Jeugdbeleid en jeugdbescherming

[0:00:00] Al een zeer welkom bij dit commissiedebat Jeugdbeleid en Jeugdbescherming.

[0:00:09] Goed dat u er allemaal bent.

[0:00:11] Het eerste commissiedebat van deze commissie in dit politieke seizoen, wat ook alweer snel toch alweer eindigt, lijkt wel.

[0:00:22] En dan ontstaat er vanzelf weer een nieuw seizoen.

[0:00:25] na 29 oktober.

[0:00:26] Ik heet alle aanwezigen welkom, iedereen die dit debat volgt op afstand, alle Kamerleden, de winstpersoon, ondersteuning, van harte welkom.

[0:00:35] We gaan straks luisteren naar de Kamer.

[0:00:37] Jullie hebben alle vijf minuten spreektijd.

[0:00:39] Afhankelijk van hoe dat verloopt zal ik ook bepalen of er nog wat ruimte is.

[0:00:44] Ik wilde de interrupties eerst de termijn van de Kamer maximeren op vier.

[0:00:50] En dan afhankelijk van ook daar weer hoe het loopt, kent u mij als flexibel, maar ook als streng als dat moet.

[0:00:58] We gaan zo beginnen met mevrouw Bruin van NSC.

[0:01:02] Maar voordat ik dat doe, wil ik ook de heer Krijns introduceren van de PVV-fractie, mevrouw Westerveld, GroenLinks, Partij van de Arbeid, mevrouw Van der Werff, D66, mevrouw Drol, VVD en mevrouw Dobbe, SP.

[0:01:14] Ik geef als eerst het woord aan mevrouw Bruining namens NSC.

[0:01:19] Dank, voorzitter.

[0:01:21] Ik weet hoe het is.

[0:01:22] Niet alleen ik, maar ook alle anderen.

[0:01:25] Ook Femke, die vandaag aanwezig is.

[0:01:27] Ik weet hoe het voelt als kind om niet begrepen te worden.

[0:01:30] Om opgesloten te worden in een isoleercel.

[0:01:32] Niet omdat ik gevaarlijk was, maar omdat de volwassenen om mij heen niet meer wisten wat ze met mij aan moesten.

[0:01:38] Niet omdat ik straf verdiende, maar omdat onmacht het had overgenomen van liefde.

[0:01:43] Die ervaring draag ik mee.

[0:01:44] Het vond de reden waarom ik vandaag hier spreek.

[0:01:47] Want ik weet dat er nog altijd jongeren zijn voor wie het systeem dat hen had moeten beschermen juist de bron van extra schade is geworden.

[0:01:55] Voorzitter, het zwaarste thema van vandaag, gesloten plaatsingen.

[0:01:59] Ik stelde eerder vragen over het gebruik van gesloten jeugdhulp en de juridische houdbaarheid ervan.

[0:02:04] Want laten we eerlijk zijn.

[0:02:06] Veel jongeren worden in geslotenheid geplaatst zonder dat ze veroordeeld zijn voor een strafbaar feit.

[0:02:10] Dat is inperking van de vrijheid zonder strafrechtelijke basis.

[0:02:14] En in sommige gevallen komt het dicht bij onrechtmatige detentie.

[0:02:17] Het is werkelijk onthutsend dat dit kabinet amper anderhalf jaar na inwerkingtreding van de wet rechtspositie gesloten jeugdhulp nu voorstelt om het expliciete verbod op nachtelijke opsluiting weer terug te draaien.

[0:02:30] Die wet was een keiharde les uit het verleden.

[0:02:32] Kinderen opsluiten in hun kamer is schadelijk, traumatisch en in strijd met hun rechten.

[0:02:38] En nu komt de bewindspersoon doodleuk met de wetswijziging die exact dat weer mogelijk maakt.

[0:02:43] Dat is niet alleen juridisch een kaakslag richting de wetgever, maar moreel een verraad aan de kinderen die de overheid juist moest beschermen.

[0:02:50] Maar vraag is daarom ook, hoe durft de staatssecretaris, na alle schrijnende signalen en wetenschappelijke onderbouwing, de klok terug te draaien en jongeren willens en wetens opnieuw bloot te stellen aan een praktijk die de wet zelf als onrechtmatig en schadelijk heeft aangemerkt?

[0:03:05] Hoe verklaart de staatssecretaris aan deze Kamer, maar vooral aan die kinderen, dat uw oplossing voor structurele personeelstekorten bestaat uit het opsluiten van minderjarigen achter een deur?

[0:03:17] De essentie van bescherming, mensenrechten en kinderrechten.

[0:03:20] Artikel 8 van het Europees verdrag voor de rechten van de mens garandeert het recht op gezinsleven.

[0:03:25] Toch zien we in onze jeugdbescherming dat ingrijpende maatregelen, zoals uit huisplaatsingen, soms plaatsvinden zonder zorgvuldig onderzoek, zonder hoor en wedehoor en zonder echte rechtsbescherming.

[0:03:35] Maar vragen de staatssecretaris.

[0:03:37] Hoe garandeert de staatssecretaris dat deze maatregelen, die diep ingrijpen in het leven van kinderen en ouders, altijd proportioneel, rechtmatig en noodzakelijk zijn?

[0:03:45] zoals artikel 8-E-VRM voorschrijft.

[0:03:48] Wat we zien in de praktijk is dat zelfs als een terugplaatsing wordt toegekend... het soms maanden duurt voordat het ook echt gebeurt.

[0:03:55] Kinderen blijven noodgedwongen in instellingen... puur omdat er wachtlijsten zijn bij hulpverleners, pleegzorg of toezicht.

[0:04:01] Kan de staatssecretaris aangeven hoeveel kinderen op dit moment... langer in de instelling verblijven dan nodig is vanwege capaciteitstekorten?

[0:04:08] En welke concrete acties onderneemt de staatssecretaris vandaag om dit op te lossen?

[0:04:13] Voorzitter, steeds opnieuw zien we hetzelfde patroon in de jeugdzorg.

[0:04:17] Gebrek aan transparantie, onafhankelijkheid en toezicht.

[0:04:20] Of het nu gaat om ketenoverleggen, de positie van rechters of instellingen zoals Jeugdbescherming Noord, steeds dragen kinderen en ouders de gevolgen.

[0:04:28] Ketenpartneroverleggen met rechters en GI's leiden tot inhoudelijke gesprekken waar ouders en kinderen buiten staan.

[0:04:34] Dit soort informele besluitvorming is onwenselijk.

[0:04:37] Kan de staatssecretaris toezeggen met de rechtspaak in gesprek te treden om deze overleggen eventueel af te schaffen?

[0:04:43] Daarbij komt dat zelfs rechters onder druk worden gezet door jeugdhulpinstanties.

[0:04:47] Er zijn signalen dat GI-bestuurders zelfs klachten indienen tegen kritische rechters.

[0:04:52] Als professionals zich al overroeld voelen, wat zegt dat dan over de positie van ouders, jongeren en kinderen?

[0:04:58] Wat doet de staatssecretaris om te waarborgen dat rechters in jeugdzaken werkelijk onafhankelijk kunnen oordelen, zonder druk van instanties die belang hebben bij de uitkomst?

[0:05:08] En dan jeugdbescherming Noord.

[0:05:10] Zij staan onder verscherpt toezicht.

[0:05:12] Weer een organisatie die faalt.

[0:05:14] En opnieuw zijn het kinderen die daar de rekening voor betalen.

[0:05:17] Dit laat zien wat er fundamenteel misgaat.

[0:05:19] Gebrek aan toezicht, gebrek aan transparantie en gebrek aan verantwoordelijkheid.

[0:05:23] Want wat hier naar voren komt is al jaren bekend, maar nooit op ingegrepen.

[0:05:27] Wat doet de staatssecretaris om te zorgen dat alle gecertificeerde instellingen structureel onder onafhankelijk toezicht vallen, met duidelijke normen voor kwaliteit en rapportage?

[0:05:36] Want het is niet alleen jeugdbescherming Noord die faalt.

[0:05:40] Tot slot, voorzitter.

[0:05:42] Ik wil dat we ophouden met praten over plaatsingen, routes, indicaties en instroom.

[0:05:47] En beginnen met praten over kinderen en gezinnen.

[0:05:50] Over hun veiligheid, hun stem, hun vertrouwen, hun rechten.

[0:05:55] Laten we nou echt eens een keer zorg dragen voor de waarborging van het IVRK in het jeugdrecht.

[0:05:59] Deze jongeren hebben al veel te veel verloren.

[0:06:02] Laten wij dan op zijn minst onze politieke moed tonen om te erkennen... het systeem werkt al lang niet meer.

[0:06:07] Dank u wel.

[0:06:09] Dank u wel.

[0:06:10] En dan bent u ook gekomen aan het einde van uw tocht.

[0:06:12] Check even de interrupties.

[0:06:13] Mevrouw Westveld had haar vinger opgestoken en mevrouw Dobbe.

[0:06:16] Mevrouw Westveld.

[0:06:18] Dank aan mevrouw Bruining voor haar bijdrage.

[0:06:23] Ik ben op zoek naar wat er nog wel kan.

[0:06:28] Deze staatssecretaris zit gelukkig goed in het dossier.

[0:06:30] Ze is zelf ook een tijd woordvoerder geweest.

[0:06:32] Maar we weten ook dat we een bijzondere situatie hebben met een kabinet dat nog maar een hele kleine meerderheid heeft in de Kamer.

[0:06:40] Vandaar dat ik even openzoek naar wat er wel kan.

[0:06:44] Ik denk dat we dat met z'n allen trouwens ook gewoon willen.

[0:06:48] Nu is bijvoorbeeld de eigen bijdrage in de jeugdzorg weer terug.

[0:06:52] Dat lazen we in de voorjaarsnota.

[0:06:53] We hebben daar een aantal keer moties over ingediend.

[0:06:55] Toen kon ook de fractie van NRC niet meestemmen vanwege coalitieafspraken.

[0:06:59] Die coalitie is er nu niet meer.

[0:07:01] Maar wat nu als we opnieuw gaan zoeken naar een manier om toch die eigen bijdrage en de bezuiniging die daarbij gepaard is van tafel te krijgen?

[0:07:10] Dank voorzitter.

[0:07:11] Dan is mijn partij van de partij dubbel op om gezamenlijk de brest daarin op te trekken en te kijken wat we kunnen doen.

[0:07:20] Absoluut.

[0:07:26] Ja, dank u wel.

[0:07:27] En dank u wel ook voor de bijdrage van mevrouw Bruining.

[0:07:30] Ik denk aan de aantal terechte punten.

[0:07:32] Ik ben ook heel benieuwd naar de reactie.

[0:07:34] Ik heb een andere vraag.

[0:07:36] Want wij hebben, net zoals mevrouw Bruining denk ik, een heleboel jeugdzorgmedewerkers, maar ook jeugdbeschermers gesproken.

[0:07:43] En zij zeggen een heleboel.

[0:07:44] Maar een van de punten die zij ook zeiden van ja, wij lopen constant aan tegen wachtlijsten.

[0:07:48] Dus dan vind je eindelijk een geschikte plek voor iemand, voor een kind.

[0:07:52] En dan ja, dan moet je een jaar wachten.

[0:07:54] En dan gaat het natuurlijk helemaal niet goed.

[0:07:56] En die oorzaken van die wachtlijsten zijn er meerdere, maar een van die oorzaken die zij zelf aangaven was dat er wel capaciteit is, maar dat er vanwege een omzetplafond dus niet een kind bijvoorbeeld geplaatst kan worden en dat je dan moet wachten tot het jaar erop.

[0:08:10] En mijn vraag is eigenlijk hetzelfde als die van mevrouw Westerveld.

[0:08:13] Kunnen wij dan op de steun van NSC rekenen op het moment dat wij zeggen die omzetplafonds die moeten uit de jeugdzorg en de jeugdbescherming worden geschapt?

[0:08:22] Dank voorzitter.

[0:08:23] Ook daar kunnen we gezamenlijk in optrekken en kijken wat daarin mogelijk is.

[0:08:27] Nou moet ik natuurlijk wel zeggen wat goed bestuurbetaand is dat we een goede financiële dekking daarvoor vinden, maar daar kunnen we samen naar op zoek, neem ik aan.

[0:08:37] Dank u wel.

[0:08:38] En dan komen we bij de volgende spreker.

[0:08:39] Dick Rijns namens de PVV.

[0:08:44] Dank u wel, voorzitter.

[0:08:46] Jeugdzorg Nederland begint steeds meer op een linksfeest te lijken.

[0:08:48] Niet meer in het belang van het kind, maar vooral in het belang van hun eigen politieke vrienden.

[0:08:53] Maar blijkt de oud-burgemeester van Rotterdam is de nieuwe voorzitter van Jeugdzorg Nederland.

[0:08:57] Een man die symbool staat voor jarenlang soft beleid, een wegkijken, een mislukte integratie, voorzitter.

[0:09:03] En dan hebben we ook nog de huidige directeur van Jeugdzorg Nederland.

[0:09:07] Die werkt doodlijk mee aan het verkiezingsprogramma van GroenLinks en de PVDA in Utrecht.

[0:09:12] En dat is toch te gek voor woorden, voorzitter.

[0:09:14] En voorzitter, jeugdzorg hoort neutraal te zijn.

[0:09:16] Niet links, niet rechts, maar gewoon gericht op het kind.

[0:09:19] En is de staatssecretaris

[0:09:21] met de PVV eens dat jeugdzorg geen politiek verlengstuk mag worden, maar neutraal en onafhankelijk moet zijn in het belang van het kind.

[0:09:28] Want voorzitter, los van de politieke koers is ook de inhoudelijke staat van jeugdzorg diepzorgelijk.

[0:09:33] Want één op de zeven jongeren zit in de jeugdzorg en iedereen roept dat er te weinig geld is, maar de miljarden vliegen er al jaren naartoe.

[0:09:41] Excuus, ik dacht dat u al bij uw eerste alinea was, want ik zie een interruptie van mevrouw Westveld.

[0:09:47] Er wordt gesproken over personen die niet in het debat zitten en niet kunnen terugpraten.

[0:09:54] Mijn vraag aan de heer Krijns in het verlengde daarvan is dan ook... We vinden allemaal dat jeugdzorg een plek heeft in de samenleving, in de maatschappij.

[0:10:03] Is het dan niet mooi dat mensen die werken bij jeugdzorginstanties lid kunnen zijn van verschillende politieke partijen?

[0:10:11] actief mee kunnen doen, ook mee kunnen denken met hoe de samenleving eruit zou moeten zien.

[0:10:15] Zouden we dat niet juist moeten toejuichen?

[0:10:17] Want volgens mij is lid worden van een politieke partij of een beweging, is juist iets waarmee je op een andere manier ook kan zien hoe je wil bijdragen aan een mooiere samenleving.

[0:10:30] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:10:30] Ja, als je meedoet met een politieke partij en je kan bijdragen aan de

[0:10:36] aan de gemeenschap, dat is zeker mooi, maar de jeugdzorg hoort neutraal te zijn, niet links of niet rechts, wat ik al zei, maar gewoon echt gericht op het kind.

[0:10:45] En als bijvoorbeeld een directeur meegaat schrijven aan een partijprogramma van GroenLinks PvdA in Utrecht, dan heb je geen neutrale zorg meer, maar dan heb je in ieder geval een voorkeur.

[0:10:58] Westerveld.

[0:10:59] met het risico dat het afleidt van de inhoud, maar er zijn natuurlijk ongelooflijk veel mensen die werken in organisaties, die bestuurder zijn van een organisatie, bestuurder zijn van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, jeugdzorginstellingen, ga ze maar door, die lid zijn van verschillende politieke partijen en bij verschillende politieke partijen lokaal of landelijk gewoon een bijdrage leveren.

[0:11:18] Volgens mij is daar helemaal niets mis mee.

[0:11:21] Sterker nog, zouden we dat moeten toejuichen?

[0:11:24] En vind ik het heel raar dat er nu een paar personen worden uitgepakt omdat zij kennelijk niet politiek actief moeten zijn.

[0:11:29] Volgens mij moet je dan één lijn trekken.

[0:11:31] Een lijn die we allemaal niet zouden moeten willen.

[0:11:34] Maar mijn vraag aan de heer Krijns is dan, is het niet juist?

[0:11:37] Zouden we niet juist moeten toejuichen dat mensen op zoveel plekken actief zijn?

[0:11:42] En is het niet mooi dat je een politieke partij...

[0:11:44] de meeste politieke partijen dat die leden hebben, waar leden met elkaar kunnen nadenken over hoe het verder moet.

[0:11:50] En zouden we niet moeten toejuichen dat die leden ook in verschillende takken van de samenleving actief zijn?

[0:11:56] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:11:57] Ik begrijp dat mevrouw Westerveld het opneemt voor haar politieke vrienden.

[0:12:01] En wat ik al zei, en dat blijf ik ook bij, voorzitter, via richting mevrouw Westerveld.

[0:12:08] Die jeugd zorgt ook om neutraal te zijn.

[0:12:10] En als je lid wilt zijn van een partij, hoef je dat niet uit te dragen.

[0:12:12] Je hoort gewoon neutraal te zijn.

[0:12:16] Gaat u door met uw betocht?

[0:12:18] Ik zal een klein stukje herhalen.

[0:12:20] Ik hoop dat het niet van mijn tijd afgaat.

[0:12:22] Los van de politieke koers is ook de inhoudelijke staat van de jeugdzorg diepzorgelijk.

[0:12:27] Een op de zeven jongeren zit in de jeugdzorg.

[0:12:28] Iedereen roept dat het weinig geld is, maar de miljarden vliegen al jaren naartoe.

[0:12:33] Het probleem is niet het geld, maar hoe het besteedt.

[0:12:36] Te veel verdwijnende bestuurslagen, vergaderkamers en dure adviesclubjes.

[0:12:40] Gaat de staatssecretaris nu eindelijk sturen op inhoud en uitgaven in plaats van blind bijstorten?

[0:12:45] Voorzitter, als we het over de inhoud hebben, wil de PVV het ook heel graag hebben over de ABBA-therapie.

[0:12:50] Dat is een omstreden methode die nog steeds wordt toegepast.

[0:12:53] En steeds meer signalen laten zien dat deze methode kinderen psychisch beschadigt.

[0:12:57] En in meerdere gemeenten zijn ze al mee gestopt.

[0:13:00] En terecht, voorzitter, want uit onderzoek blijkt dat één op de drie kinderen

[0:13:04] ontwikkelt trauma-symptomen zoals PTSS.

[0:13:07] En behandelingen die leiden tot trauma horen niet bij ons zorgsysteem.

[0:13:11] En daarom twee vragen aan de staatssecretaris.

[0:13:13] Erkent zij dat ABBA een schadelijke omstreden methode is?

[0:13:16] En erkent zij dat dit al jaren geleden wetenschappelijk is aangetrokken?

[0:13:20] En voorzitter, over veiligheid gesproken.

[0:13:22] En voor jongens, daar meestal zorgt de William Schikker Stichting, YouCare, en zo kan ik dan nog wel even doorgaan.

[0:13:27] Al deze instellingen kwamen de afgelopen maanden weer negatief in het nieuws.

[0:13:31] En wat daar gebeurt, voorzitter, is de regelrechte schande.

[0:13:34] Dat is een grote puinzooi bij deze instellingen.

[0:13:36] Rapport na rapport laat zien dat kinderen daar niet veilig zijn, de werkwijze deugt niet.

[0:13:41] En wat gebeurt er dan, voorzitter?

[0:13:42] Ze krijgen een soort van foei-gesprek.

[0:13:44] En de inspectie zegt letterlijk dat er beperkt vertrouwen is, dat het beter gaat worden.

[0:13:48] beperkt vertrouwen, laat dat even tot u doordringen.

[0:13:52] Als dat bij een snackbar wordt gezegd, gaan ze dicht, maar in de jeugdzorg, daar mogen ze dan doorgaan.

[0:13:57] En nu is jeugdbescherming Noord dan eindelijk onder verscherpt toezicht gesteld, omdat men daar voor het grotendeel niet aan de eisen voldoet.

[0:14:05] Maar hoe lang heeft men zonder aan die eisen te voldoen kinderen kunnen beschadigen?

[0:14:09] En hoe lang mag dit nog doorgaan, al dan niet onder toezicht?

[0:14:12] Want toezicht, voorzitter, maakt niet dat men plotseling wel in een keer aan die eisen voldoet.

[0:14:18] Deze instellingen krijgen bakken, maar dan ook bakken met gemeenschapsgeld om kwetsbare kinderen en ouders te helpen.

[0:14:25] Maar keer op keer verzaken ze en niemand grijpt erin.

[0:14:29] Wat gaat de staatssecretaris doen als deze instellingen weer hun zaakjes niet op orde hebben?

[0:14:34] Pak die bestuurders aan.

[0:14:35] Sla ze met die vuist op tafel.

[0:14:37] Waarom gebeurt dat niet, voorzitter?

[0:14:39] En voorzitter, terwijl het systeem piept en kraakt, komt er een toekomstscenario.

[0:14:43] Met nieuwe lagen, nieuwe termen en nog meer bestuurlijke drukte.

[0:14:47] Maar gaan kinderen hiermee echt beter beschermd worden?

[0:14:50] Nee, voorzitter, want het fundament is groot.

[0:14:52] We hebben geen nieuwe pleisters nodig, maar een radicale herziening.

[0:14:55] Een eenlandelijke aanpak met een duidelijk beleid en gelijke bescherming.

[0:14:59] En een eerlijk onafhankelijk loket waar ouders echt gehoord worden.

[0:15:03] En een mooi voorbeeld, voorzitter, wat ik wil benoemen,

[0:15:05] is dat de PVV-fractie in Groningen samen met andere lokale partijen een meldpunt heeft opgericht voor mensen die vastlopen bij Jeugdbescherming Noord.

[0:15:13] Kan dat initiatief niet landelijk worden uitgerold, want overal in het land lopen ouders vast.

[0:15:18] Ze voelen zich ongehoord, genegeerd en machtloos.

[0:15:21] En voorzitter, wanneer komt er eindelijk een echte rechtsbescherming voor ouders en kinderen?

[0:15:25] En tot slot, voorzitter, ik ga afronden.

[0:15:27] Voorzitter, als ik kijk naar mijn kinderen,

[0:15:29] dan weet ik waarom ik dit werk doe.

[0:15:31] Voor onze jeugd.

[0:15:31] Die verdient geen beleid vol vaagheid, trauma en een falend overheid.

[0:15:35] Onze jeugd verdient duidelijkheid, kracht en bescherming.

[0:15:38] En dat, voorzitter, dat is precies waar de PVV voor staat.

[0:15:45] Ook wel.

[0:15:47] Raam binnen de tijd.

[0:15:48] Dus ik had u nog extra willen... Eh, mevrouw Dobbe.

[0:15:55] Dank u wel voor de inbreng van de PVV.

[0:15:57] Best wel een aantal goede ideeën.

[0:15:59] Het is wel jammer dat die niet zijn gerealiseerd met een PVV-minister op zorg.

[0:16:04] En ik vroeg mij af.

[0:16:05] Een van de dingen die namelijk wel door het kabinet toen de PVV er nog in zat zijn gerealiseerd.

[0:16:10] Is dat er een besluit is genomen tot een eigen bijdrage?

[0:16:12] Ik wil graag de vraag die mevrouw Westerveld eerder stelde aan NEC aan de PVV herhalen.

[0:16:18] Is de PVV dan ook bereid om te zorgen dat die eigen bijdrage van tafel gaat?

[0:16:21] En waarom bent u daar in godsnaam met uw PVV-minister voor geweest?

[0:16:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:16:32] In 2021-2022 heeft mevrouw Westerveld een motie ingediend waarbij het budget van 511 miljoen euro de bezuinigingen die als een zwaard voor de dameklas boven de jeugdzorging om die te schrappen en ook de eigen bijdrage te schrappen.

[0:16:48] Daar hebben wij toen volmondig ja op gestemd.

[0:16:51] Helaas heeft die motie toen nog niet gehaald, dus ik moet even naar mijn buurvrouw kijken.

[0:16:56] Maar toen is er een extra parlementair kabinet gekomen.

[0:17:00] Onderling maak je gewoon hele duidelijke afspraken.

[0:17:02] En de PVV is de partij.

[0:17:04] die zich aan de afspraken houdt.

[0:17:08] Maar voorzitter, als er een dag een nieuw voorstel komt, zullen we er ook heel goed naar kijken.

[0:17:12] Dat is misschien heel raar als je de eigen risico wilt afschaffen en dan een eigen bijdrage wilt vragen op de jeugdzorg.

[0:17:21] Dus dat zal dan heel raar overkomen.

[0:17:26] Ik zat zelf ook heel goed mee te luisteren.

[0:17:29] Mevrouw Dob in de tweede instantie nog?

[0:17:33] Toch wel.

[0:17:35] Ik vind het heel goed als de PVV-fractie dit gaat steunen en ook eerder heeft gesteund.

[0:17:41] Maar ik wil hier even markeren dat het toch wel bevreemdend is, in ieder geval voor mij, dat de PVV hier ook doet alsof ze niet in het kabinet hebben gezeten en dus ook in machten waren om dit soort dingen terug te draaien en al die voorstellen die hier worden genoemd.

[0:17:54] om dat in te voeren en dat het gewoon niet is gebeurd, voorzitter.

[0:17:58] Dus ik wil wel gewoon even voor mezelf hier even neerzetten.

[0:18:00] Ik vind het bevreemdend, maar welkom terug, zou ik zeggen.

[0:18:04] En we zijn blij dat de PVV ons dan weer gaat steunen hierin.

[0:18:11] We zaten in een extra parlementaire kabinet.

[0:18:19] Onderling maak je daar heel duidelijke afspraken mee.

[0:18:22] Wij zijn de man van de afspraken en wij houden ons rugrecht.

[0:18:27] Er zit wel een PVV-minister daar, maar die zat los van ons.

[0:18:34] Misschien duizelde dat mij even.

[0:18:35] We hebben over een eigen bijdrage voor de jeugdzorg.

[0:18:37] Dat staat los van het verlagen of het afschaffen of het instand houden van het eigen risico.

[0:18:42] Ik zeg het even, want die twee dingen liepen even door elkaar.

[0:18:45] Maar het zijn twee losse dingen.

[0:18:46] Mevrouw van der Werf.

[0:18:48] Ja, voorzitter.

[0:18:49] De heer Krijns heeft toch mijn nieuwsgierigheid gewekt na deze bijdrage en de beantwoording op de vragen van mevrouw Dobbe.

[0:18:55] Want het is natuurlijk een beetje gek dat er dan zo weinig van de grond is gekomen met maar liefst twee bewindspersonen op het ministerie van VWS, maar liefst 37.

[0:19:03] Tweede Kamerleden zouden hier toch een hoop deuken in pakjes boter kunnen slaan, zou je denken.

[0:19:10] Dus mijn vraag aan de heer Krijns is, nadat wij een hele rant hebben gehoord over wat hij allemaal niet wil, wat wil hij nou eigenlijk wel?

[0:19:17] En dan heb ik het niet over het meldpunt in Groningen, want ik denk dat we allemaal wel meldpunten voor misstanden willen.

[0:19:22] Maar wat is nou het systeem voor de jeugdzorg, hoe de heer Krijns dat voor zich ziet?

[0:19:27] Wat gaan we dan precies in dit parlement veranderen?

[0:19:30] Dan heeft mevrouw Van der Werff of mijn bijdrage niet goed gehoord of niet goed geluisterd.

[0:19:38] Dat kan natuurlijk ook.

[0:19:39] Maar ik wil het nog een keer herhalen voor mevrouw Van der Werff.

[0:19:43] Wat ik al zei in mijn bijdrage is, we hebben geen nieuwe pleisters nodig, maar een radicale herziening, een landelijke aanpak, een duidelijk beleid, gelijke bescherming en een eerlijk onafhankelijk loket waar ouders echt gehoord worden.

[0:19:53] En we moeten gaan kijken ook tot we die management lagen gaan eruit slopen bij de jeugdzorginstelling.

[0:19:58] En daar gaat ook heel veel geld naar toe.

[0:20:02] Dit klinkt een beetje als de management-samenvatting op de heidag, maar het is natuurlijk totaal niet concreet.

[0:20:11] We willen allemaal betere jeugdzorg, maar hoe ziet dat er dan uit?

[0:20:14] En als dat zo belangrijk is, waarom heeft u dan het afgelopen jaar daar niet allerlei voorstellen, initiatiefnota's, wetgeving, zoal niet over ingediend?

[0:20:25] Ik weet niet onder welke steen mevrouw Van der Werff heeft gelegen, maar we hebben genoeg voorstellen gedaan en we hebben genoeg moties ingediend om de jeugdzorg te verbeteren.

[0:20:40] En er is een 3 miljard bezuiniging teruggedraaid, de 511 miljoen euro bezuiniging die in het

[0:20:47] van mijn Tweede Kamercarrière was, die als een zwaar van damekles boven het eerste debat hing, die is er vanaf gehaald.

[0:20:56] Er is een 176 miljoen euro extra beschikking gekomen voor de gesloten jeugdzorg af te bouwen.

[0:21:03] De PVV heeft genoeg voorstellen gedaan om de jeugdzorg te verbeteren en afgelopen jaar hebben wij ook genoeg voorstellen gedaan om de jeugdzorg te kunnen verbeteren.

[0:21:15] Mevrouw, u wilt nog?

[0:21:21] Mevrouw Westerveld.

[0:21:23] Ik was net vrij netjes, maar ik begin me hier wel een beetje te irriteren.

[0:21:28] Dit is natuurlijk voor een deel gewoon kul.

[0:21:30] We kennen dit van de PVV toen ze hiervoor in de oppositie zaten.

[0:21:33] Toen was het ook hele grote woorden.

[0:21:35] En als je dan in een coalitie zit met 37 zetels, met inderdaad twee bewindspersonen van VWS, dan mag je toch wel verwachten dat er dingen voor elkaar worden gekregen.

[0:21:44] En dan hoor ik hier de heer Krijns, nu hij weer uit het

[0:21:48] uit de coalitie is.

[0:21:52] Mensen die zich actief opstellen voor politieke partijen, de maatnemen.

[0:21:57] Terwijl als we nu kijken naar het PVV-verkiezingsprogramma, ook voor de komende tijd, dan staat er nul concrete voorstellen over jeugdzorg.

[0:22:05] Dan is mijn vraag,

[0:22:07] Als een echt jeugdzorg zo'n prioriteit is... en het helemaal anders moet met de jeugdbescherming... waar allerlei extra managementlagen uit moeten... waarom wordt het dan pas nu gezegd?

[0:22:17] En waarom staat er dan nul hierover in het verkiezingsprogramma van de PVV?

[0:22:21] Echt geen enkel woord staat hierover.

[0:22:24] En je mag toch van serieuze politieke partijen verwachten... dat als je echt wat groots wilt veranderen... dat je dat ook opschrijft in je plannen... dat je dat meeneemt naar coalitieonderhandelingen...

[0:22:34] En als je dan met zoveel mensen in een Tweede Kamer zit, er gewoon voor gaat zorgen dat het waar wordt gemaakt.

[0:22:40] Krijns.

