Circulaire economie

[0:00:01] Goedemorgen.

[0:00:04] Het is op mijn klokje tien uur.

[0:00:08] Dus ik stel voor dat wij gaan beginnen met het commissiedebat circulaire economie.

[0:00:14] Ik begrijp dat het op de tribune heel gezellig is.

[0:00:16] Ik stond ook verbaasd van de hoeveelheid belangstelling.

[0:00:18] Dus ja, maar fijn dat er zoveel mensen zijn voor dit heel belangrijke debat.

[0:00:22] Dus eerst plaats een hartelijk welkom naar al die mensen op de tribune, maar uiteraard ook naar alle collega's die het woord gaan voeren vanuit de fracties.

[0:00:30] De heer Mamenga, de heer Kostiets, de heer Boutkamp, mevrouw Wingelaar, de heer Buissen.

[0:00:35] Kijk, en zelfs er is aanwezig mevrouw Koekoek.

[0:00:38] Van harte welkom.

[0:00:42] Ja, als partij met twee zetels moet je echt scherpe keuzes maken en veel waardering daarvoor.

[0:00:48] Ook de heer Gabriels vanuit GroenLinks, PvdA, is aanwezig en uiteraard ook onze staatssecretaris, de heer Janssen, met ondersteuning.

[0:00:55] We gaan er elkaar een mooi debat van maken vanochtend, hoop ik.

[0:00:59] Maximaal vijf minuten spreektijd en vier interrupties Pepzo.

[0:01:05] in de eerste instantie, en als dat goed gaat, straks ook richting de staatssecretaris.

[0:01:09] Dus ik zou willen voorstellen dat de eerste spreker, de heer Bamenga, gaat beginnen met zijn termijn.

[0:01:14] En nu is het woord.

[0:01:16] Dank u wel, voorzitter.

[0:01:18] Twee weken geleden sprak ik Bo, een jonge ondernemer die de winkel Used Products is begonnen, bij mij om de hoek in Eindhoven.

[0:01:25] Deze kersverse ondernemer, vader van drie kinderen, koopt en verkoopt gebruikte spullen.

[0:01:30] Toen ik hem vroeg waarom hij deze winkel is begonnen, vertelde Bo mij dat hij zich ervan bewust is

[0:01:35] dat produceren en consumeren niet oneindig kan doorgaan.

[0:01:38] Met het oog op de toekomst wil hij daarom klimaatneutraal ondernemen en zo bijdragen aan een betere wereld voor hem, zijn kinderen, voor iedereen.

[0:01:47] Het verhaal, de visie en de passie van Beau maakten mij enthousiast.

[0:01:51] Ik vond het inspirerend om te zien dat hij en zoveel anderen het ondernemerschap combineren met duurzaamheid.

[0:01:59] Volgens mij is dit de kern van wat we vandaag met elkaar bespreken.

[0:02:03] Namelijk wat voor samenleving willen wij met elkaar creëren voor onszelf en voor toekomstige generaties en welk economisch systeem past daarbij.

[0:02:11] Wat DSS betreft is een economisch systeem dat gebaseerd is op plunderen van grondstoffen, uitbuit van mensen, overproductie en overconsumptie doodlopend.

[0:02:21] Deze wegwerpeconomie heeft geen toekomst.

[0:02:25] Door de geopolitieke spanning en de jacht op grondstoffen wordt het belang van circulaire economie en hergebruik van grondstoffen steeds belangrijker.

[0:02:33] Als het aan ons ligt, dan ligt de focus op onze economie daarom op behoud, hergebruik en eerlijke verdeling van schaarse middelen.

[0:02:41] En daar waar dit systeem tot schade heeft geleid, zetten we in op herstel.

[0:02:47] Want dat is duurzaam.

[0:02:48] Voor D66 is circulaire economie de toekomst.

[0:02:51] Bedrijven en ondernemers die daar een steentje aan willen bijdragen, verdienen daarom onze steun.

[0:02:58] Maar voorzitter, industrieën die vervuilen, die moeten wij aanpakken.

[0:03:01] De ultra-fast fashion-industrie

[0:03:03] is zo'n industrie.

[0:03:04] Producenten zoals Shein en Temu dumpen niet duurzame producten in onze economie.

[0:03:10] Ze jagen overproductie en overconsumptie aan.

[0:03:13] Ze brengen kleding in onze markt die zo slecht is van kwaliteit dat recyclebedrijven aangeven dat de stoffen lastig te hergebruiken zijn en dus op de afvalstapel belanden.

[0:03:24] De arbeidsomstandigheden waarin deze kleding worden gemaakt zijn zo schrijnend dat ze vergelijkbaar zijn met moderne slavernij.

[0:03:31] En deze kleding is zo vervuilend

[0:03:33] dat onze kinderen ze eigenlijk niet zouden mogen dragen, omdat er zoveel giftige stoffen in zitten.

[0:03:39] Deze industrie biedt kleding zo goedkoop aan, omdat de rest van de rekening wordt betaald door het milieu, welzijn van de medewerkers en onze gezondheid.

[0:03:49] Daarom de volgende vragen.

[0:03:51] Hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen een wet die ultra-fast fashion aanpakt?

[0:03:56] En hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat kinderen worden beschermd tegen reclames van ultra-fast fashion?

[0:04:02] Wat doet de staatssecretaris nu de UPV textiel onvoldoende de problemen oplost van de groeiende afvalstapel?

[0:04:10] Die afvalstapel is al te groot.

[0:04:11] Hij wordt steeds groter.

[0:04:13] Niet alleen omdat er steeds meer mensen zijn, maar ook omdat er per persoon meer afval gecreëerd wordt.

[0:04:19] Vorige week was ik op bezoek bij afvalverwerker HWC in Dordrecht.

[0:04:23] Je zou denken dat ze blij zijn met meer afval, maar hun boodschap was duidelijk.

[0:04:27] Zorg voor minder afval.

[0:04:29] Kan de staatssecretaris toezeggen te investeren in een landelijke campagne om bewustwording rond afval te vergroten?

[0:04:36] En als we dan toch afval creëren, dan is het belangrijk dat bedrijven zoals HWC veilig hun werk kunnen doen.

[0:04:43] Want we zien bijvoorbeeld bij afval van veeps en lachgas dat dit uitdaging met zich meebrengt.

[0:04:48] Grotere lachgassilinders komen in het afval terecht en veroorzaken enorme explosies.

[0:04:54] Welke stappen neemt de staatssecretaris om de uitdagingen

[0:04:57] van lachgascilinders in het afval tegen te gaan?

[0:04:59] En kan de staatssecretaris toezeggen om staatsgeld op veeps te heffen om te zorgen voor minder explosies en zodat we tegelijkertijd de hergebruikbare grondstoffen in veepbatterijen kunnen mijnen?

[0:05:11] Voorzitter, als laatste thema wil ik het hebben over plasticheffing uit het coalitieakkoord.

[0:05:17] Het kan niet zo zijn dat de rekening van deze heffing aan de consument wordt doorberekend.

[0:05:21] Consumenten hebben vaak geen keus om een niet-plastic product te kopen, bijvoorbeeld een etensverpakking.

[0:05:27] Dus kan de staatssecretaris toezeggen dat de plasticheffing bij plasticproducenten komt te liggen en niet bij consumenten.

[0:05:33] En ook niet via afvalstofheffing wordt opgehaald.

[0:05:37] Tot slot, de circulaire plastictafel.

[0:05:40] Daarin wordt gewerkt aan een circulair plasticmarkt.

[0:05:43] En dat mag ook wel.

[0:05:44] Want de ene na de andere plasticrecycler valt om.

[0:05:47] Dan is het toch vreemd dat er vooral industriepartijen zijn aangestoven.

[0:05:52] Om te zorgen dat het bij de tafel niet gedomineerd wordt door hen en dat het publiekbelang centraal komt te staan, vraag ik aan de staatssecretaris of de staatssecretaris de regie over de circulaire plassingtafel naar zich toe wil trekken.

[0:06:04] Duidelijke deadlines wil stellen, namelijk eind juli, en te zorgen dat de maatschappelijke organisaties met relevante kennis ook aanschuiven en een sterke stem hebben.

[0:06:12] Dank u wel.

[0:06:16] Dank u wel.

[0:06:17] Dat was keurig binnen de tijd.

[0:06:19] Dus dat is een mooi voorbeeld voor de volgende sprekers.

[0:06:22] Ik kijk even rond.

[0:06:22] De heer Buijs heeft een interruptie.

[0:06:24] Gaat u gang.

[0:06:26] Dank u wel, voorzitter.

[0:06:27] Ik heb een vraag aan de heer Bamenga wat betreft de circular plastics tafel en de aanwezigheid van maatschappelijke organisaties.

[0:06:37] Zo hebben we bewust niet ingestoken destijds, omdat het probleem komt ook echt nu te liggen bij de bedrijven in de keten en die hebben belang erbij om nu allereerst aan tafel te gaan met het ministerie om tot afspraken te komen.

[0:06:51] Dat was de strekking van de motie.

[0:06:53] Kan de heer Bamenga nogmaals toelichten waarom maatschappelijke organisaties die niet direct de pijn voelen, die de ketenpartijen wel voelen, dan toch aan tafel zouden moeten?

[0:07:04] Wat ik net al zei, ik denk dat het publiekbelang daarin gediend zou moeten worden en dat er gewoon wat meer balans zou moeten komen.

[0:07:11] Dus dat u zorgt dat allerlei typebelangenorganisaties erbij betrokken zijn en niet één bepaald type.

[0:07:20] Ik zie dat de heer Buissen tevreden is met uw antwoord, of op z'n minst dan niet nog een interruptie aan verspeelt.

[0:07:24] Dan kijk ik even rond.

[0:07:25] Verder geen interrupties.

[0:07:26] Dan gaan we door naar de Dit Kost Iets.

[0:07:28] Uw vijf minuten.

[0:07:34] Voorzitter, terwijl de wereld vecht om schaarse grondstoffen verspilt Nederland ze en laat ze verdwijnen in afvalovens.

[0:07:41] Dit zorgt niet alleen voor gigantische schade aan klimaat, gezondheid en natuur, maar het is ook niet lang vol te houden.

[0:07:47] Eerst worden we helemaal afhankelijk van allerlei verre landen en regimes voor onder andere onze producten en bouw.

[0:07:53] Dat is wel duur en een bedreiging voor onze veiligheid, maar op een gegeven moment is de koek helemaal op.

[0:08:00] Dan is niets meer haalbaar en betaalbaar.

[0:08:04] Die situatie kunnen we alleen voorkomen als we inzetten op circulaire economie.

[0:08:07] Een economie waarin kwaliteit en vakmanschap weer centraal staan.

[0:08:11] Waarin afval niet bestaat.

[0:08:13] Waarin we geen troep verkopen, maar kwaliteit.

[0:08:17] Waarin je langer geniet van je favoriete spullen en die je dan, als het nodig is, makkelijk en goedkoop om de hoek kan laten repareren.

[0:08:26] Hoe langer je wacht met overgaan naar circulaire economie, hoe duurder alles wordt.

[0:08:30] Inzetten op circulaire economie betekent dus juist kiezen voor haalbaarheid en betaalbaarheid.

[0:08:35] Dat is waar alle experts en zelfs banken op wijzen.

[0:08:38] Het PBL laat zien dat we bij lange na onze afspraken voor circulaire economie niet halen en noemt dit een crisis in slow motion.

[0:08:45] De staatssecretaris moet dus doorpakken met extra stappen.

[0:08:48] In Europa is er ook enthousiasme om dit te doen.

[0:08:51] Bedrijven hebben de staatssecretaris opgeroepen om te gaan normeren en beprijzen, omdat alleen stimuleren onvoldoende werkt.

[0:08:57] De Kamer wil ook stappen.

[0:08:59] De draagvlak is er dus.

[0:09:01] Het wachten is op de staatssecretaris.

[0:09:03] Maar deze staatssecretaris heeft het laten gebeuren dat zijn budget voor schikkele economie wordt gehalveerd.

[0:09:08] En dat budget was al bijna niets.

[0:09:10] Om het in perspectief te zetten, bij verpakt ligt al zeker drie keer meer geld op de plank te wachten door niet geïncasseerd statiegeld.

[0:09:17] Erkent de staatssecretaris dat de overgang naar een circulaire economie van belang is voor onze strategische autonomie, veiligheid en uiteindelijk betaalbaarheid?

[0:09:24] Erkent hij dat het dan echt niet kan dat je voor zoiets relatief gezien slechts een wat wisselgeld reserveert?

[0:09:31] Kan hij toezeggen dat hij zich gaat inzetten om meer geld te krijgen voor circulaire economie?

[0:09:36] Dan over fast fashion.

[0:09:37] Ik sta het maar bij het betogen van de collega Bemenga.

[0:09:39] De staatssecretaris is bezig met allerlei onderzoeken, maar die oude politiek moeten we echt vanaf.

[0:09:45] Dit moet met spoed worden aangepakt.

[0:09:47] Ik vraag de staatssecretaris, laat zien dat je het een beetje leuk vindt wat je doet.

[0:09:51] In plaats van in te kakken en terug te vallen in oude politiek van vooruit schuiven, onderzoeken en niets, niets leveren.

[0:09:57] Ga deze staatssecretaris eindelijk wel leveren en lef in beleid tonen.

[0:10:01] Kom op.

[0:10:02] Nederland wil het.

[0:10:04] Het wordt hem makkelijk gemaakt, want er liggen ondertussen ook al heel veel studies met mooie adviezen.

[0:10:08] Verkenning, maatregelen, vermindering, productie en consumptie, textiel, onderzoek, prikkels, die consumentengedrag beïnvloeden.

[0:10:14] Veel van deze maatregelen overlappen met de fast fashion wet die ze in Frankrijk aan het invoeren zijn.

[0:10:20] Kan de staatssecretaris toezeggen die aanbevelingen uit de drie onderzoeken die ik noemde, over te nemen in het nieuwe programma voor de cyclie-economie?

[0:10:30] waaronder een circulaire bijdrage voor een stimuleringsvoer, circulaire textiel via UPV en het verbod op reclame op ultra-fast fashion.

[0:10:38] Onderzoek bevestigt namelijk dat zo'n verbod ongelooflijk goed werkt.

[0:10:44] Nu worden mensen met een enorme hoeveelheid aan reclame gepusht.

[0:10:47] Een verbod op zulke reclame vergroot juist de vrijheid van mensen om zelf te kunnen kiezen.

[0:10:52] Dan een circulaire maagregelenplan.

[0:10:54] Momenteel worden giftige materialen zoals staalstakken hergebruikt alsof ze duurzaam zijn, op kosten van de belastingbetaler.

[0:11:01] Ook de commissie Milieueffectapparatage heeft 11 april naar buiten gebracht dat ze vinden dat de milieugezondheidseffecten van een circulaire materialenplan onvoldoende in beeld zijn gebracht.

[0:11:10] Dat het onduidelijk is of de eigen doelstellingen voor circulariteit daarmee gehaald worden.

[0:11:14] Kan de staatssecretaris hierop reageren?

[0:11:16] Hoe gaat hij ervoor zorgen dat de circulaire materialenplan voorkomt dat vervuilende stoffen worden hergebruikt en verspreid en daardoor de circulaire economiedoelen verder uit zicht draaien?

[0:11:26] Kan hij toezeggen om het circulaire materialenplan op korte termijn onafhankelijk te laten beoordelen op gezondheids- en milieudure?

[0:11:33] Dan het statiegeld.

[0:11:35] Er ligt zeker 370 miljoen bij verpakt op de plank van mensen die statiegeld hebben betaald, maar niet hebben teruggekregen.

[0:11:41] En dat geld moet toch echt wel terug naar de burgers.

[0:11:44] Daar hebben we een motie voor ingediend en gewacht en daarna weer ingehouden om te wachten op de reactie van de staatssecretaris.

[0:11:51] De redactie ligt er nu, maar eigenlijk was het wachten een verspeelde tijd, want hij herhaalt daarin gewoon de woorden van verpakt.

[0:11:58] Ondertussen horen we dat de IOT wel wil doorpakken en denkt aan het invoeren van vijf cent extra teruggave aan de burgers.

[0:12:04] Kan de staatssecretaris bevestigen dat hij volledig achter de IOT staat en doorpakt met een vijf cent extra teruggave aan burgers?

[0:12:11] Anders brengen we de motie natuurlijk in stemming.

[0:12:14] In de beslissingnota bij het Kamerbeheer staat conform uw aanwijzingen worden in het onderzoek ook geen andere financiële prikkels meegenomen.

[0:12:21] Wat was die aanwijzing precies en waarom, vraag ik de staatssecretaris.

[0:12:25] Tenslotte, voorzitter, de zuivellobby en het statiegeld.

[0:12:28] Deze staatssecretaris leidt zuivelflessen uit te zonderen van de inzamelingsdoel van 90 procent.

[0:12:33] Zuivel is al enorm vervuilend en zorgt voor veel dierenleed, maar er wordt ook heel veel gesubsidieerd.

[0:12:39] Deze nieuwe uitzondering laat zien hoe bizar sterk die zuivellobby is.

[0:12:42] Het is onacceptabel als de staatssecretaris zich als een schootshondje van de grote jongens van de zuivellobby gaat gedragen.

[0:12:49] Ik wil van de staatssecretaris straks niet weer het lobbypraatje horen dat inzameling van zuivelflessen moeilijk zou zijn.

[0:12:55] Duitsland heeft zuivel gewoon toegevoegd onder statiegeldregels.

[0:12:59] Dus kan de staatssecretaris toezeggen dat hij voorbeeld neemt aan Duitsland, de aanbevelingen uit het evaluatiereport van CE Delft overneemt en dus flessen van zappen en zuivel... Zou het tot een afronding willen komen?

[0:13:10] ...onder het statiegeldplicht.

[0:13:12] Dank u wel, voorzitter.

[0:13:14] Dank u wel.

[0:13:15] Ik kijk even rond, zijn er... Ja, meneer Buijs.

[0:13:19] Dank u wel, voorzitter.

[0:13:21] Reflecterend op het betoog van de lid Kostiets over statiegeld, vind ik het best dubbel.

[0:13:29] Enerzijds zegt u, zegt lid Kostiets, dat er te veel geld in verpakt zit en gaan er voorstellen in het rond om meer terug te geven als wat er binnenkomt.

[0:13:41] Want tegelijkertijd moet Verpakt alle zeilen bijzetten om haar doelstellingen te halen en pleegt ze ook investeringen en doet ze veel werk daarvoor.

[0:13:52] Hoe beoordeelt lid Kostic de situatie dat Verpakt bij wijze van spreken geen geld meer heeft, maar toch die doelstelling moet halen en omdat er geen geld en innovatie power is, die doelstellingen nog minder zal halen?

[0:14:07] Voorzitter, een collega van de VVD zegt het goed.

[0:14:10] Verpakten haalt inderdaad de doelstellingen al jaren niet.

[0:14:13] Zijn ze ook voor op de vingers gedikt.

[0:14:15] En daarom liggen er dus miljoenen op de plank te wachten van burgers.

[0:14:20] Waarom wij het voorstel hebben ingediend van vijf cent extra teruggaven, is juist om de doelstelling te halen.

[0:14:27] Het blijkt effectief om zo'n voorstel om zo'n voorstel door te zetten, juist om die doelstellingen te halen.

[0:14:32] Verpakt kan daarmee de doelstellingen halen.

[0:14:35] En als die doelstellingen zijn gehaald, daar gaat ook onze motie over, dan kan die regeling van 5 cent extra teruggave van statiegeld dus ook stoppen.

[0:14:45] Dat is het effect daarvan.

[0:14:47] Dus volgens mij kunnen de VVD en Partij voor de Dieren elkaar daarin vinden.

[0:14:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:14:56] Effectief het realiseren van veel meer inzamelpunten in de lokale omgeving bij inwoners, om daarmee te zorgen dat ze het meer terug gaan brengen, dat is effectief.

[0:15:09] Want wij vinden in ieder geval het niet effectief dat je meer gaat uitgeven als dat er binnenkomt in het statiegeldsysteem.

[0:15:17] Dus wij volgen daar in de Partij voor de Dieren zeker niet.

[0:15:21] En dat wil ik maar gezegd hebben.

[0:15:25] Ik hoor geen vraag, maar lid Kossix heeft misschien wel de neiging om te reageren aan uw antwoord.

[0:15:31] Ja, voorzitter, we geven helemaal niet meer uit dan het binnenkomt.

[0:15:34] Er ligt al te veel geld op het plank van burgers.

[0:15:36] Dat geld moet gewoon terug naar de burgers.

[0:15:39] Totdat Verpakt gewoon zijn doelen heeft gehaald.

[0:15:41] Volgens mij zou de VVD een partij moeten zijn die er van is om je afspraken te houden.

[0:15:47] En dit is gewoon een effectieve manier.

[0:15:49] En daarnaast kan je inzetten inderdaad op meer inzamelingspunten.

[0:15:53] Dat was ook een verantwoordelijkheid van bedrijven en Verpakt.

[0:15:58] Als we kijken naar wat de staatssecretaris daarin inzet, is het ook weer veel te traag en veel te afwachtend.

[0:16:05] Dus als de VVD daarop wil doorpakken, dan zou ik zeggen, geef de staatssecretaris ook wat meer aanwijzingen.

[0:16:14] Dan gaan we naar de heer Boutkamp.

[0:16:15] Hij heeft ook een interruptie.

[0:16:15] Gaat uw gang.

[0:16:17] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:16:18] Ik zou willen beginnen eigenlijk met melk.

[0:16:19] Wie is er niet groot mee geworden?

[0:16:22] Maar dat even terzijde.

[0:16:25] De doelstellingen halen.

[0:16:27] Het is merkwaardig dat we in Nederland de doelstellingen hebben opgesteld en vervolgens een aantal categorieën hebben uitgesloten.

[0:00:00] 2% sapflessen, 14% zuivelproducten, dus 100% of richting die 90% gaan we op die manier nooit halen.

[0:16:43] Maar in Duitsland blijkt gewoon dat een zuivelinname van zuivelproducten, verpakkingen, heel veel problemen oplevert bij de machines, hygiëne en dergelijke, maar ook vervuiling van het product uiteindelijk, wat we willen dat het weer als recyclaat ingezet kan worden.

[0:16:58] Dus de vraag aan het lid Korsis is dan ook van, kunt u meedenken?

[0:17:03] Kan het lid Korsis meedenken om te komen tot een oplossing voor dit probleem van die zuivelproducten?

[0:17:10] En is het lid Korsis

[0:17:12] met de PVV eens dat als je een doelstelling neerzet met uitsluiting van dat het dan merkwaardig is dat je dan vervolgens, behalve dat je die doelstelling dan nooit kan halen, dan wel die dwangsommen aan je broek krijgt.

[0:17:25] Dit kost iets.

[0:17:27] Voorzitter, ik ben groot geworden van mijn moedermelk, zoals kalfjes dat ook kunnen worden, maar helaas dat wordt afgenomen doordat wij per se een smaakje koemelk willen drinken.

[0:17:37] Maar los daarvan en van die opvaktingen, we weten ook uit Duitsland dat het gewoon kan, dat je het onder statiegeldregels kan toevoegen.

[0:17:46] We hebben daar ook knappe koppen voor van CEDELF.

[0:17:48] Dus dit is gewoon weer de PVV die lobbypraatjes zit na te papegaaien.

[0:17:53] Dat vind ik gewoon jammer.

[0:17:56] Want iedereen moet zich aan dezelfde doelstellingen gaan houden, ook de zuivellobby elite.

[0:18:01] En het is prima haalbaar om aan diezelfde doelstellingen als de rest van Nederland te voldoen.

[0:18:08] Ik zie verder geen mensen die nog een interruptie willen plegen.

[0:18:12] Dus dan is het woord aan de heer Boutkamp voor u vijf minuten.

[0:18:15] Dank u wel, voorzitter.

[0:18:16] Voorzitter, ik heb al de nodige vragen gesteld over het wetsvoorstel voor een circulair plastic norm.

[0:18:21] De beantwoording van de staatssecretaris in de media stelt de PVV niet gerust.

[0:18:25] De vraag is dan ook, zou het ministerie niet beter als uitgangspunt recycling en tussenhakjes hoogwaardigen, naast herbruikbaar kunnen en moeten hanteren?

[0:18:34] Welke belemmeringen ziet de staatssecretaris binnen de circulaire economie voor een haalbaar, betaalbaar en realistisch beleid?

[0:18:40] En is de staatssecretaris bekend dat met het invoeren in 2027 er een extra administratieve lastendruk wordt opgelegd aan het bedrijfsleven?

[0:18:48] Voorzitter, ditmaal geen kartonnen bekertje, maar het gaat nu over een innovatieve verpakking en de subwetgeving.

[0:18:57] We praten over een Nederlands familiebedrijf, opgericht in 1842 in Dokkum en sinds 1896 hofleverancier.

[0:19:05] Een bedrijf dat al 183 jaar bestaat en meer dan 60 vaste werknemers en 40 uitzendkrachten van werk voorziet.

[0:19:12] Het bedrijf is in 2019 al overgeschakeld van plasticfolie naar een papieren verpakking in een kartonnen doos.

[0:19:19] Dit leverde een besparing op van bijna 23.000 kilo plastic per jaar.

[0:19:23] Goed bezig, zou je zeggen.

[0:19:24] En dat vonden ook de Swerfinator en de Plastic Soup-organisatie.

[0:19:29] Maar helaas, door de Nederlandse interpretatie van de sup-regelgeving moet de papieren verpakking gezien worden als plastic.

[0:19:35] terwijl in de rest van Europa deze verpakking als papier wordt geclassificeerd.

[0:19:39] We praten over een verpakking dat bestaat uit 97% papier en 3% uit een volledig composteerbare vernis die geen microplastics achterlaat in het milieu.

[0:19:48] Vragen de staatssecretaris is de 3% volledig composteerbare vernis nu een structureel hoofdbestand deel te lopsen van de bestaande 97% papier?

[0:19:56] De verpakking voldoet aan de Europese papierindustrie.

[0:19:59] Het is TÜV in Oostenrijk gecertificeerd om zowel in huis als industrieel te composteren.

[0:20:04] Het bevat geen microplastics die het milieu belasten, uitgaande van de REACH-richtlijn.

[0:20:09] Het papier zelf is afkomstig van herbruikbare bronnen en is een alternatief voor traditioneel op fossiele basis geproduceerde verpakkingen.

[0:20:16] Recyclebaar voor 99,1 procent.

[0:20:19] Maar nogmaals, in Nederland wordt deze verpakking, deze dus, als plastic gezien.

[0:20:24] Voorzitter, we hebben het hier over het koninklijke Wilhelminapapermuntje, wat zelfs in het regeringsvliegtuig aanwezig is.

[0:20:30] Kijkers zullen zich waarschijnlijk afvragen, wat maakt die bouwconcert terug om?

[0:20:34] Maar dit is weer een voorbeeld van een doorgeschoten Nederlandse interpretatie van de Europese richtlijn.

[0:20:39] En ook hier zadelen we weer het Nederlands familiebedrijf op met onnodige regelgeving, financiële lasten en diete risico's.

[0:20:45] Het doel van de sub-wetgeving is onder andere het verminderen van plastic afval en het bevorderen van herbruikbare en duurzame alternatieven.

[0:20:54] De interpretatie van de wetgeving is bedoeld voor plastic verpakkingen met milieuinpact.

[0:20:58] Dat is in ons hogen in ieder geval met een bewuste pepermuntje.

[0:21:03] Voorzitter, want drie procent is een biopolymeer en is een natuurlijk afbreekproduct.

[0:21:08] Helaas kent de sub geen onderscheid tussen polymeren.

[0:21:11] Met andere woorden, zelfs een banaan is plastic volgens de definitie van het ministerie.

[0:21:16] Meneer Boutkamp, voor u nog meer fruit laten zien.

[0:21:19] De heer Gabriels zou graag een interruptie krijgen.

[0:21:24] Voorzitter, meneer Gabriels.

[0:21:24] Het is gezond.

[0:21:32] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:21:34] Voor de feestvreugde dan hier wil ik toch eventjes een opmerking maken of een vraag stellen aan de heer Boutkan.

[0:21:40] De heer Boutkan stelt elke maatregel, concrete maatregelen die we nemen, ter discussie en draait ze terug.

[0:21:46] Of het nou om doekjes gaat, of het nou om submaatregelen gaat.

[0:21:50] Mag ik aan de heer Boutkamp vragen welke maatregel hij zelf zou willen introduceren om bijvoorbeeld de subrichtlijn uit te voeren en om zwerfafval te verminderen?

[0:21:59] Wat wil de PVV wel in plaats van datgene waarvoor gekozen wordt telkens terug te draaien?

[0:22:10] Wat wij graag willen als PVV is dat de subrichtlijn, die vanuit Brussel is gekomen, gelijk wordt toegepast in Nederland, zoals in de rest van Europa.

[0:22:25] een uitbreiding geven aan die sub, middels een definitie uitleg, die dus daardoor de interne markt verstoort en daardoor een ongelijk speelveld creëert voor onze eigen bedrijven.

[0:22:36] En daarnaast nog eens een keer door die definitie de innovatie waar wij krachtig in zijn in dit land, waarmee we dus die plastic economie daadwerkelijk kunnen helpen, daarmee blokkeert.

[0:22:48] Dat is iets waar ik tegen vecht, meneer Gabriels, want ik ben een voorstander dat wij die positie behouden.

[0:22:56] Ik ben een voorstander van het feit dat wij geen belemmeringen moeten opvoeren om te zorgen dat die innovatie daadwerkelijk op gang komt, want het kan toch niet zo zijn.

[0:23:05] We hebben hier zo rietsuiker, biologische rietsuiker, dat zit in een zakje en dit is eigenlijk ook een verbod.

[0:23:13] Want dat zakje wordt dichtgemaakt en dat hele kleine randje valt onder die subregelgeving.

[0:23:19] Dat is natuurlijk van de zotte.

[0:23:20] En daar maak ik mij druk om, meneer Gabriels.

[0:23:23] Dus ik ben niet alleen maar tegen.

[0:23:25] Ik pleit juist ervoor dat wij de kans geven aan onze Nederlandse industrie om juist die positie te behouden.

[0:23:32] Dat antwoord geeft de heer Gabriels aanleiding om nog een vraag te stellen.

[0:23:35] Gaat uw gang.

[0:23:35] Kan de heer Boutkamp dan uitleggen waarom de plasticheffing in het coalitieakkoord staat en kan hij iets concreter zijn

[0:23:41] over met welke concrete maatregelen, los van het halveren van het budget van 121 miljoen naar 66 miljoen bij INW over circulaire economie, welke concrete maatregelen hij dan wil nemen om daadwerkelijk die innovatie en die circulaire economie te stimuleren.

[0:23:58] Meneer Boutkamp.

[0:23:59] Het zal u niet verbazen, maar ik zeg het hier nogmaals, ook hier voor de microfoon en dergelijke, ik word daar ook niet vrolijk van.

[0:24:09] Dat is gewoon een gegeven.

[0:24:12] Die rekenmeesters hebben dat bedacht om die begroting rond te krijgen.

[0:24:17] Die begroting is te vergelijken met een gatenkaas.

[0:24:27] Dat was ook weer een product.

[0:24:29] Zeg ik gelijk, voorzitter, als we dan toch die heffing moeten gaan doen, legt die dan neer bij die producenten die uiteindelijk ook plastic op de markt brengen, waar we niks mee kunnen.

[0:24:39] Die vervolgens de afvalverbrandingsovering gaat.

[0:24:42] Dat is mijn oproep vervolgens om naar die rekenmeesters toe, nog eens even goed na te denken.

[0:24:46] Waar leggen we dadelijk die belasting neer, voorzitter?

[0:24:49] Die richt ik mij aan de heer Gawels.

[0:24:52] Dank u wel.

[0:24:53] Ik zie dat u verder kunt gaan met uw betaling.

[0:24:55] Oh nee, ook nog een vraag van het lid Kostiets.

[0:24:59] Ja, voorzitter, wat mij zo verbaast, want ik mag mijn collega de heer Boutkamp heel graag, maar ik snap gewoon niet, we hebben samen verschillende briefings verzocht, onder andere van het PBL, maar ook een manifest van bedrijven in ontvangst genomen.

[0:25:13] Al die knappe koppen, inclusief het bedrijfsleven, zeggen je moet juist loskomen van het mierenneuken op al die kleine dingetjes zoals dit.

[0:25:20] Waar is dit überhaupt voor nodig?

[0:25:21] Je moet hoger op die R-ladder gaan zitten en bijvoorbeeld vermijden van gebruik van grondstoffen die je überhaupt niet nodig hebt.

[0:25:29] en de producten daarbij.

[0:25:30] Dat gaat ervoor zorgen dat er ook juist meer innovatie op gang komt en dat er een gelijks speelveld komt voor bedrijven die naar die circulaire economie al zijn gestapt en die nu moeten concurreren met lineaire bedrijven.

[0:25:46] die het veel makkelijker hebben.

[0:25:49] Dus mijn vraag aan de heer Boutkamp is, leest hij ook al die brieven van koplopers, van bedrijven die hebben geïnvesteerd in circulaire alternatieven zoals herbruikbare bekers, die dan ook de heer Boutkamp oproepen van stop nou steeds met het afzwakken of niet handhaven van de al huidige wet en regelgeving die een beetje ons helpt, waar we ons ook hebben voorbereid en in hebben geïnvesteerd?

[0:26:12] Maar zorg er juist voor dat het op door wordt gepakt, want dat zorgt voor innovatie en dat zorgt ervoor dat wij die al hebben geïnvesteerd en geïnnoveerd worden beloond.

[0:26:22] Luistert u ook daarnaar?

[0:26:25] Daar luister ik zeker naar en ik heb ook eerder gezegd, ook op andere bijeenkomsten, we hebben natuurlijk naar aanleiding van besluiten die in het verleden zijn genomen in Brussel, de vorige kabinetten hebben dat zeg maar fortvarend opgepakt en daarmee bedrijven bestempeld als koploper, wij moesten voorop lopen.

[0:26:47] Kostis kent volgens mij ook wel de wereldkaart of de wereldbol.

[0:26:50] Nederland is een spelderknop op deze wereld.

[0:26:53] Wij proberen vervolgens die koploperpositie te zijn en dat is op zich prima.

[0:26:57] Alleen als je op vervolgens geen vet op je bot hebt en er gebeurt iets onverwachts zoals de laatste jaren natuurlijk al gaande is in de circulaire plastic economie.

[0:27:06] Dat we zien dat het recyclaat wat afkomstig is uit het buitenland, China, Amerika, noem ze maar op.

[0:27:12] wat met een transport van daar naar hier nog steeds goedkoper is dan als wat wij hier kunnen doen door onder andere de energietarieven, waar we ook niet vrolijk van worden, daar kunnen we dan niet tegenaan kunnen.

[0:27:22] En daar moet je je ogen niet voor sluiten, want het gebeurt niet eenmaal.

[0:27:26] Want als ik een bedrijf hier in Nederland ben en ik moet voor mijn productieproces resultaat gebruiken, kijk ik ook gewoon, en dan kijkt ook de boekhouder vervolgens naar mij, dan kan ik ook kiezen tussen het resultaat wat uit Nederland komt, wat veel duurder is, of het product wat vanuit het buiten komt, en wat misschien zelfs wel nieuw is.

[0:27:42] wat ik dan kan toevallen, want daar wordt ook niet op gelet.

[0:27:45] Dus in dat opzicht zeg ik, maar laten we onze ogen nou niet sluiten in Nederland voor het feit dat er om ons heen allerlei dingen gebeuren.

[0:27:53] Als wij in Brussel een besluit nemen over iets, dan moet het ook gelijk verdeeld worden en dat speelveld moet dan gelijk worden gemaakt.

[0:28:00] En dan kan je niet zeggen, ja nee, wij gaan daardoor juist onze economie stimuleren, want we gaan strenger worden.

[0:28:06] Nee, want dan prijs je jezelf uit de markt.

[0:28:08] Dat heet markteconomie.

[0:28:09] En ook daarvoor moesten wij gewoon, en dat vindt de PVV helemaal, daar moet je oog voor hebben.

[0:28:14] Daar moet je niet je ogen voor sluiten, zeg ik, voorzitter.

[0:28:18] Dat geeft aanleiding voor een vervolgvraag van het lid Kostiets.

[0:28:21] Gaat u gang.

[0:28:22] Voorzitter, dat is helemaal geen antwoord op mijn vraag.

