Midden- en kleinbedrijf

[0:00:00] Goedemorgen.

[0:00:03] Welkom aan de minister van Economische Zaken.

[0:00:06] Ik open het debat over het midden- en kleinbedrijf.

[0:00:10] We hebben vijf minuten spreektijd per fractie afgesproken.

[0:00:17] Ik zou willen voorstellen vier interrupties.

[0:00:20] Kijken hoe het gaat, want volgens mij zitten we goed in de tijd.

[0:00:30] op een andere manier, wil ik ook maar zeggen voor mensen thuis die denken dat ziet er misschien vreemd uit.

[0:00:34] Dat allemaal gezegd hebbende, meneer Dassa, nu het woord.

[0:00:38] Dank voorzitter en dank inderdaad ook excuses aan de collega's en de minister.

[0:00:42] Ik zal eerder vertrekken vanwege andere verplichtingen, maar inderdaad mijn medewerkers en ik zal het ook later terugkijken wat de antwoorden van de minister waren.

[0:00:49] Maar ik vond het onderwerp ook iets te belangrijk om helemaal te missen, omdat het midden- en kleinbedrijf ook een cruciale rol speelt

[0:00:55] in onze nieuwe economie.

[0:00:57] En nog altijd mist het NKB-landschap duidelijke sturing wat betreft de duurzame transitie.

[0:01:02] En veel bedrijven die daaraan willen bijdragen lopen vast op een versnipperd investeringslandschap of een gebrek aan een levensvatbare markt voor hun producten.

[0:01:10] Dit zijn duidelijke taken voor een nationale investeringsbank, zoals we die ook in Duitsland en Frankrijk zien.

[0:01:14] En kan de minister mij vertellen wat de vorderingen

[0:01:16] zijn op dit moment met betrekking tot de investeringsbank.

[0:01:19] We zien in het nieuws dat de minister van Financiën er in ieder geval positiever tegenover staat.

[0:01:23] Ik ben ook benieuwd hoe deze minister ernaar kijkt en waar momenteel de knelpunten en ook de discussiepunten zitten.

[0:01:28] Ook omdat we daar later nog een uitgebreid debat over zullen gaan voeren.

[0:01:32] Daarnaast kent Nederland veel durfkapitaalregelingen om innovatieve start-ups te stimuleren, maar deze worden momenteel ook onderbenut.

[0:01:40] Namens bekendheid, administratieve lasten zijn hierbij grote obstakels.

[0:01:44] Zo blijkt ook uit het recente Dialogic rapport.

[0:01:47] Welke stappen heeft de minister sinds de meta-evaluatie van het durfkapitaalinstrumentarium gemaakt om de regeling beter aan te sluiten bij de wensen vanuit de markt?

[0:01:56] En heeft de minister bijvoorbeeld gekeken naar het afschaffen van de administratieve verplichting bij de seed business angel regeling die het oprichten van een fonds noodzakelijk maakt?

[0:02:04] En kan de minister al vertellen wat zijn bevindingen van de dialogic rapport en de uitwerking van mijn motie samen met mevrouw Martens-Amerika zijn?

[0:02:11] En zou hij daarop willen reageren?

[0:02:13] Voorzitter, onze economie dreigt zwaar te verouderen en heeft de kickstart nodig om samen met het MKB het fundament voor de toekomst te leggen.

[0:02:19] Wat we al deden is niet meer genoeg.

[0:02:21] Geen pleisters plakken, maar ook radicaal vernieuwen.

[0:02:24] Dat betekent meer ruimte geven aan een nieuwe en betere samenwerking met stakeholders in de markt.

[0:02:28] Ik was laatst op bezoek bij een bedrijf in Amsterdam, Cradle.

[0:02:32] Ik hoorde dat de minister daar ook is geweest.

[0:02:35] Ik viel bijna van de stoel van wat ze daar doen en wat ze daar mogelijk maken met kunstmatige intelligentie, maar ook de uitdagingen waar dat soort partijen voor staan.

[0:02:43] In lijn daarvan wil ik graag deze vragen aan de minister stellen en hoop ik dat hij daar met antwoording op terug kan komen.

[0:02:49] Dank u wel.

[0:02:50] Dank u wel.

[0:02:50] Voor de leden die iets later binnenkwamen, welkom.

[0:02:54] Vijf minuten spreektijden en vier vragen, twee interrupties in tweeën.

[0:03:00] Meneer Dassen wensen we verder veel succes vandaag en we gaan luisteren naar het bijdrage van de heer Kisteman.

[0:03:05] Hij spreekt namens de VVD.

[0:03:06] De heer Kisteman.

[0:03:09] Voorzitter, dank u wel.

[0:03:11] Wij kunnen niet zonder onze ondernemers.

[0:03:13] Zij zijn de basis van onze economie.

[0:03:15] Zij lossen onze huidige en toekomstige problemen op.

[0:03:17] Ze zorgen voor werkgelegenheid.

[0:03:19] En dankzij de belastingen die onze ondernemers betalen, kunnen wij onze zorg en onderwijs financieren.

[0:03:25] Maar het MKB heeft het zwaar.

[0:03:27] Stijgende lasten, zoals personeelste kosten, energiekosten, grondstofkosten, maar ook het terugbetalen van de coronaschulden, drukken zwaar op de winstgeeftheid van het MKB.

[0:03:37] Een grote van het MQB vertrekt niet over de grens, maar stopt met investeren, gaat minder mensen aannemen of gaat zelfs failliet.

