Meerjarig Financieel Kader 2028-2034

[0:00:00] Goedemiddag, hierbij open ik de technische briefing van de Commissie Europese Zaken en Financiën over de mejaarige financiële kader 2028-2034.

[0:00:10] Ik heet de aanwezige ambtenaren van het ministerie van Buitenlands Zaken en Financiën van harte welkom in de Tweede Kamer.

[0:00:17] Wij zullen vandaag een technische briefing verzorgen.

[0:00:19] Ik ga ze kort langs.

[0:00:21] Welkom aan mevrouw Helene Bakker, aan de heer Joshua Witteveen en mevrouw Anke Rijmakers.

[0:00:29] Aan de heer Serge van Knippenberg, mevrouw Rikst Wilbers en de heer Tim Legiersen.

[0:00:37] Tevens welkom aan de aanwezigen op de publieke tribune, de mensen thuis die misschien meekijken en natuurlijk aan de aanwezige Kamerleden.

[0:00:45] Voor deze technische briefing hebben we een uur de tijd.

[0:00:48] We gaan eerst een presentatie krijgen vanuit de ambtenaren over het meerjarig financiële kader.

[0:00:54] En dan ga ik over naar de vragenronde vanuit de Kamerleden.

[0:00:58] Het moeten wel technische vragen zijn, want we hebben ambtenaren, geen politici aan de overkant.

[0:01:01] Dus het verzoek is om het echt van technische aard te maken en geen politieke vragen in uw vragen te verstoppen.

[0:01:08] Het is natuurlijk aan de ambtenaren die over hun antwoorden gaan.

[0:01:14] Ik wil graag het woord geven aan mevrouw Bakker.

[0:01:21] Hartelijk dank voorzitter en hartelijk dank ook voor de uitnodiging om vanochtend hier deze technische briefing te geven over het meerjarig financieel kader.

[0:01:29] De briefing die nog plaatsvindt voorafgaand aan de start van de onderhandelingen over het MFK.

[0:01:35] En ons MFK-team heeft eind vorig jaar al met de MFK-rapporteurs van de Tweede Kamer gesproken, ook over het volgende MFK.

[0:01:42] En we hebben met veel interesse kennisgenomen van het eerste verslag van uw MFK-rapporteurs, dat ook goed aansluit bij de inzet van het kabinet, zoals die is gepresenteerd in de Kamerbrief van 28 maart, jongsleden.

[0:01:55] Het is goed om nu in wat breder verband informatie te kunnen delen over het MFK, want het MFK is, zoals ook duidelijk in het regeerprogramma staat, een van de drie

[0:02:04] prioritaire EU dossiers voor dit kabinet.

[0:02:07] En ook uit de gesprekken die we in Brussel hebben zien we, en dat is ook niet verwonderlijk, dat het MFK een topprioriteit is bij de Europese Commissie.

[0:02:15] En dat geldt ook voor andere lidstaten.

[0:02:18] Dus evident dat we hier in de komende jaren veel aandacht aan zullen besteden, dat hier een grote focus zal liggen.

[0:02:27] En we beginnen vandaag de briefing door stil te staan bij hoe dat MFK werkt.

[0:02:33] Ook het proces van de onderhandelingen zal aan bod komen.

[0:02:36] De verwachtingen die we hebben van het commissievoorstel dat op 16 juli aanstaande naar verwachting gepresenteerd zal worden en een toelichting op de Nederlandse inzet zoals die al is gecommuniceerd.

[0:02:48] We hebben vaak dit soort briefings gedaan, ook bij vorige MFK's, en we zijn dan ook graag bereid om in het najaar, wanneer de commissievoorstellen gepresenteerd zijn en de kabinetsappreciaties er liggen, of op een ander moment terug te komen voor nadere technische briefings.

[0:03:06] Ik geef graag het team, dat is al door u voorgesteld, dus dat zal ik niet nog een keer doen, maar ik geef graag hen het woord om met u door de presentatie heen te lopen.

[0:03:18] Dank je wel.

[0:03:19] Ik zal aftrappen vanuit ons gezamenlijke MFK-team, vanuit BZ en Financiën.

[0:03:25] Het is wel even kort door de inhoud gegaan, maar we gaan onder andere bespreken hoe de onderhandelingen in elkaar steken, wat de belangrijkste onderhandelingselementen zijn van het MFK, waaronder het financieel meerderkader en het eigenmiddelenbesluit.

[0:03:37] We zullen ingaan op het proces in de tijdlijn, dus eigenlijk vanaf nu tot en met 2028 of tot 2028.

[0:03:44] We gaan in op de verwachtingen van het commissievoorstel en daarna ook de Nederlandse inzet die we in de Kamerbrief hebben gepresenteerd.

[0:03:50] Lopen we nog even door.

[0:03:52] Daarna kunnen natuurlijk vragen beantwoorden.

[0:03:57] Ja, om dan meteen maar even in te gaan op waar we het eigenlijk over hebben als we het hebben over de MFK-onderhandelingen, dan zijn er eigenlijk drie hoofdonderdelen.

[0:04:04] Het meerjarige financieel kader, het eigenmiddelenbesluit en de sectorale programma's.

[0:04:09] Het meerjarige financieel kader betreft eigenlijk de miljardenbegroting van de Europese Unie.

[0:04:16] En binnen dit kader wordt de jaarlijkse jaarbegroting ook vastgesteld.

[0:04:22] Het eigenmiddelenbesluit regelt de inkomstenkant van de begroting.

[0:04:26] Het huidige MFK is vastgesteld voor zeven jaar, van 2021 tot en met 2027.

[0:04:31] Het EMB heeft geen einddatum en is in 2021 ingegaan.

[0:04:35] Het EMB is het eigenmiddelenbesluit.

[0:04:40] Het nieuwe MFK start vanaf 2028.

[0:04:44] En we verwachten op 16 juli een commissievoorstel vanuit de Europese Commissie voor een voorstel voor het eigen middenbesluit en het meerjaarig financieel kader.

[0:04:54] De afkortingen die ik daarvoor gebruik zijn MFK en EMB.

[0:04:59] Daarnaast worden er ook sectorale voorstellen gedaan.

[0:05:02] Die betreffen de sectorale programma's van de EU-begroting.

[0:05:06] En deze voorstellen verwachten we waarschijnlijk iets later in juli of pas in september.

[0:05:10] Maar daarover is de commissie nog niet helemaal duidelijk.

[0:05:13] Ook die datum van 6 juli, die kan nog veranderen.

[0:05:18] Ik noemde net al, we hebben drie hoofdonderdelen.

[0:05:20] Het Meerjarig Financieel Kader, het Eigen Middelbesluit en die sectorale programma's.

[0:05:25] BZ en Financiën zijn primair verantwoordelijk voor het MFK en het EMB.

[0:05:29] En de sectorale programma's liggen bij onze departementale collega's.

[0:05:35] De MFK-verordening, zei ik net al, die regelt de uitgavenkant... Wil je nog even teruggaan, Joshua?

[0:05:41] van de begroting en daar worden dus de maximale uitgaven van de EU vastgesteld.

[0:05:48] Er wordt ook onderscheid gemaakt tussen beleidsterreinen in deze vaststelling en er wordt dus per jaar een plafond afgesproken en binnen dat jaarplafond wordt er ook ieder jaar weer onderhandeld over de inzet van die middelen via marges en eventueel onderuitputting.

[0:06:05] En dan hebben we het EMB, het EMB gaat dus over de

[0:06:08] de ontvangste kant van de EU-begroting en daarin vinden we de zogenaamde eigen middelen.

[0:06:14] Op dit moment zijn er drie nationale aftrachten, de BNI, de B2B en de plastic aftracht, en we hebben ook nog de invoerrechten.

[0:06:22] Daaronder vallen ook onder het ENB bepaalde kortingen en de perceptiekosten.

[0:06:26] Nederland heeft samen met een aantal andere lidstaten een korting op de BNI-aftracht in het eigenmiddelenbesluit onderhandeld.

[0:06:36] En dan als laatste over de sectorale programma's.

[0:06:40] Die gaan dus over specifieke beleidsterreinen en je kunt je daar een voorstelling bij maken.

[0:06:46] Bijvoorbeeld we hebben een sectorale verordening over cohesiebeleid en regionale ontwikkeling, plattelandsontwikkeling en visserij, asiel en migratie, maar ook onderzoek en innovatie en daar valt bijvoorbeeld de Horizon-programma is er ook één van.

[0:06:59] We gaan verder later in deze presentatie nog even in op de besluitvorming van al deze onderdelen van de MFK-onderhandeling.

[0:07:05] En verder is het misschien nog goed om te zeggen dat het ministerie van BZ verantwoordelijk is voor de meerjaarig financieel kader, dus voor de uitgavenkant van de begroting.

[0:07:13] Financiën voor het EMB, het eigenmiddelenbesluit.

[0:07:17] En wat ik net al zei, ambtelijk trekken we er samen in één team op.

[0:07:26] Dan gaan we het nu hebben over de cijfers.

[0:07:27] We beginnen met de uitgavenkant van de begroting.

