Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)

[0:00:01] Dames en heren, ik open dit commissiedebat van de vaste commissie van Investuur en Waterstaat.

[0:00:07] We gaan het vandaag hebben over het miljardenprogramma Investuur, Ruimte en Transport.

[0:00:13] Ook wel het rondje door Nederland genoemd in de gang hier in Den Haag.

[0:00:17] Dus we gaan eens zien wat voor mooi debat we daarvan kunnen gaan maken.

[0:00:21] Iedereen op de publieke tribune, hartelijk welkom bij het debat.

[0:00:24] Ook de mensen die dit op afstand volgen, fijn dat u kijkt.

[0:00:28] En welkom aan de minister en de staatssecretaris en de ondersteuning.

[0:00:32] We hebben een mooi aantal leden bij elkaar verzameld voor dit debat, maar we gaan niet beginnen met de eerste termijn.

[0:00:38] We gaan allereerst beginnen met de inbreng van de rapporteur, moet ik het even goed zeggen, woningbouw en mobiliteit, mevrouw Veldman.

[0:00:44] En ik wil u daar het woord voor geven.

[0:00:45] Gaat uw gang.

[0:00:48] Dank u wel, voorzitter.

[0:00:50] In dit middebat wil ik als rapporteur voor het programma woningbouw en mobiliteit namens de commissie ingaan op de afweging en verdeling van de 2,5 miljard voor de ontsluiting van woningbouwlocaties uit het huidige regeerprogramma.

[0:01:02] Voorzitter, in de brief van 12 juni Jongsleden geeft de minister een nadere toelichting op de doelstelling van het programma, op het proces voor de inzet van de 2,5 miljard en op de afwegingscriteria die hierbij worden gebruikt.

[0:01:14] De minister reageert hiermee uitgebreid op verzoeken die ik eerder als rapporteur namens deze commissie heb gedaan.

[0:01:19] Als rapporteur stel ik vast dat de Kamer hiermee goed is geïnformeerd over de beoogde inzet van middelen voor woningbouw en mobiliteit.

[0:01:26] Vanuit de gedachte dat the proof of the pudding is in the eating, zullen we dit de komende jaren vanuit de Kamer kunnen blijven volgen met de jaarlijkse voortgangsrapportages.

[0:01:36] Daarin zal zowel worden gerapporteerd over de 2,5 miljard van het huidig kabinet als over de eerdere 7,5 miljard van het kabinet Rutte IV.

[0:01:44] Dat lijkt mij een zinvolle samenhang.

[0:01:46] Wat voor een goede beoordeling van de doelmatigheid en doeltreffendheid van het programma momenteel nog ontbreekt, zijn concrete doelstellingen en streefwaarden voor de brede welvaart, bijvoorbeeld voor regionale bereikbaarheid, ruimtelijke kwaliteit, bedrijvigheid, gezondheid en circulariteit.

[0:02:02] De indicatoren hiervoor zijn inmiddels een stap verder uitgewerkt, maar de streefwaarden moeten nog worden ontwikkeld.

[0:02:08] Dat zou in de loop van 2025 moeten gebeuren.

[0:02:11] Dat betekent dat deze nog te formuleren brede welvaartdoelstellingen geen rol van betekenis kunnen spelen bij een integrale afweging van voorstellen, maar dat deze voorstellen primair getoetst zullen worden aan de criteria bereikbaarheid en woningbouwwaarde gemeten in aantallen woningen en financieel rendement.

[0:02:27] Het voorwaardig betrekken van brede welvaart in concrete projecten lijkt een lastig vraagstuk dat hopelijk bij toekomstig project wel de aandacht zal krijgen die het verdient.

[0:02:36] Is de minister het met mij eens dat de verwachte effecten op de brede welvaart vooraf inzichtelijk zouden moeten worden gemaakt in voorstellen, zodat hierop later concreet gemonitord wordt?

[0:02:45] Waarom is het binnen het programma woningbouw en mobiliteit niet gelukt om de doelstelling en strevenwaarden te ontwikkelen voor brede welvaartsaspecten, zodat deze een grotere rol kunnen spelen bij de integrale afweging van voorstellen?

[0:02:57] Voorzitter, bij de behandeling van de begrotingen en jaarverslagen van Infrastructuur en Waterstaat hebben we de laatste jaren veel verschuivingen van begrotingsmiddelen naar latere jaren gezien.

[0:03:05] Een belangrijke oorzaak hiervan is dat de vaak meerjarige budgetten bij nader inzien niet realistisch werden begroot.

[0:03:11] Dit zorgt voor onderuitputting en de Kamer kan er zonder meer van uitgaan.

[0:03:15] dat de begrotingen en meerjarenplannen die ze autoriseert ook worden uitgevoerd zoals zij worden gepresenteerd.

[0:03:21] Het kabinet onderzoekt hoe zij tot realistische begrotingen kan komen voor de investeringen met passende en uitvoerbare kasritmes.

[0:03:30] De minister schrijft in de junibrief dat realisme in ambities van belang is om teleurstellingen achteraf te voorkomen.

[0:03:36] Namens de commissie onderschrijf ik het belang van realistische begrotingen, ook omdat we op gebied van infrastructuur en waden staat, maar ook breder, voor grote opgaven staan die met schaarse middelen moeten worden aangepakt.

[0:03:46] Het niet benutten van beschikbare middelen staat daarmee op zeer gespannen voet.

[0:03:50] Kan de minister toezeggen dat de uitgaven voor het programma woningbouw en mobiliteit zoveel mogelijk realistisch worden geraamd?

[0:03:56] Kan de minister vertragingen en tegenvallers in zo'n vroeg mogelijke stadium aan de Kamer voorleggen, zodat de middelen die niet worden uitgegeven binnen het begrotingsjaar nog voor andere bereikbaarheidsdoelen kunnen worden ingezet?

[0:04:09] Hoe pakt het in de praktijk uit als een gemeente zich weliswaar wil committeren aan een eerste fase met een aantal woningen, maar zich niet wil committeren aan hogere aantallen woningen of daarin niet wil versnellen?

[0:04:18] En hoe wordt hiermee omgegaan als nieuwe coalitieafspraken na de gemeenteraadsverkiezing in maart 26 tot uitkomst hebben dat de aantallen toch niet zo vast staan als men dacht en de ambities naar beneden worden bijgesteld?

[0:04:29] Voorzitter, ik wil de minister namens de commissie danken voor de responsiviteit en de medewerking die ik van het ministerie heb mogen ontvangen bij het uitvoeren van mijn rapporteurschap.

[0:04:39] Ook omdat mijn rapporteurschap ten einde komt en ik heb aangekondigd niet door te gaan als Kamerlid.

[0:04:45] Het rapporteurschap is een hele mooie manier om je controlerende taak als Kamerlid nog beter uit te kunnen voeren.

[0:04:51] Door te verdiepen doe je meer kennis op en kun je je werk nog beter doen.

[0:04:54] Dus een aanrader voor toekomstige Kamerleden.

[0:04:56] Tot slot wil ik vooral de Griffie bedanken voor de ondersteuning.

[0:05:01] Zonder de Griffie zijn we nergens.

[0:05:02] Tot zover mijn inbreng als rapporteur woningbouw en mobiliteit, voorzitter.

[0:05:11] Ik sluit me helemaal aan bij die laatste mooie woorden.

[0:05:14] Dank voor uw inbreng als rapporteur.

[0:05:17] Ik kijk even naar het kabinet.

[0:05:19] Wie namens het kabinet de minister gaat als eerste het woord voeren als reactie op de inbreng van de rapporteur.

[0:05:25] Gaat uw gang.

[0:05:25] Dank u wel, voorzitter.

[0:05:27] Leden van de commissie, mevrouw Veldman, dank voor de constructief kritische inbreng, waar ik ook op in zal gaan.

[0:05:34] Een aantal van u heb ik meer of minder vorige week hebben elkaar al ontmoet bij de kennismaking, bij het WGO-overleg.

[0:05:42] Vandaag het meerdebat.

[0:05:45] Wij zien er ook enorm naar uit om het net ook aan uw kant zeker op te halen en punten te bespreken.

[0:05:52] We zitten wat dat betreft in de eerste periode, eerste dagen.

[0:05:56] Dus vergeef me dat ik misschien nog wat meer op het blaadje kijk dan dat mij lief is.

[0:06:00] Maar we hebben het een en ander zeer goed voorbereid.

[0:06:03] Dus ik wil daar ook echt ingaan op de vragen die gesteld zijn.

[0:06:07] Het is fijn dat door de Kamer op deze wijze wordt meegekeken op de voortgang van de afspraak vanuit de 7,5 miljard vanuit het vorige kabinet en de toedeling van de 2,5 miljard.

[0:06:17] De ambitie is om 200.000 nieuwe woningen per jaar te bouwen.

[0:06:22] Met investering in infrastructuur faciliteren de bouw van goed bereikbare woningen.

[0:06:27] De staatssecretaris en ik

[0:06:28] zetten ons in om te zorgen dat we bij het BO-meert eind dit jaar goede afspraken met de regio's kunnen maken.

[0:06:34] Hier ook aanwezig op de tribune en meekijkend via de camera.

[0:06:39] Met de regio's over de infrastructuur gekoppeld aan de nieuwe woningbouw.

[0:06:42] Ik zal ingaan op de vragen gesteld ten aanzien van de brede welvaart.

[0:06:46] Een onderwerp ook bekend vanuit mijn werkgeversverleden, ondernemen voor brede welvaart.

[0:06:52] Ik vind de effecten van het programma woningbouw en mobiliteit op brede welvaart zeer relevant.

[0:06:57] Daarom betrekken we bij de verdeling van de middelen voor de grootschalige woningbouwlocaties ook elementen.

[0:07:02] U noemde het al zelf, bereikbaarheidswaarde, woningbouwwaarde en gebiedswaarde.

[0:07:07] De balans tussen wonen, werken en de voorzieningen.

[0:07:11] Indien de meerverkenningen worden opgestart, worden er maatschappelijke kost-debatenanalyses uitgevoerd.

[0:07:17] Daarnaast gaan we bij de jaarlijkse voortgangsrapportages WOMO kijken naar de bijdrage van het programma op brede welvaart.

[0:07:24] En dat laatste doen we stapsgewijs.

[0:07:26] U gaf al aan, er zijn veel meer elementen te bedenken onder brede welvaart.

[0:07:31] Maar op het moment dat wij met een project beginnen, hebben we bijvoorbeeld de leefomgevingskwaliteit van een nog op te starten woonwijk.

[0:07:39] nog niet helemaal inzichtelijk.

[0:07:41] Dat komt dan eigenlijk ook in een fase daarna.

[0:07:43] Maar we beginnen stapsgewijs om die groep van parameters breder te krijgen ten aanzien van die indicatoren.

[0:07:53] En die deel ik met u in de jaarlijkse voortgangsrapportage van het programma.

[0:07:57] Dus we beginnen nu.

[0:07:58] Met een aantal zaken, en dat gaan we ook groeien, nieuwe elementen.

[0:08:03] We gaan dat veel beter in de vingers krijgen, maar het onderwerp brede welvaart, dikke streep eronder, vinden wij ook belangrijk.

[0:08:09] Daar gaan we mee verder.

[0:08:13] De streefwaarde.

[0:08:13] De 7,5 miljard en de 2,5 miljard is bedoeld voor de infrastructuur bij nieuwe woningen.

[0:08:19] Hierbij wordt de woningbouw bevorderd.

[0:08:21] We hebben al een aantal zaken inzichtelijk, maar ook de regio is echt aan zet.

[0:08:25] En wat dat betreft gaan we hier verder mee groeien met die indicatoren.

[0:08:30] Dus we beginnen met een aantal, maar hier gaan we meer vlees op de botten voor krijgen.

[0:08:35] Zover dan, voorzitter.

[0:08:37] Dank u wel.

[0:08:38] Het woord is aan de staatssecretaris.

[0:08:39] Dank, voorzitter.

[0:08:39] Ik zal de punten ten aanzien van de programmabeheersing en de ramingen en de afspraken met de gemeente beantwoorden.

[0:08:47] Allereerst inderdaad dank aan mevrouw Veldman voor het rapporteur zijn.

[0:08:50] Inderdaad, ik heb een tijdje aan uw kant mogen zitten.

[0:08:53] En inderdaad, het rapporteurschap wordt vaak onderschat, zowel qua tijdsbesteding als qua belang, volgens mij.

[0:08:59] Dus uw laatste woorden, zeg ik er even voor, want dan kan ik alleen maar namens de hele regering onderschrijven bij deze.

[0:09:07] Precies.

[0:09:08] Voorzitter, de rapporteur heeft mij een aantal vragen gesteld.

[0:09:12] Die gaan over het realistische ramen.

[0:09:16] En ik denk dat we er allemaal de wenselijkheid van kunnen onderschrijven dat het belang is

[0:09:20] Juist in een situatie waarin er beperkt geld is, dat we heel strak naar opzitten.

[0:09:24] op die beheersing realistisch kunnen plannen en goede ramingen hebben in het programma.

[0:09:30] Ons departement is natuurlijk vaak afhankelijk ook van externe partijen, gemeenten, Rijkswaterstaat, ProRail.

[0:09:36] Vandaar dat wij ook werken met de standaard systematiek kostenregeling en ramingen, zodat we ook weten hun uniform kunnen sturen op dat al die ramingen, ook waarbij we afhankelijk zijn van externen, dat die daar goed bij aansluiten, zodat we daar goed zicht op hebben.

[0:09:51] Misschien wel belangrijk om te zeggen, de rapporteur sprak ook over onderuitputting.

[0:09:56] Het is natuurlijk zo dat onderuitputting binnen het mobiliteitsfonds wel gewoon blijft.

[0:10:01] Dus dat geld blijft beschikbaar in deze systematiek binnen het fonds.

[0:10:04] En dat geldt ook zo voor de WOMO-middelen, dat die daarvoor beschikbaar blijven.

[0:10:10] De kunst is dan om zo snel mogelijk te kijken hoe je die middelen ook goed kan inzetten.

[0:10:14] Dat was eigenlijk de tweede vraag.

[0:10:16] Kunnen de bewindspersonen vertragingen en tegenvallers in zo'n vroeg mogelijk stadium melden?

[0:10:21] Ja, vanzelfsprekend.

[0:10:22] Dat proberen wij te doen in het najaar door middel van de voortgangsrapportage.

[0:10:26] Maar dat proberen we ook tijdig tussendoor te doen, bijvoorbeeld bij de voorjaarsnota.

[0:10:31] of in het aparte plan van aanpak, beheersing, programma woningbouw en mobiliteit, zodat op het moment dat het duidelijk is dat er mogelijk ergens vertraging optreedt, dat we ook snel kunnen schakelen en kijken hoe we dat geld nuttig in kunnen zetten bij projecten die wel maakbaar zijn op de korte termijn.

[0:10:50] Dat is ook waar wij actief op sturen.

[0:10:53] Dan is er nog een vraag gesteld over de afspraken met de gemeenten over de concrete...

[0:11:00] hogere aantallen woningen, maar wij maken bindende afspraken met gemeenten over de realisatie van die woningbouwaantallen en ook de infrastructuur die daarbij hoort.

[0:11:09] Dus dat is juist bedoeld ook om ervoor te zorgen dat die gelden die we hiervoor uittrekken, voor woningen ook daadwerkelijk gaan leiden.

[0:11:16] tot hogere aantal woningen, want dat is uiteindelijk ook het doel van dit programma en het doel waarvoor er in eerste instantie 7,5 miljard en nu 2,5 miljard erbij wordt uitgetrokken, dat infrastructuur ook leidt tot meer woningen, want dat is natuurlijk een belangrijk probleem maatschappelijk.

[0:11:31] Tot slot vroeg de rapporteur mij nog over hoe wordt er omgegaan als er bij nieuwe coalitieafspraken na de gemeenteraadsverkiezingen blijkt dat die aantallen toch niet zo vast staan als we denken.

[0:11:44] Ik zei nogmaals, we maken bindende afspraken.

[0:11:46] Het concept van afspraken is natuurlijk wel dat ze bestand zijn tegen veranderende omstandigheden.

[0:11:50] Dat is wel het hele idee van afspraken maken.

[0:11:52] Dus daar gaan we natuurlijk wel van uit dat ook de lokale overheden zich gebonden weten aan die afspraken die je met elkaar maakt over die ambities.

[0:12:01] Want uiteindelijk is dat het doel van deze middelen.

[0:12:03] Daarvoor zorgen we dat, omdat we investeren in infrastructuur, er hogere aantallen woningen worden gerealiseerd.

[0:12:09] Dat we dat ook versnellen met elkaar.

[0:12:11] En overigens krijgen we ook geen signalen van gemeentes dat zij minder willen bouwen.

[0:12:15] Voor mij is het een breedgedragen ambitie in de samenleving om ervoor te zorgen dat we meer woningen bijbouwen.

[0:12:21] Tot zover, voorzitter.

[0:12:29] Voorzitter, dank voor de antwoorden en het roept bij mij nog twee vragen op.

[0:12:35] De eerste aan de minister.

[0:12:37] Hij geeft aan de streefwaarde en de manier waarop we kijken naar brede welvaartsaspecten, dat is aan het groeien, dat zijn we nu aan het ontwikkelen.

[0:12:48] Maar mijn vraag is dan, hoe kan er dan rekening mee zijn gehouden en worden gehouden bij het afwegen tussen de verschillende mogelijke projecten die uit die gelden worden bekostigd?

[0:12:59] Want dat vindt nu plaats en heeft al plaatsgevonden.

[0:13:02] Dus misschien kan de minister daar nog wat meer over vertellen.

[0:13:05] En de andere vraag aan de staatssecretaris.

[0:13:09] Onderuitputting blijft inderdaad natuurlijk beschikbaar voor andere mooie projecten op het gebied van mobiliteit.

[0:13:19] Is het dan wellicht ook zo dat het ministerie werkt met een soort van overprogrammering voor als er iets niet doorgaat, want dat wordt op meerdere fronten als het gaat om mobiliteit gedaan, bij projecten, onder andere ook bijvoorbeeld bij de inplanning van projecten door Rijkswaterstaat.

[0:13:38] Dus mijn vraag is, zou dat dan een manier zijn om ernaar te kijken dat je snel kunt schakelen, dat ook deze middelen dan meteen goed en snel besteed kunnen worden?

[0:13:47] Ik dank u wel, de minister, voor het beantwoorden van de vraag van de rapporteur.

[0:13:53] Graag gedaan.

[0:13:54] Dank u wel, voorzitter.

[0:13:56] De criteria van die afwegingszaken zijn van de 2,5 miljard, die is met u gedeeld.

[0:14:01] Maar om maar een concreet voorbeeld te geven ten aanzien van de indicatoren en de afwegingen daaromtrend.

[0:14:07] We hebben bijvoorbeeld een spoorlijnnet.

[0:14:10] We hebben daar ook een woonkerne.

[0:14:12] Denk bijvoorbeeld aan een Heer Hugo Waard om een praktisch voorbeeld te geven.

[0:14:16] Dan hebben we daar ook meteen een hoeveelheid mensen om en erbij, een spoorlijn, die niet heel ver te hoeven reizen.

[0:14:24] Dat wordt ook meegewogen als zijnde van een pluspunt ten aanzien van bijvoorbeeld die locatie.

[0:14:29] En zo zitten we met andere locaties daar ook naar te kijken, om maar één voorbeeld te noemen ten aanzien van de brede welvaartsaspecten.

[0:14:40] Dank u wel.

[0:14:41] Ook wel, staatssecretaris gaat er aan.

[0:14:43] Dank aan de rapporteur voor haar vraag.

[0:14:45] Dat ging over de ook-programmering.

[0:14:47] Het is zo dat bij het reguliere mobiliteitsfonds er inderdaad een overprogrammering is.

[0:14:52] Er is sowieso een chronisch gebrek aan geld.

[0:14:54] En een grote ambitie voor projecten, daar moeten we op een ander moment nog wel over doorpraten, maar dat is dus daardoor het geval, en daarmee kunnen we dus ook goed inspelen, op het moment dat er al onderuitputting is, op het snel activeren van andere projecten, of het snel mogelijk maken van andere projecten.

[0:15:11] Ten aanzien van de WOMO is dat overigens niet het geval, omdat dat aparte... Er staat eigenlijk een hek omheen binnen het mobiliteitsfonds gericht op die WOMO-projecten, en dan is het niet mogelijk om te gaan overprogrammeren, want op het moment dat dan...

[0:15:24] het geld niet beschikbaar is, dan heb je projecten waar geen geld voor is binnen die WOMO-projecten.

[0:15:32] Dank u wel.

[0:15:34] Dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van de inbring in de termijn van de rapporteur.

[0:15:40] Nogmaals, hartelijk dank voor het gedaane werk.

[0:15:42] Ook namens de hele commissie zou ik willen overbrengen.

[0:15:45] En dat betekent dat we gaan beginnen aan het debat met de overige leden erbij.

[0:15:52] Eerste termijn, wilde ik zeggen.

[0:15:53] We hebben een spreektijd van vijf minuten voor de leden in de eerste termijn.

[0:15:59] Ik stel voor dat we vier interrupties doen.

[0:16:01] We zijn met een heel aantal leden.

[0:16:02] De heer Boutkamp heeft plaatsgenomen aan de rechterzijde, aan het einde van de tafel, mocht u hem zoeken.

[0:16:08] Hij zit aan die zijde.

[0:16:11] Dus ik ga gewoon zo het rijtje af en dan komt u vanzelf aan de beurt.

[0:16:16] Nou, hartstikke mooi, ja.

[0:16:18] Ik wil nog graag mededelen voordat we beginnen dat ik als uw commissievoorzitter dit debat wel ga verlaten, vermoedelijk naar de eerste termijn, omdat ik een primaire overlap heb.

[0:16:26] Dus ik heb een debat te doen elders vanmiddag.

[0:16:29] Dus dan zult u moeten kijken hoe u het voorzitterschap anders regelt.

[0:16:32] Maar ik vertrouw er volledig op dat het goed komt.

[0:16:34] Nou, het komt helemaal goed.

[0:16:38] We gaan beginnen met het termijn van de Kamer.

[0:16:40] Het woord is aan de heer Bemenga.

[0:16:41] Houdt u aan.

[0:16:42] D66.

[0:16:44] Dank u wel, voorzitter.

[0:16:45] Om fijn te kunnen leven, moet je zonder zorgen van A naar B kunnen gaan.

[0:16:49] Naar school, werk of vrienden en familie te kunnen zien.

[0:16:54] En voorzitter, we hebben in Den Haag de zware plicht om daar keuzes in te maken.

[0:16:58] Om de bereikbaarheid van Nederland

[0:16:59] verder te bevorderen.

[0:17:01] Want wensen zijn er voldoende, maar we kunnen niet alles doen.

[0:17:05] Tegelijkertijd zie ik de uitdaging om het geld dat er is in de juiste projecten te stoppen.

[0:17:10] Ik denk dat hard kiezen heel belangrijk is.

[0:17:13] Als er één thema is dat een doorbraak verdient, dan is dat volgens mij de woningbouw.

[0:17:18] Ik ben bang dat we de prioritering van de meert, de ontsluiting van de woningbouw, veel te weinig aandacht geven.

[0:17:24] En dat zou een grote fout zijn, want doorbraken voor wonen zijn hard nodig voor Nederland.

[0:17:29] De stelregels moeten wat mij betreft zijn, voordat we geld investeren in nieuwe huizen, moeten we ook weten hoe mensen naar school en naar werk kunnen komen.

[0:17:39] Daarom de volgende vraag aan de staatssecretaris.

[0:17:42] Is hij met mij eens dat de ontsluiting van de woningbouw soms niet de prioriteit krijgt bij keuzes in de meerd en is hij met mij eens dat dit wel zou moeten?

[0:17:50] Ik wil een paar voorbeelden geven.

[0:17:52] Ten eerste de meerweidelijn.

[0:17:54] Dit kan zorgen voor de ontsluiting van 50.000 tot 70.000 woningen.

[0:18:00] Investeren in deze lijn is dus eigenlijk een no-brainer.

[0:18:04] Hoe kijkt de staatsdictatie tegenaan?

[0:18:07] Ten tweede de Noord-Zuidlijn.

[0:18:09] Het is het kabinet niet gelukt daar stappen in te nemen, terwijl wij van alle kanten horen dat deze lijn essentieel is voor de verbinding.

[0:18:16] Het doortrekken van deze lijn kan helpen bij de bouw van zo'n 175.000 woningen.

[0:18:22] En voorzitter, we hebben het al veel over gehad.

[0:18:25] De Lelylijn zou zorgen voor zo'n 55.000 tot 115.000 woningen.

[0:18:30] en 30.000 tot 60.000 banen.

[0:18:32] Bovenop de verwachte groei.

[0:18:34] En ook daar leefde het kabinet niet.

[0:18:42] Ik hoor collega Bamenga terecht aandacht vragen voor de combinatie infrastructuur en woningbouw.

[0:18:48] Maar ik hoorde ook een opmerking die mij een beetje verbaasde in de zin van dat we, voordat we geld investeren in woningen, eerst zouden moeten weten hoe die infrastructuur er omheen er dan uitziet.

[0:18:59] En dan noemt de heer Bamenga een aantal voorbeelden van projecten die al heel lang slepen.

[0:19:04] Maar betekent dat dan dat die projecten eerst zouden moeten gerealiseerd worden voordat we op die plekken in woningbouw gaan investeren?

[0:19:10] Wordt dit een extra drempel?

[0:19:13] Want we hebben al zoveel drempels in de woningbouwopgave.

[0:19:17] Nee, het is niet bedoeld als extra drempel.

[0:19:19] Het is meer bedoeld om daar integraal naar te kijken.

[0:19:22] Want het kan niet zo zijn dat we met allerlei woningbouwprojecten komen en vervolgens zien we dat de infrastructuur eigenlijk achterna loopt.

[0:19:30] Het zou heel fijn zijn dat die infrastructuurprojecten, dat die eigenlijk meelopen met de woningbouwprojecten, dat daar ook al vast integraal van tevoren over nagedacht is.

[0:19:41] Ik ben dan ook blij met de toezegging van de nieuwe staatssecretaris over het onderzoeken van de ontsluiting van de woningbouw.

[0:19:51] Dit is ontzettend belangrijk en zal van groot belang zijn als we echte stappen willen maken in het oplossen van de woningcrisis.

[0:19:59] De minister van Volkshuisvesting gaf een tijd terug zelf al aan dat 2,5 miljard die vrij is gemaakt voor ontsluiting niet genoeg zal zijn.

[0:20:06] Ik blijf dan ook zitten met de vraag

[0:20:10] Hoeveel geld denkt de staatssecretaris nodig te hebben om de woningontsluiting te kunnen prioriteren?

[0:20:15] Hoe dan ook, er is meer geld nodig voor de ontsluiting van nieuwe woningbouw.

[0:20:20] Voorzitter, in het kader van onnodige infrastructuurprojecten, de verbreding van de A27.

[0:20:27] Aanmiddels weer.

[0:20:28] De verbreding van de A27 staat namelijk nog steeds op de planning.

[0:20:33] Ondanks bezwaren van mensen uit de omgeving.

[0:20:36] De natuur zal zwaar aangetast worden

[0:20:38] door de verbreding van de A27.

[0:20:41] En dat terwijl er een alternatief is, namelijk het alternatief Ring Utrecht.

[0:20:46] Een alternatief waarbij er geen verbreding nodig is.

[0:20:50] De natuur blijft onaangetast en we besparen miljoenen euro's.

[0:20:55] Wat mij betreft voeren we het tracébesluit niet uit en gebruiken we het alternatieve plan.

[0:21:02] Laten we ons nou juist dat geld van die verbreding gebruiken voor de ontsluiting

[0:21:07] die zo hard nodig is.

[0:21:08] Hoe kijkt de staatssecretaris minister hiernaar?

[0:21:12] Voorzitter, we staan naar dit kabinet nog steeds voor enorme uitdagingen.

[0:21:17] Een wooncrisis, verslechterde infrastructuur en een toenemende vraag naar bewegingsvrijheid.

[0:21:23] Daarom moeten we investeren in projecten die het fossiel gaan maken.

[0:21:27] Mobiliteit is geen bijzaak.

[0:21:29] Het is een sleutel tot leefbare toekomstbestendige steden.

[0:21:32] Tijd om Nederland weer in beweging te krijgen.

[0:21:36] Ik dank u wel voor uw bijdrage.

[0:21:38] En voordat we naar de heer Stoffer gaan... De heer Ginwis was net even weg, dus ik heb aangegeven dat we... We hebben eigenlijk een Ginwis-keuzemodel in de interrupties.

[0:21:46] Vier korte tot 45 seconden of twee lange.

[0:21:48] U mag kiezen vandaag.

[0:21:50] Vier korte, 45 seconden of twee lange interrupties.

[0:21:54] Dus dat is het keuzemodel voor vandaag voor de heer Ginwis.

[0:21:57] Komt goed, denk ik.

[0:21:58] We zijn toe aan de inbreng van de heer Stoffer, van de SGP.

[0:22:05] En u, vijf minuten gaan nu lopen.

[0:22:09] Dank, voorzitter.

[0:22:10] Het mobiliteitsfonds kraakt in zijn voegen.

[0:22:13] De exploderende instandhoudingsopgave zuigt budget weg voor de aanleg van wegen.

[0:22:19] En ik zie een greep in de kas voor andere rijksuitgaven.

[0:22:22] Prijsstijgingen worden nauwelijks gecompenseerd en dan blijft er voor nieuwe projecten bitter weinig over.

[0:22:28] We gaan richting nieuwe coalitieonderhandelingen.

[0:22:31] Ergens na 29 oktober zal dat ongetwijfeld het geval zijn.

[0:22:35] Cruciaal is dan om goed in beeld te hebben wat de budgetopgaven in het infradomein zijn, zowel voor de instandhouding als de aanleg.

[0:22:42] En ook wat de mogelijkheden zijn, bijvoorbeeld voor infra-investeringen onder de NAVO-vlag.

[0:22:46] Het kabinet kijkt naar de alternatieve bekostiging en mijn vraag aan de minister is, waar denkt hij aan?

[0:22:52] Hierop aansluitend, het kabinet werkt aan een ontwikkelstrategie grootschalige infra.

[0:22:57] Wordt deze voor de begrotingsbehandeling en coalitieonderhandelingen afgerond, inclusief de investeringsvarianten, is mijn tweede vraag.

[0:23:05] Voorzitter, in mijn concepttekst had ik een vet gedrukte vraag staan.

[0:23:09] Waar blijft het meerjarenplan voor de instandhoudingsopgave?

[0:23:12] En zie daar, gistermiddag kwam het plan naar de Kamer.

[0:23:15] En ik zeg de minister en staatssecretaris en

[0:23:18] vooral diegenen die hen ondersteunen, denk ik, daar heel veel dank voor.

[0:23:22] De inzet is goed, met een programmatische aanpak en de blik vooruit.

[0:23:27] Staalbouwers benadrukten onlangs het belang van een stabiel projectenstroom.

[0:23:30] Hoe stabieler en voorspelbaarder de projectenstroom, hoe beter de maakcapaciteit benut kan worden.

[0:23:35] En een meerjarenplan helpt daar gewoon bij.

[0:23:37] Ik wil voor vandaag met name een belangrijk politiek punt maken, want Rijkswaterstaat zorgt voor vergroting van de maakcapaciteit en daardoor kan het gapende gat

[0:23:45] tussen opgave en realisatie enigszins ingelopen worden.

[0:23:49] Maar alleen als wij extra budget hiervoor leveren, de komende jaren zo'n 300 tot 500 miljoen euro per jaar.

[0:23:56] En ik roep kabinet, maar vooral ook de Kamer op om hier de schouders onder te zetten, zodat Rijkswaterstaat haar instandhoudingsplannen waar kan maken.

[0:24:04] Uitstel van renovatie en vernieuwing jaagt onderhoudskosten alleen maar op en zorgt voor ingrijpende storingen en beperkingen.

[0:24:10] En uiteindelijk staat dan het land op z'n kop.

[0:24:13] Voorzitter, Nederland moet blijven rijden.

[0:24:15] Opnieuw pleit ik voor actie bij knoopend hoevenlaak.

[0:24:17] Er is overeenstemming over de eerste fase en mijn vraag aan de minister is, gaat hij daar voortvarend mee aan de slag?

[0:24:22] Ook het traject A2 Del Vught mag niet in de ijskast.

[0:24:25] De Kamer heeft gevraagd om overleg met de regio over een gefaseerde aanpak en dat overleg heeft niet plaatsgevonden.

[0:24:31] Er wordt zonder uitleg gesteld dat fasering niet mogelijk is omdat er een aantal bruggen in het traject zitten.

[0:24:37] Ik vind het te snel.

[0:24:38] En mijn vraag is, gaat de minister alsnog met de regiopartijen om tafel en een quickscan doen naar mogelijkheden voor fasering?

[0:24:46] De A27-houten hooipolder, daar is uiteindelijk gestart met de noodzakelijke verbreding.

[0:24:52] Rijkswaterstaat en overheden waren volop bezig, tot het kabinet ruim een maand geleden aan de rem trok en een deel helemaal naar achteren wordt geschoven.

[0:24:59] Dat geeft grote onzekerheden.

[0:25:00] En mijn vraag is, kan dit anders?

[0:25:03] Wordt nog dit jaar samen met regionale overheden tenminste een nieuw tijdpad afgesproken?

[0:25:08] Dan de drechtsteden.

[0:25:09] Die maken zich grote zorgen over de maandelange afsluiting van de Merwedebrug bij Papendrecht.

[0:25:13] Die renovatie gaat volgend jaar gebeuren.

[0:25:16] In ieder geval, dat is de bedoeling.

[0:25:17] En goede omleidingen zijn dan cruciaal.

[0:25:19] Een alternatief is de waterbus Drechtstede-Rotterdam.

[0:25:22] Maar die zit in zwaar weer.

[0:25:23] Mijn vraag is, gaat de minister en met mede-overheden ervoor zorgen dat die waterbus in ieder geval dat komende cruciale jaar blijft varen?

[0:25:30] Maar er is meer dan dat.

[0:25:31] De nazakelijke verbreding van de A15 tussen Papendrecht en Gorkum is in de ijskast gezet.

[0:25:36] Er ligt een doorstroomplan om de grootste ellende te ondervangen via investeringen in onder meer mobiliteitshubs.

[0:25:42] En mijn vraag is, gaat de minister dit oppakken?

[0:25:46] Ja, dan de N50.

[0:25:47] Er was even hoop dat via de voorjaarsnota de benodigde miljoenen zouden vrijkomen voor de verbreding van de N50 bij Kampen.

[0:25:52] Maar we hebben gezien wat het resultaat is.

[0:25:55] Helaas gaat het niet gebeuren.

[0:25:57] Maar er blijft tegelijkertijd wel echt een verkeersveiligheidsprobleem tussen Kampen en de Ramspoolbrug.

[0:26:02] Tussen Kampen en Kampen-Zuid is er een fysieke rijbeaanscheiding gekomen.

[0:26:05] Nu een tijdelijke oplossing.

[0:26:07] En mijn vraag is, wil de minister dat ook doen voor dat traject Kampen-Ramspoolbrug?

[0:26:12] Ja, de A2, daar zou maar zo de vleermuis kunnen zorgen dat op het gedeelte volgende keres heide twee jaar vertraging en miljoenen extra kosten gaan plaatsvinden.

[0:26:22] Het zal toch niet zo zijn dat we vele infra-euro's uitgeven aan dit probleem, terwijl de vleermuis gewoon via een andere route alsnog op zijn bestemming komt.

[0:26:30] Ik pleit in dit geval voor meer realisme.

[0:26:32] En dan, voorzitter, zal de voorzitter deugd doen, maar de SGP ziet graag dat Harderwijk een intercitiestation wordt en de frequentie op de lijn Amersfoort-Harderwijk omhoog gaat.

[0:26:41] In die regio gaan tienduizenden woningen gebouwd worden en als je dat goed wil doen, moeten overwegen aangepast worden en is een keervoorziening nodig.

[0:26:48] En mijn vraag is, gaat het kabinet vanuit de inframiddelen van woningbouw hieraan bijdragen?

[0:26:53] En tot slot, voorzitter.

[0:26:54] Goed dat het kabinet aan de slag gaat met de Neder-Zaksenlijn, wordt in het masterplan Lelyplein ook de variant opwaardering bestaansspoor meegenomen.

[0:27:03] Hoe breder het palet, hoe beter uiteindelijk de afweging gemaakt kan worden.

[0:27:08] En dat was het.

[0:27:08] Dank u wel.

[0:27:10] En dank u wel voor uw inbreng.

[0:27:11] En ik kan onderschrijven dat Harderwijk een hartstikke mooie stad is.

[0:27:14] Als je dat bedoelt.

[0:27:17] Ik zou nu graag het woord willen geven aan mevrouw Vedder namens het CDA.

[0:27:20] Houdt u aan.

[0:27:21] Dank, voorzitter.

[0:27:23] Voorzitter, infrastructuur is verbinding.

[0:27:25] Het cement van onze samenleving, omdat we mens zijn in relatie tot de ander.

[0:27:30] En voor het CDA draait infrastructuur dan ook niet alleen om asfalt en spoor, maar om het versterken van een weerbare samenleving.

[0:27:37] Investeringen moeten we daarom toetsen op hun maatschappelijke meerwaarde en niet alleen op economische winst.

[0:27:42] Toch blijven MKMA's en rendementsdenken vaak leidend.

[0:27:45] En daardoor investeren we vooral in de gebieden die al druk zijn en vergeten we regio's waar juist groei en kansen liggen.

[0:27:52] En zo houden we verschillen in welvaart zelf in stand.

[0:27:55] In dat licht vraag ik, hoe staat het met de vernieuwing van de MIR-systematiek?

[0:28:00] En is de minister het met het CDA eens dat we meer moeten kijken naar maatschappelijke en lange termijn potentieel van regio's?

[0:28:06] Ik zie dat het kabinet werkt aan een ontwikkelingsstrategie voor structuurversterkende infra en ook kijkt naar alternatieve bekostiging.

[0:28:13] En in dat verband wijs ik graag op de initiatiefnota van mijn collega Inge van Dijk, ruimte voor investeren in de toekomst van Nederland.

[0:28:21] Zij pleit daarin voor structureel hogere publieke investeringen en doet daarin vijf concrete voorstellen om daarvoor ook budgettaire ruimte te creëren.

[0:28:30] Mijn vraag is, is de minister en de staatssecretaris bekend met deze voorstellen?

[0:28:33] En zijn zij wellicht bereid die mee te nemen in hun afwegingen?

[0:28:37] En ik sluit me aan bij de woorden van de heer Stoffer over het miljardenplan in standhouding.

[0:28:42] Het geeft vertrouwen om te zien dat deze bewindspersonen daar zo voortvarend

[0:28:48] mee aan de slag zijn gegaan en ik ben daar heel erg blij mee.

[0:28:52] Voorzitter, dan mijn rondje Nederland.

[0:28:54] Ik begin bij de Bodegravenboog.

[0:28:57] De herstart van de Bodegravenboog is cruciaal voor onder andere woningbouw in de Gnephoek bij Alphen.

[0:29:02] De regio wacht op actie, desnoods via een gefaseerde aanleg.

[0:29:05] Onderzoek wees al uit dat de aanleg zonder een parallel structuur de problemen niet oplost.

[0:29:10] en zowel het lokale bedrijfsleven als omliggende gemeenten hebben toegezegd hier financiële ruimte voor te willen reserveren.

[0:29:15] Wordt dit project prioritair gekoppeld aan woningbouwopgaven?

[0:29:21] Daarnaast, de provincie heeft al voldoende gereserveerd voor ongelijkvloerse fietsen oversteken bij Bodegraaf, want die zijn levensgevaarlijk.

[0:29:28] Daar ligt ook al een twee jaar oude, breed aangenomen Kamermotie over.

[0:29:32] En wat kan de minister doen om tot te helpen om de snelle realisaties van die fietsen oversteken te realiseren?

[0:29:40] De Haringvlietbrug, voorzitter.

[0:29:42] Na de renovatie blijft die brug

[0:29:43] toch wel storingsgevoelig?

[0:29:45] Of is de minister ervan overtuigd dat de storingen nu verholpen zijn?

[0:29:49] Maar linksom of rechtsom, die brug zal ooit vervangen moeten worden.

[0:29:52] Het is een zeer belangrijke verbinding, Rotterdam-Den Haag richting Zeeland, Brabant en Antwerpen.

[0:29:57] En zou het daarom geen tijd zijn om alvast te starten met de verkenning voor die vervanging?

[0:30:02] Want grote projecten vergen immers een lange adem, weten we inmiddels.

[0:30:07] De ASS, Lelystad, Almere.

[0:30:10] De verbreding van de ASS tussen Lelystad en Almere en de Lelylijn

[0:30:13] gaan voorlopig beide niet door, maar Flevoland levert wel op lastige landelijke doelstellingen, zoals woningbouw en defensie.

[0:30:21] En ze krijgen daar dus geen infra-ontwikkelingen voor terug.

[0:30:25] Hoe kijkt de minister daarnaar en kunnen we niet op zoek naar een rechtvaardiger balans daarin?

[0:30:31] En in Gelderland zie ik eigenlijk hetzelfde gebeuren.

[0:30:32] Ook zij leveren veel op woningbouw en defensie, maar zij zien de verbreding van de A50 en het uitstel van knooppunt A1 en A30 met ledenogen aan en ik snap dat heel erg goed.

[0:30:42] Ik vraag graag een reflectie daarop van de minister.

[0:30:47] Knooppunt Hoevelaken, daar hebben we al weinig motie op ingediend, zeker ook samen met collega Stoffer, die even weg is.

[0:30:53] Hoe staat het ermee met dit knooppunt?

[0:30:56] Hoe staat het met de projectteam bijvoorbeeld, wat met de andere collega's ook om is gevraagd?

[0:31:02] En gaat de minister ijverig verder met dit rottig knooppunt of gooit de dimensionaire status daar roet in het eten?

[0:31:09] Ik weet dat de regio daar erg benieuwd naar is.

[0:31:15] Dan ga ik met de trein naar Limburg, voorzitter.

[0:31:18] We hebben daar spoorlijnen gedecentraliseerd, maar de regio constateert dat de afspraken daarover niet opschieten.

[0:31:28] Klopt het dat die afspraken er nog niet liggen over de gedecentraliseerde spoorlijnen en dat Limburg 6 miljoen per jaar op dit moment daarom uit eigen zak voorschiet?

