CTU over rapportage 'Erfenis van onrecht'

[0:00:02] Goed, dames en heren, het is half vijf en dat betekent dat ik graag dit gesprek dat wij namens de Vaste Kamer Commissie voor Justitie en Veiligheid hier gaan voeren met u, onze gasten, die ik als eerste, hartelijke dank voor de koffie, die ik als eerste zeer welkom wil heten.

[0:00:21] U bent van de Commissie Toeslagingen en de Uithuisplaatsingen, de CTU, met mevrouw Hamer als de voorzitter.

[0:00:29] De heer Wolker hier vandaag als gast, mevrouw Steekentee te gast en ook de heer Dijkshoorn te gast, met andere gasten die helaas voor de plaatse hier niet meer zitten, maar die wel bij ons zijn.

[0:00:41] Hartelijk welkom, fijn dat u er bent.

[0:00:43] We hebben vandaag een toelichting op de rapportage Erfenis van onrecht.

[0:00:49] Mevrouw Hamer zal eerst dat toelichten en daarna hebben we ook de gelegenheid om met de commissieleden in gesprek te gaan.

[0:00:57] en die zullen dan hun vragen aan u stellen.

[0:01:00] Mevrouw Hamer, ik geef u graag het woord.

[0:01:03] Dank u wel.

[0:01:04] Ik zal proberen in volg of vlucht weer te geven wat wij in ons rapport hebben opgeschreven, zodat u zoveel mogelijk ruimte heeft om vragen te stellen.

[0:01:16] Dan kunnen wij daar hopelijk aan voldoen.

[0:01:21] Heel even de voorgeschiedenis van de commissie.

[0:01:25] Het is natuurlijk op een gegeven moment ook mede naar aanleiding van debatten in uw Kamer gevraagd om een

[0:01:31] onafhankelijke commissie.

[0:01:34] Die is nog door de vorige minister van Rechtsbescherming ingesteld met het idee om die commissie zo onafhankelijk mogelijk te laten zijn.

[0:01:46] Dus hij heeft mij als voorzitter destijds aangezocht en mij alle ruimte gegeven om een commissie samen te stellen en ik heb zelf gemeend

[0:01:57] dat zo te moeten doen dat daarin ervaringsdeskundige leden waren, maar ook een

[0:02:05] aantal multidisciplinaire kennisrichtingen, vandaar dat we van een oud-rechter tot en met de wetenschap, tot en met bestuurskundigen, ik moet Mark van Twist verontschuldigen, in ons team zoals we langzamerhand zijn geworden, zitting hadden.

[0:02:24] Zeker dat eerste punt van ervaringsdeskundigen, dat was in het begin best wel even een discussiepunt van hoe zal dat gaan,

[0:02:33] Maar ik kan achteraf zeggen dat ik denk dat het heel belangrijk is dat we dat op die manier hebben gedaan.

[0:02:40] Toen wij begonnen was ook het idee dat we dossiers zouden gaan onderzoeken en wij dachten voortvarend aan de slag te kunnen en toen bleek dat we niet in de dossiers konden, dus eerst heeft u in de Kamer

[0:02:53] een wet moeten aanpassen zodat we daarin konden en vervolgens heeft het best nog wel een poos geduurd voordat wij echt daadwerkelijk in die dossiers konden.

[0:03:05] Er was ook het idee dat er een vervolgonderzoek van het CBS zou komen wat nooit is gekomen.

[0:03:11] En dat is de reden waarom we dachten, ja we gaan niet duimen zitten draaien, maar dan gaan we zelf aan de slag.

[0:03:18] En dat hebben we op verschillende manieren gedaan.

[0:03:20] We hebben gesproken met alle mogelijke betrokkenen, zowel met ouders, jongeren.

[0:03:25] maar natuurlijk ook met mensen van de kant van de hulpverlening, met rechters, noem maar op.

[0:03:30] We hebben met behulp van het CAOP, waarvoor ik zo zeer erkentelijk ben, met een heel aantal onderzoekers van hun kwalitatief onderzoek gedaan bij ouders en kinderen.

[0:03:41] Dus we hebben echt de situatie van een heel aantal ouders heel chronologisch doorgenomen, gekeken waar daar

[0:03:49] overeenkomsten zaten in de bevindingen.

[0:03:51] We hebben vervolgens met responsgroepen gewerkt en daarna, want toen konden we inmiddels bij de dossiers, hebben we dat gelegd naast de dossiers en de cijfers die er inmiddels over waren.

[0:04:05] Op basis van al dat werk menen wij dan ook dat we met recht en reden conclusies kunnen trekken en dat we met recht en reden ook aanbevelingen kunnen doen.

[0:04:17] Toen we zijn gestart hebben we een werkhypothese gemaakt.

[0:04:21] Op dat moment in de discussie ging het vaak als het over de gezinnen ging.

[0:04:25] Het beeld van ja, dat zijn gezinnen die het eigenlijk al moeilijk hadden voordat de toeslagenaffaire begon, mede op basis van die eerste verkenning dachten wij, nou we maken de werkhypothese dat er drie typen gezinnen zijn.

[0:04:39] Gezinnen die eigenlijk heel erg gelukkig en fijn met elkaar aan het leven waren.

[0:04:44] Gezinnen waar wel iets was, samengestelde gezinnen bijvoorbeeld na een scheiding, maar waar geen problemen waren en gezinnen die al kwetsbaar waren.

[0:04:53] Dat zijn we gaan onderzoeken en uiteindelijk kunnen we tot de conclusie komen dat de toeslagenaffaire op al die gezinnen van invloed is geweest en dat je eigenlijk kunt zeggen dat in de loop van de tijd de type 1 gezinnen, het klinkt een beetje naar, uiteindelijk ook type 3 gezinnen zijn geworden doordat er zoveel problematiek op hun af is gekomen.

[0:05:14] Vandaar dat wij de conclusie trekken de toeslagenaffaire heeft op bijna al die gezinnen

[0:05:19] effect gehad.

[0:05:22] Het tweede wat we gezien hebben, en daar zijn we in ons rapport ook uitgebreid op ingegaan, is dat niet alleen de toeslagenaffaire effect heeft gehad, maar ook het feit dat eigenlijk niet herkend en erkend is

[0:05:35] wat er aan de hand was, hoe groot de schuldenproblematiek was, hoe dat effect had, op allerlei andere zaken in dat gezin, door de hulpverlening, ja, toch niet adequaat is gereageerd, waardoor uiteindelijk de situatie zich heeft verergerd en in de gevallen die wij hebben onderzocht,

[0:05:56] tot een uithuisplaatsing heeft geleid.

[0:06:00] Wat we gezien hebben, heeft veel indruk natuurlijk op ons gemaakt.

[0:06:04] Dat zal u niet verbazen.

[0:06:06] Dat heb ik ook bij de presentatie van het rapport gezegd.

[0:06:10] Omdat je ziet dat eigenlijk iedereen het gevoel heeft dat hij op een of andere manier gefaald heeft.

[0:06:16] Ouders hebben het gevoel dat ze gefaald hebben.

[0:06:19] Kinderen, jongeren hebben het gevoel dat ze gefaald hebben, hebben vaak niet gezien of geweten wat er met hun ouders aan de hand was.

[0:06:27] Later zijn ze daar wel achtergekomen.

[0:06:30] Dat versterkt voor velen schuldgevoel en het is een heel pijnlijk proces geweest.

[0:06:38] En het trieste is dat het nog niet afgelopen is, want nu is in ieder geval wel de erkenning van de rol van de toeslagen.

[0:06:45] en er zijn natuurlijk maatregelen genomen om mensen te helpen, de jongeren te helpen, alleen we zien in de praktijk dat die eigenlijk onvoldoende werken en dat ze vaak nog weer, ook nu, toevallig net voor het begin van deze bijeenkomst met een van de jongeren weer zitten praten, dat ze nog steeds tegen allerlei muren oplopen.

[0:07:08] Vandaar dat wij gemeend hebben met alles wat we gezien en gehoord hebben, toch ook vooral gericht op de jongeren een heel aantal praktische aanbevelingen te doen.

[0:07:19] Dat wil niet zeggen dat wij de ouders niet belangrijk vinden, maar we hebben wel gezien in het proces en in de tijd waarin wij ons werk deden, dat er over de ouders eigenlijk al veel meer bekend was, dat er natuurlijk ook trajecten lopen.

[0:07:33] helaas ook weer vaak vastgelopen, maar dat ook voor de jongeren dat die eigenlijk nog heel weinig en de kinderen nog heel weinig gezicht hebben gekregen.

[0:07:43] Vandaar dat wij ervoor gekozen hebben om juist daar in het rapport heel veel aandacht aan te besteden.

[0:07:52] En wat we daar ook bij gezien hebben is dat voor heel veel jongeren geld dat ze eigenlijk aangeven dat ze een hele harde klap hebben gehad.

[0:08:00] zowel mentaal als in hun ontwikkeling, als in hun opleiding, als in het geheel, ook in de contacten met hun ouders.

[0:08:10] En veel geven aan dat ze het gevoel hebben dat ze een deel van hun jeugd hebben gemist, wat ze ook nooit meer zullen terugkrijgen.

[0:08:19] En dat ze ook weinig vertrouwen hebben in dat dat op een of andere manier nog goed komt.

[0:08:26] Vaak hebben ze ook nare ervaringen gedaan in de plek waar ze uiteindelijk uit huis geplaatst zijn.

[0:08:31] Dat geldt niet voor iedereen, maar wel voor een heel aantal.

[0:08:35] En dragen ze ook nog dingen uit die tijd, zoals schulden, met zich mee.

[0:08:41] Wat we ook hebben gezien is dat er natuurlijk weinig vertrouwen is in de overheid, maar ook weinig vertrouwen in de hulpverlening.

[0:08:48] En daarvoor hebben wij gewaarschuwd in ons rapport wat wij eigenlijk noemen de generationele overdracht.

