Strategische keuzes bereikbaarheid

[0:00:01] Dames en heren, hartstikke fijn, dank u wel.

[0:00:05] Hartelijk welkom, wil ik u heten, bij dit commissiedebat van de vaste commissie voor investeringen en waterstaat tegen zijn bereikbaarheid.

[0:00:14] Hartelijk welkom en fijn dat u er bent.

[0:00:16] Ook de mensen die dit in een ander zaaltje volgen, mensen die dit op afstand via de livestream volgen.

[0:00:21] Hartelijk welkom.

[0:00:22] Welkom aan leden van het kabinet en de leden van de Kamer.

[0:00:26] We gaan beginnen met de inbreng van de rapporteur woningbouw en mobiliteit in dit debat.

[0:00:32] Dat is mevrouw Veldman en ik wil haar graag het woord geven.

[0:00:34] Uit de gang.

[0:00:36] Dank u wel, voorzitter.

[0:00:38] In dit debat over strategische keuzes voor bereikbaarheid wil ik als rapporteur van het programma woningbouw en mobiliteit namens de commissie ingaan op de verdeling van de 2,5 miljard voor de ontsluiting van woningbouwlocaties uit het huidige regeerprogramma.

[0:00:52] Daarvoor is het nu, voorafgaand aan de bestuurlijke overleg en leefomgeving, waarin opties voor de verdeling van deze middelen besproken zullen worden, een goed moment.

[0:01:00] Voorzitter, in de brief van 21 maart jongsleden schetst de minister het proces voor de inzet van de 2,5 miljard.

[0:01:06] Vorige week hebben ambtenaren van het ministerie mij een toelichting hierop gegeven, waarvoor mijn dank.

[0:01:12] De 2,5 miljard zal via het bestaande programma woningbouw en mobiliteit binnen het meerd worden verdeeld over decentrale overheden.

[0:01:19] Het budget zal gescheiden blijven van het eerdere budget van 7,5 miljard, maar de aansturing en programmabeheersing zal identiek zijn.

[0:01:28] Voor de voortgangsrapportages en evaluaties kan aansluiting gevonden worden bij de bestaande trajecten.

[0:01:34] Een vraag.

[0:01:35] Betekent dit dat de voortgangsrapportages voor het programma woningbouw en mobiliteit voortaan zien op het totale programmabudget voor beide budgetten, dus de oorspronkelijke 7,5 en 2,5 miljard samen?

[0:01:47] De minister schrijft dat de opzet van de verdeling van de middelen hier onder voorbehoud is van de voorjaarsbesluitvorming.

[0:01:55] Welke discussie verwacht de minister in het kader van deze voorjaarsbesluitvorming?

[0:01:59] Verwacht de minister een discussie over de hoogte van het budget van 2,5 miljard?

[0:02:03] Of zou dit eerder kunnen gaan over het kasritme waarin de middelen uitgegeven kunnen worden?

[0:02:08] Voorzitter, voor de verdeling van de 2,5 miljard wordt een andere indeling gehanteerd dan voor de eerdere 7,5 miljard.

[0:02:14] Er worden nu twee in plaats van vier soorten bestemmingen gehanteerd.

[0:02:18] Te weten grootschalige woningbouwlocaties voor 60% van het budget, namelijk 1,5 miljard.

[0:02:24] En locaties daarbuiten die op korte termijn ontwikkeld kunnen worden voor 40% van het budget, circa 1 miljard.

[0:02:31] Amtelijk is toegelicht dat er een muur tussen deze budgetten staat en dat deze gescheiden blijven, zodat deze ook daadwerkelijk beschikbaar blijven voor de genoemde locaties.

[0:02:39] Dit zou een antwoord kunnen zijn op mijn vraag bij het notaoverlegmeerte.

[0:02:42] Hoe kan worden voorkomen dat de inzet van de middelen op de korte termijn leidt tot verdringing van cruciale investeringen op de lange termijn?

[0:02:50] Kan de minister bevestigen dat inderdaad sprake is van strikt gescheiden budgetten voor grootschalige en kleinschalige locaties?

[0:02:58] Bij de grootschalige woningbouwlocaties wordt gesproken over zowel bestaande als nieuwe locaties.

[0:03:02] De bestaande zijn de eerder aangewezen 17 grootschalige Novex woningbouwlocaties.

[0:03:08] Aan welke nieuwe grootschalige woningbouwlocaties wordt momenteel gedacht?

[0:03:12] En welk deel van de anderhalf miljard is hiervoor bestemd?

[0:03:16] Voor de selectie van maatregelen worden andere afwegingscriteria gebruikt dan voorheen.

[0:03:20] Bij de kleinere locaties benoemt de minister enkele maar niet alle criteria, zoals de snelheid van de woningbouw, een aantal nieuwe woningen en bijdragen per woning.

[0:03:29] Ook wordt harder getoetst op realisme en maakbaarheid op korte termijn en op samenhang met plannen van Rijkswaterstaat en ProRail.

[0:03:36] Een compleet overzicht van de afwegings- en toetsingscriteria ontbreekt echter nog.

[0:03:40] Voor de grootschalige woningbouwlocaties en schaalsprong- en netwerkinvesteringen wordt een geactualiseerd afwegingskader gebruikt, gebaseerd op het eerdere afwegingskader voor de 7,5 miljard.

[0:03:51] Waaruit deze actualisatie bestaat, wordt echter niet duidelijk.

[0:03:54] Kan de Kamer de nieuwe criteria en geactualiseerde afwegingskaders voor de selectie van maatregelen ontvangen, zoals dat ook is gebeurd voor het eerdere budget?

[0:04:03] De precieze inzet van de 2,5 miljard hangt samen met een aantal factoren.

[0:04:07] Het aantal kansrijke aanvragen, analyse binnen INW, Rijkswaterstaat en ProRail en de politieke weging daarvan.

[0:04:16] Kan de minister toelichten waarop de politieke weging zit?

[0:04:20] Welk soort afwegingen verwacht de minister te moeten maken en hoe wordt de Kamer daarover geïnformeerd?

[0:04:26] Voorzitter, tot slot wil ik de minister namens de commissie verzoeken om de Kamer in de junibrief over de voortgang van het MIRT te informeren over de opbrengsten van de bestuurlijke overleg over deze middelen voor woningbouw en mobiliteit.

[0:04:38] Dat lijkt ook een goed moment om de Kamer uitgebreider te informeren over de nieuwe en geactualiseerde afweringskaders voor de selectie van maatregelen, over de koppeling met woningbouw en over de verwachte effecten voor de doelstellingen voor regionale bereikbaarheid, ruimtelijke kwaliteit, bedrijvigheid, gezondheid en circulariteit.

[0:04:56] Tot zover mijn inbreng als rapporteur woningbouw en mobiliteit, voorzitter.

[0:05:01] Dank u wel, mevrouw Veldman.

[0:05:02] Ik kijk naar de minister.

[0:05:04] Als u direct een beantwoording kan plaatsvinden, dat is het geval.

[0:05:06] Aan u het woord.

[0:05:07] Gaat uw gang.

[0:05:08] Dank u wel en dank de rapporteur voor haar inbreng en de rol die zij vervult in deze commissie.

[0:05:15] De staatssecretaris en ik zullen allebei ingaan op haar vragen.

[0:05:20] Ik zal zeker ook ingaan op de vraag over de criteria en het afwegkader, want dat is inderdaad belangrijk.

[0:05:24] Er zullen ook heel veel mensen op de tribune interesse voor hebben.

[0:05:27] De staatssecretaris zal ingaan op de voortgangsrapportage en de financiën.

[0:05:33] Ik kan bevestigen dat er sprake is van strikt gescheiden budgetten voor grootschalige en kleinschalige locaties.

[0:05:40] Voorlopig gaan we uit van die scheiding in budget tussen grootschalige en kleinschalige locaties.

[0:05:44] Om ervoor te zorgen dat alle gemeenten kans maken op een rijstbijdrage.

[0:05:49] Hierdoor is er voor de grootschalige woningbouwlocaties met een ander afwegkader, maar ook ruimte om in een bredere afweging te maken, bijvoorbeeld de effecten op de hoofdnetwerken.

[0:05:58] De precieze verdeling zal afhankelijk zijn van het precieze aantal aanvragen wat we krijgen en de kwaliteit van de plannen.

[0:06:05] En ik kan zeggen, er wordt ontzettend veel interesse getoond.

[0:06:09] Ik krijg heel veel vragen van gemeenten.

[0:06:11] Wij zijn er klaar voor.

[0:06:13] Wij willen graag bouwen.

[0:06:15] En dat vind ik dus een zeer hoopvolle signalen.

[0:06:17] Aan welke nieuwe, grootschalige woningbouwlocatie wordt momenteel gedacht?

[0:06:21] En welk deel van die anderhalf miljard is hiervoor bestemd?

[0:06:25] Daar kan ik helaas nog niet op vooruitlopen.

[0:06:27] Dat wordt bepaald in de noot en ruimte waar we de laatste hand aan het leggen zijn.

[0:06:33] Waarschijnlijk tegen de zomer zal er een aantal locaties worden aangewezen en we reserveren op voorhand nog geen apart deel voor nieuwe locaties.

[0:06:41] We willen eerst weten om welke locatie dat kan gaan en wat de plannen van alle locaties zijn voordat we kunnen gaan toedelen.

[0:06:49] Dan kunnen we de nieuwe criteria en geactualiseerde afwegingskaders naar de Kamer sturen.

[0:06:56] Het antwoord is ja.

[0:06:58] Bij de merkbrief juni 2025 zal de Kamer dit afwegingskader krijgen.

[0:07:04] En dat is na de BO-leefomgeving in de merkbrief van juni 2025.

[0:07:13] dan of ik kan toelichten waarop de politieke weging zit.

[0:07:17] Hoe gaan we dat nou afwegen?

[0:07:21] En hoe gaan we de Kamer informeren?

[0:07:23] Ik verwacht dus dat er veel goede plannen komen.

[0:07:26] Maar het budget is natuurlijk ook wel beperkt.

[0:07:28] Dus er zullen zeker keuzes gemaakt moeten worden.

[0:07:31] Dat zou bijvoorbeeld kunnen zijn, spreiding over Nederland.

[0:07:34] Dat is ook wat het kabinet belangrijk vindt.

[0:07:36] Alle regio's stellen mee.

[0:07:37] En ik krijg ook echt vragen uit het hele land van grote en kleine gemeenten.

[0:07:43] kunnen wij een aanspraak maken op die budgetten.

[0:07:47] Dus ik zie dat heel veel gemeentes echt goed bezig zijn om de behoefte aan woningen in te vullen.

[0:07:56] Dus dat stemt mij heel vrolijk.

[0:07:58] Als er politieke weging nodig is voor uiteindelijke afspraken, mochten we toch komen tot die keuzes, dan zal ik de Kamer daarover informeren in de merkbrief van het najaar.

[0:08:08] maar ik ben zo maar geneigd te zeggen dat ik eerder al vragen zal ontvangen van kamerleden.

[0:08:14] Het is heel spannend als we veel aanvragen krijgen.

[0:08:17] We zullen moeten gaan kiezen.

[0:08:20] De Kamer is er natuurlijk zeer bij betrokken.

[0:08:24] Dan dank ik ook de rapporteur voor haar inbreng en de rol die zij vervult.

[0:08:32] Even kijken hoor.

[0:08:34] Dat is inderdaad niet een goede tekst.

[0:08:36] Dan even kijken.

[0:08:38] Is hij ook voor Chris?

[0:08:40] Het is wel aardig dat u de rapporteur bedankt.

[0:08:42] Ja, dank.

[0:08:42] Dank u wel.

[0:08:46] Dank voorzitter.

[0:08:47] Ik zal het overnemen van mijn collega de minister.

[0:08:51] Ook mijn zijde natuurlijk.

[0:08:52] Dank aan de rapporteur voor haar inbreng en de rol die zij vervult voor de commissie.

[0:08:56] De minister heeft aangegeven welk deel van de vraag ik zal ingaan.

[0:08:59] Dat is allereerst de voortgangsrapportage.

[0:09:02] De vraag is, betekent dit dat de voorgangsrapportages voor het programma woningbouw en mobiliteit voortaan zien op het totale programmabudget voor beide budgetten, dus de oorspronkelijke 7,5 miljard en de 2,5 miljard?

[0:09:16] Wij zijn inderdaad voornemens jaarlijks één voorgangsrapportage naar de Kamer te sturen, die over zowel die 7,5 als de 2,5 miljard gaat.

[0:09:24] De eerstvolgende rapportage gaat over 2024.

[0:09:28] Deze zal dus alleen over de 7,5 miljard gaan, omdat er namelijk nog geen afspraken zijn gemaakt over de 2,5 miljard.

[0:09:34] Beide budgetten zullen wel afzonderlijk herkenbaar blijven in de latere rapportages waarin de informatie over de 7,5 en de 2,5 staat.

[0:09:42] Maar dat is dus de eerste die zal alleen de 7,5 behelzen.

[0:09:46] Tweede vraag van de rapporteur, voorzitter.

[0:09:48] Welke discussies verwachten staatssecretaris in het kader van deze voorjaarsbesluitvorming verwacht ik een discussie over de hoogte van het budget van 2,5 miljard of zou dit eerder kunnen gaan over het kasritme waarin de middelen uitgegeven kunnen worden?

[0:10:03] Nou, ook hier kan ik helaas nog niet op vooruit lopen, voorzitter.

[0:10:08] Het kabinet staat namelijk voor een financiële puzzel.

[0:10:11] Wel kan ik aangeven dat woningbouw een topprioriteit natuurlijk is van dit kabinet en het kabinet is het eens

[0:10:16] over de criteria voor de 2,5 miljard.

[0:10:18] Wat betreft het kasritme, zullen we na het maken van de afspraken met de mede-overheden kijken of het ritme misschien nog realistischer kan.

[0:10:26] De laatste vraag die ik heb, voorzitter.

[0:10:28] Tot slot de vraag namens de commissie.

[0:10:32] Het verzoek om de Kamer in de junibrief over de voorgang van het MIRT te informeren over de opbrengsten van de bestuurlijke overleg over deze middelen voor woningbouw en mobiliteit.

[0:10:41] Zoals elk jaar zullen wij de Kamer weer informeren, voorafgaand aan het volgende commissiedebat MIRT, na de bestuurlijke overleg.

[0:10:49] Daarbij zal ik ook nader ingaan op de criteria en het afweegkraden voor de 2,5 miljard.

[0:10:54] Dat is het, voorzitter.

[0:10:56] Ik dank u wel.

[0:10:57] Dank voor uw beide beantwoording.

[0:11:00] Ik kijk even naar de rapporteur of daar nog een reactie op gewenst is.

[0:11:03] Mevrouw Veldman.

[0:11:04] Nee, voorzitter.

[0:11:04] Een dank aan de bewindslieden voor hun antwoord.

[0:11:08] Ik zie uit naar de toezeggingen die zijn gedaan om ons te informeren.

[0:11:11] En het is fijn dat rekening gehouden kan worden met de zaken die we hebben aangegeven.

[0:11:15] Dus goed om op die manier er vervolg aan te geven.

[0:11:20] Dank u wel.

[0:11:21] Dan is het aan mij ook de eer om u hartelijk te danken voor namens de commissie om voor uw rapporteur inbreng, rapporteurschap, woningbouw en mobiliteit.

[0:11:31] En dan zijn wij nu aangekomen bij de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[0:11:37] De leden hebben vier minuten spreektijd.

[0:11:40] Ik wil voorstellen om drie interrupties toe te staan.

[0:11:43] We hebben drie uur voor de debat, dus dan gaan we kijken of we ook netjes op tijd dit debat kunnen doen met elkaar.

[0:11:48] En ik kijk naar de heer Oran van Dijk uit Oran.

[0:11:52] Ja, hartelijk dank, voorzitter.

[0:11:53] En vandaag hebben we het over de grote keuzes, hoe we Nederland bereikbaar houden.

[0:11:58] En er is nogal een opgave.

[0:11:59] Nederland loopt vast.

[0:12:01] De files groeien weer enorm en we staan met z'n allen in de trein op dinsdag en donderdag.

[0:12:05] positief dat deze minister echt werk maakt van gedragsverandering als deel van de oplossing.

[0:12:12] De anti-Dido-spitsmotie van nieuw sociaal contract is uitgewerkt in een volwaardige aanpak met budget.

[0:12:18] De campagne Rij Spitsvrij is losgegaan en kan de minister misschien al de eerste resultaten delen met de Kamer.

[0:12:24] Heeft de campagne het gewenste bereik en effect?

[0:12:27] Een belangrijk onderdeel van de aanpak zijn innovaties.

[0:12:30] En wat ons betreft hoeft de minister het wiel niet opnieuw uit te vinden.

[0:12:33] Nederland werkt al langer aan spitsmeiden en heeft daar eerder successen geboekt.

[0:12:37] Hoe kijkt de minister naar het verder uitrollen van het spitsscorenproject?

[0:12:42] Voorzitter, een succesvolle aanpak kan niet zonder bedrijfsleven en onderwijs.

[0:12:46] En KPN is al heel goed bezig.

[0:12:48] Heeft zelfs een AI-systeem om fielerijden te verminderen.

[0:12:50] En de Hogeschool en Universiteit Nijmegen beginnen later met hun colleges.

[0:12:54] Hoe kijkt de minister naar deze initiatieven en kan hij de toepassing van die best practices verder stimuleren?

[0:13:03] Ja, voorzitter, want op dat punt van spitsmeiden ben ik het helemaal eens met de heer Van Dijk.

[0:13:07] Ik ben het blij dat de motie werd aangenomen en ik ben het blij dat de minister ermee aan de slag gaat.

[0:13:11] En toch voelt het nog steeds een beetje ook als symptoombestrijding.

[0:13:14] Want we weten eigenlijk dat er heel veel maatregelen zijn.

[0:13:17] Er is een heel mooi rapport geschreven door het Kennis Instituut voor Mobiliteit, april 2024.

[0:00:00] 236 pagina's, is echt een prachtig rapport.

[0:13:25] Maar er staat eigenlijk als je de spitsmeiden veel effectiever wil doen, dan zijn er andere maatregelen die je moet nemen.

[0:13:32] Die hebben te maken met

[0:13:33] parkeernormen, investeren in openbaar vervoer, maar ook rekening rijden.

[0:13:36] En dat is natuurlijk wel iets waar dit kabinet niet aan wil.

[0:13:39] En als de heer Van Dijk zegt we willen echt zorgen dat die spits minder druk wordt, staat hij daar dan ook voor open?

[0:13:45] Ook omdat het, als je kijkt naar ultrafijnstof, allemaal andere zaken, dat het daar ook een oplossing voor kan bieden?

[0:13:50] Is de heer Van Dijk het met mij eens dat het dan ook goed zou zijn dat je toch ook naar dat soort nadelen zou kijken?

[0:13:56] Om meteen een antwoord te geven op de vraag.

[0:13:58] Nieuw sociaal contract verwacht niet alle heil van het beprijzen van de automobiliteit.

[0:14:03] Overigens hebben we vorige week wel gesproken over de nieuwe vrachtwagenheffing.

[0:14:06] Daar staan wij als nieuw sociaal contract achter.

[0:14:07] Het is natuurlijk wel zo dat de problematiek, zoals ik hem ook net beschreef, niet alleen is aan te pakken.

[0:14:13] met gedragsverandering.

[0:14:14] Daarom noem ik het ook een deeloplossing.

[0:14:16] En het is nodig dat we investeren in de bereikbaarheid van Nederland met het openbaar vervoer, dat we investeren in een aantal knelpunten om ook de wegbereikbaarheid te verbeteren.

[0:14:24] Nou, daar kom ik zo dadelijk ook nog op.

[0:14:26] Dus het is een heel palet aan maatregelen.

[0:14:28] En tegelijkertijd moeten we constateren dat er ook een aantal dingen, dus beperkt budget, beperkt personeel, we hebben stikstofproblematiek.

[0:14:34] En dan is het heel verstandig dat je niet wacht tot je dat helemaal hebt opgelost, maar kijkt wat je nu al op korte termijn kan doen.

[0:14:40] En dan is juist zo'n gedragsaanpak een hele goede route.

[0:14:45] Ik ben het weer over heel veel eens, maar toch mis ik toch de openheid van nieuwssociaal contract en ook dit kabinet om dan toch te kijken naar mogelijk rekeningrijden.

[0:14:54] En ik weet hoe gevoelig het ligt.

[0:14:57] Ik heb zelf ook in de vorige periode met de SP een motie ingediend om te kijken of je kunt kijken naar tijd en plaats, dat je daarin kunt differentiëren.

[0:15:05] Maar als je daadwerkelijk hier iets aan wilt doen en ook daadwerkelijk wilt zorgen dat de stikstofproblematiek minder wordt,

[0:15:11] Ik durf te wedden dat het ook in het pakketje van deze minister staat met de stikstofmaatregelen die je kunt nemen.

[0:15:16] Dan denk ik toch dat het in deze tijd goed zou zijn als ook partijen als Nieuws Sociaal Contract daar toch voor open zouden staan.

[0:15:21] En ik miste dat nog wel in de beantwoording van de heer Olc van Dijden.

[0:15:25] Dus ik zou daar toch een iets scherpe antwoord op willen.

[0:15:27] Ja, ga ervan.

[0:15:28] Nog scherper, wij maken een andere keuze dan GroenLinks Partij van de Arbeid op dit punt.

[0:15:33] Ook omdat, als we de problematiek echt willen aanpakken, we volgens ons niet nu moeten gaan investeren in het ontwikkelen van een toch vrij ingewikkeld systeem.

[0:15:40] Dat laat die vrachtwagenheffing op zichzelf ook zien.

[0:15:42] Je moet daar heel lang over nadenken om dat goed in te kunnen voeren.

[0:15:45] Automobiliteit is daar eerder natuurlijk ook wel over nagedacht.

[0:15:48] Wij denken dat je nu niet de energie daarin moet verliezen.

[0:15:51] We constateren ook dat dat geen breed draagvlak heeft in Nederland.

[0:15:54] En dat we op een andere manier een keuze kunnen maken om Nederland bereikbaar te houden.

[0:16:00] Dank u wel.

[0:16:02] Want op de weg schiet het inderdaad niet echt op met het oplossen van een aantal van die knelpunten.

[0:16:07] De Tweede Kamer is heel duidelijk geweest.

[0:16:09] Knooppunt nummer één is hoevelaken.

[0:16:12] Er is een motie aangenomen en onlangs stond ik zelf ook weer eens vast, in het weekend notabene.

[0:16:18] Hoe gaat de minister deze motie nou uitvoeren?

[0:16:21] Geld stikstof personeel is de bekende riedel die we steeds horen waarom het niet opschiet.

[0:16:26] Maar personeel lijkt me dan nog het makkelijkste om op te sturen.

[0:16:30] En hoe kan het dan zijn dat wij signalen krijgen dat Rijkswaterstaat geen apart team op Hoevelaken heeft gezet?

[0:16:37] Kan de minister toezeggen hier qua personeel snel te gaan leveren?

[0:16:41] Want nieuw sociaal contract verwacht echt iets op Hoevelaken.

[0:16:45] Voorzitter, dan het openbaar vervoer.

[0:16:47] Lelylijn en Ede-Saxelein zijn onze topprioriteit.

[0:16:50] En ook niet voor niets prominent in het hoofdlijnakkoord.

[0:16:53] En de brief die we maandag van de staatssecretaris ontvingen... over de vervolgstappen heeft helaas veel weg van een processie van echte nacht.

[0:16:59] Drie stappen vooruit en dan weer twee naar achteren.

[0:17:01] En eerlijk gezegd voelt het voor mij als drie naar achteren.

[0:17:05] Als stand stil.

[0:17:07] En voorzitter, dat deze brief weer begint met een jeibak naar deze Kamer is ook allesbehalve behulpzaam.

[0:17:13] Feit is dat deze staatssecretaris nog geen euro extra heeft geregeld voor deze spoorprojecten.

[0:17:17] Laat staan aan het openbaar vervoer.

[0:17:19] En het geduld raakt wel een beetje op.

[0:17:24] De heer Olvendijk stopt met zijn betoog voor u. Gaat u gang.

[0:17:31] Ik wil even kijken.

[0:17:32] Dit stukje even afmaken.

[0:17:34] Dan kan de heer Gemmers u interromperen.

[0:17:38] Er zijn wel degelijk opties voor aanvullend budget voor de Nederlandse zaksenlijn.

[0:17:43] En wij vinden dat de staatssecretaris daar vol voor moet gaan.

[0:17:46] En kan hij deze Kamer het vertrouwen geven dat hij dat gaat doen?

[0:17:48] En vervolgens met de regio toch een deel komt op het bestuurlijk overleg, de leefomgeving en de meertsverkenning gewoon kan gaan starten?

[0:17:54] En kan de staatssecretaris aangeven, of en zo ja, hoe hij de financiering van de Nederlandse zaksenlijn en ledenlijn op tafel heeft gelegd bij de onderhandeling voor de voorjaarsnota?

[0:18:01] Naar aanleiding net van de rapporteur, in hoeverre kan er ook uit de 40 procent van de 2,5 miljard, ook een vraag aan de minister, worden geput voor de nederzakselijn?

[0:18:10] Want dan blijkt het ook, als we naar aanvullend budget kijken, dat Nederland heel moeilijk aan Europees geld weet te regelen voor investeringen in dat spoor.

