Leefstijlpreventie

[0:00:01] Ik heet u allen welkom bij het debat over leefstijlpreventie.

[0:00:08] twee minuten over tien.

[0:00:09] We gaan starten.

[0:00:11] Voordat ik begin is het ook goed om te weten dat we gewoon een harde eindtijd hebben.

[0:00:15] Het heeft alles te maken met dat om half drie de meeste kamerleden in deze commissie geacht worden om in de plenaire zaal te zijn voor andere debatten.

[0:00:22] En nog belangrijker, er vindt hier ook gewoon een andere bijeenkomst plaats.

[0:00:26] Dus het is ook echt afhankelijk van hoe het debat loopt of dat we alles kunnen afronden.

[0:00:30] En als dat niet zo is, dan dat gebeurt ook wel eens.

[0:00:33] dan is er een tweede termijn op het moment.

[0:00:35] Ik verwacht het niet, gezien het aantal Kamerleden moet dat lukken.

[0:00:38] We gaan gewoon zo beginnen.

[0:00:39] Nogmaals, welkom hier iedereen die hier zit, iedereen die in een andere zaal zit, iedereen die tot op afstand volgt, staatssecretaris, onmisbare ondersteuning, welkom ook alle Kamerleden.

[0:00:53] met straks de heer Krul van het CDA, mevrouw Daniel Jansen, NEC-fractie, mevrouw Slag Tichelman, GroenLinks Partij van de Arbeid, de heer Van Nispen, SP, de heer Krijns, PVV, mevrouw Thiele, VVD en mevrouw Paulusma, D66.

[0:01:09] We beginnen met de heer Krul.

[0:01:11] Vier minuten en vier interrupties in de eerste termijn.

[0:01:16] Ik kijk gewoon even hoe het loopt, maar we beginnen even met vier.

[0:01:21] We kijken ook naar hoe dit debat zich ontwikkelt.

[0:01:26] Ik wil ook best wel een keer vijfde toestaan.

[0:01:28] Maar als de interruptie langer dan dertig seconden is, dan houdt het ook gewoon op.

[0:01:31] Dus het is ook gewoon aan jullie om een beetje dat tempo erin te houden.

[0:01:35] Dan wil ik echt wel flexibel meebewegen.

[0:01:36] Maar we beginnen met vier.

[0:01:37] Heer Krul, uw antwoord.

[0:01:38] Voorzitter, honderd onderwerpen om uit te kiezen bij dit belangrijke debat.

[0:01:42] En helaas moet je dan altijd keuzes maken.

[0:01:44] Ik beperk mij vandaag tot ongezonde voeding.

[0:01:47] Want het beschermen van de gezondheid van onze kinderen, van de volksgezondheid, is een fundamentele verantwoordelijkheid van de samenleving en van de overheid.

[0:01:55] Maar de voedselmiddelenindustrie besteedt jaarlijks zo'n 1,3 miljard euro aan marketing voor ongezonde troep.

[0:02:02] Het is ronduit bizar dat deze marketingstrategieën van grote bedrijven, gericht op het verleiden van kinderen tot ongezonde keuzes, vaak worden gevierd als keuzevrijheid.

[0:02:11] Maar als de overheid probeert in te grijpen, dan is dat ineens betutteling.

[0:02:16] Voorzitter, deze paradox ondermijnt inspanningen van de overheid om een gezonde omgeving voor onze jeugd te creëren.

[0:02:22] Het poesbericht van die maaltijdbezorger precies om 16 uur 42, omdat dat precies de minuut is dat mensen het meest kwetsbaar zijn om toch maar iets te gaan bestellen.

[0:02:32] Of het Blizpoint in chips, zo gemaakt en gemodificeerd dat je er verslaafd aan raakt.

[0:02:37] Er is niks vrij aan de keuze voor ongezonde voeding op het moment dat dit soort sluwe trucs het menselijk brein helemaal kunnen programmeren.

[0:02:46] Voorzitter, er zijn inspanningen, inspanningen om bijvoorbeeld kindermarketing in te perken.

[0:02:51] Maar helaas is het niet voldoende.

[0:02:53] Uit onderzoek van UNICEF blijkt dat de helft van de kinderen en jongeren in Nederland verleidt wordt door reclames om ongezond eten te kopen en te nuttigen, vooral via social media.

[0:03:03] En de zelfregulering is onvoldoende effectief.

[0:03:07] Honderden klachten worden ingediend, bijna altijd gegrond, maar er gebeurt te weinig.

[0:03:11] Er sluimert een gezondheidscrisis.

[0:03:14] Inmiddels 11 procent van de kinderen onder de 12 jaar met overgewicht.

[0:03:17] En dat aantal neemt alleen maar toe.

[0:03:19] En voorzitter, er zijn goede onderzoeken gaande.

[0:03:22] Bijvoorbeeld deze de gezonde generatie uitgevoerd in Amsterdam.

[0:03:26] Het gaat specifiek om frisdrankgebruik onder jongeren.

[0:03:29] Dat zijn toch schokkende conclusies.

[0:03:32] Jongeren weten donders goed dat ze ongezonde producten nuttigen.

[0:03:36] Ze weten zelfs hoeveel suikerklontjes er eigenlijk gemiddeld in een glas zit.

[0:03:40] Maar ze geven ook aan dat ze er simpelweg niet mee kunnen stoppen.

[0:03:44] Een jongen van veertien zijn, we hebben een Albertijn dicht bij school, een automaat, een kantine, we hebben alles.

[0:03:50] Zelfs als ik probeer gezond te maken, dan lukt het mij niet om de verleiding te weerstaan.

[0:03:56] En als jongeren zelf als minister maatregelen konden treffen, een van de onderzoeksvragen, dan zouden ze kiezen voor het verhogen van de prijs van suikerrijke dranken en het aanbieden van goedkopere, gezonde alternatieven.

[0:04:06] Maar ook interessant een jongere die zegt, waarom wordt water eigenlijk niet leuk gemaakt?

[0:04:12] Waarom is alleen Fanta in een gekleurd pakje met mooie slogans zoals drink geluk?

[0:04:17] Voorzitter, we moeten onze kinderen beschermen tegen de constante stroom van ongezonde verleidingen.

[0:04:23] En laten we samenwerken om een omgeving te creëren waarin gezonde keuzes de norm zijn.

[0:04:28] Jongeren denken dat reclame hun keuze niet beïnvloedt, maar het gebeurt in de praktijk toch.

[0:04:33] Daarom heb ik een paar vragen aan de staatssecretaris.

[0:04:37] Er moet sneller een verbod komen op kindermarketing voor ongezonde producten.

[0:04:41] Niet enkel beperkingen, een algeheel verbod.

[0:04:44] En waarom?

[0:04:45] begin 26 hier pas mee beginnen.

[0:04:47] Kan dat niet sneller, vraag ik de minister, en kan hij toezeggen dat in zo'n verbod het gaat om lineair, influencers, social media, televisie, supermarkt, de openbare ruimte, een algeheel verbod op kindermarketing?

[0:05:00] Dan, voorzitter, we zouden werk moeten maken van neutrale verpakkingen voor ongezonde producten.

[0:05:04] Denk bijvoorbeeld aan de flitsende energiedrankjes.

[0:05:07] Mitsdragend gemotiveerd staat de EU uitzonderingen toe van het vrijverkeer van goederen.

[0:05:13] als de publieke gezondheid daarmee in het gevaar komt.

[0:05:18] Kan de minister toezeggen dat hij dit in gang wil zetten?

[0:05:21] En dan, voorzitter, waarom niet gewoon een verkoopverbod van die verschrikkelijke energiedrankjes aan jongeren onder de 16 jaar?

[0:05:27] Zoveel landen zijn ons al voorgegaan.

[0:05:29] Hongarije, Polen zijn allemaal nu bezig met wetstrajecten die überhaupt de verkoop verbieden.

[0:05:34] Tot slot, voorzitter.

[0:05:35] Het CDA Rotterdam en GroenLinks Rotterdam hebben een mooi initiatief gepresenteerd over rookvrije terrassen.

[0:05:48] Het ontbreekt een beetje aan bestuurlijk lef altijd in die Rotterdamse coalitie.

[0:05:52] Ze willen er niet echt aan.

[0:05:54] Maar wij kunnen als Rijksoverheid de norm stellen, zoals België ook de norm heeft om rookvrije terrassen gewoon als normaal te bestempelen.

[0:06:02] Kan de staatssecretaris Rotterdam een beetje helpen misschien?

[0:06:05] En die norm neerzetten van terrassen die horen gewoon rookvrij.

[0:06:09] Dank u wel.

[0:06:11] Dank u wel.

[0:06:12] Een interruptie van mevrouw Thielen.

[0:06:14] Ik waardeer de strijdbare toon van de heer Krul, maar de vraag is of hij niet op inhoud een beetje doorslaat.

[0:06:21] Mijn vraag aan hem is... Alle kindermarketing verbieden overal.

[0:06:27] En marketing is meer dan alleen maar een reclameuiting.

[0:06:29] Dat is ook logo, verpakking, beeldmerken, enzovoort.

[0:06:34] En kinderen zijn ook overal, tenminste.

[0:06:37] op de meeste plekken, bijvoorbeeld bij een bushokje of bij het voetbalstadion voor een leuke wedstrijd te meekijken met de ouders.

[0:06:45] Dus bedoelt meneer Krul eigenlijk niet gewoon een totaalverbod op alles, zeg maar, om alle, in mijn ogen, kleur uit de samenleving te halen en lekker saai en vooral, ik weet eigenlijk niet met welk effect.

[0:07:02] Als ik zochtens naar de tram loop en ik mag in een mooie groene wijk wonen, dan denk ik inderdaad wel eens... waarom moet ik in hemelsnaam in die 150 meter geconfronteerd worden met overal reclameuitingen?

[0:07:15] Dus als ik in mijn hart zou kijken, dan zou ik tegen mevrouw Thiele zeggen... ja, waarom moet er in de openbare ruimtes zo vreselijk veel reclame zijn?

[0:07:24] Twee, het gaat hier specifiek om marketing gericht op kinderen.

[0:07:29] We weten dondersgoed, ik ga geen bedrijfsnamen noemen, dat als eerst een reclame echt om een kind gaat, dat er nu ineens een switch gemaakt wordt naar gezinnen, waarbij 80, 90 procent van de reclameuiting wel degelijk natuurlijk gewoon voor het kind gericht is.

[0:07:42] Dan ben je met marketing bezig wat gericht is op kinderen.

[0:07:45] Het kinderbrein wordt geactiveerd als ze er langslopen.

[0:07:50] En het kind kan die verleiding minder weerstaan dan een volwassen brein.

[0:07:55] Dus marketing in de openbare ruimte helemaal verbieden.

[0:07:59] Daar gaat het nu niet om.

[0:08:00] Het gaat specifiek om marketing gericht op kinderen.

[0:08:05] Ik zie het initiatiefwetsvoorstel van meneer Krul tegemoet.

[0:08:07] Maar stel dat dat het zou halen, wat hoopt meneer Krul dan dat daar als resultaat uitkomt?

[0:08:12] Wat moet het effect zijn, het meetbare effect van dit totaalverbod?

[0:08:18] Het meetbare effect enerzijds is hopelijk dat het aantal kinderen met overgewicht niet voor het eerst sinds een hele lange tijd niet toeneemt, maar afneemt.

[0:08:26] En het andere meetbare effect... U mag zo nog een keer excusen.

[0:08:31] Dit is de lange bel.

[0:08:32] En dat is omdat degenen die dit debat op afstand volgen via het scherm dat dat gewoon niet te verstaan is.

[0:08:37] We wachten heel even, excuus.

[0:08:38] En dan mag u zo alsnog het volle antwoord geven op mevrouw Tielo.

[0:09:09] Ik begin maar opnieuw.

[0:09:13] Enerzijds hopen we natuurlijk dat het aantal kinderen wat met overgewicht kan, met obesitas kan, afneemt.

[0:09:19] En dat is ontzettend meetbaar.

[0:09:20] En dat is belangrijk, want obesitas is helaas een belangrijke oorzaak van bijvoorbeeld diabetes type 2 onder jonge kinderen.

[0:09:27] Dus dat is heel meetbaar.

[0:09:29] Maar anderzijds weten we ook uit onderzoek, UNICEF heeft daar ook onderzoek naar gedaan, dat de helft van de kinderen in Nederland verleid wordt door die reclames.

[0:09:36] Het zou ontzettend mooi zijn, als die reclames er niet meer zijn, dat je dus daarmee ook kan zien dat de consumptie die plaatsvindt door het feit dat kinderen geconfronteerd worden met dit soort reclames dan ook afneemt.

[0:09:46] Dus dat zouden twee prachtige meetbare resultaten zijn.

[0:09:49] Ik hoop dat ik niet met een initiatiefwetsvoorstel hoef te komen, want ik weet dat deze staatssecretaris bezig is met het creëren van beperkingen.

[0:09:57] Het lijkt mij alleen maar eenvoudig om dan gewoon voor een algeheel verbod te pleiten.

[0:10:00] Veel duidelijker in plaats van toch weer allerlei geiten, paadjes en een paar beperkingen.

[0:10:06] Ik krijg ze wel.

[0:10:07] Ja, toch?

[0:10:07] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:10:09] De heer Krul is een heel goed Kamerlid, maar hij lijkt wel af en toe te doorgeslagen in de betuttelmode.

[0:10:15] En, voorzitter, ik schrik toch wel hiervan dat de heer Krul een algemeen verbod wil invoeren voor reclame-marketing.

[0:10:24] En ik heb een vraag aan de heer Krul, voor kindermarketing.

[0:10:29] Wie is verantwoordelijk voor het aankopen van deze producten?

[0:10:35] Dat is een hele goede vraag van de heer Krijns.

[0:10:39] De overheid is altijd verantwoordelijk voor het beschermen van de volksgezondheid.

[0:10:46] De overheid moet daar ook maatregelen voor nemen.

[0:10:48] Natuurlijk is het zo bij het geval van kinderen dat de ouders daar vaak ook een rol in spelen.

[0:10:55] Maar het zijn nou net die ouders, en dat blijkt ook uit die onderzoeken, die aangeven, ja, op het moment dat mijn kind een tussenuur heeft en voor een euro een blikje energy en een andere snack kan halen tussen de middag en het alternatief is duurder, het gezonde alternatief is veel duurder, ja, dan gaat mijn kind dat ongezonde product aanschaffen.

[0:11:15] Dus kinderen hebben inmiddels ook genoeg, zeker als ze wat ouder worden, handelingsbekwaamheid om gewoon zelf die ongezonde keuzes te maken.

[0:11:23] Alleen het kinderbrein,

[0:11:25] niet genoeg ontwikkeld, dat blijkt ook uit die onderzoeken, die is helemaal niet bestand tegen die marketing.

[0:11:30] Dus die zal altijd kiezen voor het ongezonde, vaak ook te goedkope product en is zich niet genoeg, beseft zich niet voldoende wat de gevolgen daarvan zijn.

[0:11:40] Dus die verantwoordelijkheid die delen we denk ik als samenleving met z'n allen en wij als overheid, in dit geval als Tweede Kamerleden, wij moeten zorgen dat die wettelijke taken, die grondwettelijke taken, het beschermen van de volksgezondheid, dat die naar behoren wordt uitgevoerd en dat doen we met dit soort instrumenten.

[0:11:57] Dank voor de antwoord.

[0:11:59] De overheid heeft een wettelijke taak, maar ouders zijn uiteindelijk eindverantwoordelijk wat er in een mandje belandt of niet.

[0:12:08] Uiteindelijk, als het aan de heer Krul ligt, worden de paashuisjes verboden, de kerstmannetjes, de Sinterklaasjes, noem maar op.

[0:12:17] Het moet nog niet zo zijn dat wij hier kinderen in bubbeltjesfolie gaan inpakken, voorzitter.

[0:12:24] En uiteindelijk beschermen tegen alles als we dadelijk naar Duitsland, Frankrijk, België gaan.

[0:12:28] Dat ze daar wel die producten zien.

[0:12:30] Wij zijn compleet aan het doorslaan, voorzitter.

[0:12:33] Ziet de heer Krul dat ook.

[0:12:36] Nee, voorzitter, dat zie ik niet.

[0:12:37] Dat zie ik helemaal niet zelfs.

[0:12:38] Sterker nog, ik zie alarmerende cijfers van obesitas, wat toeneemt onder jonge mensen, eigenlijk elk jaar weer meer.

[0:12:46] En zolang de appelkoek in de supermarkt goedkoper is dan de appel, zullen kinderen altijd die appelkoek meenemen.

[0:12:53] En voorzitter, daar hebben wij natuurlijk een verantwoordelijkheid als overheid in te nemen, want wij moeten ervoor zorgen

[0:12:58] dat de randvoorwaarden er zijn dat kinderen gezond in een gezonde omgeving kunnen opgroeien.

[0:13:04] En die schijnkeuzevrijheid, waar de heer Krijns vaak voor pleit, die is er helemaal niet.

[0:13:09] Want het zijn juist dit soort hele sluwe marketingstrategieën, die hele goedkope producten, die een illusie wekken van keuzevrijheid.

[0:13:16] Maar eigenlijk wordt die keuze gewoon gemaakt voor jonge kinderen.

[0:13:19] En daar moeten we echt iets aan doen.

[0:13:21] Dank u wel.

[0:13:22] En dan zijn we gekomen bij de volgende spreker.

[0:13:25] Dat is mevrouw Daniela Jansen van de NEC-fractie.

[0:13:30] Voorzitter, op 11 februari is een motie aangenomen waarin NSC, CDA en GroenLinks B.V.A.

[0:13:34] de regering verzoekt

[0:13:48] om de verkoop van tabak en rookwaren uitsluitend in speciaalzaken al per 2028 in plaats van 2032 in te voeren.

[0:13:56] De staatssecretaris meldt in een brief dat hij de landse advocaat om advies vraagt over de gevolgen van deze versnelling, met name rond het eigendomsrecht van ondernemers.

[0:14:04] Ik wil meteen mijn zorg uitspreken dat dit soort onderzoeken het risico in zich dragen om te leiden tot uitstel en misschien wel van afstel van de invoering in 2028.

[0:14:14] Kan de staatssecretaris nu al duidelijk maken op basis waarvan, dus wat de uitkomst moet zijn, wordt besloten of de motie wordt uitgevoerd?

[0:14:23] De vraag voor het advies is of bij de versnelling voldoende rekening wordt gehouden met de belangen van ondernemers.

[0:14:28] Die moeten zich nu sneller aanpassen aan nieuwe regels.

[0:14:31] En ik begrijp dat hierover advies moet worden ingewilligd, maar het is te beperkt om alleen die belangen te wegen.

[0:14:37] Er wordt volledig voorbijgegaan aan de maatschappelijke belangen en schade van de trage invoering, namelijk het aantal mensen, vooral jongeren, dat in de tussentijd verslaafd raakt omdat tabak te makkelijk verkrijgbaar is.

[0:14:49] Kan de staatssecretaris toezeggen dat bij het advies ook expliciet wordt gekeken naar de volksgezondheidsgevolgen van uitstel?

[0:14:56] En kan hij ook aangeven wanneer het onderzoek en het advies worden afgerond?

[0:15:00] Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat de handhaafbaarheid van het aantal verkooppunten door de NVWA steeds moeilijker zal worden naarmate er meer nieuwe verkooppunten blijven openen, juist doordat de doelstelling van 2032 nog ver weg is.

[0:15:14] Kan de staatssecretaris toelichten hoe hij de toenemende druk op de NVWA wil aanpakken?

[0:15:19] En tot slot, kan hij alvast voorbereidingen treffen voor invoeringen 2028, bijvoorbeeld door brancheorganisaties nu al te betrekken?

[0:15:25] Zou het duidelijk dat deze stappen hoe dan ook aankomt?

[0:15:28] En voorkomen we dat het advies zo laat komt dat 2028 alsnog onhaalbaar wordt?

[0:15:35] dan over voedsel en de gevolgen daarvan.

[0:15:38] Volgens recente cijfers heeft inmiddels 1 op de 7 kinderen overgewicht en 1 op de 28 obesitas.

[0:15:43] En als er niets verandert, lopen deze kinderen en vooral de kinderen uit de lagere inkomensgezinnen een veel grotere kans op hart- en vaatziekten, diabetes en andere ernstige gezondheidsproblemen op latere leeftijd.

[0:15:54] Wat de sociaal-economische gezondheidsverschillen en kansenongelijkheid vergroot.

[0:15:59] En als we de stijving van overgewicht bij kinderen echt willen keren, moeten we kritisch kijken naar het voedselaanbod in supermarkten.

[0:16:05] De plek waar ouders en kinderen soms dagelijks keuzes maken en vaak onder invloed van een overvloed aan verleidelijke ongezonde producten.

[0:16:12] Een nieuw sociaal contract pleit voor een nulmeting van het verkoopaandeel van ongezonde en gezonde voeding in supermarkten, zodat we eerst helden krijgen waar we nu staan.

[0:16:21] Dat hebben we namelijk nu nog niet goed in beeld.

[0:16:23] Wat ons betreft betekent dit een uniforme meetmethode die jaarlijks over het hele assortiment wordt toegepast en verplicht is voor alle supermarkten.

[0:16:31] En daarnaast pleit nu Sociaal Contract voor het vaststellen van een concrete, realistische en ambitieuze doelstelling om het verkoopaandeelschijf van vijf producten jaarlijks daadwerkelijk te laten toenemen.

[0:16:42] In de contourenbrief over de preventiestrategie lezen wij dat de staatssecretaris in 2025 hardere afspraken wil maken met de vijf grootste supermarkten over een groter verkoopaandeel van schijf van vijf producten, maar zonder nulmeting af te wachten.

[0:16:56] Hoe denkt de staatssecretaris over een nulmeting en het vastleggen van een ambitieus doel niet al te ver in de toekomst?

[0:17:02] En daarnaast willen we ook kijken naar producten buiten de schijf van vijf.

[0:17:05] Hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat ook het verkoopaandeel gezondere producten in zicht komt dat buiten de schijf van vijf valt?

[0:17:12] Verder, te weinig Nederlanders zijn zich bewust van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik.

[0:17:18] De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt daarom aan om gezondheidsinformatie op alcoholhoudende dranken te plaatsen.

[0:17:25] Etikettering is grotendeels een Europese bevoegdheid, maar lidstaten kunnen hierin zelf actie ondernemen.

[0:17:31] Erkent de staatssecretaris dat gezondheidsinformatie op alcoholverpakkingen bijdraagt aan de bescherming van de volksgezondheid en het recht op informatie van consumenten?

[0:17:39] Hoe denkt de staatssecretaris over het invoeren van gezondheidsinformatie op alcoholverpakkingen?

[0:17:55] Echte preventie begint bij het aanpakken van de leefomstandigheden van mensen.

[0:18:00] Voor GroenLinks B van de A betekent dit investeren in betaalbare woningen, armoede tegengaan en zorgen voor een gezonde leefomgeving.

[0:18:07] Gezondheid is niet alleen een persoonlijke verantwoordelijkheid, maar iets wat we samen organiseren.

[0:18:12] Wetgeving speelt daarbij een sleutelrol, net als omgeving die gezonde keuzes mogelijk maakt.

[0:18:17] Helaas schiet het huidige preventiebeleid tekort.

[0:18:20] De doelen worden niet gehaald en de gezondheidsverschillen blijven groot.

[0:18:23] Nog steeds bepaalt waar je woont, je werkt of je wieg staat je gezondheid.

[0:18:27] Dat is onacceptabel.

[0:18:29] De voorjaarsnoten maakt het erger.

[0:18:31] Minder woningbouw, kortere WW, een eigen bijdrage in de jeugdzorg.

[0:18:35] Dit betekent meer armoede, minder zorg en meer dakloosheid.

[0:18:39] Daar is iets aan te doen en dat is echte preventie.

[0:18:42] Zeker gezien de alarmerende voorspellingen van het RIVM in 2050.

[0:18:47] heeft 64 procent van de Nederlandse overgewicht.

[0:18:50] De preventiestrategie die nu gepresenteerd is voelt dan ook volkomen wereldvreemd.

[0:18:55] Tot nu toe is ze alleen nog maar bezuinigd.

[0:18:58] Wij vragen de staatssecretaris daarom welke concrete doelen gaat hij stellen om de gezondheidsverschillen te verkleinen?

[0:19:04] En komt er ook een kabinetsbereden strategie met duidelijke eindverantwoordelijken om die doelen daadwerkelijk te behalen?

[0:19:11] In het huidige beleid, ook binnen het programma gezondheid en alle gezondheidsdomeinen, ontbreekt het samenhang en de sturing.

[0:19:19] Er blijft veel bij opstomming van initiatieven zonder een samenhangend plan.

[0:19:22] Wij verzoeken de staatssecretaris om toe te zeggen dat hij deze ambities concreet maakt in de komende preventiestrategie.

[0:19:29] Uit de galamonitor blijkt dat de regionale preventiestructuren niet optimaal functioneren.

[0:19:35] De ambities reiken tot 2040, maar de financiering loopt slechts tot 2026.

[0:19:41] Erkent de staatssecretaris dat dit vraagt om structurele, langdurige financiering?

[0:19:45] En hoe gaat hij domeinoverstijgende samenwerking en keten aanpakken duurzaam stimuleren?

[0:19:51] Een goed voorbeeld van waar het beter kan is de uitvoering van programma's zoals Kansrijke Start en Kind naar Gezonde Gewicht.

[0:19:57] Hoeveel gemeenten werken hier?

[0:19:59] Hoewel veel gemeenten hiermee werken, blijft de implementatie versnipperd.

[0:20:02] In de helft van de regio's zijn nog geen afspraken gemaakt met de zorgverzekeraars.

[0:20:07] In een derde van de gemeenten ontbreekt hetzelfde aan een gliaanpak.

[0:20:11] Kan de staatssecretaris toezeggen dat hij zich inzet voor de landelijke dekking en dat bij de volgende evaluatie tenminste 95 procent van de gemeenten deze programma's uitvoert?

[0:20:22] Ook op het terrein van overgewicht is actie nodig.

[0:20:25] De voedselomgeving speelt hierbij een cruciale rol, al door mijn voorgangers benoemd.

[0:20:29] Het veld vraagt terecht om een landelijke aanpak, maar niet met vrijblijvende, maar verplichtende afspraken.

[0:20:36] Is de staatssecretaris bereid om bijvoorbeeld de Nutriscore verplicht te stellen en supermarkten en andere winkels te verplichten minimaal 60% gezond aanbod te voeren?

[0:20:48] En gezonde voeding begint bij het start van het leven met borstvoeding.

[0:20:51] Is de staatssecretaris bereid reclame voor kunstvoeding volledig te verbieden, ook bij een leeftijd na zes maanden?

[0:20:58] Voorzitter, de GGD speelt een sleutelrol in de wijkgerichte preventie.

[0:21:02] Wij pleiten vooral voor landelijke basisministering van de GGD voor preventie, zodat overal in het land een gelijkwaardig kwaliteitsniveau geborgd is.

[0:21:10] Gaat de staatssecretaris dit opnemen in de contouren van de preventiestrategie?

[0:21:14] Tot slot wil ik stilstaan bij het thema vepen en roken.

