Justitiële jeugd

[0:00:00] Ik heet van harte welkom de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

[0:00:10] Maar ik zal de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid de staatssecretaris van Rechtsbescherming noemen.

[0:00:15] Als mede hun ondersteuning van harte welkom.

[0:00:20] Van de zijde van de Kamer al een mooie opkomst.

[0:00:23] We gaan beginnen.

[0:00:24] Ik stel voor een spreektijd van vier minuten per fractie.

[0:00:28] Interrupties zou ik willen beperken, zeker in de termijn van de Kamer, omdat we te maken hebben met twee staatssecretarissen die vast heel kort en bondig en goed kunnen antwoorden, maar de ervaring ligt dat het soms toch een race tegen de klok wordt.

[0:00:42] Daarom is mijn voorstel het in deze termijn te beperken tot drie vragen.

[0:00:48] En dan moet u zelf maar mikken op wie u die wil richten.

[0:00:52] Nou, dat gezegd hebbende geef ik het woord aan mevrouw Dral van de VVD.

[0:00:55] En aan het eind, excuus, aan het eind zal ik zelf ook graag namens de SP het woord voeren.

[0:00:59] En dan wil ik mevrouw Dral vragen om tijdelijk het voorzitterschap over te nemen.

[0:01:03] Aan mevrouw Dral het woord.

[0:01:04] Dank u wel, voorzitter.

[0:01:06] Herstend stapelen de berichten over incidenten met jeugdige zich op.

[0:01:10] Het gaat aan ontsteekincidenten, het bewustelooslaan van oudere vrouwen, het uithalen van containers, het plaatsen van explosieven en het uitvoeren van andere geweldstaken.

[0:01:19] De algemene cijfers van jeugdcriminaliteit laten een zekere afvlakking zien.

[0:01:23] Die trend is echter moeilijk te rijmen met de ervaringen in de praktijk.

[0:01:28] Hulpverleners in de steden zeggen dat ze zorgwerkende ontwikkelingen zien.

[0:01:33] ook bij hele jonge kinderen.

[0:01:34] Europol luidt de noodklok dat heel Europa gebukt gaat om de misdaadorganisaties die criminele diensten aanbieden en ze laten uitvoeren door geronselde jeugd.

[0:01:44] Dat waart als een borstbrand door Europa.

[0:01:47] Via een bewuste tactiek worden jongeren door ervaren criminelen gerondseld en vervolgens opgeofferd.

[0:01:53] Dit gebeurt via chatgroeps op online platforms.

[0:01:56] Ontwikkelingen in de criminaliteit worden gemeten op basis van politie- en justitiegegevens.

[0:02:01] Uit onderzoek door de Universiteit Leiden blijkt echter dat een aanzienlijk deel van de delicten buiten beeld blijft.

[0:02:08] In een zelfrapportage gaven in 2023 16 procent van de jeugdige aan dat zij wel één of meerdere delicten pleegde.

[0:02:18] Dat is ruim een factor tien hoger dan de percentage jongeren dat met de politie te maken krijgt als verdachte.

[0:02:24] Bij professionals in de veiligheidsketen wijkt ook het beeld af van de algemene cijfermatige trend.

[0:02:29] Zij zien verjonging, verharding en complexe problematiek.

[0:02:33] En ook de hedendaagse jeugdcriminaliteit zich steeds meer beweegt tussen fysieke en de digitale wereld.

[0:02:40] Bij de laatste dreigt het om online bedreigingen, online fraude, ongewenst versturen van seksuele beeldmateriaal enzovoort.

[0:02:48] Vanwege de impact op de slachtoffers en onze samenleving is het urgent dit soort trends te doorbreken.

[0:02:54] Zeker nu onderzoek aantoont dat de cijfers bij jeugdcriminaliteit hoger en de delicten ernstiger zijn dan onze bekende gegevens laten zien.

[0:03:02] Om deze trend tegen te gaan is ook preventie een sleutelwoord.

[0:03:07] De VVD vindt dat ouders als eerst verantwoordelijken voor hun kinderen daarin een essentiële rol moeten spelen.

[0:03:13] Er zijn inmiddels ook vanuit de forensische zorg signalen dat ouders die verantwoordelijkheid regelmatig niet nemen.

[0:03:21] Als zij dit zonder goede reden doen, dan moeten we ze volgens de VVD daartoe worden verplicht.

[0:03:28] Is de staatssecretaris bereid te verkennen welke bestuurlijke instrumentarium beschikbaar is of kan komen om dit effectief te bereiken?

[0:03:37] Daders lijken jonger te worden.

[0:03:39] Dit vroegtijdig signaleren en hierop acteren kan kinderen helpen dat gedrag tijdig genoeg om te buigen.

[0:03:45] Wat kan volgt de staatssecretaris, naast preventie met gezag, bijdragen aan vroeg signalering?

[0:03:51] Kunnen jeugdboa's bijvoorbeeld meer in instellingen worden gebracht en kan de burgemeester daarbij misschien een grotere rol spelen?

[0:03:59] Het ronselen van jonge uitvoerders verschuift van hangplekken naar online platforms via chatgroepen.

[0:04:05] Dit fenomeen breidt zich razendsnel uit.

[0:04:08] Ziet de staatssecretaris dit ook als bijzonder zorgelijke ontwikkeling?

[0:04:11] Zo ja.

[0:04:12] Wat is haar voornemens daartegen te ondernemen?

[0:04:15] Het WODC-onderzoek heeft naar aanleiding van een VVD-motie

[0:04:21] een onderzoek gedaan naar effectieve gedragsinterventie voor jongeren onder de twaalf, die zich ernstige normen overschijnend gedragen.

[0:04:31] Op basis van dit onderzoek geeft de minister, om bij tijd te kunnen ingrijpen, de voorkeur aan interventies gericht op het kind, het gezin en de school.

[0:04:40] Is volgens de staatssecretaris dit standpunt nog steeds afdoende, of zijn er, gegeven de zorgelijke ontwikkelingen van de online rondselen van ook jonge kinderen, extra interventies nodig?

[0:04:50] Ten slotte,

[0:04:50] Het aantal jeugdige recidivisten blijft te hoog.

[0:04:54] Dit is zorgelijk, ook gegeven de druk op de jeugdgevangenissen en daardoor de beperkte beschikbare capaciteit.

[0:05:01] Volgens onderzoek is de kans op recidiven het hoogst kort naar de straf.

[0:05:06] Kan het daarbij helpen dat de begeleiding van jeugddeliquenten bij hun terugkeer in de samenleving nog verder te optimaliseren?

[0:05:13] En zo ja,

[0:05:15] worden daarin al concrete stappen gezet.

[0:05:17] Kan de staatssecretaris verder aangeven hoeveel re-integratie-officieren er inmiddels zijn aangesteld en of het effect van hun inzet inmiddels is geëvolueerd?

[0:05:26] Dank u wel.

[0:05:28] Dank u wel.

[0:05:29] Dan geef ik het woord aan mevrouw Bruining namens NSC.

[0:05:33] Dank u wel, voorzitter.

[0:05:35] Vandaag spreken we over een onderwerp dat raakt aan de kern van onze rechtsstaat.

[0:05:38] Hoe gaan wij om met jongeren die in aanraking komen met justitie?

[0:05:42] De zorgen zijn talrijk en het vertrouwen dat jongeren krijgen wat ze nodig hebben staat onder druk.

[0:05:48] Voorzitter.

[0:05:48] Begin dit jaar stelde NSC vragen over het toenemend aantal jongeren dat ondanks het adolescentenstrafrecht toch in een volwassen gevangenis terecht komt.

[0:05:57] In 2024 waren dit maar liefst 308 jongeren.

[0:06:01] 308 keer dat we onze eigen wetgeving niet waar konden maken.

[0:06:06] Dat is niet een statistiek.

[0:06:08] Dat zijn 308 jonge levens, vaak in voorlopige hechtenis zonder dat hun schuld is vastgesteld.

[0:06:14] En dan te bedenken dat deze jongeren door het OM waren voorgedragen voor berechting onder het adolescentenstrafrecht.

[0:06:22] Dat is niet alleen wrang, dat is een rechtsstatelijk probleem.

[0:06:26] Maar vraag is dan ook aan de staatssecretaris, klopt het dat van de 41 jongvolwassenen die dit jaar gemiddeld in een volwassen gevangenis verbleven, het merendeel nog in voorlopig gehechten is zat?

[0:06:36] En acht, de staatssecretaris, het wenselijk dat we dit impliciet als minder erg lijken te beschouwen dan na veroordeling?

[0:06:44] En dan het onderwijs.

[0:06:45] De staatssecretaris stelt dat online onderwijs niet mogelijk is vanwege veiligheidsproblemen, ICT-beperkingen en personeelstekorten.

[0:06:53] Maar we praten hier over jongeren.

[0:06:55] Jongeren met leerplicht.

[0:06:57] Jongeren die straks terugkomen in onze samenleving.

[0:06:59] Hoe kan de staatssecretaris dan stellen dat het organiseren van een online leeromgeving niet haalbaar zou zijn?

[0:07:06] Voorzitter, ik vraag de staatssecretaris dan ook, is de staatssecretaris bereid om alsnog alles op alles te zetten om zolang de capaciteit van de jeugdgevangenissen onvoldoende is, wel online onderwijs te realiseren voor deze jongeren?

[0:07:20] Dan het rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid, pedagogisch uitgangspunt onder druk.

[0:07:25] Hieruit blijkt dat de doorlooptijden stelselmatig worden overschreden.

[0:07:30] Er is geen correctieproces voor fouten die leiden tot vertraging.

[0:07:33] Dat betekent dat jongeren maanden moeten wachten op duidelijkheid, terwijl we weten dat tijdigheid cruciaal is om pedagogisch effectief te kunnen zijn.

[0:07:41] Mijn vraag is daarom, kan de staatssecretaris toezeggen dat er een correctieproces wordt ingericht, zodat fouten op de plek waar ze worden ontdekt direct kunnen worden hersteld, zonder onnodige vertraging?

[0:07:54] Tot slot, jongeren op Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

[0:07:57] Zij hebben recht op dezelfde bescherming, maar beschikken niet over dezelfde infrastructuur.

[0:08:02] De hulp komt vaak te laat, is versnipperd of ontbreekt volledig.

[0:08:05] Jongeren komen soms in instellingen terecht die niet zijn toegerust voor hun problematiek.

[0:08:09] Daarnaast wil ik ook de beslotenheid van jeugdstrafzittingen aanhalen.

[0:08:13] In Nederland is dit tot 18 jaar standaard achter gesloten deuren.

[0:08:17] Op de Besseilanden en andere eilanden binnen het Koninkrijk, zoals Curaçao, geldt een andere regel.

[0:08:22] Vanaf 16 jaar is een strafzitting in beginsel openbaar.

[0:08:25] Dit gaat in tegen het IVRK.

[0:08:28] Een norm gelden binnen het gehele koninkrijk is wenselijk, op basis van rechtszekerheid en rechtsgelijkheid.

[0:08:34] Mijn laatste vragen zijn dan ook, hoe wordt in het justitieel jeugdbeleid specifiek rekening gehouden met de bijzondere omstandigheden op de Besseilanden?

[0:08:42] En kan de staatssecretaris toezeggen dat de staatssecretaris samen met lokale autoriteiten aan maatwerkoplossingen werkt, zodat deze jongeren niet langer tussen wal en schip vallen?

[0:08:52] En is de staatssecretaris op de hoogte van het verschil in wet en regelgeving over de beslotenheid van de jeugdstrafzittingen?

[0:08:58] En kan de staatssecretaris toezeggen dat de staatssecretaris onderzoek zal doen naar hoe dit eventueel gelijk getrokken kan worden?

[0:09:05] Voorzitter.

[0:09:06] De jongeren om wie het hier gaat zijn vaak beschadigd, maar niet verloren, mits wij de juiste keuzes maken, mits we hen zien als mens en niet als risico.

[0:09:16] Dank u wel.

[0:09:18] Dank u wel.

[0:09:19] Dan geef ik het woord aan de heer Krul namens het CDA.

[0:09:22] Jongeren die in aanraking komen met justitie staan aan het begin van een kwetsbaar pad.

[0:09:29] Een pad dat niet hoeft te leiden tot herhaling of verharding als we op tijd en pedagogisch verantwoord ingrijpen.

[0:09:36] Een van de uitgangspunten van het jeugdstrafrecht.

[0:09:39] Dat uitgangspunt staat onder druk.

[0:09:41] De onderwijsraad was in februari glashelder.

[0:09:44] Het onderwijs in jeugddetenties schiet ernstig tekort.

[0:09:47] Als we willen dat jongeren na detentie opnieuw mee kunnen doen in de samenleving, begint dat bij onderwijs tijdens die detentie.

[0:09:54] Individuele begeleiding, examinering, vakdocenten en de mogelijkheid tot doorleren zijn dan onmisbaar.

[0:10:00] Er blijkt dat er weinig docenten zijn, examens vaak niet kunnen doorgaan en onderwijs te weinig aansluit op de diversiteit van de doelgroepen.

[0:10:07] Een paar vragen daarover, voorzitter.

[0:10:09] Welke concrete stappen gaat de staatssecretaris nemen om de adviezen van de onderwijsraad over te nemen en het onderwijs in detentie op niveau te brengen?

[0:10:16] Hoe wordt maatwerk in onderwijs nu vormgegeven binnen de JJIs en is er nog ruimte voor individuele trajecten?

[0:10:22] En is het kabinet bereid om bestuurlijke versnippering tussen OCW, VWS en JNV aan te pakken door op dit onderwerp, onderwijs in detentie, één regierol te beleggen?

[0:10:33] Deze jongeren verdienen juist dat extra beetje aandacht, zodat ze weer mee kunnen doen in de samenleving.

[0:10:38] En als onderwijs niet goed geregeld is, dan is de kans dat dat hen lukt kleiner.

[0:10:42] Ten tweede, voorzitter, het capaciteitsprobleem.

[0:10:45] Het is een terugkerend pijnpunt.

[0:10:46] Jongeren die eigenlijk in een JII horen, wandelen nog steeds in de reguliere PIs.

[0:10:50] Begin dit jaar ging het om 41 jongeren en de staatssecretaris sprak over capaciteitsuitbreiding.

[0:10:55] Maar we horen weinig over concreet opleverd data.

[0:10:58] Ook hier een paar vragen.

[0:11:00] Hoeveel jongeren zitten momenteel nog in een reguliere P.I.?

[0:11:03] En hoe snel daalt dit aantal?

[0:11:04] En wat is de status van de uitbreiding voor de J.I.-capaciteit?

[0:11:08] En waarom wordt ondanks de aangename motie Boswijk nog steeds geen extra structureel geld vrijgemaakt voor de jeugdgevangenis?

[0:11:14] Voorzitter, dan een stukje over doorlooptijden.

[0:11:16] De Inspectie Justitie en Veiligheid concludeert in hun rapport dat de pedagogische doelen van het jeugdstrafrecht onder druk staan door lange doorlooptijden.

[0:11:23] Jongeren wachten soms maanden op de uitvoering van hun maatregel.

[0:11:26] En dat is funest voor gedragsbeïnvloeding en ontmoedigt professionals in de keten.

[0:11:31] Het CDA steunt de inzet op buitenstrafrechtelijke afdoeningen, zoals HALT, maar het vraagt ook om realisme.

[0:11:37] Wat doet de staatssecretaris om de doorlooptijden in de jeugdstrafrechtketen te verkorten?

[0:11:41] En wanneer zijn de gestelde normen haalbaar?

[0:11:43] En welke acties worden ondernomen om suboptimale hulpdoorwachtlijsten in de jeugdhulp te voorkomen?

[0:11:49] Goed, voorzitter.

[0:11:49] Nog twee puntjes.

[0:11:50] Eerst nazorg.

[0:11:52] Nazorg moet geen sluitstuk zijn, maar een integraal onderdeel van de strafrechtketen.

[0:11:56] Jongeren komen vaak uit detentie met schulden, zonder huisvesting of schoolplek en te vaak zonder iemand die hen vasthoudt.

[0:12:03] De werkagenda nazorgjeugd biedt aanknopingspunten, maar uitvoering blijft achter.

[0:12:07] Hoe wordt de naleving van de afspraken uit de handrijking nazorg geborgd en wordt het überhaupt landelijk gemonitord?

[0:12:14] Zijn gemeentes en de JEI's in elke regio nu goed aangesloten op het casusoverleg en is er voldoende casusregie beschikbaar?

[0:12:21] Goed, voorzitter.

[0:12:23] Nog een laatste puntje over wapens en jongeren.

[0:12:25] Aanpak met diepgang is hier gewoon vereist.

[0:12:27] En de voortgangsbrief laat zien dat jongeren steeds vaker wapens dragen uit angst, groepsdruk of status.

[0:12:32] Effectieve aanpak vraagt meer dan alleen repressie, maar natuurlijk is repressie belangrijk.

[0:12:37] In het verdiepend onderzoek wordt gepleit voor intensieve, integrale en langdurige interventies.

[0:12:42] Een hele mond vol.

[0:12:44] Welke effectieve interventies worden nu concreet uitgerold en hoe wordt de vertaalslag gemaakt naar gemeentes en praktijkprofessionals?

[0:12:50] Hoe beoordeelt de staatssecretaris de inzet van preventief fouilleren als standaardmaatregel versus meer preventieve gedragsgerichte aanpakken?

[0:12:57] Goed, voorzitter.

[0:12:58] Het CDA wil recht doen aan de menselijke waardigheid van jongeren die ontsporen.

[0:13:01] En dat doe je niet door weg te kijken, maar door verantwoordelijkheid te nemen.

[0:13:05] Investeren in onderwijs, in zorg, in opvang, in toezicht en nazorg is dan geen luxe, maar noodzaak.

[0:13:11] Want hoe wij jongeren behandelen als ze vallen, bepaalt mede of ze nog durven en überhaupt kunnen opstaan.

[0:13:17] En dan helemaal tot slot, ik sluit me helemaal aan bij de vraag van mevrouw Bruining over de Besseilanden.

[0:13:22] Ik heb vaker met deze staatssecretaris van Gedachtenverwisseling gewisseld over de zittingsvorm en al dan niet achter gesloten deuren.

[0:13:29] We weten al eenmaal dat een openbare zitting een grote impact kan hebben op een minderjarige, zeker in het jeugdstrafrecht, als die rechtszaak tegen de minderjarigen gericht is.

[0:13:38] En een 16-jarige in een openbare zitting, dat moeten we eigenlijk niet willen.

[0:13:42] Dus ik sluit me aan bij NRC, die daar ook terecht de vraag over gesteld heeft.

[0:13:46] Dank u wel.

[0:13:46] Dan geef ik het woord aan mevrouw Lala namens GroenLinks PvdA.

[0:13:50] Dank u wel, voorzitter.

[0:13:52] We hebben het vandaag over de stand en capaciteit van onze justitiële jeugdinrichtingen.

[0:13:56] Of beter gezegd, het gebrek daaraan.

[0:13:58] Want het beeld dat uit de Kamerbrieven naar voren komt, is op z'n zachtst gezegd alarmerend.

[0:14:03] Jongeren komen terecht in een systeem dat piept en kraakt en soms zelfs faalt.

[0:14:08] De gebouwen zijn verouderd, het personeel overbelast en nog steeds te veel jongeren belanden in een volwassen gevangenis.

