Staat van de volkshuisvesting

[0:00:00] We zijn nu bij elkaar voor de vergadering van de vaste commissie voor volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.

[0:00:05] En wij hebben de staat van de volkshuisvesting op de agenda staan.

[0:00:10] Ik heet van harte welkom de minister van volkshuisvesting en ruimtelijke.

[0:00:16] We hebben flink wat Kamerleden die aanwezig zijn.

[0:00:21] Ik wil ze allemaal aan u voorstellen.

[0:00:34] van Nieuw Sociaal Contract, de heer Eerdmans van JA21, mevrouw Vedder van het CDA, de heer Grimwis van de ChristenUnie, de heer Peter de Groot van de VVD en mevrouw Weijen Nass van de PBB.

[0:00:47] Van harte welkom allemaal voor dit debat.

[0:00:49] Het staat vier uur gepland.

[0:00:51] Ik heb even gerekend, maar al uw inbreng, u heeft vijf minuten inbreng per persoon, leidt al tot 55 minuten spreektijd.

[0:00:59] Ik ga ervan uit dat jullie graag met elkaar in debat gaan, maar om iedereen dezelfde gelegenheid te geven om te debatteren, wil ik graag voorstellen dat we drie interrupties doen in de eerste termijn, zodat we ook nog tijd hebben voor een termijn met de minister.

[0:01:15] En ik wil jullie ook vragen om de interrupties kort en krachtig te doen en de antwoorden ook.

[0:01:20] Anders gaan we echt heel erg uit de tijd lopen.

[0:01:23] Even kijken, ik zie de vingers van eerst de heer De Hoop, de heer Gimmes had ik gezien en volgens mij mevrouw Beckerman.

[0:01:29] Klopt dat?

[0:01:30] Ja, de heer De Hoop.

[0:01:31] Ja voorzitter, ik begrijp het, maar ik zou toch wel minimaal vier willen, want je wilt als je een introductie preegt dan een vervolgvraag kunnen stellen, dus dan hebben we twee en tweeën.

[0:01:38] Dat lijkt me toch wel het minimale voor een goed debat.

[0:01:42] De heer Gimmes.

[0:01:43] We weten allemaal wat er de facto op de agenda staat.

[0:01:47] En wie uiteindelijk prima verantwoordelijk is voor de huurbevriezingen, dat is niet de minister, dat zijn coalitiefracties.

[0:01:53] Ik wil echt minimaal het dubbele aantal interrupties.

[0:01:55] Zes is echt het minimum om een goed debat te voegen.

[0:01:59] Mevrouw Beckerman.

[0:02:02] Ik ben het daarmee eens met de heer De Hoop en met de heer Gimmes.

[0:02:05] Ik denk dat het goed is.

[0:02:06] Laten we in ieder geval van via uitgaan.

[0:02:10] Dat is toch wel minimaal.

[0:02:12] Ik kijk even rond of anderen willen reageren.

[0:02:16] De heer De Groot.

[0:02:17] Aangezien de lengte van het debat is vier interrupties denk ik het maximale.

[0:02:20] Ik denk dat we een goede ruimte moeten hebben met elkaar, maar anders moeten we iets gaan zeggen over de lengte van het debat.

[0:02:25] De heer Eerdmans heeft aangegeven dat hij even moet stemmen.

[0:02:35] Ik stel voor om de interrupties op vier te houden.

[0:02:40] Maar ik wil jullie hierbij vragen om de interrupties kort te houden.

[0:02:47] Ik wil mevrouw Beckerman als eerste het woord geven namens de SP.

[0:02:56] Dank u wel, voorzitter.

[0:02:58] Wie moet de wooncrisis betalen?

[0:03:00] Dat is een vraag die we gek genoeg bijna niet stellen.

[0:03:03] Wie moet betalen voor het tekort aan betaalbare woningen?

[0:03:06] Wie moet betalen voor het verbeteren van slechte woningen?

[0:03:09] En dat we die vraag bijna niet stellen, komt doordat een aantal partijen ervan uitgaan dat huurders de wooncrisis moeten betalen.

[0:03:17] VVD, NSC, BBB, ChristenUnie, CDA, D66.

[0:03:21] Sterker nog, als je voorstelt dat eens een keertje niet de huurders de rekening krijgen, dan krijg je vaak soms zelfs hooghartig het antwoord dat je blijkbaar niet begrijpt, zoals de experts wel doen, dat huurbevriezing bouwbevriezing betekent.

[0:03:36] Ja, voorzitter, zo werkt het als je vastzit in de logica dat huurders jaar na jaar wel gaan lappen voor een wooncrisis die zij niet veroorzaakt hebben, maar wel moeten betalen.

[0:03:48] En die logica die zit zo diep dat een andere mogelijkheid gewoon bijna niet in mensen opkomt.

[0:03:53] Maar voorzitter, het is een rare logica.

[0:03:57] Ik heb een koophuis.

[0:03:59] En terecht komt er niet elk jaar iemand van de overheid langs die zegt goedemiddag mevrouw, u krijgt een 5% verhoging van uw hypotheek, want ja, wooncrisis en er moet gebouwd.

[0:04:09] Maar tegen huurders zeggen we dat wel.

[0:04:11] Het is genoeg geweest.

[0:04:13] De huurbevriezing moet er komen.

[0:04:16] En de nieuwbouw en verbetering moet door.

[0:04:20] Huurbevriezing, laat ik daarmee beginnen.

[0:04:22] Wat een puinhoop wordt het nu.

[0:04:24] Wat een giftige mix van politieke onwil en politieke onkunde.

[0:04:28] En wij waren blij toen Geert Wilders aankondigde dat er een huurbevriezing zou komen voor sociale huurders.

[0:04:34] Maar wat blijkt?

[0:04:35] De coalitie en de PVV zijn 500.000 sociale huurders vergeten.

[0:04:40] Alle sociale huurders die huren bij een private verhuurder moeten de huurvolging wel gaan betalen.

[0:04:46] En deze huurders betalen nu al gemiddeld 81 euro per maand meer.

[0:04:52] Deze sociale huurders betalen al 81 euro per maand meer.

[0:04:56] En dat wordt straks 140 euro per maand.

[0:04:59] En ook sociale huurders met iets hoger inkomen, die vaak geen kant op kunnen, moeten weer betalen.

[0:05:04] Dat is toch niet uit te leggen, deze ongelijkheid?

[0:05:06] Vragen we onder andere aan de PVV.

[0:05:09] Gaat u deze fout rechtzetten?

[0:05:11] Voorzitter, en het kan wel.

[0:05:13] De huurbefristing in 2021, die er kwam door een motie van de SP, gold voor alle sociale huurders.

[0:05:21] Voorzitter, de nieuwbouw en het verbeteren van woningen moet door.

[0:05:25] En dat kan als we de huurbevriezing eerlijk betalen.

[0:05:28] Te beginnen met de afschaf van de winstbelasting en ATAT, die huurders nu moeten betalen.

[0:05:34] En ik moet zeggen, voorzitter, ik vind het ook wel enigszins pijnlijk.

[0:05:38] We zien nu...

[0:05:39] Terecht massaal verzet van corporaties tegen de greep uit de kas.

[0:05:46] Terecht.

[0:05:47] Maar op het moment dat hun huurders een keer een klein financieel voordeeltje krijgen, zijn ze zo boos.

[0:05:53] De kranten, de talkshowtafels, alles wordt uit de kas getrokken.

[0:05:55] Maar waar was diezelfde woede toen de greep uit de kas werd gedaan en huurders winstbelasting een a-tat moesten betalen?

[0:06:03] Toen hoorden we alleen gesputter.

[0:06:05] Sociale huurders betalen al jarenlang.

[0:06:08] Eerst verhuurdeheffing, toen winstbelasting, toen nog een belasting erbij die bedoeld is voor belastingontwijkende multinationals en jaar na jaar huurverhoging op huurverhoging.

[0:06:17] Maar wat krijgen ze ervoor terug?

[0:06:19] Schimmels en ratten rukken op in huurwoningen.

[0:06:24] Dat was vandaag de grote kop in het NRC.

[0:06:27] En nee, dat is niet door de huurbevriezing.

[0:06:29] Dit is na al die recordhuurverhogingen die ze hebben betaald.

[0:06:33] En als je dan een keer vraagt of het een onsje minder kan, dan krijgen deze huurders ook nog eens een keertje te horen dat ze niet solidair zouden zijn, want er wachten zoveel mensen op hun huis.

[0:06:44] Voorzitter, dit moet stoppen.

[0:06:45] Er moet goede compensatie komen voor de huurbevriezing.

[0:06:49] Nu zien we, in de stukken die we gisteravond kregen, dat de aangekondigde magere compensatie alweer minder wordt, omdat het kabinet het extra geld dat ze kwijt zijn aan huurtoeslag, omdat de huurbevriezing voor een deel van de sociale huurders niet geldt, dat dat in mindering wordt gebracht op het bedrag dat corporaties krijgen ter compensatie.

[0:07:14] Wat een geklungel is dat.

[0:07:16] En de tijd dringt.

[0:07:19] We hebben heel veel voorstellen gedaan voor huurbevriezing al in het voorjaar.

[0:07:23] Omdat we zeiden, zorg nou dat je op tijd bent.

[0:07:25] Dan kun je het goed regelen.

[0:07:28] Voorzitter, huurders zitten nu in grote onzekerheid.

[0:07:31] Zij komen thuis, vinden al wel op de mat een brief dat er weer een huurverhouding komt.

[0:07:36] En die huurbevriezing is onzeker.

[0:07:38] Of ze vallen er weer niet onder, of ze staan al jaren op de wachtlijst en maken zich nu grote zorgen of er nog wel een woning voor hen gebouwd gaat worden.

[0:07:45] Dit wordt een politieke puinhoop.

[0:07:48] Voorzitter, ik dacht dat ik nog tien seconden had.

[0:07:49] Tien seconden.

[0:07:50] Oh, gelukkig.

[0:07:51] Voorzitter, het lijkt nu alsof er maar twee keuzes zijn.

[0:07:55] Twee wat de SP betreft domme opties.

[0:07:57] Of huurbevriezing zonder goede compensatie.

[0:07:59] Of een huurverhoging waardoor huurders de wooncrisis moeten betalen.

[0:08:02] De SP gaat voor de derde optie.

[0:08:04] Huurbevriezing voor alle sociale huurders met goede compensatie.

[0:08:08] En voorzitter, een wet daarvoor is niet nodig.

[0:08:12] Als je het voor alle sociale huurders regelt, kan het ook via een circulaire.

[0:08:17] Laat huurders en woningzoekenden niet de dupe worden van politieke onwil en politieke onkunde.

[0:08:22] Dank u wel.

[0:08:33] Voorzitter, mevrouw Beckerman heeft een groot hart voor de volkshuisvesting, maar mijns inzien is het een slecht verhaal voor de volkshuisvesting.

[0:08:39] Daar gaat mijn interruptie niet over.

[0:08:40] Mijn interruptie gaat over het volgende.

[0:08:42] Het wetsvoorstel, zoals de minister dat nu naar de Kamer gaat sturen over de huurbevriezing, voldoet niet aan de voorwaarden die de SP stelt.

[0:08:50] Er zit geen voldoende compensatie in.

[0:08:52] Er zit geen compensatie in.

[0:08:53] Stemt de SP, als ze het niet succesvol geamendeerd krijgt... stemt de SP dan voor of tegen het wetsvoorstel in zaken de huurbevriezing van dit kabinet... zoals het op basis van de voorjaarsnota nu wordt voorbereid, CQ is voorbereid?

[0:09:09] Dank u wel.

[0:09:10] Het woord is aan mevrouw Beckman.

[0:09:11] Voorzitter, de heer Grimmis zei slecht verhaal.

[0:09:13] Daar wil ik natuurlijk toch wel even op reageren, voorzitter.

[0:09:17] We hebben hier allemaal waarschijnlijk belastingaangifte gedaan.

[0:09:21] Dat moet voor 1 mei.

[0:09:23] We hebben allemaal gezien, waarschijnlijk, want veel mensen van ons hebben koopwoning, dat wij extra geld krijgen dit jaar.

[0:09:30] Extra geld.

[0:09:31] Want voor onszelf hebben we een hogere hypotheekrente-aftrek geregeld.

[0:09:35] Ik vond dat zo ontstellend, Frank.

[0:09:38] Ik weet dat u... Ik vond dat zo ontstellend, Frank.

[0:09:40] Wij vragen nu van sociale huurders, hè.

[0:09:43] Na vorig jaar een recordhuurvouding zeggen we tegen hen... jij moet gaan betalen voor die wankcrisis.

[0:09:48] En voor onszelf...

[0:09:51] midden in een wooncrisis.

[0:09:53] De mensen met de hoogste inkomens krijgen extra geld.

[0:09:57] Zo komen we niet uit de wooncrisis.

[0:09:59] Die wooncrisis is niet veroorzaakt door huurders en moet niet betaald worden door huurders.

[0:10:04] Stem ik dan voor die wet?

[0:10:05] Voorzitter, we hebben nog geen wet gezien.

[0:10:07] Wat we hebben gezien is politieke geklungel, politieke onkunde, slechte plannen, slecht doordachte plannen.

[0:10:13] En volgens mij gaan we hier vandaag en de komende dagen het gevecht aan

[0:10:17] om te zorgen dat er wat SP betreft een goede huurbevriezing komt voor alle sociale huurders en goede compensatie, zodat we eindelijk onszelf een weg uit die wooncrisis kunnen gaan bouwen.

[0:10:29] En voorzitter, ja, u kent mij toch?

[0:10:32] Ik ga dat gevecht vragen aan.

[0:10:33] Ik geef niet op voordat het voorbij is.

[0:10:36] Dank u wel.

[0:10:37] Ik kijk even rond.

[0:10:39] Geen verdere interrupties.

[0:10:40] Dus ik ga het woord geven aan de heer Mooyman, die zijn inbreng namens de PVV zal geven.

[0:10:44] Dank, voorzitter.

[0:10:45] Ik zal eerst een aantal onderwerpen met betrekking op de agendapunten doorlopen en vervolgens eindigen bij de huren, voorzitter.

[0:10:53] Allereerst wil ik het hebben over de grootschalige woningbouwprojecten, ofwel doorbraaklocaties die tijdens de woontop zijn gepresenteerd.

[0:11:02] Het gaat in zijn totaliteit om bijna 75.000 nieuwe woningen op drie plekken in Nederland.

[0:11:07] In Grootmeer, Werden, Rijnenburg, Utrecht en Nieuwegein.

[0:11:10] We vragen ons af wat momenteel de status is van deze locaties en hoe het proces omtrent de stimulering en toekenning van de middelen van grootschalige locaties ook in de komende tijd vormgegeven wordt.

[0:11:30] En op de locatie Blijshoofd West in Lansingerland in Zoetermeer kan bijvoorbeeld al snel worden begonnen, gelet op het grondeigendom, de voorbereiding en het gebrek aan stikstofgevoelige natuur in de omgeving.

[0:11:42] En graag een toelichting van de minister op de huidige stand van zaak.

[0:11:46] Voorzitter, een ander onderwerp waar we van de minister graag horen wat de status is, is het in het hoofdlijnakkoord afgesproken verbod ten aanzien van de voorrang van statushouders op sociale huurwoningen.

[0:11:57] We weten dat de minister hiermee bezig is en in het vorige debat over de staat van de volkshuisvesting heeft zij ook aangegeven dit snel aan de Kamer te willen doen toekomen.

[0:12:06] Maar wanneer wordt het nu naar de Raad van State gestuurd?

[0:12:09] We gingen ervan uit dat dit al in april het geval zou zijn.

[0:12:12] En wanneer kunnen we dan zelf als Kamer ook dit wetsvoorstel verwachten?

[0:12:17] Dan, voorzitter.

[0:12:18] Recent lazen we in de media ook dat een Amsterdammer een sociale huurwoning bezat, terwijl deze zelf twee koophuizen in daadwerkelijk bezit heeft en verhuurt.

[0:12:28] En van ons betreft begrijpelijk dat woningcorporatie Ymere actie heeft ondernomen.

[0:12:33] Tegelijkertijd zijn er natuurlijk wel meer van dergelijke misstanden.

[0:12:36] Bijvoorbeeld personen die vastgoed in het buitenland bezitten, maar hier in Nederland wel in de sociale huurwoning zitten.

[0:12:42] Of de praktijk van woningruilen en illegale onderverhuur door statushouders.

[0:12:48] Zo zijn er verschillende groepen op social media waar dit aangeboden lijkt te worden.

[0:12:52] En hoever heeft de minister hier zicht op

[0:12:54] en weet je wat de schaal van dergelijke praktijken is.

[0:12:58] Voorzitter, een ander probleem voor de bouw en voor de volkshuisvesting is het oplopende tekort aan personeel in de bouwwereld.

[0:13:05] Zo blijkt uit recente cijfers van het EIB dat inmiddels 15 procent van de bouwers kampt met personeelstekorten en dat dit probleem in de toekomst alleen maar groter zal worden.

[0:13:16] We horen graag van de minister hoe zij kijkt naar deze problematiek en hoe zij eventueel een bijdrage kan leveren om dit te verhelpen.

[0:13:23] Voorzitter, vervolgens willen we ook graag nog de makelaardij aanhalen.

[0:13:27] Dat hebben we nu een aantal keer gedaan, maar ik denk dat het nodig is om daarop door te gaan.

[0:13:32] Het provinciëren van deze sector en het standaardiseren daarvan is van belang.

[0:13:36] En we hebben recent in een aantal baden gesprek gevoerd over het biedlogboek.

[0:13:40] En we zijn ook blij dat meerdere partijen met ons vonden dat er meer nodig is.

[0:13:44] En waarna ook dat een motie van ons is aangenomen daartoe.

[0:13:47] Maar wel ligt er nog kans om het proces in de sector te versterken en te verbeteren.

[0:13:51] Bijvoorbeeld als het gaat om een wettelijke beroepstandaard voor de makelaardij.

[0:13:55] Daarin kunnen zaken worden opgenomen als een gedragscode, opleidingseisen en een mailpunt voor klachten.

[0:14:00] Naar mijn weet wordt dit ook in de sector gedragen.

[0:14:04] Dus we horen graag hoe de minister hier naar kijkt.

[0:14:06] En iets anders, waar we ook graag aandacht voor zouden willen vragen, is de recente problematiek ontkremte asbestsanering.

[0:14:15] We hebben erover nagedacht om dit bij het debat over de bouwregels in te brengen, maar we zien de laatste tijd steeds meer berichtgeving dat het bij het gemeente tekort schiet, omdat er te weinig aandacht voor is en soms ook te weinig gebruik wordt gemaakt van bestaande middelen.

[0:14:28] En welke mogelijkheden ziet de minister hier?

[0:14:30] Voorzitter, dan nog wil ik de minister vragen naar het juridisch kader dat zij uitwerkt om de permanente bewoning van recreatiewoningen mogelijk te maken.

[0:14:39] Er zitten heel veel mensen in onzekerheid en gelukkig wil de minister handhaving tegengaan, maar we zien nu nog te weinig voortgaan.

[0:14:48] Voorzitter, en tot slot, ondanks dat we daar enkele weken geleden natuurlijk ook een debat over hebben gehad, tot diep in de nacht over de sociale huren.

[0:14:57] Het spreekt voor zich dat de PVV hartstikke blij is met de huurbevriezing.

[0:15:01] En we zorgen ervoor dat de huren in totaal met bijna 10 procent omlaag gaan.

[0:15:06] Mensen gaan de volgend jaar 325 euro op vooruit.

[0:15:09] Het jaar daarna 600 euro op vooruit, voorzitter.

[0:15:12] We zijn hartstikke blij dat die huurbevriezing er komt.

[0:15:14] Daar staan we ook achter en daar zullen we voor blijven knokken, voorzitter.

[0:15:18] Dank u wel.

[0:15:19] Ik heb al een aantal interrupties genoteerd.

[0:15:23] Volgens mij was mevrouw Beckerman eerst.

[0:15:27] Ik wil dan eerst het woord geven aan mevrouw Beckerman.

[0:15:38] Zoals de heer Mooyman weet is de SP ook groot voorstander van huurbevriezing voor alle sociale huurders.

[0:15:47] En toen we het vorige debat hadden, toen bleek in uw beantwoording dat er geen afspraken over waren gemaakt.

[0:15:54] En dat nu blijkt dat 1 op de 5 sociale huurders, een half miljoen sociale huurders, gewoon die huurbevriezing niet krijgen.

[0:16:04] En zij betalen nu gemiddeld 81 euro per maand meer.

[0:16:07] Dat wordt straks 140 euro per maand.

[0:16:11] Zoals u net zei, sociale huurders gaan er 10% op vooruit.

[0:16:14] Deze groep niet.

[0:16:16] Bent u bereid om met ons samen te werken om alsnog te zorgen dat de huurbevriezing voor alle sociale huurders gaat gelden, precies zoals uw fractievoorzitter ook beloofd heeft?

[0:16:28] Dank, voorzitter, voor de vraag.

[0:16:30] En zoals ik eigenlijk in het vorige debat ook al heb gezegd, is wat ons betreft zal de huurbevriezing voor alle sociale huurders gelden.

[0:16:38] De afspraken waar u naar refereert, de detailafspraken, bijvoorbeeld hoe dat technisch wordt uitgevoerd, daar is de minister ook naar aan het kijken.

[0:16:46] We hebben afgelopen vrijdag, na afloop van de ministerraad, hebben we vicepremier Agema ook gehoord dat het huidige wetsvoorstel niet het eindresultaat is.

[0:16:55] Dat dat nog niet definitief is en dat de minister alles op alles gaat zetten om te zoeken hoe zij dat kan bewerkstelligen.

[0:17:02] En daar staan we natuurlijk gewoon achter.

[0:17:06] Dank u wel, de heer De Hoop.

[0:17:08] Ja, voorzitter, in de laatste zin van de heer Mooyman hoorde ik dat hij trots was op de huurbevriezing.

[0:17:12] Nou, ik denk dat hij daar helemaal niet zo trots op is, want het is niet voor niks dat hij daar maar één zinnetje aan heeft gewijd in zijn hele vijf minuten bijdrage.

[0:17:18] En ik snap het ook, want het is amateurisme ten top hoe deze onderhandelingen zijn gegaan.

[0:17:22] Valse beloftes doen, een destructief voorstel indienen, even goede sier halen en daarna helemaal geen verantwoordelijkheid meer nemen voor de chaos die je gecreëerd hebt.

[0:17:31] Het is puur populisme.

[0:17:32] Het is de PVV ten voeten uit.

[0:17:35] En ik zou aan de heer Mooyman willen vragen

[0:17:37] Stel je voor dat deze huurbevising nou niet doorgaat, want die kans zit erin.

[0:17:40] Hoe gaat u dat dan weer aan mensen uitleggen?

[0:17:42] Dit is toch een nieuwe valse belofte en een gênante manier van politiek bedrijven.

[0:17:47] Dank, voorzitter.

[0:17:48] Allereerst de reden dat ik het aan het eind van mijn betoog heb gedaan.

[0:17:52] Dat is natuurlijk ook omdat we hier enkele weken geleden nog, ik geloof tot drie uur s'nachts, over gedebatteerd hebben.

[0:17:59] Sindsdien zijn er ook geen nieuwe feiten boven tafel gekomen.

[0:18:01] De minister is met een wetsvoorstel bezig.

[0:18:03] Dat gaan wij hier in de Kamer behandelen.

[0:18:05] Het lijkt me hartstikke goed om dat met elkaar te doen.

[0:18:07] Tegelijkertijd zijn er natuurlijk ook hartstikke veel andere belangrijke onderwerpen waar ik ook hoop dat collega's ook vandaag de tijd aan spenderen.

[0:18:14] En die huurbevriezing, voorzitter, die gaat er gewoon komen.

[0:18:17] Dat is ook de hele reden, voorzitter, waarom er nu al een wet is ingediend.

[0:18:21] Dus dat de heer De Hoop... We praten over goede sier maken, voorzitter.

[0:18:25] Wat een onzin.

[0:18:26] We hebben een initiatiefnota van de heer De Hoop enkele weken geneden behandeld, waar totaal onrealistische voorstellen in stonden, voorzitter.

[0:18:33] En vervolgens maar ook 36 Kamerleden voor hebben gestemd.

[0:18:37] Ik denk, wij komen hier met een hartstikke mooi plan voor de huurders.

[0:18:40] En daar staan wij achter, voorzitter.

[0:18:43] Dank u wel.

[0:18:44] Ik zie dat de heer De Hoop een vervolgvraag heeft.

[0:18:47] Ja, voorzitter.

[0:18:48] De heer Mooyman weet dat ik voor een huurbevriezing ben, maar wel met volledige compensatie voor de woningbouwcorporaties.

[0:18:53] En de dekking die ik had, daar kunt u het niets mee eens zijn, maar ik heb altijd vanaf december gezegd wij willen een huurbevriezing met volledige compensatie.

[0:19:01] Waar zijn de glashelden over geweest?

[0:19:03] En de PVV is de partij die dit doorgeduwd heeft zonder compensatie.

[0:19:08] En u weet daarmee donders goed dat u die hele huurbevriezing in gevaar heeft gebracht.

[0:19:11] U heeft ervoor gezorgd dat mogelijk 180.000 woningen niet gebouwd kunnen worden, meer dan een miljoen woningen niet verduurzaamd kunnen worden.

[0:19:17] En dat is de verantwoordelijkheid voor de PVV.

[0:19:19] En ik vraag u echt, als u daadwerkelijk vindt dat die huurbevriezing moet komen, bent u het dan met mij eens dat we moeten zorgen dat die winstbelasting van de woningbouwcorporaties dit jaar nog afgeschaft moet worden?

[0:19:29] Want anders weten we allemaal dat die huurbevriezing op deze manier niet door zal gaan.

[0:19:33] We hebben vorig jaar al de hoogste huurstijging in dertig jaar gehad.

[0:19:46] 5,6 procent van de sociale sector.

[0:19:48] En de armste huurders geven gemiddeld bijna 40 procent van hun inkomen uit aan woonlasten.

[0:19:54] Dat zijn 1,4 miljoen huishoudens.

[0:19:57] Wij hebben in ons verkiezingsprogramma opgenomen dat wij de sociale huren willen verlagen.

[0:20:01] En dat is precies wat we doen.

[0:20:03] En voorzitter, wat een onzin dat wij geen compensatie zouden willen.

[0:20:08] Wij willen ook compensatie, voorzitter.

[0:20:10] En afgelopen vrijdag, ik weet niet of u het heeft gezien, bij de ministerraad heeft de vicepremier ook aangegeven dat er naar compensatie voor corporaties gekeken wordt.

[0:20:20] Voorzitter, daar staan wij ook achter.

[0:20:22] Wij vinden ook dat corporaties hier extra gecompenseerd kunnen worden.

[0:20:27] en de voorstellen van het kabinet daartoe zullen wij zien.

[0:20:31] En, voorzitter, toch staat u mij toch toe, voorzitter.

[0:20:35] Wat ik nog wel wil zeggen is, corporaties houden natuurlijk 75 miljard euro over.

[0:20:42] Laten we dat niet vergeten.

[0:20:43] Corporaties hoeven absoluut niet ineens te gaan stoppen met bouwen, voorzitter.

[0:20:48] En er zit ook veel lucht in de cijfers, de dpi-cijfers die corporaties zelf gebruiken, voorzitter.

[0:20:56] 57% van de sociale huurwoningen die zij de afgelopen drie jaar beloofd, hebben zij niet gebouwd, voorzitter.

[0:21:02] Dus er is nog ruimte en extra compensatie gaan we ook niet uit de weg.

[0:21:06] Het lokt nog een vraag uit van de heer De Hoop.

[0:21:09] Hij is nog niet helemaal tevreden met het antwoord, denk ik.

[0:21:12] Dus de heer De Hoop.

[0:21:13] Nou, voorzitter, helemaal niet.

[0:21:14] Kijk, de heer Mooyman zegt we hebben compensatie geregeld.

[0:21:16] U heeft 1 miljard geregeld over drie jaar.

[0:21:19] Er is 50 miljard ongeveer nodig.

[0:21:20] Het ministerie zegt 38 miljard, de Ede zegt 50 miljard.

[0:21:24] Nou, al zou het 38 miljard van het ministerie zijn, heeft u nog 37 miljard te weinig geregeld, meneer Mooyman.

[0:21:29] Dan kunt u toch niet met droge ogen zeggen dat u het voorstel dat het kabinet heeft gedaan een goed voorstel vindt.

[0:21:35] Dan kunt u toch niet met droge ogen zeggen dat u denkt dat u hiermee huurders helpt.

[0:21:39] Dit is een bouwstop.

[0:21:40] En ik kan me toch niet voorstellen dat de PVV daar echt verantwoordelijk voor wil zijn.

[0:21:45] Dus bent u het met mij eens dat we nu op korte termijn, voordat die wet door de Kamer komt, dan ook die VPB moeten regelen?

[0:21:51] Anders kan het niet.

[0:21:52] En dan heeft u de huurders opnieuw

[0:21:54] een soetertje voorgehouden wat niks waard is.

[0:21:57] Opnieuw valse beloften.

[0:21:58] En dan concludeer ik dat het vooral roekeloze politiek is.

[0:22:01] Goed voor je achterban en jammer voor de rest.

[0:22:03] En ik mag toch hopen dat dat niet het geval is.

[0:22:06] Dank u wel, de heer Mooyman.

[0:22:09] Ik had eigenlijk gehoopt dat ik GroenLinks-PvdA ook in dit debat wat meer aan mijn zuiden zou vinden.

[0:22:14] Zoals de SP terecht opkomt voor de huurders en wij dat ook doen, merk ik dat bij GroenLinks-PvdA maar in mindere mate, voorzitter.

[0:22:22] En dat vind ik jammer, want ik had eigenlijk gedacht dat we hier ook samen naar elkaar op zouden kunnen trekken.

[0:22:26] Voorzitter, het verhaal over een bouwstop, dat klopt gewoon niet.

[0:22:31] Als we kijken naar de cijfers die woningbouwcorporaties zelf hebben aangeleverd, de dpi-cijfers.

[0:22:37] Nou, vorig jaar hadden we een sociale woningbouwproductie van 20.000 woningen, voorzitter.

[0:22:42] Volgens de cijfers van woningbouwcorporaties zouden wij in 2027 al naar 44.000 sociale woningen per jaar gaan.

[0:22:51] Dus dat is in drie jaar tijd een toename van 24.000 sociale woningen.

[0:22:56] En daar zijn de cijfers, waar corporaties mee schermen, ook op gebaseerd.

[0:23:00] maar dat gaat om heel veel woningen die zij nooit zouden bouwen, gelet op het feit dat zij ook de afgelopen drie jaar slechts 57 procent van de woningen hebben gebouwd die ze hebben beloofd, voorzitter.

[0:23:10] Maar tegelijkertijd, het klopt, we willen en iets voor huurders doen, voorzitter, en wij willen natuurlijk ook geen bouwstop.

[0:23:16] Nu is daar ook geen sprake van, zoals bijvoorbeeld de koepel van woningbouwcorporaties aangeeft, Edes, maar wij zien wel in dat Alstra extra gecompenseerd moet worden, dat we dat niet uit de weg gaan, voorzitter.

[0:23:27] Dank u wel.

[0:23:28] Uw laatste interruptie, meneer De Hoop.

[0:23:31] Het woord is aan de heer De Hoop.

[0:23:32] Ja, voorzitter, dan toch, want die bouwstop is er.

[0:23:35] Elis heeft zelf ook aangegeven, kijk, wij zijn geen voorstander van een huurbevliezing.

[0:23:38] Maar als je het dan toch doet, dan moet je volledig compenseren door de winstbelasting af te schaffen.

[0:23:42] Dat is de enige manier.

[0:23:44] En de heer Mooyman kijkt daarvoor weg.

[0:23:46] En dat zit niet in het voorstel.

[0:23:47] En daarmee is het buitengewoon onverstandig.

[0:23:49] En ja, ik ben voor een huurbevliezing.

[0:23:51] Daarom heb ik daar ook voorstel naar voorstel voor gedaan.

[0:23:53] Maar ik ben niet voor een bouwstop.

[0:23:54] En ik zeg wel tegen de heer Mooyman, als u dit voorstel zo doorzet, als het op deze manier wel een meerderheid zou halen, dan kunt u op geen enkele manier ooit meer een asielzoeker de schuld geven van wachtrijen in Nederland.

[0:24:03] Want dan bent u er hoofdverantwoordelijk voor met dit ondoordachte slechte voorstel.

[0:24:08] En uiteindelijk, playbook populisme, dan nog even tussendoor links de schuld geven.

[0:24:11] Daar gaat u nu niet mee wegkomen deze keer, meneer Mooyman.

[0:24:14] Echt onverantwoord.

[0:24:15] Echt onverantwoord.

[0:24:16] Dank u wel.

[0:24:16] Het woord is aan de heer Mooyman.

[0:24:19] Voorzitter, ik hoor geen vraag, maar ik blijf erbij.

[0:24:23] Wij hebben een hartstikke mooi pakket voor de huurders gerealiseerd.

[0:24:27] Wij staan voor alle sociale huurders.

[0:24:30] Wij gaan extra compensatie, indien dat nodig is, laten we dat gesprek vooral baseren op feiten en cijfers, met elkaar om tafel, om ervoor te zorgen wat extra nodig is, dat we daar ook met het kabinet nog een oplossing zoeken.

[0:24:44] Voorzitter, dat is wat ik over gezegd heb en daar blijf ik bij.

[0:24:47] Dank u wel.

[0:24:48] Dan wil ik graag het woord geven aan de heer Vlag, die ook een interruptie had.

[0:24:52] Ja, voorzitter, ik wil proberen wat rust in het debat te brengen.

[0:24:55] Want we kregen gisteren een dilemmabrief.

[0:24:59] En met zo'n brief heb je eigenlijk ook helemaal geen oppositie nodig.

[0:25:03] Het is dermate snoeihard dat iedereen die langer dan drie minuten nadenkt over dit voorstel beseft wat een ramp het is voor de woningmarkt.

