Externe veiligheid

[0:00:01] Een hele goede middag.

[0:00:03] Wij beginnen iets later aan dit debat.

[0:00:05] Dat gaat over externe veiligheid, in verband met wat plenaire verplichtingen.

[0:00:09] Daar is op dit moment een afscheid gaande.

[0:00:11] De verwachting is dat we zo rond kwart voor vijf gaan starten.

[0:00:16] Dus ik zie u allen zo meteen terug.

[0:12:18] Een hele goede middag gewenst bij dit commissiedebat externe veiligheid.

[0:12:23] Ik open hiermee de vergadering.

[0:12:26] Allereerst van harte welkom aan de staatssecretaris van infrastructuur en waterstaat om de vragen te beantwoorden van de commissie.

[0:12:34] Ook alle leden van harte welkom, mensen op de tribune van harte welkom en de mensen die thuis meekijken.

[0:12:39] Ook een hartelijk welkom gewenst.

[0:12:43] We gaan zo meteen beginnen met de eerste termijn aan de zijde van de Kamer.

[0:12:47] Ik wil afspreken met jullie dat we in de eerste termijn van de Kamer drie interrupties toestaan.

[0:12:54] Als we het hebben over de termijn aan de kant van het kabinet wil ik vijf interrupties toestaan.

[0:13:00] Zodat we denk ik er een mooi debat met elkaar van kunnen maken.

[0:13:04] Dan wil ik beginnen met de eerste spreker aan de zijde van de Kamer.

[0:13:09] En dat is meneer Boutkamp namens de fractie van de Partij voor de Vrijheid.

[0:13:13] Gaat u gang.

[0:13:15] Dank u wel.

[0:13:16] Voorzitter.

[0:13:19] Voorzitter, ik lees in de brief van de staatssecretaris...

[0:13:24] met de titel Handhaving Milieuwetgeving, de datum 21 januari 2025.

[0:13:28] Het volgende.

[0:13:30] Het ministerie van INW... in samenwerking met het ministerie van Klimaat en Groene Groei...

[0:13:38] aan een wetsvoorstel voor een circulaire plastic norm.

[0:13:42] Het oogmerk van het wetsvoorstel is vanaf 2027 verwerkers van polymeren te verplichten om een miniumpercentage fossiele polymeren te vervangen door gerecyclede of bio-gebaseerde polymeren.

[0:13:57] Complimenten aan de staatssecretaris, want het Engels is eruit gesloopt, lees ik.

[0:14:01] Dus keurig.

[0:14:02] De vraag, voorzitter.

[0:14:03] Hoe moet de PVV dit nu lezen, wat ik zojuist heb voorgelezen, met het verbod per 1 januari 26 met betrekking tot de kartonnenbekers voorzien van een biogabaseerde polymeer?

[0:14:15] Voorzitter, ik lees ook in dezelfde brief.

[0:14:18] De circulaire plasticnorm biedt recyclers en producenten van circulair plastic perspectief door een afzetmarkt te creëren voor circulair plastic.

[0:14:27] Maar voorzitter, een vraag aan de staatssecretaris.

[0:14:30] Hoe rijmt deze zin met de praktijk van alledag, waarin wij regelmatig lezen dat juist bedrijven in deze sector failliet gaan?

[0:14:37] Op eerdere vragen van de PVV over deze materie antwoordde de staatssecretaris nog dat dit tijdelijk zou zijn.

[0:14:45] En de volgende vraag.

[0:14:48] Is de staatssecretaris nog steeds van mening dat het een tijdelijke situatie betreft?

[0:14:54] De staatssecretaris schrijft in de beantwoording op het tweede advies expertgroep IJmond volgend onderwerp onder andere het volgende.

[0:15:01] In de regelgeving zorgen voor aanscherpingen waardoor het bevoegd gezag beter in staat is om verbeteringen voor omwonenden die niet nu met de maatwerkafspraak worden gerealiseerd via vergunningverlening, toezicht en handeling af te dwingen.

[0:15:15] Voorzitter, voor alle duidelijkheid.

[0:15:17] De PVV is geen tegenstander van verbeteringen voor omwonenden met betrekking tot de gezondheid.

[0:15:23] Maar een vraag aan de staatssecretaris, middels welke regelgeving hoe hij de aanscherpingen wil realiseren en binnen welk tijdvak?

[0:15:32] En daaraan sluit de vraag, hoe verhoudt dit zich met de zorgelijke ontwikkeling van onze industrie ten opzichte van het buitenland?

[0:15:40] En in diezelfde brief ook spreekt de staatssecretaris over de door de PVV aangehaalde koppen.

[0:15:47] waarin een technische toelichting wordt gegeven hoe het nou precies zit.

[0:15:51] Maar, voorzitter, hoe zit het nou eigenlijk precies?

[0:15:52] Zijn deze koppen, zoals wij die genoemd hebben, nou een kop uit het vorige kabinet nog, bovenop, zeg maar, Europees beleid, die door het vorige kabinet, en wordt die dus nu uitgevoerd?

[0:16:04] En hoe verhoudt zich dat nu met de gemaakte afspraken?

[0:16:07] Voor zover en eerst van mij, voorzitter.

[0:16:11] Keurig binnen de tijd, meneer Boutkamp.

[0:16:13] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:16:14] Ik zie dat u geen interrupties heeft.

[0:16:17] Dan wil ik graag door met de volgende spreker aan de zijde van de Kamer.

[0:16:21] Dat is meneer Gabriels namens de fractie van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:16:24] Gaat u gang.

[0:16:24] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:16:26] En dit keer wil ik beginnen met een compliment ten aanzien van de brief die over chemische stoffen gaat.

[0:16:31] Die brief was duidelijk en die laat ook zien dat er vorderingen zijn op het gebied van kennisontwikkeling, waardoor omgevingsdiensten beter kunnen handhaven ten gunste van ons leefmilieu.

[0:16:40] Er staat ook in dat het juridisch onderzoek naar het beter verankeren van het voorzorgsprincipe in de wet is afgerond.

[0:16:47] En die toezegging hebben we al heel vaak gevraagd.

[0:16:49] En de vraag is dan ook wanneer komt het voorstel ter versterking van het voorzorgsprincipe in de wet, zoals in oktober 2023 via de motie gevraagd, wanneer komt dat naar de Kamer?

[0:16:59] Vorig jaar bleek dat er ondanks de minimalisatieplicht bij uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen, toch meer zeer zorgwekkende stoffen werden uitgestoten bij 125 bedrijven.

[0:17:08] De Kamer nam daarop een motie aan om in gesprek te gaan met de provincies over het handhaven op deze bedrijven.

[0:17:13] En wat is de stand van zaken ten aanzien van de uitvoering van die motie?

[0:17:18] In het verlengde daarvan, ook vorig jaar kwam het goede nieuws dat alle PFAS op de lijst met zeer zorgwekkende stoffen worden gezet en dat daar dus per direct een minimalisatieplicht voor gaat gelden.

[0:17:27] Hoe gaat het met de implementatie en de handhaving van die verplichting?

[0:17:30] En kan de staatssecretaris ook iets vertellen over de Rijkscoördinator PFAS die is aangesteld voor de werkzaamheden en hoe dat gaat?

[0:17:38] Dan Tata Steel.

[0:17:40] Bijna een jaar geleden is er een motie aangenomen om per direct te starten met het opstellen van een GER, een gezondheidseffectrapportage.

[0:17:47] En een tweede motie om die gezondheidseffectrapportage ook randvoorwaardelijk te verankeren in de afspraken die met Tata gemaakt worden.

[0:17:54] Het lijkt erop dat er nog geen openbare volwaardige MER ligt.

[0:17:57] Laat staan, een GER.

[0:18:00] Hoe kan het kabinet dan nog volhouden dat gezondheid concreet meegenomen wordt in de onderhandelingen?

[0:18:06] Wij zijn daar niet van overtuigd, maar de Kamer heeft er wel om gevraagd en de expertgroep staat er klaar voor.

[0:18:12] Kan de staatssecretaris toezeggen dat er zo snel mogelijk een ger komt op basis van de conceptmer, dat is de milieueffectrapportage, en de methodiek van het RIVM, en dat die ger als harde voorwaarde verankerd wordt in de maatwerkafspraken zoals gevraagd in de moties?

[0:18:28] De extra gezondheidsafspraken die zullen volgen uit de gezondheidseffectrapportage moeten natuurlijk ook juridisch geborgd zijn.

[0:18:35] We hebben huidige wet en regelgeving waarop omgevingsdiensten toezicht kunnen houden en kunnen handhaven.

[0:18:40] Maar er volgen straks ook bovenwettelijke extra gezondheidseisen via de maatwerkafspraken.

[0:18:45] En hoe worden die extra gezondheidseisen dan juridisch geborgd?

[0:18:50] Kan de staatssecretaris toezeggen dat hij per brief inzicht geeft in hoe hij die gezondheidseisen juridisch gaat borgen?

[0:18:56] En dan nog een blik naar de toekomst.

[0:18:58] Wat zijn de consequenties als het bedrijf na het afronden van de maatwerkafspraken toch afspraken overtreedt of blijkt dat de gezondheid in de praktijk niet geborgd wordt?

[0:19:08] Kan de staatssecretaris toezeggen met een brief te komen waarin al die consequenties dan staan?

[0:19:13] Je wil voorkomen dat alles op papier heel goed geregeld is, maar dat in de praktijk niet veel verandert en dat de omgevingsdiensten met de rug tegen de muur staan omdat het niet duidelijk is hoe zij kunnen handhaven of wat zij dan in de praktijk nog kunnen.

[0:19:27] Vergunningen intrekken of aanscherpen na de maatwerkdeal, is dat straks mogelijk?

[0:19:32] En hoe beïnvloedt dat de maatwerkafspraken?

[0:19:37] We hebben het nogal schokkend gevonden dat de staatssecretaris in zijn brief schreef dat hij niet alle adviezen van de expertgroep wil overnemen.

[0:19:42] Hij schrijft dat het kabinet geen verwachtingen wil wekken die niet waar te maken zijn.

[0:19:46] En dat is niet wat de Kamer heeft gevraagd.

[0:19:48] En het komt over dat er bij voorbaat al water bij de wijn gedaan wordt op het gebied van gezondheid.

[0:19:53] Dus eigenlijk, dat is gewoon onacceptabel.

[0:19:55] En zeker in combinatie met het ontbreken van de mer en de ger.

[0:20:00] En dan alle regelgeving rondom bodemas.

[0:20:03] De krantenartikelen die vliegen ons om de oren.

[0:20:05] In Limburg PFAS in bomix, in Gelderland gebruik van immobilizaat, in West-Betuwe gebruik van duomix en een bezelswaag probleem met menggranulaat.

[0:20:14] Het voldoet aan de regels, maar toch zien we tranende ogen, hoestbuien, bloedneuzen, plastic in bossen en pH's in beken die net zo hoog zijn als van gootsteenontstopper.

[0:20:24] En dan zijn er van die opmerkingen dat er gezegd wordt, ja, het is circulair gebruik en het kan gebruikt worden mits goed toegepast.

[0:20:30] En die opmerkingen zijn dan heel storend.

[0:20:33] Introduceren een vergunningsplicht die per direct ingaat bij gebruik van bijvoorbeeld staalslakken, menggranulaat, immobilizaat, bomix, duomix.

[0:20:40] En in de zomer, hebben we gelezen, wordt de Kamer daarover geïnformeerd over die nieuwe regelgeving.

[0:20:45] En mijn vraag aan de staatssecretaris is wat we precies kunnen verwachten.

[0:20:49] Een aanscherping om het milieu te beschermen.

[0:20:52] En kan de staatssecretaris dan toezeggen dat hij de voorbeelden van waar het misgegaan is meeneemt in die brief die de Kamer gaat krijgen over een nieuwe bodemregelgeving.

[0:21:00] Gewassen bodemas schijnt veiliger te zijn dan niet-gewassen bodemas.

[0:21:04] En kunt u toezeggen dat u de regels dusdanig gaat herzien dat het gebruik van de veilige variant, dus de gewassen bodemas, dat die bevorderd wordt ten opzichte van de onveiligere variant.

[0:21:15] Dan tot slot...

[0:21:18] Het overleg fysieke leefomgeving dat gestart is na presentatie van het onderzoeksrapport voor de veiligheid lijkt te zijn mislukt.

[0:21:24] Die dialoog is gestrand, zo schrijven de inwoners die deelnemen.

[0:21:28] Letterlijk schrijven ze, er zijn geen fundamenten gevonden voor een structureel, gelijkwaardig, effectief en veilig overleg.

[0:21:35] Kunt u als staatssecretaris hierop ingaan?

[0:21:37] En hoe gaat u ervoor zorgen dat omwonenden weer een serieuze stem blijven houden in dit overleg?

[0:21:42] Dank u wel.

[0:21:45] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:21:46] U heeft 15 seconden.

[0:21:47] Nou, dat tellen we voor deze ene keer dan maar goed.

[0:21:50] Volgende spreker aan de zijde van de Kamer is het lid Kostis... namens de Partij voor de Dieren.

[0:21:55] Gaat uw gang.

[0:21:55] Ja, voorzitter.

[0:21:56] Ik wil toch weer beginnen met uitspreken wat een mooi voorbeeld het is... dat we als het gaat om Tata Steel en omwonenden... samentrokken met onder andere de PVV, NSC, maar ook de progressieve partijen... om die gezondheid omwonenden goed te borgen.

[0:22:11] Dat hebben we laten zien in 2024.

[0:22:13] Een duidelijke boodschap meegegeven aan het kabinet.

[0:22:15] Dat moet gewoon...

[0:22:16] goed worden geborgd in die maatwerkafspraken.

[0:22:18] En die expertgroep IJmond is daar gewoon de autoriteit voor.

[0:22:24] Daar moet je gewoon strikt naar luisteren.

[0:22:27] En die Ger is daar een rand voorwaardelijk voor.

[0:22:31] Wat we nu zien zijn er onderhandelingen achter de schermen waar de Kamer eigenlijk nauwelijks meer een vinger op kan leggen.

[0:22:37] Terwijl het kabinet tegenstribbelt tegen de Kamer dan.

[0:22:41] Terwijl ik vraag me af, ik benakelde het wel vaak omdat het wel relevant is.

[0:22:45] Ik heb heel veel met Tata Steel samengewerkt met het dossier vanuit Noord-Holland.

[0:22:49] En daarin zag ik een Tata Steel die tegenstribbelt.

[0:22:53] Die zich verzet tegen elke mogelijke dwangsom van de provincie.

[0:22:56] En een burger die zich moet verzetten tegen de overheid en het datastiel.

[0:23:02] Om maar iets af te dwingen van bescherming van gezondheid.

[0:23:04] En gelukkig zijn daar stappen in genomen.

[0:23:06] Maar dit is wel de houding van het bedrijf alle hele tijd.

[0:23:10] In de jaren 90 zijn er met het bedrijf afspraken gemaakt over een concrete reductie van schiftige stoffen.

[0:23:18] Tot 90% van sommige stoffen.

[0:23:21] En die doelen zijn nog steeds niet gehaald.

[0:23:23] Dat is hoe Tata Steel werkt en hoe afspraken normaal gesproken gaan.

[0:23:27] En dat wil de Partij voor de Dieren in ieder geval voorkomen.

[0:23:30] We zien ook dat ze stellen dat ze de hoeveelheid zeer zorgwekkende stoffen, met name de kankverwekkende paks, met 50% hebben gereduceerd in het verleden.

[0:23:39] Dat is een van de zaken die we zijn tegengekomen.

[0:23:42] En dan blijkt ook vanuit de reclamecodecommissies dat ze hebben gelogen.

[0:23:47] En dat ze nu er zelf op moesten terugkomen.

[0:23:49] Dat hun paks zelfs zijn vermeerderd.

[0:23:53] Dat is een bedrijf waar we mee te maken hebben.

[0:23:55] Voorzitter, ik benoem dit omdat we daar ook een motie over hebben aangemomen.

[0:23:59] We zorgen ervoor dat die metingen echt onafhankelijk, ver van data, worden geborgd.

[0:24:05] Dat we dat goed kunnen controleren.

[0:24:06] Dat zegt ook de expertgroep IJmond.

[0:24:09] En dat is nog onvoldoende meegenomen.

[0:24:11] Dus ik vraag de staatssecretaris nogmaals om dat sterker te borgen dan dat nu uit de brief lijkt te gaan.

[0:24:18] Milieureffectrapportage, dat is een belangrijke indicatie van wat nou die plannen van Tata en dus de deal die we gaan maken, gaan doen met de leefomgeving.

[0:24:29] Alleen die MER die had in december geleverd moeten worden door Tata.

[0:24:33] Die is niet geleverd.

[0:24:34] Daar kwam een concept meer opeens.

[0:24:36] En terwijl Tata tegen omwonenden zei... geen probleem, dat delen we met jullie.

[0:24:40] Toen het puntje bij het paaltje kwam, zei Tata... nee, dat gaan we niet delen.

[0:24:44] Dus er ligt een concept meer die heel belangrijk is... om die gezondheidseffectrapportage te doen.

[0:24:50] Belangrijk voor die onderhandelingen om te kijken... welke kant gaat het om, wat levert het überhaupt op... qua gezondheidswinst, qua milieuwinst.

[0:24:57] Die plannen waar we nu mee aan het onderhandelen zijn.

[0:25:00] En dan wil de mer niet geleverd worden.

[0:25:03] Ik vraag de staatssecretaris.

[0:25:05] Ik weet dat er bepaalde gangbare procedures hierover zijn.

[0:25:09] Maar de maatwerkafspraken zijn bovenwettelijk.

[0:25:13] Dus we kunnen ook hier antata desnos onder embargo vragen om die mer alvast te delen.

[0:25:19] Zodat we daarmee alvast kunnen rekenen.

[0:25:20] En ook voor wij het niet te zijn, maar juist degenen die het moeten hebben.

[0:25:23] En dat is gezondheid-expertgroep, RIVM en onze eigen onderhandelaars van de Kamer.

[0:25:29] Ik vraag de staatssecretaris om daar echt een toezegging om te doen.

[0:25:33] Anders moet ik daar natuurlijk een ander instrument voor inzetten.

[0:25:35] Dat zou jammer zijn, gezien het verleden en de wens van de Kamer.

[0:25:43] Dan over de toezeggingen richting de Kamer.

[0:25:46] Ik had een toezegging over een schriftelijke reactie op het rapport van expert Coenradi... over de vraag of een kapping bij Tata Steel juridisch afwinkbaar is.

[0:25:55] Dat heb ik nog niet ontvangen.

[0:25:56] Ik ontvang dat eigenlijk zo snel mogelijk.

[0:25:59] Hopelijk deze maand nog.

[0:26:00] En een toezegging om terug te komen op wat de Greenpeace-uitspraak betekent... voor Tata Steel en eventueel de maatwerkafspraak.

[0:26:13] Dan voorzitter, actieagenda industrie en omwonenden.

[0:26:16] Dat is een hele belangrijke agenda waaruit al...

[0:26:19] op basis van het OVV-rapport, waaruit bleek dat omwonenden inderdaad jarenlang zijn achtergesteld.

[0:26:26] En daar is een actieagenda uit voortgekomen.

[0:26:29] Er zijn moties aangenomen om die actieagenda ongeveer nu, medio 2025, aan te scherpen.

[0:26:36] Ik vraag de staatssecretaris wanneer dat komt.

[0:26:39] Er zitten nogal wat onderzoeken onder...

[0:26:42] Er is ook een motie van de heer Grinwins aangenomen om aan die hele actieagenda een soort tijdlijn te koppelen.

[0:26:51] Alleen we hebben nog steeds geen tijdlijn van wanneer worden die acties uitgevoerd, wanneer komen er tussenrapporten, wat gaan we daarmee doen.

[0:27:00] En ten slotte, hoe worden de omwonenden betrokken?

[0:27:02] Dus mijn vraag aan de staatssecretaris, kan hij deze maand nog komen met inderdaad een duidelijke tijdlijn van wanneer wat wordt uitgevoerd?

[0:27:10] En hoe de omwonenden met een betekenis echt worden betrokken?

[0:27:16] Want ik verwijs nogmaals ook naar de brief die is gestuurd aan de staatssecretaris en de Kamerleden.

[0:27:20] Omwonenden zien dat het centrale punt van het OVV-rapport... namelijk omwonenden moeten een stem hebben in het besluitvormingsproces... dat dat nu totaal niet aan de orde is.

[0:27:33] Ik ga u nu ook onderbreken, maar ik neem aan dat u ook bent afgerond nu.

[0:27:36] Helemaal goed.

[0:27:37] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:27:38] Dan wil ik het woord geven aan de volgende spreker aan de zijde van de Kamer.

[0:27:42] Dat is meneer Buijzen namens de fractie van de VVD.

[0:27:45] Gaat u gang.

[0:27:48] Dank u wel, voorzitter.

[0:27:50] Dit debat wil ik graag aangrijpen om dieper in te gaan over vuurwerk.

[0:27:54] Ik weet dat er veel meer agenda stukken zijn.

[0:27:57] Maar we zijn als Tweede Kamer op dit moment ook in gesprek met elkaar over de initiatiefet van de leden Klaver en Ouwehand.

[0:28:03] En wij hebben daar gewoon nog vragen over.

[0:28:05] En de agenda stukken gaven aanleiding om die vragen te gaan stellen in dit debat.

[0:28:10] In het verlengde van dit debat zou ik u dus willen vragen op twee thema's op het vlak van het Europese speelveld.

[0:28:17] Namelijk het gebruik van de Pyropas en de inzet op Europees vlak tegen de productie van illegale handel van zwaar F4-vuurwerk.

[0:28:26] Allereerst moet er wat VVD betreft zo snel mogelijk een geharmoniseerd Europees speelveld van aangescherpte regelgeving zijn.

[0:28:33] Dat als het gaat om de verkoop van consumenten vuurwerk, dat leidt tot versnelde actie voor in het bijzonder België en Duitsland.

[0:28:42] De pyropas voor professioneel vuurwerk is vanaf 1 oktober jongsleden in werking getreden in de Benelux.

[0:28:48] Wat zijn de ervaringen geweest bij onszelf, maar nog belangrijker onze zuiderburen bij de jaarwisseling en de maanden erna?

[0:28:56] Hoe zijn de contacten met Duitsland over de Pyropas?

[0:28:59] Worden hier stappen gezet?

[0:29:00] Zijn er al indicaties die erop wijzen dat de Pyropas zorgt dat er minder zwaar vuurwerk verkocht wordt in onze buurlanden?

[0:29:07] We vinden het daarnaast goed dat het kabinet zich inzet tegen de productie en illegale handel van zwaar F4-vuurwerk.

[0:29:13] Momenteel loopt er een evaluatie van de PIRO-richtlijn.

[0:29:17] Kan de staatssecretaris een inschatting geven hoe hij de situatie beoordeelt en op voorzicht is op strakkere regelgeving op dit vlak op korte termijn vanuit Europa?

[0:29:27] Zal er een verbod komen voor de productie of de verkoop van zwaar vuurwerk aan consumenten in heel Europa?

[0:29:33] Hoe ziet het proces vanaf nu eruit en wil hij de Kamer specifiek op dit onderwerp informeren en wanneer er meer uit Brussel beschikbaar komt over de evaluatie en of de besluitvorming in het kader van de PIRO-richtlijn?

[0:29:47] Wat is de inzet van Nederland en wie zijn onze partners bij deze agenda?

[0:29:52] Voorzitter, als laatste heb ik een specifieke vraag aan de staatssecretaris naar aanleiding van het overleg dat hij op verzoek van de VVD heeft opgepakt met zowel de Veiligheidsberaad die de brandweer aansturen

[0:30:03] als de vuurwerkbranche, zoals verzocht in het vorige commissiedebat externe veiligheid.

[0:30:07] Dit overleg is ontstaan nadat VVD vragen heeft gesteld over omissies die bestaan in interpretatie van wetgeving rondom vuurwerkopslag in wijken.