[0:28:25] En als de PVV wil dat we troep uit het buitenland gaan weren, dan vindt de PVV ons aan haar zijde.

[0:28:31] Maar stelt dat dan voor aan de staatssecretaris, want die voorstel hebben wij ook.

[0:28:35] Ik wil dat de PVV haar ogen niet sluit voor het feit dat onze economie er juist ten onder gaat als we niet doorzetten met die circulaire economie.

[0:28:45] Dat mensen straks niks meer kunnen betalen, dat hun veiligheid in het geding komt als we niet doorzetten.

[0:28:51] dat de bedrijven die al hebben geïnvesteerd in die circulaire economie de PVV oproepen, overigens ook de VVD, van jongens, pak nou door.

[0:28:59] Ga niet even stappen terugnemen en afzwakken.

[0:29:03] Handhaf op z'n minst wat er al is.

[0:29:05] Dat zorgt voor innovatie.

[0:29:06] En ik roep bij deze de PVV op om daarop te reflecteren en gewoon een keer stappen te laten zien vooruit, in plaats van maar steeds achteruit krabbelen.

[0:29:14] Dit brengt ons als Nederland in gevaar.

[0:29:18] U heeft geen vraag aan de PVV?

[0:29:20] Ik vroeg om een reflectie hierop en om te kijken of we samen maatregelen kunnen nemen om stappen vooruit te nemen in plaats van achteruit.

[0:29:26] Helder.

[0:29:27] Meneer Boutkamp, graag een reflectie.

[0:29:30] Ik dank u wel.

[0:29:30] Maar niet te lang.

[0:29:32] Dank u wel.

[0:29:34] Ja, die reflectie.

[0:29:36] Zoals we eerder al hebben gezegd, de PVV is geen voorstander om een nieuw subsidieunfice te creëren.

[0:29:46] Maar wat de gevraagdheid is van die bedrijven die nu die koploper zijn, help ons met geld.

[0:29:51] Wij moeten deze zware periode door.

[0:29:53] Maar deze zware periode kan wel heel lang duren.

[0:29:56] Ik vergelijk het maar met de kunst- en cultuursector, waarvan sommige instellingen al jarenlang aan het infuus liggen met subsidiegeld.

[0:30:02] Dat kan niet zo gewaar zijn.

[0:30:03] Wij moeten gewoon realistisch zijn.

[0:30:06] Door sommige partijen wordt elke keer gezegd, we zijn één Europa.

[0:30:10] Maar dat ene Europa hanteert wel alle andere spelregels onderling, ook in deze marktsegmenten.

[0:30:16] En dat kunnen wij moeilijk volhouden, want we zien die bedrijven al vertrekken naar het buitenland.

[0:30:20] omdat ze daar goedkoper uit zijn of dat ze te maken hebben met minder strenge regels.

[0:30:24] Dus hoe je het went of keert, en ik heb trouwens al meerdere keren aan de staatssecretaris gevraagd van hoe zit het nou precies met onze import?

[0:30:32] Wanneer komen er nou bepaalde maatregelen?

[0:30:34] Dus het is niet zo dat ik doof, stom en blind ben met de argumenten die u opvoert.

[0:30:38] Die heb ik al regelmatig gesteld en u weet het, want u hebt regelmatig naast mij gezeten dat ik dat ook doe.

[0:30:46] Blit Kostis heeft toch nog een vraag.

[0:30:51] Ik heb zoveel vertrouwen in de heer Boutkamp dat ik gewoon nog een keer probeer om gewoon samen stappen vooruit te zetten, want ik hoor ze nog steeds niet.

[0:30:57] En hij gaat weer verwijzen naar allemaal subsidies en allemaal doemscenario's.

[0:31:02] De doemscenario's liggen er in als je niks doet.

[0:31:04] Dat heb ik al net gezegd en dat zeg ik.

[0:31:06] Dat zeggen banken, dat zeggen bedrijven, ongeveer iedereen in Nederland, behalve blijkbaar de PVV.

[0:31:11] Even de subsidies daar laten we zeggen dat we geen subsidies inzetten.

[0:31:15] Waar de bedrijven ook om roepen is normeren en beprijzen.

[0:31:18] Dat kost geen geld, dat levert geld op.

[0:31:21] Wat je weer slim kan inzetten.

[0:31:23] Bijvoorbeeld...

[0:31:24] circulaire heffingen, dat je daar dat geld, dat brengt geld in het laadje en dat kan je weer gewoon gebruiken om bedrijvigheid te stimuleren de goede kant op, om reparaties goedkoper te maken voor mensen die nauwelijks al kunnen rondkomen.

[0:31:41] Dat zijn de stappen vooruit.

[0:31:42] En nogmaals, dit zijn de conclusies van knappe koppen, niet alleen maar van de Partij voor de Dieren.

[0:31:48] Waarom wil de PVV daar niet naar kijken?

[0:31:52] Ik dank u wel, voorzitter.

[0:31:55] Zoals het lid Korsis weet, wij zijn voor een haalbaar, betaalbaar en realistisch beleid.

[0:32:02] Daar zijn we voor.

[0:32:04] Normeren en beprijzen, als je dat gaat doen alleen maar weer in Nederland, zit je jezelf weer buitenspel.

[0:32:11] En ik weet dat er hard wordt gewerkt door onze regeringsvertegenwoordiger, speciale regeringsvertegenwoordiger in de circulaire economie, om te komen tot wat u, lid Crossies, nu net allemaal oproept.

[0:32:25] Je zit juist daarvoor aan tafel, in de hoop ook met die plastic tafel, met dank aan de heer Buizen voor het indienen van die motie.

[0:32:32] die wij ook gesteund hebben, om te komen tot een goed overleg met de sectoren om te zorgen dat ze niet koppie ondergaan.

[0:32:38] En dat is nog steeds waar ik voor pleit.

[0:32:40] En wij blijven erbij.

[0:32:41] Het moet haalbaar, betaalbaar en realistisch zijn.

[0:32:43] Want als dat niet zo het geval is, zult u ons niet aan uw zijde vinden.

[0:32:47] Dat is gewoon het simpele antwoord, voorzitter.

[0:32:50] Dank u wel.

[0:32:51] Dan is er een interruptie van mevrouw Wingelaar.

[0:32:53] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:32:54] Want vorige keer hadden we natuurlijk hier al een debat waar van alles der discussie kwam van maatregelen.

[0:33:01] U doet dat vandaag weer.

[0:33:03] Waar ik me dan zorgen over maak, het bedrijfsleven wil duidelijkheid.

[0:33:07] Die subrichtlijn is duidelijk.

[0:33:10] Als we hier iedere keer alles ter discussie stellen, meneer Boutkamp, dan weten die mensen daar ook niet meer waar ze naartoe moeten en waar ze op moeten investeren.

[0:33:19] Wat vindt u daarvan?

[0:33:21] Meneer Boutkamp.

[0:33:22] Ik dank u wel, voorzitter.

[0:33:23] Wat ik ervan vind is dat wij, heel merkwaardig genoeg, als enige in Europa een hele zeer enge definitie hebben gegeven aan een subregeling, een richtlijn, terwijl de landen om ons heen hele andere definities hanteren.

[0:33:37] Zelfs sommige landen helemaal geen definitie hanteren, maar die gewoon verwijzen naar de richtlijn die in Europa is vastgesteld.

[0:33:44] Dat bevreemt mij.

[0:33:45] En ik krijg ook veel ondernemers binnen in mijn mailbox, tot gisteren,

[0:33:50] Toen viel die uit.

[0:33:52] Die zeggen tegen mij, meneer Boutkamp, we worden gek van die regeltjes die wij hier extra krijgen.

[0:34:00] Als ik kijk naar mijn concurrentie, net over de grens, die hebben daar geen last van.

[0:34:04] En ik ga geen andere voorbeelden bijhalen, want dan gaan we teveel weer uitweiden naar andere sectoren.

[0:34:08] Ga ik niet doen, voorzitter.

[0:34:10] Maar ook daar hebben wij in het verleden strengere regels voor opgesteld.

[0:34:13] En daar zit mijn probleem.

[0:34:14] Ik probeer dat gelijke speelveld te creëren.

[0:34:17] Ik ben geen fan van de Brusselse maatregelen, maar in dit geval zeg ik gewoon dat Brussel op een gegeven moment een richtlijn heeft opgesteld.

[0:34:23] Als we ons daar nou met z'n allen aan hadden gehouden en niet strenger waren geworden, dan hadden de bedrijven die nu in de problemen zitten dat gelijke speelveld gehad.

[0:34:34] Mevrouw Wengelaar, nu vast voorspellen, als wij zo doorgaan met het verstoren van deze interne markt, sadelen wij dadelijk, nou ik denk wel de staatssecretaris op met veel rechtszaken, want bedrijven zeggen ja wij krijgen dus een oneerlijke concurrentie, dat is een strijd met Europese regelgeving, want het verstoort de interne markt.

[0:34:51] Dus als wij toentertijd gelijk hadden gezegd wij gaan hier niet aan rommelen, dit handhaven zo, wij geven wel de kans aan onze economieën om te groeien, dan hadden ze ook op dat moment meer kunnen doen als nu.

[0:35:03] Dan hoort u mij dit soort voorbeelden niet noemen.

[0:35:06] Daar zit mijn drijfveer om te zorgen dat wij gewoon eenheid krijgen.

[0:35:11] Geen concurrentie, valse concurrentie door nadere regeltjes.

[0:35:18] Ik zie verder op dit moment geen interrupties.

[0:35:19] Dan mag u door met uw betoog.

[0:35:21] En u heeft nog een kleine twee minuten.

[0:35:24] Ik was gebleven door te zeggen, daardoor loopt de huidige wetgeving achter op ontwikkelingen van innovaties in de verpakkingsindustrie.

[0:35:33] De subwetgeving werkt averechts en remt onbedoeld een stap terug.

[0:35:38] In het genoemde voorbeeld zou uit het oogpunt van efficiëntie een stap terug naar kunststof een mogelijkheid kunnen zijn.

[0:35:44] Want door de Nederlandse interpretatie van de subregelgeving moet het bedrijf zelfs nu veel meer gaan betalen in plaats van 337 euro naar 135.000 euro als een soort belasting en naheffing.

[0:35:56] Dit leidt tot de volgende vraag aan de staatssecretaris.

[0:35:59] Is de staatssecretaris het met de PVV eens dat deze casus wederom aantoont dat de Nederlandse interpretatie een kop is op het Europees beleid uit de vorige regeringsperiodes?

[0:36:08] Welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris om de Nederlandse definitie van de subregelijn aan te passen

[0:36:13] en de interpretatie die in het buitenland wordt gehanteerd ook toepassen in Nederland en daarmee een ongelijk speelveld te voorkomen.

[0:36:21] Is de staatssecretaris met de PVV eens dat de huidige wetgeving de ontwikkelingen en innovaties in de verpakkingsindustrie in de weg zitten?

[0:36:29] is het de staatssecretaris bekend dat door de Nederlandse interpretatie van de sub de volgende nadelige neveneffecten optreden, namelijk de overgang naar papieren dozen en papieren verpakkingen staan bij veel bedrijven niet meer op de agenda door deze uitleg.

[0:36:43] We praten hier over een potentieel van 200.000 ton kunststof verpakkingen en 50 miljoen, u hoort het goed, kunststof verpakkingen voor eenmalig gebruik die niet worden omgezet naar kartonnen papier.

[0:00:00] 50 miljoen, staatssecretaris.

[0:36:57] Het gebruik van kunststoffolies in het productieproces is namelijk goedkoper en efficiënter te verwerken dan papier.

[0:37:04] Daardoor veroorzaakt de Nederlandse interpretatie van de subwetgeving fabrikanten een reden om te stoppen met duurzame verpakkingsmaterialen omdat ze per saldo minder kosten zullen hebben.

[0:37:12] Dus tot slot de volgende vragen.

[0:37:14] Graag een reflectie van de staatssecretaris naar aanleiding van de opzomming van deze nadelige neveneffecten van de sub op duurzaamheid.

[0:37:20] Hoe kan het toch zijn, vraag ik aan de staatssecretaris, dat de verpakking van dit Wilhelminapuntje, dat wordt geëxporteerd naar meer dan twintig landen, alleen in Nederland wordt gezien als een plastic, de verpakking.

[0:37:31] Ook nu weer de vraag aan de staatssecretaris, is dit nu papier of plastic volgens hem?

[0:37:36] En zou de staatssecretaris in samenwerking met de speciaal vertegenwoordigers Circulaire Economie kunnen uitzoeken waar Nederlandse EU-regels strenger interpreteert dan wat de rest van Europa doet?

[0:37:48] Graag een compleet overzicht.

[0:37:49] En de laatste vraag, voorzitter.

[0:37:51] Het kan toch niet zo zijn... Een hele korte, meneer Boutkamp, want u bent ruim over de tijd.

[0:37:54] De laatste vraag, voorzitter.

[0:37:56] Gaat uw gang.

[0:37:57] Het kan toch niet zo zijn dat het deze staatssecretaris is die het Wilhelmina-Pepermuntje-Verbanden heeft uit het regeringsvliegtuig?

[0:38:03] En hoe gaat hij dit uitleggen aan de premier?

[0:38:08] Dank u wel, meneer Boutkamp, voor uw bijdrage.

[0:38:11] Dan gaan we over naar... Ah, nog een interruptie van mevrouw Koekoek.

[0:38:17] Heel dank, voorzitter, omdat ik zo onder de indruk ben van de grote zorgen over het Wilhelminapepermuntje.

[0:38:22] Ik ben natuurlijk als Kamerlid voor Volt, als Pan-Europese Partij, helemaal fan van het idee dat je eenheid in Europa moet en dat je dat gelijke speelveld moet zoeken.

[0:38:30] Maar nu weet ik ook dat in Duitsland wegwerpplastic verboden is.

[0:38:34] Dus gaat de PVV dan die route kiezen?

[0:38:37] Zegt die dan, de PVV, de coalitiepartij, dat gelijke speelveld, die eenheid, ja, dat vinden wij een goed idee.

[0:38:44] Wij gaan ons conformeren aan ons buurland.

[0:38:45] Want ik hoor nu het betoog en ik hoor de interrupties en ik hoor dan de antwoorden.

[0:38:49] Ik hoor heel veel problemen analyseren en er wordt ook een beetje gestrooid met feiten die niet kloppen.

[0:38:53] Dus vandaar dat ik de vraag mij even op tafel leg.

[0:38:54] Gaan wij ons dan in het kader van de gelijke speelveld conformeren aan ons buurland?

[0:38:58] Meneer Boutkamp.

[0:39:00] Dank u wel voorzitter.

[0:39:01] Als u goed heeft geluisterd en dat doet

[0:39:04] Mevrouw Koekoek altijd.

[0:39:06] Ik heb gezegd, wij maken regels, die komen uit Brussel.

[0:39:12] Wij hebben ons helaas alles daar neergelegd en u kent ons standpunt van de PVV, daar zijn we niet blij om, maar het is nu eenmaal zo gebeurd.

[0:39:22] Als Brussel regels opstelt,

[0:39:24] Dan moet je daar als land niet gaan lopen na de enge gaan worden, want dat verstoort die markt.

[0:39:29] Daar zitten wij tegenaan.

[0:39:31] Dus in dat opzicht zeggen wij gewoon van als die regel er is, en die regel hebben ze niet voor niks gemaakt, want ik zal in de tweede termijn nog even uitleggen wat die regel dan precies is en waarom wij dan zo streng zijn.

[0:39:42] Dus waarom doen we dat dan, denk ik dan?

[0:39:45] Waarom gaan wij een nader uitleg geven?

[0:39:46] En we hebben het in Duitsland ook gezien met de zuivel.

[0:39:49] Daar komen nu ook de problemen terug vanuit de machines allemaal, die daar gewoon stuk raken, onhygiënisch, problemen zijn met inzet, en dat daar het restproduct vervuild wordt door de bacteriën die vanuit die zuivelflessen komen.

[0:40:00] Dus daar moet je dan wat aan kunnen doen.

[0:40:01] En ik ben het eens, we hebben knappe koppen genoeg in dit land die daar een oplossing voor kunnen vinden.

[0:40:07] En ik hoop ook dat ze dat gaan doen, maar dan moeten we ze wel even de tijd geven.

[0:40:13] Ik weet niet of het een trucje is, maar het klinkt een beetje een trucje.

[0:40:22] Mijn vraag was, als je zo op zoek bent naar een gelijk speelveld...

[0:40:28] Dan kun je ook stellen dat we ons moeten conformeren aan ons buurland.

[0:40:30] Het buurland heeft in het kader van die subrichtlijnen een veel vergaandere maatregel genomen.

[0:40:37] Waarom gaan we dat als Nederland dan niet doen?

[0:40:39] De logica achter de vraag is natuurlijk dat ik hier een heel betoog hoor van de PVV, van een coalitiepartner, die eigenlijk zegt...

[0:40:46] Incorrect, alles komt uit Brussel.

[0:40:48] Ja, Nederland is Brussel.

[0:40:50] Maar vervolgens ook nog zegt, ja, dat doen we dan verkeerd, dat moeten we dan maar afschaffen.

[0:40:53] Want anders dan breekt het kleurens uit, even mijn eigen woorden.

[0:40:57] Maar ja, je kunt ook zeggen, ik conformeer me naar boven, naar een ander buurland in dit geval.

[0:41:02] Waarom kiest de PVV dan niet die route?

[0:41:06] Meneer Boutkamp.

[0:41:07] Ja, ik zou het ook kunnen omzeggen.

[0:41:08] Waarom kiezen wij niet voor die landen die juist niet die strenge regels hebben opgelegd?

[0:41:12] Dat zou ik ook kunnen gaan zeggen.

[0:41:15] Voorzitter.

[0:41:16] Het antwoord is aan u, meneer Boutkamp.

[0:41:18] Dus dat zou ik dat kunnen zeggen.

[0:41:19] En ja, ik zeg het nogmaals richting Volt.

[0:41:23] Ja, uw Brussel is niet ons Brussel.

[0:41:28] Ik kijk even rond.

[0:41:29] Verder geen interruptie.

[0:41:30] Nog een interruptie.

[0:41:31] Dit kost iets.

[0:41:32] Dat wordt uw laatste.

[0:41:33] Ja, dat is dan maar zo.

[0:41:35] Want ik kan er gewoon heel slecht tegen dat de heer Boutkamp gewoon een beetje feitvrij hier dingen zit te verkondigen.

[0:41:40] We weten uit Duitsland

[0:41:43] dat sinds 2024 de zijvol recycling verplicht is.

[0:41:47] En dat daar de recycling ratio van 98% gewoon wordt gehaald.

[0:41:52] Dat zijn de feiten daar.

[0:41:54] En de feiten ook is dat CDL stelt dat de hygiëne problemen echt wel meevallen.

[0:42:00] En bijvoorbeeld met goede reiniging van apparatuur voorkomen kunnen worden.

[0:42:04] Al die feiten liggen op tafel.

[0:42:07] Er ligt een goed voorbeeld uit Duitsland, 98% dus recycling ratio.

[0:42:12] Is PVV ook bereid daarnaar te kijken?

[0:42:15] Meneer Boutkamp.

[0:42:16] Dank u wel, voorzitter.

[0:42:18] Volgens mij heb ik deze deze week of vorige week een brief voorbij zien komen van de staatssecretaris, waarin hij zeg maar tekst en uitleg geeft over de evaluatie van het staatssignaalsysteem.

[0:42:30] en daarmee in overleg gaat met marktpartijen om te komen tot die doelstellingen die we hebben opgetuigd.

[0:42:38] Dus volgens mij moeten we even kijken en afwachten hoe de staatssecretaris dat gaat oppakken.

[0:42:44] Dus daar zou ik zeggen, daar wil ik gewoon even mee wachten.

[0:42:47] En met betrekking tot de zuivel, ook daarin wordt geschreven, en daar heb ik volgens mij ook verpakt over horen praten, hoe kunnen wij daar nu naartoe groeien om te zorgen dat wij die problemen die zij hebben, want zij hebben wel degelijk problemen in de verwerking daarvan, maar om te komen dat wij ook daar naartoe gaan.

[0:43:08] Alleen, ja, wij hebben, als je dat vergelijkt met andere landen, we hebben het straatziegelsysteem opgetuigd.

[0:43:14] Dat is, zeg maar, snel van start gegaan.

[0:43:17] Heeft ook wat nadelen.

[0:43:19] Maar we zitten wel in een stijgende lijn.

[0:43:21] Kijk, ook ik zou liever hebben dat, bij wijze van spreken, op elk hoek van de straat een machine komt te staan waar iedereen zijn handel in kwijt kan.

[0:43:28] Dat voorkomt ook die lange rij bij die supermarkt waar mensen zich aan ergeren.

[0:43:31] En dat voorkomt misschien ook wel dat het straatmeubilair wordt opengebroken op zoek naar plastic en blikjes.

[0:43:38] Dus wat mij betreft zou ik ook gelijk dan maar misbruiken om een antwoord aan het lid Costis te geven.

[0:43:45] Roep verpakt op om te zorgen dat zij als de sodomieter overal van die bulk inzamelpunten gaat creëren.

[0:43:54] Sorry voor het taalgebruik, voorzitter.

[0:43:56] Ja, daar mag u best iets op letten, maar het is aan u. Het overschijnt nog net alleen niet, meneer Boutenkamp.

[0:44:01] Nee, nee, dat... Goed, daar gaan wij luisteren naar de bijdrage van mevrouw Wingelaar.

[0:44:06] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:44:08] Voorzitter, vandaag staat weer het thema circulaire economie op de agenda van deze commissie.

[0:44:12] Een thema dat tot veel zorgen leidt in het bedrijfsleven.

[0:44:16] En voorzitter, deze zorgen geraken grote bedrijven, maar ook de mkb- en familiebedrijven die we allemaal hoog in het vaandel hebben staan.

[0:44:23] Iedereen weet inmiddels dat er grote problemen in de plasticindustrie zijn.

[0:44:27] Reeds vele bedrijven zijn failliet en vele hebben het moeilijk.

[0:44:30] En er leven nog veel vragen en onzekerheden op het gebied van de nationale circulaire plasticsnorm.

[0:44:35] De Nederlandse industrie en de keten hebben de handen in elkaar geslagen om hun zorgen kenbaar te maken.

[0:44:40] In het vorige debat vroegen we dan ook om de zogenaamde circulaire plastic tafel.

[0:44:44] Wat is de stand van zaken rondom deze tafel?

[0:44:47] En wat wij vooral van belang vinden, wordt de deadline van voor de zomer gehaald?

[0:44:52] en zitten alle relevante partijen aan tafel.

[0:44:55] Voorzitter, wat mij echt van het hart moet, is dat de zorgen die iedereen uit over de huidige vorm van de nationale circulaire plasticsnorm op de een of andere manier maar niet willen landen bij uw ministerie.

[0:45:07] Het ministerie dendert maar door, terwijl de argumenten van het bedrijfsleven toch echt wel hout snijden.

[0:45:13] Wat is er nodig om de staatssecretaris en het ministerie op dit punt te overtuigen?

[0:45:17] Is de staatssecretaris het met mij eens dat de plannen die het ministerie heeft

[0:45:22] misschien wel nadelig kunnen uitpakken.

[0:45:24] Hoe schat de staatssecretaris de gevolgen voor deze industrie in?

[0:45:28] Nieuw sociaal contract roept de staatssecretaris dan ook op tot het maken van een impactanalyse en met name gericht op het aangrijpingspunt van de norm.

[0:45:36] Welke perverse gevolgen zijn er?

[0:45:38] Maar voorzitter, deze impactanalyse moet niet gaan zorgen voor vertraging in het proces.

[0:45:43] Ik hecht eraan om dit nog een keer te benadrukken.

[0:45:46] Wat nieuw sociaal contract betreft moet er in 2027 een norm zijn.

[0:45:51] Dan, voorzitter, wil ik toch nog even terugkijken op het laatste twee minuten bedoeld circulaire economie.

[0:45:57] Er werden namelijk een aantal voorstellen en ambities van de staatssecretaris afgeschoten.

[0:46:02] Onder andere de plastic coatings bij papieren bakjes en bekers en de vochtige doekjes met plastic.

[0:46:08] Voorzitter, dat vind ik jammer.

[0:46:10] Welke maatregelen ziet de staatssecretaris zich nog wel nemen om tot minder single-use plastic of zwerfafval te komen?

[0:46:17] Voorzitter,

[0:46:18] Wij ontvingen kort voor dit commissiedebat de evaluatie van het staatsigeld.

[0:46:23] We zijn nog niet bepaald waar we moeten zijn.

[0:46:27] We zijn het eens met de staatssecretaris dat het halen van de doelen tijd nodig heeft en daarom begrijpen we de keuze om de handhaving van de 90% inzameldoelstelling alleen de flessen te betrekken die nu in het staatsigeldsysteem zitten.

[0:46:39] Maar voorzitter, ik vind de rest van de reactie van de staatssecretaris wat zwak of lauwtjes en dat woord gebruikte ik gister bij het vragenuurtje ook al.

[0:46:48] We moeten meer doen om de doelen te bereiken en er worden geen keuzes gemaakt.

[0:46:52] Wat nu sociaal contract betreft wordt de uitzondering voor sapflessen opgeheven, wordt onderzocht hoe het heffen van staatsgeld op zuiververpakking mogelijk gemaakt gaat worden en wordt ook de innameplicht onderzocht.

[0:47:04] Maar ik wil wel erbij vragen om rekening te houden met ondernemers met een klein winkeloppervlakte.

[0:47:10] Ook een verplichting tot het heffen van staatsgeld door alle verkooppunten zou ik niet willen uitsluiten, omdat je daar buitenlandse frisdranken zonder staatsgeld mee zou kunnen ondervangen.

[0:47:20] Dit is ook een voorstel uit de evaluatie.

[0:47:22] Graag een reactie van de staatssecretaris hierop.

[0:47:25] En in het algemeen mis ik hier de keuzes van de staatssecretaris.

[0:47:29] Is het dan de bedoeling dat de Kamer per motie de staatssecretaris moet gaan zetten welke stappen hij nu moet nemen?

[0:47:37] En daarom vraag ik de staatssecretaris, welke beleidsopties uit dit rapport gaat u overnemen en welke lijken u geen goed idee?

[0:47:45] Dank u wel, voorzitter.

[0:47:47] Dank u wel voor de bijdrage.

[0:47:48] Die was keurig binnen de tijd, zelfs minder dan vier minuten.

[0:47:52] Ik kijk even rond.

[0:47:55] Meneer Boutkamp.

[0:47:57] Dank u wel, voorzitter.

[0:48:01] Toch even een vraagje aan mevrouw Vingelaar.

[0:48:06] We hebben natuurlijk een akkoord gesloten met elkaar.

[0:48:10] In dit akkoord staan ook geen nieuwe koppen in deze periode.

[0:48:15] En indien mogelijk bestaande koppen te herzien als het mogelijk is.

[0:48:22] met respect voor, zeg maar, bepaalde zaken.

[0:48:27] Dat er moties worden ingediend, ja, dat is volgens mij een democratisch recht van de partijen.

[0:48:34] En vooral als die moties zijn gericht om het terugdraaien van een kop, een nieuwe kop.

[0:48:41] Hoe kijkt mevrouw Wengelaar van NEC daar tegenaan, is mijn vraag.

[0:48:45] Mevrouw Wengelaar.

[0:48:46] Dank u wel, voorzitter.

[0:48:48] Dat was geen kop.

[0:48:53] wat de staatssecretaris wilde gaan regelen, namelijk op Europees gebied.

[0:48:59] En, voorzitter, het ging, want we leiden natuurlijk gigantisch tot commotie, want iedereen dacht, alle vochtige doekjes worden afgeschaft.

[0:49:07] Dit waren doekjes met plastic.

[0:49:09] Plastic wat het milieu vervuilt.

[0:49:13] En nogmaals, wij lezen blijkbaar het hoofdlijnenakkoord dan toch heel anders.

[0:49:17] want deze maatregel had van mij betreft heel goed doorgevoerd kunnen worden.

[0:49:25] Dank u wel.

[0:49:25] Dan gaan we luisteren naar de bijdrage van de heer Buissen.

[0:49:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:49:31] De VVD vindt circulariteit van groot belang.

[0:49:33] Circulariteit is noodzakelijk voor klimaatneutraliteit in 2050 en helpt ons om afhankelijkheid van grondstoffen te verkleinen.

[0:49:42] Hoe meer we circulair produceren en consumeren, hoe minder afval er in het milieu belandt.

[0:49:47] Ook zorgen we er daarmee voor dat minder nieuwe grondstoffen nodig zijn en dat is belangrijk voor onze strategische onafhankelijkheid en goed voor onze planeet.

[0:49:55] De VVD wil inzetten op de kansen die circulariteit biedt.

[0:49:59] Dit willen we zoveel mogelijk in Europees verband doen door het gelijke speelveld te bewaren.

[0:50:04] We willen dat de circulaire economie kansen biedt voor onze ondernemers en niet dat ze door doorslaande nationale wet en regelgeving failliet gaan.

[0:50:11] Om die balans te vinden zijn goede overlegstructuren met ketenpartijen en de overheid van groot belang.

[0:50:17] We moeten ook realistisch zijn.

[0:50:18] De Integrale Circulaire Economie-rapportage van PBL 2025 schrijft in haar conclusie dat, en ik citeer, het Nederlands grondstoffengebruik tussen 2020 en 2022 is toegenomen.

[0:50:31] Mede hierdoor is het heel erg onwaarschijnlijk dat het halveringsdoel in 2030 wordt gehaald.

[0:50:38] Daarnaast lezen we dat consumenten wel willen, maar dat de circulaire keuzes duur en ingewikkeld gevonden worden.

[0:50:44] Het oog op de herijking van het Nationaal Programma Circulaire Economie verwacht in het derde kwartaal van dit jaar, zet ik vandaag in op vier speerpunten.

[0:50:53] Het eerste punt.

[0:50:55] Verstevig de positie van UPV's.

[0:50:58] Laat ik allereerst mijn trots uitspreken voor het werk wat de UPV's in het veld doen.

[0:51:04] We hebben een aantal wettelijke en een aantal vrijwillige UPV's

[0:51:07] En ik heb de laatste tijd een aantal van hen bezocht en bij ondernemers gesprekken daarover gevoerd.

[0:51:14] En het werk wat verzet wordt, dat is gewoon eigenlijk fantastisch, laat ik het even zo zeggen.

[0:51:19] En ja, natuurlijk, er zijn verbeterpunten en daar praten we ook over.

[0:51:23] En daar gaat dit debat ook onder andere over.

[0:51:26] Maar wat ik opvallend vind, is dat UPV's uitstekend in staat zijn om binnen haar wettelijke taak circulaire doelen te halen en instrumenten in te zetten, zoals normeren, prijsdifferentiatie en stimulering van innovaties.

[0:51:41] Wat VVD betreft kan er een scherpere verdeling komen tussen de rollen, tussen het ministerie, UPV's en toezichthouders en inspectiediensten.

[0:51:50] Dat is soms wat onduidelijk en het leidt ook tot frustratie.

[0:51:53] kan de staatssecretaris daarom aangeven hoe hij in de toekomst de UPV's nog beter in stelling wil brengen.

[0:52:01] Mijn tweede punt.

[0:52:02] Betere voorlichting aan consumenten door UPV's.

[0:52:06] Zowel uit het ICER, dat is dat integrale rapport van PBL, als uit recente werkbezoeken is gebleken dat consumenten meer circulaire keuzes willen maken, maar het lastig vinden om dat in de praktijk te brengen.

[0:52:19] De voorlichting door de UPV's helpt om de gedrag van de consumenten te beïnvloeden.

[0:52:24] Denk aan WeCycle en de campagne van Statie Geld Nederland.

[0:52:28] De VVD vindt dat er meer nadruk moet komen op deze voorlichting en ik ga twee voorbeelden geven.

[0:52:34] Het eerste voorbeeld is het vergroten van het bewustzijn over de wettelijke grondslag dat producenten garantie hebben op basis van de verwachte levensduur.

[0:52:42] en niet SEC, de garantie tijd die vermeld is op het product.

[0:52:46] Een ander voorbeeld gaat over het voorlichten en faciliteren van een meer kwalitatieve ontvangst van goederen bij de milieustraat.

[0:52:53] Het zou beter zijn dat producten veel zorgvuldiger worden ontvangen al daar, zodat ze in de keten na de milieustraat een hoogwaardige toepassing of hergebruik vinden voor deze producten.

[0:53:03] Hoe kijkt de staatssecretaris hiernaar?

[0:53:06] Voorzitter, mijn derde punt.

[0:53:08] gaat over het inzetten op innovatie voor meer circulariteit en minder afval.

[0:53:12] De VVD vindt dat we zoveel mogelijk nieuwe technologieën en innovaties moeten inzetten om circulariteit te bevorderen.

[0:53:19] Hoe is de staatssecretaris hiermee bezig?

[0:53:22] Bijvoorbeeld in het licht van de doelstelling om 90% van de verbakkingen te recycleren.

[0:53:29] En we hebben daarin al in eerdere toelichtingen gehoord over

[0:53:35] de situatie rondom de sap- en zuivelverpakkingen, en ziet de staatssecretaris daar kansen toe voor meer innovaties.

[0:53:43] Een inspirerend voorbeeld wat mij betreft, en ik sprak laatst een ondernemer op dat vlak, is een producent van plastic bekers voor festivals en voor voetbalwedstrijden, die zijn cups voorziet van een chip om te kunnen zien waar die bekers blijven.

[0:53:58] En daarmee ook streeft naar, en dat haalt hij ook in veel gevallen, een 100% hergebruik van die cups.

[0:54:05] Daarnaast wil ik de staatssecretaris in zoek vragen over het circulair bouwen.

[0:54:10] Dat is even een ander onderwerp.

[0:54:12] Kan hij een toelichting geven op de situatie rondom het gebruik van CO2-neutraal beton?

[0:54:18] Ook daar zijn innovaties in wording.

[0:54:23] Voorzitter, mijn vierde en laatste punt.

[0:54:25] Breng de belanghebbenden aan tafel voordat verdere besluiten genomen worden.

[0:54:30] Bij het vorige debat over circulaire economie is een motie van VVD, NSC en BBB aangenomen om een plastic tafel te vormen.

[0:54:39] Wat is de stand van zaken hiervan?

[0:54:41] Het integrale rapport van PBL bevatte de aanbeveling voor een beter sturingsmodel door betere afspraken te maken over de rollen en taken en verantwoordelijkheden.

[0:54:50] Kan de staatssecretaris aan de hand van de plastic tafel hierop reflecteren?

[0:54:56] U bent ruim over de tijd.

[0:54:58] Ik ben in de laatste zin, voorzitter.

[0:55:00] Uitstekend.

[0:55:01] Oké, dank u wel.

[0:55:02] VVD is van mening dat zolang de belanghebbende partijen niet aan tafel zitten om over de situatie te praten en te zoeken naar alternatieve oplossingen, er geen onomkeerbare besluiten genomen mogen worden die hen direct raken.

[0:55:13] Dank u wel.

[0:55:14] Dat was een lange zin, maar u heeft hem wel in één zin afgelopen.

[0:55:17] Dank u wel.

[0:55:18] Ik kijk even rond.

[0:55:19] U heeft een interruptie van de heer Bamenga.

[0:55:22] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:55:24] Als ik VVD nu hoor, dan hoor ik toch wel ambitieuzere woorden dan ik eerder had gehoord.

[0:55:32] Dus dank daarvoor.

[0:55:36] En ik heb een aantal vragen.

[0:55:38] Om te beginnen geeft u duidelijk aan dat u wil inzetten op de UPV's, om dat nog verder te verbeteren.

[0:55:45] Ik ben benieuwd hoe u tegen de UPV's bekijkt ten opzichte van textiel,

[0:55:50] Daar is toch nog wel wat te gebeuren.

[0:55:54] Er valt toch nog wel wat te gebeuren.

[0:55:56] Dus ik ben eigenlijk wel benieuwd naar de VVD hoe u daarnaar kijkt.

[0:56:01] De heer Buissen.

[0:56:04] Dank u wel, voorzitter.

[0:56:07] De UPV's van textiel, dat is opmerkelijk.

[0:56:09] Daar hebben we op dit moment sprake van twee UPV's, eigenlijk in uitzondering omdat de meeste sectoren eigenlijk één UPV bevatten.