[0:03:45] Daarom roept de VVD al geruime tijd dat ondernemen weer leuk moeten worden.

[0:03:48] Dat ondernemers moeten doen waar ze goed in zijn, namelijk ondernemen.

[0:03:52] Dat wij de lasten van hen niet moeten verhogen, hun niet moeten gebruiken als pinautomaat van de samenleving en dat wij ondernemers kunnen vertrouwen.

[0:03:59] Voorzitter, afgelopen vrijdag heeft minister Karremans zijn plan bekendgemaakt om 500 regels te schaffen richting de zomer van 2026.

[0:04:07] Ik wil mijn complimenten geven aan de minister hoe hij mijn aangenomen motie om de regeldruk met 20% te verminderen of daarvoor stappen te hebben genomen voor de zomer van 2026 heeft uitgevoerd.

[0:04:18] Het is goed dat deze minister zich echt hard wil maken voor minder regeldruk.

[0:04:22] Onze ondernemers zitten hier echt op te wachten.

[0:04:24] Elke afgeschaft of vereenvoudigde regel maakt wij en het ondernemen weer een stukje leuker.

[0:04:29] Voorzitter, het lijkt me daarom goed...

[0:04:32] Op dit punt, voordat u verdergaat, Inge van Dijk.

[0:04:36] Dank u wel, voorzitter.

[0:04:37] Ik vind het heel mooi hoe deze collega zich iedere keer druk maakt, overminningen van regeldruk, echte credits daarvoor.

[0:04:44] Ik heb nog wel een vraag.

[0:04:46] Is de intentie bruto of netto-reductie?

[0:04:51] Inhoudelijke vraag, meneer Kusten.

[0:04:54] Misschien kan mevrouw Van Rijck een klein beetje toelichten wat ze precies bedoelt.

[0:04:57] 500 regels zijn volgens mij 500 regels.

[0:04:59] Dus dat lijkt me niet heel veel ruis te zitten.

[0:05:02] Ja, zeker kan ik dat.

[0:05:05] Toevallig was ik bezig met een aantal schriftelijke inbrengen afgelopen weken voor nieuwe wetten die eraan zitten te komen.

[0:05:11] En bij een aantal wetten viel me op, bij eentje zelfs, dat de ATR zegt, doe het nu niet.

[0:05:15] Heel veel administratieve verplichting komt erbij.

[0:05:17] Die wetten die komen gewoon door het kabinet en die komen gewoon naar de Kamer.

[0:05:22] Dus dan vraag ik me af, zijn we aan het weilen met de kraan open?

[0:05:24] Of zijn we met elkaar echt bezig om netto regels te verminderen?

[0:05:30] Sorry dat ik mijn microfoon aan heb laten staan.

[0:05:32] Nee, dat is een duidelijke vraag.

[0:05:33] Kijk, dit gaat natuurlijk om het aantal bestaande regels die afgeschaft moeten worden.

[0:05:36] Dat zijn er 500, onze minister dat heeft verteld.

[0:05:39] Aan de andere kant, als er steeds regels bij blijven komen, dan schiet er natuurlijk niks op en dan dweilen we inderdaad met de kranen open.

[0:05:44] En daarom heeft de VVD, zoals veel meer fracties hier, de ATR een hele belangrijke positie gegeven.

[0:05:50] Dat zij kunnen meekijken bij totstandkoming van nieuwe wetten en bepaalde adviezen kunnen geven, maar ook de MKB-toets en andere manieren om die regels in de gaten te kunnen houden.

[0:06:01] Het is helemaal niet vervelend bedoeld tegen deze collega, want ik weet gewoon dat hij echt een voorvechter is.

[0:06:05] Maar mij viel het gewoon op dat juist de ATR zegt, doe het nu niet en dat we het toch weer gewoon door de ministerraad laten gaan en het gewoon naar de Kamer komt.

[0:06:12] En dan denk ik van, we hebben elkaar ons heel druk gemaakt over de positie van de ATR, vinden we ook heel belangrijk, maar nemen we ze dan met z'n allen ook serieus genoeg?

[0:06:21] We hebben als Kamer ruim voorgestemd om de ATR een belangrijke positie te geven.

[0:06:29] Laten we naar de ATR luisteren en met hun adviezen goed omgaan.

[0:06:37] Voorzitter, het lijkt me daarom goed om op de website van de regeldrukmonitor... een teller te plaatsen waarin ondernemers kunnen zien... hoeveel regels er zijn afgeschaft of vereenvoudigd.

[0:06:47] In de coronaperiode hadden we zoiets met een coronadashboard.

[0:06:51] Deze minister komt uit een omgeving van geen woorden, maar daden.

[0:06:54] En ik heb al het vertrouwen dat deze minister het gaat lukken... die regels af te schaffen of te versimpelen.

[0:06:58] Het zou goed zijn voor het vertrouwen van onze ondernemers... dat ze op deze website kunnen zien hoe hard daarvoor in wordt gewerkt.

[0:07:05] Graag hoor ik van de minister hoe hij naar zijn teller kijkt... en of hij wil toezeggen dit op de website van de regeldrukmonitor te plaatsen.

[0:07:12] Dan over aanbesteden door de Rijksoverheid.

[0:07:15] Ik krijg veel signaal dat de regeldruk ook hier ontzettend is doorgeslagen.

[0:07:18] Ondernemers moeten al in de eerste ronde zeer gedetailleerde inschrijvingen aanleveren.

