Herstel Groningen

[0:00:00] Goedemorgen, dames en heren.

[0:00:03] Welkom alle mensen op de publieke tribune bij dit commissiedebat Herstel Groningen.

[0:00:09] Ik wil ook de mensen hartelijk welkom meten die dit op afstand volgen.

[0:00:13] Waarom welkom aan de staatssecretaris.

[0:00:17] Goedemorgen ook aan de leden.

[0:00:18] We gaan beginnen met dit commissiedebat.

[0:00:21] Dat doen we door te beginnen met de...

[0:00:25] is tenminste aan de kant van de Kamer.

[0:00:27] Ik zal dit debat voorzitten, alleen ik zal later in dit debat ook naar een ander debat toe moeten.

[0:00:30] En dan kijken we even.

[0:00:32] Er zijn meerdere leden die daar mee te maken hebben.

[0:00:35] Dat zal vermoedelijk rond de tweede termijn zijn.

[0:00:38] We kijken even hoe we dat dan opvangen ten aanzien van het voorzitterschap.

[0:00:43] En de heer Holman heeft een... Ja, een beetje in dat kader een voorstel van orde.

[0:00:50] Want sommige moeten om half twee weg, sommige moeten echt stipt om twee uur weg.

[0:00:54] De verleiding, mijn ervaring leert dat de verleiding hier groot is... om zowel te bespreken wat in de commissie Mijnbouw moet... als in de commissie Herstel Groningen.

[0:01:03] Ik vraag u om u, de voorzitter, om toch een beetje te bewaken... dat we het hier echt hebben over Herstel Groningen... en zaken die in de commissie Mijnbouw aan de orde moeten komen... die in de commissie Mijnbouw aan de orde te stellen.

[0:01:14] Dat lijkt me een prima verzoek, ook gezien de agenda.

[0:01:20] Ik zou willen voorstellen dat we vijf minuten spreektijd hebben in de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[0:01:25] Ik zou willen voorstellen om geen beperking op te leggen aan de interrupties.

[0:01:30] Alleen ik vraag jullie dan wel om korte interrupties te pleren.

[0:01:33] Mocht dat niet lukken, dan ga ik wandelmeren.

[0:01:35] Dan gaan we richting vijf interrupties.

[0:01:37] Als het lukt om elkaar kort te interrumperen, dan hebben we een levendig debat aan de kant van de Kamer in de eerste termijn.

[0:01:42] En dan zien we ook uit naar de beantwoording van de staatssecretaris.

[0:01:44] Ik wil als eerste het woord geven aan mevrouw Beckerman namens de SP.

[0:01:47] Ga te gang.

[0:01:48] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:01:50] De ongelijkheid tussen gelupeerde Groningers is nog steeds gigantisch.

[0:01:54] En met nieuwe regelingen groeit deze ook.

[0:01:56] Zoals vorige week met de gepresenteerde verduurzamingsregeling.

[0:01:59] De ene wel, de volgende niet.

[0:02:01] Geld is leidend en niet wat goed is voor Groningen.

[0:02:03] En met Julian Bussoff heb ik deze regeling gestuit.

[0:02:06] En we gaan hier nog over spreken.

[0:02:08] Maar in dit debat vragen we aandacht voor de grote verschillen die blijven ontstaan en niet worden opgelost.

[0:02:14] En twee gemeenten mailden ons daarover en ik citeer.

[0:02:19] NCG krijgt niet de ruimte om conform de voorbereiding tot besluitvorming te komen.

[0:02:23] De staatssecretaris heeft meermalen aangegeven dat kosten wat kost niet opgaat voor de verschillen.

[0:02:28] En, tweede letterlijk citaat, gemeente wordt gevraagd om verschillen in beeld te brengen.

[0:02:33] In tegenspraak met kosten wat het kost zou maar een beperkt budget beschikbaar zijn, waar NCG niet over kan beschikken zonder een overzicht van de verschillen.

[0:02:40] Maar vanwege de vele onzekerheden is er geen limitatieve lijst van verschillen in kaart te brengen.

[0:02:45] En hiermee zitten we dus vast in een cirkeltje.

[0:02:47] Geen inzicht in de resterende versterkingsopgave zorgt ervoor dat je geen aanpak hebt voor de verschillen.

[0:02:52] Geen aanpak voor verschillen is geen geld.

[0:02:54] En dit is dus een heel geldgedreven redenering.

[0:02:57] Aangeschieden de verschillen niet vallen onder kosten wat kost, waardoor de bestaande middelen leidend zijn in plaats van het oplossen van de verschillen.

[0:03:04] Klopt dit?

[0:03:05] Vragen we aan de staatssecretaris.

[0:03:07] En op deze manier kun je toch niet de problemen oplossen.

[0:03:11] En met Julian Bushof deed ik bij de begroting een amendement in om verschillen aan te pakken.

[0:03:15] Dit is immers beloofd aan de bewoners.

[0:03:17] Maar veel coalitiepartijen zeiden ja, wacht maar tot de voorjaarsnota.

[0:03:21] En aan hen vragen we ook ja, en nu?

[0:03:23] Wat gaan we doen?

[0:03:25] In debat na debat vragen we hier aandacht voor slechte rapporten van de NCG.

[0:03:29] En gelukkig komt er na de uitzending van Poynter ook enige beweging in.

[0:03:33] Maar wat gaan we doen voor alle gedupeerden die een rapport hebben dat ze niet vertrouwen?

[0:03:36] Deelt de staatssecretaris onze mening dat deze ook met terugwerkende kracht moeten kunnen worden herzien?

[0:03:41] In lijn met het aangenomen amendement Beckerman-Bussoff.

[0:03:44] En wanneer kan de regeling operationeel zijn voor extra technische en juridische steun voor gedupeerden?

[0:03:50] Voorzitter, Groningen is prachtig mede vanwege ons unieke erfgoed.

[0:03:54] En dat erfgoed heeft zware klappen gekregen.

[0:03:57] En nu is er eindelijk een aanpak waarbij monument-eigenaren zelf regie hebben en hun monument kunnen herstellen en versterken.

[0:04:03] Of toch niet?

[0:04:04] Want ook met die aanpak lijkt het weer mis te gaan.

[0:04:07] En zij schrijven ons, wat begon als een hoopvolle doorbraak in Groningse versterkingsdossier, dreigt te verzanden in een bestuurlijke schijnbeweging.

[0:04:15] Zo schrijft de gemeening Groningen Monumenten Eigenaar ons.

[0:04:18] Hoe kan het, vragen we de staatssecretaris, dat het weer misgaat?

[0:04:21] En waarom schuift u een onafhankelijke pilot opzij en brengt u de uitvoering weer terug onder de vleugels van uw eigen ministerie?

[0:04:27] Is dat wat u bedoelt met bewoners centraal?

[0:04:30] En wilt u alsnog onderzoeken hoe de pilot wel onafhankelijk kan worden voortgezet?

[0:04:36] Debat na debat vragen we ook aandacht voor de mensen die bij de versterking in badge 1588 zitten.

[0:04:41] En ditmaal wil ik aandacht vragen voor mensen in deze badge die nog steeds wachten op de versterking.

[0:04:46] Wat vindt de staatssecretaris ervan?

[0:04:48] Dat deze mensen moeten loten om een nieuwe versterkte woning te krijgen op sommige plekken.

[0:04:52] En ik sprak met twee gezinnen.

[0:04:54] Eén gezin was ingeloot voor een nieuwe woning en het andere gezin niet.

[0:04:58] Het gezin dat is ingeloot, zij hebben nu weliswaar zicht op een nieuwe woning, maar zij hebben net als hun buren tandem een rapport laten maken wat het dan allemaal kost.

[0:05:06] En wat blijkt, zij komen allemaal geld tekort, soms 10.000 euro's.

[0:05:11] En dan het gezin dat is uitgeloot.

[0:05:13] Zij moeten nu weer jaren wachten.

[0:05:16] En de enige plek waar nog woningen komen is precies waar zij wonen.

[0:05:22] Maar dan is het ook nog steeds niet zeker dat zij worden ingeloot.

[0:05:25] Dat is toch echt een vrij waanzinnige situatie.

[0:05:28] Je kunt dus uitgeloot worden voor de plek waar je nu woont.

[0:05:32] Wat wil de staatssecretaris doen?

[0:05:34] Kan het opkoopinstrument weer worden ingezet voor mensen die het wachten zat zijn en weg willen?

[0:05:39] En wat gaat hij doen voor de mensen die wel willen blijven?

[0:05:42] En debat na debat vragen we ook aandacht voor huurders.

[0:05:45] Herkent de staatssecretaris dat voor veel huurders de woonlasten veel te hoog worden?

[0:05:49] En er ook grote verschillen zijn tussen dezelfde woningen betreft aanvangshuren.

[0:05:53] En veel huurders in versterkte woningen hebben nu zonnepanelen en zij betalen daaraan mee via of een EPV of via de servicekosten.

[0:06:01] En zij betalen nu alweer veel meer en gaan straks na de afschaffing van de salderingsregeling nog veel meer betalen.

[0:06:09] Wat vindt de staatssecretaris daarvan?

[0:06:10] Wat wil hij voor hen doen?

[0:06:11] En herkent de staatssecretaris dat er nog steeds veel problemen zijn met belastingen en huurders en kopers kwijtschelding verliezen en er veel onbekendheid is?

[0:06:19] Voorzitter, mijn laatste onderwerp voor vandaag.

[0:06:22] Het stroomnet is door SODM benoemd als een van de zwakke plekken in de voortgang van de versterkingsoperatie.

[0:06:28] En wij horen nu van bewoners uit Overschil dat zij keer op keer te kampen hebben met stroomstoringen.

[0:06:34] Een flesje opwarmen voor de baby lukt dan niet, mailt iemand ons.

[0:06:37] En zij hebben zelfs de situatie dat apparaten tekort gaan.

[0:06:40] Maar je ziet nu dat zij nog tien jaar moeten wachten voor verzwaring.

[0:06:44] Herkent de staatssecretaris dat dit echt een bottleneck kan zijn voor de versterking?

[0:06:48] En waar is het plan om in het versterkingsgebied het net versneld aan te pakken?

[0:06:52] Dank u wel, voorzitter.

[0:07:00] Op 7 maart hebben wij een bezoek gelegd in Groningen... op uitnodiging van de staatssecretaris.

[0:07:07] En dat hebben wij al zeer goed en plezierig ervaren.

[0:07:11] Ik wil het accent in mijn verhaal in ons betoog iets anders leggen dan mevrouw Beckerman.

[0:07:15] Maar ik heb volledig aansluiting bij een heleboel vragen die zij heeft gesteld.

[0:07:19] En ik wil niet in herhaling treden.

[0:07:23] Ik ben zeer benieuwd wat de staatssecretaris daar op de antwoorden heeft.

[0:07:27] In het gesprek met de IMG hebben we wel gezien...

[0:07:30] ze voortvarend bezig zijn.

[0:07:32] Je bent onder de indruk van de grote aantallen per week... die afgehandeld moeten worden.

[0:07:36] Je ziet duidelijk dat de intentie is om echt de efficiëntie te verbeteren... en de organisatie te verbeteren.

[0:07:43] En dat lukt ook in behoorlijke mate.

[0:07:45] Maar dan toch blijven een heleboel vragen... die mijn collega net heeft gevraagd, blijven aan de orde.

[0:07:53] Wat we ook die dag hebben gezien... is dat je bezig bent met een sociale agenda en een economische agenda...

[0:07:59] En daar liggen nu voorstellen voor concepten hoe we dat gaan doen.

[0:08:03] Graag wil ik daar wat over zeggen.

[0:08:05] Want we zijn best onder indruk van de energie die er is om daar invulling aan te geven.

[0:08:10] En dat we toch vragen zijn, hoe ga je dat invullen en wat ga je daar concreet mee doen?

[0:08:16] Hoe ga je daadwerkelijk een nieuw begin maken?

[0:08:19] En hoe kun je daadwerkelijk tegemoetkomen aan de daadwerkelijke wensen van de Groningers, van de inwoners uit de dorpen...

[0:08:28] om datgene te doen dat je ook kunt zeggen van... ja, eindelijk wat er is omgekeken naar Groningen... eindelijk kunnen we wat doen wat wij zouden willen... om alles wat ons aangedaan is met de gaswinning... toch een beetje te compenseren... en ook daar de Groningers baard bij te laten hebben.

[0:08:49] Dus over de schaadafhandeling van... ja, dat gaat nog jaren duren... en wij realiseren ons ook dat dat de doelstellingen van...

[0:08:57] In de tijd dat je het wilt doen, dat we het best langer kunnen doen.

[0:09:01] Ook daar horen we de staatssecretaris over.

[0:09:05] Maar dan over de regio.

[0:09:09] We horen en zien echter dat de regio toch nog wel steeds daaronder moet leiden.

[0:09:13] En dat de versterkingoperatie traag loopt.

[0:09:16] En dat er grote verschillen zijn in de toepassing.

[0:09:18] Dus wij vragen ons dan ook af van hoe tevreden de Groningers daarover zijn.

[0:09:24] En ook de vraag van...

[0:09:25] We realiseren ons dat de staatssecretaris er bovenop zit.

[0:09:29] Maar kan de staatssecretaris ook aangeven hoe hij dat serieus neemt en hoe hij daarmee omgaat met Groningen en in het Drenthe?

[0:09:36] En in welke mate er sprake is van goed overleg met de kwartiermakers, met de staatssecretaris en vooral ook met de bewoners?

[0:09:43] Bezoekt de staatssecretaris werkelijk de buurten om met eigen ogen te zien hoe de situatie...

[0:09:53] Volgt u me toch?

[0:09:53] Ik denk dat de mensen het kunnen verstaan.

[0:09:57] Dus bezoek de staatssecretaris werkelijk de buurten... om met eigen ogen te zien hoe de situatie zich door het hele gebied ontwikkelt.

[0:10:05] Voor het weekend ontstond er bovendien opnieuw onrust over het opslaan van kernafval in de Groninger Zuidkoepels.

[0:10:11] In Pieterburen, Ontswerdenboer, Tangen.

[0:10:13] Groningers willen dat niet.

[0:10:15] En het lijkt ook niet logisch, tenzij er een kerncentrale in Eemshaven zou komen.

[0:10:20] Maar wat nieuw sociaal contract betreft komt er helemaal geen kerncentrale.

[0:10:25] In Eemshaven.

[0:10:26] De locatieprocedure bij KGG loopt.

[0:10:30] Maar het nieuwe sociaal contract dient morgen bij het twee minuten debat kernenergie.

[0:10:34] Voordat het besloten wordt vooral duidelijk een spreek uit motie in.

[0:10:37] Hierover.

[0:10:38] De heer Ommel heeft een interruptie van mevrouw Beckerman.

[0:10:42] Dat kan u ook mooi zonder de bel.

[0:10:44] Ja, voorzitter.

[0:10:45] En ook wij hebben moties om die zoutkoepels niet te gaan gebruiken.

[0:10:50] Voorzitter, mijn vraag gaat over de ongelijkheid.

[0:10:52] Want kijk, we kunnen dat als Kamer debat na debat aankaarten.

[0:10:56] We kunnen die schijnende verschillen laten zien.

[0:10:59] Maar dat doen we natuurlijk nu al een hele tijd.

[0:11:02] En er is een parlementaire enquête geweest.

[0:11:06] Toen is er een rapport gekomen van Van Geel.

[0:11:09] Ja, en nu zijn we weer jaren verder.

[0:11:12] Wat gaan we doen?

[0:11:13] Vraag ik aan de heer Holman, één seconde.

[0:11:16] Want bij de debat over de begroting is er een amendement ingediend... en werd er gezegd, ja, we hebben nu geen geld, wacht maar op de voorjaarsnota.

[0:11:24] Is een nieuw sociaal contract ook bereid om te zeggen... ja, we moeten dit oplossen en als daar geld bij moet, dan moet daar geld bij?

[0:11:33] Heel man.

[0:11:36] Ik wil graag van de staatssecretaris horen hoe hij daar tegenaan kijkt, dat probleem oplost...

[0:11:41] Voor zover het op te lossen is.

[0:11:42] Want ik kom ook wel tot de conclusie dat de ongelijkheid gewoon nooit op te lossen is in zijn geheel.

[0:11:47] Er blijft altijd een grens van dat de een wel iets krijgt en de andere niet.

[0:11:51] Ik ben het volledig met u eens dat dat zo minimaal mogelijk moet zijn dat je dat doet.

[0:11:57] Volgens mij is hier in de Kamer ooit afgesproken dat geld geen beperking mag zijn om het probleem in Groningen op te lossen.

[0:12:04] Of whatever it takes.

[0:12:05] Ik heb vorige keer ook gevraagd van, als er tekorten is bij het uitvoeren van de commissie van Geel, van hoeveel is dat en hoe gaan we dat oplossen?

[0:12:13] Ja, dat zijn de vragen die de staatssecretaris moet beantwoorden en daar een voorstel voor moet geven.

[0:12:18] En ja, eigenlijk wacht ik daar gewoon op.

[0:12:23] Dat is dus heel relevant, want u zegt whatever it takes.

[0:12:26] En dat is dus eigenlijk een letterlijk citaat, kosten wat kost.

[0:12:30] En u vindt dus, en daar wil ik graag een bevestiging op, dat dat dus moet gelden voor die...

[0:12:35] Verschillen.

[0:12:36] Want daar zit precies de crux.

[0:12:40] Is het beperkt geld of is het kosten wat kost?

[0:12:42] En als het kosten wat kost is, dan ben ik daar erg blij met dat antwoord.

[0:12:47] Ja, ik houd me aan datgene wat afgesproken is.

[0:12:52] Wij hebben de Groningers beloofd dat wij problemen op gaan lossen.

[0:12:55] Ik ga niet in detail zeggen wat verschil wel of niet gehonoreerd moet worden.

[0:13:00] Dat kan ik niet overzien.

[0:13:01] En dat vind ik echt iets van IMG in overleg met de staatssecretaris... waar hij de analyse mee moet maken.

[0:13:07] Dus ik heb geen zicht op of de middelen die nu beschikbaar zijn... kunnen doen wat je wilt...

[0:13:13] Volgens mij gaat er nog niks niet door in Groningen vanwege geld.

[0:13:20] Ja, voorzitter, eigenlijk op ditzelfde punt.

[0:13:23] Want er kent dan nieuw sociaal contract dat het eigenlijk bijna onmogelijk is om nu op voorhand al aan te geven hoeveel geld er precies nodig is om alle verschillen die er zijn op te lossen.

[0:13:36] Ik denk dat het een hele moeilijke opgave is om in te schatten hoeveel geld je nodig bent.

[0:13:42] Ik bedoel...

[0:13:43] Bij de presentatie van de IMG hebben we gezien hoeveel duizenden schadegevallen erbij gaan komen en hoeveel er nog afgehandeld moet worden naast de 450.000 ongeveer die al afgehandeld zijn.

[0:13:54] Ja, ik kan moeilijk inschatten wat daarvoor begroot moet worden om dat allemaal adequaat af te handelen.

[0:14:00] Dan ben ik toch echt afhankelijk van de staatssecretaris.

[0:14:04] Maar voorzitter, is dit nou niet precies het punt?

[0:14:06] Dat het heel moeilijk is om nu alvast op voorhand aan te geven hoeveel het gaat kosten om die verschillen op te lossen.

[0:14:14] En dat je precies daarom het uitgangspunt hanteert, kosten wat het kost.

[0:14:18] Onderschrijft Nieuw Sociaal Contract precies deze redenering met als uitgangspunt dus kosten wat het kost.

[0:14:25] Er is een parlementaire enquête geweest.

[0:14:27] Er is wat beloofd aan de Groningers.

[0:14:28] En daar moet je gewoon uitvoering aan geven.

[0:14:30] En er is geen maximering in de toekomst op het budget gesteld.

[0:14:36] Dus ik wacht af wat er komt.

[0:14:43] Nou, voorzitter, als dan blij dat er op dit moment al verschillen opgelost moeten worden... maar dat daar te weinig budget voor beschikbaar is.

[0:14:52] Gewoon heel concreet, er zijn verschillen, kunnen ze misschien binnenkort wel aandragen... die opgelost kunnen worden als er meer budget beschikbaar zou komen.

[0:15:00] Dan hoor ik dus eigenlijk heel concreet nieuw sociaal contract zeggen.

[0:15:03] Dan zullen wij dat absoluut steunen.

[0:15:06] Ja, ik denk dat u deze vraag aan de staatssecretaris moet stellen... en dat hij aan moet geven van...

[0:15:13] Wat er te koten is en wat er is.

[0:15:15] En het is in eerste instantie aan de staatssecretaris om te regelen dat datgene wat afgesproken is in Groningen, om dat te kunnen uitvoeren.

[0:15:24] Voorzitter, dat was niet het antwoord op mijn vraag.

[0:15:25] Ik vroeg heel concreet aan het Nieuw Sociaal Contract of zij kunnen toezeggen dat zij het budgetrecht ligt bij de Kamer.

[0:15:33] Of zij voorstellen vanuit de Kamer zullen steunen als heel concreet wordt aangedragen.

[0:15:38] Hier zijn verschillen die opgelost kunnen worden met budget dat nu niet toereikend is.

[0:15:42] En we stellen daar meer budget voor beschikbaar.

[0:15:44] Steunt NRC dat dan?

[0:15:45] De heer Holman.

[0:15:47] Ja, voorzitter.

[0:15:48] Ik val in herhaling.

[0:15:50] Misschien wil de heer Bussoff iets weten.

[0:15:52] Als ik niet ga overzien van wat de claim zal zijn in de voorjaarsnota van de staatssecretaris.

[0:15:58] Of er überhaupt een claim is, dat weet ik niet.

[0:16:01] Ik wacht gewoon af wat de staatssecretaris hierop zegt.

[0:16:03] En als hij een begroting kan maken van.

[0:16:06] en inzichtelijker maken hoeveel geld er te koop komt, dan hoor ik dat graag.

[0:16:09] En nogmaals, wij vinden dat datgene wat Groningen belooft is, dat dat gehonoreerd moet worden.

[0:16:14] En wij vinden datgene wat geld nodig is voor de toekomst om de zaken op te lossen, dat dat gewoon beschikbaar moet komen.

[0:16:23] Dank u wel, mevrouw Brieke.

[0:16:24] Ja, voorzitter, dit gesprek voeren we denk ik nu al een heel aantal commissies lang.

[0:16:31] Waarbij we ook bij iedere begroting eigenlijk zien dat de oppositie in verschillende coalities of gezamenlijk voorstellen neerlegt.

[0:16:39] En op het moment dat het kabinet demissionair was, dat ook nog weer door partijen heen liep.

[0:16:45] Maar allemaal met het doel, voer commissie van Geel goed uit...

[0:16:49] Breng daar genoeg financiën voor bij elkaar.

[0:16:51] Is er dan later nog meer nodig, zien we dat.

[0:16:53] Maar dan hebben we in ieder geval een stevig bedrag staan om aan de slag te gaan.

[0:16:57] Ook conform de raming van Van Geel destijds.

[0:17:00] En van meerdere coalitiewoordvoerders, van de heer Holman, eerder van de heer Vermeer van BBB.

[0:17:07] Nu zit zijn collega er.

[0:17:09] Heb ik begrepen, deze voorjaarsnota gaan we dat wel regelen.

[0:17:13] Zodat we aan de start...

[0:17:15] Dat we daar ook geen gedoe meer over hebben.

[0:17:18] Kan ik daar nog steeds op rekenen?

[0:17:19] Want dat geeft me een beetje zorgen als ik nu naar de antwoorden luister van collega Holman.

[0:17:24] En ik hoop echt gewoon dat we dat komend voorjaar gaan regelen.

[0:17:27] En dan kunnen we daarin ook gewoon verder.

[0:17:32] Nou, ik hoop dat mevrouw Becker en de heer Beurshof straks aan kunnen geven van hoeveel geld er tekort is, welke claim er ligt.

[0:17:38] Want dat vragen ze mij in feite ook.

[0:17:41] En nogmaals, ik zit niet in het kabinet, wij zitten niet in het kabinet.

[0:17:45] De staatssecretaris zit in het kabinet, die gaat plannen maken, die bespreekt de voorjaarsnota, die gaat het voorleggen aan de Kamer.

[0:17:51] En wat er dan voor ligt, dat zullen we dan gaan bekijken.

[0:17:54] Ik wil even aangeven dat we een ordentelijk debat met elkaar doen.

[0:17:57] Wat niet buiten de microfoon gesnaald bij mij betreft.

[0:18:02] En gesproken.

[0:18:02] Dat doen we in de microfoon.

[0:18:04] Ik geef mevrouw Bikker weer het woord.

[0:18:06] Ja, voorzitter, zo is dat.

[0:18:09] Nou, dat is natuurlijk ook al meerdere keren neergelegd, zou ik richting collega Holman willen zeggen.

[0:18:14] Ook in de amendementen hebben we dat concreet gemaakt.

[0:18:17] We hebben geluisterd naar de commissie van Geel.

[0:18:20] En dan kan je natuurlijk nog kijken welke bandbreedte pak je.

[0:18:23] Of je naar 1,8 miljard kijkt of naar 1,3 miljard.

[0:18:27] In beide gevallen moet je daar een onderbouwing bij leveren.

[0:18:29] Dat zou ik ook belangrijk vinden.

[0:18:32] Maar die ligt er, met het rapport van Geel zou ik willen zeggen.

[0:18:34] En als collega's vanuit de coalitie zouden zeggen wij willen daar van afwijken.

[0:18:39] Nou dat kan natuurlijk, maar dan moet u daar met een verhaal komen.

[0:18:42] Dus onze inzet is daarin helder.

[0:18:45] Belangrijker nog dan het bedrag vind ik dat de mensen die echt te maken hebben met ook grote verschillen.

[0:18:51] Dat die niet eindeloos gaan zitten wachten omdat wij dit in Den Haag niet geregeld hebben.

[0:18:56] En dat is wel mijn zorg als ik in de brief lees dat de staatssecretaris zegt...

[0:19:00] Kijk, die kleine verschillen, dat mag dan wel met lokale stuurgroepen geregeld.

[0:19:07] Maar als het meer gaat kosten, gaat de staatssecretaris zelf besluiten.

[0:19:10] Ja, dan halen we het weer hier naartoe.

[0:19:13] Als dan ook nog eens onduidelijk is of er geld gaat zijn, wanneer dat gaat komen... en de staatssecretaris daarin niet de duidelijke steunkracht van de coalitie... maar die zeggen eerst nee, u moet bij ieder bedrag aantonen waar het vandaan komt... ja, dan gaan we natuurlijk het paard achter de wagen spannen.

[0:19:28] En als ik de Groningers nou iets gun, dan is dat het paard voor de wagen loopt.

[0:19:31] Want ze hebben al lang genoeg gewacht.

[0:19:34] In essentie verschillen we niet zoveel van mening, voorzitter.

[0:19:37] Ik zou de discussie in een vraag willen formuleren naar de staatssecretaris toe.

[0:19:42] Hoe kijkt u tegen een discussie aan?

[0:19:44] Kunt u kwantificeren van wat het probleem is?

[0:19:46] En kunt u duiden en aangeven hoe u hiermee omgaat?

[0:19:49] Hoe de staatssecretaris hiermee omgaat?

[0:19:51] Dan wil ik er kort graag aan.

[0:19:53] Heel kort.

[0:19:54] Maar onderschrijft collega Holman dat met het rapport van Geel... er al een duidelijk bedrag is genoemd waar we in ieder geval aan moeten denken?

[0:20:02] Holman.

[0:20:03] Ik herhaal, voorzitter, wij vinden dat van geheel, maar dat vindt geloof ik iedereen, dat die uitgevoerd moet worden.

[0:20:09] En als daar kwantitatief middelen voor nodig zijn die er nu niet zijn, dan verwacht ik van het kabinet dat ze aangegeven wanneer en in welke lange jaarbegroting dit aangegeven is en hoe dat ingevuld moet worden.

[0:20:25] Dus volgens mij is daar weinig misverstand over hoe een nieuw sociaal contract erin steekt.

[0:20:34] Mevrouw Beckerman, ik keek nog even rond of u uw betoog kon vervolgen.

[0:20:38] Er is natuurlijk wel misverstand over, want NSC heeft het vorige voorstel weggestemd.

[0:20:45] En dat maakt het misverstand.

[0:20:47] Kijk, het is een verschil tussen iets zeggen en iets doen.

[0:20:50] En het budgetrecht ligt bij de Kamer.

[0:20:53] En er is een gat.

[0:20:55] Dus de vraag vandaag is niet alleen maar... wilt u nog een keer zeggen dat er ongelijkheid is en dat dat aangepakt moet worden...

[0:21:01] En dat vinden we heel mooi.

[0:21:02] Ik vind het ook heel mooi dat u zegt, kosten wat kost.

[0:21:05] Maar kosten wat kost betekent ook dat als we het budgetrecht hebben, als Kamer, we het gaan oplossen.

[0:21:10] Wil de heer Holman het ook daadwerkelijk gaan oplossen?

[0:21:14] Ja, voorzitter, ik ga niet nog voor de vijfde keer zeggen, want volgens mij is het helder hoe wij hier in deze materie zitten.

[0:21:19] En nogmaals, ik heb een vraag neergelegd bij de staatssecretaris en daar komt gewoon een antwoord op straks.

[0:21:26] Ik wil even voorkomen dat de heer Holman steeds hetzelfde zegt en steeds dezelfde vragen gesteld worden.

[0:21:30] Maar mevrouw Beck, gaat u gang.

[0:21:31] Ik geef u nog even een interruptie aan de heer Bussoff.

[0:21:34] En dan gaan we door met het betalen van de heer Holman.

[0:21:35] De vraag is natuurlijk wat is helder?

[0:21:37] Want zijn de woorden helder of de daden?

[0:21:39] Want als we naar de daden kijken, zien we dat de voorstellen worden weggestemd.

[0:21:42] En als we naar de woorden kijken, zien we dat de NSC het wil oplossen.

[0:21:46] Wat is het?

[0:21:47] En wat wordt het?

[0:21:48] Gaat u nu, en dat zou het mooiste antwoord zijn, dat we zeggen oké, de woorden tellen.

[0:21:54] We hebben de vorige keer misschien anders gestemd, maar we gaan nu juist stemmen.

[0:21:57] En bij de voorjaarsnota gaan we dat samen met de oppositie als Kamer regelen.

[0:22:03] Ja, ik ben helder geweest en ik wacht het antwoord af.

[0:22:07] We zien de voorstellen van de kabinet in de voorjaarsnota en dan vervolgens de discussie.

[0:22:14] Ja, voorzitter.

[0:22:14] In het rapport van de parlementaire enquête Commissie Gaswinning... stond heel goed beschreven hoeveel er is fout gegaan in Groningen.

[0:22:22] En ook de pijnlijke conclusie die wij ons als Kamerleden moeten aantrekken... dat ook de Tweede Kamer niet altijd zijn rol heeft gepakt.

[0:22:30] En wat hoor ik nu nieuw sociaal contract doen?

[0:22:32] Geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor het feit dat je als Kamer budgetrecht hebt.

[0:22:36] Alle vragen neerleggen bij de staatssecretaris.

[0:22:39] Dus welke lessen trekt nieuw sociaal contract uit die zinsnede...

[0:22:43] van het rapport van de parlementaire enquête gaswinning.

[0:22:48] Ja, ik vind dat de heer Beurshof nu een soort karikatuur van de discussie maakt.

[0:22:51] En daar heb ik eigenlijk niet zoveel zin aan.

[0:22:54] Ik ben helder geweest en heb heel duidelijk aangegeven... wat onze intenties zijn en wat de bedoelingen zijn naar Groningen toe.

[0:23:01] En dat we de Groningers beloofd hebben dat we dat gewoon waar gaan maken.

[0:23:05] Vervolgt u betogen?

[0:23:08] Ja, voorzitter.

[0:23:08] Dan wil ik toch even over een vrolijke discussie hebben.

[0:23:10] Is dat dus over de...

[0:23:12] sociale en economische agenda.

[0:23:16] Dat is een heel uitdagend gegeven en de moeilijkheid is denk ik om daar goede projecten voor te bedenken en zorgen dat die 100 miljoen van beide agendas per jaar aan goede punten besteed kan worden.

[0:23:30] Dat vind ik een hele grote uitdaging.

[0:23:32] En hoe ga je dat doen dat ook werkelijk de Groningers daar baat bij hebben en ook het gevoel hebben, ja, we kunnen wat mee.