[0:56:18] Daar hebben wij ook in het panelgesprek vorige week met de UPV's in de Nieuwspoort hebben we het daarover gehad.

[0:56:26] Ik vind het eigenlijk best oké en bespreekbaar dat er meerdere UPV's zich binnen één branche bewegen.

[0:56:33] Puur om ook een soort van concurrentie daarin te creëren.

[0:56:37] Maar wat ik dan wel belangrijk vind is, want het risico is dat er een race to the bottom ontstaat.

[0:56:42] dat het voor producenten om aan te sluiten bij een UPV eigenlijk straks alleen maar gaat om misschien alleen maar goedkoper uit te kunnen zijn en de UPV die regelt het wel.

[0:56:52] Dus ik vind wel heel belangrijk dat de staatssecretaris aan de slag gaat om vast te leggen wat dan verwacht wordt van die UPV's.

[0:57:00] Dus je hebt nu een wettelijk kader.

[0:57:04] en een wettelijke doelstelling.

[0:57:05] Maar wat mij betreft mag de rol van, als je er zeker is, naar twee UPV's toegaat, mag je wel duidelijker beschrijven van wat verlangen we nou van die UPV's.

[0:57:14] En dat is mijn eerste reactie op uw vraag.

[0:57:19] Heeft u een vervolgvraag, meneer Menken?

[0:57:20] Ja, ga erin.

[0:57:22] Dank hiervoor.

[0:57:25] U geeft ook nog andere dingen aan.

[0:57:27] Ik bedoel, breng de belanghebbende aan tafel.

[0:57:30] Dat is voor mij

[0:57:31] Ik denk ook altijd een belangrijk speerpunt, nothing about us without us-principe.

[0:57:38] Dus dat klinkt wel goed, maar we hebben toch wel een probleem met z'n allen.

[0:57:43] Als je ziet naar de geopolitieke spanningen die er zijn, de jacht op grondstoffen, volgens mij refereert u daar zelf ook naar.

[0:57:49] Denkt u echt dat de vier speerpunten die u zojuist noemt, dat dat hét antwoord is op de grote vraagstukken die nu spelen op gebied van circulaire economie?

[0:58:00] Meneer Buissen.

[0:58:02] Dankjewel voorzitter en ook dank voor de vraag van de heer Bamenga.

[0:58:07] Natuurlijk, even een praktijkvoorbeeld.

[0:58:09] Ik had een werkbezoek bij een inzamelaar van elektronische apparatuur samen met de heer Gabriels.

[0:58:17] Ik zit met een dilemma op basis van uw vraag.

[0:58:20] Het punt is namelijk dat mijn antwoord is in principe ja.

[0:58:23] Dit zijn even de vier punten waar ik het nu mee doe.

[0:58:25] Maar aan de andere kant van de medaille, uit dat werkbezoek wat ik bracht aan die inzamelaars, kwamen we er bijvoorbeeld achter dat die inzamelaars fantastisch goed die elektronische apparatuur uit elkaar halen en de printplaten bijvoorbeeld apart houden in een container.

[0:58:44] En toen kwamen wij in gesprek, en de heer Gabriels zal dat wellicht ook meenemen in zijn betoog, maar het was echt wel een dingetje waar ik bij stil wil staan in dit debat.

[0:58:54] Toen kwamen we erop uit van ja, waar gaat dat spul eigenlijk heen?

[0:58:56] Al die zeldzame kritische grondstoffen die in die printplaten zitten.

[0:58:59] En toen zei de meneer van het bedrijf, die zei ja, die gaan al twintig jaar naar Japan.

[0:59:05] We dachten echt, hoe dan?

[0:59:08] Dat kan toch niet waar zijn?

[0:59:11] Dit graaft in een diepere materie.

[0:59:15] Dit is bijna beyond our league.

[0:59:17] Want dit gaat over Europese afspraken, gaat over handelsverdragen, gaat over veel meer dan alleen

[0:59:24] wat wij direct hier in relatie tot deze staatssecretaris kunnen behandelen.

[0:59:28] En daarom heb ik dat niet opgenomen in mijn inbreng voor dit debat, omdat ik hier in gesprek ben met de staatssecretaris.

[0:59:35] Maar eigenlijk is dit wel een voorbeeld waarvan ik denk, jongens, kom op, dit moeten we met elkaar wel gaan regelen.

[0:59:41] Dus dat is een voorbeeld in reactie op uw vraag.

[0:59:46] Er is nog een volgvraag, meneer Bawinga.

[0:59:48] Ga je te gang?

[0:59:49] Oké, dank voor uw reactie.

[0:59:51] Misschien zal ik het dan terugbrengen naar iets wat wel binnen onze eigen league past.

[1:00:01] Ik hoor natuurlijk wat ambitieuzere woorden kiezen dan bijvoorbeeld voorgaande keren.

[1:00:09] Maar als ik dan gewoon kijk naar uw stemgedrag, dan vind ik dat wel opmerkelijk.

[1:00:14] Want er zijn fantastische moties ingediend

[1:00:18] die ons juist verder zouden kunnen helpen binnen ons eigen diek.

[1:00:22] Dan heb ik het over bijvoorbeeld de motie van de heer Gabriels over verkennen of binnen het Klimaatfonds een overbruggingsfonds voor circulaire koplopers kan worden opgezet.

[1:00:32] Maar dan stemt uw partij op dat moment gewoon tegen.

[1:00:37] Als ik het heb over een ander belangrijk punt, volgens mij van mevrouw Teunissen van collega Kostic,

[1:00:46] over concrete voorstellen om grondstofgebruik terug te dringen.

[1:00:51] Mede ingediend door mijn collega Rodekerk.

[1:00:54] Dan stemt de VVD gewoon tegen.

[1:00:56] Dus ik heb wel meer de neiging dat u hier mooie woorden presenteert, maar als het uiteindelijk, als het gaat om uw stemgedrag, dat u daar uiteindelijk niet deze mooie woorden, zeg maar, naleeft.

[1:01:10] Waarom staat de VVD niet pal achter

[1:01:13] circulariteit, zoals u dat nu zojuist gezegd heeft.

[1:01:18] Meneer Buissen.

[1:01:20] Dank u wel, voorzitter.

[1:01:21] En ik neig ook eigenlijk te zeggen van goh, ik begrijp ergens wel dat dit opgebracht wordt door de heer Bamenga.

[1:01:31] Want kijk,

[1:01:34] We hebben enerzijds natuurlijk de league.

[1:01:36] Eigenlijk is dat wel een goede afbakening van waar we direct invloed op uit kunnen oefenen en direct met de staatssecretaris kunnen handelen.

[1:01:43] En sommige dingen die zitten niet in onze league.

[1:01:46] Als het bijvoorbeeld gaat over een grote claim, bijvoorbeeld op financiën, of het gaat over invloeden die het heeft op handelsverdragen, dan zit dat dus niet in onze league en stemmen wij dus ook tegen.

[1:01:58] Omdat het... Ja, als je dan voor zou stemmen, ja, dan ga je dingen raken waar je eigenlijk geen invloed op hebt.

[1:02:05] En ik begrijp dat bijvoorbeeld D66 wel voor zou stemmen.

[1:02:09] Ik bedoel, daar heb ik ook respect voor.

[1:02:13] Maar wij zijn in onze afwegingen, meenemende dat er meerdere zaken spelen die ook buiten onze invloedssfeer liggen, zijn wij dan genegen om tegen te stemmen, omdat bijvoorbeeld ook het kabinet daar dan mee aan de slag zou moeten.

[1:02:26] Ja, en dat is dan ook zorgwekkend, omdat dat tot een heel gekke situatie kan leiden.

[1:02:34] Meneer Banwenga, uw laatste interruptie waagt u ook aan de VVD.

[1:02:38] Het is niet anders, voorzitter.

[1:02:40] Gaat uw gang.

[1:02:43] Ik heb toch de indruk, met de laatste reactie, dat u uzelf wel heel klein maakt.

[1:02:47] Want er is bijna niks wat eigenlijk binnen onze league zou passen als het aan de heer Buijsen zou liggen.

[1:02:56] Tenminste, als ik het even zo afbel.

[1:02:59] En dat vind ik toch wel teleurstellend van een derde partij van Nederland

[1:03:04] grootpartij in de coalitie, dan verwacht ik toch wat meer ambitie, maar ook wat meer daadkracht daarin.

[1:03:10] En ik zie dat VVD heel veel spreekt over wij staan voor de ondernemers, maar ondertussen zien we heel veel ondernemers die koplopers zijn, game changers zijn, gewoon één voor één uitvallen.

[1:03:22] En dat vind ik jammer.

[1:03:23] En ik zou toch de VVD graag aan onze zijde willen zien om juist deze ondernemers te steunen.

[1:03:30] Meneer Buissen.

[1:03:32] Dank u wel, voorzitter.

[1:03:33] Ja, ook hierin alle begrip van mij uit voor de inbreng van de heer Bamenga.

[1:03:40] Wij krijgen ook die e-mails natuurlijk.

[1:03:42] Wij spreken ook al die mensen in het veld die te maken hebben met de plasticsnorm, de plasticsheffing, de CO2-heffing.

[1:03:50] Ga zo maar door.

[1:03:50] En natuurlijk, het is een frustrerende situatie, maar in de besluitvorming destijds is in alle wijsheid is toen een besluit genomen om tot een hoofdlijnakkoord te komen en een regeerprogramma.

[1:04:04] Ja, we zitten nu in een situatie waarin gesprekken plaatsvinden over de voorjaarsnota.

[1:04:10] Daarin wordt inbrengen meegenomen.

[1:04:12] Ja, en ik hoop in al onze wijsheid opnieuw dat we tot goede besluiten gaan komen voor dit land.

[1:04:17] En soms een goede besluitvorming voor dit land... Ja, je kunt niet altijd iedereen tevreden stellen, natuurlijk.

[1:04:23] En dat is de tragische keerzijde van ons werk.

[1:04:27] Ja, daar zijn we ook politici voor om daarmee om te gaan.

[1:04:31] Ja.

[1:04:33] Dus ik maak mezelf niet te klein.

[1:04:35] Ik denk wel dat ik heel realistisch ben als regerende partij in de manier waarop wij omgaan met moeilijke situaties zoals die er zijn in dit land.

[1:04:45] Dank u wel.

[1:04:46] De heer Gabriels heeft ook een interruptie voor u.

[1:04:49] Dank u wel, voorzitter.

[1:04:50] De heer Buijzen besprak in zijn bijdrage over dat de belanghebbenden aan tafel moeten zitten en dat ze dan samen tot een punt moeten komen.

[1:05:01] Toen vroeg ik me af, welke belanghebbenden zijn dat dan?

[1:05:05] Er zijn verschillende belanghebbenden.

[1:05:06] Belanghebbenden die gebaat zijn bij hoe het nu gaat.

[1:05:09] En er zijn ook belanghebbenden die gebaat zijn bij een normering, omdat ze daarmee gestimuleerd worden en de recycleindustrie bijvoorbeeld een kans krijgt.

[1:05:18] Dus is de heer Buizen niet bang dat door uitstel, vertraging en het niet hebben van heel veel partners, alle partners aan tafel, dat er dan dus nu innovatieve bedrijven sneuvelen?

[1:05:32] Meneer Buizen.

[1:05:35] Dank u wel, voorzitter.

[1:05:39] Er zijn nog geen besluiten genomen als het gaat, even verwijzen naar de circulaire norm, er is nog tijd om daarin te beïnvloeden.

[1:05:47] Natuurlijk zijn er wel al voorbesluiten genomen en dat geldt ook voor de plasticsheffing en dat geldt ook voor de CO2-heffing en ga zo maar door.

[1:05:54] Maar dit is nog geen finale besluit, er kunnen gewoon nog wel dingen veranderen.

[1:05:58] En partijen die dat gaan voelen in de markt, die maken zich er ernstig zorgen over, over hun bestaansrecht.

[1:06:07] En alles opgeteld gaat het dan over de concurrentiepositie van Nederland.

[1:06:10] Wat ik wil voorkomen, en het sluit een klein beetje aan op wat mevrouw Wingelaar ook bracht in haar spreektekst.

[1:06:19] is dat wij ook een beetje voelen vanuit VVD dat het gesprek binnen INW niet heel soepel loopt.

[1:06:26] Laat ik maar even zachtjes uitdrukken.

[1:06:29] Ik krijg heel vaak feedback vanuit bedrijvigheid dat ze wel mogen langskomen, maar dat er eigenlijk niks gedaan wordt in de reguliere consultaties.

[1:06:40] en gesprekken die plaatsvinden.

[1:06:42] En op het moment als het in de geopolitieke situatie zoals die nu is, waarin de concurrentiepositie en de concurrentie natuurlijk heel zwaar is geworden voor bedrijven, ja dan vind ik het wel te rechtvaardig en gelukkig heeft de motie die wij hebben ingebracht het ook gehaald om mensen aan tafel te krijgen.

[1:06:59] Want we zijn uiteindelijk wel gewoon met elkaar, en ik heb dat in het panelgesprek weer nieuwspoort ook gezegd, wij zijn BV Nederland met elkaar.

[1:07:05] En richting 2050 willen we allemaal naar die circulaire economie toe.

[1:07:11] En wij zijn, hoe je het ook beschouwt, maar ik zie het eigenlijk als een team.

[1:07:16] En in een team, en daarom verwijs ik zo vaak naar de rollen en taken en bevoegdheden van mensen, in een team weet iedereen precies zijn plek en zijn rol en is er ruimte voor overleg.

[1:07:26] Zonder overleg kun je geen winnend team zijn.

[1:07:29] Richting 2050 wil ik dat we naar die doelen toe gaan.

[1:07:33] Het ICER, dat integrale rapport, beschrijft een zorgwekkend beeld.

[1:07:37] Dus er moet echt wel wat gebeuren.

[1:07:39] Maar mensen moeten aan tafel.

[1:07:42] Anders gaan wij nooit een winnend team zijn.

[1:07:45] Meneer Gabriels, uw laatste interruptie.

[1:07:49] Oh, is dat zo?

[1:07:50] Ja.

[1:07:53] Kijk, de heer Buijsen omschrijft zijn team en zijn tafel, maar niet iedereen zit in dat team en niet iedereen zit aan die tafel.

[1:08:02] Want heel veel voorlopers in de circulaire industrie zitten niet aan die tafel.

[1:08:06] Dus ik stel vast dat het team

[1:08:10] waar de heer Buissen het over heeft, echt een team is van de lineaire economie, wel met goede bedoelingen, maar dat niet iedereen in het team zit.

[1:08:16] En een vraag die ik eigenlijk wil stellen is, hoe denkt de heer Buissen over de in zijn coalitieakkoord staande plasticheffing en de bezuiniging op circulaire economie bij IME?

[1:08:25] Meneer Buissen.

[1:08:27] Nou, over dat laatste, voorzitter, heb ik zojuist eigenlijk best wel veel toelichting gegeven over de situatie destijds in de regeringsvorming en ook in de situatie zoals er nu gesproken wordt.

[1:08:39] Wij hebben wijze mensen in het kabinet zitten die naar de beste kennis tot besluiten komen.

[1:08:45] Dat doen we voor Nederland.

[1:08:46] Dat doen we niet voor de grap.

[1:08:48] Dat is een serieuze zaak.

[1:08:50] En ik krijg het beeld dat deze mensen ook serieus in dit gesprek met elkaar omgaan.

[1:08:56] Nota bene, ik heb nog geen bericht gehoord dat ze er al uit zijn.

[1:08:59] Dus zelfs in de nachtelijke uren tot nu zijn ze ermee bezig.

[1:09:04] Ja goed, dus dat geeft wel een beeld van betrokkenheid.

[1:09:09] Dus over het team, waarin u schetst dat bepaalde partijen niet aan tafel zouden zitten.

[1:09:16] We hebben vorige week natuurlijk ook het gesprek gehad met de heer Steven van Eyck.

[1:09:20] De heer Steven van Eyck refereerde ook, naar aanleiding van uw vraag, dat het van belang zou zijn, of van belang is, om ook bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties aan die tafel te hebben.

[1:09:33] Ik heb persoonlijk geen principieel bezwaar tegen de aanwezigheid van deze maatschappelijke organisaties, maar ik wil wel gezegd hebben dat de pijn die genomen moet worden, linksom of rechtsom, ergens in die keten, gaat niet over maatschappelijke organisaties.

[1:09:50] Die zitten in die keten.

[1:09:51] Maatschappelijke organisaties hebben daar geen... Ja, die kunnen wel invloed uitoefenen natuurlijk, maar die voelen de pijn niet in de zin van hun levensbestaan.

[1:10:02] Dus daar zit er voor mij wel een heel groot onderscheid in.

[1:10:04] En ik ga er ook vanuit dat maatschappelijke organisaties dat belang ook kennen en erkennen.

[1:10:08] Het gaat hierover voor bestaan van heel veel bedrijvigheid in Nederland.

[1:10:13] Ik heb de indruk dat u, de heer Gabriel is nog niet helemaal tevreden gesteld, maar ja, zo'n interruptie is er nog.

[1:10:17] Maar mevrouw Koekoek wil ook een interruptie plegen, of niet?

[1:10:22] U ook.

[1:10:25] Goed.

[1:10:28] We gaan er niet over vechten.

[1:10:29] Mevrouw Wingerluij, u mag als eerste.

[1:10:30] En we luisteren natuurlijk altijd naar de voorzitter.

[1:10:32] Dank u wel.

[1:10:32] Nou, meneer Buizen, meneer Gabriels heeft het niet over maatschappelijke organisaties.

[1:10:40] Want ik voel me hier verantwoordelijk voor.

[1:10:41] Ik heb die motie mede ondertekend, juist met het doel om alle partijen aan tafel te krijgen.

[1:10:47] We hebben ook niet gezegd dat bedrijven uitgezonderd moesten worden van die tafel.

[1:10:53] Maar die worden uitgezonderd, want die koplopers, die gameshalers zitten niet aan tafel.

[1:10:58] En ik vraag de staatssecretaris echt dringend om dat wel te gaan doen, anders kom ik weer met een motie.

[1:11:04] Dank u wel, voorzitter.

[1:11:05] Voordat u het antwoord geeft, meneer Buissen, ik heb de indruk dat de heer Boutkamp en het lid Korstie elkaar enorm gevonden hebben op de inhoud, maar ik zou graag willen dat u dat buiten het debat verder die discussie voert.

[1:11:20] Dan kunnen we allemaal heel goed luisteren naar meneer Buissen en wat voor antwoord hij nu gaat geven.

[1:11:23] Gaat u gang.

[1:11:24] Dank u wel, voorzitter.

[1:11:27] Even over de aanwezigheid van dit soort bedrijven.

[1:11:30] In de voorbereidende gesprekken die ik gehad heb in aanloop naar deze motie is de intentie geweest om bedrijvigheid, en dat gaat niet om individuele bedrijven.

[1:11:39] Individuele bedrijven gaan geen plek krijgen aan deze tafel, maar het gaat meer om de koepel of de brancheorganisaties.

[1:11:45] En ik heb daarbij gezegd, het gaat in feite van de kraker tot de afvalverbrandingsinstallatie en weer terug.

[1:11:51] En ik weet dat er koploperbedrijven zijn die bijvoorbeeld ook vertegenwoordigd worden door NRK.

[1:11:58] En NRK is onderdeel van deze tafel.

[1:12:01] Dus ik ben het met mevrouw Winglaar eens dat we geen ketenstappen moeten overslaan.

[1:12:07] Ik kan niet garanderen dat iedereen zich vertegenwoordigd zal voelen, maar mijn beeld bij de partijen die wel aan tafel zitten en die de vertegenwoordigde rol hebben, ook voor die partijen, die zijn er.

[1:12:19] Dus ja, dat is mijn reactie.

[1:12:24] Mevrouw Ingelaar, u heeft nog twee interrupties tegoed, dus we gaan in gang.

[1:12:29] Dank u wel.

[1:12:30] Nou, ik ben het niet met u eens, want die bedrijven worden ook vertegenwoordigd in een koepel, dus zij mogen wat mij betreft aan tafel.

[1:12:39] Hier, we hebben een petitie ontvangen, ondertekend door alle provincies waar deze koplopers actief zijn, meneer Buizen.

[1:12:47] Deze koepel wil ik graag aan die tafel.

[1:12:52] De bedrijven die onder deze koepel vallen, die worden via een andere koepel, namelijk NRK, gewoon vertegenwoordigd.

[1:12:59] Dus ja, weet je, daar kunnen we dan over van inzicht verschillen, vrees ik.

[1:13:04] Maar dat is wel de situatie.

[1:13:07] Dan gaan we, mevrouw Koek, u wilde ook nog een interruptie plegen?

[1:13:12] Ik wil doorvragen op wat mijn collega's ook stelden.

[1:13:15] Ik hoorde net de heer Buijzen spreken over een team.

[1:13:17] Het klinkt alsof de heer Buijzen zegt tegen de spits, u moet even wachten voordat u kunt scoren totdat de verdediging op dezelfde lijn staat.

[1:13:24] Dat gaat natuurlijk niet, dan stokt het hele team en dan valt het hele spel dood.

[1:13:33] De doorvraag die ik eigenlijk wel stel, is dat hoe ik dit voorbeeld moet zien.

[1:13:37] Gaan we die koplopers eigenlijk de kop afhakken omdat we zeggen, ja, het belang van overleggen vinden we belangrijker dan scoren daar waar het nodig is.

[1:13:47] Ik wil juist voorkomen dat er heel veel overleggen zijn.

[1:13:51] Wat ik wil benadrukken is dat om naar de 2050 toe te gaan, zien wij vanuit onze fractie het belang van UPV's als een heel groot iets.

[1:14:01] Wij zien dat echt wel voor ons en UPV's tonen dat op dit moment ook wel aan.

[1:14:05] Maar wat we tegelijkertijd ook zien als we naar de 2050 toe gaan,

[1:14:08] in de toekomst gaan en we nog meer slagen nodig hebben, dan moeten we aan de voorkant misschien beter vastleggen wat nou ieders rol en taak en bevoegdheid is.

[1:14:17] Dat kan strakker.

[1:14:20] En daarin gaat het inderdaad van, wat is bijvoorbeeld de bevoegdheid van ILT?

[1:14:25] Ik hoor allerlei adviezen uit ILT komen, waarvan bij de UPV zich afgevraagd worden, waar komt dit nou ineens vandaan?

[1:14:35] Wat is dus de rol en bevoegdheid van IAT in deze?

[1:14:38] Waar hebben we dat vastgelegd aan de voorkant, zodat een UPV zich niet meer hoeft te verbazen van... O, dus daarom komt hij nu met een advies.

[1:14:46] Dus in dat spel, als je dat strakker regisseert en vastlegt met elkaar, dan voorkom je eigenlijk dat die spits in die verdedigersplek terechtkomt en andersom.

[1:14:58] En hoop je dat er strakkere teamafspraken zijn om dat doel te halen.

[1:15:07] Ja, ik weet niet of dat aan beide kanten zo gevoeld wordt hier, meneer Boutkamp.

[1:15:12] Maar volgens mij wil mevrouw Koek ook nog een interruptie plegen.

[1:15:14] Gaat uw gang.

[1:15:16] Ja, dank.

[1:15:16] Omdat dit verhelderd, denk ik, een deel van de vragen.

[1:15:18] Oké, we gaan dit gesprek vooral in om duidelijkheid te krijgen over de rol en verantwoordelijkheid.

[1:15:25] En de vraag die ik daar dan nog wel bij heb is, er zit een deadline op.

[1:15:28] Op het moment dat een deadline niet gehaald wordt, dan worden gesprekken op een gegeven moment van verhelderend, wordt het vertragend.

[1:15:35] En een aantal collega's hebben die vraag ook al gesteld, van is het dan niet ook juist belangrijk dat je op een gegeven moment zegt, dit is nu de richting die we gaan nemen.

[1:15:42] Juist omdat je dus een spits in positie wil brengen.

[1:15:45] En ik denk dat de gedachte, we willen als team te werk gaan, heel erg bij Nederland past en heel beonderd waardig is.

[1:15:53] Maar soms dat dat niet lukt en dat je dan als politiek ook moet zeggen, wij maken deze keuze, we gaan deze richting op en als u mee wil gaan we helpen.

[1:16:00] En ik vraag eigenlijk of de heer Buijsen dat met mij eens is.

[1:16:03] Meneer Buijsen.

[1:16:04] Dank je wel, voorzitter.

[1:16:06] Er schiet een voorbeeld mij te binnen die ik in mijn gesprekken ook een paar keer aan de orde heb gehad, en dat is het normerende.

[1:16:14] We hebben in debatten vaker gehad over normeren, beprijzen en stimuleren als instrumentarium om naar meer circulaire economie te komen.

[1:16:23] De neiging die wij tot nog toe hebben, is dat we via een wettelijke kader, een wettelijke regeling, normen vast gaan stellen.

[1:16:29] Bijvoorbeeld wat we nu mee bezig zijn met de circulaire plasticsnorm, bijmengen.

[1:16:36] En bijmengen gaan wij in veel meer situaties nog wel gaan doen in de komende jaren.

[1:16:41] En die normen zullen steeds meer omhoog gaan.

[1:16:46] Ik denk er dus over na, en ik zou dat dus ook graag terug horen van de staatssecretaris, van als je dat soort instrumenten niet per se in alle gelaagdheid in de wet vastlegt, maar dat je op het hoogste abstractie het vastlegt in de wet, maar vervolgens de gelaagdheid wegzet bij een UPV,

[1:17:01] Dan denk ik dat je de UPV, die dat betreft, veel meer ruimte geeft om samen met de producenten die wettelijk verplicht zijn daar lid van te zijn, aan deel te nemen.

[1:17:10] Dan geven die veel meer ruimte om draagvlak te zoeken en ook sneller te gaan handelen richting...

[1:17:18] richting de gewenste doelstellingen.

[1:17:21] Dus dit is echt zo'n voorbeeld van... Ik denk dus dat je het circulaire economisch instrumentarium veel meer kan beleggen bij UPV's, dat je dus in die zin minder hoeft wettelijk vast te leggen.

[1:17:34] Dat maakt het voor inspectiediensten en omgevingsdiensten, ILT, het makkelijker om te controleren.

[1:17:41] en krijgen veel zuiverder de discussie en ligt de bevoegdheid en taak en verantwoordelijkheid bij de partijen die het aangaat.

[1:17:49] Dank u wel.

[1:17:50] Dan gaan we luisteren naar de bijdrage van mevrouw Koekoek.

[1:17:52] Ga je de gang?

[1:17:55] Dank voorzitter.

[1:17:56] Voorzitter, afval bestaat niet.

[1:17:58] Is de staatssecretaris dat met mij eens?

[1:18:01] De transitie naar een circulaire economie is geen wens, maar een noodzaak.

[1:18:05] Voor het klimaat, het milieu en voor onze strategische autonomie.

[1:18:08] We moeten af van een economie die draait op uitputting van grondstoffen, mensen en ecosystemen.

[1:18:13] En we moeten toe naar een systeem waarin waarde behouden blijft door ontwerp, hergebruik, reparatie en recycling.

[1:18:20] Voorzitter, we praten in dit debat en sowieso in deze Kamer vaak over schaarste, alsof er niet genoeg zou zijn voor iedereen, niet genoeg grondstoffen.

[1:18:27] Maar misschien is dat juist de verkeerde bril.

[1:18:28] Het probleem is juist, we hebben teveel.

[1:18:30] We hebben teveel spullen, teveel productie en te weinig hergebruik.

[1:18:34] Kijk naar het textiel.

[1:18:34] We hebben genoeg kleding op aarde om zes generaties te kleden, maar we blijven produceren alsof het op gaat raken.

[1:18:40] Dat is geen natuurwet, dat is een systeemfout en dus ook een politieke keuze.

[1:18:44] Om met het textielsector dan ook te beginnen.

[1:18:46] Daar is sprake van een race to the bottom.

[1:18:48] Kan de staatssecretaris een update geven of wat er gedaan wordt om dit tegen te gaan?

[1:18:52] En hoe kijkt hij aan tegen het idee om net als in Frankrijk een anti-fast fashion wet in te voeren?

[1:18:58] Wat eerder ook door collega Kost iets werd gezegd.

[1:19:01] Voorzitter, beleid dat blijft hangen in goede bedoelingen, zo ook het circulaire materialenplan, waar de focus te veel ligt op afvalverwerking in plaats van een ketenaanpak.

[1:19:08] Concrete doelen per sector die ontbreken, koplopers worden niet gesteund en de markt voor circulaire producten wordt nauwelijks beschermd.

[1:19:15] Is de staatssecretaris bereid het CMP, het circulaire materialenplan, te verbeteren door meer ketenplannen op te nemen, bijvoorbeeld door kunststof, beton en metalen?

[1:19:25] Want de urgentie is groot.

[1:19:26] Recyclingbedrijven vallen om, terwijl Europese doelen dichterbij komen.

[1:19:30] Bedrijven die nu duurzaam investeren staan er alleen voor, terwijl fossiele grootbedrijven miljardensteun krijgen.

[1:19:36] Steun voor circulaire koplopers is dus nodig, met voorwaarden, juist voor bedrijven met een concrete strategie richting ontwerp zonder olie en circulaire productie.

[1:19:44] En in dat kader wil ik de staatssecretaris vragen of hij toe kan lichten waarom, met betrekking tot de overbruggingsfinanciering voor plastic recyclers, is gekozen voor ledingen, terwijl ondernemers juist aangeven dat dat hen niet helpt, omdat het het ondernemersrisico vergroot.

[1:19:57] En ik sluit me ook aan, het leek me net uit interrupties, met de vragen over de plastic tafel die door collega's zijn gesteld.

[1:20:03] Eigenlijk zou circulaire economie net zo moeten worden behandeld als de energietransitie, terwijl circulariteit nog wel complexer is.

[1:20:10] Ga voor consistent en betrouwbaar beleid.

[1:20:11] Geef richting.

[1:20:13] Stel duidelijke circulaire doelstellingen op per sector, van plastic tot textiel tot bouw.

[1:20:18] En maak producentenverantwoordelijkheid leidend, niet alleen voor de afvalfase, maar juist ook voor ontwerp en levensduur.

[1:20:25] Is de staatssecretaris bereid om die verantwoordelijkheid wettelijk uit te breiden naar het ontwerpstadium?

[1:20:30] En, voorzitter, Circularis moet niet alleen in de ontwerp- en de eindfase aanwezig zijn, we moeten juist ook de keten versterken.

[1:20:36] Verplicht bijvoorbeeld dat tweedehands goederen beschikbaar worden gesteld in plaats van vernietigd.

[1:20:41] En daar hebben we ook een goed voorbeeld aan landen als Frankrijk over, met reparatiebonnen.

[1:20:45] Zo wordt circulariteit ook sociaal aantrekkelijker en betaalbaarder.

[1:20:48] Zondermarkt vraagt geen circulariteit en stimuleert daarom het gebruik van risiclairheid met normering

[1:20:53] duurzame inkoop en bijmengverplichtingen.

[1:20:56] En kies daarin voor een actief overheid die stuurt via slimme aanbestedingen.

[1:20:59] Beloon het goede en ontmoedig het grijze.

[1:21:01] En ik wil aan de staatssecretaris vragen welke van de goede voorbeelden in landen om ons heen gaat de staatssecretaris overnemen?

[1:21:08] Tot slot moeten we inzetten op een Europees gelijkspeelveld.

[1:21:11] Werk aan gezamenlijke standaarden, eerlijke prijsmechanismen en importheffingen op niet duurzame producten.

[1:21:16] Bescherm de circulaire markt tegen vervuilende concurrentie.

[1:21:19] Nederland moet zich daarbij actief opstellen om het vrije verkeer van circulaire grondstoffen te beschermen en de concurrentie eerlijker te maken.

[1:21:26] Kan de staatssecretaris toezeggen dat Nederland zich hiervoor hard maakt in Brussel?

[1:21:29] En werkt de staatssecretaris aan importcontroles op deze stromen en een Europese aanpak van kwaliteitsstandaarden voor risiclaat?

[1:21:37] Laten we daarbij ook verder kijken dan onze landsgrenzen.

[1:21:39] Het concept van een Transregional Circularity Hub, een knooppunt waar reststromen veilig en verantwoord worden verwerkt, circulaire grondstoffen worden teruggewonnen en kennis wordt gedeeld.

[1:21:48] Dat is wat volk betreft een strategisch en waardevol idee.

[1:21:51] Juist op Europees niveau kunnen we veel slimmer nadenken over de spreiding en samenwerking rondom dit soort hubs.

[1:21:56] Niet ieder land hoeft alles zelf te doen.

[1:21:58] Juist als Europa kunnen we een krachtig circulair netwerk bouwen.

[1:22:01] En dat past ook bij de ambities van de Europese Clean Industrial Deal.

[1:22:05] Dus, voorzitter, de overheid heeft een cruciale rol als aanjager van verandering.

[1:22:08] En dat vraagt om moed, geen uitstel.

[1:22:10] Laat daarom ook vandaag het begin zijn van een echt nieuwe en echt circulaire economie.

[1:22:15] Dank, voorzitter.

[1:22:18] Dank u wel.

[1:22:19] Meneer Boutkamp, u wilde een interruptie plegen.

[1:22:21] Ga je de gang.

[1:22:24] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:22:27] Tijdens mijn betoog kreeg ik een interruptie van mevrouw Koekoek over Duitsland.

[1:22:33] met een verbod op wegwerpplastic of eenmalig gebruikplastic.

[1:22:39] We hebben natuurlijk ook in Nederland een wegwerpplastic conform Europese regelgeving verkracht laten worden.

[1:22:46] Wegwerppestek, waterstafjes, oorstokjes, noem ze maar op allemaal.

[1:22:51] En rietjes.

[1:22:52] Maar in Duitsland is sinds 24 zijn bedrijven verplicht die producten van wegwerpplastic op de Duitse markt brengen om zich te moeten registreren.

[1:23:03] in een centraal register en vanaf 2025 moeten zij geld inleggen in het eenmalig kunststoffenfonds.

[1:23:12] Oftewel, er is dan een betaalplicht.

[1:23:14] Dus is de vraag aan mevrouw Koekoek, is het nu zeg maar waar u op doelde?

[1:23:21] Was dat nou verwijzend naar die betaalplicht?

[1:23:24] Of zegt u gewoon van, ja, wat ik heb gezegd over dat verbod met betrekking tot mijn betoog, zo had ik het niet bedoeld.

[1:23:33] Mevrouw Kok ook.

[1:23:35] Dat zou op zich wel een unicum zijn, als je dat een keer hebt tussen twee collega's, dat ie zegt hoeps.

[1:23:39] Maar mijn interruptie, dat weet de heer Boutkamp volgens mij prima nog terug te halen, ging over zijn eigen betoog.

[1:23:45] Dat ging over, we hebben in Europa een gelijkspeelveld nodig.

[1:23:48] Dan kun je twee dingen doen.

[1:23:49] Je kunt, zoals de heer Boutkamp heeft gekozen, als coalitiepartner te gaan tegenhangen en zeggen, alles moet terug zoals het was.

[1:23:54] En je kunt ook zeggen, we kijken de landen om ons heen en dat verbeteren.

[1:23:57] Dat hoort ook terug in mijn inbreng.

[1:23:59] In Frankrijk hebben ze dan reparatiebronnen en in Duitsland zijn ze ook op de goede weg.

[1:24:03] Je kunt leren van elkaar en een gelijk speelveld kan naar beneden en kan naar boven.

[1:24:07] En mijn inzet, en die van Volt, is dat je ambitieus bent en naar boven gaat.

[1:24:11] Dus in zekere zin begrijp ik niet helemaal de vraag van de heer Boutkamp, omdat het er een beetje op leidt alsof de interruptie missloeg, maar de interruptie sloeg precies op het punt wat mijn collega Boutkamp maakte.

[1:24:23] Het gelijke speelveld in Europa, dat hoort er ook terug in mijn inbreng.

[1:24:28] Uw laatste interruptie, meneer Boukamp.

[1:24:30] Oh, die ga ik met plezier gebruiken, voorzitter.

[1:24:34] Ja, mij werd net verweten over een trucje.

[1:24:38] Maar hier hoor ik eigenlijk precies hetzelfde, namelijk het naar jezelf toe redeneren.

[1:24:43] Want er is dat verbod op die wegwerpplastic niet, behalve dan vanuit Europa al, dus dat geldt voor iedereen.