[0:22:41] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:22:43] Ik ben blij dat mevrouw Westerveld het verkiezingsprogramma van de PVV heeft gelezen.

[0:22:46] Dan heeft ze kunnen lezen dat het het mooiste verkiezingsprogramma is wat Nederland nu op dit moment nodig heeft.

[0:22:51] Dan heeft ze kunnen lezen dat de Nederlander weer op die eerste plek komt.

[0:22:56] Maar, voorzitter, bedoel ik, mevrouw Westerveld heeft haar gelijk.

[0:22:59] Ik moet mevrouw Westerveld gelijk keren.

[0:23:01] Het woordje jeugdzorg staat inderdaad niet in ons verkiezingsprogramma.

[0:23:04] En dat wil niet zeggen dat wij de jeugdzorg niet belangrijk genoeg vinden.

[0:23:08] Een tegendeel voor, voorzitter.

[0:23:10] Als mevrouw Westerveld, mevrouw Agema nog kent, heeft ze in 2015 op de bres gestaan om de jeugdwet tegen te houden.

[0:23:17] Ze heeft ons gewaarschuwd voor al de problemen die op dit moment nu spelen.

[0:23:22] Daar heeft ze ons voor gewaarschuwd.

[0:23:24] En in die jaren hebben wij altijd

[0:23:25] hebben wij ons ingezet voor de jeugdzorg.

[0:23:28] En dat hoef je niet allemaal op te nemen in een verkiezingsprogramma.

[0:23:31] Het is al erg genoeg dat je problemen van de jeugdzorg moet opnemen in een verkiezingsprogramma.

[0:23:35] En wij willen ons inzetten op de gehele jeugdzorg.

[0:23:46] Ja, het is wat het is.

[0:23:48] Ik moet even schakelen met mevrouw Westerveld.

[0:23:50] Wilt u nog een introductie?

[0:23:52] Anders ga ik naar

[0:23:54] Ik kijk over naar de heer Krijns.

[0:23:56] Dan kom ik bij de volgende spreker van de zijde van de Kamer.

[0:23:59] En dat is mevrouw Westerveld.

[0:24:01] Mevrouw Westerveld.

[0:24:05] Ik ben blij met actieve mensen uit het veld die wel in onze programmacommissie zitten.

[0:24:10] Daar komt het woord jeugdzorg uitgebreid in.

[0:24:15] Ik was gisteren op de fiets door Nijmegen met een groep hulpverleners uit de jeugdzorg.

[0:24:21] Hij vertelde me dat ze ook een jongvolwassenen in huis hebben.

[0:24:27] Een jongen die in negen jaar al negentien keer was verhuisd.

[0:24:31] Negentien keer.

[0:24:33] Dat betekent ook 19 keer een ervaring dat je er niet mag zijn, dat je weer wordt afgewezen.

[0:24:38] En dat betekent ook 19 keer dat je het gevoel hebt dat je er niet bij hoort.

[0:24:44] We weten hoe traumatiserend en beschadigend dit is.

[0:24:47] Deze hulpverlener zei tegen mij... veel jongeren in de jeugdzorg zijn helemaal niet moeilijk... maar het systeem maakt het hen zo moeilijk.

[0:24:54] En ik vond dat een uitdrukking die heel veel zei over deze hulpverlener... en hoe heel veel hulpverleners ook in het werk staan.

[0:25:02] In de acht jaar dat ik kamerlid ben hebben we al heel vaak gevraagd om maatregelen te nemen om het aantal doorverhuizingen tegen te gaan.

[0:25:08] Maar ook op heel veel andere punten zie ik stilstand, zie ik dezelfde onderwerpen die acht jaar geleden al in mijn inbox terechtkwamen weer terugkomen.

[0:25:15] Dan heb ik het over de enorme wachtlijsten, over het feit dat veel jongeren nog steeds niet serieus worden genomen.

[0:25:20] En elke week weer die nieuwe noodkreten van jongeren, van ouders, van hulpverleners in mijn inbox.

[0:25:26] Daar ga je je nooit aan wennen.

[0:25:28] Dat vind ik ook het lastige aan dit debat.

[0:25:29] Het is de allerhoogste tijd dat we weer bij elkaar zitten.

[0:25:36] We hebben wel 25 agendapunten met daaronder vaak hele dikke rapporten, nog extra brieven, brieven ook van organisaties, van jongeren zelf, van ouders.

[0:25:46] En we hebben maar vijf minuten spreektijd.

[0:25:48] Terwijl alleen al het advies van de deskundige commissie jeugd en de situatie in de jeugdbescherming wat mij betreft een apart debat zouden verdienen.

[0:25:55] Wat we trouwens ook hebben voorgesteld, maar wat er niet van kwam.

[0:25:58] Het is nu twee maanden nadat we eigenlijk een apart debat over jeugdzorg en jeugdbescherming zouden voeren.

[0:26:04] Mijn lijstje met punten is alleen maar groter geworden door de actuele problematiek.

[0:26:08] Daar wil ik mee beginnen.

[0:26:09] De situatie bij jeugdbescherming Noord.

[0:26:11] Een maand geleden concludeerde de inspectie dat hulp ondermaats is.

[0:26:15] Volgende maand wordt bekend of jeugdbescherming Noord überhaupt mag blijven.

[0:26:18] De afgelopen weken krijgen we de meest schrijnende verhalen weer binnen van hulpverleners, maar ook van ouders die vertellen wat het doet met kinderen als ze niet de juiste hulp krijgen.

[0:26:28] Mijn vragen aan de staatssecretaris zijn dan ook hoe staat het met de kinderen en gezinnen op dit moment die onder toezicht zijn van Jeugdbescherming Noord?

[0:26:35] Krijgen die adequate en passende hulp?

[0:26:37] En wat als jeugdbescherming Noord niet door kan?

[0:26:40] Want we weten van soortgelijke situaties bij andere jeugdbeschermingsorganisaties wat dit doet.

[0:26:45] Onrust, onzekerheid bij ouders, bij jongeren, bij hulpverleners, bij jongeren die hun vaste hulpverlener kwijtraken terwijl ze soms maar net aan iemand gewend zijn zonder te weten wie ze daarvoor terugkrijgen.

[0:26:56] En wat zijn de scenario's?

[0:26:57] En verwachten staatssecretaris ook dat meer jeugdbeschermingsorganisaties zullen omvallen?

[0:27:02] Nu de inspectie natuurlijk uitgebreid toezicht op hen uitvoert.

[0:27:06] We moeten ook eerlijk zijn, hoe schrijnend ook deze verhalen komen, helaas niet uit de lucht vallen.

[0:27:11] Als ze sinds 2019 trekken inspecties aan de bel dat het niet goed gaat in de jeugdbescherming, zeggen zij dat kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd worden.

[0:27:20] Staatssecretaris Struyken van rechtsbescherming, voormalig staatssecretaris Struyken, liet weten gemotiveerd te zijn om het stelsel van de jeugdbescherming te verbeteren, maar hij kreeg geen budget geregeld.

[0:27:30] En ook trokken de gecertificeerde instellingen zich terug uit het toekomstscenario.

[0:27:34] En hoe staat het daar nu mee, vraag ik aan deze staatssecretaris, die volgens mij ook deze vragen beantwoordt.

[0:27:40] Hoe gaan de gesprekken met de GIs of liggen die nou stil nu er geen bewindspersoon is?

[0:27:44] En hoe gaat de overgebleven regering ervoor zorgen dat de grote problemen in de jeugdbescherming worden aangepakt en echt urgentie krijgen?

[0:27:51] Want, voorzitter, veel urgentie heeft dit dimissionaire kabinet, maar het vorige kabinet op dit dossier niet getoond.

[0:27:58] Sterker nog, bij de voorjaarsnota werden weer verschillende extra bezuinigingsmaatregelen gepresenteerd, waaronder een eigen bijdrage, waar we het net al even over hadden.

[0:28:06] En als ik de voortgangsbrief lees die we voor de zomer kregen, dan lees ik dat er stevige keuzes nodig zijn om ervoor te zorgen dat de goede basisvoorzieningen overeind blijven en dat specialistische jeugdzorg beschikbaar is voor kinderen en gezinnen in de meest kwetsbare situaties.

[0:28:22] Maar hoe staat het met deze stevige keuzes, vraag ik de staatssecretaris, bijvoorbeeld met het wetsvoorstel Rijkwijten?

[0:28:27] Want die zou deze zomer in internetconsultatie gaan, maar die hebben wij nog niet gezien.

[0:28:32] Wanneer gaat dit gebeuren?

[0:28:33] En wat wil de staatssecretaris nog bereiken de komende tijd?

[0:28:36] Op welke manier gaat ze aan de slag met de aanbevelingen van de deskundige commissie van ARC, die vrijwel door de hele Kamer is omarmd?

[0:28:42] Is daar al een begin mee gemaakt?

[0:28:44] En hoe staat het ook met de uitvoering van mijn twee kamerbreed aangenomen moties rondom de deskundige commissie die vroegen om een uitwerking voor de begrotingsbehandeling?

[0:28:53] Ik wil ook nog even stilstaan bij het voornemen van deze regering om een wetsvoorstel in te dienen dat het weer meer mogelijk moet maken om jongeren in te sluiten in de gesloten jeugdzorg.

[0:29:03] Want hier is gewoon ongelooflijk veel onrust over.

[0:29:06] Jongeren, maar ook professionals die wijzen op die trauma's die opsluiting met zich meebrengt.

[0:29:10] Die hebben het gevoel dat ze weer wat meer rechten kregen en weer een stap terug wordt gezet.

[0:29:15] Wat gaat de staatssecretaris met deze zorgen, die heel terecht zijn, ook doen?

[0:29:19] Veel meer vragen wil ik stellen.

[0:29:21] Vijf minuten zijn voorbij.

[0:29:22] Ik hoop oprecht dat jeugdzorg, jeugdbescherming de komende tijd veel meer prioriteit gaat krijgen, want jongere ouders en hulpverleners verdienen dit.

[0:29:32] Dank u wel.

[0:29:35] Dank u wel, voorzitter.

[0:29:37] Ik wil beginnen met de complimenten voor collega Bruining.

[0:29:42] Ik vond het heel inspirerend om haar eigen ervaringen met de gesloten jeugdzorg te horen.

[0:29:48] Ik denk dat het heel belangrijk is dat we hier niet alleen maar betrokken kamerleden in deze commissie hebben, maar ook mensen die uit eigen ervaring weten hoe het is als ditje overkomt.

[0:29:58] Dus grote complimenten daarvoor.

[0:30:01] Ik zeg even tegen alle meeluisteraars hier in de zaal en daar buiten.

[0:30:05] Ik moet tussendoor helaas twee keer weg vanavond om ook een paar moties in te kunnen dienen in de plenaire zaal.

[0:30:10] Dan zou ik ook nog even oud-staatssecretaris Struyken willen bedanken, want hij was een bekwaam bewindspersoon en je zag dat de jeugdbescherming hem aan het hart ging.

[0:30:20] En voor de kinderen die in onveiligheid zitten is het lastig dat er nu weer een nieuw bewindspersoon gaat komen om na de verkiezingen

[0:30:28] opnieuw met die bestuurlijke carousel te beginnen.

[0:30:31] En ik kan me voorstellen dat dat ook in het veld tot veel frustratie leidt.

[0:30:35] En die chaos komt ons allen niet ten goede.

[0:30:39] Laat ik beginnen bij het toekomstscenario, waar de jeugdzorg en de GIs zich hebben teruggetrokken, want ze hebben onder andere kritiek op het feit dat de uitvoering van de ontwikkelrichting van een aantal partijen missen.

[0:30:51] Ik onderschrijf de noodzaak van een nieuw toekomstscenario en het samenvoegen van meerdere organisaties.

[0:30:58] Maar waarom zijn dan de GGZ volwassenenzorg, de verslavingszorg of de armoedehulpverlening niet betrokken?

[0:31:05] Dan de pleegzorg.

[0:31:07] Mijn mailbox overstroomt met ouders en omstanders die zich grote zorgen maken over kinderen in de jeugdbescherming.

[0:31:15] Pleegouders die zich onvoldoende gesteund voelen en gezinnen die het lukt om zich totaal aan het zicht van wie dan ook te onttrekken.

[0:31:23] Kan de staatssecretaris aangeven hoe zij gaat voorkomen dat pleegouders afhaken en pleegzorg aantrekkelijker wordt gemaakt?

[0:31:30] En is zij bijvoorbeeld ook bereid om te kijken naar meer gedifferentieerde vergoedingen, zodat pleegouders met kinderen met extra zorgbehoeftes beter kunnen worden ondersteund?

[0:31:40] Ik maak me daarbij ook zorgen over de grote verantwoordelijkheid die steeds vaker bij erg jonge medewerkers wordt gelegd.

[0:31:47] Dat kwam ook weer terug in het debat over het pleegmeisje uit Vlaardingen.

[0:31:52] Werknemers die net zijn afgestudeerd, die beslissingen moeten nemen over zeer complexe gezinssituaties, waarbij één verkeerde inschatting door een gebrek aan levens- of werkervaring tot grote risico's kan leiden.

[0:32:04] Ik vraag me af, is het nou verstandig dat zulke schouders zulke zware lasten dragen?

[0:32:10] Vindt de staatssecretaris dit ook en zo nee?

[0:32:14] Welke mogelijkheden zijn er om nu die jonge medewerkers beter te kunnen ondersteunen?

[0:32:19] Of ervoor te zorgen dat ervaren personeel in dit soort zaken ook vaker mee kan kijken?

[0:32:25] Lokale raadsleden organiseerden een laagdrempelig meldpunt in Groningen en Drenthe over de misstanden bij de Jeugdbescherming Noord en de Jeugdhulp Friesland.

[0:32:33] Waarom hebben we dit niet overal?

[0:32:35] Want we weten dat het op veel meer plekken in het land misgaat.

[0:32:39] Hoe kijkt het kabinet hierna en zouden we dit ook in andere regio's kunnen oprichten?

[0:32:44] Het kwam al voorbij de gesloten jeugdzorg.

[0:32:47] Het kabinet wil de nachtelijke opsluiting in de jeugdzorg weer toestaan, terwijl al lang en breed bekend is dat vrijheidsbeperkende maatregelen heel veel negatieve gevolgen hebben.

[0:32:58] Sommige kinderen daar zelfs een trauma aan oplopen.

[0:33:01] Is de staatssecretaris bereid om naar andere opties te kijken?

[0:33:05] Waarom zetten we niet veel meer in oppassende zorg voor deze kinderen in plaats van deze oplossing, die eigenlijk heel vaak geen oplossing is?

[0:33:13] En voorzitter, tot slot, het zijn preventieve voorzieningen, zoals jongerenwerk of wijkondersteuning, die ervoor zorgen dat jongeren uiteindelijk niet op een wachtlijst komen, maar vroegtijdig worden geholpen.

[0:33:25] Zo heeft 60 procent van de kinderen die deelneemt aan het jongerenwerk uiteindelijk geen behoefte aan zwaardere jeugdzorg.

[0:33:32] En daar zit wat ons betreft een belangrijke sleutel.

[0:33:35] Hoe kunnen we de positie van jongerenwerk versterken in het wetsvoorstel Rijkwijde Jeugdzorg?

[0:33:40] Welke afspraken worden er gemaakt in het confinant stevige lokale wijkteams?

[0:33:45] En hoe wordt in het nieuwe financieringsmodel geborgd dat gemeenten kunnen investeren in jongerenwerk?

[0:33:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:33:54] Leer Krijns.

[0:33:55] Ja, voorzitter.

[0:33:56] Ik heb toch een vraag aan mevrouw Van der Werven over de gesloten jeugdzorg, over de nachtelijke aansluiting.

[0:34:01] Maar is mevrouw Van der Werff het met de PVV dan eens?

[0:34:09] Als jongeren gewelddadig gedrag vertonen, gevaarlijke situaties ontstaan, seksueel grensoverschrijdend gedrag, afpersing, ronseling en kinderen met een hoog forensisch profiel.

[0:34:20] die andere kinderen onveilig laten voelen en het personeel zelfs onveilig laten voelen, is ze dan met de PVV eens dat deze kinderen dan in principe opgesloten moeten worden om de veiligheid te kunnen waarborgen.

[0:34:39] Deze is de zesde.

[0:34:39] Dat is een goede vraag.

[0:34:42] Er is niet voor niets veel kritiek uit verschillende hoeken op dit soort maatregelen.

[0:34:47] Ook onder andere vanuit ervaringsdeskundigen.

[0:34:50] We weten dat een deel van die problemen veroorzaakt wordt omdat jongeren op plekken worden geplaatst die simpelweg niet passend zijn.

[0:34:59] Als je onvoldoende geschoold personeel hebt om de juiste hulp te kunnen bieden, als je geen kleinschalige wooneenheden hebt,

[0:35:07] dan kom je er vanzelf natuurlijk in situaties terecht die zowel de medewerkers als de jongeren liever niet hebben.

[0:35:16] En natuurlijk is het ook zo dat als er echt situaties van acute onveiligheid zijn, dat gewoon de politie of 112 moet kunnen worden gebeld.

[0:35:24] En dat dat niet altijd maar op het bordje van de desbetreffende medewerker moet komen te liggen.

[0:35:34] We hebben inderdaad gezien, en het staat ook in de brief, dat ze het niet zomaar mogen toepassen en dat het maximaal één dag mag zijn met maximale verlenging van nog een dag.

[0:35:43] Kijk, als iemand zich niet aan de regels houdt en iemand een gevaar is voor zowel de medewerkers als voor kinderen wat daar zitten,

[0:35:50] dan moet er inderdaad op de politie gebeld worden.

[0:35:54] Maar u zegt ook inderdaad zelf, ongesloten personeel, te weinig personeel.

[0:36:00] Het personeel moet toch niet bezig zijn constant met kinderen weg te houden van andere kinderen of dat het personeel zich niet veilig voelt.

[0:36:08] Dus is mevrouw Van der Werven met mij eens dat we de veiligheid van deze kinderen en het personeel moeten waarborgen.

[0:36:17] Ja, daar ben ik het in de basis mee eens.

[0:36:20] Maar waar het hier volgens mij ook om gaat, is dat er een verschil zit in de theorie die de heer Krijns hier beschrijft en de praktijk.

[0:36:28] Want we weten dat zo'n kamerdeur op slot doen, dat is een vrijheidsbeperkende maatregel, waarvan als je die eenmaal inzet en dus ook wettelijk verankert dat die mag worden ingezet, dat het normaler wordt om die te mogen gebruiken.

[0:36:42] En dat je daarmee eigenlijk de bandbreedte ongemerkt opschuift van wat er mogelijk wordt.

[0:36:48] Terwijl we eigenlijk natuurlijk alleen maar willen dat het in hele specifieke situaties, waarin er geen enkele andere oplossing is, zoiets zou mogen.

[0:36:57] En we weten uit de praktijk dat dat helemaal niet zo gaat zijn.

[0:37:00] Dus dat is de reden dat wij hier helemaal geen voorstander van zijn, die vrijheidsbeperkende maatregelen.

[0:37:07] En dat ik ook vind dat u als Kamerlid naar de praktijk zou moeten kijken van waar dit toe gaat leiden.

[0:37:13] En de waarschuwing van de vorige spreker die voor u was, die lijkt mij heel helder.

[0:37:19] En dat lijkt mij ook een oproep aan dit kabinet en deze bewindspersoon

[0:37:23] om ook nog eens met die bril van de praktijk hiernaar te kijken.

[0:37:26] Gaat dit nou de uitkomst opleveren waar wij straks met z'n allen tevreden over zijn?

[0:37:34] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:37:34] Ja, de praktijk, dat staat ook hier in de brief, de maatregel is volgens Level nodig voor de veiligheid van zowel andere jeugdigen als medewerkers.

[0:37:41] Elcor noemt het argument van de beschrijving van andere jeugdigen en medewerkers als reden voor tot op slot doen, voor de veiligheid van de mensen.

[0:37:49] En dan kunnen we inderdaad...

[0:37:51] Maar als mevrouw Bruinink als ervaringsdeskundige en als inderdaad mooi betog ook vander, we moeten toch ook aan de veiligheid van het personeel denken.

[0:38:01] Dus zo'n stelletje criminelen die daar de boel lopen te verzieken, die krijgen dan een vrije hand omdat ze dan niet mogen worden opgesloten.

[0:38:08] Wat is dat voor gekkigheid, wil ik aan mevrouw Van der Werf zeggen.

[0:38:13] Ik denk dat de heer Krijns hier wat kort door de bocht gaat door jongeren in een instelling een stelletje criminelen te noemen.

[0:38:21] Daarmee scheer je een hele hoop mensen over één kam.

[0:38:29] naar de resultaten van andere maatregelen die nog niet zijn uitgeprobeerd.

[0:38:34] Ga nou eens kijken of je voldoende geschold personeel kan vinden om s'nachts de hulp te bieden die er nodig is.

[0:38:41] Ga nou eens kijken hoe je die zorg en ondersteuning overdag zo inricht dat er s'nachts minder crisissituaties ontstaan.

[0:38:48] Bijvoorbeeld door meer in te zetten op die kleinschalige wooneenheden.

[0:38:51] Als je dat nou eerst allemaal optimaal regelt en jongeren

[0:38:55] onderwijs en zorg en al die zaken op maat krijgen.

[0:38:59] Laten we dan nog eens kijken hoeveel zaken er onder streep overblijven, waardoor een dergelijke maatregel echt gerechtvaardig zou zijn.

[0:39:06] Want ik heb daar hele grote twijfels bij.

[0:39:11] Oké, dan een interruptie.

[0:39:14] Ja, mevrouw Bruining.

[0:39:15] Nee, geen interruptie, een punt van orde.

[0:39:17] Ik vind het toch wel een kwalijke zaak dat de heer Krijns jongeren die in instellingen worden opgenomen criminelen noemt.

[0:39:22] En ik zou graag willen verzoeken aan collega Krijns via de voorzitter, dat als hij daadwerkelijk geloofde in zijn eigen betogen wat hij net gehouden heeft, of je dat per direct kan terugnemen.

[0:39:34] Goed dat u dat punt maakt.

[0:39:35] Ik weet niet hoe generaliserend de opmerking bedoeld was van de heer Krijns.

[0:39:38] Misschien kunt u daarop ingaan.

[0:39:40] Nee, ik noem niet alle jongeren die in een gesloten jeugdzorg criminelen zijn, maar ik noem ze criminelen als je inderdaad seksueel grensoverschrijdend gedrag vertoont, afpersing doet, ronselen, geweld tegen medewerkers, geweld tegen kinderen.

[0:39:55] Dat zijn criminele feiten.

[0:39:57] En dan zijn natuurlijk jongeren in een gesloten jeugdzorg die daar zitten, die daar voor hun veiligheid zitten.

[0:40:03] en niks doen, dat zijn juist geen criminele maatregelen.

[0:40:06] Als je deze feiten doet, dat is een feit, dan moet seksuele kracht en zoverschrijdend gedrag afpersen en grondselen.

[0:40:11] Dat zijn criminele dingen en dat wil ik ermee aantonen.

[0:40:14] U heeft gereageerd op het punt van orde van NSC.

[0:40:18] We gaan naar een interruptie van mevrouw Dobbe of niet?

[0:40:23] Nee, nee.

[0:40:23] Zo had ik het even geïnviteerd.

[0:40:26] Even kijken, mevrouw Van der Werff, u was aan het einde gekomen van uw betoog.

[0:40:31] Zijn we gekomen bij de inbreng van de VVD-fractie, mevrouw Drol.

[0:40:35] Dank u wel, voorzitter.

[0:40:37] In de huidige jeugdbescherming krijgen kinderen, gezinnen en huishoudens niet de hulp en bescherming die nodig is.

[0:40:43] Dit wordt ook geconstateerd door Jeugdzorg Nederland.

[0:40:46] Het blijkt verder uit schrijnende incidenten, zoals het pleegkind uit Vlaardingen.

[0:40:52] Dit incident is uitgebreid onderzocht.

[0:40:54] Onder meer de uitkomsten van het onderzoek en veelvuldige gesprekken met het werkveld leiden voor mij tot de conclusie dat het probleem binnen de jeugdzorg niet zit in het vergroten van het aantal richtlijnen of protocollen.

[0:41:07] En ook niet in nog meer financiële impulsen.

[0:41:10] Het probleem zit veel meer in het systeem is ingericht.

[0:41:13] grote verantwoordelijkheden laag binnen de organisatie, zonder een afdoend systeem van toezicht, medewerkers zonder het juiste profiel voor de hen toebedeelde verantwoordelijkheid, het ontbreken van een afdoende feitenonderzoek, CQ, afdoende waarheidsvinding en onvoldoende afbakening van de doelgroep.

[0:41:33] Om dit effectief te corrigeren, moet de hele keten op de schop.

[0:41:38] En dan zie ik een heldere en haalbare weg naar een effectieve jeugdzorg.

[0:41:44] De afgelopen jaren wordt door middel van proeftuinen, de leerende omgeving, toekomstscenario kind- en gezinsbescherming, kortweg het toekomstscenario, in een aantal gemeenten ervaringen opgedaan met als doel te komen tot een antwoord op het falend systeem van de jeugdzorg.

[0:42:00] Gemeenten en GIs zitten daarbij echter niet op één lijn als het gaat om de verdere ontwikkeling van het toekomstscenario.

[0:42:09] De VVD is van mening dat binnen de jeugdzorg om het belang van het kind moet gaan.

[0:42:14] De huidige gang van zaken rondom het toekomstscenario straalt geen stabiliteit uit.

[0:42:19] G40 geeft aan door te gaan met het toekomstscenario.

[0:42:24] Jeugdzorg geeft aan ermee te willen stoppen.

[0:42:27] De GI's zijn vorig jaar uitgestapt en begin 2025 veilig thuis ook.

[0:42:32] In de voortgangsbrief van 30 Unionsleden stelt de staatssecretaris dat de ontwikkelingsrichting van toekomst en jaren haalbaar is en dat de opdrachtgevers blijven zoeken naar passende financiële ruimte voor de geschetste ontwikkelingsrichting.

[0:42:46] Ook als er geen of onvoldoende middelen komen voor de transitie voor de ontwikkelingsrichting.

[0:42:51] Tegelijkertijd wordt aangegeven dat dit uiteraard wel consequenties heeft voor de veranderingsstrategie.

[0:42:58] Tegen deze achtergrond, die er zorgelijk en chaotisch uitziet, heb ik de volgende vragen.

[0:43:04] Hoe ziet de veranderingsstrategie eruit nu er door het uitstappen van belangrijke partners een uniform draagvlak voor de ontwikkelrichting ontbreekt?

[0:43:14] Twee.

[0:43:15] Hoe staat het met de kwaliteit van de ontwikkelrichting als er geen middelen beschikbaar zijn en op welke consequenties doelt de staatssecretaris bij het ontbreken van voldoende middelen voor de transitie?

[0:43:25] 3.

[0:43:26] Hoe wordt, gegeven een afplokkend draagvlak voor het toekomstscenario, het beschermen van het belang van het kind effectief gegarandeerd?

[0:43:36] 4.

[0:43:38] Hoe hangt dit alles samen met de Kamerbreed Aangenomen Motie nummer 1051 en welke stappen zijn daarin concreet gezet?

[0:43:46] En als laatste, in de voortgangsbrief wordt binnen lange lopende proeftuinen een toename aan complexe causistiek geconstateerd.

[0:43:54] Tegelijkertijd is de conclusie dat de cijfers en effecten positief zijn.

[0:43:59] Hoe verhouden deze constateringen zich tot elkaar?

[0:44:04] Een ander onderwerp dat ik hier graag aan de orde wil stellen draait om de opvolging over het onderwerp oude verstoting.

[0:44:12] Tachtig procent van het aandeel in jeugdzorg is te herleiden tot vechtscheidingen.

[0:44:16] Uit vechtscheidingen komt vaak ouderverstoting voort met dezastreuze gevolgen voor het kind en de verstoten ouder.

[0:44:25] En een substantiële toename van het beslag op de jeugdzorg, de Raad van Kinderbescherming en de rechtbanken.

[0:44:31] Een belangrijke oorzaak is dat vaak de ouder van het hoofdverblijf niet tijdig wordt gecorrigeerd in het saboteren van de omgangsregeling.

[0:44:38] Vervolgens wordt het kind in de gevolgen daarvan behandeld.

[0:44:42] Volgens de VVD is de oplossing dat de oorzaak van dit probleem wordt aangepakt, namelijk het wel corrigeren van de saboterende ouder.

[0:44:49] In december 2024 heb ik samen met de heer Seder een motie ingediend, 1052, die inzet op het terugdringen van ouderverstoting.

[0:45:00] De motie houdt tevens een verzoek in om de voortgang medio 2025 te worden geïnformeerd.

[0:45:06] Mijn vraag is dan ook hoe het met de voortgang staat.

[0:45:11] Een volgend punt is dat op dit moment binnen de jeugdzorg de ABBA wordt toegepast.

[0:45:19] De heer Krijns zei daar ook al iets over.

[0:45:22] In de brief van 26 november 2024 stelt de staatssecretaris dat het aan het Nederlands Jeugdinstituut, de NIJ, is om de beschikbare kennis, praktijkervaringen en ervaringsdeskundigheid over de ABBA bij elkaar te brengen en de bevindingen te delen.

[0:45:36] Tegelijkertijd zijn er echt veel

[0:45:39] en gearticuleerde signalen vanuit het veld dat de behandeling leidt tot ernstige psychische schade bij behandelde kinderen.

[0:45:50] Mijn vraag, voorzitter, is dan ook of het verantwoord is deze behandeling voort te zetten voordat de uitkomsten van het NJI beschikbaar zijn.

[0:45:59] En zoneer, voorzitter, is de staatssecretaris dan bereid de behandeling tot die tijd te stoppen?

[0:46:04] Dank u wel.

[0:46:09] Ik wil u het woord gaan geven.

[0:46:21] Mevrouw Dral.

[0:46:22] Ik hoorde mevrouw Dral zeggen dat de keten op de schop moet.

[0:46:26] Ik vroeg me af wat dat precies betekent.

[0:46:29] Als we nu kijken naar de jeugdzorg en de jeugdbescherming...

[0:46:32] Waar kinderen en jongeren die zorg of bescherming nodig hebben in terechtkomen, dan zie je dat het stuk preventie door dit kabinet ook is wegbezuinigd.

[0:46:42] Dus dat de deel waarvan je zou kunnen voorkomen dat kinderen bescherming en zorg nodig hebben, dat is wegbezuinigd.

[0:46:49] Dan zie je dat er een extra regio is ingesteld, waardoor juist de bestuurlijke laag nog ingewikkelder wordt.

[0:46:55] Dat is ook een deel van de keten.

[0:46:57] En dan zie je dat kinderen ook terechtkomen in een soort mallenmolen van de ene aanbieder naar de andere aanbieder, omdat de markt heeft gezorgd voor heel veel aanbieders.

[0:47:05] En is mevrouw Dral het met mij eens?

[0:47:08] Is dat de keten die zij dan bedoelt?

[0:47:09] En is het aanpakken van de markt en het schrappen van de bezuiniging op preventie daar dan niet de beste oplossing voor?

[0:47:17] Als ik het heb over de keten op de schop, daar heb ik volgens mij aan het begin van mijn betoog een aantal dingen over gezegd wat van belang is.