[0:23:38] En

[0:23:39] Ik hoor in de discussie dat het best moeilijk is om goede plannen voor 100 miljoen per jaar te bedenken.

[0:23:44] En wij willen graag nadenken en de staatssecretaris graag zijn mening daarover geven.

[0:23:50] Zou je dat niet gedeeltelijk bij de gemeentes neer moeten leggen?

[0:23:53] We hebben zes Groninger gemeentes en een Noord-Drenthe gemeente.

[0:23:56] Dat je zegt van wij geven gewoon die gemeentes 5 miljoen het eerste jaar om naar eigen inzicht te besteden.

[0:24:02] En dat daadwerkelijk voor het dorp.

[0:24:04] Voor dorpsvernieuwing, voor ondernemers stimuleren, gevelrenovatie.

[0:24:11] Allerlei zaken die heel direct ten goede komen aan de dorpen.

[0:24:14] Zodat je ze upgrade, aantrekkelijk maakt en beter maakt.

[0:24:18] En dan word je dicht bij de mensen die het aangaat, gaan het geld besteden.

[0:24:22] Wij zijn toch bang dat je zaken gaat doen die wel mooi zijn.

[0:24:28] Bijvoorbeeld recreatie, staat ook een van de speerpunten.

[0:24:31] Er is weinig recreatie in Groningen, maar...

[0:24:34] Dat kan aan de ene kant verbeteringen geven, als je fietspaden aanlegt, dat het gebied aantrekkelijker maakt.

[0:24:40] Maar als daar duizenden meer recreanten naar Groningen komen, dan heeft de inwoner van Groningen...

[0:24:47] Indirect is er niet wat aan.

[0:24:48] Dus dat heeft twee kanten.

[0:24:49] Maar ook heel praktisch.

[0:24:51] In de sociale en economische agenda kun je verduurzaamheid niet verder uitbreiden.

[0:24:57] Omdat je toch gaat kijken van naast zonnepanelen.

[0:24:59] En dat je ook bijvoorbeeld wat nu steeds belangrijker wordt.

[0:25:02] Batterijen of warmtepompen.

[0:25:04] Dat je toch daadwerkelijk de Groningers helpt om dat te doen.

[0:25:08] Wilt het tot afval niet komen?

[0:25:11] Ja.

[0:25:16] Ja, nou, dit soort projecten.

[0:25:19] De vraag die er nog wel is van stel, enig jaar slagen we er niet in om die 100 miljoen te besteden.

[0:25:25] Kan de staatssecretaris dan garanderen en toezeggen dat dat wel beschikbaar blijft voor de regio en dat dat niet terug gaat naar algemene middelen.

[0:25:34] Heel duidelijk verstaan dat dat niet voor infrastructureel en dat soort dingen is.

[0:25:38] En laat onverlet.

[0:25:39] dat een lelenlijn of een andere spoorverbinding wenselijk is, maar dat je daar niets voor gebruikt.

[0:25:44] Dus dit is de vraag die ik graag wil beantwoord hebben door de staatssecretaris.

[0:25:47] Dank u wel.

[0:25:48] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:25:49] Mevrouw Wikker, gaat u aan.

[0:25:50] Ja, voorzitter, dank u wel.

[0:25:52] Niet verbaasd, wel stevig teleurgesteld.

[0:25:54] Dat was mijn gevoel na de uitzending van Pointer, begin vorige maand.

[0:25:58] Versterkingsrapporten van de NCG, waarmee woningen veilig zijn verklaard, blijken vol fouten te zitten.

[0:26:04] Het zijn signalen die wij al langere tijd krijgen, maar nu steeds meer aan het licht komen.

[0:26:09] En het wantrouwen van Groningers in overheidsinstanties blijkt dan opnieuw terecht.

[0:26:14] En daar heb ik stevig de balen van.

[0:26:16] Want, voorzitter, versterkingsrapporten die spreken over schoorstenen terwijl die niet aanwezig zijn.

[0:26:20] Die te gemakkelijk uitgaan van de voldoende sterke muren, draagende constructies, funderingen.

[0:26:24] Dat kan niet en dat mag niet.

[0:26:27] Zeker niet als in definitieve rapporten zaken aangepast blijken te zijn ten opzichte van eerdere versies van die rapporten.

[0:26:34] Ik wil een uitgebreide reactie van de staatssecretaris op de ontstaande situatie.

[0:26:37] Hoe ziet hij de ernst?

[0:26:39] En in hoeverre durft de staatssecretaris er nu zijn hand voor in het vuur te steken dat alle besluiten op norm op goede grond genomen zijn?

[0:26:47] En als hij dat niet kan, dan is mijn vraag welke waarde heeft een besluit op norm?

[0:26:53] En wat betekent dat dan voor alle afgegeven besluiten?

[0:26:56] Want wat zegt de staatssecretaris tegen al die Groneers die toch opnieuw wakker liggen van het idee dat hun huis mogelijk niet veilig is?

[0:27:03] Daar moeten we zo snel mogelijk wat mij betreft een verandering in kunnen aanbrengen.

[0:27:08] Wat gaat de staatssecretaris daarom doen om het vertrouwen in de bouwtechnische keuringen en de besluit op norm te herstellen?

[0:27:14] Voorzitter, in dat opzicht, ik blijf signalen krijgen van wantrouwen in de bureaus die die rapporten opstellen.

[0:27:22] En we hadden het er de vorige keer ook al over met elkaar.

[0:27:25] Met name omdat er raamovereenkomsten zijn met het NCG.

[0:27:29] En het is ook de broodheer geworden van deze rapporten.

[0:27:34] van deze bouwkundige bureaus.

[0:27:36] Herkent de staatssecretaris dat beeld?

[0:27:38] En ziet hij ook dat het belangrijk is om onafhankelijkheid en spreiding van verschillende bureaus op een of andere manier beter te borgen?

[0:27:45] En hoe gaat hij dat dan doen?

[0:27:47] Voorzitter, ik wil meer duidelijkheid over de aard en de omvang van het onderzoek van de ACVG naar de besluiten op norm.

[0:27:54] Betreft het een willekeurige steekproef en hoe groot is de steekproef?

[0:27:58] En wat in ieder geval nodig is, is dat de bezwaartermijn tegen de besluiten op norm open blijft staan.

[0:28:03] gegeven de twijfel en onzekerheid die er nu is.

[0:28:06] Wil de staatssecretaris beloven dat de besluiten op norm voorlopig niet onherroepelijk worden... als de bezwaartermijn van zes weken is afgelopen?

[0:28:12] Ik stel voor deze substantieel te verlengen.

[0:28:15] Denk bijvoorbeeld aan twaalf weken.

[0:28:17] Dank u wel, de heer Holman heeft een interruptie.

[0:28:22] Ik herken de verhalen en de beelden die mevrouw Bikker schetst... maar in analogie van de discussie die we net hadden van...

[0:28:31] Hoe gaan we dat doorbreken?

[0:28:32] En wat is er nodig om die verandering te doen?

[0:28:34] En als je het hebt over tekort aan financiële middelen, als dat de belemmering is, wat praat je dan over?

[0:28:39] Want dat is dan de andere kant van de vraag die net aan mij werd gesteld.

[0:28:47] Ja, voorzitter.

[0:28:48] Het gaat mij hier er allereerst om dat mensen kunnen vertrouwen op de rapporten die ze krijgen.

[0:28:53] En dat daar geen enkel misverstand over bestaat.

[0:28:57] En ik denk dat wij alle als commissie, maar ook de mensen bij het NCG die hier ook dag en nacht aan werken, die willen dat ook niet anders.

[0:29:04] Dus we moeten daar echt zorgen, gewoon allereerst voor een kwaliteitsverbetering daar waar nodig.

[0:29:09] En in het vorige debat heb ik juist daarom ook gevraagd, en de staatssecretaris was daar ook bereid om die kant op te kijken, om als mensen zeggen ik vertrouw dit toch niet helemaal, dat ze ook daadwerkelijk door een ander bureau de keuring kunnen doen en nog eens een second opinion kunnen laten doen, zodat je dat zeker hebt.

[0:29:25] Maar op dat gebied krijg ik nog wel steeds vragen binnen dat dat niet goed gaat.

[0:29:29] Ik vind dat eerlijk gezegd fase 1, als wij zeggen kosten wat kost en we doen het niet goed, ja dan wordt het duurder.

[0:29:35] Dat is dan ook de schuld van hoe we het geregeld hebben met elkaar.

[0:29:41] Ja, ik denk dat dat klopt.

[0:29:43] Maar wij hebben op 7 april een presentatie gehad van de IMG.

[0:29:47] En er is nog geen enkel Kamerlid die hier een opmerking over had gemaakt... van hoe de IMG anders zou moeten opereren om hier aan te voldoen.

[0:29:55] Het probleem wordt wel geduid.

[0:29:58] Waar is nu de kern van het probleem dat het loopt zoals het loopt?

[0:30:02] En wat moet er gebeuren dat dit beter gaat?

[0:30:05] Want dat is de vraag.

[0:30:06] En dat is ook de vraag die aan de staatssecretaris gesteld is... en waar hij een antwoord op moet geven.

[0:30:11] Ja, voorzitter, we waren daar op werkbezoek met elkaar eens.

[0:30:14] Maar ik spreek de staatssecretaris aan over het stelsel, over de keuzes die we maken.

[0:30:19] En ik krijg informatie van de ambtenaren.

[0:30:21] Dus ik vind niet dat we elkaar dan de maat moeten nemen over de vragen die je daar stelt.

[0:30:25] Want de vragen moeten hier gesteld.

[0:30:28] Maar misschien begreep ik u verkeerd.

[0:30:31] Dus dat is één.

[0:30:33] Twee is voor mij dat ik eigenlijk, als je op de papieren procedure kijkt, hebben we het goed georganiseerd.

[0:30:41] Maar als ik vervolgens de ervaringsverhalen terug hoor, dan zijn we er gewoon nog niet.

[0:30:45] En dan moeten we niet achterover hangen, zolang ik niet weet hoeveel dat kost, kan ik niks doen.

[0:30:49] Ik kan dat ook niet precies becijferen op dit moment, want ik kan niet inzien.

[0:30:53] Hoeveel besluiten die genomen zijn dat het op norm is.

[0:30:56] Maar het is uiteindelijk niet op norm.

[0:30:58] Wat daar de omvang van is.

[0:31:00] Daarom stel ik nu ook precieze vragen aan de staatssecretaris.

[0:31:03] Ook over de steekproef bijvoorbeeld.

[0:31:05] Dus daar moet je beeld bij krijgen.

[0:31:06] Maar dat neemt niet weg dat je dan niet in de wachtstad moet gaan zitten.

[0:31:10] Maar door moet schakelen zoals we ook de vorige keer al hebben gedaan.

[0:31:13] Op welke manier kan je bijvoorbeeld met second opinions al een deel ondervangen.

[0:31:17] Zodat je voorkomt dat je rapporten vaststelt die definitief worden.

[0:31:21] waar gewoon nog fouten in zitten.

[0:31:22] Dat willen we toch geen van beiden, zou ik terug willen geven.

[0:31:26] Laatste reactie, voorzitter.

[0:31:27] Nee, het is zeker niet mijn bedoeling om hier dan ook de maat te nemen.

[0:31:31] De constatering was dat alle Kamerleden daar aanwezig toch wel de indruk hadden van... er is een aanzienlijke verbetering gaande bij het instituut, maar we zijn er nog niet.

[0:31:42] Dus daar verschillen we helemaal niet van in mening.

[0:31:45] Ik zie de complexiteit van het probleem en ook het management van de uitvoeringsorganisatie hoe je dat moet doen.

[0:31:51] Ik signaleer wel de goede wil, maar ik signaleer ook dat de problemen zo weer barstig en moeilijk zijn, dat het moeilijk oplosbaar is.

[0:31:59] Dan moeten we niet hier in een discussie met elkaar gaan zeggen van er is een grote tegenstelling tussen de buurvrouw en mij, want die is er gewoon niet.

[0:32:09] Alleen, ja...

[0:32:12] Ik hoor mevrouw Bekker ook zeggen dat het moeilijk is om te kwantificeren in financiële zin waar je dan over praat.

[0:32:18] Dat is precies het punt wat ik ook maak.

[0:32:21] Het is geen vraag, maar... Ja, helder.

[0:32:23] Mevrouw Bekker.

[0:32:24] Het is bijna een verzuchting.

[0:32:25] Nou, dat mag ook, voorzitter.

[0:32:27] En tegelijk wil ik wel echt benoemen dat wij als Kamerleden ook onze controlerende taak hebben waar te maken.

[0:32:34] Dus natuurlijk, ik denk dat ik wel een, dat ik mag zeggen, ik deel ook echt af en toe wel een compliment uit.

[0:32:40] Ook aan deze staatssecretaris.

[0:32:42] En ik heb ook gezien hoe de versnelling er is gekomen.

[0:32:45] De cijfers kregen we vorige week nog weer aangereikt.

[0:32:48] En dat is goed.

[0:32:49] Alleen als er vervolgens ook mensen zijn die juist steeds meer klem komen te zitten.

[0:32:53] En die geen gehoor vinden.

[0:32:56] dan vind ik het wel de taak van volksvertegenwoordigers om dat naar voren te brengen.

[0:33:00] En dan zijn we niet altijd de vrolijkste mensen hier, maar dat komt omdat wij aankomen juist met de zaken waar het misgaat.

[0:33:06] En dat vind ik ook volledig terecht.

[0:33:08] En dan is het voor mij zo dat ik denk, daar waar we het wel kunnen kwantificeren, en daar hadden we het net over als het ging om die verschillen met het rapport van Geel, dan moeten we niet aarzelen, maar ook doorpakken.

[0:33:18] in plaats van alles blijven benoemen als ik weet het niet zeker.

[0:33:21] Dat is ook weer niet nodig.

[0:33:22] Daarover vervolgen wij ons gesprek tegen collega Holman.

[0:33:25] Ik zal vervolgen met mijn verhaal.

[0:33:29] Ik blijf wel klachten horen over het tempo van de versterkingsopgave.

[0:33:32] Dat blijkt ook uit het onderzoek van het Groninger Gasberaad.

[0:00:00] 44 procent van de bewoners wacht nog op een beoordeling.

[0:33:38] Gemiddeld duurt het nu 14 maanden.

[0:33:41] Juist voor mensen die al wat ouder zijn en die al heel lang hebben moeten wachten... en we kregen ook de voorbeelden mee...

[0:33:46] zien we ook dat dat pijnlijk is.

[0:33:48] Ze haken af, ze verhuizen noodgedwongen uit hun vertrouwde omgeving.

[0:33:52] En juist voor hen zou ik ook zeggen, het is zo belangrijk dat we tempo blijven maken.

[0:33:56] Hoe werkt de staatssecretaris hier aan?

[0:33:58] Ik denk dat het ook goed is om dat niet alleen in hun werkbezoek, maar ook in het debat hier te delen.

[0:34:03] En voorzitter, in het gesprek wat ik had met mensen kreeg ik eigenlijk op meerdere manieren klachten over de nieuw opgeleverde huizen.

[0:34:13] En daar schrok ik van.

[0:34:14] En dan gaat het over vocht, dan gaat het over tocht en dan gaat het over schimmel.

[0:34:18] Maar ook over puin en bouwafval in de tuin.

[0:34:21] En inwoners kloppen aan bij hun gemeente die er vervolgens achteraan moet bij de NCG, de aannemer of de corporaties.

[0:34:27] En daarom mijn hart te kreten, die kwaliteit van de opgeleverde huizen, dat moet wel echt beter.

[0:34:31] Want denk bijvoorbeeld aan de woningen in de wijk Opwier de Zuid in Appingedam.

[0:34:35] De steenstrips werden niet goed bevestigd en het gaat lekker.

[0:34:38] Woon je in je nieuwe huis, heb je nog geen oplossing.

[0:34:41] Herkent de staatssecretaris dit beeld?

[0:34:43] En wat kan hij doen om juist daar ook te voorkomen... dat mensen weer in een heel belcirkeltje zitten voordat iets is opgelost?

[0:34:50] En deelt hij onze mening dat een woning gewoon goed moet worden opgeleverd... bij de versterking of bij sloopnieuwbouw?

[0:34:56] En welke kwaliteitseisen hanteert hij daarbij?

[0:34:58] Ik kan aansluiten bij de vragen van collega Beckerman... en in milde mate bij de vragen van collega Holman... over de verschillen tussen Groningers.

[0:35:06] Dat is een compliment, hè?

[0:35:09] Voorzitter...

[0:35:11] De drietrap van Van Geel als vertrekpunt gehanteerd... voor duurzame gasloos maken of sloopnieuwbouw blijft daarin belangrijk.

[0:35:19] Ik heb wel mijn vraag over de keuze die de staatssecretaris maakt... om zelf te besluiten op de grotere verschillen.

[0:35:24] Ik heb daar zorgen bij.

[0:35:25] Of we dan niet opnieuw...

[0:35:26] Een nieuwe wachttijd gaan creëren.

[0:35:30] En welke criteria hanteert hij?

[0:35:31] Ik denk dat het in ieder geval goed is om scherp te hebben.

[0:35:33] Om welk bedrag gaat het bijvoorbeeld?

[0:35:35] Is dat iets waarvan we denken dat zijn een heel gering aantal?

[0:35:40] Of worden dat er steeds meer?

[0:35:41] En voorzitter, allerbelangrijkst.

[0:35:43] Wat betekent kosten wat kost?

[0:35:44] Zolang als het duurt.

[0:35:46] Als het advies van Geel uiteindelijk betekent dat de regio slechts kan adviseren op besluiten.

[0:35:51] In plaats van daarin ook een... Hoe zou ik het zeggen?

[0:35:57] Het aan mag pakken, gewoon aan de gang mag gaan.

[0:35:59] Want de regio geeft de recht aan dat er in rondjes wordt gedraaid.

[0:36:02] Voorzitter, nog enkele vragen over de uitvoering.

[0:36:06] Gemeenten in Groningen hebben te maken met vergrijzing van hun ambtenarij.

[0:36:09] Eigenlijk op alle vlakken zijn er personeelstekorten.

[0:36:12] Ziet de staatssecretaris dat en op welke manier wordt het gesprek met gemeenten gevoerd?

[0:36:17] Ziet hij risico's bij voor de uitvoering van Nijbegun?

[0:36:21] wil de staatssecretaris zich inspannen om een zo groot mogelijk deel van de uitvoering via bestaande organisaties, ook vrijwilligers of verenigingen, te laten lopen met zo min mogelijk verantwoording.

[0:36:31] En ik sluit aan bij collega Holman, wat gebeurt er als er sprake is van onderuitputting?

[0:36:35] Ik heb steeds gepleit voor een fondsstructuur, zodat middelen, ik lijk me bijna voorzitter, behouden blijven als ze niet uitgegeven worden, in plaats van terugvloeien naar de staatskas.

[0:36:44] Komt dat Groninger Fonds er eindelijk?

[0:36:46] Dank u wel, mevrouw Vetter, namens het CDA gaat u uit.

[0:36:51] Voorzitter, dank.

[0:36:52] Net als heel veel collega's van mij heb ik altijd veel meer dingen die ik zou willen zeggen dan dat ik minuten heb.

[0:36:58] Dus ik probeer de stukken eruit te pakken die mijn collega's nog niet aan toe zijn gekomen.

[0:37:07] Maar ik wilde beginnen met de teleurstelling die ook ik voelde toen ik de uitzending van Pointer bekeek.

[0:37:13] En dat dat optelt bij talloze andere teleurstellingen die de Groningers de afgelopen jaren te verstouwen hebben gekregen.

[0:37:18] En dan komt bij mij toch weer de vraag op hoeveel gestapelde teleurstelling te dragen is.

[0:37:25] En het minste wat we hier kunnen doen is dat in ieder geval te erkennen en daar ook woorden aan te geven.

[0:37:32] Want dat er dingen misgaan en dat mensen teleurgesteld worden, dat doet iets met vertrouwen.

[0:37:37] En dus hebben we steeds opnieuw een enorme verantwoordelijkheid hier om altijd te blijven luisteren en ons niet te verschuilen achter dat het op papier nu beter georganiseerd lijkt te zijn.

[0:37:48] Maar dat we altijd open moeten blijven staan voor hoe het in de echte wereld loopt.

[0:37:53] En ik vind ook de signalen van de mensen in het veld daarin belangrijk.

[0:37:56] Die soms tegen de klippen opproberen om beschadigd vertrouwen te herstellen.

[0:38:01] Mensen proberen de hulp te bieden waar ze al zo lang recht op hebben.

[0:38:05] Ook die signalen moeten we blijven horen.

[0:38:07] Want de brug naar een nieuw begin wordt uiteindelijk gebouwd... niet door papier, maar door mensen van goede wil.

[0:38:14] Ik ben blij te lezen dat de staatssecretaris de mensen ook centraal wil stellen.

[0:38:19] Ik denk dat dat het enige juiste vertrekpunt is.

[0:38:23] Dat de staatssecretaris op zoek is naar een balans tussen snelheid en kwaliteit.

[0:38:28] Dat er één overheidsgedachte zoals in de startgebieden wordt toegepast wordt om het armt.

[0:38:33] Maar we moeten het natuurlijk ook echt gaan doen.

[0:38:36] Dus ik blijf geïnteresseerd om op de hoogte gehouden te worden over de voortgang en drempels en knelpunten.

[0:38:42] En ik zag dat we in de tweede kwartaal daarover geïnformeerd kunnen gaan worden.

[0:38:48] Maar ik ben alvast nieuwsgierig hoe het op dit moment loopt.

[0:38:52] Want helaas is er nog een boel te verbeteren bij versterking.

[0:38:56] Dat blijkt gewoon uit alle signalen die wij krijgen.

[0:38:59] En in aanvulling op de signalen van mijn collega's wilde ik daaraan toevoegen...

[0:39:06] Dat er bijvoorbeeld onduidelijkheid is over maatregel 29.

[0:39:11] Mijn mailbox loopt flink vol met een heleboel vragen daarover.

[0:39:15] Daar is onduidelijkheid.

[0:39:17] Het is zo jammer dat dat dan toch weer opnieuw gebeurt.

[0:39:19] Dus hoe gaan we die duidelijkheid wel op poten zetten... zodat mensen weten waar ze aan toe zijn.

[0:39:26] Zeker ook mensen die al in het verleden zelf maatregelen hebben genomen...

[0:39:35] Ik zag dat de middelen om de maatregel uit te voeren met de voorjaarsnota... overgeheveld moet worden naar de begroting van het ministerie.

[0:39:44] Ik kijk met gespannen hart uit naar de voorjaarsnota.

[0:39:48] Ook al niet in het minste om wat we met Van Geel gaan doen.

[0:39:52] Maar ook voor deze.

[0:39:53] Betekent dat dan dat we na de voorjaarsnota ook direct van start kunnen gaan... door het NCG met het aanbieden van combineren van isolatie en versterken...

[0:40:03] Komt daar nog een stap na?

[0:40:04] Zitten er nog haken en ogen aan?

[0:40:10] Ik zie dat de communicatie met het NCG verbetering behoeft krijgen uit het veld te horen.

[0:40:14] Ik wil graag van de staatssecretaris weten op welke manier hij daar verbetering in wil aanbrengen... en welke stappen hij gaat zetten als de gewenste verbetering uitblijft.

[0:40:25] Voorzitter, en dan over schade.

[0:40:27] Ik denk dat we allemaal mails hebben gekregen over een bewoner... die een brief heeft gekregen dat zijn schade is afgewezen rondom de gasopslagen... omdat het huis van na 2012...

[0:40:39] Is, nou 2012 staat bij iedereen in het geheugen gegrift als het jaar van Huizingen.

[0:40:46] Maar de schade rondom de gasopslagen hebben niets te maken met aardbevingsschade.

[0:40:49] Maar is een andere, niet alle mijnbouwschade is aardbevingsschade.

[0:40:53] Dus waarom krijgen deze inwoners dan zo'n brief?

[0:40:56] En wat snapt de staatssecretaris die verwarring daarover?

[0:40:59] En kan hij daar ook iets aan doen?

[0:41:04] Voorzitter, de brief over de juridische procedures, daar ga ik heel kort over zijn, want er kwamen een heleboel vragen in me op en ook een boel teleurstelling, maar ik beperk me tot één vraag.

[0:41:13] Is de staatssecretaris inderdaad bereid om hierover een vertrouwelijke technische briefing te faciliteren?

[0:41:18] Want het lijkt mij verstandig om daar in deze commissie een keer met elkaar over te praten.

[0:41:22] En dan wil ik afsluiten, voorzitter, met een vraag over de sociale en economische agenda.

[0:41:28] Niet over de inhoud ervan, maar dat wij horen van raads- en statenleden dat er bezorgd is over de organisatiestructuur daarvan.

[0:41:38] Of zij genoeg betrokken zullen blijven bij het vormgeven van die sociale en economische agenda.

[0:41:44] Of de samenhang tussen die twee agenda's voldoende geborgd is, ook al is daar een paragraaf aan gewijd.

[0:41:49] Het wordt toch nog wel als fragiel en weinig concreet te ervaren.

[0:41:53] Terwijl mensen in gemeenteraden ook beseffen dat het succes van beide agenda's valt of staat met dat die twee in elkaar passen en elkaar vasthouden.

[0:42:06] Is mijn spreektijd al voorbij, voorzitter?

[0:42:09] Dat is het zeker.

[0:42:10] Ja, dat vermoed ik al.

[0:42:11] Dan hoop ik dat de rest van mijn punten door mijn andere collega's wordt sprongen.

[0:42:15] U heeft nog een kans om meer te zeggen, want mevrouw Bikker heeft een interruptie.

[0:42:20] Ja, voorzitter, we woekeren allemaal met hetzelfde probleem.

[0:42:24] Mijn vraag gaat over het onderzoek naar kerncentralen in de Eemshaven.

[0:42:29] Waarover veel onrust is en bezorgdheid in de provincie Groningen en de omliggende gemeenten.

[0:42:37] Lang geleden, voordat wij beide Kamerlid waren, diende onze collega Sinot van D66 en Mulder van CDA al een motie in.

[0:42:45] Geen kerncentrale in Groningen.

[0:42:47] En ook niet in de Eemshaven.

[0:42:50] Deelt collega verder dat dat ook gewoon die Kameruitspraak staat.

[0:42:53] En dat dat het uitgangspunt zou moeten zijn in plaats van dat het kabinet opnieuw een onderzoek gaat starten.

[0:42:58] Of je niet toch een kerncentrale in Groningen zou moeten zitten.

[0:43:00] Ik zou denken, we hebben als Kamer een uitspraak gedaan.

[0:43:06] De extra spreektijd gaat denk ik tegenvallen, want het korte antwoord is ja.

[0:43:13] Ja, voorzitter, dan moet ik een meer open vraag stellen natuurlijk.

[0:43:17] Helder, ben ik blij mee.

[0:43:19] Het tweede punt is natuurlijk de opslag van kernafval, juist in de zoutkoepels onder Pieter Buren of ons Dwedde.

[0:43:25] Wat mij betreft gaan we ook als Kamer ervoor zorgen dat dat niet gaat gebeuren.

[0:43:29] En zeker niet in bevingsgebied.

[0:43:31] Ziet het CDA dat ook?

[0:43:32] En zijn er nog dingen nodig waarin de Kamer extra stappen zou moeten zetten?

[0:43:39] Voorzitter, ik wil absoluut niet suggestie wekken dat ik een expert ben over wat je wel en niet zou moeten doen met kernafval en waar zoutkoepels zitten toe lenen.

[0:43:48] Maar ik ben wel inwoner van een gebied die last heeft van de effecten van zoutkoepels.

[0:43:53] Dus ik ben van nature terughoudend.

[0:43:58] zorgvuldig, zeg maar, als het over aankomt op dat soort zaken.

[0:44:02] Want we hebben natuurlijk behoorlijk fikse ongelukken zien gebeuren... met zoutkoepels en lekkages en het gedrag daarvan.

[0:44:12] En dat is, als we het hebben over de opslag van afvalwater van oliewinningen... is dat al een ding, maar met kernafval is dat helemaal een ding.

[0:44:22] Dus mijn instinctieve reactie zou zijn dat ik daar heel terughoudend in ben.

[0:44:28] Maar ik moet daar ook dan extra in duiken.

[0:44:30] Maar dan moet ik eigenlijk naar mijn collega Bontebal kijken ook.

[0:44:32] Maar als u daar verder op zou doorvragen.

[0:44:36] Maar ik vind dat ik ook... En ook vanwege dat we een ereschuld hebben aan de inwoners in Groningen.

[0:44:42] En dat we mensen niet... Wat ik net zei, die gestapelde teleurstelling.

[0:44:45] Daar moeten we ook gewoon een keer mee ophouden.

[0:44:47] Dank u wel.

[0:44:50] Dan zijn we toe aan de heer Bushof.

[0:44:53] Dat is de GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:44:54] Gaat de gang.

[0:44:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:44:56] Als het over Groningen gaat, dan zijn in dit huis al heel vaak best schrijnende verhalen verteld van onze provinciegenoten.

[0:45:03] Een paar weken terug vertelde ik ook het voorbeeld van bijvoorbeeld Janna, die met eigen geld eigen geld moest inleggen voor de sloop van haar geliefde woning en nog steeds wacht op compensatie daarvoor.

[0:45:13] Of het verhaal van het gezin aan de Wieger van den Bosstraat in Appingedam, waarvan het huis al jaren kapot is.

[0:45:21] En de vraag zich langzaamaan opwerpt of de kinderen die daar wonen het nog gaan meemaken dat dat huis schadevrij, veilig,

[0:45:29] en fijn is.

[0:45:31] Voorzitter, ook vandaag zijn er eigenlijk tal van dit soort voorbeelden die ik het liefste zou willen benoemen om inkleuring te geven aan wat er in Groningen gebeurt.

[0:45:38] En dat zijn stuk voor stuk eigenlijk persoonlijke verhalen achter de kille cijfers.

[0:45:43] En toch wil ik het vandaag vooral over die cijfers eigenlijk gaan hebben.

[0:45:47] En dan om te beginnen met de enquête van het gasberaad.

[0:45:51] Ik denk heel goed dat die wederom is uitgevoerd.

[0:45:53] En wat daarin naar voren kwam is dat van alle ondervraagden

[0:45:57] Wiens huis versterkt is.

[0:45:59] Maar 1% van die versterkte woningen ook daadwerkelijk te maken heeft gehad met herstelwerkzaamheden, versterkingswerkzaamheden.

[0:46:08] En de rest van de woningen die is afgehandeld van de ondervraagden, die zijn allemaal ofwel aardbevenbestendig gebouwd ofwel op norm verklaard.

[0:00:00] 1% maar voorzitter van de ondervraagden.

[0:46:17] En dat is natuurlijk wel heel pijnlijk.

[0:46:20] En natuurlijk, de totale cijfers van het NCG zullen iets beter zijn.

[0:46:24] Die hebben we er ook bij gepakt.

[0:46:25] Maar het geeft wel aan hoe groot die opgave nog is die voor ons ligt.

[0:46:30] En voorzitter, als we het dan toch over cijfers hebben... is ook het andere cijfer wat bij mij gelijk omhoog kwam... toen ik dit ook weer hoorde van het gasberaad...

[0:46:38] die 13% van de inwoners die eigenlijk maar vertrouwen heeft in die hersteloperatie.

[0:46:42] Dat is nog iets gedaald ten opzichte van afgelopen jaar.

[0:46:46] En van al die mensen die hiermee te maken hebben... geeft zo'n 75% aan dat ze echt mentale problemen ondervinden... van het proces waar ze in zitten met schade en versterking.

[0:46:57] Voorzitter, dat zijn kille keiharde cijfers... waar dus allemaal persoonlijke verhalen achter schel gaan.

[0:47:03] En ik zou graag van deze staatssecretaris willen weten welk verschil deze staatssecretaris maakt.

[0:47:09] Omdat als je doet wat je altijd deed, dan krijg je wat je hebt.

[0:47:12] En dat willen we natuurlijk voorkomen.

[0:47:14] Dat we over een tijdje, over een jaar, met dezelfde soort schokkende cijfers geconfronteerd worden.

[0:47:20] Dus wat is nou de hand van Eddie van Marum die ervoor gaat zorgen dat we over een jaar in ieder geval niet op hetzelfde punt staan als waar we nu staan.

[0:47:30] Voorzitter, als het gaat over cijfers, dan wil ik ook toch nog eventjes batch 1588 aanhalen.

[0:47:37] Er zijn mensen die hebben eigen geld moeten inleggen voor de sloopnieuwbouw bijvoorbeeld van hun woning.