[0:18:19] Wat gaat de staatssecretaris doen om dat ook te veranderen?

[0:18:22] Heel concreet, een extra medewerker op de PV in Brussel verdient zich volgens ons snel terug.

[0:18:27] willen ze tot het uiterste inspannen om aanspraak te maken op Europese defensiemiddelen voor de Nederzakse lijn.

[0:18:33] Het is namelijk een logische militaire transportlijn voor de Eemshaven, de haven, naar het Duitse achterland.

[0:18:40] Voorzitter, tot slot toch ook nog op het openbaar vervoer.

[0:18:42] We kregen gisteravond een brief

[0:18:44] En daar zit een beslisnota bij en die zegt heel duidelijk door de stapeling aan financiële maatregelen staat de inzet van het kabinet, die we met z'n allen hebben afgesproken, voor betaalbaar toekomstig toegankelijk openbaar vervoer onder druk.

[0:18:57] Dat is nogal wat.

[0:18:58] Wat gaat deze staatssecretariër doen?

[0:19:00] Hoe kan hij aangeven wat zijn brede inzet is, ook richting die voorjaarsnoten?

[0:19:04] En is hij het met het Nieuws Sociaal Contract eens dat een stijging van ticketprijs, of het nou bij de NS is, of in het regionaal openbaar vervoer, van 10 procent of meer, ik las 12 procent hier, dat het gewoon onacceptabel is?

[0:19:16] Ik hoor dat graag van de staatssecretaris.

[0:19:18] En wij verwachten actie.

[0:19:20] Dank u wel.

[0:19:21] Dank u wel, de heer Geemens.

[0:19:24] Voorzitter, dank u wel.

[0:19:26] En helder wat collega Oran van Dijk van NRC wil, namelijk dat de Neder-Zachtselijn wordt aangelegd.

[0:19:35] Nou heeft het inderdaad een beetje veel weg van dat er naar elkaar wordt gewezen.

[0:19:40] Het kabinet zei ja, wij wilden uit de Lelylijn-reserviering

[0:19:43] wat pakken en daarmee de Nederzakse lijn, de misverkenning starten.

[0:19:48] Daar heeft deze Kamer onder leiding van collega Olge van Dijk een stokje voor gestoken.

[0:19:53] Maar hoe dan nu wel?

[0:19:55] Moeten we hier niet gewoon leiderschap tonen?

[0:19:56] Ik heb eerder de suggestie gedaan.

[0:19:58] Haal die reserveringen die toch niet meer gebruikt kunnen worden omdat je voor 800 miljoen geen Noord-Zuidlijn kunt aanleggen.

[0:20:05] Haal die 800 miljoen daar vandaan en haal 500 miljoen uit je 2,5 miljard

[0:20:10] die je hebt voor woningbouw en infra.

[0:20:13] En zie daar, je hebt 1,3 miljard en je kunt de mitverkenning vandaag nog starten.

[0:20:16] En ik heb de indruk dat we eindeloos kunnen vragen van neem leiderschap en kom met een dekking.

[0:20:23] Als wij niet zelf als Kamer nu de dekking op tafel leggen, start die mitverkenning niet dit jaar, maar pas volgend jaar of over twee jaar of drie jaar.

[0:20:31] Dan komen we er niet.

[0:20:32] Dat moeten we gewoon niet hebben.

[0:20:34] Dat moet zo snel mogelijk worden gestart.

[0:20:37] Dat is een heel heel signaal van nieuw sociaal contract.

[0:20:40] Dat doe je wel in gesprek met partners.

[0:20:41] Dat doe je ook met gesprek met de regio.

[0:20:43] We begrijpen dat dat gesprek wel degelijk weer heeft plaatsgevonden, maar nog niet echt bestuurlijk heeft plaatsgevonden.

[0:20:48] Dat lijkt me heel belangrijk om dat snel te doen.

[0:20:50] De regio is ook met een nieuw initiatief gekomen.

[0:20:52] Maar als we kijken naar wat er beschikbaar is... dan zie ik een aantal mogelijkheden.

[0:20:56] Een daarvan is genoemd door de heer Grimwis.

[0:21:09] Dan heb je in ieder geval een eerste stap gemaakt.

[0:21:11] Ik vind het ook heel logisch.

[0:21:12] Elk jaar wordt er door de minister en de staatssecretaris gekeken naar het mobiliteitsfonds.

[0:21:19] Dat je een volgende jaarschijf... Elk jaar wordt daar iets aan toegevoegd.

[0:21:24] Dat je in dat volgende jaar dat volledige bedrag...

[0:21:28] Elk jaar weer komt het erbij dat het mobiliteitsfonds gaat bestemmen.

[0:21:33] Misschien wel integraal voor de Nederlandse actielijn, maar dan ben je een heel eind op streek.

[0:21:36] Ik vind ook dat je het gesprek met de regio moet voeren, of er nog wat mogelijk is.

[0:21:39] Ik denk dat als je daar komt met een karretje wat vol zit, met in ieder geval een miljard, dat de regio echt wel bereid is om nog eens te kijken links of rechts om allerlei fondsen om daar iets bij te passen.

[0:21:50] Zodat je inderdaad gewoon die mersverkenning kunt starten.

[0:21:54] En mijn vraag is nu aan de staatssecretaris.

[0:21:56] wat onderneemt hij richting voorjaarsnota, richting het bol, leefomgeving?

[0:22:01] En het lijkt mij toch dat alles erop gericht moet zijn om daar die merchtsverkenning te starten.

[0:22:09] Concluderend, en dank voor dit antwoord.

[0:22:11] Mag ik het zo dan samenvatten dat het nieuw sociaal contract er alleen genoeg ermee neemt met een voorjaarsbesluitvorming waar de staatssecretaris uit terugkomt met een

[0:22:24] ...zichten op zodanige dekking, dus 1,3 miljard is dan ongeveer nodig... ...om een MIRT-verkenning nog dit jaar te kunnen starten... ...naar de aanleg van het ontbrekende stuk van de Nederlandse zaksellijn.

[0:22:36] Mag ik de heer Van Dijk zo verstaan, dus dat hij er met andere woorden... ...niet over zijn kant kan laten gaan en geen genoegen meeneemt... ...als de staatssecretaris na deze voorjaarsnood... ...weer met lege handen naar de Kamer komt?

[0:22:49] Waar een nieuw sociaal contract deze staatssecretaris op aan zal spreken... is dat hij al het mogelijke doet.

[0:22:54] Kijken hoe het wel kan.

[0:22:55] Hoe je financiering kan vinden.

[0:22:56] Dat begint nu bij de voorjaarsnota.

[0:22:58] Dat begint met een gesprek met de regio.

[0:23:01] Daar verwachten wij een duidelijk signaal terug over hoe dat is gegaan.

[0:23:06] hoe dat is gelopen, wat dat oplevert, ook in gesprek met de regio.

[0:23:10] En daar moet in ieder geval uit blijken dat al het mogelijke is gedaan.

[0:23:13] We kunnen niet het onmogelijke vragen, maar net als de heer Grimwis zien wij heel veel mogelijkheden.

[0:23:17] Die moeten allemaal worden afgelopen.

[0:23:19] Dat moet geloofwaardig zijn.

[0:23:21] En dan hopen wij, en ja, we verwachten eigenlijk ook wel dat die merchtverkenning kan worden gestart, of in ieder geval dat er heel duidelijk zicht is om die stap heel snel te gaan zetten.

[0:23:29] En als dat niet het geval is, ja, dan gaan wij hier in de Kamer het gesprek weer verder voeren met de staatssecretaris, maar daar ga ik niet van uit.

[0:23:37] De heer Loop.

[0:23:38] Dank, voorzitter.

[0:23:39] En die zoektocht voer ik graag samen met de heer Van Dijk en de heer Grimmis en ook de andere collega's natuurlijk.

[0:23:45] Maar ik heb ook een andere vraag, want we hebben het nu over nieuwe infrastructuur, de Nederzakse lijn, de Lelylijn, et cetera.

[0:23:51] Maar hoe voorkomen we ook dat het OV nu nog verder verschraalt?

[0:23:54] En daar refereert de heer Van Dijk van NEC zelf ook aan.

[0:23:57] Die BDU-gelden, die 110 miljoen bezuiniging die hiervoor ligt, die gaat grote consequenties hebben in de grote steden, maar ook de omliggende dorpen.

[0:24:06] we kunnen in ieder geval met de Kamer zeggen dat willen we niet laten gebeuren.

[0:24:12] Dus mijn vraag is eigenlijk vooral ook aan NEC.

[0:24:14] Bent u het met mij eens dat die 110 miljoen bezuiniging van tafel moet?

[0:24:18] En bent u ook bereid om dan een voorstel daarvoor te steunen als die uit de Kamer komt?

[0:24:22] Want dan voorkomen we in ieder geval dat het erger wordt komend jaar.

[0:24:26] We hebben nu het debat met de minister over de informatie die op tafel ligt.

[0:24:29] En die brief van gisteravond, die valt inderdaad niet mee.

[0:24:32] Dat geeft heel duidelijk aan dat we ons zorgen moeten maken over de betaalbaarheid, over verbindingen die misschien weg zullen vallen.

[0:24:39] En ik wil graag de reactie van de staatssecretaris, juist vandaag, wat hij gaat doen om dat te keren.

[0:24:43] Hij heeft ons ook toegezegd om zich daarvoor in te spannen.

[0:24:46] Ik ben heel benieuwd of hij daar iets over kan delen.

[0:24:48] Wat zijn inzet is richting de voorjaarsnota.

[0:24:50] Om die effecten zo veel mogelijk ook tegen te gaan.

[0:24:54] Want die vallen niet mee.

[0:24:55] Overigens zit daar ook nog wel verschil tussen de verschillende gebieden.

[0:24:58] Het lijkt erop dat de MRDA nog harder wordt geraakt dan de regio Amsterdam.

[0:25:01] Misschien kan de staatssecretaris daar ook nog op reflecteren.

[0:25:04] Maar ook vooral wat voor hem de ondergrens is.

[0:25:06] Hoeveel lijnen mogen er wegvallen?

[0:25:07] Hoe duur mogen die kaartjes komen?

[0:25:09] Ik heb vanuit het nieuwe sociaal contract helder gesteld...

[0:25:13] onacceptabel wat betreft de ticketprijzen.

[0:25:15] Dank u wel.

[0:25:33] Dat is korte termijn, maar het is ook te voorkomen.

[0:25:36] Vandaag gaat het over een debat over strategische keuzesbereikbaarheid.

[0:25:40] En dat zou bij uitstek niet moeten gaan over een file hier en een kapotte brug daar.

[0:25:44] Ook al maak ik mij grote zorgen om bijvoorbeeld de situatie in Sneken uit Wellingerga.

[0:25:48] Dit debat zou vooral ook moeten gaan over een grotere visie op mobiliteit in relatie tot ruimtebeleid, duurzaamheid, economie en hoe we ervoor zorgen dat iedereen mee kan blijven doen.

[0:25:58] Dat is nadrukkelijk iets anders dan op korte termijn files bestrijden of autokosten vragen.

[0:26:03] Mijn fractie moet helaas wel constateren dat we beide bewindspersonen nog niet echt hebben kunnen betrappen op dit soort strategische keuzes.

[0:26:10] Strategische bereikbaarheid zou moeten gaan over ruimtelijk beleid.

[0:26:14] Waar en hoe organiseren we wonen en werken?

[0:26:16] En hoe voorkomen we dat de vraag naar automobiliteit verder groeit?

[0:26:20] Want naarmate Nederland voller wordt, de steden drukker en de klimaatproblemen urgenter, kunnen we ons steeds minder de automobiliteit veroorloven.

[0:26:28] Als ik de stukken lees, dan is het duidelijk dat er heel veel kundige mensen op het ministerie hier echt over nadenken.

[0:26:38] In de Kamer komt het helaas nauwelijks terug.

[0:26:41] Ik ben in geen van de brieven een verwijzing tegengekomen naar de KNMI-scenario's die in 2023 zijn gepresenteerd.

[0:26:47] Waarom niet?

[0:26:48] Waarom is dat niet een uitgangspunt geworden voor al onze ruimtelijke ordering en infrastructuur?

[0:26:53] Rekening houden met welke delen van Nederland straks nog goed bewoonbaar zijn, zou toch ook uit moeten maken?

[0:26:57] Graag een reactie.

[0:26:58] En regionaal wordt er vaak wel over nagedacht.

[0:27:01] Het Deltaplan Noorderlijk Nederland bijvoorbeeld, met onder andere de Lelylijn en de Nederzakse Lijn, gaat echt uit van een visie over hoe de regio zich moet ontwikkelen en welke infrastructuur daarbij nodig is.

[0:27:11] Het Rijk was hier partner in, maar de minister noemt het niet eens.

[0:27:15] Gaan we dit terugzien bij de voorjaarsnota?

[0:27:17] Strategische keuzes op de lange termijn voor Noord-Nederland, maar bijvoorbeeld ook Utrecht, Den Bosch en Eindhoven, waar echt een OV-hub moet komen, ook voor de lange termijn.

[0:27:27] Een beetje ruimtelijk beleid zit natuurlijk vooral ook in de woningbouwplannen.

[0:27:30] We hebben grote ruimtelijke plannen die echt impact maken en zorgvuldig moeten worden ingepast.

[0:27:34] Maar we hadden het laatste van gisteravond in een brief van de staatssecretaris dat er zoveel op de BDU-middelen wordt bezuinigd dat woningbouwprojecten in en rond de grote steden in gevaar dreigen te komen.

[0:27:44] Als iets een niet-strategische keuze is, dan is het wel deze.

[0:27:47] Zeer onverstandig, deze korte termijn bezuiniging.

[0:27:50] Graag een reactie.

[0:27:51] En dan de keuzes die niet zijn gemaakt.

[0:27:53] Op twintig plekken kunnen we lezen dat niet alles kan.

[0:27:55] Er is een forse budgetspanning, zonder oplossing.

[0:27:57] Nog steeds een stikstofprobleem, zonder oplossing.

[0:28:00] Dus geen nieuw asfalt, maar spoortrajecten kunnen wel, schrijft de minister zelf.

[0:28:04] En doet er toch vervolgens betrekkelijk weinig mee met zijn staatssecretaris.

[0:28:08] We zien echt een totaal gebrek aan ambitie als het gaat om investeringen in het openbaar vervoer.

[0:28:13] Hoezo doen wat kan?

[0:28:14] Dit kan.

[0:28:15] Graag reactie.

[0:28:17] En dan is er nog een groot programma Spitsmijden.

[0:28:19] Goed dat we dat doen.

[0:28:20] En toch blijft het wel symptomenbestrijding.

[0:28:22] Hoe voorkom je nou echt dat Nederland vastloopt?

[0:28:25] Wij weten het wel, maar de minister duikt toch echt op dat punt.

[0:28:27] En het KIM, ik heb het al genoemd, dat heeft 236 pagina's samengevat wat werkt en wat niet werkt.

[0:28:33] Korte en lange termijn gedragseffecten.

[0:28:35] Wat echt werkt,

[0:28:37] met miljarden autokilometers tegelijk is een kilometerheffing met de spitsheffing.

[0:28:41] Investeren in betrouwbaar en betaalbaar OV en effectief parkeerbeleid.

[0:28:45] En dan al die andere maatregelen als frankerend beleid, zodat mensen de spitsheffing kunnen ontlopen.

[0:28:50] Het staat hier echt allemaal keurig opgezond.

[0:28:52] En in de tabellen zie je per maatregel de bereikbaarheid verbeteren, vielen verdwijnen, maar ook CO2, fijnstof en verkeersdoden afnemen.

[0:28:59] Het ligt allemaal onderin uw parola.

[0:29:02] Ga daarmee aan de slag.

[0:29:03] Ze wachten op een minister met lef en visie.

[0:29:06] En ten slotte de verbeterde MKBA-modellen.

[0:29:08] Ik ben daar heel blij mee.

[0:29:10] Door goed te kijken naar wat een investering op de lange termijn doet voor de bereikbaarheid, de maatschappij, voor de regio, voor toekomstige generaties, kunnen we goede keuzes maken.

[0:29:17] En het PBL adviseerde wel om terug te kijken hoe de eerdere adviezen zijn uitgepakt en welke lessen we daaruit kunnen trekken.

[0:29:23] Ik zou graag zien dat we dit advies volgen.

[0:29:26] Want voorzitter, van mijn fractie telt in ieder geval nog wel steeds dat elke regio telt.

[0:29:31] Dank voor uw inbreng.

[0:29:32] Mevrouw Veldman gaat er aan.

[0:29:34] Ik had nog een vraag aan de heer De Hoo.

[0:29:38] Er zijn inderdaad heel veel maatregelen beschreven, maar er moet natuurlijk een keuze tussen gemaakt worden.

[0:29:43] Eentje waar hij heel enthousiast op reageert is spitsheffing.

[0:29:47] Maar er zijn natuurlijk heel veel mensen die graag, omdat ze dat het handigst vinden, het snelst vinden, het makkelijkst combineren vinden met het afleveren van de kinderen of met het sporten naar hun werk of hoe dan ook,

[0:29:58] met die auto van A naar B gaan.

[0:30:00] En dat dus combineren om ook op hun werk te komen en vlot op hun werk te komen.

[0:30:05] En wat je eigenlijk doet met spitsheffing is die mensen straffen.

[0:30:07] Terwijl we hier met elkaar iedere dag weer praten over dat we maatregelen moeten nemen omdat het niet zo goed gaat met de mensen in hun portemonnee.

[0:30:15] Dus ik zou eigenlijk zeggen doe dan juist niet dat, maar kunt u daar eens op reageren?

[0:30:21] Voorzitter, ik begrijp die vraag heel goed.

[0:30:24] En tegelijkertijd zien we dat Nederland vastloopt.

[0:30:26] En we weten precies op welke momenten dat zijn, in de spits.

[0:30:29] En dan kun je verschillende maatregelen nemen.

[0:30:31] Ik zou het heel goed vinden als het openbaar vervoer een stuk goedkoper zou worden.

[0:30:34] Dat we daar meer in zouden investeren.

[0:30:36] Dat ook minder mensen per se met die auto hoeven.

[0:30:38] Maar mevrouw Veldman heeft gelijk, voor een aantal mensen is die auto echt een noodzakelijke vervoersmiddel om naar het werk te gaan.

[0:30:45] En toch vind ik ook dat je af en toe als politiek moet zeggen, daar moeten we op sturen als we zien dat het vastloopt.

[0:30:50] En dan is rekeningrijden, ja ik weet dat het niet altijd even populair is, maar dan is het wel de meest effectieve maatregel.

[0:30:56] De heer Van Dijk zei ook dat het niet per se heel populair is.

[0:31:00] Sinds 2017 tot 2024 is nog steeds een meerderheid van de mensen, blijkt uit peilingen, wel voor die spitsheffing.

[0:31:06] En de vorige minister, Mark Harbers, was hier ook voor.

[0:31:08] De VVD had in het vorige coalitieakkoord ook haar handtekening naar onder gezet.

[0:31:12] En dat ging niet alleen over de bereikbaarheid, maar ook voor de oplossingen als het gaat om stikstof.

[0:31:16] En ik weet zeker dat in dat mandje van de minister, in die ministeriële commissie, dit echt staat.

[0:31:21] En dat dit heel veel effect heeft.

[0:31:22] Maar men wil er niet aan, omdat het politiek gevoelig is.

[0:31:25] En ik vind dat het ook aan de politiek is om af en toe de keuzes te maken die nodig zijn.

[0:31:29] Ik denk dat we er niet aan ontkomen en dat het vroeg of laat toch moet.

[0:31:32] Dus laten we nu zelf een keer die keuze gewoon maken.

[0:31:34] Ja.

[0:31:35] De heer Perik.

[0:31:36] Sorry mevrouw Velden, had u nog een interruptie?

[0:31:38] Ja.

[0:31:38] De heer Perik, ga er aan.

[0:31:40] De heer De Hoop die houdt een redelijk fel betoog voor rekeningrijden en tegelijkertijd zegt hij ook van elke regio telt.

[0:31:49] Hoe is rekeningrijden te combineren met vooral ook de mobiliteit in die regio op pijl te houden?

[0:31:59] Er zijn verschillende regio's waar de spits een minder groot probleem is.

[0:32:04] Ik zou het goed vinden als we dat doen.

[0:32:07] Ik weet dat het tegelijkertijd in de praktijk best moeilijk is.

[0:32:16] Volgens mij moet je een aantal dingen doen, meer investeren in het openbaar vervoer, dat mensen ook in de regio daadwerkelijk een alternatief hebben.

[0:32:23] Nou ja, dat is in ieder geval iets wat dit kabinet niet doet.

[0:32:26] En je moet eens kijken of je kunt differentiëren, zodat het op de plekken waar het het minst nodig is ook het minst duur wordt.

[0:32:32] Maar ik vind wel dat we op een gegeven moment deze keuze moeten maken en dat rekeningrijden toch helaas politiek te spannend is om het in te voeren, maar dat eigenlijk heel veel ministers al heel lang weten dat het toch wel heel effectief zou zijn.

[0:32:45] Ik begrijp de heer De Hoop goed als hij zegt dat een integrale invoering van rekeningen ook onbespreekbaar is, maar dat het alleen kan op het moment dat het op bepaalde plaatsen in Nederland zou moeten.

[0:33:01] Voor mij is helemaal niks onbespreekbaar.

[0:33:03] Ik zou wel willen kijken als het in uitvoerbaarheid mogelijk is dat het op bepaalde plekken minder duur uit kan pakken omdat we differentiëren.

[0:33:13] Qua tijd en plaats zou ik het een goed idee vinden.

[0:33:15] Met de vrachtwagenheffing hebben we natuurlijk ook op bepaalde manieren differentiatie.

[0:33:18] Dus ik zie niet in waarom dat niet gewoon met het autoverkeer ook zou kunnen.

[0:33:22] Maar ik vind dat rekeningrijden zo snel mogelijk ingevoerd moet worden.

[0:33:27] Niet alleen omdat het zorgt voor minder automobiliteit... maar het is ook goed voor het klimaat en het helpt bij het oplossen van het stikstofprobleem.

[0:33:36] En we willen ook allemaal dat er nog woningen worden gebouwd.

[0:33:38] Ik wil ook heel graag dat er nog genoeg boeren zijn.

[0:33:42] Maar dan moet je toch ergens ook maatregelen nemen.

[0:33:45] En dan is toch rekeningrijden best wel effectief.

[0:33:47] Dus laten we daar toch open voor staan met elkaar.

[0:33:52] Mevrouw Veldman, als u zover bent voor uw inbring namens het VVD.

[0:33:57] Voorzitter, de VVD wil dat mensen vrij kunnen kiezen en voor de manier waarop zij het beste van A naar B kunnen komen.

[0:34:04] Dat dat vaak niet lukt, omdat de trein niet of laat rijdt of omdat je vaststaat met de auto, weten we maar al te goed.

[0:34:11] En we weten ook dat er schaarste is van middelen en dat vraagt om keuzes, strategische keuzes.

[0:34:15] We lazen dat de minister een gat van vijf miljard heeft in zijn begroting en hij deed erbij een oproep aan het kabinet en de Kamer om de jaarlijkse uitgaven op te hogen.

[0:34:23] Dat is wat mij betreft iets te makkelijk.

[0:34:25] Daarom wil ik graag weten welk voorstel hij zelf aan de Kamer wil voorleggen.

[0:34:28] Wat is zijn inzet?

[0:34:29] Wat zijn wat de minister betreft de prioriteiten?

[0:34:32] En hoe maakt hij een zorgvuldige afweging?

[0:34:35] Voorzitter, wat de VVD betreft is het renoveren en vervangen van viaductenbruggen en wegen prioriteit.

[0:34:40] Gisteren werden we weer verrast met een extra onderhoudsprobleem waardoor dertien bruggen snel vervangen moeten worden.

[0:34:45] In de adviesmemo aan de minister is te lezen dat niet met zekerheid is vast te stellen of de constructies veilig zijn en dat we voor kennis over deze constructies deels afhankelijk zijn van Duitsland.

[0:34:55] In de memo wordt geadviseerd niet te monitoren omdat het inrichten en onderhouden van zo'n monitoringssysteem ingewikkeld is en omdat de opvolging van een alarm uit zo'n systeem niet structureel is georganiseerd.

[0:35:06] Wat gaat de minister doen om dit aan te passen om te zorgen dat die monitoring wel wordt uitgevoerd en dat we zelf in Nederland een goed beeld vormen van ons areaal?

[0:35:14] En voorzitter, we hebben als Kamer nog geen concreet meer jarenplan gezien voor het onderhoud.

[0:35:18] Dit is al medio 24 beloofd.

[0:35:19] Wanneer komt dit?

[0:35:21] En hoe is de minister aan de slag met het verbeteren van de aanbestedingen, zodat er meer en sneller gewerkt kan worden?

[0:35:27] De VVD wil bovendien dat bij de aanleg van wegen rekening kan worden gehouden met waar de nood het hoogst is.

[0:35:32] De minister heeft aangegeven, nu 17 projecten op pauze zijn gezet, ieder jaar één project van de pauzeknop te halen.

[0:35:38] Over Hoevelaken, een enorm centraal knelpunt, hebben we gezegd topprioriteit en faseer het dan.

[0:35:44] Maar de minister is vooral aan het werk gegaan met de A27-EMS Zeewolde.

[0:35:48] Begrijp me goed, ieder aangepakt wegproject is mooi, maar deze komt op geen enkel filelijstje voor.

