SCP over insteek en visie onderzoek Samenleven in Nederland (SIN) 2025/2026

[0:00:01] Goedemorgen allemaal.

[0:00:02] en welkom bij deze technische briefing over het rapport Samenleven in Nederland van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

[0:00:08] Ik wens onze gasten van harte welkom.

[0:00:11] Fijn dat jullie er zijn.

[0:00:12] Ik zal even voorstellen wie we aan de kant van de Kamer hebben.

[0:00:14] Dat is de heer Ergin namens DENK, de heer Boon namens de PVV, de heer Van Houwelingen namens Forum voor Democratie, mevrouw Becker namens de VVD en mevrouw Sares namens Nieuw Sociaal Contract.

[0:00:25] We krijgen eerst een korte presentatie, daarna is er alle ruimte om vragen te stellen.

[0:00:29] Ik geef graag het woord aan mevrouw Van Oudenhoven.

[0:00:34] Bedankt voor de gelegenheid om hier onze visie op samenleving en diversiteit toe te lichten.

[0:00:42] Ik denk dat het belangrijk is om aan het begin te benadrukken dat er eind vorig jaar uitgebreid gesproken is in de Kamer over het vragenlijstonderzoek of de survey.

[0:00:53] die wij gaan uitvoeren.

[0:00:55] En die survey, daar zitten we op dit moment in het proces van ontwikkeling van de materialen voor het onderzoek.

[0:01:02] Daar gaat het vandaag niet over.

[0:01:05] Het gaat echt over de visie op het onderzoek.

[0:01:09] En zodra dat vragenlijstonderzoek geweest is, maar het duurt nog even, zijn we natuurlijk ook altijd bereid om

[0:01:18] te verantwoorden welke methode we daarin gebruikt hebben.

[0:01:21] Maar dat is van latere orde.

[0:01:25] Als je kijkt naar de samenleving waarin wij nu leven, dan zijn de sociale structuren onderhevig aan verandering.

[0:01:34] En dat uit zich in een toenemende culturele diversiteit.

[0:01:40] Het percentage migranten in onze samenleving is sterk aan het toenemen.

[0:01:46] Maar het uit zich ook op andere dimensies.

[0:01:48] We hebben globalisering.

[0:01:50] Er is sprake van steeds meer ontwikkeling van digitale technologie.

[0:01:57] sprake van deze secularisering.

[0:02:02] Dus de samenleving is aan het veranderen op een manier waardoor identiteiten van mensen steeds meer fluïde worden.

[0:02:11] Wat je ook ziet is dat bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt mensen lang niet allemaal meer en eigenlijk bijna niemand meer zijn hele leven lang bij dezelfde werkgever werk laat staan, dezelfde paan.

[0:02:23] En in gezinsstructuren zie je ook grote veranderingen, dus samengestelde gezinnen, maar ook steeds meer mensen die op zichzelf wonen en niet in gezinsverband.

[0:02:36] Ten slotte is het ook nog zo dat we zien dat de betekenis van religie in onze samenleving aan het veranderen is, waar voor de traditionele religies in Nederland de betekenis van religie aan het afnemen is.

[0:02:50] zien we dat de islam in onze samenleving een steeds grotere rol gaat spelen.

[0:02:56] Al die ontwikkelingen doen iets met het samenleven en zetten dat samenleven soms onder druk.

[0:03:05] En wij vinden het belangrijk om in ons onderzoek te kijken naar waar gaat het nou goed en waar gaat het nou niet goed in dat constructief samenleven tussen mensen.

[0:03:15] En waarom vinden we dat belangrijk?

[0:03:17] Op het moment dat mensen in een samenleving constructief met elkaar samenleven, is dat goed voor ons welbevinden, is dat goed voor onze welvaart en is het ook goed voor onze veiligheid.

[0:03:30] En op dit moment wordt veel gesproken over weerbaarheid van de samenleving.

[0:03:36] En ook voor die weerbaarheid in crisissituaties, maar ook voor het effectieve omgaan met maatschappelijke opgaven, is het belangrijk dat mensen op een constructieve manier met elkaar samenleven in de Nederlandse samenleving.

[0:03:50] Waar het ook niet goed gaat en wat we allemaal ook wel lezen in de krant en om ons heen zien, is dat er zo nu en dan spanningen optreden en polarisatie is.

[0:04:00] En we zien ook dat er mensen zijn die zich afkeren van de overheid en zeggen van ja, ik krijg wel een belastingpapier op de deurmat, maar ik heb eigenlijk geen behoefte om daar gehoor aan te geven.

[0:04:11] Dus voor ons is een belangrijke vraag en die staat ook centraal in het onderzoek wat ze doen.

[0:04:16] Hoe gaat het met die sociale samenhang in ons land?

[0:04:19] Het onderzoek wat we willen gaan doen maakt inzichtelijk hoe het gaat met het samenleven, waar knelpunten zitten die aandacht verdienen om van daaruit ook uitspraken te doen over welke handelingsperspectieven zijn er dan voor beleid en samenleving om iets aan die knelpunten te doen.

[0:04:37] En misschien ook waar liggen de kansen voor nieuwe vormen van goed met elkaar samenleven.

[0:04:44] We hadden altijd een SIN, de Survey Integratie Minderheden, en het nieuwe onderzoek wat we willen gaan doen draagt de titel SIN.

[0:04:55] Dus we gaan van Survey Integratie Minderheden naar Samenleven in Nederland.

[0:05:00] En er zitten een aantal verschillen in de benadering die we gaan hanteren bij dat samenleving in Nederland ten opzichte van de Servië-integratieminderheden.

[0:05:10] Bij de Servië-integratieminderheden was eigenlijk de kernvraag van hoe gaat het met migranten van de eerste en de tweede generatie in Nederland.

[0:05:19] En vanuit de groep migranten redeneerden we naar hoe verhouden zij zich tot de Nederlandse samenleving.

[0:05:27] Nu beginnen we van de achterkant.

[0:05:30] Dus waar gaat het goed of minder goed?

