Herstel Groningen

[0:00:00] Goedemiddag.

[0:00:01] Ik open dit debat van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken.

[0:00:05] Het onderwerp van vanmiddag en vanavond is herstel Groningen.

[0:00:10] De spreektijd per fractie is vijf minuten.

[0:00:12] Ik stel voor aan de commissie om vier interrupties te hanteren.

[0:00:16] Ik kan heel coulant zijn, maar vooralsnog nog niet.

[0:00:24] Welkom aan alle mensen op de publieke tribune.

[0:00:27] Welkom aan de staatssecretaris.

[0:00:29] En ik begin in eerste termijn met mevrouw Beckerman.

[0:00:32] U heeft het woord.

[0:00:34] Dank u wel, voorzitter.

[0:00:35] Gisteravond fantastisch nieuws voor bewoners uit Appingedam.

[0:00:38] Schimmelwoningen aan de Patrimoniumstraat en steenstripwoningen in Opwierden-Zuid krijgen eindelijk sloopnieuwbouw.

[0:00:44] Actievoeren loont.

[0:00:46] Felicitaties aan de bewoners, maar ook bijvoorbeeld aan Kim Velleman, die eindeloos met deze bewoners gestreden heeft.

[0:00:52] Complimenten.

[0:00:53] En dit soort berichten zijn er veel meer nodig, want talloze bewoners zitten vast.

[0:00:57] Een aantal van hen zit vandaag op de tribune.

[0:01:00] En voorzitter, dat er nog steeds sprake is van systeemfalen, dat lijkt nu ook de staatssecretaris te erkennen.

[0:01:06] In het Dagblad van het Noorden van vandaag lezen we zijn citaten.

[0:01:09] En ik citeer, in Den Haag kost zo'n proces veel tijd.

[0:01:13] Ik hamerde op de menselijke maat.

[0:01:14] Deze mensen zijn murf van het wachten, zitten psychisch in de problemen en dan heb ik geen tijd voor Haagse spelletjes.

[0:01:21] Ik beland als bestuurder in een systeem dat niet mijn systeem is, maar waar ik wel mee moet werken.

[0:01:26] Wat bedoelt de staatssecretaris hiermee?

[0:01:29] Want elk vorige debat dat wij ook maar hinten op dat het systeem niet zou werken, bureaucratisch en te traag was, en bewoners hierdoor de vernieling ingaan, kregen we direct een stroom van woorden dat we echt, echt, echt niet het systeem moesten veranderen.

[0:01:42] Waar heeft hij het over als hij zegt dat het een systeem is dat niet zijn systeem is?

[0:01:47] Hij is toch verantwoordelijk voor het systeem?

[0:01:50] Dat er Haagse spelletjes worden gespeeld en de menselijke maat niet centraal staat.

[0:01:55] En waarom zegt hij dat dit besluit door de Eerste Kamer moet?

[0:01:57] Moet nu echt elk blokje huizen apart door de Kamers?

[0:02:00] Dat is toch geen werken?

[0:02:02] Voorzitter, een paar voorbeelden waar het misgaat.

[0:02:04] Maar de lijst is langer dan mijn spreektijd, dus ik doe het staccato.

[0:02:08] Stutten.

[0:02:09] Alles gaat traag.

[0:02:09] Het kostte negen maanden om een lijst te maken van woningen die in de stutten staan.

[0:02:13] 150 woningen.

[0:02:15] 150 blijken nog steeds zo onveilig dat ze in de stutten staan.

[0:02:19] Maar negen maanden na onze motie is dat niet aangepakt, maar moet zelfs een gesprek over de aanpak nog gepland worden.

[0:02:25] Hoe dan?

[0:02:26] dan de AAK in Uithuizen, waar alle huizenblokken zouden worden gesloopt voor de versterking, behalve twee identieke blokken.

[0:02:34] En na acties in 2023 worden nu ook deze blokken opgenomen.

[0:02:39] Maar nu zitten de bewoners weer in onzekerheid.

[0:02:41] In elke nieuwsbrief die ze krijgen, wordt er weer teruggekomen op bestaande afspraken.

[0:02:46] Maatregelen 10, 11, 12 en 16 uit Nijmegen

[0:02:50] worden niet nagekomen voor deze bewoners.

[0:02:53] Beloftes worden gebroken.

[0:02:54] De NCG staat niet naast de bewoners.

[0:02:56] Ze krijgen niet de 2500 euro die iedereen krijgt voor het lange wachten.

[0:03:01] Voorzitter, en ik vertel dit verhaal omdat het exemplarisch is, want heel veel bewoners zitten in deze situatie.

[0:03:06] De GBB publiceerde hier recent de staat van het kerngebied over.

[0:03:10] De grote ongelijkheid, de gigantische bureaucratie, maar ook het steeds maar weer niet nakomen van beloftes worden vaak gehoord.

[0:03:17] Graag een reactie.

[0:03:18] Nog zo'n uitputtende strijd is die van mensen uit batch 1588 die te weinig geld kregen voor de versterking van hun huis.

[0:03:25] Na lange strijd werd ons voorstel aangenomen om alle bewoners die eigen geld hebben ingelegd te compenseren.

[0:03:30] Maar nu blijkt ook hier weer, de ene krijgt het wel, de volgende niet en de derde een beetje.

[0:03:35] Wat denkt u, vragen we aan de staatssecretaris, dat het met mensen doet?

[0:03:40] Waarom worden schades tot 60.000 euro nu zonder grote onderzoeken vergoed, maar gaan we bij deze mensen, die al jaren vastzitten, eindeloos onderzoeken en nog een keer onderzoeken en nog maar weer een keer?

[0:03:51] Het kost klauwen met geld om mensen hun geld uiteindelijk niet terug te geven.

[0:03:57] Nog een langslepend dossier zijn de mensen die eerder te weinig kregen van de NAM, waaronder de onterecht afgewezen schades.

[0:04:03] Vorige week nam de Tweede Kamer opnieuw tegen de zin van de staatssecretaris een motie aan om al deze mensen te helpen.

[0:04:09] Hoe gaat de staatssecretaris deze uitvoeren?

[0:04:12] En dan de gedupeerden die zitten met fouten in hun rapporten.

[0:04:16] Er zit ook iemand op de tribune.

[0:04:18] En vorige week was het nieuws, woningen zijn terecht veilig verklaard.

[0:04:22] Maar wat blijkt?

[0:04:23] Er heeft geen toetsing ter plaatse plaatsgevonden.

[0:04:26] Er zijn ook geen eigen berekeningen uitgevoerd.

[0:04:29] Waar is die conclusie nu echt op gebaseerd?

[0:04:31] En wat hebben mensen aan die conclusie?

[0:04:34] Wanneer volgen de daden?

[0:04:35] Uit gesprekken van Poynter met oud-medewerkers van de NCG blijkt ook dat zij vinden dat de werkwijze niet klopt.

[0:04:41] Wat gaat de staatssecretaris nu echt doen?

[0:04:46] Voorzitter, de directeur nationaal coördinator Groningen zei... ...de instituten werken nu nog te verschillend.

[0:04:53] Met andere woorden, de overheid werkt niet genoeg samen... ...om gedupeerden daadwerkelijk te helpen.

[0:04:59] Om daadwerkelijk eindelijk mensen centraal te stellen.

[0:05:02] En de staatssecretaris, ik haalde het net al aan, zegt gisteren dat hij... ...als bestuurder in een systeem zit dat niet zijn systeem is... ...en dat het in Den Haag te veel tijd kost.

[0:05:14] Voorzitter, en dan is mijn belangrijkste vraag voor dit debat eigenlijk, gaan we nog langer door?

[0:05:20] op deze weg, waarin we af en toe met heel veel pijn en moeite een paar straten er dan uittrekken en oplossen, zoals nu gelukkig terecht in Appingedam gebeurt.

[0:05:31] Maar voorzitter, als we de staatssecretaris moeten geloven, is dat ook een strijd voor hem.

[0:05:35] En voorzitter, of gaan we voor een systeem wat werkt voor mensen en waar voor elk huis, voor elke inwoner een oplossing komt.

[0:05:42] En wij zouden willen oproepen, gebruik nou deze zomer en kom nou eindelijk met een plan dat werkt.

[0:05:48] Voorzitter, ik ben door mijn tijd heen, maar voort ben ik van mening dat het absoluut bizar is en niet te verkroppen dat nieuwe gastwinning in Groningen door dit kabinet wordt doorgedrukt en een motie om geen gast te winnen bij Warfem niet wordt uitgevoerd.

[0:06:01] Dank u wel.

[0:06:04] Dank u wel, meneer Bisschof.

[0:06:05] Maar voordat ik naar meneer Bisschof ga, u heeft een interruptie van meneer Holman.

[0:06:09] Ja, zoals gebruikelijk hebben we weer een heel gloedvol betoog van mevrouw Beckerman.

[0:06:14] Als geen ander kent ze de problemen en is ze thuis in het gebied.

[0:06:18] Zeer veel waardering daarvoor.

[0:06:20] Ik kan heel ver meegaan met de analyse die zij stelt.

[0:06:25] Ze vraagt een minister en een staatssecretaris.

[0:06:27] Maar kunt u weergeven wat nu de kern van het probleem is en wat volgens u de fundamentele aanpak moet zijn om hier volgend jaar niet weer hetzelfde verhaal te hebben?

[0:06:38] Voorzitter, heel graag.

[0:06:39] Want wat je heel vaak ziet als je deze opmerking maakt, het overkomt mij, het overkomt heer Busselhoff, is dat er bijna een soort panische reactie is van als we nu het systeem op z'n kop gooien, gaat het mis.

[0:06:50] Maar dat is niet wat wij voorstellen.

[0:06:52] Voorzitter, in Nijmegen stond het wat dat betreft, en hoewel ik vanaf dag één heel kritisch was op Nijmegen, want ik dacht, je kunt wel vijftig maatregelen opschrijven, net als we er negentig opschrijven voor de toeslagenouders.

[0:07:04] Zolang de basis niet op orde is, komt het niet goed.

[0:07:07] Maar in Nijmegen stond wel iets cruciaals.

[0:07:10] En daarin stond, we gaan het radicaal anders doen.

[0:07:13] radicaal anders.

[0:07:15] En dat is het begin en eindpunt voor mijn partij.

[0:07:19] Als je begint bij mensen, en ik heb net mensen gesproken die nu in een caravan zitten en niet weten wat er volgende winter weer gaat gebeuren en wat dat voor hun kinderen gaat betekenen, dan is dat je startpunt.

[0:07:32] En dan moeten we niet alleen in gesprek gaan, maar dan moeten we met een plan komen en zorgen dat dat plan uitgevoerd wordt en opgelost.

[0:07:38] Eigenlijk terug naar de basis.

[0:07:40] En ik weet

[0:07:41] Dat er heel veel mensen bij IMG en NCG werken die dat ook zouden kunnen.

[0:07:46] En die dat ook het liefst zouden willen.

[0:07:48] Dat er nu een heel systeem is met veel bureaucratische lagen, veel regels, veel regelingen.

[0:07:53] Terug naar die basis.

[0:07:55] Terug naar dat huis.

[0:07:56] Terug naar die mensen die slapen in een caravan.

[0:07:58] En zeggen, wij gaan niet weg tot het is opgelost.

[0:08:06] Meneer Hollan in tweede instantie.

[0:08:09] Ik snap hem.

[0:08:11] Maar kun je duiden wat dan echt die verandering moet zijn?

[0:08:17] Of welke dingen je nu moet doen om volgend jaar te kunnen zeggen... we hebben nu die radicale verandering ingevuld en nu gaat het goed?

[0:08:26] Het probleem is dat we ooit een systeem hebben opgetuigd wat niet erover ging...

[0:08:33] Wat hebben Groningers nodig?

[0:08:35] Maar we hebben een systeem opgetuigd... langs de lijnen van de aansprakelijkheid van de NAM.

[0:08:41] En dat betekende dat we schade apart deden van versterker.

[0:08:46] En die twee weer samenbrengen, dat blijkt heel moeizaam.

[0:08:49] Want het systeem is immers niet gebouwd... op de manier waarop we het zouden willen inzetten.

[0:08:55] En dat is een gigantisch probleem.

[0:08:58] En wat je heel vaak ziet, en we zagen dat bij het toeslagenschandaal... we zien dat bij Groningen ook...

[0:09:03] is dat er dus een enorme bureaucratie ontstaat in plaats van op die basis beginnen.

[0:09:09] En ik denk dat als je echt het radicaal anders wilt doen, het zo simpel is.

[0:09:13] Bij toeslagenschandaal bedacht mijn collega Renske Leijten de oplossing in één dag.

[0:09:17] Die zei, huur gewoon een gymzaal en zorg dat je bewoners laat komen en dat je met zoveel mogelijk knappe koppen dat gaat oplossen.

[0:09:25] En ik denk dat dat voor Groningen ook geldt.

[0:09:27] Ga zitten met mensen, alle experts erbij halen en zorgen dat je met een plan komt waar je mee verder kan.

[0:09:33] Dat is niet heel eenvoudig, want je zult altijd gedurende zo'n proces tegen van alles aanlopen.

[0:09:38] Maar wat je nu ziet...

[0:09:40] is dat als je in dit proces tegen dingen aanloopt, dat er overal vinkjes moeten worden gezet.

[0:09:44] Dat overal weer opnieuw discussies beginnen.

[0:09:48] En dat komt omdat dat systeem niet gebouwd is, niet op orde is, niet gebouwd is om gedupeerden centraal te stellen.

[0:09:56] En dat komt door die historie.

[0:09:58] En ik denk dat als je dus echt het goed wil aanpakken, dan moet je dus bij het fundament beginnen en die basis op orde en die basis zijn mensen zelf, de Groningers zelf.

[0:10:11] Ja, Helder, dan nog één laatste vraag.

[0:10:13] Wat is dan een staande weg om dit te kunnen realiseren?

[0:10:22] Voorzitter, ik vind dat een lastige.

[0:10:24] Want ik denk dat dat dus aan de ene kant die bureaucratie is die zichzelf ook in stand houdt.

[0:10:29] En aan de andere kant maak ik mij zorgen over geld.

[0:10:33] Ik heb die vraag ook gesteld vandaag.

[0:10:35] De heer Busselhoff en ik zelf hebben heel veel voorstellen ingediend, bijvoorbeeld voor die ongelijkheid.

[0:10:40] En dan lees je dus dat zo'n buurt, ik noemde net de Aken uit Huizen, dat die zijn toegevoegd.

[0:10:49] Die buurt komt dan continu, zie je dat in al die nieuwsbrieven er weer, dat zij niet onder regelingen vallen.

[0:10:57] En dat zag je ook bij die buurt in Appingedam gisteren.

[0:10:59] Dan zegt de staatssecretaris, ja, maar ik moet met dat plan eerst nog langs twee kamers.

[0:11:04] Daar gaat het dus mis.

[0:11:07] Er is genoeg geld nodig om ongelijkheid aan te pakken.

[0:11:14] Maar op het moment dat je deze groep wilt toevoegen, dan blijkt dat al die regelingen niet voor hen gelden.

[0:11:21] Dan blijkt dat dat geld er helemaal niet is.

[0:11:24] Daar zit mijn grote zorg.

[0:11:27] wat je moet doen, want ik ben er heel blij mee en ik heb me daar net mijn compliment voor gegeven dat die groep in Abbingenam is toegevoegd, dat voor alles weer opnieuw een strijd wordt.

[0:11:36] Omdat ook die financiële kant nog steeds heel erg geregeld is langs die lijnen van aansprakelijkheid rondom schade en versterken.

[0:11:45] Dus als ik iets zou mogen veranderen is het begin bij de bewoners en zorg dat je het kosten wat kost, dat dat ook echt geldt voor alle.

[0:11:56] bewoners en elke situatie.

[0:11:58] En voorzitter, is dat dan duur of is dat een blanco check?

[0:12:01] Ik denk dat deze geldverslindende bureaucratie ook heel erg duur is.

[0:12:06] Als ik bewoners spreek die zeggen weer een rapport.

[0:12:09] Ik heb er al tien gehad.

[0:12:17] Dank u wel, voorzitter.

[0:12:20] Deze staatssecretaris zit hier nu één jaar.

[0:12:22] En ja, er gaan dingen goed.

[0:12:25] Het voorbeeld werd genoemd van Appingedam.

[0:12:27] 88 woningen die eindelijk aangepakt worden.

[0:12:30] Terecht zijn bewoners daar heel blij mee.

[0:12:33] Terecht is de staatssecretaris daar ook blij mee.

[0:12:37] Ja, in één jaar tijd kun je ook niet alles wat fout is gegaan... over tientallen jaren in Groningen oplossen.

[0:12:43] Tegelijkertijd, als je doorgaat op een foute route...

[0:12:48] Niet alle routes zijn fout, maar een aantal routes van deze staatssecretaris heb ik wel moeite mee.

[0:12:53] Dan zul je toch over een jaar en over twee jaar weer in dezelfde situatie zitten.

[0:12:56] En daar heb ik de afgelopen periode best wel veel voorbeelden van gezien.

[0:13:00] Dat dat dan toch weer de verkeerde route wordt gekozen.

[0:13:02] En wat is die verkeerde route nou?

[0:13:03] Dat is eigenlijk op het moment dat je zegt we blijven gescheiden werken.

[0:13:08] Schadeversterking blijven we apart behandelen.

[0:13:11] Net als verduurzaming van woningen.

[0:13:13] We doen dat niet in één overheidsaanpak, maar heel langzaamaan.

[0:13:17] Dat is toch een verkeerde route, denk ik.

[0:13:20] Tweede verkeerde route die ik ook voor me zie, is als je toch blijft redeneren vanuit wantrouwen richting Groningen.

[0:13:27] En ten derde, als je budget als uitgangspunt neemt en pas daarna,

[0:13:32] Als je die keuzes maakt, kan ik je op een briefje geven, dan zul je de situaties die we de afgelopen tijd vaker hebben gezien, ook de komende jaren nog zien.

[0:13:49] Ik woon ook in Groningen.

[0:13:52] Afgelopen vrijdag was ik weer in Groningen.

[0:13:54] Dan zie je het resultaat van deze keuzes.

[0:13:57] Dan zie je het resultaat van deze keuzes.

[0:13:59] In Delfzijl.

[0:14:01] Mensen die op Robbenplaat woonden, woningen werden gesloopt.

[0:14:04] Ze woonden daar soms hartstikke fijn.

[0:14:06] Ze wilden misschien wel helemaal niet weg, maar doordat de gaswinning hun woningen zo onveilig had gemaakt, moesten ze daaruit.

[0:14:13] Vervolgens gaan ze naar een nieuwbouwwoning.

[0:14:16] Dan kom ik bij mensen over de vloer van een nieuwbouwwoning.

[0:14:20] waarbij nu alweer dat huis in de stuten staat, in de stijgen staat, omdat zowel de voorgevel als de zijgevel eruit moeten, omdat er scheuren in zitten.

[0:14:31] En in de nacht ligt dat kind gewoon wakker, wat daar ook woont, omdat ze dan horen tak, tak, tak, tak, tak.

[0:14:38] Als een soort mitrailleur, zei hij.

[0:14:40] En wat is dat nou?

[0:14:40] Dat zijn de scheuren die in die woning terechtkomen.

[0:14:43] als er weer een aardbeving is geweest.

[0:14:45] Dat is een nieuwbouwwoning.

[0:14:47] Hoe kan het toch dat mensen die notabene hun woning hebben moeten uitgaan, gedwongen in een nieuwbouwwoning terechtkomen en dan weer in die ellende zitten?

[0:14:56] En ik zou toch willen weten van deze staatssecretaris of ik ook kan garanderen dat dat in de toekomst niet meer gebeurt.

[0:15:03] Ik zou ook van deze staatssecretaris willen weten wat deze mensen kunnen verwachten van deze staatssecretaris.

[0:15:09] Worden zij gecompenseerd voor de ellende waar ze tegen hun wil in, zonder dat het hun keuze was, opnieuw in terecht zijn gekomen?

[0:15:16] En als we het dan toch hebben over fouten die gemaakt worden... dit is zo'n duidelijke bouwfout... dan zitten er ook fouten, al veel aan bod geweest, in de versterkingsrapporten.

[0:15:26] Er zitten ook mensen op de tribune die kunnen er alles over vertellen... wat voor rare rariteiten er in die rapporten zitten.

[0:15:33] En nu is er onderzoek geweest naar die fouten in de rapporten.

[0:15:38] En eigenlijk is de conclusie... alle huizen die op norm zijn verklaard, dat is in ieder geval goed.

[0:15:42] En er zijn een paar dingen wel fout gegaan...

[0:15:45] Dat is niet heel erg fundamenteel wat er fout is gegaan.

[0:15:47] Maar in dat onderzoek wordt geschreven, en ik citeer ook, wel moet worden aangetekend dat er in veel gevallen sprake was van tekortkomingen, zoals onvolledige dossiers, ontbrekende opnamerapporten en niet-inzichtelijke keuzes in de berekening.

[0:16:00] En ook is gezegd dat het door de beschikbare tijd niet mogelijk was om de opnamerapporten en diverse signalen over onjuistheden daarin te plaatsen, te toetsen en daarmee onze beschouwing van de opnamefase te kunnen completeren.

[0:16:11] als dit is wat het onderzoek is, vraag ik me af, kun je dan die conclusie wel trekken dat al die woningen die veilig zijn verklaard, die op norm zijn verklaard, dat ook daadwerkelijk zijn?