[0:47:42] Die zouden gecompenseerd worden.

[0:47:44] Daar is heel hard aangetrokken nog door een van mijn voorgangers en mevrouw Beckerman ook.

[0:47:48] Daar hebben we voor het kerstreces ook een groot punt van gemaakt.

[0:47:52] En nog steeds zijn mensen niet gecompenseerd en weten ze niet of ze ooit die compensatie gaan krijgen.

[0:47:57] En voorzitter, dat kan gewoon niet waar zijn.

[0:47:59] Deze staatssecretaris is heel vaak in Groningen.

[0:48:02] Ik ben er jaloers op hoeveel dagen in de week deze staatssecretaris in Groningen kan zitten.

[0:48:06] Dus dan moet het toch mogelijk zijn om deze mensen samen met de gemeentes die hier mede voor verantwoordelijk zijn... toch uitsluitsel te kunnen geven over of zij wel of niet kunnen rekenen op die compensatie.

[0:48:17] En ik herinner de staatssecretaris er daarbij aan dat de Kamer de uitspraak heeft gedaan...

[0:48:21] dat deze mensen gecompenseerd dienen te worden.

[0:48:24] En voorzitter, als het dan gaat over compensatie... wil ik ook nog eventjes maatregel 16 aanhalen.

[0:48:32] Want voorzitter, dat is een vergoeding voor mensen die al heel lang wachten... en in de ellende zitten.

[0:48:38] En vanochtend nog op weg hierheen kreeg ik weer het bericht van mensen die zeiden, ja, wij wachten nog steeds.

[0:48:44] Dus wanneer kunnen zij nou eindelijk die vergoeding krijgen?

[0:48:47] Want zo langzaamaan moeten ze zo meteen een vergoeding krijgen voor het lange wachten op een vergoeding die ze zouden krijgen voor het lange wachten.

[0:48:53] Dat begint bijna een beetje gênant te worden.

[0:48:55] Dus we zullen heel graag toch horen van deze staatssecretaris vandaag een soort einddatum van hier kunnen deze mensen op rekenen.

[0:49:03] Voorzitter, ik zie dat ik heel rap door mijn tijd heen ga.

[0:49:05] Er is nog een heel belangrijk punt.

[0:49:06] Dat gaat over de verschillen.

[0:49:09] En ik wil eigenlijk een heel aantal vragen aan de staatssecretaris daarover stellen.

[0:49:12] En ik hoop dat hij daar heel specifiek en concreet per vraag ook een antwoord op kan geven.

[0:49:16] En de eerste vraag is, herkent de staatssecretaris dat de verschillen die ontstaan...

[0:49:20] ...een rechtstreeks gevolg zijn van de versterkingsoperatie.

[0:49:23] En dat die hier ook onderdeel van zijn.

[0:49:25] En volgens mij is het zo dat die verschillen, en dat vraag ik ook aan de staatssecretaris... ...als ze klein zijn, discretionair door die lokale stuurgroep opgelost kunnen worden.

[0:49:34] Maar tot welk bedrag is dat?

[0:49:36] En waarom niet ook de grote verschillen oplossen door deze lokale stuurgroep... ...en afwijken van de commissie van Geel hierover?

[0:49:44] En voorzitter, wie bepaalt in de praktijk wat er van die 240 miljoen van maatregel 12 betaald mag worden?

[0:49:50] En moet het aanpakken van de verschillen echt, laten we zeggen, binnen deze 240 miljoen op dit moment vallen?

[0:49:56] En voorzitter, is dat dus het financiële kader waaruit die verschillen moeten worden betaald?

[0:50:01] En hoe rijmt de staatssecretaris dat met wat toch hopelijk een meerderheid van de Kamer nog steeds aanhangt...

[0:50:07] Het begrip kosten wat het kost.

[0:50:09] En voorzitter, tot slot de laatste vraag dan.

[0:50:11] Erkent de staatssecretaris dat het eigenlijk onmogelijk is... om nu al precies aan te geven wat het totaal gaat kosten... om alle verschillen op te lossen?

[0:50:20] En als dit als voorwaarde wordt gesteld voor extra budget... dat er dus geen extra budget zal komen?

[0:50:25] En dat het daarom zo belangrijk is dat je het uitgangspunt hanteert... kosten wat het kost?

[0:50:30] De heer Holman, dat is een interruptie.

[0:50:34] Ik heb zeer veel bewondering voor de heer Bushof.

[0:50:37] Want samen met mevrouw Beckerman zijn er geen andere Kamerleden die beter weten wat er in Groningen speelt.

[0:50:44] En die hebben volgens mij honderden praktische gevallen voor ogen die ze hier kunnen duiden.

[0:50:48] Dat kan ik niet, want ik woon aan de verkeerde kant van de stad Groningen.

[0:50:57] Ja, ik herken die gevallen.

[0:50:59] Ik deel het ook.

[0:50:59] Ik deel ook dat het een probleem is.

[0:51:03] Maar een beetje ook weer naar analogie van de discussie die wij zo net hadden en de vragen die gesteld worden.

[0:51:08] Van wat verwacht de heer Pussoff van de staatssecretaris dat hij nu aan politiek bestuurlijke maatregelen neemt?

[0:51:15] Wat schort er aan de uitvoeringsorganisaties die het doen?

[0:51:20] En wat is de oplossing daar om het nog beter te laten doen?

[0:51:23] En ook de heer Bushof stelt dezelfde vraag die ik ook stel.

[0:51:27] Wil de staatssecretaris even aangeven wat het financiële probleem is in het gat?

[0:51:33] Heeft de heer Bushof zelf enig idee van hoe groot het financiële gat is in de begroting?

[0:51:39] Dat weerhoudt dat je datgene kunt doen wat je wilt doen.

[0:51:45] Een hoop vragen, voorzitter.

[0:51:46] Dus dat levert mij heel veel extra spreektijd op.

[0:51:51] Nee, ik ga het toch proberen vrij kort te houden.

[0:51:54] Kijk, in de eerste plaats, het hele makkelijke antwoord op de laatste vraag... wat is er extra nodig?

[0:51:58] Dan zou je natuurlijk gewoon uit kunnen gaan van wat het kabinet zelf heeft geschreven... als zijnde wat nodig is om volledig uitvoering te geven aan de commissie van Geel.

[0:52:07] Dus dat zou het makkelijke antwoord zijn.

[0:52:08] Daarvoor is ook een amendement ingediend, hè?

[0:52:11] Iets moeilijker, en dat is eigenlijk wat ik hier ook probeer aan de orde te stellen... is dat het eigenlijk heel moeilijk is om nu op voorhand al te zeggen... hoeveel geld er precies nodig zal zijn om de verschillen op te lossen.

[0:52:25] Maar als je dus zegt, ja, we moeten dat eerst wel precies weten... en dan zijn we bereid om er extra geld tegenaan te gooien.

[0:52:32] En voor nu hanteren we een vast kader van in dit geval bijvoorbeeld 240 miljoen...

[0:52:38] dan weet je één ding zeker, dat je niet al die verschillen die er nu zijn kan oplossen.

[0:52:43] Ik kan best een aantal voorbeelden noemen.

[0:52:44] En ik denk dat als de heer Holman een aantal van de mensen die wellicht ook op de tribune zitten... vertegenwoordigers van verschillende gemeenten vraagt naar waar schort het nou aan... dan kunnen zij nu al heel concreet, heel tastbaar aangeven waar...

[0:52:58] gemeente Eemsdelta, gemeente Groningen-Temboer... waar een aantal van de verschillen, die nu heel groot zijn... niet opgelost kunnen worden omdat het budget te beperkt is.

[0:53:08] Dus dat is een heel concreet, tastbaar voorbeeld... van waar de verschillen opgelost zouden kunnen worden... als er meer budget beschikbaar is...

[0:53:16] En het geeft dus aan dat we op dit moment een probleem hebben met de financiële middelen om die verschillen op te lossen.

[0:53:21] En daarom ook mijn vraag, hanteer nou niet een vast bedrag, maar hanteer het principe kosten wat het kost.

[0:53:27] En dat lijkt me ook niet meer dan redelijk als je erkent dat die verschillen die ontstaan zijn, komen door de versterkingsoperatie.

[0:53:36] Dank u wel.

[0:53:38] Ik zie dat dat afdoende beantwoord is voor de heer Hulman.

[0:53:43] Ik wil niet een interruptie ontloken.

[0:53:45] We hebben genoeg tijd te besteden in dit debat.

[0:53:50] Ik wil graag even voorstellen om nu het woord te geven aan de heer Bamenga van D66.

[0:53:54] De heer Bamenga heeft zo'n twee minuten debat in de plenaire zaal.

[0:53:58] Als ik kijk of de commissie daarmee kan instemmen.

[0:54:01] Ja, de heer Bamenga gaat toegangen.

[0:54:05] Dank u wel voorzitter.

[0:54:05] Dank u wel aan de collega commissieleden.

[0:54:08] Voorzitter, Groningen en Noord-Drenthe verdienen een mooie toekomst.

[0:54:12] Met de sociale agenda en de economische agenda Nijbegun liggen er twee hoopvolle stukken die daar invulling aan willen geven.

[0:54:19] In deze stukken wordt erkenning gegeven aan het leed van de regio.

[0:54:23] Er wordt een toekomstperspectief geboden aan de regio.

[0:54:26] Zoals de twee agenda's aangeven, ons Nijbegun maken we samen.

[0:54:29] Laten we dan ook er zorg voor dragen dat deze agenda's worden waargemaakt.

[0:54:34] Het is namelijk tijd dat hoop wordt omgezet in concrete acties.

[0:54:37] Het succes van Nijbegun valt of staat met uitvoering.

[0:54:41] En deze staatssecretaris staat daarvoor aan de lat.

[0:54:45] Hoe ziet de staatssecretaris zijn eigen rol bij het verder brengen van de sociale agenda en economische agenda?

[0:54:50] Is hij betrokken bij de ontwikkeling van de uitvoeringsplannen?

[0:54:53] Zo ja, op welke manier?

[0:54:55] Op welke onderdelen en uitwerking van de beide agenda's kan de Kamer hem aanspreken en waarop niet?

[0:55:01] Welke geluiden heeft de staatssecretaris tot dusver ontvangen...

[0:55:04] vanuit Groningen en Noord-Drenthe over de agenda's.

[0:55:08] In de sociale agenda zie ik veel mooie plannen, maar die voegen pas wat toe als het extra is.

[0:55:13] Behoud van essentiële voorzieningen zoals zwembaden en sporthallen is dus ook belangrijk.

[0:55:18] Anders is het geen toekomstperspectief, maar een vervangingsopgave.

[0:55:22] Hoe zorgt de staatssecretaris samen met de minister van BZK ervoor dat het ravijnjaar voor gemeenten er niet voor zorgt dat Groningen en Noord-Drenthe met een nog grotere achterstand

[0:55:31] begint aan het herstel.

[0:55:33] Wel is het van belang dat er wordt aangesloten bij bestaande structuren.

[0:55:37] Neem de extra hulp bij de aanpak van armoede.

[0:55:39] Daar gebeurt al veel voor.

[0:55:41] De D66 ziet graag dat dat wordt versterkt, in plaats van dat er iets heel nieuws wordt opgetuigd.

[0:55:47] Is de staatssecretaris dat met de D66 eens?

[0:55:49] En hoe gaat hij daarop de vinger aan de pols houden?

[0:55:52] Voorzitter, er spelen ook nog andere belangrijke zaken in het gebied.

[0:55:55] We hebben veel verontrustende signalen ontvangen over het herstel van beschadigde monumenten.

[0:56:00] Hiervoor was een veelbelovende aanpak opgesteld, waarbij eigenaren van monumenten zelf de regie kregen over het herstellen en verduurzamen van hun woning.

[0:56:09] Maar door vele obstructies en vertraging heeft de vereniging van monumenteneigenaren besloten om niet door te gaan.

[0:56:16] Nu pas is er weer beweging op het dossier, maar dreigt deze aanpak weer onder de brede bureaucratische paraplu van het ministerie te komen.

[0:56:23] Hoe verklaart de staatssecretaris de vele obstructies en vertraging bij het uitvoeren van de pilot Integrale Aanpak Erfgoed?

[0:56:31] Waarom komt het ministerie pas in actie nu de Vereniging van Monumenten Eigenaren een stap terug doet?

[0:56:37] Is de staatssecretaris bereid om de Vereniging van Monumenten Eigenaren toch weer het voortouw te geven bij de aanpak en te faciliteren waar nodig?

[0:56:45] Voorzitter, tot slot wil ik het hebben over de schade als gevolg van de zoutwinning in Groningen.

[0:56:50] Klopt het dat er nog steeds geen schadeuitkering is geweest

[0:56:53] voor mensen met schade door zoutwinning.

[0:56:55] Wat doet de staatssecretaris met de nieuwe informatie van Sodom M... over de zoutcavernes die niet veilig kunnen worden afgesloten?

[0:57:05] Ligt het voor de hand dat er nog meer schade bij zal komen?

[0:57:08] Kan de staatssecretaris toezeggen om bij schade door zoutwinning... het klanteerstprincipe toe te passen waarbij mensen eerst worden ontzorgd... en betrokken partijen pas daarna gaan kijken wie verantwoordelijk is voor welke schade?

[0:57:19] En nog een aantal laatste vragen.

[0:57:21] Hoe ziet de Belastingdienst de beschadevergoeding die wordt uitgekeerd voor mijnbouwschade?

[0:57:27] Kan de staatssecretaris ophelding geven dat de vergoeding niet wordt gezien als inkomsten?

[0:57:33] Wat betekent dit voor de toeslagen die mensen krijgen?

[0:57:37] Dank u wel.

[0:57:43] Ja, voorzitter, op dat laatste punt.

[0:57:46] Want ik herken de zorgen helemaal rondom de zoutwinning in Veendam.

[0:57:50] En ook de zorgen dat juist de lessen die we hebben gedaan rond de gaswinning in de parlementaire enquête, dat het lijkt alsof we die niet opnieuw...

[0:57:59] dat we die niet leren, maar opnieuw dezelfde fouten maken rondom die zoutwinning.

[0:58:03] Afgelopen december nam de Kamer daarover ook een motie aan.

[0:58:06] Ik geloof dat zowel mijn partij als collega Beckerman, als ik me goed herinner, maar dat maakt allemaal niet zoveel uit, want het gaat erom dat we het fixen.

[0:58:15] En het zou niet moeten zijn dat de staatssecretaris dan enkel in de...

[0:58:18] afdoening van die moties verwijst naar IMG of naar de commissie Mijnbouwschade.

[0:58:23] En daarom zou ik het zo belangrijk vinden dat we ook met de staatssecretaris heel serieus spreken, ook wat uitgebreider, over de zorgen die in Veendam leven.

[0:58:32] Deelt collega Bamenga dat met me en ziet hij ook dat het dan belangrijk is dat we daar ook een aparte stevige brief over krijgen van de staatssecretaris.

[0:58:40] De heer Bamenga.

[0:58:42] Volgens mij kan ik hier ook heel kort over zijn, ja, zeker.

[0:58:46] Ik kijk nu even rond.

[0:58:47] Nog andere instructies?

[0:58:48] Voorzitter, ik hoop dat collega Bamenga deze vraag ook aan de staatssecretaris doorgeleidt.

[0:58:53] Er worden tips uitgewisseld hier.

[0:58:55] De heer Bamenga heeft nog iets te zeggen?

[0:58:59] Ik zou die vraag graag willen doorgeleiden aan de staatssecretaris.

[0:59:03] Het is een hele coöperatieve commissie hier als het gaat over vragen formuleren.

[0:59:09] Heel fijn.

[0:59:09] Dank voor uw bijdrage.

[0:59:10] Dan ga ik naar de heer Pierik namens de fractie van de BWB.

[0:59:16] Dank voorzitter.

[0:59:18] Ook voor Groningen geldt wat in het hoofdlijnakkoord zo mooi verwoordt.

[0:59:21] We moeten gebruik blijven maken van hardwerkende deskundige professionals met hart voor de publieke zaak.

[0:59:28] Voor herstel is hard werken nodig.

[0:59:30] Voor herstel is ook deskundigheid nodig.

[0:59:33] Dit sluit ook aan bij het verkiezingsprogramma van de BBB.

[0:59:35] Mijn partij wil regie in de regio met de overheid die daarvoor zorgt.

[0:59:40] Mensen moeten zelf weer het heft in handen krijgen en de overheid is er om hen daartoe in staat te stellen.

[0:59:47] Als de verhoudingen zo liggen, kan het vertrouwen in de overheid weer terugkeren.

[0:59:51] Dat geldt voor de gedupeerden in het bijzonder en voor de samenleving in het geheel.

[0:59:58] Het rapport schadeafhandeling en versterking in het aardbevingsgebied is wat dat betreft moedgevend.

[1:00:04] Kan de staatssecretaris toelichten of en hoe in de hersteloperatie de samenleving voorop staat?

[1:00:11] En is de overheid daadwerkelijk bezig om dat vertrouwen terug te winnen?

[1:00:15] En heeft de staatssecretaris kennisgenomen van het rapport stap verder en hoe kijkt hij daar tegenaan?

[1:00:21] Voorzitter, de BBB-fractie is blij dat er voortvarend wordt gewerkt aan de versterkingsoperatie en de schaarafhandeling in Groningen en Noord-Drenthe.

[1:00:30] We komen steeds een stap verder, maar we zijn er nog lang niet.

[1:00:34] Gelukkig worden we geweldig op de hoogte gehouden over de voortgang en dat levert ook bemoedigende inzichten op.

[1:00:40] Bussoff schetste wat cijfers die wat problematischer zijn en daar is ook alle begrip voor en daar moeten we ook hard mee aan het werk.

[1:00:47] Maar in het rapport wordt ook gezegd dat 78% van de gemelde schades erkend als schade door mijnbouw en dat is meer dan een kwart ten opzichte van twee jaar geleden.

[1:00:59] In het rapport staat ook dat 89% van alle erkende schademeldingen volledig afgehandeld zijn.

[1:01:06] Zo kiezen schademelders steeds vaker voor vaste vergoedingen en dit zorgt voor een versnelling van het afhandelingsproces.

[1:01:13] En verreweg de meeste gedupeerden zijn hierover tevreden of dik tevreden.

[1:01:18] En de zorgen zijn er natuurlijk ook.

[1:01:20] Er lopen weliswaar minder geschillen en rechtszaken, maar het percentage dat wacht op een vervolg in het proces lijkt wel toe te nemen.

[1:01:28] Daarom vraag ik de staatssecretaris, kan hij aangeven hoe hij na ruim half jaar kijkt tegen de versterkingsoperatie in relatie tot de problemen die er zijn in de beoordelingsrapporten?

[1:01:39] En kan hij ook aangeven waarom het percentage gedupeerden dat wacht op een vervolgstap in het proces lijkt toe te nemen?

[1:01:47] Voorzitter, de isolatieaanpak voor woningen in Groningen en Noord-Trenten is een goede maatregel.

[1:01:53] Oké, sorry, maar ik zou graag een vraag verder even de gelegenheid willen geven om over dit punt, het voorgaande punt, een interruptie te plegen.

[1:02:00] Gaat u graag.

[1:02:01] Dank u voorzitter.

[1:02:03] Het bekroopt mij het gevoel dat, want de heer Pierik haalde wat positieve cijfers aan over de schadeafhandeling.

[1:02:12] Maar hij begon en eindigde dat blokje met de versterkingsopgave.

[1:02:17] En dat zijn natuurlijk twee hele separate sporen waar je ook groot verschil ziet tussen hoe mensen dat beleven en ervaren.

[1:02:24] De ervaring van de schadeafhandeling is positiever dan die in de versterkingsopgave.

[1:02:29] Dus de cijfers die de heer Pierik noemde, die gaan niet over de versterkingsopgave.

[1:02:34] Die zijn een stuk... Zou de heer Pierik daarop willen reflecteren wat hij daar dan van vindt?

[1:02:39] Heer Pierik.

[1:02:41] Een goede vraag.

[1:02:42] Ik denk inderdaad dat in die versterkingsopgave er nog heel wat uitdagingen liggen.

[1:02:45] En dat we daar nog stevig aan de bak moeten.

[1:02:48] Als het gaat over die schaarafhandeling, dan is het verhaal inderdaad een stuk positiever.

[1:02:52] En die cijfers heb ik inderdaad aangegeven.

[1:02:54] Maar we moeten natuurlijk als het gaat om die versterkingsopgave nog flinke stappen zetten.

[1:03:05] En wat zijn daar dan de ideeën voor vanuit de BBB om die versterkingsopgave beter te laten verlopen, zodat mensen minder vaak teleurgesteld worden?

[1:03:16] Dat zijn ook de vragen die wij natuurlijk ook aan de staatssecretaris gaan stellen.

[1:03:20] Wat voor stappen worden er nog gezet?

[1:03:25] Wat ons betreft moeten de schademeldingen zo accuraat mogelijk worden beantwoord.

[1:03:32] En volgens mij is daar onze staatssecretaris ook keihard mee aan de slag.

[1:03:36] En die wegen lijken me ook juiste wegen.

[1:03:42] Goedemiddag.

[1:03:45] De heer Pierik noemde net weer het melden van de schades, maar dat is dus een ander spoor.

[1:03:51] Dus ik vroeg specifiek naar de ideeën van de BBB over hoe we de versterkingsopgave beter zouden kunnen laten verlopen, zodat we daar ook dezelfde positieve cijfers gaan zien zoals in het schadeafhandelingsspoor.

[1:04:03] Ja, dank u wel, de heer Pierik.

[1:04:06] Ja, heldere vraag.

[1:04:06] Nou goed, ik moet eerlijk gezegd in die versterkingsopgave nog wat verder verdiepen.

[1:04:10] Ik zit nu voor het eerst ook in dit debat, dus ik heb dat nog niet helemaal scherp.

[1:04:13] Maar ik ga me daarin verdiepen en we zullen daar ook zo snel mogelijk de staatssecretaris over bevragen hoe dat verder moet.

[1:04:24] Nou maar goed, bevolgt u betoog, de heer Perik.

[1:04:30] Dan wil ik verder met de isolatieaanpak voor woningen in Groningen en Noord-Drenthe.

[1:04:37] De isolatieaanpak is een goede maatregel om bewoners te ondersteunen bij het isoleren van hun woningen.

[1:04:41] Een zinvol onderdeel van het herstelsprogramma is een mooi voorbeeld van de investeringen vanuit het programma Naar het Begin.

[1:04:48] De BBB-fractie denkt dat het belangrijk is om deze isolatieaanpak voortvarend voort te zetten om bij te dragen aan energiezuinige en comfortabele woningen in de regio en hiermee de gevolgen van aanbedingsschade te dempen.

[1:05:01] Kan de staatssecretaris aangeven hoe hij de isolatieaanpak, hoe hij het tegenaan kijkt, de regeling die is nu in voorrang, en hoe gaat de Groningers dat helpen?

[1:05:11] En kan hij ook aangeven hoeveel woningen hiermee geïsoleerd kunnen worden en of het budget dat hiervoor beschikbaar is ook toereikend is?

[1:05:21] Voorzitter, de staatssecretaris noemt in zijn verslag over de voortgang drie punten die voor hem leidend zijn in de aanpak.

[1:05:28] Oplossingen die voor de zwaarst gedupeerden, voortbouwen op ingezette verbeteringen en zichtbaar zijn in Groningen.

[1:05:39] In deze drie slag kan de BBB zich goed vinden.

[1:05:42] Hierbij stuiden staatssecretarissen soms op...

[1:05:48] Hij stelt dat het belangrijk is om eerlijk en open te zijn over het feit dat niet alles mogelijk is om wat in het verleden niet goed gegaan is alsnog recht te zetten.

[1:05:57] Ik citeer uit een brief, daarvoor is de omvang en de complexiteit soms te groot.

[1:06:03] Abstract is dit te begrijpen, maar het raakt mensen.

[1:06:07] In de beleidsbrief versterken benadruk de staatssecretaris juist dat zeker ook de zwaarst getroffen bewoners in complexe gevallen niet worden vergeten.

[1:06:17] Kan de staatssecretaris tastbaar maken wat het betekent dat hij op onmogelijkheden stuit?

[1:06:21] Hoe rijmt de staatssecretaris dit met het uitgangspunt dat zeker de zwaarst getroffen bewoners en complexe gevallen niet moeten worden vergeten?

[1:06:32] Ten slotte, in de hoofdlijnenbrief heeft de staatssecretaris gezegd de zogenoemde stille gedupeerden in beeld te krijgen.

[1:06:41] Dat spreekt mij bijzonder aan.

[1:06:43] De menselijke maat komt terug tot uiting in omkijken naar mensen van wie de stem niet gehoord wordt.

[1:06:50] Degenen die over het hoofd worden gezien.

[1:06:52] De staatssecretaris heeft gezegd veel in de regio aanwezig te zullen zijn om naar bewoners te luisteren.

[1:06:58] Om als Groningers onder elkaar in gesprek te gaan.

[1:07:03] Is de staatssecretaris al in staat geweest om stille gedupeerden op te sporen?

[1:07:08] En wat valt er te zeggen over het aantal van deze mensen en de betekenis hiervoor in de hersteloperatie?

[1:07:17] Dank u wel.

[1:07:21] Ja, voorzitter, dank.

[1:07:23] Welkom aan de heer Pierik en deze commissie.

[1:07:26] En ik denk dat u wel weet waar mijn vraag over zal gaan.

[1:07:29] En dat gaat over die ongelijkheid.

[1:07:31] En u bent nieuw, maar we hebben natuurlijk gewoon echt jarenlang gezien dat er een enorme bureaucratie is opgetuigd in Groningen.

[1:07:39] Dat er een parlementaire enquête nodig was, maar dat die verschillen heel veel pijn gingen doen.

[1:07:43] De ene wel, de buurman niet, de derde een beetje.

[1:07:46] En dat dat tot heel veel schuring heeft geleid.

[1:07:51] En na een aantal jaren waarin de Kamer ook veel voorbeelden aandroeg... is er een rapport gekomen van Van Geel.

[1:07:57] En ik denk dat iedereen het een hele slimme zet vond.

[1:08:00] Dat Van Geel zei, je kunt niet alles meer helemaal rechtbreien... maar als je nou begint met dat je zorgt dat het eindpunt voor iedereen gelijk wordt.

[1:08:07] En dat je dat als uitgangspunt neemt.

[1:08:10] En dat rapport, ik denk dat heel veel mensen dat een hele slimme vondst vonden.

[1:08:14] Maar nu dreigt dat eigenlijk in een laad te belanden.

[1:08:18] Waarom?

[1:08:19] Vanwege financiële keuzes.

[1:08:21] En ons vraag is dus direct aan de heer Pierik.

[1:08:25] is hij met de SP van mening dat we moeten zorgen dat dat rapport wel wordt uitgevoerd.

[1:08:33] Omdat dat de enige route is waarin je die ongelijkheid nog aan kan pakken.

[1:08:39] En dat we daarbij dus ook gemeenten moeten zorgen dat zij daar ook echt stappen in kunnen maken.

[1:08:46] Deelt de heer Pierik die analyse?

[1:08:50] Ja, we vinden het een heel goed rapport.

[1:08:53] Commissie van Geel heeft heel goed werk gedaan.

[1:08:56] Wij zijn er ook heel blij mee dat in het regeerprogramma terechtgekomen is van kosten wat het kost.

[1:09:03] Zolang het nodig is.

[1:09:04] Dus wat dat betreft zou ik vertrouwen moeten geven dat we ook...

[1:09:10] als regeringspartijen keihard aan de slag zijn... om de problemen, de aardbevingen die er liggen in Groningen... om dat op te lossen.

[1:09:18] En daar staat de BBB vierkant achter.

[1:09:23] Ja, voorzitter, maar hier komt natuurlijk het lastigheid.

[1:09:25] Want we kunnen dus roepen, kosten wat het kost... maar dat geldt nu helemaal niet voor de aanpak van verschillen.

[1:09:33] En dat maakt het zo pijnlijk.

[1:09:35] En dat maakt ook...

[1:09:38] Vertrouwen is natuurlijk een heel mooie zin.

[1:09:40] Maar dat is natuurlijk compleet verspeeld in Groningen.

[1:09:44] En als we zeggen hier kosten wat het kost... en ook coalitiepartijen spreken dat uit... dan zeggen wij, oké, laten we dan ook zorgen dat dat werkelijkheid wordt.

[1:09:53] We zijn al heel veel amendementen over ingediend.

[1:09:57] Die zijn allemaal verworpen.

[1:10:00] Wilde heer Pierik, want de Kamer heeft het budgetrecht... dus we kunnen bij alles zeggen, we vragen dat aan de staatssecretaris... hartstikke leuk, maar de Kamer heeft het budgetrecht...

[1:10:09] En de Kamer heeft ook, zo staat in de parlementaire enquête... de jaren in aanloop naar de parlementaire enquête, te weinig gedaan.

[1:10:17] Dus is de heer Pierik ook bereid om te zeggen... ja, ik moet niet alles daar neerleggen.

[1:10:21] Nee, dit ligt in de Kamer.

[1:10:24] Kosten wat kost is voor ons heel erg belangrijk.

[1:10:26] En kosten wat het kost gaan wij dus ook voor stemmen... en zorgen dat dat straks bijvoorbeeld met de voorjaarsnota geregeld wordt.

[1:10:33] De heer Pierik.

[1:10:36] Ja, ehm...

[1:10:38] Dit zal natuurlijk een belangrijk punt zijn in de voorjaarsnota.

[1:10:41] Dat leidt geen twijfel.

[1:10:43] Maar er zijn heel veel andere dingen die ook belangrijk zijn in de voorjaarsnota.

[1:10:47] En we hebben hier geen debat over de voorjaarsnota.

[1:10:49] We hebben hier een debat over Groningen.

[1:10:52] En ik denk dat we op dit moment niet veel verder kunnen gaan dan te zeggen... in het regeerakkoord staat kosten wat het kost zolang het nodig is.

[1:11:01] En dat is het vertrekpunt.

[1:11:03] En we kijken vervolgens ook naar de staatssecretaris om te kijken van...

[1:11:06] waar hij tegenaan loopt om uiteindelijk het regeerakkoord ook te kunnen gaan uitvoeren.

[1:11:12] Ja, maar voorzitter, hier draaien we het dus toch in vijf minuten.

[1:11:16] Voorzitter, de heer Pierik zegt, kosten wat het kost en het moet allemaal geregeld worden.

[1:11:20] En dan stel ik de vraag, oké, gaan we het regelen?

[1:11:22] Bij de begroting was het de BBB die zei, oeh, nee, nu even niet.

[1:11:26] We gaan naar de voorjaarsnota.

[1:11:28] En nu vraag ik simpelweg, gaan we dan in de voorjaarsnota regelen?

[1:11:31] U kunt het terugzoeken, het was de BBB die ons verwees naar de voorjaarsnota.

[1:11:33] En nu zegt u, ja, maar er ligt al heel veel voor de voorjaarsnota.

[1:11:36] Er zijn ook andere wensen.

[1:11:38] Voorzitter, wat is dan de boodschap aan Groningen?

[1:11:40] Is het kosten wat het kost?

[1:11:42] Of is het kosten wat het kost, maar nu even niet?

[1:11:46] Want het was bij de begroting niet en het is nu bij de voorjaarsnoten.

[1:11:48] Zegt u weer, er ligt al een hele lijst van wensen.

[1:11:51] Wat is het?

[1:11:52] Want we kunnen geen vertrouwen bouwen als we steeds opnieuw het vertrouwen beschadigen.

[1:11:57] Zeg dan niet kosten wat het kost, maar zeg eerlijk, we laten andere dingen voorgaan.

[1:12:02] Wat is het nu, heer Perik?

[1:12:05] Ja, politiek is natuurlijk altijd keuzes maken.

[1:12:07] En volgens mij is het regeerprogramma ontzettend duidelijk.

[1:12:11] Kost wat het kost, zolang het nodig is.

[1:12:14] Dat is het vertrekpunt.

[1:12:15] Met die opdracht is ook de heer Van Heijem... Van Maren heeft hij...

[1:12:26] Mooie voornaam.

[1:12:27] Ja, zeker.

[1:12:28] De heer Van Marum is met die opdracht aan de slag gegaan.

[1:12:30] En daar is hij voortvarend mee aan de slag gegaan.

[1:12:33] En volgens mij moeten we ook kijken wat onze staatssecretaris daarop teruggeeft.

[1:12:39] Maar op voorhand nu al uitspreken dat in de voorjaarsnota... dat een onduidelijk bedrag, wat we nog niet helemaal gekwalificeerd hebben... hiervoor geallockeerd moet worden...

