28:04] Maar soms is de technische oorzaak niet duidelijk... omdat er een samenhang is met bijvoorbeeld achterstallig onderhoud... en wordt vanwege de efficiëntie gewacht met een structurele aanpak... tot het moment dat groot onderhoud of verduurzaming plaatsvindt.

[4:28:19] Omdat er nou eenmaal geen simpele oplossing is.

[4:28:23] En soms...

[4:28:25] is het ook het gevolg van het gedrag van de verhuurder zelf.

[4:28:28] Dus ik deel soms bijna de afschuw als je de foto's ziet.

[4:28:33] En toch is het heel moeilijk om dan vast te stellen waar komt dit door... en wie staat er nou aan de lat om hier wat aan te doen.

[4:28:41] Huurders kunnen de verhuurder vervolgens aanspreken als het wel daaraan ligt.

[4:28:47] Verhuurders dienen daarop te reageren.

[4:28:49] Als dat niet gebeurt, kunnen huurders naar de huurcommissie... waarbij de huurcommissie dan kan vaststellen...

[4:28:54] of er een sprake is.

[4:28:56] Maar je kunt ook naar de gemeente toe gaan als het echt een gebrek is in de woning.

[4:29:00] Want de dames en heren van Bouwen en Woningtoezicht hebben daar dan een functie in.

[4:29:08] Voorzitter, dit is ook aan de orde gekomen in de nationale prestatieafspraken... die ik met corporaties heb gesloten.

[4:29:13] En we hebben afgesproken dat woningcorporaties zich echt maximaal gaan inzetten... om dit op te lossen en beheersbaar te houden.

[4:29:21] Woningcoöperaties steken er tot en met 2030 jaarlijks 200 miljoen extra in.

[4:29:28] Dus het heeft zeer de aandacht, niet alleen in overdrachtelijke zin, maar ook financieel.

[4:29:34] Voorzitter, dan kom ik bij vragen over industrieel bouwen en innovaties.

[4:29:43] De fractie van de SGP vroeg aan mij om de keuringen voor industriele bouw, bijvoorbeeld voor de wet...

[4:29:50] kwaliteit bouwen te stroomlijnen.

[4:29:56] Af en toe die afkortingen.

[4:29:57] Ik weet nog wel waar het over gaat, maar waar de afkorting dan precies voor staat... is af en toe nog even zoeken, voorzitter.

[4:30:02] En dat doet deze jurist eigenlijk best een beetje zeer.

[4:30:06] Even zien.

[4:30:07] Het is elke keer de woontop, voorzitter.

[4:30:10] Staat u mij toe of gaan we dit op een ander moment doen?

[4:30:13] Zeg het maar.

[4:30:16] Staat... Oké, dan sla ik deze over.

[4:30:18] Staat in de brief.

[4:30:19] Ik heb een uitgebreide brief erover verstuurd.

[4:30:21] Als de heer Vlag dat tenminste ook goed vindt.

[4:30:24] Hij vindt dat niet goed, voorzitter.

[4:30:26] Voorzitter, daar ga ik.

[4:30:28] Onderdeel van de woontopafspraak en het programma Innovatie en Opschaling Woningbouw... is ook het stimuleren van industriele bouw.

[4:30:36] Typegoedkeuring breder toepasbaar maken is hier echt nadrukkelijk onderdeel van.

[4:30:41] Eeuwig zonde dat er elke keer opnieuw het wiel moet worden uitgevonden...

[4:30:46] Zeker bij gestapelde bouw is er vaak sprake van een net iets andere samenstelling van woongebouwen.

[4:30:51] Maar ik ga kijken in hoeverre de WKB een aanvulling kan zijn op landelijke typegoedkeuring.

[4:30:56] En eventuele afwijking van de standaard kunnen dan eenmalig door een kwaliteitsborger worden beoordeeld en goedgekeurd.

[4:31:03] En aanvankelijk van de resultaten de komende tijd wil ik, zoals ik ook de Eerste Kamer recent heb meegedeeld...

[4:31:09] in onderzoeken of gestapelde modulaire industriele bouw eraan kon worden toegevoegd.

[4:31:16] En dat is best nog een discussie.

[4:31:18] Dan heb ik de motie Taskforce Industrieel Bouwen.

[4:31:23] Vraag van de heer Grinwis van de ChristenUnie.

[4:31:26] Hij vindt die afdoening onvoldoende.

[4:31:29] Een bestaand team kun je geen taskforce noemen.

[4:31:32] Ja, die heb ik opgeslagen, voorzitter.

[4:31:35] Voorzitter, hier moet... Want ik deed best een beetje zeer.

[4:31:39] Maar hier moet sprake zijn van een misverstand.

[4:31:42] Er is geen sprake van een bestaand team...

[4:31:45] dat ik nu een taskforce noem.

[4:31:48] Ik heb gekozen om uniformering in taskforces en aanjaagdteams aan te brengen... en deze in een landelijke versnellingstafel te verenigen.

[4:31:57] Want we gaan hier een beetje lachen met z'n allen, maar het is ook af en toe wel een beetje om te lachen.

[4:32:05] Dus, voorzitter, nieuw is dat ik binnen de landelijke versnellingtafels... een bestuurlijke aanjager heb aangesteld... specifiek gericht op innovatie waar ook de industriele bouw onder valt.

[4:32:16] met een team van experts van de Bouwcampus, Bouwlab, DigiGo... en TKI Bouw en Technieken van de topsectoren... is de bestuurlijke aanjager opgestart in een nieuw programma... Innovatie en Opschaling, voorzitter.

[4:32:37] Tenzij dit niet genoeg is, wil ik het hier nu bij laten, voorzitter...

[4:32:42] Typegoedkeuring heb ik dus ook het een of ander nu over gezegd.

[4:32:48] En heb ik aandacht voor de kwalitatieve problemen bij dit soort type woningen.

[4:32:53] En dit gaat over flex cities, voorzitter.

[4:32:55] Flex woningen.

[4:32:56] Want ik dacht wel even, een van u zei, dit zijn tweedehands woningen.

[4:33:00] Ik denk, oeh.

[4:33:02] Maar, voorzitter, dat kan natuurlijk uiteindelijk wel in de toekomst gebeuren.

[4:33:06] Dat ergens op een gegeven moment woningen zijn neergezet, die worden weer opgetild en op een andere plek neergezet.

[4:33:12] Ja, voorzitter, dat zou je dan kunnen zeggen als een tweedehands woningen.

[4:33:15] Tegelijkertijd is dat natuurlijk wel waar we met dit soort woningen naartoe willen.

[4:33:21] Want dan kun je snel verplaatsen en nog een keer gebruiken.

[4:33:25] En in de categorie duurzaamheid is dat natuurlijk heel mooi.

[4:33:28] De kwaliteit mag daar natuurlijk nooit aan onderdoen, voorzitter.

[4:33:33] De verplaatsbare woningen die erheen gaan... moeten voldoen aan de besluiten van het bouwwerk leefomgeving.

[4:33:40] En doordat ze voldoen aan het bouwproces... zijn ze kwalitatief ook aan de maat en brandveilig, voorzitter.

[4:33:49] En tot slot, voorzitter, in dit blokje... als je een bestaande woning koopt, koop je ook een tweedehands woning.

[4:33:55] Mevrouw Beckerman, u had een interruptie.

[4:33:57] Voorzitter, ja, nee.