[0:47:26] Wat ik net ook refereerde is bijvoorbeeld dat het gaat over ouderverstoting.

[0:47:29] Haal dat er nou eens uit.

[0:47:31] Ga nou eens die kinderen niet behandelen, want als je ziet wat het met die kinderen doet, het is verschrikkelijk.

[0:47:35] Ik ben ook met mevrouw Besteveld bij jeugdrechters geweest.

[0:47:40] Daar hebben wij gezien wat dat met die kinderen doet.

[0:47:43] Als je bijvoorbeeld kijkt naar het Deens-model, daar wordt in een heel vroeg stadium de ouder gecorrigeerd.

[0:47:48] Daar worden kinderen helemaal niet behandeld in jeugdzorg.

[0:47:50] De ouders worden gecorrigeerd.

[0:47:52] Het is al verdrietig genoeg voor die kinderen op het moment dat er een scheiding is, dat die ouders uit elkaar gaan.

[0:47:56] Maar wat hier in Nederland gebeurt, is dat op het moment dat er een vechtscheiding is, ouders zijn daar heel lang mee bezig.

[0:48:02] Dat duurt ook heel lang.

[0:48:03] Er gaan allerlei instanties mee bemoeien, maar het kind wordt er niet mee geholpen.

[0:48:07] Sterker nog,

[0:48:08] Het kind wordt daar ernstig door beschadigd en daar moeten we mee stoppen.

[0:48:11] Dat zou al een hele grote slag zijn als we daarmee beginnen.

[0:48:14] Een heel groot percentage gaat eruit.

[0:48:16] En dat betekent dat de kinderen die echt jeugdzorg nodig hebben, goed geholpen kunnen worden.

[0:48:22] Ik heb iets gezegd over het belang van goede dossiervorming.

[0:48:25] Ik heb iets gezegd over de kwaliteit van de zorg.

[0:48:28] Als je dat vergelijkt met reguliere zorg, dat er kinderen gedragswetenschappers zijn.

[0:48:34] Bij reguliere zorg ziet een gedragswetenschapper de cliënt.

[0:48:38] Bij jeugdzorg ziet een gedragswetenschapper het kind niet.

[0:48:41] Het gaat over de kwaliteit van de zorg.

[0:48:43] En dan zal je zien dat wij in Nederland, als de kwaliteit van die zorg, met een aantal punten die ik net genoemd heb, ook aan het begin van de toog en die ik ook herhaald heb,

[0:48:51] in mijn medespeech als het gaat over het pleegkind van Vlaardingen, maar ook in het laatste jeugddebat.

[0:48:57] Het gaat over essentiële dingen die wij moeten durven benoemen en daardoor de keiten veranderen.

[0:49:05] Dank u wel.

[0:49:06] Dat roept een interruptie op van mevrouw Westerveld.

[0:49:11] Voorzitter, aansluitend, want ik hoorde inderdaad ook de keten moeten op de schop, en dat vond ik interessant.

[0:49:18] En dan noemt mevrouw Drouwe naar antwoord een paar zaken waar ik het mee eens ben, waar we het volgens mij allemaal mee eens zijn.

[0:49:24] Maar met benoemen alleen komen we er natuurlijk niet.

[0:49:27] Nu is er ook niet lang geleden een rapport uitgekomen van de deskundige commissie, onder leiding van Tamara van Ark, die een heel aantal aanbevelingen doet en ook aangeeft wat er echt nodig is.

[0:49:38] Bijvoorbeeld basisvoorzieningen staan er ook bij.

[0:49:41] Dit kabinet heeft het mes in gezet, maar nog meer zaken worden daarin voorgesteld.

[0:49:45] Mijn vraag aan mevrouw Drouw is of zij ook vindt dat...

[0:49:48] De adviezen van de deskundige commissie van A tot Z moeten worden uitgevoerd.

[0:49:52] En in hoeverre ze tevreden is met de voortgang die daar nu al op is geboekt.

[0:49:56] Want als je het mij vraagt, kan het allemaal wel een tandje sneller.

[0:50:01] Nou, dat alles een tandje sneller kan, dat ben ik het helemaal met u eens.

[0:50:06] En volgens mij heb ik vanaf het moment waar ik net aan refereerde in mijn medespeech, iedere keer ook dezelfde lijn aangehouden, ben ik heel duidelijk geweest over de dingen die veranderd moeten worden en hoe wij daar als VVD gewoon in zitten.

[0:50:19] Daar is niks aan veranderd.

[0:50:22] Waar ik heel veel moeite mee heb, dat er elke keer wordt gezegd... er moet geld bij, bezuinigingsslag.

[0:50:29] In 2018 ging er 3,5 miljard om in jeugdzorg.

[0:50:34] Op dit moment gaat er 8,6 miljard om.

[0:50:36] Er zit één op de zeven in jeugdzorg.

[0:50:40] Dat is het probleem.

[0:50:41] Het probleem is dat er zoveel kinderen in jeugdzorg zitten.

[0:50:44] Het probleem is dat er steeds meer geld aan besteed is.

[0:50:48] Dat zie je ook wat er bij de gemeentes gebeurt.

[0:50:51] Maar veel erger nog, die kinderen worden helemaal niet goed geholpen.

[0:50:54] Laatst is ook weer een rapport verschenen dat maar twintig procent tevreden is.

[0:50:58] Dus volgens mij ligt daar het probleem.

[0:51:01] In plaats van iedere keer maar te benoemen van ja, er moet geld bij.

[0:51:06] Er zit ontzettend veel geld in.

[0:51:11] Mevrouw van der Werff.

[0:51:14] Mevrouw Drout noemde iets in haar betoog en dat triggerde mij.

[0:51:20] Ik ben het ermee eens dat het zonde is dat we in die situatie zitten.

[0:51:26] Het hoge aantal vechtscheidingen dat tot heel veel kinderen in de jeugdzorg leidt.

[0:51:32] Nu praat ik ook even vanuit een andere rol met mijn pet van woordvoerder veiligheid op.

[0:51:38] Nu hou ik mij veel bezig met het onderwerp veiligheid voor vrouwen.

[0:51:42] En uit onderzoeken blijkt dat er vaak geen sprake is van een vechtscheiding... maar van vrouwen die vastzitten in gewelddadige relaties... waar we veel te weinig op dit moment aan doen.

[0:51:57] We hebben het beeld in Nederland dat twee vechten twee schulden hebben.

[0:52:01] Als mensen uit elkaar gaan, moet er een omgangsregeling komen.

[0:52:04] Dat is goed voor de kinderen.

[0:52:07] Maar daar zijn veel signalen op dat we daar veel te ver in zitten.

[0:52:12] in zijn doorgeschoten en dat we daar als Kamer en misschien als de praktijk ook best eens wat kritischer naar mogen kijken.

[0:52:20] Dus, voorzitter, kortom, is de VVD het met D66 eens dat wij ook best eens wat vaker achter de voordeur mogen durven kijken?

[0:52:31] Ja, en daarom moet je aan het begin ook corrigeren, maar u heeft het heel erg over vrouwen en de situatie daarin.

[0:52:38] Dat is een zeer belangrijk punt.

[0:52:40] Maar ik zou u toch ook wel willen meegeven dat als het gaat over ouderverstoting, en dat durf ik hier wel te zeggen als vrouw en ik heb dat ook heel goed uitgezocht, dat het meer een deel gaat over vaders.

[0:52:52] En ik heb er echt heel veel gesproken, en daar wil ik toch wel even een lans voor breken, voor vaders die gewoon altijd heel lief voor hun kinderen zijn geweest.

[0:53:01] en door dat vrouwen die zich misdragen, want die zijn er ook, en er zijn ook de talloze voorbeelden die u noemt, maar ik vind wel dat we bij de feiten moeten blijven.

[0:53:09] Want er zijn een heleboel vaders, en het is denk ik ook goed om de andere kant, de Stichting Dwaarse Vaders, er zijn ontzettend veel stichtingen, maar ik heb ook talloze, en ook van moeders in deze situatie, waar de vader saboteert.

[0:53:23] En daarom zeg ik ook meestal, het gaat over waar het hoofdverblijf van de kinderen is,

[0:53:29] En wat je ziet wat dat doet met die kinderen, maar ook met die ouders.

[0:53:33] Als jij als vader of als moeder vals wordt beschuldigd van allerlei dingen die niet waar zijn... en daardoor je kinderen niet meer ziet... het is één en al wanhoop.

[0:53:43] En daarom pleit ik voor een Deens model... waarin in een heel vroeg stadium, voordat dit dus allemaal escaleert... één van de ouders, en wie het ook is, hè... want uiteindelijk, of het nou de vader of de moeder is...

[0:53:57] Uiteindelijk zijn het die twee mensen die het kind op de wereld gezet hebben en die verantwoordelijkheid dragen voor het kind.

[0:54:04] En daar moet het over gaan, dat een kind veilig kan zijn, maar dat een kind ook gewoon recht heeft op een van de beide ouders, die gewoon altijd met liefde voor zijn kind heeft gezorgd, maar door een vechtscheiding in dit soort situaties komt.

[0:54:17] En het moet echt een genuanceerd verhaal zijn van beide kanten.

[0:54:22] Dank u wel.

[0:54:26] Ja, ik moet even checken.

[0:54:27] Ik dacht dat het mijn laatste was.

[0:54:30] Ik zet me graag in op dit onderwerp, want ik vind het heel belangrijk.

[0:54:34] Mevrouw Dral heeft natuurlijk gelijk als ze zegt er bestaat ook zoiets als autoverstoting en dat is ernstig en daar moeten wij wat mee.

[0:54:41] Maar ook als je het over het belang van deze groep vaders hebt die u net noemde, ook zij hebben er baat bij dat dit soort situaties veel beter uit worden gezocht dan nu het geval is.

[0:54:55] En dan hebben we het niet alleen maar over beter gescholde medewerkers die inschattingen moeten maken bij vechtscheidingen of bij complexe gezinnen, maar ook beter gescholde rechters die niet op de automatische piloot moeten varen bij dit soort zaken.

[0:55:09] En op dit moment doen we dat veel te weinig.

[0:55:12] We varen op beelden en het beeld in onze samenleving en in de rechtsspraak en ook veelal aan de kant van de zorg is toch, ja,

[0:55:19] Als er twee vechten, dan zullen er twee schulden hebben.

[0:55:22] En het is toch goed voor het kind als er bij beide partijen contact is en dat we dat toch maar in stand houden.

[0:55:28] Dus ik pleit eigenlijk hier voor het veel beter uitzoeken, onderzoeken en toerusten om specifiek per gezin echt goed te kijken wat speelt er nu en welke oplossingen kunnen wij daarvoor aandienen.

[0:55:42] En ik hoop dat ik mevrouw Dral daarbij in mijn kielzog kan vinden, voorzitter.

[0:55:50] Dat gaat ook over een goede dossiervorming.

[0:55:57] Dat gaat over de mensen die er werken met een bepaald niveau.

[0:56:07] Mevrouw Wessenveld zei net ook iets over leeftijden en de verantwoordelijkheden die daarbij zitten.

[0:56:16] Als je dit soort ingewikkelde casuïstiek moet hebben, dan moet je mensen met veel kennis en kunde hebben die hoog zijn opgeleid.

[0:56:24] Die mensen zitten er ook in het werkveld, met heel veel ervaring.

[0:56:27] Maar je ziet ook dat juist deze mensen, die zijn ook veel bij mij op de lijn gekomen, afhaken.

[0:56:33] En we moeten zorgen dat deze mensen met kennis en kunde in die keten blijven.

[0:56:37] Dus ik ben het helemaal met u eens.

[0:56:38] Maar dat gaat dus wel over dat we durven te benoemen waar het fout zit en daar ook echt concrete maatregelen voor nemen.

[0:56:44] En dan gaat het bijvoorbeeld, als je kijkt in een vroeg stadium signaleren, over een lokaal loket wat gewoon versterkt moet worden.

[0:56:52] Als we het gewoon bij de gemeentes houden, zoals nu is ingericht, dan moet je zorgen dat eigenlijk in die voorkant al heel goed wordt gekeken.

[0:57:00] Wat is juischorig?

[0:57:01] Problematiek van het gezin.

[0:57:03] Prima om daar integraal naar te kijken.

[0:57:05] Maar niet alles is jeugdzorg.

[0:57:06] Dat betekent niet dat je het gezin niet moet helpen.

[0:57:08] Maar je moet daar echt heel goed naar kijken.

[0:57:10] En je moet ook zorgen dat dat dossier goed wordt bewaakt.

[0:57:13] Vanaf dag één.

[0:57:14] Want eerst zitten mensen in een onvrijwillig kader.

[0:57:16] Vervolgens wordt het een vrijwillig kader.

[0:57:17] Want u zegt ook iets over hoogopgeleide rechters.

[0:57:20] Het is voor die rechters een enorme struggle.

[0:57:22] Want op het moment dat die kinderen daar bij de rechters zitten...

[0:57:25] Zijn die kinderen al enorm in verwarring geraakt?

[0:57:31] Moet een rechter in twintig minuten die kinderen horen?

[0:57:34] Het is eigenlijk onmenselijk.

[0:57:35] En als die dossiers niet op orde zijn, dan is dat een ontzettend, ontzettend probleem.

[0:57:40] Met enorm gevolgen.

[0:57:41] Want als het dossier niet op orde is en de rechter moet daar op varen, dan hebben we een probleem.

[0:57:46] Dus we zitten gewoon op verschillende plekken in deze keten.

[0:57:49] Moet daar echt verandering in komen.

[0:57:52] Ik weet als geen ander hoe ingewikkeld dit onderwerp is, maar het vraagt ook echt aan u allen om de antwoorden op interruptie.

[0:58:00] Het moet iets korter, anders wordt het vanavond gewoon laat.

[0:58:03] En dat wil ik ook een beetje besparen, allemaal.

[0:58:08] Ik kijk even naar... Mevrouw Dobbe is aan de beurt.

[0:58:10] Die mag zo haar inbreng doen.

[0:58:12] Maar de heer Krijns wil nog ook de vraag stellen aan de VVD.

[0:58:16] Dank u wel, voorzitter.

[0:58:17] Goed, ik hoorde mevrouw Dral net inderdaad...

[0:58:21] dat de jeugdzorg 8,6 miljard euro er nu omheen rondgaat.

[0:58:27] Sinds de decentralisatie is dat explosief gestegen.

[0:58:30] Dat is gewoon een feit.

[0:58:33] En is de VVD, mevrouw Dral het dan met de PVV eens, dat we bepaalde onderdelen van de jeugdzorg terug moeten halen naar het Rijk,

[0:58:43] om zo de gemeentes te ontlassen ten eerste.

[0:58:46] En ten tweede om fraude aan te pakken, want het is ook een heel gevoelig fraudesysteem.

[0:58:50] En om zo dadelijk die 8,6 miljoen euro, of miljard euro bedoel ik, een beetje te kunnen drukken.

[0:58:57] En dat we moeten gaan snoeien in het bestuurslager, dat er niet meer zoveel vergaderd wordt.

[0:59:01] En ja, ook niet meer zoveel geld naar het Durafietsclub is gehad.

[0:59:04] Dus meer centraal, minder decentraal.

[0:59:07] Vrouw Dral.

[0:59:09] Ik denk dat je vooral moet kijken wat echt effectief is.

[0:59:12] En dan gaat het bijvoorbeeld ook over waar wij straks aan de lat zijn, de Rijkwijtenwet.

[0:59:16] Dan zie je al wat wel en niet onder jeugdzorg valt.

[0:59:18] Ik denk dat dat ook enorm helpt.

[0:59:21] En ik denk dat je ook gewoon moet kijken de hoeveelheid aanbieders die er nu zijn.

[0:59:26] 7000.

[0:59:27] Of je dat per se weer terug naar de rijk moet doen, of je dat op een andere manier moet inrichten, dat vind ik niet het belangrijkste.

[0:59:38] Het gaat erom dat wij duidelijk maken wat onder jeugdzorg valt.

[0:59:45] ook duidelijk aangeven welke behandelingen niet.

[0:59:48] Want op dit moment zijn er 7 van de 10 behandelingen die worden gegeven niet eens effectief bewezen.

[0:59:54] En of dat dan wordt geregeld vanuit het Rijk of op een andere manier, dat vind ik niet zo belangrijk als het maar goed geregeld wordt.

[1:00:01] Duidelijk, dank u wel.

[1:00:03] Mevrouw Dobbe, namens de SP.

[1:00:05] Wat effectief zou zijn is natuurlijk de markt uit de zorg te halen en ook uit de jeugdzorg.

[1:00:10] Want het zou het beter en goedkoper maken.

[1:00:11] Dat is allebei niet gebeurd.

[1:00:12] Dus laten we daarmee beginnen als we het hebben over effectieve oplossingen voor een systeem dat faalt.

[1:00:17] Want dit systeem faalt en het heeft grote gevolgen voor kinderen, voor gezinnen, voor ouders.

[1:00:23] En dat mogen we nooit accepteren.

[1:00:25] Als wij met jeugdzorgmedewerkers en jeugdbeschermers spreken, dan horen we telkens hetzelfde terugkomen.

[1:00:30] Een aantal dingen.

[1:00:31] Eén ding is natuurlijk de wachtlijsten.

[1:00:32] Die groeien in de jeugdzorg, die worden niet korter, maar die worden langer.

[1:00:36] En dan heb je voor een kind eindelijk een plek gevonden voor behandeling die nodig is en dan is er een wachtlijst.

[1:00:40] Enorm frustrerend.

[1:00:42] Kun je je voorstellen hoe het is als je dan al die tijd hebt gezocht en je werkt met een kind en je wilt dat het beter gaat en je hebt een plek gevonden en dan moet er een wachtlijst zijn, soms van een jaar voor een bepaalde behandeling.

[1:00:53] En van een jaar kijken ze dus niet eens meer raar op.

[1:00:55] Of kun je je voorstellen dat je een kind bent dat zo lang moet wachten?

[1:00:59] En dat je dus eigenlijk alleen maar slechter wordt, want je wordt niet behandeld.

[1:01:04] Dat is zwaarvalend beleid en dat moet anders.

[1:01:06] Een deel van die wachtlijsten komt door personeelstekort.

[1:01:09] En wat doet de staatssecretaris om dat op te lossen?

[1:01:11] Er is een motie aangenomen om een wervingscampagne voor zorgmedewerkers te starten.

[1:01:15] Laten we in ieder geval proberen medewerkers weer in de zorg te krijgen en dus ook in de jeugdzorg.

[1:01:20] We hebben gezien bij Defensie dat het kan.

[1:01:23] Zij laten het overal zien waar je maar kijkt.

[1:01:25] Zie je de spotjes, kom bij Defensie werken en het werkt.

[1:01:28] waarom zien we die spotjes nog steeds niet voor de zorg en dan ook voor de jeugdzorg?

[1:01:31] En welke doelen stelt deze staatssecretaris zich voor het werven van personeel ook in de jeugdzorg?

[1:01:37] En een deel van de wachtlijsten wordt ook veroorzaakt door de budgetplafonds.

[1:01:41] Vorige week nog spraken we dus met een aantal lokale jeugdteams.

[1:01:44] Die vertellen ons hoe zij dus zoeken naar die geschikte plek voor behandeling of zorg.

[1:01:49] En dan is die geschikte plek daar.

[1:01:51] Maar dan moeten ze wachten omdat er wel capaciteit is.

[1:01:55] Maar het budgetplafond is op.

[1:01:57] Dat zijn verhalen die we vorige week nog hoorden van jeugdbeschermers die gewoon dit werk doen.

[1:02:02] En als er dan na veel tijd en veel gedoe toestemming komt voor behandeling dit jaar, en dan hebben ze al die tijd en energie en al die administratie moeten doen om een extra plek te vinden, dan gaat het budget af van het budget voor volgend jaar en dan leggen we dus het probleem.

[1:02:17] Waar zijn we hier in vredesnaam mee bezig?

[1:02:19] Dus mijn vraag is ook aan de staatssecretaris.

[1:02:22] Moeten we er ook niet in de jeugdzorg vanaf?

[1:02:23] En gaat de staatssecretaris daarvoor zorgen dat we niet meer met die rare budgetplafonds in de jeugdzorg werken?

[1:02:31] Kinderen zijn hier van de dupe.

[1:02:33] Het kind moet voorop staan en niet perverse papieren prikkels.

[1:02:38] Ik ben benieuwd wat de staatssecretaris er aan gaat doen.

[1:02:40] En de markt in de zorg maakt veel kapot.

[1:02:41] Ik zei het net ook al.

[1:02:42] De Kamer wil dat repareren.

[1:02:43] We hebben een aantal voorstellen aangenomen de afgelopen tijd.

[1:02:47] Eén voorstel is om aanbestedingen en open house constructies niet langer mogelijk te maken in de specialistische jeugdzorg.

[1:02:53] Het is echt gekkenwerk als wij ook met bestuurders, maar ook met jeugdzorgmedewerkers spreken, allemaal aanbestedingsspecialisten, allemaal markt consultaties, allemaal tijd, allemaal mensen die echt alleen maar met jeugdzorg geld en tijd die eigenlijk naar de zorg zou moeten gaan bezig zijn met het markt om een aanbesteding te krijgen of te winnen of te behouden.

[1:03:15] Wij hebben met de Kamer gezegd dit willen wij afschaffen.

[1:03:18] En wanneer wordt deze aangenomen motie dan uitgevoerd, is mijn vraag.

[1:03:22] En ook de volgende vraag, wanneer wordt de aangenomen motie uitgevoerd om ervoor te zorgen dat beschikbaarheidsfinanciering de standaard wordt?

[1:03:29] Daar ben ik ook heel benieuwd naar.

[1:03:31] Dan, voorzitter, is hier net ook al over gesproken.

[1:03:33] Er zijn plannen om mogelijkheden voor vrijheid beperkende maatregelen uit te breiden en insluiten in de eigen kamer wettelijk mogelijk te maken.

[1:03:41] En hier hebben wij ook heel veel bezorgde mensen over gekregen.

[1:03:44] er bestaan terecht heel veel zorgen over.

[1:03:47] En natuurlijk moet er iets gebeuren als jongeren een gevaar vormen voor andere jongeren of begeleiders, maar wat is dan de oplossing?

[1:03:53] En waar zijn de structurele oplossingen hiervoor?

[1:03:55] Het insluiten kan toch niet de oplossing zijn?

[1:03:58] En wat gaat de staatssecretaris doen om meer te investeren in bijvoorbeeld scholing van medewerkers, om problemen op te kunnen lossen met minder vrijheidsbeperkende maatregelen, meer gebruik te maken van GGZ-expertise bijvoorbeeld,

[1:04:10] Kunnen we überhaupt wel garanderen dat het principe nee tenzij zal worden toegepast?

[1:04:16] En als we dat niet kunnen garanderen, moeten we het dan sowieso niet doen en dit niet willen?

[1:04:21] Dus daar zou ik graag een reactie op willen, want die zorgen delen wij ook.

[1:04:25] En voorzitter, we hebben het er eerder over gehad.

[1:04:27] Er is een ongekende daling te zien in de mentale gezondheid van jongeren.

[1:04:31] vooral bij meiden.

[1:04:33] Tussen 2017 en 2021 is het percentage meiden in het voortgezet onderwijs met emotionele problemen gestegen van 24% naar 40%.

[1:04:42] Hoe staat het met het onderzoek hiernaar van de hele goede motie, volgens mij Thiele Dobbe, herinner ik me?

[1:04:49] Wat wordt hier nu daadwerkelijk concreet aan gedaan en wanneer kunnen we dat tegemoet zien?

[1:04:53] Tot slot, voorzitter, de bezuinigingen.

[1:04:56] Ik zei het net al, de jeugdzorg faalt.

[1:04:58] De komende jaren wordt honderden miljoenen euro's aan financiering weggehaald bij de jeugdzorg.

[1:05:03] Of dat nou verantwoord is of niet.

[1:05:05] Of dat nou op goede plekken gebeurt of niet.

[1:05:06] Het wordt gewoon weggehaald.

[1:05:08] In 2028 moet er anderhalf miljard van de jeugdzorg af.

[1:05:12] En er wordt ook een eigen bijdrage ingevoerd.

[1:05:15] Een eigen bijdrage voor jeugdzorg.

[1:05:17] Hoe dan?

[1:05:17] Ik kan er met mijn hoofd niet bij dat dit een goed idee is en dat dit het plan is.

[1:05:21] Het is gewoon echt een heel slecht idee.

[1:05:22] En kinderen en gezinnen verdienen beter.

[1:05:25] Dus mijn vraag is aan de staatssecretaris.

[1:05:26] Stop daarmee.

[1:05:28] En verder sluit ik mij aan bij de vragen die zijn gesteld over jeugdbescherming Noord.

[1:05:31] Daar hebben wij ook grote zorgen over.

[1:05:33] Ik rond het af, voorzitter.

[1:05:37] Dank u wel, mevrouw Dobbe.

[1:05:39] En dan komen we bij de ChristenUnie.

[1:05:42] De heer Seder.

[1:05:44] Dank u wel, voorzitter.

[1:05:46] Geen van ons hier aan tafel kan zich iets voorstellen bij de druk waar jongeren vandaag de dag mee te maken hebben, omdat wij die druk niet gekend hebben.

[1:05:55] Een samenleving die steeds sneller draait, de ongekende prestatiedruk.

[1:06:00] Social media die dag en nacht vecht om de aandacht en om jongeren in informatiefuiken te krijgen.

[1:06:07] Een samenleving die beweert dat je alles kan bereiken wat je maar wil, maar je ook genadeloos afstraft en op je neer kijkt als het niet goed gaat met je.

[1:06:14] Voorzitter, ik zeg het al vaker, de jongeren van vandaag leven in een samenleving die velen ziek maakt.

[1:06:20] Letterlijk en figuurlijk.

[1:06:22] We zien het terug in de explosieve toename van mentale klachten, burn-outs op jonge leeftijd en een jeugdzorg die piept en kraakt.

[1:06:30] Heel lange wachtlijsten en waarbij eerder ook geconstateerd is dat het uit huis plaatsen van kinderen de situatie van vele jongeren zelfs verslechterd heeft.

[1:06:41] Daardoor de staat haar taak niet vervult.

[1:06:45] Vooruit is het belangrijk als we het hier hebben over jeugdbeleid en jeugdbescherming, dat we het hebben over wat we als Kamer en politiek kunnen doen.

[1:06:52] Maar het is ook belangrijk dat de samenleving eerlijk is, want het probleem begint niet bij de jongeren.

[1:06:57] Het begint bij ons, bij de maatschappij die wij gebouwd hebben.

[1:07:00] Het begint bij ouders die steeds minder ook in staat zijn om

[1:07:04] russies of problemen op te lossen onderling, waardoor alle problemen ook afgewend worden op de jeugd.

[1:07:13] Het is volgens mij een probleem waar we allemaal een bijdrage aan zouden moeten leveren om de oplossing te zien gebeuren.

[1:07:21] En de ChristenUnie wil dan ook dat de overheid juist die ruimte creëert... aan al die instanties, al die gemeenschappen... om onze kinderen de volgende generatie goed te laten opgroeien.

[1:07:31] In ons verkiezingsprogramma doen we voorstellen... voor een eenvoudigere financiële ondersteuning per kind... zonder toeslagen, maar een basisbijslag van 4500 euro per kind.

[1:07:40] We willen ook verlofregelingen uitbreiden... zondags rust behouden en private equity uit de kinderopvang weren... zodat ouders en kinderen ook rust en ruimte krijgen.

[1:07:49] Als we over jeugdzorg hebben, vinden wij dat die taak verbreed zou moeten worden van jeugdbeleid naar gezinsbeleid.

[1:08:02] Misschien dat die omslag ook gemaakt wordt door de overheid.

[1:08:06] We willen dat we dat op een aantal aspecten verder gaan bestendigen.

[1:08:10] Daarom wil de ChristenUnie dat het volgen van een opvoedcursus en een relatiecursus na de geboorte een norm wordt.

[1:08:16] Niet opgelegd, maar wel gezamenlijk als belangrijk wordt gezien, doordat de jeugdgezondheidszorg deze standaard aanbiedt.

[1:08:23] Want het krijgen van een kind is een levensveranderde gebeurtenis die veel impact heeft

[1:08:27] op je leven en je relatie.

[1:08:30] Ik zou het ook graag willen zien dat relatietherapie voortaan standaard wordt vergoed.

[1:08:34] Wat voorkomen van een scheiding ook veel maatschappelijke negatieve gevolgen kan voorkomen.

[1:08:38] Ik heb het debat van mevrouw Drol net gevolgd en de vraag die ondersteun ik.

[1:08:43] Ik ben mede ondertekenaar van de moties die ook aandacht vragen over vechtscheiding en ouderverstoting.

[1:08:48] Maar het is belangrijk, voorzitter.

[1:08:50] En dat de begeleiding bij een scheiding ook wordt verbeterd door de landelijke inzet van gezinsvertegenwoordigers bij lokale scheidingsloquetten.

[1:08:56] Deze ambities sluiten aan bij de hervormingsagenda van de commissie van ARC.

[1:09:00] Mijn vraag is of de staatssecretaris dit ook zo ziet en deze voorstellen ook voortvarend zou oppakken.

[1:09:06] Vindt zij de inzet om relaties te versterken nu voldoende?

[1:09:09] En wat vindt zij van de eerder genoemde voorstellen?

[1:09:12] Voorzitter, vlak voor het reces hebben we gedepateerd over uithuisplaatsingen en de Kamer heeft breed ingestemd met de motie die ik heb ingediend namens vele andere partijen om tot de staatscommissie over te gaan voor de jeugdbescherming.

[1:09:24] Wat is de status van de voorbereiding hiervoor?

[1:09:27] Ik wil benadrukken dat het betrekken van ervaringskundigen heel belangrijk is.

[1:09:31] Hoe gaat de staatssecretaris dit doen?

[1:09:32] en interfeert de staatscommissie met het toekomstscenario.

[1:09:35] Ik hoor de VNG pleiten om door te gaan met het toekomstscenario en de aanbieders vragen om het toekomstscenario juist op pauze te zetten.

[1:09:41] Ik vind het lastig om van afstand goed te beoordelen wat het beste is, maar wat ik wel weet is dat de proeftuinen goede resultaten hebben opgeleverd en dat die de estafette van de hulpverlening doorbreken.

[1:09:51] Ik wil dat de toekomstige inrichting van de jeugdbescherming dat volgt.

[1:09:55] Dus welke garantie kan de staatssecretaris geven dat dit voldoende ook in de huidige aanpak van het toekomstscenario zit?

[1:10:01] Voorzitter, midden in de transformatie naar het afbouwen van gesloten jeugdzorg wil de staatssecretaris de wet wijzigen.

[1:10:07] En naar aanleiding van onze vragen overweegt ze dat de aanpassing tijdelijk van aard moet zijn.

[1:10:11] Mijn vraag, wil ze er echt serieus naar kijken?

[1:10:13] Vandaag ook weer toezeggingen doen.

[1:10:15] Verder blijkt me afvragen hoe in de praktijk het niet gaat leiden tot meer opsluitingen, omdat de mogelijkheid nu ook juridisch wordt geboden.

