Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (XXII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) (36725-XXII)

[0:00:03] Goedemorgen allemaal en welkom bij het wetgevingsoverleg over de wijziging van de begrotingstaat van het ministerie van Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening voor het jaar 2025.

[0:00:16] Ook wel de wijziging samenhangende met de voorjaarsnota.

[0:00:20] Aanwezig zijn de heer De Hoop van de GroenLinks PvdA, de heer Mooyman van de PVV, mevrouw Beckerman van de SP, de heer De Groot van de VVD, mevrouw Welzijn van NSC en ikzelf ben Marieke Wajenas en ik ben van de BBB.

[0:00:34] Ik zal tot ongeveer twee uur dit wetgevingsoverlaag voorzitten en daarna zal de heer De Groot dat van mij overnemen omdat ik weer elders in dit Kamergebouw verplichting heb.

[0:00:46] Welkom ook aan de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en haar omtelijke ondersteuning.

[0:00:53] De aantal interrupties die ik zal toelaten, zijn vier per termijn.

[0:00:59] Het eerste is het woord aan de heer De Hoop van GroenLinks PvdA.

[0:01:04] Ja, voorzitter, ik kan er weinig anders van maken dan dat het kabinet Wilders-Jesselgust er een pijnstooi van heeft gemaakt.

[0:01:10] Chaos, bende.

[0:01:12] En al maanden zien we na de grootste huurstijging in 30 jaar weer een flinke huurverhoging op huurders afkomen.

[0:01:17] Terwijl het leven de afgelopen jaren veel duurder is geworden.

[0:01:19] De boodschappen, openbaar vervoer, de rekeningen.

[0:01:22] De helft van de huurders kon vorig jaar al nauwelijks rondkomen, maar krijgt nu weer een huurverhoging voor hun kiezer.

[0:01:28] En wij deden voorstel na voorstel

[0:01:30] om dit op een eerlijke en sociale manier te voorkomen, maar daar kregen we te weinig steun voor.

[0:01:34] En na een nachtelang geruzie over de voorjaarsnota beloofde de coalitie te elfde uren toch nog gouden bergen aan de huurders in het land.

[0:01:41] Er zou een huurbevriezing komen en een eenmalige fooi in ruil voor een structurele bezuiniging op de huurtoeslag.

[0:01:47] Al meteen bleek dat de coalitie met het slecht doordachte plan was gekomen, dat in één nacht in elkaar was geflanst, dat dat nog meer stilstand zou veroorzaken.

[0:01:56] De bouw van duizenden woningen zou niet meer kunnen

[0:01:58] hun huurbevriezing was eigenlijk vooral een bouwstop.

[0:02:01] En dat kon misschien niet eens meer op tijd geregeld worden.

[0:02:03] En het resultaat, chaos en onzekerheid bij huurders en woningbebouwcorporaties.

[0:02:08] En toen Wilders het kabinet liet vallen, liet hij daarmee ook meteen al zijn mooie beloftes aan huurders in Nederland vallen.

[0:02:15] Want die huurbevriezing, die komt er nu gewoon helemaal niet.

[0:02:17] En de verhoging van de huurtoeslag, dat steuntje in de rug van 1,5 miljoen huishoudens, ook die komt er niet.

[0:02:23] Voorzitter, dit is het resultaat als je extremen aan de knoppen laat zitten.

[0:02:27] Gebroken beloftes, chaos, stilstand.

[0:02:30] En die stilstand zie je ook in het stikstofbeleid, waar dit kabinet al maanden oplossingen voor zich uitschuift, zodat de woningbouw stilstaat.

[0:02:36] Die stilstand zie je ook in de grondpolitiek, waar de Kamer al meer dan een jaar vraagt om plannen.

[0:02:41] Wanneer komen die nou, vraag ik aan deze minister.

[0:02:44] Kamermeerheid is al heel lang duidelijk.

[0:02:46] En hoe gaat de minister het vertrouwen bij huurders en de woningbouwcorporaties weer herstellen?

[0:02:50] Wat is de status van de afspraken die bij de woontop zijn gemaakt?

[0:02:54] Hurens zijn drie dubbel de pineut van deze voorjaarsnoten.

[0:02:58] In plaats van een huurbevriezing krijgen ze een huurexplosie.

[0:03:00] In plaats van een hogere huurtoeslag kunnen hurens fluiten.

[0:03:03] Na dit beloofde steuntje in de rug, hoe gaat de minister überhaupt die 492 miljoen structureel

[0:03:09] vinden om de bezuiniging die er nu op de huurtoeslag staat terug te draaien.

[0:03:13] En in plaats van betaalbare huur gaat het kabinet woekerhuren weer mogelijk maken.

[0:03:17] In de voorjaarsnota breekt het kabinet, wilde Jesselgus, de wet betaalbare huur weer af.

[0:03:23] Nog meer ruimte aan huisjesmelkers en de liberalisatiegrens gaat omlaag.

[0:03:27] De WLC-ware wordt belangrijker en kleine verhuurders worden uitgezonderd.

[0:03:31] Voor honderdduizenden woningen worden zo huren mogelijk gemaakt die niets meer met de kwaliteit van doen te maken hebben.

[0:03:37] terwijl profiteurs hun kans schrijven op de woningmarkt en woningen worden misbruikt als winstmachines.

[0:03:42] En ik zal een voorstel doen om de afdraak van die bescherming van huurders vandaag nog te stoppen.

[0:03:46] Als dezelfde Kamermeerderheid er voor de betaalbare huur nu nog is, dan zouden we ook nu wederom dit voorstel van de minister tegen kunnen houden en ik ga daar ook het voorstel voor doen.

[0:03:56] En nu het totaal onduidelijk is hoe de jaarlijkse bezuiniging van 500 miljoen op de huurtoeslag gaat worden gerepareerd, moet de minister aan het werk.

[0:04:04] We hebben de motie Grimwis hierover dan ook van harte gesteund, want huurtoeslag verlicht direct de huurdruk voor huishoudens.

[0:04:11] die nu een huurverhoging voor de kiezer krijgen, terwijl ze de eindjes niet meer aan elkaar krijgen.

[0:04:16] Voorzitter, ik rond af.

[0:04:17] Voor GroenLinks Partij van de Arbeid is het duidelijk.

[0:04:19] Er zijn meer betaalbare huizen nodig om in te wonen.

[0:04:22] En dit kabinet begon met hele grote beloften, heeft gefaald.

[0:04:26] GroenLinks Partij van de Arbeid heeft wel oplossingen.

[0:04:27] Wij geloven in de kracht van solidariteit.

[0:04:30] De mooiste wijken in onze steden werden niet gebouwd door beleggers, maar door woningbouwcorporaties.

[0:04:34] Voor ons allemaal.

[0:04:36] Als we samenwerken kan dat gewoon opnieuw.

[0:04:38] Want als we samen bouwen, bouwen we leefbare, mooie en groene wijken voor iedereen.

[0:04:42] We trekken ter strijde tegen die profiteurs.

[0:04:44] van de woning houdt en beschermen huurders tegen woekerhuren.

[0:04:47] Samen bouwen, precies zoals we altijd met elkaar gedaan hebben.

[0:04:50] We weten dat dat kan en het is echt de hoogste tijd om de stilstand te doorbreken en samen vooruit te gaan, voorzitter.

[0:04:57] Een interruptie van de heer De Groot.

[0:05:00] Ja, dank voorzitter.

[0:05:01] Want het zijn natuurlijk hele grote woorden van mijn collega de heer De Hoop dat er nog steeds woekerhuren worden gevraagd in het midden en vrije segment.

[0:05:11] Ik wil hem graag vragen.

[0:05:12] De heer Korrevaar, de associate professor, die heeft een onderzoek gedaan over de afgelopen tien jaar over de ontwikkeling van de huurmarkt.

[0:05:22] En daar blijkt uit dat vooral particuliere investeerders ervoor zorgen dat er de meeste betaalbare sociale huurwoningen zijn toegevoegd in Nederland.

[0:05:36] Ten opzichte van corporaties die eigenlijk veel grotere woningen bouwen, die eigenlijk ook duurder zijn,

[0:05:41] zijn het juist die particuliere verhuurders die heel erg betaalbare huurwoningen hebben toegevoegd.

[0:05:44] Ik ben toch wel benieuwd, als je kijkt naar de introductie van de heer De Hoop in zijn bijdrage, hoe hij naar dat onderzoek kijkt, want dat is gewoon gebaseerd op feiten of cijfers.

[0:05:55] Voorzitter, ik ken dit desbetreffende onderzoek niet direct.

[0:05:58] De heer Kolenvaar heeft wel meer onderzoeken geschreven die ik vaak buitengewoon interessant vind, dus dat ben ik met de heer De Groot eens.

[0:06:04] Als je kijkt naar de sociale huur dan zie je inderdaad ook dat een groot deel sociale huurwoningen verhuurd worden door particuliere verhuurders.

[0:06:11] Maar wat je ook ziet is dat voor die particuliere sociale huurwoningen dat daar een prijs af en toe gebaseerd wordt, nog niet per se op de kwaliteit van de woning, zelfs als die onder de sociale huurgrens zit.

[0:06:22] Dus ook daar voor sociale huurwoningen in een particuliere sector wordt soms meer gevraagd dan wat de woning waard is.

[0:06:27] En dan heb je het alleen nog maar over de sociale huur.

[0:06:29] Als je kijkt naar de middenhuur,

[0:06:31] Als je kijkt naar de vrije sector, weten we dat er nog steeds veel te hoge huren gevraagd worden.

[0:06:35] Heeft RTL afgelopen jaar ook nog onderzoek gedaan dat een heel groot deel van de verhuurder zich niet houdt aan de wet betaalbare huur überhaupt.

[0:06:41] En dan is het de VVD van de heer De Groot die nu alweer nog meer hoeken huren mogelijk wil maken.

[0:06:46] Dat vind ik heel bezwaarlijk, voorzitter.

[0:06:49] De heer De Groot.

[0:06:50] Ja, dat laatste, voorzitter, werp ik verder van mij.

[0:06:52] Ik wil geen woekerhuren mogelijk maken.

[0:06:54] Dat heb ik ook nooit voorgesteld.

[0:06:56] Als het gaat over versoepelingen van de wetbetaalbare huur of een andere vorm van de wetbetaalbare huur.

[0:07:00] De heer De Hoop mag dat blijven roepen, maar dat is dan alleen maar voor de bune.

[0:07:03] Ik zou hem dan willen oproepen om ook echt te reageren op mijn huurindex.

[0:07:05] Wat er over gaat dat er geen woekerhuren worden toegevoegd.

[0:07:08] toegestaan aan de markt.

[0:07:10] Maar dat terzijde.

[0:07:10] Kijk, wat de heer Korfa zegt is die woningvoorraad van die vijf, zeshonderdduizend woningen in het middenstegment met de goedkoopste huren, daar grijpt de wetbetaalbare huur op dit moment gewoon het hardst in.

[0:07:21] Daar verdwijnen nu die sociale huurwoningen uit het particuliere segment omdat het dus niet meer op dit moment niet meer kan om binnen die wetbetaalbare huur voldoende huuropbrengsten te realiseren.

[0:07:34] Dus eigenlijk is de conclusie van de heer Korfa ook

[0:07:37] door al die regulering zijn juist de meest kwetsbare gezinnen in Nederland eigenlijk de puneut.

[0:07:43] En dat is eigenlijk heel erg zonde.

[0:07:44] Dus misschien moeten we toch nog eens verder kijken met elkaar over waar zitten dan wel daadwerkelijk wel die woekhuur en is het ook echt zo?

[0:07:51] Of heeft deze betaalbare huur niet gewoon heel veel neveneffecten die we met elkaar niet moeten willen?

[0:07:55] Het is gewoon een open vraag aan de heer De Hoop en eigenlijk een handreiking.

[0:08:00] Nou ja, toch fijn dat wij een handreikening van de VVD krijgen als de links-radicale partij.

[0:08:05] Het is mooi dat dat inderdaad kan.

[0:08:07] Dat dat nog kan, voorzitter.

[0:08:09] Dat er aan een verbinding wordt gezocht.

[0:08:10] Maar dan, voorzitter, kijk, het uitgangspunt van dit gesprek is denk ik voor mij heel anders dan voor de heer De Groot.

[0:08:16] Want het feit dat die wet betaalbare huur er moest komen.

[0:08:20] en waarom ik daar ook nog steeds hartstikke achter sta, is dat mijn fractie echt vindt dat er woekenhuren zijn en waren in Nederland.

[0:08:26] En dat die wet gewoon ontzettend noodzakelijk was.

[0:08:30] En de wet betaalbare huur heeft neveneffecten.

[0:08:33] Een van de neveneffecten is inderdaad dat de woningen uitgepompt worden.

[0:08:36] Klopt.

[0:08:36] Maar het was ook zo dat een heel groot deel van die woningen die verhuurd werden, vroeger starterswoningen waren die opgekocht waren om die woningen dan weer te verhuren voor een relatief hoge prijs.

[0:08:46] De bijtoelet, dat weet de heer De Groot ook.

[0:08:48] Dus het is heel logisch.

[0:08:49] dat er een andere stroom weer ontstaat naar de koopmarkt.

[0:08:53] En dat moeten we in de gaten houden.

[0:08:54] Maar om nu binnen een jaar een wet aan de kant te zetten en daarmee huurders weer meer huur laten betalen.

[0:09:01] Ja, u zult er toch niet van schrikken dat GroenLinks Partij van de Arbeid daar heel anders over denkt dan de VVD.

[0:09:08] Dat we anders in de wedstrijd zitten, dat is wel helder.

[0:09:10] Kijk, de VVD heeft al gezegd we moeten excessen aanpakken.

[0:09:13] U noemt dat hoeken huren.

[0:09:14] Dat is natuurlijk maar op een heel klein gedeelte van die 900.000 woningen die we met deze wet reguleren, waarmee we eigenlijk de hele huurmarkt reguleren, vinden excessen plaats.

[0:09:24] En die excessen moeten we uitbannen, dat heb ik ook al gezegd namens de VVD.

[0:09:27] Daar zijn we het ook helemaal mee eens.

[0:09:29] Maar het is niet zo dat er voor 500.000 woningen, huurwoningen, die nu gereguleerd worden, dat daar woekerhuren worden gevraagd.

[0:09:34] Dat is niet zo.

[0:09:36] Dus daar zijn we het dan niet met elkaar over eens.

[0:09:38] Wat de VVD wil voorkomen is dat er nog veel meer woningen verkocht worden.

[0:09:43] En dan zal de heer De Hoop zeggen, ja, maar die woningen die kunnen dan gekocht worden door starters.

[0:09:47] Ja, dat is gewoon klinkklare onderzoek.

[0:09:48] Dat zie je nu in de onderzoek ook.

[0:09:50] Die kunnen die starters niet betalen.

[0:09:51] En die mensen die aangewezen zijn op een huurwoning, die staan op straat.

[0:09:56] En waar moeten die mensen dan heen dan?

[0:09:58] Dus het is een heel mooi ideaalbeeld dat zoveel mogelijk van de huurmarkt moet worden gereguleerd.

[0:10:03] Maar de VVD die kijkt daar met iets meer nuance naar.

[0:10:06] Dat is het grote verschil tussen de VVD en GroenLinks Partij voor de Arbeid.

[0:10:12] Nou ja, voorzitter, het is volstrekt duidelijk dat wij een hele andere visie hebben op volkshuisvesting.

[0:10:17] Tenminste, zo zie ik het.

[0:10:18] De heer De Groot zal het meer als een woningmarkt zien.

[0:10:22] Ik denk dat de heer De Groot onderschat hoeveel woningen er zijn waar echt teveel huur voor wordt gevraagd.

[0:10:29] En ik kan me herinneren bij de behandeling van de wet betaalbare huur dat er cijfers waren van ongeveer 40 procent van de huurden in die sector waar echt teveel huur door werd gevraagd.

[0:10:37] Het woningwaarderingstelsel is er niet voor niks.

[0:10:40] Dat zorgt ervoor dat je een huur vraagt waarvan de woning waard is.

[0:10:44] Ik ben blij dat we dat met elkaar doen in Nederland.

[0:10:46] En ja, er is een enorm woningtekort.

[0:10:48] Maar dan zeg ik ook tegen de heer De Groot via de voorzitter

[0:10:50] De voorstellen die de VVD en het kabinet de afgelopen periode hebben gedaan hebben ook niet echt geholpen om het woningtekort op te lossen.

[0:10:57] Ik zou in corporaties meer in hun kracht willen zitten.

[0:10:59] Ik zou willen dat ze in de middenhuur bijvoorbeeld kunnen bouwen om hier ook weer toe te kunnen voegen.

[0:11:04] Dus er zijn hele andere mogelijkheden dan alleen maar die wet betaalbare huur meteen weer torpederen.

[0:11:13] Goed, de heer Mooyman voor zijn eerste termijn.

[0:11:16] Dank u wel, voorzitter.

[0:11:17] Vandaag bespreken we de eerste supletuare begroting op de voorjaarsnota.

[0:11:23] Deze supletuare begroting is inmiddels wel achterhaald.

[0:11:27] De minister van Volksgeis, Vesting en Ruimtelijke Oordening heeft op 3 juni per brief laten weten

[0:11:32] dat ze het wetsvoorstel voor de huurbevriezing in 2025 en 2026 niet indient.

[0:11:38] En toch, voorzitter, de PVV heeft zich enorm ingespannen om de huren te bevriezen, als mede om de huurtoeslag voor burgers te verhogen.

[0:11:46] Daar hebben we hard voor moeten knokken bij de onderhandelingen over de voorjaarsnota.

[0:11:50] Een huurbevriezing van twee jaar voor alle sociale huurders.

[0:11:53] En dat kon ook.

[0:11:54] De minister kan immers per ministeriële regelingen verzorgen dat de huurstijging op nul wordt gezet.

[0:12:00] En omdat er snel duidelijkheid voor huurders nodig was, was een regeling ook een goede route.

[0:12:05] Echter, de minister koos zelf om een wetsvoorstel te maken

[0:12:09] waarmee het traject onnodig werd vertraagd en er allerlei extra uitdagingen ontstonden.

[0:12:14] Dit deed de minister zodat zij sociale huurders in private sociale huurwoningen uit kon zonderen.

[0:12:19] Een onbegrijpelijk besluit waarmee rechtsongelijkheid werd gecreëerd.

[0:12:24] En meteen nadat de coalitie was gevallig wijzigde de minister van Koers en liet zij weten helemaal geen huurbevriezing meer door te voeren.

[0:12:37] De heer De Oop, met een interruptie.

[0:12:39] Ja voorzitter, dit is toch wel brutaal, dat nota bene de partij van de heer Mooyman het kabinet laat vallen en dan de minister gaat verwijten dat ze de huurbevriezing niet doorvoert.

[0:12:49] Ik bedoel, u bent er toch hoogst persoonlijk verantwoordelijk voor door het kabinet te laten vallen.

[0:12:53] U heeft daar toch de hurens mee laten vallen.

[0:12:55] U weet ook dat die hele huurbevriezing, die was er waarschijnlijk niet eens meer van gekomen omdat hij dat zelf zo slecht vorm heeft gegeven bij de voorjaarsnota en nu de minister schuld geeft.

[0:13:03] Neemt niet vaak voor deze minister op.

[0:13:05] Maar ik vind dit wel heel erg potverdierlijk, voorzitter.

[0:13:08] De heer Mooyman toch ook wel.

[0:13:11] Dank voorzitter.

[0:13:12] Nou ja, daar ben ik het natuurlijk niet mee eens, voorzitter, want juist wij als PVV zijn degene geweest uit al deze partijen die het voor de sociale huurders hebben opgenomen.

[0:13:20] Het kabinet is uiteindelijk natuurlijk gevallen op een totaal ander onderwerp.

[0:13:24] Maar voorzitter, en dat zal ik straks ook nog een keer aanduiden,

[0:13:27] Het is natuurlijk niet zo alsof deze huurbevriezing enkel en alleen maar een belofte van de PVV was.

[0:13:32] Ja, wij zijn daarmee gekomen.

[0:13:34] Maar op het moment dat het kabinet en de drie andere coalitiepartijen tegen de sociale huurder zeggen wij gaan de huren bevriezen, dan vinden we het schandalig dat op het moment dat het kabinet valt daar direct

[0:13:45] De vingers vanaf worden getrokken.

[0:13:47] Dat had niet gehoeven, voorzitter.

[0:13:48] We hadden gewoon met de huurbevriezing door kunnen gaan.

[0:13:51] Er is ook nog een motie van de SP in stemming gebracht begin deze maand om de huurbevriezing alsnog te regelen met compensatie.

[0:13:59] Heeft de PVV ook voorgestemd, maar de drie andere coalitiepartijen niet.

[0:14:04] Vervolgvraag.

[0:14:06] Ja, voorzitter.

[0:14:06] Het is toch wel.

[0:14:08] De heer Mooyman en de heer Wilders, hun partij, stappen uit het kabinet en dan gaan ze daarna in een hoekje bijna zitten huilen en tegen die minister gaan zeuren dat ze de huurbevriezing niet meer doorvoert, terwijl u daar zelf verantwoordelijk voor bent.

[0:14:20] U snapt toch wel hoe een coalitie werkt?

[0:14:22] Op het moment als je ergens uitstapt, dan staan de afspraken niet meer.

[0:14:25] Ja, en dan is het aan de minister en andere partijen om op een andere manier uitvoering te geven.

[0:14:29] Ja, zo werkt het niet.

[0:14:30] Maar voorzitter, dan heb ik toch nog een andere vraag als het gaat over die voorjaarsnota.

[0:14:34] Is de heer Mooyman het met mij eens dat de aanpassingen van de wet betaalbare huur

[0:14:37] ook niet door zouden moeten gaan zoals het in de voorjaarsnota stond, dus gaat hij het voorstel van GroenLinks Partij van de Arbeid steunen om dat daarmee te blokkeren.

[0:14:46] Dank voorzitter.

[0:14:47] Ik wil allereerst nog even ingaan over de route, ook voor de huurbevriezing die we hebben genomen, uiteindelijk met de coalitiepartijen.

[0:14:56] Ik concludeer dat de voorstellen die zijn ingediend ten aanzien van de huurbevriezing geen meerderheid hebben zouden kunnen halen als dat niet via de coalitie gedaan zou zijn.

[0:15:06] Dat zou de wet van de heer De Hoop, waar overigens voor een groot deel geen compensatie in zat,

[0:15:11] Waar geen euro terugging naar de huurders van de bespaarde huurtoeslag zou ook geen meerderheid hebben behaald.

[0:15:17] De motie van de SP heeft geen meerderheid gehaald.

[0:15:22] nog een extra voorstel over gedaan, voorzitter.

[0:15:24] Dus het moest via de coalitie.

[0:15:27] Maar het is natuurlijk aan partijen zelf om te bepalen hoe zij op bepaalde voorstellen stemmen, voorzitter.

[0:15:34] En de PVV heeft het altijd opgenomen voor de sociale huurder en heeft altijd voor de huurbevriezing gepleit, voorzitter.

[0:15:41] Dus dat de heer De Hoop ons nu een beetje de zwarte piep probeert toe te spelen, voorzitter, dat vind ik niet kunnen.

[0:15:48] En dat vind ik ook onjuist als je let op de feitelijkheden.

[0:15:51] En ten aanzien de tweede vraag van de heer De Hoop.

[0:15:54] Het klopt inderdaad dat de drie andere coalitiepartijen, of de drie coalitiepartijen die er nu zitten, moet ik zeggen, de afspraken niet zijn nagekomen ten aanzien van de huurbevriezing.

[0:16:07] En het spreekt, om dan maar even in het betoog van de heer De Hoop mee te gaan,

[0:16:11] dan ook voor dat we moeten herzien wat dat betekent voor de afspraken waar het gaat om het aangekondigde pakket voor de middenuur.

[0:16:21] Dus daar zijn wij geen voorstander meer van.

[0:16:25] We zullen het voorstel van de heer De Hoop zullen wij even moeten bestuderen.

[0:16:29] Ik heb het nu niet voor mij liggen.

[0:16:32] Maar wat wij in veel logische route vinden,

[0:16:34] want we vinden wel dat er wat aan de middenuur moet gebeuren, is om een oplossing in box 3 te zoeken.

[0:16:40] Dat is ook, nou, ik vorm er eventjes het gezonde midden tussen GroenLinks, BVD en de VVD, zal ik maar even zeggen.

[0:16:47] Maar dat is ook waar de meeste mensen zelf om vragen, waar verhuurders zelf om vragen, om de verlichting via box 3.

[0:16:55] En ik denk dat het daar voornamelijk te halen valt, voorzitter.

[0:17:02] Mevrouw Beckerman dan.

[0:17:04] Voorzitter, de PVV is echt altijd opgekomen voor sociale huurders.

[0:17:10] De PVV is nu anderhalf jaar de grootste partij.

[0:17:13] Even wat feiten op een rijtje.

[0:17:15] Tot 48 euro per maand minder huurtoeslag omdat de PVV instemde met geen huurtoeslag meer op de servicekosten.

[0:17:24] Tot 46 euro per maand die sociale huurders met zonnepanelen extra betalen door PV-instemden met afschaf van de selderingsregeling.

[0:17:33] En dan nog een keer geen boodschappenbonus en huurverhoging op huurverhoging op huurverhoging.

[0:17:41] Wat heeft de PV in de anderhalf jaar dat ze nou de grootste partij zijn nou eigenlijk daadwerkelijk voor sociale huurders bereikt?