[0:07:31] Dat bedraagt 1279 miljard is het huidige MFK.

[0:07:35] Dat is nog niet direct een voorspelling wat het volgende MFK wordt, maar dat is in elk geval de huidige omvang.

[0:07:41] Dat is ongeveer 1% van het Europese BNI en dat wordt meestal gezien als een soort van leidraad dat daar ergens in de buurt ook elke MFK tot nu toe altijd is vastgesteld.

[0:07:52] Nu is dit MFK een beetje bijzonder geweest dat we nu hebben

[0:07:55] Omdat er naast het reguliere MFK is er een Next Generation EU-programma geweest.

[0:08:01] Dat was een omvang van 750 miljard in prijzen 2018.

[0:08:05] Als je het in lopende prijzen bekijkt is het iets meer dan 800 miljard.

[0:08:09] Daarvan is het grootste deel gebruikt voor giften, zeg maar, aan lidstaten voor hervormingsprogramma's in de HVP-faciliteit.

[0:08:19] Deels is het gebruikt ook voor leningen in hetzelfde kader.

[0:08:21] En een ander deel is gebruikt voor het ophogen van reguliere MFK-programma's.

[0:08:25] Dat is een soort van additioneel geld voor het MFK dat verder niet dan direct in dit plaatje zit.

[0:08:33] Zoals Rikst al zei...

[0:08:36] Dit is een maximum, die 1279 miljard, dat wil niet zeggen dat het helemaal wordt uitgegeven.

[0:08:42] Er zijn vaak, zeg maar, langlopende programma's binnen het MFK, met name op het gebied van cohesie, waar geld wordt vastgesteld en dat wordt dan geleidelijk uitgegeven.

[0:08:52] En als daar vertraging in komt, dan kan het zijn dat uitgaven op een gegeven moment wat lager uitvallen.

[0:08:56] maar die uitgaven lopen dan door in een volgend MFK en moeten dan weer gedekt worden in de betalingen.

[0:09:03] Maar goed, dit is dus het maximum wat dit MFK mag worden uitgegeven.

[0:09:07] 1% van het EU-BNI, als je dat vergelijkt met een nationale begroting, dat bestaat in Nederland alleen, ik geloof 450 miljard ongeveer, iets van 38, 39% van het Nederlandse BBP.

[0:09:21] Dus de EU-begroting is veel kleiner.

[0:09:24] En een van de belangrijke redenen is als je kijkt naar de uitgavencategorieën van de EU-begroting, dan zie je daar dat cohesie en landbouw heel groot zijn.

[0:09:34] Daar gaat veel geld naartoe, maar in de nationale begroting hebben we natuurlijk dingen zoals onderwijs, zorg en dat soort categorieën.

[0:09:40] En die zitten eigenlijk nauwelijks in de EU-begroting, omdat dat nationale competenties zijn.

[0:09:44] Dus dat verklaart dat de EU op een aantal vlakken best veel doet.

[0:09:48] maar op een aantal vlakken ook gewoon eigenlijk niet aanwezig is of heel beperkt, maar geld in elk geval uitgeeft.

[0:09:55] De looptijd van het MFK, dat is minimaal vijf jaar.

[0:09:58] In de regel is het zeven jaar.

[0:10:00] Er is bijna elke onderhandelings, keer dat er weer onderhandeld wordt, wel een soort van discussie van, goh, moeten we terug naar vijf jaar?

[0:10:08] Want dan heb je iets meer de tijd om, zeg maar, dan kun je iets flexibeler zijn, want de wereld verandert natuurlijk best wel snel.

[0:10:14] En als je zeven jaar moet wachten tot de volgende meerjarenbegroting,

[0:10:18] dan is dat lang en dan krijg je dus vaak dat ze in het midden, dat hebben we deze keer ook gehad, een soort van midterm review hebben waarbij we nog gaan bijstellen.

[0:10:26] Dus daarom loopt die discussie vaker of het niet beter zou zijn om haar terug te brengen naar vijf jaar.

[0:10:31] Maar dat weten we niet, het ligt aan het commissievoorstel en daar hebben we denk ik op dit moment ook niet heel sterk een mening over wat technisch gezien nou het meest voor de hand liggende is.

[0:10:43] Belangrijk is dat

[0:10:46] De vraag echt bewaren tot het einde, omdat ik ook zie, we hebben een groot aantal sprekers, bewaren ze alstublieft tot het eind.

[0:10:54] Een hele korte vraag verhelderde de vraag dan.

[0:10:56] Ik weet niet wat extern beleid is en wat administratie is, is dat gewoon de ambtelijke organisatie?

[0:11:00] Administratie is de ambtelijke organisatie en extern beleid is inderdaad gewoon het buitenlands beleid van de EU, dus dat zijn alle partnershipsprogramma's met Noord-Afrika, met de oostelijke regio's zeg maar, dat valt onder extern beleid van de EU.

[0:11:14] En et en diki-programma, als u het misschien wat zegt.

[0:11:19] Dat is, denk ik, de uitgavenkant van de begroting.

[0:11:22] Natuurlijk, bij een begroting heb je dan ook de inkomstenkant.

[0:11:27] Wat we daar hebben, is, zoals mijn collega al zei, je hebt een aantal eigen middelen.

[0:11:33] We zien dat het grootste deel van het MFK wordt gedekt vanuit het BNI-eigenmiddel.

[0:11:38] En dan zijn er nog een paar kleinere categorieën en een categorie overige ontvangsten.

[0:11:42] Wat hierbij belangrijk is, is dat... Je kunt hier op meerdere manieren naar kijken, maar het BNI-eigenmiddel, het plastic-eigenmiddel en het BTW-eigenmiddel, dat zijn, zeg maar, meer nationale afdrachten.

[0:11:54] Dat is wat je echt verstaat als het komt uit een nationale begroting en wordt overgemaakt aan de EU.

[0:12:00] Als je kijkt naar de invoerrechten... De invoerrechten hebben een hele sterke samenhang met de douaneunie en met de interne markt.

[0:12:08] En dat betekent dat dat wordt ook aangeraakt als de traditionele eigenmiddelen

[0:12:12] omdat Nederland, in het geval van Nederland, zeg maar de douane meer een soort van doorgeven luikje is eigenlijk van het geld wat wordt geïnt voor de Europese Unie en dat dan overmaakt aan Brussel.

[0:12:25] Wat daarbij wel belangrijk is, dat er ook een perceptiekostenvergoeding is.

[0:12:29] Nederland mag een kwart op dit moment van de ingehaalde invoerrechten, van de opgehaalde invoerrechten, mag Nederland zelf houden.

[0:12:38] En dat is gewoon voor de kosten van de

[0:12:41] van de douane eigenlijk.

[0:12:43] Dat percentage is wel onderdeel van onderhandelingen.

[0:12:46] Het vorige MFK was het 20%.

[0:12:48] Bij het voorstel voor het lopende MFK was het 10%, maar het is uiteindelijk in de onderhandeling uiteindelijk uitgekomen op 25%.

[0:12:56] Een ander belangrijk punt is, als je kijkt naar de eigen middelen, is dat BNI-eigenmiddel.

[0:13:03] is het sluitstuk van de begroting.

[0:13:05] Dat wil zeggen dat alle andere eigen middelen zijn eigenlijk een soort van reguliere belasting bijna.

[0:13:11] er is een tarief en dat bepaalt hoeveel je ophaalt.

[0:13:15] Het BNI-eigenmiddel is anders, want de Europese Unie mag eigenlijk voor reguliere uitgaven normaliter niet lenen, met een uitzondering bijvoorbeeld voor Next Generation EU, maar in principe mogen ze niet lenen voor lopende uitgaven en daardoor moet je een soort van ultieme middel hebben wat je kunt ophalen.

[0:13:31] Dat wil zeggen dus als de EU-begroting stijgt, dus als daarvoor wordt in een jaar wat meer uitgegeven, dan stijgt

[0:13:36] de BNI-afdracht mee.

[0:13:37] Als er in een jaar wat minder wordt uitgegeven, dan daalt de BNI-afdracht om daarvoor te compenseren.

[0:13:43] En daarmee is het gewoon het ventiel waarmee bepaald wordt hoeveel de EU uiteindelijk kan uitgeven en hoeveel lidstaten moeten betalen.

[0:13:52] De overige ontvangsten, daar zitten heel veel kleine dingetjes in.

[0:13:55] Het belangrijkste is waarschijnlijk om te denken aan de boetes die de EU oplegt in het kader van het mededingingsrecht.

[0:14:02] Dat soort dingen zitten erin.

[0:14:05] Wat verder in het kader van het eigenmiddelenbesluit belangrijk is, is de headroom.

[0:14:11] De headroom, die discussie is recent wat meer opgekomen.

[0:14:16] Er is in het eigenmiddelenbesluit een maximum vastgesteld hoeveel de EU in totaal mag ophalen.

[0:14:23] Dat heet het eigenmiddelenplafond.