[0:25:11] En ook zal beseffen dat het hier gaat om een sigaar uit eigen doos.

[0:25:14] En ook nog eens een sigaar die in het gezicht van die kwetsbare huurders zal ontploffen.

[0:25:19] Want de heer Mooyman noemt een aantal bedragen die huurders erop vooruit gaan, maar dat is alleen maar de huur.

[0:25:25] Dan kijken we niet naar een energienota die onveranderd hoog blijft omdat woningen niet geïsoleerd of verduurzaamd kunnen worden.

[0:25:33] Ik zal straks mijn bijdrage er verder op ingaan, anders ga ik te veel tijd aan besteden met interruptie.

[0:25:37] Maar mijn vraag is, waarom heeft de PVV er niet voor gekozen als je de positie van kwetsbare

[0:25:43] Het cynische is nu dat de enige die beter wordt van deze huurbevriezing is de overheid zelf, doordat we minder huurtoeslag kwijt zijn.

[0:25:59] Dank u wel.

[0:26:00] Het woord is aan de heer Mooyman.

[0:26:01] Voorzitter, één klopt dat natuurlijk helemaal niet.

[0:26:04] De huurders gaan daar op vooruit, voorzitter.

[0:26:06] En fors ook.

[0:26:07] En ten tweede, ja, dit is eigenlijk, dreigt dit het debat te worden dat wij enkele weken geleden ook tot diep in de nacht hebben gevoerd.

[0:26:14] Heb ik op dezelfde vraag, heb ik antwoord gegeven.

[0:26:17] Waarom hebben we het niet via de huurtoeslag gedaan, voorzitter?

[0:26:20] Dat is een simpele reden, omdat de huurtoeslag ook pas vanaf 1 januari gewijzigd kan worden, voorzitter, bij het belastingplan.

[0:26:27] De huren, voorzitter, de huurexplosie die eraan zat te komen,

[0:26:30] Dat is natuurlijk per 1 juli.

[0:26:33] Willen we nu wat voor de huurders doen, dan moet dat ook op deze manier, voorzitter.

[0:26:36] En dan kan dat niet per 1 januari via de huurtoeslag.

[0:26:47] Ja, die tijdsdruk snap ik voor 1 juli, maar die zagen we natuurlijk aankomen.

[0:26:51] Die komt niet uit de lucht vallen, dus dan hadden we het per 1 januari moeten regelen.

[0:26:54] Dat vind ik geen afdoende antwoord.

[0:26:56] En dan toch even dat het niet zou kloppen dat huurders niet op vooruit gaan.

[0:26:59] Dat haal ik letterlijk uit die dilemmabrief.

[0:27:01] Daarin staat letterlijk dat een huurder met extra huurtoeslag er 25 euro per maand op vooruit gaat.

[0:27:08] Maar de energielasten van een verduurzamende woning liggen 350 tot 550 euro lager.

[0:27:14] Dus iedereen die in zo'n tochtige woning in een binnenstad ergens woont, die is straks blij als hij een lagere huur heeft van 25 euro per maand, maar krijgt nog steeds die hoge nota voor al dat gas wat hij moet verstoken om die woning warm te houden, omdat het niet verduurzaamd kan worden.

[0:27:29] Daarom zeg ik het is een sigaar uit eigen doos die ontploft in het gezicht van de meest kwetsbare huurders.

[0:27:34] Dat is ook gewoon feitelijk onwaar.

[0:27:37] Niet alleen gaan die cijfers ook weer uit van die dpi-cijfers die woningbouwcorporaties hebben aangeleefd en waar ik net wat een en ander over heb gezegd.

[0:27:45] Ook als je kijkt naar de notitie van het economisch instituut voor de bouw, heeft er een totaal andere lezing over, voorzitter.

[0:27:50] En dat niet alleen.

[0:27:52] De heer Vlag gaat in zijn betoog ook volledig voorbij aan het feit dat het kabinet heeft gezegd dat zij voor extra compensatie gaan zorgen.

[0:28:01] Dank u wel.

[0:28:02] Ik kijk even verder.

[0:28:03] Ik heb u genoteerd.

[0:28:06] De heer Eerdmans was eerst aan de beurt voor zijn interruptie.

[0:28:08] Voorzitter, dank u wel.

[0:28:09] Ik denk heel vaak, zijn jullie nou te lang doorgegaan die nacht of zijn jullie te vroeg gestopt?

[0:28:13] Want er is iets natuurlijk compleet verkeerd gegaan.

[0:28:16] En ik denk dat de SP volledig gelijk heeft dat die...

[0:28:19] Particuliere verhuurders, 20 procent van het totaal, totaal vergeten zijn.

[0:28:24] Dat moet dan worden gerepareerd.

[0:28:25] Dat kan niet anders met een wet.

[0:28:26] Nou, voordat je die hebt... en je moet verhuurders gaan dwingen, particuliere verhuurders gaan dwingen... om hun huurders tegemoet te komen.

[0:28:34] Maar voorzitter, de boodschappenbonus is natuurlijk een fiasco... als je dat koppelt aan huurbevriezing.

[0:28:42] Als je boodschappen goedkoop wil maken, dan zul je de btw moeten verlagen.

[0:28:45] Is de PVV dat met jaar 21 eens?

[0:28:47] De heer Mooyman.

[0:28:50] De boodschappenbonus voor de huurtoeslag vanaf 2026, die dan voor huurtoeslagontvangers met een miljard omhoog gaat en waar men 50 euro per maand op vooruitgaat, staat los van de huurbevriezingen.

[0:29:10] Ik denk dat het pakket dat we met elkaar hebben afgesproken voor de huren, zoals ik al zei, voor alle sociale huurders, dat dat een hartstikke mooi pakket is waar ze bijna tien procent huurverlaging, feitelijke huurverlaging krijgen, voorzitter.

[0:29:27] Ik heb net ook al aangegeven dat wij voor extra compensatie niet uit de weg gaan.

[0:29:31] Dat is een discussie die we met elkaar zullen moeten hebben.

[0:29:34] En nogmaals, ik kan dat blijven herhalen, maar ik denk dat we hier voor de huurders opkomen en dat we daarmee verder gaan praten met elkaar.

[0:29:46] De heer Eerdmans voor zijn vervolgvraag.

[0:29:48] Het slaat helemaal nergens op, want boodschappen zitten niet in je huur, maar die zitten gewoon in de boodschappen en dat gaat om de boodschappenkar.

[0:29:54] En daar heeft het PVV het nagelaten om echt iets te betekenen.

[0:29:58] Maar even over de betrouwbare overheid.

[0:30:00] Hoe onbetrouwbaar kun je zijn als jij zegt

[0:30:03] We gaan 85.000 huizen bijbouwen.

[0:30:05] Dat is eigenlijk de afspraak met corporaties.

[0:30:08] Daar is een minister voor op pad gestuurd uit uw eigen kabinet.

[0:30:11] En er wordt gewoon even 50 miljard weg geparkeerd zonder inderdaad enige tegemoetkoming.

[0:30:16] Het gaat gewoon puur weg.

[0:30:17] Ja, dan krijgen we die huizen toch niet.

[0:30:18] Volgens mij die de PVV ook graag wil hebben.

[0:30:21] Het is ook nog een keer onzin om het alleen aan die sociale, want het heeft natuurlijk alles met elkaar te maken.

[0:30:24] We zitten verstopt in de hele woonketen.

[0:30:26] Dus dat begint ook bij sociaal.

[0:30:28] Als je daar geen woningen bij zet, dan zit de rest ook vast.

[0:30:31] De kinderen van u en mij zitten straks ook zonder huis.

[0:30:34] Dus ik vind het een totale misrekening van de PVV.

[0:30:38] En slecht, slecht beleid en onbetrouwbaar.

[0:30:41] En dat is eigenlijk waar ik graag een reactie op wil.

[0:30:44] De feitelijkheden kloppen niet.

[0:30:46] Het gaat niet om 50 miljard.

[0:30:48] U heeft in de stukken kunnen zien dat ze 110 miljard hadden.

[0:30:54] 35 miljard van af is gegaan na een huurbevriezing.

[0:30:58] En vervolgens nog 75 miljard overhouden.

[0:31:03] Dus compensatie is weliswaar

[0:31:05] gedeeltelijk gegeven en mogelijk nog extra nodig.

[0:31:09] Maar ze houden 75 miljard over, voorzitter.

[0:31:13] Tegelijkertijd heeft ook het economisch instituut voor de bouw berekend dat er tot 2030 31 miljard euro nodig is voor de nieuwbouw.

[0:31:21] Dat kan binnen die 75 miljard gedekt worden, voorzitter.

[0:31:24] Dus er worden hier wel frames opgeworpen

[0:31:27] die niet kloppen.

[0:31:29] Ik begrijp dat er ook een aantal persberichten zijn geweest en machtige lobby die weliswaar een ander beeld proberen te schetsen.

[0:31:38] Maar ik zou het toch fijn vinden als we ook bij de feiten kunnen blijven, voorzitter.

[0:31:42] Ik kijk even... Ja, de heer Albasie namens Denk.

[0:31:46] Voorzitter, dank.

[0:31:47] En ik wil eigenlijk wel onrust brengen in het debat.

[0:31:51] want ik word hier zelf heel onrustig van namelijk.

[0:31:56] Ik hoor de heer Mooyman iedere keer roepen dat alles feitelijk onwaar is en de stukken die wij met z'n allen hebben ontvangen en de cijfers die de heer Mooyman noemt, die kan ik niet matchen helemaal.

[0:32:07] Wel de cijfers die de collega's allemaal noemen.

[0:32:10] En ik zou de heer Mooyman willen vragen wat klopt er feitelijk niet aan dat Aedes bijvoorbeeld aangeeft dat vijftig miljard

[0:32:18] Het tekort is aan investeringen voor nieuwbouw, renovatie, verduurzamen.

[0:32:22] En laten we van minder uitgaan.

[0:32:23] Wat het kabinet aangeeft.

[0:32:25] Of zegt de heer Mooyman dat dat niet klopt?

[0:32:27] Namelijk dat er 35 miljard nodig is.

[0:32:29] Dat zou ik de heer Mooyman willen vragen.

[0:32:31] Ik heb daar net ook al een beschouwing op gegeven dat de cijfers van Edes in dit geval gebaseerd zijn op de zogeheten dpi-cijfers, waar dus heel veel lucht in zit, waarvan we ook constateren en de autoriteit woningcorporaties al jaren waarschuwt voor overbegroten en overprogrammeren door woningbouwcorporaties, omdat de afgelopen drie jaar slechts 57 procent van het aantal woningen gebouwd is dan dat ze hebben beloofd.

[0:32:59] Dus dat is een deel van de discussie.

[0:33:00] Vervolgens hebben we de discussie en de cijfers vanuit de minister, waar ook op blijkt dat het helemaal niet gaat om 1,6 miljoen woningen minder verduurzaamd, maar een fors minder aantal.

[0:33:11] De minister noemt bijvoorbeeld 325.000 woningen.

[0:33:14] Dus er zit heel veel verschil tussen.

[0:33:16] Waar het gaat bijvoorbeeld om verduurzamen, ook om bouw, 185.000 versus 85.000.

[0:33:20] Tegelijkertijd hebben we ook nog de cijfers van onafhankelijk economisch instituut voor de bouw.

[0:33:26] die zelfs met cijfers zijn gekomen en ze zeggen, nou, het kan.

[0:33:29] Binnen die 75 miljard, die ze nog overhouden, ook gedekt worden tot 2030.

[0:33:35] En na 2030 kan het in de eigen bedrijfsvoering.

[0:33:38] Dus, voorzitter, ik denk dat er een hele hoop cijfers zijn waar we mee kunnen werken.

[0:33:43] Nogmaals, extra compensatie.

[0:33:44] Gaan wij niet uit de weg.

[0:33:46] Wij willen iets moois doen voor de huurders en willen natuurlijk ook dat er gewoon woningen gebouwd worden.

[0:33:50] Dat kan ook, voorzitter.

[0:33:51] Daarom zijn we met elkaar onderweg en dat gaan we regelen.

[0:33:55] Dank u wel, de heer Elbassy voor een vervolgvraag.

[0:33:58] Voorzitter, dank.

[0:33:59] Wij denken dat het niet kan, maar ik wil het makkelijk maken voor de heer Mooyman.

[0:34:04] Laten we ervan uitgaan dat er wel 75 miljard is bij die coöperaties.

[0:34:08] En ik ga die vraag zo ook stellen aan de minister of dat geld er is.

[0:34:12] En wat gaan we dan doen als wij straks met een motie

[0:34:16] of op een andere manier druk willen zetten op de minister om gebruik te maken van die 75 miljard.

[0:34:23] En om te onderzoeken of dat überhaupt kan, steunt de PVV ons daarin dan.

[0:34:28] Dit is precies wat er in het debat drie weken geleden ook gebeurde, dat of mensen de stukken niet lezen of onvoldoende weten van de materie.

[0:34:39] Want die 75 miljard, die kan je in de stukken gewoon terugvinden.

[0:34:43] De minister knikte ook, dat staat er gewoon.

[0:34:45] Dus ik waardeer het wel dat als we het ook over feiten en cijfers met elkaar kunnen hebben en dat er niet een soort frame wordt gegooid waar partijen de huurders voor de bus kunnen gooien.

[0:34:55] Want dat is wel wat er hier gebeurt.

[0:34:56] En dat vind ik eigenlijk onacceptabel.

[0:34:59] En nogmaals, wat we vorige week vrijdag ook hebben gezien, naar aanleiding van de ministerraad, dat is dat het kabinet heeft aangegeven dat zij naar extra compensatie gaan kijken.

[0:35:10] En dat zij alles op alles gaan zetten om uit te zoeken of ze het voor die 450.000 particuliere huurders gaan regelen.

[0:35:17] Dus voorzitter, we steunen het kabinet daarin.

[0:35:19] Ik zou zeggen, kabinet, ga aan de slag.

[0:35:21] En laten we alsjeblieft niet met onfeitelijkheden hier de huurders voor het blok proberen te zetten, voorzitter.

[0:35:29] Want die huurders hebben deze huurbevriezing nodig, die verdienen deze huurbevriezing.

[0:35:33] We hebben dat aan de huurders beloofd en dat gaan we ook gewoon regelen.

[0:35:37] Ik hoop dat de minister met dezelfde feiten komt, dus dat ga ik zo aan de minister vragen.

[0:35:44] Voorzitter, dan toch naar de huurbevriezing.

[0:35:47] We hebben het inderdaad in het vorige debat ook gehad over die 20 procent.

[0:35:51] Daar was de PVV heel onduidelijk over.

[0:35:53] Die heeft ons ook doorbegeleid naar de minister destijds.

[0:35:56] Ik zou de PVV willen vragen.

[0:36:00] ...is het aan het uitzoeken, hoorde ik de PVV net zeggen.

[0:36:02] De minister kan met drie antwoorden komen.

[0:36:05] Namelijk één, we gaan het doen.

[0:36:06] We zorgen ervoor dat iedereen recht heeft op een uurbevriezing.

[0:36:09] Twee, we gaan het niet doen.

[0:36:11] Dat is niet mogelijk.

[0:36:13] Of drie, ze komt met een twijfelachtige antwoord.

[0:36:15] Bij die laatste twee, daar gaan wij, en ik neem aan ook de PVV, niet mee akkoord.

[0:36:20] En is de PV dan voornemens om samen met ons en mogelijk ook met de SP en een aantal andere partijen de minister op pad te sturen om daar alsnog voor te zorgen dat iedereen recht heeft op een huurbevriezing?

[0:36:36] Ik wil eerst even terugkomen op het stukje 20%.

[0:36:39] We hebben daar enkele weken geleden ook een debat over gehad en laat me toch duidelijk zijn.

[0:36:43] We hebben het hier over een praktische huurverlaging van bijna 10 procent.

[0:36:48] 6,2 procent naar 4,5 procent, naar 0 procent dit jaar.

[0:36:53] En volgend jaar geprognosticeerd 3,6 procent naar 0 procent, voorzitter.

[0:36:57] Dat is bijna 10 procent huurverlaging waar we het dan over hebben.

[0:37:00] Ik denk dat we dan als PVV ook onze beloften waarmaken ten aanzien van de huurverlaging in de sociale sector die we hebben gedaan.

[0:37:07] En dat vinden we ook ontzettend belangrijk, voorzitter.

[0:37:09] En waar het gaat om de grotere groep versus de kleinere groep, nogmaals, wat ons betreft, heb ik drie weken geleden ook gezegd, is het een huurbevriezing, geldt voor alle sociale huurders, voorzitter.

[0:37:25] Dank u wel.

[0:37:26] De heer Elbassy heeft nog één interruptie die hij graag inzet.

[0:37:30] Ja, die zou ik helaas nog een keer moeten inzetten.

[0:37:32] Want de vraag was, met 20% bedoelde ik overigens niet de 20% huurverlaging die de PVV ooit beloofd had en niet is nagekomen.

[0:37:39] Ik bedoelde de groep van 20% die nu geen recht heeft op een huurbevriezing omdat ze via private verhuurders hun huis huren.

[0:37:48] Maar dan zou ik toch willen vragen, dus stel dat de minister met een niet bevredigend antwoord komt.

[0:37:53] Gaat de PVV dan de woorden van de heer Mooyman ook omzetten in daden, dus via moties of andere manieren?

[0:38:03] Ik heb dat drie weken geleden ook gezegd.

[0:38:04] Ik heb dat tijdens dit debat veel gezegd.

[0:38:07] Het is ook een belangrijk debat.

[0:38:09] Wat ons betreft geldt die huurbevriezing voor alle sociale huurders.

[0:38:14] Dank u wel.

[0:38:14] Ik zag dat de heer Grimwis... Volgens mij wilde de heer Grimwis intramperen.

[0:38:18] Dus bij deze het woord.

[0:38:19] Voorzitter, dank u wel.

[0:38:21] Ja, huurbevriezing is bouwbevriezing.

[0:38:23] En meneer Mooyman kan nog zo vaak wapperen met een EIB-rapport.

[0:38:28] Dat rapport is gediebunt.

[0:38:29] Want een gemiddelde woningcorporatie bestaat niet.

[0:38:31] De berekeningen hier van Johan Conijn en Yves Bollet... hebben helemaal uitgeplozen dat het gewoon niet klopt.

[0:38:38] En dat werkelijk 35 miljard van de investeringsopgave...

[0:38:43] en de mogelijkheden tot 2034 verdampen in een totaal van 49 miljard.

[0:38:48] Dus het klopt gewoon niet wat meneer Mooiman zegt.

[0:38:51] En bovendien, we zitten op 21 mei.

[0:38:54] De Raad van State gaat volgens mij niet met een spoedig advies komen, want daarvoor is het veel te ingewikkeld.

[0:38:59] Dus we hebben straks na 1 juni een advies en ergens rond 7 juni hebben we een wetsvoorstel.

[0:39:06] Dat moeten we dan heel zorgvuldig, want er komt op z'n best een dictum C uit en misschien wel een dictum D. Dat moeten we heel zorgvuldig behandelen.

[0:39:12] En dan moet het ook nog naar de Eerste Kamer, waar het waarschijnlijk zal sneuvelen.

[0:39:17] Dan kun je toch veel beter nu inzetten op een slimme huurbevriezing, namelijk de huurtoeslag zodanig verhogen dat mensen aan de onderkant, voor wie 10 euro per maand veel is, op die manier helpen.

[0:39:30] zegt, een huurbevriezing is dom, je kunt beter deze mensen bijvoorbeeld een huurder met een bijstandsuitkering gericht helpen met een tientje extra per maand.

[0:39:38] Of een gezin met twee kinderen en een inkomen van 130% van het minimumloon met 12 euro per maand.

[0:39:45] En ik steek hier de hand uit naar de heer Mooyman, doen we het nou zo?

[0:39:49] Want de route van meneer Mooyman die loopt hartstikke dood en inderdaad het is de sigaar uit eigen doos.

[0:39:56] Ik wil eerst nog even reageren op Nibud en dan kom ik op de rest.

[0:40:00] Ik heb het bericht van Nibud ook gezien.

[0:40:02] Een onderzoek in opdracht van woningcorporatie Edes.

[0:40:10] En waar inderdaad gezegd wordt dat mensen het niet nodig zouden hebben.

[0:40:14] Nou, voorzitter, ik ken heel veel huurders dat als je het aan hen vraagt dat ze het absoluut wel nodig hebben, voorzitter.

[0:40:21] 1,4 miljoen van de armste huurders betalen bijna 40 procent van hun inkomen alleen maar aan de woonlasten.

[0:40:28] Dus dat gezegd hemmende, voordat dat gebagatelliseerd zou worden.

[0:40:32] Ten aanzien van de huurtoeslag, ik begrijp

[0:40:38] Ik begrijp waar de heer Grinwis naartoe werkt en ik begrijp op zich ook de redenering daarachter.

[0:40:44] Tegelijkertijd hebben we ook de feitelijke situatie dat we met deadlines van 1 juli te maken hebben versus uurtoeslag wettelijk simpelweg ook pas kan vanaf 1 januari bij het belastingplan.

[0:40:57] Dat is altijd zo.

[0:40:59] Dus dat maakt dat ook complex.

[0:41:02] Maar tegelijkertijd wil ik ook zeggen tegen de heer Grinwis,

[0:41:06] Ik begrijp, het is natuurlijk een debat waar de politiek misschien even hard tegen hard kan gaan.

[0:41:12] Maar ik waardeer natuurlijk ook de heer Ginwis, zeker als collega.

[0:41:16] En waar hij mij ook heeft horen zeggen dat wij de komende tijd extra compensatie niet uit de weg gaan, heeft hij mij ook horen zeggen.

[0:41:26] Dus wat dat betreft lijkt het me ook een fijne zaak als we ervoor kunnen zorgen gezamenlijk achter deze huurbevriezing kunnen staan.

[0:41:35] En dat we dat inderdaad op een manier doen dat we iedereen tevreden kunnen stellen.

[0:41:42] Ik weet het, ik zie de heer Gimmes popelen en hij zegt ik heb maar vier interrupties.

[0:41:46] Dat klopt, dat hebben jullie allemaal, maar de hele vuilbrief die wenst wel gebruik te maken van zijn interrupties.

[0:41:51] Dus bij deze het woord aan de heer vuilbrief.

[0:41:53] Het voordeel is dat het mijn eerste is, voorzitter.

[0:41:54] Dank u wel.

[0:41:56] Dit soort debatten worden lelijker als we de hele tijd elkaar met feiten om de oren gaan slaan en gaan zeggen ja dat klopt niet hoor.

[0:42:03] Dus ik dacht, ik pak maar even die dilemma notitie.

[0:42:07] Een feit is dat het geen dilemma notitie is, maar gewoon een grote ravage, deze notitie.

[0:42:11] Maar dat is weer wat anders.

[0:42:13] Ik ga voorlezen wat daar staat.

[0:42:14] Vijf dingen.

[0:42:15] Dan ga ik weer mooi wel vragen of de heer er mee eens is.

[0:42:17] Het ontbreken van structurele compensatie maakt huurbevezingen juridisch zeer kwetsbaar.

[0:42:21] In de voorjaarsnotus enkel incidentele compensatie gerelateerd bij lange na

[0:42:25] bij lange na niet voldoende is.

[0:42:27] Het wel doorvoeren van de huurbevriezingen en het niet compenseren van privaat huurlijks is bovendien juridisch niet houdbaar.

[0:42:33] De huurbevriezingen, daar komt-ie, vertaalt zich tot 2035 in 85.000 minder nieuwe sociale huurwoningen en 365.000 minder verduurzaamde woningen door coöperatie.

[0:42:44] Hier komen grofweg 70.000 woningen bovenop van marktpartijen die niet meer bouwen.

[0:42:49] Ook de betaalbaarheidsdoelstellingen uit het GEER-programma, 30% sociaal en tweede derde betaalbaar, raken hierdoor buiten bereikt.

[0:42:55] Dit stuk is door het kabinet gegaan.

[0:42:57] Die stukken zijn aangeboden aan de Kamer.

[0:42:59] Dus ik neem aan dat de heer Mooyman dit deelt, wat hier staat.

[0:43:04] Anders is hij het niet eens met zijn eigen kabinet.

[0:43:07] En mijn vraag is, hoe reageert hij nou op deze ravage?

[0:43:10] De heer Mooyman.

[0:43:11] Nou, voorzitter... Wacht, kan de heer Vijlbrief even zijn microfoon uitzetten?

[0:43:15] Ik dacht dat ik dat had, graag zo.

[0:43:16] De heer Mooyman.

[0:43:17] Voorzitter, ik wil toch twee dingen scheiden.

[0:43:20] Ik zit hier natuurlijk namens de Partij voor de Vrijheid.

[0:43:22] Ik zit hier in de Tweede Kamer.

[0:43:24] Ik zit niet in het kabinet.

[0:43:26] Logischerwijze hebben wij de dilemma-notitie, die ik goed begrijp, van de minister doorgenomen, waar ze ook een aantal zaken uiteen heeft gezet.

[0:43:35] Daarin zien wij ook dat de cijfers die de minister aanlevert al fors verschillen met de cijfers die woningbouwkoepel Edes aanlevert.

[0:43:47] Ik heb net ook de cijfers van het economisch instituut voor de bouw.

[0:43:51] Dat is ook een gerenommeerde partij die dit uitgezocht heeft genoemd.

[0:43:55] Daar zitten verschillen tussen, tussen al die drie cijfers.

[0:43:58] Ik denk dat het ook goed is dat we daarom de koppen bij elkaar steken om te kijken wat er nodig is en op welke manier dat kan gebeuren dat dat tot een positief resultaat leidt.

[0:44:09] Extra compensatie.

[0:44:11] Ik heb het al een aantal keer gezegd.

[0:44:12] Gaan wij niet uit de weg?

[0:44:14] Het lijkt me logisch dat wij ook niet willen dat de bouw stokt, voorzitter.

[0:44:20] Tegelijkertijd houden we zeker wel vast aan de huurbevriezing.

[0:44:23] Nogmaals, heel veel huurders gaan erop vooruit.

[0:44:27] 2,1 miljoen huishoudens, effect op 3,6 miljoen mensen.

[0:44:31] Dus daar blijf ik bij, voorzitter.

[0:44:35] Dus dan is toch gewoon de conclusie dat de cijfers, wat ik hoorde de heer Mooyman niet zeggen, die kloppen niet.

[0:44:40] Laten we nou uitgaan gewoon van de cijfers van de minister.

[0:44:43] En dan is het gewoon glashelder.

[0:44:44] Dit is een bouwbevriezing.

[0:44:46] En laten we dat dan gewoon tegen elkaar zeggen.

[0:44:48] We gaan de doelstellingen niet meer halen.

[0:44:49] En dan moet de heer Mooyman dat ook gewoon voor zijn rekening nemen.

[0:44:51] Dat is niet erg, want hij heeft daarvoor gekozen.

[0:44:54] En hij vindt dat blijkbaar niet zo erg.

[0:44:56] Nou ja, dat zijn de feiten.

[0:44:58] De heer Mooyman.

[0:44:59] Dat klopt natuurlijk niet.

[0:45:01] Ik neem de cijfers van zowel het EIB als woningbouwcorporaties als het ministerie van VRO tot mij.

[0:45:12] Ik constateer dat die cijfers er zijn.

[0:45:14] Ik zeg ook niet dat bepaalde partijen niet de waarheid spreken.

[0:45:18] Ik constateer alleen... Ik weet ook niet exact welke berekeningen partijen voor zich hebben gebruikt.

[0:45:25] Ik constateer alleen wel dat er verschillen zitten in de cijfers.

[0:45:28] Dat is gewoon een feitelijke constatering.

[0:45:30] En het is natuurlijk helemaal niet zo dat de wet die nog niet eens bij de Kamer is ingediend... Die minister is nog bezig met de wet.

[0:45:39] Het is goed dat we hier nu het debat voeren, maar we gaan hier ook zeker nog een lang plenair debat over voeren als de wet hier eenmaal ligt.

[0:45:47] Het is natuurlijk niet dat dat allemaal kannen en kruiken is.

[0:45:49] De minister is er nog mee bezig.

[0:45:51] We hebben vrijdag bij de ministerraad gehoord.

[0:45:54] Sorry, ik wil daar toch langer de tijd voor nemen.

[0:45:56] Ik heb bij de ministerraad gehoord dat er eventueel nog wijzigingen gaan komen.

[0:46:01] Laten we ons daarop focussen en ons niet bij voorhand neer gaan leggen in allerlei scenario's die eventueel helemaal niet de revue gaan passeren.

[0:46:11] Ik denk dat wij ons hier heel redelijk opstellen, voorzitter.

[0:46:17] Even kijken.

[0:46:18] Ik zie toch nog een interruptie van mevrouw Beckerman.

[0:46:22] Ik zat even zetels te tellen.

[0:46:25] Ik hoorde PVV zeggen... huurbevriezing wat ons betreft voor alle sociale huurders.

[0:46:33] Dat zijn dus ook de bij particuliere huren die nu vergeten zijn.

[0:46:38] Dus dat is één.

[0:46:40] Het tweede wat u zei was... extra compensatie gaan we niet uit de weg.

[0:46:47] Dan komen we dus al heel dicht richting het voorstel wat de SP eerder hebben gedaan, namelijk huurbevriezing voor alle sociale huurders met goede compensatie.

[0:47:00] Ik zat gewoon even te tellen en toen dacht ik, als we dat nou eens bij elkaar optellen en we kijken naar de stemming over de wet De Hoop, dan zitten we op een meerderheid.

[0:47:09] Zou u dan nog even kunnen vertellen wat extra compensatie voor u betekent?

[0:47:13] Want als dat inderdaad betekent afschaffen van, en ik zeg het, het bizarre feit dat onze huurders winstbelasting en ATAT betalen, dan zijn we er gewoon.

[0:47:24] Dan hebben we een goede huurbevriezing voor alle sociale huurders.

[0:47:28] Dan hebben we eerlijke compensatie.

[0:47:30] Dus mijn vraag was heel simpel.

[0:47:33] Als de PVV zegt extra compensatie gaan we niet uit de weg.

[0:47:37] Kan zij dan toezeggen dat zij dit met ons gaat regelen, want dan zijn we er gewoon en kunnen we deze stoppen?

[0:47:43] Ik heb inderdaad gezegd dat we extra compensatie niet uit de weg gaan.

[0:47:50] Ik heb ook gezegd dat we daarbij die compensatie graag gebaseerd willen hebben op de feiten.

[0:47:58] Er zijn meerdere mogelijkheden bij de compensatie denkbaar.

[0:48:02] Daar creëer je ook een financieel vraagstuk waar ook gewoon de vier coalitiepartijen met elkaar om tafel zullen moeten gaan zitten hoe dat in te vullen.

[0:48:11] Ik kan natuurlijk zo'n onderhandeling hier niet eventjes in een commissiedebat gaan doen, voorzitter.

[0:48:16] Dat zult u ook wel begrijpen.

[0:48:18] Maar ik heb wat ik heb gezegd en extra compensatie gaan wij niet uit de weg, voorzitter, als dat nodig is.

[0:48:23] Dank u wel.

[0:48:23] Uw laatste interruptie, mevrouw Beckerman.

[0:48:25] O, de derde.

[0:48:26] Excuses, uw derde interruptie.

[0:48:28] Ik dacht, dit is goed nieuws.

[0:48:33] De extra compensatie gaan we niet uit de weg.

[0:48:35] Als ik vraag of we het gaan regelen, dan wordt het weer ingewikkeld.

[0:48:42] Terwijl dat wel echt is waar het hier om gaat.

[0:48:47] Als je dit wil, wees dan alsjeblieft op tijd.

[0:48:51] Want wat er nu gebeurt, is dat huurders thuis die brieven op de mat vinden.

[0:48:54] Denken, ja, maar wacht eens even, Geert Wilders heeft mij toch beloofd dat mijn huur omlaag gaat.

[0:48:59] En tegelijkertijd zijn er ook nog een groep huurders uitgezonderd.

[0:49:03] Wanneer wil de PVV dit dan?

[0:49:06] Als ze nu zegt we gaan extra compensatie niet uit de weg, maar we willen dat niet via de democratische route, via het zoeken naar meerderheden gaan regelen in deze commissie.

[0:49:18] Maar we laten dat weer over aan iets... Het is mij het spoor bijster of hij hier wel echt voor wil gaan strijden.

[0:49:25] Want het is een reële mogelijkheid nu.

[0:49:28] Maar we hebben geen idee hoe het eruit gaat zien.

[0:49:31] De PVV heeft als geen ander geknokt voor deze sociale huurbevriezing.

[0:49:40] Voor twee jaar daar hebben we er keihard voor gevochten en die gaan we natuurlijk ook gewoon regelen.

[0:49:46] Daarom is het ook zo belangrijk dat de minister een wet heeft ingediend bij de Raad van State dat dat nu het traject doorloopt zodat we ook op tijd kunnen zijn

[0:49:55] voor 1 juli, voorzitter.

[0:49:57] Ik denk hartstikke goed dat de minister dat alvast heeft gedaan.

[0:50:01] Tegelijkertijd, en dat heb ik net ook gezegd, is nog niet alles in kannen en kruiken.

[0:50:07] En ja, als extra compensatie nodig is, dan gaan wij dat ook niet uit de weg.

[0:50:13] De wijze waarop

[0:50:14] Dat zullen we, zoals ook gewoon gebruikelijk is, voorzitter, en zoals altijd gebeurt, ook als een andere partij in de coalitie zit, zullen we met elkaar doen in de coalitie, zodat we ook goede afspraken hebben.

[0:50:24] Maar, voorzitter, ik zeg erbij, ook wij zijn natuurlijk gewoon gekozen partijen, de SP is een gekozen partij, en we trekken graag met elkaar op, voorzitter, om dit mogelijk te maken.

[0:50:35] Dank u wel.

[0:50:36] Dan is dat de laatste interruptie voor uw spreektekst, meneer Mooyman.

[0:50:41] En wil ik graag het woord geven aan de heer De Hoop, die namens GroenLinks P van de Aadwoord zal voeren.