[0:21:18] Tijdens het nationaal jeugddebat spraken jongeren creatieve voorstellen uit waaronder het opzetten van een jongerengedreven campagne tegen vepen.

[0:21:27] De staatssecretaris heeft toegezegd topsporters hierbij te betrekken, iets wat wij heel erg waarderen.

[0:21:31] Maar tegelijkertijd worden er forse bezuinigingen aangekondigd op de preventiebeveiliging.

[0:21:36] Het budget voor het ontmoedigen van schadelijke middelen gebruik, waaronder vepen, roken, alcohol en drugs, wordt gehalveerd.

[0:21:43] Kan de staatssecretaris aangeven wat deze bezuinigen betekenen voor de uitvoering van het actieplan tegen vepen?

[0:21:49] Kan hij alle aangekondigde maatregelen nog waard maken?

[0:21:52] Bijvoorbeeld het project van het Trimbles Instituut om stoppen met roken beter te borgen in de curricula van de zorgopleidingen, dreigt weg te vallen door deze bezuinigingen.

[0:22:02] Kan de staatssecretaris aangeven welke projecten nog meer worden geraakt?

[0:22:06] En is hij bereid een trindelsproject voor te zetten, ondanks de bezuinigingen?

[0:22:11] Dank u wel.

[0:22:12] U had een interruptie van mevrouw Thielen.

[0:22:14] Ja, en de verboden vliegen al over de tafel, tenminste de vragen erom.

[0:22:18] En ik hoor GroenLinks PvdA pleiten voor een totaalverbod op reclame over flesvoeding.

[0:22:22] En dan hoorde ik meneer Krul net zeggen, het kinderbrein is niet bestand tegen de verleiding van ongezonde troep.

[0:22:29] En dan denk ik, is mevrouw Slag Tichelman ook inderdaad in de veronderstelling dat het verbod op flesvoeding reclame aanhaakt op het inzicht dat het moederbrein niet bestand is tegen de verleiding van ongezonde troep, oftewel gewoon een flesje melk.

[0:22:48] Dank u wel, voorzitter.

[0:22:56] Maar het is ook gebleken uit onderzoek dat hoe meer reclames er zijn, zeker reclames uitgedeeld door zorgprofessionals,

[0:23:13] Zorgprofessionals doen dat echt niet voor zes maanden, omdat dat tegen de WAO-code is.

[0:23:26] Zwangerschapsmagazines, behoorlijk wat reclames.

[0:23:28] En dat zijn wel prikkels die moeders krijgen, waarbij gebleken wordt dat dat net zo'n goede optie is.

[0:23:37] Maar nog steeds is borstvoeding de beste optie.

[0:23:40] En als we dan beginnen om dat uit te dragen, en het is gebleken in landen waar dat al gedaan is,

[0:23:49] Ik doe dit niet om te betuttelen, maar om gezondheidswit te maken.

[0:23:55] We hebben echt een serieus probleem dat er overgewicht is bij kinderen.

[0:24:05] En borstvoeding, een lange periode aan het begin van het leven, helpt daar echt bij mee.

[0:24:12] En vrouwen kunnen nog steeds kiezen om flesvoeding te geven.

[0:24:16] Daaraan sleutelen we echt niet.

[0:24:18] Maar alleen de reclame, die willen wij verbieden.

[0:24:29] Het conservatisme van een zichzelf progressief noemende partij schiet echt over de tafel.

[0:24:35] Daarom moet ik even kiezen welke woorden ik kies.

[0:24:37] Maar mevrouw Slachtingerman ontkent dus niet dat het linken van flesvoeding aan ongezonde troep eigenlijk dat dat zo is.

[0:24:45] Zegt nee borstvoeding is altijd nog het beste ook na zes maanden terwijl de wetenschappelijke onderzoeker daar een

[0:24:51] minimaal effect in laten zien.

[0:24:53] Dus wat mevrouw Slachtingerman nu eigenlijk zegt is het moederbrein mag inderdaad niet verleid worden om het voeden van haar kind ook niet alleen maar met borstvoeding te doen.

[0:25:03] Dus ze blijft maar lekker voor haar kind zorgen tot, nou ik weet niet hoe mevrouw Slachtingerman heeft er geen periode over genoemd, maar dit gaat echt wel heel heel heel erg ver.

[0:25:16] Ik vind dit geheel ongegrond.

[0:25:19] Daar wil ik ook echt een punt van maken.

[0:25:21] Er wordt nu heel veel dingen gekoppeld.

[0:25:23] Ik praat alleen over reclame.

[0:25:27] Ik heb vrouwenrechten en de keuze van wat vrouwen kunnen kiezen hoog in het vaandel staan.

[0:25:33] En daar wordt niet aan getoord.

[0:25:35] En mevrouw Thiele lijkt net of ik daar aan toorn.

[0:25:39] En daar ben ik het absoluut niet mee eens.

[0:25:42] Ik wil echt het beste voor de Nederlandse kinderen, om een gezond start te geven.

[0:25:49] En daarbij denk ik dat we met als samenleving echt kunnen uitstralen wat gezonde keuzes zijn.

[0:25:55] En daar besluit ik me aan bij de voorgangers van het CDA en NSC, dat we daar een opgave te hebben als samenleving.

[0:26:06] Ik moet ook even diep ademhalen, voorzitter.

[0:26:09] Ik kon me nog wel vinden deels in het verhaal van collega Krul, maar mevrouw Slag Tichelman slaat wat mij betreft nu zo taal de plank mis.

[0:26:18] En ik snap dat ze zich aangesproken voelt en dat is ook terecht, want als je hier namelijk zegt

[0:26:23] dat borstvoeding de beste oplossing is, dan zet je daarmee een heleboel vrouwen niet alleen aan de kant, die andere keuzes hebben willen en of moeten maken.

[0:26:33] En ik vind ook echt van GroenLinks Partij van de Arbeid zijn we nou helemaal... Nou, laat daar maar even een stilte vallen, dat dit...

[0:26:43] het voorstel is van GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:26:46] Als je opkomt voor vrouwenrechten dan zijn het de vrouwen die zelf besluiten wat ze doen en als we het dan over gezondheid hebben, dat vond ik een kul argument, het gaat ook over de gezondheid van vrouwen.

[0:26:58] En als borstvoeding moeilijk is, ingewikkeld is, pijn doet, allerlei andere klachten geeft of je wil het gewoon niet omdat je aan het werk wil,

[0:27:07] Dan gaan we niet dit soort flauwekul promoten over borstvoeding is de gezondste optie en laten we al deze reclame verbieden.

[0:27:13] Dat is vijftig stappen terug in de tijd en dat is eigenlijk heel teleurstellend.

[0:27:20] Uiteraard mag u daarop reageren.

[0:27:26] Ik denk niet dat het vijftig stappen terug is in de tijd.

[0:27:30] En het is ook geen honderd stappen terug in de tijd.

[0:27:35] De tijd is dat we zien dat we steeds meer overgewicht hebben.

[0:27:40] En we willen mensen de goede keuzes laten stimuleren.

[0:27:47] En we willen zeker dat vrouwen zelf hun keuzes blijven maken.

[0:27:51] Daar toon ik echt niet aan.

[0:27:53] U legt het wederom verkeerd uit.

[0:27:57] Ik heb het alleen over het reclame maken.

[0:28:00] En ik zou het waarderen...

[0:28:04] voedselstrategie van kindermarketing opgenomen wordt.

[0:28:08] En dat houdt nog steeds het recht van vrouwen.

[0:28:11] En het is nog steeds bovenal belangrijk dat vrouwen kiezen wat zij willen.

[0:28:22] Maar zonder dat ze op basis van objectieve informatie kiezen en niet door reclameprikkels.

[0:28:32] Ik denk dat we daarbij moeten luisteren.

[0:28:35] Als vrouwen inderdaad voor flesvoer kiezen, dan hebben ze daarvoor gekozen.

[0:28:40] En dan moet daar ook niet aan getwijfeld worden en moet dat op de best mogelijke manier ondersteund worden.

[0:28:44] Daar staan wij beide achter.

[0:28:47] En ik vind dat niet honderd stappen terug in de tijd.

[0:28:49] Ik vind dat juist staan voor een goede begeleiding van wat vrouwen willen met objectieve informatie zonder reclameprikkels.

[0:29:00] De flauwkul waar ik op aansla, is zeggen in de publieke ruimte dat borstvoeding de beste optie is.

[0:29:13] Dat is honderd stappen terug als het gaat over de keuzes die vrouwen zelf mogen, moeten en kunnen maken.

[0:29:20] Dat neem ik GroenLinks Partij van de Arbeid kwalijk.

[0:29:27] U legt dat zo uit.

[0:29:31] Vrouwen mogen zelf de keuze maken.

[0:29:34] Borstvoeding is inderdaad gezondheidshalve.

[0:29:38] Het voorkomt allergieën.

[0:29:40] Het voorkomt overgewicht.

[0:29:46] Het heeft enorm veel gezondheidsvoordelen.

[0:29:50] Als vrouwen dat willen en kunnen.

[0:29:58] staat het keuzerecht van de vrouw echt voorop.

[0:30:01] Maar ik denk dat we ook als samenleving moeten erkennen dat het gewoon echt heel veel gezondheidsvoordelen heeft.

[0:30:11] Ik ben een beetje verwacht door mevrouw Slag Tegelmans.

[0:30:18] tot je van flesvoeding tot daar een kind overgewicht van kan krijgen.

[0:30:24] Ik schrik er toch wel van.

[0:30:25] Volgens mij is dat niet zo, voorzitter, dat een kind overgewicht kan krijgen van flesvoeding.

[0:30:30] Dat is echt pure onzin.

[0:30:32] En ik wil mevrouw Slachtingermans vragen om eigenlijk... Ik wil het niet zo zeggen, maar geen fake news de wereld in te helpen.

[0:30:43] Dit is geen fake nieuws.

[0:30:47] Er zijn voldoende studies aangekomen die hebben aangetoond dat als mensen flesvoeding klaarmaken uit goede intenties, het klaarmaken en zich niet altijd aan de afgestreken voorschriften houden van het pak, maar soms net een beetje meer.

[0:31:08] Of dat je denkt, het kindje moet het flesje leegdringen terwijl het kindje

[0:31:13] Ik heb aan die hoeveelheid voldoende, dus dat je voedt op verzoek.

[0:31:17] Dat zie ik ook bij heel veel jeugd- en gezondheidszorginstellingen, die steeds meer gaan voeden op verzoek.

[0:31:29] Met daaraan een maximum om overgewichtpreventie tegen te gaan.

[0:31:37] Ik denk dat dat een hele goede beweging is, maar het heeft wel degelijk aandacht nodig.

[0:31:54] Dank u wel, voorzitter.

[0:31:55] En ik vervang vandaag mijn collega Sarah Dobbe, die hier normaal gesproken het woord over voegt.

[0:32:00] De vraag die vandaag centraal staat, is hoe we kunnen voorkomen dat mensen ziek worden, doordat zij bijvoorbeeld roken, ongezond eten of te weinig bewegen.

[0:32:07] En het is te makkelijk dat als louter individuele keuzes en verantwoordelijkheden te zien.

[0:32:12] Want vaak zijn leefomstandigheden doorslaggevend voor de gezondheid, doordat mensen vaak door stress, een ongezonde woon- of werkomgeving en een laag inkomen een ongezonder leven leiden.

[0:32:22] En we moeten daarbij mensen niet straffen voor slecht gedrag, maar de verdienmodellen die tot ongezonde keuzes verleiden aanpakken.

[0:32:29] En mensen zo goed mogelijk helpen om gezond te kunnen leven.

[0:32:32] En zo kijkt de SP bijvoorbeeld ook naar roken en vepen.

[0:32:36] Daarbij worden mensen door allerlei trucs van het debak in de industrie verslaafd gemaakt, waardoor die industrie zich kan verrijken ten koste van de gezondheid van mensen.

[0:32:43] En daarom moeten we vooral die industrie aanpakken en mensen helpen om zich te beschermen tegen die industrie.

[0:32:48] Bijvoorbeeld door die industrie te dwingen sigaretten minder verslaafd te maken.

[0:32:51] Hoe staat het met de uitvoering van de motie Dobbe CS die hiertoe opriep?

[0:32:56] Die industrie slaagt er steeds beter in om onze jongeren verslaafd te maken aan nicotine door het te verpakken in een nieuw jasje, die veep.

[0:33:04] Het aantal jongeren dat wekelijks veept is omhooggeschoten.

[0:33:07] Het is goed dat er een actieplan tegen veepen is, maar is hiervoor ook voldoende financiering beschikbaar, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:33:13] En sluit dit plan wel voldoende aan op volwassen veepers.

[0:33:17] Want ondertussen is het ook knap eenvoudig om vapes met een smaakje online te bestellen.

[0:33:22] De Kamer nam hier eerder dit jaar de motie Dobbe Krul over aan.

[0:33:24] Hoe staat het inmiddels met de uitvoering hiervan?

[0:33:28] Eigenlijk zien we een vergelijkbare situatie als het gaat om ongezond eten.

[0:33:31] Dat leidt volgens de Raad Volksgezondheid en Samenleving nu tot 13.000 doden per jaar.

[0:33:36] Toch wordt het mensen nu erg moeilijk gemaakt om gezond te eten.

[0:00:00] 80 procent van de aanbiedingen in de supermarkt is ongezond... en slechts 21 procent van het supermarktaanbod valt binnen de schijf van vijf.

[0:33:46] En gezond eten is gewoon heel erg duur.

[0:33:49] Daarom is het noodzakelijk dat we meer zeggenschap krijgen over ons eten, vindt de SP... zodat we kunnen zorgen voor gezond en betaalbaar voedsel voor iedereen.

[0:33:57] En de SP heeft hier een plan voor geschreven, ons eten.

[0:34:00] Een zevenpuntenplan.

[0:34:01] En ik wil de staatssecretaris vragen hier kennis van te nemen.

[0:34:04] Die niet heel lang, het is wel heel goed, zeg ik even onbevooroordeeld.

[0:34:07] En ik wil hem vragen om het te lezen en op een later moment schriftelijk op terug te komen.

[0:34:11] Ik zie dat hij dat vol enthousiasme gaat doen, dus ik wil het zo dadelijk aan de bodem meegeven om het aan hem te overhandigen.

[0:34:18] Hoe staat de staatssecretaris tegen het verminderen van het buitensporen gebruik van zout, suiker en vet bij de productie van ons eten?

[0:34:27] Is hij bereid de BTW op gezonde voeding af te schaffen en de ACM bereid de bevoegdheid te geven om te reguleren en indien nodig de prijzen te blokkeren?

[0:34:35] Is de staatssecretaris bereid deze punten op te nemen in de voedselwet die hij heeft aangekondigd?

[0:34:40] Ook op het gebied van seksuele gezondheid is het belangrijk om de zorgen op pijl te houden.

[0:34:44] Het aantal hefdiagnoses is voor het eerst in jaren weer gestegen, toch dreigt te worden bezuinigd op seksuele gezondheid.

[0:34:50] Bijvoorbeeld GGD Gelderland-Midden moet de inzet hierop halveren als gevolg van landelijke en lokale bezuinigingen.

[0:34:56] Hoe gaat de staatssecretaris dit soort ontwikkelingen voorkomen?

[0:35:01] En voorzitter, het belang van sport en bewegen is heel erg groot.

[0:35:04] En ik weet dat ook de staatssecretaris hier veel waarde aan hecht.

[0:35:07] Maar daarom, juist daarom, waren wij nogal verbaasd dat dit amper terugkwam in zijn brief over de samenhangende preventiestrategie.

[0:35:14] Hoe kan dat?

[0:35:15] Want mensen helpen om meer te bewegen zou hier toch een vrij belangrijk onderdeel van moeten zijn, lijkt mij.

[0:35:20] Is de staatssecretaris van plan om dit wel duidelijk in de uitwerking van de strategie te verwerken en terug te laten komen?

[0:35:26] En voorzitter, ik weet toevallig dat dit punt wordt gedeeld door de sportwoordvoerder van GroenLinks, PvdA, die dit ook altijd bepleit.

[0:35:34] Daarnaast is het ook zo dat er allerlei bezuinigingen op de sport boven de markt blijven hangen.

[0:35:38] Want de btw-verhoging is van tafel, maar de overige bezuinigingen niet.

[0:35:41] Zo wordt er nog steeds bezuinigd op specifieke uitkeringen voor gemeentes die bedoeld zijn voor sport.

[0:35:45] Er wordt de BOZA-regeling voor verduurzaming en onderhoud van sportvoorzieningen fors uitgekleed.

[0:35:49] En er wordt sport geraakt door de hogere kansspelbelasting.

[0:35:52] En nu wordt recent zelfs nog eens het gratis of betaalbaar sporten door studenten afgeschaft.

[0:35:57] Met een onnavolgbare redenering.

[0:35:59] En de vraag is echt, waarom zou je dat doen?

[0:36:01] Als we sporten en bewegen in Nederland echt willen stimuleren, dan hoort daar ook financiering bij.

[0:36:05] En dan moeten we dus niet bezuinigen, maar investeren.

[0:36:08] Hoe ziet de staatssecretaris dat nou?

[0:36:10] En in de laatste sportdebat deed de SP samen met een heleboel organisaties uit de sport een voorstel voor een sportpas voor jongeren.

[0:36:17] En de staatssecretaris heeft dat toen enthousiast omarmd.

[0:36:20] Hij gaat hier ook meer onderzoek naar doen.

[0:36:22] En de resultaten daarvan verwacht hij pas over een jaar.

[0:36:24] Maar hoe kunnen we hier nou toch vaart achterzetten?

[0:36:27] De staatssecretaris gaat nu bestaande initiatieven op lokaal niveau volgen, maar is hij ook bereid om dit alvast te stimuleren en te faciliteren dat er meer van dit soort initiatieven worden opgezet bij voorkeur in de gebieden in het kader van het nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid?

[0:36:40] Dank u wel, voorzitter.

[0:36:41] Dat was het.

[0:36:42] En ik moet mij straks verontschuldigen.

[0:36:43] Er gaat door mijn fractie meegeluisterd worden naar de antwoorden, maar ik moet zelf straks naar een ander debat.

[0:36:47] Excuses daarvoor.

[0:36:48] Veel dank en ook dat u aanschooft bij dit debat namens uw collega.

[0:36:52] Dank.

[0:36:53] En dan komen we bij de volgende spreker, dat is de heer Krijns namens de PVV-fractie.

[0:36:58] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:36:59] In 2018 schreef de toenmalige staatssecretaris van Volksgezondheid, de heer Blokhuis, een nieuw heilig geschrift aan.

[0:37:06] Niet op papier, voorzitter, maar gebeiteld in steen.

[0:37:09] Het National Prevention Accord.

[0:37:11] Een document vol leefregels, opgesteld door een overheid die zich steeds meer als een morele politieagent gedraait.

[0:37:17] Jij zult niet roken.

[0:37:18] Jij zult geen alcohol drinken.

[0:37:20] Jij zult geen suiker nuttigen.

[0:37:22] En de belangrijkste, voorzitter.

[0:37:24] Jij zult luisteren naar de overheid, want die weet beter wat goed voor u is dan u zelf.

[0:37:29] Maar, voorzitter, deze staatssecretaris vond het nog niet genoeg.

[0:37:33] De volgende golf betuttelingen liggen al op u te wachten.

[0:37:36] En jawel, hier komen ze, voorzitter.

[0:37:38] De nieuwste geboden van de staatssecretaris Karremans.

[0:37:41] Jij zult geen chipsreclames meer zien, want dat is slecht voor de jeugd.

[0:37:45] Jij zult recreatieparken betreden zonder sigaret, zonder bier en met een wortel in uw hand.

[0:37:51] Jij zult pas na uw 21ste mogen roken.

[0:37:55] De staatssecretaris heeft recent een actieplan tegen VP gepresenteerd.

[0:37:59] Daarin staan enkele voorstellen waarbij de betuttelingen met kop en schouders bovenuit steekt.

[0:38:06] Onze fractie zal er één uitlichten.

[0:38:08] De mogelijke verhoging van de leeftijdsgrens naar 21.

[0:38:11] Dus je mag op je 18e, voorzitter, een hypotheek afsluiten, auto rijden, trouwen, stemmen en je mag in dienst treden bij Defensie.

[0:38:19] Maar een pakje sigaretten kopen, voorzitter, nee, dat mag pas vanaf je 21ste.

[0:38:24] Voorzitter, dit is totale, maar dan echt totale waanzin.

[0:38:28] Hoe denkt de staatssecretaris dat dit enige effect gaat hebben terwijl jongeren nu al moeiteloos aan sigaretten en vapes komen?

[0:38:35] En het stopt niet bij tabak en vapes, voorzitter.

[0:38:38] Nu is alcohol aan de beurt in de betuttelcampagne van deze staatssecretaris.

[0:38:42] Er wordt inmiddels gespeculeerd over waarschuwingsetiketten op bier- en wijnflessen.

[0:38:48] Alsof een prachtig gebrouwen biertje een gevaarlijk product is waarvoor de overheid ons

[0:38:53] moet beschermen.

[0:38:55] En voorzitter, ook reclames moeten eraan geloven.

[0:38:57] Geen spotjes meer, geen posters meer, alsof we ineens niet meer kunnen omgaan met een goed glas bier of wijn.

[0:39:04] Waar stopt deze bemoeizigd?

[0:39:05] Vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:39:07] Moeten we straks ons wijntje en biertje in het geheim drinken achter grodeinen?

[0:39:12] Alsof elke slok een misdaad is.

[0:39:14] En voorzitter, over betutteling gesproken.

[0:39:16] De staatssecretaris wil dit jaar nog een wetsvoorstel indienen om kindermarketing van ongezond voedsel te verbieden.

[0:39:23] En voorzitter, straks mag een pak hageslacht met Choco Funnies niet meer in de reclame.

[0:39:28] En ja voorzitter, zelfs de verpakking moet neutraal zijn.

[0:39:32] Geen kleur en ik zal hem onder mijn dek zetten.

[0:39:34] Geen kleur, geen figuurtjes, helemaal niks voorzitter.

[0:39:38] Want volgens deze staatssecretaris zou dat ongewenste beïnvloeding zijn.

[0:39:42] Maar voorzitter, zijn ouders zijn niet gewoon eindverantwoordelijk voor wat in het winkelmandje belandt.

[0:39:48] Zijn er niet juist ouders en opvoeders die een grote rol spelen in het aanleren van goede gewoontes?

[0:39:54] En nu gaan wij hier in Den Haag bepalen wat kinderen wel en niet mogen zien.

[0:40:00] Voorzitter, wat is dit voor een gekkigheid?

[0:40:02] En voorzitter, ook steeds meer jongeren en volwassenen hebben het mentaal zwaar.

[0:40:06] Bijna 30% van jongeren komt inmiddels met psychische klachten en dat percentage blijft oplopen.

[0:40:11] wat er in eenmaal onze naam gebeurt met onze samenleving en waar is het misgegaan en worden kinderen tegenwoordig opgevoed met fluwele handschoentjes en tot slot voorzitter ik ga afronden het is inmiddels 2025 miljoenen euro's zijn over de balk gesmeten aan akkoorden plannen projecten en voorzitter nog altijd geld mee

[0:40:31] Mensen zijn te zwaar, roken nog steeds, drinken nog steeds.

[0:40:34] En dan rest mij nog één vraag, voorzitter.

[0:40:36] Wat heeft dit beleid ons gebracht?

[0:40:38] En wat gaat het nieuwe pakket aan maatregelen van de staatssecretaris eigenlijk toevoegen?

[0:40:43] Het eerlijke antwoord, voorzitter, ik zal het zeggen, bijna niks of helemaal niks.

[0:40:48] Dank u wel.

[0:40:49] Een interruptie van mevrouw De Lille-Jansen.

[0:40:51] Voorzitter, dank u wel.

[0:40:53] Een bijzondere pleidooi van de heer Krijns, waarbij hij alles uit de kast trekt, letterlijk en figuurlijk, de pakkenhagenslag.

[0:41:03] De heer Krijns heeft allemaal gezegd wat hij niet wil, omdat het betutteling is en blijkbaar dat je mensen op deze manier niet gezonder krijgt.

[0:41:15] En alhoewel, want de laatste vraag van de heer Krijns ging over mentale gezondheid.

[0:41:20] drugsgebruik, alcoholgebruik, overgewicht, leidt allemaal tot een toename in mentale gezondheid.

[0:41:26] Dus als meneer Krijns de mentale gezondheid bij jongeren wil verminderen, dan zou ik in ieder geval inzetten op die punten.

[0:41:33] Maar ik zou heel graag willen weten van de heer Krijns, of de PVV mensen wel gezonder wil krijgen en vooral ook inzetten op de mensen met een kleinere beurs waar de PVV zich hard voor maakt.

[0:41:46] En op welke manier dan wel als we niet de omgeving moeten kunnen aanpakken?

[0:41:53] Dank u wel voor het advies, voorzitter.

[0:41:55] Ik zal dat meenemen in mijn beraadslaging.

[0:41:57] Maar goed, voorzitter, om de antwoord te geven op de vraag van mevrouw Jansen.

[0:42:03] Wat wil de PVV?

[0:42:04] Ja, de PVV is natuurlijk tegen verboden, voorzitter.

[0:42:07] Waar de PVV voor is, is mensen te informeren.

[0:42:10] duidelijke voorlichting meegeven, gezond eten betaalbaar maken en mensen bewust maken van de gevaren en de gevolgen van obesitas, roken, drinken, noem maar eigenlijk op.

[0:42:25] En als zij de nut ervan inzien, dan

[0:42:29] zullen mensen veranderen.

[0:42:30] En dan kunnen wij hoge vlagen hier springen en tientallen verboden hier in de kamer voor elkaar boksen.

[0:42:36] Maar als mensen de nut daar niet van inzien, dan gaat het niet helpen.

[0:42:44] Informeren, eigenlijk wist ik dat antwoord wel, want dat is het enige waar de PVV op insteekt.

[0:42:50] En we zien natuurlijk dat er al een heleboel campagnes zijn geweest, gericht op alcohol, gericht op roken.

[0:42:57] De staatssecretaris gaat natuurlijk ook nu met vepen aan de slag, maar het helpt niet.

[0:43:01] Er is alleen maar een toename in allerlei ongezond gedrag.

[0:43:06] Dus waarom wilde heer Krijns doorgaan met alleen maar informeren, terwijl het niet helpt?

[0:43:14] Dank u wel, voorzitter.

[0:43:15] Mevrouw Jansen benoemde het.

[0:43:18] Er zijn veel campagnes geweest.

[0:43:19] Er zijn veel verboden ondertussen gekomen de laatste jaren.

[0:43:24] Het is alleen maar verbod op verbod op verbod, voorzitter.

[0:43:27] En u ziet het en mevrouw Jansen kaart het zelf ook aan.

[0:43:30] Het helpt niet.

[0:43:32] Je moet mensen bewust maken, bewuster campagne gaan voeren en de mensen de vrijheid geven om die individuele vrijheid te benutten om toch te kunnen laten kiezen.

[0:43:41] Ik eet vandaag een frikandelletje speciaal of ik ga lekker vandaag rijst met broccoli en kip eten.

[0:43:47] Dus die bewustwording maken van is heel belangrijk.

[0:43:52] Mevrouw Jansen nog?