[0:14:25] Dat is op dit moment vastgesteld op 1,4 procent van het Europese BNI met nog een top-up van 0,6 procent alleen geoormerkt voor Next Generation EU

[0:14:35] terugbetalingen en dat eigen middelenplafond dat is wat hoger dan de maximale uitgaven en de reden daarvoor is omdat het de commissie en de Europese Unie ruimte geeft om zekerheid te geven richting de financiële markten dat als zij geld lenen dat ze dat altijd kunnen terugbetalen en dat als er op een of andere manier het geld ergens niet vandaan komt dan mogen ze dat alsnog ophalen bij de lidstaten omdat ze dat eigen middelenplafond daarvoor kunnen gebruiken en dankzij die zekerheid

[0:15:03] kan de Europese Unie dus goedkoop lenen, omdat de financiële markten weten dat ze hun geld gaan terugkrijgen.

[0:15:09] Dat ze bijvoorbeeld in het verleden gebruikt voor EFSM en Shure, en meer recent voor Oekraïne en het SEIF-instrument, waar heel recent over gesproken is.

[0:15:20] Een collega die een verhelderende vraag heeft.

[0:15:22] De heer Insch, graag.

[0:15:23] Ja, echt een verhelderende vraag.

[0:15:25] Als ik kijk naar dat plaatje, dan zie ik die onderste bullet Nieuwe Eigen Middelen, ETS en CEBAN.

[0:15:30] Die zie ik in die taartdiagram, zie ik die terug onder het kopje overig.

[0:15:35] Nee, deze zijn er nog niet.

[0:15:37] Nee, maar die krijgen een apart taartpuntje, zeg maar.

[0:15:43] Die zitten nu niet, dus dit is zeg maar onderdeel van de presentaties.

[0:15:47] We gaan het dadelijk nog heel even kort hebben over de voorstellen die er liggen van nieuwe eigen middelen.

[0:15:50] Dus daar had eigenlijk misschien het woord voorstellen bij moeten staan.

[0:15:53] Er is op dit moment, het ETS en het CBM zijn op dit moment geen eigen middel en hebben dus ook geen opbrengst en staan niet in de taartdiagram.

[0:16:01] Als ze er komen krijgen ze een eigen taartpuntje.

[0:16:12] De headroom, volgens mij had ik het toegelicht, is nu 1,4 procent.

[0:16:19] Dan hebben we nog de voorstellen voor nieuwe eigen middelen.

[0:16:23] De commissie doet daar vaker voorstellen voor.

[0:16:25] Er is ook aan het einde van de onderhandeling afgesproken en kort daarna dat er zou worden gewerkt aan het invoeren van nieuwe eigen middelen om het Next Generation EU-programma te kunnen betalen.

[0:16:36] Dat werk is toen een tijd lang geweest.

[0:16:39] De commissie heeft uiteindelijk in juni 2023 een laatste pakket gepresenteerd met voorstellen.

[0:16:46] Daar zat ongeveer ETS in, CBAM zat erin en een statistisch eigen middel gebaseerd op bedrijfswinsten van grote bedrijven.

[0:16:55] Die onderhandelingen zijn stilgevallen en daar zit op dit moment weinig tot geen vooruitgang in.

[0:17:00] We verwachten dus wel dat bij het voorstel van de commissie weer voorstellen komen voor nieuwe eigen middelen, deels waarschijnlijk wel weer dezelfde als van dat pakket uit 2023, maar mogelijk ook nog een aantal nieuwe voorstellen waar ze mee gaan komen.

[0:17:21] Dan kunnen we, denk ik, verder naar het proces en de tijdlijn, of ik moet zeggen, de tentatieve tijdlijn.

[0:17:27] Collega's noemden het al, op dit moment verwachten we op 16 juli de voorstellen van de commissie te ontvangen over het MFK.

[0:17:35] De publicatie van de voorstellen is gelijk ook het startschot voor de onderhandelingen.

[0:17:38] Dat zal gebeuren onder het Deens Voorzitterschap.

[0:17:42] Dat betekent ook dat dan in Brussel de besprekingen in de Raad van Start zullen gaan.

[0:17:46] Dat zal gebeuren op verschillende niveaus en in verschillende gremia.

[0:17:50] verschillende raadswerkgroepen, verschillende raadsformaties en ook in de Europese Raad.

[0:17:56] We verwachten dat de beginfase van onderhandelingen vooral gericht zal zijn op de techniek.

[0:18:01] Wat betekent het nu allemaal wat er in de voorstellen staat?

[0:18:05] En we verwachten ook dat vervolgens in december

[0:18:08] de eerste bespreking in de Europese Raad plaats zal vinden.

[0:18:11] Dat zal dan ook nog onder de deenstvoorzitterschap zijn.

[0:18:16] Besprekingen lopen vervolgens door over verschillende voorzitterschappen.

[0:18:20] De voorzitterschap van Cyprus, Ierland, Litouwen en Griekenland.

[0:18:26] De commissie gaat er altijd van uit dat de onderhandelingen relatief snel zijn afgerond, maar in de praktijk zien we dat het langer duurt.

[0:18:33] Wij verwachten in ieder geval wel dat die onderhandelingen tot in de zomer van 2027 door zullen lopen en dat er op dat moment ongeveer hopelijk een akkoord in de Europese Raad zal liggen over de grote politieke punten, bijvoorbeeld over de omvang van het MFK.

[0:18:50] En dat vervolgens dan in het najaar van 2027 tijd is om dat akkoord dat in de Europese Raad gevonden is verder uit te werken waar nodig in de verschillende raden en de raadswerkgroepen

[0:19:02] en ook de formele procedures voor aanname van de voorstellen te doorlopen.

[0:19:07] Wat betekent dat dan voor de betrokkenheid van de Kamer?

[0:19:10] De Kamer is gedurende het hele proces betrokken.

[0:19:13] Dat begint met het moment waarop de kabinetsappreciaties met de Kamer zullen worden gedeeld, dus de kabinetsappreciaties van de MFK-voorstellen.

[0:19:22] De deadline daarvoor ligt op 3 september, vanwege het feit dat de voorstellen als prioritaire zijn aangemerkt

[0:19:29] en vanwege de schorsende werking van het augustusreces in de Kamer.

[0:19:32] Dus op 3 september kunt u de kabinetsappreciaties verwachten.

[0:19:38] Daarnaast zal de Kamer gedurende de onderhandeling ook geïnformeerd worden via de gebruikelijke routes, dus via de geannoteerde agendas voor de verschillende raden, de verslagen van de raden en ook via de voorbereidende commissiedebatten op de raden.

[0:19:52] En als laatst, goed om te noemen, is dat de Kamer het eigen middelenbesluit ook dient te ratificeren.

[0:20:00] Dus het moet ook daadwerkelijk instemmen met het eigen middelenbesluit.

[0:20:03] En natuurlijk, Helene noemde het ook al, als er verdere behoefte is aan technische uitleg van de voorstellen of de positie van het kabinet, kunnen we altijd nog nadere technische briefings verzorgen.

[0:20:15] Dan over naar het krachtenveld.

[0:20:17] Er zijn eigenlijk vier spelers van belang in Brussel.

[0:20:21] De Europese Commissie, de Raad, de Europese Raad en het Europees Parlement.

[0:20:26] We noemden het al een aantal keer, de commissievoorstellen vormen de basis voor de onderhandelingen.

[0:20:32] Raad en het Europees Parlement vormen allebei een positie op basis van de commissievoorstellen.

[0:20:37] Mijn collega Joshua zal zo nader stilstaan bij wat we op dit moment verwachten van de commissievoorstellen.

[0:20:43] Voor wat betreft de raad, dat zijn de vakministers van de lidstaten, die zullen in verschillende formaties over het MFK spreken.

[0:20:53] Dus als het bijvoorbeeld gaat om een voorstel op het terrein van landbouw, dan ligt het voor de hand dat het in de landbouwraad wordt besproken.

[0:21:01] Gaat het om een voorstel op het terrein van

[0:21:04] wat zal ik zeggen, veiligheid en migratie, dan zal het in de JBZ-raad worden besproken, et cetera.

[0:21:12] Die besprekingen in de raden worden voorbereid ook door de technisch niveau in de raadswerkgroepen en dan ook dus in de verschillende raadswerkgroepen die verantwoordelijk zijn voor de onderwerpen waar het over gaat.

[0:21:24] En de Raad heeft verder als taak om ook de punten te identificeren waarop het politieke sturing nodig heeft van de Europese Raad.

[0:21:32] Dus de Raad zal ook kijken waar willen we dat de Europese Raad zich over uitlegt en zal daarvoor, dat noemen we een nego-box, een negotiation-box opstellen.

[0:21:42] Daarin komen de onderwerpen te staan

[0:21:44] Ik zei het al, de politieke sturing van de Europese Raad nodig is en waarop de Europese Raad zich dus met consensus uitlaat.

[0:21:52] Het zal dan gaan om onderwerpen als de omvang van het MFK, nieuwe eigen middelen, de totale allocatie.

[0:22:01] per onderwerp.

[0:22:05] En de Europese Raad neemt daarover conclusies aan bij consensus, maar heeft dus eigenlijk geen formele rol bij de vaststelling van MFK-voorstellen.

[0:22:13] Ze heeft vooral politieke sturing en in de praktijk is natuurlijk wel een politiek akkoord over deze gevoelige onderwerpen van belang.