[0:05:33] En vervolgens proberen we dat terug te herleiden naar groepskenmerken.

[0:05:37] En bij die groepskenmerken kijken we niet alleen naar migranten, want waar het niet goed gaat in de samenleving, heeft te maken met alle burgers in de samenleving.

[0:05:46] Dus migratie kan daarin een rol spelen, maar er zijn ook andere dimensies die kunnen maken.

[0:05:52] dat mensen zich moeizamer verhouden tot de samenleving.

[0:05:55] En daarnaast is het zo dat we niet alleen terug redeneren, maar dat we ook vanuit meerdere dimensies kijken naar mensen.

[0:06:07] In het verleden was het zo dat we heel erg inzoomden op de migrantenpopulatie.

[0:06:12] En wat wij zien is dat waar de gastarbeiders die naar Nederland kwamen een relatief homogene groep vormde, dat de huidige groepen migranten op allerlei dimensies heel erg van elkaar verschillen.

[0:06:24] En dat vaak in het samenspel van verschillende kenmerken maakt of het goed met iemand gaat of minder goed.

[0:06:33] En daarbij zijn dimensies als

[0:06:37] generatie, dus wat is iemands leeftijd en wat is iemands opleidingsachtergrond.

[0:06:42] Dimensies die vaak nog een zwaardere rol spelen dan alleen of iemand een migratieachtergrond heeft of niet.

[0:06:48] En we zijn geïnteresseerd in het samenspel tussen verschillende kenmerken en wat dat doet met het goed samenleven.

[0:06:57] Dat staat ook op de slide.

[0:06:59] We starten dus vanuit samenlevingsvraagstukken in plaats van vanuit groepen.

[0:07:03] En van daaruit kijken we hoe verschillende dimensies van diversiteit van invloed zijn op het samenleven.

[0:07:10] En we richten ons onderzoek op de hele samenleving.

[0:07:14] Dus in het verleden was de groep mensen die niet een migratiegeschiedenis hadden een soort vergelijkingsgroep.

[0:07:21] En nu is die groep ook gewoon een serieuze groep die we meenemen in het onderzoek.

[0:07:31] We hebben een analytisch model.

[0:07:32] Dat ziet er een beetje complex uit, maar ik zal de box voor box langslopen.

[0:07:37] Dus we beginnen aan de achterkant bij constructief samenleven.

[0:07:41] Waar gaat dat goed en waar gaat dat minder goed?

[0:07:44] Vervolgens zijn we geïnteresseerd wat zijn onderliggende mechanismen die maken dat dat constructief samenleven goed gaat of niet goed gaat.

[0:07:52] En daarachter zitten dan weer, of niet, maar vaak ook achtergrondkenmerken

[0:07:59] die van invloed zijn op of die mechanismen wel of niet een rol spelen.

[0:08:07] Om achteraan te beginnen.

[0:08:11] Bij constructief samenleven onderscheiden we eigenlijk drie niveaus.

[0:08:15] Het eerste niveau is hoe gaat het met mensen individueel?

[0:08:19] En dan gaat het om de vraag in welke mate participeren ze in de Nederlandse samenleving?

[0:08:25] En in welke mate voelen zij zich ook onderdeel?

[0:08:28] Zijn ze georiënteerd op die samenleving?

[0:08:32] Het tweede niveau is het niveau van mensen onderling.

[0:08:35] En dan gaat het om de vraag, staan mensen in positieve relatie tot andere mensen?

[0:08:42] Mensen hoeven niet met iedereen vrienden te zijn, maar het is wel belangrijk dat er geen hele negatieve relaties tussen groepen in de samenleving optreden, waardoor er gemakkelijk spanningen zijn.

[0:08:56] Ik weet niet of dit de bel is dat ik moet stoppen.

[0:09:02] Het laatste niveau gaat over hoe mensen zich verhouden tot instituties.

[0:09:08] Kennen mensen legitimiteit toe aan instituties?

[0:09:11] Voelen ze zich door die instituties gerepresenteerd?

[0:09:16] Uiten mensen dat ook in gedrag door zich te houden aan de regels van die instituties?

[0:09:22] En niet, zoals we soms zien,

[0:09:24] in een ziekenhuis komen en daar op de vuist gaan met een arts die niet snel genoeg handelt.

[0:09:30] Of in gevecht met de politie tijdens rellen op een bepaalde plaats in ons land.

[0:09:39] Dan de mechanismen.

[0:09:40] Daar onderscheiden wij als belangrijkste mechanismen de ontwikkeling van waarden in mensen en processen van identificatie.

[0:09:51] En bij waarden zijn we geïnteresseerd in waar waarden in onze samenleving heel sterk uit elkaar lopen.

[0:09:59] En dan hoeft de ene persoon niet per se betere waarden te hebben dan anderen, maar dan kunnen die verschillende inwaarden een bron zijn van spanning en onenigheid.

[0:10:09] Waar we wel iets meer een normatief standpunt in nemen is waarden die gaan over pro-sociaal gedrag.

[0:10:16] Dus waarden die uitstralen dat je solidair moet zijn met andere mensen of dat je voor andere mensen geen geduld aan doet, geweld aan doet.

[0:10:25] En waarden die te maken hebben met de principes van onze democratische rechtsstaat.

[0:10:31] Dan identificatie.

[0:10:33] We leven in een democratische rechtsstaat en dat betekent ook dat iedereen recht heeft zich te identificeren, ook met bepaalde kenmerken van een eigen groep.

[0:10:44] En tegelijkertijd wijst onderzoek toch ook wel uit dat het belangrijk is om iets van gedeelde identificatie te hebben, bijvoorbeeld met de samenleving als geheel of met de werkplek of met de school.

[0:10:57] Dus we willen in ons onderzoek ook meenemen welke processen van identificatie en welke patronen van identificatie helpen aan de achterkant voor die constructieve samenleving en welke patronen daarin ook in de weg staan.