[0:31:36] En zouden we dit niet gewoon snel geïndexeerd en structureel moeten regelen met Limburg?

[0:31:41] De fiets is ook belangrijk.

[0:31:44] Dat is wel een stukje fietsen vanuit Limburg naar Drenthe.

[0:31:46] Maar daar ligt een mooie doorfietsroute die heet de Hunebed Bikeway.

[0:31:54] Een doorfietsroute is zeker in een regio waar openbaar vervoer verschraalt een belangrijke aanvulling op mobiliteit als die daar veilig en comfortabel liggen.

[0:32:04] Ik ben benieuwd naar de visie van de minister en staatssecretaris hierop.

[0:32:08] en of we niet wat meer zouden moeten investeren in een netwerk van doorfietsroutes in de regio, zeker in relatie tot het openbaar vervoer.

[0:32:17] Voorzitter, dan sluit ik af met de Lelylijn.

[0:32:22] Ik heb er al veel over gezegd, dus ik hou het kort, maar is de minister en de staatssecretaris met het CDA eens dat het gebied in de lele lijn in ieder geval duidelijkheid verdient hoe het weggeboekte geld weer terugkomt en dat er voortvarend aan het masterplan moet worden getimmerd?

[0:32:38] Dank u wel, voorzitter.

[0:32:39] Dank u wel.

[0:32:39] Uw tijd is op, maar u krijgt misschien nog wat meer spreektijd van de heer De Hoop.

[0:32:43] Gaat uw gang, de heer De Hoop.

[0:32:44] Ja, voorzitter, in de bijdrage van collega Vedder hoorde ik veel ambities die wij als GroenLinks Partij van de Arbeid ook delen.

[0:32:51] En tegelijkertijd zien we ook dat er op de begroting van INW behoorlijk tekort is.

[0:32:57] En dan moet je op een gegeven moment ook keuzes maken.

[0:32:58] Wat zijn dingen die nou wel slim zijn om te doen, die een hele hoop geld kosten en dingen die minder slim zijn om te doen.

[0:33:04] En een van die dingen die ik minder slim vind, die GroenLinks Partij van de Arbeid minder slim vind, is de verbreding van de medesfeert.

[0:33:09] En het CDA is daar nog niet altijd even duidelijk in geweest.

[0:33:13] En ik was benieuwd of mevrouw verder wat meer duidelijkheid kon schetsen over hoe zij tegen het verbreden van de medesfeert aankijkt.

[0:33:20] Mevrouw Vedder.

[0:33:24] Voorzitter, als eerste een algemene opmerking over, ik vind het eigenlijk heel erg moeilijk wel om te zien hoe klein de begroting van INW is,

[0:33:34] hoe groot de opgave is en vanuit de overtuiging dat infrastructuur een aanjager kan zijn van ontwikkeling van regio's.

[0:33:42] Dat dat steeds niet in regio land is mij een doorn in het oog en ik weet dat dat ook bij de heer De Hoop leeft.

[0:33:49] Dus wetend dat je dan keuzes moet maken, hoewel mijn collega Inge van Dijk dus daar echt wel goede voorstellen voor heeft neergelegd om daar meer ruimte in te vinden, vind ik dat maatschappelijke meerwaarde altijd leidend moet zijn.

[0:34:01] En dan kan ik hem heel goed

[0:34:02] voorstellen dat de heer De Hoop zegt, is de verbreding bij Amelisweert dan de nummer 1?

[0:34:07] Dat denk ik niet, inderdaad.

[0:34:10] Dus dan, als maatschappelijk het meerwaarde leidend is, dan moet je daar dus een prioritering in aanleggen.

[0:34:21] Dat is wel iets meer helderheid.

[0:34:23] Maar tegelijkertijd hoor ik ook dat mevrouw Verder van het CDA niet zegt wij willen dat sowieso niet.

[0:34:28] En toch zou ik het CDA ertoe willen bewegen om daar toch nog steviger over na te denken.

[0:34:33] Want als je ziet dat het alternatief van de regio goedkoper is, geen uitvoeringsrisico's eigenlijk heeft.

[0:34:39] Het spaart heel veel klimaat en natuur.

[0:34:42] Het zorgt er ook voor dat je een slimmere oplossing hebt en het extern salderen wat daar vrij creatief gebeurt is waar ik overtuigd van ben dat mevrouw Verder daar ook wel wat van vindt.

[0:34:51] Ja, dat moet je volgens mij niet willen.

[0:34:53] Kosten die in ieder geval anderhalf miljard zijn, maar die oplopen tot meer dan honderden miljoenen extra.

[0:34:57] Dus ik hoop echt dat het CDA daar goed over na wil denken, ook bij het schrijven van verkiezingsprogramma mogelijk.

[0:35:02] Bij al dat geld dat we uit willen geven aan infrastructuur, die verbreding van de medesweert, is voor het klimaat denk ik onverstandig, maar ook voor alle andere ambities die het CDA en GroenLinks Partij van Arbeid met elkaar delen.

[0:35:12] Dus ik wil mevrouw verder daartoe aanmoedigen om daar nog verder over na te denken.

[0:35:18] Voorzitter, dat zullen we zeker gaan doen.

[0:35:22] Twee opmerkingen.

[0:35:23] Het CDA is niet de partij die per definitie tegen asfalt is.

[0:35:30] Dus dat aan de ene kant.

[0:35:31] En aan de andere kant zijn wij wel ook de partij die het altijd belangrijk vinden om samen met regio's opgaves op te pakken.

[0:35:40] Ook mijn inbreng van vandaag is tot stand gekomen met een rondje langs alle regio's en dus ook

[0:35:47] de situatie bij Amelisweerd, vinden we dat de visie die de regio daar zelf op heeft, daar hechten we veel waarde aan.

[0:35:55] Dus daar zullen we zeker altijd met heel veel, hoe noem je dat, zwaarte naar luisteren in de afweging die we zullen maken.

[0:36:05] En ik geef door aan de programmacommissie dat ze over dit specifieke stukje misschien een ei moeten gaan leggen, maar we hebben ons weer voorgenomen om een kort verkiezingsprogramma te schrijven.

[0:36:14] Maar ik denk dat het weer niet gaat lukken.

[0:36:16] Kijk eens aan.

[0:36:17] Nou, we gaan dat laatste afwachten, hoe dat eruit gaat zien.

[0:36:22] Geen verdere interrupties, dan is het woord aan de heer Ol van Dijk namens Nieuwsjaarcontact.

[0:36:26] Ja, dank voorzitter.

[0:36:26] En we spraken vorige week al met de minister en de staatssecretaris over het te krappe financiële pak waarin we toch misschien geneid zijn geweest.

[0:36:33] laat ik hem aansluiten bij wat mevrouw Verder zegt, en richting alle programmacommissies van de partij hier aan tafel, laten we ons inzetten voor mobiliteit en zorgen dat er wat meer te besteden is, want inderdaad, het is heel belangrijk, en investeerontwikkeld regio's.

[0:36:44] En ik begreep al van de minister dat hij op een heroverweging koerst in het Meert, maar nog beter is natuurlijk dat er ook weer meer middelen zijn, zodat we ook zoveel mogelijk door kunnen laten gaan.

[0:36:53] En ook voor NEC telt elke regio.

[0:36:56] We hebben hier eerder gesproken over het afweegkade, daar werd ook al even aan gerefereerd, voor die brede welvaart.

[0:37:00] Ik hoorde de minister daar net ook wat over zeggen.

[0:37:02] Dat geeft goede hoop, maar we hebben het ook over bereikbaarheidsnormen gehad de afgelopen anderhalf jaar.

[0:37:08] Iedereen in Nederland zou binnen een bepaalde tijd bij een school- of huisartsapportspost moeten kunnen komen.

[0:37:13] Kan de minister daar ook eens op reflecteren en is hij bereid om die bereikbaarheidsnormen een stap verder te brengen richting de nieuwe begroting voor 2026?

[0:37:22] Voorzitter, ik heb twee vragen, dus dat worden twee interrupties, vrees ik.

[0:37:26] De eerste is, de heer Olch van Dijk was het gelukkig eens met mij over dat win en te krap pakken waren geneid en dat infrastructuur belangrijk is.

[0:37:34] Alleen, nou heb ik dat pak natuurlijk niet in elkaar geneid, maar de partij van de heer van Dijk wel.

[0:37:40] Dus betekent dat dan dat ik de conclusie kan trekken dat achteraf gezien NSC vindt dat dat pak wat ruimer had moeten zijn?

[0:37:48] Achteraf gezien wel, voorzitter.

[0:37:51] Het is natuurlijk wel zo dat een deel van de opgave, zoals we de instandhalingsopgave hebben gezien, echt pas de laatste anderhalf, twee jaar duidelijk is geworden.

[0:37:58] Dus ook de financiële behoefte die daar zit, ik herinner me een half jaar geleden.

[0:38:02] dat we hier ook een duidelijke technische briefing hadden, waarin het beeld ook werd gezet van, nou, dit waren de financiën die we hadden, dit zijn de opgaven.

[0:38:11] En als je dat dan ook afzet tegen de groei van het aantal inwoners en ook vervoersmiddelen, dan kom je denk ik ook wel tot de conclusie dat inderdaad mobiliteit wel wat tekort is gedaan de laatste jaren.

[0:38:19] Tegelijkertijd, daar staan wij wel voor als NEC, hebben we gezegd, die ontsluiting van woningbouw, die is heel belangrijk.

[0:38:26] En met een aantal andere partijen hebben we ons ervoor ingezet dat daar wel die 2,5 miljard voor extra is gekomen.

[0:38:31] Dus het is niet zo dat we

[0:38:32] ook als NEC aan de voorkant niet hebben gepleit voor meer middelen voor infra en daar uiteindelijk ook een keuze hebben gemaakt.

[0:38:39] Maar ik denk dat de eerlijkheid is, als je nu kijkt, dat er meer nodig is.

[0:38:43] Heeft u nog een interruptie, mevrouw Vederhoff?

[0:38:44] Bent u voorzien?

[0:38:46] U laat hem.

[0:38:46] Dan is de heer Grimmers aan de beurt.

[0:38:47] Gaat uw gang.

[0:38:48] Ja, voorzitter, sorry hoor, maar bij het woord achteraf viel ik bijna van mijn stoel, want het wisten we vooraf.

[0:38:55] Het ministerie van INW had hele duidelijke formatievisjes op de formatietafel gelegd.

[0:39:00] Die waren onlogenbaar, die waren voor iedereen bekend.

[0:39:04] En ze hadden geleerd het ministerie van de vorige keer, want toen kwamen ze een dag na het sluiten van het coalitieakkoord met herziende schattingen van, oh nee, beheer en onderhoud is toch nog duurder dan de anderhalf miljard structureel extra die in het coalitieakkoord staat voor beheer en onderhoud.

[0:39:16] Dus dit is niet achteraf, dit is er vooraf.

[0:39:19] En er is heel veel aandacht uitgegaan naar bestaanszekerheid, maar niet naar het goed voortbestaan van ons land als het gaat om sterke infra.

[0:39:26] En is de heer Olge van Dijk dat met mij eens?

[0:39:28] Dat het iets te makkelijk is om nu achteraf mooi te wonen, terwijl vooraf heel bekend was dat we er slecht bij stonden en dat we slecht woonden.

[0:39:37] Dank u wel, heer Olge van Dijk.

[0:39:39] Nou ja, kijk, voorzitter, het is een interessant debat, ook om een stuk terug te kijken, maar ook om te leren, denk ik, voor partijen die dat weer mogen overnemen in de volgende ronde.

[0:39:47] En ik wil daar best wel op aangeven richting de heer Grimwis, dat ik denk dat we toen ook meer hadden moeten investeren in infra en ook in de waterkant.

[0:39:55] Er zijn zoveel opgaven op dit terrein en tegelijkertijd, ja, er groeit hier nog steeds geen geldboom in deze Kamer.

[0:40:01] En toen ook niet.

[0:40:02] We hebben ook gekozen voor houdbare overheidsfinanciën en daar moet je keuzes maken.

[0:40:08] En daarin denk ik wel dat we nog iets beter hadden moeten letten op de kosten voor infra- en waterstaat, omdat die juist heel bepalend zijn voor heel veel andere ontwikkelingen.

[0:40:17] En wat mij betreft is dat een leerpunt waarvan ik hoop dat de partijen die heel veel zetels gaan halen bij de komende verkiezingen, maar nu ook al bij het opstellen van de programma's rekening mee willen houden.

[0:40:27] Voorzitter, daar ben ik het van harte mee eens.

[0:40:29] Dus ik ben het inhoudelijk heel erg eens met collega Olga van Dijk.

[0:40:33] Ik denk dat we in Politiek Den Haag te verblind zijn geraakt door koopkrachtfetischisme.

[0:40:38] Door de 0,1 procentjes extra in een statische koopkracht tabel van bijvoorbeeld het CPB.

[0:40:45] Terwijl we de lange termijn uit het oog hebben verloren en niet hebben geïnvesteerd in een sterk land.

[0:40:49] En dat is wel nodig.

[0:40:50] Dus ik hoop inderdaad dat wij allemaal deze schoen die de heer Olga van Dijk aanreikt, aantrekken.

[0:40:58] Korte reactie nog?

[0:41:00] Niet?

[0:41:00] Ja, ik sluit daarbij aan, voorzitter.

[0:41:02] Hartstikke mooi.

[0:41:02] Vervolgt uw betoogdheid.

[0:41:03] Dank.

[0:41:04] Want we realiseren ons dat de minister dus geen eenvoudige klussen heeft aan de staatssecretaris, want Nederland loopt vast.

[0:41:09] En nieuwe aanlegprojecten zijn ook door stikstof en personeelskrapte lastig vlot te trekken.

[0:41:14] En NEC is blij dat er voor de korte termijn wordt geïnvesteerd in het spreiden van verkeer over de week.

[0:41:18] Dat was naar aanleiding van onze motie.

[0:41:20] Kan de minister misschien aangeven wat daar nu de eerste resultaten van zijn?

[0:41:23] We hebben de publieke campagne natuurlijk ook al gezien.

[0:41:26] Voorzitter, dan wordt in die Meertbrief ook gesproken over die 2,5 miljard voor woningbouw.

[0:41:31] En dank ook aan de rapporteur, belangrijk onderwerp.

[0:41:35] En tijdens het BO Meert wordt nu die verdeling afgesproken.

[0:41:38] Maar het is toch wel goed, denk ik, dat deze Kamer daar nog bij betrokken wordt, wat precies die inzet is van die 2,5, want dat is die enorme portefeuille die we wel te verdelen hadden.

[0:41:45] Zou de minister dat kunnen toezeggen om daar deze Kamer dus nog voor 11 november over te informeren?

[0:41:51] En dan gaat de termijn voor start woningbouw van 2030 naar 34.

[0:41:54] En waarom is dat dan?

[0:41:55] want we willen toch zo spoedig mogelijk meer huizen.

[0:41:58] In Utrecht ligt de belangrijkste doorbraaklocatie, de Merwede-kanaalzone.

[0:42:02] Daar werd al even door D66 aan gerefereerd.

[0:42:05] De woningbouw is natuurlijk niet demissionair en kan niet wachten en zou die Merwede-lijn in ieder geval in aanmerking kunnen komen voor een aanvullende bijdrage.

[0:42:11] En voorzitter, dan kom ik ook bij mijn onvermijdelijke tour van Nederland.

[0:42:14] En dan begin ik met het noorden.

[0:42:16] Er is veel over het Deltaplan gesproken van Noord-Nederland en de schuif bij de voorjaarsnota.

[0:42:20] En Rijk en regio hebben nu afgesproken zich te blijven inzetten voor de totstandkoming van de Lelylijn voor 2050.

[0:42:27] En om deze datum te halen is het natuurlijk ook van groot belang dat er vaart wordt gemaakt met het masterplan.

[0:42:32] Kan de staatssecretaris alles op alles zetten om het masterplan Lelylijn zo snel mogelijk, maar niet later dan de zomer 2026, af te ronden?

[0:42:40] En zou de staatssecretaris het afgesproken tijdspad voor de totstandkoming van de Lelylijn voor 2050 nader kunnen toelichten?

[0:42:47] En wat betreft de Neder-Zaksterlijn, gaat het nou echt lukken om de meertverkenning te starten rond Prinsjesdag?

[0:42:54] Dan de 100 miljoen extra voor Meppel.

[0:42:56] Kunnen we ervan op aan dat de problemen daarmee dan ook echt worden verholpen?

[0:43:01] En nu het geld er is voor de sluis bij Kornwerderzand, wat is daar nu van de status?

[0:43:05] Wordt er ook daar vaart gemaakt?

[0:43:06] Nou, voorzitter, dan de regio Noord-West.

[0:43:09] De Raad van State heeft in een tussenuitspraak over het tracébesluit A27, Amedes Weert, geconcludeerd

[0:43:15] dat de stikstofproblematiek onvoldoende is opgelost.

[0:43:18] De minister van INW krijgt een half jaar de tijd om het tracébesluit te repareren, maar op de achtergrond, dat werd al naar verwezen, speelt de discussie over het regioalternatief, over hoe de bomen bij Amedes Weert zo veel mogelijk kunnen worden gespaard.

[0:43:30] Hoe zit deze nieuwe minister in deze discussie en is hij bereid nou snel bestuurlijk dus zelf overleg te voeren met de regio Utrecht hierover?

[0:43:40] Dan Hoevelaken.

[0:43:40] Ik sluit aan bij de vragen die daarover zijn gesteld.

[0:43:43] Variant 4 is in beeld en belangrijk daar ook financiering en capaciteit snel voor te regelen.

[0:43:48] En ik wil de minister ook bij de begroting 2026 gewoon dat regelen.

[0:43:52] En kan hij bevestigen dat de aanpak van knooppunt Hoevelaken topprioriteit is en blijft?

[0:43:58] en ook de volledige realisatie van het knopen in conform met ontwerptracébesluit 2018.

[0:44:03] Voorzitter, dan landdeel Oost.

[0:44:04] Ik sluit gemakshalve aan bij de vragen over de N50 van de heer Stoffer.

[0:44:08] Belangrijk daar de verkeersveiligheid te verbeteren, met name Kampen-Ramspol, die rijbaan, daar die scheiding aan te brengen.

[0:44:16] Maar ook nog de vraag over de N35, waar deze Kamer 100 miljoen voor beschikbaar heeft gesteld.

[0:44:21] De aanpak ook bij Marienheem.

[0:44:22] Wat is daar dan nu de status?

[0:44:24] Gaat dat nu verder?

[0:44:25] Dan Zuidwest, de regio.

[0:44:27] Op het BO-meer 2023 hebben INW en de provincie Zeeland afspraken gemaakt om transitie naar publieke mobiliteit te maken.

[0:44:34] Welke lessen zijn daar geleerd en ook op welke andere plekken in het land kan dat vormkrijgen?

[0:44:39] Tot slot, voorzitter, Zuid.

[0:44:41] Het dorp Prinsenbeek bij Breda kwam al jaren met overbelasting van lokale wegen door doorgaand verkeer dat van de A16 gebruik maakt om richting Etten-Leur, Zevenbergen en verder te rijden.

[0:44:51] En dat geeft druk op de leefbaarheid en verkeersveiligheid

[0:44:54] Een structurele oplossing zou een nieuwe weg zijn van de A16 naar knooppunt Zonzeel.

[0:44:58] Is deze problematiek bekend bij INW en zou de minister bereid zijn om daarna te kijken en een onderzoek te starten?

[0:45:05] Dank u wel.

[0:45:05] Dank u wel voor uw bijdrage.

[0:45:06] U heeft de interruptie van mevrouw Veldman van de VVD.

[0:45:08] Ja, voorzitter.

[0:45:09] Ik ben heel blij dat de heer Van Dijk de N35 ook benoemde.

[0:45:13] Daar hebben we het inderdaad afgelopen jaar meerdere keren over gehad.

[0:45:16] Maar de N36 is volgens mij de weg die de 100 miljoen euro toegekend heeft gekregen.

[0:45:22] Tenzij meneer Van Dijk ergens nog een potje heeft gevonden.

[0:45:25] Dat zou natuurlijk fantastisch zijn.

[0:45:27] Zeker ook om die N35 nog verder vlot te trekken.

[0:45:30] Maar daar ben ik even benieuwd naar.

[0:45:32] Een potje achteraf.

[0:45:33] Nou ja, dat potje, voorzitter, daar gaan we met z'n allen naar zoeken, denk ik.

[0:45:39] En laten we kijken hoever het is.

[0:45:40] Ik doelde op het amendement Heutink, waar mevrouw Veldman en ondergetekende ook onder stonden.

[0:45:45] En in mijn beleving was dat wel degelijk de N35.

[0:45:49] Maar goed, dat zouden we even moeten checken.

[0:45:51] Maar ook de N36 is belangrijk.

[0:45:54] Dank u wel.

[0:45:55] Dan is nu het woord aan de heer De Hoop voor de inbreng namens Goede Expertij van de Arbeid.

[0:45:59] Voorzitter, laat ik beginnen met een dankwoord aan de rapporteur, mevrouw Veldman.

[0:46:03] Het was, denk ik, een van de laatste grotere klussen die ze doet in deze Kamer.

[0:46:08] Gelukkig mogen we nog veel debatten met elkaar voeren, maar het tekent volgens mij ook de manier waarop zij haar Kamerlidmaatschap ingevuld heeft, dat ze in deze periode ook rapporteur is geweest.

[0:46:17] Dus daar wil ik haar graag voor bedanken.

[0:46:19] Voorzitter, voor die rapportage heb ik nog een aantal vragen over de streefwaarden voor de criteria van brede welvaart.

[0:46:26] Ik zou willen voorstellen om die streefwaarden te relateren aan eerder vastgestelde doelen.

[0:46:31] Dus bijvoorbeeld als het gaat over de luchtkwaliteit tot de WAO-volgen voor klimaat, klimaatwet en de afspraken rond de afname woon-werkverkeer.

[0:46:39] Voor verkeersveiligheid, actieve mobiliteit, 15 minuten stad.

[0:46:43] En daar hebben we gewoon allemaal afspraken liggen.

[0:46:46] Dus niet het wiel opnieuw uitvinden.

[0:46:49] Gaat de minister dat ook doen?

[0:46:51] Voorzitter, dan het Rijkswegennet.

[0:46:52] We lezen in de stukken dat het verkeer met 2,7 procent is toegenomen en dat dat leidde tot

[0:46:57] 11,7 procent extra spitsfiles en 13 procent meer verkeersongelukken.

[0:47:02] Tegelijkertijd bleef de CO2 en de stikstofreductie achter bij de afspraken.

[0:47:07] Voorzitter, iets meer wegverkeer leidt dus onmiddellijk tot exponentieel grotere problemen.

[0:47:13] Terwijl met iets minder wegverkeer alles beter en goedkoper wordt.

[0:47:17] Sturen op die verkeersvraag is echt een richting die veel meer

[0:47:20] aandacht verdient op het ministerie.

[0:47:22] Zeker omdat nieuwe aanleg stil ligt.

[0:47:24] Aanhoudende stikstofproblemen, aanhoudende capaciteitsproblemen bij uitvoerders en ruimtegebrek en geldprobleek.

[0:47:30] Al deze problemen die zijn structureel gaan we lang last van krijgen en die gaan niet zomaar weg.

[0:47:35] Dan zien we ondertussen een miljardenbezuiniging terwijl alle bouw fors duurder is geworden en er alsmaar oplopende achterstand is bij de instandhouding.

[0:47:43] Als we daar rampen willen voorkomen, moeten we meer doen aan instandhouding en minder aan nieuwe aanleg.

[0:47:51] Voorzitter, de startbeslissing voor de A2 Eindhoven van het miljard voor de Breenpoort gaat weinig naar slimme mobiliteit, vooral meer asfalt en als het af is nog iets met bussen, terwijl we dat OV nu al kunnen verbeteren en er nog niet voldaan is aan de voorwaarden

[0:48:05] voor meer asfalt.

[0:48:07] Het zou dus echt een no-brainer zijn om nu vooral in te zetten op openbaar vervoer daar.

[0:48:13] Voorzitter, hetzelfde geldt voor Armelis Weert en ik noem dat ico nog maar eens.

[0:48:17] Het plan van de regio is op vrijwel alle aspecten slimmer.

[0:48:20] Het is sneller, het is goedkoper, zonder absurde uitvoeringsrisico's en het spaart mens, klimaat en natuur.

[0:48:27] En het is ook echt heel erg veel goedkoper dus, voorzitter.

[0:48:29] Het alternatief is echt een realistisch plan.

[0:48:31] En ik vond de vorige minister hier toch behoorlijk dogmatisch in.

[0:48:34] En ik hoop dat deze minister pragmatischer is.

[0:48:36] En als hij kijkt hoe weinig geld hij heeft, dan denk ik poeh, hier is een hele klap te halen om hele verstandige dingen mee te doen.

[0:48:43] Voorzitter, realisme in ambities is van belang om teleurstellingen te voorkomen, schrijft de minister.

[0:48:48] Ik ben het daar van harte mee eens.

[0:48:50] Laten we de asfaltambities dan wat realistischer bekijken.

[0:48:53] De problemen rond de aanleg zijn structureel en worden erger en de problemen die dat weer veroorzaken ook.

[0:49:00] Dus dat is denk ik niet hoe we vooruitkomen.

[0:49:03] Voorzitter, dan stap ik graag over naar het OV.

[0:49:05] We moeten daar echt fors investeren, niet alleen in meer en betaalbaar, maar ook in het onderhoud en met name ook de aanleg van nieuwe OV-infra.

[0:49:13] En helaas heeft het kabinet met het besluit over de Lelylijn de facto geld

[0:49:16] van OV-infra weer naar weg-infra geschoven.

[0:49:20] Dat is gewoon heel erg zonde.

[0:49:21] En omdat dit altijd projecten zijn die langer duren, moeten we ook vroeg beginnen met die benodigde openbaar vervoer-investeringen.

[0:49:28] En ook omdat we fors meer woningen moeten bouwen.

[0:49:30] En vaak is bouwen rondom OV-knooppunten en investeren in beter OV ook uiteindelijk goedkoper.

[0:49:37] Zeker als je alle maatschappelijke kosten meeneemt.

[0:49:40] Deelt het kabinet dit?

[0:49:41] Ik noem een paar dingen die wat GroenLinks Partij van de Arbeid betreft cruciaal zijn voor de verbetering van de bereikbaarheid en de woningbouw.

[0:49:48] Allereerst het uitvoeren van de aangenomen motie gisteren van GroenLinks Partij van de Arbeid, ChristenUnie en NSP.

[0:49:53] En ik hoop dat de staatssecretaris nu ook namens de hele regering spreekt dat hij daar heel erg zijn best voor gaat doen, want dat zou ontzettend goed zijn.

[0:50:01] Voorzitter, de Lelylijn.

[0:50:03] Ik hoop dat de nieuwe staatssecretaris hier ook snel goede afspraken over wil maken met de regio.

[0:50:08] De Zuidasdok en het doortrekken van de Noord-Zuidlijn, projecten die cruciaal zijn voor de woningbouw in en rondom Amsterdam, maar vooral ook voor het uitspreiden van onze OV-investering en zorgen dat we op een gegeven moment ook goed internationaal spoorvervoer krijgen.

[0:50:23] Ik hoop ook dat de staatssecretaris daar hard mee aan de slag gaat.

[0:50:26] De spoorzornes in Sertogenbosch, Oss, Nijmegen, de snelle busverbinding over de A50 tussen Eindhoven en Nijmegen.

[0:50:33] Bij station Deventer ligt er ook een belangrijke opgave van het Viererperron.

[0:50:37] zodat het aantal treinen naar het oosten van het land en Duitsland kunnen worden uitgebreid.

[0:50:42] Dat is al snel nodig, omdat er vanaf 2027 een verdubbeling van het aantal treinen naar Duitsland is voorzien.

[0:50:48] En tot slot, voorzitter, over de extra tram in Utrecht.

[0:50:51] Voor de ontwikkeling van de woningbouw bij Rijnenburg is het van belang om snel met de aanleg van de tram te beginnen.

[0:50:56] En ik ga er dan ook van uit dat het kabinet deze urgentie ziet.

[0:51:00] Graag hoor ik ook van het kabinet over deze projecten, wat de inzet van hen is en hoe zij met de regio's goede afspraken gaan maken

[0:51:07] om deze belangrijke verbindingen te realiseren.

[0:51:09] Alleen als we fors investeren in onderhoud en aanleg van nieuwe OV-infra kunnen we zorgen dat onze steden en dorpen ook in de toekomst op een goede manier bereikbaar zijn.

[0:51:19] Voorzitter, over de fiets zou ik nog willen zeggen dat wij echt willen dat er snel een veilige infrastructuur komt.

[0:51:24] De uitwerking van de basiskwaliteit van het fietsnetwerk, die verwachten wij nog steeds.

[0:51:28] Ik vraag aan de minister wanneer we die kunnen verwachten.

[0:51:31] En ten slotte zou ik willen zeggen, voorzitter, helaas hebben we bij dit kabinet op het gebied van infrastructuur en bereikbaarheid veel stilstand en achteruitgang gezien.

[0:51:38] En het is echt tijd dat we met elkaar Nederland weer in beweging brengen, zodat we samen vooruit kunnen.

[0:51:43] En er zijn belangrijke toekomstige investeringen voor nodig en mijn fractie gaat zich daarvoor inzetten.

[0:51:47] Dank.

[0:51:48] Dank u wel voor uw bijdrage.

[0:51:49] De heer Ol van Dijk heeft een interruptie.

[0:51:51] Ja, dank voorzitter.

[0:51:53] Veel van wat de heer De Hoop naar voren brengt is, denk ik, positief.

[0:51:56] Het zijn goede projecten en er zitten veel zaken in.

[0:51:58] Tegelijkertijd moeten we keuzes maken.

[0:52:00] Een aantal dingen noemt hij ook bewust niet of misschien onbewust, maar daar gaat wel mijn vraag over.

[0:52:05] Mooie woorden over bereikbaarheid van regio's, dat kan met het openbaar vervoer, maar daar zijn soms ook gewoon wegen voor nodig, omdat, zoals de heer De Hoop ook weet, het openbaar vervoer vaak gewoon ook geen alternatief is in die regio's.

[0:52:16] Ik heb hetzelfde N35 genoemd, de knooppunt Hoevelaken.

[0:52:19] Is de heer De Hoop het met NSC eens dat dat ook wegprojecten zijn die heel veel nut hebben in de regio voor die bereikbaarheid en dus ook de steun van de fractie van GroenLinks Partij van de Arbeid verdienen?

[0:52:33] Ik moet eerlijk bekennen dat ik even niet meer weet hoe wij gestemd hebben over het amendement waar ook de heer Van Dijk en mevrouw Veelkamp achter zitten, maar de redeneerlijn die ik altijd heb als het gaat over weginfrastructuur

[0:52:45] Ik geloof er niet heilig in, zoals andere partijen doen, dat wegverbredingen leidt tot de afname van files.

[0:52:51] Mijn fractie denkt daar fundamenteel anders over.

[0:52:53] Wat ik wel belangrijk vind, is dat we knooppunten oplossen waar de verkeersveiligheid in het geding staat.

[0:52:59] Daar staat mijn fractie altijd voor open.

[0:53:01] Maar het beeld dat wij met wegverbredingen files oplossen in Nederland, ja, ik ben er niet van overtuigd.

[0:53:07] Ik denk dat we dat op een hele andere manier moeten doen, meer meiden en spreiden.

[0:53:11] En dat is altijd hoe GroenLinks Partij van de Arbeid daar naar kijkt.

[0:53:13] En dat geldt ook voor de N35.

[0:53:15] Ja, de heer Olavendijk is eerst.

[0:53:19] Jij bent toch heel specifiek dan op het knooppunt Hoevelaken, want daar is veel aandacht voor.

[0:53:24] Hier is echt een knooppunt waar je ook in het weekend, kan ik u verzekeren, stilstaat en er heel veel reistijdminuten verloren gaan.

[0:53:33] Kan de heer De Hoop in ieder geval de inzet om dat knooppunt op te lossen steunen?

[0:53:40] Voorzitter, als ik kijk naar de schaarse middelen die er zijn op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, dan gaat mijn voorkeur uit naar de instandhouding van onze infrastructuur.

[0:53:49] Ik denk dat we daar heel erg veel files mee oplossen.

[0:53:52] Als je ziet hoeveel problemen dat oplevert in Nederland, dan zou ik willen inzetten op betere OV-infrastructuur, zodat meer mensen een keuze hebben.

[0:54:00] om ook het openbaar vervoer te gebruiken in plaats van de auto.

[0:54:04] En dan daarna kijken welke weginfrastructuurprojecten daadwerkelijk nodig zijn om de verkeersveiligheid te verbeteren.

[0:54:12] Dat is de volgorde waarop GroenLinks Partij van de Arbeid redeneert en waarvan ik ook denk dat dat de problemen als het gaat over onze mobiliteit in Nederland echt zou oplossen.

[0:54:23] Voorzitter, ik wil nog even een vervolgvraag stellen over de N35.

[0:54:29] Ook voor het CDA vinden wij dat een belangrijke weg.

[0:54:32] Ik vind het eigenlijk onbegrijpelijk dat als je van Oost naar West wil, van Zwolle naar Enschede, dat daar geen robuuste verbinding voor bestaat.

[0:54:39] De heer De Hoop had het over verbreding.

[0:54:42] Maar het probleem bij de N35 is dat het gewoon een lappendeken van weginrichtingen, stoplichten, gelijkvloerse kruisingen met heel veel gevaarlijke situaties.

[0:54:52] Het is een weg, één van de gevaarlijkste rijkswegen, waar geen alternatief voor bestaat.

[0:54:57] Dus even los van verbreding.

[0:55:00] Is de heer De Hoop het niet met mij eens dat als je van regio naar regio wil dat dat gewoon fatsoenlijk moet kunnen?

[0:55:07] De heer De Hoop.

[0:55:09] Voorzitter, daar ben ik met mevrouw Vedder eens.

[0:55:10] Ik zei net in mijn beantwoording aan de heer Olger van Dijk dat ik gewoon op dit moment even niet scherp heb hoe wij over dat concrete amendement hebben gestemd, de laatste begroting.

[0:55:18] Er zijn aardig wat wegen en knooppunten die wij met elkaar behandelen.

[0:55:22] Ik zal zo meteen even checken wat wij daarop gestemd hebben.

[0:55:24] Maar de volgorde die ik geschetst heb qua prioriteiten, die herkent mevrouw Vedder volgens mij ook bij al mijn bijdragen.

[0:55:33] Maar als er in de regio een probleem is

[0:55:35] Wat niet op een alternatieve manier opgelost kan worden, dan moet je daar altijd naar kijken.

[0:55:40] Maar het is denk ik wel duidelijk dat wij, als we in een breder naar de mobiliteit kijken, echt een andere prioritering hebben dan andere partijen in deze Kamer.

[0:55:49] Dank u wel.

[0:55:50] Het woord is aan de heer Pierik van de BBB voor zijn e-mail.

[0:55:54] Dank voorzitter.

[0:55:56] Ik wil ook alle woorden van dank in de richting van de rapporteur mobiliteit en woningbouw onderstrepen.

[0:56:02] Tot 2038 is er een dreigend tekort van bijna 21 miljard euro voor beheer en vervanging.

[0:56:11] Veel van onze bruggen en wegen naderen namelijk het einde van hun levensduur.

[0:56:17] Dan heb ik eigenlijk direct een eerste vraag.

[0:56:19] Hoe lang is het nog veilig en verantwoord om geen onderhoud uit te voeren?

[0:56:26] De tekorten zijn enorm, wel moeten we in het licht van de komende verkiezingen voorkomen dat een volgende kabinet met dezelfde problemen geconfronteerd wordt.

[0:56:35] Daarom ook de volgende vraag.

[0:56:36] Hoe kijkt de minister aan tegen een apart fonds wat gericht is op het onderhoud en vervanging van de infrastructuur?

[0:56:43] Voorzitter, we hebben het al vaker gehad over projecten die zijn uitgesteld of afgesteld.

[0:56:47] Projecten die cruciaal zijn om de regio verder te ontsluiten.

[0:56:51] Het blijft zeer pijnlijk dat projecten zoals de A2, de N50, knooppunt Hoevelaken, de Merwederlijn, de zogenaamde Brabantse Ruit, bestaande uit meerdere A- en N-wegen, niet direct worden opgepakt.

[0:57:04] Veel van deze projecten zijn van immens belang qua bereikbaarheid van dorpen en steden in de regio.

[0:57:09] En ze hebben bovendien een belangrijke rol in de regionale economie.

[0:57:13] De A15 is cruciaal om het oosten van het land te verbinden met de haven in Rotterdam.

[0:57:20] Feitelijk moeten eigenlijk alle 17 MIR-projecten in de pauzerstand zo snel mogelijk worden hervat om stilstand te voorkomen.

[0:57:27] Het is dan ook volstrekt logisch dat er gekeken moet worden naar een gefaseerde aanpak.

[0:57:33] De heer Beric, u heeft een interruptie van de heer Geenwis.

[0:57:36] Ja, voorzitter.

[0:57:37] Ik zat nog even te kauwen over wat de heer Pierik zei over een zelfstandig beheer- en onderhoudsfonds voor infrastructuur.

[0:57:46] We hebben al een zelfstandig mobiliteitsfonds.

[0:57:48] Wat is nou de meerwaarde van zo'n zelfstandig beheer- en onderhoudsfonds?

[0:57:53] Stel je voor dat je het de afgelopen jaren zou hebben gehad, voorzitter.

[0:57:55] dan had je minder geld beschikbaar gehad omdat de afgelopen jaren juist veel geld is overgeheven van aanleg naar beheer en onderhoud om de gaten te dichten.

[0:58:02] Dank u wel.

[0:58:04] De zorgen van de BBB zijn vooral dat de beheer en onderhoud op dit moment ook te krap in het pak genaaid is, zou je kunnen zeggen, dat er te weinig geld beschikbaar is om dat alle kwaad op te pakken.

[0:58:15] En we zien dat aan bruggen die eigenlijk achterstallig onderhoud hebben, waar behoorlijke zorgen over zijn.

[0:58:22] Wij zoeken naar mogelijkheden om dat op een adequate manier te financieren.

[0:58:26] En we denken dat ook een apart fonds daar een rol in zou kunnen spelen.

[0:58:32] Maar als de heer Grimwis daar een beter idee over heeft, dan hou ik me aan bevolen.

[0:58:38] Ja, het betere idee was gewoon bij de vorige formatie wakker zijn en extra geld aan INW toevoegen aan het mobiliteitsfonds.

[0:58:47] Dat was voor zowel beheer en onderhoud wat we in het kabinet daarvoor hebben gedaan, namelijk een structurele reeks voor beheer en onderhoud toegevoegd, plus specifiek geld voor een aantal aanlegprojecten.

[0:58:57] en daaraan vasthouden.

[0:58:59] Dat is mijn dringende tip.

[0:59:02] En houd nou wel een beetje flexibiliteit in de mobiliteitsfonds, zou mijn oproep zijn.

[0:59:06] Want anders was je de afgelopen jaren nog meer in de aap gelogeerd, had je nog minder brug en viaducten kunnen onderhouden.

[0:59:12] Omdat er juist geschoven is, noodgedwongen, is het niet meer ideaal van aanleg naar onderhoud.

[0:59:18] Dank voor dit betoog.

[0:59:22] Ik denk dat we het heel snel eens zijn en de conclusie moeten trekken dat er inderdaad voor beheer en onderhoud substantieel meer geld nodig is.

[0:59:31] Laten we ervan uitgaan en laten we ons best doen om bij de eerstvolgende mogelijkheid om daar weer op te sturen om daar ook adequaat geldelijke middelen voor beschikbaar te stellen.

[0:59:41] Dank u wel.

[0:59:41] Volgt uw betoog.

[0:59:45] Ik had het over de gefaseerde aanpak, dat het eigenlijk bij heel veel projecten interessant of nuttig kan zijn en dat kan sowieso ook bij de levensgevaarlijke N50, de levensader die over Rijssel en Flevoland verbindt.

[0:59:56] Voor de verkeersveiligheid en de goede doorstroming op langere termijn is hier 365 miljoen euro voor nodig.

[1:00:02] Op korte termijn is echter 65 miljoen nodig om het

[1:00:06] de verkeersveiligheid tussen Ramspol en Kampen te verbeteren door fysieke rijbaanscheiding aan te leggen.

[1:00:12] De N50 staat helaas bekend als een van de gevaarlijkste N-wegen in Nederland.

[1:00:17] Er vielen al meerdere doden.

[1:00:18] Het wegbeeld is versnipperd met wisselende snelheden en rijstrookindelingen.

[1:00:23] zonder fysieke rijbaanscheiding.

[1:00:25] We kunnen deze situatie niet langer laten voortduren.

[1:00:28] Het eerstvolgende moment dat er middelen gereserveerd worden, moeten we volop inzetten om deze onveilige situatie op te lossen.

[1:00:35] Ik vraag de minister dan ook om bij de N50 na te gaan hoe we dit gefaseerd kunnen aanpakken om ook de verkeersveiligheid en doorstromen te kunnen bevorderen.

[1:00:46] Ik begrijp dat onze minister sinds kort aan het roer staat en midden in een complexe fase stapt.

[1:00:53] Het viel me op dat bij een aantal projecten is geconcludeerd dat een gefaseerde aanpak niet mogelijk zou zijn zonder een goede onderbouwing.

[1:01:02] Kan de minister samen met de betrokken partijen in de regio's en de provincie een quickscan uitvoeren om te kijken van waar wel stappen kunnen gezet worden als het gaat om een gefaseerde aanpak?

[1:01:14] Voorzitter, naast de grote MIR-dossiers wil ik ook aardig vragen voor belangrijke aandachtspunten in de provincie om de bereikbaarheid en de veiligheid te verbeteren.

[1:01:27] die eigenlijk op nationaal niveau te weinig aandacht krijgen.

[1:01:30] Denk aan de Kedelsbrug bij Flevoland, de N57 in Zeeland, de N9 in Noord-Holland, de Bodegravenbrug, Zuid-Holland, de verdubbeling van de N33 in Groningen en de noodzakelijke investeringen in infrastructuur rond Airport Eelde.

[1:01:46] Kan de minister een toelichting geven op wat er voor plannen liggen om deze infrastructurele projecten aan te pakken?