[0:07:22] Uiteindelijk mogen vijf partijen door, maar slechts één krijgt de opdracht.

[0:07:26] De andere vier zijn hun geïnvesteerde tijd en geld kwijt.

[0:07:29] Na een paar mislukte inschrijvingen kunnen ondernemers zich dit vaak niet meer veroorloven.

[0:07:33] Ze haken af of ze gaan zelfs failliet.

[0:07:36] Daar komt bij dat aanbestedingen regelmatig slecht zijn uitgeschreven, termijnen verlopen, budgetten zijn op of opdrachten moeten opnieuw worden aanbesteed.

[0:07:44] Zelfs huidige ondernemers die opdrachten uitvoeren moeten dan opnieuw inschrijven voor een project wat ze al doen.

[0:07:50] Ondernemers worden ook nog eens ongelijk behandeld.

[0:07:53] Als de ondernemer een dag te laat is met zijn offerten, ligt hij eruit, terwijl de overheid zelf zonder consequenties deadlines kan overscheiden en betalingen laat wachten.

[0:08:03] Als ondernemer, of voormalige ondernemer, hoef ik deze minister niet uit te leggen wat hiervan de gevolgen zijn.

[0:08:08] Concurrentie neemt af, kwaliteit loopt terug, ondernemers haken af.

[0:08:12] Mij vraagt dan ook aan de minister of dit niet anders kan.

[0:08:15] Kan er niet een soort pool komen waarin bedrijven zitten die al bewezen hebben betrouwbaar en bekwaam te zijn?

[0:08:20] Dat zij minder hoeven aan te leveren in de eerste ronde.

[0:08:22] En welke mogelijkheden ziet de minister voor deze bedrijven die in de tweede ronde veel kosten maken, maar volgens de aanbesteding niet krijgen?

[0:08:29] Kan het niet eenvoudiger zodat ondernemers veel minder tijd kwijt zijn en pas als ze de aanbesteding krijgen, alles exact uitwerken.

[0:08:36] Ziet de minister kans om het aanbesteden door de Rijksoverheid mee te nemen in zijn plannen om de 500 regels te schappen.

[0:08:41] Ondernemers moeten gewoon kunnen ondernemen en niet worden opgezadeld met onnodige kosten.

[0:08:46] Tot slot, voorzitter.

[0:08:48] de impulsaanpak winkelgebieden.

[0:08:50] De VVD is altijd groot voorstander geweest van de impulsaanpak winkelgebieden.

[0:08:54] Sterker nog, de VVD is initiatiefnemer van deze regeling.

[0:08:58] Oude centra en steden worden er mooi van, dorpen worden levendiger.

[0:09:02] Uit de evaluatie blijkt ook dat de regeling een groot succes is.

[0:09:05] Bij de laatste inschrijving zijn vijftien projecten wel goed gekeurd, maar afgewezen wat het budget op was.

[0:09:11] Mijn vraag aan de minister is of hij, nieuw op deze positie, misschien toch ergens geld heeft gevonden om deze laatste vijftien projecten alsnog te financieren.

[0:09:19] Het levendig en aantrekkelijk houden van onze binnensteden en dorpen is essentieel voor de lokale economie.

[0:09:25] Daar wil ik bij laten, voorzitter.

[0:09:26] Dank u wel.

[0:09:27] U heeft een vraag, mevrouw Van Metelen, en dan kom ik bij de heer Thijssen.

[0:09:30] Mevrouw Van Metelen.

[0:09:32] Dan heb ik een vraag aan de heer Kisteman over de impulsaanpak van de winkelgebieden.

[0:09:37] Bent u het dan ook met de PVV eens dat we er wel naar moeten gaan kijken wat de voorwaarden zijn?

[0:09:41] Dat bijvoorbeeld een stad maar één keer mag inschrijven en dat de voorwaarden gewoon wat worden aangescherpt, dat het ook echt gaat naar die woningen.

[0:09:51] Want je ziet toch wel heel veel dat het wordt uitgegeven aan mooie perkjes en fietsenstallingen of musea.

[0:09:57] Dat klinkt allemaal heel mooi, maar volgens mij was het uitgangspunt

[0:10:00] tegengaan van verpaupering, leegstand en dus de onredabele top van woningen.

[0:10:06] Dus is de VVD het met de PVV eens dat als we dat gaan doorzetten, dat we daar dan meer op in gaan zetten?

[0:10:30] Wacht even dat deze lange bijl voorbij is, dit duurt één minuut.

[0:10:48] Dit is een duidelijke vraag van mevrouw Vermeten.

[0:10:51] Volgens mij moeten er grenzen aan zitten en zitten er ook grenzen aan.

[0:10:54] Zo zou het in de vier, vijf grote steden van Nederland niet gebruikt moeten kunnen worden.

[0:10:59] En als een locatie of een gebied er al gebruik van heeft gemaakt, laten we dan eerst kijken naar andere omgevingen.

[0:11:06] Als er vervolgens wordt gekozen om daar groen tegenover te zetten... dat betekent natuurlijk niet dat dat uit die impulsgebieden komt.

[0:11:12] Maar dat kan ook door ondernemers zelf zijn gedaan of door de gemeente zelf.

[0:11:15] Dus het gaat me te ver om dat te zeggen wat wel en niet mag.

[0:11:18] Het gaat mij vooral om dat het om die onredabele toppen gaat.

[0:11:21] Dat we winkels kunnen verkleinen, woningen kunnen opschalen.

[0:11:26] Daar gaat het om.