[0:11:13] Hoe mensen zich verhouden tot de samenleving en welke waarden zij ontwikkelen en hoe zij zich identificeren, dat gebeurt niet in een vacuüm.

[0:11:22] Mensen leven in een bepaalde sociale context en die sociale context is van invloed op de ontwikkeling van waarden en ook op identificatie, maar is ook van invloed op de invloed die vervolgens die waarden en die identificatiepatronen hebben op je

[0:11:40] oriëntatie op de samenleving.

[0:11:41] Om dat concreet te maken, je kan waarden hebben die heel Calvinistisch zijn en zeggen dat je heel hard moet werken en vervolgens je heel erg inzetten om te participeren in de samenleving, maar doordat je op een slechte school hebt gezeten of doordat je gediscrimineerd wordt in het arbeidsproces toch uiteindelijk niet

[0:12:04] participeert in het arbeidsproces.

[0:12:06] Dus in die studie van die ontwikkeling van waarden en van die identificatiepatronen is het belangrijk om ook naar die sociale context te kijken.

[0:12:15] Ander voorbeeld is de toeslagenaffaire.

[0:12:18] Je kan heel erg waarden hebben die gericht zijn op de democratische rechtsstaat.

[0:12:22] Vandaaruit in principe heel positief ook naar de overheid kijken, het belang van overheid en het kabinet.

[0:12:29] maar doordat je slachtoffer bent van de toeslagenaffaire, daar toch anders in gaan staan.

[0:12:35] Dus dat soort interacties nemen we ook mee in het onderzoek.

[0:12:39] En u zult begrijpen dat we niet alles iedere keer mee kunnen nemen, dus daar moeten we nadrukkelijk ook keuzes in maken.

[0:12:46] Dan het laatste niveau, dat is het niveau van achtergrondkenmerken.

[0:12:51] We hebben een tijdje geleden een publicatie uitgebracht die ging over de toekomst van de sociale samenhang in Nederland.

[0:12:59] Eigenlijk was de uitkomst van dat onderzoek dat

[0:13:03] we altijd denken dat demografische ontwikkeling enorm van invloed is op de sociale samenhang.

[0:13:08] Nou, dat onderzoek nuanceert dat beeld.

[0:13:10] Onze sociale samenhang kan best tegen een stootje.

[0:13:13] Maar goed, dat komt ook wel omdat we mechanismen ingeregeld hebben om daar op een goede manier met elkaar mee om te gaan, met verschillen tussen mensen en met vergrijzing en andere demografische ontwikkeling.

[0:13:26] Maar in elk geval komt ook wel uit dat onderzoek naar voren dat relevante variabele opleiding zijn.

[0:13:32] Dus opleidingsachtergrond van mensen is enorm van invloed op hun sociaal vertrouwen, op hun relatie tot andere mensen in de samenleving en ook op de manier waarop zij naar de overheid en instituties kijken.

[0:13:45] Migratieachtergrond deed in dat specifieke onderzoek iets minder, maar heeft toch ook nog wel weer invloed op de manier waarop mensen zich opgenomen voelen in de samenleving en hoe zij zich tot die samenleving verhouden.

[0:14:00] En er zijn ook, laten we ons onderzoek zien, negatieve beelden tussen groepen in onze samenleving.

[0:14:06] Dus die dimensie is ook relevant.

[0:14:10] Mensen zonder migratieachtergrond denken soms negatiever over mensen met migratieachtergrond.

[0:14:15] Dat is een relevante factor om mee te nemen.

[0:14:18] En generatie is ook een dimensie die van belang is.

[0:14:21] En zoals ik zo pas al zei, willen we die dimensies ook in hun onderlinge interactie onderzoeken.

[0:14:28] En dit zijn er maar drie, maar deze willen we in elk geval altijd meenemen.

[0:14:33] Maar we zijn nu ook nog wel in gesprek over andere achtergrondkenmerken die ook relevant kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld regionale achtergrond.

[0:14:41] Maar dit is wel de basis die we in elk geval in het onderzoek willen meenemen.

[0:14:46] Dan de doorlooptijd.

[0:14:48] Het SCP is van grondig.

[0:14:50] Dat betekent dat het wel even een kwestie is van geduld.

[0:14:55] We zijn nu heel druk bezig met de vraaglijstontwikkeling en de voorbereidingen van de dataverzameling.

[0:15:02] In 2026 willen we de dataverzameling uitvoeren en ook de analyses van het onderzoek doen.

[0:15:08] Eind van 2026, misschien begin 2027,

[0:15:12] dan gaan we ervan uit dat er eerst rapportages beschikbaar zullen zijn.

[0:15:19] Dit was mijn korte presentatie en ik hoop dat er vragen zijn.

[0:15:25] Heel veel dank voor deze heldere presentatie.

[0:15:27] Inmiddels is collega Tsegai van GroenLinks PvdA aangeschoven.

[0:15:30] Ook haar heet ik van harte welkom.

[0:15:33] Ik noem nog even dat de sheets ook beschikbaar staan in Parlis, mocht de collega het willen nalezen.

[0:15:37] En dan stel ik voor dat we nu even één voor één vragen mogen stellen, waarbij ik er wel op wijs dat het SCP een onafhankelijk instituut is.

[0:15:43] We kunnen vragen stellen, suggesties meegeven, maar we zijn geen controleur van het SCP.

[0:15:47] Dan begin ik graag bij de heer Ergin namens DENK.

[0:15:51] Om te beginnen, dank je wel voor deze presentatie.

[0:15:54] Ik zie dat het SVP de trends in de samenleving logischerwijs ook volgt.

[0:16:01] Daarmee aangeeft het visiedocument dat als we mensen categoriseren, gaan we intersectioneler kijken.

[0:16:10] Als ik goed begrijp wat intersectionaliteit betekent, komt het erop neer dat je mensen niet gaat reduceren tot een

[0:16:19] één bepaalde achtergrond.

[0:16:20] Het kan een migratieachtergrond zijn of de achtergronden die u net noemde.

