Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (XII) en Mobiliteitsfonds (A) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)

[0:00:00] bij dit wetgevingsoverleg van de Vaste Commissie voor Infrastructuur en Waterstaat.

[0:00:05] Het onderwerp is de wijziging van de begrotingsstaten van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Mobiliteitsfonds voor het jaar 2025.

[0:00:14] Welkom ook aan de nieuwe bewindspersonen.

[0:00:17] Ik weet niet of dit de vuurdoop is, maar ik wens in ieder geval veel succes.

[0:00:21] We hebben afgesproken dat we begrotingsvolgen aangaan houden en dat de spreektijden vijf minuten zijn.

[0:00:27] Ik wilde voorstellen om in elk geval in de eerste termijn vier interrupties onderling aan elkaar toe te staan.

[0:00:35] Ik zou graag eerst het woord willen geven aan de GroenLinks PvdA-fractie, de heer De Hoop.

[0:00:41] Dank u wel, voorzitter.

[0:00:42] En laat ik ook beginnen de twee nieuwe bewindspersonen, de heer Tieman en de heer Aert, veel geluk te wensen.

[0:00:48] En de rust nog steeds een hele belangrijke taak op uw schouders.

[0:00:51] Dus ook veel succes.

[0:00:53] En waar we kunnen, werken wij natuurlijk graag samen om het beste te doen voor onze infrastructuur in Nederland.

[0:00:59] Maar voorzitter, als ik dan inhoudelijk maar direct met de deur in huis val, moet ik wel zeggen dat GroenLinks Partij van de Arbeid erg teleurgesteld is over de voorjaarsnota en de voorliggende begrotingswijzigingen voor het ministerie van INW.

[0:01:10] Veel noodzakelijke opgaven worden niet aangepakt en ook de grote pijnlijke bezuiniging op het OV van ruim 300 miljoen wordt niet teruggedraaid.

[0:01:19] En ik hoop dat de nieuwe bewindspersonen in de tijd die hen nog rest, stappen de goede kant op kunnen zetten.

[0:01:24] Want als we naar die voorjaarsnoten kijken dan zien we dat bijvoorbeeld de pot voor de Lelylijn is regeloofd.

[0:01:28] en deels zelfs niet eens meer beschikbaar is voor de noodzakelijke investeringen in OV-infra.

[0:01:34] En als ze op korte termijn niets doen, dan wordt het OV het komende jaar verder kapotbezuinigd.

[0:01:39] En in het regionale OV dreigen buslijnen geschrapt te worden en de tarieven wederom fors te stijgen.

[0:01:44] En daarnaast is de belofte van de voorganger van deze staatssecretaris om met een structurele oplossing te komen voor de dreigende extra stijging van de tarieven bij de NS te komen niet waargemaakt.

[0:01:54] En de voorjaarsnota is precies 0 euro extra gereserveerd voor de OV.

[0:01:59] En de gevolgen zullen pijnlijk zijn.

[0:02:01] Treinkaartjes stijgen met meer dan 10 procent en de dienstregeling wordt uitgekleed.

[0:02:06] En het eerste gevolg is al zichtbaar.

[0:02:08] Vanaf volgende week verdwijnt de jongerenkaart.

[0:02:10] Waarmee jongeren van 12 tot 17 jaar voor een vast bedrag een dag met de trein konden reizen.

[0:02:16] Voorzitter, GroenLinks Partij van de Arbeid is niet alleen teleurgesteld.

[0:02:18] We maken ons ook gewoon grote zorgen over de toekomst van het openbaar vervoer.

[0:02:21] Voor veel mensen dreigt het nu toch al vaak dure OV echt onbetaalbaar te worden.

[0:02:26] En wijken en dorpen dreigen hun enige busverbinding te verliezen.

[0:02:30] Graag een reactie hierop van de staatssecretaris.

[0:02:31] Maakt hij zich ook grote zorgen?

[0:02:33] En wat gaat hij de komende tijd concreet doen om het openbaar vervoer betaalbaar te houden en te voorkomen dat buslijnen en treinlitten geschrapt worden?

[0:02:41] Samen met collega Grimwis heb ik een amendement ingediend om de bezuiniging op het regionaal OV

[0:02:45] deels terug te draaien.

[0:02:46] Met collega Bamenga kom ik mogelijk nog met een amendement op de Lelylijn om op korte termijn nog een positieve stap te kunnen zetten.

[0:02:54] Hopelijk kan de nieuwe staatssecretaris hiermee het vertrouwen in de noordelijke regio's terugwinnen.

[0:02:59] En zo snel als het kabinet wel een miljard voor de via 15-wedstrijd te maken, zo anders gaat het met de noodzakelijke investering in onderhoud en aanleg van openbaar vervoer.

[0:03:08] Er is geen plan hoe de benodigde financiering wordt gerealiseerd en door het uitblijf van adequate stikstofmaatregelen is voor veel investeringen geen ruimte.

[0:03:18] Graag ook een reactie hierop van de nieuwe bewindspersonen.

[0:03:21] Voorzitter, dan stap ik over naar circulaire economie.

[0:03:24] Hoewel iedereen in woorden doordrongen lijkt te zijn van het belang van de circulaire economie, zien we daar in daden weinig van terug.

[0:03:30] Dit kabinet halveert het budget dat voor circulaire economie geraamd is.

[0:03:35] Het schrappen van de circulaire polymerenheffing leidt tot een budgettaire derving van 567 miljoen vanaf 2028.

[0:03:43] En het enige alternatief wat er nu concreet ligt om dat gat te dichten is het hervormen van de afvalstoffenbelasting.

[0:03:49] Komt deze heffing dan niet wederom voornamelijk bij inwoners terecht?

[0:03:52] en kan u toezeggen dat deze heffing niet mag leiden tot nog grotere stijgingen in woonlasten.

[0:03:58] Dat moet u toch als VVD'er aanspreken, staatssecretaris.

[0:04:01] En naar aanleiding van de aangenomen motie Gabriëls, volg er na de zomer aanvullende circulaire maatregelen om de doelen voor 2030 te halen.

[0:04:09] Hierbij verwachten we ook adequate middelen om op koers te komen in de tweede termijn, dien ik hierover ook een motie in.

[0:04:15] Voorzitter, dan het milieu.

[0:04:16] De doorkijk naar 2026 ziet er niet goed uit.

[0:04:18] De spukbodem is op terwijl er nog veel bodemvervuiling is door heel het land.

[0:04:24] En er is ook geen budget meer voor het Schone Luchtakkoord.

[0:04:27] Gaat de staatssecretaris hier voor Prinsjesdag een oplossing voor vinden?

[0:04:31] Graag wil ik de toezegging aan mijn collega's Gabriels onder aandacht brengen dat we voor de zomer nog geïnformeerd zouden worden over de uitvoering van de aangenomen motie over het nationaal PFAS-lovingsverbod en aanverwante PFAS-vragen uit het commissiedebat Leefomgeving.

[0:04:44] Wanneer wordt er actie ondernomen?

[0:04:46] Tot slot nog over de waterkwaliteit.

[0:04:48] De kans om tijdig aan de KRW te voldoen is inmiddels verkeken.

[0:04:52] De gevolgen zijn mogelijk groter dan met stikstof, dat ook nog niet is opgelost.

[0:04:59] De urgentie is er ook op lange termijn.

[0:05:01] Daar is men inmiddels van doordrongen.

[0:05:03] Desondanks lukt het niet om de afgesproken maatregelen door te voeren.

[0:05:06] Geld blijft liggen en wordt niet ingezet voor de projecten waar wel voortgang mogelijk is.

[0:05:11] Graag hoor ik van een nieuwe minister die recent de overstap vanuit de waterschappen heeft gemaakt wat hij concreet gaat doen om de KNW alsnog te beharen.

[0:05:19] Voorzitter, beide bewindspersonen die hiervoor zaten erkenden ook dat het op INW toch redelijk krap in het pak is genaaid.

[0:05:25] Wat de GroenLinks Partij van de Arbeid betreft gaan we de nodige investeringen doen in infrastructuur voor onderhoud en openbaar vervoer.

[0:05:33] Wij zijn daartoe bereid, maar we verwachten ook van deze bewindspersonen dat ze daar zelf stappen op zetten de komende tijd.

[0:05:38] Dank.

[0:05:39] Dank u wel.

[0:05:40] Mooi, netjes binnen de tijd.

[0:05:42] Dan is het woord aan de heer Boutkamp van de PVV.

[0:05:44] Dank u wel, voorzitter.

[0:05:47] Ook van onze kant wensen wij de minister veel wijzer toe op zijn portefeuille.

[0:05:53] Het valt allemaal niet mee in tijden van het zoeken van euro's.

[0:05:56] Gelukkig heeft de minister veel ervaring op het gebied van water en vaarwegen, maar er is meer nattigheid binnen het ministerie van INW.

[0:06:04] Wat betreft de staatssecretaris, ook deze wensen wij uiteraard heel veel succes op deze portefeuille die zeer breed is en door invloeden van buitenaf onder druk staat.

[0:06:13] Hopelijk gaat deze staatssecretaris zijn creativiteit gebruiken en het gezonde verstand vanuit het bedrijfsleven laten prevaleren ten opzichte van allerlei zelf verzonnen regeltjes.

[0:06:24] Dan terug naar de inhoud.

[0:06:28] De PVV heeft de ministerie er meermals op gewezen dat we de doelen van de kaderrichtlijn water niet gaan halen.

[0:06:34] Hoe kijkt de minister tegen deze doelen aan en deelt de minister de mening van de PVV dat deze doelen niet haalbaar, betaalbaar en realistisch zijn?

[0:06:42] Voorzitter, de PVV draagt de binnenvaart een warm hart toe.

[0:06:45] Het is algemeen bekend dat helaas door wetten regelgeving, de verduurzaming, bezuinigingen op het vaarwegennet en luxe woningbouwprojecten aan het water de toekomst van de binnenvaart in de weg zitten.

[0:06:56] Zit de minister mogelijkheden om deze problemen aan te pakken en gelijktijdig te voorkomen dat het kleine schip een toekomst heeft en de haarvaten van de binnenvaart overeind blijven?

[0:07:05] Naast water valt ook luchtvaart onder deze minister.

[0:07:09] Meerdere malen heeft de PVV gevraagd hoe het nu zit met de natuurvergunning van vliegveld Lelystad en de daarmee apaartgaande opening.

[0:07:15] Vanuit de regio is het verzoek tot opening voor de commerciële luchtvaart meerdere malen onder de aandacht gebracht en het voornemen vanuit Defensie om vliegveld Lelystad alleen te gaan gebruiken voor F-35 vliegtuigen valt slecht in de regio.

[0:07:28] Is deze minister bereid om met zijn collega's van

[0:07:33] Defensie en staatssecretarij van Landbouw, Visserij, Voedsel, Zekerheid en Natuur... om de tafel te gaan en om te komen tot er voor de regio belangrijk besluit... omtrent de opening van het vliegveld, zowel van militair als burgerlichtvaart.

[0:07:44] Er wordt veel gevraagd van de regio's, maar vanuit het Rijk wordt er weinig geleverd.

[0:07:49] Nederland is meer dan alleen de Randstad.

[0:07:53] Volgens de minister is Nederland een van de beste infrastructuurnetwerken van de wereld.

[0:07:58] Helaas staat dit mooi op papier, maar is de werkelijkheid anders.

[0:08:02] Dit ervaren veel reizigers dagelijks op het spoor en op de weg is het niet veel anders gezien de vele reparaties die plaatsvinden.

[0:08:08] Veel bruggen en viaducten staan onder verscherpt toezicht.

[0:08:13] Over de jaren zijn niet alleen vrachtwagencombinaties, maar ook personenvoertuigen zwaarder geworden en dan met name elektrische auto's.

[0:08:20] Dit zal ongetwijfeld van invloed zijn geweest op het beheer en onderhoud van wegen, deelt de minister deze mening.

[0:08:26] En door de toename van het aantal inwoners neemt ook het aantal weggebruikers toe.

[0:08:31] Je kan het gewoon één op één bij wijze van zeggen.

[0:08:34] Een vraag aan de minister is dan ook of binnen het financiële systeem hierbij rekening wordt gehouden.

[0:08:39] En door een tekort aan middelen wordt er geschoven met geld van het ene naar het andere project.

[0:08:44] Daarmee creëren we veel teleurstelling en woede bij regionale bestuurders en niet-tevreden inwoners.

[0:08:49] Dus nogmaals de opmerking, voorzitter, er is meer dan alleen de Randstad.

[0:08:54] En collega De Hoop zei het terecht ook net over circulaire economie.

[0:08:58] Ja, die plastic tax die gaat nu, zoals u nu naar huis ziet, geschoven worden naar het einde van de keten.

[0:09:05] Dat vinden wij een slecht idee.

[0:09:07] Leg deze tax neer bij het begin van de keten.

[0:09:10] Zorg ervoor dat bij die producenten de prikkel ontstaat om te zorgen dat zij plastic op de markt zeggen die wel te recyclen zijn of na zoveel keer nog steeds in gebruik kunnen zijn.

[0:09:20] Graag een reactie hiervan van de staatssecretaris.

[0:09:26] Dat was het.

[0:09:26] Een interruptie van de heer De Hoop.

[0:09:30] Ja, voorzitter.

[0:09:30] Wat ik eigenlijk helemaal miste in de bijdrage van collega Boutkamp van de PVV was openbaar vervoer.

[0:09:37] En ik heb daar eigenlijk allereerst een vraag over de prijsstijgingen bij de NS.

[0:09:41] De PVV wil dat volgens mij helemaal niet.

[0:09:45] We zien nu dat de prijsstijgingen tot 10% worden komend jaar.

[0:09:48] Is de heer Boutkamp het met mij eens dat we dat moeten zien te voorkomen?

[0:09:51] De heer Boutkamp.

[0:09:53] Mijn excuus voorzij stond nog open.

[0:09:56] Dit gaan wij binnen de fractie bespreken, binnenkort.

[0:10:00] Dit soort zaken.

[0:10:01] Want ja, de meet staat ook op tafel.

[0:10:02] Dus wij gaan dat als fractie besluiten overnemen.

[0:10:06] Dank u wel, meneer Hoop, voor een tweede interruptie.

[0:10:08] Nou ja, laat ik dan maar iets meegeven voor de fractievergadering, meneer Boutkamp.

[0:10:12] In het verkiezingsprogramma staat volgens mij ook de betaalbaarheid van het openbaar vervoer bij de PVV.

[0:10:18] Het is al jaren achter elkaar dat die prijsstijging bij de NS er is, doordat we niet met elkaar een structurele oplossing vinden.

[0:10:24] En eigenlijk heeft uw eigen staatssecretaris ook de belofte gedaan om daar wat aan te doen.

[0:10:27] Nou, hij zit er nu niet meer.

[0:10:28] Maar als ik een beetje zit te tellen, dan zouden wij, meneer Boutkamp, met elkaar heel makkelijk voor elkaar kunnen krijgen dat die prijsstijging niet doorgaat.

[0:10:35] En dat zou toch het beste zijn.

[0:10:37] Dus ik hoop toch dat u daar... Wij werken niet altijd veel samen, maar dit is nou een punt waarvan ik denk hier denken we hetzelfde over en dat kunnen we met elkaar voorkomen.

[0:10:44] Dus ik hoop dat de heer Boutkan aan dezelfde kant van de touw trekt en dat wij samen als Voedingspartij van de Arbeid en de PVV die prijsstijging kunnen voorkomen.

[0:10:51] Ik hoor niet echt een vraag, maar wil de heer Boutkamp nog reageren?

[0:10:54] Ja, ik dank de heer De Hoop dat hij onze fractie wil helpen om te komen tot een goed besluit.

[0:11:00] Dat waarderen we zeer.

[0:11:02] Of het wordt geannuleerd, dat laat ik aan de fractie over, maar ik zal zeker een positieve inbreng daarin hebben.

[0:11:08] En zoals ik altijd zeg, mij veel voorstellen haalbaar, betaalbaar en realistisch.

[0:11:14] En dan laat ik het bij.

[0:11:15] Dank u wel.

[0:11:16] Dan een interruptie van de heer Van Kent van de SP.

[0:11:18] Ja, voorzitter, want waar slaat dit op?

[0:11:21] We bespreken een voorjaarsnota.

[0:11:22] Daar is onderhandeld over het budget, al of niet voor het openbaar vervoer.

[0:11:26] Het resultaat is dat de PVV daar geen budget heeft georganiseerd.

[0:11:31] En nu treffen we hier een woordvoerder die het niet eens over het openbaar vervoer heeft.

[0:11:36] En vervolgens aangeeft op een vraag van... wat vindt u van de prijsstelling bij de NS?

[0:11:40] Zegt van, dat gaan we in de fractie bespreken.

[0:11:42] U heeft toch wel een opvatting.

[0:11:44] Wat is de opvatting van de grootste partij?

[0:11:48] die het recente verleden de beide bewindspersonen voor dit ministerie heeft geleverd.

[0:11:51] Wat vindt de grootste partij van de prijsstijging bij de NS met 10%?

[0:11:59] De prijsstijging is wat mij betreft buitenproportioneel.

[0:12:04] Ik zal het ook mijn best doen binnen de fractie om daarvoor voldoende aandacht... en ook te zorgen dat er financiën voor beschikbaar komen.

[0:12:13] Maar ik kan op dit moment...

[0:12:14] op dit vlak daarover nog geen uitspraken doen.

[0:12:18] En zoals de heer Van Kent ook weet, neem ik op dit moment waar.

[0:12:22] Dus mijn verontschuldiging als ik niet tot achter de punten en comma's in het dossier zit.

[0:12:28] Dank u wel, de heer Van Kent, voor een tweede introductie.

[0:12:30] Ja, voorzitter, met een partij met 37 leden hier in de Tweede Kamer mag je verwachten dat er iemand naar dit debat komt die wat vindt van het openbaar vervoer.

[0:12:40] En de SP heeft een amendement ingediend.

[0:12:43] die uit het klimaatfonds geld reserveert... en voor het tegengaan van de prijsstijging bij de NS... en voor het mogelijk maken van een fatsoenlijke cao... is de PVV bereid om... want ik weet dat de klimaatfonds bij de PVV niet populair is... en wij vinden OV bij uitstek iets wat goed is voor het klimaat en voor het milieu... vindt de PVV dat een goed idee om eenmalig dat geld uit dat fonds te halen... om er in ieder geval nu voor te zorgen dat die prijsstijging niet doorgaat... en dat er een fatsoenlijke cao komt.

[0:13:12] Ik heb het amendement net onder ogen gekregen en ik heb het ook gezien.

[0:13:17] Ik ga het ook met belangstelling lezen en dan van adviezen zien aan de fractie.

[0:13:21] En het is aan de fractie.

[0:13:23] Tenzij het bij u anders werkt.

[0:13:29] Dan de heer Olge van Dijk voor een interruptie.

[0:13:31] Ja, dan doe ik het op een terrein waar de heer Boutkamp wel thuis is.

[0:13:35] Flevoland en Lelystad Airport.

[0:13:38] Kijk, ik begrijp de positie van de PVV, maar er was gewoon een bewindspersoon om te regelen in de zin en die is weggelopen.

[0:13:45] En nu mag u het proberen via deze kant.

[0:13:47] Maar we moeten ook kijken dat het goed benut wordt.

[0:13:50] Mag ik de heer Boutkamp zo begrijpen dat hij er tegen is als er alleen F35's worden gestationeerd en dat hij daar ook tegen zal stemmen?

[0:13:59] Het Stamppunt is dus voor ons een helder vliegveld, Lelystad open voor commerciële luchtvaart.

[0:14:06] Daar gaat de PVV nog steeds voor.

[0:14:08] Daarnaast is nu bijgekomen zeg maar de F-35 vanuit de venture, maar dat is nog niet zeker.

[0:14:13] Het is een wens vanuit Defensie, maar er is nog steeds geen aanwijzing besluitgekomen, heb ik begrepen althans, tenzij u over andere informatie beschikt.

[0:14:20] Dus wij blijven nog steeds een voorstander van de commerciële rugvaart.

[0:14:23] Het zou goed zijn als ze beiden komen, want dan kunnen ook de kosten gedeeld worden.

[0:14:28] En ik heb altijd gezegd, mocht het Rijk toch besluiten dat alleen de F-35's komen, en alleen is dat, dan ben ik de eerste die ze met alle liefde over de Veluwe zal jagen.

[0:14:39] Want door dat getreiter en gezeur en dergelijke wordt hier iets belemmerd... wat het Rijk 15 jaar geleden al neergelegd had bij de provincie Flevoland... om te komen tot een vliegveld.

[0:14:49] Daar is alle medewerking afgeleend vanuit de regio.

[0:14:52] En nu op het laatste moment gaan we zeggen dat het niet gaat open.

[0:14:55] Dat is echt een enorme teleurstelling in de regio.

[0:14:57] Dus de regio gaat er nog steeds van uit dat het gezonde verstand er is.

[0:15:02] En bij de voorganger van de huidige minister was ook de wens om dit te doen.

[0:15:07] Maar ook u weet hoe de hazen lopen.

[0:15:11] Dank u wel, de heer Volker van Dijk.

[0:15:14] Volgens mij begrijp ik goed dat de PVV zoveel mogelijk overlast aan de Veluwe geeft.

[0:15:24] Ik hoop dat de inwoners dat meenemen als ze weer naar de stembus gaan.

[0:15:29] Mijn vraag is dan een andere.

[0:15:30] Stel dat de privé-vliegtuigen vanuit Schiphol naar Lelystad kunnen gaan... in combinatie met die F-35 zonder de commerciële burgerluchtvaart... is dat dan wel aanvaardbaar voor de PVV?

[0:15:41] Dat is een als-dan-vraag en we weten allemaal hoe het antwoord erop is.

[0:15:45] Maar de heer Van Dijk weet ook al dat er op dit moment al regelmatig onderhoud van privévliegtuigen op Lelystad plaatsvindt.

[0:15:51] Dus er zijn al opstijgende en vertrekkende vliegtuigen vanuit de privésector vanwege het onderhoud.

[0:15:56] Dus dat is er al.

[0:15:57] En als het als-dan zou gebeuren, dan zien we het dan te zijn in tijd, maar dat gaan we zien.

[0:16:02] En wat betreft de overlast en dergelijke, er is alles aangedaan.

[0:16:07] ook zowel vanuit de vliegveldledenstad als vanuit de regio, om de overlast, ook met trekking tot de vliegroutes, om de overlast van de omliggende provincies te voorkomen.

[0:16:17] Vanuit richting Overijssel en richting Gelderland.

[0:16:20] En dat is, zeg maar, dat staat zwart op wit.

[0:16:23] En desondanks blijft NEC volhouden in het niet-openen van vliegveldledenstad.

[0:16:29] Legt u dat maar eens uit aan uw achterban, die ook graag willen vliegen.

[0:16:33] Dank u wel.

[0:16:33] Dan is het woord aan de heer Bamenga van D66.

[0:16:40] Dank je wel, voorzitter.

[0:16:42] Allereerst welkom aan de nieuwe bewindspersonen.

[0:16:48] Met de minister moet ik nog kennis maken.

[0:16:50] En wat betreft de staatssecretaris, die net zoals ik uit Brabant komt, heb ik natuurlijk hoge verwachtingen.

[0:16:59] Ik wens de beiden heel veel succes daarmee.

[0:17:02] En ze hebben een niet te benijden erfenis, namelijk.

[0:17:06] Want de vorige ministers hebben hier een chaos van gemaakt, een chaos achtergelaten op het departement.

[0:17:12] Dus ik ben blij dat wij hier met z'n allen, ondanks de navontop, deze week de begroting kunnen bespreken.

[0:17:19] Ik hoop dat de bewindspersonen van hun te horen wat hun inzet ook zal zijn.

[0:17:26] Ik hoop dat ze als demissionair bewindspersoon de zaak weer wat vlot kunnen trekken.

[0:17:31] Ik wil een paar dingen uitlichten.

[0:17:33] Allereerst de Lelylijn, daarna de bezuinigingen op het OV, daarna het NAVO-budget.

[0:17:38] Voorzitter, ten eerste de Lelylijn.

[0:17:40] Afgelopen jaar zei de Kamer unaniem... gebruik het geld van de Lelylijn niet voor andere projecten.

[0:17:46] Voorzitter, daar komt niet zo vaak voor dat we hier unaniem ermee eens zijn.

[0:17:51] Maar wat deed de coalitie?

[0:17:52] Ze roofde zo goed als de hele pot van de Lelylijn leeg.

[0:17:56] Hiermee gaat het kabinet glashard in tegen de wens van de Kamer.

[0:18:01] De Lelylijn is hard nodig voor de verbinding van het noorden met de rest van Nederland.

[0:18:06] De Lelylijn biedt ook grote kansen voor woningen en banen in het noorden van Nederland.

[0:18:11] Een enorme kans met een oplopende woningtekort.

[0:18:15] En er is een brede politieke steun om de Lelylijn door te laten gaan.

[0:18:19] De volgende stap voor de aanleg van de Lelylijn is starten met de meertverkenning.

[0:18:23] En ik vraag de minister hoe staat hij er tegenover om daar gewoon mee te starten.

[0:18:29] En daarbij de 75 procent financieringsregel te laten varen.

[0:18:34] Want er is een doorbraak nodig voor de Lelylijn.

[0:18:37] En wat mij betreft betekent dat beginnen.

[0:18:41] Volgens mij is er nog geld op de aanvullende post.

[0:18:44] Dat kunnen we hier best voor gebruiken.

[0:18:47] Hoe kijkt de staatssecretaris naar dit voorstel?

[0:18:50] Is hij het met me eens dat we hier een pragmatisch in moeten zijn?

[0:18:55] Voorzitter, het kabinet bezuinigt fors op het openbaar vervoer.

[0:18:59] We hebben een waslijst aan voorbeelden van regionale vervoerders die zeggen de prijzen gaan gewoon omhoog en we moeten lijnen gaan schrappen.

[0:19:07] De stakingen bij de NS, de stijgende prijzen van tickets, trein, ook daar is geen oplossing voor gevonden.

[0:19:14] En tot slot is ook een teruglopende financiering van het studentenreisproduct een probleem waar deze bewindspersonen mee te dealen hebben.

[0:19:21] Terwijl volgens mij een brede meerderheid in deze Kamer wil dat het OV betaalbaar blijft en dat het fijn is en dat mensen snel van her naar der kunnen.