[0:35:53] En de minister gaat straks waarschijnlijk zeggen, ik heb er naar gekeken, we hebben het geld niet.

[0:35:57] Maar voorzitter, met alleen ergens naar kijken los je niets op.

[0:36:01] Begin ermee, maak een plan.

[0:36:03] Of wil de minister eigenlijk zeggen dat hij de motie Veldman-CS niet uitvoert?

[0:36:07] En mag ik ervan uitgaan dat de minister zo spoedig mogelijk aan de slag gaat met nog zo'n enorm dichtgeslipte slagader, de A2-del Vught, de belangrijkste noord-zuidverbinding van het land.

[0:36:17] De regio's hieromheen kennen enorme economische verlieskosten.

[0:36:22] Voorzitter, wat betreft stikstof, wat is eigenlijk de inzet van de minister in de Ministeriële Commissie voor Economie en Natuurherstel?

[0:36:28] En als de stikstofruimte er weer is, hoe gaat hij dan keuzes maken en zorgen dat er voldoende personeel en financiële ruimte is voor de eerstvolgende prioriteiten?

[0:36:35] Wat is het stappenplan om de gepauseerde projecten weer van het slot te halen?

[0:36:40] Voorzitter, in de twaalf pagina's lange brief van de minister die we kregen ter voorbereiding van dit debat staat één zin gewijd aan militair transport.

[0:36:47] Alle NAVO-landen hebben een taak als host nation support en Nederland speelt hierin van west naar oost een belangrijke rol.

[0:36:53] Kunnen de bewindspersonen aangeven hoe zij dit met prioriteit willen gaan inpassen en hoe zij ervoor gaan zorgen dat juridische procedures, bestemmingsplannen en milieuwetten geen belemmering vormen?

[0:37:04] Voorzitter, ik wil toch ook stilstaan bij de successen die sommige provincies hebben geboekt of aan het boeken zijn rondom het openbaar vervoer.

[0:37:10] Soms is wel overwogen ingezet op hoofdroutes van bussen en minder op de kleine kernen, waardoor buslijnen sneller en betrouwbaarder werden en het aantal reizigers is toegenomen.

[0:37:19] Dat vraagt soms om een stukje fietsen, wat langer lopen of met elkaar carpoolen naar de bushalte.

[0:37:23] Dat is dus anders, maar niet per se slechter.

[0:37:26] Slim combineren van onder andere doelgroepenvervoer, deelmobiliteit en flex vervoer op afroep maakt bereikbaarheid van de kernen, waar vroeger niet eens OV kwam, juist mogelijk.

[0:37:35] Wat gaat de staatssecretaris doen om dit meer mogelijk te maken?

[0:37:39] Ik was blij om de initiatieven te zien voor de nachttreinen Maastricht-Amsterdam en Zwolle-Amsterdam, naast de treinen die de NS overdag rijdt op het hoofdrailnet.

[0:37:48] Is de staatssecretaris met de VVD eens dat we dit moeten toejuichen, dat de rode loper uit moet voor dit soort open toegangtreinen?

[0:37:55] En is u het met mij eens dat het eigenlijk ongewenst is dat de NS hiertegen bezwaar maakt?

[0:37:59] Het gaat er toch om dat de reizigers het beste bediend worden?

[0:38:03] Dank u, voorzitter.

[0:38:05] Dank u wel.

[0:38:06] De heer Pierik namens BBB.

[0:38:09] Dank, voorzitter.

[0:38:10] Op het gebied van infrastructuur en bereikbaarheid is er altijd meer werk dan dat er geld is.

[0:38:15] een ruime meerderheid van de projecten staan op gepauseerd.

[0:38:19] Dit betekent dat de verkeersproblemen tussen Eindhoven en Tilburg, tussen Zetterbosch en Vught, tussen Nijverdal en Wierden voorlopig zullen blijven bestaan.

[0:38:27] Door vertraging zijn de kosten flink gestegen, onder andere door inflatie.

[0:38:31] Wachten lost het probleem dus niet op.

[0:38:35] Kan de minister ervoor zorgen dat de vele gepauseerde projecten weer worden opgestart?

[0:38:40] En wat is het stappenplan daarvoor?

[0:38:44] Wanneer kan dat en wat zou de vertraging opleveren in financieel opzicht, vraag ik aan de minister.

[0:38:52] Verder sluit ik me ook aan bij de vragen van Olger van Dijk als het gaat om knooppunt Hoevelaken.

[0:38:59] Dan zijn er niet alleen projecten die naast dat ze duurder worden ook gevaarlijk zijn.

[0:39:05] Zo kwam er in december 2022 een deel van het asfalt van de Prinses Magritte-tunnel omhoog als gevolg van een constructiefout.

[0:39:12] Als gevolg hiervan is de tunnel maanden dicht geweest en vervolgens nog vele maanden langer

[0:39:17] slecht en gedeeltelijk open geweest.

[0:39:20] Nederland telt nog zes andere tunnels met exact hetzelfde probleem.

[0:39:23] Daarnaast staan er nog dertien bruggen en viaducten op de wachtlijst voor herstel vanwege haarscheurtjes in de constructie.

[0:39:31] Ligt er al een plan om deze herstelmaatregelen uit te voeren, vraag ik aan de minister, en wanneer kan hiermee worden gestart?

[0:39:39] Twee weken geleden ontving de Kamer een kabinetsstandpunt bereikbaarheid op pijl, waarbij de focus is verlegd van mobiliteit naar bereikbaarheid.

[0:39:49] Een positieve ontwikkeling, want iedereen heeft recht op basisvoorzieningen in de buurt, zoals een supermarkt.

[0:39:57] een ziekenhuis, een school.

[0:39:59] Dat geldt voor zowel de Randstad als in de regio.

[0:40:03] Het is goed om te lezen dat het kabinet lessen trekt uit het rapport Elke regio telt.

[0:40:08] De BBB complimenteert de minister dan ook dat hij erkent dat de bereikbaarheid van voorzieningen per regio verschilt en er geen uniforme oplossing of norm is die voor elke regio werkt.

[0:40:20] Het BBW is blij te lezen dat gebieden waar de bereikbaarheid nu al minder goed is geregeld, meer aandacht krijgen.

[0:40:28] Een belangrijk aandachtspunt blijft echter, onderbelicht namelijk de bereikbaarheidsongelijkheid.

[0:40:35] Een supermarkt op vijf kilometer afstand is voor een mobiele twintiger bijvoorbeeld beter bereikbaar dan voor een oudere die vijf kilometer als een bijna onoverbrugbare afstand kan ervaren.

[0:40:49] ook tussen regio's bestaan grote verschillen.

[0:40:52] Kan de minister aangeven hoe er concreet invulling gegeven wordt aan het principe regionaal maatwerk?

[0:40:58] En hoe wordt bereikbaarheid op pijl vertaald naar een effectieve regionale ontwikkelingsstrategie die rekening houdt met lokale omstandigheden?

[0:41:07] Voorzitter, in het overzicht van de aanvullende middeninvesteringen over de laatste vijf jaar

[0:41:13] Per provincie lijken de investeringen per inwoner tussen de randstedelijke provincies en de overige provincies redelijk in balans.

[0:41:21] Toch roepte dit overzicht veel vragen op.

[0:41:23] Zo is voor Groningen in 2021 een investeringsbedrag meegenomen van 3 miljard voor MIRT-onderzoek Lelylijn.

[0:41:31] En voor Gelderland stond er een bedrag voor de A1-A30 Banneveld van 834 miljoen euro.

[0:41:39] Mijn eerste vraag is, kloppen deze bedragen en wat is er feitelijk geïnvesteerd en welk geld is feitelijk terechtgekomen in het gebied?

[0:41:51] Ik heb vervolgens nog even een paar provincies uitgerekend wat de aanvullende middeninvesteringen per inwoner bedragen.

[0:41:56] Dit levert toch ook een beeld op dat vragen oproept.

[0:41:59] Zo komen deze investeringsbedragen per inwoner in Drenthe, Overijssel, Flevoland, Gelderland, Utrecht en Zeeland gemiddeld uit op 436 euro per inwoner.

[0:42:10] En in de overige provincies is dat ruimschoots drie keer zoveel, namelijk 1555 euro.

[0:42:17] Heeft de minister een verklaring voor deze grote verschillen?

[0:42:20] En is de minister het met de BBB-fractie eens dat het aanleggen van een nede zaksenlijn helpt om de bereikbaarheid en de leefbaarheid in Drenthe en Overijssel sterk te verbeteren?

[0:42:30] En onderschrijft de minister dat er de laatste jaren relatief veel investeringen hebben plaatsgevonden, relatief weinig investeringen hebben plaatsgevonden in deze provincies?

[0:42:39] Want Drenthe en Overijssel bungelen ongeveer aan de onderkant van die lijst als het gaat om de investeringen in de MIRT-projecten in de laatste vijf jaar.

[0:42:51] Dat was het, voorzitter.

[0:42:52] Dank u wel.

[0:42:56] Dan gaan we ook nog Zeeland verblijden, maar niet heus, met ERTMS proeven.

[0:43:02] Ze krijgen al zo weinig.

[0:43:04] Dat weinig OV wat ze nog hebben, pakken we ook nog een tijdje van ze af.

[0:43:09] Mijn vraag is een andere.

[0:43:11] Ik vind het een zeer terecht punt wat collega Pierik hier maakt.

[0:43:15] Maar hoe wil hij dat oplossen?

[0:43:19] Het mobiliteitsfonds van de minister, hij krijgt zijn 17 gepauseerde projecten niet losgetrokken.

[0:43:24] De zaksenlijn kan hier maar geen geld voor vinden.

[0:43:27] De Lelylijn, daar zal ik helemaal niet over hebben, want dat is zoveel.

[0:43:31] Dan gaan we voorbij de horizon van 2040.

[0:43:34] We hebben een OV-brief gekregen met gigantische versralingen en prijsverhogingen.

[0:43:38] Twaalf procent extra boven de normale inflatiecorrectie volgend jaar.

[0:43:42] Waar niet is, verliest zelfs de keizer zijn recht.

[0:43:44] Wat gaat BBB dan doen...

[0:43:46] Deze bewindspersonen meegeven, maar ook zelf voor keuzes maken om uiteindelijk die taart groter te maken.

[0:43:51] Want de financiële taart is gewoon te klein.

[0:43:53] En anders hebben we hier vandaag niet een debat over strategische bereikbaarheid, maar over strategische onbereikbaarheid.

[0:44:00] De heer Grimmers weet ook dat je nooit verder kan springen dan je polstok lang is.

[0:44:06] Op een bepaald moment heb je een bepaald budget en dan moet je keuzes maken binnen die budgettaire kaders.

[0:44:13] Daar word je niet vrolijk van.

[0:44:14] Daar hebben we natuurlijk in verschillende dossiers mee te kampen en ik ben blij met de

[0:44:23] vragen die gesteld zijn.

[0:44:24] Als het gaat om het meer alloceren van gelden voor de Nederzakse lijn, laten we in ieder geval zo breed mogelijk kijken naar alle bestaande potjes, die 2,5 miljard mobiliteitsfonds, wat de regio kan doen.

[0:44:36] Ik bedoel, als we allemaal constructief de déchets ingaan en we gaan in de voorjaarsnoten er vol voor om hier

[0:44:47] voldoende geld bij elkaar te harken om dat middenproject te kunnen starten, dan denk ik dat we heel goed bezig zijn.

[0:44:56] Die zekerheid kan ik in ieder geval ook niet geven, maar dat we daar ons vol voor inzetten, dat mag duidelijk zijn.

[0:45:02] Dank u wel.

[0:45:04] Ook dank aan de heer Perik van de BBB, want ik ben heel blij met zijn vragen en de antwoorden.

[0:45:08] En ook het pleidooi, dat is ook van het nieuwe sociaal contract belangrijk voor een goede verdeling tussen de regio en de Randstad.

[0:45:16] En ook ik zit een beetje richting die oplossingssfeer, want we hebben vorig jaar geprobeerd in het afweegkader meer brede welvaartsindicatoren op te nemen, zodat je ook eerder de keuze kan maken vanwege bereikbaarheid van voorzieningen.

[0:45:26] of minimale bereikbaarheidsnormen voor projecten in de regio, dat die eerder op die zeef blijven liggen.

[0:45:31] En nu zien we inderdaad een aantal provincies, een mooi werk van de heer Pierik, dat die toch achterblijven.

[0:45:37] Zou de heer Pierik dan ook willen sturen, misschien op provinciaal niveau of op landse deelniveau, daar ook de staatssecretaris op te willen bevragen?

[0:45:48] Het was een keurig overzicht, maar het is wel een overzicht waar nogal wat op aan te merken valt, omdat er geld in staat van de onderzoeksfase tot de realisatiefase.

[0:45:59] Die gelden zijn verder niet geoormerkt.

[0:46:02] Er staat bijvoorbeeld 3 miljard in voor de Lelylijn, maar dat is nog geen geld dat uitgegeven is.

[0:46:07] Ook het zwaartepunt van een dergelijke investering wordt toegewezen aan een provincie.

[0:46:12] Het kan best zijn, want ook voor de Neder-Saxelijn wordt eigenlijk geld gereserveerd voor Groningen, terwijl de Neder-Saxelijn voor het belangrijkste deel in de provincie Drenthe komt te liggen.

[0:46:20] Dus ik denk dat het oormerken op provincieniveau geen goed idee is, maar ik denk dat het wel heel goed is om op gebiedsniveau te kijken van hoe je kan komen tot een evenwichtigere verdeling van de budgetten.

[0:46:35] Dank u wel.

[0:46:36] Heer Gimmes, u bent aan de beurt.

[0:46:39] Bent u klaar met de voorbereiding?

[0:46:42] Zeker.

[0:46:43] Houdt u gang.

[0:46:44] Zeker.

[0:46:44] Ik zat net over stikstof en nu eventjes hier, want het is een belangrijk onderwerp.

[0:46:47] Maar de eerste vraag is eigenlijk, wat zijn we eigenlijk aan het doen vandaag?

[0:46:52] Spreken over strategische keuzes over bereikbaarheid met een regering die geen strategische keuzes over bereikbaarheid maakt.

[0:46:58] Of eigenlijk een regering die strategische keuzes tegen bereikbaarheid maakt, want dat is de realiteit.

[0:47:04] Het hoofdlijnakkoord ronkte nog wel van de beloftes.

[0:47:06] Instandhouding van de minimaal benodigde basiskwaliteit van de bestaande weg, waterweg en OV-infrastructuur.

[0:47:13] De realiteit is dat we met de onderhoudsopgave te maken hebben met Koekensjong in het mobiliteitsfonds.

[0:47:19] Was de verhouding tussen aanleg en instandhouding in 2010 nog zo'n beetje 1 op 1?

[0:47:23] In 2025 ligt deze al op circa 1 op 2.

[0:47:26] Dus 1 euro naar aanleg, 2 euro naar onderhoud.

[0:47:30] En het mobiliteitsfonds is in de tussentijd niet naverhand meegegroeid.

[0:47:34] En het wordt de komende jaren alleen maar erger.

[0:47:36] Dit kabinet trok geen cent extra uit voor deze enorme opgave.

[0:47:40] Terwijl dit gewoon bekend was aan de formatietafel.

[0:47:43] Het overkomt ons niet, het is een keuze.

[0:47:45] En de minister is daarbij onder wel te strak in het pak genaaid.

[0:47:49] En voorzitter, laten we wel zijn.

[0:47:52] En ik doe deze bijdrage trouwens mee namens de CDA-fractie.

[0:47:54] Dat vergeet ik helemaal te melden.

[0:47:56] Ik dacht het al aan de toon te horen.

[0:47:58] Ik ben de nuance zelf.

[0:47:59] Vervolgt u betogen.

[0:48:07] Laten we wel zijn.

[0:48:07] Het tekort aan investeringen in nieuwe spoorlijnen en stations, ruimere sluizen, veiligere wegen.

[0:48:12] Op dit moment vertaalt zich over 15 à 20 jaar in maatschappelijke en economische schade.

[0:48:18] En dan staan we dankzij Barry in de file, dankzij Chris wachtend bij een halte op een bus die nooit komt.

[0:48:24] En dat is toch de eer van deze bewindspersonen te na.

[0:48:27] Graag reactie op deze vraag naar strategische bereikbaarheid.

[0:48:31] De bereikbaarheid van het landelijk gebied wordt verbeterd door het busvervoer tussen dorpskernen op het platteland te versterken.

[0:48:36] En ik citeer hiermee het hoofdlijnakkoord.

[0:48:40] De realiteit is dat er 335 miljoen euro wordt gekort op busbedrijven.

[0:48:43] Als je in Rokanje, Ilpendam of Schipluiden woont, of Ankerveen, is het te vergeefs wachten op een bus.

[0:48:52] Of de buskaartjes worden 15 tot 20 procent duurder, 12 procent bovenop de reguliere inflatiecorrectie.

[0:48:58] S'avonds buiten de spits of in het weekend op pad, je zoekt het maar uit.

[0:49:01] Iedere regio telde, ooit, maar nu niet meer.

[0:49:04] Woningbouwprojecten staan onder druk omdat er geen bus of tram meer voor de deur komt.

[0:49:09] Is dat een strategische keuze, vraag ik de minister en de staatssecretaris.

[0:49:13] En hoe denkt de staatssecretaris mijn immer constructieve fractie komend najaar nog zover te krijgen om voor de begroting van INW te laten stemmen?

[0:49:23] De Neder-Zaksterlijn is een prioritaire knelpunt, lezen we.

[0:49:26] De realiteit is dat er nog geen begin van een antwoord is hoe we deze eenvoudige en relatief goedkope spoorlijn gaan aanleggen.

[0:49:31] Want zeker als je een aantal geplande tunnels vervangt door spoorwegovergangen, ik heb er eerder met collega Veldman aandacht voor gevraagd, valt die minder duur uit.

[0:49:39] Durft de staatssecretaris dat inmiddels aan?

[0:49:41] Als je de Noord-Zuidlijn-reservering aanspreekt, kan de ontwikkeling voor 2030 nog starten.

[0:49:46] Heeft de staatssecretaris dat lef?

[0:49:47] En hebben wij dat lef?

[0:49:55] De aanleg van de Lelylijn wordt voortgezet.

[0:49:57] De realiteit is dat de staatssecretaris voorstelde de pot met geld te plunderen, de regio te schofferen en uit elkaar te spelen om er maar de Lederzakse lijn mee aan te leggen.

[0:50:06] Over hoe het nu verder moet is het compleet stil.

[0:50:08] We horen niets over een structuurfonds, gebruik van woningbouwgelden, Europese fondsen.

[0:50:12] Heeft de staatssecretaris deze lijn stiekem al opgegeven?

[0:50:16] Mijn oproep aan de regering is kortom regering, regeer of stap op.

[0:50:21] En ik heb dat denk ik met genoeg projecten onderbouwd.

[0:50:24] En ik sluit me aan bij de hoevelijke oproep van mijn collega Olga van Dijk.

[0:50:30] Ook met betrekking tot verkeersveiligheid.

[0:50:33] Financieer nou die aanpak van de dodenwegen als de N36, de N34 en de N57.

[0:50:38] De minister wel bekend.

[0:50:40] en regeren is faseren, knipprojecten in behoudbare brokken, om met minder geld toch zaken te bewezenlijken.

[0:50:47] Ga maar aan de slag met het eerste deel van de A2, zodat de Bommelerwaard en de Betuwe eindelijk van dat massale sluipverkeer af zijn.

[0:50:53] Ziet de minister daar hel in om door de nood gedwongen projecten dan maar op te knippen, om maar wel nog daden te stellen?

[0:51:00] En ten slotte, beknippel niet op het spoor, maar ik ben denk ik nog maar vier minuutjes heen.

[0:51:03] U heeft niet de spreektijd van het tweede jaar erbij gekregen, helaas.

[0:51:07] U bent er doorheen.

[0:51:09] Maar u krijgt nog meer spreektijd, want u heeft interrupties.

[0:51:12] Dus dat scheelt.

[0:51:13] Dat gun ik de heer Grimwees van harte.

[0:51:15] Hij heeft ook al een mooie inbreng geleverd.

[0:51:18] De ChristenUnie staat voor infrastructuur, maar ook voor het openbaar vervoer.

[0:51:22] Dat hebben ze laten zien.

[0:51:23] Dat waarderen wij vanuit het nieuwe sociaal contract.

[0:51:25] Tegelijkertijd spreekt hij stevig geworden.

[0:51:27] Hij spreekt uit voor een hele constructieve middenpartij... dat zij wellicht de begroting niet gaan steunen, nu al.

[0:51:35] We zijn het voorjaar nog niet... nou, net begonnen, zou ik maar zeggen.

[0:51:39] Maar dan wil ik ook weten... want de heer Ginwees weet ook vanuit zijn financiële kennis... dat de bomen niet tot in de hemel groeien.

[0:51:45] Collega Uiting, helaas op wezen vandaag, zegt dus... er groeit hier geen geldboom.

[0:51:49] dan moeten keuzes worden gemaakt.

[0:51:50] Welke drie dingen, ook om de staatssecretaris en de minister te helpen, wil hij dan gewoon geregeld zien in die begroting, zodat de ChristenUnie wel de begroting kan steunen?

[0:51:59] De heer Inwiss.

[0:51:59] Voorzitter, bij deze voorjaarsbesluitvorming zou ik de lat helemaal niet zo hoog willen leggen.

[0:52:05] De spukbezuiniging, dus de specifieke uitkeringsbezuiniging in het hoofdlijnakkoord, dat die ook de BDU includeert, is gewoon een fout.

[0:52:14] Die niet is overzien bij

[0:52:19] Aan de formatietafel moet worden hersteld.

[0:52:21] De bezuiniging op de BDU moet worden teruggedraaid.

[0:52:24] Als dat wordt teruggedraaid, de 110 miljoen, dan is het met ons veel minder kwaad kersen eten dan nu.

[0:52:38] Als je die misverkenning gewoon dit jaar van start kan laten gaan omdat je die 1,3 miljard reserveert, dan heb je ook een heel ander gesprek over het mobiliteitsfonds.

[0:52:47] Dus onze eisen voor dit jaar zijn echt niet zo extreem hoog.

[0:52:54] Ik kan het nog veel meer noemen.

[0:52:56] Mijn wensen zijn veel hoger.

[0:52:57] Onze OV's zijn zwaar onder druk.

[0:52:59] Daarmee heb je nog niet 335 miljoen gevonden.

[0:53:01] Deze twee dingen zetten ons totaal anders in de wedstrijd.

[0:53:05] Ik heb ook reserveringen binnen INW aangewezen.

[0:53:10] zal er geld bij moeten.

[0:53:12] En wij als partij... Maar ik snap dat u in een coalitie zit, collega Van Dijk.

[0:53:15] Wij als partij stellen andere prioriteiten, want wij hadden minder gestopt in eigen risico, meer in noodzakelijke investeringsuitgaven voor ons land.

[0:53:22] Of het nou gaat over woningbouw en bereikbaarheid of defensie of whatever.

[0:53:26] Wij hadden andere keuzes gemaakt.

[0:53:27] Dus daar zit ook een deel van het antwoord.

[0:53:29] Ja, de heer Van Dijk.

[0:53:30] En graag een kortere reactie.

[0:53:34] De Europese Commissie wil even wat meer ruimte geven aan de begroting.

[0:53:42] Hoe staat de ChristenUnie daarin?

[0:53:43] Zijn zij bereid om een deel van die 1,5 procent gebruik van te willen maken?

[0:53:47] Extra begrotingsruimte om te investeren in zogenaamde infraprojecten die je ook voor Defensie kan gebruiken?

[0:53:56] Ik vind dat de heer Van Dijk nu misschien wel iets te snel zijn toevlucht zoekt tot allerlei uitwegen.

[0:54:05] In eerste instantie ben ik gewoon... Er groeit hier geen geldboom in de zaal.

[0:54:10] Er groeit ook geen geldboom in de kantoortuin bij het ministerie van Financiën.

[0:54:14] Dus in eerste instantie ben ik voor handhaven van een trendmatig begrotingsbeleid waarbinnen je gewoon herprioriteert.

[0:54:20] Als er dan deze coalitie er niet uit komt, omdat ze niet dat eigen risico iets minder willen verlagen, dan is voor mij de Nederzakse lijn uiteindelijk belangrijker dan dat je niet ten laste van de staatsschuld

[0:54:36] iets extra zou lenen.

[0:54:38] Uiteindelijk gaat het mij de inhoud voor het boek houden.

[0:54:40] Maar ik vind eigenlijk dat het helemaal niet nodig is.

[0:54:43] Het trendmatig begrotingsbeleid ben ik een groot fan van.

[0:54:46] En ik vind nu je met allerlei meevallende ramingen al niet je rijk rekenen.

[0:54:51] Dat is niet mijn stijl en daar hebben we maandag een uitgebreid debat over gehad.

[0:54:54] Dus ik ben eigenlijk daar vrij conservatief in.

[0:54:56] Dank u wel.

[0:54:57] Mevrouw Veldman.

[0:54:59] Voorzitter, ik hoorde de heer Grimwis net spreken over Golbijn en Noord-Zuidlijn.

[0:55:03] Daar is toch al veel weggehaald, dus dan kun je er ook nog wel een stuk weghalen voor de Nederland-Zuidlijn.

[0:55:08] Volgens mij heb ik dat zo gehoord, we hebben het al eerder gehoord.