[1:10:21] Tot slot hierover vraag ik hoe zij aanbieders die nu al geen insluitingsruimte meer hebben, de garantie kan geven dat zij die ook niet hoeven te creëren.

[1:10:28] Tot slot, voorzitter, pleegzorg.

[1:10:30] Ik heb eerder aandacht gevraagd voor een betere begeleiding van netwerkpleegouders.

[1:10:34] En de NVP pleit voor het formaliseren van netwerkplaatsingen.

[1:10:37] Hoe kijkt de staatssecretaris hierna en hoe wordt de ondersteuning aan netwerkpleegouders verbeterd?

[1:10:42] De continuering van pleegzorg naar de 28e verjaardag gaat nog niet soepel, als er wel behoefte aan is.

[1:10:47] Wat doet de staatssecretaris om daarin beter te ondersteunen?

[1:10:49] Bijvoorbeeld in het verhelderen of er een nieuwe beschikking nodig is en het verlangen die geldt.

[1:10:53] Dank u wel.

[1:10:57] Ik dank de heer Seede voor zijn inbreng.

[1:11:00] Ze is ook gekomen aan het einde, de eerste termijn van de zijde van de Kamer.

[1:11:04] Ik weet, dat is al aangegeven door mevrouw Van der Werff van D66, als het gaat om de portefeuille jeugdbescherming.

[1:11:13] Ik weet dat deze staatssecretaris dat ook in ieder geval voor haar rekening gaat nemen, zo goed als zij

[1:11:19] haar best gaat doen om dat in te brengen.

[1:11:23] En om die reden wilde ik drie kwartiermarkt gaan uur schorsen, inclusief dinerpauze.

[1:11:28] En dan hopen we ook dat het kabinet zoveel mogelijk van die vragen goed gaat beantwoorden.

[1:11:34] En daarmee schors ik tot tien over zeven bij deze.

[2:10:47] Ik heropen de vergadering.

[2:10:53] Het kan nog zijn dat de leden binnenkomen, maar we gaan gewoon rustig beginnen gezien de hoeveelheidsvraag van zijde van de Kamer.

[2:11:04] Ik geef staatssecretaris Thielen het woord aan u.

[2:11:09] Dank aan de Kamerleden voor het debat over jeugdzorg.

[2:11:13] Ik vind het een goed en heel belangrijk onderwerp.

[2:11:16] Ik ben verheugd dat we dit als Kamer met mij nog voor het verkiezingsreces met elkaar voeren.

[2:11:25] Ik ben niet de enige, dat zie ik ook aan de mensen op de publieke tribune.

[2:11:30] Ik heb me vaak bezig gehouden met de hulp en de zorg voor de jeugd.

[2:11:40] Het is heel fijn om als staatssecretaris daar wat over te voeren.

[2:11:45] Vooruitkomen in je leven begint met gehecht opgroeien in goede gezondheid in een veilige omgeving.

[2:11:51] En thuis is daarvoor de basis.

[2:11:53] Het zijn de ouders die de basis invulling geven.

[2:11:55] Zij zijn eerst verantwoordelijken en verdienen daarin vertrouwen en ondersteuning.

[2:12:00] En waar het soms niet lukt, moet op tijd en laagdrempelig hulp beschikbaar zijn bij het opvoeden en bij de zorg voor het kind.

[2:12:07] De meerderheid van de hulpvragen is vaak met lichte ondersteuning en hulp al beantwoord om ouders en het kind weer op weg te helpen.

[2:12:13] Opvoedvragen, omgaan met rouw of met schulden, lichte mentale problematiek.

[2:12:19] Daarvoor is individuele of zware jeugdhulp meestal niet nodig.

[2:12:22] En helaas is dat wel hoe het vaak nu werkt.

[2:12:25] Veel te vaak belanden kinderen en hun ouders met een eenvoudige hulpvraag in een langdurig traject.

[2:12:31] En het verdrietige is dat tegelijkertijd kinderen met zeer complexe problematiek of met levenslange en levensbrede beperkingen soms eindeloos worden doorverwezen.

[2:12:40] En te vaak is er voor hen geen passende hulp beschikbaar.

[2:12:44] Het beroep op de jeugdzorg, met name lichte ambulante individuele trajecten, is sterk gestegen en lijkt te blijven stijgen.

[2:12:52] Aanbod creëert soms ook de vraag.

[2:12:55] Terwijl een terechte specialistische hulpvraag te lang niet goed beantwoord kan worden.

[2:12:58] En dat moet anders, dat kan anders.

[2:13:00] En volgens mij, als ik goed naar uw Kamer geluisterd heb, willen we dat ook allemaal anders.

[2:13:05] Op sommige plekken gaat het ook al anders.

[2:13:07] Overal in het land zijn goede voorbeelden te vinden waar een breed multidisciplinair wijkteam kijkt met de ouders wat nodig is en oorzaken aanpakt van problemen van kinderen en gezinnen waarin ze opgroeien.

[2:13:17] Een voorbeeld daarvan is Heusden.

[2:13:20] En ook de proeftuinen in de jeugdbescherming laten zien dat de beweging die we met de hervormingsagenda jeugd en het toekomstscenario willen maken, dat die nodig zijn en ook positief uitpakken.

[2:13:30] En het rapport van de deskundige onder leiding van van Ark geeft aan dat de stappen die gezet worden met de hervormingsagenda de juiste zijn.

[2:13:38] Maar de commissie gaf ook aan er is meer nodig en veranderingen kosten tijd.

[2:13:43] Daarom heeft het kabinet bij de voorjaarsnota ook besloten om 3 miljard euro extra ter beschikking te stellen voor de komende jaren.

[2:13:49] We zijn in overleg met onder andere gemeenten, aanbieders en nog vele anderen om die routekaart die daaruit voort moet vloeien met nieuwe stappen vanuit de hervormingsagenda met uw Kamer te delen en ik hoop dat later dit jaar te doen.

[2:14:04] Voor het zomerreces stonden we met elkaar in debat in de plenaire zaal over het rapport erfenis van onrecht in de jeugdbescherming.

[2:14:11] Een verbetering van de jeugdbescherming blijft ook in deze demissionaire periode een prioritair onderwerp, waar het kabinet zich voor blijft inzetten.

[2:14:22] Daarbij is de koers van het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming leidend.

[2:14:27] Dit debat zouden de staatssecretaris rechtsbescherming en ik samen met u voeren.

[2:14:31] Helaas is hij niet meer in functie en kan de minister van Justitie er vandaag niet bij zijn.

[2:14:35] Daarom zal ik zoveel mogelijk de vragen over dit deel van de portefeuille ook proberen te beantwoorden.

[2:14:42] En de beantwoording heb ik in een aantal mapjes, thema's, blokjes, hoe u het wil noemen.

[2:14:47] En die zijn als volgt.

[2:14:49] Gesloten jeugdhulp.

[2:14:50] De vragen over de hervormingsagenda en de financiering, pleegzorg en als het gaat over de portefeuille van de staatssecretaris voor rechtsbescherming, het toekomstscenario en jeugdbescherming Noord en de gecertificeerde instellingen.

[2:15:02] Dat zijn dus in totaal vijf onderwerpen.

[2:15:05] En dan hebben we natuurlijk nog een overig als afsluiting van het geheel.

[2:15:10] Begin ik dus met gesloten jeugdhulp.

[2:15:14] Voordat u daaraan begint, dank voor het delen van de blokken.

[2:15:16] De leden zeggen dat ook in de termijn van

[2:15:20] de bewindspersoon, ik, vijf interrupties toelaat in totaal.

[2:15:24] En als ik een beetje kort aan bonden houd binnen de dertig seconden, komt er misschien een zesde bij, ligt aan u. De staatssecretaris.

[2:15:32] Dank u wel, voorzitter.

[2:15:34] Ik begin met de vraag van mevrouw Bruining van NSC over de schrijnende situaties en de wetenschappelijke onderzoeken over het insluiten.

[2:15:45] En zij stelde hoe durft de staatssecretaris eigenlijk de klok terug te draaien?

[2:15:52] En ik schreef meteen op nee, want de klok wordt niet teruggedraaid.

[2:15:57] Het gaat om een zeer klein aantal jeugdigen dat gedrag laat zien dat voor anderen gewoon echt een gevaar voor de veiligheid is.

[2:16:03] En andere bedoel ik dan jeugdigen die ook in dat huis wonen of de medewerkers die met hen werken.

[2:16:10] U heeft het zelf ook met elkaar in enkele debatten over gehad, maar het gaat onder andere over ernstig seksueel overschrijdend gedrag.

[2:16:16] Het is en blijft niet toegestaan om bijvoorbeeld jeugdigen die suicidaal zijn of zichzelf beschadigen in te sluiten in hun kamer.

[2:16:23] Dat blijft uitgesloten en verboden.

[2:16:27] Die mensen hebben namelijk vooral nabijheid nodig van de medewerkers in het betreffende huis.

[2:16:34] Maar we hebben wel de verantwoordelijkheid om de veiligheid van de anderen in het huis ook te kunnen beschermen.

[2:16:39] En daarom is soms in uitzonderlijke gevallen nodig dat die nachtelijke insluiting mogelijk is.

[2:16:44] En daarover is ook voldoende, het werd al even aan gerefereerd en vast in een van de volgende vragen kom ik daarop terug, ook met juist de mensen uit de praktijk over gesproken.

[2:16:54] En dat is de reden dat we daar een wetsvoorstel voor aan het voorbereiden zijn.

[2:16:58] Mevrouw Westerveld vroeg daar ook naar, het gevoel om een stap terug te draaien.

[2:17:04] Wat mij betreft echt niet.

[2:17:05] Het feit dat het verboden bij de gesloten jeugdhulp is ingezet heeft ook echt geleid tot een forse daling van

[2:17:14] van de gevallen dat dat in de praktijk komt.

[2:17:17] Tegelijkertijd merk ik ook wel, ik merk het aan uw Kamervoorzitter, maar ook wel uit berichten die wij uit het veld ontvangen, dat er onrust in meekomt.

[2:17:27] En dat begrijp ik ook.

[2:17:29] Dus daarom is het ook belangrijk om hier zorgvuldig over te zijn, ook zorgvuldig het wetsvoorstel voorbereiden.

[2:17:35] Ik heb contact met ervaringsdeskundigen en zeker jongere organisaties.

[2:17:38] betrekken bij de uitwerking van het wetsvoorstel.

[2:17:42] Maar nogmaals, het afbouwen van de gesloten jeugdhulp en het terugdringen van de vrijheidsbeperkende maatregelen blijft prioriteit.

[2:17:49] Met passie, zou ik willen zeggen.

[2:17:52] Maar soms, zoals gezegd, voor een zeer klein aantal jeugdigen is het belangrijk om voor de veiligheid van de anderen daar toch een stapje in te zetten.

[2:18:01] Ik haal eerst mevrouw Bruiting en daarna mevrouw Van der Werf.

[2:18:04] Dank, voorzitter.

[2:18:06] Alhoewel, ik hoor wat de staatssecretaris zegt.

[2:18:08] Dat leidt toch bij mij tot de volgende vraag.

[2:18:10] Want op basis van welke criteria worden deze jongeren dan aangewezen voor die nachtelijke insluiting?

[2:18:15] En hoe gaat de staatssecretaris waarborgen dat het niet gaat leiden tot verkeerde situaties waarbij het recht om in de nacht dus in te sluiten misbruikt wordt door personeel?

[2:18:25] Wat we al vaker hebben zien voorkomen, overigens.

[2:18:27] Dus hoe gaat daarop gecontroleerd worden?

[2:18:31] Dat is onderdeel uiteraard van hoe we dat wetsverstel in gaan richten, maar heeft te maken met het netenzijbeginsel.

[2:18:37] Strenge, strikte voorwaarden die ook gecontroleerd worden en ook niet iemand die dat in z'n eentje zomaar even kan besluiten op het moment.

[2:18:46] Dus er zit een aantal waarborgen in, zeg maar, om wat mevrouw Bruining, ik denk helaas terecht, zeg maar wel ziet als risico in de praktijk, dat het te makkelijk wordt ingezet.

[2:18:58] We hebben een aantal

[2:19:00] waarborgen in het wetsvoorstel om dat echt tegen te gaan?

[2:19:07] Dat is mooi dat de staatssecretaris dat aangeeft.

[2:19:09] Tegelijkertijd kan ik dan van de staatssecretaris een toezegging vragen dat de staatssecretaris de garantie af kan geven dat er nooit onregelmatig ingesloten gaat worden in de nacht.

[2:19:22] 100% garantie voor 100% situatie is natuurlijk heel lastig.

[2:19:29] Uiteindelijk wat we proberen te doen met het wetsvoorstel en ook met alle betrokken partijen, is om in ieder geval zoveel mogelijk te waarborgen dat dat alleen maar, nee tenzij, strikte voorwaarden, controle op, een heel protocol, om dat in ieder geval te voorkomen.

[2:19:47] Maar mevrouw Bruining weet ook dat alles waar je alles op alles zet om het te voorkomen, dat je nooit 100% garanties kan geven, hoe graag ik het ook zou willen.

[2:19:56] Maar laat ons in ieder geval uitspreken dat we daar wel alles in het protocol opnemen om dat zoveel mogelijk tot een minimum te beperken.

[2:20:08] Het ging er ook over in het eerdere debatje met collega Krijns.

[2:20:14] Zo'n kamerdeur op slot is ook een maatregel waarvan je weet dat als je die eenmaal inzet en mag inzetten en wettelijk verankert, dat het normaler wordt dat je die gaat gebruiken omdat die mogelijkheid er nou eenmaal is.

[2:20:29] En wat mij even triggerde was de reactie van de staatssecretaris net op collega Bruininksen.

[2:20:34] Zij zei, ja, dit is natuurlijk alleen maar de bedoeling onder strikte voorwaarden die gecontroleerd worden.

[2:20:41] Als ik hier nou één ding heb geleerd de afgelopen jaren in de Kamer, is dat wij echt een veel te hoge pet en verwachting op hebben van de uitvoering en wat er in dit land daadwerkelijk gehandhaafd wordt.

[2:20:54] Wie moeten dit in godsnaam gaan controleren en hoe voorkomen we dat dit niet voor een veel bredere bandbreedte gaat zorgen die er toch gewoon in de praktijk maakt dat dit weer normaal gaat worden?

[2:21:10] Volgens mij, wat ik zoveel mogelijk probeer te zeggen en waar ik nog wat stevigere woorden tegen moet zeggen, is dat het echt niet normaal moet worden.

[2:21:17] Het was niet normaal, we hebben daar een wetswijziging aan gemaakt en we zien ook dat het afneemt.

[2:21:23] Tegelijkertijd blijven er gewoon ook uit de praktijk momenten komen dat het nodig is om die veiligheid te beschermen.

[2:21:30] Dat betekent dat we nu een stapje zetten om een wetsvoorstel nachtelijke insluiting te gaan voorbereiden, waarin het neet- en zijbeginsel het uitgangspunt is.

[2:21:41] Waarbij er strikte voorwaarden zijn voor dat nachtelijke insluiting.

[2:21:48] door die medewerker met controle op de strikte voorwaarden wordt toegepast.

[2:21:53] Dat leggen we in een wet vast.

[2:21:56] En de wet wordt gecontroleerd en de toepassing van de wet bij de betreffende zorginstellingen door de Inspectie van Gezondheid, Zorg en Jeugd.

[2:22:03] En we weten dat die heel strikt zijn op dat soort dingen.

[2:22:10] Ook op dit punt, mevrouw Westerveld.

[2:22:14] Mijn vraag sluit aan bij de vorige twee sprekers die ook al vroegen om de randvoorwaarden.

[2:22:20] Dan begrijp ik dat de staatssecretaris zegt dat die randvoorwaarden zijn.

[2:22:23] Maar tegelijkertijd weten we natuurlijk allemaal dat dit een sector is met forse personeelstekorten.

[2:22:30] waar deze vraag vandaan komt, ook deels van instellingen die geen goede ruimtes tot hun beschikking hebben.

[2:22:37] En dan is natuurlijk wel de vraag hoe je in de praktijk nou zorgt dat dit soort zaken als personeelstekort, als misschien ook personeelsleden die net beginnen en nog onvoldoende ervaring hebben in de jeugdhulp, dat mag niet te makkelijk worden

[2:22:51] En daar zijn we natuurlijk allemaal bang voor, ook omdat we in het verleden hebben gezien aan verschillende rapporten, waar volgens mij deze staatssecretaris ook nog als woordvoerder over heeft gediscussieerd, bijvoorbeeld Commissie de Winter, dat toch heel vaak zaken die eigenlijk als uitzondering zijn bedoeld, toch te makkelijk praktijk worden.

[2:23:08] En hoe worden dan de rechten van jongeren gewaarborgd en de wetenschap dat dit jongeren zijn in een kwetsbare positie die niet even makkelijk de telefoon kunnen pakken om ergens aan de bel te trekken?

[2:23:19] Volgens mij is mevrouw Westerveld een zin die ik net niet precies na kan zeggen, maar die volgens mij wel aan de basis ligt van hoe we hiermee om moeten gaan.

[2:23:27] En zelfs nog iets scherper, mevrouw Westerveld zegt al die omstandigheden mogen niet te makkelijk de reden zijn.

[2:23:33] Nee, ze mogen gewoon niet de reden zijn, punt.

[2:23:36] Dus het is nee tenzij en er moet echt ook geen enkel ander minder bezwarend, zoals het dan in jargon, alternatief voorhanden zijn.

[2:23:45] Dus ja, ik kan niet stevig genoeg zeggen, maar die strikte randverwaarden zijn heel belangrijk.

[2:23:52] Die neet-en-zij-principe is heel belangrijk.

[2:23:54] En dat moeten we in de wet ook regelen.

[2:23:55] En vandaar ook dat we daar ook met ervaringsdeskundigen en de praktijk zelf gewoon ook nu over aan het opschrijven, bespreken hoe je dat dan ook opschrijft.

[2:24:05] En vervolgens uiteraard gaat het in internetconsultatie en bespreken we dat ook met u.

[2:24:12] Ik kan nu nog niet laten zien hoe stevig het is, maar volgens mij vinden we elkaar aan dezelfde kant.

[2:24:19] Het belangrijkste is dat de veiligheid van andere jeugdigen in zo'n huis ook bescherming verdient.

[2:24:26] Daar zijn we ook verantwoordelijk voor.

[2:24:31] Ik probeer goed te luisteren, maar ik deel ook de zorgen.

[2:24:37] Ik heb de verhalen en de zorgen gehoord die mensen met ons hebben gedeeld.

[2:24:43] Als we kijken naar de staat van de jeugdbescherming nu...

[2:24:47] En je ziet het nee-ten-zij-principe.

[2:24:49] Dan moet je alles hebben gedaan om dit te voorkomen.

[2:24:52] Dan moet je alle alternatieven hebben gezocht.

[2:24:54] En dan pas blijft er misschien een groep over.

[2:24:57] Nee-ten-zij, alles aan alles is voldaan.

[2:24:59] En dan zou je dat kunnen toepassen.

[2:25:01] Dan zou het heel strikt kunnen.

[2:25:02] Maar als je dan kijkt naar bijvoorbeeld inderdaad passende plekken.

[2:25:06] Als je kijkt naar scholing, als je kijkt naar voldoende personeel.

[2:25:10] Als je kijkt naar geschikte locaties, dan is dat toch allemaal nu in de breedte, in de jeugdzorg, in de jeugdbescherming, niet op orde nog.

[2:25:17] En is het dan niet beter om te zeggen, we zorgen eerst dat dat wel op orde is, omdat die randvoorwaarden op dit moment niet mogelijk zijn om te halen.

[2:25:27] En je dus eigenlijk te vroeg komt met deze wet en deze uitbreiding, omdat het gewoon niet op orde is nu.

[2:25:34] Je kan dan niet garanderen dat het echt neet en zij wordt, als het eigenlijk nog een bende is in de jeugdzorg.

[2:25:40] Ik denk dat allebei de dingen waar zijn.

[2:25:42] En volgens mij moet je er dan juist niet op gaan wachten.

[2:25:46] We gaan het straks hebben over de verbetering van de jeugdhulp vanuit de hervormingsagenda.

[2:25:53] Ik ga zo in op de vragen die gesteld zijn rondom het toekomstscenario over jeugdbescherming Noord en de gecertificeerde instellingen.

[2:26:00] Ja, daar moet allemaal wat aan gebeuren.

[2:26:02] Tegelijkertijd zijn er gewoon situaties nu

[2:26:05] waarbij de veiligheid van andere jeugdigen en het personeel niet gegarandeerd kunnen worden.

[2:26:09] En daar hebben we die wet voor nodig.

[2:26:11] Nou, die wet ligt er ook niet zomaar volgende week.

[2:26:13] Daar zit ook een heel traject aan vast.

[2:26:16] Waarbij, nogmaals, het heel belangrijk is dat we dat zodanig afbaken dat het echt nee tenzij is.

[2:26:22] En dan niet, mevrouw Dobbe zei, dan blijft er misschien een groep over.

[2:26:26] Nee, dit zijn ook individuele afwegingen.

[2:26:29] Nee tenzij, strikte voorwaarden.

[2:26:31] Er zijn geen minder bezwarende alternatieven voorhanden.

[2:26:35] En een gedragswetenschapper kijkt mee op de beoordeling van die situatie.

[2:26:41] Nou, dat zijn een aantal strikte randvoorwaarden die we uiteindelijk in die wet neer willen leggen.

[2:26:46] En daar gaan we niet op wachten om ondertussen alle andere zaken die mevrouw Dobbe aankaart te verbeteren.

[2:26:54] En andersom ook niet.

[2:26:55] Dat loopt echt allemaal samen.

[2:26:59] Maar dat tegelijkertijd oplopen, dat vind ik zo ingewikkeld om te begrijpen.

[2:27:03] Want als je nu bijvoorbeeld kijkt over de volle breedte, ook in de jeugdzorg en de jeugdbescherming, is er gewoon een personeelstekort.

[2:27:08] En als je met te weinig personeel loopt en moet werken, dan is het automatisch al onveiliger om je werk te doen.

[2:27:15] Dat horen we ook terug uit de sector.

[2:27:18] Dus dan kun je dat toch niet, als je nu zegt tegelijkertijd, zolang je dat niet hebt opgelost, moet je dit niet willen, volgens mij.

[2:27:25] Want dit kun je niet verantwoord doen.

[2:27:27] Maar deelt de staatssecretaris die zorg dan niet?

[2:27:29] Zouden we niet pas op de plaats moeten maken en zeggen, hier moeten we nu sowieso niet aan beginnen.

[2:27:33] En misschien later kijken of we er überhaupt aan willen beginnen.

[2:27:35] Want dan zou ik ook heel terughoudend ermee willen zijn natuurlijk.

[2:27:39] Maar dat het sowieso nu niet kan.

[2:27:41] Ik deel de zorgen over personeel.

[2:27:43] Daar moeten we sowieso voor aan de bak.

[2:27:48] Maar er mag dus ook nooit een reden zijn om in te sluiten.

[2:27:51] Nooit.

[2:27:52] Daar heb ik net uitgelegd wat daar de randvoorwaarden op zijn.

[2:27:56] En ja, ik weet niet precies waar mevrouw Dobbe dan op wil wachten, maar volgens mij liggen er voldoende vragen en ook voldoende urgente vragen, daar heb ik u ook allemaal gehoord, om allemaal aan te gaan werken.

[2:28:10] Die hervormingsagenda jeugd, die verdient een routekaart en een vervolg.

[2:28:14] Samen met gemeenten zijn we daar druk mee bezig.

[2:28:16] De jeugdbescherming, daar komen we straks nog op terug, maar daar hebben we ook nog wel wat te doen.

[2:28:20] Toekomstscenario ook.

[2:28:22] Ondertussen wonen er jongeren in huizen.

[2:28:25] En ondertussen is daar niet altijd de veiligheid van alle jongeren in het huis te garanderen.

[2:28:32] En daar gaan we niet op wachten voor die jongeren.

[2:28:35] Om daar toch zeker te weten dat die veiligheid ook gewaarborgd kan zijn.

[2:28:38] Onder alle strikte voorwaarden die ik daarvoor heb genoemd.

[2:28:43] Dank u wel.

[2:28:44] En dan vraag ik de statica's om door te gaan met uw betogen.

[2:28:51] Ook meneer Seder had een vraag over de nachtelijke insluitingen.

[2:28:57] Wat ik net al zei, en volgens mij zijn we dat ook allemaal met elkaar eens, dat het niet mag leiden tot weer meer insluitingen.

[2:29:02] Volgens mij is juist de pad omlaag wat we ingegaan zijn heel goed gezien de effecten ervan.

[2:29:10] Maar de praktijk vraagt toch wel, daar heb ik uitgelegd, om een bepaald uitzonderings

[2:29:17] mogelijkheid onder strikte voorwaarden, toezicht en nee tenzij.

[2:29:40] Meneer Seder vroeg ook of we het afbouwen van de gesloten jeugdzorg, middenin daarin dat we de wet willen wijzigen, en of er misschien mogelijkheid is om een tijdelijke aanpassing van te maken.

[2:29:53] Misschien kwam die net ook terug en heb ik niet goed geluisterd.

[2:29:56] Dat zou ook nog best wel kunnen.

[2:29:57] Maar laten we daar serieus naar kijken.

[2:30:01] Ook om even te onderstrepen wat ik er net over heb gezegd.

[2:30:03] Kijken of het mogelijk is om dat tijdelijk te doen.

[2:30:08] Meer passende zorg is een van de grote vraagstukken waar we mee aan de slag moeten.

[2:30:16] Zeker ook jeugdigen die nu op plekken zitten waar ze nog niet de passende hulp en begeleiding krijgen.

[2:30:24] tot zorgelijk gedrag uitgenodigd worden, zou ik bijna zeggen.

[2:30:32] We zijn in gesprekken met het veld.

[2:30:33] Het veld werkt aan een zorginhoudelijk kader, zoals het zo mooi heet, waarbij beter passend zorgaanbod ook daadwerkelijk een plek heeft, evenals het versterken van de vakbekwamenheid van de medewerkers, die van belang is.

[2:30:51] Als het gaat over de insluitingsruimtes, vroeg meneer Seder nog, kunt u de garantie geven dat aanbieders die nu al geen insluitingsruimte meer hebben, ze die ook niet hoeven te creëren?

[2:31:02] In de huidige wet is geen verplichting dat een instelling voor gesloten jeugdhulp een afzonderlijke en veilige insluitingsruimte moet hebben.

[2:31:10] Dat betekent dus ook dat een instelling dan die vrijheidsbeperkende maatregel insluiten überhaupt niet mag toepassen.

[2:31:17] Punt, zou ik willen zeggen.

[2:31:19] En dan moet een andere, minder belastende maatregel gekozen worden.

[2:31:27] En ik ben ook niet van plan om daar iets op te wijzigen, als dat wellicht de vraag zou zijn.

[2:31:32] Het meldpunt over Groningen.

[2:31:37] Dat is een initiatief van meldpunt in Groningen en Drenthe, geloof ik ook.

[2:31:41] Of dat niet landelijk kan worden uitgerold, vroegen de leden Krijns en van der Werf.

[2:31:46] Ik vind het mooi dat gemeentenraden zich bemoeien hiermee.

[2:31:50] Volgens mij is het heel belangrijk dat ze dat doen.

[2:31:53] En hun controlerende rol pakken ten opzichte van gemeenten.

[2:31:56] En ook gewoon inzicht willen krijgen op wat er gebeurt in hun gemeentes.

[2:32:01] Ik hoop ook dat andere gemeenteraden daar ook geïnspireerd op zijn en een scherpe controlerol oppakken.

[2:32:09] Dat is ook aan hen, dus dat is niet zozeer mijn ding.

[2:32:13] Als je dan kijkt naar regionale meldpunten, is nu al een landelijk meldpunt zorg van de inspectiegeheugen gezondheidszorg en jeugd.

[2:32:20] En dat meldpunt gebruikt ook de informatie bij de inrichting van het toezicht van de inspectie.

[2:32:27] Als er in korte tijd veel meldingen over een bepaalde plek komen, dan is dat een heel belangrijk signaal voor de inspectie om te gaan handelen.

[2:32:35] Daarom vind ik het eigenlijk zelf wel belangrijk dat al die meldingen bij één punt terecht komen, omdat er dan ook een handelingsperspectief uit voortkomt bij de inspectie.

[2:32:45] Bovendien, over handelingsperspectief gesproken, de inspectie heeft ook bevoegdheden om in te grijpen.

[2:32:50] Daar zijn ze voor ingericht en ze kunnen dus veranderingen bewerkstelligen.

[2:32:54] Dus ik ben niet heel enthousiast om nieuwe routes en nieuwe meldpunten in te richten, omdat we het daarmee misschien compliceerder maken, maar vooral ook een stukje handelingsperspectief verliezen wat we nu bij de inspectie voor gezondheidszorg en jeugd wel hebben geregeld.

[2:33:09] Dat is mijn antwoord op die vraag.

[2:33:14] Dan ga ik door naar financiën en hervormingsagenda.

[2:33:21] nog op dit vorige blokje of op het komende blokje?

[2:33:23] Want we ronden het nu af.

[2:33:25] Oké, mevrouw Verbruining.

[2:33:27] Dank voorzitter.

[2:33:27] Dan heb ik toch een vraag voor de staatssecretaris, want de staatssecretaris legt wel heel veel vertrouwen in de inspectie gezondheid en jeugd.

[2:33:33] Aangezien we vaker nu hebben meegemaakt dat signalen daar helemaal niet binnenkomen, zoals met het rapport van Jason, zoals nu met het opgerichte meldpunt.

[2:33:41] Dus hoe is de staatssecretaris van plan te waarborgen dat die signalen dan wel binnenkomen?

[2:33:46] En de staatssecretaris geeft ook nog aan dat ze bevoegdheden hebben waar ze gebruik van kunnen maken.

[2:33:50] En tegelijkertijd zien we dat stelselmatig die bevoegdheden te laat of niet worden ingezet en een instantie dus helemaal niet verandert.

[2:33:58] En misschien wel vaker onder verscherpt toezicht komt te staan of dat het heel erg verkeerd afloopt.

[2:34:02] Dus ik snap dat de staatssecretaris aangeeft dat we onafhankelijk toezicht hebben.

[2:34:08] Maar kan de staatssecretaris even reflecteren op de feiten die ik zojuist heb weergegeven?

[2:34:13] Ik snap wat mevrouw Bruining zegt.

[2:34:16] Ik denk dat ik wel een aantal van haar voorbeelden ook herken.

[2:34:20] De inspectie herkende dat zelf ook.

[2:34:22] Ze heeft daar ook wel een kritische blik in de spiegel geworpen, om maar zo te zeggen.

[2:34:27] Alleen daarvan ook als inspectie een aantal verbeterpunten opgepakt.

[2:34:32] Dat is misschien een beetje een tussenkort door de bocht conclusie, maar ik zie wel al dat daar stappen in gezet zijn.

[2:34:38] En juist de waarde van zowel de bevoegdheden als het bij elkaar brengen van die meldingen vind ik gewoon echt heel belangrijk.

[2:34:45] En ik zie dat de inspectie daar ook steeds strakker op wordt.