[1:01:55] Tenslotte, voorzitter, een laatste vraag.

[1:01:58] Is de minister het met de BBW-fractie eens dat een goede benutting en doorstroming van belangrijke wegen met bruggen, zoals de Ketelbrug en de Haringvlietbrug, niet beperkt mag worden in spitsuren als gevolg van oponthoud door recreatievaart?

[1:02:13] Dank u wel, voorzitter.

[1:02:15] Ik geef de interruptie van de heer Stoffer als eerste en daarna kom ik bij jullie erover.

[1:02:19] Dus dat gaat nog.

[1:02:20] Dank, voorzitter.

[1:02:23] Toch nog even een stukje verduidelijkingsvraag, voorzitter, rond de N50.

[1:02:27] Ik hoorde de heer Pierik daar een goed betoog houden, maar mijn vraag is, gaat hij nu ook in eerste instantie, zeg maar, voor een vergelijkbare oplossing voor het deel Kampen-Amstelbrug als tussen Kampen-Kampen-Zuid, of pleit hij al direct voor meer?

[1:02:40] Of is er wat hem betreft een fasering van eerst dit tijdelijk een fysieke rijbaanscheiding en dan

[1:02:45] vervolgens direct doorkijken van wat kunnen we verder of laat hij dat tijdelijk achterwegen.

[1:02:51] Dat zou ik graag even scherp hebben.

[1:02:54] Ja, dank voor deze vraag, voorzitter.

[1:02:57] Ik denk dat het stukje N50 tussen Kampen en de Ramspol echt een heel gevaarlijk stukje is en dat we daar zo snel mogelijk stap in moeten zetten.

[1:03:06] Dus wat mij betreft zou dat fase 1 zijn en zou dat allereerst opgepakt moeten worden.

[1:03:10] En neemt niet weg dat we de rest van de N50 niet uit beeld moeten verliezen.

[1:03:17] Helder, de heer De Hoop, Orientologie.

[1:03:19] Ja, voorzitter, ik weet dat mijn fractie vooral inzet op OV-infrastructuur, maar ik vind ook als je een belofte doet, dan moet je die ook wel nakomen.

[1:03:29] En ik moet wel zeggen dat er met de voorjaarsnoten wel een hard gelag is geweest voor Kampen en alles wat er in die omgeving gebeurd is met de N50.

[1:03:37] Mevrouw van der Plas, die het vierend tweette dat er, ik geloof, 360 miljoen of zo naar de N50 was gegaan en een uurtje later

[1:03:45] moest dat toch gecorrigeerd worden.

[1:03:47] En ik ben eigenlijk benieuwd, meneer Pierik die schetst het belang van de F50, maar dat is toch wel een fout die goed gemaakt moet worden door BBB bij de begroting komend jaar nog, nu u nog in het kabinet zit.

[1:03:59] Dus daar rekent de omgeving in Kampen wel op en ik ga ervan uit dat de heer Pierik zich daar haast persoonlijk voor in gaat zetten.

[1:04:08] Dank voor de vraag en ik waardeer de betrokkenheid binnen N50 ook van de Partij van de Arbeid GroenLinks.

[1:04:14] Ik denk dat het heel goed is om daar...

[1:04:18] zo snel mogelijk ook weer aandacht voor te vragen op het moment dat er geldelijke middelen beschikbaar gesteld worden.

[1:04:25] Ja, natuurlijk gaan we daar ons best voor doen, maar zoals we eerder geroepen, er groeit hier geen geldboom, dus we moeten opereren met schaarse middelen.

[1:04:36] En ja, dat we daar even anderhalf uur in geleefd hebben met de gedachte dat die N50

[1:04:43] wel even doorheen getrokken zou worden met een bedrag van 350 miljoen euro.

[1:04:48] Ja, dat is even een foutje geweest, dat heb ik in een eerder debat ook al aangegeven.

[1:04:53] Dat hebben we eigenlijk uitgebreid overleg ook gehad met de regio, dus ik denk dat we dat ook even moeten laten rusten, maar we gaan als BBB-fractie ons volop inzetten om

[1:05:05] stappen te zetten in het verder veiliger maken en verder de doorstroming te bevorderen van de N50, daar kan de hele hoop gerust van uitgaan.

[1:05:15] Dank u wel.

[1:05:16] Dan is er nu het woord voor de inbreng namens de VVD aan mevrouw Veldman.

[1:05:20] Dank u wel, voorzitter.

[1:05:21] Voor veel mensen is het frustrerend dat het land letterlijk en figuurlijk iedere dag weer vastloopt.

[1:05:25] We hebben inmiddels 19 projecten die stil liggen met grote gevolgen voor bereikbaarheid, de economie en het dagelijks leven van mensen.

[1:05:32] En juist nu staan we voor enorme opgave op het gebied van woningbouw, mobiliteit en regionale ontwikkeling.

[1:05:38] De Kamer is recent geïnformeerd over de criteria voor de verdeling van de 2,5 miljard voor woningbouw, mobiliteit.

[1:05:44] De VVD vindt van groot belang dat we daar scherp op blijven.

[1:05:46] We willen graag van de minister weten hoe wordt die verdeling precies gemaakt?

[1:05:50] Hoe wordt de regionale spreiding ingevuld?

[1:05:52] Welke bedragen landen in welke regio?

[1:05:54] En hoe wordt gewaarborgd dat de regio's met grote knelpunten hun eerlijke aandeel ontvangen?

[1:05:58] Voorzitter, de VVD realiseert zich dat het parkeerbeleid in principe een gemeentelijke verantwoordelijkheid is.

[1:06:04] Maar als de Rijksoverheid rijksgelden toekent aan woningbouw en bereikbaarheid van nieuwe woonwijken, dan moeten we ook kijken naar de praktische uitvoerbaarheid daarvan.

[1:06:12] Daarom wil de VVD van de minister weten of hij de CROW-parkeerrichtlijnen als norm gaat hanteren bij de toekenning van de rijksmiddelen.

[1:06:19] Want we kunnen wel bouwen, maar zonder parkeergelegenheid blijven mensen alsnog vaststaan.

[1:06:24] Het VVD hecht eraan dat publieke investeringen doelmatig en uitvoerbaar zijn en dat ze bijdragen aan economische vitaliteit.

[1:06:31] Juist daarom wil ik aandacht vragen voor de uitvoerbaarheid en de realiteitswaarde van grote woningbouw-infracombinaties.

[1:06:37] Neem bijvoorbeeld de Merwede-lijn.

[1:06:39] Daar wordt gesproken over een investering van 500 miljoen euro voor een gebied waar uiteindelijk 75.000 woningen gepland staan, waarvan slechts 25.000 in de eerste fase.

[1:06:48] Wat ook al mooi is, maar er moet veel meer.

[1:06:51] De VVD wil weten of versnelling mogelijk is en bovendien is de gekozen variant van de Merwede-lijn daadwerkelijk de meest kost-effectieve oplossing.

[1:06:59] En kan de staatssecretaris toezeggen dat het gevraagde bedrag pas beschikbaar komt als duidelijk is dat de volledige 75.000 woningen ook echt gerealiseerd worden.

[1:07:07] En dat is hopelijk sneller dan 2035.

[1:07:09] Dit gaat dan over die bindende afspraken waar net ook al even over werd gesproken rondom het rapport van de rapporteur.

[1:07:17] Voorzitter, dan een aantal projectspecifieke punten.

[1:07:20] VVD is blij dat er in de voorjaarsnota budget is vrijgemaakt voor de N36.

[1:07:24] Deze weg staat bekend als onveilig en zelfs levensgevaarlijk.

[1:07:27] Wat ons betreft is nu snelheid geboden.

[1:07:29] Wanneer kunnen de werkzaamheden starten?

[1:07:31] Ik zag met eigen ogen hoe risicovol deze weg is.

[1:07:34] De op- en afritten zijn tekort, de versmallingen bij bruggen gevaarlijk.

[1:07:37] Ik zag toen overigens ook dat veel automobilisten met hun telefoon bezig zijn bij het rijden.

[1:07:42] Niet met rijden.

[1:07:43] Eén momentje geen focus op de weg kan meteen verkeerd uitpakken.

[1:07:46] Dat is sowieso dom, maar helemaal daar.

[1:07:48] Daar kan geen infrastructuur tegenop.

[1:07:50] De vraag aan de minister is, kan de focusflitser niet ingezet worden op de N36?

[1:07:55] In de drechtsteden loopt de infrastructuur gigantisch vast.

[1:07:58] We hebben het over een regio met 340.000 inwoners, tienduizenden bedrijven en een sterke maritieme maakindustrie.

[1:08:04] De Van Brienenoordbrug, Drechttunnel, Papendrechtsebrug, A16 en A15 zitten aan hun taks.

[1:08:10] De VVD steunt het initiatief van de regionale ondernemers en overheden om met slimme, lokaal uitvoerbare maatregelen en een grote rol voor de waterbus de doorstroming te verbeteren.

[1:08:19] Ik roep de minister op met de regio hierover in gesprek te gaan en kan hij deze integrale aanpak steunen.

[1:08:24] In Zeeland blijkt opnieuw hoe kwetsbaar de bereikbaarheid is.

[1:08:27] Bij een storing in de Vlaakentunnel, de A58, is de provincie praktisch afgesloten.

[1:08:32] Een degelijke calamiteitenroute ontbreekt.

[1:08:34] Wat doet de minister om dit op korte termijn te verbeteren?

[1:08:39] En hoe kijkt de minister aan tegen het voorstel van de provincie om de Midden-Zeelandroute op te nemen als voorwaardige tweede hoofdontsluiting in het hoofdwegennet?

[1:08:47] Deze route biedt structureel perspectief, mits ook de Zeelandbrug een nieuwe toekomst krijgt en waar nodig wordt verbreed.

[1:08:52] Dan Hoevelaken.

[1:08:53] We zijn positief over de stappen die nu gezet worden voor de aanpak van de Hoevelaken en de A1-A30.

[1:08:58] Van groot belang, want op deze ruit staan de meeste files in de top 10.

[1:09:03] De vraag is, ziet ook deze minister het enorme belang van dit knooppunt als prioriteit op te pakken?

[1:09:08] En wanneer start de uitvoering daadwerkelijk?

[1:09:10] En wat de VVD betreft blijft ook de oorspronkelijke integrale aanpak gewoon op de agenda.

[1:09:14] En hoe ziet de minister dit?

[1:09:16] En hoe kijkt hij aan tegen de aanpak van de A2 Del Vught, ook een gepauseerd project, maar wat is hier mogelijk met een gefaseerde aanpak?

[1:09:24] Ziet de minister dat het iedere dag hier weer krakend vaststaat en dat ook het onderliggend wegennet vol loopt?

[1:09:29] Wat gaat de minister doen om dit knelpunt los te trekken?

[1:09:32] Voor het spoor bij Meppel is opnieuw 100 miljoen extra gereserveerd.

[1:09:35] Dat is fors en wat de VVD betreft moet dit nu tot voortvarende uitvoering leiden.

[1:09:40] Wanneer worden er harde afspraken gemaakt over planning en realisatie?

[1:09:43] En betekent dit dan ook dat andere vervoerders dan de NS hier op korte termijn kunnen rijden richting het noorden?

[1:09:48] Dat zou heel goed nieuws zijn voor de reizigers.

[1:09:51] Voorzitter, hoe kijkt de minister aan tegen de problematiek van de N50, belangrijke verkeersader tussen Zwolle en Emmeloord?

[1:09:57] We hebben het er net al over gehad en verkeersveiligheid is hier een groot probleem.

[1:10:00] Een klein deel wordt nu aangepakt door een rijbaanscheiding te maken, maar dat is slechts een klein deel.

[1:10:05] De opgave hier is groot en belangrijk.

[1:10:07] Wil hij hier echt serieus naar kijken met de regio, zowel voor de korte als de lange termijn?

[1:10:12] Tot slot, voorzitter, een dringend knelpunt in het klein.

[1:10:15] De Maasbrug bij Gennep, een brug van Rijkswaterstaat, is gevaarlijk smal en slecht onderhouden.

[1:10:21] Het fietspad wordt intensief gebruikt, ook door mensen met een beperking.

[1:10:25] De gemeente kaart dit al jaren aan en de VVD roept de minister op.

[1:10:30] Laat Rijkswaterstaat in gesprek gaan en komen tot een concrete oplossing, alsjeblieft.

[1:10:35] Voorzitter, de VVD staat voor realistische plannen, effectieve besteding van middelen en bereikbaarheid in elke regio.

[1:10:40] Daar hoort ook bij dat je keuzes durft te maken.

[1:10:42] Geen luchtfietserij, maar concrete verbeteringen.

[1:10:45] Want voor mensen die elke dag in de file staan of op een vertraagde bus wachten, telt maar één ding, dat het beter wordt.

[1:10:50] Dank u, voorzitter.

[1:10:51] Dank u wel voor uw inbreng.

[1:10:53] We zijn toe aan de inbreng van de heer Ginwis van de GG Stunie.

[1:10:58] We houden de tijd ook bij, hoor.

[1:10:59] Dank u wel.

[1:10:59] En ik zou willen vragen aan mevrouw Veldman of... Ja, dank u wel.

[1:11:02] Gaat u gang, heer Ginwis.

[1:11:04] Voorzitter, dank u wel.

[1:11:05] Welkom aan minister Tieman, met wie ik voor het eerst de debat degend mag kruisen.

[1:11:10] En natuurlijk ook leuk dat oud-collega Aartsen er weer is, inmiddels kind in huis in deze nieuwe hoedanigheid.

[1:11:15] En dank ook aan rapporteur Veldman.

[1:11:18] Voorzitter, de infrastructurele boel in Nederland staat onder druk.

[1:11:22] Natuurlijk zijn we België niet, maar schijnbedriegt.

[1:11:26] Rijkswaterstaat heeft opnieuw de stormbal gehesen.

[1:11:29] Er is te weinig budget om alle brug- en viaducten, alle wegen, vaarwegen en sporen goed te onderhouden en vervangingsinvesteringen te doen.

[1:11:36] Onder andere het Algemeen Dagblad berichtte daarover.

[1:11:38] En ondertussen is er al helemaal nauwelijks meer geld voor aanleg.

[1:11:42] En terwijl alle aandacht uitgaat naar stoere praat over migratie en koopkracht,

[1:11:47] laten we het totaal afweten op infra, terwijl goede infrastructuur een randvoorwaarde is voor een sterk land.

[1:11:53] Wat zijn de actuele opgaven die het ministerie zo meteen op de formatietafel legt, maar nu al wel wil meegeven aan de schrijvers van de verkiezingsprogramma's en doorrekeningen daarvan vooral, zowel aan beheer en onderhoud per modaliteit als qua investeringen en aanleg?

[1:12:09] En wat is minimaal structureel extra nodig om alle beheer en onderhoud en eerder afgesproken aanlegprojecten doorgang te kunnen laten vinden?

[1:12:16] En wat is de strategie om te voorkomen dat de volgende bewindspersonen weer te krap in het financiële pak zijn gestoken?

[1:12:24] Aan de ChristenUnie zal dat niet liggen, voorzitter.

[1:12:26] Wij beseffen hoe belangrijk het is te investeren in onze infra in verbinding tussen mensen en regio's.

[1:12:32] En dan kom ik als vanzelf op de lelielijn soap.

[1:12:34] Daar is al veel over gezegd en terecht, want het is een gospel hoe de inmiddels ter ziele gegane coalitie is omgegaan met het noorden.

[1:12:41] Hoe dat ook zij, één probleem bij grote projecten

[1:12:45] met grote reserveringen, terwijl het tegelijk schreeuwende schaarste is aan geld, is dat de verleiding te groot is om de koektrommel leeg te roven.

[1:12:54] En dat hebben BBB, NSC, VVD en PVV dan ook gedaan in de voorjaarsnota, met achterlating van een klein Maria-kaartje voor de opvolgers.

[1:13:03] En dat doet vele politieke vragen reizen, maar ook een inhoudelijke.

[1:13:07] Is het MIRT-spelregelkader wel toegerust op grote projecten?

[1:13:12] Nu geldt,

[1:13:13] En ik citeer, bij de start van de midverkenning dient er zicht te zijn op ten minste 75% financiering van de meest voor de hand liggende oplossing van de opgave, met als uitzondering het hoogwaterbeschermingsprogramma.

[1:13:25] Maar zijn er niet meer uitzonderingen nodig?

[1:13:27] Neem dus de casus Lelylijn, een project van inmiddels een slordige 13 miljard euro, waarvoor door het vorige kabinet, en ik heb daar destijds over onderhandeld, omdat vooral ChristenUnie en CDA die Lelylijn wilden en de andere twee fracties wat minder, D60 en VVD, en daar is toen 3,4 miljard voor uitgetrokken in de hoop dat het volgende kabinet het opnieuw zou doen.

[1:13:48] Maar wat bleek?

[1:13:49] Deze coalitie kon de verleiding niet weerstaan en ging in die pot voor het noorden zitten graaien.

[1:13:54] En hoe kunnen we dat nou in de toekomst voorkomen?

[1:13:56] Moeten we voor grotere aanlegprojecten boven de paar miljard de financieringseis bij de start van een mitsverkenning niet lager afstellen?

[1:14:03] Bijvoorbeeld 50 procent of misschien zelfs nog lager in combinatie met de afspraak dat in de toekomst uit nieuwe jaarschijven tenminste een x-bedrag wordt toegevoegd aan bewuste projecten?

[1:14:13] En of hebben we een apart structuurfonds Lelylaar nodig?

[1:14:16] gekoppeld aan de nieuwe nota ruimte.

[1:14:18] Waar blijft deze trouwens, is mijn vraag ook aan het kabinet, om te investeren in economie, woningbouw en bereikbaarheid in en van Noord-Nederland, met als portefeuillehouders vooral INW en EZ-KGG, zodat tekorten op het mobiliteitsfonds niet zomaar weer gedekt kunnen worden uit dit fonds zonder instemming van de andere ministers.

[1:14:39] Graag reactie van de minister.

[1:14:40] Ik overweeg in ieder geval een motie op dit punt, niet alleen omdat we een ere schuld hebben aan het noorden, maar ook omdat we als land grote projecten moeten kunnen, willen en durven uitvoeren.

[1:14:49] We moeten kunnen blijven regeren met oog voor de lange termijn in plaats van alleen maar te worden geleid door de waan van de dag en de schaarste elders.

[1:14:58] En natuurlijk,

[1:14:59] start in de tussentijd snel de middenverkenning neer de zakselijn op.

[1:15:02] Aan ons zal het niet liggen.

[1:15:03] En pak door bij de aanpak van de sluis bij Kornwerderzand.

[1:15:09] En hoe staat het eigenlijk met de uitvoering van emotie in zaken de tijdelijke fietsbrug in de Afsluitdijk?

[1:15:14] Want de huidige situatie is te bizar voor woorden.

[1:15:17] Het was niet dat u tijd op was, dus geen probleem.

[1:15:20] Maakt u zich geen zorgen, want ik zie u heel snel naar de tijd kijken.

[1:15:24] Maar het was niet echt een natuurlijk moment om collega Verder even een interruptie te kunnen laten plegen in uw...

[1:15:28] in uw verhaal, dus daarom onderbrak ik de vrouw verder, hartegrand.

[1:15:33] Voorzitter, ik vond het heel interessant wat de heer Grimwis zei over de meerdsystematiek in relatie tot die ledelijn.

[1:15:39] Ik heb wel eens eerder in een debat de vraag opgeworpen of we niet behalve een ondergrens in die meerdsystematiek ook een bovengrens zouden moeten hanteren voor de once in a lifetime generation

[1:15:51] Ik hoorde de heer Grimwees iets vergelijkbaars zeggen.

[1:15:56] Kan hij iets meer zeggen over wat de omvang dan zou zijn?

[1:16:01] Welke buitencategorie projecten hebben we het dan over waarbij we die bedachte regel die we in mezelf hebben bepaald van 75% zicht op financiering zouden moeten heroverwegen?

[1:16:13] Nou ja, voorzitter, ik heb daar... Ik wil er niet helemaal nu vastpinnen op een percentage.

[1:16:21] Ik noemde... En op een bedrag.

[1:16:24] Je kunt denken aan boven de 5 miljard of misschien boven de 2,5 miljard.

[1:16:28] Als je het middenprojectenboek gaat doorbladeren, hoeveel projecten er groter zijn dan 2,5 miljard, dan is dat heel overzichtelijk.

[1:16:34] In ieder geval, bij een groot project kun je de rationalen ook...

[1:16:40] dat zo'n project zich waarschijnlijk ook zal uitstrekken over de duur van de looptijd van het mobiliteitsfonds heen.

[1:16:46] Dat is nu 14 jaar vooruit.

[1:16:49] En als je dat combineert met een soort verplichting die je dan aangaat om bij nieuwe jaarschijven een x-bedrag toe te voegen aan de reservering voor dat project,

[1:16:58] kun je ook met goed fatsoen zeggen van er komt in de toekomst nog wel meer dan die 75% waar nu zicht op is binnen de looptijd van het fonds.

[1:17:09] Maar het gaat mij ook eigenlijk om de mentaliteit en de houding daaronder dat grote projecten

[1:17:16] niet altijd nu gaan sneuvelen de komende jaren van grote schaarste op zowel beheer en onderhoud, waardoor het altijd aantrekkelijker is om een kleiner aanlegproject te doen wat je in een paar jaar of in minder jaren voor elkaar kunt boksen.

[1:17:29] En dat terwijl het investeren in de lange termijn van Nederland daarmee eigenlijk

[1:17:33] achter de horizon verdwijnt.

[1:17:36] En daar maak ik me vooral zorgen over en ik daag dus het kabinet, het demissionaire kabinet uit om met dat perspectief eens een keer naar dat meer spelregelkader te kijken.

[1:17:46] Want daar is het nu niet op toegericht, op ingericht.

[1:17:50] Dank u wel.

[1:17:51] U heeft nog een korte tijd om uw betoog af te ronden.

[1:17:55] Voorzitter, dan iets anders.

[1:17:56] Ik dank Rijkswaterstaat voor het uitvoeren van mijn motie in zaak het evalueren van de nautische post Vuurtoren Westhoofd.

[1:18:01] In mijn geboortedorp Oudorp, op de kop van het prachtige eiland Goriovlakee, zeker ook met het oog op de veilige bereikbaarheid via het slijkgat van de Haar van Stellendam, zijn twee belangrijke aanbevelingen gedaan.

[1:18:10] En hoe oborgt de minister dat deze worden uitgevoerd?

[1:18:13] Dan de drechtsteden en de enorme toenemende filedruk, zeker op de A15.

[1:18:16] Ik sluit me aan bij de woorden van collega Veldman.

[1:18:19] Kom op, zet de reservering voor het doorstroomplan om in een harde toezegging.

[1:18:23] Ga snel in overleg met de regio over het totale doorstroomplan, het A15, en neem een positieve beslissing over de aanleg van het station Campus Leerpark.

[1:18:30] Graag reactie.

[1:18:31] Dan rijd ik nog snel even door, voorzitter, over de A15 naar de A27 en A2.

[1:18:35] Vergeet ook de A28-knoop in het Hoevelaken niet.

[1:18:38] Hoe voert de minister nou mijn motie uit om projecten in fase op te knippen?

[1:18:41] Volgens mij gaat dat niet goed.

[1:18:42] Getuige de brief van 12 juni.

[1:18:44] Eerst zou er met regio's en gemeenten in gesprek worden gegaan, maar ik krijg berichten dat het niet is gebeurd.

[1:18:49] De focus ligt bovendien wel erg op de bruggen, alsof dat het verseren bemoedigt.

[1:18:54] Hier is meer overleg en uitleg nodig.

[1:18:56] En de vleermuis is prachtig, maar geen vertraging waard.

[1:18:59] Verder sluit ik me aan bij de Intercity Station.

[1:19:01] De vraag van Stoffer geldt ook voor N50.

[1:19:04] Merwede-Lijn bij Utrecht, bij Van Olge van Dijk.

[1:19:06] De vierde perron bij Deventer, van De Hoop.

[1:19:09] En de verlakerd tunnel in Zeeland, van collega Veldman.

[1:19:12] En tot zover, voorzitter, in mijn eerste termijn.

[1:19:15] Ik dank u wel.

[1:19:15] Het woord is aan de heer Boutkamp namens de PVV.

[1:19:17] Gaat uw gang.

[1:19:18] Als laatste spreekt u aan de kant van de Kamer.

[1:19:19] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:19:20] En de rode draad is toch ergens meer dan de Randstad.

[1:19:24] Elke regio telt.

[1:19:25] Voorzitter, het netoverzicht groeit jaar in jaar uit met allerlei projecten.

[1:19:29] Wanneer gaan we dit nu eindelijk eens doorbreken, is de vraag aan de minister.

[1:19:32] Elk jaar weer zijn we aan het schuiven met een projectje hier, een projectje daar.

[1:19:36] En aan het einde van de rit gaat die laatste ook niet door door allerlei redenen, zoals het in Nederland vastgestelde stikstofspook, onvoldoende vertrouwen bij de inschrijvers in een goede afloop en willen wij vaak voor een dubbeltje op de eerste rij zitten.

[1:19:47] Eerder heeft de PVV moties ingediend om aanbestedingsprojecten te bundelen en op deze manier zekerheid te bieden aan die bedrijven en om te onderzoeken of de ruimte die de aanbestedingswet biedt optimaal benut wordt bij de huidige wijze van aanbesteden.

[1:19:59] Beide moties zijn aangenomen en de vraag aan de minister is dan ook wat is nu de stand van zaken.

[1:20:04] Wat de PVV betreft bouwen we zoveel mogelijk wegen en zo snel mogelijk.

[1:20:07] Ons land raakt steeds voller en dat geldt ook voor onze wegen, de Nederlander niet weer te kunnen rijden.

[1:20:13] Het is namelijk niet zo dat iedereen in Nederland het zich kan permitteren om buiten de spitstijden op hun werk te verschijnen.

[1:20:20] Onze oplossing is meer asfalt, hoe eerder, hoe beter.

[1:20:23] Tijd om door te pakken dus.

[1:20:25] Het regeerprogramma van het kabinet-Schoof geeft aan dat 17 gepauseerde aanlegprojecten bij voldoende personeel, beschikbare maatregelen voor vergunningsruimte en financiële middelen grafiseerd worden opgepakt.

[1:20:35] De vorige minister had als ambitie om jaarlijks één gepauseerd project op te starten.

[1:20:39] De vraag is nu of de nieuwe minister deze ambitie deelt.

[1:20:43] Voorzitter, het spoor.

[1:20:44] Of moet ik zeggen, het spoorbijster.

[1:20:46] Zowel ProRail als het NS hebben lange verlanglijstjes ingediend.

[1:20:50] Maar wat de PVV verlangt is het volgende.

[1:20:52] Zorg er eerst eens voor dat de kerntaken op orde zijn.

[1:20:55] Treinen dienen op tijd te rijden en treinen dienen genoeg capaciteit te hebben.

[1:20:58] Dus geen tekorten treinen inzetten in de spits huren.

[1:21:01] Afgelopen weken zagen we alweer wat een drama het was op het spoor.

[1:21:05] Maar het is bijna elke dag hetzelfde liedje.

[1:21:07] Voorzitter, het is warm en het was gelijk merkbaar op het spoor.

[1:21:10] 14 treinverstoringen met als gevolg urenlange vertragingen... waardoor de reizigers in een stampvolle trein in de brandende zon stil kwamen te staan.

[1:21:18] Of het nu voorjaar, zomer, herfst of winter is, in alle vierdejarige tijden is er wel wat.

[1:21:23] Helaas wordt de conducteur en de machinist door het publiek hiervoor aangesproken.

[1:21:27] En in sommige gevallen vrij grof.

[1:21:29] Dat is onacceptabel.

[1:21:31] En ook zij zijn het dupe van achterliggende oorzaken waar ze geen invloed op hebben.

[1:21:35] Gisteren was het ook weer eens mis, spreek ik uit ervaring.

[1:21:43] En voorzitter, best stevige bijdrage van de heer Boutkamp tot nu toe, dus zegt zelfs het spoor bijster.

[1:21:49] Maar hier zitten twee nieuwe bewindspersonen van twee andere partijen dan de partij van de heer Boutkamp, maar daarvoor zaten er twee PVV'ers en ik ben wel benieuwd of de heer Boutkamp nou vindt of de problemen die hij schetst nou echt opgelost zijn door de twee bewindspersonen die de PVV afgelopen jaar geleverd heeft of misschien zelfs wel een klein beetje verergerd.

[1:22:08] De heer Boutkamp.

[1:22:10] Ja, dank u wel voor deze prachtige mooie vragen natuurlijk, van de heer De Hoop.

[1:22:14] Laat ik beginnen met de erfenis die we hebben geërfd.

[1:22:18] De heer Grimm is begonnen over het koektrommeltje en het Maria-kaakje.

[1:22:22] Ik kan me uit de tijd nog wel heugen dat wij heel blij thuis waren als we een Maria-kaakje hadden.

[1:22:27] Het was vaak wel zeekaak, zoals bij opa dat meenam vanuit de visserij.

[1:22:31] Ik weet niet of u kent zeekaak, maar ik zou vast en zeker gaan opzoeken voor de anderen die het niet kennen.

[1:22:36] De staatssecretaris en de minister hebben ontzettend hun best gedaan, maar zij liepen tegen allerlei problemen.

[1:22:42] Allereerst natuurlijk het geldprobleem.

[1:22:43] Ik ben het ongetwijfeld eens, waarschijnlijk hadden wij een andere kleermaker dan mijn voorgangers, de pakken waren niet goed of de kleding was niet goed, want er was gewoon te weinig geld.

[1:22:53] En dan had men het beter hun best moeten doen.

[1:22:55] Dat heb ik ook in mijn bijdrage nog staan, daar kom ik nog op terug.

[1:22:58] Men had beter hun best moeten doen dan binnen INW.

[1:23:01] Dat is onvoldoende geluk binnen het kabinet.

[1:23:03] Helaas, misschien bij de volgende meer kans, want daar hebben we echt nodig, gezien ook, zeg maar, de publicaties die er voorbij komen.

[1:23:10] Tijdig op het moment.

[1:23:10] Dus nee, ze hebben het niet slechter gedaan.

[1:23:13] Ze hebben kunnen doen wat ze konden doen met de middelen die ze hadden.

[1:23:17] En die waren bitter weinig, want de schatkist was behoorlijk leeggeroofd door de vorige kabinetten.

[1:23:25] Ze zijn op.

[1:23:26] Ze zijn op, meneer de Hoop.

[1:23:27] Ze zijn op.

[1:23:28] Op het moment Supreme ze aan uw gezichten zien, zijn ze op.

[1:23:32] Dus heer Boutkamp vervolgt uw betoog.

[1:23:39] Ja, voorzitter.

[1:23:41] Ik was gebleven bij, gisteren was het ook weer, spreken uit ervaring, op een reistijd van anderhalf uur, twee uur vertraging.

[1:23:47] Maar ik was helaas niet de enige.

[1:23:49] Maar opvallend was dat het NS personeel geen verbinding kon krijgen via hun app.

[1:23:56] En dat is zorgelijk, voorzitter, want

[1:23:58] Het publiek vertrouwt dan op dat personeel dat er staat voor een tijdige reisinformatie.

[1:24:02] Dat geldt hetzelfde voor een andere storing.

[1:24:04] Het is voor de PVV onbegrijpelijk dat als vanuit de trein wordt gebeld met de treindienstleiding, dat de telefoon niet wordt opgenomen.

[1:24:11] Graag een reactie vanuit de staatssecretaris en deelt deze onze zorg.

[1:24:16] Voorzitter, de PVV draagt de binnenvaart een warm hart toe.

[1:24:19] Het is algemeen bekend dat helaas door wettenregengeving de verduurzaming en bezuinigingen op het vaarwegennet de toekomst van de binnenvaart in de weg zitten.

[1:24:27] Ziet het kabinet mogelijkheden om deze problemen aan te pakken en nogmaals gelijktijdig ervoor te zorgen dat het kleine schip een toekomst heeft en de haarvaten van de binnenvaart overeind blijven.

[1:24:36] Daarmee voorkomen we meer, vooral buitenlandse vrachtwagens op de weg.

[1:24:40] Auto-luchtvaart draagt de PVV.

[1:24:44] Ik voelde een natuurlijk moment met een ander onderwerp.

[1:24:47] Ik had dat gevoel niet, voorzitter.

[1:24:50] Ik houd het een beetje in de gaten.

[1:24:51] Daar ben ik vandaag voor ingehuurd.

[1:24:56] De heer Boutkamp doet een rondje onderwerpen in plaats van een rondje Nederland, maar dat mag ook.

[1:24:59] We hebben de vrijheid om dat te doen in dit debat.

[1:25:02] Maar ik wil eigenlijk niet achteruit kijken.

[1:25:03] Wel terecht te vragen denk ik van de heer De Hoop richting de voorgangers van deze bewindspersonen, maar wel een beetje vooruit.

[1:25:08] Want de heer Boutkamp geeft terecht aan dat er veel problemen zijn op het spoor.

[1:25:13] Maar wat gaat de PVV dan doen zelf om die op te lossen?

[1:25:16] Hoeveel geld gaan ze bijvoorbeeld extra

[1:25:18] voor het spoor neerzetten in hun verkiezingsprogramma?

[1:25:21] Of welke andere oplossingen ziet de heer Boutkamp voor de problemen die hij zelf zo mooi hier neerzet?

[1:25:28] Zoals bij alle andere fracties wordt momenteel de programma's geschreven en dergelijke.

[1:25:34] En ik zal in ieder geval vanuit de portefeuilles die ik beheer, van de afgelopen twee jaar die ik heb gedaan, aandragen waar de pijnpunten zitten.

[1:25:42] En een van de pijnpunten is inderdaad ook het sport.

[1:25:44] Dus daar zal ik ook de mensen die bezig zijn met het verkiezingsprogramma toch op aandringen om daar voldoende aandacht aan te schenken.

[1:25:50] Maar er zijn zoveel aandachtspunten in het verkiezingsprogramma.

[1:25:52] En ook wij proberen elke keer weer een programma te schrijven, zo kort en bondig, met alleen maar bepaalde zaken.

[1:25:58] Ja, ik zie hem ook wel groeien.

[1:26:02] Ja, voorzitter.

[1:26:03] Kijk, de PVV zat heel erg goed in het benoemen van problemen waar het aan schort, wat er niet goed gaat en de grootste woorden altijd weer.

[1:26:09] Maar dit land heeft behoefte aan oplossingen.

[1:26:12] En ik vraag de heer Boutkamp, wat zijn de oplossingen van de PVV voor het spoor?

[1:26:20] Nou, die zijn er heel veel, maar helaas zijn de euro's op en daar zullen we het mee moeten doen.

[1:26:24] We gaan proberen meer geld te stoppen in dit soort zaken, maar er zijn wel meer zaken.

[1:26:27] Ja, als u nu vraagt hoeveel geld, dan denk ik, ja, dat is de bekende vraag stellen naar een antwoord die je nu gewoon niet gaat krijgen.

[1:26:34] En daarmee ga ik u misschien wel teleurstellen, of u wist het van tevoren eigenlijk al.

[1:26:38] Nou, dat is dan helder.

[1:26:39] U heeft nog ruim anderhalve minuut voor uw vervolg van uw betoog.

[1:26:42] Gaat te gang.

[1:26:44] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:26:45] En dat geldt ook voor de luchtvaart.

[1:26:47] De Nederlandse luchtvaart is onmisbaar voor ons vestigingsklimaat, onze economie, banen, industrie, internationale handels- en exportpositie en versterkte Nederlandse strategische economie.

[1:26:55] Schiphol en andere luchthavens zijn een strategisch knooppunt dat we juist in onzekere tijden moeten beschermen en bereikbaar moeten houden.

[1:27:01] En dan het paradenpaardje misschien wel van onder getekenen.

[1:27:05] Nogmaals het verzoek aan de minister.

[1:27:07] Haal die natuurvergunning uit de lade van uw collega van LVNN en zet Luchthaven Lelys uit z'n snelmogelijk open.

[1:27:13] Een menig pasmelder zal hiermee geholpen zijn.

[1:27:16] Voorzitter, er is meer dan de Randstad.

[1:27:18] Elke regio telt.

[1:27:19] Gisteren was er een petitieaanbieding over de N50 met als titel een oproep voor verbetering verkeersveiligheid.

[1:27:25] De N50 is net als veel andere N-wegen in dit land een belangrijke verkeersader... die meerdere regio's met elkaar verbindt, waaronder Flevoland.

[1:27:33] De N50 speelt een cruciale rol, maar blijft de verkeersveiligheid een groot probleem.

[1:27:37] Drie verschillende hulpdiensten, politie, brandweer, GGD, gaven gisteren een toelichting... op hun bijna dagelijks aanwezigheid na aanleiding van incidenten.

[1:27:44] En wij steunden ook eerder de oproep om dit te doen.

[1:27:48] Ook bij de N-Weg zijn allerlei partijen betrokken.

[1:27:51] Rijk, provincies, Flevoland, Overijssel, de regio Zwolle, de gemeente langs de N50.

[1:27:56] Ook in deze kwestie vraagt het Rijk veel van de regio, maar is nu de vraag aan het Rijk.

[1:28:01] Gaat de minister niet alleen de N50, maar ook van andere N-Wegen dan ook leveren?

[1:28:05] Er is meer dan de Randstad, elke regio telt.

[1:28:08] Voorzitter, we rollen in dit land van crisis naar crisis.

[1:28:11] Onder andere een infrastructuurcrisis.

[1:28:13] Om deze te verlichten, laat staan, op te lossen, komen we dik geld tekort.

[1:28:16] Onze infrastructuur is verouderd en dit leidt tot afsluitingen, storingen, extra onderhoud, maar ook de nodige veiligheidsrisico's.

[1:28:23] Ondertussen glijden we af naar een derde wereldland.

[1:28:25] Infrastructuur heeft allerlei relaties, economie, woningbouw, bereikbaarheid, beleefbaarheid.

[1:28:30] Maar ondertussen zien we dat een dikke MID-overzicht elk jaar uitgebreid wordt.

[1:28:33] Maar zien we niet dat er meer budget bij komt en de bereikbaarheid.

[1:28:37] Je vraagt je af of binnen het kabinet de prioriteiten op orde zijn, gezien de bedrag wat beschikbaar is aan infrastructuur.

[1:28:42] Er wordt zelfs een belangrijke termijn gekort, terwijl de problemen alleen maar toenemen.

[1:28:46] Hoe gaan deze bewindspersonen het ei keren en ervoor zorgen dat de infrastructuur hoog op de prioriteitsladder van het kabinet komt?

[1:28:52] Heb ik nog?

[1:28:53] Nee, u heeft zeker niet meer.

[1:28:55] U bent wel over de tijd heen.

[1:28:57] Ja, nee, zeker.

[1:28:58] Dat kunt u altijd.

[1:28:58] Maar u heeft nog een interruptie van de heer Stoffer, dus wellicht dat u daar nog iets in kunt doen.

[1:29:02] De heer Stoffer gaat er aan.

[1:29:04] Ongetwijfeld, voorzitter.

[1:29:05] Nee, ik hoorde de heer Boutkamp een aantal keren zeggen van er is meer dan de Randstad-regio telt.

[1:29:13] Geheel waar, daar ben ik het helemaal mee eens, als jongen uit een klein dorpje op de Veluwe.

[1:29:18] En we zaten straks even, de heer Bamenga en ik, te kijken van volgens mij zit er helemaal niemand in de commissie vanuit de Randstad.

[1:29:23] Ja, de heer Boutkamp is nog twijfelachtig over Almere.

[1:29:25] Is dat Randstad of niet?

[1:29:26] Dat weet ik eigenlijk niet.

[1:29:28] Maar mijn vraag is eigenlijk een andere.

[1:29:31] En dit was de inleiding.

[1:29:32] Maar ik had er nog drie over, dus die verspijker ik in één keer.

[1:29:36] De Grimwis-tactiek.

[1:29:38] Dat denk ik altijd aan Oudorp, voorzitter.

[1:29:41] Daar kan ik niks aan doen.

[1:29:41] Dat is toch een beetje teveel import Den Haag, denk ik dan.

[1:29:47] Sorry, meneer Grimwis.

[1:29:49] Maar u vindt het niet erg dat ik u toebedeel aan Oudorp, toch?

[1:29:52] Nee, sorry.

[1:29:53] Maar toch nog één.

[1:29:55] Mijn vraag is, in de Randstad, daar hebben we natuurlijk, je kunt er alles van vinden.

[1:30:00] Er wordt ook natuurlijk van oudsher vrij veel geïnvesteerd, maar daar ligt ook Schiphol, daar ligt de haven Rotterdam.

[1:30:05] Hoe kijkt de heer Boutkan aan tegen investeringen in de Randstad?

[1:30:09] En zeker ook de grote opgave die er op dit moment ligt in Zuid-Holland, waar natuurlijk ontzettend veel gedaan moet worden, wat ook ontzettend onze economie kan raken als dat dadelijk qua verkeer allemaal niet goed gaat met al die bruggen en viaducten die aan het eind van hun levensduur zijn.

[1:30:23] Dus mijn vraag is eigenlijk van, wat is de visie van de heer Boutkan op de toekomst van de Randstad als we het hebben over infrastructuur?

[1:30:30] Leeuwardenkamp.

[1:30:33] Ja, dank wel van de zeer gewaardeerde collega Stoffer op deze vraag.

[1:30:37] Ja, en misschien is die wereld toch heel klein, want er wordt verwezen naar Oudorp, richting Gilles, maar ja, mijn voorvaderen zijn ook van Goeree overleden of komstig uit zijn middelhaardes, dus de wereld is soms klein.

[1:30:48] Dus misschien kunnen we daar met elkaar toch wel meer vaker wat vinden over elkaar.

[1:30:53] Maar dan over de... Ik vind het wel gezellig af en toe hier in deze commissie, moet ik zeggen.

[1:30:57] Ja, voorzitter.

[1:30:58] Maar het is ook... Tot nu toe gaat het nog goed.

[1:31:01] Nee, hartstikke goed.

[1:31:02] Volgt uw beantwoording.

[1:31:05] Terug naar de vraag op de heer Stoffer.

[1:31:07] Ja, tuurlijk is dat belangrijk.

[1:31:09] Ik bedoel, de Randstad, met name de Rotterdamse haven en Schiphol, is natuurlijk enorm belangrijk voor onze economie.