[0:19:31] De vorige staatssecretaris zei ik ga me tot het uiterste inspannen om hier oplossingen voor te vinden.

[0:19:38] Maar die zijn er niet gekomen.

[0:19:41] Ik ken de BBB als een partij die een groot hart heeft... voor de bereikbaarheid van de regio en betaalbaarheid van de voorzieningen.

[0:19:48] Ik vraag aan de nieuwe bewindspersonen daarom... wat is hun inzet richting Prinsjesdag op dit punt?

[0:19:54] Voorzitter, dan voor de toekomst.

[0:19:57] Gisteren kregen we het nieuws over de NAVO-norm 5%, dat dat een feit is... waarvan 1,5% gaan uitgeven aan civiele doeleinden.

[0:20:05] Juist nu is het belangrijk om extra te investeren in betrouwbare infrastructuur.

[0:20:10] onze bruggen, viaducten, spoorwegenovergangen.

[0:20:12] Er is zwaar achterstallig onderhoud.

[0:20:15] Ik zie het als een loogse route dat we een deel van dit geld voor onze weerbaarheid investeren en ook in onze fysieke infrastructuur.

[0:20:26] Zo vergroten we onze weerbaarheid, terwijl het publiek hiervan kan meeprofiteren.

[0:20:30] Ik vraag de minister en de staatssecretaris wat hun inzet is voor het vergroten van de weerbaarheid van Nederland.

[0:20:36] Voorzitter, ik vind het moeilijk om de bewindspersonen nu al van alles en nog wat kwalijk te nemen.

[0:20:42] Daarom vraag ik hun ook echt naar hun eigen inzet.

[0:20:45] En ik vraag de staatssecretaris om concrete stappen te zetten in de ontwikkeling van de Lelylijn.

[0:20:50] Mobiliteit is een recht voor iedereen in Nederland.

[0:20:53] Dit is het moment om dat te laten zien wat wel kan.

[0:20:56] Dank u wel.

[0:20:58] Ik wil er wel op wijzen dat de begrotingswijziging vandaag behandeling behoort bij de voorjaarsnoten.

[0:21:03] Die gaat over het jaar 2025.

[0:21:06] Ik snap een aantal onderwerpen die ook in de voorjaarsnoten staan, dat daar ook aan gereformeerd wordt.

[0:21:09] Maar ik hoor nu ook een paar onderwerpen waarvan ik denk, nou, raak er niet helemaal aan het stuk wat voor ligt.

[0:21:15] Het woord is aan mevrouw Veldman van de VVD.

[0:21:20] Dank voorzitter.

[0:21:22] En welkom en succes aan de nieuwe bewindspersonen ter rechterzijde.

[0:21:27] Voorzitter, onze infrastructuur staat onder druk.

[0:21:29] Niet een beetje, maar fundamenteel.

[0:21:31] Nederland is gebouwd op een netwerk van bruggen, tunnels, sluizen en vaarwegen die decennia geleden zijn aangelegd en veel van die objecten bereiken nu hun technische eindleeftijd.

[0:21:39] En daar bovenop komt de groeiende vraag naar mobiliteit, naar logistiek, naar bereikbaarheid.

[0:21:44] Maar terwijl de druk toeneemt, blijven de oplossingen uit.

[0:21:47] De onderhoudsachterstanden lopen op.

[0:21:48] Projecten stapelen zich op zonder uitvoering.

[0:21:51] En nieuwe investeringen blijven steken in papieren plannen.

[0:21:54] Ondertussen staat Nederland vast.

[0:21:55] En worden complete regio's en industrieclusters, die van levensbelang zijn voor onze economie, onbereikbaar.

[0:22:01] Voorzitter, dat is een harde realiteit voor heel veel mensen.

[0:22:04] Mensen die iedere dag in de file staan, die hun kind te laat van school halen, die met hun vrachtwagen uren verliezen in stilstaand verkeer, die proberen een bouwproject te starten, maar vastlopen op een sluipend tekort aan capaciteit, stikstofruimte of politieke voortgang.

[0:22:18] En de VVD vindt dat dit anders moet, dat er een tandje bij moet.

[0:22:21] En daarom wil ik in dit debat drie zaken met nadruk benoemen.

[0:22:24] 1.

[0:22:25] We zien dat de Rijkswaterstaat begonnen is met het opschalen van de uitvoeringscapaciteit.

[0:22:28] Dat is een goede stap.

[0:22:29] Maar gaat dat snel genoeg?

[0:22:31] Worden aanbestedingen inmiddels echt aanbodgericht ingericht met ruimte voor innovatie, betere risicoverdeling en oplossingen voor de structurele personeelskrapte?

[0:22:39] En hoe zit het met de stikstofcapaciteit?

[0:22:41] Kan de minister toelichten hoe hij gaat helpen om de stikstofproblematiek als beperkende factor voor nieuwe infraprojecten op te lossen?

[0:22:48] Voorzitter, de majeure kasschuif van 1 miljard euro van 26 naar 27.

[0:22:53] Wat zijn hiervan de consequenties?

[0:22:55] Wat betekent dit concreet voor de planning en voor de voortgang?

[0:22:58] Twee, herprioriteringen in de begroting.

[0:23:01] Voorzitter, de 3,4 miljard euro die eerder was gereserveerd voor de Lelylijn is in dit begrotingsjaar deels omgebogen naar andere infraprojecten in Noord- en Oost-Nederland.

[0:23:09] Dat is begrijpelijk vanuit uitvoerbaarheid en timing, maar het is wel een bittere pil, met name voor Friesland.

[0:23:15] En daar is jarenlang keihard gewerkt door lokale bestuurders om het belang van deze verbinding op de kaart te zetten.

[0:23:20] VVD accepteert deze herprioritering onder de voorwaarden dat de middelen daadwerkelijk worden ingezet voor versterking van de infrastructuur in het noorden en oosten.

[0:23:28] En dat gebeurt nu.

[0:23:29] De Koornwerde Zandsluis kan worden verbreed, cruciaal voor scheepsbouw en maritieme bedrijvigheid.

[0:23:34] En het spoorknauwpunt bij Meppel, dat de enige treinverbinding vormt met het noorden, wordt aangepakt.

[0:23:39] Wat ons betreft betekent dat er nu ook geen enkel excuus meer is om daar open toegangtreinen te rijden.

[0:23:45] Daar is die ruimte nu op het spoor.

[0:23:47] Voorzitter, de aanpak van de N36 is wat de VVD betreft een belangrijke doorbraak.

[0:23:52] Deze weg tussen Almelo en Omme staat al jaren bekend als de dode weg.

[0:23:55] Een drukke verkeersader met veel ongevallen en gevaarlijke oversteekplaatsen.

[0:23:59] In november zag ik zelf hoe risicovol deze weg is toen ik met chauffeur Gert van Bolk Transport in de vrachtwagen meereed.

[0:24:06] Eén moment van onoplettendheid kan daar grote gevolgen hebben.

[0:24:09] Niet alleen voor de bestuurder zelf, maar ook voor de ander op de weg.

[0:24:11] En goed dat hier dus nu stappen worden gezet.

[0:24:14] Maar in de voorjaarsnota zijn ook vijf nieuwe aanlegprojecten in de pauzestand gezet.

[0:24:18] Deze projecten zijn stuk voor stuk bekende knelpunten.

[0:24:20] Mensen staan hier dagelijks vast en dat betekent economische schade, maar ook weer gewoon veel ongemak, frustratie en tijdverlies.

[0:24:27] Hoe is deze herprioritering precies tot stand gekomen en wat wordt gedaan om de regio's zicht te geven op uitvoering van deze projecten?

[0:24:35] Zijn mitigerende maatregelen mogelijk, zoals die ook zijn getroffen voor eerder gepauseerde projecten?

[0:24:39] Drie, de stakingen bij de NS.

[0:24:41] Voorzitter, afgelopen week viel het treinverkeer op meerdere plekken volledig stil.

[0:24:45] Geen treinen, geen alternatief en duizenden mensen die vastzaten.

[0:24:48] Studenten die hun tentamen niet haalden, werknemers die hun afspraken misten.

[0:24:52] En de VVD vindt het onacceptabel dat ons land bij elke staking direct ontwricht raakt.

[0:24:56] En daarom heb ik voorgesteld om bij stakingen altijd te werken met een basisdienstregeling.

[0:25:01] Ik heb hieroverhand aantal schriftelijke vragen gesteld, maar ik wil vandaag ook nog de volgende vraag aan de staatssecretaris stellen.

[0:25:06] Is hij bereid om te verkennen of een minimale dienstregeling bij stakingen wettelijk kan worden geborgd, zoals in andere Europese landen al gebeurt?

[0:25:13] Kan hij in overleg treden met de NS en vakbonden om hier vrijwillige afspraken over te maken?

[0:25:18] En hoe zorgt hij ervoor dat stakingsacties in de toekomst niet samenvallen met kwetsbare momenten, zoals bijvoorbeeld eindexams?

[0:25:24] Tot slot nog twee specifieke onderwerpen.

[0:25:27] De eerste over de watertaxi van en naar Ameland.

[0:25:29] Hoe staat het hier nu mee?

[0:25:30] Die mag niets nachts varen op dit moment.

[0:25:32] Al in maart heeft de minister een pilot toegezegd, maar sindsdien is het stil en nog steeds varen ze niets nachts.

[0:25:38] Met nog alle ongemakken vandien.

[0:25:40] En de tweede, in de brief die de minister stuurde met een toelichting op de voorjaarsnota staat dat 150 miljoen euro is gereserveerd voor specifieke ambities uit het regeerakkoord, waaronder sociale veiligheid en goederenvervoer.

[0:25:51] De VVD vindt beide thema's belangrijk.

[0:25:53] Welke bestemming hebben de bewindspersonen voor ogen om hen betrekken tot sociale veiligheid en hoeveel geld betreft dat?

[0:25:58] En heb ik het goed begrepen dat vanuit dit budget ook 30 miljoen wordt besteed aan het verbeteren van concurrentievermogen van spoorgoederenvervoer, namelijk verlichting van de exploitatie en de tarieven van Kijfhoek?

[0:26:09] Voorzitter, de VVD wil dat Nederland beweegt, letterlijk.

[0:26:12] Daarvoor is een sterke, betrouwbare en toekomstbestendige infrastructuur nodig.

[0:26:16] Geen excuses meer, geen getreuzel, maar onderhoud en uitvoeren en mensen laten rekenen op mobiliteit.

[0:26:23] Dank u, voorzitter.

[0:26:24] Dank u wel.

[0:26:24] Ook stakingen is wel wat een ver weggelegen onderwerp bij deze behandeling.

[0:26:29] U heeft een interruptie van de heer Van Kent.

[0:26:32] Ja, en het stakingsrecht gaan we ook niet imperken op deze manier.

[0:26:35] Dat kan wettelijk ook niet, maar goed.

[0:26:38] is aan de VVD.

[0:26:39] De vraag die ik voor de VVD heb gaat over de 110 miljoen bezuiniging op de gelden die beschikbaar zijn voor de G4, dus voor de grotere steden, maar ook de regio's rond die grote steden.

[0:26:51] De vervoersregio's komen ook in opstand tegen deze grote financiële kaalslag.

[0:26:56] De VVD zegt Nederland moet bewegen.

[0:26:59] Nederland staat straks stil als één op de vijf bushalters gaat verdwijnen bijvoorbeeld in die regio's.

[0:27:04] Wat gaat de VVD eraan doen om te voorkomen dat dat gebeurt?

[0:27:07] Mevrouw Veldman.

[0:27:17] Over het staakjingsrecht inperken, dat heb ik niet gezegd en dat is ook zeker niet de bedoeling, want wij denken dat de VVD denkt dat het staakjingsrecht een recht is dat er is en dat je daar in principe niet aan moet komen.

[0:27:28] Het enige dat wij vragen is, we zien ook de andere kant, we zien al die mensen die hier dagelang zoveel last van hebben gehad,

[0:27:35] En er zijn mensen die gewoon echt niet anders kunnen.

[0:27:37] Zou je daar niet een basis voor moeten regelen?

[0:27:39] Dat is eigenlijk het enige wat ik hier vraag.

[0:27:42] Want ik treed ook verder niet in het conflict tussen werkgever en vakbonden.

[0:27:45] Dat is iets tussen de NS en de vakbonden.

[0:27:48] Dan uw vraag over de bezuinigingen op het OV en hoe we daar tegenaan kijken.

[0:27:53] Kijk, dat is een afspraak geweest die op een gegeven moment gemaakt is, die inderdaad in de voorjaarsnota niet is teruggedraaid.

[0:28:00] En die afspraak is gemaakt omdat er keuzes gemaakt moeten worden.

[0:28:03] En bij schaarste van budget zullen er altijd keuzes zijn waar de heer Van Kent het misschien niet mee eens is en de VVD op dat moment wel zegt, we hebben hier onze handtekeningen onder gezet.

[0:28:15] En we accepteren dat deze bezuiniging nu is doorgevoerd.

[0:28:21] Dat je altijd goed moet kijken hoe je het OV kunt verbeteren, is ook iets waar de VVD bovenop zit.

[0:28:26] Dat doen we misschien op een andere manier.

[0:28:28] Wij zitten meer op de scherpte van hoe je het inricht.

[0:28:31] En ook welke mogelijkheden je biedt om bijvoorbeeld meer met aanbestedingen en meer vervoerders te werken.

[0:28:36] Maar dat is hoe we daar graag als VVD naar kijken.

[0:28:39] Dank u wel.

[0:28:40] De laatste interruptie voor de heer Van Kent.

[0:28:42] En de antwoorden op de interrupties mogen wel ietsje korter worden.

[0:28:44] Heer Van Kent.

[0:28:46] Ja, voorzitter.

[0:28:46] Het lokt natuurlijk ook een reactie uit.

[0:28:48] Kijk, de staking bij de NS is te voorkomen door ervoor te zorgen dat de NS voldoende budget heeft.

[0:28:54] Zowel voor het openbaar vervoer als voor de mensen die daar werken.

[0:28:57] En dat is niet het geval.

[0:28:58] En dat is ook een grote verantwoordelijkheid die de VVD hierin draagt.

[0:29:02] En op die manier zijn stakingen te voorkomen, namelijk goed zorgen voor mensen die daar werken.

[0:29:08] Dan een reactie op de bezuiniging waar de VVD van zegt dat we daarvoor hebben getekend en we accepteren de gevolgen.

[0:29:16] Maar ziet de VVD niet net als de SP dat die gevolgen desastreus zijn, bijvoorbeeld ook voor de woningbouw, voor de bereikbaarheid van de regio's rond?

[0:29:25] grotere steden, dat het tot sociaal isolement kan leiden omdat mensen die nu al peperdure ov-tickets, de htm-tickets zijn onbetaalbaar, dat ze die tickets niet meer kunnen betalen.

[0:29:38] Zeg de VVD gewoon tegen al deze mensen van u bekijkt het maar.

[0:29:41] Dank u wel en ik wil echt voorkomen dat er twee interrupties in één interruptie gepropt worden en dan ga ik straks dan ook gewoon dubbele interrupties vertellen.

[0:29:48] Mevrouw Veldman.

[0:29:50] Voorzitter, de heer Van Kent had het over een voldoende budgettime bij de NS om de mensen te kunnen betalen.

[0:29:56] Het verschil van opvatting tussen de heer Van Kent en mij is dat de belastingbetaler dan vervolgens automatisch

[0:30:06] financier van het budget, eventueel extra budget van de NS zou moeten zijn.

[0:30:12] Ik heb daar overigens op vele momenten in vele debatten in deze commissie ook voorstellen voor gedaan hoe het wel zou kunnen.

[0:30:18] Dus dat op uw eerste punt.

[0:30:21] Tweede, accepteert u de gevolgen?

[0:30:23] Als het over woningbouw gaat, we hebben 2,5 miljard beschikbaar gesteld.

[0:30:27] om de infrastructuur en mobiliteit rondom nieuwe woningbouw aan te leggen en te verbeteren.

[0:30:32] In de vorige periode is dat 7,5 miljard geweest, ook op instigatie van de VVD.

[0:30:37] En ik denk dat we op die manier ook met vele budgetten en uitbreiding van budgetten werken aan de mobiliteit en de koppeling aan de woningbouw.

[0:30:46] Dank u wel.

[0:30:47] Dan hadden wij het CDA-pleitje staan.

[0:30:48] Die is niet aanwezig, dus dan ga ik over naar de heer Olge van Dijk van de NSC.

[0:30:52] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:30:53] En allereerst een...

[0:30:56] Ik zie even te kijken dat er wordt hier in twijfel getrokken of ik... Ik heb het verkeerde lijstje.

[0:31:05] Dan mag de heer Van Kent van de SP eerst, als hij daar heel erg op staat.

[0:31:09] Nee hoor, de volgorde verandert niks aan de inhoud, dus ga je gaan.

[0:31:13] Dank, voorzitter.

[0:31:14] Dan gaan we toch weer naar de heer Van Kent.

[0:31:17] Ik begin graag met een felicitatie aan deze nieuwe bewindspersonen.

[0:31:22] Het is nogal wat om zo in te stromen in zo'n demissionaire periode.

[0:31:26] Maar laat ik duidelijk zijn, er is heel veel te doen.

[0:31:30] Vanuit het nieuwe sociaal contract willen we deze bewindspersonen veel ruimte geven tijdens deze demissionaire periode.

[0:31:36] Aan de slag dus, zou ik willen zeggen.

[0:31:39] En om te beginnen, toch wel aardig om te horen met welke prioriteiten zij zelf in deze baan zijn gestapt.

[0:31:45] Ik ben heel benieuwd om dat te horen van de staatssecretaris en bewindspersoon.

[0:31:48] Wat denken zij te doen in deze periode?

[0:31:50] Vinden zij zelf het meest urgent?

[0:31:52] Zien zij dat zij meer waarde kunnen geven?

[0:31:54] En nogmaals, alle ruimte vanuit NSC om dat ook te horen.

[0:31:57] En als Kamer zijn we natuurlijk altijd bij wat het dan vervolgens is.

[0:32:00] Maar er ligt te veel en er zijn te veel problemen in dit land die niet kunnen wachten.

[0:32:05] En dan vraagt NSC aandacht voor de situatie in het openbaar vervoer.

[0:32:08] Want de financiën, er werd al over gesproken, zijn beperkt en veel negatieve effecten zijn de afgelopen maanden door de voorgangers van deze bewindsprogramma, met name de staatssecretaris, in beeld gebracht.

[0:32:18] En kan de nieuwe staatssecretaris van het openbaar vervoer ook aangeven wat hij vindt van de toestand van het openbaar vervoer in het land?

[0:32:26] En hoe kijkt hij naar de korting op de BDU die al even werd genoemd?

[0:32:30] En is hij ook met zijn voorganger eens dat een dreigende stijging van ticketprijzen van de NS van meer dan 10% volstrekt onacceptabel is?

[0:32:40] En kan hij toezeggen dat dit dossier de hoogste urgentie voor hem heeft de komende maanden en dat hij bij Prinsjesdag concrete maatregelen neemt?

[0:32:48] Dan heeft u een interruptie voordat u verder gaat van de heer De Hoop.

[0:32:52] Ja, voorzitter, want ik hoef eigenlijk het degels niet met de heer Van Dijk te kruisen over de gevolgen van die korting van de BDU.

[0:32:57] Maar we zien nu ook een andere situatie ontstaan, en daar had de heer Van Kent het net ook al over, namelijk dat die gemeenten zelfs een juridische procedure, een bezwaar hebben ingediend nu bij INW.

[0:33:06] En dat is natuurlijk wel een stap verder.

[0:33:08] En ik zou toch aan de heer Van Dijk willen vragen, bent u het niet met mij eens dat wij dan ook als Kamer een opdracht hebben om dat met elkaar op te lossen en dat het niet per se een probleem van deze bewindspersoon is, maar ook van ons allemaal?

[0:33:19] En is de heer Van Dijk ook bereid om met elkaar met deze Kamer een oplossing te zoeken?

[0:33:25] Als Kamer zijn wij ook mee om te beoordelen hoe het staat met het allemaal vervoer.

[0:33:32] Maar uiteindelijk is het wel de regering die regeert en die bestuurt.

[0:33:36] En die ook in een dergelijke situatie met gemeenten moet oordelen of ze dat recht doen.

[0:33:41] Waar het juridisch wordt, is dat natuurlijk ook aan de rechter.

[0:33:44] Dat past in de rechtsstaat om dat te beoordelen of dat aan de orde is.

[0:33:47] Ik vind dat niet een vraag die hier ligt.

[0:33:49] De vraag die hier voor ons als Kamer ligt is wel... hebben deze bewindspersonen en de voorgangers daarvan juist gehandeld?

[0:33:55] Hebben ze de gevolgen goed ingeschat en daar goed op geacteerd?

[0:33:59] En als het antwoord daarop is dat dat onvoldoende is...

[0:34:03] binnen de beperkingen van het budget die wij natuurlijk ook hebben, waar we ons rekenschap van moeten afleggen, daarin keuzes maken.

[0:34:09] En daar is vandaag misschien een moment voor.

[0:34:11] Maar ik weet al op Prinsjesdag, als we kijken naar volgend jaar en verder, is dat natuurlijk ook het moment om met elkaar te kijken hoe we dat vormgeven.

[0:34:19] In deze demissionaire periode is het ook juist aan de Kamer.

[0:34:24] En de verantwoordelijkheid die bij deze bewindspersonen ligt... ligt minstens zo erg ook bij de NEC-fractie... die ook mede verantwoordelijk zijn van het opstellen van deze begroting... meer dan de twee heren hier aan mijn rechterzijde.

[0:34:34] Dus ik vind ook echt dat daar iets ligt voor de heer Olge van Dijk en zijn fractie.

[0:34:38] Maar laat ik hem dan concreter maken.

[0:34:40] Bent u bereid om een voorstel te steunen waarbij we een opdracht geven...

[0:34:44] richting de begroting, zodat we als Kamer ook met elkaar zeggen, er moet een oplossing komen voor de BDU-korting.

[0:34:48] Ik wil daar over het dekking met u over doorpraten, maar als u het echt zo serieus meent en als we die juridische procedure willen voorkomen, dan ligt daar volgens mij nu voor de Kamer een opdracht om daarop te sturen en ook richting te geven.

[0:34:59] Ik verwacht van deze bewindspersonen een beeld bij die problemen en urgentie, of ze dat zien.

[0:35:09] Ik verwacht dat ze dit als een urgent vraagstuk zien en daarmee aan de slag gaan.

[0:35:15] Ik verwacht ook dat men daarop acteert.

[0:35:19] Ik heb eerder aangegeven dat voor ons de NS-ticketprijzen echt op 1 staan.

[0:35:24] En daarna ook te kijken naar de effecten van de BDU-korting.

[0:35:28] En ik hoop dat dit debat daar ook echt bepalend in is.

[0:35:31] Hoe deze nieuwe bewindspersonen daar ook op zullen acteren.

[0:35:33] Vervolgens gaan we daarnaar kijken.

[0:35:35] Kijken we ook echt uit naar Prinsjesdag.

[0:35:37] En dan ben ik het met de heer De Hoop eens... dat daar ook een belangrijk moment is om als Kamer te zeggen... dit zou het moeten zijn.

[0:35:43] En nogmaals, ook de geldboom waar we het hier vaak over hebben gehad... die geldt nog steeds.

[0:35:48] Ik vind dat we ook daar een verantwoordelijkheid hebben.

[0:35:50] Maar we moeten wel afwegen of de effecten die nu dreigen... of we dat acceptabel vinden.

[0:35:54] Dank u wel.

[0:35:54] Gaat u verder met uw betoog.

[0:35:56] Dank u wel, voorzitter.

[0:35:58] Toch nog even over die stakingen, want het is wel iets wat het land in zijn greep heeft gehouden en nog niet helemaal lijkt te zijn opgelost.

[0:36:06] Ook wij vinden de gedachte van de VVD en ook eerder Doorreizigersorganisatie Rover om eens na te denken over zo'n basisdienstregeling best een interessante optie.

[0:36:13] Schiphol moet sowieso al worden bereikbaar worden gehouden, dus dat is helemaal niet zo'n gekke gedachte.

[0:36:17] Hoe kijkt de staatssecretaris daar nu tegen aan?

[0:36:22] Dan werden we nogal onaangenaam verrast door het bericht van de NS afgelopen dinsdag... dat de jongerendagkaart wordt afgeschaft.

[0:36:29] Deze kaart biedt jongeren tot 18 jaar met vaak weinig te besteden... gelegenheid het hele land door te reizen voor 8,50 euro.

[0:36:35] Een jongere die regelmatig zijn skatevrienden opzoekt in Eindhoven vanaf Delft... is al snel tientallen euro's duurder uit.

[0:36:42] Dat leidt gewoon tot vervoersarmoede.

[0:36:44] Ik geef het maar even mee aan de staatssecretaris.

[0:36:46] Een thema waar we veel over hebben gesproken de afgelopen anderhalf jaar.

[0:36:49] En bovendien laat die kaart jongeren ook laagdrempelig kennis maken met het gemak van de trein.

[0:36:55] En we begrijpen dat de NS naar efficiëntie kijkt.

[0:36:58] Maar waarom dan deze succesvolle kaartschappen die juist meer jongeren op termijn ook aan de trein pindt?

[0:37:03] NS had toch ook deze kaart een klein beetje duurder kunnen maken of in samenspraak met het kabinet naar het budget voor de OV-onderwegpas kunnen kijken.

[0:37:10] Daar hebben we ook geld voor gereserveerd.

[0:37:11] Dat is ook gericht op minima in het dal uren goedkoop met het onderbaar voer te laten reizen.

[0:37:17] En nieuw sociaal contract wil die jongerendagkaart behouden.

[0:37:21] En deelt de staatssecretaris het belang daarvan?

[0:37:23] En wat gaat hij nou doen om te zorgen dat dit gebeurt?

[0:37:27] Uw ambtenaren zullen ongetwijfeld zeggen dat u er niet helemaal over gaat.

[0:37:33] Technocratie ten top, zeg ik hier.

[0:37:35] De staatssecretaris is eindverantwoordelijk en zijn acties en woorden doen ertoe.

[0:37:39] En die wijziging gaat 1 juli al in, is pas afgelopen dinsdag aangekondigd.