[0:16:24] Tegelijkertijd zie ik wel dat in het onderzoek, het beoogd onderzoek, nog steeds gegevens wordt bijgehouden over mensen met een migratieachtergrond.

[0:16:33] Dus over migratieachtergronden.

[0:16:35] En dat komt bij mij in eerste instantie over als een tegenstelling en ik zou graag daar een reflectie van u op willen.

[0:16:44] Dank u wel.

[0:16:44] Dan geef ik het woord aan mevrouw Verzandvoort.

[0:16:47] Dank voor je vraag.

[0:16:49] We willen kijken naar brede diversiteit.

[0:16:52] Dus we willen kijken naar opleiding, naar leeftijd.

[0:16:56] We willen ook kijken naar migratieachtergrond.

[0:16:58] En tegelijkertijd ook naar andere aspecten van diversiteit.

[0:17:02] Zoals waarden, normen van mensen.

[0:17:05] Maar ook hoe mensen zich identificeren.

[0:17:07] Om zo te proberen diversiteit in de breedst mogelijke zin in beeld te krijgen.

[0:17:17] de heer Boon namens de PVV.

[0:17:22] Ik hoorde u bij de introductie iets zeggen over de groeiende rol van de islam.

[0:17:26] Op welke manier gaat dat specifiek worden meegenomen in het onderzoek?

[0:17:31] Mevrouw Verzandvoort, mag u weer de microfoon aanzetten voor de mensen thuis.

[0:17:36] Dank voor uw vraag.

[0:17:40] We vragen naar hoe mensen zich identificeren.

[0:17:43] En religie zal daarbij ook een rol spelen.

[0:17:46] Dus we zullen vragen naar wat de betekenis is van religie in het leven van mensen.

[0:17:51] En of dat onderdeel uitmaakt van hoe zij zichzelf zien.

[0:17:58] De heer Van Houwelingen namens Forum voor Democratie.

[0:18:00] Ja, dank.

[0:18:01] Veel dank ook voor uw komst.

[0:18:03] U gaat ook kijken, begrijp ik, naar de relaties tussen groepen onderling.

[0:18:06] En het is een wat specifieke vraag, maar ik ben ook een beetje bekend met onderzoek.

[0:18:10] Ik vond in het Sims dat dat een hele goede vraag die termen mee te vragen.

[0:18:12] Professor van Sanford weet ongetwijfeld wat ik bedoel.

[0:18:14] Dus hoe groepen naar elkaar kijken, hoe ze elkaar op een schaal van 0 tot 10, de gevoelens die ze ten opzichte van elkaar hebben.

[0:18:20] En zit die vraag, ja, het is een wat specifieke vraag, maar zit die vraag er straks nog in?

[0:18:24] Nou, we zijn op dit moment nog bezig met de ontwikkeling van de vragenlijst.

[0:18:29] En de blokken die onze directeur zojuist heeft uiteengezet, zullen daarbij leidend zijn.

[0:18:36] Wat de precieze invulling is, de precieze vertaling van die conceptuele blokken naar het operationele, dus wat dat betekent voor de precieze vragen die we gaan stellen, daar zijn we nu nog mee bezig.

[0:18:48] Dank.

[0:18:49] Mevrouw Tsegui namens GroenLinks PvdA.

[0:18:52] Dank voor de presentatie, ik vond het heel interessant.

[0:18:55] Ik ben erg benieuwd naar de resultaten, maar daar moet ik nog even geduld voor hebben.

[0:19:01] Wat ik me even afvroeg is, ik zie in de kenmerken van diversiteit zoals u die schetst, zie ik wel opleiding terugkomen, maar niet inkomen.

[0:19:13] Ik vroeg mij af waarom u daarvoor gekozen heeft.

[0:19:19] Of u daar iets meer over kunt vertellen over de sociaal-economische status.

[0:19:23] Want opleiding zegt niet altijd alles over inkomen.

[0:19:29] Mevrouw Verzandvoort.

[0:19:30] Het is een terecht punt.

[0:19:32] We zullen proberen zo breed mogelijk te kijken.

[0:19:36] Maar in elk geval richten we ons ook bij de opzet van de steekproef.

[0:19:41] We besteden speciale aandacht aan opleiding, aan leeftijd en aan migratieachtergrond.

[0:19:48] Maar mogelijk kijken we verder, kijken we ook naar inkomen, naar de brede sociaal-economische status van mensen.

[0:19:56] Dank.

[0:19:57] Mevrouw Becker namens de VVD.

[0:19:59] Dank u wel, voorzitter.

[0:20:00] En ook dank aan mevrouw Versandvoort en mevrouw Van Oudenhoven voor hun aanwezigheid hier.

[0:20:05] Er is, ik denk het afgelopen jaar, behoorlijk wat te doen geweest rondom sociaal cultureel onderzoek, ten behoeve ook van het integratiedebat.

[0:20:13] En ik denk dat het heel goed is dat we nu met elkaar hier een inhoudelijk gesprek hebben over hoe ziet onderzoek eruit?

[0:20:19] Wat maakt er onderdeel van uit?

[0:20:20] Wat maakt er geen onderdeel van uit?

[0:20:22] En dat wij ook de gelegenheid hebben om daar vragen over te stellen.

[0:20:24] Dus ontzettend fijn.

[0:20:26] En ook veel dank voor de presentatie.

[0:20:28] Ik vind het ook een mooi streven dat het SCP zegt dat we meer recht willen doen aan de rijkheid van factoren die voor iemand van belang zijn waar je nou staat in die samenleving.

[0:20:39] Daar kan achtergrond een rol in spelen, maar ook heel veel andere rollen.

[0:20:42] We willen daar meer recht aan doen dan in dat oude sim.

[0:20:45] Dat vind ik heel goed.

[0:20:46] Ik probeer alleen te begrijpen van wat voor presentatie kunnen wij dan straks verwachten qua resultaten van over welke groepen er dan precies wat gezegd kan worden.

[0:20:57] Want in dat hele model gaat het bijvoorbeeld over achtergrond, maar ook over hoe iemand zich identificeert.

