Publieke gezondheidszorg

[0:00:24] Goedemorgen.

[0:00:26] Het is tien uur.

[0:00:27] Ik open de vergadering van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

[0:00:33] Aan de orde is het debat publieke gezondheidszorg.

[0:00:38] Ik heet de mensen op de publieke tribune van harte welkom.

[0:00:41] En uiteraard ook de mensen die het debat volgen op afstand via de stream.

[0:00:45] Welkom aan de staatssecretaris en de nieuwe minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de heer Bruin.

[0:00:51] Gisteren had hij zijn debuut bij het Vragenuurtje en vandaag het eerste commissiedebat.

[0:00:58] Aan de zijde van de Kamer zijn aanwezig mevrouw Slag Tichman, GroenLinks PvdA, de heer Bevers, VVD, mevrouw Hersberger, NSC, mevrouw Dobbe, SP, de heer Krul, CDA en de heer Klaassen, PVV.

[0:01:10] Ik stel voor om in de eerste termijn kamer drie interrupties toe te staan.

[0:01:16] De spreektijd is vier minuten per fractie.

[0:01:21] Ik geef als eerste het woord aan mevrouw Slacht-Tegelman.

[0:01:26] Ja, voorzitter.

[0:01:27] Al jaren dalen de vaccinatiegraden voor besmettelijke ziektes in Nederland, waardoor het risico besmettingen toeneemt.

[0:01:33] Dit voorjaar werden we dan ook nog opgeschrikt door mazelenuitbraken in clusters en moesten er enkele kinderen worden opgenomen in het ziekenhuis.

[0:01:41] Een actueel zeer zorgelijk stuk

[0:01:43] Vraagstuk.

[0:01:44] Het AD kopte gisteren nog dadende vaccinatiegraad blijft hoofdpijndossiers voor grote steden.

[0:01:51] Maar ze zien lichtpuntjes.

[0:01:52] Ook kwamen gisteren de raadsbrieven voor de vaccinatiegraden vanuit Amsterdam en Den Haag binnen.

[0:01:58] Vooral in enkele wijken is de opkomst erg laag en komen ziekten als kinkhoest vaker voor.

[0:02:03] Daarom hebben we vorig jaar met een breed aangenomen amendement geld vrijgespeeld voor een fijnmazig wijkgerichte aanpak.

[0:02:10] Met zeer positieve eerste resultaten.

[0:02:12] De lichtpuntjes.

[0:02:14] In Amsterdam gaan jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen nu de wijk in en langs buurthuizen en scholen om in gesprek te gaan over vaccineren.

[0:02:23] Zo worden veel misvattingen over vaccinaties rechtgezet.

[0:02:26] Met positieve resultaten.

[0:02:28] Ook in Den Haag stijgt het aantal prikken en worden bewoners bereikt op plekken waar dat eerst niet mogelijk was.

[0:02:33] Maar ondanks de positieve resultaten zijn de vaccinatiegraden nog steeds laag.

[0:02:38] Om het tij echt te keren en onze kinderen goed te beschermen, is het belangrijk dat we financiering voor de wijkgerichte aanpak structureel maken.

[0:02:46] Deze oproep horen we dan ook vanuit alle hoeken.

[0:02:49] De oproep in het AD, de gemeentes, het RIVM en de GGD vragen hierom.

[0:02:54] De voorganger van de huidige staatssecretaris en tevens partijgenoot gaf hier gehoor aan en schreef in juni 2025.

[0:03:02] Om de wijkgerichte aanpak in elke regio te kunnen uitbreiden, ben ik mij ervan bewust dat additionele middelen noodzakelijk zijn.

[0:03:10] Daarom zal ik verkennen hoe een voortzetting en versterking van de wijkgerichte aanpak en de daarvoor benodigde structurele financiële middelen mogelijk gemaakt kunnen worden.

[0:03:25] resultaten uit van de wijkgerichte aanpak?

[0:03:28] En hoe kijkt de staatssecretaris tegen de oproep vanuit het veld om middelen vrij te maken voor de wijkgerichte aanpak en dat structureel te doen?

[0:03:36] Waren de lage vaccinatiegraden deze staatssecretaris ook groot te zorgen?

[0:03:41] En gaat de staatssecretaris de lijn van haar voortgangen dan ook voortzetten?

[0:03:45] En kan ze toezeggen dat de middelen voor de wijkgerichte aanpak structureel worden, zodat het goede werk kan worden voortgezet?

[0:03:53] Voorzitter, en dan nu over het gordelroosvaccin.

[0:03:56] Wij zijn erg blij dat de financiering is gevonden voor het gordelroosvaccin, maar hebben nog enkele vragen.

[0:04:02] Wie komen er nu allemaal voor een aanmerking en waarom worden er geen inhaalcampagnes gehouden zodat alle 60-plussers beschermd kunnen zijn?

[0:04:10] Ook nog een vraag over het RS-vaccin.

[0:04:13] Fijn dat afgelopen maanden gestart is met de immunisatie van zeer jonge kinderen.

[0:04:18] Is er ook ruimte om het vaccin beschikbaar te maken voor risicogroepen aangewezen door de huisarts of kinderarts?

[0:04:25] Bijvoorbeeld via een wachtlijst voor overgebleven vaccins bij no-shows bij het Rijksvaccinatieprogramma.

[0:04:31] Dat voorkomt verspilling en biedt bescherming aan kwetsbaren.

[0:04:35] Voorzitter, en dan nu de laatste onderwerpen.

[0:04:38] Anticonceptie en PrEP.

[0:04:40] We zien dat het gebruik van anticonceptiepeel en anticonceptiemiddelen in het algemeen afneemt.

[0:04:46] En hier maken we ons als GroenLinks PvdA ernstige zorgen over.

[0:04:50] Tegelijkertijd stijgt namelijk het aantal SOA's.

[0:04:53] Welke aanvullende concrete maatregelen worden er genomen voor kennisvermeerdering bij mensen over de diverse optische anticonceptie en hun voor- en nadelen?

[0:05:03] Waarom blijven de extra noodzakelijke investeringen uit?

[0:05:07] Daarnaast zien we een zogenaamde intensivering gepland... voor de aanvullende SOA-zorg en de PREP-zorg.

[0:05:15] Dit is echter slechts een reparatie van de bezuinigingen van 2026.

[0:05:20] Wederom, waarom blijven de benodigde investeringen uit?

[0:05:23] Tot zover, voorzitter.

[0:05:25] Keurig binnen de tijd.

[0:05:27] Dan geef ik nu het woord aan de heer Bevers, VVD.

[0:05:30] Dank u wel, voorzitter.

[0:05:32] Veel onderwerpen op de agenda.

[0:05:33] Het dringt altijd tot het maken van keuzes.

[0:05:36] Ik ga het niet hebben over de hek bij het laboratorium van volkensonderzoek.

[0:05:40] Daarover is terecht een plenair debat aangevraagd en toegekend.

[0:05:43] En in dat debat willen we breed ingaan op oorzaken en grote gevolgen voor de slachtoffers.

[0:05:50] En ook het RIVM-rapport, kiezen voor een gezonde toekomst, laat ik verder hier onbesproken.

[0:05:54] We hebben immers 140 vragen gesteld, dat zijn er nogal wat, en ook antwoorden gekregen.

[0:05:59] Daar hebben we op dit moment verder niets aan toe te voegen.

[0:06:02] Ik zal in mijn bijdrage verder ingaan op seksuele gezondheid, vertrouwen in vaccinaties,

[0:06:08] en de adviezen rond de bevoegdheden in de wet publieke gezondheid, de WPG.

[0:06:13] Voorzitter, seksuele gezondheid is een belangrijk onderdeel van iemands welzijn.

[0:06:16] En hoewel niet iedereen het met hem eens was, de Amerikaanse klinisch psycholoog Abraham Maslow stelde in zijn bekende behoeftepyramide, de Pyramide van Maslow, seks en seksualiteit gelijk met ademhalen, eten, drinken, slapen en onderdak.

[0:06:31] Seksualiteit dus als bazaal onderdeel van iemands leven en relatie.

[0:06:36] Voorzitter, de VVD-fracties blijven met uitgebreide overzicht van de uitgangspunten en de stand van zaken.

[0:06:42] In de briefs veel aandacht voor de preventie van SOA's en ongewenste zwangerschappen, waarbij de staatssecretaris met name ook inzoomt op het condoomgebruik.

[0:06:50] Dat daalt.

[0:06:52] De staatssecretaris verwijst naar een onderzoek van het RIVM en SOA AIDS over de effecten

[0:06:56] effectieve interventies om condoomgebruik te stimuleren?

[0:07:01] Wanneer komen de uitkomsten van dit onderzoek?

[0:07:03] We hebben het er al langer over, zeker ook bij de discussie rond de toename van ongewenste zwangerschappen.

[0:07:11] Goed door seksuele vorming in het onderwijs is onontbeerlijk.

[0:07:14] Scholen kiezen zelf welk lesmateriaal of welke lesmethodes gebruiken.

[0:07:20] Momenteel worden er kerndoelen geformuleerd... waarin de relationele en seksuele vorming concreter worden benoemd.

[0:07:27] Scholen worden gestimuleerd en ondersteund om daarnaar te handelen.

[0:07:31] We blijven het als VVD benadrukken hoe belangrijk het is... dat scholen daarin onafhankelijke en vrije keuzes kunnen blijven maken... en dat ouders informatie krijgen gebaseerd op feiten...

[0:07:41] en niet op fabels via desinformatie.

[0:07:43] En we roepen het kabinet nadrukkelijk op om zeker op dat laatste ook heel alert te blijven.

[0:07:49] Dan de dalende vaccinatiegraad.

[0:07:50] We vinden dat als VVD-fractie uitermate zorgelijk.

[0:07:54] Naast de enorme gezondheidsrisico's voor individuele kinderen is en blijft het een groot risico voor de publieke gezondheid, omdat een groot deel van de ziektes waar het Rijksvaccinatieprogramma in voorziet ook nog eens besmettelijk is.

[0:08:06] We steunen vanzelf zeker de lijn van goede voorlichting, het tegengaan van desinformatie en de kracht van de overtuiging.

[0:08:12] Maar juist omdat de gevolgen zo groot kunnen zijn, zoekt de VVD-fractie nog steeds naar mogelijkheden om de samenleving beter te beschermen.

[0:08:20] De VVD is benieuwd in hoeverre het kabinet vindt dat ze voldoende mogelijkheden hebben om op grond van de wet publieke gezondheid maatregelen te nemen wanneer de vaccinatiegraad onder een kritisch minimum komt.

[0:08:31] En daarmee kom ik ook op de bevoegdheidsgrondslagen van de wet

[0:08:37] Oh, bevoegdheidsgrondslagen van de wet publieke gezondheid.

[0:08:41] De minister schrijft in de brief niet van plan om bredere algemene bevoegdheidsgrondslagen in de WPG op te nemen.

[0:08:50] Dat brengt me wat in verwarring.

[0:08:51] Dus ik zou graag van de minister enige duiding krijgen hoe zich dit verhoudt tot de opmerkingen van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, de RVS, over de toegankelijkheid van zorg.

[0:09:01] De RVS stelt dat met de voorgenomen aanpassingen van de nationale crisisstructuur in geval van een dreigende pandemie nog geen zekerheid wordt geboden over de toegankelijkheid van zorg.

[0:09:12] En de RVS wijst dan weer onder andere op de regeling in het staatsnoodrecht.

[0:09:17] Ik ga u even onderbreken.

[0:09:18] U heeft een interruptie van mevrouw Hitsberg.

[0:09:20] Mag ik eerst vragen hoeveel interrupties we hebben vandaag?

[0:09:24] Het ging een beetje snel.

[0:09:28] Heel even terug naar het vertrouwen in vaccins.

[0:09:34] En het afgenomen vertrouwen in vaccins.

[0:09:39] Voor preventie is echt vertrouwen nodig.

[0:09:41] Wil je vaccineren?

[0:09:42] Wil je onderwijs geven over seksuele gezondheid?

[0:09:45] Wil je aan een bevolkingsonderzoek deelnemen?

[0:09:47] Daarvoor is vertrouwen nodig.

[0:09:49] Nu lezen wij in het VVD-verkiezingsprogramma, en we zien het ook in het handelen van de VVD, dat ze toch verder willen met dwang en drang.

[0:10:00] Dus niet gevaccineerde kinderen kunnen weigeren bij de kinderopvang.

[0:10:04] En ik vraag aan de heer Bevers, is dat nou goed bevallen?

[0:10:08] En wat denkt de heer Bevers dat dat doet met het vertrouwen in vaccins als je eigenlijk mensen buiten de maatschappij wilt duwen die niet leuk meedoen?

[0:10:19] Ja, het buiten de maatschappij duwen van mensen die niet leuk meedoen, dat zijn uw woorden.

[0:10:23] Daar herken ik me absoluut niet in.

[0:10:26] Kijk, waar het om gaat is dat je als overheid twee verantwoordelijkheden hebt.

[0:10:29] Namelijk inderdaad het creëren vertrouwen... Ik onderbrek even, wacht even op de bel.

[0:11:29] Ik ga even terug naar mijn eerste opmerking, namelijk dat je als overheid natuurlijk de opdracht hebt om vertrouwen te kweken in vaccins, in vaccinatie, in onderzoek.

[0:11:44] Ik zei niet voor niks dat we geloven in de kracht van voorlichting, ook de kracht van overtuiging.

[0:11:48] Ik denk als we dat goed doen, dat dat alleen maar kan helpen.

[0:11:51] Maar je hebt als overheid

[0:11:52] ook de opdracht om de maatschappij en de samenleving te beschermen tegen grote gevaren.

[0:11:58] En we weten dat een aantal van de ziektes waarin het Rijksvaccinatieprogramma voorziet... ernstig besmettelijk is en tot grote problemen kan leiden.

[0:12:08] En het is altijd heel makkelijk om te zeggen... ja, mensen moeten dat vrijwillig doen.

[0:12:12] Natuurlijk, daar gaan we altijd voor.

[0:12:14] Maar het betekent wel dat als wij onze beschermende taak serieus nemen... wij ook kijken waar de grens bereikt wordt.

[0:12:21] En dat betekent...

[0:12:22] Dat je bijvoorbeeld kan overwegen om inderdaad rondom de kinderopvang kan zeggen... daar trekken wij een grens.

[0:12:28] Op het moment dat je niet gevaccineerd bent en een groot risico vormt voor de omgeving... dan vinden wij dat je die verplichting op kan leggen.

[0:12:41] Gaat u verder.

[0:12:45] Waar was ik gebleven?

[0:12:46] bij de bevoegdheidsgrondslagen volgens mij.

[0:12:50] Ik had gevraagd aan de minister om enige duiding te geven, omdat het verwijzen naar het staatsnoodrecht volgens ons wat strijdig is met dat standpunt dat die bredere bevoegdheidsgrondslagen niet noodzakelijk zouden zijn.

[0:13:07] Dus misschien kan de minister daar nog wat op toelichten.

[0:13:11] Hoe verhouden ze zich tot elkaar?

[0:13:13] Of moeten we ze helemaal los van elkaar zien?

[0:13:16] En ten slotte, voorzitter, danken we de minister voor de brief over de stand van zaken van weerbare zorg en daarin concreet voorgestelde financiële maatregelen die de VVD-fractie ook steunt.

[0:13:28] Tot zover, voorzitter.

[0:13:32] Ik hoor de VVD zeggen dat geloven in de kracht van voorlichting enorm kan helpen bij vaccineren en vrijwillige vaccinaties en dat dat zo waardevol is om die beschermende taak serieus te nemen.

[0:13:48] Is de VVD dan ook voorstander om de vijfmazige structurele wijkgerichte aanpak structureel te gaan vormgeven in plaats van incidenteel?

[0:13:59] U heeft die vraag ook aan de minister en aan de staatssecretaris gesteld.

[0:14:06] U kent, denk ik, het standaard onderwerp als een reactie.

[0:14:10] Ook van mijn kant, op het moment dat we daar financiële middelen voor vrij moeten maken, is daar ruimte voor, ziet de staatssecretaris of de minister die ruimte.

[0:14:18] En op basis daarvan zullen wij daar verder naar kijken.

[0:14:23] Maar dat is wel voor mij het punt.

[0:14:24] Kijk, u vraagt om een structurele financiering.

[0:14:27] Ik hoor graag hoe het kabinet er tegenaan kijkt.

[0:14:35] Dan is er nog een vraag van mevrouw Dobbe.

[0:14:38] Ik heb eigenlijk een andere vraag.

[0:14:40] De heer Bevers zei terecht, de piramide van Masloff is ook weer leuk om die weer een keer te horen.

[0:14:45] En seksualiteit als basisbehoefte.

[0:14:48] En we zien ook dat het aantal, er zijn goede gevolgen van, er zijn ook wat minder goede gevolgen van, waaronder soa's bijvoorbeeld, ongewenste zwangerschappen.

[0:14:56] En dat zien we ook stijgen.

[0:14:58] We zien tegelijkertijd ook dat er wordt bezuinigd bijvoorbeeld op preventieprogramma's.

[0:15:05] Maar waar ik het eigenlijk nu over wil vragen is toegang tot anticonceptie.

[0:15:09] Want daar had de heer Bevers het ook over.

[0:15:10] En de effectieve interventies om condoomgebruik te stimuleren en anticonceptie te stimuleren.

[0:15:15] Het zou niet het beste en de meest effectieve interventie zijn dat we dat opnemen in het basispakket.

[0:15:25] Dat is een bekende vraag en u kent het antwoord waarschijnlijk.

[0:15:29] Ik word bijna verleid om de legendarische woorden van de vorige staatssecretaris voor preventie te herhalen over de kosten van condooms.

[0:15:42] Ik denk dat de kosten van condooms zodanig zijn dat mensen dat echt zelf kunnen betalen.

[0:15:47] Dus ik voel er niet voor om dat in het basispakket op te nemen.

[0:15:54] Kijk, het kan zijn dat de VVD beoordeelt dat die kosten niet veel zijn.

[0:16:01] En toch blijkt dat het een barrière kan zijn.

[0:16:04] De kosten voor condooms, maar ook de kosten voor andere concepties en anticonceptie.

[0:16:13] Dat is ook gebleken dat sommige mensen niet zo veel geld hebben.

[0:16:18] Voor hen zijn die kosten wel een barrière.

[0:16:21] Dit zou wel helpen om dat gebruik ervan toe te laten nemen.

[0:16:26] En tegelijkertijd ook heel veel kosten te besparen.

[0:16:29] Omdat de behandeling van een SOA veel duurder is dan het voorkomen ervan.

[0:16:34] Dus misschien is de heer Bevers bereid om met deze kennis en informatie toch een keer dat standpunt te herzien en hierover een wijs besluit te nemen.

[0:16:46] Dat zou misschien wel kunnen, maar dat ga ik vandaag niet doen.

[0:16:50] U kent onze opvatting daarover.

[0:16:52] We vinden dat een belangrijke eigen verantwoordelijkheid van mensen.

[0:16:56] U vroeg natuurlijk specifiek naar condoomgebruik.

[0:16:59] Dus we vinden in de breedte ook gewoon een eigen verantwoordelijkheid.

[0:17:02] En de kosten van condoomgebruik zijn echt te overzien.

[0:17:07] De kosten daarvan zijn

[0:17:09] niet heel hoog.

[0:17:10] En ik denk dat daar dus, wat ik al eerder zei, goede voorlichting, overtuigingskracht, duidelijkheid met veel groter belang is dan de kosten daarvan.

[0:17:23] Ik zie verder geen vragen, dus we gaan nu luisteren naar mevrouw Heertsbergen, NSC.

[0:17:28] Voorzitter, het gaat helaas niet goed met de publieke gezondheid in Nederland, ziet ook mijn fractie Nieuw Sociaal Contract.

[0:17:35] Het gaat niet goed met preventie.

[0:17:37] Alle seinen staan op rood.

[0:17:39] Vertrouwen in vaccinatie neemt af, condoomgebruik neemt af, anticonceptie neemt af, met ongewenste zwangerschappen en soa's tot gevolg.

[0:17:46] En van wie aan het bevolkingsonderzoek meedoet, wordt de data gejat.