[0:37:43] We hebben geen tijd te verliezen.

[0:37:45] Voorzitter, dan het doorvoeren van de subsidietaakstelling in deze voorjaarsnota.

[0:37:48] Ik heb eerder mijn bezwaren over de kaasschaaf geuit.

[0:37:52] Overal een beetje vanaf.

[0:37:53] Besturen is keuzes maken en doe dat dan ook.

[0:37:56] We hebben met de heer Stoffer een amendement ingediend om het SWOV, dat helpt de verkeersveiligheid te verbeteren, dit jaar te ontzien.

[0:38:02] maar ook opgeroepen bij motie om subsidies te herschikken en vooral naar effectiviteit te kijken.

[0:38:07] Wat is daar nu mee gebeurd, vraag ik de minister.

[0:38:09] Is hij bereid dat alsnog te doen richting Prinsjesdag?

[0:38:13] Geen kaasschaaf, maar keuzes, zou ik willen zeggen.

[0:38:16] Het zwof wordt nog steeds gekort in de latere jaren namelijk en dat is een slechte zaak.

[0:38:21] De opgebouwde expertise van een dergelijke onafhankelijk onderzoeksinstituut komt niet zomaar terug.

[0:38:26] En het doel van een reductie tot 500 verkeersdoden, we hadden hier ooit een motie van CDA en Geurts, die pleitten daar enkele jaren geleden voor, om een halvering van die verkeersdoden te krijgen, dat staat toch nog steeds overeind, vraag ik deze nieuwe minister.

[0:38:39] En graag een toezegging dat hij het SWOV in latere jaren wil ontzien, zodat er niet weer opnieuw een amendement nodig is van de zijde van de Kamer.

[0:38:47] En voorzitter, dan blijven de consequenties van die subsidiekortingen ook vaag.

[0:38:51] We hebben daar vragen over gesteld en voor een relatief kleine organisatie als Wandelnet, die de meest onderschatte modaliteit, namelijk het lopen, stimuleert, is het een wereld van verschil.

[0:38:59] 10, 20 of 60 procent korting op termijn.

[0:39:02] Kan de minister beloven dat er snel duidelijkheid komt?

[0:39:05] Dank u wel.

[0:39:06] Dank u wel.

[0:39:06] Dan is het woord nu aan de heer Van Kent van de SP.

[0:39:09] Dank u wel, voorzitter.

[0:39:10] We hebben de twee PVV-bewindspersonen op dit ministerie alle hulp geboden om de bezuinigingen op het openbaar vervoer terug te draaien, maar dat is niet gebeurd in deze voorjaarsnood.

[0:39:19] Nu zitten er twee nieuwe bewindspersonen.

[0:39:22] Ik ben heel benieuwd, net als anderen, wat de prioriteiten gaan zijn en wat zij gaan doen.

[0:39:26] En ook zullen wij aan deze bewindspersonen, met name de staatssecretaris,

[0:39:31] om die bezuiniging op het OV terug te draaien.

[0:39:34] Want die bezuiniging zorgt ervoor dat mensen de auto worden ingejaagd.

[0:39:38] Eenzaamheid is het gevolg.

[0:39:39] Het gevolg is dat nu ook die jongere dagkaart gaat worden afgeschaft als daar niet een stokje voor wordt gestoken.

[0:39:46] Wat de SP betreft wordt daar een stokje voor gestoken.

[0:39:48] Dus ik vraag de staatssecretaris om dat op te gaan pakken.

[0:39:53] Voorzitter.

[0:39:54] Maar ook werknemers lijden onder deze financiële tekorten.

[0:39:57] Veel stakingen zijn er geweest.

[0:39:58] Dat stakingsrecht is heilig.

[0:40:01] Dat gaat de rechter over, of er wel of niet gestaakt kan worden.

[0:40:05] Dat gaat niet de VVD of het Nieuws Sociaal Contract over.

[0:40:08] Die stakingen gaan erom dat werknemers sinds 2019 al vijf procent in koopkracht

[0:40:14] We hebben een amendement ingediend.

[0:40:33] Het is de voorjaarsnota, dus we kunnen alleen maar in 2025 nog handelen.

[0:40:38] En daarom hebben we een amendement ingediend om in 2025... 360 miljoen beschikbaar te stellen voor de NS, waarvan 60 miljoen voor de CAO... en 300 miljoen voor een ticketprijsverlaging nog dit jaar.

[0:40:51] En ik ben heel benieuwd naar de reactie, maar ook naar de steun van andere partijen... die, net als de SP, vinden dat die prijsstijging niet door moet gaan.

[0:41:00] Dan het vervoer in stads en streek, de 110 miljoen die daar dreigt te verdwijnen, met als gevolg 1 op de 5 bushalters die gesloten gaat worden en prijsstijgingen van 15 tot 20 procent.

[0:41:14] Ook hierbij geldt, heel veel partijen hier in de Tweede Kamer willen dit niet.

[0:41:18] En ik ben heel erg benieuwd wat de staatssecretaris daarvan vindt en of daar politieke keuzes gemaakt gaan worden, bijvoorbeeld ook bij de augustusbesluitvorming, de voorbereidingen voor Prinsjesdag en of de inzet van de staatssecretaris is om die bezuiniging terug te draaien, om die niet door te laten gaan.

[0:41:38] Voorzitter, vorige week werd bekend dat het Openbaar Ministerie... eterniet gaat vervolgen voor doodslag.

[0:41:44] Een zeer belangrijke rechtszaak.

[0:41:46] Daar is hard aan gewerkt door het comité Asbestslachtoffers.

[0:41:49] Goede partijgenoten van mij zijn daar ook actief in.

[0:41:53] En dat is goed nieuws, omdat die uitspraak heel erg belangrijk gaat worden... ook voor andere situaties, zoals bijvoorbeeld bij custompowders... waar werknemers bloot zijn gesteld aan PFAS.

[0:42:04] Langjarig, terwijl de werkgever...

[0:42:06] duidelijk wist dat dat grote gezondheidsrisico's met de dood tot gevolg kan hebben.

[0:42:14] En de vraag aan de minister in dit geval is of de minister vindt dat het zo moet zijn dat achteraf de rechter moet vaststellen of er mensen onterecht lang zijn blootgesteld aan deze giftige stoffen of dat de minister van opvatting is dat er vooraf moet worden aangetoond dat dit soort stoffen niet ziekmakend of dodelijk zijn.

[0:42:35] De bewijslast.

[0:42:37] Nu is het zo.

[0:42:38] Er moet bewezen worden dat een bepaalde stof, zoals de staalslakken... We hebben tal van voorbeelden gezien de afgelopen tijd.

[0:42:44] Er moet eerst bewezen worden dat een stof gevaarlijk is, dodelijk is.

[0:42:49] En dan pas kan er eventueel een verbod komen.

[0:42:50] En dan achteraf, jaren later, krijg je allerlei rechtszaken... wat je eigenlijk de nabestaanden absoluut niet wil aandoen.

[0:42:56] Zij zijn doodziek.

[0:42:58] en je zou ze niet een rechtszaak op de hals moeten laten halen, maar dat zou je moeten voorkomen en dat voorkomen kan door de bewijslast om te draaien en ervoor te zorgen dat er eerst moet worden aangetoond dat een bepaalde stof veilig is en daarna pas toe te staan dat zo'n stof in de bouw wordt gebruikt of dat zo'n stof uitgestoten mag worden of dat er met zo'n stof binnen een bedrijf gewerkt mag worden.

[0:43:24] Minister, wat is de visie van de minister ook op de ontwikkelingen bijvoorbeeld rond PFAS?

[0:43:30] En het steeds maar doorverwijzen naar Europa voor een Europees PFAS-verbod.

[0:43:34] Vindt de minister het ook niet zo alarmerend dat we daar niet op kunnen wachten?

[0:43:37] En vindt deze minister dat er een Nederlands direct PFAS-verbod moet komen?

[0:43:43] Dank u wel, voorzitter.

[0:43:44] Ik denk dat het over het laatste onderwerp de Statsecretaris gaat, maar ik weet niet helemaal zeker wat de verdeling die afgesproken is.

[0:43:49] De heer Boutkamp voor een interruptie.

[0:43:51] De heer Van Kent heeft een amendement ingediend en hij vroeg graag een reactie in zijn oproep al.

[0:43:59] Ik lees hieruit dat hij de dekking wil halen uit het post-hoofdlijnakkoord intensiveren in kernenergie.

[0:44:05] Mijn vraag aan de heer Van Kent is of hij geen andere dekking kunnen vinden binnen het klimaatverwachting dan alleen kernenergie.

[0:44:10] Want deze week kwam er buiten dat we kernenergie, misschien groot of klein, heel hard nodig hebben, willen we onze elektriciteitsnet overeind houden.

[0:44:19] Ja, daar is zeker met ons over te spreken.

[0:44:21] Kijk, wat de SP vindt, is dat openbaar vervoer een zeer belangrijke factor is als het gaat om klimaatbeleid.

[0:44:27] En er zijn verschillende onderdelen in het Klimaatfonds hiervoor in te zetten.

[0:44:32] En als dat de PVV-fractie kan overtuigen, dan zijn we zeker bereid om daar samen naar te kijken of we een ander deel uit dat budget kunnen vinden.

[0:44:39] Het is sowieso noodzakelijk dat we geld dat bestemd is in de toekomst voor bepaalde zaken, dat we dat naar voren halen om dekking te kunnen vinden voor deze grote bedragen in deze voorjaarsnota.

[0:44:51] Dank u wel.

[0:44:53] U was klaar met uw betoog.

[0:44:55] Dank u wel.

[0:44:56] En dan is het woord aan de heer Pierik van de BBB.

[0:44:59] Ja, dank voorzitter.

[0:45:00] En ook van mijn kant wil ik staatssecretaris Aertsen en minister Tieman van harte feliciteren met hun bloeming.

[0:45:07] Succes in de weg die ze ingeslagen zijn nu.

[0:45:11] En ik wil eigenlijk net als ook de heer...

[0:45:15] Van Dijk aangaf graag een reflectie even op de persoonlijke ambities binnen het dossier en de financiële armslag die ze hebben.

[0:45:22] Want dat is toch eigenlijk wel het vraagstuk wat heel vaak hier op tafel ligt.

[0:45:27] Een van de voorgangers zei van ik ben inderdaad in een te strak pak genaaid en ik wil wel graag weten of de ambities, de persoonlijke ambities die ze hebben in dit dossier, of ze dat ook met de armslag, de financiële armslag die er op tafel ligt, of ze dat zien zitten.

[0:45:46] Voorzitter, wegen en water.

[0:45:48] De belangrijkste onderwerpen bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zijn voor de BBB ook altijd topprioriteit geweest.

[0:45:56] Vanaf het begin af aan hebben we gezegd dat infra-investeringen veelal in de rondstad eindigen, terwijl er juist dorpen en steden in de regio een enorme inhoudslag te maken hebben.

[0:46:08] Dit bleek niet altijd uit de beleidsstukken die we voorbij zagen komen, maar dat hoorden we voortdurend in de werkbezoeken die we hadden in de regio.

[0:46:16] En we hebben het zelfs nog eens een keer uitgerekend.

[0:46:18] In de periode 2020-2024 hadden de investeringsplannen in Noord- en Zuid-Holland een waarde van achtereenvolgens 5500 en 4500 euro per inwoner.

[0:46:30] Tegen 38 euro in Zeeland.

[0:46:34] 152 euro in Drenthe en 283 euro in Flevoland.

[0:46:40] Dit terwijl de meeste inwoners in sterk verstedelijkte gebieden vaak kunnen kiezen tussen verschillende vervoersopties, terwijl mensen in dorpen en op het platteland vaak zijn aangewezen op de auto of op een bus die eens in de twee uur langskomt.

[0:46:55] In 2023 bevestigde de Raad van de Leefomgeving en Infrastructuur dit beeld.

[0:47:01] Nederland moet een land zijn wat voor iedereen werkt.

[0:47:04] Een land waar voorzieningen en kansen voor iedereen bereikbaar zijn.

[0:47:09] Dat mag niet alleen afhankelijk zijn van de stad of het dorp waarin je woont.

[0:47:13] Dat is ook het streven van de BBB.

[0:47:16] Ook op het gebied van water heeft de BBB grote ambities.

[0:47:19] Ambities die onze minister als geen ander kent.

[0:47:23] Ik ben trots dat onze partij een zeer kundige minister heeft mogen leveren waarmee we extra kunnen inzetten op deze ambities.

[0:47:31] En ik wens hem dan ook op dit dossier heel veel succes.

[0:47:34] Ik heb later nog een vraag over dit dossier.

[0:47:37] Voorzitter, in het recente verleden zijn er 17 projecten binnen het aanlegprogramma voor wegen en vaarwater gepauseerd.

[0:47:44] Een zeer pijnlijke beslissing die met name de regio raakt.

[0:47:48] Om de dekking van het mobiliteitsfonds te borgen is besloten om enkele plannen met plantflexibele budgetten volledig te herprioriteren.

[0:47:57] Daarbij gaat het om onder andere de A7, A8, de A4, de A6, de A16 en de A50.

[0:48:03] Het is ons niet helemaal duidelijk of dit nou projecten zijn die uitstel krijgen of die afstel krijgen.

[0:48:10] Daarom vraag ik de minister, is bij de herprioritering van die plantflexibele budgetten van het aantal aanlegprojecten sprake van uitstel of afstel en wat zijn de gevolgen?

[0:48:20] En waarvoor zijn de middelen uit deze herprioritering bestemd?

[0:48:24] Mijn partij maakt zich zorgen over forse prijsstijgingen binnen de grond-, weg- en waterbouw.

[0:48:31] Uit de supplentare begroting blijkt dat er een tekort is van maar liefst 1,4 miljard, ontstaan door de stijgende kosten die niet voldoende worden opgevangen door de huidige indexeringssystematiek.

[0:48:44] Die systematiek blijft structureel achter bij de werkelijke GWW-index van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

[0:48:52] In plaats van hiervoor rijksbreed extra middelen beschikbaar te stellen, wordt het gat gedicht door te snijden in de generieke investeringsruimte.

[0:48:59] En daarmee verdwijnen juist middelen die bedoeld waren voor nieuwe investeringen in de regio, voor woningbouwbereikbaarheid en toekomstige mobiliteitsprojecten.

[0:49:10] Erkent de minister dat de huidige indexeringssystematiek structureel tekortschiet voor de werkelijke kostenontwikkeling in de GWW-sector en daarmee veel projecten ook op achterstand zet?

[0:49:22] En waarom worden investeringsruimten afgeroomd en is er niet besloten, reisbreedt, te zoeken naar alternatieven?

[0:49:29] En hoeverre leidt deze ingrepen toe dat regionale projecten op de lange baan worden geschoven?

[0:49:37] En tenslotte, voorzitter, sluit ik me aan bij de vragen die de heer De Hoop en Bout kan hebben gesteld als het gaat om het halen van de KRW-doelen.

[0:49:44] Ik denk dat het heel belangrijk is om te weten hoe daar de minister in zit.

[0:49:49] En ik sluit me aan bij de vragen van de heer Veldman en Olga van Dijk.

[0:49:57] Mevrouw Veldman.

[0:49:58] Laten we ook nog de enige vrouw in het gezelschap beleidigen.

[0:50:04] Nogmaals, mevrouw Veldman en de heer Van Dijk, die gingen over stikstof en die gingen over de watertaxi.

[0:50:15] Want dat zijn dingen die al heel lang spelen, dus vooral van welke infrastructurele projecten worden nou belemmet door het stikstofprobleem en wat denkt de minister daaraan te doen?

[0:50:24] En wat gaat de minister doen om de problemen en vooral de motie die begin dit jaar al ingediend is over de watertaxi, om die ook vlot te trekken?

[0:50:32] Dank u wel.

[0:50:33] Daarmee zijn we gekomen naar het einde van de eerste termijn van de Kamer.

[0:50:36] Er zijn best wel wat vragen ingesteld.

[0:50:40] Er liggen ook nog twee amendementen, amendement nummer 5 en amendement nummer 7.

[0:50:44] Het zou handig zijn als die twee amendementen ook meegenomen worden in de appreciatie, waarbij ik denk dat de heer Van Kent ook bij het ministerie van KGG nog een amendement ter dekking indient.

[0:50:55] Ik kijk even naar de bewindspersonen, hoelang zij nodig denken te hebben.

[0:50:59] 45 minuten, dat is best lang.

[0:51:02] Ja, ja, ja, ja, die excuses heeft de staatssecretaris al goed gehoord.

[0:51:10] Zullen we proberen het in een half uur te doen?

[0:51:14] Nou, dan zitten we al op 40 minuten.

[0:51:16] Nou, we gaan tot... Nee, er is niemand die dat bepaalt behalve de voorzitter.

[0:51:24] We gaan vijf voor half drie verder.

[1:28:21] Ik heropen de vergadering.

[1:28:23] Aan de orde is het wetgevingsoverleg van de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat.

[1:28:29] Het onderwerp is de wijziging van de begrotingstaten van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de mobiliteitsfonds voor het jaar 2025.

[1:28:38] We gaan verder met de beantwoording door de bewindspersonen.

[1:28:41] Ik geef allereerst het woord aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat.

[1:28:46] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:48] Ook vier interrupties hier.

[1:28:50] Dank u wel, voorzitter.

[1:28:52] Geachte leden van de commissie.

[1:28:54] Wat een warm bad.

[1:28:55] De eerste dagen zijn we enorm ondergedombeld.

[1:28:58] De staatssecretaris en ik in het departement.

[1:29:02] En wat een energie is daar.

[1:29:04] We hebben er zin in.

[1:29:05] We voelen ons fit.

[1:29:06] En we gaan onze schouders eronder zetten.

[1:29:09] We gaan niet op de winkel passen.

[1:29:11] We gaan invulling geven aan de zaken die voorliggen.

[1:29:14] En we gaan daar ook de juiste prioriteiten aan aangeven.

[1:29:17] En ik zie uit naar de samenwerking met uw Kamer.

[1:29:19] Ik heb een aantal van u al kort kennis mee mogen maken en voor de anderen is dat nog niet op deze termijn gelukt, maar dat zit in de pen, heb ik mij later verzekeren voor de agenda.

[1:29:30] In ieder geval fijn daarvoor.

[1:29:33] Ik kan op dit moment, zal ik wat meer voorlezen dan ik wellicht gewend ben.

[1:29:37] En mijn inspirerend voorbeeld is dan toch Mark Harbers, die veel zaken uit het hoofd deed.

[1:29:43] Maar veel dossiers die ik voorbij zie komen, met de geschiedenis die ik met het ministerie heb gehad, komen mij zeer bekend voor.

[1:29:51] Maar daar zit soms ook wat tijd tussen in hoever een dossier zich gevoordeld heeft.

[1:29:56] Maar uiteraard de kaderrichtlijn Water is mij wel bekend.

[1:30:02] De voorjaarsnota en de eerste supplementaire wetten die daarbij horen, raken inhoudelijk aan veel onderwerpen.

[1:30:09] Voor veel onderwerpen is het ook een tussenstand van zaken richting de ontwerpengroting van 2026.

[1:30:15] Daar zal dus nog niet het laatste over gezegd zijn.

[1:30:18] Dit geldt ook voor alle zaken welke spelen rondom het meert.

[1:30:21] En onder het MIRT kunt u een streep zetten.

[1:30:23] Daar gaan wij binnenkort verder over spreken.

[1:30:25] Maar daar heb ik wel wat ideeën over die ik op dit moment bekijk.

[1:30:30] Want de heer Olger van Dijk had al gezegd, keuzes maken.

[1:30:34] Daar ga ik helemaal van aan.

[1:30:35] Dus ook graag een streep onder keuzes maken.

[1:30:37] Ik denk dat dat op dit moment heel erg belangrijk is.

[1:30:40] Zoals de eerste supplementaire begrotingen van INW laten zien, reiken de financiële bomen niet tot in de hemel.

[1:30:47] En of u dat nou noemt, we zitten te strak in het pak, zeker.

[1:30:51] En ook daar gaan wij, wat dat betreft, ook vocaal ons laten gelden.

[1:30:56] Want de uitdagingen zijn enorm.

[1:30:59] En iedereen duikt op dit moment ook op de anderhalf procent.

[1:31:02] Zo zijn er nog een aantal zaken.

[1:31:04] Maar ik denk dat we structureel meer geld nodig hebben om aan de doelstellingen te komen.

[1:31:08] te moeten voldoen en dat betekent dat wij ook in gesprek zullen treden met financiën en dat het brede maatschappelijke onderwerp voor hoeveel we eigenlijk vanuit het bbp naar mobiliteit zullen gaan sturen, dat dat in mijn optiek ook bij de eerste ronde deze week anders zou moeten.

[1:31:27] Ook zijn er taakstellingen uit het hoofdlijnenakkoord verwerkt rondom de subsidies, het apparaat en de specifieke uitkeringen.

[1:31:34] De focus ligt op wat wel kan.

[1:31:37] Denk aan de A27-houten hooipolder en de FIA 15-A15, die binnenkort wordt gegund.

[1:31:43] Maar ook de Neder-Zakse lijn, waarvoor aanvullende middelen beschikbaar zijn gesteld.

[1:31:47] Dit zijn projecten waar we de komende tijd concreet mee aan de slag zullen gaan om de bereikbaarheid te verbeteren.

[1:31:54] Vanuit het hoofdlijnenakkoord is 2,5 miljard euro beschikbaar gesteld voor woningbouwprojecten.

[1:31:59] Diverse gemeenten zijn op dit moment plannen aan het maken en aan het indienen.

[1:32:04] Welke daarvoor in aanmerking zullen kunnen komen?

[1:32:07] Bovenop de 7,5 miljard.

[1:32:09] En we doen dat in goed overleg met ministerie van Vroeg.

[1:32:13] Een andere prioriteit is de instandhouding.

[1:32:16] We zorgen dat er voldoende middelen beschikbaar zijn om door te werken aan de meerjarige instandhoudingsopgave.

[1:32:22] En we werken hier stapsgewijs toe naar een jaarlijks niveau van ruim 3 miljard euro.

[1:32:27] Dat is een verhoging van 1 miljard euro ten opzichte van de voorgaande jaren.

[1:32:31] Op verzoek van uw Kamer wordt gewerkt aan een meerjaarig instandhoudingsplan dat spoedig en het streven is voor het commissiedebat van volgende week woensdag naar de Kamer wordt gestuurd.

[1:32:43] Er zit daartegenover ook pijn in de begroting.

[1:32:46] Een vijftal projecten, en ik kom daar zo meteen inhoudelijk voor wat meer context nog op terug, zijn in de planning en in de studiefase gepauzeerd.

[1:32:57] in verband met de maakbaarheids- en de stikstofknelpunten.

[1:33:00] Dit zijn projecten die op termijn wel nodig zijn voor de ontsluiting van de woningbouw.

[1:33:05] Het gaat hier om de A7, A8, Amsterdam-Horn, A6, Almere-Oostvaarders, Lelystad, A50, Ewijk, Bankhoef, Paalgraven en de A16 van Briennoordcorridor.

[1:33:15] En als laatste de A4, Burgerveen, N14.

[1:33:18] Dit is vervelend, maar dat is op dit moment wel onvermijdelijk.

[1:33:24] Er is minder bijstelling ontvangen dan waarmee rekening gehouden werd, omdat de helft van deze middelen is achtergehouden voor de rijksbrede uitgaven die er dit voorjaar lag.

[1:33:34] Dit is voor INW altijd een pijnlijke maatregel, maar we proberen de effecten hiervan zoveel mogelijk te beperken.

[1:33:40] Deze effecten worden in kaart gebracht en via de ontwerpbegroting 2026 en ik informeer u hoe we hiermee omgaan.

[1:33:47] In 2026 zijn er extra middelen verschoven

[1:33:50] op de begroting van de mobiliteitsfonds na het jaar 2027 als gevolg van de coalitieonderhandelingen binnen het kabinet.

[1:33:58] Dit is een vervelende maatregel die voorlopig technisch is verwerkt omdat we met het ministerie van Financiën nog in gesprek zijn op welke wijze we richting de ontwerpbegroting 26 hiermee om zullen gaan.

[1:34:09] Voorop staat dat de productie van Rijkswaterstaat en ProRail dat dat niet geremd wordt.

[1:34:17] Wat dat betreft een visie.

[1:34:19] werd mij ook gevraagd.

[1:34:21] En dat na een drietal dagen nou een terechte vraag.

[1:34:24] En ik had al iets laten onderstrepen.

[1:34:26] Myrt.

[1:34:27] En ook van de uitvoering.

[1:34:31] Keuzes maken.

[1:34:32] We hebben een behoorlijk Myrt-boek.

[1:34:34] En ik heb hem in mijn tas zitten.

[1:34:35] Meer dan 300 projecten.

[1:34:37] U kent het boek.

[1:34:38] Hij is zo dik.

[1:34:40] Ik denk dat we daar nog eens een keertje met u en het departement kritisch naar moeten gaan kijken, dat als je eenmaal op die lijst bent gekomen, dat er wel schot in de zaak moet zitten, blijven zitten.

[1:34:51] Want ook al sta je op de lijst van meert, en in mijn achterhoofd elke regio telt, is een belangrijk principe, en er zijn ook zaken van vitale infrastructuur, maar andere projecten staan wellicht al wat langer op de lijst.

[1:35:05] en zien we dat nog steeds anno 2025 in dezelfde context.

[1:35:09] Ik zeg dat ook omdat, als je eenmaal op die lijst staat, er nog steeds heel veel werk voor het departement mee gemoeid is.

[1:35:17] Ik probeer wellicht daar die focus neer te leggen, zodat we ook de kans vergroten om within time en within budget, Engelse terminologie, maar binnen tijd en binnen de projectspannen van budgetten te gaan werken.

[1:35:30] Ik denk dat dat een enorme uitdaging wordt met de arbeidsmarktkrapte die we hebben,

[1:35:34] met de grondstoffen-energieprijzen die we zien.

[1:35:37] En dan is soms minder net wat meer.

[1:35:42] Een ander punt ten aanzien van die visie is het vervoer over water.

[1:35:46] Een gebalanceerde modelshift waarmee de voorgangers al decennia in feite over spreken.

[1:35:53] Ik zou ook graag in gesprek willen treden met de Logistieke Alliantie welke ideeën zij hebben voor die duidelijke weging tussen die modaliteiten.