[0:43:53] Ja, u heeft er nog twee.

[0:43:54] Dat mag.

[0:43:58] U heeft tegenstrijdige antwoorden.

[0:44:00] De heer Krijns zegt de hele tijd dat het voorlichten niet helpt, maar we moeten het toch gaan doen om mensen bewuster te maken.

[0:44:07] Dus ik snap niet of de heer Krijns nu wel campagnes wil omdat het zou helpen of niet omdat het toch niet helpt.

[0:44:15] Nee, dan heeft u me verkeerd begrepen.

[0:44:16] Ik zei, die miljoenen die zijn uitgegeven aan verboden en alles, aan alle projecten en alle noem maar eigenlijk op, voorzitter, akkoorden wat we hebben afgesloten.

[0:44:26] Ik heb ze ondertussen zo'n stapel met akkoorden, de Gala, het Gezond Leven Akkoord, ISA, noem maar eigenlijk op, voorzitter.

[0:44:33] Daarin wordt allemaal geopperd om bepaalde dingen te kunnen doen, maar het heeft allemaal 0,0 gewerkt.

[0:44:39] Ik heb hier de recente cijfers vanuit de Gala.

[0:44:41] Het neemt niet af, voorzitter.

[0:44:43] Dus we kunnen beter dat geld, dat geld wat wij over de balk heen smijten, kunnen we gebruiken om mensen beter voorlichting te geven, die bewustwording maken, tot die mensen die mindset hebben om uiteindelijk toch gezonder te gaan leven.

[0:44:58] Maar uiteindelijk, voorzitter, blijft het de individuele keuze van personen zelf.

[0:45:03] Ik ga het rijtje af.

[0:45:04] Eerst de heer Krul, dan de heer Van Nispen en dan mevrouw Slachtingelman.

[0:45:07] Eerst de heer Krul.

[0:45:08] Ja, voorzitter.

[0:45:08] De heer Krijns vraagt zich af hoe het toch kan dat jonge kinderen steeds ongezonder zijn.

[0:45:13] Nou, dat komt bijvoorbeeld doordat ze op veel te jonge leeftijd al een cafeïneverslaving ontwikkelen of veel te veel taurine binnenkrijgen.

[0:45:20] Dat komt omdat ze continu geconfronteerd worden met ongezonde producten die een impact hebben op hun gezondheid en op hun mentale gezondheid.

[0:45:28] Een frisdrankverslaving, om maar iets te noemen.

[0:45:30] En voorzitter, ik ben dan echt heel benieuwd

[0:45:33] hoe de heer Krijns aan de ene kant kan uitleggen dat de overheid zich maar moet bezighouden met campagnes en bewustwording en dat dat de manier is, terwijl aan de andere kant de industrie 1,3 miljard euro elk jaar pompt in geraffineerde, sluwe strategieën die ervoor zorgen dat kinderen feitelijk zo geprogrammeerd worden, ze worden gewoon zo hersenspoeld, dat ze uiteindelijk die ongezonde keuze maken.

[0:46:02] Hoe rijmt, de heer Krijns, dat met elkaar?

[0:46:04] De heer Krijns.

[0:46:05] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:46:06] Ik zag die vraag een beetje wel aankomen, tot miljoenen worden geïnvesteerd, of miljarden zelfs zijn geïnvesteerd in de kindermarketing.

[0:46:11] Voorzitter, je moet die ouders ondersteunen.

[0:46:13] Ondersteunen met goede voorlichting, voorzitter.

[0:46:16] We moeten ze in ieder geval niet buitenspel zetten.

[0:46:18] En beschermen is prima, prima.

[0:46:21] Dat beschermen is prima, maar het is uiteindelijk de taak van de ouders die de kinderen moeten opvoeden.

[0:46:27] Wij als overheid kunnen wij bepaalde regels maken, daar ben ik het met u eens, maar we moeten niks gaan verbieden, want u ziet het, een heel mooi recent verbod, verbod op veeps met smaakjes, de mensen vluchten nu al massaal de grens over, voorzitter.

[0:46:40] Klul.

[0:46:42] Het zijn diezelfde ouders die ook naar de overheid kijken en zeggen help, probeer het maar eens.

[0:46:49] Ik vind het echt veel te simpel om het allemaal op het bordje van de ouders te gooien terwijl wij hier zelf zeggen, ach het is één grote arena en alle reclames moeten kunnen, geen verboden, ouders zoek het maar uit.

[0:47:00] Hoe kun je je nou op tegen een industrie die overal online, kinderen zijn de hele dag online, geven zelf ook aan.

[0:47:07] Die kinderen geven zelf ook aan op TikTok, op Instagram.

[0:47:11] Ik word de hele dag verleid.

[0:47:12] Het lukt me niet om het te weerstaan.

[0:47:14] En dan zegt de heer Krijns, een beetje in de termen die ik eerder ook al heb gehoord van andere partijen, ja, individuele keuzevrijheid.

[0:47:20] Dan doet de overheid toch gewoon te weinig, zou ik willen vragen.

[0:47:24] Dan moet de overheid toch gewoon meer doen.

[0:47:27] Krijns.

[0:47:28] Ja, voorzitter, volgens mij moet ik het hele riedeltje weer gaan herhalen.

[0:47:32] Het is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van de ouders zelf.

[0:47:36] De ouders moeten een opvoeding meegeven waarbij ook nee een antwoord is.

[0:47:40] En waarbij kinderen de opvoeding krijgen wat gezond is en wat niet gezond is, voorzitter.

[0:47:46] En dan kunnen we wel inderdaad... Als overheid kunnen ze handvaten meegeven.

[0:47:51] En met die handvaten zouden zij eventueel aan de slag kunnen.

[0:47:54] Maar we moeten niet alles gaan verbieden in verpakkingen wat dadelijk kleurloos zijn.

[0:48:00] Noem maar eigenlijk op.

[0:48:01] En zodra ze dadelijk in het buitenland komen, de heer Krul, via uw voorzitter natuurlijk, worden die kinderen helemaal overspoed met allerlei prikkels tot ze daar wel een Bugs Bunny zien of weet ik het wat allemaal, voorzitter.

[0:48:11] Laten we eens alstublieft ophouden met deze betutteling.

[0:48:15] Paulusma.

[0:48:16] Ik had het net bijgehouden.

[0:48:18] Eerst Paulusma, daarvan is het dan slachtoffer.

[0:48:21] Ik heb goed geluisterd naar de woorden van de heer Krijns.

[0:48:25] Ik heb ook iets anders heel goed gehoord.

[0:48:26] Hij zei dat we ouders moeten ondersteunen.

[0:48:37] We moeten ze betere voorlichting geven, handvaten, mindset, gezonder leven.

[0:48:43] Dan is er volgens mij een kans.

[0:48:44] Er is namelijk een heel succesvol programma.

[0:48:46] Dat heet De Eerste Duizend Dagen.

[0:48:48] Daar heeft het vorige kabinet fors op geïnvesteerd.

[0:48:51] Daar heeft dit kabinet de streep door getrokken.

[0:48:54] Dat is nou precies een programma wat past bij de woorden van de heer Krijns.

[0:48:58] Ouders en kinderen een goede start meegeven.

[0:49:00] Dus als ik een motie indien om dat programma weer even een flinke plus te geven.

[0:49:03] Dan staat uw naam daaronder.

[0:49:05] Krijns.

[0:49:06] Ja, kom met uw motie naar mij toe en dan zal ik hem beoordelen en dan ga ik kijken.

[0:49:14] Klinkt als ja.

[0:49:15] Nee, flauw.

[0:49:17] Nee, de Krijns gaat daarover.

[0:49:20] Mevrouw Paulus, dan ga ik naar de heer Van Nispen.

[0:49:25] De bijdrage van de heer Krijns was eigenlijk vooral een negatieve bijdrage.

[0:49:28] Gericht op wat de staatssecretaris allemaal niet goed doet en wat het PVV niet wil.

[0:49:32] Er werd wel wat gelachen, dat wel.

[0:49:33] Dat is altijd goed.

[0:49:35] Maar het is mij nog niet helemaal duidelijk wat nou precies de voorstellen van de PVV wel zijn.

[0:49:39] Wat ze wel willen.

[0:49:40] Ergens hoorde ik wel gezond eten betaalbaar maken.

[0:49:42] Ik ben benieuwd welke voorstellen daaronder liggen.

[0:49:47] Ik ben ook benieuwd of hij het SP-voorstel steunt... om de normen voor zout, suiker en vet te verlagen... en dat af te dwingen bij de voedselproducenten.

[0:49:59] Dat is een voorstel dat de gezondheid van ons allen dient.

[0:50:03] Ik ben benieuwd of de PVV dat zou kunnen steunen.

[0:50:08] Ik heb het voorstel van de SP nog niet gezien, dus als u me dat laat toekomen, dan kijk ik er heel gerust naar.

[0:50:16] Maar om even op uw vraag antwoord te geven, de voedselindustrie

[0:50:24] Het doet al heel veel om zout, vetten, alles te verminderen.

[0:50:30] Dus ze doen al heel veel om het gezonder te maken.

[0:50:33] Er is een manifest op van fastfoodketens gekomen.

[0:50:37] Ze doen al heel veel, voorzitter.

[0:50:39] Maar goed, ik kijk heel graag naar het voorstel van waarschijnlijk mevrouw Dobbe.

[0:50:45] Dus laat hem maar heel graag naar me toe komen.

[0:50:49] Nou, voorzitter, het is niet een uitgebreide initiatiefwet nog.

[0:50:52] Het is het voorstel om de normen te verlagen en dat wettelijk af te dwingen bij de voedselproducenten.

[0:50:58] Dat is geen nieuw voorstel, dat doen we al jaren.

[0:50:59] Dus ik ben benieuwd.

[0:51:00] Maar goed, misschien dienen we daar een motie over in en dan zijn we erg benieuwd.

[0:51:03] Volgens mij is dat een hele slimme manier om inderdaad van die vrijblijvende afspraken om daar naar een wettelijke normering te gaan.

[0:51:09] Maar waar ik ook nog benieuwd naar ben, voorzitter, ik zou ook toch ook om de positieve voorstellen te horen van wat kunnen we nou als overheid wel meer doen?

[0:51:16] Zou de PVV er ook voor zijn om sport en bewegen meer te stimuleren?

[0:51:24] En de regering uit te dagen om daar op dat gebied met meer voorstellen te komen?

[0:51:27] Dat dreigt anders toch een beetje onderbelicht te raken in dit debat.

[0:51:31] Dit is mijn portefeuille voor mijn collega de heer Blauw.

[0:51:38] Wij zijn inderdaad wel altijd een voorstander van meer bewegen en meer sporten.

[0:51:41] Want als je meer beweegt, meer sport.

[0:51:43] Dat is goed voor jezelf, goed voor je mindset.

[0:51:46] En noem maar eigenlijk op, voorzitter.

[0:51:47] Dus ja, daar zijn wij wel voorstander van.

[0:51:49] Maar het moet wel aan de individuele mensen zijn.

[0:51:54] Slachtuigman.

[0:51:56] Ja, voorzitter.

[0:51:57] Ik hoorde PVV zeggen dat ze ouders graag willen informeren en ondersteunen.

[0:52:03] Maar hoe zit het dan met de ouders die nu geconfronteerd worden met een kortere ww-uitkering?

[0:52:08] een eigen bijdrage in de jeugdzorg.

[0:52:12] Zij willen het beste voor een kind en een kind gezond laten opgroeien, maar zou dit niet ook in de preventiestrategie moeten zitten?

[0:52:22] Deze basale keuzes en niet alleen ouders informeren, maar echt keuzes van de overheid om ouders te ondersteunen om hun kinderen gezond op te laten voeden.

[0:52:37] De eigen bijdrage van de jeugdzorg is het nu nog niet.

[0:52:43] Dat is een idee van de staatssecretaris.

[0:52:44] Die moet hij waarschijnlijk nog uitwerken en dan stuurt hij die waarschijnlijk naar de Kamer toe.

[0:52:54] De eerste vraag is die kortere WW.

[0:53:00] Daar kan ik helaas geen uitspraken over doen.

[0:53:03] Maar dat is wel iets waar we naar moeten kijken.

[0:53:05] Maar volgens mij moet dat ook nog worden uitgewerkt.

[0:53:08] Ik kom bij de volgende spreker.

[0:53:10] Dat is mevrouw...

[0:53:12] Tielen van de VVD-fractie.

[0:53:30] En we weten ook allemaal dat die keuzes van invloed zijn op onze gezondheid.

[0:53:33] Soms is dat meteen te merken.

[0:53:35] En na een paar nachten slecht slapen is concentreren echt heel moeilijk.

[0:53:38] Maar meestal merk je de gevolgen van leefstijl pas maanden of zelfs jaren later.

[0:53:43] En heel eerlijk, elke dag één chocoladekoekje, daar word je niet ongezond van.

[0:53:48] En of ze nou duiden op gezondheid of gezondheidsklachten, dat duurt gewoon langer.

[0:53:52] Denk aan diabetes, vormen van kanker of een sterk verouderde huid.

[0:53:56] Ik vind, de VVD vindt, dat de overheid zich niet al te veel moet bemoeien met die leefstijl.

[0:54:01] Hoe je je dagen inricht en welke keuzes je bewust en onbewust maakt, dat is aan mensen zelf.

[0:54:06] Vooral ook omdat er lang niet op alle vlakken bewezen duidelijk is wat nou specifieke effecten zijn.

[0:54:11] Of zoals Loesje ook zegt, is een gezond verstand bijbrengen niet belangrijker dan een gezonde kantine.

[0:54:18] hoogopgeleiden.

[0:54:20] De beleidsmakers, onderzoekers, wij ook, praten vaak over mensen met een lager inkomen of minder opleiding en het verschil in gezondheid en leefstijl.

[0:54:29] Gaat de staatssecretaris ook met mensen in gesprek om inzicht te krijgen in wat zij belangrijk vinden als het gaat om gezondheid en leefstijl en wat zij nodig hebben om dat op hun eigen wijze in te kunnen vullen?

[0:54:40] En dat gaat dan meteen over de domeinen waar de VVD zich graag op richt, namelijk gerichte preventie.

[0:54:45] Denk aan preventie die met een steviger jeugdgezondheidszorg bijdraagt aan gezond opgroeien voor jonge kinderen.

[0:54:51] Preventie die zoveel als mogelijk voorkomt dat jonge mensen verslavend gif in handen kunnen krijgen.

[0:54:56] En preventie die aanhaakt op mensen die gezondheidsklachten krijgen, een chronische aandoening die met leefstijlprogramma's verminderd kunnen worden, of bij mensen die merken dat ze ouder worden en daarom met behulp van leefstijl vitaal willen blijven.

[0:55:08] Tot zover mijn beetje algemene inleiding, voorzitter.

[0:55:11] Ik heb een boodschappenlijstje met een aantal vragen in het verlengde van deze domeinen.

[0:55:15] De plannen van de staatssecretaris over de jeugd- en gezondheidszorg zijn voor mij nog niet zo duidelijk.

[0:55:19] De staatssecretaris benoemt in een van zijn brieven dat hij die wil versterken, maar hoe en wanneer en met welke opdracht blijft voor mij in ieder geval wat vaag.

[0:55:27] Wat is de visie van de staatssecretaris op de jeugdgezondheidszorg?

[0:55:30] En is hij bereid om leefstijlmonitoring en begeleiding onderdeel te maken van de taakopdracht aan de jeugdgezondheidszorg?

[0:55:37] Hoe staat het met de motie glutenscreening?

[0:55:39] En hoe staat het met ooggezondheid en de opvolging van de 2020-2-regel?

[0:55:45] Als mensen daar meer over willen weten, hoor ik straks om.

[0:55:47] Mijn tijd loopt door.

[0:55:48] Is tandgezondheid en de daaraan verbonden leefstijl, denk aan frisdrank, in beeld bij de jeugdgezondheidszorg?

[0:55:54] Kortom, ik zou graag een concreter plan krijgen.

[0:55:56] Graag een toelichting en een toezegging.

[0:55:58] Voorzitter, een van de akkoorden waar al naar verwezen is, maar waar je je gezondheidszorg overigens nauwelijks in wordt benoemd, is het gezond en actief leven akkoord.

[0:56:07] Dat dat woord erin terug moet, heb ik al eerder gezegd, maar in de midterm review staat hoe anderhalf jaar na de totstandkoming van dit akkoord is gewerkt in gemeenten om samenwerkingsstructuren te bouwen, het denken naar gezondheid te brengen en de positie van de GGD'en te verbeteren.

[0:56:23] Voor mij als volksvertegenwoordiger

[0:56:25] doen dit soort begrippen eigenlijk wel pijn aan de oren, want het is een hoogamtelijke taal.

[0:56:30] Ik gebruik het thuis aan de keukentafel niet.

[0:56:32] Het zijn hoogovenwoorden.

[0:56:33] Maar wat betekent dat nou voor de mensen thuis aan de keukentafel?

[0:56:37] Wat betekent dat in de wijken waar de gezondheid achterloopt?

[0:56:40] Is het gala effectief?

[0:56:42] Er worden weinig voorbeelden genoemd en ik zie ook nog geen cijfermatige voortgang ten opzichte van het doel, namelijk gezondheidsverbetering.

[0:56:49] Kan het kabinet dat concreter maken?

[0:56:51] En in hoeverre is seksuele gezondheid nu opgenomen in de afspraak?

[0:56:55] Ik heb daar vorig jaar hartstochtelijk voor gepleit.

[0:56:58] En dan voor de ouderen.

[0:57:00] Onder ons.

[0:57:01] Of iedereen eigenlijk.

[0:57:03] Preventieve oudere gezondheidszorg.

[0:57:05] De staatssecretaris verwerpt mijn aangenomen motie over oudere consultatiebureaus.

[0:57:10] Hij verwijst daarbij naar een heel mager onderzoekje uit 2017.

[0:57:17] Sorry, voorzitter, maar dat klinkt toch een beetje als onwil.

[0:57:20] Een acht jaar oud vragenlijstonderzoek onder gemeenten.

[0:57:23] Dat is toch geen evaluatie van nota bene een wetsartikel waarin de preventie voor ouderen wordt voorgeschreven.

[0:57:29] Ik wil een toezegging hagen om mijn motie opnieuw te hand te nemen en met een beter en actuele onderzoek een stap te brengen.

[0:57:34] En mijn laatste zin, voorzitter.

[0:57:36] We hebben veel gediscussieerd over vepen en tabak.

[0:57:39] Ik ben positief over het anti-veplan van de staatssecretaris, maar is het mogelijk om daar nog wat cijfers bij te

[0:57:45] benoemen en dan heb ik het over doelstellingen en een financiële paragraaf.

[0:57:48] Dank u wel.

[0:57:49] Ja, eerst Krul en dan Daniel Jansen.

[0:57:53] Eerst Krul.

[0:57:53] Het is goed om te zien dat de VVD in ieder geval wel voorstander is van het plan van de SP, want in de voorstelling van de VVD zat niet heel veel zout of peper, zou ik maar willen zeggen.

[0:58:02] Het was een beetje flauwtjes.

[0:58:04] De VVD geeft aan, de overheid moet zich niet te veel bemoeien met de leefstijl van mensen.

[0:58:09] Maar de industrie bemoeit zich de hele dag met de leefstijl van mensen.

[0:58:12] En sterker nog, ze zijn er heel erg goed in om zich de hele dag door te bemoeien met de leefstijl van mensen.

[0:58:19] Je hebt het misschien niet door, zeker kinderen niet, maar ze doen het wel.

[0:58:22] Als de overheid het niet mag doen, vindt de VVD dan niet dat die industrie dat ook niet zou moeten doen?

[0:58:28] Vraag ik aan mevrouw Thielen.

[0:58:30] Ik hoor bijna een communistisch ondertoontje bij meneer Krul in zijn interruptie.

[0:58:34] Dat mag hoor.

[0:58:35] Maar volgens mij zou het doel niet moeten zijn om iemand te bestrijden, maar een voorstel zou moeten zijn.

[0:58:40] En daar heb ik voor gepleit, hoe flauw of niet flauw het ook is, want ik een beetje een ad hominem vond van meneer Krul.

[0:58:46] Maar dat mensen zelf, zeg maar, keuzes maken.

[0:58:48] De industrie vertelt van alles.

[0:58:50] De overheid vertelt ook van alles.

[0:58:52] Maar wat je in je mond stopt, of je van de bank stapt, of je naar je werk fietst of met de bus gaat, dat zijn allemaal keuzes waar mensen echt zelf maken.

[0:59:01] En de VVD is ervan overtuigd dat mensen die keuzes willen maken, dat ze die ook kunnen maken en waar de overheid ze kan helpen om die keuzes te maken die ook beter bij hun eigen wensen over gezondheid passen.

[0:59:12] Daar kunnen we dingen over doen.

[0:59:14] Maar niet zoals meneer Krul suggereert.

[0:59:19] Als mijn bijdrage doorgeslagen was, dan mag ik de bijdrage van mevrouw Thiele een beetje fouw vinden, denk ik.

[0:59:27] Social media apps, Snapchat en TikTok, kunnen binnen 28 minuten iemand verslaafd maken.

[0:59:33] Dat is op dit moment hoe het algoritme werkt.

[0:59:35] Dat zijn dark patterns.

[0:59:36] Binnen 28 tot 45 minuten kunnen zij kinderen verslaafd maken.

[0:59:41] Dat heeft toch niks meer met keuzevrijheid te maken?

[0:59:43] Dan kan je toch niet meer stellen dat mensen zelf verantwoordelijk zijn... of zelf bewust de keuze maken wat ze wel en niet consumeren... als ze al zo geraffineerd door dit soort strategieën beïnvloed worden.

[0:59:56] Dan denk je misschien, het was mijn keuze dat ik dat ongezonde product nu nuttig.

[0:59:59] Maar in de praktijk is dat natuurlijk eigenlijk niet zo.

[1:00:03] Zouden we niet, als de overheid terughoudend is...

[1:00:06] Want dat snap ik dat mevrouw Thielen dat wil.

[1:00:07] Als de overheid terughoudend moet zijn in het betuttelen van de mensen, zouden we dan niet ook richting die industrie moeten zeggen, ja, maar dan moeten jullie dat ook doen.

[1:00:16] Thielen?

[1:00:17] Dat gebeurt al.

[1:00:17] Er zijn al heel veel regels waar de industrie zich aan moet houden.

[1:00:21] En dat betekent niet dat het allemaal werkt.

[1:00:23] Kijk maar ook naar wat er gebeurt als we het hebben over veepsen of tabak.

[1:00:27] Maar dat gebeurt al.

[1:00:28] Maar nog steeds, als jij tien jaar bent, loop je niet zelf naar de supermarkt om daar een pak Dora-koekjes of wat dan ook

[1:00:35] te kopen en vervolgens op te vreten.

[1:00:37] Dus de link die gelegd wordt, daar zitten heel veel stappen tussen.

[1:00:41] En uiteindelijk wil ik graag dat burgers en ouders en kinderen ook weerbaar zijn tegen die verleidingen.

[1:00:48] Dus waar mogelijk moet je het beperken.

[1:00:50] Maar toch, sorry dat ik het nog een keer zeg, maar de doorgeslagen wensen van meneer Krul, daar kan ik echt geen steun aan lenen.

[1:00:57] Dank u, voorzitter.

[1:00:59] Mevrouw Thielen gaf aan dat de overheid zich niet moet bemoeien met leefstijl.

[1:01:03] Ik ben socioloog en leefstijl is eigenlijk veel breder dan alleen het nuttige van alcohol en gezonde voeding en dat soort dingen.

[1:01:11] Het gaat bijvoorbeeld ook over het afsteken van vuurwerk.

[1:01:16] Als een betrouwbare overheid denk ik dat je moet durven bijsturen.

[1:01:21] En helemaal als de feiten daartoe oproepen.

[1:01:25] Nu het sociaal contract is, van mening dat volksgezondheid voorop staat.

[1:01:30] Of het nu gaat om vuurwerk of om tabak.

[1:01:34] En dat je ook hier gaat over de overbelasting van de hulpverleners.

[1:01:38] En daar zie ik ook raakvlakken.

[1:01:40] Want je wilt in beide gevallen de systemen niet overbelasten.

[1:01:44] Nu is de VVD omgegaan, net zoals NEC, met het vuurwerkverbod.

[1:01:49] Bij vuurwerk gaat het om gemiddeld twee tot vijf doden per jaar.

[1:01:53] Bij tabak 20.000 doden per jaar.

[1:01:59] Ik zie niet goed het verschil waarom je wel voor het vuurwerkverbod zou moeten zijn en niet voor een verbod op roken.

[1:02:08] Voor de goede orde, mevrouw Thiele gaat daar zeker op antwoorden.

[1:02:10] Het vuurwerkdebat is een ander debat en dat is ook geweest, maar mevrouw Thiele mag daar zeker op antwoorden.

[1:02:16] Voorzitter, heel eerlijk, vuurwerk afsteken is toch niet onder het kopje leefstijl.

[1:02:22] Er zijn heel veel dingen die passen bij je leven.

[1:02:26] Het leven omvat alles.

[1:02:28] Maar leefstijl gaat over hoe je je dagen inricht.

[1:02:31] En dat is breder dan alleen maar naar de supermarkt gaan om je eten te kopen.

[1:02:37] Dus ik ga die twee debatten ook niet aan elkaar koppelen.

[1:02:41] Want dan kunnen we het ook hebben over...

[1:02:43] verkeersdoden, luchtvervuiling, enzovoort.

[1:02:49] Allemaal interessant, allemaal belangrijk.

[1:02:51] Daar hebben we ook 150 Kamerleden voor en een aantal kabinetspersonen om daar met elkaar beleid op te maken.

[1:02:57] Maar volgens mij moeten we het hier beperken tot waar ik het zelf over heb gehad.

[1:03:06] Het gaat niet over het vuurwerkdebat.

[1:03:08] Ik wil alleen van mevrouw Thiele horen hoe het kan dat je zo'n harde keuze maakt.

[1:03:21] Ik mag het geen leefstijl noemen.

[1:03:22] Terwijl het om meer doden per jaar gaat, dat je dan niet voor een verbod op het product bent, terwijl je dat met veel minder doden wel voor een verbod op het product bent.

[1:03:36] Ja, we gaan aan heel veel dingen dood en uiteindelijk gaan we allemaal zelfs dood.

[1:03:40] Volgens mij moeten we niet allemaal aan elkaar koppelen.

[1:03:43] Over tabak en veep hebben we al vijf keer gedebatteerd dit jaar.

[1:03:46] Mevrouw de Boejanzen weet precies hoe de VVD erin staat.

[1:03:49] En dat is niet zo ver als het NEC gaat, maar ook wel behoorlijk strikt als het gaat om verboden.

[1:03:56] Wat zeker onder de leefstijl valt, is sport en bewegen.

[1:03:59] Ik was benieuwd of de VVD onze verbazing deelde dat dit nauwelijks terugkwam in de samenhangende preventiestrategie.

[1:04:14] Bij deze staatssecretaris, die heel enthousiast is, werkt het wel zo, als je er een kwartje ingooit, dan komt er een heel enthousiast verhaal uit.

[1:04:19] Dus ik dacht, als we er nou twee kwartjes ingooien, dus wil de VVD die vraag ook stellen aan deze staatssecretaris, zodat er een heel enthousiast, sport en beweeg antwoord komt en we daar weer mee verder kunnen.