[0:30:16] Deze omissies lijken nog niet volledig opgelost.

[0:30:18] Zo blijft bijvoorbeeld de staatssecretaris inzetten

[0:30:20] dat alle gemeentes in Nederland hun APV dienen aan te passen voor het borgen van regels.

[0:30:25] Dit zal tot onwerkbare en onwenselijke situaties leiden voor zowel de gemeentes, in kader van aansprakelijkheidsproblemen, als de branche, als het gaat over wilkeur tussen gemeentes.

[0:30:35] De staatssecretaris moet hier wat VVD betreft een duidelijke handreiking doen.

[0:30:40] Vraag is wat zijn gedachten hier op dit moment over zijn.

[0:30:43] Dank u wel.

[0:30:45] Hartelijk dank voor uw inbreng.

[0:30:46] U bent nog niet klaar, want ik zie nog een aantal vragen richting u. Allereerst meneer Boutkamp namens de PVV gaat uw gang.

[0:30:54] Dank u wel, voorzitter.

[0:30:56] Een vraag aan de VVD, meneer Buijsen.

[0:30:59] Uw vragen over de piropas, is dat eigenlijk de voorbereidingen van de VVD... om te komen tot een algeheel vuurwerkverbod voor particulieren?

[0:31:11] Meneer Buijsen.

[0:31:13] Nou ja, ergens had ik die vraag natuurlijk ook verwacht.

[0:31:15] Maar zoals bekend, we zijn in debat binnen de Kamer over de initiatiefwet die de heer Klaver en mevrouw Ouwehand ondernomen hebben.

[0:31:27] Wij hebben als VVD op dit moment nog geen standpunt.

[0:31:29] We hebben nog heel veel vragen.

[0:31:30] En we grijpen dit debat aan om meer antwoorden te krijgen, zodat we ons standpunt kunnen innemen.

[0:31:35] We hebben dus nog geen standpunt.

[0:31:38] Meneer Boutkamp, vervolgvraag.

[0:31:40] Dank u wel, voorzitter.

[0:31:41] Dat de VVD op dit moment geen standpunt heeft ingenomen, dat is wel duidelijk, gezien de verzoeken om uitstel en dergelijke allemaal.

[0:31:49] Maar dan ga ik toch door met de vraag.

[0:31:53] Heeft u dan de antwoorden van de Pyropas nodig?

[0:31:57] Of is dat meer de excuusdruus om te komen tot een algeheel vuurwerkverbod?

[0:32:02] Meneer Buijsen.

[0:32:03] Die antwoorden hebben we zeker nodig, voorzitter.

[0:32:07] We hebben een breed pakket aan vragen onderverdeeld in een aantal classificaties.

[0:32:12] Maar let wel, Europese regelgeving, waaronder de Pyropas, is van ons van groot belang als het gaat over vuurwerk.

[0:32:20] Want bijvoorbeeld als we in Nederland over zouden gaan tot een verbod, kan het nog maar zo betekenen dat in Europa zoveel vrijwillig beschikbaar is dat alsnog via wegen het vuurwerk het land in komt.

[0:32:32] Dus wij willen gewoon afgewogen daarin keuzes maken en serieus nadenken over de rol van Europese regelgeving voor een mogelijk verbod.

[0:32:40] Dank u wel.

[0:32:40] Dan zag ik nog een vraag van meneer Gabriel.

[0:32:44] Ik zou graag van de heer Buijzen van de VVD willen weten hoe hij denkt over het juridisch borgen van gezondheidsafspraken in de maatwerkafspraken met data.

[0:32:53] Meneer Buijzen.

[0:32:59] Ik heb niet voorbereid op deze vraag, maar ik denk dat maatwerkafspraken al zodanig een hele goede en belangrijke stap vooruit zijn om gezondheid te borgen voor de omwonenden en in het algemeen voor de medewerkers ook, net zo goed natuurlijk.

[0:33:17] Er is een expertgroep, Eymond, die heeft advies uitgegeven, tot twee maal toe.

[0:33:23] Het kabinet heeft daar een reactie op gegeven en wij volgen het kabinet daarin.

[0:33:27] En we zijn ook geïnteresseerd in hoe het kabinet reageert op wat daarin juridisch haalbaar of niet haalbaar is.

[0:33:34] Dat is niet aan mij om daar een oordeel over te hebben, maar we kijken met interesse uit wat de staatssecretaris hierop als reactie heeft.

[0:33:42] Toch nog een vervolgvraag, meneer Gabriels.

[0:33:46] Dank u wel voor het antwoord.

[0:33:48] Maar de vraag is ook, de maatwerkafspraken van Tata, die borgen niet direct, zoals in de brief staat die de staatssecretaris naar ons gestuurd heeft, gezondheid, waar de Kamer wel om gevraagd heeft.

[0:34:06] Hoe denkt de VVD over de gezondheid van de omwonenden van Tata... en de juridische borging in de maatwerkafspraken?

[0:34:16] Moeten die afgedwongen worden of laten we dat...

[0:34:19] zoals nu in de brief staat, laten we dat vrij en nog niet concreet.

[0:34:23] En we wachten, er is nog geen mer, er is nog geen ger.

[0:34:26] Hoe denkt de heer Buijzen daarover?

[0:34:29] Over dat het nu nog allemaal zo, ja, de maatwerkafspraken lopen... maar er is nog niets bekend over gezondheid.

[0:34:34] Is dat voldoende voor de VVD?

[0:34:36] Meneer Buijzen.

[0:34:39] Of het niet voldoende is, dat hangt ook maar af van hoe de maatwerkafspraken tot een vervolg komen.

[0:34:44] Ik denk nogmaals dat de maatwerkafspraken een serieuze bijdrage gaan leveren aan de gezondheid voor medewerkers en omwonenden.

[0:34:51] Natuurlijk, ik heb zelf ook ervaring met gezondheidsdossier, vooral in het buitengebied, in veehouderijrijke gebieden.

[0:34:59] Als je hele hoge en ambitieuze doelen gaat nastreven...

[0:35:04] omdat er bijvoorbeeld vanuit de WHO criteria voor zijn opgesteld, dan enerzijds snap ik de behoefte om daar naartoe te streven, want dat zijn onderbouwde criteria.

[0:35:13] Maar tegelijkertijd, als jij iets afblijft van die criteria, maar daarbij wel zekerheid kan creëren dat zaken in gang komen, dan is dat misschien ook een goede afweging.

[0:35:24] En die afweging ligt bij het kabinet op dit moment.

[0:35:27] En ik heb het gevoel en ik heb de informatie dat daar op een serieuze manier naar gekeken wordt.

[0:35:32] En ik wil dat niet te veel in de wielen rijden door hier te specifiek op te antwoorden.

[0:35:37] Uw derde en uw laatste interruptie.

[0:35:40] Uit de brief blijkt dat er nog weinig concreets is.

[0:35:43] Er ligt geen milieueffectrapportage.

[0:35:45] Er ligt geen gezondheidseffectrapportage.

[0:35:47] En we zijn wel al bezig met afspraken.

[0:35:51] Dus hoe concreet is dan de wens voor u... om dan daadwerkelijk gezondheid als juridisch bindend op te nemen... in die maatwerkafspraken?

[0:36:04] Meneer Buijsen.

[0:36:05] Ik denk dat het voor de VVD relevant is om te weten wat in potentie de gezondheidseffecten zijn op basis van het maatwerk afspraken.

[0:36:16] Of dat geborgd moet worden in een ger is voor ons helemaal niet als zodanig uitgesproken.

[0:36:23] En dat ga ik hier ook niet doen.

[0:36:26] En het is ook aan het kabinet om daar ons nader over te informeren.

[0:36:32] Dank u wel.

[0:36:33] Dan het lid Kostits gaat weer gaan.

[0:36:35] Ja, toch.

[0:36:35] Kijk, het stereotype beeld van de VVD is... ze zijn er gewoon voor die grootvervuilers.

[0:36:42] Maar ik weiger dat gewoon te geloven.

[0:36:44] Ik weiger dat te geloven.

[0:36:45] Het is 2025, ik heb een aardige man hier naast mij.

[0:36:48] En omwonenden... Ik lach er wel een beetje om, maar omwonenden... Ik ken er...

[0:36:55] Minstens één.

[0:36:57] Minstens één.

[0:36:57] Die heeft twintig jaar lang geklopt aan de deuren van de provincie.

[0:37:01] Aan iedereen die er misschien iets mee te maken heeft.

[0:37:04] Om uit te leggen.

[0:37:04] Die rauwe kooks heeft een technische iets.

[0:37:07] Dat is een overtreding van Tata.

[0:37:09] Dat zit schadelijke stoffen in.

[0:37:11] En dat moet je gaan aanpakken.

[0:37:12] Dat is gewoon een overtreding van de wet.

[0:37:13] Jarenlang genegeerd.

[0:37:14] Ook de provincie.

[0:37:15] En uiteindelijk na twintig jaar toch gewonnen.

[0:37:18] En daardoor wordt de Tata-stil nu ook wat strenger aangepakt.

[0:37:22] En komen die dwangsommen.

[0:37:24] We zien mensen dat ze zich zorgen maken, dat de werkelijke minder lang leven, dat ze meer risico's lopen op kanker.

[0:37:31] Allemaal bewezen door het RIVM.

[0:37:32] Komt u tot een vraag?

[0:37:34] Ja, dus dat in acht nemende.

[0:37:37] Dan hoor ik de VVD zeggen, ja dat vinden we belangrijk.

[0:37:40] En die maatwerkafspraken gaan daar op zich al een goede bijdrage aan leveren.

[0:37:44] Maar dan is mijn vraag aan de VVD.

[0:37:46] Hoe weet u dat?

[0:37:48] Want we hebben die gegevens niet.

[0:37:50] De milieueffectrapportage is er niet.

[0:37:52] De GER is er niet.

[0:37:53] We hebben geen idee.

[0:37:54] Dus waar haalt de VVD die informatie vandaan... dat het allemaal sowieso beter wordt met die maatwerkafstand?

[0:37:59] Duidelijk.

[0:37:59] Hoe weet u dat, meneer Buijsen?

[0:38:06] Nou ja... Ik probeer het goed onder woorden te brengen, voorzitter.

[0:38:12] Mijn indruk wel eens, maar misschien zit ik ernaast... is dat aan een GER...

[0:38:16] ...een zelfde status toegekend wordt vanuit onder andere uw partij als de MER.

[0:38:23] En dat is op dit moment in het stelsel zoals we dat kennen is dat raar.

[0:38:28] Want dat is er niet.

[0:38:31] Maar we willen dat ergens wel als het over deze specifieke situatie rondom Tata gaat.

[0:38:36] En daar zit een moeite bij ons om dat dan zomaar maar te doen.

[0:38:41] Ik wil niet zeggen dat we niet naar die gezondheidseffecten zouden streven.

[0:38:45] Alleen de juridische borging die erachter schuil gaat... en de effecten daarop over het voortgangsproces van die maatwerkafspraken... daar zit onze zorg.

[0:38:54] Want het mag wat ons betreft niet zo zijn... dat als iets niet gezond genoeg zou zijn... ik gaf zojuist het voorbeeld van hoe het in het buitengebied ook kan gaan... als je heel hoge ambities nastreeft...

[0:39:05] En het zou bijvoorbeeld dan in de wielen rijden van maatwerkafspraken waarmee je al hele grote stappen zou kunnen zetten.

[0:39:11] Ja, dan heb je uiteindelijk stilstand.

[0:39:13] En daar is niemand bij gebaat.

[0:39:15] En daar zit onze zorg.

[0:39:16] Dus ik vind dat we daar, ja, u gebruikt steeds het woord ger.

[0:39:21] Associatie aan onze kant is dat dat gelijkwaardig gesteld wordt aan de mer.

[0:39:25] Dat betekent juridische consequenties.

[0:39:28] En wat ons betreft mag dat nooit leiden dat die maatwerkafspraken daardoor niet door zouden gaan.

[0:39:31] Want dan heeft helemaal niemand er iets aan gehad.

[0:39:33] En daar zit het.

[0:39:35] Ja, dank u wel.

[0:39:36] Ik zal toch even willen benadrukken, interrupties zijn kort en bondig.

[0:39:40] We zijn nu echt wel hele verhalen met elkaar aan het vertellen.

[0:39:43] Dus dat is niet de bedoeling, wil ik hier toch even benadrukken.

[0:39:45] Dus lid Kossies, gaat uw gang.

[0:39:47] Ja, en ik hoor eigenlijk nog steeds geen antwoord op mijn simpele vraag.

[0:39:50] Waar baseert u het op dat het sowieso beter gaat worden?

[0:39:53] met die maatwerkafspraak.

[0:39:54] Maar goed, u heeft het over dat dit niet past binnen het systeem, de GER.

[0:40:00] We hebben iets anders, maar maatwerkafspraken zijn ook niet een standaard binnen het systeem.

[0:40:04] En maatwerkafspraken gaan over bovenwettelijk iets regelen.

[0:40:07] En daarom adviseert ook de expertgroep, heeft de Tweede Kamer gezegd, zorg ervoor dat die gezondheid daar nu echt wordt geborgd.

[0:40:14] En dat doe je door die metalborden te hebben en vervolgens inderdaad ook de GER goed in te vullen.

[0:40:19] Dat is gewoon volgens expertadvies.

[0:40:22] Dus...

[0:40:23] Waarom bent u dan niet bereid om, in het geval omdat het toch al bovenwettelijk is... om dan te kijken wat zeggen die experts en hoe kunnen we dan inderdaad die gezondheid goed borgen?

[0:40:32] En dan kunt u daar nog in zoeken van wat past dan bij de VVD.

[0:40:36] Maar u lijkt dat helemaal niet te negeren.

[0:40:39] Meneer Buijsen.

[0:40:41] Ik weet gewoon simpelweg niet welke eisen u stelt aan een GER als het gaat over...

[0:40:46] gezondheidsdoelstellingen.

[0:40:47] En daarom ga ik daar ook niet specifiek op in.

[0:40:49] Want stel dat u bedoelt, met een ger, dat er hele hoge ambitieuze gezondheidsdoelstellingen in staan, dan kan het maar zo zijn dat uiteindelijk de hele maatwerkafspraken niet door kan gaan.

[0:41:02] En voor het belang van Tata Steel, en ook voor heel veel economie rondom Tata Steel, is het natuurlijk wel belangrijk dat er gewoon maatwerkafspraken komen.

[0:41:10] En daarmee wil ik ook meegeven dat in een mer al dusdanig veel

[0:41:15] ...als het gaat over milieuzaken, maar dus ook over kwaliteit van lucht bijvoorbeeld... ...die uiteindelijk ook gezondheidseffecten hebben... ...kun je ook heel veel afleiden voor die gezondheid.

[0:41:23] Dus ja, daar zit het gewoon op.

[0:41:27] Uw laatste interruptie.

[0:41:29] Gaat uw gang.

[0:41:30] Ja, dank u wel.

[0:41:31] Wat mijn mening is over de GER en hoe dat moet ingevuld worden, dat doet er niet toe.

[0:41:35] Want daarvoor hebben we dus experts van de gezondheidsadviesgroep IJmans.

[0:41:41] En die heeft daarover geadviseerd.

[0:41:42] En die kan daar samen met de RIVM invulling aan geven.

[0:41:45] Dus dat is hoe het zit en dat is wat de VVD nu negeert.

[0:41:49] Maar goed, over de MER, dan vraag ik de VVD.

[0:41:52] Als die inderdaad herkent, die MER is op z'n minst belangrijk, dat past binnen het gewone systeem.

[0:41:58] Dan vraag ik de VVD, zouden ze ons oproepen richting de staatssecretaris willen steunen om Tata Steel op te roepen?

[0:42:04] om ervoor te zorgen dat die MER in concept, zoals het nu is, wordt gedeeld met de relevante instanties... die volgens het proces dat we nu hebben ingericht, dus de gezondheidsperkgroep RIVM... dat zij het in ieder geval inzien, zodat zij kunnen kijken... wat voor effect heeft het huidige plan van Tata op die gezondheid.

[0:42:22] Ik denk dat de vraag inderdaad duidelijk is, meneer Buijsen.

[0:42:24] Kunt u dat wellicht kort beantwoorden?

[0:42:27] Voorzitter, ik ben geen expert op de mer en de procesgang op dat vlak.

[0:42:32] En ik zal daarin het advies van de staatssecretaris volgen.

[0:42:34] Dus als de staatssecretaris zegt van, goh, het is goed om dat al te doen, dan is dat oké.

[0:42:40] Of is het advies van, nou, er zijn juridische bezwaren op, laten we stap voor stap en de zorgvuldigheid behandelen.

[0:42:45] Dan snap ik hem daarin ook.

[0:42:47] Dank u wel.

[0:42:48] Dan tot slot zag ik nog een vraag van meneer Bamenga.

[0:42:51] Graag kort en bondig, maar dat kunt u als de beste.

[0:42:54] Gaat u graag.

[0:42:56] Dank u wel, voorzitter.

[0:42:58] Ook ik weiger eigenlijk te geloven om de woorden van het lid Kostis over te nemen dat de VVD er is voor de vervuiler.

[0:43:06] Daarom eigenlijk de vraag vanuit mij uit hoe de VVD er kijkt tegenover het feit dat geen moers op dit moment ontzettend...

[0:43:16] Veel vervuild.

[0:43:18] En we zien in België bijvoorbeeld dat 3M helpt bij die vervuiling om te zorgen dat dat opgeruimd wordt.

[0:43:25] Hoe kijkt de VVD daartegen aan als we dat ook hier zouden treffen, dat soort overeenkomsten?

[0:43:32] Meneer Buijsen.

[0:43:36] Even voor mezelf.

[0:43:37] U verwijst nu naar geen moers, neem ik aan.

[0:43:39] Even, ja, oké.

[0:43:43] Het zou mijn liefding waard zijn als Geemoers poogt om mee te helpen om het schoner te maken.

[0:43:54] Ik vind het ook wel ergens ironisch terwijl ik het uitspreek, zei ik op persoonlijke titel bijna.

[0:43:57] Maar het is natuurlijk ook, want dit weekend is er een initiatief geweest om moestijntjes schoon te helpen aanbieden.

[0:44:06] En weet je, dan staat daar ook weer commotie over.

[0:44:10] Ik merk gewoon dat de sfeer op dit moment niet oké is.

[0:44:17] En ik merk tegelijkertijd, terwijl ik het uitspreek, dat investeringen gepleegd worden vanuit Geemoer om te pogen die sfeer te verbeteren.

[0:44:25] En ik zie ook tegelijkertijd aan de omwonendenkant dat het gewoon nog niet echt lukt.

[0:44:28] Dat het wantrouwen blijft, dat er met een bepaald cynisme naar gekeken wordt.

[0:44:33] En ik vind het wel heel belangrijk dat we uit deze situatie komen.

[0:44:38] Want dit is voor niemand vruchtbaar.

[0:44:40] Voor Geemoers is dit zeer demotiverend, maar voor de omwonenden is het ook zeer onmotiverend.

[0:44:46] En het zou me echt oprecht een liefding waard zijn dat we hier in een beter dialoog uit zouden kunnen komen.

[0:44:57] Ik heb in werkbezoeken dit ook aangegeven bij Geemoer.

[0:45:01] Ik heb dit ook in werkbezoeken aangegeven bij gemeenten en bij omwonenden.

[0:45:06] Ik zie ook de inspanningen die ze plegen.

[0:45:09] En daar heb ik bewondering voor.

[0:45:11] Maar ik zie ook dus...

[0:45:13] ...concluderend dat we er nog niet zijn.

[0:45:15] Dus ik wil oproepen dat mensen, zowel aan omwonenden als gemeenten... ...als aan Geemoerdkant, zich blijven inspannen... ...om tot een verbetering van de situatie te komen.

[0:45:25] Duidelijk.

[0:45:25] Is dat nog een vervolgvraag?

[0:45:26] Gaat uw gang, meneer Bamenga.

[0:45:29] Dank voor je reactie.

[0:45:32] Blijven inspannen zodat het beter gaat.

[0:45:35] Bent u dan ook samen met D66 eens dat er, wat bijvoorbeeld in België gebeurt, een soort saneringsplan komt om dit op te ruimen?

[0:45:49] Meneer Buijsen.

[0:45:54] Ik kijk in de basis wie de rotzooi maakt, moet het opruimen.

[0:45:58] Even zo gezegd.

[0:45:59] Is het mij ook wel wat waard om daar meer over te weten?

[0:46:06] Dus als u in uw termijn zometeen daar vragen over stelt, dan ga ik mijn interesse luisteren.

[0:46:11] En neem ik uw vraag verder mee in overweging.

[0:46:16] Helemaal goed, dank u wel voor uw bijdrage.

[0:46:19] Dan ga ik naar de volgende spreker aan de zijde van de Kamer.

[0:46:22] Dat is meneer Bamenga namens de fractie van D66.

[0:46:25] Gaat u gang.

[0:46:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:46:29] Op 52 plekken in Nederland is inmiddels PFAS in het grondwater aangetroffen.

[0:46:34] De kosten om dit op te ruimen lopen op tot tientallen miljoenen.

[0:46:37] En dat is nog maar het topje van de ijsberg.

[0:46:40] Dus hoe houdt de staatssecretaris bedrijven verantwoordelijk voor de vervuiling die zij veroorzaken?

[0:46:47] 3M in België moet dit jaar een PFAS-opruimplan aanleveren.

[0:46:51] Dat Remours nu het schoonmaken van omliggende moestuinen gaat betalen is een begin.

[0:46:57] Al hebben omwonenden daar niet zoveel aan als het bedrijf giftige PFAS blijft uitstoten of illegaal blijft lozen zoals recent bekend werd.

[0:47:06] Dus hoe kan het dat onze Vlaamse collega's al tot zo'n overeenkomst zijn gekomen en wij niet?

[0:47:13] Kan de staatssecretaris toezeggen het vervuilen betaald principe toe te passen

[0:47:16] en de onderzoeken en opruimkosten van PFAS uit onze leefomgeving te verhalen op de bedrijven zoals in België.

[0:47:25] En wanneer wordt de motie nou uitgevoerd over het stoppen van PFAS-productie in Dordrecht?

[0:47:30] De Kamer zou eerst voor de zomer, toen in oktober en toen begin 2025, een brief ontvangen over het stoppen van PFAS-productie in 2025.

[0:47:41] Het is nu begin 2025 en de PFAS-productie is nog niet gestopt.

[0:47:46] En we hebben ook nog geen brief.

[0:47:48] Graag een reactie van de staatssecretaris.

[0:47:51] Dan, voorzitter, opruimen is één.

[0:47:53] Maar je wilt toch ook weten waar de gevaarlijke stoffen vandaan komen.

[0:47:56] Ook dat doen de Belgen beter.

[0:47:58] Ze hebben een overzicht.

[0:48:00] Maar dit kabinet vindt het blijkbaar acceptabel om nog zeven jaar te wachten... om dit op een rij te zetten.

[0:48:06] Dus waarom heeft België wel een overzicht van PFAS, een zeer zorgwerkende...

[0:48:11] stoffen, lozingen.

[0:48:12] En zijn wij daar niet toe in staat?

[0:48:15] Welke lessen trekt de staatssecretaris uit de aanpak van onze zuidenburen?

[0:48:19] En kan hij toezeggen deze toe te passen, zodat wij uiterlijk 2027 weten waar giftige stoffen onze leefomgeving instromen?

[0:48:28] Een bron die we wel weten is bluschuim.

[0:48:31] Niet alleen het Amsterdamse bos raakt vergiftig.

[0:48:34] Op een vliegbasis in Leeuwarden werd door het gebruik van bluschuim

[0:48:38] concentraties gevonden die meer dan 2000 keer hoger lagen dan de norm.

[0:00:00] 2000 keer.

[0:48:43] En dat terwijl de Kamer al langer oproep om tot alternatieven te komen.

[0:48:47] Dus hoe staat het ermee?

[0:48:49] En kan de staatssecretaris toezeggen om PFAS-houdende blusschuim uit te faseren tot 2030?