[0:17:50] Van bijna 1 miljoen Nederlanders werden zeer zeer gevoelige informatie met naam, toenaam en BSN gestolen.

[0:17:57] En dat is zeer ernstig voor de veiligheid van onze persoonsgegevens, voor onze medische gegevens en voor het vertrouwen in het bevolkingsonderzoek.

[0:18:05] Toch een kernpunt in preventie in Nederland.

[0:18:07] En mijn fractie Nieuw Sociaal Contract zal blijven hameren op die data veiligheid.

[0:18:11] Dat hebben we vanaf dag één op de kaart gezet.

[0:18:14] De informatie over betrouwbaarheid van medische labs is tot nu toe te summier, te generiek en het duurt te lang.

[0:18:21] En bovendien is informatie tegenstrijdig.

[0:18:23] We zijn nu meer dan twee maanden verder en vijf weken nadat het bekend werd.

[0:18:27] Dit onderzoek is ooit aanbesteed aan laboratoria en een heleboel labs dingen mee.

[0:18:33] Wat zijn dan de eisen die worden gesteld aan dataminimalisatie?

[0:18:37] Hoe wordt er gecontracteerd en hoe kan het dat zo'n grote speler, Eurofins, die zoveel laboratoria heeft opgekocht, dat de veiligheid daar zo slecht gesteld is?

[0:18:47] Hoe speelt schaalvergroting in de sector hier een rol?

[0:18:49] Want alle kleine lapjes van een heleboel GGD's zijn ook opgekocht door dit soort grote buitenlandse spelers.

[0:18:55] Wat zijn de harde voorwaarden om de gegevens te mogen verwerken van honderdduizenden Nederlanders?

[0:19:01] En in hoeverre hebben wij toegestaan dat deze megatestfabrieken bezuinigen op veiligheid?

[0:19:06] Want het is gewoon een kostenpost natuurlijk.

[0:19:08] Een heleboel Nederlanders die vandaag een uitnodiging voor een bevolkingsonderzoek krijgen, zullen daar twee keer bij nadenken.

[0:19:14] Zijn mijn data veilig?

[0:19:16] En ook ik kreeg een brief, geachte mevrouw Herzberger.

[0:19:19] En dan kom ik op de tegenstrijdigheid, want de politicus kreeg een andere brief dan de burger.

[0:19:25] Als u vanaf nu meedoet, schrijft u, of tenminste het bevolkingsonderzoek, aan het bevolkingsonderzoek paarmodelhalskanker, is dat veilig?

[0:19:31] Want de testen en uitstrijdjes gaan nu naar de andere twee laboratoria waar wij mee samenwerken.

[0:19:36] En ook schrijft u in de brief dat het borstkankeronderzoek en het darmkankeronderzoek veilig is.

[0:19:41] Want het gaat vanaf nu naar die andere laboratoria.

[0:19:43] Hoe weten wij dat zo zeker?

[0:19:45] Want tegelijkertijd schrijft u in de antwoorden op schriftelijke vragen dat het helemaal niet zeker is, want dat de checks nog worden uitgevoerd.

[0:19:52] Die twee dingen kunnen niet tegelijkertijd waar zijn.

[0:19:55] Het vertrouwen en deelname in het bevolkingsonderzoek staan hier op het spel.

[0:19:59] Wij willen hier echt antwoorden op.

[0:20:00] Nederland wil hier antwoorden op.

[0:20:02] Honderdduizenden vrouwen.

[0:20:04] Een samenleving die op preventie wil inzetten, kan zich dit soort datacatastrofes niet permitteren.

[0:20:10] Voorzitter, voor preventie is vertrouwen nodig, goede informatie, eerlijke informatie, steun.

[0:20:17] Mijn fractie ziet op veel plekken in de publieke gezondheid de littekens en de sporen die corona heeft nagelaten.

[0:20:23] We zien dat steeds minder ouderen hun kinderen vaccineren.

[0:20:27] En we zien dat andere partijen, zoals de VVD, zoeken naar nieuwe manieren van dwang en drang en het verder buitensluiten van burgers die aarzelend of wantrouwend zijn.

[0:20:38] Maar wij zoeken naar manieren om het vertrouwen te herstellen.

[0:20:42] We zien het Rex-vaccinatieprogramma steeds uitgebreid worden... tot een programma van 17 prikken tegen 12 ziekten.

[0:20:48] U heeft een interruptie van de heer Bevers.

[0:20:51] Ja, interruptie kan kort zijn op de uitdaging die mevrouw Hetsberger... of de confrontatie die mevrouw Hetsberger zoekt.

[0:20:57] Dan denk ik van, noem even man en paard.

[0:21:00] Maar doen wij dat?

[0:21:02] Vraag Hetsberger.

[0:21:03] Ik lees voor uit het VVD verkiezingsprogramma.

[0:21:06] We willen dat meer ouders hun kinderen laten vaccineren.

[0:21:08] We gaan verder met de initiatiefwet om niet gevaccineerde kinderen niet langer toegang tot het kinderdagverblijf te geven als de vaccinatiegraad te laag is.

[0:21:15] Deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma moet net zo normaal zijn als je buurman of buurvrouw helpen.

[0:21:20] Nou voorzitter, de buurman of buurvrouw helpen in Nederland is vrijwillig.

[0:21:24] Als jij je buurvrouw niet helpt, dan mag je niet meer naar een essentiële instelling.

[0:21:33] Dan mag je niet meer meedoen aan de samenleving.

[0:21:36] En voor een heleboel Nederlanders is kinderopvang gewoon essentieel.

[0:21:40] Om te kunnen werken.

[0:21:41] En dat betekent dat je Nederlanders die daarmee buiten de maatschappij duwt.

[0:21:49] die wantrouwend zijn, aarzelend zijn, buiten de maatschappij duwen.

[0:21:53] En wij denken dat dat niet goed is voor het vertrouwen en we denken dat de geschiedenis dat ook uitwijst.

[0:21:59] Ja, voorzitter, de taalgebruik van mevrouw Heskerger schort er nogal aan.

[0:22:03] U vindt dat en u kan dat vinden, maar de VVD vindt, en daar heb ik net ook toegelicht, dat je als rijksoverheid, als overheid, ook een hele grote verantwoordelijkheid hebt richting de samenleving en richting de maatschappij.

[0:22:16] En concludeer ik het goed dat NSC denkt van nou, dat vinden wij wel prima als er een epidemie uitbreekt in een kinderopvang en alle kinderen van zo'n opvang worden besmet.

[0:22:28] Ja, we laten dat gebeuren.

[0:22:29] We hebben daarin geen verantwoordelijkheid.

[0:22:31] Red je er maar mee.

[0:22:32] Dat is een verantwoordelijkheid die wij wel nemen.

[0:22:35] Wij voelen ons verantwoordelijk voor meer dan alleen het individu.

[0:22:38] Dat zal u misschien verbazen van de VVD, maar zo is het wel.

[0:22:44] Voorzitter, een paar jaar geleden was de vaccinatiegraad in Nederland... gewoon rond de 95 procent, tegen de 95 procent aan.

[0:22:51] En daar hadden wij geen probleem.

[0:22:53] En wat wij zien in de afgelopen jaren, is dat het vertrouwen is afgekalfd.

[0:22:58] En het vertrouwen is essentieel voor preventie.

[0:23:01] En wat de VVD nu steeds doet, is zeggen... ja, maar het is vrijwillig, totdat het niet meer vrijwillig is.

[0:23:08] En daar hebben de burgers van Nederland ervaring mee.

[0:23:11] Hele slechte ervaringen, zou ik willen zeggen.

[0:23:13] En wat wij, het verschil, en daar is echt een keuze voor, is willen wij dwang en drang mensen met de rug tegen de muur zetten zodra zij aarzelen over het Rijksvaccinatieprogramma?

[0:23:24] Of willen wij alles op alles zetten om het vertrouwen in de burger te herstellen en niet met initiatiefwetten aankomen die de toegang tot de maatschappij voor een belangrijk deel ontzegt voor mensen die aarzelen over vaccinaties?

[0:23:37] U vervolgt uw betoog.

[0:23:46] Het heeft nog ruim een halve minuut.

[0:23:49] Ruim een halve minuut, dat is mooi.

[0:23:52] Hoe kunnen we dat vertrouwen herstellen?

[0:23:54] Het Rijksvaccinatieprogramma wordt uitgebreid tot een programma van 17 prikken tegen 12 ziekten.

[0:23:59] Al die prikken hebben een rol en een meerwaarde.

[0:24:03] Maar het hele programma, daar zien we het draagvlak voor afnemen.

[0:24:09] Kan er meer gecombineerd worden of zelfs afgeschaald?

[0:24:13] Kan hepatitis B weer terug naar risicogroepen?

[0:24:16] Kan er een pneumokokkenprik minder, zoals de gezondheidsraad al noemt?

[0:24:20] We zien ook dat het vaak onduidelijk is waar mensen terecht kunnen voor inhaalvaccins.

[0:24:27] Herkent de staatssecretaris deze problemen en de minister?

[0:24:30] En zo ja, wat kunnen we hieraan doen?

[0:24:31] En hoe gaat het met het doelgroepenbeleid?

[0:24:33] De informatie op maat, in eigen taal.

[0:24:36] De aanwezigheid van gezondheidswerkers in de haarvaten van de samenleving.

[0:24:39] We weten heel goed wat werkt.

[0:24:42] En hoe kunnen we dit verder verbeteren?

[0:24:44] Publieke gezondheid is compleet afhankelijk van vertrouwen.

[0:24:49] Preventie is afhankelijk van vertrouwen.

[0:24:51] En dat moet dringend hersteld worden.

[0:24:53] Dank u wel.

[0:24:56] Dan gaan we nu luisteren naar mevrouw Dobbe, SP.

[0:25:00] Dank u wel, voorzitter.

[0:25:01] De publieke gezondheidszorg is essentieel om ziekte te voorkomen... en kan bijdragen aan het verkleinen van de klasseverschillen... op het gebied van gezondheid.

[0:25:08] Helaas zien we dat deze steeds meer onder druk komt te staan.

[0:25:11] Het aantal ernstige SOA's, zoals syphilis, gonoreu en hiv, neemt toe... terwijl GGD'en minder SOA-consulten kunnen uitvoeren.

[0:25:19] En toch bezuinigt dit kabinet volgend jaar 5 miljoen op de ASG-regeling... waarmee deze zorg wordt gefinancierd.

[0:25:26] En het bizarre, vind ik, is echter dat in het ASWA is afgesproken dat er in 2027 juist 5 miljoen extra voor de ASG-regeling wordt vrijgemaakt.

[0:25:35] Dus de regering haalt voor één jaar geld weg, waardoor GGD'en moeten bezuinigen en het jaar daarop moeten ze weer opschalen.

[0:25:44] En dat is bizar jojobeleid.

[0:25:46] En ik vraag me af of de staatssecretaris dit kan verhelpen.

[0:25:50] Op het gebied van seksuele gezondheid is daarnaast de keuze gemaakt om PrEP-zorg structureel aan te bieden.

[0:25:55] De enige goede keuze om dit zo te doen, volgens ons.

[0:25:57] Maar waarom wordt hier een eigen bijdrage voor gevraagd?

[0:26:01] Juist voor de meest kwetsbare mensen uit de doelgroep kan dit een te hoge drempel zijn.

[0:26:05] In de strijd tegen HIV is dit ook een drempel.

[0:26:07] En is de staatssecretaris daarmee eens en bereid om die eigen bijdrage af te schaffen?

[0:26:12] En, ik zei het net ook al, is de staatssecretaris bereid om anticonceptie op te nemen in het basispakket?

[0:26:18] Ook wil ik het hebben over de toegang tot abortussorg voor onverzekerde vrouwen, want zij krijgen deze zorg nu niet vergoed.

[0:26:24] Afgelopen maandag hadden wij ook een debat daarover en wees de staatssecretaris hiervoor naar de buffers van de klinieken.

[0:26:31] Wij hebben ook al eerder contact gehad met die klinieken en zij wijzen ons erop dat die buffers daar niet voor bedoeld zijn en dat deze nodig zijn voor andere noodzakelijke uitgaven die ze ook moeten doen.

[0:26:42] Dus het geld is niet over.

[0:26:43] En daardoor zijn onverzekerde vrouwen nu afhankelijk van liefdadigheid.

[0:26:47] Erkent de staatssecretaris dit?

[0:26:49] En zo niet, waar baseert zij dit dan op?

[0:26:51] Heeft zij dit nagevraagd bij de klinieken zelf of bij organisaties die zich inzetten voor deze vrouwen?

[0:26:56] En voorzitter, vorige maand kwam helaas ook in het nieuws dat er bij een datalek bij een commercieel laboratorium gegevens van honderdduizenden vrouwen waren gelekt die hadden meegedaan aan het bevolkingsonderzoek.

[0:27:06] Baarmoederhalskanker.

[0:27:09] Wat gebeurt er nu om deze vrouwen goed te informeren, te ondersteunen en te beschermen?

[0:27:20] Waar kunnen zij terecht als ze vragen hebben en welke hulp wordt er nu geboden?

[0:27:25] Dan, vanuit verschillende hoeken wordt gepleit voor het verlagen van de startleeftijd van bevolkingsonderzoeken, van bijvoorbeeld darmkanker.

[0:27:32] In andere landen wordt namelijk wel gestart vanaf 50 jaar.

[0:27:35] En is de minister bereid te onderzoeken of dit ook in Nederland mogelijk zou zijn?

[0:27:39] En hoe kijkt de minister naar de mogelijkheid voor een bevolkingsonderzoek van staatkanker?

[0:27:43] Tot slot moet mij nog iets van het hart.

[0:27:45] We hebben hier nu een debat over hoe we de publieke gezondheidszorg kunnen verbeteren.

[0:27:49] Dat gaat alleen echt niet als het kabinet ondertussen honderden miljoenen blijft bezuinigen op onze publieke gezondheid.

[0:27:57] De inspectie stelde in 2023 al dat de GGD'en door geldgebrek niet toekwamen

[0:28:03] aan het versterken van de publieke gezondheidszorg, maar sindsdien is er vooral geld afgegaan en niet bijgekomen.

[0:28:09] En daarmee gokt deze regering met de gezondheid van ons allemaal.

[0:28:14] Want hierdoor kunnen GGD'en minder doen om de vaccinatiegraad te verhogen, de verspreiding van SOA's tegen te houden en de klasseverschillen op het gebied van gezondheid te verkleinen.

[0:28:23] Om nog maar te zwijgen over de impact op de pandemische paraatheid.

[0:28:27] Deze bezuinigingen zijn simpelweg niet goed te praten.

[0:28:30] Graag een reactie.

[0:28:34] We hebben een uitgebreide technische briefing ontvangen als Kamerleden over het datalek rondom het bevolkingsonderzoek.

[0:28:47] Ook GroenLinks PvdA maakt zich zorgen over de dataveiligheid van vrouwen, maar sowieso van mensen in het algemeen.

[0:28:54] Daar kregen we te horen dat het de verantwoordelijkheid is van zorgverleners of zorgorganisaties om de dataveiligheid op orde te hebben.

[0:29:03] Daar zit natuurlijk wel wat in.

[0:29:06] Maar dat VWS niet de verantwoordelijkheid structureel neemt om...

[0:29:10] deze, soms ook kleine zorgaanbieders, structureel te ondersteunen.

[0:29:16] Bent u het met GroenLinksP vandaag eens, dat er structureel beleid moet komen om zorgverleners in dataveiligheid meer te ondersteunen dan dat er nu gebeurt?

[0:29:29] In de ziekenhuizen is dat heel erg mooi gebeurd.

[0:29:32] Er zijn dataveiligheidsmanagesexperts

[0:29:35] Maar heel veel andere organisaties, zoals kleine huisartsenpraktijken, die hebben die ondersteuning niet.

[0:29:44] Vindt u ook dat VWS de verantwoordelijkheid moet nemen om dat te fixen?

[0:29:49] Ja, dank u wel voor de vraag.

[0:29:50] Ik vind dat een hele interessante en relevante discussie.

[0:29:54] En ik denk dat we ook de trots van die discussie moeten voeren in het debat dat daar helemaal voor staat, want daar hebben we er ook meer tijd voor.

[0:30:01] Maar waar mijn zorg wel zit, is er, als het er makkelijk wordt gedaan met zeggen dat zorginstellingen zelf verantwoordelijk zijn voor hun dataveiligheid, maar dat die dataveiligheid ondertussen ontzettend ingewikkeld is om dat te organiseren,

[0:30:15] en dat er dan afhankelijkheid ontstaat van externe inhuur, dus externe experts, dus commerciële bureaus die hier dan geld mee verdienen, en dat zorginstellingen daar afhankelijk van worden en dat dat ook zorggeld kost.

[0:30:29] Dus dan vind ik het ook een publieke verantwoordelijkheid om te zorgen dat die zorginstellingen zich daar dan ook aan kunnen houden, want anders werkt veiligheid ook niet.

[0:30:38] En het tweede wat ik vind, is de zorg staat enorm onder druk.

[0:30:42] Dus elke cent die voor zorg bedoeld is, moet naar zorg gaan.

[0:30:45] Dus als er extra middelen nodig zijn, dan vind ik niet dat dat uit het zorggeld moet komen, wat gewoon zorgverleners nodig hebben om hun werk te kunnen doen.

[0:30:55] Ik denk dat de SP en GroenLinks elkaar daar heel goed in kunnen vinden, want daar zijn we het over eens.

[0:31:10] Maar dat zorgverleners structureel ontzorgd worden om zelf te kunnen zorgen,

[0:31:19] Om de datenveiligheid op orde te hebben, dat zou heel mooi zijn.

[0:31:23] Zonder inderdaad dure bureaus in te laten schakelen en dat soort dingen.

[0:31:26] Maar meer handvaten krijgen dan dat ze nu krijgen.

[0:31:29] Dat is mijn vraag.

[0:31:32] Het is niet echt een vraag, maar meer een stelling.

[0:31:36] Dat zorgverleners ontzorgd moeten worden, daar ben ik het dus helemaal mee eens.

[0:31:40] Dat het door commerciële bureaus moet gebeuren of met zorggeld, daar hebben wij grote twijfels bij.

[0:31:47] En ook moeten we natuurlijk kijken dat zorgverleners zelf niet worden belast met allerlei extra regels en allerlei extra administratieve of bureaucratische taken die dan wel leiden tot meer dataveiligheid, maar die de zorg in de weg zitten.

[0:32:02] Dus ik denk dat dat allemaal moet worden meegewogen.

[0:32:08] Ik snap heel goed dat mevrouw Dobbe niet wil dat er geld weglekt naar commerciële bedrijven.

[0:32:13] Maar laten we het heel even over dit lab hebben.

[0:32:17] En dan niet precies dit lab, maar het enorme consortium, de enorme firma waar dit lab onderdeel van is.

[0:32:23] 63.000 werknemers, 950 laboratoria in meer dan 60 landen.

[0:32:28] Een halfjaaromzet van 3,6 miljard.

[0:32:31] De winst voor belastingen 810 miljoen euro.

[0:32:34] Als je zoveel schaalvergroting ziet, moet je dan niet aan de grootste bedrijven de eis stellen dat dit op orde is?

[0:32:46] Eigenlijk, conform de motie die helaas werd weggestemd gisteren door mijn collega de Korte, dat je op korte termijn van dit soort enorme partijen, die bulken van het geld, kunt verwachten dat zij hun veiligheid op orde hebben.

[0:33:03] Dank voor de vraag.

[0:33:05] Ik denk dat we sowieso van elke partij die iets moet doen en die daar met publiek geld voor betaald wordt, moeten verwachten dat die zaken op orde hebben.

[0:33:14] Dus dat dit gewoon niet mag voorkomen.

[0:33:16] Het moet gewoon veilig zijn.

[0:33:17] Maar ik heb inderdaad wel hele grote twijfels bij dat we dit soort publieke taken, belangrijke taken, overlaten aan grote commerciële bedrijven of multinationals zelfs in dit geval.

[0:33:28] waarbij ook een deel van het geld weg lekt naar winsten.