[0:16:21] Ik vond het, als ik dat onderzoek lees, niet heel erg geruststellend.

[0:16:24] Dus ik hoop dat die zorg die ik daarover heb, dat de staatssecretaris die weg kan nemen.

[0:16:28] Voorzitter, ik zie dat ik heel snel door mijn tijd heen ga, dus ik ga nog een paar snelle staccatodingen ook noemen.

[0:16:33] De mensen die eigen geld hebben ingelegd voor de sloop van hun woning.

[0:16:36] Die woningen staan er nog steeds notabene, die worden verhuurd.

[0:16:39] Ze moesten 10.000 euro inleggen.

[0:16:41] Zij hebben een afwijzing gekregen, hebben dat geld niet teruggekregen.

[0:16:44] Mensen die moesten betalen voor de nieuwbouw van hun woning, voor gewoon het aanleggen van een vensterbank, voor gewoon een pad naar de voordeur, zodat ze niet door de modder hoefden te lopen.

[0:16:53] Ook dat geld hebben ze niet teruggekregen.

[0:16:55] Wat is de redenatie daarachter?

[0:16:56] Hoe is die ongelijkheid te verklaren volgens deze staatssecretaris?

[0:17:07] En dan ook nog de schrijnende situaties van de stutten.

[0:17:12] Het was deze staatssecretaris die bij zijn aantreden zei... die stuttenlijst, die moeten we uit dit landschap halen.

[0:17:22] Dat is zo'n pijnlijk voorbeeld van hoe het fout is gegaan in Groningen.

[0:17:27] Nu komt er uiteindelijk een stuttenlijst na heel lang wachten en heel veel getouwtrek.

[0:17:33] maar ik zie nog niet een begin van hoe die stutten ook uit het Groninger landschap verdwijnen.

[0:17:37] En dat vind ik zo pijnlijk, dat je letterlijk die woningen ziet die op instorten staan en dat daar nog geen begin mee is gemaakt om dat ook op te lossen.

[0:17:46] En ik ben benieuwd wanneer de staatssecretaris kan zeggen dat die stutten wel uit het Groninger landschap zijn verdwenen.

[0:17:52] En dan, voorzitter, tot slot.

[0:17:54] Er zitten hier ook mensen op de tribune die in een hele schrijnende situatie zitten, namelijk in een woning die niet verwarmd kan worden, met twee kinderen die slapen in een caravan.

[0:18:02] Dat soort schrijnende situaties kunnen niet voortbestaan.

[0:18:07] En ik vind dat die mensen voor de zomer uitsluitsel duidelijkheid moeten krijgen over het feit dat zij

[0:18:12] in de winter kunnen rekenen op gewoon een fatsoenlijk, veilig verwarmd huis.

[0:18:17] Het gaat wel om een gezin met twee kinderen.

[0:18:19] En ik hoop dat de staatssecretaris die duidelijkheid ook kan geven.

[0:18:23] En ja, voorzitter, ik sluit mij omwille van de tijd aan bij mevrouw Beckerman als het gaat om de gaswinning bij Warfem.

[0:18:29] Dat het ongekend is dat die doorgaat en dat het echt wanstaltig is dat Shell en Exxon, die heel veel geld hebben verdiend aan Groningen, achter gesloten deuren nog meer geld van de staat proberen af te troggelen.

[0:18:43] Dank u wel.

[0:18:43] Meneer Hartsuiker.

[0:18:46] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:18:48] Vandaag is mijn eerste commissiedebat in deze Kamer, een debat over een regio die ik van dichtbij ken en die mij na aan het hart ligt.

[0:18:54] Juist daarom voel ik de verantwoordelijkheid om me namens de VVD hard te maken voor een overheid die doet wat ze belooft, dat gelden effectief worden besteed en dat we echt het verschil gaan maken voor de inwoners en ondernemers in nauwe verbinding en samenwerking tussen rijk en regio.

[0:19:09] Want dat is de enige manier waarop het vertrouwen van inwoners kunnen terugwinnen.

[0:19:13] Het loslaten van de strikte deadline van 2028 voor de versterkingsoperatie... is wat ons betreft een verstandige stap.

[0:19:19] Een realistische planning richting 2030-2032 kan bijdragen aan een stel van vertrouwen... doordat een betere balans tussen snelheid en kwaliteit kan worden gerealiseerd... zoals ook wordt geadviseerd door de staatstoezicht op de mijnen.

[0:19:31] Bijvoorbeeld door de versterking te combineren met verduurzaming... en door ruimte te bieden voor maatwerk.

[0:19:35] Voorwaarde is bij ons bedrijf wel dat er voldoende voorgang blijft.

[0:19:39] De NCG verwacht tussen 2026 en 2028 het tempo te kunnen opschalen om zo aan het einde van 2028 85 tot 95 procent van de versterkingsopgave afgerond te hebben.

[0:19:51] Ik moedig de staatssecretaris aan dat ook echt waar te maken.

[0:19:54] Daarnaast vraag ik aandacht voor een betere communicatie met inwoners en ondernemers, waarmee meer proactief wordt gehandeld en maximaal wordt voorzien in ontzorging, zowel bij de versterking als het schadeherstel.

[0:20:05] Belangrijk is hierbij om ook specifiek capaciteit in te zetten op de complexe cases in de kern van het gebied en de langlopende aanvragen zo snel als mogelijk op te lossen.

[0:20:17] Welkom aan de collega in deze commissie.

[0:20:20] Het eerste debat, dus ik zal daar ook rekening mee houden.

[0:20:25] Maar er was wel iets wat mij even op aansloeg.

[0:20:30] Het is een verstandige stap geweest dat we die deadline voor wanneer de versterkingsoperatie klaar moet zijn hebben losgelaten.

[0:20:37] En dat dat van 2028 naar 2032 gaat.

[0:20:41] Volg u als u zegt dat we de Groningers niet nog meer valse beloftes moeten doen.

[0:20:49] Maar wat ik wel ingewikkeld vind, is dat Groningers al zo lang wachten op een veilig huis.

[0:20:57] En ik hoop toch niet dat als we straks in 2032 zijn en blijkt dat die datum weer wordt opgeschoven, de VVD dan zegt, ja, verstandige stap geweest dat we hem weer uitstellen, die datum waarop de operatie klaar is.

[0:21:08] Want we hebben de Groningers toch, moeten de Groningers geen valse beloftes doen.

[0:21:12] Dus ik hoop dat ik dat dan niet, dat ik dat verkeerd heb begrepen van de VVD.

[0:21:15] En dat is er wel voor zorgen dat die voor 2032 klaar is, deze operatie.

[0:21:21] Ja, voorzitter, dat is een hele goede vraag.

[0:21:24] Wat mij betreft is dat inderdaad verkeerd begrepen.

[0:21:26] De inzet moet erop gericht blijven om in 2028, wat ik net zei, die 85 tot 95 procent van de versterkingsoperatie af te ronden.

[0:21:35] Maar wij zijn wel van oordeel dat het strikt vasthouden aan een niet realistische deadline eigenlijk ervoor zorgt dat je de teleurstelling inbakt in het systeem.

[0:21:43] En dat moet je normaal niet doen.

[0:21:45] En ons idee niet.

[0:21:46] Wij zeggen van, zorg ervoor dat er voortgang blijft in de versterkingsoperatie, maar geef ook ruimte voor maatwerk.

[0:21:54] Uiteindelijk is ook de Groninger daarbij gebaat, dat als er dan versterking plaatsvindt, en je kunt dat combineren, dat is ook net aan mijn rechterzijde gezegd, dat je dingen moet proberen te combineren, zodat de Groningers en ook, zeg maar,

[0:22:09] de mensen die rond Noorgen in Greepskerk wonen en te maken hebben met deze operatie, dat die uiteindelijk in een veilig, modern en duurzaam huis kunnen wonen.

[0:22:17] En dat vind ik uiteindelijk belangrijker dan het feit dat we heel nauw vasthouden aan een niet-realistische datum.

[0:22:22] Dus wat mij betreft, nou ja, lijkt me voldoende.

[0:22:27] Dan ga ik verder met mijn betoog, voorzitter.

[0:22:29] Voorzitter, de staatssecretaris kondigt een agenda voor herstel aan.

[0:22:32] Wat is daarbij zijn beeld?

[0:22:33] Hoe gaat dit concreet bijdragen aan een betere samenwerking als één overheid?

[0:22:37] De moties van mijn voorganger De Groot zijn hierin heldig.

[0:22:40] Zorg ervoor dat de gelden zoveel mogelijk in de regio landen en beperkt de uitvoeringskosten.

[0:22:45] De impact van schadeafhandeling en versterking drukt zwaar op de gezondheid van inwoners.

[0:22:49] Professionals moeten goed toegerust zijn om daarin te ondersteunen.

[0:22:53] De aardbeheersacademie speelt daarin een belangrijke rol.

[0:22:56] Het kabinet reserveert daar ook middelen voor voor scholing van NCG en IMG-medewerkers in de periode 2025 en 2030.

[0:23:03] De regio heeft daar aanvullend geld voor gevraagd.

[0:23:06] Wij steunen de inzet van het kabinet, maar we willen wel graag van de staatssecretaris weten, welke afspraken zijn hier nou over met de regio gemaakt?

[0:23:13] Voorzitter, in april verscheen de staat van Groningen en Noord-Drempte 2025, een eerste versie die feitelijk inzicht biedt in de stand van zaken met betrekking tot de operatie van schadeherstel en versterking en de waardering van NCG en IMG.

[0:23:26] Wat ons betreft is het beeld nog te beperkt.

[0:23:28] Wat mist is een analyse van de impact van schadeafhandeling en versterking op inwoners en ondernemers

[0:23:33] en ook of in hoeverre daar verbetering op treedt, wordt de aanpak inmiddels al ervaren als milder, menselijker en makkelijker.

[0:23:41] En daarnaast is het van belang dat we op termijn ook een goed beeld krijgen van de effecten van de maatregelen uit de economische agenda, de sociale agenda en de isolatieaanpak.

[0:23:48] Ik wil graag weten van de staatssecretaris welke stappen er zijn en worden gezet om hier meer inzicht in te krijgen, zodat we dit bij de staat van 2026 wel in beeld hebben.

[0:23:57] Wordt het bijvoorbeeld voorzien in een nulmeting voor de brede welvaarts in die kantoren?

[0:24:01] Ik vraag de staatssecretaris hierop te reflecteren.

[0:24:04] Voorzitter, de VVD staat voor duurzaam economisch perspectief in de regio.

[0:24:08] Niet alleen schade herstellen en besterken, maar ook vooruitkijken en investeren in het toekomstperspectief op de langere termijn.

[0:24:14] Scholing, werkgelegenheid en innovatie zijn daarin essentieel.

[0:24:17] De voorziene komst van een AI-fabriek naar Groningen, waar bedrijven en kennisinstellingen kunnen experimenteren met kunstmatig intelligentie, is hiervan een prachtig voorbeeld.

[0:24:26] Een investering van 200 miljoen, waarin Rijk, Regio en hopelijk ook D.U.

[0:24:30] samen optrekken.

[0:24:31] Ik wil het kabinet complimenteren met deze inzet en spreek de hoop uit dat de Europese Commissie op korte termijn een positief besluit neemt.

[0:24:38] Deze investering biedt namelijk een grote kans om de regio sterker te maken door meer banen te creëren en talent aan te trekken.

[0:24:43] Daarvan profiteren niet alleen de ondernemers, maar ook de inwoners van Groningen en Noord-Drenthe.

[0:24:48] En dat is waar we het uiteindelijk voor doen.

[0:24:50] Als WVD zien we graag dat vanuit deze positieve mindset verder invulling gegeven wordt aan de economische agenda.

[0:24:56] Welke kansen ziet de staatssecretaris daarbij voor de grensoverschrijdende samenwerking met Neder-Zakzen?

[0:25:00] Daar kwam het woord Duitsland namelijk niet heel vaak of bijna eigenlijk niet tegen in de economische agenda.

[0:25:06] Tot zover, voorzitter.

[0:25:08] Dank u wel, maar u heeft nog een interruptie van mevrouw Beckerman.

[0:25:11] Ja, welkom, heer Hartzuiken.

[0:25:13] Welkom in deze commissie.

[0:25:15] U begon met overheid die doet wat ze belooft.

[0:25:20] Dat is natuurlijk fantastisch.

[0:25:23] Over welke beloftes heeft u dan concreet?

[0:25:25] Welke beloftes vindt u nou heel belangrijk?

[0:25:29] In het coalitieakkoord stond bijvoorbeeld geen Gronings gas meer.

[0:25:31] Daarvan dachten Groningers dat betekent geen nieuwe gaswinning.

[0:25:38] Er zijn heel veel beloftes gedaan in Nijmegen, waar mensen nog steeds op wachten.

[0:25:41] Welke beloftes had u het over als u zei, ja, ik wil een overheid die doet wat ze belooft?

[0:25:47] Ja, voorzitter, wat ons betreft betekent dat de overheid maximaal inzet, dat staat ook in de brieven, koste wat kost om het schadeherstel en de versterkingsoperatie om dat vorm te geven.

[0:25:59] En ook om de toezegging rond de economische agenda, de isolatieaanpak, de sociale agenda, om die waar te maken.

[0:26:06] Dat moet wat ons betreft gebeuren.

[0:26:09] Dat zijn de afspraken die we hebben gemaakt.

[0:26:11] En u weet hoe het werkt bij toetsen van vergunningen rond gaswinning.

[0:26:14] Dat moet gebeuren op basis van de mijnbouwwet.

[0:26:17] Daar is een brief over verschenen waarin heel helder is aangegeven welke afwegen de minister heeft gemaakt.

[0:26:23] Dus wat mij betreft is dat glashelder.

[0:26:28] Voorzitter, op dat laatste punt.

[0:26:29] Je mag dus een belofte breken als je te langzaam bent met het uitvoeren van je vorige belofte om de mijnbouwwet aan te passen.

[0:26:37] Voorzitter, ik zit hier al iets langer.

[0:26:38] 2023 beloofde het vorige kabinet, waar ook de VVD in zat, om de mijnbouwwet aan te passen.

[0:26:45] Niet langer zou het zijn, ja mits, maar nee tenzij.

[0:26:49] Dat was de belofte in 2023.

[0:26:51] Toen kwam de belofte geen Gronings gas meer.

[0:26:54] Toen werden er toch weer nieuwe vergunningen gegeven.

[0:26:56] Maar dat mag nu blijkbaar.

[0:26:57] Want als je eerste belofte breekt, mag je je tweede belofte ook breken.

[0:27:00] Die logica ontgaat mij toch een klein beetje.

[0:27:04] Ja voorzitter, dat is op zich ook wel logisch dat de logica aan mevrouw Beckerman gaat, omdat het ook geen terechte logica is.

[0:27:11] De belofte is dat de gaswinning uit het Groningen gasveld, die zou worden beëindigd, dat is ook beëindigd.

[0:27:16] De lijn van het kabinet is altijd geweest dat op het moment dat de gaswinning in kleine velden, zolang en zover als die nog nodig is,

[0:27:22] passend binnen de klimaatambities die we met elkaar hebben, dat die doorgang kan vinden, dat vergunningsaanvragen worden getoetst op basis van de mijnbouwwet.

[0:27:31] En ik weet dat u een motie heeft ingediend en die is ook breed aangenomen om de gaswinning uit Warfem, om dat op die vergunning niet te

[0:27:41] En de minister heeft uitgebreid aangegeven dat u daarmee eigenlijk vraagt om aan de minister om onrechtmatig te handelen.

[0:27:48] En daarvan zeggen wij van ja, onze democratische rechtsstaat, die staat als een huis.

[0:27:53] Dus inwoners en ondernemers moeten ook kunnen vertrouwen op een stuk rechtszekerheid.

[0:27:58] Dus wij vinden het heel erg belangrijk dat als er een vergunningsaanvraag komt, dat die goed wordt getoetst.

[0:28:03] Dat erbij heel natuurlijk wordt gekeken naar de veiligheid.

[0:28:06] Maar op het moment dat de adviseurs van de minister tot de conclusie komen,

[0:28:10] dat de winning veilig en verantwoord kan, dan heb je geen andere keuze op basis van de mijnbaarwet om die vergunning te verlenen.

[0:28:20] Voorzitter, die staat als een huis, zei de heer Hartsuiker.

[0:28:23] Voorzitter, nou, op de tribune zitten een heleboel mensen wiens huis niet staat als een huis.

[0:28:28] Waaronder mensen... Oh, sorry.

[0:28:31] Waaronder mensen uit Warfem, waar het huis niet staat als een huis.

[0:28:35] Waar het huis al jaren kapot en onveilig is door toenoem van die eigen overheid die zich nu aan de beloftes zou moeten houden.

[0:28:42] Voorzitter, ik vind dat verschuilen achter een wet waarvan je beloofd hebt het niet meer te doen, telkens opnieuw,

[0:28:50] Kiezen voor Shell en Exxon in je eigen winstbejag vind ik een hele pijnlijke.

[0:28:55] Voorzitter, en dan hoor ik de heer Hartzuiker ook nog zeggen dat de toezichthouder mee akkoord zijn.

[0:28:59] Voorzitter, de toezichthouder heeft zelfs letterlijk gezegd wij zouden dit advies nu niet meer geven.

[0:29:05] Dus ik geef de heer Hartzuiker in overweging om hier nog verder op te studeren en zo ook in gesprek te gaan met mensen uit Warfem, voorzitter, want dit is niet een overheid die zich aan zijn beloftes houdt qua inwoners wat ons betreft.

[0:29:18] Hij zei ook nog, koste wat kost geld.

[0:29:20] Geld dat wat de heer Hartsuiker betreft voor alle bewoners in Groningen die met deze ellende kampen?

[0:29:28] Of gaan we ook daar weer verschillen in aanbrengen?

[0:29:32] Voorzitter, ik ben echt zeer onder de indruk van het emotionele betoog wat u hier doet.

[0:29:38] U woont in het gebied, u kent het gebied goed, u bent al jaren wang-woordvoerder op dit terrein.

[0:29:43] Dat spreekt mij zeer aan de passie die u heeft.

[0:29:44] Dezelfde passie heb ik ook, alleen ik leg hem op niets andere manier uit.

[0:29:49] Dus in die zin moet ik aangeven dat ik eigenlijk uw vraag ben vergeten als ik zo vrij mag zijn.

[0:29:59] Misschien kunt u me herhalen, mevrouw Becker.

[0:30:00] Ja, wilt u me nog een keer herhalen?

[0:30:02] Ja, voorzitter, mijn vraag was allereerst om erin gesprek te gaan, omdat ik denk echt dat dat belangrijk is.

[0:30:07] Maar mijn tweede vraag was, u zei ook nog kosten wat kost, voorzitter.

[0:30:11] En dat is zo'n zinnetje wat inmiddels een soort mantra is geworden hier, want het klinkt heel lekker.

[0:30:17] Alleen bewoners ervaren dat niet zo, want heel veel bewoners lopen er tegen aan dat de overheid zegt, en ik weet nog dat Rutte het ook zei, geld is geen probleem.

[0:30:25] En nu is het kosten wat kost.

[0:30:27] Elke keer is het een ander zinnetje, maar aan het eind van de dag

[0:30:31] Aan het eind van de dag zitten heel veel mensen te wachten en zeggen ze, ja, daar is geen geld voor.

[0:30:35] Die blokken huizen, de staatssecretaris zei het gister zelf, presenteerde ze, ja, Appingedam, ja, ik ga het regelen, maar ik moet wel langs beide kamers, voorzitter.

[0:30:43] Het is toch een bizarre situatie dat we voor elk blokje huizen dan weer opnieuw langs de kamers moeten in plaats van dat koste wat kost leidend is en dat we het gewoon oplossen.

[0:30:53] Welke keuze maakt de VVD hierin?

[0:30:55] Is koste wat kost voor iedereen leidend of gaan we dat weer voor een deel van de bewoners doen?

[0:31:01] Ja, voorzitter, ik ben altijd bereid om in gesprek te gaan met inwoners van Groningen.

[0:31:06] Ik zit hier nog maar kort, dus ik heb de tijd nog niet gehad om dat te doen.

[0:31:09] Maar dat ga ik op hele korte termijn doen.

[0:31:11] En wat mij betreft is wat er ook keurig in de brieven staat, is betekent kosten wat kost dat wij uitvoering geven aan de wettelijke taken van IMG en NCG om het schadeherstel en de versterking gewoon te realiseren.

[0:31:21] Volgens mij kan ik het niet klaar maken voor inwoners dan wat ik gezegd heb.

[0:31:29] Eerste korte vraag, hoe zit het dan met de ongelijkheid?

[0:31:34] Mag die voort blijven bestaan of moet die ook kosten wat het kost worden aangepakt?

[0:31:39] U heeft volgens mij allemaal het advies van de commissie van Geel gelezen.

[0:31:43] En daarin is heel duidelijk, en dat is ook de lijn van het kabinet, heel duidelijk aangegeven dat je moet inzetten op het reduceren van verschillen.

[0:31:51] Maar dat tegelijkertijd ook geconstateerd is dat je alle verschillen nooit helemaal kunt oplossen.

[0:31:56] En dat er ook weer nieuwe verschillen zullen ontstaan.

[0:32:00] Misschien heb ik het verkeerd begrepen, maar het zou nieuws kunnen zijn dat ik hier hoor dat de VVD zegt wij omarmen hier het hele rapport van Van Geel.