[0:21:05] Dus krijgen we dan straks allerlei verschillende groepen die van elkaar onderscheiden worden waar ze staan qua samenlevingsperspectief?

[0:21:13] Krijgen we daarvan te horen hoe het gaat met verbinding en normen en waarden?

[0:21:20] Hoe kunnen we zien dat dit gaat over die groep en dat gaat over die groep?

[0:21:24] Hoe gaat het gecategoriseerd worden?

[0:21:26] Het lijkt me, juist als je recht wil doen aan de rijkheid in de samenleving, heel ingewikkeld om op een gegeven moment tot categorieën te komen.

[0:21:35] Hoe gaat dat technisch straks in zijn werk?

[0:21:39] Dank voor uw vraag.

[0:21:40] Ik geef het woord aan mevrouw Van Oudenhoven.

[0:21:41] We wisselen even.

[0:21:45] Zoals ik in mijn presentatie heb aangegeven, volgen we de omgekeerde volgorde.

[0:21:51] Dus we beginnen eigenlijk bij hoe gaat het met het samenleven.

[0:21:55] En van daaruit redeneren we terug naar groepskenmerken.

[0:21:59] En dus in de rapporten zullen we beginnen aan die achterkant en zullen we kijken van welke groepskenmerken zijn op een bepaald thema relevant en voor die en welke combinaties van groepskenmerken.

[0:22:11] En dan vertellen de gegevens ons welke tabellen we moeten maken, want daar waar dus interessante verschillen optreden, gaan we die ook in tabelform aan de lezer presenteren.

[0:22:21] Dus het is niet zo dat we zeggen we hebben deze categorieën en dan gaan we weer die oude tabellen maken, maar we draaien het om.

[0:22:29] Ik zie een korte vervolgvraag van mevrouw Becker.

[0:22:32] Om dus goed te begrijpen, we gaan straks geen inzicht meer krijgen in hoe gaat het met verschillende... We gaan daar wel inzicht in krijgen, maar het wordt niet gepresenteerd als hoe gaat het met verschillende groepen in de samenleving.

[0:22:42] Maar we gaan inzicht krijgen in hoe gaat het met verschillende facetten van de samenleving en hoe spelen verschillende groepen daarin een rol.

[0:22:49] Maar om nou te zeggen van over de groep van, nou even om over mezelf te spreken, vrouwen van 39 jaar met kinderen,

[0:22:58] zonder migratieachtergrond.

[0:23:01] Op die manier gaat het niet gepresenteerd worden.

[0:23:05] Als de categorie waar u toe behoort met de combinatie van kenmerken die u net noemde gepaard gaat met heel hoog wantrouw of de neiging om de wet te overtreden of af te haken van de samenleving, dan gaan we dat wel in het rapport alleen onder die voorwaarden.

[0:23:22] Dus we zijn geïnteresseerd in waar zitten de problemen en vervolgens kunnen we die herleiden tot groepskenmerken.

[0:23:28] En welke processen spelen dan een rol?

[0:23:30] Want dat geeft ook veel meer zicht op hoe je kunt sturen.

[0:23:34] Want groepskenmerken kun je vaak niet veranderen, maar die processen wel.

[0:23:38] Dank voor deze verheldering.

[0:23:39] Dan mevrouw Saris namens NEC.

[0:23:42] Dank u wel voor de presentatie.

[0:23:46] U begint aan de achterkant.

[0:23:47] Dat is denk ik heel mooi, een constructief samenleving.

[0:23:50] Maar komt er dan ook een vraag richting de mensen wat dan nodig is om mee te kunnen doen in die samenleving, zodat we daar als politiek

[0:24:01] ook een analyse op kunnen maken.

[0:24:03] Dus wat maakt dat mensen geen onderdeel zijn van de samenleving?

[0:24:07] En wat zou kunnen helpen om wel onderdeel van de samenleving te kunnen zijn?

[0:24:11] En datzelfde geldt eigenlijk ook voor de andere blokjes, mensen in instituties en mensen onderling.

[0:24:18] Dank voor uw vraag.

[0:24:19] Ik geef het woord aan mevrouw Verzandvoort.

[0:24:20] Dank.

[0:24:21] Zoals gezegd, zijn we nog bezig, zitten we volop in de ontwikkeling van die vragenlijst.

[0:24:26] Een definitieve uitsluitsel kunnen we daar niet van geven, maar het zijn wel hele interessante punten.

[0:24:31] Dat zijn wel vragen waar we uiteindelijk antwoord op willen geven.

[0:24:35] Dus niet alleen hoe is het gesteld, maar ook wat is er nodig om dat constructief samenleven te realiseren.

[0:24:42] Nog een aanwezigheid van mevrouw Van Houthoven, ja.

[0:24:45] Ja, ik denk dat in het plaatje, daar pakte ik het even bij, hebben wij het over die mechanismen.

[0:24:51] En die mechanismen kunnen deels een verklaring zijn, dat het goed of niet goed gaat.

[0:24:57] Maar ook die factoren in de sociale context.

[0:24:59] Dus dat is precies de reden waarom we dus ook zo'n procesmodel ertussen hebben.

[0:25:03] En niet alleen maar kijken naar groepskenmerken.

[0:25:05] Want zoals ik net al zei, die kun je niet veranderen.

[0:25:08] Tenminste, niet alle groepskenmerken.

[0:25:14] De leden waren zo kort en bondig dat we nog een extra rondje kunnen doen, dus complimenten daarvoor.

[0:25:18] Dan geef ik graag het woord aan de heer Ergin namens DENK.

[0:25:28] Mijn vraag is eigenlijk een vervolgvraag op de eerste vraag.

[0:25:32] Ik lees in het visiedocument een aantal keren verwijzing naar het wijzijdenken, naar maatschappelijke spanningen, naar polarisatie, naar onrust in de samenleving.

[0:25:43] En tegelijkertijd, als ik dat zo lees, dan kan ik

[0:25:49] Dan hoor ik ook de kritiek van heel veel mensen in de samenleving die aangeven van ik word gereduceerd tot een bepaalde afkomst, tot een bepaalde achtergrond.