[0:55:13] Maar wat je eigenlijk dan doet, want ik vind ze, ze zijn me alle even lief, maar wat je doet in Amsterdam is daar eigenlijk voor een project dat heel veel ruimte biedt, ook voor het bestaande spoor en ook voor OV-verbindingen en waar ook heel veel mensen

[0:55:27] een gebaat bij zijn als je daar eens een keer met elkaar stappen in zet.

[0:55:31] Is daar projectbudget dan weghalen?

[0:55:35] Ja, en omdat er dan al weggehaald is, dat is al spijtig genoeg.

[0:55:40] Waarom zou je dan daar nog meer weghalen?

[0:55:41] Net als dat we op zoek zijn bij andere projecten naar financiering.

[0:55:45] En ik hoor de heer Van Dijk net ook van welke opties zijn er allemaal?

[0:55:47] Is er Europees mogelijk?

[0:55:49] Noem maar op.

[0:55:49] Maar wat je nu doet is eigenlijk een heel groot ander project dat ook heel relevant is voor een groot deel van Nederland, weer ook verder schade toebrengen.

[0:55:57] Dus misschien daar nog even op reageren.

[0:55:59] Het is de VVD-fractie die aan de formatietafel als enige wist hoe de vlag erbij hing.

[0:56:02] Zowel qua onderhoudsopgave als qua budgetspanning op investeringen.

[0:56:20] De VVD wist dat drommels goed.

[0:56:22] De VVD van Alzer een partij die fan is van infrastructuur en van autorijden en van een spoor waar je niet stilstaat maar beweegt in een trein die goed rijdt en betaalbaar.

[0:56:33] Die VVD heeft het tijdens de formatie af laten weten dat ik nu het lef heb.

[0:56:38] om binnen de schaarste die er is, binnen het mobiliteitsfonds, te zeggen van ja, wacht eens, minister Harbers heeft ook het project Noord-Zuidlijn gepauseerd, heeft daar voor, bij mijn weten, 1,6 miljard euro uitgehaald.

[0:56:50] En er zit nu nog een 800 miljoen in die daar ligt te verstoffen, want voor 800 miljoen kun je die Noord-Zuidlijn niet doortrekken.

[0:56:56] En als ik dan zeg van de Neder-Zaksenlijn kun je nu met prioriteit de mitverkenning starten en gewoon aan gaan leggen.

[0:57:03] En als ik dan die verschuiving voorstel dat ik dan wordt aangesproken daarop.

[0:57:07] Ja, snap ik.

[0:57:07] Ik maak geen vrienden in Amsterdam.

[0:57:10] Mijn primaire antwoord zou zijn.

[0:57:11] Reserveer nou eens genoeg voor de investeringsuitgaven van dit land in plaats van het constantief te verjubelen aan eigen risico.

[0:57:16] Ik vind het echt...

[0:57:17] ongekende keuze.

[0:57:19] Maar dit gezegd zijnde, dan ben ik wel, heb ik wel het lef om binnen dat mobiliteitsfonds een keuze te maken.

[0:57:24] En er ligt 800 miljoen te verstoffen waar je niet zoveel mee kunt op dit moment, tenzij je het helemaal weer aanvult en stop het dan in de Nederzakse lijn waarmee het oosten van het land een broodnodige verbinding geeft.

[0:57:34] Dat is mijn antwoord.

[0:57:36] Ik raak een gevoelige snaar, blijkbaar.

[0:57:38] En ik begrijp dat iemand zo wil reageren.

[0:57:42] Als ik gewoon de vraag stel... Wat je eigenlijk doet, is... Wat we met elkaar als Kamer hebben afgesproken... de 3,4 miljard die er staat voor de Lelylijn, daar komen we niet aan.

[0:57:51] Terwijl we weten dat het lang niet genoeg is.

[0:57:53] En waarom doen we dat?

[0:57:54] Omdat we het belangrijk vinden om het uiteindelijk toch te realiseren.

[0:57:57] En dat is het enige wat ik zeg over de Noord-Zuidlijn.

[0:57:59] Volgens mij moet je daar ook niet aankomen.

[0:58:01] Zo min mogelijk.

[0:58:03] Omdat je ook wil dat daar beweging blijft...

[0:58:07] Ik zal het nu korter doen.

[0:58:09] Dat is op zich een respectabel standpunt, maar dan moet je dus accepteren dat er stilstand is in dit huis.

[0:58:14] Dan roepen wij twee keer tegen de bewindspersonen, maak een keuze en leg hem aan.

[0:58:18] En uiteindelijk zijn de potjes die resteren te klein.

[0:58:21] Bij de voorjaarsnota slaan ze geen deuk in een pakje boter en dan komen ze hier weer terug met een briefje.

[0:58:27] Ja, het is allemaal niet gelukt en we stellen het besluit nog een jaar uit.

[0:58:31] Met de houding van mevrouw Veldman,

[0:58:35] Die is echt respectabel.

[0:58:36] En ik snap, je wil eigenlijk geen één project over de reling duwen.

[0:58:39] Wil ik ook niet.

[0:58:40] Maar als we geen keuzes maken, dan blijven we stilstaan.

[0:58:45] En het ergste waarbij strategische bereikbaarheid is stilstaan.

[0:58:48] We zijn het einde gekomen van de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[0:58:53] Ik kijk even naar de klok.

[0:58:54] Het is net iets over drie uur.

[0:58:55] Ik schors tot tien voor half vier.

[0:58:56] En dan vervolgen wij de debat met de beantwoording door de bewindslieden.

[0:59:01] Ja, gaan we doen.

[0:59:02] Tien voor half vier.

[0:59:03] Ik schors het debat.

[1:19:30] Dames en heren, fijn dat u allemaal weer terug bent.

[1:19:34] Fijn dat u allemaal weer zit.

[1:19:39] Toch weer met die hamer.

[1:19:42] Kijk, dat helpt.

[1:19:43] Fijn dat u weer terug bent.

[1:19:44] Fijn dat u allemaal weer bent gaan zitten.

[1:19:47] Met belangstelling, net als de Kamer, uitkijk naar de beantwoording door de minister-leider uit het kabinet.

[1:19:55] Dus daar gaan we nu mee starten.

[1:19:57] Ik zal de minister het woord willen geven.

[1:19:58] Gaat u hangen.

[1:20:00] Dank u wel, voorzitter.

[1:20:01] En wat goed om nu al voor de derde keer met uw Kamer het debat Strategische keuzes, bereikbaarheid te voeren.

[1:20:08] Het is een aanvulling op de normale meerdebatten, waar de meerdebatten zich richten op projecten, focust dit debat zich op bereikbaarheidsbeleid.

[1:20:19] En vandaag maken we dus ook geen rondje Nederland, hoewel een aantal projecten wel genoemd is, hoeveel laken niet te vergeten.

[1:20:26] Een goede bereikbaarheid is essentieel voor ons land.

[1:20:29] Mensen en goederen moeten bestemmingen kunnen bereiken.

[1:20:33] Dat geldt op grote schaal als op kleine schaal.

[1:20:35] Het distributieland is een belangrijk voorbeeld.

[1:20:38] Maar ook de supermarkt is nog te bereiken.

[1:20:41] Het is natuurlijk allemaal belangrijk.

[1:20:45] En we zijn ook trots op onze goede infrastructuur.

[1:20:49] Maar het systeem staat onder druk.

[1:20:51] We hebben inmiddels ruim 18 miljoen mensen in Nederland en die willen allemaal mobiel zijn.

[1:20:58] Ook is de infrastructuur toe aan vernieuwing.

[1:21:01] En dat heeft de laatste jaren natuurlijk veel aandacht gehad.

[1:21:04] En dat zien we in heel veel landen trouwens optreden, ook Duitsland en België.

[1:21:07] Ik was gisteren nog in België en we gesproken met de minister van Infrastructuur van België.

[1:21:11] En ook daar zie je dat er is heel veel gebouwd in de jaren zestig, zeventig, ook in Duitsland en België.

[1:21:19] En je ziet ook daar toch langzaam echt achterstallig onderhoud optreden.

[1:21:24] En wij worden nu ook geconfronteerd met een vergrote onderhoudsopgave.

[1:21:30] Gisteren heb ik nog een brief verzonden aan uw Kamer over de staat van 13 brug en viaducten.

[1:21:36] Dat ging over die stikstofverbrossing, heet het, geloof ik.

[1:21:45] Dat is een probleem in een aantal soorten.

[1:21:49] We hebben in Duitsland en België daarvan de resultaten gezien.

[1:21:53] Dat komt er allemaal bovenop.

[1:21:55] We houden actief vinger aan de pols.

[1:22:02] van de risico's, want we willen Nederland veilig houden.

[1:22:06] We doen echt veel ook op het gebied van bereikbaarheid, specifiek voor infrastructuur.

[1:22:11] We hebben de basiskwaliteit onderhoudsniveau vastgesteld, dus dat is een belangrijke constatering.

[1:22:19] Maar al die bruggen die ik net noemde, komt daar natuurlijk nogal bovenop.

[1:22:23] We zitten dan ook midden in de grootste onderhoudsopgave ooit.

[1:22:27] Dit jaar geven we 4,5 miljard euro uit aan het onderhoud.

[1:22:32] Dat is ongekend, dat is nodig, maar het geeft ook overlast.

[1:22:35] En ik probeer door een goed overleg met de regio te kijken hoe we met zo min mogelijk overlast kunnen werken.

[1:22:46] Maar het zal niet zonder overlast gaan, helaas.

[1:22:50] Maar ik probeer dus echt met de regio goed te overleggen en te zorgen dat er zoveel mogelijk

[1:22:56] omleidingswegen of alternatieven zijn, maar het kan niet altijd.

[1:23:00] Ook investeren we nog steeds in nieuwe infrastructuur.

[1:23:05] Denk aan de A16 bij Rotterdam en het Juliana-kanaal.

[1:23:10] Verder heeft dit kabinet 2,5 miljard extra beschikbaar gesteld voor de antsluiting van nieuwe woningen.

[1:23:16] Dit jaar gaan we hierover afspraken maken.

[1:23:19] En ook naast infrastructuur doen we veel.

[1:23:21] Ik noem een paar dingen.

[1:23:23] Met mede-overheden en de sector werkt mijn ministerie aan efficiëntere logistiek op de goederencorridors.

[1:23:29] De logistiek wordt ook efficiënter door meer digitalisering en informatieuitwisseling.

[1:23:34] En zo treedt volgend jaar de vrachtwagenheffing in werking.

[1:23:38] En de netto-opbrengsten daarvan worden teruggesluisd naar de sector.

[1:23:41] Tegelijkertijd moeten de staatssecretaris en ik roeien met de riemen die we hebben.

[1:23:47] We hebben die enorme dekkingsopgave van vijf miljard.

[1:23:51] En naast de financiële schaarste worden we ook gehinderd door stikstofbelemmering.

[1:23:55] Ook daar heb ik vragen over gekregen.

[1:23:57] Hoe zit het in die stikstofcommissie waar ik deel van uitmaak?

[1:24:00] Dat zal ik u ook zo over vertellen.

[1:24:02] En daarnaast hebben we, en dat geldt ook voor België en Duitsland, in ieder geval voor België, arbeidsmarktkrapte.

[1:24:10] En dat zorgt voor een minder goede positie bij het aanbesteden en voor prijsopdrijving wat weer de tekorten vergroot.

[1:24:17] Dus zo zitten we ook in die klem.

[1:24:21] We zitten als kabinet midden in de voorjaarsbesluitvorming.

[1:24:25] Daarop kan ik niet vooruitlopen.

[1:24:28] Ik begrijp dat er veel vragen en wensen zijn.

[1:24:31] Maar we zullen dat af moeten wachten.

[1:24:32] We zitten nu midden in dat proces.

[1:24:35] Binnenkort komen we naar uw Kamer.

[1:24:38] Dat zal met de voorjaarsnota zijn.

[1:24:42] En dat is... Weet jij het nog?

[0:00:00] 25 april is het streven, dus dat komt eraan.

[1:24:52] Daarnaast zal ik u meenemen in de uitkomsten van de besluitvorming van het mobiliteitsfonds.

[1:24:59] En daarin focussen we ons op wat kunnen we wel.

[1:25:03] Dat is ook de wens van de Kamer.

[1:25:06] We doen er alles aan om noodzakelijk onderhoud uit te kunnen voeren en voorkomen dat er projecten stil komen te liggen.

[1:25:12] Dan gaat het om exploitatie en onderhoud van infrastructuur, waaronder onderhoudswerk aan wegen, spoor en vaarwegen.

[1:25:21] vervanging van het bedieningssysteem en renovatie van sluizen, aanlegprojecten die de realisatie naderen en te maken hebben met tegenvallers.

[1:25:31] En dan noem ik de via 15 bij Arnhem en de A27 Houten-Hooipolder.

[1:25:38] Verschillende projecten bij zowel wegenspoor als vaarwegen hebben te maken met prijsstijgingen.

[1:25:44] Niet alleen door personeelschaarste, maar ook door stijgende materiaalkosten.

[1:25:50] En ook dat is een internationaal fenomeen en dat maakt het niet beter.

[1:25:56] We hebben ook het standpunt bereikbaarheid op pijl naar uw Kamer gestuurd.

[1:26:01] Daarmee kunnen we per regio een beeld geven van de bereikbaarheid van de belangrijkste voorzieningen.

[1:26:08] Dat doen we weer samen met de mede-overheden en andere departementen.

[1:26:13] En de inzet natuurlijk is de bereikbaarheid op peil houden.

[1:26:16] Dit kabinet doet wat het kan om Nederland in beweging te houden.

[1:26:19] Het in stand houden van onze infrastructuur vraagt natuurlijk een enorme inspanning.

[1:26:23] En naast de huidige plannen is er helaas geen ruimte voor nieuwe investeringen.

[1:26:29] Dat is ook gewoon de eerlijkheid die ik hier moet zeggen.

[1:26:32] Ik had het graag anders gezien.

[1:26:34] Tegelijk kijken wat kunnen we wel.

[1:26:35] Zo gaan we natuurlijk kijken hoe we die 17 projecten die we gepauseerd hebben van het slot kunnen halen.

[1:26:41] En dat hebben we gezegd, het streven is elk jaar in ieder geval één project.

[1:26:44] En dat was mijn inleiding.

[1:26:49] Een drietal.

[1:26:51] Een drietal interrupties.

[1:26:51] Dus ja, u wilt u eerst besteden?

[1:26:54] Gaat u gewoon.

[1:26:58] Voorzitter, naar aanleiding van de inleiding.

[1:27:02] Het lostrekken van gepassoeerde projecten vind ik een lofelijk streven.

[1:27:06] Dat is een financiële uitdaging.

[1:27:08] Maar het is eerst en vooral een stikstofuitdaging.

[1:27:13] Welke inzet pleegt de minister in die stikstofcommissie om doorbraken te forceren?

[1:27:20] Want dit kabinet schoof.

[1:27:25] Laat dat het kabinet doorpakken worden in plaats van het kabinet doorschuiven.

[1:27:28] En ik ben heel bang dat de essentiële keuze om vergunningverlening weer los te kunnen trekken te lang op zich laten wachten.

[1:27:35] En dan komt van die hele doelstelling van één project per jaar van een slot halen niks terecht.

[1:27:41] Dit is natuurlijk een uiterst belangrijke vraag.

[1:27:43] Want als je ziet wat ik allemaal niet kan doen door stikstofproblemen, en dat al zeven jaar lang.

[1:27:48] Nederland zit al zeven jaar op een stikstof slot en de recente uitspraken van de rechter hebben dat nog erger gemaakt.

[1:27:54] Het kabinet Schoof heeft gelukkig geconcludeerd dat dit zo'n belangrijk onderdeel is dat de heer Schoof bereid is geweest om zelf die commissie voor te zitten.

[1:28:04] We beseffen ons de ernst van de situatie en hoe belangrijk het is dat we tot een oplossing komen.

[1:28:09] Maar het is al zeven jaar eerder geprobeerd om hieruit te komen en nog niet gelukt.

[1:28:14] Ik zit zelf in die commissie.

[1:28:16] U kent mij.

[1:28:18] Ik zit daar echt wel ferm in.

[1:28:20] Want dit is gewoon een gigantisch probleem wat ook heel moeilijk uit te leggen is.

[1:28:24] Dat soms een halve gram stikstof 25 kilometer verderop op een hectare...

[1:28:30] Ik kan u zeggen dat de Stikstofcommissie binnen enkele weken met een pakket komt.

[1:28:34] Ik heb toch wel hoop dat dat echt iets gaat doen.

[1:28:47] Daar zit bijvoorbeeld ook die ondergrens in.

[1:28:50] Dat zou ons ook al helpen.

[1:28:52] En ook voor de woningbouw zou dat helpen.

[1:28:55] Ik had een aantal gemeentes op bezoek die zeiden, wij kunnen niet eens meer op de Veluwe een braderie organiseren vanwege stikstof.

[1:29:01] Ja, dat zijn natuurlijk voorbeelden.

[1:29:04] Dat is niet meer uit te leggen.

[1:29:07] Ik denk dat het succes van dit kabinet afhankelijk is van of wij met goede antwoorden komen.

[1:29:14] De druk is uiterst hoog.

[1:29:16] We komen binnen enkele weken naar uw kamer met een pakket.

[1:29:21] Ik kan er nog verder niet over uitweiden.

[1:29:25] De verwachtingen zijn hoog, we moeten leveren, maar we gaan het zien.

[1:29:30] Er moeten ook nog pijnlijke keuzes gemaakt worden, dus het is nog niet zo dat alle fracties in die commissie het allemaal eens zijn.

[1:29:41] We zijn nu op het punt gekomen dat we hele scherpe keuzes moeten gaan maken, dus het is ook alweer spannend.

[1:29:49] Nou, ik begrijp dat de heer Pirik ook een... Ja, de heer Pirik gaat voor gang.

[1:29:55] Nee, ik snap die uitdaging natuurlijk op het gebied van stikstof enorm en de minister geeft aan van ik heb hoop dat er over twee weken iets komt wat ons verder kan helpen, maar heeft hij er ook het vertrouwen in?

[1:30:15] Ik heb nog wel vertrouwen, anders zou ik niet meer in die commissie zitten, want ik vind dat hier heel veel van afhangt.

[1:30:22] Er staat nu zoveel stil, het is echt dramatisch.

[1:30:25] Dit kan niet veel langer duren, dus we moeten hier uitkomen.

[1:30:28] Je ziet trouwens in andere landen dat dit ook speelt en ook dat de Europese Unie toch ook wel met geluiden komt dat het misschien daar iets verandert.

[1:30:40] Dus we moeten ook dat internationale spoor via Europa bewandelen.

[1:30:43] Waar we eigenlijk mee bezig zijn, is een pakket maken van vier sporen.

[1:30:47] Dus zowel in de regelgeving, maar ook in de maatregelen.

[1:30:51] Dus we willen eigenlijk met een pakket komen waar we zowel op korte termijn iets bereiken, als we in de regelgeving iets kunnen versoepelen.

[1:30:57] Die ondergrens had ik u al genoemd, dat zou ons helpen.

[1:31:00] Dus ja, ik heb nog steeds goede hoop dat we eruit komen.

[1:31:02] Maar we zijn nu aangeland op de scherpe keuzes.

[1:31:05] Dus ik heb nog een aantal afspraken de komende dagen staan met de stikstofcommissie.

[1:31:10] En dat voel ik ook als toch wel een soort... Ja, je gaat naar een soort hoogtepunt van besluitvorming.

[1:31:17] En ja, er zal veel dus afhangen in de komende week eigenlijk.

[1:31:21] Dus ja, maar mijn hoop is er nog steeds, ja.

[1:31:23] De minister heeft vertrouwen, hoor ik.

[1:31:28] Je hebt vertrouwen tot je het niet meer hebt.

[1:31:35] Het is te belangrijk om het te laten lopen en dat geeft de minister heel duidelijk aan.

[1:31:41] Het is mooi dat er gewerkt wordt aan dat pakket en dat er ook wordt geïnvesteerd.

[1:31:45] Maar uiteindelijk willen we Nederland weer in beweging krijgen.

[1:31:51] En heeft de minister ook vertrouwen in dat we op basis van dat pakket die vooruitgang snel kunnen krijgen?

[1:32:01] En dat we die vergunningen binnen een paar maanden weer kunnen leveren?

[1:32:05] De minister.

[1:32:09] Het zal een pakket zijn van vele maatregelen, inclusief de gang naar Brussel en noem maar op.

[1:32:15] Geld speelt natuurlijk ook een rol.

[1:32:17] Een grote rol zelfs, want al die maatregelen kosten vaak ook geld.

[1:32:21] Dus die discussie moeten we ook nog aan.

[1:32:24] Kijk, in een paar maanden zal niet de wereld veranderen.

[1:32:26] Dat is niet mijn verwachting.

[1:32:28] Maar dit pakket moet in ieder geval wel zorgen dat we, nou ja, laten we zeggen, in de komende

[1:32:34] jaar, paar jaren echt in beweging zijn.

[1:32:38] Dat klinkt tergend langzaam misschien voor u, maar als je al ziet dat we al zeven jaar zo'n beetje stilstaan, zou ik het een enorme doorbraak vinden als we dat kunnen bereiken.

[1:32:50] Vanaf morgen is alles anders, want dat is ook gewoon niet reëel.

[1:32:52] Kijk, die maatregelen die je afspreekt, hebben ook tijd nodig om te werken.

[1:32:55] Want je kunt wel zeggen, we gaan iets anders doen of daar met geld ook nog tegenaan.

[1:32:59] Eer dat echt geborgd is en uitgevoerd is en ook juridisch helemaal verankerd is, ook nog in wetgeving.

[1:33:07] Ik wil ook weer niet zeggen, nee, dat gaat niet in een paar maanden.

[1:33:11] Maar wel uitzicht dat we in de loop van dit jaar echt zien, kijk, hier hebben we perspectief, dit kunnen we gaan doen.

[1:33:20] Het moet ook niet zijn dat we over vijf jaar nog niks gemerkt hebben.

[1:33:23] Het moet echt wel in de komende jaren echt forse stappen zetten.

[1:33:28] Maar vrouw Veldman nog op dit punt.

[1:33:29] Ja, voorzitter.

[1:33:30] Ja, ik dacht misschien komt die later nog, maar dan is misschien wat mosterd na de maaltijd, omdat we nu even op doorgaan.

[1:33:35] En ik heb er ook net in mijn bijdrage naar gevraagd de inbreng in die commissie over stikstof.

[1:33:40] Maar heeft de minister dan ook een plan op het moment dat dat vertrouwen wordt verzilverd, zal ik maar zeggen, en er kan beweging komen?

[1:33:47] Heeft u ook een plan met hoe die dan die 17 projecten qua prioriteiten, qua financiële uitdaging, qua arbeidsmarkt uitdaging,

[1:33:56] hoe hij die weer vlot in beweging kan krijgen?

[1:34:01] Dat is natuurlijk een goede vraag.

[1:34:03] We zien dat verschillende factoren ons op dit moment hinderen.

[1:34:07] De eerste is natuurlijk die stikstof.

[1:34:09] Dat is in een aantal projecten gewoon het probleem.

[1:34:13] Maar we zien ook de financiën, dat die krap zijn.

[1:34:15] Het te krappe pak waar ik in ben genaaid van de heer Grimwis.

[1:34:18] Ik kan niet anders zeggen dat ik dat ook zo voel.

[1:34:22] Ik denk dat Nederland er verstandig aan zou doen om in de komende jaren echt structureel meer geld uit te trekken voor onze infrastructuur.

[1:34:31] Dat zie je trouwens ook in de landen om ons heen.

[1:34:33] Er wordt wel eens gezegd dat wegen staken niet en zijn altijd onderaan bij de verdeling van geld.

[1:34:38] En dat gaat om een gegeven natuurlijk echt knellen.

[1:34:41] Dus geld is een probleem, maar ook capaciteit.

[1:34:45] Je ziet ook de enorme opgave in de energie.

[1:34:52] De elektriciteitsnet moet worden versterkt.

[1:34:56] Die aannemers zijn dezelfde die de wegenprojecten doen.

[1:34:59] Er is een enorme drukte op die middelen, ook in het personeel.

[1:35:07] En dan heb ik het nog niet eens over de stikstofdeskundigen of de mensen in de eigen ministerie.

[1:35:11] We hebben heel veel mensen voor ons werken, dus dat is dan het laatste probleempje.

[1:35:16] Maar ik denk dat geldt.

[1:35:19] Stel dat stikstof van de baan is.

[1:35:21] Er is geen stikstofprobleem meer.

[1:35:23] Dan kunnen we zeker meer doen.

[1:35:25] We hebben ook heel veel reserves.

[1:35:26] We hebben een mooi mobiliteitsfonds.

[1:35:29] Maar het betekent toch ook wel dat we niet alles kunnen uitvoeren.

[1:35:33] Maar het is een van de belangrijkste problemen.

[1:35:36] Daarna geldt en daarna capaciteit, zou ik zeggen.

[1:35:41] Ik hoop niet dat dit mijn tweede interruptie dan is, maar ik vroeg of er een plan is om dan dat gestructureerd te gaan afwegen en oppakken.

[1:35:48] Kan de minister daar nog even op ingaan?

[1:35:49] Nou kijk, aan plannen hebben we geen gebrek.