[1:36:02] Want ja, op...

[1:36:03] de weg ten opzichte van het spoor en ten opzichte van het water zijn daar wellicht betere schalen te bedenken dan dat we op dit moment hebben.

[1:36:13] luchtvaart, verduurzaming van de luchtvaart, sustainable aviation fuel, maar ook de bevolkingsgroei, de krapte die we daar zien met de geluidsproductieplafonds, maar ook het wenkende perspectief, al is dat soms in decibellen weinig uit te drukken.

[1:36:32] Ik heb een geschiedenis bij de Maatschappelijke Raad Schiphol en ik zal op korte termijn ook met de directeur-generaal luchtvaart bezoek brengen aan die MRA.

[1:36:41] Het aan de voorzitter daarvan.

[1:36:43] MRS. Veiligheid.

[1:36:46] Veiligheid wordt ook een speerpunt, een streepdrone.

[1:36:48] De staatssecretaris zal daar wellicht zometeen nog het een en ander over zeggen.

[1:36:51] Maar veiligheid is ook echt een punt.

[1:36:53] En dan wil ik het hier graag nog even hebben over de energietransitie.

[1:36:58] We zien zometeen in de toekomst toch ook waterstof komen.

[1:37:01] En waterstof wordt verpakt in bijvoorbeeld een ammoniak of in een methanol.

[1:37:05] Zo komt dat Nederland dan binnen ten aanzien van de elektrificatie.

[1:37:11] Maar dat betekent ook transportbewegingen op dat gebied.

[1:37:15] En daar moeten we goed naar kijken wat dan die nieuwe energiedragers betekenen daarvoor.

[1:37:20] Dus veiligheid ook echt een punt.

[1:37:22] Om maar even een aantal zaken te benoemen.

[1:37:25] De kaderrichtlijn water heb ik nog even niet genoemd in die visie.

[1:37:29] Zet daar ook echt een streep onder.

[1:37:30] We gaan echt proberen te kijken wat we nog kunnen doen.

[1:37:33] Maar ik geef je echt ook een winstwaarschuwing.

[1:37:36] Het Koepelrapport van onder andere E.T.

[1:37:38] Osborne is duidelijk.

[1:37:39] We liggen niet op koers op dit onderwerp.

[1:37:43] Grondwater gaat een betere kant op, alleen we hebben hier echt nog met chemische zaken een uitdaging.

[1:37:49] En mijn visie daarop is bijvoorbeeld de indirecte lozingen, de directe lozing, maar ook echt de regio erbij te betrekken, zoals bijvoorbeeld ook de Universiteit van Utrecht, waar de waterprofessoren huisvesten, om echt die gezamenlijke effort in een aantal zaken neer te zetten met elkaar.

[1:38:05] We gaan daar ons stinkende best doen, wat er mogelijk is, binnen de middelen die we daar hebben.

[1:38:10] En daar hoort in mijn optiek ook een stukje toezicht en handhaving bij.

[1:38:15] En dat zal voor een aantal partijen misschien wat zuurder zijn, maar in deze situatie denk ik wel noodzakelijk.

[1:38:20] Zover mijn inleiding, voorzitter.

[1:38:22] En dan wilde ik graag naar de verantwoording gaan.

[1:38:24] Voordat u verdergaat had ik, ik weet niet wie de vinger had opgestoken, maar dat is de heer Pierik, geloof ik, van de BBB.

[1:38:32] Ja, dank voorzitter.

[1:38:34] En dank voor de inleidende woorden.

[1:38:37] Klinkt in ieder geval ambitieus op verschillende thema's.

[1:38:40] Maar de heer Tieman heeft het misboek in de tas zitten, 300 projecten, en die wil hij graag nog eens onder de loep nemen.

[1:38:49] Daaruit proef ik een beetje van dat er misschien dan ook een aantal van die projecten geschrapt zouden moeten kunnen worden.

[1:38:54] Mijn vraag is eigenlijk van wat voor afwegingskader gaat daar een rol spelen?

[1:39:00] De minister.

[1:39:02] Dank u wel voor die vraag.

[1:39:03] Dat afwegingskader wil ik ook hier nog voorleggen.

[1:39:06] Gaan we kijken alleen maar naar stikstof?

[1:39:08] Gaan we kijken van hoelang een bepaald project gepauseerd is?

[1:39:12] Gaan we kijken naar de omvang van de budgetten?

[1:39:14] Nou, dat is allemaal nog niet zeker, maar ik wil...

[1:39:17] Het moet wel een realistisch scenario zijn.

[1:39:20] Er moet een wenkend perspectief zijn dat het ook daadwerkelijk gevormd gaat worden.

[1:39:25] Ik kan hier een aantal projecten noemen, dat doe ik bewust eventjes niet, maar daar praten we al 65 jaar bij wijze van spreken over.

[1:39:33] Dat zijn zaken waar ik nog even de temperatuurmeter erin wil doen van hoe reëel is dit nog?

[1:39:38] Hoe ziet de regio er ook nog steeds naar te kijken?

[1:39:41] En hebben we daar wellicht een keuze?

[1:39:44] te maken met elkaar.

[1:39:46] Want ik denk dat die keuzes, kijkende naar dat krappere jasje, maar kijkende ook naar onze inspanningen om dat jasje wat ruimer te krijgen, denk ik toch dat je ook moet gaan kijken naar de uitvoeringscapaciteit die we op dit moment binnen het departement, binnen Rijkswaterstaat hebben.

[1:40:02] Om maar een voorbeeld te noemen,

[1:40:03] De waterschappen staan aan de vooravond van de investering van miljarden om de 315 zuiveringen te gaan actualiseren conform de Europese richtlijst Stedelijk Affelwater.

[1:40:13] Dat wordt een majeure operatie.

[1:40:16] We hebben maar zoveel handjes en voetjes en ik denk dat het een goede verkenning waard is om te kijken wat zou ons dat kunnen winnen om andere projecten eerder over de finish te halen of binnen de tijdslijnen die we met elkaar hebben afgesproken en binnen budget.

[1:40:31] Dank u wel.

[1:40:32] Als u dan nu de blokjes even aangeeft, zoals u de beantwoording wil doen.

[1:40:36] Ja, de heer Boutkamp.

[1:40:38] Dank u wel, voorzitter.

[1:40:41] Dank, minister.

[1:40:41] Ik hoorde de minister ook nog over luchtvaart zeggen en over veiligheid.

[1:40:45] Maar veiligheid binnen de luchtvaart.

[1:40:47] De PVV heeft al meerdere malen aandacht gevraagd voor overlastgevende passagiers.

[1:40:53] En de vraag is dan even van wat is de stand van zaken?

[1:40:56] Want er is een toezegging gedaan dat daar onderzoek naar gedaan wordt.

[1:40:59] Aangezien de eerstvolgende luchtvaart pas in het daai is, zou ik daar graag een antwoord willen weten van de minister.

[1:41:07] Zit er schot in?

[1:41:09] Die vraag moet ik even parkeren, mevrouw Boetkamp.

[1:41:12] Daar kom ik op terug, of in dit overleg, of op een schriftelijke manier, maar u overvraagt mij daar even op.

[1:41:18] Dank u wel, de heer Oogenvendijk.

[1:41:20] Dank voorzitter.

[1:41:22] Het is mooi dat de minister aangeeft wat hij wil doen.

[1:41:26] Maar we hebben volgende week nog een commissiedebat.

[1:41:33] Dan heeft de minister weer in november de overleg met de regio.

[1:41:38] Vraagt hij ook actief om input vanuit de Kamer?

[1:41:40] Hoe ziet hij dat heroverwegingsproces precies voor zich?

[1:41:45] Ik wil wel een beetje voorkomen dat we nu een hele brede discussie met elkaar gaan hebben.

[1:41:49] Er liggen een aantal hele concrete voorstellen voor volgens mij, maar de minister.

[1:41:54] Ik denk dat we daar nog net even wat meer tijd voor hebben.

[1:41:57] Dat betekent niet dat ik u niet op zoek tussen de vergaderingen door, maar voor volgende week is dat denk ik net te vroeg.

[1:42:03] Het is iets wat ik echt een kans wil geven en uw Kamer daarbij zal gaan betrekken.

[1:42:10] Dank u wel.

[1:42:11] Dan de blokjes.

[1:42:12] Welke blokjes heeft de minister voor ogen?

[1:42:16] Voorzitter, dank u wel.

[1:42:16] Ik heb een drietal blokjes.

[1:42:18] Herprioritering in standhouding Rijkswaterstaat en overig.

[1:42:23] Drie blokjes.

[1:42:24] En dan begin ik met mevrouw Veldkamp en de heer De Hoop.

[1:42:29] Wat gaat de stikstofproblematiek op infra oplossen?

[1:42:31] Voordat u verdergaat, mevrouw Veldkamp.

[1:42:34] Ik ben toch zo vrij om meteen even in te breken.

[1:42:35] Mijn naam is Veldkamp en niet Veldkamp voor de Nootule.

[1:42:39] Veldkamp is uw collega in de ministerraad en mevrouw Veldkamp...

[1:42:43] is van de VVD.

[1:42:44] Mevrouw Veldkamp, excuses.

[1:42:46] Veldman.

[1:42:53] De collega's hebben nog moeite met mevrouw en meneer, dus dat is u vergeven.

[1:43:01] Wat dat betreft is het ministerie van LVVN ten aanzien van de stikstofproblematiek op infra als eerste aanzet.

[1:43:08] Maar daar heb ik ook vanmorgen een bestuurlijk overleg mee gehad, gebalanceerd tussen de diverse departementen.

[1:43:15] economische zaken, KGG, dus dat is interdepartementaal.

[1:43:22] En het kabinet begrijpt dat dit niet genoeg is onder de leiding verder van de aanpak, maar de mobiliteit zijn we mee bezig voor het verder elektrificeren van het wagenpark, wat bijdraagt aan een oplossing.

[1:43:34] Voor verdere vragen daaromtrend verwijs ik naar de staatssecretaris, maar er is een eerste startpakket aan maatregelen vastgesteld en we komen hier binnenkort verder over te spreken.

[1:43:45] Hoe is deze herprioritering, ook een vraag vanuit de VVD, precies tot stand gekomen?

[1:43:52] Dit voorjaar moest 4,7 miljard aan tekorten op lopende realisatie en onderhoudsprojecten binnen mobiliteitsfonds van dekking worden voorzien.

[1:44:00] Dit betreft tegenvallers van in totaal 1,8 miljard, waaronder excessieve prijsstijgingen bij diverse onderhouds- en aanlegprojecten.

[1:44:09] Daarnaast betrof het opgaven waarvoor besluitvorming nodig was en die niet op een andere manier beheerst konden worden, van in totaal 2,7 miljard.

[1:44:18] Bijvoorbeeld zijn hier van de A27-hout een hooipolder en de A12-res een ouwbroeken.

[1:44:25] Ook is er 50 miljoen gereserveerd voor de landelijke aanpak spitsmijden en spreiden en 150 miljoen gereserveerd voor ambities in het regeerprogramma.

[1:44:34] Daar had u ook een vraag over gesteld.

[1:44:36] Ik ben in overleg met de staatssecretaris hoe we daar handjes en voetjes kunnen gaan geven welke projecten onder die 150 miljoen zullen vallen.

[1:44:45] Daar hebben wij hele mooie ideeën over.

[1:44:49] Dat gaan we nog wat meer fine-tunen.

[1:44:52] Wat wordt er gedaan om de regio's zicht op uitvoering te geven?

[1:44:56] De ambitie van het kabinet blijft om de gepauseerde projecten, en dat is ook richting de heer Pierik, om daar jaarlijks één gepauseerd project op te starten.

[1:45:07] Dat kan dan één van de vijf aanvullende wegprojecten van MIRT zijn.

[1:45:12] Carhal is dus nadrukkelijk geen sprake van afstel.

[1:45:17] Uiteraard geldt daarbij aljewel dat er moet voldaan worden aan de randvoorwaarden stikstofruimte en beschikbare middelen en capaciteiten.

[1:45:25] Zijn mitigerende maatregelen mogelijk, zoals die ook getroffen zijn voor eerder gepauseerde projecten?

[1:45:31] We begrijpen dat dit natuurlijk tot knelpunten leidt.

[1:45:33] En daarom zijn we in gesprek met de regio's die het raakt over het gevolgen van deze pauzeknop.

[1:45:40] Er is op dit moment geen budget voor, zoals eerder bij de gepauseerde projecten.

[1:45:48] is bij de herprioritering sprake van uitstel of afstel en wat zijn de gevolgen voor de aanlegprojecten?

[1:45:54] Nou, er is sprake, zoals ik net ook aangaf, van uitstel.

[1:45:58] Nut en noodzaak van de gepauseerde projecten staat niet ter discussie.

[1:46:03] Indien ook even kijken naar de discussie of die uitwisseling die we zojuist gehad hebben.

[1:46:07] Deze projecten blijven onderdeel van het meerdprogramma.

[1:46:11] Voor elk van de betreffende vijf projecten geldt dat zij zijn gepauseerd.

[1:46:17] Waarvoor zijn de middelen uit de herprioritering bestemd?

[1:46:20] Dit betreft tegenvallers van in totaal 1,8 miljard, waaronder excessieve prijsstijgingen bij de diverse onderhoud- en aanlegprojecten.

[1:46:32] Waarom wordt de investeringsruimte afgeroomd en is er niet besloten dit rijksbreed aan te pakken?

[1:46:38] Om tegemoet te komen aan de uitdagingen.

[1:46:40] De genoemde 1,4 miljard euro is dekking voor excessieve prijsstijgingen vanuit de reservering excessieve prijsstijgingen die voor dit doeleinde zijn vastgelegd.

[1:46:49] De dekking voor het overige deel van de dekkingsopgave dit voorjaar is gevonden in andere reserveringen.

[1:46:56] ga ik naar het blokje Rijkswaterstaat en de instandhouding.

[1:47:00] Voordat u verder gaat, een interruptie van mevrouw Veldman.

[1:47:04] Voorzitter, dank.

[1:47:05] Mijn eerste interruptie betreft de volgende vraag.

[1:47:08] Ik hoor de minister spreken over het budget van 150 miljoen dat nog nader ingevuld gaat worden.

[1:47:16] En kijk, we zitten hier natuurlijk ook om u dingen mee te geven.

[1:47:19] Zeker.

[1:47:19] En in mijn bijdrage heb ik ook aangegeven van

[1:47:22] sociale veiligheid wordt genoemd.

[1:47:25] Ik hoor u daar kort over zeggen dat we dat ook belangrijk vinden, maar mijn vraag is dan concreet hoe belangrijk en in welke mate zal dat terugkomen in de afweging op die 150 miljoen?

[1:47:34] Het tweede is het spoorgoederenvervoer.

[1:47:36] Ik weet dat de sector het idee heeft dat 30 miljoen daarvan besteed wordt aan die lastenverlichting op Kijfhoek.

[1:47:42] Ik zou het fijn vinden als dat ook inderdaad is wat meegenomen wordt bij die afweging in die 150 miljoen.

[1:47:52] We zijn er nog over in gesprek.

[1:47:55] De eerste gedachten zijn er over maar goederenvervoer, veiligheid, het zit erin.

[1:48:00] Geeft u me nog wat meer ruimte?

[1:48:02] Ik neem uw boodschap mee ten aanzien van uw wens.

[1:48:07] Mevrouw Veldman.

[1:48:08] Kijk, daar zit ik hier voor, dat u mijn boodschap mee kunt nemen.

[1:48:11] Dank u wel.

[1:48:12] En een tweede vraag is, u heeft net gezegd, er ligt een startpakket voor stikstof.

[1:48:15] Dat weet ik natuurlijk.

[1:48:17] Maar wat is nou concreet en ook vanuit zijn diepste intentie, denk ik, omdat hij hier zit als minister, de bijdrage die hij kan leveren aan het oplossen van het stikstofprobleem?

[1:48:28] We kunnen zeggen dat we het allemaal samen doen... of het ligt alleen bij de minister voor Landbouw.

[1:48:33] En we kijken wat er dan vervolgens kan gebeuren met dat maatregelenpakket.

[1:48:36] Maar wat is nou zijn overtuiging die hij inbrengt in deze discussie... om die infrastructuurprojecten los te gaan trekken?

[1:48:43] De minister.

[1:48:53] U mag er ook even in tweede termijn op terugkomen.

[1:48:54] Kom ik even op terug?

[1:48:56] Ja.

[1:48:56] Dank u wel.

[1:48:58] Blokje twee, de instandhouding.

[1:49:05] Instandhouding Rijkswaterstaat.

[1:49:06] Wordt bij de financiering van de infrastructuur rekening gehouden met de groei van het aantal inwoners en gebruikers?

[1:49:12] Op dit moment is de financiering van de Nederlandse infrastructuur niet gekoppeld aan de demografische ontwikkelingen, zoals groei van het aantal inwoners of de groei van de economie.

[1:49:23] Mevrouw Veldman, hoe werkt Rijkswaterstaat aan de opschaling die nodig is om de grote instandhoudingsopgave aan te pakken en veel meer werk naar de markt te krijgen?

[1:49:32] Nou, wat dat betreft, er wordt aangewerkt.

[1:49:36] Rijkswaterstaat bundelt gelijksoortige werkzaamheden in porfolio's, bijvoorbeeld tunnels, bruggen, sluizen, viaducten, zodat we dat met elkaar in één kunnen doen.

[1:49:46] En hierdoor wordt er sneller en meer werk naar de markt gebracht.

[1:49:50] Partijen of consortia,

[1:49:52] worden voor meerdere jaren gecontracteerd via raamovereenkomsten.

[1:49:55] Ik denk dat daar een hele belangrijke sleutel ligt om uit die capaciteitsaspecten waar ik het net over had, maar ook uit het financiële, het strakkere jasje, om daar wat ruimte te gaan creëren met deze manier van werken.

[1:50:09] En ik denk dat we daar nog aan wat meer knopjes zouden kunnen draaien.

[1:50:14] Ik heb deze week een kennismakingsgesprek gehad met de DG Rijkswaterstaat en ja,

[1:50:19] Ik ben erg onder de indruk over zijn denkwijze op deze thematiek.

[1:50:25] Ook kijkende naar de diverse grote projecten die ik in het verleden zelf heb mogen draaien.

[1:50:32] Mevrouw Veldman, groeiende druk op mobiliteit, onderhoud en aanleg blijven achter.

[1:50:37] Het klopt dat er te weinig middelen zijn om de opgaven die er liggen aan te pakken.

[1:50:42] Ik heb daar net ook al het een en ander over gezegd.

[1:50:44] We focussen daarom op wat kan en wat moet.

[1:50:47] En voorop staat dat onze netwerken in goede staat moeten blijven en daarom ligt de prioriteit bij onderhoud en vervanging en renovatie.

[1:50:56] Daarna zetten we in op wat kan.

[1:50:58] We zetten geld opzij en bij projecten die werkelijk tot uitvoering kunnen komen.

[1:51:04] Daarna zetten we in op de mobiliteitstransitie, onder andere door het programma Spits Spreiden.

[1:51:11] En daarnaast toch nog even een opmerking.

[1:51:14] Daarnaast bijvoorbeeld de verkeersmakelaars.

[1:51:16] Denk bijvoorbeeld aan de organisatie Breikers in de metropoolregio Amsterdam.

[1:51:20] die ook de werkgevers daarbij betrekt, of de verkeersonderneming in Zuid-Holland, om daar zaken mee op te zetten.

[1:51:30] Maar dan niet alleen in die Randstad, ook daar buiten, bij de andere metropolen waar die knelpunten zijn met de werkgevers en waar ook nog gewoon perspectief is.

[1:51:39] Als het hier goed werkt, kan het misschien ook in andere delen goed werken.

[1:51:43] Wat zijn de gevolgen, mevrouw Veldman, van de fasering van de 1 miljard euro, de schuif, uit 2026 naar 2027?

[1:51:51] Nou, na de politieke onderhandelingen is bij de voorjaarsbesluitvorming besloten om de infrastructuur te faseren.

[1:51:58] Uitgangspunt hierbij is dat er niet geremd wordt in de productie.

[1:52:01] Een impactanalyse laat zien dat hier een knelpunt ontstaat.

[1:52:05] En ik ben met het ministerie van Financiën in gesprek over deze effecten en over de oplossingen.

[1:52:10] En na Prinsjesdag zal hier meer duidelijkheid over zijn.

[1:52:16] Mevrouw Veldman.

[1:52:18] Hoe gaat u om met de personeelskrapte?

[1:52:21] Het blijft daarnaast inderdaad een uitdagende arbeidsmarkt.

[1:52:24] We zien in bepaalde arbeidsmarktregio's wel wat verlichting, maar vanwege het beperkte budget in de mobiliteitsfonds en de stikstofproblematiek wordt er dus beperkt capaciteit voor de aanleg ingezet.

[1:52:37] Op termijn zal er pas weer extra productiecapaciteit beschikbaar komen.

[1:52:42] Zover het kopje instandhouding.

[1:52:45] Kopje overig.

[1:52:52] De PVV, de heer Boedkan, draagt de binnenvaart een warm hart toe.

[1:52:57] U schetst inderdaad heel wat zaken, uitdagingen voor de binnenvaart.

[1:53:02] De overgangsbepalingen bijvoorbeeld.

[1:53:04] Ik ga ook op korte termijn in gesprek met de sector.

[1:53:07] Een dossier wat ik, ik denk, een twintigtal jaar geleden verlaten heb, maar nog steeds zeer relevant.

[1:53:13] En dit weekend heb ik ook nog met de Rijnvaartcommissaris kort uitgewisseld.

[1:53:17] We weten elkaar te vinden om te kijken wat daar de mogelijkheden zijn.

[1:53:21] Ik ben blij dat uw Kamer een motie heeft aangenomen om in de notaruimte meer aandacht te hebben voor watergebonden bedrijven, zodat we kaderruimte, binnenhavens en terminals beter kunnen gebruiken.

[1:53:49] Maar daarnaast ook nog een opmerking

[1:53:51] Die havens die we echt niet meer gebruiken en zonder dat we misschien in de uiterwaarden hoeven te bouwen, ligt misschien ook een enorme kans voor het ministerie van Vrouw om te bouwen op het water, binnen de mogelijkheden van het water- en bodemaspect.

[1:54:09] De heer Van Dijk.

[1:54:12] Bent u bereid om richting Prinsjesdag opnieuw te kijken naar de invulling van de subsidietaakstelling en hier een inhoudelijke afweging in te maken?

[1:54:20] In het hoofdlijnakkoord is een generieke korting van 10 procent op de subsidies genomen.

[1:54:25] Deze is naar rato van het totale subsidiebudget doorvertaald naar departementale begrotingen.

[1:54:31] U vroeg specifiek naar het SLOF.

[1:54:33] Het amendement is aangenomen en verwerkt.

[1:54:42] De heer De Hoop, ten aanzien van de motie PFAS-lozingsverbod en daarmee ook de aanverwante PFAS-brief, voor de zomer zal ik samen met de staatssecretaris u informeren over de uitvoering van deze motie.

[1:54:57] En weet, er staan allerlei zaken op het gebied van water nog gereed in mijn paraffeer-app.

[1:55:04] Dus daar ga ik op korte termijn naar kijken.

[1:55:05] En dan komt het ook naar u toe met diverse maatregelen ten aanzien van die katerregelen in water waar we het eerder over hadden.

[1:55:15] De heer De Hoop, de heer Pierik, de heer...

[1:55:17] Maar het kan.

[1:55:18] Wat is de voortgang op de kaderrechtlijn water?

[1:55:20] Halen we de doelen?

[1:55:21] Nou, ik heb daar net het een en ander over al gezegd, ook over de koepelrapportage van E.T.

[1:55:28] Osborne, onder andere.

[1:55:29] Dus er komt een voortgangsbrief aan voor de zomer.

[1:55:33] Ik gaf aan over de indirecte lozingen.

[1:55:35] Ik gaf ook aan het VTH-stelsel, wat wat meer bij de staatssecretaris ligt.

[1:55:39] Maar voor de waterkwaliteit hebben we daar ook zeker een gezamenlijke rol.

[1:55:45] Ik kijk naar de indirecte lozing, maar ook echt naar de rol van de provincies en de gemeenten om hier een gezamenlijke effort in te doen, want ik zie ook vanuit de zuiveringen bijvoorbeeld een bepaalde emissie komen wanneer dat op kaderrichtlijn waterlichamen geloosd wordt vanuit het riool, ondanks alle goede inspanningen van de techniek rondom waterzuiveringen.

[1:56:08] Maar die zuiveringen moeten dat wel aankunnen, want anders gaat het er gewoon doorheen.

[1:56:14] Mevrouw Veldman, hoe staat het met de watertaxi van en naar Ameland?

[1:56:28] Die mag nu niet nachts varen.

[1:56:34] De minister heeft een pilot toegezegd, maar sindsdien is het stil.

[1:56:38] Dat zijn de bewoordingen die gedaan zijn.

[1:56:39] Graag een reactie.

[1:56:41] Er mag op dit moment wel s'nachts gevaren worden door de watertaxi.

[1:56:44] Er is nu echter geen watertaxidienst, omdat de aanbieder s'nachts harder wil varen dan de huidige maximumsnelheid van 20 kilometer per uur.

[1:56:52] Om te kijken of een hogere nachtelijke vaarsnelheid in de praktijk veilig is, wordt ingezet op een pilot om in kaart te brengen of verruiming van de huidige uitzonderingsposities voor nachtelijke snelvaren mogelijk is.

[1:57:03] Daarnaast vindt onafhankelijk onderzoek plaats door Marin, u wel bekend in Wageningen, om te kijken naar een veilige vaarsnelheid.

[1:57:12] En daar zal ik ook specifieker om vragen wat daar de stand van zaak is rondom Marin, een instituut wat hoog bij mij in het vaandel staat.

[1:57:24] En tot slot vindt er overleg plaats met het ministerie van LVVN, omdat zowel voor de pilot als een eventuele structurele verhoging van de nachtelijke vaarsnelheid een omgevingsvergunning nodig zal zijn.

[1:57:38] PVV, Lelystad Airport.

[1:57:42] Ja, Lelystad Airport is aangewezen als voorlopige voorkeurslocatie voor het stationeren van jachtvliegtuigen.