[0:32:08] En daarmee dus ook het aanpakken van de ongelijkheid conform het advies van de commissie Van Geel.

[0:32:14] Heb ik dat dan goed begrepen of zegt de VVD nee, eigenlijk leggen we dat rapport toch nog naast ons neer.

[0:32:19] Want dat begreep ik niet helemaal en ik hoop dat we het goede nieuws hier vandaag kunnen brengen.

[0:32:24] Nou, dat kan ik zo niet zeggen.

[0:32:27] De lijn om verschillen aan te pakken, dat is ook de kabinetslijn, die steunen wij.

[0:32:36] Maar ik kan hier niet zeggen als ik zo onverkort het hele advies, zeg maar, als ik dat kan steunen.

[0:32:41] Maar de lijn om de verschillen aan te pakken, dat is zo.

[0:32:43] En Van Geel zei ook heel duidelijk, want ik heb dat rapport inmiddels gelezen, van dat er ook verschillen zullen blijven.

[0:32:50] En daar moeten we ook gewoon eerlijk in zijn.

[0:32:53] Ongetwijfeld zullen de verschillen blijven, maar je kan ook nieuwe verschillen creëren.

[0:33:00] En dan wil ik er twee dingen uit halen.

[0:33:04] Mensen die eigen geld moesten investeren voor de nieuwbouw van een woning.

[0:33:07] Hier, 350 euro om een extra stopcontact aan te leggen boven de wasmachine en de droger.

[0:33:14] Zonder stopcontact komt er geen stekker in en kan die niet draaien.

[0:33:17] Hier, een pad.

[0:33:19] Of vensterbanken, 670 euro.

[0:33:21] Ja, een huis zonder vensterbanken is toch heel raar.

[0:33:23] Dat is toch logisch dat mensen dan zeggen ik wil vensterbanken terug in mijn huis.

[0:33:27] En deze mensen van dit lijstje wat ik heb toegestuurd gekregen, die hebben dat geld wat ze zelf hebben ingelegd niet teruggekregen voor dit soort basale dingen.

[0:33:36] En andere mensen kregen dat geld wel terug.

[0:33:39] Willens en wetensongelijkheid.

[0:33:41] En ik vraag wel een principeuitspraak van de VVD dat dit niet de bedoeling kan zijn.

[0:33:46] Voorzitter, ik verwijs naar de woorden die ik net heb gezegd.

[0:33:55] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:33:57] Het doet me goed dat daar meerdere mensen uit Groningen op de publieke tribune zitten.

[0:34:02] En kennelijk hebben ze nog vertrouwen dat de staatssecretaris straks een opbeurend optimistisch verhaal gaat houden, zodat ze met een goed gevoel weer naar huis toe gaan.

[0:34:11] Maar ik kan me ook voorstellen dat er een hele andere mensen toch boos zijn, verontwaardigd, teleurgesteld, murf en dat sommige mensen ook geen vertrouwen meer in de politiek hebben.

[0:34:22] Ik ga niet herhalen wat

[0:34:23] De eerste sprekers hebben gezegd dat dat evident is.

[0:34:28] Vaak hebben we dezelfde discussie.

[0:34:31] Vaak zijn de antwoorden ook hetzelfde.

[0:34:33] Het wordt vertraagd.

[0:34:35] Maar het gaat beter.

[0:34:36] We pakken het op.

[0:34:37] We gaan het anders doen.

[0:34:40] De vraag is eigenlijk dan, is dit nu het maximale wat we kunnen doen?

[0:34:44] Of is er echt veel verbetering potentieel?

[0:34:46] Eigenlijk hebben we geen vraag aan de staatssecretaris... maar mijn vraag aan de staatssecretaris zou zijn van... wilt u, u zit hier nu een jaar... u hebt de langste tijd hier al gezeten als staatssecretaris... in deze kabinetsperiode... want die houdt gewoon op over een poosje.

[0:35:03] Maar u hebt heel hard gewerkt in Groningen... en u bent heel enthousiast begonnen.

[0:35:06] Volgens mij hebt u ook een heel aantal dingen opgepakt en goed gedaan.

[0:35:10] Maar zou u nu even een spiegel voor willen houden... en dan zelf reflectie willen doen en zeggen van...

[0:35:15] Wat is er nu goed gegaan?

[0:35:16] Waar ben ik trots op.

[0:35:18] Maar ook van wat hebben we nog niet op kunnen lossen en wat is de uitdaging voor de komende periode om het echt goed te doen in Groningen?

[0:35:27] En wat hebben we geleerd en wat kunnen we beter doen?

[0:35:30] Een beetje in de betoog van mevrouw Beckerman.

[0:35:33] U zult ook ongetwijfeld daar de antwoorden op geven.

[0:35:36] Over een aantal dingen zijn we wel positief.

[0:35:39] De AI-fabriek, dat de VVD al is genoemd, daar kunt u trots op zijn.

[0:35:43] Hoe groot de achterkant van de staatssecretaris is, dat dat werkelijk gaat lukken.

[0:35:48] Volgens mij zijn we op de goede weg.

[0:35:52] Ook daar graag even een idee van de staatssecretaris.

[0:35:59] Ook graag een reactie op NORG.

[0:36:04] Daar is toch wel weer discussie.

[0:36:06] Er zijn toch wel weer zaken die spelen.

[0:36:08] Het idee leeft dat de NAM zo snel mogelijk zijn handen eraf wil trekken.

[0:36:14] En komt het dan allemaal wel goed?

[0:36:16] Die onrust leeft in dat gebied.

[0:36:18] Kan de staatssecretaris daar wat over zeggen?

[0:36:22] Als laatste, nei, begun.

[0:36:26] We proberen toch iets te gaan doen voor de Groningers.

[0:36:28] Twee keer honderd miljoen per jaar, dat is substantieel.

[0:36:30] Er is nu een start gemaakt.

[0:36:34] Hoe kijkt de staatssecretaris aan tegen het begin?

[0:36:37] en heeft de staatssecretaris echt het idee dat we nu daadwerkelijk wat doen voor de Groningers, waar de Groningers ook direct wel aan hebben.

[0:36:45] En heeft de staatssecretaris het idee dat de Groningers in die zin ook zelf aan het roer zijn en zelf ook heel nadrukkelijk mee kunnen bepalen wat goed voor hun is en wat goed voor hun leefomgeving is.

[0:36:57] Voorzitter.

[0:36:58] Nogmaals, ik stel verder inhoudelijke vragen over de inhoud van de verbetering.

[0:37:06] Ik hoop dat de staatssecretaris ook in beschouwende zin hier een aantal wijze, verstandige dingen over kan zeggen.

[0:37:15] Dank u wel, meneer Bamenga.

[0:37:19] Dank u wel, voorzitter.

[0:37:22] Afgelopen week was ik in Groningen.

[0:37:24] Ik sprak toen met Jeroen en Emma, vandaag ook aanwezig.

[0:37:28] hier in de tribune.

[0:37:30] Bewoners met jonge kinderen die in een caravan wonen omdat hun huis onbewoonbaar is.

[0:37:37] Omdat ze niet meer in hun huis wonen, krijgen ze geen prioriteit.

[0:37:41] Twee kacheltjes declareren bleek te duur.

[0:37:45] Een keet mag niet, geen vergunning.

[0:37:47] Ze zijn geboren en getogen in het dorp.

[0:37:50] Zetten zich in voor de gemeenschap, maar stuiten op een overheid die weigert menselijk te kijken.

[0:37:57] Sterker nog, een directielid van de NCG vertelde het stel, kan zo zijn dat de oplossing voor ons heel logisch is en voor u niet.

[0:38:07] Pas toen Jeroen en Emma thuiskwamen van dit gesprek beseften ze pas, deze uitspraak namens de NCG is waanzin.

[0:38:16] Voorzitter, dit is geen beleid, dit is onrecht.

[0:38:20] Het wordt tijd dat de overheid niet langer verzacht, vertraagt of wegkijkt, maar verantwoordelijkheid neemt.

[0:38:27] voor Groningen, voor mensen.

[0:38:31] Wat kan de staatssecretaris specifiek doen voor Jeroen en Emma?

[0:38:35] Kan hun dossier direct in de mail naar de staatssecretaris toe?

[0:38:38] Hoe gaat hij ervoor zorgen dat mensen eindelijk aan de slag kunnen met eigen aannemers in plaats van altijd maar moeten wachten op de bureaucratie?

[0:38:47] Voorzitter, het verhaal van Jeroen en Emma staat niet op zichzelf.

[0:38:51] Het is onderdeel van een puinzooi die de versterkingsoperatie is geworden.

[0:38:56] In slechts acht weken heeft Poynter in het 2013-versterkingsdossier fouten ontdekt.

[0:39:02] Het gaat om fouten in de rapporten.

[0:39:04] Die moeten bepalen of een huis veilig is of om na onnavolgbare versterkingsbesluiten.

[0:39:10] Maar ook om ernstige fouten in de uitvoering.

[0:39:13] Als gevolg hiervan zitten minstens honderd bewoners met een huis dat slecht is afgewerkt.

[0:39:19] Waar het lekt of met scheve vloeren.

[0:39:22] Voor deze mensen en vele anderen is het een gebed zonder eind.

[0:39:26] Welke actie gaat de staatssecretaris nu nemen om deze mensen te helpen?

[0:39:31] Hoe gaat hij voorkomen dat de versterkte huizen alsnog onveilig zijn, dat de bewoners achterblijven in een onderaf huis?

[0:39:40] En ondanks dit alles, ondanks alle schade, alle pijn en alle gehavende levens, gaat dit kabinet gewoon door met de gaswinning in Groningen.

[0:39:49] Ik heb het over Warfem.

[0:39:51] Het besluit van de minister Hermans om de vergunning voor gaswinning bij Harvem niet in te trekken is onbegrijpelijk en onverantwoord.

[0:39:59] Vorige week sprak de Tweede Kamer zich uit voor een direct stop van deze gaswinning, juist vanwege de aanhoudende zorgen over de veiligheid van inwoners in de regio.

[0:40:08] waarvan ligt Pal, naast het Groningenveld, waar de gaswinning is stilgelegd vanwege de schade en het gevaar voor bewoners.

[0:40:16] Toch wordt er daar vlak naast nog steeds gewonnen, ondanks dat in mei opnieuw een A-beving plaatsvond met een kracht van 2,0 op de schaal van Richter.

[0:40:25] Deze beving onderstreept wat bewoners al jaren ervaren.

[0:40:30] Het risico is reëel, ook bij kleinere velden.

[0:40:33] Dat de staatstoezicht op de mijnen nu zelf aangeeft dat gezondheid en welzijn van omwonenden eerder onvoldoende zijn meegewogen, maakt dit des te schrijnender.

[0:40:46] D66 staat voor veiligheid, rechtszekerheid en rechtvaardigheid.

[0:40:51] voor alle inwoners.

[0:40:53] Het kabinet moet de zorgen uit de regio serieus nemen en alsnog stoppen met gaswinning bij Warfum.

[0:40:59] Daarom vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:41:01] Hoe boos bent u geworden op collega Hermans toen ze Warfum, de Groningers, de Kamer en u in steek liet door de vergunning van Warfum niet in te trekken?

[0:41:12] Waarom niet een nieuw Sodoem advies aanvragen?

[0:41:16] Daar zal uit blijken dat u dit niet moet doen.

[0:41:20] En breder dan dat, met alle schade die u gezien heeft in Groningen en aan Groningers, is het niet gewoon tijd om gaswinning op land überhaupt zo snel mogelijk af te bouwen.

[0:41:30] Tot slot, voorzitter.

[0:41:31] Vanuit Groningen kreeg ik door dat er zorgen zijn over de governance van de Nijbergungelden.

[0:41:36] Hoe ziet de staatssecretaris de governance precies voor zich?

[0:41:39] Hoe zorgen we dat de overheden en vooral gedupeerden gehoord worden?

[0:41:42] Dank u wel.

[0:41:44] Dank u wel.

[0:41:45] Mevrouw Verden.

[0:41:51] Als hekkensluiter kan ik niet anders dan concluderen wat een ongelooflijk pijnlijk dossier dit toch steeds weer is.

[0:41:59] Ik wil me dan ook aansluiten bij de oproep van mevrouw Beckerman.

[0:42:06] Wij zijn steeds niet in staat om de brug te slaan tussen procedures en organisaties en medemenselijkheid.

[0:42:15] En dat is wel wat we heel hard nodig hebben.

[0:42:20] Ik ben wel van mening dat we niet een systeem radicaal op de kop moeten gooien, omdat ik ook weet dat de inwoners zelf daar zorgen over hebben.

[0:42:26] Maar als ik kijk naar wat gedeputeerde TOP heeft gedaan bijvoorbeeld.

[0:42:29] Zij heeft binnen de bestaande kaders, met de bestaande regelingen, de bestaande organisaties, dat heeft zij benut en op zo'n manier samengevoegd, waardoor er wel een stuk medemenselijkheid is ontstaan.

[0:42:43] en niet alleen de gedupeerden zich gehoord voelden, maar ook de mensen die bij het IMG en het NCG zijn gaan werken om het verschil te kunnen maken voor een ander, zich in hun kracht gezet voelden, hun werk met veel meer plezier en met veel meer effectiviteit konden doen.

[0:43:00] En ik verlang er echt naar om die aanpak, die volgens mij heel goed werkt en waar ik gedeputeerde top ook voor prijs, dat we die breder uit kunnen rollen.

[0:43:10] Dus die harte kreet zou ik graag naar de

[0:43:12] Staatssecretaris willen doen.

[0:43:14] En verder wil ik graag aandacht vragen voor...

[0:43:19] De schadeafhandeling in Norg.

[0:43:22] Vorig debat hebben ik en collega Holman daar vragen over gesteld en na aanleiding daarvan is er een brief verschenen.

[0:43:29] Die heb ik nauwkeurig bestudeerd, maar ik ben er eigenlijk niet tevreden over.

[0:43:32] Omdat er in de brief wordt uitgelegd waarom het klopt dat er een deel van de schades in Norg in worden afgewezen.

[0:43:40] Ik begrijp de redenering gewoon niet.

[0:43:42] En ik heb de brief gespeld van voor naar achter.

[0:43:46] Ik heb wetteksten erbij gezocht.

[0:43:48] Ik heb de ANVB's erbij gezocht.

[0:43:50] Ik heb hoofdrolspelers opgebeld die met dit onderwerp bezig waren ten tijde van dat de ANVB werd opgesteld.

[0:43:58] En ik kom tot de conclusie dat ik de redenering niet begrijp en dat ik ook denk dat dit niet in lijn is met de wens van de Kamer.

[0:44:05] Ik heb geprobeerd er een stroomschema van te maken.

[0:44:12] Als je schade hebt, dan val je of in een bevingsgebied of in een bodemdalingsgebied.

[0:44:16] Als je in een bevingsgebied woont en je hebt een nieuw huis, dan kan je geen schade hebben en dan krijg je een rood kruis.

[0:44:23] Als je in een bodemdalingsgebied woont, dan bepaalt Deltares of je schade kan hebben.

[0:44:29] En als Deltares zegt dat je niet in het juiste vlekje woont, dan word je gek genoeg verschoven van het regime bodemdaling naar het regime hoe gaan we om met schade wat komt door beving.

[0:44:42] En dan gaan we dus in een bodemdalingsgebied een bevingstrategie erop loslaten en dan concluderen als je een nieuw huis hebt, krijg je ook een rood kruis.

[0:44:51] Je kan geen schade hebben door beving, maar dat geldt voor alle huizen in een bodemdalingsgebied.

[0:44:59] Misschien ligt het aan mij dat ik het niet begrijp, maar ik denk niet dat het aan mij ligt.

[0:45:03] Ik denk dat hier iets raars gebeurt.

[0:45:07] Maar wat ik zeker weet, is dat het de intentie van de Kamer is geweest...

[0:45:11] In 2024, en zeker ook van mijn voorganger Agnes Mulder, toen met het opnieuw toevoegen van de oortjes aan het effectgebied, dat was naar aanleiding van hetzelfde onderzoek van Deltares, waarna er besloten werd om een deel van de schades niet meer te behandelen.

[0:45:31] Dat is de aanleiding geweest voor de ANVB, die de voorganger van deze minister, Felbrief, heeft geaccordeerd.

[0:45:42] En nu is hetzelfde onderzoek van dataris weer opnieuw de lat waarin we schades leggen en er onderscheid wordt gemaakt in of mensen wel of niet in aanmerking komen voor.

[0:45:54] En ik kan van harte lusten... Ik heb nog een minuutje, zie ik ook.

[0:45:57] Dus ik ga even wat dingen...

[0:46:01] oplezen in de memorie van toelichting van de AMVB, die toen is vastgesteld dat het besluit van de IMG om het schadeafhandeling te stoppen naar aanleiding van het onderzoek van Deltares, dat heeft geleid tot onvrede bij bewoners, gemeentes, provincies en de Tweede Kamer.

[0:46:19] Dat heeft geleid tot allerlei moties en amendementen en uiteindelijk tot de AMVB, waarin ik nu voorlees.

[0:46:26] En daarin staat bijvoorbeeld, daarmee borgt dit besluit, dat het gebied waar het IMG schade afhandelt met toepassing van het bewijsvermoeden niet kleiner wordt dan het nu is of in het verleden is geweest.

[0:46:39] En in alle teksten die ik heb gevonden wordt er altijd gerefereerd aan twee randvoorwaardes.

[0:46:45] Ofwel je zit in een gebied waar trillingen zijn van minimaal 2 millimeter per seconde, of je zit binnen een gebied van 6 kilometer afstand.

[0:46:54] En alle andere afwegingskaders die voorbijkomen, redenen die bewoners krijgen waarom ze niet in aanmerking komen, komen niet uit die wetteksten, maar komen bij het IMG vandaan.

[0:47:05] En ik vraag de staatssecretaris nogmaals, kunt u mij uitleggen waarom dit nou zo werkt zoals het nu werkt?

[0:47:14] Want ik snap het niet.

[0:47:16] Dat was het vreselijk, voorzitter, want ik ben door mijn tijd heen.

[0:47:20] Dank u wel.

[0:47:21] Daarmee komen we aan het einde van de eerste termijn van de kant van de commissie.

[0:47:24] Ik kijk naar de staatssecretaris.

[0:47:26] Kunt u met 45 minuten uit de voeten?

[0:47:29] Dan stel ik voor aan de commissie om deze vergadering 45 minuten te schorsen.

[0:47:33] Daarin kunt u waarschijnlijk ook wel eten, denk ik.

[0:47:38] 45 minuten, dus dat is vijf over zeven.

[1:37:15] Ik heropen deze vergadering en ik ga voor de eerste termijn naar de beantwoording door de staatssecretaris.

[1:37:20] Staatssecretaris.

[1:37:23] Dank u wel, voorzitter.

[1:37:26] Het herstel van schade, het versterken en verduurzamen van woningen in het bieden van een nieuw toekomstperspectief van Groningen in Noord-Renthe.

[1:37:34] Daarvoor stond ik in de afgelopen maanden aan de lat en daar zal ik mij, tot een nieuw kabinet aantreedt, onverminderd voor in blijven zetten.

[1:37:42] Niet met grote beleidswijzigingen, maar door nog meer samen te werken.

[1:37:47] Met uw Kamer, maar vooral ook met de regio, de uitvoering, de bewoners en de maatschappelijke organisaties.

[1:37:53] Goed om uw aandacht in betrokkenheid ook vandaag weer te zien in de Kamer en ook een hartelijk welkom aan al de mensen die op de tribune zitten als schademelder, mensen die er last van hebben, maar ook als bestuurder en als vertegenwoordiger van de bewoners.

[1:38:11] Voorzitter, de bereikte resultaten zullen niet altijd direct te merken zijn voor de bewoners die al te lang in deze ellende hebben gezeten.

[1:38:18] Maar ik zie dat we wel belangrijke stappen zetten.

[1:38:21] Met als doel een bloeiende regio waar je fijn kunt wonen, werken, opgroeien en gezond oud kunt worden.

[1:38:26] En dan ga ik nu over tot de blokjes.

[1:38:29] Versterken, perspectief en sociaal-economische agenda, schadeherstel en overig agenda voor herstel.

[1:38:42] Dan begin ik met het blokje Versterken met een goed verhaal.

[1:38:47] De afgelopen periode laat zien dat er nog steeds problemen zijn in de versterking die opgelost kunnen en moeten worden.

[1:38:53] En daar blijf ik ook volop aan werken, ook in deze demissionaire periode.

[1:38:56] Proactief, doelmatig en rechtmatig werken is een van mijn vier principes voor deze versterkingsoperatie.

[1:39:03] Of het nu gaat om mensen die twijfelen over hun beoordelingsrapport, mensen die te lang wachten op een oplossing, of om mensen van wie het huis versterkt is, maar waar het nog bodevol bouwvouder zit.

[1:39:14] Ik wil dat er naar deze mensen geluisterd wordt en dat er ook gehandeld wordt als dat nodig is.

[1:39:22] En ik probeer er ook voor te zorgen dat we daarbij niemand vergeten.

[1:39:25] Zeker de zwaarst getroffen bewoners en bewoners met de complexe situaties niet.

[1:39:30] Dit betekent dat er ook voor de 88e woningen van Groninger Huis eindelijk duidelijkheid is gekomen.

[1:39:35] Zij komen in aanmerking voor sloopnieuwbouw.

[1:39:37] Een groot deel van deze huizen was al versterkt en daarbij zijn fouten gemaakt.