[0:33:31] Dat zal u niet verbazen, dat wij daar wel kritisch op zijn.

[0:33:39] Dan gaan we nu luisteren naar de heer Krul van het CDA.

[0:33:42] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:33:42] En welkom aan de nieuwe minister.

[0:33:44] Gisteren als een vuurdoop gehad, natuurlijk in het mondige vragenuurtje, maar nu toch eerst echt de gast bij deze commissie.

[0:33:50] Het CDA is blij dat dit debat ook gewoon doorgaand kan vinden, want het kamerwerk gaat gewoon door.

[0:33:55] En dat deze bewindspersonen inmiddels dubbel demissionair zijn, een term die tot een paar weken geleden nog niet eens bestond, betekent niet dat er op de winkel gepast kan worden, voorzitter.

[0:34:03] Ik ga een paar onderwerpen behandelen en er zijn ook al een paar van mijn vragen gesteld.

[0:34:06] Ik ga proberen die dan ook gewoon over te slaan.

[0:34:09] Ik begin met de vaccinatiegraad.

[0:34:13] Het is ongelooflijk belangrijk dat we die vaccinatiegraad verhogen.

[0:34:15] Ik diende vorig jaar een motie in met destijds nog kamerlid Tiele om opties over de toegankelijkheid van vaccinaties

[0:34:24] of om die toegankelijkheid te vergroten, om daar opties over te onderzoeken.

[0:34:28] En de afdoening destijds vonden we eigenlijk wat matig.

[0:34:31] Hoe staat het bijvoorbeeld met het platform waar best practices kunnen worden uitgewisseld?

[0:34:35] Werkt dat?

[0:34:36] We begrijpen dat er bijeenkomsten zijn gehouden, er zijn gesprekken gevoerd, maar wat is daar dan uitgekomen?

[0:34:41] Wat zijn nou concrete opties om de toegankelijkheid te vergroten?

[0:34:45] Ik ben benieuwd of de staatssecretaris gewoon een lijstje kan noemen die we misschien, al dan niet, landelijk kunnen uitrollen.

[0:34:51] En het verlengde hiervan, er is dit jaar incidenteel geld vrijgemaakt voor een wijkgerichte aanpak voor het vaccineren en het CDA vindt dat een goede stap.

[0:34:58] Mijn vraag is wat dit precies heeft opgeleverd.

[0:35:01] We zien mooie voorbeelden, zoals in Den Haag, waar verloskundigen worden ingezet.

[0:35:04] Dat werkt, omdat zij het vertrouwen kunnen wekken van mensen.

[0:35:08] Maar we zien ook al, maar zien we ook al een effect in de cijfers.

[0:35:11] Graag een reactie, voorzitter.

[0:35:13] En dan, het klopt dat we een apart debat krijgen over de hek van bevolkingsonderzoek.

[0:35:18] De meeste vragen zal ik ook even bewaren, maar ik heb één concrete vraag die ik toch wil stellen.

[0:35:22] Want de 850.000 vrouwen, waarvan zeer persoonlijke medische gegeven zijn gestolen, maken zich nog steeds enorm zorgen.

[0:35:30] En ik wil toch allereerst dank uitspreken, omdat we enorm goed op de hoogte worden gehouden middels verschillende brieven.

[0:35:36] Gaan we even onderbreken.

[0:35:37] Een interruptie van mevrouw Hertzberger, haar laatste.

[0:35:39] Sorry, nog heel eventjes over de vaccinatiegraad natuurlijk.

[0:35:42] Want ook voor het CDA is altijd de vraag, wat doe je als vaccinatiegraad daalt?

[0:35:47] En bij D66 en VVD, die stellen voor meer vaccinatiedwang en drang op verschillende manieren.

[0:35:54] Hoe kijkt het CDA daarnaar?

[0:35:56] Wij zijn op dit moment niet voorstander van al dan niet instrumenten om bijvoorbeeld kinderen te kunnen weigeren bij een kinderopvang.

[0:36:05] Tegelijkertijd is het wel zo dat er natuurlijk wel een botsing plaatsvindt van waarde.

[0:36:09] Enerzijds hebben mensen gewoon het recht, zeg ik maar even, om hun kind niet te laten vaccineren en anderzijds botst dat wel.

[0:36:17] met ook mensen die er gewoon vanuit moeten kunnen gaan dat hun eigen kind niet een onnodig risico loopt.

[0:36:22] Dat is een botsing van waarde en dan is het wel aan de overheid, dat is de grondwettelijke taak van de overheid, om de publieke gezondheidszorg te beschermen.

[0:36:29] Dus dat spanningsveld zal er altijd zijn.

[0:36:33] Het CDA zegt, zet nou veel meer in op bijvoorbeeld een wijkgerichte aanpak om het vertrouwen in vaccinaties te vergroten.

[0:36:39] Want daar is nog ontzettend veel winst te behalen.

[0:36:42] Er leeft ontzettend veel misinformatie als het gaat over de betrouwbaarheid van vaccinaties.

[0:36:47] En proberen op die manier de vaccinatiegraad te verhogen.

[0:36:50] Dus wij zijn op dit moment geen voorstander van dwang of drang.

[0:36:53] Zeker niet in toch, noem het maar het gerust, kritieke entiteiten als een kinderopvang.

[0:36:59] Maar tegelijkertijd gaan wij ook niet uit de weg.

[0:37:01] Dat het enerzijds het recht om je kind niet te vaccineren kan botsen, met ook gewoon het recht dat mensen hebben als het gaat om in de openbare ruimte niet onnodig risico te lopen dat hun eigen kind ziek kan worden.

[0:37:13] En dat we mensen op die verantwoordelijkheid mogen aanspreken, dat mogen duidelijk zijn.

[0:37:20] Heerlijk.

[0:37:24] Zo fijn is dat, voorzitter.

[0:37:26] Een vraag over de hek.

[0:37:30] Kan de minister zo snel mogelijk uitsluitsel geven over welke data is gepubliceerd en welke data circuleert?

[0:37:36] En kan de minister toezeggen dat er nu

[0:37:38] De 53.000 mensen van wie de data is gelekt, apart geïnformeerd en geholpen worden.

[0:37:44] Dat zijn even de hele prangende vragen die ik heb.

[0:37:47] En dan heb ik nog heel veel vragen hierover.

[0:37:48] Waaronder over het laboratorium, zeg ik er maar even bij.

[0:37:51] En die bewaren we dan voor de volgende keer.

[0:37:53] Goed, voorzitter.

[0:37:55] Dan ook heeft het CDA een punt over de seksuele gezondheid.

[0:37:59] Ik had het genoegen om deze zomer een werkbezoek te brengen aan een CSG.

[0:38:04] En dat was echt ontzettend leerzaam.

[0:38:08] Ik kon in gesprek gaan met jongeren die al een tijd bij de GGD liepen.

[0:38:13] Zij vertelde mij onder andere dat de laagdrempeligheid eigenlijk de belangrijkste reden was dat zij naar de GGD gingen.

[0:38:19] En als die voorziening er niet zou zijn, dan zouden ze die voorziening ook niet zijn opgaan zoeken op een andere plek.

[0:38:26] En wat ze mij ook vertelde, en dat vond ik ook heel mooi, is dat zij inmiddels, een meisje van 19 jaar, zelf een soort ambassadeur was geworden

[0:38:35] als het bijvoorbeeld ging om anticonceptie.

[0:38:37] En dat zij bij haar vriendinnen ook echt, juist omdat zij bij de GGD liep, die informatie verspreidde op een manier die voor haar vriendinnen heel erg duidelijk was.

[0:38:47] En dat helpt ook echt.

[0:38:49] En voorzitter, ik begreep, dat zei mevrouw Dobbe ook al, dat er bij de 10% korting op de SPUX ook 10% korting op de ASG-subsidie zit.

[0:38:57] Het gaat om 5 miljoen euro voor het aankomend jaar.

[0:39:00] En die wordt vervolgens weer opgeplust in 2027 met diezelfde 5 miljoen euro uit ASWA-gelden, pagina 91.

[0:39:08] En dan denk ik, ja, ik was daar op die locatie en zij vertelde mij dat een 10%-korting voor één jaar echt betekent dat ze op momenten moeten afschalen.

[0:39:16] Maar als je vervolgens een afdeling rundt, of een CSG rundt, en je weet het jaar erop krijg je die 10% er weer bij, ja, wat voor keuzes ga je dan maken?

[0:39:25] Dus ik denk dat dit op... Dit moet op te lossen zijn, zeg ik maar even, op een manier dat we niet onnodig gaan afschalen, wetende dat we ook weer moeten opschalen.

[0:39:33] Maar goed, voorzitter.

[0:39:35] Nog een vraag over gordelroosvaccinaties.

[0:39:37] Mooi dat dit in het ASWA geregeld is, maar hoe gaat die campagne eruit zien?

[0:39:41] En dan tot slot, voorzitter.

[0:39:43] Als we de zorg in Nederland op peil willen houden, zullen we ook echt iedereen nodig hebben, ook in de publieke gezondheidszorg.

[0:39:49] En het CDA heeft voorgesteld om de BIG-registratie van verpleegkundigen nog vijf jaar na pensionering geldig te laten zijn.

[0:39:55] Dus niet vijf jaar na de laatste registratie, maar altijd vijf jaar na de pensionering.

[0:40:00] Wat vindt de minister hiervan en is hij bereid hier eens goed naar te kijken?

[0:40:03] Dank u wel.

[0:40:04] Een vraag van mevrouw Dobbe.

[0:40:06] Dank u wel.

[0:40:07] En ook mooi om te horen het bezoek wat de heer Krul heeft gehad.

[0:40:11] Want ik heb zelf ook, ik denk, een aantal locaties bezocht.

[0:40:14] Misschien wel dezelfde.

[0:40:15] En ik heb ook die verhalen gehoord en hoe belangrijk dat is.

[0:40:20] Dus daar ben ik het helemaal mee eens.

[0:40:22] En ik vroeg mij af of wij het ook eens zijn over prepzorg.

[0:40:26] Want wij hebben daar ook die verhalen over het belang daarvan gehoord.

[0:40:29] En we zien nu dat daar goede stappen in worden gezet als het structureel beschikbaar wordt gemaakt, maar er zit wel een eigen bijdrage op.

[0:40:36] En u heeft ook de verhalen gehoord dat elke barrière is er één.

[0:40:39] En elke barrière kan naartoe leiden dat het niet wordt gebruikt en dat mensen er geen toegang toe hebben.

[0:40:45] En bent u het er mee eens dat dit ook basiszorg is en dat we dit ook gewoon zonder eigen bijdrage moeten kunnen aanbieden?

[0:40:51] Nee, dat ben ik niet.

[0:40:54] Ik ben het er wel mee eens dat voor bepaalde groepen met een laag inkomen, die een hoog risico lopen, er altijd, en dat is in heel veel gemeentes ook het geval, de mogelijkheid bestaat om deze mensen te ondersteunen.

[0:41:07] Want het is uiteindelijk zorg die wel ontzettend belangrijk is.

[0:41:09] En tegelijkertijd, en dat waren ook de gesprekken die ik had, die ik heb gevoerd, ook met mensen die PrEP-zorg gebruiken, die mij dat ook gewoon teruggaven, niet onrechtvaardig om een bijdrage te vragen voor zorg.

[0:41:21] voor best intensieve zorg, waar ook gewoon een prijskaartje aan hangt.

[0:41:27] En de vragen die ik daar gesteld heb, toen ik terugkreeg, dat vinden wij niet onrechtvaardig.

[0:41:32] En het zal ongetwijfeld voor groepen anders zijn en die moeten op een bepaalde manier ondersteund worden, maar een generieke maatregel van in het basispakket, die afslag willen wij niet maken.

[0:41:46] Dan gaan we nu luisteren naar de heer Klazer, PVV.

[0:41:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:41:52] We zien inderdaad dat de publieke gezondheid onder druk staat.

[0:41:55] We zien dat het condoomgebruik onder jongeren daalt.

[0:41:57] We zien een toename van SOA's en hiv-infecties.

[0:42:01] Daarnaast neemt het gebruik van anticonceptie af, terwijl het aantal abortussen stijgt.

[0:42:05] Specifieke cijfers over welke groepen jongeren condoom smijten en waar anticonceptiegebruik afneemt, zijn wat ons betreft essentieel voor een gerichte aanpak.

[0:42:14] Het RIVM onderzoekt samen met SOA, AIDS Nederland, effectieve interventies om condoomgebruik te stimuleren.

[0:42:20] De vraag die we hebben is of de gegevens van die specifieke doelgroepen worden meegenomen in het onderzoek en als dat niets is, als dat dan nog zou kunnen gebeuren.

[0:42:29] De gemeente draagt op grond van de wet publieke gezondheid verantwoordelijkheid voor preventieprogramma's ter bevordering van seksuele gezondheid en de minister voert gesprekken met gemeenten om te bepalen wat nodig is om deze programma's lokaal te versterken.

[0:42:42] Kan de staatssecretaris inzicht geven over de voortgang van deze gesprekken en wat het tot nu toe heeft opgeleverd?

[0:42:48] De PVV-fractie is van mening dat het vooral de verantwoordelijkheid van ouders en verzorgers is om seksuele voorlichting te geven en op welke wijze dat gebeurt, is de staatssecretaris dat met ons eens.

[0:43:01] De aanpak van desinformatie verdient krachtige actie.

[0:43:04] We zien dat het kabinet zo traag reageert dat artsen zelf maar online correcte informatie verspreiden.

[0:43:10] De staatssecretaris zou deze expertise van deze artsen moeten benutten om een actieve sociale mediacampagne te moeten starten, aangezien jongeren vooral online actief zijn.

[0:43:19] En online actief met andere dingen dan... Waren ze online seksueel actief, dan hadden we ook wel minder zoals waarschijnlijk.

[0:43:28] Ja, online.

[0:43:32] En als zij niet online zijn, zijn zij veelal op school.

[0:43:35] En de vraag is of de minister of staatssecretaris van het even kwijt wie dat dan zou moeten doen.

[0:43:39] Van OCW betrokken bij de aanpak van testinformatie.

[0:43:43] Het onderzoek van BZK

[0:43:46] De risico's en handelsopties rond online desinformatie over volksgezondheid is gestart eind 2024 en zou de tweede helft van 2025 resultaten opleveren.

[0:43:56] Wat is de status hiervan?

[0:43:58] Verder vraagt de PVV-fractie om overzicht.

[0:44:01] van alle organisaties en stichtingen die subsidies ontvangen voor publieke gezondheidsvoorlichting, inclusief de hoogtes van deze subsidies.

[0:44:08] Het invoeren van prestatienormen voor deze subsidies zou overwogen moeten worden.

[0:44:13] Ik ga u even onderbreken.

[0:44:14] Mag ik deze even afvragen?

[0:44:15] Mag, voorzitter, want het is het slot.

[0:44:17] Hoe wordt momenteel geborgd dat gestelde doelen worden behaald?

[0:44:22] Een interruptie van de heer Krol.

[0:44:24] Meneer Krol.

[0:44:26] Meneer Klaas, de PVV stelt of OCMB betrokken is bij eventuele publiekscampagne als het gaat om desinformatie.

[0:44:34] Ik denk dat de antwoord weet.

[0:44:35] De antwoord is ja.

[0:44:36] Dat doen we onder andere in de Week van de Lentenkriebels, waar ook ontzettend veel informatie juist gedeeld wordt.

[0:44:41] Niet alleen als het gaat om seksualiteit, maar ook allerlei andere vormen van misinformatie worden dan gedebunkt.

[0:44:48] Is dat dan ongeveer wat de heer Klaas bedoelt?

[0:44:50] Pleit hij voor een uitbreiding daarvan of bedoelt hij iets anders?

[0:44:54] Ik bedoel wel wat anders.

[0:44:57] In mijn idee zou een landelijke overheidscampagne over seksuele gezondheid, dus preventie van soa's en preventie van zwangerschappen, als je daar behoefte aan hebt, in zo'n campagne, om daar osseweet bij te betrekken.

[0:45:12] Dus niet specifiek wat betreft lentekriebels, als het over nog meer gaat dan alleen deze specifieke onderwerpen.

[0:45:22] U vervolgt uw bedrag.

[0:45:26] In 2025 is de toename van mazelen en bof geconstateerd, vooral op islamitische en vrije basisscholen met lage vaccinatiegraden.

[0:45:33] Welke concrete maatregelen gaat de staatssecretaris treffen om de vaccinatiegraad juist in deze groepen te verhogen?

[0:45:40] De oorzaken van afname in vaccinatiegraad onder tieners, mede door afnemend vertrouwen in vaccinaties en de overheid na de coronapandemie, dienen helder in kaart te worden gebracht.

[0:45:50] Hoe gaat de staatssecretaris het vertrouwen, en het is door andere collega's ook gesteld, dat vertrouwen herstellen?

[0:45:56] De minister verkent mogelijkheden om vaccinatieprogramma's voor volwassenen kost-effectiever te maken, bijvoorbeeld de griep- en COVID-19-vaccinaties te combineren.

[0:46:04] Inzicht in de voortgang en implementatie van combinatievaccins is dus broodnodig.

[0:46:09] Kan de staatssecretaris of de minister ons hierover vandaag bijpraten?

[0:46:16] Blijft de invoering van combinatievaccins de keuze voor afzonderlijke vaccinaties mogelijk, bijvoorbeeld voor mensen die wel een griepprik, maar geen COVID-vaccinatie zouden willen hebben?

[0:46:26] Dan een beetje vreemd eend in de bijt, maar ik denk echt dat dat toch ook hoort bij publieke gezondheid, voorzitter.

[0:46:33] Het experiment met de gesloten coffeeshopketen faalt op alle fronten, zoals eerder al door onze fractie was voorzien.

[0:46:41] De productie wordt niet gehaald, de kwaliteit is omstreden, maar, daar gaat het vandaag om, omwonenden ondervinden ernstige overlast of stank, wat leidt tot hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en stress.

[0:46:52] In Hellevoetsluis zijn 2100 meldingen van 300 omwonenden geregistreerd.

[0:46:58] Rechtszaken hebben gemeenten en bewoners gelijkgegeven.

[0:47:01] En telers riskeren dwangsommen van een half miljoen tot twee miljoen per overtreding.

[0:47:06] Dit D66-initiatief uit kabinet Rutte drie verspilt belastinggeld en moet worden stopgezet.

[0:47:11] De minister neemt blijkbaar daar geen verantwoordelijkheid voor om de gezondheidsklachten van de omwonenden en het wooncorpor van omwonenden te gaan helpen.

[0:47:21] De PVV wil duidelijkheid over de reeds geïnvesteerde middelen... en wil garanties dat de belastingbetaler niet gaat opdraaien voor dwangsommen... aangezien de minister hier opdrachtgever is voor dit experiment.

[0:47:32] Tot slot.

[0:47:33] Dat was het.

[0:47:36] Ik zie geen vragen, dus ik ga schorsen tot tien over elf.

[1:12:51] Ik heropen de vergadering aan de orde is de eerste termijn van de zijde van het kabinet.

[1:13:00] En ik geef elke fractie, elke woordvoerder drie interrupties.

[1:13:07] En geef nu als eerste het woord aan de minister.

[1:13:11] Dank u wel, voorzitter.

[1:13:12] En het is mij een groot plezier en een eer en genoeg om met de commissie van gedachten te mogen wisselen.

[1:13:18] Ik zie ook uit naar de samenwerking in de komende tijd.

[1:13:22] We weten natuurlijk niet hoe lang dat mag zijn, maar wat mij betreft is de zorg niet demissionair.

[1:13:27] Dus ik ben zeer... Ik sta helemaal klaar om mijn schouders eronder te zetten.

[1:13:31] Ik heb van de week al het ASFA-akkoord mogen ondertekenen met de zorgveldpartijen.

[1:13:37] En dat gaan we in ieder geval uitrollen.

[1:13:41] Ik ben zelf van huis uit arts.

[1:13:43] En dat brengt me dan meteen bij de vraag van de heer Krul over de BIC-registraties.

[1:13:47] De BIG-registraties gelden vijf jaar na pensioen en niet vijf jaar na de laatste registratie.