[0:48:55] Niet alleen Geemoers trad in de fout, ook bij Stata Steel was het weer raak.

[0:48:58] Stata Steel stoot op het moment 20 keer te veel uit.

[0:49:01] Ik ben dan ook blij te zien dat de Omgevingsdienst daarop gaat handhaven en dat de staatssecretaris zich inzet om de gezondheidsadviezen van de expertgroep

[0:49:09] gezondheid IJmond zoveel mogelijk over te nemen.

[0:49:12] Een van de adviezen die hij laat liggen is om de gezondheid eisen van Tata Steel te vergelijken met andere steden.

[0:49:19] Dat zou niet kunnen omdat elke stad zo anders is.

[0:49:21] Eerlijk gezegd begrijp ik het niet echt en zou ik graag een toelichting hiervan willen van de staatssecretaris.

[0:49:28] Verder ook, hoe staat het met de GER-methodiek die in het begin dit jaar naar de Kamer zou komen?

[0:49:33] Verder wil ik aansluiten op

[0:49:35] wat zojuist ook gezegd is door de Partij voor de Dieren, ook vanuit D66, de vraag of de overkappingen juridisch afdwingbaar is.

[0:49:43] En kan de staatssecretaris toezeggen, zoals de motie Thijssen oproep, om de 90% uitstootreductie daadwerkelijk randvoorwaardelijk te laten zijn voor de maatwerkafspraken?

[0:49:53] Voorzitter, met de kennis dat bijna 5% van de totale ziektelasten door een ongezond milieu komt, is weer eens duidelijk dat uitstel geen optie meer is.

[0:50:03] Dank u wel.

[0:50:05] Helemaal goed.

[0:50:06] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:50:07] Ik heb gehoord dat de staatssecretaris minimaal een half uur nodig heeft... voor het voorbereiden van de beantwoording.

[0:50:13] Dat betekent dat we eerst overgaan tot de dinerpauze.

[0:50:16] En we schorsen daarom deze vergadering tot tien voor half zeven... om elkaar daarna weer te treffen voor de beantwoording van de staatssecretaris.

[0:50:25] Ik schors hierbij de vergadering.

[1:42:25] Ik heropen hierbij het commissiedebat externe veiligheid.

[1:42:30] Aan de orde is de eerste termijn aan de kant van het kabinet.

[1:42:36] Ik zou graag even aan de staatssecretaris willen vragen, voordat hij begint met de beantwoording, te duiden welke blokjes hij voor ons heeft.

[1:42:45] We hebben afgesproken net voorafgaand aan het debat... dat we vijf interrupties hebben vanuit de Kamer richting het kabinet.

[1:42:53] Ik wil daar ook graag aan vasthouden.

[1:42:55] Interrupties graag kort en bondig.

[1:42:57] En als de staatssecretaris dat ook kan...

[1:42:59] Zou dat heel erg mooi zijn.

[1:43:01] Dan wil ik hierbij het woord aan de staatssecretaris geven voor de beantwoording in de eerste termijn aan de kant van het kabinet.

[1:43:08] Mag ik een punt van orde maken?

[1:43:09] We missen nu drie Kamerleden en het is al weinig hier.

[1:43:13] Het gaat om belangrijke onderwerpen.

[1:43:16] Ik zou willen voorstellen om tenminste twee minuten te wachten.

[1:43:19] Het is nu net precies twintig over.

[1:43:24] Ja, ik snap het voorstel.

[1:43:26] Aan de andere kant hebben we net 50 minuten geschorst.

[1:43:29] Het is aan iedereen voor zich om te bepalen of ze hier op tijd voor dit debat weer aanwezig zijn.

[1:43:35] De staatssecretaris is net ook al heel erg collant geweest aan het begin van het debat.

[1:43:39] En heeft bijna een half uur ook op ons gewacht.

[1:43:43] En ik vind dat het goed is dat we nu gewoon verder gaan met dit debat.

[1:43:47] En aan een individuele laat ik het over of ze al dan niet wel of niet op tijd hier aanwezig zijn voor de hervatting.

[1:43:53] Ik zou graag het woord willen geven aan de staatssecretaris voor zijn beantwoording in de eerste termijn.

[1:43:58] Gaat u gaan.

[1:43:59] Dank u wel, voorzitter.

[1:44:00] En conform uw wens, ik heb vier mapjes.

[1:44:03] Eén dat gaat over Tata Steel en de Omgevingsdienst voor de Veiligheid.

[1:44:06] De tweede gaat over zeer zorgwekkende stoffen, waaronder PFAS.

[1:44:10] Het derde mapje is vuurwerk en de vierde map is overig.

[1:44:15] Dank u wel.

[1:44:16] Ik zou ook willen voorstellen dat we de interrupties doen aan het einde van ieder blokje.

[1:44:21] En dan wil ik de staatssecretaris vragen om dan te beginnen met het eerste blokje.

[1:44:25] Dank, voorzitter.

[1:44:26] En ook dank aan de commissie voor de discussie en ook de vragen die gesteld zijn in eerste termijn.

[1:44:32] De eerste vraag die ik wil beantwoorden is van lid Boutkan van de PVV.

[1:44:36] Middels welke regelgeving en binnen welk tijdvak gaat de staatssecretaris de regels voor VTH rond data aanscherpen?

[1:44:43] En hoe zit het met nationale koppenregelingen?

[1:44:45] We onderzoeken op dit moment of strengere normering zou kunnen helpen om het gezondheids- en milieuprobleem in de Eindmond aan te pakken.

[1:44:53] Het gaat dan om het verbeteren of opstellen van wetgeving.

[1:44:56] Bijvoorbeeld via de implementatie van de Europese en nationale normen op het gebied van luchtkwaliteit en industriele emissies.

[1:45:04] Hier was het uitgangspunt dat nieuwe nationale koppen worden vermeden.

[1:45:07] Oftewel, dat gaan we niet meer doen.

[1:45:11] Dan heb ik een vraag van de heer Gabriels van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[1:45:16] De dialoog met de Omgevingsdienst voor de Veiligheid is mislukt.

[1:45:20] Geen fundamenten voor... Sorry.

[1:45:21] Is volgens de Omgevingsdienst voor de Veiligheid mislukt.

[1:45:24] Geen fundamenten voor een effectief overleg.

[1:45:26] Kan ik hierop ingaan?

[1:45:28] Hoe krijgen inwoners een serieuze stem in dit overleg?

[1:45:31] Wij waarderen, laat ik dat vooropstellen, natuurlijk enorm de betrokkenheid van alle omwonenden in dit proces.

[1:45:36] We betreuren het ook dat omwonenden het gevoel hebben dat het proces niet goed loopt.

[1:45:42] Die zorgen begrijpen we natuurlijk wel en wij proberen natuurlijk ook daarop te reageren.

[1:45:47] Dus alles wat ons betreft is gericht op kijken wat ons verbindt.

[1:45:52] En dat is een gezonde leefomgeving.

[1:45:54] Daarom hou ik er wel vertrouwen in dat we het doel kunnen bereiken van een betere dialoog met omwonenden, bedrijven en overheidsorganisaties.

[1:46:01] Het overlegorgaan Fysieke Leefomgeving, die het proces begeleidt... komt in april met een advies en dat wachten we nu ook af.

[1:46:08] En uiteraard komen we dan ook voor de zomer richting de Kamer daarmee terug, voorzitter.

[1:46:15] Dan heb ik een vraag van lid Kostitsch, Partij voor de Dieren.

[1:46:22] Kan ik deze maandag komen met een duidelijke tijdlijn... wanneer wat wordt uitgevoerd in de actieagenda... en waarin de omwonenden kunnen zien dat het centrale punt van het OVV-rapport...

[1:46:32] Omwonenden moeten een stem in de besluitvormingproces geborgd worden.

[1:46:35] Het antwoord is, de tijdlijn voor de acties in de actieagenda zal in april worden geleverd in een voortgangsbrief.

[1:46:43] Waar onder andere ook de actieagenda Industrie en Omwonenden aan de orde komt.

[1:46:47] De omwonenden zijn bij de actieagenda betrokken in de klankbordgroep Omwonenden.

[1:46:51] En hun opmerkingen en suggesties bij deze acties worden zoveel mogelijk daarin meegenomen.

[1:46:58] Nog een vraag van dit kost iets.

[1:46:59] Er is een motie aangenomen die zegt dat metingen onafhankelijk van taten moeten worden gecontroleerd.

[1:47:05] De expertgroep Eymond vindt dit ook.

[1:47:07] Dit is onvoldoende meegenomen.

[1:47:09] En de vraag is nogmaals aan mij als staatssecretaris om dat sterker te borgen dan nu uit de brief blijkt.

[1:47:16] In de actiegenda Industrie en Omwonenden wordt een onderzoek uitgevoerd dat in kaart brengt welke verbeteringen er mogelijk zijn ten aanzien van het meten en ook het controleren van de schadelijke emissies bij bedrijven.

[1:47:28] Geldende wetgeving legt de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van geaccrediteerde metingen bij de bedrijven zelf.

[1:47:36] Daarmee is bijvoorbeeld al duidelijk dat het aanpassen van de systematiek een groot aantal technische, financiële, maar ook juridische en operationele uitdagingen zal kennen.

[1:47:46] Daarom wil ik eerst het bovengenoemde onderzoeksuitkomsten afwachten voor verdere stappen worden gezet in de uitvoering van deze motie.

[1:47:53] Dus we zijn er wel mee bezig, maar we willen wel eerst het onderzoek afwachten... voordat we daar concreet stappen kunnen zetten.

[1:48:00] Dan heb ik een vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[1:48:04] Dit kost iets van de Partij voor de Dieren en de heer Bermenge van D66.

[1:48:09] Kan ik toezeggen dat er ZSM een gerd komt op basis van de conceptmerk?

[1:48:14] Sorry voor alle afkortingen, zeg ik tegen de mensen thuis.

[1:48:17] In eerste termijn zijn ze al helemaal uitgesproken.

[1:48:19] Ik zal proberen.

[1:48:20] Omwille van de tijd dat niet te doen.

[1:48:22] Even kijken hoor.

[1:48:23] Dan kan ik aangeven wanneer er een GER komt op basis van de conceptmerken en de methodiek van het RIVM.

[1:48:30] Het RIVM zal één deze dagen een methodisch kader voor de GER afronden.

[1:48:35] Uw Kamer zal dit naar alle waarschijnlijkheid in april ontvangen.

[1:48:39] Parallel daaraan zal het ministerie de uitvoering van de GER voorbereiden.

[1:48:43] Hiervoor wordt een adviesbureau gecontacteerd.

[1:48:46] Indien nodig kan daarbij gebruik worden gemaakt van de concept MER.

[1:48:49] De definitieve verwachting is daarnaast dat voor de zomer de definitieve MER wordt afgerond.

[1:48:55] En dan kan het ook worden benut.

[1:48:58] Een vraag van de heer Gabriels, voorzitter.

[1:49:03] Hoe kan het kabinet volhouden dat gezondheid meegenomen wordt in de maatwerkafspraak als harde voorwaarde?

[1:49:09] Want er is nog geen volwaardige MER laat staan aan GER.

[1:49:12] Zoals lid Gabriels aangeeft is de MER vertraagd.

[1:49:15] En deze is inderdaad wel nodig om de pilot GER uit te voeren voor data.

[1:49:20] Het RDVM zal één deze dagen methodisch kader voor de GER afronden.

[1:49:24] En die gaan we, zoals ik net al aangegeven, in april richting Kamer sturen.

[1:49:29] De maatwerkafspraak kent overigens verschillende fases.

[1:49:32] We werken nu naar een joint letter of intent.

[1:49:34] Sorry meneer Boutkant voor het Engels.

[1:49:36] En hier zal de XP-groep Eimand in gezamenlijkheid met de adviescommissie maatwerk

[1:49:41] verduurzaming en industrie naar kijken.

[1:49:43] Op deze manier borgen we dat ook in de komende fases gezondheid goed wordt geborgen.

[1:49:50] Vraag van lid Kostic en van de heer Bemenga, Partij voor de Dieren D66.

[1:49:56] Wanneer komt de schriftelijke reflectie op het rapport van Coenradi over de vraag of de overkappingen met Tata Steel afdwingbaar zijn?

[1:50:03] Deze reactie ontvangt u in april.

[1:50:06] Uiterlijk, dus mogelijk ook eerder.

[1:50:10] Vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[1:50:13] Kan ik per brief aangeven hoe de maatwerkafspraak juridisch gebordigd wordt?

[1:50:16] En wat zijn consequenties als deze afspraken niet worden nagekomen?

[1:50:20] Laat ik vooropstellen dat ik de zorgen ook begrijp van de heer Gabriels.

[1:50:25] Dit zijn onderwerpen die worden opgepakt in de Joint Letter of Intent.

[1:50:29] Aan deze Letter of Intent wordt nu gewerkt.

[1:50:32] Zodra deze in concept klaar is...

[1:50:34] zal hij met de adviescommissie Maatwerk voor Duurzame Industrie... en de expertgroep Gezondheid IJmond gedeeld worden voor advies.

[1:50:41] En na ontvangst van dit advies zullen wij de joint letter of intent finaliseren... en gezamenlijk met het advies en de begeleidende brief delen met de Kamer.

[1:50:51] Dan heb ik de laatste in dit blokje van de heer Bemengen, voorzitter, T66.

[1:51:03] Wat laat ik liggen?

[1:51:04] Bij Tata in vergelijking met andere steden, graag een toelichting.

[1:51:08] Het was een wat cryptische vraag, maar ik ga proberen erop in te gaan, zegt de voorzitter richting de heer Bemengen.

[1:51:14] Zoals ook aangegeven in de kabinetsreactie kent het vergelijken van de situatie rondom Tata met andere steden haken en ogen.

[1:51:22] Hoe vergelijk je verschillende waarden in verschillende aspecten, zoals bijvoorbeeld type stof, hinder?

[1:51:27] Emissie, immissie en deposter met elkaar.

[1:51:31] Er is geen eenduidige manier om de verschillende aspecten van de gezondheid tegen elkaar af te wegen.

[1:51:37] Zo stelt ook het RDVM.

[1:51:39] En dat maakt het daarmee een gecompliceerde exercitie, wat niet makkelijk meer inzicht gaat bieden.

[1:51:44] Daarom lijkt het ons beter om ons voor nu te richten op de specifieke casus betrekking tot Tata Steel.

[1:51:50] En de gezondheidsrefectenrapportage dan nu al het vergelijk te maken met anderen, omdat het gewoon heel lastig is.

[1:51:56] Appels en peren, voorzitter.

[1:51:59] Dank u wel.

[1:52:00] Ik heb als eerste op mijn lijstje staan het lid Kostiets... voor een vraag aan de staatssecretaris.

[1:52:05] Gaat uw gang.

[1:52:08] Ja, voorzitter.

[1:52:10] De staatssecretaris noemde een aantal stappen in de GER en de MER.

[1:52:13] De GER, de opzitter van die kader daarvan, komt in april.

[1:52:17] En dan voor de zomer komt de MER.

[1:52:20] Maar we hebben afgesproken als Kamer... voordat die maatwerkafspraken überhaupt op papier komen... op wat voor manier dan ook...

[1:52:28] Die MER moet er zijn en die GER moet er ook zijn, zodat we inzicht krijgen in welke effecten hebben die plannen van Tata Steel, waar we belastinggeld tegenaan willen gooien, op het gebied van gezondheid.

[1:52:43] Dus mijn concrete vraag aan de staatssecretaris is, wachten we met die maatwerkafspraken op papier zetten, totdat die MER en de GER inzichtelijkheid geven over de gezondheidseffecten van de plannen van Tata Steel?

[1:52:59] De staatssecretaris.

[1:53:07] Voorzitter, het antwoord zal ongetwijfeld onbevredigend zijn voor lid Kostic.

[1:53:12] Maar dat is namelijk niet afgesproken.

[1:53:14] Het kabinet heeft namelijk steeds gezegd, de ger wordt zo goed mogelijk meegenomen.

[1:53:18] Er is geen afhankelijkheid dat wij wachten met het een op het ander.

[1:53:21] Het wordt meegenomen zo goed mogelijk.

[1:53:23] Maar het is geen afspraak gemaakt met de Kamer dat we het aan elkaar verbinden.

[1:53:29] Een vervolgvraag, gaat u gaan?

[1:53:31] Ja, voorzitter.

[1:53:31] Dat is een aangenomen motie van de Kamer.

[1:53:33] Maar nog even los daarvan.

[1:53:35] Het uitgangspunt is, dat was ook de les van het OVV-rapport.

[1:53:39] We moeten die gezondheid goed borgen.

[1:53:41] Dat is ook wat het kabinet omarmt.

[1:53:42] En dat kunnen we pas als we weten wat die effecten zijn.

[1:53:45] Dan moet je niet alvast alles op papier gaan zetten.

[1:53:48] Dus mijn vraag aan de staatssecretaris is... Tata Steel heeft ervoor gezorgd dat de MER niet op tijd kwam.

[1:53:55] En opeens is het de concept MER geworden.

[1:53:57] Ze hebben tegen de omwonenden gezegd... concept MER willen we best wel met jullie delen en nu willen ze dat niet.

[1:54:02] De staatssecretaris kan namens ons als Tweede Kamer gewoon vragen... Tata, laat gewoon een keer de goede kant van je zien.

[1:54:10] En geef die MER onder embargo aan de instanties... zoals gezondheidsexpertgroep IJmond, zoals RIVM...

[1:54:17] ...zodat ze ermee aan de slag kunnen gaan.

[1:54:18] Dat is misschien buiten de standaardprocedures... ...maar we hebben het hier ook buiten de standaardprocedures... ...als het gaat om de maatwerkafspraken.

[1:54:27] Dus mijn concrete vraag was... ...is de staatssecretaris daartoe bereid op z'n minst te sturen... ...dat we die concept meer krijgen?

[1:54:34] En dat wij het niet krijgen, maar in ieder geval die experts... ...zodat we alvast ook aan die onderhandelingstafel inzicht krijgen... ...wat voor effecten hebben die maatwerkafspraken... ...over dat plan van Tata op de gezondheid?

[1:54:47] Ik denk een duidelijke vraag, staatssecretaris.

[1:54:48] Ja, voorzitter, ik snap de vraag.

[1:54:50] Hij is ook overigens ter sprake gekomen toen ik op bezoek was ongeveer anderhalve maand geleden in Nijmond en heb gesproken met de omwonenden.

[1:54:58] Ook daar heb ik aangegeven, natuurlijk kan ik het verzoek doen bij Tata.

[1:55:03] Ik kan het niet afdwingen dat het gebeurt.

[1:55:05] De motie die zegt de ger, en dat is ook hetgeen wat wij gaan doen.

[1:55:10] En voor ons hebben we altijd heel duidelijk aangegeven, al meerdere keer in de vergadering,

[1:55:14] Gezondheid is voor ons een absolute randvoorwaarde in de afspraken met Tata Steel.

[1:55:19] Daarmee proberen we het te borgen.

[1:55:20] Dat is de manier hoe wij dat hebben opgepakt.

[1:55:22] En ik kan niet het bedrijf dwingen om iets te delen.

[1:55:25] En volgens mij, de tijdlijn die ik net schets, de gerde in april en de mer voor de zomer, volgens mij zijn we dan redelijk in lijn met hetgeen wat wij willen bereiken.

[1:55:35] Want ik zie namelijk de maatwerkafspraak echt niet eerder tot gereedheid zijn.

[1:55:39] Dus wat dat betreft komen we volgens mij met de documenten redelijk uit qua tijd.

[1:55:46] Toch nog een vervolgvraag zie ik.

[1:55:47] Nou ja, het is misschien ook goed dat de staatssecretaris dit op papier zet.

[1:55:52] Want zoals ik hem nu hoor, komt het allemaal ruim op tijd voordat we die maatschappijafspraak op papier hebben gezet.

[1:55:58] Dat is even goed dat de Kamer dat goed hoort.

[1:56:00] En dat is ook wat omwonenden willen.

[1:56:02] Zodat ze zekerheid hebben over de effecten daarvan.

[1:56:06] Ik hoor de staatssecretaris zeggen... ik kan de Tata niet dwingen.

[1:56:09] We hebben die maatwerkafspraken.

[1:56:10] Die zijn we aan het maken.

[1:56:11] Dus ik kan er wel mee over praten met Tata.

[1:56:13] Dus ik hoor de staatssecretaris zeggen... ik wil best wel Tata daartoe oproepen.

[1:56:17] Dat is precies mijn vraag.

[1:56:19] Wil de staatssecretaris dat doen?

[1:56:21] En daarover terugkoppelen aan de Kamer?

[1:56:23] Zodat die mer...

[1:56:26] Deze maand wordt vrijgezet richting de gezondheidsexpertgroep en RIVM... zodat die er al naar kunnen kijken.

[1:56:34] Dat zou fijn zijn.

[1:56:35] Duidelijk.

[1:56:36] De staatssecretaris.

[1:56:36] Wat ik kan toezeggen, voorzitter... bij de GERS zorg ik dat de concept meer ook beschikbaar is.

[1:56:42] Dus dat is in april.

[1:56:43] Dat is hetgeen wat ik kan toezeggen.

[1:56:47] Dan zie ik... Sorry, meneer Gabers, dat was eerst meneer Boukandi zijn vinger op strak.

[1:56:52] Dus die wil ik eerst het woord geven.

[1:56:53] Gaat u gang.

[1:56:55] Ja, voorzitter, wat een interessante discussie over de MER.

[1:56:59] Maar mijn eerste interruptie is toch even aan de staatssecretaris over mijn vraag hoe dat zat met die verscherping van die regelgeving.

[1:57:07] Want mijn vraag was van, nou, welke regelgeving?

[1:57:09] En dan krijg ik als antwoord, ja, zeg maar onze nationale wetgeving en de Europese wetgeving.

[1:57:14] En er komt dan geen nieuwe koppen erop.

[1:57:16] En een vraag die ik niet heb gehoord binnen welk tijdvak, die heb ik niet beantwoord gekregen.

[1:57:20] Welk tijdvak de staatssecretaris ziet.

[1:57:22] Maar...

[1:57:25] In de maatwerkafspraken worden het uiteindelijk bovenwettelijke maatregelen.

[1:57:31] Want anders krijgen we weer een Europese staatssteun.

[1:57:33] Dus hoe ziet de staatssecretaris nou deze bovenwettelijke maatregelen... en dat het geen nieuwe kop is?

[1:57:42] De staatssecretaris.

[1:57:43] Dat is precies de uitdaging die wij ook voor ons zien, voorzitter.

[1:57:48] En over het tijdpad dat de heer Boutkamp vraagt.

[1:57:52] Dat is een continu proces.

[1:57:54] Dus ik kan daar niet nu aangeven waar we over praten.

[1:57:57] Want daarmee werk ik misschien een bepaalde verwachting... die ik uiteindelijk niet kan inlossen.

[1:58:01] Het is een continu proces.

[1:58:03] En inderdaad, de discussie gaat nu inderdaad... hoe voorkom je nou, als je bovenwettelijke taken hierin wil opnemen... dat je niet opnieuw met nationale koppen gaat werken.

[1:58:10] Want dat is hetgeen wat we juist niet willen.

[1:58:14] Meneer Boutka.

[1:58:15] Ja, en dan toch even over die meer.

[1:58:17] Want als ik het nieuws heb gevolgd...

[1:58:22] Was er een afspraak geweest tussen de Omgevingsdienst en Taterstiel... over het aanleveren van de verbeterplannen in het kader van... en gelijktijdig, zeg maar, op een later tijdstip de MER.

[1:58:33] Nou, vervolgens is de MER aangeleverd aan de Omgevingsdienst... op verzoek in concept, omdat anders de Omgevingsdienst het niet op tijd kon beoordelen.

[1:58:43] Is die informatie ook bij de staatssecretaris bekend?

[1:58:46] En zo ja, zou de staatssecretaris, als het niet bekend is, ons daarover willen informeren... hoe het nou precies gegaan is over die afspraken?