[0:08:55] Als je weinig vertrouwen hebt in de hulpverlening, zal je die dus ook in je leven weinig zoeken.

[0:09:00] En wij allemaal komen in aanraking met hulpverlening en daarvoor is ook hulpverlening.

[0:09:07] Dus dat dit niet over is naar deze generatie, omdat ze daar zo weinig vertrouwen in hebben en zoveel negatieve ervaringen

[0:09:15] Dat zijn we heel erg bezorgd over en daarom denken wij dat het heel erg belangrijk is dat er echt een specifieke aanpak komt voor deze jongeren.

[0:09:26] Die aanpak hebben we ook omschreven.

[0:09:28] Daarbij hebben wij genoemd een toekomstgerichte aanpak.

[0:09:30] Daar hebben wij het langdurig met elkaar over gehad.

[0:09:33] Wat moet je nou doen?

[0:09:34] Moet je als het ware zo'n heel traject als wat er nu loopt met de ouders of moet je dat voor jongeren anders doen die eigenlijk verder willen met hun leven.

[0:09:44] Vandaar dat wij tot een aantal aanbevelingen noemen.

[0:09:46] Ik zal ze niet allemaal noemen omdat sommigen ook weer

[0:09:49] zeg maar heel praktisch zijn en verband houden met de wat algemene aanbevelingen.

[0:09:54] Maar wat in ieder geval ik echt genoemd wil hebben, is dat wij in al die gesprekken merken dat zelfstandige erkenning voor de jongeren ongelooflijk belangrijk is.

[0:10:05] Dus we zijn het rapport volgens mij begonnen met het voorbeeld van iemand die zegt ik wil die sticker van mijn hoofd dat ik een onhandelbaar kind was.

[0:10:14] Zo kan ik heel veel voorbeelden noemen.

[0:10:16] Dus die erkenning is ongelooflijk belangrijk.

[0:10:20] Verder denken wij dat het heel belangrijk is, er is een kindregeling gemaakt, maar wat wij in de praktijk horen is dat veel jongeren toch uiteindelijk bij de gemeente dan weer net niet de hulp krijgen.

[0:10:33] Net in het voorbeeld was tegen jongeren zegt ja het is hier bol.com niet, ja dat denken ze ook echt niet, maar er zijn dus toch wel veel

[0:10:43] Ervaringen, ondanks alle goede bedoelingen, die niet helpen.

[0:10:46] Vandaar dat wij hebben gezegd, verbeter nou die regeling, maar zorg ook dat er een landelijk vangnet, noem ik het maar even, is voor de jongeren die vastlopen.

[0:10:56] We denken ook dat het echt gaat om praktische hulp, zowel mentaal, financieel als gericht op opleiding.

[0:11:02] Opleiding is natuurlijk ook echt een belangrijk punt.

[0:11:05] En wat dan jammer is, is dat ze natuurlijk na alles wat ze hebben meegemaakt, nu toe zijn aan een opleiding.

[0:11:11] dan weer vaak te oud zijn, geen studiefinanciering krijgen en alsnog vastlopen.

[0:11:17] Een ander punt wat ik toch ook graag genoemd wil hebben is de rechtsbijstand.

[0:11:22] Deze jongeren hebben vaak ook dingen meegemaakt, dus het gaat ons er niet om dat ze dat hele traject zeg maar zoals de ouders gaan lopen, maar zelfs sommigen hebben gewoon bijvoorbeeld in een gesloten inrichting, noem maar wat, seksueel geen zo verschrijnend gedrag meegemaakt, daar willen ze vaak nog wel een recht voor halen.

[0:11:41] En dat is heel moeilijk voor deze groep.

[0:11:44] Nou, we hebben gezegd, het zou goed zijn als er extra inzet van het OT komt.

[0:11:48] En natuurlijk geldt dat voor de jongeren geldt ook natuurlijk de oproep, help de ouders van de kinderen die nog in procedures, et cetera, zitten, naast alles wat er loopt.

[0:12:03] Het tweede wat we gezien hebben en waar we veel aanbevelingen over proberen te doen,

[0:12:09] zeg maar, want dit gaat meer over wat kun je praktisch gezien doen voor de jongeren, is verbeteringen die wij zien die nodig zijn in de jeugdzorg.

[0:12:18] Ik geloof dat u daar vandaag een hele dag over heeft, als ik alle manifesten en petities langs zie komen, maar wij hebben daar ook een heleboel dingen van gezien waar wij denk ik heel erg van geschrokken zijn, want toen we dan eindelijk in die dossiers mochten,

[0:12:35] is de incompleetheid van de dossiers.

[0:12:37] Dus op basis waarvan de beslissingen worden genomen.

[0:12:41] En daar zien we eigenlijk veel te weinig in staan over wat dan rechtvaardigt om zo'n beslissing te nemen.

[0:12:48] Wat we ook zien is dat er heel veel onduidelijkheid is over het begrip veiligheid.

[0:12:52] Dus wij gaan ervan uit dat iedereen graag wil dat kinderen veilig zijn.

[0:12:57] Maar wat is die veiligheid dan?

[0:12:58] En is die veiligheid per definitie dan beter uit huis dan in huis in zo'n situatie?

[0:13:05] Daar denken we echt dat het nodig is om heel goed naar het systeem te kijken zoals we dat nu hebben, omdat wij vinden dat het teveel gericht is op incidenten en te weinig op verbetering en reflectie.

[0:13:19] Ik ken dit huis al heel lang en zie ook patronen waarvan ik denk, ook daar doet de politiek natuurlijk aan mee, want als er wat gebeurt wil je meteen iets anders hebben.

[0:13:29] Maar dat leidt er ook wel voor dat je bij hulpverlenings ziet dat iedereen voorzichtiger wordt en denkt,

[0:13:35] dan is een uithuisplaatsing misschien wel veilig, maar niet altijd de beste oplossing.

[0:13:42] Dus wij denken dat het effect van die uithuisplaatsingen nog steeds onderschat wordt, dat er in het systeem ook te weinig tegenspraak en tegenkracht is.

[0:13:50] Ouders zijn bang als ze in de situatie worden, dus durven ook weinig terug te zeggen.

[0:13:56] En daar zou echt ondersteuning bij moeten zijn.

[0:14:00] En wat we ook zien is als de maatregel eenmaal genomen is, er eigenlijk veel te weinig wordt gelegd op hoe kort kan die duren en wat moeten we doen om dat gezin weer op kracht te krijgen zodat kinderen terug kunnen.

[0:14:15] Nou, vandaar dat wij daar een aantal aanbevelingen over doen, over meer richten op aanpak van problemen, het wegnemen van oorzaken, een zwaardere stem voor ouders en kinderen bij beslissingen, verbeteren van kennis.

[0:14:28] Daar heeft Peter ook veel van gezegd, die er helemaal ontroerd van raakt volgens mij, dat je moet hoesten.

[0:14:35] Maar dat is echt een heel belangrijk punt wat we meewillen geven.

[0:14:38] Er is veel kennis, maar het zou nog veel beter

[0:14:41] gedeeld kunnen worden.

[0:14:43] Wij denken dat er veel verbeteringen mogelijk zijn in het proces in de jeugdzorgketen.

[0:14:48] Veel versnippering, toch nog veel weinig overdrag naar elkaar ook.

[0:14:52] En iets wat wij zien als een oproep naar ons allemaal eigenlijk, dat we zien dat het systeem toch heel erg gebouwd is op wantrouwen.

[0:15:03] en dat we eigenlijk terug moeten naar vertrouwen in burgers en daarmee denk ik ook in vertrouwen naar onszelf en al die ouders en kinderen en jongeren.

[0:15:12] We hebben het rapport uitgebracht.

[0:15:16] Ik denk dat ik namens ons allemaal kan zeggen dat we best wel

[0:15:19] verheugd waren over de positieve respons die we erover hebben gekregen.

[0:15:26] Hele mooie gesprekken ook daarna, ook met ouders, met jongeren.

[0:15:31] Wij zijn natuurlijk net als u in grote spannende verwachting op de kabinetsreactie en ik hoop van harte

[0:15:39] dat het kabinet echt heel serieus werk maakt van al de aanbevelingen die we doen.

[0:15:45] Wij zien ook dat het veel discussie oproept over hoe moet het nou met dit stelsel en hoe moeten we dat met elkaar doen en dat we zien dat het voor de sector best moeilijk is om daar verandering in aan te brengen.

[0:16:00] Ik merk ook wel ten opzichte van de reactie die we kregen toen bij het rapport zeg maar in de conceptversie aan veel

[0:16:08] organisaties hebben voorgelegd dat er veel houding was van het zal wel en etcetera en dat dat wel is omgeslagen, dus dat de erkenning voor wat wij hebben geschreven en wij zijn eigenlijk ook alleen maar de vertaler van wat we gezien hebben, dat die aan het toenemen is en wij hopen dus van harte

[0:16:32] dat we het stokje weer eigenlijk aan u kunnen overgeven.

[0:16:37] Ons werk zit erop, maar het werk is nog lang niet klaar en daarmee wil ik graag afsluiten.

[0:16:45] Dank u namens de commissie hartelijk voor uw toelichting en natuurlijk voor het vele werk dat u en uw collega's hierin hebben gestoken zijn nu zeer erkendelijk.

[0:16:53] Hartelijk welkom aan de mensen die hebben plaatsgenomen net op de publieke tribune.

[0:16:58] We gaan nu naar de vragen van de commissieleden aan deze commissie en ik geef ervoor eerst mevrouw Bruining het woord.

[0:17:06] Dank voorzitter.

[0:17:07] Allereerst dank natuurlijk voor het rapport en al het harde werk wat jullie samen met alle betrokken partijen hebben verzet.