[0:17:48] Behalve dat ze kosten op kosten op kosten op kosten voor hun kiezen krijgen.

[0:17:53] Heel mooi dan.

[0:17:54] Dank voorzitter.

[0:17:55] Nou, wat mevrouw Beckerman van de SP beweert, klopt niet.

[0:17:59] Als we kijken naar het belastingplan van het voorgaande jaar, dan zien we juist dat er heel veel maatregelen zijn genomen om de huurtoeslag te verbreden, dat er meer dan honderdduizend mensen extra huurtoeslag krijgen en om de huurtoeslag die mensen ontvangen te verhogen, voorzitter.

[0:18:16] Ik geloof dat mevrouw Beckerman ook bij dat debat aanwezig is geweest.

[0:18:20] Dus als zij heeft opgelet, dan weet ze ook wat wij voor juurders hebben gedaan.

[0:18:24] En daarnaast, voorzitter, het klopt inderdaad dat wij als PVV de drijvende kracht zijn geweest achter deze huurbevriezing en achter de boodschappenbonus, het verhogen van de huurtoeslag, staan we ook nog steeds achter.

[0:18:35] Mijn collega van Dijk, ik zal er straks ook naar memoreren, heeft gister nog een amendement ingediend om die boodschappenbonus, dus het verhogen van de huurtoeslag, te gaan regelen.

[0:18:44] En ik hoop ook dat we de SP daar aan onze zijde vinden.

[0:18:47] Mevrouw Beckerman.

[0:18:49] Voorzitter, de heer Mooyman is wel echt een politicus geworden, want hij zit hier verhalen te vertellen die gewoon bezijde de waarheid zijn.

[0:18:57] Voorzitter, dan vraag ik de heer Mooyman nog een keer.

[0:19:00] Klopt het dat de PVV heeft ingestemd met het vervallen van de huurtoeslag op de servicekosten?

[0:19:08] Dat gaat huurders tot 48 euro per maand kosten.

[0:19:12] En laten we even kijken naar welke huurders dat zijn.

[0:19:15] Dat zijn mensen die in flats of appartementen wonen.

[0:19:19] En let wel, bijna 59 procent van de mensen die in 2021 langdurig onder de armoedegrens leefden, wonen juist in appartementen en flats.

[0:19:31] Als de VV nu zegt, ja nee, maar we zijn altijd opgekomen voor sociale huurders.

[0:19:36] Terwijl ze hebben ingestemd hiermee, dan vraag ik ze of ze vandaag dit alsnog willen terugdraaien.

[0:19:43] Want dit is een heel, heel zwaar gelag voor die huurders die elke keer een huurverhoging krijgen en nu ook nog eens die huurtoeslag kwijtraken op de servicekosten.

[0:19:55] Waar het gaat om de belangen van de sociale huurder verdedigen, vinden de PVV en de SP elkaar veelal aan de zijde.

[0:20:07] Maar wat mevrouw Beckerman hier beweert,

[0:20:10] Dat de PVV en dit kabinet niks zouden hebben gedaan voor de sociale huurder, dat is gewoon niet waar.

[0:20:18] En ook het voorstel waar mevrouw Beckerman nu naar refereert, dat werd weer gecompenseerd door een ander voorstel dat de huurtoeslag juist verhoogt, voorzitter.

[0:20:26] Dus ik denk dat het vooral juist zou zijn als mevrouw Beckerman ook het hele plaatje vertelt, ook zou kijken naar wat er in de belastingplan is afgesproken en welke compensatie er voor deze regeling ook weer was, van plaats dat zij hier, ja, een politiek verhaal, ik begrijp het, de verkiezingen komen eraan, dus dat is misschien goedkoop scoren, voorzitter, maar het is niet de waarheid.

[0:20:49] Mevrouw Beckerman.

[0:20:49] Ja, voorzitter, ik moet toch een beetje lachen.

[0:20:51] Goedkoop scoren.

[0:20:52] We hebben het hier over een partij die voor de verkiezingen beloofde dat de huren met 20 procent omlaag gingen.

[0:20:57] En in plaats daarvan krijgen die sociale huurders, die hun vertrouwen in uw partij hebben gestemd, huurvoging op huurvoging op huurvoging voor hun kiezen.

[0:21:05] En raken ze ook nog een deel van die huurtoeslag kwijt, juist de armste huurders.

[0:21:11] Zou de heer Mooyman, als hij zegt ja, ik kom altijd op voor die huurders, zou hij nu alsnog

[0:21:16] Want hij weet heel goed dat het vervallen van de huurtoeslag op servicekosten bij lange na niet gecompenseerd wordt.

[0:21:23] Met de verhogingen die erin zitten, bij lange na niet gecompenseerd wordt.

[0:21:28] Zou hij alsnog instemmen vandaag, dat kunnen we vandaag in stemming brengen, met een voorstel om alsnog die servicekosten daar weer huurtoeslag op mogelijk te maken?

[0:21:37] Want voorzitter, als ik zo rondkijk, zou dat heel goed wel een meerderheid kunnen halen.

[0:21:42] En ik zou de heer Mooyman echt willen vragen om

[0:21:46] zijn woorden dat u opkomt voor sociale huurders waard te maken.

[0:21:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:21:52] Toch reagerende op het eerst, daarna kom ik op het verzoek van mevrouw Beckerman.

[0:21:57] Wij hebben er als PVV wel voor gezorgd dat die huurbevriezing, waar we voor moeten knokken, we hebben met drie partijen in een coalitie gezeten die het totaal niet wilden, maar dat we toch die huurverlaging, die huurbevriezing, dat die uiteindelijk neerkwam op bijna 10 procent, voorzitter, ja, en dat daar vervolgens partijen afstand van nemen.

[0:22:15] Ja, dat betreuren wij ook.

[0:22:16] Wij zijn er in ieder geval achter blijven staan.

[0:22:18] We hebben daar gisteren bij de voorjaarsnota weer voorstellen over ingediend, voorzitter.

[0:22:23] En nogmaals, ik hoop echt van harte dat de partijen aan de linkerzijde ons daarin steunen, zodat we voor de sociale huurder die lastenverlichting ook kunnen verwezenlijken.

[0:22:32] En waar het gaat om voorstellen die de SP hier doet, die ten voordele zijn van de sociale huurder, voorzitter, ja, daar kijk ik natuurlijk met alle liefde naar op de inhoud.

[0:22:42] Ik heb het voorstel van mevrouw Beckerman nu niet voor mij liggen, maar ik ga dat doornemen.

[0:22:48] En zoals altijd zal ik dat op de inhoud beoordelen, voorzitter.

[0:22:52] Want ook wij vinden het belangrijk dat we sociale huurders, waar het ook kan, verder kunnen helpen.

[0:23:01] Dank voorzitter.

[0:23:03] Ik vervolg mijn alinea.

[0:23:06] Meteen nadat de coalitie was gevallen wijzigde de minister Van Koers en liet zij weten helemaal geen huurbevriezing meer door te voeren.

[0:23:14] En ondanks alle woorden uit het wetsvoorstel en de belofte waaraan de minister haarzelf had gecommitteerd, waren al die sociale huurders voor de minister ineens niet meer belangrijk.

[0:23:24] En dan kan de minister zeggen ja, maar de PVV wilde de huurbevriezing.

[0:23:28] En dat klopt, dat is ook zo.

[0:23:30] Maar wat ons betreft was de belofte om de sociale huren te bevriezen en de huurtoeslag te verhogen ook een belofte van de andere partijen en dit kabinet aan huurders.

[0:23:39] Want hoe kan je huurders nou in zo'n wetsvoorstel voorschotelen hoe belangrijk het is dat je de huren bevriest om vervolgens daar lak aan te hebben en datzelfde voorstel niet in te dienen.

[0:23:49] Dat is een klap in het gezicht van miljoenen huurders.

[0:23:52] En voorzitter, ook de door de PVV bevochten en verkregen boodschappenbonus, waarmee de huurtoeslag zou worden verhoogd, werd van tafel geveegd.

[0:24:01] De minister van Financiën gaf aan dat hij deze niet door wil laten gaan.

[0:24:05] En het is dus duidelijk dat wat er van dit kabinet over is, weinig opheeft met sociale huurders.

[0:24:10] En dat brengt ons bij de huidige situatie, voorzitter, waarbij verdere besluitvorming wordt doorgeschoven naar de miljoenennota.

[0:24:17] En gisteren heeft mijn collega Van Dijk nog een laatste poging gedaan om alsnog de huren te bevriezen door een motie in te dienen.

[0:24:24] En ook hebben we een amendement ingediend om ervoor te zorgen dat de boodschappenbonus, dus de verhoging van de huurtoeslag, ook alsnog doorgang kan vinden.

[0:24:33] En we hopen dat partijen voor deze voorstellen zullen stemmen, zeker de partijen die zoveel kritiek hebben, voorzitter, en zoveel beloften doen, zodat we de lasten van sociale huurders ook echt kunnen gaan verlichten.

[0:24:45] Dank u wel.

[0:24:48] Mevrouw Beckerman.

[0:24:51] Ja, voorzitter.

[0:24:52] De wooncrisis is een betaalbaarheidscrisis.

[0:24:55] Jongeren zijn bijna de helft van hun inkomen kwijt aan woonlasten.

[0:24:59] Gemiddeld hebben zij 1185 euro aan woonlasten.

[0:25:03] Huurders met lagere inkomens betalen gemiddeld 39,5 procent van hun besteedbaar inkomen aan wonen.

[0:25:10] Vorig jaar hadden we de hoogste huurvoging in 30 jaar tijd.

[0:25:13] Deze voorjaarsnota bevat drie dubbel bedrag voor huurders.

[0:25:17] Eerst een huurbevriezing aankondigen en die daarna weer terugtrekken.

[0:25:20] Van een huurbevriezing naar een huurexplosie.

[0:25:23] Weer zo'n 5% erbij, na de 5,4% in 2024.

[0:25:29] Een boodschappenbonus aankondigen via de huurtoeslag en die daarna weer terugtrekken.

[0:25:33] En aankondigen dat een deel van de huren die onder de wet betaalbare huur vallen, weer verder omhoog mogen.

[0:25:38] De coalitie deelt huurders klap na klap uit.

[0:25:42] In plaats van iets te doen aan de wooncrisis, de betaalbaarheidscrisis, lopen de lasten van huurders nu nog verder op.

[0:25:47] Voor de SP is dat onbegrijpelijk, onbestaanbaar en onbehoorlijk.

[0:25:51] Er werd al gratuit gedaan over die paar tientjes die de huurbevriezing huurders zou opleveren.

[0:25:57] Maar voor velen is dat het verschil tussen overeind blijven en omvallen.

[0:26:01] Een kwart van de corporatiehuurders blijkt uit onderzoek van de minister zelf, hebben het moeilijk tot heel moeilijk bij het betalen van de huur.

[0:26:09] En terwijl velen het moeilijk hebben zit, blijkt nu ook de beloofde extra huurtoeslag weg te vallen.

[0:26:14] 1,5 miljoen huurders zouden er circa 600 euro bij blijven, maar ook dat wordt weer afgepakt.

[0:26:19] En dan vragen we aan de minister waarom.

[0:26:22] Want met de huurtoeslag kan ze 1,5 miljoen huurders direct minimaal schadeloos stellen voor de gestegen huur.

[0:26:27] En dat is nog steeds natuurlijk heel mager, maar wel een manier om niet alle klappen voor het falen van de coalitie te laten opvangen door huurders.

[0:26:35] Wat wil deze minister doen?

[0:26:36] Want dit is toch wel het minste.

[0:26:38] Is er hier ook overeenstemming over binnen de coalitie?

[0:26:42] Want dat leek, toen de minister van Financiën het aankondigde, niet het geval.

[0:26:48] Gaan alle plannen voor huurders uit de voorjaarsnota nou van tafel, vraag ik de minister?

[0:26:53] Of blijft dat ene hele slechte plan ook?

[0:26:56] De aanpassing van de wet betaalbare huur.

[0:26:59] Minder woningen onder het puntensysteem.

[0:27:01] Maar hoeveel minder, dat staat er niet.

[0:27:03] Ook moet de waarde van de huisbeheer meer mee kunnen tellen in de huurprijs.

[0:27:07] Maar dat wordt niet uitgewerkt.

[0:27:08] En verder komt er een verkenning of kleine verhuurders wel onder de wet moeten vallen.

[0:27:11] Terwijl jonge mensen al bijna de helft van hun inkomen kwijt zijn aan woonlasten, dat wordt op deze manier alleen maar meer.

[0:27:21] En juist voor al die jongeren en al die mensen die wachten op een betaalbaar huis, mist een belangrijke maatregel in de voorjaarsnota.

[0:27:27] Het stoppen met het uitknijpen van corporaties, zodat zij meer kunnen bouwen en verbeteren.

[0:27:32] De wooncrisis is zo groot, daar moet wat de SP betreft,

[0:27:36] publiek geld bij.

[0:27:38] Huurders worden te veel gebruikt echt als pinautomaat.

[0:27:41] Ze moeten en de wankrisis betalen en ook nog winstbelasting en ATAT.

[0:27:46] Was niet juist de voorjaarsnota een goede plek geweest om eindelijk te stoppen met die winstbelasting voor corporaties?

[0:27:53] Voorzitter, nu het kabinet is gevallen is het ook goed om de balans op te maken.

[0:27:58] Wat is er nou gebeurd sinds de vorige verkiezingen waar de PVV huurders 20% huurverlaging beloofde?

[0:28:06] NEC, de campagne inging met bestaanszekerheid.

[0:28:09] Wat is nu de stand van zaken?

[0:28:11] En dat rijtje is heel pijnlijk.

[0:28:12] Een record huurverhoging vorig jaar, gevolgd door weer een hoge huurverhoging dit jaar.

[0:28:17] En in 2026 misschien wel weer.

[0:28:20] Een verhoging van de huurtoeslag die niet doorgaat.

[0:28:22] Weer hogere huren onder de wet betaalbare huur.

[0:28:25] Maar laten we ook die andere klappers niet vergeten.

[0:28:27] De salderingsregeling die wordt afgeschaft, dat raakt een kwart van de corporatiehuurders.

[0:28:32] Huurders met zonnepanelen zijn straks duurder uit dan huurders zonder zonnepanelen.

[0:28:36] Per maand weer 14 euro extra.

[0:28:39] Maar met huurders die een EPV betalen, gaat circa 70 procent er 46 euro per maand op achteruit.

[0:28:48] 46 euro per maand.

[0:28:50] En dan nog een pijnlijke klapper.

[0:28:51] De aanpassing van de huurtoeslag, die in 2026 een deel van de huurders hard gaat raken.

[0:28:56] Geen huurtoeslag meer op de servicekosten.

[0:28:58] Het schrappen van de vergoeding kost veel huurders wel een paar tientjes per maand, oplopend tot 48 euro.

[0:29:05] Juist mensen die in flats of appartementen wonen.

[0:29:07] En let wel, ik zei het net al, bijna 59 procent van de mensen die in 2021 langdurig onder de armoedegehouds leefden, woont in een flat of appartement.

[0:29:16] 60 procent van de huurtoeslagontvangers is een flatbewoner.

[0:29:20] Deze bezuiniging raakt dus veel huurtoeslagontvangers, juist de armere huurders.

[0:29:26] Dat is de stand van zaken na anderhalf jaar PVV als grootste partij.

[0:29:30] Dat is de stand van zaken nadat NEC verkiezingen won met beloftes over bestaanszekerheid.

[0:29:35] Al oud VVD-beleid waarbij sociale huurders de klap bevangen.

[0:29:40] Woestmakend.

[0:29:41] Is dit, vraag ik ook wel retorisch misschien, hoe u herinnerd wil worden?

[0:29:45] Of gaan we vandaag nog starten met een inhaalslag voor huurders, met eerlijke huren en een compensatie voor de gestegen huren, door niet te rommelen aan de wet betaalbare huur, door compensatie voor het afschaffen van de salderingsregeling, afschaffen van de belachelijke winstbelasting voor huurders, zodat er gebouwd, gekocht en verbeterd kan worden?

[0:30:03] Dank u wel.

[0:30:09] Ja, dank u wel.

[0:30:10] Voorzitter, de woningmarkt zit muurvast en dat voelen we allemaal.

[0:30:15] In elke straat, elk dorp en elke stad zie je de gevolgen.

[0:30:19] Jongeren die langer thuis blijven wonen, starters die hun toekomst uitstellen en ouderen sluiten zelfs kamers af omdat er voor hen geen andere passende woning in de buurt is.

[0:30:29] Iedereen kent wel iemand die wacht.

[0:30:31] Levens die gepauseerd worden in afwachting van woonruimte.

[0:30:35] En moeten daarom echte doorbraken komen om de woningmarkt te laten werken voor deze mensen.

[0:30:40] Het is zaak om de bouwproductie radicaal op te krikken.

[0:30:44] Er is meer aandacht nodig om de koopwoning een belangrijke plek te geven in wat er gebouwd moet worden.

[0:30:49] Want als je een koopwoning hebt, dan kun je ook onbezorgd leven.

[0:30:53] En de VVD ziet dat de huurmarkt vast zit.

[0:30:57] En moet er veel meer investering komen in nieuwe huurwoningen.

[0:31:00] De productie die blijft achter.

[0:31:02] Daar kan gewoon niemand zijn ogen voor sluiten.

[0:31:04] En voorzitter, ik wil al eerst even beginnen met die bouwproductie, want de VVD is blij dat de minister doorpakt met het aanwijzen van buitenstedelijke bouwlocaties, 24 stuks.

[0:31:14] De VVD die heeft talloze moties de afgelopen jaren ingediend in deze Kamer om dat überhaupt voor elkaar te krijgen, om de focus te verleggen van binnenstedelijk naar buitenstedelijk bouwen.

[0:31:24] We hebben veel locaties genoemd.

[0:31:25] We hebben het opschorten van de ladder van duurzame stedelijke verkering gevraagd.

[0:31:30] Het is namelijk allemaal nodig geweest om zover te komen.

[0:31:33] En nu, nu moeten we het nog waarmaken.

[0:31:36] En daar zit gelijk best wel een zorg van mij.

[0:31:38] Want op de lijst van deze bouwlocaties zit bijvoorbeeld de bouwlocaties rondom Utrecht.

[0:31:43] Neem als voorbeeld ook Rijnenburg.

[0:31:45] Een versnellingslocatie die ook... Versnellingslocatie rondom Utrecht waar ook in de woontop afspraken over gemaakt zijn.

[0:31:52] Ik heb daarover een paar vragen aan de minister.

[0:31:56] Want hoe staat het dan precies met die 25.000 woningen die er moeten komen in Rijnenburg?

[0:32:02] Heeft de minister nu afspraken met de gemeente gemaakt om eerder te gaan bouwen dan 2035?

[0:32:08] Ja, ik zeg nog maar even 2035.

[0:32:10] Dat is pas over tien jaar.

[0:32:13] Dat zijn natuurlijk niet concrete bouwplannen.

[0:32:15] Dat is nog tien jaar wachten voordat we daar gaan beginnen.

[0:32:18] Ik begrijp namelijk ook dat er 600 miljoen vanuit het Rijk al is toegezegd voor het doortrekken van de Merwederlijn, met de voorwaarden dat we ook echt gaan bouwen in Rijnenburg.

[0:32:26] Wat als er dus niet aan die voorwaarden wordt voldaan?

[0:32:29] Zeker ook omdat het beschikbare budget van dit doortrekken van die meerwedderlijn naar Rijnenburg nog niet ingevuld is.

[0:32:38] Er is veel meer geld nodig.

[0:32:41] Het is ruim voldoende dat budget.

[0:32:43] Dus de vraag is waarom heeft het Rijk dan die 600 miljoen toegezegd als, vraag ik aan de minister, die bouw nog niet binnen 10 jaar begint.

[0:32:51] Dan nog verder rondom Utrecht.

[0:32:53] Hoe kijkt de minister aan tegen het realiteitsgehalte voor het bouwen in de A12-zone?

[0:32:56] Ook een plek rondom Utrecht waar nu veel bedrijven zitten en andere functies.

[0:33:00] Hoe komen daar dan 15.000 woningen op korte termijn?

[0:33:04] U hoort het, ik ben er nog niet helemaal van overtuigd dat die 40.000 woningen die aangeboden zijn vanuit Utrecht, de gemeente Utrecht, maar ook de provincie Utrecht, er ook daadwerkelijk snel gaan komen.

[0:33:16] Dus ik ga een uitgebreide reactie van de minister hierover.

[0:33:21] Voorzitter, ik vraag dit niet, ik wil dat ook benadrukken aan de minister, ik vraag dat niet omdat ik niet blij ben met dat de minister nu echt doorpakt op het aanwijzen van locaties.

[0:33:29] Maar voor mensen die een woning zoeken, een koophuis, een eensgezinswoning, die zijn echt alleen geholpen met het starten van ontwikkeling op deze locaties, want daar kunnen deze woningen worden gebouwd.

[0:33:39] En dan moeten we niet nog eens tien jaar wachten voordat we daarmee starten.

[0:33:43] Voorzitter, dan de betaalbare koopwoning.

[0:33:46] U hoorde het net al, het gaat hier in de Kamer veel over huur.

[0:33:49] over het herverdelen van de bestaande woningvoerraad.

[0:33:52] Het leidt er ook toe dat er vooral beleid wordt gemaakt voor de huurmarkt en voor het verder reguleren van de huurmarkt.

[0:33:57] Dit terwijl dat een heel groot deel van Nederland aangeeft ook graag een koopwoning te bezitten.

[0:34:02] Ik hoor daarom graag van de minister hoe zij de komende periode nog gaat zorgen dat er ook voor de koopwoning weer een normaal onderdeel gaat worden van beleid, van politieke discussie, van het beeld wat mensen hebben in het land, wat zij kunnen bereiken als het gaat over het hebben van een woning.

[0:34:17] De VVD heeft daarom de afgelopen jaren al hard gewerkt, samen met bijvoorbeeld de ChristenUnie, om het Fonds betaalbare koopwoningen in het leven te roepen.

[0:34:25] We zijn heel erg blij dat dit Fonds deze maand ook echt gelanceerd wordt.

[0:34:29] De vraag is wel hoe het nu staat met de motie van mijn hand om dit Fonds verder uit te breiden.

[0:34:36] Het gaat er vooral om dat je een koopwoning kunt bemachtigen.

[0:34:38] Je moet hem met je salaris kunnen betalen.

[0:34:40] Daar draagt dit fonds ook aan bij.

[0:34:42] En heel veel mensen ervaren dat dat nu gewoon niet lukt door die hoge prijzen.

[0:34:46] Of dat een veel te groot deel van je salaris daar naartoe gaat.

[0:34:51] Vooral starters en mensen die in de bloei van hun leven of in de bloei van hun gezin zijn, raken maar niet aan die koopwoning.

[0:34:58] En dat is precies de reden dat de VWD zich zo hard inzet voor dit fonds en voor de opschaling van dit fonds.

[0:35:04] We hebben daarnaast natuurlijk al eerder gepleit voor langere hypotheken, goedkopere fabriekswoningen, goedkopere bouwlocaties.

[0:35:10] Nou, ga zo maar door.

[0:35:11] Het kan wat ons betreft niet op om ervoor te zorgen dat we die betaalbare koopwoningen veel meer gaan realiseren in Nederland.

[0:35:18] En als laatste, voorzitter, de huursector.

[0:35:22] De huurmarkt heeft het gewoon zwaar te verduren.

[0:35:24] Middenhuur wordt verkocht, er wordt nauwelijks gebouwd, de vrije sector is nagenoeg verdwenen.

[0:35:29] We moeten zorgen dat de bouwproductie van die huurwoningen, waaronder ook sociale huurwoningen, op peil blijft en doorgroeit.

[0:35:37] Corporaties moeten hun richten op de bouw van voldoende sociale huurwoningen.

[0:35:41] Maar ook institutionele investeerders moeten gewoon terug aan tafel in Nederland om echt meer te bouwen.

[0:35:46] Daar gaat mijn vraag ook over als het gaat over de uitwerking van de aanpassingen van de wet betaalbare huur.

[0:35:51] Deze wet heeft er inmiddels, en dat zeg ik even naar aanleiding van het onderzoek dat ik net heb aangehaald, aantoonbaar ervoor gezorgd dat zowel de vrije sector implodeert, maar ook huurwoningen verdwijnen en nauwelijks meer nieuwe middenhuur wordt gerealiseerd.

[0:36:05] Ik weet dat de minister bezig is met het uitwerken van aanpassingen aan deze wet en de VVD hoort graag wanneer deze uitwerking gereed is.

[0:36:13] Punt, voorzitter.

[0:36:14] Ik zie u al kijken, ik stop ermee.

[0:36:18] Maar nog niet helemaal, want de heer De Hoop heeft nog een interruptie voor u. Ja voorzitter, ik heb een vraag aan de heer De Groot.

[0:36:28] Hij heeft het vaak over de koopsector en dit is ook de periode dat er weer verkiezingsprogramma's worden geschreven en daar zal de VVD ook mee bezig gaan en daar zal de heer De Groot zeker ook op de woonparagraaf ongetwijfeld mee denken.

[0:36:41] En als ik daarnaar kijk is er toch één olifant in de kamer

[0:36:44] waar we weinig aan doen en iets waar de VVD ook erg aan vasthoudt, namelijk de hypotheekrente aftrekken.