[0:25:58] En ik zie dat het SCP daarin een rol probeert in te nemen, zonder afleun te doen aan de intentie om gewoon de samenleving goed te kunnen analyseren.

[0:26:10] Tegelijkertijd blijft dat wel de kritiek.

[0:26:13] en het debat, maar ook op het onderzoek, van ja, ik word nog steeds gereduceerd tot mijn achtergrond.

[0:26:20] En om daar een stap in te maken, heeft het SWP bijvoorbeeld overwogen om ook te kijken naar gedrag.

[0:26:28] om de samenleving te definiëren, te categoriseren, te duiden vanuit bepaalde gedragingen in plaats van heel specifiek mensen te categoriseren in bepaalde groepen zoals we die net gepresenteerd hebben gekregen.

[0:26:44] Dank.

[0:26:44] Dan geef ik het woord aan mevrouw Van Zandvoort.

[0:26:46] Dank voor uw vraag.

[0:26:48] Nou, gedrag is zeker een onderdeel ook van dit onderzoek.

[0:26:51] Dus als we kijken naar de groene componenten, dus de aspecten van samenleving waar we naar kijken, zit er bijvoorbeeld ook legitimiteit toekennen aan instituties en dat uiten in gedrag al dan niet.

[0:27:03] Dus daar zoomen we zeker op in.

[0:27:07] Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling om mensen te reduceren tot één kenmerk, of dat nu opleiding is of inkomen.

[0:27:15] Of gender, of migratieachtergrond.

[0:27:19] Dus om steeds te kijken naar combinaties van kenmerken.

[0:27:24] Niet alleen kenmerken, maar ook overtuigingen, waarden en normen.

[0:27:28] In relatie tot dat samenleven.

[0:27:30] Dus hoe het gaat met mensen onderling, hoe mensen zich verhouden tot die samenleving.

[0:27:34] Of ze meedoen of niet, of ze mee kunnen doen.

[0:27:37] Wat mensen ervaren in de interactie met de bredere context.

[0:27:41] Of er ervaringen zijn van discriminatie, van buitensluiten.

[0:27:45] Ja, dat proberen we allemaal mee te nemen.

[0:27:49] De heer Boon.

[0:27:52] Ik heb een vraag over het analytische model.

[0:27:57] Mensen die onderdeel zijn en meedoen aan de samenleving.

[0:28:00] Hoe ondervang je de parallele samenleving?

[0:28:03] Dat ze bijvoorbeeld meedoen bij de Turkse voetbalclubs, naar de Turkse bakker, de Turkse supermarkt, de Turkse kapper.

[0:28:08] Dus eigenlijk binnen hun eigen netwerk wel onderdeel zijn van die samenleving.

[0:28:13] Eigenlijk niet contact hebben met de Nederlandse samenleving.

[0:28:16] Hoe ga je dat uitfilteren?

[0:28:20] Dank voor deze vraag.

[0:28:22] Door ook in te zoomen op aspecten van de bredere samenleving... die gevraagd worden aan een ieder... door onderwijs te volgen, mee te doen naar vermogen in brede zin... proberen we toch te kijken naar... participeren mensen in die bredere samenleving?

[0:28:44] Participeren mensen ook in hun wat kleinere gemeenschappen?

[0:28:48] Maar ook die kleinere gemeenschap is een onderdeel van die bredere samenleving.

[0:28:53] De heer Van Houwelingen.

[0:28:54] Een vervolgvraag op mijn eerdere vraag.

[0:28:57] Waar ik een beetje bevreesd voor ben, is dat we straks over bevolkingsgroepen eigenlijk geen uitspraken meer kunnen doen, omdat in die nieuwe opzet dat een van de vele kenmerken is.

[0:29:06] Dus eigenlijk nogmaals mijn vraag, kunnen we straks, en daar noemde ik ook die thermometervraag,

[0:29:11] Ik denk zelf dat het ook a priori heel verstandig is om spanningen... om dat in kaart te kunnen brengen.

[0:29:19] Daar is de thermometrofraag heel geschikt voor.

[0:29:22] Maar ik ben bevreesd dat de thermometrofraag...

[0:29:31] En dat zou ik dus heel jammer vinden.

[0:29:32] Dus nog een keer mijn vraag in andere bewoningen.

[0:29:35] Hoe wordt straks die afweging gemaakt of zo'n vraag, of een zelf-identificatie-vraag, ik weet niet of die er straks in gaat zitten, identificeren ze zich als autochtone, of dat erin komt, überhaupt.

[0:29:45] Het is heel concreet, maar ik denk dat het toch belangrijk is om dat te weten.

[0:29:49] Mevrouw Verzandvoort.

[0:29:50] Dank voor uw vraag.

[0:29:51] Meerdere vragen en één vraag.

[0:29:55] In ons analytisch schema kennen we identificatie een belangrijke rol toe.

[0:30:01] Er zullen zeker vragen opgenomen worden om zicht te krijgen op identificatie en identificatieprocessen.

[0:30:07] Er zullen ook vragen opgenomen worden om te achterhalen hoe mensen zich verhouden tot anderen, ook tot andere groepen.

[0:30:14] Met welke vragen we dat precies doen, daarvoor is het nu nog te vroeg.

[0:30:23] Ik was nog even naar één dingetje benieuwd, een beetje in navolging van de vraag van de heer Ergin misschien wel.

[0:30:30] Het is mij nog even onduidelijk.

[0:30:32] Er wordt nu geregistreerd op, of nou geregistreerd niet, maar uiteengezet mensen met en zonder migratieachtergrond.

[0:30:38] Wordt daar binnen die groep nog onderscheid in gemaakt?

[0:30:41] Wordt daar mensen gevraagd, ben je eerste, tweede, derde generatie, ben je westers, niet-westers, qua migratieachtergrond?

[0:30:50] Dat vroeg ik me nog even af.