[0:14:14] De inspectie concludeert in haar rapport Pedagogische uitgangspunten onder druk dat de kernen van het jeugdstrafrecht, jongeren perspectief bieden op een terugkeer in de samenleving, structureel onder druk staat.

[0:14:27] Jongeren wachten te lang op een maatregel of straf.

[0:14:31] Intussen valt het onderwijs weg, ontbreekt begeleiding en wordt hun motivatie, als die er nog is, langzaam maar zeker afgebroken.

[0:14:40] Voorzitter, tijdens werkbezoeken heb ik met jongeren gesproken.

[0:14:42] Jongeren die hun dag letterlijk uitzitten.

[0:14:45] Hele dagen op cel, zonder les, zonder uitdaging, zonder dagstructuur.

[0:14:50] Sommigen vertelden dat ze een vergoeding krijgen om dit te compenseren.

[0:14:54] En daar schrok ik van.

[0:14:55] Is dit geen vorm van afkoop?

[0:14:57] Een manier om frustratie te sussen in plaats van problemen op te lossen?

[0:15:01] Hoe kijkt de staatssecretaris hierna?

[0:15:03] Hoe heeft het zover kunnen komen dat jongeren in detentie moeten smeken om onderwijs?

[0:15:08] Voorzitter, wat mij betreft draaien we het om.

[0:15:10] Waarom stellen we onderwijstrajecten niet juist centraal in detentie?

[0:15:14] En al jaren geleden stelde de PvdA een ter beschikkingstellingsonderwijs, TBO, voor.

[0:15:19] Dat was een maatregel die rechters naast hun celstraf konden opleggen.

[0:15:23] Zodat jongeren een toereikende zwartkwalificatie haalden of een getuifschrift voor een praktijkopleiding.

[0:15:29] Daar was toen een Kamer brede meerderheid voor, maar helaas is het op de plank blijven liggen en verzamt vanwege allerlei praktische problemen.

[0:15:36] Is de staatssecretaris bereid om hier, juist met het kritische inspectierapport, maar ook in het licht van de overbelasting van de keten, nog eens heel serieus naar te kijken?

[0:15:45] Zo niet, dan overweeg ik een motie op dit punt.

[0:15:48] Dan is er het gebrek aan buitengerechtelijke afdoeningen.

[0:15:51] Organisaties zoals HALT pleiten hier al jaren voor, ook voor 18-plussers.

[0:15:56] Niet alleen sneller, maar vooral ook minder stigmatiserend.

[0:15:59] In haar brief schrijft de staatssecretaris dat er een probleemanalyse komt.

[0:16:03] Niet alleen wordt de motie van mijzelf en collega Van der Werf daarmee niet volledig uitgevoerd, tot nu toe is er nog niet eens contact geweest met HALT.

[0:16:11] Kan de staatssecretaris aangeven wanneer deze analyse wordt gedeeld?

[0:16:14] wie erbij worden betrokken en wanneer we een vervolgvoorstel mogen verwachten.

[0:16:19] Voorzitter, de staatssecretaris wil van alles.

[0:16:22] Ze doet toezeggingen, schrijft brieven, maar alle goede bedoelingen lopen stuk op de hale werkelijkheid.

[0:16:27] Bezuinigingen.

[0:16:28] Het gevangeniswezen krijgt er geen euro bij.

[0:16:31] We zouden haast vergeten dat een deel van de coalitie zelfs heeft gewijgerd om alle informatie over dit onderwerp met de Kamer te delen.

[0:16:38] Dat is niet alleen schamend, dat is ook gevaarlijk, want het tast ons vermogen aan om bij te sturen.

[0:16:43] Wat is volgens de staatssecretaris de impact van het uitblijven van investeringen in het gevangeniswezen in zijn algeheel en op de justitiële jeugdinrichtingen in het bijzonder?

[0:16:53] En wat betekent dat voor de jongeren die in de volwassendetentie terechtkomen?

[0:16:57] Voorzitter, de kernvraag is heel simpel.

[0:17:00] Wat zijn de jongeren in ons systeem ons waard?

[0:17:03] Want wie nu niet investeert in jongeren, bezuinigt op de veiligheid van morgen.

[0:17:06] En ik hoor graag van de staatssecretaris of zij nog gelooft in de pedagogische belofte van het jeugdstrafrecht.

[0:17:13] En zo ja, wanneer gaan we die dan eindelijk waarmaken?

[0:17:18] Dank u wel.

[0:17:19] Ik geef het woord aan de heer Seder, die spreekt namens de ChristenUnie.

[0:17:22] Dank u wel, voorzitter.

[0:17:24] In een eerder debat over het onderwerp benoemde ik dat ik jongens uit een buurt waar ik mee ben opgegroeid op latere leeftijd ben tegengekomen in de gevangenis, terwijl ik daar vanuit de kerk op bezoek was.

[0:17:36] Voorzitter, eenzelfde omgeving waar we zijn opgegroeid, maar ook heel anders terechtgekomen.

[0:17:41] De vraag die dan speelt is, wat zijn factoren die het verschil maken?

[0:17:46] We richten ons vaak op risicofactoren zoals weinig vertrouwen, slecht toekomstperspectief en slechte vrienden.

[0:17:51] Maar er zijn ook factoren die juist positief bijdragen aan de toekomst van de jongeren, zodat deze niet in de justitiele keten terechtkomt.

[0:17:59] Het Nederlands Jeugdinstituut heeft daar het een en ander over op een rij gezet.

[0:18:03] En naast persoonlijke kenmerken,

[0:18:04] speelt de steun van ouders in het dagelijks leven van de jongeren, de motivatie om naar school te gaan en bepaalde doelen te halen, het hebben van een baan en de erkenning van talenten en succeservaring een beschermende rol, een positieve rol.

[0:18:17] Mijn vraag is of de bewindspersonen deze factoren ook scherp hebben.

[0:18:21] Zijn ze met andere bewindspersonen ook bezig om deze factoren juist te versterken in plaats van risicofactoren te verkleinen?

[0:18:28] En hoe krijgt dit een plek in hun beleid?

[0:18:30] Niet alleen preventief, maar ook als het gaat om het tegengaan van residieven, wat ook een probleem is.

[0:18:36] Ik ben geschrokken van de bevindingen van de IGJ over de wachtlijsten in de jeugdstrafketen.

[0:18:42] Het pedagogische uitgangspunt staat onder druk omdat de wachtlijsten te lang zijn.

[0:18:46] Er kan niet snel genoeg worden gestart met de straf of maatregel.

[0:18:50] En de IGJ vraagt om een gecoördineerde en duurzame aanpak vanuit het ministerie.

[0:18:54] Er is ketensturing nodig en die is er nu niet, zo stelt de IGE.

[0:18:59] Het ministerie moet grip krijgen op de keten als geheel en hoe jongeren door de keten gaan.

[0:19:04] Wat gaat het kabinet hiermee doen, vraag ik.

[0:19:06] Maar voorzitter, in de reactie van het kabinet, die hier al is gekomen, lees ik namelijk nog mager terug wat het ministerie die sturende rol wil pakken.

[0:19:15] Er wordt ingezet op onderdelen, de wachtlijsten, de kinderrechtentoets.

[0:19:19] Maar kan de staatssecretaris schetsen hoe deze ketensturing echt tot zand gaat komen?

[0:19:26] Voorzitter, dan de KVJJ's, de kleinschalige voorzieningen voor justitiële jeugd, zijn een mooie aanvulling in de strafrechtketen.

[0:19:32] Ik schrik alleen van de brief van de staatssecretaris.

[0:19:35] Zij wil voor de zomer van dit jaar beoordelen of de KVJJ's in hun huidige vorm geschikte voorzieningen zijn in het justitiële jeugdlandschap.

[0:19:42] Maar pas eind 2026 is het WLC-onderzoek naar de effectiviteit afgerond.

[0:19:47] Moet dat niet gelijk lopen, vraag ik dan.

[0:19:50] En de KVJJ is niet de vervanging van een jeugdgevangenis.

[0:19:53] Maar er zijn echt wel jongeren in de jeugdgevangenis te vinden die geschikt zouden zijn bij een KVJJ.

[0:19:59] Maar die worden niet goed doorgeplaatst.

[0:20:00] De KVJJ heeft nog geen plek in de penitentiaire beginselenwet.

[0:20:04] Er is kortom echt nog wel wat te winnen om de bezettingsgraad omhoog te brengen.

[0:20:07] Zie de staatssecretaris dit ook?

[0:20:09] En is de wil er dan ook om de KVJJ's een eerlijke kans te geven in de keten?

[0:20:15] Voorzitter, dan ter aanzien van nazorg.

[0:20:16] Ik hoorde al net mijn collega Krul daarover spreken.

[0:20:19] Want die beschermende factoren waar ik mee startte, die criminaliteit voorkomen, gelden natuurlijk ook als jongeren na hun straf weer het rechte pad proberen te houden.

[0:20:27] Maar het is nog niet zo eenvoudig.

[0:20:30] Ze hebben vaak geen diploma, passen niet in het onderwijssysteem, hebben schulden.

[0:20:34] Daarom gaat ze ongediplomeerd aan het werk, waarbij ze weinig verdienen en crimineel geld gewoon blijft lonken.

[0:20:39] Hoe kunnen zij ondersteund worden dat werk naar normaal betaald, bijvoorbeeld als CSP'er of bouw in de zorg?

[0:20:45] Ziet zij dat daar de VOG als belemmering, juist met deze groep,

[0:20:50] En hoe krijgen ze al in detentie goede financiële educatie, om niet in de zolder te raken als ze uit detentie komen?

[0:20:56] Hoe vinden zij een geschikte woonplek?

[0:20:57] Want veilige, kleinschalige opvang, waar ze meer of minder worden begeleid.

[0:21:03] Maar die plekken zijn er te weinig en de begeleiding wisselt te vaak, doordat er geen vertrouwensband kan worden opgebouwd.

[0:21:08] Kortom, welke inzet plegen deze bewindspersonen om de jongeren na hun detentie of andere straffen op het goede pad te houden?

[0:21:15] Dank u wel voorzitter, tot zover.

[0:21:17] Dank u wel.

[0:21:18] Ik geef het woord aan mevrouw Wijenas namens BBB.

[0:21:21] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:21:23] Ik begin met het actieplan Wapens en Geweld.

[0:21:26] Dat plan is in 2020 opgesteld met een helder doel.

[0:21:29] Het terugdringen van wapengebruik onder jongeren.

[0:21:31] En inmiddels zijn we alweer vijf jaar verder.

[0:21:34] En wat zien we?

[0:21:35] Nog steeds zijn we bezig met WODC-evaluaties,

[0:21:38] aanvullende onderzoeken en analyses van motieven.

[0:21:41] En intussen komt er weer een serie vervolgacties die allemaal netjes gemonitord worden.

[0:21:45] Maar daar word ik wel een beetje moedeloos van.

[0:21:49] Want deze staatssecretaris lijkt pas met echte maatregelen in beweging te komen als echt alles dat op de komma is onderzocht en vastgelegd.

[0:21:57] Terwijl we het hier hebben over jongeren die met wapens over straat lopen.

[0:22:01] Laten we niet vergeten, dit is gewoon strafbaar en ook heel erg gevaarlijk.

[0:22:06] En daar moeten we wat BBB betreft keihard tegen optreden.

[0:22:11] En BBB zegt dan ook, kom in actie, juist in die probleemwijken.

[0:22:15] Ga aan de slag met die professionals.

[0:22:17] Denk aan preventief foyeren, steekproefsgewijze controles op scholen, gerichte interventies, campagnes in het onderwijs.

[0:22:24] En ja, ook huiszoekingen als jongeren met wapens worden gepakt.

[0:22:29] In het vorige commissiedebat heb ik hier ook aandacht voor gevraagd.

[0:22:32] En toen werd gezegd, we wachten eerst de ereiking van het actieplan af.

[0:22:36] Maar eerlijk gezegd, voorzitter, ik ben dat eindeloze wachten wel een beetje zat.

[0:22:40] Dat actieplan leert lichter vijf jaar en het is wat mij betreft tijd voor daden.

[0:22:45] En daarom heb ik drie concrete vragen aan de staatssecretaris.

[0:22:49] Is zij bereid om met gemeenten in gesprek te gaan over structureel preventief foyeren juist in probleemwijken?

[0:22:55] Want uit de eerste procesevaluatie blijkt dat het werkt.

[0:22:58] In Zaandam zijn er vorig jaar 22 wapens van straat gehaald.

[0:23:02] En daarom gaan ze daar dan ook door met preventief foyeren.

[0:23:05] Terecht lijkt ons.

[0:23:07] De tweede vraag, wanneer jongeren worden betrapt met een wapen op zak, is de staatssecretaris dan bereid om een huiszoekende regel te maken?

[0:23:14] Want vaak liggen er thuis nog meer wapens.

[0:23:17] En is de staatssecretaris bereid, derde vraag, om alle successen uit de procesevaluatie uit 2023 door te zetten en structureel te maken waar mogelijk in heel Nederland?

[0:23:28] En zou hij hierover op korte termijn een brief willen sturen naar de Kamer?

[0:23:34] Die wijkgerechte aanpak is voor mijn partij heel belangrijk.

[0:23:39] We zien over de hele linie een daling in criminaliteit, maar de ernst van de misdrijven neemt in specifieke wijken toe en daar moeten we op focussen.

[0:23:48] Ik wil daarom de staatssecretaris vragen of hij net zoals voor het preventief foyeren

[0:23:52] met de gemeenten die een probleemwijk hebben in gesprek wil gaan om zo'n wijkgerichte aanpak van de grond te krijgen.

[0:23:58] En dan niet vanachter een bureau in Den Haag, maar op basis van de inzichten van mensen die dagelijks in die wijken aanwezig zijn en daar werken.

[0:24:08] En geef hun daarbij ook het vertrouwen.

[0:24:10] Laat de aanpak in die wijk zelf worden opgesteld en uitgevoerd door de mensen die weten wat werkt.

[0:24:15] Dus alsjeblieft geen nieuwe lading onderzoeken en analyses.

[0:24:20] Nee, laat de praktijk het plan maken.

[0:24:22] En dat is dan ook gelijk mijn vraag of de staatssecretaris die probleemwijken in kaart kan brengen en vervolgens samen met die gemeenten wijkgerichte aanpakken kan maken.

[0:24:31] En als we het hebben over die probleemwijken, voorzitter, dan gaat het vaak over wijken in randstedelijke gebieden.

[0:24:37] Maar ik wil ook graag aandacht vragen in dit debat voor criminaliteit in landelijke gebieden, want juist daar is de politiecapaciteit vaak beperkt en dat betekent mogelijk ook minder zicht op wat er daar precies speelt.

[0:24:50] En ik ben benieuwd of dat inzicht er wel is.

[0:24:52] Ik vraag aan de staatssecretaris of die ontwikkelingen in het landelijk gebied voor wat betreft de jeugdige criminaliteit ook voldoende in beeld zijn.

[0:25:00] Dank u wel.

[0:25:02] Er is nog een interruptie van de heer Krul.

[0:25:05] Ja, voorzitter.

[0:25:08] Ik heb één vraag aan mevrouw Weijenas.

[0:25:11] De meeste woordvoerders, en we hebben er nog één te gaan, maar ik kan me voorstellen dat hij daar misschien ook iets over gaat zeggen.

[0:25:16] Hij had het ook over de pedagogische uitgangspunt van het jeugdstrafrecht en hoe ook de inspectie heeft geconcludeerd dat die onder druk staan.

[0:25:23] Ik ben benieuwd hoe de BBB daarnaar kijkt en of de BBB ook een idee heeft hoe we juist toch die vervelende trend, dat die doelen steeds verder uit het zicht raken, hoe we die kunnen keren.

[0:25:34] Mevrouw Weijenas.

[0:25:37] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:25:38] Ja, dat heb ik ook gelezen en dat baart mij ook zorgen.

[0:25:43] Ik heb ook al aangegeven, ja, we vinden het ook heel belangrijk, dat pedagogische oogpunt, maar laat het ook duidelijk zijn.

[0:25:51] Het is ook wel heel belangrijk dat we wel hard optreden en dat is ook waar ik aandacht voor heb gevraagd in dit commissiedebat specifiek.

[0:25:59] Dus wat mij betreft is het NN.

[0:26:04] Dank u wel.

[0:26:05] Dan ga ik aan mevrouw Drol vragen om tijdelijk het voorzitterschap over te nemen.

[0:26:13] Met te veel jongeren in onze samenleving gaat het niet goed.

[0:26:16] Ze groeien op een slechte buurt met weinig kansen en veel foute voorbeelden van criminelen die snel over veel geld beschikken.

[0:26:22] Die criminaliteit trekt of ze worden erin geluisterd, geïntimideerd, gaan wapens dragen en dan kan het hard gaan.

[0:26:28] En de sleutel tegen deze ellende ligt bij het verbeteren van de wijken waar het slecht gaat, het aanpakken van de foute rolmodellen, de wijkagenten en de jongerenwerk en een sterkere gemeenschap daaromheen organiseren.

[0:26:39] Want het kan wel.

[0:26:41] We geven deze jongeren die nu dreigen af te geleiden niet op.

[0:26:44] Graag een reactie erop.

[0:26:46] En over de aanpak van wapens onder jongeren.

[0:26:48] Er liggen nu voldoende onderzoeken.

[0:26:50] Dat is goed.

[0:26:51] Maar wat gaat er nu gebeuren?

[0:26:52] Wat zijn de concrete vervolgacties?

[0:26:54] Dat is mij toch nog niet helemaal duidelijk uit de brief.

[0:26:58] Dan een vraag over het algoritme pre-select.

[0:27:00] Een algoritme om recidive bij jongeren te voorspellen, maar daaraan kleef er nogal wat bezwaren.

[0:27:04] Zo zou de voorspellende waarde zo laag zijn dat het te vergelijken is met een willekeurige worp van een dobbelsteen.

[0:27:10] En ook liggen verkeerde aannames en zelfs discriminatie op de loer.

[0:27:14] En de informatievoorziening was slecht.

[0:27:16] Dat kan toch niet al die jaren gewoon hebben bestaan?

[0:27:19] Waarom geeft niemand in?

[0:27:20] Waarom worden er nu pas verbeteringen doorgevoerd?

[0:27:22] Ik vind het echt heel zorgelijk.

[0:27:24] Wat zegt het nou over het bewustzijn en de allechtheid op juist dit soort risico's?

[0:27:29] En ik kom zo op de jeugdgevangenissen, maar dat is zeker bij jongeren een uiterste middel als het echt niet anders kan.

[0:27:34] Wat wordt er bijvoorbeeld aan gedaan om de inzet van herstelrecht in alle fasen van het strafproces te bevorderen?

[0:27:40] Juist bij jongeren is dat essentieel.

[0:27:43] En we moeten echt meer werk maken van buitengerechtelijke afdoening, waar dat kan, bij middeljarigen en jongvolwassenen.

[0:27:49] Het is goedkoper en de recidive is lager.

[0:27:52] Maak de haltinterventie beschikbaar voor de jongvolwassenen in de zaken die zich daarvoor lenen.

[0:27:56] En verbeter de samenwerking tussen politie, halt en jongerenwerk.

[0:28:00] En om te bezien welke sanctie geschikt is voor welke jongeren en hoe deze het beste ten uitvoer kan worden gelegd.

[0:28:05] Graag een reactie.