[1:13:53] En kan ik daarnaar kijken?

[1:13:54] Nou, dat heb ik gedaan.

[1:13:56] Ik ben zelf begin dit jaar met pensioen gegaan en heb me vlak daarvoor nog geregistreerd.

[1:14:01] En ben dus voor vijf jaar weer geregistreerd.

[1:14:03] Die mogelijkheid is er dus volop.

[1:14:05] Dank u wel.

[1:14:06] Dus dat kan.

[1:14:08] En dat kan ook als je bijvoorbeeld twee jaar voor je pensioen herregistreerd zou zijn.

[1:14:14] Dan heb je dus nog drie jaar daarna looptijd.

[1:14:16] Maar als je dan toch vlak voor je pensioen weer herregistreert, heb je nog vijf jaar looptijd.

[1:14:20] Dus die mogelijkheid is er.

[1:14:24] Het verlengen van de geldigheid van vijf jaar voor de registratie, daar zou ik zelf geen voorstander van zijn, want we hebben niet voor niks natuurlijk juist die vijf jaar gekozen met z'n allen, omdat we in alle redelijkheid vinden dat je na vijf jaar weer wel opnieuw moet laten zien dat je en voldoende vlieguren gemaakt hebt en voldoende hebt bij- en nageschold.

[1:14:43] Maar nogmaals, de mogelijkheid is er gewoon om je te herregistreren voorafgaand aan pensioen.

[1:14:49] En daar kan dus iedereen gebruik van maken.

[1:14:51] En ik hoop dat ik de vraag van de heer Krul daarmee voldoende beantwoord heb.

[1:14:55] Dan de vraag van de heer Bevers over de WPG en de bevoegdheidsgrondslagen.

[1:15:01] De heer Bevers stelt dat ik niet van plan ben om bredere algemene bevoegdheidsgrondslagen in de WPG op te nemen, zoals de RVS adviseert.

[1:15:11] Is het eventueel inroepen van het staatsnoodrecht voor het toegankelijk houden van de zorg bij een pandemie niet strijdig met het standpunt dat bredere bevoegdheidsgrondslagen in de WPG niet worden opgenomen?

[1:15:21] Die vraag begrijp ik.

[1:15:22] De WPG is, de naam zegt het al, is natuurlijk gericht op de publieke gezondheid en het gaat hier om collectieve maatregelen die de regering kan treffen om een pandemie te bestrijden.

[1:15:32] De eerste tranchewijziging van de WPG, waar het advies van de RVS op ziet, waar de heer Bevers naar verwijst, is in lijn met het bestaande staatsnoodrecht.

[1:15:42] Dus dat is in lijn met elkaar.

[1:15:44] Mijn collega van JNV is bezig met de herziening van het staatsnoodrecht op dit moment.

[1:15:49] Daar wil ik natuurlijk niet op vooruitlopen.

[1:15:51] Dat is ook natuurlijk een degelijk en daardoor langlopend traject.

[1:15:55] Daar zijn wij als VWS ook bij betrokken.

[1:15:57] Dus ik stel voor dat we dat toch afwachten.

[1:16:00] Uw vraag komt eigenlijk neer op het bereik en het toepassingseffect van het staatsnoodrecht op het zorgdomein.

[1:16:06] En dat is een goed punt.

[1:16:07] Daar heb ik nu nog geen klip en klaar antwoord op, in alle eerlijkheid.

[1:16:11] Maar wat ik zeker betrek bij de modernisering van het staatsnoodrecht, waar mijn collega van JNV dus eindverantwoordelijk voor is.

[1:16:17] Dus daar zal ik zeker bij betrokken blijven en u ook op de hoogte houden.

[1:16:22] Dan tenslotte zijn er een aantal vragen gesteld over de dataveiligheid en de HEC.

[1:16:28] Natuurlijk iets wat we ons allemaal ontzettend aantrekken, die HEC.

[1:16:32] Voorzitter, het is van belang dat burgers, maar ook zorgverleners onderling, wanneer ze gegevens uitwisselen, kunnen vertrouwen op de veiligheid van medische gegevens.

[1:16:40] En dat geldt natuurlijk ook voor de publieke gezondheid.

[1:16:43] Uw Kamer heeft vorige week een technische briefing gehad over dataveiligheid.

[1:16:47] In het twee-minuten-debat dat daarop volgde, is bevestigd dat zolang als we de uitkomsten van de onderzoeken, met name van het Openbaar Ministerie, over deze specifieke hack en het datalek bij clinical diagnostics, zolang dat loopt, gaan wij niet zeggen over dat lek zelf.

[1:17:05] Dat zou natuurlijk ook niet zuiver zijn, want we gaan niet het Openbaar Ministerie in de weg lopen.

[1:17:10] Dat ligt echt bij het OM.

[1:17:13] Meer in het algemeen over de rollen en verantwoordelijkheden, waar ook naar gevraagd werd.

[1:17:17] De zorgaanbieders zijn in de eerste plaats zelf wettelijk verantwoordelijk voor de informatiebeveiliging van hun organisatie, net zoals ze verantwoordelijk zijn voor de beveiliging en veiligheid van hun panden.

[1:17:30] De eerste vraag van mevrouw Heertsberg.

[1:17:32] Ja, ik vind het toch net iets te makkelijk hoe de minister hier eigenlijk de vragen zegt.

[1:17:41] We kunnen niks over zeggen, want het OM doet onderzoek.

[1:17:45] Want er is namelijk daadwerkelijk gecommuniceerd dat de andere labs veilig zijn.

[1:17:51] Op schriftelijke vragen wordt geantwoord dat het onderzoek nog wordt gedaan.

[1:17:56] En de vraag, onze vraag, maar ook de vraag van heel veel Nederlanders, is zijn de medische laboratoria nu wel of niet te vertrouwen?

[1:18:05] Dus ook al zegt u niks over clinical diagnostics, mijn best, maar wat zegt dit over de veiligheid van gegevens bij hele grote gegevensverwerking in de Nederlandse zorg en in de Nederlandse preventie?

[1:18:17] Dat is ontzettend belangrijk dat we daar iets over te weten komen.

[1:18:20] Dat is zeker heel belangrijk en daar zijn ook duidelijke afspraken en normen over.

[1:18:25] Nogmaals, die zorgambieders zelf, en dat is belangrijk om mee te beginnen, zijn zelf verantwoordelijk voor de informatiebeveiliging en dat is ook wettelijk geregeld.

[1:18:34] Ze zijn bijvoorbeeld ook verantwoordelijk voor de beveiliging en veiligheid van hun panden.

[1:18:39] Aanvullend op de AVG zijn ze wettelijk verplicht om te voldoen aan de normen voor informatiebeveiliging in de zorg.

[1:18:44] Dat zijn de NEN 7510, 7512 en 7513.

[1:18:49] En vooral die brede NEN 7510 stelt eisen voor het vaststellen

[1:18:54] Het bijhouden en het verbeteren van een managementsysteem voor informatiebeveiliging.

[1:18:58] De keuzes hoe dit systeem in te richten is natuurlijk doorgaans afhankelijk van de zorgcontext en de lokale situatie.

[1:19:03] Daar kunnen wij geen algemene regels stellen.

[1:19:07] En dat willen we ook niet.

[1:19:08] Dat is echt aan de zorgaanbieders zelf.

[1:19:10] Kortom, er zijn hele duidelijke eisen waar ze aan moeten voldoen.

[1:19:14] En ik begrijp en deel ook natuurlijk uw zorg over de betrokken mensen die het slachtoffer zijn geworden van deze hek.

[1:19:21] Maar ik stel toch voor dat we eerst kijken wat er nu precies bij clinical diagnostics gebeurt en wat het Openbaar Ministerie daarover uiteindelijk concludeert, voordat we daarna conclusies trekken over de strekking en de werking van de normen die er nu zijn.

[1:19:39] Dat is toch te mager, want er gaat vandaag de dag.

[1:19:44] Vandaag krijgen duizenden mensen uitnodigingen voor borstkankeronderzoek, darmkankeronderzoek, baarmoedelhalsbevolkingsonderzoek.

[1:19:54] De minister is wel verantwoordelijk voor het beleid, voor de inspectie bijvoorbeeld.

[1:20:01] Wat kunt u nu zeggen over hoe het gesteld is met die dataveiligheid?

[1:20:06] En even buiten alle normen en alle tekstboekregeltjes.

[1:20:10] Gewoon, wat weten we nu over de veiligheid bij andere laboratoria?

[1:20:15] Waar nu alle data naartoe gaan?

[1:20:17] Zijn die ook van Eurovince?

[1:20:18] Of zijn die van een andere testgigant?

[1:20:21] En hoe is het daar gesteld met het voldoen aan die normen en gewoon met veiligheid op één?

[1:20:28] De minister.

[1:20:29] Ja, die vraag begrijp ik.

[1:20:30] Nou, we hebben op dit moment geen enkele aanwijzing dat er in andere labs niet voldoen zou zijn aan de normen.

[1:20:35] En we hebben zelfs geen aanwijzing op dit moment, dat onderzoekt het OM, of dat bij het betrokken lab het geval was.

[1:20:40] Daar kan ik niks over zeggen.

[1:20:43] Dus we hebben geen aanwijzing dat er nu een postlingengevaarddreiging is bij die andere laboratoria.

[1:20:50] We willen natuurlijk wel graag dat het Openbaar Ministerie spoed zet achter dit onderzoek.

[1:20:54] En ik stel toch voor dat we dat afwachten voordat we een conclusie gaan trekken over andere labs.

[1:21:11] achteroverleunen.

[1:21:13] Want we weten dat dit een groot veiligheidsprobleem is, ook zonder het onderzoek.

[1:21:20] Gewoon, van 850.000 of meer Nederlanders, BSN, naam, adres, geboortedatum, alles gelekt.

[1:21:28] Hoe kan dat als er gewoon eisen worden gesteld aan dataminimalisatie?

[1:21:32] De ziekenhuizen hebben binnen no time hun veiligheid op orde gekregen.

[1:21:43] We weten dat dat voor de medische labs niet zo is.

[1:21:46] Wat kan de minister doen

[1:21:47] om nu de mensen die vandaag de dag een uitnodiging krijgen voor het bevolkingsonderzoek, nu echt te verzekeren, zoals eigenlijk al in de brief is gedaan, dat hun data veilig zijn.

[1:21:59] Wat gaat de minister nu doen?

[1:22:00] Of gaan we echt maanden afwachten en ja, er zijn geen aanwijzingen, dus het zal allemaal wel.

[1:22:05] De minister.

[1:22:08] De IGJ houdt natuurlijk toezicht.

[1:22:10] op dit geheel en dat doen ze risicogericht, dus dat gaat heel risicogericht en het kan zijn dat naar aanleiding van deze hek daar ook aanvullend actie wordt ondernomen vanuit de IGJ of dat ze meer op risico's zitten die hiermee te maken hebben.

[1:22:26] Kan ik garanderen dat iedere instelling in alle gevallen aan de wet voldoet?

[1:22:29] Nee, dat kon niet en dat kan nu nog steeds niet.

[1:22:32] Maar ik heb geen enkele aanwijzing op dit moment dat er allerlei misstanden zouden zijn.

[1:22:36] Maar ik kunt ervan op aan dat we er bovenop zitten en met name ook via de inspectie.

[1:22:40] Overigens zal de staatssecretaris ook de andere vragen die op dit punt gesteld zijn, met name ook over de betrokkenen, ook nader beantwoorden.

[1:22:49] U vervolgt uw bedrag.

[1:22:52] En dat was het.

[1:22:55] Dank u wel.

[1:22:56] Dan geef ik nu het woord aan de staatssecretaris.

[1:22:59] Voorzitter, als Kamerlid wilde ik dit debat over publieke gezondheid heel graag voeren, omdat publieke gezondheid zo belangrijk is voor onze volksgezondheid.

[1:23:08] En in april moesten we het uitstellen, tot nu.

[1:23:10] Nu zit ik dus aan de andere kant van de tafel om het debat te voeren.

[1:23:14] Publieke gezondheid omvat immers heel veel ter preventie van ziekte.

[1:23:18] Ooit begon onze volksgezondheid spectaculair met de inzet van riolen en hygiëneregels.

[1:23:25] Nu heeft de overheid nog veel meer beleidsideeën om bij te dragen aan de gezondheid van ons allemaal.

[1:23:30] Want vooruitkomen in je leven begint met leven in gezondheid, lichamelijk, mentaal en sociaal.

[1:23:36] Deze week, waarin we dit debat voeren, is voor de publieke gezondheid ook nog eens bij uitstek relevant.

[1:23:42] Afgelopen maandag hebben we na negen maanden onderhandelen het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord kunnen ondertekenen.

[1:23:48] waarin ook voor publieke gezondheid structureel financiën vrij worden gemaakt.

[1:23:53] Deze week zijn de eerste RSV-prikken ingediend.

[1:23:57] Daar zijn vragen over gesteld, daar komen we zo nog op te praten.

[1:24:01] Een belangrijke stap ook in de publieke gezondheid.

[1:24:03] En deze week is de Wereld Suïcide Preventie Week.

[1:24:07] Met vandaag wat extra aandacht met onder andere het dragen van het oranje-gele lintje met aandacht voor preventie van suïcide.

[1:24:16] Daarom een goed moment om het over dit onderwerp te hebben, want het gaat over heel veel dingen.

[1:24:23] In de reactie van mijn ambtsvoorganger op het rapport van de Raad van Volksgezondheid en Samenleving heeft u kunnen lezen dat we werken aan het samenhangend beleid op het gebied van preventie en publieke gezondheid.

[1:24:34] Ik noemde al het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord, waar we met huisartsen, sociaal werk, gemeenten, ziekenhuizen, verzekeraars, etc.

[1:24:42] bezig zijn om de beweging van ziekte en zorg naar gezondheid en welzijn verder te stimuleren.

[1:24:48] Er ligt een samenhangende preventiestrategie met maatregelen en afspraken tegen roken, overgewicht, drugsgebruik, gehoorschade en voor vaccinaties, seksuele gezondheid, zonbescherming, beweging en gezondere voedingspatronen

[1:25:01] tot een gezondere generatie in 2040.

[1:25:04] We maken een investeringsmodel voor preventie met daarin een goed afwegingskader om te kunnen berekenen of investeringen in preventie kunnen worden terugverdiend door besparingen later.

[1:25:13] En gezondheid speelt een rol in alle beleidsterreinen.

[1:25:16] eind vorig jaar een brief naar uw Kamer gestuurd.

[1:25:19] Op dit moment wordt onze landelijke nota Gezondheidsbeleid op papier gezet om gemeenten te inspireren en te helpen voor het gemeentelijke gezondheidsbeleid van Appingendam tot Zevenaar, om maar te zeggen.

[1:25:29] En met onder andere de Vereniging Nederlandse Gemeenten stel ik een lange termijnvisie op voor de publieke gezondheid met heldere doelen, een basistakenpakket en een duidelijke rolverdeling tussen rijk, regio's en gemeenten.

[1:25:41] U zult daarin lezen dat vrouwengezondheid als belangrijk element ook daarin terugkomt om de gezondheidsverschillen te verkleinen.

[1:25:52] En ik neem u dan ook graag mee in de positie en de rol van de jeugdgezondheidszorg als belangrijk startpunt voor jonge gezinnen bij het ontwikkelen en behouden van hun leven in goede gezondheid.

[1:26:01] Kortom, een breed scala aan onderwerpen.

[1:26:04] En vandaag ga ik in op de vragen die gesteld zijn als het gaat over seksuele gezondheid, vaccinaties en het vertrouwen daarin.

[1:26:11] De datahek komt ook langs en dan heb ik ook nog traditioneel een mapje met overige vragen.

[1:26:18] We beginnen met seksuele gezondheid.

[1:26:20] Allereerst was van diverse fracties de vraag waarom de extra investeringen in de aanvullende seksuele gezondheidszorg, de ASG-regeling, uitblijven.

[1:26:30] En laat mij zeggen dat we bij de 10%-taakstelling al heel belangrijk een aantal zaken gerelateerd aan seksuele gezondheid buiten de korting hebben gehouden.

[1:26:40] Denk aan de ondersteuning van Rutgers en SOA, de ondersteuning van

[1:26:44] voorlichting en preventie rondom seksuele gezondheid.

[1:26:48] Dus laat dat ook een bewijs zijn dat we een heel belangrijk onderwerp vinden.

[1:26:53] Tegelijkertijd is in het hoofdlijnakkoord afgesproken om de specifieke uitkeringen, dus pucs met 10% tekorten, en daar hoort

[1:27:01] Daar zit ook die GGD en de aanvullende SOA-zorg bij.

[1:27:06] Ik ben wel heel verheugd, en een aantal refereerden ervan al aan, dat we in het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord hebben afgesproken om juist structureel te investeren in de aanvullende SOA-zorg en de PrEP-zorg.

[1:27:18] Waarbij we niet alleen, ik geloof dat iemand zei, de korting ongedaan maken, maar inderdaad er nog ook extra geld bij doen.

[1:27:26] Dus dat is niet alleen maar een reparatie, maar ook een...

[1:27:30] Versteviging van de inzet op seksuele gezondheid.

[1:27:34] Maar dan is er een gat in 2026.

[1:27:39] Dat zag ik ook.

[1:27:41] En daar heb ik nog niet meteen een oplossing voor.

[1:27:44] Iemand zei dat dat zou verkend worden.

[1:27:47] Die verkenning hebben we iets meer kracht bijgezet.

[1:27:51] Maar ik kan daar nog helemaal geen toezegging op doen.

[1:27:55] Maar ik zie het wel en ik vind het ook vervelend.

[1:27:57] Dus we kijken of we daar nog een oplossing voor kunnen vinden.

[1:28:02] Veel meer kan ik daar nu helaas niet op toezeggen.

[1:28:05] Maar vertrouwt hij mij erop dat ik daar passie en gedrevenheid op inzet?

[1:28:10] Interruptie van de heer Krol.

[1:28:11] Vertrouwen is goed, maar controle is beter.

[1:28:14] Zou de staatssecretaris daar ver voor de begrotingsbehandeling uitsluizen over kunnen geven?

[1:28:18] Anders kunnen we haar een handje helpen.

[1:28:20] De staatssecretaris.

[1:28:21] Wanneer de begrotingsbehandeling is, dat weten we natuurlijk nog niet.

[1:28:24] Ik vermoed dat dat januari wordt.

[1:28:27] Maar die toezegging vind ik prima om te doen.

[1:28:30] Interruptie van mevrouw Dommen.

[1:28:32] Dank u wel.

[1:28:33] Ik twijfel niet aan de passie en gedrevenheid van deze staatssecretaris.

[1:28:37] Daar zit niet mijn twijfel.

[1:28:38] Maar we willen wel gewoon een garantie dat dit wordt opgelost.

[1:28:42] Rechtsom of linksom.

[1:28:43] Want dit is... De staatssecretaris vindt het ook vervelend.

[1:28:46] Maar dat is denk ik een understatement.

[1:28:47] Het is gewoon onverantwoord, denk ik.

[1:28:49] Omdat er nu allerlei problemen ontstaan.

[1:28:51] En het ook gewoon heel raar is en bizar is dat er een gat ontstaat van iets wat we allemaal belangrijk vinden.

[1:28:56] Wat één jaar verdwijnt en dan weer een jaar terugkomt.

[1:28:59] Dus we willen gewoon een garantie dat het wordt opgelost.

[1:29:01] En als deze staatssecretaris het niet wil geven, dan wil ik toch wel wat stelliger zeggen dat wij dan vanuit de Kamer wel een handje gaan helpen.

[1:29:08] De staatssecretaris.

[1:29:09] Garanties ga ik niet geven.

[1:29:11] Ik krijg zo nog meer dingen langskrijgen waarvan uw Kamer de wens heeft dat daar financiële middelen bij komen.

[1:29:18] Dat soort dingen behandelen we in een begrotingsdebat.

[1:29:25] Waarbij we u eventueel geld kunnen schuiven.

[1:29:28] De begroting komt volgende week naar uw Kamer.

[1:29:31] Voor die tijd ga ik sowieso geen garanties geven.