[0:50:46] Dank u wel, voorzitter.

[0:50:47] Een bouwstop in tijden van woningnood, wie verzint zoiets?

[0:50:51] Het is toch echt het kabinet Wilders-Jesselgus die dat gedaan heeft.

[0:50:54] En ik kan niet anders constateren dan dat de VVD en de PVV tijdens de onderhandelingen

[0:50:58] het slechtste in elkaar naar boven hebben gehaald.

[0:51:02] Minder betaalbare woningen, korte op de huur toeslag, minder sociale huur en vrij baan voor particuliere verhuurders.

[0:51:07] U hoort het al, het verkiezingsprogramma van de VVD.

[0:51:11] Amateurisme tijdens onderhandelingen, valse beloftes doen, een destructief voorstel indienen, even goede sier halen en daarna geen verantwoordelijkheid meer nemen voor de chaos die je hebt gecreëerd.

[0:51:20] Het is de PVV te voeten uit.

[0:51:22] Het is roekeloze politiek.

[0:51:24] Goed voor de achterban, jammer voor de rest.

[0:51:26] En het staat symbool voor de manier waarop het kabinet Wilders-Jesselkus politiek bedrijft.

[0:51:30] Het is kortzichtig, zonder visie en niemand gaat erop vooruit.

[0:51:36] Dank u wel, voorzitter.

[0:51:37] Dat zou ik graag doen, want toen wij drie weken geleden met elkaar hadden over de initiatiefnota van de heer De Hoop van GroenLinks-PvdA, hebben we ook naar voren gebracht dat de heer De Hoop de besparing op de huurtoeslag op geen enkele

[0:51:51] in zijn initiatiefwet gebruikte voor de huurders de volledige besparing van de huurtoeslag.

[0:51:58] Iets waar hij nu de PVV van beschuldigt, terwijl wij voor een miljard extra aan de huurtoeslag voor de huurders hebben gezorgd.

[0:52:08] Daar zette hij niets voor de huurders in.

[0:52:10] Hoe ruimt dat verhaal met wat de heer De Hoop nu zegt?

[0:52:16] De heer Mooyman en ik zijn beide voor een dure bevriezing.

[0:52:20] Althans, dat beeld heb ik nog steeds.

[0:52:24] Iedereen die hiermee bezig is, van de Woonbond tot EDES, zegt op het moment als je kiest voor een huurbevriezing, we zijn er niet allemaal voor, dan is de route die de hoop heeft gekozen met het afschaffen van de WPB de enige manier om dat te doen.

[0:52:36] Omdat je daarmee en huurders helpt en de investeringscapaciteit overeind houdt.

[0:52:41] Dat is de wijze waarop je dat doet.

[0:52:42] En natuurlijk is het zo, als je mensen een lagere huur heeft, dat het effect heeft voor de huurtoeslag.

[0:52:46] Dat is per definitie zo, maar het is niet zo stevig als het bij dit kabinet gebeurd is.

[0:52:50] Dus de heer Mooyman, als hij echt voor een huurbevriezing is, als hij er echt voor is om dat op een sociale manier te doen, dan is hij het toch met mij eens.

[0:52:57] Dat het wetsvoorstel wat wij hebben ingediend een veel verstandigere route.

[0:53:00] En zelfs de minister heeft gezegd, ja, als je wilt compenseren, dan moet je toch die vpb afschaffen.

[0:53:05] Dus ja, ik snap gewoon niet waar de heer Mooyman naartoe wil.

[0:53:08] De heer Mooyman.

[0:53:09] Nou, voorzitter, de heer De Hoop haalt hier twee dingen door elkaar, want de heer De Hoop van PVD GroenLinks, die gaf net aan dat wij als PVV een deel van die bespaarde huurtoeslag niet aan huurders zouden geven, terwijl wij een miljard aan de huurders geven via de huurtoeslag, voorzitter.

[0:53:26] maar het voorstel van de heer De Hoop zelf, het initiatiefwetsvoorstel dat hij heeft gedaan, daar zat geen enkele, geen enkele euro voor de huurders in van al die bespaarde huurtoeslag, voorzitter.

[0:53:38] Dus ik zou er toch graag een antwoord op willen van hoe kan de heer De Hoop dit nu zeggen over het voorstel dat de coalitie heeft gedaan, terwijl hij zelf geen euro aan die huurders teruggaf, voorzitter.

[0:53:49] Daar wil ik toch heel graag een antwoord op.

[0:53:52] Voorzitter, hier zit wel een heel groot verschil in, want wat wij in hebben gediend is natuurlijk geen begrotingswet.

[0:53:57] Wij hebben SEC ons wetvoorstel ingediend waarbij wij én de compensatie hebben geregeld voor de woningbouwcorporaties én dat wij geregeld hebben dat huurders een huurverliezing zouden krijgen.

[0:54:06] Maar het feit is dat dat niet aan de meerderheid is gekomen en dat komt omdat de PVV tegen heeft gestemd.

[0:54:12] En waar we het nu over hebben, voorzitter, is een wet die nog moet komen van deze minister waarvan wij weten dat er 35 miljard in ieder geval

[0:54:20] aan investeringscapaciteit minder is voor de corporatie, waarvan we weten dat een heel groot deel van de sociale huur niet eens ondervalt.

[0:54:27] Dat is toch echt de verantwoordelijkheid van de heer Mooyman.

[0:54:29] Dus als hij sociale huurbevriezing wil, ik zal hem nu alvast vertellen, ik amendeer weer bij de behandeling van de wet van de minister het voorstel om de winstbelasting af te schaffen.

[0:54:38] Dan kunnen we het nog met elkaar hebben over de dekking.

[0:54:40] Dan regelen we het op een goede manier met elkaar.

[0:54:42] En dan kunnen we eruit komen.

[0:54:43] Maar als je dat niet doet,

[0:54:44] Dan heb je een heel onverantwoord voorstel, want dat is toch echt het voorstel van de PVV en niet van mijn fractie.

[0:54:53] Dank.

[0:54:53] U mag verder met uw betoog.

[0:54:56] Voorzitter, 150.000 woningen die niet gebouwd kunnen worden.

[0:55:00] Volgens het ministerie en Edes heeft het zelfs nog over meer, 180.000 woningen.

[0:55:03] En bovendien raakt het ook de bouw van woningen buiten de sociale huur en zullen meer dan een miljoen woningen niet verduurzaamd kunnen worden.

[0:55:10] Het is de bel aan de wortel van de volkshuisvesting en het vergroot de woningnood.

[0:55:14] En laat ik vandaag heel helder zijn.

[0:55:16] GroenLinks Partij van de Arbeid is voor een huurbevriezing, maar niet voor een bouwstop.

[0:55:20] De prijzen voor boodschappen in de supermarkt blijven stijgen en de energierekening gaat door het dak.

[0:55:25] Veel mensen kunnen het financieel niet aan als de grootste huurstijging van afgelopen jaren nu weer een vervolg krijgt met deze huurstijging.

[0:55:32] En daarom knokken wij al maanden om de huurverhoging tegen te gaan.

[0:55:35] En dat hebben we gedaan met sociale en gedekte alternatieven.

[0:55:38] Maar de mooie praatjes over bouw en lagere huren van het kabinet, ten spijt, zij kiezen niet voor hurens en woningzoekenden, ze kiezen voor pandjesbazen.

[0:55:46] Corporaties betalen de rekening.

[0:55:48] Particuliere verhuurders, die worden ontzien.

[0:55:51] En de VVD komt er tenminste openlijk vooruit.

[0:55:53] Maar het is onbegrijpelijk dat de PVV en NEC dit laten gebeuren.

[0:55:57] Als de sociale huurwoning van een particuliere verhuurder is, kun je ook fluiten naar je huurbevriezing en krijg je dus wel een huurverhoging.

[0:56:04] Waarom laat de minister een half miljoen huurders in de kou staan?

[0:56:07] En de minister zegt dat het ingewikkeld zou zijn om particuliere verhuurders te compenseren.

[0:56:11] Maar toch vind ik dat ergens vreemd.

[0:56:13] Want in 2021, en mevrouw Dekkerman refereerde eraan, werd er ook compensatie voor kleine particulieren geregeld via een apart fonds.

[0:56:20] Kan de minister hier dan toch niet mee aan de slag gaan?

[0:56:23] Of breekt ze de belofte dat alle sociale huren bevroren worden?

[0:56:26] En waarom kiest de minister trouwens voor de vorm van een wetstraject, terwijl de huurbevliezing van 2021 per ministeriële regeling werd vastgesteld?

[0:56:33] Is dat niet makkelijker en sneller?

[0:56:35] En het kabinet laat ook de huren in de middenhuur en de vrije sector gewoon stijgen.

[0:56:40] Meer geld voor pandjesbasis, terwijl de middenklasse de prijs betaalt.

[0:56:44] En de wet die buitensporige en onterecht hoge huren moet aanpakken, de wet betaalbare huur, gaat deze minister nu aan morrelen.

[0:56:50] En we wisten dat ze er geen fan van was, maar het gebeurt nu wel.

[0:56:53] terwijl de wet minder dan een jaar in werking is en de langetermijneffecten nog helemaal niet bekend zijn.

[0:56:58] Terwijl de Woonbond, Edes en de VEG de minister oproepen om dit niet te doen.

[0:57:02] Terwijl NSC en PVV nog trots vierden dat ze tegen hadden gehouden en twee dagen later was het toch bij de voorjaarsonderhandelingen wel weer gebeurd dat deze huren omhoog gaan.

[0:57:10] En ik kan alleen maar concluderen dat dit kabinet en deze minister particuliere verhurens ontzien en de corporaties de rekening laten betalen en ook hurens.

[0:57:19] Voorzitter, van alle gebroken beloftes van de PVV vind ik dit toch wel de allerlelijkste.

[0:57:25] Hurens worden een bevriezing beloofd die mogelijk niet doorgaat.

[0:57:28] Woning zoeken, dat zijn de dupen.

[0:57:31] Er is chaos gecreëerd en niemand schiet er wat mee op.

[0:57:33] En ik zei het al voorzitter, je kan eigenlijk het plan van Wilders wel uittekenen.

[0:57:37] Hij heeft misschien spijt van zijn amateurisme tijdens de onderhandelingen, laat de minister nog steeds het destructieve wetsvoorstel indienen, duikt wanneer hij verantwoordelijkheid moet nemen zodat hij links zometeen een schuld kan geven als de wet sneuvelt in de Eerste Kamer.

[0:57:49] Playbook populisme, cynisch populisme over de rug van Nederlanders die misschien aan het einde van de maand inderdaad de maand niet kunnen halen.

[0:57:58] Maar het is nog niet te laat.

[0:57:59] Ons wetsvoorstel dat door de Kamer is weggestemd voor het meidences biedt oplossingen voor bouwers, woningzoekenden, huidige huurders.

[0:58:06] Wat GroenLinks Partij van de Arbeid betreft moet compensatie voor corporaties volledig en structureel geregeld zijn.

[0:58:12] Zoals dat in ons eigen voorstel wel het geval was.

[0:58:15] Uiteraard zal ik mijn uiterste best doen om de dwaze wet van deze minister hierop te verbeteren.

[0:58:19] Wij zullen tot de laatste snik strijden voor een sociaal alternatief voor huurders.

[0:58:23] zonder dat woningzoekenden getroffen worden.

[0:58:24] Dus ik zal wederom amenderen op het voorstel van de minister om de VPB af te schaffen.

[0:58:29] Er valt te praten over een dekking daarvoor.

[0:58:30] Maar als je oprecht een huurbevriezing wil, is dit de manier om het te doen.

[0:58:34] Maar ik zeg opnieuw glashelder, wij stemmen niet in met een bouwstop.

[0:58:37] Niet in tijden van de woningnood.

[0:58:38] En het mogen duidelijk zijn dat deze wet onze steun alleen gaat krijgen als die herzien wordt.

[0:58:43] En daar ga ik tot de laatste seconde mijn best voor doen.

[0:58:47] Dank u wel.

[0:58:47] Ik zit even te kijken of er een interruptie is.

[0:58:49] De heer Mooyman heeft een interruptie.

[0:58:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:58:53] Ik zou ook nog graag aan de heer De Hoop willen vragen.

[0:58:55] Hij geeft aan dat het initiatief wetsvoorstel waar we zo net al even over hebben gesproken, dat daar volledige compensatie was voorzien, maar dat is natuurlijk ook niet zo.

[0:59:05] De eerste compensatie die de heer De Hoop had, was een niet bestaande heffing die niet nader is uitgewerkt.

[0:59:10] Vervolgens is er een wijziging plaatsgevonden om alleen voor de sociale huur een deel te compenseren via verschillende potjes.

[0:59:18] Maar voor de middenhuur en de vrije sector, waar ook gewoon gebouwd moet worden, had de heer De Hoop helemaal niets voorzien.

[0:59:25] Dus ook daar graag een antwoord op.

[0:59:27] Het woord staat aan de heer De Hoop.

[0:59:28] Ja, voorzitter, twee dingen apart nemen.

[0:59:30] Eerst wat betreft de sociale hurens.

[0:59:32] Kijk, uiteindelijk hebben we het over een wet gehad die bij de Kamer lag bij de behandeling en daar heb ik in de noten van wijziging keihard verankerd dat de VPB afgeschaft ging worden met een dekking.

[0:59:42] De dekking kwam wel bij het bedrijfsleven terecht, dus ik snap dat rechtse partijen dat niet heel leuk vonden, maar er was een dekking en er was een wettelijke verankering voor de afschaffing van de VPB en die was volledig.

[0:59:50] Punt.

[0:59:51] Die was volledig.

[0:59:52] Dan ten tweede over de particulieren.

[0:59:56] Wat wij gezegd hebben is het feit dat jij een woning koopt en die verhuur voor 20 jaar.

[1:00:01] Denk ik niet dat jij voor één jaar huurbevriezing die woning hoeft te verkopen.

[1:00:05] Maar we hebben ook in ons wetsvoorstel in een memorie van toelichting gezegd dat wij het wenselijk zouden achter dat je net als in 2021

[1:00:11] ook weer voor die particuliere verhuurders een fonds zou oprichten waarbij je aanspraak zou kunnen maken dan op compensatie.

[1:00:19] En dat is bovendien ook de enige manier om dat voor particuliere verhuurders te doen, want de minister geeft zelf ook aan dat ze geen huurregister heeft.

[1:00:25] Dus hoe had ik dat dan op die manier moeten compenseren?

[1:00:27] Maar je kunt wel een fonds organiseren waar mensen aanspraak op kunnen maken, net als in 2021 gebeurt.

[1:00:32] Dus ik heb

[1:00:32] Dat hebben wij op een goede manier gedaan.

[1:00:35] Zeker voor de sociale huurder hebben wij tot de laatste snik de vpb stevig verankerd in ons wetsvoorstel.

[1:00:49] Uw laatste interruptie.

[1:00:55] dat de heer De Hoop aan het einde van zijn betoog zit, dat denk ik inderdaad wel verduidelijk moet worden.

[1:01:01] Want is de heer De Hoop, is GroenLinks PvdA nou werkelijk bereid om al die huurders, voorzitter, al die huurders,

[1:01:10] die zij al maandenlang een huurbevriezing beloven, is het nou echt zo dat die belofte van GroenLinks-PvdA loos was en dat GroenLinks-PvdA hier gewoon zegt wij gaan niet voor die wet stemmen, voorzitter.

[1:01:23] Dat zou toch schandalig zijn, voorzitter, als dat zo is en zou GroenLinks-PvdA de huurder totaal in de steek laten, voorzitter.

[1:01:32] Ik heb het al geschetst dat dit zou gebeuren.

[1:01:35] Ik heb het al geschetst en ik vind het ook wel

[1:01:39] Ik zou me toch wel een beetje schamen als ik deze interruptie had gepleegd als ik de heer Mooyman was.

[1:01:43] Als je op deze manier zo'n voorstel doet vanuit het kabinet, een huurbevriezing niet gedekt.

[1:01:50] Op deze manier dat doen en dan verwachten dat wij dan maar steunen terwijl er zoveel woningen niet gebouwd zouden worden.

[1:01:56] Het is toch compleet logisch dat wij dit voorstel op deze manier niet zouden steunen.

[1:01:59] Ik ga daar toch niet verantwoordelijk voor zijn.

[1:02:01] Dat in een tijd van woninghoud zoveel woningen niet gebouwd zouden worden.

[1:02:04] U bent hier verantwoordelijk voor.

[1:02:06] De PVV heeft dit doorgedrukt in het kabinet.

[1:02:08] Het slechte voorstel.

[1:02:10] En wij gaan het op deze manier niet steunen.

[1:02:11] En wat ik wel zeg, als u daadwerkelijk wil dat wij die sociale huurders gaan helpen, dan moeten we die compensatie regelen.

[1:02:17] Ik ga daarop amenderen.

[1:02:18] U mag mij wel honderd keer bellen over de dekking.

[1:02:21] U heeft het nog nooit gedaan, omdat u überhaupt die samenwerking helemaal niet wil, om wat te regelen voor huurders.

[1:02:25] Maar als u dat daadwerkelijk wil, gaan we er nog uitkomen.

[1:02:27] Dat kan vandaag nog.

[1:02:28] Zorgen we een dekking voor de VPB.

[1:02:30] En dan gaan we huurders helpen.

[1:02:31] Maar u wil dat helemaal niet.

[1:02:32] U wil chaos creëren en links de schuld geven.

[1:02:34] Veel succes.

[1:02:35] Het gaat u deze keer niet lukken.

[1:02:36] Dank u wel.

[1:02:38] Ik zie nog een interruptie van mevrouw Weijenas.

[1:02:44] Ja, dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[1:02:46] En tot slot heb ik wel ook nog een vraag aan de heer De Hoop.

[1:02:50] Want hij heeft het over populisme, makkelijk politiek bedrijven.

[1:02:54] Maar ik erger me altijd in dit soort debatten best wel op de manier hoe wij hier verhuurders wegzetten.

[1:02:59] Dan wordt er gesproken over pandjesbazen en dat die allemaal maar hun huurders zouden uitbuiten.

[1:03:05] Terwijl het hier gaat om best wel verschillende soorten verhuurders.

[1:03:10] Er zijn ook mensen die gewoon één woning verhuren, maar je hebt ook institutionele beleggers.

[1:03:14] En ik zou wel benieuwd zijn hoe de heer De Hoop daar dan naar kijkt.

[1:03:18] De heer De Hoop.

[1:03:20] Uit stukken van het ministerie van Financiën vorig jaar bleek dat 94 procent van de huurders in de particuliere sector meer geld betaalt dan de wet voorschrijft.

[1:03:30] Vorig jaar met de wet betaalbare huur zagen we dat...

[1:03:34] ongelooflijk veel verhuurders exorbitante hoge huren vroegen aan huurders.

[1:03:39] Dus volgens mij is het met een reden geweest dat we dat met elkaar gereguleerd hebben.

[1:03:44] Het is met een reden geweest dat die wet betaalbare huren is ingevoerd.

[1:03:46] Daar heeft de meerderheid van de Kamer voor gestemd.

[1:03:48] En ik vind het heel verdrietig om te constateren dat nadat een wet nog niet eens een jaar is aangenomen dat er nu alweer voor afgeweken wordt.

[1:03:56] En wat ik heb proberen te schetsen in dit debat is dat zelfs als je de huren wilt bevriezen, wat ik wil,

[1:04:03] Zou het eigenlijk nog redelijker zijn om wat voor de middenhuur te doen, waar de huurverhoging 7,7 procent is?

[1:04:08] Zou het eigenlijk nog redelijker zijn om het voor de vrije sector te doen?

[1:04:11] Die huurverhoging is misschien maar 4,1 procent, maar dat gaat over forse bedragen en daar zijn mensen van een netto inkomen veel meer kwijt.

[1:04:18] Dus kijk, ik ben voor de bevriezing, voor de sociale huur, maar ik mag toch hopen dat we voor die huurders die in een particulier huurwoning zitten ook wat zouden doen?

[1:04:26] Ik merk gewoon dat dit kabinet, en met name ook de BBB, toch wel heel erg staat te klappen, elke keer voor die particuliere verhuurders.

[1:04:34] En dat het niet moeilijk vindt om de woningbouwcorporaties blijkbaar een nek om te draaien.

[1:04:37] En daar heb ik wel grote moeite mee, zeg ik, voorzitter.

[1:04:41] Dank.

[1:04:41] Mevrouw Weijnads.

[1:04:43] Ja, dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[1:04:46] Als het gaat over die wetbetaalbare huur en die huurverhoging, volgens mij heeft de heer De Hoop daar zelf voor gestemd.

[1:04:52] Hij is namelijk ook altijd vol lof over die wetbetaalbare huur en het is geen geheim dat de BBB dat niet is.

[1:04:58] En waarom?

[1:04:59] Het was al meteen te zien dat die wetbetaalbare huur dramatische gevolgen heeft voor onze woningmarkt.

[1:05:06] Een van de vijf verkochte woningen bleek uit het onderzoek van NVM, uit die cijfers, dat dat eigenlijk een voormalige huurwoning was.

[1:05:15] En ja, we hebben ook het woononderzoek gezien en daaruit blijkt dat heel veel woningzoekenden een huurwoning en een huurappartement zoeken.

[1:05:24] Dus die betaalbare woningen, dat middenhuursegment, die zijn ook heel belangrijk.

[1:05:29] Want er zijn ook genoeg mensen die niet in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, maar wel gewoon graag willen huren.

[1:05:36] Het doel van die wet betaalbare huur, met meer betaalbare huurwoningen, volgens mij is dat niet gelukt met deze wet en is het dan ook niet meer dan logisch dat we dit nu gaan aanpassen en dat de minister daarmee aan de slag gaat.

[1:05:56] door de wet betaalbare huur gaat voor 300.000 woningen de huur 190 euro per maand naar beneden ik vind het nog steeds heel goed dat dat gebeurd is ik vind het ook heel erg logisch dat er een deel van uitstroom is bij die huurwoningen want in een periode van 2018 tot 2022 zijn er bijvoorbeeld 75.000 betaalbare koopwoningen opgekocht die voor starters waren

[1:06:19] En die zijn voor de zogenaamde buy-to-let.

[1:06:21] Wij weten beide wat dat betekent.

[1:06:22] Dat zijn woningen die worden opgekocht en die worden dan verhuurd voor een dure prijs.

[1:06:26] Ja, op het moment dat dat dan misschien voor mensen niet meer helemaal uit kan, is het ook logisch dat er weer een terugvloei is naar de koopmarkt voor start.

[1:06:33] Dus er zijn heel veel jonge mensen blij die nu aan een koopwoning kunnen komen.

[1:06:36] Er zijn heel veel mensen bij dat hun huur naar beneden is gegaan.

[1:06:39] Dus ik vind de uitkomst van de wet betalen bij de huur volstrekt logisch.

[1:06:43] En ik vind ook dat je dat moet evalueren.

[1:06:45] En als er dingen misgaan, dan kun je daar nog op ingrijpen.

[1:06:47] Maar om binnen een jaar

[1:06:49] maar op deze manier de wet alweer in de prullenbak te gooien, vind ik zeer onverstandig.

[1:06:54] En ik wist dat de BBB dat wilde, u bent er ook altijd open over geweest, dus mijn frustratie zit niet zozeer richting uw partij, maar met name richting NEC en de PVV, die toch zeiden dat ze dat niet willen, maar in de laatste uren van de onderhandelingen wel hebben laten gebeuren.

[1:07:06] Ik vind dat buitengewoon onverstandig en ik vind het niet uit te leggen dat als je net in een particuliere woning zit, dat je huur zo flink omhoog gaat, terwijl dat in een sociale huurwoning niet zo is.

[1:07:14] Dank u wel.

[1:07:17] We hebben maar vier interrupties, dat is ook nodig, want we zijn al een uur en een kwartier bezig en ik hoor heel graag wat de andere Kamerleden nog in te brengen hebben.

[1:07:25] Dus ik wil heel graag het woord geven aan de heer Vlag, die het woord zal voeren namens de SGP.

[1:07:31] Voorzitter, dank u wel.

[1:07:32] Als je een dorstig iemand een heerlijk glas koud water geeft, is dat zeer te prijzen.

[1:07:38] Als dat water echt een zout is, weet iedereen de gevolgen.

[1:07:41] Het dorst is heel even gelest, maar het zoute water wekt alleen maar meer dorst op.

[1:07:46] Zie daar de huurbevriezing.

[1:07:47] Het lijkt een verlichting voor huishoudens.

[1:07:49] Het is als ze drinken van zout water.

[1:07:53] Het idee over de huurbevriezing is genomen in een slapeloze nacht voor onderhandelaars.

[1:07:57] En dat is te zien.

[1:07:59] Iedereen die langer dan drie minuten hierover nadenkt, zal erkennen wat een dramatisch slecht idee dit is.

[1:08:06] Op korte termijn genereus, op lange termijn desastreus.

[1:08:11] Werkelijk iedereen is hier de dupe van.

[1:08:14] Ik som een aantal partijen op.

[1:08:17] De woningzoekende.

[1:08:18] Doordat er minder huizen worden gebouwd, loopt het tekort van 400.000 woningen verder op.

[1:08:22] De meest kwetsbare huurder.

[1:08:24] Die gaat er netto 25 euro per maand op vooruit.

[1:08:27] Maar de besparing van 30 tot 50 euro per maand op stookkosten van zijn tochtige huis gaat niet door.

[1:08:33] De starter op de woningmarkt kan zijn eerste huisje wel vergeten.

[1:08:37] 16.000 woningen zullen er minder worden gebouwd, vooral in het goedkopere segment.

[1:08:43] Woningcoöperaties.

[1:08:45] Zelden is er zoveel investeringsbereidheid geweest bij coöperaties.

[1:08:49] En zelden hebben ze zo'n brutale klap in het gezicht gehad die de helft van hen in acute investeringsproblemen brengt.

[1:08:56] 35 miljard aan investeringen verdwijnt.

[1:09:01] En verder, 0,6 megaton minder CO2-beswaring doordat het niet verduurzaamd kan worden, oplopende wachtlijsten, slinkende sociale voorraad en niet gerenoveerde schimmelende woningen.

[1:09:14] Zo kan ik nog even doorgaan.

[1:09:17] En wat ik het meest cynische vind, de enige die hier beter van wordt, letterlijk de enige, is de Rijksoverheid zelf.

[1:09:24] De maatregel kost de overheid namelijk niks.

[1:09:27] Sterker nog, deze levert zelfs jaarlijk een besparing op van een half miljard door minder huurtoeslag.

[1:09:34] Schaamteloos.

[1:09:36] Voorzitter, en ik spreek de coalitiepartijen PVV, BBB, NSC en VVD hier ook nadrukkelijk op aan, doe dit niet.

[1:09:45] Het is geen schande om te erkennen dat het een mooi gebaar richting huurders leek, maar dat in werkelijkheid iedereen er de dupe van is.

[1:09:54] Politieke moed is soms ook terugkomen op je plan.

[1:09:57] En nu de PVV toch heeft aangegeven het hoofdlijnakkoord te willen openbreken, liggen hier kansen.

[1:10:06] Waarom heeft de minister dit laten gebeuren?

[1:10:08] Zo kunt u toch nooit meer uw doelen halen?

[1:10:11] Hoe legt u dit uit, zeg ik via de voorzitter, aan al die gemeenten, bouwers, ontwikkelaars?

[1:10:17] Dit is obstructie.

[1:10:19] Minister, trek aan de noodrem.

[1:10:20] Sta voor de woningzoekenden, de starters en de corporaties.

[1:10:26] Graag zou ik van de minister een overzicht ontvangen van alle woondeals en afspraken die door deze huurbevriezing niet meer door kunnen gaan.

[1:10:32] De huurbevriezing zal namelijk gevolgen hebben voor de hele woningmarkt.

[1:10:37] Zagen aan de poot van de sociale woningbouw zorgen er gewoon voor dat de boel instort.

[1:10:42] Wijken worden namelijk gemengd gebouwd.

[1:10:44] Het wegvallen van sociale woningbouw zal ook betekenen dat er minder koop- en minder middenhuurwoningen gebouwd gaan worden.

[1:10:51] Onbestaanbaar wat de SGP betreft.

[1:10:54] Provincies en gemeenten krijgen hun project niet meer rond als de sociale woningbouw stokt.

[1:10:59] Wat gaat de minister hieraan doen?

[1:11:03] Dan, voorzitter, even iets anders.

[1:11:05] We zijn ook nog wel blij ergens mee, namelijk dat de minister openstaat voor aanpassingen van de wet betaalbare huur.

[1:11:12] De SGP heeft tegen deze wet gestemd, maar voorstellen die de wet beter maken zien wij positief tegemoet.

[1:11:17] Ik heb bij de behandeling van de wet een amendement ingediend om kleine, particuliere verhuurders meer handelingsperspectief te geven.

[1:11:24] Door dat voorstel zouden ze niet al na één, maar na drie jaar moeten voldoen aan de wet.

[1:11:28] Ik ken de minister als iemand die oog geeft voor de praktische uitwerking van wetten.

[1:11:33] Vandaar ook de voorstem van de minister zelf, destijds als Kamerlid, voor dat amendement.

[1:11:39] Desondanks is het amendement verworpen, maar gezien de alarmerende signalen vanuit de huurmarkt, zeker ook van die kleine particuliere beleggers, is de noodzaak om in te grijpen er nog steeds.

[1:11:48] En dat zijn geen pandjesbazen, meneer De Hoop, dat zijn gewoon bakkers, slagers die voor hun eigen pensioen moeten zorgen.

[1:11:54] Ik ben dan ook benieuwd of de minister wil bezien of er voor deze groep verhuurders ruimte is voor aanpassing van de wet betaalbare huur.

[1:12:01] En als laatste, op basis van de wet betaalbare huur mogen de huren van middenhuurwoningen maximaal stijgen met de cao plus 1 procent.

[1:12:08] De WWS-tabel, op basis waarvan die maximale huur wordt bepaald, wordt echter elk jaar geïndexeerd met de inflatie.

[1:12:15] Daardoor komt het voor dat huren mogen stijgen volgens de systematiek van de wet betaalbare huur, maar worden beperkt door de lagere indexatie van de WWS-tabel.

[1:12:22] Staat de minister ervoor open om te bezien of de indexatie van de tabel anders kan worden vormgegeven?

[1:12:30] Hartelijk dank voor uw inbreng.

[1:12:32] Ik zie geen verdere interrupties.

[1:12:34] Dan gaan we naar de heer Vijlbrief die een inbreng zal leveren namens D66.

[1:12:38] Ja, voorzitter, dank u wel.

[1:12:39] Voorzitter, ook staan krantenkoppen van de afgelopen paar weken zou iedereen die in Den Haag werd schrik moeten aanjagen.

[1:12:46] Voor veel twintigers staan alle seinen op rood.

[1:12:49] Stijgende kamerprijzen leiden tot schijnende situaties onder studenten.

[1:12:52] De woningbouw blijft achterlopen.

[1:12:54] Steeds meer projecten staan aan de hold.

[1:12:56] Mogenduistheid is koude rood op de huizenmarkt.

[1:12:59] We moeten als de wiede weer gaan zorgen voor meer woningen en zorgen dat de doorstroming op gang komt.

[1:13:04] Veel mensen kunnen niet meer wachten.

[1:13:07] Maar in plaats daarvan kregen de woningzoekenden een bouwbevriezing van de coalitie voor hun kiezen.

[1:13:12] Met de mond wordt hier de hele dag gezegd bouwen, bouwen, bouwen.

[1:13:14] Maar als dan de partijen VVD, PVV, NSC en BBB overlaten, is het breken, breken en nog eens breken.

[1:13:21] De belofte aan Nederlanders om 100.000 woningen per jaar te bouwen, gebroken.

[1:13:25] Het vooruitzicht om tochtige huurwoningen te isoleren en de gasrekening betaalbaar te maken, gebroken.

[1:13:31] De nationale prestatieafspraken die voor de komende 10 jaar de woningbouw hadden moeten aanjagen, binnen een paar maanden gebroken.

[1:13:37] De bouw dreigt stil te vallen door deze lelijke Haagse diol.

[1:13:41] En de coalitie laat het woningtekort daarmee oplopen tot bijna een half miljoen woningen.

[1:13:45] Het is een ravage.

[1:13:47] Er is één ding gelukt en dat is dat iedereen verenigd nu is tegen dit voorstel.

[1:13:51] Ik doe even heel snel waar de heer Vlag net om vroeg.

[1:13:54] De woningbouwcorporatie, de Vereniging van Toezichthouders, woningcorporatie,

[1:13:58] instituties en beleggers, VNG, projectontwikkelaars bouwend Nederland, woningbouwers, provincies, MKB Nederland, makelaars, vastgoedbelang, bedrijfsleven, zorgverzekeraars, woondeel Noord- en Oost-Brabant, metropoolregio Amsterdam, gemeente- en woon- en corporatistelijke regio Breda, Tilburg, G4 gemeente, provincie Gelderland, Valente,

[1:14:14] Nederlands GGZ.

[1:14:16] Gefeliciteerd jongens, echt goed gedaan.

[1:14:18] Voorzitter, ik heb een aantal vragen aan de minister.

[1:14:21] Wanneer staat deze minister met haar vuist op tafel?

[1:14:24] Trek de bouwbevriezing gewoon in.

[1:14:26] En als de coalitie die bouwbevriezing toch doordrukt, hoe geloofwaardig ben je dan als minister?

[1:14:32] Wat gaat dit kabinet doen als de corporaties hun rechtszaak winnen?

[1:14:36] Hoe gaat het kabinet het gat in de begroting dekken?

[1:14:38] Want laten we wel wezen, deze bouwbevriezing is vooral gewoon kassa voor de staatkast ten koste van de woningzoekenden en gewone huurders.

[1:14:45] Wat is het plan van aanpakken eigenlijk voor de tientallen corporaties die hierdoor door de financiële grenzen zakken bij de autoriteitenwoningbouwcorporaties?

[1:14:53] Wat is het plan van aanpak voor de regio's

[1:14:55] waarin de woningcorporaties door de bouwbevriezing geen garanties meer kunnen krijgen.