[1:35:51] We hebben dat prachtige MERT-boek waarin we met elkaar en de regio's al gezegd hebben, dit vinden wij belangrijk.

[1:35:57] We zijn natuurlijk bezig met de uitvoering van een taal van projecten.

[1:36:01] Aan ons ligt het niet.

[1:36:03] We staan in de startblokken met vele plannen.

[1:36:06] Dat heeft allemaal wel uitvoering nodig, ook juridisch.

[1:36:09] Maar we hebben niet een gebrek aan plannen.

[1:36:12] Dus ik geloof niet dat dat gaat spelen.

[1:36:19] Als we de luxe hebben van ruimte voor tien plannen en we kunnen er maar negen starten, dan kom ik graag naar uw kamer.

[1:36:26] Hoeveel laken hebben we net al breed gehoord.

[1:36:32] Ook op het gebied van het spoor zie je veel wensen.

[1:36:35] Dat luxeprobleem zou ik graag met u bespreken.

[1:36:41] Daar ben ik zelf niet bang voor.

[1:36:43] Kunt u aangeven welke blokjes u toepast in de beantwoording?

[1:36:48] Ik begin met algemeen.

[1:36:49] Dan hebben we MERT.

[1:36:53] Dan een blokje... Bereikbaarheidspijl.

[1:36:59] Instandhouding en overig.

[1:37:02] Daarna zal de staatssecretaris op het gebied van het OV en spoor...

[1:37:09] Ik begin nu met het blokje algemeen.

[1:37:11] Ik stel voor dat we even wachten tot het blokje afgerond is.

[1:37:18] De 2,5 miljard voor projecten... Even kijken.

[1:37:21] Het gaat allemaal om de criteria.

[1:37:24] Die 2,5 miljard heeft het kabinet uitgetrokken echt bedoeld om snel woningbouw te realiseren.

[1:37:29] Ik ben heel druk bezig met minister Keizer om dat ook met de nood en ruimte waar we nu de laatste hand aan het leggen zijn,

[1:37:39] Het woningbouwprobleem in Nederland is natuurlijk een nijpunt.

[1:37:46] Zoveel mensen kunnen nu geen woning vinden.

[1:37:49] De infrastructuur is daar ook heel belangrijk bij.

[1:37:52] Ik krijg ook heel veel vragen uit de regio van heel veel gemeenten.

[1:37:56] Wanneer kunnen wij een aanvraag indienen en hoe gaat u dat doen?

[1:38:02] We hebben twee criteria opgesteld.

[1:38:06] Hoe snel kun je starten met een project?

[1:38:08] Dat is een van de criteria.

[1:38:10] Dan hebben we een minimaal aantal woningen per project.

[1:38:14] Een heel klein projectje zou niet zinvol zijn.

[0:00:00] 2,5 miljard is wel heel veel geld, maar ook niet zoveel.

[1:38:24] Het is ook snel op.

[1:38:26] Dan een maximaal bedrag per woning vanuit het Rijk, zodat we echt zorgen dat het gaat om genoeg woningen.

[1:38:33] Dus niet een hele dure spoorlijn van 2,5 miljard, waardoor we één grote woonwerk aan kunnen leggen en dan is het geld op.

[1:38:39] We willen echt verdelen over het land.

[1:38:42] We hebben dan ook een maximaal percentage rijksbijdrage per project.

[1:38:47] En binnen de grootschalige woningbouwlocaties werken we dat ook nog verder uit.

[1:38:51] Maar er komt dus echt een duidelijk criteria pakket waar de gemeenten ook kunnen zien van, hé, maakt mijn project daar nou kans op of niet?

[1:39:00] En zo proberen we echt het maximale eruit te halen in een co-financiering ook nog.

[1:39:07] Ik denk dat heel veel gemeenten dit muziek in de oren is.

[1:39:11] Wat is de inzet voor het gat van vijf miljard in de begroting?

[1:39:14] Het klopt dat ik vijf miljard moet oplossen.

[1:39:20] En in die dekkingsopgave hebben we ook echt keuzes te maken.

[1:39:23] Prioriteit ligt op wat we moeten en waar we echt voort mee kunnen.

[1:39:29] Ik kan nog niet vooruitlopen op de uitkomsten van de voorjaarsbesluitvorming en ook de afwegingen en keuzes die gemaakt worden bij de voorjaarsbesluitvorming.

[1:39:39] Dat zal via het mobiliteitfonds aan de Kamer worden medegedeeld.

[1:39:43] Dus ik kan nu nog niet ingaan op hoe we daar precies mee omgaan.

[1:39:50] Nee, geen interrupties.

[1:39:51] Vervolgt u uw beantwoording met het volgende blokje.

[1:39:56] Dan gaan we naar het meerjaren infrastructuur, ruimte en transport.

[1:40:08] even kijken de verwachting welke projecten stil liggen ja het is mijn ambitie dus om elk jaar een van die 17 gepauseerde projecten op te starten ik informeer je over de strategie hiervoor en welk project als eerste op zal starten voorafgaand aan het commissie debat meert bij het opstarten van de prekte zal ook de raming worden geactualiseerd

[1:40:41] Voor dit jaar hebben we dus gekozen voor de A27-EMNES als eerste meerdproject om op te starten, maar dat is al bekend bij de EU-Kamer.

[1:40:58] Dan een aantal knelpunten.

[1:41:00] Hoeverlaken is een topprioriteit.

[1:41:02] Hoe ga ik die motie uitvoeren?

[1:41:03] Het Merktproject A1-A28-knooppunt Hoeverlaken is gepauseerd.

[1:41:14] U kent hem al, stikstofruimte, financiële middelen en capaciteit.

[1:41:19] Ik ben in samenspraak met de regio aan het onderzoeken of het mogelijk is om dit project op te knippen of te faseren.

[1:41:25] Ik zal de Kamer voor de zomer de stand van zaken melden.

[1:41:32] Voor een gefaseerde aanpak is op dit moment onvoldoende budget en stikstofruimte beschikbaar.

[1:41:38] Dus dat blijft een probleem.

[1:41:39] Maar ik zal voor de zomer een stand van zakenbrief hierover naar de Kamer sturen.

[1:41:45] Dan signalen.

[1:41:49] Ook weer hoeven laken.

[1:41:50] NEC vroeg een apart personele capaciteit erop los te laten.

[1:42:01] We zijn dus gepauseerd met dit project.

[1:42:04] Kijk, als je iets niet doet, kun je daardoor ook iets wel doen.

[1:42:07] En dat doen we dus ook.

[1:42:09] We gaan kijken wat we wel kunnen doen en hoeveel is gepauseerd.

[1:42:13] Dus het betekent niet dat er helemaal niks gebeurt met dat project.

[1:42:17] We gaan dus kijken of we het kunnen opknippen.

[1:42:19] En daarover zal ik u voor de zomer informeren.

[1:42:25] Ook Grinwis vraagt over projecten op te knippen en te kijken of we dan toch een stukje kunnen doen.

[1:42:35] A2 Bommelewaard-Betuwe, bijvoorbeeld.

[1:42:39] Aan de herstartstrategie voor de gepauseerde projecten wordt nu gewerkt.

[1:42:43] Ik informeer u over de strategie en welk project als eerste op zal starten, voorafgaand aan het commissiedebat Mert.

[1:42:49] Maar het opknippen van projecten wordt wel degelijk gezien

[1:42:52] een stukje van een oplossing.

[1:42:54] Als je het opknipt, is het iets behapbaarder, kun je dat misschien ook qua stikstof makkelijker plaatsen en is het gewoon slim om daarover na te denken.

[1:43:03] En dat doen we dus ook.

[1:43:04] En daar wordt u dus over geïnformeerd.

[1:43:07] Voor het debat Mert, het commissiedebat Mert.

[1:43:12] U weet beter wanneer dat plaatsvindt als ik waarschijnlijk.

[1:43:16] Dan ook Ginwis, N36, N57, N34.

[1:43:24] Voor de Rijks-N-wegen investeren we in verkeersveiligheid met het vorige coalitieakkoord.

[1:43:33] Met de investeringsimpuls verkeersveiligheid investeren we in N-wegen in beheer van mede-overheden.

[1:43:40] Op de Rijks-N-wegen wordt geïnvesteerd in de N36 en N57.

[1:43:47] Dit jaar wordt moeilijk overrijdbare

[1:43:51] Rijrichtingsscheiding, gewoon de rijbaanscheiding gerealiseerd op de N57.

[1:43:58] De N34 is in het beheer van de provincie Drenthe.

[1:44:00] En momenteel kunnen mede-overheden een aanvraag indienen voor de derde tranche van de investeringsimpuls verkeersveiligheid.

[1:44:10] Dan meerd-investeringen afgelopen vijf jaar per regio.

[1:44:14] Nou, daar zijn mooie sommetjes over gemaakt door de heer Pierik.

[1:44:19] Ik wil niets afdoen aan de rekenkundige capaciteiten van de heer Pierik.

[1:44:25] Die zullen op een goed niveau zijn.

[1:44:28] Maar het is ook maar net welke tijd je neemt, welke projecten er zijn.

[1:44:36] Het geeft meer een indicatie dan dat je zegt dat het allemaal precies gelijk moet zijn.

[1:44:43] Dat iedere regio telt, is natuurlijk voor dit kabinet één van de uitgangspunten.

[1:44:47] Dus dat staat echt helemaal bovenaan.

[1:44:51] En dat is ook echt iets waar we op letten.

[1:44:54] Maar we kunnen niet zeggen, we gaan dat rekenkundig of wiskundig benaderen.

[1:44:58] Want dat zou ook niet verstandig zijn.

[1:45:00] En bijvoorbeeld die drie miljard voor de Lelyaan, ja, die telt mee.

[1:45:04] Maar die staat ook wel degelijk gereserveerd.

[1:45:06] Dus ja, dat... Dus zo kun je natuurlijk heel veel debat hebben over hoe je dat precies berekent.

[1:45:13] Maar goed, we hebben een nieuwe oog voor alle regio's.

[1:45:16] En als de heer Pierik meent dat we een regio tekort doen, dan zou ik hem willen vragen om daar ook met een concreet voorstel voor te komen.

[1:45:23] Daar ben ik altijd bereid naar te kijken, binnen de mogelijkheden die er zijn natuurlijk.

[1:45:29] En dan het verbeteren van aanbestedingen.

[1:45:35] Hier zal ik ook voort meer het debat op terugkomen.

[1:45:37] Maar ook een belangrijk punt.

[1:45:38] Hoe gaan we aan besteding?

[1:45:39] Hoe kan dat beter?

[1:45:42] Dat blijft altijd interessant.

[1:45:45] En ook de beheersbaarheid van die kosten vooral.

[1:45:47] Want je ziet enorme overschrijding.

[1:45:49] Dat komt voor een deel uit die kostenstijging die gewoon in de marktsector zichtbaar is.

[1:45:54] Maar soms komt het ook door het teveel willen oplussen of allerlei...

[1:46:00] vooral je aan een project toe te voegen, waardoor je uiteindelijk niet meer aan de financiering komt.

[1:46:04] Dus we zijn hier ook mee bezig en bij de volgende MIRT zal ik daar met een brief de Kamer over informeren.

[1:46:11] Dank u wel.

[1:46:13] Het MIRT-debat waarnaar verwezen wordt staat vooralsnog gepland op 2 juli aanstaande.

[1:46:18] Dat de informatie en ik zou graag mevrouw Veldman het woord willen geven voor een interruptie.

[1:46:24] Dank u wel, voorzitter.

[1:46:25] Ik hoor goed wat de minister zegt en ik ben eigenlijk wel verbaasd over het soort van stille automatisme dat er geweest is om niet de A1, ik bedoel knooppunt Hoevelaken, helemaal voorop te zetten voor alle plannen en alle actie die gezet wordt op uitvoering, zoals projectteams erop zetten.

[1:46:50] En ik vind de reactie van ja, maar dat is te groot en te duur en opknippen is wel een oplossing, maar het kan niet bij de A1.

[1:46:58] Maar dan toch eigenlijk meer of meer stilte.

[1:47:00] We hebben het eventjes kort gehoord in het vorige debat.

[1:47:04] om dan toch aan een andere weg te beginnen, terwijl die A1 en Hoevelaken, als je kijkt naar de Ruik-Barneveld-Hoevelaken-Hoevelaken-Barneveld, is dat veruit bij elkaar opgeteld, die twee richtingen, het allergrootste knelpunt midden in het centrum van Nederland.

[1:47:19] Dus hoe kan het dat deze minister niet het vuur uit zijn slof heeft gelopen om die als eerste aan te pakken, hoe dan ook gefaseerd met die 200 miljoen euro die dan in ieder geval beschikbaar was om iets te gaan doen aan dat punt?

[1:47:39] De minister is het vuur uit de schoenen aan het lopen.

[1:47:43] Ik zie het.

[1:47:46] Ik snap de vraag, ik ken de wens.

[1:47:48] Ik zou er graag in tweede termijn op terugkomen, omdat ik een gedegen antwoord heb.

[1:47:56] Ik wil toch nog even terugkomen op de sommetjes die ik gemaakt heb.

[1:47:59] Ik wil ook niet dat iedere provincie daar precies hetzelfde bedrag uit rolt.

[1:48:03] Het gaat inderdaad om de bereikbaarheid in de regio enzo.

[1:48:07] Maar ik zie wel dat als het gaat om die bedragen voor Drenthe en voor

[1:48:15] Of Rijssel, dat er echt, nou ja, niet een klein beetje, maar het gaat niet over één jaar, het gaat over een tijdspanne van vijf jaar, waar je dan hebt gekeken van hoeveel geld is daar naartoe gegaan.

[1:48:26] En ik zie daar ook best wel veel omissies, want ik bedoel, het gaat inderdaad ook om geld die drie miljard voor de leden leidt.

[1:48:31] Dat is natuurlijk geld wat in de onderzoeksfase zit, dat is nog niet uitgegeven.

[1:48:34] Dus ik heb eigenlijk twee vragen.

[1:48:36] Het mooiste zou ik hebben gevonden dat we daadwerkelijk een beeld krijgen van het geld dat geïnvesteerd is in die infrastructuurprojecten.

[1:48:43] niet geen monopoliegeld of geen gereserveerd geld, maar echte daadwerkelijk geïnvesteerde geld in die regio.

[1:48:49] En als we dat dan bekijken, dan kan ik eigenlijk, tenminste voor z'n werk dat kan inschatten, dan lijkt me dat Drenthe en Overijssel echt tekortkomen.

[1:48:56] En de minister vroeg van, kom met een project dan van een regio wat tekort doet.

[1:49:02] Dan denk ik, dan hebben we de nede zakselijn te pakken.

[1:49:03] Dat is volgens mij een prachtig project om die regio verder te versterken als het gaat om de bereikbaarheid.

[1:49:09] En dat kan ook heel goed gecombineerd worden met een woningopgave.

[1:49:12] Eminister.

[1:49:14] Ja, nou ja, in die zin kan ik dat volgen.

[1:49:16] We hebben het veel gehad over de Nederlandse zaksenlijn en de staatssecretaris zal daar straks uitgebreid op ingaan.

[1:49:21] Dat is ook echt wel een wens dat we die heel snel, dat we er iets mee kunnen.

[1:49:26] Maar goed, ik ben ook blij dat de heer Pierik het sommetje gemaakt heeft en ook zegt ja, we moeten niet wiskundig benaderen, maar het geeft wel een beeld van waar hebben we misschien meer te doen.

[1:49:37] Ik zeg dat ik zal het ook niet naast me neerleggen.

[1:49:39] Nederlandse zaksenlijn wens gunnen we natuurlijk de regio van harte.

[1:49:44] Maar ik vind wel, als je heel veel geld reserveert voor een regio, ja, we kunnen er ook niet omheen.

[1:49:49] Dat geld is wel gereserveerd.

[1:49:50] En dat legt dus wel een heel groot beslag op die fondsen die we hebben.

[1:49:55] En dat kunnen we ook niet uit het oog verliezen, denk ik.

[1:49:58] Want dat lijkt me ook niet juist.

[1:50:01] Dank u wel.

[1:50:04] Vervolgens met uw beantwoording.

[1:50:06] bereikbaarheidspijl, lange termijn ga ik het nu over hebben.

[1:50:11] Wat zijn we aan het doen, ChristenUnie?

[1:50:17] In bereikbaarheid op pijl heeft het kabinet het bereikbaarheidspijl geïntroduceerd.

[1:50:23] Daarom hebben we een instrument voor nu en de toekomst geïntroduceerd om de staat van bereikbaarheid van werken en voorzieningen te monitoren.

[1:50:29] Uit dat bereikbaarheidspijl blijkt overigens dat niet alles

[1:50:34] Heel veel mensen kunnen hun relevante voorzieningen en banen binnen voor hen acceptabele reistijd bereiken.

[1:50:41] Dat is op zich waar.

[1:50:45] Nederland heeft nog steeds wel een goede infrastructuur, ben ik van mening.

[1:50:50] We hebben inderdaad te maken met toenemende files.

[1:50:53] Maar we hebben ook te maken met in sommige gebieden, net over de supermarkt,

[1:50:59] als een gebied vergrijst of krimpt, dan zijn dat soort voorzieningen die verdwijnen uiteindelijk ook.

[1:51:06] En dat zijn weer andere uitdagingen.

[1:51:07] Dat heeft niet altijd alles met bereikbaarheid te maken.

[1:51:12] Maar goed, het glas is halfvol of halfleeg.

[1:51:14] Het is mooi hoe je het bekijkt.

[1:51:15] Ik denk dat het belangrijk is dat Nederland eigenlijk meer gaat investeren in onze eigen infrastructuur.

[1:51:21] Ik denk dat dat als land belangrijk is.

[1:51:24] Daar zie je door die manier van inflatieberekeningen ook dat je langzaam steeds achteruit loopt.

[1:51:33] Wat wij uitgeven aan infrastructuur, zeker in de aanleg, dat gaat elk jaar eigenlijk een klein beetje naar beneden.

[1:51:39] Als dat maar lang genoeg duurt, kom je vanzelf in de problemen.

[1:51:41] Dat zie je ook in Duitsland trouwens.

[1:51:44] Ik denk dat we daar wel van geleerd hebben, maar het is een opgave van ons allemaal.

[1:51:47] De Kamer heeft natuurlijk ook de bevoegdheid om die budgetten te stellen.

[1:51:51] En voorlopig doen we het maximale wat we kunnen.

[1:51:56] Dan regionaal maatwerk.

[1:51:58] Voor de regionale bereikbaarheidsanalyse en regionale bereikbaarheidsprofielen wordt richting dit najaar een plan van aanpak voorgemaakt, samen met de regio's.

[1:52:07] Daarover zijn we het gesprek inmiddels gestart met de regio's.

[1:52:12] Dan de regionale ontwikkelingsstrategieën.

[1:52:18] Die regionale bereikbaarheidsanalyses vormen de basis om die profielen vast te stellen.

[1:52:23] Daarbij moeten ook andere opgaven in de regio worden meegenomen, ook op het vlak van veiligheid of gezondheid.

[1:52:31] Dan de nieuwe MKBA-modellen.

[1:52:34] De Kamer is er blij mee.

[1:52:36] Het planbureau voor de leefomgeving adviseert terug te kijken op eerdere adviezen.

[1:52:41] Neem ik dat advies over?

[1:52:42] Het antwoord is ja, zeg ik tegen de heer De Hoop.

[1:52:44] We zijn voornemens om bij een lopend project te kijken hoe de ervaringen zijn met de nieuwe werkwijze voor MKBA's bij die MIRT-verkenningen.

[1:52:52] En dan kunnen we gelijk meenemen in een grotere inventarisatie hoe de MKBA in de praktijk wordt toegepast in het MIRT.

[1:53:00] Dan wordt er over nagedacht hoe delen van Nederland goed bewoonbaar blijven.

[1:53:07] Dit thema is het kernelement van het kabinets standpunt bereikbaarheid op pijl.

[1:53:12] Daarin is het nationaal bereikbaarheidspijl geïntroduceerd dat de bereikbaarheid van voorzieningen in Nederland in kaart brengt.

[1:53:18] We zijn dus met de regio's bezig om een kwaliteitsprofiel regionale bereikbaarheid vast te stellen.

[1:53:24] Als laatste in dit blokje geen verwijzing naar het KNMI-scenario.

[1:53:29] In de nood naar ruimte bekijken we de ruimtelijke ordening in samenhang en zetten we het op goede bereikbaarheid in voor wonen, werken en voorzieningen.

[1:53:40] Daarbij houden we rekening met water en bodem.

[1:53:43] Het is niet zo dat we hier zeggen dat je op heel veel plekken niet meer kunt bouwen.

[1:53:48] We proberen in kaart te brengen wat de risico's zijn.

[1:53:59] veilig te kunnen wonen in dat gebied.

[1:54:01] En dat geldt ook voor de infrastructuur.

[1:54:02] Want we zien dat het langer droog kan zijn in Nederland, maar ook wel eens langer nat.

[1:54:09] Dus dat betekent dat je daar je op moet aanpassen.

[1:54:13] Daar is zeker oog voor.

[1:54:14] En als een weg onder water staat, kun je ook niet daar overheen rijden.

[1:54:18] Dus we zijn zowel voor de infrastructuur als ook in de woningen aan het kijken hoe we rekening houden met water en bodem.

[1:54:24] En daarbij is het niet de bedoeling dat we hele grote delen van Nederland op slot zetten.

[1:54:28] En mevrouw Keijzer zou dat ook zeker niet accepteren, dus dat gaan we niet doen.

[1:54:31] Binnenkort kunt u de notenruimte zelf bewonderen.

[1:54:40] Wanneer komt het meerjarenplan in standhouding?

[1:54:47] Ik heb uw Kamer geïnformeerd 17 maart 2023 en 17 juni 2024 over de meerjarige en planmatige aanpak voor instandhouding.

[1:54:59] De essentie is dat we langjarige zekerheid bieden in budget en het werk meer combineren in een portfolioaanpak.

[1:55:05] Hiermee moet de productie groeien van 2 miljard naar 3 miljard in 2028.

[1:55:11] En verder wil ik erbij zeggen dat we zijn bezig om ons hele areaal beter in kaart te brengen en te zien wat er op ons afkomt.

[1:55:19] Dus een betere meerjarenplanning onderhoud.

[1:55:22] En dat hebben we natuurlijk met de basiskwaliteit ook gedaan.

[1:55:26] Wat gaan we doen om die monitoring toe te passen op die 13 bruggen?

[1:55:30] Dat is van het type met die waterstofverbrossing van de voorgespannen bewapening.

[1:55:37] We hebben in Duitsland en België een instorting van zo'n brug.

[1:55:44] We zijn dus aan het monitoren hoe dat in Nederland staat.

[1:55:52] Op basis van het monitoren met onder andere akoestische emissie, dus met een soort geluidstest, kun je de veiligheid waarborgen tot het moment van vervanging.

[1:56:01] Dus is het essentieel dat we daar nu heel snel mee aan de slag gaan en dat doen we dus ook.

[1:56:06] Dan de trekanker fundering in de tunnels.

[1:56:09] Dat is in de Vollenhove tunnel.

[1:56:13] Dat was ook een vraag van de heer Pierek.

[1:56:15] Hoe staat het daarmee?

[1:56:17] Op 15 januari bent u geïnformeerd over het handelingsperspectief bij tunnels met die trekanker fundering.

[1:56:23] Het gaat om vier tunnels.

[1:56:26] Bij de Vollenhove tunnel is dus dat wegdek omhoog gekomen.

[1:56:30] Dat wil niet zeggen dat dat bij alle tunnels gebeurt, natuurlijk.

[1:56:32] Het is wel een risico dat die tunnels lopen, omdat die fundering op die manier is vormgegeven.

[1:56:37] Dus we monitoren dit.

[1:56:39] Op dit moment is er nog niets aan de hand, is er geen actie nodig.

[1:56:42] Maar we blijven dit natuurlijk monitoren, omdat het risico gewoon...

[1:56:46] wel bestaat.

[1:56:48] Kunnen we aangeven hoe we militaire mobiliteit gaan?

[1:56:53] Hoe gaan we daarmee om, vraagt mevrouw Veldman.

[1:56:55] Ja, militaire mobiliteit is ineens een groot thema.

[1:57:01] Er vindt veel overleg plaats tussen mijn ministerie en het ministerie van Defensie om onze netwerken gereed te maken voor een eventueel

[1:57:08] snel militair transport.

[1:57:10] Daarbij zijn er aandachtpunten en knelpunten.

[1:57:13] Dat gaat ook over gewicht, het gaat over afmetingen.

[1:57:16] Het gaat ook over spoor, trouwens.

[1:57:19] En er kan natuurlijk ook al heel veel, dat moet ook gezegd worden, want er gaat dagelijks gigantisch veel over onze wegen.

[1:57:25] Maar we zijn dus in de kaart aan het brengen wat er nog nodig is en waar eventueel aanvullende maatregelen nodig zijn.

[1:57:31] Dat gesprek is nog niet afgerond, maar

[1:57:34] We zullen hiermee uw Kamer informeren als we hier meer over weten.

[1:57:41] Dan kom ik naar het kopje overig.

[1:57:47] Ja, mevrouw Veldman uit de interruptie aan het forum.

[1:57:48] Als dit het einde van het blokje was.

[1:57:50] Ja, ga ervan.

[1:57:51] Ja, daarnet ging het ook even over een concreet plan voor een miljardenplan voor onderhoud.

[1:57:56] En daar is in vorige debatten naar verwezen dat dat er zou komen.