[1:04:30] Het gekke is dat kwartjes niet eens bestaan.

[1:04:34] Ik wil best een kwartje in de staatssecretaris zetten.

[1:04:37] Naast jeugdgezondheidszorg en seksuele gezondheid.

[1:04:55] zitten we daar redelijk op één lijn.

[1:04:57] En uiteindelijk, het plan ligt er ook nog niet.

[1:05:00] Dus ik verwacht ook dat het nog tenminste voldragender gaat worden.

[1:05:04] Ja.

[1:05:07] Slachtofferman.

[1:05:10] Ja, voorzitter.

[1:05:11] Ik heb een vraag aan de VVD, want mij was ook opgevallen dat het een relatief oud onderzoek was naar de consultatiebureaus en er zijn

[1:05:22] in het kader van wijkgerichte ouderenzorg hele mooie pop-up consultatiebureaus.

[1:05:28] Dus zou de VVD het met mij eens zijn als de staatssecretaris dat mee zou nemen in zijn onderzoek?

[1:05:34] Pop-up consultatiebureaus in wijkgerichte ouderenzorg.

[1:05:40] Ik heb in ieder geval gevraagd aan de staatssecretaris om mijn motie er weer bij te pakken en hem niet als afgedaan te beschouwen.

[1:05:45] Ik hoef niet per se een gebouw of wat dan ook.

[1:05:48] Dus het gaat meer om de functie, waarbij de functie voor ouderen vergelijkbaar is als voor jeugd.

[1:05:55] Namelijk aan de ene kant vaccinaties, aan de andere kant monitoring en meekijken met hoe mensen zich gezond kunnen bewaren.

[1:06:02] Dus als dit een ding is.

[1:06:03] Maar ik wacht even af wat de staatssecretaris als methodologie zou willen inzetten.

[1:06:09] Ik hoop meer dan een vragenlijstonderzoek.

[1:06:25] En ook omdat we nu niet duidelijk kunnen vergelijken of dit nou een bezuiniging is of een echte goede investering op het actieplan.

[1:06:37] Is dat ook uw insteek waarom u het financiële paragraaf vraagt?

[1:06:43] Of wat is uw insteek erachter?

[1:06:46] U bent coalitiepartij.

[1:06:49] financiële paragrafen te willen hebben.

[1:06:52] Dat is eigenlijk een beetje een principe.

[1:06:54] Ik vind dat wij veel meer financiële paragrafen en beleidsbrieven moeten hebben.

[1:07:00] Ik zie het als mevrouw Slachtingman denkt dat ik denk dat het een beschuiniging is.

[1:07:04] Nee.

[1:07:05] Vorig jaar is er bij de begroting een amendement van onder andere mijn hand aangenomen om juist de aanpak tegen vepen te versterken.

[1:07:12] Ook om te overbruggen naar nog een verdere versterking.

[1:07:16] Dus ik verwacht dat wel, maar ik zet het even in de tabel, denk ik dan.

[1:07:21] Voor het overzicht.

[1:07:24] Dan zijn we gekomen bij de volgende spreker, dat is mevrouw Paulusma namens D66.

[1:07:30] Dank u wel, voorzitter.

[1:07:31] Voorzitter, namens D66 spreek ik vandaag de diepe zorgen uit naar deze staatssecretaris over de koers die dit kabinet vaart als het gaat om leefstijlpreventie.

[1:07:40] We hebben een gedeelde verantwoordelijkheid om mensen gezond te kunnen laten leven.

[1:07:45] Maar daar hoort ook daadwerkelijke actie bij.

[1:07:47] Dus met dat kwartje wil ik niet alleen enthousiast worden, maar ook actie.

[1:07:51] Want die actie missen we.

[1:07:54] Moet ik even wachten?

[1:07:56] Ja, dan luistert de staatssecretaris misschien niet.

[1:08:02] En die actie missen we.

[1:08:04] We zien bijvoorbeeld in de voorjaarsnota niet het geld terug voor het RS-vaccin, niet voor het gordelroosvaccin en ook niet, ondanks alle mooie woorden van deze staatssecretaris, het geld voor het vervolgonderzoek voor vrouwen met dichtborsweefsel.

[1:08:17] Een grote gemiste kans wat mij betreft.

[1:08:20] En voorzitter, gezondheid is niet alleen iets van het individu.

[1:08:23] Het is een publieke zaak.

[1:08:24] Preventie is daarbij ontzettend belangrijk, maar toch zien we keer op keer er wordt veel te weinig geïnvesteerd.

[1:08:30] Terwijl we weten dat elke euro die we investeren in preventie zich terugbetaalt.

[1:08:35] Niet alleen in levensjaren en in kwaliteit van leven, maar ook in lagere zorgkosten op de langere termijn.

[1:08:40] Het is dus niet alleen moreel juist om te doen, maar ook economisch verstandig om meer te investeren in preventie.

[1:08:47] Een andere kwestie die wat ons betreft meer aandacht verdient, en vooral die van het kabinet, is de kansenongelijkheid in Nederland.

[1:08:53] Deze kansenongelijkheid vertaalt zich namelijk rechtstreeks naar gezondheidsverschillen.

[1:08:58] Gezondheid mag niet afhangen van je inkomen, je opleidingsniveau of waar je woont of geboren bent.

[1:09:03] D66 wil dat er meer gedaan wordt om deze gezondheidsverschillen aan te pakken.

[1:09:07] En dat vraagt om een integrale aanpak en niet om losse plannen.

[1:09:11] Het moet gaan over een gezondere leefomgeving, betaalbaar gezond eten,

[1:09:15] een goede toegang tot zorg.

[1:09:16] En de plannen die nu voorliggen zijn wat D66 betreft veel te mager.

[1:09:21] Het lijkt wel alsof de ernst van het probleem niet gevoeld wordt door dit kabinet.

[1:09:25] En dan wellicht voorzitter niet helemaal passend in dit debat, maar wel zeer urgent als het gaat om die kansengelijkheid.

[1:09:31] Dit kabinet heeft nog steeds nul euro vrijgemaakt voor pandemische paraatheid.

[1:09:36] En ook dat voorzitter vergroot de kansenongelijkheid.

[1:09:40] Het werd ook al door een andere collega aangestipt.

[1:09:42] Een ander belangrijk onderdeel van preventie is onze seksuele gezondheid.

[1:09:46] Goede seksuele voorlichting en toegang tot betrouwbare informatie over anticonceptie vormen een fundamenteel onderdeel van een gezonde en weerbare samenleving.

[1:09:54] Het is essentieel dat deze informatie beschikbaar is.

[1:09:57] voor iedereen die hier behoefte aan heeft.

[1:09:59] En daarbij hoort ook het wegnemen van taboes en desinformatie.

[1:10:03] Mensen moeten zonder schaamte hun vragen durven te stellen.

[1:10:06] En dat moet kunnen met betrouwbare informatie en ook betrouwbare antwoorden.

[1:10:10] En ik vraag hier echt actie van de staatssecretaris.

[1:10:13] Voorzitter, want wat doet dit kabinet?

[1:10:15] Zij laat grote onzekerheid bestaan over de hoogte van de financiering van de spukgelden.

[1:10:19] Terwijl seksuele hulpverlening, zoals het aanbieden van sohoconsulten, gefinancierd met spukgelden, zo belangrijk is voor de seksuele gezondheid.

[1:10:27] En een verlaging hiervan heeft negatieve gevolgen voor deze belangrijke vorm van preventie.

[1:10:31] En ik hoor heel graag een reactie van de staatssecretaris hierop.

[1:10:34] En dan tot slot, voorzitter.

[1:10:36] De dalende vaccinatiegraad, en hierin trek ik ook samen op met mevrouw Thielen.

[1:10:40] Een gevolg van gebrekkige voorlichting en nalatig beleid, want wanneer mensen onvoldoende geïnformeerd worden en het vertrouwen in de overheid daalt en er vervolgens ook geen actief beleid is om desinformatie tegen te gaan,

[1:10:51] Dan is het gevolg een verlaagde vaccinatiegraad, waarmee de kans op uitbraken van ziektes die we ooit onder controle hadden aanzienlijk toeneemt.

[1:10:57] En ik maak me hier bijzonder veel zorgen over.

[1:11:02] We gaan namelijk met dit beleid terug naar een tijd waarin kinderen ziek worden en onnodig overlijden.

[1:11:06] Ik wil graag een reactie van de staatssecretaris, ook als het gaat om een actieve campagne en het navolgen van een aantal plekken in Nederland die echt heel succesvol aan de bak staan.

[1:11:16] Ja, dat klinkt niet zo netjes, maar het zou heel fijn zijn als de staatssecretaris zorgt dat dat op alle plekken in Nederland gebeurt.

[1:11:21] Voorzitter, ik zal afsluiten.

[1:11:22] Een gezonde samenleving begint bij een overheid die keuzes durft te maken, die gezondheidsverschillen verkleint.

[1:11:29] Ik zou heel graag willen dat het ondernemerschap, waarmee deze staatssecretaris gisteren de show probeerde te stelen bij een talkshow, ook wat meer in zijn werk als staatssecretaris naar voren laat komen.

[1:11:43] Investeer in preventie en deze staatssecretaris houdt geld over, als hij maar durft.

[1:11:48] Dank u wel.

[1:11:52] Dank u wel.

[1:11:53] We zijn aan het einde gekomen van de zijde van de Kamer.

[1:11:58] We gaan ongeveer een half uur schorsen.

[1:12:02] Kwart voor twaalf gaan we weer verder.

[1:12:06] Dan zie ik u straks.

[1:12:08] Ik schors de vergadering.

[1:45:32] Ik heropen de vergadering.

[1:45:39] Ik heropen de vergadering.

[1:45:40] We gaan luisteren naar staatssecretaris Karlemans.

[1:45:46] We zijn gekomen bij de eerste termijnzijde kabinet.

[1:45:50] Ik vraag de heer Karlemans om ons mee te nemen in de blokken.

[1:45:53] Aan u het woord.

[1:45:57] Dank, voorzitter.

[1:45:59] Ik ben volgegooid met kwartjes, dus daar gaan we.

[1:46:01] Overigens niet kwartjes met de verschillende boodschappen.

[1:46:07] PVV vond dat ik veel te veel betuttelde.

[1:46:12] D66 vond het allemaal veel te mager.

[1:46:15] Dan weet ik een beetje waar ik zit.

[1:46:18] Maar in alle serieusheid, voorzitter.

[0:00:00] 14 procent van de jongeren in Nederland heeft op dit moment overgewicht.

[1:46:26] heeft een ongezonde leefstijl.

[1:46:29] Te veel jongeren brengen tijd door achter schermen.

[1:46:33] En slechts 39 procent van de jongeren in de leeftijd van 12 tot 17 jaar voldoet aan de beweegrichtlijn.

[1:46:39] Dat is de situatie nu.

[1:46:40] Daar heb ik nog niet eens over vepen.

[1:46:42] Want 14,3 procent van de kinderen tussen de 12 en 16 jaar, dus dat begint al in de rugklas, die veept.

[1:46:48] En dat zijn cijfers die mij zorgenbaren.

[1:46:51] Maar ik moet ook zeggen, de inzet op preventie in de afgelopen jaren heeft wel gewerkt.

[1:46:55] Zo dronken veel minder volwassenen overmatig alcohol en roken er veel minder Nederlanders dan 15 of 20 jaar geleden.

[1:47:04] En ik moet zeggen, dat komt zeker ook of voornamelijk zelfs dankzij de politieke inzet van partijen in deze Tweede Kamer in diezelfde tijd.

[1:47:15] Maar er is nog veel werk aan de winkel en daarom werk ik aan een nieuwe preventiestrategie.

[1:47:20] En daarbij heb ik één leidend principe.

[1:47:23] De gezonde keuze moet de makkelijke keuze worden.

[1:47:27] En dat is vaak niet het geval.

[1:47:30] In een gemiddelde dierentuin in Nederland en zelfs op een gemiddelde kinderboerderij in Nederland krijgen de dieren over het algemeen gezonder eten dan de kinderen.

[1:47:40] En dat moet anders.

[1:47:43] Dagrecreatie is ook een van de omgevingen die ik aanpak in de preventiestrategie.

[1:47:48] En dat ga ik dus ook anders doen.

[1:47:49] Ik ga het niet meer aanpakken volgens product, maar naar omgeving.

[1:47:55] Thuisomgeving, dagrecreatie, school.

[1:47:58] Omdat je op die manier een veel meer samenhangende strategie kan maken.

[1:48:02] En omdat je in de ene omgeving ook wat verder wil gaan dan in de andere.

[1:48:06] Dus dat ga ik er anders aan doen.

[1:48:10] En ik moet het inderdaad doen met minder geld.

[1:48:13] Dat klopt.

[1:48:14] Daardoor moet ik ook creatief te werk gaan.

[1:48:18] Moet ik het ook vaak zoeken in maatregelen die misschien

[1:48:21] minder geld of geen geld kosten, want ik heb nou eenmaal te maken met een taakstelling en vooral met een terugval in tijdelijke middelen.

[1:48:29] Maar ik ben daar niet negatief over.

[1:48:32] Ik denk dat we daar nog steeds heel veel mee kunnen bereiken, dat er heel veel winsten boekenvalt binnen de middelen die ik heb.

[1:48:40] En wat mij betreft staan de doelen die in het nationaal preventieakkoord zijn geformuleerd, ook al ga ik het wel anders aanpakken, nog steeds zwaar overeind.

[1:48:48] Dus dat ter inleiding, voorzitter.

[1:48:50] En dan kom ik bij de kopjes.

[1:48:52] Allereerst neem ik de Kamer mee in kindermarketing.

[1:48:56] Vervolgens publieke gezondheid, roken, vepen en leefstijl overig.

[1:49:04] Zoals gezegd, eerst de kindermarketing.

[1:49:06] Vraag van het CDA.

[1:49:07] Ik las het ook vanochtend op de website van RTA Nieuws.

[1:49:09] Een totaal verbod op kindermarketing.

[1:49:21] Ik vind dat zo'n totaalverbod veel te ver gaat.

[1:49:25] Een paar dagen na Pasen draait de chocolade pas haast de nek om.

[1:49:29] En verbiedt dat een afbeelding van Sinterklaas op een zak pepernoten kan.

[1:49:36] Dat ga je dan voorkomen.

[1:49:38] Ik denk niet dat Nederland dat wil.

[1:49:40] Ik wil dat zelf ook niet.

[1:49:41] Dat zijn mooie tradities waar je aan wil houden.

[1:49:44] Dus het voorstel van het CDA om de chocoladepaashaas de nek om te draaien, daar ga ik niet in mee.

[1:49:49] Ik werk inderdaad wel aan een voorstel om kindermarketing te beperken ten aanzien van ongezonde producten.

[1:49:57] Ik ga daar ook niet totaal neutrale verpakkingen van maken, want dat was de vraag van de heer Krul die hij mij ook stelde.

[1:50:02] En natuurlijk ook een beetje suggestie van de heer Krijns, er mogen geen kleurtjes meer komen.

[1:50:06] Nee, we gaan niet, tenminste als het aan mij ligt, naar een zwart-wit-samenleving toe.

[1:50:11] Maar ik denk wel...

[1:50:13] dat er bepaalde technieken die nu heel bewust worden ingezet richting kinderen... die niet in staat zijn om een rationele keuze te maken... omdat ze dat vermogen nog niet hebben... dat je daar best beperkingen in kan plaatsen.

[1:50:25] En dat gaat dan alleen om de verpakking, voor de goede orde.

[1:50:29] Dat gaat niet over de vorm van een product.

[1:50:32] Dat gaat niet over de inhoud van een product.

[1:50:34] Dus die zijn natuurlijk nog steeds verkrijgbaar.

[1:50:36] Het gaat enkel alleen om het verpakkingtje.

[1:50:38] En ik merk ook bij leveranciers, bij producenten...

[1:50:43] echt wel begrip dat wij dit willen doen.

[1:50:46] Dus ik denk ook dat het helemaal niet zo'n gek idee is.

[1:50:50] Alsmaar gericht op kinderen en zolang je het maar niet in zijn totaliteit verbiedt, wat we ook niet van plan zijn te doen.

[1:50:57] Dan de vraag, kan het niet sneller?

[1:50:59] Dat is een vraag die de heer Krul stelt, mevrouw Jansen ook.

[1:51:01] Kan het niet sneller?

[1:51:01] En hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de vraag over een onderzoek wat ik nu aan het doen ben naar de motie die mevrouw Jansen heeft ingediend om het beperken van het aantal verkooppunten, met betrekking tot rook en vepe, te beperken.

[1:51:18] U kunt ervan uitgaan dat ik zo snel ga als mogelijk... maar als je een huis verbouwt en je aannemer zegt... ik moet het toch zorgvuldig doen, dan kan je zeggen... dat is uitstelgedrag, maar je wil ook een stevig huis hebben.

[1:51:30] En dat geldt hier ook.

[1:51:31] Je wil goede, deugdelijke wetgeving hebben die uitvoerbaar is... en handhaafbaar uiteindelijk ook, want anders heb je er helemaal niks aan.

[1:51:38] Dan kan je wel heel stoer zeggen in mijn geval... ik heb het er snel doorheen gejast en kijk eens hoe snel ik dat gedaan heb... maar dan vervolgens is het effect nieuw of niets.

[1:51:48] En dat wil ik niet.

[1:51:49] Ik wil goede wetgeving die ook iets teweegbrengt voor de gezondheid van kinderen in Nederland.

[1:51:57] Ik ga zo snel als ik kan, maar daar zitten ontzettend veel dilemma's in.

[1:52:03] Er zitten ook ontzettend veel uitvoeringstechnische vraagstukken in.

[1:52:07] Het is niet zo makkelijk, zoals soms wordt voorgesteld, verbied het maar helemaal.

[1:52:11] Los van het feit dat de chocolade paashuis verdwijnt, wat ik niet wenselijk vind.

[1:52:16] Maar ook zit je gewoon met een aantal uitvoeringskwesties.

[1:52:18] Dus daar moet je zorgvuldig naar kijken en dat ga ik ook doen.

[1:52:21] En ik moet natuurlijk ook gewoon een wedstriject doorlopen.

[1:52:24] Dus ik wil dat dit jaar in consultatie brengen.

[1:52:26] Dat betekent dat we ons deel van het werk gedaan hebben en dat we het uitgeven voor feedback van de buitenwereld.

[1:52:32] En dat moet je ook... De wedstrijden moet ik nou eenmaal gewoon zorgvuldig doorlopen.

[1:52:36] Dat is natuurlijk ook iets wat de Kamer altijd van mij vraagt, want dat is nou eenmaal gewoon de wet.

[1:52:42] Dan een vraag van de PVV.

[1:52:43] Zijn de ouders niet verantwoordelijk voor de marketing die gericht is op kinderen?

[1:52:46] Moeten zij niet goede gewoontes aanleren?

[1:52:47] Akkoord, ja.

[1:52:49] Ik heb een interruptie van meneer Krul.

[1:52:51] Het is een mooi frame.

[1:52:53] Laten we de chocolade paashaas maar verbieden, maar het is natuurlijk onzin.

[1:52:57] Wat de staatssecretaris doet met zijn voorstel om zich gewoon te richten enkel op verpakkingen die voor kindermarketing gebruikt worden, dat slaat natuurlijk geen deuk in een pakje boter.

[1:53:07] Hoe gaan we bijvoorbeeld om met het feit dat veertig procent van de YouTube filmpjes of veertig procent van de filmpjes op social media gericht op kinderen op dit moment ongezonde producten bevat?

[1:53:17] En dat daar kinderen enorm worden beïnvloed.

[1:53:19] Hoe gaat de staatssecretaris met zijn voorstel dat probleem ondervangen?

[1:53:25] Daar wil ik best antwoord op geven, maar als de heer Krul... Dat ga ik ook doen.

[1:53:30] Maar als de heer Krul zegt dat hij een totaalverbod op kindermarketing wil, dan wil ik wel dat... Ja, dat is natuurlijk wel wat het geweest is.

[1:53:36] Dat betekent dat je gewoon een afbeelding van Sinterklaas of van een Piet van een pepernotenzak afhaalt.

[1:53:41] Dat is ook de keuze waar ik voor sta.

[1:53:45] En de heer Krul kiest dan... Nou, laten we het dan maar afschaffen.

[1:53:47] Het CDA kiest daar dan voor.

[1:53:48] Dat is prima.

[1:53:49] Dat is ook een politieke keuze.

[1:53:50] Ik kies daar niet voor.

[1:53:51] Want ik denk dat ik de samenleving daar niet in mee krijg.

[1:53:53] En ik vind ook niet dat je dat moet doen.

[1:53:55] Ten aanzien van YouTube vind ik het een terecht punt.

[1:53:59] Ik probeer de tijd dat mijn dochter, die net vier is geworden afgelopen dinsdag, die af en toe YouTube kijkt, ik probeer dat zo veel mogelijk te beperken, natuurlijk.

[1:54:14] Zowel als vader als staatssecretaris.

[1:54:17] Maar ik zie wel eens wat in mijn ooghoeken.

[1:54:21] Ik zag letterlijk een filmpje, ik heb dat ook wel eens in deze kamer gezegd volgens mij,

[1:54:25] waarin stond, chocola is lekker, mango's zijn vies.

[1:54:28] Gewoon letterlijk dat.

[1:54:29] Dus ik heb ook gelijk uitgevraagd op mijn ministerie, wat kunnen we hier aan doen?

[1:54:34] En dit nemen we ook mee in die kindermarketing.

[1:54:37] Dat zal waarschijnlijk wel iets vergen in de mediawetgeving, want dat zit weer natuurlijk in een ander beleidsdomein.

[1:54:43] Dus dat zit ook bij mijn collega Van Godel, bij mijn collega van onderwijs.

[1:54:49] Maar dat zit wel op mijn netvlies, omdat ik me daar wel zorgen over maak.

[1:54:53] Net zoals het gaat om marketing van ongezonde producten door influencers.

[1:54:57] Dus kinderen staan ook heel erg onder invloed van influencers.

[1:55:01] Dus ik ben ook zelf met influencers in gesprek.

[1:55:03] Nou, wat kan je dan doen om daar veel meer balans in te brengen?

[1:55:07] Misschien zelfs daar iets bij te zetten of ook dat gewoon simpelweg te beperken.

[1:55:12] En er zullen ook ten aanzien van die kindermarkt natuurlijk ook gewoon beperkingen inkomen in wettelijke zin.

[1:55:19] Misschien nog voordat u naar de tweede introductie gaat, even goed om te weten.

[1:55:22] Ik begin even met vier en een vijfde afhankelijk van de tijd.

[1:55:25] Maar dan weet u dat.

[1:55:27] Ja, voorzitter, maar mijn vraag kreeg een heel lang verantwoord.

[1:55:30] En eigenlijk kreeg ik de vraag terug op de allerlaatste zin van de staatssecretaris.

[1:55:34] Ja, dat ga ik meenemen in die wetgeving om kindermarketing.

[1:55:37] Ja, ik vroeg wat dan?

[1:55:38] Wat gaat de staatssecretaris dan doen?

[1:55:39] En dit is precies ook het probleem.

[1:55:41] Wat de staatssecretaris dan ook wel voorstelt, gaat geen ene deuk in een pakje boter slaan, namelijk zich richt op de verpakkingen.

[1:55:49] En vervolgens gaan we een gesprek voeren met influencers.

[1:55:51] We moeten misschien de mediewet nog aanpassen.

[1:55:54] Allemaal vaag taal.

[1:55:56] En wat we wel gaan doen, gaat gewoon het verschil niet maken.

[1:56:00] Je kunt geen schotter plaatsen tussen wat er online gebeurt, wat er in de openbare ruimte gebeurt, wat er in de supermarkt gebeurt, omdat kinderen zich overal bevinden.

[1:56:08] Als je de verpakkingen uit de supermarkt haalt of je maakt ze daar, daar haal je het Pokémon figuurtje vanaf, dan zien ze hem online wel.

[1:56:16] Er moet een integrale aanpak komen en als de staatssecretaris al pleit voor zorgvuldige wetgeving, ook doelmatige wetgeving dan en effectieve wetgeving, dus dan moet het ook alles bevatten.

[1:56:25] Kan de staatssecretaris toezeggen dat deze wet dit ook allemaal gaat bevatten?

[1:56:30] Offline, online, de influencers, social media.

[1:56:33] De staatssecretaris.

[1:56:36] Als het gaat om producten gaat het om verpakkingen.

[1:56:41] Even voor de goede orde.

[1:56:43] Als het gaat om online gaat het niet om verpakkingen, maar om marketing.

[1:56:48] Ik ben dat aan het uitwerken.

[1:56:49] Dat is zorgvuldig.

[1:56:55] Dan draai je ook de chocolade paashaas, de paaseieren en de kindermenu's de nek om.

[1:57:05] Dat wil ik niet.

[1:57:06] Dus dat vergt ook een zorgvuldige afbakening.

[1:57:12] in dat geheel.

[1:57:13] En daar ben ik mee bezig.

[1:57:14] En dat is ontzettend... Daar zitten heel veel dilemma's in.

[1:57:18] En daar moet je dus niet alleen kijken naar wat is wenselijk daarin en waar krijg je de samenleving in mee, maar wat is ook uiteindelijk, wat houdt stand bij een rechter eventueel.

[1:57:28] Want ga er maar vanuit dat als wij dit invoeren, dat er dan tegen geprocedeerd zal worden zoals we natuurlijk ook op andere treinen dat zien.

[1:57:33] En dan wil je deugdelijke wetgeving hebben.

[1:57:35] Dus de heer Krul kan dan natuurlijk zeggen, en ik heb begrip voor de urgentie, die heb ik zelf ook, dat moet ik er wel duidelijk bij zeggen,

[1:57:41] Maar het is niet zo makkelijk als het lijkt.

[1:57:43] Dus je moet het zorgvuldig doen, ook om er juist voor te zorgen dat het straks effect heeft.

[1:57:50] Er zijn veel voorbeelden van wetgeving in andere landen waar dit al geregeld is.

[1:57:57] En zelfs het verbieden van de aanschaf is in sommige landen al verboden.

[1:58:02] Zelfs binnen de EER is dat al aan de gang.

[1:58:05] Dus we kunnen veel meer dan de staatssecretaris geloven.

[1:58:08] Maar dan toch even over marketing.

[1:58:10] Ik laat me even knippen en klaar zijn.

[1:58:12] op het moment dat marketing voor ongezond voedsel gericht is op het overtuigen van kinderen, want daar gaat het hier over, dus het is marketing gericht op het overtuigen van kinderen voor een ongezond product.

[1:58:26] Dat moeten we aan banden leggen.

[1:58:27] Dus het frame van dan gaat de chocolade paashaas eraan, is natuurlijk onzin.

[1:58:33] Marketing specifiek gericht op kinderen om het maken van een ongezonde keuzes,

[1:58:39] kunnen we toch niet van verdedigen dat het een goed idee is?

[1:58:41] En dan zegt de staatssecretaris, we moeten de samenleving meekrijgen.

[1:58:44] De samenleving is hier al lang klaar mee, want we zien een groot probleem in de gezondheid van jonge kinderen.