[1:24:50] Nee, waar het om ging is dat in Duitsland ze verplicht moesten worden om een bedrag te betalen in een fonds,

[1:24:58] wordt dan gebruikt als ondersteuning aan gemeentes om hun zwerfafval op te ruimen.

[1:25:03] Dus daar betalen bedrijven voor als zij wegwerpplastic op de markt brengen, want dat blijft toch komen.

[1:25:10] En die verboden die daar zijn, gelden ook weer bijvoorbeeld daar weer niet ten opzichte van verboden hier.

[1:25:18] Dus er is gewoon sprake van een oneerlijk Europees speelveld.

[1:25:24] Dus nogmaals,

[1:25:26] Klopt het nu dat in Duitsland sinds 24 bedrijven die werkwerkplastic op de markt brengen zich moeten registreren in een systeem?

[1:25:37] Dat is één.

[1:25:38] En twee, klopt het ook dat zij moeten betalen voor het werkwerkplastic sinds 2025?

[1:25:46] Klopt dat ook?

[1:25:47] Simpel ja of nee is voldoende wat mij betreft, voorzitter.

[1:25:50] Ja, u doet het slim.

[1:25:51] Twee interrupties in één.

[1:25:52] Maar ja, ik kan er geen twee rekenen, want u zit aan het einde.

[1:25:54] Maar mevrouw Koek, hoe kan u het antwoord?

[1:25:58] Voorzitter, de reboutkant stelde dit in zijn eigen eerste interruptie.

[1:26:02] Ik ga ervan uit dat wat hij stelt, dat dat klopt.

[1:26:05] Zo ken ik de verhalen ook.

[1:26:07] En ja, het trucje, ik vind het geinig om nog een keer een jijbak te krijgen.

[1:26:13] Maar in alle serieusheid, op het moment dat de PVV zelf stelt,

[1:26:19] Wij moeten dingen niet doen als Nederland, want dat zou een stap de verkeerde kant op zijn, want dat onderbreekt of doorbreekt het gelijke speelveld in Europa.

[1:26:26] Ik leg daar de uitdaging op tafel dat andere landen om ons heen, bijvoorbeeld Duitsland, maar ook Frankrijk, kort net in mijn eigen interruptie, in mijn eigen inbreng, doen daar stappen naar voren, nu dan als Nederland medevlucht naar voren, want dan ga je ook naar het gelijke speelveld.

[1:26:41] En Dere Boutkamp houdt nu een zakje omhoog.

[1:26:45] Ik snap dat u ook heel erg om riet schuiken geeft, net als om Wilhelmina-pepermuntjes.

[1:26:48] Maar dat probleem zit wat dieper.

[1:26:50] En eigenlijk, voorzitter, eis ik wel van een coalitiepartij dat het gelijkspeel wat in de sterkte en onafhankelijke economie van Europa wat serieuzer genomen wordt en niet gereduceerd wordt tot twee pakjes.

[1:27:02] Want dat begint me wel wat te storen.

[1:27:04] Ik kan op zich hier lachen met de heer Boutkamp, maar het fundamentele punt dat er een gelijkspeel valt naar onder en naar boven kan, dat wordt door de PVV genegeerd.

[1:27:11] Er wordt alleen maar op de rem gestapt als het hier gaat om beleid.

[1:27:15] Er wordt niks aan ambitie neergelegd.

[1:27:16] Er wordt een probleemanalyse gemaakt en vervolgens wordt gezegd in het verleden was alles beter, dus moeten we daar maar naartoe.

[1:27:22] Op het moment dat dat je kernpunt is, als coalitiepartner, dat het euro bij zich gelijke speelveld een probleem zou zijn voor wat je in Nederland als ambitie wil, dan kan ook de redenering zijn, dan moet de redenering zijn wat mij betreft, dat je de vlucht naar voren neemt, dat je koploper blijft en dat je ook kan conformeren aan de buurlanden om je heen.

[1:27:37] Dat is het punt wat ik gemaakt heb, daar heb ik nul antwoord op gekregen van de PVV.

[1:27:42] En eerlijk gezegd, een zakje omhoog houden is een vrij flauwe manier van op een interruptie reageren, maar ik begrijp dat de heer Boutran door zijn interruptie heen is, dus misschien hoor ik hem over dit kernpunt nog in de tweede termijn.

[1:27:53] Dank u, voorzitter.

[1:27:54] We zullen het zien.

[1:27:56] Dank u wel.

[1:27:56] Dan gaan we luisteren naar de bijdrage van de heer Gabriels.

[1:27:58] Gaat uw gang.

[1:27:59] Ja, voorzitter.

[1:28:02] We snijden vandaag weer heel veel onderwerpen aan, van fast fashion tot elektronische apparaten, van plastic tot zwerfafval.

[1:28:07] En we zijn vandaag met z'n allen ook heel erg verontwaardigd.

[1:28:11] Wederom, want we vinden de circulaire economie allemaal heel erg belangrijk en we willen unaniem dat de circulaire economie vleugels gaat krijgen.

[1:28:18] Maar de signalen die we vanuit de Kamer afgeven zijn tegenstrijdig.

[1:28:21] Zo nemen we een motie aan om met concrete aanvullende maatregelen te komen om de doelen voor 2030 te halen.

[1:28:26] Tegelijkertijd wordt het bedrag dat deze coalitie raamt voor circulaire economie bij INW afgeschaald van 121 miljoen tot 66 miljoen in 2029.

[1:28:34] En ik vraag de staatssecretaris wat er straks niet meer kan als er bezuinigd is.

[1:28:40] Ook lijkt het erop dat u de circulaire economie heel belangrijk vindt, totdat er ergens een concrete maatregel verschijnt.

[1:28:45] Dan zet rechts de hakken in het zand en draait het besluiten terug.

[1:28:48] Voorzitter, niet kiezen doet ook pijn.

[1:28:51] Innovatieve circulaire bedrijven zitten nu in het nauw en reguliere lineaire bedrijven kunnen door waarmee ze bezig waren.

[1:28:58] En daarom roep ik de staatssecretaris op om snel, snel met maatregelen te komen.

[1:29:02] Laat u niet tegenhouden door de woorden nationale kop, haalbaar, betaalbaar en realistisch.

[1:29:08] Blijf zelf goed nadenken, toon lef en kies voor circulaire maatregelen, ook als die pijn doen.

[1:29:13] Dan, voorzitter, de inspiratie en de goede voorbeelden uit het veld.

[1:29:17] De werkbezoeken bij bedrijven die zich vooral inzetten voor hergebruik.

[1:29:20] En ik ben inderdaad met de heer Buijsen bij Road to Work geweest in Ede en ook bij Dynafix in Nut en dat is super inspirerend.

[1:29:27] U moet daar allemaal heen.

[1:29:30] Zij repareren elektronische apparaten en verlengen zo de gebruikswaarde van die apparaten.

[1:29:34] En ze werken met hart en ziel, maar hebben het niet altijd makkelijk.

[1:29:37] Welke concrete maatregelen gaat de staatssecretaris nemen om reparatie en hergebruik te stimuleren?

[1:29:42] Een paar voorbeeldjes die kunnen helpen en waarvan ik vraag om ze te beoordelen in uw eerste termijn of om ze gewoon over te nemen.

[1:29:49] Meer communiceren over het feit dat het garantiesysteem van apparaten is gekoppeld aan de levensverwachting van het apparaat.

[1:29:55] Een verbod op de vernietiging van onverkochte elektronische apparaten met garantie.

[1:29:59] Veranker hergebruik als voorkeursroute in het circulair materialenplan boven recyclaat.

[1:30:04] Pas de UPV-systematiek aan door herbruikbare producten financieel te bevoordelen, bijvoorbeeld door tariefsdifferentiatie.

[1:30:10] Graag op al die vier gewoon een toezegging.

[1:30:12] Kan gewoon.

[1:30:13] Dan één van de grootste problemen van nu, de ultra fast fashion.

[1:30:17] Er zullen steeds meer goedkope kledingstukken op de Europese markt verschijnen als we niets doen.

[1:30:21] Dank voor de zeer goede onderzoeken die we afgelopen week hebben gekregen.

[1:30:25] Wel een beetje veel leeswerk, maar wel hele goede onderzoeken.

[1:30:27] Vraag is nu, welke concrete maatregelen gaan ook daadwerkelijk genomen worden?

[1:30:32] En ik noem er weer een paar en ik vraag de staatssecretaris wederom, gewoon om ze over te nemen,

[1:30:36] in eerste termijn via een toezegging.

[1:30:38] Verbod op reclame, ultra fast fashion, gratis terugsturen van producten verbieden, stimuleren aanbod van tweedehands kleding in winkels waar ook nieuwe kleding wordt verkocht.

[1:30:46] Dat kunt u gewoon overnemen.

[1:30:47] Maar waarom starten we daar dan ook niet direct mee?

[1:30:49] Graag een antwoord van de staatssecretaris daarop.

[1:30:51] En hoe apprecieert de staatssecretaris mijn aangehouden motie om nog voor het zomerreces te komen met fiscale en normerende maatregelen die de groeiende markt aan ultra-fast fashion in hal toe roepen?

[1:31:01] En hoe kijkt de staatssecretaris bijvoorbeeld naar de Franse wet om ultra-fast fashion te beteugelen?

[1:31:05] We hebben het niet afgestemd, maar we hadden dezelfde bijdrage op dat vlak.

[1:31:09] Dan wil ik nog even terugkomen op de toezegging in het vorige debat ten aanzien van zwerfafval.

[1:31:13] Ik ben blij dat de staatssecretaris gaat kijken naar een tariefsdifferentiatie op basis van het zwerfafvalrisico, dat dat opgenomen kan worden in de UPV.

[1:31:22] Waar ik niet op ben teruggekomen, is de toezegging om te spreken met de zwerfinator en de plastic soupsurfer over het verbieden van plastic producten waar gewoon in het afval van wat zij oprapen ook gewoon niet plastic alternatieven gevonden worden.

[1:31:33] Verbied ze gewoon.

[1:31:33] Er zijn alternatieven.

[1:31:36] Dan de circulaire plastic norm.

[1:31:38] Een meerderheid van deze kamer heeft een motie gesteund om te komen tot een plastic tafel.

[1:31:41] Team buizen.

[1:31:43] Dat verzin ik je te plekken, staat hier niet in mijn tekst.

[1:31:46] Op mijn vraag aan de staatssecretaris waarom er geen milieu organisaties mogen aansluiten aan die tafel was het antwoord dat zou vertragend werken.

[1:31:53] Dan mijn vraag.

[1:31:54] Wanneer verwacht de staatssecretaris een uitkomst van de plastic tafel en hoe voorkomen we vertraging later dan juli?

[1:31:59] Waarom mogen milieuorganisaties en voorlopers in de bio- en recyclaat eigenlijk niet meepraten?

[1:32:04] En is de staatssecretaris met GroenLinks PvdA eens dat er snel een goede norm ingevoerd moet worden?

[1:32:08] Komt er een wetsvoorstel naar de Kamer over die norm, ook als die tafel tot vertraging leidt?

[1:32:12] En zo ja, wanneer?

[1:32:13] Tot slot, voorzitter.

[1:32:14] GroenLinks PvdA wil een oproep doen.

[1:32:16] We hebben in deze bijdrage allerlei concrete oproepen gedaan ten aanzien van het tegengaan van ultra-fast fashion,

[1:32:21] en het bevorderen van hergebruik en reparatie van onder andere elektronica.

[1:32:24] Wat?

[1:32:25] Let ons om hier gewoon ja tegen te zeggen.

[1:32:27] Want we vinden het toch allemaal zo belangrijk.

[1:32:29] Wij willen de doelen ten aanzien van circulariteit in 2030 halen en roepen op tot daadkracht en snelheid.

[1:32:33] En zeggen dat je de circulaire economie belangrijk vindt, is niet vrijblijvend.

[1:32:40] Dank u wel.

[1:32:40] Meneer Buijs, u wilde een interruptie plegen.

[1:32:42] Uw laatste.

[1:32:42] Gaat uw gang.

[1:32:45] Dat was mijn laatste al.

[1:32:47] Dank u wel, voorzitter.

[1:32:49] Mijn laatste interruptie gaat over het normeren, stimuleren en beprijzen.

[1:32:52] De heer Gabriels en ik zelf hebben daar vaker in het debat al bij stilgestaan.

[1:32:57] Hoe kijkt de heer Gabriels er tegenaan, zoals ik het eigenlijk daarnet schetste, het beeld op mijn beantwoording op de vraag van mevrouw Koekoek, om eigenlijk slimmer en effectiever te proberen na te denken over de rol van de UPV's om te normeren, te beprijzen en te stimuleren?

[1:33:15] En heeft de heer Gabriels ook de indruk, of zou hij steun willen geven aan het idee dat UPV's daar meer ruimte en mogelijkheden in zouden krijgen?

[1:33:25] Meneer Gabriels?

[1:33:25] Ja, fijne vraag.

[1:33:26] Dank u wel, voorzitter.

[1:33:28] Ik heb dit alles ooit tegen de heer Buijzen gezegd, want wat we telkens noemen normeren, stimuleren, beprijzen en wat mij betreft kan het ook gewoon stimuleren.

[1:33:38] normeren en beprijzen zijn in die volgorde, maar wel een evenwichtig pakket van die drie.

[1:33:43] En nu doen we niets, we durven niets en we gaan het ook niet evenwichtig aanpakken.

[1:33:47] We doen of het een of het ander en dan gaat iedereen weer klagen, komt er een tafel, vertraging en vallen innovatieve bedrijven om.

[1:33:54] Volgens mij had er in het coalitieakkoord kunnen staan dat we een evenwichtig pakket van stimuleren, normeren, beprijzen

[1:34:01] zouden kunnen aanbieden waarin we dat evenwichtig neerzetten als we de problemen eerder hadden onderkend.

[1:34:05] Dat is één.

[1:34:06] Dan iets specifieker op zijn vraag.

[1:34:09] Ik vind de UPV een goed instrument.

[1:34:11] En ik vind ook dat de UPV versterkt moet worden.

[1:34:14] En ik vind ook dat op dat punt de heer Buijzen een goede bijdrage heeft geleverd.

[1:34:18] Alleen vind ik ook dat de UPV ook onafhankelijke organisaties in opgenomen zouden kunnen worden.

[1:34:28] Omdat het nu niet volledig onafhankelijk is.

[1:34:32] Dus ik zou het er mee eens zijn om de UPV's te versterken.

[1:34:34] Maar dan ook versterken met de mensen die nu niet in Team Buijzen zitten.

[1:34:42] Dank u wel.

[1:34:43] Ik kijk even naar mevrouw Koekoek.

[1:34:44] Zou ik u mogen vragen het voorzitterschap van mij over te nemen, zodat ik mij een bijdrage kan doen?

[1:34:49] Zeker, meneer Stoffer heeft het te wachten.

[1:34:53] Dank u wel, voorzitter.

[1:34:54] Ik spreek vandaag mede namens de ChristenUnie.

[1:34:57] En als wij kijken naar de grote hoeveelheden goedkope plastics, prularia en kleding uit China die onze markt overspoelen en duurzame producten en bedrijven het leven zuur maken, dan zal je soms,

[1:35:09] Heel soms, heel, heel soms, een heel klein beetje meer Trump willen.

[1:35:15] Gewoon een flinke invoerheffing en klaar.

[1:35:18] Maar laat ook stellen dat het zo eenvoudig helaas niet is.

[1:35:22] Maar linksom of rechtsom moeten we wel een dam op gaan werpen.

[1:35:26] Want maatregelen raken nu vooral het eind van de keten, gericht op recycling.

[1:35:30] Er lopen tegen onderzoeken naar aanvullende maatregelen.

[1:35:33] En het is tijd om ook door te pakken aan het begin van de keten

[1:35:36] en met hergebruik en reparatie.

[1:35:39] Wel een waarschuwing vooraf, denkt het kabinet niet teveel in hokjes, waardoor het de samenhang vergeet en maatregelen zelfs averecht kunnen werken.

[1:35:47] Weerder bijvoorbeeld metaal zoveel mogelijk hergebruiken en de kritische metaal eruit halen.

[1:35:51] Maar via het klimaatbeleid stapelen de heffingen voor de schrootverwerkende metaalindustrie zich op.

[1:35:56] En via het milieubeleid

[1:35:58] worden de eisen voor zeer zorgwerkende stoffen zo aangescherpt dat schrootverwerkers alarm slaan.

[1:36:03] En dat betekent dat niet minder, maar juist meer schroot geëxporteerd wordt naar Azië, inclusief die kritische grondstoffen.

[1:36:10] En mijn vraag is hoe gaat het kabinet dit voorkomen?

[1:36:12] En komt er een ketenplom voor metaal?

[1:36:16] De goedkope Chinese import is ons een doorn in het oog.

[1:36:19] Producten gaan meer, gaan maar kort mee en voldoen vaak niet aan onze producteisen.

[1:36:23] En de vraag is hoe pakken we dat aan?

[1:36:25] Zorgt de Milieustaatssecretaris ervoor dat snel meer producten

[1:36:28] onder de UPV gaan vallen en dat meer en scherpe tariefdifferentiaties worden toegepast.

[1:36:34] En kiest hij net als Frankrijk voor een verbod op het verbranden van alle nieuwe non-foodproducten.

[1:36:39] Ultra-fast fashion, meerdere collega's hebben het al genoemd, laat de duurzaamheid van de kledingmarkt achteruit hollen.

[1:36:45] Waarom wachten we op Brussel voor het onderbrengen van schoenen in de UPV-tekstiel?

[1:36:49] En waarom kan de tariefdifferentiatie in de UPV-tekstiel niet versneld worden?

[1:36:54] Frankrijk heeft nu al een wet tegen ultrafast fashion.

[1:36:57] Hoe korter kleding meegaat, hoe hoger de UPV-bijdrage.

[1:37:01] Er geldt hier al een verbod op reclame voor ultrafast fashion.

[1:37:05] Mijn vraag is, kunnen we die wet niet gewoon kopiëren?

[1:37:08] We willen meer hergebruik en reparatie van wasmachines, cv-ketels en andere apparatuur.

[1:37:13] En ik blijf daarom waarschuwen voor de voorgenomen afgifteplicht.

[1:37:17] Het mag niet zo zijn dat deze de ruimte voor reparatie insnoert en meer apparaten onnodig door de sredde gaan.

[1:37:23] Hoe gaat de staatssecretaris deze voorwaarden van de Kamer uitvoeren, is mijn vraag.

[1:37:29] Voorzitter, de SGP en ChristenUnie willen ook meer inzet van recyclaat.

[1:37:33] Het kabinet heeft een plasticheffing ingeboekt.

[1:37:35] Verhoging van de verbrandingsbelasting zou één van de opties hiervoor zijn.

[1:37:39] Dan slaat die heffing opnieuw neer aan het eind van de keten en wordt recyclaat juist duurder.

[1:37:44] Recycling gaat immers gepaard met een te verbrande reststroom.

[1:37:47] Het probleem is goedkoop nieuw plastic uit China.

[1:37:50] En mijn vraag is, gaat het kabinet de heffing zoveel mogelijk deze kant opleggen?

[1:37:56] Het kabinet wil de circulaire plasticnorm toepassen op in Nederland geproduceerde kunststofproducten.

[1:38:01] Dat is een open deur voor Chinese kunststof en ik vind het heel onverstandig om onze bedrijven zo in een lastig pakket te brengen.

[1:38:08] Waarom kiest de staatssecretaris niet voor kunststofproducten die in Nederland op de markt worden gebracht?

[1:38:13] Dan hou je ook een eerlijk speelveld.

[1:38:16] Sowieso moet zo'n norm gepaard gaan met ondersteuning om ervoor te zorgen dat bedrijven mee kunnen schakelen, want het dreigt juist een halvering van het INW-budget

[1:38:23] voor circulaire economie, collega's hebben daar ook al aan gerefereerd.

[1:38:26] En dat is toch de omgekeerde wereld, zou je zeggen.

[1:38:29] Onderzoek leert dat subsidiëring van de onrendabele top van circulaire technieken effectief is.

[1:38:34] En plastic recyclers, moeilijk woord, plastic recyclers hebben hier meer aan dan aan nieuwe leningen.

[1:38:41] Waarom zou dit ongeoorloofde staatssteun zijn, is mijn vraag.

[1:38:45] En wordt hier dan voor gekeken naar het Klimaatfonds?

[1:38:49] Voorzitter, onlangs bracht mijn fractie een bezoek aan een staalbouwbedrijf, een voorloper in circulair staal en circulaire bouw.

[1:38:56] Belangrijke opdrachtgevers zijn overheden, zoals Rijkswaterstaat.

[1:38:59] En met een kleine meerprijs kan inzet op circulaire materialen en circulaire bouw al gestimuleerd worden.

[1:39:05] Maar toch wordt bij aanbestedingen nog vaak gekozen voor de laagste prijs.

[1:39:09] of is sprake van koudwatervrees.

[1:39:11] Mijn vraag is, hoe gaat het kabinet deze hefboom activeren?

[1:39:15] Want een beter milieu begint bij onszelf, zeker ook binnen het ministerie van deze staatssecretaris.

[1:39:22] Voorzitter, vochtige doekjes met plastic zorgen voor verstoppingen in riolen en gemalen.

[1:39:26] Het verwijderen kost miljoenen en er ligt een onduidelijke motie tegen een verbod op die plasticbevattende doekjes als nationale kop op Europees beleid.

[1:39:33] Mijn vraag is, zet de staatssecretaris wel in op een Europabrede aanpak

[1:39:38] Want er zijn meer dan genoeg alternatieven zonder plastic.

[1:39:41] Afrondend, er is werk aan de winkel.

[1:39:43] Grondstoffengebruik neemt toe en niet af.

[1:39:47] We worden meer en niet minder afhankelijk van kritische grondstoffen.

[1:39:50] En met stevig circulair beleid is dus een wereld te winnen.

[1:39:53] En in de samenleving.

[1:39:55] Kijk naar statiegeld.

[1:39:56] Ja, dat moet er ook komen voor sapflessen.

[1:39:58] Maar een groot knelpunt blijft simpelweg het gemak waarbij mensen flessen bij het afval gooien.

[1:40:04] Mijn oproep, laten we elkaar de schouders onderzetten.

[1:40:07] Dank u wel, voorzitter.

[1:40:09] Dank voor uw inbreng en dan geef ik het voorzitterschap aan u over.

[1:40:13] Dank u wel.

[1:40:14] Ik kijk even de klokken naar de staatssecretaris.

[1:40:16] Zouden wij tien voor half één verder kunnen?

[1:40:19] Voorzitter, ik heb liever een uur, want namelijk mijn pen hield ermee op en ik heb meer dan vijf pagina's aan vragen.

[1:40:25] We maken een deal, half één.

[1:40:29] Goed, half één gaan we verder.

[2:32:31] Goedemiddag.

[2:32:35] We zijn weer compleet.

[2:32:37] Het is half één geweest, dus ik stel voor dat we verder gaan met het debat circulaire economie.

[2:32:42] Het woord is aan de staatssecretaris.

[2:32:44] Ik kijk even naar de commissie-reden.

[2:32:45] U heeft opnieuw vier interrupties.

[2:32:48] Ik hoop dat het niet te lang maakt, dat we echt om half drie ook wel klaar kunnen zijn.

[2:32:52] We hebben denk ik ook nog een tweede termijn allemaal.

[2:32:54] Maar ik stel voor dat de interrupties aan het eind van de blokjes doen.

[2:32:58] De staatssecretaris heeft blokjes.

[2:32:59] Dat we de blokjes afronden en dan kijken of er interrupties zijn.

[2:33:03] Ja, staatssecretaris, aan u is het woord.

[2:33:06] Dank voorzitter.

[2:33:07] Dank ook aan de commissie voor de discussie en de gestelde vragen.

[2:33:10] Ik heb vijf blokjes, voorzitter, algemeen.

[2:33:14] Dan heb ik een blok plastic norm heffing en recyclers.

[2:33:18] De map statiegeldverpakkingen, textiel en overig.

[2:33:22] En het zal u niet verbazen, overig is degene waar het meeste in zit, voorzitter.

[2:33:28] Ik zal beginnen met algemeen.

[2:33:30] Op 20 maart mocht ik tijdens de Nationale Conferentie Circulaire Economie de Circular Awards uitreiken.

[2:33:37] Daar zaten supermooie voorbeelden bij van ondernemers die handen en voeten geven aan de circulaire economie.

[2:33:42] Ik zie dat ook vaak bij mijn werkbezoeken, zoals bij de groene operatiekamer, bij Bever, bij McDonald's en bij autorecyclers.

[2:33:50] Wat je ziet is dat ondernemers zakelijke kansen zien in een circulair bedrijfsmodel en daar de goede boterham mee willen en kunnen verdienen.

[2:33:57] En er gebeurt dus al heel veel.

[2:34:00] Circulaire economie betekent ook dat we minder weggooien en bewust met onze spullen omgaan.

[2:34:05] Dat bespaart mensen geld.

[2:34:07] Als producten bijvoorbeeld makkelijker te repareren zijn, scheelt het ook in de portemonnee, omdat je niet snel iets nieuws hoeft te kopen.

[2:34:13] Ik wil daarom, samen met mede-overheden, andere departementen, bedrijven en burgers, het logischer en makkelijker maken om voor circulair te kiezen.

[2:34:22] Voor iedereen.

[2:34:23] Daar gaat het ons om.

[2:34:24] Het helpt enorm als we als overheden met elkaar beter samenwerken en profiteren van elkaars kennis.

[2:34:30] Daarom heb ik met de andere overheden op 20 maart een overeenkomst getekend.

[2:34:33] We gaan de krachten beter bundelen.

[2:34:36] In de actualisatie van het nationaal programma Circulaire Economie zal ik verder ingaan op de inspanningen op nationaal en Europees niveau.

[2:34:44] Mijn conclusie?

[2:34:45] De toekomst is circulair.

[2:34:47] Daarvoor is consequent en duidelijk beleid nodig en vooral samenwerking.

[2:34:50] Laten we daar met elkaar mee aan de slag gaan.

[2:34:52] Dan heb ik een paar vragen die ik onder de kopje algemeen had, voorzitter.

[2:34:58] Een vraag van lid Kostiets van de Partij voor de Dieren.

[2:35:02] Erken ik dat de overgang naar circulaire economie van belang is voor onze strategische autonomie, veiligheid en uiteindelijk ook betaalbaarheid.

[2:35:10] Laten we heel simpel zijn.

[2:35:11] Volgens mij is circulaire economie belangrijk in het kader van strategische onafhankelijkheid, grondstoffenzekerheid en het milieu.

[2:35:19] Dus mijn antwoord is ja.

[2:35:22] Nog een vraag van lid Konstits.

[2:35:24] Wil ik mij inzetten voor meer geld voor de circulaire economie?

[2:35:27] Ja, ik wil me daarvoor inzetten, maar ik zeg ook heel eerlijk, dat is niet makkelijk.

[2:35:31] De Rijksoverheid heeft voor de circulaire economie een aantal financieringsbronnen ter beschikking.

[2:35:36] Wat betreft de middelen van I&W gaat het inderdaad om een afname van ongeveer 13 miljoen euro vanaf 2026, dus 13 miljoen.

[2:35:44] Ik wil me wel blijven het inzetten voor de circulaire economie, maar ik heb ook de verantwoordelijkheid om de begroting sluitend te krijgen.

[2:35:50] Discussies over het geld vonden volgens mij tot

[2:35:54] De vermoordige vroeg plaats via de voorjaarsbesluitvorming.

[2:35:58] Daarnaast wil ik nog benadrukken dat niet alleen publieke middelen nodig zijn, maar ook private investeringen volgens mij noodzakelijk zijn, voorzitter.

[2:36:05] Dan de laatste in dit blokje, voorzitter.

[2:36:07] De heer Gabriels van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[2:36:11] Die vond ik ook interessant.

[2:36:12] Signalen vanuit de Kamer zijn tegenstrijdig.

[2:36:15] De motie vraagt voor meer maatregelen, maar het bedrag wordt afgeschaald.

[2:36:18] Wat kan er niet meer als er bezuinigd wordt, was eigenlijk de vraag.

[2:36:22] Bezuinigen zal niemand verbazen, dat betekent uiteindelijk keuzes maken, maar dat doe ik wel natuurlijk graag zorgvuldig.

[2:36:28] Ik wil dat daarom doen in het kader van de actualisatie van het Nationaal Programma Circulaire Economie.

[2:36:33] Deze actualisatie komt al heel snel uw kant op.

[2:36:36] In september van dit jaar zal ik deze naar de Kamer sturen.

[2:36:43] Ik kijk even rond, dank u wel.

[2:36:45] Of er interrupties zijn aan de aanleiding van de inleiding, dat is niet het geval.

[2:36:49] Dan kunt u doorgaan met het tweede blokje, staatssecretaris.

[2:36:53] Hoeveel interrupties hebben we?

[2:36:55] Vier.

[2:36:57] Dit was de eerste.

[2:37:03] Gaat u verder, staatssecretaris.

[2:37:04] Ik ken deze voorzitter al circulant.

[2:37:06] Ik neem aan dat dit niet gehoord wordt als interruptie.

[2:37:11] Deze gaat over plastic en onder andere ook de plasticnorm.

[2:37:16] Het stimuleren van een markt voor circulair plastic is belangrijk voor het realiseren van de grondstoffentransitie, het behoud van een sterke chemie- en recyclingsector en ook het herhalen van de klimaatdoelen.

[2:37:27] Het kabinet geeft uitvoering aan het regeerprogramma en daarbij kijken we ook naar een pakket voor de transitie naar circulair plastic.

[2:37:34] Tegelijkertijd zien we natuurlijk ook dat de sector het ontzettend lastig heeft vanwege de lastige concurrentiepositie van de Nederlandse industrie op de mondiale markt.

[2:37:42] In deze context maakt de plasticsector zich zorgen over de mogelijke economische effecten van het beleid.

[2:37:49] Die zorgen neemt het kabinet serieus.

[2:37:51] En daarom zullen de economische effecten van de plasticnorm in samenhang met de plasticheffing zijn meegenomen bij de voorjaarsbesluitvorming.

[2:37:58] We hebben hierover ook constructief overleg gehad op 4 april jongsleden met de partijen uit de plasticketen, zowel op ambtelijk, maar ook op bestuurlijk niveau.

[2:38:07] En de plastictafel, waartoe de Kamer uiteindelijk mij heeft opgeroepen, onder leiding van de speciaal regeringsvertegenwoordiger Circulaire Economie, de heer Steven van Eyck, zal zo spoedig mogelijk na de voorjaarsbesluitvorming officieel van start gaan.

[2:38:20] Waarbij ik ook opmerk, er zijn al wel twee eerdere overleggen geweest, maar de officiële plastic tafel zal zo snel mogelijk van start gaan.

[2:38:29] Dan heb ik een aantal vragen, voorzitter.

[2:38:32] Deze is gesteld door meerdere leden.

[2:38:34] Mevrouw Wingelaar, de heer Buijsen, de heer Gabriels en de heer Bamenga.

[2:38:39] Wat is de status van de plastic tafel?

[2:38:41] Nou, de plastic tafel, wat ik net zei, zal zo snel mogelijk van start gaan.

[2:38:45] Ook zal ik de regeringsvertegenwoordiger een concrete opdracht en een deadline meegeven.

[2:38:51] Ik kan u ook toezeggen dat maatschappelijk relevante partijen bij die tafel zullen worden bedrokken.

[2:38:56] Ik zal uw Kamer voor de zomer verder informeren over de voortgang van de tafel.

[2:39:00] Overigens is het wel goed om te weten dat we zowel ambtelijk als bestuurlijk ook constructief overleg natuurlijk gehad hebben met de partijen uit de keten.

[2:39:07] Sterker nog, wij hebben ook met hun gesproken over zowel de heffing als de norm en vanuit alle

[2:39:14] partijen zeg maar hun visie daarop meegekregen.

[2:39:17] Die nemen de bewindspersonen die daarbij aanwezig waren, dat was de minister van KGG, staatssecretaris financiër en ondergetekende, nemen dit mee in het uiteindelijke verhaal wat wij bij de voorjaarsbesluitvorming zullen inbrengen, voorzitter.

[2:39:31] Vraag van de heer Bramenga, D66.

[2:39:34] Kan ik toezeggen dat de plasticheffing niet bij de burger komt te liggen of hier de afvalstofheffing wordt opgehaald?

[2:39:40] Volgens mij is de plasticheffing onderwerp van gesprek geweest bij de voorjaarsbesluitvorming, dus ik wil er niet op vooruitlopen, want we zijn er wel uit, maar ik heb ook nog geen details.

[2:39:49] Dus ik kan er op dit moment nog niet op vooruitlopen, zeg ik, voorzitter.

[2:39:53] We zullen de heffing en eventuele alternatieve beprijzingsmaatregelen in samenhang wegen met het huidige voorstel voor zowel de plastic norm, maar ook met het oog voor de economische en de milieueffecten.

[2:40:03] En namens het kabinet zal de minister van Klimaat en Groene Groei uw Kamer hierover snel na de voorjaarsbesluitvorming informeren.

[2:40:11] Een vraag van de heer Stoffer van de SGP, tevens voorzitter in deze.

[2:40:16] Het probleem is goedkoop plastic uit China.

[2:40:19] Kan de heffing zoveel mogelijk deze kant op worden gelegd, is de vraag.

[2:40:22] Ik snap natuurlijk heel goed de behoefte aan duidelijkheid, met name vanuit de sector ook.

[2:40:27] Die zullen we ook zo snel mogelijk bieden.

[2:40:29] Maar ja, ik wil natuurlijk, zeg ik net heel eerlijk, ook al niet vooruitlopen op de voorjaarsbesluitvorming, dus ik moet daar nog heel even pas op de plaats maken.

[2:40:37] Een vraag van mevrouw Wingelaar, NSC en de heer Balkan, PVV.

[2:40:41] Kunnen de plannen voor de norm niet nadelig uitpakken en hoe schat ik de gevolgen voor de sector in?

[2:40:46] En moet er geen impactanalyse komen over de norm?

[2:40:49] Ik denk dat het heel duidelijk is dat de sector het lastig heeft vanwege de concurrentiepositie in het mondiale speelveld.

[2:40:56] In deze context zie je ook dat de sector zich echt zorgen maakt over de economische effecten van ons beleid.

[2:41:04] Wat wij zullen doen is bij de voorjaarsnota via de minister van Klimaat en Groene Groei u met een klimaatpakket informeren over wat de afweging is, wat het uiteindelijke resultaat is.

[2:41:15] Maar ik kan daar op dit moment, en ik vind het heel lastig hoor, maar ik kan daar op dit moment gewoon niet op vooruit lopen, voorzitter.

[2:41:22] Een vraag van de heer Stoffer nogmaals, van de SGP.

[2:41:26] Waarom kies ik niet voor kunststofproducten die in Nederland op de markt worden gebracht?

[2:41:30] De norm die geldt voor alle kunststofproducten die in Nederland op de markt worden gebracht, inclusief import, is niet uitvoerbaar omdat dit een handelsbelemmering is volgens het EU-recht.

[2:41:40] Maar ik hoor wel absoluut uw zorg.

[2:41:42] En zoals ik al eerder zei, wordt het wetsvoorstel voor de circulaire plasticnorm bij de voorjaarsbesluitvorming meegenomen in samenhang met de aangekondigde plasticheffing en alternieve beprijsingsmaatregelen, waarbij we ook kijken naar de economische en milieueffecten.

[2:41:58] Vraag van mevrouw Koekoek, Volt.

[2:42:02] Kan ik toezeggen dat wij ons in Brussel hard gaan maken voor een Europees gelijk speelveld

[2:42:08] en werk ik ook aan importcontroles op deze stroom en een Europese aanpak van kwaliteitsstandaarden van recyclaat.

[2:42:14] Laat ik heel duidelijk zijn, een mondiaal gelijkspeelveld is voor Europese plastic recyclers belangrijk om te kunnen concurreren.

[2:42:21] Daarom moet het plastic recyclaat van buiten de EU aan gelijkwaardige kwaliteitsstandaarden voldoen als het recyclaat wat afkomstig is uit de EU.

[2:42:29] En dat is precies ons inzet in Brussel, bijvoorbeeld ook in de circulaire voertuigverordening.

[2:42:35] Maar ook even vooruitlopend op de discussie die ook net in de Kamer heen en weer ging over gelijkspeelveld, dan moet je dan naar boven of naar beneden kijken.