[2:34:56] Vindt de staatssecretaris dat het afdoende gebeurt, de veranderingen?

[2:35:00] Zijn die goed in werking gesteld door de inspectie?

[2:35:02] Denkt de staatssecretaris dat daarmee de gevallen ook enigszins voorkomen kunnen worden?

[2:35:08] Want de situatie in de praktijk verandert niet echt.

[2:35:10] Keer op keer zien we signalen

[2:35:12] zien we incidenten en één incident is geen patroon, maar meerdere incidenten is wel een patroon.

[2:35:18] Dus er ontstaat echt een patroon in de praktijk.

[2:35:20] Dus is het afdoende wat de inspectie jeugd en gezondheidszorg doet en zou er ook niet een controlemechanisme op de inspectie jeugd en gezondheidszorg moeten zijn?

[2:35:29] Op hoe zij hun werk doen.

[2:35:33] Uiteindelijk wordt het daarmee misschien wel een beetje ingewikkeld, maar inspectie is natuurlijk een onafhankelijk toezichtorgaan.

[2:35:40] Dat vind ik ook heel belangrijk, dat we onafhankelijk toezichthouders hebben die los van het ministerie hun eigen weging kunnen maken en ook niet politiek gestuurd worden, terwijl ik er wel natuurlijk mede verantwoordelijkheid voor draag.

[2:35:55] Ik zie dat daadwerkelijk ook wel iets gebeurd is bij de inspectie, waar mevrouw Bruining ook aan refereert, zeg maar, is voorkomen.

[2:36:05] En uiteindelijk zijn wij, denk ik, met elkaar aanzet om dingen te voorkomen, om te zorgen dat we samen met gemeenten, samen met aanbieders, samen met GI's, samen met enzovoort, enzovoort, zorgen dat we een stelsel inrichten waarbij ernstige misstanden ook gewoon niet voorkomen.

[2:36:23] oftewel dat we die kunnen voorkomen.

[2:36:25] En ik denk dat het samenspel tussen wat wij daarin te doen hebben als wetgevers en aan de andere kant de toezichthoudende instanties, waaronder de inspectie, dat dat samen moet zorgen dat het zoveel mogelijk voorkomen wordt en als het voorkomt snel opgevolgd wordt.

[2:36:41] En daar zit natuurlijk ook een wisselwerking in.

[2:36:43] Maar zo kijk ik ernaar.

[2:36:45] Dat er een landelijk punt bekend is, dat is logisch.

[2:36:52] Alleen de toezicht die er wordt gehandhaafd daar, die is niet onafhankelijk.

[2:36:57] En het punt wat de PVV in Groningen heeft opgericht, die is onafhankelijk.

[2:37:03] En in principe het meldpunt wat nu is...

[2:37:07] De slager keurde eigenlijk zijn eigen vlees, om het zo maar even te zeggen.

[2:37:12] Met het onafhankelijk punt wat op is gericht in Groningen naar de misstanden, komen ook klokkenluiders aan het woord.

[2:37:21] Ouders komen aan het woord.

[2:37:22] Die meldingen worden serieus genomen, et cetera.

[2:37:26] Ouders en gezinnen voelen zich niet gehoord, ook klokkenluiders voelen zich niet gehoord.

[2:37:29] Maar we moeten gaan kijken, en de staatssecretaris is het daarmee eens, dat we moeten gaan kijken voor echt een onafhankelijk meldpunt waar ouders of medewerkers, ex-medewerkers, zich gehoord voelen.

[2:37:46] De uitspraak, de slager keurt zijn eigen vlees, herken ik eigenlijk niet zo goed.

[2:37:52] We hebben een onafhankelijk inspectie.

[2:37:53] Ik geloof dat er zelfs een hele wet over is.

[2:37:56] Die is gewoon onafhankelijk.

[2:37:57] Die heeft helemaal niets te maken met de organisaties waar ze op toezien.

[2:38:02] Dus dat herken ik niet zo.

[2:38:04] Als meneer Krijns zegt dat de inspectie voor sommige mensen te ver weg kan zijn of dat ze iets anders willen, dan hebben we op zichzelf ook nog een nationale ombudsman als je het te maken hebt met gemeentelijke zorg.

[2:38:22] kan je ook daar melden.

[2:38:24] Dus wat mij betreft is de inspectie gewoon een onafhankelijke toezichthoudende instantie, waar mensen liefst zoveel mogelijk als ze klachten hebben ook gewoon terecht kunnen om meldingen te doen.

[2:38:35] Die hebben handelingsbevoegdheid om vervolgens toezicht aan te scherpen, daar ook maatregelen aan te verbinden.

[2:38:42] En op die manier hebben ze ook een preventieve werking, maar wij hebben zelf ook wel wat te doen.

[2:38:46] Dus ik ben niet eens met wat de heer Krijns hierover stelt.

[2:38:54] Weer Krijns nog?

[2:38:57] Mevrouw Westerveld?

[2:38:59] Het probleem is hier volgens mij dat de inspectie kijkt naar het stelsel en ook al vanaf 2019 ons hele duidelijke signalen stuurt over het stelsel, maar als je een individuele ouder bent en je ziet dat je kind niet wordt geholpen en je klopt aan bij de inspectie, dan kan de inspectie niet helpen.

[2:39:15] Ze kunnen het signaal verzamelen en als dat komt met honderd andere signalen dan weet ze dat er wat aan de hand is, maar ze kunnen niet zeggen nu gaan we ervoor zorgen dat er volgende week een nieuwe goede

[2:39:26] Dat is een groot probleem voor veel ouders.

[2:39:31] Dat hebben we ook gezien bij andere instanties die omvielen, bijvoorbeeld de jeugdbescherming in Zeeland, waarbij veel jongeren niet meer wisten wat ze moesten doen, want er was geen hulpverlener meer.

[2:39:44] En dat zorgt voor al die onzekerheid.

[2:39:46] Dus ik denk dat we allemaal wel op zoek zijn naar wat kunnen wij nou, ook ouders en anderen die bij ons aankloppen, nou aangeven op het moment dat zij echt zoeken naar die individuele hulp.

[2:39:57] Want daar is de inspectie nogmaals heel goed in het verzamelen van signalen.

[2:40:01] Maar op individueel niveau zou er ook wat moeten zijn.

[2:40:05] Volgens mij is dat de zoektocht die ik heb.

[2:40:08] En ik denk meerdere van ons.

[2:40:11] Dat herken ik dan weer wel, om het maar flauw te zeggen.

[2:40:18] Ik denk dat dat een goede vraag is.

[2:40:20] Precies dat.

[2:40:21] Wat mevrouw Westerveld terecht zegt, is inderdaad meldingen bij de inspectie gaan over de rol van de desbetreffende organisatie.

[2:40:30] als onderdeel van een totaal stelsel.

[2:40:36] Als die organisatie gewoon, ik zou bijna zeggen, stelselmatig dit soort meldingen onderstelt, dan gaat het ook wel over die organisatie, maar niet over de individuele hulp die aan het kind wordt geboden.

[2:40:47] Laat me daar even over nadenken.

[2:40:50] Want ik hoop ook dat uw Kamer begrijpt dat als we... Aan de ene kant willen we niet te veel verschillende meldpunten, dan wordt het onduidelijk en onoverzichtelijk.

[2:40:59] We willen ook wel, als je meldpunten hebt, dat er ook daadwerkelijk iets kan gebeuren.

[2:41:03] Eigenlijk precies wat mevrouw Westerveld zegt, dat er dan iets gebeurt.

[2:41:06] Er zijn al allerlei instanties waaronder, ik noemde het al, de Nationale Ombudsman.

[2:41:11] Er zijn ook gemeentelijke ombudsfuncties.

[2:41:14] Er zijn voor verschillende jeugdhulpen

[2:41:17] Denk aan pleegouders bij jeugdstem terecht.

[2:41:22] Dus het moet ook niet te ingewikkeld worden.

[2:41:26] Dus laat me daar even over nadenken en wellicht dat ik daar in de tweede termijn op terug kan komen om specifiek voor de individuele gevallen wat je dan zeg maar kan om ook individueel daar handelingsperspectief op te krijgen om daarop te reageren.

[2:41:42] dan toch naar de hervormingsagenda en financiering.

[2:41:47] Meneer Krijns vroeg, gaan we sturen op inhoud en uitgaven in plaats van steeds meer geld erbij?

[2:41:54] Ik weet niet precies.

[2:41:54] Dit is geparaviseerd, geloof ik.

[2:41:58] Maar ik herken dat.

[2:42:00] Uiteindelijk gaat het over inhoud en uitgaven.

[2:42:02] En bij inhoud denk ik aan toegang, beschikbaarheid en kwaliteit.

[2:42:06] En daar hebben we op al die gebieden wel wat te doen.

[2:42:09] We hebben extra geld gereserveerd, wat ik net al zei.

[2:42:12] Drie miljard voor de komende jaren.

[2:42:15] En met de voorjaarsnota om ook te zorgen dat we daar verbeteringen in kunnen doen.

[2:42:19] En daarbij zijn de dingen die ik daarbij noemde leidend voor de gemeente en ons om dat voor elkaar te gaan krijgen.

[2:42:28] Mevrouw Wistenveld vroeg naar het wetsvoorstel Rijkwijten.

[2:42:31] Dat had ze eigenlijk al willen zien.

[2:42:34] Het is gisteren meteorologische herfst geworden, dus de zomer is voorbij.

[2:42:40] Dat had ik ook wel graag gewild.

[2:42:41] En tegelijkertijd, en ik denk dat dat ook wel een beetje uit het debat voortkomt, is het ook wel een ingewikkeld wetsvoorstel.

[2:42:48] Ik weet zelf dat ik het als Kamerlid ook heel vaak omgeroepen heb.

[2:42:51] Nu ik de diepte in ga, zie ik de complexiteit er ook wel van.

[2:42:55] Zowel inhoudelijk als dat het ook echt moet werken.

[2:42:59] Niet alleen voor ons als wetgevers op landelijk niveau, maar ook voor de gemeente en uiteindelijk ook voor alle andere betrokken partijen.

[2:43:06] Dus we zijn dat goed aan het doordenken, maar hebben voor onszelf ook wel een aantal deadlines gesteld, want ik vind de urgentie en de snelheid belangrijk.

[2:43:16] Dus het gaat zo spoedig mogelijk.

[2:43:17] En we streven ernaar om nog dit kalenderjaar het wetsvoorstel in internetconsultatie te zetten, waarbij het streven is om effectiever jeugd op in te zetten en ook de kwaliteit te verbeteren.

[2:43:31] Dat gezamenlijk.

[2:43:32] En het zou ook nog kunnen, zeg ik eventjes nu uit

[2:43:36] hoe heet het, improvisatie, dat het wetsvoorstel ook iets meer nodig heeft dan alleen maar de wet zelf, maar iets met beleid eromheen.

[2:43:45] Maar dat ben ik nu aan het uitzoeken.

[2:43:48] Hoe wordt de positie van jongerenwerk daarin versterkt, vroeg mevrouw van der Werff, in dat wetsvoorstel?

[2:43:54] En hoe wordt ook in het nieuwe financieringsmodel, wat natuurlijk ook daar aan parallel loopt, geborgen dat gemeenten kunnen investeren in jongerenwerk?

[2:44:03] In dat wetsvoorstel zijn we voornemens om de verplichting op te nemen dat gemeenten een visie op de pedagogische basis opstellen.

[2:44:11] En dat is zeg maar een open norm.

[2:44:13] Dus er moet een visie liggen en hoe die visie eruit moet zien en waar die dan precies aan moet voldoen, daar gaan we niet in treden.

[2:44:20] Dat is echt aan gemeenten zelf, omdat dat gewoon per gemeente kan verschillen.

[2:44:24] En dat is zeg maar wel de plek waar ook jongerenwerk een invulling moet krijgen.

[2:44:27] Dus er moet de gemeente zelf bepalen hoe ze jongerenwerk verwerken

[2:44:31] in die visie op de pedagogische basis.

[2:44:35] Wij hopen dat dat gemeenten zal stimuleren om het structureel te betrekken bij de lokale samenwerking rond jeugd en preventie.

[2:44:45] Dan kan het bijvoorbeeld een stevigere positie krijgen en daar meest waardige zorg voor komen worden.

[2:44:49] Volgens mij vertelde mevrouw Van der Werff ook hoe ze dat voor zich ziet en ik denk dat we elkaar daarin herkennen.

[2:44:55] Als je dan hebt over de financieringsmodel.

[2:44:58] En moeten we gaan kijken hoe we borgen dat gemeenten daadwerkelijk zorgen dat zo laagdrempelig mogelijk en efficiënt de hulp in de preventiekant kan worden geregeld.

[2:45:13] En dus ook in die pedagogische basis.

[2:45:17] Mevrouw Van der Werf vroeg ook welke afspraken er worden gemaakt in het convenant.

[2:45:22] Stevige lokale wijkteams.

[2:45:23] Daar zijn we nu druk mee bezig.

[2:45:28] Ik hoor overal dat jongerenwerk een belangrijke partner is in de gemeente om te zorgen dat die wijk een goede basis vormt.

[2:45:37] Jongerenwerk kan gewoon jongeren laagdrempelig bereiken, kan signaleren.

[2:45:41] Een middagje meelopen met jongeren werken geeft heel veel inspirerende prikkels.

[2:45:48] Dus in dat confinant zullen we ook het belang van jongeren werken als onderdeel van het lokale team bevestigen.

[2:45:54] Wat mij betreft nogmaals, het is een ontwikkeling en confinant is altijd van meerdere partijen, maar ik hoop dat ze allemaal meeluisteren.

[2:46:00] En daarmee ook de sociale en pedagogische basis in de wijk verbeteren.

[2:46:05] En daarmee dus bijdragen aan preventie.

[2:46:08] en een betere aansluiting op de leefwereld van jongeren.

[2:46:11] We zijn dus nu nog dat component aan het uitwerken met sociaal werk en de beroepsvereniging kinder- en jongerenwerk.

[2:46:17] Dus die zitten aan tafel.

[2:46:20] Mevrouw Dobbe vroeg naar de eigen bijdrage in de jeugdzorg.

[2:46:25] Haar vraag was stop daarmee.

[2:46:28] Maar er zat meer een uitroepteken dan een vraagteken achter.

[2:46:32] Eigen bijdrage hebben we als onderdeel van het bredere pakket aan maatregelen die zowel de kwaliteit als de financiële houdbaarheid van de jeugdzorg moeten verbeteren vanuit de reformersagenda.

[2:46:43] Het is enorme groei als je kijkt naar hoeveel individuele jeugdhulp er de afgelopen jaren wordt gebruikt, terwijl het niet altijd, en dat zei ik al in mijn inleiding, niet altijd de oplossing is.

[2:46:55] Sterker nog, vaak helemaal niet.

[2:46:57] Terwijl dat wel druk legt op de beschikbaarheid van specialistische jeugdhulp.

[2:47:01] Daarom hebben wij gekeken hoe we die eigen bijdrage in kunnen voeren voor delen van de jeugdhulp, waarbij het niet het doel is om noodzakelijke hulp te ontmoedigen,

[2:47:13] maar juist bewustere keuzes maken rondom de wat lichtere vormen van hulp en hoe die passend en effectief kan zijn.

[2:47:22] Maar dat vergt tijd, zeg maar, om dat ook zorgvuldig uit te werken, om precies dat, wat ik net zei, te voorkomen, dat het juist de verkeerde prikkel is.

[2:47:31] En volgens mij heeft mevrouw Dobbe, is dat ook haar oproep.

[2:47:35] Nou ja, haar oproep gaat nog een beetje verder, maar ik probeer ergens tussendoor uit te komen.

[2:47:41] Dat zijn we dus nu aan het uitwerken.

[2:47:43] Volgens mij heb ik in een eerder debat al gezegd, laten we nog geen conclusies trekken nu.

[2:47:48] Maar geef mij even de tijd om op een manier, luisterende naar wat uw Kamer aangeeft, dat op een zorgvuldige manier aan u voor te kunnen stellen.

[2:47:57] Mevrouw Westerveld vroeg hoe ik aan de slag...

[2:48:03] Ja, ik snap oprecht niet waarom de staatssecretaris het door wil met een eigen bijdrage in de jeugdzorg.

[2:48:08] We hebben het over een eigen bijdrage in de jeugdzorg.

[2:48:11] Als het dan gaat over het terugdringen van bijvoorbeeld de groei van de jeugdzorg, het aantal kinderen dat hulp, bescherming, zorg nodig heeft.

[2:48:18] Of als het gaat over de betaalbaarheid, is dit toch niet de oorzaak, nog de oplossing?

[2:48:23] Want als je kijkt naar de toegenomen vraag... dan ga je spitten, analyseren, kijk naar de oorzaken... dan zie je dat die vraag enorm is toegenomen... op het moment dat de markt werd toegelaten.

[2:48:34] Ook in de jeugdzorg en de jeugdbescherming.

[2:48:36] Waardoor er enorme aanbieders bij zijn gekomen.

[2:48:39] En dan leidt het aanbod ook tot meer vraag.

[2:48:42] Dat hebben we bijvoorbeeld gezien.

[2:48:44] En als het gaat over betaalbaarheid, dan leggen we die kosten toch niet...

[2:48:47] bij de mensen die zorg nodig hebben en de kinderen die zorg nodig hebben.

[2:48:50] Dus voor allebei die factoren is het een slechte oplossing.

[2:48:55] Dus ik snap echt niet waarom de staatssecretaris hiermee door wil.

[2:48:58] Oprecht niet.

[2:49:01] Ik hoor wat mevrouw Dobbers zegt en daar zijn we het niet helemaal met elkaar eens.

[2:49:08] Ik heb nu nog geen beslissing genomen over welke vormen van zorg, op welke manier enzovoort.

[2:49:17] We hebben alleen gezegd, er komt een eigen bijdrage in de jeugdzorg.

[2:49:20] En in welke delen en hoe we dat kunnen gebruiken om uiteindelijk te zorgen dat de noodzakelijke zorg

[2:49:27] beschikbaar en betaalbaar blijft en uiteindelijk de laagdrempelige zorg toegankelijk.

[2:49:31] Volgens mij is dat een van de doelen van de eigen bijdrage.

[2:49:35] Het moet nog allemaal uitwerken, dus laten we het debat voeren op het moment dat er een voorstel ligt waar we over kunnen debatteren.

[2:49:46] Vraag voor mevrouw Westerveld, hoe ik aan de slag ga met de bevindingen van de deskundige commissie van ARK.

[2:49:56] Advies hebben we zwaarwegend meegenomen in de voorjaarsbesluitvorming.

[2:50:02] Daardoor is er ook extra geld vrijgekomen om daadwerkelijk uitvoering te geven aan een hoop van de adviezen die er zijn.

[2:50:09] Daarmee willen we ook de financiële druk bij gemeenten wat wegnemen de komende jaren omdat we echt samen aan de lat staan wat mij betreft gemeentes

[2:50:16] en het Rijk om te zorgen dat die hervormingsagenda daadwerkelijk tot verbetering kan leiden.

[2:50:24] Ik ben bezig met een soort routekaart.

[2:50:27] Ik vind altijd ingewikkeld al die termen, maar een routekaart heeft er vast een beeld bij, waarbij we kijken hoe we beter kunnen sturen met data en kwaliteit, waar de adviezen van de deskundige commissie ook over zijn, hoe we die kwaliteit ook beter kunnen stimuleren of verbeteren.

[2:50:43] en dat er een betere balans is tussen invraag en aanbod.

[2:50:47] Ik vermoed dat ik later dit jaar die routekaart, als ik die afspraken heb uitgewerkt, aan de Trede Kamer kan voorleggen.

[2:50:58] Mevrouw Westerveld vroeg ook naar twee moties.

[2:51:02] Nou, als ik Google op een motie in Westerveld, krijg ik er meer dan twee.

[2:51:05] Dus ik hoop dat ik de goede twee heb gekozen waar ze naar refereerde.

[2:51:09] Een ging over de onderbouwing van de aanvullende beheersmaatregelen, onder andere eigen bijdrage en sturen op de trajectduur.

[2:51:16] Wat ik zei, kom ik later dit jaar op terug met een hopelijk in ieder geval voor u enigszins te debatteren voorstel.

[2:51:26] En het andere over de opvolging van alle adviezen uit hoofdstuk 4 van het rapport van de deskundige commissie.

[2:51:32] En ook daar komt later dit jaar op terug.

[2:51:36] Ja.

[2:51:39] En dit kalenderjaar bedoel ik dan.

[2:51:41] De heer Seder vroeg complexe scheidingen of relatietherapie vergoed kan worden en of ik dat ook zo zie.

[2:51:51] Nou, wat ik in ieder geval zie inderdaad, is dat scheidingen tot best wel veel problematiek leiden en ook

[2:51:57] dusdanig dat ouders met kinderen richting jeugdhulp en jeugdzorg gaan.

[2:52:04] Maar relatietherapie voor ouders is op grond van de jeugdwet niet een te vergoeden aanbod.

[2:52:12] Wel mogelijk vanuit aanvullende zorgverzekering, maar dat is dus echt een ander stelsel.

[2:52:18] Wat we wel hebben, is laagdrempelige mogelijkheid tot hulp bij complexe scheidingen.

[2:52:23] Bijvoorbeeld bij het Uit Elkaar Met Kinderen.nl, waar ouders terecht kunnen.

[2:52:27] En de minister van Justitie en Veiligheid en ik ondersteunen alle inzet die er is om die scheidingen te voorkomen dat het vechtscheidingen worden.

[2:52:36] Maar het is met name bij justitie een onderdeel.

[2:52:40] En gezinsvertegenwoordigers is een redelijk laagdrempelige praktische manier om daar ook ondersteuning aan te geven.

[2:52:48] Daar is nu onderzoek naar hoe goed dat werkt.

[2:52:52] En zo spoedig mogelijk krijgt u daar informatie over.

[2:52:55] En de goede voorbeelden die we daar al zien en de kennisdeling die is, delen we met mensen die dat nodig hebben.

[2:53:05] Dank u wel voor het antwoord.

[2:53:06] Het is volgens mij juist een voorbeeld waarom ik dit aanstip, want voor mij concludeert

[2:53:13] Deze bewindspersoon, dat het belangrijk is of zelfs kan helpen als we relatietherapisch kunnen zijn, als dat tot minder scheidingen zou leiden en vooral de problematische scheidingen tot minder uithuisplaatsing zouden leiden.

[2:53:27] Dus los van de maatschappelijke baten zou het financieel denk ik ook.

[2:53:31] wat schelen.

[2:53:33] Maar dan wordt vervolgens gezegd, het wordt niet vergoed vanuit jeugdzorg, dus ik kan er niet zoveel mee.

[2:53:41] Dan moet je bij een andere minister zijn.

[2:53:44] Bent u het niet met mij eens dat deze verkokering juist tot duurdere kostenposten leidt?

[2:53:55] als woordvoerders.

[2:53:56] We zijn niet in staat om hier iets aan te doen.

[2:53:58] We erkennen dat er waarschijnlijk iets zou opleveren.

[2:54:01] Maar wat verkokerd is, houden we het nu bij de status quo.

[2:54:04] Zou het niet veel beter zijn om de omslag te maken dat jeugdbeleid ook gezinsbeleid omvat en ook een poging vanuit dit kabinet om ervoor te zorgen dat het ook integraal of vergoed zou worden of in ieder geval de doorverwijzingen op orde zijn?

[2:54:20] En dat gaan we gewoon twee stappen te ver, zeg maar.

[2:54:23] Natuurlijk even met elkaar te maken, maar er zijn nog veel meer dingen waardoor jeugdhulp of jeugdzorg nodig is in het voorliggend veld, in het sociaal domein, in het gewone leven van al die gezinnen.

[2:54:37] Dat is precies waar de hervormingsagenda op gericht is.

[2:54:40] Dat is precies waarom we kijken hoe kun je nou zorgen dat veel dichter bij gezinnen al eerder ondersteuning is.

[2:54:45] opvoedondersteuning, relatieondersteuning, wat voor ondersteuning dan ook.

[2:54:50] Maar om nu relatietherapie er als enige uit te runnen, dat moeten we gaan vergoeden, dat gaat me twee stappen te ver.

[2:54:56] Ik wil vooral dat rondom dat gezin, dat we daar zorgen dat er zoveel mogelijk vanuit de... Ik zit de hele tijd met dat woord voortliggend veld in mijn hoofd.

[2:55:07] Dat vind ik een heel lelijk woord.

[2:55:10] Maar zo dicht mogelijk bij een gezin, laagdrempelig, ondersteuning en hulp mogelijk is.

[2:55:14] Zodat je inderdaad jeugdhulp en jeugdzorg voorkomt.

[2:55:17] Dus ik ben het toch niet oneens met meneer Seder met zijn visie daarop.

[2:55:21] Alleen denk ik dat we via de hervormingsagenda jeugd veel dichter bij die gezinnen moeten brengen.

[2:55:26] En niet nu relatietherapie eruit lichten als een van de vele mogelijkheden om gezinnen te ondersteunen.

[2:55:33] Ik ben blij dat het kabinet de visie van de ChristenUnie ondersteunt.

[2:55:39] Volgens mij is het gelijk de NN.

[2:55:42] Je moet aan de voorkant kijken of je hulp kan bieden bij ouders of gezinnen waar het moeizaam gaat.

[2:55:50] Maar er is nog een ander aspect.

[2:55:55] Op het moment dat er sprake is van een vergevorderde breuk en het al bij een rechter ligt.

[2:56:01] dan heb je een situatie, en ik spreek uit ervaring als advocaat, dat je een rechter hebt die bijvoorbeeld zo'n keuze moet maken.

[2:56:07] Ga ik een kind, ga ik een OTS opleggen, een maatregel, ga ik uit huis plaatsen?

[2:56:11] Of kan ik in mijn gereedschapkist nog iets anders vinden om ervoor te zorgen dat deze vechtende ouders toch nog op een of andere manier met elkaar om de tafel gaan, al is het...

[2:56:22] om op een goede manier te scheiden, al is het om bepaalde problemen uit te werken.

[2:56:28] En dan ben je niet meer in een voorliggend veld, maar dan ben je op het moment waarop er volgens uitsproken moeten worden of er sprake moet zijn van een bepaalde regeling.

[2:56:38] En dan zit je volgens mij wel in het domein van de jeugd.

[2:56:40] En mijn vraag is of het niet verstandig zou zijn om het en-en te doen.

[2:56:43] Ja, het voorliggend veld.

[2:56:45] Ik ben blij dat het in de hervormingsagenda zit.

[2:56:49] Maar op het moment dat je vergevorderd bent, is dat niet meer beschikbaar.

[2:56:55] Het zou veel logischer zijn, denk ik, het zou maatschappelijke baten opleveren, ook financiële kosten, als dat instrumentarium ook veel makkelijker beschikbaar wordt, of voor rechters, of voor mediators, waarbij er dus wel vergoed wordt in die fase.

[2:57:09] Mijn vraag is of de straatstaat het met me eens is en dat uiteraard gaat uitwerken.

[2:57:15] Dat is inderdaad de heel andere kant van het spectrum, van de ontwikkeling die een gezin door kan maken.

[2:57:30] Ik denk dat we dat mee moeten nemen in de brief over de scheidingsaanpak die deze maand nog wordt verstuurd, waar inderdaad uw vraag aan de orde kan komen.

[2:57:41] Uiteindelijk is het altijd aan rechters hoe om te gaan met dit soort vraagstukken.

[2:57:45] Bij OTS en UHP zijn we inderdaad al echt aan een heel andere kant van het spectrum.

[2:57:52] En hoe dat wel of niet uit zou moeten pakken, laten we daar ruimte aan geven in die briefscheidingsaanpak die deze maand komt.

[2:58:04] Dat is een toezegging, volgens mij.

[2:58:08] De brief komt, maar de vraag die ik gesteld heb in hoeverre...

[2:58:20] In hoeverre relatietherapie ook onderdeel kan zijn in de jeugdzorgveld.

[2:58:27] En niet alleen als het gaat om het voorliggend veld.

[2:58:29] In hoeverre zich verhoudt welke mogelijkheden er zijn.

[2:58:33] Dat die brief aangevuld wordt met antwoord op deze vraag.

[2:58:36] Aangevuld met?

[2:58:38] Ja, relatietherapie is het middel.

[2:58:40] Volgens mij het doel waar meneer Seder en ik elkaar wel op herkenden.

[2:58:46] Dat de kapotte relatie invloed kan zijn op alles wat er rondom dat gezin gebeurt.

[2:58:52] Dat dat en dan relatietherapie zal waarschijnlijk een van de middelen zijn die erin zitten.

[2:58:56] Maar het gaat mij met name om dat doel ook stevig in die scheidingsbrief daar een antwoord op te houden.

[2:59:02] Noteren we hem zo en wat mij betreft kunnen we hem ook als toezegging

[2:59:05] opschrijven en dan is genoteerd.

[2:59:07] Dank nog even voor de verheldering, meneer Seder.

[2:59:11] En dan geef ik het woord aan de staatssecretaris.

[2:59:15] Mevrouw Dobbe vroeg naar de beschikbaarheidsfinanciering.

[2:59:19] Of daar al een uitvoering aan gegeven kan worden, zoals we daar eerder in de Kamer over hebben gesproken.

[2:59:28] De standardisatie betekent dat er meer homogene, oftewel gelijksoortige producten komen.

[2:59:33] En dan kan het Rijk bepalen wat de reële prijs is.

[2:59:36] Dus dat heeft daar weer mee te maken.

[2:59:38] De motie Dobbe Westenveld vraagt om te onderzoeken wat nodig is om dan voor sommige van die producten beschikbaarheidsfinanciering in te stellen.

[2:59:49] En dat zijn we nu aan het onderzoeken.

[2:59:52] Dus wat is de status?

[2:59:54] Daar zijn we mee bezig.

[2:59:56] Wanneer is het er?

[3:00:01] Dat moet ik checken.

[3:00:03] Ik zou best wel graag willen zeggen dit kalenderjaar, maar ik weet niet wie er dan allemaal stress krijgt.

[3:00:09] Maar het loopt al.

[3:00:13] Ik kom er in tweede termijn op terug.

[3:00:15] Mevrouw Dobbe wil graag van de budgetplafonds af.

[3:00:18] En of ik daar even voor kan zorgen?

[3:00:21] Nou, ja, nee.

[3:00:23] Want inkoop gaat via de gemeente.

[3:00:26] Dus gemeenten doen de inkopen en die maken de contracten met de jeugdzorg.

[3:00:29] En zij kunnen kiezen voor budgetplafonds.

[3:00:34] Om voor hun kosten, zeg maar, te staan.

[3:00:38] Uiteindelijk is het belangrijk dat zij zorgen voor de beschikbaarheid van voldoende jeugdzorg.

[3:00:42] Dus goed inkopen in jeugdzorg heeft die twee aspecten.

[3:00:48] Aan de ene kant kostbeheersing, aan de andere kant beschikbaarheid.

[3:00:51] Waar gemeenten daar kennis of ervaring over willen hebben hoe je dat goed doet, proberen wij zoveel mogelijk te ondersteunen.

[3:00:58] Maar ik zie nu geen reden om in te grijpen in het gemeentelijk beleid daarin.