[1:58:00] En alleen een concreet miljardenplan hebben wij als Kamer nog niet gezien.

[1:58:04] En dat is waar ik vind dat we wel over geïnformeerd moeten worden ook.

[1:58:10] Want anders blijft het elke keer vaag en we zien

[1:58:14] hoe ontzettend belangrijk dat onderhoud is, omdat ook heel veel bruggen telkens nu daar wordt geconstateerd dat er problemen mee zijn.

[1:58:21] En we hebben een beperkt budget, dus de keuze, de afwegingen en het meerjarenplan naar de toekomst is voor mij, voor de Kamer hoop ik, maar voor mij ook zeer relevant.

[1:58:30] Dit heeft onze volle aandacht.

[1:58:33] We zijn ons areaal dus beter in kaart aan het brengen.

[1:58:37] Als je dat doet, ontdek je ook weer nieuwe dingen.

[1:58:41] Dat is goed, want dat kan voorkomen dat er iets misgaat.

[1:58:44] Het geeft ons ook inzicht wat ons de komende jaren te doen staat.

[1:58:47] Het is ook een opdracht die we hebben gekregen van de Rekenkamer om beter om te gaan met die meerjarenplanning.

[1:58:55] Dit is ook hoe ik erin zit.

[1:58:57] Dus we doen dat op tal van bruggen, trajecten, constructies, zoals u heeft gehoord.

[1:59:06] Ik heb dat niet in één plan gevat.

[1:59:09] Ik zal even in de tweede termijn, als u het goed vindt, hierop terugkomen.

[1:59:16] Ik zal hier het antwoord geven wat eerder is bedacht en kijken of dat u gerust stelt.

[1:59:24] In essentie is het bieden van langjarige zekerheid in budget en het slimmer combineren van werkzaamheden een portfolioaanpak.

[1:59:31] En daarmee moet de productie groeien van 2 naar 3 miljard.

[1:59:35] Over de dealflow richting markt informeer ik u voor de zomer via de Merkbrief.

[1:59:41] Maar goed, dat is een dealflow richting markt.

[1:59:42] Ik weet niet of dat het plan is zoals mevrouw Veldkamp dat voorziet.

[1:59:46] Ik denk dat we...

[1:59:50] Het gaat erom dat wij precies in beeld hebben hoe ons areaal eruitziet... wat er aan onderhoud te verwachten valt.

[1:59:58] En op dit moment zijn we bezig aan de inventarisatie daarvan.

[2:00:00] Dus mijn indruk is dat dat plan, als je het zo wil bekijken... of die administratie nog niet helemaal compleet is.

[2:00:07] Maar als u het goed vindt, wil ik daar in tweede termijn nog wat dieper op ingaan.

[2:00:11] Omdat ik eerst even wil overleggen met het Rijkswaterstaat hoe dat zit.

[2:00:17] Ja, vervolgt u uw beantwoording.

[2:00:19] Dan kom ik aan het kopje overig.

[2:00:21] Het verder uitrollen van het spitsscorend project.

[2:00:26] Ja, dat is een goed punt.

[2:00:27] We passen de lessen uit het verleden toe.

[2:00:29] We kijken samen met regionale overheden naar de lessen uit de werkgeversaanpakken.

[2:00:34] Ook onderwijs speelt natuurlijk een belangrijke rol.

[2:00:36] En wat we aanvullend kunnen doen om de drukte in de spits te verminderen.

[2:00:40] Het is inderdaad de effectiefste weg naar een snelle vermindering van files.

[2:00:46] Ik heb ook diverse malen een oproep gedaan aan ons allen.

[2:00:50] We moeten nooit vergeten dat heel veel mensen die keuze niet hebben om uit de spits te gaan of buiten de spits te reizen.

[2:00:56] Dus ik zeg dat er altijd bij.

[2:00:58] Probeer als het kan of praat met je werkgever.

[2:01:02] Wij doen dat ook met het onderwijs.

[2:01:04] Hoe kunnen we die spits mijden?

[2:01:05] Ik doe dat in Rotterdam trouwens ook, want ik rij dagelijks over de...

[2:01:10] De A15 is ramvol met vrachtverkeer.

[2:01:15] Als je dan na zeven uur rijdt, is het bijna leeg.

[2:01:21] Dan praat je ook over werkuren.

[2:01:24] Niet iedereen wil in de avond of nacht werken.

[2:01:27] Het is makkelijk gezegd, maar niet altijd makkelijk gedaan.

[2:01:32] Het heeft nog veel potentie.

[2:01:33] Ook corona heeft ons dat laten zien.

[2:01:35] Dus ja, we werken eraan.

[2:01:38] En het is aan ons alle om die afweging te maken.

[2:01:42] Thuiswerken is natuurlijk ook geweldig.

[2:01:44] Dat kan ook met digitaal.

[2:01:47] Dus laten we de lessen uit het verleden koesteren.

[2:01:50] En heel veel mensen vinden het ook heel prettig om bijvoorbeeld in die ochtenduren in die spits thuis te werken.

[2:01:56] En dan ga je daarna naar je werk.

[2:01:57] Dat helpt enorm.

[2:02:00] Dan even kijken.

[2:02:05] Ja, dat is eigenlijk dezelfde vraag.

[2:02:06] En dan rijspitsvrij.

[2:02:13] Ja, dat sluit er eigenlijk ook daarbij aan.

[2:02:15] Dit was het.

[2:02:19] Ik ben blij dat de minister hier ook heiling ziet voor de korte termijn.

[2:02:25] Tegelijkertijd zijn we wel benieuwd naar de effecten die er nu zijn.

[2:02:28] Ons was toegezegd in Q1 om de eerste resultaten te krijgen.

[2:02:34] Ik heb die vraag zojuist ook gesteld.

[2:02:38] kan aangeven of de aanpak die we door de minister hebben bepleit, dus met die campagne die we ook op tv allemaal hebben kunnen zien, reisbeurtsvrij, met die afspraken met onderwijsinstellingen en bedrijven, dat het effect sorteert.

[2:02:50] Dus wat kan de minister daar nu over zeggen en kan hij anders toezeggen om dat snel de Kamer te sturen?

[2:02:54] Nou, we verwachten daar beide veel van.

[2:02:58] En ik kan de Kamer de evaluatie van de campagne nog voor de zomer naar de Kamer sturen.

[2:03:08] Oké, dank u wel.

[2:03:10] U was klaar met uw beantwoordingen?

[2:03:13] Ja.

[2:03:13] Ja.

[2:03:13] Dan wil ik graag het woord geven aan de staatssecretaris.

[2:03:17] Gaat te gang.

[2:03:17] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:03:18] En ook dank aan de commissie voor de gestelde vragen en ook de discussie die onderling is gevoerd in de eerste termijn.

[2:03:24] Ik heb vier kopjes, voorzitter.

[2:03:26] Een stukje algemeen, dan Lely Laarney de zakselijn, financiële situatie in het OV en een kopje overig.

[2:03:33] De afgelopen periode zijn er met vervoersregio's, provincies, vervoerders en consumentenorganisaties intensieve gesprekken gevoerd over de impact van alle maatregelen op het openbaar vervoer.

[2:03:49] Dat heb ik zelf ook gedaan.

[2:03:50] Dat hebben ook mijn ambtenaren gedaan.

[2:03:51] De lijnen zijn kort.

[2:03:53] Maar er komt ook heel veel op ons af, zeg ik dan ook heel eerlijk, voorzitter.

[2:03:57] De inspanning van INW was met name om goed zicht te krijgen op de gevolgen van bijvoorbeeld de korting op de BDU en de lage vergoeding voor het gebruik van de studenten-ov-kaart.

[2:04:09] Daarover heb ik ook gisteren u per brief geïnformeerd.

[2:04:12] En ook de heer Van Dijk van NSC, die stelde daar ook net vragen over.

[2:04:15] Ik ga er ook nog wat uitgebreider op in.

[2:04:19] Inzet van het kabinet is een toekomstbestendig, betrouwbaar, veilig, betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer.

[2:04:25] We hebben ook natuurlijk belangrijke voorzieningen bereikbaar blijven.

[2:04:28] Dat was ook een deel van de discussie die net ook onderling werd gevoerd in de Kamer.

[2:04:32] Komende jaren zal het ook nodig zijn dat gezocht wordt naar slimme combinaties van het openbaar vervoer, bijvoorbeeld combinaties van regiotaxi, doelgroepenvervoer, delmobiliteit.

[2:04:42] Ook de VVD noemde net al een aantal voorbeelden in haar bijdrage in eerste termijn, voorzitter.

[2:04:48] Want laten we niet vergeten, het openbaar vervoer is voor heel veel mensen belangrijk.

[2:04:52] Het zorgt dat mensen naar school, werk, sport, zorg, familie, winkels kunnen komen.

[2:04:57] Er zijn zorgen, die deel ik ook met de Kamer, over zowel de betaalbaarheid als de beschikbaarheid van het openbaar vervoer, die al jarenlang zwaar onder druk staat.

[2:05:09] Deze zorgen bespreek ik ook, waar mogelijk, iedere keer opnieuw in het kabinet.

[2:05:14] En daarbij zullen ook ingewikkelde keuzes gemaakt moeten worden, voorzitter.

[2:05:17] En als dit onverhoopt niet lukt, dan kunt u voor mij verwachten dat ik me als systeemverantwoordelijke voor het openbaar vervoer ingesprekken met de sector en de Kamer zal inspannen om regie ook hierop te pakken, want uiteindelijk is het essentieel, er is ook een aantal keren vanuit de Kamer gezegd,

[2:05:34] Bereikbaarheid is een basisvoorziening.

[2:05:37] Nou, dat is ook de manier hoe de minister en ik hem beide ook aanvliegen.

[2:05:40] Maar goed, het zijn lastige keuzes waar wij voor gesteld worden met elkaar, want de druk op alle componenten is groot en de middelen zijn bijzonder beperkt, voorzitter.

[2:05:50] Dat was mijn algemene inleiding.

[2:05:53] Ik zal doorgaan naar Lelylijn en Nederzakselijn.

[2:05:56] Dan kom ik bij de heer Van Dijk van NRC, die daar een aantal vragen over heeft gesteld.

[2:06:03] Eigenlijk was de vraag in de basis, kan ik de Kamer het vertrouwen geven dat ik extra budget ga regelen zodat het project Lelylijn dan wel Nederzakselijn verder kan gaan?

[2:06:14] En hoe zijn deze projecten eigenlijk op de tafel gelegd bij de voorjaarsnota?

[2:06:18] Dat waren de vragen in essentie die de heer Van Dijk stelde.

[2:06:22] Ik ben in gesprek zowel binnen het kabinet als met de regio hierover.

[2:06:26] Ik heb de afgelopen periode veel bestuurlijke gesprekken gevoerd met de regio, zowel apart met de bestuurders als ook in groepsverband.

[2:06:34] De laatste keer in groepsverband was volgens mij tweeëneenhalve week geleden ongeveer, waarin we ook weer met elkaar gesproken hebben.

[2:06:39] En volgens mij heeft de regio u ook een mededeling gestuurd, een brief, waarin zij ook refereren aan de overleggen die er zijn geweest.

[2:06:48] In het kabinet wordt nog gesproken over de voorjaarsnoten.

[2:06:52] Hierbij heb ik ook Neder-Zakzellijn en de Lelylijn op de agenda gezet.

[2:06:56] En de uitkomsten van de gesprekken over de voorjaarsnoten, die worden door de minister van Financiën uiteindelijk aan de Kamer gestuurd.

[2:07:01] Maar ik kan er niet op vooruitlopen, anders dan dat ik hem

[2:07:04] wel te sprake heeft gebracht de onderwerpen en dat ze belangrijk zijn, voorzitter.

[2:07:09] Dan kom ik bij een vraag van de heer Ginwits van de ChristenUnie over de Nederzakse lijn.

[2:07:14] Zeker als je bijvoorbeeld een aantal geplande tunnels zou vervangen door spoorwegovergangen, zou die goedkoper kunnen uitvallen?

[2:07:23] Durf je dat inmiddels aan, was eigenlijk de vraag.

[2:07:27] Ik heb ook in het debat over spoorveiligheid natuurlijk met de heer Geenwys hier al over gesproken.

[2:07:31] Het beleid is gericht op het aantal overwegen juist terugdringen om de spoorveiligheid te vergroten.

[2:07:38] Daarom is ook in het huidige ontwerp van de aanname gedaan dat er geen gelijkvloerse overwegen zullen zijn.

[2:07:45] Maar in de verkenning kunnen deze uitgangspunten nog een keer bekeken worden en kan er mogelijk wel bespaard worden.

[2:07:51] Ik zeg niet bij voorbaat nee, maar in de huidige ontwerp is wel met name gekeken naar de spoorveiligheid en geen gelijkvloerse overwegen.

[2:08:01] Dan heb ik een vraag van de heer De Hoop van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[2:08:07] U kan doorgaan, voorzitter.

[2:08:09] Het Deltaplan bestaat eigenlijk uit meerdere onderdelen, waarvanuit zowel rijk als regio hard aan wordt gewerkt.

[2:08:23] Over de Nederzakslijn heb ik het net gehad in antwoord op de vraag van de heer Van Dijk.

[2:08:28] Bij de Lelylijn wordt ook gewerkt natuurlijk aan een masterplan, ook een aangenomen motie van de Kamer, waarin ook wordt gekeken naar de financiering.

[2:08:35] En bestaansspoor is ook onderdeel van het Deltaplan.

[2:08:38] Daar werken we aan met onder andere de aanpassingen bij Meppel.

[2:08:42] En hierover hebben we afspraken gemaakt in het afgelopen BO-meert.

[2:08:45] En binnenkort krijgt u een Kamerbrief met een nadere toelichting daarover, voorzitter.

[2:08:53] Dan heb ik een vraag van de heer Pierik van BBB.

[2:08:56] Ben ik het met de heer Pierik eens dat het aanleggen van de Neder-Zaksellijn zou helpen voor de bereikbaarheid en leefbaarheid in Drenthe en Overijssel en om die sterk te verbeteren?

[2:09:05] Nou, in essentie ja.

[2:09:07] Tuurlijk ben ik dat met de heer Pierik eens.

[2:09:09] De bereikbaarheid en leefbaarheid die zullen zeker verbeteren als er sprake is van de Neder-Zaksellijn.

[2:09:15] En dat heb ik trouwens ook in meerdere Kamerbrief al aangegeven.

[2:09:17] Dus in essentie onderschrijf ik die stelling van de heer Pierik, voorzitter.

[2:09:22] Dan kom ik bij een vraag van de heer Van Dijk van NRC.

[2:09:26] Kan er uit de 40% van de 2,5 miljard van de WOMO geld voor de Nederzakse lijn komen?

[2:09:35] Zoals ik ook in het commissiedebat Spoor al heb aangegeven, zijn de woningbouwmiddelen, en dat heeft de minister net ook betoogd, een andere prioriteit van het kabinet.

[2:09:43] Er is een beoordelingskader voor de besteding van deze middelen gemaakt.

[2:09:47] Naar verwachting sluit dit hooguit beperkt aan bij de doelen van de Neder-Zaksche Lein, vooral omdat de bedoeling is dat woningen snel gerealiseerd moeten worden.

[2:09:56] En voor de middelen van woningbouwmobiliteit wordt daarbij breed een afweging gemaakt om wat deze bedoeld zijn voor het lostrekken van woningbouw in heel Nederland.

[2:10:05] Dan heb ik de ene laatste, van de heer Grinwis, voorzitter, van de ChristenUnie.

[2:10:09] Het ging over de Lelylijn.

[2:10:12] We hoorden niets over een structuurfonds, het gebruik van de woningbouwgelden, Europese fondsen.

[2:10:18] Of heb ik deze lijn al stiekem opgegeven?

[2:10:19] Nou, ik kan de heer Grinwis verzekeren dat ik nog niks heb opgegeven, voorzitter, want ik ben niet een opgever, zeg ik dan maar richting de heer Grinwis.

[2:10:27] We werken heel hard aan de mogelijkheden voor financiën voor de Lelylijn.

[2:10:31] Ik heb vorige week voor de tweede keer met eurocommissaris

[2:10:35] Tizi Kostas gesproken.

[2:10:36] En half april staat er weer een overleg in de planning.

[2:10:39] Dus ook langs die, dat zeg ik wel richting de heer Van Dijk ook, ook langs die route zijn we aan het kijken naar wat er mogelijk is.

[2:10:46] Dus het is niet zo dat ik dingen aan het opgeven ben.

[2:10:51] Even kijken hoor, ik heb ook trouwens rondom de Europese mogelijkheden, rondom het CEF, hebben we de Kamer ook op 24 maart de nadere informatie gestuurd.

[2:11:00] Dus die kunt u inderdaad ook terugvinden.

[2:11:03] Wat wel zo is, zeg ik wel even als opmerking daarbij, voorzitter.

[2:11:06] We zien dat andere Europese structuurfondsen beperkte bedragen tot maxima enkele tientallen miljoenen opleveren.

[2:11:13] Dus er is wel een kanttechniek hier plaats, maar die heb ik ook wel eens eerder al in het debat genoemd.

[2:11:18] Maar het is dus niet reëel om te veronderstellen dat hier in één keer honderden miljoenen voor vrij zouden komen.

[2:11:23] Het is in een bepaalde orde van groter.

[2:11:26] Dan de laatste vraag, voorzitter, ook van de heer Van Dijk van NRC.

[2:11:30] Kunnen we aanspraak maken op Europese defensiegeld voor de Nederst-Zaksterlijn?

[2:11:34] Nou, zoals ik ook in de antwoorden op de Kamervragen van de heer Van Dijk plaatte weet, is het budget voor Europees defensiegeld ook beperkt.

[2:11:42] Bovendien kan er door de Europese Commissie niet voorafgaand aan het project een akkoord worden gegeven.

[2:11:46] En de Nederstakselijn is geen onderdeel van het Trans-Europese transportcorridor, de TENTI.

[2:11:52] Dus ook voor geld uit dit deel van het Connecting Europe Facility Fonds is vooralsnog een voorwaarde, ook dat het daar wel onder moet vallen.

[2:12:02] Ik wil niet zeggen dat ik het wel ook ter sprake heb gebracht, bijvoorbeeld in het gesprek met de eurocommissaris vorige week.

[2:12:07] Dat is het, voorzitter.

[2:12:13] Voorzitter, over de Nederzakse lijn.

[2:12:19] De minister heeft alle antwoorden over de Nederzakse lijn nu gegeven, of niet?

[2:12:23] Mijn vraag is ten eerste of de minister bereid is in de brief voorafgaand aan het volgende commissiedepartement wat in te gaan op de gevoeligheidsanalyse.

[2:12:37] Stel je voor dat je hem wat soberder aanlegt, met meer spoorwegovergangen.

[2:12:42] met wat minder tunnels wat het zou schelen.

[2:12:45] Want in de startbeslissing voor een middenverkenning maakt het nogal uit of je uitgaat van een nederzakse lijn van 1,7 miljard of net met wat minder tunnels en met wat meer spoorwegovergangen.

[2:12:58] En het kan net het verschil zijn tussen wel of niet een middenverkenning starten, als de staatssecretaris het geld

[2:13:04] voor deze lijn, die we allemaal heel graag willen, maar waar we nu al veel te lang over praten, zonder dat we die startbeslissing hebben genomen.

[2:13:13] Ik snap heel goed de vraag van de heer Ginwis.

[2:13:19] In het ontwerp is er geen rekening mee gehouden.

[2:13:22] Dat wil niet zeggen dat we daar wel degelijk naar aan het kijken zijn wat er mogelijk is, maar wij willen wel heel duidelijk ook stellen dat spoorveiligheid

[2:13:29] wel essentieel is.

[2:13:30] Maar nogmaals, ik sluit mijn ogen er niet voor.

[2:13:33] Of ik dat voortaf aan u kan verstreken, moet ik even overleg over hebben.

[2:13:36] Daar kom ik in tweede termijn op terug, voorzitter.

[2:13:41] Ik hoor de staatssecretaris zeggen dat hij het niet heeft opgegeven om Europese gelden binnen te haken.

[2:13:47] Op zich is dat een begin, maar het is toch niet de houding waar ik naar op zoek ben.

[2:13:50] Als je kijkt naar de afgelopen periode, dan heeft Nederland 44 miljoen gehad van de 1,7 miljard aan Europese middelen.

[2:13:56] Dat is 2,5 procent.

[2:13:57] Gemiddeld hebben we recht op 5, 6 procent vanuit Europa.

[2:14:00] Dat halen we niet.

[2:14:00] Dus alle reden om echt meer ons best te gaan doen om die budgetten binnen te halen.

[2:14:05] Ik hoop ook dat de minister of de staatssecretaris daar een extra poging toe wil doen.

[2:14:09] Ook omdat we zien dat de panelen schuiven in Europa.

[2:14:12] Er mag meer geld worden besteed aan Defensie.

[2:14:14] Allerlei plannen zijn in ontwikkeling.

[2:14:15] Cohesiefondsen, concreet voorbeeld nog graag een reactie van de staatssecretaris, kunnen ook worden ingezet voor andere projecten die onder andere Defensie helpen.

[2:14:23] En is de staatssecretaris het niet met ons eens dat de Nederlandse zaksenlijn die

[2:14:27] dubbele rol zou kunnen vervullen, dus ook voor defensie-transport en dus in aanmerking kan komen voor die nieuwe fonds.

[2:14:34] De staatssecretair.

[2:14:36] Voorzitter, in essentie, ik heb het vorige week met de eurocommissaris erover gehad.

[2:14:40] Dus ja, ik deel die mening.

[2:14:42] We hebben ook vorige week een bezoek gebracht aan Noord- en West-Valen.

[2:14:45] We hebben ook gesproken over grensoverschrijdend vervoer en de mogelijkheden die daar liggen.

[2:14:50] Ook daar was een zeer goede

[2:14:53] voedingsboding voor het gesprek.

[2:14:55] Alleen ook in Duitsland, en dat zei de minister net ook al, lopen ze ook tegen bepaalde knelpunten aan, niet in het laatste financieel.

[2:15:03] Dus ook daar worden keuzes gemaakt.

[2:15:05] Kijk, en als je vraagt in Duitsland van waar ligt dan hun prioriteit, dan zij ze eerder genegen om flink te investeren in de Noord-Zuidverbinding dan in de West-Oostverbinding.

[2:15:16] Maar strategisch gezien is de West-Oostverbinding ook van belang.

[2:15:20] Dus er zijn meerdere belangen.

[2:15:22] Wij wedden op heel veel paarden, dus dat is ook de reden waarom ik ook recentelijk wat vaker ook in Brussel ben.

[2:15:28] Juist om te zorgen dat wij met iedereen het gesprek kunnen voeren die ons kan helpen bij het zoeken naar meer middelen.

[2:15:35] Ja, dank u wel.

[2:15:36] Eerst kijk even naar dit pierk.

[2:15:38] Komt zo bij jullie ook.

[2:15:40] Dank, voorzitter.

[2:15:42] Ik ben eigenlijk best wel onder de indruk van het feit dat de staatssecretaris zowel in de regio als in Europa behoorlijk trekt aan fondsen om uiteindelijk die mitverkenning te kunnen gaan starten.

[2:15:55] Als we de brieven lezen, dan word ik eigenlijk wel weer een beetje pessimistisch, want er zit eigenlijk weinig schot in.

[2:16:01] Kan de staatssecretaris aangeven of er wel een beetje schot in zit, of in de woorden van zojuist van, heeft hij nog vertrouwen in dat het goed komt?

[2:16:10] Voorzitter, eigenlijk de essentie van de vraag van de heer Pierek is heb ik het vertrouwen dat we bij de voorjaarsnota er met elkaar uitkomen.

[2:16:17] Ik kan u geen enkele garantie geven dat we eruit gaan komen.

[2:16:20] Ik kan u alleen de garantie geven dat er op de agenda is geplaatst en dat we het gesprek met elkaar voeren.

[2:16:24] Alleen er liggen hele lastige keuzes voor.

[2:16:27] Je kunt een euro helaas maar één keer uitgeven.

[2:16:30] Ik bedoel, er werd net gesproken over geldbomen hier of bij financiën.

[2:16:34] Ik ben ook geen tovenaar.

[2:16:35] Ik kan ook geen geld bij elkaar krijgen.

[2:16:37] Dus ik ben wel aan het kijken naar alle mogelijke opties die er zijn.

[2:16:40] Maar nog steeds zullen er lastige keuzes gemaakt worden bij de voorjaarsnota.

[2:16:43] Dank u wel, meneer De Hoog.

[2:16:46] Dank voorzitter en ook dank aan de staatssecretaris voor het eerste deel van de beantwoording.

[2:16:50] Ik ben toch nog iets meer op zoek naar wat de staatssecretaris precies op tafel heeft gelegd.

[2:16:54] Want we hebben vorig jaar gezien dat de staatssecretaris eigenlijk het enige serieuze voorstel wat we gezien hebben was geld van de ladylijn weghalen en inzetten voor de Neder-Zakse lijn.

[2:17:03] Toen heeft de Kamer aan de rem getrokken en gezegd dat is voor ons niet acceptabel.

[2:17:08] Heeft de staatssecretaris binnen het kabinet dan wel in de onderhoud of in de ministerraad... ...daar een ander serieus financieel voorstel neergelegd... ...wat niet geld bij de lelielijn weghaalt, is mijn vraag aan de staatssecretaris.