[2:42:44] Ik ga er altijd vanuit dat een gelijkspeelveld betekent dat je ergens in het midden gaat uitkomen, waarbij je oog moet hebben voor alle uitersten.

[2:42:50] Ik ben altijd meer voor middenvelders dan voor spitsen of verdedigers, voorzitter.

[2:42:56] Nog een vraag voor mevrouw Koekoek van Volt.

[2:42:58] Waarom is gekozen voor de lening om plastic recyclers te helpen?

[2:43:02] Nou, heel eerlijk, we doen wat we kunnen.

[2:43:05] Op de korte termijn is het handelingsperspectief helaas beperkt, om twee belangrijke redenen.

[2:43:10] De staatssteunregels, die ook eerder aan bod kwamen in de eerste termijn van de Kamer, hadden subsidiëren van noodlijdende bedrijven moeilijk toe.

[2:43:19] En het subsidiëren van de noodleidende sector is een kostbare zaak die over een paar jaar misschien honderden miljoenen euro's zou kunnen kosten.

[2:43:26] Verder zet ik in op maatregelen om de situatie voor de plastic recycles structureel te veranderen.

[2:43:31] Twee zaken zijn daarmee met name wat ons betreft belangrijk.

[2:43:35] Verplichte recyclaatdoelstellingen in Europese regelgeving, zoals de verpakkingsvoordeling.

[2:43:40] En ten tweede het beschermen van de Europese markt tegen de oneerlijke concurrentie van buiten de EU.

[2:43:45] Dat zijn van onze twee belangrijkste punten.

[2:43:49] Vraag van de heer Stoffer.

[2:43:51] Waarom is subsidiëring van de onrendabele top voor plastic recycling bedrijven ongeoorlofte staatszuin en wordt hiervoor bijvoorbeeld gekeken naar het Klimaatfonds?

[2:44:00] Steunmaatregelen moeten ter goedkeuring aan de Europese Commissie worden voorgelegd en de Commissie zegt niet zomaar ja.

[2:44:08] Ook de uitvoerbereid van het vergoeden van de onrendabele top is heel lastig, want geen bedrijf is hetzelfde en daardoor is het ook niet goed mogelijk om die onrendabele top te bepalen.

[2:44:18] En tot slot is het substitueren van een noodlijdende sector, zoals ik net al zei, ook een kostbare zaak, die honderden miljoenen euro's zou kunnen kosten.

[2:44:26] Dat is de reden waarom wij werken aan een beperkt overbruggingskrediet.

[2:44:29] En daarbij kijken we naar de middelen uit de Klimaatfonds.

[2:44:34] De laatste in deze serie, voorzitter, vraag van de heer Buijs van de VVD.

[2:44:40] De ICER 2025 bevat de aanbeveling voor een beter sturingsmodel voor betere afspraken over rollen, taken en verantwoordelijkheden.

[2:44:49] Kan ik aan de hand van de plastic tafel hierop reflecteren?

[2:44:52] Ik denk dat die breder ligt, maar specifiek in deze context.

[2:44:56] Het kabinet zal mede op basis van deze aanbeveling het bestaande sturingsmodel versimpelen

[2:45:01] en ook versterken, waarbij ook de samenwerking met andere ministeries nog meer gezocht wordt.

[2:45:06] Hierbij denken we onder andere aan tafels met relevante belanghebbende partijen voor bepaalde productgroepen.

[2:45:12] Deze ketenoverleggers zullen dan per productgroep verschillen.

[2:45:15] Daarnaast blijven we zoveel mogelijk gebruik maken van de bestaande overlegstructuren die we al hebben.

[2:45:20] We zijn dit aan het uitwerken, daar zullen de lessen van de plastic tafel hier natuurlijk in meenemen.

[2:45:25] En ik zal u over de uitwerking informeren bij de actualisatie van het nationaal programma Circulaire Economie.

[2:45:31] Dat is dit mapje, voorzitter.

[2:45:32] We zijn aan het eind van het tweede blokje gekomen.

[2:45:36] Meneer Bouwkamp, u gaf net een signaal.

[2:45:38] Wilde u al een interruptie?

[2:45:39] Nee?

[2:45:39] De heer Mamenga wilde in ieder geval een interruptie plegen.

[2:45:41] Daarna de heer Buissen en daarna de heer Gabriels.

[2:45:46] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:45:47] En ik hoor eigenlijk op de vragen die ik gesteld heb rondom plastic en waar en wie wordt uiteindelijk belast met de onduurzame producten die geproduceerd worden.

[2:46:00] dat de staatssecretaris verwijst naar de voorjaarsnota, maar volgens mij hebben we nu een debat hierover en het is veel te makkelijk om te verwijzen naar de voorjaarsnota.

[2:46:09] Dus ik zou gewoon graag van de staatssecretaris willen weten of de staatssecretaris wel of niet kiest voor de vervuilen betaald principe, of de staatssecretaris ervoor kiest om juist de rekening door te laten betalen door de Nederlanders, de gewone Nederlanders, of er toch voor kiest

[2:46:29] om de bedrijven hiervoor te laten betalen die deze onduurzame plastic producten maken.

[2:46:37] Voorzitter, volgens mij is heel duidelijk het credo van wel het kabinet, maar ook volgens mij in de Kamer, de vuiler betaald.

[2:46:44] Dat kan ik onderschrijven hier.

[2:46:46] En dat betekent dat we dus inderdaad de rekening houden met die basisregel, kijken naar waar uiteindelijk dan de rekening terecht moet komen.

[2:46:53] En dan gaan we inderdaad ook kijken naar de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en andere factoren die hierin bepalend zijn.

[2:46:59] Maar uiteindelijk is het credo, de vervuiler betaalt, klopt.

[2:47:05] Dat stelt de heer Mamengo vooralsnog tevreden, zie ik.

[2:47:09] Dan gaan we door naar de tweede interruptie, meneer Buissen.

[2:47:13] Dank u wel, voorzitter.

[2:47:15] Gesproken over de norm en over de tafel.

[2:47:17] Dank voor de feedback die gegeven is en de beantwoording.

[2:47:21] Wat ik een klein beetje meekrijg uit het veld is dat er toch wel een soort van...

[2:47:26] spelgaande is waarin het veld heel graag die norm eigenlijk aangepast zou willen zien.

[2:47:32] Men zegt niet dat ze af willen van de norm, maar ze willen hem aangepast zien omdat die te veel ambitie is en te ambitieus is en te generiek, waardoor die ook niet toepasbaar is voor heel veel bedrijven en die komen dan in de bureaucratie uit van die certificaten enzo.

[2:47:45] Tegelijkertijd hoor ik wel een bepaalde standvastigheid terug vanuit INW, die eigenlijk wil volharden in het behoud van de norm zoals die eigenlijk tot nog toe in de consultaties geweest en doorgaat.

[2:47:58] Heeft de staatssecretaris een alternatief voor de norm in beeld?

[2:48:02] En in hoeverre bent u bereid om mee te bewegen met partijen uit het veld om toch tot een werkbare situatie te komen?

[2:48:09] De staatssecretaris.

[2:48:11] Ja voorzitter, ik snap heel goed de vraag die de heer Buijsen stelt.

[2:48:15] Het lastige zit in het feit dat wij daar op 4 april uitgebreid met elkaar over gesproken hebben, met de drie aanwezige bewindspersonen, inclusief dan mijzelf, die daarmee gemoeid zijn.

[2:48:25] Het is ingeboekt als een taakstelling.

[2:48:27] Op het moment dat wij daar eventueel van willen afwijken of een andere verdeling willen zien, moet je er wel voor zorgen dat die taakstelling wordt ingevuld.

[2:48:35] Dus dat is even het spel wat we erin zitten.

[2:48:37] Ik kan er nu niet op vooruitlopen, omdat ik gewoon nog niet weet wat uiteindelijk bij de vooruitbesluitvorming het definitieve verhaal gaat worden.

[2:48:44] Maar ik zie heel duidelijk wat u schetst.

[2:48:47] We zien ook wat de voor- en dan wel nadelen van de norm zijn.

[2:48:51] En laat ik ook één ding heel duidelijk zeggen.

[2:48:55] Wij zitten hier zeker niet hartstikke in.

[2:48:56] Wij kijken juist naar alle aspecten van alle partijen die hierbij betrokken zijn.

[2:49:00] En ik denk dat we daar met drie bewindspersonen op een goede manier uit zijn gekomen.

[2:49:04] Maar uiteindelijk moet dat wel nog worden bevestigd bij de voorjaarsbesluitvorming.

[2:49:10] U wilt nog een interruptie plegen, meneer Buijsen?

[2:49:12] Gaat uw gang.

[2:49:13] Dank u wel voorzitter en ook dank voor dit antwoord.

[2:49:17] Ik zou dan toch een toezegging willen van de staatssecretaris dat de partijen die aan de tafel zitten...

[2:49:23] hen ook gelegenheid wordt geboden dat gesprek te vervolgen, want de tafel die gaat pas beginnen, zoals u schetste en ik snap al hoe dat gegaan is.

[2:49:32] We hebben de deadlines, maar ik zou wel een toezegging willen dat er geen onomkeerbare besluiten genomen worden vanuit het kabinet voordat de tafel gewoon aan de slag is gegaan.

[2:49:43] Staatssecretaris.

[2:49:46] Met het risico dat ik iets te veel voor het typje van de sluier oplicht.

[2:49:49] Het kan zijn dat we bij de voorjaarsnoten komen met een

[2:49:52] voorstel wat een technische invulling is en dat daar aan de hand van een gesprek aan de plastic tafel een andere redenatie uit gaat voorkomen.

[2:50:01] Maar dat is het enige wat ik erover wil zeggen.

[2:50:02] Ik wil hier niet op vooruit lopen.

[2:50:05] Dank u wel.

[2:50:06] Dan is het aan de heer Gabriels om een interruptie te brengen.

[2:50:09] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:50:09] Op de vraag van de heer Buizen over de norm spreekt de staatssecretaris over een ingeboekt als taakstelling.

[2:50:17] En volgens mij zou het dan om de heffing gaan.

[2:50:19] Volgens mij is een norm kost geen geld.

[2:50:20] Dus daar zou ik graag

[2:50:22] gewoon een verduidelijke om willen zonder dat mijn interruptie kost, want de vraag die ik eigenlijk wil stellen gaat, komt er een wetsvoorstel naar de Kamer en is de staatssecretaris het eens dat er snel een goede norm moet komen en welke milieuorganisaties komen dan daadwerkelijk aan tafel te zitten of in ieder geval welke maatschappelijke partners zitten er ook milieuorganisaties bij?

[2:50:38] De staatssecretaris.

[2:50:40] Dank voorzitter, dank ook aan de heer Gabbers voor deze vraag.

[2:50:43] Kijk het lastige is dat wij de gesprekken juist voerden waarbij wij de samenhang tussen de heffing en de norm beide meewegen.

[2:50:51] Dus het één heeft effect op het ander.

[2:50:52] Dat is de reden waarom ik ze bij elkaar schoof.

[2:50:55] En dan het tweede deel.

[2:50:56] Ik kan daar gewoon lastig op vooruitlopen.

[2:50:57] Dat is gewoon het eerlijke antwoord.

[2:51:03] Komt er een wetsvoorstel, is de vraag van de heer Gabriels.

[2:51:14] Kan ik niet op vooruitlopen, voorzitter.

[2:51:15] Dat is het ingewikkelde in deze situatie.

[2:51:18] Ik moet even afwachten wat hier precies uit is gekomen.

[2:51:21] Dan zit u bij de voorjaarsbestrijdsvorming en het kan zijn dat er een wetsvoorstel komt.

[2:51:25] Het kan ook zijn dat het niet op die manier gaat.

[2:51:28] Ik kan daar gewoon niet op vooruit lopen op dit moment.

[2:51:29] Dat is het lastige hieraan.

[2:51:32] Dan zult het mij moeten doen, heer Gabriels.

[2:51:34] Dit geheel tellen we als één interruptie overigens.

[2:51:38] Dan gaan we naar mevrouw Wingelaar.

[2:51:39] Dank u wel, voorzitter.

[2:51:40] Ja, ik vind het heel spannend allemaal wat de staatssecretaris zegt.

[2:51:46] Maar ik heb concreet een aantal vragen gesteld en

[2:51:51] Komen de koplopers aan tafel bij die plastic tafel?

[2:51:53] Dat vind ik een hele concrete vraag en daar had ik graag antwoord op.

[2:51:57] En wat er dan ook uit die voorjaarsnota komt?

[2:52:01] Ik heb gevraagd om een impactanalyse en met name over de gevolgen van het aangrijpingspunt.

[2:52:09] Kunt u daar toch nog even iets duidelijker over zijn?

[2:52:12] De staatssecretaris.

[2:52:14] Ja, voorzitter, ik dacht dat ik daar duidelijk in was geweest, maar ik zal er in tweede termijn wat uitgebreider dan op terugkomen.

[2:52:20] En wat betreft wie er aan tafel zit, ook bij de plastic tafel, volgens mij hebben wij juist iedereen op dit moment aan tafel zitten die vertegenwoordigd wordt door een belangenorganisatie.

[2:52:32] Dus dat is volgens mij afgedekt.

[2:52:35] Als u daar anders over denkt, dan hoor ik dat graag.

[2:52:37] Maar dat is wel hoe wij hem volgens mij op dit moment hebben ingericht.

[2:52:42] Dank u wel.

[2:52:43] Ik kijk even rond of er nog meer interrupties zijn.

[2:52:46] Mevrouw Koekhoek.

[2:52:48] Dank voorzitter.

[2:52:48] Ja, om door te vragen over de... Ja, wij hebben natuurlijk zelf de motie ingediend, dus ook aangenomen over de overbruksfinanciering.

[2:52:55] Daar wil ik over doorvragen, omdat wij van ondernemers terug horen, leningen, dat verhoogt het risico van de ondernemer.

[2:53:01] Dan willen mensen niet meer investeren.

[2:53:02] Dus daar zijn we niet mee geholpen, als ik me even plat sla.

[2:53:05] En nu hoor ik de staatssecretaris zeggen, twee redenen waarom die leningen.

[2:53:09] Een is staatssteunregels.

[2:53:11] Twee is het kost veel geld.

[2:53:12] Maar bij twee denk ik,

[2:53:15] Dat is iets wat je, denk ik, goed zou kunnen inschatten.

[2:53:17] En dat horen de staatssecretaris nu nog niet doen.

[2:53:18] Dus eigenlijk de vraag, wat is veel geld en waar baseert de staatssecretaris de inschatting op?

[2:53:26] En een tweede vraag, voorzitter, dat gaat om makkelijke macht van steun- en terugsteller, maar is op het moment dat we het hebben over staatssteun, ja, dan begrijp ik dat de Europese Commissie daar soms goedkering aan moet verlenen.

[2:53:38] Het is natuurlijk niet de eerste situatie waarin we een staatssteun vragen.

[2:53:42] Ik bedoel, als je op stikstof als kabinet zegt, ja, we regelen wel even een derogatie, dan zou ik me kunnen voorstellen dat deze staatssecretaris zegt, ik heb eigenlijk een heel goed plan.

[2:53:51] Ik ga namelijk de recyclers proberen te redden.

[2:53:54] Daar kan ik wel mee uitvoeten als ik in Brussel moet onderhandelen.

[2:53:58] Dus waarom doet de staatssecretaris dat niet?

[2:54:01] Ik moet beginnen met de tweede vraag, voorzitter.

[2:54:04] Natuurlijk kijken wij ook naar wat er wel mogelijk is.

[2:54:07] Dat is ook volgens mij een van de standpunten van dit kabinet.

[2:54:10] Alleen wij kijken ook heel duidelijk naar hoe wordt er gereageerd op de voorstellingen die we daaraan doen.

[2:54:15] Op het moment dat wij als eerste reactie al terugkrijgen, let op.

[2:54:18] Dit kan heel lastig zijn in verband met de staatsdrugs.

[2:54:21] Nou, dan gaan wij doorvragen.

[2:54:22] En hoe kunnen we er dan toch naar kijken?

[2:54:23] Ook kijkend naar andere landen bijvoorbeeld.

[2:54:26] Ja, daarbij wil ik niet over een nacht ijs gaan.

[2:54:28] Want op het moment dat wij op de vingers worden getikt, dat willen wij helemaal niet.

[2:54:33] Uw eerste vraag.

[2:54:35] Sorry, die ben ik heel even kwettig.

[2:54:37] Herhaald hem nog maar even.

[2:54:38] Die ging over de inschatting die de staatssecretaris maakte.

[2:54:41] Dat kost veel geld.

[2:54:42] Welke onderbouwing is daarvoor?

[2:54:44] Ja, sorry voorzitter.

[2:54:45] Dat ging inderdaad over, ik heb volgens mij ook gezegd,

[2:54:47] Dat kan over een periode van meerdere jaren honderden miljoenen euro's betreffen.

[2:54:50] Dat is de reden waarom ik dat zei.

[2:54:51] Dat is gebaseerd op de inschatting die wij maken waar we tegenaan zouden kunnen lopen.

[2:54:55] Maar het is een inschatting.

[2:54:56] Het is niet een vast gegeven.

[2:54:58] Het is een inschatting die wij maken, meerjarig, wat zou kunnen plaatsvinden.

[2:55:06] Om het concreet te maken, ik begrijp uit het antwoord van de staatssecretaris dat we daar nog niet een concreet onderbouwde inschatting van kunnen maken.

[2:55:16] Maar als je uiteindelijk een politieke keuze moet maken, wat gaan we wel doen, dan zou je de kostenbaten willen afwegen.

[2:55:23] kosten van recyclers kwijtraken omdat die die leningen eigenlijk niet zien als een oplossing, versus de kosten van een andere vorm van een lening aanbieden.

[2:55:35] Dus op welke manier kan de staatssecretaris de Kamer daarin ook tegemoet komen dat we die keuze echt kunnen maken?

[2:55:42] Want dit voelt nog wat als natte vingerwerk en daar kunnen natuurlijk geen goede keuzes op passeren.

[2:55:48] Ik snap de vraag heel goed die mevrouw Koekoek stelt.

[2:55:52] De overbruggenisleding is juist ook bedoeld om ons meer tijd te geven om te kijken hoe we hier eventueel op een andere manier mee om zouden kunnen gaan.

[2:55:59] Het is gewoon letterlijk de sector die het heel moeilijk heeft.

[2:56:02] We willen wel helpen in die situatie, maar onderwijs zijn we ook aan het kijken naar een structurele langdurige oplossing.

[2:56:15] Oh, mijn microfoon stond uit, excuus.

[2:56:17] Geen verdere interrupties op het tweede blokje.

[2:56:19] Dus dan kunt u doorgaan met het derde blokje, staatssecretaris.

[2:56:31] Ja, dat is de map statiegeld en verpakkingen, voorzitter.

[2:56:36] Eerste vraag is van mevrouw Dingelaar van NEC.

[2:56:39] Welke beslissing heb ik genomen naar aanleiding van de evaluatie statiegeld?

[2:56:43] Volgens mij heb ik in de Kamerbrief over statiegeld aangegeven dat ik vier stappen zet.

[2:56:50] Ik ga een innameplicht onderzoeken, zodat er meer innamepunten komen.

[2:56:54] En hier behouden we rekening ook met de kleine ondernemers.

[2:56:57] Tweede is, we onderzoeken ook hoe we om kunnen gaan met zuivel, met hoogwaardige recycling in ooggeschouw genomen.

[2:57:05] Ik heb ook een gesprek gehad met FarmDairy.

[2:57:07] FarmDairy is een hele grote partij die in alle

[2:57:10] schappen van de grote supermarkten ligt en ongeveer 90% marktaandeel heeft.

[2:57:14] Alleen het is een private label.

[2:57:16] Maar de maatschappijen die daarachter zitten, de moedermaatschappijen, die zijn geen private label.

[2:57:25] Denk bijvoorbeeld aan Campina.

[2:57:27] Dus we hebben wel degelijk daardoor ook goed zicht op wat het zou kunnen betekenen, maar dat willen we wel verder onderzoeken.

[2:57:33] Op dit moment is het gewoon heel lastig.

[2:57:35] SAP zou eventueel wel onder de statiegeldregeling kunnen vallen.

[2:57:39] En ik neem uw inbring hierover ook mee in mijn overwegingen.

[2:57:42] En het vierde, ik ga het verbieden van dat er ten onder rechte flessen en blikjes worden verkocht zonder statiegeld.

[2:57:48] Want ook dat gebeurt op dit moment.

[2:57:50] Ik heb het zelf ook ondervonden.

[2:57:51] Op het moment dat je via een thuisbezorgd winkel iets laat bezorgen, dan kan het zomaar zijn dat op die blikjes in het Deens staat of in het Duits waar ze vandaan komen.

[2:58:01] Dat lijkt me niet de manier.

[2:58:03] Dus dat willen we inderdaad kijken hoe we dat kunnen verbieden.

[2:58:06] Maar het belangrijkste is volgens mij dat we aan de juiste knoppen draaien.

[2:58:09] En voor een goed pakket aan maatregelen op sommige onderdelen is ook meer onderzoek nodig.

[2:58:15] Een vraag van lid Kostiets, Partij voor de Dieren.

[2:58:19] Wat was mijn aanwijzing over financiële prikkels in de statiegeldregeling?

[2:58:23] Een van de aanbevelingen uit de statiegeldevaluatie is om een belasting in te voeren op statiegeldverpakkingen na aanleiding van het Noorse model.

[2:58:31] Hierbij worden producenten belast na gelang er meer of minder wordt ingezameld.

[2:58:36] Ik heb ook aangegeven dit niet als opportun te zien.

[2:58:39] Een nieuwe belasting opzetten kent haken en ogen voor wat betreft de uitvoering en de hiermee gemoeide uitvoeringskosten.

[2:58:45] Bovendien wil ik geen extra financiële prikkels die bij de consumenten terecht kunnen komen.

[2:58:49] Ik ga met deze optie dus niet aan de slag, want er zijn genoeg andere manieren om het statiegeldensysteem te verbeteren, zoals veel meer inzamelpunten.

[2:58:57] Nog een vraag van lid Kostic.

[2:59:01] Sta ik achter de ILT wat betreft de retourbonus?

[2:59:04] Volgens mij is het duidelijk dat het consumentengemak beter moet.

[2:59:08] En ik vind ook dat statiegeldflessen zo snel mogelijk ingezameld moeten worden.

[2:59:13] De ILT is een onafhankelijk toezichthouder die eigenstandige invulling geeft aan de handhaving.

[2:59:18] Dus dat is uiteindelijk aan de ILT.

[2:59:21] Zij heeft op 28 maart jongstleden en voornemen tot oplegging van een last onder dwangsom aan Verpakt gestuurd.

[2:59:27] En ILT bestudeert op dit moment de zienswijze van verpakt hierop.

[2:59:31] En deze zienswijze, evenals de aanwijzing die ik zal sturen naar aanleiding van de evaluatie van de ILT, zal ik betrekken bij de besluitvorming over de last onder dwangsom.

[2:59:44] Nog een vraag van lid Konstits.

[2:59:46] Ga ik de aanbeveling uit het evaluatierapport zuiver overnemen?

[2:59:49] en statiegeld op zuivelflessen invoeren.

[2:59:51] Nou, ik heb er net al iets over gezegd.

[2:59:53] Uiteraard moet er wel wat gebeuren met de insameling van zuivelflessen.

[2:59:57] Daarom ga ik ook verder onderzoeken hoe we dat het beste kunnen insamelen.

[3:00:00] Maar voor mij is op dit moment statiegeld op zuivel nog niet de beste optie.

[3:00:06] Hygiëne-issues zijn reëel, zeker met hoeveel het zuivel die wij drinken in Nederland.

[3:00:11] Dat is gewoon anders dan in Duitsland.

[3:00:13] Wij Nederlanders drinken namelijk gewoon meer zuivel.

[3:00:16] Bovendien zit zuivel in andere plastics, wat de kwaliteit van het recyclaat ook verlaagt.

[3:00:21] Dit zie je ook in Duitsland en dat moet je volgens mij niet willen.

[3:00:24] Dus daarom moet het verder goed onderzocht worden.

[3:00:27] Dan kom ik bij de heer Buissen.

[3:00:30] De VVD vindt dat we zoveel mogelijk nieuwe technologieën en innovaties moeten inzetten om circulariteit te bevorderen.

[3:00:36] Hoe ben ik hiermee bezig, is de vraag.

[3:00:38] Ik ben het zeker eens dat innovaties van groot belang zijn om circulariteit te bevorderen.

[3:00:44] Dat doen we onder andere samen met de collega's van Economische Zaken in het missiegedreven innovatiebeleid en de kennis en innovatieagenda voor de circulaire economie.

[3:00:53] Vanuit deze agenda's worden onder andere subsidies verstrekt waarmee circulaire producten, processen en diensten kunnen worden ontwikkeld.

[3:01:01] Daarnaast is het delen van kennis over welke circulaire oplossingen al beschikbaar zijn van groot belang.

[3:01:07] Dit gebeurt onder andere door ons versnellingshuis.

[3:01:09] Nederlands Circulair en tijdens de nationale conferentie die ik al eerder noemde, van een paar weken geleden.

[3:01:15] En dan het tweede deel in antwoord hierop.

[3:01:19] U noemt een heel mooi voorbeeld van innovatie in hergebruik.

[3:01:23] Er zijn echt nog veel meer, volgens mij, hele mooie voorbeelden van een echt circulair ondernemerschap dat oplossingen levert voor het hergebruik van bijvoorbeeld herbruikbare bekers.

[3:01:32] Wat we wel zien in praktijk, is dat dit soort bedrijven nog vaak worstelen met hun businessmodel.

[3:01:37] om die rendabel te krijgen en op te schalen.

[3:01:40] We bieden financiële ondersteuning door middel van subsidies, maar ze zijn vooral geholpen met regelgeving, die dit soort circulaire ondernemers uiteindelijk langdurig ondersteunt, zoals de sub-reductiemaatregelen die van hergebruikte norm mogen maken.

[3:01:54] En ik verwijs ook naar de brandbrief van onder andere Dutch Cups hierover.

[3:01:57] En hierover zal ik de Kamer binnenkort een reactie sturen.

[3:02:00] Het is overigens een mooi bedrijf, ik ben er ook al een keer geweest.

[3:02:05] In een voordelig leven inderdaad, meneer Bouwkamp, dat klopt.

[3:02:08] Nog een vraag van de heer Buijsen van de VVD.

[3:02:11] Kan de staatssecretaris aangeven hoe hij in de toekomst de UPV's nog beter in stelling wil brengen?

[3:02:16] Nou, de UPV is natuurlijk een wettelijk instrument.

[3:02:20] Voor de uitvoering werken producenten vaak samen in een producentenorganisatie, zoals Verpakt voor Verpakkingen of bijvoorbeeld de Stichting Open voor Apparaten.

[3:02:30] Die producentenorganisaties staan dan namens alle producenten aan de lat voor de verplichtingen, zoals systemen voor inzameling opzetten en consumenten voorlichten.

[3:02:39] Als ik de heer Buijsen overigens goed begrijp, wil hij deze organisaties dan beter in stelling brengen.

[3:02:44] Volgens mij doen ze namelijk al hartstikke veel goed werk, maar er zijn ook zorgen over hun machtspositie.

[3:02:50] Daar ben ik heel eerlijk in.

[3:02:51] Bij de doordeelontwikkeling van de UPV, waar we mee bezig zijn, kijk ik ook nadrukkelijk naar de rol van deze producentenorganisaties.

[3:02:58] Dat gaat zowel over hoe ze beter kunnen presteren, als hoe we ze beter kunnen laten samenwerken met andere partijen in de keten.

[3:03:06] De vraag van de heer Boutkamp ging over de 3% volledig composteerbare fernis, nu een structureel hoofdbestand deel ten opzichte van bestaande 97% papier.

[3:03:17] Even mijn vertaling van de vraag van de heer Boutkamp.

[3:03:21] Dit soort verpakkingen vallen onder de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor bepaalde kunststoffen.

[3:03:26] Op basis van deze UPV betalen producenten van bepaalde kunststoffen mee aan de opruimkosten van het sferfafval dat van die producten komt.

[3:03:35] Dit geldt ook als de verpakking er slechts voor een heel klein percentage uit plastic of bioplastic bestaat.

[3:03:41] Denk aan kunststof in lijmen, verf en inkten.

[3:03:43] is in bepaalde gevallen bijvoorbeeld wel weer toegestaan.

[3:03:46] Ik weet niet of hier, bij deze specifieke verpakking waar u het over had, sprake van is.

[3:03:52] Kortom, een concreet voorbeeld, de verpakking van de Wilhelminapepermuntjes.

[3:03:57] Of die wel of geen plastic bevat, kan ik hier gewoon niet ter plekke beantwoorden.

[3:04:00] Wat overigens niet let te vermelden dat ik de pepermuntjes wel erg lekker vind, zeg ik richting de heer Boutram.

[3:04:08] Nog een vraag van de heer Boutkamp.

[3:04:10] Ben ik het eens met de heer Boutkamp dat de casus van Wilhelmina aantoont dat de Nederlandse interpretatie van de sub een kop is op het Europese beleid?

[3:04:18] Deze discussie hebben we natuurlijk al wat vaker gevoerd met de PVV.

[3:04:21] De Nederlandse sub is geen kop, maar de invulling van een wettelijke verplichting.

[3:04:27] De definities van kunststof en kunststofproducten voor eenmalig gebruik uit de richtszijn zijn een-op-een overgenomen in de Nederlandse wetgeving.

[3:04:35] Aan die definities zijn ook alle lidstaten gebonden.

[3:04:39] Dus we hebben geen eigen of andere definities in Nederland.

[3:04:42] We hanteren gewoon die uit de Europese wetgeving.

[3:04:46] Ik zie uit naar de interrupties hierover.

[3:04:50] Nog een vraag van de heer Boutkamp.

[3:04:54] Ben ik het met de PVV eens dat de huidige wetgeving, de ontwikkelingen, innovatie en de verpakkingsindustrie in de weg zitten?

[3:05:01] Ik denk dat de wetgevingen als de subrichtlijn of de verpakkingsverordening juist stimuleren dat er innovatief kan worden gewerkt.

[3:05:08] Innovatie naar duurzame verpakkingen.

[3:05:11] De huidige wetgeving en de richtlijn waarin dit zich ontwikkelt is volgens mij ook helder.

[3:05:15] Van wegwerp naar hergebruik.

[3:05:18] Dit allemaal met als doel om te komen tot minder grondstoffenverbruik, minder afval, meer circulariteit en minder plastic in het milieu.

[3:05:26] En je ziet ook dat bedrijven zich aanpassen aan deze ontwikkeling in de wetgeving.

[3:05:30] En deze bedrijven hebben behoefte aan een stabiel beleid voor de langere termijn.

[3:05:33] Dat is heel duidelijk wat we ook horen op het moment dat wij de gesprekken hierover aangaan.

[3:05:38] Nog een vraag van de heer Boutkamp.

[3:05:40] Graag een reflectie op het nadelige neveneffect van de sub, dat er niet meer wordt overgestapt naar papieren doos, papieren verpakkingen.

[3:05:46] Nou, ik heb zeker waardering voor dat bedrijven iets doen aan de hoeveelheid kunststof in hun verpakkingen.

[3:05:52] De overgang naar papieren dozen en verpakkingen wordt zeker niet gehinderd, eerder aangemoedigd, zoals ik net ook betoog.

[3:05:58] Maar om niet onder de sub te vallen, moeten ze wel helemaal plasticvrij zijn.

[3:06:01] Dat is gewoon de norm.

[3:06:04] Nog een vraag van de heer Boutkamp.

[3:06:07] Even kijken.

[3:06:08] Welke mogelijkheden zie ik om de Nederlandse definitie van kunststof aan te passen en de interpretatie in het buitenland wordt gegranteerd ook toe te passen in Nederland?

[3:06:16] En zou ik in samenwerking met de speciaal regeringsvertegenwoordiger Circulaire Economie dit kunnen uitzoeken?

[3:06:22] Nou, ik zeg heel eerlijk, wij zijn het aan het onderzoeken.

[3:06:26] Ik zie echt op dit moment nog niet hoe andere lidstaten, denk aan Italië, België, Duitsland, Spanje,

[3:06:32] ruimte zien voor een andere definitie dan in de Europese subrichtlijn op dit moment staat.

[3:06:37] Maar ik zie wel dat bij de heer Boutkamp en bij bedrijven die contact opnemen met de heer Boutkamp, dit leidt tot onduidelijkheid.

[3:06:43] Dus ik ben wel bereid om te kijken hoe ze het daar precies geregeld hebben en of er misschien toch wel mogelijkheden zijn.

[3:06:49] Als ik daar meer duidelijkheid over heb, wil ik daar graag bij de Kamer op terugkomen.

[3:06:58] Er komen veel laagkwaliteit producten op markt.

[3:07:00] Hoe ga ik dit aanpakken?

[3:07:02] Er gelden al allerlei Europese eisen voor producten.

[3:07:05] Nieuwe EU-wetgeving, zoals bijvoorbeeld de Ecodesign-verordening.

[3:07:09] Die maken het al mogelijk om betere producten ook van buiten de EU te controleren.

[3:07:13] In de recente Europese e-commerce-strategie worden ook maatregelen voorgesteld om toezicht en handhaving op producteisen te versterken.

[3:07:21] Deze worden in de komende periode verder uitgewerkt.

[3:07:24] Op korte termijn worden er in de EU breed gecoördineerde toezichtacties uitgevoerd.

[3:07:29] Deze data helpen uiteindelijk bij het onderzoek naar online marktplaatsen onder de Digital Service Act.

[3:07:36] Dit helpt weer de commissie om de import beter in beeld te krijgen en ook beter beheersbaar te maken.

[3:07:39] Het is wel een complexe situatie.

[3:07:43] Nog twee, voorzitter.

[3:07:46] Vraag van de heer Gabriels, GroenLinks Partij voor de Arbeid.

[3:07:49] Hoe staat het met het gesprek met de sferfafvalrapers over het verbieden van bepaalde kunststofproducten in sferfafval?

[3:07:55] Het goede nieuws is, het gesprek met de zwerfalverrapers staat gepland in mijn agenda voor 28 april aanstaande.

[3:08:03] Er wordt ook besproken over welke verdere kunststofproducten in de zwerfalveraanpak aangepakt kunnen worden.

[3:08:08] En ik kan hun inbreng dan meenemen bij het verkennen van de verdere maatregelen.

[3:08:12] En dat hoeft ook niet altijd verbod te zijn, zeg ik ook daarbij.

[3:08:16] Nou, de laatste, mevrouw Wingelaar, NRC.

[3:08:18] Welke maatregelen ga ik nemen om tot minder sub te komen of minder zwerfafval?

[3:08:23] Nou, eigenlijk denk ik, dat heb ik net ook al gezegd, dat we wel goed bezig zijn.

[3:08:27] Dan denk ik aan de maatregelen die je in Nederland moet nemen in het kader van bijvoorbeeld de subrichtlijn.

[3:08:31] Ik denk aan statiegeld, wat enorm bijdraagt aan minder zwerfafval.

[3:08:35] Dan komt ook de nieuwe Europese verpakkingsverordening, die ik net ook noemde.

[3:08:39] Ik doe meer om zwerfafval tegen te gaan, zoals meer bewustmaking over bijvoorbeeld sigarettenfilters, die gewoon in de prullenbak moeten.

[3:08:47] We houden de effecten van dit alles in de gaten met het landelijke monitorswerfafval.

[3:08:51] En ik wil eerst zorgen dat al deze dingen die we hebben ingezet goed gaan en duidelijk zijn.

[3:08:55] Dus concentreer ik me daar op dit moment op.

[3:08:58] Dat is het, voorzitter.

[3:09:00] Dank u wel.

[3:09:00] Er was in ieder geval een interruptie van het lid Kostiets.

[3:09:04] En daar zijn de vasten met mevrouw Wingelaar ook, de heer Boutkamp.

[3:09:08] Lid Kostiets, ga u gang.

[3:09:11] Misschien nog eerst even over de uitzondering voor zuivel.

[3:09:15] In 2023 berichtte het afvalfonds overigens dat het prima kon, dat het probleem met het schoonmaken enzo geen groot probleem was en zij hun statiegeldsysteem helemaal hadden ingericht ook voor zuivel.

[3:09:26] Dat is een bericht aan 2023.

[3:09:29] afvalfonds.