[0:11:26] Maar zeker eens dat er grenzen moeten zijn.

[0:11:29] Voor uw voldoende, de heer Thijssen.

[0:11:32] Dank, voorzitter.

[0:11:33] En het is inderdaad een feest altijd om die heer Kisteman te horen praten over ondernemerschap als oud-ondernemer.

[0:11:37] Ik heb wel een vraag over dat impulsaanpak winkelgebieden.

[0:11:40] Want dat is afgeschaft door deze regering.

[0:11:44] Een motie van mijn collega, die is erin verworpen.

[0:11:48] En nu zie ik het wel weer terugkomen in het verkiezingsprogramma van de VVD.

[0:11:51] En ik hoor ook de PVV enthousiast zijn.

[0:11:53] Dus ik wil toch eens weten, is de BBB hier dan tegen of NSC tegen?

[0:11:57] En eigenlijk is mijn vraag, gaat de VVD het dan nu weer regelen bij Prinsjesdag dat het impuls aan pakwinkelgebieden terugkomt?

[0:12:05] Volgens mij is het niet afgeschaft, maar het budget is er gewoon op.

[0:12:09] Er was een budget voor beschikbaar gesteld.

[0:12:11] Dat is afgelopen.

[0:12:12] De winkelgebieden hebben zich daarop kunnen inschrijven.

[0:12:16] We hebben al meerdere maanden gekeken hoe we ervoor kunnen zorgen dat er alsnog weer budget komt.

[0:12:20] Dat is ook mijn vraag aan deze minister.

[0:12:22] Nieuw op deze positie.

[0:12:23] Heeft hij misschien nog wel ergens een potje gevonden onder in een laadje, zodat we die gebieden kunnen voorzien van dit geld?

[0:12:28] Maar wat het waar is, het budget was op en daarmee is deze regeling ten einde gekomen.

[0:12:33] En wij zijn zeker voorstander om het te verlengen.

[0:12:35] En dat kan eventueel bij een nieuwe kabinetsperiode komen.

[0:12:39] Meneer Thijssen?

[0:12:40] Dat is een beetje flauw en spelen met woorden.

[0:12:43] U zit in een kabinet met allemaal partijen die zeggen het groot hart te hebben voor de regio en voor ondernemers.

[0:12:49] Waarom is dit geld dan niet gewoon geregeld toen jullie aan de knoppen zaten?

[0:12:52] En wordt het dan nu geregeld bij Prinsjesdag?

[0:12:55] Of staat het mooi in het verkiezingsprogramma?

[0:12:57] Is de VVD gewoon niet bereid om er geld voor uit te trekken?

[0:13:02] Voorzitter, dank u wel.

[0:13:04] Of het wordt geregeld op Prinsdag, dat is nu de vraag aan de minister.

[0:13:07] Heeft hij hier geld voor gevonden?

[0:13:08] En waarom is het eerder niet geregeld?

[0:13:10] Omdat wij keuzes hebben gemaakt.

[0:13:11] Als kabinet en als coalitie hebben we keuzes gemaakt.

[0:13:14] Kies voor veiligheid.

[0:13:15] Dit budget was op.

[0:13:16] Het was eindig.

[0:13:17] De laatste tranche is geweest.

[0:13:20] Die is verdeeld.

[0:13:21] En daar blijkt dat het zo'n succes is dat veel meer winkelgebieden zich hebben ingeschreven.

[0:13:25] En vandaar ook mijn vraag of de minister hiervoor dan alsnog geld heeft gevonden.

[0:13:30] De heer Vlag heeft een vraag voor u. Er was ooit een potje.

[0:13:37] Bij de laatste begroting heb ik daar een amendement voor ingediend.

[0:13:39] Het was gedekt.

[0:13:41] Maar toen waren het de coalitiepartijen samen met het CDA die dat amendement wegstemden.

[0:13:46] Ik vind het ook wel wat bijzonder om te horen dat meneer Kisteman nu vraagt om te zoeken naar geld en toen het er was ook tegen dat amendement stemde.

[0:13:55] We hebben toen tegen het amendement gestemd, omdat wij op dat moment andere keuzes wilden maken.

[0:14:04] Het budget is nu op, het is een groot succes en daarom vragen wij nu aan de minister of hij misschien toch nog geld heeft gevonden om die 15 overige aanvragers te kunnen voorzien in hun aanvraag en dat alsnog die gebieden opgeknapt kunnen worden.

[0:14:19] Nou, dan begrijp ik dat het dus niet alleen een kwestie van geld is, maar ook van prioriteit.

[0:14:22] En dan ben ik in ieder geval blij dat het nu een stapje gestegen is in de prioriteit bij de VVD.

[0:14:27] Een andere vraag, voorzitter, over de aanbestedingen.

[0:14:29] Dat terecht maakt de heer Kirstenman daar een punt van.

[0:14:32] De aanbestedingswet is ooit met goede bedoelingen tot stand gekomen om uitwassen tegen te gaan.

[0:14:36] Maar inmiddels is het echt een oerwoud geworden waar met name MKB-ondernemers last van hebben.

[0:14:40] Die kunnen dat eigenlijk niet.

[0:14:41] Die hebben geen mensen daarvoor.

[0:14:43] Wat zou de heer Kisteman concreet willen doen aan de aanbestedingswet om te zorgen dat ook mkb ondernemers makkelijker gebruik kunnen maken van de mogelijkheden van overheidsopdrachten?

[0:14:54] Een goede vraag.