[0:17:14] Vandaag hebben wij twee petitieaanbiedingen gehad waaronder eentje die vroeg om een staatscommissie in te stellen naar aanleiding van hetgeen wat jullie hebben vastgesteld in uw rapport.

[0:17:24] En hoe kijken jullie daartegen aan het instellen van die staatscommissie?

[0:17:28] Is dat nodig?

[0:17:29] Wat zou die staatscommissie precies moeten doen?

[0:17:32] Hartelijk dank.

[0:17:34] Mevrouw Hamer, misschien wilt u hem beantwoorden of een van uw collega's.

[0:17:40] Moet ik hem aanzetten?

[0:17:41] Ja.

[0:17:41] Ik wil daar wat over zeggen, maar ik wil het initiatief daarvoor nadrukkelijk leggen bij degene die aan u de petitie heeft ingediend.

[0:17:50] Wij hebben in onze commissie zeg maar niet een aanbeveling gedaan in de zin van er moet nu dit of er moet nu dat.

[0:17:59] Wat mij zelf is opgevallen is de inkt was nog niet droog en de presentatie nog niet klaar of uw kamer heeft een motie aangenomen over onderzoek.

[0:18:08] Daar hebben wij wel naar zitten kijken, zeg ik in alle openheid en eerlijkheid, omdat we dachten onderzoek, we hebben nou net een heel onderzoek gedaan.

[0:18:16] Er liggen hier allerlei aanbevelingen.

[0:18:19] Het is meer de tijd van het doen dan de tijd van het onderzoeken.

[0:18:22] En wat ik in die zin wel zeg maar goed vind aan de voorstellen die ik nu zie ontwikkelen, los van de vorm of hoe het zou moeten, is dat die meer gericht is op laten we nou eens kijken wat we allemaal al hebben onderzocht en laten we op basis daarvan, en ik zou denken snel,

[0:18:39] aan de slag en kijken waar we het kunnen lostrekken, dan dat we nu weer allerlei dingen over gaan doen.

[0:18:47] Dus in die zin vind ik de ontwikkeling, zoals het gesprek, ook tussen ouders en uw Kamer, denk ik, voortgaat, vind ik belangrijk.

[0:18:57] Hartelijke dank.

[0:18:58] De heer Van Nispen.

[0:19:00] Ook voor mij heel veel dank voor de toelichting vandaag.

[0:19:02] En ook al ken jij dan het rapport, dan toch is het weer ongelooflijk heftig om dat weer zo opnieuw te horen van u.

[0:19:08] Dat is natuurlijk een grof schandaal wat de Staat jongeren en gezinnen heeft aangedaan.

[0:19:13] En net als de enquêtecommissie heeft geconcludeerd, zeggen jullie eigenlijk ook wat, ja, een gemiste jeugd, dat maak je eigenlijk op geen enkele manier meer goed.

[0:19:21] En toch richt zich daarop mijn vraag, want de vraag wat nu?

[0:19:26] Er liggen natuurlijk aanbevelingen, die moeten natuurlijk worden opgevolgd.

[0:19:30] Overigens denk ik dat meer onderzoek het directe opvolgen van aanbevelingen ook helemaal niet hoeft uit te sluiten, ik zou zeggen en-en.

[0:19:36] Maar hoe herstellen we nou op de zo kort mogelijke termijn het vertrouwen van jongeren aan wie dit is aangedaan?

[0:19:42] Kijk, nog los van de aanbevelingen, de erkenning, hoe gaat dat?

[0:19:45] Hoe ziet dat eruit?

[0:19:46] Hoe doe je dat nou?

[0:19:48] Hartelijke dank.

[0:19:49] Mevrouw Hamer.

[0:19:50] Ik zal de laatste zijn die zegt dat onderzoek overigens niet belangrijk is.

[0:19:56] Maar er is ook een zeg maar wat u zegt het moet wel samen gaan.

[0:20:01] En het kwam wel heel snel een nieuw onderzoek nadat wij onze onderzoek hadden.

[0:20:05] uitgebracht zal ik maar zeggen, dat bedoelde ik ermee.

[0:20:09] En er moeten ook echt dingen gedaan.

[0:20:11] En we kunnen denk ik ook veel op basis van wat er ligt.

[0:20:14] Maar na uw concrete vragen, misschien wil Benito daar zelf ook nog zo wat over zeggen.

[0:20:20] Wat wij echt overal terug hebben gehoord is dat jongeren aangeven, ja al krijg ik maar een brief of op één of andere manier, ja die erkenning dat ik een zelfstandige individu ben,

[0:20:33] die erkend wordt in wat mij is overkomen.

[0:20:37] En daar zijn natuurlijk allerlei vormen voor te vinden.

[0:20:40] Je kunt natuurlijk kijken naar een brief, je kunt kijken naar... Wat ik zelf supermooi zou vinden, en over uw hoofd, maar even een oproepdoel, is kunnen deze jongeren ook een gezicht krijgen?

[0:20:53] We maken overal documentaires over.

[0:20:55] Nou, hoe geweldig zou het zijn als deze jongeren hun verhalen kunnen doen?

[0:21:02] Je kan denken aan een boegbeeld, je kan van alles verzinnen.

[0:21:05] Het feit dat de overheid en de politiek aangeeft, we zien jullie, we horen jullie en we erkennen wat er is gebeurd, dat is volgens mij ongelooflijk belangrijk.

[0:21:15] En verzin het vooral niet zelf, maar verzin het met hun samen.

[0:21:21] Ja, misschien om aan te vullen, ik denk wat jij zegt Mariette, voor veel kinderen, voor veel jongeren is het belangrijk dat ze zich weer kunnen richten op de toekomst.

[0:21:28] Maar we moeten niet vergeten dat voor sommige jongeren daarbij van belang is dat ze nu eerst ook kunnen terugkijken, wat stond er in hun dossier, opgeschreven over zichzelf,

[0:21:37] Over hun ouders, over hun broertjes en zusjes.

[0:21:40] Misschien over in gesprek met de instellingen.

[0:21:42] Maar ook gewoon concreet in de praktijk hulp.

[0:21:45] Waar kun je terecht?

[0:21:46] En niet bij de gemeente en het Rijk en hier en daar.

[0:21:50] Zorg ervoor dat het duidelijk is waar jongeren terecht kunnen.

[0:21:53] Eenduidigheid, dat ze niet weer opnieuw door de bureaucratische molen moeten.

[0:21:57] maar dat ze gewoon eenvoudig weten, oké, hier kan ik terecht en dan weet ik het ook, daar kan ik ook op vertrouwen, daar kan ik op steunen en zo kan ik me ook richten, zonder die stress, om bij allerlei verschillende instanties met allerlei verschillende regelingen aan te kloppen, weer kunnen richten op de toekomst.

[0:22:15] Hartelijk dank.

[0:22:17] Mevrouw van Dijk.

[0:22:17] Dank je wel, voorzitter.

[0:22:19] Dank voor jullie tijd om hier deze toelichting te komen houden.

[0:22:23] En inderdaad, altijd weer indrukwekkend en ik wil het graag ook nog even verder hebben over de jongeren.

[0:22:27] Want vanuit de hersteloperatie praten we natuurlijk ook heel veel met jongeren, dus heel herkenbare wat we hier horen.

[0:22:33] Erkenning, een stukje rechtsbijstand, maar ook wat wij veel horen is, zorg ook dat je iets langjarigs gaat inrichten.

[0:22:40] Nu zie je bij ouders vaak, nou ja, dan gaat het loketje dicht en dan moet je je wensen neergelegd hebben.

[0:22:44] Maar voor jongeren, misschien weten ze vandaag nog helemaal niet wat ze over drie jaar nodig hebben.

[0:22:48] Ze zitten vaak nog in een heel ander proces.

[0:22:50] Mijn vraag is eigenlijk, waar kunnen we dit nou het beste neerleggen?

[0:22:53] Jullie gaven zelf al aan, de gemeente, is dat nou de beste instantie?

[0:22:57] Ik worstel daarmee en ik ben wel echt op zoek naar een beter alternatief.

[0:23:02] Ja, daar hebben wij ook lang duurig met elkaar over gesproken.

[0:23:07] Kijk, die kindregeling die er is, die is ook zeg maar natuurlijk voor een deel met jongeren gemaakt destijds.

[0:23:15] Loopt niet altijd zoals het moet lopen, maar wij zeggen niet nu van gooi die hele regelingen overboord.

[0:23:21] Want dan gooi je misschien weer iets overboord wat je niet, dan heb je niets.

[0:23:25] Maar wij hebben eigenlijk gezegd maak er nou een soort bypass maar.

[0:23:29] Maar dat als je daarin vastloopt of als dat niet de plek is, dat er toch een landelijke voorziening is waar je terecht kunt.

[0:23:37] En wat u ook aangeeft, die langdurige hulp.

[0:23:40] Dus wij hebben gezegd, bijvoorbeeld bij het OT of een andere manier, maar maak een plek waar ze terecht kunnen voor praktische hulp.

[0:23:48] Die hun ook kunnen helpen bij het vinden van een goede loketten.

[0:23:52] Want dat is het ook vaak.

[0:23:55] Maar we denken ook dat er tegelijkertijd gewerkt moet worden aan verbetering van de kennis.

[0:24:01] Ook bij gemeenten, want je zult toch hoe dan ook vaak weer bij gemeentes terechtkomen.

[0:24:07] Dus dat als er beter zicht is op wat deze jongeren hebben meegemaakt, zo'n opmerking als waar ik net mee begon, je bent hier niet bij bol.com, eigenlijk gewoon niet meer gemaakt moet worden.

[0:24:17] Want ik denk soms zit het niet alleen in het niet helpen, maar het zit ook in hoe je benaderd wordt en of je serieus wordt genomen.

[0:24:24] En er is volgens mij geen jongere die dit allemaal heeft meegemaakt die denkt dat de overheid bol.com is.

[0:24:30] Nou ja, maar even als voorbeeld.