[2:17:20] De staatssecretaris.

[2:17:22] Voorzitter, wat ik in de ministerraad heb neergelegd, dat ga ik niet aan de Kamer melden.

[2:17:26] Dat lijkt me niet verstandig.

[2:17:27] Wat ik wel heb gedaan, is breed kijken naar alle mogelijkheden die er zijn.

[2:17:32] En wat ik u heb toegezegd, en die informatie heeft u ook inmiddels gekregen, was het verhaal waar wij eind vorig jaar in december eigenlijk met de regen het gesprek over hadden willen doen.

[2:17:45] Dat waren die tien opties waar we het over hebben gehad.

[2:17:47] Die heeft u inmiddels gezien.

[2:17:49] En dat was de situatie toen.

[2:17:51] Er was toen ook een aangenomen Kamermotie.

[0:00:00] 150 stemmen die zeiden niet doen.

[2:17:56] Die motie heb ik heel goed in mijn oren geknoopt.

[2:17:58] Dus wat mij betreft is die motie leidend daarin.

[2:18:01] Maar dat betekent niet dat ik niet onderwijl kijk naar welke mogelijkheden zijn er.

[2:18:05] En ook met de regels hebben we ook gesproken van welke beweegruimte is er eventueel als wij kijken naar het totaalplaatje.

[2:18:12] En soms kun je ook zekerheid bieden door bijvoorbeeld in tijd te gaan faceren of op een andere manier zekerheid te bieden.

[2:18:17] Maar ik heb heel goed de motie gezien en ik weet dat de Kamer mij heeft gevraagd, voorzitter.

[2:18:24] Voorzitter, op zichzelf best een helde antwoord.

[2:18:28] Toch even in het kader van verwachtingsmanagement dat we iets meer beeld krijgen van de staatssecretaris.

[2:18:32] Ik hoop dat het hem lukt om meer geld vrij te krijgen bij de Neder-Zakzellijn en de Lelylijn.

[2:18:36] Ik proef ook dat dat lastig is.

[2:18:38] En is de staatssecretaris met mijn fractie eens dat het wel een heel hard gelag zou zijn voor Noord-Nederland als er en geen geld zou komen voor de Lelylijn en de Neder-Zakzellijn extra, maar dat er ook niet een oplossing zou komen bij het financiële probleem voor het knooppunt Neppel.

[2:18:53] levereren de staatssecretaris ook aan.

[2:18:55] Is de staatssecretaris het met mijn fractie eens dat het toch wel heel belangrijk is dat er in ieder geval dan snel een oplossing komt voor het knooppunt Meppel?

[2:19:01] Omdat dat op korte termijn echt heel belangrijk is om de bereikbaarheid van Noord-Nederland op beeld te houden.

[2:19:07] De staatssecretaris.

[2:19:08] Nou voorzitter, ik denk dat de prioriteit oplossing Meppel dat die voor iedereen heel duidelijk is, ook voor mij.

[2:19:13] En ook zeker bij de regio wordt daar regelmatig aandacht voor gevraagd.

[2:19:17] En volgens mij heb ik net ook in mijn inleiding aangegeven dat er binnenkort een brief naar de Kamer komt over Meppel.

[2:19:22] Dus dan kunt u daar precies oordelen hoe ver we daarmee zijn.

[2:19:26] Ik ben overtuigd dat Meppel essentieel is met het oog op toekomstige ontwikkelingen.

[2:19:32] Dank u wel.

[2:19:33] Vervolgt u beantwoording.

[2:19:39] Ja, dank voorzitter.

[2:19:40] Dat is de map financieel.

[2:19:42] Vraag van de ChristenUnie.

[2:19:44] Van de heer Grimwis, die zegt, u heeft heel veel dingen over gezegd, buskaartjes, 15 tot 20 procent duurder, s'avonds buiten de spits of in het weekend op pad, je zoekt het maar uit, iedere regio telde ooit, maar nu niet meer.

[2:19:56] Natuurlijk zeg ik richting de heer Grimwis, nee, elke regio telt en die telt nog steeds.

[2:20:01] Ik kom zelf ook uit de regio, dus ik herken dat beeld niet, maar ik snap ook dat u hem wat chargeerde daarin.

[2:20:08] U vroeg op een gegeven moment aan mij,

[2:20:11] Is het een strategische keuze?

[2:20:15] op uitkomen.

[2:20:16] Laat ik heel duidelijk zijn.

[2:20:17] Het is geen strategische keus.

[2:20:19] De afgelopen periode hebben we ook ongelooflijk intensief overleg gevoerd met alle regio's, vervoerders, provincies aan verschillende tafels.

[2:20:28] Dat geeft ons ook een beter beeld over de gevolg van verschillende financiële maatregelen die uiteindelijk het OV treffen in de huidige situatie.

[2:20:36] We hebben ook geconcludeerd met elkaar dat het openbaar vervoer volgens mij heel belangrijk is voor mensen.

[2:20:42] Denk aan school, werkzorg, winkels, sport,

[2:20:45] etcetera.

[2:20:46] Betaalbaarheid, beschikbaarheid is iets wat volgens mij al jarenlang, ik geloof zelfs al sinds 2019, echt steeds lastig wordt.

[2:20:53] Eigenlijk de coronaperiode, daar is het allemaal begonnen in deze extremis.

[2:20:59] En die zorgen die spreek ik ook iedere keer uit in het kabinet.

[2:21:02] En ja, wij zullen uiteindelijk daar keuzes in moeten maken.

[2:21:05] Maar die zijn, zoals ik al een paar keer zei, en ook de minister, ze zijn wel verrekte lastig, voorzitter.

[2:21:10] Maar die moeten wel gemaakt worden.

[2:21:13] Dan heb ik een vraag van de heer De Hoofd, Partij van de Arbeid GroenLinks.

[2:21:17] Er wordt veel op de BDU bezuinigd, waardoor de bouw van nieuwe woningen in gevaar komt.

[2:21:22] Wat vind ik daarvan en hoe zie ik het gebrek aan ambitie en investering in het OV?

[2:21:26] Ik kan eigenlijk in herhaling vervallen.

[2:21:29] Er zijn heel veel gesprekken gevoerd.

[2:21:30] Ik heb ook specifiek gevraagd aan de regio's, breng voor mij in kaart hoe dit gaat landen.

[2:21:37] Dit betekent inderdaad dat bijvoorbeeld in het geval van vervoersregio Amsterdam dat dan mogelijk de lijn van en naar Purmerend bijvoorbeeld getroffen zou kunnen worden.

[2:21:47] Maar die vraag heb ik ook in de andere regio's gesteld.

[2:21:50] Daar is meer duidelijkheid over.

[2:21:52] En wij hebben vooropstaan toekomstbestendig, betrouwbaar, veilig, betaalbaar, toegankelijk.

[2:21:58] Zodat voorzieningen bereikbaar blijven.

[2:22:00] Dus om die reden zien wij de essentie.

[2:22:04] Echter, zeg ik ook heel eerlijk, op de IMW-begroting zijn er geen middelen om de korting ongedaan te maken.

[2:22:10] Wat dat betreft is ook de reden waarom wij rondom de voorjaarsbestuitvorming... ...gesprekken hierover voerden binnen het kabinet.

[2:22:18] En ik ben aan het kijken hoe we dit kunnen terugdraaien.

[2:22:21] Want ik denk dat dit voor beide betrokken regio's desastreus kan uitpakken.

[2:22:27] Dat kan nooit de bedoeling zijn, voorzitter.

[2:22:31] Dan heb ik de laatste vraag, voorzitter.

[2:22:32] Die is van de heer Van Dijk van NRC.

[2:22:36] Klopt het dat de BDU-bezuiniging voor de metropoolregio Rotterdam-Den Haag groter is dan die van de vervoersregio Amsterdam?

[2:22:44] Dat klopt, maar dat heeft te maken met het percentage.

[2:22:47] Kijkend naar het budget gaat 55% van de BDU-middelen naar de regio Rotterdam-Den Haag.

[0:00:00] 45% gaat naar de vervoersregio Amsterdam.

[2:22:56] Dat heeft te maken met het aantal inwoners binnen die regio's.

[2:22:59] En in diezelfde verhouding wordt dus ook de bezuiniging verdeeld.

[2:23:04] Dus dan zou je kunnen concluderen 55 procent Rotterdam-Den Haag en 45 procent Amsterdam.

[2:23:13] Dank u wel, meneer De Hoop.

[2:23:15] Ja, voorzitter, dit deel baart mij tot toch wel echt grote zorgen.

[2:23:20] En ik vraag mij steeds vaker af of deze staatssecretaris in staat is om zijn eigen coalitieakkoord uit te voeren, want in zijn akkoord staat elke regio telt.

[2:23:28] Ik heb net ook nog even gekeken.

[2:23:30] Er staat ook de bereikbaarheid van het landelijk gebied wordt verbeterd.

[2:23:33] Ik heb nog niet gezien dat er een euro extra bij is gekomen.

[2:23:36] Ik zie wel dat er alleen al bij de BDU-gelden een verminderend aanbod van 20 procent gaat zijn.

[2:23:42] De tickets 12 procent duurder gaan worden.

[2:23:45] En dan hebben we het nog niet eens over de SOF-gelden.

[2:23:47] Die zijn er ook nog.

[2:23:47] Dit gaat alleen over de BDU.

[2:23:49] Dus mijn vraag aan de staatssecretaris is, heeft hij zelf het gevoel dat hij hiermee het coalitieakkoord nog überhaupt op een goede manier kan uitvoeren?

[2:23:57] En als dat dan niet het gevolg is?

[2:23:58] En hij neemt zelf de woorden desastreus in zijn mond.

[2:24:02] Ja, wat moeten we dan nog extra doen om de staatssecretaris in beweging te krijgen om dit te voorkomen?

[2:24:08] Want anders, ja, het voelt een beetje als we zitten te kijken naar een toeschouwer van iets wat we allemaal desastreus vinden, maar dat er niet ingegrepen wordt.

[2:24:15] En dat vind ik wel steeds ingewikkelder worden.

[2:24:17] Dus graag een reactie van de staatssecretaris.

[2:24:19] De staatssecretaris.

[2:24:21] Ja, voorzitter.

[2:24:23] Kijk, de heer De Hoop die suggereert nu dat ik helemaal niks doe.

[2:24:26] En dat werp ik verder van mij, want dat is gewoon niet waar.

[2:24:28] Mijn ambtenaar en ook ik zelf zijn continu in gesprek aan het kijken wat we kunnen.

[2:24:32] De BDU-korting is in mijn optiek een wezenlijk onderdeel van het totale dilemma waarvoor wij staan.

[2:24:40] En die 110 miljoen euro, daar ben ik me keihard voor aan het maken om die te vinden, om dat terug te draaien.

[2:24:46] Alleen ik ben ook afhankelijk van anderen daarin.

[2:24:49] Dus ik kan niet vooruitlopen op de voorjaarsbesluitvorming en zeggen ik ga het 100% zeker oplossen.

[2:24:54] Maar dit is wel een van de dingen waar ik me heel sterk voor maak.

[2:24:57] Omdat ik ook het gevolg goed voor ogen heb.

[2:24:59] En dat gevolg willen we niet.

[2:25:00] En dat was de reden waarom ik ook het woord desastreus in mijn mond nam.

[2:25:04] Want ik denk dat we alles op alles moeten zetten om dit te voorkomen.

[2:25:13] Heel kort, mijn vraag was of de staatssecretaris zelf het gevoel had dat hij hiermee nog in staat was om het coalitieakkoord uit te voeren.

[2:25:20] Dat was mijn vraag en die is niet mijn antwoord.

[2:25:23] Voorzitter, het coalitieakkoord is van heel veel goede dingen.

[2:25:26] Ook de ledenlijnen uit de Zakslijn, maar ook bijvoorbeeld de Noord-Zuidlijn.

[2:25:29] Ook een discussie die net door de Kamer onderling is gevoerd.

[2:25:34] Met alle respect, maar wij zijn juist aan het kijken, de minister en ik, maar ook binnen het kabinet, welke dingen binnen het hoofdlijnakkoord kunnen wij met elkaar uitvoeren gezien de situatie waar we voor staan.

[2:25:45] De heer Ginwis die maakt keuzes hoe je bijvoorbeeld geld zou kunnen vinden voor bijvoorbeeld de Neder-Zakzenlijn.

[2:25:51] Het voorbeeld van de Noord-Zuidlijn werd genoemd.

[2:25:54] Ook de Noord-Zuidlijn staat genoemd in het hoofdlijnakkoord.

[2:25:57] als een van de drie infrastructuurprojecten.

[2:26:00] In het vleden is daar 1,6 miljard uitgehaald en tegelijkertijd is toen de afspraak gemaakt dat er ook weer deze periode geld teruggaat.

[2:26:06] Dus het zijn allemaal hele lastige dilemma's.

[2:26:09] Maar ik ga niet nu de heginwis volgen en zeggen laat dan de Noord-Zuidlijn maar zitten, want dat heeft ook weer invloed op het project Zuidasdok, ook heel belangrijk.

[2:26:19] Dus alles hangt met elkaar samen, voorzitter.

[2:26:21] Kan ik hem dan nog uitvoeren, het hoofdlijnakkoord?

[2:26:24] Ik doe mijn stinkende best om te kijken welke dingen we nog kunnen uitvoeren.

[2:26:27] binnen de gegeven situatie en de middelen die daarvoor beschikbaar zijn.

[2:26:44] Ik ben nog steeds de nuance zelf.

[2:26:45] Uw laatste interruptie.

[2:26:46] Ik ben blij dat de staatssecretaris dit als zijn missie ziet.

[2:27:10] Financiën heeft ten opzichte van het hoofdlijnakkoord de aanvankelijke ombuiging... die stond gekoppeld aan 10 procent afromen door de spuks af te schaffen... die specifieke uitkeringen over te hevelen naar de gemeentefonds.

[2:27:25] heeft geconcludeerd bij de nadere uitwerking dat dat bedrag eigenlijk te hoog was in het hoofdlijnakkoord.

[2:27:30] En dat is geloof ik met een paar honderd miljoen omlaag gegaan, omdat de grondslag toch niet helemaal goed was gezien aan de formatietafel.

[2:27:37] Waarom is het in die operatie niet gelukt om ook de BDU eigenlijk uit die bezuiniging te halen?

[2:27:43] Omdat daarbij volstrekt evident is dat je niet via administratieve

[2:27:50] besparingen daadwerkelijk 110 miljoen kunnen bezuinigen in die twee metropoolregio's.

[2:27:56] En zit daar nog een kans om financiën mee te krijgen in het afschaden van die grondslag, omdat eigenlijk de BDU daar helemaal niet bij hoort, omdat daar überhaupt de redenering niet klopt van besparen op administratieve lasten.

[2:28:11] Ik ga een beetje tempo maken, want we moeten dit debat om vijf uur afronden en we moeten nog een tweede termijn doen.

[2:28:15] Dus het was uw laatste interruptie, dat klopt.

[2:28:18] Ik wilde graag een tweede termijn op terugkomen.

[2:28:20] Ik moet even een paar dingen verifiëren, zodat ik een goede antwoord kan geven aan de ingenieurs.

[2:28:24] Dan zou ik u willen uitnodigen om uw beantwoording volledig af te maken.

[2:28:29] Dus de blokjes die nog resteren.

[2:28:32] De leden hebben geen interrupties meer over.

[2:28:36] Dus gaat uw gang.

[2:28:39] Dat is helemaal gelijk, voorzitter.

[2:28:40] Ik dacht dat ik mijn laatste mapje al gehad had.

[2:28:42] Maar ik heb inderdaad nog overig.

[2:28:44] Vraag van mevrouw Veldman van de VVD.

[2:28:46] Wat gaat de staatssecretaris doen om de combinaties van vervoersoorten, ROV, doelgroepvervoer, deelmobiliteit, flex vervoer, meer mogelijk te maken?

[2:28:55] Ik heb daar net in mijn inleiding al iets over gezegd.

[2:28:57] Wij proberen regio's die hier maar aan de slag willen te ondersteunen.

[2:29:00] Denk bijvoorbeeld aan Zeeland.

[2:29:02] We laten momenteel ook een brede verkenning uitvoeren

[2:29:05] hoe we de integratie van OV, doelgroep vervoer, flex vervoer en regentaxi tot één publiek mobiliteitssysteem verder kunnen ondersteunen.

[2:29:13] Medio 2025 verwachten we de Kamer hierover te kunnen informeren.

[2:29:18] Dan heb ik nog een tweede vraag, ook van mevrouw Veldman.

[2:29:23] Het ging over de open toegangstreinen, zoals de nachttrein Maastricht-Amsterdam en Zwolle-Amsterdam.

[2:29:33] Ben ik het eigenlijk eens met mevrouw Veldman dat het ongewenst is dat de NS hiertegen bezwaar maakt, was eigenlijk de vraag.

[2:29:38] De nachttreinen zijn denk ik een hele goede aanvulling op de bestaande concessies.

[2:29:43] Ik denk dat het hartstikke mooi nieuws is voor reizigers uit Almere

[2:29:46] en Lelystad dat er onlangs een nieuwe nachttrein van Amsterdam naar Schiphol is gaan rijden.

[2:29:53] Het staat de NS natuurlijk vrij om bezwaar te maken tegen subsidies die de gemeente Almere en Lelystad verstrekken voor die extra nachttrein, maar de NS kan geen bezwaar maken tegen de open toegangtrein zelf.

[2:30:05] Dan de laatste vraag, voorzitter.

[2:30:09] Dat is van de heer Geenwis, ChristenUnie.

[2:30:12] Kan ik het restant Dekking Noord-Zuidlijn inzetten voor de Nederland-Zuidlijn?

[2:30:15] Volgens mij heb ik hier net een antwoord op gegeven, voorzitter.

[2:30:19] Dank u wel.

[2:30:20] Daarmee denk ik dat u uw antwoord heeft gegeven.

[2:30:23] Dank u wel daarvoor.

[2:30:24] Dan zijn we aangekomen bij de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[0:00:00] 1 minuut 20 per fractie.

[2:30:30] Ik zou de interrupties graag willen beperken, zodat we rond een uur of vijf dit debat kunnen afronden.

[2:30:37] Ik heb nog een enkele vraag liggen.

[2:30:38] Als die motie is aangenomen, mijn vraag was...

[2:30:51] Je kunt dat personeel toch wel gewoon gaan inzetten.

[2:30:53] Dat is er.

[2:30:54] Daar kun je gewoon een prioriteit van maken.

[2:30:55] Dus nogmaals de vraag en de vraag aan de toezegging van de minister... om daar wel die teams nu op te gaan inzetten en alles voor te bereiden... zodat zo snel mogelijk het knelpunt echt kan worden aangepakt.

[2:31:05] Op punt van de Nedderzakse lijn nog één concrete vraag... die ik niet direct had gesteld met een interruptie.

[2:31:13] Hoe bekijkt de staatssecretaris de zogenaamde spaarvariant van de regio?

[2:31:17] En tot slot een verduidelijkende vraag.

[2:31:19] Ik kreeg het antwoord op het verschil bij de brief ten aanzien van MRDH en VRA.

[2:31:26] En ik snap de verhouding.

[2:31:28] Die is 58 miljoen, 51 miljoen qua korting BDU.

[2:31:31] Maar de bikkerdeel... Het compensatietarief is juist veel hoger bij de regio Amsterdam geweest, waardoor de MRDH dus inderdaad echt nu al in het negatief eindigt.

[2:31:42] en Amsterdam nog wel een redelijke plus houdt.

[2:31:45] Dus graag nog een reactie op dat punt en of dat ook niet leidt tot een verschil in de aanpak als men toch tot compensatie kan komen, waar wij de staatssecretaris moeten van harte toe aansporen.

[2:31:56] Dank u wel.

[2:31:59] Ik zie de staatssecretaris alle afkortingen ook hebben opgeschreven.

[2:32:03] Dan ga ik nu naar de heer De Hoop.

[2:32:07] Ik heb eigenlijk nog drie korte vragen.

[2:32:09] Allereerst aan de minister nog.

[2:32:12] De minister wil nog niet teveel loslaten over de ministeriële commissie.

[2:32:15] Ik snap ook dat die gesprekken plaatsvinden.

[2:32:17] Maar hij heeft eigenlijk niet echt ingegaan op het onderdeel rekeningrijden.

[2:32:22] En hoe verder dat toch iets met de spits kan doen.

[2:32:24] En ik zou toch graag van de minister horen of dat toch misschien wel bespreekbaar is.

[2:32:28] Ik ken deze minister.

[2:32:29] Dat is voor hem best wel lastig geweest, maar de vorige minister heeft dat wel nadrukkelijk op de agenda gezet.

[2:32:33] Is dat voor hem bespreekbaar?

[2:32:35] Daar zou ik toch graag een helder antwoord op krijgen.

[2:32:38] Dan had ik nog twee andere vragen.

[2:32:40] Die gaan over dat bereikbaarheidsspeel.

[2:32:41] Daar is de minister voor een deel op ingegaan en hij zei dat is in orde.

[2:32:45] Ik heb er toch wel wat meer vraagtekens over als het gaat over de OV, maar ook de fiets bijvoorbeeld.

[2:32:49] Het gaat niet alleen over de auto.

[2:32:50] En ik zou graag van de minister daar nog iets meer over horen en ook hoe die adviezen dan daadwerkelijk verwerkt gaan worden.

[2:32:57] En ik verwacht eigenlijk dat we dan bijvoorbeeld ook voor het commissiedebat meer, dat we daar bijvoorbeeld ook een brief van de minister over krijgen in hoeverre die adviezen worden verwerkt.

[2:33:06] En dat er dan ook meer gekeken wordt, niet alleen naar de auto, maar bijvoorbeeld ook naar het OV en de fiets zou hij dat toe kunnen zeggen.

[2:33:12] Dat was het.

[2:33:14] Mevrouw Veldman.

[2:33:16] Ja, voorzitter.

[2:33:17] Het punt hoeflaken hebben we het net over gehad.

[2:33:19] Komt de minister nog op terug?

[2:33:21] En wat mij betreft gewoon echt het verzoek om de motie uit te voeren en daarvoor het vuur uit de sloffen te lopen.

[2:33:28] Zoals ik zei, ook al moet het anders dan je misschien idealiter zou willen.

[2:33:32] En het tweede is.

[2:33:33] Ik zie heel graag een samenhangend beeld.

[2:33:36] Meerjarig plan voor de opgave van het onderhoud, de planning, realisatie, financiën en risico's.

[2:33:41] en daar komt de minister ook zo nog op terug.

[2:33:43] En tot slot, we hebben het even kort gehad over spitsmeiden en ik ben eigenlijk benieuwd per wanneer, en dat hoeft geen jaar te duren, dat kan sneller, per wanneer deze minister zijn eigen ministerie

[2:33:58] verplicht om niet meer voor tienen op het werk te komen, bijvoorbeeld.

[2:34:03] Dat mag ook half tien zijn.

[2:34:05] Maar ik zou zeggen, geef het goede voorbeeld en gun iedereen ook om bij het ministerie te kijken hoe dat zo mooi kan en graag zo snel mogelijk.

[2:34:17] Ik ben blij met de inzet van de staatssecretaris als het gaat om de Nederzakse lijn.

[2:34:23] Ik hoop dat er echt stapjes gezet worden.

[2:34:25] Ik was niet helemaal tevreden met het

[2:34:33] Elke regio telt en eigenlijk wil je dan ook weten van wat er ook daadwerkelijk geïnvesteerd wordt in allerlei infrastructuren, projecten en zo.

[2:34:41] En het was een prachtig overzicht, maar daar zitten natuurlijk allemaal cijfers in voor onderzoek, verkenning, planuitwerking en realisatie.

[2:34:48] En ik wil heel graag zo'n beeld hebben van wat er nou daadwerkelijk aan infrastructuren, dus in materiële zin, wat er echt geïnvesteerd is in dergelijke

[2:34:58] in de twaalf provincies.

[2:35:00] Ik zou eigenlijk graag een toezegging willen hebben van de minister dat hij diezelfde sessie doet, maar dan alleen de cijfers van de daadwerkelijk geïnvesteerde bedragen in die regio over de laatste vijf jaar.

[2:35:16] Voorzitter, ik dank beide bewindspersonen voor de beantwoording en ook voor hun eerlijkheid.

[2:35:21] En ik steun hun intenties.

[2:35:24] En tegelijkertijd moet ik natuurlijk ook wel zeggen, uiteindelijk kan ik ze niet alleen maar beoordelen op hun intenties, maar ook op hun resultaten.

[2:35:31] En laat dan toch zien, tijdens de voorjaarsnota en daarna, dat dit land niet geregeerd wordt door tabellen, maar door mensen.

[2:35:38] Mensen met een hart voor de regio die daadwerkelijk wat voor elkaar boksen.

[2:35:42] Dus daar moedig ik ze zeer in aan.

[2:35:44] Voorzitter, want ik ben het zeer met de minister eens.

[2:35:45] We hebben structureel gewoon te weinig geld voor onze investeringsuitgaven.

[2:35:49] En daar moeten we, denk ik, in Politiek Den Haag ons aantrekken dat we misschien iets te veel consumptief doen en iets te weinig aan investeringen.

[2:35:58] En dan hoef ik ook niet zoiets impopulairs te zeggen over de Noord-Zuidlijn, want ik ben het helemaal met mevrouw Veldman eens dat die moet worden doorgetrokken met prio.