[1:29:35] En ik kan u ook nu niet de garantie geven dat er een garantie in zit, om maar even meta te zeggen.

[1:29:40] Elk middel dat we hebben, heeft een goed doel.

[1:29:43] En soms liggen de goede doelen van de een ergens anders dan de andere.

[1:29:47] Dat is het ingewikkelde van zo'n totale begroting.

[1:29:51] Maar helaas moet ik dus nee zeggen op de vraag van mevrouw Dobbe.

[1:29:55] Mevrouw Slacht-Tichelman vroeg naar de afname van het anticoceptiegebruik en welke maatregelen er zijn om daar meer kennis over te verspreiden.

[1:30:09] Waarbij mevrouw Slacht-Tichelman heel terecht zegt dat er inderdaad een gebrek aan

[1:30:12] kennis, en door een aantal van u ook genoemd, misinformatie, een rol daarin kan spelen.

[1:30:20] Als u kijkt naar wat we doen met kennisvermeerdering, zetten we in ondersteuning van zowel ouders als scholen in het voorlichten als het gaat over reluctie.

[1:30:29] relationele en seksuele vorming.

[1:30:31] Er zijn ook publiekscampagnes gericht op jongeren als het gaat om anticonceptie.

[1:30:36] Het programma Nu niet zwanger biedt voor een persoon in een kwetsbare situatie gratis en toegankelijke anticonceptie en ook begeleiding bij de regie op de kinderwens.

[1:30:46] En als we het hebben over de regie op de kinderwens, hebben we daar ook een aantal programma's over lopen als je kijkt naar kansrijke start en de aanpak om bedoelde zwangerschappen.

[1:30:58] Samen met de kennisinstituten Rutgers en ook SOA AIDS Nederland... hebben we doorlopend publieks voorlichting als het gaat over anticonceptie.

[1:31:07] En wat dat betreft is er volgens mij nu een heel breed pakket... waar we geen extra maatregelen voor nodig hebben.

[1:31:15] Meneer Bevis vroeg naar het onderzoek naar condoomgebruik.

[1:31:20] En toen er straks wat over financiën werd gezegd, zei ik al, volgens mij zijn er meer drempels bij de gemiddelde man om condooms te gebruiken dan alleen maar geld.

[1:31:30] Maar goed, daar doen we dus onderzoek naar.

[1:31:32] Ik verwacht de aanbevelingen en de resultaten van het onderzoek begin oktober.

[1:31:36] En uiteraard informeer ik u daar aansluitend over.

[1:31:40] Interruptie van de heer Klaassen.

[1:31:42] En zou de minister die drempels dan eens allemaal kunnen benoemen die mannen zouden hebben om gedoms te gebruiken?

[1:31:47] Ben ik wel benieuwd naar wat de verzienswijze van het kabinet hierop is.

[1:31:52] In de kabinets reactie op het onderzoek zal ik daar enkele woorden aan weiden.

[1:31:57] Ook meneer Klaassen vroeg inderdaad naar het onderzoek rondom condoomgebruik.

[1:32:04] Hij vraagt of er rondom specifieke doelgroepen specifieke aandacht voor is.

[1:32:11] De focus in het onderzoek ligt op heteroseksuele jongeren.

[1:32:15] Aangezien we zien dat de stijging van een aantal seksueel overdraagbaar aandoeningen, met name chronoreu, daar het meest zichtbaar en zorgelijk is.

[1:32:23] Maar uiteraard kijken we ook breder om te zien of we ook van de andere doelgroepen specifieke gegevens kunnen benoemen in het onderzoek.

[1:32:32] Maar nogmaals, daar kom ik later dit kalenderjaar op terug.

[1:32:36] Mevrouw Dobbel had de niet verrassende vraag of de staatssecretaris bereid is om anticonceptie op te nemen in het basispakket.

[1:32:44] Overigens is het basispakket bedoeld voor zorg en niet zozeer voor preventie in het algemeen.

[1:32:50] Anticonceptie bestaat uit van alles en nog eens wat.

[1:32:53] We noemden net al condooms.

[1:32:56] De anticonceptiepil, u kunt ze zelf allemaal opnoemen.

[1:33:00] Anticonceptie in de vorm van een pil wordt op dit moment vergoed voor vrouwen jonger dan 21 jaar.

[1:33:05] En zoals u weet, mensen tot 18 jaar zijn überhaupt vrijgesteld van het eigen risico in het basispakket.

[1:33:13] We hebben nu niet de wens en ook niet de middelen om de anticonceptie in het basispakket, tenminste in de vorm van anticonceptie pil, op te nemen in het basispakket.

[1:33:24] En volgens mij wordt het om de andere middelen zomaar op te nemen, zoals condooms, een ongelooflijk ingewikkelde manier.

[1:33:31] Dus ik ben niet bereid om daar nu op in te gaan zetten.

[1:33:35] Vrouw Dobbe vroeg ook naar de prepzorg.

[1:33:37] Eerst een vraag van mevrouw Dobbe.

[1:33:41] Ja, dank u wel.

[1:33:43] Het is misschien niet verrassend, maar ik blijf doorvragen totdat er een antwoord komt wat wij wel bevredigend vinden.

[1:33:50] Want ik vroeg mij af, kan deze staatssecretaris wel erkennen dat ook na 21 jaar er sprake is van seks bij vrouwen?

[1:33:58] Dat zij daarbij ook een toename zien van SOA's en ongewenste zwangerschap.

[1:34:04] Dat we dat allemaal problematisch vinden en dat dit goedkoper is en meer wenselijk en zou helpen om dat te voorkomen juist.

[1:34:13] Ik refereer net al aan een aantal programma's die vanuit de overheid worden gefinancierd.

[1:34:21] Die gaan over de regie op de kinderwens.

[1:34:24] Dat is een andere vorm van anticonceptie.

[1:34:26] Ik wil niet zwanger worden, dus ik wil geen kinderregie op de kinderwens.

[1:34:29] Zeker de vrouwen die in kwetsbare situaties zitten, hebben via die route gesprekken over en de mogelijkheid en een heel laagdrempelig toegang tot anticonceptie.

[1:34:38] Om nu de anticonceptiepeel voor iedereen in het basispakket is echt een heel andere route, terwijl wij uit onderzoek niet zien dat voor een hele grote groep vrouwen

[1:34:47] de financiële drempel de grootste is om anticonceptie te stoppen ermee of te weigeren.

[1:34:53] Dus ik snap heel goed wat mevrouw Dobbe wil, alleen het sluit niet aan op de problematiek waarmee we hier te maken hebben.

[1:35:03] U vervolgt uw betoog.

[1:35:05] Mevrouw Dobbe vroeg of de staatssecretaris bereid is om de eigen bijdrage rond een PrEP af te schaffen.

[1:35:13] Sinds vorig jaar zomer wordt PrEP-zorg structureel door de gemeentelijke gezondheidsdiensten aangeboden.

[1:35:20] Daar moet inderdaad een eigen bijdrage voor komen.

[1:35:25] Ik denk dat meneer Krul was, maar inderdaad, wij horen ook breder terug dat dat gewoon als rechtvaardig wordt gezien.

[1:35:31] En voor specifieke kwetsbare doelgroepen wordt nu door heel veel gemeenten bijgesprongen.

[1:35:38] Of dat overal is, durf ik niet te zeggen.

[1:35:42] Mevrouw Dobbe vroeg naar de toegang tot abortus voor onverzekerden.

[1:35:47] Daar hebben we inderdaad afgelopen maandag een uitgebreid notaoverleg gehad over de abortussorgen, ook in Nederland.

[1:35:56] En niet iedereen komt daarvoor in aanmerking, maar iedereen die in Nederland woont of werkt wel.

[1:36:03] Dus dat is een enorm grote groep.

[1:36:06] En ook heel veel mensen in kwetsbare posities vallen daaronder.

[1:36:11] Wij hebben, en dat heb ik maandag ook gezegd, en mevrouw Dobbe refereerde daar ook al aan, we hebben goed inzicht in de financiële ruimte van klinieken en hebben ook veel contact met de klinieken.

[1:36:22] En nogmaals, vanuit de klinieken komt niet de roep om daar zeg maar iets anders aan te gaan veranderen.

[1:36:32] Ook daar moet ik een nee op zeggen.

[1:36:38] We hebben natuurlijk dit debat vorige week ook gevoerd en daarom heb ik ook contact opgenomen of het inderdaad klopt dat die signalen zijn verdwenen.

[1:36:45] Dan had ik inderdaad gehoopt dat de signalen die we eerder kregen vanuit abortusklinieken, dat die buffers voldoende zouden zijn om dit te regelen, dat die zouden zijn opgelost.

[1:36:56] Maar we hebben weer contact gehad.

[1:36:59] En het blijkt niet te zijn opgelost.

[1:37:01] En deze problematiek bestaat dus wel degelijk.

[1:37:04] En de vorige week zei deze staatssecretaris ook, als er signalen zijn, geef die dan door.

[1:37:10] Dus ik zou de staatssecretaris willen vragen, is zij bereid om bijvoorbeeld met een organisatie als Dokters van de Wereld contact op te nemen, daar met hen hierover te spreken en dan terug te komen wat zij daaruit heeft meegenomen?

[1:37:22] Want dan hebben we daadwerkelijk ook hetzelfde beeld waar we het nu over hebben.

[1:37:27] De staatssecretaris.

[1:37:28] Ja, daar hoef ik niet heel lang over na te denken.

[1:37:32] Lijkt me goed, inderdaad.

[1:37:33] En mevrouw Dobbe noemt specifiek ook de organisatie.

[1:37:35] Dus dat helpt altijd in het contact leggen.

[1:37:38] Maar we gaan graag in gesprek.

[1:37:39] En wat daaruit komt, vind ik ook prima om dat met de Kamer te delen.

[1:37:44] Dat mag u noteren als een toezegging.

[1:37:50] Meneer Klaassen vroeg naar de desinformatie rondom anticonceptie en of het niet goed zou zijn om artsen te betrekken bij de informatie die ook wordt gedeeld, bijvoorbeeld op school of thuis.

[1:38:04] Ik moet zeggen dat meneer Klaas daar wel een heel terecht punt aan snijdt.

[1:38:10] Ook ik maak me wel zorgen over de onjuiste informatie die op sommige social media platforms circuleert.

[1:38:19] Kijk, uiteindelijk gaat het aan mensen zelf om keuze te maken, maar dan moet je wel geïnformeerd die keuze kunnen maken.

[1:38:26] En als informatie niet klopt, dan kan dat ook niet.

[1:38:28] Dus dat is ook nog wel in strijd met de keuzevrijheid zoals ik daarnaar kijk.

[1:38:32] We hebben bij de aanpakken onbedoelde zwangerschap zit ook een onderdeel aanpakken van en tegengaan van negatieve gevolgen van onjuiste informatie en ik heb Fion en Rutgers de opdracht gegeven om onderzoek te doen naar op welke manier die informatie niet zozeer hoe die eruit ziet want dat weten we maar hoe je zorgt dat je ook daadwerkelijk bij de goede mensen terecht komt om te voorkomen

[1:38:58] Dat zwangerschappen, abortussen en andere vervelende gevolgen van het niet gebruik van anticonceptie aan de slag zijn.

[1:39:08] Ik verwacht dat ze daar begin 2026 resultaten op hebben.

[1:39:13] En ondertussen blijven we ook investeren in de beschikbaarheid en de vindbaarheid van betrouwbare informatie als het gaat over anticonceptie.

[1:39:20] Moet je denken aan Sens, ook weer Rutgers, Fion, die daar ook hun kanalen voor openstellen.

[1:39:27] En waar ook op zich wel heel veel, en dat is dan weer bemoedigend, heel veel online verkeer plaatsvindt.

[1:39:33] Dus veel mensen die daar komen.

[1:39:35] Niklaas vroeg ook naar de preventieprogramma's om die lokaal te versterken.

[1:39:41] Niet zo heel lang geleden is een werkgroep gestart om met onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten een verkenning te doen naar hoe ook seksuele gezondheid binnen de wet publieke gezondheid een plaats kan krijgen.

[1:39:54] Ik kan me zo maar voorstellen dat ik daar ook eens op heb gevraagd.

[1:39:56] Nou, anyway.

[1:39:57] En dan moeten we op twee punten zijn naar gekeken.

[1:40:00] Dus als expliciet thema bij gezondheidsbevordering in de wet publieke gezondheid.

[1:40:05] En wellicht het taken verankeren die in de regeling aanvullende seksuele gezondheidszorgen worden benoemd.

[1:40:13] Daar zijn ze dus nu naar aan het zoeken.

[1:40:16] Ik verwacht daar, dat duurt nog wel even, maar ik verwacht dat er in de tweede helft van 2026 daar ook wat over te zeggen is.

[1:40:23] Voordat u verdergaat, een interruptie van mevrouw Slag tegen Man.

[1:40:27] Ja, voorzitter.

[1:40:28] Ik heb het kopjes bijna afgerond, heb ik het idee.

[1:40:32] Dus ik ga nu een wat overkoepelende comment geven.

[1:40:38] Ik ben heel blij dat de staatssecretaris wil kijken naar het jojo-effect rondom de financiering van aanvullende seksuele gezondheidszorg.

[1:40:47] Ik drukte toch met nadruk en met klem op, omdat zij als Kamerlid een groot voorstander was om dit goed te borgen, dat zij dat nu ook gaat doen in haar demissionaire rol.

[1:41:01] De andere vraag gaat over eerlijke informatie rondom anticonceptie.

[1:41:06] Uw voorganger

[1:41:07] Mevrouw Agema heeft bij Radar een keer toegelicht rondom de eerlijke informatie, rondom het verwijderen van kopere spiraaltjes, dat zij geen dingen wou aanpassen rondom die regulering van veiligheid van kopere spiraaltjes.

[1:41:28] Dat valt namelijk onder de Europese medische hulpmiddelenwet in plaats van onder de medicijnen.

[1:41:34] Het zijn allebei vormen van anticonceptie.

[1:41:39] En nu wordt er nog geen eerlijke voorlichting gegeven bij koperen spiraaltjes, bijvoorbeeld de Bellarine, wat dat doet.

[1:41:46] Gelukkig is die in Nederland niet meer op de markt.

[1:41:48] Maar als er een nieuw medisch hulpmiddel komt, een nieuw koperen spiraaltje, hoe gaat deze staatssecretaris dan borgen dat daar eerlijke informatie over komt voor vrouwen?

[1:41:59] De staatssecretaris.

[1:42:01] Voorzitter, dit is een nieuwe vraag en die ligt eigenlijk bij de minister.

[1:42:05] Dus ik wil eigenlijk vragen aan mevrouw Slacht-Tegelman of ze het goed vindt dat de minister daar in de tweede termijn op terugkomt.

[1:42:13] Ik vraag het niet aan de minister, maar bij mevrouw Slacht-Tegelman.

[1:42:16] De nolverbale communicatie van de minister is echt zometeen genoeg.

[1:42:20] Meneer Klaassen vroeg of ik het met hem eens was dat ouders primair verantwoordelijk zijn voor seksuele voorlichting.

[1:42:30] Dat geldt voor bijna alle dingen in het leven.

[1:42:37] om ervoor te zorgen dat een kind kan opgroeien tot een vrije, verantwoordelijke en zelfstandige volwassenen.

[1:42:43] En daar hoort seks ook bij.

[1:42:44] Dus ja, daar ben ik het mee eens.

[1:42:46] Maar ik denk ook dat we met elkaar moeten erkennen dat uiteindelijk naast ouders een heleboel anderen staan om de ouders daarbij te ondersteunen.

[1:42:59] Bijvoorbeeld op school.

[1:43:01] En Rutgers ondersteunt ouders in hun eigen rol, maar ook in programma's die voor

[1:43:07] relationele en seksuele vorming op scholen worden gegeven.

[1:43:10] En die verantwoordelijkheid over die seksuele voorlichting ligt voor een deel ook in de wettelijke kerndoelen bij OCW.

[1:43:16] Daar ga ik verder niet over.

[1:43:18] En we gaan er ook niet over met elkaar hoe scholen dat invullen.

[1:43:21] Daar zijn zij vrij in.

[1:43:22] En dat is denk ik ook een belangrijk element in onze vrije samenleving.

[1:43:28] Dat was het eerste mapje seksuele gezondheid.

[1:43:31] Voordat het verder gaat, interruptie van de heer Klaassen.

[1:43:34] Ja, de interruptie gaat over die... Dat ging niet over het laatste stuk of ouders verantwoordelijk zijn.

[1:43:41] Maar het gaat over die... Ja, al die stichtingen en organisaties die zich bezighouden met die voorlichting.

[1:43:49] En ik had daar een vraag over gesteld.

[1:43:51] Ja, die krijgen subsidies.

[1:43:53] Dat zijn er net ook al vragen over gesteld.

[1:43:55] De een vindt dat er meer naartoe moet.

[1:43:56] De ander vindt dat het gerichter moet.

[1:43:58] De ander vindt dat het er helemaal niet naartoe zou moeten.

[1:44:02] En de vraag was, is er een of andere manier om inzicht te krijgen in welke middelen daar naartoe gaan, maar ook dat we weten of die doelen bereikt worden, en hebben we met elkaar ook helder welke, en dat noemde ik de prestatienormen, of die prestatienormen hebben we vastgelegd, en dat we daar ook echt gewoon goed naar kijken.

[1:44:21] Want de staatssecretaris zei zelf, in de spukmiddelen is de verdeling ook al naar gekeken of wat is effectief en wat niet.

[1:44:27] maar ik heb nog niet echt grip op wat wij dan definiëren, wat dan dat doel is en wanneer het effectief en niet effectief is.

[1:44:34] Dus ik vraag een aantal van de staatssecretaris hoe wij als Kamer daar iets meer inzicht en grip op zouden kunnen krijgen.

[1:44:40] De staatssecretaris.

[1:44:41] Ja, elk jaar krijgt u bij de begroting, ik geloof in bijlage vijf, zeg ik even uit mijn hoofd, maar een overzicht van alle organisaties die vanuit VWS ook subsidie ontvangen.

[1:44:51] Maar dat krijgt u maar één keer per jaar, dus daar moet u dan nog even een week op wachten.

[1:44:56] Maar ik kan u wel nu zeggen dat we vijf organisaties subsidiëren vanuit VWS met een specifieke taak op het gebied van seksuele gezondheid en energie op de kinderwens.

[1:45:05] Dat zijn Rutgers, SOA Eeds Nederland, Stichting HIV Monitoring, de HIV Vereniging en Fion.

[1:45:12] En die zijn essentieel als we het over een aantal dingen die we net hebben gesproken rondom seksuele gezondheid en energie op de kinderwens.

[1:45:20] Als u vraagt naar specifiek de prestatieafspraken, die zijn soms deels terug te vinden in die bijlage, in de begroting, soms niet concreet.

[1:45:30] Maar mag ik anders meneer Klaassen vragen of wat hij volgende week krijgt, of dat voldoende is?

[1:45:36] En als hij dat niet voldoende vindt, dat hij dan gewoon weer op de lijn komt.

[1:45:40] Meneer Klaassen.

[1:45:41] Dat mag de staatssecretaris vragen.

[1:45:45] Bij deze gedaan?

[1:45:45] Bij deze gedaan.

[1:45:46] Dan denk ik dat dat prima is.

[1:45:49] Dan ga ik door naar vaccinaties en het vertrouwen daarin.

[1:45:58] te beginnen met een vraag van mevrouw Hetsberger over het doelgroepenbeleid en of de informatie op maat is en hoe we dat doen.

[1:46:10] Er ligt een aanpak vol vertrouwen in vaccinaties.

[1:46:14] Die loopt gewoon door en daarin wordt ingezet op bewaken van het vertrouwen, het verstevigen van de informatie en het vergroten van de toegankelijkheid.

[1:46:22] Deze aanpak wordt geïntensiveerd samen met de betrokken landelijke partners, zodat we veel meer maatwerk kunnen bieden en het ook steeds makkelijker wordt om vaccinaties te krijgen op plekken waar de vaccinatie gaat achterblijven.

[1:46:35] Een aantal wijken is al genoemd.

