Raad Buitenlandse Zaken 15 juli 2025

[0:00:00] Het was te laat, waarvoor excuses.

[0:00:01] We gaan beginnen.

[0:00:04] Dank u wel voor uw vergevingsgezindheid, meneer Van Baarle.

[0:00:08] Normaal doe ik dat niet, maar het was een beetje druk.

[0:00:10] Er zijn twee zaken nu toe.

[0:00:13] Allereerst welkom aan de minister.

[0:00:15] en aan de collega's.

[0:00:18] Er zijn twee zaken nu toegevoegd aan de agenda.

[0:00:20] Dat is de uitvoering van de motie van de leden Paternotte en Boswijk over schaduwvlootschepen en de inzet speciale zitting van de vergadering van verdragspartijen bij het statuut van Rome.

[0:00:31] Dat gezegd hebben we de opening te vergadering.

[0:00:34] De spreektijd vandaag is vier minuten.

[0:00:36] Er zijn drie interrupties, zal ik toestaan.

[0:00:37] Onder de dertig seconden reken ik ze niet mee.

[0:00:40] Spreekt u te lang, dan tel ik hem dubbel.

[0:00:45] Meneer Van Balen, u heeft als eerste het woord.

[0:00:48] Dank, voorzitter.

[0:00:48] De afgelopen weken zijn uitgehongerde Palestijnen door Israël in de val gelokt, terwijl ze op zoek waren naar voedsel.

[0:00:56] Honderden van hen zijn door Israëlische soldaten doodgeschoten.

[0:01:00] Duizenden andere Palestijnen zijn ernstig verwond.

[0:01:04] Dit is een röntgenfoto van een meisje van anderhalf jaar oud.

[0:01:10] een Israëlische kogel die raakte haar op fatale wijze terwijl ze in haar moeders armen lag.

[0:01:17] En haar enige fout was dat ze honger had, dat ze Palestijns was en dat ze in de ogen van de Israëliërs als Palestijn het lef had om te bestaan.

[0:01:28] Voorzitter, dit zijn geen incidenten.

[0:01:31] Dit is een genocide.

[0:01:32] Israëlische soldaten erkennen gewoon voor het oog van de wereld

[0:01:37] dat er bewust met granaten, mortieren en machinegeweren wordt geschoten op weerloze burgers.

[0:01:45] En deze minister, die blijft maar toekijken hoe dat gebeurt.

[0:01:49] Hij doet willens en wetens niks en komt niet verder dan vrijblijvende oproepjes en praatsessies met Israël.

[0:01:59] Wanneer gaat hij en gaat de Nederlandse regering eindelijk in actie komen met concrete, zware maatregelen tegen Israël en beseft de minister dat hij op dit moment medeplichtig is

[0:02:14] aan de genocide die Israël pleegt.

[0:02:17] Het is absurd hoe onze regering, een etnostaat, de hand boven het hoofd houdt, dat in de grondwet het exclusieve recht op zelfbeschikking exclusief toekent aan Joden.

[0:02:31] Dit Zionistische project dat Palestijnen van een land verjaagt om levensruimte te creëren, begint steeds meer gelijkenissen te tonen met verwerpelijke ideologieën uit het verleden.

[0:02:43] Is de minister het met ons eens dat het Zionisme een racistische ideologie is die geënt is op het verdrijven en het wegvagen van de Palestijnen?

[0:02:57] En voorzitter, in deze Kamer hebben politieke partijen zich in de afgelopen tijd blind achter het criminele Zionistische bewind geschaard.

[0:03:07] De VVD heeft van oktober 2023 tot en met mei 2024 maar liefst acht keer tegen een staak tot vuren gestemd.

[0:03:17] Zelfs nadat ze wisten dat er een uitspraak lag, dat er een reëel risico op een genocide plaatsvond in Gaza.

[0:03:26] Al die tijd stond de VVD achter Netanjahu, stemde de VVD

[0:03:31] voor oorlog en stond het toe dat Gaza werd vernietigd, terwijl die rechtelijke uitspraak met een reëel risico op genocide er lag.

[0:03:41] De BBB staat voor bombarderen, bombarderen en bombarderen en wilde niet eens veroordelen dat er bijna geen voedsel Gaza binnenkomt.

[0:03:51] De SGP staat in de praktijk voor het steunen van de genocide op de Palestijnen en zelfs een motie die de Nederlandse bijdrage aan humanitaire hulp voor ondervoeden kinderen in Gaza wil vergroten, werd door de SGP niet gesteund.

[0:04:09] De ChristenUnie is moreel tot het niveau van de PVV gezonken, betwijfelde of er hongersnood was in Gaza, vroeg zich af of het normaal was dat je medewerkers van het Rode Kruis met hun ambulances begraafd nadat ze zijn doodgeschoten.

[0:04:24] En als kers op de taart werd een Kamerlid van de ChristenUnie naar Israël gestuurd om een award te krijgen van een Zionistische internationale organisatie tijdens het plaatsvinden van een genocide.

[0:04:39] Een nieuw sociaal contract kijkt elke keer weer toe dat het internationaal recht om zeep wordt geholpen.

[0:04:48] Stem de talloze wijze.

[0:04:51] En voorzitter... Nee, u bent echt door uw tijd heen.

[0:04:54] Dan rond ik af.

[0:04:55] Dank u wel.

[0:04:55] Meneer Paternotter.

[0:04:56] O, meneer Karreman.

[0:04:59] Voorzitter, een interruptie graag richting de heer Van Baarle.

[0:05:01] Ik bedoel, hij geeft aan dat de Palestijnen recht hebben om een eigen land, maar ontkende in het vorige debat dat de Israëliërs recht hebben op een eigen land.

[0:05:13] Meneer Van Baarle, ik hoorde geen vraag.

[0:05:15] Ik ontken het bestaansrecht van een staat die is gebouwd op bloed, die is gebouwd op de onderdrukking van de Palestijnen en die is ontstaan als gevolg van koloniale onderdrukking en geweld.

[0:05:29] Dat is wat Israël is en wat Israël nu doet is ten koste van de Palestijnen met geweld levensruim creëren, exclusief voor één bevolkingsgroep.

[0:05:38] Dat noem je racisme en apartheid en dat moet verdwijnen.

[0:05:43] Voorzitter, ik neem even afstand van de woorden die de heer Van Balen neemt, ook specifieke woorden die hij in zijn mond neemt, die werk ik echt ver van me.

[0:05:50] Kan hij dat rijmen met internationale recht?

[0:05:53] Dit is gewoon een erkend land.

[0:05:55] En hoe rijmt de heer Van Balen dat met internationaal recht?

[0:05:58] Meneer Van Balen.

[0:05:59] Ja, voorzitter, ik rijm dat met het internationaal recht, dat wij allemaal de verplichtingen hebben om het internationaal recht te bevorderen.

[0:06:05] En als we zien dat een staat gevestigd is op geweld het beleid heeft om een ander volk uit te roeien, want dat is wat er in Gaza gebeurt, genocide, het beleid heeft om een ander volk te verdrijven en hun land af te pakken, dan heeft zo'n bestaans... dan heeft zo'n staat geen bestaansrecht, dan is dat een criminele organisatie en dan moet je ervoor zorgen dat we die criminele organisatie niet in stand houden.

[0:06:26] Meneer Kouma, tot slot.

[0:06:28] Tot slot, voorzitter.

[0:06:29] Hoe kijkt dan de heer Van Balen naar de Arabische landen die Israël ook van de kaart willen afvegen?

[0:06:33] Hebben die bestaansrechten of niet?

[0:06:35] Meneer Van Balen.

[0:06:36] Voorzitter, ik heb het over je verantwoordelijkheid in het licht van het internationaal recht.

[0:06:41] Ik heb altijd opgeroepen om vreedzaam en democratisch een staat in te richten met gelijke rechten voor iedereen.

[0:06:48] In ons ogen heeft Israël een plek in een twee-staten oplossing verspild omdat Israël het bestaansrecht ontleent aan misdaden en schending van het internationaal recht.

[0:06:58] Wat ons betreft moet er een democratische staat komen met gelijke rechten voor iedereen

[0:07:02] Joden, christenen, moslims, iedereen is daar welkom.

[0:07:06] En daar zetten we ons in met democratische middelen.

[0:07:10] Dan is het woord nu aan meneer Paternotter.

[0:07:14] Dank u wel, voorzitter.

[0:07:15] Ik wil beginnen met complimenten voor de navontop.

[0:07:18] Want die is zeer geslaagd, hoor je, van heel veel kanten, ook qua resultaat.

[0:07:20] Het Guinness World Record voor niet-aflatende slijmjurkerij is wel op deze navontop gevestigd door de secretaris-generaal.

[0:07:26] Ik zou het niet kunnen, maar ja, het had resultaat.

[0:07:29] 32 bondgenoten die elkaar vonden in die navonnorm en steun voor Oekraïne.

[0:07:33] We zagen wel meteen ook de houdbaarheid, want vanochtend het nieuws dat Donald Trump juist leveringen van onderdelen voor Patriots tegenhoudt, terwijl hij op de avondop nog beloofde te kijken of hij niet meer kon leveren.

[0:07:43] En dat terwijl in juni Rusland een record aantal van 5.337 drones afvuurde op Oekraïnse steden, talloze Oekraïnse burgers waaronder baby's en kinderen omkwamen.

[0:07:54] En het lijkt alsof het wel iedere nacht weer raak is met een nog grotere terreuraanval door Poetin.

[0:07:59] De Oekraïnse luchtafweer is echt uitgeput.

[0:08:01] We zien dat Oekraïne aan het front goed overeind blijft.

[0:08:04] Maar dat is precies waarom Poetin zijn toevlucht zoekt in nog meer gewone mensen de dood in jagen.

[0:08:09] Vorige week gaven wij met z'n allen een staande ovatie aan president Zelensky.

[0:08:13] Hij drukte ons op het hart.

[0:08:14] Draai die olie- en gaskraan nou verder dicht.

[0:08:16] Verlaag dat pleisparfum op olie.

[0:08:18] Sluit Rusland compleet af van het banksysteem, want elke daling van de inkomsten uit die olie is een stap richting vrede.

[0:08:25] Nu zien we dat Slowakeië en Hongarije proberen om het volgende sanctiepakket weer te dwarsbomen.

[0:08:30] Dat helpt het Kremlin.

[0:08:31] Dus hoe gaat de minister ervoor zorgen dat dat actelijke sanctiepakket wel wordt goedgekeurd en de druk op Rusland echt wordt opgevoerd?

[0:08:38] Hoe gaat hij ervoor zorgen dat de Oekraïnse luchtafweer, dat we daaraan bijdragen dat die op peil blijft?

[0:08:42] Kunnen wij ook sneller meer onderdelen van petrogids gaan leveren?

[0:08:46] En heel belangrijk, Oekraïne moet vooruit kunnen verdedigen.

[0:08:48] Echte plekken raken waar die Russische raketten en drones vandaan komen.

[0:08:52] De Taurus-raketten van Duitsland heeft Oekraïne dus keihard nodig.

[0:08:56] We zien dat Duitsland twijfelt.

[0:08:58] Dus mijn vraag, nu steun aan Oekraïne ook meetelt in de NAVO-norm, kan Nederland niet helpen om die te leveren?

[0:09:04] Financieel, logistiek en sowieso met diplomatie.

[0:09:08] Een voorstel betreft de schaduwvloot.

[0:09:10] Goed is het te horen dat de sanctionering nu wordt opgevoerd en de inzet van de minister wordt gewaardeerd.

[0:09:14] Maar tot nu toe trekken Russische schepen zich er helemaal niks van aan.

[0:09:17] Vorige week nog twee gesanctioneerde olietankers, geëscorteerd door een oorlogsschip, varen door de Nederlandse wateren.

[0:09:23] Welke mogelijkheden ziet de minister nou om dit soort militaire aanwezigheid te gaan ontmoedigen?

[0:09:28] Bij de volgende raad voor de kustwacht wordt in dit licht gesproken over het takenpakket van onze kustwacht.

[0:09:33] Wanneer vindt dit eigenlijk plaats?

[0:09:35] En hoe wordt jaarlijks de 1,2 miljoen euro voor sanctiehandhaving nou eigenlijk doelgericht ingezet?

[0:09:41] Daarvoor is het over het sluiten van posten.

[0:09:43] terwijl China en Rusland hun invloed wereldwijd proberen uit te breiden, sluit Nederland zeven diplomatieke posten, van Burundi tot Cuba.

[0:09:50] China en Rusland investeren juist in de landen waar wij onze posten sluiten.

[0:09:54] Dus waarom kiezen we daarvoor, terwijl we ook die ontwikkeling zien?

[0:09:58] En hoe gaan we ervoor zorgen dat Nederlanders daar geen last van gaan krijgen?

[0:10:02] Voorzitter, werd gister duidelijk dat de bewakers van onze ambassaden in Kabul een rechtszaak beginnen.

[0:10:07] Volgens de minister liepen zij geen gevaar, maar we zien nu mensen zijn opgepakt, vastgezet, mishandeld en bedreigd.

[0:10:13] Hoe reageert de minister hierop en is hij bereid om de ambassadebeveiligers alsnog een vluchtwoord in Nederland te geven?

[0:10:20] En voorzitter, we moeten het over Gaza hebben, want gisteren werd door de coalitie weer elke debataanvraag over Gaza geblokkeerd.

[0:10:26] We wilden wel een debat over Syrië, maar daar mocht dan weer niet over Israël gesproken worden.

[0:10:31] Sinds ons vorige debat, een weekje terug, zijn er meer dan 300 Palestijnen gedood.

[0:10:35] Een café vol jonge moeders met kinderen.

[0:10:37] Er zijn nog meer Palestijnen doodgeschoten terwijl zij wanhopig zochten naar eten.

[0:10:41] Israëlse militairen hebben zelf toegegeven dat ze bewust op die Palestijnen moesten schieten.

[0:10:47] 130 hulporganisaties pleiten terecht voor het opheffen van de Gaza Humanitarian Foundation en het weer toelaten van echte humanitaire hulp.

[0:10:56] Nederland wil sancties tegen deze etnische zuivering.

[0:11:00] Maar hoever moet Netanjahu gaan voordat het Nederlandse kabinet dat ook wil?

[0:11:05] Ik zou wel eens zeggen, kom op minister, Wilders is weg.

[0:11:08] Waarom wil het Nederlandse kabinet nog steeds geen enkele handelssanctie?

[0:11:11] Schort het associatieverdrag op, schort de handelsvoordelen op, want zoals de minister zelf zei, schenning van artikel 2 kan niet zonder consequenties blijven.

[0:11:20] Dank u wel.

[0:11:21] Meneer Van Kappen.

[0:11:23] Dank u, voorzitter.

[0:11:24] De grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland in februari 2022 en de barbaarse terreuraanval op Israël door Hamas op 7 oktober 2023 hebben de wereld voor altijd doen veranderen.

[0:11:35] Waar veiligheid in de naoorlogse wereldorde werd gegarandeerd of op z'n minst nagestreefd door onderlinge afhankelijkheid, zien we nu dat macht en overwicht elkaar in letterlijk moordentempo afwisselen.

[0:11:45] Het is een ontwikkeling waar de VVD mee worstelt.

[0:11:48] President Zelensky bedankte Nederland vorige week in ons parlement voor geleverde steun en zei een van de grootste verdedigers van het leven in de wereld is Nederland.

[0:11:58] En Oekraïne lijkt ook in de media en politiek toch steeds verder van de agenda te geraken en voorzitter dat mogen we niet laten gebeuren.

[0:12:05] En de president van Oekraïne riep vorige week op tot zes acties.

[0:12:09] Harde en pijnlijke sancties tegen Rusland met een prijsplafond voor olie, maximale isolatie van Rusland, Rusland afsluiten van het internationale banksysteem, Russische wandaden vervolgen via tribunalen, ophoging van defensiebudgeten en blijvende defensie en financiële steun aan Oekraïne.

[0:12:26] Meneer Van Kampen, er is een interruptie van de heer Boswijk.

[0:12:29] Ja, dank u wel.

[0:12:30] Voorzitter, ik deel de somber analyse van collega Van Kamp als het gaat over de schuif van de wereldorde en dat we ons daar toch te verhouden hebben en dat er inderdaad een link is tussen de oorlog in Oekraïne en de oorlog in het Midden-Oosten.

[0:12:44] En tegelijkertijd doen we denk ik misschien zelf ook wel mee aan die afbraak van het systeem wat ons tachtig jaar heeft veiliggehouden, namelijk internationale rechtsorde.

[0:12:55] Hoe taxeert collega Van Kampen dan hoe wij ons verhouden ten opzichte van Poetin en wat er nu in Gaza gebeurt?

[0:13:05] Meneer Van Kampen.

[0:13:06] Voorzitter, ik ben daar best wel sceptisch en cynisch over.

[0:13:09] Omdat ik geloof dat in de afgelopen tachtig jaar, waarin er een internationale wereldorde is gebouwd op internationaal recht, ik mij wel eens afvraag of dat nog een orde is waar we op kunnen vertrouwen.

[0:13:22] Meneer Boswijk.

[0:13:24] Voorzitter, daar zegt collega van Kampen nogal wat, want we hebben eigenlijk grofgezegd twee systemen, namelijk het systeem van brute macht, het recht van de sterkste, wat niet in het voordeel van een klein land met een open economie als Nederland is, en het andere is internationaal recht.

[0:13:38] En ja, natuurlijk, ik ben niet zo naïef dat ik zie dat iedereen zich daaraan houdt, maar het gaat nogal ver om dan maar te zeggen van, nou ja,

[0:13:44] dan houdt het misschien op.

[0:13:46] Dan zou je toch moeten kijken, hoe kunnen we dat het beste stutten?

[0:13:48] En dat zal je soms iets pragmatischer moeten zijn en minder met verheven vingertje, dat allemaal waar.

[0:13:52] Maar ik zou toch hopen dat de VVD nog steeds ervoor blijft knokken.

[0:13:56] En om het dan concreet te maken, voorzitter.

[0:13:59] Wij hebben al heel lang geprobeerd om de druk op de regering net in jou te verhogen.

[0:14:03] En dat hebben we uiteindelijk gedaan.

[0:14:04] Motie Piri Boswijk.

[0:14:06] Het evalueren van het associatieverdrag.

[0:14:09] Dat hebben we twee keer ingediend.

[0:14:10] Die is uiteindelijk aangenomen met steun van de VVD, waar ik ook erg blij mee was.

[0:14:15] Uw vraag was?

[0:14:16] Nu blijkt uit het onderzoek dat er inderdaad sprake is van schending.

[0:14:20] Zou het logische gevolg zijn namelijk opschotting.

[0:14:23] En dan bij deze minister niet verder.

[0:14:26] Dus gaat de VVD nu wel de druk op deze minister verhogen?

[0:14:33] Meneer Van Kampen.

[0:14:34] Voorzitter, laat ik beginnen met te zeggen dat het laatste wat ik vandaag zal doen is de liberale wereldorde gebouwd op internationaal recht overboord gooien.

[0:14:41] Dat is het laatste wat ik zou willen.

[0:14:43] Ik zou willen dat dat systeem werkt en ons veilig houdt zoals het dat tachtig jaar ongeveer heeft gedaan.

[0:14:50] En in de momenten in de geschiedenis, de grootschalige momenten waarop we ons niet aan het internationaal recht hebben gehouden, hebben we gezien waar dat in de wereld toe heeft gelijkt.

[0:14:58] Denk aan Vietnam.

[0:15:00] Denk aan Irak.

[0:15:04] Zo kunnen we nog wel even doorgaan en voorbeelden noemen.

[0:15:07] Tegelijkertijd, voorzitter, zie ik dat het een taal is die door vijanden, niet alleen van Europa, maar ook vijanden van bijvoorbeeld de Staat Israël, dat het een taal is die niet langer wordt gesproken.

[0:15:18] Dat er een vierhoek is van landen, Rusland, China, Noord-Korea en Iran, die elkaar de hand boven het hoofd hebben en maar één doel heeft, het afbreken van die internationale wereldorde van internationaal recht.

[0:15:30] En dat dat een taal is, dat als zij de onze niet spreken, dan zullen we op zoek moeten naar een andere taal, ja, om toch die vrede en die stabiliteit te gaan waarborgen.

[0:15:39] Dank u wel.

[0:15:39] Meneer Boswijk, u bent door uw interrupties heen.

[0:15:41] Het is niet aan mij om te reciteren, maar het was vast een hele goede interruptie geweest die u nu niet meer gaat doen.

[0:15:50] Mevrouw Piri.

[0:15:51] Dan haal ik de vraag van de heer Boswijk.

[0:15:53] Is de VVD voor het opschorten van het associatieverdrag?

[0:15:56] Meneer Van Kampen.

[0:15:57] Voorzitter, ik geloof niet dat wij als een soort gallie, dominees natie in een Europese Unie het effect gaan hebben op het opvoeren van de druk richting de regering Netanyahu.

[0:16:11] Ik sluit mij aan, heb ik al vaker gedaan, bij de kritiek op de regering met uitlatingen van twee ministers waar mijn maag zich van omdraait.

[0:16:19] Maar voorzitter, ik denk dat als wij hier in ons eentje ons isoleren, met grote woorden, en wij, ik ben erop veroordeeld door de partij van mevrouw Piri in vorige debatten, maar ik zeg het toch, wij hier aan het einde van de dag met een goed gemoed thuis zitten, maar vervolgens nog geen effect hebben gesorteerd, geen druk hebben opgevoerd, dan zijn we nog verder in iets opgeschoten en hebben we de humanitaire situatie in Gaza ook niet beter gemaakt.

[0:16:43] Mevrouw Piri.

[0:16:44] Voorzitter, maar dan is het toch raar dat de VVD hier een pleidooi houdt en de angst ziet dat die internationale rechtsorde niet meer bestaat en daar de zorgen over uitspreekt.

[0:16:54] De minister steunde in het vragen naar een onderzoek op EU-niveau of Israël zich nog houdt aan de voorwaarden van het associatieakkoord.

[0:17:03] Een rapport is geweest waar klip en klaar uit blijkt dat Israël zich daar niet aan houdt.

[0:17:09] Wat is het internationale rechtsorde nog waard op het moment dat we daar dan geen consequenties aan verbinden, vraag ik aan de VVD.

[0:17:15] Meneer Van Kampen, kort antwoord.

[0:17:17] Voorzitter, ik zie dat we daar allemaal zoekende zijn naar hoe we effectief druk op kunnen voeren om het goede te doen.

[0:17:23] Ik heb in de afgelopen weken gezien hoe de partij van mevrouw Piri met met met haarzelf als indiener van emotie daar een poging toe doet waar ik heel veel van vind.

[0:17:36] Maar mijn overtuiging is dat stabiliteit en orde volgt naar macht.

[0:17:41] En wij zijn op dit moment met zijn 27 nog onvoldoende machtsblok.

[0:17:46] Laat staan als we het in ons eentje gaan doen.

[0:17:49] Dus ik volg de minister in zijn redenatie, dat willen wij effect hebben op de regering Netanyahu, dan zal dat een Europees verband moeten.

[0:17:56] Want alleen met de wijzende vinger in die Europese Unie de druk proberen op te voeren, gaat geen effect sorteren, voorzitter.

[0:18:03] Tot slot, mevrouw Piri.

[0:18:05] Bent u in Europees Verband, als deze minister besluit om niet het hele akkoord op te sluiten, maar wel het handelsdeel, waar hij geen unanimiteit voor nodig heeft, gaat de VVD dat blokkeren of gaat de VVD dan deze minister steunen?

[0:18:17] Ik vind dat het primaat daarvoor in eerste instantie bij de Europese Commissie ligt, maar ik vind dat de minister op zoek moet naar bondgenoten om in Europees Verband te kijken wat nodig is om effectief de druk op te voeren op de

[0:18:29] regering Netanyahu.

[0:18:31] En dat is niet het stoere, pasklare antwoord wat mevrouw Pirie met haar moties misschien probeert te geven.

[0:18:36] Maar ik probeer te werken naar een oplossing die daadwerkelijk effect gaat sorteren, in plaats van dat ik zelf aan het einde van de dag met een goed gemoed thuis zit, maar de situatie in het Midden-Oosten er geen stap beter op heb gemaakt.

[0:18:49] Meneer Patenotter.

[0:18:50] Wat ik echt niet begrijp, wij dienen regelmatig samen voorstellingen voor concrete acties tegen Hongarije, Georgië.

[0:18:55] Waarom kan de VVD geen concrete actie noemen als het om Israël gaat?

[0:18:58] Meneer Van Kampen.

[0:18:59] Omdat Georgië en Hongarije geen raketten op Nederland afvoeren.

[0:19:04] Dat doet Israël ook niet, dus nogmaals dezelfde vraag.

[0:19:07] Oké, het was heel kort.

[0:19:10] Meneer Van Kampen.

[0:19:11] Voorzitter, dat doet Hamas wel, omdat er nog vijftig gijzelaars zijn die in de Gazastrook nog niet thuis zijn gekomen.

[0:19:17] En Hamas, ook Israël, het bestaansrecht, de tracht te ontnemen via de offensieve weg.

[0:19:26] Meneer Paternotte, tot slot.

[0:19:28] Ja, maar voorzitter, kan de VVD geen enkele maatregel noemen waarvan ze zegt, ja daarvan kunnen wij ons voorstellen dat de minister die Europees op tafel legt?

[0:19:37] De heer Partenotte heeft vorige week een motie van de VVD aangenomen zien worden waarin wij vinden dat radicale

[0:19:45] Uitspraken van functionaris in de Israëlische regering niet zonder sancties mogen blijven.

[0:19:53] Wij hebben herhaaldelijk moties gesteund die oproepen tot een staak dat vuren, tot het toelaten van humanitaire hulp.

[0:20:02] Afkeuring uitgesproken over settlers in de westelijke Jordaan-oever.

[0:20:09] Daar zal ik verderop in mijn tekst ook nog een voorstel voor doen, dus de heer Paternotte is iets te vroeg met zijn vraag.

[0:20:16] Nee, meneer Paternotte, u mag vaak interrumperen, maar ik houd op één onderwerp wel bij drie keer, dus u bent er doorheen.

[0:20:22] Meneer Van Baarden.

[0:20:23] Ik heb toch twee keer iets gezegd?

[0:20:24] Drie keer.

[0:20:25] Meneer Van Baarden.

[0:20:27] Ik hoorde de heer Van Kampen zijn bijdrage beginnen met de zin Russische wandaden vervolgen voor tribunalen.

[0:20:35] Vindt de heer Van Kampen ook dat Israëlische wandaden vervolgd moeten worden voor tribunalen?

[0:20:40] Meneer Van Kampen.

[0:20:40] Voorzitter, wanneer daar onafhankelijke rechterlijke vervolging voor plaatsvindt, vind ik dat we ons hebben te verhouden tot het internationaal recht en dan zal dat niet zonder consequenties kunnen blijven.

[0:20:48] Nee, voorzitter, dit is geen antwoord op de vraag.

[0:20:51] De heer Van Kampen vindt namens de VVD dat de tribunalen ingericht moeten worden voor de Russische wandaden, de misdaden.

[0:20:57] Vindt de heer Van Kampen op dezelfde manier dat de tribunalen moeten komen voor de misdaden, halverwege de wandaden van Israël.

[0:21:04] De VVD doet niets af aan onderzoeken die op dit moment plaatsvinden in ICC-verband tegen de premier van Israël.

[0:21:11] Tot slot, meneer Van Baan.

[0:21:12] Ja, voorzitter, ook dit is weer geen antwoord op de vraag en ik constateer dat de VVD gewoon een keiharde dubbele maat hanteert.

[0:21:18] Tribunalen voor Russische misdaden, mee eens, terecht, maar geen tribunalen voor al die Israëlische bewindspersonen die op dit moment Gaza uithongeren, een genocide plegen en ophitserij tegen de Palestijnen doen met verwerpelijke uitspraken.

[0:21:33] Dat is gewoon een vuile dubbele maat, voorzitter.

[0:21:37] Ik heb ook in de richting van de minister aangegeven dat ook mijn fractie vindt dat oorlogsmisdaden natuurlijk nooit zonder consequentie kunnen blijven.

[0:21:44] Laat de heer Van Balen dat nou in vredesnaam één keer van mijn fractie aannemen.

[0:21:47] Ik snap dat hij het niet wil geloven, want het is prettig om de VVD in die hoek te hebben dat wij onze ogen zouden sluiten voor menselijk leed, ook aan Palestijnse zijde.

[0:21:56] Maar ik wil hem toch echt erop wijzen dat ik herhaal wat ik heb aangegeven dat oorlogsmisdaden

[0:22:01] ook niet zonder gevolgen mogen blijven, ook niet wanneer zij plaatsvinden aan de Israëlische zijde.

[0:22:06] Ik zeg het tegelijkertijd wel bij, voorzitter, dat alleen door het rietje van het internationaal rechtkijken naar het grote brandhaard die het Midden-Oosten op dit moment is, waar een regime zit, een Iran, wat erop is gericht, wat is gericht op de vernietiging van de staat Israël,

[0:22:24] met met 50 gijzelaars die nog steeds vastzitten waarvan we niet weten of ze nog leven in in Gaza dat een land ook het recht heeft om haar burgers terug te halen en veilig te stellen en zichzelf te verdedigen tegenover een theocratisch regime wat alleen maar uit is op de vernietiging van het land.

[0:22:42] Het is niet zo makkelijk met een schaartje te knippen of te veroordelen als de heer van Baarle hier dat keer op keer op keer doet voorstellen.

[0:22:51] Dank voorzitter.

[0:22:52] Meneer Van Kampen zegt dat oorlogsmisdaden niet zonder consequentie mogen blijven.