[1:31:16] Toevallig sprak ik iemand anders gisteren en toen zei ik ook gekscherend, die blauwe envelop moet wel gevuld worden.

[1:31:21] Want we moeten wel dat geld verdienen.

[1:31:23] En dat geld verdienen doen we onder andere door een goede bereikbaarheid.

[1:31:26] Onze zeehaven Rotterdam staat erom bekend, maar die staat enorm onder druk.

[1:31:30] Maar dat heeft ook te maken met alles en nog wat eronder.

[1:31:32] Dus ja, ook daar moeten we in blijven zetten.

[1:31:35] Alleen, ja, we moeten daarbij niet dat achterland verliezen.

[1:31:39] Want als het eenmaal op een container staat vanuit dat zeeschip... en die kan er of het spoor op of de vrachtwagen op... ja, dan moet die... het spoor moet dan goed draaien... en die vrachtwagen moet ook weer over de weg kunnen.

[1:31:51] Dus het is en-en.

[1:31:53] Maar die balans is een beetje zoekgeraakt, zeg maar, de laatste jaren.

[1:31:57] Want we zien het in dat verhaal wat Rijkswaterstaat zelf naar buiten heeft gebracht.

[1:32:01] Het piept en het kraakt.

[1:32:03] En daar zullen we keuzes in moeten maken.

[1:32:05] Dank u wel.

[1:32:07] We hebben nog een interruptie van de heer Pierik dan.

[1:32:09] Ja, dank voorzitter.

[1:32:12] Ik hoorde de heer Boutkamp zoals eigenlijk veel vaker een warm pleidooi houden voor het openen van vliegveld Lelystad voor commerciële vluchten en hij vroeg er aan toe, en dat fascineerde me wel, van het zal menig pasmelder ook helpen.

[1:32:27] Misschien kan ik even uitleggen hoe dat dan precies werkt, want dat zie ik nog niet helemaal voor me.

[1:32:32] Ja, de heer Boutkamp.

[1:32:34] Ja, voorzitter, dan leg ik dat graag toe op de vraag van de heer Pierek.

[1:32:39] De Schiphol Groep heeft bij de aanvragen dergelijke en voorbereidingen voor te komen tot de opening van de luchthaven Lelystad, die trouwens ooit is aangelegd op verzoek van het Rijk zelf, al meer dan 15 jaar geleden.

[1:32:53] Dus laten we dat vooral niet uit het oog verliezen.

[1:32:55] Dat vliegveld is neergelegd op verzoek van enorm veel stikstofrechten, opgekocht.

[1:33:01] Je kan zeggen dat is moreel niet juist, maar het mag en het kan nog steeds.

[1:33:06] Dus zij hebben zoveel stikstofrechten dat als het vliegveld open gaat, daar een behoorlijk aantal van overblijft.

[1:33:13] En uit de richting van de Schipholgroep heb ik begrepen dat die dan ten dienste kunnen komen van pasmelders, zowel in Overijssel als in Flevoland.

[1:33:23] Daarmee lossen we niet alle problemen op.

[1:33:25] Daarvoor zijn de problemen te groot in dit land, maar een groot deel zal er wel geholpen worden.

[1:33:30] Dus ik hoop dat het voldoende is voor de heer Pierik.

[1:33:33] De heer Pierik, gaan we horen.

[1:33:34] Ja, ik had eigenlijk dit betogen wel een beetje verwacht.

[1:33:37] De heer Boukamp geeft terecht toe dat het een deel van de pasmelders tegemoet zou kunnen komen, maar ik denk eerlijk gezegd dat het wel echt een druppel op een groeiende plaat is.

[1:33:50] Uiteindelijk zullen er nog duizenden pasmelders niet gelegaliseerd worden als we die stikstofrechten, die opgekocht zijn, toebedelen aan die pasmelders.

[1:33:58] Maar is de heer Boukamp met mij eens dat het echt wel een heel marginale oplossing is voor dit

[1:34:04] voor het probleem van de pasmelders.

[1:34:06] De heer Boutkamp.

[1:34:08] Dank u wel, voorzitter.

[1:34:08] Kijk, het probleem van de pasmelders is natuurlijk veel groter dan alleen maar dit.

[1:34:13] Mensen die zijn buiten hun schuld om, zijn ze nu in een situatie, worden ze al geduwd, gedwongen, zeg maar tot wanhoop gedreven, omdat zij pasmelder zijn.

[1:34:22] Ook hier heeft de overheid gefaald.

[1:34:24] Ook hier in Nederland hebben wij gewoon gefaald op dit onderwerp.

[1:34:27] Zoals we ook gefaald hebben met Natura 2000.

[1:34:30] Elk stukje posse groen in dit land hebben we tot Natura 2000 gehaald.

[1:34:34] Omdat we het beste, braafste jongetje van Europa wilden zijn.

[1:34:37] En dat geldt ook voor die stikstofnorm.

[1:34:39] Leg er nou eens uit hoe die norm hier zit en bij de buren.

[1:34:42] Het is toch onbegrijpelijk?

[1:34:43] Het is bijna een LVVN-debat aan het worden.

[1:34:47] Ja, sorry voorzitter, maar ik kan hier mijn eigen... Nou, wil niet zeggen opwinnen, maar... Ja, nee, het was vloedvol.

[1:34:53] Alleen, dat doen we in een andere commissie.

[1:34:57] Even kijken, nog geen andere interrupties meer zie ik.

[1:34:58] Dus dan concludeer ik dat we aan het einde gekomen zijn van de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[1:35:06] De minister-statica zei dat ze gaan warmlopen om alle vragen netjes te kunnen beantwoorden.

[1:35:09] Daar geven we ze natuurlijk even de tijd voor, dus daarom gaan we schorsen.

[1:35:11] We zullen ook gelijk schorsen voor de lunchpauze.

[1:35:14] Ik stel voor dat we 45 minuten schorsen.

[1:35:16] Ik kijk even of daar geen schrikreactie komt.

[1:35:20] Dat is niet het geval.

[1:35:21] Dan moet ik even goed timen.

[1:35:24] Laten we zeggen tien over half twee.

[1:35:26] Dus een ruime 45 minuten.

[1:35:28] Tien over half twee vervolgen we dit debat.

[1:35:30] Ik heb de heer Boutkamp bereid gevonden om het voorzitterschap straks van mij over te nemen.

[1:35:35] En ik wens u net zoveel plezier hiertoe als tijdens de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[1:35:40] Tien over half twee.

[1:35:40] Ik schors de vergadering.

[2:25:47] Goedemiddag dames en heren hier aan deze kant van de tafel op de publieke tribune en zij die thuis voor de buis zitten mee te kijken.

[2:25:57] Welkom, ik heropen de vergadering met dank aan de vorige voorzitter, de heer De Groot.

[2:26:03] Wij gaan starten met de beantwoording op de vele gestelde vragen vanuit de commissieleden aan onze bewindslieden.

[2:26:11] Ik hoorde net terloops dat er zes of zeven blokjes zijn.

[2:26:17] En het verzoek vanuit mijn kant is of u dan even kort de titels van het blokje zou kunnen benoemen.

[2:26:24] Want het helpt even bij dadelijk bij het stellen van vragen of de interrupties.

[2:26:28] Op interrupties gesproken, ik sta vier interrupties toe.

[2:26:31] En dan SVP wel aan het einde van het blokje, zodat we niet tussentijds gaan lopen interrupteren.

[2:26:37] Dus ik neem aan dat de minister het voortouw neemt, zoals hij zo vriendelijk zou willen zijn, even de titels van het blokje te benoemen.

[2:26:46] Zeker, die kan ik noemen.

[2:26:48] Voorzitter, ik heb een blokje algemeen, schuine streep overig.

[2:26:52] Noord-Nederland, Noordwest-Nederland, Oost-Nederland, Zuid-Nederland, Zuidwest-Nederland.

[2:27:05] Dat is duidelijk.

[2:27:06] En sluit de staatssecretaris daarbij aan?

[2:27:09] Ik heb toevalligerwijs exact dezelfde indeling.

[2:27:15] Het is alleen wel zo, ik doe het overig even helemaal achteraan.

[2:27:18] Dat is wat makkelijker.

[2:27:21] Nou, het is maar goed dat er even kemmer wordt gemaakt.

[2:27:23] En wat een eensgezindheid, dat straalt er nu al uit.

[2:27:26] Dus dat doet ons echt.

[2:27:28] Mag ik de minister vragen om te starten met de beantwoording?

[2:27:31] Ja, dank u wel.

[2:27:32] En ik heb ook nog een korte inleiding.

[2:27:34] Ik zal het niet zo uitgebreid doen als vorige week.

[2:27:37] Meer een deel van u heb ik natuurlijk al gesproken en hebben we ook een aantal zaken uitgewisseld.

[2:27:44] Maar ik wilde graag nog even stilstaan bij het plan wat ik zojuist heb uitgedeeld voor de pauze, voor de schorsing.

[2:27:50] Er komen nog wat nieuwe hardcopies deze kant op voor degenen die dat nog niet hebben.

[2:27:56] U heeft het inmiddels ook gewoon digitaal toegezonden gekregen, als mede een meerjaarplan brief die daaraan vooraf gaat.

[2:28:04] En ik denk dat hier ook echt een grote sleutel in het document verweven zit.

[2:28:08] We proberen echt op dit terrein een pootje bij te zetten ten aanzien van de uitvoeringscapaciteit.

[2:28:15] Dus het is niet alleen een

[2:28:17] Financieel aspect, we zijn ook aan het opschalen.

[2:28:21] We zijn ook slimme dingen aan het doen met de markt.

[2:28:24] Dus ja, wanneer u een keer tijd heeft, loop dat vooral door.

[2:28:28] Maar projecten van deze omvang is topsportbedrijven.

[2:28:34] En dan heb ik niet over de eredivisie, dan heb ik het over Champions League.

[2:28:37] En met Rijkswaterstaat gaan we daar de komende tijd op basis van deze documenten die u net heeft gekregen nog veel meer actie ondernemen.

[2:28:46] En dat was ook de insteek van de uitingen van de DG Rijkswaterstaat hele ochtend in de media.

[2:28:54] We springen op een rijdende trein, de staatssecretaris en ik.

[2:28:58] We zitten vol met energie.

[2:28:59] We hebben er wat dat betreft zin in, maar we hebben inderdaad ook al een aantal dingen geconstateerd.

[2:29:04] waardoor onze bewegingsvrijheid ook wat dat betreft enigszins gebonden is.

[2:29:09] Het betekent nog wel dat er ruimte is om zaken te accentueren, maar hoe mooi is het om in deze tijd voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te mogen werken.

[2:29:22] Wat een bijzondere periode met deze uitdaging.

[2:29:25] Als ik nu op school zou zitten, dan zou ik eigenlijk meteen gaan solliciteren

[2:29:29] om ergens in dat domein waterbouwkundige werken een baan te gaan zoeken, want er is werk voor de komende decennia en wellicht nog meer.

[2:29:40] En dat doet ertoe.

[2:29:41] We hebben te maken over drinkwater, we hebben te maken over verkeersveiligheid, vervoer via de weg, spoor, vliegtuig.

[2:29:47] Het raakt gewoon ons in iedere dag.

[2:29:51] Wat dat betreft een aantal zaken.

[2:29:54] Begin juni zijn de jaarlijkse bestuurlijke overleggen leefomgeving gehouden met de bestuurders uit de meerdregio's.

[2:30:01] Onder meer is gesproken over de investering van 280 miljoen euro voor kleine verbeteringen aan het autonetwerk door het hele land.

[2:30:09] De heer De Hoop gaf het ook al aan, van wil je nu hier je geld in stoppen?

[2:30:13] Nou, dat zijn die aanpassingen om zaken in beweging te zetten.

[2:30:17] Ten aanzien van elke regio telt op dit onderwerp ben ik ook wel de mening dat alleen maar asfalt daar neerzetten niet de weg naar voren zou moeten zijn, maar we moeten ook heel erg naar die regio gaan kijken, want de metropoolregio Amsterdam, waar je een stepje huurt, is toch heel wat anders dan in de Veluwe.

[2:30:36] Die nuance blijven we, denk ik, toch zoeken.

[2:30:39] Maar toch heb ik niet alleen maar mooi nieuws, naast de 2,5 miljard euro, die ik ook nog eventjes wilde noemen,

[2:30:45] De voorjaarsnota heeft mijn voorganger vijf wegprojecten moeten passeren, vanwege de opeenstapeling van zaken.

[2:30:52] En dan heb ik het niet alleen over stikstof, dan heb ik het ook over de personele problematiek.

[2:30:57] Het document wat u hier heeft, geeft ook al een stukje invulling daaraan.

[2:31:01] en ook een reach-out, een call-out naar u toe.

[2:31:07] Praktisch gescholdheid.

[2:31:09] Ik heb het hier niet over hoog of laag opgeleid.

[2:31:11] Praktisch gescholdheid in het domein van techniek.

[2:31:15] Hoe zouden we dat nog wat meer bij de ouders met name kunnen neerzetten om echt die kant op te gaan voor hun jonge kroost?

[2:31:24] Ik heb u daarbij nodig.

[2:31:26] De vlucht naar een academische studie, dat kan ook, maar ik denk dat we dat mbo

[2:31:31] Maar gewoon het technische domein, of dat nou op universitair is of op NBO-niveau, daar hebben we gewoon als land de komende tijd echt behoefte aan.

[2:31:41] En wij dus ook als Rijkswaterstaat, als INW.

[2:31:45] Maar wat dat betreft, de 19 projecten staan op pauze.

[2:31:49] En ik heb vorige week ook uitgelegd dat de financiën van het mobiliteitsfonds onder druk blijven staan.

[2:31:56] Dat geldt niet alleen voor de aanleg, maar ook voor de instandhouding.

[2:31:59] En ondanks dat de Rijkswaterstaat de komende jaren fors meer in standhoudingswerk zal gaan verrichten, is er nog zo'n 5 tot 8 miljard euro in werk, in voorbereiding, waar op dit moment geen dekking voor is.

[2:32:12] En ook daar zullen de staatssecretaris en ik, ook kijkende naar de periode die komen gaat, een pleidooi gaan doen voor meer structurele financiële zaken.

[2:32:22] Maar ook nogmaals hier, het is meer dan alleen financieel.

[2:32:26] Ik wil niet uitzuiten dat er nu eerst wordt gekeken naar een aantal projecten die we op dit moment wel kunnen uitvoeren in plaats van naar projecten die we nu niet kunnen uitvoeren.

[2:32:35] Op de BO's leefomgeving heeft de regio dan ook de oproep gedaan dat er structureel meer geld moet komen naar bereikbaarheid gezien de grote opgave.

[2:32:46] En die oproep gaan wij ook verder uitbrengen.

[2:32:49] Niettemin zal ik mij de komende periode ten volle inzetten op wat wel kan.

[2:32:54] Zowel de aanleg van nieuwe infrastructuur als het onderhoud van al die wegen, bruggen, sluizen, kanalen die ons land rijk is.

[2:33:01] Dan ga ik nu over naar de beantwoording van uw vragen.

[2:33:04] Zoals er bij deze debat te gebruikelijk is, zullen de staatssecretaris en ik onze inbreng per regio opdelen.

[2:33:11] En dan begin ik met het kopje algemeen overig.

[2:33:19] En dan kom ik bij de heer Stoffer.

[2:33:20] Wat zijn de mogelijkheden van bijvoorbeeld de infra-investeringen onder de NAVO-vlag?

[2:33:25] Nou, wat dat betreft, het wordt op dit moment verkend.

[2:33:29] Uitgangspunt bij infra-investeringen onder die NAVO-vlag, vorige week natuurlijk volop in het nieuws en ook onderwerp van debat, is dat de infrastructuur die ligt op een militaire corridor zoveel mogelijk geschikt wordt gemaakt voor militaire transporten, naast een civiel gebruik

[2:33:46] van deze netwerken.

[2:33:47] Samen met Defensie kijkt mijn ministerie naar specifieke zaken waar infra aan moet voldoen en de knelpunten die we signaleren en de handelingsopties erbij.

[2:33:58] Het mag gelet op de financiële situatie binnen het mobiliteitsfonds en de grote instandhoudingsopgave die we hebben.

[2:34:03] Evident zijn dat aanvullende middelen nodig zijn voor een goede invulling om hier invulling te geven aan de Host Nation Support.

[2:34:11] En conform de toezegging die mijn voorganger gedaan heeft tijdens het commissiedebat auto informeer ik de Kamer nog voor de begrotingsbehandeling op vertrouwelijke wijze over de knelpunten voor militaire mobiliteit in relatie tot het wegennet.

[2:34:29] De heer Stoffer, daar blijf ik bij u. Het kabinet kijkt naar een alternatieve bekostiging en waar denken wij dan aan?

[2:34:36] Wat dat betreft, gezien de financiële uitdagingen op het mobiliteitsfonds, heb ik een open blik voor alternatieve bekostigingsinstrumenten.

[2:34:44] En ik neem initiatieven van Derden serieus.

[2:34:47] Er zijn veel verschillende vormen van alternatieve bekostigingen.

[2:34:50] Dit is ook maatwerk per project, maar ik denk bijvoorbeeld in mijn stad Rotterdam, de Blankenburgverbinding, daar hebben we een alternatieve bekostiging gedaan.

[2:35:00] We zijn er aan de ene kant terughoudend mee met een extra tol, maar in dit geval was het heel duidelijk voor het bedrijfsleven ten aanzien van die Rotterdamse haven waar de voorzitter het ook over had.

[2:35:14] Het bedrijfsleven zei van daar staan we volledig achter wanneer daar een overbrugging is.

[2:35:19] Het ging over een miljard investering uit mijn hoofd.

[2:35:22] En daar is een mooie modus voor gevonden om het toch te doen, met een horizon van hoeveel tol dat dan zou moeten zijn.

[2:35:30] Maar het bedrijfsleven heeft dat destijds volledig omarmd om hiermee verder te gaan.

[2:35:35] Dat is slechts één voorbeeld voor die alternatieve bekostiging.

[2:35:39] Maar we moeten ook realistisch zijn.

[2:35:40] Alternatieve bekostiging biedt kansen, maar het zal de financiële uitdaging op het mobiliteitsfonds niet oplossen.

[2:35:48] Dan blijf ik nog steeds bij de heer Stoffer.

[2:35:51] Het kabinet werkt aan een ontwikkelstrategie, grootschalige infra.

[2:35:55] Wordt deze voor de begrotingsbehandelingen en de start van de coalitieonderhandelingen afgerond, inclusief investeringsvarianten?

[2:36:04] Het antwoord is ja.

[2:36:05] De planning is om in het najaar van dit jaar voor de departementen met departementale begrotingsbehandelingen uw kamer te informeren met een brief.

[2:36:16] In de brief zal worden ingegaan op de verschillende varianten voor de uitvoering van de bekostiging,

[2:36:20] van grote structuurversterkende projecten.

[2:36:24] Zover.

[2:36:25] Dan ga ik naar de heer Pierik.

[2:36:27] Hoe kijkt de minister aan tegen een apart fonds wat is gericht op het onderhoud en de vervanging?

[2:36:33] Ja, wat dat betreft sluit ik me toch aan bij de heer Ginwis in deze...

[2:36:38] in deze fase, laat ik dat ook nog even neerzetten.

[2:36:40] Ik zie op dit moment geen voordelen in een apart fonds voor onderhoud en vervanging.

[2:36:45] Het kabinet geeft prioriteit aan de instandhouding.

[2:36:48] Juist dankzij een mobiliteitsfonds is het mogelijk geweest die focus te houden.

[2:36:55] Dan ga ik naar mevrouw Vedder.

[2:36:58] Hoe staat het met de vernieuwing van de meertsystematiek?

[2:37:01] Is de minister het met mij eens dat er moet worden gekeken naar de langere termijn?

[2:37:07] Ik heb hier ook een procesantwoord.

[2:37:09] Er wordt gekeken, er wordt gewerkt aan de vernieuwing van het meert en die systematiek die daarbij hoort.

[2:37:16] De afgelopen periode zijn gesprekken gevoerd met koepels en met de decentrale overheden.

[2:37:21] We kijken hoe we de bereikbaarheid in een meertsystematiek nog meer centraal kunnen stellen met de aandacht voor alle regio's en uiteraard met de blik op de lange termijn.

[2:37:33] Ga ik naar de heer Van Dijk.

[2:37:35] De bereikbaarheidsnormen.

[2:37:36] Iedereen moet dichtbij, naar school, huisarts, et cetera.

[2:37:40] Nou, wat dat betreft hebben we daar nog wat meer tijd voor nodig.

[2:37:44] Voor de volgende commissiedebat, Meert, ontvangt u een plan van aanpak van de regionale bereikbaarheidsanalyses en de bereikbaarheidsprofielen.

[2:37:53] In het kabinetstandpunt hebben we aangegeven dat de nulmeting van bereikbaarheid van voorzieningen en banen, dat we dat ontwikkeld hebben.

[2:38:01] Het doel is nu om uiteindelijk samen met de regio's, draagvlak, daarna te streven bereikbaarheid van voorzieningen als onderwijs, zorg, supermarkten en werkgelegenheid vast te stellen.

[2:38:13] En dat doen we om recht te doen aan de verschillen tussen de regio's.

[2:38:17] En dan gaan we dus niet zozeer over normen hebben, want ja, we hebben daar wel verschillen.

[2:38:23] Maar het onderwerp is wel een groot iets en daar krijgt u dan ook wat dat betreft een plan voor toegestuurd.

[2:38:33] De heer Pierik.

[2:38:35] Het viel me op dat bij een aantal projecten is geconcludeerd dat de fasering niet mogelijk zou zijn, zonder goede onderbouwing of overleg.

[2:38:45] De Kamer heeft een aanpak ontvangen voor de herstart van de 17 gepauseerde projecten.

[2:38:50] Als onderdeel van de aanpak verkent INW per gepauseerd project de mogelijkheid om projecten in fase op te knippen.

[2:38:57] Voor enkele projecten zijn er al concrete afspraken tussen Rijk en regio,

[2:39:02] gemaakt.

[2:39:03] Zo worden de A4, de N211, de Harnasknoop, onderdeel van de A4 Haaglanden en de N14 en de verbindingsboog A1-A30 alvast gerealiseerd vooruitlopend op een herstart.

[2:39:18] Voor andere projecten wordt het mogelijk tot het opdelen en faseren de komende periode nader onderzocht.

[2:39:25] Daar zijn wij ook nog mee bezig.

[2:39:27] De heer Van Dijk, kan de minister aangeven wat de eerste resultaten van de spitsaanpak zijn?

[2:39:34] Er wordt gewerkt aan de aanpak.

[2:39:35] De campagne wordt op dit moment geëvalueerd.

[2:39:38] Ik zal u informeren over de voortvang van de aanpak en de campagne in de meerbrief van dit najaar.

[2:39:47] De heer Van Dijk, 2,5 miljard woonmogelden verdeeld tijdens B.O.Meert.

[2:39:53] Kan de Kamer daar ook nog betrokken worden en kan de minister de Kamer nog voor november informeren?

[2:40:00] In de meerdbrief van begin juni hebben we uw Kamer over het proces, de criteria en de afwegingskaders geïnformeerd.

[2:40:07] Wij ontvangen de uiteindelijke proposities van gemeenten eindelijk 31 augustus.

[2:40:13] En die worden vervolgens getoetst aan de hand van kaders en criteria.

[2:40:18] Ik confirmeer de Kamer na de BO's Meert per brief over de voorgenomen verdeling en ook de afwegingen die daaraan vooraf zijn gegaan.

[2:40:26] Aansluitend op die bestuurlijke overleg van Meert hebben we weer zoals gebruikelijk een Meert-debat met de Kamer.

[2:40:40] De heer De Hoop, de streefwaardecriteria brede welvaart in het kader van de 7,5 en de 2,5 miljard.

[2:40:48] Ook ten aanzien van de rapporteur van de hedenochtend die daar ook over sprak.

[2:40:55] Eerder afgesproken landelijke geldende streefwaarden zijn uiteraard ook van toepassing op het programma woningbouw en mobiliteit en daarnaast werken we

[2:41:04] op de voor woningbouw en mobiliteit relevante aspecten bereikbaarheid, gezondheid, veiligheid en leefomgeving aan het verkrijgen van meer inzicht.

[2:41:12] Ik had het vanmorgen even over wat meer vlees op de botten, maar brede velvaart vinden wij een zeer belangrijk aspect.

[2:41:19] Meer inzicht in de effecten van het programma en monitoren we op de uitkomsten van een brede set aan indicatoren.

[2:41:26] Maar we sluiten daar ook dan zoveel mogelijk aan op bestaande indicatoren.

[2:41:31] Volgens mij was het de heer De Hoop die dat ook zelf aangaf.

[2:41:34] Bestaande indicatoren zoveel min mogelijk zelf verzinnen.

[2:41:38] op dat onderwerp.

[2:41:40] Dus als er nomeringen zijn, dan passen we dat ook daartoe.

[2:41:43] Het wordt al toegepast, alleen die wegingsfactor, daar hebben we net nog wat meer voor nodig.

[2:41:49] Van hoeveel plusjes, hoeveel minnetjes en hoe weeg je dat nu?

[2:41:53] Nou, daar moeten we nog op een aantal indicatoren, die ook wat later in zo'n project komen, daar moeten we nog wat werk verrichten om dat inzichtelijk te maken.

[2:42:02] Kleurcoderingen denk ik aan, wegingsfactoren, daar kunnen we ongetwijfeld slimme ideeën aan u voorleggen.

[2:42:12] De VVD wil graag weten van de minister hoe de 2,5 miljard van de woonmogelden precies verdeeld worden.

[2:42:20] Het doel van het programma is via een financiële bijdrage aan de gemeente voor bereikbaarheidsmaatregelen extra woningbouw op een relatief korte termijn te realiseren, te stimuleren.

[2:42:30] We vragen de regio's met realistische voorstellen te komen.

[2:42:33] Dat was die 31 augustus.

[2:42:35] Die primair worden beoordeeld op snelheid.

[2:42:38] wat het aan woningbouw oplevert en hoe die woningen bereikbaar worden gemaakt en tegen welk rendement.

[2:42:45] 60% wordt verdeeld over de voorstellen vanuit de grootschalige woningbouwgebieden, in de bestaande en door de VRO nieuw aan te wijzen gebieden en 40% wordt verdeeld over de voorstellen uit heel Nederland buiten de grootschalige gebieden.

[2:43:00] Bij de BO Meert in het najaar willen we de afspraken over de concrete toedeling maken.

[2:43:07] Hoe wordt de regionale spreiding binnen de WOMO ingevuld?

[2:43:10] Welke bedragen landen in welke regio's?

[2:43:13] Een vraag van mevrouw Veldman.

[2:43:16] De beoordeling van alle voorstellen gebeurt aan de hand van criteria en afwegingskalers.

[2:43:21] Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen maatregelen gericht op de grootschalige woningbouwgebieden en de maatregelen gericht op de korte termijn.

[2:43:28] Juist met het oog op de regionale verdelingen is dit schot geplaatst.

[2:43:32] Tot slot wordt gekeken of de uitkomst van de afweging op basis van de afwegingskaders overeenkomt met de woningbouwopgave die in elke regio speelt en zo tot een redelijke verdeling over het land zal gaan leiden.

[2:43:44] Zo niet kan enige aanpassing volgen.

[2:43:47] Bij de BO Meerts in het najaar van 2025, dit jaar, worden afspraken over de toebedeling gemaakt.

[2:43:54] En misschien nog een opmerking.

[2:43:56] Om kleinere gemeenten tegemoet te komen, mogen gemeenten in hun voorstel voor aanvraag ook locaties bundelen

[2:44:02] om zo de minimale omvang van 200 woningen te halen.

[2:44:10] Ik blijf bij mevrouw Veldman.

[2:44:12] Gaat de minister de kroopparkeerrichtlijnen als norm hanteren bij de toekenning van deze WOMO-middelen?

[2:44:19] Het antwoord is nee.

[2:44:21] De toetsingscriteria zijn gericht op het realiseren van extra woningbouw en inframaatregelen erbij.

[2:44:27] Bij de toetsing

[2:44:28] Van de voorstellen voor de 2,5 miljard kijken we wel naar de verkeerskundige effecten van de plannen.

[2:44:35] Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het passende parkeerbeleid afhankelijk van de specifieke locatie.

[2:44:41] En de beschikbare informatie vanuit CRO over parkeren kan door de gemeente gebruikt worden.

[2:44:48] Het CRO adviseert gemeenten

[2:44:50] veel verschillende parkeernormen afhankelijk van het type woning en het milieu.

[2:44:53] Dit ter ondersteuning van hun parkeerbeleid.

[2:44:56] 1,7 is slechts een vrij hoge daarvan.

[2:45:02] Dan ga ik naar de heer Pierik.

[2:45:03] Hoe lang is het nog veilig en verantwoord om onderhoud... Ja, om geen onderhoud uit te voeren?

[2:45:11] Nou, er vindt wel degelijk onderhoud plaats.

[2:45:13] Laat dat voorop staan.

[2:45:15] We werken aan de grootste instandhoudingsopgave ooit.

[2:45:18] de Delta werken, ik kan er van alles bij halen, maar dit is mega.

[2:45:24] En dat maakt het aan de ene kant ook zo uitdagend en mooi om in deze fase actief te zijn.

[2:45:30] Hoofdvaarwegen, hoofdwegen en het hoofdwatersysteem, maar de veiligheid blijft geborgd.

[2:45:35] Waar nodig treffen we hiervoor beheersmaatregelen, zoals gebruiksbeperkingen en afsluiting.

[2:45:41] Dat was gisteren bij de Merwedebrug bijvoorbeeld en daar hebben we ook, tenminste dat was bij Gorkum, was ik op bezoek

[2:45:48] En er werd ook gezegd over de tonnages van de vrachtwagens daar.

[2:45:52] Dus dat zijn ook maatregelen die daar toegepast worden en waar we mogelijk ook nog meer kunnen doen.

[2:45:58] Maar die veiligheid, laat daar geen misverstand over zijn.

[2:46:01] We krijgen wel een ander risicoprofiel.

[2:46:04] Laat dat ook helder zijn.

[2:46:05] De risicoprofielen worden wel aangepast, maar die veiligheid, dat staat wel echt bovenaan.

[2:46:12] Dus de veiligheid blijft altijd geborst.

[2:46:16] De heer Van Dijk, termijnen voor de start van de woningbouw gaan naar 2034.

[2:46:20] Waarom is dat gedaan?

[2:46:23] In 2022 zijn er termijnen bepaald voor de verdeling van de uitkering van de 7,5 miljard voor de bereikbaarheid van de woningbouw.

[2:46:30] Voor de start van de woningbouw gold daar 2030.

[2:46:34] Deze afspraken en regelingen hebben betrekking op de nieuwe 2,5 miljard.

[2:46:39] Omdat we een aantal jaar later in de tijd zijn, hebben we de termijn voor de start van de woningbouw wat later in de tijd gezet, namelijk naar 2034.

[2:46:47] Dan ga ik naar de heer Boutkamp.

[2:46:53] Hoe gaat deze bewindspersonen ervoor zorgen dat de infrastructuur weer hoog op de prioriteitenlijst van het kabinet komt?

[2:47:01] Wat dat betreft, morgen mag ik ook al een pbl-rapport voor de langere termijnverkenningen in ontvangst nemen.

[2:47:08] Dat lijkt mij dan een uitgelezen moment om zo'n boodschap nog eens kracht bij te zetten in het publieke domein.

[2:47:14] Maar er wordt ook gewerkt aan de grootste onderhoudsopgave ooit.

[2:47:17] Het kabinet heeft 2,5 miljard extra beschikbaar gesteld.

[2:47:21] Wat dat betreft hebben wij uw hulp daarbij nodig en ik hoorde diverse van u ook al spreken over de verkiezingsprogramma's.

[2:47:29] Dus daar hebben we elkaar gewoon voor nodig om hier een grote streep eronder te zetten voor het belang hiervan.

[2:47:37] Wat dat betreft deel ik de punten die hier vanmorgen ook gemaakt zijn.

[2:47:42] Ik zou het fijn vinden als we daar verder met elkaar gaan optrekken, want dat zou die onderhandelingsfase, die na die verkiezingsperiode volgt, een stuk makkelijker maken.

[2:47:55] De heer Ginwis.

[2:47:57] Wat is minimaal structureel extra nodig om alle, wat dat betreft, eerder afgesproken aanlegprojecten doorgang te kunnen laten vinden?

[2:48:06] Wat is de strategie?

[2:48:07] om te voorkomen dat we de volgende bewindspersonen weer in een te krap jasje laten plaatsnemen.

[2:48:15] Wat dat betreft, de uitdagingen op het mobiliteitsfonds zijn groot.

[2:48:19] Er is structureel meer geld nodig.

[2:48:21] Ik denk dat dat duidelijk de boodschap is.

[2:48:24] Ik had het net ook al daar even over.

[2:48:27] Voor zowel de onderhoudsopgave als de ontwikkeling van de nieuwe infrastructuur.

[2:48:31] De exacte omvang is op dit moment niet aan te geven.

[2:48:34] Het is duidelijk dat er om meerdere miljarden gaat.

[2:48:37] zoals ook in 2024 aan de formatietafel gemeld is en later ook met de Kamer is gedeeld.

[2:48:44] Het is belangrijk om ook te blijven benadrukken dat het niet alleen om extra financiële middelen gaat, maar ook om de stikstofruimte en de uitbreiding van die maakcapaciteit.

[2:48:54] Daarom werkt INW aan het vergroten van het productievermogen, en hier worden verschillende stappen gezet, getuige de gestegen productie van het mobiliteitsfonds van 8,4 miljard in 2023 naar 9,7 miljard

[2:49:07] in 2024.

[2:49:10] Maar ook daar, we hebben uw hulp daarbij nodig.

[2:49:19] Meneer Grimwis.

[2:49:21] Voorzitter, dank u wel.

[2:49:23] U was er niet bij toen ik de introductie gaf bij het vervolg van deze vergadering.

[2:49:30] Ik heb gezegd, u krijgt vier interrupties.

[2:49:34] En de interrupties plegen we aan het einde van het blokje.

[2:49:37] En er zijn zeven blokjes.

[2:49:40] En aangezien ik nou toch aan het wordend, grijp ik toch een klein beetje in, want ik verzoek toch de minister ook wat korter bondiger en wat sneller te antwoorden, want we zijn nu al, even kijken, kwart voor 20 minuten bezig.

[2:49:52] En als ik zo kijk, u heeft nogal wat papiertjes, maar ik hoop dat de andere blokjes korter zijn.

[2:49:58] Ja, ik ga daar mee aan de slag.

[2:49:59] Graag.

[2:50:02] Dan blijf ik bij de heer Grinwis.

[2:50:03] Wat zijn de actuele opgaven van die het ministerie zo meteen op de formatietafel legt en die u alvast wil gaan meegeven aan die schrijvers van de verkiezingsprogramma's?

[2:50:13] Wat dat betreft, de bereikbaarheidsdomein en de financiële uitdagingen zijn groot.

[2:50:18] Wat dat betreft, een robuust, duurzaam Nederland vereist structureel veel meer budget voor mobiliteitsfonds.

[2:50:27] Mevrouw Vedder, ik wijs op de initiatiefnota van Inge van Dijk.

[2:50:30] Zij pleit voor hogere publieke investeringen.

[2:50:34] Daar ben ik mee bekend.

[2:50:35] Ik onderschrijf het nut van deze hogere investeringen en de vijf concrete voorstellen uit de initiatiefnota van Engel van Dijk hebben betrekking op het begrotingsbeheer en begrotingsbeleid.

[2:50:46] Hier gaat de minister van Financiën over.

[2:50:49] Meneer Boutkamp, aanbestedingsprojecten bundelen.

[2:50:53] Nou, wat dat betreft, we bundelen op dit moment, dat staat ook in het document wat u zometeen nog even in hardcopy krijgt.

[2:50:58] Er waren niet voldoende voor iedereen, maar u heeft dat gisteren in uw inbox gekregen.

[2:51:04] En wij bundelen soortgelijk werk in portfolio's.

[2:51:08] Bijvoorbeeld werk aan bruggen, sluizen en viaducten.

[2:51:10] Ik denk dat we daar echt een enorme stap mee gezet hebben door soortgelijk proceswerk te doen.

[2:51:17] kan het sneller en efficiënter worden uitgevoerd, zodat de instandhoudingsopgave voortvarender kan worden opgepakt.

[2:51:25] In de meerdbrief van 12 juni ben ik hier ook inhoudelijk op ingegaan.

[2:51:30] Heer Boutkamp, er is meer asfalt nodig.

[2:51:34] Heeft de nieuwe minister, net als de vorige minister, ook een ambitie om één gepauseerd project per jaar op te pakken?

[2:51:42] In 2023 heeft INW moeten besluiten deze 17 meerprojecten te pauseren.

[2:51:46] De redenen zijn wel bekend.

[2:51:50] In het licht van de beperkingen is de ambitie van ons ministerie om ieder jaar een gepauseerd project op te starten.

[2:52:00] De heer Boutkamp, het aantal projecten in een meeroverzicht neemt ieder jaar toe.

[2:52:04] Hoe gaan we deze groei doorbreken?

[2:52:08] Het gaat over

[2:52:09] projecten in alle MIRT-fasen.

[2:52:11] Onderzoek, verkenning, planuitwerking en realisatie.

[2:52:15] Wat dat betreft, het MIRT-overzicht geeft een overzicht daarvan.

[2:52:20] Het geeft daarmee een beeld van de vooruitgang, maar deze pakken we nog wel beet.

[2:52:26] We zijn hier ook mee bezig.

[2:52:28] We gaan hier wat meer focus op leggen, zoals ik dat heb aangegeven, maar het zit ook echt op die uitvoeringscapaciteit.

[2:52:38] We gaan hier ook nog eens even goed kijken wat we hier aan zouden kunnen bedenken om die groei, wat dat betreft, enigszins te pareren.

[2:52:48] Maar ook dat we doen wat we beloven.

[2:52:50] Als je eenmaal op die lijst staat, dan is het heel frustrerend als je er misschien afgaat.

[2:52:54] Dus ik ga daar zorgvuldig en voorzichtig mee om.

[2:52:57] Maar het kan niet zo zijn dat we zometeen, ik heb het boek hier ook even meegenomen en dan ziet u ook hoe dik het is, dat we hier over een paar jaar een dubbel zo dik boek hebben en dat we eigenlijk bij die uitvoeringscapaciteit nog niet stappen gezet hebben.

[2:53:11] Heer Boutkamp, een binnenvaarthart heeft de heer Boutkamp.

[2:53:18] Ja, dat is inderdaad de wet en de regelgeving voor die kleinere schepen en die haarvaten.

[2:53:23] We kennen denk ik allemaal wel de problematiek daaromtrend.

[2:53:28] Ook een pleidooi afgelopen week in de media vanuit de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens en de branchevereniging voor de binnenvaart om toch ook die locaties aan het water te beschermen, want zometeen zijn daar dan geen op- en overslagplaatsen meer.

[2:53:44] want die zijn ingereld door mooie appartementen aan het water.

[2:53:47] Aan de ene kant ook begrijpelijk, maar daar zit meteen wel een spanningsveld, want we willen dat vervoer over water ook hebben.

[2:53:55] Het ministerie werkt al op verschillende manieren aan dit onderwerp, via de beleidsagenda Goederenvervoer en de Centrale Commissie voor de Rijnvaart, waar we blemmerende regels agenderen en waar stappen worden gezet.

[2:54:06] En dan echt ook met name ten aanzien van die technische eisen van die kleinere schepen.

[2:54:12] en Rijkswaterstaat is aan de slag met de grotere instandhoudingsopgave.

[2:54:18] Ik ben ook blij dat uw Kamer een motie heeft aangenomen om in de notaruimte meer aandacht te hebben voor de watergebonden bedrijven.

[2:54:25] Een dikke streep daaronder.

[2:54:28] En de heer Grimwis vroeg zich ook af waar hij bleef.

[2:54:31] Werk en uitvoering, er zitten mooie dingen aan te komen.

[2:54:34] Tot s'avonds later.

[2:54:36] Ik kan alleen nog even geen datum noemen weer die hier gaat komen, maar in de pijpleiding zit hij.

[2:54:43] De heer De Hoop, wanneer kunnen we het basiskwaliteitsniveau fiets ontvangen?

[2:54:50] Ik heb u over geïnformeerd in een meerdbrief.

[2:54:53] Ik heb voor de uitwerking van het basiskwaliteitsniveau fiets wel wat meer tijd nodig.

[2:54:58] In het najaar van dit jaar informeer ik de Kamer over de voortgang die daar gemaakt wordt.

[2:55:04] De heer Van Dijk, bereikbaarheidsnormen heb ik al gehad.

[2:55:11] Lelystad Airport, voorzitter.

[2:55:15] Lelystad Airport is aangewezen als voorlopige voorkeurslocatie voor de F-35, voor de jachtvliegtuigen.

[2:55:21] De regio heeft hierbij aangegeven dat dit alleen kan in combinatie met groot handelsverkeer.

[2:55:27] Op 23 mei 2025 is de Kamer geïnformeerd dat een definitief gecombineerd besluit later dit jaar genomen zal gaan worden.

[2:55:37] En de komende periode ga ik met de heer Tuinman en het ministerie van LVVN en andere partijen in gesprek voor om te komen tot een gebalanceerd besluit.

[2:55:49] Zover het kopje algemeen.

[2:55:51] Dan ga ik nu naar het kopje Noord-Nederland.

[2:55:54] Nee, nee, nee.

[2:55:55] U gaat helemaal nergens heen.

[2:55:56] Ja.

[2:55:58] U blijft gewoon zitten.

[2:56:00] Heel goed.

[2:56:00] Want u krijgt namelijk interrupties.

[2:56:03] Althans, daartoe geef ik de Kamerleden de gelegenheid.

[2:56:08] En de heer Pierik was zo slim om halverwege de rit al zijn hand op te steken om als eerste aan de beurt te zijn.

[2:56:14] Dus heer Pierik, geef ik nu het woord.

[2:56:16] Dank u wel, voorzitter.

[2:56:17] Ik hoorde de minister zeggen van de gefaseerde aanpak van verschillende projecten, dat is echt wel een goede oplossing hier en daar.

[2:56:28] Een aantal projecten die zijn ook op die manier al ingevuld.