[4:33:59] Ik heb ook geen enkel probleem met tweedehands.

[4:34:02] Ik koop ook heel veel kleding tweedehands.

[4:34:04] En ik vind ook in het kader van de duurzaamheid... dat we bouwmaterialen moeten hergebruiken.

[4:34:10] Mijn probleem zit ergens anders.

[4:34:11] En mijn probleem zit dat bij flexwoningen...

[4:34:18] is eigenlijk een containerbegrip.

[4:34:20] Nou, dat containerbegrip is misschien een beetje pijnlijk in deze.

[4:34:24] Het is een containerbegrip, want wij praten heel graag over de mooiste flexwoningen die we kennen, die we in fabrieken hebben zien staan.

[4:34:30] En tegelijkertijd zien we in de praktijk dat er ook daadwerkelijk plekken zijn waar containers als woning staan.

[4:34:39] En daar zijn de afgelopen jaren, hebben we gewoon een aantal keer gezien, dat daar grote problemen zijn.

[4:34:44] We hebben branden gezien.

[4:34:45] Ik heb recent een brand gezien in Groningen.

[4:34:48] Waar werd gezegd, ja, dat waren eigenlijk tweedehands containerwoningen.

[4:34:55] Die eerder in Amsterdam hadden gestaan.

[4:34:56] Die eigenlijk, nou, dat is nog niet helemaal duidelijk.

[4:34:58] Daar zal onderzoek naar gedaan worden.

[4:35:00] Maar die zijn nu als short stay verhuurd.

[4:35:03] Want dan mochten de eisen net iets lager.

[4:35:04] En daar zit...

[4:35:07] Mijn angst.

[4:35:10] Daar zit mijn angst.

[4:35:11] Dat wij heel mooi het woord flexwoningen gebruiken... en allemaal denken aan die woningen die snel in fabrieken gemaakt kunnen worden... die helemaal goede kwaliteit zijn.

[4:35:21] En dat we in de praktijk ook onder deze noemer dit type woning hebben.

[4:35:25] En ik wil aan de minister vragen van hoe ziet zij dat?

[4:35:28] Want dat kwaliteitsverschil is er wel degelijk.

[4:35:31] We hebben de afgelopen tijd gewoon een aantal hele nare situaties gezien.

[4:35:36] Met onveiligheid, met branden.

[4:35:38] En ik wil daar nogmaals aandacht voor vragen.

[4:35:44] Omdat ik echt denk dat je ze ook niet als een short stay... want uiteindelijk wonen daar gewoon wel mensen... ook niet als short stay op deze manier zou moeten kunnen inzetten.

[4:35:55] Ja, voorzitter, maar ik vind het heel lastig om hierop te reageren, want dan ga ik speculeren.

[4:36:00] De woningen die vallen onder de zogenaamde flex cities, die moeten gewoon voldoen aan het besluit bouwwerk-leefomgeving.

[4:36:09] Daarmee zijn ze van voldoende kvaliteit en brandveilig.

[4:36:13] Ik begrijp uit de woorden van mevrouw Beckerman dat er recent incidenten geweest zijn.

[4:36:19] Ik weet nu niet hier zo of dat te maken heeft met het feit dat het flexwoningen zijn geweest.

[4:36:27] Dus ik vind het ook heel lastig om daarop te speculeren.

[4:36:31] Dus ja, voorzitter.

[4:36:33] Eigenlijk zou ik van mevrouw Beckerman willen weten wat verlangt zij van mij?

[4:36:38] Want dan kan ik kijken of ik aan haar wens kan voldoen.

[4:36:44] Als dat niet van mijn interruptie afgaat.

[4:36:45] Ik heb ooit een sneer gekregen van minister De Jonge.

[4:36:48] Omdat ik zoveel vragen stelde over brandveiligheid en veiligheid van flexwoningen.

[4:36:53] Dus daarom dacht ik, ik doe het nu eens een keer in een debat.

[4:36:55] Dan kan het korter.

[4:36:56] Maar inderdaad, de minister vraagt nu om extra informatie.

[4:36:59] Misschien is het goed dat ik over deze casus toch even een setje schriftelijke vragen dan indien.

[4:37:06] Laten we het op die manier doen.

[4:37:08] Anders zitten we hier te lang over een technisch debat te hebben.

[4:37:13] Ja, voorzitter, graag.

[4:37:15] Want als het onveilig is... en het heeft te maken met de regels die namens mij... of mijn voorgangers gesteld zijn, dan moet ik het erover hebben.

[4:37:26] Maar dat kan alleen als ik duidelijk heb wat mevrouw Beckerman bedoelt.

[4:37:30] Voorzitter, ik ga verder.

[4:37:32] Beter benutten, splitsen en hospitaal.

[4:37:34] Splitsen hebben we het al over gehad, voorzitter.

[4:37:36] En de hospitaal... En...

[4:37:43] Mantelzorg en familiewoningen gaan we het wat mij betreft nu over hebben.

[4:37:53] Wat is de status van de instructieregel, voorzitter?

[4:37:58] Deze instructieregel gaat uit van in acht nemen.

[4:38:02] Dus de gemeentes moeten hem in acht nemen.

[4:38:05] Met deze formulering zorg ik ervoor dat gemeenten in het omgevingsplan moeten regelen... dat mantelzorg of familiewoningen, zeg ik meteen tegen mevrouw... daar heb je meteen ook de premantelzorg mee geregeld...

[4:38:18] Want als het familie is, maar nog niet daadwerkelijke mantelzorgbehoefte is, kan het dus ook vergunningvrij kunnen worden gebouwd en gebruikt op een achtererf bij een woning.

[4:38:30] Daarmee werkt deze dus dwingend voor de omgevingsplannen van gemeenten.

[4:38:36] Voorzitter, de heer Vlag stelde deze vraag ook aan mij.

[4:38:43] Ja, en hiermee grijp ik natuurlijk wel in op de autonomie van gemeenten, voorzitter.

[4:38:50] Maar ja, soms vind ik gewoon dat je dat moet doen om iets vlot te trekken wat anders in heel veel gemeentes ook niet van de grond komt.

[4:39:00] Vaak niet eens uit onwil, voorzitter, maar omdat het bijvoorbeeld in strijd is met het bestemmingsplan, schuine strijd, omgevingsplan.

[4:39:06] En ook vaak de ambtelijke capaciteit er niet is om het allemaal van de grond te krijgen.

[4:39:13] Voorzitter.

[4:39:16] Dan heb ik nog... Nee, hier heb ik eigenlijk... Ja, er is ook nog aan mij gevraagd hoe ik kijk naar het slopen en verkopen van sociale woningen, voorzitter.

[4:39:31] Oké, voordat die dame hier verder gaat, want de heer Vlach heeft volgens mij over het vorige nog een vraag.

[4:39:37] Voorzitter, vergunningsvrij bouwen van mantelzorgunits, dat juichen wij van harte toe.

[4:39:42] Komt daar dan nog wel enig kader om, want ik kan me voorstellen in een landelijk gebied is dat veel makkelijker in te passen dan in dichtgebouwde steden waar iemand het in zijn tuin van 40 vierkante meter wil doen.

[4:39:51] Komen daar nog kaders voor?

[4:39:53] Ja, voorzitter, uiteraard.

[4:39:56] Sowieso heb je het over wat zijn minimum vierkante meters, wat moet er van tuinen over blijven.