[0:36:50] En als we nou kijken naar betaalbare koopwoningen, is de Heer de Groot dan inmiddels ook zover dat we moeten kijken of we daar toch niet sneller een afbouw zouden moeten doen, omdat het echter zou toe kunnen leiden dat jonge mensen makkelijker aan die betaalbare koopwoningen kunnen komen.

[0:37:05] Dus is daar voor de VVD inmiddels ook ruimte om daar misschien toch versneld iets op te doen?

[0:37:12] Twee reacties.

[0:37:14] Eén, de hyperrenteaftrek is natuurlijk de afgelopen jaar al wat afgebouwd.

[0:37:19] Van het toptarief naar het lage belastingtarief.

[0:37:22] Dus daar is echt al iets gebeurd.

[0:37:24] Alleen ik denk dat het tegengestelde waar is wat de heer De Hoop vraagt, namelijk Scholingspartij voor de Arbeid.

[0:37:28] Op het moment als wij starters, mensen die de woningmarkt betreden, juist willen helpen, dan moeten we die hyperrenteaftrek niet afschaffen.

[0:37:35] Want het betekent dat ze nog

[0:37:37] nog minder van uw netto-solaris, want uiteindelijk de hypotheekrenteaftrek helpt daarbij, beschikbaar zouden hebben om te kunnen toetreden tot die koopwoningen die toch gemiddeld genomen, kennen we die prijzen, heel hoog liggen in Nederland.

[0:37:50] We zijn met allerlei manieren bezig in deze Kamer, waaronder ook het Fonds wat ik net noemde, om ervoor te zorgen dat we hen kunnen helpen.

[0:37:56] En als we het voordeel van de hypotheekrenteaftrek daarvan afhalen, dan maken ze daar dus nog minder kansen op die koopmarkten.

[0:38:01] Dus ik kan u niet blij maken met het antwoord waar u misschien op zit te wachten.

[0:38:08] Goed, dan zou ik bij mevrouw Wels zijn.

[0:38:10] Dan u het woord.

[0:38:13] Dank u wel, voorzitter.

[0:38:15] Vandaag behandelen we de voorjaarsnota met bijzondere aandacht, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.

[0:38:21] Met de voorjaarsnota zetten we zaken voor de volgende begroting in de stijgers en vinden bijstellingen plaats in de lopende begroting.

[0:38:28] Het geeft ook de gelegenheid om te zien hoe het ingezette beleid om de wooncrisis aan te pakken,

[0:38:32] en ons land qua ruimtelijke ordening op orde te brengen, loopt.

[0:38:37] Namens mijn fractie heb ik vandaag een aantal vragen aan de minister.

[0:38:42] Voorzitter, we constateren diverse herallocaties binnen bestaande budgetten en wij vermoeden dat dit komt omdat het investeringskader voor de woningbouw is losgelaten.

[0:38:53] en deze budgetten van Vro onder de strikte begrotingsregels zijn komen te vallen.

[0:39:01] Waar voorheen deze budgetten dus gereserveerd waren voor de woningbouw, zijn ze nu afhankelijker geworden van de begrotingsregels die door de minister van Financiën worden gehanteerd.

[0:39:12] Mijn eerste vraag luidt daarom ook, deelt de minister deze zienswijze?

[0:39:17] En is de minister bereid om het investeringskader voor de woningbouw te herintroduceren?

[0:39:22] voor de begroting van 2026.

[0:39:24] Wij zullen hiervoor ook een motie indienen.

[0:39:28] Want deze kasschuiven, voorzitter, die zullen namelijk voorlopig nog even aanhouden, gezien de woningbouw door vele facetten beïnvloed kan worden en vertraging echt al heel snel op de loer ligt.

[0:39:42] Van de 17 grote woningbouwlocaties zijn er 15 vertraagd door planologische obstakels, een gebrek aan infrastructuur en stikstofbeleid.

[0:39:53] De woningbouw heeft sinds begin dit jaar te kampen met een stikstofslot.

[0:39:57] Een zogeheten ADC-toets zou hiervoor een mogelijke oplossing zijn.

[0:40:03] Deze toetsen worden toegepast wanneer een plan of een project significant negatieve effecten zou hebben op Natura 2000-gebieden, zoals in het geval van stikstofuitstoot.

[0:40:14] Mijn tweede vraag aan de minister is daarom hoe zij aankijkt tegen het gebruik van die ADC-toetsen bij woningbouwprojecten.

[0:40:22] Ziet zij hierin een mogelijke oplossing om de woningbouw van het stikstofslot af te krijgen?

[0:40:30] Naast vertragingen door het stikstofslot zijn deze er ook, omdat afspraken tussen rijk en decentrale overheden op zich laten wachten.

[0:40:38] Pas eind 2025 verwacht de minister afspraken gemaakt te hebben met de regio's,

[0:40:43] over grootschalige woningbouwprojecten.

[0:40:46] Kan de minister toezeggen uiterlijk eind 2025 bindende afspraken gemaakt te hebben over die woningdoelen en over de uitvoeringscapaciteit met de regio's?

[0:40:57] En kan zij dit onderbouwen?

[0:40:59] Want op papier, voorzitter, gebeurt er heel erg veel op deze begroting.

[0:41:04] Maar het is toch moeilijk te volgen wat er in de praktijk precies gebeurt.

[0:41:09] Kijkend naar deze begroting komen er verschillende vragen bij ons op.

[0:41:14] Worden de budgetten benut waarvoor ze bedacht zijn?

[0:41:18] Zijn ze toereikend?

[0:41:20] En zijn ze effectief aan het doel?

[0:41:22] Welke woningaantallen moeten er gerealiseerd of getransformeerd worden?

[0:41:27] Nul Sociaal Contract vindt het van belang dat opgestelde budgetten ook datgene opleveren waar ze voor bedacht zijn en dat ze dus ook meetbaar zijn.

[0:41:37] Is de minister bereid om op de begroting verplichte indicatoren op te zetten per woningbouwinstrument, zoals het aantal te realiseren woningen per jaar, een verwachte startbouw, aandeel van het betaalbare segment, et cetera?

[0:41:53] Dan door naar de woningcorporaties, voorzitter.

[0:41:56] We hebben met het afgeschoten idee voor een huurbevriezing gezien hoe belangrijk de investeringscapaciteit van de corporaties is voor de woningbouwopgave.

[0:42:05] Niet alleen de sociale woningbouwopgave wordt geraakt wanneer de capaciteit bij de corporaties wordt verlaagd, maar ook betaalbare segmenten, hogere segmenten en waarom?

[0:42:16] Omdat projectontwikkeling vaak in treintjes gebeurt, dus in samenhang.

[0:42:21] Dus die investeringscapaciteit bij woningcorporaties is iets om goed in de smiezen te houden.

[0:42:28] Daarom vinden wij het belangrijk om dus jaarlijks geïnformeerd te worden door de minister over hoe het staat met die capaciteit.

[0:42:36] Daarom deze vraag, voorzitter.

[0:42:38] Is de minister bereid om jaarlijks, bijvoorbeeld bij de miljoenennota in september, de reële investeringscapaciteit van woningcorporaties aan de Kamer te rapporteren, met daarbij de gevolgen die het heeft voor de nieuwbouw enerzijds en de verduurzamingsopgave ten aanzien van de nationale prestatieafspraken anderzijds?

[0:42:58] Dan met de blik op 2026, voorzitter.

[0:43:02] Nieuw sociaal contract signaleert dat er huurders met aanzienlijk vermogen wonen in de zeer schaarse sociale huurwoningen.

[0:43:09] En wij zijn van mening dat deze woningen allereerst beschikbaar moeten zijn voor mensen met een laag of een laag middeninkomen.

[0:43:17] Enkele maanden geleden werden we wederom onaangenaam verrast door iemand die kennelijk meerdere huizen in eigendom had, deze huizen tegen commerciële tarieven verhuurde en zelf doodleuk in een sociale huurwoning verblijf.

[0:43:32] En wij willen voor 2026 dat er een aanpak komt en misschien is er zelfs een wetswijziging nodig, maar in ieder geval iets om ervoor te zorgen dat vermogen wordt meegewogen bij de woningtoewijzing.

[0:43:44] En dan hebben wij het als nul sociaal contract niet over een bescheiden vermogen.

[0:43:48] Absoluut niet.

[0:43:49] Dus er zal een drempelbedrag bepaald moeten worden.

[0:43:53] Maar het is niet te verteren

[0:43:56] dat in de situatie die ik net schetste, een sociale huurwoning bezet gehouden wordt.

[0:44:02] Dat geldt overigens ook voor vormen van woonfraude, waar we ook de laatste tijd van alles over in de kranten hebben gelezen.

[0:44:09] Dus de vraag aan de minister is, hoe kijkt zij aan tegen het meewegen van vermogen bij woningtoewijzing?

[0:44:15] En is zij bereid een dergelijke aanpak of een wetswijziging voor te bereiden?

[0:44:20] Voorzitter.

[0:44:21] Er zijn een aantal interrupties, maar ik begrijp ook dat we heel even moeten kijken in verband met de verbinding.

[0:44:28] Dus ik ga heel even kort sterlagen.

[0:44:31] Prima.

[0:44:32] Heel kort schorsen.

[0:45:30] Goed, dan hervatten we de vergadering.

[0:45:32] Dan eerst eerst mevrouw Beckerman een interruptie.

[0:45:35] U heeft er nog eentje.

[0:45:35] Dan de heer Mooyman, die er nog vier heeft.

[0:45:38] En dan de heer De Hoop, die er ook nog eentje heeft.

[0:45:40] Mevrouw Beckerman.

[0:45:41] Ja, voorzitter, maar ik heb er maar eentje.

[0:45:42] Maar ik verwacht natuurlijk dat mevrouw Welzijn heel duidelijk gaat antwoorden.

[0:45:46] Dit gaan we niet doen.

[0:45:47] En de vraag is natuurlijk.

[0:45:49] die aangekondigde aanpassingen van de wet betaalbare huur.

[0:45:53] Mevrouw Welzijn heeft steeds gezegd dat geeft geen pas om dat te doen zo kort erna.

[0:45:58] Als mevrouw Welzijn nu zegt dat gaan we niet doen, we gaan die wet betaalbare huur niet aanpassen, dan betekent dat dat er ook geen meerderheid is voor die aanpassing.

[0:46:07] Dus dat zal mijn vraag zijn aan mevrouw Welzijn.

[0:46:11] Wil zij zich tegen dat plan uit de voorjaarsnota onderhandelingen keren om

[0:46:17] die wet die pas net van kracht is alweer aan te passen.

[0:46:21] Mevrouw Welzijn.

[0:46:22] Dank u wel, voorzitter.

[0:46:24] Ik ben consistent in mijn inhoudelijke betoog.

[0:46:28] Ik ben nooit fan geweest van aanpassingen te prematuur in de wet betaalbare huur.

[0:46:34] Ik heb daarbij dus ook altijd gezegd in het lopende jaar aanpassingen, daar ben ik absoluut geen voorstander van.

[0:46:42] Over 11 dagen is deze wet één jaar oud.

[0:46:46] Wij hebben ook met mekaar een amendement aangenomen, of een motie was het, denk ik, van de heer Madlener, volgens mij, waarin we met mekaar gezegd hebben, na een jaar gaan we kijken naar wat deze wet doet, wat hij eventueel niet doet, waar er wel of niet bij gestuurd zal moeten worden.

[0:47:04] Dus we zijn voortgeschreden en dat betekent dat ik zeker bereid ben te kijken naar de effecten van deze wet.

[0:47:13] Maar ik zal dat kritisch bekijken, want betaalbaarheid voor middeninkomensgroepen staat bij nieuw sociaal contract hoog in het vaandel.

[0:47:22] En het zijn trouwens niet alleen de middeninkomensgroepen, maar zoals enkele partijen hier aan tafel ook meerdere malen hebben gememoreerd, jongeren, veel jongeren komen niet in aanmerking voor een sociale huurwoning.

[0:47:35] Ze kunnen zich inschrijven voor een sociale huurwoning bij een corporatie vanaf hun achttiende.

[0:47:40] Als de gemiddelde wachttijd in sommige steden zelfs de vijftien jaar aantikt, dan kunt u zich voorstellen dat zij slechts spaarzaam

[0:47:50] vertegenwoordigd zijn in de sociale huurwoning van de corporatie en zitten zij dus vooral in de particuliere huur.

[0:47:57] Dus voor deze twee doelgroepen zal ik zeer kritisch meekijken of de aanpassingen die kennelijk uitgewerkt worden geen negatieve consequentie hebben voor hun portemonnees.

[0:48:13] De heer Moorman.

[0:48:14] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:48:16] Ja, ik vind het goed om te horen dat in ieder geval betaalbaarheid voor middeninkomens wordt genoemd, voorzitter.

[0:48:22] Maar wat ik heel erg mis in het betoog van NSC, van mevrouw Welzijn, is de betaalbaarheid van sociale huurders, voorzitter.

[0:48:30] En toch, we hebben de afspraak in de tijd gemaakt om de huren te bevriezen, voorzitter, en om

[0:48:36] de huurtoeslag te verhogen.

[0:48:38] En NSC keerde zich daar, ondanks de belofte van bestaanszekerheid, vrij snel tegen en dreigde zelfs om die hele huurbevriezing weg te stemmen, voorzitter.

[0:48:47] Vervolgens zagen we een fractievoorzitter van NSC die in allerijl een totaal ander standpunt voorhield, namelijk dat NSC wel een huurbevriezing wil en wel een verhoging van de huurtoeslag, om ook daar vervolgens weer op terug te komen, voorzitter.

[0:49:03] Dus mijn vraag aan mevrouw Welzijn is, wat wil NSC nu eigenlijk?

[0:49:10] Dank u wel, voorzitter.

[0:49:13] U heeft in ieder geval in deze commissie met mij te maken.

[0:49:16] Ik ben woordvoerder Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en in die hoedanigheid adviseer ik ook mijn fractie.

[0:49:24] Intern gaat er soms ook wel eens iets niet helemaal lekker.

[0:49:27] Dat kan gebeuren.

[0:49:28] We zijn mensen, we maken fouten en we hebben dat in ieder geval in ons stemgedrag weer rechtgezet.

[0:49:34] De reden waarom wij tegen een huurbevriezing zijn, is omdat dat niet voldoende gedekt is.

[0:49:43] Wij zijn niet sek tegen een huurbevriezing.

[0:49:47] Wij denken wel na over dat er meer mensen zijn dan alleen maar mensen die toevallig nu al een huurwoning hebben.

[0:49:54] Er zijn ook mensen die dat niet hebben.

[0:49:57] die ofwel op straat moeten wonen, ofwel in garageboxen, hebben we gelezen, kinderen die in garageboxen moeten leven, mensen die in andere ontzettend betreurenswaardige situaties gehuisvest zijn, daar denkt nieuw sociaal contract ook aan.

[0:50:17] Dus wij vinden ten principale

[0:50:20] Welk besluit we hier ook als Kamer nemen dat dat niet en nooit ten koste mag gaan van de woningbouwproductie.

[0:50:28] En dat is de reden dat wij gezegd hebben een huurbevriezing mag niet leiden tot een bouwbevriezing.

[0:50:34] En de deugdelijke dekking et cetera voor die huurbevriezing zat niet in de getallen.

[0:50:43] Dank u wel, voorzitter.

[0:50:45] Nou, mevrouw Welzijn, en nogmaals hoor, ik heb alle respect voor haar als woordvoerder, maar het is nog natuurlijk heel vreemd als een partij beweert voorstander te zijn van een huurbevriezing, daar vervolgens weer op terugkomt, dan zegt dat ze er wel voorstander van zijn, ons als PVV ook daar volledig alleen in laten staan en dan bij de stemmingen toch maar weer tegenstemmen, voorzitter.

[0:51:08] Dan ben je niet eerlijk naar de kiezer, dan ben je niet eerlijk naar de sociale huurder,

[0:51:12] En waar het gaat om compensatie, waar ze natuurlijk helemaal eens met mevrouw Wel zijn dat er voldoende gecompenseerd moet worden.

[0:51:20] En ook wij vonden dat de VPB bijvoorbeeld afgeschaft kon worden om die deugdelijke compensatie te regelen, voorzitter.

[0:51:28] Maar dan werd er begin deze maand een motie ingediend die en een huurbevriezing wilde en compensatie wilde.

[0:51:35] En dan stemt NSC nog tegen, voorzitter.

[0:51:38] Dus hoe strook dat nou met het verhaal van voldoende woningen

[0:51:42] en bestaand zekerheid, voorzitter.

[0:51:45] Mevrouw Welsing.

[0:51:47] Dank u wel, voorzitter.

[0:51:48] Wat voor ons ook belangrijk is, is dat er een boter bij de vis-situatie ontstaat.

[0:51:54] En op het moment dat je de maatregel op dag 1 laat ingaan en de compensatie er misschien over dag 1 plus twee jaar komt, omdat je ook iets met Europa te doen hebt, dan is dat voor ons geen realistische compensatie.

[0:52:12] Dank u wel, voorzitter.

[0:52:14] Ja, maar toch, we hebben daar als partijen in de tijd over onderhandeld en daar heeft NRC uiteindelijk ook zelf de handtekening onder gezet.

[0:52:23] Het kabinet heeft het ongewijzigd overgenomen.

[0:52:26] Dus heeft NRC toen gewoon niet nagedacht om vervolgens van standpunt te wisselen?

[0:52:31] Of is het echt zo'n chaos binnen de fractie van NRC, voorzitter?

[0:52:38] Mevrouw Welzijn.

[0:52:39] Ik heb mij één ding voorgenomen toen ik anderhalf jaar geleden vanuit het veld deze kant op kwam.

[0:52:47] Dat is dat ik debatteer op de inhoud.

[0:52:51] En dus kwalificaties over zaken die bij andere partijen gebeuren, als chaos of dergelijke, daar doe ik in ieder geval zelf niet aan mee.

[0:53:00] Ik hoor ze aan als ze mijn kant op komen, maar daar reageer ik bewust niet op.

[0:53:05] De rode lijn die u waarneemt in het standpunt van nieuw sociaal contract, is dat wij staan voor de bouwopgave.

[0:53:16] De heer De Hoop.

[0:53:16] Ja voorzitter, toch nog even terugkomend op de wet betaalbare huur.

[0:53:20] Want ik ken mevrouw Welzijn nu anderhalf jaar in de kamer en je kunt haar veel kwalijk nemen, maar niet dat ze niet duidelijk is over hoe ze naar de wet betaalbare huur kijkt.

[0:53:29] of je kunt haar veel kwalijk nemen, dus zo wilde ik dat niet zeggen, maar in ieder geval dat kun je haar niet kwalijk nemen, dat ze daar anders over denkt in die anderhalf jaar.

[0:53:37] Daarmee kan ik toch eigenlijk niet anders concluderen dat als er een motie komt vanuit onze kant, die waarschijnlijk ook PVV en SP steunen, dat mevrouw Welzijn het wel heel ingewikkeld zou zijn om tegen het in stand te houden van de wet betaalbare huur te stemmen zoals die nu is.

[0:53:51] En daarmee zou ik dan concluderen dat dan de wijzigingen vanuit de minister niet door hoeven te gaan.

[0:53:58] Mevrouw Welzijn.

[0:54:00] Dank u wel, voorzitter.

[0:54:02] Ik heb net aangegeven dat we nu elf dagen afzitten van 1 juli 2025.

[0:54:10] En dat is de datum waarop de wet betaalbare huur één jaar bestaat.

[0:54:14] En dat betekent dat dan ook een andere afspraak die wij gemaakt hebben in werking treedt, namelijk dat we dan kijken, evalueren met mekaar, wat de wet betaalbare huur heeft gedaan.

[0:54:28] Dus als er een motie ligt die aangeeft van de wet betaalbare huur zou ongewijzigd door moeten gaan.

[0:54:36] Ik ga er sowieso goed naar kijken.

[0:54:39] En tegelijkertijd hebben we ook dat andere liggen, waar ook de handtekening van nieuw sociaal contract onder zit, namelijk dat we gaan evalueren.

[0:54:48] Dus met de kanttekening die ik net geplaatst heb, die twee doelgroepen, onze jongeren,

[0:54:52] onze middeninkomensgroepen.

[0:54:54] Daar zal ik expliciet naar kijken dat de betaalbaarheid van het wonen voor hen niet verslechtert.

[0:55:01] Dus als uit de evaluatie blijkt er moet iets gebeuren en dat iets wat moet gebeuren gaat ervoor zorgen dat de betaalbaarheid verslechtert, dan zal ik daar zeer zeer kritisch op zijn.

[0:55:16] U was volgens mij nog niet klaar met uw betoog, dus maak dat maar even af.

[0:55:21] Dank u wel, voorzitter.

[0:55:24] Even kijken waar ik gebleven ben.

[0:55:30] Volgens mij ben ik gebleven bij verduurzaming.

[0:55:33] Voorzitter, verduurzaming mag geen voorrecht zijn voor wie het al breed heeft.

[0:55:39] De begrotingswijziging op het gebied van de klimaatdoelen biedt kansen, gericht op publieke instellingen en gericht op lagere inkomens.

[0:55:48] Maar de kernvraag blijft daarbij wel, bereiken we de mensen voor wie we dit beleid zeggen te maken?

[0:55:54] Nieuw sociaal contract wil transparantie.

[0:55:57] Uitvoerbaarheid, maar ook garanties voor een rechtvaardiger toegang.

[0:56:02] En kan de minister aangeven hoe zij dit waarborgt?

[0:56:05] Als laatste nog een beleidsvraag.

[0:56:09] Nul Sociaal Contract waardeert het werk van de huurcommissie ten zeerste.

[0:56:13] Ze bestaan volgens mij al sinds 1917.

[0:56:17] En de huurcommissie is een begrip.

[0:56:20] Het geniet enorm veel vertrouwen vanuit de samenleving.

[0:56:23] Zowel vanuit huurders als vanuit verhuurders.

[0:56:27] En in de afgelopen decennia, millennia kan ik zeggen, hebben zij een enorme schat aan kennis en expertise opgebouwd.

[0:56:35] Het is wat ons betreft dan ook terecht dat er structureel 10 miljoen extra naar de huurcommissie gaat voor het verwerken van alle zaken.

[0:56:44] Mijn fractie Nieuw Sociaal Contract vraagt zich wel af of de huurcommissie niet nog een rol zou kunnen spelen.

[0:56:50] Desnoods via een nieuwe afdeling of een andere afdeling.

[0:56:54] Om bijvoorbeeld te adviseren over beleidsthema's zoals huurregulering en het puntenstelsel.

[0:57:01] Bijvoorbeeld vanuit dus een andere afdeling of een andere tak.

[0:57:05] Dus vraag aan de minister is wat haar visie is.

[0:57:08] op de huurcommissie en of zij bereid zou willen zijn te verkennen of daar op één of andere manier een adviesstaak belegd zou kunnen worden.

[0:57:17] Tot zover namens mijn fractie Nieuw Sociaal Contract.

[0:57:19] Dank u wel, voorzitter.

[0:57:24] Heeft u nog een interruptie, de heer De Groot, of niet?

[0:57:26] Nee, dan ga ik het voorzitterschap aan u overdragen voor mijn eigen termijn.

[0:57:31] Helemaal goed.

[0:57:32] Ik wil graag het woord geven aan mevrouw Weijenaars voor de inbreng namens de BBB-fractie.

[0:57:36] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:57:38] Vandaag spreken we over de wijzigingen op de begroting van de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening voor 2025.

[0:57:44] En dat is een hele mond vol.

[0:57:46] Maar waar het uiteindelijk op neerkomt, wat betekenen deze verschuivingen, mutaties en beleidszinnen nou concreet voor onze dorpen, onze wijken en onze regio's?

[0:57:56] Want voorzitter, dat is waar de BBB zich op richt.

[0:57:59] Niet op abstracte begrotingstermen, waarop de gevolgen voor mensen die gewoon willen wonen, werken en leven in hun eigen omgeving.

[0:58:07] Mensen die bouwen aan een toekomst, maar daar wel de ruimte en middelen voor nodig hebben.

[0:58:12] En dan ook niet alleen maar betaalbare huur wat ons betreft, maar ook betaalbare koop.

[0:58:18] En ik heb een aantal punten waar ik vandaag graag nog extra aandacht voor wil vragen.

[0:58:22] En ik begin met de regio-deals, want op papier ziet dat er echt goed uit.

[0:58:26] Het budget is door indexatie opgelopen naar ruim 900 miljoen.

[0:58:31] En de minister zegt dat er geen korting is, sterker nog, er wordt geïntensiveerd.

[0:58:35] Maar wat we dan zien, is dat die middelen intern binnen het ministerie worden herverdeeld.

[0:58:40] Meer uitvoeringscapaciteit, programmabudgeten, en dat klinkt aardig.

[0:58:44] Maar ik hoor graag van de minister, hoe wordt er nu concreet voor gezorgd dat die extra middelen ook daadwerkelijk bij de regio terechtkomen?

[0:58:51] En dan bedoel ik niet alleen via beleidsnotities, maar gewoon waar wordt in de praktijk iets versterkt en of de minister daar ook voorbeelden van kan geven.

[0:59:00] En dan de woningbouw.

[0:59:01] De opgave is enorm.

[0:59:03] Daar zijn we het allemaal over eens.

[0:59:05] Maar wat we zien in deze noten is een kastschuif van 303 miljoen naar 2027.

[0:59:11] En de minister zegt dat dat geen vertraging hoeft te betekenen.

[0:59:13] Maar wat wij horen uit de regio is dat plannen vastlopen, mensen wachten op duidelijkheid en ook gemeenten soms niet weten waar ze aan toe zijn.