[1:15:00] En om het nog een beetje erger te maken, inmiddels is het kredietbureau Moody's, ik ken ze nog heel goed uit de eurocrisis, dat is geen feest, die komen langs, want hier maken ze zich grote zorgen over de kredietstatus van de WSW en van onze grootste corporatie.

[1:15:14] Voorzitter, we hebben geen afbraak nodig, maar doorbraken.

[1:15:17] Wij hebben een plan voor de woningmarkt en wij zeggen we gaan niet de bouw bevriezen, maar we gaan de bouw laten vlammen.

[1:15:23] Mijn vraag aan de minister.

[1:15:25] Komt die noodwoonwet er nog?

[1:15:26] Gaat u nou eens wat doen om echt te bouwen?

[1:15:29] Wij zeggen geen bouwbevriezing, maar een bouwbaas.

[1:15:31] We noemen Delta Commissaris, maar nu een bouwcommissaris, een bouwbaas die de bouw op gang gaat brengen.

[1:15:37] die ervoor gaat zorgen dat financiën, organisatie, regels, de stikstof, dat het allemaal bij elkaar komt en wordt opgelost.

[1:15:46] Een Delta-commissaris, maar nu voor de bouw.

[1:15:48] Met één nationale bouworganisatie, één budget en een doorbraak mandaat.

[1:15:52] Zullen we dat eens doen in plaats van deze maatregel die nergens goed voor is.

[1:15:58] Voorzitter, het is code rood voor woningzoekenden.

[1:16:01] En zoals we ooit bij het verhogen van de dijken zagen, kun je dat werkelijk oplossen als je gewoon eens iemand verantwoordelijk maakt om dit te gaan oplossen.

[1:16:09] Iemand die blijkbaar op afstand moet staan van de politiek.

[1:16:13] Want we hebben deze weken ook weer geleerd dat Haagse besluiten alleen maar funes zijn voor de woningbouw.

[1:16:18] Alleen met grote doorbraken gaat het lukken en ik hoop dat andere partijen me daarbij steunen.

[1:16:24] Dank u wel.

[1:16:24] Dank u wel.

[1:16:25] Ik kijk even rond.

[1:16:26] U heeft een interruptie van heer Peter de Groot.

[1:16:29] Ja, helder verhaal van collega Velbrief van D66.

[1:16:32] En het is ruim een jaar geleden, 25 april 2024, toen D66 juichend de plenaire zaal in de Tweede Kamer verliet, omdat de wet betaalbare huur was aangenomen.

[1:16:47] Een wet die huren verlaagt.

[1:16:52] Van de huurders.

[1:16:53] ...en die rekening volledig heeft neerlegd bij verhuurders.

[1:16:59] Ondanks dat zeiden heel veel deskundige zijden destijds... ...doe dat niet, want dat zorgt ervoor dat huurwoningen worden verkocht... ...en dat de investeringsstroom van institutionele beleggers opdroogt.

[1:17:12] En wat zien we de hele dagen?

[1:17:14] Dat is het geval.

[1:17:16] Dus wat zegt het tegen al die partijen die graag willen investeren in de middenhuur... ...maar dat nu niet kunnen?

[1:17:20] Als ik luister naar uw verhaal dat we doorbraken nodig hebben, en mijn tweede vraag, voorzitter, zou zijn, gaat u de aanpassingen aan de wet betaalbaar huur om die redenen dan ook steunen?

[1:17:30] Want alleen dan gaan we in dat middensegment doorbraken forceren.

[1:17:33] Ik twijfel even over hoe ik zou reageren.

[1:17:38] Het is een klassieke afleidingsmanoeuvre.

[1:17:40] We hebben een probleem met 150.000 woningen die minder gebouwd gaan worden.

[1:17:45] 150.000.

[1:17:46] En de heer De Groot gaat over de wet betaalbaar huur praten.

[1:17:50] Die wet is er drie kwart jaar.

[1:17:54] En ik kan mij niet voorstellen dat een verantwoord kabinet, een verantwoorde coalitiepartij, na drie kwart jaar precies weet wat het effect van de wet is.

[1:18:04] Ik heb al eerder gezegd daarbij, in de debatten met de heer De Groot, ik vind het prima om die wet te evalueren, maar niet na een half jaar.

[1:18:11] En de heer De Groot weet ook dat er één groot verschil is met deze bouwbevriezing.

[1:18:16] Bij de wetsbetaalbare huur, wat daar gebeurde, is dat er huizen schuiven van de huursegment naar het koopsegment.

[1:18:21] Bij deze bouwbevriezing zorgt het kabinet en de coalitie ervoor dat die huizen helemaal niet gebouwd worden.

[1:18:27] Dus pak nou het eerste probleem eens aan, in plaats over je eigen probleem te beginnen.

[1:18:31] En dan daarna, als u die bouwbevriezing intrekt,

[1:18:35] Dan wil ik nadenken over de wet op betaalbare huur.

[1:18:37] Zullen we het eens in die volgorde doen?

[1:18:38] De heer Peter de Groot.

[1:18:40] Dank, voorzitter.

[1:18:41] Over of het een bouwbevriezing is, gaan we het nog hebben.

[1:18:43] Want dat is natuurlijk een heel mooi opgebouwd frame van de heer Velbrief, dat het sprake is van een bouwbevriezing.

[1:18:49] Maar de heer De Velbrief geeft in zijn antwoord, voorzitter, via u, een heel belangrijke ding aan wat gewoon niet waar is.

[1:18:55] Het is in de jaar geleden.

[1:18:57] De VVD kijkt naar cijfers, 50.000 huurwoningen naar de koopmarkt, dat klopt.

[1:19:00] 60 procent minder middenhuurwoningen gebouwd.

[1:19:05] Als we het over een bouwstop hebben...

[1:19:10] Dus kom nou niet aan met het feit dat we de middenhuur hier niet bij mogen betrekken in dit debat over de volkshuisvesting.

[1:19:16] Tuurlijk moeten we het middensegment erbij betrekken.

[1:19:18] Er zijn ontzettend veel mensen die naar dit debat kijken, die met een middeninkomen, die nergens terecht kunnen.

[1:19:22] Dat is uw pleidooi.

[1:19:23] En u pleit hier voor een commissaris bouwen.

[1:19:26] Nou, ik zou zeggen, de cijfers liggen niet over die wet betaalbare huur.

[1:19:30] Sluit u aan bij de aanpassing van die wet, zodat er ook weer geïnvesteerd wordt, dat daar ook weer gebouwd wordt.

[1:19:34] Want dat is wat kaaiend nodig is.

[1:19:38] Voorzitter, je haalde een antwoord van net.

[1:19:40] Als de heer De Groot echt aan het hart gaat hoeveel er gebouwd wordt, dan kan hij nu voor een meerderheid zorgen die ervoor zorgt dat deze bouwbevriezing niet doorgaat.

[1:19:50] En dat scheelt 150.000 woningen.

[1:19:53] En als hij daartoe bereid is, ben ik weer bereid om te praten met de heer De Groot over de betaalbare huur, maar wel in de goede volgorde.

[1:19:58] En niet in deze volgorde.

[1:19:59] Dank u wel.

[1:20:00] De heer Peter de Groot.

[1:20:01] Ja, voorzitter, dat moet toch niet mooier worden?

[1:20:03] De volgorde is dat er 60% midden- en middenhuurswoningen zijn gebouwd.

[1:20:08] En dat, zoals de heer Feilbrief aankondigt, de bouwbevliezing van de sociale sector, die moet nog komen met elkaar.

[1:20:13] En daar praten we ook met elkaar over.

[1:20:14] Maar de volgorde is dat door de wet betaalbare huur er veel minder nieuwe huurwoningen zijn bijgekomen.

[1:20:21] Dus laten we, voorzitter, ik zeg het via u tegen de heer Feilbrief, laten we wel de dingen even in de goede volgorde bespreken met elkaar.

[1:20:26] De nood daar is er al.

[1:20:28] Die andere nood debatteren we nog met elkaar over.

[1:20:29] En dat is een heel groot verschil.

[1:20:31] De heer Feilbrief.

[1:20:32] Voorzitter, de heer De Groot kan geen onderscheid maken tussen grote en kleine getallen.

[1:20:35] Dat is het verschil.

[1:20:37] Dank u wel.

[1:20:39] Dan wil ik graag gaan naar de inbreng van mevrouw Welzijn namens Nieuw Sociaal Contract.

[1:20:44] Dank u wel, voorzitter.

[1:20:47] Voorzitter, de wooncrisis is niet één crisis, maar een dubbele crisis.

[1:20:50] Het gaat over te weinig woningen qua aantallen en over woningen die, los van de gereguleerde sector, niet per se betaalbaar zijn.

[1:20:58] Zeker niet voor jongeren.

[1:21:00] Nieuw Sociaal Contract vindt dat de overheid haar grondwettelijke plicht beter moet vervullen door actief regie te voeren, doorbraken te forceren bij knelpunten en ruimte te creëren voor partijen die het verschil kunnen maken.

[1:21:13] Met een blik op de schurkalender van de Maaskoepel, waar iedere dag een schrijnend verhaal van woningzoekers staat, weten wij waarom er betaalbaar gebouwd moet worden.

[1:21:22] Ons eerste punt gaat over de financiële situatie, prestaties en regeldruk van en bij woningcorporaties.

[1:21:31] Alle beschikbare investeringsruimte is de komende jaren hard nodig, ten gunste van betaalbare nieuwbouw, verduurzaming, maar vergeet ook de leefbare wijken niet en het onderhoud.

[1:21:41] De nieuwbouwproductie valt in negatieve zin op, alhoewel er een lichte stijging is.

[1:21:47] We zijn er nog niet om ieder jaar 30.000 sociale huurwoningen te bouwen.

[1:21:52] Kan de minister aangeven hoe zij ervoor zorgt dat de gewenste nieuwbouwproductie gehaald wordt, en zeker met het oog op de voorgenomen huurbevriezing?

[1:22:02] De toezichthouder op de sector, genaamd Autoriteit Woningcorporaties, wijst te hoge regeldruk aan als een belangrijk knelpunt in de bedrijfsvoering van corporaties.

[1:22:13] Corporaties besteden te veel tijd aan reportages en verantwoordingen in plaats van hun kerntaken.

[1:22:20] Mijn fractie leest dat de minister deze zorgen erkent.

[1:22:23] Er zijn prestatieafspraken gemaakt.

[1:22:25] Er wordt gewerkt aan een duurzaam prestatiemodel.

[1:22:28] Maar dit is niet genoeg.

[1:22:29] Want wat ons betreft is er een actief programma nodig om eindelijk paal en perk te stellen aan de regeldruk.

[1:22:36] Dus vraag aan de minister is of zij bereid is de regeldruk via een gericht actieplan actief te verkleinen.

[1:22:44] Als tweede wil ik het namens Nieuw Sociaal Contract hebben over de groeiende ongelijkheid tussen huurders en kopers.

[1:22:51] Huurders geven over alle sectoren genomen gemiddeld 34 procent van hun inkomen uit aan woonlasten.

[1:22:57] Kopers 23.

[1:22:59] En met name jonge stellen zijn aangewezen op dure private huur.

[1:23:03] De minister erkent de problemen, maar concrete acties om de ongelijkheid terug te dringen blijven achter.

[1:23:10] Mijn partij wil sturing op de versnelling van betaalbare nieuwbouw en redelijke huurprijzen in de vrije sector.

[1:23:17] Hoe gaat de minister hiermee om, aangezien de afspraak uit het hoofdlijnenakkoord is dat huren betaalbaar zijn voor middeninkomensgroepen?

[1:23:25] Hoe houdt zij hier rekening mee?

[1:23:28] Dan daalt de huurquote in de sociale huursector al tien jaar.

[1:23:33] Maar de woonlasten stijgen, met als oorzaak de energielasten.

[1:23:38] En die omlaagbrengen is winst voor de aarde en de portemonnee.

[1:23:43] Mijn fractie verwacht dat dit een heel serieus punt van zorg is voor de minister.

[1:23:47] Het Nibud heeft nieuwe normen ontwikkeld voor betaalbaarheid.

[1:23:50] Dat zijn goede stappen, maar wat is het plan van aanpak?

[1:23:53] Nieuw sociaal contract vraagt daarom of de minister bereid is om met een strakke aanpak de plooien voor de woonlastenstijging glad te strijken door de energielasten omlaag te brengen.

[1:24:05] En tot slot, voorzitter, het huurregister.

[1:24:08] Zonder goede gegevens is goed beleid lastig.

[1:24:18] Gemeenten weten vaak niet eens welke verhuurders actief zijn in hun wijken en buurten.

[1:24:22] Laat staan welke huren worden gevraagd.

[1:24:25] Mijn vader zegt altijd dat het er maar weinigen zijn die goed doen in een donker steegje.

[1:24:30] Met een huurregister schijnen we licht in dit nu nog donkere steegje van de volkshuisvesting.

[1:24:36] De Kamer vroeg al in 2023 om een voorstel voor een huurregister.

[1:24:40] De minister onderzoekt het nu, maar waarschuwt alvast dat het duur en ingewikkeld is.

[1:24:45] Daar past een hoe-kan-het-wel-mentaliteit bij, wat mijn fractie betreft.

[1:24:50] Een huurregister is essentieel om excessen in de markt beter aan te pakken en om huurbeleid effectief te maken.

[1:24:57] Nieuw sociaal contract ziet graag een landelijk register... met eenvoudige basiseisen en lage lasten voor verhuurders.

[1:25:05] Is de minister bereid uiterlijk eind van dit jaar... met een concreet wetsvoorstel te komen?

[1:25:10] Tot zover.

[1:25:12] Dank u wel.

[1:25:12] Heeft een interruptie van de heer Ginwits.

[1:25:15] Voorzitter, een vraag aan collega Welzijn... die ik toch zie samen met haar NEC-fractie... als hoeder van de volkshuisvesting in deze coalitie.

[1:25:24] Dat was ook zo als je keek naar het hoofdlijnenakkoord.

[1:25:27] En mevrouw Wels en zij net zelf in haar bijdrage.

[1:25:30] Al tien jaar lang.

[1:25:32] zei ze, daalt de huurquote voor sociale huurders bij woningcorporaties.

[1:25:37] Maar de energielasten stijgen, daardoor stijgt de woonlasten.

[1:25:40] Zoals meneer Vlag al heel duidelijk uitlegde, als je de huren bevriest, blijft er minder geld over om de huizen te renoveren en te isoleren, zullen de energielasten hoog blijven en in de toekomst verder stijgen en daalt dus de huurquote verder, want je hebt de huren bevroren, terwijl er geen aanleiding toe is vanuit de eigenstelling van mevrouw Welzijn.

[1:26:01] Nou, haar eigen verhaal, het waarborgfonds sociale woningbouw, het adviescollege toetsenregeldruk, het niebud.

[1:26:07] Elke onafhankelijke instantie heeft ze langzamerhand de vloer aangeveegd met de voorgenomen huurbevriezing.

[1:26:12] En is mevrouw Welzijn en is de NEC-fractie bereid de afspraak uit de voorjaarsnota nacht, die wilde nacht, te heroverwegen en terug te draaien?

[1:26:23] Mevrouw Welzijn.

[1:26:24] Dank u wel, voorzitter.

[1:26:26] Laat duidelijk zijn dat ik zelf nooit gekozen zou hebben voor een huurbevriezing.

[1:26:31] Dat heeft u met z'n allen ook al in mijn medespeech kunnen horen toen dit onderwerp ook helemaal niet op tafel lag.

[1:26:38] Ik heb namelijk vanuit mijn vorige betrekkingen gezien wat de effecten kunnen zijn van een huurbevriezing.

[1:26:44] Echter, ik zit in een coalitie en daar hebben wij in die wilde nacht, zoals u dat noemt, een proces wat mij betreft in ieder geval niet een schoonheidsprijs verdient en waar ook zeker lessen te leren vallen, hebben wij met elkaar een onderhandelingsresultaat bereikt.

[1:26:59] En wat voor nieuw sociaal contract daarin belangrijk is geweest, is dat compensatie onderdeel is van het plan.

[1:27:06] En zoals u ook onze fractievoorzitter heeft horen zeggen, maar ook Dick Schoof tijdens de persconferentie na de voorjaarsnota, dat het politieke doel om honderdduizend woningen te bouwen jaarlijks 30% sociaal twee derde betaalbaar, dat die staat.

[1:27:22] En daarom is het voor mijn partij als voorwaarde acceptabel dat er een huurbevriezing is, omdat daar compensatie tegenover moet staan.

[1:27:33] Dank u wel.

[1:27:34] Uw laatste interruptie.

[1:27:37] Meneer De Groot heeft geluk, want ik wilde hem ook het vuur aan de schenen leggen.

[1:27:42] Maar dan zegt mevrouw Welzijn hier... Ik heb nog niet eens één vogel in de hand, want die compensatie staat zometeen niet in de wet.

[1:27:57] Niet in de begroting, niet in een of andere afspraak.

[1:28:01] Slechts woordelijk uitgesproken.

[1:28:03] Maar je hebt dus niks om haar vast te houden.

[1:28:05] Er zijn tien vogels in die lucht.

[1:28:07] en dan gaan we dus een wet bespreken zometeen over de huurbevriezing, terwijl die compensatie niet zwart op wit staat.

[1:28:12] Niet zwart op wit in de tabellen van financiën.

[1:28:14] En we weten, mevrouw Welzijn kent de VVD ook en die kennen hen ook.

[1:28:17] Ik heb jarenlang met hen onderhandeld en zo.

[1:28:20] Eén ding, die gaan de vennenschapsbelasting voor woningcorporaties never nooit schrappen.

[1:28:25] Joko Heine gaat nog liever opstappen dan die dat gaat doen.

[1:28:28] Hij gaat het gewoon niet doen.

[1:28:29] Dus met andere woorden, die compensatie komt er niet.

[1:28:31] Gaat NRC-fractie instemmen met een wet die hals over de kop huurbevriezing regelt, zonder dat de compensatie zwart op wit in tabellen vast getikt is?

[1:28:48] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:49] Ik snap de zorgen van de heer Grimwis.

[1:28:53] En toch, ondanks dat dit een, laten we zeggen, verre van ideale situatie is, heb ik ook gezien, en wij hebben allemaal kunnen zien, want het is een openbaar document, de dilemma notitie van de minister, dat er zeker oplossingsrichtingen in beeld zijn.

[1:29:10] dat het moeilijk is, dat het ingewikkeld is, dat er misschien zelfs weerstand links en rechts te overwinnen is.

[1:29:16] Dat zal allemaal, maar er zijn oplossingsrichtingen en ik wacht dus op de uitwerking van de minister om die goed te kunnen beoordelen.

[1:29:24] En ik zie ook een tijdsverschil, en dat is ook mijn vraag aan de minister, een tijdsverschil tussen het moment

[1:29:30] waarop het probleem van de kaststromen optreedt en het moment waarop daar een oplossing tegenover kan staan.

[1:29:37] En een van mijn vragen aan die minister zal ook zijn bij de wetsbehandeling, ze mogen daar ook straks op reflecteren, is wat dat tijdsverschil betekent voor de woningcorporaties in dit geval om leningen aan te kunnen trekken.

[1:29:50] En wat daarbij belangrijk is, is dat los van welke cijfers dan ook, bij wie dan ook, afkomstig, hobbyisten, zelfverklaarde specialisten, onafhankelijke bureaus of wie dan ook, er is één toezichthouder.

[1:30:04] En dat is de autoriteit woningcorporaties.

[1:30:07] Die hebben een wettelijke taak, die staat in de woningwet.

[1:30:11] Zij zijn aangewezen door de minister van Volksarts, Vesting en Ruimtelijke Ordening,

[1:30:15] om aan te geven wat zij vinden van de financiële situatie van corporaties.

[1:30:21] Wat zij vinden van de financierbaarheid van corporaties.

[1:30:25] En dat zijn de cijfers waar mijn fractie waarde aan hecht.

[1:30:31] Dank u wel.

[1:30:31] Even kijken, ik had mevrouw verder op de lijst staan voor een interruptie.

[1:30:34] Mevrouw verder.

[1:30:35] Ja, dank voorzitter.

[1:30:39] In de inbreng van collega welzijn kwam het woord huurbevriezing niet veel voor.

[1:30:47] En dat raakt me eigenlijk wel, omdat ik collega welzijn hoog heb zitten.

[1:30:51] En ik ook destijds heel erg blij was met wat er over volkshuisvesting in de voorjaarsnota staat.

[1:30:58] Maar ik zie het nu allemaal verbrokkelen.

[1:31:00] Ik kan gewoon niet begrijpen...

[1:31:03] dat collega Welzijn dat laat gebeuren.

[1:31:08] Want ik weet zeker dat diep in haar hart dat aan alle kanten moet botsen.

[1:31:12] En ik hoor dingen als er is compensatie, maar in de stukken van het kabinet zelf staat dat het bij lange na niet voldoende is.

[1:31:20] En dat het doel van de woningbouw staat, maar in het brief van het kabinet gisteren staat dat die woningbouwopgave zwaar wordt geraakt.

[1:31:29] Het is gewoon onzin.

[1:31:31] Dat kan de NSC toch niet laten gebeuren zo?

[1:31:36] Dank u wel, voorzitter.

[1:31:38] Dat is ook de reden waarom ik aangaf en waarom ook onze fractievoorzitter heeft aangegeven dat een huurbevriezing als voorwaarde heeft dat daar compensatie bij zit.

[1:31:47] En wat wij zien, wat ik net ook aangaf, is dat daar inderdaad een tijdsverschil zit tussen het moment waarop het probleem zich voordoet en het moment waarop de oplossing zich aandient.

[1:31:58] En dat zie ik echt als een van de grootste uitdagingen in het vinden van een oplossing voor de compensatie.

[1:32:06] En nogmaals, dat gaf ik net ook al aan, ik zou hem niet bedacht hebben, maar hij ligt op tafel.

[1:32:12] Het is een politiek feit waar ik mee te dealen heb.

[1:32:15] En wat ik dan belangrijk vind, is dat we in elk geval met elkaar goed nadenken over welke compensatie op welke manier, nogmaals, er staan concrete oplossingsrichtingen in de dilemma notitie, dat we die met elkaar verder gaan uitwerken.

[1:32:31] En daar zal ik mij voor inzetten.

[1:32:34] Mevrouw Vedder.

[1:32:36] Goed bestuur... Ik vind het eigenlijk vervelend dat ik daarmee moet schermen.

[1:32:43] Goed bestuur is toch niet kosten wat kost zorgen dat je dat wat de coalitie in een wilde nacht heeft verzonnen om ervoor te zorgen dat de boel niet uit elkaar klapt, dat je daar maar achteraan blijft rennen.

[1:32:57] Goed bestuur is toch zorgen dat je de goede dingen doet voor Nederland.

[1:33:01] Dat je daarvoor blijft staan.

[1:33:02] Dat je staat voor een goed verhaal.

[1:33:05] En niet voor of mijn stoel er straks nog is, ja of nee.

[1:33:10] Sorry dat ik het zo plat zeg.

[1:33:12] Maar goed bestuur is toch niet dat je afspraken die je vier maanden geleden met elkaar hebt gemaakt, nu in de prullenbak gooit.

[1:33:19] en dat je investeerders de stuipen op het lijf jaagt, omdat je aantoont dat de overheid onbetrouwbaar is.

[1:33:27] Daar kan collega Welzijn toch niet voor blijven staan?

[1:33:31] Ik begrijp het echt niet.

[1:33:34] Dank u wel, voorzitter.

[1:33:36] Wat goed bestuur is, is één issue.

[1:33:40] Een ander issue is dat hier heel veel partijen, nogmaals, het zou niet mijn eerste plan zijn geweest, maar heel veel partijen hier aan tafel, zijn absoluut voorstander van een huurbevriezing.

[1:33:52] Is dat dan slecht bestuur als je voorstander bent van een huurbevriezing?

[1:33:55] Ik vind van niet.

[1:33:56] Wat slecht bestuur zou zijn, is als je dat doet zonder je te bekommeren om de gevolgen die dat heeft en de mitigatie van die gevolgen.

[1:34:07] En daarom zeg ik dat het vinden van een oplossing in de compensatie een belangrijke manier is om met deze huurbevriezing om te gaan om hem in elk geval acceptabel te krijgen.

[1:34:18] Daar verschillen we misschien in van mening.

[1:34:22] Ik had het liefst gehad als we een koopkrachtprobleem hebben dat we een koopkrachtinstrument inzetten.

[1:34:28] Ook die staan in de dilemma-notitie van de minister genoemd.

[1:34:33] is dan inderdaad het inzetten van een koopkrachtinstrument niet wijzer, niet zinniger.

[1:34:39] En dat zijn afwegingen die we met elkaar te maken hebben.

[1:34:42] Want die nacht lag in ieder geval niet de dilemma-notitie van de minister op tafel.

[1:34:47] Die is nu, gisteravond om half tien, openbaar gemaakt.

[1:34:50] En voor mij staat er geen nieuws in, maar misschien voor een heleboel mensen wel.

[1:34:54] En laten we dan met elkaar kijken op welke manier we dan de risico's kunnen mitigeren.

[1:35:00] Dank u wel.

[1:35:01] Dan heb ik de heer Vlag op de lijst voor een interruptie.

[1:35:10] Even naar de cijfers die mevrouw Welzijn ook gebruikte.

[1:35:13] Dat 36 procent van de inkomens van huurders op dit moment opgaan aan woonlasten.

[1:35:19] Dat dat voor kopers een stuk lager is.

[1:35:20] Ik ken die cijfers niet precies, maar dat zal ook iets te maken hebben dat heel veel kopers hun woning veel eerder hebben gekocht.

[1:35:27] Ik denk dat als je naar de nieuwe kopers kijkt, dat het ook heel dicht bij de 40 procent zit.

[1:35:30] Dus ik herken het probleem dat mensen veel te veel geld kwijt zijn aan hun woonlasten.

[1:35:38] Dat los je niet op door te zeggen, er moet een redelijke huur komen in de middenhuur, want die redelijke rendementen liggen al tussen de 4 en 5 procent en lager kan ook gewoon niet, want dan wordt er niet meer geïnvesteerd.

[1:35:50] Is mevrouw Welzijn het met mij eens dat het echte probleem is dat de waarde van woningen veel te ver is gestegen en dat dat alles te maken heeft met krapte op de woningmarkt?

[1:36:01] namelijk dat we te weinig woningen bouwen.

[1:36:03] Daar hadden we een plan voor, 100.000 woningen per jaar.

[1:36:06] Maar deze huurbevriezing haalt van die 100.000 er zomaar 16.000 af.

[1:36:10] Dat betekent dat die prijzen nog verder omhoog gaan.

[1:36:13] Komt u tot een vraag?

[1:36:14] Ik ben bijna bij de vraagtekening, maar het was er maar één.

[1:36:16] Dat betekent dat die prijzen verder omhoog gaan en dat mensen, zowel kopers als huurders, nog meer van hun inkomen kwijt gaan zijn aan woonlasten.

[1:36:25] Dat kan toch ook niet de bedoeling zijn?

[1:36:26] En ik weet dat mevrouw Helsing dat zelf ook niet vindt, maar zou ze dit willen bevestigen?

[1:36:31] Dat is de makkelijkste vraag tot nu toe, geloof ik.

[1:36:35] Er moeten huizen gebouwd worden.

[1:36:40] We hebben gezien dat we een actueel tekort hebben.

[1:36:44] In het jaar van de eerste huurbevriezing in 2021 waren dat 200.000 woningen die bij tekort kwamen.

[1:36:51] En we hebben gezien dat het jaar erop het er al 200.000 waren.

[1:36:55] En inmiddels zijn het er ruim meer dan 400.000.

[1:36:59] Dus we hadden al een wooncrisis en die verdiept zich alleen nog maar.

[1:37:04] En dat komt omdat er structureel te weinig woningen zijn.

[1:37:07] En daarom zegt mijn partij dus, wij zijn hartstikke bereid om welke partij dan ook tegemoet te komen in wensen, vermits dat niet leidt tot een bouwstop.

[1:37:20] En daarom koppelen wij daar de voorwaarden aan dat er sprake moet zijn van adequate compensatie, zodat die huizen die we niet bouwen vanuit ambitie, ik hoor ook nog wel eens het woord bouwambitie, het is geen ambitie, het is bittere noodzaak om deze huizen te bouwen.

[1:37:37] En daarom zeggen wij huurbevriezing, schoorvoetend akkoord, tuurlijk, maar niet als dat leidt tot een bouwbevriezing.

[1:37:45] Dat kan niet.

[1:37:46] Er is sprake van een heel diepe wooncrisis.

[1:37:51] Dank u wel.

[1:37:52] Dan is nu het woord aan de heer Vuilbrief.

[1:37:55] Ja, voorzitter.

[1:37:56] Alles wat mevrouw Wilzijn zegt, daar ben ik het eigenlijk mee eens tot een zeker moment.

[1:38:00] Want ze zegt ook eigenlijk, ik wil die huurbevriezing niet en ik wil zeker niet dat het een bouwbevriezing wordt en dat is het in deze situatie.

[1:38:08] Dus de rest eigenlijk maar één vraag.

[1:38:10] Wij gaan straks deze wet behandelen en ik neem aan dat NSC dus tegen deze wet stemt als er geen adequaat compensatie is, want anders spreekt ze zichzelf hier nu tegen.

[1:38:19] Het is van twee in één.

[1:38:20] Dus je kunt niet in de tijd je standpunt splitsen.

[1:38:23] Je kunt niet zeggen dat ik wacht op augustus tot er compensatie komt.

[1:38:27] Dus gaat de fractie van NSC voor dit wetsontwerp stemmen, ook als er geen compensatie is?

[1:38:33] Dat is het vraagstuk.

[1:38:35] Dank u wel, voorzitter.

[1:38:38] Voor mijn gevoel heb ik deze vraag meerdere keren beantwoord.

[1:38:42] Dus nogmaals, wij hebben als voorwaarde gesteld dat er sprake is van compensatie zodanig

[1:38:49] dat de 100.000 woningen per jaar, twee derde betaalbaar, 30% sociaal, dat dat staat, zoals ook de premier gezegd heeft tijdens de persconferentie, vlak na de voorjaarsnota.

[1:39:06] Dan hebben we geen interrupties meer.

[1:39:14] Dan gaan we over naar de termijn van de heer Eerdmans.

[1:39:20] Voorzitter, dank je wel.

[1:39:21] Ik moet het eerder weg uit het debat, zeg ik even bij.

[1:39:23] Dat is voor straks helaas.

[1:39:26] Voorzitter, het woningtekort, 4,9 procent, staat in de staat van de volkshuisvesting en het aantal huishoudens blijft groeien.

[1:39:33] En daar zit mijn punt eigenlijk, voorzitter.

[1:39:34] Afgelopen maandag werd ook duidelijk uit cijfers dat Nederland ongeveer een stad als Maastricht of Leiden erbij heeft gekregen.

[1:39:41] in een jaar tijd.

[1:39:43] Voorzitter, dat is dus ruim 130.000 mensen via migratie.

[1:39:46] En dat vind ik eigenlijk een beetje de olifant in de Kamer, want ik hoor mijn collega's er niet over dat het Bureau van de Statistiek daar dus altijd op wijst en dat de alarmbellen zouden moeten afgaan in Den Haag, staat er dan ook bij in het persbericht.

[1:40:01] Nou, dat valt mij dus wel tegen, want ik denk dat als jij woningen wil bouwen op een normale manier met een normale prijs, dan zul je toch echt iets moeten doen aan het aantal

[1:40:10] mensen dat het land binnenkomt.

[1:40:12] Is dit nu de wake-up call voor het kabinet, voorzitter?

[1:40:14] Dat afgelopen jaar dit opnieuw is gebleken, 130.000 mensen erbij, voor een kabinet dat heeft beloofd dat ze worden het strengste van Europa op migratiegebied.

[1:40:22] Heel graag daar een reactie op, voorzitter.

[1:40:25] Dan de nachtelijke marathon, de huurbevriezing.

[1:40:28] Voorzitter, de A21 heeft gezegd, haastig spoed is zelden goed.

[1:40:32] Het heeft mij ook verbaasd dat de particuliere verhuur totaal is vergeten.

[1:40:36] en dat dit geen goede oplossing is.

[1:40:39] We hebben een probleem nu neergelegd bij de minister.

[1:40:43] Die zal deze puzzel moeten oplossen, voorzitter, voor het eind van de maand met een oplossing komen die door de vier fractievoorzitters eigenlijk is aangereikt.

[1:40:50] En ja, er wordt intussen gedreigd met een gang naar de rechter door de woningcorporaties.

[1:40:55] Daarbij is berekend dat het gaat om een capaciteit van investeringen tot zo'n 50 miljard.

[1:41:02] En voorzitter, dit is toch echt wel een behoorlijk fiasco, een slecht idee en daarmee ook geen goede antwoord op de vraag van hoe krijgen we nou die woningmarkt los?

[1:41:13] Is de minister daar mee eens?

[1:41:15] OOS wijst het niebuut erop dat in de Volkskrant nota bene dat het niet noodzakelijk is om de huur van sociale huurwoningen te bevriezen omdat de lonen dit jaar gemiddeld harder stijgen dan de woonlasten van huurders.

[1:41:26] Mag ik daar ook graag een reactie op, voorzitter?

[1:41:28] Dan naar de ambitie.

[1:41:29] Kijk, 400.000 woningen te kort.

[1:41:31] Het is sinds 1990 niet meer gelukt om meer dan 100.000 woningen per jaar te bouwen, vaak juist veel lager.

[1:41:38] Dus ja, is dit wel een eerlijke ambitie, zeker in deze tijd?

[1:41:42] Maar eigenlijk gaat het niet eens om het moment van nu, maar zelfs als je terugkijkt in de tijd.

[1:41:47] Voorzitter, het idee van de flexwoningen is natuurlijk geopperd en ook uitgevoerd, maar blijken een flop.

[1:41:53] Niemand wil erin wonen.