[1:58:52] Ik zou het wel interessant vinden om een onderzoek naar te zien wat de samenleving ervan denkt.

[1:59:04] Ik wil het wel zien.

[1:59:05] Ik denk niet dat de samenleving daarvoor is.

[1:59:07] Ik hiervan niet.

[1:59:09] Het is de keuze aan de heer Krul om daar zelf een politieke afweging in te maken.

[1:59:15] Dat is helemaal prima.

[1:59:16] Daar zijn dit soort debatten ook voor.

[1:59:19] Maar ik zie dat niet.

[1:59:21] En ik denk dat ik met de aanpak van kindermarketing, waar ik nu mee bezig ben, veel effect kan sorteren.

[1:59:27] Ik ervaar dat zelf ook.

[1:59:29] Dat heb ik ook bij de begrotingsbehandeling van het VWS afgelopen jaar gezegd.

[1:59:35] Ik ervaar dat zelf ook, wat voor invloed dat heeft op kleine kinderen.

[1:59:39] die geen rationele afweging kunnen maken.

[1:59:50] Als je met maten een aantal chocoladekoekjes eet, is dat geen probleem.

[1:59:54] Het gaat om ongezonde totale leefstijl en dat het een problematisch effect heeft.

[2:00:01] Maar ik denk dat we met heel veel stappen die we nu zetten...

[2:00:04] Waar we echt vooruitgang kunnen boeken.

[2:00:06] Heel veel effect kunnen sorteren voor de gezondheid van kinderen.

[2:00:09] Gaan we alles verbieden?

[2:00:11] Zeg ik er heel duidelijk bij, nee.

[2:00:12] Dat ga ik niet doen.

[2:00:13] Dat ga ik echt niet doen.

[2:00:15] Leerkuddel, tot slot.

[2:00:17] Ja, voorzitter, we hoeven het niet eens aan de samenleving zelf te vragen, want dat hebben we al gedaan.

[2:00:20] Sterker nog, het is zelfs gevraagd aan kinderen zelf.

[2:00:24] Verslaafd aan bijvoorbeeld frisdrank.

[2:00:25] En die kinderen geven zelf aan als ik in de winkel loop en ik zie het nieuwste drankje wat ik op TikTok heb gezien, dan wil ik het gewoon proberen.

[2:00:32] En vorige week ben ik verslaafd.

[2:00:33] Of ze geven aan de kleuren van bijvoorbeeld Fanta en de slogans.

[2:00:37] Het is zo aanlokkelijk.

[2:00:38] Ik wil ze eigenlijk allemaal geprobeerd hebben.

[2:00:40] En waarom is dat nou wel zo aanlokkelijk?

[2:00:42] En waarom water niet?

[2:00:44] Waarom maken we dat niet leuk?

[2:00:45] Dus als we al willen weten, is samenleving de rijp voor kinderen zelf geven aan help ons.

[2:00:50] Wij raken verslaafd, niet alleen in de winkel, maar zeker ook wat we online en op TikTok zien.

[2:00:55] En dat komt omdat marketing gericht is.

[2:00:57] De kleuren, de teksten, de smaken.

[2:01:00] Alles is gericht op kinderen.

[2:01:02] Dat heeft niks te maken met de chocolade paashaas.

[2:01:04] Dat heeft te maken met een hele slimme industrie.

[2:01:06] Dus de staatssecretaris gaat nogmaals vragen.

[2:01:09] Is hij bereid voor een integrale aanpak?

[2:01:11] met een verbod op dit soort praktijken, omdat we zien dat die gezondheidscrisis te groot is onder jonge kinderen, zoals hij zelf in zijn inleiding zo mooi verwoordde.

[2:01:22] Kijk, daar lopen dan wel een aantal dingen door elkaar heen.

[2:01:26] Dus ik ben, dat heb ik zelf aangekondigd, maanden geleden al bezig met dat verbod op kindermarketing.

[2:01:32] Dat is een verbod.

[2:01:33] Dus dat is niet dat we zeggen, als je een wet maakt, zet je niet in die wet, zou je er alsjeblieft aan willen houden.

[2:01:38] Nee, dan is het gewoon, dit gaat niet meer en dit heeft deze sanctie.

[2:01:43] Dus daar ben ik mee bezig.

[2:01:44] Dus de suggestie wekken dat ik daar nog van overtuigd moet worden, of van de tactieken die door de industrie worden losgelaten op kinderen, daar heb ik geen overtuiging op nodig.

[2:01:54] Daar deel ik de urgentie van de heer Krul.

[2:01:57] Maar als het gaat om dat je zegt, waarom maken we water niet leuk?

[2:01:59] Ja, ik ga geen bedrijven dwingen om bepaalde marketing te voeren of leuke figuurtjes te zetten op waterflesjes.

[2:02:06] In zo'n economie leven we niet waarin de staat voorschrijft hoe bedrijven hun producten moeten aanprijzen.

[2:02:11] En ik denk ook niet dat we daar naartoe moeten.

[2:02:14] Wat wel zo is, en daar ben ik mee eens, is dat je die ongezonde producten en de marketingtechnieken die een effect hebben op de keuzes van kinderen die niet gedreven zijn door de inhoud van een product, maar wat erop staat,

[2:02:26] Het figuurtje wat erop staat en hoe het wordt aangeprezen, dat wil je aan banden leggen.

[2:02:31] Daar ben ik mee bezig.

[2:02:32] Dat is niet alleen in de supermarkt, dat is ook online, dat is ook op andere plekken.

[2:02:38] Want dat is waar marketing plaatsvindt.

[2:02:39] En ik heb daar net ook het voorbeeld van YouTube al op genoemd.

[2:02:42] Ik zeg daar wel bij, soms zal je daar ook meerdere vormen van wetgeving voor nodig hebben.

[2:02:46] Als je dat op YouTube wil aanpassen, dan moet je de mediawet aanpassen.

[2:02:49] Zo simpel is het.

[2:02:50] En zo ingewikkeld tegelijkertijd, zeg ik er maar even bij.

[2:02:54] Maar daar ben ik wel mee bezig.

[2:02:58] Eerst had ik K. Krijns nog, en daarna mevrouw Daniel Jansen.

[2:03:00] Ja, ik heb u gezien.

[2:03:01] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:03:03] Ik wilde even een stapje terug, niet over de kindermarketing, over de betutteling, et cetera, maar ik wil even een stapje terug.

[2:03:09] Want u gaf aan, tot u met de motie van mevrouw Jansen aan de slag was om die tabakspeciaalzaken naar voren te halen, naar 2028, tot u daar heel hard mee bezig bent.

[2:03:22] Alleen, mevrouw voorzitter, wat mij tegen het borstel stoot, is dat minister Keijzer aan de staatssecretaris Blokhuis toen nog tijd een keiharde afspraak heeft gemaakt.

[0:00:00] 2024, 2030 en 2032 waren datums waar mensen zich op voor konden bereiden.

[2:03:39] En daar hebben we een motie van mevrouw Jansen die de spelregels in een keer verandert.

[2:03:46] Hoe betrouwbaar komen wij als overheid over richting de ondernemers die tijd nodig hadden of tijd kregen om bepaalde zaken te regelen?

[2:03:56] Hoe betrouwbaar komen we over als we nu in één keer de spelregels veranderen?

[2:03:59] Dus ik denk een mooi bruggetje naar het blokje roken en vapen.

[2:04:04] Want kindermarketing had ik nu even gehad.

[2:04:07] Ja, dus, maar dan stel ik voor dat ik de vraag... Ja, u gaat over de orde natuurlijk.

[2:04:12] Ja, zeker, dat ga ik zeker.

[2:04:13] Ik zag dat u een volgend mapje had gepakt.

[2:04:17] Dus ik wil eerst nog de interruptie van de heer Krijns, Daniela Jansen en mevrouw Paulus, maar even kijken op welk blok dat slaat en dan gaan we gewoon rustig naar het volgende blok.

[2:04:26] Dus eerst de heer Krijns nog.

[2:04:28] Ja, dan laat me mevrouw Jansen en mevrouw Paulus, maar de vraag stel ik aan de heer Karlmans dan mijn vraag in het blokje roken en vepen behandelen.

[2:04:37] Precies, dat lijkt me heel goed.

[2:04:39] Dan doen we dat dan.

[2:04:40] En dan gaan we eerst naar Daniela Jansen.

[2:04:43] Ja, voorzitter.

[2:04:45] Ik vind het iets te gemakkelijk gaan met de marketing dat nu al tien keer is gezegd dat wij hiermee de PASA's om zeep helpen.

[2:04:53] En dat blijft natuurlijk het frame.

[2:04:55] En als we een onderzoek gaan doen van willen mensen de PASA's uit het assortiment of de kleurige papiertjes, ga dan ook gelijk vragen, willen mensen met zoveel overgewicht in de samenleving leven?

[2:05:09] Zijn mensen gelukkig met het percentage mensen dat overgewicht heeft?

[2:05:13] Stel die vraag dan ook, want ik denk dat ze daar ook niet blij mee zijn.

[2:05:18] Dus als je kijkt naar belangen, dan vind ik dat je beide belangen mee moet nemen.

[2:05:24] Het punt is dat we met bepaalde maatregelen...

[2:05:28] We weten dat het minimaliseren van een verbod op marketing een van de meest effectieve maatregelen is.

[2:05:36] Als je dat half aanpakt, kun je ook verwachten dat er halve effecten komen.

[2:05:42] Ik ben bang dat met deze maatregelen van de staatssecretaris, hoe goede stap ik het ook vind,

[2:05:49] dat we daar jaren overheen gaan met het goed proberen, terwijl het echt weer onvoldoende teweeg zal brengen.

[2:05:56] En daar zit mijn zorg van.

[2:05:58] Waarom ga je niet, ook als in sommige andere landen, toch niet rigoureuzer aan het werk?

[2:06:08] Er wordt heel makkelijk naar andere landen verwezen en dan zoeken wij het uit.

[2:06:11] En dan blijkt vaak, in 99 procent van de gevallen, het helemaal niet zo te zitten zoals het wordt voorgesteld.

[2:06:14] Ook in Polen kan je energiedrinks kopen.

[2:06:28] Ook als het gaat om rookvrije trassen in België, dat is nog helemaal geen gelopen race.

[2:06:31] Ik heb daar nog de minister van Volksgezondheid, vorige maand in Warschau, op de informele EU-top van gezondheidsministers, waar ik was omdat er ook veel preventieonderwerpen aan de orde waren en ik daar ook veel op aan het drukken ben, gesproken.

[2:06:45] En die zegt dat het nog helemaal geen gelopen race is.

[2:06:47] Spanje heeft precies hetzelfde verhaal.

[2:06:49] Dus het is helemaal niet zo dat in België er morgen rookvrije trassen worden ingevoerd.

[2:06:54] Zoals net werd genoemd.

[2:06:56] Ik ben altijd bereid te kijken naar wat andere landen doen.

[2:07:02] Ik ben altijd bereid daarvan te leren.

[2:07:05] Dat doe ik ook graag.

[2:07:07] Ik ben ook bereid andere voorbeelden te volgen.

[2:07:13] om maar vooral te noemen, lopen wij in Nederland by far voorop op de rest.

[2:07:18] Als het een toeretappe zou zijn, zijn wij bezig met de laatste bocht van de Alp du West, terwijl de rest nog beneden aan de berg staat.

[2:07:24] En dat heeft ook grenseffecten, zeg ik er gelijk bij.

[2:07:27] Dus een heel groot deel van mijn lobby in Europa is de accijns verhogen in omringende landen, bijvoorbeeld, om grensoverschrijdende verkoop te beperken.

[2:07:35] Alleen die mensen daar, die parlementariërs en die brinspersonen, die gaan over hun eigen wetgeving.

[2:07:41] Dus ja, dat kan ik niet voor hen bepalen, maar ik probeer er natuurlijk wel invloed op uit te oefenen.

[2:07:46] En dat lukt soms, maar vaak ook niet.

[2:07:47] Dank u wel.

[2:07:49] Mevrouw Jansen nog in het tweede en dan anders.

[2:07:51] Jij voelt zich aangesproken.

[2:07:54] Een soort punt van orde, zeg ik dan maar.

[2:07:55] Volgens mij beantwoordt de staatssecretaris of reageert op mijn inbreng nu, want ik heb gevraagd naar andere landen en ik krijg nu te horen dat het niet klopt.

[2:08:02] Dus heel kort, zou de staatssecretaris in de tweede termijn kunnen aangeven hoe de verkoop van energiedrankjes zit in Roemenië, Hongarije, Litouwen en Letland?

[2:08:10] Het mag in het tweede termijn, het mag nu.

[2:08:13] Ik ben de eerste om toe te geven als dat wel zo is.

[2:08:16] Mijn ervaring is dat er vaak heel stellig in deze Kamer wordt geroepen... in elk land is het zo, dan zoeken we het op.

[2:08:23] Soms is het wel zo, soms niet.

[2:08:25] Soms is het ook voorbereiding in wetgeving.

[2:08:30] Het was ook het geval in Nieuw-Zeeland ten aanzien van de leeftijdsgrens op roken.

[2:08:35] Ik weet het niet, maar het is alweer van de baan.

[2:08:41] Dat wil ik in perspectief zetten.

[2:08:44] Ik ga uitzoeken wat er in andere landen gebeurt ten aanzien van energydrinks.

[2:08:47] Ik kom zo nog terug op de vragen over energydrinks.

[2:08:54] Wij als Nederland lopen op veel terreinen voorop.

[2:08:57] Op het beperken van marketing en verkoop van ongezonde producten.

[2:09:05] dan mevrouw Paulusma.

[2:09:09] Ik deel de zorgen die de staatssecretaris al een aantal keren heeft aangehaald rondom influencers op social media.

[2:09:16] Je zou wat er op YouTube gebeurt ook onder kunnen scharen.

[2:09:18] Ik had daar ook vragen over gesteld op het gebied van seksuele gezondheid.

[2:09:21] Ik hoor de staatssecretaris al een aantal keren zeggen, daar ga ik mee aan de slag.

[2:09:25] Maar ik ben nu toch wel zo ver dat ik denk, waarmee?

[2:09:29] Wat wordt dan het actieplan?

[2:09:30] Wanneer kunnen we dat verwachten?

[2:09:33] Want anders gaat er geen actie komen van deze staatssecretaris.

[2:09:37] Dat is een terechte vraag.

[2:09:38] Dat is de urgentie die ik zelf ook heb en voel.

[2:09:43] Er is desinformatie over vaccins en seksuele gezondheid.

[2:09:49] Ook over eendgewoonten.

[2:09:51] Dat raakt heel veel onderwerpen van mijn portefeuille echt in het hart.

[2:09:56] Dus je ziet de vaccinatiegraad.

[2:09:58] Daar had mevrouw Poudersma een heel terecht punt op.

[2:10:01] En die zorgen deel ik compleet met haar.

[2:10:02] Echt, die deel ik compleet.

[2:10:04] Over de dalende vaccinatiegraden in bepaalde wijken.

[2:10:09] En dat komt voor een groot deel, weten we ook, door desinformatie op social media.

[2:10:14] Ik wacht nu, met ontzettend veel smart, op een onderzoek van Binnenlandse Zaken, die mij, als het goed is, dat is de afspraak die er is gemaakt, inzichtelijk moet maken welke tools ik heb om dat te kunnen aanpakken.

[2:10:26] Op het moment dat ik het er heb, de dag erna ben ik aan de slag om dat verder uit te werken op mijn portefeuille.

[2:10:32] Want dat is iets waarmee ik denk ik gewoon heel veel kan voorkomen.

[2:10:37] Als het gaat om een dalende vaccinatie, waarvan we de gevolgen zien, de informatie over seksuele gezondheid, waar we de gevolgen van zien in anticonceptiegebruik bijvoorbeeld.

[2:10:50] kort gezegd, ik wacht dat onderzoek af.

[2:10:55] Ik dacht in mei of juni, dus volgende maand of de maand daarna, en dan zal ik direct ook de Kamer informeren over wat we daarmee gaan doen.

[2:11:05] En dat is dus voor het reces?

[2:11:08] De planning inderdaad, zoals nu bekend is, is voor het zomerreces, ja.

[2:11:15] Die noteren we.

[2:11:19] Er komt straks nog een mogelijkheid voor de heer Krijns om door te gaan op het punt waar de staatssecretaris gaat antwoorden.

[2:11:28] Dan vraag ik de staatssecretaris om de brug te maken naar het volgende blok.

[2:11:32] Dat is?

[2:11:34] Roken en vepen.

[2:11:37] Check.

[2:11:38] Volgens mij had de staatssecretaris nog een vraag van mij over de opvoeding van kinderen met marketing.

[2:11:48] Natuurlijk is dat ook in de eerste plaats een opvoeding van de verantwoordelijkheid van de ouders.

[2:11:57] is dat je die verantwoordelijkheid daar moet laten.

[2:12:01] Dat je mensen naast een ongezonde keuze een gezonde keuze moet bieden.

[2:12:07] Maar wat het probleem nu is, is dat je die gezonde keuze er vaak niet is.

[2:12:11] Ga naar een willekeurige dagattractie, het meest gezonde wat je kunt krijgen is een tosti.

[2:12:15] Terwijl je ook een appel kan aanbieden of een banaan.

[2:12:18] Terwijl heel veel ouders dat misschien wel willen kopen voor hun kinderen, maar dan kan het vaak niet.

[2:12:22] Als ze alsnog kiezen voor die ongezonde optie... uiteindelijk blijft het je eigen keuze.

[2:12:27] Maar als overheid moet je die randvoorwaarden schetsen... zonder te treden in de keuzevaardigheid van mensen.

[2:12:34] En als het gaat om marketing alleen op kinderen... dus niet in staat zijn daar een rationele eigen goede afweging in te maken...

[2:12:42] Daar vind ik dat je meer een taak ligt van de overheid.

[2:12:44] Gaan we daar de boel rigoureus verbieden?

[2:12:46] Nee, dat gaan we niet doen.

[2:12:48] Ik heb net ook al aangegeven waarin ik verschil van mening met de heer Krul.

[2:12:52] Die zegt van ja, die chocoladepasa's is een frame.

[2:12:54] Maar dat is het helaas niet.

[2:12:55] Want dat is wel het gevolg.

[2:12:57] En poppetjes van Sinterklaas en de kerstman.

[2:13:00] Dat is ook allemaal marketing.

[2:13:03] Dus waar trek je dan de grens?

[2:13:05] Ik probeer daarmee ook te schetsen wat het dilemma is in het maken van dergelijke wetgeving.

[2:13:09] En dat het, denk ik, niet helpt om in één keer rigoureus te zeggen van we doen het allemaal niet meer.

[2:13:14] Zo zit ik niet in de wedstrijd.

[2:13:15] Maar ik denk wel dat er een rol van de overheid ligt ten aanzien van het beperken van bepaalde marketingtechnieken.

[2:13:24] Ik kijk uit naar het concreetere plan van de staatssecretaris, maar ik twijfel wel een beetje over de paraplu daarover nu.

[2:13:33] De staatssecretaris zegt dat een gezonde keuze makkelijker moet zijn.

[2:13:39] Op zichzelf snap ik dat heel goed en denk ook niet verkeerd.

[2:13:42] Alleen als je een tosti gaat vergelijken met een appel, alsof je alleen maar appels en bananen eet, dan gezond.

[2:13:48] Dat is het ingewikkelde van voeding.

[2:13:49] Je hebt heel veel verschillende dingen nodig.

[2:13:53] of dit dan de juiste koers is, of dat we het veel meer moeten hebben over wat de staatssecretaris ook zei, ja, dingen met maten.

[2:14:00] Elke dag een boekje is helemaal niet zo erg, al is het er maar één.

[2:14:04] Elke dag een familiezak chips, dat begint het aardig zeg maar uit de band te lopen.

[2:14:08] Maar juist, het is niet zomaar te snijden, en volgens mij zei de staatssecretaris zelf ook iets over knippen, in wit of zwart.

[2:14:16] Dus laten we wel, ja, laten we geen... Nou, ik weet niet zo goed welke woorden ik eraan moet geven.

[2:14:25] Ik kan er wel wat aan woorden aan geven.

[2:14:28] Ik ben het eens met mevrouw Thiele, maar het is ook een en.

[2:14:33] Je moet een tossen niet vergelijken met een appel.

[2:14:35] Maar ik zie ook een groot verschil waar ik zelf ook kom.

[2:14:38] Nu in de leeftijdsfase waar ik zit.

[2:14:41] Bij sommige dagrecreaties kan je alleen maar hamburgers en patat krijgen.

[2:14:47] Bij anderen heb je ook een Happy Meal-achtige box met boterhammen erin.

[2:14:52] Dan hoef je dat niet te kopen.

[2:14:54] Ik ga het ook niet verplichten, maar ik wil wel afspraken maken met dagrecreatie.

[2:15:00] Kunnen we er niet voor zorgen dat we naast die ongezonde voeding ook een gezond alternatief hebben?

[2:15:06] Dan kunnen mensen alsnog kiezen voor wat ze willen, maar ik zou graag willen dat die alternatieven naast elkaar staan.

[2:15:14] En zo zit ik in een wedstrijd.

[2:15:15] En daarmee wil ik inderdaad de gezonde keuze en de makkelijke keuze maken.

[2:15:19] Maar op dit moment is er vaak geen gezonde keuze.

[2:15:21] En dat is mijn punt eigenlijk.

[2:15:22] Dus ook daar is het ook gewoon, de mensen die willen kiezen voor een gezond product, die hebben die keuze nu ook niet.

[2:15:28] En ook voor die mensen, ten aanzien van de vrijheid die zij behoeven, voor die mensen moet ik er ook zijn.

[2:15:39] dan toch echt roken en vapen, dat is de derde poging om eraan te beginnen.

[2:15:42] Dan de allereerste vraag van de heer Krijns.

[2:15:44] Ben je een betrouwbare overheid als je die invoeringsdatum van het brengen naar alleen die tabakspeciaalzaak, als je dat vervoert?

[2:15:51] Ik heb natuurlijk ook die motie ontraden in de Kamer, ook precies met deze argumentatie.

[2:15:57] Ik denk niet dat dat een goed idee is, maar goed, de motie... Kijk, uiteindelijk een meerderheid heeft voor die motie gestemd en dat is een politiek feit.

[2:16:05] Dus wat ik aan het doen ben... Dat heb ik ook gezegd in reactie op het feit dat die motie is aangenomen.

[2:16:13] Dat ik wel zorgen heb over de juridische houdbaarheid.

[2:16:16] Want je komt ook aan eigendomsrecht.

[2:16:17] Je hebt als overheid eerst iets anders gecommuniceerd.

[2:16:19] Dat is met alle partijen afgesproken.

[2:16:21] Iedereen is daarmee akkoord.

[2:16:22] We gaan het op deze termijn afbouwen.

[2:16:25] Toch ga je daar opeens met een pennenstreek zeggen van nou, we gaan het toch anders doen.

[2:16:30] Ben je dan een betrouwbare overheid?

[2:16:31] Ja, als je dat zou doen, in mijn optiek, dat is ook mijn argumentatie geweest, niet.

[2:16:36] Maar ik wil weten wat daar de juridische consequenties van zijn en daarom heb ik de landsadvocaat daar ook om advies voor gevraagd.

[2:16:41] Want als dat bepaalde financiële gevolgen heeft, dan vind ik ook dat de Kamer dat moet weten en moet er ook dekking komen.

[2:16:47] Dus dat is één.

[2:16:48] En twee, wil ik ook weten wat voor invloed dat heeft op de illegale handel.

[2:16:52] Want zoals de heer Krijns dat van mij gewend is, ik zit daar pragmatisch in de wedstrijd.

[2:16:56] Ik ben niet getrouwd met maatregelen.

[2:16:57] Ik ben getrouwd met resultaat.

[2:16:59] Ik wil dat er resultaat is.

[2:17:01] En als vervolgens dat je ziet, als dat het geval zou zijn, is dat mensen dan vooral veel illegale sigaretten gaan roken, maar dat het de rookprevalentie, met een duur woord, niet afneemt.

[2:17:09] Ja, wie heeft dan gewonnen?

[2:17:12] Dus dat wil ik eerst onderzoeken en dat wil ik aan de Kamer ook voorleggen.

[2:17:16] Ik heb een interruptie van mevrouw Jansen.

[2:17:23] Over die betrouwbare overheid.

[2:17:26] Er zitten twee kanten aan.

[2:17:31] In hoeverre ben je een betrouwbare overheid als je weet dat je de doelen uit het nationaal preventieakkoord niet gaat halen?

[2:17:39] Dat heeft het RIVM gezegd.

[2:17:41] Er moeten aanvullende maatregelen komen.

[2:17:43] Dit is een heel effectieve maatregel.

[2:17:45] In hoeverre ben je betrouwbare overheid als je de volksgezondheid minder waard vindt dan het lot van de ondernemers?

[2:17:56] Ik heb het net ook al genoemd met andere thema's waarbij de overheid toch in een keer een andere koers vaart.

[2:18:05] Omdat het belang van de volksgezondheid voorop staat, omdat het belang van de mensen die ermee betrokken zijn voorop staat, waarom kan het op het ene terrein wel tot een koersswitch leiden van de overheid en vrij gemakkelijk en op het andere terrein niet?

[2:18:21] Terwijl daar de schade van de volksgezondheid veel groter is.

[2:18:26] Voorzitter, even twee dingen daarover.

[2:18:28] Mevrouw Jansen zegt van het is een effectieve maatregel.

[2:18:30] Dat is nog maar de vraag.

[2:18:31] Dat laat ik precies uitzoeken.

[2:18:33] Dus ja, ik zou zeggen, wat is er tegen om dat in kaart te brengen eerst?

[2:18:36] Je wil gewoon weten wat dat doet.

[2:18:38] En twee, die rookvrije generatie, dat doel hebben we gesteld op 2040.

[2:18:43] Die maatregel zou nu ingaan in 2032, dus acht jaar voordat we het doel willen bereiken.

[2:18:50] Dus als je zegt van ja, we willen het alleen vier jaar eerder bereiken, uiteindelijk bereik je nog steeds met de huidige tijdslijn hetzelfde effect op deze maatregel ver voor de datum van 2040.

[2:19:01] Dus daarover ben je eigenlijk heel erg aan het blindstaren op een hele korte termijn.

[2:19:08] We werken toe naar het beperken van verkooppunten.

[2:19:11] Maar je wil ondernemers ook daar de mogelijkheid voor geven, zoals we ook met supermarkten hebben gedaan, om hun businessmodel daarop aan te passen.

[2:19:17] Maar dat we daar wel heel duidelijk over zijn, van nou, we gaan het wel beperken, maar je hebt zo lang de tijd om het te doen.

[2:19:22] En ik vind het lastig om nu te zeggen van nou, in plaats van over zeven jaar is het nu over drie jaar.

[2:19:29] Ja, dat vind ik toch ingewikkeld.

[2:19:32] Maar de motie is aangenomen en ik laat de gevolgen ervan onderzoeken.

[2:19:40] Dank u wel, voorzitter.

[2:19:40] Een vraag over de rookvrije trassen van de heer Krul.

[2:19:48] Ik ken het CDA-raadslid.

[2:19:51] Er is nog één over in Rotterdam.

[2:19:53] Die ken ik goed.