[1:39:41] Bewoners hadden onder andere last van vocht, schimmel, slechte ventilatie in de woningen met als gevolg ernstige gezondheidsproblemen.

[1:39:48] Deze bewoners hebben jarenlang het gevoel gehad niet te worden gehoord met stress en gezondheidsklachten tot gevolg.

[1:39:53] Mijn medewerkers en ik hebben naar hen geluisterd en gehandeld.

[1:39:57] Ook met dank aan de SP die deze woning in een zwartboek van Maagland hadden opgenomen.

[1:40:03] In het najaar bespreek ik dit met de Tweede Kamer en Eerste Kamer.

[1:40:07] Nadat zij hiermee ingestemd hebben, is de oplossing definitief.

[1:40:10] En ik zal daar u te zijne tijd uiteraard weer over informeren.

[1:40:15] En omdat ik hier net een beetje uitgedaagd werd dat ik voor elke blokhuizen naar de Kamers moet, dat is niet waar.

[1:40:24] Dit is een complex en het was een zodanig complex gebeuren dat hier een aparte dekking voor gevonden moest worden.

[1:40:33] Ik doe dat ook met aandacht voor de veiligheid en daarbij is snelheid niet leidend, maar ik probeer een balans te brengen met die kwaliteit.

[1:40:40] Maar waar het eigenlijk om gaat is dat ik voor deze bijzondere situatie

[1:40:46] het budgetrecht moet vragen van de Eerste en Tweede Kamer.

[1:40:49] Dat is artikel 105 van de grondwet.

[1:40:51] En ik weet zeker dat de twee insprekers, mevrouw Beckerman en de heer Bushof, mij daar ook om gevraagd hadden als ik dat niet gedaan had.

[1:41:00] En ik wil de Kamer niet schofferen daarin.

[1:41:03] Dus dit is een uitzonderlijke situatie, die ook om een uitzonderlijke oplossing vroeg.

[1:41:09] En die heb ik hierin gevonden.

[1:41:10] En daarom komt die dus nog weer terug bij de Kamer voor het budgetrecht dat jullie daar hebben.

[1:41:16] Snelheid is niet altijd leidend, maar ik probeer wel de balans te brengen met de kwaliteit.

[1:41:22] Bijvoorbeeld door mijn keuze om de combinatie tussen lichte versterking en isolatie maatregelen mogelijk te maken.

[1:41:28] Ik heb in dit debat twee onderwerpen gehoord waar ik echt even wat uitgebreider bij stil wil staan.

[1:41:33] Het eerste onderwerp is de beoordelingsrapporten.

[1:41:35] Het tweede onderwerp, dat zijn de langlopende zaken.

[1:41:39] Voor ik daarop inga, deze onderwerpen hebben te maken met de kwaliteit van de versterkingsprocessen.

[1:41:43] En in mijn brief heb ik ook stilgestaan bij hoe de NCG dit gaat verbeteren, bijvoorbeeld door extern toezicht te organiseren in iedere fase van het versterkingsproces.

[1:41:53] Dit moet leiden tot meer consistentie in de geleverde kwaliteit binnen de gehele versterkingsoperatie, onder andere door een continu leer- en verbeterproces.

[1:42:02] En dan begin ik nu even over de kwaliteit van die beoordelingsrapporten.

[1:42:07] Eerst over de kwaliteit van die beoordelingsrapporten en daarmee geven we dus ook antwoorden op de vragen van de leden Beckerman, Bushoff en Plamenca.

[1:42:14] Op 23 juni heb ik uw Kamer een brief gestuurd over het eerste resultaat van een onderzoek door ACVG naar de kwaliteit van de beoordelingsrapporten.

[1:42:23] Hieruit blijkt dat er slordigheden zitten in de beoordelingsrapporten en dat de werkwijze en communicatie beter moet.

[1:42:29] Voor wat betreft de beoordelingen die zijn gedaan, met de praktijkaanpak 2.0 constateerde ACVG dat de berekeningsrapporten in het merendeel van de gevallen ontbreken bij de NCG, doordat de ingenieursbureaus niet tot een rapport worden uitgewerkt.

[1:42:46] En dat trek ik me aan en ik zal eraan werken, want voor mij is gewoon één ding helder, bij elk dossier wat er ligt, dan moet het volledige pakket van berekeningen, de hele zaak moet in één dossier gewoon aanwezig zijn en dat heb ik ook de NCG opgedragen.

[1:43:01] Het goede nieuws is dat de ACVG geen aanwijzingen ziet dat er fouten gemaakt zijn die betrekking hebben op het veiligheidsoordeel.

[1:43:09] En dat vind ik heel belangrijk.

[1:43:10] Deze gebouwen zijn dus niet ten onrechte op norm verklaard.

[1:43:14] En dit stelt mij enigszins gerust.

[1:43:17] Ik snap namelijk als geen ander dat als er fouten in de rapporten zitten,

[1:43:21] zoals een niet bestaande schoorsteen, wel als gevolg hebben dat mensen gaan twijfelen over de kwaliteit van de beoordelingsrapporten.

[1:43:28] Maar nogmaals, deze fouten hebben geen betrekking op het veiligheidsoordeel.

[1:43:31] Dat oordeel is juist.

[1:43:34] De kwaliteit van de communicatie over die beoordelingsrapporten laat echt de welte wensen over.

[1:43:39] In aanleiding van de eerste bevindingen van de ACVG heb ik met de NCG afgesproken dat zij alle beoordelingen met de praktijkaanpak gaan reviewen in plaats van risicogerichte reviews.

[1:43:51] Ten alle tijden zorgen voor complete dossiers ook bij de praktijkaanpak.

[1:43:57] en dat de nazorg tot een standaard onderdeel gemaakt wordt van het versterkteproces, bijvoorbeeld met een afsluitend gesprek, ook bij huizen die op norm worden verklaard.

[1:44:07] Ik heb met de ACVG afgesproken dat zij tot het najaar van 2025 doorwerken aan de afronding van de eerste fase van het onderzoek.

[1:44:14] En daarmee wil ik bereiken dat bijvoorbeeld meer zekerheid wordt geboden door de ACVG ook te laten doorrekenen en steekproeven in de praktijk te doen.

[1:44:23] Dan punt twee bij langlopende zaken en dat brengt me bij het laatste punt en langlopende zaken.

[1:44:31] Langlopende zaken zijn voor mij een van de belangrijkste zaken geweest waar ik aan wil trekken, want ik vind het echt onbestaanbaar dat mensen zeven, acht jaar of nog langer in de ellende zitten.

[1:44:41] Ik kan hier heel lang en kort over zijn, dit moet gewoon beter.

[1:44:46] En de NSG heeft daarom op mijn verzoek alle langlopende en complexe zaken in beeld gebracht en dat zijn er tussen de 200 en 300.

[1:44:54] NSCG neemt met al deze bewoners uiterlijk voor het eind van het jaar contact op en hier worden de bewoners een passende oplossing geboden zodat ze weer perspectief hebben en problemen worden opgelost.

[1:45:03] En ik volg dat ook.

[1:45:05] Ik heb gewoon maandelijks gesprekken met NSCG en ik wil ook gewoon voortgang zien in die dossiers.

[1:45:10] De individuele casen die vanavond genoemd zijn, die ontvang ik graag en die breng ik ook onder de aandacht van de NCG.

[1:45:17] En onder de aandacht van de NCG betekent niet van ik hoor ze op het bordje van de NCG, die ga ik met mijn mensen, die ik hier in Den Haag heb, onder de aandacht van de NCG brengen en dan gaan we samen kijken wat er aan de hand is en hoe die oplossingen gemaakt kunnen worden.

[1:45:33] Ik wil daarbij ook zeggen van het is niet altijd onwil van de NCG.

[1:45:37] Het is ook soms de complexiteit van de hele stapel wat er allemaal geleverd is.

[1:45:41] Maar door er met een frisse blik naar te kijken met een aantal soms even wat nieuwe mensen kun je toch weer beweging in die zaken krijgen.

[1:45:49] Dan stelt mevrouw Beckerman een vraag over de AAK in het huizen.

[1:45:52] Daar zitten mensen in onzekerheid en specifiek over de mensen uit twee blokken.

[1:45:59] Maderregel 10, 11, 12 en 16 worden niet nagekomen voor deze bewoners, geeft ze aan.

[1:46:03] En ze krijgen bijvoorbeeld geen 2500 euro voor het lange wachten die veel andere mensen wel krijgen.

[1:46:09] De AAK, dat is een bijzondere situatie, daar is een besluit genomen

[1:46:13] ...om alsnog voor sloopnieuwbouw te kiezen... ...voor mensen die eerst een besluit op norm hebben ontvangen.

[1:46:18] Dat doen we samen met de regio, omdat we verschillen willen dempen.

[1:46:22] Ik wil ruimhartig met de vergoedingen omgaan... ...en ik kom hier kort na de zomer bij u op de rug.

[1:46:29] Dan vraagt mevrouw Beckerman en de heer Bushof... ...waarom niet iedereen een vergoeding krijgt bij BES 1588.

[1:46:37] En zoals ik aangaf in mijn beantwoording op Kamervragen van de leden Beckerman en Bushof van 13 juni, heeft de NCG onderzocht of de bewoners hebben gekregen waar zij recht op hadden.

[1:46:48] Van de totaal 88 meldingen van bewoners uit badge 1588 bleek 31 gevallen dat zij onvoldoende budget hebben gekregen om een functioneel vergelijkbare woning terug te kunnen bouwen.

[1:46:58] Deze bewoners krijgen daarom een aanvullende vergoeding... ...om zo de verschillen die zijn ontstaan te dempen.

[1:47:05] Bij 57 meldingen hebben bewoners een afwijzing ontvangen... ...omdat zij bijvoorbeeld al op een andere manier waren gecompenseerd... ...middels maatwerk of omdat de gemaakte kosten voor extra werkzaamheden waren... ...zoals verduurzaming.

[1:47:20] Om de verschillen te verkleinen, ben ik met de gemeente in overleg... ...welke regelingen we ook voor badge 1588 beschikbaar kunnen maken.

[1:47:29] U heeft een interruptie van mevrouw Beckerman.

[1:47:39] Dan ga ik naar meneer Bussel.

[1:47:46] Voorzitter, ik zou als vrijdag weer bij mensen over de vloer komen, dan zou ik het liefst tegen die mensen willen zeggen, het komt wel goed.

[1:47:59] En dat kan ik niet.

[1:48:01] En ik vrees ook als ik zo de beantwoording dan hoor dat ik bang ben dat ik ook niet als ik dan volgende week weer naar die mensen zou toegaan dan weer kan zeggen het komt wel goed.

[1:48:12] Ik ben benieuwd of de staatssecretaris die stelling wel aandurft of dat hij soms ook bang is dat het niet goed komt voor mensen.

[1:48:18] En ik vraag dat bijvoorbeeld ook in het licht van wat hij net zei over de mensen die eigen geld hebben ingelegd en die afgewezen zijn.

[1:48:25] Het kan toch niet dat als je voor bijvoorbeeld het aanleggen van een pad naar je voordeur, voor het aanleggen van stopcontacten, het aanleggen van vensterbanken, dat je daarvoor geen compensatie krijgt als je dat met eigen geld hebt betaald.

[1:48:40] Als dat het geval is, gaat er toch iets mis, vraag ik de staatssecretaris.

[1:48:43] En dan kan ik toch moeilijk zeggen tegen dit soort mensen als ik weer terug ga, het komt wel goed.

[1:48:48] Staatssecretaris.

[1:48:52] In de afgelopen periode zijn al deze aanvragen bekeken.

[1:48:57] En daar is ook gekeken wat daar uitgekeerd is en ook wat er aan aanvullende zaken uitgekeerd is.

[1:49:05] En er zijn ook mogelijke vergoedingen gedaan op een andere vlak die mogelijk niet vergoed hadden hoeven te worden, maar die wel vergoed zijn.

[1:49:15] En dat is naast elkaar gelegd en daar is een eindresultaat uitgekomen.

[1:49:20] Ik ga ervan uit dat dat zorgvuldig gebeurd is en zoals dat altijd is, kan daar ook een fout gemaakt zijn.

[1:49:28] En als mensen daar op een gegeven moment

[1:49:31] Daar zijn we het absoluut niet mee eens.

[1:49:35] We hebben zorgvuldig gekeken.

[1:49:40] hebben gekeken van wat mensen al gekregen hebben, wat mensen zelf ingelegd hebben, waar het gaat over zaken die met versterking te maken hebben en waarbij die ook toerekenbaar zijn.

[1:49:56] Maar er zijn ook mensen die hebben gewoon meer gedaan dan alleen het versterkingsdeel.

[1:50:02] En dat kun je niet meer terugwerken, dat krijgt allemaal vorderen.

[1:50:08] Dus er is echt gewoon serieus naar gekeken.

[1:50:12] Ik sluit niet uit dat er hier en daar nog eens een keer iets in zit waar we nog eens een keer naar kunnen kijken.

[1:50:19] Maar het grote gemene beeld wat ik heb...

[1:50:22] is dat er op een zorgvuldige manier naar gekeken is en dat mensen gecompenseerd zijn voor de kosten die ze daar gemaakt hebben.

[1:50:27] Dat niet iedereen tevreden is en dat niet iedereen gekregen heeft waar ze op gehoopt hadden, dat is een ander verhaal.

[1:50:33] Maar er is op een manier naar gekeken waarvan ik denk dat het zorgvuldig gebeurd is.

[1:50:42] Dat roept eigenlijk alleen nog maar meer vragen op.

[1:50:45] Ik heb de brieven met de afwijzingen ook gelezen.

[1:50:48] Er wordt verder weinig uitlegging gegeven.

[1:50:50] Alleen dat ze zijn afgewezen.

[1:50:52] En er wordt dan ook nog gezegd... ja, we hadden een taakstellend budget.

[1:50:56] Ik ben dus ook wel benieuwd wat dat taakstellend budget was... en of dat leidend is geweest in de keuzes van wat wel en niet vergoed was.

[1:51:03] En ook ben ik benieuwd of het volledige budget dat hiervoor beschikbaar was...

[1:51:07] is uitgegeven aan de mensen voor wie het bedoeld was.

[1:51:11] En ik vraag toch nog de staatssecretaris echt ook in te gaan op de voorbeelden die ik net noemde.

[1:51:16] Het aanleggen van een vensterbank, een pad naar je voordeur, stopcontacten.

[1:51:20] Dat soort dingen zijn toch hele logische zaken.

[1:51:24] gewoon huis aangelegd worden.

[1:51:27] En als mensen daarvoor kosten hebben moeten maken dat ze die terugkrijgen.

[1:51:30] Dat zit hem niet in dat ze dan verduurzaamd hebben.

[1:51:33] Dat zit hem niet in dat ze al iets hebben gekregen.

[1:51:36] Want die mensen hebben niks hiervoor gekregen.

[1:51:38] Die hebben hiervoor hun eigen geld ingelegd.

[1:51:40] En ik zou heel graag gewoon een uitleg van de staatssecretaris willen.

[1:51:43] Hoe het kan dat deze mensen zijn afgewezen.

[1:51:46] En ook graag een uitleg op die vragen die ik net stelde over het taakstellend budget.

[1:51:50] En hoeveel daar nog van over is of niet.

[1:51:52] En of dat leidend is geweest.

[1:51:54] Staatssecretaris.

[1:52:09] Die mensen die hebben in feite van destijds een taakstellend budget gekregen om in orde te kunnen maken van wat er nodig was.

[1:52:17] Dat is eigenlijk het budget wat ze gekregen hebben.

[1:52:19] Er zijn een aantal mensen bij geweest die hebben onvoldoende geld gekregen.

[1:52:23] Die hebben daar gewoon eigen geld voor in moeten leggen.

[1:52:25] En dat deel wat ze niet gekregen hebben in het taakstellend budget, dat hebben ze

[1:52:30] alsnog gekregen in de berekeningen die wij nu gemaakt hebben.

[1:52:35] Het tweede deel van uw vraag, waarbij u zegt, vindt u het niet normaal dat je een stopcontact boven een wasmachine krijgt?

[1:52:43] Natuurlijk is dat normaal, maar, dat zeg ik er ook even bij,

[1:52:49] Je kunt dat nooit op deze manier zeggen als je het niet in de context ziet van het hele verhaal.

[1:52:57] Er is in een totaalplaatje naar gekeken en er zijn mensen bij die volledig terecht zaken opgevoerd hebben.

[1:53:03] Er zijn ook zaken bij die niet terecht zijn.

[1:53:08] En dan wil ik niet zeggen dat deze mensen ongelijk hebben of dat het hier niet goed gaat, maar om het op deze manier te presenteren en

[1:53:17] Uit de context van het geheel maakt het wel lastig voor mij om te zeggen van ja meneer Buzov heeft gelijk dat moeten we oplossen.

[1:53:24] Want er is gekeken van wat moest daar gebeuren aan die woning.

[1:53:29] Daar is een budget voor beschikbaar gesteld.

[1:53:31] Er is gebleken dat het budget niet toereikend was.

[1:53:35] Vervolgens is er gerekend van wat die mensen

[1:53:38] ten laste van datgene wat ze moesten doen in die woning en wat ze zelf bijgedragen hebben, wat ze daar alsnog vergoed voor konden krijgen.

[1:53:47] En net als wat ik zeg, want er kan echt hier en daar wel een foutje in zitten en daar kijken we dan ook gewoon naar en misschien moeten we dat ook gewoon beter uitleggen om het beter in zicht te krijgen.

[1:54:00] En er zijn ook inderdaad mensen die hebben gewoon veel meer gedaan... ...dan wat zij moesten doen daarvoor.

[1:54:06] En die hadden de hoop dat dat vergoed zou worden... ...maar dat zit niet in die taakstelling die ze daarvoor bezit... ...wat ze daarvoor beschikbaar hebben gekregen.

[1:54:16] Dus ja, daar zullen ook mensen verdrietig zijn... ...maar dat is wel de consequentie van hoe het systeem daar in elkaar zit.

[1:54:23] Meneer Bisschoff, tot slot dan op dit punt, voorzitter.

[1:54:27] Volgens mij trek ik hier niks uit de context van hoe het is.

[1:54:30] Ik ben bij deze mensen thuis geweest.

[1:54:32] Ik heb het kunnen zien.

[1:54:33] Ze hebben me alle documenten laten zien.

[1:54:35] Dit zijn mensen die hebben inderdaad budget beschikbaar gesteld gekregen voor de nieuwbouw van hun woning.

[1:54:41] en vervolgens moesten ze nog heel veel eigen geld inleggen, hebben ze keurig allemaal aangeleverd, de documenten, op de komma na hoeveel geld dat was per reparatie die is uitgevoerd, voor welk geld ze nog zelf hebben moeten inleggen om gewoon een beetje een normaal huis, zonder gouden kranen, gewoon met stopcontacten, gewoon met een paadje naar de voordeur, gewoon met vensterbanken, om zo'n huis ervoor terug te krijgen.

[1:55:02] En die mensen hebben nog niks gehad, krijgen nu ook weer niks, en dat kan ik gewoon niet begrijpen.

[1:55:08] dan hoor ik de staatssecretaris zeggen, ja, dat is moeilijk om dat nu verder op in te gaan.

[1:55:12] Dan zou ik graag willen dat de staatssecretaris daar schriftelijk nog heel duidelijk uitlegt hoe het nou kan dat deze mensen dat geld niet krijgen.

[1:55:19] Gelet ook op de aangenomen motie die heel duidelijk stelt dat al die mensen die eigen geld hebben ingelegd dat terug zouden moeten krijgen.

[1:55:27] Net zo goed als dat de mensen die 10.000 euro van dat budget hebben zien afgaan voor de sloop van hun woning die er nog staat, dat ze dat ook terug hadden moeten krijgen en dat niet hebben teruggekregen.

[1:55:36] Ook dat begrijp ik niet.

[1:55:40] Staansecretaris.

[1:55:41] Voorzitter, dank.

[1:55:44] Taakstellend budget.

[1:55:47] Dat is budget om terug te krijgen wat je had.

[1:55:54] Het budget van de NCG is op dit gebied ongelimiteerd, want versterken is niet gebonden aan geld.

[1:56:05] Dus wat ik hier

[1:56:06] Gewoon nog een keer zeggen dat mensen die een bepaalde woning hadden, met wat in die woning zat, die krijgen wat ze hadden.

[1:56:19] Als daar onvoldoende middelen voor beschikbaar zijn gekomen om dat terug te zetten, dan krijgen ze dat vergoed.

[1:56:27] Als er zaken zijn waarvan u zegt van ik snap ze niet,

[1:56:31] Ik kan dat niet bekijken in de context waarin dit nu stelt.

[1:56:38] Ben ik bereid om met u een dergelijke rapport te bekijken en ook de uitleg erbij te geven.

[1:56:45] In de algemene zin zijn al deze aanvragen bekeken van mensen die moesten gewoon terugkrijgen wat ze hadden.

[1:56:53] Als ze tekorten hadden in hetgene wat ze aan het budget beschikbaar hebben gekregen, hebben we datgene wat daar niet in zat, hebben we erbij gedaan.

[1:57:01] En er zijn mensen die hebben meer teruggebouwd of meer gedaan als wat ze hadden.

[1:57:07] En daar zijn ook mensen bij die krijgen dat deel niet vergoed.

[1:57:14] Mevrouw Beckerman.

[1:57:14] Voorzitter, ik weet nog steeds niet of we aan het eind van het blok zijn... maar ik ga je toch interrupteren.