[1:57:48] De regio heeft hierbij aangegeven dat dit alleen in combinatie zou kunnen met het groot handelsverkeer.

[1:57:56] Op 23 mei is de Kamer geïnformeerd dat een definitief besluit, gecombineerd besluit, later dit jaar genomen zal worden.

[1:58:05] De komende periode zal ik dan ook met de stakeholders Defensie, LVVN en de andere partijen in gesprek komen voor een gebalanceerd besluit hieromtrend.

[1:58:15] En zo'n natuurvergunning,

[1:58:18] Een bw-wetvergunning is randvoorwaardelijk om te kunnen starten met commercieel vervoer.

[1:58:23] En dat is inmiddels aangevraagd, zit in de PEN.

[1:58:27] Ik heb daar op dit moment geen verdere informatie over de stand van zaken van het proces, wel dat die is aangevraagd.

[1:58:34] En dat ligt dan bij het ministerie van LVVN.

[1:58:40] De heer Pierik, erkent de minister dat de huidige indexeringssystematiek structureel tekortschiet voor de werkelijke kostenontwikkeling in de GWW-sector en daarmee veel projecten op achterstand zet, terwijl juist vaart nodig is?

[1:58:54] Het klopt dat de prijsontwikkeling in de GWW-sector afwijkt van de indexeringssystematiek van het Rijk.

[1:59:00] Dit is ook geconcludeerd met de evaluatieprijsbijstelling die eind september vorig jaar met uw Kamer is gedeeld.

[1:59:08] Ervaring is dat de indexeringsverschillen op termijn uitmiddelen.

[1:59:15] De heer Bamenga, wat is de inzet voor het vergroten van de weerbaarheid?

[1:59:20] Goed uitgesproken, ja.

[1:59:23] Bamenga.

[1:59:25] Wat is de inzet voor het vergroten van de weerbaarheid van Nederland?

[1:59:28] De invoering van de wet weerbaarheid, kritieke entiteiten en de cyberbeveiligingswet vormen de basis van de weerbaarheid van de vitale IMW sectoren.

[1:59:36] De diverse waterschappen bijvoorbeeld zijn op dit moment ook in gesprek over die weerbaarheid.

[1:59:41] Artikel 4, daar kunnen we heel wat over opzetten.

[1:59:45] Maar Nederland is een belangrijk doorvoerland voor militair vervoer.

[1:59:49] Wij zullen dan ook daar natuurlijk kijken naar die anderhalf procent, samen met de staatssecretaris.

[1:59:54] Wat zijn daar nu eigenlijk de punten die wij graag op onze lijst zouden hebben, kijkende naar die weerbaarheid.

[2:00:00] En Nederland is wat dat betreft voor de Europese TNT-netwerk, het transportnetwerk.

[2:00:06] Op dit moment wordt samen met Defensie in kaart gebracht welke delen van de netwerken al geschikt zijn voor grootschalige militaire projecten, transporten en waar nog knelpunten zijn.

[2:00:17] En mogelijk hebben we daar ook een dubbele doelstelling, dat we meteen ook wat zouden kunnen doen om net wat ruimer, om maar in die beeldvorm te blijven, in het jasje te komen.

[2:00:27] Dan de laatste die ik hier heb, ook vanuit de BBB.

[2:00:31] In hoeverre leidt deze ingreep ertoe dat regionale projecten in de regio op langer baan worden geschoven?

[2:00:36] Nou, daar heb ik het denk ik ook net al over gehad.

[2:00:39] Er is dus geen sprake van afstel, wel van uitstel.

[2:00:43] En dat de ambitie van het kabinet is om jaarlijks één gepauseerd project op te starten.

[2:00:49] Zover, voorzitter.

[2:00:50] Dank u wel.

[2:00:52] Voordat u klaar bent, heb ik een interruptie van de heer Van Dijk, dan de heer Van Wemenga, de heer Boutkamp en de heer Pierik.

[2:00:59] We beginnen met de heer Van Dijk.

[2:01:00] Ik kan me voorstellen dat het een nieuw technisch dossier is.

[2:01:08] Maar waar het mij om ging, is juist keuzes maken en niet die kaasschaaf.

[2:01:11] En daar is ook een motie over aangenomen.

[2:01:14] Dat is verwerkt, maar je ziet in later jaren dat die hele schaaf hier wordt toegepast.

[2:01:20] En dat was eigenlijk mijn vraag.

[2:01:22] Moeten we dat niet willen voorkomen?

[2:01:23] En zou deze minister niet willen toezeggen dat hij daar richting die augustusbesluitvorming nog eens heel goed naar gaat kijken?

[2:01:31] Niet alleen voor het SWOT, maar in de eerste instantie ook voor het SWOT, maar misschien ook breder.

[2:01:35] Of hij niet vooral daar moet kijken waar die efficiëntie het grootste is en die subsidies in stand houden.

[2:01:40] En daar waar dat minder is keuzes te maken.

[2:01:43] De minister.

[2:01:47] Dank u wel.

[2:01:47] Ik hou vast aan het hoofdlijnakkoord en dat zet op dit moment naar Rato.

[2:01:51] Maar ik ga daar nog wat verder in duiken.

[2:01:53] Ik geef me op dit moment even geen toezeggingen op, meneer Van Dijk.

[2:01:58] En de heer Van Dijk?

[2:01:59] Nou ja, ik wijs toch op een aangenomen motie van deze Kamer die dat eigenlijk vraagt.

[2:02:03] Dus ik vind dat toch wel bijzonder.

[2:02:05] Die Kamer is nog steeds heel missionair.

[2:02:07] Dus ik zou toch deze minister willen verzoeken om daar in ieder geval in die geest te handelen.

[2:02:11] De minister.

[2:02:13] Dan zou ik daar in die geest naar handelen, kijken naar de motie en wat hier nog mogelijk is om daar stappen te zetten.

[2:02:23] Dank u wel, voorzitter.

[2:02:24] Ook dank voor het goed uitspreken van mijn naam.

[2:02:28] Maar er werd net al aangegeven door de minister dat de minister gaat kijken naar de knelpunten die er zijn.

[2:02:35] Als het gaat om de weerbaarheid, anderhalf procent van de NAVO-norm.

[2:02:41] Wanneer kunnen we daarover horen?

[2:02:43] Want het leek alsof het een onderzoek zou zijn vanuit de minister.

[2:02:47] Dus ik wil graag weten wanneer wij berichten over krijgen.

[2:02:51] De minister.

[2:02:53] Op dit moment moet ik die tijdslijnen ten aanzien van het kabinet.

[2:02:56] Gisteren zag ik de minister van VNJ ook in de media acteren met zijn ideeën.

[2:03:02] Dus wat dat betreft heb ik hier volgende week een briefing over.

[2:03:05] Maar ik wil even afstemmen binnen het kabinet om dan gezamenlijk eruit te komen met een aantal zaken.

[2:03:13] de lijst die wij intern nog eerst gaan bespreken, al eerder met u kan delen welke ideeën wij daar omtrent hebben, dan zal ik dat zeker doen.

[2:03:21] Ik heb nog even geen zicht op een tijdslijn, maar ik gaf u net aan volgende week dat ik intern al een overleg heb om wat vingeroefeningen op dat gebied te doen.

[2:03:31] Zodra hier een tijdslijn bekend is, zal ik dat aan u melden en ook de gedachtengang waar het naartoe gaat, de ideeën daar omtrent, met u delen.

[2:03:44] U wilt vast weten wanneer u die zicht op die tijdlijn gaat krijgen?

[2:03:50] Ik ben blij met de reactie.

[2:03:52] Het was meer of dat genoteerd kan worden zodat we weten dat we meteen de tijdlijn daarvan krijgen.

[2:04:02] We noteren alleen toezeggingen als er ergens schriftelijk op teruggekomen wordt.

[2:04:05] Dan moeten we ook wel een tijdstip weten.

[2:04:08] Ik ga ervan uit dat dit schriftelijk... Dat was niet een vraag aan u, dat was een vraag aan de minister.

[2:04:17] Zodra ik een tijdslijn heb, kom ik in de lucht.

[2:04:22] Schriftelijk, ja.

[2:04:23] Dan is de bouwkant van de PVV.

[2:04:28] Ja, voorzitter, de PVV had gevraagd naar aanleiding van de kaderrichtlijn Water of die doelen haalbaar, betaalbaar en realistisch zijn.

[2:04:36] En met dat licht bezien heb ik nog geen antwoord gekregen op die vraag.

[2:04:40] De minister.

[2:04:44] Dank u wel voor de vraag, voorzitter.

[2:04:46] We hebben een tussenrapport gekregen.

[2:04:54] Ze komen er niet goed uit.

[2:04:56] Er zijn zaken waar we echt als Nederland een been bij moeten trekken.

[2:05:03] Dat zijn wel afspraken die al heel ver terug gaan.

[2:05:07] Daar zijn ook mogelijkheden om het een en ander te versnellen.

[2:05:10] Daar zijn mogelijkheden om zaken toch in gang verder te krijgen.

[2:05:15] Daar wil ik me eerst laten over informeren.

[2:05:18] Er komt een brief aan, dat heb ik ook gezegd.

[2:05:22] Maar ten aanzien van het realisme en of het betaalbaar moet zijn, ja, dat is dan een interessante.

[2:05:28] Maar ik hou mij op dit moment ook aan de afspraken die we in Europa hebben gemaakt.

[2:05:33] En kijken wat we daar kunnen doen.

[2:05:34] Ook binnen de krachten van het juridische, welke mogelijk op ons af gaan komen.

[2:05:39] En dan hebben we daar nog ongetwijfeld meerdere sessies over met elkaar, om te kijken of het ook allemaal betaalbaar is.

[2:05:48] Maar ik zou in ieder geval proberen te kijken naar een realistische blik, maar ook naar een kosteneffectieve blik.

[2:05:54] Als wij op bepaalde zaken echt kosteneffectiever kunnen werken dan andere zaken, dan ligt dat meer voor de hand.

[2:06:01] Ik noem even een voorbeeld.

[2:06:04] Als dat mag, voorzitter.

[2:06:05] Ja, als het niet te lang wordt.

[2:06:06] Ik denk dat u hier een hele middag over kunt.

[2:06:09] Ja, ik zou het heel kort.

[2:06:12] Ten aanzien van een aantal pilots, welke gedraaid hebben bij het Hollands Noorderkwartier, een waterschap in Noord-Holland, heeft ook de provincie Zuid-Holland de handschoenen opgebracht ten aanzien van grip op indirecte lozingen.

[2:06:25] Ik zou graag willen weten hoe de andere provincies dat nu handen en voeten gaan geven om met elkaar die

[2:06:31] indirecte lozingsvergunningen toch naar een best beschikbare techniek te krijgen, zoals het Rijk dat ook doet ten aanzien van de vergunningen voor de directe lozing.

[2:06:42] Dank u wel.

[2:06:43] Er komt nog een brief aan, dus daar wordt alles in opgelost, denk ik.

[2:06:46] Dan kijk ik naar de heer Pierik.

[2:06:49] Ja, dank, voorzitter.

[2:06:50] Allereerst even een vraag over de contacten die INW heeft met VRO als het gaat om het ontsluiten van nieuwe locaties voor woningen.

[2:06:58] Er ligt 2,5 miljard op de plank en in een eerder stadium al 7,5 miljard.

[2:07:06] Wanneer krijgen we een beetje inzicht hoe die gesprekken lopen en waar die gelden dan ingezet worden en vooral ook van welke criteria worden gegranteerd om dat geld zo slim mogelijk weg te zetten?

[2:07:17] Dank u wel, de minister.

[2:07:22] In het najaar ga ik daar met u over in gesprek.

[2:07:32] Nou, dan wachten we dat eraf.

[2:07:35] Ik zie in ieder geval erg huid na dat gesprek.

[2:07:37] Een andere vraag die ik heb, gaat over die watertaxi, want we hebben op 14 januari hebben wij een motie ingediend samen met Soeboer, Veldman en Heutink over die watertaxi, dat het eigenlijk zo stroef loopt en dat het dictum van die motie was, laat ik nog maar even herhalen, van verzoekt de regering om binnen zes weken een concrete oplossing te presenteren.

[2:07:58] En Dictum was volgens mij vrij elder.

[2:08:01] En 14 januari ligt al een hele tijd achter ons.

[2:08:03] Inmiddels zijn er al bijna zes keer, zes weken verstreken.

[2:08:07] En we hebben nog geen begin van oplossing.

[2:08:10] Dus ik wil toch wel graag weten, niet met vage woorden, dat Marien nog bezig is met onderzoek.

[2:08:19] wat nou die concrete oplossing gaat worden.

[2:08:22] En dan niet alleen voor 20 kilometer per uur varen s'nachts, maar ook, want daar zit niet echt een verdienmodel achter voor de rederijen.

[2:08:29] Dus wat de concrete oplossing is die eigenlijk hier de Kamer van het ministerie verlangt.

[2:08:34] De minister.

[2:08:35] Dank u wel, voorzitter.

[2:08:37] Eind dit jaar krijg ik het rapport van Marin in handen.

[2:08:39] Dat is cruciaal om hier een afweging verder in te maken.

[2:08:42] Dus ik moet dit rapport afwachten.

[2:08:46] De eerdere tijdslijnen, hoor ik u zeggen, binnen zes weken.

[2:08:52] Marin heeft tot eind dit jaar nodig voor dat rapport.

[2:08:57] En dat neem ik dan mee in de beantwoording daarvan.

[2:08:59] Dus ik zie op dit moment echt het noodzakelijk dat ik eerst dat rapport van Marin ontvang.

[2:09:09] Ja, dat is voldoende.

[2:09:11] Dan was u klaar met de beantwoording, volgens mij.

[2:09:15] En dan gaan we over naar de staatssecretaris.

[2:09:20] Dank, voorzitter, en dank aan de leden van de Kamer voor de felicitaties.

[2:09:25] Persoonlijk een nood natuurlijk bijzonder om een keer aan deze kant van de tafel te zitten.

[2:09:30] Ik verwacht natuurlijk wel gewoon een klein koekje van eigen deeg na zeven jaar aan die kant te hebben gezeten en een hele hoop vragen te hebben gesteld.

[2:09:40] De allereerste vraag van een hele hoop leden, zowel aan de minister als aan mij, dat ging over de inzet en vooral ook de ambitie die wij hebben als demissionaire bewindspersonen.

[2:09:51] De heer Pieren gaf daar ook al het perspectief van de financiële armslag bij.

[2:09:55] U zult wel snappen, mijn portefeuille is bij Elsen.

[2:09:58] Ovenbaar vervoer en milieu en ook circulaire economie.

[2:10:01] Vooral die eerste zit natuurlijk ook in relatie met die financiële armslag.

[2:10:06] Ik denk dat er drie zaken van belang zijn en die wil ik even doorlopen in mijn introductie.

[2:10:12] Dat begint bij realisme en het niet te doen van valse beloften.

[2:10:16] Want ik denk dat we in deze periode, ook als demissionaire bewindspersonen, wel realistisch moeten zijn.

[2:10:21] De minister heeft het ook gezegd.

[2:10:23] Ik denk dat het onverstandig is om zoete broodjes te gaan verkopen.

[2:10:26] We zijn nu zes dagen op het departement.

[2:10:29] Ik heb heel hard gezocht naar die geldboom.

[2:10:31] Ik ben nog steeds aan het zoeken.

[2:10:32] Ik ga rondjes blijven lopen.

[2:10:34] Maar ik denk dat de realiteit is dat we die niet gaan vinden.

[2:10:38] Ik zal daar zo bij het openbaar vervoer nog wel wat meer over...

[2:10:41] over zeggen, omdat we daar ook een stapeling van pijn zien.

[2:10:46] Maar ik denk ook dat het ons goed is om te beseffen... En we gaan uiteraard ons best doen richting Prinsjesdag, maar ik wil daar ook wel de verwachtingen wel temperen.

[2:10:57] Er ligt vandaag een wetsvoorstel voor die ziet op de supplementaire begroting van de voorjaarsnota.

[2:11:03] In de hele systematiek ook heeft de voorjaarsnota een veel belangrijkere rol gekregen

[2:11:08] in het begrotingsproces.

[2:11:11] Onze voorgangers hebben daar hun best voor gedaan.

[2:11:13] Daar heeft het kabinet een besluit over genomen.

[2:11:15] Daar hebben vier fractievoorzitters in de nacht of in de ochtend nog een besluit over genomen.

[2:11:20] Dit is wel het financiële kader wat er op dit moment ligt.

[2:11:23] Er zijn een hele hoop wensen, er zijn een hele hoop opmerkingen over te plaatsen.

[2:11:27] Maar ik denk dat het wel goed is.

[2:11:29] We gaan ons best daarvoor doen in de ontwerpbegrotingen.

[2:11:31] Het kader van verwachtingmanagement en geen valse beloften.

[2:11:34] Ja, dit kabinet is dimensioneel.

[2:11:36] In oktober zijn er nieuwe verkiezingen.

[2:11:37] De Nieuwe Kamer gaat ook beslissen over de begrotingen.

[2:11:40] Dus het uitgangspunt voor deze twee bewindspersonen is wel het bestaande financiële kader.

[2:11:45] Dat gezegd hebben we, voorzitter.

[2:11:47] De minister zei terecht al, we hebben er zin in en we willen gaan knallen.

[2:11:52] Dus het blokje kansen pakken, kijken wat er wel kan.

[2:11:56] We gaan niet op de winkel passen.

[2:11:57] We willen ook kijken, waar kunnen we nog dingen wel mogelijk maken?

[2:12:00] Waar kunnen we op korte termijn ook een aantal stappen zetten?

[2:12:03] Waar kunnen we een aantal zaken vooruitzetten?

[2:12:05] Laat mij vier onderdelen noemen, voorzitter.

[2:12:07] qua inzet en ambities.

[2:12:09] En de eerste is de veiligheid in het openbaar vervoer.

[2:12:13] Toen ik ben aangekondigd als demissionair staatssecretaris openbaar vervoer... ben ik geschrokken van hoeveel mensen er naar mij toe kwamen.

[2:12:21] Vaak jonge mensen, meer specifiek jonge vrouwen, die zeggen... ik reis overdag naar mijn werk in het openbaar vervoer in de trein... maar oh wee, als ik wat later moet overwerken of als het s'avonds is...

[2:12:33] dan heb ik vrees om in mijn eentje in het openbaar vervoer terug te komen.

[2:12:37] Laat staan als ik een keer naar een concert wil of als ik een keer naar een evenement toe wil.

[2:12:42] Ik voel mij niet veilig in de trein.

[2:12:44] Rare figuren die mij lastigvallen of achterna zitten.

[2:12:47] Zwartrijders die mensen door het poortje heen duwen.

[2:12:50] Ook de mensen die erin werken.

[2:12:52] Conducteurs die vijftien jaar lang in het openbaar vervoer bij de NS hebben gewerkt.

[2:12:57] Die dat ook aangeven, dat voelt voor mij als familie, maar eigenlijk ook aangeven sinds corona is die samenleving verhart.

[2:13:05] Ik word uitgescholden, ik word onjeus bejegend, ik word geschopt, geslagen, bespuugd.

[2:13:10] Als u nou mij vraagt wat is uw grootste prioriteit, dan is het dit.

[2:13:13] We kunnen ons best doen om de treinkaartjes goedkoper te maken.

[2:13:17] We kunnen het best doen om meer treinen te laten rijden.

[2:13:18] We kunnen ons best doen om de trein op tijd te laten rijden.

[2:13:21] Maar in de kern zit het er wel in dat mensen die met de trein reizen... dat die zich veilig moeten kunnen voelen, maar ook zichzelf moeten kunnen zijn.

[2:13:27] Van welke groep je ook toe behoort, hoe je je ook bent.

[2:13:31] Je moet jezelf kunnen zijn, jong, oud, maakt niet uit.

[2:13:35] Dat vind ik een belangrijke prioriteit.

[2:13:37] Een paar andere zaken, voorzitter.

[2:13:39] En het is net ook al even aangestipt.

[2:13:41] Ik denk dat er rondom de weerbaarheid, algemeen, defensie, een enorme opgave ligt.

[2:13:47] Ik denk dat we goed moeten kijken naar de kwetsbaarheden van onze sporen en spoorverbindingen.

[2:13:52] We hebben deze week een incident gezien, dat ligt nog onder onderzoek natuurlijk.

[2:13:57] van wat het gevolg kan zijn als er wat aan de hand is op het spoor.

[2:14:02] Maar ook voor de ambities die zijn uitgesproken op de Navotop ligt er een belangrijk onderdeel, een belangrijke opgave voor het spoor.

[2:14:10] Dat was 150 jaar geleden, bij de Eerste Grote Oorlog al.

[2:14:13] We zien nu in Oekraïne hoe belangrijk ook spoorverbindingen zijn.

[2:14:17] We kunnen Leopard 2-tanks kopen, maar die zullen toch echt over het spoor moeten worden vervoerd.

[2:14:24] Een ander onderwerp waar ik ook hoop op korte termijn wat voortgang op te kunnen laten zien en nu ook met uw Kamer te delen, is natuurlijk de veiligheid van gevaarlijke stoffen.

[2:14:34] Uw Kamer heeft al met ons gesproken over PFAS en over staalslakken.

[2:14:39] Ik hoop nou op de korte termijn dat we daar wat voortgang op kunnen laten zien.

[2:14:42] En tot slot die circulaire economie, ook die weer in geopolitiek verband bezien.

[2:14:47] Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we naartoe gaan, naar een herijking van die agenda, naar een veel meer strategische onafhankelijkheid van grondstoffen?

[2:14:56] En alles wat er geopolitiek speelt, ik denk dat daar ook mooie kansen liggen.

[2:15:01] Tot slot, voorzitter, op de ambitie is het perspectief bieden.

[2:15:05] Perspectief op structurele oplossingen.

[2:15:07] Er zijn een hele hoop zaken in onze portefeuilles

[2:15:10] waar we zeker niet in de dimensionaire periode dingen kunnen gaan oplossen, maar waar we wel de komende periode kunnen gebruiken om het gesprek te gaan starten over hoe gaan we nou in de toekomst toewerken aan een structurele oplossing.

[2:15:25] Ik zal het zo nog wat hebben over de Lelylijn, het aparte blokje, maar ook hier weer hoe houden we nou Nederland bereikbaar, ook met het openbaar vervoer, en ik denk dat dat terug gaat komen in een aantal blokjes die we ook vandaag zullen gaan bespreken.

[2:15:38] Dank u wel.

[2:15:39] Ik begin met de Lelylijn.

[2:15:43] Ik zal daarna iets zeggen over het openbaar vervoer.

[2:15:46] Dat is NS, BDU, studentenproduct, jongerenkaart.

[2:15:48] En daarna het blokje milieu en circulair.

[2:15:51] En daar zit ook de plastic tax in.

[2:15:53] En u neemt ook de amendementen mee, neem ik aan.

[2:15:55] Als u dat wil.

[2:15:56] Ik kan het ook in de tweede termijn doen, maar ik kan het ook nu doen.

[2:15:58] Nou, ik vind het altijd wel fijn om dat in de eerste termijn te doen.

[2:16:00] Maar even een interruptie van de heer De Hoop.

[2:16:05] De staatssecretaris begon zijn betoog met dat ze niet te veel hogere verwachtingen wilde wekken, ook gezien de financiën.

[2:16:13] Tegelijkertijd zitten wij als commissie een periode, dik een jaar, met een kabinet dat zelf ook best wel veel beloftes heeft gedaan en daar de financiën niet voor uitgetrokken heeft.

[2:16:24] Dat is natuurlijk ook wel frustrerend, ook voor de partijen in de sector.

[2:16:27] En als ik dan naar zo'n belofte kijk, in de afgelopen periode is bijvoorbeeld ook de voorganger van deze staatssecretaris geweest, die heeft gezegd vorig jaar nog, ik kom in 2025 met een structurele oplossing voor de NS.

[2:16:38] En dat is wel iets, zoals de staatssecretaris het ook heeft, een perspectief bieden, dat ik toch hoop dat ik deze staatssecretaris aan mijn zijde kan vinden en dat hij ook inziet dat we niet weer met een incidentele oplossing kunnen komen voor de NS en dat hij daar wel een commitment heeft, net als de staatssecretaris hem vorig jaar ook uitsprak om dit jaar toch met de structurele oplossing te komen.

[2:16:56] Dank u wel.

[2:16:58] Ja, ik zei het net aan het begin al, ik wil geen valse verwachtingen wekken en ook geen valse beloftes doen.

[2:17:05] Een structurele oplossing voor de problemen bij NS, de treinkaartjes, dat is nogal wat.

[2:17:10] Dat vraagt nogal wat, ook aan de financiële zijde.

[2:17:13] Dus ik vind dat een hele grote toezegging om die hier te doen, dat we lopende jaar nog met een structurele oplossing daarvoor zullen komen.

[2:17:20] Vandaar dat ik het woord perspectief gebruik.

[2:17:22] Ik denk dat het verstandig is om er gesprekken te voeren over hoe gaan we nou perspectief bieden op de structurele oplossing ook voor dit dossier.

[2:17:32] Ik zal zo nog wat zeggen over de actuele situatie bij de NS en de treinkaartjes.

[2:17:38] Daar zijn we natuurlijk wel nu voor.

[2:17:39] Maar echt structureel, het is nogal een opgave.

[2:17:43] Dus om het zo echt zo hard te zetten, ik wilde echt de verwachtingen optemperen.

[2:17:47] Dank u wel, de heer Pierik van de BBB.

[2:17:50] Vier hele mooie ambities.

[2:17:53] Eén van de ambities, daar sloeg ik een beetje bij aan, dat is die circulaire economie.

[2:17:57] Meer toewerken aan die onafhankelijkheid qua grondstoffen.

[2:18:02] Voor de BBB is het ook ontzettend belangrijk, als het gaat om het produceren van groen gas, die monofagistes, om dat weer een stap verder te zetten.

[2:18:10] Hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen het stimuleren van wat hogere productie van groen gas in Nederland?

[2:18:17] Bij mij valt dit onder de bevoegdheid van mijn collega van Klimaat en Groene Groei.

[2:18:23] Tegelijkertijd is dit wel een vergelijkbaar onderdeel.

[2:18:27] Waarbij je zegt, er zal in de toekomst op diverse grondstoffen, ook brandstof, maar ook op grondstoffen, zal echt wetloop gaan ontstaan, druk, schaarste.