[0:14:55] Een van mijn voorstellen is om naar een soort van pool te gaan met ondernemers.

[0:15:00] Als je bewezen hebt dat je bekwaam bent en dat je volgens de eisen van de overheid kan werken... dan heb je in de volgende rondes minder regels om aan zo'n aanbesteding te voldoen.

[0:15:09] Dat is een van mijn voorstellen.

[0:15:11] Er komen veel regels bij kijken.

[0:15:16] dan de ambtenaren van het ministerie zelf.

[0:15:21] Hoe kun je nu zorgen dat dat samenkomt, dat die ondernemers minder specifiek de opdracht hoeven uit te schrijven?

[0:15:28] Daar gaat het mij vooral om.

[0:15:29] Als ik op die manier de regels kan verminderen voor die ondernemers, zodat zij minder werk hebben in de aanloop naar de inschrijving toe, totdat zij hem definitief krijgen en dan pas al het werk opdoen, dan zou je al enorme stappen kunnen zetten, waardoor voor die ondernemers,

[0:15:42] regeldruk vermindert en ook de stap om mee te gaan doen aan inschrijvingen te verhogen.

[0:15:48] Voldoende, ja.

[0:15:50] Dan gaan we luisteren naar de bijdrage van meneer Vlag.

[0:15:52] Hij doet dat namens de SGP.

[0:15:54] Meneer Vlag.

[0:15:54] Ja, en vandaag ook mede namens de ChristenUnie.

[0:15:59] Voorzitter, het is een van de grootste frustraties van MKB-ondernemers, het regeloewoud.

[0:16:04] Regels moeten een duidelijk maatschappelijk doel dienen, terwijl veel regels nu worden opgetuigd om toezichthouders of ambtenaren te bedienen.

[0:16:11] Verlos het MKB snel van die controledruk, is de oproep van de SGP.

[0:16:14] Hoe eerder, hoe liever.

[0:16:16] Vorige week nog heb ik samen met collega Kisteman voorstellen gedaan om de R.I.N.E.

[0:16:20] te vereenvoudigen en inmiddels is dat ook aangenomen door de Kamer.

[0:16:24] Maar op veel meer terreinen moet de regeldruk verdwijnen.

[0:16:26] Alle lof voor deze minister dat hij hier op stevige stappen wil gaan zetten.

[0:16:30] VNO-NCW en MKW-NL stellen voor om een fast lane in te richten, zodat samen met de ATA regeldruk met voorrang kan worden aangepakt.

[0:16:40] Ik neem aan dat de minister dit voorstel met beide handen aangrijpt.

[0:16:43] En ik lees dat eind volgend jaar alle meest belastende verplichtingen zijn doorgelicht.

[0:16:47] Kan dit niet versneld worden zodat deze minister die kleurs kan afronden voordat zijn termijn afloopt?

[0:16:52] Want ik schat in dat voor die tijd er toch wel een nieuw kabinet is, voorzitter.

[0:16:57] En dringt hij ook in Europa aan op versnelling?

[0:16:59] Daar is de eindstreep voor regelreductie pas in 2029 gepland.

[0:17:03] Hoeveel ondernemers zullen dan al niet zijn afgehaakt?

[0:17:06] Dan de belastingdruk, voorzitter, voor mkb-ondernemers.

[0:17:08] Die moet echt omlaag in Nederland.

[0:17:10] Steeds meer mkb'ers houden aan het eind van de maand minder over dan hun werknemers.

[0:17:15] En er komt fiscus ook nog een deel op halen.

[0:17:17] De SGP wil dat de winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, met name gericht op het mkb.

[0:17:24] Is de minister bereid, samen met zijn collega's, verschillende beleidsvarianten uit te werken voor verlaging van de belasting- en premiedruk, om de lasten voor mkb'ers te verlichten?

[0:17:33] Daarnaast zijn wij in ons verkiezingsprogramma gekomen met een nieuw voorstel, het Nationaal Ondernemersakkoord.

[0:17:39] De overheid en het bedrijfsleven maken afspraken over onder meer belastingklimaat, regeldruk, verduurzaming en financiering, zodat er langjarig rust en stabiliteit komt in ons beleid ten aanzien van ondernemers.

[0:17:51] De overheid commiteert zich op haar beurt aan het aanpakken van grote knelpunten, zoals netcongestie, krapt op de arbeidsmarkt en infrastructuur.

[0:18:01] Veel mkb'ers zijn winkelier en om die groep maakt de SGP zich zorgen.

[0:18:05] Lange werkweken, hoge huren en in veel gevallen een bekaaid inkomen.

[0:18:10] Deze week is een VVD-motie aangenomen om versneld met de winkeltijdenwet aan de slag te gaan, met als doel de zondagsopenstelling maximaal vrij te geven.

[0:18:18] De SGP is daar heel duidelijk over.

[0:18:19] Niet doen.

[0:18:21] Zondag als collectieve rustdag is een gaven die God ons heeft gegeven om hem te dienen en de mens rust te geven.

[0:18:28] Veel kleine ondernemers en hun medewerk zien het helemaal niet als een uitbreiding van hun vrijheid, maar als dwang in de commerciële redreis.

[0:18:35] De vrijheid voor de een is de dwang voor de ander.

[0:18:40] Bovendien hebben gemeenten op dit moment de vrijheid hierin een eigen keuze te maken, zodat dit aansluit bij de lokale situatie en wensen.

[0:18:47] Ik vraag de minister ook deze zorgen van veel kleinere ondernemers nadrukkelijk te betrekken in de evaluatie.