[1:59:05] De informatie is wel bekend, voorzitter.

[1:59:07] We kunnen de Kamer ook over informeren.

[1:59:09] Alleen is het natuurlijk wel zo dat de conceptmerk daar is in december op gereageerd door Tata.

[1:59:16] En dat was voor ons een nieuwe situatie.

[1:59:18] En daarop anticiperen we dan weer.

[1:59:24] Dank u wel.

[1:59:24] Ik kijk even naar meneer Boutken of hij nog voorvragen wil stellen.

[1:59:27] Anders ga ik naar meneer Gabriels voor een vraag aan de staatssecretaris.

[1:59:31] Gaat u gang.

[1:59:40] Er zijn vorig jaar twee moties ingediend.

[1:59:42] Een daarvan was om per direct te starten met een gezondheidseffectrapportage.

[1:59:46] De tweede was om die gezondheidseffectrapportage... als harde voorwaarde mee te nemen in de maatwerkafspraken.

[1:59:54] Nu zegt de staatssecretaris... de methodiek van de GER waar de RIVM mee klaar is, komt in april.

[2:00:01] Dan komt de MER voor de zomer.

[2:00:03] En de maatwerkafspraken zijn niet eerder dan dat.

[2:00:06] Dan is mijn eerste vraag...

[2:00:09] De motie die aangenomen is dat er per direct een ger gemaakt zou worden.

[2:00:16] Komt die ger dan ook nog voor de zomer?

[2:00:18] Want als de mer af is, kan de ger ook gemaakt worden.

[2:00:22] En kan die... Eerder is ook gezegd dat de ger zou...

[2:00:27] Die zou al af moeten zijn.

[2:00:29] En eerder is gezegd, de GER kan niet meelopen met de maatwerkafspraken.

[2:00:33] Want de GER duurt langer, maar nu zijn die maatwerkafspraken vertraagd.

[2:00:37] En nu zou je kunnen zeggen, nee, precies wat de Kamer wil.

[2:00:39] Die GER moet meelopen in de maatwerkafspraken.

[2:00:42] Want anders kun je namelijk nooit concretiseren...

[2:00:45] ...welke extra gezondheidseisen je wilt.

[2:00:47] We hebben met z'n allen getracht om extra gezondheidseisen te concretiseren.

[2:00:52] En dat kan via de expertgroep Eymond die gezegd heeft... ...we kunnen een ger maken.

[2:00:56] Dan concretiseren we de extra eisen.

[2:00:59] Dus dit is wettelijk, daarbovenop komt bovenwettelijk.

[2:01:02] En dat concretiseren we met een ger.

[2:01:04] En dan kunnen we dat concretiseren en het bedrijf daar ook aan houden.

[2:01:07] En als en de mer er niet is, en de ger is er niet, hoe kunnen we dan überhaupt over gezondheid spreken?

[2:01:13] Hoe kunnen we dan überhaupt ooit concretiseren en het vertrouwen krijgen als Kamer dat die gezondheidseisen meegenomen worden in die maatwerkafspraken?

[2:01:20] Wat zijn dan die woorden waard?

[2:01:22] En dan, wat is dan de vraag?

[2:01:25] De vraag is dan dus, wanneer komt dan die ger, die per motie vorig jaar is afgedwongen?

[2:01:34] Voorzitter, hij komt in ieder geval niet voor de zomer, zeg ik richting de heer Gabriels.

[2:01:42] Even kijken of meneer Gabels nog een vervolgvraag wil stellen.

[2:01:45] Ik zie hem druk pennen, maar ik denk het wel.

[2:01:47] Nou ja, dat wil ik zeker doen.

[2:01:49] De GER komt dus niet voor de zomer.

[2:01:52] Die motie vindt u dan blijkbaar niet belangrijk genoeg.

[2:01:58] Dan komt de tweede motie, namelijk om gezondheidseisen en de GER-eisen... concreet mee te nemen in de maatwerkafspraken.

[2:02:04] Gaat u dan wel de GER, gaat die wel nog meegenomen worden...

[2:02:09] in de maatwerkafspraken als harde, concrete randvoorwaarden... zoals de motie Thijssen gesteld heeft.

[2:02:15] En die ook door de PVV en de NRC gesteund is.

[2:02:19] De staatssecretaris.

[2:02:21] Ja, voorstel dat we ook even heel duidelijk de feiten dan op elkaar afstemmen.

[2:02:25] De motie, met betrekking tot de Gerde, was per direct starten.

[2:02:29] Dat hebben we ook gedaan.

[2:02:31] En daarvoor is de methode nodig.

[2:02:33] En die is dus nu bijna klaar.

[2:02:36] En in april komt die naar u toe.

[2:02:37] Dat is hoe wij hem hebben opgepakt.

[2:02:39] Dus dat we de motie niet belangrijk vinden, klopt denk ik niet helemaal, voorzitter.

[2:02:42] Want we proberen hem uit te voeren, alleen wel in volgordelijkheid.

[2:02:46] Dat is heel duidelijk.

[2:02:48] Tussentijds nemen we natuurlijk de inzichten wel steeds zo goed mogelijk mee in de onderhandelingen die wij voeren.

[2:02:54] En de Kamer kan meekijken op het eindresultaat van de onderhandelingen en op de Joint Letter of Intent.

[2:03:00] Wat overigens ook misschien van belang is, voorzitter, want anders vergeet ik dat ook te zeggen.

[2:03:03] Die bovenwettelijke maatregelen betekenen dus ook dat het verder gaat dan de wettelijke kaders.

[2:03:08] Want anders kun je namelijk geen staatssteun aangeven.

[2:03:11] Dat is wel een heel duidelijk punt dat ik van belang wil, wat ik hier wil melden.

[2:03:15] Want anders komen we namelijk in een andere discussie terecht.

[2:03:20] Meneer Gabriels voor een vervolgvraag.

[2:03:24] De ger komt niet voor de zomer.

[2:03:26] Kan de staatssecretaris nog ingaan op de vraag of die ger dan wel randvoorwaardelijk meegenomen wordt in het maken van die maatwerkafspraken?

[2:03:35] En hoe worden die bovenwettelijke zaken, die bovenwettelijke gezondheidseisen, die dus

[2:03:42] boven het VTH-stelsel zitten, want daar subsidiëren we immers voor.

[2:03:46] Hoe kunnen we die juridisch borgen?

[2:03:47] Dus wordt de motie thuis uitgevoerd?

[2:03:50] Eén, daar wil ik gewoon antwoord op.

[2:03:52] En twee, hoe wordt dat dan geborgd?

[2:03:56] Hoe worden de bovenwettelijke gezondheidseisen geborgd?

[2:04:00] Ja, vraag ik de staatssecretaris.

[2:04:01] Want ik moet zeggen dat dit vrij teleurstellend is tot nu toe.

[2:04:06] Omdat ik... Ja, omdat ik eigenlijk hoor dat die moties dus...

[2:04:12] niet goed concreet nu beantwoord worden.

[2:04:15] En dat doet wat met mij.

[2:04:16] Dat vind ik vervelend.

[2:04:17] Omdat ik normaal altijd heel meegaand ben.

[2:04:19] Maar dit voelt echt niet goed.

[2:04:22] De staatssecretaris.

[2:04:30] Ja, voorzitter.

[2:04:32] Ik snap wel wat de heer Gabriels vraagt.

[2:04:35] Alleen ik kan niet voldoen aan de stappen die wij moeten zetten... om tot het goede resultaat te komen.

[2:04:41] Ik heb ook continu richting uw Kamer gecommuniceerd.

[2:04:44] Gezondheid is een randvoorwaarde voor de maatwerkafspraak met Tata Steel.

[2:04:49] Daarnaast is het ook natuurlijk zo dat de GER niet het enige instrument is... om een gezondheid te borgen in de afspraken die wij maken.

[2:04:57] Er zijn ook een aantal andere rapporten en inzichten die ook relevant zijn.

[2:05:00] Denk bijvoorbeeld aan het onderzoek van het RDVM uit 2023... en de rapporten van de expertgroep.

[2:05:06] Alleen we hebben wel gezegd wat er uiteindelijk...

[2:05:09] uit de gerg gaat komen, gaan we ze goed mogelijk meenemen in het uiteindelijke resultaat.

[2:05:14] Dat is de manier hoe wij proberen te borgen.

[2:05:16] Maar dan nog zit ik gewoon met tijd die zaken nou eenmaal vergen.

[2:05:20] En ik kan niet dingen versnellen, want daarmee doen wij volgens mij inhoudelijk tekort aan hetgeen dat we willen bereiken.

[2:05:28] Meneer Gabriels?

[2:05:29] De staatssecretaris heeft geen antwoord gegeven op de vraag die ik al twee keer gesteld heb.

[2:05:34] Namelijk, hoe borgt het kabinet dan

[2:05:38] de extra gezondheidseisen van de maatwerkenafspraak.

[2:05:41] Hoe gaan ze die juridisch bogen?

[2:05:43] Die vraag heb ik nog geen antwoord op.

[2:05:46] En dan ook de vraag, we nemen gezondheid mee.

[2:05:51] Hoe concretiseert u dat dan?

[2:05:52] En hoe borgt u dat dan vervolgens juridisch?

[2:05:55] Het kabinet gaat natuurlijk wel over haar eigen antwoord.

[2:05:57] Ik snap dat dat vervelend kan zijn.

[2:06:00] Maar ik hoop dat de staatssecretaris dan even op beide vragen antwoord kan geven.

[2:06:06] In zoverre hij dat kan.

[2:06:08] Voor mij heb ik net aangegeven hoe we dat proberen te borgen op de manier die wij voor ogen hebben.

[2:06:14] Dat betekent dat wij de methodiek van de GERD meenemen.

[2:06:17] En ook proberen iedere keer in de vervolgstappen daarin mee te nemen hoe dat wordt vormgegeven.

[2:06:24] Het tweede is het rapport van het RIVM wat ik net noemde uit 2023.

[2:06:28] En ook de rapporten van de expertgroep.

[2:06:30] En op die manier proberen we dat te borgen.

[2:06:33] Als de heer Gabriels vindt dat ik daarmee de motie niet helemaal uitvoer, vind ik dat heel jammer.

[2:06:38] hoe we hem juridisch proberen te borgen is met de joint letter of content.

[2:06:43] En die komt ook naar uw Kamer toe.

[2:06:45] En ook het uiteindelijke onderhandelingsresultaat komt ook naar uw Kamer.

[2:06:48] Volgens mij hebben we daarmee alle instrumenten en alle mogelijkheden ook richting Kamer geboden... om hier op een goede manier de afweging in te kunnen maken, voorzitter.

[2:06:56] Ik kijk nog even naar meneer Gabriels, maar het is... Oké, helemaal prima.

[2:07:01] Dan gaan we door naar het lid Kostiets.

[2:07:03] Gaat uw gang.

[2:07:05] Voorzitter, ik weet niet waarom de staatssecretaris nu zit te schermen met... we hebben andere rapporten, we hebben RIVM, we hebben gezondheidsexpertgroep... waar mijn collega hier naar wijst.

[2:07:12] Die Ger is integraal onderdeel van het advies van gezondheidsexpertgroep... die wij allemaal collectief hebben aangewezen als een partij die voor ons duidt... wat zijn nou die randvoorwaarden als het gaat om gezondheid?

[2:07:26] Dat kunnen we niet zomaar onszelf hier bedenken...

[2:07:29] Daar hebben we die expertgroep voor aangesteld.

[2:07:31] En die zegt, dit en dit en dit heb je nodig.

[2:07:33] Waaronder die diger.

[2:07:35] Die hoort daarbij, bij het advies.

[2:07:37] Dus de vraag vanuit ons is... gaat u alle adviezen van de gezondheids-expertgroep... die u zelf net quote opvolgen, inclusief diger, eerst rondkijken... voordat die maatwerkafspraken op papier liggen?

[2:07:51] De staatssecretaris.

[2:07:53] Voorzitter, ik denk dat ik nou drie keer heb gezegd... hoe wij dat als kabinet willen oppakken... en hoe we dat ook qua comfort richting Kamer willen brengen.

[2:08:01] Dat is het antwoord dat u van mij krijgt.

[2:08:03] De bordiging van de afspraken kan bijvoorbeeld ook... via een priverechtelijke weg in de vergunning... of met boeteklausules is ook een optie.

[2:08:13] Het lidkostings.

[2:08:14] Ja, voorzitter, dit is echt vervelend.

[2:08:16] Er zijn meerderheid van de Kamer.

[2:08:18] Wat ga je dan borgen als kabinet... als je niet weet wat zijn dan...

[2:08:23] Die gezondheidsvoorwaarden.

[2:08:25] De expertgroep zegt, je moet aan de ene kant eerst in kaart brengen... wat is het gevolg van het TATA-plan, dus hoeveel gezondheidswinst krijg je ermee.

[2:08:36] En vervolgens kijk je wat is volgens de gezondheidsexpert, dat is de gezondheidsexpertgroep, voldoende.

[2:08:43] En dat breng je samen.

[2:08:45] Dat was het uitgangspunt van de Kamer, van het kabinet en de motie.

[2:08:51] Dus daar gaat het om.

[2:08:53] Gaat u, en nogmaals, ik stel het, eerst de GER laten uitvoeren... en dus de adviezen van de gezondheidsexpertgroep volgen... en dan pas die maatwerkafspraken op papier zetten?

[2:09:07] Staatssecretaris.

[2:09:09] Voorzitter, volgens mij heb ik het proces net geschetst waar we mee bezig zijn.

[2:09:14] De expertgroep is nadrukkelijk betrokken bij alle stappen die wij zetten...

[2:09:20] Ze denken mee met onze methodiek en ook met de uitvoering.

[2:09:24] De expertgroep adviseert straks ook mee op de concrete afspraken die worden uitgewerkt in de joint letter of intent.

[2:09:32] Dat is hoe wij het hebben aangevlogen.

[2:09:34] Ik begrijp dat lid Kostis dat onbevredigend vindt.

[2:09:38] Maar goed, dat is wel de manier hoe wij hem hebben opgepakt.

[2:09:40] En wij denken dat het daarmee op de...

[2:09:43] meest vergaand mogelijke wijze ook de gezondheidsaspecten hierin meenemen.

[2:09:47] Maar ik ben afhankelijk van de juiste documentatie op de juiste momenten.

[2:09:53] Ik heb uw tijdpad geschetst.

[2:09:55] Dat is waar u het mee zult moeten doen.

[2:09:59] Sorry, lid Constitutie.

[2:10:00] We hebben al inmiddels vijf interrupties gehad.

[2:10:03] We zijn op zich redelijk binnen de tijd, maar ik wil toch echt even bij de volgende blokjes kijken hoe we dan uitlopen.

[2:10:08] En ik wil ook echt wel voldoende ruimte geven voor een tweede termijn.

[2:10:11] Dus ik wil eerst nu het woord geven aan meneer Buijsen namens TVVD.

[2:10:14] Gaat u graag.

[2:10:15] Ik wil het eigenlijk omdraaien, voorzitter.

[2:10:18] Ik zou eigenlijk willen vragen van, goh, stel nou dat toch uiteindelijk de Kamer zou dwingen om een ger te gebruiken.

[2:10:27] Komen daarmee ook de maatwerkafspraken dan onder druk te staan?

[2:10:31] Dus stel dat wij dat instrument zo belangrijk vinden zoals geschetst is... en we duwen het er gewoon doorheen dat we echt naar die ger toe gaan...

[2:10:40] Wat voor effect heeft dat dan op de maatwerkafspraken?

[2:10:42] En is mijn zorg dan dat die maatwerkafspraken mogelijk onder druk komen te staan... vanwege een te zwaar juridisch instrument... wat ook te lang duurt om in ontwikkeling te komen... dat het uiteindelijk de hele maatwerkafspraak kan hinderen?

[2:10:55] De staatssecretaris.

[2:11:03] Ik had hem bijna zelf kunnen inkopen, voorzitter.

[2:11:05] Als we inderdaad vanuit die situatie uit moeten gaan...

[2:11:09] Dan vertraagt het uiteindelijk de afspraken en mogelijk dus ook de gezondheidswinst die wij willen bereiken.

[2:11:17] Goed, dan wil ik de staatssecretaris bedanken voor de toelichting in dit eerste blokje.

[2:11:23] Ik zou graag even willen dat we ook even hier de aandacht erbij houden met elkaar.

[2:11:27] Dank u wel.

[2:11:28] Dan gaan we de staatssecretaris vragen om te vervolgen met zijn tweede blokje.

[2:11:38] Dank voorzitter.

[2:11:39] Vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid en de heer Bamenga van D66.

[2:11:45] Wat gaat de overheid doen om het juridisch onderzoek beter te verankeren en toepasbaar te maken in de praktijk?

[2:11:50] Het juridisch onderzoek naar onder andere de verankering van het voorzorgsbeginsel is afgerond.

[2:11:55] De resultaten verwachten we in april richting Tweede Kamer te sturen.

[2:11:59] Over de invulling van de verankering wil ik nu niet vooruit lopen.

[2:12:03] Daarnaast ontwikkelen we ook een routekaart voorzorgsbeginsel toepassen...

[2:12:06] zodat het voorzorgsbeginsel beter toepasbaar wordt in de praktijk.

[2:12:09] En die verwachten we voor de zomer van dit jaar.

[2:12:15] Dan heb ik een vraag van wederom de heer Gabriels, Partij van de Arbeid GroenLinks.

[2:12:21] Over zeer zorgwekkende stoffen.

[2:12:23] Er is toch meer uitstoot bij, ik geloof, 125 bedrijven, als ik me goed herinner.

[2:12:27] De motie overleg met provincies over het handhaven van bedrijven.

[2:12:32] Wat is daarvan de status?

[2:12:35] Ter uitvoering van de motie Thijs Gabriels en Kostis Bemenga hebben we het gesprek met bevoegde gezagen verder geïntensiveerd.

[2:12:42] Oftewel vaker contact, diepgaande contact.

[2:12:45] Daarvoor heeft IPO namens hen een aantal knelpunten aangedragen.

[2:12:48] Bijvoorbeeld over de wens voor een uniform toetsingskader voor de vermijdings- en reductieprogramma's, de VRP's.

[2:12:55] En over de versterking van ZZS-kennis, de zeer zorgwekkende stoffen, bij omgevingsdiensten.

[2:13:00] Daarnaast werken we actief samen met alle overheidspartijen en het bedrijfsleven aan het oplossen ervan door een gezamenlijke uitvoeringstafel.

[2:13:08] En ook verkennen we de mogelijkheden voor de landelijke handreiken voor bevoegde gezagen en bedrijven ter ondersteuning van de beoordeling van die VRP's.

[2:13:18] Vraag van de heer Bamenga, D66.

[2:13:20] De Kamer zou een brief ontvangen over stoppen met PFAS, maar PFAS heeft nog niet gestopt.

[2:13:26] We hebben ook nog geen brief.

[2:13:27] Graag een reactie.

[2:13:29] We kijken op verzoek van de Kamer naar de mogelijkheid van een nationale productie en lozingsverbod voor PFAS.

[2:13:35] Daarover informeren wij u later dit voorjaar over per brief, zoals we ook inderdaad hebben aangegeven.

[2:13:40] Daarnaast zijn we in gesprek met het bedrijf over de motie nul uit de pijp en de aansprakelijkheid.

[2:13:47] En hier kan ik in het belang van de staat op dit moment niet meer over zeggen, voorzitter.

[2:13:51] Ik informeer natuurlijk de Kamer wel wanneer dat wel kan.

[2:13:56] Nog een vraag van de heer Bamenga.

[2:13:58] Hoe hou ik de bedrijven verantwoordelijk voor PFAS-vervuiling eraan dat zij die moeten opruimen?

[2:14:05] In principe geldt bij alle bodemverontreinigingen de vervuiler betaald.

[2:14:08] Dat is het uitgangspunt.

[2:14:10] Als de veroorzaker niet aan te spreken is, wordt de terreineigenaar aangesproken.

[2:14:14] Voor PFAS geldt meestal de zorgplicht uit het overgangsrecht wet bodembescherming.

[2:14:20] Onderdeel hiervan is dat de vervuiler wist of redelijkerwijs kon weten dat hij de bodem vervuilde.

[2:14:26] Dit is ter beoordeling aan het bevoegde gezag voor het overgangsrecht... van de 12 provincies en de 29 gemeenten.

[2:14:32] In de veroorzaker dan wel eigenaar niet aan te spreken is... staat vaak het bevoegde gezag aan de lat voor de aanpak van onaanvaardbare risico's.

[2:14:41] En om hen daarbij te ondersteunen stellen wij de middelen beschikbaar... via de specifieke uitkering bodem, de SPUC.

[2:14:49] Vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[2:14:53] Eh...

[2:14:54] Zeer zorgwekkende stoffen en ook alle PFAS staan nu op de ZZS-lijst.

[2:14:59] Hier gaat direct een minimalisatieplicht voor gelden.

[2:15:01] Hoe gaat het met de implementatie en de handhaving van die verplichting?

[2:15:05] Voor ZZS-emissies geldt die minimalisatieplicht dus ook inderdaad voor PFAS.

[2:15:11] Kamer geïnformeerd.

[2:15:12] Vermijdingsreductieprogramma's moeten nu door bedrijven ook worden opgesteld voor PFAS.

[2:15:17] Deze worden gecontroleerd door het bevoegde gezag.

[2:15:20] Deze maand zijn die gesprekken ook geïntensiveerd met de bevoegde gezagen en het bedrijfsleven waarin knelpunten de praktijk worden besproken.

[2:15:29] Nog een vraag van de heer Gabriels.

[2:15:31] Hoe gaat het met de Rijkscoördinator PFAS?

[2:15:34] In november is de Rijkscoördinator gestart voor de PFAS-verontreiniging in de regio Dordrecht.

[2:15:39] En die Rijkscoördinator zit naast mij.

[2:15:41] Dus mocht u het nog niet hebben geweten, deze dame.

[2:15:46] Voor alle helderheid, dit gaat om een Rijkscoördinator voor alleen de problematiek rondom geen moers.

[2:15:53] De Rijkscoördinator is aanspreekpunt voor zowel provincie als gemeente.

[2:15:57] Afgelopen periode stond met name in het teken van de kennismaking...

[2:16:01] En samen bekijken wat er nodig is voor een goede invulling van deze opdracht.

[2:16:05] En er wordt in goede afstemmingen zowel provincie als gemeente gewerkt aan een werkplan.

[2:16:10] Dat zal voor de zomer uiteindelijk ook richting Kamer gaan.

[2:16:15] Nog twee, voorzitter.

[2:16:18] Vraag van de heer Bermenga, D66.

[2:16:20] Kan ik toezeggen PFAS houdend blusschuim uit te faseren voor 2030?

[2:16:24] Er ligt een voorstel van de Europese Commissie aan de lidstaten...

[2:16:30] om PFAS in brandblusschuim te verbieden.

[2:16:33] In het voorstel zijn overgangsperioden van 18 maanden tot 5 jaar voor de meeste sectoren en gebruik voorgesteld.

[2:16:40] Voor sommige sectoren, zoals bijvoorbeeld militaire schepen, cervezobedrijven en de olie- en gassector, wordt zelfs 10 jaar voorgesteld.

[2:16:49] Na eind dit voorjaar kan ik iets meer duidelijkheid geven over de uitkomsten van dit voorstel op Europees niveau, maar er zijn dus wel verschillende termijnen voor verschillende sectoren.

[2:17:00] Laatste vraag, wederom van de heer Bemenga.

[2:17:03] Waarom heeft België wel een overzicht van PVS-lozingen en ZZS-lozingen?

[2:17:07] Zijn we niet daartoe in staat?

[2:17:09] En welke lessen trekken we uit de aanpak van onze zuidenburen?

[2:17:12] En kan ik toezeggen deze toe te passen zodat we uiterlijk in 2027 weten... waar giftige stoffen onze leefomgeving instromen?

[2:17:21] Alle lozingsvergunningen die relevant zijn voor de kaderrichtlijn water... worden bezien en herzien voor 2027...