[0:22:57] Dus dan is toch de vraag, ook na het rapport over het associatieverdrag,

[0:23:01] Met welke boodschap stuurt de VVD deze minister dan naar de Raad?

[0:23:06] Met die boodschap dat de minister het mandaat heeft wat mijn fractie betreft om te kijken wat effectief is en wat werkt in Europees verband om de Israëlische regering ertoe te bewegen dat er werk wordt gemaakt van de waarborging van het humanitaire recht in Gaza.

[0:23:21] dat er hulpgoederen worden doorgelaten.

[0:23:24] Omdat wij de beelden die we zien van onschuldige kinderen, moeders, die daar vechten voor hun leven, als ze überhaupt nog leven, met elkaar allemaal niet te verkroppen vinden.

[0:23:34] Alleen dat ik wel wil dat deze minister niet met een stoere motie van de heer Van Baarle of de heer Dassel op pad wordt gestuurd, maar dat die met een mandaat op pad wordt gestuurd waarmee die in meerderheden een Europese Unie kan bewegen tot het opvoeren van druk die effect heeft.

[0:23:48] In plaats van dat we alleen maar, voorzitter, onze eigen

[0:23:51] Wat valt er dan volgens de heer Van Kampen?

[0:24:03] Is dit daar voor hem een grens, als in de zin van het opzorgen van een deel van het associatieverdrag?

[0:24:08] Is dat voor de VVD dan oké als de minister zegt dat het effectief is?

[0:24:10] Meneer Van Kampen.

[0:24:11] Voorzitter, het risico van... Ik vind het dus in eerste instantie de verantwoordelijkheid van het kabinet.

[0:24:16] En ik weet dat de heer Dassen probeert voorop te lopen en meerdere partijen elkaar hier proberen af te toepen op stoere maatregelen in de richting van de regering Netten-Jouw.

[0:24:25] Ik vind dat onverstandig, heb ik eerder gezegd in debatten, als we onvoldoende weten en doorhebben wat effect heeft.

[0:24:31] Omdat je ook het risico loopt door het associatieverdrag overboord te gooien dat je het land niet meer aan tafel hebt.

[0:24:36] Omdat het land ook andere bondgenoten heeft die, laat ik het zo zeggen, niet zo zin met mensen vork eten als dat wij dat.

[0:24:41] hier doen in dit deel van de mondiale regio.

[0:24:45] Dus laten we met elkaar deze minister oproepen en uitspreken dat hij het mandaat heeft om die coalities te vormen, ook in Europees verband, om druk op te voeren op de Israëlische regering in plaats van dat wij hier ons straatje schoonvegen en we vervolgens met een tandenloze bewindspersoon op pad sturen richting Brussel.

[0:25:04] Voorzitter, het blijft gewoon zo'n onduidelijk verhaal van de VVD dat aan de ene kant zeggen we richting Rusland, sancties, economische sancties, alle mogelijke sancties, want dat is effectief, dat voert de druk op, dat zorgt ervoor dat ze minder slagvaardig zijn in Oekraïne.

[0:25:18] En tegenover Israël zegt de VVD eigenlijk, we weten het allemaal niet.

[0:25:22] We moeten het allemaal nog maar uit gaan zoeken.

[0:25:24] Terwijl er op dit moment geen energie in de kade gaat.

[0:25:27] Het komt ook omdat ik vind dat de heer Dasser echt in een wereld leeft die twintig jaar geleden nog functioneerde en werkte.

[0:25:35] Ik moet me echt van het hart.

[0:25:38] Ik vind dat er hier in deze Kamer door enkele partijen op een hopeloos naïeve manier naar geopolitiek wordt gekeken.

[0:25:44] Ik zou de heer Das een keer willen oproepen om niet zomaar conflicten één op één met elkaar te vergelijken omdat het zo eenvoudig weg niet te verdedigen is.

[0:25:53] Dank u wel.

[0:25:55] Nee, dat mag niet.

[0:25:59] Ja, maar als ik aan alle oproepen die u aan elkaar doet gehoor zou geven, dan zitten we hier morgenochtend nog.

[0:26:03] Meneer van Kampen, ga u verder met uw bijdrage.

[0:26:04] Iran, voorzitter, want waar Rusland sinds 2014 over lijken gaat voor hegemonie in Centraal-Europa en de Caucasus, zien we in Iran een andere vorm van agressie.

[0:26:12] Ik zei dat het Ayatollah-regime er nooit een geheim van heeft gemaakt dat het het leiderschap van de islamitische wereld ambieert en uit is op vernietiging van Israël en de VVD is

[0:26:21] geen sinds ongelukkig met de militaire acties van Israël en de VS. Het Ayatollah-regime is de belangrijkste drijfveer achter oorlog en terreur in de brede regio.

[0:26:31] Het steunt terroristen in Jemen, het steunt terroristen in Libanon en het steunde de terroristen van Hamas.

[0:26:37] En voorzitter, hoewel deescalatie en dialoog in een onveilige wereldoorde altijd het uitgangspunt moeten zijn, begrijpen we deze zelfverdediging van Israël.

[0:26:46] En ik wil de minister vragen

[0:26:47] wat zijn inschattingen zijn en hoe hij de situatie duidt waarin Iran zich nu officieel heeft teruggetrokken uit het atoomakkoord.

[0:26:54] Wat betekent dit voor de internationale inspanningen om te voorkomen dat Iran een nucleaire capaciteit opbouwt?

[0:27:01] Voorzitter, ik heb hier nog een punt over Gaza, want ik kan het niet vaak genoeg zeggen.

[0:27:06] De vurige wens voor een totale verwijdering van Hamas uit Gaza staat voor de VVD naast de kritiek die we hebben op de regering Netanyahu.

[0:27:15] We willen dat Palestijnse burgers toegang krijgen tot hulpgoederen, maar we willen ook dat vijftig gijzelaars veilig

[0:27:21] terugkeren naar hun families.

[0:27:24] De minister legde vorige week de bal voor maatregelen om Israël te bewegen tot een koerswijziging bij de Europese Commissie.

[0:27:29] Ik zei het al in het debat, ik vind dat hij dat in een Europees verband moet doen.

[0:27:33] Want als wij ons alleen als domineesland in een Unie van 27 isoleren, met stoere woorden opgedragen door deze Kamer,

[0:27:41] Dan gaan we geen effect sorteren, is mijn opvatting.

[0:27:44] Ik zou de minister willen vragen hoe hij kijkt naar die analyse en ook naar het gevoerde debat.

[0:27:49] Want deze minister heeft een achtergrond in de diplomatie en geopolitiek.

[0:27:53] En ik ben eigenlijk wel nieuwsgierig naar de reflectie van hem op...

[0:27:57] op de huidige situatie, de wereldorde zoals we die nu zien.

[0:28:02] Tot slot Moldavië en Georgië, voorzitter.

[0:28:04] De Russische inmenging in Moldavië neemt toe.

[0:28:07] Verkiezingen in de loop van dit jaar via desinformatie en omkoping van kiezers probeert Moskou de pro-Europese koers te ondermijnen.

[0:28:15] Hoe kijkt de minister naar deze praktijken en wat doet Nederland ook via de EU om inmenging bij de verkiezingen tegen te gaan?

[0:28:21] En in Georgië zien we dat oppositieleiders opgepakt zitten.

[0:28:25] Precies tot na het plaatsvinden van de gemeenteraadsverkiezingen daar, zes liberale politici, ik sprak ze op onze all the council meeting in Helsinki afgelopen week, partijgenoten die

[0:28:38] met de handen in het haar en wanhopig roepen om hulp, omdat oppositiepolitici daar gewoon worden vastgezet.

[0:28:44] En wij willen dat de minister zich keihard inzet voor hun vrijlating, omdat wij dit onacceptabel vinden in een kandidaat lidstaat.

[0:28:51] En we horen graag van de minister welke sanctiemogelijkheden hij ziet tegen de leiders van Georgië.

[0:28:57] Voorzitter, tot zover.

[0:29:00] Keurig binnen de tijd, dank u wel.

[0:29:01] Meneer Paternotte, u krijgt de gelegenheid tot zover een korte vraag.

[0:29:04] Ja, voorzitter, het hele betoog geeft volgens mij aan wat ik echt niet kan volgen van de VVD, want bij Georgië is het duidelijk, het is allemaal precies onacceptabel, een keiharde kwalificatie.

[0:29:14] Over alles en iedereen heeft de VVD een duidelijke kwalificatie.

[0:29:16] Over Poetin, terecht, over de NS, over Douwebob, maar dan gaat het over Israël en dan wordt over diezelfde kwalificaties gezegd van anderen.

[0:29:24] Ja, dat is allemaal stoere taal, dat is dominees taal, daar bereiken we allemaal helemaal niks mee.

[0:29:28] Het is toch glashelder dat je dan een dubbele standaard creëert.

[0:29:31] En dat is vastgesteld in een Europees onderzoek dat Israël de mensenrechten schent.

[0:29:35] Dat je hier moet zeggen, dat moet consequenties hebben.

[0:29:37] Als de minister daar niet mee komt, komen wij er zelf mee.

[0:29:40] Voorzitter, uit deze interruptie blijkt maar weer dat de kiezer op 29 oktober zowel voor de heer Dasser kan kiezen als de heer Paternotte, want op het gebied van veiligheidsgeopolitiek hebben zij dezelfde naïviteit te bieden als het gaat om hoe er in de wereld hierop wordt geacteerd.

[0:29:58] Dat de heer Paternotte hier

[0:29:59] de opstelling van Poetin vergelijkt met het instellen van sancties tegen Israël, vergelijkt met het optreden van een land wat op dit moment nog steeds formeel een kandidaat lid is van de Europese Unie, dat je die twee zaken niet van elkaar kunt scheiden, dat je de geopolitieke situatie zo simplificeert.

[0:30:21] Meneer Paternotte loopt hier een stukje langer langs en ik had van hem echt beter verwacht.

[0:30:25] Voordat meneer Paternotte...

[0:30:26] Uiteraard, de kans krijgt hij om hierop te reageren.

[0:30:28] Wil ik in herinnering roepen dat het de laatste week is voor het reces.

[0:30:31] Dat het een zware week is, maar dat wilde ik in ieder geval meegeven.

[0:30:36] Daar heb ik heel veel begrip voor, maar laten we goed met elkaar op de inhoud debatteren.

[0:30:41] En meneer Paternotte is me goed dat hij niet meer, of sorry, meneer Boswijk is me goed dat hij niet meer mee kan doen.

[0:30:47] Dat zei ik niet tegen één iemand trouwens, maar in zijn algemeenheid, wat ik net zei.

[0:30:51] Meneer Paternotte.

[0:30:51] Nou ja, voorzitter, we horen hier allemaal debattrucks, want ik zeg natuurlijk alleen van glasheldere oordelen over Poetin, Georgië, Hongarije, alles en iedereen tot Douwebob aan toe.

[0:30:59] Alleen bij Israël is dat op een of andere manier niet mogelijk, is het allemaal te vroeg, is het allemaal naïef om daarover te oordelen, dat kennen we de situatie niet.

[0:31:06] En voorstel, daar zie ik een enorme dubbele standaard.

[0:31:09] En als je dan van een liberale partij hoort dat we niet door het rietje van internationaal recht moeten kijken, dan denk ik voor heel Nederland inderdaad op 29 oktober, hou je van het internationaal recht, dan heb je hier duidelijk niet een partij die vooraan staat om het te verdedigen.

[0:31:22] Meneer... Voorzitter, hou je van vrede en stabiliteit, dan begrijp je dat orde pas volgt naar macht en overwicht.

[0:31:30] En dat begint dus bij de afspraken die vorige week zijn gemaakt, dat wij onze defensie eens een keertje op pijl krijgen.

[0:31:36] Maar dat begint ook bij het feit dat we niet naïef moeten zijn.

[0:31:39] En dat de heer Paternotte... Nee, voorzitter, dat de heer Paternotte de zelfverdediging van de staat Israël ten opzichte van een agressor Iran en verder alleen maar vijanden in de omgeving, dat hij dat vergelijkt.

[0:31:49] met de oproep van Russland die illegaal een land op het Europees continent binnenvalt, want een kandidaat lid is van de Europese Unie.

[0:32:02] Ik volg het gewoon niet, maar het zal ongetwijfeld aan mij liggen en de heer Paternotto zal het ongetwijfeld zelf in een democratische logica achterhebben.

[0:32:10] Nu doet u het weer.

[0:32:12] Mijn woorden compleet verdraaien.

[0:32:15] Want het enige wat ik hier zeg is dat de VVD over alles een oordeel heeft.

[0:32:19] En dat mag.

[0:32:20] Over Poetin ben ik het daar natuurlijk volledig mee eens.

[0:32:22] En ik vergelijk dat helemaal nergens mee.

[0:32:24] Maar dat als het op Israël aankomt dat de VVD dan zegt ja daar kennen we de lokale omstandigheden niet.

[0:32:28] Daar ligt het dan net even anders.

[0:32:30] En daarom vinden wij dat het internationaal recht daar niet zo nauwgenomen hoeft te worden.

[0:32:35] Ja maar voorzitter Bart de Monten luistert gewoon niet naar mijn debat.

[0:32:40] Ik heb herhaaldelijk aangegeven dat ik vind dat de druk opgevoerd moet worden op de regering Netanjahu.

[0:32:45] Ik heb hier, de minister, het mandaat wil ik hier geven dat hij het goede doet, zelfs als het gaat om het associatieakkoord, om de druk op te voeren op de regering Netanjahu, omdat ik het onacceptabel vind dat er afbeeldingen zijn die de heer Van Baarle kan laten zien, omdat wij allemaal vinden dat dat niet acceptabel is, dat kinderen de dood vinden.

[0:33:04] Voorzitter, daar heeft de heer Paternotte mij voortdurend

[0:33:07] zich tegen horen uitspreken.

[0:33:09] En het feit dat hij dat niet wil horen, ik vind het jammer dat voor hem dat politieke motief zwaarder weegt dan een goed debat.

[0:33:18] En vooral het met elkaar erover eens zijn dat we misschien in andere verschillende kleurs gaan keren, vinden dat de druk op de regering Netanjau wel degelijk moet worden opgevoerd, voorzitter.

[0:33:29] Ja voorzitter, de heer Van Kampen zegt dat hij het allemaal zo verschrikkelijk vindt dat ik hier de mogelijkheid heb zo'n foto te laten zien.

[0:33:37] Maar voorzitter, doe dan een keer wat.

[0:33:39] Doe dan even een keer wat.

[0:33:39] De heer Van Kampen verwijt hier de hele Kamer zo'n beetje alleen maar het gebruiken van stoere woorden.

[0:33:45] Maar voorzitter, de VVD doet helemaal niks.

[0:33:47] De VVD wil niet eens uiten welke consequentie de VVD wil verbinden aan de misdaden van Israël.

[0:33:55] Terwijl, terecht dat dat net gezegd wordt, al die andere situaties van Iran tot Rusland tot Georgië, de VVD dat terecht wel doet.

[0:34:03] Waarom die keiharde dubbele maat?

[0:34:04] Omdat ik vind dat onze acties effect en consequenties moeten hebben.

[0:34:09] En ik denk gewoon niet, voorzitter, maar laten de heer van Balen en ik daar dan over van mening verschrikkelijk verschillen, dat de stoere motie van Balen impact gaat hebben op de regering Netanjahu.

[0:34:19] Omdat ik geloof dat als wij met elkaar

[0:34:21] effect willen hebben op de regering Netanyahu, zodat hulpgoederen worden toegelaten.

[0:34:25] Zodat er, laten we dat de minister vragen, de berichten die we horen over een aanstaand staakt het vuren.

[0:34:30] Hoe taxeert hij die?

[0:34:31] Zodat dat staakt het vuren gaat plaatsvinden.

[0:34:34] Omdat wij niet willen dat onschuldige burgers de dood vinden in de Gazastrook.

[0:34:37] En omdat wij willen dat vijftig gijzelaars die daar nog steeds in die Gazastrook vastzitten, dat ze thuiskomen bij hun families, voorzitter.

[0:34:45] Dank u wel.

[0:34:45] Meneer Van Balenkort.

[0:34:46] Nou voorzitter, als we het hebben over impact, weten we in ieder geval dat deze slappe praatjes van de VVD totaal geen impact hebben.

[0:34:53] En misschien was er wel impact geweest als de VVD al die moties, bijvoorbeeld die in het verleden vroegen om een staak te vuren, gewoon had gesteund.

[0:35:01] Als de VVD al die moties die de Nederlandse regering oproepen om wel sancties te bepleiten, om die moties gewoon te ondersteunen.

[0:35:08] De Nederlandse regering hult zichzelf in passiviteit als het gaat om Israël.

[0:35:13] En dat komt omdat de VVD de Nederlandse regering tot geen enkele daad oproept.

[0:35:17] En ik vind dat verschrikkelijk, voorzitter.

[0:35:19] Meneer Van Kampen.

[0:35:19] Meneer de voorzitter, mijn motie om de druk op te voeren tegen functionarissen in de Israëlische regering die onacceptabele uitspraken doen vorige week, die is aangenomen.

[0:35:27] Het zou iets aanmatigend zijn om dat in verband te trekken met een op handen staakt het vuur waar we over lezen in de media.

[0:35:38] Maar de heer Van Balen heeft ook recent gezien dat de VVD ook moties die oproepen tot een staakt het vuur heeft gesteund.

[0:35:44] Het nogmaals onder druk zetten van Israëlische functionarissen.

[0:35:48] We liggen op aantal punten heel ver uit elkaar, de heer Van Balen en ik.

[0:35:51] Maar als het gaat om het uitspreken van afschuw tegen menselijk leed, denk ik dat we dichter bij elkaar staan dan hij denkt.

[0:35:58] Meneer Dassen, als u nog iets nieuws heeft toe te voegen.

[0:36:00] Ja zeker voorzitter, want de heer Van Kampen heeft het de hele tijd over echt effect.

[0:36:04] Kan de heer Van Kampen dan mij uitleggen welk effect het huidige beleid tot nu toe heeft gehad op de regering Israël om te stoppen?

[0:36:10] Meneer Van Kampen?

[0:36:11] Zeer beperkt, voorzitter, maar ik herhaal mij nog maar.

[0:36:13] Ik denk dat de heer Dassen zijn invloed hier overschat.

[0:36:17] Ik denk dat de heer Dassen echt overschat wat stoere taal van Nederland als één van de 27 betekent.

[0:36:24] Ik wil in de herhaling vallen, voorzitter, maar de heer Dassen blijft niet terugkomen.

[0:36:29] Het is duidelijk dat de heer Van Kampen aangeeft dat het huidige beleid geen enkel effect heeft gehad.

[0:36:36] Dus dan ben ik benieuwd, is de heer Van Kampen dan het met mij eens dat de druk op een andere manier opgevoegd moet worden?

[0:36:41] Of is dat dan naïef om te denken, zoals hij de hele tijd bepleit?

[0:36:46] Ja, op een manier die effectief is, voorzitter.

[0:36:50] Meneer Dassen?

[0:36:51] Ja, voorzitter, dan is het concluderend, dan is het een hoop gemap naar de collega's van de heer Van Kampen de hele tijd.

[0:36:58] Maar als het dan vraagt, is het beleid effectief?

[0:37:01] Dan is het antwoord nee.

[0:37:02] Dat ziet de heer Van Kampen ook.

[0:37:03] Is hij bereid om dan iets extra's te doen?

[0:37:05] Dan is het antwoord ook nee.

[0:37:06] Dan kun je alleen maar concluderen dat de verschikkingen die op dit moment in Gaza gebeuren, dat de VVD niet bereid is om ook maar één enkele stap te zetten.

[0:37:13] Nederland is met Europa de grootste handelspartner van Israël.

[0:37:16] We hebben wel degelijk alle mogelijkheden om de druk op te voeren.

[0:37:19] De politieke wil van onder andere de VVD en de NEC, die ontbreekt daarbij.

[0:37:23] Dank u wel.

[0:37:24] Voorzitter, de heer Dassen luistert gewoon niet naar mijn reacties, dus ik ga er ook maar verder niet op in, want het heeft geen enkele zin om hier nog het debat met elkaar te gaan voeren.

[0:37:32] Dank.

[0:37:34] We gaan nu in ieder geval luisteren naar de heer Dassen.

[0:37:37] De heer Van Kampen gaat er klaar voor zitten, zie ik.

[0:37:40] Heel goed.

[0:37:41] Ja, voorzitter, en ik hoop dat de heer Van Kampen goed luistert.

[0:37:44] Voorzitter, afgelopen maandag zat filmmaker en fotojournalist Ismail Abu Atab in een café in Gaza.

[0:37:51] Een van de weinige plekken waar nog internetverbinding was.

[0:37:54] Een van de laatste veilige toevluchtsorden voor Palestijnen in de Gazastrook, het Al Baka Café.

[0:37:59] Een plek waar studenten, kunstenaars, journalisten samenkwamen, buiten de evacuatiezone.

[0:38:03] En het werd zonder waarschuwing vooraf plat gebombardeerd.

[0:38:07] Israël werd vermoord en vele anderen met hem.

[0:38:11] En voorzitter, als Israël keer op keer in staat blijkt om gerichte aanvallen op specifieke personen uit te voeren in landen in de regio, waarom worden burgers in de Gaza-strook dan niet ontzien?

[0:38:23] Er moet hier toch sprake zijn van opzet door Israël.

[0:38:26] Israël heeft helemaal niet het doel om burgers te ontzien.

[0:38:30] Er zijn inmiddels nota bene minstens 400 mensen doodgeschoten bij hulppunten.

[0:38:35] Palestijnen, wanhopig

[0:38:37] op zoek naar eten.

[0:38:39] Onder Israëlische militairen wordt zelfs gesproken over het kinderspel Anne Maria Koekoek.

[0:38:45] Als je beweegt, dan ben je dood.

[0:38:49] We zien hier de huiveringwekkende realiteit van een genocide, voorzitter.

[0:38:54] En Israël heeft aangekondigd hier weer zelf onderzoek na te doen.

[0:38:58] Maar is de minister nu ook bereid om te pleiten voor onafhankelijk internationaal onderzoek naar deze verschrikkingen, waar we elke keer weer over moeten lezen?

[0:39:08] En voorzitter, de stilte naar aanleiding van het onderzoek naar artikel 2 van het associatieverdrag blijft overdovend.

[0:39:14] Is de minister bereid in de RBZ te pleiten voor actie?

[0:39:17] En ik vraag hem, is de minister ook in aanloop na de 15 juli alvast bereid om zelf een sanctiepakket tegen Israël op tafel te leggen voor het geval dat de Europese Unie niet tot de noodzakelijke actie overgaat?

[0:39:31] Voorzitter, er werd net al gevraagd naar een mogelijke staak te vuren.

[0:39:35] Daar heb ik ook vragen over.

[0:39:37] Zeker omdat we lezen dat de extremistische ministers Ben Givir en Smotrić er alles aan doen om dit te torpederen.

[0:39:42] Dus graag een reactie.

[0:39:44] Voorzitter, over de situatie in Oekraïne lazen we eerder al dat de Amerikaanse steun compleet is opgedroogd.

[0:39:49] En nu kondigt president Trump aan ook een deel van de wapenleveranties op te schorten.

[0:39:54] Oekraïne heeft nu hulp nodig voor luchtverdediging.

[0:39:57] Wat gaat de minister tijdens de aankomende RBZ voor elkaar boksen in Europees Verband?

[0:40:01] En is de minister inmiddels bereid om de aangehouden motie d'Assiëtte over een skyshield voor Oekraïne te overwegen?

[0:40:07] En is de minister bereid om tijdens de RBZ als onderdeel van de nieuwe NAVO-norm een Europese Oekraïnen-norm te pleiten?

[0:40:12] Graag in reactie.

[0:40:13] En dan, voorzitter, de groep Afghaanse bewakers die Nederlandse diplomaten bescherming hebben geboden, zijn voornemelijk kort gedingen aan te spannen tegen de Nederlandse staat.

[0:40:21] En ik wil van de minister horen wat hij gaat doen om deze bewakers alsnog veilig te brengen.

[0:40:26] En staat deze minister nog steeds achter zijn uitspraken dat deze beveiligers geen gevaar lopen?

[0:40:31] Zoals hij dat eerder ook heeft uitsproken.

[0:40:33] Graag in reactie.

[0:40:35] En, voorzitter, tot slot,

[0:40:36] Afgelopen zaterdag was er een overweldigende mensenmassa op de been om te strijden voor het recht om jezelf te kunnen zijn, bij de Pride in Budapest.

[0:40:43] Onze steun werd met open arm ontvangen, maar er klonk ook kritiek op de Europese Commissie, die als hoeder van de Europese verdragen tekort is geschoten met alleen een filmpje op sociale media.

[0:40:52] Voorzitter, is de minister het met Volt eens dat de commissie alsnog aangespoord zou moeten worden om hongerijen aan te pakken en dat deze wet zo snel mogelijk buiten werking moet worden gesteld?

[0:41:01] En is de minister daarbij bereid om bij de Europese Commissie aan te dringen op een zogenoemde voorlopige maatregel bij het Europese Hof van Justitie?

[0:41:08] Graag een reactie.

[0:41:08] Dank u wel.

[0:41:09] Dank u wel.

[0:41:10] Keurig binnen de tijd.

[0:41:11] Iets van de interrupties ingelopen.

[0:41:13] Meneer Karreman.

[0:41:15] Voorzitter, in december vorig jaar viel het regime van Assad.

[0:41:19] Vele juichten, ook hier in deze Kamer.

[0:41:22] Alsof de val van de dictator automatisch leidt tot een democratie.

[0:41:26] Maar wat kwam ervoor in plaats?

[0:41:28] Een nieuw regime onder leiding van al-Djolani, de voormalige leider van al-Qaeda in Syrië.

[0:41:34] Dat feitje wordt vaak helaas even weggelaten.

[0:41:37] Als iemand die geboren is in het Midden-Oosten weet ik dat een val van een regime voor minderheden zelden veel goeds betekent.

[0:41:44] Ik zei het destijds zo, wees voorzichtig met te vroeg te juichen.

[0:41:48] En inderdaad, binnen enkele maanden is nu duidelijk geworden dat het nieuwe regime geen vernieuwing heeft gebracht, maar vooral terreur voor grote delen van de bevolking.

[0:41:57] Wetgeving werd gebaseerd op de sharia, schoolboeken werden herschreven en de grondwet bepaald dat de president van het land alleen een moslim kan zijn.

[0:42:06] De retoriek van een inclusief Syrië blijkt hol.

[0:42:10] Wat begon met wraakacties tegen alle wieten en christenen is uitgegroeid tot een patroon van systematische onderdrukking, beknotting van geloofsvrijheid en etnisch-religieuze zuivering.

[0:42:23] Voorzitter, het is onze plicht om dit te benoemen.

[0:42:26] We kunnen niet blijven spreken van opbouw en kansrijke ontwikkelingen, terwijl bussen met mannen in zwarte kleding en IS-vlaggen door christelijke wijken rijden met luidspreken die oproepen tot bekering tot de islam, terwijl vrouwen bij checkpoints worden vernederd omdat ze geen hoofddoeken dragen.

[0:42:44] en terwijl kerken doelwitten zijn van terreuraanslagen.

[0:42:47] De recente aanval op een kerk in Damaskus, waarbij 22 mensen omkwamen en meer dan 60 gewond zijn geraakt, is geen incident.

[0:42:55] Het is het gevolg van de bredere ideologische ruimte die nu weer ontstaat voor jihadistische geweld.

[0:43:03] En ondertussen, voorzitter, hebben de EU en de VS de meeste sancties opgeheven.

[0:43:08] Dit is een dwazenzet.

[0:43:09] Op het moment dat wij onze drukmiddelen opgeven, verliezen we onze instrumenten om het regime te dwingen de juiste kant op te gaan.

[0:43:17] Reuters lijkt inmiddels aangetoond te hebben dat Syrische overheidstroepen betrokken waren bij de slachting van de 1.500 Alewieten begin dit jaar.

[0:43:25] De bevelstructuur van deze moordpartijen liep tot aan Damascus.

[0:43:30] Dit vraagt om persoonlijke sancties, ook tegen Djolani, als zijn persoonlijke betrokkenheid onomstotelijk bewezen wordt.

[0:43:37] Jolani presenteert zich in het Westen als gematigde leider, maar het is een PR-masker.

[0:43:42] Achter het masker gaat dezelfde intolerantieschijl die hij eerder liet zien als leider van Al-Qaeda.

[0:43:50] Voorzitter, de droom van vrijheid voor christenen, Druzen en Alawieten veranderde in een nachtmerrie.

[0:43:57] Wat gaat de minister doen om hen perspectief te bieden?

[0:44:00] Wat kan Europa als ware gemeenschap doen om hen te beschermen, behalve verklaringen afleggen?

[0:44:06] Voorzitter, dan de humanitaire situatie in Gaza.

[0:44:09] Deze blijft uiterst grijnend.

[0:44:11] Wij roepen de minister om op Europees niveau actief druk uit te oefenen op Israël, met als doel de regering Netanjahu te bewegen tot toelating van voedsel, water en hulporganisaties in Gaza.

[0:44:24] Daarbij geven wij de minister de ruimte om EU-verband te zoeken naar werkbare manieren om druk uit te oefenen op de regering Netanjauw.

[0:44:34] Tegelijkertijd zien we dat opnieuw Israël akkoord gaat met de staat het vuren, maar dat Hamas het afwijst.

[0:44:41] Voorzitter, ik zou graag van de minister willen weten hoe we Hamas ook zover krijgen om een staart uit vuren te accepteren.

[0:44:47] Momenteel zijn er nog steeds vijftigtal gijzelaars die al meer dan 632 dagen gevangen zitten.