[0:24:34] Ja, dus wij denken wel, wij horen veel positieve reacties over hoe het OT werkt.

[0:24:39] Dus in ieder geval zou ik denken, zoek met hun de mogelijkheid hoe je dat kunt doen, of zou je dat zelf moeten doen, of dat je er iets aan koppelt.

[0:24:47] Maar zo'n vaste plek waar je terecht kunt, als je niet bij de gemeente terecht kunt, lijkt ons heel belangrijk.

[0:24:54] Hartelijk dank.

[0:24:55] Mevrouw Trouw, uw vraag.

[0:24:59] Dank u wel, voorzitter.

[0:25:00] Hartelijk dank voor uw toelichting en ook voor uw presentatie toen in Nieuwspoort.

[0:25:07] U zei net in uw inleiding iets over jongeren en dat u ook nog weer met jongeren heeft gesproken en dat ze op dit moment echt tegen een aantal dingen aanlopen.

[0:25:15] U had het net al over een brief van erkenning.

[0:25:17] Kunt u nog andere voorbeelden geven waar ze nu echt tegen aanlopen en waar we misschien op korte termijn iets mee gedaan kunnen komen?

[0:25:25] Net al aan, dus heel veel jongeren zijn toch ergens gestuurd in een opleiding en willen graag een opleiding volgen en dan lopen ze aan tegen de studiefinanciering of tegen andere vormen van hulp of ze worden niet toegelaten omdat ze te oud zijn.

[0:25:44] Dus dat is denk ik een ongelooflijk belangrijk punt.

[0:25:47] Een tweede punt is dat je natuurlijk zeg maar je hebt tijd nodig om dit allemaal te verwerken.

[0:25:53] Dus we horen ook veel over mentale problemen.

[0:25:56] En je ziet dat ook in golven gaan.

[0:25:58] Dan gaat het een poosje goed.

[0:26:00] Dus dat heb ik zelf weer.

[0:26:01] Wij zijn uiteindelijk een aantal jaar nu met het rapport bezig geweest.

[0:26:04] Dus jongeren die je in het begin ontmoet, dan denk je, oh jeetje.

[0:26:07] En dan kom je ze een half jaar later tegen.

[0:26:09] En dan denk je, oh, het gaat beter.

[0:26:11] En dan kom je ze weer een half jaar later tegen.

[0:26:14] En ja, dan gaat het weer niet beter.

[0:26:15] Dus het gaat ook soms in golven.

[0:26:17] Nou, daar hulpverlening bij.

[0:26:19] En dat is die langdurige hulpverlening waarover gesproken wordt.

[0:26:23] Want je leven staat natuurlijk ook niet stil.

[0:26:25] In je leven doen zich steeds allerlei dingen voor die ook die herinnering weer terug halen.

[0:26:31] Dus zowel op financieel gebied, praktisch gebied, huisvesting is soms een groot probleem.

[0:26:40] Dank.

[0:26:40] Mevrouw Westerveld.

[0:26:43] Dank u wel, voorzitter.

[0:26:44] En aan de commissie enorm veel dank voor dit rapport, omdat het volgens mij laat zien hoe belangrijk het is dat er erkenning komt en ook jongeren te zien als een aparte groep die gedupeerd is geraakt.

[0:26:55] En terecht geef jullie ook aan dat dit van generatie op generatie zal vergaan.

[0:26:59] En wij horen die verhalen natuurlijk allemaal van jongvolwassenen die gewoon helemaal vastlopen in werk en studie, omdat er allerlei zaken gewoon mis zijn gegaan en ze daar onvoldoende hulp bij krijgen.

[0:27:09] Nou is het al bijna drie maanden geleden dat jullie dit rapport hebben gepresenteerd.

[0:27:14] Werd er ook vanuit een deel van de Kamer, maar helemaal vanuit de gruudupeerder zelf ook aangedrongen van maak nou vaart, zorg nou dat er iets gebeurt.

[0:27:22] En ben ik bang dat het vertrouwen ook verder uit zicht raakt op het moment dat we weer straks misschien wel een hele tijd gaan debatteren en gaan luisteren en petities krijgen, maar er niets gebeurt.

[0:27:34] Dus mijn vraag aan jullie is wat jullie ook verwachten van ons als Kamer en misschien ook als bewindsbestel, maar jullie praten nog met de Kamer.

[0:27:41] Dus wat hopen jullie nu dat wij gaan doen?

[0:27:43] In ieder geval om dat vertrouwen te herwinnen, maar als het aan mij ligt om ook ervoor te zorgen dat er oplossingen komen.

[0:27:52] Ik denk in ieder geval wat wij hopen dat de Kamer doet.

[0:27:57] Daarom zei ik in mijn toelichting van we vinden dat we zoveel hebben gezien en gedaan dat we met rechts en gesproken hebben ook, ook over de oplossingen, dat er met recht en reden achter onze aanbevelingen staan.

[0:28:11] En die aanbevelingen kunnen allemaal snel.

[0:28:14] En ik snap dat een kabinet, daar weet ik genoeg van hoe het allemaal werkt, een kabinet tijd nodig heeft.

[0:28:20] Maar zo ingewikkeld is het allemaal niet.

[0:28:23] We hebben echt geprobeerd om simpele oplossingen aan te bieden.

[0:28:26] Zeker als het gaat om die praktische ondersteuning voor de jongeren.

[0:28:29] Het is nog wat anders als je het over het systeem hebt.

[0:28:32] Maar zeker al die praktische oplossingen.

[0:28:33] Ja, wat ons betreft kunnen die vandaag en morgen ingaan.

[0:28:37] Als je het wil.

[0:28:39] En volgens mij ja, dat ligt in uw handen.

[0:28:44] Om dat ook snel af te dwingen.

[0:28:47] En ik weet dat het kabinet er hard aan werkt, maar ja.

[0:28:50] Versnelling kunt u altijd vragen en in ieder geval zo concreet mogelijk.

[0:28:56] Nog afelijk, ja gaat uw gang.

[0:29:00] We zitten met een soort super tanker van allemaal mensen die in hun gewoonte zitten en dat krijg je heel moeilijk anders.

[0:29:07] Er zijn 340 gemeentes, ik denk dat er altijd wel ergens ambtenaren blijven die zeggen we zijn hier geen bol.com of andere fijne opmerkingen.

[0:29:16] En dan is zo'n OT, wat Mariette Harm al noemde, is echt van belang.

[0:29:21] Dat OT is een team van mensen die ouders hebben bijgestaan, die met elkaar ook geleerd hebben hoe kunnen we die mensen nou zo goed mogelijk bijstaan, die met elkaar ook de weerstanden van gemeentes, van jeugdbescherming, van raad voor de kinderbescherming hebben soms tot tranen toe hebben moeten doorstaan en toch hebben weten op te lossen vaak.

[0:29:44] En ik denk dat je zo'n team steeds kunt gebruiken om de bol.com situaties te tacklen.

[0:29:51] En er zijn genoeg mensen die goed willen en die het ook goed doen.

[0:29:54] En bol.com blijft ook gebeuren.

[0:29:57] En dan zijn er mensen nodig ter ondersteuning die daarin thuis zijn.

[0:30:01] en die gewend zijn geraakt om mensen te zeggen, wacht nou eventjes, je realiseert je niet wat hier aan de hand is.

[0:30:08] Dus daar moeten mensen dan wel bij geholpen worden.

[0:30:10] Dus ik denk dat één van de aanbevelingen is, laat dat een OT of laat het OT bestaan, maar laat het zo'n club doen.

[0:30:21] Dank.

[0:30:21] Mevrouw Stikkert, hebben wij u nog een aanvulling doen?

[0:30:24] Nou, ik denk dat het belangrijk is om te benoemen dat die kinderen die uit huis geplaatst zijn,

[0:30:29] ook niet meer beschikken over een goed sociaal netwerk.

[0:30:33] Vaak is het, ze hebben zelfs langdurig daar gezeten, is de relatie met de ouders ook verstoord geraakt.

[0:30:40] En ik denk, die moet je gewoon helpen om nu in die zelfstandigheid ook op een gezonde manier volwassen te worden en alle verantwoordelijkheden aan te kunnen.

[0:30:51] En ik denk juist, en dat zien we wel vaker bij jongeren die uit de jeugdzorg komen, dat er een heel groot wantrouwen is tegenover die jeugdzorg, dat het het laatst is wat ze willen.

[0:30:59] zijn er net van bevrijd, dus laat staan.

[0:31:01] Dus je moet ook zoeken naar andere vormen die veel dichter bij de jongeren aansluiten en waar ook het vertrouwen bij de jongeren zijn.

[0:31:09] Dus dat zijn veel meer vormen zoals het ondersteuningsteam of jouw ingebrachte mentor, maar waar jongeren ook zelf voor mogen kiezen.

[0:31:16] Dat zou ik er heel graag bij aan willen toevoegen.

[0:31:19] Misschien mag ik nog één ding toevoegen wat van een beetje andere orde ligt.

[0:31:25] Maar wat u kunt doen.

[0:31:27] Wat wij hebben gemerkt is zowel bij de ouders als bij de kinderen, dat naast wat ze zelf hebben meegemaakt, je toch ook heel vaak in het gesprek komt, laat het niet voor niks geweest zijn.

[0:31:39] Dus leren van hun ervaringen en snel daar iets mee doen.

[0:31:44] En dus ook de initiatieven die nu door groepen jongeren en door groepen ouders worden genomen, serieus nemen en daarmee erkenning geven dat het niet voor niks is geweest, maar dat we er met z'n allen iets van leren.

[0:31:57] Dat is denk ik ook iets wat de politiek en uw Kamer zeker kan doen.

[0:32:02] Dank daarvoor.

[0:32:03] Mevrouw Graag.