[4:40:05] Wat zijn de eisen die je stelt aan het bouwwerk?

[4:40:09] Wat zijn de consequenties voor bijvoorbeeld bedrijvigheid die in de buurt is?

[4:40:14] Dus zeker, voorzitter, daar ben ik absoluut van plan.

[4:40:19] Voorzitter, even zien.

[4:40:23] Voorzitter, aan mij is ook nog gevraagd het sloop van sociale woningen.

[4:40:30] Voorzitter, ik ga ervan uit dat een woningcoöperatie alleen sloopt als er een noodzaak toe is.

[4:40:38] Want ja, waarom zou je woningen slopen die het nog prima doen, om het maar eens even simpel te zeggen.

[4:40:46] Ik ben groot voorstander van het beter benutten van de bestaande voorraad.

[4:40:51] Ook middels renovatie.

[4:40:53] Dus als het met renovatie kan, heeft dat natuurlijk om allerlei redenen de voorkeur.

[4:40:58] Maar het moet uiteindelijk wel haalbaar zijn.

[4:41:02] Om meer inzicht te krijgen in sloopnieuwbouw van corporatie en de potentie hiervan, heb ik in de prestatieafspraak met Edes afgesproken om onderzoek uit te voeren naar sloop- en vervangende nieuwbouw.

[4:41:16] Daarbij wordt ook onderzocht wat de potentie is van het beter benutten

[4:41:21] van de bestaande grond van woningbouwlocaties.

[4:41:25] Bijvoorbeeld doordat je kunt gaan verdichten... of optoppen of op een andere manier van toevoegen, splitsen... zei ik richting de heer El Abassi van woningen.

[4:41:37] Ik verwacht dit onderzoek dit jaar en zal dit met u ook delen.

[4:41:45] Voorzitter, dan heb ik nog betaalbaarheid...

[4:41:51] En dat ging over de huurstijgingen, voorzitter.

[4:41:54] Daar hebben ook een flink aantal mensen, een flink aantal van de Kamerleden hebben het daar over gehad.

[4:42:03] Voorzitter, ik heb antwoord gegeven op de Kamervragen van de NSC en de PVV.

[4:42:15] Uiteraard de PVV.

[4:42:17] En ik verwijs ook gezien de klok daarnaar.

[4:42:22] Ik heb mij gebaseerd op wetgeving die u hier heeft aangenomen.

[4:42:27] En in die vragen kunt u ook lezen...

[4:42:32] dat het ook best wel ingewikkeld is om daar nu een ander besluit in te nemen.

[4:42:38] Deels omdat het geld, de huurpenningen natuurlijk ook gebruikt wordt... voor het bouwen van nieuwe woningen en voor andere opgaves die corporaties hebben... zoals het verduurzamen en het renoveren van woningen waar de kwaliteit onvoldoende van is.

[4:42:55] Mevrouw Beckerman, dat is wel die laatste interruptie.

[4:42:57] Ja, voorzitter.

[4:42:58] Mijn minister maakt nu... Dat is wel een gekke situatie.

[4:43:02] Want die Kamervragen van PV en NRC gingen over de huurverhoging van de middenhuur en de vrije sector.

[4:43:09] Dat zijn huurverhogingen die ingaan op 1 januari.

[4:43:13] Wij hebben hier in dit debat vragen gesteld over de huurverhoging van de sociale huur.

[4:43:19] En die gaat in op 1 juli.

[4:43:21] Voor 1 mei moeten huurders dan een brief krijgen van hun sociale verhuurder.

[4:43:29] En dat betekent dat als we hier nog iets aan willen doen als Kamer, dan zul je vrij snel moeten zijn.

[4:43:36] De vorige keer dat het gelukt is om een huurbevriezing door te voeren, kwam mijn motie, of onze motie, in stemming in februari.

[4:43:45] Dus ja, ik snap dat de minister zegt omwille van de tijd, liever niet.

[4:43:49] Maar ja, hier zit wel echt urgentie.

[4:43:52] bij als we dat nog zouden willen.

[4:43:55] En deelt de minister nou niet als er zo breed signalen ook komen?

[4:43:59] PV, NEC, GroenLinks, PVDA, SP.

[4:44:03] Dat hier daadwerkelijk een probleem ontstaat.

[4:44:06] Als je na een record huurverhoging vorig jaar... nu weer zo'n hoge huurverhoging aan sociale huurders...

[4:44:16] Zeker ook gelet op het feit dat de inflatie in Nederland hoger is dan in andere landen.

[4:44:22] En 20% van het inflatiecijfer bepaald wordt door die huurverhoging.

[4:44:26] Waarmee je dus ook niet alleen die sociale huurders treft, maar ook gewoon ziet dat dit een breder probleem aan het worden is.

[4:44:37] Ja, voorzitter.

[4:44:40] Op grond van het hoofdlijnenakkoord had ik een hogere huur mogen doorvoeren.

[4:44:47] Ik heb uiteindelijk afspraken gemaakt met Edes, die de woonbond uiteindelijk niet ondertekend heeft, om dat te verlagen naar 4,5% huurverhoging.

[4:45:02] Als je daar iets anders wilt, zul je ook moeten compenseren, voorzitter.

[4:45:07] Dus ja, weet u voorzitter, ik baseer me ook gewoon op het hoofdlijnakkoord, het regeerprogramma, de opgave die woningcorporaties hebben in verduurzaming en het bouwen van nieuwe woning.

[4:45:24] Het geld moet ook ergens vandaan komen, voorzitter.

[4:45:28] Dus ja, dit is de huurverhoging die er uiteindelijk staat.

[4:45:33] En als je kijkt naar de afgelopen jaren... is die huurverhoging, als je kijkt naar de verschillende percentages... die voortvloeien uit cao-loonontwikkeling of inflatie... is die ook uiteindelijk...

[4:45:51] de afgelopen jaren beperkt geweest.

[4:45:55] Ik heb hier percentages staan van 0,3% in 2021... 2,6% in 2022... 1% in 2023... 5,6% in 2024... en dan nu 4,5%, voorzitter...

[4:46:12] Ja, ik ben wat dat betreft een uitvoerder van de wetgeving... zoals dat u die voor mij ook neerlegt.

[4:46:22] En zoals ik ook geantwoord heb eerder in het debat... toen het ging over de hoogverhuring in de middenhuur... die vloeit voort uit de wet betaalbare huur.

[4:46:31] En tot nader order van uw kant voer ik wetten uit... waarbij ik wel nadrukkelijk zeg, je kunt niet zomaar ingrijpen...

[4:46:39] in dit soort situaties... omdat je dan ook moet compenseren richting verhuurders.

[4:46:47] En dat zijn in dit geval de corporaties.

[4:46:56] Ik mag verder?

[4:46:58] Voor mij wel.

[4:46:59] Van u wel.

[4:47:01] Even kijken.

[4:47:02] Dan heb ik, voorzitter... nog twee mapjes...

[4:47:09] Ik zie inmiddels wel een hand in handen van Ella Bassie.

[4:47:14] Voordat ik u het woord ga geven, meneer Ella Bassie, wil ik even met de commissie het volgende bespreken.

[4:47:19] Want de commissievergadering zou eigenlijk duren tot kwart over zeven.

[4:47:23] Nu hebben we zojuist gevraagd aan de bodem, en het zou kunnen dat we tot ongeveer half acht in deze zaal doorgaan.