[1:46:37] En ook al is genoemd dat we op dit moment in een pilot lopen naar aanleiding van een amendement bij de begroting vorig jaar met de grote vier gemeenten.

[1:46:44] Dus dat zijn Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, om de wijkgerichte aanpak te intensiveren en uit te breiden.

[1:46:51] En dat gaat met name over het beter afstemmen van voorlichting, beter naar de doelgroepen, waar de doelgroepen ook verblijven zelf.

[1:47:00] Dus echt dichtbij komen en het laagdrempelig aanbieden van vaccinaties in wijken waar de vaccinatiegraad echt achterblijft, zorgwekkend achterblijft.

[1:47:09] Die pilot loopt nu.

[1:47:11] Ik ga zoiets zeggen over dat er veel belovende resultaten zijn, maar dat zijn ook maar kleine resultaten.

[1:47:17] Dus ik zou eigenlijk nog geen conclusies willen trekken over of en hoe die aanpak per se door moet op dit moment, maar even afwachten wat we eind van het jaar terug gaan zien in wat de resultaten zijn en welke elementen in die wijkaanpak die uit heel veel verschillende dingen bestaat, welke heel effectief zijn en welke wellicht minder.

[1:47:37] Dus ik wacht graag die evaluatie eerst af.

[1:47:40] Dat vroeg mevrouw Slag Tichelman en meneer Klaassen over die wijkgerichte aanpak.

[1:47:47] Ik denk dat ik daar net wat over heb gezegd.

[1:47:51] Meneer Krul vroeg of ik een lijstje kan maken met de concrete opties om de toegankelijkheid te vergroten.

[1:47:57] Nou ja, dan verwijs ik eigenlijk ook wel naar die pilots.

[1:48:00] Daar worden inderdaad op allerlei verschillende manieren dingen uitgeprobeerd.

[1:48:03] Er werd al genoemd, verloskundigen die een rol in spelen, informatiescholen en buurthuizen die een rol spelen.

[1:48:10] Dus laat me op een rijtje zetten wat er in die vier grote steden uitkomt en wat daarin ook werkt.

[1:48:15] En dan kom ik bij u terug.

[1:48:17] Mevrouw Hertberger vroeg ook of er niet prikken gecombineerd kunnen worden.

[1:48:22] Ze had het over 17 prikken tegen 12 aandoeningen.

[1:48:28] Dat komt omdat sommige aandoeningen meerdere vaccinaties nodig hebben voordat bijna volledige immunisatie gebereikt is.

[1:48:38] Ik heb ooit wel geneeskunde gestudeerd, maar hier op het ministerie, en ik heb ook een specialist naast me, maar wij gaan natuurlijk niet over de echt inhoudelijke keuzes daaromheen.

[1:48:49] Daar hebben we de Gezondheidsraad voor.

[1:48:51] De Gezondheidsraad adviseert aan het ministerie en het RIVM over welke vaccinaties moeten worden opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma.

[1:48:59] Bijvoorbeeld hepatitis B, waar mevrouw Herzberger naar verwezen, komt uit het Gezondheidsraadadvies uit 2011.

[1:49:06] In 2022 heeft de Gezondheidsraad het hele Rijksvaccinatieprogramma geëvalueerd en hoe het beter kan.

[1:49:16] De Gezondheidsraad adviseerde om de prikken te behouden, maar wel om een aantal prikmomenten te verschuiven.

[1:49:22] Maar het aantal verandert daar niet meer.

[1:49:25] Dit jaar zijn we gestart met de implementatie van dat advies uit 2022.

[1:49:29] Bij elk nieuw advies wordt opnieuw gekeken naar het schema, maar ik zie dus nu geen aanleiding om daar iets aan te veranderen.

[1:49:36] Als het gaat over vaccinaties, vroeg meneer Bevers of er op grond van de wet publieke gezondheid ruimte is om maatregelen te nemen als de vaccinatiegraad onder een kritisch minimum komt.

[1:49:47] Heel eerlijk, in Nederland zitten we al op een kritisch minimum als het gaat over mazelen en kinkhoest.

[1:49:56] op de andere infectieziektes.

[1:49:59] Er zijn gewoon wijken in Nederland waar maar 60 procent van de kinderen nog niet eens gevaccineerd is.

[1:50:04] Wat dat voor effecten heeft op de hele bevolking in die wijk, dat hoef ik u niet uit te leggen.

[1:50:10] Wat dat betreft vond ik het debat waar ook meneer Krul zich bijna een liberaal toonde door eigenlijk te zeggen de vrijheid van de een mag niet ten koste gaan van de vrijheid van de ander, een heel belangrijk uitgangspunt.

[1:50:24] En daar zullen we denk ik wel vaker het debat over voeren, want die individuele vrijheid kan dus ten koste gaan van de veiligheid en de gezondheid van de anderen.

[1:50:34] En dat betekent dat de overheid daar een rol in heeft, zeker als het gaat over de volksgezondheid.

[1:50:38] En we weten hoe hoog de vaccinatiegraden moeten zijn.

[1:50:41] We weten dat het niet overal zo is.

[1:50:44] En dat betekent dat alle kinderen, zeker onder een bepaalde leeftijd, gewoon blootgesteld kunnen worden.

[1:50:51] zonder bescherming tegen ernstige ziektes.

[1:50:54] En dat vergeten we weleens.

[1:50:57] En we denken, joh, waar gaat het eigenlijk over mazelen?

[1:50:59] Het is een ernstige ziekte.

[1:51:00] Kinkhoest is een ernstige ziekte, kunnen kindjes aan overlijden en ernstige complicaties verkragen.

[1:51:06] Ik wil naar de antwoord op de vraag gaan, want ik weide iets uit, maar ik zie dat er een interruptie is.

[1:51:11] Ja, interruptie van mevrouw Slachtingerman.

[1:51:14] Ja, ik hoor de woorden van de staatssecretaris en het is inderdaad het kritisch minimum is bereikt voor Mazelle en Kinkhoest.

[1:51:21] En dit is zeer zorgelijk en het amendement wat is aangenomen voor de wijkgerichte aanpak betrof niet alleen de vier grote steden, maar ook andere delen van Nederland daar waar het nodig is met 2 miljoen en 5 miljoen voor de grote steden.

[1:51:38] En dan wil ze nog de resultaten afwachten.

[1:51:42] Maar dan komen de resultaten na de begroting.

[1:51:45] En dan blijkt het dat het nodig is.

[1:51:47] Dat kunnen we nu al zien, dat het nodig is.

[1:51:52] Dan krijgen we weer een jojo-effect.

[1:51:54] Want de GGD, RIVM en gemeentes zitten echt

[1:52:00] Dringen er echt op aan, geef dit beleid wat zeer positief lijkt te zijn, geef dit nou voorrang en continueer dit nou.

[1:52:13] Is de staatssecretaris met me eens dat als zij nu niet het in de begroting gaat regelen, dat er weer een jojo-effect komt op hele belangrijke ziektes die we echt kunnen voorkomen in Nederland, die nu al onder het kritisch minimum zitten?

[1:52:31] De staatssecretaris.

[1:52:34] Elke ouder in Nederland kan in zijn eigen wijk gratis meedoen aan het Rijksvaccinatieprogramma.

[1:52:41] Ieder ouder in Nederland wordt geïnformeerd, al richting de bevalling, dat dat kan.

[1:52:50] Het is laagdrempelig voor iedereen.

[1:52:52] Dat is al zo.

[1:52:53] We zien dat het in de praktijk voor een aantal ouders het zij door

[1:52:59] verkeerde kennis, misinformatie, hetzij door onbekendheid met bepaalde dingen, hetzij door andere overwegingen niet wordt ingevuld.

[1:53:07] Maar dat kan al.

[1:53:09] Dus laten we daar beginnen.

[1:53:11] Vervolgens is die wijkgerichte aanpak er om de vaccinatiegraden omhoog te krijgen, maar wel vanuit een

[1:53:17] Toch nog ongewisse kennis van wat er wel en niet effect kan hebben.

[1:53:25] Wat ik heel knap vind van de wethouders in de grote steden, en inderdaad, mevrouw Slachtingman heeft gelijk, ook in een aantal andere regio's in Nederland wordt er aan gewerkt.

[1:53:36] Werkt dit?

[1:53:37] Werkt dit?

[1:53:37] We gaan dit proberen, we gaan met verloskundigen hier.

[1:53:40] In elke van de vier steden is het ook weer anders.

[1:53:44] Om nu al te zeggen, ja, we moeten doorgaan, ook al weten we nog niet of het daadwerkelijk het effect heeft met wat we nu al doen, vind ik ook niet slim.

[1:53:54] Volgens mij moeten we wachten welke maatregelen het meest effect hebben, zodat we die beter uit kunnen zetten, ook in de andere gemeentes in Nederland, voordat we nu al beginnen.

[1:54:07] Als ik dan goed naar de grafieken kijk die vandaag in de krant gekomen zijn en waar raadsleden over geïnformeerd zijn, dan zie ik echt een ombuiging in de wijken waar deze aanpak is.

[1:54:20] Behalve in één wijk die nog extra aandacht behoeft.

[1:54:24] Dat erken ik ook.

[1:54:26] Dat we nog geen zicht hebben in specifieke, hele kleine onderdeeltjes van de aanpak.

[1:54:35] Die elementen zijn ook, wat de staatssecretaris zelf zegt, per wijk zullen die verschillend zijn.

[1:54:41] In Brabant, waar carnaval uitgevierd wordt en een mazelenuitbraak was, waren die maatregelen heel anders.

[1:54:50] Dus hoe kan de staatssecretaris nou afwachten op de effectieve maatregelen, terwijl die overal anders zijn?

[1:54:58] om een aanpak te doen.

[1:54:59] We hebben juist die veelvuldigheid en aanpak nodig, erkent de staatssecretaris dat.

[1:55:07] In dit stadium zijn we dus met heel veel verschillende aanpakken aan de slag, of wij, de gemeentes, die het betreft.

[1:55:15] En ik wil echt eerst zien wat wel en niet goed werkt voordat we daar geld voor vrijmaken.

[1:55:21] Nogmaals, er ligt een heel groot programma, een rijksvaccinatieprogramma, waar het al geborgd is in de begrotingen.

[1:55:34] De vraag van meneer Bevers was of we iets kunnen verplichten vanuit de wet publieke gezondheid.

[1:55:41] Volgens mij zei hij dat overigens niet.

[1:55:43] Hij zei, wil je maatregelen nemen?

[1:55:47] Sommige mensen denken dan gelijk aan verplichting.

[1:55:49] Maar in ieder geval zit daar geen grondslag in.

[1:55:53] Maar nogmaals, de verantwoordelijkheid ligt dus ook bij ouders zelf.

[1:55:58] We gaan hard aan de slag om te kijken wat effectief is om te zorgen dat die ouders die verantwoordelijkheid ook voelen en nemen om hun kind te beschermen zodat ook de kinderen van andere ouders beschermd zijn.

[1:56:13] Mevrouw Herzberger vroeg naar de inhaalvaccins.

[1:56:16] Ze zegt van ja, het is eigenlijk onduidelijk waar mensen terecht kunnen.

[1:56:21] Stel dat je toch alsnog mee wil doen aan het Rijksvaccinatieprogramma, om wat voor goede reden dan ook, zou ik maar zeggen.

[1:56:28] Eigenlijk is het niet heel onduidelijk, want het Jeugdgezondheidszorg voert het Rijksvaccinatieprogramma uit.

[1:56:34] En het Jeugdgezondheidszorg is in elke gemeente beschikbaar en bereikbaar voor alle mensen in die gemeente.

[1:56:40] Dus ik zou zeggen, vraag het na bij de jeugdgezondheidszorg en dan kunnen daar de afspraken gemaakt worden voor het inhaalprogramma.

[1:56:48] Daar is ook de kennis in welk tempo en op welke manier dat dan het beste kan worden ingeregeld.

[1:56:54] Mevrouw Slagtigelman vroeg naar de RS-prik en ze vraagt of die ook beschikbaar kan worden gemaakt voor risicogroepen, bijvoorbeeld als huisarts of kinderartsen daarop wijzen.

[1:57:09] En helemaal eens met mevrouw Slagtigelman, sowieso die immunisatie tegen het RS-virus is heel belangrijk en heel fijn.

[1:57:18] Maar we hebben dus ook al geregeld dat kinderen

[1:57:22] totdat ze twee zijn, maar tot een risicogroep behoren, dat ze die dan kunnen krijgen, die immunisatie.

[1:57:31] En ook daar geldt weer, die gezondheidszorg kan die prik.

[1:57:35] Ik zeg prik, omdat het geen vaccinatie is.

[1:57:38] Het blijft even werken, maar het klinkt zo gek.

[1:57:40] Maar kunnen de RS prik halen?

[1:57:43] Het is een immunisatie, het is een andere vorm.

[1:57:45] Maar goed, voordat we daarover college gaan geven.

[1:57:48] Zowel mevrouw Slacht-Tichelman als meneer Krul vroegen naar Gordelroos.

[1:57:54] Ook zoiets fijns waar vanuit de Kamer al lang geroepen wordt.

[1:57:58] Ga dat nou eens regelen.

[1:57:59] En het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord is in ieder geval deels geregeld.

[1:58:04] Want beide vroegen wie komen er eigenlijk nou in aanmerking.

[1:58:09] Hoeveel mensen gaan dat doen enzovoort enzovoort.

[1:58:13] En heel eerlijk, wat we gedaan hebben in het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord is er geld voor reserveren.

[1:58:17] Een belangrijke eerste stap.

[1:58:19] Nu heb ik aan het RIVM gevraagd om een soort van keuzekaart te maken.

[1:58:25] Welke groepen kunnen we het beste mee beginnen?

[1:58:28] En hoe gaan we dat dan uitvoeren?

[1:58:32] Daar moet ik gewoon even op afwachten wat de kennismensen van het RIVM daarop gaan antwoorden.

[1:58:38] En ik hoop dat we dat...

[1:58:42] in de loop van het jaar, begin volgend jaar, dat ik daar inderdaad u over kan informeren wat het advies van het RIVM daarop is.

[1:58:51] En wat we er vervolgens mee doen met dat advies.

[1:58:54] Ik vermoed overnemen, maar dan loop ik misschien al op de zaken vooruit.

[1:58:58] Meneer Klaassen vroeg naar vaccinatieprogramma's voor volwassenen.

[1:59:04] Hij vroeg ook of combinatievaccins gesplitst kunnen worden, als ik het zo mag lezen.

[1:59:12] Wij willen vooral dat het aanbod van vaccinatie voor volwassenen efficiënter wordt ingericht.

[1:59:17] De ene moet je bij de huizers halen, de andere bij je werkgever, de andere bij de GGD'en.

[1:59:21] We hebben een uitvoeringstoets laten doen in 2024.

[1:59:29] Uit die toets komt wel het advies om behoorlijk wat te veranderen als je het helemaal goed wilt doen.

[1:59:34] Dat vraagt om nadere uitwerking.

[1:59:36] Als Kamerlid heb ik weleens gevraagd om een soort van consultatiebureau-achtige ding.

[1:59:41] Maar ik weet niet of we daar gaan komen of daar willen komen.

[1:59:45] Maar het betekent wel dat we daar goed naar gaan kijken hoe we voor volwassenen ook... voor volwassenen zelf laagdrempelig en toegankelijk is.

[1:59:53] Maar ook inderdaad voor de organisaties die dat moeten gaan uitvoeren.

[1:59:56] Dus dat is echt nog werk in work in progress, om het goed Nederlands te zeggen.

[2:00:00] Meneer Klaassen vroeg ook naar de vaccinatiegraad bij bijvoorbeeld doelgroepen als mensen met een islamitische of een antroposofische achtergrond, waarbij we in die beide groepen zien dat de vaccinatiegraad wat achterblijft, evenals het vertrouwen bij jongeren.

[2:00:17] En ook daar is een paar keer naar gerefereerd rondom de covid-pandemie.

[2:00:22] En met die wijkgerichte aanpakken, daar hadden we het net al over.

[2:00:26] Sommige wijken hebben andere aanpakken nodig.

[2:00:28] Daar zijn we dus nu met die pilot bezig.

[2:00:31] Daar wacht ik op de resultaten.

[2:00:34] En de aanpak vol vertrouwen in vaccinatie.

[2:00:36] Daar wordt ook richting een aantal verschillende doelgroepen het vertrouwen weer en het herstel daarvan benoemd.

[2:00:44] Dus daar verwijs ik ook naar.

[2:00:48] Komen we bij de data-hack.

[2:00:51] De minister heeft daar een aantal vragen over beantwoord en ik had er ook nog een paar.

[2:00:57] Maar laat maar eerst zeggen, en dat heb ik een paar keer voor een camera gezegd, maar ik vind het eigenlijk ook wel goed, en dat heb ik vorige week ook in het Twee-minuten-debat gezegd, maar hier ook toch nog een keer.

[2:01:07] Dat de mix van emoties die we hieromheen hebben en nog steeds hebben niet positief zijn.

[2:01:15] Ik ben boos daarover, verdrietig.

[2:01:17] Ik heb natuurlijk ook veel mensen in mijn directe omgeving.

[2:01:20] inclusief ikzelf, die eigenlijk getroffen zijn.

[2:01:23] Even los van of je een brief krijgt of niet.

[2:01:25] Als je het meedoet aan baarmoederhalskankeronderzoek ben je getroffen en heeft het effect op je vertrouwen erin.

[2:01:32] Dat snap ik heel goed en dat betekent ook dat we dat als uitgangspunt gebruiken in alles wat er nu als het gaat om bevolkingsonderzoek ook aan het doen zijn.

[2:01:41] Want deelname aan bevolkingsonderzoek blijft heel belangrijk.

[2:01:45] Dus we kunnen zoveel ellende voorkomen door onder andere baarmoederhalskanker, bevolkingsonderzoek, maar ook al die anderen.

[2:01:54] Dat het extra belangrijk is dat we dat herstel en vertrouwen ook voor elkaar gaan krijgen.

[2:01:58] Dus ik hoop dat ik met een aantal van de antwoorden daar weer een stapje kan zetten.

[2:02:02] Maar ik ben me ook bewust dat het debat dat we nog voor het verkiezingsreces zullen hebben daar een grotere rol in.

[2:02:09] Dat is mijn diepe wens in ieder geval.

[2:02:13] Ik krijg twee brieven.

[2:02:18] Toen schrok ik een beetje.

[2:02:21] Als politicus krijg ik een andere brief dan als burger.

[2:02:24] Gelukkig ligt mevrouw Herzberger het toe, want uiteindelijk moeten we allemaal de goede informatie krijgen.

[2:02:31] En wat er is, is ook de goede informatie.

[2:02:33] Wat we in de brief aan de Kamer hebben gezegd, is dat we extra checks laten plaatsvinden, maar dat is op voorzorg.

[2:02:39] Er is geen enkel signaal.

[2:02:41] Daarom kunnen we aan vrouwen en mensen in het land zeggen dat de andere laboratoria veilig zijn.

[2:02:49] Voordat we de overdracht deden van de bevolkingsonderzoeken van het gehakte laboratorium naar het andere laboratorium, hebben we dat dubbel gecheckt.

[2:02:59] Dat kunnen we zeggen.

[2:03:01] Nu uit voorzorg doen we extra onderzoek en extra checks bij de andere laboratoria.

[2:03:10] 100% veiligheid kunnen we niet garanderen, helaas.

[2:03:14] Dus dat moeten we ook accepteren.

[2:03:18] Mevrouw Dobbe vroeg, wat doen we nou met die vrouwen om ze te informeren en te ondersteunen?

[2:03:24] Vorige week hebben we een brief gestuurd met wat we nu aan het doen zijn.

[2:03:29] Alle mensen van wie gegevens van Bevolkingsonderzoek Nederland naar dat laboratorium zijn gestuurd, worden door Bevolkingsonderzoek Nederland geïnformeerd.

[2:03:39] Volgens mij loopt dat nu al, liggen die brieven al in proces.

[2:03:44] Halverwege september, dus ik denk volgende week.

[2:03:46] Ik weet de data niet precies, maar dat proces loopt nu.

[2:03:51] En bij het formuleren van die brieven zijn de suggesties van de nationale ombudsman meegenomen.