[0:28:07] En ook hoor ik graag wat de stand van zaak is met de financiering door Justitie en Veiligheid van de Halt Gedragsinterventie Sport en Gedrag.

[0:28:17] Dan ga ik naar de andere staatssecretaris, want in de jeugdgevangenissen hebben we nog steeds hele grote problemen.

[0:28:22] Ernstige personeelstekorten, vooral aan ervaren mensen.

[0:28:25] Er is extreem hoge werkdruk, er zijn gaten in de beveiliging en er is onveiligheid.

[0:28:29] De inspectie luidt de noodklok, niet voor het eerst.

[0:28:32] Onder andere ook over die pedagogische uitgangspunten die onder druk staan.

[0:28:36] maar ook over onervaren medewerkers en invalkrachten.

[0:28:39] In bijvoorbeeld Den Heijakker is al enige tijd veel gedoe, ontevreden personeel, onveilige situaties, hele heftige incidenten.

[0:28:47] En er waren teams die voor meer dan de helft uit ZZP'ers bestonden.

[0:28:52] En ook dat laatste, dat is gewoon echt een breder probleem.

[0:28:54] Het inhuren van externen in jeugdgevangenissen leidt tot onveiligheid en is duurder.

[0:28:58] Is er nog steeds een norm van maximaal 30 procent uitzendkrachten?

[0:29:02] En als dat de norm is, hoeveel zijn er daadwerkelijk op de werkvloer momenteel?

[0:29:06] Want ik krijg wel signalen dat de vermindering van externe inhuren en uitzendkrachten, waar wij ook om gevraagd hebben, dat die wel plaatsvindt, maar er nog steeds onvoldoende vaste krachten en daarmee dus vaste gezichten op de groepen staan.

[0:29:17] En dat is juist zo belangrijk.

[0:29:19] Hoe ernstig is dit tekort nou, vraag ik de staatssecretaris.

[0:29:21] Hoe het zorgt zij ervoor dat het echt met zo min mogelijk externe kan, maar dat het ook verantwoord is en dat het er beter wordt.

[0:29:28] De financiële situatie van de DJI is gewoon ronduit slecht.

[0:29:31] Er is extra budget nodig.

[0:29:33] Dat heeft de staatssecretaris zelf ook heel duidelijk gemaakt in de media, maar ook in haar brief van vorige maand, 3 april.

[0:29:38] Daarin schreef de staatssecretaris het van belang te vinden om zo snel en verantwoordelijk mogelijk voldoende DJI capaciteit te creëren, zodat iedere jonger op de juiste plek kan worden geplaatst.

[0:29:46] En haar citaat was, daarom zet ik mij onvermoeibaar in om de financiële randvoorwaarden te creëren die de DJI nodig heeft om invulling te geven aan deze opgaven.

[0:29:56] Maar het is niet gelukt, want inmiddels weten we wat er in de voorjaarsnota staat.

[0:30:00] 0 euro erbij.

[0:30:01] Wel, wel nog meer bezuinigingen, dat wel.

[0:30:05] 17 miljoen euro minder.

[0:30:06] Terwijl er geld bij moest, niet eraf, er moest erbij.

[0:30:09] Wat nu?

[0:30:10] Welke gevolgen heeft het nou voor de jeugdgevangenisplekken?

[0:30:13] Het houdt voor mij ook ergens wel een keer op, zeg ik tegen deze coalitie en tegen deze staatssecretaris.

[0:30:18] Want de PVV heeft niet alleen de eigen staatssecretaris, maar vooral het hardwerkende gevangenispersoneel gewoon keihard laten vallen.

[0:30:24] Wat wordt de inzet van de staatssecretaris bij de begrotingse onderhandelingen?

[0:30:28] En wat als ze weer in de steek wordt gelaten door haar eigen PVV en de partijen in de coalitie?

[0:30:33] Verbindt zij dan haar politieke lot hieraan?

[0:30:37] Daar laat ik het bij.

[0:30:52] Het verzoek is om... Er zijn geen interrupties, dus u kunt zelf overnemen.

[0:30:58] Ik heb inmiddels geïnformeerd hoeveel tijd de bewindspersonen nodig hebben om te beantwoorden.

[0:31:03] Wij gaan schorsen tot drie uur.

[0:31:05] En ik doe alvast een beroep op deze staatssecretarissen, omdat we met twee bewindspersonen te maken hebben om inleiding in te korten en de vragen bondig te beantwoorden waar dat kan, zodat we het debat kunnen voeren en ook rond vijf uur kunnen afronden.

[0:31:20] Dank u wel.

[0:31:20] En dan is er geschorst tot drie uur.

[1:00:13] Goedemiddag, welkom terug bij het debat Justitie en Veiligheid.

[1:00:18] We zijn toegekomen aan de beantwoording van beide bewindspersonen.

[1:00:26] Ik zou aan de Kamerleden willen voorstellen te beperken tot drie vragen.

[1:00:34] We zitten goed in de tijd en kunnen kijken of we daar soepeler mee om kunnen gaan.

[1:00:41] Nu leggen we de druk bij de bewindspersonen.

[1:00:44] Ik geef het woord aan de staatssecretaris rechtsbescherming.

[1:00:48] Dank u wel, voorzitter.

[1:00:52] Ik maak een paar korte inleidende opmerkingen over de ontwikkelingen.

[1:00:58] Ik zie een daling van het aantal jeugdige verdachten.

[1:01:01] De daling die in 2023 te zien was, heeft zich in 2024 doorgezet.

[1:01:08] Bij minderjarige jeugdige verdachten gaat het om een daling van 17.260 in 2023 naar

[1:01:15] 15.910 in 2024.

[1:01:18] Dat is een daling van 7%.

[1:01:20] Maar tegelijkertijd zien we de realiteit met incidenten met jongeren vrijwel dagelijks terugkomen in de media.

[1:01:28] Verder wordt het op 12 mei verschenen jaarbericht.

[1:01:31] In dat jaarbericht van het Openbaar Ministerie wordt gesproken over een toename van 14%, een toename van 14% van het aantal minderjarige verdachten in zwaardere misdrijfszaken

[1:01:43] ten opzichte van 2023.

[1:01:44] En we signaleren ook dat de jeugdgevangenissen vol zitten.

[1:01:48] En dit alles baart ons zorgen.

[1:01:52] Bovendien is er sprake van gedeeltelijke verschuiving van de traditionele criminaliteit naar vormen van online criminaliteit.

[1:01:59] En daarvoor geldt dat die vermoedelijk vaker buiten het zicht van de opsporing blijven en overigens ook van scholen, ouders en alle anderen die betrokken zijn in dit domein.

[1:02:10] We moeten er rekening mee houden dat dit invloed heeft op de jeugdcriminaliteitscijfers.

[1:02:15] We proberen hierop meer zicht te krijgen, onder andere door gebruik te maken van onderzoek door het WODC op basis van de enquête onder de jongeren zelf.

[1:02:27] Dat is de monitor zelf gerapporteerde jeugddeliquentie en de monitor over 2023 staat vandaag op de agenda, de monitor over

[1:02:37] 2025 verschijnt in het najaar van 2026.

[1:02:42] Dit betekent dat we maximaal moeten blijven inzetten op het bestrijden van jeugdcriminaliteit en dat vergt een integrale aanpak.

[1:02:48] Dat wil zeggen zowel preventie als strafrechtelijke grenzen stellen.

[1:02:54] De doorlooptijden tussen aanhouding en afdoening zijn te lang.

[1:02:59] De minister van Justitie en ik hebben vorige week samen het bestuurlijk ketenberaad strafrechtketen bijgewoond, het BKB.

[1:03:08] Daar is gesproken over de aanpak van doorlooptijden, waaronder die van de jeugdzaken.

[1:03:14] Dit is het forum waar de doorlooptijden...

[1:03:18] het probleem bij Wortel moet worden aangepakt.

[1:03:23] In dat BKB, onder voorzitterschap van de voorzitter van het college en het procureurs-generaal van het OM, daar participeren bestuurders van politie, van de rechtsspraak, van het CIB, DJI, de reclastering en uiteraard ons ministerie.

[1:03:40] De minister en ik hebben in het PKB de urgentie benadrukt, de urgentie om doorlooptijden in de strafretketen te verbeteren en dat betreft vandaag natuurlijk in het bijzonder de jeugdzaken.

[1:03:52] We hebben gemarkeerd dat het urgent is en uitgesproken dat verbetering de collectieve opdracht en verantwoordelijkheid is van alle aan tafel.

[1:04:00] We zullen hier gezamenlijk in op moeten trekken om het verschil te gaan maken.

[1:04:05] De ketenorganisaties zijn aan de slag met een meerjarige agenda met concrete acties voor de komende periode.

[1:04:12] In de voortgangsbrief strafrechtketen, die uw Kamer nog voor de zomer ontvangt, zal hierop nader worden ingegaan.

[1:04:21] Bij de aanpak van jeugdcriminaliteit zijn vier uitgangspunten voor ons richtinggevend.

[1:04:27] De combinatie van preventie en repressie.

[1:04:31] Ik echo ook het geluid wat vanmiddag hier is gedoen horen.

[1:04:37] Ten tweede het kunnen bieden van effectieve straffen op maat.

[1:04:41] Ten derde het zorgdragen voor de pedagogische insteek.

[1:04:45] Ook een gedeeld uitgangspunt wat ik ook vanochtend vanmiddag terug hoorde.

[1:04:49] Maar tenslotte ten vierde de uitvoerbaarheid in de praktijk.

[1:04:53] Dit zijn de uitgangspunten bij het vormgeven van het beleid voor jeugdcriminaliteit.

[1:05:00] Voorzitter, er zijn een groot aantal vragen gesteld, althans ik heb een heel veel antwoorden voor me liggen.

[1:05:05] Dat zal ongeveer langs de volgende volgorde zijn.

[1:05:08] Eerst preventie, dan ontwikkelingen, dan de jeugdstrafrechtketen, dan ouder verantwoordelijk en dan is er nog een categorie overig.

[1:05:20] Ik zal proberen aan te geven, in ieder geval wanneer geïnterveneerd wordt op een onderwerp dat nog terugkomt.

[1:05:26] Wat preventie betreft.

[1:05:29] Vele van u hebben vragen gesteld over de inzet van wapens en dat is inderdaad een zorgelijke ontwikkeling.

[1:05:35] De heer Krul vroeg, maar ook anderen, wat de stand van zaken is.

[1:05:40] De stand van zaken, daar zullen wij uitvoerig in gaan en dat zijn de minister en ik.

[1:05:45] Het is primair ook de verantwoordelijkheid van de minister.

[1:05:47] De minister en ik zullen u daarover informeren, opnieuw voor het zomerreces, over de voortgang, specifiek op dit punt.

[1:05:55] Ik kan wel zeggen inmiddels dat uit het verdiepend onderzoek, met de titel Met wetenschap beter bewapend, uit dat verdiepend onderzoek zijn een aantal interventies naar voren gekomen waarvan in het buitenland is gebleken dat ze kansrijk zijn.

[1:06:13] en we zetten erop in om die interventies uit het buitenland te vertalen naar projecten in de Nederlandse context.

[1:06:19] Een belangrijk onderdeel daarvan is het nazorgtraject voor slachtoffers van wapengeweld in samenwerking met ziekenhuizen en slachtofferhulp.

[1:06:29] Dat is een educatief pakket met het aanleren van wat heet life skills.

[1:06:36] Maar dat behelst concreet met name ook conflicthantering.

[1:06:42] Jongeren leren om met conflicten om te gaan.

[1:06:45] Uiteraard zonder wapens.

[1:06:50] Om het ontstaande netwerk om traant wapenproblematiek onder jongeren in stand te houden, faciliteert het ministerie verder de uitwisseling van kennis en best practices tussen de professionals die direct en indirect ermee te maken hebben.

[1:07:03] En dan denk ik vooral aan jongerenwerk, de gemeente, politie en vooral ook de scholen.

[1:07:10] Wat zijn nu de concrete vervolgacties?

[1:07:13] Het actieplan is in 2023 door het WODC geëvalueerd en daaruit kwam naar voren dat niet alle acties effectief bleken en dat sommige interventies zelfs aan verrechts werken.

[1:07:26] Daarom is vanaf 2023 ingezet op het verwerken van deze inzichten in een meer gedegene, effectieve aanpak via het beleidskompas en ook onderzoek dat in ieder geval hier functioneel is geweest om inzichtelijk te maken wat er moet behoorlijk behouden en wat er aanvullend nodig is.

[1:07:47] Uit dat verdiepend onderzoek zijn dus een aantal voorbeelden naar voren gekomen.

[1:07:57] Er worden momenteel keuzes gemaakt over welke interventies het meest effectief zijn.

[1:08:07] Ook in verband met de observaties van de heer Krul.

[1:08:11] Er is meer dan regressie en repressie nodig.

[1:08:19] Daar heb ik in feite al antwoord op gegeven.

[1:08:21] Met de skills.

[1:08:24] Een ander onderwerp dat door de heer Kruld voorgebracht is de inzet van preventief fouilleren.

[1:08:30] Artikel 151b van de gemeentewet die biedt ruimte om in geval van vrees voor de openbare orde verstoring door aanwezigheid van wapens een veiligheidsrisico biedt aan te wijzen waarbinnen dan preventief fouilleert kan worden.

[1:08:42] Het is dus aan de burgemeester als onderdeel van de lokale driehoek om over te gaan tot preventief fouilleren.

[1:08:48] In juni van 2023

[1:08:51] is door mijn ambtsvoorganger de Kamer een beleidsreactie gestuurd met de plan- en procesevaluatie Wapens en jongeren van het WODC destijds.

[1:09:06] En dat onderzoek levert inzichten op over de inzet van dit instrument.

[1:09:12] Maar nogmaals, het besluit om over te gaan tot preventief fouilleren is aan de burgemeester die deze afweging vanuit de lokale context maakt.

[1:09:21] En dat brengt op de burgemeester.

[1:09:25] Mevrouw Weijenaars vroeg aandacht om met de gemeente met probleemwijken in gesprek te gaan over een plan van aanpak.

[1:09:33] met mensen dus in gesprek te gaan die in die wijk kunnen zien wat werkelijk werkt.

[1:09:39] Vanuit het ministerie wordt het programma Preventie met Gezag aangereikt en in dat kader is er een voortdurend gesprek met lokale partners in de wijken over de meest geschikte aanpak.

[1:09:52] Ook vindt dit gesprek plaats binnen wat heet het nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid.

[1:09:58] De lokale partners in de wijken kennen de problematiek inderdaad het best en dat betekent dat zij zelf keuzes maken binnen het programma preventie met gezag voor de inzet van de een of andere interventie maatregel.

[1:10:11] Samen met de betrokken partners in die meest kwetsbare wijken.

[1:10:15] Die lokale aanvaringen en geleerde lessen bij Preventie met Gezorg, dus wat werkt en wat niet werkt, die worden breder gedeeld, zodat ook andere gemeenten, waar dit programma Preventie met Gezorg niet is uitgerold, zodat ook andere gemeenten profijt kunnen hebben van die aanpak.

[1:10:32] Het gevoel is dat het programma Preventie met Gezorg goed werkt, want het stuit op brede adhesie vanuit de betrokken gemeenten en ook de gemeenten waar het niet is uitgerold.

[1:10:45] Dan kom ik verder op de gemeente en de burgemeester.

[1:10:50] Want mevrouw Drol stelde de vraag wat de burgemeester kan bijdragen aan de vroeg signalering naast het programma preventie met gezag.

[1:11:00] Inderdaad, de burgemeester speelt een sleutelrol in het behoud van de openbare verorde en veiligheid en de inzet van bestuurlijke maatregelen.

[1:11:09] De burgemeester kan in dat kader inzetten op vroeg signalering met extra inzet van jeugdboa's, straatcoaches en jongerenmedewerkers, allemaal opgericht om meer ogen en oren op straat te hebben.

[1:11:24] Uit de programma Preventie met Gezag blijkt dat dit ook versterkende werking heeft op de samenwerking tussen de verschillende partijen in het sociaal- en zorg- en veiligheidsdomein.

[1:11:36] De burgemeester kan ook langs een andere weg actief zijn, namelijk inzet op tegengaan van schoolverzuim met extra inzet van leerplichtambtenaren.

[1:11:44] Want we weten dat schoolverzuim een groter voorspellende factor is als het gaat om crimineel gedrag door jeugdigen.

[1:11:52] Hij kan ook zijn rol als wat dan heet burgervader nemen, dus samen met de politie langs te gaan bij de ouders en het dringend appel doen om hun kinderen op hun gedrag te wijzen en op het rechte pad te houden.

[1:12:04] De sleutel ligt in belangrijke mate bij de burgemeester om lokale interventies te plegen.

[1:12:13] De heer Van Nispen vroeg nog of er een beeld is van het landelijk gebied, anders dan de grote steden.

[1:12:20] Die analyse maakt onderdeel uit van de monitor jeugdcriminaliteit, want die omvalt mede de verschillen tussen de stedelijke en de landelijke gebieden.

[1:12:29] De monitor is vorig jaar september verschenen en in 20 september

[1:12:34] In 2026 komt er een nieuwe monitor.

[1:12:39] Ik zag mevrouw Nassers eerst voor een interruptie, maar toen hebben we gezegd, we maken even het blokje af.

[1:12:42] Ik heb een vraag echt op dit punt.

[1:12:44] Vindt u het goed als we mevrouw Dral nu het woord geven omdat het op het laatste punt was?

[1:12:51] Maar u was eerst, dus u mag ook zeggen, ik wil nu mijn interruptie.

[1:12:54] Ja, mevrouw Dral, aan u het woord.

[1:12:57] Dank u wel, voorzitter.

[1:13:00] Dank voor de beantwoording.

[1:13:03] Wat ik eigenlijk daar een beetje in mis nog, is het feit van de rol van de ouders.

[1:13:06] Want ja, natuurlijk heeft een burgemeester een x-aantal bevoegdheden die u net benoemd, maar op het moment dat een burgemeester graag ouders uitnodigt om hierover te spreken,

[1:13:15] Dan zijn er signalen van de burgemeester die ik heb ontvangen dat ze die ouders niet aan tafel krijgen en dat weigeren.

[1:13:25] En dan is er eigenlijk geen enkel middel op dit moment, want er is geen grondslag voor een bestuurlijke woete, om dat voor elkaar te krijgen.

[1:13:40] Kijk even naar de staatssecretaris.

[1:13:41] Zit dit nog verder ook in de verantwoording?

[1:13:44] Het blokje oude verantwoordelijkheid.

[1:13:46] Ik kom nog eens terug op de ouders.

[1:13:47] Mag ik daar nu bij laten, want dan maak ik er gerust van.

[1:13:50] Ja, dat is goed.

[1:13:53] Dan mevrouw Weijenaars.

[1:13:54] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[1:13:57] Nou, ik noemde het al in mijn inbreng van, ja, er komen alleen maar vervolgacties, het wordt allemaal gemonitord en dat ik daar een beetje moedeloos van word.

[1:14:08] Want ja,

[1:14:10] Jongeren die met wapens over straat lopen is gewoon hartstikke gevaarlijk en daar moeten we, denk ik, ook echt tegen optreden.

[1:14:16] En nu hoor ik ook in de beantwoording wel weer een staatssecretaris die toch wel weer best een beetje vaag blijft, terwijl ik volgens mij best wel een duidelijke en concrete vraag heb gesteld.