[4:47:31] Dan zouden we een kwartiertje extra hebben, maar ik moet ook even kijken naar de minister of dat kan qua tijd.

[4:47:35] Half acht is dat prima.

[4:47:37] Ja, en dan zou het kunnen dat we dan die tijd waarschijnlijk nog nodig gaan hebben voor de beantwoording van de minister eerste termijn.

[4:47:44] En dat we dan de tweede termijn eventueel laten vervallen.

[4:47:47] Maar dat we dan een twee minuten debat inplannen waar we dan die tweede termijn doen.

[4:47:50] Maar ik kijk even naar de commissies daarmee kunnen instemmen.

[4:47:55] Ja, gaan we het zo doen.

[4:47:56] Meneer Halabassie, aan u het woord.

[4:47:59] Voorzitter, dank.

[4:48:00] Ik hoorde de minister verwijzen naar de wet.

[4:48:03] En ik zat te twijfelen of ik hier toch een interruptie zou gaan toepassen.

[4:48:10] En ik ben ook bang dat we in een discussie gaan komen waar we hier niet uit gaan komen.

[4:48:15] Dus ik zou toch de minister willen vragen.

[4:48:18] De minister verwijst wel naar de afspraken die er staan.

[4:48:22] Maar ze heeft ook de belofte gedaan om twee derde van de nieuwbouwwoningen...

[4:48:27] betaalbaar te maken.

[4:48:28] En ze wekt ook de indruk dat zij de minister is die de woningen betaalbaar maakt.

[4:48:33] Maar we zien het tegenovergestelde gebeuren.

[4:48:34] We zien woningen alleen maar duurder worden.

[4:48:37] Jaar op jaar.

[4:48:38] Nu twee jaar achter elkaar.

[4:48:39] En langer is de minister hier ook niet.

[4:48:42] En ik zou toch de minister willen vragen.

[4:48:46] Wat kunnen we nu doen?

[4:48:47] Want we willen u helpen.

[4:48:48] Volgens mij is er zelfs een meerderheid voor.

[4:48:51] Om te voorkomen dat die huurstijging er komt.

[4:48:53] En dan moeten we snel zijn.

[4:48:54] En anders zou ik inderdaad wel het debat willen afwachten die er straks komt.

[4:48:57] Maar dan zijn we waarschijnlijk te laat.

[4:49:00] Het is elke keer wel heel goed om met elkaar vast te stellen waar we het over hebben.

[4:49:06] We hebben drie verschillende systemen.

[4:49:09] Deels wettelijk, deels ook afspraken met woningcorporaties als het gaat over sociale huur.

[4:49:15] Dus drie systemen op basis waarvan huren verhoogd mogen worden.

[4:49:22] Ten aanzien van de sociale huur heb ik afspraken gemaakt met woningcorporaties...

[4:49:27] die uiteindelijk vastgezet is op 4,5 procent.

[4:49:31] Daar heb ik mijn handtekening onder gezet.

[4:49:33] Op grond van het hoofdlijnenakkoord had ik mogen gaan tot 6,1 procent.

[4:49:38] Dus ik vind het nog steeds heel jammer dat de woonbond er niet bijgebleven is.

[4:49:45] Voorzitter, delen daarvan voor een flink aantal huurders... gaat dat natuurlijk ook leiden tot een hogere huurtoeslag...

[4:49:54] Dus die werkelijkheid zit hier natuurlijk ook aan.

[4:49:58] Als het gaat over betaalbaar bouwen... heb je het over betaalbare koop en betaalbare huur.

[4:50:04] Betaalbare huur hebben we afgetopt op 1157 euro, pak een beet.

[4:50:10] En betaalbare koop op iets meer dan 4 ton.

[4:50:15] Ja, voorzitter, dat is geld, die 4 ton.

[4:50:18] Want al heel veel mensen starten ze al sowieso niet...

[4:50:21] Mensen met middeninkomens is dat vaak voor te hoog gegrepen.

[4:50:27] Een van de redenen waarom woningprijzen zo duur zijn, het is heel simpel.

[4:50:31] Wet van vraag en aanbod.

[4:50:33] Er is meer vraag dan aanbod, dus de prijzen stijgen.

[4:50:36] Wat moet je daaraan doen?

[4:50:37] Zoveel mogelijk bouwen, voorzitter.

[4:50:41] Daar kan ik niet zoveel over zeggen.

[4:50:43] Realiseert u zich alleen heel erg goed dat ik niet zomaar achter gemaakte afspraken weg kan lopen.

[4:50:50] Ik heb gesprekken gevoerd met de Woonbond en met Edus, de vertegenwoordiger van woningcorporaties.

[4:50:58] Daar heb ik de afspraak gemaakt om uiteindelijk de huur niet verder te laten gaan dan 4,5%.

[4:51:04] dat geld wordt gebruikt om nieuw te bouwen en om bestaand bezit te verduurzamen.

[4:51:10] Dus als je als politiek van mening bent dat dat een lager bedrag moet zijn... zul je ook moeten nadenken over compensatie.

[4:51:19] Zo simpel is het, voorzitter.

[4:51:20] Elke half procent huurverlaging kost corporaties grofweg 75 miljoen structureel per jaar.

[4:51:26] Meneer Alabassie met een vervolgvraag.

[4:51:30] Voorzitter...

[4:51:33] Een heel verhaal.

[4:51:34] En nogmaals, ik wil de minister toch aangeven dat dit niet matcht met de geest waarin alles uitgelegd wordt vanuit dit kabinet.

[4:51:47] Namelijk, de zon gaat weer schijnen.

[4:51:49] We zorgen ervoor dat woningen weer betaalbaar worden.

[4:51:52] Voor iedereen.

[4:51:53] En ondertussen zien we de ene na de andere huurverhoging.

[4:51:56] En mijn collega van de SP heeft daar gewoon gelijk in.

[4:51:59] Er is een enorme inflatie.

[4:52:01] Dat betekent dat producten duurder zijn geworden.

[4:52:03] Mensen hebben minder uit te geven.

[4:52:05] En wat gebeurt er op het gebied van wonen?

[4:52:07] We maken alles, maar duurder.

[4:52:09] Mensen moeten meer huur gaan betalen.

[4:52:11] Dit is toch niet uit te leggen als we kijken naar wat er ook in het regeerakkoord staat?

[4:52:18] Ja, voorzitter.

[4:52:20] Toch.

[4:52:20] Het lastige in deze discussie is dat je nooit in de portemonnee kunt kijken van een individuele huurder.

[4:52:26] De lonen zijn namelijk ook gestegen.

[4:52:30] Aanzienlijk ook.

[4:52:32] Maar ja, er zijn ook huurders die geen baan hebben.

[4:52:36] Dus daar pakt het weer anders van uit.

[4:52:38] Je kunt ook niet zeggen hoe pakt het nou in een situatie uit.

[4:52:42] Want de huurtoeslag is ook weer deels afhankelijk van het inkomen wat mensen hebben.

[4:52:46] Dus ja, voorzitter, de huurverhoging is best hoog.

[4:52:54] Maar tegelijkertijd staat daar tegenover...

[4:52:58] ...loonsverhoging en er staat tegenover een hogere huurtoeslag.

[4:53:03] Ja, voorzitter, en uiteindelijk... ...en dat zal ook de heer El Abassi zich aan moeten trekken... ...je kunt niet zomaar een greep in de kas doen van woningcorporaties... ...want dat is wat je doet.