[1:12:53] Ja, dat vind ik op dit moment prematuur.

[1:12:56] Het kan best zijn dat dat uiteindelijk de conclusie gaat worden.

[1:12:58] Maar op dit moment is dat te prematuur.

[1:13:00] Ik denk dat de heer Holman dat ook keurig aangegeven heeft.

[1:13:02] Laten we dat nou eerst even goed kwantificeren.

[1:13:05] Laten we eerst de bespiegelingen van onze staatssecretaris afwachten.

[1:13:10] Of dat problemen op gaat leveren.

[1:13:12] Als dat problemen op gaat leveren, dan moeten we dat in de voorjaarsnode bespreken.

[1:13:16] De laatste, mevrouw Bekkeman.

[1:13:17] Ja, voorzitter.

[1:13:19] Er is één stukje hiervan wat mij in de verkeerde keelgat schiet.

[1:13:22] En dat is op voorhand.

[1:13:24] Voorzitter, en daar kan de heer Pierik niet zo heel veel aan doen.

[1:13:26] Maar wij sleuren hier al 10, 12 jaar aan.

[1:13:30] We hebben altijd gewaarschuwd voor die ongelijkheid die ontstond.

[1:13:34] En nu proberen we het al jarenlang recht te trekken.

[1:13:37] En dan zeggen op voorhand...

[1:13:40] Dit is bewust ontstaan, met bewust beleid ontstaan... en dit moeten we ook bewust weer gaan oplossen.

[1:13:46] Op voorhand is na zoveel jaren niet meer het goede woord.

[1:13:50] Voorzitter, ik zou de heer Pierik ook willen vragen... om straks in gesprek te gaan zitten hier ook veel gemeentebestuurders... die zeggen ja, er is een bedrag, dat hebben we heel keurig in het amendement... met onderbouwing, want zo werkt een amendement, dat is een gedekt iets...

[1:14:04] We hebben dat keurig gedaan.

[1:14:05] Dat is een bedrag.

[1:14:07] En tegelijkertijd kunnen we ook niet een hele lijst maken, omdat er heel veel niet duidelijk is.

[1:14:12] En waar komt dat door?

[1:14:13] Omdat het nog steeds traag loopt.

[1:14:15] U heeft dus cijfers voor u. We kunnen die lijst niet maken.

[1:14:18] Herkent de heer Pierik dat?

[1:14:21] Je kunt echt niet in dit dossier zeggen op voorhand zomaar even, want dit speelt al heel veel jaren.

[1:14:27] En dat het moeilijk is?

[1:14:29] Absoluut.

[1:14:30] Maar dat we als Kamer ons budgetrecht moeten gebruiken, dat zou de heer Pierik toch moeten delen.

[1:14:35] Ik zou hem echt willen vragen om zo even in gesprek te gaan met mensen op de tribune... waarom het zo cruciaal is om dit niet keer op keer van begroting naar voorjaarsnota... voor voorjaarsnota naar begroting vooruit te schuiven.

[1:14:48] Erkent de heer Pierik dat?

[1:14:50] Ik ga nu wel normeren, want het zijn vier interrupties van bijna anderhalve minuut.

[1:14:54] Ze zijn erg lang en we hebben nog meer te doen vandaag.

[1:14:59] Heer Pierik, gaat u gang.

[1:15:01] Ja, dank voorzitter.

[1:15:02] Ja, goed.

[1:15:04] Ik kom natuurlijk ook wel eens van Groningen en ik heb inmiddels ook wel wat gedupeerd en gesproken.

[1:15:09] En ik ken de problematiek daar best redelijk.

[1:15:12] En natuurlijk levert dat heel wat zorgen op en die ongelijkheden levert heel veel hoofdbrekers op.

[1:15:18] En daar moeten we volop aan de slag.

[1:15:20] Dus wat de BBW-fractie betreft zal onze...

[1:15:25] volle inzet, ook bij de voorjaarsnood, gericht zijn op wat we in het regeerprogramma hebben afgesproken, namelijk kosten wat het kost, zolang het nodig is, inzetten op volledig schadeherstel in Groningen en Noorderente.

[1:15:40] De heer Bushof is eerst.

[1:15:42] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:15:43] Ja, ik ben eigenlijk een beetje in verwarring.

[1:15:45] Want als je namelijk zegt, kosten wat het kost...

[1:15:50] dan kun je niet vervolgens twee minuten of één minuut laten zeggen... ja, we moeten eerst weten hoeveel het dan kost.

[1:15:55] Nee, dan is het uitgangspunt kosten wat het kost.

[1:15:57] Dus welke van de twee smaken is het nou?

[1:16:02] Ja, nou goed, ik bedoel, kosten wat het kost, dat is inderdaad van... Ja, maar het is een beetje ingewikkeld natuurlijk.

[1:16:09] Want kosten wat het kost, dat zou een blanco check betekenen.

[1:16:15] En in deze...

[1:16:17] In deze tijden is het best wel lastig om met blanco-checks te smijten.

[1:16:21] Dus ik wil toch, ook als het gaat om die dingen, wil ik het liefst dat we wel goed in de klauwen houden van hoe we ons geld besteden.

[1:16:33] De BBB is nooit voor blanco-checks, dus we zijn wel erg voor...

[1:16:41] Het geld besteden op manieren die passen bij de actuele situatie.

[1:16:46] En de actuele situatie, daar zijn natuurlijk de laatste jaren nog veel andere dingen bij gekomen.

[1:16:50] Maar los daarvan hebben we te maken met budgetten die er al zijn.

[1:16:55] En we moeten kijken hoe die budgetten die er zijn, inclusief de uitdagingen waar we nu voor staan, of dat afdoende is.

[1:17:05] Ja, voorzitter, ik ga gewoon proberen om het in een vrij heldere taal neer te leggen.

[1:17:08] Inderdaad, kosten wat het kost, betekent in de woorden van de heer Pirik inderdaad, in zekere zin zou je kunnen zeggen, een blanco cheque.

[1:17:15] ...hoeven we niet al te moeilijk over te doen.

[1:17:18] En aan de ene kant hoor ik dus de BBB zeggen... ...ja, wij zijn voor kosten wat het kost.

[1:17:22] Maar zodra we dan invulling geven aan wat dat betekent... ...namelijk inderdaad een blanco cheque zegt... ...de heer Pierik van de BBB, daar zijn we niet voor.

[1:17:29] Dus dan bent u daarin dus gedraaid.

[1:17:31] En is dat dus het nieuws voor Groningen... ...dat het niet meer gaat om kosten wat het kost... ...voor de aanpak van de verschillen?

[1:17:39] Ja, goed.

[1:17:41] Wij staan nog steeds vierkant achter het regeerprogramma.

[1:17:44] En in het regeerprogramma staat duidelijk kosten wat het kost, zolang het nodig is.

[1:17:49] En daar blijven we achter staan.

[1:17:53] En dat zal ook het beleid zijn de komende periode.

[1:18:00] En met dat in het achterhoofd zullen we ook onze inzet plegen als het gaat om de voorjaarsnota.

[1:18:09] Even of nog?

[1:18:10] Laten we dan maar even vanuit gaan dat dat principe kosten wat het kost toch nog overeind staat na de verwachting die ons ontstaan.

[1:18:20] En dan is mijn vraag eigenlijk heel simpel.

[1:18:22] Er zijn een aantal hele concrete gevallen nu al waarbij om budgetaire redenen de verschillen niet opgelost kunnen worden.

[1:18:33] En is dan BWB bereid om die hele tastbare, concrete voorbeelden die er nu al zijn, waarbij ook op geld gezet kan worden, om hoeveel geld het gaat, om die verschillen op bepaalde plekken op te lossen.

[1:18:44] Is dan de BWB bereid om dat bij te lappen in het principe van kosten wat het kost.

[1:18:52] Ja goed, ik val een beetje in herhaling.

[1:18:55] Want we willen natuurlijk die problemen oplossen.

[1:18:58] Tegelijkertijd willen we ook de staatssecretaris niet voor de voeten lopen.

[1:19:02] En willen we eerst van hem horen hoe hij hier tegelijkertijd kijkt.

[1:19:07] Ja, voorzitter, en juist daarom had ik het graag sneller gezien, maar vond ik het in ieder geval goed te vernemen, ook van collega Vermeer eerder namens de BBB, dat we bij de voorjaarsnota in ieder geval zouden spreken over het rapport van Geel en de 1,5 miljard.

[1:19:25] En ik mag hopen dat deze staatssecretaris in ieder geval die claim heeft gedaan bij de minister van Financiën.

[1:19:32] zodat het hoofdlijnenakkoord op dat punt wel verder uitgewerkt wordt.

[1:19:37] Deelt collega Pierik dat?

[1:19:40] En is het in ieder geval belangrijk dat daar waar je het specifiek kan maken... en dat kan voor het rapport van Giel in ieder geval in deze mate... en dat kan je dan ook nog verspreiden in de tijd... want iedereen snapt dat je niet volgend jaar 1,5 miljard weggezet krijgt... om de dingen op te lossen.

[1:19:56] Dat snappen we allemaal heel goed.

[1:19:58] Dus dat is ook nog over de tijd zo uit te zetten...

[1:20:01] ziet collega Pierik dat die claim dan moet worden gedaan door de staatssecretaris.

[1:20:06] En dat het ook incidenteel al heel veel kan betekenen als je daar een getrapte opbouw in doet.

[1:20:12] En staat hij aan onze kant, zoals we eigenlijk allemaal kamerbreed hebben uitgesproken... dat we daar dan de staatssecretaris de steun in de rug geven om dat voor elkaar te krijgen.

[1:20:20] Want als wij hier nu al doen, ja die staatssecretaris kan ook niet alles voor elkaar krijgen en een blanco check.

[1:20:26] Ja, welke positie heeft hij dan?

[1:20:27] Die man moet daar heel stevig staan op dat ministerie van Financiën.

[1:20:30] Het is glashelder, deze Kamer accepteert het niet meer, dat uitstel.

[1:20:34] En ik zou verwachten dat BBB daarin de grootste fan is van deze staatssecretaris, om hem daarin te stutten.

[1:20:45] Dank voorzitter, dat is een prachtige voorzet van mevrouw Bikker.

[1:20:51] Alleen maar één kop, hè?

[1:20:58] Ik denk dat het een heel nuttige vraag is om inderdaad bij de staatssecretaris neer te leggen of hij deze vraag ook bij de behandeling van de voorjaarsnood heeft neergelegd.

[1:21:10] Ik ben benieuwd naar zijn reactie.

[1:21:16] De heer Kops, u bent aan de beurt.

[1:21:19] Dank u wel, voorzitter.

[1:21:23] In vrijwel elk debat constateren we ja, natuurlijk.

[1:21:27] De gaswinning is er wel gestopt, maar daarmee zijn we er nog lang niet, in tegendeel.

[1:21:32] Enerzijds omdat de bodem nog jaren kan blijven dalen.

[1:21:35] En anderzijds omdat de hele afhandeling nog altijd trager gaat dan we zouden willen.

[1:21:40] En ook zeker niet foutloos.

[1:21:42] En we wisten eigenlijk al dat de versterkingsoperatie niet in 2028 afgerond zal zijn.

[1:21:49] Maar eind vorige maand maakte de Nationaal Coördinator het concreter.

[1:21:52] De versterking zal tot 2031 of 2032 duren.

[1:21:54] Dus dat is nog 6 à 7 jaar.

[1:22:00] En voorzitter, de eerste vraag is dan, waar komt dat door?

[1:22:03] Specifiek die vertraging.

[1:22:05] En je zou direct vermoeden, zoals we zo vaak hebben gezien in dit dossier, dat ook hier allerlei bureaucratie de boosdoener zou zijn.

[1:22:14] Maar nee, de Nationale Coördinator heeft het concreet over een tekort aan projectleiders en bewonersbegeleiders.

[1:22:22] En dan vraag ik me af, valt dat nou niet echt op te lossen?

[1:22:26] Om hoeveel mensen of FTE's gaat het hier dan eigenlijk?

[1:22:29] En wellicht heeft de staatssecretaris zelf nog een aantal ambtenaren... dat zou kunnen bijspringen.

[1:22:36] Kortom, het zou toch echt jammer zijn... als gedupeerden nog langer zouden moeten wachten... vanwege simpelweg een stom tekort aan mankracht.

[1:22:46] Dat kan toch eigenlijk niet?

[1:22:47] Dus graag een reactie.

[1:22:50] Voorzitter...

[1:22:51] Wat betreft de versterking.

[1:22:52] Begin dit jaar hadden we bij de wijziging van de tijdelijke wet Groningen al over besluiten tot niet versterken.

[1:22:59] In gevallen dat gedupeerden om welke reden dan ook niet aan die versterking willen meewerken.

[1:23:04] De staatssecretaris schrijft in zijn brief in de zogeheten een-overheid-aanpak dat hij niemand vergeet.

[1:23:11] En ook zeker niet, ik citeer, de bewoners met problemen die nog niet voldoende in beeld zijn bij gemeenten of uitvoeringsorganisaties.

[1:23:19] En bewoners die zelf hun problemen niet meer kunnen of willen melden.

[1:23:24] Dan is de vraag, hoe krijgen we die mensen dan wel in beeld?

[1:23:28] Om hoeveel mensen gaat het hier zoal?

[1:23:29] En beter nog, hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat ook zij geholpen gaan worden en krijgen waar zij recht op hadden?

[1:23:36] Toen ik dit debat voorbereidde kwam ik teksten en moties van vier à vijf jaar geleden tegen.

[1:23:43] En toen speelde dit probleem ook al.

[1:23:45] En hoe heeft zich dat dan de afgelopen jaren dit ontwikkeld?

[1:23:49] Is dat verslechterd of verbeterd?

[1:23:52] Voorzitter, afgelopen maandag kopte de NOS enquête.

[1:23:56] Schadeafhandeling van gaswinning Groningen gaat beter.

[1:23:59] Het betrof een peiling uitgevoerd op initiatief van het Groninger Gasberaad.

[1:24:03] Een vragenlijst ingevuld door 1300 mensen.

[1:24:07] Enerzijds lezen we dan in dat NOS-artikel... ja, de vragenlijst was voor iedereen toegankelijk... en dus zijn de resultaten niet representatief.

[1:24:15] Oké.

[1:24:16] Maar anderzijds is de conclusie... ja, het gaat iets beter.

[1:24:20] Maar dat betreft dan voornamelijk...

[1:24:22] Schadeafhandeling, want betreft de versterking is het probleem nog altijd het eindeloze wachten en de onduidelijkheid.

[1:24:31] Op de vraag of de werkzaamheden aan het pand al zijn gestart antwoordt 76% nee.

[1:24:37] Hoe reageert de staatssecretaris hierop?

[1:24:39] Herkent hij dit percentages?

[1:24:41] En voorzitter, typisch is dan, de Nationaal Coördinator heeft hierop gezegd, ja, we moeten bewoners beter gaan informeren.

[1:24:49] Dat moeten we echt beter oppakken.

[1:24:51] Einde citaat.

[1:24:53] Ten eerste, voorzitter, ja, dat wil ik wel geloven.

[1:24:56] Het is weer die communicatie die dus niet op orde is, waar we het al zo vaak over hebben gehad.

[1:25:02] Hoe kan het dat zoiets bazaals, zoiets vanzelfsprekend, vandaag de dag, 2025, nog steeds niet geregeld is?

[1:25:09] Maar ten tweede is het ook wel een beetje een eufemisme als ze kijken naar de reportage van Poynter.

[1:25:15] Hoe verhoudt zich dat tot elkaar?

[1:25:17] Dat er nog steeds grove fouten worden gemaakt in versterkingsadviezen.

[1:25:22] Dat is, voorzitter, natuurlijk niet echt bevorderlijk voor het vertrouwen.

[1:25:27] Voorzitter.

[1:25:29] Dan de schadeafhandeling.

[1:25:31] De staatssecretaris wil prioriteit voor de zwaarst gedupeerden.

[1:25:35] Mensen die onvoldoende geholpen zijn en eindeloos wachten.

[1:25:39] En dan gaat het ook zeker over schades uit het verleden.

[1:25:41] Afgewezen nog door de NAM en het Centrum Veilig Wonen.

[1:25:46] Schades van mensen die nu niet meer voor een ruimhartige afhandeling in aanmerking komen.

[1:25:51] Ten eerste, om hoeveel gedupeerden gaat het hier eigenlijk?

[1:25:54] Weten we dat?

[1:25:55] Ten tweede, in 2018 is de schadeafhandeling in publieke handen overgegaan.

[1:26:00] Kun je dus nagaan hoe lang mensen, minimaal dus al zeven jaar... in zo'n onrechtvaardige situatie zitten.

[1:26:07] En ten derde, de staatssecretaris schrijft, ik citeer... dat het niet mogelijk is om alles wat in het verleden niet goed is gegaan... alsnog recht te zetten, vanwege een te grote omvang...

[1:26:18] En complexiteit.

[1:26:19] En dat is toch wel teleurstellend, voorzitter.

[1:26:22] En eigenlijk ook onacceptabel.

[1:26:23] Want ik stel deze vraag omdat het juist zo cru en juist zo pijnlijk zou zijn... als uiteindelijk juist deze gedupeerden, die dus het zwaarst getroffen zijn... en het langst wachten, geen volledige afdoende oplossing zouden krijgen.

[1:26:38] Graag een reactie van de staatssecretaris.

[1:26:41] Moet ik al afronden?

[1:26:43] Ja, als u graag wil afronden.

[1:26:45] Ja, dan tot slot dan nog, voorzitter, heel kort over de uitvoeringskosten.

[1:26:49] We hebben het er heel vaak over gehad.

[1:26:51] En de staatssecretaris heeft toegezegd om te kijken of die kosten omlaag kunnen.

[1:26:57] En hoe staat het daarmee?

[1:26:58] Graag een reactie.

[1:27:00] Dank u wel.

[1:27:04] Ja, voorzitter.

[1:27:05] Het zal niet helemaal verrassend zijn welke richting ik op ga.

[1:27:08] Maar ik vind het wel belangrijk om toch ook nog even stil te staan bij die verschillen.

[1:27:12] Waarom?

[1:27:12] Omdat ik vind dat we als Kamer daar ook een positie in zouden moeten innemen.

[1:27:16] Dus ik ben eigenlijk wel benieuwd wat voor de PVV het uitgangspunt is als het gaat om het oplossen van die verschillen.

[1:27:23] Kosten wat het kost of doen met het budget wat beschikbaar is.

[1:27:27] Volgens mij hebben we al in debatten na afloop van de parlementaire enquête met elkaar afgesproken en heel duidelijk gemaakt... ...alle ellende daar in Groningen moet worden opgelost.

[1:27:37] Inderdaad, koste wat het kost.

[1:27:39] Of het gaat om schadeafhandeling of nu het gaat om versterking.

[1:27:43] Ja, dat moet absoluut gebeuren.

[1:27:45] Daar staan we ook nog zeker voor.

[1:27:49] En voorzitter, ja, als het dan concreet gaat om de verschillen.

[1:27:52] We hebben ook altijd gezegd van ja, dat rapport van Geel, dat omarmen we.

[1:27:55] Zeker.

[1:27:56] Dat moet worden uitgevoerd.

[1:27:57] Dan zeg ik er tegelijkertijd wel bij.

[1:27:59] Ik ben hier niet degene die regeert.

[1:28:01] Daar zit het kabinet.

[1:28:03] Dus die moet daarmee aan de slag gaan.

[1:28:05] Ten tweede zeg ik er ook heel eerlijk bij.

[1:28:07] Ik ben geen financieel woordvoerder.

[1:28:08] Ik maak de kaders niet.

[1:28:10] Maar voorzitter, dat we daarvoor staan voor het absoluut oplossen van alle ellende en alle onverklaarbare verschillen.

[1:28:18] Ja, absoluut.

[1:28:21] Maak het toch even heel concreet.

[1:28:22] Want het klopt, daar zit het kabinet dat regeert.

[1:28:26] Hier zit de Kamer met toch ook budgetrecht.

[1:28:30] En de heer Kops is dan wellicht geen financieel woordvoerder van zijn fractie... maar is wel woordvoerder Groningen van zijn fractie.

[1:28:35] Dus stel er komt een concreet voorstel vanuit de Kamer dat zegt... dit is er nu nodig om die verschillen aan te pakken en op te lossen... waar dat nu niet lukt omdat de budget beperkt is.

[1:28:46] Adviseert de heer Kops dan aan zijn fractie dat gaan we steunen?

[1:28:51] Ik heb op dit moment nog geen voorstel gezien.

[1:28:53] Dus daar gaan we dan heel serieus naar kijken.

[1:28:55] Natuurlijk.

[1:28:56] Maar de intentie daarvan, op z'n minst, steunen we natuurlijk.

[1:29:00] Absoluut.

[1:29:01] Tegelijkertijd hebben we ons te houden aan financiële kaders die we in alle eerlijkheid met elkaar hebben afgesproken.

[1:29:05] Zo werkt het.

[1:29:08] Maar inhoudelijk zijn we het absoluut met elkaar eens.

[1:29:13] Ja, tot slot, want dat inhoudelijk oké, maar financiële kaders hoor ik.

[1:29:18] Alleen wat ik niet kan ontdekken in het hoofdlijnakkoord... en ook niet helemaal in het debat dat we nu hebben... is of er nou is afgesproken... ja, het moet binnen de middelen die we beschikbaar hebben gesteld... ook alles voor Groningen.

[1:29:30] Of nee, het is inderdaad toch dat kosten wat het kost, ook voor die verschillen.

[1:29:33] Dat is toch nog niet helemaal helder.

[1:29:35] En daar hoor ik ook de heer Kops toch nog een beetje omheen draaien.

[1:29:37] Dus ik kan hier gewoon heel expliciet zeggen... inderdaad, we hebben afgesproken...

[1:29:41] Wat mij betreft ook voor die verschillen, koste wat het kost.

[1:29:45] Nou, voorzitter, de reden dat ik zo voorzichtig ben... is omdat we nu eenmaal te maken hebben met financiële kaders.

[1:29:50] Zo simpel is het nou eenmaal.

[1:29:51] En ik ben geen financieel woordvoerder.

[1:29:53] Dus, voorzitter, als ik nu je te plekken... 10 miljard uit mijn binnenzak zou kunnen toveren... weet u, dat is niet realistisch.

[1:30:00] Dat gaat niet werken.

[1:30:02] Maar wij staan absoluut voor wat we hebben gezegd.

[1:30:05] Namelijk, ook naar aanleiding van de parlementaire enquête... ja, alles moet worden opgelost, koste wat het kost.

[1:30:10] Er moet een rechtvaardige oplossing komen.

[1:30:12] Daar mag dan geld inderdaad geen rol spelen, zeker...

[1:30:15] Ook wat betreft die verschillen, daar staan we nog steeds voor, voorzitter.

[1:30:19] En dat is het.

[1:30:24] Voorzitter, dank.

[1:30:25] PV is denk ik van de coalitiepartijen wel het duidelijkst en is ook degene die heel veel voorstellen aan de meerderheid heeft geholpen.

[1:30:32] Waarvoor zeer veel dank.

[1:30:35] Voorzitter, en toch nog even de vraag, want we hebben dat regeerakkoord waar dat in staat, koste wat kost.

[1:30:40] Maar we horen nu ook van gemeenten, ik heb daar in mijn woordvoering naar verwezen, dat de huidige aanpak eigenlijk niet goed werkt.

[1:30:47] Omdat ze steeds tegen die muur oplopen.

[1:30:49] We weten dat er enorme verschillen zijn, maar we kunnen daar nu geen lijst van maken.

[1:30:54] Deels ook omdat we niet weten wat er nog aan restopgave is.

[1:30:57] Wat gaat de NCG nog doen?

[1:30:58] En daarmee zit je vast.

[1:31:00] Herkent dat de mooie woorden uit het regeerprogramma nu niet werkelijkheid worden.

[1:31:09] Juist omdat steeds dreigt dat koste wat kost niet geldt voor de aanpak van verschillen.

[1:31:14] Lee Kops.

[1:31:15] Ja, voorzitter, dat snap ik heel goed.

[1:31:17] Inderdaad, ja.

[1:31:18] Ik begrijp het verhaal van mevrouw Beckerman, absoluut.

[1:31:21] En daar zitten staatssecretaris.

[1:31:24] En inderdaad, ik vind dat we hem daar absoluut aan moeten gaan houden.

[1:31:26] Mee eens.

[1:31:29] Mevrouw Beckerman.

[1:31:29] Ja, voorzitter, dan toch nog één poging.

[1:31:31] Kijk, wij zijn inderdaad allebei geen financieel woordvoerders.

[1:31:34] We weten wel allebei, want we kunnen ons daar niet achter verschuilen... dat er gewoon een gat zit in dat rapport van Geel.

[1:31:39] Dat staat ook heel duidelijk in.

[1:31:42] En...

[1:31:43] We kunnen alles terugleggen bij de staatssecretaris, maar u zit hier net zo lang als ik.

[1:31:47] We hebben dat jarenlang geprobeerd.

[1:31:48] We moeten ook als Kamer onze verantwoordelijkheid nemen.

[1:31:52] Is de heer Kops dan met ons bereid om die verantwoordelijkheid wel te gaan nemen?

[1:31:55] Daar kunnen we allemaal over hebben met onze financiële woordvoerders.

[1:31:58] Richting de voorjaarsnota, omdat we het nu al heel lang voor ons uitschuiven.

[1:32:02] De heer Kops.

[1:32:03] Ja, zeker.

[1:32:03] Verantwoordelijkheid nemen, voorzitter, absoluut.

[1:32:05] En dat doen wij ook zeker.

[1:32:07] Maar ja, nogmaals, ik kan daar natuurlijk niet op gaan vooruitlopen wat daar allemaal gaat gebeuren, financieel gezien.

[1:32:14] Hoe simpel of hoe gek het ook klinkt, dat is duidelijk de realiteit.

[1:32:18] Ik kan daar nu niks over zeggen, helaas.

[1:32:22] Dank u wel.

[1:32:24] Dan vraag ik aan mevrouw Beckerman om het voorzitterschap even over te nemen... zodat ik namens de VVD een bijdrage kan nemen.

[1:32:29] Helemaal goed.

[1:32:29] En dan geef ik het woord aan de heer Peter de Groot.

[1:32:32] En hij spreekt namens de fractie van de VVD.

[1:32:35] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:32:37] En als laatste spreker in de rij is er al heel veel gezegd.

[1:32:41] Maar ik ga misschien toch wel dingen dubbel zeggen.

[1:32:42] En ik begin met het bericht wat afgelopen maandag inderdaad naar buiten kwam... over het herstel van de aardbevingsschade in Groningen.

[1:32:50] Het lijkt steeds beter te verlopen.

[1:32:51] Het gaat weliswaar om het schadeherstel...

[1:32:54] En dat is goed om te zien.

[1:32:55] Maar er zijn inderdaad nog heel veel mensen minder tevreden als het gaat over de versterking van huizen.

[1:33:01] We hebben dat ook op het werkbezoek wat we als commissie hebben afgelegd op uitnodiging van de staatssecretaris.

[1:33:05] Zeven maatjongstleden gehoord, onder andere in ten post, hoe moeizaam soms de versterking nog gaat.

[1:33:13] Maar ook dat er inzet erop gericht is om dat te verbeteren.

[1:33:20] Ook uit een gesprek uit Den Post heb ik begrepen uit de regio dat er ook nog een hoop ongelijkheid als het gaat om de versterking zelfs nog in dezelfde straten wordt ervaren.

[1:33:33] Het ene huis komt wel in aanmerking voor versterking en het andere huis niet.

[1:33:36] En daar is best een hoop onduidelijkheid over.

[1:33:39] En de staatssecretaris heeft in eerdere debatten hier een belofte gedaan aan de Kamer om deze ongelijkheid te doen afnemen.

[1:33:47] Althans, zo heb ik hem begrepen.

[1:33:49] Door de adviezen niet individueel, maar in hele straten te beoordelen en dan pas op te sturen.

[1:33:54] Ik hoor graag van de staatssecretaris daar een update over.

[1:33:57] En misschien kan hij dat ook wat onderbouwen met cijfers.

[1:34:01] Dan nog kort iets over het bericht over dat de versterkingsadviezen zich nu richten om op 2028 klaar te zijn.

[1:34:08] Terwijl we wellicht met elkaar allemaal wel weten dat dat niet gehaald gaat worden.

[1:34:12] Hoe kijkt de staatssecretaris daarnaar?

[1:34:14] En is het niet beter om hier in de Kamer een reëel tijdspad daarover te schetsen en in ieder geval een update te geven?

[1:34:21] Want het is goed voor de mens om te weten waar ze aan toe zijn.

[1:34:24] Dan, voorzitter, heb ik een vraag over maatregel 28 en maatregel 29.

[1:34:29] Tot voor kort was er namelijk veel te doen op maatregel 29, de isolatiesubsidie.

[1:34:33] Inwoners die hadden geïnvesteerd in trippelglas of kozijnen... bleken niet via de regeling vergoed te krijgen.

[1:34:37] Het is ook door de collega's al in de Kamer gebracht.

[0:00:00] 10 maart is er een brief naar de Kamer gestuurd... waarin vermeld werd dat naar aanleiding van consultatie woningeigenaren...

[1:34:46] In Groningen en Noord-Drenthe die tussen 25 april 2023 en 10 maart 2025 al trippenglas en kozijnen hadden aangeschaft ook gebruik kunnen maken van 50% of 100% subsidie.

[1:34:57] En er is best nog een hoop onduidelijkheid over deze maatregelen en het zorgt nu alweer voor ongelijkheid eigenlijk.

[1:35:01] En daar gaat het hele debat natuurlijk over.

[1:35:04] Want inwoners vanaf 10 maart krijgen nog 30% vergoed voor trippelglas.

[1:35:08] Waarom 30%?

[1:35:08] Dat wil de VVD eigenlijk weten.

[1:35:10] En waarom zegt de staatssecretaris daar niet, goh, dat doen we 50% net als bij die vorige groep.

[1:35:15] Onder maatregel 28 vallen bewoners die vanwege de versterking van hun huis, die minimaal vier uur duurt, ook hun huis uit moeten.

[1:35:25] En deze bewoners krijgen ook de kans om gebruik te maken van isolatiemaatregelen.

[1:35:30] Nu is het vaak zo dat de effectieve bouwtijd niet die vier maanden is.

[1:35:34] Maar dat bewoners wel soms twee jaar in een verbouwing zitten.

[1:35:40] Maar komen dan dus daar niet voor in aanmerking.

[1:35:42] En dat is natuurlijk een beetje scheef.

[1:35:43] Als je twee jaar in de romslob zit van een versterking.

[1:35:45] De effectieve bouwtijd is niet langer dan 16 weken, maar bijvoorbeeld 14 weken.

[1:35:50] Ja, dan kom je daar niet voor in aanmerking.

[1:35:51] Dat voelt als heel oneerlijk.

[1:35:54] De VVD snapt ook dat je ergens een grens moet trekken.

[1:35:57] Maar ik ben benieuwd of dit bekend is bij de staatssecretaris... en of we kunnen kijken wat we hieraan kunnen doen.

[1:36:03] Dan als laatste deel van de...

[1:36:07] Wij dragen een inzet over de economische sociale agenda.

[1:36:10] Want er gaat de komende jaren veel geld naar de regio... via de economische en sociale agenda.

[1:36:15] Beide agendas zijn in de kwartiermaak gepresenteerd.

[1:36:17] En de economische agenda ziet er, wat de VVD ook betreft... net zo'n sociale agenda gedegen uit.

[1:36:22] Ik heb over beide agendas nog vragen.

[1:36:24] Over de economische agenda is de vraag...

[1:36:26] Deze de komende jaar eigenlijk voortgetrokken gaat worden.

[1:36:30] Komt er een ondernemer die de uitvoering vlot gaat trekken?

[1:36:33] En hoe wordt de balans bewaakt tussen de kennisinstellingen?

[1:36:35] Bijvoorbeeld de Universiteit Groningen, het MKB en als voorbeeld de recreatiesector.

[1:36:39] En met betrekking tot de sociale agenda wil ik graag weten hoe het sociale werk neergezet gaat worden ten opzichte van bijvoorbeeld het beleid van de gemeente zelf.

[1:36:47] Hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat deze agenda niet dwars door gemeentelijke sociale uitvoeringen of projecten gaat lopen?

[1:36:52] En kan de staatssecretaris misschien wel in algemene zin aangeven hoe hij gaat voorkomen dat door de inrichting de geldstromen minder effectief en doelmatig worden ingezet?