[0:22:22] Nou, hoe ziet het krachtenveld er dan binnen de Raad en de Europese Raad eruit?

[0:22:27] We hebben in het verleden gezien dat er vaak verschillende audianties worden gevormd tussen lidstaten.

[0:22:33] U zult wel bekend zijn met de frugals tijdens de vorige MFK-onderhandelingen.

[0:22:37] Daar tegenover stonden toen de Friends of Cohesion, dus de landen, vooral de Oost- en de Midden-Europese landen, die graag een groter cohesiebeleid zien.

[0:22:49] En Club Med, de Zuid-Europese landen, die graag een groter MFK voor zich zien.

[0:22:55] En van belang is dan ook bijvoorbeeld de Frans-Duitse AS, een ander soort samenwerkingsverband, maar het zijn gewoon de twee invloedrijkste lidstaten die door het vinden van een compromis proberen de consensusvorming in de Raad te bevorderen.

[0:23:10] En daarnaast, dit zijn een aantal allianties die zich in het verleden gevormd hebben.

[0:23:13] Bij de praktijk zie je ook dat gewoon

[0:23:15] de samenwerkingsverbanden per onderwerp heel erg kunnen verschillen.

[0:23:19] Dus op landbouw zal de belangenverdeling anders liggen dan op bijvoorbeeld extern beleid.

[0:23:27] Dan over het Europees Parlement.

[0:23:30] Het Europees Parlement is ook betrokken bij de MFK-onderhandelingen, stelt ook een eigen positie vast.

[0:23:36] Heeft ook al een inzet bepaald in een recent rapport.

[0:23:40] Aantal punten daaruit zijn dat het Europees Parlement zegt dat het nieuwe MFK

[0:23:44] de huidige geopolitieke, economische en klimaatuitdagingen moet reflecteren.

[0:23:50] Het is geen voorstander van die single plan aanpak die de commissie een aantal keren heeft genoemd.

[0:23:56] Het is ook geen voorstander van het samenvoegen van fondsen in een aantal grote fondsen.

[0:24:02] Het is wel voorstander van versimpeling van de Europese begroting, het inbouwen van meer flexibiliteit en sterke rechtsstaatconditionaliteit.

[0:24:11] De formele rol van het Europese parlement verschilt per onderdeel van het MFK-pakket.

[0:24:17] Dus op het MFK-voorstel zelf moet het Europese parlement het goedkeuren.

[0:24:23] Het kan het MFK-voorstel goedkeuren of afwijzen, maar niet wijzigen.

[0:24:28] Op het eigenmiddelenbesluit wordt het Europees Parlement enkel geraadpleegd en op de verschillende sectorale voorstellen zal het afhangen van de rechtsgrondslag, maar in het overgrote deel van de gevallen is het Europees Parlement gewoon medewetgever.

[0:24:41] Dat betekent dat het samen met de Raad tot een akkoord dient te komen.

[0:24:48] Dank je wel, Anke.

[0:24:49] Dan kort over de verwachtingen die we hebben van het commissievoorstel.

[0:24:52] Dus de commissie komt op 16 juli met het MFK-pakket.

[0:24:56] En zoals Anke al zei, is dat de basis waarover we gaan onderhandelen.

[0:24:59] De vraag is een beetje, wat verwachten we dat daarin gaat zitten?

[0:25:03] Deze commissie is natuurlijk relatief kort geleden aangetreden, eigenlijk een half jaar geleden, en gelijk bij het aantreden heeft Van der Leij al aangegeven welke richting het op moet met het MFK.

[0:25:12] Dus we hebben er totaal niet over bedragen, maar wel wat moet er nou echt veranderen?

[0:25:15] onder deze commissie met het nieuwe MFK.

[0:25:17] Dat zit in de Political Guidelines van Van der Leyen, dus haar politieke handboek voor haar commissie, haar brief aan Serafin, dus als de commissaris verantwoordelijk voor het MFK, en in februari dit jaar hebben ze ook nog een mededeling gepubliceerd over het volgende MFK.

[0:25:31] Op basis van die documenten kunnen we een beetje destilleren van hoe gaat het pakket op 16 juli er nou uitzien.

[0:25:36] En daarin zegt de commissie dat er eigenlijk een aantal problemen zijn of uitdagingen zijn die ze vinden in het huidige MFK en ook vorige MFK's die ze willen oplossen in het volgende MFK.

[0:25:46] Het eerste probleem is eigenlijk dat het MFK ontzettend complex is geworden.

[0:25:50] Er zijn echt eindeloos veel fondsen voor best wel kleine doelstellingen ontzettend gefragmenteerd tussen DG's.

[0:25:58] wat een probleem oplevert voor de commissie, want het is voor hen heel moeilijk om gecoördineerd dat MFK, dat geld om dat MFK uit te geven, maar het is ook heel moeilijk voor de eindgebruiker.

[0:26:06] Dus bedrijven, maar ook onderzoeksinstellingen of andere ontvangers, bijvoorbeeld boeren, ontvangers van middelen uit de Europese begroting blijkt ontzettend ingewikkeld om dat geld uit het MFK te trekken.

[0:26:18] Dus hoge administratieve lasten, et cetera.

[0:26:20] Dus dat is eigenlijk de eerste, eigenlijk ankerpunt voor de commissie, is dat het MFK moet simpeler

[0:26:25] Het tweede probleem dat de commissie ervaart, en Serge hint daar al een beetje op met die vijf tot zeven jaar duur van het MFK, is dat er ontzettend veel kan veranderen over die vijf of zeven jaar van het MFK, terwijl een heel groot deel van het MFK al helemaal vastgeklikt is na de onderhandeling of tijdens de onderhandeling van het MFK.

[0:26:44] Dus toen we het akkoord hebben bereikt over dit MFK in juli 2020, hebben we dus al eigenlijk voor het hele MFK bepaald hoeveel geld uitgegeven moet worden.

[0:26:52] In de tussentijd hebben we natuurlijk

[0:26:54] We hebben COVID, dat liep toen al, maar we hebben natuurlijk ook de oorlog in Oekraïne gehad, energiecrisis, natuurlijk een andere lijn vanuit de VS. Dus de commissie zegt ook, we willen daar een beetje op kunnen inspelen en ook dus een flexibele MFK hebben om te zorgen dat we beter mee kunnen bewegen wat er om ons heen gebeurt.

[0:27:13] Ik zal later misschien ook iets zeggen over wat daar ook nadelen aan kunnen zitten voor Nederland, die we ook gedeeltelijk gesignaleerd hebben, ook al in de brief.

[0:27:21] Het derde punt wat de commissie vasthoudt, is dat er behoorlijk aantal beleidsuitdagingen zijn waar de commissie mee geconfronteerd wordt, waar beperkt geld voor is in het MFK.

[0:27:30] Dus bijvoorbeeld als het gaat om concurrentievermogen, maar ook op externe kant, waar deze commissie meer mee wil, maar waar dit MFK relatief weinig geld voor heeft.

[0:27:38] Dus de commissie wil ook meer geld voor wat ze dan noemen nieuwe prioriteiten.

[0:27:43] En de laatste uitdaging waar de commissie eigenlijk mee zit, is dat heel veel landen hebben aangegeven dat ze niet meer willen bijdragen aan de Unie,

[0:27:50] En daar zullen we ook zometeen iets over zeggen in relatie tot 1,6 miljard.

[0:27:54] Maar dat zet ook druk op discussies over nieuwe eigen middelen.

[0:27:56] Want als er niet meer nationaal afgedragen kan worden, dan wil de commissie kijken of er dan met nieuwe eigen middelen geld kan worden opgehaald.

[0:28:03] Waar dit kabinet natuurlijk ook een standpunt over heeft.

[0:28:07] Dus dat zijn een beetje de uitdagingen die de commissie signaleert.

[0:28:09] De vraag is dan, waar gaat de commissie dan mee komen?

[0:28:13] En belangrijk om te noemen dat de commissie echt wel een hele grote hervorming van het MFK voor zich ziet en hier ook echt een rol ziet voor landen die van nature zich uitspreken voor een hervorming en modernisering van het MFK, om zich daar ook steun tijdens onthandelingen voor uit te spreken.

[0:28:30] En hoe ziet die grote verandering er nou uit?

[0:28:32] De commissie wil de hele structuur van het MFK ontbouwen naar een veel simpeler gecoördineerde structuur met eigenlijk drie grote pijlers.

[0:28:39] De eerste pijler is, het staat hier, nationale regionale partnerschappen, maar het is het meest bekend als het single plan.

[0:28:45] Er is best veel kritiek opgekomen, vandaar dat ze het hebben gerebrand naar een andere naam.

[0:28:50] Maar het idee onder deze nieuwe heading is dat het cohesiebeleid en het landbouwbeleid onder één pilaar gaat vallen.

[0:28:56] De tweede pijler gaat meer over concurrentievermogen en dat is een ontzettend brede pijler waar heel veel verschillende typefondsen en beleid onder gaat vallen.