[4:53:15] als je de huur nu wilt verlagen... zonder te denken dat je dat moet compenseren.

[4:53:21] Want dat zul je moeten compenseren.

[4:53:23] Want zoals ik net aangaf, een half procent huurverlaging... structureel 75 miljoen euro per jaar.

[4:53:29] En dat is dus minder geld in kast bij woningcorporaties...

[4:53:32] om, daar hebben we het begin van de avond tijd aan besteed... om nieuwe huurwoningen te bouwen.

[4:53:37] Minder geld in de kas om woningen te isoleren.

[4:53:40] Maar ook minder geld in de kas om iets te doen aan schimmelproblematiek... en achterstallig onderhoud, voorzitter.

[4:53:47] Dus ja, zoals het bij u thuis in uw eigen portemonnee is, is het hier ook.

[4:53:52] Je zult uiteindelijk de tering ook naar de neering moeten zetten.

[4:53:56] En als je meer of minder wilt uitgeven... zul je moeten nadenken over hoe je dat dekt.

[4:54:00] En dat geldt hier ook voor.

[4:54:04] Nog een interruptie van de heer De Hoop.

[4:54:05] Ja, voorzitter.

[4:54:06] Dan toch voortdurend op dit punt.

[4:54:08] Want ik voel heel veel voor de suggesties die ook van mevrouw Beckerman haar kant komen.

[4:54:13] In 2021 werd er bijvoorbeeld gedekt, meen ik, uit een deel van de verhuurdersheffing die er toen nog was.

[4:54:18] En is er toen voor een huurbevriezing gezorgd.

[4:54:20] Als je nu vooruit kijkt naar 2026, zul je bij de voorjaarsnota zometeen al iets moeten doen.

[4:54:26] En ik zou dan de minister ook willen oproepen.

[4:54:28] Als hij echt wil kijken naar die matiging... dan zou je nu ook kunnen kijken naar de ATAT, de VPB.

[4:54:33] Dat zijn mogelijkheden om dat voor een deel te dekken.

[4:54:36] Dus er zijn echt wel mogelijkheden voor de woningbouwcorporaties... die ze meer lucht geven, waarmee je wat kunt doen voor huurders.

[4:54:43] En ik hoor graag van de minister...

[4:54:44] Of ze ook serieus bereid is om daar naar te kijken.

[4:54:47] Omdat we gewoon de afgelopen jaren echt exorbitante hoge huurstijgingen hebben gezien.

[4:54:51] We zien weer een inflatie die mogelijk hoog wordt.

[4:54:54] Lonen volgen op de inflatie.

[4:54:56] Dus dat gaat echt gevolgen hebben voor de portemonnee voor huurders.

[4:54:59] Dus ik zou echt een dringende oproep aan de minister willen doen om bijvoorbeeld daar op die manier ook naar te kijken.

[4:55:05] Eigenlijk niet, voorzitter.

[4:55:07] Ik heb een hoofdlijnenakkoord meegekregen waarin staat dat ik tot 6,1% mag gaan.

[4:55:12] En ik heb hem weten af te toppen op 4,5 procent.

[4:55:17] Dus voorzitter, daar heb ik ook voor getekend.

[4:55:21] Mij gesteund wetend door de vier partijen die het hoofdlijnenakkoord gesteund hebben.

[4:55:27] En ik zou wel heel makkelijk omvallen als ik hier nu te plekken zeg van laat maar zitten.

[4:55:32] Ik heb mijn handtekening daaronder gezet.

[4:55:41] Ja, voorzitter.

[4:55:42] Dan heb ik nog stikstof en een rapport van een VN-rapporteur over Twee-Boswijk.

[4:55:55] Zeg ik dat nou goed?

[4:55:57] Ja.

[4:55:58] Voorzitter.

[4:55:58] Ja, Twee-Bosbuurt.

[4:55:59] Kijk nog.

[4:56:00] Kijk eens aan.

[4:56:01] Ja, voorzitter.

[4:56:01] Volgens mij is daardoor mijn voorganger een reactie opgestuurd.

[4:56:06] En daar heb ik eigenlijk niet zo heel erg veel aan toe.

[4:56:11] te voegen.

[4:56:15] Even zien, voorzitter.

[4:56:16] En dan heb ik nog... stikstof.

[4:56:20] Ja, dat is toch... Hier zit toch niet veel meer in?

[4:56:25] Ja, voorzitter.

[4:56:26] De heer Vlag heeft natuurlijk... uiteraard wel een... Oh, dat zijn overige vragen.

[4:56:31] Oké, dan doe ik eerst stikstof.

[4:56:33] Voorzitter.

[4:56:37] Tot 18 december...

[4:56:40] was stikstof niet zo'n probleem voor het realiseren van woningbouwlocaties.

[4:56:47] Dat is gewoon een feit.

[4:56:47] Dat is meerdere keren gefact-checkt.

[4:56:50] En dat is gewoon zo.

[4:56:52] Toen kwam 1-18 december de uitspraak van de Raad van State... op basis waarvan er een verbod kwam op intern salderen.

[4:57:00] En inmiddels hebben we een uitspraak van Greenpeace.

[4:57:03] En die twee bij elkaar zijn gewoon een probleem, voorzitter.

[4:57:09] Voor woningbouw, voor defensie-oefenterreinen, voor infrastructuur, voor industrie en voor luchtvaart.

[4:57:19] En wij gaan in een ministeriële commissie heel goed kijken hoe we hiermee omgaan op de korte termijn en op de lange termijn, voorzitter.

[4:57:30] Volgende week hebben wij een officiële eerste bijeenkomst hierover in kader van die commissie.

[4:57:37] Maar uiteraard wordt er nu ook al nagedacht wat dit betekent voor Nederland.

[4:57:45] En voorzitter, mij moet toch wel een klein beetje van het hart dat toen ik las dat Greenpeace dit een overwinning voor de natuur noemde...

[4:57:56] Ja voorzitter, voor de natuur zoals wij die in dit land vastgesteld hebben.

[4:58:00] En daar heb je gewoon mee te dealen.

[4:58:02] Dat is gewoon een werkelijkheid die een feit is.

[4:58:05] Maar als dat zou betekenen dat Nederland dermate maatregelen moet gaan nemen... dat er een heleboel eigenlijk gewoon ook stuk gaat... is dat wel een hard gelag voor alle mensen die daarbij betrokken zijn.

[4:58:22] Maar, voorzitter, wij zitten in een kabinet om problemen op te lossen in dit land.

[4:58:27] En dat gaan wij ook met z'n allen gewoon doen.

[4:58:30] Alle betrokken ministers...

[4:58:32] Of je nou verantwoordelijk bent voor LVVN, INW, VRO, economische zaken.

[4:58:40] We staan met z'n allen aan de lat.

[4:58:42] En ook de minister-president voelt zich betrokken bij dit onderwerp.

[4:58:46] Want de analyse die je hebt gelezen, dat Nederland toch wel redelijk op slot zit nu.

[4:58:52] Ik denk dat dat correct is.

[4:58:54] De heer Trenwes was er eerst.

[4:58:56] Daarna kom ik bij u, meneer Velbrie.

[4:59:02] Er is nog maar één interruptie van de regio, dus dat scheelt.

[4:59:08] Voorzitter, ja, maar die stikstofcrisis duurt al veel langer.

[4:59:11] Dat mag het.