[2:56:31] Maar wat ik hoor vanuit de regio is dat nader onderzoek in die gefaseerde aanpak, dat het niet voldoende is, dat er echt ook met de regio in gesprek gegaan moet worden om te kijken, middels een quickscan,

[2:56:43] hoe die gefaseerde aanpak het beste aangepakt kan worden in de verschillende projecten.

[2:56:49] Wil de minister toezeggen dat hij ook die quickscan in die projecten waar nog geen faseerde aanpak ligt ook gaat oppakken?

[2:56:59] Graag een kort en bondig antwoord van de minister.

[2:57:14] Wat dat betreft kan ik die toezegging doen.

[2:57:24] Ik ga ook naar Amelisse Weert.

[2:57:27] Ik ga ook naar Kampen toe.

[2:57:31] Gaan kijken wat we kunnen doen op een aantal zaken.

[2:57:33] Ik kan niet overal naartoe, maar een aantal zaken hoor ik u vanmorgen ook zeggen.

[2:57:39] Om te kijken wat we daar kunnen doen.

[2:57:40] De problemen zijn duidelijk.

[2:57:43] Voldoende zo, meneer Peerk, anders kost het u een tweede interruptie.

[2:57:47] Ja, dat is dan maar zo, voorzitter.

[2:57:49] Nou goed, de minister geeft aan dat hij naar een aantal projecten toegaat om te kijken of dat gefaseerd uitgevoerd zou kunnen worden.

[2:57:56] Maar ik ben wel benieuwd welke projecten dan wel en welke projecten dan niet in beeld zijn als het gaat om die gefaseerde aanpak.

[2:58:05] De minister.

[2:58:10] Voorzitter, dank u wel.

[2:58:11] Meneer Pierik, daar is een brief over gestuurd.

[2:58:14] Dus daar moet ik dan even naar verwijzen.

[2:58:20] Een hele korte vervolgvraag dan, want u zei welke brief of wanneer dan?

[2:58:27] Nee, voorzitter, als die brief gestuurd is, dan kan ik daar natuurlijk mee uit de voeten.

[2:58:29] Maar het gaat natuurlijk om veel meer projecten waarvan we willen weten of de regio ook daadwerkelijk betrokken wordt bij het uitrollen van die gefaseerde aanpak.

[2:58:37] Dus die quickscan waar we om vragen, dat geldt ook voor projecten in de Betuwe en andere, de A2, ik noem maar wat.

[2:58:48] De minister.

[2:58:48] Ja, we betrekken de regio altijd in dit geval.

[2:58:54] Inspraak is er, maar of dat medezeggenschap is, is de volgende vraag.

[2:58:58] Dat gaan we zien.

[2:58:59] Ik kijk even naar de heer Grinders, want die was als volgende aan de beurt.

[2:59:04] Voorzitter, dank u wel.

[2:59:06] Dank aan de minister voor de beantwoording van mijn financiële vragen.

[2:59:11] Die beantwoording was nog hoog over en abstract en dat snap ik wel.

[2:59:16] Maar ik zou eigenlijk niet willen wachten tot de formatie en dat dan op tafel visies komen

[2:59:22] waar partijen aan tafel wel of geen belangstelling voor hebben.

[2:59:25] Ik zou eigenlijk willen vragen of misschien wat bij de formatie 2024 is aangeleverd, of dat misschien nog voor de laatste ministerraad of in ieder geval komende week geactualiseerd naar de Kamer zou kunnen worden gestuurd, zodat elke fractie daar nota van kan nemen.

[2:59:46] Als dat niet in zijn totaliteit mogelijk is, dan wil ik mijn vraag specificeren naar in ieder geval die projecten die allemaal in de pijplijn zaten, waren noodzakelijkerwijs gepauzeerd, waren opgenomen in het hoofdlijnakkoord en dan in de tekst, niet in de tabel, maar in de tekst, plus dus de beheer- en onderhoudsopgave.

[3:00:06] Want dat moet volgens mij vrij snel boven tafel te krijgen zijn, want dat is gewoon het doorlopen van het mobiliteitsfonds en het mid-projectenboek.

[3:00:14] En die vraag is dus niet alleen van toepassing op de minister, maar ook op de staatssecretaris bij deze.

[3:00:20] Een gecombineerde vraag en één interruptie.

[3:00:22] Dat is toch wel slim van de heer Gevens om het deze manier te doen.

[3:00:25] En hij was ook nog kort aan bondag in deze vorm.

[3:00:30] De minister.

[3:00:33] Jij zullen we op ingaan in de brief van de BO Meert in het najaar.

[3:00:36] Daar krijgt u informatie.

[3:00:42] Als u een reactie wil geven, graag via de microfoon.

[3:00:45] De staatszaak daar zal er zometeen nog even wat verder op gaan.

[3:00:54] Sorry, mevrouw Veldman.

[3:00:56] Dank voorzitter.

[3:00:57] Ik heb een vraag aan de minister gesteld over parkeernormen.

[3:01:02] En ik hoor de minister zeggen van wij gebruiken voor het toekennen van die woningbouwmobiliteitsmiddelen niet het criteria dat er een bepaalde norm moet zijn voor parkeren.

[3:01:16] Ik begrijp dat hij zegt, dat doen we niet, maar mijn vraag is, zou het niet beter zijn om dat wel te doen?

[3:01:21] En ik ben benieuwd hoe de minister daarnaar kijkt.

[3:01:24] En ik kan me daar ook bij voorstellen, als voorbeeld werd 1,7 parkeerplaatsen per woning genoemd.

[3:01:30] Waar het mij nu om gaat, is de CROW-richtlijn.

[3:01:35] die zegt afhankelijk van de situatie dus bij een meer verstedelijk gebied heb je misschien een wat lagere norm en bij vrijstaande woningen op een wat meer buitenlocatie kun je weer meer parkeren en daar heeft de CROW richtlijnen voor en de vraag is of dat niet beter zou zijn om als norm te gaan hanteren en waarom ik het vraag is omdat er wijken worden gebouwd nu in Nederland zonder parkeerplaatsen en ik

[3:02:01] Ik vind het echt onbestaanbaar voor mensen die gewoon een auto nodig hebben, die bijvoorbeeld onregelmatigheidsdiensten werken of s'nachts werken of mensen die misschien geen beperking hebben, maar wel wat minder verbeterd zijn.

[3:02:11] Volgens mij is uw vraag helder, want u gaat helemaal uitweiden namelijk.

[3:02:14] Ik maak hem even af.

[3:02:16] Ik zou het belangrijk vinden om eigenlijk te voorkomen dat die rijksmiddelen gaan naar die wijken waar dit in de hand wordt gewerkt en dat er dus ook het parkeren, de druk op parkeren verplaatst wordt naar omliggende wijken.

[3:02:28] De minister.

[3:02:31] Ja, ik geef toch een antwoord wat mevrouw Veldman misschien niet fijn zal vinden.

[3:02:37] Het ligt echt bij de gemeente.

[3:02:39] U heeft ook een motie wat dat betreft.

[3:02:42] De groot veldman is ingediend.

[3:02:45] Die is ook ontraden en die is ook verworpen door stemming.

[3:02:48] Ik moet dit antwoord even geven wat dat betreft.

[3:02:53] Dit ligt echt bij de gemeente en zit buiten mijn veld.

[3:02:58] Een tweede interruptie?

[3:03:00] Ja, nou in ieder geval heel kort hierop reagerend.

[3:03:02] Ik heb het nu niet over die motie.

[3:03:03] Die ging over 1 kort bij 7 als een statement om te zeggen we hebben toch eigenlijk normaal parkeerbeleid nodig in Nederland.

[3:03:09] Waar het nu om gaat is probeer dan dat breder te zien waarbij ook de verschillende variaties mogelijk zijn in de verschillende wijken afhankelijk van hoe het gebouwd wordt.

[3:03:17] Dus ja, ik wil dat toch even rechttrekken.

[3:03:19] De minister.

[3:03:22] Ik kom daar nog even bij op terug als dat zou kunnen op een later moment.

[3:03:28] Tweede termijn?

[3:03:31] Tweede termijn.

[3:03:33] De antwoord in de tweede termijn.

[3:03:36] Meneer Van Dijk.

[3:03:39] Ja, dank voorzitter.

[3:03:41] De beantwoording op de vragen van de 2,5 miljard die begrijp ik voor een groot deel.

[3:03:45] Daar moet ook over gesproken worden met de regio.

[3:03:49] Tegelijkertijd is dat het geld wat extra beschikbaar was.

[3:03:51] En ik heb toch een vraag bij de toelichting op het verschuiven van het jaartal.

[3:03:55] We willen allemaal dat er zo snel mogelijk wordt gebouwd en dat die ontsluiting goed geregeld is.

[3:04:00] En dan zien we dat voor deze 2,5 miljard nu de datum van 2030 naar 2034 gaat, vier jaar later.

[3:04:04] Terwijl de vorige keer in 2022 is besloten, nu is het 2025.

[3:04:08] Dus ik vind het eigenlijk heel onlogisch dat we dan een jaar extra nemen.

[3:04:11] We gaan dus in plaats van drie jaar, vier jaar verder zitten, in 34.

[3:04:14] En ik zou zeggen, ga eerder een jaar eerder zitten.

[3:04:16] Dus probeer die woningen zo snel mogelijk te realiseren.

[3:04:18] Het gaat om de start van de woningbouw.

[3:04:20] Dus we investeren 2,5 miljard om zo snel mogelijk woningbouw te krijgen.

[3:04:23] Dus mijn vraag concreet aan de minister is, is hij bereid om daar nog eens goed naar te kijken en om misschien het jaar 2034 te vervangen door 2032 of 2033?

[3:04:33] De minister.

[3:04:34] Ik ben bereid daar nog eens goed naar te kijken.

[3:04:40] Heer de Hoop.

[3:04:42] Ja, voorzitter.

[3:04:43] Allereerst dank voor de beantwoording tot nu toe.

[3:04:45] En toen de minister zei ik ga door naar Noord-Nederland, toen wilde ik er bijna niet mee interrumperen, want dat vind ik natuurlijk altijd een goed idee.

[3:04:52] Maar voorzitter, ik had toch nog een vraag die bleef hangen over die streefwaarde.

[3:04:55] Mijn fractie deed ook een aantal suggesties qua indicatoren die er al zijn.

[3:04:59] En de minister gaf ook aan dat daar

[3:05:01] in principe gewoon mee gewerkt wordt, de bestaande indicatoren, maar brengt hij ook helder in kaart, richting de Kamer, in een brief of iets dergelijks, wat nou precies die indicatoren zijn en waar die afwegingen op basis waarvan die gemaakt worden, welke streefwaarden, zodat we dat als Kamer ook goed inzichtelijk hebben bij die brede wereldvaartbestedingen, die 2,5 miljard voor woningbouw en bereikbaarheid, zodat we dat als Kamer ook goed

[3:05:28] ...inzichtelijk hebben en dat we begrijpen waar daar aangetoetst wordt.

[3:05:32] De minister.

[3:05:35] Ja, dat kunnen we doen.

[3:05:36] Alleen het worden geen streefwaarden, maar het zijn echt indicatoren.

[3:05:41] Ja.

[3:05:43] Ja, meneer Loop.

[3:05:46] Voorzitter, dan zou ik graag horen wanneer we dat... Helder.

[3:05:55] Het komt bij de volgende rapportage in najaar.

[3:05:59] Even verder, er zijn geen verdere vragen op dit blokje.

[3:06:03] Oh, sorry, de heer Stoffer.

[3:06:06] Bij mijn blinde linkse dode hoek.

[3:06:10] Toch ben ik behoorlijk conservatief en rechtsvoorzitter, maar ik ben blij dat ook mensen af en toe een ietwat andere blik op mij hebben.

[3:06:21] Kijk.

[3:06:23] Nee, voorzitter, vooraf, de minister gaat een aantal bezoeken op plekken waar het aan de hand is.

[3:06:28] Ik dacht, laat de minister niet alles doen.

[3:06:30] Als de staatssecretaris straks zegt dat hij in Harderwijk gaat kijken bij het aankomen in het citystation, zou heel mooi zijn, maar dat kan hij straks doen.

[3:06:38] De vraag die ik aan de minister heb, is over wat hij zei over alternatieve bekostiging.

[3:06:43] Hij gaf de Blankenburg als voorbeeld voor Tol.

[3:06:46] Ik heb, voordat ik in de Kamer kwam, bij Rijkswaterstaat gewerkt.

[3:06:49] verbaasd over dat als je dan naar Zeeuws-Vlaanderen wil, de tol moest betalen.

[3:06:53] En ik dacht, als ik in de Kamer kom, ga ik daar wat aan doen.

[3:06:56] Met hulp van de voorganger van mevrouw Verder, Jacco Geurts, en ook de heer Grimwis, onder andere, hebben we toen echt heel hard gewerkt om dat voor elkaar te doen.

[3:07:02] Dat is gelukt hè, die tol eraf.

[3:07:04] Dus mijn vraag is, gaan we dadelijk niet aan de randen van Nederland overal tolverbindingen krijgen, zodat mensen eigenlijk niet meer zonder geld op bezoek kunnen bij hun familie die net aan de overkant van het water is,

[3:07:19] naar hun werk moet op die manier.

[3:07:21] Ik snap de Blankenburg, dat begrijp ik, maar niet dat we zeg maar allerlei verbinding krijgen met Tol om dan toch die infrastructuur voor elkaar te krijgen.

[3:07:29] Geen opzetje voor anderen.

[3:07:32] Ja, het onderwerp is duidelijk.

[3:07:37] Ik heb het als voorbeeld gebruikt, maar we kijken breder, ook vanuit de regionale middelen.

[3:07:42] Dus we zetten daar alles in.

[3:07:43] Maar ik wil breder kijken om toch iets misschien mogelijk te maken, maar tol is dan niet misschien het eerste waar je aan denkt.

[3:07:50] Ik heb nu even het voorbeeld gebruikt, maar we kijken ook echt naar financiering vanuit de regio op een andere manier, als we dat kunnen vermijden.

[3:07:58] Als er draagvlak is voor zo'n tol, in dit geval de Blankenburgverbinding, daar was die, dan is dat een mooi voorbeeld.

[3:08:04] Maar het is niet de bedoeling dat we daar overal van dit soort constructies gaan toepassen, waar het belemmerend gaat werken.

[3:08:13] Voorzitter, ik ben één blij met het antwoord, twee hoor ik iets en denk oh, opletten.

[3:08:18] Wat ik in het verleden zag en dan sluit ik aan bij wat de woordvoerder van de PVV straks zei, er is meer dan de Randstad elke regio telt.

[3:08:25] Je hebt vaak gezien dat, als de infra aangelegd werd, dat in de Randstad werd het wel bekostigd naar het Rijk, maar als je dan wat wilde in Overijssel of in Gelderland, ik noem bijvoorbeeld de N18, dan moest er eerst halve financiering van uit de regio komen.

[3:08:37] Dus wel graag gelijk speelveld.

[3:08:39] Ik snap dat er veel geïnvesteerd wordt in de Randstad, daar wonen veel mensen, er wordt ook veel geld verdiend, maar, en ik denk dat ik een BBB-minister niet aan hoef te duwen op dit punt, maar wel gelijk speelveld van heel het land en niet dat als het buiten de Randstad komt dat je dan

[3:08:52] als regio de helft moet financieren om nog iets van mekaar te krijgen.

[3:08:54] Dus ik hoop dat de minister daar ook nog positief antwoord op geeft.

[3:08:58] En nu snap ik wat de PVV-woordvoerder zei, voorzitter, straks.

[3:09:03] Kijk, de minister.

[3:09:06] Eén zin voor de heer Stoffer.

[3:09:07] Elke regio telt.

[3:09:09] Daar zetten we een dikke streep onder.

[3:09:11] De meerdgelden zijn de laatste decennia voor 80 procent zo'n beetje geland in die randstad.

[3:09:17] Daar willen wij wat dat betreft, en ook logisch, MRA, een derde BWP, maar daar willen we echt ook een trendbreuk in neerzetten.

[3:09:28] Ik zie geen verdere vragen meer.

[3:09:31] Gaat de staatssecretaris nu het stokje overnemen?

[3:09:33] Ja, in mijn blokje algemeen.

[3:09:35] Maar die is gelukkig wat dunner dan die van de minister, dus dat scheelt.

[3:09:38] Er zijn heel veel vragen aan de minister.

[3:09:41] Ik zit angstvallig naar de klok te kijken, want we hebben tot kwart voor vijf.

[3:09:45] Ik ga mijn best doen, al vanaf blok 1 algemeen.

[3:09:51] Dank aan de leden voor dit debat.

[3:09:53] Bij het inwerken vroeg ik wat ik een beetje kon verwachten bij een commissie-debat, en dat was letterlijk...

[3:09:58] Het rondje Nederland en dat helpt dus ook met het inwerken, want dan krijg je allemaal dit soort kaartjes te zien en precies uitgelegd waar wat zit in de voorbereiding.

[3:10:06] Dus voor een inwerkende staatssecretaris en ongetwijfeld ook voor een inwerkende minister is het heel fijn om al gelijk dit debat te hebben, om vooral ook te zien waar we allemaal enorme druk mee bezig zijn.

[3:10:17] En met wij bedoel ik dan vooral de mensen

[3:10:19] die aan de weg het water op sporen aan het werk zijn, om Nederland een stukje mooier te maken.

[3:10:24] In de meest letterlijke zin van het woord.

[3:10:27] Want elke dag werken we er hard aan om Nederland mooier te maken, bereikbaarder te maken, betrouwbaarder te maken en natuurlijk ook een stukje veiliger te maken.

[3:10:34] Dat wordt ook een belangrijke prioriteit in het openbaar vervoer, om die ook weer veilig voor reizigers en medewerkers te gaan maken.

[3:10:42] Ik zei vorige week al hier in de Kamer, aan de ene kant denk ik dat wij realistisch moeten zijn, ook ten aanzien van die financiën, daar zal ik zo nog wat over zeggen, maar we willen ook vooral kijken wat kan en wel en hoe kunnen we ook op een aantal dossiers hernieuwd perspectief gaan bieden, daar zal ik zo ook nog wat zeggen over de Lelylijn.

[3:11:00] Laat ik beginnen met dat realisme, want er zijn een aantal vragen ook gesteld over de financiën.

[3:11:06] Nou ja, als iemand al heel zijn leven lang te maken heeft met een te krap pak en daar wat meer ervaring mee heeft, dan is het deze staatssecretaris wel.

[3:11:13] En dan zijn er twee opties, voorzitter.

[3:11:18] De ene is wat afslanken.

[3:11:20] En in dit geval is dat bezuinigen.

[3:11:22] Maar ik kan ook uit eigen ervaring zeggen, dat is pijnlijk, dat kan vervelend zijn en na zijn.

[3:11:27] Daar hebben we vorige week ook over gesproken, de driedubbele stapeling in het openbaar vervoer, de BDU-korting, het reisproduct voor studenten, wat in regio Zeeland gewoon betekent, de regionale vervoersbedrijven zijn over 50% afhankelijk van de inkomsten rondom studenten.

[3:11:43] En ook de prijsstijgingen bij de NS en allerlei versoberingen die daar weer uit voortvloeien.

[3:11:50] Die driedubbele stapeling doet gewoon verschrikkelijk veel pijn in het openbaar vervoeg.

[3:11:54] En dat zie ik ook en doet pijn en tegelijkertijd, als je een ruime pak wil, dan zul je dat moeten aanschaffen en heb je daar geld voor nodig.

[3:12:01] Zo eerlijk moeten we daarin ook zijn.

[3:12:05] Ik ben in deze gebonden aan de voorjaarsnota.

[3:12:09] Die is vastgesteld door vier fractievoorzitters, nog geen twee maanden geleden, van de vier coalitiepartijen PVV, VVD, NRC en BBB.

[3:12:17] En die hebben twee maanden geleden gezegd deze bezuinigingen van het openbaar vervoer, die waren toen bekend, die laten we staan.

[3:12:24] Dat is ook gewoon een feit waar ik als...

[3:12:26] nu twee weken staatssecretaris, gewoon mee te dealen heb, dat er toen is besloten om die bezuinigingen door te zetten.

[3:12:35] Tegelijkertijd gaan we, denk ik, wel een spannende periode ook met elkaar in.

[3:12:40] Gisteren is de motie De Hoop aangenomen, met steun ook van de PVV, dus in twee maanden tijd zijn dat wel wat wisselende signalen richting mij als staatssecretaris.

[3:12:48] Aan de ene kant, het gaat om de harde euro's in het tabel, krijg ik het signaal, zet de bezuinigingen door.

[3:12:53] Als het gaat om een motie waar die harde euro's niet onder hoeven te liggen, krijg ik een ander signaal.

[3:12:57] Ik moet dat gaan wegen.

[3:13:00] Ik heb ook de stemverklaring van de NSC en de BBB gehoord gisteren.

[3:13:04] Ik was zelfs hier in de Kamer.

[3:13:06] Die ook daar hun zorgen over uitspreken.

[3:13:09] Er komt ook ongetwijfeld nog een augustusbesluitvorming met fractievoorzitters.

[3:13:15] Ongetwijfeld.

[3:13:16] Dus ik ben benieuwd.

[3:13:16] Ik hoop dat dat ook daarin een plekje zal krijgen.

[3:13:21] Ik heb ook gehoord... Het dreigement vind ik niet helemaal een keurig woord, want volgens mij is het vooral ook een uiting van zorg vanuit de fractie van de ChristenUnie dat zij niet in zullen stemmen met de begroting infrastructuur en waterstaat op het moment dat de bezuinigingen op het regionaal vervoer door zullen gaan.

[3:13:39] Dus nogmaals, het dreigement vind ik een beetje een vervelend woord om te gebruiken, want dan wordt het gelijk heel erg politiek, want het is volgens mij vooral een uiting van zorg.

[3:13:46] Wat maak je daar zorgen over?

[3:13:47] Nou ja, dat zal wel een puzzel gaan worden.

[3:13:50] Kijk, het feit is, nogmaals, de regime is ook niet uit te leggen, in de nieuwe systematiek van de voorjaarsnota is het zo dat de voorjaarsnota de basis vormt voor een ontwerpbegroting.

[3:13:58] De ontwerpbegrotingen zijn op dit moment eigenlijk al zo goed als klaar.

[3:14:02] Die zijn gebaseerd op de voorjaarsnota.

[3:14:04] waarin die bezuinigingen zitten.

[3:14:08] Dus wij, politiek zeg ik maar even breed, uit alle partijen die ik juist ook noemde, zullen wel een puzzel moeten gaan leggen de komende periode, wat dat betreft als het gaat om het openbaar vervoer.

[3:14:18] Dat in ieder geval even een reactie op de vragen die zijn gesteld over de financiële puzzel en ook de motie de hoop.

[3:14:24] Misschien om een blokje af te maken, wat kan wel?

[3:14:27] Tegelijkertijd zitten we hier ook om over de lange termijn investeringen te praten.

[3:14:30] En we investeren de komende tijd 40 miljard in het openbaar vervoer, in de instandhouding van projecten op het griep van trein, spoor en OV, en ook in het aanleggen van nieuwspoor.

[3:14:41] Dat geldt voor meerdere regio's.

[3:14:43] Daar gaan ze zo meteen allemaal één voor één langs lopen.

[3:14:45] En een ander blokje, dat gaat natuurlijk over het hernieuwd perspectief.

[3:14:48] Ik zal daar bij de Lelylijn bewust over terugkomen.

[3:14:51] Ik heb daar vorige week al het een en het ander over gezegd.

[3:14:53] om die handschoen ook echt op te pakken, onze verantwoordelijkheid richting het noorden, in het bijzonder, in het algemeen, Friesland in het bijzonder.

[3:15:01] Ik zal daar bij de Lelylijn misschien nog even apart op terugkomen.

[3:15:04] Voorzitter, er zijn nog een paar kleine vragen over het algemene blok gesteld.

[3:15:08] De heer De Hoop.

[3:15:09] Vroeg mij over de OV-infrastructuur en of dat niet goedkoper is om te bouwen rondom de OV-knooppunten.

[3:15:18] Op zichzelf hoeft dat niet altijd goedkoper te zijn.

[3:15:22] Rondom die OV-infrastructuur, die zitten niet ergens midden in de weiland.

[3:15:26] Daar is vaak al bebouwing omheen.

[3:15:28] Dan heb je het over binnenstedelijk bouwen.

[3:15:31] Daar heb je inpassingsmogelijkheden nodig.

[3:15:33] Dus het is niet automatisch zo dat dat goedkoper is.

[3:15:36] Wel is het natuurlijk zo dat je wel goed moet kijken bij woningbouw.

[3:15:40] Waar liggen al bestaande OV-knooppunten en kun je daar nou niet slim op inspelen om die verschillende modaliteiten mogelijk te maken?

[3:15:47] Wat dat betreft zeggen wij in ieder geval als kabinet, openbaar vervoer en asfalt zijn complementair aan elkaar en hoeven niet tegenover elkaar te staan.

[3:15:55] Ik denk dat het aan mensen zelf is om daarover te bepalen.

[3:15:58] Laten we allebei goed proberen te regelen.

[3:16:00] Dan is dat voor de mensen zelf ook goed.

[3:16:03] Meneer Baminga vroeg mij iets over het ontsluiten van de woningbouw.

[3:16:10] Welk geld daarvoor beschikbaar is?

[3:16:11] Nou ja, dat hebben we natuurlijk die 2,5 miljard extra voor de woningbouw hebben we daarvoor genomen.

[3:16:17] En daar proberen we ook heel bewust, dus binnen Mobiliteitsfonds daar te kijken, ook een koppeling te maken.

[3:16:23] dat, met extra criteria, dat je met die investeringen ook echt woningen gaat bouwen.

[3:16:29] Vandaar ook, een van de criteria is geloof ik, dat er een maximaal aantal bedrag per woning moet zijn, zodat je ook echt die woningbouwopgave omhoog wil krikken op basis van die investeringen.

[3:16:39] Waarbij je zegt, het mobiliteitsfonds is bedoeld voor

[3:16:41] De nationale projecten, en daar waar je echt snel veel woningen kan realiseren, hebben we eigenlijk binnen het Mobiliteitsfonds die woonmogengelden als een apart hokje daarvoor beschikbaar gesteld.

[3:16:56] Dan de vragen van de heer Bamenga en de heer Grimwis over hoeveel geld hebben we nou in totaal nodig om alle projecten mogelijk te maken.

[3:17:04] Ik weet niet of de vragen van de heer Bamenga en de heer Grimwis zelf komen of misschien wel namens hun verkiezingsprogramma's, commissies, dat zou natuurlijk nog kunnen.

[3:17:15] Misschien goed, en de heer Grimwis vroeg daar net ook al naar.

[3:17:18] Het is natuurlijk heel moeilijk om te zeggen hoeveel geld je zou willen hebben voor alles, maar we hebben bij de vorige formatie in ieder geval een eerste inschatting gemaakt.

[3:17:27] Dat was toen 35 miljard voor alle issues.

[3:17:32] En misschien als ik de vraag van de heer Grimwis net aan de minister even mag samenvatten, als hij zegt, maak daar nou een update van en verstuur dat nou.

[3:17:40] En anders even wel even de vraag van wanneer dat dan zou moeten.

[3:17:43] Dat zouden we toe kunnen zeggen, voorzitter.

[3:17:46] Dat we zeggen, we maken van die 35 miljard die we bij de vorige formatie hebben gestuurd, daardoor even een updateje van, zodat dat misschien ook meegenomen kan worden in de verkiezingsprogramma's dan.

[3:17:54] Dat kan ik bij deze toezeggen, voorzitter.

[3:17:58] Dat zal dan in de zomer worden toegestuurd.

[3:18:03] Ik ga eerst even naar de staatssecretaris vragen of hij klaar is met z'n blokje.

[3:18:07] Hij is klaar met z'n blokje.

[3:18:08] Ik ben klaar met m'n blokje.

[3:18:09] Dan mag u het woord voeren, meneer Geen Wisse.

[3:18:11] Voorzitter, even heel precies van voor welke datum.

[3:18:14] 23 juli is de deadline om de programma's in te leveren bij het Centraal Planbureau.

[3:18:19] Dus graag voor 23 juli.

[3:18:22] En het liefst dus een week ervoor, zodat het verwerkt kan worden.

[3:18:27] Nou, dit zijn wel heel veel eisen zeg.

[3:18:35] Dat kunnen we toezeggen, een week voor de 23e.

[3:18:38] Daarbij zeg ik wel, dat wordt wel echt even een objectieve, niet-politieke overzicht.

[3:18:47] Dat dat wel even belangrijk is om te zeggen, maar objectief kunnen we dat aanleveren als daar behoefte aan is.

[3:18:52] Dan proberen we wat ruimte voor de 23e te doen.

[3:18:53] Objectieve aanlevering is prima.

[3:18:56] Ik kijk even rond of dit blokje vragen oplevert.

[3:19:00] Ik zie hier geen behoefte aan.

[3:19:02] Dan ga ik, want ik denk dat u beiden afwisselt.

[3:19:06] Dan nogmaals het verzoek om kort en bondig te zijn in de beantwoording.

[3:19:10] En dan geef ik de minister het woord.

[3:19:12] Dank u wel, voorzitter.

[3:19:13] Kort en bondig.

[3:19:15] Brinne Neerlein wat dat betreft voor het regio Noord.

[3:19:19] Stukje realisme, wat doen we wel?

[3:19:21] En hernieuw perspectief.

[3:19:22] En dan ga ik in op de gestelde vragen.

[3:19:24] Stikstoffen en capaciteit belemmeren op dit moment de voortgang bij de planuitwerking N33 midden, dat is Zuidbroek-Appingedam.

[3:19:33] Over de herstart worden op dit moment gesprekken gevoerd met de provincie Groningen.

[3:19:37] Wat doen we wel?

[3:19:38] De A7 zuidelijke ringweg Groningen is onlangs opengesteld.

[3:19:42] Het meerder onderzoek N33 noord, Appingedam-Eemshaven, loopt.

[3:19:47] En dan een stukje hernieuwd perspectief.

[3:19:49] We hebben onlangs de verkenning Bereikbaarheid Ameland opgestart met de voorjaarsnota's extra budgetvrij gemaakt voor de sluis van Koornwerderzand.

[3:19:57] Hiermee wordt onderzocht of de vergroting van de sluis of de verdieping van het kanaal mogelijk is.

[3:20:04] Dan ga ik naar de heer Van Dijk.

[3:20:06] Wat is de status van het project Koornweerderzand?

[3:20:09] Het aanvullende budget voor de sluis bij Koornweerderzand is toegevoegd aan de reservering voor het project.

[3:20:14] Naar aanleiding van de nieuwe inzichten en extra middelen zijn de provincie Friesland en het Rijk in overleg over het vervolg van het project.

[3:20:22] Onderdeel van het gesprek zijn de gevolgen voor de huidige bestuursovereenkomst.

[3:20:27] Dan ga ik naar de heer Pierik over Groningen Airport, Ilde, afgekort GAE.

[3:20:36] Vanuit het mobiliteitsfonds stel ik naar aanleiding van het amendement van de heer Lede Koerhaus, voormalig Tweede Kamerlid, en de heer Van der Molen uit 2023, en het amendement van lid Peter de Groot uit 2024,

[3:20:49] In totaal 13 miljoen euro beschikbaar voor de landzijdegebreikbaarheid van de luchthaven.

[3:20:55] Deze rijksbijdrage wordt ingezet voor de realisatie van een verkeersveilige ontsluitingsweg naar de nabijgelegen N-weg, een verkeersveilige rotonde voor het nieuwe businesspark Bravo, als ook de aanleg van een openbaar vervoerhub.

[3:21:09] Tijdens een BO-meert van 2024 hebben Rijk en regio afspraken gemaakt over de besteding van de eerste 6,5 miljoen euro.

[3:21:17] Het streven is om tijdens het BO-meert van 2025 afspraken te maken over de overige 6,5 miljoen.

[3:21:23] De heer Pierik toelichting geven op de plannen N33.

[3:21:27] Voor de N33 Noord-Tussen-Appingedam en Eemshaven wordt samen met de regio een meertonderzoek op dit moment uitgevoerd.

[3:21:34] Naar verwachting is dat die eind dit jaar zal zijn afgerond.

[3:21:38] Ik kan niet vooruitlopen op de uitkomsten hiervan.

[3:21:43] Het streef is gericht om tijdens de BO meer dit najaar verdere afspraken over een doorstart te kunnen maken.

[3:21:49] De heer Grinwis, hoe staat het met de fietsbruggen, de tijdelijke fietsbruggen van de Afsluitdijk?

[3:21:55] Rijkswaterstaat heeft een eerste haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de plaatsing van tijdelijke fietsbruggen.

[3:22:01] Technisch blijkt het mogelijk tijdelijke bruggen te plaatsen, maar het vraagt ook nog wel wat nader onderzoek.

[3:22:06] waarbij ook gekeken wordt naar de kosten voor het plaatsen van de bruggen en de tijdsduur.

[3:22:10] Dit onderzoek wordt op dit moment uitgevoerd.

[3:22:13] De resultaten verwacht ik voor het einde van het jaar te kunnen delen met u. Zover, voorzitter.

[3:22:19] Dank u wel.

[3:22:20] Ik ga even kijken.

[3:22:21] Nee, ik zie geen handen.

[3:22:23] Neemt de staatssecretaris het volgende blok, en dat is het blokje... Noord.

[3:22:27] Maar dan met de trein.

[3:22:30] En goed om bij Noord te beginnen, want dat heb ik zelf ook gedaan vorige week.

[3:22:35] Mijn eerste werkbezoek aan Friesland, juist in het kader van de Lelylijn, want daar is veel over gezegd.

[3:22:42] Ik heb daar vorige week ook al wat over gezegd.

[3:22:45] Ik denk dat het verstandig is om daar als eerste ook een bezoek aan te brengen, om het noorden ook de aandacht te geven die het verdient, wat mij betreft.

[3:22:54] Want ik denk dat we eerlijk moeten zijn dat de schuif van de Gelderland van de Lelylijn naar een pakket aan zaken naar de Sachsenlijn,

[3:23:02] flessenhals en nog een aantal andere dingen, dat dat gewoon heel zwaar is gevallen.

[3:23:06] In het noorden, in het algemeen en in Friesland in het bijzonder.

[3:23:09] Ik ben daar vorige week naartoe gegaan en het heeft daar gewoon schade aan gericht.

[3:23:13] Ik denk dat we daar eerlijk over moeten zijn.

[3:23:15] Je kunt inhoudelijk met elkaar van opvatting verschillen en we moeten altijd keuzes maken hier in de missystematiek.

[3:23:22] Maar dat hebben we altijd wel geprobeerd te doen op een manier dat in ieder geval recht doet aan elkaars bestuurlijke rollen.

[3:23:27] En ik denk dat de nachtelijke besluitvorming, daar hebben meer mensen al wat over gezegd, gewoon niet goed is geweest, niet de schoonheidsprijs verdiend en dat dat daar schade heeft aangericht.

[3:23:37] Aan ons nu de taak om dat te herstellen.

[3:23:40] Ik noemde dat ook het schaderapport.

[3:23:41] Vorige week wisten we kijken hoe die schade is en ook het schaderapport daarin opgemaakt.

[3:23:47] En vooral ook met gesproken, hoe kunnen we nou gaan bouwen aan hernieuwd perspectief?

[3:23:53] Want ik denk dat daar echt de crux zit voor de toekomst.

[3:23:57] De schuif die heeft plaatsgevonden past, denk ik, in de trend waarbij we zeggen, laten we niet zozeer het geld wegzetten op een plek, maar laten we ook kijken, wat kan er wel, wat kunnen we materieel mogelijk maken?

[3:24:09] Ik denk dat dat verstandig is om dat nu ook te houden, zodat we op de nederzakselaar stappen kunnen zetten.

[3:24:14] de flessenhals Meppel stappen kunnen zetten, nog een aantal andere projecten stappen kunnen zetten.

[3:24:20] Maar ik vind dat we wel een verantwoordelijkheid hebben naar de Lelylijn om daar te kijken hoe kunnen we nou wel vooruit.

[3:24:25] En ik zei vorige week al, dit is wel zo'n project die raakt aan de kernvraag in hoeverre is het micht nou geschikt voor dit soort grote stuwende structuur

[3:24:37] projecten die veel geld kosten, die misschien wat minder goed uit de harde kostenbatenanalyse komen die we toepassen, die gewoon heel veel geld vragen, 10 miljard minstens om die 75% aan te raken.

[3:24:51] Die 75 procent is wel de dobber waar het micht ook op drijft.

[3:24:56] Als je dat gaat aanpassen, dan gaan we dat straks bij alle projecten doen en dan komt dat hele mit vol te zitten met allemaal verkenningen, zonder dat we nou daadwerkelijk zicht hebben op financiering.

[3:25:04] Dus ik zou het ook niet zozeer in dat micht willen zoeken.

[3:25:08] Dus ik heb gesprekken gevoerd.

[3:25:10] We hebben natuurlijk het masterplan.

[3:25:11] Ik zal er zo wat over zeggen, over de timing.

[3:25:13] Maar ik heb gezegd van laten we nou eens kijken en eigenlijk het idee kwam vanuit Friesland zelf, van de gedeputeerde ere wie hier naartoe komt, die zegt kunnen we nou niet een gezaghebbend persoon aanstellen om te zoeken naar

[3:25:28] andere alternatieve financieringen om die lelielijn te versnellen, omdat dat in de bestaande systematiek heel ingewikkeld gaat worden.

[3:25:35] Dus ik heb dat vorige week toegezegd en doe ik ook hier nogmaals, dat we die persoon gaan aanstellen.

[3:25:40] We hebben op dit moment al de eerste gesprekken lopen met de regio.

[3:25:43] Ik wil ook kijken of we daar Flevoland bij kunnen betrekken.

[3:25:46] En met hen ook vragen van nou, wat zou zo'n persoon zijn en wat zou dan ook de taakomschrijving daarvan moeten zijn, om te kijken van kunnen we nou niet op een slimme manier wat alternatieve financiering mogelijk maken, zodat er weer eindelijk een beetje zicht komt op hernieuwd perspectief.

[3:26:03] Want het maar simpelweg in de micht laten staan,

[3:26:05] Ik vind ook niet dat we valse hoop moeten geven.

[3:26:09] Dat wordt gewoon heel ingewikkeld.

[3:26:10] Een dimensionaire kabinet gaat niet 10 miljard uittrekken.

[3:26:14] En ik denk dat we ook eerlijk moeten zijn dat een formatieperiode ook niet een totaalbedrag van 10 miljard in één keer gaat opleveren om aan die 75 uit te komen.

[3:26:23] dat in het algemeen over de Lelylijn, dan heb ik ook de vraag van de heer Grimwits behandeld over die 75-procentsregel.

[3:26:33] Die zouden wij wel willen vasthouden voor het MICHT, omdat dat wel verstandig is, maar voor dit soort grote structurele structuurprojecten moeten we, denk ik, toch op een andere manier kijken.

[3:26:43] De minister heeft er al van toegezegd om dat in het algemeen onderzoek te doen, maar voor de Lelylijn gaan we dus een gezaghebbend persoon

[3:26:51] daarvoor aanstellen om te zoeken naar alternatieve financiering.

[3:26:54] Volgens mij heb ik daarmee ook alle vragen van de leden en zelf, misschien ook door het timeline van de masterplan, om dat uiterlijk de zomer 26 te doen.

[3:27:08] Dat wordt misschien wel wat heel spannend, zoals het er nou naar uitziet.

[3:27:11] Lukt het ons om in ieder geval de eerste fase van dat maatschappelan eind van dit jaar af te ronden en dat dat in januari 26 wordt gepresenteerd?

[3:27:21] Maar de tweede fase, daar hebben we toch echt even wat meer tijd voor nodig en moeten we ook samen met de regio kijken hoe we dat doen.

[3:27:31] Volgens mij heb ik daarmee alle vragen beantwoord.

[3:27:33] Kijk eens dan.

[3:27:34] Voor de leden, voorzitter.

[3:27:36] Voor de leden.

[3:27:36] Ik zou zeker Flevoland erbij betrekken, maar wie ben ik?

[3:27:40] Mevrouw Wedder.

[3:27:42] Mevrouw Fedder was eerst.

[3:27:44] Laten we anders dit blokje leedlijn even doen.

[3:27:46] Ik heb nog zin in de zakzijn.

[3:27:48] Doe eerst de leedlijn even, want anders zijn we het spoor bijstaan.

[3:27:56] Voorzitter, ten eerste dank aan de staatssecretaris wat hij net heeft gezegd over de schade die is toegebracht.

[3:28:03] Want ik denk dat het de eerste stap voor herstel daarvan heel belangrijk is dat de staatssecretaris daar nu heel transparant en eerlijk over is dat dat is gebeurd.

[3:28:14] en dat hij zich wil inzetten om dat te herstellen.

[3:28:16] Als Noorderling doet mij dat heel erg goed om dat te horen.

[3:28:19] Ook als Kamerlid ben ik geschrokken namelijk van de gang van zaken.

[3:28:25] Ik ben heel erg benieuwd naar die persoon die op zoek gaat naar financiering.

[3:28:31] Oh, ik krijg de bal meteen terug, voorzitter.

[3:28:35] Dat was eigenlijk niet de bedoeling, maar wie weet, ik zal er eens over nadenken.

[3:28:40] Mijn vraag was eigenlijk, wanneer weten we daar meer over?

[3:28:43] Hij of zij moet starten voor 29 oktober.

[3:28:45] Dat is misschien wel ingewikkeld.

[3:28:48] Zie, dat kan toch?

[3:28:48] Gelukkig al niet.

[3:28:52] Wat ik vooral ook wilde zeggen is, ik denk dat het Noord ook heel goed begrijpt dat er niet in één keer die 11, 13 miljard, wat het ook maar zijn mogen, klaar ligt.

[3:29:01] Daar zijn Noorderlingen namelijk nuchter genoeg voor.

[3:29:03] Dat was ook de reden dat we natuurlijk aan het sparen waren in de vorige kabinetsperiodes.

[3:29:06] Dus ik denk dat de regio vooral heel graag wil weten wanneer krijgen we zicht op hoe ziet dat plan er dan uit, wetende dat we daar heel veel tijd voor nodig hebben.

[3:29:15] En tot slot zou ik nog wel mee willen geven, want ik ben ook blij met wat de staatssecretaris zei over de harde MKBA-analyses en dat een Lelylijn daar misschien dan niet zo lekker uitkomt.

[3:29:25] De wegen die door de Romeinen 2000 jaar geleden zijn neergelegd en al lang niet meer bestaan.

