Herdenking naar aanleiding van het overlijden van de heer Wiegel

[0:00:00] Ik verzoek aan ieder daartoe in staat te gaan staan.

[0:00:05] Een bijzonder woord van welkom aan de hier aanwezige familie.

[0:00:09] In de voorzittersloge bevinden zich zijn kinderen, een partner en een vriendin van de familie.

[0:00:15] Van harte welkom.

[0:00:18] En ook een hartelijk woord van welkom aan de vicepremier.

[0:00:23] Weinig mensen zullen zo van hun eigen politieke carrière hebben genoten als Hans Wiegel.

[0:00:31] Wiegel straalde altijd uit hoe geweldig hij dat vond.

[0:00:34] De politieke strijd, de aandacht, die ene flitsende opmerking.

[0:00:40] Hij zei hoe feller het debat, hoe mooier ik het vind.

[0:00:44] Politiek was zijn leven.

[0:00:47] Ervoor in de wieg gelegd.

[0:00:50] Hans Wiegel was iets van een politiek wonderkind op zijn 25e het jongste Kamerlid ooit, vijf jaar later fractieleider.

[0:00:59] En daarmee begon zijn gloriteit.

[0:01:03] Het was de periode van het kabinet Den Uyl en Hans Wiegel had zijn ideale tegenstander gevonden.

[0:01:10] Zijn partij adverteerde met de slogan, de VVD is nu nog de enige partij die uw vrije toekomst niet op het spel zet voor een socialistisch avontuur.

[0:01:22] En dat was precies zoals zijn mentor, de conservatief Harm van Riel, het wilde.

[0:01:28] Namelijk, de nieuwe leider van de VVD moet de taal van de massa spreken.

[0:01:33] Nou, dat deed hij.

[0:01:35] Zijn taalgebruik was nieuw voor de Nederlandse politiek.

[0:01:39] Het kabinet gaat rollenbollend over straat, zei hij.

[0:01:42] Ze kissenbissen.

[0:01:43] Het doet aan potverteren.

[0:01:46] En Wiegold sprak steeds over de mensen in het land.

[0:01:50] Hij maakt een punt van burgers die misbruik maken van uitkeringen.

[0:01:55] Tijdens televisieinterviews keek hij recht de camera in, een noviteit.

[0:02:02] En de onvermijdelijke klassieker is natuurlijk Sinterklaas bestaat en daar zit ie, wijzend op Joop de Nijl.

[0:02:10] Wiegel trok volle zalen, niet alleen met fans, een communistische actiegroep, verwelkomde hen luidkeils door te roepen, hondenlul.

[0:02:22] Wiegel reposteerde door te zeggen, fijn dat u zich voorstelt, mijn naam is Wiegel.

[0:02:28] Altijd keurig in pak, liefst een blauwe blazer en als het even kon een dikke sigaar.

[0:02:33] Een waanzinnig gevoel voor publiciteit.

[0:02:35] Wigo vormde een politiek fenomeen zoals Nederland dat nog nooit had meegemaakt.

[0:02:42] En dat populistische geluid legde de VVD geen windeieren.

[0:02:46] De leden stroomden met duizenden tegelijkertijd toe.

[0:02:49] De partij brak electoraal door richting de groeiende middenklasse.

[0:02:55] Van lijsttrekker en fractieleider werd hij minister van Binnenlandse Zaken en daarmee vicepremier.

[0:03:02] Na een zes maanden durende formatie met de PvdA — over elk woord moest gestreden worden — had Dries van Acht er genoeg van en in twee weken tijd timmerde hij een kabinet in elkaar met Hans Wiegel.

[0:03:16] Die had gezegd, Dries, het maakt niet uit wat wij nu afspreken en op papier zetten.

[0:03:20] Over een jaar ziet de wereld er heel anders uit.

[0:03:23] Ze dronk het af met een goed glas wijn en Dito's sigaar tijdens een kopieus diner in Le Bistroket.

[0:03:30] De foto werd iconisch.

[0:03:32] Natuurlijk had Wiegel een fotograaf geregeld.

[0:03:35] Later werd hij commissaris van de koning in Friesland en lid van de Eerste Kamer.

[0:03:41] Hoe zeer Hans Wiegel zijn sporen verdiende in de politiek.

[0:03:45] Hij drong nog veel meer respect af door de waardige manier waarmee hij omging met de enorme tegenslagen die hij kreeg te verwerken in zijn privéleven.

[0:03:57] Zijn eerste vrouw Jacqueline, oftewel Pien, kwam om het leven bij een verkeersongeluk, 26 jaar oud.

[0:04:04] Hun wiegel bleef achter met twee jonge kinderen, Erik en Marieke.

[0:04:08] Toen zei hij, toen heb ik ook in stilte gebeden, niet voor mezelf, maar wel van, help me alsjeblieft ervoor te zorgen dat die kinderen hier goed doorheen komen.

[0:04:18] Hij hertrouwde met de zus van Jacqueline, Marianne, en ook zij zou haar einde vinden bij een verkeersongeluk.

[0:04:25] En Wiegel zei toen, en toen zat ik alleen in die grote boerderij.

[0:04:29] Hij vroeg niet om medelijden.

[0:04:32] Hij zei, ik heb heel wat meegemaakt in mijn leven, maar er zijn mensen die ergere dingen meemaken.

[0:04:39] Zijn openbare leven was er een van bravoer en van brani, de schaterlag, kwinkslagen en messcherpe opmerkingen.

[0:04:47] Maar mensen die hem van nabij meemaakten, zagen een heel ander iemand.