[0:18:54] Voorzitter, eerder heeft de SGP geld willen vrijmaken voor aantrekkelijke dorpskerren en winkelstraten.

[0:18:59] Het kabinet reageerde toen afhoudend en ik zei het al, de coalitie en het CDA stemden mijn amendement hierover weg.

[0:19:05] Nu heb ik horen verluiden dat er geld over is dat alsnog geïnvesteerd zou kunnen worden in deze succesvolle impulsuitpak.

[0:19:11] Wil de minister toezeggen dat hij bij de najaarsnota dit geld gewoon gaat binnenslepen voor onze steden en dorpen?

[0:19:18] De gedreven marktkooplui zorgen voor een gezellig winkelgebied.

[0:19:22] Ze lopen vaak aan tegen een korte vergunningsduur en de onzekerheid die daarbij komt kijken.

[0:19:27] Wij krijgen met regelmaat signalen dat dit een prangend probleem blijft voor ambulante handelaren.

[0:19:32] Ik wil de minister nogmaals bij de gemeente aandringen op het hanteren van een redelijke, wat langere vergunningsduur die is afgestemd op de werkelijke terugverdiendheid, inclusief verduurzamingskosten.

[0:19:42] En tot slot, voorzitter, kort puntje zekerhedenrecht.

[0:19:46] Banken stapelen op dit moment onevenredig veel zekerheden, waardoor alternatieve financiers, zoals crowdfunding-platforms, vaak het nakijk hebben.

[0:19:54] Om de toegang tot financiering voor het MKB te verbeteren, is er behoefte aan modernisering van het zekerhedenrecht.

[0:19:59] Maar volgens het IBO bedrijfsfinanciering is dat niet nodig.

[0:20:03] Maar het is ook niet verrassend, voorzitter, want er zijn eigenlijk alleen maar banken geraadpleegd.

[0:20:07] En die hebben geen behoefte aan aanpassing hiervan.

[0:20:10] Andere financiers zijn nauwelijks geraadpleegd.

[0:20:12] Uit een peiling blijkt dat zij wel degelijk willen dat het zekerhedenrecht wordt gemonetiseerd.

[0:20:17] En mijn vraag aan de minister tot slot is, wil hij toezeggen alsnog naar herziening van het zekerhedenrecht te kijken?

[0:20:25] Dank u wel.

[0:20:26] Vraag van de heer Kistman en dan kom ik bij u, mevrouw gemeente.

[0:20:28] Eerst de heer Kistman.

[0:20:30] Dank voor de inbreng van de heer Vlag.

[0:20:33] Grotendeels zijn we het altijd eens als het over ondernemerschap en het MQB gaat.

[0:20:38] Maar als vaker zitten we toch een bepaald verschil tussen ons inzicht van vrijheid en ondernemerschap.

[0:20:43] Dat gaat over de winkeltijdenwet.

[0:20:48] Is de heer Vlagg het niet gewoon met de VVD eens... dat een ondernemer zelf moet kunnen bepalen... en zelf de vrijheid moet kunnen hebben wanneer hij op zondag open kan?

[0:20:55] En net als de consument zelf kan bepalen zondagochtend... ik ga wel naar de winkel of ik doe het op maandag of zaterdag... dat is gewoon de keuzevrijheid die we in Nederland hebben.

[0:21:02] En dan kan het toch niet zijn dat een lokale gemeente zegt... nou, beste ondernemer, jij mag niet open vandaag in dit dorp... maar die consument mag in dat dorp wel naar de stad iets verderop... en dan wel zijn boodschappen doen.

[0:21:12] Het is toch gewoon die vrijheid die we die ondernemers moeten gunnen... om zelf die keuze te geven?

[0:21:16] De heer Vlagg?

[0:21:18] Ik geef toe dat ik het liefst zou zien dat er een level playing field was en dat in heel Nederland de winkels op zondag gesloten zouden zijn.

[0:21:23] Dat zou goed zijn voor de winkeliers, voor de medewerkers en voor iedereen.

[0:21:27] Een collectieve rustdag is goed voor iedereen.

[0:21:29] Maar het is nu eenmaal zo dat het aan de gemeente is overgelaten in de lokale context.

[0:21:33] En ik denk dat wij beide recht van spreek hebben.

[0:21:36] U als voormalig bakker en ik als voormalig drogist weet van dichtbij hoe het is om als kleine ondernemer je werk te moeten doen.

[0:21:44] En het klinkt mooi, de vrijheid overlaten aan de ondernemer.

[0:21:47] Maar de praktijk wijst uit dat met name in dorpen het vooral de supermarkten zijn en of bouwmarkten die opengaan waardoor juist de kleine ondernemers, waartoe wij destijds woord hebben, de speciaalzaken,

[0:21:59] heel veel last hebben van zijn openstelling, omdat ze het niet aankunnen om die zevende dag ook nog open te zijn.

[0:22:05] Daardoor gedwongen dicht zijn en een omzet missen.

[0:22:07] Dus per saldo is het in het voordeel van de grotere winkeliers.

[0:22:12] Die doen er een voordeel mee.

[0:22:13] Consument vindt het leuk, maar die spreidt alleen maar zijn uitgaven, levert geen extra omzet op.

[0:22:18] Dus klinkt mooi, maar de vrijheid voor de een is het dwang en tegenslag voor de ander.

[0:22:24] Maar dan juist is het toch goed dat die ondernemer dat zelf kan maken.