[2:18:38] En daar zal ook de geopolitieke situatie een invloed op hebben.

[2:18:41] Andere landen, als je naar de wereldkaart kijkt, zijn er niet heel veel landen waarvan we met elkaar kunnen zeggen... ...die zijn en betrouwbaar en hebben dezelfde...

[2:18:53] ...universele waarden, zeg maar, die wij met elkaar hier in dit land hebben... ...of in dit continent hebben.

[2:18:58] Heel veel van die landen zijn er niet meer in de wereld.

[2:19:00] Dus je afhankelijk maken van alles wat met grondstoffen en brandstoffen te maken heeft... ...van die partijen, vind ik kwetsbaar.

[2:19:07] En als we het dan hebben over een programma op circulaire economie... ...veel meer gebruik maken van wat we nu al hebben... ...en daarop slimmer niet meer omzetten.

[2:19:13] Ik denk dat je die twee onderdelen heel goed aan elkaar kunt koppelen.

[2:19:17] En we gaan de circulaire economische agenda...

[2:19:20] herijken.

[2:19:22] Ik zou dat onderdeel van die geopolitieke dimensie daar ook aan toe willen voegen.

[2:19:26] Dank u wel.

[2:19:27] Terug naar de begrotingswijziging en dan gaan we over naar blokje lelijn.

[2:19:32] Ja, dank, voorzitter, want er zijn een aantal vragen gesteld over de Lelylijn.

[2:19:36] En laat mij daar wat over zeggen, want ik ben gisteren in mijn eerste bezoek op bezoek geweest in Friesland, waar het besluit over de Lelylijn, de schuif naar de Neder-Saxelijn en andere projecten natuurlijk heel zwaar is gevallen.

[2:19:51] En ik heb dat ook gedaan bewust om een signaal af te geven dat het noorden, en meer specifiek ook Friesland, wel de aandacht moet krijgen die het verdient.

[2:20:01] Vandaar dat ik heb gezegd, laten we mijn eerste bezoek brengen aan Friesland voor de Waddenveren, daar gaan we straks over spreken, maar ook voor de situatie rondom de bereikbaarheid, de Lelylijn.

[2:20:10] Ik heb daar gesproken met de commissarissen van de Koning van beide drie provincies.

[2:20:16] En ik denk, dat is al vaker gezegd, de besluitvorming rondom de Lelylijn en de schuif verdient geen schoonheidsprijs.

[2:20:22] En dat heeft ook echt pijn gedaan in dat gebied.

[2:20:26] Je kunt met elkaar van mening verschillen bestuurlijk en we moeten moeilijke beslissingen maken, maar dat hebben we in het verleden altijd wel geprobeerd te doen op een manier dat je respect hebt voor elkaars bestuurlijke rollen.

[2:20:35] En als je daar heel hard aan trekt als bestuurders... en in de nacht wordt daar in een keer geschoven... waardoor er ook nog allerlei onderlinge spanning zit... ja, dat heeft gewoon pijn gedaan.

[2:20:48] Ik heb gisteren ook gezegd... die pijn die zie ik ook.

[2:20:52] En als er schade is aangericht... dan komt er ook altijd iemand om de schaderapporten op te maken.

[2:20:59] Dat is gisteren wat ik heb geprobeerd te doen.

[2:21:02] Om die schade op te nemen.

[2:21:03] En eens te kijken, hoe kunnen we dit nou...

[2:21:05] ook weer met dat realisme wat ik eerder noemde, maar wel weer hernieuwd perspectief bieden.

[2:21:10] Want dat is uiteindelijk mijn doel op dit dossier.

[2:21:12] Lelylijn, hoe kunnen we nou hernieuwd perspectief bieden aan het noorden, maar ook aan Flevoland, als het gaat om deze lijn die ook realistisch is en die ook eerlijk is.

[2:21:22] Dat gezegdhebbende, dat realisme zit er mee in.

[2:21:27] Het besluit ligt nu volg om de gelden onder andere te gebruiken voor de nede zaksalijn en voor de flessen Halsmeppel.

[2:21:33] Ik snap dat daar gevoelig over is, maar het lijkt mij verstandig om dat te houden.

[2:21:36] Om daar ook weer die voortgang mee te maken.

[2:21:38] Wat kan wel?

[2:21:39] We kunnen met dit geld op die dossiers, op die vier projecten echt meters maken.

[2:21:44] Dus dat lijkt me verstandig om te doen.

[2:21:46] Tegelijkertijd moeten we ook eerlijk zijn.

[2:21:49] We hebben de missystematiek, 75 procent zicht op financiering.

[2:21:53] Dat zou betekenen dat we 10 miljard voor de ledenlijn moeten realiseren.

[2:21:57] Dat zal in de demissionaire periode niet heel haalbaar blijken, maar misschien ook zelfs wel niet heel erg haalbaar in de formatieperiode.

[2:22:04] Dus dit zijn echt enorme bedragen.

[2:22:06] Er gaan stemmen op om die 75 procent los te laten.

[2:22:11] Ik heb daar wel een andere oplossing voor.

[2:22:17] een de kurk waar het mit op drijft, die 75 procent, dat je daaraan gaat horen.

[2:22:22] Als we dat doen, dan hebben we zo meteen 140, 150 projecten die hetzelfde zullen betogen.

[2:22:26] Dan ga je echt die systematiek aanpassen.

[2:22:28] Ik zou dat niet willen doen.

[2:22:30] Maar je biedt ook weer valse hoop.

[2:22:32] Want dan heb je zo'n mitverkenning gedaan.

[2:22:33] Dat eindigt op een gegeven moment ook weer ergens.

[2:22:35] En je komt nooit in de buurt van dat geld.

[2:22:37] Dan ben je weer valse hoop aan het creëren.

[2:22:39] Ik denk dat dat niet helpt.

[2:22:41] Er wordt gewerkt aan de masterplan Lelylijn, onder andere ook naar aanleiding van het verzoek van de heer Van Dijk.

[2:22:48] Maar de oplossing die ik voor mij zie en die wil ik ook graag met u verder bespreken en verder ook met het Noorden samen uitwerken, is ik zou heel graag...

[2:22:57] Dit idee is mij gisteren aangedragen door de gedeputeerde van Friesland... om ook te zeggen, kunnen we nou niet een gezaghebbend persoon vinden... die is gaan zoeken, die is gaan verkennen... hoe dit soort grote projecten, die zich vanwege de grootte van het project... moeten laten verenigen met de michtsystematiek... maar ook die zich vanwege de aard van het project...

[2:23:25] Dit project laat zich moeilijk vangen in een kost-en-baat-analyse.

[2:23:28] Dit is toch een project dat ook echt stuwend is voor het noorden en een grote horizon heeft.

[2:23:33] Zou iemand eens kijken eigenlijk het onderdeel in dat masterplan om dat uit te lichten en een soort van perspectiefverkenning te doen over hoe zou je nou andere vormen van financiering kunnen vinden?

[2:23:44] die realistisch zijn en die ook dat perspectief bieden op die Lelylijn.

[2:23:48] Dat is in ieder geval ook hier richting uw Kamer iets waar ik graag de komende tijd samen met de provincies daar ook mee aan de slag wil, om dat hernieuwde perspectief van de Lelylijn weer mogelijk te maken.

[2:24:02] Volgens mij heb ik daar ook mee de vraag van de heer Bamenga beantwoord op dit dossier.

[2:24:06] Dank u wel.

[2:24:06] Dan gaan we over naar het volgende blokje, dat is openbaar vervoer.

[2:24:11] Ja, voorzitter, ik gaf net al aan de financiële armslag van deze staatssecretaris en de vraag werd gesteld, maakt u zich zorgen over het openbaar vervoer en ook hoe we dat betaalbaar houden?

[2:24:27] Uiteenlijk antwoord is ja.

[2:24:28] Ik maak mij daar zorgen over.

[2:24:29] We zien gewoon realistisch gezien dat er een stapeling is in het openbaar vervoer.

[2:24:34] Van de ene kant de NS treinkaartjes,

[2:24:37] die in kosten omhoog gaan.

[2:24:41] De BDU-korting, een korting

[2:24:44] Daar zou ik zo nog wat over zeggen, maar ook de studenten-ov-product, waar het ministerie van de OCW van heeft gezegd dat dat wel naar beneden kan.

[2:24:54] En die stapeling maakt wel dat mij dat zorgen baart.

[2:24:56] En op zichzelf denk ik dat het heel ingewikkeld is om dat financieel goed op te lossen.

[2:25:02] We hebben een nationaal ov-beraad.

[2:25:04] Ik ben daar ook voorzitter van.

[2:25:06] Daar bespreken we dit soort dingen ook.

[2:25:07] We bespreken dit ook op de tafel met de NS, met de regionale vervoerders.

[2:25:14] We zoeken daar continu wat kan er en hoe kunnen we zaken dempen.

[2:25:19] Ik zal er zo nog wat over zeggen bij de NS-kaartjes.

[2:25:23] Maar het eerlijke verhaal is ook dat er op dit moment geen middelen zijn in de IMW-begroting, op de Rijksbegroting, om daar wat aan te doen.

[2:25:31] Mijn voorzanger heeft daarop gezegd dat hij zich daarvoor zou inspannen.

[2:25:34] Dat is gebeurd.

[2:25:35] De conclusie is, ook bij deze voorjaarsnode besluitvorming, dat dat niet is gelukt in de kabinetsbesluitvorming en tussen de vier fractievoorzitters.

[2:25:45] Dan de specifieke punten.

[2:25:47] De heer Olger van Dijk vroeg mij iets over de NS-tarieven en of die 12% zouden gaan stijgen nu er in de voorjaarsnota geen rijksbijdrage beschikbaar komt.

[2:25:58] Ik denk dat die conclusie voor nu, die 12%, te voorbarig is.

[2:26:02] Ik heb intensieve gesprekken met de NS.

[2:26:05] Ik heb de wens van de Kamer ook gehoord om onder de 10 procent stijging van de kaartjes te blijven.

[2:26:13] We zijn daar nog over in overleg en ik hoop u daar op korte termijn over te kunnen informeren over wat daar de uitkomst van die gesprekken zijn.

[2:26:24] Dan, voorzitter, de BDU-korting, want er is mij gevraagd hoe zich dat daartoe verhoudt.

[2:26:31] En ook hier geldt eigenlijk hetzelfde antwoord voor.

[2:26:34] We overleggen op dit moment in dat Nationaal OV-Beraad wat de effecten gaan zijn.

[2:26:38] Er zijn ook wat vragen over gesteld.

[2:26:40] over wat de effecten zijn op de woningbouw.

[2:26:43] Ik kan u toezeggen dat ik daar na de zomer over terugkom bij u, zodat we daar een beter beeld mee hebben wat de effecten gaan zijn daarop.

[2:26:52] En ook ten aanzien van het bezwaar dat er is gemaakt door de twee vervoerregio's.

[2:26:56] Wij zullen onze gesprekken met die vervoerregio's voor blijven zetten, conform alles wat ik eerder heb gezegd.

[2:27:04] Dan over het studentenreisproduct.

[2:27:07] Ook die vraag zit in hetzelfde bakje.

[2:27:10] Dit is een product wat natuurlijk van groot belang is voor zowel regionale vervoerders als voor de nationale vervoerders.

[2:27:21] Tegelijkertijd is dit een herijking die wordt gedaan door het ministerie van OCW.

[2:27:26] Mijn collega's daar

[2:27:27] hebben die in die bestaande systematiek gebracht.

[2:27:31] En als we daar iets aan zouden willen doen, is dat ook volgens mij de plek waar je dat dan ook vervolgens doet.

[2:27:35] Het gevolg hiervan is wel gewoon dat er minder mensen met de trein reizen.

[2:27:40] En dat zou ook een haak zijn voor een structurele oplossing, hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen weer prettig met een trein kunnen gaan reizen.

[2:27:47] Maar dat is iets waar we dat perspectief over moeten gaan schetsen, hoe we dat structureel gaan aanpakken.

[2:27:53] Dan de jongerendagkaart.

[2:27:56] De vraag over de afschaffing daarvan.

[2:27:59] En of we dat voor 1 juli, aankomende dinsdag, zouden kunnen voorkomen.

[2:28:05] Ook hier is de eerlijke antwoord dat dat niet zal gaan.

[2:28:08] Niet alleen vanwege de korte tijdsperiode.

[2:28:09] De NS ruilt het jongerenproduct dat een gratis onbeperkt vervoer regelt in voor een kortingsproduct voor de dalurem.

[2:28:25] van het spreiden uit de spits, om dat mogelijk te maken.

[2:28:29] Ik denk dat dat ook bij kan dragen aan de kwaliteit van het openbare vervoer.

[2:28:34] Als uw Kamer daar iets over wil meegeven aan de NS, kan dat altijd.

[2:28:38] Maar ik zeg er wel bij dat het wel een bevoegdheid is van de NS zelf en niet van mij als staatssecretaris.

[2:28:45] Dan de C.A.O.

[2:28:50] De heer Van Kent vroeg of ik het belang onderschrijf van een C.O.

[2:28:55] Ik zal daar niet mijn teksten die ik daar als Kamerlid in de Commissie voor Sociale Zaken met de heer Van Kent over heb gewisseld herhalen.

[2:29:02] Maar de C.O.

[2:29:03] is zeker van belang.

[2:29:04] Het is echter wel een zaak tussen werkgever en werknemer.

[2:29:07] Dat is ook de reden waarom ik op heel veel vragen die ik heb gekregen op het moment dat ik staatssecretaris werd over de terreinstakingen.

[2:29:15] Dat viel per ongeluk samen.

[2:29:15] hebben aangegeven.

[2:29:17] Dit is echt iets tussen NS en tussen de vakbonden.

[2:29:19] Ik ben blij dat er nu de stakingen tijdelijk zijn opgeschort en dat dat verstandig is voor de reizigers.

[2:29:26] En ik hoop vooral dat zij er onderling goed uitkomen, want dat is uiteindelijk ook in het belang van het openbaar vervoer.

[2:29:32] De vraag of ik bereid ben om te verkennen of er een minimale dienstregeling kan komen bij stakingen.

[2:29:41] Ik moet zeggen dat ik daar terughoudend in wil zijn, om een aantal redenen.

[2:29:47] Het stakingsrecht is natuurlijk een fundamenteel recht.

[2:29:50] Maar het is ook een bevoegdheid van de NS zelf om dit goed te organiseren.

[2:29:54] Dus als de NS dat graag zou willen, is het aan hen zelf om daar een besluit over te nemen over de dienstregeling.

[2:30:01] Ik snap echter natuurlijk wel waar het vandaan komt.

[2:30:03] Helemaal als het gaat om kwetsbare momenten.

[2:30:07] Het is natuurlijk moeilijk om alleen om vast te stellen wat zijn nou die kwetsbare momenten.

[2:30:12] Om dat echt vast te leggen, vind ik dat gewoon een hele ingewikkelde.

[2:30:23] Ja, dat dat gezegd hebben.

[2:30:24] Voorzitter, dat was het blokje.

[2:30:26] Dat was het blokje.

[2:30:27] Dan kijk ik eventjes, ik ga gewoon het rijtje af.

[2:30:32] Ja, voorzitter, de staatssecretaris begon zijn betoog met verwachtingen temperen.

[2:30:37] Nou, dat heeft hij in ieder geval deze bijdrage in het eerste blokje gedaan.

[2:30:40] Want als ik nu naar luistert, dan verwacht ik dat er voor de NS niks gebeurt, dat er voor de BDU-gelden niets gebeurt, dat er voor de Lelylijn niets gebeurt.

[2:30:48] Dus als dat het doel was, dan is dat geslaagd, staatssecretaris.

[2:30:51] Maar ik zou het wel teleurstellend vinden, omdat aan het begin van het kabinet dit kabinet nul euro extra heeft uitgetrokken voor openbaar vervoer dan het kabinet Rutte 3.

[2:31:00] dat er in de afgelopen voorjaarsnoten zelfs extra bezuinigd is op het openbaar vervoer.

[2:31:04] Dus ik hoop toch echt van de staatssecretaris te horen dat als hij die trend wil keren, dat hij ook inziet dat daar in zijn demissionaire periode echt iets moet gebeuren.

[2:31:12] Kunnen we dan niet bij de NS-tickets nu kijken of er toch niet een structurele oplossing te vinden is?

[2:31:17] En 10% vind ik dan niet genoeg, staatssecretaris.

[2:31:21] Dus ik wil hem daar toch echt toe aanmoedigen om de gesprekken met financiën te voeren voor de begroting, om hier echt wat te doen.

[2:31:28] De Kamer kan hem ook aanmoedigen met een motie ben ik toe bereid.

[2:31:31] Maar dit is wel heel erg de verwachtingen temperen, zeg ik tegen de staatssecretaris.

[2:31:34] Ik wil de interrupties wel wat korter en met een vraag.

[2:31:38] De staatssecretaris.

[2:31:39] Ja, het is goed om die oproep te doen en we zijn er mee bezig over de ontwerpbegrotingen.

[2:31:46] Maar het is natuurlijk wel zo in de systematiek dat die hernieuwd is sinds kort en dat de voorjaarsnota in beginsel de opmaat is naar de ontwerpbegrotingen.

[2:31:56] Dus dat de ruimte om nu nog

[2:31:58] grote wijzigingen in ontwerpbegrotingen te gieten, of in ieder geval binnenkort kabinetsperspectief, dat dat heel ingewikkeld is.

[2:32:04] Ik vind dat ik hier ook die verantwoordelijkheid heb om dat hier te melden.

[2:32:07] Er is een voorjaarsnota-besluitvorming geweest.

[2:32:10] Het kabinet heeft dat gedaan.

[2:32:12] De fractievoorzitters van de vier voormalige coalitiepartijen hebben dat gedaan.

[2:32:17] Daar is dit uitgekomen.

[2:32:19] Ik deel de zorgen zeker ten aanzien van de NS-kaartjes.

[2:32:23] Daar gaan we ons best voor doen om dat te dempen.

[2:32:25] Structurele oplossing is

[2:32:27] Daarom noemde ik dat perspectief bieden, want dat is iets wat we kunnen doen.

[2:32:36] We kunnen echt proberen die aanzet naar perspectief te bieden, bijvoorbeeld op de ledenlijn.

[2:32:43] Ik ben ook best bereid om even na te denken of we dat bijvoorbeeld ook bij de NS zouden kunnen doen.

[2:32:48] Ik wil echt gewoon wel, nou ja, proberen te voorkomen dat we valse beloftes gaan wekken.

[2:32:53] Want dan staan we hier in november weer en dan gaat u meegemaakt zeggen, waarom heeft u het probleem met de NS niet structureel opgelost?

[2:32:59] Dank u wel.

[2:33:00] Wat voor de interrupties geldt, geldt ook voor de antwoorden.

[2:33:02] De heer De Hoop.

[2:33:04] Ja, voorzitter, ik herhaal gewoon de belofte van de voorganger van deze staatssecretaris.

[2:33:09] Dat maakt het wel extra ingewikkeld.

[2:33:11] Dan een ander onderwerp, de BDU-gelden.

[2:33:13] Ik wil een partijgenoot van deze staatssecretaris aanhalen, de heer Jan van Sanen, die zegt dat het een hard gelag is door een onrechtmatige administratieve blunder eigenlijk van dit kabinet om het 10 miljoen bezuinigd te worden op die grote steden.

[2:33:25] Hoe kijkt deze staatssecretaris daarnaar?

[2:33:27] De staatssecretaris.

[2:33:29] Ja, ik heb veel partijgenoten in het bestuurkenlandschap, dus dat maakt het niet altijd even makkelijk.

[2:33:34] Maar nee, het klopt inderdaad dat er een onbedoeld effect was.

[2:33:41] De spugmaatregelen, de spugbezuinigingen, sorry, de decentralisatie van de spugs, daar zat een efficiencykorting op van 10 procent.

[2:33:48] Dat was ook in goed overleg overigens met de gemeente zelf.

[2:33:52] Ik denk dat het onbedoelde effect is echter geweest.

[2:33:56] dat de twee uitkeringen die wij aan de vervoersregelingen betalen, dat die ook onder de spuks vallen.

[2:34:02] Daar komt deze bezuiniging vandaan.

[2:34:05] Ook dit is door mijn voorganger in de voorjaarsnotenbeschouwuitvorming opgebracht, bij zowel het kabinet als bij de fractievoorzitters.

[2:34:11] En nogmaals, ik herhaal wel mezelf een beetje.

[2:34:13] De uitkomst is wat die is en dat is dat de DBU-korting blijft staan.

[2:34:18] Dat is waar ik mee te maken heb.

[2:34:19] Dat is wat ik ook moet uitvoeren.

[2:34:21] Ik ga dat zo goed mogelijk proberen te doen in goed overleg.

[2:34:25] We gaan kijken wat er financieel mogelijk is.

[2:34:27] Maar vanwege ook die hernieuwde systematiek van de voorjaarsnota is dit wel, denk ik, ook wat het is.

[2:34:33] De heer De Hoop, tenslots.

[2:34:35] Ik ben nog niet veel enthousiaster geworden en verder gekomen dan de beantwoording van de staatssecretaris.

[2:34:40] Maar toch op dit punt.

[2:34:42] Er is nu natuurlijk ook een juridische procedure gestart door die gemeente.

[2:34:46] Het kabinet heeft redelijk wat juridische procedures aan de broek gehad de afgelopen periode.

[2:34:49] Ik mag toch hopen dat we het daar niet op aan laten komen.

[2:34:51] Dat de staatssecretaris misschien ook wel denkt dit is voor mij ook wel een argument om nog een keer bij financiën langs te gaan en toch nog even stevig op de deur te kloppen.

[2:34:58] Want op deze manier met die grote steden omgaan is voor mij ook niet prettig als beginnende staatssecretaris.

[2:35:03] De staatssecretaris.

[2:35:05] Ik kan het mezelf als staatssecretaris voor dit debat heel makkelijk maken door te zeggen... maakt u zich geen zorgen, gaat u rustig slapen, we poetsen alles weg.

[2:35:17] Maar dan heb ik het nu makkelijk gemaakt met een zoetbroodje.

[2:35:19] Maar dan wordt het alleen maar wrangig over een aantal maanden als dat tegen blijkt te vallen.

[2:35:23] Dus vandaar dat ik deze toon nu probeer...

[2:35:27] Maar u mag er zeker van op aan.

[2:35:31] We zijn al in goed overleg met de beide vervoersgevers.

[2:35:34] Dat zullen we ook weer doen.

[2:35:35] Ik heb de heer Van Zanen ook gesproken deze week, ondanks het drukke navond op via de app.

[2:35:39] En we gaan daar in overleg met elkaar om dat goed te managen.

[2:35:44] Zeker wordt dit ook betrokken bij de ontwerpbegroting.

[2:35:48] Ik blijf mezelf herhalen als ik zeg dat dit wel het kader is wat in de voorjaarsnota is afgesproken en dat het in beginsel de basis is van de ontwerpbegroting.

[2:35:55] Dank u wel.

[2:35:56] Dan de heer... O, mevrouw Veldman nog.

[2:36:00] Dank, voorzitter.

[2:36:00] En ik hoorde de staatssecretaris zeggen dat overstakingen bij de NS een fundamenteel recht is.

[2:36:08] En daar iets aan doen zou echt bij de NS liggen.

[2:36:10] Daar ben ik het mee eens, allebei.

[2:36:13] Maar wat je ziet is dat in andere landen bijvoorbeeld er bij bepaalde hoeveelheid dagen dat er gestaak wordt, of bepaalde momenten, er dan toch wordt gezegd dat we een bepaalde basis roepen in het leven.

[2:36:25] En eigenlijk zou mijn verzoek aan de staatssecretaris willen zijn... om op het moment dat hij dat geschikt dacht... met NS het in ieder geval bespreekbaar te maken.

[2:36:34] Of zij dat kunnen kijken of ze dat ook zelf kunnen gaan organiseren... en met de bonden, hoe dan ook, bespreekbaar kunnen maken.

[2:36:42] Waarmee ik niet zeg dat je een inperking op het recht van staak hebt, wat dan ook... maar dat je met elkaar daar probeert tot een haalbare oplossing te komen... voor al die mensen die daar anders zoveel last van hebben.

[2:36:53] Dank u wel, de staatssecretaris.

[2:36:55] Ja, voorzitter, dat kan ik toezeggen, dat ik dat met de NS zal bespreken en onder aandacht zal brengen.

[2:37:02] Ook hierbij, meer dan dat is niet mijn behoefte.

[2:37:06] We zullen dat in de reguliere gesprekken met de NS deze zorg vanuit de Kamer ook overbrengen.

[2:37:13] Ik denk dat dat goed is om te doen.

[2:37:15] Dank u wel.

[2:37:16] Dan de heer Olge van Dijk voor zijn laatste interruptie.

[2:37:18] Dank, voorzitter.

[2:37:20] Ik hoop toch dat de staatssecretaris iets meer kan aangeven of hij ook ziet dat het niet goed gaat met de openbaar vervoer.

[2:37:31] Dat het nogal aankomt, ook in steden als Edam en Volendam.

[2:37:36] Als hij dan zegt, mijn voorganger heeft het net niet gerekt, ik ga niet de voorganger recenseren.

[2:37:43] Maar ik zeg u wel, ik verwacht al heel veel meer van deze staatssecretaris.

[2:37:46] En die indruk maakt hij ook.

[2:37:47] En die is echt in staat, voorzitter, om bij die augustusbesluitvorming te zeggen en met z'n vuisten op tafel te slaan.

[2:37:53] Het kan niet zijn dat we met miljarden strooien de afgelopen week en niet die inzet hebben.

[2:37:57] Dus ik verwacht, bent u bereid om die inzet te doen richting de besluitvorming om wel degelijk die financiële kaders te discussie te stellen en geld naar het OV te sluiten?

[2:38:04] De staatssecretaris.

[2:38:06] Ja, voorzitter, toch even.

[2:38:09] Er ligt hier een voorjaarsnotabesluitvorming vol.

[2:38:13] De politieke leiders van vier fracties hebben zeer intensief...

[2:38:19] over de voorjaarsnota-besluitvorming gesproken.

[2:38:22] Zeer intensief.

[2:38:25] Daar is dit uitgekomen.

[2:38:27] Dat is ook... Waarom was dat?

[2:38:28] Omdat er de voorjaarsnota een opmate is naar de begroting.