[0:29:05] Dus dat gaat zowel om digitalisering, maar het gaat ook over innovatiebeleid, over industrie, ook defensieindustrie.

[0:29:11] Dus die hele tweede heading is eigenlijk alle fondsen en middelen die zich toezien op het versterken van de economische slagkracht van de Unie.

[0:29:20] En het derde pijler, dat is de externe pijler, waar het net ook over ging, dat heet Global Europe, en dat is eigenlijk een verzamelnaam voor allerlei fondsen die we nu hebben, inderdaad onder andere NDKI, maar ook veel breder, ook een aantal migratiefondsen bijvoorbeeld, die onder die derde pijler gaan vallen.

[0:29:35] Het is echt volledig de externe pilaar van de Unie.

[0:29:38] En in vier is de apparaatskosten, dat is denk ik iets minder interessant, die hebben we ook al als een aparte heading onder het huidig MFK.

[0:29:45] En dan onderaan de slide staan de overige programma's en zoals jullie misschien kunnen voorstellen... ...er is ontzettend veel discussie over wat er precies onder die drie pijlers, die eerste drie headings, moet gaan vallen.

[0:29:54] Het is natuurlijk best wel een grote lobby van belanghemmende om te zeggen... ...ik wil dat mijn specifieke fonds, wat het ook mogen zijn, dat los te houden en dat het niet...

[0:30:05] zoals wij dat noemen, in de blender wordt gegooid zonder dat je iets van garantie hebt over hoeveel geld voor dat separate fonds nou bestaat.

[0:30:12] Dus daar zit best wel wat druk op en we weten dus ook niet precies wat er nou wel onder die hennings komt en wat er separaat blijft bestaan.

[0:30:18] Dus dat is echt iets wat wij ook pas op 16 juli verwacht ik te zien krijgen.

[0:30:22] Ik denk ook nog goed om te noemen dat er ook een aantal thema's zijn.

[0:30:25] En dan heeft het een naam over veiligheid en defensie breed, maar ook Oekraïne.

[0:30:28] Wat ook best moeilijk te zien is hoe dat precies in dit plaatje gaat vatten.

[0:30:32] En ook dat is iets wat we pas op 16 juli verwachten te zien.

[0:30:36] En ik denk zeker op het gebied van Oekraïne is ook iets wat natuurlijk gedurende de onderhandelingen, na gelangde ontwikkelingen op het thema, ook nog kan veranderen.

[0:30:43] We hebben ook gezien met het vorige mfk dat gedurende onderhandelingen er nog heel veel veranderd is, ook in wat de commissie op tafel heeft gelegd, destijds natuurlijk met covid.

[0:30:54] Dan ga ik naar de volgende slide en dan beginnen we over de Nederlandse inzet en dan probeer ik eerst even het hoofdplaatje te schetsen van de inzet en dan ga ik daarna naar Serge en Rikst voor de specifieke budgettaire doelstelling.

[0:31:11] Dus we hebben een kamerbrief opgesteld, die is met de Kamer gedeeld over de kabinetsinzet en daarbij hebben we natuurlijk het hoofdlijnakkoord en het GEAR-programma als uitgangspunt genomen.

[0:31:21] Nou, wat staat er eigenlijk in?

[0:31:23] In het hoofdlijnakkoord hebben we 1,6 miljard, maar daar zullen Serge en Riks nog wat over zeggen.

[0:31:27] Het tweede uitgangspunt is in het regeerprogramma.

[0:31:29] Dat gaat over de gemeenschappelijke schuld, die we niet willen voor nieuwe instrumenten.

[0:31:33] Daar kan ik relatief kort over zijn.

[0:31:34] Er is geen aanleiding om te geloven dat de Commissie met een voorstel gaat komen om het MFK te gaan financieren met nieuwe gemeenschappelijke schuld.

[0:31:42] En het derde is dat er in het regeerprogramma een aantal inhoudelijke prioriteiten zijn die dit kabinet heeft gesteld ten aanzien van de EU.

[0:31:49] Op basis daarvan hebben we een inzet vastgesteld die dan langs twee lijnen loopt.

[0:31:52] Eén is de budgetaire.

[0:31:53] Nogmaals, daar zullen we Serge Rix wat meer over zeggen.

[0:31:56] En we hebben inhoudelijke prioriteiten.

[0:31:57] Dat is dingen die we inhoudelijk in het FVK willen bereiken.

[0:32:00] En daarvoor hebben we gekeken naar het regeerprogramma en hebben we gezegd er zijn drie belangrijke inhoudelijke prioriteiten.

[0:32:06] De eerste is concurrentievermogen.

[0:32:09] Dus er moet meer...

[0:32:10] ...meer aandacht zijn voor het vragen van concurrentievermogen in de MFK.

[0:32:13] We vinden dat dat nu te weinig is.

[0:32:15] Ik denk goed om te noemen dat we ook in de brief en in de inzet... ...de kabinet dit nader heeft gedefiniëerd, wat concurrentievermogen is... ...want het is natuurlijk een verzameld term.

[0:32:22] En wat Frankrijk onder concurrentievermogen verstaat... ...is echt wezenlijk iets anders dan wat dit kabinet onder concurrentievermogen verstaat.

[0:32:27] Dus wij zeggen, we gaan bijvoorbeeld in de brief ook nader in dat het kabinet dit echt ziet op verdieping van de interne markt, het verhogen van productiviteitsgroei, echt inzetten op innovatie, op R&D, en niet zomaar staatssteun via het MFK.

[0:32:40] Dus dat is echt nader geclausuleerd.

[0:32:42] De tweede prioriteit is asiel-migratie.

[0:32:44] Ik denk dat dat weinig toelichting behoeft.

[0:32:46] Dat is natuurlijk een prioriteit van het kabinet, maar veel breder natuurlijk ook in het Europese Verband, ook voor de Commissie.

[0:32:52] Ondanks het feit dat asielmigratie al onziek natuurlijk niet een hele groot puntje van de MFK taart is.

[0:32:57] En het laatste is veiligheid en defensie, wat natuurlijk ook een prioriteit is voor dit kabinet in het MFK.

[0:33:02] En heel belangrijk om te noemen is dat dit zijn de drie prioriteiten van het kabinet, maar dit zijn niet de enige onderwerpen waar dit kabinet inzet oplegt in het MFK.

[0:33:11] Er zijn ook andere onderwerpen die net ook aan bod zijn gekomen, zoals landbouw, zoals cohesie, die voor dit kabinet belangrijk zijn, en zeker ook in de context van het MFK, en waar we ook op alle verschillende niveaus actieve inzet oplegen.

[0:33:24] En we hebben ook een nader gedefinieerde inzet op die deelterreinen, zoals bijvoorbeeld cohesie,

[0:33:29] die niet in deze prioriteiten zitten.

[0:33:30] Dus ik denk goed om te noemen dat we ons niet blind gaan staren in de onderhandelingen op deze drie dingen, maar we blijven dat hele pakket uit te onderhandelen, ook omdat het voor andere onderwerpen, zoals landbouw en cohesie, gewoon veel te belangrijk is om daar niet een actieve inzet op te plegen.

[0:33:43] En dan zou ik graag het woord willen geven aan Serge of Riks om iets meer toe te lichten over onze een beetje teletoestelling in de kabinetsinzet.

[0:33:50] Dank je wel.

[0:33:51] Dit is ook het laatste deel van de presentatie voor... Nou weten jullie dat.

[0:33:55] Ja, naast dus de inhoudelijke prioriteiten hebben we een hele duidelijke budgetaire doelstelling die ook al in het hoofdlijnakkoord was opgenomen.

[0:34:02] Die hebben we verwerkt ook in onze nationale raming voor de Nederlands afdrachten aan de Europese Unie.

[0:34:10] Uiteindelijk...

[0:34:11] is de budgetaire doelstelling een acceptabele omvang van het MFK en een voor Nederland acceptabel aandeel in de nationale bijdrage van het eigen middelenbesluit.

[0:34:19] En dat betekent concreet de opgenomen maatregelen van 1,6 miljard minder, dat de aftrachten 1,6 miljard minder stijgen dan eerder geraamd.

[0:34:30] Dat kunnen jullie terugvinden in de Modulenota 2025 en zo hebben we dat ook...

[0:34:35] als een middel op onze raming in de begroting verwerkt.

[0:34:39] Wat nog wel goed om te noemen is, is dat die raming beweegt nog wel mee met de inschattingen over economische ontwikkeling, inflatie en marktrenten.

[0:34:49] Een voorbeeld daarvan is dat recent bij de Voorjaarsnota 2025 een opwaartse bijstelling van de raming van de EU-afdrachten is gedaan, omdat het Europees BNI groter bleek dan eerder verwacht en Nederland daar ook een groter dan verwacht aandeel

[0:35:03] aanbij heeft gedragen of nu bijdraagt.

[0:35:07] En dat is, denk ik, heel kort ook hoe we de budgetaire doelstellingen zien en hoe we die nu hebben verwerkt.

[0:35:17] Dank voor de prestatie.

[0:35:19] Dan ga ik over naar de Kamerleden voor hun vragen.

