Incidentele suppletoire begroting inzake ViA15

[0:00:00] en dit wetgevingsoverleg over de incidentele suppletoirebegroten in zaken 4 en 15.

[0:00:07] Hartelijk welkom aan de mensen op de publieke tribune of die dit op afstand volgen.

[0:00:12] Uiteraard ook een hartelijk welkom aan de minister en de ondersteuning, zou ik willen zeggen.

[0:00:18] En aan de leden.

[0:00:18] We gaan snel beginnen met het debat.

[0:00:20] Dat doe ik graag door de heer De Hoop namens Gelderse Partij van de Arbeid.

[0:00:26] Dank, voorzitter.

[0:00:27] Ja, en ik maak toch ook maar van de gelegenheid gebruik om de minister ook welkom te heten in de commissie voor de eerste debat in de commissie Infrastructuur en Waterstaat.

[0:00:35] En voor de periode die er is hoop ik in ieder geval op een prettige samenwerking met deze demissionaire minister.

[0:00:42] Voorzitter, op de valreep heeft het kabinet een miljard euro aan investeringsruimte uit het mobiliteitsfonds gehaald voor een snelweg die vracht voor Duitsland van het spoor naar de weg moet halen.

[0:00:52] Wat GroenLinks Partij van de Arbeid betreft is dat de omgekeerde wereld.

[0:00:56] Er was destijds veel te doen om de Betuwe-lijn.

[0:00:58] Het was een miljardenproject, maar deze vrachtcorridor is wel duurzaam en landschapssparend.

[0:01:04] Duizenden vrachtwagens minder op de weg, geen CO2, geen stikstof, minder files, geen verkeersdoden.

[0:01:10] En die Betuwe-route die draait nu op 80 procent van haar capaciteit.

[0:01:14] Wat is nodig voor honderd procent en dus minder vrachtwagens?

[0:01:18] Verbetering van de aansluiting in Duitsland.

[0:01:20] En dat gaat nu ook gebeuren.

[0:01:21] En die is in 2026 af, dat derde spoor tussen Zevenaar en Oberhausen.

[0:01:26] Maar dat is wel laat.

[0:01:27] En dat moeten we ook een kans geven om te kijken wat er dan extra kan gebeuren op de Betuweroute.

[0:01:32] Van de weg naar het spoor.

[0:01:33] Hoe mooi kan dat zijn?

[0:01:34] Maar dit gevallen kabinet gaat alsnog het tegenovergestelde doen.

[0:01:38] Ze leggen een extra vrachtwagenroute aan, dwars door ons rivierenlandschap, om meer buitenlands vrachtverkeer door Nederland te faciliteren.

[0:01:45] En het is de vraag hoeveel deze enorme investering bijdraagt aan onze economie.

[0:01:50] En wat we nu al weten, is dat het zal leiden tot meer vervuiling, meer lawaai, stikstof, uitstoot en files elders in het land.

[0:01:56] En we weten dat vrachtverkeer over de weg de maatschappij gemiddeld 17 cent per gereden kilometer kost.

[0:02:02] meer kost dan wat het ons oplevert.

[0:02:04] We subsidiëren daarmee toch echt ook de vervuiling.

[0:02:08] En voorzitter, alle stikstofregels moesten ook overhoop om dit mogelijk te maken.

[0:02:12] Zes boeren werden uitgekocht, rechtszaken, nieuwe wetgeving.

[0:02:15] Alles uit de kast om die vervuiling mogelijk te maken en deze investering.

[0:02:18] En dit project

[0:02:19] vertraagt de mogelijke legalisatie van pasmelders over het hele traject van de havens naar de grens.

[0:02:25] En ik was er ook wel benieuwd geweest naar het standpunt van BBB en NEC, maar helaas zijn alleen de VVD en GroenLinks Partij van de Arbeid vandaag sprekers.

[0:02:33] Voorzitter, over dat nuljard dan, want daar gaat dit debat eigenlijk over, die incidentele suppletware begroting.

[0:02:39] Elk middebat weer kijken we wat allemaal mogelijk is met het geld en de capaciteit die we hebben.

[0:02:46] Zorgvuldige afwegingen om met beperkte middelen het maximale voor Nederland te bereiken.

[0:02:50] De grootste zorg voor dit moment is de beroerde staat van onderhoud van bruggen en viaducten.

[0:02:55] We hebben het gezien bij de A7 in uit Wellingergade, A12 bij Velperbroek, de A7 in Purmerend, noem maar op.

[0:03:01] Het met spoed moeten sluiten van een belangrijke brug is een drama.

[0:03:05] Zelfs als we daarmee erger voorkomen.

[0:03:07] Dat het echt misgaat, dat was voor iedereen ook in deze commissie de prioriteit.

[0:03:11] En dat kost veel geld.

[0:03:13] En we hebben daar alleen al 25 miljard van nodig de komende jaren.

[0:03:16] Schetst ook de regenkamer vorig jaar.

[0:03:18] Extra geld, wat er niet is.

[0:03:19] En de vorige minister, die zei ook, ik ben in een veel te krap pak geneid, als ik zie wat er allemaal nodig is met die investering in infrastructuur.

[0:03:25] Dus ik zou deze minister willen vragen, hoe gaat u ervoor zorgen dat het onderhoud juist ook als eerste op orde is?

[0:03:31] Waarom kiest zij niet voor investeringen die onze infrastructuur vooruit helpen?