[0:04:51] Een verlegen, beminderlijke, lievige man.

[0:04:55] Iemand die zich vaak geen houding wist te geven.

[0:04:59] Een groot politicus met een klein hartje.

[0:05:02] Ik geef graag het woord aan de vicepremier.

[0:05:17] Wij herdenken vandaag Hans Wiegel op een dag die draait om politiek, om politieke verhoudingen en om het politieke proces.

[0:05:27] En ik dacht vanmorgen, hoe raar het ook klinkt, hij zou dat misschien wel heel mooi hebben gevonden.

[0:05:35] Meneer de voorzitter, kort voordat de 29-jarige Hans Wiegel in 1971 leider werd van de VVD, publiceerde de Haagse Post een uitgebreid portret.

[0:05:45] Hans Wiegel gaat het helemaal maken, stond er vet gedrukt boven.

[0:05:49] Een kop die getuigde van een vooruitziende blik.

[0:05:54] In het artikel werd Wiegel ook zelf geciteerd en hij zei, elke politicus is ijdel.

[0:06:01] Je moet alleen de grenzen van je eigen ijdelheid in de gaten houden en af en toe is flink om jezelf lachen.

[0:06:07] Als je dat niet doet, ga je je eigen ijdelheid ernstig nemen en word je onuitstaanbaar.

[0:06:13] En dat, voorzitter, getuigde van zelfkennis.

[0:06:17] Ik denk dat we op basis van alle reacties na het overlijden van Wiegel... ...rustig mogen concluderen dat hij inderdaad nooit onuitstaanbaar is geworden.

[0:06:26] Ongetwijfeld hebben sommige mensen dat op sommige momenten wel eens gevonden.

[0:06:31] Maar meestal niet heel lang en zeker niet voor altijd.

[0:06:35] Zelfs voor zijn meest geharnaste politieke tegenstanders... ...was Wiegel the man you love to hate.

[0:06:42] Hij had nu eenmaal dat enorme sociale talent, die qua jongensachtige bravoure.

[0:06:48] Altijd was er de kwinkslag of een goede grap.

[0:06:52] Hij was vlijmscherp in het debat, maar nooit vilijn.

[0:06:56] Hij was joviaal, gastvrij en enorm onderhoudend.

[0:07:01] En hij was oprecht geïnteresseerd in andere mensen, zonder aanziens des persoons.

[0:07:07] En toen hem in de laatste jaren van zijn leven eens werd gevraagd... ...wat volgens hem het geheim was van goede relaties, zei hij... ...aardig zijn, ook tegen gewone mensen.

[0:07:19] Tegen belangrijke mensen kan iedereen aardig zijn.

[0:07:22] Niet voor niets had hij het altijd over de mensen in het land.

[0:07:26] Die zocht hij op, fysiek en via de tv-camera.

[0:07:30] En zij herkenden hem als een van hen, ondanks krijtstreep en sigaar.

[0:07:36] Politiek ging voor Wiegel niet alleen over de knikkers, maar ook over het spel.

[0:07:40] En natuurlijk wilde hij winnen, net als elke andere politicus.

[0:07:44] Natuurlijk wilde hij zoveel mogelijk van zijn standpunten voor zijn partij binnenhalen.

[0:07:48] Maar hij was eerst en vooral een liefhebber van het aanwachtelijke politieke handwerk en de schoonheid van het compromis.

[0:07:56] En toen Dries van Acht aan het einde van de formatie van 1977 schoorvoetend terugkwam uit zijn fractie met ongeveer 100 wijzigingsvoorstellen op het conceptregeerprogramma, moet Wiegold tegen hem gezegd hebben, de VVD is tegen 17 van deze voorstellen en we gaan nu bepalen welke.

[0:08:15] Van deze momenten genoot hij en hij blijft dit soort anekdotes tot op het laatste moment met veel smaak uitserveren.

[0:08:22] Een grote paradox in het leven van Hans Wiegel is, denk ik, dat hij enorm genoot van aandacht en eigenlijk niet kon zonder de spotlights van het podium.

[0:08:33] Dat verklaart ook de rol als politiek orakel die hij na zijn vertrek uit Den Haag nog decennia lang vervulde.

[0:08:41] Tegelijkertijd kon hij ook niet zonder de rust van zijn geliefde Friese platteland en het anker van het gezinsleven.

[0:08:48] Dat was blijkbaar zijn vluchtheuvel.

[0:08:50] Daar vond hij de rust en energie voor zijn publieke leven in de schijnwerpers.

[0:08:55] En daar vond hij ook de veerkracht om verder te gaan naar het grote verlies en verdriet dat hem tot twee keer toetrof.

[0:09:03] Meneer de voorzitter, een van de vaste uitdrukkingen van Hans Wiegel was de mooiste tijd van het leven is altijd nu.

[0:09:10] Laat ons dat beschouwen als een goed advies van een man die zelf het leven voluit geleefd heeft.

[0:09:17] Een leven waarin hij veel heeft gedaan en betekent voor Nederland.

[0:09:21] Namens het kabinet wens ik zijn nabestaanden alle kracht toe bij de verwerking van dit grote verlies.

[0:09:26] We herdenken Hans Wiegel met dankbaarheid en diep respect.

[0:09:32] Dank u wel.

[0:09:32] Ik verzoek u nu enkele ogenblikken stilte in acht te nemen.

[0:10:01] Dank u wel.

[0:10:01] U bent van harte welkom in het Lederrestaurant om uw codenalliances aan te bieden aan de familie.

[0:10:07] Ik schors enkele minuten.