[0:44:53] Wat kunnen wij doen om deze gijzelaars ook vrij te krijgen?

[0:44:56] Tot slot, voorzitter, dit conflict in het Midden-Oosten maakt wereldwijd een heleboel los, ook in ons land.

[0:45:02] Antisemitisme neemt toe en partijen radicaliseren door onder meer Israëlische burgers hun luchtverdediging te willen ontnemen of zelfs het volledige bestaansrecht van het enige Joodse land op aarde te ontkennen.

[0:45:15] Nuw sociaal contract zal altijd blijven strijden tegen die extreme stemmen die niet leiden tot vrede, maar enkel tot verdere polarisatie en haat.

[0:45:24] Dank u wel, voorzitter.

[0:45:25] Ik zie een interruptie van mevrouw Piri.

[0:45:27] Ja, de heer Karaman zei dat de sanctieverlichting ten opzichte van Syrië door de Amerikanen en de EU een dwaze zet was.

[0:45:35] Bij mijn weten is die gesteund door dit kabinet en door de NEC-minister tegenover de heer Karaman.

[0:45:40] Vindt de heer Karaman dat het een dwaze zet was?

[0:45:45] Meneer Karaman.

[0:45:46] Voorzitter, volgens mij heb ik mijn tekst, als mevrouw Piri had geluisterd, heb ik het een dwaze zet gezegd.

[0:45:52] Mevrouw Piri.

[0:45:53] Nou, dan vraag ik dat graag nog een keer.

[0:45:56] Het was een dwaarse zet, voorzitter.

[0:45:59] Ja, meneer Van Baarle.

[0:46:04] Ja, voorzitter.

[0:46:05] De heer Karreman, uit de nette woorden, behalve verklaringen afleggen moeten we concrete daden volgen.

[0:46:14] Ik vroeg mij af tot welke concrete daden de heer Karreman nou de minister oproept als het gaat om de genocide die gepleegd wordt in Gaza.

[0:46:23] Meneer Karreman.

[0:46:24] Voorzitter, het woord genocide laat ik even aan de heer Van Baarle.

[0:46:28] Volgens mij zijn er heel duidelijke acties, begonnen met het zeggen dat wij de minister-president van Israël zullen arrestreren zodra hij voet op Nederlands grond zet.

[0:46:39] We hebben twee ministers.

[0:46:41] willen we graag op de sanctielijst.

[0:46:43] Helaas is daar geen bereidheid toe in Europa.

[0:46:47] En zo zijn er meerdere acties ondernomen, voorzitter, vanuit Nederland en Europa om Israël te bewegen, om humanitaire hulp toe te laten in Gaza.

[0:46:58] Nou voorzitter, het is een genocide.

[0:47:01] Genocide.

[0:47:02] Vernietiging van alles wat er in Gaza is.

[0:47:05] Meer dan vijftigduizend mensen vermoorden.

[0:47:07] Schieten op mensen die voedsel komen halen.

[0:47:09] Dat is een genocide.

[0:47:11] En voorzitter, weet u wat ik pas echt radicaal vind?

[0:47:14] Ik vind het pas echt radicaal als je willens en wetens daar niks tegen doet.

[0:47:17] Als je niet verder komt,

[0:47:19] dan slappe oproepjes in de richting bijvoorbeeld van twee ministers die nu gewoon diplomatiek lekker aan het lachen zijn en hun middelvinger opsteken omdat er voor de rest helemaal niks gebeurt, dat vind ik radicaal, voorzitter.

[0:47:31] En dat is een bestuurspartij onwaardig.

[0:47:35] Voorzitter, als een kleinkind van de Armeense genocide kijk ik de heer Van Balen echt nu aan, persoonlijk.

[0:47:40] Hij ontkent de Armeense genocide en gaat nu hele grote woorden gebruiken wat er gebeurt in Gaza.

[0:47:47] Voorzitter, ik ben echt die dubbele maat van de heer Van Balen zat.

[0:47:50] Ik heb genocide ondervonden, voorzitter.

[0:47:51] Mijn familie heeft genocide ondervonden.

[0:47:54] Ik ga het woord genocide niet heel makkelijk in mond.

[0:47:56] Ik zie de vreselijke dingen die gebeuren in Gaza, voorzitter.

[0:47:59] En het is ook aan de rechter straks om te bepalen.

[0:48:01] Ik zie ook de verschrikkelijkheden.

[0:48:03] Maar als we het over de Armeense genocide hebben, dan is de partij van Denk, kijkt meteen de andere kant op en stemt altijd tegen de erkenning van de Armeense genocide.

[0:48:10] Daar moet u zich zorgen over maken, voorzitter.

[0:48:14] U bent door uw interrupties heen, meneer Van Balen.

[0:48:17] Mag u even de microfoon zeggen?

[0:48:19] Ja, voorzitter.

[0:48:20] U wilt een persoonlijk feit maken.

[0:48:22] Ja, een persoonlijk feit.

[0:48:23] Een persoonlijk feit betekent dat ik zeg dat ik deze opzichtige tactiek waarbij dingen hier in de arena gesmeten worden om de aandacht af te leiden van de genocide in Gaza, dat ik dat verder van me werk.

[0:48:36] Dit is geen persoonlijk feit.

[0:48:38] Dan mag u daar ook heel kort op reageren.

[0:48:40] Voorzitter, ik benoem feiten.

[0:48:42] De heer Van Balen heeft een motie, waarin we oproepen om de Armeense genocide te herkennen, heeft hij gewoon weggestemd als enige partij hier in de Tweede Kamer.

[0:48:49] En dan moet u mij niet dingen in de mond geven.

[0:48:51] Ik heb alleen maar feiten benoemd en dat persoonlijk feit, voorzitter.

[0:48:54] Nou ja, u mag zelf een kwalificatie of het een persoonlijk feit was of niet.

[0:48:57] Volgens mij heb ik daar net al iets van gezegd.

[0:48:58] Ik heb u nu iets de ruimte gegeven.

[0:49:00] Nu is het klaar.

[0:49:02] Meneer Paternotte.

[0:49:04] Meer onderzoek in de vraag, want dwaze Z vindt de heer Karaman met ophef van sancties tegen Syrië.

[0:49:10] Wat gaat hij eraan doen?

[0:49:12] Want dit kabinet heeft die dwaze Z wel gesteund.

[0:49:16] Meneer Karman.

[0:49:17] Voorzitter, deze minister heeft inderdaad in het Europees Parlement uiteindelijk omdat er bijna... Hij was de enige die zich verzette tegen de stap.

[0:49:25] Hij heeft wel een viertal eisen gesteld.

[0:49:27] Hij heeft ook een aantal personen laten sanctioneren.

[0:49:31] Ik had liever gehad dat de sanctie... Maar als er 26 landen... Voorzitter, ik zeg het ook tegen Israël elke keer.

[0:49:36] Dan zeg ik, we moeten met z'n allen proberen iets te doen.

[0:49:39] En in dit geval had de minister geen...

[0:49:41] geen steun om die sancties overeind te houden.

[0:49:45] En ik vind dat een dwaze zet vanuit Europa.

[0:49:46] Waar u het Europese parlement zei, bedoelde u de Europese raten, denk ik.

[0:49:56] Voorzitter, ik heb ook gezegd dat deze minister als enige, maar die heeft uiteindelijk besloten om niet een veto, maar wel een viertal eisen, zoals het terugdraaien van die sancties, dat dat makkelijker kan.

[0:50:07] Hij heeft ook sanctioneren van mensen die betrokken zijn geweest bij het geweld in Syrië.

[0:50:12] En ik vind dat een afweging die de minister kan maken.

[0:50:15] Ik had een andere afweging gemaakt, maar dat is ook de politiek.

[0:50:17] Ik kan een andere afweging maken dan het kabinet.

[0:50:19] Laatste vraag.

[0:50:20] Ik begrijp dus dat de heer Karaman begrip heeft voor het instemmen met deze dwazenzet van de minister.

[0:50:25] Meneer Karaman.

[0:50:28] Voorzitter, ja, jullie lachen maar.

[0:50:30] Ik bedoel, het is echt serieus wat er gaande is in Syrië.

[0:50:33] Ik bedoel, er zijn 1500 mensen afgeslacht.

[0:50:37] Het blijkt nu, nadat de sancties zijn opgeheven, dat het toch te herleiden is naar Djolani.

[0:50:41] Dat is echt wel een nieuw feit wat voor het opheffen van de sanctie gebeurde.

[0:50:46] Voorzitter, u kunt erom lachen.

[0:50:48] Ik heb daar familie wonen, voorzitter.

[0:50:50] Ik krijg elke dag appjes van mensen die afgeslacht worden.

[0:50:53] en wat er gebeurt, voorzitter.

[0:50:55] En daarom maak ik graag dit punt en heb ik ook graag Syrië op de agenda, voorzitter.

[0:51:01] Voorzitter, om iedere verwarring weg te nemen, werd niet gelachen om de situatie in Syrië door niemand hier in deze kamer.

[0:51:09] Meneer Boswijk, het woord staat nu.

[0:51:11] Dank u wel, voorzitter.

[0:51:12] Voorzitter, ik wil beginnen met de situatie in Syrië over christenen.

[0:51:15] Vorige week vieren er 22 doden en 50 gewonnen bij een aanslag op een kerk in Damaskus.

[0:51:21] Helaas is het slechts één van de vele bloedige voorbeelden die we de afgelopen maanden hebben gezien en waar veel christenen mee te maken hebben.

[0:51:27] Is de minister bereid zich in te zetten voor onderzoek naar deze aanslag?

[0:51:31] Dit mag niet te makkelijk worden gedaan als IS gerelateerd.

[0:51:34] De christelijke gemeenschap in Syrië staat duidelijk onder druk en verdient wat ons betreft bescherming.

[0:51:38] Voorzitter, ook in de Sub-Sahara-regio

[0:51:40] In name Nigeria zien we een verontworpen toenaam van geweld tegen christelijke gemeenschappen.

[0:51:45] In juni zijn daar in één maand meer dan 200 christenen vermoord bij aanvallen door rondtrekkende Fulani-herders.

[0:51:52] Dit geweld is niet alleen etnisch of economisch, het heeft ook duidelijk een religieuze component.

[0:51:56] Is de minister ook hier bereid om zich in te zetten voor een veehonderzoek naar dit geweld?

[0:52:00] En kan de minister toezeggen ook aandacht te geven aan ontheemden die in reguliere vluchtelingenkampen

[0:52:05] zitten en zo ook meiden uit angst voor religieuze conflicten, ook hier in Nederland, in AZC's.

[0:52:13] Voorzitter, dan de aanpak van de Russische schaduwvloot.

[0:52:16] Vorige week heeft de minister de Kamer geïnformeerd over de uitvoering van de motie van collega Paternotte en mij.

[0:52:20] Dank je voor wat ons betreft kan en moet er nog steeds veel meer gedaan worden om de schaduwvloot aan te pakken.

[0:52:26] Duitsland heeft bijvoorbeeld gisteren nog aangekondigd dat ze met extra maatregelen tegen vaattuigen komen.

[0:52:31] die het olie embargo proberen te omzeilen.

[0:52:34] Het lijkt hier te gaan om hetzelfde soort inspecties naar verzekeringspapieren die eerder al door Engeland, Zweden, Denemarken en Finland worden uitgevoerd.

[0:52:40] Weet uw minister over welke locaties in Duitsland precies deze inspecties worden gedaan?

[0:52:45] En heeft het kabinet al een analyse gemaakt of in Nederland een soortgelijke inspectie kan worden uitgevoerd, ook zonder dat we eigen chokepoints hebben binnen de exclusieve economische zone?

[0:52:54] En voorzitter, ja, ik sluit me aan bij de complimenten die gemaakt zijn over de NAVO-top.

[0:52:59] Ik sluit me ook aan bij de opmerking die collega Paternotte maakte.

[0:53:02] Hoopvol waren de teksten die Trump sprak over de levering van wapens aan Oekraïne.

[0:53:08] Maar gisteren zagen we hoeveel dat waard is.

[0:53:11] Graag een reactie van de minister.

[0:53:13] Voorzitter, dan de situatie in Soudan.

[0:53:15] Miljoenen mensen zijn op de vlucht en het geweld tussen het leger en de Rapid Support Forces is totaal geëscaleerd.

[0:53:20] Nederland moet hier wat het CDA betreft een scherpe inzet op innemen.

[0:53:23] Welke diplomatieke stappen zet Nederland richting de Afrikaanse Unie?

[0:53:27] En we vragen ook specifiek aandacht voor de bescherming van vrouwen en meisjes die buitenproportioneel groot slachtoffer zijn bij dit conflict.

[0:53:34] Voorzitter, de Nederlandse overheid betaalt als gastland een aanzienlijke bijdrage aan de kosten van het OPCW.

[0:53:39] Ik heb onlangs begrepen dat het OPCW van plan is binnenkort Chinese bagagescanners van het merk NukTech, als ik dat goed zeg, aan te schaffen.

[0:53:48] Bij de Nederlandse douane is inmiddels echt duidelijk geworden dat die scanners een veiligheidsrisico met zich meebrengen.

[0:53:54] Wij hebben hier twee jaar geleden ook al aandacht voor gevraagd.

[0:53:56] Kan de minister bevestigen dat OPCW van plan is deze Chinese scanners aan te schaffen?

[0:54:00] En zo ja, kan hij ook toezeggen om met het OPCW in gesprek te gaan en ze op die veiligheidsrisico's te wijzen en ook te wijzen dat er ook veilige alternatieven zijn?

[0:54:10] Voorzitter, ik sluit me aan bij de opmerking gemaakt over Afghaanse bewakers.

[0:54:13] Ik geloof dat collega Paternotte en Dasser daar iets over zeiden.

[0:54:16] En ik wil ook vragen nog, ten slotte de minister, als het gaat over de vredesdeal tussen Armenië en Azerbaidjan, waar we eigenlijk elke debat aandacht voor vragen.

[0:54:26] Wanneer wordt die deal nu getekend?

[0:54:28] We zien dat er een conflict is ontstaan tussen Rusland en Azerbaidjan.

[0:54:31] Wellicht helpt dit om de druk op Azerbaidjan extra te

[0:54:34] vergroten zodat uiteindelijk die deal getekend kan worden.

[0:54:38] En voorzitter, ik ga nog even door aangezien ik nog even tijd heb.

[0:54:42] Ah, nice.

[0:54:43] Ik had net een interruptie met collega Van Kampen.

[0:54:47] Helaas had ik niet genoeg, geen interrupties meer, maar ik had wel wat moeite met het beeld wat het geschetst.

[0:54:54] Het is of

[0:54:56] Je bent naïef en je gaat hier moreel verheven moties indienen of je bent heel reëel en je doet dat niet.

[0:55:03] Wat het CDA betreft zijn wij niet naïef.

[0:55:04] Wij zien dat het humanitair oorlogsrecht door partijen zoals Hamas enzovoort wordt misbruikt.

[0:55:09] Maar dat kan geen excuus zijn om dan maar bij je bondgenoten weg te kijken.

[0:55:12] Dus ik zou toch een appel willen doen op de VVD om toch te kijken hoe we elkaar kunnen vinden om toch de druk op de regering Netanjauw te verhogen.

[0:55:21] Niet alleen in het belang van de Palestijnen, maar ook in het belang

[0:55:24] van de staat Israël, want die wordt hierdoor ook ondermijnd.

[0:55:28] Dank u wel.

[0:55:28] Ik zie een interruptie van de heer Van Kampen.

[0:55:30] Ik luister naar de heer Boswijk, maar heeft hij gehoord wat ik heb gezegd over de regering Netanjauw?

[0:55:35] Meneer Boswijk.

[0:55:37] Voorzitter, ik wil hier niet een verhit debat van maken.

[0:55:40] Ik ben oprecht op zoek naar common ground.

[0:55:43] Dus ik heb gehoord de woorden die de VVD heeft gesproken en ik geloof ze daar ook in.

[0:55:48] Maar tegelijkertijd

[0:55:50] We hebben ook gezien dat we de afgelopen twee jaar heel veel woorden hebben gesproken tegen de regering Netanjauw en moeten we ook concluderen dat dat nauwelijks effect heeft gehad.

[0:56:00] Sterker nog, we zien de situatie alleen maar verslechteren en dan moet je ook omwille van je geloofwaardigheid en ik ben het eens geloofwaardigheid is gebaseerd op macht.

[0:56:08] Maar geloofwaardigheid is ook gebaseerd op hoe consequent ben je.

[0:56:11] Want als je namelijk nooit consequenties verbindt aan je woorden, dan ondermijn je uiteindelijk je eigen geloofwaardigheid.

[0:56:17] En ik ben eerlijk gezegd bang dat dat op dit moment gebeurt.

[0:56:20] En natuurlijk, landen als Iran, Zuid, bijna klaar.

[0:56:24] Noord-Korea, Rusland, daar heb ik geen illusies over.

[0:56:29] Die zullen niet voor ons model kiezen.

[0:56:32] Maar ik maak me veel grotere zorgen over die heel veel andere landen in de Global South die nu op de WIP zitten voor welk model kiezen we.

[0:56:39] En dan hoop ik toch, laten we dan zo min of meer hypocriet of liefst helemaal niet hypocriet zijn, om die landen aan onze kant te krijgen.

[0:56:46] Ziet de heer Boswijk ook mijn oprechte intentie om de minister op pad te sturen met een boodschap die effecten heeft en deelt hij ook de opvatting dat als de minister zich isoleert in de raad dat effect niet groot zal zijn?

[0:57:02] Nogmaals, ik zie de oprechtheid van de heer Van Kampen en tegelijkertijd wil ik ook de heer Van Kampen erop wijzen dat wij, collega Piri en ik, maandenlang hebben geleurd met een motie om het associatieverdrag dat in ieder geval te onderzoeken.

[0:57:17] Dat maandenlang door deze minister werd gezegd ik ga dat niet doen want er is geen draagvlak voor.

[0:57:22] Uiteindelijk wordt deze motie met hulp van de VVD en de ChristenUnie aangenomen.

[0:57:29] Gaat deze minister toch in Brussel lopen?

[0:57:32] En ineens is het de Kasper-proposal en dat vindt iedereen fantastisch.

[0:57:36] Dus er is altijd wel een moment dat je zegt van, gaan wij nu als eerste springen of wachten wij totdat iemand anders springt?

[0:57:43] Als alle 27 landen wachten totdat iemand springt, springt er uiteindelijk niemand.

[0:57:46] Dus zal je als Nederland soms als eerste moeten springen.

[0:57:49] Meneer Van Kampen, kort en een kort antwoord van leer Boswijk.

[0:57:51] Voorzitter, ik herken dat ook mijn partij op dit onderwerp wellicht een hele ligt, maar dat wij ook een beweging maken omdat politiek niet nooit stilstaat.

[0:58:01] Ik zou de heer Boswijk tot slot willen vragen, want u staat er drie toe per onderwerp, deelt hij met mij de opvatting dat het

[0:58:09] alleen maar kijken met een liberale blik van internationaal recht naar de geopolitiek ons uiteindelijk ook kan bedreigen, onze stabiliteit op de kop kan zetten en ons uiteindelijk daarmee ook onveilig kan maken en dat we ook met een realistische blik moeten kijken omdat andere landen ook zo opereren.

[0:58:25] Ja, voorzitter, ik ben altijd voor realisme.

[0:58:27] Ik denk als u het vraagt aan iedereen in deze kamer, zullen ze dat altijd beamen.

[0:58:31] Maar ik denk dat het een kwestie is van de juiste balans zoeken.

[0:58:36] Dus nee, ik ben niet zo naïef dat ik zeg van joh, wij moeten moreel verheven zijn en kijk ons eens met een goed gemoed weer naar huis toe gaan.

[0:58:45] Maar tegelijkertijd denk ik dat we inmiddels wel kunnen concluderen

[0:58:48] dat onze eigen geloofwaardigheid wordt ondermijnt als Nederland, als Europese Unie.

[0:58:53] En dat je op een punt moet komen dat je zegt, we gaan toch een streep trekken.

[0:58:59] Want dit is gewoon niet goed zoals het nu gaat.

[0:59:02] Mevrouw Piri, het woord is van u.

[0:59:04] Voorzitter, de Israëlische krant Haaretz heeft blootgelegd hoe het doden van onschuldige Palestijnse burgers is genormaliseerd door het IDF.

[0:59:13] Israëlische soldaten kregen het bevel om op ongewapende groepen Palestijnen te schieten die wachten op eten en drinken.

[0:59:20] En inmiddels zijn daarbij meer dan 500 Palestijnen gedood en 4000 gewond geraakt.

[0:59:26] De zoveelste schokkende onthulling en de zoveelste oorlogsmisdaad in een reeks die maar geen einde kent.

[0:59:33] In het EU-onderzoek, waar minister Veldkamp zelf om had gevraagd, wordt ook onomstotelijk vastgelegd dat Israël alle mensenrechten afspraken en het internationaal recht schent.

[0:59:42] Het zoveelste rapport, ook in een hele lange reeks.

[0:59:46] En is de minister het eens met GroenLinks PvdA dat zulke grove oorlogsmisdaden niet straffeloos

[0:59:51] mogen worden gepleegd.

[0:59:53] En als hij het hiermee eens is, welke sancties is hij dan eindelijk bereid om te nemen?

[0:59:59] Staat hij open voor individuele sancties tegen alle verantwoordelijke Israëlische politie en militairen?

[1:00:04] Staat het kabinet open voor de opschorting van ten minste het handelsdeel van het associatieakkoord?

[1:00:10] Is de minister ook van mening dat het tijd is om de handel met illegale bezettingen te verbieden?

[1:00:14] Kortom, wat is de kabinetsinzet bij de volgende RBZ?

[1:00:18] Voorzitter, dan de recente cyberaanval op het internationaal strafhof en het vertrek van de Britse jurist die het onderzoek leidde naar oorlogsmisdaden gepleegd door Hamas en Israël.

[1:00:28] Zodra het ICC arrestatiebevelen tegen premier Netanyahu en de Hamas leiding had uitgevaardigd, namen de bedreigingen zulke vormen aan, dat lezen we de Nederlandse politie en veiligheidsdiensten hem waarschuwen dat zijn leven gevaar liep hier in Den Haag.

[1:00:46] Mag ik de minister vragen uit welke hoek kwamen de bedreigingen?

[1:00:50] En klopt het dat de minister het verzoek van ICC-president Akane om onmiddellijk het blokkeringsstatuut in te zetten niet heeft ondersteund richting de EU en andere lidstaten, terwijl dit wel door de Kamer is gevraagd in de motie PIRICS?

[1:01:05] Voorzitter, gisteravond kwam nieuwsuur met nieuwe feiten over Afghaanse ambassademedewerkers.

[1:01:11] Iedereen in deze commissie weet hoe erg hun lot mijn fractie, maar ook vele andere fracties aan het hart gaat.

[1:01:18] Bij het vorige debat over dit onderwerp in oktober hield het kabinet drie dingen vol.

[1:01:22] Eén, er zou nauwelijks arbeidsrechtelijke betrokkenheid van de staat zijn ten opzichte van deze bewakers.

[1:01:28] Twee, het kabinet zou de bewakers nooit hebben toegezegd

[1:01:32] dat zij in het geval van onveiligheid naar Nederland zouden worden gebracht.

[1:01:35] En drie, het kabinet hield de Kamer voor dat er een kausaal verband tussen de dreiging voor de bewakers en hun arbeidsverleden voor Nederland niet te verifiëren was.

[1:01:45] Voorzitter, nu blijkt dat Nederland actief betrokken was bij de selectie, instructie en training van de bewakers.

[1:01:51] Nederland zou de bewakers meermaals hebben toegezegd te zullen evacueren.

[1:01:56] En bewakers zijn opgepakt, verhoord en mishandeld.

[1:01:59] Nadrukkelijk vanwege hun arbeidsverleden bij de Nederlandse staat.

[1:02:04] Wat betekenen deze nieuwe feiten voor het kabinetsbeleid?

[1:02:08] Klopt het dat het kabinet meerdere keren beloftes heeft gedaan aan ambassade bewakers voor evacuatie?

[1:02:15] En zo ja, waarom is dit dan het tegenovergestelde gebeweerd tegenover deze Kamer?

[1:02:21] Graag een reactie van de minister.

[1:02:23] Voorzitter, tot slot nog een woord over Egypte en Georgië.

[1:02:26] De minister spreekt zijn Europese collega's binnenkort over het zuidelijk nabuurschap.

[1:02:31] Vorige maand ging de EU akkoord met 4 miljard euro aan macro financiële steun en het besluit stelt dat Egypte concrete stappen moet zetten op het gebied van democratie, rechtsstaat en mensenrechten.

[1:02:42] Kan de minister aangeven welke maatregelen hij van Egypte verwacht op deze gebieden?

[1:02:47] En voorzitter, tot slot over Georgië.

[1:02:50] Inmiddels zijn zes oppositiepolitische veroordeeld tot stelstraffen.

[1:02:54] Kayas sprak zich uit voor individuele sancties tegen de rechters die het oordeel velden.

[1:02:59] Sluit de minister zich aan bij dit initiatief en heeft hij voortgang geboekt met een eerde aangenomen moties met vergaren van steun voor sancties tegen de politici van Georgian Dream.

[1:03:10] Dank u wel.

[1:03:11] Daarmee bent u aan het einde gekomen in uw termijn.

[1:03:13] Ik zie een vraag van de heer Karman.

[1:03:15] Dank u wel, voorzitter.

[1:03:16] Voorzitter, ik was nog niet bekomen van de motie Piri en ik hoorde de partijleider van GroenLinks Partij van de Arbeid zeggen dat de burgers in Israël verantwoordelijk zijn voor de daden van de regering van Israël.

[1:03:27] Steunt mevrouw Piri deze uitspraak van haar leider?

[1:03:30] Mevrouw Piri.

[1:03:31] Ja, voorzitter, weet u, ik... Laat ik eens wat zeggen waar ik best wel geschokt over ben.

[1:03:37] Het was één dag na de presentatie van het hoofdlijnenakkoord toen de coalitiepartner van de NSC in de Tweede Kamer in de plenaire zaal zei dat het Palestijnse volk een nep volk is.

[1:03:49] Dat ze oproepen doen maandenlang om te komen tot een etnische zuivering in Gaza en de westelijke Jordanoever.

[1:03:56] Dat ze tegen zelfs

[1:03:58] tegen moties van humanitaire hulp stemmen.

[1:04:02] Jaarlang mee samengewerkt.

[1:04:04] Geen enkel debat.

[1:04:05] Geen enkel debat.

[1:04:06] Nog pleunair, nog hier in de commissie.

[1:04:08] Heb ik de NRC daar ooit over gehoord.

[1:04:11] Maar laat hem maar lekker verbaasd zijn over wat GroenLinks-PvdA vindt.

[1:04:14] Meneer Karawan.

[1:04:16] Voorzitter, ik zou graag ook antwoord op mijn vraag willen hebben.

[1:04:18] Dus ik vraag nogmaals mevrouw Piri.

[1:04:20] Bent u van mening dat burgers altijd verantwoordelijk zijn voor de daden van hun regering en dat ze daarmee volgen vrij zijn?

[1:04:26] Mevrouw Piri.

[1:04:27] Ik ga zelf over mijn antwoorden, voorzitter.

[1:04:31] Voorzitter, nogmaals een vraag aan mevrouw Piri.

[1:04:33] Is mevrouw Piri eens, heeft mevrouw Piri het standpunt dat burgers altijd verantwoordelijk zijn voor de daden van de regering en dat ze daarmee eigenlijk volgt vrij worden verklaard?

[1:04:43] Mevrouw Piri.

[1:04:45] Ik ga nog steeds over mijn eigen antwoord, voorzitter, en dat heb ik gegeven.

[1:04:48] Dank u wel.

[1:04:50] Dan gaan we naar mevrouw Dobbe.

[1:04:53] Dank u wel, voorzitter.

[1:04:54] Een excuus is dat ik wat later aanschuif in verband met een ander debat.

[1:04:58] Ik ben blij dat ik het nog net heb gehaald.

[1:05:02] Voorzitter, het in de steek laten van de mensen die zich jarenlang hebben ingezet voor de veiligheid van Nederlandse militairen in een tijd dat onze militairen gevaar liepen, met moeilijke missies bezig waren, waren er Afghaanse mensen die hielpen bij de bewaking van Nederlandse kampen.

[1:05:16] Sommigen van hen hebben dit meer dan 10 jaar gedaan, waaronder de anonieme bewaker die gisteravond in Nieuwsuur werd geïnterviewd.

[1:05:22] Hij heeft Nederland van 2008 tot 2021 geholpen.

[1:05:25] 13 jaar lang dus.

[1:05:27] En nu zij gevaar lopen, juist vanwege het feit dat zij Nederland tijdens moeilijke tijden hebben geholpen, laat Nederland hen in de steek.

[1:05:34] Tijdens het debat in oktober vorig jaar gaf minister Veldkamp aan dat hij zich niet verantwoordelijk voelt voor deze bewakers, omdat ze via een ander bedrijf in dienst waren.

[1:05:43] Maar nu blijkt dat de Nederlandse staat zich als werkgever heeft gedragen en zich dagelijks met hun werkzaamheden heeft bemoeid.

[1:05:50] En inderdaad ook, zoals mevrouw Pirie zei, met werving en selectie.

[1:05:53] Zoals een werkgever doet.

[1:05:55] Ook zei de minister dat deze mensen geen gevaar lopen.

[1:05:57] Specifiek zei de minister dat er geen noemenswaardige incidenten hadden plaatsgevonden.

[1:06:02] Dat was oktober vorig jaar.

[1:06:04] Maar in de nieuwsuuruitzending van gisteravond werd opnieuw verslag gedaan van het oppakken en martelen van mensen.