[0:03:34] Wat zegt dit over de prioritering van het kabinet binnen de miljardenbegroting?

[0:03:38] Waarom hebben we überhaupt nog een miljardenbegroting als we op deze manier een miljard uitgeven?

[0:03:43] En ondertussen zullen we forse reserves moeten aanhouden om in te kunnen grijpen bij noodsituaties.

[0:03:48] En daar hebben we ook een potje voor, voorzitters.

[0:03:51] De risicoreserveringen en een ander potje voor alle projecten die nog moeten komen om Nederland bereikbaar te houden.

[0:03:57] Dit kabinet gaat alsnog alle middelen inzetten.

[0:03:59] En met deze incidentele begrotingswijziging gaat de komende jaren ruim de helft

[0:04:04] de helft van alle gereserveerde ruimte naar de 4A15.

[0:04:08] Als je daar gewoon naar kijkt, er staat 1,63 miljard tot 2030.

[0:04:13] De helft daarvan, 790 miljoen, wordt nu hiervoor ingezet.

[0:04:17] Dat is een heel flink bedrag wat je ook anders had in kunnen zetten.

[0:04:20] Je zou het bijna portforteren noemen als je bij de VVD lid was, denk ik.

[0:04:23] En het leidt tot stilstand, voorzitter.

[0:04:25] Dat vind ik echt.

[0:04:25] Terwijl investeringen die wel echt vooruitgang zouden kunnen verzorgen, worden uitgesteld.

[0:04:31] Voorzitter, mijn fractie is hier dus ook tegen.

[0:04:34] De coalitie draait ondertussen het OV de nek om.

[0:04:37] Ze laten het achterstellig anderhand oplopen, tot er echt misschien wel een keer een brugje is geworden.

[0:04:42] En ze weigeren om onze mobiliteit zo te organiseren dat we er maximaal van kunnen profiteren, tegen de lage maatschappelijke kosten.

[0:04:48] Er wordt geweigerd die kosten eerlijk te verdelen over de gebruikers.

[0:04:51] En ze weigeren te kiezen voor klimaat en natuur door CO2 en stikstofemissies echt aan te pakken.

[0:04:56] Dat zou toch deze minister van Klimaat ook aan moeten gaan.

[0:04:59] En ik ben blij dat we dan ook straks nieuwe verkiezingen krijgen om die investering anders te doen.

[0:05:04] En we gaan zeker het kabinet, Wilders-Jesselgus, niet helpen om over hun graf heen, nog even snel voor de zomer op deze manier, een miljard, ja, ik moet het toch zeggen, te plunderen, dat wat mij betreft veel beter ingezet zou kunnen worden voor de instandhouding van onze infrastructuur.

[0:05:18] Dank u voorzitter.

[0:05:19] Dank u wel.

[0:05:20] U heeft een interruptie.

[0:05:21] En u zult u niet verbazen dat het van mevrouw Veldman van de VVD is.

[0:05:25] Gaat de gang mevrouw Veldman.

[0:05:27] Voorzitter, dank u wel.

[0:05:28] Ik hoor het betogen van de heer de Hoop aan en ik ben het met een aantal dingen eigenlijk zeer eens.

[0:05:35] En dat is bijvoorbeeld dat de Betuwe route beter benut zou moeten worden.

[0:05:39] Die zit, die is absoluut niet op zijn optimale kunnen aan het presteren.

[0:05:44] Nu is zacht uitgedrukt.

[0:05:45] We zien dat het spoorgoedovervoers vaak loopt omdat de Betuwe route niet niet functioneert zoals die hoort te functioneren.

[0:05:52] Dus daar ben ik het zeer mee eens.

[0:05:54] En tegelijkertijd, als ik hoor van ja, nu wordt deze weg aangelegd om vrachtverkeer van de BTU-route naar de weg te krijgen, denk ik van nou, dat is eigenlijk wel een verkeerde voorstelling van zaken volgens mij.

[0:06:10] Mensen staan dagelijks in de file op de pleiroute rondom Arnhem, rondom Nijmegen.

[0:06:14] Het is een drama daar en al heel lang.

[0:06:17] En alle bedrijven, ik heb recent nog bedrijven gesproken in die regio, die staan eigenlijk met de handen in het haar, want moeten hun bedrijfsvoering afstemmen op files.

[0:06:28] en proberen daar omheen te rijden en ze redden het bijna niet meer daardoor.

[0:06:34] Er zijn verschillende logistieke centra in Gelderland die hier ongelooflijk veel last van hebben en hebben het dus niet alleen maar over de verbinding Rotterdamse haven-Duitsland en vice versa, maar ook echt de regionale wegen die daar ook aantakken.

[0:06:49] Ik vraag me af de omgekeerde wereld van GroenLinks en PvdA.

[0:06:54] Door op deze manier te reageren op deze weg waar iedereen zo naar aan het snakken is, ben je eerder stilstand dan vooruitgang aan het bevorderen, zou ik zeggen.

[0:07:07] Ja, voorzitter, en toch ben ik het daar niet mee eens.

[0:07:09] En als je puur naar die Betuweroute kijkt, dat zei ik al in mijn bijdrage ook, dat daar 80 procent op dit moment van wordt gebruikt.

[0:07:16] We zien dat er een derde spoor komt.

[0:07:18] Dat maakt dat er ook meer ruimte ontstaat.