[3:09:31] De staatssecretaris zegt meer te moeten onderzoeken.

[3:09:35] Dat hoor ik weer heel veel.

[3:09:37] En ik zei al, in Duitsland gaat het prima.

[3:09:39] En het klopt dat gemixte verpakkingen een uitdaging zijn, maar dat is niet anders in Duitsland.

[3:09:44] Verpakt en staatssecretaris kunnen met producenten in gesprek om die verpakkingen bijvoorbeeld aan te passen.

[3:09:49] En dit allemaal onderzoeken hoeft echt niet lang te duren.

[3:09:51] We hebben knappe koppen.

[3:09:52] Wat ik net zei, het CE Delft heeft daar veel ideeën over.

[3:09:56] En de staatssecretaris kan ook met Duitsland spreken.

[3:09:58] Dat alles bij elkaar, die gesprekken en die bevindingen kunnen volgens mij prima voor de presentatie van het programma Circulaire Economie in september.

[3:10:09] worden afgerond, kan de staatssecretaris toezeggen in september, bij het nieuwe programma circulaire economie, dit af te ronden en te beslissen, waarbij het doel echt is dat de zuivelproducten worden meegenomen.

[3:10:21] De staatssecretaris.

[3:10:22] Ja, heel veel vragen, voorzitter.

[3:10:24] Ik heb geschetst hoe de situatie in Duitsland is.

[3:10:27] Ik heb ook aangegeven waar men in Duitsland tegenaan loopt en het verschil tussen Duitsland en Nederland, bijvoorbeeld in consumptie.

[3:10:34] Tegelijkertijd, de opmerking die lid Costis maakt,

[3:10:37] die ging over blikjes, niet over zuivel.

[3:10:41] Dus laat dat heel duidelijk zijn.

[3:10:42] En nogmaals, ik heb daar ook over gesproken, ook in het gesprek met FarmDairy.

[3:10:47] Wat zijn de mogelijkheden?

[3:10:48] We hebben ook gekeken naar wat zou dit aan winst kunnen opleveren?

[3:10:51] Want het is een behoorlijk percentage wat ze kunnen meehelpen uiteindelijk in de 90 procent doelstelling die we met z'n allen nastreven.

[3:10:57] Alleen op dit moment lijkt het mij niet opportun om zuivel al daarin op te nemen.

[3:11:02] Laten we eerst maar zorgen dat wij de bestaande andere kanalen die wij hebben, dus blikjes en flessen,

[3:11:08] en eventueel sap, laten we die eerst maar eens proberen goed vorm te geven en daarna de stap naar zuivel te maken.

[3:11:15] Dit kost iets.

[3:11:17] Ik ga zo door naar de tweede productie, maar mijn vraag was of dit onderzoek kan worden afgerond, dus die inventarisatie, hoe we die zuivel mee kunnen pakken voor september, want dan kunnen we het mooi meenemen in het nieuwe programma circulair.

[3:11:28] Een andere vraag was over het staatssecretariat, dat vijf cent extra, daar hebben we een voorstel voor ingediend, dat hebben we nu even aangehouden.

[3:11:36] De staatssecretariat zegt eigenlijk, de suggestie van ILT, die dus aan onze kant zit, dat laten we een ILT over.

[3:11:43] Ja, maar het is toch ook aan de staatssecretaris om dit dan vervolgens door te zetten en te omarmen.

[3:11:48] Is hij daartoe ook bereid of moeten we gewoon die motie dan maar doorzetten om de staatssecretaris te helpen?

[3:11:54] Staatssecretaris.

[3:11:55] Voorzitter, ik snap heel goed de vraag die dit kostisch stelt.

[3:11:58] Alleen er is een verschil van inzicht over welke middelen hoe kunnen worden ingezet tussen verpakt en de ILT.

[3:12:04] Dat wil ik ook vooral tussen hun laten, zeg ik heel eerlijk.

[3:12:07] Dat is de reden waarom ik op deze manier gereageerd heb.

[3:12:10] Ik zou het persoonlijk heel jammer vinden

[3:12:13] op het moment dat er een bonus wordt uitgekeerd van 5 cent extra, en dat hierdoor minder inzamelpunten gerealiseerd worden, of er bepaalde ketens niet kunnen worden aangesloten hierop.

[3:12:22] Ik ga voor het langetermijnperspectief, ik heb liever dat die 5400 inzamelpunten erbij komen, dan dat wij op dit moment 5 cent extra gaan terugleveren.

[3:12:30] Maar ik kan daar op dit moment geen inzicht in geven, omdat ik gewoon niet weet wat nou precies de situatie is over hoeveel geld er op de plank ligt.

[3:12:38] Dat wil ik wel bijna, dat heb ik ook al neergelegd bij Verpak, dat ik daar meer zicht op wil hebben.

[3:12:42] Maar tegelijkertijd, een deel wat op de plank ligt kan misschien al wel zijn ingezet voor iets waar ze mee bezig zijn.

[3:12:47] Als we dat op die manier nu weghalen, komen misschien die 5400 inzamelpunten in de geding.

[3:12:52] Dat is iets wat ik zeker niet wil.

[3:12:57] Dit kost iets.

[3:12:58] Ja, voorzitter, maar dat is toch de wereld op zijn kop.

[3:13:00] Als we weten dat die vijf cent extra gewoon kan helpen met die inzamelingsdoelen.

[3:13:04] Dat is toch het doel?

[3:13:06] Dat dat eindelijk wordt gehaald.

[3:13:08] en dat die vijf cent extra dan stopt als dat is gehaald, dan heb je toch gewoon je bonus.

[3:13:13] En het zou dit soort beleid niet op het gevoel van de staatssecretaris moeten worden gevoerd.

[3:13:18] Als we weten wie vijf cent extra helpt, het ILT, toch wel een belangrijk adviseur van ook de staatssecretaris, die zegt voer het door.

[3:13:25] Dan snap ik niet waarom de staatssecretaris daar nog niet aan wil beginnen, maar.

[3:13:31] De staatssecretaris.

[3:13:32] Ja, voorzitter, vijf cent extra of 5400 extra inzamelpunten.

[3:13:36] Dan zegt mijn verstand wat wij kiezen voor die.

[3:13:39] Ik zeg niet dat vijf cent extra misschien niet gaat helpen, maar ik vind die 5400 inzamelpunten vind ik nog veel belangrijker met het oog op de lange termijndoelen die wij naast dreven.

[3:13:49] Dan gaan we naar mevrouw Wingelaar.

[3:13:51] Ja, dank u wel, voorzitter, want de staatssecretaris doet voorkomen dat ik uit zijn brief moet lezen wat hij echt gaat doen.

[3:14:00] En waarschijnlijk hebben wij een andere definitie van doen, want ik bedoel maatregelen nemen en u gaat onderzoek doen, inderdaad.

[3:14:08] Dit kost iets, daar hadden we het ook al over, over die zuivelverpakkingen.

[3:14:12] Wij vinden dat heel belangrijk, tweeledig.

[3:14:15] Er wordt namelijk ook misbruik van gemaakt, want men stopt wat zuivel in een product en men ontkwamt aan de statiegeldregeling.

[3:14:22] Dus dat.

[3:14:23] U gaat onderzoek doen naar die innameplicht.

[3:14:26] U overweegt de uitzondering op sapflessen.

[3:14:31] En op de verplichting tot heffen van statiegeld, daar ging u eigenlijk niet op in op uw brief.

[3:14:35] Dus wat doet u nu?

[3:14:36] U doet onderzoeken en u overweegt de uitzondering op sapflessen.

[3:14:41] Doe dat gewoon.

[3:14:42] Dat is eigenlijk wat ik van u vraag.

[3:14:46] De staatssecretaris.

[3:14:47] Ja, voorzitter.

[3:14:48] Ik heb duidelijk aangegeven welke vier stappen ik met betrekking tot statiegeld neem.

[3:14:54] Alleen daarvoor heb ik wel af en toe onderzoek nodig om het te kunnen onderbouwen of het wel of niet verstandig is.

[3:15:00] Zonder het onderzoek doen we natte vingerwerk en dat lijkt mij niet verstandig.

[3:15:04] Ik heb heel concreet aangegeven vier stappen in mijn brief.

[3:15:07] Ik heb ze net nog eens opgenoemd.

[3:15:08] Dat is hoe we hem aanpakken.

[3:15:13] Mevrouw Wingelaar.

[3:15:14] En dan de uitzondering op sapflessen.

[3:15:16] U overweegt het, maar gaat u het ook doen?

[3:15:19] Nou, ook dat is deel van het onderzoek.

[3:15:21] Gaan wij wel of niet op sapflessen dat invoeren?

[3:15:24] Ik wil er gewoon niet op vooruit lopen op dit moment.

[3:15:27] Kijk, en bij sapflessen lopen we tegen een minder groot dilemma aan op dit moment dan bijvoorbeeld bij zuivel.

[3:15:32] Dus het zou zomaar kunnen dat die stap wel gezet wordt.

[3:15:35] Maar ik wil er niet op vooruit lopen.

[3:15:36] Ik heb heel duidelijk aangegeven welke die stap ik doe, dat we daar deels nadere onderzoek voor moeten doen.

[3:15:45] Dan gaan we naar de heer Woutkamp.

[3:15:48] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:15:51] Ja, voorzitter, de vraag die ik aan de staatssecretaris stelde was of de staatssecretaris in samenwerking met de speciaal vertegenwoordiger Circular Economy kan uitzoeken waar Nederlandse EU-regels strenger geïnterpreteerd mag zijn dan wat de rest van Europa doet en of die daartoe bereid was.

[3:16:07] Nou, ik krijg daar dus geen antwoord op, want de vraag is gewoon

[3:16:17] Ik bestrijd niet de richtlijn zoals die door Europa is opgesteld.

[3:16:25] Dat bestrijd ik niet.

[3:16:26] Die staat vast.

[3:16:28] Waaruit ons omgaat is, is dat Nederland heeft daar via de sub een nadere interpretatie aangegeven.

[3:16:36] Die daarmee dus andere landen niet hadden eerder.

[3:16:40] Ik vroeg net, noemen ze dan maar op, bijvoorbeeld...

[3:16:44] België hanteert gewoon de Europese definitie.

[3:16:47] Italië hanteert de Europese definitie en maakt daarnaast onder voorwaarden een uitzondering voor biologisch compesteerbare materialen.

[3:16:54] In Duitsland en Spanje worden dergelijke verbindingen als papier gepresenteerd.

[3:16:57] Dus nogmaals de vraag...

[3:16:59] En ik begrijp best dat het heel gevoelig ligt, dit punt, bij uw ministerie.

[3:17:03] Maar waar het ons om gaat, is dat gelijke speelveld en die bescherming van de interne markt.

[3:17:08] Dus nogmaals de vraag, is de staatssecretaris bereid om samen met de speciaal regeringsvertegenwoordiger een onderzoek te laten uitvoeren naar deze ongelijkheden binnen de sub?

[3:17:21] De staatssecretaris.

[3:17:22] Voorzitter, voor mij heb ik net ook heel duidelijk aangegeven ook een aantal voorbeelden genoemd van landen waar we naar kijken.

[3:17:28] Dus ja, dat onderzoek gaan we doen.

[3:17:30] Tegelijkertijd zeg ik, en dat blijf ik maar benadrukken richting de Kamer, voorzitter.

[3:17:35] De Nederlandse sub is geen kop, maar gewoon de invulling van de wettelijke verplichting.

[3:17:39] Hij is letterlijk overgenomen.

[3:17:41] Letterlijk.

[3:17:42] Woord voor woord.

[3:17:45] De heer Boutkamp.

[3:17:48] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:17:49] Ja, ze hebben de Europese regering gegeven, maar daarnaast hebben ze nog wat toegevoegd.

[3:17:54] Dat is de crux waar ik over zit en we lijken over naast elkaar heen.

[3:18:00] Maar dat is dus het punt.

[3:18:01] En voorzitter, ik kan het best oplepelen nu wat is toegevoegd.

[3:18:05] Dat wil ik best nu.

[3:18:07] Waar het om gaat is, is dat namelijk in de Nederlandse richtlijn is echter vervolgens opgenomen dat verf, inkt en lijmen zijn als polymere materialen van het toepassingsgebied van richtlijnen uitgesloten als deze geen structureel hoofdbestandheid vormen.

[3:18:20] Polymere coatings en barrières kunnen wel worden aangemerkt als een structureel hoofdbestanddeel van het product, aangezien het geval van drinkbekers en voedselverpakking het product zonder deze barrières niet kan functioneren.

[3:18:31] Water of vettige substanties kan vast de verpakking.

[3:18:33] Dit betekent dat ook toepassingen van polymere lakken en of waterdispersie door middel van coatingsmethodes en drukprocessen onder de rijkwaarden van de regeling vallen.

[3:18:42] Daarbij is nadrukkelijk geen ondergrens gesteld.

[3:18:45] Dat soort dingen, voorzitter, staan naast de Europese richtlijn.

[3:18:49] Mijn vraag is dan, klopt dat?

[3:18:52] Want als de staatssecretaris blijft ontkennen, dan rest er ons maar één ding over en dat is gewoon een motie indienen.

[3:18:59] Staatssecretaris Koptal, kom je zo op terug?

[3:19:02] Mijn eerste reactie is, dit zat letterlijk ook in de richtlijn, maar ik kom daar zeker uitgebreider op terug.

[3:19:08] Komt er een tweede termijn op terug of aan het eind van de eerste termijn?

[3:19:11] Tweede termijn, voorzitter.

[3:19:14] De heer Buijs had ook een introductie.

[3:19:16] Dank u wel, voorzitter.

[3:19:18] Ik wou nog even doorgaan op de UPV's, waar u goed antwoord op geeft, denk ik.

[3:19:24] Zeg ik het maar bewust bij.

[3:19:26] Maar u schetst ook het beeld dat de UPV's... U praat over een machtspositie en dat woord roept bij mij negatieve associaties op in de zin van dan zouden ze wel te veel macht hebben.

[3:19:37] Terwijl ik denk dat UPV's niet in een te machtige positie zijn.

[3:19:41] Sterker nog, ik denk dat UPV's misschien wel juist nog meer verantwoordelijkheden en bevoegdheden zouden moeten krijgen om juist die doelstelling die we allemaal hebben, namelijk in 2050,

[3:19:52] circulair zijn dat te halen.

[3:19:53] Dus kunt u dat toch nog eens even verduidelijken, wat u daar precies bedoelde?

[3:19:57] En ook richting het Nationaal Program Circulaire Economie, of u daar kunt toezeggen dat daar die betere positie voor UPV's ook daarin al terugkomt?

[3:20:06] De staatssecretaris.

[3:20:07] Voorzitter, ik kan dat toezeggen.

[3:20:08] Ik bedoelde namelijk juist net andersom.

[3:20:10] Ik bedoelde juist dat de machtspositie soms wel juist niet sterk genoeg lijkt.

[3:20:14] Dat is precies wat ik bedoelde.

[3:20:15] Mogelijk heb ik hem te snel uitgesproken.

[3:20:17] Excuses richting de heer Buijzer.

[3:20:18] En ja, ik kan hem zeker opnemen.

[3:20:22] Ik geloof dat de heer Buissen geheel tevreden is.

[3:20:25] De heer Gabriels.

[3:20:26] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:20:27] Ik was van plan om hier geen interruptie aan te wijden, maar dan ga ik het toch doen.

[3:20:31] Ik denk dat we verpakt niet kunnen omschrijven als een organisatie zonder macht.

[3:20:35] Dus ik was juist heel blij met de opmerking van de staatssecretaris die zei we willen dat de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid ook onafhankelijke organisaties in, wat zei hij letterlijk, een betere samenwerking in de keten.

[3:20:49] En nou is het antwoord op de heer Buissen van nou nee,

[3:20:52] Het is goed zo, terwijl wij juist in onze bijdrage hebben gezegd er zou ook een onafhankelijke organisatie bij zo'n producentenorganisatie toegevoegd kunnen worden.

[3:21:00] Dat is één.

[3:21:01] Twee, wil ik ook even zeggen en dat is dan geen, het is gewoon een opmerking en dit wordt ook een opmerking.

[3:21:07] Ik vind het heel erg gek dat we van de ene kant hier vanuit nou de heer Boutkamp van de PVV eigenlijk allerlei tegenwerkende krachten hebben en aan de andere kant zit een PVV

[3:21:17] staatssecretaris die eigenlijk niet echt doorpakt op de vragen van mevrouw Wingerla die zegt, kunt u nou gewoon een uitzondering maken op die sapflessen?

[3:21:26] Kunt u dat nou niet gewoon doen?

[3:21:28] En ik mis ook gewoon in de beantwoording enige vorm van intonatie en passie.

[3:21:34] En daardoor kan ik het ook niet altijd volgen.

[3:21:40] Dus ik hoop dat in de volgende uitleg van de vragen dat er gewoon ook echt

[3:21:45] Iets van power inkomt alsjeblieft.

[3:21:48] Excuus daarvoor.

[3:21:49] Het is geen vraag.

[3:21:50] Het is een opmerking van drie opmerkingen.

[3:21:51] Het zijn opmerkingen.

[3:21:53] Geen vraag.

[3:21:53] Kun je op de staatssecretaris wel reageren?

[3:21:54] Het hoeft niet.

[3:21:55] Ik probeer juist feitelijk te beantwoorden, voorzitter.

[3:21:58] Volgens mij is dat het meest belangrijke.

[3:22:01] En emotie is een ander ding.

[3:22:02] Dan is dat daarmee gezegd.

[3:22:05] Ik kijk even rond of er nog verdere interrupties zijn op dit blokje.

[3:22:09] Zo niet.

[3:22:09] Dan gaan we door met het vierde blokje.

[3:22:11] Textiel.

[3:22:18] Klopt, voorzitter, het textiel.

[3:22:20] Vraag van de heer Bamenga, D66.

[3:22:23] Wat doe ik nu de UPV-textiel onvoldoende problemen oplossen van de groeiende afvalstapel?

[3:22:28] Ik denk een belangrijk doel van de UPV-textiel is juist om die afvalstapel te verminderen, laat dat heel duidelijk zijn.

[3:22:34] Producenten zijn daarmee namelijk verantwoordelijk voor hergebruik en ook recycling van een textiel.

[3:22:39] De doelstellingen hiervoor zijn dit jaar ingegaan.

[3:22:42] De eerste rapportage vindt plaats in 2026, dus het is helaas nog te vroeg om conclusies te trekken.

[3:22:48] Dat is de situatie zoals die op dit moment is.

[3:22:52] Een vraag van Dierik Gabriels, Partij van de Arbeid GroenLinks, of GroenLinks Partij van de Arbeid.

[3:22:57] Welke maatregelen qua normeren, de beprijsende maatregelen gaat het kabinet nemen met betrekking tot textiel?

[3:23:04] In het beleidsprogramma staan onze ambities voor circulair textiel en de maatregelen die nodig zijn om die ambities waar te maken.

[3:23:11] De effectiefste maatregelen die uit de onderzoeken naar voren komen, zijn het stellen van minimale kwaliteitseisen aan de kleding en tariefdifferentiatie onder de UPV-tekstiel.

[3:23:21] Dit valt ook onder de aankomende Europese wetgeving en wordt de komende jaren uitgewerkt voor tekstiel.

[3:23:26] Een verbod op reclame van wegwerpproducten moeten we goed kunnen afbaken en onderbouwen.

[3:23:31] Dat is op dit moment nog onvoldoende, dat kunnen we nu niet.

[3:23:35] De mogelijkheid voor het verplichten van retourkosten zijn we wel verder aan het verkennen.

[3:23:40] En om het aanbod van tweedans kledingse winkels te stimuleren, gaan we dit jaar ook verschillende pilots opzetten.

[3:23:47] Een vraag van de heer Stoffer.

[3:23:50] SGP en ook ChristenUnie, trouwens, voelen u het woord voor.

[3:23:54] Kan tariefdifferentiatie onder de UPV-textiel versneld worden?

[3:23:58] Het is in Nederland al verplicht om tariefdifferentiatie toe te passen, als dat mogelijk is.

[3:24:03] Het wordt waarschijnlijk nog dit jaar verplicht voor alle Europese lidstaten om een UPV in te voeren voor textiel en schoenen.

[3:24:10] Ook de regels voor het RIV-differentiatie worden dan uitgebreid.

[3:24:13] Er is tijd voor nodig wel, zeg ik heel eerlijk, om deze aanpassingen in Nederland ook in te voeren.

[3:24:18] De verwachting is dat deze wijzigingen uiterlijk eind 2027 worden ingevoerd voor de UPV-textiel in Nederland.

[3:24:27] Nog een vraag van de heer Stoffer.

[3:24:29] Waarom wachten we op wijzigingen van de Europese regels om schoenen onder de UPV-textiel te brengen?

[3:24:33] Nou, die hingen er een beetje mee samen.

[3:24:37] De herziende Europese kaderrichtlijn afvalstoffen wordt waarschijnlijk eind dit jaar gepubliceerd.

[3:24:43] Het wordt daarmee verplicht voor alle Europese lidstaten om die uitgebreide producenten verantwoordelijk in te voeren voor textiel en voor schoenen.

[3:24:51] We zouden schoenen nu al wel aan de UPV-textiel kunnen toevoegen, maar dan moeten we wel twee keer dezelfde wetgeving wijzigen in een hele korte tijd.

[3:24:58] En volgens mij staat dat niet in verhouding tot de beperkte tijdswinst die dat oplevert.

[3:25:02] Dat is het reden waarom wij zeggen alle wijzigingen meenemen in één wetgevingstraject.

[3:25:10] Een vraag van de heer Bamenga en van mevrouw Koekoek, D66 en Volt en ook trouwens lid Kostiets, Partij voor de Dieren.

[3:25:17] Het ging over de fast fashion wet.

[3:25:21] Ik ben geen voorstander van een aparte ultra fast fashion wet.

[3:25:24] Er wordt zowel nationaal als Europees al gewerkt aan verschillende maatregelen.

[3:25:28] Voor het textiel, voor het beleidsprogramma Circulair Textiel, hebben we ook verschillende onderzoeken laten uitvoeren.

[3:25:35] De effectiefste maatregelen die uit de onderzoeken naar voren komen zijn, wat ik net al zeg, stellen van minimale kwaliteitseisen en tariefdifferentiatie onder de UPV-textiel.

[3:25:44] Dit valt ook onder de Europese wetgeving.

[3:25:47] Daarnaast zal het kabinet de mogelijkheden verkennen voor maatregelen gericht op retourkosten en een verbod op reclame voor wegwerpproducten.

[3:25:57] Wat gaat het kabinet doen aan de race to the bottom voor textiel?

[3:26:01] In het beleidsprogramma Circulair Textiel staat de visie van de KNET voor de circulaire textielketen.

[3:26:07] Er bestaat helaas niet, zeg ik heel eerlijk, één oplossing om te voorkomen dat textiel steeds sneller wordt afgedankt.

[3:26:13] Daarom werken we met het beleid aan verschillende maatregelen om te zorgen dat textiel circulair wordt.

[3:26:18] We richten in Europa ons bijvoorbeeld op minimale ontwerpeisen zodat textiel langer meegaat en gemaakt wordt van gerecycled materiaal.

[3:26:26] Ook gaan we circulaire keuzes belonen door tariefdiversatie onder de UPV-textiel verder uit te breiden.

[3:26:32] Dat is overigens een vraag van mevrouw Koekoek van Volt, voorzitter.

[3:26:37] Laatste vraag.

[3:26:39] Die is gesteld door de heer Bamenga, lid Kostic en de heer Stoffer.

[3:26:43] Komt er een verbod op reclame?

[3:26:44] Nou, volgens mij heb ik daar net al iets over gezegd.

[3:26:47] Wat echter wel zo is.

[3:26:49] Tijdens de commissie Debat Circulair Economie van 19 december vorig jaar heb ik toegezegd om te verkennen via welke juridische route een verbod op reclame voor wegwerpproducten wel mogelijk is.

[3:26:59] Het reclamegebod zal u niet verbazen, is heel ingewikkeld.

[3:27:02] Je moet het goed kunnen afbakenen en onderbouwen.

[3:27:04] En momenteel is dat onvoldoende het geval.

[3:27:08] Het ministerie van KGG onderzoekt wel in het kader van het klimaatplan wat de overheid nog meer kan doen om duurzame keuzes voor de consument goedkoper, makkelijker en comfortabeler te maken.

[3:27:18] En natuurlijk blijven we ook vanuit de INW hierbij betrokken.

[3:27:26] Dan zijn we daarmee aan het eind van het vierde blokje gekomen.

[3:27:28] Ik kijk even rond of er interrupties zijn op dit blokje.

[3:27:30] De heer Marwenga.

[3:27:32] Dank u wel, voorzitter.

[3:27:34] Ik ben zelf een beetje in verwarring, omdat eerst de staatssecretaris duidelijk aangeeft van ja, er is een probleem als het gaat om die afvalstapel.

[3:27:46] En vervolgens krijg ik allerlei excuses, als ik het zo mag zeggen, waarom de staatssecretaris dan vervolgens niet handelt.

[3:27:55] En ik begrijp dat werkelijk waar niet.

[3:27:58] Ik begrijp niet waarom de staatssecretaris hierin niet de regie neemt, omdat de staatssecretaris ook gewoon ziet welke problemen er zijn, onder andere vanwege die ultra-fast fashion-industrie.

[3:28:09] Dus ik vraag het nog een keer aan de staatssecretaris of de staatssecretaris niet wil wachten tot een eerste rapportage in 2026 om vervolgens te gaan handelen, maar om dat nu te doen.

[3:28:22] De staatssecretaris.

[3:28:23] Voorzitter, de doelstellingen zijn dit jaar ingegaan.

[3:28:27] En om nu al te bij te sturen, zonder dat daar überhaupt onderzoek naar is gedaan, vind ik te vroeg.

[3:28:33] Kijk, en daarnaast willen we ook zorgen, volgens mij, voor een Europees gelijkspeelveld.

[3:28:37] Allemaal factoren die meespelen, waardoor ik op dit moment niet hierop vooruit kan lopen.

[3:28:42] Eerst een rapportage, dan kunnen we het beleid bijstellen waar noodzakelijk.

[3:28:47] Dank u wel.

[3:28:53] Voorzitter, vervolgens zegt de staatssecretaris dat hij geen voorstander is van nationale wetten en verwijst naar Europa.

[3:29:05] En ik merk toch wel op dat de staatssecretaris dat vaker doet.

[3:29:08] Daar waar het gaat om normen die mensen juist kunnen beschermen, die Nederlanders juist kunnen beschermen, verwijst de staatssecretaris naar Europa.

[3:29:17] En voor mij werkt dat gewoon heel erg vertragend en ik mis toch weer

[3:29:22] Daarin de proactiviteit en de urgentie vanuit staatssecretaris.

[3:29:26] Waarom weigert de staatssecretaris ook hierin om de regie te nemen?

[3:29:31] Staatssecretaris.

[3:29:32] Voorzitter, het heeft gewoon puur te maken met effectief.

[3:29:35] Het is effectiever om zaken Europees aan te pakken dan alleen in Nederland.

[3:29:39] Op het moment dat je in Nederland bepaalde zaken vooruitlopend op wil aanpakken, loop je het risico op nationaal beleid waar misschien een kop op zit, waardoor je het voor je sector juist ingewikkelder maakt.

[3:29:49] Dus dat is de reden waarom ik iedere keer verwijs naar Europa.

[3:29:51] Het is effectiever om in Europees verband restricties aan te brengen of beleid uit te werken met elkaar.

[3:29:57] En dat duurt helaas inderdaad langer, omdat het in Europa heel veel lidstaten betreft die allemaal uiteindelijk op één lijn moeten komen.

[3:30:14] Over effectief gesproken liggen in ieder geval twee onderzoeken richting de staatssecretaris die ik net noemde.

[3:30:19] Verkenning, maatregelen, vermindering, productie en consumptie, textiel en onderzoekprikkels die consumentengedrag beïnvloeden.

[3:30:25] Die hebben een aantal aanbevelingen.

[3:30:27] Mijn vraag aan de staatssecretaris was, kan de staatssecretaris toezeggen al die aanbevelingen uit die al bestaande onderzoeken over te nemen in het nieuwe programma circulaire economie in september?

[3:30:38] Want dat is heel concreet en effectief.

[3:30:42] Staatssecretaris?

[3:30:46] Concreet, voorzitter, alle aanbevelingen nee.

[3:30:49] Maar we zijn wel aan het onderzoeken hoe we er zoveel mogelijk kunnen overnemen.

[3:30:54] Wilt u ook nog een interruptie plegen, mevrouw Korstiets?

[3:30:57] Ja, dat wordt uw laatste.

[3:30:58] Gaat uw gang.

[3:31:00] Ja, ik hoop dat we straks nog meer hebben.

[3:31:03] Ja, voorzitter, ik vind het jammer, want we gaan nog meer onderzoeken.

[3:31:06] Deze onderzoeken hebben we juist ingesteld om te komen tot wat is nou effectieve maatregelen.

[3:31:12] En daar komen sommige niet zo effectieve maatregelen uit.

[3:31:14] Daarvan zegt de onderzoeker dat moet je dus niet nemen.

[3:31:17] Het gaat erom dat de maatregelen die in het onderzoek als effectief worden beschuild, dat de staatssecretaris die tenminste meeneemt in het programma in september.

[3:31:28] De vraag is, is de staatssecretaris daartoe bereid?

[3:31:31] En dan noem ik dus, heb ik net ook al genoemd, de circulaire bijdrage van een stimuleringsfonds binnen de UPV en inderdaad het reclameverbod op ultra-fast fashion.

[3:31:42] Maar daarvan blijkt ook, het kan, Frankrijk laat het al zien, het is afgebakend.

[3:31:48] De staatssecretaris.

[3:31:50] Voorzitter, de tweede vraag heb ik net aangegeven waar ik de haak in ogen zie.

[3:31:54] Dat betreft uw eerste vraag.

[3:31:55] U ziet in september vanzelf

[3:31:57] welke punten we meenemen en welke niet.

[3:31:59] Alleen, ik wil er gewoon niet op vooruitlopen.

[3:32:01] Tuurlijk proberen we zeker laaggangend fruit, wat effectief is, mee te nemen daarin.

[3:32:05] Maar als ik nu zeg we nemen ze allemaal over, nee, dat ga ik niet doen.

[3:32:09] Ik ga kijken hoe we het zoveel mogelijk kunnen overnemen uit die onderzoeken.

[3:32:17] U mag nog één korte toelichtende vraag stellen.

[3:32:19] Ja, dan zou ik dat misschien wel willen beschouwen als een toezegging, maar een concrete vraag is om die aanbevelingen van die drie onderzoeken zoveel mogelijk mee te nemen in september en daarover terug te koppelen.

[3:32:31] En als dat dan de toezegging is, dan is dat prima.

[3:32:35] Volgens mij zei u dat... Dat is ook best een toezegging, dat ik zoveel mogelijk probeer mee te nemen.

[3:32:40] Dat wordt genoteerd.

[3:32:42] Ik kijk even rond of er meer interrupties zijn.

[3:32:44] De heer Gabriels.

[3:32:45] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:32:47] Ik ga het volgende proberen.

[3:32:51] De staatssecretaris heeft gezegd over textiel, en dat vind ik heel goed.

[3:32:56] We hebben een pilot voor het stimuleren van tweedehands kleding.

[3:33:00] We gaan onderzoeken of er een verbod kan komen op wegwerpartikelen.

[3:33:05] We gaan werken aan UPV textiel voor kwaliteits- en tariefdifferentiatie.

[3:33:10] Goed, dank u wel.

[3:33:10] En dan ga ik één toezegging vragen.

[3:33:12] Een concrete toezegging die u gewoon gaat doen.

[3:33:14] waarvan ik ga vragen om het te gaan doen.

[3:33:16] En dat is dan, laten we het proberen, het gratis terugsturen van producten.

[3:33:20] Dat doen we hier gewoon nu met z'n allen en dat u gewoon zegt, dat ga ik niet onderzoeken.

[3:33:24] Dat gaan we gewoon doen.

[3:33:27] Ja, de staatssecretaris gaat natuurlijk over zelf wat hij wel of niet gaat doen, maar de vraag kunt u vast beantwoorden, staatssecretaris.

[3:33:33] De vraag kan ik beantwoorden, voorzitter.

[3:33:35] Ik heb aangegeven, dat gaan we verder verkennen, om de simpele reden dat economische zaken hierover gaan.

[3:33:44] Ik kijk even rond of er... Mevrouw Koekhoek, u had ook een interruptie.

[3:33:50] Ja, nou ja, omdat... Kijk, als we nu gaan terug hoe vaak het woord onderzoek terugkomt, dat begint mij ook wel een beetje te frustreren.

[3:33:59] Ten meer omdat het natuurlijk niet het eerste debat is dat ooit gevoerd wordt over de circulaire economie.

[3:34:04] Ten meer omdat er ongelooflijk veel al aan plannen en ideeën klaar ligt vanuit Europa in andere landen die je over kan nemen.

[3:34:10] Daarop wil ik de vraag stellen aan de staatssecretaris, we voeren dit debat met een reden vandaag.

[3:34:21] Waarom krijgen we het niet voor elkaar om hier concreet te worden?

[3:34:24] Waarom wordt alles onderzocht?

[3:34:25] Want onderzoek en ook Europa, trouwens, dat mogen nooit schilder zijn om je achter te verstoppen.

[3:34:30] Wij mogen hier in politiek Den Haag best wel onze nek uitsteken voor een economie als we het allemaal eens zijn dat het zo ongelooflijk belangrijk is, die circulariteit.

[3:34:39] Dus dat is wel een reflectievraag, voorzitter.

[3:34:41] Maar dat is omdat ik merk dat we met de concrete vragen niet zo heel veel verder komen.

[3:34:47] Ja voorzitter, dat heeft ermee te maken dat op het moment dat wij onze nek proberen uit te steken, dat wij in een situatie terechtkomen dat onze recyclers het heel lastig hebben, topsever recyclers in andere landen om ons heen.

[3:35:01] Heeft ermee te maken dat we het risico lopen op weglek effecten.

[3:35:04] Dat is de reden waarom we het moeten onderzoeken en dat kost tijd.

[3:35:07] Dat is ook precies de reden waarom ik zeg, je moet sommige zaken Europees aanpakken, want anders lossen we hier in Nederland misschien iets op, waardoor het uiteindelijk verplaatst naar Duitsland en daar worden we helemaal niet blij van met z'n allen.

[3:35:18] Dat is de hele simpele reden.

[3:35:19] En ik ben het ook met u eens, ik ben ook niet blij met al die onderzoeken.

[3:35:23] Maar iedere keer opnieuw worden er nieuwe, hele goede vragen gesteld.

[3:35:26] Er wordt gevraagd, kunt u nader onderzoeken?

[3:35:28] Ja, dat wil ik graag doen.

[3:35:30] Maar soms komt er wel uit naar voren dat er naderonderzoek moet plaatsvinden, omdat er toch weer dingen uit naar voren komen die misschien niet zo makkelijk zijn zoals het op het eerste gezicht lijkt.

[3:35:39] Dat is de manier waarop we met elkaar werken.

[3:35:41] En ik ben ook met mevrouw Koeken vervolgd eens dat het heel goed is als wij beleid, wat we kunnen uitvoeren, ook daadwerkelijk gaan uitvoeren.

[3:35:49] Maar ik wil daar wel heel goed waken dat wij niet hier in Nederland iets doen waar wij uiteindelijk last van hebben in de Europese context.

[3:35:58] Dank u wel.

[3:35:59] U wilt nog een interruptie plegen, dat wordt uw laatste.

[3:36:02] Heel veel succes, dank.

[3:36:03] En dank ook, want dat is een oprecht reflectie die ik hoor van de staatssecretaris.

[3:36:08] Ik ben wel van mening, en ik vraag me af hoe de staatssecretaris ernaar kijkt, dat een perfecte situatie zonder risico's niet bestaat.

[3:36:17] En volgens mij weten ondernemers dat ook heel goed.

[3:36:19] En hebben we ook te maken met een speelveld wat überhaupt Europees is.

[3:36:23] Dus op het moment dat

[3:36:27] Als je naar Europa als geheel kijkt en een gelijkspeelveld wil afdwingen, dan moet je ook naar Europa als geheel kijken in de zin van de markt.

[3:36:33] Dus als de staatssecretaris zegt, we doen hier misschien iets waardoor je bijvoorbeeld niet in Nederland een nieuw bedrijf krijgt, maar net over de grens.