[0:30:52] Mevrouw Verzandvoort.

[0:30:57] Het idee is om daar zoveel mogelijk nuances in aan te brengen en daarbij ook ideeën die mensen hebben over zichzelf, zelfidentificatie, een positie te laten hebben in de vragenlijst.

[0:31:11] Dus er wordt zeker onderscheid gemaakt naar verschillen tussen mensen met een negatieachtergrond.

[0:31:19] En daar is ook een rol voor hoe mensen zichzelf zien.

[0:31:25] Mevrouw Becker.

[0:31:29] Onder hoeveel mensen wordt het survey straks gedaan en hoe gaan mensen hier aan deel kunnen nemen?

[0:31:36] Is het een soort van selectieve steekproef of kunnen mensen zichzelf ook melden als ze zeggen ik wil graag een bijdrage leveren?

[0:31:43] En als ik stout mag zijn voorzitter, een beetje een tweede vraag, maar ik ben heel benieuwd

[0:31:48] met deze toch wel revolutionaire aanpassing van het onderzoek.

[0:31:51] Zijn er nou voorbeelden in onze omringende landen waar ze ook al sociaal-cultureel onderzoek meer op deze manier doen in plaats van meer langs de lijnen van die groepen?

[0:31:58] Of zijn wij aan het pionieren hiermee?

[0:32:01] Stiekem twee vragen van mevrouw Becker en ik kijk naar mevrouw Verzandvoort.

[0:32:05] In het verleden hebben we deze steekproef heel breed laten zijn en dat zal ook nu het geval zijn.

[0:32:15] Dus het streven is iets meer dan 5000 mensen uiteindelijk mee te laten doen aan dit onderzoek.

[0:32:24] Waarbij de insteek ook is om

[0:32:28] De totale estateproef zo breed mogelijk te laten zijn naar diverse kenmerken, zodat we ook heel erg veel uitsplitsingen kunnen doen.

[0:32:37] En dat zal zijn face-to-face en dat zal zijn via web.

[0:32:44] Ook om zoveel mogelijk verschillende groepen in de samenleving een stem te geven in dit onderzoek.

[0:32:56] Er was nog een tweede vraag over de vergelijking met het buitenland.

[0:32:59] En andere landen, of wij hierin voorop lopen, of dat er vergelijkingen zijn.

[0:33:04] Ja, ik denk dat we met dit onderzoek... Nou, internationaal gezien, als het gaat om de toekomst van integratieonderzoek... loopt er van alles.

[0:33:19] En er zijn allerlei ontwikkelingen gaande.

[0:33:22] En met dit onderzoek geven we...

[0:33:26] Daar ook gestalte aan, dus geven we gevolg aan doorontwikkeld integratieonderzoek, waarin we het samenlevingsperspectief centraal stellen.

[0:33:39] Dit is voor het RCP wel nieuw, we doen het op een andere manier.

[0:33:45] Nog een aanvulling van mevrouw Van Oudenhoven.

[0:33:47] Ja, ik denk dat we wel moeten oppassen dat we niet toch over de vraaglijsten veel gaan spreken.

[0:33:51] Maar in antwoord op de tweede vraag is er in internationaal onderzoek wel degelijk onderzoek dat stukjes van dat model pakt.

[0:34:03] Maar dat is dan vaak onderzoek onder veel kleinere groepen.

[0:34:06] Dus dat zijn onderzoekers aan de universiteit die dit soort modellen toetsen.

[0:34:10] Maar ik denk dat we redelijk met dit model wel redelijk uniek zijn

[0:34:15] Maar het gaat om zo'n grote bevolkingsteekproef.

[0:34:22] Ik heb eigenlijk een vraag die aansluit op de collega naast mij.

[0:34:28] Die stel ik ook vanuit mijn achtergrond in het welzijnswerk.

[0:34:34] Ik zag dat mensen best een redelijk afstand hebben tot de overheid en tot de samenleving.

[0:34:42] Deels ook in de structuren waarin mensen wonen, leven en werken.

[0:34:47] Maar een belangrijk aspect daarin was ook laaggeletterdheid.

[0:34:51] Ik heb gewerkt voor een gemeente in Twente waar een kwart van de bevolking laagletterd was.

[0:34:58] En dat zijn echt niet mensen met een migratieachtergrond, ook mensen met een Nederlandse achtergrond.

[0:35:04] En die mensen die openden echt geen brief, geen enkele brief.

[0:35:08] Begrepen vragen niet.

[0:35:10] Dus hoe wordt ook gekeken naar het bereik van deze mensen?

[0:35:17] En ik hoorde u net wel zeggen, face-to-face.

[0:35:22] Maar ja, als je daar met een koffertje met een laptop aankomt, dan krijg je ook niet altijd goede antwoorden.

[0:35:26] Dus ik ben even benieuwd of daar aangedacht wordt.

[0:35:31] Hoe bereiken wij nou mensen die doorgaans niet vooraan staan?

[0:35:37] Wie mag ik hiervoor het woord geven?

[0:35:39] Mevrouw is antwoord.

[0:35:40] We zullen dit doen, ook in samenwerking met gespecialiseerde veldwerkbureaus, om

[0:35:47] de drempel om mee te doen, zo laag mogelijk te laten zijn.

[0:35:51] Dus ook om, wanneer mensen het Nederlands niet goedmachtig zijn, een tolk in te schakelen of iets dergelijks.

[0:36:01] En door meerdere keer huisbezoek te doen, toch ervoor te zorgen dat mensen zoveel mogelijk comfort hebben om hun stem te laten horen.

[0:36:13] Dank.

[0:36:14] Ik kijk even naar de leden over behoeftes aan een derde ronde.

[0:36:17] Ik ga losvragen wie er nog een vraag heeft.

[0:36:20] De heer Van Houwelingen is de eerste.

[0:36:23] Ik vermoed dat andere mensen geïnteresseerd zijn in de vragenlijst.

[0:36:28] Ik kan me voorstellen dat er vanuit de Kamer behoefte bestaat.