[0:32:04] Ook namens mij aan u allen dank voor dit rapport en voor het blijven volhouden voor een groep die inmiddels ook alweer een beetje vergeten dreigt te worden van onze agenda's en krantenpagina's.

[0:32:20] Ik heb een vraag over, jullie zeggen terecht, want er is heel erg veel wantrouwen en toch zouden ook jongeren bijvoorbeeld bij een gemeente of

[0:32:30] toch ook weer bij een overheidsinstantie aan moeten kunnen kloppen voor hulp.

[0:32:34] Hoe kunnen we dat gat, dat gapende gat en dat wantrouwen ook weer herstellen dan met elkaar?

[0:32:44] Door betrouwbare maatregelen te nemen, denk ik.

[0:32:47] En door wat ik net zei, dat ze serieus te nemen.

[0:32:49] En ik denk ook met elkaar te kijken.

[0:32:52] Dat zie ik in mijn dagelijks werk ook.

[0:32:55] Veel mensen maken van hun negatieve ervaring

[0:32:58] Zetten ze om in positief andere helpen en ook dat kunnen we ondersteunen natuurlijk.

[0:33:04] Dus hoe geweldig zou het zijn als, zeg maar, deze jongeren bij een gemeente kunnen werken of op een andere manier geholpen worden om ook ondersteuning te bieden.

[0:33:13] Het is die overheid, wat een abstractie is geworden, dus met die hulpverlening ook, is een abstractie geworden.

[0:33:21] Die moet eigenlijk ook weer van hun worden.

[0:33:24] Naast al die andere aanbevelingen die we doen.

[0:33:30] Dank.

[0:33:31] Dan gaan we naar de volgende ronde van vragen met mevrouw Pruining.

[0:33:35] U als eerst.

[0:33:36] Dank voorzitter.

[0:33:37] En als je kijkt naar het rapport erfenis van onderricht, dan komt er eigenlijk uit voort dat het toeslagenaffaire, toeslagenschandaal altijd van invloed is geweest.

[0:33:45] Als we dan daar het rapport van de rechtspraak tegenover zetten, die zeggen dan weer

[0:33:50] Er is geen verband.

[0:33:52] Kunt u daarop reflecteren hoe u denkt dat dat komt?

[0:33:55] Wat zit er in hun denken dat zij op die uitkomst uitkomen en eigenlijk in dit rapport erfenis van Oranje wordt gezegd onlosmakelijk met elkaar verbonden?

[0:34:04] Toelichting helderder dan het rapport zelf is mij die dag opgevallen.

[0:34:10] Maar wat ze eigenlijk zeggen is ja, de schuldenproblematiek heeft geen rol gespeeld.

[0:34:14] Maar dat is nou precies wat wij hebben proberen bloot te leggen.

[0:34:18] En wat onderdeel van het probleem is, die schuldenproblematiek had natuurlijk wel herkend moeten worden.

[0:34:24] Want dan had je hem aan kunnen pakken en dan had je er iets mee kunnen doen.

[0:34:28] Dus ik vind eerlijk gezegd het rapport een illustratie.

[0:34:31] Ik denk dat ze het zelf niet zo hebben bedoeld, maar het was voor mijn gevoel een illustratie van wat wij hebben gezegd, wat niet gezien is.

[0:34:40] En dat mag ons wel zorgen waren.

[0:34:45] Dank.

[0:34:45] De heer Van Nispen.

[0:34:47] Ja, zeker.

[0:34:47] Gaat uw gang.

[0:34:49] Het zat niet alleen in dat rapport.

[0:34:50] Het was natuurlijk op meer plekken.

[0:34:52] Jeugdzorg Nederland zei aanvankelijk ook, schuld is nooit een reden geweest om kinderhuizen te plaatsen.

[0:34:58] In letterlijke zin klopt dat, want schulden zijn nooit de reden geweest om kinderen uit huis te plaatsen.

[0:35:03] Maar wat echt over het hoofd gezien is, hebben we in dossiers gezien en van ouders gehoord, dat men niet gezien heeft, er zijn schulden, door de schulden is er ellende ontstaan, ruzie, gedoe, uithuisplaatsing, weet ik veel, uit de woning zetten, al dat soort gedoe.

[0:35:18] En dat heeft dan geleid tot uithuisplaatsing.

[0:35:21] Maar dat betekent dat de analyse niet goed is geweest van die individuele zaken.

[0:35:27] De Jeugd van Nederland ziet dat nu ook zo, maar die hebben er wat hulp in nodig gehad.

[0:35:34] Het is niet alleen die schuld.

[0:35:36] Dat hebben wij met hun gesprek over gehad.

[0:35:39] Door die schuld gebeuren er allerlei dingen met mensen.

[0:35:42] in de interactie tussen de vader en de moeder, in de interactie tussen de rest van de omgeving, in de interactie met kinderen, met jezelf, zeker als je je heel erg schuldig voelt dat je in deze situatie terecht bent gekomen.

[0:35:57] Dus het gaat niet alleen om het herkennen en erkennen van het financiële probleem, maar ook wat er met mensen aan de hand is en ook wat kinderen gedaan hebben.

[0:36:05] Dus ook kinderen zijn dingen gaan doen waarvan je misschien in een normale situatie

[0:36:10] Uit die situatie begrijp je het veel beter.

[0:36:20] Dank u wel.

[0:36:21] Ja, nou wordt het wel een hele taaie kost eigenlijk en heel erg intens.

[0:36:26] Want nog even los van dat het nog niet is opgelost en nog steeds niet die erkenning en nog steeds niet die aanbevelingen opgevolgd.

[0:36:32] Ik snap niet zo goed waarom dat zo lang moet duren.

[0:36:36] Maar hoor ik jullie ook zeggen dat jullie hebben gehoord en wij hebben dat eerder ook gehoord in die enquêtecommissie, laat dit nou niet voor niets zijn geweest.

[0:36:42] En we hoorden ook dit mag nooit weer gebeuren.

[0:36:44] En nu komen we eigenlijk op voor mij een van de belangrijkste zaken.

[0:36:48] Het zou zomaar weer kunnen gebeuren als er niet die erkenning komt dat er nog steeds teveel vanuit kokertjes wordt gekeken naar delen van het probleem en niet naar het totaal en wat een mens of een jongere of een gezin op dat moment het meest nodig heeft om de problemen te voorkomen.

[0:37:03] En daar aan een hele grote vraag zijn niet nou gaan stellen.

[0:37:05] Maar hoe doorbreken we dat dan zonder te verzanden in?

[0:37:09] Ja, er is een cultuuromslag nodig en al die zaken die niet zomaar van de ene op de andere dag

[0:37:14] Ik snap dat dit een veel te grote vraag is.

[0:37:16] Ik ga toch die uitdaging neerleggen.

[0:37:17] Ik ben toch benieuwd naar jullie reactie daarop.

[0:37:20] Intrigerende vraag en eigenlijk een persoonlijke noot ook van mijzelf.

[0:37:25] Ik ging zwanger de kamer in ongeveer 26 jaar geleden.

[0:37:29] Dus ik weet altijd heel goed hoe lang geleden het was.

[0:37:32] Want ik zie hoe oud mijn dochter wordt.

[0:37:34] En toen speelde deze vraagstukken ook.

[0:37:36] Mijn eerste debatten gingen over de kokers.

[0:37:39] En toen hadden we de hoop, met alles wat we veranderd hebben, dat we de kokus wisten te doorbreken.

[0:37:45] En blijkbaar is dat nog steeds niet gelukt.

[0:37:48] En dat moeten we wel gaan doen.

[0:37:49] En hoe ga je dat doen?

[0:37:50] Ja, dat is een moeilijke vraag.

[0:37:54] Dat kan alleen maar als je met elkaar eenzelfde soort richting wil hebben en dat je stopt met elkaar de schuld te geven.

[0:38:02] Het is misschien een beetje raar, maar wij zijn altijd op zoek naar de schuldvraag.

[0:38:06] Maar dat je veel meer gaat kijken en nu hebben we dit allemaal gezien.

[0:38:10] Nu hebben we deze ervaring.

[0:38:12] Hoe gaan we het nou anders doen?

[0:38:13] En volgens mij zijn er inmiddels zoveel rapporten geschreven die aangeven hoe het anders is.

[0:38:19] En dat zie ik eerlijk gezegd ook als emotionele noodkreet onder de brief die u van de ouders heeft gekregen.

[0:38:25] Ze zeggen, we weten zo ongelooflijk veel van wat er fout gaat, we zien ook de oplossingen, maar ga nou alsjeblieft met elkaar aan de slag.

[0:38:35] En daar zie je dat dat op de een of andere manier ook in het systeem, door die verkokering, dat moeten we toch loslaten.

[0:38:42] Mensen moeten gaan samenwerken.

[0:38:44] Mensen moeten gaan zien dat we gewoon allemaal mensen zijn die fouten maken en dat je dat kan herstellen.

[0:38:50] En dat is wat wij bedoelen.

[0:38:52] Het gaat weer terug naar een overheid die uitgaat van vertrouwen en burgers die uitgaan van vertrouwen.

[0:38:59] Dat gaat eigenlijk een beetje boven dit dossier weg, maar dat is wel wat er moet gebeuren.

[0:39:06] Dank.

[0:39:07] Nog aanvullingen daarop?

[0:39:10] Nou, ik wil het wel illustreren.

[0:39:12] Die toeslagaffaire is in het verlengde van eerder de Bulgaren ellende geweest.

[0:39:19] Daar ging het ook over, wantrouwen in mensen.

[0:39:22] En dat heeft geleid tot maatregelen bij de belasting, waardoor de belasting op een bepaalde manier is gaan controleren.

[0:39:28] En daar zijn vervolgens deze ouders ook de dupe van geworden.

[0:39:31] En in een ander systeem, het jeugdzorgsysteem, is dat ook weer gebeurd.

[0:39:35] Het zit in onze samenleving, het zit in ons denken.