[1:06:09] Deze signalen waren er dus ook en ook deze incidenten, zoals de minister dat noemt.

[1:06:15] En waarom heeft de minister gezegd dat dit niet zo was?

[1:06:18] Advocaten zijn nu pro bono een rechtszaak tegen de staat begonnen omdat volgens hen duidelijk blijkt dat deze bewakers gevaar lopen vanwege hun hulp aan Nederland en Nederland voor deze mensen verantwoordelijk is.

[1:06:29] Het hoeft allemaal niet tot een rechtszaak te komen.

[1:06:31] Dat lijkt me ook niet de bedoeling.

[1:06:33] Het gaat alles bij elkaar, dus inclusief gezinnen, om maximaal duizend mensen.

[1:06:38] Gaat de minister nu echt het geweten, de reputatie en de betrouwbaarheid van Nederland zo beschadigen vanwege nog geen duizend mensen aan wie wij een verantwoordelijkheid hebben?

[1:06:47] Dus kom op uw standpunt terug, roep ik de minister op.

[1:06:51] Dan Finland, Estland, Letland, Litouwen en Oekraïne stappen uit het verdrag tegen personeelslandmijnen.

[1:06:58] Deze mijnen zijn terecht verboden onder het oorlogsrecht omdat ze geen onderscheid maken tussen militair en burger.

[1:07:04] Ook na een conflict blijven deze mijnen nog jarenlang liggen.

[1:07:08] Decennia lang liggen.

[1:07:10] En is de burgerbevolking er op grote schaal slachtoffer van.

[1:07:14] Vooral kinderen die het slachtoffer worden van mijnen.

[1:07:17] De schade aan de burgerbevolking weegt niet op tegen de militaire voordelen.

[1:07:21] Is de minister het daarmee eens?

[1:07:23] In april nam de Tweede Kamer een motie aan van ons om deze landen te vragen niet uit het verdrag tegen landmijnen te stappen.

[1:07:28] Wat is hiermee gebeurd?

[1:07:30] Op welke manier is de communicatie gelopen?

[1:07:33] Hoe stelt de Nederlandse regering zich nu hier op?

[1:07:36] En welke gevolgen heeft dit voor ons gemeenschappelijk wapenexportbeleid?

[1:07:39] Is de minister met mij eens dat wij geen gemeenschappelijke wapenexport kunnen hebben met landen die verboden wapens produceren en exporteren?

[1:07:47] En kan de minister toezeggen dat als wij in de Oekraïense wapenindustrie investeren, dat niet bijdraagt aan de productie van verboden wapens, zoals die verschrikkelijke landmijnen?

[1:07:56] Tot slot, vorige week kwam het nieuws dat Israëlse soldaten de opdracht kregen om op Palestijnen te schieten.

[1:08:02] Die wachten op voedselhulp.

[1:08:05] Nieuws om ziek van te worden, een zoveelste oorlogsmisdade.

[1:08:08] Dit is toch wel het moment om in te grijpen, lijkt ons.

[1:08:12] Dit is toch wel de rode lijn.

[1:08:13] En als dat niet zo is, wat dan wel?

[1:08:15] Gaat dan nu wel eindelijk een maatregel worden genomen?

[1:08:18] Gaat er nu wel het associatieverdrag worden opgeschort?

[1:08:21] Gaan er dan nu wel sancties komen tegen de Israëlische ministers?

[1:08:24] Of laat u dat maar gebeuren.

[1:08:26] Dank u wel.

[1:08:27] Dank u wel, mevrouw Dobbe.

[1:08:28] Er is een vraag van de heer Paternotter.

[1:08:30] 5537 Russische drones op Oekraïnse burgers afgevuurd in de maand juni.

[1:08:36] Van de SP mogen we geen F-16's leveren om zich daartegen te ververderen.

[1:08:39] Van de SP mochten we ook al niet doelen in Rusland laten raken door Oekraïne, waar die drones vandaan komen.

[1:08:45] Nu mogen we ook niet meer investeren in de Oekraïnse defensie-industrie.

[1:08:48] Hoe moeten de Oekraïners zich dan verdedigen?

[1:08:52] Dat zeg ik niet, meneer Paternotte.

[1:08:54] Ik zeg dat wij moeten voorkomen dat de landmijnen worden gebruikt.

[1:08:57] Landmijnen zijn afschuwelijke wapens.

[1:09:00] Het zijn wapens die vooral de eigen bevolking raken, waar je veertig jaar later nog last van hebt.

[1:09:06] Die zijn verboden met een reden.

[1:09:08] En ik zou niet willen bijdragen aan het produceren van landmijnen.

[1:09:12] Dus het is heel goed om in de Oekraïnse defensieindustrie te investeren.

[1:09:17] Daar zijn wij ook helemaal voor.

[1:09:18] Maar we willen niet bijdragen aan het produceren van landmijnen, het gebruik van landmijnen.

[1:09:24] En wat de heer Paternotte ook zegt, daar gaat hij ons niet vanaf brengen, want het is ook niet goed voor Oekraïners.

[1:09:30] Het hoeft niet in drie keren.

[1:09:31] Nee, ik zal het voor de laatste keer.

[1:09:34] Ja, voorzitter.

[1:09:34] Er is weer geen enkel antwoord op de vraag hoe Oekraïne zich dan wel moet verdedigen.

[1:09:39] Wat zegt het mevrouw Dobbe dat niet alleen Oekraïne, maar ook landen als Finland, de Baltische staten, die echt vooraan staan bij de verdediging van het internationaal recht, die al die instituties die wij zo belangrijk vinden steunen, dat zelfs zij zeggen ja, met ongelooflijk veel pijn aan het hart, we kunnen niet anders, dan dat we die middelen die Rusland inzet, dat we daar iets van een antwoord op hebben, want de bedreiging is zo serieus.

[1:09:59] Ja, maar voorzitter, landmijnen zijn daar geen oplossing voor.

[1:10:02] Landmijnen brengen alleen maar ellende ook voor de eigen bevolking.

[1:10:05] Je kan toch niet hier ons wijsmaken dat bijvoorbeeld drones worden tegengehouden door landmijnen?

[1:10:10] Wij zeggen dit niet alleen omdat het niet goed is voor de mensen in Oekraïne, maar ook omdat we verdragen hebben

[1:10:18] die worden afgesloten nadat het vrede vrede is geworden na verschrikkelijke oorlogen, zoals een verdrag tegen verboden wapens.

[1:10:25] En nu is het weer oorlog en is er weer conflict.

[1:10:28] En dan wordt er van afgeweken.

[1:10:30] En dat lijkt mij heel onverstandig, zeker als het gaat om landmijnen.

[1:10:32] Ik heb de gevolgen daarvan gezien.

[1:10:34] Dat raad ik echt niemand aan om hiervoor te zijn.

[1:10:36] Moeten wij volgens mij, moeten wij staan voor die internationale verdragen?

[1:10:39] Moeten wij dit echt niet toelaten?

[1:10:42] Voorzitter, in de ideale wereld zou ik het eens willen zijn met mevrouw Dobbers, maar hoe reflecteert zij dan op de wijze dat Rusland zich op geen enkele wijze houdt aan die verdragen, dat olderwaar verdrag waar ze naar voorbij.

[1:10:55] Ja, dat is natuurlijk verschrikkelijk.

[1:10:56] Dat is verschrikkelijk.

[1:10:57] En dat veroordelen wij ook.

[1:10:58] En dan moeten we alles tegen doen wat we kunnen.

[1:11:00] Maar dan nu zelf uit het landmijnenverdrag stappen voor landen die daar nu in zitten, die lossen dat niet op.

[1:11:07] Dat brengt alleen maar ellende ook voor die landen zelf.

[1:11:10] En echt, meneer Van Kampen, als u de schade van die landmijnen zelf zou zien in die landen waar ze nu 40 jaar later nog liggen, dan zou u dat ook niet willen.

[1:11:19] Het nieuws van mevrouw Dobbe.

[1:11:20] Want ik ben er anderhalf jaar geleden met een afwaardiging van deze commissie geweest in Oekraïne.

[1:11:24] waar vrijwilligers en mensen, jonge mensen, bezig zijn met het ruimen van die Russische mijnen.

[1:11:30] Maar ik moet ook constateren dat de heer Bartonot het al verwezen na, dat langs de hele Finse grens, Finland, uit het Ottawa-verdrag is gestapt om ons veilig te houden.

[1:11:40] Om ervoor te zorgen dat Rusland niet oprukt en onze manier van leven te beschermen.

[1:11:44] Hoe reflecteert zij daar dan op, zou ik willen vragen.

[1:11:48] Tot slot, mevrouw Dobbe.

[1:11:49] Ja, de oplossing is niet om nog meer landmijnen te gaan neerleggen, meneer Van Kampen, waar die mensen zelf ook last van gaan krijgen en deze landen ook zelf last van gaan krijgen.

[1:11:58] Er is een reden.

[1:11:59] Het is verschrikkelijk dat Rusland die dingen neerlegt, is verwerpelijk.

[1:12:02] Het is een grote oorlogsmisdaad wat mij betreft, zoals zij wel meer grotere oorlogsmisdaden begaan.

[1:12:07] Maar het antwoord is niet om dan zelf die afschuwelijke, verschrikkelijke mijnen neer te gaan liggen waar mensen zelf ook ontzettend veel last van gaan hebben, generaties later nog.

[1:12:16] Dank u wel.

[1:12:17] Dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van de eerste termijn van de Kamer.

[1:12:19] Ik schors deze vergadering tot tien over half vijf.

[1:12:21] Dan gaan we verder met de beantwoording van de minister.

[1:12:24] Ik schors de vergadering.

[1:44:33] Ik heropen de vergadering.

[1:44:34] Aan de orde is de eerste termijn van de regering.

[1:44:38] De Kamer heeft twee interrupties en interrupties onder de 20 seconden.

[1:44:44] Twintig.

[1:44:45] Ja, anders redden we het niet.

[1:44:48] Maar dat is heel goed.

[1:44:49] Onder de twintig seconden tel ik ze niet mee en u mag dat in tweeën kunt u daar vragen stellen.

[1:44:53] Hoeft u niet op te gebruiken.

[1:44:54] Gebruikt om korte vragen te stellen is mooier en beter voor het debat.

[1:44:58] De minister gaat denk ik in blokjes antwoorden.

[1:45:00] Als hij van tevoren kan aangeven welke blokjes dat zijn, geef ik u aan het einde van dat blokje de gelegenheid om vragen te stellen.

[1:45:05] De minister.

[1:45:06] Voorzitter, dank.

[1:45:09] Blokjes.

[1:45:10] Oekraïne.

[1:45:13] Gaza.

[1:45:14] Iran, Syrië.

[1:45:25] Georgië.

[1:45:32] Georgië.

[1:45:34] Ja, dat is één blokje, laten we maar Oosten-Europa noemen.

[1:45:38] Georgië, Armenië, Moldawië.

[1:45:43] Er zijn nog een aantal andere dingen, losse dingen.

[1:45:46] Soudaan, strafhof, Egypte, Gaanse bewakers.

[1:45:54] Andere belangrijke losse zaken.

[1:45:57] Heel goed.

[1:45:58] Beginnen we met het blokje Oekraïne.

[1:45:59] Vooruitzending aan de minister.

[1:46:01] Ja, dank.

[1:46:02] Steun aan Oekraïna blijft van groot belang.

[1:46:05] Ik ben toch blij dat dat ook hier nog eens wordt gemarkeerd.

[1:46:09] En dat is ook gemarkeerd, ook onderstreept door de krachtige speech van president Zelensky ook nog hier in de Tweede Kamer vorige week.

[1:46:16] We moeten blijven inzetten op vrede door kracht wat dit betreft.

[1:46:21] Afgelopen weken zagen we de

[1:46:23] De grootste Russische luchtaanvaller sinds het begin van de oorlog, met veel burgerslachtoffers tot gevolg.

[1:46:29] Tijdens de NAVO-top bombardeerde de Russen NIPRO.

[1:46:33] En dat onderstreept eens te meer dat Rusland vredesbesprekingen niet serieus neemt, vind ik.

[1:46:40] Voor Moskou moet de onderhandelingstafel wat mij betreft de enige uitweg zijn.

[1:46:45] En daarom blijven we in Europees Verband inzet op verder verhogen van de druk op Rusland.

[1:46:50] onder andere via sancties, ik kom daar zo op terug, en dat zal ik ook in de aankomende raad opnieuw onderstrepen.

[1:46:56] Het is van groot belang dat alle EU-lidstaten hun steun in Oekraïne intensiveren om het land in staat te houden zich te verdedigen, vanuit kracht te onderhandelen.

[1:47:05] Daar blijven we ook te oproepen, niet alleen in NAVO, maar ook in de EU-verband.

[1:47:09] En zelf voegt Nederland ook weer al meer dan drie jaar lang de daad bij het woord wat dit betreft.

[1:47:14] Waaronder via het recent aangekondigde militair steunpakket van in totaal 165 miljoen voor drones en luchtverdediging.

[1:47:22] We spreken veel over militaire steun.

[1:47:23] Ik markeer toch ook een niet-militaire steun, omdat we op 10 en 11 juli, zal ik ook een wens zijn, bij de Ukraine Recovery Conference in Rome.

[1:47:33] Een conferentie van een heel aantal landen, maar ook internationale financiële instellingen voor steun aan Oekraïne.

[1:47:42] De EU is de grootste, meest stabiele partner voor Oekraïne.

[1:47:46] Zo dekt de EU dit jaar tot wel 84% van de budgettaire noden van Oekraïne.

[1:47:52] Het gaat om 30 miljard aan steun voor dit jaar wat dat betreft.

[1:47:58] Er waren diverse vragen over, voorzitter.

[1:48:02] De heer Pattenlotten vroeg bijvoorbeeld hoe de steun van Oekraïne meetelt bij een NAVO-norm.

[1:48:08] En de heer Bassen vroeg ook naar een Oekraïne-norm om daarvoor te pleiten.

[1:48:13] Ik ben heel blij, Nederland heeft zich er echt voor ingezet, dat die militaire steun van Oekraïne, dat die mee kan tellen in die 3,5% wat betreft de nieuwe NAVO-norm, de Hague Defence Investment Plan.

[1:48:27] Dat helpt enorm.

[1:48:29] Daar hebben we ons sterk in gezet.

[1:48:31] Een specifieke Oekraïne norm, daar heeft Nederland al vaker voor gepleit, maar daar heb ik geen tractie voor zien ontstaan.

[1:48:36] Dus ik vind het een goed idee, maar we hebben er geen tractie voor zien ontstaan.

[1:48:40] Maar des te meer ben ik blij met de toezegging omtrent dat de militaire steun Oekraïne onder die 3,5 procent kan vallen.

[1:48:56] over de VS dat leveranties aan Oekraïne van ook middelen, bijvoorbeeld raketten voor de F-16, de PAK 3 raketten voor de P-2 batterijen, zou hebben opgeschort omdat de voorraden te gering zouden zijn.

[1:49:14] Ik heb dat nieuws gezien.

[1:49:15] Ik vind dat zeer verontrustend.

[1:49:18] Ik vind het ook moeilijk te rijmen met uitspraken die ook president Trump vorige week nog heeft gedaan.

[1:49:24] Het is duidelijk dat Oekraïne onder grote druk staat, internationale steun hard nodig heeft, ook die militaire steun.

[1:49:32] Ik heb ook in de NAVO-sessie met de Amerikaanse Secretary of State en de NAVO-Oekraïneraad toen opgeroepen dat de VS ook echt daadwerkelijk dat meer high-end wapens zal blijven leveren.

[1:49:45] Ik zie deze maatregel, die kennelijk is goedgekeurd door de Undersecretary of Defense, Elbridge Colby.

[1:49:54] Dan heeft het waarschijnlijk ook te maken met het feit dat de VS de blik veel meer naar Azië wil verschuiven en met name naar China.

[1:50:01] En daar meent die wapens nodig te moeten hebben.

[1:50:04] Ik zeg tegelijkertijd, dan moet de Oekraïne echt militair blijven steunen en daar roepen we ook de VS toe op.

[1:50:09] Dus ik zal hier nader over in gesprek gaan met de VS en nader over een gesprek

[1:50:14] laten gaan.

[1:50:19] De heer Dassen vroeg nog naar het skyshield.

[1:50:24] Wat ik zie is dat we Oekraïne echt ook qua luchtverdediging veilig moeten houden.

[1:50:30] Ook de heer Paternotte riep daartoe op.

[1:50:34] Wat dat betreft doet Nederland een ding.

[1:50:36] En dat betreft bijvoorbeeld het compleet maken van een

[1:50:40] Puzzle, zodat er weer een Patriot batterij is geleverd.

[1:50:43] Dat betreft ook de leverantie van 24 F-16's, die is afgerond.

[1:50:48] Dat betreft ook het F-16 trainingscentrum in Roemenië, dat de Nederlanders hebben opgezet.

[1:50:54] 18 F-16's aan Roemenië moeten worden overgedragen.

[1:50:57] Maar we zijn ook ontzettend actief, niet alleen via het VK geleide Air Defence Consortium, maar we zijn ontzettend actief met drones en drone middelen en de afweer daartegen.

[1:51:09] Dit jaar zullen we onder andere nog honderd drone detectieradarsystemen vanuit Nederland leveren.

[1:51:16] Ik wees al op die 175 miljoen, die komt boven op een

[1:51:21] 500 miljoen aan steun vanuit Nederland om drones te produceren bij Oekraïnse bedrijven.

[1:51:30] De heer Pattenotten vroeg nog naar de touwers.

[1:51:34] Duitsland doet veel.

[1:51:36] Ik zeg er wel bij, we hebben dit met Duitsland besproken, Duitsland op dit moment zegt dat ze niet meer publiekelijk bekend zullen maken wat ze allemaal willen of niet leveren.

[1:51:45] Ook om allerlei gepolitiseerde discussies erover te vermijden.

[1:51:49] Maar Bondskanselier Merts heeft deze week nog

[1:51:53] nadrukkelijk niet uitgesloten om het Taurus systeem, lange afstandsraketten, te leveren aan Oekraïne.

[1:52:00] De heer Paternotte vroeg ook nog naar het achttiende sanctiepakket en hoe Slowakije en Hongarije ermee omgaan.

[1:52:08] Het achttiende sanctiepakket is in bespreking nog, is nog niet goed gekeurd.

[1:52:13] Maatregelen zien bijvoorbeeld op Russische banken, schaduwvloot,

[1:52:18] Het kabinet is de prioriteit dat het pakket nu snel wordt aangenomen om de druk op Rusland juist nu ook te versterken.

[1:52:29] Wij steunen de inspanningen van het nieuwe Deense EU-voorzitterschap ook wat dit betreft.

[1:52:34] Sloakije heeft, zoals misschien bekend, zorgen op het gebied van energiezekerheid waarvoor een oplossing moet worden gevonden.

[1:52:40] Op dit moment is er dus ook een delegatie van de Europese Commissie in Bratislava om dat te bespreken.

[1:52:47] En ook onze ambassade in Bratislava is in gesprek met Sloakije erover en met de Europese Commissie.

[1:52:54] Er zit nog de ruimte om te zorgen dat Slorakei zo spoedig als mogelijk akkoord gaat met het 18e sanctiepakket.

[1:53:03] De heer Paternotte vroeg nog naar de aanpak van de schaduwvloot.

[1:53:06] Ik zeg erbij, de aanpak van de schaduwvloot, het zijn ook Nederlandse experts die ook telkens gegevens aanleveren bij de commissie, die ook terugkeren in sanctiepakketten.

[1:53:17] Concreet gegevens met betrekking tot schepen, scheepsnummers, etcetera.

[1:53:21] Dus die vind je bijvoorbeeld in het 17e sanctiepakket terug, maar ook in een eerdere sanctiepakket.

[1:53:25] En ook nu werken we daar heel concreet aan.

[1:53:28] Als het gaat om de naleving, Europese kuststaten die hebben een gezamenlijke aanpak gericht ook op een aantal chokepoints, een aantal smalle zeestraten waar controle goed mogelijk is.

[1:53:40] Het kabinet heeft in de voorjaarsnota structureel 1,2 miljoen per jaar vrijgemaakt voor uitvoering van de sanctiewerkzaamheden door de kustwacht.

[1:53:49] onder andere ten behoeve handhaven van de sancties ten aanzien van de schaduwvloot.

[1:53:54] En op dit moment zien we hoe de capaciteit van de kustwacht kan worden uitgebreid om volledige uitvoering goed te kunnen geven.

[1:54:03] En we werken samen met andere kustwachten en andere landen, ook in FIAT, Nordic, Baltics, plus-plus-overleg, om te kijken hoe we dat het beste kunnen doen.

[1:54:13] We moeten ons richten op bepaalde chokepoints.

[1:54:16] De marine- en kustwacht moeten zich richten op waar we het meest effectief kunnen zijn.

[1:54:21] Op 26 juni is als opvolger van de motie van de heer Boswijk en de heer Paternotte een brief van de Kamer toegegaan.

[1:54:28] En op 11 september staat ook een technische briefing voor de Kamer geagendeerd over dergelijke problematieken.

[1:54:37] En daarmee kom ik aan het eind van het blokje Oekraïne, voorzitter.

[1:54:40] Dank u wel.

[1:54:41] Meneer Dassen.

[1:54:43] Ja, voorzitter.

[1:54:43] Goed om te horen wat Nederland allemaal al doet om Oekraïne te helpen tegen air defense.

[1:54:49] Maar het was niet echt een concreet antwoord op de Sky Shield-motie die u nu voorlegt.

[1:54:53] En daar hoor ik graag de reactie van de minister om waarom we dat niet zouden moeten doen.

[1:54:58] De minister.

[1:55:00] Ja, we vinden nog steeds, voorzitter, dat SkyShield een belangrijk initiatief is.

[1:55:03] Dat richt zich op het veilighouden van het luchtruim van Oekraïne.

[1:55:08] En de manieren om het luchtruim veilig te houden, die discussie vindt op dit moment ook plaats in die zogenaamde Coalition of the Willing.

[1:55:16] Maar om die Coalition of the Willing te realiseren tot iets wat Oekraïne daadwerkelijk kan bijstaan,

[1:55:22] moeten we wel eerst komen tot dat staaktesvuur of bestand tussen Rusland en Oekraïne.

[1:55:27] En helaas, daar zien we dus Rusland buitengewoon langzaam, wel op 2 juni mensen naar Istanbul gestuurd, maar niet het memo ingediend wat daar was vereist, et cetera, et cetera.

[1:55:37] Dus de waardevolle ideeën van het voorstel waar de ADAS aan refereert,

[1:55:42] die worden meegenomen in de coalition of the willing.

[1:55:44] Ik hoop dat er spoedig een nadere bijeenkomst van de coalition of the willing kan plaatsvinden.

[1:55:49] Heel kort, want het initiatief ziet er juist ook toe dat Oekraïne, zeker in West-Oekraïne waar je nu steeds meer aanvallen ziet, dat daar geholpen wordt om te zorgen dat die aanvallen tegengehouden worden, zodat er ook een verplaatsing plaats kan vinden.

[1:56:03] Dat is het hele initiatief hierachter.

[1:56:04] Dus ik snap de redenatie van de minister, maar volgens mij zouden we dit nu al moeten doen.

[1:56:09] De minister.

[1:56:11] Ja, voorzitter, dit is het type van onderwerp waarvan ik zeg, ja, ik zou een aantal dingen ook nu al willen doen, maar dan moet je wel die internationale attractie krijgen.

[1:56:19] Dus dit is iets wat de Coalition of the Willing wil inbrengen.

[1:56:22] We hebben hier op 30 mei in Nederland op tophandelijk niveau van tophandelaren van ministeries van Buitenlandse Zaken een Coalition of the Willing bijeenkomst gehad.

[1:56:29] Ik verwacht op 10 of 11 juli ook weer op hoger niveau een bijeenkomst met de coalition op de willing.

[1:56:35] Ondertussen gaan militaire planners ook door.

[1:56:37] Ze nemen dit hierin mee, maar ik zie nog niet dat het nu al gerealiseerd kan worden helaas.

[1:56:42] Dank.

[1:56:44] Zijn er nog andere?

[1:56:46] Het gaat over Oekraïne.

[1:56:49] Nee?

[1:56:49] Gaat u verder.

[1:56:56] Gaza.

[1:56:58] We hebben vorige week de situatie in Israël en het Palestijns gebied uitgebreid besproken in het commissiedebat met betrekking tot EU-actieplannen.

[1:57:07] De situatie in Gaza blijft katastrofaal.

[1:57:11] Ik heb dat vaker gezegd, maar zo zie ik het ook echt.

[1:57:15] Dodelijke schietincidenten van hulpbehoefenden bij de distributiecentra.

[1:57:19] Onacceptabel.

[1:57:20] Echt een schande.

[1:57:22] benadrukt ook onze afkeuring over de manier waarop die hulp wordt gegeven via die Gaza Humanitarian Foundation.

[1:57:29] Dat systeem heeft in mijn ogen gefaald.

[1:57:33] Dat wisten we, dat hebben we meteen al van begin af aan voor gewaarschuwd.

[1:57:36] We zeggen, dat gaat falen, het druist in tegen de humanitaire principes, maar het gaat ook niet werken.

[1:57:42] Ik, net als u de frustratie

[1:57:46] En over het uitblijven van de verbetering van de situatie rond het vertrek van humanitaire hulp.

[1:57:52] Die frustratie ligt evenzeer bij mij als bij u. En ik vind echt dat er moet worden gewerkt aan het opheffen van die blokkade.

[1:58:01] De humanitaire organisaties die allemaal klaarstaan.

[1:58:04] Ik sprak met Tom Fletcher pas van UNHCR.

[1:58:06] Klaarstaan om hulp erin te brengen.

[1:58:08] Dat is ongelooflijk belangrijk.

[1:58:09] Maar ook wat dit betreft is het beste als er onmiddellijk een staak dat vuren komt.

[1:58:13] Een staakletvuren zodat de hulp er goed in kan komen, goed kan worden geïnstalleerd.

[1:58:18] Een staakletvuren dat ook gijzelaars vrij krijgt en ook een zicht brengt op een eind aan deze verschrikkelijke oorlog.

[1:58:26] Voor dat staakletvuren zijn twee partijen nodig.

[1:58:30] Ook Hamas, waarvan we zeggen ja, er moeten wapens neerleggen, gijzelaars vrij laten, mag geen rol hebben in de toekomst van de Gaza-strook.

[1:58:36] Het bestuur daarvan, Nederland blijft zich

[1:58:40] ook inzetten in een verband voor sancties richting tegen die terreurorganisatie.

[1:58:47] En ik kan er nader op reflecteren, voorzitter, ik kom er zo op terug, maar de situatie is en blijft schokkend.

[1:58:54] En het staakt het vuren, biedt op dit moment, een staakt het vuren waar aan wordt gewerkt, biedt de beste kans, de beste kans zowel ten aanzien van de humanitaire hulp als dat zicht op het einde van het conflict als de grijzelaars om iets te bereiken.

[1:59:06] Ik kom daar zo op terug, voorzitter.

[1:59:09] Afgelopen week waren we opnieuw ook getuigen van verschrikkelijk kolonistengeweld op de westkunde Aanhoever.

[1:59:16] En dat is ook een reden waarom het kabinet zich blijft inzetten

[1:59:19] voor die sancties tegen gewelddadige colonisten.

[1:59:22] Daar zijn Nederland en Frankrijk de trekkers van, als bekend, in de Europese Unie.

[1:59:27] En we zijn er nog niet.

[1:59:28] We hebben nog steeds één lidstaat aan boord te trekken, maar we zijn een heel eind verder dan we een paar maanden geleden waren.

[1:59:33] Maar het is urgent.

[1:59:35] Als het gaat over de RBZ, tijdens de afgelopen Raad Buitenlandse Zaken, weten we, op 3 juni bespraken we de uitkomst van het

[1:59:47] Door de hoogvertegenwoordig gepresenteerde evaluatie van artikel 2 van het associatieakkoord en zoals gemeld aan de Kamer, en vorige week ook uitgebreid met de Kamer besproken, concludeert de evaluatie dat de aanwijzingen zijn dat Israël gaat handelen in strijd met zijn verplichtingen onder artikel 2.

[2:00:04] En die uitkomst is door de EU-lidstaten onderschreven.

[2:00:07] De hoge vertegenwoordiger is onmiddellijk met die uitkomst in contact getreden met Israël, heeft daarbij aangegeven dat verbetering nodig is voor 15 juli, die volgende Raad Buitenlandse Zaken.

[2:00:18] En als die situatie op de grond de komende weken niet verbetert, zullen tijdens de komende raad voorstellen voor passende maatregelen die moeten worden genomen.

[2:00:29] Maatregelen die geen doel op zichzelf zijn, maar een middel om Israël te bewegen tot gedragsverandering.

[2:00:37] En daarmee ga ik iets dieper in als machtvoorzitter op de verschillende vragen die zijn gesteld.

[2:00:44] De heer Dassen en mevrouw Piri vroegen naar de Gaza Humanitarian Foundation.

[2:00:49] Ik ben echt geschokt door de chaos daar, de groot hoeveelheid slachtoffers de afgelopen weken.

[2:00:55] IDF heeft deze week in drie gevallen erkend dat er burgerslachtoffers zijn gevallen.

[2:01:00] zegt onderzoek te zullen doen naar deze gebeurtenissen.

[2:01:03] Ik onderstreep de verklaring van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de heer Guterres, waarin hij oproept tot onmiddellijk en onafhankelijk onderzoek naar die incidenten rondom de Gaza Humanitarian Foundation.

[2:01:13] En dat is van groot belang, want daders moeten verantwoordelijk worden gehouden voor hun daden.