[3:01:04] Ja, dank u wel.

[3:01:05] Die reden zien wij wel, omdat we ook horen, echt horen van jeugdbeschermers en jeugdzorgmedewerkers dat ze er tegenaan lopen, dat ze er last van hebben en dat kinderen er last van hebben.

[3:01:15] Dus we horen niet, er is een budgetplafond bij de één instelling of op een behandelplek en we kunnen een andere vinden als we een beetje moeite doen.

[3:01:23] Nee, we horen, er is gewoon geen plek en we lopen daarin vast en we verleggen het probleem.

[3:01:27] Als we een oplossing vinden voor dit jaar, verleggen we het naar het volgende jaar en we komen in de problemen.

[3:01:31] Dat is wat we horen in de praktijk.

[3:01:33] Deze staatssecretaris is ook stelselverantwoordelijk.

[3:01:41] Ik weet niet precies hoe dat zit, maar ik zou toch wel willen denken van wel.

[3:01:46] En kan dus ook voorwaarden aan de gemeente opleggen.

[3:01:50] En kan ook zeggen, dit doen we gewoon niet.

[3:01:52] Dit staan we niet toe.

[3:01:53] Voor de rest moeten jullie vooral je werk goed doen en zorgen dat iedereen goede zorg krijgt.

[3:01:57] En volgens deze kaders.

[3:02:00] Maar budgetplafonds, dat accepteren we niet.

[3:02:01] Dat doen we niet.

[3:02:02] Dus volgens mij kan dat gewoon.

[3:02:04] En de staatssecretaris moet het volgens mij ook wel echt doen als wij die signalen krijgen dat mensen er gewoon echt tegenaan lopen.

[3:02:12] We hebben afspraken met gemeenten gemaakt en we hebben een jeugdwet en allemaal dingen waardoor gemeenten vragen om

[3:02:18] beschikbaarheid van jeugdhulp in een gefinancierd systeem.

[3:02:24] Het is echt aan gemeenten.

[3:02:25] Ik ga daar niet in ingrijpen.

[3:02:26] Ik vind het belangrijk genoeg om met gemeenten samen te kijken hoe we die reformingsagenda uit kunnen gaan werken en in de praktijk kunnen brengen waarbij beschikbaarheid belangrijk is, waarbij kwaliteit belangrijk is en waarbij langdurige houdbaarheid financieel ook belangrijk is.

[3:02:42] Daar hebben we allemaal baat bij.

[3:02:44] Ik ga nu niet dat soort aanwijzingen geven, want volgens mij is dat helemaal niet helpend voor waar we naartoe willen.

[3:02:50] En als het in bepaalde gemeenten, wat gemeenteraadsleden betreft, helemaal buiten de lijntjes gaat, dan is het ook aan gemeenteraden om hun gemeentebesturen daarop terug te hopen.

[3:03:05] Mevrouw Dobbe had ook nog een vraag over de aanbesteding.

[3:03:09] U gaat dan nu de allerlaatste interruptie gebruiken.

[3:03:17] Mevrouw Dobbe had namelijk nog een vraag over de aanbesteding, want er is een motie aangenomen over het afschaffen van aanbesteding en openhouse constructies in de specialistische jeugdzorgmarkt.

[3:03:27] Wij hebben bijna een jaar geleden in de voortgangsbrief van 5 november die motie beantwoord, waarbij gezegd is dat aanbesteden niet verplicht is in de jeugdzorg, dus dat hoeft niet gedaan te worden, want er kan ook gekozen worden voor subsidie of in eigen beheer zorg aanbieden.

[3:03:45] En nogmaals, we ondersteunen gemeenten graag als zij keuzes moeten maken in inkoopmethodes die voor hun gemeenten het beste werken om kwaliteit en beschikbaarheid te garanderen.

[3:04:03] Dit was het blokje hervormingsagenda en financiering.

[3:04:13] Nee, maar dan heb ik het antwoord van de staatssecretaris goed gehoord.

[3:04:16] Die budgetplafond zit de zorg wel in de weg, maar de staatssecretaris is niet voornemens om hier de gemeente op aan te spreken.

[3:04:22] Maar dan kijk ik wel naar de leden van deze Kamer om te kijken en te zorgen dat dit dus wel gebeurt, omdat de jeugdzorg gewoon echt in de weg zit en we die signalen krijgen.

[3:04:31] Volgens mij gewoon kan.

[3:04:32] En hetzelfde geldt voor het tegengaan van aanbestedingen in de gemeenten.

[3:04:36] We zien zoveel gemeenten waar de zorg echt tot een zorgjungle is verworden.

[3:04:42] Daardoor met honderden zorgaanbieders waar niemand meer controle op heeft, waar niemand meer precies weet wat er gebeurt.

[3:04:49] Volgens mij is deze Kamer daar ook duidelijk in geweest.

[3:04:52] We weten dat het niet verplicht is het aanbesteden, maar waar we om vroegen is om te zorgen dat het niet meer gebeurt.

[3:04:57] Dus niet dat het niet verplicht was, dat wisten we al, want dat hadden we eerder al geregeld.

[3:05:02] Maar we willen gewoon niet meer dat het gebeurt en ik vraag toch de staatssecretaris om dat te zorgen en deze motie ook uit te voeren.

[3:05:09] Er zijn duizenden gemeenteraadsleden in Nederland die net zo betrokken zijn bij jeugdzorg als wij die hier in deze ruimte met elkaar zijn.

[3:05:18] We hebben met elkaar afgesproken dat gemeenten primair verantwoordelijk zijn om het in te richten, om het in te kopen, om het beschikbaar te houden, om de kwaliteit te kunnen leveren.

[3:05:26] Daar hebben we kaders voor, daar hebben we hulpmiddelen voor enzovoort.

[3:05:29] Ik vind het gewoon echt niet kies om op de stoel van al die gemeenteraadsleden te gaan zitten.

[3:05:34] Ook omdat het in de ene gemeente echt anders gebeurt dan de andere.

[3:05:37] Dat het op sommige plekken niet goed gaat volgens de democratiegekozen gemeenteraadsleden, is dan aan hun om in te pakken.

[3:05:46] Daarnaast vinden we met elkaar, gemeente en Rijk, dat er nogal wat verbeterpunten zijn.

[3:05:51] Daar hebben we een hervormingsagenda over opgesteld.

[3:05:55] Die gaat over hoe zorgen we dat de kwaliteit verbeterd, dat de beschikbaarheid verbeterd, dat er langetermijn financieel houdbaar blijft.

[3:06:02] Daar werken we aan het stelsel en een verbetering van het stelsel.

[3:06:06] Maar op dit soort dingen vind ik echt dat het aan gemeentes is om daar zelf keuzes in te maken.

[3:06:15] Dan gaan we naar pleegzorg.

[3:06:17] Mevrouw Van der Werf had een vraag over hoe zij kan voorkomen dat pleeghouders afhaken.

[3:06:24] en dat pleegzorg dus aantrekkelijker is.

[3:06:27] Mevrouw Van der Werff is er niet, maar ik weet bijna zeker dat er iemand met ons meeluistert.

[3:06:32] En ik herken wat zij zegt, goede begeleiding van pleeghouders is gewoon heel belangrijk om pleeghouders te behouden.

[3:06:39] Begeleiding vindt plaats door pleegzorgwerkers die tijd moeten hebben, ruimte moeten hebben om met pleeggezinnen op te trekken en ook te bieden wat nodig is om een pleegkind te kunnen verzorgen en op te voeden.

[3:06:51] Vanuit mijn stelselrol, speciaal voor mevrouw Dobbers,

[3:06:54] dus probeer ik deze begeleiding te ondersteunen.

[3:06:57] Dus ik ben ook heel blij dat we als Rijk geld hebben kunnen vrijmaken om dit jaar, volgend jaar en het jaar daarna bij te kunnen dragen aan de kosten die pleegouders maken voor bijvoorbeeld kinderopvang en BSO.

[3:07:09] En dat we ook pleegouders die pleegzorg bieden in het vrijwillige kader een vergoeding kunnen geven voor bijzondere kosten.

[3:07:15] Dus dat zijn een aantal positieve maatregelen om die begeleiding te ondersteunen.

[3:07:22] Meneer Seder vroeg hoe we kijken naar het formaliseren van netwerkplaatsingen en hoe die ondersteuning aan netwerkpleegouders kan worden verbeterd.

[3:07:30] Ik vind netwerkpleegzorg over het algemeen een heel mooie vorm van pleegzorg, maar het formaliseren daarvan gaat nog niet vanzelf.

[3:07:38] Ik herken dat wel.

[3:07:40] En ik onderschrijf de oproep van de Nederlandse Vereniging van Pleeggezinnen.

[3:07:43] Die zeggen informeer nou informele netwerkpleegouders over de mogelijkheden van formeel pleegouderschap en de begeleiding en vergoeding waar ze recht op hebben.

[3:07:53] En ga ook naast pleeggezinnen staan.

[3:07:55] Dat vind ik een mooie oproep.

[3:07:58] Maar er is ook een taak weggelegd voor gemeente, pleegzorgaanbieders en gecertificeerde instellingen om dat te ondersteunen.

[3:08:10] Dit is een onderwerp waarbij we elk jaar het weer over hetzelfde hebben.

[3:08:15] Binnenkort is het ook weer de week van de pleegzorg.

[3:08:18] Er wordt weer opnieuw naar pleegouders gezocht.

[3:08:21] Ik weet niet precies wat de cijfers zijn van dit jaar, maar wel van afgelopen jaren.

[3:08:24] Elk jaar stoppen ongeveer heel veel ouders als ze alweer bijkomen.

[3:08:30] niet helemaal correct, maar volgens mij zit het ongeveer daar.

[3:08:32] En als je dan vraagt naar de redenen, dan zijn die ook ongeveer elk jaar hetzelfde.

[3:08:36] Gebrek aan begeleiding, maar soms ook aan ondersteuning en waardering.

[3:08:40] En één aspect daarvan zijn natuurlijk de bijzondere kosten.

[3:08:43] Ik heb pleegouders gesproken, die hadden een kind met een beperking in huis, hadden bepaalde aanpassingen aan het huis nodig voor dat kind, en dat mochten ze zelf gaan betalen.

[3:08:52] Waardoor ik hetzelfde keer heb meegemaakt dat zo'n gezin dat heel erg van een kind hield,

[3:08:56] We moesten ons zoontje weer naar een andere pleegzin stoppen.

[3:09:06] Dat zou heel moeilijk zijn voor een kind met een beperking.

[3:09:09] Volgens mij zijn dit zaken die gewoon op te lossen zijn.

[3:09:12] In dit geval kwam het trouwens ook goed, maar wel na intensieve bemoeienis met een hele goede wethouder.

[3:09:18] Het gaat pleeghouders niet om het geld, maar het gaat hen wel om dat ze echt ontzorgd worden.

[3:09:24] En dan vragen we ook al een paar jaar naar dezelfde dingen en horen we elk jaar weer soortgelijke problemen.

[3:09:34] Dus mijn extra vraag aan de staatssecretaris is om hier echt ook oog voor te hebben en om echt meer ruimte te geven aan pleeghouders die met zulke individuele situaties gewoon aankloppen.

[3:09:45] En daar misschien ook wat meer regie op te nemen of gewoon gemeenten nog wat extra te sturen dat ze hier echt voor zorgen.

[3:09:52] Ik hoor de oproep en ik herken ook wel wat mevrouw Westerveld zegt, dat het vaak hetzelfde is.

[3:09:59] We hebben dus extra middelen voor die bijzondere kosten.

[3:10:03] Hoe we daar zeg maar naast, want mevrouw Westerveld het is geld, maar het is ook inderdaad de waardering, de erkenning en de hulp in ons zorgen.

[3:10:10] Laat me daarop terugkomen hoe we daar zeg maar vorm aan zouden kunnen geven.

[3:10:16] Netwerkplaatsingen, daar heb ik net antwoord op gegeven.

[3:10:19] Ik hoop dat meneer Seder daar tevreden over kan zijn.

[3:10:23] Mevrouw van der Werf vroeg ook naar de gedifferentieerde vergoedingen.

[3:10:27] Ook met kinderen met extra zorgbehoeftes.

[3:10:31] Er zijn al verschillende mogelijkheden voor gedifferentieerde vergoedingen.

[3:10:35] In de regeling jeugdwerk is opgenomen dat er toeslagen zijn voor pleegouders.

[3:10:39] Bijvoorbeeld, waar mevrouw Wessenveld naar verwees, pleegkinden met een beperking bijvoorbeeld.

[3:10:46] En er zijn ook nog wel andere vormen van maatwerk mogelijk, zoals het toekennen van een dubbele pleegvergoeding.

[3:10:52] Maar, en ik denk dat mevrouw Wisseveld daar ook aan refereerde, hangt ook wel een beetje af van de welwillendheid van de gemeente.

[3:10:59] Ik kan ze niet dwingen, dat wil ik ook niet, maar wat ik net zei, ik ga even kijken wat we kunnen doen om dit wel op een of andere manier aandacht te geven en daarmee ook de goede kant op te bewegen.

[3:11:13] Meneer Seder vroeg ook nog de pleegzorg na 18 jaar, hoe we dat beter kunnen ondersteunen.

[3:11:20] Nieuwe beschikking, verhelderen, wat dan ook, zei hij.

[3:11:24] Het wettelijk recht om tot 21 jaar bij een pleeggezin te blijven.

[3:11:29] is sinds 1 januari 2023 van kracht.

[3:11:35] Afspraak is dan dat de pleegzorg pas eindigt als de jeugdige dat zelf ook wil.

[3:11:40] En dat is nog niet overal usance, dat herken ik.

[3:11:46] Ik zal met pleegzorgaanbieders en gemeenten vragen om pleegkinderen en pleegouders te informeren over dat wettelijk recht en ook hier zeg maar actie aan te verbinden als dat gewenst is.

[3:11:58] Dus dat mag u als een toezegging opschrijven.

[3:12:06] Dat brengt mij bij de Jeugdbescherming Noord en de gecertificeerde instellingen.

[3:12:12] Hou ik een beetje genoeg tempo erin, of vindt u het eigenlijk te lang?

[3:12:17] U zegt af en toe zelf, en daar ben ik heel blij mee, van, daar heb ik eigenlijk al op geantwoord.

[3:12:21] Als u dat vaker doet, dan komt het vast goed.

[3:12:24] Als het van toepassing is, he?

[3:12:26] Uiteraard, uiteraard.

[3:12:27] Daarmee vragen weg moffels.

[3:12:28] Nee, nee, nee, dan heb ik mezelf problemen mee.

[3:12:30] Nee, ik ken u, dus het komt helemaal goed.

[3:12:32] De gecertificeerde instellingen.

[3:12:34] Mevrouw Bruining vroeg wat we doen ervoor om te zorgen dat alle gecertificeerde instellingen structureel onder onafhankelijk toezicht vallen.

[3:12:42] Nou, dat vallen ze.

[3:12:44] Namelijk de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid.

[3:12:48] Dus ze hebben zelfs twee inspecties.

[3:12:50] Dat doen ze aan de hand van toetsingskaders waarin staat op de grond van welke normen de inspecties toezicht uitvoeren.

[3:12:57] En dan komen openbare rapporten uit naar voren.

[3:13:01] en waarin ook te zien is welke normen worden getoetst.

[3:13:04] Dan hebben we ook nog het Keurmerkinstituut dat onafhankelijk bij alle GIs, dus alle gecertificeerde instellingen, checkt of de interne procedures op orde zijn op basis van het normenkader met de prachtige afkorting JBJR.

[3:13:17] En dan hebben we ook nog de Raad van Toezicht van elke gecertificeerde instelling die verantwoordelijk is voor het toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken bij een gecertificeerde instelling.

[3:13:27] Dus er is behoorlijk wat toezicht.

[3:13:30] Als we dan kijken naar jeugdbescherming Noord, had mevrouw Westerveld de vraag of jeugdbescherming Noord, of het mag blijven, hoort volgende maand.

[3:13:41] En de vraag is hoe het gaat met de kinderen en gezinnen die daar onder toezicht staan.

[3:13:46] We hebben nauw contact met jeugdbescherming Noord, met de betrokken gemeentes en de inspecties.

[3:13:53] We volgen het op de voet.

[3:13:55] We zien dat onder leiding van een nieuwe bestuur er hard wordt gewerkt aan de verbeterpunten die zijn geconstateerd.

[3:14:00] En dat wordt, zoals wij het nu zien, in goede afstemming met de gemeentes gedaan en ook onder toezicht van de inspecties.

[3:14:08] Die zitten er ook over op.

[3:14:10] En zoals het er nu naar uitziet, heb ik er vertrouwen in dat Jeugdverscherming Noord de goede stappen aan het zetten is en ook het juiste tempo om kinderen passende zorg te bieden.

[3:14:21] De inspecties zullen begin

[3:14:24] volgend jaar, namelijk januari, opnieuw kijken hoe het ermee staat.

[3:14:29] En dan hoop ik dat we kunnen constateren dat er noodzakelijke verbeterpunten zijn doorgezet.

[3:14:38] Mevrouw Wisseveld vroeg ook wat zijn de scenario's en wat als er andere jeugdbeschermingsorganisaties omvallen.

[3:14:47] Het Keurmerkinstituut, waar ik net al naar refereerde bij de vraag over toezicht, zal op 16 september het oordeel geven over het zogenoemde overbruggingscertificaat waaronder Jeugdbescherming Noord nu de taken uitvoert.

[3:15:00] En dan zijn er eigenlijk drie scenario's mogelijk.

[3:15:03] Het eerste is dat Jeugdbescherming Noord weer een regulier certificaat krijgt.

[3:15:06] Het tweede zal zijn dat het overbruggingscertificaat wordt verlengd om nog een aantal laatste verbeteringen te kunnen doorvoeren.

[3:15:12] En het derde zou een beëindigingscertificaat zijn.

[3:15:16] En in dat geval moeten kinderen worden overgedragen.

[3:15:20] Dat laatste hoop ik niet dat waarheid wordt, want dat is niet zomaar te realiseren.

[3:15:25] Dat beseffen we heel goed.

[3:15:28] Dus het is volgens mij in belang van de ouders en de kinderen waar het om gaat, de jeugdbeschermingsorganisatie zelf, de gemeentes en ons, dat iedereen alles op alles zet om de noodzakelijke verbeteringen ook te realiseren.

[3:15:41] Gemeentes zijn wel bezig om scenario's te onderzoeken voor als het toch de drie zou worden.

[3:15:49] Dus voor de zekerheid wordt daar wel aan gewerkt, maar wat mij betreft is echt de drang om alles op alles te zetten om het goed te krijgen.

[3:15:56] En wat ik zeg, we zitten er bovenop en zoals het er nu uitziet hebben we ook vertrouwen in dat het en de goede stappen zijn en met het goede tempo.

[3:16:06] Dat hoop ik dat we daar terug gaan zien in de komende tijd.

[3:16:10] Meneer Krijns vroeg, ja, Jeugdbescherming Noord en andere krijgen allemaal bakken met geld.

[3:16:17] Wat gaan we doen als ze hun zaakjes niet op orde hebben?

[3:16:20] Ik paraphraseer af en toe gewoon.

[3:16:22] Nou, de inspecties hebben verdiepend toezicht ook uitgevoerd bij een aantal gecertificeerde instellingen.

[3:16:28] En wat we nu zien, is dat er inderdaad ook wel bij andere problemen zijn.

[3:16:33] Inspecties nemen maatregelen zoals verscherpte toezicht als daar aanleiding toe is, op basis van een aantal criteria en toezichtsnormen.

[3:16:45] Jeugdbescherming Noord heeft nu de tijd gekregen om alles te doen wat mogelijk is om het op te lossen.

[3:16:53] Inspecties zitten daar bovenop en daar zijn ze nu mee bezig.

[3:16:57] Op basis van het toezicht op die gecertificeerde instellingen komt er een overkoepelend rapport met, zeg maar, rode draden.

[3:17:08] En dat ontvangen we binnen nu en een maand.

[3:17:12] En u zult verwachten dat ik die dingen, die rapporten, die bevindingen, die rode draden ook met u zal delen.

[3:17:23] Mevrouw Bruining vroeg of ik toe kan zeggen dat ik in gesprek ga met de rechtspraak om ketenpartneroverleggen af te laten schaffen.

[3:17:30] Nou, de rechtspraak is heel onafhankelijk, dus ik ga daar niet over.

[3:17:34] Ik ga daarover niet in gesprek.

[3:17:38] Die hebben namelijk geen invloed in, hoe noem je dat, geen betrekking op de inhoudelijke beoordeling, maar dat is een andere route.

[3:17:46] De overleg gaan over algemene zaken en ja, als zij het belangrijk vinden om dat te doen, denk ik dat dat goed is.

[3:17:52] Dat is een goed recht.

[3:17:54] Ik wil er ook niet over gaan.

[3:17:58] En daar had ik in de schriftelijke vragen ook al wat over gezegd.

[3:18:02] Mevrouw Bruining vroeg of ik kan waarborgen dat rechters in jeugdzaken onafhankelijk zijn.

[3:18:10] Onze rechtspraak is onafhankelijk.

[3:18:12] Ik heb geen enkele twijfel dat rechters onafhankelijk kunnen oordelen.

[3:18:16] En zij moeten zelf reflecteren over hoe ze daarmee omgaan in hun wegingen en oordelen.

[3:18:22] Dus ik herken het niet helemaal.

[3:18:25] En ik voel me ook niet geneigd om me daarmee te bemoeien, aangezien wij in onze democratische rechtsstaat een prachtige trias politica hebben, die ik een warm hart toedraag.

[3:18:35] Gaan we door naar het toekomstscenario.

[3:18:38] Mevrouw Westerveld vroeg hoe de overgebleven regering, zij zij, ik dus in dit geval, grote problemen aanpakt.

[3:18:50] Volgens mij zijn we het er allemaal over eens dat verbeteren onverminderd belangrijk blijft.

[3:18:54] Daarom ook een prioritair onderwerp.

[3:18:57] Daar blijf ik me op inzetten.

[3:18:59] Hopelijk snel samen met een staatssecretaris rechtsbescherming.

[3:19:07] Ja, iemand noemde het radicaal omvormen.

[3:19:09] Ik weet niet meer wie van uw leden dat was, maar het gaat echt wel over een andere werkwijze om volwassenen en kinderen, waar veiligheids- en ontwikkelingsvraagstukken spelen, om die te beschermen en te helpen.

[3:19:23] We werken dus toe naar integrale ondersteuning met een centrale rol voor de stevige lokale teams en een kwalitatief sterk regionaal veiligheidsteam.

[3:19:31] De proeftuinen van het toekomstscenario laten zien dat dat tot goede resultaten leidt.

[3:19:36] Daar gaan we ook in 2026 mee door om die proeftuinen uit te zetten en er nog meer van te leren.

[3:19:44] De vorige staatssecretaris rechtsbescherming kreeg geen budget en de gecertificeerde instellingen trokken zich terug.

[3:19:54] En nu?

[3:19:56] Wat gaat de staatssecretaris eigenlijk doen?

[3:19:58] Samen met het VNG-bestuur hebben we besloten om de ontwikkelrichting vast te houden voor die regionale veiligheidsteams.

[3:20:05] Dat heeft wel consequenties voor de veranderingsstrategie, in ieder geval het tempo waarop dat kan.

[3:20:11] En die strategie komt in 2026, begin 2026, ja, publiceren we die, waarbij we de hoofdlijnen gericht op het realiseren van een ontwikkelrichting en het tempo wat we dan vast kunnen houden.

[3:20:25] Maar al eerder, namelijk in november, gaan we die conturen met u neerzetten, zodat we daar ook met elkaar over kunnen debatteren.

[3:20:32] en eerste stappen in kunnen zetten.

[3:20:34] En de uitgangspunten zijn vierlij, gezinsgericht, dat is heel belangrijk, transparant en rechtsbeschermend, dat is de tweede, eenvoudig en lerend.

[3:20:45] En langs die uitgangspunten werken we met de gemeente om dat verder te doen.

[3:20:51] Mevrouw Dral vroeg, ja, maar het lijkt erop dat het draagvlak voor de toekomstscenario afbrokkelt.

[3:20:58] Hoe kunnen we dan zorgen dat het beschermen van het belang van het kind effectief blijft?

[3:21:03] Ik vind eigenlijk niet dat het afbrokkelend draagvlak is, maar wat ik herken, en ik denk dat mevrouw Dral dat bedoelt, dat de gecertificeerde instellingen en veilig thuis niet aan tafel zitten.

[3:21:13] Maar er zijn heel veel andere die betrokken zijn die wel bij zitten.

[3:21:17] ervaringsdeskundigen, om maar een belangrijke te noemen, de Raad voor de Kinderbescherming, de rechtspraak, de politie, OM, de proeftuinen, de associatiewijkteams enzovoort enzovoort.

[3:21:27] Dus met elkaar zitten we nog bovenop.

[3:21:29] Ik maak even de zinnen af, maar ik zie, voorzitter, dat mevrouw Dran een vraag heeft.

[3:21:35] We delen de ambities, we delen de doelstellingen, we delen de uitgangspunten en met elkaar gaan we daar vol voor.

[3:21:44] Dank u wel, voorzitter.

[3:21:47] Als het gaat over veilig thuis en jeugdzorg, die geï's die dan uit een toekomstscenario stappen, dan zijn dat echt grote aandeelhouders, zal ik maar zeggen.

[3:22:01] Dus ik vind dat wel heel zorgelijk.

[3:22:02] En die vraag heb ik vorige keer in het debat ook al gesteld aan meneer Struyken.

[3:22:09] Wanneer is het genoeg?

[3:22:11] Want hoe lang kunnen de partijen die verantwoordelijk zijn om dit tot een goed eind te brengen, zich eigenlijk onttrekken?

[3:22:18] Want dat is wat er nu gebeurt.

[3:22:22] En in de toon van mevrouw Dral herken ik het gevoel dat ik zelf ook heb.

[3:22:26] En ik begrijp het ook niet.

[3:22:28] Dus met elkaar constateren we dat het beter moet.

[3:22:35] Met elkaar zien we de urgentie van het verbeteren van het stelsel rondom gezinsbescherming.

[3:22:42] En vervolgens zijn twee belangrijke partners, want dat herken ik ook, de gecertificeerde instellingen en Veilig Thuis, en zeggen ja, dan doen wij niet mee.

[3:22:51] Ik begrijp het niet en ik vind ook dat het niet kan.

[3:22:56] Volgens mij zijn er een aantal mensen die betrokken zijn bij een van deze twee organisaties die ook meekijken.

[3:23:02] Misschien ook op afstand.

[3:23:04] Maar ik nodig ze ook graag uit.

[3:23:06] Kom dan weer aan tafel.

[3:23:07] We hebben elkaar nodig om met elkaar te zorgen dat het gezinsgericht eenvoudiger, rechtsbeschermend, transparant en leerend kan zijn.

[3:23:16] Dat moet met elkaar.

[3:23:17] Dan moet je ook met elkaar gecommitteerd zijn om daar invulling aan te geven.

[3:23:22] En gewoon weggaan en zeggen van kijk maar en zie maar wat je doet, dat werkt natuurlijk niet.

[3:23:27] Dus ik hoop dat ze alsnog weer aan tafel komen.

[3:23:31] Nogmaals, ik nodig ze met klem uit.

[3:23:34] Wij zijn met elkaar verantwoordelijk om de jeugdbeschermingsproblemen te benoemen en op te pakken en naar verbetering te werken.

[3:23:42] Dat is niet iets van een pennenstreek.

[3:23:45] Als we het zo doen, is het ineens goed.

[3:23:46] Dat is echt iets wat we werkendeweg met elkaar moeten doen.

[3:23:48] Dat zien we in die proeftuinen en dat is ook vastgelegd in het toekomstscenario.

[3:23:52] Dus dat.

[3:24:00] Dank u wel, voorzitter.

[3:24:02] Ik hoor de staatssecretaris heel duidelijk zeggen dat ze een beroep met klem doet op deze partijen.

[3:24:11] Maar wat als deze partijen niet aan tafel komen?

[3:24:15] Er wordt heel stellig gezegd dat ze meedoen willen, maar onder onze voorwaarden.

[3:24:20] Er is een soort van tweedeling ontstaan.

[3:24:24] Waar is de grens?

[3:24:28] De grens is dat we... We moeten gewoon verder met ontwikkelen.

[3:24:34] De uitgangspunten zijn helder, de ambities zijn helder.

[3:24:38] Een aantal knelpunten delen we ook met elkaar.

[3:24:41] Daar liggen voldoende aanknopingspunten om met elkaar verder te gaan.

[3:24:47] Er zijn natuurlijk wel gewoon gesprekken met veilige thuis- en gecertificeerde instellingen.

[3:24:52] Ik bedoel, het is niet dat we contactloos zijn.

[3:24:56] En ze werken mee aan een nieuw duurzaam samenwerkingsmodel.

[3:25:00] Maar ik hoop dat dat inderdaad ook weer brengt tot waar we gezamenlijk zijn.

[3:25:04] Kijk, uiteindelijk als wij als landsbestuur gezamenlijk, Kamer en kabinet,

[3:25:10] een ontwikkelrichting uitstellen, dan is dat ook de ontwikkelrichting volgens mij.

[3:25:14] En is het juist handig als iedereen die daar een rol in heeft, een rol in wil hebben en ook expertise op heeft, daarover met ons mee loopt.

[3:25:25] Mevrouw Draal vroeg ook naar de motie 1051, waarbij ik ook niet precies wist welke het was.

[3:25:32] Maar gelukkig hebben we een heel handig zoeksysteem.

[3:25:34] En die motie vraagt om de proeftuinen te verlengen en breder uit te rollen.

[3:25:38] Een prognose van wat voor de transitie nodig is en welke concrete stappen we kunnen zetten.

[3:25:44] Nou, wat ik zei, die proeftuinen lopen door in 2026.

[3:25:47] Ik krijg er ook een financiële bijdrage voor.

[3:25:48] En dan hopen we daar komend jaar ook zodanige dingen uit te leren, zodat die ontwikkelde werkwijze ook in andere tuinen uitgewerkt kan worden.

[3:26:00] En die veranderstrategie, om dat ook voor elkaar te krijgen, daar kom ik in november met de contouren en in het vroege nieuwe jaar met een strategie op terug.

[3:26:11] Mevrouw Van der Werf vroeg waarom volwassenen GGZ-zorg, verslavingszorg en armoedehulpverlening niet betrokken zijn bij de uitwerking van het toekomstscenario.

[3:26:23] We zetten er wel zeker in op gezinsgerichte samenwerking met onder andere de volwassenen GGZ en op het vlak van bestaanszekerheid.

[3:26:32] Immers in de proeftuin is duidelijk dat aandacht daarvoor van belang is voor die duurzame veiligheid thuis.

[3:26:39] We hebben onder andere met instituut publieke waarde gewerkt aan een actieonderzoek met de zogenoemde doorbraakmethode en met het kenniscentrum Vrenos over geestelijke gezondheidszorg een kompas ontwikkeld over domeinoverstijgende samenwerking.

[3:26:53] En dat levert weer allerlei nieuwe kennis op waar we mee aan de slag kunnen.