[1:57:19] Kijk, als je dit debat nou kijkt en je hebt nog nooit een debat gevolgd... dan lijkt het allemaal misschien heel netjes, voorzitter.

[1:57:25] Maar deze zondag is het twee jaar geleden dat onze motie werd aangenomen... om mensen die eigen geld hadden moeten investeren... bij de versterking schadeloos te stellen.

[1:57:37] Twee jaar geleden.

[1:57:40] Het was een enorme strijd om die motie erdoor te krijgen.

[1:57:42] We hadden namelijk allemaal van dit soort debatjes.

[1:57:45] Nee, het budget was wel goed en dat werd allemaal netjes gedaan.

[1:57:48] En mensen die wilden misschien iets... Eindeloos debat.

[1:57:50] En op 6 juli 2023 lukte het ons eindelijk.

[1:57:54] En twee jaar later... zitten we hier nog steeds op het niveau te debatteren... dat we straks met de rapporten moeten komen of dat stopcontact wel terecht is.

[1:58:02] Voorzitter, er zijn nog zoveel mensen in de wachtrij.

[1:58:07] Laten we onze aandacht op al die mensen die daar zitten, die in een caravan slapen richten, en deze mensen gewoon schadeloos stellen.

[1:58:14] Want hoe langer wij hier zitten te discussiëren en rapporten zitten te bekijken over een stopcontact of een tuinpaadje, hoe langer andere mensen moeten wachten.

[1:58:23] Ik snap werkelijk niet dat we dit geld niet gewoon overmaken, zoals we ook doen met die causaliteitsdiscussie die we helemaal niet meer voeren bij 60.000 euro.

[1:58:33] En dat we hier onszelf gek zitten te maken

[1:58:35] met discussies over een stopcontact in een tuinpaadje, terwijl de mensen zitten wachten in een caravan.

[1:58:41] Waarom maken we dit geld niet gewoon over?

[1:58:43] Dit is toch niet te doen?

[1:58:45] Staatssecretaris.

[1:58:47] Sorry mevrouw Beckerman, maar u haalt hier even twee zaken volledig door elkaar.

[1:58:51] Ja, dat doet u wel.

[1:58:53] En ik laat me dit ook niet aanleunen.

[1:58:55] Wij hebben hier heel zorgvuldig naar gekeken.

[1:58:59] En dat er mensen niet tevreden zijn omdat ze niet het bedrag gekregen hebben waar ze dachten recht op te hebben, dat gebeurt, dat kan.

[1:59:08] Ik weet zeker dat hier op een goede manier naar gekeken is.

[1:59:11] Dat er gekeken is van, er is een taakstil in het budget.

[1:59:15] Mensen hadden een woning en mensen krijgen terug wat ze hadden.

[1:59:22] Al het meerdere wat ze daar gedaan hebben, dat zit niet in die budgetten.

[1:59:26] Wij hebben ervoor gezorgd dat de mensen die meer geld in hebben moeten leggen, omdat ze niet terugkrijgen wat ze hadden, dat ze dat geld terugkrijgen.

[1:59:35] Als daar omissies in zitten, ben ik bereid om daar nog naar te kijken.

[1:59:39] Zonder twijfel.

[1:59:41] Maar dit is hoe het gegaan is en ik ben hier... We hebben ons hier heel erg hard voor gemaakt, want 1588 is vanaf het begin dat ik aangetreden ben, is dit een zaak geweest die u continu onder de aandacht heeft gebracht.

[1:59:55] We hebben er heel hard aan getrokken om dat ook inzichtelijk te maken.

[1:59:59] Waarbij we van meerdere partijen afhankelijk waren om het voor elkaar te krijgen.

[2:00:03] We zijn tot een afronding ingekomen.

[2:00:07] Als er zaken zijn waar u niet tevreden over bent, kunt u altijd terugkomen om die aan te brengen.

[2:00:13] Maar wij hebben dit naar mijn idee naar behoren afgehandeld.

[2:00:17] En als er zaken zijn die naar uw idee nog niet goed zijn, ben ik altijd bereid om daar naar te kijken.

[2:00:23] Maar ik laat me niet aanleunen dat we dit onrechtvaardig gedaan hebben.

[2:00:28] Mevrouw Beckerman.

[2:00:29] Voorzitter.

[2:00:32] Al eerder kwamen er afwijzingen op deze dingen.

[2:00:35] Dat gaat bijvoorbeeld over mensen die eerder onder de NAM-CVW vielen.

[2:00:41] Er zitten mensen bij, ik ga hun namen niet noemen, waarvan de staatssecretaris net zo goed weet als ik, wat voor enorme ellendig tijd zij hebben gehad door toenemen van de overheid, die uit hun huis geplukt zijn omdat het acuut onveilig was.

[2:00:56] De strijd aan.

[2:00:57] Want ook die zijn afgewezen voor dat eigen geld.

[2:01:00] Die hebben inmiddels weer een advocaat.

[2:01:02] Die moeten inmiddels weer in bezwaar.

[2:01:04] Daar worden weer rapporten gestapeld.

[2:01:06] Voorzitter, dit gaat niet om, kan je ergens in een rapport een foutje vinden?

[2:01:10] Dit gaat erover dat mensen die eindeloos veel ellende hebben beleefd, daar opnieuw mee bezig zijn.

[2:01:16] En voorzitter, mijn vraag is, is dit het wel waard?

[2:01:20] Want we doen mensen weer verdriet en ellende aan.

[2:01:23] Maar vooral, we zijn allerlei capaciteit aan het inzetten om hier nou weer op de vierkante millimeter naar te kijken.

[2:01:30] Terwijl de staatssecretaris zelf zegt er liggen nog zoveel dossiers, twee, driehonderd die hij noemde, die gewoon niet meer vlot te trekken zijn bijna.

[2:01:41] Daar moet dan weer met een frisse blik naar gekeken worden.

[2:01:43] Waarom richten we onze aandacht niet daarop in plaats van weer mensen in een enorme strijd aan storten?

[2:01:48] Want het is wel wat er gebeurt.

[2:01:52] Staatssecretaris.

[2:01:54] Nou, dat is uw opvatting daarover.

[2:01:57] Wij zijn juist hiermee aan de gang gegaan om hier tot een afronding te komen.

[2:02:01] Die afronding is er nu.

[2:02:04] Ik denk nog steeds dat dat op een op een ordentelijke manier gegaan is en daar laat ik het voor dit ook bij.

[2:02:11] Ik heb u het aanbod gedaan van ik wil best kijken als u denkt dat er zaken volstrekt onrechtvaardig zijn, laat ik daar gewoon naar kijken.

[2:02:21] En wat u

[2:02:22] ook in deze zaak weer doet, is van BES 1588 weer verknopen met andere afhandelingsgremia die daar geweest zijn onder NAM en CVW, waar we op een andere manier ook naar aan het kijken zijn om oplossingen voor te bedenken.

[2:02:37] Dus we zijn wel zaken aan het oplossen.

[2:02:41] En we zijn ook zaken gewoon aan het oplossen, 1588, maar ook die zaken rondom NAM en CVW, die oude schades die daar zitten, daar zijn we ook naar aan het kijken hoe we daar oplossingen voor kunnen vinden.

[2:02:56] Maar het is niet allemaal heel erg makkelijk, dat kan ik u ook vertellen.

[2:03:02] Gaat u verder.

[2:03:11] De schrijnende situatie in Den Haag, dat was de vraag van de heer Bushof.

[2:03:17] Een sloopnieuwhuis wat weer in de stutter staat.

[2:03:20] Worden zij opnieuw gecompenseerd voor de ellende?

[2:03:23] Deze situatie is mij niet bekend.

[2:03:25] Hij krenkt schrijnend.

[2:03:26] Ik ontvang ook graag de nader informatie, zodat ik na kan gaan wat hier aan de hand is.

[2:03:31] Mocht de bewoner zich onveilig voelen, dan kunnen ze zich altijd melden bij het loket acuut onveilige situatie IMG.

[2:03:39] Laten we in elk geval even weten waar het over gaat, dan kunnen we even kijken wat er aan de hand is.

[2:03:45] Dan vroeg de heer Bushoff naar de inleg van 10.000 euro voor de sloop van hun woning.

[2:03:52] Bewoners hoeven geen kosten te betalen voor de sloop als de versterking aan de orde is.

[2:03:56] In het bouwbudget dat de bewoners hebben gekregen voor sloopnieuwbouw van hun woning is 10.000 euro opgenomen voor de sloop van de oude woning.

[2:04:03] Omdat de bewoners de sloop zelf regelen betaalt de bewoner het bouwbudget uit deze kosten.

[2:04:10] Daarom krijgen bewoners geen vergoeding hiervan.

[2:04:13] Dat zou dubbel zijn.

[2:04:17] Dan vraagt de heer Bamenga mij hoe ik ervoor ga zorgen dat mensen eindelijk aan de slag kunnen met hun eigen aannemers in plaats van altijd maar te moeten wachten op bureaucratie.

[2:04:27] Eigenaren van een gebouw die kunnen bij de NCG een verzoek doen om een vergoeding voor versterking te doen in eigen beheer.

[2:04:35] Dit kan voor de verschillende fases van het versterkingstraject.

[2:04:38] Eigenaren zijn niet verplicht gebruik te maken van de diensten van de NCG voor de versterking van hun woning.

[2:04:43] Wel moet de versterking voldoen aan wettelijke eisen.

[2:04:47] En daarom moeten de aannemers die voor de versterking gekozen worden... ook in hun eigen beheer voldoen aan die kwaliteitseisen.

[2:04:55] En die kwaliteitseisen zijn in het belang van de bewoners... want het gaat hier om hun veiligheid.

[2:04:59] Er worden wel bepaalde kwaliteitseisen gesteld aan de ondernemers... maar in principe mogen bewoners hun eigen aannemers gewoon aandragen... want er zit wel een kwaliteitseis aan.

[2:05:13] Dan kom ik bij blokje twee.

[2:05:16] Ik onderbreek u voor een interruptie van de kant van meneer Bamenga.

[2:05:21] Dank voor uw reactie van de minister of de staatssecretaris.

[2:05:26] Als het gaat om de wettelijke kwaliteitseisen die nodig zijn, ik zou graag wat meer daarover willen weten.

[2:05:34] Waar moeten we zowat aan denken?

[2:05:37] Wat voor kwaliteitseisen hebben we het precies over als het gaat om die eigen ondernemers?

[2:05:45] Ik wil de heer Banmenka wel een lijstje doen laten toekomen.

[2:05:58] We krijgen een lijstje daarvan, van die kwaliteitsreizen.

[2:06:02] Ook dit is een verduidelijking, geen interruptie.

[2:06:04] Helder.

[2:06:06] Gaat u verder.

[2:06:08] Dan kom ik bij het blokje perspectief, sociale en economische agenda.

[2:06:14] Ik ben blij dat zowel de sociale als economische agenda door het Rijk en de regio zijn vastgesteld.

[2:06:19] De agenda's zijn goed ontvangen in Groningen en Noord-Drenthe.

[2:06:22] En zijn een mooi voorbeeld van hoe de regio en Rijk ook kunnen samenwerken om langjarige investeringsagenda's op te zetten.

[2:06:31] En daar ben ik ook trots op.

[2:06:33] Met beide agendas zetten we als Rijk en Regio belangrijke stapen in de richting van het structureel verbeteren van de brede welvaart in Groningen en Noord-Renthe.

[2:06:41] En na schade herstellen en versterken is het ook belangrijk dat het toekomstperspectief van de inwoners verbetert.

[2:06:48] De komende periode wordt er gewerkt om de agenda zo snel mogelijk uit te voeren, zodat bewoners ook echt wat gaan merken.

[2:06:55] Dit gebeurt net als de totstandkoming van de agenda's in zorgvuldige afstemming met betrokken partijen in Groningen en Noord-Renthe.

[2:07:02] Zodat de overheden en gedupeerden zich gehoord voelen waar de heer Bemenga aandacht voor vroeg.

[2:07:07] Kortom, we zorgen voor een passende uitvoeringsstructuur met oog voor de zorg van de regio.

[2:07:13] In de tussentijd zitten we niet stil en zorg ik als coördinerend bewenspersoon dat de departementen goed zijn aangehaakt.

[2:07:19] Zo heb ik uw Kamer afgelopen vrijdag al geïnformeerd over de indiening van een voorstel om een AI-fabriek in Groningen te realiseren.

[2:07:25] Het voorstel is echt een gezamenlijke inspanning geweest van Regio en Rijk en dat zie je ook in het financieringsvoorstel.

[2:07:32] 60 miljoen euro uit Regio, 70 miljoen euro van het Rijk en 70 miljoen

[2:07:40] vanuit Europa.

[2:07:42] Een schoolvoorbeeld van het hefboomeffect waar de economische agenda op inzet.

[2:07:47] Dit brede commitment maakt het voorstel ook kansrijk en mede omdat het bedrijfsleven en de kennisinstellingen ook actief betrokken zijn.

[2:07:55] En zo deel ik ook het enthousiasme van de leden Hartsuiker en Holmans, een AI-fabriek die kan gewoon een vliegwiel in gang zetten dat de regio gaat versterken.

[2:08:03] Het trekt talenten aan, creëert hoogwaardige banen en helpt ook ondernemers en instellingen in bijvoorbeeld zorg, landbouw en energie om te vernieuwen met die slimme technologie.

[2:08:14] En die ambitie wil ik ook samen met de regio waarmaken.

[2:08:18] Ook de uitvoering van de sociale agenda gaat naar de zomer van start, met zeven concrete maatregelen gericht op jongeren om hun opleiding af te ronden, extra activiteiten op scholen, armoedebestrijding en hulp aan mensen met mentale problemen.

[2:08:33] Dan had de heer Hartsuiker ook nog een vraag van welke afspraken er over de aardbelevingsacademie met de regio zijn gemaakt.

[2:08:40] En voor het programma Sociaal en Gezondheid is 55,8 miljoen euro beschikbaar gesteld uit het Rijk.

[2:08:50] In principe kunnen de kosten van 2,9 miljoen euro voor de aardbevingsacademie ook uit deze middelen worden betaald.

[2:08:56] Er zijn geen aanvullende afspraken gemaakt.

[2:09:01] Ik begrijp ook dat IMG en NCG ook gebruik maken van die aardbevingsacademie en ik ben in die nodig bereid om ervoor te zorgen dat die kosten die wij daarvoor maken, die ze daarvoor moeten maken, dat is ongeveer 40% van de kosten, dat ik die voor mijn rekening neem.

[2:09:20] Meneer Hartsuiken.

[2:09:20] Ja, voorzitter, dank.

[2:09:21] Ik weet niet of de staatssecretaris er nog op terugkomt, maar ik had ook nog een vraag gesteld als er nou ook een nulmeting wordt gedaan voor die economische sociale agenda.

[2:09:28] Staatssecretaris.

[2:09:33] Daar kom ik in de staat van Groningen nog op terug.

[2:09:39] Dan hadden heer Hartzuiker ook nog een vraag gesteld over de kansen voor grensoverschrijdende samenwerking met Neder-Zaks in het kader van de economische agenda.

[2:09:48] Groningen en Noord-Drenthe moeten als eerste profiteren van de kansen van de economische agenda.

[2:09:53] Kansen die stoppen echter niet bij de grens.

[2:09:55] Neder-Zaks staat immers vaak voor dezelfde maatschappelijke vraagstukken als Groningen en Noord-Drenthe.

[2:10:02] En zo heb ik deze vraagstukken ook in Oldeburg met ambt voor regionale landesontwikkeling besproken met Niklaus Janssen.

[2:10:11] En hoe we daar samen op konden trekken op thema's als gezondheid, energie, industrie, water en landbouw.

[2:10:18] De komende tijd verken ik hoe we dat kunnen verbinden met de agenda.

[2:10:21] Als buurtregio's verstaan we elkaar letterlijk en figuurlijk goed en hebben de passendste samenwerkingsprogramma zoals Interrega.

[2:10:30] dan naar het blokje schadeherstel.

[2:10:35] De afgelopen periode zijn er door het IMG met de invoering van de nieuwe schademaatregelen belangrijke stappen gezet naar een mildere en makkelijke schadeafhandeling.

[2:10:46] In de Staten van Groningen en Noord-Drenthe wordt geconcludeerd dat deze nieuwe maatregelen positief worden ontvangen.

[2:10:51] Gemiddeld genomen zijn bewoners met fysieke schade tevreden over de schadeafhandeling, als ook positief over het contact met het IMG.

[2:10:59] En hoewel het steeds beter gaat, moet het IMG blijven werken aan die verbeterpunten.

[2:11:04] Bij de gesprekken met de bewoners hoor ik nog steeds verhalen waar het beter kan en ook moet.

[2:11:09] En in die gesprekken met bewoners kom ik ook veel oud, maar soms ook nieuws hier tegen en dat is bepalend voor de gevoelens van die schadeafhandeling.

[2:11:17] Het gaat ook hier vaak om de meest complexe problematiek en langlopende dossiers.

[2:11:23] Recent heb ik verkend hoe de afhandeling van de complexe casuïstiek door vangnetten en taskforces verloopt en of deze kan worden gestroomleid.

[2:11:30] En ik heb u hier vorige week per brief ook over geïnformeerd.

[2:11:33] Het andere deel ziet dat zeer op de schades die in het verleden door nam op CVW zijn afgewezen en waar we ons nog steeds last van hebben.

[2:11:48] Daar zitten we ook goed naar te kijken van wat we daarmee kunnen.

[2:11:52] Er zijn bewoners die nog steeds echt niet verder kunnen met hun leven doordat hun huis nog steeds grote schades aanwezig zijn die destijds door de Nam of Zevenwege geheel of gedeeltelijk zijn afgewezen en dat ze daarom later niet altijd in aanmerking kwamen om hersteld te worden.

[2:12:09] Samen met de uitvoeringorganisatie, de regio- en maatschappelijke organisatie... ...bring ik momenteel de bewoners voor wie dit geld en de oplossingsmogelijkheden in kaart... ...zodat wij hen ook de juiste hulp kunnen bieden.

[2:12:20] Mevrouw Beckerman vraagt naar de uitvoering van die motie over de afgewezen namschadigingen.

[2:12:24] Daar wil ik over zeggen dat ik mijn uiterste best ga doen om dit met betrokken partijen... ...vervolgens of snel mogelijk uit te werken in een concrete aanpak.

[2:12:33] Dit zal in vrijwel alle gevallen een bewonersspecifieke oplossing zijn, omdat een generieke oplossing niet voorhanden is.

[2:12:39] Kort aan de zomer kom ik hierop terug.

[2:12:43] Terugkijken naar het afgelopen jaar ben ik positief gestemd.

[2:12:45] Ik zie dat het IMG op volle toren draait en stappen zet om de mijnbouwschade milder, menselijker en makkelijker af te handelen.

[2:12:51] Maar ik constateer daarbij ook dat de nieuwe schadeafhandeling van daadwerkelijke herstel tijd nodig heeft om breder effect te krijgen.

[2:12:59] Dus de komende jaren moet blijken of deze verandering inderdaad leidt tot meer tevredenheid en vertrouwen van de schadeafhandeling.

[2:13:05] Maar ik blijf me daarvoor inzetten.

[2:13:07] Dan naar de vragen, lid Bushoff en lid Bemenga vragen naar de Pompsterweg.

[2:13:14] Heeft dit gezin voor de zomer uitsluitseld dat ze in de winter een verwarme woning kunnen zitten?

[2:13:23] Zoals bekend, ik ga normaal gesproken niet op individuele casus in, maar ik ben ermee bekend dat deze urgente situatie van die bewoners er is.

[2:13:31] Ik begrijp ook de frustratie en de onzekerheid waar ze in zitten, maar ik kan er in het debat niet op ingaan.

[2:13:37] Maar u kunt er zeker van zijn dat deze geluiden wel gehoord worden en dat er ook wat mee gedaan wordt.

[2:13:48] Dan zijn er verschillende vragen gesteld over de stutterlijst.

[2:13:51] Mevrouw Beckerman heeft vragen gesteld waarom het hele proces zo lang duurt.

[2:13:55] En de heer Bushof heeft gevraagd wat er nodig is om de stutter weg te halen.

[2:14:01] Allereerst, die stuttenlijst heb ik laten maken omdat ik ook inzichtelijk wilde hebben waar die stutten nou vandaan komen.

[2:14:09] Het vervelende van hoe die systematiek opgesteld is dat alle meldingen die over onveiligheid gaan landen bij het IMG als AOS-melding.

[2:14:25] Die mensen die namens het team AOS komen, die kijken alleen maar naar de veiligheid en die doen geen uitspraken over kausaal verband.

[2:14:36] Het kan dus heel goed zijn dat je brand gehad hebt, dat een woning veiliggesteld is, dat de stutten komen te staan.

[2:14:41] Of dat je ergens met een auto tegenaan gezeten hebt, dat de stutten komen te staan.

[2:14:45] Maar het kan ook zijn dat het te maken heeft met mijnbouw.

[2:14:49] Daar zijn we de afgelopen periode heel erg naar op zoek geweest om daar ook een scheiding in te maken.

[2:14:55] Ik vind het dus ook belangrijk dat die bewoners in een onveilige situatie zo spoedig mogelijk geholpen worden om deze situatie uit de weg te nemen.

[2:15:02] Zodat deze bewoners weer kunnen wonen in een veilig huis, in een veilige omgeving.