[1:37:02] Dus ik zou willen zeggen, kijk uit voor extra nieuwe en grote extra overhead.

[1:37:07] En tot slot, hoe gaan we werken met meetbare doelen voor beide agenda's?

[1:37:13] Tot zover eigenlijk, voorzitter.

[1:37:14] Dank aan de heer Peter de Groot.

[1:37:16] En namens de VVD de interruptie voor u van de heer Bussof van GroenLinks BVD.

[1:37:22] Dank u wel, voorzitter.

[1:37:23] Vraag over het punt rondom maatregel 29.

[1:37:26] Want eigenlijk heel terecht zei de VVD...

[1:37:30] Dat werkt ook misschien wel weer nieuwe ongelijkheid in de hand.

[1:37:33] Want er zijn verschillende percentages van hoeveel je vergoed krijgt voor trippelglas en kozijnen.

[1:37:40] En de vraag van de VVD was toen, hoe komt dat?

[1:37:42] Waarom is voor de mensen die nu in Amex komen voor een vergoeding van 30% niet gekozen voor 50%?

[1:37:49] En die vraag werd gesteld aan de staatssecretaris.

[1:37:51] En ik ben wel benieuwd of het antwoord daar niet op is, omdat er maar beperkt budget beschikbaar is.

[1:37:56] Er is namelijk maar 1,65 miljard beschikbaar hiervoor gesteld.

[1:38:00] En daarbinnen moet alles geregeld worden.

[1:38:03] Dus is dat niet wat ten grondslag ligt aan de keuzes die nu gemaakt zijn?

[1:38:07] Helder, de heer Peter de Goot.

[1:38:09] Ja, dat zou heel goed kunnen.

[1:38:11] Maar ik denk dat u hier een VVD ziet die de uitvoering van de maatregelen goed in de gaten houdt.

[1:38:19] Die ziet dat hier weer nieuwe ongelijkheid, nieuwe verschillen optreedt.

[1:38:23] En dat we ook met elkaar moeten kijken hoe we dat kunnen voorkomen.

[1:38:25] En als het betekent dat het 50% of iets anders moet zijn, dan moeten we naar dat kijken.

[1:38:29] Maar ik wil in eerste instantie in het debat even de overwegingen van de staatssecretaris horen.

[1:38:32] U geeft uw interpretatie eraan.

[1:38:34] En dan kunnen we daarna voort met elkaar.

[1:38:37] Is dat afdoende?

[1:38:39] Uiteraard, de heer Bussof.

[1:38:41] Ja, nog een vervolgvraag daarop.

[1:38:43] Dan ben ik heel erg benieuwd ook welke reden de staatssecretaris dan gaat geven... voor uiteindelijk waarom deze regeling precies zo is ingericht zoals ze is ingericht.

[1:38:52] Maar mocht nou blijken dat het onder andere ook inderdaad een geldkwestie is... omdat er maar een beperkt budget beschikbaar is gesteld... en we zien dat dat dus grotere verschillen in de hand werkt... dan hoor ik de VVD dus ook zeggen... ja, dan zijn we misschien wel bereid om te zeggen, er moet budget bij...

[1:39:08] Om te voorkomen dat de verschillen groter worden.

[1:39:10] Heb ik dat al goed begrepen zojuist?

[1:39:12] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:39:14] Ik draag het punt niet voor niets aan.

[1:39:16] Ik denk dat we met elkaar hier al het hele ochtend debatteren over hoe we in ieder geval verschillen gaan verkleinen.

[1:39:21] Nou, moeten we in ieder geval niet de verschillen vergroten.

[1:39:23] Maar we laten het wel stap voor stap doen.

[1:39:25] Want dat is wel zo eerlijk.

[1:39:26] De staatssecretaris moet ook aangeven of er valide argumenten of redenen zijn om dat zo te doen.

[1:39:30] Maar ik breng het punt, en dat is dan maar gelijk mijn antwoord, ik breng het punt niet voor niets op.

[1:39:34] Helder, ik zie dat er geen interrupties meer zijn van de zijde van de Kamer.

[1:39:37] Dan dank ik u en geef ik u het voorzitterschap terug.

[1:39:41] Dank voor het waarnemen van het voorzitterschap.

[1:39:43] We zijn hiermee aan het einde gekomen van de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[1:39:48] We gaan even schorsen.

[1:39:49] Ik kijk even naar de staatssecretaris.

[1:39:54] Ja, we gaan het iets korter doen.

[1:39:57] Anders hebben we echt onvoldoende tijd om dit debat op tijdig af te ronden.

[1:40:00] Dus ik zou zeggen dat we... Ik kijk even naar de klok.

[1:40:05] Dat moet ik even rekenen.

[1:40:07] Ik zou zeggen... 10 voor half 1.

[1:40:11] Rond 5 voor half 1 terug.

[1:40:13] Voor de start van de eerste termijn aan de kant van het kabinet.

[1:40:17] Ik schors de vergadering.

[0:00:00] 5 voor half 1.

[1:40:18] Dank u.

[2:25:58] Dames en heren, welkom terug.

[2:26:05] Dames en heren, welkom terug bij dit debat over het herstel Groningen.

[2:26:09] We gaan verder met de eerste termijn aan de kant van het kabinet.

[2:26:15] Er zijn een aantal leden die ook verplichting hebben in de plenaire zaal.

[2:26:19] Mevrouw Bikker, de heer Bushof.

[2:26:21] De heer Bamenga, de heer Kops, vermoed ik.

[2:26:24] Maar in ieder geval, zij zullen zometeen terugkeren naar dit debat en volgen dit zeker op afstand.

[2:26:31] Er zijn ook een aantal leden, waaronder ik zelf, die zometeen een ander debat ook hebben.

[2:26:34] Dus ik zal hier tot kwart over één zijn, zo'n beetje.

[2:26:38] En dan zal ik vragen of iemand anders de voorzittersstoel overneemt.

[2:26:43] Maar laten we gewoon snel beginnen met de beantwoording van alle gestelde vragen door de staatssecretaris.

[2:26:49] Misschien kunt u even kort aangeven welke blokjes u heeft.

[2:26:54] Zodat we de administratie daar even over op orde kunnen brengen.

[2:26:58] Dank u wel.

[2:26:59] Ik heb de blokjes versterken, verduurzamen, perspectief, schadeherstel, heffingen, procedures en onderhandelingen.

[2:27:12] En overig, en daar zit onder meer agendaherstel algemeen in de staat van Groningen.

[2:27:18] Dat is heel fijn.

[2:27:20] Ik zou vooralsnog willen afspreken dat u per blokje de beantwoording doet.

[2:27:25] En dat we aan het eind van het blokje de vragen stellen die er bij de Kamerleden dan nog leven.

[2:27:31] Dat komt denk ik de snelheid wat ten goede.

[2:27:35] Over de blokjes, omdat je dan soms een interruptie bij hem kwijt.

[2:27:38] Perspectief, gaat dat over de ongelijkheid?

[2:27:40] Onder verduurzamen.

[2:27:48] Onder verduurzamen.

[2:27:50] Gaat uw gang.

[2:27:52] Dank u wel, voorzitter.

[2:27:54] En natuurlijk ook hartelijk dank aan uw Kamerleden voor de inbreng.

[2:27:59] Ik ben inmiddels bijna negen maanden staatssecretaris voor Herstel Groningen.

[2:28:06] Ik werk drie dagen in de week in Groningen, twee dagen zit ik hier in mijn geliefde Groningen.

[2:28:11] Daar ben ik natuurlijk veel, want dan zit je dicht op de mensen, dan zit je dicht op de zaak.

[2:28:15] Ik zie ervan dichtbij dat er nog stappen gezet moeten worden.

[2:28:19] Groningers in Noord-Drenthe moeten weer schadevrij, veilig en verduurzaam kunnen wonen en daar zijn we nog niet.

[2:28:25] Maar we zijn wel op de goede weg.

[2:28:27] Met een agenda voor herstel kijken we gezamenlijk hoe we daar als één overheid ook beter vorm aan kunnen geven.

[2:28:33] Hoe we de bewoners beter kunnen ondersteunen.

[2:28:36] In de twee startgebieden zijn we daar ook al mee begonnen.

[2:28:39] De kwartiermakers Jacob Knopien en Henk Nijboer hebben de economische en sociale agenda's gepresenteerd.

[2:28:46] En zij hebben deze agenda's tijdens het werkbezoek van Zevenmaat ook met de Kamer besproken.

[2:28:51] Ik heb er veel vertrouwen in dat we met deze agenda's voor de toekomstige generatie ook het verschil kunnen maken.

[2:28:56] En daarvoor is jaarlijks ook 200 miljoen euro beschikbaar.

[2:29:01] Voorzitter, de samenwerking met de gemeente en de provincie en de maatschappelijke organisaties en de bewoners, met de uitvoeringsorganisaties, de bedrijven, die sterken mij om Groningen en Noord-Rente te geven wat ze verdienen.

[2:29:15] Dan wil ik nu overgaan tot de beantwoording van de vragen.

[2:29:17] Ik heb ze ingedeeld in die blokjes die ik net genoemd heb.

[2:29:21] En dan wil ik beginnen met plank A, versterken.

[2:29:31] Sorry, ik moet nog even richting mevrouw Beckerman zeggen, de verschillen zitten in het kapje versterken, dus in dit kapje.

[2:29:38] In mijn recente beleidsbrief versterken ben ik ingegaan op voor de leidende principes, die voor mij, leiders zijn in deze opgave, de vier leidende principes, namelijk dat de overheid, één, niemand vergeet, ook niet de zwaarst getroffen bewoners in de complexe gevallen, proactief, doelmatig en rechtmatig te werk gaat,

[2:29:59] luistert en handelt, de veiligheid van de versterkingsoperatie centraal blijft stellen.

[2:30:05] Deze principes zijn ontstaan uit mijn persoonlijke ervaringen en ook uit de vele gesprekken met betrokkenen.

[2:30:12] Ik wil dat we niemand vergeten, juist ook de bewoners van wie de problemen minder zichtbaar zijn of die zich minder laten horen.

[2:30:20] Een proactieve, doelmatige en rechtvaardige overheid staat hoog in mijn vaandel.

[2:30:25] Naar mijn mening is het dan ook cruciaal dat als we echt luisteren naar bewoners, waarbij hun huis het centrale punt vormt, dat je dan ook het goede verhaal krijgt.

[2:30:36] Ik heb daarom met de NCG afgesproken dat de NCG eerst de zwaarsgetroffenen met urgentie oppakt en daar ook de communicatie mee verbetert.

[2:30:47] Bovendien wil ik onderstrepen dat veiligheid de kern vormt van onze versterkingsoperatie.

[2:30:53] Ik heb in de debat drie onderwerpen gehoord waar ik wat langer bij stil wil blijven staan.

[2:30:59] Het eerste onderwerp is de kwaliteit van de beoordelingsrapporten.

[2:31:02] Het tweede onderwerp is het wegnemen van onaanvaardbare verschillen.

[2:31:07] Het derde onderwerp is de einddatum van de versterking.

[2:31:10] En hiermee geef ik ook antwoord op eigenlijk vragen van de hele Kamer.

[2:31:15] Eerst de kwaliteit van de beoordelingsrapporten.

[2:31:19] Ik begrijp dat er grote zorgen zijn onder de bewoners.

[2:31:23] samenwerkingspartners en de Kamer over de beoordelingsrapporten.

[2:31:27] Voor mij is het allerbelangrijkste dat bewoners die problemen hebben geholpen worden.

[2:31:32] Zij verdienen duidelijkheid.

[2:31:33] Om die bewoners duidelijkheid te geven heb ik twee lijnen naast elkaar uitgevoerd, die naast elkaar uitgevoerd gaan worden.

[2:31:40] Ten eerste, het oplossen van de geconstateerde fouten bij en met de NCG.

[2:31:46] Bewoners kunnen zich melden bij de NCG.

[2:31:48] De NCG gaat met hen in gesprek over de vragen of twijfels die ze hebben.

[2:31:52] Bewoners kunnen zich ook melden bij Stuur en Steun, ons land als LU, GBB, GBB en de Nationale Ombudsman.

[2:32:00] Zij zullen dan contact opnemen met de NCG.

[2:32:03] Als het nodig is, met het deskundige van de bewoner en die van de NCG erbij.

[2:32:09] En als die er niet uitkomen, dan halen we er gewoon een derde onafhankelijke deskundige bij.

[2:32:15] Komen bewoner en NCG er niet uit en zijn alle opties uitgeput, dan wordt er gezocht naar een passende oplossing.

[2:32:22] De oplossing verschilt per persoon.

[2:32:24] In ieder geval staat hier ook weer de bewoner centraal.

[2:32:27] En een van die opties die wordt uitgewerkt is een second opinion door een ander bureau, zoals mevrouw Bikker daar ook een motie voor in heeft gediend.

[2:32:36] NCG gaat ruimhartig met de termijnen om, zoals ik ook al heb aangegeven in uw Kamervragen.

[2:32:45] Er zijn mogelijkheden om dat wat uitgebreider te doen, maar dan kom je in de algemene wet bestuursrecht en termijnen.

[2:32:51] Dan zul je echt dingen op die manier moeten gaan regelen.

[2:32:53] Maar we hebben het binnen de organisatie zo opgelost dat die termijnen geen leidende factor zijn.

[2:32:58] Daar wordt gewoon ruimmatig mee omgesprongen.

[2:33:02] De tweede lijn is mijn adviesvraag aan de ACVG.

[2:33:05] Ik heb uw Kamer hier een uitgebreide brief over gestuurd.

[2:33:09] En ik vind het belangrijk dat er ook onafhankelijk wordt gekeken naar de betrouwbaarheid van het oordeel op norm, niet op norm.

[2:33:16] Deze vraag over het veiligheidsoordeel is de hoofdvraag.

[2:33:21] Als ik alleen antwoord wil op een technische vraag of het oordeel veilig of onveilig klopt, dan krijg ik niet het hele antwoord.

[2:33:28] Het vertrouwen van de bewoners in het veiligheidsoordeel van het beoordelingsrapport bestaat uit meer elementen.

[2:33:34] Behalve de veiligheidsvraag heb ik het ACVG daarom ook twee andere vragen meegegeven.

[2:33:39] Welke fouten zitten er in de rapporten die effect hebben op het vertrouwen en het eindoordeel, maar niet op de veiligheid?

[2:33:47] En welke rol speelt communicatie?

[2:33:50] Ik heb het ACVG gevraagd om een eerste antwoord op de veiligheidsvraag voor de zomer van 2025 te geven.

[2:33:56] En ik ontvang nog een plan van aanpak van het ACVG.

[2:34:00] ACVG gaat eerst kijken naar wat ze kunnen vinden in de gevallen die bij de NCG bekend zijn, of die recent zijn aangedragen, inclusief de mensen die in pointer voorkomen.

[2:34:09] Dat helpt bij het beter richten van de steekproef, van een grote steekproef.

[2:34:15] Ik heb voor ACVG gekozen omdat zij de benodigde kennis en expertise hebben in dit onderzoek onafhankelijk uitvoeren.

[2:34:20] Bovendien past dit onderzoek ook in de wettelijke taken van de ACVG.

[2:34:26] Dan een tweede belangrijk onderwerp in de eerste termijn.

[2:34:30] Het terugdringen van onaanvaardbare verschillen in de versterking.

[2:34:33] Dat zijn vragen die zijn gesteld door NSC, SP, CU en PVDA.

[2:34:38] Samen met de regio hebben we een routekaart ontwikkeld om de onaanvaardbare verschillen in de versterking in beeld te brengen en aan te pakken.

[2:34:46] De ervaring van de bewoners staat bij deze aanpak centraal.

[2:34:50] Dus niet de normen en de technieken.

[2:34:52] De regio en de NCG pakken eerst samen de onaanvaardbare verschillen aan en ik blijf daarbij betrokken.

[2:34:58] Bij situaties die een buurtoverstijgend effect hebben kom ik zelf in beeld.

[2:35:02] Een voorbeeld hiervan is het gebied in Tip Boerwest.

[2:35:05] Op basis van een goede en gezamenlijke analyse van de gemeente Groningen, NCG en mijn ministerie heb ik besloten om een extra financiële bijdrage te leveren van 8 miljoen.

[2:35:19] NCG en die heb ik die bijdrage daar geleverd om de onaanvaardbare verschillen daar te dempen.

[2:35:26] De routekaart die is ontwikkeld die faciliteert dit soort processen.

[2:35:30] Afwegingen en besluiten.

[2:35:31] Ik heb daar ook veel vertrouwen in.

[2:35:33] De CU, de SP en de PVDA stellen in dit kader koste wat kost aan de orde.

[2:35:38] Voor het aanpakken van verschillen is in Nijbegun...

[0:00:00] 240 miljoen vrijgemaakt.

[2:35:44] En hiermee kan ik samen met de regio een betekenisvolle stap zetten in het aanpakken van de verschillen.

[2:35:49] Ik zeg niet dat dit het volledige bedrag is.

[2:35:52] Ik zeg dat ik hier gewoon mee aan de gang kan en dat we de eerste stappen daar kunnen zetten.

[2:35:57] En deze aanpak vergt bij uitstek een nauwe samenwerking tussen Rijk en regio.

[2:36:03] De komende periode zal ik met de regio en de NCG deze aanpak verder uitwerken.

[2:36:07] En waar dergelijke verschillen zich voordoen, ook toepassen.

[2:36:13] Maar zoals de commissie van Geel al concludeerde, niet alle verschillen kunnen worden opgelost.

[2:36:17] Er zullen altijd nieuwe verschillen ontstaan.

[2:36:20] Dat kan helaas niet anders en daar wil ik ook eerlijk over zijn.

[2:36:23] En soms kan mijn beslissing ook hard lijken, maar weer voorkomen dat er nog weer grotere verschillen ontstaan.

[2:36:34] Het derde belangrijke punt uit de eerste termijn dat ik wil bespreken is de einddater van de versterking.

[2:36:40] CU en VVD hadden daar een vraag over gesteld.

[2:36:44] Ook hoor ik de verschillende zorgen van bewoners over het tempo van de versterking.

[2:36:50] Op 10 september 2024 heb ik de diepteanalyse naar de haalbaarheid van 2028 met uw Kamer gedeeld.

[2:36:58] Daaruit blijkt dat het merendeel van de woningen in 2028 gereed kan zijn.

[2:37:03] Veilig kan zijn.

[2:37:05] Snelheid is belangrijk, maar ik wil benadrukken dat ik inzet op

[2:37:09] Meer balans tussen snelheid en kwaliteit.

[2:37:12] Het tempo mag niet ten koste gaan van de kwaliteit voor de bewoners.

[2:37:17] Daarom heb ik ook besloten om isolatie mogelijk te maken bij lichte versterking en de beperkte vertraging te accepteren.

[2:37:25] Bewoners gaan één keer door het stof.

[2:37:27] En naar aanleiding van de gesprekken met de bewonersbegeleiders denk ik dat we tijd gaan winnen in de versterkingsoperatie.

[2:37:34] Omdat met deze maatregel bewoners beter in staat worden gesteld.

[2:37:37] om een snelle beslissing te nemen over hun versterking in combinatie met de isolatieaanpak.

[2:37:43] De jaarlijkse actualisatie van die diepteanalyse zal dan ook als sturingsinstrument helpen.

[2:37:50] Ik stuur de Kamer deze maand nog de eerste actualisatie van deze analyse, zodat het daar ook kennis van kan nemen.

[2:37:57] Dan heb ik nog een aantal vragen die hier niet in deze inleiding de tekst zaten.

[2:38:02] De vraag van mevrouw Beckerman en de heer Bamenga.

[2:38:04] Die hebben gevraagd naar het herstel van monumenten van de pilot van de VGMG.

[2:38:10] VGMG heeft aan de stuurgroep van de pilot Integrale Aanpak Erfgoed.

[2:38:15] Bestaande uit de gemeente, of de provincie, de gemeente Hoge Land, OCW en BZK laten weten.

[2:38:21] Haar rol in de pilot te willen herzien vanwege negatieve ervaringen.

[2:38:25] Ik betreur dat ook ten zeerste, dat de VGME zich hiertoe genoodzaakt voelde.

[2:38:29] Ik begrijp de druk die het bestuur van VGME ervaart.

[2:38:33] En ik respecteer hun standpunt.

[2:38:35] Voor mij staan de eigenaren van de deelnemende monumenten centraal.

[2:38:39] Alle partijen willen uiteraard dat de eigenaren door kunnen met hun project.

[2:38:43] En daarom blijven de eigenaren ook onverminderde begeleiding krijgen.

[2:38:47] Daarnaast denk ik dat we de lessen kunnen leren uit die pilot.

[2:38:50] En ik hoop ook dat we tot een gezamenlijke oplossing kunnen komen die voor iedereen werkbaar is.

[2:38:55] Vooralsnog is er door de stuurgroep van de pilot geen definitief besluit genomen over het vervolg van de pilot...

[2:39:02] Eerst moeten de partijen daarover in gesprek en ik zal dat gesprek ook zeker aangaan.

[2:39:07] Ik zie de beweging van de VGME dan ook als een moment om aan de stuurgroep te vragen te evalueren waar we staan met de pilot.

[2:39:15] En waar nodig zal ik de stuurgroep steunen met een aanpak, zodat het tempo van die versterking bij de vijf monumenten omhoog gaat.

[2:39:23] Mevrouw Beckerman vroeg ook nog naar het loten van bewoners uit Beets 1588 voor een nieuwe versterkte bewoning.

[2:39:30] Wat ik hier aan wil doen.

[2:39:34] Het klopt dat de bewoners uit de gemeente Eemsdelta een nieuwe versterkte woning op een andere plek terugkrijgen.

[2:39:40] Bewoners zijn vrij om hier hun eigen keuze te maken.

[2:39:43] Maar niet alle perspectieflocaties kunnen tegelijkertijd ontwikkeld worden.

[2:39:48] Bij een project met grote interesse vanuit de bewoners wordt inderdaad geloot.

[2:39:52] Daarbij hebben bewoners uit BES 1588 nadrukkelijk voorrang.

[2:39:57] Desondanks kan het helaas voorkomen dat bewoners uitgeloot worden.

[2:40:01] Hiervoor is aandacht in de uitvoering.

[2:40:03] Bovendien kunnen de bewoners uit BES 1588 altijd in gesprek met de gemeente over mogelijkheden zijn om hun woning door de gemeente te laten kopen.

[2:40:15] Dan de vraag van mevrouw Beckerman.

[2:40:19] Wat wil de staatssecretaris in Stelgroningen doen voor de gestegen woonlasten en andere problemen, zoals problemen met belastingen voor huurders?

[2:40:26] Ik herken...

[2:40:27] dat voor sommige huurders de woonlasten zijn gestegen.

[2:40:30] Ik wil voorkomen dat huurders nadeel ondervinden van de versterking.

[2:40:34] Daarom moet het verhogen van de huren door woningcorporaties altijd goed zijn onderbouwd.

[2:40:38] De woningcorporaties hebben en houden ook gewoon het recht om hun huur jaarlijks te verhogen.

[2:40:44] Hiervoor wordt ieder jaar door de Rijksoverheid een percentage vastgesteld waarbinnen de huurverhoging moet blijven.

[2:40:50] Dit percentage geldt landelijk.

[2:40:53] Het komt

[2:40:54] Voordat het huurdeel verhoogd is omdat de energielasten verlaagd zijn.

[2:40:58] Hierbij wordt altijd rekening gehouden met de netto woonlasten.

[2:41:01] Een huurder mag daar niet op achteruit gaan.

[2:41:04] Ik kan niet altijd voorkomen dat een bewoner meer belasting moet betalen of toeslagen verliezen.

[2:41:11] In het geval dat dit toch gebeurt, vergoeden IMG en NCG dit aan de bewoners.

[2:41:15] Wat kwijtscheldingen betreft, de gemeenten gaan zelf over hun kwijtscheldingen in de heffingen.

[2:41:20] Deze keuze kan ik niet voor hun maken.

[2:41:23] De gemeenten in het aardbevingsgebied hebben mij aangegeven dat ze deze mogelijkheid wel willen toepassen bij de schadevergoedingen van IMG en NCG.

[2:41:32] En daar waar nodig, als ik daar signalen krijg, dan zal ik daar ook graag nog even op drukken.

[2:41:40] Maar in principe gaat de gemeente zelf over dat kwijtscheldingsbeleid.

[2:41:46] Dan de vraag van mevrouw Beckerman of ik herken dat de capaciteit van het elektriciteitsnet een bottleneck kan zijn bij de versterking.

[2:41:55] In Nijbegun heeft het kabinet toegezegd om alles in het werk te stellen om de congestie op het laagspanningsnet in Groningen te voorkomen.

[2:42:02] Om zoveel mogelijk van de versterkte huizen op tijd aangesloten te hebben, werd de NCG nauw samen met de nutsbedrijven.

[2:42:09] Zo wordt in de verschillende planningen, die worden op elkaar afgestemd, NCG en de Nexus geven aan dat op dit moment geen bottleneck is in de versterking.

[2:42:18] Om het risico hierop structureel in zicht te houden, zit er ook in de diepte in analyse van de NCG, in de PDCA-cyclus met de andere regioën betrokken, neem ik dit risico dan ook nadrukkelijk mee.

[2:42:29] En eventuele aanvullende maatregelen, als ze nodig zijn, die nemen wij ook.

[2:42:34] Rijk en regio blijven verder intensief in gesprek over dit onderwerp binnen de Energy Board Groningen.

[2:42:41] Dan hebben de Kamerleden Holman en verder vragen gesteld over de bewoners tevredenheid.

[2:42:46] Hoe ik hier aan ga werken en of er goed overleg is met de kwartiermakers en de bewoners.

[2:42:51] Uiteraard neem ik dat zeer serieus, want de bewoners staan bij mij voorop.

[2:42:56] Begrijpelijke en persoonlijke communicatie vind ik zeer belangrijk.

[2:42:59] Dat komt ook uit het tevredenheidsonderzoek van de NCG.

[2:43:03] Daarom heb ik de NCG gevraagd om in te blijven zetten op het verbeteren van de communicatie door blijven de scholing van de medewerkers via het portaal in het verbeteren van de planstabiliteit.

[2:43:14] Daarnaast ben ik drie dagen per week in Groningen.

[2:43:16] En ook zijn er meerdere bewonersavonden georganiseerd en spreek ik bewoners bij verschillende bijeenkomsten.

[2:43:22] Ook spreek ik bewoners daarbuiten die mij zelf benaderen of waar ik gesprekken mee heb.

[2:43:30] Zowel in het opstellen als bij de uitvoering van de agenda's hebben beide kwartiermakers dus goed en regelmatig overleg gehad met bewoners en specifiek met jongeren.

[2:43:40] Nou weet ik dat communicatie in dit verhaal altijd een heel vervelend punt is.

[2:43:47] Ik zie eigenlijk hoe de organisatie binnen de NCG deze communicatielijn op heeft gezet.

[2:43:55] Dat wij daar eigenlijk gewoon goede resultaten zouden moeten zien.

[2:43:58] En toch...

[2:44:00] kom ik toch met regelmatig mensen tegen waar die communicatie niet goed loopt.

[2:44:04] Met de NCG ben ik ook aan het kijken hoe zij in hun eigen organisatie toch eens even kunnen checken of datgene wat ze eigenlijk willen, of dat ook gebeurt in de organisatie.

[2:44:13] En als dat niet gebeurt, waar dat in zit.

[2:44:16] Het kan ook zijn dat mensen misschien even de moed in de schoenen zakken als ze weer een slechte boodschap moeten brengen.

[2:44:22] Dus we moeten wel even kijken waar het vandaan komt.

[2:44:25] Ik ga ervan uit dat wij daar de komende tijd weer stappen in gaan zetten en dat dat ook vanuit de organisatie zelf goed opgepakt wordt.

[2:44:34] Dan de vraag van NSC, van Canada's staatssecretaris Estelle Groning, kwantificeerde hoeveel financiële middelen nodig zijn om verschillen op te lossen en vergeel uit te voeren.

[2:44:45] Nou ja, daar is mijn antwoord van.

[2:44:46] Ik heb op dit moment gewoon nog een behoorlijke hoeveelheid geld op de plank liggen om daar een start mee te kunnen maken.

[2:44:53] Voor de uitvoering van het advies van de commissie van Geel wordt vanuit de bestaande middelen dus al veel gedaan.

[2:44:59] Er geldt een aanvuldende vaste vergoeding voor schade.

[2:45:03] Er is een uitgebreid verduurzamingspakket.

[2:45:05] En zoals gezegd los ik de verschillen in de versterking op met maatwerk.

[2:45:10] Verregaande maatregelen vragen ook grote aanpassingen in de uitvoering.

[2:45:16] De commissie van Geel herkende dit probleem ook en oordeelde dat er geen simpele oplossingen zijn voor dit vraagstuk.

[2:45:22] Niet alle verschillen kunnen worden opgelost en niet alles kan tegelijk.

[2:45:28] Besluiten hierover vragen dus ook om enige temporisering.

[2:45:33] Om alles uit van Geel uit te voeren is bijvoorbeeld alleen

[2:45:36] om iedereen in het versterkingsgebied 100% subsidie te kunnen geven... al 2,4 miljard extra nodig voor de verduurzaming.

[2:45:43] Hierdoor worden wel de verschillen tussen degene aan de rand... en het gebied daarbuiten nog groter.

[2:45:51] Voor de terugwerkende kracht in de schadeafhandeling... in de deuraanpak is eerst een plan nodig... om verdere financiële gevolgen vast te kunnen stellen.

[2:45:59] Op het moment dat de plannen gereed zijn... valt pas een goede inschatting te maken... van de prioritering in de financiële gevolgen...

[2:46:05] in hoeverre dat ook in die bestaande budgetten past.

[2:46:09] En van mij kunt u gewoon aannemen van, mocht ik problemen hebben, ga ik gewoon weer terug naar het kabinet.

[2:46:15] Dan ga ik zeggen dat wij daar meer voor nodig hebben.

[2:46:17] Maar voor nu heb ik voldoende om hiermee verder te gaan.

[2:46:23] Misschien heel kort, want ik zie dat het pakketje met beantwoording van vragen nog redelijk dik is, denk ik.

[2:46:30] In dit blokje.

[2:46:31] En ik ben gestart met te zeggen, laten we de vragen stellen aan het eind van het blokje.

[2:46:36] Maar het is een heel blok.

[2:46:38] Dus ik kijk even of... Ik denk wel dat het goed is om nu even een aantal vragen te doen.

[2:46:43] Dat voorkomt misschien ook dat we straks helemaal de draad kwijt zijn... waar we zijn gebleven in dit debat.

[2:46:49] Dus ik ga als eerst even naar mevrouw Beckerman.

[2:46:51] Dan kom ik bij de heer Bussoff en ik zag volgens mij mevrouw Bikker ook.

[2:46:54] De heer Pierik, gaan we even een rondje maken.

[2:46:56] Mevrouw Beckerman.

[2:46:57] Ja, voorzitter.

[2:47:01] De staatssecretaris spreekt zichzelf ongelooflijk tegen...

[2:47:05] En dat is een hele gekke.

[2:47:07] Aan de ene kant zegt hij, ik heb genoeg geld om ongelijkheid aan te pakken.

[2:47:12] En aan de andere kant zegt hij, om alles te doen wat Van Geel zegt, is 2,4 miljard extra nodig.

[2:47:20] De staatssecretaris spreekt zichzelf hierin toch volledig tegen.

[2:47:25] En, voorzitter, waarom...

[2:47:27] Wordt dit probleem niet gewoon op tafel gelegd?

[2:47:30] Want dan kan de Kamer, die het budgetrecht heeft, ook keuzes maken.

[2:47:34] Terwijl het nu verhuld wordt.

[2:47:35] Wordt gezegd, ja, routekaart, wacht u maar af.

[2:47:37] Eerst even dit, eerst even dat.

[2:47:39] Voorzitter, waarom spreekt de staatssecretaris zichzelf tegen en wordt dit probleem niet gewoon onderkend?

[2:47:45] Misschien had ik het onvoldoende vermeld, maar laten we korte interrupties doen.

[2:47:49] Dus niet het hele debat bijdragen.

[2:47:52] De staatssecretaris.

[2:47:54] De staatssecretaris spreekt zich niet tegen.

[2:47:56] De staatssecretaris geeft gewoon aan dat je een compleet beeld hebt van Van Geel... waar op dit moment gewoon de capaciteit niet voor is om dat in één keer weg te zetten.