[0:07:20] Maar wat je ook ziet op de Betuweroute is dat daar heel veel steenkool naar Duitsland gaat.

[0:07:24] Wij weten ook dat het Duitse kabinet, dat daar heel erg ingezet wordt op minder steenkool.

[0:07:29] Dus los van die 20 procent die al over is, los van die derde route die er nu ook komt, zal er de komende periode ook meer ruimte ontstaan omdat er minder steenkool

[0:07:37] van die Rotterdamse haven over de Betuwe-route naar Duitsland vervoerd zal worden.

[0:07:41] Dus mijn inschatting is ook dat er nog meer ruimte zal ontstaan.

[0:07:44] En als je dan een miljardenproject van de Betuwe-route hebt... Ik weet het aantal miljarden niet meer uit mijn hoofd, maar het was in ieder geval volgens mij meer dan vier miljard.

[0:07:54] Dan vind ik het heel erg zonde dat wij dan in de tussentijd, als het niet eens volledig is ingezet, nu voor een miljard weer zo'n investering doen.

[0:08:00] Ik ben er ook niet van overtuigd dat wij hier de fides zomaar mee oplossen.

[0:08:04] En ondertussen zet je de beperkte stikstofruimte die je al hebt hier ook nog voor in.

[0:08:09] Dus ik vind het op heel veel verschillende facetten heel erg onverstandig.

[0:08:15] En uiteindelijk, en dat moet mevrouw Veldman ook met mij eens zijn, is het toch het beste als je zoveel mogelijk vracht over het openbaar vervoer vervoert.

[0:08:22] Dus ik vind dit, met ook het oog op de toekomst, niet een verstandige investering.

[0:08:27] Flink veel geld, wat mij betreft, wat GroenLinks Partij van de Arbeid betreft,

[0:08:31] veel beter geïnforceerd zou kunnen worden in openbaar vervoer en het onderhoud van onze infrastructuur, wat volgens mij de VVD ook enorm aangaat.

[0:08:43] Het is een soort wensdenken om te denken dat je de weg dan niet nodig zult hebben.

[0:08:48] En dat is wat GroenLinks-BVDA zou doen door zich tegen dit besluit te verzetten.

[0:08:57] Er is vervoer per spoor nodig, maar ook heel duidelijk nog heel veel over de weg.

[0:09:05] Ik vind het zo jammer dat het zo'n kortzichtige gedachte is.

[0:09:17] Ik vind het keuzes maken in schaarste.

[0:09:21] En we hebben een enorme schaarste als het gaat om middelen voor de infrastructuur.

[0:09:24] En ik vind dan deze keuze niet de verstandigste.

[0:09:27] En we hebben niet alleen schaarste in financiën voor infrastructuur, we hebben ook nog schaarste in stikstofruimte.

[0:09:39] Ja, ik vind dat dan een buitengewoon onverstandige keuze.

[0:09:43] En los van de inhoudelijke lijn, het is ook qua begrotingsbeleid niet heel netjes hoe dit gebeurd is.

[0:09:48] Ik bedoel, we hebben nu een incidentele begroting, terwijl het normaal gesproken via de Merzikus loopt.

[0:09:53] Ik weet ook dat de VVD altijd heel strak op begrotingsbeleid is.

[0:09:56] En nu hebben we een project wat uiteindelijk een totale miljard kost, wat de VVD goedgezind is.

[0:10:03] Ja, en dan kan dat dan.

[0:10:04] En dat vind ik ook wel...

[0:10:05] En een beetje ingewikkeld vanuit de controlerende taak van de Kamer.

[0:10:08] Ik vind niet dat deze route zo moet.

[0:10:10] En ik hoop ook dat het de laatste keer is dat het op deze manier gebeurt.

[0:10:12] En dat hoop ik ook van de minister toe.

[0:10:17] Dank u, voorzitter.

[0:10:18] Ik hoor de heer De Hoop zeggen van het is 1 miljard en het wordt ineens via een rare route geregeld.

[0:10:24] Maar dit wordt keurig geregeld om op tijd die handtekening met die aannemer te kunnen zetten.

[0:10:29] Dat moet in de eerste week van juli gebeuren.

[0:10:31] Ik hoop straks nog wat meer over nog wat mijlpalen te horen van de minister.

[0:10:34] Als je dit niet doet op tijd, zal het tientallen miljoenen kosten om weer het hele traject op de rit te krijgen.

[0:10:41] En dat zou ik nou eens het desinvestering van ons belastinggeld vinden.

[0:10:45] Dus ik wil dat wel recht gezet hebben.

[0:10:49] Voorzitter, twee dingen kunnen tegelijkertijd waar zijn.

[0:10:52] Ja, op het moment als je dit niet per juli doet, gaat het inderdaad meer kosten.

[0:10:55] Dat is waar.

[0:10:56] Maar mevrouw Veldman moet het ook met mij eens zijn dat dit niet de manier is waarop wij dit in de commissie Infrastructuur en Waterstaat doen met deze investeringen.

[0:11:03] Dat doen we keurig via de mobiliteitsfondsen meer te uitgaven bij de begroting aan het einde van het jaar en dat doen we niet op deze manier.

[0:11:09] Dat is gewoon niet hoe we dat doen in deze commissie en het is niet het begrotingsbeleid zoals we dat met elkaar gedaan hebben.