[3:29:29] Daar profiteren de steden die daar aan liggen, profiteren daar nu op dit moment nog steeds van in hun welvaart.

[3:29:34] En ik denk dat we de Lelylijn op die manier ook moeten bekijken, voorzitter.

[3:29:39] De staatssecretaris.

[3:29:40] Ja, eens, voorzitter.

[3:29:41] En ik denk dat dit ook een mooie casus is om eens buiten die paden van de mikt te hebben, omdat het mikt goed functioneert voor, zeg maar, 90 procent van de projecten.

[3:29:51] Maar voor die 10 procent hebben we misschien toch wat ander typige

[3:29:54] ...systematiek nodig en dan zou het denk ik mooi zijn als we... Nou, we hebben natuurlijk al het bredere onderzoek... ...maar als we dit ook als casus er eens uit kunnen lichten van... ...ga nou eens op zoek naar hernieuwd perspectief... ...hoe we dit mogelijk kunnen maken.

[3:30:11] Dus wij hopen dat ook echt wel snel, in ieder geval ook voor Prinsjesdag... ...die persoon in combinatie met de opdracht... ...samen met de regio ook te kunnen presenteren... ...zodat we eindelijk ook ergens naar uit kunnen kijken... ...in plaats van terugkijken steeds.

[3:30:26] Meneer Rook.

[3:30:28] Ja, voorzitter.

[3:30:30] Dank aan de staatssecretaris.

[3:30:32] Ik zou wel met de staatssecretaris ook een beetje door willen denken over hoe hij dan het gevoel heeft dat buiten die meer systematiek om de Lelylijn en andere misschien soortgelijke investeringen wel een plek kunnen krijgen.

[3:30:45] En ik moest zelf een beetje terugdenken aan het Fonds Economische Structuurversterking dat er in de jaren negentig was.

[3:30:51] Hoe het geld opgehaald werd zijn we allemaal niet zo heel blij mee, denk ik.

[3:30:55] Omdat het uit het aardgas gehaald werd.

[3:30:58] Er werd ongeveer 14 miljard opgehaald.

[3:31:01] Een soortgelijk bedrag als wat je voor de Lelylijn nodig hebt.

[3:31:03] En daar werd toen de HZL en de Betuwelijn voor aangelegd.

[3:31:06] Maar het idee daarachter was echt economische structuurversterking.

[3:31:10] En dat zat ook niet alleen bij het ministerie van INW, maar ook bij het ministerie van EZ en Financiën.

[3:31:14] En ik denk dat zo'n soort systematiek weer opnieuw bedacht moet worden voor een Lelylijn, een soort toekomstfond voor dit soort infrastructurele versterkingen.

[3:31:25] Dus ik hoop ook dat de staatssecretaris deze gesprek niet alleen op zijn eigen ministerie heeft, maar juist ook op het ministerie van Financiën, op het ministerie van Economische Zaken, wat hij zelf ook doet.

[3:31:33] als voormalig woordvoerder goed kent.

[3:31:34] Dus ik ben benieuwd hoe de staatssecretaris naar dit soort dingen kijkt, hoe je dat net iets boven het niveau van alleen INW trekt en meer naar economische structuurversterking kijkt en een soort van toekomstfonds daarop zou kunnen richten.

[3:31:47] De staatssecretaris.

[3:31:48] Ja, voorzitter, ik denk dat dat goede suggesties zijn die al eerst mee moeten worden genomen.

[3:31:52] Nogmaals, er lopen nu best wel veel dingen.

[3:31:55] Het ministerie van Vrouw heeft

[3:31:57] Het een en het ander lopen wij zelf kijken naar die type financiering.

[3:32:02] We hebben het Masterplan Leliline, daar komt nu de perspectiefverkenner even bovenop om dat te versnellen.

[3:32:13] Er vinden nu allerlei gesprekken plaats.

[3:32:15] Ik denk dat het sowieso goed is om eens even na te denken met elkaar strategisch van hoe gaan we nou de infrastructuur allemaal financieren met elkaar?

[3:32:23] Zijn er ook niet creatieve andere vormen voor mogelijk?

[3:32:26] Juist uit het economische hoekje waar ik vandaan kom.

[3:32:28] is het heel ongebruikelijk dat niet alleen maar de overheid dingen financieert, maar ook semi-publieke of semi-private partijen die een wat langer horizon hebben, om daar eens even goed over na te denken.

[3:32:41] Dus crowdfinanciering is daar ook nog een optie voor.

[3:32:45] Daar hebben we ook alle ideeën over hoe je daar nou eens wat kan doen.

[3:32:48] Dus ik denk dat het zeker wel een mooie... Nou, we zitten hier slechts twee weken, maar we hebben zelfs nu al wat ideeën en ik denk dat dat voor de komende periode ook wel eens interessant is om eens te kijken hoe we dat mogelijk maken.

[3:32:57] zonder nogmaals weer gelijk valse hoop te schetsen op een aantal zaken.

[3:33:01] Dat willen we ook wel voorkomen.

[3:33:03] Maar dat perspectief bieden valt hier ook onder.

[3:33:08] Dat kan namelijk ook zijn op een andere manier financiering te organiseren.

[3:33:12] De heer Gemis.

[3:33:14] Voorzitter, complimenten voor de staatssecretaris dat hij gewoon in ronde woorden de pijn benoemd in het noorden en in bijzonder in de provincie Friesland.

[3:33:23] Dat is denk ik goed, dat is inderdaad het begin van herstel.

[3:33:26] Vervolgens moeten er natuurlijk boten bij de vis.

[3:33:28] En daarop zegt de staatssecretaris welwillend van ja, ik snap het punt van mij over dat het lastig zit met grote projecten en dat we in de huidige schaarste zomaar geneigd zijn de korte termijn te laten prevaleren boven de langere termijn projecten, want grotere projecten strekken zich uit over meerdere jaren.

[3:33:47] Tegelijkertijd neemt hij daarmee wel heel snel afscheid van de midsystematiek en zegt hij dit een beetje buiten haken.

[3:33:53] Maar je wil ook verzekerheid.

[3:33:55] En hoe organiseer je dat dan?

[3:33:57] Want ik had liever gezien dat binnen de missystematiek wordt gezegd van oké, voor projecten tot zeg 2,5 miljard geldt 65%.

[3:34:06] Daarboven gaan we uit van langere periodes, zijn we ook bereid de jaarschijven die nog niet in de begroting zitten

[3:34:12] te betrekken en kun je spelen met dat percentage.

[3:34:15] Waarom niet daar toch nog eens goed naar gekeken, want als ik over de duin kijk naar de 2,5 miljard grens, dan heb je op dit moment over drie projecten, dacht ik in het misprojectenboek, Noord-Zuidlijn, Merwedelein en Lelylijn.

[3:34:28] Dus het is een vrij overzichtelijke hoeveelheid en het zijn precies drie wat grotere projecten waar je wel aan zou willen verder werken.

[3:34:35] en niet die steeds, ja, een soort onhold moeten staan tot Sint-Jutemus.

[3:34:39] En bij de Lelylijn is het inmiddels al het geval.

[3:34:43] De staatssecretaris.

[3:34:45] Ja, voorzitter, de reden waarom we die bal afhouden is omdat... Theoretisch klopt het verhaal van de Grimmis.

[3:34:53] Er komt ieder jaar een plakje bij in het mobiliteitsfonds, dus dan kun je dat geld mooi daarvoor beleggen.

[3:34:58] Ware het niet dat er natuurlijk enorme problemen met de financiering van de mobiliteitsfonds aan de hand zijn, dat er een chronisch tekort op zichzelf in zit en in bijzondere instandhouding.

[3:35:08] Dus het jaarschijf die wij er volgend jaar bij krijgen, gaat lineairecta in wat we nu al hebben lopen.

[3:35:14] De goede financiële situatie die we nu hebben, rijksbreed, namelijk niet teveel op de pof leven en niet teveel schulden vooruit te doen, die staan wat in contrast, zal ik maar even zeggen, met hoe we het mobiliteitsfonds beheren, want daar gaat het geld wat beschikbaar komt volgend jaar gelijk al in lopende zaken nu.

[3:35:36] Daar hebben we al een aantal keer onze zorgen over uitgesproken, dat zullen we blijven doen.

[3:35:40] Dus dan vind ik het ook spannend om daar grote projecten nog een keer die 75% aan los te laten.

[3:35:46] Want er komt niet steeds nieuw geld.

[3:35:48] Het nieuwe geld dat we beschikbaar krijgen, het mobiliteitsfonds, gaat in bestaande uitdagingen.

[3:35:52] Dus die vind ik in de praktijk gewoon spannend.

[3:35:55] Vandaar dat wij zeggen laten we dat perspectief proberen te zoeken op een andere manier.

[3:35:59] Dank u wel.

[3:36:00] Ik ga verder.

[3:36:03] Maar wel, meneer Wins, waarschuwing, want we zijn nu... Iets minder dan twee uur hebben we nog.

[3:36:10] De laatste projecten nooit doen, voorzitter.

[3:36:11] Die ga ik proberen versneld te doen.

[3:36:13] De heer Van Dijk vroeg mij, gaat het lukken om de mitverkenning neer de zaksenlijn te starten voor Prinsjesdag?

[3:36:20] Ja, op voorwaarde dat de Tweede Kamer morgen instemt met de supplementaire begroting

[3:36:26] INW, die ligt morgen voor bij u, en dan ook de Eerste Kamer, dat zal dan volgende week zijn, dat ook doet.

[3:36:33] Als dat niet zo is, heb ik technisch gezien die gelden niet en kan ik ook mijn handtekening niet zetten.

[3:36:37] Dus dat is wel even een belangrijke weerswaarschuwing.

[3:36:38] Als we die gelden dus wel krijgen, is het de bedoeling dat we wel die startbeslissing samen met de regio zo spoedig mogelijk het liefst voor Prinsjesdag nemen.

[3:36:47] De heer Van Dijk vroeg mij ook over de flessenhals Meppel, of we met de 100 miljoen extra echt alles kunnen oplossen.

[3:36:54] Nee, alles niet.

[3:36:55] We kunnen wel veel oplossen met dit geld, maar niet alle problematieken.

[3:36:59] En dat gaat vooral over de spoor... Even kijken.

[3:37:05] Nee, het gaat vooral over de frequentieverhongering en de overwegen tussen Zwolle en Groningen, waar we dan nog gaan kijken.

[3:37:10] Maar we kunnen zeker echt een enorme stap zetten.

[3:37:12] En we gaan ook in het BOMIT nog in gesprek met de regio over kofinitie.

[3:37:16] Dan de planning van dit project.

[3:37:22] Ik heb u al toegezegd dat ik daarover nog een brief zal sturen over het traject Zwolle-Meppel.

[3:37:32] En dan een vraag van mevrouw Veldman over de aanpak, of er dan ook andere vervoerders dan de NS hieroverheen zouden kunnen rijden.

[3:37:43] Nou ja, we kijken nu vooral naar verbetering van de huidige robuustheid en niet zozeer naar de uitbreiding van capaciteit.

[3:37:52] Dus er wordt nog onderzocht op dit moment wat er nodig is om op de langere termijn ook extra treinen over dat spoor te laten rijden.

[3:37:59] Maar uitgangspunt is wel de bestaande situatie.

[3:38:02] Dan, mevrouw verder vroeg mij nog, moeten we niet meer geld investeren in het doorfietsroutennetwerk zoals de Hunnebet Bikeway?

[3:38:10] Op dit moment heb ik 6 miljoen euro structureel om hier al in te investeren, lopend.

[3:38:15] En voor 2027 komt er ook nog eens een tranche bij van 24 miljoen, juist voor dit soort netwerken.

[3:38:22] Dus daar zijn we nu al volle bak mee bezig om daar investeringen te doen in goede fietsverbindingen.

[3:38:29] Dat was Blokje Noord, voorzitter.

[3:38:31] Dank u wel.

[3:38:31] Ik kijk even... Ik zag mevrouw Veldman de hand opsteken.

[3:38:35] Gaat u gang.

[3:38:36] Ja, voorzitter, dank.

[3:38:38] En specifiek een vraag over knooppunt bij Meppel.

[3:38:42] Fijn dat er nu voortvarend aan de slag kan worden gegaan en de eerste stappen gezet kunnen worden.

[3:38:49] En de staatssecretaris zegt ook, we gaan nu verbeteren van het huidige, zeg maar.

[3:38:56] En het gaat om de huidige robustheid.

[3:38:59] En langere termijn zijn er weer nieuwe dingen aan de orde.

[3:39:04] Maar mijn vraag is eigenlijk, wil deze staatssecretaris zich alsjeblieft eens verdiepen in of juist ook met de huidige situatie en het verbeteren van de huidige situatie het niet mogelijk zou zijn om daar ook, omdat daar zoveel reizigers iedere dag weer op het perron staan die behoefte hebben aan meer treinen, meer verbindingen, of daar niet ook met meer en andere vervoersgereden zou kunnen worden, juist ook met de stappen die we nu gaan zetten.

[3:39:29] Ik gun het die reizigers van en naar het noorden zo.

[3:39:33] Ik wil alleen even duidelijk maken dat we leggen natuurlijk geen nieuwe spoorverbinding aan.

[3:39:39] We gaan wel iets uitbreiden in capaciteit.

[3:39:41] We kunnen in dat onderzoek wel even kijken of we dit soort dingen mee kunnen nemen.

[3:39:44] Dus dat kan ik wel toezeggen.

[3:39:47] Een toezegging op dit punt.

[3:39:49] Dan is de minister weer aan de beurt met een volgens mij het blokje Noordwest-Nederland.

[3:39:57] Realisme.

[3:39:58] Gepauzeerd zijn vijf projecten.

[3:40:00] A1, A28, Knooppunt, Hoevelaken, Noordelijke Randweg, Utrecht, A7, A8, Amsterdam, Hoorn, A6, Almere, Oostvaarders, Lelystad en Vaarweg, IJsselmeer, Meppel.

[3:40:10] Project Zuid als dok kent een forse budgetspanning.

[3:40:15] Wat doen we wel?

[3:40:15] We werken aan de realisatieproject A9, Badhoevedorp, Holendrecht.

[3:40:20] Hernieuw Perspectieven stellen op dit moment een plan van aanpak op voor het opgedeelde en gebaseerde aanpak van het project A1-A28-knoop.hoevelaken in combinatie met het voorkeursalternatief A1-A30-Barneveld.

[3:40:35] En eind 2025 willen we het gepauseerde myrtverkenning A27-Zeewolde-Eemnes herstarten.

[3:40:43] Dan naar de specifieke vragen.

[3:40:46] De heer Bamenga en de heer Van Dijk

[3:40:48] Aanmelding is weerd.

[3:40:50] Het tracé-besluit voor de A27-ring Utrecht is vastgesteld en ligt op dit moment bij de Raad van State.

[3:40:56] Het is nu aan de rechter om een oordeel te vellen.

[3:41:00] De Raad van State heeft om nadere informatie gevraagd en hier wordt op dit moment aan gewerkt.

[3:41:06] Het overleg met de regio loopt.

[3:41:09] Er was ook een overleg gepland.

[3:41:11] tussen mijn voorganger en de regio-bestuurders.

[3:41:14] En daar ga ik alsnog zeker invulling aan geven.

[3:41:17] Dus ik ga daar op af.

[3:41:20] Dat kon helaas niet doorgaan door de val van het kabinet.

[3:41:23] Dus wat dat betreft wordt het opnieuw ingepland.

[3:41:28] Wat dat betreft de hoeven laken.

[3:41:29] Er zijn vanuit verschillende fracties opmerkingen gekomen over het plan van aanpak van het knooppunt hoeven laken.

[3:41:36] Over de prioriteit, de planning, het vaart maken.

[3:41:40] Ik wil daar

[3:41:41] De nut en de noodzaak van de aanpak Hoevelaken is ook mij duidelijk.

[3:41:46] Juist daarom heb ik onderzocht of het project opgedeeld kan worden in fases, gefaseerd.

[3:41:52] Samen met de regio zie ik meerwaarde van de opgedeelde aanpak van het knooppunt Hoevelaken.

[3:41:57] Ik kan echter op dit moment nog geen concrete datum noemen voor de realisatie.

[3:42:01] Wel werk ik samen met de regio aan een plan van aanpak met daarin te nemen stappen om de opgedeelde aanpak van Hoevelaken mogelijk te maken.

[3:42:10] Besluitvorming over dit plan van aanpak is voorzien in het BO-meer 2025.

[3:42:18] De heer Stoffer, mevrouw Vedder.

[3:42:22] Ook ten aanzien van hoeveel lager wat dat betreft.

[3:42:27] Ja, dan hou ik het even bij die bewoordingen die ik daarnet heb gedaan en het plan van aanpak dat is voorzien voor het BO-meer in 2025.

[3:42:36] Mevrouw Vedder, Lelystad Almere Lelylijn.

[3:42:40] Even kijken of dat wel helemaal hier goed gaat.

[3:42:46] Wat krijgt Flevoland daarvoor terug?

[3:42:49] Ook wat dat betreft.

[3:42:51] Het kabinet heeft met de voorjaarsbesluitvorming voor de mobiliteitsfonds van 200 miljoen euro gereserveerd voor de herstart van de verkenning A27 Zeewolde-Eemnes.

[3:43:01] En ik ben met de regio in gesprek hoe gezamenlijk de ophaal voor stikstof, capaciteit en middelen kunnen worden

[3:43:06] opgepakt om de verbreding van de A6 tussen Almere en Lelystad zo snel mogelijk te laten plaatsvinden.

[3:43:15] De heer Pierik.

[3:43:18] Toelichting ten aanzien van de infrastructuurprojecten en hoe dan de regio's daarbij betrokken worden.

[3:43:25] Voor de N9 geldt dat er op dit moment geen prioritaire capaciteitsknelpunten zijn die een grootschalige investering van het Rijk rechtvaardigen.

[3:43:32] Daar een opwaardering van de N9 loopt en op dit moment geen studie

[3:43:37] Wel worden vanuit 200 miljoen euro voor verkeersveiligheid op rijks- en wegen voor 4 miljoen euro maatregelen getroffen aan die N9, waaronder een ongelijksvoerse turbo-rotonde bij Kogedijk.

[3:43:50] Deze maatregel wordt in goed overleg met diverse regionale partijen nader uitgewerkt.

[3:43:55] En in 2024 zijn de oversteekplaatsen bij Sint-Maartens-Vlotbrug en de Burger-Vlotbrug veilig ingericht.

[3:44:04] De heer Pierik.

[3:44:05] Kleine infrastructuur, de Ketelbrug in Flevoland.

[3:44:09] Wat voor plan kan de minister hebben met de Ketelbrug?

[3:44:12] Voor de Ketelbrug zijn er op dit moment geen plannen.

[3:44:16] De regio kan vragen over kleinere infra, over onder andere het inbrengen in het regionale verkeers- en vervoersberaad.

[3:44:25] De heer Pierik, is de minister het eens met de BBB-fractie dat een goede benutting van de doorstroming van belangrijke wegen met bruggen, zoals de Ketelbrug en het Haringvlietbrug,

[3:44:34] niet beperkt mag worden in de spitsuren als gevolg voor oponthoud door de recreatievaart.

[3:44:42] Wat dat betreft Rijkswaterstaat heeft per brug streefden naar zo'n vlot en veilig mogelijke doorvaart van de vaarweg en de doorstroming van de wegen.

[3:44:52] Hierbij wordt rekening gehouden met het aanbod van de scheepvaart en de drukte op de weg.

[3:44:57] Het streven is de bruggen zo te bedienen dat zowel de vaarweg als de weg optimaal kan doorstromen.

[3:45:05] Ja, daar is het even het antwoord.

[3:45:12] De heer Grinwis, A15, A27, A2, A28, knooppunt Hoevelaken.

[3:45:19] De motie om het in fase op te knippen, nou ja, dat heb ik ook het een en ander net over toegelicht.

[3:45:27] En voor andere projecten wordt de mogelijkheid tot het opdelen en faseren de komende periode nader uitgewerkt.

[3:45:34] Ik wil nog heel even terugkomen over de vaarwegrecreatie.

[3:45:39] Daar ga ik nog even specifiek naar kijken wat kan binnen de wet.

[3:45:45] Om dat geconsolideerd te doen voor de recreatie, maar natuurlijk ook voor de weggebruiker, om die balans wat beter te doen.

[3:45:51] Geeft u mij nog heel even de tijd daarvoor.

[3:45:55] Dit blokje roept wel een drietal interrupties op.

[3:45:58] En ik begin met mevrouw verder, vervolgens de heer Stoffer en dan de heer Bamenka.

[3:46:02] En misschien wel meer.

[3:46:04] Ja, voorzitter, ik heb een vraag over Hoevelaken en over de Haringvlietbrug, omdat hij net genoemd wat... Hij kwam net voorbij, maar nog niet het antwoord op mijn vragen.

[3:46:14] Is dat dit blokje of is het een ander blokje?

[3:46:15] Dat ga ik eventjes afwachten wat de minister...

[3:46:21] Dan wacht ik daar nog even mee, voorzitter.

[3:46:24] Knoopend Hoevelaken, ik had in ieder geval ook nog gevraagd, hoe staat het met het projectteam?

[3:46:27] Wat is opgestart naar aanleiding van een recente motie van meerdere partijen in de Kamer?

[3:46:33] En of de demissionaire status van dit kabinet nog effect heeft op de voortgang van het traject?

[3:46:40] En ik snap, denk ik, net als de regio, dat de minister nog niet kan zeggen wanneer we gaan beginnen met het aanpakken van Knoopend Hoevelaken.

[3:46:46] Maar ik zou toch graag wat meer willen weten over het proces tussen nu en hoe we daar dan komen ooit.

[3:46:54] De minister.

[3:47:00] Kom ik in de tweede termijn op terug.

[3:47:03] De heer Stoffer.

[3:47:05] Ja, voorzitter.

[3:47:06] Over datzelfde knoop met Hoevelaken.

[3:47:10] Ik heb me altijd afgevraagd, maar heb ik nooit echt goed antwoord opgekregen van de voorganger van deze minister.

[3:47:15] Waarom dit project nu?

[3:47:16] ...ooit bij die 17 projecten hoorde wat buiten de boot viel.

[3:47:19] En toch had ik net weer iets en dacht ik... ...dat kan ermee te maken hebben.

[3:47:24] Namelijk, dit valt onder de regio Noord-West.

[3:47:26] Terwijl, als je vanuit je gevoel kijkt naar hoeveel laken je denkt... ...ja, maar dat hoort bij de regio Oost.

[3:47:31] Daar zou natuurlijk best iets kunnen zitten.

[3:47:33] Want ja, als je in Amsterdam woont of in Utrecht...

[3:47:35] dan ga je smorgens meestal ergens in het westen wat doen en kom je niet langs Hoevelaken.

[3:47:39] Dus misschien staat het daar wel minder op beeld.

[3:47:41] Maar bij ons in de Kamer gelukkig allemaal volop.

[3:47:43] We hebben daar, denk ik, ongeveer, nou, Kamerbreed, VVD, NSC, BBB, nou, alles wat hier zit ongeveer volgens mij heeft zich wel druk gemaakt over Hoevelaken.

[3:47:54] En ik denk dat de minister ook niet anders wil.

[3:47:56] Dus zet erop door, minister.

[3:47:58] Als u de Kamer op de een of andere manier tevreden wil stellen, dan moet u volgens mij dit wel doen.

[3:48:03] Maar heel concreet was mijn vraag,

[3:48:05] dat er al overeenstemming was over de eerste fase en of de minister daar voortvarend mee aan de slag gaat.

[3:48:11] Dus ja, dat hoeft alleen maar ja te zijn, voorzitter, dan is het eigenlijk al genoeg.

[3:48:14] Ja, gezien de lengte van de vergadering zou ja of nee mooi zijn, maar ik wacht op het antwoord van de minister.

[3:48:27] Ja, we zijn daarmee voortvarend aan de slag.

[3:48:30] Het plan van aanpak, besluitvorming daarvoor is voorzien voor het BO-meer 2025.

[3:48:36] Meneer Stoffer.

[3:48:38] Ja, dit wordt mijn laatste, voorzitter.

[3:48:40] Ja, helaas wel.

[3:48:42] Het is niet anders.

[3:48:43] Hoevelaken is me altijd heel veel waard.

[3:48:46] Ik zie zelfs aan de overkant iemand zitten waar ik vroeger in mijn ambtelijke tijd nog hard samen bij een hoevelaak heb gewerkt.

[3:48:50] Dus dat motiveert me extra.

[3:48:52] Maar dat aan de slag zijn betekent ook concreet dat die schop binnenkort in de grond gaat.

[3:48:57] Gaat er ook echt fysiek wat gebeuren?

[3:48:59] Want op papier hebben we natuurlijk al heel veel gedaan.

[3:49:01] Is er ontzettend veel gelukt.

[3:49:02] En ik snap dat de minister er nu net zit

[3:49:05] maar ik hoop dat hij antwoord kan geven dat echt wanneer gaat nu dadelijk echt buiten fysiek wat gebeuren en wanneer is er ook iets afgerond.

[3:49:12] Er ligt dan zoveel papier, er ligt dan zo bijna een fundatie van kunnen maken.

[3:49:17] Ja.

[3:49:19] Lijkt wel staalslakken.

[3:49:21] De minister.

[3:49:22] Ja, ik ga toch een antwoord geven wat u misschien en dan een breder publiek misschien toch niet helemaal zin, maar ik kan op dit moment nog geen concrete datum noemen voor die realisatie.

[3:49:35] Hij wordt vast en zeker zo opgepakt.

[3:49:39] Meneer Babenka, u had ook een interview op dit onderwerp.

[3:49:43] Ja, zeker.

[3:49:44] Dank u wel, antwoorden vanuit de minister.

[3:49:47] Ik had een vraag als het gaat om medische veert.

[3:49:50] Volgens mij ging de minister daarop in.

[3:49:53] Er ligt natuurlijk een alternatief.

[3:49:56] vanuit de regio.

[3:49:59] Eigenlijk wilde ik graag weten hoe de minister tegen het alternatief kijkt, want daar heb ik de minister niet over gehoord.

[3:50:04] Ik hoorde wel een procesantwoord, maar niet een inhoudelijk antwoord hoe de minister kijkt naar het alternatief.

[3:50:15] Ja, ik heb me daar nog onvoldoende in kunnen verdiepen.

[3:50:18] Dat is het eerlijke antwoord.

[3:50:20] Ik ga er langs, ik zorg dat dat dan gebeurd is.

[3:50:23] Maar op dit moment krijg ik daar ook signalen van dat die niet geheel voldoet, niet voldoet.

[3:50:28] Dus daar ga ik het fijne nog van zoeken.

[3:50:29] Dat is even het eerlijke antwoord.

[3:50:31] Meneer Marwenka van Tweede.

[3:50:35] Ja, dank u wel.

[3:50:37] Heel fijn ook dat u zich in wil verdiepen.

[3:50:40] Ik ben er zelf vorige week geweest.

[3:50:43] En ik kan niet anders zeggen dat het ontzettend indrukwekkend is op het moment dat je daar bent, dat je het natuurgebied ook echt ziet en ziet wat er eigenlijk op het spel ligt, wat eventueel verbroken kan worden, vernietigd kan worden.

[3:50:59] Dus ik hoop dat de minister daar naartoe gaat, in gesprek gaat met de regio, want het scheelt ook heel veel miljoenen of het kan in ieder geval ook heel veel miljoenen besparen om met het alternatieve plan aan de slag te gaan.

[3:51:12] Ik hoop ook dat de minister ook daar op naar die plekken toe gaat en net zo onder de indruk kan zijn zoals ik dat was en daardoor ook het belang zien van de regio om juist niet daarin in te grijpen met het tracébesluit, juist aan de slag te gaan met het alternatieve plan.

[3:51:30] Misschien wil de minister aangeven wanneer dat de minister van plan is om daar naartoe te gaan.

[3:51:35] Wanneer mijn agenda dat toelaat, ga ik daar weer ruimte voor maken.

[3:51:40] Wat dat betreft, wij gaan gewoon door.

[3:51:41] De winkel is open.

[3:51:44] Zo spoedig mogelijk.

[3:51:46] Dank u wel.

[3:51:46] Heer Van Dijk.

[3:51:48] Ja, voorzitter, ik ga daar dan toch ook één interruptie aan verbranden, omdat ik hier ook naar gevraagd had en ik echt eraan hecht dat we hier zo spoedig mogelijk ook een duiding bij krijgen, want deze Kamer zit daar bovenop.

[3:51:57] Het gesprek wat bestuurlijk was gepland is al afgezegd.

[3:52:02] U gaat er snel heen, hebben we gehoord, voorzitter, of de minister.

[3:52:04] Ik zou graag een toezegging willen van deze minister dat hij in ieder geval voor Prinsjesdag er ook heen gaat, dat bestuurlijk gesprek heeft en voor Prinsjesdag deze Kamer nog informeert over wat dat bestuurlijk gesprek heeft opgeleverd.

[3:52:18] En dat scheelt denk ik ook een motie.

[3:52:20] Dat zeg ik toch ook maar even.

[3:52:21] En ik hoop dat de minister dat kan toezeggen, zodat we daarop deze Kamer zich nog kan baseren in de laatste weken voor het verkiezingsgeschets, zal dat dan zijn.

[3:52:31] De minister.

[3:52:32] Die toezegging kan ik doen, alleen juridisch lopen we nu wel een traject door en daar kan ik dan even niets aan doen.

[3:52:38] Als u daar begrip voor heeft, maar die duiding ten aanzien van dat alternatief, dat ga ik erop meenemen en daar kom ik dan bij u op terug voor Prinsjesdag.

[3:52:50] Ja, dank voorzitter.

[3:52:52] Ik ben blij dat de minister ook aangaf dat hij altijd gaat voor een goede doorstroming van het verkeer.

[3:52:57] Ik had het even over de Ketelbrug en de Haringvlietbrug.

[3:53:00] Ik bedoel, daar staan in de spits af en toe duizenden auto's te wachten voor een zeiljachtje die dan net een meter te hoog is of zo.

[3:53:09] En dat roept nogal wat irritaties op.

[3:53:11] Dus ik zou graag wel van de minister een soort toezegging willen hebben.

[3:53:14] Wanneer hij daarop terugkomt, om daar eens even goed naar te kijken, dat kan in ieder geval een motie besparen.

[3:53:22] Ik hoorde niet echt direct een vraag van de heer Perik, maar misschien toch een antwoord van de minister.

[3:53:28] Antwoord van de minister is dat hij op korte termijn ook zich daar laat informeren over de mogelijkheden die we daar hebben om die vlotte doorvoering, voor dat ene jachtje, om daar een betere balans te vinden tussen woon-werkverkeer en recreatie.

[3:53:47] Ja, dat is zo spoedig mogelijk.

[3:53:49] Gaat ik me ook informeren daaromtrend.

[3:53:53] Ja, deze zomer krijgt u daar informatie over.

[3:53:57] Ik dank u wel.

[3:53:58] Ja, Keterenbrug, want ik mag soms ook over meedoen met interruptie.

[3:54:02] Klinkt gek natuurlijk, maar het is wel zo.

[3:54:03] Maar twee keer per uur, hè?

[3:54:06] Twee keer per uur kan die brug opengaan.

[3:54:08] Amsterdam heeft een nachtsluiting gewoon ingevoerd om de problemen te voorkomen.

[3:54:12] Ik pleit niet voor een nachtsluiting, maar ik kijk dan toch naar de staatssecretaris om te kijken van wat de oplossingen zijn.

[3:54:17] En de staatssecretaris gaat gelijk verder met zijn blokje.

[3:54:20] Even kijken of ik het goed zeg.

[3:54:21] Noord-west-noord.

[3:54:22] Staatssecretaris kan ik er niet over zeggen, maar als bezoeker van mijn schoonmoeder die in M-Loord woont, dan kan ik vertellen dat het heel hinderlijk is als die één keer, twee keer per uur opengaat.

[3:54:33] Aan de andere kant dan is het weekend, dus dan is geduld ook een...

[3:54:36] Een schone zaak.

[3:54:37] Voorzitter, Max Halve richt ik mij op de vragen die zijn gesteld op het gebied van Noordwest.

[3:54:44] Dat is in mijn blok met name de Mewede-lijn.

[3:54:48] Daar is nu een bedrag van 1,2 miljard voor uitgetrokken.

[3:54:53] Dat is nog slechts voor de eerste fase.

[3:54:56] En daar zit wel spanning op de ramingen voor wat het daadwerkelijk gaat kosten.

[3:55:03] Dat gaat hoger worden.

[3:55:05] En ik wil dit toch graag gaan betrekken in het BO Mirt, wat wij ook met deze regio hebben.

[3:55:11] Want aan de ene kant zorgt dit natuurlijk voor een goede ontsluiting van heel veel woningen.

[3:55:15] Tegelijkertijd gaat het om heel erg veel geld voor de eerste fase.

[3:55:21] Dan ben je dus nog niet in Rijnenburg, waar de grootste aantallen woningen zitten.

[3:55:28] De regio heeft zelf 500 miljoen gevraagd van de 2,5 miljard die we hebben.

[3:55:34] Dat is wel heel erg veel geld, zeg ik er ook gewoon even bij.

[3:55:37] En ik vind, in het kader van alle regio's tellen, moeten we daar wel even een balans in gaan zoeken met elkaar.

[3:55:43] Dus ik heb nu vooral ook de regio zelf, en daar blijf ik dan ook uitgedaagd, van kijk nou eens één, naar hoe je dat gat kan overbruggen, maar kijk nou eens ook even hoe je...

[3:55:52] alles een beetje in balans kan brengen met elkaar.

[3:55:55] Dus we gaan daarover in het BO-micht over spreken hoe we die balans op dit project ook gaan vinden.

[3:56:04] Ik snap het belang ervan.

[3:56:05] Het gaat om heel veel woningen, in potentie om 75.000.

[3:56:08] Tegelijkertijd is het heel erg veel geld voor slechts alleen de eerste fase.

[3:56:13] Dat is toch ook vooral een stedelijk

[3:56:15] gedeelte.

[3:56:18] De grootschaligheid zitten we natuurlijk bij Rijnenburg-Polder.

[3:56:23] Dus die puzzel gaan we nog leggen met elkaar.

[3:56:27] Maar heb ik alle vragen beantwoord als het gaat om dit blok?

[3:56:34] Ik zie geen interrupties, dus ik verzoek de minister met volle snelheid door te gaan met het blokje Oost-Nederland.

[3:56:43] Volgens mij.

[3:56:45] Klopt.

[3:56:46] Dat zou ik doen, voorzitter.

[3:56:47] Dank u wel.

[3:56:47] Realisme.

[3:56:48] Gepauzeerd zijn de drie projecten A1-A30-Barneveld, A1-A35-Knolpunt-Azelo-Buren en de A50-Ewijk-Bankhoof-Paalgraven.

[3:56:58] Wat doen we wel?

[3:56:59] Voor de maatregel verbindingsboog A1-A30 stelt het ministerie 12 miljoen euro beschikbaar.

[3:57:04] Hiermee wordt een deel van de gepauzeerde project A1-A30-Barneveld alvast gerealiseerd.

[3:57:11] A1 Apeldoorn-Azelo is onlangs opengesteld.

[3:57:16] We werken aan de planuitwerking van de verkeersveiligheidsmaatregelen.

[3:57:19] Dat is dan een rijbaanscheiding op de N36 en de N50 tussen Kampen en Ramspol.

[3:57:28] En aan de verkenning van de N35 Weidmen-Nijverdal

[3:57:33] als mede de planuitwerking voor kleine maatregelen A28 Amersfoort-Hogeveen.

[3:57:39] Hernieuwd perspectief, we gaan aan de slag met het MIR-project A12-A15, oude broeken via A15.

[3:57:46] Morgen op 3 juli staat gepland een contract met de aannemer te ondertekenen, waarna in 2026 de uitvoering zal starten.

[3:57:56] We gaan aan de slag met kleine projecten zoals de N50 Kampen en Kampen-Zuid.

[3:58:03] Mevrouw Veldman, de verkeersveiligheid ten aanzien van de N50.

[3:58:11] Voor de rijbaanscheiding tussen Kampen en Ramspol op de N50 is momenteel 21 miljoen euro beschikbaar en dit is niet voldoende om de rijbaanscheiding op de nu onderzochte uitvoeringswijze te realiseren.

[3:58:24] Daarom kijken we nu ook in het licht van de motie-PIRC

[3:58:26] naar de mogelijkheden om de rijbaanscheiding te realiseren, passend binnen het taakstellend budget.

[3:58:32] Ik heb net aangegeven dat ik ook naar de regio ga voor dit onderwerp, om te bezien wat we daar kunnen nog betekenen.

[3:58:40] Maar ik ben... Ik geef daar ook echt even die winstwaarschuwing af ten aanzien van dat budget, wat daar mogelijk is.

[3:58:47] Maar de inzet van extra middelen, bijvoorbeeld 65 miljoen euro voor de N50, betekent een herprioritering en gaat ten koste van andere belangrijke projecten

[3:58:56] die anders stilgelegd zouden moeten worden.

[3:59:01] De heer Van Dijk, stand van zaken N35 bij Marienheem.

[3:59:05] De rondweg Marienheem maakt onderdeel uit van de verkenning N35 Weidmen-Nijverdal.

[3:59:10] En op het B.O.

[3:59:12] Meert dit najaar kan naar alle waarschijnlijkheid de ontwerpvoorkeursbeslissing worden vastgesteld.

[3:59:17] waarna in 2026 de voorkeursbeslissing vastgesteld kan worden en de verkenning definitief wordt afgerond.

[3:59:24] Na het vaststellen van de voorkeursbeslissing kan eventueel de planuitwerking starten, mits voldaan wordt aan de randvoorwaarden van capaciteit en stikstof.

[3:59:34] We gaan verder.

[3:59:35] Wat dat betreft de Gelderland A50, A1, A30.

[3:59:38] Graag een reflectie van mijn kant.

[3:59:40] Het is noodzakelijk om in het Mobiliteitsfonds scherpe keuzes te maken

[3:59:45] te korten op te lossen.

[3:59:46] INW richt zich op de herstart van projecten die geen belemmeringen ondervinden op dit moment ten aanzien van stikstof, uitvoeringscapaciteit en financiën.

[3:59:54] Voor de A50, A1, A30 is duidelijk dat op dit moment niet kan worden voldaan aan deze randvoorwaarden.

[4:00:01] Daarom hebben wij, mijn voorgangers, besloten om deze projecten te pauseren.

[4:00:05] INW begrijpt, wij begrijpen, ik begrijp dat dit tot knelpunten kan leiden en daarom zijn we ook in gesprek met de regio's

[4:00:13] om die knelpunten te adresseren.

[4:00:19] Mevrouw Veldman, voorjaarsnota is budgetvrij gemaakt voor de N36.

[4:00:26] Wat ons betreft is nu snelheid geboden.

[4:00:28] Wanneer kunnen de werkzaamheden starten?

[4:00:30] Dat is uw vraag.

[4:00:30] De 115 miljoen euro die vanuit de voorjaarsnota is toegevoegd aan het budget voor de N36 helpt.

[4:00:37] maar is op dit moment nog niet voldoende voor deze rijbaanscheiding op de nu onderzochte uitvoeringswijze op de gehele N36.

[4:00:45] Ik bekijk nu, ook zoals de motie-PIRIC vraagt, of de versobering wellicht tot iets meer hinder en iets hogere risico's kan leiden tot een groter deel dat die wel kan worden aangepakt van deze N36.

[4:01:00] En ik kijk ook naar of ik andere maatregelen, waaronder bijvoorbeeld een eenvoudiger rijbaanscheiding,

[4:01:06] de verkeersveiligheid over een nog groter deel van deze N36 kan verbeteren.

[4:01:11] We zijn hierover in gesprek met de regio.

[4:01:14] Ik zal de Kamer informeren over de voortgang.

[4:01:20] Mevrouw Veldman, de focusflitser, niet ingezet op de N36.

[4:01:28] Over de toewijzing en de plaatsing van de focusflitsers beslist het openbaar ministerie.

[4:01:33] Voor de N36 zijn twee focusflitsers aangevraagd en het streven is dat er minimaal één nog dit jaar kan worden geplaatst.

[4:01:43] De heer Boutkamp, de N50.

[4:01:44] Gaat de minister niet alleen over de N50, maar ook andere N-wegen dit dan ook leveren?

[4:01:53] Met de aanpak van de 200 miljoen euro voor de rijks-N-wegen verbeteren,

[4:01:57] verbeteren we de verkeersveiligheid op diverse N-wegen met twee tranches.

[4:02:02] Dit jaar nog worden maatregelen getroffen uit de eerste tranche op de N99 en op de delen van de N57 en N59.

[4:02:12] De realisatie of planuitwerking voor de maatregelen op de N33, de N18 en de N9 start vanaf 2026.

[4:02:22] Daarnaast investeert het Rijk via de investeringsimpuls verkeersveiligheid ook in de N-wegen in beheer van de mede-overheden.

[4:02:31] En daarnaast wordt er gewerkt aan de meerdonderzoek N33 Noord-Appingedam-Eemhaven, de N35 Bijdmen-Nijverdal.

[4:02:38] Zover, voorzitter.

[4:02:41] Dank u wel.

[4:02:42] Ik zie mevrouw Veldman.

[4:02:46] Dank u wel, voorzitter, en dank voor de toelichting op deze wegen van dit deel van Nederland.

[4:02:51] Ik heb daarover een vraag over de N50 en de N36.

[4:02:57] De minister geeft aan, we snappen het grotere probleem bij de N50, maar als wij nu de eerste stap zouden willen zetten die echt helpt, dan kost dat 75 miljoen en dat gaat ten koste van andere belangrijke projecten.

[4:03:08] Tegelijkertijd hebben wij in het afgelopen jaar gezien dat de vorige minister de keuze heeft gemaakt om 200 miljoen euro aan de A27 bij MNES te besteden.

[4:03:20] Een weg die, en begrijp me goed, ik vind het fantastisch, met ieder stukje weg dat wordt aangelegd, ook hier, maar die weg stond op geen enkel lijstje, staat in geen enkele file top 10,

[4:03:32] staat ook niet in een lijst met waar de meeste ongevallen gebeuren, dus de verkeersveiligheid een probleem is.

[4:03:39] En toch zijn het de mensen rondom die M50 en die iedere dag op die M50 staan en zien hoe gevaarlijk het daar is, die zich al jaren zoveel zorgen maken en die al jaren een beroep doen op pak die weg alsjeblieft aan.