[2:19:54] Ook een vriend van mij.

[2:19:56] Die was lid van GroenLinks voordat hij lid werd van het CDA.

[2:20:01] Die samenwerking verbaast me niet helemaal.

[2:20:05] Maar het is mooi.

[2:20:07] Ondernemers kunnen ervoor kiezen om een rookvrij tras in te stellen.

[2:20:12] Ik volg ook de ontwikkelingen in België en Spanje.

[2:20:15] Ik heb de minister zelf gesproken.

[2:20:16] Daar ga ik natuurlijk met interesse naar kijken.

[2:20:30] Bij nadere inzien is een deel van mijn vorige vraag niet beantwoord, dus als het goed is prop ik hem nog in de vorige interruptie.

[2:20:38] Ik had nog een deel van de vraag over waarom er onderscheid wordt gemaakt in maatregelen en dat er bij sommige thema's wel vrij gemakkelijk koersverandering van de overheid is en bij de anderen niet.

[2:20:47] Daar zou ik nog graag een antwoord op willen krijgen.

[2:20:50] Nou, ik ben wel benieuwd waar het dan om gaat, ten eerste.

[2:20:53] En twee, ja, maar dan moet ik wel weten of het effectief is.

[2:20:56] En dat is dus mijn hele punt.

[2:20:57] Nou ja, dat wil ik dus onderzoeken.

[2:20:59] Dus dat is wat ik nu doe naar aanleiding van de motie, om dat te vervroegen, daar gaat het om, of dat dat niet leidt tot sneller illegale handel.

[2:21:09] Kijk, dat die maatregel effectief is om een aantal verkooppunten te beperken.

[2:21:12] Ja, daarom voer ik die maatregel in.

[2:21:14] Maar de vraag is of als je het eerder doet, dat het niet een heel ongewenst effect heeft op illegale handel.

[2:21:18] Omdat je dan de boel overvalt en het sneller richting illegale handel gaat.

[2:21:24] Dat ben ik aan het onderzoeken.

[2:21:25] Ik denk dat mevrouw Jansen hetzelfde doel naastgeeft als ik op dat punt.

[2:21:30] Maar dat wil ik eerst weten.

[2:21:32] Ik zit niet dogmatisch in de wedstrijd qua maatregelen.

[2:21:35] Ik zit dogmatisch in de wedstrijd qua resultaat.

[2:21:40] Dus daar gaat het mij om.

[2:21:42] Ik heb nog steeds geen antwoord op het verschil in thema's wat betreft koers.

[2:21:46] Het gaat niet over het vuurwerkverbod, maar over de koerswijziging op basis van hetgeen in de maatschappij gebeurt.

[2:21:59] Over de gevolgen voor de volksgezondheid, de gevolgen voor druk op het systeem.

[2:22:06] Waarom kan er bij één thema wel een koerswijziging vrij gemakkelijk plaatsvinden en bij andere thema's niet?

[2:22:12] Tot slot op dit punt.

[2:22:13] Nou, voorzitter.

[2:22:14] Volgens mij is dat vuurwerkverbod niet ingestoken vanuit de volksgezondheid.

[2:22:18] Dat ten eerste.

[2:22:19] Is dat ten tweede ook uit de Kamer gekomen?

[2:22:21] En wordt daar nu ook een uitvoeringstoets op gedaan?

[2:22:24] Van in hoeverre dat mogelijk is?

[2:22:25] Dus in feite zit je daar in eenzelfde fase.

[2:22:29] Dus dat is niet heel veel anders dan wat we hier aan het doen zijn.

[2:22:32] Want ook deze motie kwam uit de Kamer.

[2:22:35] Ten aanzien van het vervoegen van de beperking van het aantal verkooppunten.

[2:22:38] Dus ik zie die vergelijking niet helemaal, als ik eerlijk ben.

[2:22:44] Dan onderzoek naar de tabaksheffing van het CDA.

[2:22:48] Ik verwacht de Kamer voor het eind van het jaar daarover te informeren.

[2:22:57] Dat zal ik doen.

[2:22:59] Dan de vraag van NEC over handhaving van NVWA-verkooppunten.

[2:23:05] Hoe ga ik de toenemende druk op de NVWA aansterken?

[2:23:10] Nou, we hebben natuurlijk heel veel meer geld.

[2:23:12] Ook een amendement van de hand van mevrouw Thiele, geloof ik, bij de volgende begroting.

[2:23:16] Drie miljoen extra naar de handhaving van de FVWA.

[2:23:20] Ik heb dat ook structureel gemaakt.

[2:23:22] Dus daar komt meer geld en capaciteit bij.

[2:23:24] Dus we zijn nu al gewoon bezig met het aannemen van meer mensen.

[2:23:26] Maar ook, het moet makkelijker worden in de handhaving.

[2:23:29] Dus we hebben al een aantal stappen gezet om het makkelijker te maken in de handhaving.

[2:23:34] Ik geloof dat ze nu al dik over de 200.000 vapes in beslag genomen, dit jaar al.

[2:23:40] Dat kon voor 1 januari niet, dus dat gaat hartstikke goed.

[2:23:43] En daarnaast werk ik ook aan betere wetgeving ten aanzien van het handhaven op het online verkoopverbod.

[2:23:47] Want op dit moment moet er een koop vastgesteld worden.

[2:23:49] Ik kan je voorstellen dat dat heel lastig is.

[2:23:51] Want dan moet je eigenlijk alles wat online aangeboden wordt zelf aanschaffen.

[2:23:56] Of met mystery shoppers, dat gaat natuurlijk niet.

[2:23:58] Dus we willen alleen al het aanbieden van online illegale vapes strafbaar maken.

[2:24:04] En daarvoor maken wij nu wetgeving.

[2:24:06] En dat zal ook het handhaven natuurlijk veel makkelijker maken voor de NVWA.

[2:24:08] Dus het is deels capaciteit, dat is geregeld met geld.

[2:24:11] En deels ook wetgeving.

[2:24:14] Dan de motie... Ja, dat is de vraag van mevrouw Jansen, die net al aan de oorde is geweest in het interruptiedebatje, over de speciaalzaken.

[2:24:22] Dan de vraag van de partij van de ArbeidergroenLinks of ik alle maatregelen in het actieplan VEP kan doorzetten en gaat het niet ten koste van andere zaken van Trimbos?

[2:24:33] Bijvoorbeeld het project van Trimbos om stop met rokenbeten te borgen in de curricula van zorgopleidingen.

[2:24:37] Nou, in het actieplan staat dat VEP in 2025 300.000 euro extra beschikbaar is voor het Trimbos-instituut.

[2:24:45] Dat ten goede komt voor het hulp bij het stoppen met vepen, of het onderzoek daarvoor.

[2:24:50] En deze middelen gaan niet ten koste voor de middelen die eerder gereserveerd waren voor roken bij het Trimmels Instituut.

[2:24:55] Dus dat is extra.

[2:24:57] Dan, hoe staat het met de uitvoering van de motie Dobbe tot het verminderen of verslaafd maken van sigaretten?

[2:25:03] Nou, daar staan een aantal interessante opties in en die zijn we nu bezig om dat te onderzoeken en uit te werken.

[2:25:09] Dan financiën voor vepen.

[2:25:12] Structureel 3 miljoen voor de handhaving.

[2:25:14] Het deel dat veel geld kost is dat handhavingsdeel.

[2:25:18] Daarnaast is er extra geld gereserveerd om mensen te helpen met stoppen met vepen.

[2:25:29] Als de Kamer daar behoefte aan heeft... Er stonden wel concurrete doelen in het actieplan.

[2:25:34] Van 14,3% moeten we naar max 12% 2027 en max 10% 2028.

[2:25:39] Dat is vrij concreet, denk ik.

[2:25:42] Er stond geen tabel met financiën bij.

[2:25:45] Als de Kamer daar behoefte aan heeft, kan ik dat nog even uitsplitsen.

[2:25:49] Het is niet heel uitgebreid.

[2:25:51] Als de Kamer daar prijs bestelt, dan kan dat.

[2:25:54] Heeft u daar enige voor de zomer of iets?

[2:25:57] Het kan snel, het komt gewoon onze kant op.

[2:26:00] Voordat u doorgaat, een introductie van mevrouw Slachtinggeman.

[2:26:04] Heel fijn dat we een overzicht krijgen van de financiële aanpak van het actieplan tegen vepen.

[2:26:12] Zouden we daarnaast ook regelmatig geüpdatet kunnen worden... hoeveel illegale vepen er in beslag genomen worden?

[2:26:23] Want in januari kregen we er een brief over... en nu wordt er soms met getallen gestrooid.

[2:26:28] Maar ik zou daar heel graag zicht op blijven hebben als Kamer.

[2:26:33] Dus kan dat twee keer per jaar toegezegd worden?

[2:26:40] Ja, dat kan.

[2:26:40] De NVWA maakt dat ook vaak publiek.

[2:26:42] Als de Kamer dat wil, dan kan ik één keer per half jaar even een briefje sturen met wat is de stand van zaken ten aanzien van de handhaving.

[2:26:51] Dat lijkt me prima.

[2:26:54] En we meten één keer per jaar het aantal kinderen dat veept.

[2:26:57] Dat doen we niet vaker dan één keer per jaar.

[2:27:00] Daar zal ik de Kamer vanzelfsprekend ook op informeren.

[2:27:02] Net als eventuele nieuwe maatregelen die we willen nemen ten aanzien van het veep.

[2:27:06] Dat heb ik ook bij de lancering van het actieplan gezegd.

[2:27:08] Het is geen statisch document.

[2:27:12] We blijven kijken naar nieuwe maatregelen, nieuwe mogelijkheden.

[2:27:15] Ook geïnspireerd door het buitenland, zeg ik er gelijk bij, die we kunnen nemen.

[2:27:22] Dan de vraag van de heer Krijns.

[2:27:24] Hij begon net al even over de beperking van het aantal verkooppunten nu op de leeftijdsgrens.

[2:27:31] Dat heb ik inderdaad de actieplan VP gezet.

[2:27:33] Dat is een verkenning.

[2:27:36] Dat is nu ook helemaal geen besluit om dat te doen.

[2:27:39] Maar dat is wel een verkenning om te kijken wat dat zou betekenen.

[2:27:44] Dan het vape online kopen.

[2:27:47] We zijn druk bezig met die uitvoering.

[2:27:50] En ik ben ook bezig met collega's in andere Europese landen.

[2:27:53] Ik heb nu een alliantie gevormd met twaalf andere Europese landen om dit grensover de schrijdende verkoop van vapes aan te pakken.

[2:28:01] Dat helpt omdat je met elkaar moet optrekken om dat op de agenda te zetten bij de gezondheidsraad.

[2:28:08] Daar werken we hard aan en dat gaat de goede kant op.

[2:28:10] Er is veel energie die daarop gericht is, ook politiek, ook in andere landen.

[2:28:17] Dat was de laatste vraag.

[2:28:19] Die ging over de cijfers van Veper en de financiën.

[2:28:23] Die heb ik net toegezegd naar de Kamer te sturen.

[2:28:26] Dat is het blokje Veper ook.

[2:28:32] Volgens mij heb ik nog drie vragen openstaan.

[2:28:35] Namelijk op basis waarvan wordt het besluit genomen of mijn motie wel of niet wordt uitgevoerd?

[2:28:44] Of in het advies ook expliciet wordt gekeken naar de volksgezondheidsgevolgen van uitstel en niet alleen naar de gevolgen voor de ondernemers?

[2:28:52] En wanneer het onderzoek en het advies worden afgerond?

[2:28:59] Ik weet niet wat er uit het onderzoek gaat komen.

[2:29:04] Ik wil het wegen op het moment dat het er ligt.

[2:29:06] Dat is een totaalweging.

[2:29:16] Vanzelfsprekend, want dan nemen we altijd mee in de overwegingen die we doen.

[2:29:21] Maar je wordt net zo ziek van een illegale sigaret als van een legale sigaret.

[2:29:25] Dus soms misschien nog wel zieker.

[2:29:27] Dus dat is ook de realiteit van dat verhaal.

[2:29:32] Ik mis antwoorden.

[2:29:36] Het kan ook zijn dat u het niet eens bent.

[2:29:42] Er is dus een toezegging dat er ook gekeken wordt binnen dat advies naar de gevolgen van uitstel voor de volksgezondheid.

[2:29:51] Dat was mijn vraag.

[2:29:54] Ik neem dat altijd mee.

[2:29:56] Ik ben staatssecretaris van Volksgezondheid.

[2:29:58] Dat is de reden waarom we dingen doen.

[2:30:01] Ik zal het zeker meenemen in de mate waarop ik dat kan doen.

[2:30:05] Ik heb al eerder gecommuniceerd dat dat onderzoek in het najaar komt naar de Kamer.

[2:30:09] Ik veronderstelde dat die kennis er was.

[2:30:12] Maar dan zou ik dat nogmaals bevestigen.

[2:30:16] Wij zeggen dat die brief al gepland was in het najaar om onze kant op te komen.

[2:30:20] Dat is er geen nieuw toe zeggen, maar het is goed om even te melden.

[2:30:26] Mevrouw Paulusma?

[2:30:27] Ik had opgeschreven kindermarketing en dan publieke gezondheid.

[2:30:31] En dan... O, het is de schuld van de PVV.

[2:30:36] Oké.

[2:30:37] Het is een keer wat anders dan de schuld van de VVD.

[2:30:40] Dat is normaal natuurlijk.

[2:30:42] Het klinkt wel heel erg hetzelfde.

[2:30:46] Dan ga ik door met publieke gezondheid, voorzitter.

[2:30:57] Landelijke dekking van hoe gaat de staatssecretaris domein overstijgende samenwerkingen en keten aanpakken duurzaam stimuleren?

[2:31:04] Een prachtige volzin van mevrouw Slag Tichelman.

[2:31:08] Die hoor je niet aan de keukentafel, zeg ik even gelijk tegen mevrouw Thielen, maar wel hier in dit commissiedebat.

[2:31:14] Dus die landelijke dekking, daar praten we nu ook over met de galapartijen, ook in het kader van het ASWA.

[2:31:23] Dus daar komt het ASWA weer, hoor ik mevrouw Poudersma denken.

[2:31:26] Maar dat is inderdaad wel het antwoord op de vraag.

[2:31:28] Dat wordt dan gesproken in het kader van het asfalt.

[2:31:35] Dan de concrete doelen om deze gezondheidsverschillen te verkleinen.

[2:31:39] We hebben al een beleidsagenda gestuurd naar de Kamer, gezondheid in alle beleidsdomeinen.

[2:31:43] Wat landt in de zorg, begint niet in de zorg.

[2:31:46] Veel preventie moet plaatsvinden buiten het zorgdomein.

[2:31:56] Daar werk ik samen aan met andere ministeries en collega's in het kabinet.

[2:32:01] We hebben daar een agenda voor gestuurd met de visie die we daarop hebben.

[2:32:08] Een beetje hoog over de doelen.

[2:32:12] De concretisering daarvan zal plaatsvinden in de voortgangsrapportage die u ontvangt voor het einde van dit jaar.

[2:32:20] Dan de vraag van de PVV over de mentale gezondheid.

[2:32:22] Wat is er misgegaan in de samenleving dat zoveel kinderen psychische klachten hebben?

[2:32:35] Er zijn veel oorzaken waarom kinderen of jongeren mentale klachten hebben.

[2:32:38] RIVM doet er jaarlijks onderzoek naar.

[2:32:51] We hebben het Jonkerinstituut gevraagd om onderzoek te doen naar de trends tussen jongens en meisjes.

[2:32:59] Daar zie je een groot verschil in.

[2:33:02] Dat komt voor de zomer.

[2:33:03] Daar kijken we naar uit.

[2:33:08] Vorig jaar heb ik het ook over de mentale gezondheid gehad, over jongeren en ouders.

[2:33:16] Ik heb toen altijd naar de vorige staatssecretaris, de staatssecretaris van Ooijen, heb ik gevraagd naar de stormaanpak.

[2:33:24] Dat is een heel goed programma.

[2:33:26] Dat zou bekeken worden of dat landelijk zou worden uitgerold.

[2:33:30] Wij zouden daarvoor worden over geïnformeerd, maar ik heb dus eigenlijk aardig doodstil gebleven.

[2:33:35] Dus mijn vraag is, hoe kijkt u naar de stormaanpak?

[2:33:38] Als ik u daarmee overval, kunt u daarmee in de tweede termijn komen?

[2:33:41] Of wordt het landelijk uitgerold, et cetera?

[2:33:46] Dat laatste dacht ik, maar ik wil dat even checken.

[2:33:54] De vraag over in hoeverre is seksuele gezondheid opgenomen in de gala-afspraken.

[2:33:57] Het is niet expliciet opgenomen in de gala, maar de gemeenten kunnen gala-middelen wel inzetten voor de bevordering van seksuele gezondheid.

[2:34:05] Aan de galadoelen zal ze terugdringen van gezondheidsachterstanden.

[2:34:09] Ik ga in gesprek met mensen uit lagere zeswijken om te horen wat zij nodig hebben.

[2:34:15] Dat doen wij ook op VWS.

[2:34:22] Ik heb ook bijna drie jaar ervaring als wethouder in een stad met veel lage zeswijken.

[2:34:28] Daar hebben veel mensen gesproken.

[2:34:30] Een voorbeeld wil ik daarvan delen.

[2:34:33] Ik weet dat ik nog geen week of twee weken wethouder buitenruimte was in Rotterdam.

[2:34:38] Ik wilde meer groen aanleggen.

[2:34:39] De gemeenteraad wilde overal meer groen aanleggen.

[2:34:48] Verkoeling in de zomer en het vangt ook water op als het hard heeft geregend.

[2:34:54] Maar wat we merkten is dat er in lage zes wijken dus waanzinnig veel weerstand op was.

[2:34:59] En mensen op het stadhuis en ook heel veel raadsteden vroegen zich ook af waarom is hier weerstand tegen.

[2:35:04] Dus ik ben ook met die mensen gaan praten.

[2:35:07] Als je een groene speeltuin aanlegt, zijn mensen bang dat hun kinderen vies worden.

[2:35:14] Dat betekent vaker wassen en nieuwe kleren kopen.

[2:35:17] Dat geld hebben ze niet.

[2:35:18] Dat is de realiteit.

[2:35:20] We willen meer groen, veldjes en heuveltjes.

[2:35:27] Maar als dat de realiteit is van de mensen, en ik weet nog heel goed de verbaasde gezichten te zien van raadsleden op dat moment, dat is de realiteit.

[2:35:34] Dus je moet heel goed snappen wat de beleefwereld is van mensen zelf.

[2:35:38] En vervolgens hebben ze dan een behoefte aan een pleintje wat weer bloedheet wordt in de zomer, waar je dan ook niet wilt voetballen.

[2:35:44] Want we hadden voorbeelden in Rotterdam van een plein of een asfalt wat 72 graden werd.

[2:35:49] Nou ja, dan ga je binnen zitten gamen en dan zijn we allemaal slechter af.

[2:35:53] Dus dat is even de realiteit die ik meeneem met betrekking tot dit onderwerp.

[2:35:58] Rutile?

[2:35:59] Ja, ik denk dat dat heel goed is.

[2:36:01] Ik was laatst ook op een avond over obesitas.

[2:36:04] En op een gegeven moment zei ik... Ik bracht dit daar ook van.

[2:36:07] We hebben allemaal onderzoeken en twee stuks fruit.

[2:36:12] Allemaal door hoogopgeluiden mensen bedacht.

[2:36:14] En toen zei inderdaad een van de aanwezigen ook van... Ja, had maar eens iemand met mij gepraat.

[2:36:19] Inmiddels was ze een stuk van het gewicht kwijt.

[2:36:22] Maar ik hoor de vervlogenheid en de inzicht van de staatssecretaris.

[2:36:27] En ik weet niet zo goed, maar ik zou dit gewoon veel meer terug willen zien, ook in misschien de brief die de staatssecretaris geeft.

[2:36:34] Omdat ook het begrip gezondheid zomaar eens heel andere belevingen en keuzes kan oproepen bij mensen die inderdaad gewend zijn om boodschappen over twee stuks fruit en 250 gram groente per dag makkelijk op te nemen.

[2:36:49] ten opzichte van mensen die dat lastiger vinden.

[2:36:51] Dus als de staatssecretaris daar in zijn beleidsdocument wat er aankomt, wat meer woorden aan zou willen geven, dan stel ik dat op prijs.

[2:37:03] Nou, ik vind het een hele goede suggestie.

[2:37:04] Dus ik denk, dus dat wil ik toezeggen, dat ik dat ook meeneem in de verdere uitwerking van de preventie-strategie.

[2:37:10] Dus die kan wat mij betreft genoteerd worden, voorzitter.

[2:37:15] Dan de vraag van de vrouw Slachtingelman over de regionale preventiestructuren.

[2:37:22] Dat die nu niet functioneel of goed functioneren.

[2:37:30] En of ik dat herken.

[2:37:31] Omdat het vraagt om langdurige structurele financiering.

[2:37:33] Dat laatste ben ik het mee eens.

[2:37:36] Preventie is vaak iets van de lange adem.

[2:37:39] Dus als je iets begint met preventie, dan is het heel lastig om de volgende dag daarvan de resultaten te zien.

[2:37:44] Omdat het vaak ook met gedragsverandering te maken heeft.

[2:37:46] We weten, gedragsverandering duurt lang.

[2:37:47] En daar zit je ook eens een keer, nou, waar we het net over hadden met de beleveniswereld.

[2:37:51] En wat voor de een geldt, geldt niet voor de ander.

[2:37:52] Dus daar ben ik het mee eens dat bij uitstek voor preventie langdurige structurele financiering belangrijk is.

[2:38:00] Nu is het zo dat ook de galamiddelen voor een heel groot deel tijdelijke middelen zijn.

[2:38:05] En heel veel van het preventiebeleid gefinancierd is, en dat loopt allemaal af, met tijdelijke middelen.

[2:38:10] Dus iedereen is hierbij geweest, zeg ik er maar even bij, om die keuzes te maken.

[2:38:15] En dat is soms ook gewoon de keuze die je moet maken in een tijd van financiële krapte, zeg ik er ook eerlijk bij.

[2:38:20] Dat is ook gewoon wat we nu zien in Den Haag.

[2:38:23] Dus dat is ook niet per se, ik wil daar geen oordeel over vellen, maar preventie leent zich met name voor structurele financiering op de lange termijn.

[2:38:32] Daarom ben ik ook bezig met het investeringsmodel voor preventie.

[2:38:36] Daar heb ik nu een commissie voor opgetuigd.

[2:38:38] Eind deze maand is er een grote werkconferentie over.

[2:38:43] En ik weet dat mevrouw Thiele en mevrouw Paulus mij daar ook veel aandacht voor gevraagd hebben.

[2:38:47] Debaten van preventie vallen vaak ook buiten het zorgdomein en kunnen we vaak niet goed in kaart brengen.

[2:38:52] En als we nou in staat zijn om dat beter te doen en dat ook te koppelen aan de investeringen aan de voorkant, en dan gaat het niet over maatschappelijke waarde, want met maatschappelijke waarde kan ik geen boodschappen doen, kan geen kamerlid hier boodschappen doen, kan geen investering doen in preventie, maar jij moet het echt hebben over harde euro's.

[2:39:08] En hoe ga je daar nou mee om binnen de financiële systematiek die we hebben in Den Haag?

[2:39:12] Dat is de kernvraag.

[2:39:14] En precies om die reden ben ik dat aan het doen.

[2:39:17] Dus ik deel de urgentie.

[2:39:18] Ik denk dat de manier om er te komen net een andere is, misschien.

[2:39:21] Maar uiteindelijk gaat het om het resultaat en dat streven we allebei na.

[2:39:28] Slachtige man.

[2:39:31] Ik heb daar toch een vraag over.

[2:39:34] Net horen we dat galapunten qua preventie ook deels in het ASWA komen.

[2:39:40] Volgens mij is het ASWA ook tijdelijk, maar daar kan de staatssecretaris vast meer uitleg over geven.

[2:39:50] En waarom wordt de keuze dan daar gemaakt en niet bij de bestaande GGD'en bijvoorbeeld, die al heel veel aandacht hebben voor juiste punten die mevrouw Thiele noemt, wijkgericht en weten wie de mensen zijn.

[2:40:06] Ik kan dat gewoon niet helemaal rijmen met elkaar.

[2:40:09] Dus hoe kunnen we dat nog beter, die structureelheid, inbedden?

[2:40:16] Als het gaat over kansrijk start bijvoorbeeld... daar zit structurele financiering achter binnen het gala.

[2:40:22] En daarover wordt nu ook gesproken in het asfalt.

[2:40:23] En de GGD'en voeren dat natuurlijk voor een groot deel uit.

[2:40:25] Het is niet alsof dat dan weer apart is.

[2:40:28] Dus dat gaat ook, loopt heel vaak via de GGD.

[2:40:30] Want de gemeenten zijn opdrachtgever van de GGD uiteindelijk.

[2:40:32] Dus ook de eerste G van GGD staat ook voor gemeentelijk, toch?

[2:40:35] Dus dat is... Ja, dus... Ja, dan zie je het maar.

[2:40:41] Dus ja, dat is het antwoord op de vraag.

[2:40:48] Mijn vervolg vraagt er nog op.

[2:40:50] Ik vind het kansrijke start ook heel mooi, maar het is nog echt niet in alle gemeentes geïmplementeerd.

[2:40:55] Hoe gaat de staatssecretaris er dan voor zorgen dat preventie echt landelijk geïmplementeerd gaat worden om echt alle kinderen in Nederland een kansrijke start te geven?

[2:41:10] Dat klopt inderdaad, maar wel in heel veel gemeenten al wel.

[2:41:13] En dat is waar we nu precies over spreken met gemeenten in het kader van het ASWA.

[2:41:17] Dus daar zit dan inderdaad dat basispreventiepakket waar mevrouw Zachtingman het inderdaad over heeft.

[2:41:23] Dat ligt ook op tafel bij het ASWA.

[2:41:28] Dan de midtermreview over het gala.

[2:41:31] Wat betekent dat nou voor de praktijk?

[2:41:33] Is het nog effectief?

[2:41:34] Daar zou je natuurlijk ook iets langer de tijd willen hebben om het te meten.

[2:41:36] Maar ik ben het wel met mevrouw Tiele eens.

[2:41:38] Daar kan beter gemeten worden.

[2:41:40] Want dat is ook mijn ervaring als wethouder zelf.

[2:41:42] Dus ik deed buitenruimte.

[2:41:43] We kregen gala-middelen om een sportveldje aan te leggen.

[2:41:46] Maar vervolgens gingen we niet meten of dat sportveldje gebruikt werd.

[2:41:48] Of dat dat vervolgens ook tot hoge sportdeelname leidde.

[2:41:52] Want soms gingen we, dat zeg ik maar even vrij uit,

[2:41:56] Legden wij fitnesstoestellen aan publiek en werd het vooral gebruikt door mensen om drugs te gebruiken.

[2:42:02] En vervolgens werd het door iedereen gemeden.

[2:42:04] Ik moet van mevrouw Paulus maar iets anders zeggen.

[2:42:09] Overmatig alcohol gebruikt dan.

[2:42:13] Het punt is dat het niet gebruikt werd zoals het bedoeld was om te gebruiken.