[0:11:14] Daarom is nu ook op deze manier

[0:11:16] de incidentele begroting doorheen gefietst, zeg maar.

[0:11:21] Ik vind dat niet de normale gang van zaken en mevrouw Veldman heeft gelijk.

[0:11:24] Het zal leiden tot meer miljoenen, maar over een project wat in totaal een miljard kost, is dat relatief weinig.

[0:11:32] En dan denk ik, ja, uiteindelijk moeten we met elkaar ook de goede procedures doorvoeren.

[0:11:36] En ik vind dat het ministerie dat op deze manier niet zorgvuldig en niet goed gedaan heeft.

[0:11:41] Dank u wel.

[0:11:42] Het woord is aan mevrouw Veldman voor de inbouw.

[0:11:44] Dank u wel voorzitter en zeker voorstander van de juiste procedures en daarom zitten we nu ook hier.

[0:11:50] Voor het doortrekken van de A15 en het verbreden van de A12 was het ontwerp in 2017 gereed.

[0:11:56] Vanaf dat moment is er geprocedeerd en zeven maanden geleden was de kogel eindelijk door de kerk.

[0:12:01] De Raad van State gaf groen licht voor de aanleg.

[0:12:05] De aanpak van de A15 betreft niet zomaar een stuk snelweg.

[0:12:08] Het is een ontbrekende schakel in een van de belangrijkste oost-westroutes van Nederland, van de Rotterdamse haven via de Betuwe naar het oosten van het land en Duitsland.

[0:12:17] Deze ontbrekende schakel veroorzaakt grote structurele bereikbaarheidsproblemen en zorgt voor onnodig zware belasting van lokale wegen.

[0:12:26] Toen ik gecent een aantal ondernemers sprak, dat zei ik al in de regio, maakte zij eens intermeer duidelijk dat het feit dat de A15 doodloopt bij Bemmel een enorme belemmering is voor de mogelijkheden die zij hebben en laat staan voor de economische groei en het grijpen van kansen.

[0:12:42] Het doortrekken van de A15 en het verbreden van de A12 betekent een betere doorstroming op het onderliggende wegennet, zoals de pleiroute.

[0:12:49] Minder sluipverkeer in de dorpen en minder files op de A12 en de A50.

[0:12:54] Zoveel mensen staan hier iedere dag weer vast.

[0:12:58] Om nog maar niet te spreken over de tienduizenden nieuwe woningen die gepland worden in Arnhem en Nijmegen.

[0:13:02] Die zijn keihard nodig en de bereikbaarheid van die woningen is net zo hard nodig.

[0:13:07] Sterker nog, zonder bereikbare woningen ook geen woningen.

[0:13:11] Voorzitter, deze weg aanleggen betekent dat we ervoor zorgen dat we niet stilstaan, maar vooruit gaan.

[0:13:15] En daar is het de VVD om te doen.

[0:13:17] Nu is het dus tijd om door te pakken.

[0:13:19] De uitvoering moet zo snel mogelijk starten.

[0:13:22] Nu niet.

[0:13:23] Dit budget goedkeuren zou betekenen dat projectmeldpalen vanwege seizoensinvloeden met minimaal een volledig kalenderjaar opschuiven.

[0:13:31] Ik heb nog een aantal vragen aan de minister.

[0:13:34] Gaat de start van de uitvoering op 1 januari 2026 ook echt door, ervan uitgaande dat de Tweede Kamer instemt met het budget?

[0:13:42] Kan zij misschien zelfs zorgen voor versnelling?

[0:13:45] Kan zij een beeld geven van belangrijke projectmeldpalen die zullen volgen?

[0:13:49] En wanneer denkt zij dat de eerste auto of vrachtauto eroverheen kan rijden?

[0:13:53] Tot slot, voorzitter, ben ik benieuwd of de minister een beeld heeft bij hoe dit project, inclusief de onderbouwing voor de aanpak van het stikstofprobleem, waarmee de Raad van State dus nu akkoord is gegaan, een goed voorbeeld kan zijn voor andere belangrijke wegprojecten in Nederland.

[0:14:07] Dank u wel, voorzitter.

[0:14:11] Ik zou toch nog aan mevrouw Veldman willen vragen, als zij ziet dat de helft van de investeringsruimte tot 2031, dus 790 miljoen, hiervoor ingezet wordt, hoe zij denkt dat op het moment dat er iets gebeurt met een brug in Nederland, hoe dat dan opgelost gaat worden?

[0:14:27] Want het deel van ons budget binnen de begroting is daarvoor.

[0:14:34] die reserveringen op het moment als er wat gebeurt.

[0:14:36] En mevrouw Veldman weet net als ik, daar maken we ons beide zorgen over, dat het niet zo goed gaat met het onderhoud.

[0:14:42] Dus in hoeverre schat zij in dat dat tot vertraging zal leiden bij projecten die nu problemen hebben met onderhoud, de burger, etcetera.

[0:14:51] Mevrouw Veldman.

[0:14:53] Voorzitter, inderdaad delen we de mening dat het onderhoud van onze infrastructuur van ongelooflijk groot belang is.

[0:14:59] En in alle debatten hebben we het er ook over dat we vinden dat dat als prioriteit moet worden aangepakt.

[0:15:07] Ik ben ook ontzettend blij dat Rijkswaterstaat de onderhoudsopgave van 2 miljard naar 3 miljard aan het opschalen is.