[4:59:14] Voorzitter.

[4:59:16] Ja, kijk, treuren over dat Nederland 25 jaar geleden... 162 Natura 2000-gebieden aan heeft gewezen... waaronder ook hele kleine stukjes hoogveen... die elders in Europa nog worden afgegraven...

[4:59:30] Dat voel ik met de minister mee, maar daar lossen we nu de crisis niet mee op.

[4:59:34] We zullen nu moeten handelen.

[4:59:35] En ik wens het kabinet en ook deze minister veel daadkracht toe.

[4:59:38] Mijn vraag nu, want we gaan er geen stikstofdebat van maken, is heel eenvoudig.

[4:59:42] Is de minister bereid om in de brief die volgens mij het kabinet nog wil sturen voor het voorjaarsreces...

[4:59:48] Over een eerste reactie over de diverse uitspraken van de Raad van State.

[4:59:54] Die veel impactvoller is dan de uitspraken van gisteren.

[4:59:59] Of daar ook een inventarisatie gemaakt kan worden.

[5:00:01] Of een eerste inzicht gegeven kan worden.

[5:00:03] Wat de gevolgen zijn van vooral die uitspraken van de Raad van State.

[5:00:06] Of intern salderen.

[5:00:07] Voor woningbouw.

[5:00:09] Want tot nu toe was de stelling, woningbouw, daarvoor is stikstof nog wel het kleinste probleem.

[5:00:14] Slechts 10 tot 25 procent van de projecten heeft last daarvan.

[5:00:18] En dat meeste kan doorgaan.

[5:00:20] Maar ik wil wel weten, wat zijn de gevolgen met deze uitspraak voor woningbouw?

[5:00:25] Ook indachtig, nou ja, we debatteren hier in Den Haag, onder de kust, twee duingebieden.

[5:00:31] Volgens mij is hier best wel veel met interstelderen de afgelopen jaren opgelost.

[5:00:35] Hoe moet het bijvoorbeeld in het westen van het land waar honderdduizenden woningen bij moeten worden gebouwd dan verder?

[5:00:40] Dus ik ben heel benieuwd, is de minister bereid daar dan aandacht aan te geven in die brief die breder vanuit het kabinet zal worden verstuurd?

[5:00:46] Ja, voorzitter, ik zou het niet kiesvinden om vooruit te lopen op datgene wat wij in de ministeriële commissie gaan doen.

[5:00:54] Morgen wordt hij officieel ingesteld.

[5:01:00] Dan gaan we met elkaar ook een opdracht formuleren.

[5:01:04] Maar natuurlijk gaan wij beginnen met de consequenties in beeld te brengen...

[5:01:09] voor alle functies waar ik het net over had.

[5:01:12] Woningbouw, alles wat er moet gebeuren op het gebied van defensie... onze nationale veiligheid, onze industrie... waar heel erg veel mensen die niet net als ons het geld verdienen... met praten en achter laptops zippen, maar omdat ze met hun handen werken.

[5:01:28] Dus voor de industrie, luchtvaart, al die verschillende aspecten... zullen natuurlijk ook in beeld gebracht gaan worden...

[5:01:37] Maar ja, als je dat dan vervolgens weet, moet je vervolgens nadenken.

[5:01:40] En wat betekent dit dan voor nationale wetgeving, maar ook voor Europese wetgeving?

[5:01:45] Dus nou ja, ik voel me zeer betrokken bij dit onderwerp.

[5:01:50] Omdat ik het ook gewoon belangrijk vind dat wij in Nederland kunnen blijven wonen, werken, recreëren.

[5:01:57] Maar ook van natuur kunnen blijven genieten.

[5:02:01] En er ligt gewoon een gigantische opdracht voor ons allemaal.

[5:02:05] Dus ik ga zeker kijken... Uiteraard, voorzitter, ga ik ook kijken wat de consequentie is voor woningbouw.

[5:02:12] Maar om hier nou zelf even een toezegging aan u te doen... wat uit die ministeriële commissie komt... Ik hoop dat u mij toestaat dat ik daar een beetje voorzichtig mee moet zijn.

[5:02:24] Want dan lijkt het net alsof ik een eigenstandige positie heb in die commissie.

[5:02:30] En zo is het niet.

[5:02:30] We gaan dit echt met elkaar doen.

[5:02:32] Want het heeft op vele vlakken consequenties.

[5:02:37] Een puntje van orde.

[5:02:39] Vanochtend hebben we een debat gehad met een collega van de minister, de minister van LVVN.

[5:02:44] En die heeft gezegd dat er door het kabinet nog voor het voorjaarsreces een brief wordt gestuurd naar de Kamer met een reactie op de rechtelijke uitspraken.

[5:02:53] En vandaar mijn vraag om een toezegging om in die brief aandacht te besteden aan dit aspect van is er een eerste indicatie over woningbouw te maken.

[5:03:02] Aandacht altijd, voorzitter.

[5:03:03] Maar ik vind het gewoon heel lastig om heel concreet te zijn... wat gaan we daar dan in opnemen.

[5:03:08] Want dat kan ik gewoon op dit moment nog niet overzien.

[5:03:12] Maar ik deel de zorg specifiek vanuit mijn verantwoordelijkheid... voor volkshuisvesting voor de consequentie voor woningbouw.

[5:03:20] Maar als coördinerend minister over ruimte voor al deze functies.

[5:03:25] Want woningbouw zonder wegen en spoor daar naartoe... of plekken om te werken, dat gaat hem ook niet worden.

[5:03:34] En dat is ook waarom ik mij hier ook bijzonder bij betrokken voel.

[5:03:39] Een heel vuil brief.

[5:03:39] Ja, voorzitter.

[5:03:40] Ik dank de minister voor haar helder antwoord.

[5:03:44] Nu even over haar bezoeken aan de Eurocommissaris... die we nog kennen in Brussel.

[5:03:52] Daarvan zei de minister van het Voordeel... ik wil de balans terugbrengen in de huidige wetgeving.

[5:03:56] En haar voornaamste boodschap zou zijn... hoe zorgen we ervoor dat de woningnood wordt opgelost... en een natuurlijke plek krijgt die het verdient.

[5:04:03] Hier kan de minister wel wat over zeggen.

[5:04:05] Wat zij daar heeft besproken en wat eruit kwam.

[5:04:07] Dat is haar portefeuille.

[5:04:08] Ja, voorzitter, dat kan ik zeker.

[5:04:11] En dat liet ik net wel even doorschermen... toen ik het had over de natuur zoals wij die hebben aangewezen.

[5:04:18] Quote-unquote, want dat is wat letter wat ik net zei.

[5:04:22] In onze wet en regelgeving is het nu zo geregeld... dat de natuurgebieden, de Natura 2000-gebieden... en alles wat daar omheen hangt, dat staat boven alles.

[5:04:36] Dat moet eerst een bepaalde staat bereikt hebben... voordat je mag nadenken over het bouwen van huizen... het bouwen van bedrijventerreinen, fabrieken... oefenterreinen voor defensie.

[5:04:54] Noem het allemaal maar op.

[5:04:56] En ik vind dat eigenlijk vrij bijzonder.

[5:05:00] Want politiek gaat over een belangenafweging.

[5:05:03] En die belangenafweging is er niet meer.

[5:05:06] En wat we eigenlijk met elkaar zouden moeten zien te bereiken, is dat je weer een belangenafweging kunt maken.