[2:17:28] Overige vergunningen worden voor 2032 voorzien.

[2:17:32] En alle beschikbare expertise wordt ingezet.

[2:17:34] Maar ja, helaas, ook die is schaars.

[2:17:37] We gaan wel zo snel als mogelijk is.

[2:17:43] Dank u wel.

[2:17:43] Ik kijk even naar de leden.

[2:17:46] Ik zie het lid Kostit.

[2:17:47] Ja, ik wil dus coulant zijn.

[2:17:48] U krijgt dan nog één extra interruptie.

[2:17:51] Maar ze had dan direct uw laatste.

[2:17:52] Dus ik hoop dat u hem dan goed gaat gebruiken.

[2:17:56] Dus ik geef u als eerst het woord.

[2:17:58] Gaat u gang.

[2:18:00] Nee, ik ga dan terug op het onderonder.

[2:18:02] Het was Disney Crucial over Tata Steel.

[2:18:04] Moet de discussie wel zuiver houden?

[2:18:06] Aan de ene kant wordt er gezegd, die maatwerkafspraken moeten zo snel mogelijk.

[2:18:09] Want ja, anders Tata en economie, et cetera.

[2:18:12] Daar kan opeens dus wel versnelling in komen.

[2:18:14] Maar als het gaat om gewoon het proces gezondheidborger Ger de Mer...

[2:18:20] Ja, dat kan niet sneller.

[2:18:22] En tegelijkertijd zien we dat de staatssecretaris eerder schreef... bij de gezondheidseffectenrapportage van Tata Steel... wordt naar verwachting in de eerste helft van 2025 opgeleverd.

[2:18:31] Na de MER.

[2:18:32] Dat was een eerdere toezegging.

[2:18:33] Die MER is er nog niet, omdat Tata het vertraagt.

[2:18:35] Ik heb het net allemaal uitgebreid uitgelegd.

[2:18:38] En dat laat de staatssecretaris nu gewoon gebeuren.

[2:18:40] Terwijl aan de andere kant wordt gezegd, maatwerk voor afspraak moeten we opschieten.

[2:18:44] Tata moet opschieten, met de gegevens opleveren, voor de gezondheid.

[2:18:48] En dan kunnen we pas die afspraken maken.

[2:18:50] Is de staatssecretaris het daar met ons eens?

[2:18:52] En is hij dus bereid, daar wil ik echt een graag toezegging over, om Tata stil hierop aan te spreken en ervoor te zorgen dat die mer...

[2:18:58] Uiterlijk deze maand, want het concept is er, bij de experts die meekijken, in ieder geval terechtkomt.

[2:19:06] Onder embargo, prima.

[2:19:08] Wij hoeven het dan niet te zien.

[2:19:09] Want dan is het in ieder geval daar.

[2:19:10] En kan dat proces, als het gaat om borging van gezondheid, in ieder geval worden versneld?

[2:19:14] De staatssecretaris.

[2:19:20] Voorzitter, ik begrijp dat lid Kostiets hier meer duiding aan wil.

[2:19:24] En dat snap ik ook wel heel goed, maar...

[2:19:26] Kijk, wat wij wel kunnen doen, is we kunnen een procesbrief in april sturen naar de Kamer.

[2:19:31] Waarin wij heel duidelijk aangeven welke verschillende stappen, adviezen, inspaakmomenten er zijn.

[2:19:37] Dan kunnen we hem ook delen natuurlijk met de expertgroep.

[2:19:39] Maar dat kan ik u toezeggen.

[2:19:41] Maar dat is ook de enige duiding die ik hier aan kan geven.

[2:19:45] En ja, kijk, u suggereert dat het bedrijf vertraagt.

[2:19:52] Zo kun je er tegenaan kijken.

[2:19:54] Maar wij zijn alleen maar bezig als kabinet...

[2:19:56] om goede afspraken te maken met het bedrijf... en uiteindelijk op termijn daardoor de maximale gezondheidswinst te behalen.

[2:20:02] Dat is de insteek van dit kabinet.

[2:20:04] En als het daardoor misschien iets langer duurt... nou, liever een maand langer en perfect rendement... dan heel snel een iets minder rendement, zeg ik maar heel eerlijk.

[2:20:13] Dan ga ik door naar meneer Bamenga.

[2:20:15] Gaat u gang.

[2:20:17] Dank u wel, voorzitter.

[2:20:19] Ik vind het toch wel jammer dat... Want ik kijk natuurlijk uit naar dit moment... dat we in debat kunnen gaan met de staatssecretaris... over een belangrijk onderwerp.

[2:20:28] Maar dan vind ik het jammer dat we hier procesmatige antwoorden krijgen... en hele korte, summiere antwoorden krijgen... over zaken die toch wel heel erg belangrijk zijn.

[2:20:38] Dus dat wil ik even voorop gezegd hebben.

[2:20:41] De staatssecretaris geeft inderdaad aan van...

[2:20:46] het principe de vervuiling betaalt.

[2:20:49] Maar wanneer ik dat concreet koppel aan een specifiek voorbeeld van Geenmoers... en ik geef ook aan dat onze Zuiderburen daar concrete afspraken over hebben gemaakt... dan krijg ik eigenlijk geen duidelijk antwoord.

[2:21:02] Wat ik eigenlijk gewoon wil weten van de staatssecretaris... is de staatssecretaris van plan om net zoals onze Zuiderburen... met een saneringsplan te komen in samenwerking met Geenmoers...

[2:21:13] Om te zorgen dat hetgene wat is vervuild, dat dat opgeruimd wordt.

[2:21:17] De staatssecretaris.

[2:21:20] Voorzitter, zoals u weet ben ik ook bij Gemoers geweest in richting de heer Bamenga.

[2:21:24] En ook daar hebben wij gesproken inderdaad over welke concrete stappen kunnen er worden gezet.

[2:21:29] Welke concrete maatregelen kunnen worden genomen.

[2:21:31] En dit kwam ook daar ter sprake.

[2:21:33] En we zijn ook aan het kijken met Gemoers, hoe kunnen we daar op de juiste manier de goede afspraken mee maken.

[2:21:38] Ze hebben op dit moment een reductie van 99 procent.

[2:21:41] Ik zeg altijd heel eerlijk.

[2:21:42] Dat is hartstikke mooi, dat is heel goed, maar het is nog geen honderd.

[2:21:45] Dat is natuurlijk wel het streef uiteindelijk, maar er zijn wel stappen.

[2:21:48] Kijk, en ik heb ook net de discussie tussen een aantal Kamerleden onderling gehoord.

[2:21:53] Volgens mij was het tussen de heer Buijsen en de heer Bermenga.

[2:21:56] Het vervelende zit hem inderdaad in het feit dat een aantal situaties uit het verleden zijn blijven hangen.

[2:22:02] Zowel bij het bedrijf als bij omwonenden en andere betrokkenen.

[2:22:06] En het vertrouwen in elkaar is gewoon relatief laag.

[2:22:09] En op het moment dat je überhaupt moeilijk met elkaar aan tafel komt, kun je ook niet gaan werken aan structurele oplossingen.

[2:22:16] Alleen het komt van twee kanten.

[2:22:17] En laat ik zeggen, als ik daarin kan bemiddelen, doe ik dat zeker.

[2:22:21] Want uiteindelijk moeten we zorgen dat al die partijen bij elkaar aan tafel komen.

[2:22:25] en met elkaar samen gaan werken aan concrete oplossingen.

[2:22:28] Dat is de enige manier.

[2:22:29] En dat betekent dat we allemaal ook inderdaad af en toe... helaas een streep moeten zetten door het verleden wat er gebeurd is... en moeten kijken naar welke stappen met het oog op de toekomst worden gezet.

[2:22:40] Want dat is de enige manier waarop we volgens mij uit deze situatie... met dit soort voorbeelden kunnen komen.

[2:22:45] Dat is volgens mij de enige manier.

[2:22:48] Het klinkt heel makkelijk, maar zet een streep door hetgeen wat gebeurd is... en ga met elkaar kijken naar de toekomst...

[2:22:56] Meneer Bameng.

[2:22:58] Dank u wel voor de antwoorden.

[2:23:01] En ook hierin hoor ik nog steeds veel vrijblijvendheid.

[2:23:06] We zijn stappen aan het zetten.

[2:23:08] We zijn in gesprek met elkaar.

[2:23:10] Maar ik hoor nog niet hele duidelijke opdrachten.

[2:23:14] Ik hoor nog niet dat de staatssecretaris zegt wij komen met een saneringsplan.

[2:23:19] Ik hoor nog niet dat de staatssecretaris zegt van wij zorgen ervoor dat de productie nu stopt bij Schipmoers.

[2:23:29] En ik vraag me af, ik stel de vraag eigenlijk nog een keer, of de staatssecretaris bereid is, net zoals onze zuidenburen, te komen met een duidelijk plan, een saneringsplan in het geval van Schipmoers.

[2:23:42] De staatssecretaris.

[2:23:44] En voorzitter, in dit geval is het bevoegd gezag de gemeente.

[2:23:46] En die zijn juist op dit moment bezig met het maken van afspraken met het bedrijf.

[2:23:51] Maar het bevoegd gezag is wel de gemeente.

[2:23:53] En wij proberen natuurlijk vanuit onze positie daarin ook te ondersteunen en te helpen.

[2:23:59] En te kijken of we de partijen goed met elkaar aan tafel kunnen krijgen.

[2:24:02] Maar uiteindelijk de gemeente moet hier ook de stap in zetten.

[2:24:05] En ik ben heel blij dat dat op dit moment ook gebeurt.

[2:24:09] Ik kijk even naar meneer Wemenga.

[2:24:10] U wilt nog een vervolgvraag?

[2:24:11] Gaat u graag.

[2:24:14] Voorzitter, ik vind het zelf altijd jammer als er vanuit de staatssecretaris heel erg verwezen wordt naar andere partijen als de gemeente of Europa of wat dan ook.

[2:24:25] Ik vraag vooral aan de staatssecretaris om verantwoordelijkheid te nemen om gebruik te maken van de middelen die de staatssecretaris heeft om iets wat heel erg belangrijk is, om dat aan te pakken en onze gezondheid op één te zetten.

[2:24:40] We hebben gesproken over die motie die eerder is ingediend over die productie.

[2:24:46] Waarvan gezegd is, we krijgen daar in juli te horen hoe verder.

[2:24:51] Later werd het oktober, later werd het Q1, nu hoor ik voorjaar.

[2:24:54] We zijn inmiddels in maart.

[2:24:57] Gaat het uiteindelijk komen?

[2:24:59] Want het gaat niet alleen maar om gesprekken.

[2:25:02] Volgens mij gaat die motie ook over de juridische mogelijkheden...

[2:25:07] uiteenzetten en de wetgevingsmogelijkheden in kaart brengen.

[2:25:12] Gaat het uiteindelijk lukken om dat nog in maart, neem ik aan, de Kamer je hoofd te informeren?

[2:25:18] Ja, duidelijk.

[2:25:19] De staatssecretaris.

[2:25:26] Ja, voorzitter, ik snap het ongeduld van dit bemengen heel goed, hoor.

[2:25:29] Ik bedoel, het lijkt alsof het allemaal wordt opgeschoven, maar goed.

[2:25:34] We proberen zo snel mogelijk de stappen te zetten die we kunnen zetten.

[2:25:38] Het saneringsplan is geen moers nu mee bezig.

[2:25:43] Wij komen in beeld met een speciaal fonds.

[2:25:48] Als het niet te verhalen valt bij het bedrijf, dan komen wij in beeld.

[2:25:52] Op dit moment is dat niet de situatie.

[2:25:54] Het bedrijf is er nog en daar worden op dit moment afspraken mee gemaakt.

[2:25:58] Zodra het bedrijf er niet zou zijn, kom je bij de situatie die ik net ook opnoem.

[2:26:02] dan valt er een andere constructie.

[2:26:04] Maar zolang het bedrijf er is, wordt die afspraak gemaakt... en kijken ze hoe ze kunnen saneren.

[2:26:10] Ik kijk even naar meneer Gabriels voor een vervolgvraag.

[2:26:13] Gaat u gaan.

[2:26:15] Die gaat over...

[2:26:17] Ik vind het heel moeilijk soms om de staatssecretaris te begrijpen in zijn beantwoording.

[2:26:21] Laat ik dat even de hand in de eigen boezem steken.

[2:26:23] Het zal waarschijnlijk aan mij liggen.

[2:26:25] Door de snelheid van het voorlezen snap ik soms niet wat hij bedoelt.

[2:26:29] En dat vind ik ingewikkeld.

[2:26:30] En dan ben ik een interruptie kwijt.

[2:26:31] Laat ik dat even voorop stellen.

[2:26:33] Het zal wel volledig aan mij liggen, maar ik wil... Nou, dat is één.

[2:26:38] Twee.

[2:26:38] Ten aanzien van het voorzorgsprincipe beter in de wet verankeren.

[2:26:42] Het volgende.

[2:26:42] Kunt u dat antwoord alsjeblieft nog een keer herhalen?

[2:26:46] Want volgens mij hebben wij een motie ingediend in november... of oktober 2023 van De Hoop... waarin het kamerbreed gezegd wordt... we gaan het voorzorgsprincipe beter in de wet verankeren.

[2:26:56] Toen heeft staatssecretaris Heijnen...

[2:26:58] Vervolgens gezegd van dit is een onderzoek.

[2:27:01] We gaan dat als onderzoek zien.

[2:27:02] Er komt een juridisch onderzoek of dat kan.

[2:27:04] Toen heb ik gevraagd om die toezegging op papier te zetten.

[2:27:06] Is gebeurd.

[2:27:07] Toen zou dat eind dit jaar of 2024 zou dat gepresenteerd worden.

[2:27:12] Toen is er uitstel geweest naar voorjaar 2025.

[2:27:15] En nu stel ik, omdat het in die brief nu staat dat er een juridisch onderzoek komt.

[2:27:20] Of dat dat afgerond is.

[2:27:21] Ik wil weten, komt er een voorstel om het...

[2:27:26] ...voorzoeksprincipe beter in de wet te verankeren?

[2:27:29] Ja of nee?

[2:27:30] En kunt u alstublieft uw antwoord daarop nog een keer herhalen... ...zodat ik weet of dat alleen het resultaat van het onderzoeker komt... ...of daadwerkelijk een voorstel tot verandering van de wet en regelgeving?

[2:27:42] De staatssecretaris.

[2:27:44] Ja, voorzitter, hele concrete vraag van de heer Gabers.

[2:27:46] Ik zal proberen hem zo te beantwoorden dat u geen interrupties hoeft... ...op te offeren hiervoor, zeg ik dan maar heel eerlijk.

[2:27:53] Kijk, er zijn volgens mij twee zaken die hier spelen...

[2:27:56] Of en hoe we het in regelgeving verwerken, beslissen we na de uitkomst van het onderzoek.

[2:28:02] En daarnaast werken we nu al aan een handreiking die de praktijk kan helpen.

[2:28:07] Dat is de twee manieren hoe wij dit proberen op te pakken.

[2:28:10] De motie van de heer Gabriels over het voorzorgbeginsel.

[2:28:15] Ik hoop dat u hier iets meer duiding mee heeft, maar ik zie u al neenschudden.

[2:28:19] Maar dat zijn de twee zaken hoe wij hem proberen op te pakken voor u.

[2:28:23] Nou ja, ik ga heel even op de toezeggingenlijst, als ik die nu heb genoteerd, staat...

[2:28:29] In april, en dan hoop ik dat de staatssecretaris mij kan corrigeren als het niet klopt.

[2:28:33] In april komen de resultaten van het onderzoek naar de verankering van het voorzorgsbeginsel naar de Kamer.

[2:28:37] Voor de zomer ontvangt de Kamer de routekaart voorzorgsbeginsel beter toepassen.

[2:28:42] En dat is een toezegging aan u, meneer Gabriels.

[2:28:44] En ik hoop dat dat klopt.

[2:28:46] Maar misschien dat dat helpt, dat u dan niet een interruptie hoeft te verspillen.

[2:28:50] Nou ja, dat mag u dan doen.

[2:28:52] Gaat uw gang.

[2:28:53] Ik wil de voorzitter bedanken voor deze duidelijke weergave van de toezeggingen.

[2:28:59] We hebben al heel lang een discussie gehad tussen...

[2:29:02] ...de toepassing in de praktijk en handreiking beter toepassen.

[2:29:05] Dus we kunnen meer informatie gebruiken voor omgevingsdiensten... ...zodat ze beter het voorzorgsprincipe kunnen toepassen.

[2:29:11] Dat is waar.

[2:29:13] Waarvoor dank.

[2:29:14] Maar de motie hield in, want dat zeggen omgevingsdiensten ook... ...we vinden het ook heel moeilijk om de wet en regelgeving die er nu is... ...om daarin het voorzorgsprincipe toe te passen.

[2:29:23] Dus enerzijds is er een informatiebehoefte...

[2:29:26] Dat is wat u telkens zegt, echt al een jaar.

[2:29:29] En aan de andere kant zijn er omgevingsdiensten die zeggen... nee, de wet en regelgeving, los van die informatie, moet beter... want die kunnen wij niet goed genoeg inzetten.

[2:29:37] Toen is er gevraagd van hoe gaat u dan dat voorzorgsprincipe... beter in de wet verankeren.

[2:29:43] En nu krijg ik volgens mij vooral het antwoord...

[2:29:49] De handreiking komt er.

[2:29:51] Prima, daar ben ik heel blij mee.

[2:29:52] Maar de hoofdvraag, waar de motie over ging, stelt om het met een voorstel te komen om wet en regelgeving aan te passen.

[2:30:01] Daarvan zegt u volgens mij dat u nog niet weet of er daadwerkelijk ook wet en regelgeving aangepast gaat worden.

[2:30:10] Wat is het?

[2:30:11] Anders blijven we dit gesprek de hele tijd voeren.

[2:30:13] De frustratie neemt daardoor bij mij een beetje toe.

[2:30:16] Excuses daarvoor.

[2:30:19] Maar dit komt echt omdat we hier niet tot een duidelijk antwoord komen.

[2:30:22] Ik hoop dat nu wel te krijgen.

[2:30:25] Voorzitter, of we dat op die manier moeten borgen... is afhankelijk van de resultaten van het onderzoek.

[2:30:34] Ja, maar het onderzoek hebben wij nodig, voorzitter... om te kunnen onderbouwen hoe we dat willen borgen.

[2:30:41] Duidelijk.

[2:30:41] We gaan niet hier onderling buiten de microfoon met elkaar vragen stellen... en die dan ook vervolgens beantwoorden.

[2:30:47] Dat ga ik toch echt wel...

[2:30:48] Scherp op zijn, ook als de emoties wat hoger oplopen.

[2:30:51] Ik kijk even naar meneer Buijzen namens de VVD.

[2:30:54] Gaat u gang.

[2:30:56] Ik reageer nog even op de PFAS-toelichting van de staatssecretaris Wafoudank.

[2:30:59] Want eigenlijk, het is natuurlijk een moeilijke situatie.

[2:31:02] En ik probeer ook gewoon als lid van de Kamer een weg te zoeken die voor iedereen werkt.

[2:31:07] Dus zowel voor omwoonden als voor het bedrijf.

[2:31:10] En ik ben bemoedigd omdat er een rijkscoördinator aan de slag is.

[2:31:14] Er is een saneringsplan waar er geen moes mee bezig is.

[2:31:17] De gemeente is bezig.

[2:31:19] En er komt dus een werkplan voor de zomer.

[2:31:22] En eigenlijk zou ik willen vragen, kunt u iets meer toelichting geven over wat wij mogen verwachten van dat werkplan, wat voor de zomer aan ons geïnformeerd zal worden, wat toegezonden zal worden, zodat we een klein beetje in de verwachtingensfeer voorbereid zijn.

[2:31:37] Dank u wel.

[2:31:38] Kan de staatssecretaris dat?

[2:31:39] We overleggen heel even, voorzitter, naar wie de vraag precies terechtkomt.

[2:31:57] Ja, voorzitter, ik heb net even overleg gehad met de Rijkscoördinator, zeg ik maar even.

[2:32:03] Het gesprek met de gemeente is juist over hoe we hiermee op de juiste manier omgaan.

[2:32:07] Dat moeten we op dit moment.

[2:32:10] Het zou niet goed zijn om hier nu al mee naar buiten te komen, zeg ik, richting de heer Buijsen, voorzitter.

[2:32:16] Meneer Buijsen?

[2:32:17] Oké, dus toch probeer ik iets los te weken.

[2:32:21] Het gaat er dus om dat u samen met de gemeentes een werkplan aan het maken bent.

[2:32:26] En een onderdeel daarvan is onder andere, want ik hoorde de heer Bamenga iets in mijn oor fluisteren.

[2:32:31] Ik vraag het ook een beetje namens de heer Bamenga van het saneringsdeel.

[2:32:35] Dat kunnen we ook verwachten dat dat meegenomen wordt in dat werkplan.

[2:32:39] Voorzitter, volgens mij heb ik dat inderdaad in twee losse zinnen net aan u gemeld.

[2:32:44] Ja, dat gaat mee worden genomen in het werkplan waar op dit moment gesprekken over plaatsvinden.

[2:32:50] Ik kijk even naar wanneer Bamenga...

[2:32:53] Ja, ik blijf natuurlijk de hele tijd de vraag stellen... wanneer kunnen we het verwachten als Kamer?

[2:32:59] Staatssecretaris.

[2:33:06] Het tweede kwartaal van dit jaar, dat zeg ik, voorzitter.

[2:33:09] Dan hou ik een beetje een slag om de arm.

[2:33:10] Het kan al eerder zijn, misschien in april.

[2:33:12] Maar laat ik zeggen, april wordt nu ook ingefluisterd.

[2:33:16] Maar laat ik hem ook voor de zekerheid zeggen, tweede kwartaal.

[2:33:20] Ik kijk even naar de leden.

[2:33:21] Ik zie verder geen vervolgvragen.

[2:33:24] Dan zou ik de staatssecretaris willen verzoeken om te continueren met zijn derde blokje inmiddels.

[2:33:38] Ja, voorzitter, dat is het blokje vuurwerk.

[2:33:40] De heer Buijzen, de Pieropas, die is vanaf 1 oktober in werking getreden in de Benelux.

[2:33:46] Wat zijn de ervaringen bij onszelf in onze zuidenbuurt bij de jaarwisseling en de maanden erna, is de vraag van de heer Buijzen.

[2:33:54] Luxemburg komt trouwens ook op een later moment, heb ik ook al eerder volgens mij gezegd.

[2:33:58] Vanaf 1 januari van dit jaar zijn verkopers in Nederland van onder andere...

[2:34:03] professioneel vuurwerk verplicht om die pyropas te checken.

[2:34:07] Er zijn in Nederland op dit moment 25 pyropassen verstrekt.

[2:34:10] Dus het aanvraagproces verloopt goed.

[2:34:13] Binnen het Benelux-verband worden op regelmatige basis de ervaringen uitgewisseld.

[2:34:18] Maar het is wel, zeg ik richting de heer Buijs, nog erg vroeg om iets te kunnen zeggen over de effecten van de pyropas.

[2:34:23] Want daarvoor is het tijdsplan waar we het over hebben gewoon nog te kort.

[2:34:31] Dan heb ik wederom een vraag van de heer Buijsen van de VVD.

[2:34:34] Hoe zijn de contacten met Duitsland over de Pieropas?

[2:34:36] En worden hier stappen gezet?

[2:34:38] De deelstaat Noord-Rijn-West-Valen neemt deel aan de werkgroep... die zich binnen Benelux-verband bezighoudt met vuurwerk.

[2:34:45] En zij staan ook positief tegenover de Pieropas.

[2:34:48] En samen met mijn collega de minister van Justitie en Veiligheid en Frankrijk... lopen we ook Europees gezien voorop om te komen tot scherpe maatregelen... om de illegaliteit van F4-klasse vuurwerk aan te pakken...