[0:39:39] Ik weet ook niet hoe we het oplossen, maar dat is wel één om rekening mee te houden.

[0:39:43] Ik ben arts en in het eerste jaar leer je first do no harm.

[0:39:47] En dat betekent dat wat je ook doet als dokter, richt daarmee geen schade aan.

[0:39:52] Het mag nooit erger worden dan wat het was.

[0:39:55] Eigenlijk zou je bij wetgeving heel grondig moeten kijken.

[0:39:58] First do no harm.

[0:40:00] Als wij nieuwe dingen bedenken, moeten we heel grondig nakijken.

[0:40:04] Doen we er niet meer kwaad mee dan goed.

[0:40:11] En dat heeft ook volgens mij te maken met hoe we naar ouders kijken en naar gezinnen kijken.

[0:40:16] Hoe serieus we die nemen.

[0:40:17] En zeker denk ik in situaties waar we juridische maatregelen inzetten, zoals uithuisplaatsingen, denk ik dat ouders beter ondersteund moeten worden in het kunnen verwoorden wat hun visie is.

[0:40:29] En ze komen nu vaak in een hele juridische situatie terecht.

[0:40:32] waar ze niet goed snappen van wat wordt er nu eigenlijk over mij gezegd.

[0:40:36] Er ligt een rapport van de Raad van de Kinderbescherming en ik denk dat we, daar doen we ook een aanbeveling over in het rapport, dat we eigenlijk iemand zouden moeten koppelen, zowel aan de kinderen als aan de ouders, want ik denk de kinderen ook die ondersteuning nodig hebben, die daar geen belang in hebben, maar die hun kan helpen om in ieder geval te verwoorden hoe zij erin staan en hoe zij het beleven.

[0:40:58] Dus als je aan de achterkant zou beginnen, dat is denk ik wel wat wij het meest schokkend hebben gevonden, naast de verhalen en natuurlijk van de kinderen, maar als je aan de achterkant begint waar uiteindelijk de beslissing die wordt genomen en als je dan kijkt naar die dossiers op basis waar wordt nou deze beslissing opgenomen, ja dan snap je niet dat er eigenlijk niet een veel betere vraag doorvragen is

[0:41:22] van is dit dan werkelijk de beste oplossing en kunnen we niet iets anders doen?

[0:41:26] Dat is wat wij die gezinsgerichte benadering noemen.

[0:41:30] En ja, je moet oppassen dat dat niet een verkeerde klankkleur krijgt, maar uiteindelijk is een kind toch het meest gebaat bij de bescherming van zijn gezin.

[0:41:39] En als dat daar niet goed gaat, moet je daar iets aan doen.

[0:41:42] Daar moet je in ieder geval mee beginnen.

[0:41:44] Daarom zei ik ook bij het begin, het is ook belangrijk, soms kan het niet anders, dat snap ik ook.

[0:41:48] Dus wij hebben ook met hulpverleners gesproken en die heb ik ook in mijn omgeving, die echt op een gegeven moment met de overtuiging zeggen, dit kan even niet anders, maar dan moet je weer kijken, hoe ga ik zo snel mogelijk.

[0:42:00] terug en als je dan in een keten van hulpverlening komt waar iedereen langs elkaar heen werkt, onbedoeld, dus dat heb ik bij de presentatie ook gezegd, ik ben heel veel hulpverleners tegengekomen die nu zeggen had ik het maar geweten, maar ja dat is niet, dat is echt de verantwoordelijkheid van ook van de overheid om te zorgen dat het systeem zo kan werken, dat mensen hun werk kunnen doen.

[0:42:29] We hebben natuurlijk ook in ons onderzoek bijvoorbeeld met Jezus Nederland gesproken en in de praktijk is het natuurlijk nu ook zo dat we zo hebben ingeregeld dat de taakopvatting van de jeugdbescherming is, wij komen in het gezin voor het kind.

[0:42:43] Als je met die taakopvatting naar het gezin gaat, dan is het natuurlijk ook heel ingewikkeld om die analyse echt goed te doen en om ook echt goed door te vragen en er ook tijd voor te hebben om met die ouders het gesprek aan te gaan.

[0:42:54] Waar loopt je nou eigenlijk tegenaan?

[0:42:56] En kunnen we u misschien helpen of begeleiden naar een punt in de gemeente of elders in uw eigen informele netwerk om ervoor te zorgen dat dat kind wel thuis kan blijven?

[0:43:06] Dus het zit ook in de wijze waarop we zelf het systeem hebben ingeregeld.

[0:43:09] Dus als u vraagt

[0:43:10] Wat kunnen we doen?

[0:43:11] Dan is dat daar volgens mij een fundamenteel onderdeel van.

[0:43:16] Dank.

[0:43:17] Mevrouw van Dijk.

[0:43:21] Dank je wel, voorzitter.

[0:43:23] Ik snap heel goed dat we weer praten over systemen en over protocolen en over ruimte krijgen, maar ik blijf het gewoon ingewikkeld vinden dat we op een of andere manier als mensen gewoon zijn vergeten, lijkt wel soms, hoe we ons tot elkaar moeten verhouden en gewoon oprecht interesse in elkaar te hebben.

[0:43:38] Want ik denk, met die basishouding kun je al heel veel problemen voorkomen.

[0:43:42] Waar ik heel erg benieuwd naar ben is, want wij spreken vanuit de toeslagaffaire natuurlijk ook veel kinderen, maar ook veel dezelfde kinderen, als ik heel eerlijk ben.

[0:43:50] En als ik hoor wat er in het rapport staat, dan herken ik de verhalen eigenlijk bijna één op één.

[0:43:54] Dus ik was gewoon benieuwd, ook als Kamerlid, was het moeilijk de jongeren te benaderen?

[0:43:58] Hoe hebben jullie het gedaan?

[0:44:00] Heb je ook nog tips voor ons als Kamerleden?

[0:44:01] Want ik denk dat het ook goed is dat wij gewoon actief met de jongeren nog meer in gesprek gaan dan nu.

[0:44:07] verschillende manieren gedaan, dus we hebben oproepen gedaan, daar hebben jongeren op gereageerd, we hebben netwerken benaderd, we hebben natuurlijk in onze eigen omgeving gekeken, we hebben naar de geformaliseerden, het is een beetje raar om ze zo te noemen, maar de ouders die bij Stichting Herstel zijn aangesloten,

[0:44:27] Dus op allerlei manieren.

[0:44:31] En ik heb zelf echt heel veel verschillende jongeren gesproken en ik snap wat je zegt.

[0:44:35] Als ik dat lees dan denk ik, hé, dat is die of die.

[0:44:40] Maar je hoort ook heel veel dezelfde verhalen.

[0:44:45] Dus dan is het toch een ander.

[0:44:47] En dan net in een klein beetje variant of zo.

[0:44:51] Maar er zijn heel veel van dezelfde verhalen, ook van jongeren.

[0:44:54] Dus wij hebben ook zeg maar online sessies gedaan, waar sommigen ook niet in beeld wilden zijn.

[0:44:59] En dan toch, alleen dan schrijf je alleen.

[0:45:01] Ook heel boeiend hoe dat werkt.

[0:45:04] Maar dan komen toch dezelfde verhalen steeds naar boven.

[0:45:07] Dus dat bedoelde ik met, we kennen heel veel van die patronen.

[0:45:14] Dank.

[0:45:15] Mevrouw Dral geen verdere vraag.

[0:45:16] Mevrouw Westerveld.

[0:45:20] Jullie pleiten eigenlijk voor praktische oplossingen, maar zeggen ook heel duidelijk van neem nou jongeren serieus, neem ook ouders serieus, luister naar hun verhalen en neem andere belemmeringen in een gezin weg.

[0:45:33] Als woord voor de jeugdzorg heb ik de indruk dat dit een veel breder probleem is.

[0:45:37] We kregen vandaag een petitie en we spraken daarna

[0:45:40] met een van de ouders die ook hier in de zaal zit, die geeft ook aan van er komen veel meer verhalen nog binnen, ook van anderen die misschien niet gedupeerd zijn bij de toeslagaffaire, maar zich wel heel erg herkennen in het rapport, in de aanbeveling en wat er zou moeten gebeuren.

[0:45:53] Ik zie jullie al knikken, maar kan ik hem ook zo interpreteren dat eigenlijk de aanbevelingen die jullie doen, dat die nog voor een veel bredere groep van toepassing zouden moeten zijn en dat we ook daar als Kamerleden oog voor moeten blijven hebben?

[0:46:05] Zeker, dat hebben we ook in het rapport geschreven als het ging over, dus ons is gevraagd te kijken naar degenen die onder dwang, om het zomaar te zeggen, uit huis zijn geplaatst.

[0:46:16] Dat hebben we ook aangegeven.

[0:46:17] Wij denken dat heel veel jongeren in de situatie waar het dan tussen haakjes vrijwillig was, in dezelfde situatie zitten.

[0:46:27] En wij denken overigens breder.

[0:46:30] Het is waar, wij zeggen, kies voor de huidige groep echt voor snelle, praktische oplossingen, maar we zeggen natuurlijk ook, er zijn onder liggen dingen te veranderen die veel breder zijn.

[0:46:43] En niet alleen, daar kun je leren van deze ervaringen, maar die gaan ook over kinderen die nu nog thuis zijn en misschien morgen uit huis geplaatst worden.

[0:46:54] En dat twee-sporen-beleid, dat hebben we proberen aan te geven.

[0:47:00] Dank.

[0:47:01] Mevrouw Hagen.

[0:47:02] Ja, dank u wel.

[0:47:03] Misschien een beetje een technische vraag, maar uw onderzoek is gegaan op grond van lijsten van uithuisplaatsingen van de kinderopvangtoeslag van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

[0:47:15] En daar komt ook dat getal uit, 3532 kinderen uithuisgeplaatst, wat trouwens een enorm... Ik krijg er elke keer nog kippenvel van als ik dat getal zie.