[0:22:30] En ondernemers van deze tijd zijn capabel genoeg om zelf te beslissen of zij wel of niet op zondag open kunnen.

[0:22:35] En capabel genoeg om zelf uit te kunnen rekenen.

[0:22:38] Als ik dat nu wel doe of niet doe, dan kost het me deze omzet.

[0:22:41] Als ik op zondag open ga, draai ik misschien 2000 euro omzet en op maandag misschien maar 400.

[0:22:46] overlaten en zij die vrijheid hebben.

[0:22:48] Maar dan als voorbeeld nog en dan kan ik een paar voorbeelden aandragen.

[0:22:51] Er zijn in dorpen waar de campingwinkel wel open mag, maar de lokale supermarkt 200 meter verderop niet open mag.

[0:22:57] Dat je wel een ijsje mag kopen, maar niet een souvenir mag kopen.

[0:23:01] Het is toch gewoon krom.

[0:23:02] Laat het gewoon aan die ondernemers zelf over.

[0:23:04] Geef hun die vrijheid en zij weten heel goed of ze dat wel of niet aankunnen op zo'n dag.

[0:23:10] Ik twijfel geen moment aan de capaciteit van ondernemers om dat zelf in te schatten, maar die vrijheid hebben ze helemaal niet.

[0:23:18] Want ze kunnen niet zomaar zeggen, ik ga maandag dicht en de volgende gaat op dinsdag dicht, dan wordt het een zootje in winkelstraten.

[0:23:24] Die zes dagen zullen ze sowieso open zijn.

[0:23:26] Het is de keus, ga ik die zevende dag ook nog open of niet?

[0:23:29] En ik heb veel ondernemers gesproken, ook in de gemeente waar ik wethouder ben geweest,

[0:23:33] En die zeiden, doe het mij niet aan.

[0:23:35] Want als die ene supermarktondernemer die nou zo ontzettend op aan het drukken is, open gaat, dan zal ik ook wel moeten.

[0:23:41] Maar ik wil het niet, want ik wil... Sommigen wilden naar de kerk, anderen wilden naar het stadion, zeiden ze letterlijk.

[0:23:47] Daar vonden ze elkaar in.

[0:23:48] En de oproep was, doe het ons gewoon niet aan.

[0:23:53] Mevrouw Van Metel, u had ook een vraag aan meneer Vlaggema.

[0:23:56] Dank u, voorzitter.

[0:23:59] Ik wil even verder op wat de heer Vlag zei over het zekerhedenrecht.

[0:24:04] Ik wil eigenlijk wel de oproep ondersteunen om het in ieder geval te laten onderzoeken breder.

[0:24:09] Dus daar ben ik het wel mee eens.

[0:24:11] Het wil niet zeggen dat we gelijk zeggen van nou dat moeten we gaan doen, maar laat het minstens onderzoeken.

[0:24:15] Tegelijkertijd, en dat is de vraag aan de heer Vlag,

[0:24:18] Wat vindt u ervan?

[0:24:19] Want blijkbaar is dat nu nog niet zo, dat heel veel non-maquaire financiers niet verplicht zijn, zeg maar, zich bij het BKR te registreren.

[0:24:28] En ze pleiten er ook voor om dat vrijwillig te laten.

[0:24:30] Dat zou er dan af moeten.

[0:24:32] Want het lijkt mij dat je dat dan moet verplichten.

[0:24:35] Want we moeten wel altijd inzichtelijk houden hoe het dan zit met die schulden en eventuele aangegaande financieringen.

[0:24:43] Want dat inzicht moet wel blijven.

[0:24:45] Is de heer Vlag dat dan met mij eens?

[0:24:47] Meneer Vlag.

[0:24:49] Wat dat laatste punt betreft is het denk ik een iets ander punt, maar daarover vraagt u mij ook even.

[0:24:53] Dat overzie ik op dit moment niet.

[0:24:55] Maar wat zekerheden recht betreft inderdaad, we zien dat banken eigenlijk zo maximaal omgaan met die zekerheden dat er geen kansen zijn voor non-bekende financiers om of aanvullend te financieren of daar als nieuw financier in te stappen.

[0:25:06] En dat treft met name juist mkb-bedrijven, terwijl die in heel veel gevallen of vast zitten aan de bank waar ze weg willen, of daar eigenlijk moeilijk terecht kunnen.

[0:25:14] En de stichting mkb-financiering heeft ons een heel duidelijk signaal hierover doen toekomen.

[0:25:19] Ze hebben ook een peiling gedaan waaruit bleek dat dat signaal in het IBO niet terecht was.

[0:25:24] Dus nogmaals de oproep aan de minister om daarmee aan de slag te gaan.

[0:25:30] Dank u wel.

[0:25:30] Dan gaan we luisteren naar de bijdrage van de heer Thijs.

[0:25:32] Hij spreekt namens GroenLinks PvdA.

[0:25:36] Dank, voorzitter.

[0:25:37] Ondernemerschap is een groot goed.

[0:25:38] Van nieuwe, innovatieve high-tech bedrijven tot decennia oude ambachtelijke ondernemingen.

[0:25:42] Ze maken Nederland mooier en welvarender.

[0:25:45] Het micro- en kleinbedrijf speelt hierin een bijzondere, cruciale rol.

[0:25:50] Deze bedrijven dragen niet alleen bij aan werkgelegenheid en de economische groei, maar zorgen ook voor leefbare en veilige wijken.