[0:35:22] Ik probeer het kort en bong te doen, want ik zie ook dat we aardig in de tijd zijn gelopen met de prestatie.

[0:35:27] En ik geef eerst het woord aan de heer Itzika.

[0:35:31] Dank u wel, voorzitter, en dank voor de toelichting.

[0:35:37] Ik had een vraag over de hoge foutmarge die we zien in Europese begrotingen.

[0:35:45] De Europese Rekenkamer heeft er ook meermaals stevig op gewezen, en dan zeg ik het nog voorzichtig.

[0:35:52] Ik zag percentages van boven de 5% aan foute marges, wat natuurlijk absurd hoog is.

[0:36:01] Geen bedrijf zou met dit soort foute marges überhaupt in staat zijn om te overleven.

[0:36:08] Wordt die ruimte genomen in de onderhandelingen om ook dit punt nauwens heel stevig bespreekbaar te maken en aan te pakken?

[0:36:23] Goeie vraag.

[0:36:25] De hele korte antwoord is absoluut.

[0:36:27] En dit is al inzet van het kabinet.

[0:36:30] Dus sowieso die ERK-rapporten, daar kijken wij sowieso heel serieus naar, maar wij interveneren ook in alle besprekingen over deze ERK-rapporten die er nu zijn.

[0:36:39] Dus deze ERK-rapporten worden ook gewoon besproken, er worden ook raadsconclusies natuurlijk over aangenomen.

[0:36:43] Maar ook in de MFK-inzet is dit een zeer belangrijk onderdeel van tijdens de onderhandelingen.

[0:36:49] Enerzijds blijven we het benadrukken ook richting de commissie.

[0:36:52] Eén, dit moet beter, ook op basis van de RK-rapporten, maar dit nemen we ook zeker mee tijdens de onderhandelingen de komende twee, tweeënhalf jaar.

[0:36:57] Ja, absoluut.

[0:36:59] Nederland is hier ook echt wel een van de meest volkale lidstaten, zou ik willen zeggen, als het gaat op het gebied van deze RK-rapporten.

[0:37:06] Absoluut.

[0:37:07] Dank.

[0:37:07] Dan ga ik naar de heer De Vree.

[0:37:09] Ja, dank u, voorzitter.

[0:37:11] Ik heb een bijzonder technische vraag gekregen van een collega van INW en die is hier niet aanwezig.

[0:37:16] Maar dat gaat over de plastic-achtige afdracht aan de EU.

[0:37:19] Die wordt betaald uit de algemene middelen.

[0:37:22] En hij vraagt... Er wordt gewerkt om de jaarlijkse afdracht van 240 miljoen te laten betalen door de markt.

[0:37:29] Dat is dus de producenten.

[0:37:30] Nou, ik zie al instemmend geknik.

[0:37:32] Dat is altijd positief als het om het antwoord gaat, natuurlijk.

[0:37:35] En hij vraagt wanneer uiterlijk kan een voorstel tot wijziging worden ingediend.

[0:37:40] Dat is een erg technische vraag.

[0:37:42] Dank, voorzitter.

[0:37:45] Er is op dit moment geen plan aan de Europese kant om die dingen aan elkaar te verbinden.

[0:37:52] Nederland kan ervoor kiezen, net zoals elke lidstaat ervoor kan kiezen, om dat geld vervolgens terug op te gaan halen bij welke partij die dan ook van invloed is.

[0:38:03] op de hoogte van die plasticafdracht, maar het eigen middel staat er in zekere zin los van.

[0:38:10] Behalve natuurlijk dat als we het inderdaad bij de markt gaan ophalen en onze plasticafval wordt beter gerecycled, dan daalt onze afdracht.

[0:38:18] Dus wat dat betreft is het wel potentieel positief als je dat zou doen, maar dat die twee dingen staan wat dat betreft los van elkaar en ik heb geen enkele indicatie dat we aan de Europese kant daarvoor iets gaan aanpassen, maar dat hoeft dus ook echt gewoon niet.

[0:38:30] Dat kan los.

[0:38:32] Dank.

[0:38:33] Dan ga ik naar mevrouw De Vries.

[0:38:37] Ik luister overal naar haar.

[0:38:41] Ik heb eigenlijk meerdere vragen, maar laat ik beginnen met één vraag.

[0:38:43] Dat gaat over de nieuwe eigen middelen, de CBAM en de ETS.

[0:38:48] Wat is jullie idee?

[0:38:50] Waar zijn wij gekomen van hoe dat dan in de praktijk zou werken?

[0:38:53] Is dat een soort afdrachtmechanisme?

[0:38:56] Dus als je gewoon daar goed op scoort, dat je dan minder hoeft af te dragen?

[0:39:00] Of is het echt dat bij de CBM de rekening direct uit de Europese Unie naar de bedrijven wordt gestuurd?

[0:39:13] Bij de ETS gaat het om een veiling.

[0:39:15] Er worden regelmatig ETS-rechten geveild.

[0:39:18] De gedachte is dat daar een bepaald percentage... In het laatste voorstel was het 30% van de ETS-opbrengsten van die Europese veiling naar de Europese begroting gaan.

[0:39:30] Hoe je dat precies karakteriseert, of dat de rekening van de... De bedrijven betalen gewoon de ETS en dat hoeft niet noodzakelijkerwijs te veranderen.

[0:39:40] Er is discussie in hoeverre ETS verbreed gaat worden, maar die discussie kun je ook nog deels apart voeren van de vraag, wordt het een eigen middel en welk percentage van de ETS-veilingopbrengst er gaat naar de EU-begroting.

[0:39:55] Bij CBAM... CBAM is eigenlijk een soort van invoerrechten.

[0:39:58] Dus voor zover het betaald wordt zijn dat de importeurs die goederen importeren uiteindelijk vanuit buitenland waar CO2-uitstoot minder wordt belast, dan betekent dat er een CBAM-heffing overheen zou komen.

[0:40:15] Dus dat zou dan, ik zou niet precies zeggen, ik zou verwachten dat dat gegeven zou worden door de douane als onderdeel van de reguliere invoerrechten.

[0:40:24] Dat lijkt mij de meest voor de hand liggende manier om dat te doen.

[0:40:27] indicaties dat daar iets gaat veranderen ten opzichte van de voorstellen die ze daarvoor al hadden twee jaar geleden?

[0:40:36] Want bij de CBAM, heel veel producten komen natuurlijk via Nederland binnen, dus ook een relatief groot deel zal hier inforechten, denk ik, afdragen.

[0:40:47] Wat betekent dat dan wat er staat nu in de brief, via deze voorstellen zijn gunstig ten opzichte van de BNI-verdeelsleutel?

[0:40:53] Ik krijg dat moeilijk bij elkaar, zeg maar.

[0:40:56] Misschien is het te vergaand voor deze discussie, maar ik zou daar wel behoefte hebben aan meer informatie hoe dat werkt, want het lijkt anders dan de plasticheffing, omdat dat gewoon is van hoe minder plastic je produceert of gebruikt, hoe beter je doet, zeg maar.

[0:41:13] Dus ik heb eigenlijk wel behoefte aan meer informatie daarover.

[0:41:19] Ja, misschien nog goed.

[0:41:20] Dit is eigenlijk ook hier net als bij plastic staat het wel los van elkaar.

[0:41:25] Dus wat je bij ETS en CWM ziet, dat is Europees beleid wat al bestaat.

[0:41:31] Dus ETS regelt welke bedrijven ETS-rechten nodig hebben en hoe dat dan verkocht en geveild wordt en waar die veilinginkomsten naartoe gaan.

[0:41:39] Dus voor een belangrijk deel naar de lidstaten en deels ook al naar Europese fondsen.

[0:41:45] En dan eerst heb je dus het Europese beleid en daarna wordt gezegd

[0:41:49] ...is het voorstel voor eigen middel, een deel van de inkomsten die de lidstaten hebben... ...gaan dan als eigen middel naar de Uniebegroting.

[0:41:57] Dus dat je het een eigen middel maakt, dat verandert verder niets aan het beleid wat al bestaat.

[0:42:01] Dus ETS is er nu al en de techniek hoe dat in elkaar zit, dat bestaat al.

[0:42:05] Hetzelfde geldt voor CBAM, dat is al beleid.

[0:42:08] Dat is al Europees beleid wat er straks dan ook echt tot inkomsten leidt.

[0:42:12] En daarvan gaat dan een deel van de inkomsten naar de Unie.

[0:42:18] We kunnen nog eens kijken waarom we dan denken wanneer het wel of niet voordelig uitvalt voor Nederland.

[0:42:25] Nederland heeft bijvoorbeeld relatief weinig rechten om te veilen.

[0:42:28] Dat heeft te maken met CO2 uitstoot in het verleden.

[0:42:31] Dus in Oost-Europa was die hoger, die hebben meer rechten om te veilen.

[0:42:34] Bij ons is dat minder en daardoor hebben wij minder

[0:42:37] ETS-inkomsten dus ook minder afdrachten als je een deel daarvan afstaat.

[0:42:41] Bij dat CBAM, als dat voordelig zou zijn voor Nederland, is het kennelijk zo dat we verwachten dat Nederlandse ingezetenen of de Nederlandse instelling die die CBAM-rechten verkoopt, dat dat kennelijk dan minder dan bij de invoerrechten bij Nederland binnenkomt.