[2:42:18] Daar moet je ook kritisch op zijn.

[2:42:19] Uiteindelijk moet het om het resultaat gaan.

[2:42:24] Ik wil daar een slag op maken.

[2:42:25] Daar wil ik, als mevrouw Thiele dat toestaat, op terugkomen.

[2:42:29] Om daar in vervolg beter op te gaan monitoren.

[2:42:31] Omdat ik denk dat dat belangrijk is.

[2:42:34] Dan de gezondheidsbevoording van ouderen.

[2:42:37] Dat oudere consultatiebureau.

[2:42:40] Mevrouw Thiele kritisch over de afdoening.

[2:42:50] Hoe kunnen we dat effectief inbedden, ook in de bestaande structuren?

[2:42:53] Of moet dat een aparte, oudere constatiebureau worden?

[2:42:57] Als dat het geval is, heb ik daar wel middelen voor nodig om dat bij gemeenten te realiseren.

[2:43:05] Die heb ik ook vanuit de andere kant gevoerd.

[2:43:07] Je moet voldoende middelen hebben om je taken te kunnen uitvoeren.

[2:43:10] Dus hij is niet van tafel, zeg ik er gelijk bij.

[2:43:12] Maar we kijken wel hoe we dat op de beste manier kunnen doen.

[2:43:18] En daar zullen we de Kamer natuurlijk ook over informeren.

[2:43:20] Over hoe we daar in het vervolg dan handen en voeten aan willen geven.

[2:43:24] Omdat ik natuurlijk wel de noodzaak er ook wel van zie.

[2:43:29] Maar het moet natuurlijk ook wel kunnen en er moet ook middelen voor zijn.

[2:43:36] Nogmaals, het gaat mij niet per se om een gebouw, terwijl ik ook wel begrijp dat daar middelen voor nodig zijn, maar het gaat vooral over het nadenken over hoe je bepaalde functies die bij de jeugdgezondheidszorg heel logisch bij elkaar liggen om gezond opgroeien mogelijk te maken, hoe je die functies ook bij elkaar brengt om het voor ouderen ook makkelijk te maken, om vitaler ouder te kunnen worden.

[2:43:57] Ik zie graag dan, ik geloof dat het een soort van toezegging is om inderdaad een verdere uitwerking toch te zien.

[2:44:05] Maar dan begrijpen we elkaar goed, denk ik.

[2:44:07] Dan bekijken wij dat verder.

[2:44:12] Leefstijlmonitoring en begeleiding door JGZ.

[2:44:15] Hoe ik leefstijlmonitoring en begeleiding onderdeel ga maken van de taakopdracht van de GEZ.

[2:44:20] Het is al onderdeel van de wettelijke takenpakket.

[2:44:22] JGZ signaleert en geeft voorlichting, advies, instructie, begeleiding, omtrent gezond opgroeien.

[2:44:28] Daar valt ook leefstijl onder.

[2:44:32] Dus dat zit in die zin al in de JGZ.

[2:44:35] Maar we maken ook nu weer met de gemeente afspraken over hoe we dat doen.

[2:44:38] En ook in het confinant wijkteams.

[2:44:42] Dus er is wel heel veel beweging op de JGZ, ook ten aanzien van het voorkomen van jeugdhulp.

[2:44:49] Dus we zijn ermee bezig met het confinant wijkteams.

[2:44:54] In het wetsvoorstel Rijkwijdte bekrachtigen we ook de taak van de EGZ op dat gebied, ten aanzien van preventie en opvoedondersteuning.

[2:45:00] Want die vervullen een belangrijke rol.

[2:45:02] En daar liggen ook kansen.

[2:45:03] Dat ben ik met mevrouw Thielen eens.

[2:45:06] Dan de vraag, antwoord op de motie van mevrouw Thielen op de kooliakie.

[2:45:13] Tante is hoogleraar op dat onderwerp.

[2:45:15] Die stuurde mij... Die dacht dat ik in de Tweede Kamer zat.

[2:45:18] Die zei dat ik voor die motie moest stemmen.

[2:45:20] Ik heb hem omarmd destijds.

[2:45:23] Dat is ook goed.

[2:45:26] Ik verwacht kort na het meigesest daar een reactie op te sturen.

[2:45:31] Ik begreep dat die motie echt rondging in het kooliakieveld.

[2:45:38] Dan de tandgezondheid bij de JGZ.

[2:45:39] Is de tandgezondheid en de daaraan verbonden leefstijl zeker?

[2:45:47] Dit debat gaat natuurlijk niet over de gezondheidszorg op de BES.

[2:45:53] Maar daar is het nu ook echt onderdeel van het gesprek bij de huisarts.

[2:45:56] En ontzettend belangrijk, want daar hebben we echt te maken met flinke leefstijlproblemen.

[2:46:00] Dus dat wordt opgepakt.

[2:46:04] En ten aanzien van mondzorg, daar kan ook worden doorverwezen als dat nodig is door een jeugdarts.

[2:46:12] En er wordt ook gewerkt aan een mondzorgprofessionel die op het consultatiebureau mondzorg kan verlenen.

[2:46:18] Dan de vraag van mevrouw Poudersma over de RSV-immunisatie in de voorjaarsnota.

[2:46:22] Die miste zij.

[2:46:23] Maar die is wel degelijk opgenomen, namelijk op pagina 182.

[2:46:32] Die staat erin.

[2:46:39] Ik ben ondertussen aan het scrollen.

[2:46:42] Het staat in geheimtaal.

[2:46:43] Als ik het niet goed kan lezen, kan het veld het ook niet lezen.

[2:46:52] Ik wil de staatssecretaris echt geloven dat het er staat, maar wij hebben het er niet uitgehaald.

[2:46:59] Het staat er blijkbaar in zulke onduidelijke taal dat niemand gisteren de champagne heeft opgetrokken.

[2:47:11] We gaan het even opzoeken in welke taal het staat.

[2:47:15] Maar ik wil het ook als mevrouw Poudersma het zegt.

[2:47:19] Er wordt nu gekeken.

[2:47:21] Dit wordt nu een wedstrijdje.

[2:47:22] Wie als eerst bij pagina 182 is.

[2:47:25] Maar het strevent nog steeds om te starten dit najaar.

[2:47:28] Dus dat wordt ook op die manier geregeld.

[2:47:30] Er zat wat extra kosten aan vast.

[2:47:33] Dat wordt netjes gedekt en we zorgen dat we dit najaar kunnen starten met die RSV-immunisatie.

[2:47:37] En het ligt verder helemaal op schema ten aanzien van de implementatie.

[2:47:41] Dus dat champagnemoment hebben we natuurlijk gehad, maar dat blijft.

[2:47:45] In het najaar hebben we gezegd dat we het gaan toevoegen, maar het zit erin.

[2:47:51] Dan het punt... Daar pak ik gelijk even mee over die MRI-bevolkingsonderzoeken.

[2:47:55] Nee, het klopt.

[2:47:56] We hebben dekking voor die uitvoeringstoets van het RIVM.

[2:47:58] Dat is een afspraak die we met iedereen gemaakt hebben ten aanzien van... Ik weet dat de betrokkenheid van mevrouw Paulus maar ook erg bij dit onderwerp.

[2:48:05] En op het moment dat daar duidelijk wordt van wat wordt de volgende stap, dan is er ook de vraag van dekking.

[2:48:13] Dat we daar dat voor gaan regelen.

[2:48:16] Maar ik moet natuurlijk wel weten over wat voor bedrag het dan gaat.

[2:48:19] Dus dat is wel noodzakelijk voor mij om te weten in die volgorde.

[2:48:26] Dit klopt niet helemaal wat de staatssecretaris zei.

[2:48:29] Want we hebben hier met elkaar dat uitvoeringsonderzoek omarmd.

[2:48:32] Het ging mij lang niet snel genoeg, maar oké, dat is wat we doen.

[2:48:35] En de staatssecretaris heeft wel daadwerkelijk een bedrag genoemd en heeft ook gezegd dat moet ik dan regelen in de voorjaarsnota.

[2:48:42] Die voorjaarsnota is vorige week

[2:48:46] gepresenteerd, gelekt, gedeeld.

[2:48:49] Daar stond dit bedrag niet in.

[2:48:53] En dan word ik wel een beetje ongerust.

[2:48:54] En met mij een heleboel andere vrouwen.

[2:48:58] Ik denk niet dat je... Ik denk dat ik die opmerking gemaakt heb nog voordat we die afspraak hebben gemaakt voor die uitvoeringstoets, want die kwam natuurlijk daarna.

[2:49:05] En die financiering moet er zijn.

[2:49:06] Dus ik heb ook altijd erbij gezegd van die dekking voor de invoering daarvan moet er zijn.

[2:49:12] Maar goed, mevrouw Poudersma kent ook mijn commitment op dit thema.

[2:49:17] Ik ben daar hard voor aan het werk met het RIVM en alle partijen die hier aan boord zijn om dit te doen.

[2:49:25] En zo werken nou eenmaal ook de financiële spelregels die we met elkaar hebben afgesproken.

[2:49:30] Op het moment dat ik een concreet bedrag heb, dan kan ik het gaan regelen.

[2:49:33] En dat had ik gewoon nog niet ten tijde van de voorjaarsnota.

[2:49:35] En dan is ook de discussie vrij snel klaar.

[2:49:37] Dan is het van nou, dan wachten we tot we een concreet bedrag hebben.

[2:49:40] En dan gaan we kijken naar dekking.

[2:49:42] Maar ik zit er nog steeds hetzelfde in als destijds tijdens het commissiedebat en het twee minuten debat wat we daarover gevoerd hebben.

[2:49:51] Of ik heb er geen actieve herinneringen aan, of de staatssecretaris.

[2:49:54] Maar ik meen mij wel degelijk te herinneren dat de staatssecretaris een richtbedrag genoemd heeft.

[2:49:58] En ik snap dat als de uitkomsten van het onderzoek er nog niet zijn.

[2:50:01] Want ik snap ook heel goed hoe de systematiek werkt.

[2:50:03] Dat het dus niet in de voorjaarsnota staat.

[2:50:05] Maar dan heb ik wel echt meer nodig.

[2:50:08] En het ging net over Kuliaki en hoeveel daar rond gaat over dat onderwerp.

[2:50:11] Datzelfde geldt voor dit onderwerp.

[2:50:14] Dan heb ik als Kamerlid, maar ook een heleboel mensen in het veld, wel meer nodig dan...

[2:50:19] We wachten dit onderzoek af en dan kom ik met een voorstel hoe we dit eventueel gaan financieren.

[2:50:24] Want wanneer is dat dan?

[2:50:29] Dat heb ik ook in de brief gezet.

[2:50:31] Dat weet ik uit mijn hoofd niet wanneer het RIVM daarmee klaar is.

[2:50:35] Dat kan ik even zo opzoeken wat dat is.

[2:50:36] Maar dat is wel al eerder gecommuniceerd.

[2:50:38] En de urgentie, dat wil ik er wel heel duidelijk bij zeggen, die voel ik compleet.

[2:50:44] Dus ik denk dat dat belangrijk voor mezelf is om dat hier te onderstrepen.

[2:50:50] Dat we daar op die manier mee bezig zijn.

[2:50:52] Dat ik graag wil dat dit geregeld wordt.

[2:50:54] En dat we nu die eerste stap gezet hebben

[2:50:57] richting de implementatie.

[2:51:04] Ik ga de staatssecretaris aanhouden.

[2:51:06] Dat is de rol van mevrouw Poudersma.

[2:51:12] Is die weer teruggetrokken? 182.

[2:51:22] Het was toppagina 212.

[2:51:26] Er staat RS-vaccinatie in die tabel.

[2:51:29] Dan denk ik dat we even... Oké, mooi, gehelderd.

[2:51:34] Dat is goed.

[2:51:37] Ik zei 200 pagina 282, die klopte dus niet.

[2:51:40] Dan de vaccinatiegraad.

[2:51:41] Daar zei ik net al even over, dat deel ik compleet met mevrouw Poudersma.

[2:51:46] Daarom hebben we daar ook extra geld voor beschikbaar gesteld.

[2:51:50] Ik werk daar veel op samen met Alexander Scholten, een goede wethouder in Amsterdam.

[2:51:56] Van D66, zeker.

[2:51:58] In Amsterdam heb je geen VVD-wethouders.

[2:52:01] Erik van den Burg was een van de laatsten.

[2:52:07] Maar die doen daar een hele goede aanpak.

[2:52:10] Je ziet echt resultaten in Bos en Lommer, in Amsterdam Zuidoost, dat met informatie, wetenschappelijke informatie, tegenover die desinformatie zetten, dat het echt heel goed werkt.

[2:52:22] En dat je mensen daarin moet meenemen.

[2:52:25] Dus daar hebben we ook financiering voor gesteld.

[2:52:27] Niet alleen voor Amsterdam, maar ook breder in Nederland.

[2:52:30] Dus dat delen wij.

[2:52:31] En dan over de gordelroosvaccinatie.

[2:52:36] Bij de voorjaarsnota zijn er inderdaad geen middelen beschikbaar gekomen voor gordelroos.

[2:52:42] Dat wil niet zeggen dat dat een finaal besluit is, dat we het nooit meer gaan doen.

[2:52:45] Dat wordt gewoon weer bij de volgende kans bekeken.

[2:52:48] Maar er is geen ruimte gevonden om het gordelroosvaccin bij deze voorjaarsnota te dekken.

[2:52:59] Sommigen zitten al op vier interrupties, maar ik wilde er nog eentje toelaten.

[2:53:04] Het gaat voor iedereen, hè?

[2:53:04] Er is een soort bonus-V-gronde.

[2:53:06] Mevrouw Paars, wilt u hier nog op doorgaan?

[2:53:09] Nee?

[2:53:09] Oké, check.

[2:53:10] Het gaat ook voor de heer Krul.

[2:53:13] Mevrouw Daniela Jansen ook.

[2:53:16] U had er al vier, maar er is nog wel ruimte voor één extra.

[2:53:21] Waar zijn wij, staatssecretaris Overig?

[2:53:24] Ja?

[2:53:25] Dat zijn er natuurlijk veel.

[2:53:27] Maar het kan ook bondig.

[2:53:31] Waarom verbiedt u niet de verkoop van energiedrankjes onder de 16 jaar?

[2:53:37] Een verbod niet.

[2:53:42] Maar we volgen altijd de ontwikkeling in andere landen.

[2:53:45] Ik zeg er wel bij, de verkoop is Europees ontzettend lastig.

[2:53:51] Ook als het gaat om het verbieden van een bepaald zoutgehaltes of suikergehaltes.

[2:53:58] Dat is bijna niet te doen op Europees niveau.

[2:54:01] Ik ga natuurlijk bekijken wat er in andere landen gebeurt.

[2:54:08] Maar ik wil die winstjaarschuwing er wel bij geven.

[2:54:11] Over alcohol etiketering, daar geldt hetzelfde.

[2:54:14] Dit staat op de agenda in de EU.

[2:54:15] Maar het is wel lastig, omdat er gewoon landen zijn waarin veel wijn wordt geproduceerd.

[2:54:21] En die hebben daar hun bedenkingen bij.

[2:54:23] Maar ik vind het voorbeeld dat voor oranjebitter, waar heel veel mensen niet van weten dat er heel veel suiker in zit.

[2:54:28] En als mensen diabetes hebben, is dat nogal belangrijk om te weten.

[2:54:31] Dus dat je dat natuurlijk wel wil duidelijk maken, en dat kan ook via een QR-code.

[2:54:35] Dus ik vind het een interessant onderwerp, maar omdat het omgaat om EU-regelgeving is het wel lastig, zeg ik er gelijk bij.

[2:54:43] dan het gezonde aanbod in de supermarkten.

[2:54:45] Wil ik een concreet doel stellen voor het verkoopaandeel gezonde supermarkten?

[2:54:48] Ja, ik wil graag een concreet doel.

[2:54:50] Ik wil graag alleen maar meetbare en concrete doelen.

[2:54:53] Dus daar ben ik ook over aan het praten nu met supermarkten.

[2:54:56] Dat heb ik natuurlijk ook in de brief gezegd.

[2:54:57] En daar hoop ik ook in de uitwerking van de preventiestrategie verder op terug te komen.

[2:55:02] Om daar ook een concreet doel aan te koppelen.

[2:55:04] En als het daar nog niet in staat, dan komt het later.

[2:55:06] Maar daar wil ik natuurlijk wel mee aan de slag.

[2:55:08] Dan, hoe zorg ik ervoor dat ook de verkoop van producten door supermarkten buiten de schrijf van vijf in beeld komen?

[2:55:16] Wij starten nu met een monitor.

[2:55:17] Dat is de monitor van QuestionMarkt.

[2:55:19] Wij gaan nu zelf starten met die monitor om dat verkoopaandeel ongezonde producten in beeld te brengen en dat ook te blijven monitoren de komende jaren.

[2:55:28] Ik heb eerder in het debat gezegd dat ik geen hekjes zou zetten.

[2:55:30] Dan de reclame over borstvoeding.

[2:55:45] Er is een flink debat over.

[2:55:47] Ik zit meer aan die zijde, moet ik zeggen.

[2:55:49] Ik ga geen verbod verbieden.

[2:55:50] Vrouwen kunnen zelf keuze maken over welke type voeding zij wenselijk vinden.

[2:56:14] Zeg ik iets verkeerd?

[2:56:23] Ik heb er drie staan.

[2:56:26] Die vijfde zegt voor iedereen nog even als veegronde.

[2:56:30] Die veegronde ga ik dan zo gebruiken.

[2:56:36] Kunstvoeding is dan misschien alles wat niet van een boom te plukken is.

[2:56:39] Ik zou het gewoon flesvoeding noemen.

[2:56:44] Overigens kan je borstvoeding ook in een flesje doen.

[2:56:47] Maar even proberen weg te blijven bij...

[2:56:51] op dit vlak helaas soms polariserend, maar dat soort termen.

[2:56:56] Ik snap het.

[2:56:59] De vraag die gesteld is, die lees ik gewoon voor.

[2:57:02] Daar zit geen waardeoordeel van mij achter.

[2:57:04] Ik ben afhankelijk geweest van Nutrilon de afgelopen maanden.

[2:57:09] Ik ken het.

[2:57:11] Dan of ik van plan ben bewegen terug te laten komen.

[2:57:16] Ja, maar ik ga niet dingen overdoen.

[2:57:18] We hebben een beleid op sport.

[2:57:21] Dat zit ook in een apart beleidsdocument.

[2:57:25] De heer Van Nispen is hier niet en ik weet zijn passie voor sport.

[2:57:29] Maar daar hebben we een sportbeleid.

[2:57:31] Natuurlijk dragen we dat ook bij een preventie.

[2:57:33] Maar ik ga het niet helemaal overtypen.

[2:57:34] Dat lijkt me niet verstandig.

[2:57:39] Gezond en betaalbaar eten, het plan van de SP, daar ga ik met alle liefde naar kijken.

[2:57:45] Seksuele gezondheid.

[2:57:51] Daar ontvangt de Kamer binnenkort een beleidsbrief over waarin ik onder andere inga op de invulling van de korting op de spuks.

[2:57:58] En hoe ik lokale aandacht voor seksuele gezondheid ga stimuleren en ondersteunen.

[2:58:04] En we hebben het onderwerp besproken van desinformatie.

[2:58:06] Daar kom ik ook op terug.

[2:58:09] Dus dat is de vraag van mevrouw Poudersma geweest.

[2:58:17] Voor de zomer, zei ik toch?

[2:58:20] Binnenkort.

[2:58:21] Dus dat is voor de zomer.

[2:58:25] De zomer staat voor de deur, dus dat kan niet anders.

[2:58:31] Dan de bezuinigingen op sport.

[2:58:35] Btw op sport is inderdaad van af, dus dat is mooi.

[2:58:37] De BOZO wordt opgehangen via de Dumava.

[2:58:40] Voor de rest zit het een beetje minder onderzoek.

[2:58:43] Ik denk dat het voor de sporters meevalt.

[2:58:44] Sportpas ben ik enthousiast over.

[2:58:54] of ik bereid ben een minimaal 60% gezond aanbod in te voeren.

[2:58:56] Ik ga nu geen getal noemen.

[2:58:58] Dat is een vraag van mevrouw Sacht-Tigelman en van mevrouw Jansen.

[2:59:04] Maar of dat 60%, 70%, 80% of 55% is, ik weet het niet.

[2:59:09] Dat wil ik met supermarkten bespreken.

[2:59:13] En daar ben ik nu mee bezig.

[2:59:14] Dus alles wat ik daar nu over zeg, dat gaat niet helpen in die gesprekken.

[2:59:18] Dan de vraag van de heer Krijns, wat heeft de preventiestrategie tot nu toe opgeleverd?

[2:59:22] Daar heb ik in mijn inleiding wat over gezegd, echt wel degelijk wat.

[2:59:26] Alleen we zijn er nog niet, we moeten nog meer doen.

[2:59:29] Normen zout, dat is lastig ten aanzien van Europese wetgeenvoorschrijven.

[2:59:35] Alleen, we zitten met een nationale aanpak productverbetering.

[2:59:39] Daar werken we en daar hebben we echt voortgang.

[2:59:41] Portiegroten, et cetera.

[2:59:42] Zout verminderen, vet verminderen.

[2:59:43] Daar wordt goede voortgang op geboekt.

[2:59:45] Daar ben ik ook blij mee.

[2:59:46] Dan alcohol reclame en betutteling.

[2:59:49] Dan ga ik toch weer een voorbeeld noemen van mijn tijd als wethouder buitenruimte.

[2:59:54] Het is zo dat gemeentes ontzettend veel geld verdienen voor het betalen van zwembaden, sport, noem maar op, aan buitenruimtereclame.

[3:00:01] Dus op het moment dat je daar alcohol uithaalt, je kan het doen natuurlijk, betekent dat die concessies veel minder waard worden.

[3:00:08] Dat heeft ook direct gevolg voor gemeenten.

[3:00:10] Het is aan gemeenten zelf om die keuze te maken, zeg ik er gelijk bij.

[3:00:13] Maar dat betekent wel gelijk een financieel gevolg.

[3:00:16] De vraag van de heer Krijns is... wanneer stopt deze bemoeizucht?

[3:00:19] Moeten we straks in het geheim gaan drinken?

[3:00:20] Nee, dat hoeft niet.

[3:00:22] Dan de ooggezondheid van mevrouw Thiele.

[3:00:27] 20-20-20-regel.

[3:00:28] En dan het maximaal twee uur per dag.

[3:00:30] Twee uur per dag buiten zijn.

[3:00:36] Nog beter.

[3:00:37] Heel goed.

[3:00:38] En mevrouw Thiele weet dat ik werk aan die adviezen ten aanzien van social media en schermgebruik.

[3:00:44] Dat is niet alleen goed voor ogen, maar ook voor mentale gezondheid.

[3:00:51] En natuurlijk ook zorgen dat je... Nou, dat zit in de laatste twee uur in het meer bewegen.

[3:00:57] In plaats van achter een schermpje zitten.

[3:00:59] En de vraag over wat ik ga doen over desinformatie op anticonceptie, die heb ik al beantwoord.

[3:01:15] In de brief van 8 april gaf de staatssecretaris aan dat we in elk geval de vijf grootste supermarkten hardere afspraken willen maken over het grote verkoopaandeel van gezonde producten.

[3:01:26] We zijn blij dat er gesproken wordt met supermarkten, maar het zijn er vijf.

[3:01:31] En de stem van de mensen, wat ze willen, wordt daarin natuurlijk niet meegenomen als je alleen met de supermarkten praat en de gezondheidswinsten.

[3:01:40] Dus wat is de achtergrond?

[3:01:45] Wordt de stem van de mensen en ook de beoogde gezondheidseffecten voldoende meegenomen in gesprekken als er dan uiteindelijk een streefgetaal wordt bepaald van zoveel procent gezond in de supermarkt?

[3:02:00] De stem van de mensen, dat is natuurlijk de Tweede Kamer.

[3:02:03] Dus dat zeg ik maar even tegen de Tweede Kamer via de voorzitter, dat bent u. En die neem ik natuurlijk vanzelfsprekend altijd mee in alles wat ik doe.

[3:02:13] Ook ten aanzien van de gesprekken met supermarkten.

[3:02:21] Ik ga iedereen even langs als een soort van de laatste vraag.

[3:02:28] Over het verbieden op het verkoop van die energiedrankjes.

[3:02:31] De staatssecretaris zegt dat er vaak onduidelijkheid is.

[3:02:36] Laten we voor de helderheid die onduidelijkheid wegnemen.

[3:02:39] Ik vraag de staatssecretaris om in te gaan op een paar voorbeelden.

[3:02:42] En natuurlijk in de tweede termijn is dat goed.

[3:02:45] Wat is er in Hongarije nu aan de hand?

[3:02:47] Roemenië, Polen, Letland.

[3:02:51] En de slotvraag daarbij ook voor de tweede termijn.

[3:02:53] Klopt het dat de Europese Commissie zich eigenlijk sinds 2015 al niet meer verzet tegen de nationale regelgeving die energiedrankjes verbiedt?

[3:03:00] Met andere woorden, al die verzoeken die gedaan zijn, daar zijn allemaal gehonoreerd.

[3:03:03] Dus gewoon even voor de feitelijkheid, voor het debat, of ik daar in de tweede termijn misschien nog een aanstuk kan krijgen.

[3:03:08] Dank u wel.

[3:03:10] Mevrouw Jansen.

[3:03:14] Ja, ik had nog een vraag over die supermarkten.

[3:03:18] Want kan de staatssecretaris toelichten waarom niet alle supermarkten worden betrokken in plaats van alleen de vijf grootste?

[3:03:26] Want dan denk ik, waar gaat dit toe leiden?

[3:03:29] Want het is geen vergelijk, maar aan de andere kant is het wel een vergelijk.

[3:03:33] Dan krijg je misschien van die comet-achtige constructies dat het straks een ketting aan kleinere supermarkten wordt die buiten de strengere wet- en regelgeving gaat duiken.

[3:03:42] Dus daar ben ik benieuwd naar.

[3:03:47] Heeft u die vraag?

[3:03:50] Hoe kleiner de groep, hoe makkelijker het afspraken maken is.

[3:03:55] Als je met 16 partijen praat, moet je 16 keer akkoord hebben.

[3:03:59] Met vijf is het makkelijker.

[3:04:01] En de vijf grootste hebben een waanzinnig groot marktaandeel samen.

[3:04:05] Je pakt een totaalbeeld en je maakt de kans op een effectieve afspraak veel groter.

[3:04:09] Ik kom nog even terug op wat de totale marktaandeel is van de vijf grootste supermarkten samen.

[3:04:15] Wilt u nog een allerlaatste vraag?

[3:04:16] Waarom wordt er dan niet bedacht om een streefgetaal voor alle winkels?

[3:04:35] Want supermarkten vinden het ook vervelend als er bijvoorbeeld bij de praxis wel makkelijke repen voor het meenemen liggen.

[3:04:47] Als je voedsel verkoopt, dat je dan aan een evenwichtige percentage hebt te houden van gezond en ongezond.

[3:04:57] Zou de staatssecretaris toch breder kunnen kijken dan alleen die vijf supermarkten?

[3:05:03] Kijk voorzitter, hier komt toch een beetje de ondernemer mij naar boven.