[0:59:21] Voorzitter, je kunt geen huizen bouwen op schuifend zand.

[0:59:25] Vanwaar deze kastschuif?

[0:59:27] En wanneer worden die afspraken met die regio's nou verder vastgelegd?

[0:59:31] Daarnaast lezen we over de afspraken van de woontop, over extra ambtelijke capaciteit.

[0:59:36] Prima.

[0:59:37] Maar ook daar, meedoen op papier is iets anders dan meedoen in de praktijk.

[0:59:41] Waar zijn de indicatoren die laten zien dat het ook echt werkt en welke regio's hiermee zijn geholpen?

[0:59:47] Dan de aankoop van agrarische compensatiegronden.

[0:59:50] We zien 10 miljoen extra hiervoor.

[0:59:52] En hoe voorkomt de minister dat het Rijk onbedoeld de concurrent wordt van agrarische ondernemers?

[0:59:59] Dan de wet betaalbare huur.

[1:00:01] Het is geen geheim dat BBB hier altijd een groot tegenstander van is geweest.

[1:00:06] En het is dan ook goed om te lezen, ook in de beantwoording van de vragen, op wanneer die verdere uitwerking wordt verwacht, dat de minister hier ook concreet aan de slag is hiermee.

[1:00:15] En we zijn heel benieuwd naar de verdere uitwerking daarvan.

[1:00:19] Voorzitter, de BVB wil dat beleid werkt voor boeren, voor burgers, voor het landelijk gebied.

[1:00:24] En dat betekent verspelbaarheid, duidelijkheid en regionale slagkracht.

[1:00:28] Geen Haagse luchtkastenen, maar echte stenen op de juiste plek.

[1:00:32] Dank u wel.

[1:00:33] Ik dank u wel voor uw inbreng.

[1:00:34] Ik kijk naar uw interrupties.

[1:00:35] Als dat niet het geval is, dan draai ik het voorzienschap hier aan u over.

[1:00:39] Dank u wel, meneer De Groot.

[1:00:40] Dan kijk ik heel even naar de minister Hoelang Schorsen.

[1:00:53] We schorsen tot kwart over één, dus dat is vijftig minuten.

[1:52:30] Welkom terug allemaal bij het wetgevingsoverleg van wijzigingen van de begrotingsstaat van het ministerie van de Volkshuisvesting en de ruimtelijke ordening voor het jaar 2025, oftewel de wijzigingssamenhangende met de voorjaarsnota.

[1:52:44] De Tweede Kamerleden zijn aan het woord geweest voor een eerste termijn en nu is de minister toe aan de beantwoording, dus aan haar het woord.

[1:52:54] Voordat u begint, nog ter overbloeden.

[1:52:56] Ik heb het u straks al gezegd, maar nog een keer vier interrupties per termijn per Kamerleden.

[1:53:01] Dank, voorzitter.

[1:53:03] Nou, de suppletorenbegroting, dus de wijziging, dat zei de voorzitter net mooi, naar aanleiding van de voorjaarsnota.

[1:53:11] Voorzitter, ik zag van de week weer ergens een enquête voorbijkomen waarbij stond dat woningbouw zorg nummer één is van de Nederlanders.

[1:53:21] Dus volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, woningbouw zijn de grootste vraagstukken, zeker in de ogen van mensen die die enquête hebben ingevuld.

[1:53:29] van Nederland en daarmee ook topprioriteit van dit inmiddels demissionaire kabinet.

[1:53:37] Gelukkig heeft de vaste Kamercommissie geen onderwerpen in mijn portefeuille controversieel verklaard.

[1:53:46] Dus dat betekent dat ik gewoon de stukken die ik maak en naar de Kamer sturen gewoon met u kan bespreken.

[1:53:53] Dus ik denk dat heel veel mensen daar heel blij mee kunnen zijn.

[1:53:55] Waarvoor dank?

[1:53:57] We zijn een klein land met grote ruimtelijke opgaven en die vragen gewoon om keuzes.

[1:54:03] Bouwen van huizen, ruimte voor de economie en ondernemers, toekomstperspectief voor de landbouw, robuuste natuur en verduurzaming van onze huizen en andere gebouwen.

[1:54:14] Het is echt aan ons om ervoor te zorgen dat uiteindelijk iedereen in Nederland goed kan wonen en daar wordt hard aan gewerkt.

[1:54:23] De afgelopen maanden, nadat ik aantrad als minister, heb ik me erover verbaasd dat voor deze belangrijke opgraven een groot deel van de middelen en ambtelijke capaciteit tijdelijk gefinancierd zijn.

[1:54:38] En als we echt blijvende stappen willen zetten, en ook daar waar de Kamer aan mij vraagt om dingen uit te zoeken, in te grijpen,

[1:54:46] in de lopende discussies over locaties, dan kan dat alleen als je daar ook de voldoende ambtelijke capaciteit en financiering voor hebt.

[1:54:58] Je hebt uiteindelijk dus ook een toekomstbestendig ministerie-vrouw nodig.

[1:55:04] Zoals gezegd, vandaag dus de eerste suppletorenbegroting.

[1:55:07] En in deze suppledurebegroting heeft het kabinet stappen gezet, zodat Nederland verder kan.

[1:55:14] Het lijkt wel alsof het enige wat in deze begroting zat, een huurbevriezing en een boodschappenbonings.

[1:55:20] Dat is niet het geval.

[1:55:22] In de voorjaarsbesluitvorming heb ik de basis weten te leggen voor een toekomstbestendig ministerie.

[1:55:28] Zo heb ik, en ik sommer een aantal op, alle tijdelijke capaciteit structureel geregeld.

[1:55:33] Hiermee is het ambtelijk apparaat toekomstbestendig gemaakt.

[1:55:37] Ook heb ik een aantal noodzakelijke voorwaarden om beleid te kunnen uitvoeren op orde gebracht.

[1:55:42] Zo heb ik de middelen, mevrouw Weltsa refereerde er al aan, van de huurcommissie structureel met 10 miljoen verhoogd.

[1:55:49] De essentiële middelen voor de nationale geo-informatie

[1:55:53] Infrastructuur is ook structureel geregeld.

[1:55:57] Structurele middelen voor het voorzetten van programma's voor ruimtelijke ordening, NOVEX, Mooi Nederland en de NOTA beschikbaar gesteld.

[1:56:06] En een aantal basisvindingen over de Omgevingswet op orde gemaakt.

[1:56:11] En niet onbelangrijk, voorzitter, middelen om te starten met het huurregister vrijgemaakt.

[1:56:17] Dus met deze middelen heb je het niet allemaal geregeld, maar we kunnen in ieder geval gaan beginnen om er vorm aan te gaan geven.

[1:56:23] We zijn er alleen nog niet.

[1:56:26] De opgaven zijn groot.

[1:56:28] En geld voor de opgaven in de volkshuisvesting, woningbouw en ruimtelijke ordening is allemaal tijdelijk.

[1:56:35] Terwijl het prioriteit nummer één is.

[1:56:38] De vijf keer één miljard die ik gekregen heb om, even populair gezegd, onrendabele toppen goed te maken, zijn maar vijf miljard.

[1:56:47] En zeker als we volgende week de wet regie volkshuisvesting gaan behandelen,

[1:56:53] betekent dat feitelijk dat voor volgende kabinetten er ook een financiële opgave ligt om dat verder voor te zetten.

[1:57:04] Zoals dus gezegd, het is ook aan volgende kabinetten om hier structureel middelen voor te regelen.

[1:57:10] Dat heb je echt nodig, wil jij betaalbaar blijven bouwen.

[1:57:15] De komende periode blijf ik me in ieder geval volop inzetten voor de opgave.

[1:57:19] Dit doe ik niet alleen.

[1:57:21] Ik werk namelijk samen met alle partijen die bijdragen aan dat doel om die 100.000 woningen te realiseren.

[1:57:27] Mede-overheden, corporaties en marktpartijen.

[1:57:32] Op de woontop van afgelopen jaar hebben we hier goede afspraken over gemaakt.

[1:57:36] We gaan van start met de realisatiestimulans, de bouwbonus zou je het kunnen noemen, en zetten de woningbouwimpuls voort.

[1:57:47] Gemeenten kunnen na de zomer voor deze gelden hun plannen indienen.

[1:57:52] We kijken hoe we bestaande gebouwen en de bijbehorende omgeving beter kunnen gaan benutten.

[1:57:57] Dat vorige commissiedebat hebben we het daar nog over gehad.

[1:58:01] Om zo ook woonruimtes toe te voegen aan Nederland.

[1:58:04] En er liggen zo ongelooflijk veel kansen.

[1:58:07] Als je daar alle aantallen bij elkaar optelt, duizelt het je soms.

[1:58:11] Of het nou gaat over hospitaverhuur, wonen boven winkels, wonen op vakantieparken.

[1:58:17] mogelijk maken om het splitsen van woningen, om er maar eens een paar te noemen.

[1:58:24] Ik werk aan het vereenvoudigen en schrappen van regels met het programma Stoer.

[1:58:28] Niet omdat ik tegen de belangen ben die achter die regels zitten, maar wel omdat ze bij elkaar opgeteld alles moeilijker maken en bouwen veel duurder maakt.

[1:58:38] Op het gebied van ruimtelijke ordening hebben we als Rijk een onmisbare rol te vervullen.

[1:58:43] En dat doe ik niet alleen met alle partijen die ik net opzomde, maar zeker ook met mijn collega-bewindspersonen.

[1:58:48] in het kabinet en zo werken we samen aan de nota ruimte, die ook nog voor de zomer, als het even mee zit, de planmerk ingaat.

[1:58:58] Voor het gesprek met mede-overheid in programma NOVEX, ik heb ruimtelijke arrangementen gesloten met bijna alle provincies over de uitvoering van de ruimtelijke opgave.

[1:59:08] Vorige week heeft u van mij de brief gehad over de zogenaamde BOLS, de bestuurlijke overleg leefomgeving, waar u nu een bloemlezing ziet van alle opgaven waar we voor staan.

[1:59:23] Daarnaast is beschikbaarstellen van voldoende budget voor de isolatieaanpak uit mei begun voor de inwoners van Groningen en Noord-Drenthe een belangrijke stap die we zetten.

[1:59:31] Ook kunnen woningcoöperaties in deze regio, waar relatief veel huurers moeite hebben om hun energierekening te betalen, versneld aan de slag met verduurzaming.

[1:59:42] Met al deze stappen leggen we de basis.

[1:59:44] Dit zijn allemaal belangrijke onderwerpen om met u over te spreken.

[1:59:50] Nu wil ik het graag hebben over het onderwerp dat op dit moment heel veel aandacht heeft, de huurbevisie.

[1:59:56] In het voorjaarsnotendebat van gisteren met de minister van Financiën is het daar ook uitgebreid over gegaan.

[2:00:02] In de voorjaarsnota was een huurbevriezing voor 25 en 26 afgesproken voor hurens in de sociale sector.

[2:00:10] Al snel bleek echter dat een huurbevriezing op de manier zoals die was voorgesteld, forse gevolgen zou hebben, maar eigenlijk al gelijk had, op het gebied van woningbouw en verduurzaming.

[2:00:25] Bovendien maakte het ontbreken van structurele compensatie voor alle sociale verhurens de huurbefrissing juridisch kwetsbaar.

[2:00:35] Een oordeel werd bevestigd door de Raad van de Staten met een dictum D.

[2:00:41] Ik heb uw Kamer daarom op 3 juli laten weten dat ik op basis van dat advies van het Raad van State de politieke ontwikkelingen en omrust en voortgang weer terug te krijgen in de woningbouwproductie om de huurbevriesingswet niet verder in te dienen.

[2:00:58] Er zijn daar ook een aantal vragen over gesteld, voorzitter.

[2:01:04] Misschien is het dan goed om dat nu meteen in één moeite door te doen.

[2:01:09] dan is dat onderwerpen wat de gemoederen stevig bezighoudt, heb ik dat afgerond.

[2:01:16] Daarmee trouwens niet zeggend dat ik niet begrijp dat voor mensen met lagere inkomens, die niet vallen onder de groepen die het NUbud heeft doorgerekend, waarvan de conclusie was dat de huurverhoging betaalbaar was voor de meeste mensen,

[2:01:34] dat ik geen oog heb voor mensen die lastig kunnen rondkomen.

[2:01:38] Zeker wel.

[2:01:39] Maar ik heb meerdere zaken te wegen dan alleen dat.

[2:01:42] Ik moet ook goed kijken wat het effect is.

[2:01:46] En ik werd gewoon geconfronteerd dat de toezichthouder op corporaties aan de helft van de corporaties een brief had gestuurd en had gezegd nou ga maar eens je investeringsplannen eens tegen het licht houden.

[2:01:58] Ik kreeg signalen vanuit gemeentehuizen en vanuit ontwikkelaars en bouwers

[2:02:04] dat er een pas op de plaats gemaakt werd.

[2:02:07] Omdat nou eenmaal de financiële basis onder een aantal, onder bijna alle plannen weg viel.

[2:02:14] Want elke locatie in Nederland probeert inmiddels sociale huurwoningen te bouwen.

[2:02:19] En als daar de basis onderweg valt, ja, dan maakt men pas op de plaats en begint men opnieuw met rekenen.

[2:02:26] Ik wist ook dat in de prestatieafspraken is besloten om

[2:02:32] verder te gaan met verduurzaming.

[2:02:35] En ook dat stond op de tocht.

[2:02:38] En juist voor mensen met hoge woonquotes, zoals mevrouw Beckerman net zo beeldend vertelde, is juist die verduurzaming zo belangrijk, want dat betekent namelijk direct lagere energielasten.

[2:02:52] Dus voorzitter,

[2:02:54] Dat allemaal afweg, dat heeft u trouwens ook uitgebreid in de dilemma-notitie kunnen lezen, was voor mij de reden om op dat moment te zeggen, ik dien dit wetsvoorstel niet verder in.

[2:03:06] Hoe zit het dan met het afschaffen van de boodschappenbonus?

[2:03:09] Vroeg mevrouw Beckerman ook.

[2:03:12] Is daar overeenstemming over?

[2:03:13] Nou, gisteren heeft u de minister van Financiën gehoord, en dat heeft hij ook in zijn brief van 13 juni gezegd, dat de wijzigingen op de voorjaarsnota en eerste supplatorenbegroting

[2:03:24] verwerkt worden in de miljoenennota en verder, voorzitter.

[2:03:31] Daarmee kan dit worden meegenomen in de augustusbesluitvorming.

[2:03:35] Dan kan je hier ook een integrale koopkrachtafweging maken.

[2:03:40] Dat gebeurt altijd in augustus en dan kan je dat ook bezien in het licht van actuele ontwikkelingen.

[2:03:48] Hoe ga ik het gat van 492 miljoen als gevolg van het niet doorgaan van de huurbevriezing

[2:03:55] in de huurtoeslag dekken.

[2:03:58] Daar geldt hetzelfde voor.

[2:04:00] Daar heeft de minister van Financiën gezegd dat dit meegenomen gaat worden bij de miljoenennota om die afweging breed te maken.

[2:04:11] Voorzitter.

[2:04:13] Tot slot, ik noemde het al wat betreft, mijn inleiding overigens, voorzitter, want daarna heb ik drie blokjes, drie mapjes met vragen.

[2:04:21] Ik noemde het al in mijn inleiding.

[2:04:23] De opgaven op het gebied van ruimteordening en volkshuisvesting zijn groot, uitdagend en verdwijnen niet nu dat het kabinet demissionair is, maar zeker de komende jaren nog niet.

[2:04:35] Maar dat mag wat mij betreft geen excuus zijn om noodzakelijke maatregelen op mijn beleidsterrein nu niet te nemen.

[2:04:42] Daarvoor zijn de problemen gewoon te groot.

[2:04:45] Op mijn bureau, op het ministerie, ligt meteen als ik binnenkom de kalender met elke dag een iemand met naam, leeftijd en zijn situatie die wanhopig op zoek is naar een eigen plekje onder de zon.

[2:05:00] Dat is wat mij inspireert.

[2:05:02] En ik ben blij dat de Kamer dat met mij wil gaan doen.

[2:05:06] Ik dank de leden voor de gestelde vragen.

[2:05:08] Die ga ik dan nu ook beantwoorden.

[2:05:11] En ik heb daarbij drie blokjes.

[2:05:15] Woningbouw, wonen, overig.

[2:05:19] En dan is er al één amendement, meerdere amendementen ingediend.

[2:05:26] Ja, twee.

[2:05:28] En als het goed is, zal ik die meteen aan het einde van mijn eerste termijn van een oordeel voorzien, ja?

[2:05:34] Maar voor de diverdigheid.

[2:05:35] U heeft interrupties van de heer De Hoop, mevrouw Beckerman en mevrouw Welzijn.

[2:05:39] Die heb ik van u genoteerd.

[2:05:40] De heer De Hoop.

[2:05:48] Dank u, voorzitter.

[2:05:51] Ik zou me niet herhalen wat de voorzitter tegen mij zei.

[2:05:54] Dat weet ik.

[2:05:56] Voorzitter, de huurbevriezing zou ik toch nog wat over willen vragen.

[2:06:01] Ik weet niet of het meer dan vijf minuten heeft geduurd voordat de minister de brief eruit stuurde dat ze de wet voor de huurbevriezing introk.

[2:06:08] Het beeld was heel snel.

[2:06:13] Ik kan me voorstellen dat het voor huurders wel wrang voelde.

[2:06:16] Omdat er natuurlijk echt een grote belofte was gedaan.

[2:06:19] En met name die 492 miljoen structureel voor die boodschappenbonus voor de huurtoeslag die daarvoor gereserveerd was.

[2:06:26] Dat is een heel flink bedrag.

[2:06:27] waar echt huurders naar uit hadden gekeken en waar we echt wat voor hen hadden kunnen betekenen.

[2:06:32] En ik merk toch dat de minister van Volkshuisvesting wat een optimistischere interpretatie heeft over wat er bij de augustusbesluitvorming plaats gaat vinden dan wat we van de minister van Financiën van VVD huizen hoorden.

[2:06:44] En mijn fractie heeft daar echt zorgen over.

[2:06:47] Dus ja, ik ben echt op zoek naar in hoeverre de minister grip heeft op dat er bij die koopkrachtmaatregelen echt wat voor huurlust gaat gebeuren.

[2:06:56] Want het komt gewoon bij de algemene pot bij financiën en dan moeten we maar kijken wat er uitkomt.

[2:07:01] En dan voelt die boodschappenbonus zoals die voorlag wel heel erg ver weg, zeg ik ook via de voorzitter tegen de minister.

[2:07:07] De heer De Hoop weet, net zoals ik, dat als je kijkt naar koopkrachtplaatjes, dat je daar verschillende groepen bij betrekt.

[2:07:16] Dat gaat over mensen met lagere inkomens, mensen met uitkeringen, mensen met AOW, dus mensen die gepensioneerd zijn, mensen in huurwoningen, mensen in koopwoningen.

[2:07:28] Dus dat is iets wat breed wordt bekeken.

[2:07:31] En huurders is ook een hele diverse groep.

[2:07:36] We hebben huurders in sociale huurwoningen, huurders in middenhuurwoningen, huurders in de vrije sector.

[2:07:43] Allerlei verschillende inkomens, andere situaties.

[2:07:46] En in die koopkrachtberekeningen zijn daar een flink aantal situaties die worden meegenomen.

[2:07:54] Dus de heer De Hoop weet net zo goed als ik dat ik daar nu gewoon weinig over kan zeggen.

[2:07:59] Want daarbij is huur één van de aspecten die daarin meetellen.

[2:08:05] Dus, voorzitter, ik snap de vraag.

[2:08:09] Ik kan er geen antwoord op geven.

[2:08:10] Nu, waar ik wel naartoe kan verwijzen, is het onderzoek wat Nibud gedaan heeft, die gewoon gekeken heeft hoe verhoudt de huurverhoging zich tot verhoging van lonen en uitkeringen.

[2:08:23] En daar was de conclusie dat gezien de verhoogde lonen en de daaraan gekoppelde uitkering, dat het betaalbare was.

[2:08:32] En ik weet, deze debatten heb ik al meerdere keren met u ook gevoerd, dat dan vaak toch een beetje gekeken wordt wanneer was de huurverhoging het hoogst en dat wordt dan als norm neergezet.

[2:08:44] We hebben ook jaren gehad dat het veel minder was, zelfs bijna nul is geweest.

[2:08:50] Gemiddeld is de afgelopen tien jaar de huurverhoging 2,1 procent geweest.

[2:08:56] En voorzitter, dit zijn de harde cijfers.

[2:08:59] Dat is iets anders dan dat ik heel goed weet, dat als jij

[2:09:02] rond moet komen van een heel laag inkomen, geen mogelijkheid te hebben om meer te werken, of omdat je het niet kan, of omdat het niet loont, omdat door het hele toeslagen gebeuren je vervolgens erop achteruit gaat.

[2:09:14] Dat weet ik allemaal.

[2:09:16] Ik moet wel hier uiteindelijk een afweging maken in het belang van nieuwbouw en verduurzaming van wogen.

[2:09:22] En dat heb ik gedaan.

[2:09:24] Niet vijf minuten na tien over negen dat de fractievoorzitters bij de Heel Wilders vandaan kwamen.

[2:09:30] Dat is overdreven.

[2:09:32] maar wel een paar uur later.

[2:09:33] Dat klopt.

[2:09:34] Maar gezien de rust die nodig was in de sector en de voortgang van de nieuwbouw, heb ik echt gemeend en met overtuiging dat ik het zo weer zou doen om die brief te versturen.

[2:09:46] Voorzitter, ik zou me vragen wat we willen specificeren.

[2:09:48] En specifiek over die huurtoeslag dan.

[2:09:51] Want ik weet hoe deze minister over de huurbevliezing denkt.

[2:09:54] Maar die huurtoeslag is wel een middel om nu op een redelijk korte termijn, dus per januari 2026, nog wel gericht wat voor die hurens te doen.

[2:10:02] En juist ook voor de mensen die dat extra hard nodig hebben.

[2:10:05] Waar ook je heel gericht maatregelen kan treffen.

[2:10:08] En ik zou gewoon heel graag van deze minister horen of haar eigen inzet bij die augustusbeslorming is.

[2:10:14] om op de huurtoeslag gericht nog wat voor huurders te betekenen, omdat het nu naar aanleiding van de voorjaarsnota niet gebeurt.

[2:10:20] Wat is de inzet van de minister?

[2:10:22] Kijk, voorzitter, als je kijkt naar de eerdere beleidswijzigingen in de huurtoeslag, dan is er voor de komende jaren structureel 1,7 miljard

[2:10:33] bijgekomen.

[2:10:35] Dus dat is best heel veel geld.

[2:10:39] Dat is ook substantieel trouwens in de portemonnee van mensen die dit betreft.

[2:10:44] Ik geloof dat ongeveer een half miljard is 25 euro.

[2:10:48] Ongeveer.

[2:10:49] Komt natuurlijk niet bij iedereen op die manier terecht, nogmaals afhankelijk van je huur, afhankelijk van je inkomen, maar dat is het gemiddelde bedrag.

[2:10:57] Dus 1,7 miljard is 75 euro, grosso modo.

[2:11:00] Dus dat is best heel veel wat er gewoon bij komt.

[2:11:04] De boodschappenbonus, zoals die was vormgegeven, was één jaar.

[2:11:08] Dus dan één jaar krijgen mensen er gemiddeld 50 euro bij.

[2:11:13] En dan één januari na dat jaar kelder je meteen.

[2:11:18] En zeker wanneer je een laag inkomen hebt, kan je dat vaak helemaal niet gebruiken.

[2:11:24] Dit zijn ook vaak mensen die al in financiële problemen zitten.

[2:11:28] En we weten allemaal wat dat doet met je welbevinden.

[2:11:32] Dus de vormgeving van dit instrument, daar kan je ook je vraagtekens bij zetten.

[2:11:37] Maar de vraag was, is mijn inzet om oog te houden voor mensen met lage inkomens in huurwoningen die huurtoeslag krijgen?

[2:11:46] Ja, voorzitter, dat is mijn inzet.

[2:11:48] Maar hoe dat uiteindelijk in die koopkrachtplaatjes terechtkomt, daar kan ik niet op vooruitlopen, maar dat kan de heer De Hoop ook niet.

[2:12:02] Mevrouw Beckerman is eerst, meneer Mooieman en mevrouw Weltsch en daarna kom ik bij u. Ja, voorzitter.

[2:12:11] Voorzitter, wij zijn natuurlijk, vinden het echt dubbel betrog wat er nu gebeurt qua voorjaarsnota en het niet doorgaan van de huurbevriezing en dan ook nog eens een keer het niet doorgaan van de boodschappenbonus of de verhoging.

[2:12:25] Maar voorzitter, we weten ook dat we met de minister misschien vandaag niet heel verder komen.

[2:12:28] Mijn vraag gaat eigenlijk over een ander punt.

[2:12:31] De minister verwijst echt voor een aantal doorrekeningen door naar de miljoenennote.

[2:12:37] En dat snap ik ook.

[2:12:38] En tegelijkertijd gaat die huurverhoging natuurlijk ook nu al in.

[2:12:44] Over dat gat van 400 miljoen.

[2:12:49] Is zeker dat dit niet ten koste gaat opnieuw van huurders?

[2:12:54] Of wordt dit wel binnen vrouwgezocht?

[2:13:00] Ja, voorzitter, ik heb een beetje moeite met woorden zoals driedubbel bedrog.

[2:13:05] Ik trek het mij persoonlijk niet aan.