[3:36:40] Ik denk dat je dan ook de vraag mag stellen, hoe erg is dat voor het totaal?

[3:36:44] Als we kijken naar de hele keten en de doelen die we gezamenlijk willen bereiken.

[3:36:48] Dus er ligt nu een soort besluiteloosheid over dit debat heen.

[3:36:52] Volgens mij willen we daarvan af.

[3:36:53] Volgens mij vraagt de industrie er ook om.

[3:36:56] En als je dan blijft wachten maandenlang op onderzoek, dan ontmoedigt dat eigenlijk van tevoren al.

[3:37:03] We hebben dadelijk een onderzoek waaruit een perfecte oplossing blijkt, maar eigenlijk niemand meer die in die oplossing wil stappen.

[3:37:08] En daar maak ik me heel erg zorgen over.

[3:37:10] Daar moeten we wel uit kunnen komen.

[3:37:12] En we hebben maandenlang hier in deze Kamer het debat gehad

[3:37:15] De voorjaarsnota er aankwam en dan kwamen allerlei mooie plannen.

[3:37:17] En nu hoor ik weer, er komt een onderzoek, dat komt misschien in september.

[3:37:22] Het haalt volgens mij de FUT en de energie uit de maatschappij weg.

[3:37:26] Terwijl we die juist heel erg hard nodig hebben en ook hier al een waarderen.

[3:37:29] Hier is geen discussie over.

[3:37:30] Dus daarin hoop ik wel de staatssecretaris toch nog voor het eind van dit debat met wat meer concreetheid komt.

[3:37:36] Dit kunnen we op dit moment bereiken.

[3:37:38] Zodat iedereen die hier ook naar luistert er iets mee kan.

[3:37:41] Anders hebben we dit debat voor niks gevoerd.

[3:37:45] Dank, voorzitter.

[3:37:46] Ik ga beginnen met de makkelijkste.

[0:00:00] 0% risico bestaat niet.

[3:37:50] Dat weten ondernemers ook.

[3:37:51] Die gaan ook uit van gezond ondernemersrisico.

[3:37:54] Maar dat is wel de afweging die zij maken, onderbouwd met feiten.

[3:37:57] Tegelijkertijd zeg ik wel, het kan niet zo zijn dat wij door ons beleid het risico plotseling vergroten, waardoor ondernemers in een situatie terechtkomen waar zij last van hebben.

[3:38:07] Als je kijkt naar het totaalplaatje,

[3:38:10] Wij zien dat koplopers in de circulaire economie, en we zijn allemaal, zijn we volgens mij iedereen hier in de zaal is van mening dat we meer circulair moeten.

[3:38:17] Ook ik, ook de voorzitter, iedereen is dat van mening.

[3:38:20] Maar je moet wel voorkomen dat je koplopers daardoor omvallen omdat wij vooruit lopen op de troepen.

[3:38:25] Het is goed dat wij op een aantal terreinen

[3:38:28] Noem het zelf even gidsland zijn, dat wij laten zien hoe het kan.

[3:38:32] Maar tegelijkertijd moet je niet te ver vooruit lopen, want dan kom je in de situaties terecht waar we nu zitten, dat je bedrijven hebt die omvallen en die wij gaan proberen te helpen met een overbruggingslening of op een andere manier.

[3:38:43] Dat is het dilemma waar wij iedere keer zitten.

[3:38:46] En ja, ik ben het met u eens, er zit heel veel positieve energie.

[3:38:49] De speciaal gezant, Steven van Eyck,

[3:38:52] Die barst van de energie, dat is super, dat is mooi, dat is goed.

[3:38:55] Dat wil ik ook vasthouden, maar tegelijkertijd moet ik wel kijken naar het totaalplaatje.

[3:38:59] En dat betekent dat we af en toe inderdaad meer onderzoek nodig hebben om de juiste besluiten te nemen voor de langere termijn.

[3:39:05] En ik snap dat het heel frustrerend is en dat mevrouw Koekoek niet altijd tot tevredenheid zal stemmen, maar het is wel de situatie zoals die is.

[3:39:14] Dank u wel.

[3:39:15] De heer Gabriels heeft ook een interruptie, ook uw laatste.

[3:39:18] Ja, dank u wel.

[3:39:21] Ik vroeg net om laten we nou dan voor dat ene punt namelijk het gratis terugsturen van producten

[3:39:30] Dat was het antwoord van de staatssecretaris.

[3:39:32] Ja, maar daar ga ik niet over.

[3:39:33] Daar gaat dan mijn collega over of iets dergelijks.

[3:39:37] Dan probeer ik gewoon nog een keer, gewoon om ook maar iets concreets voor elkaar te krijgen vandaag.

[3:39:44] U had kunnen zeggen, ik ga met mijn collega spreken en ik ga er alles aan doen om gewoon na het Nij-reces, direct na het Nij-reces, hier die terugkoppeling van dat gesprek te regelen.

[3:39:55] Dus gewoon heel concreet.

[3:39:56] Kunt u dat dan op zijn minst toezeggen?

[3:39:59] Want ja, kunt u dat dan toezeggen?

[3:40:06] Voor mij was dat een vanzelfsprekendheid.

[3:40:08] Het ligt bij mijn collega, dus ga ik het gesprek met hem aan.

[3:40:11] Dus dat kan ik moeiteloos toezeggen aan de heer Gabriels.

[3:40:17] Ik ga ervan uit dat de Kamer dan geïnformeerd wordt qua terugkoppeling op dat gesprek.

[3:40:22] Ik zal de Kamer terugkoppelen als ik het gesprek heb gehad met mijn collega om te kijken wat hierin mogelijk is.

[3:40:27] Even voor de tijdsperiode, dat wordt dan uiterlijk eind mei?

[3:40:33] Laten we zeggen eind mei, dat we dat aanhouden.

[3:40:36] Goed, die toezegging heeft u binnen, meneer Gabriels.

[3:40:40] Ik kijk even rond.

[3:40:41] Zijn er nog verdere interrupties op dit blokje?

[3:40:43] Niet.

[3:40:44] Dan gaan we door met het laatste blokje, Overig.

[3:40:46] Dat was de allerlangste, begreep ik.

[3:40:48] We gaan het zien.

[3:40:56] Voorzitter, laat ik ook even op één onderdeel terugkomen.

[3:41:01] Dat ging over die printplaten waar de heer Buijs en de heer Gabriel zo op bezoek zijn geweest.

[3:41:07] Het werkbezoek wat u heeft gebracht, waar ze net als ik ook vaak hoorden over kansen en uitdagingen voor behoud van grondstoffen in de Nederlandse ketens.

[3:41:14] We zijn het allemaal met elkaar eens.

[3:41:17] Het is zonde als materialen, kritische materialen, naar buiten de EU worden verplaatst.

[3:41:22] Denk bijvoorbeeld aan de materialen die in de printplaten in dit voorbeeld.

[3:41:26] Circulaire innovaties kunnen ook bijdragen aan de zekerstellen van onze behoeften aan kritieke materialen, dus strategische onafhankelijkheid is van belang.

[3:41:35] Dat kun je op z'n minst doen door grondstoffen die al zijn gewonnen en verwerkt, hoogwaardig in de keten te behouden.

[3:41:41] De speciale vertegenwoordiger Allard Kastelein en ook de heer Steven van Eyck, die trouwens in de zaal is aangeschoven,

[3:41:48] Zoals jullie die waarschijnlijk ook beide goed kennen, trek ik het daarom ook samen op in dit traject.

[3:41:53] Om kansen te identificeren en te verzilveren, ook in EU-verband.

[3:41:57] Als die kansen acties van de regering vragen, dan wil ik daar heel graag mee aan de gang.

[3:42:02] Maar ik ben concreet, richting de heer Gabers en de heer Buijzen, dit voorbeeld, ik sta te klappen met mijn woorden, dit kan niet waar zijn.

[3:42:09] Juist vanwege de strategische belangen die hier een rol spelen.

[3:42:14] Een vraag van de heer Stoffer, SGP.

[3:42:17] Wat is de stand van zaken van de afgifteplicht voor apparaten?

[3:42:21] Hoe ga ik voorkomen dat dit hergebruik en reparatie insnoert en er meer apparaten onnodig door de schedder gaan?

[3:42:28] De afgifteplicht zorgt ervoor dat alle afgedankte apparaten juist worden ingezameld en op de juiste manier worden verwerkt.

[3:42:35] Deze apparaten verdwijnen nu nog te vaak in het grijze circuit of in de verkeerde afvalstromen.

[3:42:40] De afgifteplicht geldt alleen voor apparaten die afval zijn, dus niet voor apparaten die worden aangeboden voor reparatie of hergebruik.

[3:42:48] Maar ook na de verplichte afgifte kunnen apparaten weer klaargemaakt worden voor hergebruik.

[3:42:53] En de afgifteplicht belemmert reparatie en hergebruik dus op geen enkele wijze.

[3:42:57] En ik verwacht ook dat de afgifteplicht voor de zomer met de Kamer gedeeld kan worden.

[3:43:04] De heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid.

[3:43:07] Ben ik bereid een verbod in te voeren op het vernietigen van onverkochte elektronica met garantie?

[3:43:16] Wij zijn ook hier, helaas, meneer Gabriel, bezig met een Europees verbod, omdat het het meest effectief is.

[3:43:22] Er zijn ook juridische haken en ogen aan een nationaal verbod.

[3:43:26] Vanaf juli dit jaar moeten producenten rapporteren wanneer zij onverkochte producten willen vernietigen.

[3:43:32] Deze rapportageverplichting geldt ook voor elektronica producenten.

[3:43:36] In de Europese Ecodesignwetgeving staat al dat de Europese Commissie de komende jaren een vernietigingsverbod voor onverkochte elektronica moet overwegen.

[3:43:45] Dit doet de Commissie aan de hand van de verzamelde data.

[3:43:50] Nog een vraag van de heer Gabriels.

[3:43:52] Hoe kijk ik aan tegen het aanpassen van de UPV-systematiek om de herbruikbare producten te bevorderen bij elektronica, bijvoorbeeld via tariefdifferentiatie?

[3:44:03] Nou, bij het doorontwikkeld traject voor de UPV onderzoekt het kabinet de mogelijkheden om circulariteit, waaronder ook reparatie en hergebruik, meer te stimuleren.

[3:44:11] En tariefdifferentiatie is daar ook een mogelijkheid voor.

[3:44:14] Wat de beste maatregelen zijn, verschilt wel per productstroom,

[3:44:19] Voor apparaten zet ik Europees in op meer hergebruik en reparatie, maar ook refurbishment.

[3:44:25] Dit doe ik onder andere via de geplande herziening van de richtlijn afgedankte elektronica en elektronische apparaten.

[3:44:33] De Europese Commissie zal hier eind volgend jaar een voorstel voor presenteren.

[3:44:37] En na de zomer informeren wij de Kamer over de stand van zaken van de doorontwikkeling van de UPV en de verdere planning.

[3:44:45] Nog een vraag van de heer Gabriels.

[3:44:47] Ben ik bereid meer te communiceren dat het garantiesysteem van apparaten gekoppeld is aan de levensverwachting van het apparaat, specifiek met betrekking tot elektronica?

[3:44:58] Volgens mij moeten zowel producenten als verkopers nu al duidelijk naar consumenten communiceren over de wettelijke garantie.

[3:45:05] De Europese richtlijn betere duurzaamheidsinformatie voor consumenten verplicht ook om consumenten te informeren over de duur van die wettelijke garantie.

[3:45:14] Die wetgeving treedt in september 2026 in werking.

[3:45:18] Ook wordt er een Europees label voor garantie ontwikkeld dat handelaren zichtbaar moeten plaatsen in de winkel of op de website.

[3:45:25] De richtlijn verplicht handelaren om consumenten ook te informeren als er naast een wettelijke garantie ook een fabrieksgarantie is die bijvoorbeeld langer is.

[3:45:34] En hiervoor wordt een speciaal etiket ontwikkeld dat makkelijk herkenbaar is voor consumenten.

[3:45:38] Dat gaat ook binnenkort bijvoorbeeld spelen rondom mobieltjes.

[3:45:42] Ook iets wat vrij veelvuldig voorkomt.

[3:45:46] Vraag van mevrouw Koekoek van Volt.

[3:45:49] Welke goede voorbeelden van landen om ons heen gaan wij overnemen?

[3:45:53] Natuurlijk kijk ik ook naar de landen om ons heen.

[3:45:55] Ik ga kort ingaan op twee door mevrouw Koekoek genoemde voorbeelden.

[3:46:01] We zijn bezig met het onderzoek naar of en hoe we een reparatiebonus ook kunnen invoeren in Nederland.

[3:46:07] Die verwachten we dit jaar af te ronden.

[3:46:09] Hierin wordt ook gekeken naar de ervaringen met de bestaande systemen, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk, maar ook in Oostenrijk.

[3:46:15] Twee, de vernietiging van onverkochte producten gaan we natuurlijk ook proberen tegen te gaan.

[3:46:20] Voor textiel geldt al een EU-verbod.

[3:46:23] De ecodesignregels verplichten producenten om vanaf juli dit jaar te rapporteren over de vernietiging van allerlei onverkochte producten.

[3:46:31] Die informatie gebruikt de Europese Commissie om na te gaan of er ook voor andere productgroepen dan textiel een vernietigingsverbod moet komen.

[3:46:39] En ik pleit wat dat betreft voor uitbreiding van het Europese vernietigingsverbod naar meer productgroepen.

[3:46:46] De vraag van de heer Stoffer ging over circulair staal.

[3:46:50] Bij aanbestedingen wordt vaak gecoacht voor de laagste prijs in plaats van circulair staal.

[3:46:54] Hoe gaan we dit oplossen met elkaar?

[3:46:56] Ik bereid op dit moment regelgeving voor om te zorgen dat in de aanbestedingen van infrastructuur prestatieeisen worden gesteld aan de meest impactvolle materialen in de bouw.

[3:47:06] Denk aan beton, staal en asfalt.

[3:47:09] Door deze maatregelen wordt de milieuimpact van de infrasector verlaagd en circulariteit gestimuleerd.

[3:47:15] Voor de woningbouw bestaat een soortgelijke regelgeving ook al.

[3:47:18] Het bedrijfsleven en mede-overheden, maar ook de staalsector, hebben aangegeven graag eenduidigheid in aanbestedingen van infra te krijgen, zodat het perspectief ontstaat om te investeren in verduurzaming, maar ook circulariteit.

[3:47:31] En momenteel besteden partijen op verschillende manieren hier aandacht aan.

[3:47:35] Dat veroorzaakt onduidelijkheid en dat is onwenselijk volgens mij.

[3:47:39] Nog een vraag van de heer Stoffer.

[3:47:41] Komt er een ketenplan voor metaal om te voorkomen dat er nog meer schroot naar Azië wordt geëxporteerd?

[3:47:47] Europa zet volgens mij keihard in op versterking van staalproductie in de EU en op een circulaire en een schone staalproductie.

[3:47:54] Door steeds meer staal te maken van schroot in plaats van uit primaire grondstoffen zoals bijvoorbeeld ijzererts.

[3:48:00] De commissie wil via de Circular Economy Act het hergebruik van metaal ook stimuleren.

[3:48:05] Ook recycling en recycelbaarheid van staal en metaal zal met wetgeving worden gestimuleerd.

[3:48:10] De Commissie heeft ook een Staal en Metaal Actieplan gepresenteerd, gericht op het versterken van de concurrentiekracht van de Europese staal- en metaalindustrie.

[3:48:19] Een onderdeel hiervan is onder andere het stimuleren van de vraag naar schrood.

[3:48:24] De Kamer wordt via het BNC-fietsje over het standpunt van het kabinet nader geïnformeerd.

[3:48:30] En zeer zorgwekkende stoffen zijn overigens, zeg ik ook richting de heer Stoffer, geen belemmering voor staalrecycling, want bij hele hoge temperaturen van gesmolten staal worden de meeste ZZS'en afgebroken.

[3:48:41] Alleen ZZS-metalen zoals bijvoorbeeld lood en chrome 6 worden niet afgebroken, maar daar is de staalindustrie al op ingesteld.

[3:48:49] De heer Buizen, VVD.

[3:48:51] Kan ik meer vertellen over de voortgang van het gebruik van CO2-neutraal beton?

[3:48:57] Het gebruik van CO2-neutraal beton komt langzaam op gang, dankzij onder andere de innovaties zoals geopolymeerbeton en het hergebruik van gerecyclede materialen.

[3:49:08] Brede toepassing, zeg ik wel, is nog zeer beperkt.

[3:49:11] Beton is wel een van de meest impactvolle materialen in de bouw.

[3:49:15] Op het gebied van circulariteit, CO2 en milieu is op dit materiaal volgens mij dan ook heel veel winst te behalen.

[3:49:22] Bedrijfsleven en mede-overheden hebben mij ook gevraagd om milieuprestatie-eisen te stellen aan beton in aanbestedingen van infra.

[3:49:29] Daar zijn we nu regelgevend voor aan het voorbereiden.

[3:49:33] Volgens mij ontstaat er zo ook perspectief voor de markt om te investeren in zowel de verduurzaming en overheden krijgen dus zeker dat ze minder vervuilend beton inkopen.

[3:49:42] De heer Bamenga, D66.

[3:49:45] Kan ik toezeggen te investeren in een landelijke campagne om bewustzijn rond afvalinzameling te vergroten?

[3:49:50] Nou, gemeenten zijn natuurlijk wel primair verantwoordelijk voor de afvalinsameling bij huishoudens.

[3:49:55] Ze maken beleid op basis van lokale context.

[3:49:59] Dit kan wel leiden tot verschillend inzamelbeleid tussen de verschillende gemeenten.

[3:50:03] Gemeenten moeten dus ook zelf communiceren hoe ze het doen.

[3:50:06] En inwoners moeten daar dan naar handelen.

[3:50:09] Dus het is niet mogelijk om op landelijk niveau te communiceren over afvalscheiding.

[3:50:13] Wat ze er wel aan het doen zijn momenteel, is onderzoeken of het mogelijk is om de afvalinsameling in Nederland wel te standardiseren.

[3:50:20] Dit onderzoek wordt voor de zomer naar de Kamer gestuurd.

[3:50:23] Op dit moment is het nog een situatie dat iedere gemeente daar zelf een inrichting aan kan geven.

[3:50:29] Vraag van de heer Buijzen, VVD.

[3:50:32] Hoe kijk ik aan tegen betere voorlichting vanuit de UPV's over garantietermijnen en meer kwalitatieve ontvangst op de milieustraat?

[3:50:40] Onder de UPV-wetgeving zijn er al verplichtingen voor producenten om consumenten voor te lichten overal voor inzameling.

[3:50:47] Producenten en verkopers moeten nu al goed en duidelijk communiceren over de garantietermijn, waar ik net ook op betoog.

[3:50:53] Ik vind het wel een interessant idee om ook te verplichten dat er gecommuniceerd wordt over garantie door producentenorganisaties.

[3:51:00] Dit neem ik wel graag mee in het doorontwikkeltraject voor de UPV.

[3:51:04] Voorlichting over inzang bij milieustraten is iets lastiger.

[3:51:07] Dit moeten namelijk de gemeenten doen, want die bepalen hoe bij een milieustraat wordt ingezameld.

[3:51:12] Ik ondersteun hen daarbij bijvoorbeeld wel, met onder andere het uitvoeringsprogramma van afval naar grondstof, vang, maar ook met handreikingen over voortzet gebruik en over wanneer iets afval is en wanneer niet.

[3:51:24] Dus op die manier probeer ik daar wel sturing in te geven, maar uiteindelijk gaan ze daar zelf over.

[3:51:29] Mevrouw Koekoek, Volt.

[3:51:32] Circulaire economie is complex, zeker.

[3:51:35] Uw vraag ging over duidelijke doelen en over de verantwoordelijkheid van producenten.

[3:51:39] Kunnen we die niet uitbreiden naar het ontwerpstadium?

[3:51:41] Dat is concreet eigenlijk uw vraag.

[3:51:43] De transitie naar de circulaire economie is zeker complex.

[3:51:47] Dat is ook de reden waarom we het Nationaal Programma Circulaire Economie natuurlijk hebben.

[3:51:51] Om een transitie vorm te geven, zijn richting geven, realistische en ambitieuze doelen nodig om zo bedrijven en mede-overheden

[3:52:00] meer perspectief, maar ook handvatten te bieden met betrekking tot de uitvoering.

[3:52:05] Deze doelen zullen onderdeel worden van het geactualiseerde MPCE.

[3:52:09] Producenten kennen al vaak hun UPV.

[3:52:11] De verantwoordelijkheid van die producentenorganisaties is daarin beperkt tot het afvalbeheer.

[3:52:17] En naast deze UPV's is daarom productbeleid nodig om te zorgen voor circulair ontwerp, zoals bijvoorbeeld de EcoDesign-richtlijn voor veel producten al doet.

[3:52:29] De heer Barmenga.

[3:52:31] Welke stappen worden er gezet om explosies van lachgascilinders tegen te gaan?

[3:52:35] Ik ben op bezoek geweest een keer bij een batterijverwerker en die gaf ook aandacht voor deze problematiek.

[3:52:42] Wij zetten primair in op het voorkomen van het gebruik van lachgas en op handhaving.

[3:52:48] Momenteel zijn we bezig met de aanbesteding voor een pilot met innovatieve technieken voor de detectie van lachgascilinders, zodat ze uit het afval kunnen worden verwijderd voordat ze problemen veroorzaken.

[3:53:00] Nog een vraag van de heer Bemenga.

[3:53:03] Kan ik statiegeld geven op veeps, ook tegen explosies?

[3:53:08] Ik herken de schadelijke effecten wanneer vapes verkeerd worden weggegooid natuurlijk.

[3:53:12] Heffen van statiegeld lijkt mij echt niet het juiste instrument.

[3:53:15] De Kamer heeft een motie aangenomen om wegwerp vapes te verbieden.

[3:53:19] Statiegeld heffen op illegale producten is überhaupt niet mogelijk.

[3:53:23] En dat zou ook kunnen leiden tot statiegeld rapen van vapes, ook misschien wel door kinderen.

[3:53:27] En volgens mij is dat niet iets wat we zouden moeten willen en dat vindt mijn collega van VWS ook niet.

[3:53:31] Dus wij kijken naar andere oplossingen.

[3:53:33] We zijn in overleg met VWS, maar ook de Stichting Open,

[3:53:36] over welke oplossingen er dan mogelijk wel zijn.

[3:53:40] Liz Kostic, Partij voor de Dieren.

[3:53:44] Hoe reageer ik op het negatief advies van de commissie-Mer?

[3:53:49] Gaan zij het circulair materialenplan aan een onafhankelijke commissie voorleggen, omdat het toetsen op het gebied van milieu en gezondheid was de vraag?

[3:53:57] Ik heb het onafhankelijke advies van de commissie-Mer vorige week mogen ontvangen.

[3:54:01] Zij hebben gekeken naar de Milieueffectrapportage en hebben hierbij ook het thema gezondheid meegenomen.

[3:54:06] Het grootste deel van het commentaar van de commissie-Merget over de rijkwijdte van de milieueffectrapportage.

[3:54:12] Volgens hen is die te smal gekozen.

[3:54:15] Hierover verschil ik van mening, zeg ik heel eerlijk.

[3:54:18] Want in lijn met het besluit Merden is in rapportage door de externe onderzoekers alleen gekeken naar de kaderstellende onderdelen van het circulair materialenplan, de toestingskaders.

[3:54:28] Ik zal het advies van de commissie wel goed bestuderen en in de reactienota hierop reageren.

[3:54:33] En waar nodig, zal ik ook het circulair materialenplan eventueel aanpassen hierop.

[3:54:39] Bijna aan het einde, voorzitter.

[3:54:40] Dan nog vier.

[3:54:43] Nog een vraag van lid Konstits.

[3:54:45] Hoe ga ik voorkomen dat met een circulair materialenplan vervuilende stoffen werden hergebruikt en verspreid?

[3:54:51] Nou, dit is volgens mij staande praktijk.

[3:54:53] Als er te veel zeer zorgwekkende stoffen in een afvalstof zitten, moet volgens de minimumstandaard het materiaal worden vernietigd.

[3:55:00] Of eerst moeten de zeer zorgwekkende stoffen verwijderd worden uit dat materiaal.

[3:55:04] Bij recycling moet een recyclaat aan dezelfde stoffennormen voldoen als primair materiaal.

[3:55:09] Als dit niet kan, kan het materiaal geen einde-afvalstatus krijgen.

[3:55:13] en vervuilende stoffen komen dus niet als secundaire materialen terug in de economie.

[3:55:17] De heer Gabriels, GroenLinks Partij van de Arbeid, wil ik toezeggen om hergebruik te verankeren als voorkeursroute in het circulair materialenplan boven recyclaat.

[3:55:29] Nou, dit is al het geval.

[3:55:31] In het CNP wordt de afweergierigie als basis genomen, zoals het ook wettelijk overigens is vastgelegd.

[3:55:37] Deze hiergierigie zegt hergebruik is meer wenselijk dan recycling.

[3:55:44] Volgt, wil ik meer ketenplanontwikkeling binnen het circulair materialenplan?

[3:55:49] Ja, gaan we zeker doen.

[3:55:51] We hebben ons nu moed te beperken, want je kunt niet alles tegelijk aanpakken.

[3:55:54] Maar de ervaringen die we hebben opgedaan met deze eerste ketenplannen kunnen we na vaststelling van het CNP gaan toepassen op de volgende ketenplannen.

[3:56:01] Dit doen we overigens ook samen met de gebruikers van het circulair materialenplan.

[3:56:05] We kijken onder andere naar stromen waar maatschappelijk en politieke aandacht voor is, stromen met een zeker volume.

[3:56:12] en stromen waar we kunnen aansluiten bij reisingezette beleidsontwikkelingen, beroemde prioriteiten uit het Nationaal Programma Circulaire Economie.

[3:56:20] Laatste vraag, voorzitter, de heer Stoffer, u zelf.

[3:56:24] Die ging over de vochtige doekjes.

[3:56:26] Ja, ik ben heel blij met uw vraag, meneer Stoffer.

[3:56:29] Dit geeft namelijk mij de gelegenheid om het punt nogmaals te benadrukken.

[3:56:33] Er is geen moment sprake geweest van nationale maatregelen ten aanzien van die vochtige doekjes.

[3:56:39] Het kabinet wil graag Europees pleiten voor het beperken van maatschappelijke kosten die veroorzaakt worden door plastic en vochtige doekjes.

[3:56:46] Maar ik pleit niet meer voor een verbod, omdat de Kamer mij dat in meerderheid heeft verzocht.

[3:56:55] Ik zou bijna de neiging hebben om te reageren, maar dat kan niet als voorzitter.

[3:56:58] Dat moet ik even overgeven.

[3:57:03] Ik ga gewoon even rondkijken of er leden zijn van de commissie die een interruptie hebben.

[3:57:08] Een aantal mensen hebben hem nog.

[3:57:11] Ja, meneer Buijsen, uw laatste.

[3:57:14] Dank je wel, voorzitter.

[3:57:15] Ik zit even te twijfelen.

[3:57:16] Ik heb eigenlijk twee vragen, maar ik mag er maar eentje doen.

[3:57:22] UPV's ga ik toch voor.

[3:57:23] Het doorontwikkeltraject, wat u heeft geschetst.

[3:57:26] Goed dat u dat doet.

[3:57:28] Kunt u een klein beetje een projectie geven wat daar op ons afkomt als Kamer en of wij daar ergens ook in mee kunnen denken of reageren?

[3:57:42] De staatssecretaris.

[3:57:43] Ja, ik snap uw vraag, want er wordt heel veel inderdaad, zeg maar, aangegeven.

[3:57:47] Er gaat een brief komen vlak na de zomer.

[3:57:50] Dan kunt u daar het overzicht zien.

[3:57:53] Dank u wel.

[3:57:53] Dan mevrouw Wingelaar.

[3:57:55] U heeft ook nog één interruptie.

[3:57:58] Nou, dan ook even over de UPV's en ik kijk ook meteen even naar mijn collega, want ik ga er toch van uit, want er was net even wat verwarring in het debatje tussen u tweeën over macht en tegenmacht.

[3:58:09] Er zijn er zijn twee moties ingediend.

[3:58:12] over gelijkwaardigheid in uw pv's.

[3:58:15] Eén ingediend door Hagen, één door Mulder, ook mede ondertekend door een zekere meneer Havercourt, ik denk de bekende van u. Maar ik ga er toch van uit dat de staatssecretaris het bij die aangenomen moties houdt en nog achter die inhoud staat.

[3:58:32] Maar ik wil het echt gecheckt hebben.

[3:58:34] De staatssecretaris.

[3:58:36] Voorzitter, die moties zijn beide aangenomen.

[3:58:39] Ik kijk met name naar de rol en

[3:58:42] maasverdeling tussen zowel producentenorganisaties, maar ook andere ketenpartijen.

[3:58:47] Daar kunnen we nu op dit moment nog niet de keuze over maken hoe die precies moet worden ingevuld.

[3:58:52] En dit komt terug onder andere in de doorwikkeling van de UPV.

[3:58:55] Dat is die brief die ik net ook richting de heer Buijsen aangeef, die vlak na de zomer zal komen.

[3:59:01] Dank u wel.

[3:59:02] De heer Boutkamp.

[3:59:04] Ja, voorzitter, ik vroeg me af of dit inderdaad het laatste blokje was, want ik heb nog een paar vragen openstaan, maar ik heb geen andere opgekregen.

[3:59:13] Ik weet niet of dat, ik zal niet zeggen willens en wetens, of bewust of onbewust is gebeurd, maar ik heb ze nog wel openstaan.

[3:59:20] Hoeveel vragen heeft u openstaan, meneer Woudkamp?

[3:59:22] Nou, vijf.

[3:59:23] Dat is al heel veel.

[3:59:24] Ja, dat kan ik niet zo doen.

[3:59:27] Kunnen ze heel kort staccato benoemen?

[3:59:30] Dan geldt dat als één interruptie.

[3:59:31] Ik ga m'n best doen.

[3:59:34] Ik had een drietal vragen gesteld naar aanleiding van de circulaire pleksyndroom.

[3:59:40] Zou het ministerie niet bij de uitgangspunten recycling en toezagingshoogwaardig naast herbruikbaar kunnen en moet hanteren?

[3:59:47] Welke belemmeringen ziet de staatssecretaris binnen de circulaire economie als een haalbaar betaalbaar realistisch beleid?

[3:59:52] En is de staatssecretaris bekend dat met het invoeren in 27 er een extra administratieve lastentruc wordt omgelegd aan het bedrijfsleven?

[3:59:58] Dat was een kopje apart van mij voordat ik begon met het paper muntjes.

[4:00:02] Dit zijn de drie van de vijf.

[4:00:03] Dat zijn drie van de vijf.

[4:00:04] En de andere twee?

[4:00:05] En de andere twee, die zijn...

[4:00:11] Hoe kan het nou zijn dat dat bewuste pepermuntje dat wordt geëxporteerd naar twintig landen, waaronder veel Europese landen, alleen in Nederland wordt gezien als een plastic en in de andere Europese landen niet?

[4:00:24] Dat was mijn vierde vraag dan.

[4:00:26] En de laatste vraag was toch, nogmaals aan de staatsstatie, is het nou een papier of een plastic?

[4:00:39] Volgens mij heeft de staatssecretaris op die vierde en vijfde vraag wel geantwoord.

[4:00:42] Die eerste drie, dat kan ik me niet herinneren.

[4:00:44] Dus het woord aan de staatssecretaris.

[4:00:46] Laat ik daar om veiligheidsredenen in de tweede termijn op terugkomen, voorzitter.

[4:00:50] Dat mag en de heer Boutkamp zal ongetwijfeld geen probleem hebben.

[4:00:53] De vierde vraag ben ik inderdaad op ingegaan.

[4:00:55] Zeker.

[4:00:55] Maar ik zei daarna ook nog dat ik uitkeek naar de reactie van de heer Boutkamp daarop.

[4:00:59] Zeker.

[4:01:02] U heeft nog één interruptie over, meneer Boutkamp.

[4:01:07] Het hoeft niet.

[4:01:11] Het is bijna paas.

[4:01:18] Ik kom toch even terug op die sub.

[4:01:20] Ik begreep dat de staatssecretaris in de tweede termijn daar wat uitgebreid over heeft.

[4:01:24] Dan zou mijn advies willen zijn naar de staatssecretaris.

[4:01:27] Kijk nog eens heel goed naar die definities van kunststof en dergelijke, zoals die in de richtlijn is opgenomen en de uitzonderingen.

[4:01:34] Want gaat dat daar toch vragen over komen?

[4:01:38] Volgens mij is dit geen vraag, maar een aanmoediging aan de staatssecretaris.

[4:01:42] Volgens mij heb ik aangegeven dat wij gaan kijken in hoeverre de Nederlandse regelgeving afwijkt van de Europese.

[4:01:49] Volgens mijn informatie is er geen afwijking.

[4:01:52] Maar goed, dat ga ik even nog eens dubbelchecken, voorzitter.

[4:01:55] U komt uit een tweede mijnen terug.

[4:01:56] Ik zag de heer Bamenga ook nog, dat wordt de laatste interruptie.

[4:02:00] Dank u wel, voorzitter.

[4:02:01] Het was meer even voor de duidelijkheid, want volgens mij heb ik aan het einde nog twee toezeggingen gekregen, maar ik wil het graag gecheckt hebben.

[4:02:09] Eén ging over lachgascilinders, dat er gekeken wordt door de staatssecretaris naar allerlei technieken voordat ze problemen veroorzaken.

[4:02:18] Wanneer kunnen we daar iets op verwachten, was dus de vraag.

[4:02:21] En het tweede ging over welke oplossingen mogelijk zijn bij de ontploffingen van vapes, want ik heb zelf wat oplossingen

[4:02:29] aangedragen, maar de staatssecretaris denkt aan andere soorten oplossingen en zou daar ook op terugkomen.

[4:02:34] En ook daar is de vraag wanneer.

[4:02:38] De staatssecretaris.

[4:02:49] Die was ik al bang voor na de zomer, voorzitter, maar laat ik zeggen zo snel mogelijk na de zomer.

[4:02:54] Dan hou ik hem wat meer afgebakend richting de heer Bamenga.

[4:02:57] Dat is een wat trekbaar begrip natuurlijk.

[4:03:00] Kunnen we concreet daar 1 oktober van maken?

[4:03:03] Dat is heel ver na de zomer.

[4:03:04] Goed, doen we 1 oktober.

[4:03:06] Ja, naar mijn optiek eindigt de zomer 19 september of 21 september.

[4:03:11] Het weer gaat soms wat anders met ons om, maar inderdaad, laten we 1 oktober als deadline hebben.

[4:03:17] Als het kan reageren in september, begrijp ik.

[4:03:20] Ik heb net volgens mij 1 oktober horen genoemd, maar verhoor het niet door mezelf.

[4:03:24] Ja, dus dat wordt op z'n uiterlijkste eind september.

[4:03:26] We zijn het er over eens, denk ik.

[4:03:29] Wij gaan door met de tweede termijn.

[4:03:31] We hebben nog ongeveer een half uur.

[4:03:32] U heeft maximaal 1 minuut 40 voor de tweede termijn.

[4:03:36] U mag daar natuurlijk binnen blijven, maar het is aan u zelf.

[4:03:39] En de tijd die overblijft is er nog voor beantwoording, want half drie gaan we ook echt afronden.

[4:03:44] Het woord is aan meneer Bamenga.

[4:03:47] Dank u wel, voorzitter.

[4:03:48] Ik zou allereerst het TMD-twee-minuut-debat willen aanvragen.

[4:03:53] En verder dank in ieder geval voor de toezeggingen, ook al zijn ze heel ver weg, sommige.

[0:00:00] 1 oktober hoor ik.

[4:04:01] Ik hoop dat de staatssecretaris dat toch wil heroverwegen en dat wellicht voor 1 september zou willen doen.

[4:04:09] Verder, ja, wat ik al eerder zei, en dat hoorde ik ook van uw voorganger ook, heel veel onderzoek, terwijl de sector, de mensen en de natuur, die vraagt gewoon om actie.

[4:04:22] Dus ik hoop echt wel dat er veel meer actie gaat komen, juist omdat wij dit allemaal met z'n allen ontzettend belangrijk vinden dat we met circulaire economie verder gaan.