[2:38:34] Daarom is er vanuit de politieke fracties bijna twee weken en bijna, geloof ik, 26 uur s'nachts gesproken over dit financiële kader.

[2:38:44] Daar is dit het product van.

[2:38:45] Ik denk dat het wel goed is om dat ook te zeggen.

[2:38:49] Ja, ik zal mij inzetten om te kijken wat er mogelijk is.

[2:38:55] Want dit doet pijn.

[2:38:56] Die stapeling doet pijn.

[2:38:58] Die BDU-korting doet pijn in met name de grote steden, maar ook inderdaad de zaken daar.

[2:39:04] Dat geldt ook voor de studentenproducten.

[2:39:08] Ja, dat ligt op het terrein van OCW, maar als je naar bepaalde vervoersregio's kijkt, komt dat echt hard aan, omdat daar de studenten ook echt een belangrijke populatie voor zijn.

[2:39:18] Ik wil alleen echt de verwachtingen managen.

[2:39:20] Ik kan met mijn vuist op tafel slaan, maar dan zal de minister van Financiën terecht...

[2:39:24] zeggen, dit is de lijn die de vier fractievoorzitters in het begin zullen hebben uitgezet.

[2:39:30] Dus ja, ik zal met deze problemen dat proberen in het kabinet te kijken wat daar mogelijk is.

[2:39:36] Maar ik blijf mezelf wel halen dat dit in de basis wel het financiële kader is.

[2:39:41] En tegelijkertijd blijf ik hamer op dat perspectief wat we willen schetsen.

[2:39:44] Dat zullen we ook op het OV gaan doen.

[2:39:45] Kijken hoe we daar in de toekomst een structurele oplossing voor kunnen vinden.

[2:39:49] Dank u wel.

[2:39:50] De heer Van Kent van de SP.

[2:39:52] Ik was hoopvol naar dit debat gekomen in de hoop dat we met een nieuwe staatssecretaris een nieuwe weg zouden kunnen inslaan voor ons openbaar vervoer.

[2:40:01] En eerlijk gezegd word ik hier een beetje somber van.

[2:40:04] Want we zien hier een staatssecretaris die op zijn departement net is komen kijken en eigenlijk hier de Tweede Kamer komt vertellen van ik pas op de winkel en de schappen zijn leeg.

[2:40:14] En ik zou de staatssecretaris echt willen oproepen om een andere

[2:40:18] inzet en een andere strategie te kiezen, namelijk om te gaan staan voor het openbaar vervoer, voor de NS, voor het vervoer in de regio's en om hier in de Tweede Kamer, maar ook in het kabinet straks bij de augustusbesluitvorming, als inzet te kiezen.

[2:40:33] We moeten ons openbaar vervoer redden.

[2:40:36] Als één op de vijf halters dreigt te verdwijnen, bushalters.

[2:40:39] Als het OV, wat al extreem duur is, onbetaalbaar is geworden.

[2:40:43] Wat nu al onbetaalbaar is, nog duurder gaat worden.

[2:40:46] Dus de vraag en de oproep aan deze staatssecretaris is... verander hem van toon en van inzet en van strategie... en ga knokken voor de toekomst van ons openbaar vervoer.

[2:40:54] Dank u wel, de staatssecretaris.

[2:40:56] Ja, dat zal ik doen.

[2:40:58] En tegelijkertijd ga ik geen valse verwachtingen wekken.

[2:41:03] Ik ben aangetreden inderdaad zes dagen geleden.

[2:41:06] Ik heb heel veel bosbloemen mogen ontvangen, maar geen geldboom.

[2:41:09] Dat zat er niet bij, bij deze functie.

[2:41:11] Dat staat ook niet in de wet die nu voor ligt, in de voorjaarsnota.

[2:41:15] Ik ga hier niet op de winkel passen, maar om dat te zeggen dat de schappen rijkelijk gevuld zijn van die winkel, ook niet.

[2:41:23] Het is een financiële zorgelijke situatie in het openbaar vervoer.

[2:41:28] Daar ga ik mij zeker voor inzetten.

[2:41:30] Maar als u mij vraagt, kunt u binnen nu en een maand zorgen dat alle financiële oplossingen als sneeuw voor de zon zijn verdwenen?

[2:41:35] Sorry, alle financiële problemen.

[2:41:37] in die drie stapelingen als sneeuw voor de zon zijn verdwenen, dan ga ik daar wel de verwachtingen managen.

[2:41:41] Ik vind ook, oprecht ook, dat dat ook een verantwoordelijkheid van mij is om ook gewoon eerlijk naar de Kamer toe te zijn wat er wel en wat er niet mogelijk is en wat de financiële kader is.

[2:41:51] Dank u wel, de heer Van Kent.

[2:41:53] Ja, voorzitter, maar die gematigde toon past niet bij de gigantische problemen die er in het openbaar vervoer zijn.

[2:41:59] Dus ik hoop dat we een staatssecretaris gaan treffen de komende tijd die niet op een matte toon uitlegt dat er geen geld is, maar die strijdbaar laat zien dat hij binnen het kabinet knokt om ervoor te zorgen dat er geld vrij komt voor het openbaar vervoer.

[2:42:12] Want als dat niet gebeurt, zijn de gevolgen niet overzien.

[2:42:14] Dus ik roep de staatssecretaris echt op.

[2:42:16] om een andere toon en strategie te kiezen en voor ons openbaar vervoer en voor al die mensen die daar werken te gaan staan en voor al die mensen die afhankelijk zijn van openbaar vervoer te gaan staan en hier aan te geven ja, ik ga de komende maanden knokken om ervoor te zorgen dat er geld op de plan komt om die bezuinigingen tegen te gaan.

[2:42:36] De staatssecretaris.

[2:42:37] Daar kunt u van op aan dat ik voor die mensen ga staan en dat ik daar ook mijn best voor ga doen.

[2:42:42] Maar ik blijf wel op dat realisme hameren.

[2:42:44] Het is zo in de huidige bezorgbegroting systematiek dat gisteren de eerste stukken voor de ontwerpbegroting de deadline moet worden ingeleverd.

[2:42:53] Dat is wel gewoon vanwege het feit dat er in de voorjaarsnota besloten is hoe de ontwerpbegroting eruit ziet.

[2:43:00] Dat is hoe de systematiek van begroting sinds een aantal jaar, sinds de vorige minister van Financiën,

[2:43:05] Dus ja, ik ga daarvoor knokken.

[2:43:10] Ik probeer alleen oprecht alle verwachtingen te managen.

[2:43:14] Want ik denk dat het slechtste wat u kan treffen is een staatssecretaris die hier tegen u zegt... ...gaat u rustig slapen, alle problemen verdwijnen vanzelf.

[2:43:21] Ik ga het allemaal oplossen.

[2:43:23] En dan zitten we straks na de verkiezingen de begroting van INW te bespreken.

[2:43:26] En dan blijkt dat een loze belofte te zijn.

[2:43:30] Dat is in ieder geval niet hoe ik in deze wedstrijd zou willen zitten.

[2:43:33] Dank u wel, de heer Van Kent.

[2:43:35] Ja, voorzitter, ik zit niet te wachten op loze beloftes, zeker niet.

[2:43:38] Maar ik zit ook niet te wachten op een staatssecretaris die zegt, alle problemen blijven, ga die maar weer naar huis.

[2:43:43] En dat is nu wel de situatie die we hier nu hebben.

[2:43:46] Dus nogmaals een oproep aan deze staatssecretaris om te gaan staan voor al die mensen die daar werken.

[2:43:52] bij de NS, bij de regionale vervoersbedrijven.

[2:43:54] Voor al die mensen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer en daar gebruik van maken.

[2:43:58] Ga daarvoor staan en roep het.

[2:44:00] Het zijn allemaal politieke keuzes.

[2:44:02] En roep uw minister van Financiën op om wel dat geld vrij te maken zodat die bezuinigingen op ons openbaar vervoer kunnen worden gestopt.

[2:44:09] Dank u wel, de staatssecretaris.

[2:44:12] Zo werkt dat natuurlijk niet in het kabinet.

[2:44:14] We hebben eenheid van kabinetsbeleid.

[2:44:16] Wat nu voor ligt is een wetsvoorstel aan de Kamer, de supplementaire begroting voor de voorjaarsnota.

[2:44:21] Dat is de uitkomst van een product van een besluitvorming in het kabinet en besluitvorming door de politieke leiders van de vier partijen.

[2:44:28] Dat ligt nu hier als wet bij u. U kunt daarvoor of u kunt daar tegenstemmen.

[2:44:32] Maar dat is wel het wetsvoorstel wat ik hier in de Kamer breng als staatssecretaris.

[2:44:37] op dit moment en wat we met elkaar hebben afgesproken.

[2:44:41] En ik wil realistisch zijn op de problemen die er zijn, zonder die problemen te bagitaliseren.

[2:44:46] En ik ga daar zeker voor knokken.

[2:44:48] We gaan ook kijken wat we kunnen doen.

[2:44:51] Maar dit is wel de opmaat richting die begroting, het financiële kader wat daarin.

[2:44:57] Daar gaan we ons best voor doen om te kijken wat daar kan.

[2:44:59] Maar dat realisme van mij, dat zult u echt nog wel een tijd blijven horen.

[2:45:05] Dank u wel.

[2:45:05] Dan gaan we verder naar het blokje circulair.

[2:45:08] Helemaal juist.

[2:45:14] De heer De Hoop had een vraag gesteld over de spukmiddelen die er zijn, dat die op zouden zijn voor de bodemverontreiniging en wat we daarin gingen doen, specifiek de link met PFAS.

[2:45:30] Ik denk dat het goed is om te melden dat wij het beeld dat de middelen op zouden zijn of dat ze onvoldoende zouden zijn, dat we die niet herkennen.

[2:45:38] De afgelopen aanvraag rondes bleek een voldoende budget aanwezig te zijn voor PFAS.

[2:45:43] Maar we zien natuurlijk wel dat met alle gevaarlijke stoffen die we hebben, dat we in de toekomst ook wel een grote opgave gaan hebben als het gaat om de bonumverontreiniging.

[2:45:56] En ik ben dan ook met mede-overheden in gesprek om te kijken hoe we dit prioriteit kunnen geven en ook hoe we prioriteit kunnen geven aan de grootste opgave als het gaat om die gevaarlijke stoppen.

[2:46:07] De bestuurlijke afspraken, waar ook de spuitmiddelen onderdeel zijn, lopen nog tot 2030.

[2:46:12] Hierna wordt weer gekeken naar benodigde middelen.

[2:46:16] Dat was ook nog de vraag van de heer Van Kent over het PFAS-verbod, zowel het lozingsverbod, waar de minister al iets over heeft gezegd, als het productverbod.

[2:46:26] Daar komen wij nog voor de zomer met een brief over naar uw Kamer op beide onderwerpen namens ons tweeën, waar we natuurlijk ook in zullen gaan op de voortgang van de gesprekken die wij binnen Europees Verband met Nederland als initiatiefnemer hebben.

[2:46:40] En we hopen daar snel te komen tot een goede voortgangsbrief ten aanzien van het dossier PFAS.

[2:46:45] dat het ook zeker een onderwerp is waar, en ik zei het net al, ook als je het hebt over veiligheid, ook mensen ervan op aan moeten kunnen dat de stoffen die we in Nederland gebruiken, dat die veilig zijn.

[2:46:57] En dat heeft zeker bijzondere aandacht.

[2:47:02] Laten we een interruptie van de heer Van Kent.

[2:47:04] Ja, want dit is wel de kern inderdaad, dat mensen in Nederland ervan uit moeten kunnen gaan dat stoffen waarmee gewerkt wordt, dat die veilig zijn.

[2:47:10] En dat is nu niet zo.

[2:47:12] Nu moeten mensen aantonen dat stoffen onveilig zijn.

[2:47:15] Wil het verboden kunnen worden?

[2:47:16] En daar had ik ook een vraag over gesteld.

[2:47:18] Zou dat niet om moeten draaien?

[2:47:19] We hebben het met staalslakken, waar de firma Hoikaas, die nu ook strafrechtelijk wordt vervolgd, het gif over het land heeft verspreid.

[2:47:27] We hebben het met PFAS, waardoor we de eieren van hobbykippen niet meer kunnen eten.

[2:47:32] En zo kan het nog wel even doorgaan.

[2:47:33] En ik vind de staatssecretaris ook dat dat omgedraaid zou moeten worden.

[2:47:36] Dat de industrie eerst moet aantonen dat iets veilig is, voordat ze jarenlang onze mensen en ons milieu mogen vergiftigen.

[2:47:42] De staatssecretaris.

[2:47:44] Nou over vraagt u me specifiek, concreet en dat opdraaien.

[2:47:48] Als u mij dat toestaat, ik denk dat het wel belangrijke onderwerpen zijn waarin we ook als overheid ook wel cordaat zullen moeten handelen en ook echt goed moeten gaan kijken naar die veiligheid van mens en dier, die gezondheid van mens en dier, waarbij we zeker ook die beweging naar de voorkant, denk ik, willen gaan maken.

[2:48:06] Zo concreet als u het nu stelt, zoals de heer Van Kent het nu stelt,

[2:48:10] Dat kan ik op dit moment nog niet hardop zeggen.

[2:48:12] Maar dat we kijken naar hoe we ervoor kunnen zorgen dat we aan de voorkant veel beter gaan kijken.

[2:48:19] Wat is nou het effect op mens en dier?

[2:48:21] Kunnen we ook goede alternatieven aanbieden?

[2:48:24] Maar uiteindelijk moeten de mensen er wel van uit kunnen gaan dat de producten die in Nederland worden gebruikt veilig zijn.

[2:48:30] Daarin vinden wij elkaar.

[2:48:31] Ik hoop dat u mij er ook even wat ruimte op geeft om daar nog verder over te kijken.

[2:48:35] Lijkt me goed om dat in een volgend debat nog een keertje te herpakken.

[2:48:38] Precies.

[2:48:39] De extra middelen ten aanzien van het blokje circulaire economie.

[2:48:58] De heer De Hoop gaf aan dat de middelen dat daarmee is geschoven en dat het budget is gehalveerd.

[2:49:04] Misschien goed om te melden dat het budget van de circulaire economie daalt vanaf 2026 met ongeveer 20 procent.

[2:49:11] En dat komt omdat het incidentele middelen zijn vanuit de IMW-begroting die op dat moment niet meer beschikbaar zijn.

[2:49:18] Maar we gaan natuurlijk kijken wat we daar nog wel kunnen doen.

[2:49:23] En vooral ook, en dat was ook een vraag van de heer De Hoop, omdat we gaan kijken hoe kunnen we nou die agenda gaan actualiseren.

[2:49:29] Daar ligt echt ook een mooie kans wat mij betreft.

[2:49:33] Ik zei dat in mijn intro net ook al.

[2:49:34] Hoe kunnen we nou van circulaire economie eigenlijk naar gewoon strategische grondstof onafhankelijkheid?

[2:49:41] Met alles wat er nu geopolitiek speelt, ligt daar denk ik een hele mooie kans.

[2:49:45] Zowel voor milieu als voor economie, als überhaupt onze veiligheid en weerbaarheid.

[2:49:50] Dus daar hoop ik u na de zomer ook wat meer over te kunnen schetsen.

[2:49:55] Voorzitter, dan de vraag over de plastic tax van de PVV, of we dat niet naar de voorkant zouden moeten schuiven.

[2:50:05] Ik zeg daarbij dat ik die gedachte goed kan volgen, dat het inderdaad logisch is om daarna te kijken, zodat we ook in kunnen zetten op die circulaire economie.

[2:50:18] Maar ik zeg daar ook bij dat we de plastic tafel inmiddels hebben ingesteld.

[2:50:22] Die verwachten we de uitkomsten van volgende week.

[2:50:26] En we hebben afgesproken met elkaar dat het kabinet over de invulling van de heffing en de eventuele alternatieven beslist naar aanleiding van de plastic tafel van de heer Van Eyck.

[2:50:37] Ik hoop u daar deze week ook nog een brief over te sturen.

[2:50:40] Er waren nog wat vragen over wie daar aan tafel zaten en hoe dat proces loopt.

[2:50:44] Dus ik hoop dat dat deze week nog komt naar u.

[2:50:46] En dan volgende week de presentatie.

[2:50:50] Dan ga ik die week erop, hopelijk met de heer Van Eck zelf, spreken.

[2:50:53] En dan kan ik u daar snel over informeren.

[2:50:57] Interruptie van de heer Bouwkamp?

[2:51:00] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:51:01] Ja, goed dat u gehoor geeft aan de plastic tafel.

[2:51:04] Maar dan nog, de tijd dringt.

[2:51:07] Ook met de berekeningen die gaan komen richting de afvalverbanders, richting de plastic tax.

[2:51:14] Daarom nogmaals de oproep.

[2:51:16] Want die rekening ligt eigenlijk gewoon bij die inwoners, bij die burgers.

[2:51:19] Die moeten hogere afvalstofverheffingen betalen.

[2:51:22] Dus deze week komt er dan een brief, maar in die brief zal dan waarschijnlijk nog niet staan welke oplossingen er zijn.

[2:51:28] Dus ja, hoe gaan we nu naar de toekomst kijken als toch die plastic tax aan het einde is?

[2:51:33] Terwijl die, als die bij het begin ligt, of bij die producentenverantwoordelijkheid bij het begin neerleggen, daarmee voorkomen dat we verderop in de keten met meer lasten worden opgezaddeld.

[2:51:43] De staatssecretaris.

[2:51:44] Ik snap die gedachten oprecht ook, maar wel stap voor stap.

[2:51:49] Volgende week komt de plastic tafel.

[2:51:52] Ik krijg deze week van mij een brief over het proces.

[2:51:55] Dus niet over de inhoudelijke richting, want dat kan ook niet.

[2:51:57] Volgende week komt de presentatie van die plastic tafel.

[2:52:02] Daar gaan we dan goed naar kijken en zeker de tijd dringt.

[2:52:05] We hebben ook afgesproken dat we dat voor Prinsjesdag... dat we dat nog zullen communiceren, dus dat zullen we ook zeker doen.

[2:52:13] Nog één vraag, voorzitter, van mevrouw Veldman.

[2:52:18] En dat ging over de ambities uit het regeerakkoord ten aanzien van veiligheid en goederenvervoer.

[2:52:25] En ik kan u melden dat we op dit moment bezig zijn met ontwerpbegroting 2026.

[2:52:30] En dat ik het belangrijk vind dat we die onderwerpen ook op tafel houden en dat we in de begroting terug zullen komen op de verdeling van die middelen en de invulling daarvan.

[2:52:42] Tot zover, voorzitter.

[2:52:43] De heer Bouken is nog niet helemaal tevreden.

[2:52:46] Ik gebruik mijn laatste ton nog even.

[2:52:50] In mijn intro wenste ik de staatssecretaris veel succes op deze portefeuille.

[2:52:56] En ik verwees toen naar zijn creativiteit en gezonder verstand vanuit het bedrijfsleven mee te nemen om dat te laten prevaleren ten opzichte van allerlei zelf verzonnen regeltjes.

[2:53:05] En u zult ongetwijfeld wel begrijpen waar ik op doe.

[2:53:09] Is de staatssecretaris met mij eens om ook die lijn door te zetten?

[2:53:12] De staatssecretaris.

[2:53:13] Dat raakt mij in mijn economische hart.

[2:53:16] Dat gaat helemaal goedkomen.

[2:53:20] Nu op deze portefeuille, maar zeker ook vanuit de bril van kleine ondernemers, MKB, Middenstand, wil ik zeker kijken hoe je dat samen kan brengen.

[2:53:29] met veiligheid, milieu en al die zaken.

[2:53:34] Ik geloof daar ook in dat uiteindelijk een goed beleid, een werkend beleid, ook beleid is wat door mensen gedragen kan worden, dat ze meekunnen maken en zich snappen, die ook een beetje draagvlak heeft.

[2:53:44] Dat werkt in mijn ogen altijd beter dan...

[2:53:48] dan andere vormen.

[2:53:50] Dus nee, dat gezonde verstand, daar kunt u zeker van op aan.

[2:53:53] Anders houdt u mij daar wel scherp op, ongetwijfeld.

[2:53:57] En we gaan daar op een ander moment zeker over doorspreken als we wat meer de inhoud in gaan op dit onderwerp.

[2:54:01] Dank u wel.

[2:54:02] Dan hebben we nog twee amendementen.

[2:54:04] Ja, ik had nog twee amendementen.

[2:54:05] Nummer vijf en nummer zeven.

[2:54:08] Nummer vijf is nummer zes geworden, begreep ik, dus nummer zes en zeven.

[2:54:12] Dat maakt dan geen voorgeordelijkheid verschil.

[2:54:15] Het abonnement nummer zes van de heren Grinwis en De Hoop.

[2:54:22] En die vragen mij om... Die vragen mij niks, maar die stellen voor om...

[2:54:27] om 65,4 miljoen vrij te maken ten behoor van de compensatie studentenreisproduct.

[2:54:35] Ik moet dit amendement helaas ontraden, omdat de dekking ervan, de beschikbaarheidsvergoeding OV, niet mogelijk is.

[2:54:43] Dit zijn algemene middelen die al zijn verwerkt in het generale budgetbeleid.

[2:54:47] En als we deze middelen nu zouden inzetten, dan moet hiervoor elders geld gevonden worden, elders bezuinigd worden.

[2:54:55] of dat dit zou leiden tot een ophoging van de staatsschuld.

[2:55:00] En dan is daarop het antwoord dat dat niet in lijn is met de begrotingsregels, omdat meevallers ook niet kunnen worden ingezet voor intensiveringen.

[2:55:09] Dat gezegd hebbende, ik herken me zeker natuurlijk ook wel in de problemen, daar ga ik mezelf aan halen.

[2:55:15] Ja, amendement 6 wordt ontraden.

[2:55:18] Amendement 7 van de heer Van Kent.

[2:55:20] Ja, voorzitter, de 360 miljoen voor de tarieven en de CO2-onderhandelingen NS te dekken uit de klimaatmiddelen voor de kernenergie.

[2:55:27] Ook dit abonnement moet ik ontraden, mede ook namens de minister van Klimaat en Groene Groei, omdat het budget hiervan afkomstig is uit de kernenergie.

[2:55:38] Vandaag dat niet strook met de ambities van dit kabinet ten aanzien van kernenergie.

[2:55:43] Daarom moet ik dat ontraden.

[2:55:45] Dank u wel, beide amendementen ontraden.

[2:55:47] Dan gaan we over naar de tweede termijn van de kant van de Kamer.

[2:55:50] Er is de mogelijkheid, omdat het een wetgevingsoverleg, om ook moties in te dienen.

[2:55:55] U heeft allen nog 1 minuut 40 de tijd, en daar zal ik ook strak aan houden.

[2:56:00] In die tijd moet u ook de moties voorlezen, dus houd daar rekening mee.

[2:56:02] Het allereerste woord aan de heer De Hoop van GroenLinks-PvdA.

[2:56:06] Dan begin ik met mijn moties.

[2:56:07] De Kamer, gehoord de beraadslaging, overweegt dat de regering zich ten doel heeft gesteld om in 2030 tot een halvering van het abiotische grondstoffengebruik te komen en het belangrijk is om aan dit ambitieniveau vast te houden.

[2:56:17] Ik constateer dat de regering naar aanleiding van de aangenomen motie Gabriel's naar de zomer

[2:56:21] in het nationaal programma circulaire economie met aanvullende circulaire maatregelen komt, constateerde dat daar adequate financiering voor nodig is, verzoekt de regering door de Kamer gewenste aanvullende maatregelen ter behoeve van het 2030-doel te voorzien van adequate financiële middelen in de begroting als het aanvullende maatregelenpakket in de uitvoering.

[2:56:37] Daarom vraagt de Kamer hierover gelijk tijdig na de zomer te informeren, gaat over tot de orde van de dag.

[2:56:42] De hoop Gabriëls kost iets stoffer.

[2:56:44] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constateert dat door de aangekondigde taakstellingen op de BDU-middelen en de herijking van de softmiddelen

[2:56:50] vanaf 2026 voor 225 miljoen minder beschikbaar is.

[2:56:54] Overwegen dat deze forse bezuinigingen zullen leiden tot aanzienlijke verhogingen van de tarieven.

[2:56:58] Overwegen dat het frequent betaalbaar OV- en randvoorwaarde is voor het ontsluiten van honderdduizenden woningen.

[2:57:02] Verzoekt de regering om af te zien van de voorgenomen bezuinigingen op het regenaar OV en bij de begroting van 2026 met een financiële oplossing te komen.

[2:57:08] En gaat over tot orde van de dag de hoopgeenwis van Kent.

[2:57:10] En de laatste motie.

[2:57:11] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat het kabinet bij de voorjaarsnoten geen structurele oplossing heeft gevonden.

[2:57:17] voor de forse extra stijgingen van de tarieven bij de NS, overwegend dat als gevolg van hiervan de tarieven bij de NS in 2026 fors dreigen te stijgen, overwegend dat de betaalbaarheid van het OVO geruime tijd onder druk staat, verzoekt de regering om samen met de NS tot afspraken te komen over een structurele oplossing om te voorkomen dat de tarieven extra zullen stijgen bovenop de reguliere verhogingen en moeten worden gesneden in de dienstregeling, en de Kamer hierover te informeren bij de begroting voor het jaar 2026, en gaat over tot de orde van de dag.

[2:57:45] Dank u wel.

[2:57:46] Net binnen de tijd.

[2:57:47] U bent wel streng, voorzitter.

[2:57:48] Dit was een hele opgave.

[2:57:51] Ja, het is een uitdaging.

[2:57:52] De moties kunnen ook gewoon korter of minder moties.

[2:57:55] Dat kan ook natuurlijk.

[2:57:56] Dan is het woord aan de heer Bouwkamp van de PVV.

[2:57:59] Dank u wel, voorzitter.

[2:58:00] Ik ben blij op de beantwoording, hoewel sommige dingen toch wel teleurstellend zijn geweest.

[2:58:04] En dan kom ik toch weer terug op Vliegveld Lelystad.

[2:58:07] Want later dit jaar, ja, dat is nog een hele tijd.

[2:58:10] Terwijl natuurlijk bij de voorgangers al diverse males aangevraagd worden.

[2:58:13] Hoe zit het nou met die, zeg maar, natuurvergunning?