[2:03:57] Die had vorige week een indringend bericht over.

[2:04:01] En in die brieven wordt ook stilgestaan op een toegankelijke manier wat mensen kunnen doen.

[2:04:06] om te voorkomen dat hun data misbruikt worden.

[2:04:11] Daar hebben wij geen macht in, maar we kunnen mensen informeren over wat zij kunnen doen.

[2:04:22] Welke eisen worden er nou gesteld aan de aanbesteding van een laboratorium bij bevolkingsonderzoek?

[2:04:28] De minister is daar voor een deel al op ingegaan over de wetten rondom dataveiligheid.

[2:04:36] Dat kan ik alleen maar ondersteunen uiteraard.

[2:04:39] Ook de AVG valt daar overigens onder.

[2:04:42] en het principe van dataminimalisatie, waar mevrouw Hertberger in haar vroeg, zit ook vast in de AVG.

[2:04:48] In de aanbesteding wordt telkens omschreven welke normeringen er moet worden voldaan, welke regels van toepassing zijn, en Bevolkingsonderzoek Nederland heeft die aanbesteding uitgevoerd.

[2:05:03] Nou, er is al naar verwezen, worden nu onderzoeken gedaan naar wat er nou de oorzaak is van de hek, wat de omvang is van de hek,

[2:05:11] En uit dat onderzoek zal moeten blijken wat in welk moment of en wat fout is gegaan.

[2:05:19] En ik kan er gewoon niet op vooruit lopen.

[2:05:21] En hopelijk krijgen we die onderzoeksresultaten op redelijk korte termijn, zodat we u daarover kunnen informeren en ook met u daarover in gesprek kunnen.

[2:05:30] Meneer Krul vroeg of ik zo snel mogelijk uitsluiting kan geven over welke data dat is en of mensen apart geïnformeerd worden.

[2:05:41] Volgens mij heb ik daar net ook al antwoord op gegeven.

[2:05:49] Gelukkig is er ook altijd nog een tweede termijn.

[2:05:51] Dat is het mooie van een debat.

[2:05:53] Ik heb nog een aantal vragen over overig.

[2:05:57] Allereerst mis- en desinformatie.

[2:06:01] Eigenlijk ben ik daar net al over ingegaan.

[2:06:03] Dat ging toen over anticonceptie in het antwoord dat ik net gaf.

[2:06:08] Maar dat geldt natuurlijk ook voor mis- en desinformatie over vaccinaties.

[2:06:16] Daar zijn ook weer andere organisaties mee bezig.

[2:06:19] Bijvoorbeeld Dokters Vandaag.

[2:06:21] Misschien refereerde meneer Klaassen daar ook wel naar, die inderdaad via social media platforms ook vertellen hoe het nou echt zit en daarmee mensen ook hopelijk weer een stukje vertrouwen kunnen geven daarin.

[2:06:32] Mevrouw Dobbe vroeg naar de startleeftijd van het bevolkingsonderzoek darmkanker, waarbij er een aantal keren gevraagd is in de maatschappij en ook aan het kabinet of de startleeftijd verlaagd kan worden na vijftig jaar.

[2:06:46] Daar hebben we een debat over gehad in het najaar van vorig jaar.

[2:06:51] En toen is ook de toezegging gedaan dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, het RIVM, een uitvoeringstoet zou uitvoeren na de verlaging van de startleeftijd.

[2:07:02] Daar zijn ze nu mee bezig en ik vermoed dat ik binnen enkele weken daar ook informatie over kan geven.

[2:07:08] Dus helaas nu nog niet, maar binnen enkele weken punt u daarover een brief in uw inbox.

[2:07:15] Mevrouw Dobbe vroeg ook naar bevolkingsonderzoek prostaatkanker.

[2:07:19] Daar wordt wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, naar welke vormen van bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker mogelijk zijn en hoe die dan uitgevoerd zouden moeten worden en wat voor nut en noodzaak die zouden hebben.

[2:07:33] En dan moet dan na wetenschappelijk onderzoek ook nog een algemene populatieonderzoek, zoals het dan heet, zoals ik het noem.

[2:07:39] naar worden gedaan om te kijken of bevolkingsonderzoek dan ook daadwerkelijk aangewezen is.

[2:07:44] Mijn voorganger heeft toegezegd om samen met de Gezondheidsraad te verkennen wat er nu aan wetenschappelijke evidentie, terwijl wetenschappelijk bewijs nu beschikbaar is, en of we daarmee een adviesaanvraag bij de Gezondheidsraad zouden kunnen doen.

[2:08:01] Daar wordt dus nu naar gekeken en voor het eind van het jaar kan ik u daar een antwoord op geven.

[2:08:07] Dus ook daar, jammer genoeg niet nu al, maar het komt.

[2:08:11] Mevrouw Dobbe vroeg ook naar de middelen voor de versterking van de gemeentelijke gezondheidsdiensten in hun rol in het versterken van de publieke gezondheid.

[2:08:23] En de GGD zijn inderdaad de gemeentelijke gezondheidsdiensten die in de basis worden gefinancierd uit het gemeentefonds.

[2:08:31] Wat logisch is, want een gemeentelijke taken wordt door de

[2:08:33] gemeentefonds gefinancierd, zodat ze de wettelijke taken uit de wet publieke gezondheid kunnen uitvoeren.

[2:08:40] Die basisfinanciering is niet veranderd en het is aan gemeenten hoe zij als opdrachtgever van de gemeentelijke gezondheidsdienst ook daadwerkelijk de middelen toebedelen en hoe zij zorgen dat de gemeentes

[2:08:54] in hun gemeente de publieke gezondheid ook met behulp van de GGD geborgd kan worden.

[2:09:00] Vanuit het ASWA komen er nog extra middelen, structureel vrij voor publieke gezondheid, die voor een deel ook ten baten komen van de gemeentelijke gezondheidsdiensten.

[2:09:10] Dus zo zit dat financieel in elkaar.

[2:09:14] En dan tot slot de vraag van meneer Klaassen over de gesloten coffeeshop experiment.

[2:09:22] Ik vond het niet per se publieke gezondheid, maar ik ben de broerste niet, dus ik zal proberen antwoord te geven op de vraag van meneer Klaassen.

[2:09:30] Hij vroeg over de overlast voor omwonenden.

[2:09:38] Het experiment is

[2:09:39] nog maar redelijk kort van start.

[2:09:42] Dit voorjaar zijn ze gestart en de bedoeling van het experiment is om erachter te komen wat de effecten zijn van een gesloten coffeeshopketen op de gezondheid, het terugdringen van criminaliteit en overlast.

[2:09:55] Het experiment duurt vier jaar en vanaf het derde jaar wordt het geëvalueerd.

[2:09:59] Elk jaar komt er een monitor op de voortgang.

[2:10:02] Het is in opdracht van de minister van Justitie en Veiligheid en mij als staatssecretaris.

[2:10:09] We hebben veel overleg met gemeenten over de voortgang en ook over de eventuele problematiek die voortkomt, zoals de geuroverlast waar meneer Klasenaar verwees.

[2:10:24] Daarbij ligt geuroverlast vanuit de omgevingswet bij de toezichthoudende rol van de gemeente.

[2:10:35] Een gemeente kan daarin maatregelen nemen en wij moeten daar als rijk toch een beetje afstand van houden.

[2:10:42] Niettemin, ik kan me heel goed voorstellen dat omwonenden die overlast hebben, en ik denk dat het ook best wel vervelend is, maar ik kan er als vertegenwoordiger van de Rijksoverheid niet zoveel aan doen.

[2:10:58] We hebben daar gewoon geen bevoegdheid op.

[2:11:01] Dus ik moet terug verwijzen naar de gemeente.

[2:11:03] Volgens mij lopen er ook een aantal juridische procedures.

[2:11:07] En ondertussen zijn we wel in gesprek met gemeenten om te kijken wat nodig is dat als

[2:11:12] wat nodig is en wat wij eventueel kunnen doen om ze daarin bij te staan.

[2:11:19] Het is natuurlijk niet zo dat als de overheid met een pilot begint dat daarna de overheid zegt, ja, maar nu kunnen wij daar niks meer mee.

[2:11:28] Nu liggen beide gemeentes, nu liggen bij die, nu liggen bij dat.

[2:11:31] Het is dit kabinet

[2:11:34] Die heeft gezegd, we gaan piloten.

[2:11:36] Dus er ligt die verantwoordelijkheid ook bij dit kabinet.

[2:11:38] En het is heel raar om te zeggen, ja, nu liggen we bij de gemeentes.

[2:11:41] En het is een pilot.

[2:11:43] En als je dan ziet dat een pilot gewoon dreigt te mislukken, maar ondertussen heel veel geld gaat kosten, wat niks gaat opleveren, dan kun je ook een pilot gewoon tijdig stoppen.

[2:11:51] Dat had bij ons wel kunnen gebeuren voordat we ermee starten.

[2:11:54] Maar de oproep is nu toch, als je ziet dat het schip gaat stranden, met alle mogelijke problemen ten gevolg, dan kan ook dit kabinet zeggen we stoppen met de pilot.

[2:12:05] Dat is een bevoegdheid die de staatssecretaris wel heeft en dat ligt echt niet bij de gemeentes.

[2:12:13] De staatssecretaris.

[2:12:13] Toch zegt meneer Klaas het niet helemaal goed.

[2:12:16] Het initiatief van dit experiment ligt zowel bij het Rijk als bij de gemeenten.

[2:12:21] Het initiatief bij een aantal gemeenten.

[2:12:23] verantwoordelijkheid ook.

[2:12:25] Het is een gezamenlijk project, een gezamenlijk experiment.

[2:12:30] En de gemeenten die het betreft

[2:12:32] zijn dan niet toegedwongen om mee te doen, om het maar even zo te zeggen.

[2:12:35] Dus het is echt iets wat we samen moeten doen.

[2:12:37] Daarom is er ook veel overleg met de gemeentes.

[2:12:42] Dat even ter verduidelijking.

[2:12:44] En dan hebben we gewoon een aantal wetten en regels waarvan het gewoon helder is als iedereen zich, zeg maar, aan de bevoegdheden, de taken en verantwoordelijkheden van daar uithoudt.

[2:12:51] En dit gaat over de Omgevingswet.

[2:12:53] Maar nogmaals, het betekent niet dat we onze handen eraf trekken, want nogmaals, het is ook een gezamenlijk experiment.

[2:12:57] Dus we hebben er contact over met gemeenten, maar wij kunnen niet zomaar iets doen.

[2:13:01] Stoppen is het kabinet niet voornemens om nu te stoppen, omdat we net begonnen zijn en de eerste evaluaties nog moeten komen.

[2:13:12] Zou de staatssecretaris eens inzichtelijk kunnen maken wat er voor nodig zou zijn om te stoppen?

[2:13:21] Wat zou dat betekenen binnen haar verantwoordelijkheid, binnen het experiment, om daarmee vroegtijdig te stoppen?

[2:13:31] De staatssecretaris.

[2:13:33] Alles kan, maar de vraag is of je het wil.

[2:13:35] En de vraag is ook of dit debat nu in het debat publieke gezondheid eruit moet te lichten.

[2:13:41] Want dit is iets wat we als rijksoverheid samen met justitie en veiligheid doen, waar lang over na is gedacht, waar ik niet zomaar even in een bijzin in een debat dat gaat over de algemene volksgezondheid, waar we het hebben over vaccinaties, over seksuele gezondheid en zoveel meer.

[2:13:57] Dat ga ik nu niet in een zinnetje even afdoen.

[2:14:00] Dat lijkt me niet helemaal ook waardevol.

[2:14:03] Hoe noem je dat?

[2:14:04] Recht doen aan de vragen van meneer Klaassen en Krul, maar ook aan de verantwoordelijkheid die we ook hebben in de gemaakte afspraken.

[2:14:11] De heer Krul tot slot.

[2:14:13] Ik hoop het niet.

[2:14:15] Volgens mij heb ik nog niet geïnterpreteerd.

[2:14:19] Dit wordt uw derde interruptie.

[2:14:21] Ik heb niet zoveel vragen gesteld omdat mijn vragen heel goed beantwoord zijn.

[2:14:32] In die zin gebruik ik deze interruptie op het onderwerp dat buiten de orde ligt.

[2:14:38] Ik vraag niet om vandaag onze handen ervan af te trekken, maar ik denk dat het ook handig is voor de Kamer om te weten wat dat dan zou betekenen.

[2:14:51] En ik wijs de dubbeldemissionaire staatssecretaris er toch ook op.

[2:14:55] dat het mandaat van dit kabinet om dan te zeggen, nou, maar wij kiezen een andere weg, toch echt even iets anders ligt, dan pakken we beter vijf maanden geleden.

[2:15:02] Want als deze Kamer in meerderheid daar wel mee stoppen, dan moet je van goede huizen komen om te zeggen, ja, maar wij kiezen een andere weg.

[2:15:09] En dat zou kunnen als een onbetrouwbare overheid blijken, als er contractbreuk gepleegd moet worden, et cetera, et cetera.

[2:15:15] Dus mijn verzoek is, of niet op de korte termijn, maak eens inzichtelijk wat de effecten zijn vanuit

[2:15:21] de verantwoordelijkheid van deze staatssecretaris op haar onderdelen van het experiment als ze er vroegtijdig mee stopt.

[2:15:29] Overigens, staatsrechtelijk is altijd de Kamer de baas.

[2:15:33] Ik vind het wel grappig, in elk debat ongeveer, wat ik nu gehad heb, en dat zijn best veel, wordt daarop gewezen over die dubbeldimensionaliteit.

[2:15:42] En dan denk ik, is het een concertering, een dreigement of iets anders?

[2:15:48] Uiteindelijk is de Kamer de baas, dat is zo.

[2:15:50] Alleen, de Kamer heeft ons opdrachten gegeven om een aantal dingen te doen.

[2:15:54] En een van de opdrachten die de Kamer, volgens mij, meerdere maanden heeft gedaan aan dit kabinet,

[2:15:59] om dat experiment gesloten koffieshopketen in te zetten.

[2:16:04] En als we dan ergens mee aan de slag gaan waar heel veel haken en ogen zijn die nu allemaal zeg maar zodanig geregeld zijn zodat het experiment ook is begonnen, vind ik gewoon niet recht doen ook daaraan om daar zomaar een verandering op te zetten.

[2:16:24] Dus dat.

[2:16:33] Ik constateer dat de staatssecretaris door alle antwoorden heen is.

[2:16:38] Ja, voorzitter.

[2:16:39] Ik geloof dat ik alle antwoorden heb gegeven waar in ieder geval vragen over zijn gesteld.

[2:16:44] Of die nou tevreden uit zijn, dat merken we dan wel weer.

[2:16:47] Dat is nog te bezien, maar daarvoor hebben we nog een tweede termijn.

[2:16:51] En daar gaan we meteen mee verder.

[2:16:54] De spreektijd per fractie is 1 minuut 20 seconden.

[2:16:58] En ik geef als eerste het woord aan mevrouw Slacht-Tichelman.

[2:17:02] Als eerste wil ik beginnen met een twee-minuten-debat met de wens voor het verkiezingsreces.

[2:17:12] Ik heb de antwoorden gehoord van de staatssecretaris rondom de wijkgerichte aanpak.

[2:17:19] Het is zo belangrijk dat we kinkhoest, mazelen en kinderziektes

[2:17:23] die mogelijk ernstige consequenties kunnen hebben voor andere kinderen en ouders die daar ongerust over zijn, kunnen voorkomen.

[2:17:32] En dat we daar alles op alles zetten om dat te voorkomen.

[2:17:36] En dat vraagt maatwerk per wijk, daar waar het nodig is.

[2:17:40] Dus echt niet overal in Nederland, maar daar waar het nodig is.

[2:17:44] en helemaal bij clusteruitbraken.

[2:17:46] Dus nogmaals de dringende oproep om structureel de wijkgerichte aanpak te financieren en niet een jojo-effect na te streven.

[2:17:58] Dan had ik nog een vraag over het RS-vaccin.

[2:18:01] Die is deels beantwoord en deels niet.

[2:18:03] Want er zijn inderdaad risicogroepen aangewezen vanuit het Rijksvaccinatieprogramma

[2:18:12] landelijk vastgesteld.

[2:18:13] En dat is heel erg mooi en dat er ook meegestart is.

[2:18:16] Maar daarnaast heeft een huisarts of kinderarts soms nog een aanvullende hele specifieke indicatie om wel iemand te overwegen.

[2:18:27] Ik noem bijvoorbeeld iemand bij wiens kindje vorige keer op de IC is opgenomen en die dat traject al heeft meegemaakt.

[2:18:36] En dat is zo heftig.

[2:18:38] Dus ik vraag niet om dat structureel te doen.

[2:18:41] Ik vraag om mee te denken dat bij een no-show van het Rijksvaccinatieprogramma daar contact op kan worden genomen om dat mogelijk te maken.

[2:18:52] Ik heb echt brieven van mensen die zeggen dat ze geen gehoord krijgen bij het GGD, RIVM en VWS.

[2:19:01] Ik vraag alleen om mee te denken.

[2:19:09] Dan geef ik het woord aan mevrouw Hertsbergen.

[2:19:12] Voorzitter, dank voor de beantwoording van de vragen.

[2:19:15] Weinige interrupties mogelijk.

[2:19:17] We worden een beetje kort gehouden.

[2:19:20] Misschien moeten we daar heel even naar kijken voor de toekomst.

[2:19:26] Fijn dat de nieuwe minister van VWS zo snel up-to-date is en in staat is om deze vragen te beantwoorden.

[2:19:35] Vervelend dat ik zo meteen moet aandringen.

[2:19:36] Ik ga nog een beetje meer aandringen.

[2:19:38] Wat natuurlijk erg teleurstellend is, is dat de minister zegt dat we geen aanwijzingen hebben van een veiligheidsprobleem.

[2:19:46] En ik denk dat we die wel hebben.

[2:19:47] Er zijn van 850.000 mensen data gejat.

[2:19:51] Ik denk dat dat een mega aanwijzing is van een veiligheidsprobleem.

[2:19:55] En dan is het ook teleurstellend dat een voorstel van ons om aan die NEN-norm te voldoen, zoals ziekenhuizen dat ook in korte tijd op orde hebben gekregen, dat dat wordt ontraden en wordt gezegd, nou, dat kan allemaal niet.

[2:20:10] Ik wil graag weten wat dan wel kan.

[2:20:12] En ik wil niet afwachten op een

[2:20:15] Allerlei verschillende onderzoeken.

[2:20:17] En ik hoor nu al kleine splinters van informatie die ik nog eerder niet hoorde.

[2:20:20] Bijvoorbeeld dat toen het werd overgedragen aan die twee andere labs, dat daar toen eisen zijn gesteld.

[2:20:25] Dat daar toen checks zijn gedaan.

[2:20:27] Welke checks zijn daar precies gedaan?

[2:20:29] En ik wil heel graag eigenlijk gewoon een brief, want ik begrijp ook dat u daar niet misschien nu op dit moment antwoord op kan geven, maar ik zou heel graag een brief toegezegd krijgen.

[2:20:39] Wat weten wij nu?

[2:20:40] Wat doet de inspectie nu precies?

[2:20:44] Welke megalabs zijn er nog meer actief die data verwerken, zowel in de medische diagnostiek als in bevolkingsonderzoek?

[2:20:51] En welke checks zijn er precies uitgevoerd en op welke wijze kunnen wij nu die laboratoria vertrouwen?

[2:20:59] En dat vraag ik, omdat Nederland echt deze antwoorden nodig heeft voor dat vertrouwen in het bevolkingsonderzoek.

[2:21:08] Dank u wel.

[2:21:08] Het woord is aan mevrouw Dobbe.

[2:21:10] Dank u wel en dank u wel ook voor de beantwoording aan de staatssecretaris.

[2:21:15] Ik heb mijn betogen in mijn eerste termijn afgerond met dat de publieke gezondheid onder druk staat en dat we daar iets aan moeten doen.

[2:21:26] Dat ligt ook aan de bezuinigingen die worden losgelaten op de GGD'en en of zij nog wel genoeg middelen hebben om hun werk te doen.