[4:04:32] Dank u wel, voorzitter.

[4:04:33] Dank u wel.

[4:04:34] Dan is het woord aan het lid Kostic.

[4:04:36] Goed dat de staatssecretaris op zoek gaat naar extra geld voor circulaire economie en dat hij ziet dat het cruciaal is voor onze veiligheid.

[4:04:44] Hij noemt dat consequent en duidelijk zijn nodig is.

[4:04:46] Laat dat de boodschap zijn voor de partijen die de afgelopen maanden voor onzekerheid hebben gezorgd door moties in te brengen.

[4:04:51] Dingen die voor achteruitgang zorgen.

[4:04:55] Ik zie alleen nog geen extra actie van de staatssecretaris zelf.

[4:04:58] Dit is waar de staatssecretaris brede draagvlak heeft om door te pakken.

[4:05:02] De staatssecretaris is bang om voorop te lopen in verband met onze bedrijven, zei hij, maar bedrijven vragen juist om voorop te lopen.

[4:05:08] Dat is goed voor de Nederlandse MKB'er.

[4:05:10] Zie het manifest en oproep van grote bedrijven en MVO Nederland.

[4:05:15] waar de staatssecretaris nog op moet reageren.

[4:05:17] Luister de staatssecretaris aan deze oproep en wat doet hij ermee?

[4:05:20] Graag een toezegging dat met het nieuwe Nationaal Programma Circulaire Economie in september ook een onafhankelijke toetsing van bijvoorbeeld PBL wordt gedaan, waarmee wordt aangetoond dat met het programma de doelen wel zullen worden gehaald en het budget ook bereikend is.

[4:05:35] Anders weten we niet zo goed hoe we dat programma in september kunnen beoordelen.

[4:05:39] Ik vraag de staatssecretaris om zijn onderzoek over het opnemen van sappen en zuivel onder het staatsgeldplicht met Seedelt in Duitsland te bespreken en hierover uiterlijk, inclusief het besluit hierover, te berichten bij het programma Circulaire Economie in september.

[4:05:56] Dan hebben we namelijk ook gewoon een deadline.

[4:05:58] Dan over fast fashion.

[4:05:59] Ik zie breed draagvlak in de Kamer van maatregelen in de richting die Frankrijk ook neemt.

[4:06:05] Uit al gedaane onderzoeken blijkt invoering van een circulaire bijdrage op textiel

[4:06:10] voor een stimuleringsfonds, plus een reclameverbod voor specifiek ultra-fast fashion, juridisch mogelijk en effectief.

[4:06:17] De staatssecretaris had het over de ingewikkeldheid van het verbod op wegwerpen.

[4:06:26] Hij ziet hem vooral op wegwerkproducten in het algemeen, maar specifiek op ultra-fast fashion daar is al voldoende over bekend.

[4:06:32] Daarom de vraag aan de staatssecretaris om daarop door te pakken.

[4:06:38] En ook de vraag of hij in Europa ervoor wil pleiten dat er een verbod komt voor Aziatische ultra-fast fashion op de Europese markt.

[4:06:46] Dank u wel, meneer Woudkamp.

[4:06:48] Ja, dank u wel, voorzitter.

[4:06:49] Onze aangenomen motie betreft een onafhankelijk onderzoek naar de daadwerkelijke duurzaamheid van bekers met een plastic coating ten opzichte van de herbruikbare bekers.

[4:06:57] Staat de staatssecretaris open dat voor dit onderzoek ook wordt gekeken buiten de geeikte kaders van bureaus die kind en huis zijn op het ministerie?

[4:07:05] Voorzitter.

[4:07:08] Het afval, zeg maar het zwerfafval, zoals dat ook is geregeld in het UPV.

[4:07:11] De staatssecretaris heeft een brief geschreven dat de vergoedingcompensatie naar de gemeentes voorlopig wordt vooruitgeschoven.

[4:07:18] Maar die gemeentes zitten al twee jaar te wachten op die compensatie, op die vergoeding.

[4:07:22] Die maken wel kosten.

[4:07:23] Graag een antwoord van de staatssecretaris binnen welke termijn nu gemeentes duidelijkheid krijgen over de kosten die ze maken bij betrekking tot het landelijk afvalbeheer, tot de gemaakte kosten vanuit het UPV zwerfafval.

[4:07:35] Voorzitter, de brief van de staatssecretaris met betrekking tot het landelijk afvalbeheerplan over APAC-afvalverbranding in Nederland stelt de PVV niet gerust.

[4:07:41] Is de staatssecretaris bereid om een alternatief scenariostudio uit te laten voeren nadat de benodigde capaciteit rekening houdt met bijvoorbeeld samenwerking, betaalbare stadsverwaring, CO2-afvang en nascheiding?

[4:07:53] Nu wordt vooral ingezet op de afbouw van vuilverbranders onder het mond van vermindere CO2.

[4:07:58] Maar er is slechts een ovencapaciteit van 4,4 procent.

[4:08:01] We hoeven maar een oven uit te vallen en we zitten dik in de shit, op z'n Hollands gezegd.

[4:08:04] oftewel in de SDR-ONT.

[4:08:08] Ziet de staatssecretaris kans om de circulaire plasticheffing, voordat deze wordt uitgevoerd, nader te onderzoeken om te kijken wat de gevolgen zijn als deze wordt neergelegd bij de afvalverbrandersinstallaties?

[4:08:20] Ga in overleg met de sector, bijvoorbeeld bij de plastictafel.

[4:08:23] En voorzitter, vorige keer heb ik het ook al gevraagd, hoe zit het nou precies met die luiers en dat incontinentiemateriaal?

[4:08:34] Wat is nou de stand van zaken daarmee en kan de staatssecretaris ons nader over informeren?

[4:08:39] Dank u wel.

[4:08:40] Dan gaan we naar mevrouw Wingelaar.

[4:08:43] Ik begon natuurlijk met de vragen om een impactanalyse met betrekking tot het aangrijpingspunt van de plastic norm.

[4:08:50] De staatssecretaris kwam toen met een verhaal dat

[4:08:52] blijkbaar in de voorjaarsnota, die mij nog ook onbekend is, dat gekoppeld is aan de tax, maar dan nog zou ik graag een toezegging willen om daar een impactanalyse van te maken.

[4:09:05] U vroeg ook of er nog partijen missen aan die tafel, ja.

[4:09:09] Ik kan er een motie over indienen, dan wordt het misschien de motie Team Natasja, maar ik wil gewoon dat Platform Groene Chemie ook aan die tafel komt.

[4:09:18] Bedrijven daar zitten namelijk niet bij NRK, VNCI,

[4:09:22] Dan heeft u ook meteen de koplopers te pakken.

[4:09:25] Kunt u dat toezeggen?

[4:09:26] Want als ik een motie moet indienen... Ik weet niet wanneer de twee-minuten-debat gaat plaatsvinden en die tafel gaat van start.

[4:09:33] En dan staat zich geld.

[4:09:35] Ja, ik zou echt willen zeggen... Hup, hup.

[4:09:37] Van ons mogen er echt aanvullende maatregelen genomen worden.

[4:09:41] Toon wat meer ambitie en hak knopen door.

[4:09:46] Dank u wel, voorzitter.

[4:09:47] Keurig binnen de tijd.

[4:09:49] Dank u wel, de heer Buijsen.

[4:09:51] Dank u wel, voorzitter.

[4:09:53] En dank allereerst aan de staatssecretaris en ondersteunende team voor de beantwoording van de vele vragen.

[4:09:58] Er blijven drie dingen of twee dingen mij in het specifieke hangen.

[4:10:02] Dat zijn de UPV's.

[4:10:03] Ik vond het een vruchtbaar gesprek hoe we daarover gewisseld hebben.

[4:10:07] Er komt een brief over het doorontwikkeld traject voor UPV's.

[4:10:11] Goed om dat te vernemen en kijk uit naar het vervolgd traject op dit punt.

[4:10:16] Het tweede waar ik expliciet bij stil ben staan is de plastic stafel.

[4:10:19] U verwijst na mogelijke uitkomsten van het voorjaarsnota onderhandelingen.

[4:10:25] Wij weten er natuurlijk niks van.

[4:10:28] Ik hoop binnen een paar uur wel, maar afhankelijk daarvan bekijk ik en gaan we in gesprek over een mogelijke motie en daarin zullen we ook u betrekken.

[4:10:37] En één ding waar ik nog bij stil wil staan is de positie van afvalverbrandingsinstallaties.

[4:10:42] Ik had gehoopt dat we in de eerste termijn daar wellicht wat meer bij stil konden staan, maar ook zij zijn natuurlijk belangrijk voor de circulaire economie.

[4:10:49] Dus ik zou eigenlijk de staatssecretaris in de tweede termijn willen vragen om daar nog even bij stil te staan.

[4:10:53] Dank u wel.

[4:10:55] Dank u wel.

[4:10:56] Dan gaan we naar mevrouw Koekhoek.

[4:10:58] Dank, voorzitter.

[4:11:00] Ik had nog een aantal zaken waar ik op door wilde vragen.

[4:11:03] Die zal ik eerst benoemen.

[4:11:05] over het circulaire materialenplan dat de staatssecretaris gaf.

[4:11:08] Daar word ik blij van.

[4:11:10] We gaan de ketens uitbreiden.

[4:11:11] Ik kan al aangeven welke ketens.

[4:11:16] Het wegingskader als het ware.

[4:11:18] Dat heb ik meegekregen, zeg ik via de staatssecretaris.

[4:11:20] Alleen of daar al wat meer zicht op is, welke specifiek.

[4:11:23] En dezelfde vraag heb ik als het gaat over producentenverantwoordelijkheid voor het ontwerpstadion.

[4:11:28] Want de staatssecretaris verwees naar de Ecodesign-richtlijn.

[4:11:32] Maar die is nog niet zo concreet.

[4:11:33] Volgens mij moet je in Nederland al zeggen welke producenten hebben we het dan over.

[4:11:37] Dus dat zijn twee vervolgvragen.

[4:11:40] En dan werd ik eigenlijk heel blij van het antwoord van de staatssecretaris op de goede voorbeelden.

[4:11:44] Dat we naar die reparatiebronnen in Frankrijk kregen.

[4:11:46] Toen was ik alleen gematig blij, omdat het daar ook weer onderzoek betreft.

[4:11:49] Dus daar heb ik dan de vraag, waar zien we dan de verschillen met Frankrijk?

[4:11:53] Dat we ons eigen onderzoek doen.

[4:11:55] En waarom kunnen we het niet eigenlijk gewoon overnemen?

[4:11:57] En dat, voorzitter, tot slot is mijn algehele aftronk wel van dit debat.

[4:12:01] De staatssecretaris stelt het zelf aan, wiens team het ook betreft, maar ik ben fan van middenvelders.

[4:12:07] Dat mag, maar middenvelders scoren niet, voorzitter.

[4:12:10] En als wij dat niet gaan scoren, dan gaan andere landen dat doen.

[4:12:13] Dus dat wil mijn oproep zijn om echt ambitie te tonen, want circulaire economie, dat is de nieuwe economie.

[4:12:19] En daar kunnen wij als Nederland een geweldige rol in spelen.

[4:12:21] We moeten die kans wel pakken.

[4:12:22] Dank u voorzitter.

[4:12:24] Ik heb geen verstand van voetbal, maar als zo'n middenvelder een penalty neemt, zou die kunnen scoren, geloof ik, toch?

[4:12:29] Dus je weet me nooit.

[4:12:30] Maar we gaan luisteren naar de heer Gabriels.

[4:12:32] Dank u wel, voorzitter.

[4:12:33] Ten aanzien van de Nationale Circulaire Plastic Norm.

[4:12:35] Ik had begrepen dat we van plan waren om in 2027 zo'n norm in te voeren.

[4:12:39] En als je dan terugrekent naar voren, als er een wetsvoorstel komt of een algemene maatregel van bestuur, dan moet je terugrekenen en dan moet dat in ieder geval dit jaar nog enige vorm van norm er liggen.

[4:12:50] Mijn vraag is dus.

[4:12:51] Die heb ik in de eerste termijn ook gesteld.

[4:12:54] Gaat u dat via algemene maatregelen van bestuur beslissen of gaat er een wet komen?

[4:12:58] Het is mij nog niet helemaal duidelijk of we die behandeling dan in de Kamer hebben of dat u dat gewoon allemaal beslist met die tafel waar nog niet iedereen aan zit.

[4:13:08] En hoe lang het dan gaat duren, dat is één vraag die ik nog heb.

[4:13:11] Een tweede vraag die ik nog heb is

[4:13:14] U zei dat u geen zin had in een wet over het specifiek op textiel en ook niet zo die we eigenlijk letterlijk van Frankrijk zouden kunnen overnemen.

[4:13:22] Kunt u dan nog eens uitleggen waarom niet?

[4:13:24] En het derde zou ik graag van u vragen om gewoon aan ons te vertellen één of twee punten die u in de circulaire economie vandaag zegt vanuit dat heb ik nou gezamenlijk meegekregen en daar ga ik me echt heel hard voor maken.

[4:13:39] Dank u wel.

[4:13:40] Dan kijk ik naar de staatssecretaris of hij in staat.

[4:13:44] Voor mijzelf?

[4:13:45] Nee, dank u wel.

[4:13:46] Dat laat ik voorbij gaan.

[4:13:47] Bent u in staat om direct te antwoorden?

[4:13:50] Nee, voorzitter.

[4:13:51] Ik heb toch even een paar minuten nodig, want er zijn ongelooflijk veel vragen gesteld.

[4:13:54] Vijf minuten?

[4:13:55] Ja, doe maar vijf.

[4:19:37] Goed, ik stel voor dat we snel verder gaan.

[4:19:47] Kijk even naar het publiek, zou u ook willen gaan zitten?

[4:19:59] Ik moet hem gaan gooien, dat ga ik niet zeggen.

[4:20:04] Wij gaan beginnen.

[4:20:11] Het lijkt een beetje op zo'n verjaardagsfeestje bij ons thuis.

[4:20:13] En dat betekent dat er gezellig uitziet.

[4:20:16] Maar we gaan snel verder, want we moeten ook op de klok blijven letten.

[4:20:19] Staatssecretaris, aan u het woord.

[4:20:21] Dank, voorzitter.

[4:20:22] Ik zal beginnen met wat ik al heb, maar dat probeer ik op volgorde te houden.

[4:20:25] De kans dat er een lid wordt overgeslagen, waar ik later op terugkom.

[4:20:29] Allereerst lid Kostiets.

[4:20:31] Die vroeg om een onafhankelijke toetsing door het PBL op de NPCE.

[4:20:36] Nou, ik kan hen vragen wat mogelijk is en of ze net als vorige keer een korte analyse kunnen maken.

[4:20:42] Nog een vraag van lid Kostiets.

[4:20:43] Onderzoek Suifel bij het NPC.

[4:20:46] Ik doe mijn best om dit onderzoek overigens misschien ook even richting de commissie, voorzitter.

[4:20:51] Er wordt terechtgezegd dat er veel onderzoek is, maar er zijn wel weer echt acht nieuwe onderzoeken gevraagd.

[4:20:56] En die kosten ook weer tijd en geld, zeg ik maar even.

[4:20:58] Ik snap wat de Kamer ze vraagt, maar dat is wel het dilemma waar ik iedere keer in zit.

[4:21:02] Goed.

[4:21:03] Onderzoek zuivert bij het NPC.

[4:21:05] Ik doe mijn best dit onderzoek zo snel mogelijk te doen en naar de Kamer te sturen, maar eerder dan eind dit jaar is gewoon niet haalbaar.

[4:21:12] Dan kan ik ook geen goed onderzoek doen.

[4:21:14] Ik ben wel bereid nogmaals te kijken naar de Duitse casus, daar ben ik dan wel mee.

[4:21:19] De laatste vraag van lid Kostiets, die ging over ultra-fast fashion pleiten in de EU om lage kwaliteit te weren.

[4:21:26] Dat doen we ook, bijvoorbeeld voor wat betreft reclame.

[4:21:29] Dat onderzoeken we zoals ik eerder volgens mij heb aangegeven in mijn eerdere beantwoording.

[4:21:33] Dan kom ik bij de heer Boutkamp.

[4:21:34] Laat ik beginnen met het thema Wilhelminapepermunt en de sub.

[4:21:39] We hadden het over definities, sub-definities.

[4:21:43] Dit is volgens mij een vrij technisch, juridisch en gedetailleerde discussie die wij iedere keer voeren.

[4:21:48] Er is een Europese richtlijn die verder is toegelicht in de richtsnoren.

[4:21:53] Zowel de richtlijn als de richtsnoerden hebben we in Nederland geïmplementeerd in regelgeving.

[4:21:58] Daarbij is niets meer gedaan dan wat Europa van ons vraagt.

[4:22:04] Dit is allemaal uiteengezet in een brief aan de Kamer die ik in februari heb gestuurd en een technische briefing die u heeft mogen krijgen van mijn ambtenaren.

[4:22:13] Ik hoor dat dit onderwerp ongelooflijk belangrijk is.

[4:22:15] Daarom heb ik ook toegezegd naar een aantal andere Europese landen te kijken hoe zij met die definities in de subregeling omgaan.

[4:22:22] En ik zal ook met de Europese Commissie hierover het gesprek aangaan.

[4:22:25] Maar laten we eerst maar eens kijken wat daaruit komt en dan niet op de zaken verder vooruit lopen.

[4:22:30] Ik snap acht... Ja, de discussie iedere keer snap ik, maar het is gewoon een kwestie van interpretatie hoe dat dan eens vorm kan geven.

[4:22:37] Maar laten we dat gewoon inderdaad op deze manier doen, voorzitter.

[4:22:40] Vraag van de heer Boutkamp over de norm, de plasticnorm, met betrekking tot hoogwaardig recycling, belemmeringen voor realistisch beleid en bewust, ben ik maar bewust, van de regeldruk voor bedrijven.

[4:22:50] Nou, zoals eerder gezegd is de norm in samenhang met de heffinggewogen

[4:22:55] Ja, bij de bespreking rondom de voorheidsbestuitvorming.

[4:22:58] Ik ben ook nog niet inhoudelijk op de hoogte van de details daaromtrend, dus ik kan daar gewoon niet op vooruit lopen.

[4:23:06] Vraag van de heffing na de onderzoek als die terechtkomt bij de AFIS.

[4:23:11] Als dat zo zou zijn, zeg ik dat toe.

[4:23:13] En ook dit is overigens aan bod gekomen in de bespreking die ik op 4 april heb gehad met alle partijen die toen op dat moment aan tafel zaten.

[4:23:23] Kan ik ook kijken naar andere bureaus voor onderzoek naar de duurzaamheid van bekers?

[4:23:27] Nou, er zijn standaardinkoopprocessen die wij volgen.

[4:23:30] Objectiviteit, onafhankelijkheid zijn daarin heel belangrijk.

[4:23:33] Het is dus zeker niet zo dat er altijd dezelfde partijen uitkomen.

[4:23:37] Wij stellen hem op volgens standaardinkoopproces.

[4:23:40] Daar kunnen partijen op reageren en daar komt uiteindelijk degene die het meescoort eruit naar voren als de beste.

[4:23:46] Ik zie uw vraag als een soort verzoek om een second opinion.

[4:23:49] Dat ligt er maar net aan welk bedrijf instrijft en op de meeste punten de hoogste score haalt.

[4:23:56] Vraag van de heer Boutkamp.

[4:23:59] Wanneer krijgen gemeenten duidelijkheid over de vergoedingen met betrekking tot de SUP en de UPV?

[4:24:05] Het voornemen is om voor 1 juni de besluiten te publiceren waar de te ontvangen vergoedingen in staan.

[4:24:11] Dus voor 1 juni.

[4:24:13] Vraag van lid Wingelaar, NRC.

[4:24:17] Kan ik toezeggen dat de groene chemie, zeg maar de nieuwe economie, aan de plastic tafel deelneemt?

[4:24:23] Ik heb eerder toegezegd, volgens mij, dat voorlopers uit de nieuwe economie voor de plastic tafel worden uitgenodigd.

[4:24:29] Dus ja, dat kan ik toezeggen.

[4:24:32] Vraag van mevrouw Koekoek, Volt.

[4:24:38] Ja, u vroeg over het circulair materialenplan.

[4:24:40] Overal bekend is welke ketenplannen dan erbij.

[4:24:44] Nee, wij gaan eerst van start met de zes ketens die we genoemd hebben.

[4:24:47] Daarna evalueren we met partijen en dan bepalen we welke ketens we toevoegen.

[4:24:51] Maar wel aan de hand van de criteria die ik net in mijn eerste beantwoording noemde.

[4:24:56] Dan heb ik de heer Gabriels, Groenings Partij van de Arbeid.

[4:25:00] Het wetsvoorstel over de normbetrokkenheid Kamer dan wel en ANVB.

[4:25:05] U vraagt nogmaals naar het wetsvoorstel.

[4:25:08] Bij een wetstraject is de Kamer altijd natuurlijk betrokken.

[4:25:11] Ik kan zoals eerder gezegd niet vooruitlopen op de voorjaarsbesluitvorming.

[4:25:15] Dus ik kan het nu niet concreter antwoorden wat het gaat worden en hoe het gaat worden.

[4:25:18] Maar als het een wet is, wordt u daar zeker bij betrokken.

[4:25:24] Dan heb ik nog wat nagekomenzaken, voorzitter.

[4:25:26] De heer Boutkamp ging over een onderzoek van een alternatief scenario voor de afvalverbranding.

[4:25:32] Het TNO-onderzoek is op een bepaalde manier afgewakend.

[4:25:36] Dat wordt expliciet ook benoemd in het rapport.

[4:25:39] Bij beleidsvorming wordt rekening gehouden met de beperkingen van dat onderzoek.

[4:25:43] En ik ga geen alternatief scenario onderzoeken, zegt de heer Boutkamp.

[4:25:48] stand van zaken met Dringelte Luijers.

[4:25:50] Die was inderdaad vanuit een vorige commissiedebat.

[4:25:53] Het wetsvoorstel is een internet consultatie geweest.

[4:25:56] Wij zijn nu bezig met het verwerken van de reacties en ik kom zo spoedig mogelijk met een besluit en informeer dan ook de Kamer daarover.

[4:26:01] Dan heb ik er nog een van mevrouw Koekoek over de ecodesign.

[4:26:07] Hoe staat het met de

[4:26:16] product eisen onder de ecodesign?

[4:26:18] Sorry, ik kon hem even niet lezen wat er stond.

[4:26:20] Ja, Alsoef.

[4:26:23] Nee, de vraag, voorzitter, was, het ging over eigenlijk dus een vergelijkbaar vraag als met de ketens, dus de product, de eindverantwoordelijkheid bij de producent beleggen, of we dat gingen uitbreiden en of we daarin al weten welke producten.

[4:26:36] Omdat de staatssecretaris in de beantwoording verwees naar de ecodesign richtlijn, maar die nog niet zo concreet wordt als welke producten.

[4:26:44] Als ik goed begrijp wat u vraagt, de producteisen onder ecodesign zijn er al voor allerlei soorten elektronica, laat dat heel duidelijk zijn.

[4:26:52] Koelkasten, laptops, smartphones.

[4:26:54] De Europese Commissie komt binnenkort met een werkplan welke andere productgroepen de komende jaren worden aangepakt, daaromtrend.

[4:27:01] Dat is het antwoord wat ik kan geven op dit moment aan mevrouw Koekoek.

[4:27:13] Ik zie dat de heer Buissen nog een vraag heeft openstaan.

[4:27:16] Ik zie dat de collega Hart aan het schrijven is.

[4:27:23] Dan wachten we daar heel even op.

[4:27:25] Want daar hebben we natuurlijk coulantsen mee.

[4:27:31] De laatste.

[4:27:38] Ja, nu eens kijken of de staatssecretaris het handschrift kan ontcijferen.

[4:27:50] Essentie van de vraag die ging over de avies van de heer Buijsen.

[4:27:55] Welke rol spelen avies in de circulaire economie?

[4:27:57] Avies hebben natuurlijk ook een rol.

[4:27:59] Dat concludeert niet alleen ik, maar ook TNO concludeert dat.

[4:28:03] Maar we willen wel natuurlijk dat dat tot een minimum beperkt is.

[4:28:08] want er gaan natuurlijk waardevolle grondstoffen dan verloren die we liever in de kringloop zouden willen houden.

[4:28:13] Dus ja, er is een rol, maar liever kleiner dan die misschien nu wel is.

[4:28:17] Dat is eigenlijk het streven.

[4:28:20] Dank.

[4:28:20] Mevrouw Koek, u mist nog een vraag.

[4:28:23] In het kader van goede voorbeelden overnemen van andere landen had ik nog gevraagd naar die reparatiebonnen van Frankrijk.

[4:28:28] Waarom wij daar dan als Nederland nu nog een onderzoek naar deden?

[4:28:31] Want ik begreep dat dat één van die goede voorbeelden is die de staatssecretaris zou willen overnemen.

[4:28:35] Maar ja, er wordt nog wel onderzoek gedaan.

[4:28:38] Als mevrouw Koekoek het goed vindt, neem ik die mee in de brief die vlak na de zomer komt.

[4:28:43] Waar ik het over heb gehad met de heer Buijs en mevrouw Wingelaar.

[4:28:45] In die brief.

[4:28:47] En dat vlak na de zomer, want ik begrijp dat uw zomer eerder afloopt dan de mijne.

[4:28:51] Wanneer is dat?

[4:28:52] Ik hoor net dat de zomer tot 1 oktober loopt, maar laat ze zeggen, zo snel mogelijk na de zomer, voorzitter.

[4:28:57] Dus laten we eruit gaan dat het september kan worden.

[4:29:01] Goed, er worden nog meer vragen gemist.

[4:29:06] Ja, we komen erg op het einde.

[4:29:10] Als u het goed vindt, dan gaan we naar een afronding.

[4:29:12] Want ik snap dat het ook vragen oproept enzovoort, maar het is nagenoeg half drie.

[4:29:17] Maar het goede nieuws is, de heer Bamenga heeft een twee minuten debat aangevraagd, waarbij hij de eerste spreker zal zijn.

[4:29:23] Er moet natuurlijk van alles aan de orde komen en bent u ook in de gelegenheid om moties in te dienen.

[4:29:27] Daarnaast hebben we een heel aantal toezeggingen.

[4:29:30] Dus ga er nog maar even een half uurtje zitten.

[4:29:33] De eerste toezegging laat als volgt.

[4:29:35] Voor de zomer wordt de Kamer geïnformeerd over de voortgang van de plastic tafel.

[4:29:40] De tweede toezegging is.

[4:29:41] Binnenkort ontvangt de Kamer een reactie op de brandbrief van Dutch Cups.

[4:29:46] Nederlandse kopjes.

[4:29:49] Als er meer duidelijkheid is, wordt de derde toezegging over de wijze waarop andere EU-lidstaten de subrichtlijn interpreteren en uitvoeren, zal de Kamer hierover worden geïnformeerd.

[4:29:58] Dat is een toezegging aan de heer Boutkamp.

[4:30:02] De vierde toezegging is in de actualisatie van het Nationaal Programma Circulaire Economie, dat in september naar de Kamer komt.

[4:30:08] Zal de staatssecretaris ook een betere positie van de UPV's opnemen?

[4:30:12] Dat is een toezegging aan de heer Buissen.

[4:30:14] als meet de zoveel mogelijke aanbeveling uit het door het lid Kostiets aangehaalde rapport te meenemen.

[4:30:18] En dat is de toezegging aan het lid Kostiets.

[4:30:21] En die hebben we in één toezegging samengevat.

[4:30:25] Is de staatssecretaris daar mee?

[4:30:28] Ja, hij klopt, maar over de UPV sloeg een aparte brief naar de Kamer gaan.

[4:30:33] Goed, dan is dat... Ja.

[4:30:35] Mevrouw Wingelaar?

[4:30:36] Maar wel in combinatie met die twee moties die ik aangaf.

[4:30:40] Dat was ook een toezegging.

[4:30:41] Er zijn drie componenten die in die brief aan bod komen, dat is mevrouw Wingelaar,

[4:30:44] De heer Buijs en volgens mij mevrouw Koekoek, die hadden daar alle drie wat over gevraagd.

[4:30:48] Dat is in één verzamelbrief.

[4:30:50] Ja.

[4:30:52] En door dit kost iets aangehaalde rapporten.

[4:30:57] Ja.

[4:30:58] Ja.

[4:30:59] Maar ja, bij het NPCE, klopt.

[4:31:01] Ja.

[4:31:02] Goed, dan gaan we naar de vijfde toezegging.

[4:31:05] Eind mei zal de Kamer worden geïnformeerd over de uitkomsten van het gesprek met de collega van Economische Zaken over de mogelijkheden voor een verbod op het gratis terugsturen van bestelde producten.

[4:31:14] Het was een toezegging, dat hebben we goed gehoord, aan de heer Gabriels.

[4:31:19] Ik denk dat daar geen misverstand meer over is.

[4:31:21] Voor de zomer zal de Kamer worden geïnformeerd over de afgifteplicht voor apparaten.

[4:31:26] De zevende toezegging is, na de zomer wordt de Kamer geïnformeerd over de doorontwikkeling van de UPV.

[4:31:32] Daar knikt de staatssecretaris ook op.

[4:31:36] Ja, die brief waar we het zojuist over hadden.

[4:31:39] Dan is de achtste toezegging voor de zomer de Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar het standaardiseren van de afvalinzameling.

[4:31:46] Daar staat bij uiterlijk 1 oktober.

[4:31:51] Dat komt door mij helaas.

[4:31:53] Dat is prima, voorzitter, klopt.

[4:31:55] En zo mogelijk eerder.

[4:32:00] U moet mij maar kwalijk nemen, meneer Babenga.

[4:32:03] Ik hou van lange zomers.

[4:32:05] Dan de toezegging 9.

[4:32:10] Uit elektroop wordt de Kamer geïnformeerd over de pilot innovatieve technieken voor de detectie van lachgascilinders en over oplossingen voor ontploffingen van vapes.

[4:32:19] Dat is een toezegging aan de heer Bamenga.

[4:32:22] Dan hebben we nog een tiende toezegging.

[4:32:23] Het pbl zal een kortanalyse maken van het npce.

[4:32:26] Dat is een toezegging aan het lid Kostic.

[4:32:32] In september komt hij naar ons toe.

[4:32:35] Dan is er altijd toezegging, zo snel mogelijk ontvangt de Kamer de uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijkheden om zuivel- en sapflessen onder de statiegeldregime te laten vallen.

[4:32:43] Ook dat is een toezegging aan dit kost iets.

[4:32:46] Daar wilt u een opmerking over maken?

[4:32:49] Ja, ik heb het hier genoteerd om inderdaad dat onderzoek eind dit jaar af te ronden uiterlijk, daarover aan de Kamer te rapporteren en de Duitse casus nog extra onder de loep te nemen.

[4:33:00] Zo heb ik hem genoteerd.

[4:33:03] De laatste toezegging die het overheeft, dat is voor het einde van het jaar.

[4:33:06] Ja, ja, einde van het jaar.

[4:33:07] Dat kost hij zo.

[4:33:09] En die Duitse casus daarbij.

[4:33:11] Die nemen we daarin mee, ja.

[4:33:13] Helder.

[4:33:13] Zijn we het daar ook over eens?

[4:33:14] En dan de laatste toezegging, nummer 12.

[4:33:16] De Kamer wordt zo snel mogelijk geïnformeerd over het besluit ten aanzien van luiers en incontinentiemateriaal.

[4:33:27] En dat is een toezegging aan de heer Boutkamp.

[4:33:31] Ja, voorzitter, ik had eigenlijk verwacht dat u zou zeggen, wat is zo snel mogelijk?

[4:33:35] Nou, dat is heel goed dat u dat vraagt, want anders had ik dat nog gevraagd.

[4:33:38] Maar staatssecretaris, zo snel mogelijk... Ik heb zomer voor het einde van de zomer, voorzitter, maar waarschijnlijk ook eerder.

[4:33:44] Gaat de staatssecretaris wel in de zomervakantie?

[4:33:47] Nee, ik ga in de meivakantie weg, zeg ik tegen vierde voorzitter, aan de heer Baan.

[4:33:54] Het uiterlijk heeft u staan, en we gaan ervan uit dat het eerder komt, van deze staatssecretaris werkt zo hard dat hij van de zomer niet eens weg mag.

[4:34:01] Dan hebben we nog een dertiende toezegging.

[4:34:03] Dat is er een aan mevrouw Koekhoek.

[4:34:05] Vlak na de zomer, dat rekbare begrip, wordt de Kamer geïnformeerd over de mogelijkheid van reparatiebonnen.

[4:34:14] En daarmee zijn we aan het eind gekomen.

[4:34:16] Sorry, voorzitter.

[4:34:16] Die laatste moet eind van het jaar zijn.

[4:34:20] Eind van het jaar.

[4:34:20] Ik kijk even naar mevrouw Koekhoek.

[4:34:21] Bent u het daarmee eens?

[4:34:23] Eind van het jaar.

[4:34:25] Vlak na de zomer keek u heel gelukkig.

[4:34:26] Ja, ik had hem net wel ook anders begrepen, omdat hij dan mee kon ook in de brief die toch al net vlak na de zomer zou komen.

[4:34:33] Dus vandaar dat, daar ben ik wel blij van.

[4:34:36] Staatssecretaris?

[4:34:37] Ik heb net inderdaad gezegd, ik probeer het in die brief mee te nemen.

[4:34:40] Het probleem woordelijk, ik hoor net dat het mogelijk iets meer tijd kost.

[4:34:43] Ik zou het zonde vinden om de brief daarom te vertragen.

[4:34:45] De kans dat ik hem separat doe.

[4:34:47] Als het lukt, gaat hij mee in de brief.

[4:34:49] Anders gaan we hem separaat doen naar mevrouw Koekoek.

[4:34:52] Ja, dat lijkt me een goede vaststelling.

[4:34:54] Ik keek even rond, mevrouw Wingelaar, u mist iets.

[4:34:56] Ja, we hadden ook nog de toezegging dat Platform Groene Chemie aan de plastic tafel kon plaatsnemen.

[4:35:03] Ja, alleen dat wordt geen brief, dat wordt gewoon gedenkt.

[4:35:07] Feitelijk, wat we hier telkens noteren, is de toezegging die per brief nog naar u toekomt.

[4:35:12] Dit is een toezegging die staat vast en het wordt gewoon georganiseerd.

[4:35:15] Maar goed om nog even te benoemen.

[4:35:17] En ik zag, dacht ik, nog een vinger van het lid kost iets.

[4:35:20] Ik heb ook een toezegging waar inderdaad wel een termijn aan hoort, die ik nog niet heb gehoord.

[4:35:24] Want de staatssecretaris heeft toegezegd om goed te kijken naar de adviezen van commissie MER over de circulaire materialenplanning in relatie tot gezondheid en milieu.

[4:35:31] En daar waar nodig aanpassingen in te maken, dan vraag ik de staatssecretaris dus wanneer hij daarover aan de Kamer terugkoppelt.

[4:35:37] En u begrijpt via de voorzitter dat we daar natuurlijk zo snel mogelijk iets over willen weten.

[4:35:42] Staatssecretaris, kunt u daar iets over zeggen?

[4:35:51] Gezien de link met CNP zal dat voor het einde van het jaar zijn, voorzitter.

[4:35:56] Goed, dan is het daarmee ook vastgelegd.

[4:35:59] Dan zijn we denk ik wel aan het eind gekomen.

[4:36:00] Ik kijk nog heel even rond.

[4:36:02] Ja.

[4:36:02] Nou, dan dank ik in eerste plaats iedereen op de publieke tribune.

[4:36:05] U was met vele.

[4:36:06] U heeft met enthousiasme hier gezeten.

[4:36:07] Heel fijn.

[4:36:09] Ook aan de pers.

[4:36:10] Hartelijk dank aan de staatssecretaris en ondersteuning, want u heeft ongelooflijk hard moeten pennen, zeker dat laatste half uur.

[4:36:16] Heel fijn dat dat zo snel kon.

[4:36:19] En dank aan de leden voor uw constructieve wijze van vergaderen.

[4:36:23] Onze griffier ook van harte bedankt, want anders had ik het hier ook niet gered.

[4:36:27] En uiteraard ook de bodendienst voor de heerlijke koffie, thee enzovoorts.

[4:36:31] Ik wens u al een hele fijne middag.

[4:36:33] Dank u wel.