[1:14:27] Dus mijn vraag aan de staatssecretaris, en dan haal ik hem nog een keer, moeten we niet gewoon keihard optreden tegen jongeren die met messen rondlopen?

[1:14:36] De staatssecretaris.

[1:14:38] Ik heb geen aarzeling om te onderschrijven dat we daar keihard tegen op moeten treden.

[1:14:43] Jongeren met wapens.

[1:14:45] Ik vind dat evident.

[1:14:47] Maar dat moeten we wel op een verstandige manier doen.

[1:14:49] Een manier die effectief is en niet averechts werkt.

[1:14:52] En we weten inmiddels uit onderzoek dat niet alle interventies werken.

[1:14:57] En we weten ook dat een brede aanpak nodig is.

[1:14:59] Die veel meer omvat dan alleen maar hard optreden.

[1:15:02] Hard optreden moet absoluut een onderdeel zijn van het palet.

[1:15:05] Maar het is niet genoeg om effectief te zijn.

[1:15:08] Ik vind wel ook echt dat we onze beschaarse middelen die er zijn goed moeten inzetten.

[1:15:17] En daarom hecht ik persoonlijk veel waarde aan de effectiviteit en het onderzoek daarnaar.

[1:15:23] Dat wil niet zeggen dat er nu geen stappen worden gezet, dat iedereen zit te wachten tot het onderzocht is.

[1:15:28] Er zijn een aantal gedragsinterventies die effectief zijn gebleven, ook specifiek met het oog op wapens, en die worden onverkort ingezet.

[1:15:37] Daar ligt veel accent op.

[1:15:40] In het kader van de preventie met gezag wordt er wel op aangedrongen, vanuit het ministerie ook, vanuit dat landelijk handelingskader, dat gemeenten dat niet lokaal ingezet wordt op de verkeerde effecten.

[1:15:51] Dus meer focus, meer accent op de bewezen effectieve interventies.

[1:15:58] Daar niet mee wachten.

[1:15:59] Dat is ook onderdeel van het programma dat natuurlijk ook al een tijd werkt.

[1:16:02] En in dat kader ook hard zijn.

[1:16:05] Wat dat betreft onderschrijf ik de interventie van mevrouw Weijenhas.

[1:16:09] Tweede vraag van mevrouw Wijners.

[1:16:10] Ja, dank u wel.

[1:16:11] Want het gaat natuurlijk niet alleen om het keihard optreden, maar ook over de preventie.

[1:16:16] En een van die mogelijkheden is een structureel preventief foyeren, zeker in probleemwijken.

[1:16:22] We hebben ook gezien dat dat werkt.

[1:16:24] Mijn vraag aan de staatssecretaris is dan ook, gaat hij daarop inzetten?

[1:16:27] En zo ja, is hij dan ook bereid om een instructie te geven aan die burgemeesters?

[1:16:34] Want hij kan dat doen op basis van de politiewet.

[1:16:38] Preventief fouilleren is een onderwerp waar we al veel aandacht hebben besteden.

[1:16:45] Dat is een instrument dat effectief kan zijn, maar niet altijd.

[1:16:48] Het is ook in belangrijke mate invasief.

[1:16:53] In die zin dat het een inbreuk maakt op allerlei andere grondrechten.

[1:16:57] Daar moet goed en verstandig mee worden omgegaan, maar dat kan ook.

[1:17:00] Dat kader is er.

[1:17:02] De burgemeesters die dat willen, die denken dat het op basis van de lokale omstandigheden nodig en nuttig is, die kunnen gebruikmaken van hun bevoegdheid op basis van de gemeentewet.

[1:17:11] Ik ga hen geen instructie geven, want dan maak ik inbreuk op hun eigen handelingsvrijheid en hun beoordelingsvermogen ten aanzien van de lokale omstandigheden.

[1:17:21] Uw laatste vraag, mevrouw Weijenders.

[1:17:23] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[1:17:24] Nou, ik vind dat wel heel belangrijk, dat preventief foyeren.

[1:17:27] Ik heb daar ook vaker aandacht voor gevraagd.

[1:17:30] Ik hoor de staatssecretaris nu zeggen dat hij dat niet gaat doen.

[1:17:32] Het kan op basis van de politiewet, kan het wel.

[1:17:36] En ik overwicht dan ook sterk om hierover een motie te gaan indoen.

[1:17:43] Voorzitter, mevrouw Wijnhals gebruikte het woord preventie, daar ga ik mee door ook, maar dan meer specifiek in antwoord op de vraag van mevrouw Dral, met betrekking tot de twaalf minners.

[1:17:53] Ik noemde het niet in mijn inleiding, maar als er een zorgelijke ontwikkeling is, is dat steeds duidelijker is dat die jeugdige die vervallen in zware criminaliteit, al dan niet gerondsteld, ook steeds jonger zijn.

[1:18:05] Dus dat is een aandachtspunt, daar moeten we wat mee.

[1:18:10] Maar dan gaat het in heel belangrijke mate primair om een gezonde opgroeissituatie.

[1:18:15] Om te voorkomen dat die twaalf minderers überhaupt in deze situatie terechtkomen.

[1:18:20] En dan gaat het dus om het bredere palet met een hoofdrol voor de school.

[1:18:25] Om bijtijds in te kunnen grijpen op een antisociale ontwikkeling.

[1:18:32] Het landelijk kwaliteitskader effectieve jeugdinterventies, waaraan ik al verwees, dat is dus een kwaliteitskader dat is opgesteld door twee gerenommeerde onderzoekers die zich helemaal hebben toegelegd op het onderzoeken van de effectiviteit.

[1:18:45] Dat landelijk kwaliteitskader

[1:18:47] Dat biedt mogelijkheden om gebruik te maken van interventies.

[1:18:52] Die zijn opgenomen in de databank effectieve jeugdinterventies.

[1:18:57] En die zijn evenzeer van belang voor die twaalf minners.

[1:19:01] Een voorbeeld is het programma BASTA.

[1:19:04] Dat is een training dat zich richt op het kind in verhouding tot zijn of haar omgeving.

[1:19:16] Waar mogelijk, wat ik niet weet op dit moment, is in hoeverre die gedragsinterventies in die zin gerelateerd zijn aan de leeftijd van de jeugd, dat ze niet geschikt zijn voor 12 minders.

[1:19:29] En of de beschikbare interventies evenzeer...

[1:19:32] passen op twaalf minners.

[1:19:36] Dat is een vraag die in dat kader van dat landelijk kwaliteitskader verdere aandacht verdient.

[1:19:43] En het is me niet gevraagd, maar waar nodig lijkt me evident dat er ook bijzondere gedragsinterventies worden ontwikkeld voor twaalf minners, waar blijkt dat de bestaande interventies niet effectief zijn.

[1:19:56] Interruptie van mevrouw Tral.

[1:19:58] Ja, dank u wel.

[1:19:59] U zegt hè, de school heeft hier een rol.

[1:20:02] Ik denk dat de ouders hier ook een rol in hebben.

[1:20:10] Ik begrijp wat u zegt, maar ik mis het feit dat er veel wordt geronseld online.

[1:20:18] We hebben via online kinderrechten

[1:20:22] ook een motie ingediend van als het gaat over schadelijke content, over verslavende algoritmes, leeftijden.

[1:20:28] Er wordt allemaal op gediscussieerd.

[1:20:29] Maar wat kunnen we hier nou concreet doen?

[1:20:31] Want de ontwikkeling is nu zo zelfs dat ze niet alleen geronseld worden, maar dat ze zichzelf ook aanbieden.

[1:20:37] Zo ver zijn we al.

[1:20:38] Het is in mijn optiek echt heel zorgelijk.

[1:20:41] En als het gaat over dat soort interventies van min 12... Ik ben laatst bij de Risk Factory geweest.

[1:20:48] Dat is een ontzettend mooi programma.

[1:20:50] Daardoor worden de scholen ook ontlast.

[1:20:53] En daar wordt zowel voor de basisschool als voor de middelbare school...

[1:20:59] enorme goede trainingen gegeven die ook wetenschappelijk door de universiteit van Cambridge zijn onderbouwd.

[1:21:05] Dus die zijn er degelijk.

[1:21:06] Er is dus in het werkveld, er zijn ook games zoals Hackshield, ik kan allemaal meer dingen opnoemen.

[1:21:12] Dus er is heel veel in dat werkveld en ik wil u ook dus oproepen en vragen of u daar nog meer naar wil kijken, want het is er.

[1:21:19] De staatssecretaris.

[1:21:21] Ik ben niet bekend met de interventie die mevrouw Dral noemt, maar ik dank haar daarvoor.

[1:21:27] Want alles wat er mogelijk is om dit probleem te verkleinen, moeten we aangrijpen.

[1:21:33] Mevrouw Dral vroeg inderdaad ook, en noemt het nu ook, de social media eigenlijk, als vehikel voor deze ontwikkeling.

[1:21:42] Als het om social media en platforms gaat, dan is het kader, is de Digital Services Act,

[1:21:49] die sinds februari geldt voor alle dienstverleners die in Europa actief zijn.

[1:21:54] We moeten maximaal gebruik maken van de mogelijkheden die de Digital Service Act biedt.

[1:22:00] Dat heeft daarmee ook de aandacht van de autoriteit Consumentenmarkt, want dat is de Nederlandse toezichthouder op de DSA.

[1:22:08] Maar dat is zeker niet genoeg.

[1:22:10] want ik denk dat de grootste winst te maken is met educatie en preventie, waarbij ouders en kinderen leren wat verantwoordelijk gebruik van social media is.

[1:22:22] Maar ik onderken ook dat het juist ook vanuit perspectief van preventie met gezorg en jeugdcriminaliteit bijzondere aandacht verdient.

[1:22:31] Want het kan zomaar zijn dat er bijzondere

[1:22:33] ook in de educatie, ook in de toezicht bijzondere aandacht moet worden nodig is in die zin van dat er bijzondere aspecten aan zitten die op een andere manier een andere interventie benodigen.

[1:22:48] Een belangrijk onderwerp om aandacht voor te hebben en dat zal er zeker zijn.

[1:22:53] Ik heb inmiddels de bladzijde over ouderverantwoordelijkheid gevonden.

[1:22:57] Dus daar ga ik dan nu mee verder.

[1:23:00] Niet onbelangrijk, want ouders spelen inderdaad een sleutelrol.

[1:23:06] Er zijn momenteel beperkte mogelijkheden om bestuurlijk te interveniëren, maar ik ben gaarne bereid om samen met de minister en ook bijvoorbeeld burgemeesters te verkennen of het bestuurlijk instrumentarium toereikend is.

[1:23:20] Ik had het al even over de instrumenten die de burgemeester wel heeft, bijvoorbeeld met leerplicht, maar we moeten verkennen of dat voldoende is door te luisteren naar de mensen uit het veld.

[1:23:40] Als er sprake is van strafvervolging van de jeugdige, dan zijn er momenteel al wel meer mogelijkheden om ouders ook niet vrijblijvend te betrekken.

[1:23:49] In geval van een strafrechtelijke verdenking tegen de jeugdige zijn ouders nu al verplicht om te verschijnen tijdens de strafzitting op basis van het wetboek van strafvordering, zodat de rechter de ouders kan bevragen, maar ook zodat de ouders worden geconfronteerd met het criminele gedrag van een kind

[1:24:08] en door de aanwezigheid van een slachtoffer ook zelf onder ogen moeten zien wat het betekent wat een kind heeft gedaan.

[1:24:16] Dat zijn allemaal prikkels om die ouders aan te zetten om hun toezicht houdende en opvoedende rol beter aan te pakken.

[1:24:23] Er zijn situaties waarin die ouders niet verschijnen.

[1:24:27] Daarover hebben we ook gesproken in het kader van het nieuwe wetboek van strafvordering.

[1:24:32] De strafrechter is in staat en bevoegd om de zitting op te schorten tot de ouder wel verschijnt.

[1:24:38] Maar bij onwillige ouders lukt dat niet altijd.

[1:24:42] Er moeten dus andere instrumentaria worden ingezet.

[1:24:45] Daar waar het betreft het verschijnen op de strafzitting.

[1:24:48] Maar ik ga ook de mogelijkheid verkennen om ouders een nadrukkelijke rol te geven als het gaat om de bijzondere voorwaarden bij het strafvolnis.

[1:24:58] Die voorwaarden zouden dan moeten passen onder de open categorie van artikel 77.

[1:25:02] Z, tweede lid onder vijftien, van het wetboek van strafrecht.

[1:25:07] En dan denk ik aan vormen van medewerking van de ouder aan therapie voor de jeugdige en ook aan andere vormen van begeleiding als bijzondere voorwaarden bij de straf die aan de jeugdige is opgelegd.

[1:25:20] Dat is dus een voorwaarde die opgelegd wordt aan de ouders, terwijl het onderdeel is van de straf voor de jeugdige.

[1:25:27] Maar dat moeten we onderzoeken om die pedagogische rol, verplichting, verantwoordelijkheid van de ouders ook in een strafrechte kader meer handen en voeten te geven.

[1:25:40] Nog een vraag van mevrouw Thal.

[1:25:42] Dank u wel, voorzitter.

[1:25:45] Dank ook, staatssecretaris.

[1:25:46] Dank voor het antwoord.

[1:25:49] Het ging juist bekend dat het gaat om de momenten dat we in de strafzitting zitten.

[1:25:54] Ik heb gesprekken gevoerd in jeugdgevangenissen.

[1:25:57] Je ziet dat het heel belangrijk is, ook voor de kinderen.

[1:26:01] Ik heb met een aantal kinderen daar mogen spreken.

[1:26:05] soms echt gewoon geen bezoek meer krijgen van hun ouders.

[1:26:07] En dat ze zich dus, en dat gaat ook over vertrouwen, het niet gezien voelen, geen perspectief hebben.

[1:26:13] Dus ik ben blij om te horen dat u daar maatregelen maakt.

[1:26:15] Maar het ging voor mij echt om het stukje op het moment dat ze in detentie zitten.

[1:26:22] Ja, voorzitter, het is goed dat u dat preciseert, want dat geeft weer een bijzondere dimensie, maar ook de casus die u schetst, dat eigenlijk de ouders niet alleen geen verantwoordelijkheid nemen voor het voorkomen van crimineel gedrag, maar eigenlijk ook het kind aan een lot overlaten en dan nog des te meer wanneer het in detentie zit.

[1:26:39] Het is eigenlijk een vreselijke situatie als je erover nadenkt.

[1:26:43] Ja, daar moet aandacht voor zijn.

[1:26:44] Ik denk dat het dan gaat om situaties waarin ouders hun rol gewoon niet kennelijk onmachtig zijn.

[1:26:50] Dan zouden we ook moeten kijken naar het netwerk van het kind, de verdere familie, en ook andere vormen van mentale ondersteuning van die jeugdige die in detentie zit.

[1:27:03] Wellicht dat de staatssecretaris daar nog iets over wil zeggen, maar het is evident dat dat aandacht verdient.

[1:27:10] Dat brengt misschien wel vanzelf ook op het thema nazorg.

[1:27:24] De heer Seder stelde een vraag over beschermende factoren bij nazorg.

[1:27:32] Terecht legt hij nadruk op het belang van de positieve factoren.

[1:27:40] Nee, dat was in het kader van de recidive.

[1:27:42] Daar kom ik nog op terug.

[1:27:44] Het gaat om de nazorg.

[1:27:45] Bij nazorg gaat het om de begeleiding die een jongere krijgt tijdens de detentie, maar ook aansluitend, dus na vrijlating, uit een justitiële jeugdinrichting of kleinschalige voorziening.

[1:28:00] En die begeleiding moet dan alle relevante omstandigheden betreffen, zoals school en werk, huisvesting, zorg en financiën.

[1:28:06] Er is een nazorgoverleg waarin de betrokken partners, dat wil zeggen de raad voor de kinderbescherming, de JJIKV, de jeugdreclassering en de gemeente samen met de jongeren en zijn ouders al concrete afspraken maken.

[1:28:22] Dus dat is al voordat de jongeren vrijkomt.

[1:28:26] Zo wordt de jongeren door de jeugdreclassering begeleid en dan wordt er ook zo nodig een beroep gedaan op de gemeentelijke voorzieningen.

[1:28:36] De monitoring daarvan is onderdeel van een werkagenda.

[1:28:51] En een insteek moet zijn om de gemeente beter aan te sluiten in dat casusoverleg.

[1:28:59] Daar is ook extra geld in geïnvesteerd in de verbetering van de casusregie door de Raad voor de Kinderbescherming.

[1:29:08] Die werkagenda en alle acties eruit worden geëvalueerd en die evaluatie zal gereed zijn medio 2026.

[1:29:32] In het kader van nazorg, en dat betreft natuurlijk ook recidive, werd door mevrouw Dral ook gevraagd naar de zomerdag zogenaamde reïntegratie-officier.

[1:29:46] Ik heb er één ontmoet tijdens mijn werkbezoek aan Nijmegen, aan de Hazekamp, en gezien hoe een reïntegratie-officier met de

[1:29:57] met de jongeren die uit detentie is gekomen en de gemeente en allerlei andere partijen werkt aan het leven van de jongeren om die uit de criminaliteit te houden.

[1:30:08] Dat was indrukwekkend.

[1:30:10] De reiteratie-officier wordt inmiddels aan 15 gemeenten ingezet.

[1:30:14] en in zes zorg- en veiligheidshuizen die meerdere gemeenten bedienen.

[1:30:19] Er zijn er inmiddels 25 reïntegratieofficieren, maar er zijn ook zes vacatures, dus er wordt geworven voor meer.

[1:30:27] De werkwijze wordt op dit moment uitgeschreven om een eenvoudige en effectieve aansluiting te borgen.

[1:30:36] De effecten daarvan zullen we op termijn moeten meten.

[1:30:42] Dan toch de vraag van de heer Seder als het gaat om het voorkomen van recidieven.

[1:30:47] Ik ben nu van nazorg.

[1:30:48] Dat gaat natuurlijk naadloos over in het voorkomen van recidieven.

[1:30:53] We weten inmiddels uit de onderzoeken welke positieve beschermende factoren kunnen bijdragen aan het voorkomen van daderschap.

[1:31:01] Het is essentieel dat jongeren een perspectief hebben

[1:31:04] op een leven zonder criminaliteit en dat daarvoor de verschillende leefbieden op orde zijn.

[1:31:10] Het gaat dan om het hebben van een stabiele woonsituatie, een gezonde financiële situatie en werken of het volgen van een opleiding.

[1:31:17] Want al deze elementen brengen structuur en toekomstperspectief.

[1:31:29] Een ander onderdeel daarvan is ook de terugkeer naar legitiem betaald werk.

[1:31:34] Dat onderdeel is van die nazorg door een integratieofficier.

[1:31:45] Een bijzonder aspect daarvan is nog het verkrijgen van een VOG, want dat kan ook nog weleens een bottleneck zijn in dat soort situaties waarin het gaat om terugkeer in een leeg teamwork.

[1:32:01] De heer Van Nispen vroeg nog naar een pre-select recidive.

[1:32:06] Daaraan is door mij in deze Kamer al vaak aandacht te besteden.

[1:32:12] En dat is omdat u er terecht naar gevraagd heeft, omdat gebleken was dat het instrument niet deugde, dan wel niet goed werd ingezet, of althans dat daar zorgen over waren.