[3:05:06] Uiteindelijk gaat het om uitvoering.

[3:05:12] Als je hier een enorme kerstboom van gaat maken en je gaat zeggen aan elke voorwaarde moet we doen, dan ga ik één ding zeggen, dan gaat het niet lukken.

[3:05:18] Dan gaat het niet lukken.

[3:05:19] Dan krijg je echt een heel slap verwaterd preventiebeleid wat helemaal niks gaat voorstellen.

[3:05:24] Natuurlijk het liefste zou ik op een knop willen drukken dat het morgen allemaal anders gaat en supergezond is.

[3:05:30] Maar op deze manier

[3:05:36] De supermarkt is de omgeving waarin we veel voedselkeuzes maken.

[3:05:41] Daar komen heel veel Nederlanders en die baseren ook op aanbiedingen.

[3:05:45] De keuzes die zij dagelijks maken in wat er s'avonds op tafel staat.

[3:05:51] en wat er tussendoor gegeten wordt.

[3:05:52] Ik denk dat je daar een enorme stap in kan maken.

[3:05:54] Natuurlijk hoor ik ook scholen zeggen van, nou ja, ik bied iets aan, maar om de hoek zit een snackbar.

[3:06:00] Of om de hoek zit een bouwmarkt waar ze ook krepen kunnen komen.

[3:06:03] Ja, dan blijf je bezig.

[3:06:04] En dan ben ik, denk ik, nou dan heb ik uitvoeringstechnisch misschien twintig jaar nodig om dat helemaal te doen.

[3:06:09] En ik wil snel aan de slag met resultaat.

[3:06:11] Dus ik snap de goede bedoeling van mevrouw Slag Tichelman.

[3:06:14] Maar ik geef toch wel even mee van wat de realiteit van de uitvoering is.

[3:06:23] Mijn vragen zijn allemaal netjes beantwoord door de staatssecretaris.

[3:06:26] Ik had niet veel gevraagd, maar ik ben blij dat we nog gelukkig niet in het geheim achter gordijnen alcohol kunnen drinken.

[3:06:33] De heer Krijns gaat een mooie recess tegemoet.

[3:06:41] Ik had nog één ding, want ik dacht straks van... Ik miste de ooggezondheid in de jeugdgezondheidszorg, maar de staatssecretaris heeft mij overgeplakt.

[3:06:50] Dus ik hoop dat zijn bevlogen pleidooi inderdaad om die ooggezondheid ook in de provincie mee te nemen, dat hij dat ook meeneemt in zijn plan over de jeugdgezondheidszorg.

[3:07:01] Sterker nog, ik denk dat... Sorry, dat heb ik inderdaad niet op die manier op de juiste plek beantwoord.

[3:07:06] Ik vind het een heel terecht punt, omdat we natuurlijk ook nu werken aan die richtlijnen.

[3:07:08] Ook daarnaast schermtijd en wat dat doet.

[3:07:10] En dat moeten we natuurlijk ook in die gezondheidszorg terecht krijgen.

[3:07:13] Dus dat is een terecht punt, die neem ik daarmee.

[3:07:19] Ik had nog één opmerking, maar die is misschien een beetje verzand.

[3:07:26] Ik deed ook een pleidooi voor een integrale aanpak.

[3:07:28] Ik zei tegen de staatssecretaris dat we niks aan losse plannen hebben.

[3:07:32] We hebben een integrale aanpak nodig.

[3:07:38] Maar ik zou daar wel graag een reflectie op willen.

[3:07:40] Wat de inzet van de staatssecretaris is ten aanzien van andere bewindspersonen.

[3:07:44] Want alleen gaat hij deze wedstrijd niet winnen.

[3:07:48] Zo is het helemaal.

[3:07:49] Die health and policies is omgedoopt tot gezondheid in alle beleidsdomeinen.

[3:07:53] En die heb ik naar de Kamer gestuurd.

[3:07:54] En in het najaar kom ik met een concretiseringsslag op dat punt.

[3:07:59] Maar ik ben het helemaal met mevrouw Paulus maar eens.

[3:08:01] Heel veel ten aanzien van provincie zit niet in het zorgdomein.

[3:08:04] Daar heb ik andere collega's voor nodig.

[3:08:08] Op gebieden, als het gaat om werkstress bijvoorbeeld.

[3:08:10] Of als het gaat om een buitenruimte.

[3:08:13] Daar heb ik een minister Keizer voor nodig.

[3:08:16] Dus dat klopt helemaal.

[3:08:19] Dus daarom komen wij in het najaar met die concretiseringsslag om daar aan te werken.

[3:08:25] En die integrale aanpak aan de Kamer voor te schotelen.

[3:08:28] En dan zullen we daar natuurlijk van ons afspreken het ook met de Kamer over hebben.

[3:08:37] Allerslot.

[3:08:38] Dat kan ik gemist hebben, maar ik hoor de staatssecretaris wij zeggen, daar word ik heel blij van, maar wie is wij in dit geval als er een brief komt met concrete plannen?

[3:08:46] De staatssecretaris van participatie en integratie stond eronder, de minister van sociale zaken, de minister van ruimtelijke ordening en ikzelf.

[3:08:55] Misschien mis ik er nog één of twee.

[3:08:56] Maar die brief is er.

[3:08:59] Heel goed.

[3:09:02] Dan zijn we aan het einde gekomen van de hele eerste termijn.

[3:09:07] Ik kijk even naar de leden.

[3:09:08] Gelijk door, of wilt u nog even een minuut?

[3:09:10] Nee, gelijk door.

[3:09:12] Dan gaan we met 1 minuut 20 starten.

[3:09:15] Heer Kroon.

[3:09:16] Voorzitter, het contrast tussen het CDA en deze staatssecretaris van VVD-Huizen kan niet groter zijn.

[3:09:21] De staatssecretaris maakt zich druk om de paashaas en het CDA maakt zich druk om de toekomst van onze kinderen.

[3:09:28] en de consumptie van overmatige troep.

[3:09:30] Het CDA zet zich in voor de gezondheid en het welzijn van kinderen door kindermarketing voor ongezonde producten te verbieden.

[3:09:36] Zonder vrees of de samenleving daar rijdt voor is.

[3:09:40] Want dat is hoe je ideologisch politiek bedrijft.

[3:09:43] Soms de stap naar voren zetten.

[3:09:45] Ideologie tegenover pragmatisme.

[3:09:48] De paasha's en de politicus.

[3:09:50] Een mooie botsing van Stromingen vandaag, voorzitter.

[3:09:53] En voorzitter, als we er dan toch een debat over waarden en tradities van maken, dat is een speelveld waar het CDA zich prettig kan bewegen.

[3:10:00] Want ik zou tegen de staatssecretaris willen zeggen, hij onderschat de waarden van die tradities.

[3:10:05] Want tradities laten zich niet definiëren door commercialisering.

[3:10:08] Tradities moeten niet worden gebruikt voor commerciële doeleinden.

[3:10:12] Willen we echt dat onze tradities gekaapt worden door de industrie om als marketing tool gebruikt te worden?

[3:10:18] Natuurlijk niet, voorzitter.

[3:10:19] Die zijn niet van de industrie.

[3:10:21] Tradities zijn van de samenleving.

[3:10:23] Kortom, voorzitter, Toon Lef.

[3:10:26] Toon leiderschap en toon rentmeesterschap door op te komen voor de toekomstige generaties.

[3:10:31] En niet alles half bakken en verder in het jaren, in het najaar en in 2026 als een soort paasaas die overal paaseiertjes verstopt voor de Kamer om te zoeken.

[3:10:42] Nee, nu.

[3:10:43] Met een beetje daadkracht, voorzitter.

[3:10:45] En daarom vragen wij een twee minuten debat aan, want wij kunnen deze botsing niet vaak genoeg hebben met deze staatssecretaris.

[3:10:51] En hopelijk kunnen we dat voor de zomer nog een keertje overdoen.

[3:10:54] Dank u wel.

[3:10:55] Dank u wel.

[3:10:56] En daarmee is ook het twee-minuten-debat aangevraagd.

[3:10:58] Dat is genoteerd.

[3:10:59] Mevrouw Danielle Jansen, uw tweede termijn.

[3:11:03] Dank u, voorzitter.

[3:11:05] Ik heb waardering voor de stappen die de staatssecretaris op dit moment neemt op verschillende leefstijlgebieden.

[3:11:10] Er gebeurt echt wel wat, maar het gaat voor nu sociaal contract niet snel genoeg.

[3:11:15] En het RIVM stelt dat met de huidige maatregelen de doelen van het nationaal preferentieakkoord niet gehaald worden, dat er aanvullende maatregelen nodig zijn.

[3:11:24] Nu heeft het nieuwe sociaal contract samen met CDA en GroenLinks een voorstel gedaan voor een aanvullende maatregel die door de Kamer wordt ondersteund.

[3:11:33] Het enige wat de staatssecretaris doet, is vragen opwerpen.

[3:11:37] Feit is dat met deze maatregel, het vervroegen van het jaartal,

[3:11:43] Het aantal verkooppunten wordt eerder beperkt en het beperken van verkooppunten is een effectieve maatregel.

[3:11:49] Dat staat als een paal boven water en daar hoeft de staatssecretaris geen onderzoek meer naar te doen en ook geen twijfel over te zaaien.

[3:11:56] Ook is nu het sociaal contract tegen het wegen van het advies van de landsadvocaat pas op op het moment dat het er ligt.

[3:12:02] Dat doe je niet met onderzoek.

[3:12:04] Er staat een groot risico wanneer pas na ontvangst van het advies wordt besloten hoeveel gewicht eraan wordt toegekend.

[3:12:09] En zo'n proces moet transparant en objectief zijn en niet gestuurd door de uitkomst.

[3:12:14] Dus daar graag nog een reflectie op van de staatssecretaris.

[3:12:20] Dank u wel.

[3:12:21] Tweede termijn, Slachtingelman.

[3:12:24] Preventie is geen bijzaak.

[3:12:26] En ook niet seizoensgebonden met een paashaas, maar iets belangrijks het hele jaar door.

[3:12:32] Het is een kerntaak van goed beleid.

[3:12:34] Niet pas als mensen ziek zijn ingrijpen, maar alles op alles zetten om ziekte te voorkomen.

[3:12:39] Dat vraagt om durf, visie en structurele inzet wat ons betreft.

[3:12:45] En daar rekenen wij op en we verwachten daar verdere grote stappen in.

[3:12:52] Dank u wel, voorzitter.

[3:12:53] Dank de staatssecretaris voor de beantwoording, ondanks dat het vandaag toch wel leek op een soort van betutteltje.

[3:12:59] Je kan zien dat leefstijl hier goed in de Kamer leeft en daar ben ik ook gelukkig blij om, voorzitter.

[3:13:04] Maar voorzitter, de PVV is ook wel heel erg benieuwd naar de wet van de kindermarketing.

[3:13:08] Wanneer komt deze naar de Kamer?

[3:13:10] Wanneer kunnen we hem verwachten?

[3:13:11] En wanneer kunnen we daarover gaan discussiëren?

[3:13:14] En ik kijk daar al naar uit, voorzitter.

[3:13:15] Laten we dat even voorop staan.

[3:13:17] En, voorzitter, een disclaimer alvast.

[3:13:19] Als wij het aantal verkooppunten vervroegd willen verminderen, is één ding zitten, zeker.

[3:13:24] En daar hoeft u geen onderzoek naar te doen.

[3:13:25] De illegale handel zal verder toenemen.

[3:13:28] En de reizen naar het buitenland, voorzitter, die zullen exploderen.

[3:13:32] En dat is geen loze waarschuwing, voorzitter.

[3:13:34] Kijk wat... Nu is al ongeveer 59 procent van de...

[3:13:38] En 40% van de sigaretten komen nu al buiten Nederland.

[3:13:43] En in de eerste maanden is 4,2 miljoen illegale sigaretten onderschept door de douane.

[3:13:49] En vorige week in het mooie zuiden, in Hoensbroek, 2,5 miljoen illegale sigaretten.

[3:13:55] En dan heb ik nog één vraag aan de staatssecretaris.

[3:13:58] Er staat een telefoonnummer op een pakje sigaretten.

[3:14:01] Een telefoonnummer om voor te stoppen.

[3:14:03] Hoe vaak wordt deze gebeld?

[3:14:04] Daar ben ik wel eens benieuwd naar.

[3:14:14] Dat is een vraag voor de tweede termijn, zeg ik dan maar even.

[3:14:19] Meneer Krijns zegt dat hij het niet vaak genoeg over leefstijl wil hebben.

[3:14:22] Daar kijk ik eigenlijk anders naar.

[3:14:23] Ik vind leefstijl namelijk inderdaad echt iets van mensen zelf.

[3:14:27] Geen overheidstaak, wel gezondheidsbevordering.

[3:14:30] Volgens mij wel iets waar we als overheid of in ieder geval de overheid op kunnen controleren.

[3:14:34] Maar ik sluit me aan bij meneer Krul.

[3:14:36] Het is altijd wel leuk om de ideologieën tussen partijen te zien en ik voelde

[3:14:42] Ik heb nog twee aanvullende dingen naar aanleiding van de eerste termijn.

[3:14:50] Het eerste gaat over bewegen.

[3:14:52] Bewegen is meer dan sport.

[3:14:53] Ik begrijp dat de staatssecretaris zegt dat ze het sportbeleid niet overschrijft in het preventiebeleid.

[3:15:00] Maar bij sport denken we vaak aan kinderen en jonge atletische mensen.

[3:15:05] Maar juist ook voor ouderen is bewegen en niet per se sport superbelangrijk.

[3:15:08] Dus ik zou toch willen vragen om ook vanuit die oudere gezondheidsbevordering waar ik eerder naar refereerde, om daar toch een aantal woorden aan te wijden.

[3:15:16] En het andere is als het gaat over zout, suiker en verzadigde vetbeperking.

[3:15:20] Ik vind het heel goed dat daarover in gesprek wordt gegaan met de supermarkten en andere voedselproducenten.

[3:15:25] Ik denk dat het ook wel goed is om inzichtelijk te krijgen wat er al wordt gedaan als je kijkt naar suiker, zout en vetbeperking zonder wettelijke regels.

[3:15:34] Dat dat ook onderdeel is van de uitkomsten uit die gesprekken van de staatssecretaris.

[3:15:39] Dank u wel.

[3:15:42] Last but not least, mevrouw Paulusma.

[3:16:12] Voorzitter, zoals deze staatssecretaris gewend is, zal ik hem kritisch volgen en wacht ik vooral met smart op de brief en het geld om vrouwen met dicht borstweefsel nu echt te gaan helpen.

[3:16:23] Dank u wel.

[3:16:25] Dank u. Dank de Kamerleden.

[3:16:27] Ook aan het einde gekomen van de tweede termijn van de zijde van de Kamer.

[3:16:29] Er zijn nog wat vragen gesteld en er lagen nog wat vragen.

[3:16:32] Ik ga vijf minuten schorsen.

[3:23:03] Ik open de vergadering.

[3:23:07] Mevrouw Thielen heeft zeer betrokken collega's in deze commissie, die haar ook een beetje vertegenwoordigen als er dingen worden genoemd die relevant zijn voor de VVD.

[3:23:20] Nee, dat gaat goedkomen.

[3:23:21] We gaan gewoon beginnen.

[3:23:22] We zitten echt met de eindtijd en met het volgende debat in de plenaire zaal.

[3:23:26] wat beweegtijd geven, zeg ik tegen de Kamerleden.

[3:23:29] Maar ook zeker aan de staatssecretaris, die graag trappen loopt in dit huis, maar dat terzijde.

[3:23:34] De staatssecretaris.

[3:23:35] Ik begin met de paashaas.

[3:23:41] Dat is de heer Krul natuurlijk.

[3:23:45] Wat de heer Krul voorstelt, je gaat helemaal geen marketing meer doen op ongezonde producten voor kinderen.

[3:23:51] Je kan er een grap over maken, maar dan is het einde chocolade paashaas.

[3:23:55] Dan is het einde Sinterklaas figuurtjes op pepernotenzakken.

[3:24:00] Met betrekking tot het Sinterklaas figuurtje op Marssepijn.

[3:24:04] Als de heer Krul zegt we moeten tradities niet commercialiseren.

[3:24:07] Ik denk dat heel veel middenstanders in Nederland er een hele goede boterham aan verdienen.

[3:24:11] Aan pepernoten verkopen, aan het feit dat er Sinterklaas cadeautjes verkocht worden.

[3:24:16] Dus ik denk niet dat je die kant op moet willen, zeg ik tegen de heer Krul.

[3:24:20] Ook een beetje partijpolitiek advies, CDA-kennende.

[3:24:23] Ik denk niet dat dat de weg is waar je op zou willen.

[3:24:25] Als de heer Krul het wel wil, dan dat moet hij natuurlijk helemaal zelf weten.

[3:24:29] Maar ik denk niet dat dat verstandig is en dat je ook dan het doel totaal voorbij schiet.

[3:24:33] Echt, dan schiet je het doel totaal voorbij.

[3:24:34] Ik deel de urgentie, dat is ook de reden waarom ik er mee gekomen ben, om die kidsmarketing aan te pakken.

[3:24:39] Dat ga ik ook doen.

[3:24:41] En die technieken die worden losgelaten op kinderen, wat ik zelf dus ook ervaar, om dat aan banden te leggen.

[3:24:48] Maar ik denk niet dat je moet doen wat de heer Krul voorstelt.

[3:24:52] Ten aanzien van de energydrinks.

[3:24:56] We gaan dat onderzoeken.

[3:24:57] We hebben het heel even snel bekeken.

[3:24:59] Er is nu geen verbod in Roemenië en Hongarije, maar blijkbaar is er iets van wetgeving en voorbereiding.

[3:25:04] We moeten kijken welke wetgeving dat is.

[3:25:06] Het lijkt erop dat in Litouwen er kennelijk een verbod is, maar we willen wel even weten waar zit dat verbod dan precies op.

[3:25:12] Dus ik stel voor dat we daar schriftelijk op terugkomen richting de Kamer en feitelijk dat even uitzoeken.

[3:25:15] Want we moeten ook even contact zoeken met die landen en kijken wat er aan de hand is.

[3:25:20] En nogmaals, ik zit er met een open blik in, dus dan zal ik dat ook gewoon aan de Kamer laten weten wat daar feitelijk aan de hand is.

[3:25:29] Om dan mee te geven, dankzij de staatssecretaris, en ik begrijp dat het schriftelijk kan, kijk dan ook even naar Polen.

[3:25:35] En heel specifiek, want dat is eigenlijk het belangrijkste, kijk even naar hoe de Europese Commissie ermee omgaat.

[3:25:39] Want hoe ik het begrijp, en nogmaals, dat is ook maar hoe ik het begrijp, is dat ze eigenlijk al sinds 2015 lidstaten aanmoedigen om met nationale regelgeving te komen hierop.

[3:25:48] En dat betekent niet dat alle lidstaten dat doen of willen doen of daar hun eigen ideeën bij hebben.

[3:25:53] Maar dat is hoe wij het begrijpen.

[3:25:55] Dus het is een uitnodiging van de Europese Commissie naar lidstaten.

[3:25:57] Kom met nationale regelgeving.

[3:25:58] Sommigen doen dat, sommigen doen dat niet.

[3:26:00] En kijk even wat de verschillen zijn en wat er dus ook voor Nederland misschien te doen valt.

[3:26:08] Dan de vraag van de VVD over ouderen en bewegen.

[3:26:16] Daar zit nog wel een enorme winst om ouderen meer te laten bewegen.

[3:26:20] Juist ook in de uren.

[3:26:26] maar dat je gaat kijken of je dat meer kan stimuleren.

[3:26:31] Ik zal kijken wat ik daar aan beleid kan maken om dat te doen.

[3:26:36] Ten aanzien van zout, suiker en verzadigde vetten, hoe dat verlaagd wordt, ook middels de afspraken die we nu hebben.

[3:26:46] Wij monitoren dat tweejaarlijks, dus eens per twee jaar.

[3:26:50] En de volgende monitor daarvan komt volgend jaar weer.

[3:26:53] En daar zal ik de Kamer ook op informeren.

[3:26:56] Ik zeg er wel bij, en ik kan natuurlijk ook eventjes kijken wat er, en als de Kamer daar behoefte aan heeft, dat ook toesturen van wat tot nu toe de daling is geweest die we middels die afspraak hebben gedaan.

[3:27:04] En dat inzichtelijk maken.

[3:27:04] Maar dat is wel aanzienlijk, zeg ik erbij.

[3:27:06] Dus middels die afspraak kan je heel veel bereiken.

[3:27:08] En het liefst doe ik natuurlijk ook veel dingen via afspraken, want die kan je bij spreken morgen invoeren.

[3:27:13] De wetgeving duurt lang.

[3:27:17] Dat is de urgentie van de heer Krul.

[3:27:20] Dat hebben we met elkaar gecreëerd.

[3:27:21] Dat is het nadeel van wetgeving.

[3:27:22] In afspraken zit ook heel veel muziek.

[3:27:33] Dus dat ten aanzien daarvan.

[3:27:35] De heer Krijns had gevraagd hoe vaak wordt die telefoon gebeld?

[3:27:37] Nou, meer dan 4.000 keer per jaar wordt dat nummer gebeld.

[3:27:42] Dus op dat telefoonnummer.

[3:27:46] Dan de vraag over de storm mentale gezondheid.

[3:27:48] Maar ik zie dat de heer Krijns een opmerking heeft.

[3:27:51] Dat is 4.000 keer, dat is op zich redelijk wat.

[3:27:53] Wat zijn de totale kosten van die lijn dan, om dat in de lucht te houden?

[3:27:58] Ja, dat moet ik even nazoeken.

[3:28:01] Daar kunnen we op terugkomen.

[3:28:02] We hebben nog een twee minuten debat.

[3:28:04] Anders gaan we nog een derde termijn doen met nieuwe vragen.

[3:28:07] Ik had me dat voor.

[3:28:08] Ik vind het een goede vraag.

[3:28:17] Dat kunnen scholen aanbieden.

[3:28:18] Naar verwachting wordt het aangeboden op 98 schoollocaties aan het einde van het jaar.

[3:28:24] Dat groeit.

[0:00:00] 1 in 3 is er ook mee bezig om ook andere vergelijkbare methoden aan te bieden.

[3:28:31] Daar is men mee bezig.

[3:28:34] Volgens mij heb ik dan alles gehad.

[3:28:37] Ja?

[3:28:38] Oké.

[3:28:41] Fijne Pasen, zou ik zeggen.

[3:28:42] Ik heb even nog, voordat we de vergadering beëindigen,

[3:28:47] Toezeggingen die voorgelezen zijn, dus even alert de staatssecretaris of we iets niet vergeten.

[3:28:53] Als volgt de volgende toezeggingen.

[3:28:55] In ieder geval, voordat we eraan beginnen, is een twee minuten debat aangevraagd door de heer Krul.

[3:29:00] Dat geleiden we door.

[3:29:01] U als eerste spreker.

[3:29:03] Punt 1.

[3:29:04] De staatssecretaris stuurt voor het zomerreces een brief aan de Kamer over het aanpakken van desinformatie op

[3:29:10] Social Media.

[3:29:12] Dat is één.

[3:29:13] Twee.

[3:29:13] De staatssecretaris stuurt de Kamer op korte termijn, dat heet tegenwoordig voor het zomereces, de financiële paragraaf van het actieplan VEPE en zal de Kamer tweejaarlijks informeren over de stand van zaken van de handhaving rondom illegale vapes.

[3:29:27] Check.

[3:29:28] De staatssecretaris informeert de Kamer over de verdere uitwerking van de motie-Thielen, over onderzoek

[3:29:33] onderzoeken of een voorziening als een consultatiebureau een eenduidige en laagdrempelige toegang tot preventie voor ouderen kan bieden.

[3:29:44] Na het meireces wordt de Kamer geïnformeerd over de uitvoering van de motie Tiele over onderzoeken of gluten screening op een kosteneffectieve wijze onderdeel kan uitmaken van de protocollen voor de jeugdgezondheidszorg.

[3:29:58] Punt 5.

[3:29:59] De Kamer ontvangt voor het zomereces een beleidsbrief over seksuele gezondheid.

[3:30:04] Punt 6.

[3:30:04] De Kamer ontvangt in het najaar een concretisering van de beleidsagenda gezondheid in alle beleidsdomeinen.

[3:30:14] Dan hebben we nog een algemene toezegging om diverse toezeggingen die betrekking hebben op preventie verder uit te werken in de preventiestrategie.

[3:30:23] Ik weet alleen niet wanneer die komt, maar die was al... Ook voor de zomer.

[3:30:27] Ook voor de zomer.

[3:30:28] Check.

[3:30:29] Genoteerd.

[3:30:30] En dan hebben we nog een brief over het verbod verkoop energiedrankjes aan minderjarigen in andere landen.

[3:30:36] En tot slot de kosten van de telefoonlijn pakjes sigaretten.

[3:30:41] Nog even terug naar het vorige punt.

[3:30:43] Brief over het verbod verkoop energiedrankjes aan minderjarigen in andere landen.

[3:30:46] Dat zou ik ook voor de zomer kunnen noteren.

[3:30:48] Nee, na de zomer.

[3:30:51] We doen wel wat haalbaar is.

[3:30:55] Maar u kan dat ook bewaken, meneer Krul.

[3:31:00] Tot slot dan de kostentelefoonlijn, stoppen met roken, pakje sigaretten, dat kader.

[3:31:06] Ik denk dat dat wel lukt voor het twee minuten debat via een briefje.

[3:31:11] Het kan ook een appje zijn, maar dan maakt het geen onderdeel uit van de beraadslaging.

[3:31:15] Ik zou zeggen, doe een kort briefje.

[3:31:21] Dan heb ik nog een vraag van mevrouw Jansen over de toezeggingenlijst.

[3:31:27] Ik had een toezegging gevraagd om ook de gevolgen voor de volksgezondheid mee te nemen wanneer je vervroegt.

[3:31:34] En de staatssecretaris zei dat doe ik altijd, maar dat stond niet in de brief.

[3:31:38] Dus kan ik wel een toezegging krijgen om het wel mee te nemen?

[3:31:43] Ik heb in het debat gezegd, voor zover mogelijk wil ik dat doen.

[3:31:47] Ja, dat is het.

[3:31:48] En als u dat scherper wil, zeg ik tegen mevrouw Daniel Janssen, u heeft nog een twee minuten debat, zeg ik dan maar even.

[3:31:54] Ja, zo werkt het ook.

[3:31:56] Dan zijn we aan het einde gekomen van de vergadering.

[3:31:59] Ik wil in ieder geval iedereen die hier zat, in de andere zaal en op afstand, danken voor al uw interesse en geduld.

[3:32:05] Het debat is niet klaar.

[3:32:07] Daarom is er een twee minuten debat aangevraagd.

[3:32:09] Dat betekent dat ik verwacht, voor de zomerreces, dat we een plenaire afronding zullen hebben over dit onderwerp.

[3:32:16] Ik dank alle Kamerleden, staatssecretaris, ambtenaren en iedereen die het heeft mogelijk gemaakt.

[3:32:21] Het is vijf over half twee.

[3:32:23] Ik sluit de vergadering.

[3:32:24] Dank u wel.