[1:41:54] Consument wil het niet, zegt het planbureau voor de leefomgeving, want het voldoet niet aan de behoeften.

[1:41:58] Is de minister het daarmee eens, die 15.000 flexwoningen?

[1:42:01] Ze zijn te klein.

[1:42:02] Graag een reflectie.

[1:42:04] Ik vind het ook geen prettig beeld als wij ons land volzetten met flexwoningen, moet ik zeggen.

[1:42:09] Dan heb ik liever een nieuwe stad.

[1:42:10] Daar heb ik jaar 21 voor gepleit in de Markermeer, Markerwadden.

[1:42:15] D66 wilde tien keer zoveel, geloof ik, dat tien nieuwe steden.

[1:42:18] Laten we eens beginnen met één stad.

[1:42:19] Hoe denkt de minister daar nu over?

[1:42:21] Starters, jonge gezinnen, mooi wonen tussen het water, groen, blauw, prachtig.

[1:42:25] Nu zitten we de steden vol te plempen.

[1:42:27] Het laatste stukje groen wordt opgeofferd.

[1:42:29] Onze voorkeur heeft de Markermeer.

[1:42:31] Maar Jan Latten, natuurlijk bekend demograaf van het Centraal Bureau voor de Statistiek, die zegt het kan ook bij

[1:42:37] Arnhem, een nieuwe stad in die omgeving.

[1:42:40] Ik ben benieuwd.

[1:42:40] Het heeft vele voordelen, wat ik al zeg, in plaats van het groen volbouwen en alternatief bieden voor jongeren ook buiten het Randstad.

[1:42:46] Daarom die vraag, is het kabinet bereid om te onderzoeken of de ontwikkeling van een nieuwe stad in de Markerwaard op termijn een kostefficiënt en robuuster alternatief vormt voor de huidige versnipperde woningbouw die zo vaak vastloopt in stikstof, procedures, bezwaartrajecten en andere knelpunten.

[1:43:00] Voorzitter, dan naar de klimaat.

[1:43:02] Nog even naar het klimaat.

[1:43:04] De transformatorhuisjes zitten mij dwars al een tijdje.

[1:43:09] 55.000 moeten er komen vanwege de elektrificering.

[1:43:11] De vraag is eigenlijk of het überhaupt allemaal kan op het net.

[1:43:13] Daar hebben we vaak discussie met mevrouw Hermans over.

[1:43:15] Maar goed, er moeten dus op een gegeven moment 55.000 transformatorhuisjes komen te staan.

[1:43:21] Dat betekent eigenlijk in elke buurt één.

[1:43:23] En één op de drie straten moet worden opengebroken.

[1:43:25] Hoe gaat de minister dit eigenlijk in goede baan leiden, ruimtelijk gezien?

[1:43:29] Ik heb de afgelopen december een motie ingediend met verzoek om te organiseren dat in ieder geval bewoners inspraak zullen krijgen over waar dat huisje dan komt.

[1:43:36] Want let wel, mensen vinden het helemaal geen pretje om direct vanuit de keukenraam aan te kijken tegen zo'n lelijk huisje.

[1:43:44] Voorzitter, nou heb je gelezen, de gemeente moet de locaties gaan vinden met netbeheerders en die afstemmen met de buurt.

[1:43:49] Nou, dan ben ik heel benieuwd naar hoe dat dan gaat in deze gigantische operatie.

[1:43:53] Voorzitter, voor dit moment wou ik het hierbij laten.

[1:43:56] Dankjewel.

[1:43:57] Dank u wel.

[1:43:58] Ik kijk even rond.

[1:43:59] Ik zie geen interrupties.

[1:44:00] Ik geef het woord aan mevrouw Vedder die haar inbreng zal leveren namens het CDA.

[1:44:06] Gisteravond laat kregen we de dilemma notitie vanuit het ministerie.

[1:44:11] Ik vond het wel een leuk woord.

[1:44:13] Ik zou het zelf politiek vandalisme noemen.

[1:44:16] Ik heb nog steeds moeite om de juiste woorden te vinden.

[1:44:20] Dus lees ik eerst even een aantal citaten voor uit het eigen werk van het kabinet van gisteravond.

[1:44:24] En overigens complimenten voor de radicale eerlijkheid in dat stuk.

[1:44:28] De haalbaarheid van de woningbouwopgave van 100.000 woningen per jaar wordt zwaar geraakt.

[1:44:33] Het ontbreken van structurele compensatie maakt de huurbevriezing juridisch zeer kwetsbaar.

[1:44:37] De incidentele compensatie die in de voorjaarsnota is geregeld, is bij langer na niet voldoende.

[1:44:42] Toekomstige huurders zullen minder snel een woning vinden.

[1:44:45] Huidige huurders blijven zitten met een hogere energierekening.

[1:44:48] Terugschroeven van onderheid raakt de aanpak van vocht en schimmel.

[1:44:51] De huurbevriezing heeft het vertrouwen van corporaties en woontoppartners in de Rijksoverheid geschaat, omdat de afspraken van de woontop al na vier maanden zijn geschonden.

[1:45:00] En dan de uitsmijter, het levert een vertraging in de woningbouw op die niet meer in te halen valt.

[1:45:06] Voorzitter, dit is het resultaat van korte termijn cadeautjespolitiek.

[1:45:12] Verantwoordelijkheid nemen en de goede dingen doen voor heel Nederland is ongeschikt gemaakt aan scoren bij de achterban en bij het elkaar willen houden van de coalitie.

[1:45:21] En voorzitter, dat raakt mij echt.

[1:45:23] Ik vind dit dus echt politiek vandalisme.

[1:45:25] Sterker nog, de gevolgen van vandalisme zijn over het algemeen te herstellen, maar dit dus niet.

[1:45:30] Voorzitter, een partij die zich beroept op goed bestuur, die kan dat toch niet laten gebeuren?

[1:45:35] Een partij die staat voor ondernemers en investeerders en projectontwikkelaars, die kan dit toch niet laten gebeuren?

[1:45:41] En een minister waarvan ik weet dat ze een rechte rug heeft en staat voor professionaliteit, die kan zich hier toch niet bij neerleggen?

[1:45:49] Voorzitter, eerder heb ik mij zorgen geuit over toenemend woonegoïsme.

[1:45:53] Dat mensen meer oog hebben voor hun eigen uitzicht dan voor de woningnood van anderen.

[1:45:58] En deze huurbevriezing is de politieke equivalent van woonegoïsme.

[1:46:03] Coalitiepartijen weten dat de bouw instort, weten dat vele huizen niet gebouwd zullen worden, weten dat bestaande huurders op een andere manier veel beter geholpen hadden kunnen worden.

[1:46:12] Maar desondanks wordt vastgehouden aan die huurbevriezing omdat scoren bij de achterban zwaarder weegt dan de woningnood.

[1:46:19] en al die uitgestelde levens.

[1:46:21] Kortzichtige, korte termijn cadeautjespolitiek.

[1:46:24] Wat lekker klinkt, maar waarbij we allemaal verliezen.

[1:46:28] U heeft een interruptie van de heer Peter de Groot.

[1:46:32] Ja, voorzitter.

[1:46:33] Ik heb eigenlijk een vraag aan mevrouw Verden.

[1:46:34] Het gaat natuurlijk over de wet betaalbare huur.

[1:46:36] Dat kan ze zich misschien wel indenken.

[1:46:39] Want dat ging ook over de achterbannen en over scoren en over...

[1:46:43] met een hele hoge snelheid een wet door het parlement heen jagen onder voorwensen die nu niet blijken te kloppen, zou ik willen zeggen.

[1:46:51] Wat zegt u daarover als ik zeg dat 50.000 huurwoningen inmiddels van de huurmarkt verdwenen zijn, terwijl dat het doel van de wet was om het middensegment aan huurwoningen te vergroten?

[1:47:00] En wat zegt u als ik zeg dat er inmiddels 60 procent midden- en middenhuurwoningen worden gebouwd, waar overigens iedereen voor heeft gewaarschuwd, maar het CDA vol achter de eigen minister Hugo de Jonge is gaan staan?

[1:47:12] Wat zegt u dan?

[1:47:13] Mevrouw Vedder.

[1:47:15] Voorzitter, ik zie steeds maar weer terugkomen dat de doel van de wet betaalbaar is dat er meer betaalbare woningen komen.

[1:47:24] En nooit wordt gerept over de noodzaak die we hebben om huurders te beschermen tegen exorbitante huren en tegen misbruik van een overspanning woningmarkt.

[1:47:33] En dat is waar, wat het CDA betreft, de wet betaalbare huur essentieel voor is.

[1:47:39] Het verschil is dus ook tussen het VVD en het CDA... dat ik zowel de huurbevriezing als de wet betaalbare huur benader... vanuit het belang van de huurder.

[1:47:49] Namelijk dat de huurder er recht op heeft, niet degene te zijn... die moet betalen voor onze onwil... om de echte problematiek van de markt... het rendabel kunnen verhuren van huizen te repareren.

[1:48:05] Namelijk de fiscale stapelingen en box drie...

[1:48:08] Als overheid staan wij daarvoor aan de lat om de echte problemen weg te halen, maar dat doen we niet.

[1:48:13] In plaats daarvan leggen we de rekening neer bij huurders die niet anders kunnen dan zich overgeleverd weten aan een overspannen huurmarkt.

[1:48:21] Daar is het CDA niet van.

[1:48:24] Daar is de wet betaalbare huur voor, om mensen daartegen te beschermen.

[1:48:28] En ja, dat heeft er ook voor een deel toe geleid dat er uitponding plaats heeft gevonden.

[1:48:33] Omdat er een correctie heeft plaatsgevonden op het feit dat investeerders huizen voor starters heeft weggekaapt om ze later met de grote rendementen te kunnen verhuren.

[1:48:45] Dank u wel.

[1:48:47] U mag verder met uw inbreng.

[1:48:53] U had geen interrupties meer, dus mevrouw Mag verder met haar inbrengen.

[1:48:59] Voorzitter, het Nibud zegt... als je mensen met lage inkomens echt wilt helpen... dan moet je dat aan de inkomenskant doen.

[1:49:05] Het beleid over de hoogte van de huren schiet alle kanten op... en dat brengt grote onrust met zich mee.

[1:49:09] Dat zeg ik dus niet, dat zegt het Nibud.

[1:49:11] Tegelijkertijd betekent deze huurbegriezing... dat heel veel nieuwe huurhuizen niet doorgaan... en dat tocht- en schimmelproblematiek niet wordt aangepakt.

[1:49:18] Voorzitter, ik zou graag van de minister de toezegging willen... of zij in een brief uiteen wil zetten... welke onderdelen van de analyse van het Nibud zij deelt.

[1:49:27] Ik ben benieuwd wat zij vindt.

[1:49:31] Ook institutionele beleggers zeggen dat huurbevriezing een bouwbevriezing is.

[1:49:34] Ik vraag de minister om samen met IVBN en de pensioenfondsen een impactanalyse te maken over de doorwerking op investering in bouw van middenhuur en de vrije sector huurwoningen.

[1:49:44] Zou de minister ook zo'n impactanalyse willen maken met de VNG en gemeenten over de impact van de huurbevriezing op gemengde plannen?

[1:49:51] Voorzitter, de autoriteit woningcorporatie zegt het heel scherp.

[1:49:55] De huurbevriezing zorgt ervoor dat de woonomstandigheden voor mensen met de laagste inkomens slechter worden.

[1:50:00] Minister, ik verwacht hier een uitgebreidere reflectie op dan in de hierover verstuurde brief.

[1:50:05] En zou de minister dat willen toezeggen?

[1:50:08] Voorzitter, het Waardborgfonds sociale woningbouw haalt het argument... corporaties hebben nog zelf geld zat om te investeren onderuit... en laat zien dat met de huurbevriezing 141 corporaties... binnen vijf jaar in de financiële problemen komen.

[1:50:20] In de wet regie zit de afspraak dat corporaties solidair zijn met elkaar... en elkaar financieel helpen.

[1:50:24] Maar als de helft van de corporaties dat niet meer kan... dan stort die afspraak toch in elkaar.

[1:50:29] Hoe gaat de minister dit aanvliegen?

[1:50:31] Of gaat de minister iets invoeren wat corporaties niet aankunnen?

[1:50:34] Voorzitter, maar de allerbelangrijkste vraag die ik heb tot slot...

[1:50:37] is, minister, dit kan toch niet?

[1:50:40] We kunnen toch al die woningzoekenden in Nederland, al die mensen die niet aan hun leven kunnen beginnen, al die mensen in een tochtig huis zitten dat niet verduurzaamd kan worden, zo in de steek laten?

[1:50:49] Gaat de minister dat werkelijk laten gebeuren of trekt ze een streep?

[1:50:53] Dank u wel.

[1:50:54] Dank u wel.

[1:50:55] Ik zie geen verdere interrupties, dus dan geef ik het woord aan de heer Ginwets voor zijn inbreng namens de ChristenUnie.

[1:51:01] Voorzitter, allereerst dank aan de minister voor de dilemma-notitie.

[1:51:05] Na enige pogingen kreeg je gelukkig gisteren voldoende steun van collega's... en kwam dit parkerende post terug.

[1:51:12] En dat vond ik fijn.

[1:51:14] Niet dat je vrolijk wordt van de inhoud, maar helder was het wel.

[1:51:17] Er is geen woord Spaans bij.

[1:51:19] Voorzitter, je hebt domme voorstellen.

[1:51:21] Oliedomme voorstellen.

[1:51:23] Dan een tijdje niks.

[1:51:24] Daar moeten we nog even geduld hebben.

[1:51:26] En dan heb je het desastreuze voorstel voor huurbevriezing van deze coalitie.

[1:51:31] Slaafs overgenomen door het kabinet.

[1:51:33] Of nou ja, huurbevriezing, het is een bouwbevriezing.

[1:51:35] Zeker deze huurbevriezing.

[1:51:38] En een structurele bezuiniging in Otterbenen van een half miljard op de huurtoeslag.

[1:51:43] Eelco Heijnen, de minister van Financiën, lacht in zijn vuistje.

[1:51:46] En reken er maar niet op dat hij ooit ook maar één euro lager veranderschapsbelasting... voor woningcorporaties gaat geven als compensatie.

[1:51:57] Sterker, de verminderde bezuiniging van 80 miljoen euro op de huurtoeslag...

[1:52:02] die het resultaat is van het feit dat je particuliere sociale huurders uitzondert.

[1:52:07] Die zal vroeg of laat worden verhaald op de huurderslag.

[1:52:09] Dan betalen huurders de prijs.

[1:52:11] Want de compensatie waar het nu uitgedekt wordt, 1,1 miljard, is tijdelijk.

[1:52:15] En op een gegeven moment is die op en dan ga je over op de huurderslag.

[1:52:17] Maar dat is de enige post, de enige structurele post van deze minister op haar begroting.

[1:52:23] Voorzitter, ik heb het al eerder gezegd, het is pyromane politiek.

[1:52:27] De eigen afspraken van het kabinet worden in de hend gezet en dat zijn de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord.

[1:52:32] Maar ook de nog maar drie maanden geleden, vier maanden geleden ondertekende afspraken op de woontop.

[1:52:38] De inkt was nauwelijks droog en die worden eenzijdig opgezegd door dit kabinet en aangevuurd door deze coalitie.

[1:52:46] Met dit doldwaarse plan, bedacht rond 7 uur ochtends, na een nacht onderhandelen, gaat het breekijzer in de sociale huursector.

[1:52:53] En het heeft een inflectwerking naar een veel groter deel van de nieuwbouw en van onze woonsector.

[1:53:00] De betrouwbaarheid van de overheid is te grabbel gegooid.

[1:53:02] Betaalbaarheidsdoelstellingen zullen een wasse neus blijken te zijn.

[1:53:05] Hoe vaak collega Welzijn ook zegt, 30 procent sociaal, twee derde betaalbaar.

[1:53:12] Uit de wetregie.

[1:53:14] Het staat allemaal onder druk, onder grote druk.

[1:53:17] Internationale investeerders trekken zich al terug.

[1:53:19] Private, particuliere investeerders.

[1:53:22] Dus de huurbevriezing, de bouwbevriezing raakt niet alleen maar toegelaten instellingen en publieke partijen.

[1:53:28] Het raakt meer dan de wet betaalbare huur.

[1:53:31] Het raakt de private sector, meneer De Groot.

[1:53:36] NSC staat erbij en kijkt ernaar.

[1:53:43] En te bang voor de kiezer om het kabinet te laten klappen op dit fundamentele punt.

[1:53:48] BBB die hun eigen vicepremier totaal in de kou zetten.

[1:53:53] Hoe moet minister Keizer ooit nog een afspraak gaan maken met wie dan ook?

[1:53:57] De VVD, die terugkeert in haar rol als Nemusses, de medogeloze godin van de wraakzucht van de woningcorporaties.

[1:54:05] Last but not least, interrupties zijn welkom.

[1:54:09] Last but not least, de PVV.

[1:54:12] ...van een ideeënloze populistische partij zonder visie of begrip... ...van hoe systemen eigenlijk werken was dit precies te verwachten.

[1:54:19] En als het sneuvelt in de rechtbank of in de Eerste Kamer, voorzitter... ...dan heb je weer de zonderbok.

[1:54:24] Dan kan de PVV daarnaar wijzen, of naar D66-rechters... ...of naar die oppositie die het heeft gedaan.

[1:54:30] Voorzitter, want dit plan, als het al ooit de Eerste Kamer op tijd houdt... ...want het moet 30 juni in het staatsblad staan...

[1:54:37] Dit plan gaat hopelijk sneuvelen, want het is zo ongelooflijk slecht voor de toekomst van ons land, voor woningzoekenden.

[1:54:44] En als je huurders wil helpen, en dat wil de ChristenUnie, doe dat dan gericht met een slimme huurbevriezing en niet met deze oliedomme huurbevriezing.

[1:54:52] Voorzitter, we weten inmiddels een week of vier van dit plan.

[1:54:55] Maar zoals u merkt, ik ben nog altijd een werkelijk woedende woonwoordvoerder.

[1:54:59] Voorzitter, ik daag deze coalitie, ik daag de minister uit,

[1:55:03] Ik kan ze maar één belangenvereniging noemen die enthousiast is over dit voorstel.

[1:55:07] Inmiddels is er een schier eindloze stoet experts, toezichthouders, belangenclubs, bouwers en ga zo maar door, die zeggen doe dit niet.

[1:55:14] Zelfs de woonbond die zegt alleen maar met compensatie.

[1:55:18] VVD, NSC, BBB, laat je niet langer gijzelen door Geert Wilders.

[1:55:22] Ga terug om tafel, draai de kraan van de huurderslag open.

[1:55:25] Als je de huurder graag tegemoet wil komen, doe het dan zo.

[1:55:30] En via de andere koopkrachtinstrumenten die het kabinet terzijde staan.

[1:55:33] Het niebud rekende voor, het werd al gezegd, dat een alleenstaande huurder met een bijstandsuitkering per saldo een 10 euro per maand meer overhoudt.

[1:55:41] Een gezin met twee kinderen en een inkomen met 130% van het minimumloon kan ruim 12 euro per maand extra besteden.

[1:55:48] Wat nou boodschappenbonus?

[1:55:49] Ja, die eenmalige, maar die ben je volgend jaar weer kwijt.

[1:55:52] Komt dit tot een afronding?

[1:55:54] Hoe luidt de reactie van de minister op de ATR, die gehakt maakt van de bouwbevriezing?

[1:55:59] En ik wil graag antwoord op de tweede-orde-effecten.

[1:56:02] Welke tweede-orde-effecten zijn er?

[1:56:04] Wat betekent bijvoorbeeld dat Moody's kijkt naar de WSW-kredietrating?

[1:56:09] En wat betekent dat dan voor hoeveel... Nu is de verhouding 1 op 32.

[1:56:12] Hoeveel minder investeringscapaciteit krijg je?

[1:56:15] En tenslotte, nadat ik staf heb gebroken over al deze treurigheid,

[1:56:21] Ik wil nog iets opbouwends meegeven, namelijk een acht-puntenplan van de jongeren van de ChristenUnie voor studenten en starters.

[1:56:27] Die verdienen steun.

[1:56:28] Achterhalf voorstellen.

[1:56:30] En dat overhandig ik zometeen graag aan de minister.

[1:56:33] Tot zover, voorzitter, in eerste termijn.

[1:56:35] En de rest komt vast later.

[1:56:37] Dank u wel.

[1:56:38] Ik kijk even rond.

[1:56:39] Ik zie geen verdere interrupties.

[1:56:41] Dus dat betekent dat... Nee, er zijn ook niet veel interrupties meer over.

[1:56:46] Maar dat betekent dat het woord is aan de heer Peter de Groot namens de VVD.

[1:56:54] Dank u wel, voorzitter.

[1:56:55] En de VVD is blij dat het is gelukt om afspraken te maken... ...zodat de wet betaalbare huur fors wordt aangepast.

[1:57:03] De VVD heeft altijd voor de effecten van deze desastreuze huurwet gewaarschuwd... ...en we zien in de praktijk dat er steeds meer huurwoningen verdwijnen... ...mensen dus op straat komen te staan... ...en investeringen in nieuwe huurwoningen zijn opgedroogd.

[1:57:16] En dat staat haaks op de ambitie om de betaalbare middenhuurvoorraad te vergroten.

[1:57:21] De minister heeft in april al aanpassingen voorgesteld aan de wet betaalbare huur.

[1:57:25] En hoewel deze aanpassingen nog wat beperkter van aard zijn, zullen we deze steunen.

[1:57:31] Maar tijdens de onderhandelingen over de voorjaarsnota is besloten de wet betaalbare huur forser aan te passen en op drie onderdelen.

[1:57:37] Een lagere puntengrens, het zwaarder meetellen van de waarde van de woning en het uitzonderen van particuliere beleggers met een enkele of een beperkt aantal woningen.

[1:57:46] En de wijzigingen uit de voorjaarsnoten liggen in lijn met de door de VVD eerder voorgestelde variant van de betaalbare huur, de huurindex.

[1:57:54] Dit zorgt ervoor dat verschillen in woningmarktregels worden gewaardeerd en dat verhuren zal blijven lonen.

[1:57:59] Dit zal er ook voor zorgen dat er meer ruimte komt voor het behouden van huurwoningen.

[1:58:03] En dat zorgt, zeg ik tegen mevrouw Fedde van het CDA,

[1:58:05] dat exorbitante huurstijgingen niet kunnen voorkomen.

[1:58:08] De vraag is wel, wanneer gaat de minister met deze aanpassingen naar de Kamer komen?

[1:58:15] Het op gang brengen van die investeringsstroom is belangrijk voor wat we hier eigenlijk te doen hebben.

[1:58:19] Het blijven doorbouwen.

[1:58:21] Want alleen als we meer bouwen, zorgen we ervoor, zoals de heer Velbrief van D66 dat roept, dat we die woningzoekenden echt gaan helpen.

[1:58:28] En overigens, ik zeg het nog maar even tussendoor, is de VVD blij dat de D66 eindelijk tot inkeer is gekomen om niet enkel en alleen in binnensteden te blijven bouwen, maar zich aansluit bij het geluid van de afgelopen jaren van de VVD om ook buiten de steden meer te bouwen.

[1:58:42] Maar dat maar even te zijde, voorzitter.

[1:58:44] Bouwen dus.

[1:58:45] Er is, en dat is begrijpelijk veel te doen, over de huurbevriezing.

[1:58:49] En waar de VVD staat voor redelijke huren en altijd zegt dat gematigde huurstijging noodzakelijk is om te kunnen blijven investeren in nieuwe huurwoningen, staan wij ook voor onze handtekening.

[1:59:00] Dat weet de heer Grimmis ook.

[1:59:01] Afspraak is afspraak bij de VVD.

[1:59:04] En het effect ontkent de VVD zeker niet.

[1:59:06] En daarom is het ook de vraag aan de minister... of de minister met de bekrachtiging van het kabinetsbesluit... inmiddels ook al met de corporatiesector onttavel is... welke keuzes er gemaakt moeten worden voor de korte termijn... zodat bouwprojecten niet stilvallen.

[1:59:20] De VVD snapt en erkent dat door de huurbevriezing... een flinke hap uit de investeringscapaciteit wordt genomen.

[1:59:27] Maar zeker voor de korte termijn gaat de beschikbare investeringscapaciteit... niet van 105 miljard naar nul.

[1:59:35] Maar van 105 miljard naar ongeveer 70 miljard.

[1:59:38] En dat is nog steeds ontzettend veel geld.

[1:59:41] Want als je daar alleen nieuwbouwers voor zou plegen, bouw je toch zo'n beetje 250.000 nieuwhuurwoningen.

[1:59:47] Aanvullend erop zouden kunnen corporaties natuurlijk ook naar de inkomstenkant kijken.

[1:59:51] Moet het verduurzamen per se gratis?

[1:59:54] Het is eigenlijk heel gek dat wanneer je woonlasten flink zullen dalen, je daar niet iets voor terug kan vragen.

[2:00:00] Maar ook de VVD wil huurders de kans geven om een huurwoning te kunnen kopen.

[2:00:04] En in het hoofdlijnenakkoord is die afspraak ook gemaakt.

[2:00:07] Mensen moeten dus de mogelijkheid krijgen om eigenaar te kunnen wonen van hun sociale huurwoning als hun inkomen is gestegen.

[2:00:14] Het zorgt ook voor

[2:00:16] doorstroming.

[2:00:17] Zorg ervoor dat er gebouwd kan worden.

[2:00:19] We bouwen op die manier aan een stevige middenklasse.

[2:00:23] Het geeft corporaties weer meer slagkracht om te bouwen.

[2:00:25] En ik wil dan ook graag van de minister weten wat de stand van zaken is.

[2:00:28] Heeft hij dit al besproken met de woningcorporaties?

[2:00:32] En is de minister plan om een planning op te stellen van het aantal woningen wat dan ook verkocht kan worden?

[2:00:37] En wanneer worden de eerste huurders hierover aangeschreven?

[2:00:40] Voorzitter, als laatste de vakantieparken.

[2:00:43] De onzekerheid bij een grote groep mensen is heel groot.

[2:00:48] En we zijn hen verplicht naar de brief van december jongsleden hen duidelijkheid te geven.

[2:00:53] Want je zou maar uit je huis gezet worden.

[2:00:56] en nergens terecht kunnen.

[2:00:58] En er zijn nog steeds echt legio voorbeelden van mensen die te maken hebben met enorme dwangsommen en daarmee uit hun vakantiewoning hun laatste redmodel worden verjaagd.

[2:01:10] En daarom vraag ik de minister, kom nu ook snel met de instructieregels voor de enerzijds

[2:01:16] het transformeren van kansrijke recreatieparken naar wonen en het kunnen verstrekken van persoonlijke gedoogbeschikkingen, zodat die mensen die in grote onzekerheid zitten weer rustig kunnen slapen.

[2:01:29] Tot zover, voorzitter.

[2:01:31] Dank u wel voor uw inbreng.

[2:01:32] Ik zag verschillende handen omhoog gaan voor interrupties, heb ik allemaal genoteerd.

[2:01:36] Ik wil eens het woord geven aan de heer Vlagg voor zijn laatste interruptie.

[2:01:40] Ik moet gewoon kiezen uit de verschillende punten die verbazing oproepen uit de bijdrage van de heer De Groot.

[2:01:45] Dus ik ga het maar niet hebben over hoe hij de 35 miljard wegmargitaliseert.

[2:01:50] Zo van, nou, er is nog 70 over.

[2:01:52] Ja, getalsmatig is het waar maar zo'n derde van de investeringskapiteit verdwijnt.

[2:01:56] Bizar natuurlijk.

[2:01:57] Mijn vraag gaat meer over... Kijk, ik heb al eens eerder bij de VVD gezien dat ze geld weghalen bij mensen die in kwetsbare positie zijn.

[2:02:05] Maar dan zetten ze dat in ieder geval nog in voor een groep die het toch al veel beter had.

[2:02:07] Dan zat er nog een bepaald doel achter.

[2:02:09] Maar hier zie ik dat er een maatregel wordt genomen die zowel de mensen in kwetsbare posities raakt als ook woningzoekenden die aangewezen zijn op woningen van vier ton of wat dan ook.

[2:02:22] Het raakt werkelijk iedereen.

[2:02:24] Ik heb het allemaal opgestemd.

[2:02:24] Ik ga dat niet opnieuw doen.

[2:02:26] Welk doel had de VVD met deze afspraak?

[2:02:29] Volgens mij heb je dat net heel helder aangegeven.

[2:02:33] Het is niet de eerste keuze van de VVD om deze maatregel te nemen.

[2:02:37] Ik heb altijd in de debatten ook gepleit voor het feit dat juist die huurverhogingen nodig zijn om te kunnen blijven doorbouwen, dat het nodig is voor investeerders, dat het heel erg belangrijk is.

[2:02:48] Daarmee heb ik net ook al aangegeven dat het voor de VVD niet de keuze is die we hoog in op de prioriteitenlijst hebben staan.

[2:02:54] Maar wat we wel hoog op de prioriteitenlijst hebben staan, is dat we het bouwvolume in het middensegment weer gaan herstellen.

[2:03:02] Maar dat ligt nu helemaal op zijn gat.

[2:03:04] Als ik dan hoor, ik kijk bijvoorbeeld naar de IVBN, die ook zegt van ja, we zijn inmiddels wel door de vijftig procent van wat we kunnen zijn we wel heen gezakt.

[2:03:12] Dat is waar we vorig jaar tijdens de behandeling van de wet voor gewaarschuwd waren.

[2:03:15] Dus ik ben heel erg blij dat we in dit pakketje met elkaar tot een pakket zijn gekomen... om onderhand een resultaat waarin we in ieder geval die wet betaalbare huur gaan aanpassen.

[2:03:24] Dat we ervoor gaan zorgen dat het uitponden stopt.

[2:03:26] Want het gaat superhard.

[2:03:28] Sinds de aankondiging van de wet zijn we 50.000 huurwoningen kwijtgeraakt.

[2:03:31] En ik ken alle verhalen wel dat dat dan koopwoningen zijn geworden.

[2:03:34] Maar mind you, de goedkope uitponding was eerst.

[2:03:38] En nu is het zo dat de dure woningen vooral verkocht worden.

[2:03:41] Daar komen vooral niet die mensen in terecht waar we deze operatie voor ondernemen.

[2:03:45] Dus de VVD, en dat heb ik in mijn bijdrage gezegd, is wel blij dat wij uit die onderhandeling in ieder geval de aanpassing van het betaalbare huur hebben kunnen halen met elkaar.

[2:03:53] Dank u wel.

[2:03:54] Mevrouw Beckerman.

[2:03:58] Voorzitter, ik weet ook niet zo goed waar ik moet beginnen.

[2:04:01] Voorzitter, want ik vond dit wel echt... Ja, sorry, maar nou ja.

[2:04:08] Ik moet netjes blijven.

[2:04:10] Je haalt dus twee keer een greep uit de kas bij corporaties.

[2:04:13] Eén keer met winstbelasting en ATAT, een belasting door belasting ontwijkende multinationals.

[2:04:20] Dan doe je met dit pakket een greep uit de kas en dan zegt vervolgens de VVD... O, maar ik weet wel een manier.

[2:04:28] We laten de huurders er gewoon nog een keer voor betalen.

[2:04:30] Dus mensen die zich als scheel betalen...

[2:04:34] in een woning, aan de huur, aan de energierekening.

[2:04:38] Die moeten dan straks nog een keer langs de kassa bij de VVD, want dan mogen ze extra gaan betalen voor het verbeteren van die woning.

[2:04:48] Voorzitter, kunt u zich voorstellen dat, wat de SP betreft, dit wel een hele schrofterige manier is om met sociale huurders om te gaan?

[2:04:56] De huren zijn al de hoogste.

[2:04:59] van Europa in Nederland.

[2:05:00] Die behoren tot de top in Europa.

[2:05:03] En de VVD weet gewoon nu weer een manier te bedenken om corporaties in een hoek te schoppen en hun huurders extra te laten betalen.

[2:05:14] De heer Peter de Groot.

[2:05:16] Voorzitter, ik weet niet wat ik hier serieus op zou moeten antwoorden.

[2:05:20] Er ligt hier een rapport op tafel van het Nibud als je wat gaat over hoe is het eigenlijk met de kopergesteld van sociale huurders.

[2:05:28] En als mevrouw Beckerman een andere politieke visie heeft, dat weet ik.

[2:05:32] Maar er ligt een rapport op tafel over hoe het gesteld staat met de koopkracht van sociale huurders.

[2:05:37] De VVD ziet dat er ontzettend veel geld wordt uitgegeven voor huurders om hun woningen te verduurzamen, waardoor de energierekening misschien wel met 50 of 100 of 150 euro naar beneden gaat.

[2:05:47] En dan mag je daar nog niet een paar tientjes voor terugvragen.

[2:05:49] Ze gaan er sowieso op vooruit, terwijl het in hun huurquote al heel goed is.

[2:05:53] en ook de afgelopen jaren niet extreem gestegen is ten opzichte van het inkomen wat sociale huurders hebben.

[2:05:58] Want dat blijkt uit het Nibud-rapport.

[2:06:00] Dus ik hou het graag bij de feiten.

[2:06:01] Dat is precies de reden waarom ik dat ook zeg.

[2:06:03] Als dat niet zo zou zijn, dan gaan we nog een ander debat met elkaar voeren.

[2:06:05] Maar ik kijk naar het rapport van het Nibud, wat de effecten zijn.

[2:06:09] Ik kijk hoeveel geld erop geïnvesteerd is.

[2:06:10] Tientallen miljarden wordt geïnvesteerd in verduurzaming.

[2:06:12] En ik zeg niet dat huurders dan meer moeten gaan betalen, want dat zijn nu woorden, maar dat is niet zo.

[2:06:18] De energierekening gaat naar beneden.

[2:06:22] Voorzitter, als ik het goed bij elkaar optel, gaan we eerst mensen een paar tientjes in de woonlast tegemoetkomen door de huurbevriezing.

[2:06:41] En daarna gaat de VVD er weer een paar tientjes bij weghalen, omdat ze vervolgens zelf moeten betalen voor de verduurzaming.