[1:32:24] Het pre-select recidive is een belangrijk risicotaxatie-instrument in de praktijk.

[1:32:30] En die is er juist op gericht, dit instrument, om een tunnelvisie bij professionals te voorkomen.

[1:32:35] En dat is er op gericht om rechtsongelijkheid te vermijden.

[1:32:42] De analyse van heel recent is dat het pre-select instrument nog steeds een relevante en acceptabele voorspelkracht heeft.

[1:32:52] Maar het instrument moet alleen worden ingezet voor risicotaxatie, want het besluit over wat er dan op basis van die risicotaxatie gebeurt, moet door professionals worden genomen en niet alleen op basis van het instrument, maar op basis van veel meer informatie.

[1:33:13] Er is een periode geweest waarin er twijfel was of er goed gebruik werd gemaakt.

[1:33:18] En in het kader van de AI-verordening is ook de vraag gesteld of het wel voldoet aan de vereisten voor het gebruik van artificial intelligence, want recidive preselect is een AI-instrument.

[1:33:30] De menselijke interventie bij het nemen van besluiten speelt vanuit een AI-perspectief een grote rol.

[1:33:35] En het is heel duidelijk gemaakt aan het veld, aan alle caterpartners, dat de menselijke beslissing, die op meer gebaseerd moet zijn dan alleen de risicotaxatie, cruciaal en essentieel is en juridisch vereist.

[1:33:50] In dat licht is wel besloten het gebruik van het recidieve preselect te continueren, nogmaals omdat het een positief doel kan dienen, mits het goed wordt gebruikt, en omdat duidelijk is geworden dat het inderdaad een voldoende voorspellend vermogen heeft en het effect heeft dat tunnelvisie wordt vermeden.

[1:34:12] Dat is duidelijkstaand van zaken wat betreft recidive preselect.

[1:34:17] Er wordt bovendien wel voortdurend verder gewerkt aan het instrument om het effectief en deugdelijk te maken.

[1:34:25] Tot zover recidive preselect.

[1:34:29] Ik kijk nog even of ik thema's had over recidive en nazorg.

[1:34:39] Die heb ik niet.

[1:34:40] Dan ga ik over naar de vraag van mevrouw Lala.

[1:34:46] Dank u wel om op dit punt door te gaan.

[1:34:50] Het lijkt me best wel van groot belang om precies te weten

[1:34:55] hoeveel jongeren door dit algoritme of door dit risicomodel onterecht een strafpad hebben gekregen.

[1:35:03] Kan de staatssecretaris hier iets over zeggen of kan hij dat laten uitzoeken en vervolgens ook toezeggen dat het gebruik van dit algoritme kritisch wordt geëvalueerd?

[1:35:17] Dat veronderstelt dat ze ten onrechte veroordeeld zijn.

[1:35:23] Het risicotaxatie is een basis om over te gaan tot vervolging.

[1:35:29] Daarmee is nog niet gezegd dat ze veroordeeld zijn.

[1:35:33] Wat ik heb willen aangeven is dat er een periode is geweest waar vermoedelijk op beperkte schaal te zwaar is geleund op de risicotaxatie bij het inzetten van vervolgingsmaatregelen.

[1:35:45] Daarmee is nog niet gezegd dat het ook geleid heeft tot een vervolging.

[1:35:49] Ik heb nu geen nadere informatie paraat.

[1:35:53] Die is al eerder met uw Kamer gedeeld in een eerdere commissiedebatte.

[1:36:01] Ja, daar moet ik het bij laten.

[1:36:12] Wat ik er nu van kan zeggen, is dat ik verwacht dat het niet mogelijk is om dat vast te stellen.

[1:36:18] Het instrument is niet de basis voor de veroordeling.

[1:36:22] Daar zitten allerlei schakels tussen.

[1:36:24] En die variabelen maken dat het nooit vast te stellen is of er ontrechte veroordelingen zijn geweest.

[1:36:30] Om op dit punt door te gaan, dat het niet leidt tot eventuele vervolging.

[1:36:35] Ik wil nog niet zeggen dat het niet schandalig is dat er op die manier is geleund of teveel geleund op het model.

[1:36:43] En dat daar wel degelijk jongeren door benadeeld zijn of mensen door benadeeld zijn.

[1:36:48] Dus ja, tot dan toch maar weer harde reflectie daarop en of we inzichtelijk kunnen maken of kunnen krijgen om hoeveel mensen dit betreft.

[1:36:57] Ik heb met uw Kamer al eerder gedeeld dat het te betreuren valt dat dat instrument niet goed is gebruikt.

[1:37:09] Doordat hij er te zwaar op is geleund door professionals in het veld, met name ook door de politie.

[1:37:17] Tegelijkertijd geef ik aan dat dat instrument een goede functie vervult.

[1:37:21] Ik geloof niet dat dat sprake is van kwade trouw.

[1:37:23] Het is te maken met het vermoeden dat het instrument niet altijd goed is ingezet.

[1:37:29] Ik wil in de algemene zin onderschrijven dat we heel zorgvuldig zijn met vervolgingsbeslissingen.

[1:37:41] discriminatoren mogen zijn.

[1:37:43] Dat is dan altijd de vrees bij AI-beslissingen.

[1:37:46] De paradox is hier dat blijkt dat dat instrument nou juist tunnelvisie met mogelijke discriminatoreffecten blijkt te reduceren.

[1:37:59] Dus het is juist in dat licht een effectief en belangrijk instrument.

[1:38:05] Dat is wat ik er nu over kan zeggen.

[1:38:08] Mevrouw Bruining.

[1:38:09] Ik heb een vervolgvraag die aanhaakt op wat collega Lara eerder heeft gevraagd.

[1:38:16] Ik hoor de staatssecretaris zeggen dat dit systeem ervoor zorgt dat het de kans verkleint.

[1:38:26] En met welke waarborgen is die menselijke interventie dan omkleed?

[1:38:30] Want ook in die menselijke interventie kan sprake zijn van bias.

[1:38:33] Dus los van het algoritme wat je inzet, waar een bias in kan zitten, kan die ook in de menselijke interventie zitten.

[1:38:40] Dus hoe is de staatssecretaris voornemens of kan de staatssecretaris daarover uitweiden hoe dat is omkleed en met welke waarborgen?

[1:38:52] Ja, voorzitter, ik vind het van belang om het scherp te zeggen.

[1:38:56] Ik vaar nu op mijn herinnering en dat vind ik niet een gelukkig gang van zaken.

[1:39:00] Dus als u wenst, dan zal ik u een brief nadat u ligt wat de stand van zaken is en hernemen wat ik eerder aan u met uw Kamer heb gedeeld.

[1:39:06] Ik heb dat niet paraat nu.

[1:39:08] Dat lijkt de Kamer een goed idee.

[1:39:11] Kunnen wij ook een indicatie krijgen op welke termijn we deze brief mogen verwachten?

[1:39:16] Nou, dan zal ik u berichten wat ik eerder met uw Kamer heb gedeeld.

[1:39:22] Dus het is een drukke periode, maar ik zal desalniettemin marker van maken kort na de zomer graag.

[1:39:33] Dat voorstel mag u doen.

[1:39:34] Ik kijk even naar mevrouw Bruining.

[1:39:35] Ik wil alleen toevoegen, als u staat, dat ik trouwens ook wel de vraag die ik net zelden daarin mee kan nemen in die brief.

[1:39:40] Dus de beantwoording eventueel daarvan.

[1:39:43] Moet ik even scherp hebben wat uw vraag ook weer is?

[1:39:49] Mijn vraag was, met welke waarborgen is de menselijke interventie omkleed?

[1:39:54] Omdat we ervan uitgaan dat het algoritme biases kan vertonen, maar dat kan de menselijke interventie net zo goed.

[1:40:01] Dus met welke waarborgen is dat omkleed dat het daar ook niet alsnog misgaat los van het algoritme?

[1:40:07] dan gaat het niet meer om het instrument, maar dan gaat het, zoals ik u aanvankelijk had verstaan, gaat het om de vraag hoe zorgen we ervoor dat de politiemensen niet alleen maar op dit instrument vertrouwen, maar een bredere beslissing nemen.

[1:40:22] Maar nu gaat uw vraag wel een stuk verder, want ook los van het gebruik van het taxatieinstrument, hoe voorkomen we dat politiemensen bij ons beslissingen nemen?

[1:40:29] Ja, dan wordt het opeens een vraag van heel andere orde.

[1:40:36] En daarvoor verwijs ik u naar de minister.

[1:40:40] Ik zal er zelf wel één vraag aan toevoegen, die eigenlijk wel een beetje hetzelfde model probeert als mevrouw Bruiningen, maar net van een iets andere invalshoek.

[1:40:49] Wat namelijk ook kan, is dat een uitworp van een model en algoritme selecteert, gooit eigenlijk bij een medewerker of een agent op het borstje, hier moet u naar kijken.

[1:41:02] Het kan werken om niet inhoudelijk kennis te nemen van de redenen van die uitworp, juist om vooroordeel, bias, te voorkomen.

[1:41:11] Daar is toevallig afgelopen dinsdag ook een motie over aangenomen die tegen de regering zegt, ga hier naar kijken.

[1:41:17] Zou de staatssecretaris kunnen kijken of dit een mogelijke...

[1:41:21] richting is, juist om, volgens mij wat mevrouw Bruining ook beoogt, juist om de vooroordelen te voorkomen.

[1:41:27] En ik hoop dat de staatssecretaris, ik vraag niet om een toezegging, ja we gaan dat zo doen, maar of dit idee kan worden meegenomen in het onbevooroordeeld en het verbeteren van inzet van zijn instrument, waar ik echt ernstige twijfels bij heb.

[1:41:40] Maar als de staatssecretaris dan met die toezegging zijn we natuurlijk akkoord, na de zomer met een brief komt, of dit kan worden meegenomen.

[1:41:48] Ja, ik zal de motie, waar ik geen weet van heb, met een aangenomen motie daarin meenemen en daarmee dus wat door u als voorzitter, wat u naar voren brengt.

[1:42:00] Ik doorzie nu niet helemaal welk nader onderzoek ervoor nodig is en wie dat het beste kan verrichten, maar het is duidelijk dat het uw aandacht heeft en daarmee ook het mijne.

[1:42:09] We komen erop terug.

[1:42:12] Noteren we die toezegging om een brief hierover te ontvangen na de zomer.

[1:42:17] Bij welk blokje bent u inmiddels aangekomen?

[1:42:19] Ja.

[1:42:26] We hebben het over ontwikkeling en interventies.

[1:42:29] Daarna komt nog het juist strafrechtketen.

[1:42:33] Dan is er overig, maar het gaat vooral over de Berse eilanden.

[1:42:38] Wat de vraag van de wachtlijsten betreft, een vraag van de heer Seder.

[1:42:50] Er wordt ongetwijfeld meegeluisterd door zijn fractie.

[1:42:55] De wachtlijst zet het pedagogische uitgangspunt onder druk.

[1:42:58] Dat is evident.

[1:43:00] De inspectie, de IGJ, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, die vraagt om een gecoördineerde aanpak aan ketensturingen, opdat het ministerie grip krijgt.

[1:43:10] Mijn verwachting is dat we op enigszins korte termijn een werkend ketendashboard krijgen, waardoor we beter zicht gaan krijgen op knelpunten.

[1:43:20] Ik vermelde in mijn inleiding ook al

[1:43:23] dat we straks zitten op verbetering van de doorlooptijden door intensieve betrokkenheid bij het bestuurlijk beraad over de strafrechtketen.

[1:43:35] Dat is er vooral op gericht om de doorlooptijden te verkorten.

[1:43:41] Een onderdeel daarvan is uiteraard de jeugdstrafrechtketen.

[1:43:49] Mevrouw Lala vroeg nog naar de

[1:43:53] een TBO, een ter beschikking onderwijs, waarover een aantal jaren geleden een motie is ingediend en aangenomen.

[1:44:02] Als ik het goed begrijp, een maatregel die rechters konden opleggen om een startkwalificatie te halen of een getuigschrift.

[1:44:13] Er was hier, zo begrijp ik, een wetsvoorstel voor in de maak, maar het advies van de Raad van State was dermate te kritisch dat in 2017 besloten is om het wetsvoorstel niet in te dienen.

[1:44:29] Mevrouw Lala vroeg ook wanneer er meer duidelijk wordt over de buitenstrafrechtelijke afdoeningen.

[1:44:36] Ik heb in mijn brief van 24 januari 2025 aangekondigd een verkenning te starten naar de lacunes in het huidige aanbod van buitenstrafrechtelijke afdoeningen voor de 18-plus categorie.

[1:44:49] Dus buitenstrafrechtelijke afdoeningen met een pedagogisch karakter.

[1:44:54] Die verkenning moet inzichtelijk maken of het huidige palet aan strafrechtelijke afdoeningen voor 18-plussers voldoende is

[1:45:04] Nou, ik moet het misschien anders zeggen, om in ieder geval het daartoe te leiden dat dat palet wordt aangevuld met een maatregel die een meer pedagogisch karakter draagt, zoals we kennen voor de 18-categorie in het kader van Halt.

[1:45:21] Want uit de eerste pilot, Halt voor jongvolwassenen uit 2019, is gebleken dat de haltafdoening in de huidige vorm niet effectief is voor jongvolwassenen.

[1:45:33] En er dus een nieuwe aangepaste interventie moet worden ontwikkeld voor jongvolwassenen.

[1:45:37] Daartoe is die verkenning gericht.

[1:45:39] De aanleiding daarvoor was uw motie, die motie van uw Kamer, van mevrouw Lader onder meer.

[1:45:45] Dus daarin ligt de erkenning ten grondslag dat er behoefte is aan een

[1:45:49] buitenstrafrechtelijke gedragspedagogisch ingestoken maatregelafdoening voor 18 plus, maar dat gezien de evaluatie van de pilot hype voor jongvolwassenen is de overtuiging dat de haltafdoening zoals we die nu kennen niet zomaar doorgerold kan worden naar 18 plus, maar tegelijkertijd dus dat er wel iets voor in de plaats moet komen voor die 18 plus categorie.

[1:46:18] De verkenning is gestart en in het kader van die verkenning zullen de ketenpartners daarbij betrokken worden en dat zullen dan zijn onder andere HALT, reclassering, raad voor de kinderbescherming, openbaar ministerie en politie.

[1:46:34] De verwachting is dat dit onderzoek voor het eind van dit jaar wordt afgerond.

[1:46:40] De heer Van Nispen vroeg ook een interruptie van de rollaar.

[1:46:43] Als het gaat om het onderwijs had ik misschien wel gehoopt op iets meer informatie of toezegging van deze staatssecretaris.

[1:46:57] Is hij het met mij eens dat het op z'n minst ontzettend treurig is dat onze keten dusdanig is vastgelopen?

[1:47:04] dat alle maatregelen die we willen nemen en niet alleen maar willen nemen, maar vooral moeten nemen als het gaat om resocialisatie te laten slagen, nu eigenlijk niet voldoende kunnen worden uitgevoerd.

[1:47:15] En wat is de staatssecretaris dan wel bereid om te doen als het gaat om onderwijs?

[1:47:27] Ja, over onderwijs binnen de JEE zal staatssecretaris Coenraad die antwoord geven, want dat is helemaal haar domein, onderwijs binnen de detentie.

[1:47:35] Ik dacht even dat het ging over onderwijs na de detentie, dus in het kader van de nazorg en de preventie van recidive.

[1:47:44] En daar is onderwijs natuurlijk een cruciale factor en dat is precies waar die reïntegratie-officier op is gericht.

[1:47:51] Maar mij is niet bekend dat daar bijzondere interventies nodig zijn.

[1:47:55] Maar dat is onderdeel van het nazorgprogramma.

[1:47:59] U vroeg naar de gedragsinterventie sport en jeugd.

[1:48:12] Dat is inderdaad ook een interventie die door HALT wordt aangeboden, met name bij grensoverscheidend bedrag bij sportverenigingen.

[1:48:20] Maar dat zijn situaties waarin geen sprake is van een aangifte.

[1:48:24] Die interventie, Sport en Jeugd, die is tijdelijk gefinancierd door het ministerie VWS.

[1:48:31] De Kamerleden Mutluwer en Boswijk hebben in een motie gevraagd om samen met VWS de mogelijkheden voor structurele financiering na te gaan.

[1:48:40] En voor de zomer zal de minister in een brief aan uw Kamer hierover nader berichten.

[1:48:54] Een minister.

[1:49:03] Ik zie dat ik nog een vraag heb van mevrouw Nass over de situatie van wapens.

[1:49:10] We hebben al gesproken over wapens, maar zij vroeg nog in het bijzonder over het mogelijk maken van huiszoeking zodra een jongere met een wapen op zak is aangetroffen.

[1:49:23] Artikel 49 van de wet Wapens en Munitie stelt opsporingsambtenaren in staat om in beslagneming een huiszoeking te doen bij een redelijk vermoeden dat wapens en munitie aanwezig zijn.

[1:49:36] En inderdaad kan zo'n vermoeden ontstaan als een verboden wapen wordt aangetroffen bij een fouillering.

[1:49:42] En het is dan aan de politie en het openbaar ministerie om een afweging te maken over te gaan tot die huiszoeking.

[1:49:49] Het aantreffen van een wapen is niet zonder meer voldoende voor het uitvoeren van een huiszoeking binnen de wettelijke kaders.

[1:49:57] Want het huisrecht is een belangrijk grondrecht waar we dus niet lichtzinnig mee kunnen omgaan.

[1:50:03] De wet stelt hoge eisen aan het betreden van iemands woning zonder toestemming.

[1:50:11] Het wettelijk kader biedt dus mogelijkheden om tot huiszoeking over te gaan met beperkingen en niet als basisregel.

[1:50:29] De heer Van Nispen vroeg nog over herstelrecht.

[1:50:41] De heer Van Nispen weet dat ik de gedachte achter herstelrecht onderschrijf, zowel als een manier om conflicten te beslechten als ook om slachtoffers en nabestaanden beter het gevoel te geven gehoord te zijn.

[1:50:57] en daarmee een meer, laat ik zeggen, duurzame maatschappelijke oplossing wordt gevonden.

[1:51:04] Maar ik ben het ook eens met de heer Van Nist, wat was zijn impliciete stelling, dat er meer moet worden gedaan om het inzet van herstelrecht te stimuleren.

[1:51:16] De initiatieven die er zijn, die gelden niet specifiek voor jeugdige, die gelden zowel voor jeugdige als voor volwassenen.

[1:51:23] Maar de intentie is wel om de inzet van herstelrechten over de volle breedte te intensiveren.

[1:51:29] En dat doen we onder andere door ketenbreed te werken aan uniforme en duurzame voorlichting voor professionals in de strafrechtketen, waarbij dan betere aansluiting wordt gezocht te weten herstelbemiddeling en mediation in strafzaken.

[1:51:46] Ik zal uw Kamer naar verwachting voor de zomer nog informeren over de voortgang van het herstelrecht, waarbij ik dan ook inga in een vorm van een beleidsreactie op het WODC-onderzoek dat betreft de plan- en procesevaluatie mediation en strafzaken.

[1:52:02] Ik zal dan ook ingaan op de motie van de heer Van Nispen en mevrouw Lala, waarbij is gevraagd in te zetten op rechtstreeks toegang tot alle herstelrechtvoorzieningen voor slachtoffers en jeugdige verdachten.