[2:13:08] Nee, ben ik ook niet van plan.

[2:13:09] Dank, zeg ik tegen mevrouw Beckerman.

[2:13:11] Maar het zet wel een beeld neer, alsof wij hier de politiek en voor de meeste mensen is dat allemaal hetzelfde.

[2:13:21] Of je het nou over Kamerleden, bewindspersonen, ambtenaren.

[2:13:24] een mens bij de Tweede Kamer werkzaam zegt, maakt dat allemaal geen verschil.

[2:13:29] Voor de mens is het dé politiek in Den Haag en dat zijn wij allemaal.

[2:13:33] En dan op zo'n manier dat wegzetten, dat doet uiteindelijk afbruik aan het vertrouwen in politiek.

[2:13:41] En ik snap waar het vandaan komt bij mevrouw Beckerman, maar ik zou toch aan haar willen vragen om dat niet te doen.

[2:13:48] Als ze dat toch volhoudt, dan is het voor haar.

[2:13:50] Maar dan heb ik dat nu een keer gezegd.

[2:13:52] En ik zal dat ook echt gewoon ook wel blijven doen de komende tijd.

[2:13:58] Mevrouw Beckerman.

[2:13:59] Nou, voorzitter, daar wil ik wel een persoonlijk feit over maken, want wanneer wij zeggen dat het dubbel bedrog is en de minister zegt ja, ik wil niet dat dat gezegd wordt, want dat schaadt het vertrouwen in de politiek of dat is slecht voor het aanzien van de gehele politiek.

[2:14:14] Voorzitter, mijn partij heeft campagne gevoerd op die huurbevriezingen.

[2:14:17] We hebben heel veel huurders gesproken.

[2:14:20] En het doet juist heel veel met het vertrouwen als mensen eerst horen, u krijgt een huurbevriezing en een bonus en vervolgens wordt dat weer teruggenomen.

[2:14:31] Dat doet heel veel met het vertrouwen van huurders, voorzitter.

[2:14:35] En juist omdat hen iets moois is voorgehouden, twee keer,

[2:14:39] en een huurbevriezing en een bonus en dat vervolgens niet doorgaat, zien mensen als politiek spel en dat voelt voor heel veel mensen als bedrog.

[2:14:48] Voorzitter, ik denk dat het vertrouwen in de politiek niet geschaad wordt door dat woordgebruik, maar door de daden.

[2:14:54] En die daden zijn voor heel veel huurders heel pijnlijk.

[2:15:00] Ja, voorzitter, dat begrijp ik.

[2:15:03] Ik zie vervolgens ook moties voorbijkomen waarin je zegt voer de huurbevriezing in en ga over tot compensatie zonder dat je vertelt waar dan, wat dan, zonder dat daar een meerderheid voor is in de Kamer.

[2:15:16] Dus dan denken mensen ook van nou kijk het wordt geregeld.

[2:15:19] Terwijl iedereen die daarnaar kijkt gewoon ziet dat je er geen meerderheid voor hebt.

[2:15:24] Als je er al een meerderheid voor hebt, heb je geen meerderheid voor het betalen van die rekening.

[2:15:29] Dus doe je dan niet hetzelfde.

[2:15:31] En dat is.

[2:15:32] En dat is ook precies waarom ik zo'n moeite heb met het gebruiken van die woorden.

[2:15:39] Omdat het helpt niet.

[2:15:41] Het helpt gewoon niet.

[2:15:43] Terwijl volgens mij wat wij hier allemaal zien en delen, is dat er mensen zijn met lage inkomens die om allerlei redenen niet rond kunnen komen.

[2:15:53] Wij weten hier ook allemaal met elkaar dat het opgebouwde stelsel van toeslagen,

[2:15:58] met de beste bedoelingen er uiteindelijk toe leidt dat mensen die niet rond kunnen komen niet meer gaan werken, want dan laken ze toeslagen kwijt.

[2:16:08] Dus waarom zou je dat doen als het maar zeer de vraag is of je daar geld aan overhoudt of dat het onzeker is dat je misschien vervolgens weer iets moet terugbetalen.

[2:16:18] Zo zijn we ook een beetje met z'n allen in de ellende terechtgekomen.

[2:16:23] Dus voorzitter, ik stop erover.

[2:16:27] Maar ik wil het toch een keer ook gezegd hebben, omdat het me ook een klein beetje raakt.

[2:16:32] Dan de vraag over de 492 miljoen.

[2:16:38] De 492 miljoen.

[2:16:40] De vraag, want 400 miljoen zijn mevrouw Beckerman, maar ik denk dat ze bedoelt de 492 miljoen.

[2:16:46] Dat is het bedrag.

[2:16:49] wat nu ongedekt is in de voorjaarsnota vanwege de intrekking van de wet die de huurbevriezing zou moeten gaan, de regel of niet voortzetten daarvan.

[2:17:02] De vraag hoe we dat gaan doen, dat is precies wat de minister van Financiën heeft gezegd, dat is wat we direct in de miljoenennota, in het grotere geheel van al het geld waar wij met z'n allen in dit huis over gaan, daar zullen we dan met elkaar dekking voor moeten vinden.

[2:17:21] Voorzitter, maar dat is geen antwoord op de vraag.

[2:17:24] En vervolgens worden wel tegen heel veel mensen gezegd dat ze niet werken omdat ze dan toeslagen verliezen.

[2:17:31] Voorzitter, een minister zegt dat het dus een prikkel inbouwt in dat systeem.

[2:17:46] Een van de redenen

[2:17:48] dat wij juist een huurbevriezing willen en het niet via de huurtoeslag wilden regelen, was dit ook, voorzitter.

[2:17:58] Juist omdat heel veel mensen in een rijk land vast zitten aan toeslagen, willen we juist lagere huren, voorzitter.

[2:18:06] En dan zegt de minister, ja, als je kansloze moties indient of moties die geen meerderheid halen, dat zou dan slecht zijn voor het vertrouwen, voorzitter.

[2:18:14] Ik ben er trots op.

[2:18:15] Ik ben er trots op dat wij in 2021 een huurbevriezing hebben kunnen regelen.

[2:18:21] Dat was na een heleboel moties die het niet haalden.

[2:18:26] Na een heleboel moties die het in de Eerste Kamer haalden en naast hen neer werden gelegd.

[2:18:31] Er is ook eer aan om volksvertegenwoordiger te zijn en te volharden.

[2:18:38] en te volharden, voorzitter.

[2:18:41] En om dat af te doen als slecht voor het vertrouwen in de politiek, dus strijden voor wat je waard bent, ook als het een keer niet lukt, gewoon door te gaan.

[2:18:50] Voorzitter, ik vind dat heel erg frank.

[2:18:53] Ik denk dat het doen van beloftes en die daarna breken veel pijnlijker is dan Kamerleden van de oppositie die blijven doorstrijden voor iets waar ze in geloven, ook op het moment dat ze tegenwerking krijgen.

[2:19:08] Ja, voorzitter, dat is het punt natuurlijk niet.

[2:19:12] Iedereen komt vanuit een bepaalde politieke traditie, heeft een mening, zet zich daarvoor in.

[2:19:19] Dat is helemaal het punt niet wat hier aan de orde wordt gesteld, door mij in ieder geval.

[2:19:26] In 2021, heb ik ook al meerdere keer in het debat gezegd, is dat gelukt, maar dat was een totaal andere situatie.

[2:19:33] Toen bestond de verhurensheffing nog, toen was de compensatie ook veel makkelijker vorm te geven.

[2:19:39] Dus voorzitter, dat is het punt niet.

[2:19:41] Mevrouw Beckerman weet dat ik haar waardeer in haar strijd voor de mensen waar ze voor staat.

[2:19:49] Dat is het punt niet.

[2:19:50] Ik heb alleen gezegd dat ik wat moeite heb met het gebruiken van dat soort woorden.

[2:19:55] Nou, dat mag ik.

[2:19:57] Dat is toegestaan.

[2:19:59] En mevrouw Beckerman kijkt daar anders aan.

[2:20:01] Nou, dat is ook toegestaan.

[2:20:04] Ik ga ervan uit trouwens, voorzitter, dat ik de vraag, want ze zei nog, ik heb de vraag niet beantwoord.

[2:20:08] Maar volgens mij heb ik wel gezegd dat dat gat van 492 miljoen onderdeel is van de besluitvorming in augustus.

[2:20:17] Voorzitter, als ik daar even op terug mag komen.

[2:20:20] Voorzitter, want het gaat nu wel heel erg veel over mijn en het ego van de minister of ons werk of onze persoon.

[2:20:27] Maar laten we even teruggaan naar de huurders, voorzitter.

[2:20:31] En die vraag ging over

[2:20:35] Zorgen we, kan de minister garanderen, of kan ze in ieder geval toezeggen dat ze daarvoor in gaat zetten, dat die bezuiniging, dat gat wat nu in de begroting zit, niet weer ten koste gaat van huurders?

[2:20:49] Zo'n zinnetje, het ego van de minister.

[2:20:54] Maar dat was niet wat mevrouw Beckerman zei.

[2:20:56] Dan denk ik, laten we dat nou toch alsjeblieft niet doen.

[2:20:59] Laten we hier met elkaar kijken hoe we verstandig

[2:21:03] beleid kunnen maken op het gebied van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening, waarbij niemand in deze Kamer geen oog heeft voor mensen met lagere inkomens.

[2:21:11] Niemand.

[2:21:12] Dat hebben we allemaal.

[2:21:14] En de vraag over hoe gaat die 492 miljoen gedekt worden in augustus, daar kan ik gewoon niet op vooruitlopen.

[2:21:22] Dat weet mevrouw Beckerman.

[2:21:24] Dus ja, voorzitter, ik kan er eigenlijk niet veel meer aan toevoegen dan dat.

[2:21:29] Dat wordt in augustus

[2:21:31] Als het gaat over de begroting van volgend jaar, moet daar een dekking voor gevonden worden.

[2:21:37] En daar zijn we trouwens met z'n allebei, want dit kabinet heeft geen meerderheid meer in de Tweede Kamer.

[2:21:44] Dus we zullen daar ook komen beurten bij andere partijen om uiteindelijk een sluitende begroting voor 2026 in te dienen.

[2:21:55] Want ja, dat is wat je op z'n minst moet doen.

[2:21:57] En dan kunnen we met elkaar van mening verschillen hoe dat er dan uitziet.

[2:22:01] Dat is inherent aan de politiek.

[2:22:04] Maar uiteindelijk komt er één ding dat zeker is.

[2:22:07] Er komt de Prinsjesdag en er komt een begroting voor 2026.

[2:22:12] En daar zal dit ook onderdeel zijn van de posten die gedekt moet worden.

[2:22:18] Goed, dan gaan we naar mevrouw Welzijn.

[2:22:23] Die was eerst nog met de interrupties.

[2:22:25] En overigens mevrouw Beckerman.

[2:22:27] Ik had ook gehoord dat u het had over het ego van de minister.

[2:22:30] Ja, dat heb ik niet gehoord, dan.

[2:22:33] Voorzitter, dit is vrij onver.

[2:22:37] Ik had het erover dat het over mijzelf en de minister ging.

[2:22:42] Iedereen kan dit nalezen in het verslag, voorzitter.

[2:22:44] Mijn punt was puur.

[2:22:46] Laten we het niet over onszelf hebben, maar over de huurders hebben.

[2:22:49] De grevier zegt nou dat ze het ook gehoord heeft.

[2:22:50] Ja, precies, want ik vind het niet heel ver als dit door, nou ja, verkeerd geciteerd wordt.

[2:22:56] Nee, maar goed, dan is het duidelijk.

[2:22:57] U had het over uw eigen oigo en dat van de minister.

[2:22:59] Zeker, voorzitter.

[2:23:00] Prima.

[2:23:00] Nou, dan hoop ik dat we het met die ego's dan gehad hebben nu en dan gaan we niet naar mevrouw Welser.

[2:23:06] Dank u wel, voorzitter.

[2:23:08] Ik heb een vraag over de inhoud.

[2:23:13] De minister heeft in de inleiding gezegd dat de ambtelijke capaciteit niet altijd voldoende is.

[2:23:21] Ik zat een beetje terug te denken.

[2:23:23] Hebben we dat in meerdere debatten de minister horen zeggen?

[2:23:27] Eigenlijk hebben we geen van allen eens een keer daarop doorgevraagd.

[2:23:31] Dus misschien dit keer dan maar wel een keer doen.

[2:23:34] Want als er inderdaad niet altijd voldoende ambtelijke capaciteit is, dan betekent het dus dat de kwestie van kiezen om de hoek komt kijken op het ministerie.

[2:23:44] En dat betekent dus prioriteren.

[2:23:47] Dus kan de minister aangeven wat voor haar nu de prioriteiten zijn, gezien het feit dat de ambtelijke capaciteit op dit moment niet altijd voldoende is?

[2:23:59] Ja, voorzitter, dat is een hele brede vraag, waarbij de komende tijd het zal gaan over de nood aan ruimte, waarin de ruimtelijke keuzes voor Nederland een plek gaan krijgen.

[2:24:12] Het hele proces heb ik al een aantal keren uiteengezet, dus dat zal ik nu niet herhalen.

[2:24:17] Het gaat over de wetregie.

[2:24:20] Het gaat over het uitwerken van de ruimtelijke arrangementen en de afspraken in de bestuurlijke overleg en leefomgeving.

[2:24:28] Het gaat over woningbouwplannen, zaken van de grond krijgen, de doorbraaklocaties.

[2:24:36] Dus eigenlijk, kort en goed, bestemmingsplannen en bouwvergunningen.

[2:24:42] En alles, om het maar eens even ouderwets te zeggen, in de Omgevingswet heet het allemaal anders, maar dat is waar het over gaat de komende tijd.

[2:24:51] En met bestemmingsplannen doe ik onrecht, want de oude bestemmingsplannen van vroeger,

[2:24:56] Die zijn echt wel wat beperkter dan de omgevingsplannen van nu.

[2:24:59] Daar zit natuurlijk veel meer in.

[2:25:01] Maar dat is waar het de komende tijd om gaat.

[2:25:04] Maar dat is ook waarom af en toe als er moties ingediend worden, waarop ik op zichzelf denk, oh, goed idee.

[2:25:09] Alleen daar heb je zo'n blik ambtenaren voor over.

[2:25:12] Dat gaat nu gewoon niet.

[2:25:14] En dan hoort u mij dat ook vaak weleens zeggen als argumentatie waarom ik iets ontraad.

[2:25:21] Dan ga ik naar de heer Mooyman.

[2:25:23] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:25:26] En om inderdaad nog even terug te komen op het stuk begroting en waar hou je dat geld dan vandaan.

[2:25:34] Er is natuurlijk recent ook een motie van collega Ginwis aangenomen ten aanzien van deze kwestie om in ieder geval dat bedrag niet op de huurtoeslag later alsnog te gaan verhalen.

[2:25:46] En ik ga er wel van uit dat in ieder geval het kabinet die motie wel uitvoert.

[2:25:52] Ik ben even op zoek.

[2:25:53] Er worden zoveel moties ingediend.

[2:25:55] Is dit de motie die afgelopen dinsdag in stemming is gebracht?

[2:25:59] Daar stond volgens mij niet ten koste van de begroting van VRO.

[2:26:06] Ik weet niet of die motie ontraden is of niet.

[2:26:11] Hij is ontraden, hoor ik hier nu naast mij.

[2:26:14] Hij is aangenomen, zeker.

[2:26:17] Dus wat er dan altijd gebeurt is dat we gaan kijken binnen het kabinet wat we daarmee gaan doen.

[2:26:22] Hij is volgens mij ook niet ingediend in een debat met mij, maar in een debat met de staatssecretaris toeslagen.

[2:26:28] Ja, dus we moeten echt met elkaar gaan kijken hoe we dat gaan doen.

[2:26:33] Hij voelde wel als een steun in de rug.

[2:26:36] Maar tegelijkertijd weet ik ook dat we in het kabinet met elkaar gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een sluitende begroting voor 2026.

[2:26:45] Dat is in ieder geval fijn dat de minister dat ook als een steun in de rug voegt.

[2:26:52] In dat kader zou ik de minister inderdaad ook nog willen vragen.

[2:26:56] Dat is net natuurlijk ook al even langsgekomen ten aanzien van haar persoonlijke inzet.

[2:27:00] Ik begrijp dat zij

[2:27:02] nu natuurlijk niet concrete uitspraken kan doen dat zij alles gaat regelen, maar ik wil de minister wel vragen om in ieder geval haar persoonlijke inzet te blijven voeren, richting haar collega's ook, om sociale huurders daar via de huurtoeslag wel wat bij te geven, voorzitter.

[2:27:21] Ja, voorzitter, mooi pleidooi, maar ik heb al een aantal keren op vragen van deze Orde van Grote gezegd of we dat allemaal moeten gaan wegen in het bredere koopkrachtplaatje.

[2:27:32] Want mevrouw Beckerman had in haar betoog, toen zij het had over of mensen rond kunnen komen, over de woonkwoot.

[2:27:40] En de woonkwoot is iets anders dan de huurkwoot.

[2:27:43] De woonkwoot, dat zijn alle lasten die iemand heeft om te kunnen wonen.

[2:27:48] En de huurkwoot, dat is gewoon dat wat iemand aan percentage van zijn salaris aan huur betaalt.

[2:27:54] Of van zijn uitkering, of op een andere manier waarop iemand in zijn levensonderhoud voorzien.

[2:28:00] Dat is de huurkwoot.

[2:28:01] En de huurquote blijft de afgelopen jaren redelijk gelijk, maar de woonquote stijgt.

[2:28:06] En dat heeft te maken vooral met energielasten.

[2:28:10] Dus voorzitter, ook dat zul je in zijn totaliteit moeten gaan wegen bij de augustusbesluitvorming.

[2:28:17] De heer De Roep.

[2:28:19] Ja, en over die huurquote zou ik willen zeggen, juist voor de middenhuur en de vrije sector is dat wel een probleem.

[2:28:24] Dus ik zou toch de minister aan willen moedigen om niet de wet betaalbare huur daar wel te gaan doen.

[2:28:28] Maar ik had een andere vraag en dat is op basis van de beantwoording

[2:28:31] Van de minister, want ik viel wel ook over de zin, over de toeslagen die de minister daar uitsprak.

[2:28:37] Namelijk ergens in haar beantwoording, ik weet de zin niet meer precies uit mijn hoofd, wekte zij de indruk dat het verhogen van die toeslagen er toe zou leiden dat mensen niet meer gingen werken.

[2:28:48] En als dat is wat de minister vindt die de inzet moet leveren voor de huurtoeslag, vind ik dat wel heel erg ingewikkeld.

[2:28:55] Dus misschien heb ik de minister verkeerd begrepen, maar zij impliceren daar, dat was in ieder geval mijn indruk mee, als je die huurtoeslag teveel verhoogd krijg je misschien zometeen ook nog die mensen die niet meer gaan werken.

[2:29:05] Dus ik geef haar graag de mogelijkheid om daar afstand van te nemen of in ieder geval uit te leggen hoe ze het dan wel bedoelde, want ze werkte in ieder geval bij mijn fractie en ik denk bij meerdere commissieleden wel even de indruk.

[2:29:14] En ik verwacht juist van haar de inzet op de huurtoeslag, dus dan zou ik dat ingewikkeld vinden.

[2:29:19] Dank voor deze vraag, voorzitter.

[2:29:22] Ik had het volgens mij over twee dingen.

[2:29:25] De eerste was dat de vormgeving van de boodschappenbonus zo is vormgegeven dat er één jaar mensen 50 euro gemiddeld per maand erbij krijgen.

[2:29:35] Dat is voor één jaar.

[2:29:36] Dus één januari na dat jaar vallen ze opeens 50 euro terug.

[2:29:42] En dat is zeker als je een laag inkomen hebt, een gigantische hoeveelheid geld.

[2:29:47] Die vormgeving, daar heb ik van gezegd, ik snap een politiek hoor, maar in het leven van mensen kan hij best zuur uitpakken.

[2:29:58] Het andere punt, en dat is waar ik het ook over gehad heb, en dan moet ik altijd denken aan een debat wat ik had met mevrouw Patijn, collega van de heer De Hoop, die hield haar medenspeech en die vertelde hoe het vroeger in het gezin waarin zij opgroeide, als mensen niet rond konden komen,

[2:30:14] dan keek je waar je ergens inkomensondersteuning kon krijgen.

[2:30:19] Ik kom uit een gezin waarin gewoon vader en moeder met alleen lagere school, als die niet rond konden komen, dan hoorde ik ze praten of een van de twee op zaterdagochtend een aantal uren meer kon werken.

[2:30:32] Inmiddels zijn we door het toeslaaggesteld, en daar is trouwens iedereen het zo langzamerhand wel over eens, in een situatie terechtgekomen dat mensen soms bijna gevangen zijn

[2:30:42] in de situatie waar ze in zitten.

[2:30:45] Vanwege alle toeslagen, en als mensen dan net meer gaan verdienen, kunnen ze terugvallen in inkomen omdat toeslagen verdwijnen.

[2:30:56] Maar wat ook kan gebeuren, is dat mensen door de onzekerheid, ja, hoe pakt dat eigenlijk precies uit, en loop ik dan direct niet het risico dat ik een terugvordering krijg, ook misschien niet de beweging zouden maken die ze anders wel zouden maken.

[2:31:12] Er wordt ook wel de armoedeval genoemd, de heer Hoop kent het woord vast.

[2:31:16] En dat waren de twee onderwerpen die ik aanraakte op het moment dat ik antwoord gaf op een vraag die aan mij gesteld was.

[2:31:26] Aan wat mevrouw Beckerman zei, dat ik gezegd zou hebben dat mensen niet gaan werken vanwege toeslagen.

[2:31:33] Nee, dat heb ik zo niet gezegd.

[2:31:35] Want ik weet dat dat ook niet waar is trouwens.

[2:31:38] Goed, voorzitter.

[2:31:41] Wat is de status?

[2:31:41] Ik kom bij de antwoorden op de vragen.

[2:31:44] Oh ja, en de wetbetaalbare huur, daar werd ook nog een vraag over gesteld, maar volgens mij komt u verder op, dat ga ik op dat moment wel doen.

[2:31:51] Voordat u dat doet, mevrouw de minister, ga ik even het voorzitterschap overdragen aan de heer De Groot, omdat ik zo weer naar een procedurevergadering moet over controversiële verklaringen.

[2:32:01] Dus dat doe ik dan bij deze, en dan kun je verder.

[2:32:35] We vervolgen dit debat door de zijne minister.

[2:32:48] Ik ga verder met antwoorden op de vragen bij het blokje woningbouw.

[2:32:55] De fractie GroenLinks PvdA vroeg aan mij wat de status is van de woontopafspraken.

[2:33:00] U kent de woontopafspraken.

[2:33:03] Dat heeft u allemaal gezien.

[2:33:04] Daar hebben we ook over gedebatteerd.

[2:33:05] Nog voor de zomer zal ik uw Kamer informeren over de voortgang daarvan.

[2:33:11] Dan vroeg mevrouw Weijenas, maar ook mevrouw Welzijn aan mij, over de kasschuiven in zijn algemeenheid.

[2:33:22] Mevrouw Welzijn en mevrouw Weijenas hadden het over de kasschuif van 303 miljoen.

[2:33:28] waarom deze kas schuift.

[2:33:31] Wanneer worden afspraken met de regio nu echt vastgelegd, vroeg zij aan mij.

[2:33:36] Voorzitter, ik maak prestatieafspraken met gemeenten naar verwachting bij het bestuurlijk overleg MIRT in november 25.

[2:33:46] Daarmee wordt het aangaan van juridische verplichting juist naar voren gehaald en krijgen grootschalige woningbouwgebieden snel duidelijkheid over de bijdrage die ze ontvangen.

[2:33:56] Het grootste deel van de kosten voor gemeenten komt echter pas later.

[2:34:01] Om die reden volgt de uiteindelijke overboeking van de rijksbegroting naar die van gemeenten van de middelen in 2026 en 2027.

[2:34:11] Maar de afspraken gaan we dus wel dit jaar aangeven.

[2:34:15] Dus voorzitter, we gaan gewoon door, maar in het moment van betalen en hoe dan en hoeveel dan en waarvoor dan, daar zit wel af en toe verschil.

[2:34:25] De WBI bijvoorbeeld, woningbouwinpuls, die boekten we als een soort voorschot over.

[2:34:34] Later werd er gekeken of het ook daadwerkelijk gebeurt zoals afgesproken.

[2:34:38] Maar de realisatiestimulans, de bouwbonus, die boeken we over op het moment startbouw, om het maar eens even simpel te zeggen.

[2:34:52] De heer De Groot.

[2:34:54] ook in zijn inbring, vroeg hij zich wel af, ja gebeurt er nou eigenlijk wel wat?

[2:35:01] Even kort door de bocht geformuleerd, voorzitter, kort door de bocht geformuleerd.

[2:35:07] De reden waarom ik dat nu zo verwoord, ik zat gisteren op de Provada de hele dag.

[2:35:13] Wat een geweldige beurs, echt voorzitter.

[2:35:17] Bruisend van energie, kansen, mensen die bouwen.

[2:35:22] Echt fantastisch.

[2:35:26] Als je bijvoorbeeld kijkt, de afgelopen week alleen al, The Grace hier in Den Haag.

[2:35:32] Dertienhonderd appartementen startbouw vorige week.

[2:35:36] Suikerzijde, Groningen.

[2:35:38] Vijfduizend woningen startbouw.