[2:06:48] Dat leidt bij mij tot de vraag of de VVD die huurverliezing eigenlijk wel nodig vindt.

[2:06:54] Dit is gewoon niet een goede voorstelling van zaak.

[2:06:59] Zo kunnen we ook met elkaar debatteren, maar als je woonlas per maand vijftientjes naar beneden gaat... en je vraagt er twee tientjes van terug, dan hou je er drie tientjes extra over.

[2:07:11] Dus ja, mevrouw Fedder kan een heel mooi verhaal ophouden dat we meer gaan vragen, maar dat is niet het voorstel wat de VVD doet.

[2:07:16] En als ik dat beeld heb geschapen, voorzitter, en al via u, dan heb ik dat hier dan maar even bij hersteld.

[2:07:21] Het is niet het doel van de VVD om de woonlasten van sociale huurders te laten stijgen met het voorstel om wat terug te vragen voor verduurzamen van de woning.

[2:07:28] Dank u wel.

[2:07:29] Mevrouw Fedder.

[2:07:31] Ja, voorzitter.

[2:07:32] De heer De Groot begon ook met dat de VVD blij was dat de wet betaalbaar voorst wordt aangepast.

[2:07:40] Dus de VVD is blij dat de huren daar omhoog kunnen.

[2:07:46] Maar daar is de VVD wel zo blij mee, dat ze bereid zijn om de financiële situatie van de helft van de wooncorporaties

[2:07:54] om die corporaties in de financiële problemen te brengen.

[2:07:57] Want de heer De Groot zei ook van nou, er is nog heel veel investeringscapaciteit over.

[2:08:01] Ja, als je het allemaal op één hoop gooit, dan klopt dat.

[2:08:02] Maar de helft van de wooncorporaties komt weer financieel zwaar weer.

[2:08:06] En dat voor een partij die zich voorstaat op financiële degelijkheid.

[2:08:10] Was het slopen van de wet betaalbaar dan zoveel waard dat dit het mocht kosten?

[2:08:16] De heer Peter de Groot.

[2:08:18] Ja, voorzitter, kijk, de corporaties kunnen niet meer die 110 miljard uitgeven, want dan komen ze heel erg in de problemen.

[2:08:22] Dat klopt.

[2:08:23] Ze kunnen er nog maar 70 of 75 naar uitgeven.

[2:08:25] Dat is het eerlijke verhaal wat we tegen elkaar nu moeten zeggen.

[2:08:28] Dat is wat over is.

[2:08:30] Maar mijn verhaal is natuurlijk wel dat het niet betekent dat er morgen geen geld meer is.

[2:08:35] Dat is niet zo.

[2:08:37] Dat is wat de heer Fijlbrief ook voorstelt.

[2:08:42] Het leidt direct tot een bouwstop.

[2:08:45] Als je 70 miljard kunt investeren, is dat niet wat er vandaag aan de hand is.

[2:08:50] En dat het pijn doet en dat het iets is wat effect zal hebben, dat ontken ik helemaal niet.

[2:08:57] Maar het is wel zo dat die 70 miljard niet weg is.

[2:09:02] Dan is de beurt aan de heer Fijlbrief voor zijn laatste interruptie.

[2:09:06] Ik dacht dat ik er nog twee had.

[2:09:07] Ik kan niet meer tellen.

[2:09:08] Dat is ook heel erg.

[2:09:10] Voorzitter, dan ga ik een wat holistische interruptie halen.

[2:09:14] Inmiddels is de heer De Grote ook zover dat hij toch wel toegeeft dat hier ravage aangericht wordt.

[2:09:21] Het is niet waar.

[2:09:22] Voor iedereen die naar het debat zit te kijken.

[2:09:24] Je hebt 70 miljard investeringsvolume.

[2:09:27] Als er 35 miljard afgaat, heeft dat direct gevolgen voor je plannen.

[2:09:30] Iedereen die financieel plant bij corporaties weet dat dat direct gevolgen heeft.

[2:09:35] Dus dit is niet waar.

[2:09:36] Voor iedereen die denkt, oh nee, maar dat is pas over een paar jaar, dat is niet waar.

[2:09:39] Maar we hebben één politiek punt vandaag, denk ik, binnengehaald.

[2:09:42] We hebben één politiek ding gehoord.

[2:09:45] Mevrouw Welzijn zei net, deze huurbevriezing kan niet doorgaan, mag niet doorgaan, als er niet volledige compensaties zijn.

[2:09:53] En ik wil van de heer De Groot eigenlijk gewoon weten, ik vind dat hij dat verplicht is, en houd niet van als, en dat zie ik wel als de wet wordt behandeld, is dat ook voor de VVD waar, of zegt de VVD, nee hoor, voor ons mag de huurbevriezing zonder compensatie.

[2:10:08] De heer Peter de Groot.

[2:10:09] Ja, voorzitter, eerst nog even op dat eerste punt wat de heer Veilbierhoofd zei.

[2:10:12] Kijk, die 70 miljard, die volgens mij, die noemt de heer Veilbierhoofd, die is er.

[2:10:15] En ik herken dat dat een investeringsvolume is over de tijd.

[2:10:20] over de tijd van de nationale prestatieafspraken.

[2:10:23] En dat het effect heeft, dat heb ik net ook al aangegeven in mijn beantwoordingen.

[2:10:27] Ja, het heeft effect.

[2:10:28] Dat is precies de reden waarom ik ook de minister oproep en ook de corporatie om te kijken wat kan je nog wel met het geld doen.

[2:10:33] Want dat het effect heeft, dat klopt.

[2:10:35] Alleen je moet dus kijken hoe je dat in de tijd op een andere manier gaat invullen.

[2:10:40] Ik zeg er ook bij dat het dus niet betekent dat we direct overal een bouwstop hebben.

[2:10:43] Dat is mijn mening daarover.

[2:10:45] Ik snap dat dat iets is wat graag neergezet wordt.

[2:10:49] Maar we moeten met elkaar aan de slag hoe de effecten precies uitpakken.

[2:10:55] En het korte antwoord op het andere, er is geen compensatie afgesproken.

[2:11:00] Dus die is er niet.

[2:11:01] 1,1 miljard zit erbij.

[2:11:04] En dat is incentieel geld.

[2:11:06] En er zit op dit moment geen compensatie bij.

[2:11:11] Even kijken, de heer Vuilbrief heeft geen interrupties meer.

[2:11:15] A, word ik aangesproken op iets?

[2:11:18] En twee, er wordt hier een politiek punt gemaakt.

[2:11:22] Mag ik alstublieft iets zeggen nog?

[2:11:23] Nee, nee.

[2:11:25] Ik snap dat iedereen een politiek punt wil maken, daarvoor is dit debat ook, maar we hebben vier interrupties afgesproken per persoon.

[2:11:31] Ik vind het zelf ook heel vervelend als voorzitter om het debat zo even te moeten op deze manier...

[2:11:37] Ik wil heel graag doorgaan als ik geen interrupties meer zie naar de inbreng van mevrouw Weyenas, die namens de BBB het woord zou voeren.

[2:11:48] Dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[2:11:50] Ik wil beginnen met iets anders dan de huurbevriezing.

[2:11:54] Want ik begin met de mensen die in een recreatiewoning wonen.

[2:11:57] Want terwijl de minister helder heeft aangegeven dat gemeenten tijdelijk moeten stoppen met handhaven op permanente bewoningen en vakantiewoningen, zien we dat tientallen gemeenten dit keihard negeren.

[2:12:08] Denk aan Schouwen-Duivenland, Ede, Neder-Betuwe en Putten.

[2:12:12] Die zetten gewoon door.

[2:12:14] dwangsommen van 25.000, 50.000 euro, zelfs 100.000 euro worden opgelegd aan mensen die nergens anders heen kunnen.

[2:12:24] Voorzitter, ik ben benieuwd of de minister de uitzending van Kassa ook heeft gezien en of zij heeft gezien hoe buitengewoon opsporingsambtenaren letterlijk door heggen kruipen, over schuttingen hangen en door ramen gluren om mensen te betrappen op bewoning.

[2:12:38] De beelden spreken wat mij betreft boekdelen.

[2:12:41] Gemeenten leggen beslag op woningen terwijl deze mensen nergens naartoe kunnen.

[2:12:46] En dat terwijl een Kamermeerderheid duidelijk moties heeft aangenomen waarin wordt gevraagd stop met die handhaving totdat het beleid rond is.

[2:12:55] Mijn vraag aan de minister is simpel.

[2:12:57] Wat gaat zij concreet doen tegen gemeenten die haar oproep en de uitspraak van deze Kamer naar zich neerleggen?

[2:13:03] En welke middelen heeft zij en wil zij inzetten om dit te stoppen?

[2:13:07] Want dit is geen handhaving meer, dit is ook mensen kapot maken.

[2:13:11] En daar moeten we wat BBB betreft nu palen en perken aan stellen.

[2:13:16] Voorzitter, dan de wet betaalbare huurden, daar is het vandaag ook al over gegaan.

[2:13:20] Uit cijfers van NVM blijkt dat 1 op de 5 verkochte woningen in het eerste kwartaal van 2025 een voormalige huurwoning was.

[2:13:28] In grote steden zelfs 2 op de 5.

[2:13:31] Goedkopere huurwoningen verdwijnen dus massaal van de markt, met name door het uitbonden door particuliere verhuurders.

[2:13:38] En dat terwijl volgens het woononderzoek blijkt dat verreweg de meest woningzoekenden een huurwoning en dan vaak een huurappartement zoeken.

[2:13:46] En voorzitter, dat zijn geen gezonde signalen.

[2:13:48] En dat is precies waarom BBB zich altijd kritisch heeft opgesteld tegenover de wet betaalbare huur.

[2:13:54] Niet omdat we huurders geen bescherming gunnen.

[2:13:56] Integendeel.

[2:13:57] Waarom dat goedbedoeld beleid in de praktijk kan doorslaan en tot verlies van aanbod leidt.

[2:14:02] En de cijfers van de NVM onderstrepen dat.

[2:14:05] En BWB is dan ook heel blij dat er tot aanpassingen gekomen wordt.

[2:14:11] Aanpassingen die particulieren verhuurders lucht moeten gaan geven.

[2:14:15] En die wijzigingen zijn op korte termijn te verwachten.

[2:14:17] Wat betekent dat precies?

[2:14:19] Wanneer kunnen we de uitwerkingen concreet verwachten?

[2:14:23] En wat ons betreft, zo snel mogelijk duidelijkheid hierover.

[2:14:27] Want zolang er onzekerheid blijft, kan dat verleiden tot meer uitbonding en minder betaalbare huurwoningen.

[2:14:32] En dat is iets wat niemand wil.

[2:14:35] Het gaat vandaag over het dagelijks leven van heel veel Nederlanders die hun huis zoeken.

[2:14:40] Jongeren die niet uit huis kunnen, ouderen die willen verhuizen, maar dat ook niet kunnen betalen.

[2:14:45] Mensen die tussen Wallenschip vallen en nu in een recreatiewoning wonen en dat overpaad van ramp worden weggejaagd door hun eigen gemeente.

[2:14:53] Dat is de echte realiteit.

[2:14:55] Dat lezen we ook terug in het Woononderzoek Nederland 2024.

[2:14:59] een lijvig rapport vol cijfers, maar achter die huizen zitten mensen.

[2:15:03] Laten we dat vooral niet vergeten.

[2:15:05] Mensen die op zoek zijn naar een woning.

[2:15:08] En daar wil ik nog graag twee punten uit aanstippen.

[2:15:12] Want ouderen die willen wel graag verhuizen, die kunnen ook doorstromen vanuit grote gezinswoningen naar levensloopbestaandige woningen.

[2:15:20] En dat is ook meteen wat ons betreft de sleutel om meer passende woningen vrij te maken op de krap markt.

[2:15:26] Maar in de praktijk zien we eigenlijk dat dat niet echt gebeurt.

[2:15:30] En ik ben benieuwd welke maatregelen de minister gaat nemen die verder gaan dan de algemene bouwplannen om ervoor te zorgen dat die doorstroom bevorderd wordt.

[2:15:39] En dan de jongeren.

[2:15:41] Volgens Woon 2024 wil 60 procent van de thuiswonende jongeren het ouderlijk huis verlaten.

[2:15:47] Maar waar moeten ze naartoe?

[2:15:49] De wachttijd voor sociale huur is eindeloos, private huur is onbetaalbaar, koopwoningen zijn buiten bereik.

[2:15:56] En hoe gaat de minister specifiek deze kloof dicht tussen de urgente woonbehoefte van jongstarters en het scherse, vaak onbetaalbare aanbod?

[2:16:04] En worden daarbij gerichte maatregelen overhogen om de inschriftijd

[2:16:08] voor sociale huurwoningen minder bepalend te maken voor deze groep.

[2:16:12] En dan tot slot, voorzitter, de huurbusvriezing.

[2:16:14] Daar is vandaag al heel erg veel over gezegd.

[2:16:17] We hebben ook vlak voor het reces hierover een debat gehad.

[2:16:21] Voor ons is als BBB ook de compensatie belangrijk.

[2:16:25] De minister is hiermee aan de slag en ik zie uit naar de verder beantwoording straks.

[2:16:30] Dank u wel.

[2:16:31] Dank u wel voor uw inbrengen.

[2:16:32] Ik kijk even rond.

[2:16:33] Ik zie geen verdere interrupties.

[2:16:35] Dat betekent dat ik het woord geef.

[2:16:36] Ze zijn ook bijna allemaal op trouwens.

[2:16:38] Dat betekent dat ik het woord geef aan de heer Elbassy die het woord zal voeren namens DENK.

[2:16:44] Voorzitter, en ik ga gewoon beginnen met de huurbevriezing.

[2:16:48] Voorzitter, wat is een belofte waard als het vertrouwen al verdampt voordat de inkt nog droog is?

[2:16:53] Het kabinet belooft de huurbevriezing in de sociale huursector voor de komende twee jaar.

[2:16:59] Maar wederom is er een belofte gebroken.

[2:17:02] En niet een beetje, maar op structurele wijze.

[2:17:04] Want voor bijna een half miljoen sociale huurders, mensen die huren van een particuliere verhuurder, gaat die bevriezing niet door.

[2:17:13] Zij krijgen vanaf 1 juli gewoon een huurverhoging tot wel 5 procent.

[2:17:19] En dat terwijl hun buren die toevallig bij een woningcoöperatie huren wel een huurbevriezing krijgen.

[2:17:25] Voorzitter, er vindt nu niet alleen rechtsongelijkheid plaats tussen mensen met een hoog inkomen en met een laag inkomen, maar ook tussen Nederlanders met een laag inkomen en Nederlanders met een laag inkomen.

[2:17:36] Dezelfde huurprijs, maar een totaal andere behandeling.

[2:17:40] En wat zegt de minister?

[2:17:42] te ingewikkeld, geen tijd, geen overzicht van de huurcontracten.

[2:17:47] Alsof de overheid, die miljoenen Nederlanders belastingbrieven weet sturen, nu ineens hulpeloos is bij het helpen van deze groep.

[2:18:01] Voorzitter, halen is makkelijk, maar betalen is moeilijk.

[2:18:06] Voorzitter, een minister die verschuilt zich achter logistiek en tijdstruk.

[2:18:10] Maar dit probleem is niet nieuw.

[2:18:12] Denk die waarschuwde hier dan ook al eerder voor.

[2:18:14] Deze ongelijke behandeling is het gevolg van een chaotisch akkoord tussen vier partijleiders.

[2:18:21] Midden in de nacht, in achterkamertjes, zonder inhoudelijke onderbouwingen en zonder uitvoeringstoets.

[2:18:28] En nu zitten honderdduizenden huurders met de gebakken peren en een stijgende huur.

[2:18:33] En tegelijkertijd krijgen woningcorporaties wel compensatie, maar die is onvoldoende.

[2:18:40] De minister trekt namelijk 1,1 miljard uit, maar geeft zelf toe dat dat niet genoeg is.

[2:18:46] Gevolg de bouw van 180.000 nieuwe woningen die komt op de tocht te staan.

[2:18:51] En de verduurzaming van 1,6 miljoen bestaande woningen die moet waarschijnlijk worden geschrapt.

[2:18:58] Wat gaat de minister doen om dit te voorkomen, zou ik willen horen.

[2:19:02] Voorzitter, en dat terwijl de nood hoger is dan ooit.

[2:19:05] Vorig jaar de hoogste huurstijging in 30 jaar tijd.

[2:19:09] En dit jaar zagen huurders hun huren wederom stijgen met percentages van 4 tot 7,7 procent.

[2:19:16] En het is te gek voor woorden.

[2:19:19] Woningcorporaties die hebben definitief een rechtszaak aangekondigd tegen het kabinet over de bevriezing van sociale huren.

[2:19:26] Hoe kan het dat de minister het zo ver heeft laten komen, zou ik de minister willen vragen.

[2:19:32] En voorzitter, we hebben als Denkfractie een motie ingediend en aangenomen gekregen, waarin we het kabinet ook hebben opgeroepen om te komen met een concreet plan voor een verhoogd bouwtempo.

[2:19:42] Wanneer kunnen wij het concrete actieplan verwachten dat uitvoering geeft aan onze motie?

[2:19:46] Het lijkt eerder de andere kant op te gaan.

[2:19:49] En waarom heeft de minister nog geen regeling getroffen voor particuliere sociale huurders, terwijl het kabinet wel met een voorstel kwam voor de corporaties?

[2:19:57] Welke alternatieven overweegt de minister nu?

[2:20:00] En komt er überhaupt nog een compensatie voor deze groep?

[2:20:04] Als ik de PVV hoor, lijkt dat wel zo te zijn.

[2:20:07] En voorzitter, dan nog toch kort het debatje dat ik ook heb gehad met de PVV als het gaat om 75 miljard, want die vraag had ik al aangekondigd ook bij de minister neerleggen.

[2:20:19] Volgens mij heeft de minister ook eerder aangegeven dat er 75 miljard inderdaad beschikbaar is voor de komende tien jaar.

[2:20:26] Dat heb ik kunnen lezen.

[2:20:28] Maar dit was bedoeld voor bestaande en toekomstige investeringen.

[2:20:34] wat weer betekent dat er toch een tekort gaat ontstaan als het gaat om investeren in nieuwbouw, in renovatie, in verduurzaming.

[2:20:42] Ik wil daar graag verheldering van hebben van de minister als dat kan.

[2:20:46] Kan de minister aangeven of er toch nog een pot met goud ligt bij de corporaties die ze kunnen uitgeven waardoor er geen problemen ontstaan als het gaat om nieuwbouw, renovatie of verduurzaming?

[2:20:56] Of is het zo dat ondanks die 75 miljard, waarvan we allemaal weten dat die ligt bij woningcorporaties,

[2:21:03] dat woningcoöperaties toch wel in problemen komen.

[2:21:08] Namelijk, zoals Aedes aangeeft, 50 miljard.

[2:21:10] En zoals in de stukken die de minister ons heeft gestuurd, het neerkomt op een bedrag van uit mijn hoofd 35 miljard.

[2:21:18] Graag een reactie daarop.

[2:21:19] En daar wil ik het ook bij beëindigen, voorzitter.

[2:21:22] Dank u wel.

[2:21:24] Hartelijk dank.

[2:21:24] Ik kijk even in het rond of er interrupties zijn.

[2:21:27] Die zijn er niet.

[2:21:28] Dat betekent dat we toch echt tot het einde zijn gekomen van de eerste termijn van de Kamer.

[2:21:33] Ik heb even overlegd met de minister.

[2:21:34] We schorsen twintig minuten.

[2:21:36] Tien voor half.

[2:21:38] We gaan het debat heropenen en komen wij weer terug.

[2:50:29] Ik wil bij deze de vergadering heropenen.

[2:50:33] We zitten nog steeds bij de vaste commissie voor volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.

[2:50:38] En daar hebben we nog steeds op de agenda de staat van de volkshuisvesting.

[2:50:42] We hebben net de eerste termijn van de Kamer gehad, waarin een uitvoerig debat heeft plaatsgevonden.

[2:50:47] En we gaan nu over naar de eerste termijn van de minister.

[2:50:51] Ik wil even met de Kamerleden afspreken.

[2:50:53] We hebben tot half zes.

[2:50:54] Dat is een uur.

[2:50:55] Dat is ontzettend kort.

[2:50:57] Ik heb net vier interrupties toegestaan.

[2:51:01] Ik wil voorstellen nu twee interrupties te gaan doen.

[2:51:06] Jullie hebben naast dat we het hebben gehad over de huurbevriezingen, zijn er ook een aantal vragen gesteld over andere onderwerpen.

[2:51:13] De afspraak die ik heb gemaakt met de minister is als de onderwerpen niet aan bod kunnen komen, dat ze schriftelijk worden afgedaan.

[2:51:22] Ik heb zomaar het vermoeden dat er een twee minuten debat aangevraagd gaat worden.

[2:51:26] Mevrouw Beckerman knikt al.

[2:51:29] Dus dat jullie dan de gelegenheid hebben om eventueel verder te gaan met de antwoorden van de vragen en eventuele moties of wat dan ook.

[2:51:38] Maar dat we het even met elkaar kunnen hebben over de huurbevriezingen.

[2:51:40] Dus twee interrupties, ook graag kort, zodat iedereen van jullie de gelegenheid krijgt.

[2:51:44] Dat vind ik belangrijk hierbij.

[2:51:46] Ja?

[2:51:47] Dank u wel.

[2:51:48] Dan wil ik mevrouw Weijen... U zit helemaal achterin mevrouw Weijenast.

[2:51:53] Het woord is aan mevrouw Weijenast.

[2:51:55] Dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[2:52:01] Ik begrijp het gelet op de tijd dat we nu maar een uurtje de tijd hebben en dat het dus over de huurbevriezing gaat, maar ik wil wel opgemerkt hebben dat er ook heel veel andere belangrijke punten zijn, zoals die mensen die in die vakantiewoningen wonen en nog andere punten.

[2:52:14] Ik vind het zelf wel heel jammer dat het debat nu helemaal gekaapt is door de huurbevriezing, terwijl ik het ook heel graag over andere hele belangrijke onderwerpen heb.

[2:52:21] Dank u wel.

[2:52:22] Ik weet ook zeker dat de minister daar nog even stil bij zal staan.

[2:52:26] Dus die zal recht doen aan de andere onderwerpen ook.

[2:52:28] En het feit dat iets in een schriftelijke afhandeling komt, betekent niet dat het minder waard is wat mij betreft.

[2:52:34] Maar ik verdoe de tijd van uw Kamer en de minister.

[2:52:38] Dus ik wil graag de minister het woord geven.

[2:52:41] Dank u wel, voorzitter.

[2:52:43] Om maar meteen antwoord te geven op de vraag die mevrouw Wijnas gesteld heeft.

[2:52:48] Mijn planning is om volgende week de conceptregeling voor de vakantiewoningen in internetconsultatie te doen.

[2:52:58] Dus dan zet ik een volgende stap in dat dossier.

[2:53:04] Dan terug, voorzitter, naar eigenlijk het onderwerp van dit debat.

[2:53:10] Dit commissiedebat heeft het titel staat van de volkshuisvesting.

[2:53:15] En de staat van de volkshuisvesting, dat heb ik ook in een aantal van uw opmerkingen en vragen gehoord, daar is in ieder geval een deel van nu staat ter discussie.

[2:53:31] En ik doe daar ook gewoon duidelijk over, voorzitter.

[2:53:37] Ik probeer dit debat op

[2:53:39] dit onderwerp zakelijk en feitelijk te benaderen.

[2:53:44] Dus een bouwbevriesing zoals ik door sommigen van u heb horen vremen, dat is ook niet aan de orde.

[2:53:53] Heeft het wetsvoorstel wat ik naar de Raad van State gestuurd heb, naar aanleiding van de voorjaarsnota die weer gebaseerd is op de besluitvorming van de vier fractie voor

[2:54:05] Zitten er consequenties?

[2:54:07] Jazeker, voorzitter.

[2:54:09] Dat is ook waarom ik gisteravond u die dilemma-notitie heb toegestuurd.

[2:54:14] Daar staat in wat consequenties zijn.

[2:54:19] Bij benadering.

[2:54:22] Want wat het precies gaat inhouden, daar ben ik over het gesprek op dit moment aan het aangaan met de Vereniging van Woningcoöperaties

[2:54:36] Wat ik zelf van dit wetsvoorstel vind, dat heeft u mij al een aantal keren horen zeggen.

[2:54:43] Ik had zelf dit besluit niet genomen.

[2:54:47] Omdat ik wist dat als je dit doet, dat het consequenties heeft voor de investeringscapaciteit van corporaties.

[2:54:57] Maar zo werkt dat in een democratie, voorzitter.

[2:55:01] Ik opereer binnen de

[2:55:03] grenzen die de Kamer mij via wetgeving en via begroting, een budgetrecht, ligt bij de Kamer, meegeven.

[2:55:13] En zoals ik ook in een reactie op de heer Boelhouwer heb aangegeven, die vond dat ik moest opstappen, zolang als dat ik denk dat ik van betekenis kan zijn, blijf ik gewoon mijn werk doen.

[2:55:29] Als jij niet bestand bent tegen tegenwind of niet bestand bent tegen besluiten die niet besluiten zouden zijn die jij zou kunnen nemen, ja, voorzitter, dan moet je dit werk niet doen.

[2:55:41] En ik ben zeer gecommitteerd, zeer, zeer gecommitteerd.

[2:55:47] En met alle energie en kennis en kunde die in mij zit, ben ik bezig met het voloptrekken van de woningmarkt.

[2:55:58] zowel sociale huur, betaalbare huur en koop, als vrije sectorwoningen, omdat dat vaak de financiële dobber is waar locaties op varen, samen met subsidies vanuit de overheid.

[2:56:16] Dus dat is wat ik nu gewoon aan het doen ben.

[2:56:19] In de dilemma notitie

[2:56:21] treft u de verschillende dilemma's aan.

[2:56:25] Op de eerste pagina van de dilemma notitie staat ook dat als je een aantal nadelen van dit besluit niet wilt, zul je op zoek moeten gaan naar compensatie, structurele compensatie.

[2:56:41] Mensen die dan vervolgens zeggen, maar in 2021 is ook de huur bevroren.

[2:56:47] Dat was in een andere tijd.

[2:56:49] Dat was sowieso in de coronatijd.

[2:56:51] Dus toen was er toch een andere teneur in de samenleving.

[2:56:56] Meer we staan ergens samen voor.

[2:56:58] Dat was toen door alles wat ons overkwam in het begin in ieder geval echt heel sterk het gevoel dat we met elkaar deelden.

[2:57:07] Later is dat anders geworden.

[2:57:09] Maar in het begin was dat nadrukkelijk het geval.

[2:57:12] In die tijd hadden wij nog de verhuurdersheffing.

[2:57:16] Dus het compenseren van woningcorporaties en particuliere verhuurders was vele malen makkelijker, want je gaf een afslag op de verhuurdersheffing.

[2:57:26] Waardoor dus ook de particuliere verhuurders, institutionele verhuurders, ik moet het goed zeggen, institutionele verhuurders konden compenseren.

[2:57:34] En in die tijd is toen een subsidieregeling bedacht

[2:57:40] voor verduurzaming van de kleinere particuliere verhuurders.

[2:57:45] Maar voorzitter, er was ook de tijd dat de wet verbod tijdelijke huurcontracten nog niet bestond, de wet betaalbare huur nog niet bestond en BOX III belasting nog niet de omvang had als nu.

[2:57:58] Dus de bereidheid van particuliere verhuurders en institutionele verhuurders om een huurbevriezing van één jaar

[2:58:07] die trouwens niet een huurbevriezing was, maar een huurverlaging van anderhalf procent uit mijn hoofd gezegd, was natuurlijk ook financieel van een andere orde dan waar we nu voor staan.

[2:58:18] Dus voorzitter, die twee zijn volledig niet met elkaar te vergelijken.

[2:58:24] U heeft al een interruptie van de heer Vlag.

[2:58:27] Omdat hier toch al wel de kern wordt geraakt.

[2:58:30] De minister geeft aan, u weet hoe ik hierover denk over deze wet.

[2:58:34] Dat is ons duidelijk.

[2:58:36] Ik vind de opvattingen van de minister daarover, voor zover ik die helemaal kan doorgronden, verstandig.

[2:58:40] En dat kan ook niet anders met alle informatie die van het ministerie komt.

[2:58:45] Dat kan de minister ook bijna niet anders dan de meningen hebben die ze heeft.

[2:58:51] Tegelijkertijd is het hoe ze daarmee omgaat.

[2:58:54] Het klinkt bijna wat volgzaam.

[2:59:01] Een wet indienen waar je fundamenteel zelf bezwaren tegen hebt.

[2:59:07] En waarmee 16 procent van je gereedschap weggehaald wordt.

[2:59:13] Dat is niet een beetje tegenwind.

[2:59:16] Ik heb het zelf obstructie genoemd.

[2:59:21] een grensoverschrijder, waardoor ze zegt, ja, als jullie dit met mijn beleidsterrein doen, kan ik mijn werk niet doen.

[2:59:28] De minister.

[2:59:30] Maar voorzitter, dat heeft ook met het volgende te maken.

[2:59:35] Het uitzonderen van de particuliere verhuurders, dat doet natuurlijk zeer voor die mensen die het betreft, maar maakt uiteindelijk het compensatievraagstuk kleiner.

[2:59:48] Omdat ik nou eenmaal die groep verhuurders niet hoef te compenseren.

[2:59:54] En trouwens zijn er ook mensen die zeggen, waarom moet je compenseren?

[2:59:57] Ja, het staat allemaal in de dilemma notitie, maar ik vind het van belang om het hier ook te zeggen.

[3:00:02] Omdat nou eenmaal als je uren bevriest, als je ingrijpt in huurprijzen, grijp je in in het eigendoensrecht van de eigenaar van de huurwoning.

[3:00:11] U heeft kunnen lezen... Het is niet zo dat je als overheid nooit mag ingrijpen op eigendomsrecht.

[3:00:16] Dat mag.

[3:00:17] Er zijn voorwaarden voor.

[3:00:19] Voorzienbaarheid, uitvoerbaarheid, maatschappelijk belang en een fair balance.

[3:00:26] Tussen deze en uiteindelijk de nadeel voor de eigenaar van het goed wat je beperkt.

[3:00:36] En daarbij voor particuliere verheurders.

[3:00:42] We hebben er 300.000, voorzitter.

[3:00:45] waarvan waarschijnlijk ongeveer 30.000, 50.000 institutionele verhuurders zijn.

[3:00:53] De rest zijn waarschijnlijk, maar dat is bijna niet uit te zoeken, zeg maar van niet, voor mij althans, omdat we geen huurregister hebben.

[3:01:04] En uit het kadaster kan je deze gegevens niet halen, want in het kadaster kan je wel zien van wie is een huis en je kan zien wie er woont, maar je weet niet onder welke titel iemand er woont.

[3:01:14] Dus het is bijna niet te doen.

[3:01:16] En voorzitter, ik ben er niet laconiek onder, want dat is nog een andere reden waarom ik dit feitelijk en zakelijk doe.

[3:01:24] Omdat ik door de snelheid waarmee ik dit moet doen dit wetsvoorstel naar de Raad van State moest sturen.

[3:01:31] Anders haal ik 30 juni niet.

[3:01:33] Het is trouwens al echt een tour de force om 30 juni staatsblad te halen.

[3:01:39] Maar die moest ik naar de Raad van State sturen.

[3:01:41] En ik ben ook inmiddels het gesprek begonnen met de ondersteunende partijen om te praten over die compensatie.

[3:01:48] Nou, daar heeft u ook een aantal woordvoerders het een of ander over horen zeggen.

[3:01:52] Dus dat gesprek ben ik nu aan het voeren, zowel met de ondersteunende partijen, maar uiteraard ook met Edes, om grip te krijgen op, oké, en over hoeveel gaat dat dan?

[3:02:04] Het hoeft ook wat mij betreft geen betoog.

[3:02:06] En voorzitter, ik doe dit feitelijk en zakelijk omdat het allemaal geen zin heeft om grote woorden te gebruiken.

[3:02:12] Dat is uw werk, zullen we maar zeggen.

[3:02:15] Mijn werk is om als minister dit alles in goede banen te leiden.

[3:02:20] Maar als je dit uiteindelijk doet zonder compensatie, heeft het consequenties voor de investeringscapaciteit en dat heeft consequenties voor het bouwen van 100.000 woningen per jaar en 30.000 woningen

[3:02:33] Overigens niet.

[3:02:38] En daarom vind ik dat woorden zoals bouwbevriezing... Ik snap het vreemd, dus dat is allemaal aan u. Maar ze zijn niet correct.

[3:02:46] Het is gewoon niet correct.

[3:02:48] Dus dat is echt... Dat laat ik aan u. Dat is uw taak en uw positie om hier uw woorden te kiezen die u gepast vindt.

[3:02:56] Maar het is niet correct.

[3:02:57] Alles wat nu in de planning zit, in die zin aanbestijd, contracten getekend, bouwvergunningen verleend, dat gaat wel door.

[3:03:06] Alleen het probleem zit in alles wat nu over nagedacht wordt, getekend wordt, doorgerekend wordt voor daarna.

[3:03:14] Want omdat nou eenmaal een deel van de investeringscapaciteit van corporaties wegvalt, moeten die opnieuw kijken.

[3:03:21] Dat heeft consequenties voor alle bouwplannen, want dat is vaak een mix in Nederland van sociaal betaalbaar koop, huur en vrije sector.

[3:03:32] En dat moet dus ook opnieuw tegen het licht gehouden worden.

[3:03:36] En dat kost tijd.

[3:03:37] En dat heeft u ook in de lemma-notitie gelezen.

[3:03:39] Dat maakt je niet meer goed.

[3:03:43] Oké, dank.

[3:03:43] Ik zie de heer Vlag voor zijn vervolgvraag.

[3:03:47] Het is even wennen om deze minister zo ingetogen te worden formuleren.

[3:03:51] Ik snap ook wel waarom ze dat doet.