[2:01:17] Derge incidenten moeten in de toekomst echt worden voorkomen.

[2:01:25] Ik zou iets dieper ingaan op het staakt het vuren.

[2:01:28] De stand

[2:01:30] zoals ik die zie, is met heel veel bewegingen toch grofweg dezelfde als die vorige week was, namelijk dat er een voorstel is van Amerikaans gezant Witkoff voor een tijdelijk staakt het vuur om 60 dagen, inclusief gijslaars en gevangenen, ruil en toegang tot militaire hulp.

[2:01:49] Israël zou akkoord zijn met het laatste versie daarvan.

[2:01:53] Hamas niet, wijst het plan af, omdat het onvoldoende garantie biedt op een permanente staakt het vuur.

[2:01:59] Er circuleren meerdere varianten van dat Witkoff-plan, waarin het aantal gijzelaars die bij aanvang moeten worden vrijgelaten en de duur van een staak te vuren soms verschillen.

[2:02:10] Hamas wil nogmaals echt een zicht op een einde aan de oorlog, een zicht wat Israël op grond van het huidige Israëlse kabinet op dit moment niet wil geven, waar de VS wel zegt wij willen tijdens die 60 dagen werken aan het permanente staak te vuren, maar Hamas wil daar meer zicht op.

[2:02:27] Op dit moment zitten er, als ik het goed tel, 49 gegijzelden in de Gaza-strook van wie een twintigtal nog in leven is.

[2:02:39] De belangrijkste onderdelen in de onderhandelingen, waar de partijen dus geen overeenstemming over nog kunnen vinden, zijn het permanent beëindigen van de gevechten, het terugtrekken van het Israëlische leger, gebaseerd op geheel vrijlaatrijk met een aantal gegijzelden, vrijlaatrijk met een aantal Palestijns gevangenen, toekomstige rol van de maas en distributie van humanitaire

[2:02:57] Het gaat allemaal om het staartvuren.

[2:03:01] Er is een kans op tegelijkertijd.

[2:03:05] Ik wil ook niet te hoopvol zijn.

[2:03:07] We zetten ons wel voor in.

[2:03:08] Ik heb vandaag contact gehad met zowel

[2:03:11] Sheikh Mohammed, de premier van Qatar, die dit voorzit en daar echt heel standvastig is om dit te blijven volhouden.

[2:03:22] Ik heb ook contact gehad met de Egyptische collega Badr Abdel-Ati, ook specifiek over het staakletvuren.

[2:03:31] Uiteraard hebben we het vorige week ook in de marge van de navontop met de VS en anderen besproken.

[2:03:38] Het is denk ik echt het beste dat dit plaatsvindt.

[2:03:41] En het valt me overigens op dat ook recente peilingen in Israël tonen dat een groot deel van de Israëlische bevolking, 60 tot 70 procent, de grootschalige operatie in Gazastrook tot een einde wil zien komen, bezetting van Gaza afwijst en een deal wil zien waarmee de oorlog wordt beëindigd en geisselaars vrijkomen, voorzitter.

[2:04:03] En daarmee ben ik op dit moment tot het einde van het blokje Gaza.

[2:04:08] Dank u wel.

[2:04:09] Meneer Van Kampen.

[2:04:11] Ik heb een vraag aan de minister, want hij heeft hier een debat gevolgd en meerdere debatten gevolgd waarin de Kamer op zoek is naar hoe kunnen we nou effectief druk uitvoeren op de regering van Netanyahu en de minister keurde terecht geweld vanuit kolonisten af en ik zou de minister willen vragen, vaak wordt gesproken over bijvoorbeeld druk opties in de vorm van handelssancties zoals een importverbod van

[2:04:33] van producten uit de illegale Israëlische burgernederzettingen.

[2:04:38] Kan de minister op deze specifieke sanctie reageren en breder aan wat voor type sancties, denkt hij, die kunnen leiden tot een effect?

[2:04:47] De minister.

[2:04:49] Ik weet niet of ik het goed begrepen heb of de heer Van Kampen nu specifiek doelde op de Gaza-strook of ook op de westelijke Jordanoever.

[2:04:59] Dat mag de heer Van Kampen even kort toelichten.

[2:05:01] Het staat natuurlijk niet los van elkaar, voorzitter, omdat het electoraat van de huidige regering natuurlijk in de westelijke Jordaan-oever illegaal daar nedezetting op bouwt.

[2:05:10] De minister.

[2:05:11] Ja, het staat ook niet los van elkaar.

[2:05:14] Nogmaals, als het over de westelijke Jordaan-oever gaat.

[2:05:19] Ten eerste, wij blijven als Nederland trekker op het gebied van die sancties tegen gewelddadige kolonisten.

[2:05:26] Daar blijven we aan trekken.

[2:05:28] Dat gaat niet makkelijk, want de besluitvormingsgrondslag is unanimiteit in de Europese Unie.

[2:05:34] Maar we telden een tijdje geleden nog vier lidstaten tegen, nu één.

[2:05:37] Dus we komen wel verder.

[2:05:39] En dit zou het derde sanctiepakket zijn.

[2:05:40] En dit zou sanctie betreffen jegerskolonisten en een aantal kolonistenorganisaties.

[2:05:45] Ik zeg ook, en dat betreft zowel de West-Kurdanoever als de Gazastrook,

[2:05:49] We hebben ons ook ingezet, we zetten ons ook in voor die sancties richting de twee extremistische ministers, Smotrijk en Pengvier.

[2:05:57] We hebben ons wat dat betreft aangesloten als een van de eerste lidstaten bij een Zweedse initiatief, een Zweedse begrief, die oproept tot sancties richting die extremistische ministers.

[2:06:07] Ook daarvoor is de besluitvormingsgrondslag een nieuwe tijd.

[2:06:11] Toch heb ik mijn gemeentemoed erbij aan te sluiten, hoewel er nog duidelijk geen meerderheid voor is, ook geen meerderheid van het aantal lidstaten.

[2:06:18] Omdat ik wel zie dat een tal van lidstaten echt zorgen over deze twee ministers buitengewoon groot is en hun opmerkingen en beleidskoers buitengewoon ernstig zijn.

[2:06:31] Dan waar het gaat, ook over de West, kun je daar nog over om daarop terug te komen.

[2:06:36] Wij steunen, en daar hebben we eerder tot opgeroepen, maar we steunen nu wat de juridische dienst van de Raad heeft toegezegd bij de Raad Buitenlandse Zaken op 23 juni.

[2:06:44] dat de raad, dat de juridische dienst gaat doorlichten hoe de adviesopinie van het internationale gerechtshof van juli vorig jaar, welke effect die moet hebben op het EU-beleid, jegens de westerkeur daarover.

[2:06:57] En dat betreft dan ook de relatie van de EU met nederzettingen, handel, et cetera.

[2:07:06] Dank u wel.

[2:07:07] Meneer Boswijk.

[2:07:08] Ja, dank u wel.

[2:07:09] Voorzitter, de minister sprak van ja, we moeten maatregelen nemen die uiteindelijk leiden tot gedragsverandering van de regering Netanjauw.

[2:07:18] Ik denk eerlijk gezegd dat we niet een gedragsverandering, maar een cultuursverandering nodig hebben gezien wat er op dit moment gebeurt.

[2:07:25] Maar snapt de minister onze skepsis?

[2:07:30] als we al, ik zou zeggen, bijna een jaar hier voor pleiten en dat het nog zo weinig resultaten heeft en dat wij niet heel veel verwachten dat 15 juli ineens een verandering gaat plaatsvinden.

[2:07:42] Sterker nog, sinds afgelopen week is het verder alleen maar geëscaleerd.

[2:07:47] Dus zou de minister dan toch niet alsjeblieft nog een tandje bij willen doen en toch opnieuw een poging wagen in Europa om die druk op de regering net in je auto te verhogen?

[2:07:57] 15 juli is toch alweer een hele tijd verder weg en we zien dat er elke dag dat er voorbijgaand toch nog mensen onschuldig omkomen.

[2:08:06] De minister.

[2:08:08] Ja, voorzitter.

[2:08:10] Ik heb dezelfde frustratie als de heer Boswijk.

[2:08:13] Ik zie dat, en we hebben natuurlijk ook vanuit het kabinet stappen genomen, een heel aantal stappen, juist ook sinds 4 mei, sinds 2 maart, dat die algehele humanitaire blokkade op de Gaza-stroken kwam.

[2:08:25] en 4 mei besluit van het Israëlische Veiligheidskabinet om de oorlog te inserveren.

[2:08:29] Dat is Gideon's Chariot, zoals het in het Engels de operatie heet.

[2:08:34] Zeer ernstig, en dan hebben we ook nog eens dat, wel onder internationale druk gezien, dat men dan een distributiesysteem van humanitair hulp begint, maar dat het dus net het verkeerde systeem is, een systeem wat schandalig werkt, met een slachting als gevolg.

[2:08:47] Wat nodig is, nogmaals,

[2:08:50] Toegang tot de militaire hulp.

[2:08:51] Staakt het vuren.

[2:08:53] Daar gaat het om.

[2:08:54] Er wordt weer onderhandeld.

[2:08:56] Wij zetten daar de druk op.

[2:08:57] Dat moeten we ook van Europa uit doen.

[2:08:59] Want dat is de beste kans op verbetering.

[2:09:01] Dat is waar Europa zich nu, vind ik, op moet inzetten.

[2:09:03] Want het schieten, het bombarderen, het negeren van het internationale humanitair recht, dat moet stoppen.

[2:09:08] Ik wil dat het stopt.

[2:09:09] En daar doen we dus van alles aan.

[2:09:12] En wat mij betreft moeten we dat echt, met zoveel mogelijk, met de gezamenlijke Europese inzet nu doen.

[2:09:18] Dank u wel.

[2:09:19] Meneer Boswijk.

[2:09:21] Heel kort.

[2:09:23] Ik denk inderdaad dat we alle druk erop moeten verhogen.

[2:09:26] Ik ben niet zo hoopvol als deze minister.

[2:09:28] Hij geeft het zelf aan.

[2:09:29] We zijn sinds maart hier al mee bezig.

[2:09:31] Het wordt niet veel beter.

[2:09:34] Is de minister niet bang dat onze afwachtende houding of het niet doorbijten dat het uiteindelijk onze positie als Europese Unie ondermijnt?

[2:09:44] De minister.

[2:09:44] Ja, voorzitter, ik herken dat beeld niet van die afwachtende houding.

[2:09:49] Ik vind wel dat we als Europa, maar dan moet je echt dat we de aandacht hiervoor moeten hebben en ook moeten doorzetten.

[2:09:56] Want er beweegt wel wat in Europa.

[2:09:58] We hebben wel met dat artikel 2, je mag het voor mij het Dirk Boswijk proposal noemen, met het artikel 2 hebben we wel

[2:10:08] het thema hoog op de agenda gezet.

[2:10:10] Ik zie wel dat door de escalatie rond Iran heel veel landen in Europa ook afgeleid zijn geraakt en soms ook wat schuchterder, de afgelopen weken waren,

[2:10:20] op dit voorstel verder door te pakken.

[2:10:22] En dat is een reden geweest, ook voor het Nederlands kabinet, dat is ook de minister-president, dat is ook de minister van Defensie, om bijvoorbeeld in de marge van de navontop, overal telkens ook weer gazen op te brengen.

[2:10:33] Het er telkens wel weer over te hebben, het gesprekken ook telkens op te brengen tot met hoogst niveau.

[2:10:39] En we moeten als Europa echt hier dit serieus doen.

[2:10:42] Mevrouw Piri.

[2:10:44] Voorzitter, ik had vijf vragen gesteld over gazen en ik heb nog geen antwoord op geen van vijf.

[2:10:52] Geef ik u de gelegenheid om die vragen kort staccato op te noemen.

[2:10:57] Is het minister met eens dat Israël niet straffeloos oorlogsmisdaden kan plegen?

[2:11:01] Welke sancties is Nederland bereid te nemen?

[2:11:04] Vallen daaronder individuele sancties, inclusief tegen militair en politie?

[2:11:07] Opschort de handelsdeelassociatieakkoord en stop handel nederzetten?

[2:11:10] En kortom, wat is de inzet van het kabinet bij de RBC?

[2:11:13] De minister.

[2:11:16] Kijk.

[2:11:19] Waar het nu om gaat, wat mijn inzet is voor de raad buitenlandse zaken, is dat we echt zoveel mogelijk samen staan om de druk op Israel te verhogen en dat we ook aan knoppen draaien om te zorgen dat de druk op Hamas wordt opgevoerd.

[2:11:38] ter bereiken van dat staakt het vuur.

[2:11:39] Dat vind ik op dit moment het belangrijkste.

[2:11:41] Dus op dit moment doen we alles om andere Europese landen te overtuigen.

[2:11:44] Werk nou mee, we moeten dit samen doen, voor de mensen daar, om die ellende te stoppen.

[2:11:49] En nogmaals tegen hen die zeggen, ja, maar willen Israël niet teveel voor het hoofd stoten, zeggen we, wij zijn ook naar de Israëlische bevolking zelf die z'n meerderheid zegt, er moet een einde aan die oorlog komen.

[2:11:59] Dat is waar we op dit moment ons op richten.

[2:12:02] Dat is waar ik mij op dit moment voor inzet.

[2:12:05] Dat is waar ik vind dat de Nederlandse inzet op dit moment op gericht moet zijn.

[2:12:10] Dus ik ga op dit moment niet vooruit lopen op wat de hoogvertegenwoordigende commissie precies op tafel gaat leggen op 15 juli.

[2:12:18] Ik wil dat de gezamenlijkheid van Europa, want met 27 sta je sterker dan alleen, de gezamenlijkheid van Europa op dit moment die druk op Israel zet.

[2:12:27] Ik zie dat dat ook gebeurt.

[2:12:30] We zijn erover in contact met Frankrijk, met Duitsland, met mevrouw Callas.

[2:12:34] de Baltische Staten waar de Israëlische minister net is ontvangen, et cetera.

[2:12:38] Mevrouw Piri.

[2:12:39] Ja, voorzitter, ik vind dat een serieus parlementsregeer niet mee kan laten wegsturen.

[2:12:43] Het is gewoon de derde vergadering waar we gewoon niet weten wat de inzet is van het kabinet.

[2:12:48] Dus ik hoor graag, nogmaals, meer dan in de krant staat, gewoon wat de inzet is van het kabinet.

[2:12:54] Dank u wel.

[2:12:55] De minister.

[2:12:57] Voorzitter, het kabinet doet heel veel dingen, deed heel veel dingen.

[2:13:01] Ik noemde bijvoorbeeld al de sancties die we willen tegen de extremistische minister Smotrich en Benkveer.

[2:13:08] Ik noemde bijvoorbeeld al de sancties die we willen tegen gewelddadige kolonisten en organisaties van gewelddadige kolonisten.

[2:13:16] Ik noemde al het onderzoek dat de juridische diensten van de Raad doen over het toepassen van de adviesopinie van het internationale rechtshof.

[2:13:23] Heel veel van die dingen zijn heel erg concreet.

[2:13:26] Wat ik op dit moment niet doe, is vooruitlopen op waar de commissie of de hoge vertegenwoordiger mee wil komen.

[2:13:33] Want daar kan ik over gaan roepen, maar dan organiseer ik eigenlijk de Europese verdeeldheid.

[2:13:41] Want een heel aantal Europese lidstaten is zeker na de escalatie rond Iran aarzelender geworden dan ik had gehoopt.

[2:13:48] We doen het in twee keer, mevrouw.

[2:13:53] De eerste keer was het in drie keer, in uw eerste termijn.

[2:13:55] voor de eerste termijn van de kabinet van de zijde van de Kamer.

[2:14:02] U mag zodadelijk best nog een vraag stellen, maar we maken eerst even deze ronde op deze manier af.

[2:14:06] Ik dacht dat ik dat ook had gezegd aan het begin van deze termijn.

[2:14:11] Meneer Van Baarle en daarna mevrouw Dobbe.

[2:14:15] Voorzitter, dit is de laatste vergadering die we hebben voor het reces waarbij we

[2:14:19] de stellingnamen van het kabinet nog enigszins kunnen bijsturen.

[2:14:23] Dus ik vraag deze minister wel, hij heeft het alleen maar over afwachten en onderzoek en afwachten.

[2:14:29] Ik deel de frustratie dat de minister niet met een enige vorm van inzet kan komen.

[2:14:33] Waarom?

[2:14:35] De minister.

[2:14:37] Voorzitter, wij wachten helemaal niet af.

[2:14:39] Het kabinet wachten we ook niet af.

[2:14:41] Als ik kijk wat het beeld in Brussel is, dan behoren wij tot de meest activistische lidstaten.

[2:14:46] Als ik kijk,

[2:14:48] Ja, ik zie iemand lachen, maar het is gewoon zo.

[2:14:51] Als je het in Brussel gaat vragen, dan is dat het beeld.

[2:14:54] Want als je kijkt, sinds het verbreken van het staartvuren van 18 maart, veroordeling, ontbieding, eerste lidstaat in Europa die dat sinds het verbreken van het staartvuren deed, intrekken vergunningen van strategische goederen, de stap naar Europa over artikel 2, om het daarmee heel hoog op de agenda te zetten, sancties tegen weldadige kolonisten, pleidooi, sancties tegen extremistische ministers, AVVN-resolutie waar we mee hebben onderhandeld, die we hebben gesteund,

[2:15:15] Humanitaire de marches die er in Jeruzalem op Nederlands initiatief zijn geweest, waarbij landen zich hebben aangesloten, VN-veiligheidsraadsleden.

[2:15:23] voor hen belangrijk genoeg om dat dergelijke Nederlands initiatief te steunen.

[2:15:28] Tal van stappen en ook wat het gaat nu op de volgende raad, als de situatie op de grond niet verbetert, dan wil ik gewoon dat we op 15 juli ook echt tot stappen, nadere stappen besluiten.

[2:15:42] Maar als ik hier de hele agenda van wat de mogelijke stappen zijn die momenteel nog in discussie zijn, ook in Brussel en binnen de commissie, als ik de hele scala nu op tafel ga leggen en ik zeg ik ben voor dit, voor dat,

[2:15:53] dan organiseer ik Europese verdeeldheid.

[2:15:56] Ja.

[2:15:57] Meneer Van Baarle.

[2:15:59] Ja, voorzitter.

[2:16:00] Kijk, 50.000 mensen vermoord.

[2:16:04] Neergeknalde mensen die op voedsel aan het wachten zijn.

[2:16:07] Gewoon honger inzetten als wapen.

[2:16:10] En ik hoor hier een minister die zegt ik wil maar even kijken of ik de eenheid kan bewaren en ik wil niet op de dingen vooruit lopen.

[2:16:16] Kan deze minister zichzelf in het licht van het internationaal recht en het genocideverdrag wel in de spiegel kijken?

[2:16:24] Ja voorzitter, wij zetten ons in, ook voor juist dat handhavend international humanitair recht.

[2:16:28] We hebben altijd gezegd, na die verschrikkelijke terreuraanslagen van 7 oktober 2023, Israël heeft recht zichzelf te verdedigen, maar net als het vorige kabinet zeg ik, daar hoort wel bij, respect voor het humanitair oorlogsrecht, internationaal humanitair recht.

[2:16:42] En telkens zeggen we, daartoe roepen we op, ik heb geen enkele illusie dat de islamitische jihad zich daaraan houdt, dat Hamas zich daaraan houdt.

[2:16:49] Tegen Israël zeggen we, democratieën vechten anders.

[2:16:53] Ik zie de verschrikkingen.

[2:16:55] Ik zie wat er gebeurt.

[2:16:56] Ook mij gaat dat niet aan mij voorbij.

[2:16:58] Ook ik ligt daar wakker van, voorzitter.

[2:17:01] En daarom zetten we ons in.

[2:17:02] Maar diplomatieke marges zijn en blijven smal.

[2:17:05] Nederland is gewoon een klein land aan de Loordzee.

[2:17:07] We zijn één van de 27 lidstaten.

[2:17:09] We trekken nu gezamenlijk met

[2:17:10] andere 26 op, omdat we gezamenlijk sterker staan.

[2:17:14] Ik wil zoveel als mogelijk dat momentum op dit moment vasthouden, zodat we die druk daadwerkelijk zetten.

[2:17:20] En nogmaals, voor staatsvuren heb je niet alleen Israël nodig, maar ook Hamas.

[2:17:26] Ja, dank u wel.

[2:17:27] Helaas, het wordt er niet duidelijker op.

[2:17:28] Wij zitten hier met z'n allen als parlementariërs te wachten totdat we weten wat deze minister gaat zeggen tijdens de RBZ.

[2:17:36] Want ik hoor, als de situatie niet verbetert, dan wil ik dat er stappen komen.

[2:17:41] Dat zegt de minister.

[2:17:43] Maar, en u wil geen verdeeldheid organiseren in Europa, maar er zit hier ook een parlement.

[2:17:48] Wij moeten ook onze taak kunnen doen, wij moeten ook kunnen controleren.

[2:17:51] Wij willen graag weten wat de inzet wordt, zodat we daar ook op kunnen bijsturen.

[2:17:55] Dus wij willen wel graag die stappen weten die de minister daar gaat voorstellen.

[2:17:58] De minister.

[2:18:01] Ja, dat is iets anders.

[2:18:02] Maar kijk, als ik kijk naar de inzet.

[2:18:04] Als je een Europassaam wil optrekken, dan moet je Europa niet splijten met voorstellen en concrete stappen die ik nu op de bühne neerzet.

[2:18:11] Mij gaat het erom dat we effect sorteren.

[2:18:13] Dat vind ik belangrijker, daar ben ik dan misschien een slecht politicus in, maar dat vind ik belangrijker dan hier nu neerzetten en markeren wat we precies gaan doen.

[2:18:25] Dat vindt de minister belangrijker dan het parlement informeren over welke stappen hij daar gaat ondernemen en voorstellen, terwijl we hier wel om vragen als volksvertegenwoordigers.

[2:18:37] Hoe reflecteert de minister op de taak van de Tweede Kamer als het gaat over bijvoorbeeld dit debat?

[2:18:45] Voorzitter.

[2:18:47] Ik wil zo goed als mogelijk de Kamer informeren en meenemen.

[2:18:51] Nederland informeert de Kamer goed en zorgvuldig.

[2:18:54] Ik denk dat ik van de Europese ministers degene ben die het vaakst hier in de Tweede Kamer staat.

[2:18:58] Zeker ook over Gaza.

[2:18:59] Ik denk iedere week.

[2:19:01] Maar laat ik dit zeggen.

[2:19:04] Ik zie bijna geen andere lidstaten nu markeren wat ze op 15 juli willen besluiten.

[2:19:10] Ik heb één lidstaat dat zien doen, die kan het ook best hebben dat ik het zeg, want die hebben dat publiekelijk gedaan in Spanje bij de inloop van de laatste Raad Buitenlandse Zaken.

[2:19:17] Bij de inloop, tegen de pers, zei mijn Spaanse collega, wij willen opschorten van het associatieakkoord.

[2:19:24] Wat veroorzaakte dat?

[2:19:26] Dat veroorzaakte meteen, meteen, dat daarop volgende Italiaanse minister die daarover werd geïnformeerd, tegen diezelfde pers zei, dit gaan wij niet meemaken.

[2:19:34] Daarmee had Spanje meteen de Europese verdeeldheid georganiseerd.

[2:19:38] Dat vind ik niet verstandig, want daarmee heb je geen effect.

[2:19:41] Dat maakt geen indruk op premier Netanjauw.

[2:19:43] Dank u wel.

[2:19:45] Ik heb hier nog niet in deze ronde aan de beurt geweest, anders... Meneer Dassen.

[2:19:50] Voorzitter, de minister spreekt van schandalig als hij het hoort over wat de Israëlische militairen doen bij de hulppunten.

[2:19:58] Hij zegt ook dat er onafhankelijk onderzoek moet komen.

[2:20:00] Is hij bereid om daartoe op te roepen bij de RBZ en een leidende rol in te nemen?

[2:20:05] Ja, wij roepen ook op tot zo'n internationaal onderzoek.

[2:20:09] En ik steun wat dat betreft de lijn van de VN-secretaris-generaal.

[2:20:12] Ik vind dat wat er met dat GHF-systeem is gebeurd, leidt tot mensonwaardige toestanden.

[2:20:18] Er is geschoten, ja, door het Sahel, ook door al-Shabaab, ook door Hamas.

[2:20:22] En daar is gewoon onderzoek naar nodig.

[2:20:26] Ja, voorzitter, eerder zou er ook onafhankelijk onderzoek moeten komen.

[2:20:29] Er lag ook een uitspraak van deze Kamer, is er niet gekomen.

[2:20:32] Is de minister dan ook bereid, als het nu wederom niet gebeurt en Israël zelf onderzoek komt, om dan ook daar de nodige consequenties aan te verbinden?

[2:20:37] Wat zei hij dan?

[2:20:38] De minister.

[2:20:40] Voorzitter, dit is typisch iets wat ik in de Europese Raad wil bespreken.

[2:20:43] Ik wil typisch in de Europese Raad bespreken wat doen we.

[2:20:46] Maar nogmaals, het belangrijkste van de inzet op dit moment, omdat daar ook een kans toe is, is die druk op het staaktesvuren.

[2:20:53] Die kunnen we alleen als Europa samen vergroten.

[2:20:57] Dat is, denk ik, heel erg van belang.

[2:20:59] Staak dat vuren, humanitaire hulp er massaal in, perspectief op einde aan deze verschrikkelijke oorlog.

[2:21:07] Dank u wel, mevrouw Piri.

[2:21:25] Voorzitter, het feit dat dit onderzoek er is en deze conclusie trekt betekent dat dat niet zonder gevolgen kan blijven.

[2:21:34] Dat vat ik dan maar op als een ja.

[2:21:36] De minister refereerde zelf naar peilingen in Israël.

[2:21:40] De meerderheid Israëli's wil einde aan de oorlog in Gaza.

[2:21:43] Hij ziet ook de peilingen in Nederland.

[2:21:45] De meerderheid van de Nederlanders wil een fermere standpunt en actie van dit kabinet.

[2:21:51] Wat vindt hij daarvan?

[2:21:54] Ja, daarbij zeg ik dus, voorzitter, dat ik vind dat als ik gewoon door de internationale bril kijk en ook naar de bril in Brussel en Brussel rond de tafel kijk, dan zie ik dat Nederland tot de actievere lidstaten behoort.

[2:22:07] Ik noem bijvoorbeeld dat voorbeeld van sancties tegen de extremistische ministers Motric en Benkveer.

[2:22:14] Ik heb bij de Zweedse collega die het initiatief heeft genomen tot hiertoe,

[2:22:19] een brief toe heeft gestuurd, gevraagd, oké, hoeveel lidstaten steunen je nu?

[2:22:22] Nou, je bent de derde naast Zweden en nog één lidstaat.

[2:22:25] Inmiddels zijn er wat meer.

[2:22:27] Maar het is dus zo vanuit Brussel gezien, aan de Brusselse tafel zoals ik het ervaar, behoort Nederland tot de actievere lidstaten die op concrete stappen willen.

[2:22:35] Concrete stappen, nogmaals concrete stappen waarvan ik wil dat er daadwerkelijk effect op de grond is.

[2:22:44] Voorzitter, Israël heeft enorme voordelen van het associatieverdrag, meer handelsvoordelen met Europa dan Engeland.

[2:22:49] We zijn de grootste handelspartner als EU.

[2:22:51] Dus ja, dan schent een land het associatieverdrag, is opschorting daarvan, opschorting van de handelsvoordelen natuurlijk alleen maar logisch.

[2:22:57] Hoe lang wil de minister nou wachten totdat hij zegt van ja, als de Europese collega's dan nog steeds niet willen kiezen voor consequenties, nou dan ga ik wel bekendmaken wat wij als Nederland in ieder geval wilden.

[2:23:07] De minister.

[2:23:09] Ja, voorzitter, de heer Paternotte kan dit logisch vinden, maar een heel groot aantal lidstaten vindt het niet logisch.

[2:23:15] Ik zie zelf nog niet voldoende meerderheid voor een gekwalificeerde meerderheid op dit moment.

[2:23:21] Dat heeft ook te maken, nogmaals, die escalatie rond Iran een aantal lidstaten schuchterder heeft gemaakt.

[2:23:26] U kunt ook lezen, gewoon in de internationale pers van vorige week zaterdag, na de Europese Raad, dat een aantal lidstaten wel had teruggekrabbeld.

[2:23:34] Ik hoop gewoon richting 15 juli

[2:23:36] dat een heel aantal lidstaten daar staat, dat mocht de situatie op de grond niet veranderd zijn, dat er dan nadere stappen volgen en dat op dit moment alle lidstaten, wat ze ook vinden van de precieze stappen, hun beste beentje voortzetten om de druk ook op te voeren.

[2:23:51] Ik zie dat dat ook wel gebeurt.

[2:23:53] De Oostenrijkse minister was net in Jeruzalem, heeft daar ook een aantal punten heel duidelijk gemaakt, heeft ook op de raad van 15 juli gewezen en dat er voor die 15 juli iets moet doen.

[2:24:03] Ik zie de Baltische staten het ook.

[2:24:04] Dus groot en klein moeten dat kunnen doen.

[2:24:07] Dank, meneer Paternotte.

[2:24:09] En als op 15 juli dat nou nog steeds niet het geval is, we zien elkaar pas weer in september, maar we hebben al zo lang natuurlijk over het associatieverdrag gepraat zonder dat een keer echt een maatregel is genomen.

[2:24:18] Hoeveel geduld heeft deze minister nog?