[2:35:40] Grote locatie van elfduizend.

[2:35:43] Gisteren op de Provada afspraken gemaakt.

[2:35:47] Zelfs mede ondertekend met Bas van der Pol, wethouder Tulburg, maartkwartier.

[2:35:53] Hoeveel woningen waren dat?

[2:35:55] 780 uit mijn hoofd gezegd.

[2:35:57] Dus voorzitter, echt, er gebeurt ongelooflijk veel.

[2:36:03] De heer De Groot had het over hoe zit het nou precies met de woningen in Rijnenburg.

[2:36:09] Heeft de minister afspraken gemaakt om eerder te gaan bouwen dan 2035?

[2:36:13] Er is al 600 miljoen toegezegd, vroeg hij.

[2:36:16] Die 600 miljoen is tijdens BO-MIT in 2022 toegezegd voor 25.500 woningen.

[2:36:23] Tot en met 2030, met een uitzicht op zo'n tussen de 22.500 en 25.000 woningen in Rijnenburg.

[2:36:32] en 15.000 tot 26.000 wonen in de A12-zone.

[2:36:37] Deze zijn afhankelijk van de Merwede-lijn.

[2:36:40] Daarover is het voornemen in het BO-MIRT van 2025 een besluit.

[2:36:46] De bouwproductie tot en met 2030 ligt op schema.

[2:36:50] C, start, bouw, Merwede-kanaalzone, deelgebied 5, 6.000 woningen eind mei, waar ik samen met wethouder Eerdeburg

[2:37:01] fietsend de eerste verdiepingsplaat op zijn... Ja, het was fantastisch, mevrouw Beckerman, mevrouw Kendall.

[2:37:07] He, wat?

[2:37:08] Fietsend, waardoor er energie ontstond, waardoor een bouwplaat, een verdiepingsplaat op zijn plek kwam.

[2:37:14] Dus daar startbouw 6.000 woningen.

[2:37:17] Op het woontop is het akkoord van Rijnenburg gesloten.

[2:37:20] Consortia van grondeigenaren zegt er 200 miljoen toe op de provader voor de Merwede-lijn.

[2:37:27] Dus, voorzitter,

[2:37:29] Hiervoor geldt trouwens wel, en dat is een brief geweest van 31 maart jongstleden van de staatssecretaris van INW, en die ging over de Lelylijn-Nederzaksenlijn.

[2:37:43] We hebben wel iets te doen de komende jaren met elkaar.

[2:37:46] Bij die brief zat een bijlage, een two-pager, twee A4'tjes, over de ontwikkelingsstrategie grootschalige infrastructuur en woningbouw.

[2:37:57] Mij is wel gebleken dat als jij toegroeit naar 20 miljoen woningen, 20 miljoen mensen in Nederland, als we niet iets doen aan migratie, groeien we toen naar 22 miljoen mensen, dan zul je ook na moeten denken, niet alleen waar komen die mensen te wonen, maar ook hoe verplaatsen die mensen zich.

[2:38:15] Nou, die ontwikkelingsstrategie, daar wordt nu ook aan gewerkt, zodat inzichtelijk wordt gemaakt welke locaties zijn dat en hoeveel geld heb je nodig voor het ontsluiten van dat soort gebieden.

[2:38:26] Dus die komt ook echt wel naar u toe, want op de huidige manier maak ik me wel een klein beetje zorgen of het ook allemaal op tijd klaar is.

[2:38:40] Dan, voorzitter, kom ik bij de vraag van NSC.

[2:38:49] Ik teziens wijs het deel dat de investeringskade voor woningbouw is komen te vervallen.

[2:38:53] en daardoor striktere begrotingsregeling voor vrouwgelden.

[2:38:58] Er is geen investeringskader voor woningbouw geweest dat is komen te vallen.

[2:39:02] Wel was er bij vorige kabinetten de afspraak dat voor een aantal financiële woningbouwregelingen een 100% eindejaarsmarge goed en die is vervallen.

[2:39:14] In de begroting wordt zo realistisch mogelijk geraamd welke kosten er binnen een jaar gemaakt kunnen worden.

[2:39:21] En dat heeft geleid tot die kas schuiven naar verdere jaren.

[2:39:27] Ook nu geldt dat het kabinet jaarlijks bij de Voorjaarsbesluitvorming beziet of aanpassingen in dat kasripte noodzakelijk zijn.

[2:39:35] Tegelijkertijd is er ook echt op korte en middellange termijn meer en structureel geld nodig voor de ontsluiting van woningbouw om de productie op gang te houden.

[2:39:43] En als mevrouw Welzijn dat anders wil,

[2:39:47] dan zal er uiteindelijk een denk aan klimaatfonds, denk aan mobiliteitsfonds, een woningbouwfonds ingericht moeten gaan worden.

[2:39:57] Maar dat lijkt me echt iets voor een volgend kabinet.

[2:40:02] Even zien, deze vraag heb ik al beantwoord in een interruptie van mevrouw Welzijn.

[2:40:08] Het ging over de ambtelijke capaciteit.

[2:40:12] Kan ik

[2:40:14] Nee, dat heb ik volgens mij ook al beantwoord met de verwijzing naar de Two Pager.

[2:40:18] Dan vroeg mevrouw Welzijn nog aan mij hoe het nou zit met stikstof.

[2:40:23] Voorzitter, ik ben elke keer weer verbaasd als ik mensen hoor zeggen dat een stikstof slot geldt voor de woningbouw.

[2:40:31] Dat is gewoon niet zo.

[2:40:34] Tot de uitspraak van 18 december van de Raad van State en die van 22 januari

[2:40:40] van de rechtbank was er eigenlijk in de meeste locaties geen probleem.

[2:40:47] Door die vergaande afspraken is er wel een probleem ontstaan, maar door het verhogen van de rekenkundige ondergrens, zoals aangekondigd door mijn collega van LVVM, mevrouw Wiersma, zijn ongeveer 9 op de 10 woningbouwlocaties van de haak af.

[2:41:05] Dus daarmee is het probleem in ieder geval veel kleiner geworden voor het onderdeel woningbouw.

[2:41:12] Hoe kijkt de minister aan tegen ADC-toetsen, vroeg zij ook nog aan mij.

[2:41:16] De ADC-toets is complex, dat weten we allemaal.

[2:41:21] Het vergt langdurige commitment van alle betrokken partijen en de compensatie van natuurgebieden moet op voldoende niveau zijn door het project veroorzaakte natuurverslechtering.

[2:41:32] Ik lees dit voor, voorzitter, maar dit is allemaal gedacht binnen het bestaande systeem.

[2:41:37] En precies dat systeem, het stikstofbeleid en de wetgeving, moet juist aangepakt worden om uit deze modellenwerkelijkheid te komen met elkaar.

[2:41:49] Hoe ga ik zorgen voor betaalbare koopwoningen?

[2:41:52] Zonder een dergelijke vraag van de heer De Groot van de VVD in een commissievergadering is het geen goed debat geweest, wat mij betreft.

[2:42:00] Want voorzitter, het is waar.

[2:42:02] Het is wel een grote fixatie geweest op huur de afgelopen jaren, terwijl uit behoefteonderzoeken gewoon blijkt dat mensen eigenlijk meer liever willen kopen, veel meer mensen willen liever kopen dan huren.

[2:42:15] En ik denk dat het ook heel belangrijk is om dat ook tussen de oren te krijgen van alle mensen die hier de besluiten overnemen.

[2:42:23] Twee derde betaalbaar bouwen gaat dus niet alleen over huur, het gaat ook over koop.

[2:42:29] Veel gemeenten nemen extra maatregelen waardoor het mogelijk wordt om woningen te bouwen voor een lagere prijs die financieel haalbaar is.

[2:42:36] Denk aan een lagere grondprijs, inzet van modulaire industriële bouw, lokale koop startersregeling en onze eigen nationale fonds betaalbare koopwoningen.

[2:42:45] Daar werd ook door de heer De Groot aan gerefereerd.

[2:42:48] En ik regel in het besluit regie, dat onder de wetregie volkshuisvesting zit, dat die gebouwde betaalbare koopwoningen gedurende bepaalde termijn in stand moeten worden gehouden als betaalbare koopwoningen, betaalbaar bouwen en ook betaalbaar houden.

[2:43:05] Dan, voorzitter, even kijken.

[2:43:10] Deze vraag van de fractie van NSC, mevrouw Welzijn.

[2:43:14] Ben ik bereid om op de begroting

[2:43:16] verplichte indicatoren te zetten per woningbouwinstrument.

[2:43:20] Zoals van hoeveel verwacht je er mee te bouwen en dat is het aandeel van de betaalbare woningen.

[2:43:26] De verschillende instrumenten geven op verschillende momenten in het bouwproces een bijdrage.

[2:43:30] En op het moment dat er een bijdrage is beschikt, wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de aantallen woningen waar een bijdrage aan wordt geleverd.

[2:43:39] En jaarlijks, afgelopen keer december vorig jaar, informeerde de Kamer over de voortgang van al deze regelingen.

[2:43:48] Wanneer deze woningen worden opgelegd is eigenlijk wel weer ontzettend afhankelijk van het bouwproces, het vergunningsproces, het bouwproces.

[2:43:55] Het is dus gewoon niet zo eenvoudig om deze inherent ongelijksoortige informatie vooraf eenvoudig en eenduidig te verbinden aan een aantal woningen per jaarschijf.

[2:44:10] Dus ik hoop ook dat u dat ook zo ziet en dat u vasthoudt met mij aan de verantwoording op het moment van beschikken.

[2:44:18] Daarbij houd ik uiteraard de voortgang van projecten in de gaten en volg ik de jaarlijkse nieuwbouwproductie om het kabinetsdoel van 100.000 woningen per jaar te monitoren.

[2:44:28] Want daar gaat het uiteindelijk om.

[2:44:30] Halen we die productie?

[2:44:33] Dan kom ik bij het blokje wonen.

[2:44:42] Ik dacht dat ik een interruptie zag van u. Jazeker, we gaan een aantal interrupties doen.

[2:44:47] Er zijn een aantal interrupties, waaronder ook van uw voorzitter nu, maar die gaat heel netjes als laatste in deze rij.

[2:44:53] Dus ik ga eerst even naar mevrouw Welzijn, denk ik, die een interruptie heeft.

[2:44:57] Welzijn.

[2:44:58] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:45:01] Wat ik de minister heb horen zeggen over de indicatoren, is dat het lastig is om aan te geven hoe effectief een bepaalde maatregel op zichzelf is en wat de bijdrage van die maatregel is geweest aan de totale woningbouwproductie.

[2:45:20] En juist daarom stel ik deze vraag.

[2:45:24] Ik heb een familielid die heeft een tas met medicijnen die hij iedere keer ophaalt.

[2:45:31] Die kan met geen enkel medicijn stoppen, want de arts weet niet welk medicijn welk effect heeft in het lichaam.

[2:45:39] En dat geldt ook voor dit soort pakketmaatregelen.

[2:45:43] Als je niet weet wat het effect is van een maatregel, dan is het ook lastig om daar eventueel mee te stoppen.

[2:45:52] Omdat je niet kunt constateren of het al dan niet effectief is.

[2:45:58] Een antwoord kan ook zijn dat een combinatie van maatregelen tot een bepaald effect leidt.

[2:46:03] Dus om mij deze vraag in te trekken, omdat het moeilijk is,

[2:46:08] Ik denk dat we hier voor moeilijk werk worden betaald, dus ik zou juist de minister willen uitnodigen en uitdagen om toch een verwoede poging te doen om ervoor te zorgen dat we zicht gaan krijgen op de effectiviteit van maatregelen, desnoods in combinatie.

[2:46:28] Maar voorzitter, de wedervraag is dan wel, wat wil mevrouw Welzijn daarmee bereiken?

[2:46:35] Want we kunnen natuurlijk alles proberen inzichtelijk te maken, maar met welk doel?

[2:46:42] Het doel is, als ik haar zo even snel beluister, is maatregel A effectief in het behalen van het doel dat de maatregel bereikt?

[2:46:51] Nou, eind vorig jaar heb ik nog een voortgangbrief over alle regelingen aan de Kamer doen toekomen.

[2:46:58] Daar kunt u dat ook in lezen.

[2:47:01] En ik ben altijd bereid, voorzitter, om te kijken, kan het beter?

[2:47:06] Maar het maakt nogal verschil over welke regelingen je hebt.

[2:47:10] En het doel verschilt ook.

[2:47:12] Het moment van het bereiken van het doel verschilt ook.

[2:47:17] Dus dat is hier een beetje het lastige van, voorzitter.

[2:47:21] Dus misschien is het goed dat we met z'n tweeën met die rapportage

[2:47:27] van december vorigjaars te gaan zitten en te kijken wat daar nou naar de smaak van mevrouw Welzijn in ontbreekt.

[2:47:35] Mijn doel, mijn uber doel, boven alles, is die honderdduizend woningen per jaar.

[2:47:42] Dat is wat we moeten bereiken.

[2:47:43] Daar doen we het voor.

[2:47:45] Nou, daarvan zaten we dit jaar, was er een stegende lijn, 88.000 woningen.

[2:47:51] Dus we moeten goed in de gaten houden dat we dat blijven bereiken.

[2:47:56] Begin dit jaar is iets minder vergunningen verleend dan het jaar daarvoor.

[2:48:01] Maar de vraag is of dat doorzet.

[2:48:04] Zeker met het verhogen van de rekenkundige ondergrens komt daar weer lucht, dus kan daar weer vergund worden.

[2:48:11] Dus het aanbod aan mevrouw Welzijn is laten we met die brief uit december 24 even rond de tafel gaan zitten, kijken wat zij daar nog in mist.

[2:48:19] Ik ben ook een beetje huiverig met ambtenaren zetten aan het genereren van data, terwijl ik liever heb dat ze zich bezighouden met bouwvergunningen en bestemmingsplannen.

[2:48:33] Ik zou toch op de stikstof even terug willen komen.

[2:48:38] Ik hoorde de minister aangeven dat zij ervan overtuigd is dat stikstof geen problemen oplevert voor de woningbouw.

[2:48:46] Ik denk daar toch echt anders over, niet zozeer omdat ik daar zelf ideologisch anders naar kijk, maar omdat de brancheorganisaties hier zelf ook heel kritisch over zijn.

[2:48:54] Arno Visser heeft meerdere maals gezegd dat dat heel veel woningbouwers zou kunnen raken.

[2:48:58] Hij had het zelfs over 244.000 woningen.

[2:49:00] Het economische instituut van de bouw heeft het over tot en met 90.000 woningen tot 2030.

[2:49:06] De provincie Gelderland heeft nu 20.000 woningen rondom natuurgebieden die misschien niet gebouwd kunnen worden.

[2:49:12] In Brabant-Deurne 8500 woningen die rondom natuurgebieden misschien niet meer gebouwd kunnen worden door stikstof.

[2:49:17] Dus ik snap niet dat de minister daar zo stellig over is.

[2:49:21] Ik zou graag toch een reflectie willen op die signalen vanuit de brancheorganisaties en verschillende lokale overheden.

[2:49:28] Met de heer Vissen van Bouwend Nederland heb ik hier ook al eens een keer over gesproken en ook uiteengezet waarom ik daar anders naar kijk.

[2:49:36] Het EUB heeft trouwens ook aangegeven dat de rekenkundige ondergrens hier een oplossing gaat geven in de meeste locaties.

[2:49:44] En de rekenkundige ondergrens is een knop in een computerprogramma, even platgezegd.

[2:49:48] Vergeef mij, het is ingewikkelder dan dat, maar dat is wel waar het op neerkomt.

[2:49:53] Als je heel dicht bouwt op een stikstofgevoelig natuurgebied waar het te slecht voor staat en waar beheermaatregelen niet tot een oplossing kunnen komen, daar vinden we elkaar.

[2:50:06] Daar kan het wel een probleem zijn.

[2:50:08] Maar ook daarvoor geldt, wat is nou eigenlijk de echte reden waarom het misgaat?

[2:50:14] En ik hou toch maar voorlopig vol wat ik afgelopen maandag ook tegen de heer Kokkeman op de radio gezegd heb.

[2:50:22] Hoe kan het nou toch dat Noord-Rijnland-Westfalen, deelstaat Duitsland, aan de Nederlandse grens, ongeveer net zo groot als Nederland, ongeveer dezelfde velheid inwoners, ongeveer een vergelijkbare agrarische sector, natuurgebieden met diepe rode kdw's, en toch hebben ze daar niet het probleem wat wij hebben.

[2:50:43] Dan doen wij dus iets fout in ons systeem.

[2:50:46] Mijn collega Femke Wiersma en Jean Rummenie, bewindspersoon op LVVN,

[2:50:51] zijn hard bezig om Nederland van het stikstof slot te krijgen.

[2:50:57] En ik ben trots op hoe ze dat doen.

[2:51:00] Voorzitter, ik ga dan... Oh nee, dat was het.

[2:51:02] U gaat nog niet verder, want u heeft nog een interruptie van de heer De Hoop.

[2:51:04] En ik heb ook nog een interruptie namens de VVD voor u. De heer De Hoop, gaat uw gang.

[2:51:09] Ik vind het toch wel een beetje wensdenken van de minister.

[2:51:13] En we zien gewoon niet alleen dit soort signalen, maar ook dat provincies en gemeenten die woningbouwplannen aan het

[2:51:20] maken zijn die ook nog eens onhold zetten nu, omdat er heel veel onduidelijkheid is over het stikstofbeleid.

[2:51:26] En ik weet dat de minister die lagere ondergrenzen et cetera wil, maar dat kan alleen maar als je ook durft in te grijpen in de landbouw en in die stikstofuitstoot.

[2:51:35] En dan vind ik het wel ingewikkeld dat nota bene, ja, de minister zegt er trots op, maar ook haar eigen collega bewindspersonen van haar eigen partij hier toch wel heel erg lang over doen.

[2:51:45] En ik verwacht van deze minister juist op het woondossier daar wel inzet, want

[2:51:50] Laat ik het zo zeggen, de minister schetst weleens dat je tegen migratie niet zou kunnen bouwen.

[2:51:54] Nou, ik ben ervan overtuigd dat het stikstofprobleem een veel groter probleem is als je een voldoende woning gebouwd wil hebben.

[2:52:01] Ik verwacht daar toch iets extra's van deze minister en ik hoop dat zij het met mij eens is.

[2:52:05] Als we hier niet ook ingrijpen, dus niet alleen in de ondergrens, maar ook niet ingrijpen, dan hebben we echt een groot probleem.

[2:52:13] Er is gisteren een urendurend debat geweest over stikstof.

[2:52:19] Mijn collega's Rummenie en Weersma, de winstpersonen van het ministerie van LVVN,

[2:52:25] zijn daar mee bezig.

[2:52:28] De rekenkundige ondergrens wordt verhoogd.

[2:52:30] Dat gaat voor heel veel woningbouw tot oplossingen zorgen.

[2:52:34] En voor de rest is er eind april een brief verstuurd met daarin allerlei voorstellen om dit vlot te gaan trekken.

[2:52:41] En ik zou tegen iedereen willen zeggen, denk nou eens buiten het bestaande systeem.

[2:52:46] Binnen het bestaande systeem is Nederland vastgelopen, volledig.

[2:52:51] En dat wordt niet beter.

[2:52:53] En het ergste van dat alles is nog, zeg ik ook tegen de heer De Hoop, dat de natuur er niet beter van wordt.

[2:52:59] Dat is nog het ergste van alles.

[2:53:01] Want als dat nou het geval was geweest, dan zou je zeggen, nou ja, het heeft een doel gediend.

[2:53:05] Maar dat doet het ook niet.

[2:53:07] Dus dat is waarom we echt naar een ander systeem toe moeten.

[2:53:10] Ander juridisch systeem, andere manier van omgaan van natuurgebied, andere manier van beheer.

[2:53:16] En ja, voorzitter, dan zijn er gebieden in Nederland

[2:53:20] waarin ook maatregelen moeten worden genomen die soms pijnlijk zijn.

[2:53:25] Maar laten we dit allemaal doen en niet binnen het bestaande systeem blijven denken, want dan komt Nederland niet van het slot.

[2:53:34] Dank u wel.

[2:53:35] Ik zou graag ook een interruptie willen plegen, dus ik draag even het voorzitterschap over aan Nederland.

[2:53:41] Het woord is aan de heer De Groot van de VVD.

[2:53:44] Dank u wel, voorzitter.

[2:53:46] Ik zou toch nog even een vraag aan de minister willen stellen over

[2:53:49] de woningbouw rondom Utrecht.

[2:53:51] De minister geeft allemaal voorbeelden en dat is heel erg mooi, dat er flink wordt gebouwd in Nederland op heel veel plekken.

[2:53:57] Dat moet ook, want de bouwproductie ligt nu zo rond de 75.000 woningen, dus het is maar goed ook dat het doorgebouwd wordt.

[2:54:03] Dat zie ik ook als VVD dat het gedaan wordt, maar mij vragen natuurlijk heel specifiek over de Utrechtse situatie.

[2:54:10] En de minister heeft heel veel informatie gegeven die ik weet.

[2:54:14] De minister heeft ook informatie gegeven over dat bereikbaarheid belangrijk is.

[2:54:17] Dat vindt de VVD ook.

[2:54:19] Maar mijn vraag ging specifiek over, en die heeft de minister nog niet beantwoord, vier uur voorzitter, dat er vooral nu in de Merwede-Kanaalzone wordt gebouwd veel appartementen, veel sociale huur, en dat Rijnenburg en misschien ook de A12-zone, dat we die keihard nodig hebben om ook die grondgebonden, die eengezinswoningen, die koopwoningen te bouwen die we heel hard daar nodig hebben.

[2:54:39] En dat dat dus nog wel eens tien jaar op zich kan laten wachten.

[2:54:41] En dat is niet de versnellingsaanpak.

[2:54:43] Dus nu is er geen zicht

[2:54:45] dat er voor 2035 daar gebouwd gaat worden.

[2:54:48] En dat duurt gewoon nog veel te lang.

[2:54:49] Daar ging mijn vraag over.

[2:54:51] Ja, voorzitter.

[2:54:52] En toch.

[2:54:54] Tot nu toe haalt Utrecht de bouwproductie tot met 2030.

[2:54:57] Dus dat wat geprognosticeerd is, wordt gewoon gerealiseerd.

[2:55:01] De woningen in Rijnenburg en A12 zijn afhankelijk van de komst meer wederlaan.

[2:55:06] Je kan nou eenmaal niet tienduizenden woningen toevoegen zonder na te denken over ontsluiting.

[2:55:10] Dat is ook waarom ik in de ministerraad eind december samen met de collega's van INW dat onderzoek naar de ontwikkelingsstrategie grootschalige infrastructuur en woningbouw heb weten te starten.

[2:55:27] Voor de A12-zone specifiek zijn een aantal bedrijfsverplaatsingen nodig.

[2:55:31] We weten allemaal hoe ingewikkeld dat is, maar daar wordt aan gewerkt.

[2:55:36] En de woningen die daar gepland zijn, zijn voor na 2030.

[2:55:40] Dus we komen op stoom, er wordt gerealiseerd, er gaat elke week zo'n beetje

[2:55:50] ergens een paal in de grond.

[2:55:52] De aantal uitnodigingen van mij om eerst de palen te slaan, knoppen in te drukken, verdiepingsplaten op zijn plek te fietsen, zijn veel meer dan dat ik fysiek aan kan.

[2:56:04] Dus er wordt echt toegevoegd in Nederland.

[2:56:08] Maar we weten ook allemaal dat

[2:56:10] Er zijn nu woningen nodig na 2030, na 2035, dus het is echt heel goed, dat zijn nu ook alle gemeenten aan het doen om na te denken over de productie tot 2035, om ervoor te zorgen dat het echt voor elkaar gaat komen.

[2:56:28] Ik kijk of de heer de grote vervolgvraag heeft en dat is het geval.

[2:56:32] Ik zou graag de minister willen zeggen, blijf vooral in het land rondreizen om die knop in te duwen, maar dat is heel erg goed.

[2:56:40] Maar de VVD zou graag zien, want wij dienen al drie aanmoties in over Eindenburg.

[2:56:44] En wat ik er een beetje voor zie, en daar gaat mijn vraag natuurlijk over, is dat het een spel wordt van, komt er voldoende geld voor de Merwede-lijn?

[2:56:52] En wanneer gaat de start, en dat is belangrijk, en dat is echt een hele expliciete vraag aan de minister, wanneer gaat de start plaatsvinden van de voorbereiding van de woningbouw in Rijnenburg?

[2:57:03] En wat mijn grootste angst is, is dat het pas na 2035 gaat gebeuren.

[2:57:06] Dus dat we dan pas in 2040 of 2045 daar woningen bouwen.

[2:57:10] En als we het alleen laten afhangen van de Merwede-lijn... Ik bedoel, we kunnen ook kijken naar ontsluitingen via de weg.

[2:57:16] En die Merwede-lijn komt er uiteindelijk wel, als daar 50.000 woningen komen.

[2:57:20] Dus het is volgens mij een integraal plan.

[2:57:23] Maar er zitten nu best nog wel heel veel bestuurlijke hobbels die genomen moeten worden.

[2:57:27] En dat vertraagt alleen maar die landbouw.

[2:57:29] Daar gaat het punt over, voorzitter.

[2:57:32] Ja, voorzitter, eens.

[2:57:33] Tegelijkertijd, Rijnenburg is heel erg lang een lokale politieke discussie geweest, of men het wel wilde.

[2:57:38] Nou, dat ei is gelegd.