[1:52:19] Ik zou hier even een voorvraag over willen stellen.

[1:52:22] Ik vind het prettig dat we hier voor de zomer geïnformeerd worden.

[1:52:27] Ik heb op dit moment zelf het gevoel dat er nog veel meer mogelijk is.

[1:52:33] Dat lijk ik ook een beetje te proeven bij de staatssecretaris.

[1:52:39] Zou de staatssecretaris een poging kunnen doen om zoveel mogelijk inzicht te geven in cijfers?

[1:52:43] Hoeveel van de zaken in de fase van de politie leiden nu tot herstelrecht?

[1:52:48] En waar zit het potentieel?

[1:52:49] Hoe zit dat in de fase van vervolging bij het OM?

[1:52:52] Hoe zit dat in de fase van berechting?

[1:52:54] En hoe zit dat in de herstelrecht?

[1:52:56] Als bijvoorbeeld iemand in detentie zit.

[1:53:00] En ik hoop niet het onmogelijke te vragen, maar wat er gedeeld kan worden, laten we dat delen.

[1:53:04] Want dan zien we ook waar de ruimte zit en waar mogelijkheden zitten voor verbetering.

[1:53:07] Daar ben ik erg nieuwsgierig naar.

[1:53:09] Ja, inderdaad.

[1:53:11] Want als we die cijfers kennen, kunnen we veel gerichter bijsturen.

[1:53:15] Dat zal zoveel als beschikbaar onderdeel zijn van die beleidsreactie.

[1:53:25] Voordat ik kom tot de BES, nog een andere vraag van mevrouw Bruining.

[1:53:30] Dat betreft wat zij noemde een correctieproces.

[1:53:35] Dat raakt aan doorlooptijden in de strafrechtketen, waar geconstateerd is dat het voorkomt dat fouten, soms betrekkelijk eenvoudige fouten, verkeerd ingevoerde informatie, leidt tot een vertraging.

[1:53:55] Ik stel voorop dat we werken met de ketenpartners aan het optimaliseren van wat heet de routering.

[1:54:01] En dat behelst mede het verbeteren van de kwaliteit van de aangeleverde informatie en ook vonnissen.

[1:54:11] Dat is informatievondens aan de achterkant, maar ook aan de voorkant, het aanleveren van juiste informatie, de zogenaamde entry criteria in slecht Nederlands.

[1:54:21] Er worden eisen gesteld wat door het OM verplicht ingevuld moet worden.

[1:54:25] Dus dat is allemaal onderdeel van het verbeteren van de routering.

[1:54:27] Desalniettemin constateert het CIB af en toe dat er dingen niet kloppen en dan is er een blokkade.

[1:54:34] Toch heb ik grote aarselingen om het CIB de bevoegdheid te gaan geven om dan zelf fouten in de aangeleverde strafrechtelijke beslissingen te corrigeren.

[1:54:44] Niet alleen beschikt het OM over de juiste informatie.

[1:54:50] Dus het OM beschikt over de juiste informatie en dat moet ook zo blijven.

[1:54:56] Het OM moet hier een regie hebben, zoals er altijd uitgegaan wordt van de juiste informatie.

[1:55:02] Wij zijn heel terughoudend om anderen dan het OM een rol te geven bij het doen van aanpassingen in de informatie, want dat creëert weer nieuwe risico's.

[1:55:16] Mevrouw Bruining.

[1:55:17] Dank, voorzitter.

[1:55:18] Ik hoor wat de staatssecretaris in zijn antwoord zegt.

[1:55:21] Tegelijkertijd heb ik in mijn bijdrage niet benoemd dat een andere instantie die bevoegdheid zou moeten krijgen.

[1:55:28] Ik denk wel dat het van belang is, juist ook voor de leerkurven en het reflectievermogen van het OM, dat daar bijvoorbeeld zo een correctieproces wordt ingericht, waarbij tijdig er kan ingegrepen worden, zodat een dossier niet

[1:55:41] een tijdje blijft liggen en dan weer helemaal terug moet naar het beginpunt en dan pas weer wordt behandeld, want dat is wat er nu in de praktijk gebeurt.

[1:55:48] Het loopt onnodig vertraging op.

[1:55:50] Dus is de staatssecretaris het met mij eens dat dat correctieproces dan niet buiten het OM, maar binnen het OM zal moeten worden ingericht zodat je die kans, zodat je die vertraging kan verkleinen?

[1:56:03] Ja, voorzitter, dit lijkt me een

[1:56:09] Als we hiermee kunnen bewerkstelligen dat die strafrechtketen voor jeugdstrafzaken wordt versneld, dan moeten we dat alles doen.

[1:56:18] Het mag niet op dit soort elementen stokken, te meer dat we weten dat de jeugdstrafzakensnelheid nog van grotere belang is.

[1:56:26] dan bij volwassenen zo mogelijk.

[1:56:29] Dus wij zullen erop inzitten dat daar waar dus gewerkt wordt aan het optimaliseren van de routering er ook bijzondere aandacht hiervoor is.

[1:56:36] En als blijkt dat daar een aanpassing in het proces nodig is, of ik bedoel eigenlijk in het wettelijk kader daarvoor, dan zullen we niet schomen daar stappen te zetten.

[1:56:46] Ik stel voor dat ik overraad tot de problematiek op de Besseilanden en overigens het hele Caribisch gebied.

[1:56:56] Want inderdaad, ik heb het eerder deze week ook in antwoord op een mondeling een vraag over de situatie op Bonaire gezegd.

[1:57:06] De Besse-eilanden en de eilanden verdienen verdurend structurele aandacht.

[1:57:13] Tenminste ook omdat de situatie soms anders is.

[1:57:18] Daar moeten we rekening mee houden.

[1:57:20] Maar ook omdat we lang niet altijd dezelfde voorzieningen hebben of de wetgeving gelijkluidend is.

[1:57:26] Mevrouw Bruining vestigt daar ook de aandacht op vandaag.

[1:57:37] De vraag is hoe specifiek rekening wordt gehouden met de bijzondere omstandigheden.

[1:57:43] De samenwerking met de lokale overheden is er, ook als het gaat om de preventieve aanpak van de jeugdcriminaliteit.

[1:57:51] Daarin speelt de minister een grote rol.

[1:57:54] Zeker als het gaat om de aanpak van high impact crimes krijgt dat de volle aandacht.

[1:58:01] Maar ook als het gaat om het voorkomen van daderschappen recidieven.

[1:58:06] De aanpak preventie met gezag die ik al een paar keer heb genoemd zal ook in Caribisch Nederland worden ingezet.

[1:58:12] zodat de succesvolle methode daaruit, ik had het over de bewezen effectieve gedragsinterventies, ook daar kunnen worden toegepast, maar dan wel op een wijze die aansluit bij de lokale belangen.

[1:58:23] Wat hier effectief is, is daar alleen maar effectief als er ook oog is voor de lokale omstandigheden en belangen en cultuur.

[1:58:30] Een voorbeeld dat ik hier kan noemen is het programma met de naam Alleen jij bepaalt wie je bent.

[1:58:38] Daarin worden lokale coaches betrokken.

[1:58:40] En als dat lokale coaches al daar zijn, dan zal de culturele dimensie ook de aandacht krijgen die het verdient.

[1:58:54] Mevrouw Bruining vestigde ook de aandacht, en werd daarin bijgevallen door de heer Krul, met een bijzonderheid waar ik niet van op de hoogte had, namelijk dat, anders dan in Nederland, de jeugdstrafzittingen al openbaar zijn vanaf een leeftijd van 16 jaar.

[1:59:10] Dat wijkt dus af van wat we hier gewend zijn.

[1:59:14] Het is wel zo dat ook daar de rechter kan afwijken, kan bepalen dat de zitting achter gesloten deur is, als daar zwaar wichtige redenen voor zijn.

[1:59:23] Maar het uitgangspunt en met name de leeftijd daarvoor is anders.

[1:59:26] Dat verdient enige aandacht, want ik onderschrijf ook dat openbaarheid niet in het belang is van jeugdige.

[1:59:35] We zullen ook navraag doen hoe hier in feite mee wordt omgegaan door rechters.

[1:59:39] Met name de mogelijkheid, de bevoegdheid om toch gesloten deuren te gelasten.

[1:59:43] Als hier een probleem is, dan moeten we dat zeker adresseren.

[1:59:46] En desnoods door middel van wetswijziging.

[1:59:49] Tot zover, voorzitter.

[1:59:51] Als ik het goed zie, heb ik de meeste aan mij gestelde vragen beantwoord.

[1:59:57] Ik denk dat hij dat inderdaad heeft, maar wij waren op het laatste punt wel benieuwd of... Het klonk wel een beetje als een toezegging.

[2:00:06] Laat ik het neutraler formuleren, of de Kamer er ook een terugkoppeling van krijgt, van het uitzoekwerk wat de staatssecretaris hierop gaat doen.

[2:00:14] Ja, u merkt mijn dichte aarzeling, maar dat komt omdat het de portefeuille van uw minister is.

[2:00:19] Maar dat neemt niet weg dat ik hem zal verzoeken om dit inderdaad onderdeel te laten zijn.

[2:00:23] Ik zal in ieder geval ervoor zorgen dat er uitdrukkelijk in het reguliere overleg aandacht is en dat we nader in kaart brengen hoe groot dit probleem is.

[2:00:31] En daar waar er gerapporteerd wordt over de voortgang wat betreft de strafrechtketen op het Caribisch deel van Nederland, zal dit dan ook onderdeel uitmaken van de terugkoppeling aan uw Kamer.

[2:00:43] dan komt dit inderdaad in op een geeigend moment, ik weet niet of dat voortgangsrapportage heet of iets dergelijks, maar over de strafrechtketen in Caribisch Nederland, daar komt dit punt dan in terug.

[2:00:55] Zo kunnen we dit wel noteren.

[2:00:58] Neemt mevrouw Bruining daar genoegen mee?

[2:01:00] Nou, daar mag ze even over nadenken.

[2:01:02] Voor nu wel.

[2:01:02] In ieder geval gaan we door met de beantwoording van de staatssecretaris Justitie en Veiligheid.

[2:01:07] Aan u het woord.

[2:01:08] Voorzitter, dank.

[2:01:09] Vorig jaar september was mijn eerste debat in de Tweede Kamer en dat was het debat justitiële jeugd met uw commissie.

[2:01:16] Sindsdien hebben we elkaar vaker gesproken over het capaciteitstekort bij DEI.

[2:01:21] Ook vandaag heeft uw Kamer daarvoor mijn aandacht gevraagd.

[2:01:25] Sinds mijn aantreden heb ik justitiële jeugdinrichtingen, een kleinschalige voorziening en een afdeling voor jongvolwassenen in het gevangeniswezen bezocht.

[2:01:34] Ik heb veel medewerkers en jongeren gesproken.

[2:01:37] Sinds ons eerste debat heb ik een beter beeld van de uitdagingen waar zij voor staan.

[2:01:41] En tegelijkertijd is er veel bereikt.

[2:01:43] En daarmee beantwoord ik ook voor een deel een vraag daarvan van de heer Krul.

[2:01:48] De jongvolwassenen die in justitieel complex zijst en in de pensiëre inrichting Almelo, verblijven ontvangen nu ook in het weekend een aanbod van de Life Changing Groep, conform motie van mevrouw Lala.

[2:01:59] En in oktober vorig jaar is de haven geopend.

[2:02:04] Daar zijn nu vier leefgroepen met 46 plekken operationeel.

[2:02:09] Later dit jaar komen daar nog 18 plekken bij.

[2:02:12] Daarnaast is in november 2024 in de justitiële jeugdinrichting Den Heijakker een leefgroep met tien plaatsen heropend, nadat die was gesloten vanwege het personeelstekort.

[2:02:24] Procentueel is de capaciteit substantieel toegenomen, met bijna 9 procent, van 528 naar 574 plekken.

[2:02:36] Maar we zijn er nog niet en de verwachting moet soms worden bijgesteld omdat de praktijk weerbarstig is.

[2:02:42] De publicatie van het Wetenschappelijk Onderzoek en Datacentrum

[2:02:46] Deze week laat bijvoorbeeld zien dat de capaciteitsbehoefte naar verwachting de komende jaren met ruim 2 procent per jaar toeneemt.

[2:02:55] Dat komt door een verwachte toename van het aantal maatregelen tot plaatsing in een inrichting voor jeugdigen, de pijmaatregel, het aantal jeugddetenties, de gemiddelde duur van jeugddetenties en het aantal voorlopige hechten.

[2:03:09] Daarnaast is het werven van personeel nog steeds een grote uitdaging.

[2:03:13] Conform de wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties, oftewel DBA, worden er minder ZCP'ers ingezet.

[2:03:20] Ik zal later in de beantwoording ook specifieker ingaan op de vraag vanuit de heer Van Nispen.

[2:03:26] Als gevolg van de arbeidsmarktkrapte kon deze maand bijvoorbeeld geen vijfde afdeling worden geopend in de haven, wat eerder wel op de planning stond.

[2:03:34] Ook zaten er in de eerste vier maanden van dit jaar nog gemiddeld 41 jongvolwassenen in Zeist en Almelo en één elders in het gevangeniswezen.

[2:03:43] Maar gelukkig staan er verdere uitbreidingen op de planning.

[2:03:47] De haven krijgt er nog 26 plekken bij zodra er voldoende personeel is gewonden.

[2:03:52] En ook Teilingereind wordt uitgebreid met acht plekken.

[2:03:57] Daarnaast verkent DEI de mogelijkheden voor de herbestemming van jeugdzorg plus instelling in Harreveld tot justitiële jeugdinrichting.

[2:04:06] Ik informeerde uw Kamer daar begin april van dit jaar nog over.

[2:04:10] Als deze verkenning een positief beeld oplevert, zouden hier 70 nieuwe plekken gerealiseerd kunnen worden, mits hier middelen voor zijn.

[2:04:22] Voorzitter, dan ga ik nu over tot het beantwoorden van de vragen van uw Kamer.

[2:04:35] Om er meteen aan te sluiten, voorzitter, op die laatste opmerking.

[2:04:38] Dat wordt dan uw laatste interruptie.

[2:04:40] Dat is dan jammer.

[2:04:42] We hebben nog voldoende tijd, zie ik, dus misschien dat er daar nog een ordevoorstel komt.

[2:04:46] Mijn vraag aan de staatssecretaris is, hoe kijkt zij naar haar opgave nu die investeringen toch voorlopig uitblijven?

[2:04:53] En heeft zij een plan om ervoor te zorgen, laat ik me dan beperken door het onderwerp van vandaag, dat jongeren, de meest kwetsbaren, niet het kind van de rekening worden en moeten opdraaien voor deze bezuiniging?

[2:05:06] En bezuiniging is dan ook het niet investeren.

[2:05:11] Dat is natuurlijk een van de vragen die ook hier speelt en die ook al eerder gesteld is, ook door onder andere de heer Van Nispen.

[2:05:18] Wat is nou eigenlijk de impact van de nul euro?

[2:05:21] Ja, die is heel groot.

[2:05:23] Daar kom ik ook zo meteen nog wel op terug.

[2:05:26] Die is heel erg groot.

[2:05:28] En met betrekking tot Harreveld, waar ik hoop op heb dat we dat kunnen openen met 70 plekken.

[2:05:35] Dat is echt heel erg veel.

[2:05:37] Als we kijken naar dat er nu nog 41 in Zeist en Almelo zitten, dan zijn we met 70 plekken.

[2:05:43] Specifiek voor de jeugd zijn we ontzettend blij.

[2:05:47] We zetten alles op alles om die verkenning op dit moment te laten plaatsvinden.

[2:05:51] Die vindt ook plaats.

[2:05:52] Wat is er voor nodig om het te openen en wat kost dat exact?

[2:05:55] Daar is geld mee gemoeid en daarom laat ze het zien, mits daar middelen voor zijn.

[2:06:01] Ik blijf zoeken en doe alles wat in mijn macht is om ook...

[2:06:06] binnen onze eigen begroting toch te zoeken van waar liggen er toch nog ruimtes.

[2:06:13] Maar mijn pijlen zijn ook weer gericht op de volgende besluitvorming.

[2:06:16] En die ligt rondom de augustusbesluitvorming.

[2:06:19] Dat geldt niet alleen voor de jeugd, maar gewoon voor het gevangeniswezen in het algemeen.

[2:06:24] Maar ik ben het met mevrouw Lala eens.

[2:06:26] Dit gaat nu specifiek even over de jeugd.

[2:06:30] We hebben een weg te gaan richting dat moment.

[2:06:38] Voorzitter, het is meer een punt van orde, want ik ben nu door mijn interrupties heen.

[2:06:41] Maar we hebben nog best tijd, dus zouden we misschien wat coulant ermee omgaan?

[2:06:44] Ik kan niet op dit punt doorgaan, maar... Wat ik eigenlijk wil voorstellen, is dat we eerst even verder gaan met de staatssecretaris.

[2:06:50] En als het dan inderdaad nog steeds goed zit in de tijd, dan gaan we inderdaad een extra interruptie toekennen.

[2:06:54] Maar ik kan nu nog niet helemaal overzien of we dat gaan halen.

[2:06:58] Dus we gaan eerst verder.

[2:06:59] Ik ga mijn best doen.

[2:07:01] Ik wil aansluiten met de vraag van de heer Van Nispen.

[2:07:14] extra geld gaat het niet lukken om de boel op orde te krijgen.

[2:07:17] Dat is het korte antwoord en denk ik ook de kern van het verhaal.

[2:07:21] Tegelijkertijd werken we heel hard aan de werving van personeel voor de capaciteitsuitbreidingen die al op de planning staan.

[2:07:28] Maar ik houd mijn hart wel vast als ik de voorspellingen zie van het WODC, het wetenschappelijk onderzoek en datacentrum.

[2:07:35] Want als die verwachte twee procent stijging uitkomt, dan komen we volgend jaar al ruim tachtig plekken tekort bovenop de geplande uitbreidingen.

[2:07:43] En uiteindelijk kan ik natuurlijk geen ijzer met handen breken.

[2:07:47] Dus dat vraagt van mij heel veel creativiteit.

[2:07:52] Hoe gaan we hier toch mee om?

[2:07:53] En tegelijkertijd kijk ik met heel veel hoop naar Harreveld bijvoorbeeld.

[2:07:58] Wat ons direct die 70 plekken op zou kunnen leveren.

[2:08:04] Ik heb nog een vraag over de inhuurkrachten.

[2:08:08] Ik heb het kort even in mijn inleidende spreektekst benoemd.

[2:08:12] De norm geldt nog steeds.

[2:08:13] Het verschilt per sociale jeugdinrichting hoeveel inhuurkrachten er worden ingezet, maar dat is echt tussen de nul en bijna 30 procent.

[2:08:20] Die norm is 30 procent.

[2:08:22] Afgelopen jaren werkte een groot aantal ZZP'ers in de jeugdinrichtingen die mogelijk te kwalificeren zijn als schijnzelfstandigen.

[2:08:30] De inzet van die ZZP'ers is dan ook de afgelopen periode zoveel als mogelijk afgebouwd.

[2:08:35] Tegelijkertijd is het niet mogelijk om de werkproces rond te krijgen zonder enige inhuur.

[2:08:40] Een deel van deze ZZP'ers is in dienst gekomen, een deel heeft ander werk gezocht en een deel is nog steeds werkzaam als inhuurkracht via toegestaande constructies zoals detachering.