[2:24:22] Nou, ik denk dat meneer Paternotte ook aan mij wel merkt dat het geduld ook wel opraakt, omdat ik echt wel wil dat er een einde komt aan deze strijd en in ieder geval een staak dat vuren komt.

[2:24:33] Ik hoop wat dat betreft, als het gaat om de inzet die we hebben in Europa, die ik mede in wisselwerking met uw Kamer en mede op aangeven van uw Kamer heb ingezet, dat ook ieders contacten met zusterpartijen en dergelijke in Europa echt zal benutten om wat dat betreft de inzet bij te staan.

[2:24:51] We kunnen echt heel veel doen.

[2:24:53] Of het nou in Parijs is, of Berlijn, of in Denemarken, dat nu het EU-voorzitterschap heeft, of in Italië, of in Oostenrijk en België.

[2:25:01] Ik hoop echt dat we

[2:25:02] met z'n allen alles kunnen mobiliseren om en die activiteit en die druk duidelijk te maken en te zorgen.

[2:25:11] Het moet tot iets leiden.

[2:25:12] Meneer Karman.

[2:25:14] Dank u wel, voorzitter.

[2:25:15] Voorzitter, de minister gaf het net ook aan dat staak het vuur het beste zou zijn op dit moment, zodat hulp binnen kan komen, zodat het kleed ook

[2:25:23] gestopt kan worden en ook dat de gijzelaars, tenminste ik begrijp dat alleen maar een deel van de gijzelaars, terug kan komen.

[2:25:29] Kan de minister aangeven ook welke druk vanuit Europa wordt opgebouwd?

[2:25:32] Ik snap dat Qatar misschien Hamas, maar ik heb het gevoel dat aan die kant heel weinig druk wordt opgebouwd, want Israël heeft twee keer al gezegd dat ze een sterkheidvuren accepteren.

[2:25:42] Ja, voorzitter, dat is precies de reden waarom ik vorige week nog met de Turkse minister Hakan Filan over sprak.

[2:25:47] Zij hebben contact ook met Palestijnse groepen, waaronder Hamas.

[2:25:51] Dat is precies waarom ik vandaag weer contact had met Sheikh Mohammed, de premier van Qatar, die die onderhandelingen voorzet.

[2:25:57] Zij hebben ook contact met Hamas en kunnen die druk er ook op zetten.

[2:26:01] Er is contact, er is druk op beiden nodig.

[2:26:03] Er is druk op Israel nodig.

[2:26:05] Met een kabinet, waaronder die twee extremistische ministers, wat de marge buitengewoon smal maakt.

[2:26:10] En er is druk op Hamas nodig, waar er ook nog verschil zit tussen Hamas-leiders die zich in de Gaza-strook bevinden en Hamas-leiders die zich in Doha bevinden.

[2:26:19] Ongelooflijk moeilijk.

[2:26:21] Ik hoop dat de proximity talks, het idee dat mensen in twee kamertjes naast elkaar zitten met iemand die daartussen pendelt, dat die nu ook daadwerkelijk gaat plaatsvinden.

[2:26:30] Want alles, alles moet mogelijk zijn, moet mogelijk zijn nu tot het daadvuurde kan.

[2:26:37] Voorzitter, er ligt al weken een staart te vuren die Israël geaccepteerd heeft.

[2:26:41] Er is nu een nieuwe staart te vuren die Israël weer accepteert en we zien dat Hamas het niet.

[2:26:47] Voorzitter, hoe kunnen we het leed door laten gaan als Hamas gewoon zelf niet bereid is om een staart te vuren te accepteren?

[2:26:53] De minister.

[2:26:55] Ja, dat is ook het probleem, voorzitter, Hamas is een terreurorganisatie die heel anders kijkt naar zijn eigen mensen dan misschien in een land als Nederland of Denemarken wij dat doen.

[2:27:04] Tegelijkertijd, Hamas wil wel een einde, een zicht op een einde aan die oorlog en een terugtrekking van het Israëlische leger.

[2:27:15] Daarop moeten we natuurlijk ook proberen Israël meer te laten leveren of de VS daarin te helpen dat daar meer zicht op komt.

[2:27:25] Dank.

[2:27:26] Ik kijk nog even verder rond.

[2:27:27] Meneer Van Baarle.

[2:27:29] Ja, voorzitter.

[2:27:31] De minister geeft net aan, in Europees verband is Nederland een van de meer activistische landen als het gaat om druk zetten op Israël.

[2:27:38] Voorzitter, is de minister dan ook bereid om te kijken naar mogelijkheden nationaal in het nationale beleid om druk op Israël op te voeren?

[2:27:45] De minister.

[2:27:49] Nou kijk voorzitter, als het nou niet lukt om op de grond echt verandering teweeg te brengen voor 15 juli en het dan nog niet zou lukken om tot Europese stappen te komen, dan zal ik zeker nationale maatregelen willen bezien.

[2:28:06] Sorry, meneer Van Baarle was een helde antwoord.

[2:28:09] Nou, voorzitter, ik wil het bezien.

[2:28:11] Kijk, de minister hoeft helemaal niet te wachten.

[2:28:13] Nederland doet ontzettend veel nationaal.

[2:28:15] Handel bevorderen met Israël.

[2:28:16] We hebben een handelspost in de ambassade van Tel Aviv.

[2:28:20] We gaan voor miljoenen, helaas, want ik ben daar tegen, maar wapens kopen van Israël.

[2:28:24] Allemaal nationale knoppen waar Nederland al na twintig maanden genocide niet bereid is om aan te draaien.

[2:28:30] Kan de minister gewoon bereid, hij toont nu, om aan die nationale knoppen nu te gaan draaien?

[2:28:36] Voorzitter, de inzet is in de eerste plaats Europees.

[2:28:39] We willen in een Europees verband, want dat brengt meer hefboom dan Nederland.

[2:28:46] Wat Nederland betreft heeft de staatssecretaris buitenlandse handel bij de behandeling van de suppletorenbegroting de wetgevingsoverleg over begroting en ontwikkelingshulp ook al gezegd dat ze erop terugkomt om te kijken hoe het zogeheten ontmoedigingsbeleid actiever kan worden ingezet.

[2:29:03] Mevrouw Dobbe, dan gaan we door.

[2:29:05] Ja, dank u wel.

[2:29:06] De minister zegt als het niet lukt om na 15 juli de situatie op de grond te verbeteren, dan is hij bereid om nationale stappen te zetten.

[2:29:12] Hij wil nog niet vertellen welke stappen dat zijn, maar ik kan u wel een termijn aangeven.

[2:29:15] Want hoe lang geeft de minister dan na 15 juli de tijd om verbetering te zien?

[2:29:22] Voorzitter, daar heb ik nog niet over nagedacht.

[2:29:23] Waar ik me nu ten volle voor inzet, omdat ik daar kansen zie, is dat we bevoorderen dat dat staakt vuur tot stand komt.

[2:29:32] En ten volle voor inzet is dat we als Europa, hoe, wie, wat dan ook denkt over specifieke stappen van Europa, specifieke maatregelen, zich inzet.

[2:29:43] Dus dat inderdaad bijvoorbeeld ook de Duitse bondskanselier gaat bellen.

[2:29:46] Dat ook inderdaad de Deense premier gaat bellen.

[2:29:48] Al die mensen zich daadwerkelijk inzetten.

[2:29:50] Mevrouw Dobbe.

[2:29:52] Ja, dank u wel.

[2:29:53] Kijk, we wachten natuurlijk nu al anderhalf jaar totdat de situatie op de grond verbetert.

[2:29:57] Dus ik vraag mij af, daarom stel ik deze vraag ook, hoe lang gaat deze minister nu wachten dan na 15 juli totdat de situatie op de grond verbetert?

[2:30:05] Is dat weer anderhalf jaar?

[2:30:06] Geeft dit een termijn van een paar maanden?

[2:30:09] Geeft dit een week?

[2:30:11] Waar moeten we aan denken?

[2:30:12] Want anderhalf jaar gebeurt er al niks.

[2:30:15] Nogmaals, daar heb ik nog niet over nagedacht.

[2:30:17] Ik zie wel de urgentie van de verschrikkelijke ellende al daar.

[2:30:21] Als ik een knop had die kon indrukken om die verschrikkelijke oorlog morgen te stoppen, vandaag nog te stoppen, had ik hem al lang ingedrukt.

[2:30:29] Dank u wel.

[2:30:32] Ik zie de prestatie bij de minister over wat in Europa nu gebeurt, dat er nog te weinig beweging is.

[2:30:37] Dat is mooi om dat te zien.

[2:30:40] Tegelijkertijd hebben we hier allemaal ontzettend Groundhog Day gevoeld, terwijl het dodental oploopt dat we hier geen nieuwe besluiten nemen.

[2:30:45] Dat we eigenlijk al dertien maanden geleden de voorganger van deze minister zei, ik wil het over het associatieverdrag hebben, dat we eigenlijk nog geen stap verder zijn.

[2:30:52] Dus kunnen we in ieder geval met de minister afspreken dat als we in september hem weer zien, dat het antwoord dan niet is, de rest van Europa is er nog niet aan toe en daarom kan ik nu nog geen maatregelen nemen.

[2:31:04] Voorzitter, ik heb gezegd wat ik heb gezegd als het gaat over als er geen beweging is op de grond en geen besluiten op 15 juli.

[2:31:16] En dat u dan kijkt naar nationale maatregelen.

[2:31:21] Waar mij nu om gaat, is dat ik wel degelijk zie dat er in Europa wat beweegt.

[2:31:26] En wat ik wel degelijk zie, dat er wat beweegt ten aanzien van de mogelijkheid van de staak te vuren.

[2:31:30] Het is de Israëlische minister van Strategische Zaken, Ron Dermerk,

[2:31:34] die maandag dinsdag in Washington was.

[2:31:38] Het is de Israëlische premier, Netanyahu, die maandag in Washington zal zijn.

[2:31:42] Dat beweegt wel degelijk.

[2:31:44] Dank u. Meneer Dassen, als u dezelfde vragen gaat blijven stellen, dan ga ik ze overigens niet toestaan, want de minister heeft een helder antwoord opgegeven.

[2:31:50] Meneer Dassen.

[2:31:52] Voorzitter, ik wil een vraag stellen over kijken naar nationale maatregelen.

[2:31:56] En de vraag is, is het dan niet beter als de minister zorgt dat die op 15 juli gereed zijn, op het moment dat hij dan onvoldoende vindt wat er in Europa gebeurt, dat hij die meteen kan inzetten?

[2:32:04] De vraag is of de minister op 15 juni die maatregelen gereed wil hebben.

[2:32:07] Dat is een nieuw vraag.

[2:32:08] Jullie, sorry.

[2:32:09] De minister.

[2:32:11] Ik wil eerst weten wat er uit de Raad Buitenlandse Zaken komt, voorzitter.

[2:32:14] Helder antwoord.

[2:32:15] Meneer Dassen?

[2:32:16] Voorzitter, dat is een rare redenatie, toch?

[2:32:18] We weten allemaal wat er nu gebeurt.

[2:32:20] De minister zegt er moet actie volgen.

[2:32:22] Als dat vanuit Europa te weinig is, dan ga ik nationale maatregelen.

[2:32:25] Waarom zouden we dan moeten wachten?

[2:32:26] Dan kunnen we toch nu aan de slag zijn.

[2:32:28] En op het moment dat die maatregelen onvoldoende zijn, dan deze nationale maatregelen.

[2:32:33] Minister.

[2:32:33] Voorzitter, ja, mijn ambtenaren zitten inderdaad nooit stil.

[2:32:35] Dat doen ze niet in Europa.

[2:32:36] Dat doen ze ook niet nationaal.

[2:32:39] Maar mijn inzet op dit moment, de inzet van het kabinet op dit moment, is één.

[2:32:43] Zorg dat er wel degelijk weer over gazen wordt gesproken.

[2:32:47] Ondanks de escalatie rond Iran die de aandacht hiertoe afleidde.

[2:32:51] Dat is één.

[2:32:52] En twee, dat er daadwerkelijk Europese druk komt en dat die druk ook tot iets leidt.

[2:32:57] En dat we kunnen ondersteunen wat er nu voor pogingen worden ondernomen om een staatsvuur tot stand te brengen.

[2:33:04] Ik zou met deze beantwoording de minister dan toch willen bevragen op zijn diplomatieke ervaring.

[2:33:08] Wat maakt dan dat hij verwacht dat nationale maatregelen wel effect zullen hebben op de positie van de Israëlische regering?

[2:33:16] Ik denk niet dat Nederlandse nationale maatregelen heel veel effect zullen hebben, inderdaad, zeg ik tegen de heer Van Kampen, voorzitter.

[2:33:21] Ik denk wel dat als een heel aantal Europese landen zou overgaan tot nationale maatregelen, dat dat misschien wel enig effect zou kunnen hebben.

[2:33:29] Maar de heer Van Kampen wijst er wel op.

[2:33:31] Het gaat er mij niet om nationale maatregelen te nemen om de nationale maatregelen.

[2:33:35] Het gaat er van mij om iets op de grond te bewerkstelligen.

[2:33:38] En daartoe inderdaad op dit moment is de inzet primair Europees.

[2:33:42] Mevrouw Pirie.

[2:33:46] Ik twijfelde even, maar in mijn hoofd vanwege het laatste antwoord.

[2:33:50] Is de minister ook bereid om te kijken naar een verbod op handel met illegale nederzettingen?

[2:33:55] De minister.

[2:33:57] Voorzitter, ik noemde al het feit dat de juridische dienst van de raad afgelopen 23 juni ook met Nederlandse steun heeft gemeld over te gaan tot ertoe over te gaan hoe het in elkaar zit wat betreft hoe zeg maar

[2:34:14] de adviesopinie van de internationale rechtshof van juli vorig jaar, hoe die zich toepast en zich zou moeten toepassen op de handelsrelatie van Europa met de bezette gebieden en illegale nederzettingen erin.

[2:34:29] Mevrouw Piri?

[2:34:31] Dat was vorige keer het debat wat we hadden, het initiatief van de Belgen waar de minister zich toen niet bij wilde aansluiten.

[2:34:37] Inmiddels heeft Ierland gewoon nationaal dit verbod ingesteld.

[2:34:41] Is de minister bereid om daar naar te kijken?

[2:34:43] De minister.

[2:34:45] Voorzitter, ik verwacht omdat handel een communautaire bevoegdheid is, zoals mevrouw Piri weet, dat zo'n Irisch nationaal

[2:34:52] initiatief snel onderuit kan gaan.

[2:34:55] Dus dat dat meer als symboolpolitiek is geïnitieerd dan om een daadwerkelijk effect te genereren.

[2:35:02] Dank.

[2:35:03] Dan gaan we door met de beantwoording van de minister.

[2:35:06] Dat zijn we, als ik het goed heb, bij Syrië.

[2:35:10] Of Iran.

[2:35:10] Iran.

[2:35:11] Iran.

[2:35:11] Excuses.

[2:35:15] Voorzitter, er is een staak dat vuren tussen Israël en Iran en dat houdt inmiddels ruim een week stand.

[2:35:21] Dat geeft me hoop dat de betrokken partij is gelukt om een versnelde escalatie voor de brede regio af te wenden, ondanks de enorm gespanne situatie.

[2:35:32] Tegelijkertijd blijft dat staak-dat-vuren fragiel.

[2:35:36] Er is een reëel risico op nieuwe escalatie.

[2:35:37] Ik heb korte termijn drie prioriteiten voor ogen als het over Iran gaat, voorzitter.

[2:35:42] Eén, we moeten druk houden op zowel Iran als Israël om zich te houden aan het staaktvuren.

[2:35:47] Ik hoop echt op tot maximale terughoudendheid.

[2:35:50] Twee, het internationale toomagentschap in Wenen moet weer toegang krijgen tot nucleaire installaties in Iran, inclusief de door de VS en Israël gebombardeerde locaties.

[2:36:01] Samenwerking met het toomagentschap opschorten is in strijd met het non-proliferatiebedrag.

[2:36:10] Iran heeft het internaatomagentschap nog niet formeel genotificeerd daarover, dus ik wil echt opdrukken dat zij dat niet in werking zetten, die opschorting.

[2:36:21] Voor Nederland en ons bondgenoten is het voorkomen van een nucleair bewapend Iran een veiligheidsbelang, ook een Europees veiligheidsbelang.

[2:36:29] En de derde prioriteit, naast die handhaven van het staartvuren en toegang van het internationale automagentschap, zeggen we, partijen moeten weer terug naar de onderhandelingstafel.

[2:36:39] Een duurzame oplossing voor die Iraanse nucleaire problematiek kan alleen gevonden worden via diplomatie en ik geloof in de combinatie van druk en dialoog om daartoe te komen.

[2:36:50] Het is van belang dat de komende tijd snel duidelijkheid komt over de weg naar een nieuw akkoord met betrekking tot Iran.

[2:36:57] Daar zullen we ook vanuit Nederland ons actief voor blijven inzetten, zowel door de inspanningen van de zogeheten E3, VK, Frankrijk, Duitsland en mevrouw Callas, die daarbij is aangesloten te steunen, als die van de VS. En wij wenden ook onze contacten daartoe aan.

[2:37:15] Was u daarmee aan het einde gekomen?

[2:37:17] Even kijken.

[2:37:18] Daarmee ben ik aan het eind gekomen.

[2:37:21] Kijk even hoeveel vragen er zijn hier.

[2:37:24] Nee, dat is niet het geval.

[2:37:25] Dan vraag ik u door te gaan.

[2:37:28] Voorzitter, dan Syrië.

[2:37:30] De heer Karaman wees op een artikel van Reuters van 30 juni.

[2:37:35] Een artikel waarin op basis van hun eigen onderzoek wordt gesteld dat de geweldsuitbarsting van afgelopen maart terug te voeren zijn op bevelen vanuit Damaskus.

[2:37:46] Ik heb kennisgenomen van dat artikel, de daarin genoemde zaken zijn echt zeer verontrustend.

[2:37:52] Het is belangrijk dat we alle feiten wat dit betreft boven water krijgen over wie, wat, waar, zodat de daders verantwoordelijk kunnen worden gehouden.

[2:38:01] Er zijn twee onderzoekscommissies die de geweldsescalatie van afgelopen maart onderzoeken.

[2:38:05] een onafhankelijke Syrische onderzoekscommissie en een onderzoekscommissie van de VN, van de zogeheten Commission of Inquiry, hoe je het wil uitspreken.

[2:38:15] Die Syrische commissie heeft tot 9 juli de tijd gekregen om haar onderzoek af te ronden.

[2:38:19] Het is echt van belang om die uitkomsten nu te bezien, af te wachten, te bezien, als ook welke acties vanuit de overgangsregering daarop volgen.

[2:38:27] Op basis daarvan bepalen we de vervolgstappen.

[2:38:31] Zoals bekend voorzitter vond er recentelijk een verschrikkelijke zelfmoordaanslag in de Mar Eliaskerk, een Griekse orthodoxe kerk in Damaskus, in de wijk Dwela.

[2:38:41] Daar vielen minstens vijftig doden bij.

[2:38:44] En dat geweld, dat ook is veroordeeld door de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie, dat baart ernstig zorgen.

[2:38:51] Ik heb dan ook in de laatste raad buiten onze zaak echt opgeroepen tot bescherming van alle bevolkingsgroepen en dat zal ik in de komende raad weer doen, voorzitter.

[2:38:59] De Syrische overgangsregering heeft die aanslag, Mar Elias Kerk, stevig veroordeeld.

[2:39:05] Het feit dat dit geweldsincident naast anderen heeft kunnen plaatsvinden benadrukt het gebrek aan capaciteit en controle van de autoriteiten.

[2:39:15] En de acties en uitspraken van de overgangsregering wekken tegelijkertijd vooralsnog althans de indruk van bereidheid tot een inclusieve koers.

[2:39:24] De autoriteiten moeten echt alles op alles zetten wat ons betreft om effectief op te treden tegen terreur, bescherming van alle gemeenschappen en daadwerkelijk te waarborgen.

[2:39:33] En Nederland blijft dat strak volgen.

[2:39:35] En zoals vaker aangegeven blijft het naam van groot belang uit al die gemeenschappen, dus inclusief Christen en Koorden en Druzen en Alawiten en Jezielis en anderen in Syrië beschermd worden.

[2:39:45] De heer Karaman had het ook over een vrouw met of zonder hoofddoek.

[2:39:48] Ja, mannen, vrouwen, gematelijks vernieten, alles.

[2:39:52] beschermd wordt en dat die transitie in Syrië inclusief, en dat is van belang voor de stabiliteit in Syrië en daarmee ook voor de Nederlandse belangen.

[2:39:59] De heer Karreman, voorzitter, sprak nog specifiek over wat hij noemde de dwaze zet van het verlichten van de sancties.

[2:40:07] Misschien leg ik het nog één keer uit wat dat beoogde.

[2:40:11] We hebben op 20 mei

[2:40:13] ingestemd als Nederland met het verlichten van sectorale sancties, economische sancties, omkeerbaar, maar verlichtend daarvan, waarom?

[2:40:20] Omdat uit alle ervaring in post-conflict situaties blijkt dat als je een land meer economisch perspectief biedt, dat het risico dat het terugglijdt in conflict, dat dat dan geringer is.

[2:40:32] Tegelijkertijd hebben we als Nederland wel gezegd, ja, één, die omkeerbaarheid en twee, er moet wel een sanctieregime komen tegen daders van sectarisch geweld.

[2:40:41] En we hebben er ook op aangedrongen dat dat sanctiesysteem, dat nieuwe sanctiesysteem, snel in werking zou komen.

[2:40:48] En inderdaad, op 20 mei, het moment dat het in werking kwam, zijn er meteen vijf

[2:40:52] figuren op de sanctielijst geplaatst en op 23 juni wederom vijf.

[2:40:59] Dus het is in werking en ik kan de heer Karreman garanderen, wij en ook de heer Boswijk die vroeg om de situatie in Syrië, kan ik echt verzekeren als Nederland blijven we ons er te volle toe inzetten, blijven we te volle aan de bal om

[2:41:17] in de Raad Buitenlandse Zaken telkens aandacht voor de inclusieve transitie te vragen, telkens aandacht te vragen voor de vervolging van daders van sectarisch geweld.

[2:41:31] Voorzitter, de heer Tjolani zegt elke keer de juiste dingen.

[2:41:35] Hij veroordeelt ook de aanslag, terwijl het toch mensen zijn die ook zijn ideologie aanhangen.

[2:41:41] Hij neemt de wet aan die gebaseerd is op de sharia.

[2:41:44] Als we het over inclusieve samenleving hebben, de president moet een moslim zijn.

[2:41:48] Schoolboeken worden geschreven waarin de christelijke geschiedenis volledig wordt weggevaagd.

[2:41:53] Mijn vraag is echt aan de minister.

[2:41:55] Welke perspectief biedt Europa om die minderheden echt te beschermen?

[2:42:02] Ja, dat is de aandacht die we moeten hebben inderdaad.

[2:42:04] Telkens ook bijvoorbeeld via het sanctioregime en met ook dat sanctioregime betrekkend tot daders van sectarisch geweld.

[2:42:12] En wapensancties blijven ook nog in plaats.

[2:42:16] En wat ook nog op zijn plaats blijft...

[2:42:19] zijn persoonlijke sancties, waaronder ook tegen Al Sharaa slash Al Jolani.

[2:42:26] Dus we hebben nog lang niet alles opgeheven, dus die druk die blijft er.

[2:42:30] Je ziet tegelijkertijd, dat we heel realistisch zijn, bijvoorbeeld de VS ook echt wil komen tot een doorbraak in het Midden-Oosten.

[2:42:38] En wat dat betreft ook echt wil, sancties met Syrië wil verlichten, en verlicht,

[2:42:44] en ook wil dat er bijvoorbeeld een Abraham-akkoord tot stand komt tussen Syrië, het nieuwe bewind, en Israël.

[2:42:50] We zijn met z'n allen natuurlijk ontzettend blij dat Syrië van Assad en het Assad-regime en de vreselijke repressie en de martelingen daarvan verlost is.

[2:42:57] Dat betekent niet dat het nu heel snel koek en ei wordt, want er is ongelooflijk veel afgebroken, letterlijk en figuurlijk kapotgemaakt, elektriciteit is een probleem, landmijnen zijn een probleem, alles is een probleem, het gaat niet vanzelf.

[2:43:14] U bent door je interrupties heen.

[2:43:17] Meneer Boswijk.

[2:43:20] Anderen nog op dit punt?

[2:43:21] Dat is niet het geval.

[2:43:22] Dan vraag ik u door te gaan met de beantwoording.

[2:43:26] Voorzitter, dan kom ik op Georgië, want daar maak ik me ook erg veel zorgen over, de ontwikkelingen daar.

[2:43:31] De regeringspartij Georgian Dream, die al langere tijd bezig is het land te bewegen richting een autoritair regime.

[2:43:37] En de afgelopen weken zijn meerdere malen leden van de oppositie opgepakt.

[2:43:41] Er zijn nog demonstranten, maar die krijgen nu torenhoge boetes.

[2:43:44] De ruimte voor maatschappelijke organisaties om vrij en onafhankelijk te kunnen functioneren is zo klein dat veel NGO's zich genoodzaakt voelen hun werkzaamheden te stoppen.

[2:43:53] Ambtenaren die zich in november kritisch uitlieten over het handelen van hun overheid worden nu meegenomen in een reorganisatie, maar de facto eigenlijk ontslagen.

[2:44:00] Nederland en de EU hebben in reactie op financiële steun aan de autoriteiten omgeleid naar het maatschappelijke middenveld.

[2:44:07] Nederland heeft de Beneluxverband houders van een Georgisch diplomatiek paspoort vies en plichtig gemaakt.

[2:44:12] En onder leiding van Nederland heeft een groep van 38 OVC-landen het weensmechanisme ingeroepen om zo die manier hun zorgen te uiten over de acties van de Georgische autoriteiten.

[2:44:22] Ik zal tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van de EU mijn blijven inzetten voor het bereiken van EU-brede sancties en pleiten voor het blijven steunen van de maatschappelijke organisaties

[2:44:32] ook als dat creatieve oplossingen vereist.

[2:44:35] Mevrouw Piri vroeg naar het initiatief van mevrouw Kallers dat zich uitspreekt over individuele sancties tegen rechters die het oordeel velden.

[2:44:44] De rechtsstaat is inmiddels stuk in Georgië, een stuk gemaakt, en we kunnen ons zeker aansluiten bij de oproep van de hoge vertegenwoordiger.

[2:44:53] We roepen politiek, maar ook ambtelijk niveau al langere tijd op tot sancties tegen personen die zich in Georgië schuldig hebben gemaakt aan geweld tegen demonstranten, journalisten en politici.

[2:45:03] Voor EU brede sancties heb je wel weer unanimiteit nodig, daar heb je hem.

[2:45:07] En daar zijn we daarom nog niet, maar daarom zeg ik laten we er creatief naar kijken in ieder geval.

[2:45:14] de Georgische bevolking steunen en al die mensen die wel voor die Europese horizon van Georgië blijven staan.

[2:45:22] En dan kom ik op Moldavië en Armenië, voorzitter.

[2:45:30] Wat betreft Moldavië en de Russische inmeningen erin, de Inverkampen, vroeg daarnaar ook daar grote zorgen.

[2:45:35] Er zijn verkiezingen, parlementverkiezingen op 28 september.

[2:45:39] Nederland heeft extra anderhalf miljoen euro bijgedragen aan het tegengaan van het kopen van stemmen, het versterken van de institutionele weerbaarheid tegen hybride dijgingen en politieke corruptie.

[2:45:50] Het versterken van onafhankelijke media aan een Moldavisch StratCom-centrum om Russische desinformatie tegen te gaan.

[2:45:57] We bezien op welke wijze we op korte termijn nog aanvullende bijdrage kunnen leveren in aanloop naar de verkiezingen, waaronder het versterken van crisisresponsmechanismen, het bestrijden van illegale geldstromen die worden gebruikt voor het illegaal kopen van stemmen en nog meer Nederlandse expertise op het riet van cyber en strategische communicatie.

[2:46:15] Ook steunt het kabinet Moldavië in het tegengaan van hybride dreigingen via het zogeheten EU Partnership, de EU Partnership Missie voor Moldavië en Cyberweerbaarheid, met een bijdrage van 4 miljoen.

[2:46:27] Ik vind het heel belangrijk, die verkiezingen in Moldavië.

[2:46:30] Je weet, vorig jaar in oktober hebben we de referendum gehad, de presidentsverkiezing.

[2:46:34] Ik ben toen ook designated survivor geweest, juist op Prinsjesdag, met een aantal Europese collega's die kant op te gaan.

[2:46:40] Iets dergelijks speel ik nu weer van plan, maar dat moeten we wel goed nog afstemmen.

[2:46:45] De heer Boswijk vroeg naar Armenië en Azerbaidjan, voorzitter.

[2:46:50] In maart is er inderdaad een tekst overeengekomen voor een vredesverdrag tussen Armenië en Azerbaidjan.

[2:46:54] Dat is winst.

[2:46:55] Maar Azerbaijan stelt er wel een aantal aanvullende eisen bij voordat men tot tekening ervan overgaat.

[2:47:01] En een van die eisen is dat Armenië zijn grondwet verandert.

[2:47:04] Dat kost tijd, want in die grondwet zal dan nog een verwijzing zitten naar Hoog-Karabakh.

[2:47:09] Maar dat kost tijd.

[2:47:10] Het tweede is, men wil een einde aan de zogeheten minstgroep van de OVSE.

[2:47:15] De facto is die eigenlijk al niet echt meer werkzaam.