[3:03:53] Maar mijn punt is, het is inmiddels bijna een jaar geleden dat deze minister aan deze klus begon.

[3:03:58] En de opdracht was 100.000 woningen per jaar bouwen.

[3:04:02] Ik neem aan dat ze daarin de afweging heeft gemaakt van hoe is dat mijn voorganger vergaan?

[3:04:06] Welke instrumenten had hij daarvoor?

[3:04:08] En denk ik dat de klus waar ik voor ja tegen zeg ook haalbaar is met de instrumenten die ik heb.

[3:04:14] Het antwoord was toen ja.

[3:04:16] Maar nu, met de stukken die hier nu liggen, heeft de coalitie uw motorvermogen met 16% teruggeschroefd.

[3:04:23] U kunt niet meer de snelheid maken die u een jaar geleden dacht te kunnen maken.

[3:04:29] En het antwoord gaat er dan een beetje wat omheen.

[3:04:32] Als er compensatie komt, dan kan ik dat nog steeds doen.

[3:04:35] Maar dat is niet

[3:04:36] in deze stukken terug te lezen dat dat op dit moment al geregeld is.

[3:04:39] En als het op 30 juni in het staatsland moet staan, heb ik er ook weinig vertrouwen in dat er voor die tijd compensatie geregeld is.

[3:04:45] Met andere woorden, zou de minister, laat ik het dan anders formuleren, met de kennis van nu, als ze die een jaar geleden had geweten, opnieuw haar handtekening hebben gezet onder deze taak?

[3:04:56] Dit debat stond gepland met allerlei onderwerpen op de agenda en toen kwam dit onderwerp doorheen.

[3:05:05] Ik vind het logisch dat u hier nu over spreekt, alleen ik ben nog bezig met de uitwerking daarvan.

[3:05:11] Ik moest het wetsvoorstel naar de Raad van State sturen gezien het feit dat Wilje dit ingevoerd hebben en jullie

[3:05:19] deze snelheid gewoon gemaakt moet worden om het 30 juni in staatblad te krijgen.

[3:05:24] Maar dat is niet zo dat alles al uitgediscussieerd is.

[3:05:28] Uiteindelijk zal hier iets moeten bewegen.

[3:05:32] Of de compensatie beweegt, of uiteindelijk de taak die aan mij ook meegegeven is en waar ik, zoals ik gezegd heb, hartstochterlijk mee aan de slag ben gegaan, moet bewegen.

[3:05:45] Want anders... Je kunt niet allebei hebben, zeg ik.

[3:05:50] Vorig jaar zijn er ongeveer 24.000 sociale huurwoningen gerealiseerd.

[3:05:55] De verwachting is dat dit jaar en volgend jaar het richting de 30.000 gaat, voorzitter.

[3:06:02] Dus eigenlijk stond alles in de stijgers om dit vlot richting dat doel te krijgen.

[3:06:11] En als je bouwt 30% sociaal, bouw je ook automatisch

[3:06:15] Die betaalbare middenhuur en koop, wat mij betreft.

[3:06:19] Dus dan uiteindelijk was je tot die productie gekomen.

[3:06:23] Waarom zeg ik was?

[3:06:24] Omdat ik nu bezig ben met de uitwerking van dit besluit in de voorjaarsnota.

[3:06:30] En ben ik dus al deze verschillende aspecten tegen het licht aan het houden.

[3:06:34] En richting de heer Vlag zeg ik, ik kan zeer harstochtelijk debatteren.

[3:06:38] Maar ik kan ook heel zakelijk en feitelijk onderwerpen behandelen.

[3:06:42] Voor mij is dat geen verrassing, maar voor de heer Vlag misschien wel.

[3:06:47] Dank u wel.

[3:06:47] Dan is het woord aan mevrouw Beckerman.

[3:06:51] Ja, voorzitter.

[3:06:53] Ik wil een vraag stellen over dat hele pijnlijke onderscheid.

[3:06:56] Dat nu een half miljoen tot bijna een half miljoen sociale huurders die huurbevriezing niet krijgen.

[3:07:03] En het pijnlijke eraan is dat deze huurders nu al gemiddeld 81 euro per maand meer betalen, blijkt uit berekeningen van de woonbond, dan sociale huurders die bij een corporatie huren.

[3:07:14] En dat wordt dan straks 140 euro per maand.

[3:07:19] En voorzitter, heel veel van deze huurders is als het gezegd, die woonden vaak bij een corporatie, hun woning werd verkocht, politieke keuze, en er werd gezegd, ach, er verandert voor u helemaal niks.

[3:07:30] En feit is,

[3:07:32] Dat is gewoon de leugen gebleken.

[3:07:33] Want zij hebben van heel veel mooie voordelen niet kunnen profiteren en nu weer niet.

[3:07:39] Ziet de minister hier ook een meerderheid ontstaan, langzaam, om ook deze sociale huurders recht te geven op die huurbefristing?

[3:07:48] Deelt de minister onze mening dat het wel heel onrechtvaardig is als zo'n half miljoen huurders straks niet krijgen wat anderen wel krijgen?

[3:07:56] Als ik in het frame van de SP mee zou gaan, dan moet ik ook gaan nadenken over mensen in middenhuurwoningen.

[3:08:04] De SP-fractie heeft het initiatiefwetsvoorstel van meneer De Hoop van GroenLinks PvdA ondersteund.

[3:08:13] Maar ook dat wetsvoorstel was gemankeerd.

[3:08:18] Want ook daar grijp je in op eigendom van in dit geval middenhuurverhuurders zonder compensatie.

[3:08:26] Dat is ook precies waarom ik mij zorgen maak over hetgeen wat ik meegekregen heb vanuit de voorjaarsnota.

[3:08:37] Want het heeft consequenties.

[3:08:40] Het heeft nu trouwens ook al consequenties, zoals ik net betoogde.

[3:08:46] voor het bouwen van middenhuurwoningen, omdat die locaties vaak een combinatie is van sociaal betaalbaar vrije sector.

[3:08:55] En dat heeft effect op elkaar.

[3:09:00] Als jij particuliere verhuur meeneemt, heeft dat consequenties voor institutionele verhuurders, beleggers.

[3:09:11] Dus, ja, voorzitter, ik vind het te makkelijk wat de SP doet.

[3:09:16] Is het vervelend voor huurders in particuliere sociale huurwoningen?

[3:09:22] Ja.

[3:09:23] Het goede nieuws van deze discussie is dat we nu ook eindelijk eens kunnen stoppen met deze mensen huisjesmelkers te noemen.

[3:09:31] Er zijn dus heel veel particuliere verhuurders.

[3:09:35] 450.000 mensen zitten in een sociale huurwoning die in eigendom is van particuliere verhuurders.

[3:09:44] Die hebben vastgoed en dat verhuren ze voor een sociale prijs.

[3:09:48] Dat is nu in ieder geval ook glashelder geworden.

[3:09:52] Dank u wel.

[3:09:53] Ik zie dat mevrouw Beckman gebruik wil maken van haar volvraag.

[3:09:57] Ja, voorzitter.

[3:09:59] Kijk, de minister zegt en dan hoor ik ook meteen instemmende geluiden.

[3:10:03] Ja, maar die locaties zijn gekoppeld aan elkaar.

[3:10:05] En als je dus huurders niet dit voordeeltje geeft, dan

[3:10:11] Neem niet alleen de bouw van sociale huurwoningen af, maar ook van middenhuurwoningen.

[3:10:15] En dan hoor je meteen, ja, nee, klopt, klopt.

[3:10:18] Maar voorzitter, de vraag van de SP is, moet je dit echt door sociale huurders laten betalen?

[3:10:26] En volgens mij is dat een vraag die heel veel mensen overslaan.

[3:10:30] Is het wel zo rechtvaardig dat sociale huurders jaar in jaar uit moeten betalen?

[3:10:37] voor al die opgaven.

[3:10:38] Zij hebben die wooncrisis niet veroorzaakt.

[3:10:40] Wij allemaal, mensen die eigenaars zijn van een huis, krijgen nu zelfs een voordeeltje.

[3:10:46] Hoge hypotheekrenteaftrek en huurders, die mogen weer lappen.

[3:10:51] Voorzitter, ik wil als hele simpele vraag de minister voorhouden dat wanneer zij die 450.000 huurders wel die huurbevriezing geeft,

[3:11:03] Haar leven ook iets makkelijker wordt, omdat ze dan geen wet hoeft in te dienen... maar dit via een ministeriële regeling kan regelen.

[3:11:09] En dan al haar energie en aandacht kan vestigen... op het zoeken naar de juiste compensatie.

[3:11:15] Dan hoeven we niet het hele wetstraject te doen... maar dan kunnen we al onze energie focussen... op het vlot trekken van die woningbouw en het verbeteren van woningen... door alles op alles te zetten om die compensatie goed te regelen.

[3:11:30] Als jij had gerekend op een huurbevriezing en je krijgt hem nu niet, is dat pijnlijk.

[3:11:37] Daar doe ik helemaal niks van af.

[3:11:39] De reden waarom ik daarvoor heb gekozen in het wetsvoorstel dat ik naar de Raad van State heb gestuurd, heb ik net uiteengezet.

[3:11:47] Ik vind de manier waarop de SP dat neerlegt, is natuurlijk toegestaan.

[3:11:56] Maar als je kijkt naar de feiten,

[3:12:00] Dan zie je dus gewoon dat de doelgroep passend toewijzen, die hebben een huurquote van 26 procent.

[3:12:07] Daar hebben we het feitelijk over.

[3:12:09] Zitten daar mensen bij die dit vervelend vinden en zelfs in de problemen nu al zitten financieel?

[3:12:17] Zeker, voorzitter.

[3:12:19] Doe ik helemaal niks aan af.

[3:12:21] Tegelijkertijd heeft het Nibud, naar aanleiding van het wetsvoorstel van de heer De Hoop, als ik het goed heb, in ieder geval vrij recent, hebben ze nog doorgerekend wat nou de effecten zijn van de huurverhoging.

[3:12:36] zoals die eind vorig jaar is aangekondigd ten opzichte van de verhoging van de lonen en de daaraan gekoppelde uitkeringen.

[3:12:47] En daarvan concludeerde het Nibud dat mensen dit, de meeste huishoudens kunnen de huurverhoging wel aan.

[3:12:57] Dat is gewoon wat het Nibud zegt.

[3:12:59] Iemand van de woordvoerders vroeg of ik uitgebreid wilde, mevrouw Verre volgens mij, of ik uitgebreid wilde ingaan in een brief.

[3:13:06] Ik ben een beetje zuidig op mijn ambtenaren, zoals u weet.

[3:13:12] Die zijn heel druk nu met het uitwerken van de consequenties van dit wetsvoorstel.

[3:13:17] Dus ik zou willen vragen aan mevrouw Vedder of ze in wil stemmen met mijn uitspraak hier dat ik in grote lijnen dat niebudonderzoek onderschrijf.

[3:13:28] Dank u wel.

[3:13:29] Even kijken.

[3:13:30] Ik ga, voordat ik het woord geef aan de heer De Hoop, de commissie er even op wijzen dat we alweer 20 minuten bezig zijn en half echt moeten stoppen.

[3:13:37] Jullie hebben allemaal twee interrupties.

[3:13:39] Dus mijn verzoek aan jullie is, houd het kort, kort en krachtig.

[3:13:42] Ook aan de minister.

[3:13:44] Korte antwoorden, dan kan ik iedereen recht doen.

[3:13:46] Het woord is aan de heer De Hoop.

[3:13:49] Kijk voorzitter, de minister weet ik heb een wet ingediend waarbij wij het liefst voor alle huurders wat hadden gedaan.

[3:13:54] Maar ik zou me vandaag toch even willen beperken tot de huurders in een sociale huurwoning.

[3:13:59] En ik denk dat de minister en ik het met elkaar eens zijn dat op het moment dat je voor de sociale huurwoningen die corporatiewoning iets wilt doen, dat je daar een fatsoenlijke compensatie voor moet regelen.

[3:14:09] En ik las ook vorige week dat de minister zei ik wil eigenlijk toch ook wel de winstbelasting voor corporaties afschaffen.

[3:14:15] En dat zou besproken worden in de ministerraad.

[3:14:17] Daarna hebben we er niet zo heel veel meer over gehoord.

[3:14:20] Ik zou graag van de minister wat meer helderheid krijgen hoe realistisch dat pad is en of zij het gevoel heeft dat tijdens de wetsbehandeling duidelijk kan worden of dat gaat lukken dan wel dan niet.

[3:14:32] De minister.

[3:14:33] Voorzitter, zoals u in de dilemma-notitie hebt gelezen, is compenseren via de vennootschapsbelasting een optie.

[3:14:44] Binnen die vennootschapsbelasting heb je verschillende manieren om dat te doen, waarbij de opbrengsten ook variëren.

[3:14:51] De een komt wel in de buurt van de 35 miljard waar ik mee reken.

[3:14:56] Ik kan direct erop ingaan waar het verschil in zit.

[3:14:59] met het bedrag wat Eders genoemd heeft.

[3:15:03] Maar het is niet zo dat ik gezegd heb dat dat is wat er moet gaan gebeuren.

[3:15:07] Want daar ga ik in mijn eentje niet over.

[3:15:08] Dat is ook niet wat ik meegekregen heb vanuit de fractievoorzitters.

[3:15:13] Dus dat is een van de onderwerpen waar wij het met elkaar over moeten hebben.

[3:15:18] We moeten beginnen.

[3:15:19] En dat gesprek heb ik natuurlijk uiteraard ook met Eders.

[3:15:24] Oké, welk bedrag hebben we het nou eigenlijk over?

[3:15:29] Wat kunnen corporaties daar zelf in doen?

[3:15:35] Wat kunnen corporaties zelf doen in huurpenningen?

[3:15:40] die nu niet geïnd worden, maar wel geïnd zouden kunnen worden.

[3:15:43] Bijvoorbeeld voor isolatie.

[3:15:44] Dat is uitgezonderd.

[3:15:46] De inkomensafhankelijke huurverhoging.

[3:15:49] Corporaties mogen die opleggen aan mensen met midden- en hogere inkomens, maar doen dat niet altijd.

[3:15:55] Waar zit daarin ruimte?

[3:15:58] Wat zou je eventueel kunnen doen in faseren?

[3:16:01] zowel van bouw als van verduurzaming en dan uiteindelijk kom je met elkaar tot een bedrag wat gewoon overeind blijft om te compenseren.

[3:16:13] Compenseer je dat niet, heeft dat consequenties voor de hoeveelheid te bouwen sociale huurwoningen

[3:16:19] en voor de verduurzamingsopdracht.

[3:16:22] En dit moet een beetje snel, want hoe langer het duurt tot wij die duidelijkheid geven, des te meer de uitwerking van plannen onhold gezegd worden.

[3:16:34] Dank u wel.

[3:16:35] De heer De Hoop voor zijn vervolg interruptie.

[3:16:38] Waarom ik hier ook naar vraag is dat het wel belangrijk is dat wij in de Kamer hier duidelijkheid over hebben bij de wetsbehandeling, ook voor de politieke weging die wij als fractie maken.

[3:16:46] Dat heb ik vandaag ook duidelijk geschetst, maar ik hoorde ook

[3:16:48] de fractie van NNC zeggen dat eigenlijk bij de afspraak bij de voorjaarsnota is gezegd, er moet voldoende gecompenseerd worden, anders staat die afspraak niet meer.

[3:16:57] Het minister kan ook koppen tellen, heeft ook onze fractie in de Eerste Kamer nodig.

[3:17:01] Het is voor ons wel echt een harde eis dat er voldoende compensatie moet zijn voor de woningbouwcorporaties.

[3:17:06] En ik zou toch van de minister iets meer

[3:17:10] of duidelijkheid waar zij de voorkeur heeft.

[3:17:16] Bij RTL sprak ze nadrukkelijk over de afschaffing van de VPB.

[3:17:20] Wij zijn op zoek naar meer zekerheid.

[3:17:23] Anders wordt het ingewikkeld om dit voorstel zo te steunen.

[3:17:27] Zoals gezegd, dat is een optie.

[3:17:29] Maar zo is alles een optie.

[3:17:32] Wat feitelijk een optie is...

[3:17:38] Wat feitelijk een optie is, is minder sociale huurwoningen bouwen.

[3:17:45] Maar dat wil ik niet.

[3:17:46] En dat wil de coalitie ook niet.

[3:17:49] En dat wil de Kamer niet.

[3:17:51] Volgens mij zijn we het daar allemaal over eens.

[3:17:53] Er moet 30 procent sociaal gebouwd worden.

[3:17:56] Dat is wat we met elkaar willen.

[3:17:58] Wat is het tijdspad?

[3:18:00] Het wetsvoorstel is naar de Raad van State gegaan met een verzoek om een spoedadvies.

[3:18:05] Mijn verwachting is dat dat rond 1 juni bij mij op het ministerie in de inbox landt.

[3:18:13] Dan ga ik als de brandweer verder met het reageren daarop.

[3:18:18] Ik denk trouwens dat het niet heel veel anders zal zijn als het advies op het wetsvoorstel van de heer De Hoop.

[3:18:26] Stel ik mij zo voor, maar dat weet je natuurlijk nooit, voorzitter.

[3:18:30] maar ik ben toch altijd wel aan het nadenken over de volgende stap.

[3:18:34] En dan ga ik heel snel aan uw Kamer toekomen, en daar moeten we het over hebben.

[3:18:40] Parallel hieraan lopen de gesprekken met de ondersteunende fracties.

[3:18:44] Uiteraard versta ik mij ook met die Eerste Kamer-fracties, waarvan ik nog niet weet wat ze doen, afgezet tegen het stemgedrag in de Tweede Kamer.

[3:18:58] op het wetsvoorstel van de heer De Hoop.

[3:19:01] En zo ga ik, en met uiteraard met corporaties, en zo ben ik stap voor stap bezig met dit onderwerp.

[3:19:12] Deze opdracht die mij meegegeven is vanuit de fractievoorzitter en waar het kabinet mee ingestemd heeft in de voorjaarsnota.

[3:19:22] Dank u wel.

[3:19:24] Voordat ik naar u ga met een vijlbrief, heb ik eerst meneer Grimwis genoteerd en daarna mevrouw Vedder, maar ik zet u voor daarna op het lijstje.

[3:19:30] Dus dan wil ik graag het woord geven aan meneer Grimwis.

[3:19:36] Ja, voorzitter.

[3:19:36] Ik waardeer natuurlijk de rustige, wel over te wogen, verstandige toon van deze minister.

[3:19:41] En dat het aan ons is om allerlei politieke kwalificaties en allerlei acties te verbinden.

[3:19:46] Maar ik heb wel toch een vraag.

[3:19:50] Deze minister is geen topambtenaar, maar politiek bestuurder.

[3:19:56] Ze wordt geconfronteerd met een afspraak die buiten haar kennis, wil en handelen om is gemaakt.

[3:20:04] Maar die staat zo haaks op alles wat ze heeft afgesproken, op het hoofdlijnenakkoord.

[3:20:11] En dan is het op een gegeven moment wel de vraag van tot waar kan ik nog geloofwaardig als minister van en voor volkshuisvesting optreden en wanneer komt dat kantelpunt dat ik dat voor mijzelf niet meer kan verantwoorden.

[3:20:24] Dus dat ik niet meer geloofwaardig ben.

[3:20:27] En dan kun je natuurlijk de positie hebben van

[3:20:29] Die wetsvoorstel en zo, dat is allemaal zo moeizaam en dat gaat allemaal toch niet lukken voor 1 juli.

[3:20:34] Of misschien loopt het wel spaak in de Eerste Kamer, wat ik natuurlijk enorm hoop.

[3:20:40] Ja, of ik kan het niet meer meemaken of ik kijk het allemaal eens aan en dan zien we later wel.

[3:20:45] Dus ik ben er wel een beetje op zoek naar van tot wanneer of tot waar acht de minister het geloofwaardig om als minister hier verantwoordelijkheid voor te nemen.

[3:20:55] Want als inderdaad de compensatie, waar zij enorm op inzet,

[3:20:59] en niet komt, dan kom je enorm in een geloofwaardigheidsquiz.

[3:21:09] Politiek besturen is een hordenloop en dat is waar ik mee bezig ben.

[3:21:14] Ik ben stap voor stap dit aan het bekijken, de consequenties hiervan te doorgronden en te kijken wat voor maatregelen je met elkaar te nemen hebt.

[3:21:26] En zoals u ook de verschillende woordvoerders van de vier ondersteunende partijen hebt gehoord, zien die ook de noodzaak tot compensatie.

[3:21:37] Hoe dan?

[3:21:37] Hoeveel dan?

[3:21:38] Wat dan?

[3:21:39] Daar moet je het met elkaar over hebben.

[3:21:41] En als je dat niet doet, heeft het consequenties voor de opgave die we met elkaar hebben.

[3:21:48] Something's got to give, voorzitter.

[3:21:55] Ik had eigenlijk gedacht dat de heer Gimbus daar nog wel op wou interromperen, maar u heeft er nog maar eentje.

[3:22:00] En dan ga ik verder naar mevrouw Fedder.

[3:22:02] De minister heeft het al over het eigendomsrecht gehad en over verschillen zouden zijn in de beoordeling van de Raad van State tussen dit wetsvoorstel en van de heer De Hoop.

[3:22:15] Ik verwacht juist op dat ingrijpen op eigendomsrecht.

[3:22:19] voorzie ik dat daar verschillen gaan zijn.

[3:22:23] Je mag dat niet zomaar doen.

[3:22:24] Je hebt daar rechtsvaardigingsgronden voor.

[3:22:29] De eerste over of de rechtszekerheid of de inmenging kenbaar en voorzienbaar is geweest, daar was bij het voorstel van de hoop al door de Raad van State heel scherpe vragen over gesteld.

[3:22:41] Bij dat voorstel was de compensatie beter geregeld en was de looptijd langer.

[3:22:45] Dus hoe schat de minister in dat de Raad van State over dat stukje op dit wetsvoorstel dan gaat reageren?

[3:22:51] De minister.

[3:22:52] Ja, voorzitter, ik wacht dat advies af.

[3:22:54] En als het er ligt, dan ga ik daarop in, maar ik ga niet uit van een dikte ma.

[3:23:01] Dan is de heer Feilbrief aan de beurt voor zijn interruptie.

[3:23:07] Voorzitter, de huurbevriezing in vertaald schiet tot 2035 in 85.000 minder nieuwe sociale huurwoningen.

[3:23:13] 365.000 minder verduurzaamde woningen door coöperatie komen ze.

[3:23:16] Grofweg 70.000 woningen bovenop.

[3:23:17] En dat is de minister zelf in haar dilemma notitie.

[3:23:21] Dus ik waardeer het zeer dat zij probeert het probleem klein te maken.

[3:23:24] Ik heb ook een paar stoelen gezet.

[3:23:25] Ik weet het.

[3:23:26] Zo doe je dat.

[3:23:27] Maar dit is een ravage.

[3:23:28] Dit is een ravage.

[3:23:29] Dit is niet een klein dingetje.

[3:23:30] Er is niet een klein dingetje aangericht.

[3:23:32] En dat moeten we echt wel even voor ogen houden.

[3:23:35] En nu naar mijn vraag.

[3:23:37] Mijn vraag is... Uit het debat net bleek volgens mij dat er geen meerderheid voor deze wet is als er niet compensatie bij zit.

[3:23:48] En ik vroeg net aan mevrouw Welzijn deze vraag letterlijk en die zei er moet volledige compensatie zijn.

[3:23:55] Want we moeten evenveel blijven bouwen.

[3:23:57] Zo pas ik maar even het woord volledig toe.

[3:23:59] Kunnen wij nou berekenen als Kamer dat er bij de wet straks een compensatievoorstel zit?

[3:24:06] Want als het zou betekenen... Dat is toch even mijn zin afmaken, voorzitter.

[3:24:10] We moeten wel een debat kunnen voeren, ondanks dat de tijd dringt.

[3:24:14] Als het zo zou zijn dat daar staat... De compensatie kunt u in augustus verwachten.

[3:24:19] ...dan wordt het echt wel heel lelijk.

[3:24:21] Dus ik vraag dan toch heel indringend aan de minister... ...zit daar nou een bijsluiter bij en dit is de compensatie en zoveel?

[3:24:28] Of niet?

[3:24:29] Om niet te weten waar, want ik begrijp allemaal uw zoektocht... ...maar ik wil het proces weten.

[3:24:34] Ja, voorzitter, het proces wat ik net schetste... ...waren de momenten waarop ik naar de Kamer kom... ...maar wat ik dan naar de Kamer breng, daar kan ik gewoon nu niet op vooruitlopen.

[3:24:44] Dan is mijn politieke conclusie dat als daar geen compensatie bij zit, er geen meerderheid in de Kamer kan zijn terwijl zij dan NSC op haar woorden gaat terugkomen.

[3:24:52] Want daar moest volledig compensatie bij zitten.

[3:24:55] Dat is dan toch de politieke vruchten van dit debat.

[3:25:00] Voorzitter, dat is een conclusie die ik bij de heer Veilbrief laat.

[3:25:06] Ik ga verder met het aflopen van, voor zover ik ga komen, alle vragen die aan mij gestemd zijn.

[3:25:15] Er zijn aan mij ook vragen gesteld over doorbraaklocaties.

[3:25:20] Het bouwen van oudere woningen, studentenwoningen, flexwoningen.

[3:25:26] Voorzitter, alles wat ik daar nu eigenlijk over zeg,

[3:25:30] onder de voorwaarden dat we dit met elkaar gewoon goed gaan regelen.

[3:25:34] Dus ik kan daar prima op ingaan, maar volgens mij is dat op dit moment niet opportun, omdat het gewoon ook afhankelijk is uiteindelijk van hoe we dit met elkaar gaan doen.

[3:25:47] Ten aanzien van flexwoningen wil ik nog wel een andere opmerking maken, voorzitter.

[3:25:53] Het was toevallig vandaag in Delft vanmorgen.

[3:25:56] Daar staan modulair gebouwde studentenwoningen.

[3:26:00] Dat zou je ook kunnen zien als flexwoningen.

[3:26:04] Waarom?

[3:26:04] Omdat die uit elkaar te halen zijn en te verplaatsen zijn.

[3:26:08] En de gedachte dat dat er allemaal niet uitziet, is gewoon niet waar.

[3:26:12] Dat kan inmiddels zo ontzettend mooi.

[3:26:16] En goed, dat ze niet meer te onderscheiden zijn van ouderwets gebouwde woningen, zeg ik maar even.

[3:26:26] En ouderwets vind ik een mooi woord, dus dat zeg ik er ook maar even bij.

[3:26:30] Dus, voorzitter, dat over die vraag die aan mij gesteld is.

[3:26:42] Dan ga ik verder.

[3:26:44] Blij zo, West is ook zo'n grootschalige locatie, geldt eigenlijk hetzelfde voor.

[3:26:49] Ik ben bezig met de doorbraaklocaties, met ook het aanwijzen in het kader van de noodwaarruimte van grootschalige regionale locaties, NOVEX-gebieden, enzovoort, enzovoort, enzovoort.

[3:27:01] Maar de mate waarin je ook daadwerkelijk de aantallen gaat realiseren, daarvoor is wel belangrijk dat we hier met elkaar gaan uitkomen.

[3:27:10] Richting de heer Vuilbrief zeg ik.

[3:27:11] Ook een bouwbaas heeft zich te verhouden tot wetgeving en het budgetrecht van de Kamer.

[3:27:18] Ter richting de heer Eerdsman zeg ik dat de transformatiehuizen daarvoor moet hij eigenlijk bij de minister van KGG zijn.

[3:27:26] Voorzitter, dan nog een aantal vragen die ook aan mij gesteld zijn, die niet beantwoord zijn in de dilemma notitie.

[3:27:35] En dat is bijvoorbeeld de vraag wat nou het verschil is, dat was de heer Mooyman,

[3:27:41] Hoe kan het dat Edens spreekt over 47 miljard teruglopende investeringscapaciteit en dat ik uiteindelijk tot 35 miljard kom?

[3:27:54] Edens is gewoon snel gaan kijken en later volgen nog andere instituten die ook trouwens allemaal voorbij zijn gekomen met andere cijfers.

[3:28:02] Ten eerste is het goed om te weten dat Edes en het ministerie dezelfde berekeningsmethodiek gebruiken.

[3:28:13] Er is ook contact geweest over de onderliggende aannames van die berekeningen.

[3:28:17] De 47 miljard die Edes presenteerde gaat over de daling van de totale investeringscapaciteit van de sector.

[3:28:26] Dat gaat ook over de investeringscapaciteit die corporaties... na uitvoering van de nationale prestatieafspraken nog over zouden hebben.

[3:28:36] Over de samenhangstekentjes.

[3:28:38] Corporaties zouden de komende tien jaar 110 miljard gaan investeren.

[3:28:43] Maar er zijn ook coördinaties die daar boven nog ruimte hadden.

[3:28:49] Dus zelf focus ik liever op de NPA-afspraken...

[3:28:54] en het effect van de hierbetriezing daarop.

[3:28:57] En daarom heb ik het over een tekort van ongeveer 35 miljard.

[3:29:02] En zoals net gezegd, daarover voerde ik het gesprek met Eders en met de vier partijen.

[3:29:09] Even zien, voorzitter.

[3:29:16] Over deze aantallen heb ik het inmiddels ook gehad.

[3:29:21] Er is een lijst van instituten die hebben gewaarschuwd.

[3:29:24] De Raad van State heeft eerder adviezen over dit soort ingrepen gedeeld.

[3:29:31] Ook in de wet betaalbare huur is daar uitgebreid op ingegaan.

[3:29:35] De Nederlandse Bank wijst erop dat dalend rendement op de langere termijn voor minder aanbod van woningen kan zorgen.

[3:29:45] Stekgroep en Brink hebben zich uitgesproken over het effect van huurregelering.

[3:29:51] op het investeringsbereid werd en dus op het aanbod zeker bevestigend richting de heer De Groot.

[3:30:00] ORTEC heeft hier het een en het ander over gezet.

[3:30:03] CBRE, ING, Research, die hebben zich ook allemaal uitgesproken eerder over het wetsvoorstel betaalbare huur, dat dat consequenties zou hebben.

[3:30:15] Dus, voorzitter, het zal u niet verbazen die woorden van de heer De Groot

[3:30:20] Herken ik met een H. Dan vreedt zich weer dat ik een Volendammer ben.

[3:30:26] Dan mis ik een H.

[3:30:27] Dus niet herken, maar herken ik, voorzitter, de opmerkingen van de heer De Groot dat er 60 procent minder middenhuurwoningen gebouwd worden door de wet betaalbare huur.

[3:30:40] De uitponteffecten herken ik wel, maar ik zal mij verstaan met IVBN waar dit, want ik begrijp dat de heer De Groot dat ook niet vanochtend bedacht heeft, maar in gesprekken gehoord heeft.

[3:30:51] Dus ik zal met betrokken partijen

[3:30:56] ook hier het gesprek overvoeren om te achterhalen wat het effect uiteindelijk in de bouw is.

[3:31:04] Al was het alleen maar omdat wij met elkaar het debat over de wetregie gaan krijgen, waar natuurlijk betaalbare huur onderdeel is van de 36 procent, twee derde betaalbaar betaalbare, waaronder huur, voorzitter.

[3:31:17] Voordat u verder gaat, u heeft een interruptie van mevrouw Welzijn.

[3:31:22] Ik kan niet helemaal goed volgen of we nu met blokjes werken of niet, maar ik hoor al andere onderwerpen komen, dus vandaar toch even de interruptie.

[3:31:33] Want ik heb de vraag ook willen stellen aan de minister of er ook iets gezegd kan worden over het tijdsverschil waar we mee te maken hebben.

[3:31:44] waarop het probleem van de teruglopende kaststroom optreedt, versus het moment waarop een oplossing in welke vorm dan ook geboden kan worden.

[3:31:56] Dat tijdsverschil in zichzelf, wat dat voor effect heeft voor de financierbaarheid van corporaties, kunnen zij dan gewoon nog leningen trekken bij het WSW?

[3:32:08] Of is dat tijdsverschil in zichzelf ook een aspect wat belemmerend kan werken voor het aantrekken van financiering?

[3:32:16] Mag ook schriftelijk eventueel.

[3:32:20] Wat zich zojuist vreekt is dat door de interrupties heb ik een mapje gepakt wat over de betaalbare huur ging.

[3:32:29] Richting de heer Groot beantwoord ik dan meteen dat het punt wat gaat over de wascap iets is wat ik snel kan doen omdat ik daar al mee bezig ben met uitwerken van hetgeen wat in mijn eigen brief staat die ik eerder verstuurd heb over de aanpassingen in de wet betaalbare huur.

[3:32:46] Die andere twee onderwerpen vergen wat meer tijd.

[3:32:50] Dus de verwarring van mevrouw Welzijn is door mij veroorzaakt.

[3:32:54] De vraag die zij stelde over het tijdsbestemmingsmoment wanneer het probleem van de kastroom optreedt en het moment waarop daar een oplossing voor is, daarvan kan ik het volgende zeggen.

[3:33:06] Het Waarborg Fonds Sociale Woningbouw, WSW, heeft aangegeven dat circa 140 van de 269 corporaties

[3:33:16] hun investeringsplannen voor de komende vijf jaar al moeten terugschroeien.

[3:33:20] Met hun huidige begroting zakken ze als gevolg van de huurbevrissing door de financiële grenzen die WSW hanteert voor de borgen van nieuwe leningen.

[3:33:28] Dat heeft u allemaal kunnen lezen trouwens.

[3:33:31] De WSW heeft deze corporaties gevraagd om de komende weken plannen in te dienen om hun begrotingen terug te schroeven om weer te kunnen voldoen aan de normen.

[3:33:40] Dat betekent dat zij nu al nieuwe keuzes moeten maken ten aanzien van nieuwbouw, verduurzaming en onderhoud.

[3:33:45] En het dus nu al effect heeft.

[3:33:49] Voor circa 60 corporaties geldt dat zij de komende twee jaar door de financiële grenzen van het WSW zakken.