[2:15:06] Voor het samenstellen van die stuttenlijst is dus veel handmatig werk gedaan.

[2:15:09] Die is dus bekeken bij welke adressen de stutten zijn geplaatst, op welke adressen deze nu nog staan en waarom.

[2:15:15] En daarom heeft dat langer geduurd.

[2:15:17] Voor het verwijderen van de stutten geldt dat voor de versterkingsoperatie dat de NCG de stutten naar afronding altijd weg zal nemen.

[2:15:25] Na verwijdering van de stutten die geplaatst zijn in het kader van de schadeafhandeling of die zijn geplaatst vanwege andere redenen,

[2:15:31] in circa de helft, dat is ongeveer 150, is een samenwerking met de gemeente benodigd.

[2:15:37] Over hoe we dit goed en veilig kunnen doen is momenteel contact met de uitvoeringsorganisatie en met een samenwerkingsverband op veiligheid en toezicht en handhaving van de gemeente.

[2:15:51] Dan vroeg de heer Holman mei en nacht naar de onrust in de omgeving van Norg.

[2:15:54] Hij krijgt signalen dat de NAM zijn handen daarvan af wil trekken.

[2:15:58] Er loopt een verzoek van NAM om kussengas te winnen uit de gasafslag Norg.

[2:16:02] De beoordeling daarvan ligt bij de minister van Klimaat en Groene Groei.

[2:16:06] De schade in het gebied wordt afgehandeld door het IMG met toepassing van het bewijsvermoeden.

[2:16:11] Dit is onafhankelijk belegd, dus ook los van NAM.

[2:16:14] En de bewoners in het gebied komen ook voor dezelfde regeling en aanmerking als de rest van het effectgebied.

[2:16:21] Dan vroeg mevrouw Vetter mij nog uitgebreid naar mijn brief over het bewijsvermoeden bij Norg.

[2:16:28] En ik snap dat heel goed.

[2:16:30] Uw vraag ligt namelijk ook heel ingewikkeld.

[2:16:33] Ik begrijp dat mevrouw Vetter hiervan de technische logica niet ziet.

[2:16:37] Want bij het grootste gedeelte van die gebieden, zogenaamde oortjes waar het om gaat, met uitzondering van twaalf kleine deelgebieden, is geen sprake van schade door gaswending.

[2:16:48] Geen bevingen, ook geen bodemdaling.

[2:16:51] Dat is ook de reden dat het IMG in de oortjes tijdelijk de schadeafhandeling heeft stilgezet.

[2:16:58] Om bredere maatschappelijke overweging is toch een politiek besluit genomen om hier die schades weer af te gaan handelen.

[2:17:07] Maar je moet dan wel een keuze maken over hoe je die schades afhandelt in een gebied waar geen schade door gaswinning heeft kunnen ontstaan.

[2:17:15] Om deze onwenselijke verschillen te voorkomen heeft het IMG ervoor gekozen om in dit weer toegevoerde gebied precies dezelfde werkwijze te hanteren als in de rest van het effectgebied.

[2:17:29] Als dit niet was gedaan dan zouden bewoners van woningen gebouwd naar 2012 in deze specifieke gebieden meer schade vergoed krijgen dan elders in het effectgebied die niet vergoed worden.

[2:17:42] Dus en wat ook goed te weten is voor u is dat ook weer nieuw onderzoek loopt door het IMG naar indirecte effecten van de diepe bodemdaling.

[2:17:53] En ik hoop ook dat in de loop van dit jaar hun werkwijze weer te kunnen presenteren.

[2:18:01] U heeft een interruptie van mevrouw Vedder.

[2:18:05] Ik wist niet of het aan het eind van een blokje moest.

[2:18:08] U heeft geen verplichtingen.

[2:18:12] De minister zegt dat er geen sprake is van schade door gaswinning.

[2:18:22] Dat kan niet.

[2:18:25] Dat klinkt als een bekend verhaal.

[2:18:31] Van een tijd geleden, waarin het een tijdje duurde voordat we erachter kwamen, dat het misschien toch wel kon.

[2:18:35] Maar is dat überhaupt relevant?

[2:18:37] Want in de brief wordt gezegd, het vermoeden wordt weerlegd als er een duidelijke andere oorzaak aangetoond kan worden.

[2:18:46] En ik kan me toch niet aan de indruk onttrekken dat er grootschalige schades worden gemeld in het gebied bij Norwich.

[2:18:53] Dat er geen andere oorzaak wordt aangedragen waardoor dat zou kunnen zijn ontstaan.

[2:19:00] En dan beroep je je toch op het wettelijk bewijsvermoeden, zou ik zeggen.

[2:19:06] En dan nog vind ik het... Ik snap heus... Een tweede punt is... Ik snap heus dat we geen nieuwe verschillen willen creëren, maar waarom gaan we hoi in hemelsnaam een procedé loslaten in een gebied wat te maken heeft met diepe bodemdaling, waar geen sprake is van bevingsschade, en daar plakken we dan wel een bevingsschadeprotocol bovenop?

[2:19:26] Ik vind het volslag onbegrijpelijk.

[2:19:31] Het is voor mij een logische vraag die u daar stelt.

[2:19:35] Zoals ik hem begrepen heb, hadden wij een gebied, de oortjes aan de gasopslagen die daar zitten, uit onderzoek van het IMG, en dan wil ik niet hebben of

[2:19:56] wij daar anders over denken, maar in elk geval dat is juridisch gekeken in welke gebieden schade heeft kunnen ontstaan ten gevolge van gaswending.

[2:20:06] Daar zijn twaalf gebiedjes uitgekomen waar dat juridisch aantoonbaar was.

[2:20:13] Vervolgens is er een politiek besluit gemaakt en gezegd van

[2:20:17] Dit kan niet zo zijn dat er in die twaalf gebiedjes een ander afhandelingsregime gaat gelden dan in het totale effectgebied van de gasopslag Norg.

[2:20:28] Dus nu wordt in het gehele gebied van de gasopslag Norg dezelfde systematiek gehanteerd als in de rest van het effectgebied van het Groninger Veld.

[2:20:41] Er is nu juist geen sprake meer van een uitzonderingssituatie.

[2:20:47] Sterker nog, in die gebiedjes die er eerder aangewezen stonden, kan zelfs nog een beetje meer in de regelingen die er mogelijk zijn.

[2:21:01] Dus in feite wordt het hele gebied nu afgehandeld als zijnde IMG-gebied.

[2:21:07] Alleen in die gebieden waar het dus echt ook aantoonbaar zit, kun je met een maatwerkprocedure soms nog wel gebruik maken van die maatwerkprocedure, terwijl je dat in de rest van het gebied vanwege het bewijsvermoeden niet kunt.

[2:21:23] Als hij niet helder is, ik wil hem u met alle plezier nog wel een keer uitleggen.

[2:21:27] Maar ook uit laten leggen, zodat die helder... Ik snap dat die heel lastig is.

[2:21:33] Je hebt een gebied waar de gasopslag zit.

[2:21:41] In dat gebied zijn twaalf gebiedjes geïsoleerd, waar een zodanige bodemdaling ten gevolge van de gaswinning is, dat daar...

[2:21:51] bewezen kan worden dat daar schade kan ontstaan door die wenning.

[2:22:01] Op het gebied van Trillingen is er één beving geweest die zo zwaar is geweest dat die Trillingen heeft aankunnen brengen, die ook tot schade hebben kunnen leiden.

[2:22:09] Dat is de beving van Huizingen, daar komt die 2012 vandaan.

[2:22:14] De Kamer heeft destijds gezegd van wij vinden het een onwenselijke situatie dat je alleen in die 12 kleine deelgebiedjes schade af kunt handelen.

[2:22:22] Daarom is het gehele gebied onder de afhandelingssystematiek van het IMG gekomen.

[2:22:29] En alleen in die gebiedjes waar het extra

[2:22:32] deel zit, daar kun je nog een beetje meer met een maatwerkregeling.

[2:22:38] En die kun je niet in die gebiedjes daarbuiten, omdat het gewoon een juridisch probleem geeft.

[2:22:45] Maar je kunt wel met een 60.000 euro regeling, kun je die mensen daar wel tegemoet komen.

[2:22:50] En bij bijna alle schades die in het gebied voorkomen, kun je de mensen ook compenseren op die manier.

[2:22:56] Laat onverlet dat wij

[2:22:59] Dat is mijn stellige overtuiging.

[2:23:04] Ik vind het van belang dat wij alle mechanismen...

[2:23:08] die ten gevolge van de mijnbouw kunnen ontstaan of hebben kunnen ontstaan die tot schade kunnen leiden.

[2:23:14] Dat moeten wij onderzoeken en zo scherp mogelijk hebben dat als wij mensen kunnen compenseren naar aanleiding van die onderzoeken dat we het ook kunnen doen.

[2:23:22] En die onderzoeken die lopen er op dit moment ook en die worden ook met meetapparatuur en dat soort dingen meer ondersteund zodat we daar goed beeld van kunnen krijgen.

[2:23:33] Dank aan de staatssecretaris voor het aanbod dat het mij nog een keer goed wordt uitgelegd.

[2:23:42] Eerlijk gezegd denk ik dat ik het behoorlijk goed in de gaten heb.

[2:23:47] Maar ik laat me graag nog nader informeren.

[2:23:52] Maar het punt blijft bestaan dat de Kamer zich er ooit over heeft uitgesproken dat ze het onwenselijk vinden dat er verschillen zijn ontstaan tussen die twaalf gebieden en de rest van de oortjes.

[2:24:08] Daar is het ANVB vandaan gekomen en nu wordt er alsnog weer exact hetzelfde onderscheid op exact dezelfde geografische grenzen gelegd.

[2:24:20] Dat is één.

[2:24:22] Twee is, de minister zegt, in die twaalf gebieden kan bewezen worden dat er schade kan ontstaan door mijnbouw, maar dat is niet het principe achter de omgekeerde bewijslast geweest.

[2:24:37] Ik heb altijd begrepen, tenzij je aan kan tonen dat het niet door mijnbouw kan zijn, gaan we ervan uit

[2:24:45] Tenzij we een andere reden kunnen vinden, gaan we uit van de veronderstelling dat het door mijnbouw komt.

[2:24:53] Het derde punt blijft overeind staan.

[2:24:57] De huizen in de gebieden, in de oortjes, die dus niet bij die twaalf gebieden horen, die vallen nu dan onder de werkwijze van het IMG, zoals we dat toepassen in het aardbevingsgebied.

[2:25:07] Dus dat betekent dat huizen die ouder zijn dan 2012 toch in aanmerking kunnen komen voor schadeafhandeling, puur eigenlijk alleen vanwege het jaar of het bouwjaar van hun woning.

[2:25:21] En de eigenaren van een woning die jonger is dan dat,

[2:25:25] ook al zitten ze in een gebied die niet relevant is voor aardbevingsschade, maar met bodemdaling te maken heeft, kunnen omdat de werkwijze nou eenmaal als eerste zoos vastgelegd door het IMG in de rest van het effectgebied

[2:25:40] dat het een relatie heeft met bevingsschade.

[2:25:43] Die werkwijze was er nou eenmaal eerder.

[2:25:45] En die werkwijze wordt opgepakt en geplakt op een gebied... die met hele andere mechanieken te maken heeft.

[2:25:54] Dus dat is... Ik wil me prima nog een keer laten uitleggen.

[2:25:57] Maar ik denk dat ik dan exact hetzelfde te horen krijg als wat ik nu vertel.

[2:26:00] Maar in de kern is dat niet wat wij als Kamer hebben gewild.

[2:26:04] Met die oortjes.

[2:26:06] Is de staatssecretaris dat in ieder geval met mij eens?

[2:26:09] Want ik heb dat gecheckt met de mensen die toen in de Kamer zaten.

[2:26:13] En ik heb dat ook gecheckt met de bewindspersonen die op dat moment bezig zijn geweest met de ANVB.

[2:26:17] Dus dat punt dat blijft toch gewoon staan.

[2:26:21] Staatssecretaris?

[2:26:24] Ik denk dat wat betreft de toepassing van het bewijsvermoeden, die geldt daar in het gehele gebied.

[2:26:34] Op het moment dat je in die twaalf gebiedjes woont, dan kun je met succes gebruik maken van die maatwerkregeling.

[2:26:50] Dat betekent dat als je schades hebt die groter zijn dan die 60.000 euro, dan kun je hem later beoordelen en dan wordt hij gewoon toegekend omdat daar gewoon schade domeinbouw kan ontstaan.

[2:27:04] Zou je kiezen voor een maatwerkregeling in de rest van het gebied, bij schades hoger dan die 60.000 euro, dan kan het IMG op grond van de toepassing van de bewijsvermoeding, kunnen ze

[2:27:23] daar dan zoveel andere zaken tegenover zetten, dat ze gewoon niet door uitkering kunnen komen.

[2:27:28] Dat is het stukje van de mensen die dus in die erkende bodemdaalingsgebiedjes zitten, die kunnen eigenlijk alleen maar gebruik maken van die maatwerkregeling, terwijl die maatwerkregeling in de rest van het gebied

[2:27:45] niet toegepast kan worden, omdat dan te veel andere autonome oorzaken die toepassing van het bewijsvermoeden in de weg staan.

[2:28:00] Ik ga het nog een keer proberen, voorzitter.

[2:28:02] Ik ga het even voorlezen uit de brief van de staatssecretaris.

[2:28:05] Het wettelijk bewijsvermoeden houdt in dat alle fysieke schade aan gebouwen en werken die naar haar aard redelijkerwijs zijn veroorzaakt door de voormalige gaswinning uit het Groningerveld of de gasopslagen bij Noorg en Grijpskerk wordt vermoed dat te zijn.

[2:28:21] Het vermoeden wordt weerlegd als er een duidelijke andere oorzaak aangetoond kan worden.

[2:28:27] En de mensen bij de gaspslag in Norg, met huizen die jonger zijn dan 2012, hebben schade.

[2:28:35] Er is geen duidelijke andere oorzaak aangetoond.

[2:28:39] En toch krijgen ze te horen niet.

[2:28:44] U zegt er is geen andere duidelijke oorzaak aangetoond.

[2:28:50] Dat is mij te algemeen, want bij elke individuele schademelding is dat een ander verhaal.

[2:29:00] Als het IMG een schade beoordeelt, dan hebben ze een aantal criteria waar ze naar kijken.

[2:29:05] Een schadebeeld kan gewoon meerdere schadeoorzaken hebben.

[2:29:10] Heel veel schade ontstaat ook ten gevolge van grondwaterproblemen.

[2:29:14] Veenoxidatie, verdroging, noem het maar op.

[2:29:18] Dit zijn zaken, dat zijn autonome oorzaken.

[2:29:21] Die moeten ook gewoon door het IMG als instantie moeten die ook daar neergezet worden.

[2:29:29] Dan wordt er gekeken.

[2:29:30] Dan heeft het IMG nog een aantal zaken waar ze naar kunnen kijken.

[2:29:33] Wanneer ze zeggen van hiermee heb ik het bewijsvermoeden weer legd.

[2:29:36] Nou dat kan een drilling snelheid zijn.

[2:29:40] Maar dat kan ook een erkende bodemdaling zijn.

[2:29:44] Wat wij gezegd hebben voor het gebied... in het gehele gebied wordt tot 60.000 euro... zonder te kijken naar de oorzaak... stellen wij de mensen in de gelegenheid om die schade te laten repareren.

[2:30:03] Dat is ervoor als een soort van vangnet... dat zij niet in die situatie van die maatwerkprocedure terechtkomen.

[2:30:10] Want die maatwerkprocedure die geeft gewoon het IMG in rechten...

[2:30:14] En daar zitten ze ervoor.

[2:30:16] Het is gewoon een zelfstandig bestuursorgaan... ...wat gewoon juridisch moet kijken naar hoe die schade heeft kunnen ontstaan.

[2:30:22] Geeft dat gewoon heel veel andere uitsluitende, andere oorzaken... ...waardoor ze niet een uitkering kunnen komen.

[2:30:31] En juist in die twaalf gebiedjes die daar zitten... ...zit er een extra reden voor het IMG om toe te kunnen wijzen...

[2:30:42] om ervoor te kunnen zorgen dat ze ook grotere schadebedragen, dus boven die 60.000 euro, toe kunnen kennen in de maatwerkregeling.

[2:30:57] Dit is uw vierde interruptie.

[2:31:02] Dat snap ik, maar dat is dus mijn probleem niet.

[2:31:05] Mijn probleem zit hem niet in die twaalf deltarisch gebiedjes, maar in de huizen daarbuiten.

[2:31:10] Maar wel in de oortjes.

[2:31:13] En dan specifiek ook nog de groep van de mensen die een huis hebben dat jonger is dan 2012.

[2:31:21] Ik weet niet meer hoe ik mijn vraag op een andere manier kan formuleren.

[2:31:25] Ik snap de staatssecretaris in ieder geval dat het onbegrijpelijk is dat iemand in een gebied

[2:31:36] waar mensen zich zorgen maken over diepe bodemdaling.

[2:31:39] Je huis is jonger dan 2012, dus je kan geen last hebben gehad van huizingen.

[2:31:44] En dus gaan we niet over tot welke schadeuitkering dan ook.

[2:31:47] En dan heb ik het dus niet over die 60.000-regeling, want ook daar komen ze niet voor in aanmerking.

[2:31:52] Ze staan gewoon met lege handen.

[2:31:54] Dat is toch niet uit te leggen?

[2:31:57] Die hele systematiek, dat is toch bizar?

[2:32:02] Ik hoop in ieder geval dat de staatssecretaris het met mij eens is dat daar onrust over is.

[2:32:07] Dat kan de staatssecretaris toch, denk ik, niet ontkennen.

[2:32:09] En dat daar wat aan moet gebeuren.

[2:32:12] En wij komen erin.

[2:32:14] Ik ben nog niet overtuigd.

[2:32:15] Nou, dan wordt het voor de mensen in Noorgen, denk ik, alleen maar moeilijker.

[2:32:18] Dus wat gaat de staatssecretaris nou met die onrust doen dan?

[2:32:21] Ik kan u in elk geval wel toezeggen, want ik wil daar best nog een keer over doorspreken met u. En er zitten ook nog mensen in het gebied die daar zelf ook graag over willen spreken.

[2:32:34] En die gesprekken die wil ik zeker wel voeren.

[2:32:37] Ik bied u ook nog wel een technische briefing aan over dit onderwerp.

[2:32:41] En die wil ik u wel aanbieden.

[2:32:47] Het heeft in elk geval mijn aandacht.

[2:32:51] in die zin dat wij ook de onderzoeken die daar gedaan worden, die verbreden naar niet alleen trittingssnelheid, dat wij ook met tiltmeters en met pijlbuizen gaan kijken van wat de schadeoorzaken kunnen zijn die daar in dat gebied zijn, zodat we ook zaken aan toonbaar kunnen krijgen.

[2:33:12] Want we kunnen het leuk vinden of we kunnen het niet leuk vinden, maar het IMG,

[2:33:17] is een zelfstandig bestuursorgaan wat onafhankelijk op een eerlijke manier moet kijken naar welke schadeoorzaken daar aan de orde zijn en hoe ze daartoe kunnen.

[2:33:28] Dat proberen we zo ruimhattig mogelijk te doen.

[2:33:31] Maar ja, die zijn ook wel gebonden aan hun eigen vakkennis daar.

[2:33:38] Dan ga ik eerst naar meneer Holman en daarna naar mevrouw Beckerman.

[2:33:41] Meneer Holman.

[2:33:42] Toch maar even over hetzelfde door, want ik vind het heel onbevredigend.

[2:33:46] Ja, is er sprake van bodemdaling?

[2:33:49] Nee, nog niet.

[2:33:50] Dat gaat pas komen als het gasveld niet meer vol wordt gepompt en de 7 miljard kubieke meter kussengas wordt weggehaald en de druk naar beneden gaat zakken.

[2:34:01] Ja, dan komen er wel bodemdalingen.

[2:34:03] Maar tot nu toe, omdat het vol en leeg wordt gepompt, valt dat mee.

[2:34:07] Want er is al degelijk beweging in de grond.

[2:34:09] Dus echt sprake van bodemdaling is er niet.

[2:34:16] vervillingen door aardbevingen zijn er ook niet echt geweest, alleen van het veld verderop.

[2:34:22] En wat mij intrigeert is dat de staatssecretaris zegt het is een politieke afweging geweest dat.

[2:34:29] Voor mij klinkt dat als van oké jongens, er is geen aardbeving geweest, geen bodemdaling, jullie hebben schade, maar het is niet de wezen, dus ik doe maar

[2:34:39] En om niet beargumenteerde redenen ga ik dan toch over tot schadekering.

[2:34:46] En dat geeft ook een raar effect, want die twaalf gebiedjes juridisch, dat mag dan wel, maar daarbuiten niet.

[2:34:54] En dan krijg je juist de situatie dat de IMG, als je buiten die twaalf gebiedjes zit, argumenten aan gaat voeren waarom de schade niet komt door wat dan ook.

[2:35:04] En ik ben ervan overtuigd dat de schade in het gebied na 2015 honderden gevallen

[2:35:09] ...mee heeft te maken met de opslag van gas in die regio.

[2:35:13] En nu krijg ik dus die situatie.

[2:35:16] En dan hoor ik de staatssecretaris beargumenteren... ja, de IMG is een zelfstandig bestuursorgaan.

[2:35:21] Als dit zo werkt en als je dit soort ongewenste effecten krijgt... dan moet je misschien nagedenken of dat wel de goede methodiek van werken is.