[2:47:18] Tegelijkertijd, wat je ook ziet, is dat Azerbaidjan heel graag een corridor wil, op een of andere manier een route, zelf noemen ze dat de Zangizor-corridor, maar Armenië noemt dat per se niet zo, van het grootste gebiedsteel van Azerbaidjan en de exclaven en skitje van.

[2:47:36] Daarover wordt nog verder gesproken.

[2:47:39] Ik heb gezien dat op 20 mei de Armeense premier Pashinyan in Ankara bezoek geweest is bij president Erdogan.

[2:47:47] Ook daar zou over dit soort zaken worden gesproken.

[2:47:49] U weet dat Turkije een hele hechte relatie heeft met Azerbaidjan.

[2:47:53] Niet alleen een militair gebied ondersteuning heeft geboden in het verleden, maar ook een energierelatie via bijvoorbeeld de TAP en TANAP pijplijnen.

[2:48:01] Ik denk dat het heel belangrijk is, omdat die vrede Armenië en Azerbaidjan ook ergens verbonden is met de normalisatie van betrekkingen tussen Armenië en Turkije.

[2:48:11] Dat zijn natuurlijk twee grote en hele moeilijke buren die Armenië heeft.

[2:48:16] Als je op de kaart kijkt, echt heel belangrijk dat hand in hand hier voortgang kan worden geboekt.

[2:48:23] Ik krijg de Armeense minister binnenkort ook nog eens op bezoek.

[2:48:26] Dus we blijven Armenië steunen.

[2:48:28] hebben we ook met een soort strategisch partnerschaps-samenwerkingspakket gedaan, op tal van terreinen.

[2:48:34] En ondertussen maak ik me ook zorgen.

[2:48:36] Want je ziet dat, net als in Georgië is gebeurd, Rusland aan het stoken is richting verkiezingen die volgens mij in april volgend jaar in Armenië gaan plaatsvinden.

[2:48:45] Rusland is aan het stoken ook door bijvoorbeeld een belangrijke oligarch van Armeens-Russische afkomst te ondersteunen, te trachten, de aanloop naar verkiezingen te ondergraven en dergelijke.

[2:48:56] En ik maak me daar heel veel zorg over.

[2:48:58] En dan kunnen zich scenario's voordoen, zoals we nu ook met Moldavië zien, dat het echt een hybride dreiging is, mogelijk cyberaanvallen.

[2:49:07] En we willen de weerbaarheid van Armenië wat dat betreft ook ondersteunen.

[2:49:10] En dat is in lijn met de hoofdlijnakkoord van het GEAR-programma, voorzitter.

[2:49:15] Daarmee einde aan het blokje met de Oost-Europese en Caucasische landen.

[2:49:19] Dank u wel.

[2:49:22] Dan gaan we naar de heer Van Kampen.

[2:49:24] Voorzitter, Georgië, want Georgië wordt de facto bestuurd door een oligarch, Ivan Nishvali, en ik zou de minister willen vragen, wordt er over gesproken om zijn tegoeden, die mogelijk in Europa gestald zijn, om die te bevriezen?

[2:49:39] Voorzitter, dat weet ik daar niet uit mijn hoofd.

[2:49:42] Ja, ook daar, ah, dat is waar.

[2:49:44] Ook dit vergt unanimiteit in de Europese Unie.

[2:49:47] En dan is er tenminste één lidstaat die dit niet graag ziet.

[2:49:54] Is de minister desondanks bereid om dit dergelijke specifieke voorstel ter sprake te brengen in de raad of in ieder geval opties, conditionaliteiten aan te dragen om in ieder geval die oppositieleiders vrij te krijgen zodat ze deel kunnen nemen aan de eerlijke verkiezingen in een land wat, het is inmiddels bijna schandalig geleden op de omstandigheden die daar plaatsvinden, nog steeds een kandidaat lid is van de Europese Unie?

[2:50:18] Ja, voorzitter, en dat laatste, en dat grijpt mij ook echt aan, want er zijn talloze Georgische, en ook Georgische mensen en organisaties die ik ken, die echt, echt die Europese horizon nog steeds naafstreven.

[2:50:30] En ik ben zeker, zal zeker in de Raad ook een actieve houding aannemen op Georgië om te kijken, te bezien wat er kan gebeuren, wat er ook tegen dat bewind kan gebeuren en de mensen die daarachter zitten.

[2:50:43] Dank.

[2:50:43] Op dit punt zijn er nog andere?

[2:50:46] Nee?

[2:50:47] Dan mag u doorgaan naar het laatste blok volgens mij, met belangrijke losse eindjes.

[2:50:51] Belangrijke overige onderwerpen.

[2:50:55] Ik noem hierbij Sudaan, dat ook werd opgebracht, geloof ik door de heer Boswijk.

[2:51:01] bereiken van duurzame vrede in Soedanen, blij dat het opbrengt.

[2:51:05] Daar is natuurlijk ook Afrikaanseigenaarschap in de middelingstrajecten van belang.

[2:51:10] Nederland voegt daarnaar, steunt ook Afrikaanse multilaterale organisaties, zoals de Afrikaanse Unie en IGAD, Intergovernmental Authority, geloof ik, Development, om leiderschap te nemen in conflictbemiddeling, zowel direct als via de EU.

[2:51:25] Tijdens de EU-AU, ministeriële in mei jongsleden, heeft Nederland belang van dat Afrikaanse leiderschap ook onderstreept, ook voor gezorgd dat dit werd meegenomen in de gemeenschappelijke verklaring.

[2:51:35] En bilateraal onderhouden we die politieke banden met, zoals dat ingaat, als de Afrikaanse Unie, onder andere via de Nederlandse speciaalgezond voor de hoorn van Afrika.

[2:51:46] De heer Boswijk vroeg ook naar humanitaire hulp of er specifiek wordt gekeken naar de bescherming van vrouwen en meisjes die buitenproportioneel inderdaad slachtoffer worden van dat conflict.

[2:51:57] Het centraal stellen van bescherming van de meest kwetsbare groepen van de humanitaire inzet is ook onderdeel van het beleid van Nederland.

[2:52:06] Daarnaast wordt gekeken naar de specifieke noden van vrouwen en meiden en andere groepen, daar wordt echt op ingezet.

[2:52:12] Zorg voor slachtoffers, ook van gender-based violence, is daar onderdeel van.

[2:52:18] Er werd gevraagd, voorzitter, naar het internationaal strafhof.

[2:52:24] En ik kan zeggen dat nu Amerikaanse sancties, jegens het internationale strafhof tegen vier rechters daarvan, dat we die sterk afkeuren, onafhankelijke

[2:52:37] Tribunalen en hoven hier in Den Haag, die moeten hun werk kunnen uitvoeren.

[2:52:42] Wij staan echt achter het werk van het internationale strafhof en we voelen een speciale verantwoordelijkheid.

[2:52:48] Niet alleen verplichtingen op basis van een statuut en de uitvoeringswet, maar we voelen ook een verantwoordelijkheid als gastland.

[2:52:55] En dat maakt dat we ook echt actief zijn in het proberen te doen, blijven doen functioneren van het strafhof.

[2:53:03] We hebben op 10 juni

[2:53:05] de Amerikaanse zaakgelastelden uitgenodigd voor gesprek om de nieuwe sancties uit te leggen.

[2:53:12] We hebben ook ons sterk gemaakt voor het

[2:53:15] mitigeren van de effecten ervan.

[2:53:18] En dat doen we bijvoorbeeld door in gesprek te zijn met de dienstverleners aan het hof, zodat inderdaad die rechters en daarmee het hof zo goed als mogelijk kan blijven functioneren.

[2:53:32] De zogeheten anti-boycott-verordening waar Piri op wees, mede aan de aanhaling van een motie,

[2:53:40] Ik heb dat ook besproken met de hoogvertegenwoordiger, mevrouw Callas.

[2:53:45] Er is brede steun onder de lidstaten voor een gecoördineerde reactie op Europees niveau, waar het gaat over het beschermen van het strafhof.

[2:53:55] Nederland brengt dat ook regelmatig op.

[2:53:57] Maar ik zie dat de commissie op dit moment een inwerking treden van een anti-boycott-verordening, nog niet opportune achter en ook achter de hand willen houden voor de toekomst.

[2:54:12] En wij blijven ons op dit moment inzetten voor het zo goed mogelijk beschermen van de door sancties getroffen rechters, zodat ze hun werk gewoon kunnen blijven doen.

[2:54:23] Wat betreft de recente cyberaanval

[2:54:26] Daar zijn we van op de hoogte.

[2:54:30] Ik kan er op dit moment geen verdere mededeling over doen.

[2:54:32] Mijn algemene zin heeft de veiligheid van het hof ook echt ten volle onze aandacht.

[2:54:37] En ik blijf ook in gesprek met de president van het hof, voorzitter.

[2:54:45] Dan Egypte.

[2:54:47] Ook daar werd nagevraagd door mevrouw Piri.

[2:54:50] Ik kan wat dat betreft ter beantwoording zeggen, de concrete voorwaarden voor de macro-financiële bijstand van 4 miljard euro, daar wordt momenteel de Europese Commissie met Egypte over omhandeld.

[2:55:03] Nederland heeft in de EU-Gremia ook aandacht gevraagd, onder andere specifiek mensenrechten, democratie en rechtsstaat erbij, dus dat blijven wij doen.

[2:55:14] Dan, voorzitter, er werd door een aantal leden gevraagd naar de Afghaanse, zogeheten Afghaanse bewakers.

[2:55:22] Ik zag de recente berichtgeving in de media over een mogelijke rechtszaak van Afghaanse bewakers tegen de staat.

[2:55:29] Ik kan niet vooruitlopen op die rechtszaak op dit moment.

[2:55:33] Wel wijs ik op de debatten die we vorig jaar op 23 oktober uitgebreid met de Kamer hebben gehad.

[2:55:38] En het standpunt van het kabinet is de zaken onveranderd gebleven.

[2:55:43] Dan, voorzitter, de heer Paternotte vroeg naar het sluiten van posten, het sluiten van ambassades.

[2:55:54] Ja, we hebben een taakstelling.

[2:55:55] Die taakstelling is fors op de overheid, 22 procent.

[2:55:58] De taakstelling is beperkt.

[2:56:00] voor het zogenoemde postenet en ambassades en contilaten tot 10%.

[2:56:05] Uitgangspunt is het behouden van een adequaat postenet dat voor Nederland ook handelsperspectief biedt.

[2:56:12] We hebben echt heel goed gekeken waar belangen liggen, waar handelingsperspectief is, waar is dat steviger, waar is het beperkter.

[2:56:21] Want de kosten van het handhaven en het houden van ambassades zijn hoog.

[2:56:25] In landen waar wij ambassaden sluiten is de EU vertegenwoordigd, zijn ook andere landen vertegenwoordigd.

[2:56:31] Consulaire dienstverlening aan Nederlanders in het buitenland, dat blijft een belangrijke taak.

[2:56:35] En indien een post wordt versloten, zal tijdig daarvoor worden bezien hoe die consulaire dienstverlening voortgezet kan worden.

[2:56:42] En dat kan bijvoorbeeld vanuit een buurland of inzet met honorair consuls.

[2:56:47] De heer Boswijk, voorzitter, vroeg naar de organisatie op chemische wapenbestrijding, bijvoorbeeld op chemische wapen, OPCW.

[2:56:55] en Chinese scanners.

[2:56:58] Dat is een internationale organisatie uiteraard, OPCW, die onafhankelijk van ons functioneert.

[2:57:04] Een Nederlands gasland, maar we hebben geen bemoeienis met de interne zaken.

[2:57:07] Ik was ook niet op de hoogte van het voornemen van OPCW om die specifieke apparatuur van Chinese huizen aan te schaffen.

[2:57:15] Dat neemt niet weg dat ik in de algemeenheid de zorg van de Kamer deel over bepaalde Chinese apparatuur.

[2:57:22] Ik zal de Nederlandse vertegenwoordiger bij de OPCW informeren en vragen of deze informatie klopt en wat daarmee gebeurt.

[2:57:30] En zojuist zal ik de OPCW kwijzen op de zorg die Nederland levert op de mogelijke onveiligheid van apparatuur en zonodige alternatieven aanwijzen.

[2:57:39] Dan werd ook gevraagd, voorzitter, naar de Pride in Budapest.

[2:57:43] Ik dacht dat het was door de heer Dassen, de Pride in Budapest.

[2:57:49] Ja, het verbod op de Pride door Hongarije is onderdeel van een bredere anti-LABTIQ-plus-wetgeving, zo zie ik hem.

[2:57:55] Zij noemen het wetgeving ter bescherming van het gezin, geloof ik, maar ik zie hem als zodanig.

[2:57:59] Die wetgeving die eerder dit jaar in Hongarije is aangenomen, die is kwalijk, die past niet voor een EU-lidstaat, vind ik.

[2:58:06] Nederland staat voor de gelijke rechten en waardigheid van iedereen en blijft die gemeenschap in Hongarije ook steunen, zo politiek en financieel, juist ook in deze tijd.

[2:58:17] Ik geloof dat de heer Dassen vroeg naar de rol van de commissie.

[2:58:20] Volgens mij heeft commissaris Labib meegelopen.

[2:58:23] Of is ze daaraan wezig geweest?

[2:58:26] Hij is ook meegedaan aan de Pride.

[2:58:28] Oké.

[2:58:29] Net als de Nederlands ambassadeur.

[2:58:32] Het is aan de commissie als hoedster van de verdragen om de verenigbaarheid van wetswijzigingen met het unierechte toetsen om bij schending en maatregelen te treffen.

[2:58:39] bij de commissie daarop aan te dringen.

[2:58:41] Er loopt al een EU-hofzaak tegen eerdere anti-LHBTIQ-plus-wetgevingen opgereiden, waarbij Nederland heeft besloten, we hebben geïnstrueerd, dat Nederland interveneert aan de zijde van de Europese Commissie hierbij.

[2:58:59] Ik heb u allemaal gezien.

[2:59:00] Ik wacht even tot de minister klaar is met banden en dan krijgt de heer Boswijk als eerste het woord, want die moet zo dadelijk weg.

[2:59:07] Twee punten.

[2:59:08] Eén, dat was het Ottawa-verdrag en mevrouw Dobbe wees daarop.

[2:59:13] Ja, ik heb kennisgenomen van het voornemen van een aantal landen om zich terug te trekken uit het Ottawa-verdrag.

[2:59:19] En ik betreur dat, want ik vind het, ook ik weet, een besef hoe buitengewoon ellendig welke schade landmijnen kunnen aanrichten.

[2:59:32] Wel een verschil, bijvoorbeeld een land als Finland dat landmijnen op zijn eigen grondgebied legt en precies weet waar die liggen ter verdediging.

[2:59:38] Dat is iets anders dan landmijnen op andermans grondgebied neerleggen.

[2:59:43] Daar zie ik wel een verschil.

[2:59:44] Wij bedrijven het verdrag steunen en wij roepen ook echt landen op zich zoveel mogelijk aan de verdragsverplichtingen te houden.

[2:59:53] Ontmoedigen het gebruik van antipersoneels mijnen.

[2:59:56] Dan kom ik op het laatste, voorzitter.

[2:59:58] Dat was, de heer Boswijk vroeg naar Nigeria.

[3:00:00] en het regelmatig opleidend geweld daar.

[3:00:04] Dat wordt door allerlei redenen veroorzaakt.

[3:00:06] Inderdaad, religie, etniciteit kunnen die spanningen verder versterken.

[3:00:11] Op dit moment achten we het onwaarschijnlijk dat er brede steun zal zijn voor het oprichten van een VN-gemandateerde internationale onderzoekscommissie.

[3:00:19] Dat komt onder andere door de budgetcrisis waar de VN zich in bevindt.

[3:00:22] en de hoge kosten die zoiets meebrengt.

[3:00:24] Maar Nederland zal in de mensenrechtenraad van de VN actief aandacht blijven vragen voor ook het tegengaan van religieus geweld ook in Nigeria en de speciaal rapporteur vrijheid van religie van levensovertuiging blijven oproepen aandacht te schenken aan de situatie niet alleen wereldwijd maar ook specifiek in Nigeria, voorzitter.

[3:00:43] Zoals aangekondigd, iedereen wacht er inmiddels op.

[3:00:45] De heer Boswijker.

[3:00:46] Ik ga hem heel kort doen, voorzitter.

[3:00:47] Over de scanners, fijn dat de minister dat wil doen.

[3:00:52] Kunnen we dat noteren als een toezegging?

[3:00:54] En zo ja, wanneer komt dan die reactie daarop?

[3:00:57] Want ik heb met zijn Amstelvoorganger twee jaar geleden hier ook een heel debat over gehad.

[3:01:01] Ik kreeg exact dezelfde woorden.

[3:01:03] Vervolgens kwamen die scanners er toch.

[3:01:04] En vorig jaar werd bij een bedrijf een inval gedaan.

[3:01:06] Onder andere uit angst voor spionage.

[3:01:08] Ik ben een beetje bang dat we de rituele dans weer opnieuw doen.

[3:01:10] Dus daarom willen we dicht op de bal zitten.

[3:01:14] Minister?

[3:01:15] Ja, kijk, nogmaals, wij zijn niet de OPCW, die is wel in Den Haag gevest, maar het is een internationale organisatie.

[3:01:21] We kunnen wel de Nederlandse permittent vertegenwoordiger bij de OPCW, de heer Van der Kwast, wel instrueren om hierover specifiek navraag te doen en te wijzen op de zorgen die wij ter zaken hebben.

[3:01:31] En dat kan ik toezeggen en daar kan ik dan op terugkomen in het verslag van de Raad Buitenlandse Zaken.

[3:01:39] Dan zullen wij dat noteren als toezegging.

[3:01:41] Dank u wel.

[3:01:42] Dan de heer Van Kampen.

[3:01:47] Sorry, u bent er doorheen.

[3:01:48] Ja, nee, dat klopt.

[3:01:49] Nee, nee, nee, nee, nee.

[3:01:51] U bent vreselijk eerlijk.

[3:01:52] Heel goed.

[3:01:53] Mevrouw Dolbe.

[3:01:56] Dank u wel.

[3:01:56] Ja, ik hoorde de minister een aantal dingen zeggen.

[3:02:00] Ik wil eerst beginnen over de... Hoeveel interrupties heb ik nog, voorzitter?

[3:02:06] Dan weet ik even of ik nog iets kan vragen over de Afghaanse bewakers en niet over landmijnen of dat ik moet kiezen.

[3:02:11] U heeft er nog één.

[3:02:12] Maar als u onder de twintig seconden blijft, nog meer.

[3:02:15] Eerder was al bekend dat de Afghaanse bewakers van ambassades werden gemarteld en opgepakt.

[3:02:30] Waarom heeft de minister dit niet eerlijk met de Kamer gedeeld?

[3:02:34] Voorzitter, we hebben uitgebreid op 23 oktober van gedachte gewisseld over de politiek van de Afghaanse bewakers.

[3:02:44] En ik weet dat er nu een brief is van het advocatenkantoor De Brouw.

[3:02:49] Ik heb de brief nog niet kunnen bestuderen, overigens.

[3:02:52] En op dit moment gaan we bezig met het gaat om een rechtszaak en advocaten.

[3:02:57] We gaan aan de gang met de opsteller van antwoord en dat zullen we spoedig delen met de ondergetekende van de brief.

[3:03:04] Mevrouw Dobbe.

[3:03:05] Ja, dank u wel.

[3:03:06] U hoeft niet vooruit te lopen op de rechtszaak, maar er zijn geen noemenswaardige incidenten, zei de minister in dat debat, en die waren er wel.

[3:03:13] Waarom heeft de minister dat niet gedeeld met ons?

[3:03:15] De minister.

[3:03:18] Voorzitter, ik heb de brief van deze advocaten nog niet kunnen lezen.

[3:03:24] Ik ga hem bestuderen.

[3:03:26] Nogmaals, we hebben in vorig jaar

[3:03:28] uitvoerig van gedachten gewisseld.

[3:03:32] Het kabinet heeft in september vorig jaar aan de Tweede Kamer laten weten dat er geen opvolging wordt gegeven aan de intentie van het vorige kabinet om alsnog een afgebakende groep Afghaanse bewakers over te brengen naar Nederland.

[3:03:46] Ik ga nu geen inhoudelijke reactie geven op beweringen en een brief van Advocatenkantoor De Brouw die ik nog moet gaan lezen.

[3:03:56] Voorzitter, op 3 oktober, niet 23 oktober, 2024 hebben we hier uitgebreid over gesproken.

[3:04:01] Toen zei de minister ambassade medewerkers werkte tot ruim na de val van Kabul zonder problemen te vinden onder het oog van de taliban.

[3:04:10] Nu blijkt dat de taliban in december 2022 met geweld het terrein van de Nederlandse ambassade heeft overgenomen en bewakers van dat terrein gevangen heeft genomen.

[3:04:21] Mijn vraag is, wist de minister dat?

[3:04:23] De minister?

[3:04:25] Voorzitter, we hebben hier debatten gehad op 3 en op 23 oktober vorig jaar over het standpunt van het kabinet.

[3:04:34] Nogmaals, er is nu via de media aangekondigd, het is altijd interessant als je dat eerst in de media ziet voordat je een brief tot je krijgt, maar ik heb via de media vernomen dat er een brief is gestuurd door het advocaatkantoor De Brouw aan het ministerie van Buitenlandse Zaken.

[3:04:49] Ik ga die brief bestuderen, maar mede omdat een brief van advocaat een rechtszaak betreft,

[3:04:55] zeg ik, we zijn op dit moment bezig met het opstellen van een antwoord en dat gaan we delen met de ongetekenen van de brief.

[3:05:03] Mevrouw Piri.

[3:05:04] Ja voorzitter, los van het feit dat de brief van de advocaat op 11 juni is verstuurd naar deze minister, daar gaat het niet over.

[3:05:10] Wij hebben gewoon als Kamerleden op het moment dat wij een debat hebben gehad en nu blijkt dat uitspraken van de minister niet kloppen, wil ik gewoon weten van de minister,

[3:05:20] Was hij bekend met andere informatie?

[3:05:22] Heeft hij de Kamer goed toegelicht?

[3:05:23] Hetzelfde vraag heb ik hierover.

[3:05:26] De minister zei in oktober ik ben niet bekend met het feit dat deze mensen een bericht zouden hebben gekregen dat ze worden geëvacueerd.

[3:05:33] Uit stukken blijkt nu dat dat veelvuldig overleg is geweest en dat er wel degelijk beloftes zijn gemaakt om te evacueren.

[3:05:42] Dus ook hier is mijn vraag aan de minister.

[3:05:45] Klopt het nog steeds dat hij tot op heden, los van de brief van de advocaat, los van de rechtszaak, geen andere informatie heeft dan hij aan de Kamer meedeelde in oktober dit jaar, afgelopen jaar?

[3:05:58] Voorzitter, ik deel informatie met de Kamer, wanneer ik die inderdaad kan delen en dat heb ik afgelopen jaar ook gedaan.

[3:06:03] Ik heb nu, mevrouw Piri weet meer dan ik, want ik heb nu via de media vernomen dat er een brief is gestuurd aan het ministerie.

[3:06:11] Ik ga die brief bestuderen, maar zoals ik al aangaf, dan wordt een reactie op opgesteld, dat betreft een zorgzonderproces en dat zullen we voorspoedig met de advocaten van advocatenkantoor De Brouw delen.

[3:06:24] Dank.

[3:06:24] Meneer Dassen.

[3:06:26] Ja, voorzitter, even hierop doorgaan.

[3:06:30] Staat de minister nog steeds achter al zijn antwoorden en de informatie die hij eerder aan de Kamer heeft gegeven in oktober 2023?

[3:06:38] De minister.

[3:06:41] Ja, voorzitter, ik verwijs graag naar al hetgeen we in oktober op debatten op 23 oktober hebben gewisseld.

[3:06:46] Dat was alles dat mij bekend was.

[3:06:50] Oké, dus dan staat de minister nog steeds achter zijn woorden van destijds.

[3:06:54] Dan heb ik nog een andere vraag.

[3:06:55] De minister geeft net aan dat hij de brief nog niet gezien heeft.

[3:06:57] Deze is op 11 juni binnengekomen.

[3:07:01] Mij lijkt het dan onwaarschijnlijk dat die nog niet gezien is.

[3:07:03] Dus ik zou graag de correspondentie van het ministerie ten aanzien van deze brief willen opvragen en doe ik een beroep op artikel 68, zodat we in ieder geval kunnen zien welke correspondentie dan wel plaats heeft gevonden over deze brief.

[3:07:18] De minister.

[3:07:21] Ik denk dat ik dan echt even experts in de rijkwijdte van artikel 68 moet vragen.

[3:07:27] Ik heb gisteravond nieuwsuur vernomen, zijdelings, terwijl ik iets anders aan het voorbereiden was.

[3:07:35] zag ik een advocaat in beeld die zei dat hij hierop rechtzak zou gaan voeren.

[3:07:40] Ik was niet eerder op de hoogte daarvan.

[3:07:43] Ik zal navraag doen binnen het departement.

[3:07:45] Er is kennelijk door advocaten het kantoor Debrauw een brief gestuurd.

[3:07:50] Er worden talloze brieven gestuurd, maar er is kennelijk een brief gestuurd.

[3:07:53] Ik ben niet bekend met die brief.

[3:07:55] Ik ben niet bekend met de datering van de brief.

[3:07:57] Ik ben niet bekend met de inhoud van de brief.

[3:07:58] Die ga ik bestuderen.

[3:08:00] Wat ik begrijp, is als je een brief krijgt van een advocaat, en het gaat om een rechtszaak, dan moet je daar heel zorgvuldig mee omgaan.

[3:08:06] En dat gaan we natuurlijk doen.

[3:08:07] We gaan daar heel zorgvuldig mee om.

[3:08:09] En in een zorgvuldig proces krijgt de advocaat van advocaatkantoor De Brouw natuurlijk een brief terug.

[3:08:17] Heel goed, dank u wel.

[3:08:19] Dan zijn we daarmee aan het einde gekomen.

[3:08:23] Ja, dat mag, zeker.

[3:08:25] Ik had hem bewaard voor de landmijnen, want de minister had gezegd, ik heb kennisgenomen van het besluit van die landen om zich terug te trekken, roept landen op om zich aan het verdrag te houden en ontmoedigt het gebruik van antipersoneelsmijnen.

[3:08:38] Op welke manier doet de minister dat?

[3:08:39] Het oproepen van landen en het ontmoedigen van het gebruik?

[3:08:43] Nou, het is soms, voorzitter, ook gewoon door landen ook gewoon concreet hierop aan te spreken, concreet op te vragen.

[3:08:51] Ook in internationale vergaderingen wil je in een ander verband zeggen, wij hechten aan dat landmijnenverdrag.

[3:08:57] Ik zie dat er landen zijn, het is een vreselijk wapen, maar helaas ook heel effectief.

[3:09:03] En ik zie dat er landen zijn die zeggen ja, wij vinden dat er reden zijn om ons dat verdrag te onttrekken.

[3:09:10] Dan gaat het inderdaad om inzet van die wapens op hun eigen grondgebied, ter bescherming van de eigen bevolking, bijvoorbeeld Finland tegen Russische agressie, Oekraïne tegen Russische agressie.

[3:09:22] Ik blijf wel alleszins hopen dat zoveel als mogelijk landen zich bij dat verdrag aangesloten blijven en zich blijven houden aan die verdragsverplichtingen.

[3:09:34] Ik vind het ook vreselijk

[3:09:36] hoe, ook breder overigens dan dit specifieke landmijdenverdrag, je een ontrafeling van het internationale wapenbeheersingsstelsel ziet.

[3:09:46] en dat gaat niet allemaal voorbij.

[3:09:50] Tot slot.

[3:09:51] Ja, gaat de minister dan deze actieve oproep om landen op te roepen om zich niet te onttrekken aan dit verdrag en ook zeker het gebruik daarvan van landmijnen te ontmoedigen, gaat hij dat dan ook doen tijdens het RBZ?

[3:10:05] Minister, korte vraag, korte antwoord.

[3:10:07] Ja, ik kan dat doen tijdens de RBZ inderdaad, er echt op wijzen dat ik het verschrikkelijk vind dat dat verdrag dreigt af te kalven.

[3:10:15] Zoveel als mogelijk wil ik dat landen zich blijven houden aan dat verdrag.

[3:10:19] Zeker.

[3:10:19] En dat is ook in de bredere context van een ontrafeling van het stelsel van wapenbeheersing wereldwijd.

[3:10:27] Zorgelijk.

[3:10:29] Meneer Dassen, tot slot.

[3:10:31] Ik had nog een vraag over de zaak van de commissie bij het Europees Hof ten aanzien van Hongarije.

[3:10:37] Helemaal blij met de antwoord van de minister.

[3:10:39] Alleen mijn vraag ging over of de minister wil aandringen bij de commissie op een zogenoemde voorlopige maatregel om te zorgen dat we niet nog heel lang moeten wachten op de uitspraak.

[3:10:52] Ja, voorzitter, dat zou ik echt even moeten meenemen, want ik weet dat wij... Ik heb echt verzocht en er echt voor eraan getrokken dat Nederland interveneert aan de zijde van de commissie in die hofzaak.

[3:11:05] Hoe dat zit en hoe dat juridisch in elkaar zit, dat moet ik echt even nagaan.

[3:11:10] Meneer Dassen, tot slot.

[3:11:12] Ja, prima, als dat voor het twee minuten debat... Als daar een reactie kan komen, ben ik daar helemaal blij mee.

[3:11:17] En even nog een vraag, want ik heb net een informatieverzoek gedaan.

[3:11:21] Dat lijkt me dat dat dan nu naar de Kamer komt.

[3:11:24] Maar dan kijk ik even naar de voorzitter.

[3:11:26] U heeft een informatieverzoek gedaan.