[2:48:04] De staatssecretaris heeft ook gezegd dat in het proces van de versterking... in de verschillen die daar optreden... dat ik daar op dit moment gewoon bezet genoeg voor heb om die verschillen aan te pakken.

[2:48:18] Dus de staatssecretaris spreekt zich hierbij niet tegen.

[2:48:20] Die geeft gewoon een verschil van zaak aan.

[2:48:24] Mevrouw Beckerman.

[2:48:25] Voorzitter, deze kan heel kort, maar dan is het dus gewoon een bewuste keuze om ongelijkheid niet te willen aanpakken.

[2:48:31] Want dat is dan, als het geen tegenspraak is, dan is het gewoon de keuze om te zeggen, nee, ik wil Van Geel niet helemaal uitvoeren.

[2:48:38] En dat zou je ook in fases kunnen doen, maar dat zegt de staatssecretaris niet.

[2:48:41] Het is gewoon een keuze om te zeggen, ik wil dat gewoon niet doen.

[2:48:46] Dank u voorzitter.

[2:48:47] Dan heeft mevrouw Beckermann niet goed geluisterd naar mij.

[2:48:52] Ik heb gezegd van binnen de versterkingsoperatie en de verschillen die wij daar tegenkomen, hebben wij op dit moment budget genoeg om daar de dingen te doen die we moeten doen.

[2:49:02] En voor de veel grotere opgave die nog in Van Geel zit... hebben we gewoon meer tijd nodig en meer capaciteit nodig om dat rond te zetten.

[2:49:10] En dat gaat inderdaad in fases.

[2:49:13] Dus het is inderdaad niet zo dat er gewoon gezegd wordt... we laten Van Geel schieten en hiermee is het klaar.

[2:49:19] Nee, wij hebben hier op dit moment voldoende bezet... om die verschillen aan te pakken die wij tegenkomen in de versterkingsoperatie...

[2:49:26] En op het moment dat wij gewoon in de loop van de tijd helder krijgen... van wat er nog meer aan verschillen op ons afkomt... in de zaken die we nog meer moeten regelen in Van Geel... dan gaan we dat gewoon regelen en dan gaan we gewoon kijken... of we daar weer bezit op kunnen halen binnen het kabinet.

[2:49:42] Voorzitter, wat de staatssecretaris eigenlijk doet... is Van Geel in een soort stukjes knippen.

[2:49:47] Verduurzaming, daarvoor creëren we ook nieuwe ongelijkheid.

[2:49:50] En dan knipt een stuk los bij versterking.

[2:49:54] Voorzitter, is dat niet het probleem?

[2:49:56] Want op het moment dat je nu zegt, we hebben genoeg geld, komt dat ook omdat gemeenten tegen ons zeggen, ja, dat klopt, want wij krijgen het gewoon niet uitgegeven.

[2:50:07] Omdat er gevraagd wordt om zo'n lijst op te stellen en die krijgen we gewoon niet voor elkaar.

[2:50:13] En waarom niet?

[2:50:14] Omdat er heel veel onzekerheden zijn.

[2:50:16] Er kent de staatssecretaris dat we op deze manier vast gaan komen te zitten... in een soort cirkeltje waarbij die pot zo mooi blijft bestaan.

[2:50:22] Dus je kunt altijd tegen de Kamer zeggen, er zit nog geld in die pot.

[2:50:25] Maar uiteindelijk, en dat is eigenlijk het allerbelangrijkste... heeft voor de gedupeerden materieel te weinig veranderd.

[2:50:32] En die ongelijkheid blijft bestaan.

[2:50:34] Moet de aanpak niet veel meer de gedupeerden centraal stellen... en dan kijken wat nodig is, in plaats van andersom... geldgedreven redenering die nu gevolgd wordt.

[2:50:43] De staatssecretaris.

[2:50:45] Ik ben het helaas niet met mevrouw Beckerman eens in deze voorzitter.

[2:50:51] Wij geven heel duidelijk aan waar rollen in verantwoordelijkheden zitten en waar wat mee gedaan kan worden.

[2:51:02] Dat betekent ook dat gemeenten zelf knelpuntenpotten hebben waar ze ook zaken uit op kunnen lossen.

[2:51:08] We moeten wel even heel helder zetten welke rol en verantwoordelijkheid bij schadeherstel en versterking passen.

[2:51:15] En het oplossen van verschillen, daar hebben we ook knelpuntenpotten voor.

[2:51:18] En vooruit die knelpuntenpotten kan ook het een en ander gebeuren.

[2:51:22] En ja, het kan zijn dat ik op bepaalde momenten zeg van als er een voorstel komt van de gemeente.

[2:51:26] Nee, dat gaan we niet doen, want het heeft hele grote consequenties voor de rest van de gemeente.

[2:51:30] Waar we dan ook weer verschillen gaan creëren.

[2:51:32] Dat kan ook voorkomen.

[2:51:35] Dank u wel, meneer Bushof.

[2:51:37] Ja, even om het scherp te krijgen over het oplossen van die verschillen, wat de staatssecretaris dan wel daaraan kan doen en in zijn woorden doet.

[2:51:43] Begrijp ik het goed dat de staatssecretaris die verschillen wil oplossen door te zeggen, nou, we hebben met name maatregel 29, daar doen we af en toe een plus op en die betalen we dan uit maatregel 12, namelijk die 240 miljoen.

[2:51:56] Is dat de werkwijze van de staatssecretaris?

[2:51:59] Uiteraard.

[2:52:01] Dat is te simpel, want we hebben gewoon heel veel verschillende projecten waar heel veel verschillende problemen zijn.

[2:52:06] Maar dat kan een oplossing zijn.

[2:52:10] Voorzitter, stel nou dat het zo is dat samen met de regio, met gemeentes, een routekaart wordt uitgestippeld om die verschillen inderdaad aan te pakken en op te heffen.

[2:52:20] En daaruit komt dat volgens de gemeente A nodig is en de staatssecretaris zegt u krijgt A niet want ik heb maar 240 miljoen.

[2:52:27] En dat betekent dan dat een te groot deel uit het budget van die 240 miljoen naar uw project moet.

[2:52:34] Is dat een theorie die mogelijk, kan dat in de praktijk zo uitpakken?

[2:52:39] Uiteraard.

[2:52:41] Kijk, zaken worden altijd in redelijkheid bekeken en die worden ook bekeken van wat de gevolgen zijn voor de rest van het versterkingsgebied.

[2:52:47] Dus het kan soms een uitkomst zijn dat je zegt van, nou, waar we hier mee bezig zijn, dit kan niet goed gaan, want dat heeft veel te grote gevolgen.

[2:52:57] Maar in principe van probeer ik natuurlijk wel zoveel mogelijk met de gemeente mee te gaan.

[2:53:01] Maar ik kijk altijd wel naar de grote lijn en de grotere gevolgen in het gehele gebied.

[2:53:07] Volgens mij zijn we dan eigenlijk bij de kern van de zaak.

[2:53:10] Want de staatssecretaris zegt, ik kijk naar de grotere gevolgen.

[2:53:13] Wat gewoon een ander woord is voor het feit, als het te grote budgetaire consequenties heeft, dan doe ik het niet.

[2:53:19] Dat is dan de conclusie.

[2:53:20] En dat is best een pijnlijke conclusie.

[2:53:22] En ik zou eigenlijk, en zo ken ik de staatssecretaris ook wel, dat hij doorgaans vrij helder communiceert.

[2:53:27] Zeg dat dan gewoon.

[2:53:28] Want dat is volgens mij wat er aan de hand is.

[2:53:30] Niet meer, niks minder.

[2:53:31] De staatssecretaris.

[2:53:33] Nou, dat ben ik niet geheel met de heer Bussoff eens, voorzitter.

[2:53:38] Want dit kan gewoon ook hele grote consequenties hebben voor mensen die eigenlijk al in afgeronde situaties zitten.

[2:53:48] Dit kan ook hele grote gevolgen hebben voor de versterkingsoperatie in het algemeen.

[2:53:53] Waarbij je, als je het op één plek toestaat, dat je een ongelijkheid creëert die in het hele gebied ook nog weer op moet lossen.

[2:54:02] En dan gaat het niet zozeer over budgetair, maar dan gaat het ook over een stukje rust in het systeem van de afhandeling.

[2:54:11] Dank u wel.

[2:54:11] Mevrouw Bikker.

[2:54:13] Ja, voorzitter.

[2:54:13] Simpele vraag.

[2:54:14] Zijn de betrokken gemeenten het eens met de werkwijze die de staatssecretaris nu kiest?

[2:54:19] De staatssecretaris?

[2:54:22] Soms wel, soms niet.

[2:54:24] Dat wordt een interessant debat zo.

[2:54:26] Ja, voorzitter, dat geeft al zorg.

[2:54:30] Voelt de staatssecretaris mee dat de methode die hij nu kiest en de budgetaire inrichting die deze coalitie nu kiest, dat er twee keer de verkeerde indruk ontstaat?

[2:54:40] Enerzijds, geld wordt leidend in plaats van kosten wat kost.

[2:54:44] anderzijds de verhoudingen hier worden leidend in plaats van wat de bewoners nodig hebben.

[2:54:50] Ziet hij die grote zorg die hiermee boven juist al zijn inzet, die hij met hart en ziel doet, komt te hangen?

[2:54:58] De staatssecretaris.

[2:55:00] Ik zie hem zelf niet zo.

[2:55:02] Ik denk dat wij gewoon de komende tijd aan tafel moeten gaan zitten om te kijken hoe wij die routekaart uit gaan werken.

[2:55:08] En die toezegging heb ik ook gedaan, zodat wij die verschillen goed op tafel krijgen.

[2:55:13] Maar we moeten wel goed kijken dat ieder blijft in de rol en de verantwoordelijkheden die ze hebben in dit proces.

[2:55:19] En dat gaan we de komende tijd met die routekaart gewoon helder krijgen...

[2:55:23] En ja, inderdaad, heb je wel eens een keer een geschil.

[2:55:27] Daar heb je het over met elkaar.

[2:55:30] Daar ben ik bestuurder voor.

[2:55:31] Soms moet ik ook wel eens een keer iets zeggen wat niet iedereen leuk vindt.

[2:55:34] Maar we gaan wel met elkaar de lijn pakken om zaken op te lassen.

[2:55:40] Ja, voorzitter.

[2:55:41] Maar dan heb ik toch een grote zorg dat we weer heel veel geharwar gaan krijgen.

[2:55:44] En discussies die weer over processen en procedures gaan.

[2:55:48] Terwijl de energie naar de bewoners moet gaan.

[2:55:50] En ik zou de staatssecretaris dan in ieder geval willen vragen om de financiële vraag.

[2:55:57] Maak het voor uzelf niet ingewikkeld, dat zou ik via de voorzitter willen zeggen.

[2:56:00] Maar leg die claim die nodig is.

[2:56:02] Zet hem uit in de tijd.

[2:56:04] Maak het duidelijk.

[2:56:05] In plaats van dat we telkens alleen een soort salami plakje krijgen.

[2:56:09] In plaats van alles wat nodig is.

[2:56:11] Dat is mijn hartelijke aanmoediging.

[2:56:12] En zo nodig steun denk ik deze hele Kamer u daarin graag.

[2:56:17] Ook als daar Kameruitspraken voor nodig zijn.

[2:56:18] De staatssecretaris.

[2:56:21] Volgens mij kan ik mevrouw Bikker geruststellen.

[2:56:22] Want dat is precies zoals wij hem de komende tijd in gaan richten.

[2:56:27] Op deze manier gaan wij met de gemeente in de provincie in overleg.

[2:56:34] Dank u wel.

[2:56:34] Ik kijk even.

[2:56:35] Ik heb nog wat vingers opgeschreven.

[2:56:36] Allereerst is nu de heer Pierik aan de beurt.

[2:56:38] Voorzitter.

[2:56:40] Ja, ik kom bij u aan.

[2:56:43] Ja, dank voorzitter.

[2:56:44] De staatssecretaris geeft aan dat hij voorrang geeft aan de zwaarst getroffenen.

[2:56:48] En dat denk ik is heel goed.

[2:56:50] Mijn vraag is eigenlijk wat voor consequenties heeft dat voor de groep die wat minder zwaar getroffen heeft, qua wachttijden en zoiets.

[2:56:55] En ook is daar een heldere communicatie over?

[2:56:58] Ik bedoel, ik hoor toch wel vanuit het gebied verschillende mensen die allang in onzekerheid en onduidelijkheid zitten.

[2:57:04] Dus hoe verloopt dat proces?

[2:57:07] De staatssecretaris.

[2:57:10] Dank u voor de vraag.

[2:57:12] De NCG heb ik gevraagd om vaker te communiceren op de momenten dat dat ook nodig is.

[2:57:22] Ja, het kan zijn dat er projecten iets naar achteren geschoven worden.

[2:57:26] Omdat we eerst de meest schrijnende gevallen oppakken.

[2:57:30] Maar we proberen wel het tempo erin te houden.

[2:57:32] Maar het laat over dat de mensen die echt al heel lang in de problemen zitten.

[2:57:36] En waar ook gewoon de mentale en fysieke problemen.

[2:57:40] Een rol gaan spelen.

[2:57:41] Ik wil die gewoon naar voren hebben.

[2:57:42] Ik wil die gewoon eerst af gaan ontwarren.

[2:57:44] En dan pakken we weer grotere projecten aan om op stand te komen.

[2:57:47] Mevrouw Verder en dan de heer Bemenga.

[2:57:53] Voorzitter, de coalitie heeft de vorige keer dat we het hadden over de middelen die nodig zijn voor het uitvoeren van van Geelt.

[2:58:01] De bal natuurlijk best wel nadrukkelijk bij de voorjaarsnota en dus ook bij de staatssecretaris gelegd.

[2:58:05] Nou, daar is de staatssecretaris mooi klaar mee.

[2:58:07] Maar dat betekent dat we allemaal met hooggespannen verwachtingen kijken naar die voorjaarsnota.

[2:58:11] Wat ga ik daar dan terugzien over hoe we Van Geel gaan uitvoeren?

[2:58:17] Of ga ik daar de opmerking teruglezen, het routeplan is nog niet af?

[2:58:22] De staatssecretaris.

[2:58:24] U gaat zien, dat zeg ik via de voorzitter...

[2:58:27] Dat wij gewoon gekeken hebben van wat op dit moment nodig is om een deeluitvoering van geel te kunnen geven in de lopende processen.

[2:58:36] Zodat wij de mensen daar ook kunnen faciliteren en die verschillen kunnen verkleinen.

[2:58:40] Ook bij de nieuwe gebieden die wij aan gaan pakken.

[2:58:44] En daar heb ik op dit moment naar mijn idee voldoende budget voor gereserveerd.

[2:58:49] En mocht daar in de toekomst meer nodig zijn, dan zal ik daar om meer vragen bij het kabinet.

[2:58:58] Dat is dus dan niet bij deze voorjaarsnota begrijp ik.

[2:59:01] De staatssecretaris.

[2:59:04] Wat ik gevraagd heb bij deze voorjaarsnota, dat is wat ik nodig heb om hier uitvoering aan te kunnen geven.

[2:59:12] Ik heb daar goede hoop op dat dat op een goede manier opgelast wordt.

[2:59:17] En mocht ik meer nodig hebben in de toekomst, dan vraag ik in de toekomst gewoon meer.

[2:59:21] Maar ik heb op dit moment met hetgene wat ik ingeleverd heb en hetgene wat ik hier heb staan, heb ik genoeg om hiermee te kunnen werken.

[2:59:28] Afdoende?

[2:59:29] Dan ga ik naar de heer Bemenga.

[2:59:31] En dan kom ik bij u weer op.

[2:59:34] Dank u wel, voorzitter.

[2:59:36] Ik had een vraag over de pilot Integrale Aanpak Erfgoed.

[2:59:40] Even kijken of ik de staatssecretaris goed begrepen heb.

[2:59:43] Is de staatssecretaris dus bereid de opzet voor de Integrale Aanpak, die er was, volledige ruimte te geven met de vereniging in de rol van de begeleider, van de eigenaar en de overheid alleen als toezichthouder?

[2:59:55] De staatssecretaris.

[2:59:58] Er is op dit moment even een passtelling ontstaan tussen de VGME en de stuurgroep.

[3:00:05] En ik ben ten aaltijde bereid om dat gesprek nog een keer weer aan te gaan om te kijken of we weer bij elkaar kunnen komen.

[3:00:12] Maar we zijn in elk geval niet van plan om de vijf woningen waar we nu mee aan de gang zijn om dat stap te zetten.

[3:00:17] Dat gaat gewoon door.

[3:00:22] Oké, dat is in ieder geval heel helder.

[3:00:25] En ik had nog een andere vraag daar waar het ging over de Belastingdienst en de toeslagen.

[3:00:30] Volgens mij ging dat heel snel en heeft de staatssecretaris aangegeven dat IMG en NCG vergoeden als het dus om de toeslagen wegvallen of meer belasting betaald zou moeten worden.

[3:00:43] In het kader daarvan zou ik graag willen weten of de mensen hierin ontzorgd gaan worden.

[3:00:49] om te voorkomen dat er weer enorme dossiers hierdoor ontstaan.

[3:00:58] Dank u wel voor de vraag, vierde voorzitter.

[3:01:03] Wij hebben aandacht voor dit gebeuren.

[3:01:06] Sommige zaken hebben we via de Belastingdienst weten te regelen.

[3:01:09] Die zijn gewoon aan de voorkant opgelost.

[3:01:11] Dat kan direct in de aanvraag op een goede manier meegenomen worden.

[3:01:19] Je komt af en toe ook nog met lokale heffingen en lokale belastingatoren nog zaken tegen...

[3:01:26] Waarbij de gemeente of het waterschap zelf kan kiezen voor die kwijtstelling ja of nee.

[3:01:32] Daar hebben we aandacht voor op het moment dat we de signalen krijgen.

[3:01:35] Dan proberen we wel die signaal ook door te geven.

[3:01:39] Hou daar rekening mee dat dit de consequentie is.

[3:01:42] Maar je kunt niet alles voorkomen.

[3:01:45] En daar waar het niet voorkomen kan worden, zijn NCG en IMG bevoegd om deze zaken op te lossen.

[3:01:54] De Heelman.

[3:01:55] Ik ben geen woord voor de financiën.

[3:01:57] Ik heb daar ook een beperkt verstand van.

[3:01:59] Maar ik snap het nu niet meer.

[3:02:01] En om te voorkomen dat we de volgende keer weer een uur discussiëren... over Van Geel en whatever it takes.

[3:02:07] Ik hoorde de staatssecretaris zeggen... er is een tekort van 2,4 miljard op Van Geel.

[3:02:15] Is dat een feit?

[3:02:16] Het komt nog meer.

[3:02:20] Sorry, staatssecretaris.

[3:02:22] Er zijn hier meerdere interrupties in één keer.

[3:02:24] Gaat u door.

[3:02:27] Is dat nu een feit?

[3:02:28] Kunnen we daarvan uitgaan?

[3:02:30] Is dat hard?

[3:02:31] Of wordt dat nog meer of minder?

[3:02:33] Ten tweede, ik hoorde de staatssecretaris zeggen... voor dit jaar heb ik genoeg middelen.

[3:02:38] Dus de conclusie daaruit zou kunnen zijn... dat de claim bij de voorjaarsnota nul is.

[3:02:42] Want de staatssecretaris heeft genoeg middelen.

[3:02:46] Wanneer is dan het tekort van die 2,4 miljard?

[3:02:49] Als dit een feit is, moet je dat in de meerjarenbegroting opnemen.

[3:02:52] Dus de vraag is in de najaarsbegroting... hoeveel gaat de staatssecretaris opnemen voor volgend jaar... en hoe gaat hij die 2,4 miljard wegzetten in de meerjarenbegroting?

[3:03:02] De staatssecretaris.

[3:03:04] Dank u wel voor de vraag.

[3:03:06] Nee, er is geen tekort.

[3:03:08] We hebben aangegeven dat om Van Geel volledig uit te voeren, dat er 2,4 miljard nodig zal zijn in het totaal om Van Geel totaal uit te voeren.

[3:03:20] We hebben ook aangegeven dat de capaciteit die ervoor nodig is om daar volledige uitvoering aan te geven, dat dat er op dit moment nog niet is.

[3:03:28] En dat wij onze focus willen leggen daar waar versterkt wordt en waar we te maken hebben met schadeherstel.

[3:03:37] Met name in die versterking kunnen we daar de verschillen, daar ontstaan de grootste verschillen, daar proberen we dat ook op te lossen.

[3:03:43] En in de lopende processen zijn de budgetten die ik hiervoor beschikbaar heb en wat ik extra nodig heb, dat is aangevraagd, zijn voldoende voorhand.

[3:03:55] Als dat waar is wat de staatssecretaris zegt, en daar ga ik van uit, dan staat die 2,4 miljard dus gewoon op de meerjarenbegroting van dit kabinet.

[3:04:04] En dan...

[3:04:06] En als dat zo is, dan voeren wij hier dus kennelijk een nondiscussie over of het geld tekort is voor Van Geel of niet.

[3:04:14] De staatssecretaris.

[3:04:35] Ik kom hier in de tweede termijn even op terug.

[3:04:37] Dus wil ik hem even uitschrijven en dan kan ik hem even heel de helder zetten.

[3:04:40] Tweede termijn.

[3:04:44] Meneer Bushof, uit de gang.

[3:04:47] Ja, voorzitter, om daar dan aan toe te voegen van... stel dat de uitkomst is van het antwoord wat de staatssecretaris dan gaat geven... ja, hij staat nog niet in die zin in de boeken.

[3:04:55] Wanneer verwacht de staatssecretaris dat hij dan die 2,4 miljard nodig gaat hebben... om die verschillen aan te pakken?

[3:05:00] Wellicht dat de staatssecretaris die vraag dan ook kan meenemen voor de tweede termijn.

[3:05:04] Mijn vraag ging eigenlijk over het feit dat de staatssecretaris zojuist aangaf... ja, om die verschillen aan te pakken gaan we met de regio samen een routekaart ontwikkelen.

[3:05:12] Dat doen we al.

[3:05:14] Aan de ene kant, als er meer nodig is, als dat blijkt uit die routekaart, dan is dat maar zo.

[3:05:20] Maar vervolgens zegt de staatssecretaris twee zinnen later, ik heb voldoende budget.

[3:05:26] Dus dan heeft het toch helemaal geen zin om die routekaart met de regio samen uit te gaan werken.

[3:05:31] Dan weten ze toch al wat beschikbaar is aan budget en maakt het toch helemaal geen, laten we het netjes zeggen, geen snars uit wat ze in die routekaart verder nog ontwikkelen.

[3:05:41] Haddrang.

[3:05:43] Dat maakt wel zeker uit, vierde voorzitter, heer Bushoff.

[3:05:46] Want wij gaan kijken van wat valt waaronder.

[3:05:51] Als je op een gegeven moment... Je hebt schadeherstel en versterking.

[3:05:55] Dat zijn potten waar zaken uit betaald worden.

[3:05:58] En daar worden niet alle verschillen uit betaald.

[3:06:00] En je hebt potten waar ongelijkheden mee... of knelpuntenpotten waar je dit soort zaken mee op kunt lossen.

[3:06:10] En dan ga je wel even kijken van... onder welke verantwoordelijkheid valt dat?

[3:06:13] Valt het onder de verantwoordelijkheid van de NCG... of valt het onder de verantwoordelijkheid van de gemeente om dat te doen?

[3:06:18] Maar daarom wil ik ook naar die ene overheidsaanpak, zodat die bewoners daar eigenlijk niks van merken.

[3:06:24] Maar je hebt wel hier en daar gescheiden budgetten die ingezet worden om hetzelfde resultaat te kunnen bereiken.

[3:06:32] Ja, maar voorzitter, hoe kan het nou dat je eigenlijk... het eind van het proces van die routekaart al weet?

[3:06:38] Want de staatssecretaris zegt namelijk klip en klaar... ik heb voldoende budget.

[3:06:43] Dus hij weet al wat de uitkomst gaat zijn van die routekaart.

[3:06:46] Maar die routekaart moet nog wel opgesteld worden als het ware samen met de regio.

[3:06:50] Dat kan toch niet beide waar zijn?

[3:06:52] Dan kan het toch zo zijn dat die routekaart wordt opgesteld... door, laten we zeggen, de lokale stuurgroepen, door de gemeente.

[3:06:59] En daar komt dan iets uit en dan zegt de staatssecretaris...

[3:07:02] ...zie ik inderdaad dat ik nog tekort kom.

[3:07:04] Dat zou een uitkomst kunnen zijn.

[3:07:05] Maar ik hoor hier de staatssecretaris met 100% zekerheid zeggen... ...ik ga niet tekort hebben, ongeacht wat de uitkomst is van die routekaart.

[3:07:16] Wij hebben hier het waarschijnlijk over verschillende zaken.

[3:07:19] Je hebt het over een lange termijn en je hebt het over een korte termijn.

[3:07:21] Voor de korte termijn heb ik op dit moment genoeg.

[3:07:26] Ja, ik ga wel interrupties beperken.

[3:07:30] Doet u hem?

[3:07:30] Is uw zesde interruptie?

[3:07:31] Nee, voorzitter.

[3:07:33] De staatssecretaris zegt... ik heb genoeg geld en ik denk dat de bewoners in Groningen... die zometeen hun verschillen niet opgelost zien... en de lokale bestuurders die daarvoor aan de lat staan vervolgens... daar een heel andere kijk op hebben.

[3:07:45] Dus de vraag is dan wel een beetje... welk perspectief is leidend?

[3:07:50] En waar baseert de staatssecretaris zich dan op... dat het perspectief van de staatssecretaris...

[3:07:55] het allerbeste perspectief is en beter is en een betere keuze is... dan bijvoorbeeld waar de inwoners zelf voor zullen gaan pleiten... en waar ook lokale bestuurders voor pleiten.

[3:08:08] De komende tijd worden die gesprekken gevoerd... en wordt gewoon helder van waar de rollen en de verantwoordelijkheden liggen... en welke budgetten daarvoor beschikbaar zijn.

[3:08:19] We hebben op dit moment in de knelpuntenpotten nog een hele hoop geld...

[3:08:23] om daar zaken mee op te lossen.

[3:08:24] Daar gaan we de komende tijd mee aan de gang met elkaar.

[3:08:29] Voorzitter, ik heb toch een beetje het gevoel dat de Kamer hier verkeerd wordt voorgelegd.

[3:08:33] Wanneer de staatssecretaris zegt, voor de korte termijn heb ik genoeg geld.

[3:08:37] En waarom vind ik dat?

[3:08:38] Nog even los van de routekaart.

[3:08:42] Onderdeel van Van Geel, dus een soort drieslag, is die verduurzaming.

[3:08:46] En daarvan wordt nu, dus de korte termijn die vandaag is, is vorige week een plan gepresenteerd om dat uit te voeren waar beknibbeld is, of eigenlijk bezuinigd is op wat Van Geel wil.

[3:08:59] Dus het klopt toch niet dat de staatssecretaris zegt voor de korte termijn heb ik genoeg geld.

[3:09:04] Want er is daadwerkelijk al een bezuiniging doorgevoerd op het rapport van Geel.

[3:09:10] De staatssecretaris.

[3:09:12] Er is geen bezuiniging uitgevoerd op het rapport van Geel.

[3:09:15] En daar waar het gaat over de verduurzaming.

[3:09:17] Wij hebben juist gekeken van wat is nodig om tot de isolatie en ventilatiestandaard te komen.

[3:09:23] En daar kunt u nee schudden, maar dat is wel zo.

[3:09:27] Vervolgens hebben wij daarna gekeken naar de mensen die investeringen hebben gedaan die eigenlijk boven die ventilatie- en isolatiestandaard uit waren en die mensen die voorop gelopen hebben.

[3:09:38] En dat zou kunnen zijn dat ze daar een verkeerde indruk in de eerste communicatie hebben gehad, waarbij ze trippelglas in kozijnen wel ingezet hebben.

[3:09:47] Ik heb ervoor gezorgd dat er een hardheidsclausule in gekomen is om te zorgen dat die mensen die die investeringen wel gedaan hebben, dat ze daar

[3:09:54] in dat geval ingerekend hadden op die percentage... dat die mensen wel geholpen zijn.

[3:10:00] Maar er is wel een bepaalde datum gesteld... waarbij de regeling wel volstrekt helder was...

[3:10:05] En het blijkt gewoon dat je met HR++-glas en ventilatie, dat je daar tot die ventilatiestandaard en de isolatiestandaard kunt komen.

[3:10:14] Daarnaast hebben we op verzoek van de Kamer gekeken van hoe kunnen we die triple glas en mensen die triple glas willen en kozijnen willen, dat nog doen.

[3:10:22] Daar is een landelijke regeling voor met een 30% subsidie.

[3:10:29] Voorzitter, nu wordt het verengd tot puur dat stukje over trippelglas en kozijnen.

[3:10:34] De ongelijkheid zit erin.

[3:10:35] Het zijn gewoon straten waar een ene deel wel in aanmerking komt voor de ruime regel en de andere deel niet.

[3:10:43] Het is weer nieuwe ongelijkheid.

[3:10:45] We hebben dorpen die midden in het bevingsgebied zitten, die al lang met schade kampen, maar waar...

[3:10:52] om allerlei redenen die we allemaal kennen, minder versterkt is... die gewoon uitgezonderd worden van de ruimere regeling.

[3:10:58] Er is daadwerkelijk bezuinigd op die regeling... en vervolgens weer binnen die regeling een klein beetje geschoven... zoals nu die hardheidscursielen.

[3:11:06] Dat kunnen we toch niet hier net doen alsof dat niet waar is?

[3:11:11] De staatssecretaris.

[3:11:12] Dan zien wij dat volstrekt verschil.

[3:11:19] Volgt uw beantwoording dan alstublieft.

[3:11:21] Nou, kijk, ik zit gewoon met een dilemma.

[3:11:23] Kijk, ik wil het debat zijn plek laten vinden.

[3:11:27] Maar het is inmiddels ruim drie kwartier en dan moeten we klaar zijn met het hele debat.

[3:11:32] En u heeft zes interrupties gebruikt, dus ik ga het echt beperken.

[3:11:35] Ik kan niet anders zeggen, want anders moeten we een ander moment vinden om dit debat voor te zetten, denk ik, straks.

[3:11:39] Want ik zie al die mapjes nog liggen.

[3:11:42] Ik denk dat er nog vijftig vragen openstaan, als ik het een beetje...

[3:11:45] Het zijn ook algemene teksten.

[3:11:51] Volgt u uw beantwoording.

[3:11:57] Herkent de staatssecretaris het beeld dat de ingenieursbureaus sterk afhankelijk zijn geworden van de financiering van de NCG?

[3:12:02] Zijn ze dan wel onafhankelijk?

[3:12:03] Hoe kan de staatssecretaris dat borgen?

[3:12:07] Er is een beperkt aantal bureaus wat dit werk kan doen.

[3:12:11] En daar hebben we ook ervaring mee opgedaan.

[3:12:16] De onafhankelijkheid van deze ingenieursbureaus waar de NCG mee samenwerkt is belangrijk voor de betrouwbaarheid van die rapporten.

[3:12:21] NCG heeft integriteit en onafhankelijkheid van de bureaus geregeld in lijn met de Europese aanbestedingswetten.

[3:12:29] Een voorbeeld is een integriteitsverklaring in het Vierogenprincipe.

[3:12:34] Zo mag een bureau niet betrokken zijn bij de review van hun eigen adviezen of rapporten.

[3:12:40] Of de staatssecretaris herstel Groningen wil beloven dat de besluiten op norm voorlopig niet onherroepelijk worden, kan de bezwarende termijn verlengd worden tot minimaal twee weken.

[3:12:48] Nou, daar ben ik eigenlijk al over.

[3:12:50] We zijn daar ruimhartig mee.

[3:12:52] En je moet bestuursrechtelijke zaken gaan wijzigen.

[3:12:57] Het is mogelijk, maar dan maak je het wel onnodig moeilijk.

[3:12:59] We gaan er gewoon ruimhartig mee om.

[3:13:03] Dan de vraag over nieuw opgeleverde versterkte huizen.

[3:13:07] Toch volgt schimmel puin in de tuin.

[3:13:09] Of ik dit probleem herken en wat kan ik eraan doen?

[3:13:11] Welke kwaliteitseisen gelden er en hoe wordt voorkomen dat mensen eindeloos moeten bellen voor iets opgelost is?

[3:13:18] Zoals ik ook aangegeven heb op mijn brief van 20 januari begrijp ik de frustratie van de bewoners in deze situatie.