[0:15:16] Dus daar is ruimte voor en ook daar zullen keuzes gemaakt moeten worden.

[0:15:20] Er is sprake van

[0:15:21] schaarste van budgetten, maar we moeten alles doen wat kan om zowel dat onderhoud goed te regelen, maar ook op het moment dat er een weg aangelegd kan worden waar die regio al zoveel jaren op wacht en naar snakt en waar zoveel problemen zijn met files, om daar ook echt werk van te maken.

[0:15:41] Als mevrouw Veldman zegt dat is voor ons prioriteit, dan concludeer ik dat dat op dit moment dus niet zo is.

[0:15:47] De 4A15 is nu dus prioriteit boven de helft van het investeringsbudget wat er is voor de reservering voor die juiste projecten waar mevrouw Veldman het over heeft.

[0:15:57] Dus dan geeft zij hiermee toch de voorkeur aan de 4A15 voor het budget voor onderhoud en bruggen.

[0:16:03] Mevrouw Veldman.

[0:16:04] Nee, dat is NN.

[0:16:06] En ik spreek net over die opschaling van Rijkswaterstaat die er een miljard bij krijgt om te proberen zo snel mogelijk het onderhoud aan te pakken op die plekken waar anders het risico heel groot wordt dat je er helemaal niet overheen kunt rijden.

[0:16:19] Ik maak er ook telkens een punt van.

[0:16:21] Ik zie ook dat er plekken zijn in Nederland waar bijvoorbeeld zwaar vrachtverkeer niet meer overheen kan rijden.

[0:16:26] Dat moet zeker aangepakt worden, maar de budgetten zijn zo ingericht bij het ministerie dat er ruimte is voor en onderhoud en ook aanleg.

[0:16:34] En ik ben blij dat we dit in ieder geval kunnen doen, want er liggen op dit moment veertien plus vijf, negentien projecten überhaupt stil om aan te leggen.

[0:16:43] Ik ben blij dat we ruimte hebben om deze aan te pakken.

[0:16:46] Dank u wel.

[0:16:47] Dan zijn we aan het einde gekomen van de eerstmijdelijke kant van de Kamer.

[0:16:51] We gaan even heel kort schorsen zodat de minister zich kan voorbereiden op de beantwoording.

[0:16:57] Dus ik wil voor vijftien minuten schorsen en dat zal zo tot rond vijf over vier zijn.

[0:17:03] Ik schors.

[0:33:53] Dames en heren, ik heropen dit debat van de vaste commissie van Infrastructuur en Waterstaat over de incidentele sublotaire begroting in zaken 4 en 15.

[0:34:04] Welkom terug aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat.

[0:34:07] Ik zou u graag het woord willen geven.

[0:34:09] Dank, voorzitter.

[0:34:12] Leuk om een debat in deze commissie te voeren vanmiddag.

[0:34:17] Normaal zou ik met blokjes werken, maar dat lijkt me gelet op

[0:34:22] inbreng van twee Kamerleden niet echt nodig.

[0:34:26] Dus ik beantwoord gewoon eerst de vraag van de heer De Hoop en daarna die van mevrouw Veldman.

[0:34:32] En ik begin met de vraag van de heer De Hoop, hoe ik ga zorgen dat ook het onderhoud op orde is of blijft, zou je misschien ook moeten zeggen.

[0:34:47] Laat ik het zeggen dat de instandhouding van alles wat wij hebben aan wegen in Nederland niet alleen voor mij, maar ook voor het kabinet heel belangrijk is.

[0:34:59] Het is van groot belang voor mensen om naar je werk te kunnen gaan, familie en vrienden te kunnen bezoeken, als je dat met de auto doet.

[0:35:09] Maar natuurlijk ook voor onze economie.

[0:35:12] En daarom wordt er ook ingezet op de instandhouding van onze wegennetwerk.

[0:35:20] Eerder is, naast het extra geld dat in het coalitieakkoord is vrijgemaakt, capaciteit en budget geschoven van de aanleg naar instandhouding.

[0:35:33] Hiermee groeit in de periode tot 2032 het beschikbare budget voor instandhouding met 3,1 miljard.

[0:35:43] Voor de bereikbaarheid is het belangrijk om knelpunten op te lossen.

[0:35:49] Ja, door natuurlijk in onderhoud te investeren, maar ook door de aanleg van nieuwe infrastructuur.

[0:35:53] En daar is de A15 een belangrijk voorbeeld van.

[0:35:59] En in de scoop van de 4H15 zitten ook onderhoudsmaatregelen aan het areaal, om het even in het jargon te zeggen.

[0:36:09] Tijdens de realisatie wordt de A15 en de A12 onderhouden door de aannemer.

[0:36:14] Na de realisatie wordt het gehele tracé van 33 kilometer 20 jaar lang onderhouden.

[0:36:23] Gezien dat het project voltooid wordt op basis van een DBFM-contract... is de financiering voor het onderhoud hiervan ook gewaarborgd.

[0:36:35] Dan de vraag van de heer De Hoop, waarom ik niet kies voor een investering die onze infrastructuur vooruit helpt.

[0:36:45] Nou, IMW zet alleen maar in op investeringen die de infrastructuur vooruit helpen.

[0:36:50] En dit specifieke project draagt daar op verschillende manieren aan bij of heeft verschillende doelstellingen.