[2:35:00] En ook met Duitsland wordt gesproken over dit onderwerp.

[2:35:02] Dus op die manier proberen we de landen om ons heen mee te krijgen.

[2:35:06] Want anders krijg je inderdaad, en dat was ook een discussie die binnen de Kamerleden onderling was, anders krijgen we dat als het in landen om ons heen niet is afgedekt, dat er uiteindelijk nog steeds vuurwerk hier komt dat eigenlijk verboden is, bijvoorbeeld F4.

[2:35:19] Nog een vraag van de heer Buijsen.

[2:35:21] Zijn er al indicaties die erop wijzen dat de Pieropas zorgt dat er minder zwaar vuurwerk verkocht wordt in onze buurlanden?

[2:35:28] De Pyropas is pas recentelijk natuurlijk in werking getreden.

[2:35:32] Binnen drie jaar van de na-invoering van de Pyropas evalueren we de Pyropas.

[2:35:37] Dat is vastgelegd in de regelgeving.

[2:35:39] Dus tot het moment kunnen wij alleen maar steeds proefgewijs kijken.

[2:35:43] Maar we hebben niet de inhoudelijke cijfers om het helemaal te kunnen onderbouwen.

[2:35:47] Wat het effect is, dat zijn we echt een paar jaar verder.

[2:35:51] Nog een vraag van de heer Buijsen.

[2:35:53] Kan ik een inschatting geven of er zicht is op een strakke Europese regelgeving...

[2:35:57] ...tegen productie en illegale handel van zwaar F4-vuurwerk op korte termijn.

[2:36:03] De evaluatie van de Piro-richtlijn wordt binnenkort door de Europese Commissie afgerond.

[2:36:08] Het is nog niet duidelijk of deze evaluatie gaat leiden tot een herziening.

[2:36:12] Dat is wel de wens van Nederland, onze inzet.

[2:36:15] Samen met mijn collega minister van JNV voeren we ook binnen de EU diverse gesprekken... ...om de problematiek aan te kaarten en ook te proberen die op te lossen.

[2:36:24] We trekken hierin overigens samen op met Frankrijk...

[2:36:27] Het maken van afspraken is wel een proces van lange adem.

[2:36:31] Maar er lijkt gelukkig langzaamaan steeds meer beweging te komen.

[2:36:34] En zodra er meer bekend is over de uitkomsten en het vervolg... van de evaluatie van de Piro-richtlijn... zullen we u daarvan op de hoogte stellen.

[2:36:41] Verwachting is voor de zomer.

[2:36:45] Nog een vraag van de heer Buijsen.

[2:36:47] Zal er een verbod komen voor de productie... dan wel verkoop van zwaar vuurwerk aan consumenten in heel Europa?

[2:36:53] Op dit moment is er al een verbod...

[2:36:56] om professioneel vuurwerk te verkopen aan consumenten.

[2:36:59] Europees zetten wij er ons ook voor in... om de productie van de zogenoemde flashbangers... sorry meneer Boutkamp, wij doen hem Engels... binnen de Europese Unie te verbieden... omdat deze vrijwel geen professionele markt kent.

[2:37:13] Of dit lukt is mede afhankelijk van de evaluatie van de Piro-richtlijn... en de opvolging die de Europese Commissie daaraan geeft.

[2:37:19] Maar vanuit Nederland is dat wel de inzet die wij plegen.

[2:37:23] Nog een vraag van meneer Buijzer.

[2:37:24] Volgens mij was hij de enige die heel veel vragen hierover stelde.

[2:37:28] Hoe ziet het proces in het kader van de evaluatie van de Piro-richtlijn er vanaf nu uit?

[2:37:32] En wil ik de Kamer specifiek op dit onderwerp informeren wanneer hierover meer uit Brussel qua informatie beschikbaar komt?

[2:37:40] De evaluatie voor de zomer, dat heb ik net al gezegd, wordt hier door de Europese Commissie afgerond.

[2:37:46] Vanuit Nederland is ook actief bijgedragen aan deze evaluatie.

[2:37:51] Of dat een herziening gaat opleven, dat moeten we nog afwachten natuurlijk.

[2:37:55] Mijn collega van JNV en ik zullen natuurlijk wel u blijven informeren over de ontwikkelingen.

[2:38:01] En de Europese Commissie zal uiteindelijk naar verwachting in 2025 hierover een besluit nemen.

[2:38:08] Een andere vraag is wat is de inzet van Nederland op Europees niveau?

[2:38:11] Nou, ik gaf net al aan in andere woorden wat onze inzet is.

[2:38:15] Maar eigenlijk praten we over twee prioritaire onderwerpen.

[2:38:19] Dat is enerzijds het verbeteren van de kwaliteit van het consumentenvuurwerk.

[2:38:24] Onder andere door de samenwerking tussen lidstaten en de conformiteitsprocedures met elkaar te afspreken.

[2:38:30] En het tweede punt waarop we inzetten is het aanpakken van de illegale handel en het illegale gebruik van zwaar professioneel vuurwerk.

[2:38:37] De groenteflashbangers heb ik net al genoemd, maar ook bijvoorbeeld het maximeren van kruidgewicht, flitspoeder, track-and-trace systemen en het invoeren van de Europese piropas.

[2:38:51] Nog drie vragen, voorzitter.

[2:38:53] Wie zijn de partners van Nederland bij de inzet op Europees niveau?

[2:38:56] Nou, voor mij heb ik daar net al wat over gezegd.

[2:38:58] Hoe we daar binnen Benelux-verband door optreden.

[2:39:01] En dat we ook proberen met Frankrijk en Duitsland daar natuurlijk samen in op te trekken.

[2:39:05] In het verder brengen van de Nederlandse inzet op EU-niveau wordt onder andere ook door de minister van Justitie en Veiligheid en mijzelf samengewerkt.

[2:39:13] Wordt onder andere de inspectie voor de leefomgeving en transport, maar ook de politie.

[2:39:20] Andere vraag.

[2:39:21] Ben ik van plan een duidelijke handreiking op te stellen voor gemeenten... om hen te helpen bij het eenduidig borgen van regels over de vuurwerkopslag binnen de gemeentegrenzen?

[2:39:32] U zal niet blij worden.

[2:39:33] Het is een procesantwoord, zeg ik maar heel eerlijk, voorzitter.

[2:39:36] Zowel in het gesprek met de Veiligheidsberaad als de brief van 18 februari jongsleden... zijn de mogelijkheden voor de gemeente benoemd... om in het omgevingsplan vuurwerkopslagplaatsen uit de woonwijken te weren.

[2:39:48] maatwerk en natuurlijk afhankelijk van situatie en afweging... die de gemeente zelf moet maken.

[2:39:53] Op dit moment voert het RIVM overigens wel onderzoek uit... naar het huidige pakket aan veiligheidsmaatregelen.

[2:39:59] De onderzoeksresultaten wachten wij af... om te kijken of we hier aanvullende maatregelen moeten opstellen.

[2:40:05] Bijvoorbeeld het uitwerken van die handreiking.

[2:40:07] Maar ik wil er niet op vooruitlopen.

[2:40:08] Dat heb ik inderdaad al meerdere keren ook gezegd, voorzitter.

[2:40:12] Dan de laatste vraag van de heer Buijsen.

[2:40:15] Heb ik objectieve informatie die kan helpen bij het vaststellen van een compensatie?

[2:40:19] En heb ik een idee hoe scenario's voor compensatie eruit kunnen zien?

[2:40:22] Nou, volgens mij hebben wij 19 februari hier een debat over gehad.

[2:40:26] En heb ik aangegeven dat wij met drie scenario's gaan komen.

[2:40:29] Dus volgens mij heeft u dan een aardig beeld wat er speelt.

[2:40:32] Zo, meneer Buijzen.

[2:40:33] Een heel blokje helemaal voor uzelf.

[2:40:36] Dat zien we ook niet elke dag.

[2:40:37] Maar u heeft vast nog wel een beetje vuurwerk in petto.

[2:40:40] Ik geef u graag het woord.

[2:40:44] Dankjewel en ook dank aan de staatssecretaris voor dit deel van zijn beantwoording.

[2:40:48] Ik heb eigenlijk drie kleine vragen nog.

[2:40:50] Die 25 piropassen verstrekt, dat is al een goed begin, denk ik.

[2:40:55] Maar wat denkt u dat het potentieel is wat we uitdienen te rijken?

[2:41:03] Gaat dat naar de 100 toe of is dat 200?

[2:41:05] En wat doet u eraan om naar dat potentieel toe te werken?

[2:41:09] Even over de Europese richtlijn.

[2:41:12] De evaluatie loopt voor de zomer.

[2:41:14] Dat was net uw eerste vraag.

[2:41:16] Of bent u al bezig met uw tweede interruptie?

[2:41:18] Nee, ik heb gewoon drie vraagjes.

[2:41:21] Oké, dat gaan we niet in één interruptie doen.

[2:41:24] Eén vraag per interruptie.

[2:41:25] Dus ik weet niet of u dan nog... Maar dan wil ik de staatssecretaris vragen om in ieder geval te reageren op die eerste vraag.

[2:41:33] Ja, voorzitter.

[2:41:34] Het is niet het doel op zich om een bepaald aantal te halen.

[2:41:37] We hebben natuurlijk wel die discussie ook laatst in het debat Plenair gehad over op het moment dat je met de uitschondingen zou werken, dan heb je professionele afstekers, laat ik het zo maar even noemen, nodig.

[2:41:47] En hoeveel zijn het er dan?

[2:41:48] Nou ja, goed, we hebben op dit moment zitten we op 25, dus daar zijn we heel blij mee.

[2:41:53] Maar als ik met 40 alles afdek, ben ik ook heel blij.

[2:41:56] Als het er 100 zijn, ben ik net zo blij.

[2:41:58] Maar uiteindelijk is het natuurlijk wel het idee om het gewoon helemaal af te dekken.

[2:42:02] Meneer Buijsen.

[2:42:05] Oké, we zitten in deze ordegroottes te praten.

[2:42:07] Dus dat is dan even waar het over gaat.

[2:42:09] Tweede interruptie dan, voorzitter.

[2:42:12] Over de Europese richtlijn en de aanpak van Nederland.

[2:42:14] Ik waardeer de inzet.

[2:42:16] En ik waardeer ook de inzet dat het samen met Frankrijk verloopt.

[2:42:19] Een vraag is eigenlijk van... Steunt Duitsland jullie daar ook in?

[2:42:23] En welke landen zijn nou eigenlijk zo lastig?

[2:42:26] Want eigenlijk zouden we toch allemaal de inzet die Nederland doet moeten omarmen?

[2:42:30] Staatssecretaris.

[2:42:31] Voorzitter...

[2:42:33] Duitsland en Noord-Rijnwest-Valen noemde ik ook al.

[2:42:36] Die trekken hierin met ons op.

[2:42:38] Dus we hopen ook de rest van Duitsland dan daarbij te betrekken.

[2:42:42] Ik zal niet zeggen dat landen lastig zijn.

[2:42:44] Wat je wel ziet is een verplaatsing.

[2:42:46] Op het moment dat het in een land strikter wordt aangepakt, zie je een verplaatsing.

[2:42:51] Afgelopen periode zag je bijvoorbeeld dat een deel van het zeer zware vuurwerk uit Italië kwam.

[2:42:56] Op het moment dat daar de duimschroeven worden aangedraaid, zie je een verplaatsing naar een land in Oost-Europa.

[2:43:01] Op die manier is het net het kat-en-muisspel.

[2:43:05] Zolang wij niet Europees hiermee met z'n allen op één lijn komen... zul je zien dat een deel van de aanlevering vanuit landen gaat komen... waar nog geen overeenstemming is, die niet op dezelfde lijn zitten.

[2:43:20] Ik kijk even naar meneer Buijsen.

[2:43:21] Is dat voldoende beantwoord zo?

[2:43:23] Deze vraag is voldoende.

[2:43:24] Hoeveel hebben we?

[2:43:25] U heeft nog... Even kijken...

[2:43:27] Eén interruptie.

[2:43:28] Dan wil ik die graag besteden aan mijn laatste vraag die ik had... over de gemeentes en de brandweer.

[2:43:37] Bent u het met mij eens uiteindelijk dat er...

[2:43:41] ...aan de ene kant brandweer afgaat op zwaardere criteria... ...voor het opmaken van een brandinstructie.

[2:43:51] Sorry, een brandinstructie, zo heet dat volgens mij.

[2:43:55] En dat de gemeente op een andere manier lichter daarover nadenkt.

[2:44:02] Sorry, de branche.

[2:44:04] En dat daar ook gewoon een omissie zit...

[2:44:09] Dat onderzoek van RIVM ons moet helpen om die omissie eigenlijk op te lossen.

[2:44:13] Klopt dat?

[2:44:14] Want dan is het ook de moeite om misschien even te wachten richting gemeentes en de Veiligheidsberaad.

[2:44:21] Op dat onderzoek van RIVM.

[2:44:22] Want als dat antwoord kan geven van oké, maar dit is het.

[2:44:25] En daarmee is de verwarring ook uit de lucht.

[2:44:28] Want er is een duidelijke misinterpretatie tussen zaken.

[2:44:31] Ja, dan zou ik ontzettend geholpen zijn.

[2:44:34] Laat ik het zo zeggen.

[2:44:54] Ja, ik snap uw vraag ook hoor.

[2:44:55] En die vraag is ook in het overleg dat ik heb gehad met het Veiligheidsberaad en met de burgemeesters hierover.

[2:45:03] Wat ik heb toegezegd aan hun, is dat ik in ieder geval met ze kijk wat nodig is om het gemeentelijk te uniformeren.

[2:45:10] Dat is wat ik heb toegezegd richting hun.

[2:45:13] Wat ik net ook noem is, het is altijd op dit moment onmogelijk vanuit gemeentelijk oogpunt om zelf daarin via de omgevingsvisie regels op te nemen.

[2:45:22] Alleen...

[2:45:23] Ik snap ook wel dat er wordt gevraagd om meer uniformiteit.

[2:45:27] Ik ben er niet blind voor, vandaar ook de toestegging die ik gedaan heb.

[2:45:31] Oké, dank u wel.

[2:45:32] Dan zie ik dat er nu geen vragen meer zijn.

[2:45:34] Dan wil ik de staatssecretaris vragen om het blokje overig te starten.

[2:45:39] Dank u wel.

[2:45:45] Dat is gelukkig een dun mapje, zeg ik, voorzitter.

[2:45:48] Maar dun is niet bijna niks, zeg ik ook.

[2:45:51] Vraag van de heer Boutkan.

[2:45:54] De vraag over de koppen uit de brief van 21 januari.

[2:45:58] Kan het zijn dat er een kop uit het vorige kabinet zit bovenop het EU-beleid en hoe verhoudt zich dit tot eerder gemaakte afspraken?

[2:46:07] Het platte antwoord is nee, er zijn geen nationale koppen zoals in de brief is toegelicht.

[2:46:12] Een nationale kop, technisch, is de Nederlandse regelgeving die verder gaat dan waartoe een Europese richtlijn die precies dezelfde materie regelt

[2:46:21] verplicht.

[2:46:23] Nederland heeft een aantal middelen gekozen om een Europees bepaalde milieukwaliteit te realiseren.

[2:46:30] Wij hebben afgesproken in het hoofdlijnenakkoord om geen nieuwe nationale kop er bovenop te zetten.

[2:46:35] Op het moment dat er dus nu onduidelijkheid is over wie zijn nationale kop is of nationaal beleid, ja, wij hebben alleen vanaf nu gezegd geen nieuwe nationale kop erop.

[2:46:45] Dat wil niet zeggen dat er misschien niet in het verleden op nationaal beleid een kop heeft gezeten.

[2:46:51] Maar dan is het wel op dit moment nationaal beleid.

[2:46:54] En wij hebben er ook over afgesproken, het hoofdlijnakkoord.

[2:46:57] De huidige nationale koppen die al bestaan, daar tornen we niet aan.

[2:47:01] We komen alleen genieuwen bij.

[2:47:07] Tweede vraag van de heer Boutkamp, voorzitter.

[2:47:09] Hoe ruimt de circulaire plasticnorm met het verbod per 2026 op plastic bekers met bioplastics daarin?

[2:47:16] Het gaat hier om twee verschillende zaken, zegt de heer Boutkamp.

[2:47:20] In beide gevallen gaat het wel over plastic, maar het gaat om hele andere maatregelen.

[2:47:24] Het ene voorbeeld gaat om de samenstelling van plastic zelf.

[2:47:27] Dat deels gemaakt moet worden van gerecycled of biogebaseerd plastic.

[2:47:32] Dat is de circulaire plasticnorm.

[2:47:34] Het andere voorbeeld reguleert het gebruik van plastic in beperkte en hele specifieke situaties en producten.

[2:47:40] en het bestaande verbod op het gebruik van wegwerpplastic en bekers en bakjes in bijvoorbeeld kantoren.

[2:47:47] Dit bijt elkaar verder niet, maar het zijn wel twee gescheiden zaken.

[2:47:50] Maar ongetwijfeld zal dit een vervolgvraag opleveren, denk ik, voorzitter.

[2:47:55] De volgende vraag van de heer Boutkan.

[2:47:57] De afzetmarkt voor circulaire plastics.

[2:47:59] Hoe ruimt deze zin met de praktijk van alledag... waarin we regelmatig lezen dat juist bedrijven in deze sector failliet gaan...

[2:48:07] Nou, heel plat is het antwoord.

[2:48:09] We hebben ook donderdag een twee minuten debat.

[2:48:11] En we hebben een commissiedebat circuleren op 16 april.

[2:48:14] Maar richting die bouwt kan wil ik wel aangeven.

[2:48:17] Circulaire plastic norm biedt geen korte termijn oplossing voor de moeilijke situatie op de recyclingmarkt.

[2:48:23] Het doel van de norm is om bij te dragen aan de grondstoffentransitie.

[2:48:28] Op de middellange termijn biedt de norm wel perspectief aan recyclers door de grotere afname van recyclaat.

[2:48:34] Maar de moeilijke situatie op de markt en de transitie naar circulair plastic moeten natuurlijk wel in samenhang met elkaar worden gezien.

[2:48:40] En bij verdere besluitvormingen hebben we dan ook voor beide ontwikkelingen.

[2:48:44] Heb ik daarmee op korte termijn een oplossing voor de sector?

[2:48:47] Nee, die kan ik u op dit moment niet zo pas klaargeven, voorzitter.

[2:48:52] Nog een vraag van de heer Boutram.

[2:48:56] De tijdelijke situatie afzetmarktcirculaire plasticnorm.

[2:48:59] Ben ik nog steeds van mening dat dit een tijdelijke situatie betreft?

[2:49:03] Nou, daar geldt eigenlijk hetzelfde voor wat ik net heb geantwoord.

[2:49:07] Donderdag is twee minuten debat en de 16e circulair debat.

[2:49:12] Een vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[2:49:15] Wat kunnen we precies verwachten als u ons voor de zomer informeert over de herijking bodemregelgeving?

[2:49:21] Met de herijking van de bodemregelgeving worden de kaders voor secundaire bouwstoffen

[2:49:27] onder de loep genomen.

[2:49:29] Uiteraard kijken we ook naar waar het mis is gegaan.

[2:49:32] Voorbeelden van wat u kunt verwachten.

[2:49:35] Het ontwikkelen van handvatten bij de invulling van de zorgplicht... zodat helder is hoe en met welke eigenschappen van bouwstoffen... rekening moet worden gehouden.

[2:49:44] Zorg dat bevoegd gezag meer zicht krijgt op de toepassing... van deze secundaire bouwstoffen.

[2:49:49] En de vergunningplicht wordt ook onderzocht als beleidsoptie.

[2:49:52] En het voornemen is om in het circulaire masterplan...

[2:49:57] Sorry, het circulaire materialenplan, voorzitter.

[2:50:00] Een verplichting op te nemen om alle AFI-bodemassen te reinigen tot een kwaliteit die voldoet aan de normen uit de bodemregelgeving voor een vrije toepassing op de bodem.

[2:50:11] Dan heb ik nog een vraag, dat is de laatste, voorzitter van de heer Gabriels.

[2:50:14] Kan ik toezeggen dat de regels zo...

[2:50:17] We zien dat het gebruik van de veilige variant, de gewassen bodemassen, bevorderd wordt in opzicht van de onveilige variant.

[2:50:25] Ongewassen bodemassen worden nu nog toegepast in mobilisaat.

[2:50:30] Wij zitten in op een aantal maatregelen om het gebruik te verbeteren.

[2:50:33] Zoals bijvoorbeeld het voornemen om een circulair materialenplan verplichting op te nemen om alle A4-bodemassen verplicht te reinigen tot de kwaliteit die ik net ook noem, de norm van de bodemregelgeving, voor een vrije toepassing op de bodem.

[2:50:46] Daarnaast is de branchevereniging Immobilisatiebedrijf bezig met de herziening en actualisatie van de beoordelingsrichtlijn voor immobilisaat.

[2:50:56] De BRL 9322 voor de fijnproever.

[2:51:00] Deze richtlijn bevat ook voorschriften voor producenten gericht op kwaliteitsborging van het produceren van immobilisaat.

[2:51:08] En ook wordt binnen de lopende herijking van de bodemregelgeving op dit moment gewerkt aan het oplossen van knelpunten in de praktijk.

[2:51:17] Hartelijk dank.

[2:51:18] Ik kijk nog even naar meneer Boutkamp voor een vraag.

[2:51:21] Gaat u gang.

[2:51:30] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:51:31] Ik moet mijn eigen krabbels nog ineens meer terugvinden.

[2:51:35] Zo snel ging het.

[2:51:38] Ja, voorzitter, laat ik maar even beginnen met wat meest voor de geest staat.

[2:51:42] Het antwoord over mijn vraag over de sectoren...

[2:51:47] En of zij, zeg maar, hoe de staatssecretaris er aankijkt over die tijdelijkheid van toen.

[2:51:54] Want ik krijg een antwoord van middellange termijn, als er de recyclaat wordt toegevoegd.

[2:51:59] Maar we zien nu al, de op- en aanmerkingen die komen over het circulair materialenplan, die binnenkomen links en rechts, over het toepassen van de recyclaat, dat het een heel lastig traject gaat worden.

[2:52:09] De vraag die nog steeds dan bij de PVV is, en die zou ik nogmaals willen stellen, dan staat ze ergens,

[2:52:15] Is er nog wel eigenlijk dan een bedrijf over in Nederland... wanneer we eindelijk toekomen aan die middellange termijn of het recyclaat?

[2:52:22] Want de een na de ander valt om momenteel.

[2:52:26] De teller staat op negen.

[2:52:27] Zoveel hebben we niet meer.

[2:52:28] Dat sluit de grootte bedrijven.

[2:52:30] Dus de eerste vraag die ik heb... zijn er dan nog wel bedrijven over die in Nederland dit kunnen doen?

[2:52:36] De staatssecretaris.

[2:52:39] Ja, voorzitter...

[2:52:42] Ik snap de vraag van de heer Boutkamp en ook wij zien wat er gebeurt.

[2:52:46] Ik kan natuurlijk geen enkele garantie geven dat bedrijven wel of niet omvallen.

[2:52:50] We zien wel de problematiek waarmee ze te maken hebben.

[2:52:53] Daar proberen we op te anticiperen.

[2:52:55] Alleen dan zit je met korte, middellange en lange termijn.

[2:52:59] Iets wat op middellange en lange termijn heel goed kan zijn, kan op korte termijn soms een onbedoeld neveneffect hebben.

[2:53:05] Daar zijn we naar aan het kijken.

[2:53:07] En we hebben zeker niet de intentie om die bedrijven te laten omvallen.

[2:53:09] Want juist deze bedrijven lopen voorop.

[2:53:12] En volgens mij is dit waar we uiteindelijk met z'n allen naartoe willen.

[2:53:15] Dus het zou heel zonde zijn als heel veel van deze bedrijven uiteindelijk omvallen.

[2:53:20] Terwijl wij ze er op lange termijn gewoon nog keihard nodig hebben.