[2:58:16] En die was op een haarna gevuld.

[2:58:17] Ik ben begonnen met minister Harbers.

[2:58:20] Toentertijd.

[2:58:22] Het ligt nu gewoon klaar.

[2:58:24] Hij ligt gewoon in de la.

[2:58:26] Het is een kwestie van die la openen en tevoorschijn komen met die natuurvergunning.

[2:58:30] Dus de vraag aan dit kabinet is om met die oplossingen te komen.

[2:58:35] En als die natuurvergunning er ligt, dan zien we daarna wel verder.

[2:58:39] Dus kom gewoon met dat ding tevoorschijn, niet langer treuzelen, want de regio zit hier gewoon naar uit te kijken.

[2:58:45] En ik heb al in mijn bijdrage gezegd, Nederland is meer dan alleen de Randstad.

[2:58:49] Want deze regio is namelijk aan het voorbereiden op tegenacties.

[2:58:53] En we willen niet, we hebben mijn collega De Hopel gehoord over rechtszaken die lopen vanuit de BDU, we willen toch niet hebben dat we dadelijk deze zaak ook nog eens op het bordje krijgen.

[2:59:02] Dus vandaar nogmaals de oproep, kijk eens in die la van uw collega, stempel erop en afgeven dat ding.

[2:59:08] Dank u wel.

[2:59:09] Dan is het woord... Ja, ik haal u de volgende aan van de eerste termijn.

[2:59:12] Excuse me, mevrouw Veldman.

[2:59:13] Is de heer Bamenga D66... Ja, je moet gewoon op goede volgeren gaan zitten.

[2:59:17] Dat is wel makkelijker, hè?

[2:59:18] Heer Bamenga, D66.

[2:59:20] Dank u wel, voorzitter.

[2:59:22] En dank u wel ook aan de bewindspersonen en de reactie op alle vragen die gesteld zijn.

[2:59:27] Ik wil al eerst beginnen met de staatssecretaris die een eerlijk verhaal had.

[2:59:32] Een eerlijk verhaal dat eigenlijk deze coalitie het niet belangrijk genoeg vindt om hier voldoende budget voor uit te regelen.

[2:59:40] Het is niet anders.

[2:59:42] En tegelijkertijd hoor ik eigenlijk een hele mooie zin.

[2:59:45] Die wil ik wel herhalen.

[2:59:46] Hoe kunnen wij hernieuwd perspectief bieden aan het noorden?

[2:59:49] En wat mij betreft zou dat heel mooi zijn als de staatssecretaris daar heel goed naar kijkt en daar in ieder geval werk voor maakt.

[2:59:58] En dat geldt niet alleen maar wat mij betreft voor het noorden, maar eigenlijk voor het bereikbaar maken van heel Nederland.

[3:00:05] Om te zorgen dat, hoewel we zeg maar in een soort impasse zitten, dat we toch daar uitkomen.

[3:00:10] En ik ben niet de woordvoerder wonen, maar je merkt gewoon dat zeker wanneer we allerlei woonprojecten hebben,

[3:00:17] maar we hebben de infrastructuur en het OV daarvoor niet geregeld, dan zijn het eigenlijk halve plannen.

[3:00:24] En daar moeten we denk ik vanaf.

[3:00:26] En ik ben ook benieuwd hoe de staatssecretaris specifiek daarnaar kijkt, om de woningprojecten allemaal te realiseren.

[3:00:33] En ik wil ook nog een opmerking maken over de brief die wij kunnen ontvangen met betrekking tot PFAS, productie en lozing daarvan.

[3:00:40] Ik wil duidelijk maken dat wij eigenlijk al eind vorig jaar een brief hadden verwacht naar aanleiding van de motie van D66 over de productie.

[3:00:51] dat dat zal eindigen, in gesprek zal gaan, staatssecretaris zal in gesprek gaan met Jim Moers om te zorgen dat dat zal eindigen.

[3:00:58] Daar hebben we nog steeds geen reactie op gekregen.

[3:01:01] En ik wil eindigen met dank in ieder geval aan de toezeggingen vanuit de minister over die weerbaarheid, de weerbaarheid, het plan waar de minister zelf over wil komen als het gaat om die anderhalf procent van de NAV-norm, hoe we dat kunnen inzetten voor infrastructuur.

[3:01:16] Dank u wel.

[3:01:16] U bent nog ver over uw tijd heen.

[3:01:18] Mevrouw Veldman van de VVD.

[3:01:21] Dank, voorzitter.

[3:01:22] En we hebben het gehad over enerzijds het opschalen van Rijkswaterstaat om de hele onderhoudsopgave te kunnen behappen en anderzijds het verschuiven van de 1 miljard van 2026 naar 2027.

[3:01:32] En de minister heeft aangegeven dat wat hem betreft voorop staat dat de productie van Rijkswaterstaat en ProRail niet geremd wordt.

[3:01:39] Ik ben heel erg blij met die insteek.

[3:01:42] Dan, de minister heeft ook aangegeven in gesprek te gaan met de regio's over de vijf extra gepauseerde budgetten.

[3:01:47] Ik wil eigenlijk vragen om een toezegging daarover te doen en daarover terug te komen in een brief aan de Tweede Kamer, hoe daarover op voortgebouwd wordt.

[3:01:56] Dan ben ik blij dat er gesproken wordt met de NS over welke mogelijkheden er zijn voor een basisdienstregeling.

[3:02:02] En ik wil vragen of dat ook in een brief teruggekoppeld kan worden.

[3:02:06] En tot slot, goed om te horen dat het verzoek van Spoor Goede Vervoer om te kijken wat er binnen die 150 miljoen mogelijk is, om dat serieus mee te wegen bij de totale afwegingen.

[3:02:22] En tot slot, last but not least, is dat ik ook blij ben met de mogelijkheid die de staatssecretaris biedt om te werken aan hernieuwd perspectief voor een goede verbinding met het noorden.

[3:02:33] Dank daarvoor.

[3:02:35] Dank u wel.

[3:02:36] Dan kijk ik naar de heer Van Kent van de SP.

[3:02:39] Dank, voorzitter.

[3:02:39] We wisten al dat we met een kabinet te maken hebben die niets op heeft met de medewerkers en de reizigers die actief zijn in Nederland rond het openbaar vervoer of de reizigers die daar gebruik van maken.

[3:02:51] Er was even een hoop bij de SP dat met een wisseling van de bewindspersonen daar misschien een nieuwe wind zou gaan waaien, maar het tegendeel is helaas waar.

[3:02:58] We krijgen alleen maar te horen de schappen zijn leeg, we kunnen niks, de problemen zullen blijven en that's it.

[3:03:05] We hebben een voorstel gedaan om ervoor te zorgen dat we dit jaar nog in kunnen grijpen... en kunnen voorkomen dat die kaartjes zoveel duurder gaan worden... door nog dit jaar daar met 15 procent de verlaging op toe te passen.

[3:03:18] Plus dat dat middelen vrijmaakt voor een cao.

[3:03:24] Ik hoor de staatssecretaris alleen maar kort zeggen dat de dekking niet akkoord is en daarmee enzovoort.

[3:03:30] Maar we zien bijvoorbeeld bij Defensie dat daar ook geld naar voren wordt gehaald.

[3:03:34] Dus geld wat voor latere jaren bestemd is voor andere zaken, dat dat nu al naar voren wordt gehaald om vierde voorjaarsnota op de Defensiebegroting bij te klussen.

[3:03:43] Dus op principe moet dit kunnen, maar is het een politieke keuze?

[3:03:46] Want er kan ook later in het Klimaatfonds andere keuzes worden gemaakt.

[3:03:50] Daar kan geld aan toe worden gevoegd in een later stadium om bepaalde politieke wensen daar wel mogelijk te maken.

[3:03:56] Dus het is puur een politieke keuze.

[3:03:58] Of je kiest voor het openbaar vervoer en al die mensen die daar werken, of je kiest ervoor om die botten bijl die dit kabinet heeft ingezet om daarmee door te gaan.

[3:04:07] En het spijt me dat deze staatssecretaris op die lijn door wil gaan.

[3:04:13] En als laatste punt die jongere dagkaart.

[3:04:16] Ik wil de staatssecretaris nog vragen om daar nog verder op in te gaan.

[3:04:18] Want we krijgen heel veel mails en berichten binnen nu van mensen die zich daar heel boos over maken en heel veel zorgen over maken.

[3:04:25] Ik roep de staatssecretaris op om met de NS ervoor te zorgen dat die kaart blijft bestaan.

[3:04:29] Dank u wel.

[3:04:29] Dan is het woord aan de heer Ogel van Dijk van de NSC.

[3:04:31] Ja, dank voorzitter.

[3:04:32] En ik dank de nieuwe bewindspersonen voor deze beantwoording.

[3:04:35] Ik denk na een week dat het er ook wel vertrouwen wekt, laat ik dat ook hier zeggen, ook voor die demissionaire periode en dat we ook zien dat er een hoop te doen is.

[3:04:42] En dat wordt ook uitgestraald door beide bewindspersonen.

[3:04:45] En wij zullen echt natuurlijk daar als missionaire Kamer blij blijven volgen.

[3:04:49] En één punt richting de minister nog.

[3:04:52] De vraag die ik had is voor het SWOV, is dat geregeld qua subsidie voor dit jaar?

[3:04:55] Maar in latere jaren zien we in die voorjaarsnota dat die korting er weer extra hard in hakt.

[3:04:59] De vraag is, zou hij zich toch willen inzetten om daar nog eens goed naar te willen kijken?

[3:05:03] Dan de richting van de staatssecretaris.

[3:05:05] Blij met zijn prioriteiten.

[3:05:06] Veiligheid OV, maar ook die weerbaarheid, die anderhalf procent.

[3:05:10] En laat ik dan ook de connectie met de Lelylijn maken.

[3:05:12] Wat ons betreft kan die prima ook in die anderhalf procent vallen.

[3:05:16] Dan, tot slot, op het punt van de jongerendagkaart, een motie.

[3:05:19] Want ook wij worden inderdaad geë-maild door vele jongeren, vele verhalen al gehoord.

[3:05:23] En dat moeten we echt niet willen.

[3:05:24] Dit gaat echt kwetsbare jongeren, die mobiliteit beperken.

[3:05:27] En daarom de volgende motie en oproep aan de staatssecretaris.

[3:05:31] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de regering werkt aan de onderwegpas voor mensen met een laag inkomen om bijna gratis in daluren met het oombaar vervoer te kunnen reizen.

[3:05:39] Constaterende dat NS voornemens is per 1 juli de jongerendagkaart af te schaffen die jongeren van 12 tot 18 jaar de gelegenheid biedt om voor een beperkt bedrag in daluren te reizen.

[3:05:48] Overwegende dat jongeren doorgaans weinig inkomen hebben.

[3:05:51] en het afschaffen van de jongere dagkaart hun mobiliteit beperkt, verzoekt de regering in gesprek te gaan met NS over behoud van de jongere dagkaart en daar de plannen voor de onderweg pas bij te betrekken, en gaat over tot de orde van de dag, mede ondertekend door de heer De Hoop en de heer Peerik.

[3:06:07] Dank u wel.

[3:06:07] Dan is het woord aan de heer Peerik van de BBB.

[3:06:10] En als de heer Olge van Dijk even zijn microfoon kan uitzetten.

[3:06:13] Ik wil ook de staatssecretaris en de minister hartelijk danken voor de antwoorden die ze gegeven hebben op de vele vragen die gesteld worden.

[3:06:20] Het geeft inderdaad vertrouwen.

[3:06:22] Ik denk dat ze ook hebben laten zien dat ze ambitieus hun werk van start gaan.

[3:06:29] Ik ben ook blij dat de staatssecretaris al in Friesland is geweest.

[3:06:31] Ik denk dat het heel verstandig is om het schaderapport op te maken.

[3:06:35] Ik denk dat het nuttig is om op basis van dat schaderapport vervolgstappen te zetten.

[3:06:42] Er ligt een masterplan als het gaat om de Lelylijn.

[3:06:47] De staatssecretaris geeft aan dat hij een gezaghebbend persoon, een van de eerste creatieve

[3:06:52] een gezaghebbende persoon aanstellen om te kijken hoe we die leliedijn toch kunnen gaan realiseren.

[3:07:01] En ik wil eigenlijk wel graag van de staatssecretaris nog weten hoe dat masterplan zich verhoudt met dat gezaghebbende persoon dat hij verhogen heeft om uiteindelijk de budgetten die nodig zijn om uiteindelijk een mitverkenning te starten over die leliedijn om dat handel in voeten te geven.

[3:07:14] Dank u wel.

[3:07:16] Het is helemaal niet zo verbazingwekkend dat u als eerste naar Friesland gaat.

[3:07:19] Het is de mooiste provincie die er is.

[3:07:22] Er is een viertal moties ingediend.

[3:07:26] Ik kijk eventjes naar de bewindspersonen om hoeveel tijd ze, denk ik, nodig hebben.

[3:07:29] Nog een enkele vraag, maar die lag eigenlijk meestal al uit de eerste termijn.

[3:07:34] Zullen we tot schorsen tot kwart over vier?

[3:07:37] Ja, dank u wel.

[3:07:37] Tot schorsen tot kwart over vier.

[3:17:13] Ik heropen de vergadering.

[3:17:15] Aan de orde is het wetgevingsoverleg van de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat over de wijziging van de begrotingstaten die samenhangen met de voorjaarsnoten.

[3:17:25] Er is een viertal moties ingediend en er is nog een aantal vragen uit de eerste termijn blijven liggen.

[3:17:30] Nog een paar korte vragen in de tweede termijn gesteld.

[3:17:33] Ik wil als eerst het woord geven aan de minister.

[3:17:37] Dank u wel, meneer Boutkamp, met betrekking tot de orderverstoring aan boord van de vliegtuigen.

[3:17:43] Op 14 mei heeft het kabinet de Kamer het onderzoek naar de orderverstorende passagiers toegestuurd bij de staat van de luchtvaart.

[3:17:51] En in het eerste kwartaal van 2026 wordt u geïnformeerd over de alternatieve maatregelen tegen orderverstorend gedrag.

[3:18:03] Ten aanzien van

[3:18:05] De vraag rondom het pauzeren van de vijf projecten en het in gesprek gaan met de regio en in een brief terug te koppelen, zeg ik dat toe.

[3:18:14] Ik kom daarop terug in de reguliere Meert-brief voorafgaande aan het nota-overleg Meert.

[3:18:21] Dat staat gepland in het najaar.

[3:18:27] Dat was het wat u betreft.

[3:18:30] Dat denkt de Kamer ook, dus dat is het woord aan de staatssecretaris.

[3:18:33] Voorzitter, een viertal moties.

[3:18:35] Er zijn nog een aantal vragen op mijn dossiers.

[3:18:37] De motie 1 van de heer De Hoop en anderen over de maatregelen voor circulaire economie na 2030 en adequate financiële middelen.

[3:18:49] Natuurlijk een sympathieke motie, omdat het ook aansluit bij de ambities die wij ook hebben ten aanzien van de actualisatie van het Nationaal Programma Circulaire Economie.

[3:19:00] Echter moet ik de motie natuurlijk wel ontraden vanwege het ontbreken van de initiële dekking in deze motie.

[3:19:06] Motie 1 wordt ontraden.

[3:19:08] De tweede motie gaat over de voorgenomen bezuiniging op het regionale openbaar vervoer en bij de beroting met een financiële oplossing te komen.

[3:19:24] Een seconde hoger.

[3:19:26] Ik moet deze motie ook ontraden.

[3:19:28] Het gebruik van het studentenreisproduct wordt geregeld via een contract tussen OCW en de vervoerders op basis van het verbruik van studenten in het openbaar vervoer.

[3:19:36] Mijn voorganger heeft zich, ondanks zijn inzet, is het niet gelukt om bij de besluitvorming rondom de voorjaarsnota financiële ruimte te rekenen om de korting bij de WDU ongedaan te gaan.

[3:19:46] We blijven over een gesprek binnen het kabinet, we blijven over een gesprek binnen

[3:19:53] met de vervoerders.

[3:19:55] Ook hier sluit ik aan bij bijna iedere opmerking in de eerste termijn.

[3:20:00] De motie wordt ontraden.

[3:20:02] Dan de motie over de hoop over samen met de NS tot afspraken komen over de

[3:20:08] om de tariefstijgingen en een aantal zaken te regelen.

[3:20:11] Ik wil eigenlijk vragen aan de indiener of hij deze misschien zou willen aanhouden, omdat we op dit moment nog in gesprek zijn met de NS.

[3:20:18] Ik kom hier zo spoedig mogelijk op terug bij uw Kamer.

[3:20:21] We zullen niet al uw punten uit deze motie kunnen realiseren.

[3:20:27] Ook daar wil ik weer dat realisme in terugbrengen.

[3:20:30] Maar zeker wil ik met dit soort zaken aan de slag.

[3:20:33] Dus het verzoek om hem aan te houden, zo niet, want die ontijdig zitten.

[3:20:37] Meestal is het om te eindigen en dan een verzoek om aan te houden.

[3:20:39] Maar we kijken even naar de heer De Hoog, of u hem aan wil houden.

[3:20:42] Ik zal hem zeker aanhouden.

[3:20:44] En tegelijkertijd hoop ik dat de staatssecretaris goed kijkt naar de verzoeken in deze motie.

[3:20:49] En dat hij dat ook als richtinggevend ziet in de gesprekken die hij gaat hebben.

[3:20:53] Dank u wel.

[3:20:53] Dan is motie 3 aangehouden.

[3:20:55] Want de laatste motie... Ja, voorzitter.

[3:20:56] De laatste motie van de heer Van Dijk.

[3:20:58] Ik kan deze oordeel Kamer geven.

[3:21:00] Mits ik de motie zo mag uitleggen dat ik deze meeneem in de gesprekken met de NS.

[3:21:06] Dat zal dan niet voor 1 juli zijn.

[3:21:10] Dat is wel heel ambitieus.

[3:21:12] Maar ik neem die eens mee in mijn overleg die ik heb met de NS.

[3:21:19] Samen met natuurlijk wel de winstwaarschuwing die ik eerder al gaf op deze zaak.

[3:21:23] De heer Over van Dijk heeft daar nog een vraag over.

[3:21:25] Ja, ik kan op zich leven met die interpretatie als het op de kortstmogelijke termijn is.

[3:21:28] Ik begrijp dat 1 juli kort is.

[3:21:29] De heer Koolmeis luistert volgens mij ook mee.

[3:21:31] Dus als het mag zo lezen op de kortstmogelijke termijn, dan begrijp ik elkaar goed.

[3:21:35] Zeker, en volgens mij is het signaal heel duidelijk gemaakt door meerdere Kamerleden.

[3:21:39] Ik had ook nog een vraag van de heer Van Kent.

[3:21:41] Voor de volledigheid van de administratie, motie 4 is dan oordeel Kamer.

[3:21:45] En voor de hele volledige administratie, de amendementen 6 en 7 zijn ontraden.

[3:21:50] En dan nog de vragen.

[3:21:51] De vraag van de heer Van Kent over de jongere dakkaat, volgens mij heb ik die met deze motie dan ook zo behandeld.

[3:21:59] Wij zullen dit meenemen, zeker ook in de oproep richting de NS.

[3:22:03] Om dat ook daar vanuit de Kamer ook nog een keer stevig onder de aandacht te brengen.

[3:22:08] Hij gaf zelf nog iets aan over...

[3:22:13] We moeten gaan staan voor de medewerkers en de mensen in het OV.

[3:22:16] We hebben vooral het financiële component genoemd.

[3:22:19] Ik begon mijn betoog met de prioriteit om ook veiligheid in het openbaar vervoer topprioriteit te maken voor mij als staatssecretaris.

[3:22:27] Dus als het gaat om het staan voor de mensen die in het openbaar vervoer werken en de mensen die er gebruik van moeten maken.

[3:22:31] Ik hoop u te verrassen met die prioriteit, om te kijken of we daar echt een aantal substantiële zaken kunnen regelen.

[3:22:38] Want mensen die in het openbaar vervoer werken moeten ervan uit kunnen gaan dat ze de volledige sport hebben, dat zij veilig hun werk moeten kunnen doen, ook in het openbaar vervoer.

[3:22:47] Voorzitter, de heer Bamenga vroeg mij naar de voortgang en het belang van het openbaar vervoer en wonen.

[3:22:55] En ook dit is weer in dat perspectief bieden werken aan een hernieuwd perspectief.

[3:23:00] Want woningbouw is een groot en urgent probleem en er hoort zeker ook

[3:23:03] Daar is uit het vorige regeerprogramma 7,5 miljard voor uitgetrokken.

[3:23:11] In dit regeerprogramma zit 2,5 miljard, waar we over gaan spreken.

[3:23:18] van VRO en samen met de minister van INW, aan het kijken van, kun je nou ook op een andere manier die financiering goed organiseren.

[3:23:28] Dus ook daar gaan we kijken hoe we structureel kunnen werken aan een hernieuwd perspectief van die issues.

[3:23:34] En ik kan u toezeggen dat we daar in het najaar nog op terug gaan komen bij.

[3:23:40] De Lelylijn, voorzitter, en het belang daarvan.

[3:23:43] Fijn om te horen ook in de tweede termijn dat dat werd onderschreven.

[3:23:48] Ik ben voornemens om u voor Prinsjesdag een brief te doen.

[3:23:54] Hoe ik samen met de regio kan gaan werken aan een hernieuwd perspectief.

[3:24:01] Met zo'n perspectiefverkenning, met zo'n gezaghebbend persoon.

[3:24:04] De naam mag u zich melden bij mij.

[3:24:08] Dan gaan we dat samen met de regio ook echt oppakken om dat te doen.

[3:24:11] De verhouding ten aanzien van het masterplan.

[3:24:13] Het masterplan loopt natuurlijk.

[3:24:14] Ik zou dit echt zien als een versteviging van dat masterplan.

[3:24:19] Het masterplan zit ook breed over de aanleg en allerlei andere zaken.

[3:24:23] En dan zou dit specifiek toezien op hoe kun je nou ook creatief en alternatief kijken door die financiering ook wat dichterbij te kunnen halen op een andere manier dan we het gewend zijn in de MIRT, met daar de spelregels.

[3:24:35] Daar zou dit echt voor toezien.

[3:24:38] Dan zie je het ook als een versteviging om dat hernieuwsperspectief dichterbij te brengen.

[3:24:43] Tot slot, voorzitter, de uitvoering van de moties rondom PFAS.

[3:24:47] Ik heb al erover teruggekomen.

[3:24:49] Wij zullen daar op korte termijn, voor de zomer of in de zomer, ik weet niet op welk punt we precies hadden te staan, zomer is altijd een vrij rekkelijk begrip, maar we zullen nog met een brief, zowel vanuit de minister als vanuit mij samen, komen over zaken rondom het lozingsverbod, het productverbod, Europese aanpak en ook de samenwerking met GEMoog, hoe we dat goed willen organiseren.

[3:25:10] Dus daar komt op korte termijn ook een brief uw kant op.

[3:25:13] Tot zover, voorzitter.

[3:25:14] Ik heb volgens mij nog een vraag van mevrouw Veldman staan, die een toezegging wil noemen.

[3:25:20] Ja, voorzitter, ik denk dat u die bedoelt, of de staatssecretaris even kan terugkoppelen zodra hij een gesprek heeft gehad met de NS over hoe gesproken is over de basisdienstregeling.

[3:25:32] Waar alle rollen zijn besproken, maar waar we toch graag wat van terug horen.

[3:25:39] Ja, ik sta voor dat we dat even in een reguliere brief meenemen die we sturen over zaken die spelen met NS.

[3:25:44] Ik heb een aantal zaken die we met NS moeten bespreken, anders krijgt u allemaal verschillende brieven.

[3:25:48] Dus als u dat goed vindt, neem ik dat gewoon even mee in een verzameld brief rondom NS.

[3:25:51] En wanneer kunnen we die dan verwachten?

[3:25:55] Dat zal na de zomer zijn.

[3:25:58] Dat is een regelbaar begrip, altijd na de zomer.

[3:26:02] Dan zijn we daarmee gekomen aan het einde van de tweede termijn van de kant van het kabinet.

[3:26:06] Ik heb een aantal toezeggingen genoteerd.

[3:26:08] Allereerst, de minister van INW zal de Kamer op termijn schriftelijk informeren over maatregelen die zullen worden genomen op het gebied van de infrastructuele weerbaarheid voorkomend uit de nieuwe NAVO-norm.

[3:26:18] Dat is een toezegging aan de heer Bamenga van D66.

[3:26:21] Dan de minister van INW zal de Kamer in de reguliere midbrief voor het noodoverleg mid in het najaar terugkomen op de vijf extra geposteerde projecten.

[3:26:29] Dat is een toezegging aan mevrouw Veldman van de VVD en de staatssecretaris zal de Kamer voor Prinsjesdag een brief sturen over de uitkomsten van de gesprekken met de regio over het perspectief voor de Lelylijn.

[3:26:41] En dat was niet specifiek aan iemand.

[3:26:43] En dan hebben we nog genoteerd dat in de brief over

[3:26:46] De NS ingegaan wordt op het verzoek van mevrouw Veldman van de VVD voor de basisdienstregeling.

[3:26:56] De heer Memenge is nog niet tevreden met alle toezeggingen.

[3:27:02] Volgens mij hoorde ik net nog een toezegging vanuit de staatssecretaris als het gaat om die vraag die je stelde met betrekking tot de woningbouw.

[3:27:09] In het najaar zou daar... Hoe je zeg maar dat... Noteren we die ook toezegging van de staatssecretaris van INW over de infrastructuurprojecten in Gelderland en dat wordt in het najaar dan.

[3:27:22] Ja, dan gaan we dat zo noteren.

[3:27:25] Dan zijn we echt bijna aan het einde van dit wetgevingsoverleg.

[3:27:30] Ik moet nog melden dat er over de moties dinsdag aanstaande gestemd gaat worden en over het wetsvoorstel en de daarbij behorende amendementen.

[3:27:38] Dat zal donderdag het geval zijn, waarschijnlijk bij het begin van de middagvergadering.

[3:27:43] En dan dank ik iedereen voor de bijdrage.

[3:27:46] En volgens mij hebben de bewindspersonen zich het goed doorheen geslagen.

[3:27:49] Dan wens ik iedereen nog een fijne avond en sluit ik de vergadering.