[2:36:07] Maar binnen de schaarste ben ik nooit beroerd om een keuze te maken.

[2:36:11] Een keuze die sommigen blij maakt en anderen boos.

[2:36:15] Voorzitter, ik heb nog één vervolgvraag over de A2.

[2:36:21] De toezegging van de minister om naar die fasering te kijken en daar hopelijk op terug te komen in de brief in aanloop naar het volgende MIRT-debat.

[2:36:32] Mijn oproep is, betrek alsjeblieft de regio.

[2:36:35] Want ik noemde de Bommelerwaard en de Betuwe.

[2:36:37] Deze regio's zitten helemaal klem tussen twee prachtige rivieren.

[2:36:42] En de mensen kunnen geen kant uit.

[2:36:44] Dus die regio loopt er natuurlijk hartstikke vast.

[2:36:46] Dus betrek alsjeblieft bij het nadenken over fasering ook de regio die je betreft.

[2:36:50] En bijzonder bij de A2 in dat prachtige rivierengebied.

[2:36:53] En tot zover in deze tweede termijn.

[2:36:55] En het twee minuten debat was al aangevraagd.

[2:36:57] Bij deze.

[2:37:02] Dank voor de inbreng in de tweede termijn.

[2:37:04] We gaan nu vijf minuten schorsen.

[2:37:18] Ik had nog één vraag aan de heer Grimwis, want ik ben het heel erg eens met zijn analyse over de verschaling voor het openbaar vervoer, met name ook in de regio.

[2:37:27] Maar wat ik nog een beetje miste in zijn bijdrage was niet alleen de BDU-gelden, maar ook de softgelden, want Grimwis refereerde wel aan die hele 335 miljoen.

[2:37:36] Bij de onderwijsbegroting is daar toen ook discussie over geweest.

[2:37:40] Is de ChristenUnie het met de GroenLinkspartij van Arbeid eens dat we ook voor die softgelden een oplossing moeten vinden, omdat dat ook consequenties heeft voor het openbaar vervoer in de regio?

[2:37:48] Is de focus echt vooral alleen op de BDU-gelden?

[2:37:51] Nee, voorzitter, terecht deze vraag.

[2:37:53] En dank ook voor deze vraag.

[2:37:54] Nee, de ChristenUnie staat op standpunt om voor de hele OV-bezuiniging van 335 miljoen een antwoord te vinden.

[2:38:02] Maar daarbij moet wel gezegd zijn dat de studentaantallen en het gebruik van studenten een objectieve analyse is.

[2:38:10] En die is bevestigd.

[2:38:11] dat er bij de onderwijsbegroting dus geen gebruik gemaakt kon worden van die 75 miljoen die nog op de aanvullende post bij financiën stond voor deze studentaantallen met deze aanvlieggoed.

[2:38:25] Dat is ook een feit.

[2:38:26] Dus als je dit wil oplossen, moet je gewoon structureel via de BDU

[2:38:30] en via de provinciefonds, onze regionaal OV en ook via misschien een andere afspraak met NS, het openbaar voeren Nederland met publiek geld funden, maar niet via de band van studentenaantallen die er niet zijn of die minder gebruik maken van het OV, want dan gaan we proberen een beetje met een kromme stok een rechte slag te slaan.

[2:38:50] Laten we dan gewoon dat echt doen via de

[2:38:52] primaire route voor OV.

[2:38:54] En die is via bijvoorbeeld de BDU.

[2:38:56] En daar sta ik aan de zij van collega De Hoop.

[2:38:59] En wat mij betreft gaan we inderdaad ons inspannen om de volledig 335 miljoen weer bij het OV te krijgen.

[2:39:05] Want ik heb ons land niet over voor minder buslijnen en hogere treinkaartjes en buskaartprijzen.

[2:39:09] Dank u wel.

[2:39:12] Ook nog een vraag aan de heer Grimwis.

[2:39:14] We hadden het net al even over de Noord-Zuidlijn.

[2:39:17] En ik ben gewoon even benieuwd.

[2:39:18] De heer Grimwis geeft daar iets over aan.

[2:39:21] Misschien daar verder wat budget weghalen.

[2:39:23] Maar ik ben even benieuwd of de heer Grimwis ervan op de hoogte is dat de hele regio daar aan cofinanciering ook 1,4 miljard heeft opgehoest en dat het klaar ligt.

[2:39:32] Dat is toch ook wel iets waar je rekening mee moet houden en wat je moet waarderen volgens mij.

[2:39:37] En naar de toekomst toe dus ook daar rekening mee moet houden.

[2:39:40] Ik heb het zelf ook van me afgeroepen door te zeggen... we hebben 17 gepauseerde projecten.

[2:39:49] In één gepauseerd project zit volgens mij nu nog een sloot geld.

[2:39:52] Dat is de Noord-Zuidlijn, namelijk 800 miljoen.

[2:39:55] Dus betrek die in de afweging en kijk of je daarmee de Nederzakse lijn... de middenverkenning kan starten.

[2:40:03] Neem niet weg dat mijn primaire inzet gewoon is...

[2:40:12] Je moet eigenlijk rekening houden met de hele context.

[2:40:16] Dat ben ik graag met mevrouw Veldman eens.

[2:40:19] Ik doe ze natuurlijk tekort door daar geld weg te halen.

[2:40:26] Minister Harbers, natuurlijk door de 1,6 miljard uitleg te halen, ook gedaan.

[2:40:31] Ik ga u beknotten, want het zijn een beetje dezelfde antwoorden.

[2:40:35] Volgens mij is uw uitleg helder.

[2:40:37] Ik heb het nu een paar keer gehoord, dus we gaan schorsen om de beantwoording klaar te maken.

[2:40:43] Vijf minuutjes en dan gaan we dit debat afronden.

[2:40:47] Ik schors het debat.

[2:49:16] Ik heropen dit commissiedebat strategische keuzes en bereikbaarheid.

[2:49:21] We hebben zojuist de tweede termijn aan de kant van de Kamer afgerond.

[2:49:25] We hebben even kort geschorst zodat de leden van het kabinet zich konden voorbereiden op de beantwoording in de tweede termijn.

[2:49:31] Er stonden nog twee taal vragen open voor de tweede termijn.

[2:49:38] Ik zou de minister willen vragen om alle antwoorden in één keer te geven.

[2:49:42] En dan kijken we of alles beantwoord is.

[2:49:47] Ik ga mijn best doen.

[2:49:49] Ik begin met de heer De Hoop.

[2:49:50] Hij vroeg naar de OV en fiets in het bereikbaarheidspeil.

[2:49:56] Er is een nulmeting gedaan voor alle modaliteiten.

[2:50:00] De bereikbaarheid per OV en fiets is...

[2:50:06] minder goed per auto in niet-stedelijke gebieden.

[2:50:11] Dat snappen we.

[2:50:17] We gaan per regio analyses maken.

[2:50:26] Wanneer gaan we dat naar de Kamer sturen?

[2:50:30] In het najaar komt dat naar uw Kamer toe.

[2:50:34] Het plan van aanpak komt naar uw Kamer toe in het najaar.

[2:50:38] Dus dan kunnen we erop rekenen dat we voor het MIR-debat die brief krijgen?

[2:50:42] Het najaar is niet voor het MIR-debat.

[2:50:48] Het najaar begint niet in juli, dus dat zal lastig zijn, denk ik.

[2:50:52] We zullen hem noteren als het najaar, want er komt daarna altijd nog weer een noodoverleg op MIRT.

[2:50:57] Dus voor die tijd gaan we ervan uit dat het er is.

[2:51:03] Het meerjarenplan instandhouding.

[2:51:05] Mevrouw Veldman vraagt daar natuurlijk naar.

[2:51:07] Zorgen dat je weet wat er te doen staat in de komende jaren.

[2:51:10] Ik begrijp die vraag heel goed.

[2:51:13] Rijkswaterstaat werkt ook continu aan die instandhoudingsopgave en we maken daar een meerjarige programmering voor.

[2:51:21] De opgave is wel groter dan het budget en de maakcapaciteit, zeg ik daarbij.

[2:51:26] Vandaar dat er steeds moet gekeken worden wat gaan we eerst doen en wat gaan we daarna doen.

[2:51:30] Dus dat zit wel heel veel spanning op.

[2:51:32] Voor de zomer zal ik u informeren over de meerjarige opgave.

[2:51:36] En aanvullend zou ik zelfs een aanbod kunnen doen aan de commissie om een technische briefing te geven over hoe we hiermee omgaan.

[2:51:43] Dus ja, dat is het plan zoals mevrouw Veldman daarom vraagt.

[2:51:51] Dan...

[2:51:54] hoeveelhaken.

[2:51:56] We zijn daarmee aan de slag.

[2:51:57] Er zijn verschillende onderzoeken gestart om te kijken wat wel kan.

[2:52:00] Het was van belang gezien de kosten of er een oplossing mogelijk is waarbij zo min mogelijk kunstwerk wordt aangepakt, want dat zijn de dure werkzaamheden.

[2:52:11] Daarbij was het belangrijk dat de doorstroming verbeterde natuurlijk.

[2:52:16] De onderzoeken zijn bijna gereed en worden nu afgestemd met de regionale partijen.

[2:52:27] De A27-EMNES is een verkenning die we nu starten, maar dat gaat om maar een vijfde van het budget wat voor hoeveelhaken nodig is.

[2:52:35] Vandaar dat we niet denken dat dit een oplossing zou kunnen zijn.

[2:52:40] We kunnen die twee niet eenvoudiger omdraaien en zeggen laten we bij hoeveelhaken beginnen, want dat komt qua budget gewoon absoluut niet overheen.

[2:52:47] Dus vandaar dat we dat niet kunnen doen.

[2:52:53] of wij het goede voorbeeld willen geven als ministerie om dat spitsmijden te doen, bijvoorbeeld begin pas te vergaderen na tien uur.

[2:53:04] Ik denk eerlijk gezegd dat, in ieder geval mijn ministerie, ik denk ook andere ministeries wel het goede voorbeeld geven.

[2:53:11] een echte plicht van u zult slechts om tien uur beginnen, vind ik toch niet werkbaar.

[2:53:15] Want er zijn natuurlijk altijd situaties, als in ieder bedrijf zo, dat je gewoon onder druk of tijd nodig hebt en dat je wel een vergadering eerder kan plannen.

[2:53:25] Alleen dat kan ook per Webex of Teams of zo'n online vergadering.

[2:53:29] En eigenlijk wordt dat heel veel gedaan in het ministerie.

[2:53:32] Dus ik zie dat dat wel heel veel oplevert.

[2:53:35] Ik denk dat ik in een vergadering met tien ambtenaren... dat ongeveer de helft thuis zit zo'n beetje.

[2:53:41] Kijk, dat zijn wel voorbeelden dat het kan.

[2:53:44] En op die manier kun je dus toch om negen uur beginnen of nog vroeger... zonder dat je in die spits gaat staan.

[2:53:51] Dus ik vind dat we wel het goede voorbeeld geven, eerlijk gezegd.

[2:53:54] Dus ik zou niet met een plicht willen werken.

[2:53:57] Mevrouw Veldman, u had nog een vraag.

[2:54:00] Ja, ik wil natuurlijk niet dat mensen pas om tien uur überhaupt beginnen met werken.

[2:54:05] Maar dat leek me wel logisch.

[2:54:08] Er is volgens mij heel veel werk aan de winkel als we het over bereikbaarheid hebben.

[2:54:14] Dat klopt.

[2:54:15] En als je later begint, moet je ook later klaar zijn.

[2:54:18] Je moet ook je werk af kunnen maken.

[2:54:20] Het is niet zo dat we later beginnen en vroeger naar huis gaan en denken dat het wel goed is.

[2:54:25] Ik hoor veel blije mensen nu.

[2:54:26] Maar het is echt zo dat het veel oplevert.

[2:54:28] Het aanleggen van nieuwe wegen, wat al moeizaam verloopt met budget en stikstof.

[2:54:41] Het is natuurlijk zo dat dit echt snel zodaan de dijk zet.

[2:54:45] En daarom heb ik me er zo voor ingezet om dit voor mekaar te krijgen.

[2:54:49] En we geven dus het goede voorbeeld.

[2:54:50] Dan betrekken regio bij de A2.

[2:54:55] Ja, we zijn in gesprek met de regio over de A2.

[2:54:58] Er is een rijksbijdrage van 50 miljoen voor mitigerende maatregelen.

[2:55:04] Daarnaast kunnen regio's vaste voorstellen doen voor kleinere maatregelen.

[2:55:08] Het totaalbudget landelijk is 250 miljoen.

[2:55:13] Opknippen A2 is lastig, omdat de bruggen het knelpunt zijn.

[2:55:16] en die zullen in één keer moeten worden aangepakt.

[2:55:19] En dan had ik ook nog een vraag over het rekeningrijden van de heer De Hoop.

[2:55:24] Kijk, rekeningrijden op zich, het ging om die stikstofcommissie.

[2:55:28] Ik heb dit gesprek ook in die commissie gevoerd.

[2:55:29] Rekeningrijden op zich is een systeem.

[2:55:31] Dat zegt nog niets over hoe vaak je de auto gebruikt, want dat hangt ook van de tarieven af.

[2:55:36] Het is inderdaad zo, als je die tarieven maar ver genoeg opschroeft, dat om een gegeven moment mensen de auto zullen laten staan.

[2:55:42] Het zijn gedwongen door hun financiën.

[2:55:44] En dan kun je afvragen, zijn de sociale gevolgen wel acceptabel?

[2:55:49] Want als je met je financiën een schaarste gaat verdelen, dan zijn het de armere mensen die als eerste moeten afhaken.

[2:55:57] Ik vind dat zelf niet sociaal.

[2:55:59] Dat zeg ik als eerste aan de woordvoerder van de PvdA.

[2:56:02] Daarbij is het systeemrekening rijden, als je echt per tijd en plaats een systeem wilt.

[2:56:08] Dat is nog nergens ter wereld zo gedaan.

[2:56:10] Dan moet je dus iedere auto volgen.

[2:56:14] Dan moet je een enorme administratie... Het is technisch...

[2:56:18] in mijn ogen onmogelijk om dat goed te doen.

[2:56:21] Daarom heeft de vorige regering ook gehad over we gaan gewoon een kilometer opgave doen.

[2:56:25] Maar ja, dan ben je niet van de tijd afhankelijk en krijg je ook allerlei hele rare effecten met buitenland reizen.

[2:56:34] Ook een heel oneerlijk systeem.

[2:56:35] Dus ik ben bang en ik geloof dus absoluut niet in het rekeningrijden als oplossing, zowel niet voor stikstof,

[2:56:41] De theorie begrijp ik wel.

[2:56:43] Als je dat zou kunnen doen, dan zou je kunnen zeggen... mensen met weinig geld, dwingen we de auto uit.

[2:56:48] Ik vind het zelf niet acceptabel, ook niet naar mensen... die gewoon voor hun werk op tijd ergens moeten zijn.

[2:56:54] Dus daar ben ik totaal niet enthousiast over het rekeningrijden.

[2:57:01] U heeft al uw vragen gehad.

[2:57:02] Nee, ik heb hier nog één.

[2:57:05] Een nieuw overzicht van investeringen per regio, vraagt de heer Pierik.

[2:57:12] Informatie die de Kamer heeft, is op basis van het merkboek.

[2:57:15] Nieuw onderzoek heeft volgens mijn ambtenaren geen meerwaarde.

[2:57:19] Het kost ook ambtelijke capaciteit.

[2:57:21] Dus aan deze kant van de tafel wordt gedacht, ja, wat levert dit nu op?

[2:57:26] Ik begrijp natuurlijk de wens om te kijken per regio, wat is er de afgelopen vijf jaar geïnvesteerd?

[2:57:31] Ik ga nog even kijken.

[2:57:32] Is er echt zoveel werk om dat te doen?

[2:57:34] Een overzichtje maken per regio de afgelopen vijf jaar?

[2:57:36] En dan kunnen we het toch naar de Kamer sturen.

[2:57:43] Ik wil kijken op wat we kunnen doen.

[2:57:45] Het is heel simpel.

[2:57:46] We gaan per provincie kijken wat er de afgelopen vijf jaar is geïnvesteerd.

[2:57:51] Ik denk dat het weinig oplevert.

[2:57:52] Wel, verschillen levert het op.

[2:57:54] Maar je kan ook kijken naar tien jaar of twintig jaar.

[2:57:57] Maar goed, ik wil best kijken of we even een overzichtje kunnen maken.

[2:58:02] Ik kijk even naar de leden of er vragen niet beantwoord zijn.

[2:58:05] Ik wil dit debat gaan afronden.

[2:58:07] Dus we gaan niet verder debatteren.

[2:58:08] Dat kan in een twee minuten debat.

[2:58:09] Ik kijk even of alle vragen beantwoord zijn.

[2:58:13] Ik vroeg heel concreet waarom het personeelsteam niet gezet kan worden op hoeveel laken.

[2:58:27] De staatssecretaris zou in tweede termijn nog op iets terugkomen.

[2:58:29] Ik dacht de minister ook.

[2:58:30] Dat heeft hij gedaan.

[2:58:34] De discussie over alternatieven voor rekeningrijden zal ik nu niet aanvangen.

[2:58:38] Maar er is meer over te zeggen dan alleen maar een platte heffing.

[2:58:41] De heer De Hoop wilde dat volgens mij ook zeggen, maar dat is een politiek statement.

[2:58:45] Dank u wel.

[2:58:48] De minister.

[2:58:50] Ja, over het rekeningrijden.

[2:58:51] Ik denk dat er heel veel ogen gewisseld is.

[2:58:54] Dit kabinet gaat het niet doen.

[2:58:58] Er is ook een motie aangenomen in de Kamer tegen het rekeningrijden.

[2:59:00] Het staat ook niet in het hoofdlijnakkoord.

[2:59:03] Ik vind het altijd een hele leuke discussie, dus ik ga hem graag aan, dat weet u. En ik zal te vuur en te zwaard u proberen te overtuigen dat het een slecht idee is.

[2:59:13] Maar ik begrijp uw wens.

[2:59:14] Dus ik denk dat het voor nu niet zoveel zin heeft om deze discussie te voeren.

[2:59:18] Wij gaan het in ieder geval niet doen.

[2:59:20] En dan had ik nog een vraag over de personele bezetting.

[2:59:24] Kijk, Rijkswaterstaat zit toch met ook beperkingen als het gaat om inzet.

[2:59:30] En daarom lijkt het me niet zinvol om een project dat we niet kunnen starten, om daar nu personele inzet op te plegen.

[2:59:36] Want dat gaat ten koste van andere projecten.

[2:59:38] En ik denk dat dat niet verstandig is.

[2:59:40] Dank u wel.

[2:59:41] De staatssecretaris.

[2:59:43] Dank, voorzitter.

[2:59:43] Ik heb twee nieuwe vragen en één openstaande vraag.

[2:59:47] Nieuwe vragen waren van de heer Van Dijk van NEC.

[2:59:49] Hoe kijk ik naar de spa-variant die door de regen wordt genoemd?

[2:59:55] U heeft van mij een brief gekregen.

[2:59:56] Daar stonden ook een aantal opties in van eind vorig jaar.

[2:59:59] En als u in de brief goed had gekeken, dan was één van de opties, ik meen 2B of C, die ging over een spa-variant.

[3:00:07] Dus ook dat is één van de denkrichtingen die toen al is meegenomen en die nog steeds wat mij betreft actueel is.

[3:00:14] Ja, goed, dat is volgens mij een duidelijke antwoord.

[3:00:18] Tweede vraag van de heer Van Dijk van NRC.

[3:00:20] Hoe zit het precies met de verdeling van de bikkermiddelen richting MRDH en VRA, ook met de BDU-korting?

[3:00:28] Ik kom daar schriftelijk op terug.

[3:00:29] En de reden waarom is dat ik een hele leuke tabel heb, maar die ga ik nu echt niet uitleggen aan u, want dat gaat heel veel vragen opleveren.

[3:00:36] Dus ik kom daar schriftelijk op terug.

[3:00:38] En we hebben op 15 mei een nieuw debat CDS-Boor.

[3:00:41] Dus dan kunt u eventueel daar vragen over stellen.

[3:00:43] Maar ik kom er schriftelijk op terug, voorzitter.

[3:00:48] En dan de laatste vraag.

[3:00:50] Dat was eentje van de ChristenUnie waar ik op terug zou komen.

[3:00:52] Over die grondslag maatregelen van de SPUX.

[3:00:54] Waarom is die niet gecoördiceerd voor de BDU?

[3:00:56] Uiteraard heb ik dat natuurlijk met Financiën besproken en ook direct aangekaart.

[3:01:01] Vraag me niet waarom, maar om technische redenen is dit niet gehonoreerd.

[3:01:06] Daarmee is het wat mij betreft een politiek vraagstuk geworden.

[3:01:10] Dat opnieuw wordt meegenomen bij de voorjaarsnota.

[3:01:13] Dat heb ik ook aangekaart bij de minister van Financiën.

[3:01:18] Dank u wel.

[3:01:18] Alle vragen beantwoord.

[3:01:20] Dan gaan we de tweede termijn aan de kant van de kabinet beëindigen.

[3:01:25] Dank voor de beantwoording.

[3:01:27] Dan hebben we alleen nog wat administraties te doen.

[3:01:29] Dat zijn de toezeggingen.

[3:01:35] En het zijn er niet veel, maar het zijn er wel zeven zoals je ziet staan.

[3:01:37] Dus we gaan ze even checken.

[3:01:39] Maar allereerst wil ik even noemen dat het lid Grinwis van de ChristenUnie mede namens het CDA een twee minuten debat aanvraagt.

[3:01:47] Ik weet niet of dat zo werkt, maar ik vond het wel leuk om te zeggen.

[3:01:49] Hier staat het lid Grinwis van de ChristenUnie vraagt een twee minuten debat aan.

[3:01:53] Dus mevrouw Vedder als eerste spreker begrijp ik.

[3:01:57] Voorzitter, als ik geen motie idee heb, dan gooi ik mevrouw Vedder voor de bus.

[3:02:03] Heel goed.

[3:02:04] Dan de toezeggingen.

[3:02:05] De minister en staatssecretaris zeggen aan de rapporteur woningbouw en mobiliteit toe, de Kamer in de midbrief voor het volgende commissiedebat meert, het is woensdag 2 juli, te informeren over de nieuwe criteria en geactualiseerde afwegingskades voor de extra 2,5 miljard ontsluiting nieuwe woningbouw.

[3:02:19] Dat is een toezegging aan de rapporteur woningbouw en mobiliteit, mevrouw Veldman.

[3:02:24] Nummer twee, de minister zal de Kamer voor de zomer schriftelijk informeren over de stand van zaken van het gepauzeerde MERT-project Knoop het Hoevelaken, meerdere leden,

[3:02:32] De minister zal de Kamer voor het commissiedebat meer informeren over de standgezaken van de gepauseerde meerdprojecten en daarbij inraad op de mogelijkheden tot het fauseren of opknippen van projecten van meerdere leden.

[3:02:44] Vierde minister en staatssecretaris zullen de Kamer voor de zomer de evaluatie van de campagne spitsvrij toesturen.

[3:02:49] Dat is een toezegging aan het lid Ol van Dijk van NSC.

[3:02:52] Nummer vijf, de Kamer ontvangt in het najaar het plan van aanpak voor de regionale analyses met betrekking tot het bereikbaarheidspeil.

[3:02:59] Een toezegging aan de heer De Hoop van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[3:03:05] Zes, de Kamer zou van de minister een overzicht ontvangen van het daadwerkelijk geïnvesteerde bedrag per regio.

[3:03:09] Dat is een toezegging net aan het... Per provincie ging het gewoon.

[3:03:13] Per provincie.

[3:03:14] Dan zullen we dat aanpassen.

[3:03:16] Is dat nog per regio?

[3:03:17] Dat is toegezegd aan de heer Pierik.

[3:03:19] En de vraag is alleen welke termijn we daar aan kunnen hangen.

[3:03:28] Ook voor het meerdebat op 2 juli.

[3:03:32] De laatste toezegging.

[3:03:33] De staatssecretaris zal voor het commissiedebat Spoor nader ingaan op de BWU.

[3:03:40] Dat is het tabelletje?

[3:03:42] Dat is een brief met een uitleg over de tabel.

[3:03:45] Streef is voor het meireces.

[3:03:47] Anders doe ik het in de verzamelbrief voorafgaand aan het CDS Spoor van 15 mei.

[3:03:51] Maar streef is voor het meireces.

[3:03:55] Ja, dat is een toezegging aan de heer Olvendijk.

[3:03:57] Ja, voor het meireces.

[3:03:59] We noteren het.

[3:04:01] Ja, dan hebben we alle toezeggingen gehad.

[3:04:03] Dan zijn we het einde gekomen van dit commissiedebat, satirische keuzes, bereikbaarheid.

[3:04:08] Ik dank in ieder geval de minister en de staatssecretaris en de ambtelijke ondersteuning voor de aanwezigheid en beantwoorden van de vragen.

[3:04:14] Uiteraard ook alle belanghebbenden en belangstellenden op de publieke tribune, ook de mensen die het op afstand hebben gevolgd.

[3:04:21] Dank aan de leden voor het debat.

[3:04:24] En als laatste dank aan de ondersteuning voor de mogelijkheid om dit debat überhaupt te kunnen voeren.

[3:04:29] Hartelijk dank.

[3:04:31] Ik sluit de vergadering.