[0:42:54] Dat je dat dan als importeur kennelijk elders in Europa kan doen.

[0:42:58] Dat zullen we op ons lijstje zetten voor als die voorstellen komen en we leggen uit hoe dat dan financieel uitvalt, dat we dat dan goed genoeg uit elkaar trekken.

[0:43:10] Dank.

[0:43:11] Dan ga ik naar de heer Oosterbrink.

[0:43:16] Dank, voorzitter.

[0:43:17] In ieder geval, mijn vraag ging specifiek ook over het stukje hoe de inzet gaat worden als het gaat om bijvoorbeeld het waarborgen in het nieuwe MFK en het spenderen van de EU-middelen ten behoeve van de rechtsstaatlijkheid.

[0:43:33] Ja, Nederland is altijd voorstander van een sterke koppeling tussen de ontvangst van EU-middelen en het naleven van de beginselen van de rechtsstaat.

[0:43:42] Eén van de onderdelen van de inzet is ook dat we kijken naar... Er zijn verschillende instrumenten nu voor de rechtsstaat, dus de belangrijkste twee, even los van de herstel- en veerkrachtfaciliteit, zijn de MFK-rechtsstaatverordening, die bij het vorige MFK is ingesteld.

[0:43:59] Die blijft gewoon gelden, er is geen einddatum, dus die kan gewoon blijven bestaan.

[0:44:03] Daarnaast hebben we de Common Provisions Regulation.

[0:44:07] Die is van toepassing op alle fondsen onder gedeeld beheer.

[0:44:10] Dat is een heel groot deel van de fondsen, cohesie bijvoorbeeld.

[0:44:14] En daarin zit een voorwaarde dat lidstaten moeten laten zien... dat ze het handvest van de grondrechten naleven... voordat ze de middelen uit de EU-begroting of middelen uit... waarop die Common Provisions Regulation van toepassing is kunnen ontvangen.

[0:44:31] En de Nederlandse inzet is altijd geweest, bijvoorbeeld ook vorig jaar bij de herziening van het Financieel Reglement, dat we die voorwaarden uit willen breiden naar een toepassing op alle EMU-middelen.

[0:44:44] Dus niet langer alleen op de middelen die nu onder die Common Provisions Regulation vallen, maar naar alle middelen.

[0:44:54] Dank.

[0:44:55] Dan kijk ik voor een tweede ronde naar de heer Itzinga.

[0:44:59] Ik ga even door op het punt van mevrouw De Vries ten aanzien van de invoerrechten.

[0:45:11] Want er speelt natuurlijk ook nog een handelsoorlog.

[0:45:13] Dat zou ertoe kunnen leiden dat de invloedtarieven binnen de Europese Unie voor zich zullen gaan stijgen.

[0:45:24] Dat heeft dan automatisch ook een gevolg voor de eigen middelen.

[0:45:28] Maar het heeft ook een gevolg voor Nederland, omdat wij een deel van die eigen middelen als perceptie kosten.

[0:45:35] Er werd net een percentage genoemd van 25 procent.

[0:45:42] En ja, het is natuurlijk wel voor ons land van belang dat we als die invooropbrengsten, als die invoorrechten stijgen, dat betekent ook meer werk voor de Nederlandse douane, lijkt me, we moeten meer controleren en dat soort dingen.

[0:46:00] Wat is de inzet ten aanzien van die perceptiekosten?

[0:46:07] Dank u wel.

[0:46:10] Ik ben het met u eens.

[0:46:11] Als we door de handelsoorlog hogere tarieven zouden vragen, dan zouden we meer invoerrechten ontvangen als Europa in zijn totaliteit.

[0:46:23] Dat betekent dat wij dus meer af zouden dragen aan de Europese Unie, maar ook meer perceptiekosten zouden mogen houden, omdat we daar natuurlijk een kwart van mogen houden, van het totaal.

[0:46:32] Tegelijkertijd wordt het aantal inkomsten dat de EU nodig heeft niet groter.

[0:46:37] Dus als wij meer invoerrechten afdragen, betalen we minder aan de andere eigen middelen.

[0:46:42] Dat legde Serge net uit.

[0:46:44] In principe zou dat tot een daling van het bruto nationaal inkomen of tot het BNI-afdracht moeten leiden.

[0:46:50] Maar goed, daar hangt natuurlijk heel veel van af, dus dat kunnen we natuurlijk niet echt met zekerheid stellen dat dat zou gebeuren, maar dat zou in principe de theorie zijn.

[0:47:00] Daarnaast denk ik niet dat het meer werk is voor onze douane

[0:47:04] Als er hogere tarieven komen moeten ze in principe die tarieven verhogen, maar dat betekent niet per se misschien dat er meer werk is, omdat er meer ingevoerd wordt.

[0:47:15] Dus dat zou, denk ik, niet een probleem zijn.

[0:47:22] De heer De Vree.

[0:47:23] Ja, voorzitter, dank.

[0:47:24] Misschien een beetje een opendeurvraag, maar je kan er natuurlijk nachten van wakker liggen.

[0:47:28] Hoe realistisch zijn nou een kleiner MFK en een hogere korting voor Nederland?

[0:47:37] Ja, goede vraag.

[0:47:41] We staan nog aan het begin.

[0:47:45] We weten pas wat de omvang van het MFK is in de zomer van 2027.

[0:47:49] Ik denk wel dat we al heel veel meer weten als er een commissievoorstel ligt op 15 juli.

[0:47:55] De ervaring leert denk ik dat... Er wordt altijd onderhandeld over het MFK, maar voor minimaal 80% zal het commissievoorstel wel enigszins intact zijn.

[0:48:04] Dus ik denk dat we dan een heel goed beeld kunnen vormen van welke kant het opgaat.

[0:48:09] Laat ik het zo zeggen.

[0:48:09] En of het reëel is of niet, daar kunnen we echt piekszinnigs over zeggen.

[0:48:14] Even los van het feit, ja, misschien is dat wel goed om te noemen, maar ik kijk ook een beetje naar financiën, dat de inzet wel is op de 1,6 miljard, dat het minder meer is.

[0:48:23] Dus dat we niet per se zeggen dat onze afdracht helemaal naar beneden moet, waardoor het MFK nominaal nog kleiner moet zijn.

[0:48:29] Dus dat is misschien wel goed om te noemen.

[0:48:31] Want dat zou inderdaad, de commissie gaat niet met een voorstel komen met een nominaal lager bedrag dan wat ze in de oorspronkelijke MFK-voorstellen in 2018 hebben gedaan.

[0:48:39] Dat zal niet gebeuren.

[0:48:40] Dat durf ik wel met heel veel zekerheid te zeggen.

[0:48:45] Dank.

[0:48:45] Dan ga ik naar mevrouw De Vries.

[0:48:48] Ja, in de brief van het kabinet staat dat het kabinet openstaat voor de verkenning van het idee van een single plan plan per lidstaat met hervormingen en investeringen.

[0:48:57] Dat lijkt een beetje gebaseerd eigenlijk op het herstellen veerkrachtplan.

[0:49:01] Daar zijn de ervaringen wel wat wisselend mee, moet ik eerlijk zeggen.

[0:49:05] Dus de vraag is wel ja, wat gaat men eronder verstaan?

[0:49:09] Enerzijds zal dat misschien meer conditionaliteit betekenen.

[0:49:13] De vraag is wel ja,

[0:49:14] Dat betekent ook meer sturing vanuit Brussel op wat er in landen gebeurt.

[0:49:18] En als je kijkt naar bijvoorbeeld de cohesiefondsen, die worden nu natuurlijk voor een deel door regio's besteed.

[0:49:25] Nou zouden hier dan de provincies zijn in Nederland.

[0:49:27] En als je daar oplegt dat iemand iets aan de rechtsstaat moet doen, waar ze eigenlijk, nou eigenlijk niet over gaan, maar de nationale overheid, vind ik dat wel een complex systeem worden qua conditionaliteit.

[0:49:38] Ik weet dat de Europese Commissie daar graag voor wil gaan.

[0:49:41] Maar ik zie daar echt nog wel wat haken en ogen aan zitten, ook gelet op de ervaring die we met het HVP op dit moment hebben.

[0:49:47] Maar ik ben wel benieuwd hoe jullie naar dat single plan kijken, wat ze daaronder zouden gaan verstaan.

[0:49:58] Ik denk als allereerst goed om te noemen dat we, ook in vorige MFK's, het kabinet altijd heeft ingezet op een moderner en beter werkend MFK, waarin we gewoon meer bang for our bucks krijgen.

[0:50:11] En in dat kader zou je kunnen zeggen dat we van nature openstaan voor hervorming van het MFK en dingen centrale regelen.

[0:50:18] In die zin staat die zin ook in die brief en dat we openstaan voor een verkenning van het idee van het single plan.

[0:50:24] Daarbij hebben we ook gezegd, een belangrijke kanttekening, eigenlijk twee dingen.