[4:03:51] Dus kan de minister mij toelichten hoe die afweging dan, in vredesnaam zou ik bijna vragen, is gemaakt

[4:03:57] tussen wel het ene project waar we het nooit over hebben gehad van tevoren en dit project wat hier nou bijna wekelijks op de agenda staat in de Tweede Kamer.

[4:04:08] Dat is wat overdreven maandelijks, laten we dat ervan maken.

[4:04:10] De minister.

[4:04:14] Tweede termijn als wet.

[4:04:17] Als we daar aan toekomen, hopelijk.

[4:04:19] Voorzitter, ik had nog een tweede puntje.

[4:04:21] Nou, u bent door uw interrupties heen.

[4:04:23] Dan word ik ingefluisterd.

[4:04:25] Dus de heer Pierik voor zijn... Laatste.

[4:04:30] Ook zijn laatste.

[4:04:32] Ja, dank voorzitter.

[4:04:32] Nou, dan gaat mijn laatste interruptie toch ook naar de N50, want de minister geeft aan van ja, toch een winstwaarschuwing van de kans dat het allemaal geregeld wordt, die wil ik toch een beetje downsizen kennelijk.

[4:04:45] Maar nou ja, we hebben deze week een petitie aangeboden gekregen en als het gaat om dat eerste traject, dus ik bedoel,

[4:04:51] We hebben het niet over 363 miljoen euro.

[4:04:54] We hebben gezegd, we moeten dat gefaseerd aanpakken.

[4:04:57] En dan gaat het in die eerste fase, er ligt al 22 miljoen op tafel, dan gaat het nog over een additioneel bedrag van 45 miljoen.

[4:05:04] Dan zou ik toch willen zeggen, winstwaarschuwing of niet, laten we toch echt onze stinkende best doen om die 45 miljoen uiteindelijk ook bij elkaar te harken om die eerste fase in ieder geval zo snel mogelijk te realiseren.

[4:05:17] Wil de minister zich daar ten volle voor in zetten?

[4:05:20] De minister.

[4:05:23] Er kan eigenlijk maar één antwoord op zijn.

[4:05:26] Ik ga me daar ten volle voor inzetten.

[4:05:29] Ik dank u wel.

[4:05:29] Ik kijk verder rond.

[4:05:30] Dat is niet het geval.

[4:05:31] Dan heb ik de staatssecretaris.

[4:05:34] Dank voorzitter.

[4:05:34] Twee vragen van mijn kant.

[4:05:35] Oost-Nederland?

[4:05:36] Ja, ook Oost-Nederland.

[4:05:38] Twee punten.

[4:05:39] Het intercity station Harderwijk.

[4:05:43] Daar lopen op dit moment natuurlijk de gesprekken over.

[4:05:47] ProRail doet in opdracht van de regio op dit moment ook onderzoek naar de keervoorzieningen en overwegmaatregelen in Harderwijk.

[4:05:54] Wij wachten nog echter wel op een officiële aanvraag vanuit de gemeenten Harderwijk en Nijkerk samen met de provincie Gelderland voor dit intercity station.

[4:06:04] Dat moeten ze natuurlijk zelf wel aanvragen.

[4:06:06] En dan kunnen wij dat meenemen in de beoordeling woningbouw op korte termijn, de 2,5 miljard regeling.

[4:06:12] En dat zal dan in dit najaar in de BO Mirts besproken worden.

[4:06:16] Dan nog de vraag over het vierde perron in Deventer.

[4:06:21] Wij verwachten dat ProRail dit onderzoek hierover richting het Beomid ook kan afronden.

[4:06:27] De eerste conceptresultaten zullen wij, of zal ProRail ook, voor de zomer nog met de regio bespreken.

[4:06:35] Tot zover, voorzitter.

[4:06:37] Dank u wel.

[4:06:37] Ik kijk even rond.

[4:06:39] Dat is niet het geval.

[4:06:41] Dan gaan wij door met de minister met Zuid-Nederland.

[4:06:46] Correct, voorzitter.

[4:06:47] Zuid-Nederland.

[4:06:48] Realisme.

[4:06:50] Wat doen we wel?

[4:06:50] Een hernieuw perspectief, realisme.

[4:06:52] Gepauseerd zijn de projecten A2 Dijlvucht, A67 Leenderheide-Geldrop, A58 Preda Tilburg, Sint-Annebos-Garder en de A50 Ewijk-Bankhoef-Paalgrave.

[4:07:06] Ook zijn er helaas aanzienlijke meerkosten voorzien voor het realisatieproject A12, het Vonderen

[4:07:13] Wat doen we wel?

[4:07:15] Voor de gepauseerde projecten zijn mitigerende maatregelen afgesproken, met een rijksbijdrage van in totaal 98 miljoen.

[4:07:21] We investeren volop in de Breempoort Eindhoven.

[4:07:24] Zo is onlangs een startbeslissing A2-N2 genomen en is de A58 Eindhoven-Tilburg niet gepauseerd.

[4:07:33] Hernieuw Perspectief vergaan de komende jaren aan de slag met het enorme project A27 Houten-Hooipolder, waar ik gisteren ook was.

[4:07:43] En we gaan aan de slag met de kleine projecten, zoals de A67 en de A73, knooppunt Zaarder-Heijken.

[4:07:52] Dan de individuele vragen.

[4:07:55] Mevrouw Veldman en de heer Stoffer, gaat de minister alsnog met de regiopartijen om de tafel ten aanzien van de quickscan, fasering A2 Del Vught?

[4:08:04] De mogelijkheid tot het opdelen en faseren wordt komende periode nader onderzocht.

[4:08:10] Wij gaan hierover nog in gesprek met de regio.

[4:08:14] Het aanpukken van de bruggen is essentieel om de doorstroming op dit traject te verbeteren.

[4:08:18] De twee bruggen bij de Maas en de Waal zijn echte de duurste onderdelen van deze wegverbreding.

[4:08:24] Zelfs als je een deel verbreedt met één brug is er nog steeds veel budget nodig bij de herstart.

[4:08:30] Een eerste inzicht van het ministerie creëer je juist een flessenhals en meer file bij het verbreden van een deel van de weg bij de A2-vucht zonder één of twee bruggen.

[4:08:40] En dit is onwenselijk.

[4:08:43] De heer Stoffer, na de start van de A27 is maand geleden aan de rem getrokken en wordt de deel naar achter geschoven.

[4:08:50] Dit geeft grote onzekerheid.

[4:08:52] Kan dit niet anders?

[4:08:53] Nee, helaas, dit kan niet anders.

[4:08:56] De A27-houten hooipool is een complex en heel groot project.

[4:09:00] en dat dan met forse kostenstijgingen te maken heeft.

[4:09:04] Om de urgente onderdelen van dit project uit te voeren, zijn extra middelen gereserveerd.

[4:09:08] Echter, er zijn, gelet op de mogelijkheden in de mobiliteitsfonds, niet voldoende middelen om de gehele scoop maakbaar te houden.

[4:09:16] Het blijft wel de intentie om uiteindelijk het gehele tracébesluit uit te voeren.

[4:09:23] De heer Van Dijk, Prinsenbeek, bij Breda.

[4:09:26] De heer Aartsen had een blik van herkenning.

[4:09:32] Ja, wat dat betreft, de integrale mobiliteitsanalyse is leidend in de keuzes die worden gedaan voor investeringen in de rijksinfrastructuur.

[4:09:40] En de knelpunten op het hoofdwegennetwerk die eruit naar voren komen, krijgen prioriteit bij het Rijk.

[4:09:46] En het genoemde knelpunt komt op dit moment niet uit die analyse naar voren.

[4:09:51] En het gaat hier ook met name over de overbelasting van onderliggend wegennet, lokale wegen.

[4:09:57] En dit is aan de regio.

[4:10:02] Mevrouw Veldman, ten aanzien van de kwetsbaarheid en de bereikbaarheid.

[4:10:07] Bij een storing in de Vlaakentunnel, de A58, is de provincie praktisch afgesloten.

[4:10:11] Een degelijke calamiteitenroute ontbreekt.

[4:10:15] Wat doet het ministerie om dit op korte termijn te verbeteren?

[4:10:19] Een nieuwe alternatieve snelwegverbinding aanleggen, dat zal niet mogelijk zijn.

[4:10:23] En met de betrokken hulpdiensten zal in het geval van de calamiteiten het verkeer zo goed mogelijk afgewikkeld worden.

[4:10:30] Een nieuwe alternatieve snelweg is niet mogelijk.

[4:10:35] Wat dat betreft hier moet ik het mee doen, voorzitter, met dit antwoord.

[4:10:40] Mevrouw Veldman, hoe kijkt de minister tegen het voorstel van de provincie om de Midden-Zeelandroute op te nemen als volwaardige tweede hoofdontsluiting in het hoofdwegennet?

[4:10:50] In het kader van Zeeland 2050 zullen afspraken gemaakt worden tussen de diverse departementen, waaronder het ministerie van Ruimtelijke Ordening, BZK, KGG, LVVN en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

[4:11:04] En de Zeeuwse overheden, provincie en gemeente over ruimtelijke opgave

[4:11:08] en de rol van Nederland en Zeeland erbij.

[4:11:11] Denk aan kernenergie en de woningbouwopgave.

[4:11:14] Nut en noodzaak van ingrepen aan de Midden-Zeelandroute om van deze route een tweede hoofdontsluiting te maken, zal moeten worden aangetoond in het kader van Zeeland 2050.

[4:11:26] Mevrouw Veldman, de Maasbrug bij Gnennep.

[4:11:30] Een brug van Rijkswaterstaat, gevaarlijk smal en slecht onderhouden.

[4:11:33] Het fietspad wordt intensief gebruikt.

[4:11:35] Ja, het klopt.

[4:11:36] Dit is al vaker aangekaart.

[4:11:38] Het antwoord blijft echter hetzelfde.

[4:11:40] De verbreding van het fietspad op de brug is een verantwoordelijkheid voor de betreffende wegbeheerders.

[4:11:45] De wegbeheerders kunnen daarbij gebruik maken van een derde tranche investeringsimpuls verkeersveiligheid.

[4:11:53] Zover, voorzitter.

[4:11:56] Ik dank u wel.

[4:11:57] Ik kijk even rond en ik zie hier Van Dijk voor zijn derde interruptie.

[4:12:04] Dank, voorzitter.

[4:12:05] toch even op Prinsenbeek en Breda.

[4:12:07] Want ik wil natuurlijk ook dat de staatssecretaris na een noeste week hard werken al een beetje op tijd thuis kan komen.

[4:12:12] En het loopt daar wel echt vast.

[4:12:14] Dat gaat daar echt niet goed.

[4:12:15] En ik begrijp dat we allerlei analyses hebben die leidend zijn voor de agendering.

[4:12:19] En toch zou ik het willen vragen om specifiek naar die problematiek daar eens goed te gaan kijken.

[4:12:23] En dan zou het best zo kunnen zijn dat het antwoord is we moeten een aantal andere projecten op de H58 ook zo snel mogelijk herstarten.

[4:12:29] Bij Halve Eindhoven en Tilburg zijn er meerdere.

[4:12:31] Anne Bosch-Galden werd al eventjes genoemd.

[4:12:35] Dus mijn vraag is eigenlijk dan toch, zou daar specifiek vanwege die problematiek rondbreed daar ook wat verder op die A58 nog naar een aantal van de gepauseerde projecten kunnen worden gekeken?

[4:12:47] De minister.

[4:12:49] Ik zal er naar kijken, de heer Van Dijk.

[4:13:02] Dank, voorzitter.

[4:13:04] Ik heb twee vragen gekregen.

[4:13:06] De eerste gaat over de decentralisatiebijdrage in Limburg, de 6 miljoen euro.

[4:13:14] Het klopt dat er op dit moment nog geen afspraken gemaakt zijn met Limburg.

[4:13:19] Er spelen op dit moment meerdere dossiers hierover.

[4:13:22] Er zijn gesprekken, zijn op dit moment, op antwoordniveau in ieder geval gaande om te kijken hoe we hier nou ook passende afspraken over kunnen maken.

[4:13:34] Ik hoop dat we voor het BO Micht nog een aparte afspraak met de Limburgse collega's kunnen maken om hier wat breder ook te spreken over alle dossiers die hier spelen.

[4:13:45] Dus dat kan ik toezeggen dat ik voor BO Micht daar nog een afspraak over ga maken.

[4:13:49] Dat gaat alleen, denk ik, niet deze zomer nog lukken.

[4:13:51] We moeten even kijken hoe dat in de tijd gaat passen.

[4:13:55] Dan de vraag over de problematiek in Den Bosch, Eindhoven, alles wat er in de Brainportregio speelt.

[4:14:02] Ja, ook daar werken we op dit moment hard aan, met een apart BO over de Brainportregio.

[4:14:08] ook het verbeteren van stations, innovatieve oplossingen, OV-verbindingen, omdat natuurlijk we zien dat de enorme economische kracht die er vanuit de Brimportregio gaat, dat ook gepaard gaat met sterke groei en dat we dat ook steeds meer elders in Brabant, elders in Limburg en zelfs over de grens ook dat die hun plek weten te vinden.

[4:14:30] Vandaar dat daar ook aparte gesprekken over zijn hoe we dat op een goede manier kunnen vormgeven.

[4:14:35] Tot zover.

[4:14:37] Dan de staatssecretaris, de heer Wamenka, voor de interruptie.

[4:14:42] Uw derde.

[4:14:42] Dank u wel, voorzitter.

[4:14:45] Fijn dat er inderdaad afspraken gemaakt worden met de regio Eindhoven, maar ook elders in Limburg.

[4:14:52] Eerder heb ik de vraag gesteld, juist ook omdat vanwege Brainport en wat daar zich afspeelt, dat er steeds meer mensen ook bijvoorbeeld in Weerd gaan wonen en die verbinding verbeterd zou moeten worden.

[4:15:06] En toen heb ik een suggestie gedaan om te kijken naar de BRT's, de Bus Rapid Transit, omdat daarna gevraagd werd... Ik vroeg me af, nou ja, welke stappen er zijn gezet sindsdien, sinds de vorige keer, maar goed, misschien dat de huidige staatssecretaris dat niet zo 1, 2, 3 weet, maar misschien kan hij daarover gesouffleerd worden over de tweede termijn, inderdaad, daar een antwoord op geven, ja.

[4:15:32] Kom ik graag de tweede termijn op terug.

[4:15:33] Ja, ik wou net zeggen, ik hoor de staatssecretaris zeggen, in de tweede terrein komt dat erop terug.

[4:15:38] Ik zie geen verdere interrupties meer voor degene die nog een interruptie hadden.

[4:15:42] Ik kijk dan naar de minister en die gaat dan zijn laatste blokje doen, Zuidwest-Nederland.

[4:15:50] Zuid-Holland en Zeeland, absoluut.

[4:15:52] Ja, gepauzeerd zijn de zes projecten.

[4:15:56] A15 Papendrecht-Gorkum, A4 Haaglanden-N14, A16 Van Brienenoordcorridor, de A4 Burgerveen-N14, de Volkerraksluizen-Kreekraksluizen.

[4:16:05] En er is een forse vernieuwingsopgave.

[4:16:08] Denk aan de Van Brienenoordbrug.

[4:16:09] Maar nou, wat doen we wel?

[4:16:11] Dit najaar wordt de A16 Rotterdam opengesteld.

[4:16:14] De A24 Blankenburgverbinding en de Rijnlandroute zijn in 2024 opengesteld.

[4:16:19] voor het wegverkeer zoals u dat in de media heeft kunnen zien.

[4:16:22] We werken aan de planuitwerking A20 Nieuwekerk aan de IJssel, Knoop, Gouwen.

[4:16:28] Voor de gepauseerde projecten A15 Papendrecht, Gorkum en A4 Haaglanden en A14 zijn mitigerende maatregelen afgesproken met een rijksbijdrage van 67 miljoen euro.

[4:16:39] Onder andere voor de capaciteitsuitbreiding voor de Harnas-Knoop,

[4:16:42] Dat is de aansluiting N2-11 met de A4 ter waarde van 35 miljoen euro.

[4:16:47] Hiermee wordt een deel van het gepauseerde project A4 Haaglanden N14 alvast gerealiseerd.

[4:16:55] En voor de periode 2026 hernieuwd perspectief.

[4:16:58] Tot en met 2035 zal een aanpak worden gestart met de rit- en spitsmijdingen op de A15 en de A4, inclusief kleine ondersteunde maatregelen zoals investeringen in de fiets en het openbaar vervoer.

[4:17:09] om het aantal rit- en spitsmijdingen op de A15 en de A4 te verhogen.

[4:17:14] En hier is 16 miljoen euro voor beschikbaar.

[4:17:17] Ten aanzien van de individuele vragen.

[4:17:20] De heer Stoffer, ja, Paperdrecht.

[4:17:24] Wat dat betreft, doorstroomplan, grote ellende.

[4:17:28] Wil de minister dit alsnog oppakken?

[4:17:31] Vanaf 2026 tot en met 2035 zal een aanpak lopen om 5.000 rit- en of spitsmijdingen te bewerkstelligen.

[4:17:39] Hier is een bedrag beschikbaar voor 16 miljoen euro.

[4:17:42] Meer middelen zijn op dit moment niet voorhandig.

[4:17:46] We gaan dit inzetten voor afspraken met de werkgevers, anders reizen met Zuid-Holland bereikbaar en met ziekenhuizen en attracties.

[4:18:02] En wat dat betreft, ik heb hier ook staan voor de heer Grinders, trouwens, deze opmerking.

[4:18:07] Dus ja, Papendrecht in die regio, het heeft ook mijn aandacht.

[4:18:11] Ik zet hier ook nog even een streep onder.

[4:18:14] De vleermuis, de heer Stoffer.

[4:18:18] Ja.

[4:18:23] Ja, er is bij de A2 Vonderen, Kerensheide, de beschermde vleermuis aanwezig.

[4:18:32] Het deskundige oordeel is dat de vleermuis niet in staat is om andere routes te volgen.

[4:18:39] De vergunningverlening baseert zich vervolgens weer op het oordeel van de deskundige.

[4:18:45] Dit is wettelijk verplicht conform de Nederlandse wet en regelgeving.

[4:18:52] Haringvlietbrug, zou het niet tijd zijn om te starten met een verkenning voor de vervanging?

[4:18:58] Mevrouw Vedder.

[4:18:59] Ja, Haringvlietbrug, dat kwam gisteren bij het werkbezoek vanuit Rijkswaterstaat ook naar voren.

[4:19:03] Dus de Haringvlietbruggen voor het vaste deel zijn aan vervanging toe.

[4:19:08] Het beweegbare deel is al wel vervangen en daarom zijn er op dit moment voorbereidingen voor de vervanging van de reeks

[4:19:15] van de reeks reeds door Rijkswaterstaat gestart.

[4:19:19] In een meerjarenplan in standhouding, dat ga ik uw Kamer mededelen, is dit ook reeds opgenomen.

[4:19:29] De realiteit is dat er nog geen financiële middelen zijn voor de vervanging in de begroting.

[4:19:34] Dus ja, hier wordt nog wel aan gepuzzeld.

[4:19:36] Maar Haringvliet zet ik ook even een streepje door in verband met ook de situatie van een drietal jaren geleden.

[4:19:42] Dit heeft ook aandacht binnen het ministerie.

[4:19:45] Hier moeten we nog net iets meer induiken voor dit onderwerp.

[4:19:49] Maar Haringvlietbrug ga ik ook helemaal tot me nemen zodat ik daar van de hoed en de rand weet.

[4:19:53] De Bodegavenboog.

[4:19:55] We gaan verder.

[4:19:57] Bij Bodegaven wordt veel overgesproken.

[4:20:00] Wordt dit project prioritair gekoppeld aan de woningbouwopgave?

[4:20:04] Het antwoord is nee.

[4:20:06] Er zijn op dit moment geen middelen beschikbaar voor de bodegravenboog.

[4:20:09] Nog bij de regio, nog bij het ministerie.

[4:20:11] Er is geen prioritaire koppeling met de woningbouwopgave gemaakt.

[4:20:15] En momenteel werkt de provincie aan een eindbeeld van deze bodegravenboog.

[4:20:20] Dit om daarna een fietsverbinding toekomstig vast te kunnen realiseren.

[4:20:25] Verder zijn er op dit moment geen plannen voor de bodegravenboog.

[4:20:28] Dit is eerder besproken in het BO-meert.

[4:20:31] En weet, de regio heeft de bodegravenboog ook niet voorgesteld als een uit te voeren maatregelen vanuit de 280 miljoen euro die beschikbaar is voor kleine verbeteringen aan het autonetwerk.

[4:20:45] De heer Pierik, naast de grote meertouchées ook uw aandacht voor de provincies en de bereikbaarheid, die op dit moment nog nationaal te weinig aandacht krijgen.

[4:20:56] Denk hier ook bij aan die bodegaveboog.

[4:20:59] En daar kom ik bij tot dezelfde opmerkingen die ik net heb gemaakt.

[4:21:05] Nogmaals, er is ook geen verwijt aan de regio ten aanzien van die 280 miljoen euro dat hier niet is ingediend.

[4:21:12] De regio

[4:21:14] Ja, is hij niet als prioriteit naar voren gekomen?

[4:21:18] Zover, voorzitter.

[4:21:20] Ik dank u wel.

[4:21:21] Ik kijk even of er nog vragen oproept.

[4:21:23] Dat is niet het geval.

[4:21:25] Dan gaan we snel schakelen naar de staatssecretaris.

[4:21:29] Mijn excuses.

[4:21:31] nabranden van mevrouw Verre maar slechts haar derde interruptie.

[4:21:36] Dus gaat uw maag.

[4:21:39] Dank voorzitter.

[4:21:41] Ik was wel verbaasd eigenlijk over de reactie van de minister over het financiële commitment, want mij bereiken we vanuit onze lokale afdelingen juist andere geluiden dat omliggende gemeentes en het lokale bedrijfsleven hier wel financieel aan willen bijdragen.

[4:21:59] Hoe verhoudt zich dat dan met elkaar?

[4:22:05] Mijn signalen zijn dat de regio dus wel echt wacht op actie.

[4:22:10] Desnoods om het bijvoorbeeld met een gefaseerde aanleg mee te beginnen.

[4:22:17] Klopt het nou dat er dan dus helemaal niets speelt?

[4:22:20] Is dat dan de boodschap aan de regio?

[4:22:21] Want dat matcht niet met de geluiden die ik krijg.

[4:22:24] En mevrouw, over welke regio hebben we het dan?

[4:22:27] Over de Bodegraafboog.

[4:22:28] Dan is dat even lekker helder en duidelijk voor iedereen.

[4:22:32] Daar kom ik op de tweede termijn nog even op terug.

[4:22:35] Want die duidelijkheid, er moet geen misverstand bestaan.

[4:22:38] Dit is wat ik hier nu meekrijg.

[4:22:40] Maar vanuit de regio iets anders.

[4:22:42] Natuurlijk is er misschien ook nog wat ruimte naar de provincie toe.

[4:22:46] Wij zijn dat even aan het uitzoeken voor een dubbel check.

[4:22:50] En ik rij zelf langs deze Bodegaafboog.

[4:22:52] Ik weet waar het over gaat, tussen Alphen aan de Rijn en Rotterdam.

[4:22:56] Ik ben nu nog een antwoord verschuldigd ten aanzien van de waterbus.

[4:23:02] Dus die, als ik daar meteen gebruik van mag maken, voorzitter, ik zal het kort houden.

[4:23:06] De waterbus wordt op dit moment in opdracht van de provincie Zuid-Holland gevaren.

[4:23:11] De provincie bepaalt wanneer deze vaart.

[4:23:14] En wat dat betreft pakken we hem ook, indien de waterbus een goed alternatief is op het moment dat de Merwedebrug wordt gerenoveerd, is het aan de provincie, de betrokkenen en de gemeente als mederijks waterstaat om afspraken te maken over de inzet

[4:23:28] Dus ja, wat dat betreft, het is primair aan de regio, maar de deur bij ons is ook wel open.

[4:23:36] Dank u wel voor deze vergeten vraag, gelijk maar te beantwoorden.

[4:23:39] Dan gaan we alsnog naar de staatssecretaris.

[4:23:42] Dank, voorzitter.

[4:23:43] Er was één vraag van de heer Stoffer aan mij gesteld over de pilot in Zeeland over de publieke mobiliteit.

[4:23:50] Op dit moment loopt de pilot nog in Zeeland en is het simpelweg te kort om nu al daar conclusies over te trekken.

[4:23:57] Ik kan wel zeggen dat wij

[4:23:58] met zeer veel interesse uitkijken natuurlijk naar de hele combinatie tussen publieke financieren, vervoerstromen zoals het reguliere OV, maar ook de doelgroepenvervoer, flexvervoer, de regiotaxi's tot één soort mobiliteitssysteem, publiek mobiliteitssysteem.

[4:24:13] Dus er loopt op dit moment ook een verkenning, een antwoordelijke verkenning samen met de collega's van Financiën, Binnenlandse Zaken, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

[4:24:23] om te kijken hoe die integratie mogelijk kan zijn, juist in gebieden waarin je soms denkt, waarom gebeurt dit dubbel en kunnen we dat niet slimmer integreren tot iets intelligents.

[4:24:34] We hopen... Nee, sorry, we hopen niet, dat gaan we u toezeggen natuurlijk, dat u wordt geïnformeerd over de uitkomsten van deze verkenning voor het BO MIRT in het najaar.

[4:24:46] En dan kunnen we die verkenning nou toesturen en ook kijken hoe we daarop verder gaan.

[4:24:52] Ik dank u wel.

[4:24:54] Voorzitter, ik heb nog een blokje overig.

[4:24:58] Ja, dat had u aangekondigd.

[4:25:00] Ja, dat is niet een onbelangrijk Kamerlid natuurlijk die wat vragen had gesteld over de problemen op het spoor bij de NS.

[4:25:07] Misschien is het handig dat ik die nog even doe voordat we de zijde van het kabinet afronden.

[4:25:13] De heer Boukkan had mij gevraagd hoe ik keek naar de afgelopen storingen en vertragingen bij de NS.

[4:25:23] Ik kan delen dat ik die zorgen deel natuurlijk.

[4:25:27] Ik zeg daar wel bij, ik herken inderdaad wat de heer Boukkan zegt, dat het iedere keer weer de medewerkers van NS en ProRail zijn die de klappen moeten opvangen op het moment dat de zaken verkeerd gaan.

[4:25:38] En toch ga ik me daar niet bij neerleggen, want ik vind ook al heb je een storing, ook al is het warm, ook al zijn de omstandigheden verschrikkelijk, dan nog vind ik het gewoon niet normaal en niet fatsoenlijk dat je dat afreageert.

[4:25:49] op NS-medewerkers of ProRail-medewerkers.

[4:25:50] En ik vind ook niet... Ik vind ook dat we daar veel strakker een norm in moeten gaan trekken.

[4:25:55] Dat ga ik ook doen.

[4:25:56] Ik ben heel blij dat ik vorige week mijn eerste besluit heb kunnen nemen om de boetes in het openbaar vervoer met 40 procent te verhogen.

[4:26:02] En daar zal het niet bij blijven, wat mij betreft.

[4:26:04] We gaan daar echt een paar stappen op zetten om ervoor te zorgen dat het fatsoen weer terugkomt in het openbaar vervoer voor de mensen die in het openbaar vervoer reizen, maar zeker ook de mensen die het mogelijk maken dat we überhaupt openbaar vervoer...

[4:26:16] Dus wacht u maar af, zou ik bijna willen zeggen.

[4:26:21] Dat gezegd hebbende, de vraag van de heer Boutkamp...

[4:26:24] Dat ging over het contact, wat er allemaal niet zou zijn geweest.

[4:26:27] Ik ga dit incident nog onder de aandacht brengen bij de NS.

[4:26:31] Het is mij niet bekend, maar dat zegt op zich niks.

[4:26:34] Dus ik ga het nog wel onder de aandacht brengen, want inderdaad, juist dat contact is in het geval van incidenten of probleemsituaties natuurlijk cruciaal voor de reizigers, maar ook voor de medewerkers zelf.

[4:26:48] Dus ik ga dat incident nog onder de aandacht brengen bij de NS.

[4:26:53] Tot zover.

[4:26:54] Dank u wel op de beantwoording op het lied Boutkamp.

[4:26:59] Maar het lied Boutkamp heeft nog wel een vraag dan hierover.

[4:27:01] Een interruptie en ik zag mezelf staan op het lijstje.

[4:27:07] Waar het om gaat is natuurlijk ook, er zijn continu achter elkaar, zeg maar, problemen.

[4:27:14] En dat kan technisch zijn, een kapotte spoorbaan overhangen, een brand in de goederen terrein, een defecte trein, ook kapotte bovenleidingen.

[4:27:20] Je ziet het steeds vaker.

[4:27:23] In hoeverre worden deze, want ik heb het plan gelezen van hoe de NS het jaar 2024, hoe zij dan die acties doen en allerlei maatregelen, maar het onbegrip bij die reizigers die blijft door die desinformatie.

[4:27:35] Je kijkt op je app, je krijgt een bepaalde aanbeveling en je bent nog geen minuut onderweg of je gaat al het schip in.

[4:27:43] In dit geval met dat gele gevaten.

[4:27:46] Dus hoe ziet de staatssecretaris om daar verbetering in aan te brengen?

[4:27:51] Is de vraag.

[4:27:52] Dit was een veel te lange, dit was een dubbele interruptie, voorzitter.

[4:28:02] Ik kan me dat heel goed voorstellen, maar als die communicatie natuurlijk niet goed is, dat je je natuurlijk als reiziger afvraagt, wat moet ik nu en hoe gaat dit, gaat dit voor mij?

[4:28:13] Terwijl tegelijkertijd is het soms toch ook, ik merk dat nu ook, ik word af en toe geïnformeerd, ook als staatssecretaris,

[4:28:18] Zaken zich voordoen op het perron.

[4:28:20] We hebben natuurlijk een enorm speelde spoorwerk in Nederland.

[4:28:25] 3400 kilometer aan spoor.

[4:28:27] Nou ja, overal waar gewerkt wordt, waar gebruik van wordt gemaakt, gebeurt er weleens een keer iets.

[4:28:33] Dus het is niet gek dat dat ook op het spoor weleens gebeurt.

[4:28:37] Maar ik kan de zorgen van de heer Bout ook zeker nog overbrengen in mijn reguliere gesprekken met de NS, dat je in ieder geval wil dat aan de ene kant de reiziger wordt geïnformeerd,

[4:28:46] Maar behoort natuurlijk ook, de situatie die zich gisteren voorleed, mensen die in een hete trein moeten blijven zitten wachten, dat je dat soort incidenten ook prioriteit wil geven.

[4:28:58] Dus ik kan me die zorgen zeker ook voorstellen en ik kan de heer Bout kan toezeggen dat ik zijn zorgen ook zal overbrengen aan de directie van de NS, waar ik binnenkort ook een eerste kennismakingsgesprek mee zal hebben.

[4:29:11] Dat was dan zeg maar de afronding van de beantwoording in aanleiding van de eerste termijn van de Kamer maar de heer Bamenka die heeft nog een vierde interruptie gelijk zijn laatste en dat maakt hij handig gebruik van.

[4:29:22] Ja tuurlijk ik wil het helemaal afmaken dus in ieder geval dank voor alle antwoorden tot nu toe.

[4:29:28] Ik had nog een vraag richting volgens mij de staatssecretaris over de Noord-Zuid lijn.

[4:29:35] Die is natuurlijk belangrijk voor de weerbaarheid van Nederland maar ook

[4:29:39] vanwege de kwetsbaarheid van een Schiphol-tunnel.

[4:29:42] Hierdoor zouden uitwijkmogelijkheden ontstaan.

[4:29:45] Hoe kijkt de staatssecretaris hier tegenaan?

[4:29:47] En volgens mij had ik eerder ook nog een vraag daarover gesteld, maar volgens mij heb ik daar nog geen antwoord op gekregen.

[4:29:53] De staatssecretaris.

[4:29:56] Ja, dank.

[4:29:56] En inderdaad, die OV-verbinding is belangrijk, niet alleen maar voor Amsterdam zelf, maar ook zeker inderdaad voor het nationale belang, het belang Schiphol, de veiligheid ook van onze nationale luchthaven,

[4:30:09] Als er een brand uitbreekt in de Schiphol-tunnel is het gewoon lastig om een uitweikmogelijkheid te zoeken.

[4:30:15] Dus is dat ook dit weer van cruciaal belang voor de veiligheid, maar zeker natuurlijk ook voor de internationale spoorverbindingen die we willen realiseren.

[4:30:24] Het is zo dat die verbinding ook in het hoofdlijnakkoord en in het regeerprogramma staat.

[4:30:31] En tegelijkertijd is dat geen garantie op een...

[4:30:34] op een geldboom.

[4:30:36] Dus het staat in woorden erin, maar financieel blijft het wel zoeken.

[4:30:40] Ik kan de heer Bamenga wel toezeggen dat ik hem in ieder geval voor het BO Mircht ook zal informeren over hoe we daar budgettair mee om zullen gaan met deze uitdaging.

[4:30:51] Dit wordt wel een puzzel, ook als we kijken naar wat er op de Zuidasdok gebeurt.

[4:30:56] En de beheersbaarheid daarvan, daar zijn gewoon wel zorgen.

[4:31:00] En tegelijkertijd is het wel ook een...

[4:31:02] project waarvan je denkt, daar moeten we over de toekomst ook gewoon verstandige investeringen doen.

[4:31:08] Dus met de goedkeure informeer ik u daar graag voor het BO Mircht nog wat verder over.

[4:31:14] Dank, nogmaals de staatssecretaris.

[4:31:16] Dan ga ik verder met mijn verhaal.

[4:31:18] We zijn klaar met de beantwoording van zowel de minister als de staatssecretaris op de vraag uit de eerste termijn.

[4:31:26] En ik kijk even rond met de vraag of er een vraag niet beantwoord is

[4:31:32] En ik zag de heer Grimwens al wuiven naar mij, maar dat was meer te bedoeld om attentie te vragen, dat een vraag niet beantwoord was.

[4:31:39] Klopt.

[4:31:40] Gaat u gaan, meneer Grimwens.

[4:31:42] Het was een kleintje, het was niet het grootste knelpunt, maar ik had naar aanleiding van de evaluatie van het sluiten van het Nautische Post, Vuurtoren Westhoofd, gevraagd om de aanbevelingen die zijn gedaan, om die op te volgen.

[4:31:58] En of de minister daar echt op wil toezien dat dat netjes gebeurt,

[4:32:02] Misschien niet het grootste knelpunt in Nederland, maar het is in de regio wel een gevoelig punt.

[4:32:06] Ik geef hem graag nog eens mee.

[4:32:08] Ik heb de vraag letterlijk gesteld in mijn bijdrage.

[4:32:10] Het is volkomen gelijk wat u nu zegt, want die vraag heeft u inderdaad gesteld en er is nog geen antwoord op gekomen.

[4:32:18] Dus ik kijk even naar...

[4:32:20] Komt-ie in de tweede termijn?

[4:32:21] Ja, dat wordt een zeer uitgebreide tweede termijn ondertussen, heb ik in de gaten.

[4:32:25] Maar we gaan ons best doen om het toch te halen.

[4:32:27] Ik kijk even naar aan mijn linkerzijde de Kamerleden.

[4:32:31] Wilt u gelijk door?

[4:32:33] Met de tweede termijn, ik zie instemmend geknik, dan gaan we gelijk door met de tweede termijn.

[4:32:39] Dat betekent dat volgens de spelregels, die zijn afgesproken, dat u 1 minuut 40 heeft als spreektijd in de tweede termijn.

[4:32:49] En daar zult u mee moeten doen.

[4:32:52] En u heeft twee interrupties.

[4:32:54] En dan gaan we even kijken hoe ver we komen in de tweede termijn.

[4:32:58] Mag ik dan beginnen bij de heer Bamenga voor zijn tweede termijn?

[4:33:04] Dank u wel, voorzitter.

[4:33:05] Ik zal het echt heel kort houden.

[4:33:07] Om te beginnen wil ik een twee-minutendebat aanvragen.

[4:33:10] En verder zijn, denk ik, los van de vraag waarvan al gezegd is dat die terugkomende tweede termijn alles beantwoord.

[4:33:18] Ik weet niet zeker of, tenminste, volgens mij op een meerwedenlijn daar hebben we natuurlijk ook een vraag over gesteld.

[4:33:25] En de vraag was natuurlijk hoe de bewindspersonen er tegen aankijken tegen deze situatie.

[4:33:32] Dat het wat mij betreft een soort, nou ja, no-brainer is om te investeren daar waar sprake is van, nou ja, zoveel woningen die, zeg maar, gebouwd worden en er infrastructuur nog nodig is om dat helemaal af te maken.

[4:33:50] Nou ja, volgens mij was dat bijdragen die ik nog wilde doen.

[4:33:54] En misschien nog wel, volgens mij zei collega Olga van Dijcken, die zei dat ook al net, voor ons in ieder geval ook heel erg belangrijk, maar dat heb ik al aangegeven, Amélie Sweert, A27, dat daar inderdaad met de regio gesproken over wordt en dat we daar over geïnformeerd worden tijdig.

[4:34:12] Dank u wel.

[4:34:13] Ik dank u ook.

[4:34:14] Gaat gelijk door naar de heer Stoffer.

[4:34:17] Ja, voorzitter, dank.

[4:34:18] En dank aan de minister en de staatssecretaris dat ze zo kort na hun aantreden zo professioneel ons

[4:34:24] ...onze vragen allemaal van antwoorden voorzien.

[4:34:26] Veel dank daarvoor.

[4:34:28] En wat dat betreft zien we uit naar verdere debatten, wat dat betreft.

[4:34:35] Ja, twee dingen, voorzitter.

[4:34:36] Ik stip ze maar aan.

[4:34:36] Er zal niet heel veel antwoord op leven, maar ik vind die vleermuis op de A2, wonderlijk Keres Heide.

[4:34:43] Ik snap het, hè.

[4:34:44] Ik snap het van de minister en ik begrijp het ook, maar aan de andere kant...

[4:34:46] Inhoudelijk begrijp ik er helemaal niks van.

[4:34:48] Dat gaat twee jaar vertragen en miljoenen kosten.

[4:34:52] Terwijl als je praktisch naar zo'n vliermuis kijkt, en ik heb altijd de indruk dat iemand van BBB ook praktisch kijkt, dat was volgens mij altijd het handelsmerk, dan denk je ervan, hij kan alle kanten op en dan moet dat precies op dat stukje waar je die A2 aan legt.

[4:35:06] En ik snap alles wat er procedureel achter zit, maar voor de rest, praktisch, snap ik er helemaal niks van.

[4:35:11] Dat moet ik toch even kwijt.

[4:35:12] En dan nog Hoevelaken.

[4:35:15] Toen ik in 18 in de Kamer kwam, zou het project in 23 klaar zijn.

[4:35:20] Inmiddels is het 25, dat gaan we natuurlijk allemaal niet herhalen.

[4:35:22] Ik heb het antwoord van de minister ook gehoord.

[4:35:24] Ik vind dat natuurlijk heel teleurstellend.

[4:35:27] Maar daar komt op z'n vroegst duidelijkheid bij het bestuurlijke overleg dan in het najaar.

[4:35:34] En de vraag is, komt er dan wel echt ook een antwoord dat we weten van... En dan gaat die schop in de grond en met een planning erbij dat die klaar is.

[4:35:44] Ligt dat wel klaar op het ministerie?

[4:35:46] En is het dan, zeg maar, iets wat met elkaar afgetikt kan worden?

[4:35:49] Of komt er dan daarna weer een procedureel antwoord?

[4:35:54] Ja, nou ja, die procedures daar hebben we al zoveel van.

[4:35:58] En het is echt gewoon het grootste logistieke knooppunt van heel Nederland op dit moment.

[4:36:03] En dat zal het ongetwijfeld blijven.

[4:36:05] Dus daar wil ik wel echt nog een keer de nadruk op vestigen.

[4:36:09] Hoeveel vleermuiskasten kunnen we wel niet kopen, zeg maar, voor die vertraging?

[4:36:14] Zou mijn vraag zijn.

[4:36:16] Mevrouw Werder.

[4:36:18] Dank, voorzitter.

[4:36:21] Mijn dank ook aan de minister en de staatssecretaris en ook wel complimenten eigenlijk.

[4:36:27] Ik ben wel eens minder vrolijk bij een IEW-commissiedebat weggelopen dan dat ik vandaag ga doen, want ik zie aan de overkant heel veel fortvarendheid en zin in de klus en een open blik en dat bemoedigt me.

[4:36:45] Ik zou de minister en de staatssecretaris daar ook zeker in veel willen verder willen aanmoedigen.

[4:36:50] Ooit heeft een oud collega van u wel eens, die was toen ook dimissionair, gezegd, dimissionair zijn is ook maar een emotie, dat kun je ook negeren.

[4:37:00] Dus ik zou zeggen, neem dat advies ter harte.

[4:37:03] want Nederland kan niet wachten op de investeringen die we nodig hebben in infrastructuur.

[4:37:11] En ik heb nog even opgezocht over de bodegravenboog, dat ook de provincie die heeft al 15 miljoen vrijgemaakt ervoor.

[4:37:19] Dus nou, die informatie hoeft de minister dan alvast niet meer op te zoeken.

[4:37:24] En ik waardeer het alvast op alle onderwerpen waar nog terug op wordt teruggekomen.

[4:37:30] Prettig dat het ook gewoon wordt aangegeven.

[4:37:32] Weet het nu even niet, kom er straks op terug.

[4:37:34] Heb je als Kamerlid gewoon veel meer aan dan niks zeggende antwoorden dus.

[4:37:37] Dank voorzitter.

[4:37:39] Ik dank u ook voor uw bijdrage.

[4:37:40] Meneer Van Dijk.

[4:37:42] Ja, dank voorzitter.

[4:37:43] En ik sluit graag aan bij de complimenten van collega verder aan de beide bewindspersonen voor dit open en goede gesprek over het meer en ook een aantal toezeggingen die zijn.

[4:37:50] Dat belooft veel voor de toekomst, hoe lang die ook zal zijn als demissionaire periode.

[4:37:56] Blij met de toezegging op het punt van dat bestuurlijk gesprek over de A27 aan Melisweerd.

[4:38:00] Belangrijk om voor Prinsjesdag de Kamer daar ook over te informeren.