[0:36:58] Het gaat over doorstroming, het gaat over robuustheid van het netwerk, het gaat over het kunnen ontwikkelen in de regio Arnhem-Nijmegen en het realiseren van een ontbrekende schakel in de internationale verbinding tussen Rotterdam en Duitsland.

[0:37:13] Daarbij ontlast het project het onderliggende wegennet.

[0:37:17] En dat heeft weer positieve effecten voor veiligheid en leefbaarheid en biedt ook kansen voor woningbouw.

[0:37:25] Dus de inzet vanuit INW is erop gericht om projecten gerealiseerd te krijgen.

[0:37:32] En daarom zet INW ook naast de instandhouding, naast onderhoud, in op meerdere projecten die zich in de realisatiefase beginnen.

[0:37:41] En de 4H15 is daar een voorbeeld van.

[0:37:45] Dat over investeringen en het vooruit helpen van onze infrastructuur.

[0:37:52] Wat dit zegt over de prioritering van het kabinet binnen de meerjarenbegroting.

[0:37:58] Op nummer 1 staat de instandhouding en op nummer 2 staat het afmaken van lopende trajecten.

[0:38:05] En INW richt zich op het afronden van projecten en programma's binnen het MIRT.

[0:38:10] Die geen belemmeringen ondervinden op het vlak van stikstof of capaciteit.

[0:38:14] Bij weg- en vaarwegprojecten betekent dat dat de focus ligt op projecten binnen het meert die zich in de realisatiefase bevinden of deze naderen.

[0:38:22] En daar is deze dus een voorbeeld van.

[0:38:26] Voorzitter, dan... Dat was een vraag die eigenlijk kwam uit een interruptiedebat... tussen mevrouw Veldman en de heer De Hoop.

[0:38:37] En dat gaat over deze procedure.

[0:38:38] En is dat nou een nette procedure?

[0:38:40] En als ik de woorden van de heer De Hoop goed begreep... gaan we nou voorkomen dat dit de nieuwe standaard wordt?

[0:38:49] En voorzitter...

[0:38:51] Deze procedure is een uitzondering.

[0:38:55] Normaal gesproken loopt het keurig mee in de reguliere besluitvorming en begrotingscyclus.

[0:39:04] Dit is een bijzonder geval.

[0:39:06] Daarom heeft voormalig minister Madlener een

[0:39:10] in eerste instantie een beroep gedaan op een artikel in de comptabiliteitswet.

[0:39:15] Daar heeft u, de Kamer, van gezegd dat wij dat liever willen via een incidentele suppletorenbegroting.

[0:39:22] Die stap zetten wij nu op verzoek en begrijp ik ook dat verzoek.

[0:39:28] We kunnen niet wachten tot reguliere besluitvormingsmomenten, want dan zou dit hele project

[0:39:34] Er is veel vertraging opgelopen met alle budgettaire consequenties van dien, bestuurlijke onrust die dat veroorzaakt en het belang van een project dat al zo lang op de plank ligt, waar veel rechtszaken over gevoerd zijn.

[0:39:54] En hier hebben we die harde deadline van 1 juli.

[0:39:59] Maar het is dus een uitzondering in zijn procedure.

[0:40:02] Maar in die uitzondering volgen we wel keurig de regels die horen bij zo'n uitzonderingsbepaling die ook kan en mag binnen de comptabiliteitswet.

[0:40:13] Voorzitter, dan kom ik bij de vragen van mevrouw Veldman.

[0:40:19] Mevrouw Veldman vroeg mij of de start van de uitvoering op 1 januari 2026 ook echt doorgaat.

[0:40:25] Ervan uitgaande dat de Tweede Kamer en natuurlijk ook de Eerste Kamer instemt met het budget.

[0:40:31] Sinds de positieve uitspraak van de Raad van State in oktober afgelopen jaar is de Rijkswaterstaat samen met de opdrachtnemer bezig met het actualiseren van het contract en het herijken van de planning.

[0:40:46] Dat is nu klaar.

[0:40:48] En in de eerste week van juli staat nu gepland om het contract met de aannemer, met de opdrachtnemer, met GelreGroen te tekenen.

[0:40:55] Nogmaals, mits de Kamers akkoord gaan met de financiering.

[0:40:59] Met de opdrachtnemer, met Gelre Groen, is gekomen tot een planning die robuust is.

[0:41:07] En daarbij is rekening gehouden met een aantal factoren waar je in zo'n planning rekening mee moet houden.

[0:41:13] Maar dan moeten we denken aan de treinvrije periode en ook de seizoensinvloeden.

[0:41:17] Ik heb er vertrouwen in dat er niet later dan 1 januari gestart kan worden met de voorbereidende werkzaamheden, zoals het verplaatsen van kabels en leidingen, zodat in september 2026 daadwerkelijk gestart kan worden met de werkzaamheden.

[0:41:33] Dan vroeg mevrouw Veldman mij of ik kan zorgen voor versnelling.

[0:41:39] Het antwoord daarop is nee.

[0:41:41] De planning is recent geactualiseerd en geoptimaliseerd.

[0:41:47] Ik zie op dit moment geen mogelijkheden meer om dat nog verder te versnellen.

[0:41:52] Dan een vraag over de belangrijke projectmeldpalen, of ik die kan aangeven.

[0:42:00] Ik zei het al, de aanvangsdatum van het contract, mits akkoord van beide Kamers, is op 1 januari 2026.

[0:42:09] Dan starten dus de voorbereidende werkzaamheden.