[2:08:53] Ik heb zelf nog een interruptie die een beetje doorgaat op het punt van mevrouw Lala zojuist.

[2:08:57] Ik waardeer het eigenlijk altijd aan deze staatssecretaris hoe ontzettend eerlijk en duidelijk zij is.

[2:09:06] Want zij zegt zonder extra geld gaat het niet lukken.

[2:09:08] Ik houd mijn hart vast.

[2:09:10] Dan kom ik plekken tekort.

[2:09:11] En die 70 plaatsen die kunnen er wel komen, mits er voldoende middelen zijn.

[2:09:15] En we gaan daar nu naar zoeken.

[2:09:16] We hebben de pijlen gericht op de augustusbesluitvorming.

[2:09:18] Maar we weten allemaal wat hier aan de hand is, want deze staatssecretaris is gewoon keihard in de steek gelaten door de fractievoorzitters van BBB, van de VVD, van de PVV en van NSC.

[2:09:30] Die hebben haar gewoon keihard laten zitten bij de besluitvorming rondom de voorjaarsnota.

[2:09:35] En de woordvoerder van de PVV is hier niet eens aanwezig, dus ik hoop dat iemand dit hoort.

[2:09:40] Het is echt schandalig hoe de eigen partij, namens wie deze staatssecretaris in het kabinet zit, hier niet aanwezig is, terwijl het hier gaat over het in de steek laten van de staatssecretaris, het in de steek laten van al dat gevangenispersoneel, het in de steek laten van die jongeren die hulp nodig hebben.

[2:09:53] Dus ik ga toch nog één keer heel duidelijk de vraag stellen.

[2:09:57] Als dit nou opnieuw gebeurt, ja het wordt een als-dan-vraag, maar ik wil toch een antwoord.

[2:10:01] Als het nu opnieuw gebeurt in de augustusbesluitvorming... en er komt dus niks bij voor de jongeren die in volwassen gevangenissen zitten... die op wachtlijsten staan, waar het gewoon slecht mee gaat... doordat hier gewoon politieke partijen aan het falen zijn... en dus gewoon hier vandaag niet eens opkomen dagen.

[2:10:16] Wat gaat deze staatssecretaris dan doen?

[2:10:18] En tuurlijk is het prachtig als zij zegt... ja, opstappen heeft geen zin, want dan zijn de problemen niet opgelost.

[2:10:24] Helemaal waar.

[2:10:26] Maar dit kan niet meer.

[2:10:27] En ik kan geen motie van wantrouwen indienen tegen die falende coalitiepartijen...

[2:10:31] Dus het houdt wel ergens op.

[2:10:33] En ik wil toch wel eigenlijk van deze staatssecretaris weten, hoe ziet zij dit nou voor zich?

[2:10:41] Ik ben normaal gesproken geen voorstander van wat, als en dan vragen.

[2:10:48] En tegelijkertijd raakt u ook de kern, want ik ben ook altijd liever gewoon eerlijk.

[2:10:53] Het eerlijke verhaal is dat het ontzettend lastig is dat ik bezig ben met een brief om de gevolgen in kaart te brengen.

[2:11:01] ruim voor het zomerreces, maar ik verwacht hem echt met een paar weken richting de Kamer te sturen, wat de consequenties hiervan zijn en hoe we daar ook mee denken om te gaan.

[2:11:11] En tegelijkertijd vraagt dit van mij ook nadenken over het scenario op het moment dat er ook in augustus en september geen geld bij komt.

[2:11:22] Ik heb daar nog niet expliciet het antwoord op, maar dat betekent misschien wel dat we op een andere manier moeten kijken naar straffenopmaat, naar detentieopmaat,

[2:11:31] Ik kan geen plekken toveren, ik kan geen personeel toveren, ik kan geen plekken toveren.

[2:11:41] Dus we zullen iets moeten.

[2:11:42] En we zien ook dat het helemaal vol loopt in die hele strafrechtketen.

[2:11:46] Dus dit heeft consequenties.

[2:11:49] Het begint met dat ik de Kamer, naar aanleiding van het WODC, dus alle cijfers, volledig en goed informeer.

[2:11:56] Dat zal in ieder geval binnen afzienbare tijd gebeuren.

[2:11:59] De consequenties brengen we natuurlijk gelijk in kaart.

[2:12:03] Ja, ik ga natuurlijk richting augustus en september weer op de barricade, want het probleem is niet spontaan minder geworden.

[2:12:10] En wat er dan gebeurt als we daarmee nog geen geld krijgen?

[2:12:15] Dan heb ik in ieder geval een plan waar ik nu aan werk om uit deze impasse te komen.

[2:12:21] Maar het zou me echt heel veel waard zijn op het moment dat we uiteraard het wel voor elkaar krijgen.

[2:12:26] Dit gaat niet om mij.

[2:12:27] Dit gaat niet enkel om DJI.

[2:12:29] Dit gaat over de strafrechtketen.

[2:12:31] Dit gaat over een veilige samenleving.

[2:12:33] Dit gaat over recht doen aan de uitspraak van de rechter.

[2:12:37] Dit gaat om heel veel.

[2:12:40] en ervoor zorgen dat mensen niet meer terugkomen bij justitie, maar op een goede manier weer landen in de maatschappij.

[2:12:46] Dit gaat om heel veel en het gaat ook om medewerkers die er gewoon naar eer en geweten hun werk goed willen doen.

[2:12:52] Dus dit is een heel veelomvattend iets waar ik me zorgen om maak.

[2:12:59] En de zorgen dus ook deel met uw commissie, voorzitter.

[2:13:04] Gaat u verder met uw beantwoording.

[2:13:10] Ik ga over tot de beantwoording van een vraag van mevrouw Bruining.

[2:13:14] Zijn de jongvolwassen in het gevangeniswezen veroordeeld of in voorlopige hechtenis?

[2:13:19] Ongeveer twee derde van de dagenplaatsen jongvolwassenen zijn voorlopig gehecht.

[2:13:24] Een derde zit in korte jeugddetentie uit en dat zijn zelfmelders of arrestanten.

[2:13:30] De meeste jongvolwassenen verblijven nog geen maand in het gevangeniswezen.

[2:13:35] En natuurlijk plaatsen we bij voorkeur alle personen op de plekken

[2:13:39] waar ze horen.

[2:13:42] Maar nu er te weinig plek is in de jeugdinrichtingen geven we voor voorrang aan minderjarigen en jongvolwassenen die al door de rechten veroordeeld zijn voor een langere straf in de JEE.

[2:13:51] Nog een vraag van mevrouw Bruining.

[2:13:54] Het organiseren van de online omgeving en dat dat dan niet haalbaar is, dat ik dat heb aangegeven.

[2:14:00] Als eerste wil ik even vooropstellen dat het echt enkel gaat om Zijst en Almelo en dus voor 18 plus gedetineerden.

[2:14:11] Online onderwijs is moeilijk te regelen.

[2:14:14] Ik heb in uw Kamer in maart al per brief laten weten dat de benodigde voorzieningen, ruimtes, ICT, maar ook personeel, niet beschikbaar zijn.

[2:14:25] Overigens verblijven de meest jongvolwassenen nog geen maand in Almelo.

[2:14:30] Dat maakt ook dat die periode te kort is om echt een programma op te starten.

[2:14:34] Maar als er sprake was van onderwijs daarvoor, dan blijven we dat wel voortzetten.

[2:14:40] Dan moet je gewoon denken aan het simpelweg dat de boeken gewoon naar binnen kunnen en dat ze gewoon nog wel hun huis weer kunnen maken of hun opdrachten kunnen maken.

[2:14:52] Daarnaast biedt de Stichting Life Changing Groep, ook al even genoemd in mijn inleidende tekst, een educatief, creatief en sportief programma aan.

[2:15:03] Dan heb ik een vraag van de heer Krul en ik hoop inderdaad dat er dan een fractie ook meekijkt.

[2:15:10] De onderwijsraad heeft een advies gepubliceerd over het onderwijs in de justitiële jeugdinrichtingen en de vraag was even wat ik met dat advies ga doen.

[2:15:20] Ik denk dat de heer Krul echt de rechte vragen stelt.

[2:15:23] En het onderwijs is ook cruciaal, ook in de sociale jeugdinrichtingen.

[2:15:27] Dus ik ben ook heel erg blij met het advies van de onderwijsraad hierover.

[2:15:31] Het advies bevat concrete aanbevelingen om het onderwijs beter te maken.

[2:15:35] En samen met mijn collega staatssecretaris onderwijs, cultuur en wetenschap,

[2:15:39] Ben ik op dit moment nog bezig om deze aanbevelingen zorgvuldig uit te werken.

[2:15:43] En de Kamer ontvangt voorafgaand aan het zomerreces per brief een eerste reactie.

[2:15:49] En daarin zal ik de vragen van de heer Krul ook meenemen.

[2:15:53] Ik heb een vraag van mevrouw Lala.

[2:15:57] Of ik geloof in de pedagogische belofte van jeugddetentie en wanneer ik deze denk waar te gaan maken.

[2:16:04] Ja, daar geloof ik in.

[2:16:06] Jongeren in justitiële jeugdinrichting krijgen een pedagogisch dagprogramma met onderwijs, behandeling en begeleiding.

[2:16:12] Maar het eerlijke verhaal is ook dat het onder druk staat door de personeelstekorten.

[2:16:17] Het is niet waar dat er op dit moment dagen wegvallen.

[2:16:27] Dat hier hele dagen geen les wordt gegeven.

[2:16:30] Er worden weleens lessen geschrapt.

[2:16:32] Dat zien we ook binnen de detentie.

[2:16:37] Dat maakt me wel zorgen, maar we kunnen soms echt niet anders.

[2:16:41] Soms moet dat dagprogramma worden ingekort.

[2:16:46] Dat betekent dat daar ook een dagvergoeding tegenover staat.

[2:16:52] Maar ik blijf me natuurlijk wel maximaal inzetten om de capaciteit van de justitiele jeugdinrichtingen op orde te krijgen.

[2:16:58] En daarmee ook gewoon het onderwijs volledig door te laten lopen.

[2:17:05] Aansluitend was de vergoedingsvraag die u had gesteld.

[2:17:12] Dat geldt ook voor de KVJJ.

[2:17:17] Zeg ik dat goed?

[2:17:18] Nee, dat zeg ik niet goed.

[2:17:21] Nee, we zijn dat verplicht.

[2:17:23] Als een dagprogramma niet volledig kan uitgevoerd worden, dan bestaat daar een geldelijke verhoeding tegenover.

[2:17:33] En we kennen een wettelijk minimum van het lesprogramma van 77 uur per week.

[2:17:37] Dus als we daar onder zitten, dan moeten wij gewoon overgaan tot een vergoeding daartoe.

[2:17:42] Ik hoop dat de vragen hiermee voldoende zijn beantwoord, want ik weet dat u door uw interrupties heen bent, maar...

[2:17:52] Dan heb ik nog één vraag over, voor zover wij dat hebben kunnen overzien.

[2:17:59] Het is een vraag van de heer Seder.

[2:18:01] Moet besluitvorming KvJs niet gelijk lopen met het onderzoek waar de heer Seder naar verwees?

[2:18:08] En in hoeverre kunnen we nog meer aan het doorplaatsen werken?

[2:18:13] De uitvoering heeft nu behoefte aan duidelijkheid, merken we.

[2:18:16] Dus die wil ik heel erg graag bieden.

[2:18:18] Daarom wordt de Beginselenwet Justitiële Jeugdinrichtingen ook aangepast om de kleinschalige voorzieningen te formaliseren.

[2:18:25] Vanzelfsprekend nemen we ook uiteindelijk natuurlijk wel de uitkomsten van de WOC-onderzoek mee in de doorontwikkeling van de kleinschalige voorzieningen.

[2:18:32] En voor de zomer zal ik uw Kamer informeren over de kvj's in een brief.

[2:18:36] En als het gaat over het doorplaatsen,

[2:18:41] We hebben aandachtsfunctionarissen in elke inrichting om door te plaatsen.

[2:18:45] We doen dus echt ook alles eraan om te kijken hoe we dat kunnen realiseren.

[2:18:50] Maar ja, we moeten ook staan voor de veiligheid.

[2:18:53] En op het moment dat we niet zeker van onze zaak zijn... dan is veiligheid toch nog steeds het allerbelangrijkste.

[2:18:59] Maar ook ik zie wel eens de cijfers voorbijkomen... en dat niet alles helemaal gevuld is.

[2:19:04] En tegelijkertijd blijven we continu kijken hoe we die lege plekken...

[2:19:08] Als we het dan hebben over capaciteit, hoe kunnen we die zoveel mogelijk toch vol krijgen?

[2:19:16] Dus dat zijn even de vragen die ik vanuit de heer Seder heb gekregen en ik hoop ze naar behorend te hebben beantwoord.

[2:19:28] Sorry, ik was door de vragen heen, dacht ik.

[2:19:31] Dat is duidelijk, dank u wel.

[2:19:32] Ik kijk nog één keer naar links.

[2:19:34] Of er nog vragen zijn blijven liggen, of er nog behoefte is aan bepaalde interrupties, want dat mag ook.

[2:19:39] Er is ruimte, ruim de tijd voor een wat uitgebreidere tweede termijn.

[2:19:44] En dan gaan we daar nu toe over, want ik weet dat er bij sommige leden behoefte aan is.

[2:19:51] En we gaan weer gewoon het rijtje af.

[2:19:52] Ik ga naar mevrouw Dral, die in haar tweede termijn wederom spreekt namens de VVD.

[2:19:58] Dank u wel, voorzitter.

[2:20:00] Dank voor de uitgebreide beantwoording.

[2:20:03] En dank om te horen dat er toch ook hier en daar toch met z'n allen wel een beetje op hetzelfde pad zitten, de zorgen, maar ook de ambities.

[2:20:13] De VVD vindt het belangrijk dat we ook in de uitvoering nu echt slagen maken.

[2:20:16] Zeker als het gaat over het feit in het preventieve, maar ook om te kijken of we de recidive kunnen verminderen.

[2:20:24] Want het blijft heel erg zorgelijk dat vooral in het eerste jaar dat er zoveel terugkeren.

[2:20:30] Ik wil graag een tweeminutendebat aanvragen.

[2:20:35] Ik heb nog één resterende vraag.

[2:20:37] Dat gaat over het feit... De staatssecretaris zei iets over effectieve straffen op maat.

[2:20:44] Ik ben daar groot voorstander van.

[2:20:49] Maar mijn vraag is eigenlijk, als het daarover gaat... in combinatie met de LVB'ers, laagverstanden beperkt, wat een grote groep is...

[2:20:57] hoe je daartegen aankijkt.

[2:20:59] Want wat je merkt is dat deze groep, jongeren vaak als in detentie zitten, soms er slechter uitkomen.

[2:21:07] En dat heeft echt te maken met het feit dat ze dingen niet goed kunnen overzien.

[2:21:14] En ik denk dat het belangrijk is dat juist deze groep wat extra aandacht krijgt.

[2:21:19] En dat betekent niet dat je minder moet straffen, maar misschien op een andere manier straffen, dus dat het effectief is.

[2:21:26] Ik ben benieuwd hoe de staatssecretaris hier tegenaan kijkt en hoe je ermee om wilt gaan.

[2:21:35] Dank u wel, mevrouw Drol.

[2:21:36] U heeft ook een twee minuten debat aangevraagd.

[2:21:39] De andere woordvoerders delen waar u aan denkt.

[2:21:44] U heeft waarschijnlijk een bepaalde motie in gedachten.

[2:21:45] Neem ik aan.

[2:21:50] Dat heeft te maken met wat ik in mijn eerste termijn heb gezegd.

[2:21:55] Onder andere de twaalf minners en de participatie als het gaat over de ouders.

[2:22:00] En dan heb ik het echt over de ouders, voordat daar misverstanden over zijn.

[2:22:04] Er zijn ouders die wel willen, maar dat niet bij machte zijn.

[2:22:07] Maar er zijn ook echt ouders, zowel in het preventieve stuk als binnen de forensische zorg wat aangegeven is, die wel kunnen, maar gewoon weigeren.

[2:22:15] En ik vind dat we met die ouders echt iets moeten doen in een verplicht traject.

[2:22:23] Ik had eigenlijk gehoopt dat mijn collega zou zeggen dat de oproep van de staatssecretaris, met name als het gaat om het uitblijven van investeringen in de gevangeniswezen, dat dat misschien onderwerp van discussie zou zijn.

[2:22:34] Dus ik ben benieuwd naar hoe mijn collega hier aankijkt als het gaat naar de opgave, die u zelf ook alleen maar groter maakt, hoe deze staatssecretaris daarmee moet omgaan terwijl investeringen uitblijven.

[2:22:45] Mevrouw Tral.

[2:22:46] Volgens mij heb ik juist voorbeelden en acties, en dat zal ik in de motie ook noemen, om juist niet groter te maken, maar kleiner.

[2:22:56] De inzet moet zijn om minder jeugdige in de criminaliteit te krijgen, juist om te zorgen dat je wel aan die capaciteit kunt voldoen.

[2:23:05] Dus wat heel erg belangrijk is, en volgens mij gaat het ook over het kind zelf, en daar gaat het uiteindelijk over, dat je ze allemaal een goede toekomst kunt bieden.

[2:23:14] naar mijn mening, investeren in het preventieve deel.

[2:23:20] Vooral het deel dat effectief is.

[2:23:23] Er zijn echt dingen in het werkveld, en die zijn ook wetenschappelijk onderwezen.

[2:23:30] De staatssecretaris heeft daar ook iets over gezegd.

[2:23:32] Het gaat over patiënts met gezag.

[2:23:34] En het gaat over...

[2:23:37] en dat is ook zeer zorgelijk.

[2:23:40] En daar zie je bijvoorbeeld van de reïntegratie-officieren dat dat...

[2:23:47] tot nu toe wel werkt, maar dat is allemaal nog kleinschalig, maar je vooral ook moet kijken naar wat moeten we nou doen voor die jeugdige in detentie?

[2:23:56] En dan moet je onder andere denken over wat voor soort straffen, want het gaat helemaal niet over minder straffen of minder straffen, maar het gaat dus ook over een ander soort straf.

[2:24:06] En ik denk dat we vooral daarin moeten investeren, want uiteindelijk willen volgens mij allemaal dat er veel minder kinderen in de jeugdtegangenis komen.

[2:24:16] Het woord is aan mevrouw Bruining van NSC.

[2:24:19] Dank voorzitter en ik dank de beide staatssecretarissen voor hun antwoorden.

[2:24:24] Ik weet nog dat ik dit vorige keer het debat begon met It takes a village to raise a child.

[2:24:28] In dit geval moeten we allemaal de inzet tonen die benodigd is om die druk weg te halen en om het jeugdstrafrecht weer te laten doen wat het hoort te doen.

[2:24:38] Dus daar hoort ook een goede samenwerking bij.

[2:24:40] Ik hoop ook dat beide staatssecretarissen daarop blijven inzetten.

[2:24:44] Ik ben ook zeer wel gestemd dat de BES ook de verdiende aandacht gaat krijgen die het nodig heeft, omdat eigenlijk de BES natuurlijk bij Nederland hoort en de jongeren daar precies dezelfde rechten zouden moeten hebben als hier, ondanks de verschillen met ons.