[5:05:14] Nou, dit gesprek heb ik in Brussel gevoerd met de voorzitter van de EPP-fractie, omdat mijn politieke smaldeel daar onderdeel van uitmaakt, en met drie eurocommissarissen.

[5:05:31] En ja, voorzitter, het is niet netjes om verslag te doen van dat soort gesprekken, maar als jij kijkt naar de opdracht die de voorzitter van de Europese Commissie in de mission letter heeft neergelegd,

[5:05:44] aan de verschillende eurocommissaren staat daar heel nadrukkelijk in... komt tot simplification, komt tot vereenvoudiging.

[5:05:52] In mijn teksten komt tot deregulering.

[5:05:55] En als je kijkt naar wat er bijvoorbeeld ook... de discussie die nu in Duitsland gevoerd wordt over de industrie daar... en hoe wetgeving daarop ingegrepen heeft...

[5:06:07] heb ik toch wel vertrouwen erin dat we... En we zullen maatregelen moeten nemen, laat ik daar glashelder over zijn.

[5:06:15] Maar dat dit nu ook wel een moment is... om daar het gesprek een keer over te voeren op een positieve manier.

[5:06:27] Voorzitter, ik moet er even over nadenken.

[5:06:28] Ik denk dat ik een nadere set... Het is tien voor half acht, negen voor half acht zelfs.

[5:06:33] een nader zetschrift terugvraag hierover ga stellen... omdat ik het antwoord, ik begrijp wat de minister zegt... maar het antwoord is niet geheel duidelijk.

[5:06:41] Ik begrijp ook waarom.

[5:06:42] Dus ik zal wat nadere vragen stellen.

[5:06:46] Dank u wel.

[5:06:46] Ja, voorzitter.

[5:06:47] Het is gewoon niet chic.

[5:06:49] En de heer Vijlbrief weet dat als geen ander... om uit gesprekken verslag te doen.

[5:06:55] Ik kan alleen vertellen wat mijn conclusie geweest is...

[5:07:03] En voor de rest zult u de brief die door de minister van LVVN is toegezegd.

[5:07:09] Hoorde u net allemaal van de heer Grinwes over de activiteiten die wij als ministeriële commissie met elkaar gaan doen.

[5:07:18] En daar ook verslag van doen.

[5:07:21] Maar ja, voorzitter, u hoort het al aan mijn stem.

[5:07:23] Het is wel wat waar we nu in zitten met elkaar.

[5:07:29] Goed.

[5:07:31] Dan heb ik nog een paar vragen, voorzitter.

[5:07:34] De heer Vlag vroeg mij nog naar de herziening van de hypotheekrenteaftrek.

[5:07:41] Daar hebben we meerdere debatjes over gehad en daar wil ik graag naartoe verwijzen.

[5:07:47] Ook de discussie over de startershypotheek van 40 jaar.

[5:07:52] Daar is volgens mij een motie van de heer Vlag over aangenomen.

[5:07:57] Nee?

[5:07:57] Nee?

[5:07:59] Nee, De Groot.

[5:07:59] Hier staat vlag.

[5:08:01] Ik zit al te denken.

[5:08:02] Oh, scherp, meneer De Groot, zei ik via de voorzitter op dit tijdstip.

[5:08:09] Dit zal ik binnenkort bespreken met Platform Hypotheken... en ga u daarover informeren in het tweede kwartaal.

[5:08:17] Het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen is uitgesteld.

[5:08:21] Binnenkort stuur ik een brief aan de Kamer... waarin ik verder uitleg wat er aan de hand is...

[5:08:28] ...het fonds naar verwachting gaat lanceren.

[5:08:33] Dan, voorzitter.

[5:08:36] De fractie van de BBB vroeg nog nadrukkelijk aandacht voor het bouwen in de regio... ...en noemde daarbij met name Limburg Centraal, de plannen van de provincie Limburg... ...om in de buurt van de stations te gaan bouwen.

[5:08:50] En die zijn zeker interessant, voorzitter.

[5:08:54] Dus daar ga ik ook absoluut de komende tijd naar kijken.

[5:08:58] En dan tot slot, voorzitter, helemaal als laatste.

[5:09:01] De fractie van de PVV vroeg aan mij... hoe het zit met het verbod op voorrang van statushouders... en het schrappen van de taakstelling.

[5:09:10] Ik ben druk bezig met de vormgeving daarvan.

[5:09:14] Deze twee zijn juridisch niet zo ingewikkeld.

[5:09:17] Dus puurwetstechnisch heb je dat zo geregeld.

[5:09:20] Maar er hangt nogal wat aan vast, waaronder de inburgering.

[5:09:25] Dus daar heb ik ook de staatssecretaris van Justitie voor nodig.

[5:09:30] Want die is daarvoor verantwoordelijk.

[5:09:33] Ik verwacht in ieder geval het onder... Tenminste, we moeten dit nog in het kabinet met elkaar gaan bespreken.

[5:09:41] Maar als dat op een positieve manier verloopt... dan kan ik het voorstel wat gaat over het verbod op voorrang al heel snel...

[5:09:52] richting de ministerraad en als vervolgstap het hele gebeuren in richting de Raad van State sturen.

[5:10:01] Uiteraard moet ik hier ook het gesprek overvoeren met gemeentes, want daar heeft het uiteraard ook consequenties voor zitten.

[5:10:09] Ik dank u wel.

[5:10:11] Dank aan de minister voor de uitvoerige beantwoording.

[5:10:14] Ik zal heel even kijken...

[5:10:23] Ik zie nog een vraag van mevrouw Verder.

[5:10:25] Dan gaan we die eerst doen voordat ik naar de toezeggingen ga.

[5:10:30] Voorzitter, ik had nog een vraag gesteld rondom de problematiek van dakloosheid.

[5:10:35] En het leidend maken van de Ethos Light-definitie over dakloosheid in de maatregelen daaromtrend.

[5:10:44] Daar heb ik geen antwoord op gehad.

[5:10:45] Ja, voorzitter, ik zie hem hier wel voor me liggen.

[5:10:48] Excuus, ik had hem overgeslagen.

[5:10:50] De Ethos Light-definitie, daarvan wordt het belang gezien.

[5:10:56] En het ministerie van VWS financiert de toepassing daar.

[5:11:01] Financiert de toepassing van die definitie.

[5:11:05] Het is alleen wel zo dat we willen voorkomen... dat vanuit het Rijk een methode gaat worden voorgeschreven.

[5:11:12] Want het zijn gemeenten die er uiteindelijk mee moeten werken...

[5:11:15] moeten zelf een analyse kunnen maken.

[5:11:17] Dus hier laat ik graag de ruimte aan gemeenten.

[5:11:26] Mevrouw verder.

[5:11:28] Voorzitter, ik ben wel een klein beetje in verwarring.

[5:11:32] Waar zit de methode dan in?

[5:11:34] Want bij mijn weten gaat het vooral om de definitie... wanneer beschouw je mensen als dakloos?

[5:11:40] En dat die definitie breder gehanteerd zou moeten worden... dan mensen die op dat moment daadwerkelijk geen dak boven hun hoofd hebben... maar ook die andere categorieën die ik beschreef.

[5:11:50] En volgens mij zou dat dan toch gewoon...

[5:11:52] als standaard meegenomen kunnen worden in al het beleid wat ziet op dakloosheid.