[0:47:24] Mijn vraag is, zijn jullie ervan overtuigd dat dat ook de lijst is?

[0:47:30] Of zou er ook nog gedupeerden kunnen zijn die niet op die lijsten staan?

[0:47:40] Dat valt zeker niet uit, omdat we ook hebben gezien dat in de tijd dat we bezig waren die aantallen ook veranderden.

[0:47:47] Los van het feit dat ik het zelf heel lastig vind om een onderscheid te maken tussen, dit waren dan de gedwongen uithuisplaatsingen en de niet.

[0:47:55] gedwongen uit huisplaatsingen.

[0:47:59] Maar goed, dit aantal is al op zichzelf natuurlijk precies wat u aangeeft.

[0:48:05] Maar ik denk dat de cijfers ook niet echt boven tafel komen natuurlijk.

[0:48:14] Dank voorzitter.

[0:48:15] De reden waarom ik dat graag zou willen weten is, als je dan weer regelingen maakt voor mensen om als gedupeerde ergens weer recht op te hebben, moet je dat natuurlijk met een schaartje knippen.

[0:48:28] Dus stel nou dat als wij als Kamer dat soort regelingen gaan maken en ons baseren op deze lijst,

[0:48:33] Missen we dan nog mensen?

[0:48:35] Of heeft u een idee hoe we dat anders of beter zouden kunnen doen?

[0:48:39] We hebben in het rapport gezegd, wees ruimhartig.

[0:48:42] Dus we hadden kunnen kiezen en u kunnen voorstellen, zeggen ga nou het hele traject met die jongeren in, zoals eigenlijk dat nu.

[0:48:49] gebeurt met de ouders, met al die berekeningen, et cetera.

[0:48:54] Daar hebben we niet voor gekozen, daar hebben we lang over gesproken met elkaar.

[0:48:57] Vonden we ook best een heel ingewikkeld debat, omdat je in zekere zin ook de jongeren dat traject gunt.

[0:49:04] Alleen als we kijken hoe het gaat, dan gun je het weer niet, gun je het eigenlijk niemand, want ook dat herstel kost weer, en dat uitrekenen kost weer zoveel energie.

[0:49:12] Vandaar dat wij hebben gezegd, wij kiezen voor een

[0:49:14] toekomstgerichte benadering.

[0:49:18] Dus maak een aantal regelingen en wees daar ruimhartig in.

[0:49:21] En denk ook na of je dat misschien dan ook niet, dus wat niet de opdracht aan ons, maar hebben we wel teruggelegd, kijk ook of je misschien daar kinderen die niet onder die dwangmaatregelen zaten, of je die daarbij moet betrekken.

[0:49:33] Dus in het kader van dat vertrouwen, waar we het de hele tijd over hebben, zou ik denken, laten we ons daar nou niet zo druk over maken.

[0:49:41] Als de kinderen komen bij zo'n regeling,

[0:49:44] en het is een serieus probleem en ze kunnen geholpen worden, doe het.

[0:49:48] Want het kost ons uiteindelijk als samenleving in die end veel meer om ze niet te helpen dan om ze wel te helpen.

[0:49:59] Wou je nog een aanvulling doen?

[0:50:01] Nee?

[0:50:03] Oké.

[0:50:04] Zeker.

[0:50:05] Het gaat tijd, kunnen we nog één ronde doen, hoop ik.

[0:50:08] Mevrouw Bruining, heeft u nog een vraag?

[0:50:12] Goeie vraag.

[0:50:14] Moet ik nog vragen?

[0:50:15] Maar ik ga er nu even zin in.

[0:50:17] Wat is jullie het meest bijgebleven?

[0:50:20] En van hetgeen wat jullie het meest bijgebleven is, wat zouden wij daarvan mee kunnen nemen om die verandering echt met elkaar in te gaan zetten?

[0:50:27] Want inderdaad, de aanbevelingen, dat is eigenlijk iets wat we met z'n allen zouden moeten beslissen en dan moet het gedaan worden.

[0:50:33] Maar die grotere verandering maatschappelijk breed, zeg maar.

[0:50:36] Niet alleen deze uithuisplaatsing, maar eigenlijk de hele jeugdzorg en hoe de jeugdbescherming is ingeregeld.

[0:50:42] Waar stuurt u ons mee op pad?

[0:50:45] Het is moeilijk om voor de hele commissie dit te beantwoorden wat je het meest hebt aangegrepen.

[0:50:52] Maar ik denk dat het verdriet en de pijn ons het meest aangegrepen heeft.

[0:50:58] En aan de andere kant, dat hebben we ook in het rapport geschreven, ook wel, zeg maar, we hebben op het laatst heel veel sessies nog met ouders en jongeren gehad over hoe gaan we nu verder.

[0:51:09] En ik vond het heel erg bemoedigend dat er veel door deze mensen werd gezegd van ja, maar eigenlijk wil ik toch weer dat er iets mee gedaan wordt.

[0:51:22] Dus dat is eigenlijk wat ik net al zei.

[0:51:25] Neem die initiatieven die er nu zijn, neem die alsjeblieft serieus en probeer ook iets te doen met de kracht die mensen toch weer verzamelen om uit hun leed ook weer iets voor een ander te doen.

[0:51:46] Wat mij het meest aangegrepen heeft is dat het voor hun nog steeds de dagelijkse realiteit is.

[0:51:53] Je hebt de indruk van, nou het is zo'n tijd geleden, de toeslagenaffaire, er is al van alles gebeurd, allemaal herstelregelingen.

[0:52:01] En welk interview je me ook deed of waar je gelas of bij aanwezig was, het is van hun nog de dagelijkse realiteit.

[0:52:08] Zowel voor de ouders als voor de kinderen.

[0:52:10] En dat vond ik zo ontzettend aangrijpend.

[0:52:12] Omdat ik dacht van, wij hebben het idee dat we alweer wat verder zijn, inderdaad weer dingen op gaan pakken.

[0:52:19] Maar ze zitten nog steeds met de gevolgen ervan.

[0:52:22] Dus als je het aan mij vraagt, was dat het meest aangegrepen?

[0:52:26] Dank.

[0:52:26] Ja, gaat uw gang.

[0:52:29] Nou, het is niet wat het meest heeft aangegrepen, maar ik hou me al heel lang bezig met jeugdbescherming en jeugdzorg.

[0:52:36] Ik ben kinderpsychiater.

[0:52:38] En als kinderpsychiater kwam ik het af en toe tegen.

[0:52:41] En dan was het een incident.

[0:52:43] Maar na verloop van tijd ging ik denken, maar het is geen incident.

[0:52:46] Het gebeurt veel vaker.

[0:52:48] Ik ben, hoe pijnlijk het ook is, wel blij met dat

[0:52:52] dat wij dit hebben kunnen doen.

[0:52:54] Want nu is het geen incident meer.

[0:52:56] Het is gewoon behoorlijk groot.

[0:52:58] En er zijn ongetwijfeld ook dingen goed gegaan.

[0:53:01] Daar weten we niks van, want die zijn niet bij ons geweest.

[0:53:04] Maar er gaat heel veel niet goed.

[0:53:07] Dus ik hoop heel erg dat jullie in de politiek en de overheid, maar ook de jeugdzorg hiervan leert dat het echt anders moet.

[0:53:19] Want uiteindelijk ligt het meer bij

[0:53:21] Nou ja, ook mijn domein, zeg maar, in van die hele jeugdhulp.

[0:53:25] Wij moeten gewoon zorgen dat het beter is.

[0:53:29] En daar is ook steun bij nodig om dat dan te faciliteren.

[0:53:32] Maar dat begint wel bij de jeugdhulp die het anders moet doen.

[0:53:36] En dan denk ik dat, nou je hebt Sharon Stellaert die haar rapport geschreven heeft met het boemerhangbeleid.

[0:53:44] Ik denk dat we nogal eens de mist in zijn gegaan met als dingen niet goed gaan, dat we dan nieuw beleid maken van bovenaf.

[0:53:51] waar niet geen rekening mee is gehouden wat daar eigenlijk gebeurt en nodig is.

[0:53:56] We hebben het, hoe heet dat meisje, Savanne, velen van jullie zullen nog weten waar het over gaat, maar Savanne heeft geleid tot een rechtszaak tegen een jeugdbeschermer en dat heeft geleid tot veel meer uithuisplaatsingen.

[0:54:10] En dat had dus anders gemoeten.

[0:54:11] We hadden moeten analyseren, wat is hier niet goed gegaan?

[0:54:14] En niet iemand op het donder geven en bang maken, want dat is gebeurd.

[0:54:19] Maar we hadden moeten analyseren, hoe werkt dit met elkaar?

[0:54:23] Hoe werkt dat voor jeugdbeschermers?

[0:54:24] Hoe werkt dat voor de zorg?

[0:54:26] Hoe ingewikkeld is dat ook?

[0:54:28] Je kan niet altijd in die hele moeilijke situaties precies perfecte beslissingen nemen.

[0:54:33] Maar we moeten daar luisteren, daar ophalen, daar analyseren en dan beleid maken.

[0:54:38] Dus dat hoop ik heel erg.

[0:54:43] Dank.

[0:54:44] De heer Van Nispen heeft hier nog een vraag.

[0:54:46] Nee, dank u wel, voorzitter.

[0:54:48] Ja, we hebben gewoon jullie heel goed gehoord, inclusief de slotopmerkingen en het pleidooi voor ruimachtige regelingen, waar ik ergens nog aan hardhoofden heb dat dat er ook van gaat komen.

[0:54:56] Maar ja, wij gaan er in ieder geval alles aan doen.

[0:54:58] Dank jullie wel.

[0:55:01] Ja, dank u wel.

[0:55:03] Voorzitter, ik ga het toch nog een keer proberen.