[2:53:31] Nog twee.

[2:53:32] Dan zal ik eerst die andere even doen.

[2:53:34] Het antwoord op de circulaire plastic norm, zoals u dat zelf schrijft, en het antwoord erop, dat dat twee verschillende zaken zijn.

[2:53:42] Alleen als ik echter die briesterpijp pak, die van het handhavingbeleid...

[2:53:51] Handhaving Milieuwetgeving van 21 januari 2025.

[2:53:56] Daar staat in dat u samenwerkt met het ministerie van Klimaat en Groene Groei aan een westvoorstel voor de circulaire plasticblon.

[2:54:02] En daarin gaat u dus, zoals ik het lees, iets zeggen over polymeren en dergelijke.

[2:54:06] We hebben natuurlijk die eindeloze discussie gehad over het kartonnen bekertje waarvan volgens de technische sessie polymeren inzitten.

[2:54:14] Nou, ik blijf erover zeuren, want er zijn eenmaal kartonnen bekertjes die een, zeg maar, op biobasis inhoud hebben.

[2:54:24] De vraag is dan, hoe moet ik dat nou zien met wat hier nou geschreven staat, zonder te zeggen, ja, dat zijn twee verschillende dingen.

[2:54:33] Ik zou zeggen, leg het mij gewoon eens uit in Jip en Janneke taal.

[2:54:36] De staatssecretaris.

[2:54:37] Nou, voorzitter, dan heb ik daar iets meer tijd voor nodig.

[2:54:39] Daar kom ik in tweede termijn dan uitgebreider op terug.

[2:54:42] probeer ik het in Jip Janneke taal te doen.

[2:54:44] Want daar zijn we volgens mij allemaal heel goed mee geholpen.

[2:54:47] En dan niet in het Engels, hoop ik.

[2:54:49] Ik zal proberen Engelse termen te voorkomen, voorzitter.

[2:54:51] Dat doet meneer Boutkamp denk ik ook deugd.

[2:54:54] Ik kijk even of hij nog vervolgvragen heeft.

[2:54:56] En anders, meneer Bamenga, zie ik nog zijn vinger opsteken.

[2:55:00] U heeft nog één interruptie, maar het hoeft natuurlijk niet.

[2:55:02] Maar als u dat graag wil, dan gaat uw vrouw uw gang.

[2:55:06] Meneer Bamenga, u mag eerst, want meneer Boutkamp, wat een geluk.

[2:55:10] Dankjewel meneer Woudekamp.

[2:55:13] Ik had een verduidelijkende vraag.

[2:55:15] Juist als het gaat om die motie waar ik het net over had, van motie Hagen.

[2:55:20] Wat gaat over het stopzetten van de productie.

[2:55:24] over PFAS.

[2:55:25] Het bestaat uit twee delen.

[2:55:26] Enerzijds gaat het over een gesprek gaan met Jim Moers, uiterlijk in 2025 te stoppen met de PFAS-productie.

[2:55:33] En aan de andere kant gaat het over de juridische en wetgevende mogelijkheden in kaart brengen.

[2:55:39] En ik begrijp dus van de staatssecretaris dat dat uiterlijk dus in Q1, dat wij hierover over beide dus geïnformeerd worden.

[2:55:49] Klopt dat?

[2:55:49] De staatssecretaris, klopt dat?

[2:55:53] Ja, dat klopt.

[2:55:55] Overigens, dit was een vraag uit het vorige blokje.

[2:55:58] Niet uit dit blokje, als ik me niet vergis.

[2:56:02] Ja, de duidelijkheid is er nu in ieder geval.

[2:56:04] Dus dank, staatssecretaris.

[2:56:07] Ik kijk nog heel even rond.

[2:56:10] Meneer Boutkanan voor zijn laatste interruptie.

[2:56:14] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:56:15] Naar aanleiding van de beantwoording over de bedrijven in de circulaire economie.

[2:56:23] We hebben al eens eerder daar aandacht voor gevraagd.

[2:56:26] En ik vraag het dan nogmaals maar.

[2:56:29] Kan de staatssecretaris gewoon in contact treden met die bedrijven?

[2:56:34] Het is gewoon een vraag aan u. Rechtstreeks contact.

[2:56:36] Niet middels allerlei tussenpersonen en dergelijke.

[2:56:38] Maar gewoon persoonlijk in contact treden met deze industrie.

[2:56:42] Is de staatssecretaris daartoe bereid?

[2:56:45] De staatssecretaris.

[2:56:45] Ik ben daar zeker toe bereid.

[2:56:47] Dat zeg ik tegen de heer Boutkamp.

[2:56:48] Wat daarnaast ook zo is.

[2:56:49] Ik ben met minister Hermans van Klimaat en Groene Groei ook in gesprek.

[2:56:54] Om te kijken naar een overbruggingsregeling.

[2:56:56] Of daar iets mogelijk is.

[2:56:57] Dus het is echt niet zo dat we het op zijn beloop laten.

[2:56:59] We proberen stappen te zetten.

[2:57:01] Maar ik ben zeker ook bereid om met vertegenwoordigers van die bedrijven een keer het gesprek aan te gaan.

[2:57:06] Want inderdaad, ik zie het ook.

[2:57:07] En ik krijg ook af en toe, zeg ik heel eerlijk.

[2:57:09] Via social media een noodkreet.

[2:57:11] Dus ik weet hoe hoog de nood is.

[2:57:14] De Kamer wordt daarover geïnformeerd?

[2:57:16] Ik zal de Kamer daarover terug informeren.

[2:57:19] En wanneer?

[2:57:20] Dat is afhankelijk van wanneer ik een contact daarover heb.

[2:57:25] Drie weken na het contact rapporteer ik terug.

[2:57:27] Maar ik moet eerst kijken wanneer ik daar ruimte voor heb.

[2:57:32] Oké, dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van de eerste termijn aan de zijde van het kabinet.

[2:57:39] Dank voor de beantwoording, zeg ik tegen de staatssecretaris.

[2:57:43] Dan gaan we door met de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[2:57:47] U heeft al een 1 minuut 40 voor uw tweede termijn.

[2:57:53] Ik zou u wel willen meegeven, wilt u een twee minuten debat aanvragen, dan kunt u dat nu aangeven in deze tweede termijn.

[2:58:01] En dan beginnen we met als eerste spreken meneer Boutkamp namens de Partij voor de Vrijheid.

[2:58:07] Gaat u gang.

[2:58:09] Nou voorzitter, ik hou het kort.

[2:58:11] Ik kijk rijkhalsend uit naar de beantwoordingen die we nog gaan krijgen van deze staatssecretaris.

[2:58:16] Dank u wel.

[2:58:16] Meneer Gabriels, gaat uw gang.

[2:58:17] Ik wil graag een twee minuten debat aanvragen.

[2:58:19] Kan de staatssecretaris toezeggen dat er zo snel mogelijk een ger komt... op basis van de conceptmer en de methodiek van het RIVM... en dat die ger als harde voorwaarde verankerd wordt in de maatwerkafspraken?

[2:58:29] Kan de staatssecretaris toezeggen dat hij per brief inzicht geeft... hoe hij de gezondheidseisen juridisch gaat borgen...

[2:58:33] ...de bovenwettelijke gezondheidseisen.

[2:58:35] Kan een staatssecretaris toezeggen met een brief te komen... ...waarin de consequenties staan... ...als Tata zich na de maatwerkafspraken... ...niet houdt aan die maatwerkafspraken?

[2:58:45] Want die vraag is ook niet gesteld in de eerste termijn.

[2:58:47] Ik ga u wel heel even onderbreken nu.

[2:58:49] Want meneer Buijsen heeft nog wel een interruptie voor u. Gaat u gaan.

[2:58:55] Dankjewel voorzitter.

[2:58:56] De vraag is van, de heer Gabriels wil heel graag een ger in de maatwerkoplossingen.

[2:59:02] Maar wat nou als door dit te doen, zoals de staatssecretaris ook al aangaf in zijn vraag richting mei, dat dit tot meer tijd gaat kosten en meer gezondheidsschade.

[2:59:14] Hoe reageert de heer Gabriels daar dan op?

[2:59:17] Meneer Gabriels.

[2:59:18] Dat is een goede vraag.

[2:59:19] Wij willen heel graag dat als er gezegd wordt dat we gezondheid willen meenemen in de maatwerkafspraken, dat je dat kunt concretiseren.

[2:59:28] Dat je dat ook juridisch kunt borgen.

[2:59:30] En niet dat dat zo'n vage afspraak wordt die bij woorden blijft bestaan en in een of andere vraag iets op papier.

[2:59:35] Maar dat er gewoon duidelijk is wat zijn dan die gezondheidseisen.

[2:59:39] Want we hebben namelijk...

[2:59:41] De normale VTH-stelsel, waarin op basis van het OVV-rapport gezegd wordt dat dat niet de gezondheid borgt.

[2:59:47] Daarbovenop zitten de bovenwettelijke afspraken.

[2:59:49] Ja, die moet je dan dus concretiseren en ook juridisch borgen.

[2:59:53] En dat is belangrijk, want dan weet je waarvoor je je miljarden afgeeft.

[2:59:57] En dat is dus heel belangrijk.

[3:00:01] Heel gek dat er... Er zou een mer moeten liggen.

[3:00:05] Er zou een ger gemaakt zijn.

[3:00:06] Er is vorig jaar een motie ingediend om daar per direct mee te beginnen.

[3:00:09] Daar komt iets uit.

[3:00:10] En dat moet je dan vervolgens juridisch verankeren.

[3:00:13] In die maatwerkafspraken.

[3:00:14] En niet... Ja, we nemen gezondheid mee.

[3:00:16] Ja, wat dan?

[3:00:17] Wat precies?

[3:00:17] En hoe borg je dat dan?

[3:00:19] Dat is het antwoord.

[3:00:20] Ik ga niet heel veel meer interrupties toestaan dan twee in deze tweede termijn.

[3:00:24] Dus ik wil u dat meegeven voordat u begint aan deze interruptie.

[3:00:26] Maar als u dat graag wil, dan geef ik u hierbij het woord.

[3:00:28] Ik wil ook inderdaad geen ellenlang debat hiervan maken, maar wel ter verduidelijking.

[3:00:33] Volgens mij heeft de staatssecretaris aangegeven dat hij naar een letter of intent wil.

[3:00:37] Dat is een afsprakenlijst waarin ook afspraken opgenomen zullen worden over gezondheid.

[3:00:44] Dat is geen ger.

[3:00:45] Maar een ger is ook een juridisch instrument.

[3:00:48] Maar een letter of intent is ook een juridisch instrument in zijn vorm.

[3:00:53] Daarmee kun je op vrij korte termijn gewoon aan de slag.

[3:00:56] En ik vraag me gewoon af, richting de heer Gabriels, van wat is daar nou mis mee?

[3:01:01] Wat is nou mis met deze aanpak?

[3:01:03] Dat vraag ik me dus.

[3:01:04] Duidelijk.

[3:01:04] Meneer Gabriels, wat is daar mis mee?

[3:01:06] Het is goed dat als er extra gezondheidseisen komen, die we met z'n allen willen, dat die geconcretiseerd worden.

[3:01:15] En dat of dat nou gebeurt via dat Engelse woord, via de joint letter of intent, dan is dat goed.

[3:01:23] Maar een gezondheidseffectrapportage maakt concreet, en dat heeft ook de gezondheidsgroep Eimond gezegd, maakt concreet welke dat precies zijn.

[3:01:33] En als dat...

[3:01:34] ...buiten elkaar gaat lopen, ga je daar ook afspraken zitten maken... ...zonder dat je precies weet wat er uit die gezondheidsrapportage komt.

[3:01:40] Dat is één.

[3:01:41] En twee, er is nog een andere motie aangenomen... ...en dat wordt ook in de brief die de staatssecretaris gestuurd heeft omschreven... ...dat we ook gaan kijken naar het aanpassen van de wet en regelgeving... ...überhaupt in vergunningsverlening en daar gezondheid meer een plek te geven.

[3:01:55] Het OVV-rapport heeft aangegeven dat het VTH-stelsel... op dit moment de gezondheid niet borgt.

[3:02:00] En we moeten naartoe op langere termijn... dat de wetgeving ook dusdanig aangepast wordt... dat gezondheid de basis is van vergunningsverlening... en niet een bepaalde norm.

[3:02:11] Dus ik vind het goed dat er een joint letter of intent komt... als het juridische afspraken zijn, dat die daarin komen te staan.

[3:02:20] Alleen vind ik dat daar zo concreet mogelijk...

[3:02:23] de gezondheidsadviezen van die expertgroep in opgenomen moeten worden.

[3:02:28] En dat komt indiger naar voren.

[3:02:32] Concretiseren van de gezondheidseisen.

[3:02:34] Nee, we gaan niet buiten de microfoon nog een keer met elkaar in debat.

[3:02:40] Meneer Gabriel, dank u wel.

[3:02:41] Zou u uw tweede termijn willen vervolgen?

[3:02:43] Ik weet niet of u het nog weet waar u bent gebleven.

[3:02:45] Maar dan kunt u dat even opzoeken en dan kunt u het ook nog volgen.

[3:02:49] Ik heb net twee vragen gesteld en die laatste gaat of de staatssecretaris kan toezeggen met een brief te komen waarin de consequenties staan op het moment dat er maatwerkafspraken zijn, dat de miljarden verdeeld zijn en Tata houdt zich niet aan die afspraken of er vinden overtredingen plaats, gezondheid wordt niet geborgd.

[3:03:03] Wat zijn dan de consequenties?

[3:03:06] Kunnen we nog, en dat was ook een vraag, kunnen we de vergunningen nog intrekken, kunnen we vergunningen nog aanscherpen na de maatwerkdeal?

[3:03:16] Dank u wel.

[3:03:16] Dan het lid Kostiets voor de tweede termijn.

[3:03:19] Gaat uw gang.

[3:03:19] Ja, voorzitter, nog even voor duidelijkheid.

[3:03:21] Met name richting de VVD, denk ik.

[3:03:23] We hebben afgesproken dat we gaan kijken naar gezondheid als randvoorwaarde voor die maatwerkafspraken.

[3:03:30] En daar gaan wij politiek niet over, anders wordt het cherrypicken.

[3:03:33] Maar daar hebben we een expertgroep voor aangewezen.

[3:03:35] Dat is die gezondheidsexpertgroep.

[3:03:36] En die zegt, een onderdeel van het proces is diger.

[3:03:39] Die heb je nodig om...

[3:03:40] in beeld te brengen wat is dan voor die gezondheid inderdaad genoeg.

[3:03:43] En ze hebben zelf in beeld gebracht welke emissies naar beneden moeten worden gebracht.

[3:03:48] Bijvoorbeeld die 90% reductie van die paks, kankerverwekkende paks.

[3:03:53] Volgens motie van de Tweede Kamer moet het kabinet dat gewoon meenemen in die maatwerkafspraak.

[3:03:58] Gewoon keihard juridisch borgen.

[3:04:00] Dat is het punt.

[3:04:02] Ja, ik ga hier wel heel even op ingrijpen.

[3:04:06] Want meneer Buijsen is niet aan het woord.

[3:04:09] En u bent eigenlijk nu een interruptie aan het doen op meneer Buijsen.

[3:04:12] Terwijl we natuurlijk een debat zijn, weliswaar onderling.

[3:04:15] Maar het is niet heel netjes voor iemand die er geen interruptie mee heeft en zich nu niet kan verdedigen.

[3:04:20] Dus ik ga wel hem zo meteen toestaan om daar nog wel even op te reageren.

[3:04:24] Maar weet dat het niet gebruikelijk is.

[3:04:26] Nou ja, het was meer voor de hele Kamer.

[3:04:27] Ik noem het VVD specifiek, maar het was voor de hele Kamer.

[3:04:30] En richting het kabinet nog even duidelijk hoe het zit.

[3:04:33] Ik wil heel graag weten, wat komt er nou precies in die joint letter of intent?

[3:04:37] Is de ger en de mer dan klaar?

[3:04:40] Want dat wil je eerst hebben.

[3:04:41] Je wilt inzichtelijk, wat gaat dat plan überhaupt opleveren qua gezondheidseffecten?

[3:04:45] Moeten we daar nog in bijsturen?

[3:04:47] Is dat klaar voor joint letter of intent?

[3:04:51] Dan wilde ik vragen om aan de staatssecretaris toe te zeggen dat hij deze maand het liefst voor de twee minuten debat ook van deze commissie concreet gaat reageren op de brief van omwonenden over het gefaalde OFL-beleid.

[3:05:05] En als laatste, er is een motie van onder andere Partij voor Dieren aangenomen in september 2024.

[3:05:14] verzoekt de regering om media 2025 te komen... met een aanscherping en verdere uitwerking van de actieagenda... met een overzicht van concrete, kwantificeerbare doelen... en bijbehonden acties, inclusief tijdspad... gericht op merkbare verbeteringen van de bescherming van gezondheid, et cetera.

[3:05:29] Begrijp ik het goed van de staatssecretaris... dat we dat in april op die manier krijgen?

[3:05:34] Dank u wel.

[3:05:36] Dank u wel.

[3:05:37] Ik heb hem wel zo op mijn toezeggingenlijst genoteerd, overigens.

[3:05:40] Maar dat was...

[3:05:41] De staatssecretaris mag daar nog even op antwoorden zo meteen.

[3:05:44] Misschien als het me toestaat voor de verduidelijking.

[3:05:47] Het gaat mij dus niet alleen maar over de tijdspunt van de actieagenda punten die er nou al in staan.

[3:05:52] Dus al die onderzoeken.

[3:05:53] Maar die motie ging ook over een verdere aanscherping.

[3:05:56] Omdat we destijds hebben geconstateerd die onderzoeken dat is leuk en aardig.

[3:05:59] Moet ook gebeuren.

[3:06:00] Maar je moet eigenlijk ook kijken wat er nog meer kan gebeuren.

[3:06:03] En daar ging die motie over.

[3:06:04] Ik kom straks al aan het einde even over een lijst met toezeggingen ook.

[3:06:08] En dan kunnen we dat ook even verder concretiseren samen met het kabinet.

[3:06:11] Meneer Buijsen.

[3:06:12] Dank voor uw tweede termijn.

[3:06:13] Dank je wel, voorzitter.

[3:06:15] Ik wil het graag kort houden.

[3:06:16] Ik heb in ieder geval heel veel vragen gesteld... en ook aan beantwoording terug ontvangen van de staatssecretaris over vuurwerk... en vooral in de Europese context...

[3:06:24] Ik waardeer de inzet van Nederland, van de staatssecretaris en collega's van JNV in Europa.

[3:06:31] Dat is goed.

[3:06:33] Verder heb ik me een klein beetje aanbemoeid tegen de PFAS-discussie... en over de Ger- en de Mer-discussie.

[3:06:43] Ik wil gewoon uiteindelijk er wel voor waken, jongens en meisjes... Nou ja, iedereen, sorry.

[3:06:49] Dat we...

[3:06:52] Niet in de woorden elkaar gaan.

[3:06:55] Dat we verzanden in woorden en interpretaties van deze woorden.

[3:07:00] Terwijl de intentie volgens mij van het kabinet...

[3:07:02] Precies is zoals de Kamer deze heeft opgedragen.

[3:07:06] Ik denk dat we met die ger, als we dat heel zwaar gaan juridificeren, dat we veel verder van huis komen qua gezondheidsvoordelen ten opzichte van zoals nu het proces loopt.

[3:07:21] En ik steun dat van harte.

[3:07:23] Meneer Gabriels, u heeft een interruptie aan meneer Buijsen.

[3:07:26] Dank u wel voorzitter.

[3:07:27] Vindt de VVD dat op het moment dat er maatwerken afspraken gemaakt zijn en er is een joint letter of intent die juridisch te borgen is en vervolgens gaat Tata over een bepaalde norm heen, gezondheid blijkt niet geborgd te worden.

[3:07:38] Vindt de VVD dan dat de vergunningen die bij Tata zitten, dat die dan weer aangescherpt moeten worden of zelfs ingetrokken zouden kunnen worden door een omgevingsdienst?

[3:07:46] Meneer Buijsen.

[3:07:47] Ik kan me heel goed voorstellen, en daarin laat ik ook het kabinet vrij om daar eigen afwegingen en keuzes in te maken, maar ik kan me heel goed voorstellen dat in een intent ook clausules worden opgenomen over, ja, hoe je dat noemt, escalatie, dat als iets niet volgens afspraak verloopt, wat er dan gebeurt.

[3:08:06] En dat kan in allerlei vormen zijn.

[3:08:07] Ik spreek daar niet een voorkeur in uit.

[3:08:09] Ik laat het aan het kabinet om daarin zelf met voorstellen te komen.

[3:08:13] Maar ik heb er zeker interesse in hoe dat precies uitgewerkt wordt.

[3:08:17] Dank u wel.

[3:08:18] Ik zie toch nog een vervolgvraag.

[3:08:19] Dit kost iets.

[3:08:20] Gaat u gang.

[3:08:21] Ja, even.

[3:08:22] VVD probeert het een beetje plat te slaan tot een soort van definitief strijd.

[3:08:26] Daar gaat het niet om.

[3:08:27] Het gaat erom dat we kijken wat is er nodig om die gezondheid voldoende te borgen.

[3:08:31] De expertgroep hebben we daarvoor aangewezen.

[3:08:33] Die heeft een aantal ook hele concrete punten.

[3:08:35] Laten we Ger nog even opzij zetten.

[3:08:37] Het gaat ook onder andere om die 90% reductie van die kankerverwenkende stoffen.

[3:08:41] Waarvan zeggen ze dat is er gewoon nodig.

[3:08:42] Daar hebben jullie ons voor aangewezen.

[3:08:45] Is de VVD bereid om dan die adviezen van de Ger, van de gezondheid-expertgroep, te omarmen?

[3:08:53] Dusdanig dat ze zeggen, als die adviezen er straks niet in die maatwerkafspraken zitten, dan gaat de VVD daar niet in mee.

[3:09:03] Meneer Buijsen.

[3:09:05] Het kabinet heeft een kabinetsreactie gegeven op de adviezen van de expertgroep.

[3:09:10] Een genuanceerd verhaal wat ons betreft en daar hebben wij vrede mee.

[3:09:16] Dank u wel.

[3:09:16] Tot slot dan uw laatste vraag.

[3:09:18] Dit kost iets.

[3:09:19] Gaat uw gang.

[3:09:20] Ja, precies.

[3:09:21] En nu komt het puntje bij het paaltje.

[3:09:23] De VVD is eigenlijk gewoon niet geïnteresseerd in die gezondheid.

[3:09:28] De VVD gaat erom om zo snel mogelijk belastinggeld van onze burgers... die het geld keihard nodig hebben, aan een bedrijf te geven... dat jarenlang verzaakt heeft te investeren in een toekomstbestendig bedrijf.

[3:09:42] Dus...

[3:09:44] Als de VVD ook bekijkt dat er heel veel economen zijn die ervoor waarschuwen dat straks Tata aan de belastinginfusie hangt, is de VVD bereid daar verantwoordelijkheid straks te nemen.

[3:09:56] Dat we straks 1, 2 miljard investeren in Tata, dat straks blijkt dat dat onvoldoende is en dat de belastingbetaler er meer voor moet betalen.

[3:10:05] Gaat de VVD daar de verantwoordelijkheid voor dragen?

[3:10:09] Ja, voorzitter, ik heb dit wel ook in het debat eerder aangegeven.

[3:10:12] Ik denk dat er wellicht een verschil zit tussen Partij van de Dieren en de VVD als het gaat over ambitie, als het gaat over gezondheid.

[3:10:19] Dat lijkt mij ook duidelijk in dit debat geworden.

[3:10:22] Tegelijkertijd zeggen wij als VVD ook, we zijn pragmatisch.

[3:10:26] En wellicht kunnen we niet honderd procent van de doelstelling van de Partij voor de Dieren halen.

[3:10:31] Nee, ik spreek goed.

[3:10:32] En de equivalent eraan de expertgroep.