[3:13:24] Daarom heb ik toegezegd in gesprek te gaan met de gemeente over toezicht op de bouw.

[3:13:28] Om bouwfouten zoveel mogelijk te voorkomen stelt de NCG kwaliteitseisen aan de versterking die in lijn zijn met de nationale eisen voor bouwtoezicht.

[3:13:36] Helaas kunnen bouwfouten niet altijd voorkomen worden.

[3:13:40] Het is een stips last van rekening op mensenwerk.

[3:13:43] De NCG is bij de bestaande processen voor bouwtoezicht aan het doorlichten om te kijken van wat we daar kunnen.

[3:13:51] En daarbij wordt ook bijvoorbeeld de rol van de bouwtoezichthouder tegen het licht gehouden.

[3:13:56] Daarnaast wordt mogelijk voor bewoners om onder andere technische ondersteuning te krijgen...

[3:14:01] Uitgebreid is ook voor complexe situaties in bouwfouten.

[3:14:05] En als er ondanks de verschillende waarborgen toch fouten voorkomen, kunnen bewoners dat via hun bewonersbegeleider of bewonerscontactcentrum melden en wordt er een oplossing gezocht.

[3:14:14] Dan heeft de heer Bushof gevraagd naar batch 1588 in de afhandeling van de meldingen van het meldpunt.

[3:14:23] De NCG werkt samen met de gemeente hard om de 88 meldingen van bewoners uit bed 1588 uiterlijk in Q2 afgehandeld te hebben, zodat deze bewoners ook weer door kunnen.

[3:14:33] Over 33 meldingen is er reeds een voorgenomen besluit genomen, maar er zijn ook nog 55 bewoners die wachten op een besluit op hun melding.

[3:14:41] Deze bewoners hebben in december een informatiebrief ontvangen waarin staat dat hun melding nader wordt geanalyseerd.

[3:14:46] Bij 41 meldingen ziet deze analyse op het breder toepasbaar maken van het zogenaamde Memo-ondergrens.

[3:14:53] De memo ondergrens wordt toegepast om te toetsen of het toegekende budget voldoende is voor een functioneel vergelijkbare woning.

[3:14:59] Dit kan perspectief bieden voor bewoners die nu nog wachten op een besluit op een melding.

[3:15:03] Dit moet echt binnen enkele weken helder zijn.

[3:15:06] Ik zit er ook bovenop.

[3:15:08] Echter niet in alle gevallen zal er een vergoeding plaatsvinden omdat er ook bewoners zijn die al gekregen hebben waar ze recht op hebben.

[3:15:14] Daar wil ik ook helder over zijn.

[3:15:16] Dan maatregel 16, vergoeding eigen tijd.

[3:15:19] Mensen zeggen wij wachten nog steeds, wanneer komt dat?

[3:15:22] Maatregel 16 is al in uitvoering bij de NCG voor mensen in het versterkingstraject, maar het klopt dat nog niet iedereen de vergoeding kan ontvangen.

[3:15:29] Voor de uitbreiding van de scope maatregel 16, zoals door de motie van Bussof en Beckerman, geldt dat de financiële verwerking hiervan wordt onderzocht.

[3:15:38] Besluit over dekking volgt in dit voorjaar.

[3:15:42] De Kamer ontvangt medio juni dit jaar een brief over de uitbreng van de scope en de uitvoering van de motie.

[3:15:50] Waarom neemt volgens de enquête van het Gasberaad het percentage gedupeerde toe of dat wacht op een vervolgstaat in het versterkingsproces?

[3:15:58] En de resultaten zijn niet representatief voor alle inwoners, dat zeggen de onderzoekers zelf ook.

[3:16:03] Rijkregio en NCG hebben in 2021 afgesproken om de bewoners zo snel mogelijk inzicht te geven of de woning veilig is of de bewoners duidelijkheid te geven.

[3:16:12] Het gevolg hiervan is dat het langer duurt voordat een vervolgstap in gang gezet kan worden.

[3:16:18] Hierdoor moeten sommige woners dus nog een aantal jaren wachten voordat hun huis daadwerkelijk kan worden versterkt.

[3:16:23] Doorlopende goede communicatie is hierbij cruciaal en ik heb de NCG ook gevraagd om in te blijven zetten op het verbeteren van die communicatie.

[3:16:30] Bijvoorbeeld door blijven de scholing van de medewerkers via het portaal in het verbeteren van de plantstabiliteit.

[3:16:36] Maar ook door te kijken in de organisatie of daadwerkelijk uitgevoerd wat we hebben afgesproken met elkaar met betrekking tot communicatie.

[3:16:44] Dan vraagt de heer De Groot naar de effectieve bouwtijd versus de geplande bouwtijd voor maatregel 28.

[3:16:51] Maatregel 28 is van toepassing op bewoners in de versterking waarbij de NCG een zware versterking waarbij de bouwtijd minimaal vier maanden is uitvoerd.

[3:17:03] Hoewel de NCG de bouwtijd altijd zo nauwkeurig mogelijk probeert te plannen, komt het soms voor dat in de werkelijke bouwtijd

[3:17:10] dat die iets langer duurt dan in eerste instantie gepland.

[3:17:13] In deze gevallen doet de NCG zich best om de bewoners alsnog maatregel 28 te bieden.

[3:17:17] Of dit mogelijk is, is afhankelijk van de impact van het proces... rondom isolatiemaatregelen op de versterkingsmaatregelen.

[3:17:24] Bewoners houden uiteraard het recht op maatregel 29... indien het meenemen van de isolatiemaatregelen niet meer lukt.

[3:17:33] Dan de vraag van de heer Bussof...

[3:17:38] Verschil ik ga maken om ervoor te zorgen dat we over een jaar niet op hetzelfde punt staan.

[3:17:42] In mijn recente bereidsbrief versterken ben ik ingegaan over mijn vier leidende principes.

[3:17:49] Namelijk dat de overheid niemand vergeet, ook zeker de zwaarst getroffenen niet.

[3:17:53] Bewoners in de complexe gevallen ook niet proactief, doelmatig en rechtmatig te werk gaan.

[3:18:00] luistert en handelt en de veiligheid van de versterkingsoperatie centraal blijft stellen.

[3:18:06] Deze principes zijn ontstaan uit mijn persoonlijke ervaringen in de talrijke gesprekken met de bewoners.

[3:18:11] Ik wil dat we niemand vergeten.

[3:18:14] Juist ook de bewoners van wie we weten dat de problemen minder zichtbaar zijn of die zich minder laten horen.

[3:18:21] In een proactieve en doelmatige rechtvaardige overheid staat dus ook hoog in mijn vaandel.

[3:18:26] Naar mijn mening is het cruciaal dat we echt luisteren naar die bewoners waarbij hun huis het centrale punt vormt.

[3:18:31] En daarom heb ik ook met de NCG afgesproken de zwaarst getroffenen met hun gunst op te pakken en de communicatie te verbeteren.

[3:18:38] De heer Kops vraagt mij met betrekking tot het besluit niet versterken of de bewoners een beeld hebben in wat ik ga doen om te zorgen dat ze krijgen waar ze recht op hebben.

[3:18:49] Ongeveer 180 adressen hebben zich tot heden een besluit tot niet versterken ontvangen van de NCG.

[3:18:55] In 21 gevallen is het besluit daarna weer ingetrokken vanwege verschillende redenen.

[3:19:00] Deze besluiten zijn genomen omdat mensen aan hebben gegeven geen versterking meer te willen.

[3:19:06] Of omdat ze geen medewerking willen verlenen in het versterkingstraject.

[3:19:10] In beide gevallen moet de NCG een besluit nemen tot niet versterken.

[3:19:14] Dit besluit is nooit onherroepelijk.

[3:19:16] Deze adressen zijn dus in beeld bij de NCG.

[3:19:19] Wanneer de bewoners zich ondanks eerdere afmelding toch weer melden bij de NCG, kunnen ze gewoon weer mee in het versterkingstraject.

[3:19:27] Dan ook nog de vraag van de heer De Kops.

[3:19:30] Tekort aan projectleiders bij de NCG, valt dat niet op te lossen?

[3:19:33] Om hoeveel FTE-schade die er eigenlijk heeft de staatssecretaris in Stelgroningen zelf geen ambtenaren die bij kunnen springen?

[3:19:40] Mijn ambtenaren springen al heel hard en bijspringen wordt een hele lastige.

[3:19:44] De grootste risico's voor het tempo in de verzekeringsoperatie staan in de diepteanalyse.

[3:19:51] Onvoldoende medewerkers met de juiste kennis en vaardigheden is er één van.

[3:19:55] Zoals ik ook aangegeven heb in mijn beleidsbrief ga ik voor een balans tussen snelheid en kwaliteit.

[3:20:01] Naar mijn mening is het wel echt cruciaal dat we ook luisteren naar de bewoners waarbij hun huis het centrale punt vormt.

[3:20:08] Ik zie de jaarlijke actualisatie van de diepteanalyse, die dient bij mij als studieinstrument...

[3:20:14] En ik stuur u deze maand nog de eerste actualisatie van die diepteanalyse naar uw kamer.

[3:20:20] De NCG maakt inzichtelijk wat er nodig is op de verschillende risico's.

[3:20:23] En ik zal daar ook op acteren in die nodig.

[3:20:28] Dan gaan we naar het blokje verduurzamen.

[3:20:31] Ik kijk even of er interrupties zijn.

[3:20:34] Ja, er was een verduidelijkende vraag, voorzitter, over maatregel 16.

[3:20:38] Wij begrepen dat er inderdaad nog een aantal mensen echt nog wachten.

[3:20:41] Dus ik hoop dat dat al snel komt.

[3:20:42] Fijn dat bij Bets 588 dat Q2 dan in ieder geval gehaald gaat worden.

[3:20:47] Maar de vraag is eigenlijk of ik het goed heb verstaan dat de staatssecretaris zei... dat voor de uitbreiding van maatregel 16, kameruitspraak...

[3:20:55] Eerst nog besluitvorming moet plaatsvinden over of die eigenlijk praktisch wordt uitgevoerd omdat er nog gekeken wordt naar de dekking.

[3:21:01] Of heb ik het nu verkeerd begrepen en wordt die gewoon uitgevoerd?

[3:21:07] Er staat dat het wordt gewoon uitgevoerd.

[3:21:10] Nog andere interrupties aan het eind van dit blokje.

[3:21:14] Dat is niet het geval dan.

[3:21:17] ga ik nu even heel kort schorsen, omdat ik als uw voorzitter naar een ander debat ga.

[3:21:22] En ik heb begrepen dat mevrouw Bikker dit taakje wil overnemen.

[3:21:26] Dank u wel.

[3:21:42] Dank aan collega De Groot.

[3:21:43] We wensen hem een goed debat en we vervolgen snel.

[3:21:46] De staatssecretaris kan wat mij betreft verder met de beantwoording.

[3:21:49] Ik geef wel aan dat we krap in de tijd zitten.

[3:21:51] Dus waar ik normaal een super vriendelijk voorzitter ben, zal ik nu enigszins straks de vergadering moeten leiden.

[3:21:58] Dan weet u dat u het daarmee moet doen.

[3:22:00] Gaat uw gang, staatssecretaris.

[3:22:02] Dank u wel, voorzitter.

[3:22:04] Voordat ik inga op de specifieke vragen over de isolatieaanpak, wil ik iets meer ingaan op de aanpak zelf en waar we nu staan.

[3:22:11] Ik kreeg daar ook vragen over van D66 en CDA.

[3:22:15] In Groningen en Drenthe is de energiearmoede het grootst van heel Nederland.

[3:22:19] De woningen zijn hier gemiddeld ouder en groter dan de rest van het land en gebruiken daardoor ook meer energie.

[3:22:25] Met Nijbegun heeft het toenmalig kabinet daarom met maatregel 28 geregeld dat de isolatieaanpak gelijktijdig kan worden uitgevoerd met zware versterkingen van vier maanden of langer.

[3:22:37] En de NCG voert dat ook al uit sinds september 2023.

[3:22:42] Daarnaast is met maatregel 29,65 miljard euro beschikbaar gesteld om huizen te isoleren.

[3:22:49] Voor de woningen in Groningen en Noord-Drenthe is daarmee het dubbele aan de subsidies beschikbaar ten opzichte van de rest van Nederland.

[3:22:56] Het doel is om voor alle inwoners van Groningen en Noord-Drenthe mogelijk te maken om voor 2035 hun woning goed te isoleren, zodat zij kunnen profiteren van een comfortabeler en energiezuiniger woning met een lage energierekening.

[3:23:09] Op 6 maart zijn de uitgangspunten van die isolatieaanpak door mijn ambtsvoorganger gepresenteerd.

[3:23:15] De afgelopen maanden hebben we met de regio samen hard gewerkt aan het uitwerken voor de regeling voor maatregel 29.

[3:23:21] Ik vind het ook belangrijk dat de subsidieregeling goed en toegankelijk en toepasbaar is voor alle bewoners.

[3:23:27] Om ervoor te zorgen dat die subsidie ook voor iedereen beschikbaar is, gaan we alleen de maatregelen subsidiëren die nodig zijn om te komen tot die standaard woningisolatie.

[3:23:38] De concept subsidieregeling heeft van 8 tot en met 27 januari ter consultatie voorgelegen.

[3:23:45] Iedereen kon daarop reageren.

[3:23:47] Er zijn heel veel reacties binnengekomen van bewoners.

[3:23:49] En in de media waren soms ook die zorgen te lezen.

[3:23:52] We hebben samen met de regio goed gekeken naar de reacties.

[3:23:55] in de subsidieregeling hierop aangepast.

[3:23:57] Ik leg ook graag de belangrijkste wijziging toe.

[3:24:00] Een van de meest voorkomende zorgen was dat de investeringen van trippelglas en kozijnen niet vergoed konden worden.

[3:24:06] Dit terwijl sommige bewoners die dachten dat het wel zo was, deze investeringen al hadden gedaan.

[3:24:12] Trippelglas en het vervangen van kozijnen zijn niet nodig voor het bereiken van de standaard woningisolatie.

[3:24:18] HR++-glas is hiervoor voldoende.

[3:24:21] Maar ik heb ook de zorgen goed gehoord.

[3:24:22] Samen met de regio hebben we gekeken wat we hiermee konden doen.

[3:24:25] En het uitgangspunt was dat inwoners van Groningen en Noord-Drenthe voor trippelglas en kozijnen minimaal dezelfde subsidie kunnen krijgen als andere mensen in Nederland.

[3:24:34] En dat voor de bewoners die de investering al gedaan hadden, dat we een vorm van coulance toegepast hebben.

[3:24:39] En dat we besloten hebben dat bewoners 30% subsidie kunnen ontvangen wanneer zij ervoor kiezen trippelglas in combinatie met kozijnen toe te passen.

[3:24:49] Hiervoor kunnen zij terecht bij hetzelfde loket als maatregel 29.

[3:24:55] Iedereen die al heeft geïnvesteerd krijgt deze subsidie volgens de uitgangspunten van 6 maat, namelijk 50 of 100%.

[3:25:08] Bovendien geldt dat de extra isolatie van triple glas ten opzichte van dubbel glas HR++ niet heel groot is.

[3:25:16] En dat bij het kiezen voor triple glas in combinatie met kozijnen de eigen bijdrage in alle gevallen wel een stuk hoger ligt.

[3:25:22] In veel gevallen zal het dus voordeliger zijn om HR++ glas toe te passen en in andere delen van de woning ook goed te isoleren.

[3:25:29] Om zo ook de standaard voor de woningisolatie te halen.

[3:25:32] Met dit besluit verwachten we dat we in afstemming met de regio de verschillende doelgroepen en wensen optimaal tegemoetkomen.

[3:25:40] Maar ook de bredere doelstelling voldoende subsidie voor iedereen niet uit het oog te verliezen.

[3:25:46] Op 10 maart 2025 is de regeling in voorraad gegaan bij uw Kamer.

[3:25:50] De minister Fro en ik wachten uw vragen in het schriftelijk overleg over de regeling af.

[3:25:55] Waarna uw Kamer de antwoorden hierop in de eerste helft van april kunnen verwachten.

[3:26:00] Voor de bewoners komt er één loket waar zij terecht kunnen met hun subsidieaanvraag.

[3:26:04] Het streven is om dit loket ook na de zomer van 2025 te openen.

[3:26:08] Voor de terugwerkende kracht openen we het loket nog voor de zomer.

[3:26:11] Bewoners die dat willen kunnen bij het isoleren van hun woning worden geholpen.

[3:26:15] Bijvoorbeeld bij het aanvragen van een subsidie.

[3:26:17] Maar het opstellen van het woningplan is daar ook onderdeel van.

[3:26:21] Waarmee de bewoners dus ook een inzicht krijgen welke maatregelen ze het beste kunnen nemen voor de uitvoering van de isolatie of de afhandeling van de subsidie en de financiering.

[3:26:31] Voorbereidende werkzaamheden voor deze ondersteuning zijn gericht op prioritaire bewonersgroepen en buurten.

[3:26:36] Zij kunnen na de zomer als eerste pascodegewijs van start gaan met het verlagen van de energierekening en het verbeteren van de duurzaamheid en het wooncomfort.

[3:26:45] Er wordt nauw samengewerkt met het Nationaal Warmtefonds en bovendien indien bewoners extra financiering nodig hebben om hun woning te isoleren.

[3:26:55] Verder wil ik mijn besluit om isolatie te combineren met de lichte versterking toelichten.

[3:26:59] De NCG heeft een proef uitgevoerd voor het combineren van lichte versterking en isolatiewerkzaamheden.

[3:27:05] Hier is onder andere onderzocht wat het effect zou zijn op de voorgang van de versterking als NCG die combinatie breder zou aanbieden.

[3:27:15] Uit het rapport hierover blijkt dat het meenemen van isolatie bij lichte versterking over het algemeen zorgt voor een hogere bewonerstevredenheid.

[3:27:21] En dat is belangrijk voor mij.

[3:27:22] De gesprekken aan de keukentafel worden met de betreffende bewoners ook prettiger als prettiger ervaren door de bewonersbegeleiders.

[3:27:31] En ook door de bewoners, want dat is natuurlijk het belangrijkste.

[3:27:35] Het proces rondom de versterking per woning wordt hiermee makkelijker.

[3:27:39] En over de hele versterkingsoperatie levert het ook een beperkte vertraging op.

[3:27:44] Door de combinatie hoeven de bewoners dus niet twee keer in de stad te zitten.

[3:27:48] En mede acht ik een vertraging van een kwartaal tot maximaal een jaar aanvaardbaar.

[3:27:54] Op dit moment is de NCG nog bezig met de voorbereidende werkzaamheden.

[3:27:59] Die nodig zijn om het besluit in april te starten.

[3:28:02] In hiervoor kunnen ze ook kijken welke bewoners, welke versterkingen hier voor de aanmerking komen.

[3:28:06] Sommige versterkingen zijn hier al in een te vergevorderd stadium om deze verduurzaming nog mee te nemen.

[3:28:13] Voor bewoners bij wie dit aan de orde is, wordt samen met gemeenten gekeken naar de wijze waarop deze bewoners ontzorgd kunnen worden.

[3:28:20] Dan vraagt mevrouw verder nog of de NCG na de voorjaarsnoten gelijk aan de slag kan met het uitvoeren van maatregel 29.

[3:28:30] Op dit moment is de NCG nog bezig met de voorbereidende werkzaamheden die nodig zijn om het combineren van de lichte versterking en isolatie werkzaamheden te starten.

[3:28:40] De gesprekken aan de keukentafel met de bewoners zullen eerst worden gevoerd.

[3:28:44] En zodra de voorjaarsnota definitief is, zal de NCG vervolgens ook snel aan de slag kunnen met het uitvoeren van de isolatiemaatregelen met de versterking.

[3:28:53] Dan vraagt de heer De Groot nog naar de vergoeding van 30% trippelglas en kozijnen.

[3:28:57] Waarom is dit voor dit percentage gekozen?

[3:29:01] Trippelglas en het vervangen van kozijnen zijn dus niet nodig voor het bereiken van die standaardwoningisolatie.

[3:29:06] HR++-glas is hiervoor voldoende.

[3:29:08] Maar tijdens de internetconsultatie zijn hier dus veel reacties over gekomen.

[3:29:12] Die gingen over trippelglas en kozijnen.

[3:29:14] En samen met de regio hebben we dus bekeken wat we hiermee kunnen doen.

[3:29:18] Uitgangspunt was dat de bewoners van Groningen en Noord-Drenthe voor trippelglas en kozijnen minimaal dezelfde subsidie kunnen krijgen als andere bewoners in Nederland.

[3:29:26] En daarom is besloten dat bewoners 30% subsidie kunnen ontvangen wanneer ze kiezen voor trippelglas in combinatie met kozijnen.

[3:29:32] En hiervoor kunnen ze terecht bij hetzelfde loket als voor maatregel 29.

[3:29:39] Dank u wel.

[3:29:39] Ik kijk even rond aan het eind van dit blokje.

[3:29:41] Als ik het goed inschat of daar vragen over zijn.

[3:29:45] Dat is niet het geval.

[3:29:46] Dan kunnen we rapido erdoor.

[3:29:48] Dan gaan we naar perspectief, sociale en economische agenda.

[3:29:52] En ik ben heel trots dat we ook de afgelopen periode de stappen hebben gezet om perspectief te bieden aan de inwoners van Groningen en Oud-Drenthe.

[3:30:00] Als coördineerde bedwindingspersoon ben ik verantwoordelijk voor beide agenda's.

[3:30:03] Daar kreeg ik ook een vraag over van de heer Baminga.

[3:30:06] De kwartiermaker Henk Nijboer heeft eind januari de sociale agenda gepresenteerd.

[3:30:10] Zes maart heeft Jacob Klompien hetzelfde gedaan voor de economische agenda.

[3:30:14] En samen moeten ze ervoor zorgen.

[3:30:16] dat de brede welvaart in de regio toeneemt en groeit richting tenminste het niveau in de rest van Nederland.

[3:30:23] De lat moet daarbij hoog liggen.

[3:30:25] De sociale en economische agenda moet structurele, zichtbare en coherente verbeteringen realiseren waar alle bewoners van moeten profiteren.

[3:30:32] En dit is ook wat hun bent.

[3:30:33] De heer Holman en mevrouw Vedder vroegen daar ook terecht aandacht voor.

[3:30:38] Voor de sociale agenda is het mogelijk om de middelen al te koppelen aan specifieke programma's.

[3:30:43] en de bijbehorende financiën.

[3:30:44] De economische agenda is een investeringskader... om flexibel in te kunnen spelen op waar de regio goed in is.

[3:30:50] Nieuwe technologische inzichten en investeringsbehoeften.

[3:30:53] Dit maakt het logisch dat er nog geen directe koppeling is... tussen de doelen en waar het geld aan besteed is.

[3:30:59] Ik heb heel veel vertrouwen dat beide agendas goed houden vastbieden... om de middelen die we hebben ook goed te gaan besteden.

[3:31:07] En de heer Holman stelde daar ook een vraag over.

[3:31:09] Het is...

[3:31:11] Gewoon belangrijk dat mensen hier graag wonen en werken in Groningen en Noord-Drenthe.

[3:31:16] Een goede boterham kunnen verdienen en zich verbonden voelen met de gemeenschap.

[3:31:20] Vele honderden inwoners, experts, bestuurders, ondernemers en anderen hebben hier ook aan bijgedragen.

[3:31:26] Het zijn daarmee echt twee producten van en voor Groningen en Noord-Drenthe.

[3:31:32] De hoofdpunten van die sociale agenda zijn het stimuleren van gemeenschap, zin en trots...

[3:31:37] er eerder bij zijn.

[3:31:38] Dus jongeren geven bijvoorbeeld aan dat ze steun of hulp moeilijk of laat te krijgen is.

[3:31:43] Structurele problemen als onderwijs, achterstanden, armoede en laaggeletterdheid in de gezondheid aanpakken.

[3:31:49] Voor mij is aandacht voor kinderen en jongeren gewoon ontzettend belangrijk.

[3:31:54] We investeren in jeugd en jongeren zodat ze een betere toekomst in de regio krijgen.

[3:31:58] Daarnaast is het voor mij echt belangrijk dat we investeren in die ecosystemen van onderwijs en bedrijfsleven en dat we dat

[3:32:06] Echt op elkaar aan laten lijnen, zodat we mooie belangrijke opgaven ook gaan oplossen.

[3:32:11] En ook in combinatie met de zorg.

[3:32:16] De komende periode gaat kwartiermaker Henk Nijboer een start maken met 16 maandregelen.

[3:32:21] De economische agenda daarentegen, daar zit een investering in van een waarde van 100 miljoen per jaar voor de komende 30 jaar.

[3:32:32] De Groningen en Noord-Drenthe kunnen zo meeprofiteren van een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving met meer bedrijven en investeringen, meer export, een verbeterd ondernemingsklimaat waardoor het talent behouden blijft.

[3:32:46] Ook hier gaat het weer om goed functionerende ecosystemen waarin bedrijven, kennisherstellingen en overheden elkaar beter weten te vinden en hier allemaal hun steentje bij aan kunnen dragen.

[3:32:59] De agenda sluit aan op de thema's die aansluiten waarin de regio goed is.

[3:33:05] Sterke landbouwsector, een innovatieve gezondheidssector, duurzame energie... vrije tijdseconomie en een schone en groene industrie.

[3:33:13] Nu beide agenda's in concept gepresenteerd zijn, gaan we de nieuwe fase in... waarbij die agenda's ook tot uitvoering moeten komen en dat doen we samen met de regio.

[3:33:21] Sleutelwoorden zijn daarbij onafhankelijk, zorgvuldig, transparant.

[3:33:26] In antwoord op de vraag van de heer De Groot...

[3:33:29] De uitvoering van die economische agenda zal inderdaad plaatsvinden tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden.

[3:33:35] Zogenaamde triple helix.

[3:33:37] En met de besluitvorming door de deskundigen en op afstand van de politiek.

[3:33:42] Mevrouw Vetter vroeg of de raadsleden en de staatleden voldoende betrokken blijven.

[3:33:46] Ik wil de bestuurlijke drukte voorkomen.

[3:33:49] En dus niet iedereen overal over mee laten praten.

[3:33:53] En zorgen dat de investeringsbeslissingen niet worden gekaapt door de waar van de dag.

[3:33:57] Uiteraard met een gepaste vorm van verantwoording door de volksvertegenwoordiging.

[3:34:11] Mevrouw Bikker vroeg om de uitvoering zoveel mogelijk via de bestaande organisaties te verlopen.

[3:34:14] We gaan zeker ook voortbouwen op de bestaande initiatieven en structuren.

[3:34:18] Maar tegelijkertijd gaan we ook kijken waar het efficiënter kan.

[3:34:23] Zoals de heer Bamenga ook zei, ten aanzien van de armoede bepleit, we sluiten aan bij de bestaande programma's in Groningen, zoals kansen voor kinderen.

[3:34:34] Bij die uitvoering hoort ook een goede inzet van financiële middelen.

[3:34:40] Op dit moment wordt onderzocht welke instrumenten daarbij ingezet kunnen worden.

[3:34:44] Hierbij wordt bij de economische agenda ook al gekeken naar de inzet van een fondsstructuur, al dan niet revolverend.

[3:34:52] En tot slot, deze middelen zijn dus bedoeld om sociaal en economisch perspectief te bieden voor de inwoners van Groningen en Noord-Drenthe.

[3:34:59] Een plus op wat anderen al doen.

[3:35:01] En dus niet op het opvullen van gaten en begrotingen.

[3:35:04] Grote infrastructurele projecten of verregelde taken van andere overheden.

[3:35:08] De heren Bamenga en De Groot vroegen daar ook terecht naar.

[3:35:12] Ik ben het ook eens met hen dat de agenda's echt iets extra's voor de regio moeten toevoegen.

[3:35:18] En het beleid van de gemeente juist ondersteunen.

[3:35:21] Over de inzet van middelen uit de gemeente- en provinciefonds verwijs ik graag naar de minister van BZK als eindverantwoordelijke.

[3:35:27] En weet dat ik binnen het kabinet ook wijs op het belang van een goede structuur die daar nodig moet zijn.

[3:35:36] Want anders komen we met het verbeteren van Vergroningen ook niet verder.

[3:35:43] Op vragen van de heer Bermenga en de heer De Groot, u kunt mij aanspreken op de ontwikkelingen van de relevante indicatoren van de brede welvaart in Groningen en Noord-Drenthe.

[3:35:51] En daartoe wordt ook 15 april de Staat van Groningen gepubliceerd, het monitoringsapparaat dat deze ontwikkeling in beeld brengt.

[3:35:59] En hier gaan wij ook jaarlijks rapporteren over de voorgang.

[3:36:04] Tot slot vroeg de heer Bermenga nog welke signalen ik vanuit de regio heb ontvangen.

[3:36:08] En tot dusver waren dat gewoon hele positieve signalen.

[3:36:12] Er zijn wel aandachtspunten benoemd over de uitvoering van beide agenda's.

[3:36:15] En die betrek ik in de verdere uitwerking van de uitvoeringsprogramma en de uitvoeringsstructuur.

[3:36:21] Dan heb ik nog een aantal losse vragen die niet aan mijn algemene spreekleiders zaten.

[3:36:31] Vraag aan de staatssecretaris.

[3:36:32] Is dat het blokje overig of sluit dat ook aan op sociaal en economische agenda?

[3:36:37] Dat sluit hierop aan.

[3:36:40] De heer Holman vroeg naar de opslag van kernafval en de zorgen die daarover in de regio leven.

[3:36:45] In de vraag of ik kan uitsluiten dat die opslag van kernafval hier plaatsvindt.

[3:36:49] We hebben hier even contact over gehad met het ministerie van IEW die er strikt genomen over gaat.

[3:36:54] Ik kan het volgende erover zeggen.

[3:36:56] Momenteel wordt er nog geen onderzoek gedaan naar concrete locaties voor deze zogenaamde eindberging.

[3:37:01] Er is dus ook nog geen locatie in beeld en ook nog geen locatie uitgekozen.

[3:37:06] Wat nu wel gebeurt is een onderzoek, bijvoorbeeld naar de geschiktheid van verschillende soorten aardlagen in de ondergrond.

[3:37:12] Ook andere opties worden onderzocht, bijvoorbeeld eindberging samen met België.

[3:37:17] Er komt een zeer zorgvuldig stapgewijs proces om te bepalen welke vorm en welke locatie de eindberging krijgt.

[3:37:24] Het proces van deze locatiekeuze staat na 2027 in participatieve vorm, dus met betrokkenheid van de belanghebber.

[3:37:39] Dan de vraag van de heer Holman.

[3:37:42] Zou u de verantwoordelijkheid voor het opzetten van de projecten voor beide agenda's niet gedeeltelijk bij de gemeente moeten neerleggen, inclusief een deel van de financiële middelen hiervoor?

[3:37:55] We staan als Rijk samen met de regio's aan de lat voor de uitvoering van deze beide agendas.

[3:37:58] Met de langetermijnagenda's die vragen om een bovenlokaal regionaal aanpak.

[3:38:02] Want zo voorkomen we de versnippering.

[3:38:05] Zo worden interventies uit de sociale agenda en het uitvoeringsplan van de economische agenda in de gezamenlijke teams van Rijk en Regio verwerkt.

[3:38:13] Gemeenten zijn hierbij nauw betrokken bij de kwartiermakerij.

[3:38:17] En daarmee is er sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor wat betreft de opzet, de uitvoering en de uitgaven van de middelen.

[3:38:25] Voor het bereiken van de doelen van beide agendas.

[3:38:29] Dan de vergrijzing en het personeelstekort bij ambtenaren en bij gemeenten.

[3:38:34] Of ik dat herken voor de uitvoering van Nijbegun.

[3:38:36] Een vraag van mevrouw Bikker.

[3:38:38] Ik herken het probleem van de vergrijzing en het personeelstekort.

[3:38:41] Dit is een uitdaging om dat op te lossen.

[3:38:43] Maar ik zie ook kansen voor een andere manier van samenwerking in de regio en ook tussen Rijk en regio.

[3:38:50] Een mooi voorbeeld is samenwerking in de teams van de kwartiermakers, waar mensen uit mijn team en andere departementen twee dagen in de week in Groningen werken.

[3:38:57] Het gaat dus niet altijd om meer geld, maar ook om slim samenwerken, zoals bijvoorbeeld het gebruik maken van regionale flexpots.

[3:39:05] Dit biedt de kansen om de specifieke expertise aan te trekken die je in de gemeente niet alleen kunt inzetten, maar ook kan bovenlokale samenwerking voor ambtenaren een uitdaging bieden.