[3:26:57] En we gaan ook aan de slag met de Nederlandse GGZ aan de Leidraad Domein Overstagende Financiering voor Gezinsgericht werken.

[3:27:03] En in het Aangevullend Zorg- en Welzijnsakkoord, wat we hopelijk volgende week kunnen gaan tekenen, zit ook een aantal elementen die meegaan in dat gezinsgericht gericht op bescherming van jeugd en gezin.

[3:27:18] Mevrouw Dral vroeg ook dat de toename is van de complexe casuïstiek als je kijkt naar de proeftuinen.

[3:27:26] En toch zeggen we het is positief.

[3:27:29] Hoe kan dat eigenlijk?

[3:27:30] Tenminste, zo heb ik de vraag van mevrouw Dral begrepen.

[3:27:33] En allebei die dingen kloppen.

[3:27:34] Inderdaad, steeds meer complexe casuïstiek.

[3:27:37] Maar juist ook bij diergezinnen lukte het dus door die gezinsgerichte hulp

[3:27:40] om met een gezamenlijke focus op veiligheid te voorkomen, dat gedwongen maatregelen zijn.

[3:27:44] Dus ja, inderdaad, de casuïstiek is niet makkelijker geworden, maar toch zien die proeftuinen op positief effect.

[3:27:50] En dat is denk ik veelbelovend en ook belangrijk als we met dat toekomstscenario verder gaan, om dat ook te koesteren en uit te werken.

[3:28:00] Meneer Seder zegt ook dat die proeftuinen goede resultaten opleveren.

[3:28:06] En dat moet ook in de toekomstige inrichting van de jeugdbescherming zo blijven.

[3:28:10] Welke garantie kan ik geven dat het voldoende in het toekomstscenario zit?

[3:28:15] En daarbij noemt hij ook het doorbreken van het estafettenmodel.

[3:28:18] Dat vinden we dus een heel belangrijk onderdeel van dat uitgangspunt.

[3:28:21] Eenvoudig, gezinsgericht.

[3:28:23] rechtsbeschermend, transparant, eenvoudig en lerend.

[3:28:26] Daarom is die ontwikkelrichting voor ons ook zo belangrijk, omdat er zoveel positieve signalen zijn dat dat gaat werken.

[3:28:32] En we hopen dus dat ook door te kunnen zetten.

[3:28:34] Dus op die manier proberen we dat ook goed in mee te nemen.

[3:28:39] Voorzitter, breng ik bij het mapje over.

[3:28:42] Het capaciteitstekort op de arbeidsmarkt.

[3:28:45] Wat gaan we daar aan doen?

[3:28:48] We hebben geen heel sterk inzicht in de personeelstekorten voor specifieke zorgvormen.

[3:28:56] Dat is moeilijk om dat uit te duiden in onderdelen.

[3:29:02] Maar we kunnen wel zeggen dat in alle maatschappelijke sectoren personeelstekorten zijn.

[3:29:08] We zien het bijvoorbeeld ook echt wel in de specialistische jeugdzorg.

[3:29:13] Kabinetbreed zetten we dus in op halveren van administratietijd... waardoor er meer tijd is voor de patiënt of het gezin in ons geval.

[3:29:22] Aantrekkelijker maken van werken in loondienst en ook meer werken in loondienst... en vergroten van vakmanschap en werkplezier en zeggenschap.

[3:29:30] Dat is zeg maar algemeen arbeidsmarktbeleid.

[3:29:32] En dan specifiek voor de jeugdzorg zijn we nog bezig met...

[3:29:36] concrete projecten uit de arbeidsmarktagenda, praktijkvoorbeelden en tools om te zorgen dat ook medewerkers en jeugdhulporganisaties zich steviger voelen in het werk.

[3:29:48] Dat doen we samen met Jeugdzorg Nederland, met professionals en met sociale partners.

[3:29:52] En samen met veldpartijen, onder andere jeugdhulpaanbieders, zetten we in op het aantrekkelijker maken van het vak jeugdprofessional.

[3:30:01] En op die manier proberen we met

[3:30:03] om het personeelstekort te verkleinen.

[3:30:07] Mevrouw Van der Werf vroeg naar de complexe casussen en jonge medewerkers.

[3:30:10] Volgens mij zijn ze letterlijk smalle schouders.

[3:30:13] En dan zie ik ook een aantal van de jeugdzorgmedewerkers voor me waar ik regelmatig op werkbezoek en met in gesprek ben.

[3:30:24] En ik ben echt best wel onder de indruk wat professionals hun betrokkenheid is, hun inzet en ook toch die verantwoordelijkheid nemen en dragen.

[3:30:33] En vaak ook op een hele goede manier betekenisvol werk aan kunnen geven.

[3:30:38] Het hoort natuurlijk niet, maar bij deze ook een shout-out naar al die jeugdzorgmedewerkers die dat vol passie en deskundigheid goed doen.

[3:30:46] We zijn bezig met werkplezier vergroten.

[3:30:50] Dat gaat over zeggenschap, autonomie, kwalitatieve opleiding en ontwikkeling, maar ook minder onnodige administratieve lasten.

[3:31:02] We zetten in op het verbeteren van opleiding en training, nog eigenlijk voordat ze echt de werkvloer opgaan.

[3:31:10] Er zijn ook allerlei maatregelen die worden door aanbieders genomen om te zorgen dat mensen nooit in hun eentje

[3:31:16] zware beslissingen hoeven te nemen, maar daar altijd ruggesteun in terugkrijgen.

[3:31:24] Mevrouw Dobbe vroeg, ik zie prachtige spotjes van defensie, maar niet van de zorg.

[3:31:29] Waarom doen we dat niet?

[3:31:30] Ik heb net gezegd wat we wel doen aan personeelswerving en het tegengaan van tekorten.

[3:31:36] In het aswaard aanvullend zorg- en welzijnsakkoord worden ook afspraken gemaakt over loopbaaninstrumenten.

[3:31:42] om mensen goed te informeren over wat werken in de zorg en welzijn is en hoe je daar invulling aan geeft.

[3:31:49] Uiteindelijk zit de arbeidsmarkt bij de minister van VWS, dus waarom we geen sportjes hebben, dat breng ik even over aan de minister.

[3:31:59] Overigens is er best wel veel campagne geweest en dus ook zoeken we naar wat effectief is en wat niet, om het daadwerkelijk

[3:32:06] En soms is dat voor een ander vak, zoals defensie, net op een andere manier goed onder de aandacht te brengen.

[3:32:14] Maar ik vind het ook mooie sportjes van defensie.

[3:32:18] Mevrouw Dral vroeg naar ABBA en volgens mij meneer Krijns ook.

[3:32:26] Mijn voorganger heeft het Nationaal Jeugdinstituut gevraagd om de kennis die nu beschikbaar is in kaart te brengen, daar rode draden uit te halen.

[3:32:35] Het is aan het instituut om een oordeel te vellen.

[3:32:39] Ik ga niet over de inhoud van behandelingen, over de inhoud van wetenschappelijke onderzoeken, enzovoort, enzovoort.

[3:32:45] Dus als het gaat over kwalitatief slechte zorg, dan wordt dat of als hele sect of als hele behandeling, waar overigens diverse vormen zijn.

[3:32:56] Er wordt heel snel een aba opgeplakt, maar er zijn echt heel veel verschillende vormen onder.

[3:33:01] En dat maakt het ook ingewikkeld.

[3:33:02] Maar als het niet goed is, dan moet het instituut erover zijn.

[3:33:06] En als tussen zorgverlener en cliënt, ouders of jongeren, de indruk is dat kwalitatief slechte zorg is, dan moet je gewoon ook een melding doen bij de eerder genoemde inspectie.

[3:33:17] Maar ik ga dus niet over inhoud van bepaalde behandelingen, over inhoud van wetenschappelijke kennis.

[3:33:24] Maar wat ik wel teruggehoor is dat er grote verschillen zijn.

[3:33:27] We zijn inderdaad hele slechte, maar ook hele goede.

[3:33:31] En dat maakt ook dat ik dan niet met één veeg zomaar van tafel kan vegen.

[3:33:35] Ik wacht nu even op het Nationaal Jeugdinstituut.

[3:33:41] Mevrouw Bruining vroeg... Voordat u daarnaartoe gaat, mevrouw Drol.

[3:33:49] Dank u wel, voorzitter.

[3:33:51] De staatssecretaris geeft duidelijk aan.

[3:33:53] Ik wacht even op de uitslag van de onderzoeken.

[3:33:59] Mijn vraag was eigenlijk gericht, bent u bereid om tot die tijd niet te zeggen dat die behandelingen niet door moeten gaan, omdat er

[3:34:08] Als je bepaalde rapporten ook leest en bepaalde dingen, dat er ernstig psychische schade bij kinderen is.

[3:34:13] En willen we hier aan meewerken?

[3:34:15] Of kun je dan beter maar niet behandelen tijdelijk?

[3:34:20] Maar dat zou al een conclusie zijn.

[3:34:23] En die conclusie kan ik dus nu niet trekken op basis van wat mij voorligt.

[3:34:28] En ik ga niet ingrijpen op de inhoud van medische of andersoortige behandelingen.

[3:34:35] Dat kunnen wij gewoon niet.

[3:34:36] Daar hebben we dus zowel het Nationaal Jeugdinstituut als overigens ook het Nederlands Artisme Register gevraagd om op een rijtje te zetten in hoeverre wel of niet goed is en in hoeverre wel of niet het veilig is.

[3:34:52] Nee, ik vroeg ook niet of u wilde ingrijpen in de inhoud van het onderzoek, maar om een keuze te maken, zolang dat niet duidelijk is, maar er wel zoveel signalen zijn dat dit ernstige schade toebrengt aan kinderen, om het te zeggen, we doen deze behandeling niet tot er duidelijkheid is.

[3:35:08] Dat is iets anders dan, ik begrijp dat u niet kan ingrijpen op de inhoud, maar volgens mij kunnen we wel een keuze maken om te zeggen, dit geeft zoveel onzekerheid en er zijn toch heel veel signalen dat het ernstige schade doet aan kinderen, om het tijdelijk te stoppen.

[3:35:22] Dan zou ik een verbod geven op basis van de inhoud.

[3:35:26] Dat zou het dan zijn.

[3:35:26] Dan zou ik iets verbieden.

[3:35:28] Terwijl uiteindelijk is het tussen behandelaar en cliënt, ouders en kind, om met elkaar te komen tot wat wel of niet behandelen en op welke manier behandelen.

[3:35:40] Het is echt daar.

[3:35:43] Ik krijg ook signalen van ouders die zeggen, voor ons is het heel erg plezierig.

[3:35:49] Ik kan gewoon niet op basis van een aantal signalen daar nu nee op zeggen.

[3:35:53] Voor ouders die hier aan twijfelen van die kwaliteit, ga naar de inspectie of naar een ander punt.

[3:35:59] Maar ik ga nu niet de hele aba, alles wat eronder valt, een maatregel opnemen.

[3:36:05] Duidelijk.

[3:36:08] Ik moet even mijn... Ja, meneer Krijns.

[3:36:11] Ik heb er nog een paar, als het goed is.

[3:36:12] Zeker.

[3:36:14] Dank u wel, voorzitter.

[3:36:15] Ik wil toch even aanhaken op mevrouw Dral.

[3:36:19] Uit verschillende onderzoeken is inderdaad voorgekomen dat 1 op de 3 posttraumatische testhornissen krijgt, hier door die ARBA-therapie, voorzitter.

[3:36:29] Het klopt.

[3:36:30] Ik heb ook die goede signalen gelezen.

[3:36:32] Alleen als één op de drie kinderen een PTSS-storing krijgt, dan moet je dat toch niet willen om dat in je zorgpakket te hebben.

[3:36:43] Want iets wat leidt tot trauma moet je niet willen.

[3:36:46] De staatssecretaris heeft dat met ons eens.

[3:36:49] De vraag is dan even naar welke specifieke behandeling meneer Krijns refereert en naar welk onderzoek.

[3:36:55] En dat herken ik nu niet precies, zeg maar.

[3:36:58] Wat ik eerder zei, ABBA is echt een verzamelnaam voor een enorme diversiteit aan verschillende methoden, technieken, behandelingen enzovoort enzovoort.

[3:37:07] Dat is de reden waarom we zien, wij horen,

[3:37:10] Goede signalen en minder goede signalen.

[3:37:14] Ik weet dat het niet gebruikelijk is, maar dan vraag ik meneer Krijns om echt specifieker te zijn op wat dan.

[3:37:20] En dan zou ik daarop moeten reageren.

[3:37:24] Maar los daarvan heb ik dus zowel het Jeugdinstituut als de autisme-register gevraagd om me eens op een rijtje te zetten.

[3:37:30] Ook van waar hebben we het over?

[3:37:32] Wat zien we daar?

[3:37:33] En wat is uw advies op basis van de ervaringen en onderzoeken die er zijn?

[3:37:39] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:37:39] Ik heb inderdaad de bron even niet bij de hand, maar die kan ik u nog wel leveren.

[3:37:44] En dat zijn gewoon internationale rapporten die zijn geschreven, wat gewoon zwart op een laat zien tot één op de drie gewoon PTSS krijgt.

[3:37:54] En voorzitter, we blijven erbij.

[3:37:56] Als iets tot trauma leidt, en vooral bij kleine kinderen, die zijn getekend voor de rest van hun leven.

[3:38:01] En dat moet je gewoon absoluut niet willen.

[3:38:03] Ondanks dat er ook wel positieve reacties op zijn.

[3:38:05] Maar dan moet je niet willen dat er kent PTSS oplopt.

[3:38:11] Ik ben daar niet mee oneens, alleen de vraag is even wat is het precies.

[3:38:16] Maar goed, ik hoor meneer Krijns dat hij mij daar nog nadere informatie over geeft, dus dat zie ik dan tegemoet.

[3:38:21] Mevrouw Bruining vroeg aan hoe we kunnen garanderen dat bijvoorbeeld uithuisplaatsingen of andere maatregelen die diep ingrijpen op het leven van kinderen proportioneel, rechtmatig en noodzakelijk zijn, zoals artikel 8 van het Europees verdrag van de rechten van de mens.

[3:38:41] Onafhankelijke kinderrechters zijn hierbij betrokken bij dit soort maatregelen.

[3:38:47] En die toetsen altijd op proportionaliteit, rechtmaatigheid en noodzakelijkheid.

[3:38:52] En maatregelen zijn echt alleen gerechtvaardigd als ze bijdragen aan het wegnemen van een bedreiging voor de ontwikkeling van het kind.

[3:38:59] Dus dat wordt altijd aan getoetst.

[3:39:01] Tegelijkertijd, maar daar hebben we het hele debat over gevoerd, is er op een aantal stappen in de hele keten- en netwerk nog wel wat te verbeteren.

[3:39:08] En daar proberen we dus onder andere met het wetsvoorstel Versterking van de Rechtsbescherming en de Jeugdbescherming ook verbeterpunten te realiseren.

[3:39:18] Meneer Krijns vroeg wanneer de echte rechtsbescherming komt.

[3:39:21] Dan verwijs ik weer naar het wetsvoorstel wat ik net ook benoemde.

[3:39:25] Dat heet dus Versterking van de Rechtsbescherming en de Jeugdbescherming.

[3:39:29] Daar wordt hard aan gewerkt en we verwachten dat we dat begin 2026 aan de Raad van State sturen.

[3:39:34] En dan hoop ik dat u herkent wat we daar ook bedoelen.

[3:39:37] Meneer Seder, zij al vlak voor het zomige reces hebben gedebatteerd over die uithuisblazingen.

[3:39:45] Hoe zit het met de motie over de staatscommissie en hoe gaan we om met die ervaringsdeskundigen in dat traject?

[3:39:52] We zijn druk bezig, kan ik zeggen.

[3:39:57] En onderdeel van die voorbereidingen is hoe we ervaringsdeskundigen daarbij betrekken.

[3:40:02] Dus ik heb DRC destijds gehoord, en ik hoor hem nog steeds, maar het staat op onze agenda.

[3:40:08] En we zijn bezig met een adviescollege.

[3:40:12] En daar moet ook de ministerraad in stemmen, dus dat loopt ook.

[3:40:17] En dan verwachten we in 2026 een start te kunnen maken met de commissie.

[3:40:24] Interfereert de staatscommissie met het toekomstscenario, vroeg minister Eder?

[3:40:28] Nou ja, in de motie en ook het debat hebben we volgens mij juist afgesproken dat dat niet bij elkaar in de weg zou moeten zitten.

[3:40:34] Sterker nog, dat het elkaar moet helpen om het een en het ander te verbeteren.

[3:40:38] En daar ben ik ook erg alert op en dat zullen een aantal mensen ook herkennen.

[3:40:43] Want we kunnen niet wachten.

[3:40:45] De urgentie is duidelijk.

[3:40:47] Dus we hebben specifiek aandacht, ook in de opdrachtomschrijving waar we nu de laatste hand aan aan het leggen zijn,

[3:40:52] om die samenhang te duiden.

[3:40:56] Mevrouw Dral vroeg iets over ouderverstoting, namelijk wat de stand van zaken is als het gaat over de motie die het teruggingen van ouderverstotingen verzoekt.

[3:41:06] We zijn bezig met de uitvoering van die motie.

[3:41:12] En we is met name de minister van Justitie en Veiligheid.

[3:41:14] Dan had ik me voorgenomen om dat eigenlijk nooit te zeggen in dit debat, want dat had ik u beloofd om zoveel mogelijk mee te geven.

[3:41:22] Dus ik ga wel zeggen dat voor het verkiezingsreces u daar een update over krijgt van de minister van Justitie.

[3:41:31] die nu denkt, doe maar, Thiele.

[3:41:34] Fijn.

[3:41:35] Maar goed, die toezegging heeft hij.

[3:41:37] En dan tot slot, na aanleiding van de motie Thiele Dobbe, de mentale gezondheid van meisjes.

[3:41:43] Wat wil de staatssecretaris daarmee doen?

[3:41:47] We hebben onderzoek inderdaad gedaan, of we, maar er is onderzoek gedaan en daar hebben we uw Kamer over geïnformeerd in juni, over de mentale gezondheid van jongeren.

[3:41:58] die gerelateerd is aan een complex samenspel van deels gendergerelateerde factoren, dus deels afhankelijk van jongens, meisjes, verschillen.

[3:42:09] En dan gaat het over ervaren, prestatiedruk, middelgebruik, slaap en geluks- en gezondheidservaring.

[3:42:15] Naast meisjes zijn er ook nog andere doelgroepen die we zien die extra kwetsbaar zijn van mentale problematiek.

[3:42:21] Ik denk aan LHBTQ mensen.

[3:42:26] Mentale veerkracht voor meisjes en diversiteitssensitief beleid zijn heel belangrijk wat ons betreft.

[3:42:34] En u kunt mij op mijn woord hopelijk geloven dat mentale gezondheid bij meisjes en vrouwen en de verschillen daarmee van mannen een belangrijk onderdeel zijn van wat we op het ministerie ook aan het verder ontwikkelen zijn.

[3:42:46] Dus daar kom ik graag op terug.

[3:42:49] Wanneer?

[3:42:51] In de loop van dit najaar.

[3:42:53] We zijn hard aan het werk om het ook heel concreet te maken.

[3:42:56] Niet alleen nog meer onderzoek en nog meer inzichten, maar dat we ook een paar stevige dingen mee kunnen pakken om te zorgen dat die verschillen tussen mannen en vrouwen daarin kleiner worden.

[3:43:12] En we dus allemaal ons gezonder voelen, dat zou mooi zijn.

[3:43:14] Die hebben we even genoteerd.

[3:43:16] Nou ja, als u zo duidelijk zegt dat u er dan op terugkomt, dan is het ook goed om hem te noteren.

[3:43:23] En ik zag, voordat ik naar mevrouw Westveld ga, de heer Krijns nog?

[3:43:28] Ja, u kunt gaan.

[3:43:31] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:43:32] Ik wil even terugkomen op dat 1 op 3.

[3:43:35] Het is een onderzoek van het ministerie zelf.

[3:43:38] Het ABBA-rapport nacht.

[3:43:40] Op bladzijde 42, 44 zou het moeten staan.

[3:43:46] Oké, dit moet dan even... Dit kan nu niet zo... Het wordt gecheckt, hoor ik.

[3:43:51] Mevrouw Westveld.

[3:43:56] Ik wil de staatssecretaris nog een vraag stellen over de stevige keuzes die in de voortgangsbrief staan.

[3:44:06] Ik begrijp best dat sommige wetsvoorstellen en uitwerkingen tijd kosten.

[3:44:11] Tegelijkertijd weten we ook dat er een enorme urgentie is.

[3:44:13] Dat staat beschreven in het rapport van de deskundigecommissie.

[3:44:20] de komende tijd veranderen voor ouders, jongeren, hulpverleners, iedereen die betrokken is bij de jeugdzorg en de jeugdbescherming.

[3:44:27] Dus mijn vraag aan de staatssecretaris is dan welke, misschien ook vanuit haar persoonlijk, maar welke punten wil ze nou echt nog in de termijn die ze heeft voor elkaar krijgen?

[3:44:38] Ik vind het een goeie vraag.

[3:44:40] We hebben het over routekaartenplannen en afstemmingen.

[3:44:44] Die zijn ook heel belangrijk, maar het klinkt altijd als procesdingen.

[3:44:49] Ik hoop dat we voor elkaar kunnen krijgen dat in ieder geval...

[3:44:55] in al die gemeentes met alle jeugdzorgaanbieders ook lokaal het gesprek op gang komt van wanneer is iets nou jeugdhulp en wanneer moeten we opschalen of wanneer kunnen we ook terugschalen.

[3:45:07] Ook alweer van die ambtelijke termen merk ik.

[3:45:10] We zitten vaak in de gesprekken een beetje gevangen in de hokjes en de lijstjes en de prijskaartjes die er aan hangen, terwijl het gaat over kinderen en hun gezinnen en op welke manier je hulp nodig hebt.

[3:45:31] dat we dat gesprek op gang krijgen.

[3:45:35] Daar zijn verschillende dingen voor nodig.

[3:45:37] Daar is de hervormingsagenda voor nodig, daar is de toekomstscenario voor nodig, daar is wetrijpijten voor nodig.

[3:45:42] We hebben het in de Eerste Kamer binnenkort nog over de beschikbaarheid regionaal.

[3:45:46] Er zijn heel veel elementen die samen dat moeten gaan creëren.

[3:45:53] Ik zou het heel mooi vinden als we over een half jaar in ieder geval

[3:45:57] Terug horen dat het daadwerkelijk op concreet en praktisch niveau in de gemeentes ook wordt gesproken over hoe zorgen we nou dat preventie belangrijker is, namelijk gewoon steun in de directe omgeving.

[3:46:09] in hele simpele dingen, opvoedondersteuning, relatieondersteuning, verslavingsondersteuning, armoedeproblematiek, dat soort dingen.

[3:46:17] Maar dat is niet zo tastbaar misschien.

[3:46:19] Het is geen harde KPI, maar als wij allemaal herkennen over een aantal maanden dat dat aan de gang is, dan denk ik dat we op de goede weg zijn.

[3:46:36] Dan zijn we aan het gekomende einde van de zijde van het kabinet.

[3:46:41] Eerste termijn.

[3:46:41] En dan gaan we door met de tweede termijn.

[3:46:45] En dan is het even kijken.

[3:46:49] Ja, 1 minuut 40 moet lukken.

[3:46:53] Dank, voorzitter.

[3:46:54] Graag wil ik de staatssecretaris bedanken voor haar beantwoording.

[3:46:57] En niks ten nadele van deze staatssecretaris, maar deze antwoorden hoorden we eigenlijk al heel lang van meerdere bewindspersonen, meerdere staatssecretarissen, ministers enzovoorts.

[3:47:07] Ik ben dus helemaal nog niet gerustgesteld.

[3:47:09] vooral ook op het onderdeel van de nachtelijke insluiting.

[3:47:12] Ik blijf me zorgen maken over de randvoorwaarden en protocollen die zullen worden voorgeschreven.

[3:47:16] We hebben te vaak meegemaakt en gezien dat het naleven van voorwaarden en protocollen in de jeugdzorg en de jeugdbescherming dramatisch fout is gegaan en kan gaan.

[3:47:25] Blind vertrouwen in de inspectie en het stelsel werken helaas ook niet meer voor mij, want daar zijn 50 tot 100 rapporten over.

[3:47:32] De naleving van het IFRK en het waarborgen van kinderrechten moet bovenaan staan.

[3:47:36] De uitgangspunten van dit soort verdragen en rechten moeten aan de basis staan van nieuwe wet- en regelgeving.

[3:47:41] Als de staatssecretaris dan toch het wetsvoorstel nodig vindt, dan hoop ik dat ze dit meeneemt.

[3:47:47] Passende hulp is eigenlijk altijd beter dan insluiting.

[3:47:50] Insluiting is namelijk niet normaal en mag ook nooit meer normaal worden.

[3:47:53] En geen enkel nieuw wetsvoorstel mag daar een bijdrage aan geven.

[3:47:58] Ik ben hier vandaag, ik zit hier vandaag, Femke zit daar vandaag, Gabriel zit daar vandaag, maar laten we ook met z'n allen onthouden dat er heel veel jongeren zijn die hier vandaag niet meer zitten.

[3:48:08] Door het systeem waar we constant aan het debatteren, een stuk aan het debatteren zijn met elkaar, maar waar eigenlijk gewoon geen beweging op verandering lijkt te komen.

[3:48:17] Dus ik wil hoop houden, maar ik vind het heel lastig.

[3:48:20] Dus ik wil graag een shout-out doen naar alle jongeren, ouders en kinderen die zich staande houden in de overblijfselen van het gebroken systeem.

[3:48:32] En ik wil daarbij ook de staatssecretaris toch vanuit het diepste grond van mijn hart vragen of zij wil overwegen om toch een andere route te bewandelen bij de nachtelijke insluiting.

[3:48:42] En tot slot wil ik graag een twee minuten debat aanvragen, voorzitter.

[3:48:45] Dank u wel.

[3:48:50] Voor het verkiezingsreces krijg ik van collega Westerveld ingevluisterd.

[3:48:55] Dan kom ik straks nog even op terug aan het einde.

[3:49:02] Twee minuten wat is aangevraagd.

[3:49:03] Ik ga er straks nog iets over zeggen.

[3:49:06] Dank u wel, voorzitter.

[3:49:07] Ook dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording van de vragen.

[3:49:11] De PVV-fractie was ervan uitgerend dat we zes minuten spreektijd zouden hebben.

[3:49:15] Ik heb nog iets bewaard voor de staatssecretaris van de tweede termijn.

[3:49:19] Het rapport terugplaatsing naar gedwongen uithuisplaatsing is wederom schokkend.

[3:49:23] Kinderen worden uit huis gehaald zonder degelijke onderbouwing en vaak ook zonder dat ze zelf zijn geworden.

[3:49:28] Er is geen menselijke maat meer, alleen maar regels en papierwerk, merkte onze fractie.

[3:49:33] En is de staatssecretaris het met de PVV eens dat dit systeem compleet is vastgelopen?

[3:49:38] En wat gaat ze komende tijd doen om kinderen en gezinnen echt te beschermen?

[3:49:42] Belofte maakt schuld.

[3:49:44] Kort geleden kwamen twee kinderen onder de vlag van Jantje Beton een petitie aanbieden.

[3:49:50] Ik had ze beloofd dat ik bij dit jeugddebat aan de staatssecretaris zou vragen hoe we ervoor zorgen dat kinderen straks nog onbezorgd buiten kunnen spelen.

[3:50:00] We zien steeds meer speeltuinen verdwijnen, steeds meer speelgelegenheden.

[3:50:04] Wat kan de staatssecretaris doen voor deze kinderen, zodat buitenspelen weer vanzelfsprekend wordt in Nederland?

[3:50:11] En een mooi voorbeeld is, daar zijn toevallig twee collega's van mij gisteren geweest in Culemborg, de heer Blauw en Thiadis, waar ze een hele mooie speeltuin bezocht hebben, wat heel toegankelijk was voor kinderen met een beperking en zonder beperking.

[3:50:25] Dus misschien kan de staatssecretaris er mee, tot zover.

[3:50:35] Ik was net een motie aan het opzoeken over buitenspelen die vijf jaar geleden door de heer Van Nispen die afscheid neemt en mezelf is ingediend.

[3:50:59] En de pleidooi staat nog steeds natuurlijk, want ieder kind zou moeten buitenspelen.

[3:51:05] Ik wil even een punt maken van het wetsvoorstel over de Rijkwijdte.

[3:51:11] Dat wetsvoorstel zou eigenlijk voor de zomer in consultatie gaan.

[3:51:15] Toen werd het in de zomer en nu is het hopelijk dit kalenderjaar.

[3:51:19] Ik begrijp de worsteling van het ministerie.

[3:51:21] Mensen zullen misschien denken, wat is nou een halfjaartje uitstel?

[3:51:24] Maar tegelijkertijd minister De Jonge, dat is al een tijd geleden,

[3:51:29] vond al dat te veel kinderen jeugdhulp kregen en kondigde al aan dat hij met een wetsvoorstel wilde komen.

[3:51:35] Staatssecretaris van Ooyen kondigde alle maatschappelijke dialogen aan.

[3:51:38] We zijn nu heel wat jaren later, terwijl vanuit de Kamer voortdurend het commentaar komt, en dat horen ook wel eens bewindspersonen zeggen, maar in ieder Kamerdebat hoor ik het opnieuw, dat hier wordt gezegd, er gaat te veel geld naar jeugdzorg, er zijn te veel lagen, maar ook dat één op de zeven kinderen jeugdzorg krijgt, wat is dat nu schandalig?

[3:51:56] Tegelijkertijd, als je de poorten wagenwijd openzet, zoals in 2015 is gebeurd, en het duurt zo lang voor je met de reparatie komt, dan kunnen wij volgens mij niet gek staan te kijken dat er steeds meer geld gaat naar jeugdzorg en dat gemeenten daar steeds meer financiën aan kwijt zijn.

[3:52:10] Dus alsjeblieft is mijn pleidooi aan deze staatssecretaris die er nog maar net zit.

[3:52:16] Anders moeten we stoppen met voortdurend roepen dat er te veel geld gaat.

[3:52:22] Er moeten maatregelen vanuit hier komen.

[3:52:27] Ik heb nog een vraag over verscherpt toezicht.

[3:52:28] Die heb ik niet duidelijk gesteld in de eerste termijn.

[3:52:30] Mijn vraag aan de staatssecretaris was of er nog meer jeugdbeschermingsorganisaties onder verscherpt toezicht gesteld gaan worden.

[3:52:39] Omdat de inspectie nu bezig is met dat toezicht daarop, naar aanleiding van rapporten en cijfers die ze hebben ingevraagd.

[3:52:47] Ik vraag me af of er nog meer hele kritische rapporten aankomen, wat de staatssecretaris weet.

[3:52:55] Dank u wel, voorzitter.

[3:53:01] Mevrouw Dral.

[3:53:04] Dank aan de staatssecretaris voor het beantwoorden van de vragen.

[3:53:07] Ik wilde in mijn tweede termijn iets zeggen over de vreselijke toestand op dit moment bij Jeugdbescherming Noord.

[3:53:17] Omdat er in de laatste twee weken al meer dan honderd meldingen binnen zijn gekomen door ouders.