[3:10:35] Maar het zou ons al heel verwaard zijn als we al grote stappen zouden kunnen zetten... in een tijdsframe wat gewoon binnen de maatwerkafspraken zou passen.

[3:10:44] En onze zorg is tegelijkertijd dat als wij die ambitie wel zouden omarmen... dat we in een juridisch traject komen wat ellenlang gaat duren... waar de omwonenden veel langer last gaan krijgen van gezondheidsschade.

[3:10:57] En dat is ook niet wat we willen.

[3:10:59] Dank u wel.

[3:10:59] Meneer Bamenga.

[3:11:01] Dank u wel voorzitter.

[3:11:03] Ik wil de staatssecretaris bedanken voor de antwoorden.

[3:11:07] Ik heb nog een aantal vragen.

[3:11:10] Om te beginnen nog wel de opmerking dat ik het bizar vind dat de VVD kenbaar maakt dat hij andere ambities heeft op gezondheid.

[3:11:19] Als het goed is zouden we met z'n allen dezelfde ambitie moeten hebben op gezondheid.

[3:11:23] Want dat is het allerbelangrijkste volgens mij.

[3:11:26] Zonder een goede gezondheid kun je namelijk heel weinig.

[3:11:33] Dank voor de toezegging als het gaat om het saneringsplan.

[3:11:37] Dat we dat in april, nou ja, het was voorzichtig maar...

[3:11:40] ik heb zelf in april opgeschreven, mogen ontvangen.

[3:11:46] Verder was ik nog benieuwd naar de lessen.

[3:11:49] Welke lessen de staatssecretaris kan trekken uit de situatie in België.

[3:11:55] En daarbij bedoel ik dus als het gaat om het samenstellen van het overzicht van de PFAS en ZZS lozingen.

[3:12:05] Welke lessen trekt de staatssecretaris daaruit waardoor het dus sneller zou kunnen eventueel

[3:12:09] in Nederland.

[3:12:11] En als dat niet sneller kan, ben ik wel benieuwd naar wat doen de Belgen wel wat wij niet kunnen.

[3:12:17] Daarnaast ben ik ook, nou ja, als het gaat om de toezegging rondom de blusschuimuitfasering, die heb ik gemist.

[3:12:27] Misschien dat de staatssecretaris daar nog op wil terugkomen.

[3:12:31] En vervolgens, ik had nog een vraag gesteld over dat...

[3:12:34] Dat gemiddelde laat ik nu even voor wat het is.

[3:12:39] Ik wil nog als tot slot een opmerking maken over de Kamervragen die onlangs beantwoord zijn.

[3:12:43] Volgens mij was het vandaag zelfs over PFAS.

[3:12:46] Die vond ik ontzettend sumier en ook slecht beantwoord.

[3:12:50] Dus ik heb daar dit debat weinig over gezegd, maar daar kom ik nog zeker op terug.

[3:12:57] Dank u wel.

[3:12:57] Daarmee beëindig ik nu de tweede termijn aan de zijde van de Kamer.

[3:13:03] De staatssecretaris aangegeven enkele minuten, vijf minuten nodig te hebben voor het voorbereiden van de beantwoording.

[3:13:10] Dus ik ga even voor enkele minuten schorsen en dan komen wij zo meteen bij u terug voor de tweede termijn aan de kant van het kabinet.

[3:13:18] Dank u wel.

[3:13:19] Tot straks.

[3:18:09] Ik heropen dit commissiedebat externe veiligheid.

[3:18:14] Ik zou graag het woord willen geven aan de staatssecretaris voor de beantwoording in de tweede termijn.

[3:18:19] Gaat u gang.

[3:18:20] Ja, dank voorzitter.

[3:18:22] Richting de heer Boutkan.

[3:18:24] Ik kom hier in een brief richting u op terug.

[3:18:27] In Jip en Janneke taal, zonder Engelse termen, voor het debat van 16 april.

[3:18:36] Ik hoor dat meneer Bouwt kan zeggen dat u geweldig bent.

[3:18:38] Dat we ook toch even op band gememoreerd hebben.

[3:18:41] Dan zijn we allebei blij, zeg ik, voorzitter.

[3:18:43] Dan kom ik bij de heer Gabriels.

[3:18:44] Die heeft mij vier vragen gesteld.

[3:18:47] De eerste vraag, kan ik toezeggen dat de ZSM en Ger komt... dat dat ook een harde voorwaarde is?

[3:18:54] Het antwoord is, ja, tuurlijk snap ik het ongeduld van de heer Gabriels.

[3:18:58] En ook de wens om tot de harde en geborgde afspraken te komen.

[3:19:01] Dat willen wij natuurlijk als kabinet ook.

[3:19:03] Ik heb u al toegezegd in een brief het hele proces tot een maatwerkafspraak inclusief tussenstappen te gaan schetsen.

[3:19:10] Dus dat zal ik ook richting u gaan doen.

[3:19:12] Tweede vraag is, kan ik per brief toezeggen hoe gezondheid wordt geborgd?

[3:19:18] Nou voorzitter, zoals in eerste termijn ook aangegeven, neemt het kabinet de resultaten van de GER indien beschikbaar mee.

[3:19:25] Maar dit is geen harde randvoorwaarde voor de afspraken.

[3:19:28] Tegelijkertijd, en dat is ook eigenlijk uw derde vraag...

[3:19:31] Wat gebeurt er als het taal zich niet houdt aan de afspraken?

[3:19:34] Wat zijn dan eventuele consequenties?

[3:19:36] We hebben de joint letter of intent.

[3:19:38] Sorry, ik heb nog geen Nederlands woord daarvoor, voorzitter.

[3:19:41] Waarin wij vastleggen welke afspraken wij maken.

[3:19:46] En ook daarover zullen wij u per brief informeren.

[3:19:48] Op die manier proberen wij dat vorm te geven.

[3:19:50] Dus dat is het antwoord dat ik ook in eerste termijn... op vier verschillende manieren heb proberen te geven, voorzitter.

[3:19:57] Laatste vraag van de heer De Gabriels.

[3:20:00] Kunnen we de vergunningen nog aanscherpen na... En wat staat hier dan, mensen?

[3:20:05] De maatwerkafspraak.

[3:20:08] Na wat?

[3:20:10] Na de maatwerkafspraak.

[3:20:11] Na de maatwerkafspraak, afgekort, voorzitter.

[3:20:15] Het antwoord is ja.

[3:20:16] Het reguliere proces van vergunningverlening, toesticht en handhaving blijft intact.

[3:20:20] De provincie is wel bevoegd gezag en blijft in deze uiteindelijk ook natuurlijk daarin leidend.

[3:20:25] Maar het kan dus wel na afloop van...

[3:20:30] Dan kom ik bij twee vragen van lid Kostiets.

[3:20:35] Kan ik per brief reageren op de reactie van de omwonenden... op het overleg over de fysieke leefomgeving...

[3:20:42] rond een advies.

[3:20:43] Op dit moment zijn ze bezig dat advies af te ronden.

[3:20:46] Op basis daarvan komen wij voor de zomer met een voorstel naar de Kamer.

[3:20:50] Dan zullen we ook reageren op de brief van de omwonenden.

[3:20:52] En tegelijkertijd zeg ik richting Liskostiets... wij zullen ook eerder richting omwonenden antwoorden... zodat zij op de hoogte zijn van deze procesmatige behandeling.

[3:21:02] Maar richting Kamer in ieder geval voor de zomer, voorzitter.

[3:21:08] Dan heb ik een tweede vraag van lid Kostiets.

[3:21:11] Die ging over verdere aanscherpingen van de actieagenda.

[3:21:13] Hoe staat het daarmee?

[3:21:15] Ik heb volgens mij al aangegeven dat ik in april een voortgangsbrief zal sturen.

[3:21:20] Daarna zal ik ook een tijdscherm opnemen.

[3:21:21] En in die voortgangsbrief zullen we ook specifiek ingaan op de motie van lid Kostiets om te komen tot verdere aanscherpingen.

[3:21:32] Dan heb ik nog een laatste.

[3:21:34] Die is van de heer Bamengda.

[3:21:36] Die ging ook over wat leren we van België onder andere.

[3:21:39] Nou, kijk, België is wel anders georganiseerd dan wij.

[3:21:42] Wij zijn decentraal, België is meer gecentraliseerd.

[3:21:46] Dus die hebben daar een andere manier van ingrijpen.

[3:21:48] Wij hebben het VTH-stelsel zoals wij dat hebben vormgegeven, waarbij bevoegd gezag gemeente of provincie is.

[3:21:55] België heeft dat op een andere manier vormgegeven.

[3:21:58] Dus werken ze ook op een andere manier daarmee.

[3:22:00] Laat onverlet dat we wel in goed contact staan met Vlaanderen... en ook wel van elkaar proberen te leren, zeg ik ook richting de heer Bamenga.

[3:22:07] België geeft overigens ook aan dat zij van ons leren... wat betreft het zeer zorgwekkende stoffenbeleid.

[3:22:12] Dus het is een wisselwerking over en weer.

[3:22:15] En dan was er nog een tweede vraag van de heer Bamenga... maar die hebben wij niet goed kunnen noteren, zeg ik, voorzitter.

[3:22:21] Misschien kan de heer Bamenga die herhalen.

[3:22:24] Meneer Bamenga.

[3:22:29] Ik heb meerdere vragen gesteld.

[3:22:31] Volgens mij heb ik ook een vraag gesteld over die blusschuim.

[3:22:36] Wanneer dat uitfasering zal plaatsvinden.

[3:22:40] Voor mij heb ik in eerste termijn daar uitgebreid antwoord op gegeven.

[3:22:43] En aangegeven dat daar verschillende data's zijn.

[3:22:47] Variërend van 2027 tot 2030 tot zelfs 10 jaar verder.

[3:22:51] Dus ik ben daar heel uitgebreid op ingegaan.

[3:22:54] Ik kan u wel nog een keer het antwoord voorlezen.

[3:22:56] Het is...

[3:22:58] Tot maximaal tien jaar, laat ik het zo zeggen.

[3:23:00] Maar afhankelijk van de verschillende sectoren.

[3:23:02] Volgens mij noemde ik ook als voorbeeld scheepvaart.

[3:23:06] Daar was een andere termijn dan voor op het land.

[3:23:08] Dus dat was het antwoord dat ik heb gegeven.

[3:23:11] Wellicht heb ik dat niet gehoord.

[3:23:13] Ik kwam ook een enkele minuut later binnen.

[3:23:16] Dus ik zal terug luisteren.

[3:23:20] Fijn dat we over en weer van elkaar kunnen leren, België-Nederland.

[3:23:23] Mijn vraag was inderdaad vooral wat wij in ieder geval kunnen leren vanuit België.

[3:23:31] Meneer de staatssecretaris.

[3:23:32] Volgens mij is dat ook een continu proces.

[3:23:34] Dat we gewoon naar elkaar kijken.

[3:23:36] En zaken die goed aanslaan in België.

[3:23:39] en kopieerbaar zijn naar Nederland, zullen we zeker niet nalaten als daar aanleiding toe is.

[3:23:43] Maar omgekeerd net zo hard.

[3:23:44] En we proberen ook, en dat was ook onder andere richting de beantwoording van de heer Buijsen van de VVD, rondom vuurwerk proberen we ook samen op te trekken.

[3:23:52] Dus ja, we proberen continu met de buurlanden om ons heen gezamenlijk hierin op te trekken en lessen van elkaar te leren.

[3:23:58] En uiteindelijk is het doel natuurlijk om zo goed mogelijk alles in beeld te krijgen en daardoor de juiste stappen te kunnen zetten rondom uiteindelijk de gezondheidswinst.

[3:24:09] Hartelijk dank.

[3:24:10] Ik zie dat het lid Korsiets nog één vraag heeft.

[3:24:13] Dat is de laatste die ik dan ook wil toestaan in deze termijn.

[3:24:17] Ja.

[3:24:18] Ja.

[3:24:19] Gaat uw gang.

[3:24:22] Eh... Nou, misschien dan toch... Ik heb verduidelijking nodig misschien over die joint letter of intent... en dan hoe dat samenhangt met de mer en de ger.

[3:24:30] Dat was eigenlijk mijn eerste vraag.

[3:24:33] Want het is voor mij nog steeds niet duidelijk...

[3:24:35] Als wij als Kamer, inclusief expertgroep, hebben gezegd... die Mer en de Ger moeten er eerst zijn... en dan kunnen we die afspraken pas beoordelen en rondkijken... komt er eerst de Mer en de Ger...

[3:24:51] en dan die Enjoyed Lent of Intent... waarin in ieder geval de lessen geleerd uit de Mer en de Ger worden meegenomen?

[3:24:57] Of komt dat later?

[3:25:01] Laat ik de vraag zo stellen.

[3:25:02] Kan de staatssecretaris misschien komende week met een brief komen... waarin dit verduidelijker wordt?

[3:25:08] Zodat ik, en niet in april, maar gewoon...

[3:25:10] op termijn, zodat we precies weten wat we wanneer kunnen verwachten.

[3:25:14] En hoe de staatssecretaris de snelheid achter die gezondheidsrapportages... en alles wat we daarvoor nodig hebben, erin kan brengen.

[3:25:23] Meneer de staatssecretaris.

[3:25:24] Ik kan toezeggen dat ik daar in een brief uitgebreid op terug ga komen... waarbij heel duidelijk is wat we via de GER of via de MER... en ook via de Joint Letter of Intent, wat daar de intenties achter zijn.

[3:25:36] En dan kunt u daar zelf uiteindelijk ook weer eventueel vervolgvragen over stellen...

[3:25:40] Maar daar zullen we schriftelijk in april uiterlijk op terugkomen.

[3:25:45] De 16e is nog een debat, voorzitter.

[3:25:48] De 16e april is er een debat, voorzitter.

[3:25:51] Voor dat debat kom ik hierop terug.

[3:25:53] Ja, dat is een concrete toezegging, zeg ik tegen lid Corsici.

[3:25:57] Gaan we als zodanig noteren.

[3:25:59] Dan wil ik de staatssecretaris bedanken voor de beantwoording in de tweede termijn.

[3:26:05] Ja, dan hebben we nog even wat administratie met elkaar te doen.

[3:26:08] En ik zou zeggen, ga er maar even goed voor zitten, want we hebben dertien toezeggingen.

[3:26:16] En ik ga ze allemaal oplezen.

[3:26:17] Ik hoop van de staatssecretaris dat hij mij corrigeert...

[3:26:22] Als het niet klopt, ik hoor het graag van de leden.

[3:26:25] Achteraf, als er dingen ontbreken, dan kunnen we dat nog even met elkaar uitkristalliseren.

[3:26:32] De eerste toezegging is een... Ik moet nog even aangeven dat lid Gabriels van GroenLinks Partij van de Arbeid een twee minuten debat heeft aangevraagd.

[3:26:40] De eerste toezegging is een toezegging aan het lid Kostiets.

[3:26:44] En dat is dat in april wordt de Kamer geïnformeerd in de voortgangsbrief actieagenda Industrie en Omwonenden over de tijdlijn voor de uitvoering van de acties uit de actieagenda.

[3:27:00] Dat klopt.

[3:27:01] Mooi.

[3:27:02] Dit kost iets.

[3:27:04] Misschien is dat een aparte toezegging nog.

[3:27:06] Maar waar het mij om ging, dat zei de staatssecretaris op het laatste tijdlijn... maar er is ook een motie in 2024 aangenomen in september... waarbij wordt gezegd, in medio 2025 neem je ook de volgende stap al... namelijk in het aanscherpen en et cetera, et cetera.

[3:27:20] Dus niet met een verdere tijdlijn.

[3:27:22] Dus is dat een aparte toezegging nog?

[3:27:25] Kijk even naar de staatssecretaris.

[3:27:27] Laat zeggen, het is niet zo'n onderdeel van de toezegging die ik gedaan heb.

[3:27:30] Maar we zullen proberen alles in dezelfde brief...

[3:27:33] richting een lidkost die ze beantwoorden.

[3:27:36] Ja, we gaan eerst even alle goede suggestie, meneer Bouk.

[3:27:39] We gaan even alle toezeggingen langs en dan noteer alsjeblieft even als ze omissies zijn.

[3:27:44] De tweede toezegging in april ontvangt de Kamer het methodisch kader van het RIVM voor de GER en de concept MER.

[3:27:52] En dat is een toezegging aan de hele commissie.

[3:27:55] Dan drie, voor de zomer ontvangt de Kamer de definitieve MER in het kader van de maatwerkafspraken met betrekking tot datastil.

[3:28:02] Dat is ook een toezegging aan de hele commissie.

[3:28:05] Toezegging 4.

[3:28:07] Uiterlijk in april ontvangt de Kamer de reflectie op het advies van expert Coenradi... over een overlapping, overkapping bij Tata Steel.

[3:28:18] En dat is een toezegging aan de lid Kostic.

[3:28:20] Dan nummer 5.

[3:28:22] Nadat de expertgroep Gezondheid Aymond zijn advies heeft uitgebracht... over de joint letter of intent... komen beide naar de Kamer met een begeleidende brief van de staatssecretaris.

[3:28:33] En dat is een toezegging aan de hele...

[3:28:35] Commissie.

[3:28:36] Dan nummer 6.

[3:28:38] In april komen de resultaten van het onderzoek... naar de verankering van het voorzorgsbeginsel naar de Kamer.

[3:28:43] Voor de zomer ontvangt de Kamer de routekaart... voorzorgsbeginsel beter toepassen.

[3:28:48] Dat is een toezegging aan de lid Gabriel.

[3:28:50] Die heb ik net ook al genoemd in het debat.

[3:28:53] Nummer 7.

[3:28:53] In het voorjaar ontvangt de Kamer een brief... over een nationaal productie- en lozingsverbod PFAS.

[3:28:59] Dat is een toezegging aan meneer Bamenga.

[3:29:03] Dan nummer 8.

[3:29:04] In het tweede kwartaal ontvangt de Kamer het werkplan van de Rijkscoördinator PFAS.

[3:29:08] En dat is een toezegging aan meneer Gabriels en meneer Buijsen.

[3:29:14] Ik kijk even naar de staatssecretaris, maar dat klopt.

[3:29:17] Dan naar verwachting nummer 9.

[3:29:19] Naar verwachting wordt de Kamer voor de zomer geïnformeerd over de uitkomsten en het vervolg van de evaluatie van de PIRO-richtlijn.

[3:29:27] En dat is een toezegging aan meneer Buijsen.

[3:29:30] Nummer 10.

[3:29:31] Drie weken na het gesprek met de plastic recyclingbedrijven... ontvangt de Kamer hiervan een schriftelijke terugkoppeling.

[3:29:38] En dat is een toezegging aan meneer Boutkamp.

[3:29:41] Nummer 11.

[3:29:42] De Kamer wordt in Jip- en Janneke-taal geïnformeerd... over de relatie tussen de circulaire plasticnorm en koffiebekers.

[3:29:50] En dat is een toezegging aan meneer Boutkamp.

[3:29:54] Nummer 12.

[3:29:56] Op basis van het advies van het overlegorgaan Fysieke Leefomgeving... wordt de Kamer voor de zomer geïnformeerd.

[3:30:03] Tevens ontvangt de Kamer een reactie op de brief van ontwonenden.

[3:30:06] En dat is een toezegging aan het lid Kostic.

[3:30:09] Dan nummer 13.

[3:30:11] De Kamer wordt geïnformeerd over de intenties ten aanzien van de MER, de GER en de Letter of Intent.

[3:30:17] En dat is een toezegging aan het lid Kostic.

[3:30:21] En die komt uiterlijk in april.

[3:30:24] En dan kijk ik even naar de staatssecretaris.

[3:30:27] Of ik gekke dingen heb gezegd.

[3:31:15] Er was even wat onduidelijkheid, voorzitter, over de brief met het methodisch onderzoek van de RIVM over de GER en het concept MER.

[3:31:24] Die hebben we inderdaad toegezegd, die komen in april.

[3:31:27] Het is wel iets anders dat we ook in de brief apart nog zullen toelichten wat de verhouding is, dat was ook lichting, dit kost iets, over MER, GER en Joint Letter of Intent.

[3:31:40] Eerst even meneer Bamenga.

[3:31:41] Die had nog als eerste een opmerking.

[3:31:43] Ja, volgens mij heb ik het heel veel gesproken over de saneringsplan.

[3:31:47] En heb ik daar ook toezeggingen op gehoord.

[3:31:49] Maar die heb ik niet teruggehoord in de lijst.

[3:31:56] Dus de vraag of de Kamer daar dan over wordt geïnformeerd.

[3:31:59] En dan kijk ik toch heel even naar de staatssecretaris.

[3:32:05] De heer Bamenga heeft gelijk.

[3:32:06] Pakken we mee de brief van april.

[3:32:08] Ik heb een Q2.

[3:32:10] Oh, Excel.

[3:32:11] Dat was de discussie over april of Q2.

[3:32:14] Ik zei Q2, de heer Bemengen zei april.

[3:32:16] Mijn streef is zo snel mogelijk in Q2 en misschien wel in april.

[3:32:22] Dan is dat opgehelderd.

[3:32:23] Het lid Kostic.

[3:32:26] Ja, eigenlijk onderdeel van die toezegging waar de staatssecretaris net al naar verwezen.

[3:32:30] De brief in april over de Germer en joint letter of intent.

[3:32:34] Mijn vraag in dat pakket was dat de staatssecretaris ook daarin meeneemt.

[3:32:39] Welke maatregelen hij neemt om het proces rond de Germer en de Mer juist ook te versnellen.

[3:32:43] Zodat het allemaal tijdig gebeurt.

[3:32:45] Omdat we dus zien dat die Mer vertraging heeft opgelopen.

[3:32:48] Dat lag toch echt aan Tata's kant.

[3:32:49] Dat lag op niemand anders kant.

[3:32:51] En de staatssecretaris kan zich in ieder geval inspannen om bij Tata op te vragen dat het eerder komt.

[3:32:56] In ieder geval beschikbaar onder embargo bij de mensen die bij de onderhandelingen in ze zitten en bij de mensen die over gezondheid gaan, expertgroep gezondheid en RIVM.

[3:33:06] Kunt u de brief nog wat uitbreiden?

[3:33:07] Ja, ik had dat ook in eerste mei volgens mij gezegd dat ik bereid was om dat te doen.

[3:33:12] Dus u had het ook als een toezegging kunnen krijgen, maar ik kan het ook in de brief meenemen.

[3:33:17] Oké, geregeld.

[3:33:17] Ik ga even kijken naar meneer Boutgaan.

[3:33:19] U heeft nog een verzoek.

[3:33:21] Ja, voorzitter.

[3:33:22] Als de staatssecretaris dat toch had uitpleisen... Ik had in mijn eerste termijn ook gevraagd hoe dat nou precies zat... met die verschil van mening tussen de Omgevingsdienst en Tatenstiel... over wel of niet de meer aanleveringconcept.

[3:33:36] Dus als u dat toch wil uitzoeken, neem dat dan gelijk mee.

[3:33:38] Want ik hoor het lid Kostiets nu regelmatig zeggen... het ligt bij Tatenstiel, maar misschien dat ook bij de Omgevingsdienst... even gecheckt kan worden hoe het nou precies zat.

[3:33:48] Wij zullen grondig napluisen en ook richting Kamer communiceren hoe het precies heeft gelopen en wat uiteindelijk daar de consequentie van is.

[3:33:58] Dan zijn we volgens mij rond met elkaar.

[3:34:01] Dan wil ik de staatssecretaris en de ambtelijke ondersteuning van harte bedanken.

[3:34:06] Ik wil de leden bedanken voor het goed gevoerde debat met elkaar.

[3:34:11] Dat was hartstikke nuttig.

[3:34:13] Ik wil de mensen op de publieke tribune bedanken.

[3:34:16] Ik wil de mensen bedanken die thuis meekeken.

[3:34:20] De bodendienst van de Kamer en de ondersteuning.

[3:34:23] En daarmee sluit ik hierbij dit debat.