[2:57:41] Handtekeningen zijn gezet onder de plantvorming.

[2:57:43] Maar voorzitter, dat wat geldt voor de Merwede-lijn, geldt voor veel meer woningbouwlocaties in Nederland.

[2:57:49] De IJ-verbinding, Almere.

[2:57:51] Doortrekken Noord-Zuidlijn, Hoofddorp, de Oude Lijn, Leiden.

[2:57:56] En zo zijn er nog veel meer plekken in Nederland waarin je, als je die tienduizenden woningen wil toevoegen, dat je moet nadenken over ontsluiting.

[2:58:04] Nou, daar ligt echt ook een mooi vraagstuk voor het volgende kabinet en voor de kabinetsonderhandelingen die daar gevoerd moeten gaan worden.

[2:58:13] Het is echt een illusie te denken dat dat zonder extra geld kan, want dat ga je anders gewoon niet vlot trekken.

[2:58:20] En je hebt gewoon ontsluiting, verkeer, infrastructuur, parkeren heb je gewoon nodig om uiteindelijk ook dit soort aantal woningen toe te voegen.

[2:58:29] Nog een vervolgvraag van de heer De Groot, VVD.

[2:58:31] Dank aan de minister voor de beantwoording.

[2:58:33] Kleine toevoeging dan nog, want de minister zegt de handtekeningen zijn gezet, maar we moeten wel realistisch zijn dat de handtekening van Utrecht staat om na 2035 in Rijnenburg te bouwen.

[2:58:43] Ik blijf het hier maar gewoon herhalen.

[2:58:44] Het is belangrijk om het te benoemen.

[2:58:46] Er zijn heel veel plekken, daar ben ik het met de minister over eens, die nu aangemerkt worden waar snel gebouwd gaat worden.

[2:58:51] Maar als je dus als

[2:58:52] Utrecht zegt, we gaan na 2035 pas bouwen.

[2:58:55] We gaan bouwen, maar we gaan het pas na 2035 doen.

[2:58:58] Ja, we proberen net al die procedures te verkorten van zeven tot tien jaar na veel korter.

[2:59:03] Ja, dan past dat misschien wel in dat beeld.

[2:59:07] Maar de VVD zou graag zien dat daar eerder op gestart wordt met woningbouw.

[2:59:10] Nou lijkt het net alsof er in Utrecht niks gebeurt.

[2:59:14] Merwede-Kanaalzone 5, 5, 6 duizend woningen, die worden gewoon gerealiseerd.

[2:59:20] Er wordt gewoon begonnen, er wordt gebouwd, er wordt toegevoegd.

[2:59:24] In het verlengde daarvan zit die hele ontwikkeling Rijnenburg.

[2:59:29] Dus ja, het is ook dat het in de tijd elkaar ook op gaat volgen.

[2:59:34] Dus het is goed.

[2:59:37] Het eerste werkbezoek dat ik bracht was volgens mij Deventer.

[2:59:41] Het tweede wat ik bracht was Rijnenburg.

[2:59:44] En daar ging toen de kogel door de kerk.

[2:59:46] Dus het is echt ook een compliment waard dat ze daar uiteindelijk het besluit hebben genomen om dit te gaan doen.

[2:59:52] En nu zijn ze volle kracht bezig.

[2:59:54] En werd oude Eredeburg echt complimenten hoe hij voortvarend elke keer weer stappen zet om dit

[3:00:04] Ik zie de maquette zo voor me.

[3:00:09] Dan gaat het zo richting Rijnenburg.

[3:00:12] Maar je hebt wel geld nodig om de ontsluiting te regelen.

[3:00:17] Ik geef het voorzitterschap terug aan de heer De Groot.

[3:00:20] Dank u wel.

[3:00:22] De minister met het volgende blokje.

[3:00:24] De huurcommissie.

[3:00:26] Wil ik gaan verkennen of er bij de huurdecommissie een nieuwe adviestaak belegd kan worden?

[3:00:30] De huurcommissie is een geschil slechter.

[3:00:33] en heeft daardoor wel vele ervaring binnen het domein van het huurbeleid.

[3:00:38] Dus er is zeer nauw contact over het beleid dat we maken, om ook gewoon te zorgen dat informatie uit de praktijk tot mij komt.

[3:00:46] Dat uit zich in informele adviezen, maar ook formele adviezen in de vorm van uitvoeringstoetsen als we iets willen veranderen wat de desbetreffende commissie raakt.

[3:00:58] Dus voorzitter, wat mevrouw Welzijn vraagt,

[3:01:03] gebeurt in de praktijk al.

[3:01:05] Ik zou wel voorzichtig zijn met ze daarnaast nog een andere adviesstaak te geven, want het zijn van onafhankelijke geschillenbeslechter.

[3:01:14] Je moet wel opletten dat een welzijnsstaak daar niet een adviesstaak, welzijnsstaak mevrouw welzijn, een adviesstaak niet door die hoofdfunctie die ze voortreffelijk invullen heen fietst.

[3:01:27] Dan voorzitter.

[3:01:30] Hoe gaat de minister het vertrouwen met de corporatiesector herstellen?

[3:01:34] Naar de huurbevriezing vroeg de heer De Hoop aan mij.

[3:01:38] Voorzitter, ik ben vanaf het begin af aan in gesprek gebleven met de sector en die heeft ook aangegeven heel blij te zijn met het besluit dat ik genomen heb en gaan verder met het uitvoeren van de nationale prestatieafspraken.

[3:01:53] Dus voorzitter, we gaan gewoon door met zorgen voor sociale huurwoningen.

[3:01:58] En als straks de Europese Commissie een besluit neemt, het ook voordelig bouwen van middenhuurwoningen.

[3:02:06] Voorzitter, even zien.

[3:02:10] Dan alle vragen die nog verder gaan over de huurbevriezing acht ik beantwoord.

[3:02:15] Dan heb ik hier nog een vraag over een vermogenstoets voor de sociale huur vanwege het scheef wonen.

[3:02:24] Of, nou, scheven wonen is dit eigenlijk niet.

[3:02:26] Mensen met dermate grote vermogens die in aanmerking komen voor sociale huur, daar gaat dit over.

[3:02:32] En met de gedachte die erachter zit dat als je veel geld hebt, je niet in een sociale huurwoning hoeft te wonen.

[3:02:36] Voorzitter, dat vind ik ook.

[3:02:38] Alleen de vraag is of het invoeren van een vermogenstoets, of dat nou de oplossing is.

[3:02:44] Al eerder is onderzocht dat het aantal huizenhouder met een vermogen boven de 100.000 euro, dat dat beperkt is.

[3:02:52] We hebben 2,2 miljoen mensen die in een sociale huurwoning wonen en daarvan zijn er 80.000, kleine 80.000, met een vermogen boven een ton.

[3:03:03] En als je zo'n toets invoert, het is makkelijk gezegd, maar ingewikkeld gedaan, regelgeving, hoe ga je dat toetsen, wie gaat dat toetsen, ICT en doet ook geen recht aan individuele situaties.

[3:03:17] Bijvoorbeeld, wat doe je nou als iemand een huis erft aan de andere kant van het land?

[3:03:22] om maar eens een voorbeeld te noemen.

[3:03:25] Daar waar scheef wordt gewoond, omdat het inkomen van mensen is gegroeid, kunnen corporaties, dat is geen wettelijke plicht, maar corporaties kunnen wel een inkomensafhankelijke huurverhoging geven.

[3:03:38] Mevrouw Welzijn vroeg aan mij om te rapporteren over de investeringscapaciteit van corporaties.

[3:03:43] Op grond van de woningwet moet elk jaar voor 1 juli de indicatieve bestedingsruimte van corporaties worden gepubliceerd.

[3:03:51] en naar de Kamer gezonden.

[3:03:52] Daar komt een beeld uit naar voren van de totale omvang van die investeringscapaciteit.

[3:03:59] En in het najaar worden berekeningen gemaakt op de opgave in de nationale prestatieafspraken.

[3:04:05] En ook daarover informeer ik de Kamer.

[3:04:09] Dus voorzitter, een extra rapportage heeft volgens mij geen toegevoerde waarde, omdat dit dus al gebeurt en in de tussentijd geen nieuwe gegevens beschikbaar worden

[3:04:18] zijn, waardoor nieuwe berekeningen kunnen worden gemaakt.

[3:04:23] Dan nog, voorzitter, hoe staat het met het uitvoeren van de motie over het fonds betaalbare koopwoning, vroeg de heer De Groot van de fractie van de VVD.

[3:04:33] Zoals ik al eerder heb laten weten, heeft de focus de afgelopen tijd gelegen op het live laten gaan van dat fonds.

[3:04:40] Succesvol, het is live.

[3:04:42] En volgende week dinsdag ben ik zelf aanwezig bij de formele opening daarvan in Amersfoort.

[3:04:47] En ondertussen worden gesprekken gepland met mogelijk geïnteresseerde financiële partijen en de uitvoerders om de Malkheim Fonds uit te breiden met private financiering zodat nog meer mensen er gebruik van kunnen maken.

[3:04:59] Tot slot de wet betaalbare huur.

[3:05:02] En daar liep de ondertoon van de vragen uit één.

[3:05:08] Namelijk de één vond het fantastisch en de ander zei stop er maar mee.

[3:05:13] Voorzitter, op 10 april heb ik een camera aan uw brief gestuurd.

[3:05:18] Doet u dat ook wel eens?

[3:05:19] Heb ik een brief aan uw kamer gestuurd?

[3:05:23] Ja, de heer De Hoofd zegt dat zijn mensen die niet had willen een camera aan een brief sturen.

[3:05:31] Dan heb ik dus een brief aan de Kamer gestuurd waarin ik zelf aangekondigd heb aanpassingen in de wet betaalbare huur te doen.

[3:05:39] Goed om te benadrukken dat aanpassingen die ik doorvroeg alleen voor nieuwe contracten gelden.

[3:05:45] Je grijpt niet in in de bestaande situatie.

[3:05:48] De reden waarom ik dat doe is omdat investeerders hun woningen verkopen.

[3:05:53] Dus op het moment dat iemand de huur opzegt,

[3:05:56] of het moment dat een huurcontract afloopt, worden die woningen verkocht en verdwijnen ze uit de huursector.

[3:06:04] En dat was nou net de bedoeling van de wet betaalbare huur, voldoende betaalbare huurwoningen.

[3:06:11] Met dit pakket van 10 april ga ik door.

[3:06:14] Dus een zwaardere waardering voor kleinere rijksmonumenten, schrappe minpunten voor onberekende buitenruimte, tijdelijke contracten mogelijk maken voor alle studenten, dus niet alleen degene

[3:06:25] die in een andere woonplaats terechtkomen en een zwaardere waardering van de boswaarde.

[3:06:32] Ook dit laatste, trouwens, voorzitter, met in achtneming van de huurbescherming, want ik wil niet dat ze door een hogere boswaarde uit de bescherming lopen, want dan weet ik al wat er gebeurt gezien de huidige woningnood.

[3:06:46] En dat delen we met elkaar, geen exorbitante huren of huurstijgingen.

[3:06:52] Dus daar ga ik mee verder.

[3:06:53] De afspraak uit de voorjaarsnota betrek ik daarbij.

[3:06:56] Dus ik zal komen in de uitwerking van de volkswaarden met een hogere percentage.

[3:07:01] En ik ben aan het kijken of ik op korte termijn wat ik kan doen met die andere twee onderdelen uit de voorjaarsnota.

[3:07:08] Maar die zijn nou net even een tandje ingewikkelder.

[3:07:11] Maar ik ben echt vast voor nemers om te proberen de uitpontgolf te stoppen.

[3:07:19] Streef is 1 januari van de brief van 10 april.

[3:07:22] Dan kom ik bij Overig.

[3:07:25] Voorzitter.

[3:07:27] Overig.

[3:07:29] Gaat u met gezinnenspoed verder?

[3:07:31] Ja, ik ga zeker verder.

[3:07:32] Aanstaande vrijdag wil ik de Kamer informeren wat ik ga doen met de planbatenheffing of een ander systeem.

[3:07:40] Vrijdag, maandag wil ik dat gaan doen, zodat conform afspraak uw Kamer nog een technische briefing kan houden en een debat.

[3:07:50] Het is allemaal wat later geworden dan gedacht, maar het was ingewikkeld.

[3:07:54] Twee weken nog een beetje doorwerken, zei ik, voorzitter.

[3:08:02] Tenzij u het natuurlijk gewoon een fantastisch idee vindt, voorzitter, wat ik bedacht heb samen met de ambtelijke ondersteuning, maar dat ga ik vast meemaken.

[3:08:12] Even zien.

[3:08:12] De uitwerking van de landelijke integrale grondbank, motie van de heer Gabriel van de fractie GroenLinks PvdA, vergt meer tijd.

[3:08:19] De landelijke integrale grondbank kan meerdere opgavebelangen en partijen bedienen en kan gepaard gaan met grote investering, maar ook bijbehorende risico's en is daarom complex en vraagt wat meer voorzichtigheid en doordenken.

[3:08:32] eind van het jaar informeren over de voortgang.

[3:08:35] De fractie van BBB vroeg nog naar de aankoop van agrarische compensatiegronden.

[3:08:40] 10 miljoen extra is gesignaleerd.

[3:08:46] Voorzitter, als je dat afzet tegen de hoeveelheid gronden, is het beperkt.

[3:08:54] ondanks de eenmalige ophoging met 10 miljoen.

[3:08:58] Het Rijksvastgoedbedrijf koopt vooralsnog niet op de vrije markt en treedt dus ook niet in concurrentie.

[3:09:04] Ten derde is de aankoop van gronden en de terugkoop van erfpagretten juist bedoeld om agrariërs te helpen.

[3:09:09] Die moeten wijken omdat er op hun heidige locatie een nieuwe functie moet komen.

[3:09:17] Ik zorg er dus juist voor dat je met deze aankopen zij elders een nieuw bedrijf kunt starten om te blijven zorgen voor onze

[3:09:25] Voedselzekerheid.

[3:09:27] De fractie van BBB vroeg ook naar de regiodeals.

[3:09:30] Aan het begin van de tranches 4, 5 en 6 was er 900 miljoen beschikbaar, maar liefst.

[3:09:35] Door de indexatie is dit bedrag opgelopen naar 913 miljoen en dit extra geld is via specifieke uitkeringen overgemaakt aan de regio's.

[3:09:45] De zesde tranche wordt dit jaar en volgend jaar overgemaakt.

[3:09:50] Deze deals hebben prachtige resultaten neergezet voor inwoners en ondernemers.

[3:09:55] zoals bijvoorbeeld de IT-hub in Hogeveen, het Grenslandcollege in Winterswijk en Energiecoaches in Oost-Groningen.

[3:10:04] In de tweede helft van dit jaar krijgt uw Kamer weer de jaarlijkse voortgangsrapportage over de lopende regio-deals.

[3:10:10] En tot slot, nadat ik die twee amendementen beoordeel, voorzitter, verduurzaming.

[3:10:17] Ik vroeg mevrouw Welzijn naar.

[3:10:19] Zij zei het mag geen voorrecht zijn voor wie het al breed heeft.

[3:10:23] Bereiken we ook de mensen waarvoor de beleid gezegd is dat we daarvoor willen maken.

[3:10:30] Het bereiken van alle doelgroepen bij het verlagen van de energierekening door verduurzaming is belangrijk.

[3:10:39] Een belangrijke stap is het verduurzamen van huurwoningen.

[3:10:42] En zeker de sociale huurwoningen zitten natuurlijk ook de mensen met lagere inkomens in.

[3:10:47] Ik doe dat door het uitverzeren van slechte labels in de huursector en het betrekken van energielabels in het woningwaarderingstelsel.

[3:10:56] Ik knik even naar meneer De Hoop.

[3:10:58] Met de lokale aanpak door gemeentes met 1,6 miljard euro helpen we bovendien de eigenaren van koopwoningen die het het meest nodig hebben.

[3:11:05] Want als je in een koopwoning zit, wil niet meteen zeggen dat je rijk bent.

[3:11:09] En aangevuld met goedkope financiering via het Warmtefonds en subsidies van het Rijk.

[3:11:14] Bij de regeling voor de koopsector monitoren we welke groepen mensen bereikt worden, ook in termen van inkomens.

[3:11:21] Ook in de huursector wordt dit goed in de gaten gehouden.

[3:11:39] Ik ga gewoon even kijken, want ik denk dat het dezelfde... Nee, het zijn toch andere.

[3:11:43] Het zijn er toch andere, maar het is NEC-01, staat deze.

[3:11:47] Die is dus nog niet genummerd.

[3:11:49] Wellicht nummer 10, maar dat gaan we meemaken.

[3:11:51] Misschien weet de Griffie dat.

[3:11:54] Amendement van het lid Welzijn om jaarlijks... om de ADC-toets aan te vullen met 5 miljoen, voorzitter.

[3:12:09] Ik heb iets gezegd over de ADC-toets.

[3:12:12] Dit amendement wil dus 5 miljoen voor natuurherstel vrijmaken.

[3:12:19] De dekking wordt gevonden ten laste van de niet-juridisch verplichte uitgaven binnen artikel 1.

[3:12:24] Er is geen vrije ruimte op dit artikel, dus daarmee is de dekking ondeugdelijk.

[3:12:29] Het voorstel is onmiddellijk te reserveren om natuurcompensatie aan te kunnen leggen.

[3:12:34] Hoewel dit perspectief kan bidden aan projecten die vastlopen op stikstof,

[3:12:38] Is de ADC-toets voor woningbouw complex?

[3:12:43] Daarom kiezen we ervoor om de rekenkundige ondergrens te verhogen.

[3:12:48] Compensatie gebeurt trouwens niet zelden voor het uitbreiden van natuurgebied en je kunt je afvragen of je het probleem daar niet groter mee maakt, maar ik ontraad dit amendement dus.

[3:12:57] Dan heb ik amendement 9 van de leden Tony van Dijk en Mooiman.

[3:13:01] Ik doe even een registratie.

[3:13:06] Stuk 8.

[3:13:06] Amendement op stuk 8 is ontraten.

[3:13:06] Ja.

[3:13:07] Amendement 9, Tony van Dijk-Mooiman.

[3:13:11] Zij willen vrijgevuil middelen die bestemd waren voor woningcoöperatie ter compensatie van de gederde huurbevriezing gebruiken voor extra geld in de boodschappen.

[3:13:21] Bonus.

[3:13:22] Voorzitter, dit ontraat ik ook.

[3:13:27] Zoals de minister van Financiën gisteren heeft toegelicht,

[3:13:30] De middelen die bestend waren voor woningcorporaties ter compensatie van gederpte huurinkomsten als gevolg van de huurbevriezing.

[3:13:37] Het is zeer de vraag of die beschikbaar zijn, omdat je ook een gat schiet in de begroting van 492 miljoen.

[3:13:43] Dus om dan eigenlijk extra geld in huurtoeslag te stoppen, dat er eigenlijk niet is, maakt de dekking niet deugdelijk.

[3:13:53] Dan heb ik nog een amendement.

[3:13:55] Het heeft bij mij nog geen nummer.

[3:13:57] Maar het is 5 miljoen extra voor het opstarten van het huurregister.

[3:14:02] Dat is nummer 7.

[3:14:06] Voorzitter, in de voorjaarsnota hebben we 4 miljoen gereserveerd voor het voorbereiden en ontwikkelen van een huurregister.

[3:14:15] Dus voor het opstarten hiervan heb ik al geld zelf vrij weten te spelen in de voorjaarsnota.

[3:14:22] En ook hier is de dekking ondeugelijk, want er is geen vrije ruimte op dit artikel.

[3:14:27] Dus daarom ontraad ik ook dit amendement.

[3:14:31] Het huren gisteren, voorzitter, als je dat wil gaan doen uiteindelijk, zou je echt wel wat meer geld voor nodig hebben.

[3:14:37] Dus dit is er ook echt één die aan het volgende kabinet is en onderdeel kan worden van de onderhandelingen.

[3:14:48] Dank u.

[3:14:50] Oké, dan wil ik even de administratie, abonnement 7, 8 en 9 dus ontraden.

[3:14:53] Dat is de korte samenvatting.

[3:14:57] Dan zijn we aan het einde gekomen aan de eerste termijn aan de kant van het kabinet, van de minister.

[3:15:03] Dan gaan we door naar de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[3:15:06] Ik kijk of er daar behoefte aan is.

[3:15:08] Dat is het geval.

[3:15:08] Dan geef ik het woord aan de heer De Hoop van Gelderlands Partij voor de Arbeid.

[3:15:11] Ja, voorzitter.

[3:15:11] Allereerst natuurlijk dank aan de minister en de ondersteuning voor de beantwoording.

[3:15:15] Wij hopen echt als fractie dat de minister zich, zoals we schetsten, bij de augustusbesluitvorming echt gaat inzetten voor die huurders die nu niet krijgen waar ze op gerekend hadden.

[3:15:26] Ook blij met de toezeggingen dat de minister op korte termijn ons informeert over de status van de wantopafspraken en dat we nu eindelijk ook een brief zullen krijgen, die toezegging, over de planbaatheffing waarbij fractie enorm naar uitkijkt, zoals de minister ook weet.

[3:15:40] Ik heb nog één motie.

[3:15:42] De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegen dat het onnodig en onwenselijk is de wet betaalbare huur, die nog geen jaar van kracht is, te wijzigen.

[3:15:49] Overwegen dat het onverstandig is om nog hogere huren toe te staan en de aanpassing van de wet betaalbare huur niet de manier is om de druk op de middenhuur te verlichten.

[3:15:55] Overwegen dat huurders bescherming verdienen tegen te hoge huren die niet passen bij de kwaliteit van hun woning.

[3:16:00] Verzoek de regering af te zien van de in de voorjaarsnota voorgestelde wijzigingen van de wet betaalbare huur en gaat over tot de orde van de dag.

[3:16:06] Mede ingediend door mevrouw Beckerman van de SP.

[3:16:12] Dank u wel.

[3:16:12] Mevrouw Beckerman namens de SP.

[3:16:14] Voorzitter, ik beperk me tot indiening van een viertal moties.

[3:16:20] De Kamer, gehoord door raadslaging, constaterend dat Nederland kampt met een woningtekort en een betaalbaarheidscrisis op de huurmarkt, constaterend dat woningcorporaties jaarlijks honderden miljoenen euro's aan winstbelastingen in aantal afdragen aan het Rijk, geld dat niet ingezet kan worden voor nieuwbouw, renovatie en verduurzaming, overwegend dat elke euro aan belastinggeld voor corporaties een euro minder is voor de bouw van woningen, zoekt de regering met Prinsjesdag een plan te presteren om winstbelastingen in aantal voor woningcorporaties af te schaffen, zodat ze meer kunnen bouwen, verduurzamen en verbeteren, gaat over tot de orde van de dag.

[3:16:45] Beckerman, De Hoop.

[3:16:47] De tweede motie, de Kamergrote Praatstaging, constateert dat veel huurders worden geconfronteerd met forse huurvolgingen, terwijl de koopkracht daalt.

[3:16:53] Overwegend dat de eerder beloofde volging van de huurdersverslag niet doorgaat, zoekt de regering om in overleg met huurdersorganisaties en de Woonbond... O, wacht.

[3:17:01] Dat moest zijn met huurders en de Woonbond.

[3:17:02] Excuus.

[3:17:04] Met Prinsdag een voorstel te doen voor structurele compensatie voor gestegen huur- en woonlast.

[3:17:07] Gaat over tot orde van de dag.

[3:17:08] Beckerman, De Hoop.

[3:17:11] De Kamer, gehoord de vooruitzaging, constaterende dat met ingang van 2026 de huurtoeslag op servicekosten wordt afgeschaft overweg en dat dit leidt tot een lastverzaring tot wel 48 euro per maand voor huurders overweg en dat het schrappen van deze toeslag veel huurtoeslagontvangers hard raakt, terwijl zij vaak al in financiële kwetsbaarheid verkeren.

[3:17:27] Verzoek de regering de bezuiniging op de huurtoeslag voor servicekosten terug te reizen zodat deze kostenpost weer voor toeslag in aanmerking komt.

[3:17:32] Het gaat over tot de orde van de dag.

[3:17:34] Beckerman, De Hoop.

[3:17:35] De laatste.

[3:17:36] De Kamer gooit op raad te gaan constateren dat de afschaffing van de salderingsregeling huurders met zonnepanelen voorstreft.

[3:17:41] Overwegen dat deze maatregel vooral corporatiehuurders raakt, die eerder juist gestimuleerd werden tot verduurzaming, verzoekt de regering te onderzoeken hoe deze huurders gecompenseerd kunnen worden en met Prinsedag een voorstel hiertoe te doen.

[3:17:51] Gaat over tot de orde van de dag.

[3:17:52] Voorzitter, al die moties geven in ieder geval de minister nog heel even tijd.

[3:17:57] En ik wilde wel bedanken voor dat die brief over de planbatenheffing overmorgen of maandag komt, want ik denk dat dat is een belangrijk onderwerp voor mijn partij.

[3:18:07] Dus dat is mooi.

[3:18:10] Dank u wel.

[3:18:10] Dan geef ik het woord aan mevrouw Welzijn.

[3:18:13] Dank u wel, voorzitter.

[3:18:15] En dank ook aan de minister voor de beantwoording van de vragen en appreciatie van de amendementen.

[3:18:25] Voorzitter, ik heb het rapport van de Algemene Rekenkamer goed gelezen.

[3:18:31] Wat zij aangeven, daar haal ik graag een tweetal dingen uit.