[3:33:58] Dat betekent dat ik ook op korte termijn op zoek wil naar een oplossing van de gevolgen van huurprevisie.

[3:34:03] Want plannen worden nu al heroverwogen.

[3:34:05] Dus voorzitter, het antwoord valt in twee delen uit één.

[3:34:10] Korte termijn over twee jaar en uiteraard ook lange termijn als je uiteindelijk wat verderop in de tijd terechtkomt.

[3:34:24] Dank voorzitter en ook dank voor de beantwoording door de minister.

[3:34:27] Dat is precies mijn vraag, dat tijdsverschil.

[3:34:30] Kijk, die corporaties die nu al de brief hebben gehad van WSW, nu al terug moeten schroeven, die hebben we gezien.

[3:34:38] Maar de opties, de bullets uit de dilemma notitie, er zitten dingen tussen die wat makkelijker, wat sneller voor elkaar te krijgen zijn dan andere.

[3:34:48] En stel nou dat er een heel goede oplossing is, maar het duurt nog een jaar voordat die helemaal voor mekaar is.

[3:34:55] Ik noem maar gewoon een theoretisch voorbeeld.

[3:34:59] Het wachten, een jaar lang wachten op zo'n oplossing, is dat in zichzelf een belemmering om dan gedurende dat jaar leningen aan te kunnen trekken, zodat je kunt blijven investeren.

[3:35:14] Ja, voorzitter, dat vloeit voort uit de brief die WSW gestuurd heeft.

[3:35:21] Maar, voorzitter, hiervoor geldt ook, dit is precies waar we met elkaar het gesprek over moeten voeren de komende tijd, om te bezien of dat met een mooi woord gemitigeerd kan worden.

[3:35:32] En zo ja, hoe dan?

[3:35:33] Tenzij we met elkaar de consequenties daarvan aanvaarden.

[3:35:38] Dank u wel.

[3:35:38] Gaat u verder met uw beantwoording.

[3:35:41] Ja, dank voorzitter.

[3:35:42] Nou, ik heb zo door de interrupties al het een en het ander gezegd.

[3:35:47] Ik heb nog niet ingegaan op het kritische advies van de ATR.

[3:35:55] ATR adviseert alternatieve maatregelen uit te werken voor huurders die de huur matigen, bijvoorbeeld structurele verhoging van de huurtoeslag.

[3:36:03] Maar goed, er is een andere keuze gemaakt, voorzitter.

[3:36:09] Even kijken.

[3:36:11] Dan verval ik vervolgens in de herhalingen over wat ik al gezegd heb.

[3:36:18] Tweede effecten.

[3:36:20] Tweede-orde-effecten, vroeg de heer Grimwis.

[3:36:25] De heer Vuilbrief deed alsof het heel bijzonder is dat Moedis,

[3:36:29] naar Nederland komt.

[3:36:31] Dat is niet zo.

[3:36:32] Die doen ieder jaar een update van de WSW-rating en de huurbevrissing zal bij de komende update worden meegenomen.

[3:36:40] WSW verwacht wel dat de kredietbeoordelers de genoemde aanpak op een positieve manier in hun kredietbeoordeling kunnen betrekken.

[3:36:48] Hoe de aangepaste investeringsplannen van de 140 corporaties eruit zien, want dat heeft natuurlijk wel consequenties en daarmee het effect op totaal aangeplande investeringen,

[3:36:58] Ik kan er nu nog niet op ingaan, want dat is precies onderzoek van de zoektocht die ik op dit moment doe.

[3:37:07] Dan zijn er nog een aantal vragen gesteld.

[3:37:15] Ik vroeg eigenlijk naar alle tweedeorde-effecten of we die nou goed in beeld hebben.

[3:37:21] In de dilemma-notitie zien we er eentje over, die 70.000 duurdere woningen.

[3:37:28] En dan staat er tussen haakjes conservatieve schatting.

[3:37:31] Dus dan ben ik ook benieuwd naar de realistische schatting.

[3:37:38] Stel je voor dat er een lagere kredietbeoordeling komt voor de WSW, dan heeft dat impact op de rente.

[3:37:44] Dan gaat de rente waarschijnlijk met een aantal tiende procenten omhoog.

[3:37:47] Als je dat dan weer kapitaal doorvertaalt naar investeringsvolumen... dan kan dat zomaar 10 tot 15 miljard schelen in investeringscapaciteit.

[3:37:56] Dat betekent dus dat het directe eerste-orde-effect van 35 miljard... minder investeringscapaciteit voor de afgesproken opgave... zomaar nog eens veel groter wordt.

[3:38:07] Ik ben heel benieuwd, ik zou graag van de minister de toezegging willen... of zij in de wet, de memorie van toelichting of in een brief bij de wet...

[3:38:16] ...naadrukkelijk op deze tweede orde effecten kan ingaan.

[3:38:18] En dan niet alleen de conservatieve schattingen... ...maar ook misschien wat gevoeligheidsanalyses daaromheen... ...zodat we daar goed zicht op hebben.

[3:38:25] Want als je alleen maar het eerste orde effect hebt, 35 miljard... U had uw vraag al mooi gesteld.

[3:38:29] ...zou je kunnen denken dat je vennootschapsbelasting nog zou in kunnen zetten... ...maar tweede orde effecten, dan wordt het een veel groter bedrag.

[3:38:34] Ik ga het woord even geven aan de minister.

[3:38:35] U had hem al heel mooi gesteld.

[3:38:38] Maar voorzitter, de tweede orde effecten hebben ook te maken met... ...wat het bedrag van eventuele compensatie is.

[3:38:46] Ik heb ook altijd wel de neiging bij dit soort vragen te zeggen... als de lucht valt, heb je een blauwe pet.

[3:38:53] Dus laten we ook met elkaar heel feitelijk en heel zakelijk... goed bekijken wat hier nou aan de hand is.

[3:38:59] WSW heeft al aan die 140 corporaties gezegd... pas je plan erbij.

[3:39:04] Als dat namelijk gebeurt, treedt dat effect niet op.

[3:39:08] Dus voorzitter, ik ben echt de komende tijd bezig met dit goed uit te werken.

[3:39:15] En de informatie die ik heb, zal ik uiteraard met de Kamer delen.

[3:39:19] Dat heb ik ook met de dilemma notitie gedaan.

[3:39:21] En ik ben ook van plan om daar gewoon mee door te gaan.

[3:39:25] En we komen elkaar hierover te spreken.

[3:39:28] Voorzitter, dan ben ik bij mijn... Even kijken, dan heb ik deze gehad volgens mij.

[3:39:34] Ja, dan kom ik bij...

[3:39:38] CDA vroeg aan mij om samen met IVBN en de Pensioenfonds een analyse te maken.

[3:39:48] van de inpeken op de huurbevriezingen op middenhuur en vrije sector.

[3:39:53] En met VNG en gemeenten over de gemeentebouwplannen.

[3:39:56] Ja, voorzitter, dat ben ik nu dus aan het doen.

[3:39:59] Grote motso, klopt dat?

[3:40:01] Is dat een goed woord?

[3:40:02] Zo ongeveer klopt het wat ik net, gebeurt er wat ik nu zeg.

[3:40:07] Er wordt nu in gemeentehuizen en bijbouwers en investeerders een pas op de plaats gemaakt om gewoon te kijken of de plannen die over twee, drie jaar

[3:40:17] wat de consequentie hiervan is op die plannen.

[3:40:23] Maar wat dat precies per gemeente betreft, of per woningbouwregio, is wat lastiger.

[3:40:30] Vanochtend was ik in Delft, daar zijn ze nu bezig met dat inzichtelijk te maken.

[3:40:34] Als ik die informatie krijg, kan het die uiteraard

[3:40:38] ook met u delen, alhoewel ik me zo voorstel dat ze dat zelf al met u zullen gaan delen, want anders word ik een soort postbode.

[3:40:45] Dat moet ook weer niet.

[3:40:47] Maar dit heeft gewoon effect.

[3:40:48] Daar ben ik gewoon duidelijk over.

[3:40:51] En dat geldt hier dus ook voor.

[3:40:54] Dus een impactanalyse maken.

[3:40:58] Het heeft consequenties, maar om dat nou precies tot achter de kommen te gaan doen, dan moet ik goed even kijken of ik daar de capaciteit voor heb om dat ook te gaan doen.

[3:41:06] Ik wil zelf ook weten wat het betekent, voorzitter.

[3:41:09] En dat omdat ik daarnaast ook aan de lat sta voor die honderdduizend woningen per jaar, waarvan dertig procent sociaal, tweederde betaalbaar.

[3:41:18] Dus dat wat ik daar zelf over inzichtelijk kan krijgen, onderbouwd,

[3:41:22] zal ik uiteraard ook met u delen.

[3:41:25] Maar om nou een soort doorgeeft lijkt te worden, vind ik ook weer wat ingewikkeld.

[3:41:33] Nou, ten aanzien van mevrouw Welzijn vroeg aan mij het in stand houden van de gewenste nieuwbouwproducten, heb ik al het een en het ander over gezegd.

[3:41:40] De vraag van de SGP en D66 zit eigenlijk op dezelfde vraag als die mevrouw welzijn stelde.

[3:41:51] Dus daar heb ik ook al antwoord op gegeven.

[3:41:56] De consequenties zijn er, hoe ze precies zijn, heb ik nog niet in beeld.

[3:41:59] Maar als ik dat zelf ook vastgesteld heb, kom ik daarbij u op terug.

[3:42:09] En voorzitter, volgens mij heb ik hiermee alle vragen over de huurbevriezing, voor zover als ik de informatie nu heb, beantwoord.

[3:42:22] Wordt vervolgd dus, komt het feitelijk op neer.

[3:42:28] Dan, voorzitter, heb ik de vragen over de wet betaalbare huur al beantwoord aan de heer De Groot.

[3:42:39] Even zien, de SGP vroeg nog aan mij of ik wilde bezien of de indexatie van de WWS-tabel anders kan worden voorgegeven.

[3:42:48] Dit gaat niet over huurbevriezing, maar dit gaat over het puntenstelsel wat wij hebben waarmee wij huurwoningen waarderen.

[3:42:57] Of ik dat anders kan vormgeven, is dat de huren altijd volgens het jaarlijk toegestaande percentage kunnen stijgen.

[3:43:03] De WWIS-tabel wordt jaarlijk geïndexeerd om tegemoet te komen aan de gestegen kosten van verhuurders.

[3:43:10] Dat is namelijk waarom huurprijzen worden geïndexeerd.

[3:43:13] Onderhoud is bijvoorbeeld duurder geworden.

[3:43:16] Daarvoor is de inflatie het meest objectief en voor de hand liggende instrument.

[3:43:21] Juist door dit hogere jaarlijkse percentage kunnen verhuurders tijdens een lopend contact ingroeien.

[3:43:27] naar de maximale huurprijsgrenzen op basis van het WWS, het puntenstelsel.

[3:43:33] Op basis van een motie van de heer Grinwis ben ik op dit moment al aan bezien of het wenselijk en mogelijk is om de WWS-tabel op een andere manier te indexeren.

[3:43:44] En zoals toegezegd informeer ik de Kamer hierover in het derde kwartaal.

[3:43:50] Bij betaalbare huur heb ik al beantwoord, dus dan heb ik dat gedaan.

[3:43:58] Dan heb ik nog een aantal varia.

[3:44:03] Heb ik zicht op illegale onderhuur?

[3:44:06] U heeft een vraag van mevrouw Vedder.

[3:44:10] Ik wil eerst mijn laatste interruptie besteden aan de vraag of de minister iets kan zeggen over wat zij verwacht qua tijdlijn wanneer de wet naar de Kamer kan komen.

[3:44:21] Hij is naar de Raad van State gisteren, meen ik.

[3:44:26] En de minister gaf net al aan dat het niet duidelijk is of straks het wetsvoorstel naar de Kamer komt.

[3:44:32] een voorstel bij ligt hoe de compensatie moet worden vormgeven.

[3:44:36] Dat baart me al een beetje zorgen, maar hoe zit dat dan met het wetsvoorstel zelf en hoe verhoudt zich dat tot 1 juli?

[3:44:42] Volgens mij heb ik daar net duidelijkheid over gegeven.

[3:44:46] Ik verwacht rond 1 juni het advies van de Raad van State terug.

[3:44:50] Dat ga ik dan verwerken en kom ik bij uw Kamer met het wetsvoorstel.

[3:44:55] Dat zal dan de eerste week van juni zijn en dan is het vervolgens in uw handen.

[3:45:02] Het is denk ik goed om te weten dat 24 juni, de laatste dag waarin de Eerste Kamer zou vergaderen, hebben wij NAVO-top.

[3:45:12] Dus dat betekent dat het daar eigenlijk 17 juni zou moeten worden behandeld, tenzij zij bereid zijn om maandagavond 29 juni te vergaderen.

[3:45:23] Nou, dat is ook waar ik het gesprek uiteraard over ga voeren met de Eerste Kamer.

[3:45:29] Ja, voorzitter, de heer Grimwees

[3:45:32] Het wordt een tour de force.

[3:45:42] De PVV-fractie vroeg of ik zicht heb op illegale onderhuur en misstanden met verhuur.

[3:45:50] Onderhuur is op zichzelf niet verboden en in zijn algemeenheid heb ik geen zicht op hoe vaak onderhuur voorkomt.

[3:45:56] Er is immers geen huurregister.

[3:46:00] Mevrouw Welzijn vroeg aan mij of ik nog dit jaar met een wetsvoorstel kan komen.

[3:46:05] Dat is zeer ambitieus.

[3:46:08] Er zijn flink wat keuzes in te maken.

[3:46:11] Wat doe je wel, wat doe je niet?

[3:46:13] Er hangen ook prijskaartjes aan.

[3:46:15] Dus ik denk wel dat ik dit jaar bij u kan komen met van hoe zou dit kunnen en wat kost het?

[3:46:21] Maar om al een wetsvoorstel naar uw kamer te sturen, binnen eigenlijk nu en een half jaar, dat gaat mij gewoon niet lukken.

[3:46:28] Ook trouwens omdat mijn ambtelijke ondersteuning op dit moment heel druk bezig is met de andere onderwerpen waar wij het onder andere ook vandaag over gehad hebben.

[3:46:40] Huurders, huurder en verhuurder kunnen wel contractueel overeenkomen dat er geen onderhuur mag plaatsvinden.

[3:46:46] Dus dat is wel wat je vaak ziet in huurcontracten, dat er niet onderverhuurd mag worden.

[3:46:50] bij corporaties meestal.

[3:46:53] Omdat dit tussen deze partijen ligt, heb ik geen zicht op hoe vaak dat voorkomt.

[3:46:58] Een verhuurder kan, als hij dat constateert, uiteraard naar de rechter.

[3:47:03] Dan, voorzitter, hoe kijk ik tegen een wettelijke beroepsstandaard aan voor makelaardij?

[3:47:08] Ongeveer 96 procent, dus bijna alle makelaars, vallen onder een beroepsstandaard vastgelegd in gedragsoferencode.

[3:47:17] Met brancheorganisatie ben ik in gesprek over naleving van het verbeterplan.

[3:47:23] De snelste weg naar een eerlijker en transparanter koopproces is dat brancheorganisaties en makelaars zelf met elkaar hier verantwoordelijkheid in nemen.

[3:47:34] Maar als ze dat uiteindelijk niet doen, dan moet ik op een gegeven moment iets, wat ik trouwens zou betreuren.

[3:47:40] Want doe dit nou gewoon netjes met elkaar in het belang van verkopers.

[3:47:45] maar ook in belang van verkopers en in belang van de branche zelf.

[3:47:52] Hoe kan de regeldruk bij woningcoöperatie worden verkleinvraagd?

[3:47:55] Mevrouw Welzijn van de fractie van Nieuw Sociaal Contract aan mij.

[3:47:58] Edes voert momenteel een onderzoek uit naar regeldruk.

[3:48:03] Ik kijk uit naar de uitkomsten en ga uiteraard in gesprek met corporaties.

[3:48:10] Elke euro die je niet hoeft te besteden aan administratie en bureaucratie is er één.

[3:48:15] los van de frustratie die het oplevert, sluit ook aan bij stoere, onoverbodige en tegenstrijdige eisen en regels.

[3:48:22] En die hebben we overal in dit land.

[3:48:26] En specifiek voor corporaties zet ik ook stappen.

[3:48:28] Afgelopen december geïnformeerd, uw Kamer geïnformeerd over een aantal flinke vereenvoudigingen die ik ga doorvoeren in de regels van het jaarverslag en de accountcontrole bij corporaties.

[3:48:40] Daar heeft u een brief over gehad, als ik me goed weet herinneren.

[3:48:44] Dan de stijgende energielasten.

[3:48:47] Ja, voorzitter.

[3:48:50] De woongroot is vaak ook zo hoog vanwege stijgende energielasten.

[3:48:57] Dan bereik je de 40 procent in de passende toegewezen huur waar de heer Mooyman het over had.

[3:49:08] We houden het natuurlijk goed in de gaten.

[3:49:11] Voorjaar heeft het kabinet besloten

[3:49:13] om de kosten voor de energierekening te dempen door een belastingvermindering in de energiebelasting in 2026, 2027 en 2028 met 200 miljoen.

[3:49:24] En de meest kwetsbare huishoudens worden direct ondersteund met het betalen van de energierekening via het energiefonds dit jaar.

[3:49:33] Uiteraard is de beste energiebesparing verduurzamer.

[3:49:38] Daarom is het ook zo belangrijk dat wij met elkaar goed gaan kijken hoe we die investeringscapaciteit

[3:49:44] Is de minister... Nou ja, daar heb ik al een antwoord op gegeven.

[3:49:50] Solidariteit corporaties is ook nog aan mij gevraagd in de fractie van het CDA.

[3:49:55] Zo'n 140 corporaties komen in de problemen door de voorgenomen huurbevriezing.

[3:50:02] Er is solidariteit nodig tussen corporaties.

[3:50:05] Ja, voorzitter, dat is zo.

[3:50:07] Maar het is voor mij lastig om nu al iets zinnigs te zeggen over wat de huurbevriezing voor die solidariteit betekent.

[3:50:13] Ik was bezig met een wetsvoorstel voor projectsteun.

[3:50:18] En ja, dat staat nu toch ook even tijdelijk onhold om eerst te bekijken wat de consequenties hiervan zijn.

[3:50:26] Nu een gesprek hebben met corporaties over onderlinge projectsteun.

[3:50:30] Ik denk dat ze aan mij vragen of ik eerst even dit varkentje wil wassen.

[3:50:39] Ook is aan mij gevraagd naar de cijfers van het CBS over de verwachte groei van de bevolking in Nederland.

[3:50:50] Dat geeft alleen maar aan hoe belangrijk het is dat mijn collega Faber heel snel haar wetten door deze Kamer heen gaat krijgen.

[3:51:00] Ik heb begrepen dat u een tweede vragenronde met elkaar heeft afgesproken.

[3:51:06] Dus ja, dat zal weer even iets tijd nodig hebben.

[3:51:09] Maar wil je grip op migratie krijgen, zul je ook met elkaar de maatregelen moeten nemen.

[3:51:16] Er zijn ook door een aantal van u, uiteraard mevrouw Beckerman,

[3:51:29] En opeens na zo'n anderhalf uur denk je Bergman.

[3:51:32] Ik denk nee, niet Bergman.

[3:51:35] Beckerman heeft uiteraard ook bij mij aandacht gevraagd voor vocht en schimmel richting mevrouw Beckerman.

[3:51:43] Ik haal de namen van mijn kinderen ook weleens door elkaar heen.

[3:51:45] Dus ik hoop dat u het mij vergeeft.

[3:51:47] Zij in ieder geval wel.

[3:51:52] Nee, dat gaat meestal goed, voorzitter.

[3:51:54] Tenzij ze boos zijn.

[3:51:57] Uit het wonenonderzoek blijkt dat het aandeel van hurens dat last heeft van vocht en schimmelproblematiek is toegenomen.

[3:52:03] Ik heb eerder met u daarover in gesprek geweest.

[3:52:06] Dat komt natuurlijk deels door de energiecrisis.

[3:52:08] Mensen zetten hun verwarming niet meer aan.

[3:52:10] Dat heeft effect op het ontstaan van schimmel.

[3:52:14] Daarom is het trouwens ook zo goed dat we met elkaar het onderhoud en verduurzaming van corporatiewoningen

[3:52:21] goed in zicht houden.

[3:52:23] Het komt overigens niet alleen voor bij particuliere verhuurders, ook in corporatiewoningen, voorzitter.

[3:52:32] Vandaar ook om dat ook goed met elkaar in gaten te houden en maatregelijk te treffen.

[3:52:38] Dan nog, voorzitter, de uitvoering van het regerenakkoord voor wat betreft het verkooprecht van sociale huurwoningen voor zittende hurens, vroeg de fractie van de VVD aan mij.

[3:52:48] Het klopt, voorzitter, dat staat erin.

[3:52:50] Ik ben ermee bezig, maar dit is juridisch ingewikkeld, ook hier met het oog op het eigendomsrecht.

[3:52:59] En ik zal u over het derde kwartaal informeren.

[3:53:01] Nou, voorzitter, dan is er vijf minuten over voor een tweede termijn.

[3:53:06] Voorzitter, dit gaat prima.

[3:53:11] Het is twee voor half zes.

[3:53:12] Ik zie dat de heer El Abassi nog twee interrupties heeft staan.

[3:53:15] Ik denk dat ik daar gebruik van wil maken.

[3:53:17] Ik geef het woord aan de heer El Abassi.

[3:53:20] Voorzitter, dank.

[3:53:21] Ik had nog geen antwoord op de vraag over die 75 miljard waar ik ook een discussie, een debatje mee heb gehad met de PVV.

[3:53:30] Ik weet niet of ik daar opnieuw een vraag voor moet stellen.

[3:53:33] Ik kijk even naar de minister.

[3:53:35] Daar heb ik indirect op geantwoord.

[3:53:38] Ik heb uitgelegd hoe wij tot 35 miljard komen.

[3:53:40] Dat zijn de NPA-afspraken waar 110 miljard mee gepaard is.

[3:53:45] Als je daar de investeringscapaciteit van 35 miljard aftrekt vanwege de huurprovisie, hou je macro

[3:53:55] 75 miljard over bij corporaties om uiteindelijk wel te investeren.

[3:54:00] Ik heb ook in mijn opmerkingen helemaal aan het begin gezegd, er is geen sprake van een bouwbevriezing, want er is nog 75 miljard over om wel te investeren.

[3:54:11] Dit zijn macrocijfers.

[3:54:15] Natuurlijk onder de motorkap van corporaties gaan die kijken wat ze dan overhouden voor nieuwbouw en verduurzaming.

[3:54:24] het geld wat gemoeid is met de nationale prestatieafspraken.

[3:54:27] In dat antwoord heb ik ook gezegd, daarnaast zijn er nog corporaties die bovenop die uitvoering van de nationale prestatieafspraken ook nog ander geld hebben.

[3:54:36] Maar die 75 miljard is er gewoon.

[3:54:38] Dus daar hoeft de heer El Abassi zich geen zorgen over te maken.

[3:54:42] Ik had het geapprecieerd als ik gewoon een direct antwoord had gekregen in plaats van een indirect antwoord, zeker als het zo technisch is.

[3:54:51] Alleen ik zou hem willen versimpelen.

[3:54:53] Namelijk ziet de minister in het bedrag van 75 miljard dat de PVV eigenlijk benoemd als een soort vrij besteedbare reserve.

[3:55:01] Of betreft dit een reeds toegezegde investeringscapaciteit voor de periode tot 2030?

[3:55:08] Dat is eigenlijk mijn vraag.

[3:55:10] Is dit dus al bestemd door de woningcoöperaties of is er een soort van vrij besteedbaar bedrag bij de woningcoöperaties?

[3:55:19] De corporaties hebben een wettelijke taak, namelijk het bouwen, onderhouden en verhuren van nieuwbouwwoningen.

[3:55:29] Ik ben een klein beetje op zoek naar waar eerder Elda Bassi naar op zoek is.

[3:55:34] Dit is geen schimmig geld.

[3:55:38] Nee, het is gewoon geld dat corporaties hebben in een miljardenperspectief, als de huurbevriezing op deze manier doorgaat, om die gewoon te besteden aan de taken die ze hebben en waar we afspraken over gemaakt hebben in de nationale prestatieafspraken.

[3:55:57] Zo zit het systeem een beetje in elkaar, voorzitter.

[3:56:04] Ik zit even te kijken, want de heer El Abassi wil denk ik gewoon weten of het al vastgelegd is.

[3:56:14] U heeft twee interrupties al gehad.

[3:56:17] We hadden allemaal twee interrupties.

[3:56:20] De minister is er wel op ingegaan, maar via een indirecte manier.

[3:56:24] Het is nu half.

[3:56:26] Ik wil zo afsluiten.

[3:56:27] De heer Mooyman heeft ook nog recht op één interruptie.

[3:56:30] Mevrouw Weijenast zelfs nog op twee.

[3:56:32] Meneer Peter de Groot ook.

[3:56:33] Ik wil iedereen aan het woord laten.

[3:56:35] Dat vind ik ontzettend belangrijk hier.

[3:56:37] Dat betekent dat ik nu het woord wil geven... U heeft twee interrupties gehad.

[3:56:43] Ik wil mijn best doen, want ik probeer altijd iedereen antwoord te geven.

[3:56:49] Corporaties gaan zelf over hun eigen geld aanbesteden.

[3:56:56] Ze hebben wel een wettelijke taak.

[3:56:59] In de nationale prestatieafspraak hebben wij met elkaar afspraken gemaakt hoe we dat geld gaan besteden.

[3:57:04] 75 miljard blijft er over aan de investeringscapaciteit.

[3:57:08] Maar als corporaties zeggen, dat maken we nu lekker zelf uit, dan is het ook de vraag hoe ze dat gaan doen.

[3:57:14] Dus de heer Abbasi heeft wel een vraag gesteld.

[3:57:16] Hij vraagt aan mij, waar wordt dat geld dan straks aan besteed?

[3:57:20] Nou, aan de wettelijke taken, voorzitter.

[3:57:22] En daar resteert die 75 miljard over.

[3:57:28] Maar daarnaast hebben corporaties nog andere geld.

[3:57:31] De minister herhaalt haar eerste antwoord.

[3:57:42] Ik heb nog geen tweede vraag gesteld.

[3:57:44] Ik heb net ook maar één vraag gesteld.

[3:57:47] Als we meer tijd hadden gehad, dan was ik echt wat soepeler geweest.

[3:57:55] Maar we hebben afgesproken hier half te sluiten.

[3:57:58] Ik heb de heer Mooyman die nog een interruptie heeft.

[3:58:01] En volgens mij zien er al twee andere partijen af van hun mogelijkheid tot interrupties.

[3:58:06] Dus u heeft nog één vraag, maar ik wil de heer Mooyman, die heeft ook een soort van... Ik heb u echt eigenlijk al tweeënhalve uur de kans gegeven om de vraag te stellen.

[3:58:15] Dank u wel, voorzitter.

[3:58:18] Ik kan kort zijn dank voor de beantwoording aan de minister.

[3:58:21] Ik heb nog één korte vraag over het wetsvoorstel ten aanzien van de voering van statushouders.

[3:58:27] Wanneer dat precies naar de Raad van State wordt gestuurd?

[3:58:30] Wat is de verwachting daar?

[3:58:32] Ik koers nog steeds op voor de zomer, voorzitter.

[3:58:35] En ik heb van de week weer gekeken welke afslagen hier te nemen zijn.

[3:58:39] Dus ook daar ben ik gewoon naast alle andere onderwerpen mee bezig.

[3:58:46] Ik zal de vraag even kort houden.

[3:58:51] Fijn dat het plan over de vakantiewoningen volgende week naar de Kamer komt.

[3:58:56] Ik was wel nog benieuwd hoe de minister wil omgaan met al die handhavende gemeenten.

[3:59:02] Zeker als die plannen volgende week komen en die gemeenten blijven doorgaan.

[3:59:06] Hoe kijkt ze daarnaar?

[3:59:07] Hij komt niet volgende week naar de Kamer.

[3:59:10] Hij gaat in internet consultatie, maar dan is hij openbaar.

[3:59:14] Dus dan wordt duidelijk welke kant ik ongeveer op wil.

[3:59:19] Ik hoop ook gewoon echt dat gemeentes dan gaan kijken hiernaar en kunnen gaan inschatten of hun vakantiepark, de mensen die daar wonen, in aanmerking kunnen gaan komen voor die persoonsgebonden beschikking.

[3:59:35] Mensen die zelf daar ook naar kunnen gaan kijken.

[3:59:40] Want dan wordt handhaving op een gegeven moment wel ingewikkeld.

[3:59:46] Laat ik dat woord maar gewoon gebruiken.

[3:59:49] Ik heb zeer veel gevoel bij het feit dat deze mensen nergens heen kunnen.

[3:59:54] Sommige vakantieparken kunnen niet overgegaan worden tot de persoonsgebonden beschikking.

[4:00:00] Ik heb eerder met u gedeeld, maar daar waar dat wel kan, vind ik ook dat je dat moet doen.

[4:00:09] Dat is ook waarom ik ga komen met deze regels.

[4:00:14] Hartelijk dank.

[4:00:15] Dan zijn we nu aan het einde gekomen van de eerste termijn.

[4:00:18] We hadden het afgesproken om geen tweede termijn te doen.

[4:00:21] We hebben wel alles beantwoord.

[4:00:23] Er is niks meer laag liggen, dus er hoeft niks schriftelijk beantwoord te worden.

[4:00:27] En ik ga nu even kijken naar de toezeggingen.

[4:00:30] Die zijn er niet in dit geval, dus die hoeven we ook niet te noteren.

[4:00:34] Mis ik toch een toezegging?

[4:00:36] Ik heb een punt van orde.

[4:00:39] Mag dat ook?

[4:00:40] Zeker.

[4:00:42] En dat is een punt met het oog op de procedure.

[4:00:46] Wij hebben gisteren een procedurevergadering gehad.

[4:00:48] We hebben hem pas over twee weken.

[4:00:50] En we hebben de tijdlijn gehoord met betrekking tot het wetsvoorstel huurbevriezing.

[4:00:56] Ik denk dat we met z'n allen aan het constateren zijn dat dit voorstel, of je nou voor of tegen bent, aardig bezig is de vangrails in te rijden.

[4:01:04] Omdat 17 juni blijkbaar de laatste datum is dat de Eerste Kamer erover kan spreken.

[4:01:08] 30 juni is op een maandag, 29 juni is op een zondag.

[4:01:11] Dus de Eerste Kamer kan niet meer in die week daarna een debat hebben.

[4:01:17] Dus we hebben hier echt wel een issue.

[4:01:21] En stel je voor dat de dictum C of D krijgt, dan is het zonder schriftelijk behandelen ook raar.

[4:01:28] Maar stel je voor dat je dat zonder schriftelijk behandeling doet, dan nog hebben we een enorm probleem.

[4:01:31] Dus ik wil aan de Griffie vragen, ondersteund door Bureau Wetgeving, wat nou een verstandige procedure is voor ons als Kamer om dit voorstel te behandelen.

[4:01:41] Ik zie niet... Het zijn hele volle weken.

[4:01:44] Voorjaarsnoten, verantwoordingsdebatten, andere wetten.

[4:01:47] We hebben nog een tweede Pinksterdag op een maandag, dus WGO's inplannen.

[4:01:50] Als het na 2 juni hier is, het voorstel, ook heel ingewikkeld.

[4:01:53] Dus ik zie het een beetje profiteril niet goed gaan.

[4:01:58] Uw voorstel, uw vraag is duidelijk.

[4:02:00] Ik heb net even kort overlegd met de Griffie.

[4:02:02] Ik denk dat u ook kan begrijpen dat we daar niet alle minuut antwoord op kunnen geven.

[4:02:05] Maar laten we dat in de Raad er eventjes uitzoeken en daar komen we op terug.

[4:02:09] Zullen we dat zo afspreken?

[4:02:11] Voorzitter, als u mij toestaat... Het wordt steeds gezelliger.

[4:02:15] Kort, ja?

[4:02:15] Ik ben natuurlijk niet voor één gat te vangen.

[4:02:18] Dan hebben we vanochtend nog een andere maandag.

[4:02:20] Dus ik ga gewoon ook kijken.

[4:02:22] Omdat ik ook gecommitteerd ben aan uiteindelijk deze procedure voortvarend te lopen, voorzitter.

[4:02:29] Maar dank.

[4:02:30] Ik had nog gevraagd, wat is nou... Is dat maandag de 29e?

[4:02:33] Toen zei iemand tegen mij, ja, mijn fout.

[4:02:36] Ik had natuurlijk gewoon moeten kijken.

[4:02:38] En dan had ik het zelf gezien.

[4:02:40] Dank aan de heer Grinwis.

[4:02:41] voor deze mededeling.

[4:02:43] Heel goed.

[4:02:44] Volgens mij gaan we eruit komen onder stoom en kokend water.

[4:02:47] Wil ik nu vragen of er iemand behoefte heeft aan een twee minuten debat.

[4:02:52] Ja, voorzitter, ik wil graag een twee minuten debat aanvragen.

[4:02:54] Qua toelichting wil ik misschien ook nog op wijzen.

[4:02:58] Een van de redenen dat ik twee minuten debat aanvraag.

[4:03:00] De route hoeft nog steeds geen wet te zijn.

[4:03:04] En dat is ook de reden waarom ik twee minuten debat aanvraag.

[4:03:08] Ja, dus twee minuten debat is aangevraagd.

[4:03:13] Elder, dan wil ik jullie hartelijk danken.

[4:03:16] De Kamerleden voor hun bijdrage, de minister voor de antwoorden.

[4:03:19] Iets dat we de komende tijd hier nog vaker over zullen praten.

[4:03:24] De mensen op de publieke tribune, hartelijk dank voor de aanwezigheid.

[4:03:28] En dank ook voor de heerlijke kopjes thee die wij hier altijd mogen ontvangen als we hier aan het debatteren zijn.

[4:03:34] Daarbij sluit ik de vergadering.