[0:36:38] ...enigszins politiek, om naar die uiteindelijke vragenlijst te kijken.

[0:36:41] En dan is het mijn... Natuurlijk gaat dat zelf af, maar ik kan me voorstellen... ...SVP vindt beleidsrelevantie heel belangrijk, dat misschien wat wij ervan vinden... ...dat wellicht ook voor u belangrijk is.

[0:36:49] Dus dat is dan mijn laatste vraag, voorzitter, voor u. Zou misschien als straks die vragenlijst gereed is... ...zouden wij die misschien toegestuurd kunnen krijgen... ...en dat we er wellicht zelf ook nog... ...misschien meer in zo'n technische brief als deze... ...wellicht nog wat opmerkingen over kunnen maken?

[0:37:02] Dat is eigenlijk mijn vraag.

[0:37:03] Ik kijk even naar mevrouw Verzandvoort voor deze vraag.

[0:37:09] Normaal gesproken doen we een technische briefing na afronding van een onderzoek... en geven we achteraf uitleg over dat onderzoek.

[0:37:20] Nu hebben we een visiedocument opgesteld bij aanvang van dit onderzoek... en geven we ook deze technische briefing.

[0:37:27] Dus we zijn zeer bereid om, wanneer het onderzoek gedaan is... om daar verder verantwoording over af te leggen en dat aan te geven.

[0:37:41] Wij doen geen technische briefings aan de voorkant, omdat het zich ingewikkeld verhoudt tot onze onafhankelijkheid.

[0:37:49] Er ligt nu dit visiedocument.

[0:37:53] Het staat jullie natuurlijk wel vrij om ons de zorgen en vragen en behoeftes toe te sturen.

[0:38:01] Dan kunnen wij daarnaar kijken, maar wij maken wel onze eigen afweging.

[0:38:06] Eldor, volgens mij als het eenmaal af is, komen we graag weer samen om het resultaat te bespreken hier.

[0:38:12] Zijn er nog andere vragen vanuit de leden?

[0:38:15] Nog één vraag van mevrouw Becker.

[0:38:17] Ja, want nu het onderzoek eigenlijk wat meer gaat zeggen over de hele samenleving, in plaats van specifiek geënt is alleen op het integratievraagstuk, is eigenlijk mijn vraag ook hoe de samenwerking dan ook bijvoorbeeld met andere departementen, wordt die dan nu ook

[0:38:37] Heeft de SCP dan ook contact bijvoorbeeld met onderwijs, met BZK, om dan ook het onderzoek meer bruikbaar te maken voor niet alleen het integratiebeleid, maar ook voor andere facetten van andere beleidsvraagstukken?

[0:38:49] En hoe leveren al die departementen dan, natuurlijk is het SCP onafhankelijk, maar wel input van wat dan voor hen belangrijke vragen zijn om die cohesie in de samenleving vanuit hun beleidsverantwoordelijkheid te kunnen verbeteren?

[0:39:03] Mevrouw van Zandvoort.

[0:39:04] Ja, we hebben reguliere overleggen met de verschillende departementen.

[0:39:08] Het ministerie van SZW is verzoeker van dit onderzoek, maar we hebben dus ook gesprekken en overleggen met de andere departementen waarin we ook spreken over dit onderzoek en we ook gevoed worden.

[0:39:23] Dus die inzichten uit die gesprekken nemen we zeker mee.

[0:39:27] Ik zie nog één vraag van de heer Ergin.

[0:39:31] Laatste vraag over de uitvoering van het onderzoek.

[0:39:34] Ik ga niet van tevoren een vragenlijst vragen.

[0:39:37] Ik vind dat het SRP daar zelf goed in staat is om een goede vragenlijst op te stellen.

[0:39:42] Maar waar ik wel benieuwd naar ben is of het SRP nu al signalen heeft... dat de bereidheid om deel te nemen aan zo'n onderzoek... vanwege het politieke debat over dit onderwerp... dat hij afneemt of dat mensen daar zorgen over hebben...

[0:39:59] of er juist weerstand ontstaat om überhaupt deel te nemen aan het onderzoek.

[0:40:04] Bereiken dat soort signalen het SAP of heeft het SAP zoiets van... We hebben wel vertrouwen in dat we gewoon voldoende mensen kunnen gaan bereiken... met de hele context van het onderzoek.

[0:40:18] Mevrouw Sandvoort.

[0:40:19] Er is heel veel gesproken over dit onderzoek.

[0:40:23] Dus we hebben allerlei verschillende signalen gehad.

[0:40:26] We hebben met het schrijven van dit visiedocument geprobeerd helder uiteen te zetten wat we gaan doen, waarom we dat doen, op welke manier we dat gaan doen.

[0:40:36] En we hopen daarmee ook bepaalde onrust weg te kunnen nemen.

[0:40:43] Nog een aanvulling aan mevrouw Van Ouwenhoven.

[0:40:45] Ja, en ik denk dat wij ons er heel erg van bewust zijn.

[0:40:48] Dat ze ook wel soms bij ander onderzoek hebben onderzoek gedaan om de corona-skeptici.

[0:40:53] En wij worden ook gezien als de overheid.

[0:40:54] En dan moet je echt heel veel investeren om te zorgen dat mensen meedoen.

[0:40:59] Ik denk dat we ons er heel erg van bewust zijn dat we hier die investering ook moeten leveren.

[0:41:03] Omdat wij staan voor representatieve onderzoeksgegevens.

[0:41:07] Dus daar zullen we extra iets spanning op moeten doen.

[0:41:11] Dan komen we aan het eind van deze briefing.

[0:41:13] Ik wil heel veel dank uitspreken aan het SCP voor het nu al meenemen van de Kamer in het start van het onderzoek.

[0:41:19] We wensen u allemaal veel succes en wijsheid toe de komende tijd.

[0:41:22] En we zijn benieuwd naar de resultaten.

[0:41:23] En daar gaan we vast over doorpraten als het eenmaal af is.

[0:41:26] Dank allemaal.