[2:25:03] Ik hoop dat we acties gaan ondernemen, want daden spreken meer dan woorden uiteraard.

[2:25:09] Dus laten we daar onze schouders onder zetten en het gaan doen.

[2:25:14] Dank u wel.

[2:25:18] Dank u wel, voorzitter.

[2:25:20] We hebben het hier steeds over hetzelfde.

[2:25:22] De staatssecretaris is daar ook al naar geweest.

[2:25:24] We hebben het vaak over de tekorten aan capaciteit, jongeren zonder onderwijs, overplaatsingen naar volwassendetentie, de keten loopt vast en de veranderingen die plaatsvinden gaan echt ontzettend langzaam.

[2:25:37] Het is soms één stap vooruit, twee stappen achteruit.

[2:25:40] De staatssecretaris zegt veel te willen, maar ondertussen blijft de portemonnee dicht.

[2:25:44] Er wordt bezuinigd, investeringen blijven uit en het gevangeniswezen krijgt er geen euro bij, terwijl de problemen opstapelen.

[2:25:52] En dat is wrang.

[2:25:53] Want een groot deel van de coalitie roept wel om strengere straffen, en ook vandaag weer, maar laat het afweten als het gaat om de randvoorwaarden.

[2:26:02] Wie stoer praat over veiligheid, en wat mij betreft is dat overigens terecht, maar die moet dan ook bereid zijn om te investeren in de uitvoering.

[2:26:09] Alles daaronder, dat is gewoon goedkoop theater.

[2:26:12] Voorzitter, zonder actie blijft dit debat een herhaling van zetten.

[2:26:16] De jongeren verdienen beter, dus kom wat mij betreft met een integraal plan, met echte keuzes, maar vooral met structurele middelen.

[2:26:25] Dank u wel.

[2:26:26] Meneer Seliger.

[2:26:29] Bedankt voor de antwoording.

[2:26:31] Ik had gehoopt dat we dit debat ook met de grootste coalitiepartij hadden kunnen voeren.

[2:26:36] Dat er ook stevige uitspraken zijn gedaan die effect hebben op mensen, effect hebben op gevangenispersoneel.

[2:26:44] En dat de grootste coalitiepartij hier niet is om te verantwoorden voor keuzes die zijn gemaakt, geld dat niet is uitgetrokken.

[2:26:50] Dat vind ik jammer, het duiken van de parlementaire verantwoordelijkheid.

[2:26:53] Maar goed, we zullen ze vast wel een keer tegengekomen.

[2:26:56] Ik ben blij met de beantwoording die gedaan is.

[2:27:01] Ik ben ook blij dat de erkenning dat de positieve factoren die bijdragen aan het mensen niet meer terugvallen.

[2:27:09] Dat het ook herkend wordt en ook meegenomen wordt en daardoor ook extra aandacht voorkomt.

[2:27:13] Dus daar ben ik hartstikke blij mee dat daarop wordt geanticipeerd.

[2:27:18] De vragen over de BES ben ik ook blij dat die beantwoord worden.

[2:27:21] Daar had ik ook vragen over, maar fijn dat mevrouw Bruining heel goed gesteld heeft en ook duidelijk antwoord heeft gehoord, te horen heeft gekregen.

[2:27:29] Ik heb nog één vraag ten aanzien van het WODC-onderzoek van de KVJJ's.

[2:27:33] Ik hoorde dat de staatssecretaris zegt

[2:27:35] Het landschap vraagt om snelle knopen.

[2:27:39] Zullen we de uitwerking van het WODC-rapport nog meenemen?

[2:27:44] Als dit een wetswijziging vereist die al voordat het WODC-rapport op is geleverd naar voren komt, of u daarmee eigenlijk...

[2:27:54] het niet onmogelijk maakt om direct wijzigingen door te voeren.

[2:27:57] Dus ik vraag me af of dit ook samenhangt met mogelijke wetswijzigingen die aan de grond liggen en kunnen die conclusies ook meegenomen worden in de overwegingen hoe zo'n wetswijziging eruit zou moeten komen te zien.

[2:28:10] Dank u wel.

[2:28:12] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[2:28:14] Allereerst dank voor de beantwoording door beide staatssecretarissen.

[2:28:19] Ik heb het al gehad over preventief foyeren in het interruptiedebat, dus daar ga ik niet meer nader op in.

[2:28:25] Daar zal ik in het tweede minutendebat verder eventueel nog iets over zeggen.

[2:28:30] Maar ik wil het wel nog eventjes hebben over die huiszoekingen.

[2:28:33] Want als een jongere op straat met een mes wordt betrapt, dan zouden we eigenlijk wel willen weten of er thuis meer wapens liggen.

[2:28:39] En dat is niet alleen in het belang van de samenleving, maar ook van de jongeren zelf.

[2:28:43] Want achter één mes op straat gaat vaak een veel groter verhaal schuil.

[2:28:47] Wapens in huis, beïnvloeding door criminele netwerken, soms zelfs dreiging vanuit de omgeving.

[2:28:53] Dus ja, dat is niet zomaar even een willekeurige...

[2:28:55] inbruik, maar wat ons betreft een logische vervolgstap bij dit strafbare feit, waarna we ook die jongeren kunnen gaan helpen.

[2:29:02] En daarover is natuurlijk ook veel gegaan in dit debat.

[2:29:06] En dan verwijzen staatssecretaris naar artikel 49 van de wet wapens en munitie.

[2:29:11] Dat kan niet zo, maar daar moet er redelijk vermoeden van zijn.

[2:29:15] Op het moment dat er een wapen wordt aangetroffen, ga je al best wel snel naar dat redelijk vermoeden toe.

[2:29:21] Er komt uiteraard ook altijd een toetsen door de rechtercommissaris.

[2:29:25] Dat moet ook.

[2:29:26] Dat staat ook op die manier in de wet.

[2:29:28] En die toetsen ook aan de proportionaliteit.

[2:29:31] Mijn vraag aan de staatssecretaris is...

[2:29:33] Je kan natuurlijk wel kijken of je dat niet als basisregels zegt.

[2:29:38] Ja, we gaan toch iets meer sturen.

[2:29:40] Als preventief ga je foyeren.

[2:29:42] We treffen die wapens aan om dan ook naar een huiszoeking wat sneller te kijken om die doorstap ook te maken.

[2:29:51] Dat was eigenlijk mijn concrete vraag aan de staatssecretaris, maar mijn interrupties waren op.

[2:29:54] Dus vandaar nu langs deze weg.

[2:29:57] Dank u wel.

[2:29:59] Dank u wel.

[2:30:00] Dan grijp ik zelf het woord voor de tweede termijn.

[2:30:02] En mocht er nou interrupties zijn, dan hoop ik dat mevrouw Dral de orde wil bewaren op dat punt.

[2:30:09] Ik dank beide staatssecretarissen voor de beantwoording.

[2:30:12] Goed dat er opnieuw een brief komt over het algoritme PreSelect.

[2:30:16] Ik heb er kritiek op geleverd en mijn zorgen zijn nog niet weg.

[2:30:20] Ik vind het prettig dat er een nieuwe brief komt.

[2:30:22] En ik hoop dat met de suggesties die zijn gedaan dat er serieus naar wordt gekeken.

[2:30:26] Menselijk bedekenis voor onmenselijke tussenkomst, dat had al moeten.

[2:30:31] Ik wil ook wel dat de staatssecretaris een verklaring geeft over hoe dit kon gebeuren.

[2:30:39] hoe je met dit soort algoritmes omgaat, dat hij daar wel op reflecteert, nogal even los van de verbeteringen die dan nodig zijn voor de toekomst.

[2:30:47] Ook dank voor de toezegging over de brief van het herstelrecht.

[2:30:50] Daar ga ik met belangstelling naar uitkijken en zo nodig doen we daar aanvullende voorstellen op.

[2:30:54] Maar volgens mij wil de staatssecretaris hetzelfde.

[2:30:56] Dan ga ik naar de andere staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

[2:31:01] Ik waardeer altijd de openheid en de eerlijkheid.

[2:31:05] De staatssecretaris is natuurlijk hartstikke helder.

[2:31:12] Ik ga het hier gewoon maar benoemen.

[2:31:15] We hebben hier drie coalitiepartijen.

[2:31:18] maar die hier wel angstvallig om de hete breien heen aan het draaien zijn.

[2:31:22] Niemand van de aanwezige partijen, goed dat ze er wel zijn, heeft het over die ernstige tekorten in het gevangenisbewezen.

[2:31:29] Er is hier geen coalitiepartij die heeft gezegd, nou, deze staatssecretaris moet daar extra budget voor uittrekken.

[2:31:34] En waarom?

[2:31:34] Omdat hun partijleiders gewoon de staatssecretaris, het gevangenispersoneel en de jongeren en daarmee de hele samenleving gewoon keihard in de steek hebben gelaten.

[2:31:41] Dat is echt ongelooflijk.

[2:31:43] Dus prima vragen, heel goed om het hier te hebben over justitiële jeugd.

[2:31:46] Maar als je zo angstvallig om de hete brei heen draait, ik vind dat echt ongelooflijk.

[2:31:51] En dan helemaal bizar en gewoon ronduit laf, is dat de PVV hier gewoon schitterend door afwezigheid.

[2:31:57] Het is echt te triest voor woorden gewoon.

[2:32:00] Dus deze staatssecretaris die moet het alleen gaan oplossen.

[2:32:02] En deze staatssecretaris die verantwoordt zich hier naar de Kamer.

[2:32:06] terwijl dus de coalitiepartijen over deze crisis aan het zwijgen zijn.

[2:32:09] Ik zeg al wel alvast, ik wil geen scenario zoals bij de volwassengevangenissen.

[2:32:13] We gaan het gewoon niet doen.

[2:32:14] Dat deze staatssecretaris zegt ja, ik ga mensen eerder vrij laten, eerder de straat op.

[2:32:18] Dat dan de oppositie notabene deze staatssecretaris uit de brand moet gaan helpen.

[2:32:22] Ik ga het gewoon niet meer doen.

[2:32:24] Dus het is echt de laatste kans van deze staatssecretaris en de coalitie om het te fixen.

[2:32:28] Bij de besluitvorming, bij het extra budget dat zo hard nodig is.

[2:32:31] Iedereen ziet.

[2:32:33] Voor het DAI.

[2:32:34] Dus wees gewaarschuwd.

[2:32:40] Dat was de inbreng van de Kamer in tweede termijn.

[2:32:43] Dan gaan we over tot de beantwoording.

[2:32:46] En ik zie dat de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid wil beginnen.

[2:32:51] Nee, dan gaan we naar de staatssecretaris Rechtsbescherming en dan hanteren we dezelfde volgorde zoals... Ja, het was enthousiasme inderdaad.

[2:33:00] Voorzitter, mevrouw Drol vroeg aandacht voor de problematiek van jongeren met een LVB, maar met name in het kader van detentie.

[2:33:15] Ik weet niet helemaal zeker wie van ons dat gaat beantwoorden.

[2:33:23] Mijn collega zal er iets over zeggen.

[2:33:25] Binnen detentie

[2:33:28] Ik kan alvast zeggen dat er een werkprogramma is geweest dat erop gericht is geweest om kennis hierover breder te delen in de strafrechtketen.

[2:33:37] Dat programma is afgesloten omdat de resultaten ervan goed zijn geweest.

[2:33:41] De overtuiging is dat de kennis voldoende geborgd is voor de lange termijn.

[2:33:45] Maar wellicht dat mijn collega er nog meer over zegt.

[2:33:51] Mevrouw Weijenas vroeg opnieuw aandacht voor het belang van huiszoeking.

[2:33:58] Ik heb gehoord wat mevrouw zegt.

[2:34:03] Ik kan niet heel veel toevoegen aan wat ik in de eerste termijn heb gezegd, namelijk het schets van het kader.

[2:34:09] En ook de beperkingen die van rechtswegen gelden en niet voor niks.

[2:34:14] Maar mevrouw Weyenas noemde zelf ook al de toets die de rechtercommissaris uitvoert op de proportionaliteit van de maatregel in het concrete geval.

[2:34:24] Ik denk dat daarbij ook een rol moet spelen dat de jeugd onderdeel uitmaakt van een gezin dat in dat huis woont.

[2:34:33] Dat compliceert de situatie nog weer verder.

[2:34:36] Maar ik kan me wel goed voorstellen wat zij zegt.

[2:34:40] ook heilzaam kan zijn voor die jongeren, om juist wat drastischer in te grijpen.

[2:34:46] Het is een afweging die van geval tot geval moet worden gemaakt.

[2:34:50] Het is hier primair aan de politie en het Openbaar Ministerie en vervolgens aan de rechtercommissaris om keuzes te maken.

[2:34:57] En u weet dat de betrokkenheid van deze caterpartners ons noopt, de minister en ook mij, om zeer terughoudend te zijn.

[2:35:06] Maar ik denk ook dat breed gesignaleerd is dat u daar aandacht voor vraagt.

[2:35:14] De heer Van Nispen noemde recidive preselect en uit nog een keer de zorgen.

[2:35:19] Ik heb dus inmiddels toegezegd dat er een brief komt.

[2:35:22] Ik kan wel zeggen dat het goede gebruik van dit instrument, en naar aanleiding van de eerlijk gesprek hierover,

[2:35:30] ...verankerd is in instructies... ...die op het ZSM-overleg... ...dus onderdeel zijn gaan we uitmaken van een handleiding... ...en dat moet in ieder geval naar de toekomst toe borgen... ...dat dit instrument goed wordt gebruikt... ...maar dat zal de zorgen die bij de heer Van Nispen bestaan... ...omtrent het instrument zelf... ...en niet alleen het gebruiken van, niet wegnemen... ...dus dat wordt onderdeel van de meer uitvoerige beantwoording schriftelijk.

[2:35:55] Ik geloof dat ik hiermee de vraag aan mij heb beantwoord.

[2:35:59] Dat is het geval.

[2:36:00] Dan gaan we naar de staatssecretaris.

[2:36:05] Goed, dan begin ik met de verdere beantwoording van de vraag van mevrouw Drouwe.

[2:36:12] Sinds 2010 biedt J. Lelystad Very Intensive Care aan licht verstandelijk beperkte jongeren bij wie sprake is van comorbiditeit.

[2:36:23] Vaak hebben zij ernstige psychiatrische problemen in combinatie met andere problemen en daar de behoefte aan intensievere zorg en ondersteuning.

[2:36:30] Zij zijn onderverdeeld in drie groepen van zes, zodat er meer tijd en ruimte is voor een op een begeleiding door een behandelcoördinator en een pedagogisch medewerker.

[2:36:39] Een groot deel van de doelgroep heeft een LVB.

[2:36:44] Daar wordt in de behandeling op ingespeeld.

[2:36:46] Als de problematiek heel ernstig is, worden jongeren op de LVB en dan deze afdeling geplaatst.

[2:36:53] Ik hoop hiermee dan de beantwoording wel volledig te kunnen doen richting mevrouw Dran.

[2:37:01] Dan kijk ik nog even naar de vraag van de heer Sede van de ChristenUnie.

[2:37:09] Wat betreft de wijziging van de wet, dat is echt een juridische formalisering.

[2:37:14] Maar of ik doorga met de KVJJJ, dat is mijn besluit.

[2:37:20] Het zit elkaar niet in de weg.

[2:37:22] En ik hecht de waarde aan om daarin wel duidelijkheid te bieden.

[2:37:27] Dus ik hoop ook dat daarmee de vraag volledig wens is beantwoord.

[2:37:39] Als u aan het eind komt van uw beantwoording... Ik ben als de zoekende of ik iedereen naar wens heb beantwoord.

[2:37:47] Eigenlijk is het beter om te zeggen, dit was het.

[2:37:53] Anders melden mensen zich wel.

[2:37:56] Dan is er een eind gekomen aan de tweede termijn.

[2:38:00] Dank aan beide staatssecretarissen.

[2:38:02] Ik ga nog de toezeggingen met u doornemen.

[2:38:05] Allereerst, de staatssecretaris rechtsbescherming stuurt kort na de zomer een brief aan de Kamer over het risicotaxatie-instrument PreSelect.

[2:38:12] De staatssecretaris rechtsbescherming neemt in de voortgangsbrieven over het herstelrecht voor de zomer de vragen van lid Van Nispen over meer inzicht in het potentieel van herstelrecht mee.

[2:38:21] De staatssecretaris geleidt de vragen van de commissie over de openbaarheid van zittingen voor 16-plussers op de Bessuilanden door aan de minister de JNV, ten behoeve van beantwoording in de volgende voortgangsrapportage over de justitieketen van het Caribisch deel van het Koninkrijk.

[2:38:35] Dat klopt ook.

[2:38:35] En het was ook de staatssecretaris rechtsbescherming.

[2:38:38] De vragen van het lid Krul over onderwijs en justitiële jeugdinrichtingen worden meegenomen in de reactie van de staatssecretaris JNV op het gelijknamige rapport van de onderwijsraad voor het zomerreces.

[2:38:49] Dat is het geval.

[2:38:50] Dan hebben we alles goed genoteerd.

[2:38:54] Dan nogmaals dank aan de staatssecretarissen en hun ondersteuning op deze plaats en elders.

[2:39:00] Veel dank.

[2:39:01] Dank ook aan... Ja, heel goed.

[2:39:04] Dank ook vooral aan de G4, die een onoplettende voorzitter nog even op het laatst redt.

[2:39:09] Want er is inderdaad een twee-minutendebat aangevraagd door het lid Dral.

[2:39:12] Dus dan wordt dat ingepland, in ieder geval voor het zomerreces, lijkt mij zo.

[2:39:19] Het is van u geen eis, maar ik kijk naar mevrouw Lala.

[2:39:24] Ik hoop natuurlijk wel dat het voor het reces is, maar ik zou ook willen vragen.

[2:39:27] Ik weet niet of het een toezegging was, maar er zou ook nog een brief komen over de impact op het gebrek aan investeringen in het gevangeniswezen.

[2:39:35] Als die dan ook voor de zomer komt, en het liefst nog voor dat twee minuten debat, dan kunnen we in ieder geval met elkaar een goed debat voeren.

[2:39:43] Sowieso komt die brief, de voortgangsbrief, die ik normaal gesproken ook stuur, maar nu ook naar aanleiding van de voorjaarsnota, die ga ik ruim voor het zomerreces sturen.

[2:40:00] Maar ik weet natuurlijk niet, met betrekking tot de agenda van de Kamer, of dat elkaar dan bijt qua debatten.

[2:40:04] Maar als ik even iets gerichte qua data, waar ik nu naar kijk, is half juni.

[2:40:12] Daarmee hoop ik dat het elkaar juist helpt.

[2:40:16] Dan kunnen we zeggen dat we twee minuten debat na half juni plannen.

[2:40:24] We kunnen die wens meegeven aan de centrale gift.

[2:40:28] Dat helpt.

[2:40:30] Oké, dan hebben we dat ook gedaan.

[2:40:32] Nogmaals dank aan de mensen die er weer goed voor ons gezorgd hebben vandaag.

[2:40:36] Vooral de gevier.

[2:40:38] En de mensen op de publieke tribune of die dit debat op andere wijze hebben gevolgd.

[2:40:41] En dan is er een eind gekomen aan dit commissie-debat.

[2:40:43] Justitie, jullie jeugd.

[2:40:44] En wens ik iedereen nog een fijne dag verder.