[2:35:29] En of je wilt dat wij als Kamer, als politiek zeggen, dit willen we niet.

[2:35:33] U dan, de staatssecretaris, het dan afdoet met het argument van... ja, het is een juridisch...

[2:35:40] zelfstandig bestuur zou gaan.

[2:35:41] Anders snapt het IMG de politieke bedoeling niet van ons in Den Haag.

[2:35:48] Staatssecretaris.

[2:35:51] Ik denk dat de heldman niet begrijpt wat ik heb willen zeggen.

[2:35:57] Wat ik heb willen zeggen daar is dat wij juist in die gebieden waar het moeilijk aantoonbaar is

[2:36:08] In een gebied waar de trillingen gewoon heel zwaar geweest zijn, kun je gewoon zeggen, daar hebben we die trillingsnelheden gehad.

[2:36:17] Wij hebben juist gezien dat in deze gebieden wel schade ontstaan is.

[2:36:22] Het pinpointen van waar die schadeoorzaak precies zit... is lastig voor de organisatie die dat moet beoordelen.

[2:36:31] We hebben ervoor gezorgd dat het gehele gebied... onder de afhandelingsstructuur van het IMG komt.

[2:36:37] En dat we er zelfs voor gezorgd hebben... dat niet elke schade beoordeeld hoeft te worden.

[2:36:43] Maar dat je gewoon tot 60.000 euro mensen kunt...

[2:36:47] de schade kunt vergoeden zonder nader onderzoek.

[2:36:52] Alleen daar waar de schade groter wordt dan 60.000 euro, wordt er ook kausaal onderzoek gedaan.

[2:37:01] En dan kom je dus in de situatie dat het IMG moet kijken of daar oorzaken zijn die

[2:37:10] tot die schade hebben kunnen lijden, anders zijnde dan trillingen of mijnbouw.

[2:37:16] En daar zijn autonome oorzaken, die komen dan boven drijven.

[2:37:21] Dan heb je in die gebieden waar aan toonbaar die bodemdaling is, waar die Deltares dat vastgesteld heeft, heb je de mogelijkheid om met een maatwerkprocedure de zaak nog bewezen te krijgen, zodat je meer uit kunt keren.

[2:37:35] Dan hebben die mensen daar geen last van dat die trillingen er niet geweest zijn.

[2:37:41] Dan is die bodemdaling die daar plaatsgevonden heeft, voldoende oorzaak om die schade toe te kunnen kennen.

[2:37:49] Dat is het verhaal.

[2:37:53] Ik kom zelf uit het westerkwartier en wij zitten ook vlakbij grijfskerningen.

[2:37:59] Wij hebben daar ook schade bij de gasopslagen.

[2:38:03] Dus het is mij absoluut niet onbekend.

[2:38:06] Maar je hebt te maken met een...

[2:38:08] met een organisatie die wel op een juridische manier de schade af moet handelen.

[2:38:14] Dus wat wij geprobeerd hebben in die gebieden, is hem zo ruimhartig mogelijk neerzetten.

[2:38:21] Wat ik als staatssecretaris niet nalaat, is aanvullend onderzoek om te doen, om te kijken of daar ook andere oorzaken te vinden zijn die wel annex zijn met de gaswending, zodat we daar nog ruimhartiger mee om kunnen gaan.

[2:38:35] Maar dit is binnen de juridische kaders die we op dit moment hebben,

[2:38:38] meest maximaal als we hem af kunnen handelen.

[2:38:42] Meneer Holman.

[2:38:43] Ja, nou ja, het is een antwoord, maar hier blijkt weer uit dat we nog steeds zitten in een soort juridisch beschouwing van de hele geval.

[2:38:52] En waarom?

[2:38:53] Eerst even een vraag aan de staatssecretaris.

[2:38:55] Wat is het criterium voor die twaalf gebieden?

[2:38:57] Hoeveel moet de grond gedaald zijn voordat het juridisch gezien sprake is van de bodemdaling?

[2:39:01] Want volgens mij is dat helemaal niet veel.

[2:39:03] En tweede, juist door dat te gaan doen,

[2:39:06] Omdat er sprake is van niet eens zoveel bodemdaling in je twaalf juridische gebieden.

[2:39:11] Daar ontstaat dus juist die tweedeling in en het verschil in benadering.

[2:39:14] En daarmee geef je IMG dus ook weer ruimte om toch weer het juridisch gevecht aan te gaan als grote organisaties, juridisch sterk, weer het individuele vecht aan te gaan met individuen.

[2:39:25] die geen kennis van zaken hebben, die hier niet mee anex zijn geweest ooit, en dat alleen maar heel veel frustratie oproept.

[2:39:33] Hoe kunnen we loskomen van juridische gevechten?

[2:39:37] En dat is volgens mij door de keuze die hier gemaakt is van de benadering van het probleem.

[2:39:46] U vraagt me nu op detailniveau wat er voor bodemdaling geweest moet zijn.

[2:39:52] Ik weet gewoon dat daar rapporten liggen van Delta.

[2:39:55] Als u dat wilt zien, kunt u dat gewoon zelf ook nazoeken.

[2:40:01] Wij hebben geprobeerd om binnen de juridische mogelijkheden die daar zijn, om een zo ruimhartig mogelijke afhandeling van die schade te geven in die gasopslagennorg.

[2:40:16] We hebben gezorgd dat er voor 60.000 euro, zonder nader onderzoek naar schade, de schade vergoed kan worden.

[2:40:33] En in een aantal gebieden waar de schade gewoon aantoonbaar door die bodemdaling plaats kan vinden, dan kan het IMG er nog een slag bovenop doen met een maatwerkprocedure.

[2:40:48] Een maatwerkprocedure die op andere plekken afgewezen zou worden.

[2:40:51] Nou, dat is de feitelijke situatie die er op dit moment is.

[2:40:56] En daar moet ik het op dit moment ook even mee doen.

[2:41:02] We zetten geen vraag, maar een antwoord op mijn eigen vraag.

[2:41:09] Je spreekt over vier centimeter bodemdaling ten opzichte van niveau 75.

[2:41:14] En daar komt nog zes bij in de latere periode in andere gebieden.

[2:41:21] En Janus gaat hier twee centimeter op en neer ongeveer.

[2:41:24] Dus je praat echt over minimaal

[2:41:26] En dat is niet de vergelijking met wat er in Groningen is gebeurd, waar je over tientallen centimeters spreekt.

[2:41:31] Dat is een volstrekt andere orde en toch ga je hem behandelen alsof er bodemdaling is.

[2:41:37] Bij mevrouw Vedder zag je dat ook, daar gaat het gewoon niet in.

[2:41:41] Dit was geen vraag, denk ik.

[2:41:43] Nee, inderdaad, heb ik dat goed begrepen.

[2:41:44] Dan ga ik naar mevrouw Beckerman.

[2:41:48] Voorzitter, ik heb toch even een nijbegunner bijgepakt.

[2:41:52] Punt 1, bouwen aan herstel.

[2:41:56] De mensen in het gaswinningsgebied zijn duidelijk.

[2:41:59] Geef voorrang aan het verbeteren van de schadeafvalling en zo snel mogelijk afronden van de versterking van onveilige huizen.

[2:42:05] Procedures zijn te juridisch en technisch ingestoken.

[2:42:11] Voorzitter, ik hoor nu, ik weet niet hoe lang het duurt, het lijkt heel lang, een eindeloos juridisch en technisch verhaal.

[2:42:19] Hoort de staatssecretaris eigenlijk ook

[2:42:22] wat hier gebeurt.

[2:42:23] Dit was precies, het staat niet voor niks onder punt 1, bouwen aan herstel, dat we dit niet meer zouden doen.

[2:42:31] Voorzitter, ik wil het even breder trekken dan Norg, waar terecht de vragen over zijn gesteld, maar we horen uit het kerngebied

[2:42:38] dat het nog steeds ook daar niet goed loopt.

[2:42:42] Maatwerk wordt causaliteit ook nog steeds getoetst.

[2:42:45] En daadwerkelijk herstel, die fantastische regeling die het zou worden, daarvan horen we juist dat bijna niemand daar gebruik van kan maken.

[2:42:54] Voorzitter, hoort de staatssecretaris zelf dat hij een totaal technisch en juridisch verhaal aan het houden is, terwijl we een hele parlementaire enquête hebben gehad om dat niet meer te doen?

[2:43:06] Staatssecretaris.

[2:43:08] Ja, dat hoort u zeker en u daagt mij ook uit om dat verhaal zo te noemen.

[2:43:16] Kijk, ik ben me er tegen van bewust dat wij een heel vervelend IMG-systeem hadden in het verleden.

[2:43:25] Waar we de afgelopen periode heel hard aan gewerkt hebben om zaken makkelijker, milder en menselijker te krijgen, is dat we die 60.000 euro regeling erin gezet hebben.

[2:43:34] Omdat daar een heel groot gedeelte van de mensen zonder dat onderzoek geholpen kan worden.

[2:43:40] Dat geldt ook voor de gasopslag nodig.

[2:43:43] En ja, daar zit ook hier en daar nog wat zaken in.

[2:43:47] Heel weinig overigens, waar mensen meer schade hebben dan die 60.000 euro.

[2:43:52] Waar we een oplossing voor proberen te vinden.

[2:43:55] En ja, in de maatregeling wordt er nog kausaal onderzoek gedaan.

[2:44:00] Dat klopt.

[2:44:02] En normaal gesproken, als je in de kern van het aardbevingsgebied zit, wordt dat ook gewoon toegekend.

[2:44:09] Omdat je gewoon voldoet aan alle trillingsnelheden en datgene wat daar zit.

[2:44:14] En dat dat ongemakkelijk voelt voor die mensen in het kerngebied, snap ik ook.

[2:44:18] Want in de rand van het gebied worden mensen, tot 60.000 euro, worden die wel gewoon gecompenseerd zonder nader onderzoek.

[2:44:26] Dus dat dat onrechtvaardig voelt, snap ik.

[2:44:28] Maar op dit moment,

[2:44:30] Kan ik nog niet anders dan het systeem dat we nu hebben.

[2:44:37] U vierde interruptie, mevrouw Beckerman.

[2:44:42] Ik krijg het gevoel dat de staatssecretaris zichzelf als een soort slachtoffer van het eigen systeem positioneert.

[2:44:53] De functie van de staatssecretaris is dat hij dat daadwerkelijk kan veranderen.

[2:45:02] Hij is niet de speelbal van grote instituten, hij is de staatssecretaris.

[2:45:08] Hoeveel mensen hebben gebruik kunnen maken van daadwerkelijk herstel?

[2:45:12] U komt erop terug en is dat in tweede termijn?

[2:45:25] Zodra ik dat aantal heb.

[2:45:28] Gaat u verder met uw wel?

[2:45:38] Dan de vraag van wat bedoelt de staatssecretaris met de opmerking van het Dagblad van Noorderdei gevangen zit in een systeem dat niet zijn systeem is.

[2:45:45] Nou, ik begrijp die vraag heel goed.

[2:45:48] Als ik het systeem aan het begin van het ontstaan van die schade zelf opgezet had, dan had het er anders uitgezien.

[2:45:54] En dan waren misschien schadeherstel en versterking niet uit elkaar getrokken, waren er niet allemaal regelingen geweest en dan was het allemaal onder één kant doorgekomen en dan was dat op die manier gegaan.

[2:46:04] Echter, zo is het niet gegaan.

[2:46:06] Ik zit in de situatie waarbij ik te maken heb met het IMG voor de schadeafhandeling, met het NCG voor de versterking.

[2:46:14] En als ik het systeem nu helemaal overhoop ga gooien,

[2:46:22] dan geeft dat gewoon enorme puinhoop.

[2:46:24] Er zijn allemaal mensen die in procedures zitten bij de diverse organisaties en alles komt stil te liggen en dat geeft gewoon enorme problemen.

[2:46:35] Dit geeft nieuwe vertraging, verschillen en frustratie en dat wil ik niet.

[2:46:39] En die parlementaire enquêtecommissie die was twee jaar geleden ook heel duidelijk.

[2:46:42] Zij adviseert dus nadrukkelijk om geen systeemveranderingen door te voeren.

[2:46:47] En ik kies er nu voor om de mensen

[2:46:49] Nu te helpen, zoals ik dat in Afghanistan gedaan heb, en dat is niet altijd makkelijk, dat is soms een strijd.

[2:46:55] Maar ik kies er ook voor om voor die mensen te strijden in plaats van iedereen in die wachtstand te zetten.

[2:47:03] En waar ik de afgelopen tijd wel aan gewerkt heb, is precies waar mevrouw Beckerman en de heer Bushoff mij naar vragen.

[2:47:10] Wij hebben met alle uitvoeringsorganisaties, gemeente, provincie en rijk, gewerkt om de systemen beter op elkaar aan te laten sluiten.

[2:47:19] En samen te werken zodat er ook een verantwoordelijkheid komt voor het probleem.

[2:47:25] Wat je heel vaak zag is dat als een zaak van een bewoner ergens lag,

[2:47:31] En het was niet volledig, dan wordt het probleem weer over tafel getikt.

[2:47:35] En dan gaat hij naar een volgende organisatie.

[2:47:37] En daar wordt hij ook weer over tafel getikt, want het is niet van mij.

[2:47:40] En zo is er niemand verantwoordelijk.

[2:47:44] En zo blijft het probleem bestaan.

[2:47:46] De komende tijd gaan wij werkelijk dat al die partijen aan tafel zitten als een zaak op tafel komt.

[2:47:52] Met name die oude zaken gaan we gewoon zo aanvliegen.

[2:47:55] Er wordt iemand verantwoordelijk voor het probleem en die gaat ook daadwerkelijk met al die organisaties aan de gang om het tot een einde te brengen.

[2:48:04] Ik heb daar heel goede hoop op dat we dat de komende tijd ook in de uitvoering gaan zien.

[2:48:08] En dat we met name de langlopende zaken en de ellennige zaken daarmee op gaan lossen.

[2:48:14] En ook dat we, als we dit systeem door blijven voeren, dat we aan de voorkant voorkomen dat we weer in deze situatie zitten.

[2:48:23] Want daar ben ik van overtuigd van dat we door het aan de voorkant goed te doen,

[2:48:28] heel veel problemen aan de achterkant op kunnen lossen.

[2:48:30] En het systeem waar we nu bedacht hebben met elkaar, daar heb ik goede hoop op dat dat goed gaat.

[2:48:38] Dan, verschillende leden vroegen hoe ik kijk naar een agenda voor herstel, het werken als één overheid.

[2:48:44] Nou, het Rijk geeft samen met de provincie Groningen, de Versterkingsgemeente, NCG, IMG invulling aan de één overheidswerkwijze via een agenda voor herstel en ik vind dit een hele belangrijke.

[2:48:54] Samen werken we namelijk aan het schadevrije, veilig en duurzaam maken van de woningen in het versterkingsgebied.

[2:48:59] En door daarbij vaker en beter als één overheid samen te werken, willen we de bewoners centraal zetten in ons zorgen.

[2:49:07] En zo willen we ook die hiëraten in onze samenwerking oplossen.

[2:49:10] En daarbij zetten we niet in op een grote stelsel of beleidswijziging, maar maken we slimmer gebruik van de mogelijkheden die er nu al zijn.

[2:49:17] En wat ik net eigenlijk zei, dat we bij elkaar zijn gekomen met al die organisaties, daar gaan we beter samenwerken met elkaar.

[2:49:27] En het geeft als voordeel dat we snel aan de slag komen en er wordt de komende maanden ook al werk van gemaakt.

[2:49:32] En ik zal uw Kamer conform de motie ook nader informeren daarover.

[2:49:39] Welke stappen zet de staatssecretaris zodat de Staat van Groningen ook meer diepgang heeft?

[2:49:44] Dat was een vraag van de heer Hadzuiker.

[2:49:45] Het klopt dat de Staat van Groningen dit jaar nog niet het complete beeld bevat.

[2:49:49] Het gaat de komende jaren ook veranderen en de regels, de regelingen voor de verduurzaming, die zijn inmiddels gestart.

[2:49:56] De sociale en economische agenda's zijn vastgesteld en dit gaat ook volgend jaar in de Staat van Groningen terugkomen.

[2:50:02] Inclusief een beschrijving van het staatniveau, de nulmeting waar de heer Hadzuiker ook naar vroeg.

[2:50:07] Ik wil hierbij wel zeggen dat ook volgend jaar zullen we slechts beperkt over de effecten kunnen rapporteren.

[2:50:12] Met name bij de brede belvaart heeft het gewoon tijd nodig en de staat van Groningen zal de komende tijd dus meegroeien met de uitvoering van alle maatregelen van die agendas.

[2:50:23] Dan vroeg de heer Holman van, is het nu, zoals het nu gaat, het maximale wat we kunnen doen voor de geduperen en is er nog wat aan verbeteruimte?

[2:50:34] Ik heb de afgelopen jaar gezien dat iedereen die zich inzet voor de mensen in Groningen... ...dat met volle overgave doet.

[2:50:42] Maar dat betekent niet dat er niets beter kan.

[2:50:44] Een maximale inzet leidt ook niet vanzelfsprekend tot resultaten.

[2:50:49] Maar we zijn met Nijmegen een enorme verandering ingegaan.

[2:50:52] En dat vraagt om een andere manier van beleid maken... ...en een andere manier van beleid uitvoeren.

[2:50:57] En dat gaat langzaam steeds beter, maar het kost ook tijd.

[2:51:01] IMG en NCG zijn anders gaan werken.

[2:51:04] Meer persoonlijk contact, beter communiceren, meer naast men te staan.

[2:51:08] Minder onderzoek en meer meedenken.

[2:51:10] En ja, daar zit nog steeds verbeteruimte in.

[2:51:13] Dat proberen we gewoon ook binnen de organisatie om te kijken wat we daar wel kunnen.

[2:51:18] En dat levert op onderdeel ook de eerste resultaten op.

[2:51:21] Dat zien we in de staat van Groningen.

[2:51:23] Maar ik zie ook, het gaat nog niet altijd goed.

[2:51:27] En zolang u die voorbeelden aandraakt van de mensen die niet geholpen zijn, is die ruimte voor verbetering er gewoon.

[2:51:34] En daar blijven mijn mensen en ik ook aan werken.

[2:51:40] De heer Mamenga vroeg mij naar de gaswinning bij Warfum.

[2:51:45] Voor inhoudelijke vragen over de gaswinning bij Warfum moet ik u echt verwijzen naar mijn collega Hermans van KGG.

[2:51:51] Ik begrijp de zorgen van de bewoners uit Warfum die al veel hebben meegemaakt door de voormalige gaswinning uit Groningenveld.

[2:51:59] Ik bespreek deze zorgen ook wel met de minister van KGG en we werken zo goed

[2:52:04] Ja, we werken ook gewoon goed samen om de bewoners zo goed als mogelijk te helpen... ...daar waar het gaat over schade.

[2:52:11] Dat pakken we wel.

[2:52:13] Maar daarvoor, wat betreft de wenning, moet ik echt bewijzen naar mijn collega van KG.

[2:52:22] Dan heb ik... 2400.000 hebben we gepauseerd.

[2:52:38] Ik heb ook antwoord op de vraag van mevrouw Pekkerman.

[2:52:43] Er zijn 24.000 mensen die gepauseerd hebben.

[2:52:48] Daarvan hebben 2500 de keuze voor herstel gemaakt.

[2:52:53] Hiervan heeft IMG 2000 bewoners benaderd.

[2:52:57] En op dit moment zijn er 111 positieve besluiten over dat daadwerkelijke herstel.

[2:53:04] 111.

[2:53:14] Volgens mij ben ik door mijn beantwoording heen.

[2:53:22] Volgens mijn opgave heeft u nog een kopje overig.

[2:53:27] Dit was overig al?

[2:53:28] Dit was agenda voorgesteld, punt overig.

[2:53:32] Dank u voor de verduidelijking.

[2:53:34] Dan komen we daarmee aan het einde van de eerste termijn.

[2:53:37] Een beantwoording van de kant van de staatssecretaris.

[2:53:40] Waren het niet dat meneer Busshof nog een interruptie heeft?

[2:53:44] Ik denk dat we zojuist ook getuigd waren van iets wat bijna niet uit te leggen was en dat op zichzelf zou al te denken moeten geven.

[2:53:55] Maar het wordt voor mij echt problematisch op het moment dat er een uitleg

[2:54:00] ontbreekt waarom bepaalde keuzes worden gemaakt en je alleen maar hoort binnen de juridische kaders.

[2:54:05] We waren ruimhartig.

[2:54:07] Dat zijn wel woorden die Groningers denk ik niet meer aan kunnen horen.

[2:54:10] Het gaat om recht doen aan Groningers.

[2:54:12] En ik maak me best wel veel zorgen als ik dit soort termen weer eigenlijk hoor die we al jarenlang hebben gehoord.

[2:54:19] En ik ben wel benieuwd hoe de staatssecretaris daarnaar kijkt.

[2:54:22] Ook in het licht van dat de staatssecretaris net zelf zei ja ik strijd ook echt

[2:54:27] Maar tegen wie strijdt de staatssecretaris dan?

[2:54:32] Is het tegen de mensen in zijn eigen kabinet?

[2:54:34] Heeft hij een grote mandaat van de Kamer nodig om die strijd te voeren?

[2:54:38] Wij willen alles doen om het recht te trekken en recht te doen aan Groningers.