[0:55:05] Mijn collega begon al over die staatscommissie en waarom ik er nog een vraag over heb is omdat dat wel echt een hele hardnekkige wens van de ouders is.

[0:55:12] De heer Dijkshoorn die gaf aan van zo'n dingen zouden we eigenlijk op moeten pakken.

[0:55:16] Zouden dergelijke vraagstukken zich goed lenen voor bijvoorbeeld zo'n staatscommissie?

[0:55:20] In tegenstelling tot de reguliere trajecten van wetgeving en discussie die we nu met elkaar doorlopen.

[0:55:25] Ik ben heel erg aan het zoeken naar een soort vliegveel dat we ook echt dingen kunnen gaan doorbreken.

[0:55:32] Ja, ik weet eerlijk gezegd niks van staatscommissies, dus ik weet niet precies wat dat kan opleveren.

[0:55:38] Maar ik weet wel van hoe we de jeugdhulp kunnen onderzoeken en beter kunnen maken en daar zouden we aandacht aan moeten besteden.

[0:55:46] Dus aan hoe krijgen we dat systeem sterker door het echt te begrijpen, door ons echt te realiseren dat het soms ontiegelijk moeilijk is, dat de jeugdbeschermers ook slecht slapen van wat er gebeurt.

[0:56:00] Als we dat systeem beter doorgronden en daar een ontwikkel

[0:56:05] verhaal van maken en niet een verander verhaal van over drie jaar moet het beter zijn, want dat gaat niet lukken.

[0:56:10] Het is gewoon moeilijk en we moeten er steeds beter in worden.

[0:56:13] Dus of de staatscommissie daarbij helpt, nou graag, maar in de eerste plaats zou ik zeggen zet mensen aan het werk en dat gebeurt ook al wel, maar ondersteun dat om daar met elkaar beter in te worden.

[0:56:26] Misschien toch even anekdotisch, want een staatscommissie is ook maar een woord.

[0:56:33] En een regeringscommissaris is ook maar een woord.

[0:56:36] En ik ben drie jaar geleden aangesteld als regeringscommissaris voor seksueel grensoverschrijdend gedrag.

[0:56:42] Niemand wist wat precies een regeringscommissaris is en was.

[0:56:46] Inmiddels is er geloof ik een handleiding over gemaakt.

[0:56:49] Maar het gaat niet zozeer om dat woord als wel om wat je gaat doen.

[0:56:53] En wat denk ik heel belangrijk, wat ik in mijn dagelijkse werk zie, is het feit dat er zeg maar ergens aanjagen is, dat je mensen bij elkaar brengt, dat er iemand boven hangt of een groep mensen boven hangt, want wij doen dit ook niet alleen.

[0:57:07] Dat kan soms zorgen voor een doorbraak, doordat je op een andere manier met elkaar in gesprek gaat.

[0:57:14] En ja, kies uw woord, zou ik zeggen, maar dat je zeg maar dit opbreekt en dan is het wel heel erg belangrijk

[0:57:23] Want ik snap dat Marjone zegt, mij heeft zo geraakt dat het nooit weggaat.

[0:57:29] Dat zie ik dus dagelijks.

[0:57:31] Dus dat heeft mij misschien in die zin minder verrast, want of je nou slachtoffer van het een of van het ander bent, dingen gaan nooit over, maar je leert er wel heel veel van.

[0:57:39] En die ervaringen van ouders, dat is wat jij ook bij dat voorbeeld van Savona aangeeft, als we ook kijken wat, en even wat langer de tijd nemen, wat helpt nou echt?

[0:57:50] En hoe zetten we ook mensen in het werkveld, in hun kracht?

[0:57:53] Daar zou je, dat vliegwiel ben je nou op zoek.

[0:57:57] En daar kan onderzoek bij helpen, maar daar kunnen ook aanbevelingen en mensen bij elkaar brengen.

[0:58:04] Dus het zal nooit werken als het iets alleen maar van bovenaf is.

[0:58:08] Je moet dat met elkaar doen, maar een vliegwiel, of het nou regeringscommissaris heet of staatscommissie of geef het een naam, dat kan wel helpen.

[0:58:22] Ik zou toch nog iets aan willen toevoegen.

[0:58:24] Ik vind namelijk dat gezinnen

[0:58:26] en zeker als kinderen zijn, nooit verstoken mogen zijn van hulp.

[0:58:31] En wat we wel zien is, doordat vaak de term fraudeur op werd gezet, dat heel veel mensen zijn uitgesloten van de schuldhulpverlening.

[0:58:40] Waardoor het uiteindelijk steeds erger en erger en erger werd.

[0:58:43] En ik vind dat wat mensen ook doen, en hoe schuldig ze misschien ook zouden kunnen zijn, wat ik in deze geval het niet vind,

[0:58:51] Ik vind dat je ze niet mag uitsluiten van hulp, want er zijn kinderen bij betrokken en anders worden die kinderen daar absoluut de dupe van.

[0:58:58] En dat vind ik wel echt heel schrijnend, naast alle dingen die er spelen binnen de jeugdzorg, maar dat we gewoon niet de hulp gekregen hebben die ze nodig hadden.

[0:59:09] Dank.

[0:59:10] Een microfoontje nog als het mag.

[0:59:12] Mevrouw Drouwe, nog een opmerking, wellicht.

[0:59:15] Ik zeg nogmaals heel hartelijk dank.

[0:59:17] Er werd ook iets gezegd over het systeem.

[0:59:23] Ik ben nu een jaar Kamerlid en ik heb met heel veel mensen gesproken in instanties.

[0:59:26] Wat mij heel erg opvalt is dat we...

[0:59:28] Soms ook in een bestaanssysteem pleisters proberen te plakken.

[0:59:31] En volgens mij moeten we het lef hebben met z'n allen om naar een nieuw systeem te kijken in het belang van het kind.

[0:59:37] En ook allemaal naar onszelf.

[0:59:38] En ook de mensen die met de kinderen werken.

[0:59:42] Dat we durven te zeggen, we moeten misschien naar een ander opleidingsniveau.

[0:59:45] Misschien moet de kwaliteit van de zorg omhoog.

[0:59:47] De dossiers moeten vanaf het begin of aan op orde.

[0:59:50] Ik kan nog een aantal van dat soort dingen noemen.

[0:59:52] Maar ik denk dat je dat soort grote veranderingen met elkaar moet maken, wil je echt het verschil voor die kinderen kunnen maken.

[1:00:00] Dank.

[1:00:00] Mevrouw Westerveld.

[1:00:03] Ja, en ik kan dan ook helpen.

[1:00:04] Ik denk dan ook dat de onrust die er voortdurend ook is rondom jeugdzorg en jeugdbescherming ook niet helpt.

[1:00:10] En de wisseling van bijvoorbeeld bewindspersonen zonder daar trouwens iemand op aan te kijken.

[1:00:16] Ik wil nog één vraag stellen over die ruimhartigheid waar het over ging en over die erkenning.

[1:00:20] Want ik heb een aantal jaar geleden ook de afhandeling gedaan van het rapport van Commissie de Winter.

[1:00:26] Die ging over slachtoffers van geweld.

[1:00:28] Soms transseksueel geweld in de jeugdzorg.

[1:00:31] En daar werd besloten tot een generieke maatregel van 5000 euro.

[1:00:35] En dat zorgde bij een aantal mensen voor erkenning.

[1:00:37] Het zorgde ook voor heel veel schade in mijn beleving van degene die dacht ja mijn hele leven is kapot gemaakt.

[1:00:43] en ik word afgedaan met 5000 euro, of van mensen die net buiten de regeling vielen, bijvoorbeeld omdat ze net buiten de termijn wel hetzelfde hadden meegemaakt, maar net buiten de termijn van die regeling viel.

[1:00:55] Dus mijn vraag is aan jullie, volgens mij is wat hieronder zeer duidelijk, maar mijn vraag is aan jullie, hoe zorgen we nou dat een erkenning dat dat niet leidt tot meer schade?

[1:01:07] De reden dat we niet dat soort voorstellen hebben gedaan natuurlijk, dat we echt pleiten voor maatwerk,

[1:01:13] maar wel voor bereikbare voorzieningen, om het zo maar te noemen, en voor een aanpak.

[1:01:21] En vandaar dus ook ons pleidooi gaan kijken, samen met het OT en anderen, hoe kun je nou een punt inrichten waar jongeren heel makkelijk terecht kunnen, en ga dan vervolgens kijken wat heeft deze persoon nodig.

[1:01:38] En daar kun je misschien een paar dingen kijken, wat ruimte in de wet voor de studiefinanciering of wat dan ook.

[1:01:47] Maar dat maatwerk is denk ik heel erg belangrijk en wij zeiden van dat ruimhartig.

[1:01:55] Ook naar aanleiding van je vraag, wie valt er dan precies onder?

[1:01:59] Ja, misschien kom je dan iemand tegen die niet onder dat ene categorietje valt, maar die hulp wel heel hard nodig heeft.

[1:02:08] Dus laten we ook weer dan leren van wat we voor hulp aan deze jongeren bieden, voor andere jongeren.

[1:02:16] Dank.

[1:02:17] Mevrouw Hagen.

[1:02:18] Nee?

[1:02:19] Oké.

[1:02:20] Dan zijn we aan het einde gekomen van het gesprek.

[1:02:22] Ik wil de commissie toeslagen en uit huisplaatsingen heel erg hartelijk bedanken voor de tijd die u vandaag heeft genomen, voor de toelichting, de beantwoording van de vragen van de leden en natuurlijk het werk dat u heeft verricht.

[1:02:37] Ook de mensen op de publieke tribune, u bent er al een aardige tijd vandaag.

[1:02:42] Het is emotioneel, daar hebben we alle begrip voor.

[1:02:44] Wij wensen u heel veel sterkte.

[1:02:47] En nogmaals namens alle leden, hartelijk dank.

[1:02:49] En ik sluit het gesprek.