[3:39:18] Dan als laatste de vraag van mevrouw Bikker of ik me in wil spannen om zo groot mogelijk deel van de uitvoering via de bestaande organisaties ook vrijwillig op vereniging te laten lopen.

[3:39:27] Met zo min mogelijk verantwoording.

[3:39:29] Ik heb ook gezegd dat ik voort wil bouwen de bestaande initiatieven en structuren.

[3:39:34] Niet daar bovenop allemaal nog nieuwe dingen bouwen.

[3:39:35] Er is al genoeg bestuurlijke drukte.

[3:39:38] Dat betekent niet per se dat we alles bij het oude houden.

[3:39:41] Soms moet je ook samen zeggen dit hebben we niet meer nodig.

[3:39:43] Dit gaan we anders doen of dingen samenvoeren.

[3:39:45] En ik denk dat het bijvoorbeeld ook een goed idee is om het NPG op te laten gaan in de nieuwe uitvoeringsstructuur van de economische agenda.

[3:39:56] Dank aan de staatssecretaris voor dit blokje.

[3:39:58] Ik kijk rond en ik zie meerdere vragen.

[3:40:00] Allereerst meldt zich mevrouw Vedder.

[3:40:03] Dank u voorzitter.

[3:40:06] Ik hoorde de staatssecretaris net zorgen uitspreken over dat de agendas worden gekaapt door de waan van dag.

[3:40:15] En eerlijk gezegd denk ik dat we dan, als we daar bezorgd over zijn, dat we dan vooral naar deze rijksoverheid moeten kijken.

[3:40:22] Naar deze overheidslaag dan naar de laag bij de gemeentes.

[3:40:25] Want als er iemand consequent al decennia lang aan het belang van hun inwoners loopt te trekken, dan zijn het de gemeentes wel.

[3:40:35] En ik hoorde de staatssecretaris ook zeggen, ik wil hen niet belasten met de bestuurlijke druk.

[3:40:39] Maar zijn de gemeentes daar zelf mee eens?

[3:40:41] Want ik krijg signalen.

[3:40:43] van gemeenteraadsleden die dus bezorgd zijn over... blijven wij wel genoeg betrokken bij de uitvoering van deze agenda's.

[3:40:51] En ik heb het grafiekje, het model bestudeerd.

[3:40:54] Ik dacht, nou, als ik... Sorry, voorzitter.

[3:40:57] Ik denk dat die zorgen misschien wel onterecht zijn... maar nu maak ik me ook zorgen.

[3:41:02] De staatssecretaris.

[3:41:04] Ik denk dat dit model ervoor zorgt dat de hoofddoelen... die in de diverse agenda's benoemd staan, dat die goed geborst zijn...

[3:41:13] En ik denk dat met name waar het de sociale agenda betreft... dat er ook gewoon hele goede, duidelijke projecten staan... waarbij de gemeente ook in goede samenwerking met de kwartiermaker... daar de middelen in kan zetten.

[3:41:28] Dus daar mag ik mij niet zoveel zorgen over.

[3:41:32] Maar het is wel zo, als bepaalde projecten opgezet worden in de economische agenda... en je kijkt dan naar een soort van ecosysteem van bedrijvigheid... die je wil ondersteunen om daar in de regio een versterking aan te geven... dan moet je ook enigslagvaardig zijn.

[3:41:49] Als je dan vervolgens van elke gemeente en elke in de provincie...

[3:41:53] Mensen daarbij gaat zetten die overal nog weer wat van moeten vinden.

[3:41:56] En overal op de punten in de commas nog commentaar moeten leveren.

[3:41:59] Ja, dan kom je niet verder met het verhaal.

[3:42:02] Dus ja, ze zijn betrokken.

[3:42:05] Ik denk dat met name in die sociale agenda dat dat gewoon ook heel dicht bij die gemeentes zelf ligt.

[3:42:11] Daar waar het in de economische agenda ligt, daar zijn ook wel zaken die wat hoog over zijn.

[3:42:19] Wat op een meer deskundig niveau bekeken worden om daar...

[3:42:27] om daar richting aan te geven.

[3:42:29] En ik bedoel niet dat ik zeg dat de gemeenten ondeskundig zouden zijn.

[3:42:34] Maar er wordt wel gekeken of projecten op elkaar aanlijnen... of daar een goede bedrijfsmatige structuur onder zit... zodat ze ook daadwerkelijk kunnen gaan vliegen in de regio.

[3:42:50] Mevrouw Verderkort, laatste instantie.

[3:42:54] Ja, voorzitter.

[3:42:55] We...

[3:42:56] De kern van wat hier telkens misgaat in Groningen is toch dat we mensen niet horen.

[3:43:03] En dat heeft de staatssecretaris zelf in zijn Kamerbrief opgeschreven.

[3:43:06] Ik wil de mens centraal stellen.

[3:43:08] En als de mens zich door iemand vertegenwoordigd voelt, zeker in Groningen, dan is het door de gemeentes.

[3:43:13] Dus hoe kan de staatssecretaris nou zeggen, we willen niet dat gemeentes zich met punten en comma's gaat bezighouden?

[3:43:21] De staatssecretaris.

[3:43:23] Wij hebben in het voortraject heel duidelijk de gelegenheid gegeven aan alle bewoners en alle inwoners van Groningen en Noord-Drenthe om hun inputpoed te leveren op deze agenda's.

[3:43:37] Deze agenda's zijn nu vastgesteld en die moeten tot uitvoering komen.

[3:43:42] Als de randvoorwaarden van die uitvoering vaststaan, dan moet het ook zorgen dat je dan ook gewoon slagvaardig kunt zijn om dingen in gang te zetten.

[3:43:52] Als je dat weer langs allerlei gremia moet halen om tot uitvoering te komen, dan is die slagvaardigheid weg.

[3:43:59] En dan komen die agendas ook niet aan de draai.

[3:44:03] We hebben in de structuur zoals we hem nu neer hebben gezet voor de economische agenda, wat er eigenlijk gewoon gekeken vanuit een expertgroep naar de projecten die kansrijk zijn en die ook gewoon bijdragen aan het goede ecosysteem zoals verwoord in het verhaal.

[3:44:21] En vervolgens ligt er een financiële verantwoording voor de bestuurlijke lagen op de laag daarna.

[3:44:27] Meneer Holman.

[3:44:32] Ja, voorzitter.

[3:44:34] Ik was toen ik werkbezoek ging in Groningen heel enthousiast.

[3:44:37] Mijn enthousiasme neemt nu per minuut af ongeveer... met de beantwoording van de staatssecretaris.

[3:44:44] Het betoog wat de staatssecretaris houdt over de besteding van die 200 miljoen... dat vind ik zo klassiek, zo traditioneel, zo volgens een bestuursmodel... waarbij je de bewoners eigenlijk niet serieus neemt... en niet daadwerkelijk voorbeeld betekent.

[3:44:58] De economische agenda is heel hoog over...

[3:45:01] voor waar de regio goed in is, industrie en dat soort zaken.

[3:45:04] A, voor de economische ontwikkelingen van Groningen heel goed, maar daar hebben bewoners niet direct wat aan.

[3:45:10] De sociale agenda is heel erg gericht op de mensen die een achterstand hebben, scholing, zorg, heel terecht, moet je vooral doen.

[3:45:18] Maar er is nog een hele categorie gewone Groningers die gewoon ook wat willen.

[3:45:23] En ik snap

[3:45:25] De vraag is van waarom wil de staatssecretaris niet de gemeenten de verantwoordelijkheid geven.

[3:45:31] Het argument is bestuurlijke drukte.

[3:45:33] Dat snap ik niet.

[3:45:34] Waarom niet gewoon zeggen van besteed dat aan je dorp, besteed dat direct voor je mensen en voer dat zelf uit.

[3:45:39] Dan ben je laag bezig met mensen die direct betrokken zijn, die efficiënt zijn.

[3:45:43] Ik geloof helemaal niet in het verhaal over bestuurlijke drukte en efficiëntie van geldbesteding zoals de staatssecretaris dat schetst.

[3:45:48] De staatssecretaris.

[3:45:52] In het voertraject hebben we daar gewoon met alle bestuurlijke lagen over gesproken.

[3:45:57] En we zijn tot deze agenda's gekomen.

[3:45:59] We zijn ook tot een uitvoeringsstructuur gekomen.

[3:46:01] En daar hou ik mij in die zin ook aan vast.

[3:46:07] Het een bijt het andere toch niet.

[3:46:09] Je kunt in die agenda ook een model kiezen om het echt met betrokkenheid van burgers, met betrokkenheid van gemeentes, mensen die zelf weten waar het over gaat, het doen.

[3:46:18] En als tweede vraag nog even, we hebben ook geen antwoord gehad... over de onderbesteding van eventueel het geld en wat daarmee gebeurt.

[3:46:26] Die tweede vraag heb ik wel beantwoord.

[3:46:30] Volgens mij al in een stukje algemene tekst.

[3:46:33] Dat verdampt niet, dat blijft wel in een fondsstructuur eventueel.

[3:46:42] Dat eerste deel zouden jullie nog even kunnen herhalen...

[3:46:46] Waarom de staatssecretaris geen vertrouwen in heeft dat gemeentes het geld, 5 miljoen per jaar, wat ik dat noem als voorbeeld, goed kunnen besteden, wat echt in het belang is van de gewone Groninger in zijn eigen dorp en waar de mensen in het dorp wel bij varen.

[3:47:02] Ik zeg niet dat ik daar geen vertrouwen in heb.

[3:47:03] Ik zeg dat daar in de agenda's gewoon een andere keuze is gemaakt.

[3:47:09] En dat is in samenspraak met de regio en waar de gemeentes en de provincie aan tafel hebben gezet.

[3:47:15] Is dat op deze manier in die agenda's terecht gekomen.

[3:47:21] Het is trouwens ook een levend document om het zo maar te zeggen.

[3:47:24] Er zitten ook nog momenten in dat je het kunt evalueren.

[3:47:29] Dus ik neem aan dat daar ook openbare ruimte voor zit om daar op te interveneren als dat niet naar de zin gaat.

[3:47:37] Ik zie dat u het nog niet helemaal eens bent, maar we moeten wel door omwille van de tijd.

[3:47:42] Mevrouw Beckerman, ik zie dat u vijf keer heeft geïnterpreteerd.

[3:47:44] U krijgt dan de kans, maar graag kort, want er komen nog andere blokjes toe.

[3:47:48] Ja, voorzitter, maar toch, als ik zo even samenvat door het hele debat, zie ik eigenlijk over de verhouding en de houding van de staatssecretaris tot gemeente, vind ik wel wat schurend.

[3:47:59] Want...

[3:48:00] Als er bij deze sociale en economische agenda wordt gezegd... ...ja, dat is allemaal wel lastig, want dat is bedrijfsmatig en hoog over... ...wordt bijna de indruk gewekt dat dat kunnen ze niet.

[3:48:10] Bij de ongelijkheid werden antwoorden gegeven als... ...ja, dat zal allemaal niet zo waar zijn wat gemeenten zeiden.

[3:48:16] En tegelijkertijd zie ik bij heel veel concrete vragen... ...worden gewoon letterlijk over de schutting gegooid.

[3:48:21] Dus bijvoorbeeld onze vraag over 1588... ...ja, dan moet de gemeente dat huis maar opkopen.

[3:48:25] Of onze vraag over de kwijtschelden... ...ja, dan moeten de gemeentes allemaal maar regelen.

[3:48:29] Gaat dit wel goed in die bestuurlijke verhouding op deze manier?

[3:48:35] Volgens mij krijg ik een hele batterij vragen.

[3:48:40] En eigenlijk wil ik hem even tot de kern toepakken.

[3:48:41] Gaat het wel goed in de verhouding met de gemeente?

[3:48:45] Wat mij betreft hebben wij de komende tijd juist over dit soort zaken overleg.

[3:48:49] En moeten we ook gewoon zien dat we dit soort dingen op een goede manier neerleggen.

[3:48:56] Ja, voorzitter, kort.

[3:48:57] Kijk, ik ben tien jaar statenlid geweest in Groningen.

[3:49:00] En van alles had ik geen verstand, maar als Groninger staten bijvoorbeeld, want ik ga niet voor raden spreken, als die invloed hadden gehad bijvoorbeeld op het niveau in de hoogte van gaswinning, was het niet zo enorm misgegaan.

[3:49:14] Uiteindelijk konden we naar de Raad van State.

[3:49:16] Ja, voorzitter, en het probleem is...

[3:49:19] Dat zeggenschap, juist van onderop, van volkslegeroos, had een heleboel ellende waar we nu in zitten kunnen voorkomen.

[3:49:27] Erkent de staatssecretaris dat?

[3:49:28] Want ik heb nu soms het gevoel dat we weer dezelfde fout gaan maken als we afgelopen jaren hebben gemaakt.

[3:49:36] Nou, dat herkent de staatssecretaris niet.

[3:49:37] De staatssecretaris herkent zeker dat wij van onderop en dat we moeten luisteren.

[3:49:41] Maar de staatssecretaris die heeft ook vastgesteld dat wij in dit proces, om tot die economische en die sociale agenda te komen...

[3:49:49] ...volop gebruikt hebben gemaakt van de input van onderaf.

[3:49:53] Dus om nu te zeggen dat daar niet geluisterd wordt en dat er geen aandacht voor die gemeente is... ...ja, dat is naar mijn idee een foute voorstelling van zaken.

[3:50:03] Ja, wij moeten in goed contact blijven.

[3:50:07] De gezamenlijke raden en staten zijn ook nog steeds betrokken bij een hele hoop zaken...

[3:50:11] Maar we hebben nu te maken dat we in de richting van de uitvoering van agendas gaan.

[3:50:15] Daar hebben we een bepaalde structuur voor gekozen.

[3:50:17] Daar gaan we eerst mee aan de gang.

[3:50:19] En mocht het nodig zijn dat we denken van, hé, hier moet een herijking op komen, zitten er altijd nog evaluatiemomenten in.

[3:50:26] We ronden dit blok af.

[3:50:28] Ik zie dat het tien voor twee is.

[3:50:30] De staatssecretaris moet nog drie blokken doen.

[3:50:32] De mapjes zijn wel dunner dan de eerste mapjes, zie ik.

[3:50:36] Hij heeft laten doorschemeren dat in zijn inleidende tekst een heel aantal vragen worden beantwoord.

[3:50:41] En dat daarna nog specifiek beantwoording is.

[3:50:43] Ik kan me voorstellen dat de staatssecretaris zich beperkt tot de inleidende teksten.

[3:50:48] En de specifieke vragen nazendt.

[3:50:50] En dat we ook even dan inventariseren als er andere zaken zijn die in de schriftelijke beantwoording...

[3:50:55] ...gedaan moet worden en daarmee doe ik een procedurevoorstel na de collega's.

[3:50:59] Vanzelfsprekend is er zo de mogelijkheid om een twee minuten debat aan te vragen... ...want ik kan zomaar iets aan mijn theewater aanvoelen.

[3:51:07] En vanzelfsprekend is het belangrijk dat de staatssecretaris ook de complete beantwoording kan doen... ...dus daar waar dat niet gelukt is, dat hij dat schriftelijk nazendt.

[3:51:14] Is dat akkoord voor de collega's?

[3:51:16] Ik heb een twee uur andere verplichting.

[3:51:18] Wij allen.

[3:51:20] Dank daarvoor.

[3:51:21] Dan als de staatssecretaris daar ook mee akkoord is, hij is hier tenslotte onze gast...

[3:51:25] Ik kom er heel eens.

[3:51:26] Dan gaan we dat zo doen.

[3:51:27] Gaat uw gang.

[3:51:30] De schade heb ik het nu over.

[3:51:32] De afgelopen tijd is er veel veranderd in de schadeafhandeling.

[3:51:35] De uitvoering van de belangrijke maatregel uit Nijbegun is in volgang.

[3:51:39] IMG investeert daarbij in de ondersteuning van de bewoners, meer persoonlijk contact, steunpunten en zaakbegeleiders.

[3:51:46] Ik hoor ook vanuit uw Kamer zojuist een duidelijke oproep om deze persoonsgerichte benadering voor te zetten.

[3:51:52] Dat gaan we ook zeker doen.

[3:51:53] Samen met de regio werk ik aan een betere samenwerking tussen de betrokken instanties om als één overheid op te kunnen treden naar de bewoners.

[3:52:00] Ik zie dat we de goede kant op gaan.

[3:52:02] Het rapport een stap verder laat dat ook zien.

[3:52:04] En ik hoop dat u dat zelf ook gehoord heeft tijdens uw werkbezoek onlangs.

[3:52:08] Maar we zijn er nog niet.

[3:52:09] In mijn gesprekken met de bewoners hoor ik nog steeds signalen over dingen die beter kunnen en moeten.

[3:52:15] En tegelijkertijd is goede uitvoering ook gebaat bij rust en niet steeds nieuwe wijzigingen.

[3:52:19] Dus het is aan mij om daar een juiste balans in te vinden.

[3:52:23] Mijn ideeën daarover heeft u ook kunnen lezen in de brief over de schadeafhandeling die ik aan uw Kamer heb gestuurd.

[3:52:30] En u heeft mij een aantal verschillende onderwerpen bevraagd die raken aan de schadeafhandeling.

[3:52:39] Dan heb ik het volgende blokje.

[3:52:43] Dat is eigenlijk één vraag van mevrouw Vedder.

[3:52:46] Die heeft gevraagd of ik bereid ben om een technische briefing over de lopende juridische procedures met NAM en zijn aanhaaldeelhouders te faciliteren.

[3:52:54] En daar ben ik toe bereid.

[3:52:58] Dan heb ik nog het mapje overig.

[3:53:02] Daar zitten nog een paar losse vragen.

[3:53:04] Mevrouw Bikker en meneer Holman vroegen wat er gebeurt als er sprake is van onderuitputting... of dat beschikbaar blijft voor de regio.

[3:53:11] Mevrouw Bikker vraagt daarbij naar de mogelijkheid van een Groningerfonds.

[3:53:15] Zoals ik eerder aan uw Kamer heb gemeld... blijven alle middelen voor Groningen beschikbaar voor Groningen en Noord-Drenthe.

[3:53:20] Dat is ook vastgelegd in het regeerprogramma.

[3:53:23] Als er sprake is van onderuitputting ga ik met Financiën in gesprek...

[3:53:27] Om de overgeleven bedrag toe te voegen aan het lopende begrotingsjaar.

[3:53:31] Dat doe ik ook dit jaar.

[3:53:34] Waarmee ik de begrotingscyclus van het Rijk volg.

[3:53:37] Meer dan blijven hierbij dus behouden.

[3:53:40] Ik ben niet direct een voorstander van een fonds voor het totaal van de middelen van Groningen.

[3:53:45] Maar je kunt wel kijken waar dat soms wel handig voor kan zijn.

[3:53:51] Wat niet wegneemt dat voor de uitvoering van de economische agenda...

[3:53:55] wordt onderzocht of een fonds voor dit deel een behulpzaam instrument kan zijn.

[3:53:59] Een fonds kent echter ook nadelen.

[3:54:01] Om een begrotingsfonds op te richten is een instellingswet nodig.

[3:54:04] Dat kost niet alleen veel tijd, maar brengt ook weer hoge uitvoeringskosten met zich mee.

[3:54:07] En bovendien worden begrotingsfondsen vaak gekort, zodat ze zeker ook geen garantie bieden om de middelen te behouden.

[3:54:13] Dus daar moeten we wel even zorgvuldig mee zijn.

[3:54:16] Dan had ik nog een vraag van de heer Bamenga.

[3:54:19] Hoe ziet de Belastingdienst vergoedingen die worden uitgekeerd voor schade?

[3:54:24] Ik kan de staatssecretaris Estel Groningen aangeven dat dit niet als inkomen wordt gezien en daarmee invloed heeft op toeslagen.

[3:54:32] De Belastingdienst ziet de schadevergoedingen die op rekening van de bewoners staan als vermogen.

[3:54:39] Dit kan leiden tot fiscale gevolgen zoals verlies van toeslagen.

[3:54:42] Daarom neem ik maatregelen om dit zo veel mogelijk te voorkomen.

[3:54:46] De NCG stelt bijvoorbeeld bij de uitbetaling van vergoedingen uit tot na 1 januari, als ze aan het eind van het jaar zijn toegekend.

[3:54:54] Verder zijn er al uitzonderingen voor immateriële schadevergoedingen en vergoedingen voor herstel die NCG, IMG en Natura uitvoeren.

[3:55:01] Deze vergoedingen tellen niet mee voor de vermogenstoets, voor de toeslagen en de bewoners hoeven ze niet op te geven bij de belastingaangifte.

[3:55:08] Ik blijf werken aan oplossingen om te voorkomen dat bewoners meer belastingen moeten betalen of toeslagen verliezen.

[3:55:13] Ik zal er ook aandacht voor blijven vragen bij de regionale overheden die gaan over de lokale heffingen.

[3:55:20] Als bewoners door een schadevergoeding toch toeslagen verliezen of extra belasting moeten betalen, dan vergoeden NCG en IMG dat.

[3:55:28] En daarmee ben ik aan het... Ik heb nog vier vragen in het vorige blokje.

[3:55:34] Als u die meteen wil doen, dan scheelt dat zeker.

[3:55:36] Ja.

[3:55:42] De heren Kops en Pierik hebben vragen gesteld over de zwaars gedupeerden.

[3:55:48] De heer Kops vroeg specifiek naar het aantal inwoners met afgewezen NAM-schades.

[3:55:52] Om te beginnen zijn op circa 24.000 adressen schades behandeld door de NAM en CVW.

[3:55:58] Daarnaast zijn er ruim 30.000 adressen waar zowel door het NAM-CVW als het IMG schade is behandeld.

[3:56:05] De registratie hiervan is niet eenduidig, waardoor het niet goed af te leiden is of de schade is afgewezen of vergoed.

[3:56:11] Ik kan daardoor niet specificeren hoe groot die groep met afgewezen naamschades is.

[3:56:17] Daarom ben ik op dit moment bezig om met behulp van de maatschappelijke organisaties en de aardbevingsgemeenten en de bewonerssteunpunten de groep zwaars gedupeerde verder in beeld te brengen.

[3:56:27] Gelegd op de problematiek wil ik hen zo snel mogelijk helpen, maar ik sta ook voor een zorgvuldige aanpak waarbij ik geen verwachtingen wil wekken die niet waargemaakt kunnen worden.

[3:56:35] In de toekomst hoop ik deze situatie ook sneller in beeld te kunnen hebben door beter als één overheid samen te werken.

[3:56:43] Dan de vraag van de heer Pierik.

[3:56:45] De staatssecretaris is in staat geweest om alle stille geduperen te identificeren.

[3:56:50] En hoeveel stille geduperen gaat dat?

[3:56:53] Zoals ik in januari ook aan uw kamer heb aangegeven, ben ik bezig om de tijdelijke weg Groningen dusdanig aan te passen dat het IMG de bevoegdheid krijgt om de stille geduperen actief te benaderen.

[3:57:05] Deze wetswijziging is noodzakelijk omdat op dit moment de bevoegdheid van het IMG pas ontstaat op het moment dat een schademelding is gedaan.

[3:57:13] Nadat deze wetswijziging in werking is getreden kan het IMG mensen dus daadwerkelijk ook gerichter gaan benaderen.

[3:57:22] En dat laatste is gewoon wel van belang.

[3:57:25] Er zijn gewoon een aantal mensen afgehaakt die zelf geen actie meer ondernemen en die willen we echt in beeld.

[3:57:31] Dan de vraag van mevrouw Fedder naar de zorgen van omwonenden van de gasopslag Norg over de toepassing van bewijsvermoeden door het IMG.

[3:57:38] Onder meer omdat er alleen woningen gebouwd voor 2012 mee zou worden genomen.

[3:57:44] Het IMG kijkt bij de beoordeling van mogelijke bevingsschade naar het bouwjaar van het pand.

[3:57:50] Dit is om vast te stellen of sinds de bouw een beving heeft plaatsgevonden die tot schade zou kunnen leiden.

[3:57:58] Voor veruit de meeste gevallen gaat het dan om de huizingenbeving van uit 2012.

[3:58:04] Daarnaast kijkt het IMG of een pand schade door indirecte effecten van de diepe bodemdaling kan hebben.

[3:58:11] Dit komt voor in een aantal specifieke risicogebieden.

[3:58:15] Bij de beoordeling van deze schade wordt überhaupt niet naar het bouwjaar gekeken.

[3:58:19] Dat is namelijk een continu proces dat niet op één moment vast is te pennen.

[3:58:23] Deze werkwijze geldt voor het hele effectgebied en dus niet alleen bij de gasafslag Norg.

[3:58:29] Ik heb dan ook geen aanleiding om te denken dat het IMG hier het bewijsvermoeden niet goed toepast.

[3:58:34] Maar signalen daarover neem ik wel serieus.

[3:58:37] En ik ga graag ook met de betrokkenen in gesprek als dat zich voordoet.

[3:58:42] En ook als er bij uw kamer daar signalen van zijn, ben ik graag bereid om die signalen met u op te pakken.

[3:58:48] En te kijken of daar ruis op de lijn is en of we dat bij het IMG bespreekbaar kunnen maken.

[3:58:54] Dan de vraag van de heer Bamenga en mevrouw Bikker over de zoutbending Veendam.

[3:59:00] Mevrouw Bikker vroeg naar de motie om de lessen uit de parlementaire enquête toe te passen op Veendam.

[3:59:07] Vanuit mijn rol als staatssecretaris ben ik verantwoordelijk voor het schadeherstel en de gevolg van de gasbending uit het Groningenveld en de gasopslagen Norg en Grijpskerk.

[3:59:17] Ook in Veendam kan schade voorkomen die veroorzaakt is uit het Groninger veld.

[3:59:21] Bewoners met schade worden daar altijd in eerste instantie door het IMG geholpen.

[3:59:26] Hier zijn dus ook de maatregelen uit Nijbegun van toepassing.

[3:59:29] Ik kom de bewoners in aanmerking voor deze ruimhartelijke regelingen vanuit het IMG.

[3:59:33] Met deze lezing heb ik dus ook de motie uitgevoerd.

[3:59:37] Als het lid Bikker met een motie doelde op het plaatsvinden van de zoutwinning in Veendam en de bijbehorende dilemma's,

[3:59:43] dan verzoek ik haar om dat bij minister KGG neer te leggen, want dat valt onder haar verantwoordelijkheid.

[3:59:48] De minister van KGG is verantwoordelijk voor de zoutwinning en ook de eventuele gevolgen daarvan.

[3:59:55] De vraag over het aantal schadevergoedingen voor schade door zoutwinning kan ze dan ook beter beantwoorden.

[4:00:00] Hetzelfde geldt voor de brief die u hierover heeft gevraagd.

[4:00:05] Dan als laatste de vraag van de heer Kops.

[4:00:08] Hoe staat het met de omlaagbrengen van de uitvoeringskosten?

[4:00:11] Binnenkort wordt uw kamer het jaarverslag van de IMG toegezonden, waarin uitgebreid wordt ingegaan op de uitvoeringskosten.

[4:00:22] Het tipje van de sluier kan ik wel oplichten.

[4:00:25] Ik kan wel zeggen dat over 2024 de uitvoeringskosten van de schadeafhandeling fors lager zijn dan ten opzichte van het jaar daarvoor.

[4:00:33] Zoals u weet ben ik samen met de IMG aan het kijken hoe we verder kunnen sturen op de uitvoeringskosten en kom ik daar ook weer terug bij de staat van Groningen.

[4:00:42] Dank u wel, staatssecretaris.

[4:00:43] Dat was een flinke lap tekst, zonder interrupties.

[4:00:47] Ik kijk naar de collega's.

[4:00:49] Ik wil even collecteren welke vragen er nog zijn waar schriftelijke beantwoording op moet volgen.

[4:00:54] Ik heb in ieder geval genoteerd de vraag van de heer Holman al in eerste termijn.

[4:00:58] Waarop de staatssecretaris heeft gezegd, daar ga ik op terugkomen in tweede termijn.

[4:01:02] Rondom de 2,4 miljard ten aanzien van...

[4:01:06] Het rapport van Geel.

[4:01:07] Dus die zal in ieder geval schriftelijk volgen.

[4:01:10] En ik vermoed dat de eerste spreker een twee minuten debat aan me vraagt.

[4:01:14] Ik geef u daarvoor de gelegenheid.

[4:01:15] En daarna gaan we even één voor één langs om nog op te halen wat open staat.

[4:01:19] En dat doen we wel in een moordtempo.

[4:01:22] Nou, voorzitter.

[4:01:23] Dat is dan weer wat radicaal.

[4:01:24] Maar ik wil graag twee minuten wat aanvragen.

[4:01:28] Dat genoteerd.

[4:01:29] Heer Holman.

[4:01:30] Om snel te doen.

[4:01:31] Ik dacht dat Norg...

[4:01:33] De discussie was geklaard en helder was, maar bij de beantwoording van de staatssecretaris heb ik het idee dat het probleem daar toch nog niet opgelost is.

[4:01:40] Zeker als je praat over gerelateerde aardbevingsschade.

[4:01:43] Ik ga er nu vandoor, maar dit komt zeker terug.

[4:01:47] Dank u wel.

[4:01:47] Mevrouw Vedder.

[4:01:49] Ik zal de details over deze casus nodig naar de PA van de staatssecretaris sturen en dan hoop ik dat...

[4:01:56] Dus laat ik daarop terugkomen.

[4:01:58] Een verzoek om daarop terug te komen in de schriftelijke beantwoording.

[4:02:01] Ja?

[4:02:02] Voorzitter, toch nog één ultieme poging dan.

[4:02:05] Want ik heb het idee dat de Kamer toch redelijk in verwarring wordt achtergelaten... anders als het gaat over het oplossen van die verschillen...

[4:02:14] is daar nou maar beperkt budget beschikbaar voor... of mag dat kosten wat het kost worden opgelost.

[4:02:18] En ik denk dat om te voorkomen dat... om die verwarring weg te nemen... We gaan nu geen tweede termijn doen, dus maak er een vraag van.

[4:02:25] En te voorkomen dat Groningers met lege handen blijven zitten... zou de staatssecretaris nog kunnen beantwoorden... of het niet zinvoller is om aan de hand van de opgestelde routekaart... de verschillen door de lokale stuurgroepen te laten beslechten.

[4:02:38] Zowel de kleine verschillen als de grote verschillen... in plaats van zelf daarin...

[4:02:43] bij de grote verschillen het besluit te nemen.

[4:02:45] Dank u wel.

[4:02:46] Meneer Pierik.

[4:02:48] Ik wil de staatsbesluiters bedanken... voor de antwoorden die hij gegeven heeft.

[4:02:54] En vooral ook hoe hij naar de bewoners luistert.

[4:02:59] Nee, geen vraag.

[4:03:01] Verder geen vraag.

[4:03:02] Dank u wel.

[4:03:03] Ik zou de staatssecretaris ook ten aanzien van het laatste punt willen vragen.

[4:03:10] Ik heb de vragen gesteld over de motie zoutwinning Veendam.

[4:03:13] Dat stel ik aan één kabinet.

[4:03:15] Dus ik kan me ook voorstellen dat de staatssecretaris de vragen aan de minister van KGG ook de beantwoording doorgeleidt.

[4:03:22] Op het moment dat hij deze commissie ook in tweede termijn beantwoordt.

[4:03:26] Volgens mij is er één toezegging gedaan.

[4:03:28] Dat is de toezegging aan mevrouw Verder dat er een technische briefing zal worden georganiseerd.

[4:03:33] Die staat genoteerd.

[4:03:34] Aan de staatssecretaris zou ik willen vragen op welke termijn hij denkt de schriftelijke beantwoording aan deze Kamer te kunnen sturen.

[4:03:43] Binnen een week.

[4:03:45] Dat komt binnen een week.

[4:03:46] Dan noteren we dat.

[4:03:48] Staat het verzoek voor een twee minuten debat na de beantwoording genoteerd.

[4:03:53] Wil ik voor dit moment de staatssecretaris en alle mensen die achter hem hard hebben gewerkt... hartelijk danken voor zijn aanwezigheid en de beantwoording.

[4:04:00] De collega's vanzelf spreken het ook.

[4:04:02] En vooral de mensen op de publieke tribune en degene die het thuis gevolgd hebben.

[4:04:06] Dank voor jullie aandacht.

[4:04:07] En weet de Kamer te vinden, telkens opnieuw.

[4:04:10] Ik sluit de vergadering.