[3:11:28] Artikel 68 betekent dat er een individueel recht is van Kamerleden om informatie te vragen.

[3:11:32] Het is aan het kabinet of zij dat gaan leveren.

[3:11:35] De minister heeft aangegeven dat hij zich daarop gaat beraden.

[3:11:37] Dus ik zou u een overweging kunnen geven dat u kunt vragen aan de minister wanneer hij daarop terugkomt.

[3:11:45] Die heeft u nu mee, maar bij deze denk ik dat de minister het wel heeft gehoord.

[3:11:47] De minister.

[3:11:49] Ik zal alles doen om erop terug te komen tijdens twee minuten debat.

[3:11:54] Dank u wel.

[3:11:55] Dan zijn we daarmee echt aan het einde gekomen van de termijn van de minister.

[3:11:59] Dan heb ik begrepen dat er behoefte is aan een tweede termijn.

[3:12:02] Daarvoor heeft u een derde van de spreektijd.

[3:12:05] Ik sta één korte vraag toe, of één korte interruptie toe.

[3:12:09] Wat mij betreft is het voorstrekt teleurstellend dat deze minister niet eens het begin van een inzet kan presenteren over wat Nederland als maatregelen tegen Israël wil hebben.

[3:12:21] Daarom lijkt het me goed dat er een twee minuten debat komt en die gaat de heer Paternotte zo aanvragen, want die heeft de vooraankondiging gedaan.

[3:12:28] Ik zou deze minister en de collega's willen oproepen.

[3:12:31] Ik heb een tweetal moties ingediend.

[3:12:33] Eén om het ontmoedigingsbeleid dat we als Nederland hebben om daarin te vermelden dat we gaan verhinderen dat bedrijven ondernemen in bezetgebied.

[3:12:43] En om de handelsbevorderende activiteiten die we als Nederland hebben met Israël om daar een mensenrechtenreview op toe te passen.

[3:12:50] We kunnen nationale stappen zetten.

[3:12:52] Laten we dat met elkaar doen.

[3:12:54] Ik vraag de minister of hij deze motie zelfs nog daarom oordeel Kamer kan geven en of hij in de EU ook een coalitie van landen alvast kan smeden om alvast nationale stappen te gaan zetten.

[3:13:04] Dank u wel.

[3:13:04] Meneer Paternot.

[3:13:06] Het kan niet zo zijn dat deze zomer de ellende voort zou duren en we geen nationale stappen voorbereiden.

[3:13:11] Dus ik wil de minister vragen om dat te gaan doen richting 15 juli.

[3:13:15] Twee, over Armenië.

[3:13:17] Hij had het over designated survivor zijn, dat dit het afgelopen september was en nu weer zoiets van plan was.

[3:13:21] Ja, dat kan echt niet.

[3:13:22] De minister moet ook een keer een troonrede gewoon meemaken.

[3:13:25] Gedeelde smart is halve smart wat dat betreft.

[3:13:28] En ik zou willen vragen, kan Armenië niet ook in de bescherming komen van het Cyber Rapid Response Team van de EU, waar Moldavië nu onder andere in zit?

[3:13:36] En kan dat niet helpen bij de verkiezingen?

[3:13:37] En ten derde,

[3:13:38] Over Oekraïne zou ik de echte minister nog willen vragen.

[3:13:41] Kunnen we niet meer doen dan we nu doen?

[3:13:42] Bijvoorbeeld door te zeggen dat we ook bereid zijn wapens in te kopen, bij te dragen aan de logistiek.

[3:13:47] Bijvoorbeeld bij die Taurus-raketten.

[3:13:49] Net zoals we met de Tsjechische munitie eerder hebben gedaan.

[3:13:52] Dank.

[3:13:53] Meneer Van Kampen.

[3:13:54] Voorzitter, dank.

[3:13:54] Dank ook aan de minister.

[3:13:58] Helaas, dat is nu vervlogen.

[3:14:00] Dat gaat nu naar meneer Van Kamp.

[3:14:06] Meneer Paternotte wil ook graag een twee minuten debat aanvragen.

[3:14:10] Daar was al een vooraankondiging van gedaan.

[3:14:12] Die staat reeds gepland voor morgen.

[3:14:14] En bij deze is ook meneer Paternotte de eerste spreker.

[3:14:16] Dat had hij felbrief laten doen, dat hoorde ik, want ik had ook... Oké, voordat we ingaan op de taakverdeling binnen deze zesde fractie zou ik graag het woord geven aan de heer Kamp.

[3:14:27] Ik dank de minister voor de beantwoording en ik denk dat het goed is dat we met elkaar blijven stilstaan bij de strijd die Oekraïne voert voor haar vrijheid en democratie, niet alleen van haar, maar ook van ons hier in Nederland.

[3:14:41] En ik zou de minister willen vragen,

[3:14:43] Of ik toch nog eens concreet zou willen ingaan op de oproepen van Zelensky, met name op de punten prijsplafond voor olie en het afsluiten van Rusland van het internationale banksysteem.

[3:14:53] En ik overweeg daarvoor een motie.

[3:14:55] En verder, voorzitter, als het gaat om de druk opvoeren rondom de regering Netanyahu en

[3:15:00] Iedereen verschilt hierover in de Kamer in alle kleuren van de regenboog in welke toonaarde we dat doen, maar allemaal vinden we het belangrijk dat de regering Netanjauw zich houdt aan het internationaal humanitaire recht en het vreselijke leed dat we zien in Gaza onder Palestijnse burgers, dat dat moet stoppen.

[3:15:17] Ik zou de minister willen vragen, hij gaf aan dat ook handelssancties zoals een importverbod op illegale Israëlse burgernederzettingen

[3:15:26] tot de mogelijkheden behoort.

[3:15:29] Mijn fractie staat daar constructief tegenover, maar wel op een manier waarop we dat in Europees verband doen.

[3:15:35] Ik zou de minister willen vragen, wat heeft hij ervoor nodig om daarvoor draagvlak te krijgen in de Europese Raad, zodat we ook daar weer iets hebben om de regering niet aan jou te wijzen op het nakomen van de internationale humanitaire rechten.

[3:15:54] We hebben de afgelopen anderhalf jaar heel weinig stappen vanuit dit kabinet gezien.

[3:15:58] En ook nu wordt er geen duidelijke actie richting de toekomst gegeven.

[3:16:03] Een toekomst die voor alle Palestijnen volledig gidszwart is gemaakt en waarvan we zien dat Israël bezig is met een genocide.

[3:16:10] Ik heb in het vorige debat, heb ik gevraagd aan de minister om parallel aan het traject in Europa om te komen met een Nederlands sanctiepakket.

[3:16:18] Ik zal er ook een motie over indienen.

[3:16:21] Maar ik moet ook zowel zeggen dat

[3:16:24] Als deze minister niet bereid is om te zorgen dat er stappen genomen worden in de zomer, dat ik ook denk dat we na de zomer een ander debat met elkaar moeten gaan voeren.

[3:16:35] We zien namelijk al heel lang dat het beleid nu niet werkt en ik ben benieuwd hoe de minister dat wel gaat veranderen.

[3:16:43] Dank u wel, voorzitter.

[3:16:44] Voorzitter, met betrekking tot Gaza heb ik al aangegeven dat wij de minister de ruimte willen geven om een EU-verband te kijken welke stappen genomen kunnen worden om de regering net in jou onder druk te zetten.

[3:16:54] om humanitaire hulp toe te laten in Gaza.

[3:16:59] En dan met betrekking tot Syrië, voorzitter.

[3:17:01] Ik heb de beantwoording van de minister gehoord.

[3:17:03] Dank ook dat hij elke keer de positie van, ja, minderheden is eigenlijk een slecht woord, want dat waren de oorspronkelijke bewoners van Syrië, dat we opkomen voor ook hun bestaansrecht in Syrië.

[3:17:16] Voorzitter, ik krijg dagelijks mailtjes, appjes van mensen die de verschrikkelijkheden aan mij beschrijven en ik zou de minister echt willen oproepen om te kijken hoe we in het Europees Verband toch meer druk kunnen gaan uitoefenen om te zorgen dat die oorspronkelijke bewoners van Syrië niet moeten vluchten uit hun eigen land.

[3:17:35] Ik heb eerder gezegd, als je niks wil doen, dan zeg je vooral alleen in EU-verband.

[3:17:40] En helaas, op een onderwerp waarop de EU-lidstaten zo verdeeld zijn als op het Midden-Oosten, is voor alles zo'n beetje unanimiteit nodig.

[3:17:49] Behalve als je het handelsdeel van het associatieakkoord wilt opschorten.

[3:17:53] Dus ik hoop echt van harte

[3:17:55] dat dat ook de inzet is van de minister.

[3:17:58] Vandaar dat het ook belangrijk is om naar nationale opties te kijken, zoals ook inderdaad Ierland heeft gedaan verbod op handel, illegale nederzettingen en niet alleen vanwege effectiviteit.

[3:18:08] We moeten echt ophouden alleen maar te doen alsof sancties een vorm van effectiviteit zijn.

[3:18:13] Het is ook gewoon dat Nederland zich houdt aan het internationaal recht en er ligt ook een hele duidelijke uitspraak wat dat betreft van het internationaal gerechtshof.

[3:18:22] Mijn vraag is, vindt de minister dat Nederland alles doet om genocide te voorkomen?

[3:18:27] Dus dan hebben we het niet over de effectiviteit, maar gewoon alles wat wij internationaal rechtelijk moeten doen.

[3:18:33] En dan tot slot, voorzitter, over de ambassade bewakers.

[3:18:36] Als blijkt dat ambassade bewakers wel degelijk gevaar lopen vanwege hun werk voor Nederland en er tijdens eerdere kabinetten veelvuldig is toegezegd om deze bewakers te evacueren, verandert dat dan het besluit van het kabinet.

[3:18:49] En mocht er dus nieuwe bewijzen zijn gevonden, dan verwacht ik ook een brief van het kabinet, zodat de Kamer wordt geïnformeerd.

[3:18:55] Dank u wel, meneer Karman.

[3:18:57] Voorzitter, mevrouw Pirie refereerde aan internationaal recht.

[3:19:00] Ik wil nog één keer mevrouw Pirie vraag stellen de uitspraak van als de burgers zijn verantwoordelijk voor de misdaden die de regering pleegt.

[3:19:09] Kan mevrouw Pirie dat duiden met internationaal recht, een dergelijke uitspraak?

[3:19:13] Nee, voorzitter, dat kan ik niet duiden met internationaal recht.

[3:19:17] Mevrouw Dobbe.

[3:19:21] Ik heb geen interruptie, maar gewoon een tweede termijn.

[3:19:23] Het klonk een beetje alsof ik nu Piri moest interrumperen.

[3:19:28] Dan gaan we nu over naar de bijdrage van mevrouw Dobbe.

[3:19:30] Gaat u er allemaal goed voor zitten?

[3:19:31] Dank u wel.

[3:19:34] Ik deel wel een beetje de frustratie van een aantal leden van deze Kamer die zeggen ja, we wachten al wel heel lang totdat de Nederlandse regering iets doet, iets van stappen zet om de genocide die nu bezig is in Gaza te stoppen.

[3:19:51] Ik heb eerder ook al gezegd hoeveel tijd deze minister nog denkt dat hij heeft.

[3:19:54] Dat is inmiddels weken geleden, maar een half jaar geleden was de tijd natuurlijk ook al op.

[3:19:58] Er gaan kinderen dood van de honger nu op dit moment in Gaza.

[3:20:01] Dat was een aantal weken geleden zo, dat wordt alleen maar erger.

[3:20:05] We kunnen niet meer wachten en om dan ook nog te wachten tot 15 juli en dan vervolgens nog eens te bedenken wat we dan misschien op nationaal niveau kunnen doen.

[3:20:13] Dat duurt echt te lang, dus deze minister moet hier nu mee aan de slag en dat deel ik ook.

[3:20:17] En het feit dat hij geen inzet hier wil delen vind ik ook kwalijk, want wij moeten als Kamer ook ons werk kunnen doen.

[3:20:22] Dus daar graag in ieder geval een reflectie op.

[3:20:24] Dat gezegd hebbende ben ik wel blij met de toezegging dat de minister zich wil inzetten voor het Ottawa-verdrag.

[3:20:29] Daar steun ik hem volledig in.

[3:20:31] En deel ik ook de zorgen van mevrouw Piri als het gaat over de Afghaanse ambassadebewakers.

[3:20:35] Want volgens mij zijn er nu weer bewijzen dat die mensen gewoon gevaar lopen, dat ze worden gemarteld, dat ze worden bedreigd, omdat ze hebben gewerkt voor de Nederlandse ambassade.

[3:20:45] En dan hebben wij ook gewoon de plicht om ze hier naartoe te halen, volgens mij.

[3:20:48] En deel op de minister dat.

[3:20:50] Ik kijk even naar de minister.

[3:20:52] Of we gelijk door kunnen.

[3:20:54] Maar hem kennende gaat dat helemaal lukken.

[3:20:55] De minister.

[3:20:57] Nu heeft de ruimte nog één vervolgstelling.

[3:20:59] Als dat nodig is.

[3:21:00] Staccato, voorzitter.

[3:21:04] Dank aan de oproep van de heer Paternot om met Prinsjesdag aanwezig te zijn.

[3:21:07] Kennelijk ziet u me graag.

[3:21:12] Dit noteren wij ook als een toezegging.

[3:21:13] Ik ga echt mijn best doen.

[3:21:16] Het is niet als nieuws.

[3:21:17] Het is interessant om designated survivor te zijn.

[3:21:20] Het moet geen eeuwige roeping zijn.

[3:21:23] Wat betreft Armenian Cyber Rapid Response Team, ik weet niet hoe dat zit, maar daar kan ik op terugkomen bij twee minuten debat.

[3:21:32] Als het gaat over de Taurus raket, we hebben die capaciteit zelf niet.

[3:21:37] Ik zie ook niet meteen dat wij

[3:21:39] De middelen kunnen reserveren om die in te kopen, maar we zijn wel in gesprek met Duitsland, tot en met bondskansleer Merts hierover gegaan.

[3:21:47] En dat hebben we zelfs al gedaan voordat hij aantrad.

[3:21:51] Dan het prijsplafon, de heer Van Kampen, het prijsplafon op olie.

[3:21:57] Ik zou ook graag zo'n prijsplafond willen, ook in het 18e sanctiepakket, maar het is heel moeilijk om zoiets daarin te bouwen als niet de G7-landen daarin meedoen.

[3:22:07] En dat betreft heeft de G7-top in Canada onlangs onvoldoende resultaten geleverd.

[3:22:12] Tenminste zou je een aantal G7-landen aan boord moeten krijgen.

[3:22:15] Het is een eis van een aantal lidstaten om G7-landen aan boord te hebben voordat ze überhaupt instemmen met een olieprijscap, een olieprijsmaximering.

[3:22:26] De opmerking van de heer Van Kampen over de illegale nederzettingen.

[3:22:34] Op dit moment is er dus geen voorstel van de commissie erover.

[3:22:36] Dat heb je ten eerste nodig.

[3:22:37] En ten tweede heb je dan nodig voldoende medestanders in de EU om daar dan voor te stemmen.

[3:22:43] Maar op dit moment is dat dus niet aanwezig.

[3:22:45] Ik stel dus wel vast dat de juridisch dienst van de Raad aan het kijken is naar de toepassing van de adviesopinie van het Nationaal Gerechtshof van juli vorig jaar en wat dat betekent dus ook voor de betrekkingen inclusief met die nederzettingen.

[3:23:01] Korte vraag van Van Kampen.

[3:23:02] Zou de minister bereid zijn om tijdens de raad het draagvlak voor zo'n maatregel te peilen bij de andere leden?

[3:23:10] Minister?

[3:23:11] Ik kan in de raad natuurlijk inderdaad wel kijken welk draagvlak is er voor de diverse maatregelen.

[3:23:23] Maar ik voel me op tal van maatregelen.

[3:23:25] Dank.

[3:23:27] Gaat u verder.

[3:23:30] Ja.

[3:23:32] Syrië, dat zie ik als een oproep inderdaad, omdat er in het Europees Verband ook wel degelijk naar te blijven kijken.

[3:23:40] Afghaanse bewakers.

[3:23:43] Ja, ik kan slechts herhalen op dit moment wat ik kan herhalen.

[3:23:46] Er is een brief kennelijk van een advocaat, van een advocatenkantoor.

[3:23:50] Die gaan we bekijken en die gaan we beantwoorden.

[3:23:53] Ik weet nog niet welke gegevens die brief bevat en of daar gegevens bij zitten die mij al of niet bekend zouden zijn.

[3:24:01] Ik heb de brief nog niet gezien.

[3:24:04] Dan tot slot... Meneer Paternotte, sorry.

[3:24:07] Meneer Paternotte.

[3:24:08] Er is gisteren een uitgepraat TV-uitzending ook aan geweid.

[3:24:11] Die brief ligt inderdaad al drie weken, ook gezien het feit dat het zomergezest eraan komt.

[3:24:16] Is het misschien een redelijk verzoek om te vragen dat we morgenavond, het duurt nog heel lang voordat we dat twee minuten debat hebben, dat de minister dan erop kan reageren?

[3:24:26] Daar zeg ik wel bij, voorzitter.

[3:24:28] Ik zal die brief bestuderen.

[3:24:30] Maar dan nog is het zo, een brief van een advocaat over een rechtszaak moet gewoon buitengewoon voorzichtig en zorgvuldig worden beantwoord.

[3:24:40] Ik kan de implicatie totaal niet overzien van die brief.

[3:24:42] Ik kan dus op dit moment ook geen verdere toezeggingen.

[3:24:45] Maar ja, mevrouw Peering.

[3:24:47] Heer voorzitter, wat wij als Kamer vragen, vergeet even die brief, is als nou blijkt dat uitspraken die deze minister heeft gedaan op 23 oktober 2024

[3:24:59] niet blijken te kloppen.

[3:25:00] Of hij dat morgen, voordat we aan een twee minuten debat beginnen, gewoon even kan meedelen met de Kamer.

[3:25:05] Dat is wat we vragen.

[3:25:06] De minister.

[3:25:08] Voorzitter, dan moet ik de problematiek wel bestuderen en ook terugkijken wat er op 23 oktober met de Kamer is gewisseld.

[3:25:15] Ik heb op dit moment geen enkel gegeven dat zegt dat wat ik op 23 oktober heb gewisseld niet klopt.

[3:25:26] Mevrouw Dobbe.

[3:25:28] Ja, voorzitter, ook inderdaad los van die brief.

[3:25:31] De minister heeft in oktober tijdens die debatten gezegd dat deze mensen geen gevaar lopen.

[3:25:34] En heel specifiek zei die dat er geen noemenswaardige incidenten hadden plaatsgevonden.

[3:25:38] We hebben gisteren in die uitzending ook kunnen zien dat dat wel zo was.

[3:25:42] Ook al ver voordat de debat al, want een van die bewakers die refereerde naar Martelingen in 2023, omdat die had gewerkt voor de Nederlandse staat.

[3:25:50] Dus er zijn meer signalen dan alleen die brief.

[3:25:53] En daar kan de minister toch wel op reageren, want die signalen zijn ook voor deze minister beschikbaar.

[3:25:58] Voorzitter, het is allemaal nieuw voor mij, deze informatie.

[3:26:03] Nogmaals, ik heb alleen even iets zijdelijks van een tv-programma gezien.

[3:26:07] Ik heb een advocaat in beeld gezien van het advocatenkantoor De Bruil.

[3:26:11] Ik heb vernomen dat er een brief is.

[3:26:13] Ik heb de brief nog niet kunnen bestuderen.

[3:26:14] Ik kan op dit moment, mede gezien het feit dat ik brieven van advocaten over rechtszaken en dergelijke die ze willen aanspannen buitengewoon ernstig neem, kan ik op dit moment gewoon echt er niet op reflecteren.

[3:26:25] Dank.

[3:26:26] Gaat u verder met de beantwoording.

[3:26:28] Ik denk dat ik nog van de heer Dasser had over de hofzaak.

[3:26:35] Ja, ik kan wel zeggen, Nederland kan bij de commissie nadringen op de voorlopige maatregelen.

[3:26:40] Nederland interveneert al in de hofzaak tegen eerdere anti-LABTIQ plus wetgeving in Hongarije.

[3:26:49] Ik denk dat ik hiermee... Ik heb altijd één vraag toegestaan.

[3:27:00] Er is een vraag niet beantwoord, dan krijgt u alleen de mogelijkheid om de vraag te herhalen.

[3:27:06] Meneer Dassen?

[3:27:07] Is dat dan een toezegging van de minister dat Nederland... Nee, sorry, meneer Dassen.

[3:27:11] Ik mocht een vraag van mij herhalen, maar niet nu nog verder hierop... Ik heb nog geen interruptie gehad, dus je hebt toch één interruptie?

[3:27:17] Oh, sorry, meneer Dassen.

[3:27:18] Daar heeft u helemaal gelijk in.

[3:27:19] Ik hou u onterecht kort.

[3:27:21] Geen probleem.

[3:27:22] Maar mijn vraag was of dit nou een toezegging van de minister is dat hij hier daadwerkelijk mee...

[3:27:26] aan de slag gaat of, want ik kan het ook lezen als dat de minister zegt van ja dit kunnen we inderdaad doen.

[3:27:33] De minister.

[3:27:35] Dit kunt u lezen als toezegging dat ik ermee aan de slag.

[3:27:38] Mevrouw Piri, uw vraag was niet beantwoord, zei u?

[3:27:41] Dat klopt, ik had één vraag gesteld, namelijk of deze minister vindt dat Nederland er verdragrechtelijk alles aan doet om genocide te voorkomen in Gaza.

[3:27:49] De minister.

[3:27:51] Het antwoord is ja.

[3:27:55] Meneer Van Baarle.

[3:27:57] Ja, voorzitter, ik had naar mijn idee vragen gesteld die in zijn geheel in de tweede termijn niet beantwoord zijn.

[3:28:04] Maar ik kan het mishebben.

[3:28:06] Dat betroft de moties die ik ingediend heb over een mensenrechtenreview van de handelsbevorderende activiteiten, de motie die ik ingediend heb over het ontmoedigingsbeleid, of de minister die alsnog oordeel Kamer kan geven, omdat het gewoon hele redelijke verzoeken zijn, en of hij bereid is een coalitie te smeden voor afhastigd nemen van nationale maatregelen.

[3:28:27] De minister.

[3:28:29] Voorzitter, u zijn in het wetgevingsoverleg van afgelopen maandag door de staatssecretaris buitenlandse handel geapprecieerd en ik hou me aan die appreciatie.

[3:28:38] Dank u wel.

[3:28:39] Het punt van de coalitie heeft u nog niet.

[3:28:47] Mag ik dan nu een interruptie doen?

[3:28:50] U heeft alleen de vragen.

[3:28:53] In alle eerlijkheid, we zijn nu al aan het einde gekomen van het debat, dus u heeft deze vragen

[3:28:58] Zeker, het debat duurt tot 7 uur.

[3:29:00] Ja, u houdt ons heel kort, maar het debat heeft nog een half uur de tijd.

[3:29:05] Zeker, dat klopt, maar ik geef... Ga als het kan.

[3:29:08] Begrijp ik.

[3:29:09] Maar wat ik probeer te doen in het debat is u voldoende ruimte te geven om vragen te kunnen stellen.

[3:29:16] Velen van u hebben heel veel vragen gesteld, omdat u korter bent in de tijd.

[3:29:21] Mijn stelling is altijd, je hoeft de tijd van een debat ook niet helemaal vol te maken.

[3:29:25] En volgens mij zijn we daarmee aan het... Ik bedoel, iedereen heeft nu net ook de kans gehad om nog een vraag te stellen.

[3:29:30] Daarom zijn we klaar.

[3:29:31] Als u, u kunt mij daarin overrulen en zeggen, we willen nog extra vragen kunnen stellen, dan kunt u daar een punt van orde van maken.

[3:29:38] Maar mijn voorstel is om het gewoon bij één vraag te houden zoals ik heb voorgesteld.

[3:29:41] En morgen is een twee minuten debat.

[3:29:47] Dat is het, ja.

[3:29:48] Als u het toestaat, zou ik nog in ieder geval één vraag willen stellen.

[3:29:53] U ook.

[3:29:54] Als de commissie daarmee akkoord kan gaan, dan vind ik dat ook goed.

[3:29:57] Maar ik wil niet zomaar... Ik ga niet afwijken in ieder geval van iedereen, want ik hou iedereen daaraan.

[3:30:00] Dus als de commissie dat goed vindt... Ja?

[3:30:03] Zijn er... Als iedereen dat... Dan doen we nog één vraag.

[3:30:06] Meneer Van Baarle.

[3:30:09] Dan ga ik een vraag stellen over de voorstellen die ik heb gedaan.

[3:30:11] Ik vraag niet iets heel erg raars.

[3:30:13] Ik vraag aan de Nederlandse regering om de handelsbevorderende maatregelen die we nu hebben, om die langs de lijn van de mensenrechten te leggen.

[3:30:21] Dat is precies wat deze minister ook Europees heeft gevraagd.

[3:30:24] En ik snap gewoon echt niet dat we het niet eens als Nederland kunnen zeggen, we gaan kijken of het handelsbevorderende beleid nog in lijn is met de mensenrechten.

[3:30:31] Waarom wil de minister dat niet doen?

[3:30:35] Ik hou me aan de appreciatie die de staatssecretaris buitenlandse handel bij het wetgevingsoverleg afgelopen maandag heeft gegeven en zij heeft ook de toezegging gedaan dat we terugkomen in het verslag van de raad buitenlandse zaken op het opmoedigingsbeleid.

[3:30:51] Ik had eigenlijk een vraag in mijn eerste termijn die nog niet was beantwoord dus vandaar dat ik die graag wil herhalen en dat ging over het internationaal strafhof.

[3:31:00] en over de Britse hoofdonderzoeker van oorlogsmisdaden van Hamas en Israël.

[3:31:06] En mijn vraag was, nu blijkt dat de Nederlandse veiligheidsdiensten ook hebben gewaarschuwd dat zijn leven gevaar liep, dat is de hoofdreden waarom hij gestopt is, of daarover meer informatie kan worden gedeeld.

[3:31:18] Ik snap dat niet specifieke dreiging is, maar we weten al uit eerdere onderzoeken en daarom heeft de minister ook al een keer de Israëlse ambassadeur ontboden dat al 15 jaar

[3:31:28] intimidatiepogingen zijn richting het strafhof en ik vroeg me af of dit uit dezelfde hoek kwam.

[3:31:32] De minister.

[3:31:36] Voorzitter, ik dacht dat ik die vragen allemaal al beantwoord had, inclusief ook deze specifieke vraag en dat gaat over een cyberaanval en dat de kabinet ervan op de hoogte is dat er ook op dit moment geen verdere mededeling over kan doen en dat een algemene zin geldt dat de veiligheid van het hof en zijn medewerkers de volle aandacht heeft van Nederland als gastland.

[3:31:59] Sorry voorzitter, het gaat niet over een cyberaanval.

[3:32:01] Dit gaat heel specifiek over de Nederlandse inlichtingendiensten die langs gingen bij de hoofdonderzoek.

[3:32:05] Kijk even of de minister op dat punt kan ingaan en anders dan gaan we door.

[3:32:09] Ik kan niet ingaan op de activiteit van de Nederlandse inlichtingendienst, voorzitter.

[3:32:15] Zijn er nog anderen?

[3:32:16] Nee?

[3:32:17] Dan zijn we hiermee aan het einde gekomen van dit debat.

[3:32:21] Dan heb ik nog met u door te nemen de toezegging.

[3:32:25] Allereerst, er is een twee minuten debat aangevraagd door

[3:32:29] De heer Paternotte.

[3:32:32] Is dat ingepland voor morgenavond?

[3:32:36] Morgen is de laatste dag voor het reces, dus ergens morgenavond is het ingepland.

[3:32:41] Hou uw agenda in de gaten.

[3:32:43] Dan kom ik bij de toezeggingen.

[3:32:44] De minister zegt toe dat de permanente vertegenwoordiger bij de OPCW de zorgen, daaronder de aantrekkende zorgen ten aanzien van Chinese scanapparatuur en koppelt daarover terug in het verslag van de RBZ.

[3:32:56] Het was een toezegging aan de heer Boswijk, dat klopt.

[3:32:59] En de minister komt terug op het verzoek om informatie over de correspondentie tussen het departement en het advocaatkantoor inzake de situatie van de Afghaanse bewakers.

[3:33:08] En als ik het goed begreep, en dat wilde ik even checken, zou u daar voor het twee-minuten-debat op terugkomen?

[3:33:13] Klopt dat?

[3:33:13] Want dat wisten we niet zeker.

[3:33:15] Of tijdens het twee-minuten-debat.

[3:33:16] Tijdens het twee-minuten-debat komt u daar op terug.

[3:33:18] Ja.

[3:33:19] Ja, meneer Das.

[3:33:20] Het informatieverzoek zit er ook op correspondentie binnen het departement.

[3:33:23] Ja, dat staat hier tussen het departement en het advocaat.

[3:33:28] Het gaat over binnen het... Het gaat over de communicatie binnen het departement over deze brief van het advocatenkantoor.

[3:33:40] Ja, zo is de toezegging.

[3:33:41] Kan ik de toezegging zo noteren?

[3:33:43] Ik kom daarop terug.

[3:33:44] Ja, morgen tijdens het twee minuten debat.

[3:33:46] Dank u wel.

[3:33:46] Dan zijn we daarmee aan het einde gekomen van dit debat.

[3:33:48] Dan dank ik de minister en zijn staf.

[3:33:51] Dan dank ik de Kamerleden.

[3:33:52] En dan sluit ik de vergadering.