[3:53:23] Jongeren, pleegouders, oud-medewerkers.

[3:53:25] Het is een enorm signaal.

[3:53:28] Ik ben blij met uw beantwoording, maar de VVD zal wel zorgen houden en we gaan ervan uit dat we hier echt strak op blijven zitten.

[3:53:37] Want ja, dit moet opgelost worden en ook op zeer korte termijn, want het is echt heel schijnend.

[3:53:48] Ik hoor ook graag wanneer de staatssecretaris aan de slag gaat met het invoeren van de beschikbaarheidsfinanciering, zoals ik in de tweede termijn zou terugkomen.

[3:54:03] En dan op de budgetplafonds.

[3:54:06] Ik heb de beantwoording van de staatssecretaris gehoord.

[3:54:11] Maar we hebben ook aangegeven, medewerkers, kinderen, dus ook kinderen hebben daar last van, van die budgetplafonds.

[3:54:19] En volgens mij als gemeente, en dat geldt hetzelfde voor zorgverzekeraars, dingen doen die de zorg in de weg zitten,

[3:54:25] dan is er een verantwoordelijkheid, ook een stelselverantwoordelijkheid, ook vanuit de staatssecretaris en het ministerie om daarop in te grijpen.

[3:54:31] En als deze staatssecretaris dat niet wil doen, dan hoop ik op steun van de Kamer, want ik vind het te makkelijk.

[3:54:36] Wat de staatssecretaris doet, is te wijzen naar de lokale gemeentenraden, alsof wij die niet serieus nemen.

[3:54:41] Want we horen van diezelfde gemeentenraden en van de gemeenten dat zij aangeven.

[3:54:44] We hebben onvoldoende middelen om de jeugdzorg en alle taken die wij op ons bordje krijgen goed uit te voeren.

[3:54:51] En daar wordt dan niet naar geluisterd.

[3:54:53] Dus dat vind ik dan te makkelijk.

[3:54:55] Voor de rest heb ik nog steeds zorgen over de vrijheidsbeperkende maatregelen.

[3:55:00] Die deel ik wel, die zorgen, en over het insluiten van jongeren en kinderen.

[3:55:06] Ik snap dat er veiligheidsoverwegingen zijn, maar zolang we zitten met personeelstekorten, zolang de oorzaken van al die problemen niet zijn opgelost, lijkt me dit geen goede maatregel om te doen, omdat je de nee tenzij niet kan garanderen.

[3:55:19] Ik vraag me af hoe de staatssecretaris daarnaar kijkt.

[3:55:21] Dank u wel.

[3:55:24] Dank u wel.

[3:55:25] De heer Seder.

[3:55:26] Dank u wel.

[3:55:28] Dank de staatssecretaris voor de beantwoording.

[3:55:30] Dank u wel voor de twee toezeggingen die zijn gedaan.

[3:55:33] En ook net in het einde de discussie over relatietherapie.

[3:55:37] Er is ook geen verdere fasis van jeugdzorg en beleid.

[3:55:41] Ik ben blij over het punt van de staatscommissie.

[3:55:45] Ik voel me nog wel al concreet wanneer daar

[3:55:49] wanneer het echt concreet van start kan gaan.

[3:55:51] Dan weet je dat er veel mensen zijn die niet alleen wachten op de uitkomsten, maar vooral ook willen zien dat er vaart achtergezet wordt, dat er gestart kan worden met het onderzoek, omdat er gewoon ook veel te bespreken valt.

[3:56:05] Dus hoe vroeg we af op de staat zijn, daar wat concreter over kan zijn, ook over de invulling.

[3:56:10] Maar ze is al een twee minuten debat aangevraagd, dus ik sluit me daarbij aan, omdat er nog wat punten zijn waarvan ik graag ook een camera'spaar zou willen.

[3:56:17] Dank u wel.

[3:56:19] Voordat we gaan luisteren naar de tweede termijn van het kabinet schors ik tien minuten om even de laatste vragen goed te kunnen beantwoorden.

[3:56:32] 5 over 9.

[4:10:00] De staatssecretaris.

[4:10:07] Dank u wel, voorzitter.

[4:10:09] En dank ook aan de Kamer voor het debat.

[4:10:13] Het is altijd een beetje zoeken naar waar zijn we met elkaar eens en soms beter het niet met elkaar eens, maar weet dat de opmerkingen en aandachtspunten die we bespraken, dat we die meenemen in alle stappen die ik ook al beloofd heb dat we allemaal aan het zetten zijn.

[4:10:26] En dan kunnen we daar weer op door.

[4:10:29] Dus waardevol.

[4:10:30] Ik had nog een paar overgebleven vragen uit de eerste termijn.

[4:10:36] Bijvoorbeeld, waar kan een ouder terecht met zijn individuele klachten?

[4:10:40] Naar aanleiding van het debatje dat we hadden over het meldpunt.

[4:10:46] Omdat ik ook wel herken dat het belangrijk is voor ouders om daar zelf inderdaad iets mee te kunnen.

[4:10:50] Er zijn verschillende mogelijkheden.

[4:10:51] Ik noemde al jeugdstem.

[4:10:53] Jeugdstem is een partij die echt ouders goed kan begeleiden bij zorgen, vragen en klachten.

[4:10:58] Daar horen echt veel positieve dingen over terug.

[4:11:00] Ze kunnen bijvoorbeeld helpen bij het indienen van een klacht bij een organisatie, bij de betreffende organisatie, of zelfs bij het SKIJ ook.

[4:11:07] Dus dan hoeven ouders dat dan niet helemaal zelf te doen, die kunnen daarbij geholpen worden.

[4:11:11] Als je echt niet tevreden bent hoe de organisatie je klacht heeft behandeld, dan adviseer ik ouders toch om naar de ombudsman te gaan.

[4:11:17] Dat kan in ieder geval de nationale ombudsman, maar ook op gemeentelijk niveau zijn er vaak ombudsmannen.

[4:11:23] Of ombudsfuncties, moet ik zeggen.

[4:11:26] En het blijft belangrijk om bij de inspectie te melden, ook om inderdaad die rode draden terug te herkennen.

[4:11:34] Ik blijf erbij dat ik niet graag nog een meldpunt wil, omdat meldpunten, en de naam zit al in zichzelf, is ook niet om het op te lossen.

[4:11:43] Het is puur om te melden.

[4:11:45] Terwijl individuele klagers juist een oplossing, en daar waren we het met elkaar eens, juist nodig heeft in zijn relatie tot de organisatie.

[4:11:53] Dus een nieuwe structuur vind ik lastig omdat dat niet per se eenvoudiger wordt en ook niet de vraag beantwoord.

[4:12:01] De tweede vraag uit de eerste termijn ging over de bijzondere kosten als het gaat over pleegouders die die bijzondere kosten ook nu dragen.

[4:12:09] En mevrouw Westerveld vraagt daar eigenlijk inderdaad heel vaak om.

[4:12:14] En ik wil haar ook complimenteren om dat telkens weer inderdaad op te brengen, omdat het gewoon een belangrijk punt is voor de betreffende ouders.

[4:12:20] In de regeling jeugdwet hebben we opgenomen dat de aanbieder bepaalt of een pleegouder recht heeft op bijzondere kosten.

[4:12:27] en hoe hoog deze dan zijn.

[4:12:28] En inmiddels hebben we daar dus ook budget voor.

[4:12:31] En ik heb toegezegd in de eerste termijn ook dat ik inderdaad, omdat ik herken wat mevrouw Westerveld zegt, dat niet elke gemeente daar of vanop de hoogte is of hoe dat dan doen.

[4:12:42] Om daar gewoon, ik ga ze niet dwingen, maar ik wil wel gewoon duidelijk maken dat er geld voor is en dat het enorm kan helpen om pleegouders daarin te ondersteunen.

[4:12:54] Ik hoop dat we de volgende keer dat mevrouw Westerwel mag de vragen blijven stellen, uiteraard.

[4:12:58] Maar ik hoop dat ze dan ook vanuit een positieve ervaring in het land, zeg maar, dat terug kan geven.

[4:13:07] De laatste uit de eerste maail ging over de AMA.

[4:13:10] Meneer Krijns verwees naar een rapport, zelfs een paginaal rapport.

[4:13:14] Het gekke is dat dat geen officieel wetenschappelijk onderzoek is, dat het ook inderdaad niet van het ministerie zelf komt, maar van een organisatie die ons dat rapport ook niet wil laten inzien, ondanks meerdere vragen daarom.

[4:13:28] Dus dat maakt dat het ingewikkeld voor ons is om te kijken of dat onderzoek ook daadwerkelijk de claims legt, zoals meneer Krijns

[4:13:39] aangaf dat 1 op de 3 daar PTSS voor elkaar had.

[4:13:43] dan zou ik het echt wel graag willen zien.

[4:13:46] Zeker omdat hier de roep is om alles ABA te verbieden, of in ieder geval tijdelijk te verbieden.

[4:13:51] Dan moet de onderbouwing daarvan ook wel heel sterk zijn, wat mij betreft.

[4:13:55] En dat ziet er gewoon eerlijk gezegd nu niet zo uit.

[4:13:58] Daarom hebben we de Nederlandse autisme-register en het Nationaal Jeugdinstituut gevraagd om echt wat... Signalen zijn belangrijk, daar hadden we het net al over, om hier een onderzoek naar te doen en ons ook op te adviseren.

[4:14:11] En daar wacht ik op.

[4:14:13] om te kijken wat eruit komt.

[4:14:19] Ja, inderdaad.

[4:14:20] Dank u wel, voorzitter.

[4:14:21] Ik heb inderdaad ook verschillende andere onderzoeken.

[4:14:23] Ondertussen heb ik dan ook wel mijn werk gedaan.

[4:14:26] Kup Verstein, 2018, meldt dat de 86 tot 100 procent grotere kans heeft om PTSS te krijgen.

[4:14:32] De Kennedy Institute of Ethics Journals, 2020, schrijft erover de Europese Raad van Autismepersonen in 2024.

[4:14:40] Ja, die zet kaarten toch aan tot ABBA.

[4:14:42] Dat er een grote kans is op PTSS en vooral een op de drie.

[4:14:49] Dus ik wil toch de staatssecretaris vriendelijk vragen om daar heel aandachtig naar te kijken, voorzitter.

[4:14:58] Uiteraard, maar stevige claims hebben ook wel stevige onderbouwing nodig.

[4:15:03] Vanuit de wetenschap zijn er goede afspraken over de doelgroepen, hoe de respondenten zijn geïncludeerd, hoe er wordt gemeten, enzovoort.

[4:15:14] Dus stevige claims verdienen ook stevig onderzoek.

[4:15:17] Ik hoor meneer Krijns al een aantal bronnen noemen.

[4:15:20] Fijn als meneer Krijns die dan ook nog even, want dit ging wel heel snel, naar ons door wil zetten.

[4:15:24] Om dan kunnen wij kijken of de bronnen ook echt dat stevige onderzoek geven.

[4:15:28] Want geruchten zijn belangrijk om nader te onderzoeken.

[4:15:32] Maar op geruchten, sorry dat ik het zo noem, maar kunnen we geen grote conclusies nemen.

[4:15:38] Ik zal de staatssecretaris de bronnen toevoegen.

[4:15:44] Mevrouw Westervelde.

[4:15:46] De verhalen over AWA blijven natuurlijk bij ons binnenkomen.

[4:15:52] Ik heb me de afgelopen tijd ook veel meer hierin verdiept en ook op bezoek geweest bij een aantal aanbieders.

[4:15:57] En het klopt, AWA is inderdaad een overkoepelende term en die wordt op verschillende plekken aangeboden.

[4:16:02] Maar wat ook de aanbieders, waar ik langs ben geweest, heel duidelijk aangeven, is als je dit op een verkeerde manier toepast en dus echt mensen probeert om

[4:16:11] even platgezegd autistisch gedrag af te leren op een agressieve manier... dan gaat het inderdaad verkeerd.

[4:16:17] Terwijl iedereen hier ook wel snapt... dat als een kind dat bijvoorbeeld autisme heeft en een beperking... en niet goed weet hoe emoties te uiten... en daardoor gaat slaan of agressief gedrag vertoont... dat je dan een goede manier moet aanleren om dat te corrigeren.

[4:16:29] Om gedrag op een andere manier te uiten.

[4:16:31] Maar er moeten wel echt hele goede professionals zijn... die dus goed weten hoe ze moeten omgaan met deze kinderen.

[4:16:38] De aanbieders gaven aan dat er meer gecontroleerd mag worden, of dat andere aanbieders het op een goede manier doen.

[4:16:47] Misschien kan de staatssecretaris dit verder nog, juist om te voorkomen dat we deze verhalen blijven binnenkrijgen.

[4:16:56] Ik heb ook verhalen uit eerste hand gehoord van mensen die wel degelijk in het verleden

[4:17:01] getraumatiseerd zijn geweest omdat men totaal verkeerd heeft uitgepakt en echt werd geprobeerd om gedrag af te leren.

[4:17:08] Terwijl er is niks mis met op een iets andere manier gedragen aan anderen.

[4:17:11] Ik bedoel, we moeten ons allemaal wel eens aanpassen aan elkaar.

[4:17:14] Dat geldt zowel voor mensen met autisme als mensen die geen autisme hebben.

[4:17:17] En daar zou je niet mensen iets op moeten afrekenen of moeten afleren.

[4:17:26] Vrouw Westfield zei eigenlijk drie dingen waar ik even op wil reageren.

[4:17:31] Het eerste inderdaad, we moeten weten waar we het over hebben.

[4:17:36] Dit najaar komen zowel het Jeugdinstituut als de Autisme Register met hun bevindingen.

[4:17:41] Dus ik verwacht zeg maar dat een aantal van de dingen die u hoort en de signalen die u krijgt en ervaringen die u hoort, dat ik die daarin terug lees.

[4:17:51] En zoals ik al zei, dan deel ik dat ook met uw Kamer.

[4:17:54] Het tweede, kwaliteit van zorg, is in de jeugdzorg, wat mij betreft echt een groot vraagstuk.

[4:18:02] En hier hebben we het over schadelijke gevolgen, maar ik denk dat er ook voorbeelden te noemen zijn van jeugdhulp of jeugdzorg die gewoon überhaupt geen effect sorteert.

[4:18:10] En dat we het soms gewoon niet weten.

[4:18:11] Dus ik vind kwaliteit, maar dat noemde ik in de eerste termijn ook, echt een belangrijk aspect als je kijkt naar hoe we verder gaan met de hervormingsagenda, maar ook met het vraagstuk Rijkwijten.

[4:18:21] En hoe en wat?

[4:18:22] Het is toch iets anders dan inderdaad een ziekenhuis- of een huisartspraktijk inlopen.

[4:18:27] Het is gewoon een andere vorm van zorg, maar ik vind wel dat we er scherper op mogen zijn.

[4:18:32] Wat is effectief en wat is veilig?

[4:18:35] Die criteria, wat mij betreft, bij kwaliteit van de jeugdzorg.

[4:18:38] Daar is echt nog wel een stap te nemen.

[4:18:41] En het derde wat mevrouw Westerveld zei, oh ja, daar wilde ik me bij aansluiten.

[4:18:47] Wat is normaal gedrag en wat is niet?

[4:18:49] Ik denk dat we als, maar dat is een oproep aan de samenleving.

[4:18:52] Dus daar kunnen wij snel hier met elkaar over eens zijn.

[4:18:54] Maar uiteindelijk is dat het gesprek wat ook in de schoolklassen, op de kinderdagverblijven, maar vooral ook bij de mensen thuis, wel wat vaker gevoerd mag worden.

[4:19:05] Want doe maar eens gewoon eens gek.

[4:19:08] Er is een X-account waar af en toe filmpjes zijn van een Harry.

[4:19:14] En dan zie je inderdaad allerlei dieren of mensen.

[4:19:17] En dan is er altijd een Harry die het gewoon net anders doet.

[4:19:20] En dat levert ook altijd weer toegevoegde waarden.

[4:19:24] Dus daar mogen we wel wat toleranter op zijn met elkaar.

[4:19:27] Dat over de vragen in de eerste termijn.

[4:19:29] De tweede termijn vroeg mevrouw Bruining, kan de staatssecretaris heroverwegen om dat wetsvoorstel nachtelijke insluiting in te gaan doen?

[4:19:38] Nou, ik ga dat wetsvoorstel toch voorbereiden, maar alles wat er over gezegd is, uiteraard in het debat en ik hoop de overtuiging die u ook bij mij terugvond als het gaat over bijvoorbeeld het nee tenzij beginsel, als het gaat over de strikte voorwaarden, als het gaat over de controle, ik kom er zo nog even bij terug op een vraag die mevrouw Dobbes stelde,

[4:19:56] neem ik daarin mee.

[4:19:57] Dus ik hoop dat u dat ook gaat terugherkennen in de manier waarop het wetsvoorstel vorm gaat geven.

[4:20:02] Meneer Krijns, zijn we niet volledig vastgelopen in het systeem?

[4:20:10] Volledig denk ik niet, maar ik denk wel dat we met elkaar kunnen concluderen dat er een aantal verbeterpunten zijn.

[4:20:15] Daarvoor is bijvoorbeeld dat toekomstscenario en de verbetering van jeugd en kinder- en gezinsbescherming heel belangrijk.

[4:20:22] De wet verbetering rechtsbescherming in de jeugdbescherming komt eraan.

[4:20:27] Daarvoor voeren we een deel van.

[4:20:29] De toekomstscenario zijn we bezig en de hervormingsagenda jeugd.

[4:20:32] En met al die dingen hopen we het systeem weer werkend te laten zijn ter bescherming, veiligheid en gewoon gezond op kunnen groeien van kinderen in Nederland.

[4:20:44] Meneer Krijns vroeg ook naar de speeltuinen.

[4:20:48] Nou, sowieso leuk om inderdaad een belofte die u heeft gedaan aan mensen om die waar te maken.

[4:20:54] Altijd goed, zou ik aan alle politici willen oproepen.

[4:20:57] Buitenspelen is belangrijk.

[4:20:59] Ik zeg vaak buitenspelen, buitenspelen, buitenspelen.

[4:21:02] Dat kan in speeltuinen, dat kan op schoolpleinen en dat kan ook gewoon soms op de bouw, om maar zo te zeggen.

[4:21:07] Maar die jeugdwet regelt dat niet en daar wou ik ook een beetje vanaf blijven, heel eerlijk.

[4:21:11] Mevrouw Westerveld vroeg hoeveel GIs, gecertificeerde instellingen, gaan we nog terugzien, zoals jeugdbescherming Noord met een behoorlijk kritisch tot verscherpt toezicht vanuit de inspectie.

[4:21:26] Dat weet ik niet, maar wat ik wel weet is dat er nu nog drie gecertificeerde instellingen worden onderzocht.

[4:21:33] Er wordt toezicht opgehouden en daar deze maand verschijnen de rapporten op.

[4:21:38] Dus daar moeten we afwachten om te zien wat er dan aan de hand is en of er maatregelen noodzakelijk zijn.

[4:21:46] En uiteraard informeren we u daarover.

[4:21:54] Mevrouw Westerveld vroeg ook nog naar de urgentie van het wetsvoorstel Rijkwijten en noemde daar de naam van een aantal voorgangers die ik nog wel inderdaad wel uit het debat herken, maar ook wel echt van een tijd geleden.

[4:22:09] Ik zou het heel graag zo snel mogelijk doen.

[4:22:13] Ik ga nu al een stap verder met wat er nu ligt.

[4:22:17] Misschien zitten we 80% goed.

[4:22:21] Of we besteden er nog een aantal weken aan om het tot 92% goed te krijgen.

[4:22:27] Schatting.

[4:22:29] En ik heb toch voor de tweede gekozen.

[4:22:32] Maar nogmaals, we hebben deadlines wat mij betreft.

[4:22:34] Dus het ligt niet op een plank te wachten tot iemand er weer eens tijd aan wil besteden.

[4:22:39] Maar ik wil echt ook samen met gemeentes uitdrukkelijk zorgen dat het ook klopt.

[4:22:44] Want we kunnen nog zoveel... Ik kan ze nog zoveel verzinnen hier in Den Haag, maar uiteindelijk is het voor gemeenten heel belangrijk dat het ook voor hun gaat werken.

[4:22:50] Want dat is juist het doel ook van die wet, dat gemeentes daarmee

[4:22:54] uit de voeten kunnen.

[4:22:56] Dus ik hoor u goed en ik hoop dat u met mij zich wil buigen over wat er dan ligt.

[4:23:05] De vraag van mevrouw Dral was strak op jeugdbescherming Noord te blijven, want er zitten echt wel schrijnende kanten aan.

[4:23:18] Ik heb ook geprobeerd te zeggen dat het niet alleen wij er strak op zitten, maar ook de inspecties, ook de betrokken gemeentes.

[4:23:25] Dus met z'n allen zijn we er hard aan bezig.

[4:23:28] Ik heb er vertrouwen in dat het vooruitgaat en ook op het goede tempo.

[4:23:33] Maar dat zullen we ook moeten zien en dat blijven we dus in de gaten houden.

[4:23:38] Mevrouw Dobbe vroeg naar de beschikbaarheidsfinanciering.

[4:23:42] Voorzitter.

[4:23:43] Ja.

[4:23:44] Mevrouw Droom.

[4:23:45] Ja, dank u wel.

[4:23:47] Zou u een toezegging kunnen doen om daar de Kamer over te informeren?

[4:23:57] Wat ik zeg, ze zitten er strak op.

[4:24:00] Mocht er informatie komen die we met de Kamer willen delen, en dat willen we als die informatie er is, dan zullen we dat zeker doen.

[4:24:11] Op welke termijn weet ik dan zo niet, maar u hoort van ons.

[4:24:16] Later dit najaar.

[4:24:20] In ieder geval in januari.

[4:24:27] Mevrouw Dobbe vroeg naar de planning van de beschikbaarheidsfinanciering.

[4:24:32] Daar zijn standaarden voor nodig voor de vormen van jeugdzorg die in de ANVB, de Algemene Maatregelen van Bestuur, worden opgenomen.

[4:24:42] En dat is best wel ingewikkeld.

[4:24:44] En zodra dat er is, dan is de financiering.

[4:24:46] Dus ik kan nog niet zo'n goede planning geven.

[4:24:50] En dat wilde mevrouw Dobbe wel graag.

[4:24:52] Dus dan moet ik haar teleurstellen.

[4:25:00] Ja, er moet toch wel iets over te zeggen zijn qua planning.

[4:25:04] Ik hoop dat we hier niet nog negen jaren op moeten wachten.

[4:25:07] Deze motie ligt er ook al een tijdje.

[4:25:09] Dus ik hoop dat de staatssecretaris haar best wil doen om te kijken van in ieder geval dan moeten we toch wel geregeld hebben.

[4:25:16] De staatssecretaris wil altijd haar best doen en doet dat ook graag.

[4:25:21] Maar de data geven is lastig.

[4:25:25] We zijn nu bezig met die standaarden.

[4:25:26] Dat geldt niet voor alle vormen van zorg, maar onder andere pleegzorg enzovoort.

[4:25:32] opgeschreven worden, dan moeten ze zorgvuldig.

[4:25:35] Daar zijn we nu mee bezig.

[4:25:37] En dan pas gaan we over financiering zitten.

[4:25:41] Dus daar zitten ook nog twee stappen tussen met een marge.

[4:25:51] Ik ga toch iets toezeggen.

[4:25:53] Ik ga toezeggen dat mevrouw Dobbe daarvoor kerst een brief met de planning krijgt.

[4:25:59] Ik zei net tegen meneer Kruijs dat het goed is om beloftes na te komen.

[4:26:07] Dat geldt ook voor mij.

[4:26:09] Ik moet ook geen dingen beloven die ik niet waar kan maken.

[4:26:13] Mevrouw Dobbe kondigde eigenlijk ook een soort van motie aan over budgetverfondsen.

[4:26:19] Prima.

[4:26:22] Daar zei ze wel een aantal dingen bij die ik niet helemaal met haar eens was.

[4:26:28] Ik geloof niet dat ze uitkleden zijn, maar wel alsof financiën een groot probleem zijn in alles.

[4:26:35] We hebben niet voor niks echt de afgelopen voorjaarsnota 3 miljard extra ook weer vrijgemaakt voor dit soort ontwikkelingen.

[4:26:42] Dus dat vind ik dan weer lastig.

[4:26:45] Dus ik zie die motie tegemoet en ik hoop dat we dan uiteindelijk tot iets komen komen waar we allemaal blij van worden.

[4:26:51] Maar ik ga het zien.

[4:26:52] Maar ik ga nu niet ingrijpen zoals ik met kracht heb betoogd in de eerste termijn.

[4:26:59] Mevrouw Dobbe vroeg ook nog, het neet-en-zij-principe kan je niet garanderen.

[4:27:04] Dus, moet je het dan wel doen?

[4:27:06] Nou, je kunt het best wel heel ver garanderen.

[4:27:10] Het wordt een harde wettelijke eis, het neet-en-zij-principe.

[4:27:15] En daarmee heb je al best wel wat afgekaderd.

[4:27:19] Plus, alles wat jeugdzorginstellingen doen aan vrijheidsbeperkende maatregelen, waaronder nachtelijke insluiting, maar ook andere, moet geregistreerd en gerapporteerd worden in de inspectie.

[4:27:31] Nou, ik geloof dat we daarmee best wel een stevige...

[4:27:34] garantie neerleggen dat we dat neet-en-zaai-principe kunnen garanderen.

[4:27:40] Ik neem echt mee uw opmerkingen en aandachtspunten, maar we gaan daar zorgvuldig mee aan de slag.

[4:27:49] Dan tot slot de vraag van meneer Seder.

[4:27:52] Ik dacht dat ik er al antwoord op had gegeven, maar ik wil het best nog een keer doen.

[4:27:54] Staatscommissie, we zijn nu bezig met de opdrachtomschrijving en de mensen die erin gaan zitten.

[4:27:59] De ministerraad moet uiteindelijk zeg maar zo'n adviescollege wat zo'n staatscommissie is goedkeuren.

[4:28:06] Wat we verwachten is dat begin 2026 de commissie in volle vaart van start kan gaan.

[4:28:17] Dan dank ik de staatssecretaris voor haar beantwoording in de tweede termijn, zijde van het kabinet.

[4:28:25] Daarmee zijn we ook aan het einde gekomen van het debat.

[4:28:28] Voordat ik dat helemaal ook ga beëindigen hier vanavond wil ik nog even naar de toezeggingen toe, met wie ik goed vind.

[4:28:36] Ik heb geprobeerd hem zo goed mogelijk bij te houden.

[4:28:42] De staatssecretaris komt later dit jaar terug op de motie Westerveld over het opvolg van adviezen uit hoofdstuk 4 van het rapport van de deskundige commissie.

[4:28:56] De staatssecretaris zegt het lid Seder toe om terug te komen... Mag ik over die eerste?

[4:29:02] We hebben in de motie staan voor de begrotingsbehandeling, dus ik hoop dat dat ook lukt.

[4:29:17] De staatssecretaris zegt het lid C ertoe om terug te komen in de brief.

[4:29:21] Scheidingsaanpak die deze maand wordt gestuurd naar de Kamer op eventuele maatregelen die genomen kunnen worden die als doel hebben in te spelen op niet goed lopende relatie van ouders.

[4:29:31] Een beetje zo.

[4:29:33] Niet goed.

[4:29:33] Nou ja, zo.

[4:29:34] Ja, check.

[4:29:36] Relaties.

[4:29:38] Punt.

[4:29:40] Het derde punt is de staatssecretaris gaat gemeente erop wijzen dat er voorzieningen zijn voor bepaalde bijzondere kosten die pleegouders maken.

[4:29:47] Ik heb daar geen termijn aan gekoppeld, maar we hebben hem wel even genoteerd.

[4:29:51] Check.

[4:29:52] De staatssecretaris zegt toe om in de volgende Kamerbrief

[4:29:56] terug te komen op de uitwerking van het wettelijke recht om tot 21 jaar bij pleegouders te kunnen blijven.

[4:30:03] Check.

[4:30:04] De staatssecretaris zegt toe om de Kamer te informeren over het overkoepelend rapport over het toezicht op jeugdbescherming Noord.

[4:30:12] Yes.

[4:30:13] De staatssecretaris zegt toe dat de staatssecretaris voor rechtsbescherming voor het verkiezingsreces terugkomt op de stand van zaken in zaken de motie die terugdringen van oude verstoring verzoekt.

[4:30:26] Sorry, ik heb het verkeerd gelezen.

[4:30:28] Verstoting.

[4:30:30] De staatssecretaris zegt toe in de loop van het najaar terug te komen op alle plannen die er zijn met betrekking tot het terugdringen van mentale problemen bij jongeren die gendergerelateerd zijn.

[4:30:44] Vrouwengezondheid.

[4:30:50] De staatssecretaris doet het lid er al de toezegging om de Kamer te informeren over de ontwikkelingen bij het onderzoek naar jeugdbescherming Noord, zodra er nieuws is en dit uiterlijk in januari te rapporteren.

[4:31:05] Kan ik dat zo?

[4:31:07] De staatssecretaris zegt het lid Dolbert toe dat zij voor kerst of kerstreces, maakt niet uit, een brief over de planning krijgt met betrekking tot de pleegzorg.

[4:31:18] Stuurt, zeg je dat goed?

[4:31:20] Pleegzorg stuurt?

[4:31:22] Nee, beschikbaarheidsfinanciering.

[4:31:25] Excuus, beschikbaarheidsfinanciering.

[4:31:28] Bij deze gelijk toegevoegd en compleet gemaakt.

[4:31:31] Dus voor het kerstreces.

[4:31:32] Ja?

[4:31:34] Ik had natuurlijk gehoopt op een uitkomst in plaats van een planning.

[4:31:41] Maar goed, ik grijp alles wat ik pakken kan.

[4:31:44] En ik hoop wel dat de motie snel wordt uitgevoerd.

[4:31:46] Dat is het natuurlijk wel.

[4:31:50] Er is een motie aangenomen en we willen hem snel uitgevoerd zien.

[4:31:56] Dit hadden wij genoteerd.

[4:31:59] Er is een twee-minuten-debat aangevraagd.

[4:32:03] Ik hoor ook gelijk voor het verkiezingsreces.

[4:32:06] Dat geleid ik door, maar dat is niet wat wij hier bepalen.

[4:32:09] Dus u zult daar zelf, zeg ik dan even tegen de indiener, ook moeten schakelen met GDV Plenair.

[4:32:17] En u kunt altijd nog bij een microfoon staan, Plenair, om dat nog aan te vragen.

[4:32:21] Er zijn verschillende manieren om het ook echt...

[4:32:22] daadwerkelijk te regelen, maar u weet hoe het werkt en anders zijn er collega's van jullie die daarmee kunnen helpen om dat ook zo te organiseren.

[4:32:32] Daarmee kom ik aan het einde van de vergadering.

[4:32:34] Ik wil iedereen die hier nog is ook bedanken voor uw aanwezigheid en geduld en interesse, maar ook iedereen die het op afstand heeft, vol dank.

[4:32:42] Kamerleden, statica's, ambtenaren, ondersteuning.

[4:32:47] Ik sluit de vergadering.