[0:42:11] De uitvoering start dan in september 26 en de werkzaamheden duren naar verwachting tot eind 2031.

[0:42:21] Dat kan ik nog iets verder specificeren, want mevrouw Veldman vroeg mij ook wanneer kunnen de eerste auto's over de weg rijden, of de vrachtauto's.

[0:42:32] Medio 2030 is het de bedoeling dat de bestaande A12 en A15 verbreed zijn en dan kan het verkeer hier gebruik van maken.

[0:42:42] Een eind 2031 kunnen de eerste auto's en vrachtauto's dan over het nieuwe tracé rijden.

[0:42:48] En dit zijn de data die in het contract als momenten, als meldpalen, zijn opgenomen.

[0:42:59] Nee, dat was de vraag over de procedure van de heer De Hoop en die had ik beantwoord.

[0:43:04] Voorzitter, volgens mij waren dit de aan mij gestelde vragen.

[0:43:07] Dank u wel.

[0:43:08] Ik kijk even naar de leden of dat ook zo is.

[0:43:10] Ik zie mevrouw Veldman of nog een vraag open hebben staan of wellicht een interruptie hebben.

[0:43:15] Dus daar gaan we naar.

[0:43:16] Dan gaan we luisteren.

[0:43:17] Nee, ik had nog een vraag openstaan.

[0:43:19] In hoeverre dit project, omdat het uiteindelijk door de Raad van State een goed oordeel heeft gekregen eind vorig jaar, ook een goed voorbeeld kan zijn voor andere wegprojecten waar nog een stikstofprobleem geldt?

[0:43:36] De minister.

[0:43:37] De Raad van State is akkoord gegaan met de voor dit project gehanteerde rekenafstand van 25 kilometer voor de stikstofdepositie.

[0:43:51] Dat is goed nieuws.

[0:43:53] Die methode wordt nu ook landelijk gehanteerd voor bijvoorbeeld woningbouw en andere infrastructurele projecten.

[0:44:00] Tegelijkertijd wordt het project zorgvuldig ingepast in de omgeving met maatregelen voor geluid, flora en fauna.

[0:44:09] En wordt er via 15 energie neutraal opgeleverd.

[0:44:13] Dat zeg ik met een glimlach vanwege mijn andere verantwoordelijkheid.

[0:44:20] In het project is de realisatie van de nieuwe snelfietsroute opgenomen.

[0:44:25] Er zitten een aantal elementen in die een voorbeeld kunnen zijn voor toekomstige projecten.

[0:44:33] Ik durf niet te zeggen of je hiermee in het hele stikstofvraagstuk...

[0:44:43] hoe zal ik het zeggen, of dit nu nieuwe doorslaggevende inzichten geeft.

[0:44:47] Maar het laat wel zien dat als je er op de goede manier naar kijkt, de goede mitigerende maatregelen neemt, dat er ruimte is binnen beperkte ruimte die er is.

[0:45:00] En om die reden ben ik blij met de uitspraak uit afgelopen oktober.

[0:45:06] En om die reden hoop ik ook echt dat

[0:45:09] dat de Kamer instemt met de stap die we nu willen zetten, zodat dit project, wat echt al jaren speelt, waarvan mevrouw Veldman zelf ook terecht zei, het gaat ook echt die regio ontlasten.

[0:45:20] Het gaat ook echt zorgen dat nieuwe woningbouw, woningwijken ontsloten kunnen worden.

[0:45:25] Maar ook dat bestaande wijken, die nu last hebben van veel verkeer wat door de stad gaat, dat die ook ontzien kunnen worden.

[0:45:33] Kortom, een veelheid aan voordelen die ik echt zie bij het nu kunnen starten met dit project.

[0:45:39] Dank u wel.

[0:45:40] Ik krijg even nog een raffael afdoende beantwoord, dan ga ik naar de heer De Hoop.

[0:45:43] De minister lokte mij ook een beetje uit, dus ik wilde dan toch ook een voorbeeld hier uit het project halen waarvan ik toch eigenlijk denk dat de minister het ook met mij eens is dat het misschien niet helemaal de route is die dit kabinet wilde behandelen, namelijk het feit dat er wel sporen zijn uitgekocht, dat er extern salderen plaatsvond.

[0:45:59] En als ik naar de minister van LVVN luister bijvoorbeeld, is dat volgens mij niet helemaal de route die dit kabinet graag bewandelt.

[0:46:05] Dus ik zou wel aan de minister willen vragen als het gaat om stikstof, vindt zij dan echt dat dit een goed voorbeeld is met de beperkte stikstofruimte die er is?

[0:46:14] Dit dimensionaire kabinet heeft verschillende prioriteiten.

[0:46:22] Een daarvan zit binnen de stikstofaanpak en hoe je dat wil aanpakken en hoe je daarin ook omgaat met ondernemers, met boeren en die vaak ook al jarenlang families, generaties lang een bedrijf hebben.

[0:46:34] Hoe ga je met hen om in dit ingewikkelde vraagstuk?

[0:46:37] Maar een prioriteit van dit kabinet is ook zorgen dat er voldoende woningen gebouwd worden voor al die mensen die op zoek zijn naar een woning.

[0:46:45] Die woningen moeten ook bereikbaar zijn.

[0:46:49] Dus de bereikbaarheid van ons land voor de woningmarkt, maar ook voor onze economie, is ook een prioriteit.