[5:11:59] Ja, voorzitter.

[5:12:00] Dit is een onderwerp wat u volgens mij veel beter kunt bespreken met de staatssecretaris die over dit onderwerp gaat.

[5:12:08] Daar hoort dit onderwerp thuis.

[5:12:09] Wat ik doe is... Maar toen we plenair stonden met z'n tweeën is het hier ook uitgebreid over gegaan.

[5:12:16] Wat ik doe is in de wet regie een voorrangsregeling regelen en het toevoegen van woningen...

[5:12:23] En deze discussie hoort echt thuis in een debat met staatssecretaris Maaier, uit mijn hoofd gezegd.

[5:12:34] Nog een vervolgvraag.

[5:12:36] Nog een vraag die is blijven liggen, ook over dak en thuisboven.

[5:12:39] Maar dan eerst.

[5:12:41] Ja, mevrouw verder.

[5:12:43] De laatste, voorzitter, dat beloof ik.

[5:12:44] Maar die voorrangregeling, daar is die ethos light-definitie dus niet onderdeel van.

[5:12:49] Kan dat dan?

[5:12:50] U overvraagt mij.

[5:12:52] U overvraagt mij echt.

[5:12:54] Ja, nou ja, u overvraagt mij.

[5:12:58] Ik regel in een wet dat er een voorrangdefinitie geregeld wordt.

[5:13:03] Maar de inhoud van het beleid, die ligt bij de staatssecretaris van VWS.

[5:13:10] En niet uit onwil of zo, voorzitter.

[5:13:12] Want ik snap wel het belang van goed omgaan met mensen die dakloos zijn.

[5:13:19] Maar ja, ik moet ook een klein beetje voorkomen dat ik over alles ga.

[5:13:23] Dat moet toch al een dingetje.

[5:13:25] De heer Grenwes.

[5:13:26] Ja, het is een vraag, ook voor mij blijft het liggen, over dak en thuisloos.

[5:13:28] Dus die koppel ik, als we met u wel nemen, er gelijk aan vast.

[5:13:31] Dat was de vraag.

[5:13:32] Ik snap de hybride verantwoordelijkheidsverdeling tussen het ministerie van VWS, gemeenten, die primair verantwoordelijk zijn, en het ministerie van deze minister.

[5:13:41] Er zijn geen afspraken gemaakt bij de Woontop over de huisvesting van kwetsbare groepen als dak- en thuislozen.

[5:13:47] En is de minister toch niet bereid om samen met haar collega hier nog een inspanning op te verrichten.

[5:13:52] Dat daar ook, net zoals op andere terreinen, duidelijke afspraken worden gemaakt over de huisvesting van dak- en thuislozen.

[5:14:03] Ja, voorzitter.

[5:14:05] Dit is ook het debat geweest wat ik eerder met mevrouw Beckerman gehad heb.

[5:14:11] Ik ben verantwoordelijk voor volkshuisvesting.

[5:14:14] En daarin zitten allerlei verschillende groepen mensen.

[5:14:18] In de wet regie zit een voorrangsregeling waarin mensen die uit de maatschappelijke opvang, ex-gedetineerden, ouderen, dakloos, noem het allemaal maar op.

[5:14:30] Ik probeer mijn leven toch enigszins hanteerbaar te houden en de beleidsverantwoordelijkheid van die verschillende onderwerpen bij mijn collega's te houden om twee redenen.

[5:14:40] Ik wil niet gras duinen en anders een portefeuille.

[5:14:43] En ik probeer ook te voorkomen dat ik echt, echt, echt overal overga.

[5:14:47] Dus vandaar mijn, ja, toch een klein beetje terughoudendheid hierover.

[5:14:54] Maar ja, misschien kunt u schriftelijke vragen stellen, voorzitter.

[5:15:01] Ja, ik kan het niet mooi maken.

[5:15:02] Dank u wel.

[5:15:08] Maar misschien is dat nog een oplossing, voorzitter, voordat we weer schriftelijke vragen krijgen.

[5:15:13] Bij de wet regie, die we dan wat mij betreft heel snel gaan behandelen, zullen we het hier vast over krijgen met elkaar.

[5:15:22] En dan zal ik zorgen, voorzitter, dat ik tot tanden gewapend ben.

[5:15:25] Zullen we dat dan maar afspreken?

[5:15:30] Dank.

[5:15:32] Dan geef ik nu het woord aan de heer De Hoop.

[5:15:35] Voor de tweede termijn.

[5:15:36] Voorzitter, ik zou graag een twee minuten debat aanvragen.

[5:15:39] Ja, dank u wel.

[5:15:40] We hadden als commissie al besloten dat we die tweede termijn dan tijdens dat twee minuten debat gaan doen.

[5:15:46] En dat we dat nu niet gaan doen.

[5:15:52] Voorzitter, ik had beloofd om te noemen dat de mensen die de kalender van een woningzoekende mee hadden genomen dinsdag, dat die er nog is voor de mensen die het nog niet gehaald hadden.

[5:16:02] Dat had ik beloofd te zeggen in de tweede termijn.

[5:16:04] Dus dat wil ik toch nog even genoemd hebben.

[5:16:07] Bij deze.

[5:16:08] Oké, top.

[5:16:10] Dan wil ik nog snel de toezeggingen.

[5:16:13] Er is een twee minuten debat aangebracht door het lid De Hoop.

[5:16:17] De minister geeft in het derde kwartaal een update over de motie van het lid Grinwis over de indexatie van de WWS-tabel.

[5:16:24] De minister gaat in het tweede kwartaal een brief sturen over een hypotheek van 40 jaar voor starters, toezeggen aan de heer Vlagg.

[5:16:32] De minister gaat met betrekking tot bezwaarprocedures... een onderzoek laten uitvoeren naar het verlofstelsel.

[5:16:38] Dan heb ik nog een vraag hierover aan de minister.

[5:16:40] Of zij hierover schriftelijk gaat rapporteren in de Kamer.

[5:16:43] En zo ja, wanneer?

[5:16:45] Sorry, ik... De toezegging.

[5:16:48] De minister gaat met betrekking tot bezwaarprocedures... een onderzoek laten uitvoeren naar het verlofstelsel.

[5:16:54] Of dat schriftelijk gaat gebeuren en zo ja, wanneer?

[5:16:58] Er komt een brief naar de Kamer waarin ik reageer op dat...

[5:17:03] RIV-rapport en daar zal het in staan, voorzitter.

[5:17:06] Heeft u daar ook een termijn?

[5:17:08] Die brief is op een haar nagevuld, voorzitter.

[5:17:11] Dus die komt snel, binnen een paar weken.

[5:17:15] Nu dat ik toch de microfoon heb aanstaan, ik ben nog te vergeten dankjewel te zeggen tegen de SGP-fractie.

[5:17:19] Ik ga hem met aandacht lezen.

[5:17:21] Nog één toezegging.

[5:17:23] De minister zegt toe te gaan kijken naar hoe het uitbonden na aanleiding van de wet betaalbare huur wordt geregistreerd.

[5:17:29] Ik ga ervan uit dat dat schriftelijk gaat gebeuren.

[5:17:32] En welke termijn kunnen we ook daaraan koppelen.

[5:17:38] Loop mee in de brief eind maart.

[5:17:40] Prima.

[5:17:40] Dank u wel.

[5:17:41] Dan sluit ik bij deze de vergadering.

[5:17:43] Dank.