[0:50:29] Eén, precies wat u aangaf, dat de ervaring van het HVP of het HVF, herstel- en werkachtfalsiteit, gemengd is.

[0:50:40] Dus aan de ene kant zijn we natuurlijk altijd voorstander geweest van het koppelen van de uitkering van middelen op basis van hervorming en investeringen.

[0:50:46] We gaan misschien net te ver dat het een Nederlandse uitvinding was tijdens de ER-onderhandelingen in 2020, maar Nederland was daar destijds en nog steeds zijn we daar heel erg voorstander van.

[0:50:54] We vinden het goed dat er in ruil voor geld, dat daar iets tegenover staat of gepaard gaat in bepaalde conditionaliteiten.

[0:51:00] Dus dat principe zijn we er voor, maar we zijn ook wel heel erg bedacht op het feit dat er ook wel heel veel administratieve lasten achterweg komen.

[0:51:06] En ook hierover heeft, ook met verwijzing naar wat de collega Eetsinga zei, heeft het ERK ook wel heel veel nuttige dingen gezegd over dingen die wat moeilijker zijn in de uitvoerbaarheid, ook als het gaat om de eerste handel van capaciteit.

[0:51:19] Dus enerzijds enthousiast over het concept van dingen centraler regelen.

[0:51:24] Daardoor gaan we meer impact krijgen en kunnen we misschien ook een aantal meer voorwaarden stellen ten opzichte van de uitrekening van middelen.

[0:51:30] Maar er zit ook haak en oog aan die we moeten bezien.

[0:51:33] En wij, en daar zijn wij als land niet als enige in, dat geldt voor heel veel andere landen ook,

[0:51:37] We moeten echt meer details hebben van de commissie om iets zinnigs te zeggen over of we nou echt voorstander zijn van het idee van een single plan.

[0:51:44] Omdat we daarvoor gewoon te weinig informatie van de commissie voor hebben.

[0:51:47] En ja, vooralsnog denk ik niet dat wij daar iets heel veel zinnigs over kunnen zeggen voor 15 juni.

[0:51:51] En vandaar dat we ook in de brief daar ook niet heel diep op ingaan, simpelweg omdat we dat beeld niet hebben.

[0:51:57] We weten natuurlijk wel dat daar ook binnen de commissie een nodige discussie over is.

[0:52:00] Ik denk misschien tot slot nog belangrijk om te noemen dat, u noemde het ook al even, over de provincies of de regio's.

[0:52:06] En dat dat inderdaad echt een uitdaging gaat zijn op het moment dat je landen bijvoorbeeld, of regio's, of dat nou provincies zijn, of dat is gemeenten of andere regionale verbanden in landen, gaat korter op geld omdat de centrale overheid niet aan bepaalde conditionaliteiten voldoet.

[0:52:20] En die zorgen die zijn best wel vocaal over het voetlicht gebracht de afgelopen maanden.

[0:52:26] En daar heeft de commissie ook echt iets mee gedaan, dus vandaar ook dat ze het niet meer het single plan noemen, maar een national regional partnership plan.

[0:52:32] En dat is niet alleen een rebranding, maar er zit ook echt wel inhoud achter over dat ze in, nou tenminste dat hebben ze uitgesproken, dat ze ook wel echt de rol van de regio willen gaan borgen in dit verhaal.

[0:52:42] Ondanks het feit dat het allemaal centraal gaat zijn, gaat het ook onmogelijk zijn om alles, en zeker cohesie, wat echt gedecentraliseerd gemanaged wordt, om dat allemaal centraal te gaan regelen.

[0:52:51] Dus wij verwachten ook wel dat die rol van de regio geborst wordt.

[0:52:54] Misschien ook nog goed om te verwijzen naar het non-paper dat de minister van Economische Zaken, ik meen het najaar was dat, heeft verstuurd, ik denk ook aan de Kamer, maar in ieder geval publiek heeft gemaakt.

[0:53:05] over de toekomst van het cohesiebeleid, ook in het kader van het volgende MFK.

[0:53:09] En in dat paper beschrijft ook de minister van Eenzaak heel belangrijk de rol van de regio's en de rol van de provincies, waarvan het kabinet vindt dat die geborgen moeten zijn in de toekomst van het cohesiebeleid, even los van hoe dat cohesiebeleid dan onder het singel plan gaat vallen.

[0:53:21] Dus dat staat scherp voor de...

[0:53:24] Heel kort, want ik wil ook de heer Oosterbrink nog een kans geven voor zijn laatste vraag.

[0:53:28] Wanneer kunnen jullie wel iets zeggen over wat de gevolgen ook zullen zijn?

[0:53:32] Mijn ervaring is, er zijn heel veel mijlpalen nu aan het herstellen, veerkrachtplan gekoppeld.

[0:53:36] Dat beperkt ook wel de politiek.

[0:53:38] Op het moment dat je een nieuw kabinet krijgt, ja, je hebt eerder mijlpalen afgesproken.

[0:53:42] Wanneer kunnen jullie daar iets meer over zeggen?

[0:53:44] Wanneer dat duidelijk wordt in het traject, zeg maar?

[0:53:47] Ik verwacht echt na 16 juli.

[0:53:49] Tenminste, op 16 juli komen die voorstellen en dan komt er een, zoals we dit nu weten, komt er een hele verordening over dit verhaal, dit single plan verhaal.

[0:53:58] Heel apart.

[0:53:59] En daar gaat gewoon een apart BNC-fietsje geschreven worden, waarin we daar tot in detail ingaan op deze vraagstukken.

[0:54:08] En dat van mijlpaal aan doelstellingen met het vorige kabinet, dat is ongelooflijk complex.

[0:54:13] Als we alleen al zien,

[0:54:14] met name in de Ecofinraad, hoe vaker we al niet land bekomen met aangewijzigde plannen.

[0:54:18] Dus dat is zeker iets waar iets mee gemoeten zal worden in de context van het single plan.

[0:54:24] Absoluut.

[0:54:25] Dank.

[0:54:25] Dan geef ik als laatste de heer Oosterbrink het woord.

[0:54:29] Dank, voorzitter.

[0:54:31] Ik had nog een korte vraag, ook als het gaat om bijvoorbeeld de inzet qua samenwerking.

[0:54:35] Ik hoorde al iemand volgens mij iets zeggen over dat we in het verleden met de vorige onderhandelingen waren samen met de frugal state.

[0:54:40] Wat wordt de inzet vanuit ons op dit moment?

[0:54:42] Zijn er een aantal punten waarvan we zeggen, binnen dat domein of binnen de cohesie inzet of binnen de hele landbouw inzet hebben we een bepaalde strategie?

[0:54:52] Kun je daar iets meer over zeggen in het algemeen?

[0:54:56] Zeker, een beetje ook voortbouwend op wat Rick zei in het begin.

[0:55:01] We hebben het NFK, dat ENB en die sectorale voorstellen.

[0:55:04] Om met het laatste te beginnen, die sectorale voorstellen produren voort op wat er al gebeurt aan beleid op de vakraden.

[0:55:12] Dus bijvoorbeeld met bandbouw of met cohesie.

[0:55:14] En daar hebben we gewoon allerlei samenwerkingsverbanden en die zetten we gewoon voort voor de sectorale verordening.

[0:55:18] Ik denk dat dat relatief

[0:55:20] eenvoudig is.

[0:55:21] Als het gaat om het MFK hebben we bestaande verbanden, ook opgebouwd tijdens het vorige MFK, dat zijn deels brede groepen, dat zijn deels kleinere groepen en die samenwerkingen zetten we gewoon voort.

[0:55:34] De strategie is deels ook nog heel moeilijk uit te zetten omdat we die commissievoorstel nog niet hebben, dus we weten ook niet waar het gat tussen onze inzet en het commissievoorstel het grootst is.

[0:55:45] En daarnaast weten we ook dat een aantal posities van een aantal landen deels ook nog ongewis zijn.

[0:55:50] Bijvoorbeeld de positie van Duitsland, voor Nederland een traditioneel zeer belangrijke partner in het optrekken van de MFK-omhandelingen, moet nog met een MFK-positie komen.

[0:55:58] Dus mijn verwachting zou zijn dat we dat qua strategie heel breed zullen inzetten, zoals we dat nu ook doen, dus we zetten echt niet in op

[0:56:05] op een klein groepje landen of alleen de vrucals, dat is echt een hele brede groep, maar het is nu nog te vroeg om te zeggen hoe die precieze strategie eruit ziet, omdat we daarvoor echt eerst het commissievoorstel moeten hebben.

[0:56:17] En ook daar leert de ervaring dat ook de MFK-omhandelingen, het duren gewoon 2, 2,5 jaar, ja, er is ontzettend veel wat daarin kan gebeuren.

[0:56:23] Overheden, ook in onze belangrijke partners, kunnen in één keer een andere MFK-positie innemen en dan moeten we daar ook wel ons op aanpassen.

[0:56:31] Dank aan de ambtenaren van de ministeries van Buitenlands Zaken en Financiën voor de briefing.

[0:56:36] Dank aan mijn collega's voor het stellen van de vragen.

[0:56:38] En dan sluit ik hierbij de vergadering.