[0:46:56] Het is altijd het verdelen van schaarste middelen, euro's, schaarste ruimte in vierkante meters.

[0:47:03] En in dit geval ook schaarste stikstofruimte.

[0:47:06] Dus dit is gewoon gegaan conform regels zoals we die met elkaar hebben afgesproken.

[0:47:12] En ik ben blij dat door op deze manier met de boeren in de omgeving...

[0:47:17] De rekenkundige grens of de rekenafstand van 25 kilometer, dat het gelukt is om dit project wel van start te kunnen laten gaan.

[0:47:29] Dank u wel.

[0:47:30] Ik kijk even naar de leden of er een tweede termijn gewenst is.

[0:47:33] Dat is het geval.

[0:47:34] Dan gaan we daar nu mee starten.

[0:47:37] Tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[0:47:39] Het woord is allereerst aan de heer Elk.

[0:47:42] Die tweede termijn hoeft niet heel lang te worden.

[0:47:45] Maar ik heb nog een motie namens mijn fractie.

[0:47:47] En ook nog dank aan de minister.

[0:47:50] Waarschijnlijk het enigste debat dat ze met de commissie gevoerd heeft.

[0:47:52] Maar in ieder geval dank dat zij die portefeuille ook tijdelijk heeft overgenomen.

[0:47:56] En dank voor de beantwoording.

[0:47:57] De motie.

[0:47:58] De Kamer hoort de beraadslaging overwegen dat het onwenselijk is om vlak voor een begrotingsbehandeling ruim 1 miljard uit het mobiliteitsfonds te halen zonder dat de gevolgen voor andere projecten duidelijk in beeld besproken en afgewogen zijn.

[0:48:09] Ik verzoek de regering om de incidentele supplementaire begroting via 15 in te trekken en de inhoud hiervan te bijtrekken bij een reguliere myrtbehandeling en de miljoenennoten in september.

[0:48:19] Het gaat over tot de orde van de dag.

[0:48:24] Dank u wel.

[0:48:24] Mevrouw Velden.

[0:48:26] Voorzitter, dank en dank aan de minister voor het beantwoorden van de vragen.

[0:48:30] Fijn dat ze dat met het kabinet heeft kunnen doen hier en wat helderheid nog heeft kunnen geven.

[0:48:35] De VVD zou echt een gat in de lucht springen als de kogel door de kerk is, ook in de Kamers, als de Kamers akkoord gaan met het toekennen van dit budget, zodat we eindelijk kunnen beginnen.

[0:48:47] De regio die zit hier zo op te wachten al zo lang en we zijn blij als het door kan gaan.

[0:48:53] Dank.

[0:48:54] Dank u wel.

[0:48:55] Dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[0:48:59] Schors voor een enkel moment.

[0:49:01] Oh, dat is niet nodig, zie ik.

[0:49:02] Nou, dat is helemaal prettig.

[0:49:04] Dan gaan wij gelijk door met de tweede termijn aan de kant van het kabinet en ik wil graag aan de minister het woord geven.

[0:49:10] Voorzitter, dank.

[0:49:12] De reden waarom ik zei ik kan er gelijk reageren, is dat ik in eerste termijn al iets hierover heb gezegd.

[0:49:19] Ik heb gezegd dat dit een procedure is die natuurlijk niet de standaard is.

[0:49:23] Een uitzondering wel volgens de regels en van belang is voor dit project.

[0:49:28] Om financiële redenen en om redenen van bereikbaarheid die ik noemde.

[0:49:33] En als we nu gaan vertragen in de procedure, dan leidt dat tot vertraging in het project en dat zal ook weer extra kosten met zich meebrengen.

[0:49:44] Dat zal minimaal zo'n 60 tot 80 miljoen zijn als de vertraging beperkt blijft tot een jaar.

[0:49:49] En de nieuwe onzekerheid die dat met zich meebrengt.

[0:49:52] Dus ik vind dat alles bij elkaar onwenselijk.

[0:49:57] Dus ik wil echt verdere vertraging en verdere oploop van de kosten voorkomen.

[0:50:01] Vandaar deze route.

[0:50:04] En vandaar ook dat ik de motie ontraad.

[0:50:10] De motie is ontraden.

[0:50:13] Dan dank ik de minister en de ambtelijke ondersteuning voor de bijdrage van vandaag.

[0:50:19] Want we zijn hiermee ook aan het einde gekomen van dit debat.

[0:50:21] Ik wil ook de leden danken.

[0:50:24] Maar uiteraard ook de mensen die dit op de publieke tribune hebben gevolgd of op afstand.

[0:50:28] En de ondersteuning voor het mogelijk maken van deze vergadering.

[0:50:31] En ik sluit hierbij de vergadering over de... Oh, ik moet nog één ding zeggen.

[0:50:35] Kijk, het gaat zo snel.

[0:50:36] Deze vergadering gaat zo snel.

[0:50:37] Dat ik nog even de administratie moet doen.

[0:50:39] We hebben geen toezeggingen.

[0:50:40] Maar ik wil wel vermelden dat wij morgen zullen stemmen over de motie en het wetsvoorstel.

[0:50:45] Dus morgen gaan wij over dit wetsvoorstel stemmen.

[0:50:48] Dan ga ik nog een keer afsluiten.

[0:50:50] Ik sluit dus de vergadering over de incidentele supplierbegroting in zaakje 415.