[2:54:46] Ik zoek dan nog wel naar welke strijd voert de staatssecretaris dan, want tot nog toe hoor ik heel vaak ja, of een bijna onnavolgbare uitleg, of er is geen uitleg en hoor ik alleen ja, juridisch en we zijn ruimhartig.

[2:55:00] En dat vind ik gewoon heel erg lastig te verkroppen.

[2:55:04] Staatssecretaris.

[2:55:06] Ja, ik heb een beetje het gevoel dat meneer Bussel een karikatuur van mij probeert te maken hier.

[2:55:14] De heer Bussel weet heel goed dat je bij een schadeafhandeling altijd te maken hebt met een juridisch kader waarbinnen dat schade afgehandeld wordt.

[2:55:23] En daar heeft het IMG ook binnen te werken.

[2:55:28] Wij hebben met elkaar afgesproken dat dat op een hele ruimhattige manier gebeurt.

[2:55:34] dat de zaken waar twijfel over is, dat ze daar in feite gewoon de schade gaan toekennen.

[2:55:42] Ik heb als contra-expert in andere schades altijd gewerkt.

[2:55:48] En dat betekent altijd, wie stelt moet bewijzen.

[2:55:52] Dat is eigenlijk de uitgang van schadeafhandeling.

[2:55:55] Wij hebben in de schadeafhandeling zoals we met het IMG nu geregeld hebben, hebben we de toepassing van het bewijsvermoeden er binnen gebracht.

[2:56:06] En dat geeft een enorme verruiming van de mogelijkheden die het IMG in zich heeft om schade toe te kunnen kennen.

[2:56:14] Maar die verruiming is niet onbegrensd.

[2:56:19] Ook zij moeten vanuit hun eigen verantwoordelijkheid als schaadafhandelende partij, moeten ze daar verantwoording over afleggen.

[2:56:30] Dat is de begrenzing die het IMG heeft en wij hebben geprobeerd om ervoor te zorgen dat die begrenzing die zij daar hebben, dat die zo ruimhartig mogelijk komt door die toepassing van het bewijsvermoeden.

[2:56:45] Ik probeer nergens een karikatuur van te maken, maar ik vind het wel kloot als er nog maar mensen zijn die straks geen huis hebben met hun gezin, als ze hun eigen geld niet hebben teruggekregen, of als er nog maar 111 mensen daadwerkelijke versterkingsgebruik hebben kunnen maken.

[2:57:03] Dat is wat mij raakt.

[2:57:04] Dat is wat ik aandraag.

[2:57:06] En dan maak ik nergens een karikatuur van.

[2:57:09] op z'n minst gewoon een antwoord verdienen.

[2:57:13] En dat vind ik best lastig als je dat dan niet echt naar voldoening krijgt.

[2:57:16] Dus vandaar ook af en toe de wellicht enige emotie in de stem.

[2:57:21] Ik begrijp uw emotie, maar we gaan naar de tweede termijn.

[2:57:24] U heeft 1 minuut 40 en ik begin met mevrouw Beckerman.

[2:57:26] Mag ik daar nog even op reageren?

[2:57:29] Het is eerlijk dat u daar op kunt reageren.

[2:57:31] Ga u gaan.

[2:57:32] Voor al die zaken die u in tweede instantie heeft genoemd, dat raakt mij net zo

[2:57:37] En daar werk ik ook net zo hard voor als dat u aan die kant van de tafel doet.

[2:57:41] Dat wil ik hier wel even gezegd hebben.

[2:57:44] Dank u wel, mevrouw Beckerman.

[2:57:47] Dank u wel, voorzitter.

[2:57:47] Ik wil twee minuten er wat aan vragen.

[2:57:50] Voorzitter, er zijn zo ongelooflijk veel dingen die ik zou willen zeggen, maar laat ik eventjes met één beginnen.

[2:57:56] We horen een heel verhaal dat het milder menselijker makkelijker is en dat het geweldig is, want er wordt niet meer naar causaliteit gekeken.

[2:58:04] En dan nadoor vragen.

[2:58:07] Blijkt dat er 111 gedupeerden daadwerkelijk gebruik hebben kunnen maken van die regeling.

[2:58:14] Of in ieder geval ze zijn toegekend.

[2:58:15] Of het daadwerkelijk ook herstelt, dat weet ik niet.

[2:58:18] Maar 111.

[2:58:20] Voorzitter, 111.

[2:58:22] Ik vind dit wel symbool staan voor het hele debat.

[2:58:25] Want, voorzitter, we hebben allemaal mooie woorden.

[2:58:28] We krijgen hier heel veel technische antwoorden.

[2:58:30] Als we een vraag stellen over een individu,

[2:58:34] We zitten op de tribune en dan krijgen we als antwoord... ik ga niet in op individuen.

[2:58:38] Stellen we een vraag over een collectief, dan krijgen we als antwoord... kunt u alsjeblieft individuele casuïstiek aanleveren?

[2:58:45] Want dan moeten we elk stopcontact ongeveer aanleveren.

[2:58:48] Voorzitter, ja, ik kan heel weinig met deze antwoorden.

[2:58:51] Maar als ik dan één die heel concreet was, was het die 111, voorzitter.

[2:58:55] En ik vind dat echt een heel pijnlijk getal... als we na zo'n lange tijd, waarin we beloofd hebben... milder menselijk makkelijker, maar 111 mensen...

[2:59:03] gebruik hebben kunnen maken van een regeling voor daadwerkelijk herstel, waar niet gekeken wordt, tot 60k naar causaliteit, voorzitter.

[2:59:12] En ik denk dat ik daarmee al bijna door die tijd heen ben, voorzitter.

[2:59:16] Maar dat is wel de aftronk van vandaag.

[2:59:19] Op heel veel moeten we nog terugkomen.

[2:59:20] Heel veel komt later.

[2:59:22] Heel veel weten we nog niet.

[2:59:23] Heel veel gaan we over praten.

[2:59:26] Maar aan het eind van de dag zijn er maar 111 mensen die echt van die regeling gebruik hebben kunnen maken.

[2:59:33] Dank u wel, meneer Bisschof.

[2:59:39] Ja, voorzitter, ik denk dat er op zich...

[2:59:41] de meeste mensen het beste voor hebben, hoop ik en denk ik ook echt met de Groningers, alleen er gaan ook nog heel veel dingen niet goed en dat benoemen is niet afdoen aan de dingen die gelukkig soms ook goed gaan, maar het is wel nodig dat die naar voren worden gebracht omdat de situaties zo schrijnend zijn.

[2:59:57] Die zijn nog steeds gewoon hartstikke schrijnend en daarom is het ook goed dat een Kamer die wel voor het voetlicht brengt en niet alleen maar staat te applaudisseren voor een paar dingen die ook goed gaan.

[3:00:08] Dat is op zichzelf helemaal niet zo gek dat een Kamer dat doet, zeg ik ook in de richting van deze staatssecretaris.

[3:00:12] Dat doen we met z'n allen, ook voor deze staatssecretaris, en ik weet ook dat de staatssecretaris daar ook hard voor werkt, om ervoor te zorgen dat mensen straks gewoon wel...

[3:00:21] een veilig huis hebben of als ze terugkomen in een huis dat het dan in ieder geval veilig is, dat het dan in ieder geval een fatsoenlijk huis is zonder gouden kranen, maar met gewoon een, nou ja, ik noemde het al stopcontacten en meer van dat soort zaken, gewoon een fatsoenlijk huis is en dat mensen überhaupt een dak boven het hoofd hebben.

[3:00:42] waar ze in kunnen leven met hun gezin.

[3:00:44] En op dat laatste punt en op een aantal van die individuele casus zei de staatssecretaris, daar kan ik niet op ingaan nu in het debat.

[3:00:50] Oké, maar dan moet het wel zo zijn dat misschien na dit debat de staatssecretaris in ieder geval de zekerheid kan geven aan een aantal van deze mensen dat ze in ieder geval een dak boven hun hoofd hebben, ook komende winter.

[3:01:03] En dat hoeft niet dan nu in het debat, maar wel na afloop van de debat.

[3:01:07] Dat kan wel volgens mij.

[3:01:09] Dank u wel.

[3:01:10] Meneer Hartseuker.

[3:01:11] Ik wil het eigenlijk kort houden.

[3:01:13] Ik constateer dat vanuit kabinet en Kamer met passie inzet gepleegd wordt om de Groningers perspectief te geven, recht doen te doen aan de ere schuld die er ligt.

[3:01:26] Ik zeg nogmaals toe dat ik op korte termijn op werkbezoek kom in Groningen om ook specifiek met een aantal mensen, ik heb dat in de pauze ook al even gezegd, in gesprek te gaan.

[3:01:36] En ik dank de staatssecretaris voor de beantwoording.

[3:01:39] Dank u wel, meneer Holman.

[3:01:40] Ja, voorzitter, dus dat is weer een redelijk indringend debat voor een heel moeilijk complex probleem.

[3:01:47] Ik twijfel op geen enkele mogelijkheid aan de goede bedoeling van de staatssecretaris zijn inzet.

[3:01:52] En ik zie ook dat u met verven heel hard heeft gewerkt het afgelopen jaar.

[3:01:56] Respect daarvoor en dank daarvoor.

[3:01:59] Ik constateer ook dat de staatssecretaris niet op mijn uitdaging is ingegaan om het toch een beetje in beschouwing te doen.

[3:02:05] Dus u had de kans gehad om even uit te leggen waar u trots op bent wat u allemaal afgelopen jaar hebt gedaan.

[3:02:11] U heeft van die gelegenheid geen gebruik van gemaakt.

[3:02:13] Nou, prima.

[3:02:15] Nogmaals, in het belang van de Groningers Noord-Renten hoop ik, aansluitend bij mijn collega, dat er daadwerkelijk stappen worden gezet en dat er daadwerkelijk af wordt gegaan van altijd een juridische benadering waar ik oog heb voor de mensen en de menselijke maat kunt en gaat toepassen.

[3:02:35] Dank u wel, meneer Dominga.

[3:02:37] Dank u wel, voorzitter.

[3:02:39] Ook dank aan de staatssecretaris voor de reacties.

[3:02:44] Ik deel de emoties die hier gevoeld zijn, zoals ik al eerder zei.

[3:02:51] Ik ben zelf ook vorige week in Groningen geweest en zeker als ik verschillende mensen spreek hierover, dan voel ik zelf ook weer die emotie en het doet ontzettend veel pijn.

[3:03:02] om te zien dat wij hier natuurlijk met het opgraven bezig zijn, maar daar dat er heel veel mensen zijn die gewoon tussen allerlei systemen, fascisten, en dat er gespraak is van enorme bureaucratie voor deze mensen.

[3:03:20] En er is hier af en toe gerefereerd aan het juridische.

[3:03:24] Ik ben zelf jurist.

[3:03:26] En als jurist weet je ook dat er altijd maatwerk geleverd moet worden.

[3:03:31] Het is geen wiskunde namelijk, als je het juridisch oppakt.

[3:03:37] Dus ook daar hoort gewoon maatwerk geleverd te worden en gekeken te worden naar de mensen die met hun zaken komen.

[3:03:45] Dus ik hoop dat er bij ieder debat maatwerk geleverd zal worden.

[3:03:51] Ik heb zojuist een concrete casus aangeleverd en ik heb daar ook de hoop voor dat ook dit goed opgepakt gaat worden.

[3:04:02] Dank u wel.

[3:04:07] Ik probeer nog voor mezelf even op een rijtje te zetten waar we het allemaal over hebben gehad vandaag, zeker rondom Noord natuurlijk.

[3:04:13] En ik hoor de staatssecretaris een aantal keren zeggen in de deltarisch gebieden is maatwerk mogelijk, buiten de deltarisch gebieden is de 60k regeling er.

[3:04:22] Maar wat de staatssecretaris volgens mij daarin niet benoemd is dat als je een huis hebt

[3:04:27] wat jonger is dan 2012, je nergens voor in aanmerking komt.

[3:04:31] En de datum van de uitbarsting in Huizingen heeft net zoveel met de gasopslagen te maken als de datum van de uitbarsting van de Vesuvius, volgens mij.

[3:04:40] Maar goed.

[3:04:42] Dus ik ga me erop beraden wat ik nu hier verder dan mee moet.

[3:04:51] Het laatste stukje van het debat baart me ook zorgen.

[3:04:54] En ik zou willen benadrukken dat er hier bondgenoten zitten.

[3:04:58] En we zijn kritisch als Tweede Kamer, maar we zijn uiteindelijk allemaal bezig om de goede dingen te doen voor de Groningers.

[3:05:04] En hoe meer we ons realiseren dat we daarin bondgenoten van elkaar zijn,

[3:05:09] hoe meer energie we kunnen insteken in daadwerkelijk de dingen beter te maken.

[3:05:15] Dank u wel.

[3:05:15] Dank u wel.

[3:05:16] Daarmee komen we aan het einde van de tweede termijn van de kant van de commissie en ik ga naar de staatssecretaris.

[3:05:20] Heeft u een schorsing nodig?

[3:05:25] Dan geef ik u het woord.

[3:05:30] Dank u wel, voorzitter.

[3:05:32] Naar aanleiding van de opmerking van mevrouw Beckerman

[3:05:38] Over de regeling.

[3:05:40] De tweede helft van 2024 is die regeling gefaceerd opengegaan.

[3:05:45] Iedereen komt in aanmerking.

[3:05:49] En die 111 is nog maar het begin.

[3:05:51] Dus hij is eigenlijk nog maar net in werking.

[3:05:53] Dus u kunt heel teleurgesteld zijn, maar er zijn inmiddels 2000 aanvragen die in behandeling zijn.

[3:06:00] En er zijn 111 toegekend.

[3:06:02] En die teller die loopt.

[3:06:05] Dus dat gaat gewoon door.

[3:06:07] Dan de heer Bushoff.

[3:06:11] Ik dank u wel voor het debat en de scherpte in het debat die moet er af en toe ook even inkomen om de oprechte problemen die daar spelen in Groningen ook voor het voetlicht te brengen.

[3:06:29] Wat we de afgelopen periode gedaan hebben met elkaar, dat is met de uitvoeringsorganisaties, met de gemeente,

[3:06:37] met de provincie, met de bewonersorganisaties en met name ook de mensen die dus bij ons land, ons luuk en stud en steun, heel goed geluisterd wat er speelt en wat er ook nodig is om het systeem te verbeteren.

[3:06:52] En ik heb echt hele goede hoop dat we met de mensen waar we de afgelopen periode bij elkaar gezeten hebben, dat we een systeem aan het ontwikkelen zijn waarbij we

[3:07:05] Die enorme pijn die heeft kunnen ontstaan in de afgelopen periode.

[3:07:08] En de mensen die al zo lang in de ellende zitten, dat we daar gewoon beweging in kunnen krijgen.

[3:07:13] En het liefste zou ik elk individueel geval bij de hand nemen en zelf oplossen.

[3:07:18] Maar in de rol die ik hier heb, gaat dat niet.

[3:07:21] Daarom vraag ik ook iedere keer aan de commissie van, als jullie dit soort zaken hebben, draag ze aan, want ze blijven niet liggen, we gaan ermee aan de gang.

[3:07:31] Maar ik moet daar wel een rode lijn uit halen,

[3:07:34] in de toekomst ervoor te kunnen zorgen dat we niet weer in dit soort ellendige systemen komen.

[3:07:43] En dat we een oplossingsgerichte manier krijgen om ermee aan de gang te gaan.

[3:07:47] Dus als we af en toe even wat bijterig zijn in dit debat naar elkaar.

[3:07:51] Ik weet dat jullie heel hard trekken aan de mensen van Groningen en Noord-Renten.

[3:07:57] en weet dat ik dat aan deze kant van die tafel ook doe.

[3:08:00] Dus ik probeer wel even de sfeer die hier af en toe neergezet wordt ook even weer een beetje in het rechter te trekken, want ik weet dat we er allemaal gewoon heel hard voor lopen.

[3:08:09] Heer Hartsuiker, dank voor het debat en ik zou u zeker aanraden om dat bezoek ook te gaan plegen.

[3:08:18] Heer Holman, u heeft mij even uitgedaagd.

[3:08:22] Ik heb eigenlijk door mijn teksten heen al een beetje laten horen wat ik de afgelopen periode gedaan heb.

[3:08:29] En een van de zaken waar ik het meest trots op ben, is dat toen ik begon, dat het eigenlijk een beetje was alsof ik mijn mensen mee naar Groningen nam, dat er afstand was.

[3:08:44] En nog niet zo heel lang geleden heb ik een vergadering gehad waarbij een hele hoop mensen van zowel de uitvoeringsorganisatie, de gemeente als de provincie bij elkaar zaten.

[3:08:56] En daar heb ik te horen gekregen dat het eigenlijk voor het eerst zo is dat de mensen elkaar graag zien komen.

[3:09:04] Dus dat ze met plezier bij elkaar aan tafel zitten en gezamenlijk met elkaar de schouders eronder zetten om dingen op te lossen.

[3:09:11] Dus als dat mijn erfenis mag zijn, want bestuurders zijn maar voorbijgangers.

[3:09:15] Maar de mensen die het werk moeten doen, dat zijn de blijvers.

[3:09:18] Dan vind ik dat al een hele prestatie waar ik op terug kan krijgen met goed gevoel.

[3:09:26] De heer Bamenga weet dat ik niet altijd op individuele casen in kan gaan, maar dat er aan de achterkant wel gewerkt wordt en dat we echt proberen om tot oplossingen te komen.

[3:09:36] En voor wat betreft mevrouw Vedder, ik snap dat het probleem rondom die 2012 nog speelt en ik zal er op een later moment ook nog even op terugkomen om te kijken of ik daar nog een antwoord op kan geven wat ik zelf ook uitlegbaar vind.

[3:09:54] Dank u wel.

[3:09:55] Daarmee komen we aan het einde van de tweede termijn.

[3:09:58] En opnieuw waren het niet dat mevrouw Beckerman een interruptie heeft.

[3:10:03] Excuus, voorzitter.

[3:10:05] Kijk, de staatssecretaris zegt ja, nee, maar je kunt niet de 111 heel groot maken, want we zijn pas net begonnen met die regeling.

[3:10:12] Voorzitter, maar mijn probleem zit daarin dat we eigenlijk opnieuw zien ontstaan dat er een heel, en dat zagen we net in een eindeloos interruptiedebatje, dat er weer een heel nieuw juridisch en technisch systeem wordt opgetuigd.

[3:10:28] Want wat hebben we nu?

[3:10:29] We eindigen met een maatwerkprocedure waar nog steeds causaliteit wordt onderzocht.

[3:10:36] Dus dat is niet dat milde menselijke makkelijk, dat is nog steeds causaliteit.

[3:10:40] En wat onderzocht wordt?

[3:10:41] Daadwerkelijk herstel.

[3:10:43] Wat niet een regeling is die je inderdaad op hele grote schaal kunt doen.

[3:10:45] Maar dat is de enige waar dat niet in zit, waar 111 mensen maar mee geholpen zijn.

[3:10:50] En dan heb je de vaste eenmalige vergoeding.

[3:10:52] En dan zien we dat het IMG straks, die wil onderzoek doen waarom weinig mensen schade melden.

[3:10:58] Ik denk dat je antwoord wel hebt.

[3:11:00] Ik daag wel de staatssecretaris uit om in de zomer hier heel goed over na te denken.

[3:11:07] Ik denk echt dat het onnavolgbaar juridisch en technisch betoog was.

[3:11:12] Zelfs voor ons, terwijl we vrij goed ingevoerd zijn in deze situatie.

[3:11:18] Staatssecretaris.

[3:11:23] Ik zeg het nogmaals, deze regeling is gewoon nog maar heel kort van kracht.

[3:11:26] Een hele serie mensen hebben de pauzeknop iets ingedrukt geweest.

[3:11:34] Vervolgens zijn er mensen die de gelegenheid gekregen hebben om hier gebruik van te maken.

[3:11:41] Op dit moment zijn er 111 gevallen waar we nu aan werken en die teller die loopt nog.

[3:11:47] Dus ik heb goede hoop dat we daar gewoon op een goede manier mee verder kunnen gaan.

[3:11:55] Er zijn nog een aantal toezeggingen.

[3:11:59] En de eerste is, de staatssecretaris komt direct na het zomerreces terug op de situatie in de AAK in Uithuizen.

[3:12:06] Dat is toezegging aan mevrouw Beckerman.

[3:12:12] De tweede, de staatssecretaris stuurt Kamer op korte termijn een lijst met kwaliteitseisen waaraan deelnemers in het aardbevingsgebied moeten voldoen.

[3:12:19] En dat is aan de heer Bamenga.

[3:12:25] Wat zei ik?

[3:12:26] Aannemers.

[3:12:27] Oh, oké.

[3:12:27] Dat is een duidelijke verspreking.

[3:12:29] Het is inderdaad aannemers.

[3:12:30] Excuus.

[3:12:31] Drie.

[3:12:33] De staatssecretaris komt direct na het zomerreces met een plan van aanpak voor de afhandeling van de CVW-schales.

[3:12:41] Oh, ik heb hier echt CVW staan.

[3:12:45] Ah, oké.

[3:12:46] En dat is aan mevrouw Beckerman.

[3:12:49] En dan is er een twee minuten debat aangevraagd door mevrouw Beckerman.

[3:12:53] Daarmee komen we aan het einde van deze vergadering.

[3:12:57] Ik dank de commissie, ik dank onze gast of gasten eigenlijk in dit geval en ik sluit deze vergadering wel thuis.