[3:18:35] Eén is dat zij aangeven dat de voortgang van de bouw lastig te volgen is.

[3:18:42] dat indicatoren kunnen helpen om dit toch beter naar volgbare te maken.

[3:18:49] Dat betekent dat ik daarom mijn voorgenomen motie toch zal indienen.

[3:18:54] Een tweede ding wat de Algemene Rekenkamer aangeeft,

[3:18:57] is dat er ook sprake is van onderscheidingen en dat terwijl aan de voorkant bij de begroting is aangegeven dat er geen ruimte was voor het budgetrecht van de Kamerleden omdat eigenlijk alles al zou zijn voorzien.

[3:19:17] Wij hebben ook getoetst bij bureau wetgeving en hebben dus het idee dat de dekking die wij aandragen een deugdelijke dekking is.

[3:19:25] Dus daarom zullen wij ook onze amendementen behouden en hopen natuurlijk op de steun van de collega's.

[3:19:34] Daarnaast heb ik hier vier moties die ik namens nieuw sociaal contract wil uitspreken.

[3:19:42] De een ziet op het vermogen.

[3:19:45] Ik heb het antwoord van de minister goed gehoord.

[3:19:49] Het is ons erom te doen om de excessen eruit te halen.

[3:19:53] En zo zou deze motie ook gelezen moeten worden.

[3:19:55] De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat woningzoekenden op de wachtlijsten voor sociale huurwoningen soms wel 15 jaar moeten wachten.

[3:20:05] constaterende dat bij toewijzing van een sociale huurwoning er sprake is van een inkomenstoets maar geen vermogenstoets, overwegende dat er onder de sociale hurens excessen zijn met een groot vermogen zoals het eigendom met verhuur van extra woningen, overwegende dat met het invoeren van een vermogenstoets

[3:20:23] excessen onder de hurens aangepakt kunnen worden en sociale huurwoningen naar de woningzoekenden gaan die hierop aangewezen zijn, verzoekt de regering om te verkennen welke mogelijkheden er zijn om een vermogenstoets te introduceren bij woningtoewijzing, dit uiterlijk voor het komende herfstreces terug te koppelen aan de Kamer en gaat over tot de orde van de dag.

[3:20:44] Welzijn.

[3:20:46] Dank u wel.

[3:20:50] Voorzitter, misschien loop ik iets te lang mee, maar ik geloof dat die verkenning een keer eerder is uitgevoerd.

[3:20:56] En ik dacht naar aanleiding van een motie van de heer Koerhuis.

[3:21:00] Ik weet niet of ik daar correct in ben, maar ik kan me dit debat herinneren.

[3:21:03] En ik kan me toen ook nog herinneren, want het klinkt voor velen als een soort open deur of logisch, maar ik kan bijvoorbeeld herinneren dat er een gezin was met vier kinderen en die hadden een erfenis en er was een huis.

[3:21:19] Maar dat ene kind was arm.

[3:21:22] En die moesten een sociale huurwoning hebben om niet dakloos te geraken.

[3:21:26] En die andere kinderen moesten haar daardoor dus uitkopen, want op papier had zij dan een vermogen.

[3:21:31] Dat soort situaties kom je tegen als je het vermogen gaat toetsen.

[3:21:36] En de minister gaf net al aan, het gaat om een hele beperkte groep en ik snap dat excess kunnen worden aangepast, maar hoe hard

[3:21:43] Wil mevrouw Welzijn die toets dan maken?

[3:21:45] Want er zitten echt situaties in waar dit kan leiden tot hele heftige problemen.

[3:21:50] Want stel je voor dat je dat kind bent wat aangewezen is op een sociale huurwoning.

[3:21:56] Maar om bijvoorbeeld een erfenis met drie broers en zussen op papier ergens vermogen te hebben waar je niet onderuit kunt.

[3:22:03] Omdat, nou ja, je kunt zich voorstellen hoe dat werkt.

[3:22:06] Dus hoe hard wil mevrouw Welzijn dit maken?

[3:22:09] Is dit probleem wel groot genoeg om nu allerlei capaciteit op te zetten?

[3:22:13] Want ik kan me gewoon herinneren dat we dit debat en dit hele onderzoek al een rondje gedaan hebben.

[3:22:20] Dank u wel, voorzitter.

[3:22:22] Op iedere situatie zijn er natuurlijk uitzonderingen te bedenken die dan juist weer niet daaronder zouden moeten vallen.

[3:22:30] Dat realiseer ik mij ook.

[3:22:32] Dus het gaat mij om de verkenning.

[3:22:34] Daarom heb ik de motie ook op die manier verwoord.

[3:22:38] Van wat is er wel mogelijk.

[3:22:39] Dus niet wat is er niet mogelijk, maar wat is er wel mogelijk.

[3:22:42] Er zijn ook altijd hardheidsclausules in te bouwen om ervoor te zorgen dat daar waar dat

[3:22:47] onbedoeld verkeerd uit zou pakken om daar met je hart naar te kijken.

[3:22:52] Maar het is ook de combinatie, dus niet slechts het hebben van vermogen, maar ook het hebben van ander vastgoed wat tegen commerciële tarieven wordt verhuurd.

[3:23:02] Daarmee zet je al een filter op het hebben van vermogen.

[3:23:06] Dus op die manier zou ik toch graag die zoektocht willen antameren om te kijken van wat kan er wel gedaan worden om de excessen te voorkomen.

[3:23:20] Dan heb ik nog een motie namens Nieuw Sociaal Contract over de verduurzamingsmiddelen en daarover rapporteren.

[3:23:33] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat via de nota van wijziging middelen worden vrijgemaakt voor het Warmtefonds en het Waardborgfonds maatschappelijk vastgoed.

[3:23:42] Overwegende dat deze fondsen bedoeld zijn om sociale rechtvaardigheid en toegankelijkheid in verduurzaming te bevorderen, verzoekt de regering om bij beide regelingen per 1 januari 2026 jaarlijks aan de Kamer te rapporteren over het bereik onder lagere inkomens, kleine instellingen en coöperaties en gaat over tot de orde van de dag.

[3:24:03] Welzijn.

[3:24:06] Dank u wel.

[3:24:14] Dan heb ik nog een motie, zoals ik net ook al eventjes aangaf over de realisatie-indicator bij woningbouw-instrumenten.

[3:24:22] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat budgetten op de begrotingstaat voor de volkshuisvesting niet duidelijk aantonen wat ze concreet opleveren.

[3:24:31] overwegende dat indicatoren aan de instrumenten toevoegen een goed inzicht kunnen geven op de beoogde doelen behorend bij de budgetten.

[3:24:39] Overwegende dat behaalde resultaten een goede sturing kunnen opleveren voor de indicatoren van de instrumenten op de volgende begroting, verzoekt de regering om per woningbouwinstrument bijvoorbeeld het grootschalige gebiedsbudget of het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen op de begrotingen een verplichte indicator toe te voegen bestaande uit het aantal te realiseren woningen per jaar,

[3:24:59] de verwachte startbouw en het aandeel in het betaalbare segment en gaat over tot de orde van de dag.

[3:25:05] Welzijn.

[3:25:07] Dank u wel.

[3:25:08] En dan de laatste motie namens nieuw sociaal contract gaat over wat ik noem de herintroductie van een investeringskade voor de woningbouw, waarmee middelen die bedoeld zijn voor de woningbouw niet in de jaarcyclus meelopen.

[3:25:23] en met kasschuiven verplaatst moeten worden onder strenge regelgeving, maar simpelweg beschikbaar blijven voor de woningbouw.

[3:25:30] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de begroting van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in 2024 wederom gekenmerkt werd door onderuitputting en kasschuiven, onder andere als gevolg van vertragingen bij woningbouwprojecten.

[3:25:47] overwegende dat een investeringskader zekerheid geeft aan mede-overheden en ontwikkelaars over het commitment van het Rijk, doordat het ruimte biedt voor meerjarige verplichtingen, oormerken van middelen en het kunnen opvangen van vertragingen zonder verlies van budgetaire ruimte vanwege jaarlijkse kastdruk en budgetaire plafonds.

[3:26:06] Verzoek de regering om in overleg met de minister van Financiën en de minister van Infrastructuur en Waterstaat te verkennen op welke wijze

[3:26:14] een investeringskade voor woningbouw en infrastructuur opnieuw kan worden ingericht en de Kamer hierover uiterlijk bij de aanbieding van de begroting van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening voor het jaar 2026 te informeren en gaat over tot de orde van de dag.

[3:26:29] Welzijn.

[3:26:30] Dank u wel, voorzitter.

[3:26:33] Dank u wel voor uw inbreng.

[3:26:34] Dan kijk ik even naar de heer De Hoop om het voorzitterschap even over te nemen.

[3:26:37] En dan geef ik het woord aan de heer De Groot van de VVD.

[3:26:40] Dank u wel, voorzitter.

[3:26:41] Ik wil de minister in ieder geval danken voor de beantwoording, ook als het gaat over het Fonds Nationaal Betaalbare Koopwoningen.

[3:26:48] Ik ben ook heel erg blij dat de minister erkent dat we in...

[3:26:52] De Kamer in Nederland, maar zeker ook hier in de Kamer, als het gaat over het publieke debat dat we te maken hebben, dat we de koopwoningen een veel betere plek moeten geven met elkaar.

[3:26:59] Omdat het inderdaad anders heel vaak alleen maar over huurprijzen, de huurmarkt, huurbeleid gaat.

[3:27:06] Dus dank daarvoor.

[3:27:07] En het laatste punt, en daar heb ik ook een motie over meegenomen, dat gaat ook over het interruptiedebatje wat ik net met de minister heb gehad, voorzitter.

[3:27:15] Ik ben heel erg blij, zoals ik in de eerste termijn ook heb aangegeven, dat de minister nu eindelijk heeft doorgepakt met het aanwijzen van buitenstedelijke bouwlocaties.

[3:27:23] Maar in het interruptiedebatje over Utrecht had de minister toch vooral veel lof voor Utrecht voor het bouwen van binnenstedelijke bouwlocaties in de Merwederkanaalzone.

[3:27:33] En ik zou graag daar nog iets meer tempo willen met het aanwenden van Rijnenburg, een buitenstedelijke bouwlocatie, voor in ieder geval voor 2035.

[3:27:42] Dus ik ter aanmoediging daarvoor,

[3:27:45] Ik ben altijd bereid dat te doen bij de minister.

[3:27:47] Daar heb ik een motie mee genomen.

[3:27:48] De motie luidt als volgt.

[3:27:50] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constateren dat buitensdelijk bouwen in Rijnenburg pas na 2035 gepland staat, overwegend dat Utrecht tot 2035 grotendeels binnenstedelijk bouwt, overwegend dat buitensdelijk bouwen in Rijnenburg nodig is voor voldoende eensgezinswoningen en betaalbare koopwoningen,

[3:28:07] We zoeken de regering afspraken te maken met de gemeente Utrecht om eerder dan in 2035 te starten met de bouw in Rijndenburg.

[3:28:14] Hij gaat over tot de orde van de dag.

[3:28:16] Dat was hem, voorzitter.

[3:28:18] Dank voor uw bijdrage, heer De Grote.

[3:28:19] Dan geef ik u het voorzitterschap weer in vertrouwde handen terug.

[3:28:23] Dan dank ik u. Dan kijk ik even naar de minister.

[3:28:26] Ik zie de minister twee handen in de lucht steken met tien vingers.

[3:28:29] Dat betekent tien minuutjes dan, denk ik.

[3:28:31] Dat gaan we dan doen.

[3:28:32] Dan gaan wij schorsen tot vijf over drie en dan vervolgen we dit debat.

[3:28:36] Ik schors de vergadering.

[3:39:47] Dames en heren, we gaan dit debat vervolgen.

[3:39:52] Mevrouw Welzijn, dit welzijn is ook weer in ons midden.

[3:39:55] Dus dat betekent dat wij verder kunnen met dit debat.

[3:40:00] Ik zou graag de minister het woord willen geven voor de beantwoording van de vraag en appreciatie van de moties en de tweede termijn de kant van het kabinet.

[3:40:09] Dank u wel, voorzitter.

[3:40:10] Volgens mij geen vragen, alleen moties.

[3:40:12] Dus motie 1.

[3:40:14] om af te zien van de voorgestelde wijzigingen en de voorjaarsnoten van de wetbetaalbare huur.

[3:40:18] Het zal u niet verbazen.

[3:40:20] Die ontraad ik met verwijzing naar het debat.

[3:40:24] Ik probeer de uitkondigolf te stoppen.

[3:40:27] Motie nummer 2.

[3:40:29] Beckerman de hoop afschaffen fenootschapsbelasting of de ATAS een plan te presenteren om de winstbelasting en de ATAS voor woningcorporaties af te schaffen.

[3:40:40] Voorzitter, deze ontraad ik ook ongedekte motie.

[3:40:44] En in de nationaal prestatieafspraken hebben wij afspraken gemaakt om met een duurzaam prestatiemodel aan de slag te gaan.

[3:40:53] Motie 3, Beckerman de Hoop.

[3:40:57] Om even zien.

[3:41:00] Een voorstel te doen voor structurele compensatie volgens de huur- en woonlasten.

[3:41:04] Ontraden met verwijzing naar het debat.

[3:41:06] Bij de augustusbesluitvorming kijken wij naar het totaal van de koopkracht.

[3:41:12] Motie nummer 4, Beckerman de Hoop.

[3:41:15] om de servicekosten in de huurtoeslag terug te draaien.

[3:41:21] Uitgebreid debat geweest, voorzitter, bij de wetsbehandeling.

[3:41:25] Dus ik ontraad deze motie, motie 5, Beckerman, om huurders bij Prinsjesdag een voorstel te doen om huurcompensatie te geven.

[3:41:38] Voorzitter, deze ontraad ik

[3:41:41] Dit gaat over de salderingsregelen.

[3:41:43] Om daar een compensatie voor te geven.

[3:41:45] Met verwijzing naar het debat met de minister van KGG en de brief die ik daarover gestuurd heb.

[3:41:50] Ontraden.

[3:41:52] Motie 6.

[3:41:54] Waarin wordt opgeroepen om onderzoek te doen naar de vermogenstoets voor sociale huur.

[3:41:59] Ontraden, voorzitter.

[3:42:01] Met verwijzing naar het debat en de interruptie van mevrouw Beckerman.

[3:42:07] Motie 7.

[3:42:09] een rapportage over het inzet van verduurzamingsmiddelen.

[3:42:13] Deze kan ik oordeel Kamer geven.

[3:42:16] Bij de voorjaarsnota is besloten tot het inrichten van een waarborgfonds maatschappelijk vastgoed te verbeteren van toegankelijkheid tot financiering voor maatschappelijk vastgoed.

[3:42:27] Daarnaast wordt opnieuw budget uitgetrokken voor het Nationaal Warmtefonds.

[3:42:32] Ik vind het goed ook dat de Kamer aandacht heeft voor deze fondsen.

[3:42:36] Ik wil graag in een rapportage in de loop van ieder jaar

[3:42:39] opgenoemde punten komen met cijfers.

[3:42:44] De oprichting van het Waarborgs Fonds staat medio 26 gepland.

[3:42:49] Dat betekent dat het niet mogelijk is om dan eerder dan 27 over gebruik van het fonds te rapporteren.

[3:42:58] Voor het rapportage voor het Warmtefonds is rapportage in 26 wel mogelijk.

[3:43:05] Motie 8.

[3:43:07] Voorzitter, ontraden met verwijzing naar het debat.

[3:43:15] Mevrouw Wilsijn vraagt vaak om rapportages en cijfers en zaken, maar ik moet het echt wel doen met de beperkte ambtenaren die ik heb en daar moeten we op bezuinigen, zoals u weet.

[3:43:27] Op een gegeven moment wordt het ook wel lastig om het allemaal voor mekaar te krijgen als je ook nog bestemmingsplannen en bouwvergunningen wil regelen.

[3:43:35] Maar ik heb ten aanzien van dit stuk ook aan mevrouw Welzijn aangeboden om eens te gaan zitten met de brief die ik hierover eind vorig jaar verstuurd heb, om te kijken wat ze nou precies wil.

[3:43:46] Het is eigenlijk een verzoek om aan te houden en anders moet ik hem ontraden.

[3:43:50] Motie 9.

[3:43:53] Voorzitter, deze motie is ontijdig.

[3:43:57] Zoals ik gezegd heb, heeft het kabinet een besluit genomen om een ontwikkelingsstrategie

[3:44:04] langdurig, langjarige, grootschalige infrastructuur in relatie tot woningbouw te komen.

[3:44:09] De zogenaamde two-pager is bij brief van 31 maart door de staatssecretaris van INW aan u gestuurd.

[3:44:20] Om nu daarop vooruit te lopen op deze manier, maakt dat de motie ontijdig is.

[3:44:31] Dan heb ik motie op stuk nr.

[3:44:33] 10.

[3:44:35] Dit vind ik even een lastige motie, want ik wil echt alles in het werk stellen, zoals u weet, en dat is ook door de heer De Groot bevestigd, om te kijken waar je kunt versnellen.

[3:44:46] Nu is het alleen zo dat de startbouw van Rijnenburg gewoon gepland is na 2035.

[3:44:52] En eigenlijk volgt op allerlei andere locaties, waar ik twee weken geleden de startbouw van vijfduizend woningen heb gedaan en in de tijd volgt dat.

[3:45:07] Wat ik de heer De Groot wel toe kan zeggen, is een brief te sturen.

[3:45:11] waarin ik gewoon de planning van al die verschillende onderdelen met hem kan delen.

[3:45:16] Maar om nu tegen mij te zeggen, om afspraak te gaan maken met de gemeente Utrecht zonder dat ik overleg heb gehad met de gemeente Utrecht, dat kan ik gewoon niet doen.

[3:45:26] Dus vandaar ontraden.

[3:45:29] Maar als de heer behoefte heeft aan zo'n planningsoverzicht, kan ik dat zeker aan hem verstrekken.

[3:45:34] Dank u wel.

[3:45:35] Voorzitter, aan mandement had ik al een oordeel overgegeven en dan dank ik u voor uw aandacht.

[3:45:40] Ja, ik zou graag nog een interruptie willen doen.

[3:45:42] Dan geef ik het woord aan de heer De Groot van de VVD.

[3:45:45] Ja, dank u wel.

[3:45:45] Het gaat over de appreciatie van de motie die ik heb ingediend.

[3:45:49] Kijk, de minister heeft natuurlijk vorige week een brief aan de Kamer gestuurd met 24 buitenstedelijke bouwlocaties.

[3:45:56] Daar is Rijnenburg er één van.

[3:45:57] En waar ik de minister eigenlijk toe verzoek in deze motie is om met Utrecht in gesprek te gaan dat het de komende jaren anders voornamelijk binnenstedelijke bouwlocaties zijn.

[3:46:08] En we willen juist die buitenstedelijke bouwlocaties.

[3:46:09] Ik vraag niet de minister om het te regelen.

[3:46:11] Ik vraag met de minister om in gesprek te gaan, om te kijken, om te kunnen komen tot afspraken.

[3:46:15] Ik heb het iets fors opgeschreven, dat weet ik.

[3:46:17] Ik zou de motie daarop willen aanpassen.

[3:46:18] Maar ik zou graag een inspanningsverplichting willen van de minister om te kijken of die buitenstedelijke bouwlocaties, dat we daar gewoon niet tien jaar op gaan zitten wachten.

[3:46:24] Want dat is eigenlijk wat er aan de hand is.

[3:46:26] Als u me zegt ik doe dat niet, dan laat ik de motie staan zoals die nu is.

[3:46:29] Voorzitter, ik doe dat juist wel.

[3:46:31] Dus dank voor deze woorden van de heer De Groot.

[3:46:34] Ik doe niet anders.

[3:46:36] Daar zien ook die doorbraaklocaties ook op om te kijken wat er nodig is om dingen snel van de grond te krijgen.

[3:46:46] Dus verzoek de regering afspraken te maken met de gemeente Utrecht om eerder dan 35 te starten.

[3:46:51] Als hier bedoeld wordt, verzoek de regering in gesprek te gaan met de gemeente Utrecht om te bezien of er eerder gestart kan worden.

[3:46:59] Dan ga ik dat zeker gewoon doen.

[3:47:00] Daar kan de heer De Groot op rekenen.

[3:47:03] En ik zal zorgen dat u ook een planningsoverzicht krijgt van hoe de verschillende locaties daar elkaar op gaan volgen in de tijd.

[3:47:11] Dank u.

[3:47:12] Ja, dank aan de minister.

[3:47:13] Dan is de motie eerst ontraden en dan heeft de heer een grote mogelijkheid om voor de stemmingen dit eventueel nog aan te passen.

[3:47:19] En dan geef ik hem het voorzitterschap weer terug.

[3:47:23] Mevrouw Welzijnen, u heeft nog een vraag.

[3:47:25] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:47:28] Ik heb even de behoefte om te reageren op iets wat de minister net zei, dat ik vaker vraag om rapportages en cijfers.

[3:47:36] Dat klopt en dat zal ik ook blijven doen.

[3:47:39] Daarmee bespaar je namelijk menskracht.

[3:47:41] Als je goede dashboards hebt, goede data hebt waar je door kunt laten leiden, dan scheelt dat menskracht.

[3:47:49] Dus ik hoop niet dat de minister dat als verwijt heeft bedoeld in mijn richting.

[3:47:53] Dat wil ik graag even bij haar checken.

[3:47:58] Nee, voorzitter.

[3:48:00] Het gaat helemaal niet om verwijten.

[3:48:01] Ik constateer gewoon vaak dat er gevraagd wordt

[3:48:04] Ook de moties die er nu zijn, zijn er drie of viertal moties waarin gevraagd wordt om onderzoek, nadere rapportage, nadere dataverstrekking.

[3:48:15] Ik ben het trouwens met mevrouw Welzijn eens dat je goed moet weten wat de voorgang is van wat je doet.

[3:48:21] Alleen, we hebben al heel veel.

[3:48:23] Er is recent een brief gestuurd of een briefing aangeboden om eens inzicht te geven in wat er allemaal al informatie verstrekt wordt.

[3:48:34] Er is een brief verstuurd waarin ik een overzicht gegeven heb van alle verschillende overzichten die er zijn en ook nog een technische briefing aangeboden om dat nader te duiden.

[3:48:48] Op een gegeven moment wordt het beste de vijand van het goede, is geloof ik het gezegde.

[3:48:56] En omdat ik nou eenmaal niet een onbeperkt blik met ambtenaren heb en ook 22% moet bezuinigen op de ambtelijke organisatie, wordt het op een gegeven moment kritisch.

[3:49:08] En dan heb ik liever een ambtenaar die, wat de heer De Groot zegt, in gesprek gaat met een provincie of een gemeente om versnelling te organiseren.

[3:49:18] of gesprekken te organiseren waar discussie is, dan een extra rapportage waarin staat dat het de bedoeling is dat het jaar X wordt, maar dat het dan toch jaar I wordt.

[3:49:29] Dus dat is een beetje hier mijn worsteling die ik heb gegeven en dat leidt tot de oordelen zoals ik die gegeven heb.

[3:49:38] Dus afdoende.

[3:49:38] Mevrouw Beckerman moet gaan, want er moet gestemd worden.

[3:49:42] En we zijn hiermee aan het einde gekomen van de tweede termijn aan de kant van het kabinet.

[3:49:47] Dank daarvoor.

[3:49:48] We hebben nog één ding te doen en dat is de administratie op orde brengen voordat we dit debat gaan afsluiten.

[3:49:55] En dat zijn dus de toezeggingen.

[3:49:59] Dat is een drietal toezeggingen die zijn gedaan.

[3:50:02] Voor de zomer ontvangt de Kamer een brief.

[3:50:05] Dat is wel heel luid, hè?

[3:50:07] Een stemmingsbel.

[3:50:08] Die wacht heel even.

[3:50:24] Kijk, dat kunnen we elkaar weer goed verstaan.

[3:50:26] Een drietal toezeggingen zijn er gedaan.

[3:50:28] Voor de zomer ontvangt de Kamer een brief over de voortgang van de woontopafspraken.

[3:50:33] Volgens mij aan meerdere leden, in ieder geval aan de heer De Hoop, maar volgens mij ook aan mevrouw Beckerman is de toezegging gedaan dat aanstaande vrijdag of maandag de Kamer de brief ontvangt over het grondbeleid.

[3:50:45] De planbatenheffing, ja.

[3:50:50] En de derde is...

[3:50:53] De minister stuurt een overzicht van de planning van de bouwprojecten voorafgaand aan de bouw in Ruinenburg en dus aan het dittelgroot.

[3:51:04] Dan moet ik u mededelen dat we aanstaande dinsdag gaan stemmen over de ingediende moties, dat wij in de laatste week voor het zomerreces zullen stemmen over de subproductorenbegroting en de ingediende amendementen.

[3:51:18] Dan kijk ik nog even één keer rond en heb ik volgens mij alles gezegd en ook

[3:51:22] Dan gaan we dit, de wetgevingsoverleg, afsluiten.

[3:51:31] Ik wil in ieder geval de minister met de ondersteuning bedanken voor de aanwezigheid.

[3:51:36] Ik wil de ondersteuning bedanken voor het mogelijk maken van deze vergadering.

[3:51:39] Ik wil iedereen die op de publieke tribune hier is geweest om dit debat te volgen, maar zeker ook de mensen die dit op afstand hebben gevolgd, danken voor de aandacht aan de leden natuurlijk.

[3:51:47] En dan sluit ik dit debat.

[3:51:48] Hartelijk dank.