[4:38:04] Dat geldt zeker ook voor, volgens mij een belangrijk punt, het criterium om te kijken of 2034 als start woningbouw, voor de woonmogen gelden,

[4:38:12] naar voren kan worden gehaald, uiterlijk 2032 of 1933.

[4:38:16] En wat betreft hoeveelhaken sluit ik graag aan bij de vraag van collega Stoffer.

[4:38:23] Toch nog even over Prinsenbeek bij Breda en fijn dat ook daarnaar wordt gekeken, in ieder geval door de minister.

[4:38:30] Kijk, want daar ligt een modellenwerkelijkheid onder en die is niet waardeloos, zeg ik zomaar.

[4:38:35] En op basis daarvan, die integrale mobiliteitsanalyses, komen problemen naar voren.

[4:38:39] Maar we zijn hier ook als politiek om problemen aan te geven

[4:38:41] waar wij ze zien en dat zou tezamen denk ik ook de agenda moeten bepalen.

[4:38:46] Dus ik ben blij ook dat de minister daar ook serieus mee omgaat.

[4:38:48] Maar ik wil die opmerking toch gemaakt hebben.

[4:38:50] En tot slot toch nog een vraag.

[4:38:53] Ik begon mijn betoog ook over de bereikbaarheidsnormen en dat is wel concreet, want mensen willen gewoon

[4:38:59] binnen een bepaalde tijd bij een huisarts kunnen zijn, bij een mbo school kunnen zijn en we hebben het hier heel lang al over brede welvaart en dan moet dat niet blijven hangen in toch wat meer wat vage termen en dat dreigt wel.

[4:39:12] Dus ik wil toch nog één keer de vraag concreet

[4:39:15] nemen we nu definitief afscheid van het idee van die normen.

[4:39:18] En wat mij betreft hoeft het geen harde normen te zijn, maar ik zou het wel concreter willen.

[4:39:21] Dus concreet als richtlijn, ook voor die brede welvraat, ook voor elke regio telt, zouden we toch niet met iets van reistijd naar essentiële voorzieningen kunnen werken.

[4:39:29] Dank u wel.

[4:39:31] Dank u ook, meneer De Hoop, voor uw tweede termijn.

[4:39:34] Voorzitter, dank en ook dank aan beide bewindspersonen en het ministerie voor de beantwoording.

[4:39:38] Excuses dat ik af en toe even uitliep, maar in zo'n laatste Kamerweek spelen er wel eens meerdere dingen tegelijkertijd.

[4:39:43] Dus dat is op geen enkele manier een afbreuk aan de waardering van de beantwoording.

[4:39:47] Voorzitter, ik hoorde heel duidelijk ook dat er ook bij de bewindspersonen zorgen zijn over de instandhouding.

[4:39:53] En ik denk dat het goed is dat er meer aandacht voor komt, maar ik mis dan toch nog af en toe de consequenties die eraan verbonden worden.

[4:39:59] Als je keuzes moet maken in schaarste, als het gaat over de financiën, stikstofruimte, ja, dan op een gegeven moment moet je ook zeggen, ja, die nieuwe aanleg, dat gaan we misschien nog wat verder stilzetten.

[4:40:08] Omdat het toch te weinig oplevert en dat we meer moeten focussen op die instandhouding.

[4:40:12] Heb ik het echt over de derge infrastructuur?

[4:40:14] Kijk de minister aan.

[4:40:15] Ik denk dat daar echt nog wel een verdere stap meer naar instandhouding zou moeten plaatsvinden.

[4:40:20] Dan voorzitter, dan denk ik dat er een goed voorbeeld daarvan is Amelis Weert.

[4:40:23] Ik zie daar echt een beweging, zowel bij de winstpersonen als ook bij de commissie.

[4:40:26] Dus dat vind ik een positieve ontwikkeling.

[4:40:28] De investeringen in openbaar vervoer zijn voor mijn fractie echt cruciaal.

[4:40:31] Ik ben blij dat de staatssecretaris ook aangeeft dat hij echt wil trekken aan die Lelylijn.

[4:40:36] Dus daar gaan we graag met hem mee aan de slag.

[4:40:38] Ik merk ook dat de staatssecretaris tegelijkertijd zegt ik wil niet de hoge verwachtingen wekken.

[4:40:43] Ik begrijp dat, maar ik zou hem ook de winstwaarschuwing willen geven.

[4:40:46] Ik hoop ook niet dat het een houding wordt om niet extra stappen te zetten.

[4:40:49] Ik zeg niet dat het het geval is, maar ik wilde daar wel graag van de staatssecretaris voelen dat dat in ieder geval niet het geval is.

[4:40:55] En daarmee het voorbeeld de motie de hoop die vorige week of gisteren is aangenomen, is wel een politiek feit.

[4:41:01] Dat is echt na de voorjaarsnoten onderhandeling is er nu een nieuw politiek feit ontstaan.

[4:41:05] En ik ga er dan ook vanuit dat de staatssecretaris daar fortvarend mee aan de slag gaat.

[4:41:09] Dat is niet alleen omdat mijn fractie dat belangrijk vindt op de meerderheid van de Kamer, maar ook al die regio's die zich grote zorgen maken over het openbaar vervoer.

[4:41:16] Dank, voorzitter.

[4:41:18] Ik dank u ook, meneer De Hoop.

[4:41:19] Meneer Pierik.

[4:41:21] Ja, dank, voorzitter.

[4:41:22] Ik wil ook bij de bewindspersonen danken voor hun antwoorden en ik vind het eigenlijk best knap dat je in zo'n korte tijd al zoveel dossierkennis hebt en dat je al zo op de meeste vragen al zo adequaat kan reageren.

[4:41:33] Alle waardering daarvoor.

[4:41:35] Dank ook voor de toezegging om overleg te starten als het gaat om gefaseerd aanpakken van allerlei middelprojecten.

[4:41:41] Ik denk dat dat heel belangrijk is.

[4:41:44] En ik denk ook dat het heel cruciaal is dat de regio dan ook meegaat praten.

[4:41:48] We hebben een kamerbrief gehad over de A2 en daar werd wel aangegeven van goed, als het gaat om die faseerde aanpak van die bruggen en zo, dan is dat best lastig.

[4:41:56] Maar er lag onvoldoende onderbouwing.

[4:41:59] in gesprek gaat met de regio, dan krijg je veel meer een beeld van wat wel realistisch is en wat niet realistisch is.

[4:42:07] Dus ik denk dat het heel cruciaal is dat de minister ook even aangegeven van dat hij ook in gesprek wil met alle regio's.

[4:42:12] Dat geldt voor Rivierenland, voor Den Bosch, voor de A2 en N50.

[4:42:15] Maar ik denk dat het voor eigenlijk alle cruciale projecten in de regio moet gelden, want de mensen in de regio die weten vaak veel beter van wat wel kan en wat niet kan.

[4:42:26] En verder ben ik heel blij met de inzet van de minister als het gaat om de N50.

[4:42:32] Ik denk dat we die weg echt heel voortvarend moeten aanpakken.

[4:42:36] Waarvoor dank.

[4:42:41] Dank, voorzitter, en ook aan de bewindspersonen voor alle antwoorden op alle vragen.

[4:42:45] En ik vind het ook best knap hoe snel dit op een goede manier kan, dus dat is heel fijn.

[4:42:50] Allereerst, ik hoorde staatssecretaris zeggen hoe stevig hij zich wil inspannen voor de veiligheid in het OV.

[4:42:56] En dat is iets waar ik me de afgelopen periode ook ongelooflijk druk op heb gemaakt, omdat dat niet goed gaat.

[4:43:01] Het is echt een probleem.

[4:43:02] Er zijn heel veel meisjes en vrouwen die op bepaalde trajecten, op bepaalde uren van de dag of avond niet meer kunnen, willen reizen.

[4:43:10] vanwege het rotgevoel dat ze hebben in de trein of in het OV.

[4:43:14] Ik ben heel blij als de staatssecretaris hier echt werk van wil maken en het verzoek dat ik daarbij wil doen is in Rotterdam bij de RET wordt er door de BOA's gehandhaafd op een manier die ontzettend kansrijk is als we dat in het hele land zouden kunnen doen.

[4:43:31] Wat ze doen is een identiteitscheck samen met de politie op een hele snelle, slimme, digitale manier, waardoor ze heel veel ellende weten te voorkomen ter plekke, waardoor er heel veel uren van de politie bespaard blijven die daar normaal gesproken naartoe zouden moeten komen en waardoor er dus ook snel door boa's geschakeld kan worden en de overlastgever ook minder verhit raakt, waardoor nog onveiligere situaties ontstaan.

[4:43:54] Dus mijn vraag is of de staatssecretaris hierover zo snel mogelijk in gesprek wil bij de RET om te zien hoe dat op een landelijke manier toegepast zou kunnen worden.

[4:44:04] Verder ben ik blij met de aanpak N36 of hoe daar nu naar wordt gekeken en ook is het goed om te horen dat de focusflitsen daar wordt toegepast en ik vraag eigenlijk de minister

[4:44:14] om er alles aan te doen om inderdaad minimaal één, maar misschien zelfs twee, daar te krijgen.

[4:44:19] Ik weet dat het OM erover gaat, maar de bemoeienis van deze minister is natuurlijk welkom vanuit zijn verantwoordelijkheid voor verkeersveiligheid.

[4:44:26] En tot slot ben ik blij met alle werk die nu gezet wordt in bijvoorbeeld de A1-hoevelaken.

[4:44:33] A1, A30, maar ook de A2, die belangrijke knelpunten die echt behoefte hebben aan voortgang.

[4:44:39] En ik zie er naar uit, mijn fractie ziet er naar uit om daar verder over geïnformeerd te worden.

[4:44:44] Dank u wel, voorzitter.

[4:44:45] Ik dank u ook, meneer Gemis.

[4:44:49] Voorzitter, veel dank.

[4:44:51] Veel dank aan de bewindspersonen.

[4:44:54] Ik vond het inderdaad best wel een mooi rondje Nederland.

[4:44:59] Het is wel een risico, dit rondje Nederland, want voor je het weet blijven we rondjes draaien zonder dat wat gebeurt.

[4:45:06] En het komt er dus op aan dat wij als politici, als politieke partijen, daadwerkelijk boter bij de vis gaan leveren.

[4:45:12] En niet zoals afgelopen keer in het hoofdlijnakkoord de mooiste zinnen opschrijven,

[4:45:17] maar een tabel achterin stoppen die hopeloos leeg is.

[4:45:22] En laten we dat dus omdraaien, wat minder beloven en wat meer in die tabel schrijven.

[4:45:26] Dat is een oproep aan ons allen.

[4:45:28] Dan, maar ik dank natuurlijk voor de toezegging en ik zie de donderwolkenbrief met belangstelling tegemoet.

[4:45:35] Dan, ja, dat zal het zijn.

[4:45:38] Dan over de A2 en ja, sowieso, die uitvoering van mijn motie over

[4:45:47] Het bekijken of projecten ook opgeknipt kunnen worden.

[4:45:51] En daar stond echt een betekeningsvol zinnetje aan vooraf.

[4:45:53] Ga nou in gesprek met die regio's en die gemeenten.

[4:45:55] De minister heeft daar wel wat over gezegd.

[4:45:58] Maar ik heb nog niet helemaal duidelijkheid of nou daadwerkelijk ook bijvoorbeeld in gesprek gegaan wordt met die regio's, met de Rivierenland, met Den Bosch.

[4:46:07] Dus ik vind het wel belangrijk dat die toezegging van de minister echt ook betekent dat serieus met deze mede-overheden in gesprek wordt gegaan, dat serieus wordt gekeken naar een gefaseerde aanpak.

[4:46:19] En ik snap allemaal dat het complex is, maar dat het denken niet moet stoppen bij de eerste de beste brug.

[4:46:24] Dus dat is nog even mijn oproep.

[4:46:27] En ik denk dat ik het hier maar bij laat, voorzitter, in de tweede termijn.

[4:46:31] Dank u wel.

[4:46:33] Ja, dat is ook prima, want u was ook door uw tijd heen.

[4:46:37] Dus dat is... Ja, en als laatste lid van deze commissie mag ik tot slot ook gebruik maken van mijn één minuut spreektijd.

[4:46:45] Dus ik kijk heel naar mijn griffie om de klok maar in te drukken, zou ik zeggen.

[4:46:52] Zoals ik was begonnen in mijn betogen, voorzitter, zou ik het tegen mezelf willen zeggen.

[4:46:56] Er is meer dan de Randstad.

[4:46:58] Elke regio telt.

[4:47:00] Ik hoor veel over de woningbouw, maar dat kan niet zonder goede ontsluiting.

[4:47:03] En ik blijf maar eens dicht bij huis, namelijk Flevoland.

[4:47:06] Daar wordt regelmatig een beroep op gedaan.

[4:47:08] Het is meerdere malen gezegd.

[4:47:09] Ook bedankt aan mevrouw Vedder om dat te benoemen.

[4:47:12] Dat is goed en Vlevoland wil daar best aan invulling aan geven.

[4:47:17] Maar dat ook, en ook wij zeggen dat, boter bij de vis.

[4:47:20] Met andere woorden, het kabinet komt letterlijk over de brug in dit geval, met maatregelen om Vlevoland in alle richtingen te ontsluiten.

[4:47:27] Kom uw belofte na, anders gaat het niet zoals het kabinet graag zou willen.

[4:47:31] Dat is geen dreigement, maar vaker gezegd hier een winstwaarschuwing.

[4:47:35] Ik dank u wel.

[4:47:38] Kijken naar de bewindslieden hoeveel tijd zij ongeveer nodig hebben voor het formuleren van de beantwoording op vragen nog uit de eerste termijn, maar dat kan kort zijn.

[4:47:46] Maar de tweede termijn zijn ook een aantal vragen gesteld.

[4:47:49] 10 minuten?

[4:47:51] Dat moet kunnen.

[4:47:53] Dan schors ik de vergadering tot, even kijken, hier vandaan gezien, tot kwart over 4.

[4:59:44] Dames en heren, graag stilte in de zaal.

[4:59:51] Ik verzoek iedereen om plaats te nemen, want het is tijd kwart over en wij heropenen deze vergadering en wij gaan luisteren naar de beantwoording van de bewindslieden.

[5:00:05] naar aanleiding van vragen vanuit de openstaande vragen nog vanuit de eerste termijn en de nieuwe vragen vanuit de tweede termijn.

[5:00:13] En ik wil graag beginnen met de minister.

[5:00:16] Ja, dank voorzitter en ook dank voor de voor de bewoordingen die net zijn gevallen richting mij en de staatssecretaris.

[5:00:24] We acteren als een als een zoveel mogelijk als een geoliemachine en

[5:00:28] Ja, wat dat betreft als een eenheid.

[5:00:32] Ten aanzien van de vragen, de gefaseerde opstart van de projecten, de heer Pierik.

[5:00:38] In de meerdbrief van dit najaar wordt u geïnformeerd over de stand van zaken ten aanzien van dat overzicht.

[5:00:43] Dus daar komt een overzicht uw kant op.

[5:00:46] Ten aanzien van de bodegraafboog.

[5:00:47] Ja, we hebben het echt nog even heel goed gecheckt, zeg ik richting mevrouw Vedder, de bodegrafenboog.

[5:00:55] Op dit moment heb ik de informatie gekregen dat de provincie zijn bijdrage heeft ingetrokken, dat dat ingezet is op de realisatie van fiets- en waterprogramma uit het maatregelenpakket.

[5:01:09] Ja, dat is dan de informatie ten aanzien dat daar geen misverstand over is.

[5:01:14] Ten aanzien... Dank u wel.

[5:01:16] Ten aanzien van de heer Van Dijk, de bereikbaarheidsnormen, plan van aanpak ten aanzien van die noemeringen,

[5:01:26] We nemen afscheid van de normeringen.

[5:01:28] Het is echt aan de regio's en wij gaan wel met de regio's optrekken om daar handjes en voetjes aan te geven.

[5:01:34] Dus dat plan van aanpak gaat dit najaar, hoe we de regio's hierover, over dus de bereikbaarheidsnormen, gaan we ze meenemen.

[5:01:45] In het najaar gaat het naar de Kamer toe.

[5:01:50] Dan heb ik hier K.P.

[5:01:51] Hoevelaken, het antwoord.

[5:01:54] Concreete planning.

[5:01:56] Ja, het is mooi dat er een gefaseerde aanpak van KP Hoevelaken mogelijk is en dat er ook draagvlak weer is.

[5:02:01] Voor deze aanpak is echter ook een substantieel budget nodig.

[5:02:05] We praten hier over 500 miljoen euro, maar ook meer dan 30 mol.

[5:02:11] Ik kan daarom niet zomaar een planstudie starten.

[5:02:16] Als ik al die planstudie kan starten, zal het niet eerder zijn dan in 2026, waarbij de capaciteit van Rijkswaterstaat ook echt een belangrijk aandachtspunt is.

[5:02:26] Dat betekent dat de realisatie van een gefaseerde aanpak van knooppunt Hoevelaken waarschijnlijk pas kan starten na 2030.

[5:02:36] De N50, daar heb ik diverse vragen over gekregen van meerdere sprekers en daar zit nog wel een optie voor u en dat leg ik je graag neer.

[5:02:48] Er is dus een keuze geweest van mijn voorganger ten aanzien van 200 miljoen euro

[5:02:53] met in het achterhoofd dat we ieder jaar een project willen herstarten.

[5:03:00] Wanneer we dat niet doen, heb je daar dus ruimte.

[5:03:03] Maar dat heeft dus ook consequenties, ook consequenties voor uw opmerkingen, meneer de voorzitter, ten aanzien van Vlevoland.

[5:03:10] Want Zeewolde-EMNES is een project waar we nog wat voor hebben.

[5:03:15] Dat kan opgestart worden, maar dan kan het niet naar die N50 toe.

[5:03:21] Dus daar zit nog wel een bestuurlijk moment, maar de opmerking van Flevoland is ook bij mij geland.

[5:03:27] Dus ja, dan kijk ik even naar u om wat mogelijkheden in uw hoofd te krijgen.

[5:03:35] Dus daar zit nog wel een schuif.

[5:03:37] Veiligheid N50, Zeewolde-EMS.

[5:03:41] Daar is een mogelijkheid om nog het een en ander te doen.

[5:03:45] Het is aan de Kamer om hiermee in te stemmen.

[5:03:47] Het maakt onderdeel uit van de voorjaarsbesluitvorming.

[5:03:52] Mevrouw Veldman, ten aanzien van de CROW, had ik net genoemd.

[5:04:02] We gaan dit, en in de algemene zin heeft mijn voorganger het belang van parkeren al lang onder de aandacht gebracht bij de VNG en de IPO, maar ik zeg u toe dat ik in de gesprekken die we met de gemeente hebben de komende tijd dit ook onder hun aandacht ga brengen.

[5:04:17] Dus daar ook een dikke streep eronder en hoe we dit precies gaan doen, middels brieven,

[5:04:21] bestuurlijke overleggen, geeft maar daar nog een beetje ruimte, maar dit gaan we echt met een dikke streep onder de aandacht brengen bij de gemeente, maar het blijft een verantwoordelijkheid voor de gemeente en zij hebben dan inzicht wat verstandig en passend is.

[5:04:37] En dan de vraag ten aanzien van de de heer Grinwis, ja u had helemaal gelijk, ik had hem ook in mijn setje zitten, maar het papiertje is blijven kleven of ik heb niet meer juist de bril op, maar dat betreft essentie de

[5:04:51] De twee belangrijke aanbevelingen die er zijn.

[5:04:56] Het betreft het op diep te houden van een vaarweg en een goede ontsluiting van de vaarweginformatie.

[5:05:01] Over de invulling en de voortgang van de ingezette acties wordt regelmatig afgestemd met betrokken omgevingspartijen en vaarweggebruikers.

[5:05:09] De acties zullen naar verwachting in het komend jaar tot positieve resultaten leiden.

[5:05:15] In de meerdbrief van volgend jaar voorjaar zal de actuele stand van de zaken worden opgenomen.

[5:05:21] De acties betreffen onder andere het voortzetten van de maandelijkse pijlen en het baggeren van het slijkgat, het afstemmen van de beleid en de verantwoordelijkheden tussen de overheidsinstanties en het verbeteren van de communicatie voor vaarwegbeheerders door informatie duidelijker en makkelijker vindbaar te maken.

[5:05:38] Tot zover, voorzitter.

[5:05:39] Ik heb nog één opmerking ten aanzien van de ring van Utrecht en dat is ook van belang.

[5:05:44] Want we hebben hier ook, ik moet ook even scherp zijn in de bewoordingen, maar het uitgangspunt

[5:05:48] blijft wel dat we de ring van Utrecht gaan realiseren.

[5:05:52] Dat moet ik echt ook even zeggen.

[5:05:55] Gezien op de omstandigheden die er zijn.

[5:05:58] Ik ga daar zeker ook spreken en kijken en ik doe dat op korter termijn.

[5:06:03] Maar dit is nog wel het uitgangspunt waar we even aan vasthouden.

[5:06:10] Ja, dank u wel.

[5:06:11] Dat waren alle, zowel uit de eerste termijn ook.

[5:06:14] Ja, ik begin met mevrouw Veller, want die was echt

[5:06:19] Met alle respect, de eerste.

[5:06:22] Dank, voorzitter.

[5:06:23] Ik keek even op van de opmerking van de minister over dat financiële commitment uit de provincie, maar daarna hoorde ik de woorden fiets en water vallen.

[5:06:32] Dus toen dacht ik ook misschien hebben we het dan toch over hetzelfde.

[5:06:34] Dat hoop ik.

[5:06:35] Ik wil natuurlijk geen spraakverwarring laten ontstaan, want bij mijn weten heeft de provincie geld klaar liggen om die fiets oversteken, wat no regret maatregelen zijn.

[5:06:46] te realiseren, maar op de een of andere manier vordert het niet.

[5:06:49] En de motie waarin ik mij in mijn eerste termijn oversprak, die al twee jaar oud is en kamerbreed is aangenomen, die ging, die zag op dat punt, dus het is geen financiële vraag, maar het is de vraag, kan de minister toezeggen dat hij met de provincie wil gaan kijken van waarom lukt dat de No Regret maatregel, wat we alvast kunnen voorsorteren op de Bodegravenboog, waar stokt dat nou?

[5:07:13] Waarom lukt dat nou niet?

[5:07:15] En kan daar wat aan gebeuren?

[5:07:17] De minister.

[5:07:20] Ik ga niet op zeer korte termijn, maar ik ga op korte termijn.

[5:07:23] Laat ik het zo formuleren.

[5:07:25] Het is overzichtelijk.

[5:07:27] De agenda's nog niet, maar binnenkort mogelijk wel.

[5:07:31] Ik ga langs bij de bodegrafenboog.

[5:07:34] Ik laat me informeren door de partijen die daarbij betrokken zijn, ook afhankelijk van hun agenda.

[5:07:38] Maar dat zal op korte termijn ook gaan gebeuren daar.

[5:07:41] Ja, toezegging van mij.

[5:07:44] Die wordt genoteerd.

[5:07:45] Meneer Roop.

[5:07:47] Ja, voorzitter, toch op het laatste punt wat de minister aansneed, de ring Utrecht en de verbreding van Amelisweerd.

[5:07:53] De minister die noemde dat het uitgangspunt nog steeds is dat daarmee doorgegaan wordt.

[5:07:58] Dat snap ik, want dat was het uitgangspunt ook van dit kabinet.

[5:08:01] Tegelijkertijd hebben we ook een advies van de Raad van State gehad.

[5:08:04] Eind april, volgens mij 30 april,

[5:08:06] Maar hij stond er moet een betere onderbouwing komen.

[5:08:08] De minister proeft ook in het debat dat het een politiek gevoelig punt is.

[5:08:12] Dus het zou een demissionair minister volgens mij wel sieren om terughoudend met zo'n dossier om te gaan.

[5:08:18] En ik neem aan dat de minister los van wat het uitgangspunt is, dat wel met mij eens is.

[5:08:25] Minister?

[5:08:30] Ja, het is al een tracébesluit, maar die terughoudendheid die komt bij mij binnen.

[5:08:37] Dank u wel.

[5:08:38] Meneer Van Dijk.

[5:08:39] O, sorry, nee.

[5:08:40] Meneer Mabenka.

[5:08:42] Ja, ik heb zo'n vlek ergens zitten.

[5:08:47] Nou ja, eigenlijk bijna dezelfde vraag als collega van GroenLinks PvdA.

[5:08:55] Want de laatste opmerking, dat viel mij ook op, dat het uitgangspunt is om daaraan vast te houden.

[5:09:01] En toch heeft de minister aangegeven dat hij daar naartoe gaat.

[5:09:05] Dus ik neem aan op het moment dat je daar naartoe gaat, dat je toch open staat voor een gesprek en aanvankelijk bent voor hetgene wat verteld gaat worden.

[5:09:15] Dus ik hoop dat dat het geval is, inderdaad.

[5:09:17] Mede naar aanleiding ook, ik zie best wel wat partijen, fracties hier, die er op dezelfde manier in staan.

[5:09:24] En dat de minister daar ook natuurlijk inderdaad rekening houdt met toch wel een groot aantal partijen die vinden dat de alternatieve plan goed is.

[5:09:36] De minister.

[5:09:37] Ja, die opmerkingen zijn binnengekomen en ik proef dat ook uit de rondgang.

[5:09:42] En ik laat me daar ook informeren, ook over dat alternatieve plan vanuit de regio.

[5:09:47] Maar we hebben hier ook te maken met een tracé-besluit.

[5:09:50] We hebben ook wat een juridisch aspect wat hier is, maar ik ga hier wel wat dat betreft behoedzaam mee om.

[5:10:00] Dank u wel.

[5:10:01] Meneer Van Dijk.

[5:10:02] Ja, dank voorzitter.

[5:10:03] Toch nog heel kort over die bereikbaarheidsnormen.

[5:10:05] Want ik meende goed te beluisteren, ze zijn inderdaad ter ziele, maar dat is op rijksniveau, en toen kwamen ze weer terug in de gesprekken met de regio.

[5:10:12] Maar zijn dat dan ook bereikbaarheidsnormen waar die regio mee aan de slag gaat, of zijn dat ander type normen?

[5:10:18] Kijk, en mij gaat het niet zozeer om dat ze bereikbaarheidsnormen heten, maar dat we wel zo concreet mogelijk proberen dat ook in beleid, en als de regio dat doet, is dat helemaal oké.

[5:10:25] Maar misschien graag nog even een nadere toelichting op van de minister.

[5:10:29] Ja, dank u wel voorzitter.

[5:10:30] Ook voor het verslag.

[5:10:31] Het gaat om indicatoren en we gaan heel concreet, heel concreet met de regio hier handvatten aangeven.

[5:10:39] Mevrouw Veldman.

[5:10:43] Nou voorzitter, ik ben heel blij met dat na veel aandringen, ook in vorige debatten, maar dat deze minister nu aangeeft er zijn nog keuzemogelijkheden.

[5:10:51] En daar komen we serieus op terug in het twee minuten debat.

[5:10:58] En dan heb ik het over perspectief voor de echt hartelijke situatie van de M50.

[5:11:04] Ik dank u wel.

[5:11:06] Ik kijk even verder onder of in deze ronde nog een interruptie.

[5:11:10] Nee, dat is niet het geval.

[5:11:12] De staatssecretaris voor de beantwoording van de tweede termijn en eventuele openstaande vragen uit de eerste termijn nog.

[5:11:18] Ja, voorzitter.

[5:11:19] De heer Bamenga vroeg mij hoe het zat met zijn motie over de Bus Rapid Transit.

[5:11:26] Daar zijn we op dit moment druk mee bezig om ook met de verschillende provincies en de centrale overheden en vervoerders te kijken hoe we de locaties waarop dat kan om die te updaten.

[5:11:37] Ik hoop daar snel nog dit jaar iets wat meer over te kunnen melden.

[5:11:41] Want ik denk dat hier wel mooie kansen liggen op een aantal trajecten

[5:11:47] En dan wordt Eindhoven mijn rijstad.

[5:11:49] Eindhoven, Veldhoven, Utrecht, Breda, Nijmegen, Oss, Eindhoven, Waalwijk, Den Bosch.

[5:11:54] Toevallig niet zo... Ja, niet helemaal toevallig trouwens.

[5:11:57] Maar plekken waar de heer Bemenga en ik allebei regelmatig in de buurt zijn.

[5:12:04] Maar dit biedt zeker wel een paar kansen.

[5:12:06] Dit past ook wel een beetje in de wat-kan-wel-mentaliteit die de minister en ik ook proberen uit te stralen en ook in de praktijk te brengen op ons departement.

[5:12:15] Dit zijn nou juist van die mooie trajecten waar we echt wel stappen op kunnen gaan zetten.

[5:12:19] Dus dit gaan we ook wat dat betreft fortvarend oppakken, wat mij betreft.

[5:12:23] Dan was er nog de vraag over de Merwede-lijn.

[5:12:26] Die had ik al uitgemaakt beantwoord in het eerste deel.

[5:12:29] In het kader van de kracht van herhaling wil ik het best nog een keer doen, maar... Nee?

[5:12:33] Oké.

[5:12:34] Dat was mijn enige blokje, overigens, in het hele punt.

[5:12:37] Even kijken.

[5:12:39] Dan hadden we nog de vraag van mevrouw Veldman.

[5:12:44] met het verzoek om met de RET in gesprek te treden over de ID-checks van de BOA's.

[5:12:51] Nou, dat kan ik van harte toezeggen.

[5:12:53] Zoals ik al zei, dit wordt een grote prioriteit voor mij als staatssecretaris.

[5:12:57] En ik kreeg vorige week al van een aantal regionalen

[5:13:00] ...vervoerders, het terecht de suggestie van goed dat u de boetes verhoogt... ...maar zorg er dan ook voor dat we die boetes kunnen uitdelen.

[5:13:09] Want daar lopen wij nu in de praktijk tegen een aantal problemen aan.

[5:13:12] Daar is dit er één van.

[5:13:13] Dus wat ons betreft gaan we daar zeker ook mee aan de slag... ...om ervoor te verzorgen dat we dit zo snel mogelijk ook kunnen opschalen.

[5:13:21] Dus die toezegging kan ik ook doen, voorzitter.

[5:13:23] Dat waren de vragen.

[5:13:25] Dank u wel.

[5:13:26] En dan kijk ik even rond of er nog behoefte is aan de interruptie.

[5:13:30] Dat is niet het geval.

[5:13:32] Dan dank ik bij de bewindslieden.

[5:13:36] En dan komen we nu toe aan een altijd lastig onderwerp, namelijk zijn de toezeggingen goed geformuleerd en komen ze ook zeg maar ook op papier zo.

[5:13:51] Dus ik vraag de Kamerleden om behoorlijk scherp te zijn of het inderdaad zo is.

[5:13:55] En dan hoor ik ook wel graag of het niet zo is.

[5:13:58] Ik begin met de eerste maar gelijk.

[5:14:00] De Kamer ontvangt in het najaar een brief over de verschillende varianten van bekostiging die mogelijk zijn bij grote structuurversterkende projecten.

[5:14:09] En dat is een toezegging gericht aan de heer Stoffer.

[5:14:13] Ik kijk even naar rechts of dat zo is.

[5:14:19] De minister.

[5:14:21] als onderdeel van het grootschalige infrastructuuronderzoek.

[5:14:27] Ik kijk naar de heer Stoffer, die knikt tevreden.

[5:14:32] Ga ik gauw verder, dan blijft u wakker.

[5:14:35] Voor het notenoverleg MIT ontvangt de Kamer een plan van aanpak voor de regionale bereikbaarheidsanalyses en profielen, gericht aan de heer Van Dijk.

[5:14:46] Ik zie knikken daar.

[5:14:47] De heer Van Dijk zie ik ook knikken.

[5:14:49] Dan is dat dat.

[5:14:50] De derde toezegging.

[5:14:51] De minister zegt toe een quickscan te doen bij een aantal gepauzeerde projecten, waaronder de N50 en Amelisweert A27, waarbij samen met de regio wordt gekeken of het mogelijk is om deze projecten geavanceerd op te pakken.

[5:15:05] En zal de Kamer hierover informeren?

[5:15:08] De vraag is dan wel wanneer?

[5:15:10] Want daar staat geen... Oh, de A2 hoort daarbij?

[5:15:14] Ik kijk even naar rechts dan.

[5:15:16] Ja, verifieer dat gewoon even uit mijn ooghoek, hè.

[5:15:26] De minister.

[5:15:26] Ja, dank u wel.

[5:15:27] Na de B.O.

[5:15:28] Meert.

[5:15:29] Na de B.O.

[5:15:31] Meert.

[5:15:31] Goed, meneer Van Dijk.

[5:15:34] Ja, een brede toezegging, maar u was de eerste op deze.

[5:15:38] En inclusief de A2, want er zijn daar geen misverstanden over.

[5:15:42] Dus de N50, maar onder de N50 amenaliseert de A27 en de N2.

[5:15:48] En dat was een toezegging aan de IP-requestie gericht, sorry.

[5:15:53] En de datum is dan na de BOMIT.

[5:15:57] Nou, dat moeten we maar hebben zo.

[5:16:00] Even kijken.

[5:16:03] In mijn computer.

[5:16:07] We gaan naar de vierde toezegging.

[5:16:09] De Kamer ontvangt uiterlijk 16 juli een bijgewerkte opgave van de financiële opgave die destijds op de formatietafel lag.

[5:16:16] Een toezegging aan de heer Grinders.

[5:16:19] Dat is correct.

[5:16:20] De vijfde toezegging.

[5:16:21] De Kamer ontvangt voor het einde van het jaar een brief over de stand van zaken van de fietsbruggen bij de Afsluitdijk.

[5:16:26] Ook gericht aan de heer Grinders.

[5:16:28] Dat is ook correct.

[5:16:30] 6.

[5:16:30] De minister zegt toe na te denken over de mogelijkheid voor het vervroegen van het jaartal 2034 voor de start van de woningbouw bij de extra 2,5 miljard voor het ontsluiten van de woningbouwprojecten.

[5:16:43] Het is gericht aan de heer Van Dijk en ook hier de vraag wanneer zal dan de Kamer hierover geïnformeerd worden.

[5:16:59] De minister.

[5:17:00] Ja, voor de NOMert.

[5:17:03] Ja, dan is die ook gedoteerd.

[5:17:05] Gaan we naar de zevende toezegging toe.

[5:17:07] De staatssecretaris zegt toe de Kamer te informeren over snelle oplossingen voor de flessenhals met bol, gericht aan mevrouw Veldman.

[5:17:18] Tenminste, heb ik hier staan?

[5:17:20] Is het niet goed?

[5:17:26] Kijk even naar mevrouw Veldman.

[5:17:27] Voorzitter, in het kader van de fleshals Meppel is een iets andere toezegging aan mij gedaan.

[5:17:31] Ik weet niet of die hierna nog komt.

[5:17:33] Dat klopt inderdaad.

[5:17:35] Dat was een toezegging aan mevrouw Veldman om in de fleshal Meppel de mogelijkheid van open toegang te bekijken.

[5:17:43] Dat was de toezegging.

[5:17:45] Van andere vervoerders.

[5:17:46] Ja, zeker.

[5:17:47] Dat was hem.

[5:17:48] Hij staat genoteerd.

[5:17:49] Hij wordt gecorrigeerd opgenomen in de notulen.

[5:17:53] De achtste toezegging.

[5:17:55] De minister zegt toe zich te verdiepen in het alternatief Amelis Weert en in gesprek te gaan met de regionale bestuurders en zal de Kamer hier voor Prinsjesdag over informeren.

[5:18:04] En die is breder uitgezet, maar onder andere zie ik hier staan de heer Van Dijk en de heer Bamenga.

[5:18:10] Het wordt geknikt, die kant ook.

[5:18:13] De negende, de Kamer wordt in de zomer door de minister geïnformeerd over hoe de balans wordt gezocht tussen woon-werkverkeer en de recreatievaart, waardoor onder andere de Ketelbrug en de Harekvlietbrug vaak open moeten.

[5:18:25] Gericht aan de heer Pierik.

[5:18:27] Ja, dat is ook correct.

[5:18:29] De tiende is, de minister gaat in gesprek met de regio over mogelijkheden voor een versoperde variant van het aanpakken van de N36 en die informeert de Kamer hierover.

[5:18:39] Gericht aan mevrouw Veldman.

[5:18:40] De vraag is dan wanneer.

[5:18:47] Mevrouw Veldman?

[5:18:50] Ja, ik val eventjes over de verzoberde variant.

[5:18:54] Het is gewoon de variant die nu het meest realistisch lijkt.

[5:19:01] Dat we niet een nog zoberere versie voor ons neus krijgen.

[5:19:06] Kunnen wij dan gewoon noteren?

[5:19:08] Kijk ik even naar de minister.

[5:19:09] Dat is dus zeg maar de realistische variant.

[5:19:13] Ik zie geen knik.

[5:19:14] Ja, zullen we hem zo noteren mevrouw Veldman?

[5:19:16] Ja, prima.

[5:19:17] Prima van u. De staatssecretaris gaat afspraken maken met de regio over de decentralisatie bijdrage voor Limburg en die informeert de Kamer hiervoor, hier voor het BOMIT in het najaar.

[5:19:29] Gericht aan mevrouw Vedder en dat was de elfde toezegging.

[5:19:31] Ik sta het gesprek aan met Limburg.

[5:19:34] Of ik afspraken ga maken moet uit dat gesprek blijken.

[5:19:39] Meestal heb je eerst een gesprek en volgen daarna de afspraken.

[5:19:43] U gaat in gesprek en mogelijk volgen er afspraken.

[5:19:48] Goed, noteren we die ook.

[5:19:50] Dan gaan we naar de twaalfde toe.

[5:19:54] De staatssecretaris zal de Kamer informeren over de uitkomsten van de verkenning naar publieke mobiliteit in Zeeland.

[5:20:01] Gericht aan de heer Stoffer.

[5:20:03] Heb ik daar een datum gemist, meneer Stoffer?

[5:20:09] Voor het einde van het jaar komen we daar met een netto.

[5:20:17] Dat ligt eraan van wie, ja.

[5:20:22] Ik hoor de heer Stoffer zeggen dat het goed is voor het einde van het jaar.

[5:20:30] Ik was van plan om nog een poosje te blijven, voorzitter.

[5:20:32] Ik weet niet of de kiezer dat ook vindt, maar dan...

[5:20:42] Even kijken, dan gaan we naar toezegging 13.

[5:20:45] De Kamer wordt geïnformeerd over hoe er budgetair zal worden omgegaan met het project Noord-Zuidlijn.

[5:20:53] Die was gericht aan de heer Mamenga, en die knikt dus.

[5:20:55] En aan die kant wordt ook geknikt, dus die staat vast.

[5:20:59] De minister, de 14e.

[5:21:03] Noodoverleg met.

[5:21:06] De minister gaat langs bij het project Bodegravenboog en zal de Kamer informeren over de uitkomsten van die gesprekken.

[5:21:14] Dat wordt ook genikt van beide kanten.

[5:21:16] Dan tenslotte voor mijn lijstje, althans de laatste, maar ik word graag gecorrigeerd.

[5:21:21] De staatssecretaris gaat in gesprek met de RET over hoe er in Rotterdam zowel BOA's als politie worden ingezet gericht aan mevrouw Veldman.

[5:21:29] Staatssecretaris knikt, mevrouw Veldman die steekt de hand op.

[5:21:32] Ja, hij is prachtig formuleerd, maar ik ga er wel van uit en dat denk ik echt wel dat dat gebeurt, dat we daar dan vervolgens ook over geïnformeerd worden als Kamer.

[5:21:41] Ja, dat is dan wel de vraag wanneer.

[5:21:45] Nadat ik daar ben geweest, voorzitter.

[5:21:48] Ik mag me met heel veel dingen bemoeien, maar mijn secretaresse niet met mijn eigen agenda.

[5:21:53] Maar daar komt u niet bij weg.

[5:21:54] Zo snel als mogelijk, voorzitter.

[5:21:55] Daar komt u niet bij weg met deze, voorzitter.

[5:21:57] Ik wil gewoon een termijn horen.

[5:21:59] Voor de verkiezingen kom ik daarop terug.

[5:22:02] Vindt u dat goed, mevrouw Van Otten?

[5:22:04] Graag.

[5:22:05] Het is zo snel mogelijk, de staatssecretaris heeft zelf aangegeven, dit een prioriteit te vinden.

[5:22:09] Dus het is fijn hoe hij zich ervoor inzet, ja.

[5:22:11] Dan kijk ik naar de Kamerleden of ik een toezegging heb gemist en ik zie meneer De Hoop.

[5:22:16] Ja voorzitter, in het begin van het debat heb ik een toezegging van de minister gekregen dat hij de Kamer gaat informeren over de verschillende indicatoren bij de brede welvaart die meegenomen worden bij de woningbouw en mobiliteit.

[5:22:27] In het najaar was het geloof ik.

[5:22:33] Er wordt instemmend geknikt vanuit de hoek van de minister en de ondersteuning.

[5:22:38] Meneer De Hoop, dus die staat ook genoteerd.

[5:22:40] Mag ik dan concluderen dat de toezeggingen zijn afgerond?

[5:22:45] Het lid Bermenka heeft een twee minuten debat aangevraagd en ik verwacht dat daar wel aansluitingen worden gehad.

[5:22:53] En de vraag is, wordt hier zo buiten de microfoon gesteld, wanneer zou dat dan kunnen, het twee minuten debat?

[5:23:00] Daar ga ik niet over als voorzitter.

[5:23:03] Dat ligt aan de plenaire gevier.

[5:23:07] Nee, morgen denk ik.

[5:23:14] We gaan het wel meemaken wanneer het is.

[5:23:22] Ik kijk nog eenmaal rond.

[5:23:23] Het is bijna afgerond.

[5:23:26] Ja, nou, ik kijk aan deze kant of er nog nabranders waren.

[5:23:30] Niet van deze kant.

[5:23:31] Dan heet ik iedereen, dank ik, ik dank iedereen voor de aanwezigheid, ook voor de kijkers thuis.

[5:23:38] Het was een lange zit.

[5:23:39] Ik dank de Kamerleden, ik dank de bewindslieden.

[5:23:41] Ik dank de ambtelijke ondersteuning en ik dank de ondersteuning vanuit de BODUS en iedereen die hier weer deze uitzending mogelijk gemaakt.

[5:23:50] En ik sluit hierbij de vergadering.