[2:21:31] Ik vind het antwoord van de staatssecretaris toch te makkelijk als zij zegt het ligt bij de gemeente.

[2:21:36] Ja, het ligt bij de gemeente.

[2:21:37] Maar als wij dan ook zien dat de publieke gezondheid onder druk komt te staan, dan moeten wij hier ons dat allemaal aantrekken en zijn we met z'n allen verantwoordelijk.

[2:21:45] En als we dan kijken niet alleen naar de bezuinigingen die niet volledig zijn teruggedraaid, maar deels, maar nog steeds een deel wordt bezuinigd op de GGD'en, dan zien we ook de signalen dat het voor die bezuinigingen al niet genoeg was.

[2:21:59] en dat het toen onder druk kwam te staan.

[2:22:01] Want de inspectie zei toen al dat het de GGD niet lukte om publieke gezondheid te versterken, dat ze een gebrek hadden aan mensen, dat in sommige regio's bijvoorbeeld de jeugdgezondheidszorg daaronder leed, dat de bestrijding van infectieziekten daaronder leed.

[2:22:14] Dat was toen al voordat er werd bezuinigd.

[2:22:16] Het Raad voor de Volksgezondheid en de Samenleving stelde dat ook.

[2:22:19] OVV was ook zeer kritisch.

[2:22:21] Dus dan verwacht ik wel iets meer van deze staatssecretaris dan het ligt bij de gemeente.

[2:22:24] En ja, dan verwacht ik eigenlijk erkenning en een oplossing.

[2:22:29] Over de ASG-regeling, daar hebben we het over gehad.

[2:22:31] Als wij iets een heel slecht idee vinden met z'n allen, dan moeten we, denk ik, het gewoon vooral oplossen.

[2:22:36] Niet zeggen, kijken of we het gaan oplossen, maar dan moeten we zeggen, we gaan dit oplossen.

[2:22:39] En als de staatssecretaris daarvoor een aansporing in de vorm van een motie nodig heeft, dan zullen we die indienen.

[2:22:45] En als wij PrEP belangrijk vinden in de preventie en de aanpak van HIV-AIDS, dan moeten we ook zorgen dat het voor iedereen zonder barrières beschikbaar wordt.

[2:22:55] Dus die eigen bijdrage, daar zullen we dan ook een aansporing toe doen.

[2:22:59] Tenzij de staatssecretaris nu zegt, ja, die eigen bijdrage, die schrappen we.

[2:23:03] Dank u wel.

[2:23:05] Voorzitter, ik kan heel kort zijn.

[2:23:07] Ik dank beide winstpersonen voor uitgebreide en op heel veel onderdeel ook goede beantwoording.

[2:23:14] Wij kijken ook uit naar dat debat rondom het lek, zal ik maar even zo noemen.

[2:23:19] Maar ik vind wel dat de winstpersonen er bovenop zitten.

[2:23:22] Als het gaat om de ASG-subsidie, blij dat de staatssecretaris gaat verkennen of daar een oplossing voor is.

[2:23:27] Het liefst wil ik gewoon een structurele oplossing, dat het gewoon ergens anders gevonden wordt.

[2:23:32] Maar mocht het nou echt niet lukken, dan kan de staatssecretaris altijd overwegen... om in ieder geval die gelden van 27 dan maar even naar 26 te halen.

[2:23:39] Want dan moeten we het dan wel weer oplossen in 27.

[2:23:42] Maar dan hebben we in ieder geval niet een afschaling in het aankomend jaar.

[2:23:45] Dat geef ik maar even in overweging mee.

[2:23:47] Maar het liefst wordt natuurlijk ergens die 5 miljoen nog gewoon gevonden... om dat voor het komend jaar meteen te overbruggen.

[2:23:52] Dank u wel.

[2:23:53] Dank u wel.

[2:23:54] En tenslotte, de heer Klaas.

[2:23:56] Dan nog even ingaan op wat is nu publieke gezondheid en als we met z'n allen gezond willen leven en daar ook allerlei acties op uitzetten om gezond te willen

[2:24:10] Mag ik mijn verhaal even doen?

[2:24:12] Dank u. De gezond willen leven en daarvoor willen inzetten, daar hebben wij een reeks van activiteiten voor.

[2:24:20] Die stellen wij voor, daar stellen de mensen uit de zorg zelf voor.

[2:24:23] Daar hoort ook gedrag bij.

[2:24:25] En dat gaat van vaccineren, wat leidt tot immunisatie.

[2:24:31] Maar we hebben het hier ook over stoppen met roken.

[2:24:33] En daarin is juist zo'n gesloten coffeeshop proef, gelegaliseerd door de overheid, een paradox.

[2:24:40] Aan de ene kant pleit de meerderheid van de Kamer voor het stoppen met roken als voorbeeld voor het gezond leven.

[2:24:46] En dat is een onderdeel van publiek gezondheid.

[2:24:49] Maar aan de andere kant gaan we wel regelen dat we eigenlijk faciliteren, ook hier door te zeggen dat je een gesloten koffietje op keten moet kunnen, dat je eigenlijk aanzet tot roken.

[2:24:58] En dat kan er in mijn hoofd niet in.

[2:25:00] Het is een paradox en dat wil ik daarom ook onder de noemer publieke gezondheidsgaren, dat gezegd hebben.

[2:25:06] Dan heb ik ook een vraag.

[2:25:09] Er werd eerst aangegeven, eerder in andere debatten, dat eind van dit jaar die schordelroos zou komen.

[2:25:17] Vandaag hoor ik dat het begin volgend jaar is.

[2:25:20] Dat kan eind dit jaar december zijn, begin dit jaar januari.

[2:25:23] Dat is te overbruggen.

[2:25:25] Maar kan de staatssecretaris iets specifieker zijn over wat dan nu geworden is, begin volgend jaar?

[2:25:31] Want dat kan ook nog maart of april zijn.

[2:25:34] Ondertussen zijn mensen wel in onzekerheid wat hun te wachten staat.

[2:25:40] Dank u wel.

[2:25:41] Dan schors ik vijf minuten tot half één voor de tweede termijn.

[2:32:36] Ik heropen.

[2:32:40] voor de tweede termijn van de zijde van het kabinet.

[2:32:43] Ik geef al eerst het woord aan de minister.

[2:32:46] Dank u wel, voorzitter.

[2:32:47] Ik kom nog even terug op de vraag van mevrouw Hertzberger en haar zorgen, die ik natuurlijk ook deel.

[2:32:52] Zoals gezegd, in eerste termijn houdt de IGJ toezicht op de naleving van de wettelijke verplichtingen door zorginstellingen in het algemeen.

[2:32:58] Dat is dus de waarborg.

[2:33:00] Maar ik begrijp wel de zorg van mevrouw Hertzberger en ik ben bereid daarover met de IGJ in gesprek te gaan.

[2:33:06] En ik zeg ook toe uw Kamer daarna te informeren.

[2:33:09] En ik wijs er ook nog op dat ons ministerie hard werkt aan een brief aan de organisaties om naar aanleiding van de HEC weer extra belang te hechten aan de zorg voor databeveiliging en naleving van de regelgeving die hiervoor geldt.

[2:33:22] En dit in aanvulling nog op wat de staatssecretaris hierover gezegd heeft.

[2:33:26] Ik hoop dat Frits Berger daar...

[2:33:29] Dan was er nog één vraag van mevrouw Slag Tichelman over het borgen van goede informatie over het verwijderen van de koperspiraal.

[2:33:38] Het geven van goede voordichting, ook persoonlijk voor de plaatsing van de spiraal, is natuurlijk een belangrijke taak voor de zorgverleners, de huisartsen, de gynaecologen die dat doen.

[2:33:47] Het plaatsen en het wegnemen.

[2:33:49] Naar aanleiding van de zorgen over de ballerinespiraal waar u het over heeft, denk ik, is destijds in 2021 ook de richtlijn aangepast.

[2:33:57] Onder meer over het bespreekbaar maken van de keuzes voor welke vormen van anticonceptie.

[2:34:03] Dus daar zijn echt stappen gezet.

[2:34:05] En dat is mijn antwoord op uw vraag.

[2:34:10] Een verduidelijkende vraag van mevrouw Slachting.

[2:34:12] Ik ben heel blij met het antwoord.

[2:34:14] Dat antwoord weet ik, maar mijn vraag is nog meer naar de basis.

[2:34:21] Voordat koperen spiraaltjes op de markt komen, worden ze in Europa geregistreerd.

[2:34:28] Maar die vallen niet onder het EMA, omdat het geen geneesmiddel is, maar onder de keuring van medische hulpmiddelen.

[2:34:35] Net zoals de bekkenbodemmatjes worden hier in mijn oor gevluisterd.

[2:34:41] Het verhaal is dat die voorlichting over de veiligheid van die medische hulpmiddelen nog niet geïntegreerd is als iets nieuws op de markt komt.

[2:34:57] Stel dat er nou een nieuw soort koopinspiraat op de markt komt, hoe wordt dan die veiligheid en die veilige voorlichting goed geborgen?

[2:35:06] Daar gaat mijn vraag over.

[2:35:08] De minister.

[2:35:09] Ik begrijp het.

[2:35:10] Ook dat is natuurlijk iedere keer een taak van de zorgverlener.

[2:35:13] Die moet natuurlijk bij alles wat hij gebruikt bij een patiënt, ieder geneesmiddel, ieder spiraaltje, zich goed verdiepen.

[2:35:18] Ook als beroepsroep wordt dat natuurlijk in Nederland gedaan door bijvoorbeeld de Nederlandse Vereniging voor Gynecologie of de Nederlandse Huisvereniging over de waarborgen en überhaupt de bereidheid om geneesmiddelen te gebruiken.

[2:35:31] Maar ik zeg u toe dat ik dat op dit specifieke punt nog zal zoeken en dat ik u daarover een brief schrijf.

[2:35:40] U was daarmee aan het einde gekomen van uw tafel.

[2:35:43] Dan geef ik nu het woord aan de staatssecretaris.

[2:35:46] Dank voorzitter en dank aan de Kamerleden voor het inhoudelijk fijn debat over zo'n belangrijk onderwerp.

[2:35:55] Er waren nog een paar vragen.

[2:36:01] Onder andere van mevrouw Slagtegelman toch nog maar eens de vraag of we niet nu al extra structureel geld willen vrijzetten voor die wijkgerichte aanpak vaccinaties.

[2:36:14] Ik verwijs aan mijn antwoorden in de eerste termijn.

[2:36:16] Ik wil heel graag de evaluatie afwachten van de pilot.

[2:36:20] Dat gaat ook niet heel lang duren.

[2:36:22] Ergens begin 2026, zeg januari, hebben we die uitkomsten ook en dan kunnen we ook heel gericht

[2:36:29] kijken wat we in gaan zetten om te zorgen dat de vaccinatiegraad omhoog kan.

[2:36:35] Mevrouw Slag-Tichelman vroeg nog naar de RSV, dus RS-virus immunisatie en de risicogroepen.

[2:36:41] Bij wie moeten ze zijn, die extra grote risicogroepen?

[2:36:48] Allereerst natuurlijk altijd gewoon bij de jeugdgezondheidszorg nog navragen.

[2:36:52] Eventueel kan een kinderarts zelf antistof tegen RS-virus zelf voorschrijven en de prik ook zetten.

[2:37:00] een kinderarts zou terecht moeten kunnen.

[2:37:03] Medische risicogevallen zijn vaak al in behandeling bij een kinderarts, dus dan is dat ook het geval.

[2:37:14] Ik zag volgens mij nog een andere vraag van mevrouw

[2:37:21] Dobbe, over de GGD.

[2:37:26] Mevrouw Dobbe had het over de bezuinigingen op de publieke gezondheid.

[2:37:30] Ik denk dat mevrouw Dobbe bedoelt als het gaat over weerbare zorg slash pandemische paratheid, wat een apart domein is.

[2:37:40] Dus de GGD'en op zichzelf krijgen niet minder geld de komende jaren.

[2:37:46] voor hun publieke taken rondom publieke gezondheid.

[2:37:51] Die gezondheidszorg is een wettelijke taak in het pakket van gemeenten en daar kunnen ze dus ook niet zomaar op bezuinigen, want daar is een wettelijke afspraak over.

[2:38:01] En over de andere taken, we hebben het erover heel veel gehad, binnen de gemeentes rondom publieke gezondheid, is het echt aan gemeentes om dat in te delen, hoe ze daarmee omgaan.

[2:38:12] Dus het is niet afschuiven, maar het is gewoon zoals we de dingen hebben afgesproken.

[2:38:17] En ik herken ook niet helemaal wat mevrouw Dobbe er allemaal over zegt.

[2:38:23] Maar ik zie dat mevrouw Dobbe daarmee kan komen.

[2:38:25] Daar heeft mevrouw Dobbe een vraag over.

[2:38:28] Het lijkt mij wel verstandig dat de staatssecretaris dan ook wel goed met de GGD'en in gesprek gaat wat zij op dit moment ervaren.

[2:38:36] Want niet alleen een aantal van die bezuinigingen die landen natuurlijk wel bij de GGD'en, maar een deel gaat inderdaad via gemeenten.

[2:38:42] Maar gemeenten hebben ook te maken met bezuinigingen en dan kunnen we net doen alsof dat niet landt bij de GGD'en, maar in de praktijk doet dat voor een deel wel.

[2:38:49] Dus zij krijgen in de praktijk gewoon te maken met minder geld.

[2:38:53] Maar het tweede punt waar de staatssecretaris nu aan voorbij gaat, is ook al dat voor die hele bezuinigingen er grote zorgen waren of de GGD'en nog goed hun werk konden doen.

[2:39:03] En daar heb ik net een aantal dingen bij benoemd, omdat het toen al niet toereikend was.

[2:39:08] En het zal wel fijn zijn als de staatssecretaris daar ook op ingaat.

[2:39:12] De staatssecretaris.

[2:39:13] Dan lopen een paar dingen parallel.

[2:39:17] De financiering, de wettelijke taken, de brede wens rondom publieke gezondheid en de doelen en ambities daarin.

[2:39:25] Mevrouw Dobbe vraagt specifiek, ga je met GGD in gesprek?

[2:39:28] Nou, graag altijd.

[2:39:30] Ik ga graag met iedereen in gesprek.

[2:39:32] Dat is ook een beetje een probleem in mijn agenda, maar dat doe ik graag.

[2:39:35] En ik wil mevrouw Dobbe verwijzen naar de landelijke nood- en gezondheidsbeleid die in de loop van het jaar neerkomt.

[2:39:41] Wat zeg maar voor de komende vier jaar als rijk de wettelijke... Ik weet niet eens of het wettelijk is, maar het ligt.

[2:39:47] Het is om die inderdaad te publiceren, ook weer te inspiratie voor gemeenten, voor hun gemeentelijke gezondheidsbeleid.

[2:39:54] Dus ik verwijs daar ook graag naar.

[2:39:57] Als het gaat over de Seksuele Gezondheidsregeling, de ASG-regeling, gaf meneer Krul ook nog een paar tips mee.

[2:40:04] Maar nogmaals, ik kijk heel goed of we die dip kunnen dempen, maar ik kan daar geen garanties op geven.

[2:40:17] Tot slot de vraag van meneer Klaas over het RIVM-rapport met betrekking tot de gordelroosvaccinatie en welke groepen daarvoor als eerste in aanmerking zouden moeten komen.

[2:40:31] Meneer Klaas vond dat ik wat verwarrend deed over de

[2:40:35] Tijd dat dat wordt opgeleverd rond de feestdagen, zeg ik tegen meneer Klaassen.

[2:40:40] En dan bedoel ik de christelijke hoogtepunt van het jaar, ongeveer kerst en oud en nieuw.

[2:40:48] Dan heeft u reces en rond dat reces krijgt u... Nee, niet de katholieke, de christelijke.

[2:40:54] Rond het kerstreces krijgt u van mij daar de informatie over.

[2:40:59] Dat was het, voorzitter.

[2:41:02] Nog één vraag van de heer Klaassen.

[2:41:04] Tot slot, ik vond zelf een mooie pleidooi gehouden waarom de paradox van, we gaan zeggen dat wiet roken, dat we dat gaan faciliteren, versus de gezondheidsopgave die we hebben, dat dat een paradox is en dat ik vanuit dat perspectief het toch een onderwerp vind wat bij publieke gezondheid hoort, heb ik de minister of de staatssecretaris overtuigd hiermee.

[2:41:33] De staatssecretaris.

[2:41:35] Nou ja, het feit dat we het hier alsnog besproken hebben, ondanks dat ook meneer Krul zei dat het eigenlijk buiten de orde is, volgens mij al een ondersteuning van het feit dat eigenlijk alles gezondheid is en dat je dus alles onder publieke gezondheid kunt vangen.

[2:41:50] Maar ik ga graag in een ander debat nog eens dieper in op ook onze aanpak inderdaad tegen tabak en nicotine gebruik en al die andere middelen die schadelijk zijn voor de gezondheid.

[2:42:03] Dank u wel.

[2:42:03] Dan gaan we al richting het einde van dit debat.

[2:42:06] Maar niet voordat ik de toezeggingen die zijn gedaan door zowel de staatssecretaris als de minister met u deel.

[2:42:16] Ik begin met een aantal toezeggingen van de staatssecretaris waarvoor brieven naar de Kamer komen.

[2:42:22] Ten eerste, de Kamer ontvangt over circa twee maanden de landelijke nota gezondheidsbeleid.

[2:42:29] De tweede.

[2:42:30] Voor de begrotingsbehandeling VWS wordt de Kamer nadig geïnformeerd over de korting van de GGD'en.

[2:42:37] Dat was een punt van de heer Krul en mevrouw Dobbe.

[2:42:42] Het gaat specifiek over de ASG-regeling en dat was voor de begrotingsbehandeling.

[2:42:48] Ja.

[2:42:48] Ten derde.

[2:42:49] Het onderzoek condoomgebruik zal de Kamer in oktober ontvangen.

[2:42:54] Dan de vierde toezegging.

[2:42:56] De Kamer ontvangt te zijnertijd een terugkoppeling van het gesprek met artsen van de wereld.

[2:43:02] Punt van mevrouw Dobbe.

[2:43:04] Dokters van de wereld.

[2:43:04] Dokters van de wereld, pardon.

[2:43:08] Dan ten vijfde.

[2:43:09] De Kamer wordt rond kerstmis geïnformeerd over de wijze van invoering van de gordelrasvaccinatie, onder meer op basis van het advies van de RIVM.

[2:43:20] Zesde.

[2:43:21] De Kamer ontvangt over enkele weken een brief over het onderzoek darmkanker.

[2:43:26] Punt van mevrouw Dobbe.

[2:43:29] Zeven.

[2:43:29] De Kamer wordt eind van dit jaar geïnformeerd over het onderzoek prostaatkanker.

[2:43:36] Punt van mevrouw Dobbe.

[2:43:39] Dan een toezegging.

[2:43:41] Nog eentje van de staatssecretaris.

[2:43:42] Nog een brief op punt van mevrouw Slag-Tichelman in zaken het koperen spiraaltje.

[2:43:49] en een toezegging van de minister.

[2:43:51] De Kamer ontvangt een brief met uitkomst van het gesprek met de IGJ over de databeveiliging bij de verschillende laboratoria.

[2:44:00] Dat waren de toezeggingen en daar komt nog een... Misschien wat er nog meer is gedaan aan checks toen bij die andere twee laboratoria, dat jullie echt kunnen zeggen, bij die twee andere laboratoria is het wel op orde en bij de andere bevolkingsonderzoeken.

[2:44:15] Ik zie geen knikken aan deze kant.

[2:44:19] Dank voor deze toevoeging.

[2:44:20] Dan is er een twee minuten debat aangevraagd door mevrouw Slachtigelman.

[2:44:27] Wel te plannen voor het verkiezingsreces.

[2:44:31] Dit verzoek zal worden doorgeleid aan de Griffipleunair.

[2:44:35] Tenzij er nog nabranders zijn,

[2:44:38] Ik wil de mensen op de publieke tribune bedanken voor hun belangstelling en de mensen die het op afstand hebben gevolgd via de stream.