[0:25:56] Het zijn de ondernemers die mensen kansen bieden, die jongeren opleiden en onze winkelstraten, bedrijfsterreinen en dorpskernen levend houden.

[0:26:03] Wel moeten we bedenken dat het de mensen, de werknemers zijn die al het werk in die bedrijven verzetten.

[0:26:08] Een eerlijke verdeling tussen lusten en lasten is dus belangrijk en wel zo eerlijk.

[0:26:12] Vandaag wil ik het hebben over drie onderwerpen.

[0:26:14] Financiering van het MKB, inclusief ondernemerschap en de rol van ondernemers in buurten en winkelstraten.

[0:26:19] Voorzitter, financiering is nog steeds een groot probleem voor het MKB.

[0:26:23] Het IBO-bedrijfsfinanciering was duidelijk over dat MKB-bedrijven beperkte toegang tot kleine kredietverlening hebben.

[0:26:29] Een enorm knelpunt voor bedrijven die willen groeien.

[0:26:32] In de meest recente brief die de minister heeft gestuurd over financiering in het MKB lees ik op zich veel maatregelen waar ik blij mee ben, maar ik lees maar weinig concrete doelstellingen.

[0:26:40] Wat is het percentage MKB'ers dat nu belemmingen ervaart bij het verkrijgen van financiering?

[0:26:45] Kan hij iets meer delen over de resultaten van de datapilot die hij heeft gedaan?

[0:26:49] Naar welk percentage wil de minister dit terugbrengen met zijn maatregelen?

[0:26:53] Hoe monitoort hij dit?

[0:26:55] En hoe weet hij dat de maatregelen die hij nu neemt het gewenste effect hebben?

[0:26:58] Zetten de maatregelen die hij neemt, zoals het moderniseren van het BMKB en de financieringsgids nou echt zo dan de dijk?

[0:27:05] Hoe kijkt de minister aan tegen wat grotere schut?

[0:27:08] Zoals het opzetten van een nationale investeringsbank, wat nu natuurlijk gaat gebeuren, maar waarbij dan wel speciale aandacht is voor dat MKB.

[0:27:16] Dan, voorzitter, inclusief ondernemerschap.

[0:27:19] Uit onderzoek blijkt dat ondernemers van kleur en vrouwelijke ondernemers minder toegang hebben tot financiering en vaak ook een minder groot netwerk hebben dat zij kunnen aanboren.

[0:27:28] Vrouwelijke ondernemers bijvoorbeeld ontvangen slechts 13,7 procent van de totale 28 miljard aan beschikbare financiering in Nederland.

[0:27:36] Tegelijkertijd heeft onderzoek van McKinsey en ABN AMRO uitgewezen dat het creëren van gelijke financieringskansen 139 miljard

[0:27:44] ik schrok er ook van, 139 miljard aan extra economische waarde kan opleveren.

[0:27:49] Dus het biedt ook kansen.

[0:27:51] De minister heeft naar aanleiding van de motie White nog eens gekeken naar de data hierover, waaruit vergelijkbare conclusies kunnen worden getrokken.

[0:27:59] Dus wat gaat de minister nu echt doen om inclusief ondernemerschap te bevorderen?

[0:28:02] De motie verzocht om bestaande knelpunten rond inclusieve financiering expliciet te adresseren.

[0:28:08] Nu schrijft de minister daarover enkel dat hij zich continu inzet om inclusieve financiering te bevorderen.

[0:28:13] En dat dit binnen verschillende ministeriële regelingen rekening wordt gehouden met diversiteit en inclusiviteit.

[0:28:19] Dat stelt mij nog niet helemaal gerust.

[0:28:21] Op welke manier houdt hij zich hier nu continu mee bezig?

[0:28:24] Gaat hij nog aanvullende maatregelen nemen nu hij deze verontrustende cijfers onder elkaar heeft?

[0:28:28] Kan de minister toezeggen dat via de financieringsgrids extra begeleiding en advies wordt gegeven aan ondernemers met een migratieachtergrond om een goed financieringsplan op te stellen?

[0:28:40] MKB'ers staan vaak midden in de samenleving.

[0:28:43] Zij dragen bij aan leefbare wijken, aan levendige winkelstraten, aan sociale cohesie en aan sociale veiligheid.

[0:28:49] Maar leegstand van winkelvastgoed en het verdwijnen van lokale ondernemers zijn een structureel probleem.

[0:28:54] Dit heeft grote negatieve impact op de leefbaarheid in de regio.

[0:28:57] Hiervoor bestond de Impulsaanpak Winkelgebieden, waarmee werd geïnvesteerd in vergroening en verduurzaming en in het realiseren van maatschappelijke voorzieningen.

[0:29:05] Maar die regeling is stopgezet en mijn motie om dit voor te zetten is destijds verworpen.

[0:29:09] Of niet mijn motie, maar de motie van mijn collega White, is destijds verworpen.

[0:29:13] Jammer, want de Impulsaanpak is succesvol gebleken in het toekomstbestendig maken van binnenstedelijke winkelgebieden.

[0:29:20] Kan de minister toelichten waarom deze aanpak niet wordt doorgezet?

[0:29:24] Of is hij wellicht van plan om bij de komende begroting toch te zeggen

[0:29:27] Deze regeling was zo succesvol.

[0:29:29] Het is echt goed besteed geld om dit wel door te zetten.

[0:29:32] Voorzitter, tot slot.

[0:29:33] Wetgeving en regels hebben op micro- en kleine ondernemers vaak net wat meer impact dan op grotere MKB'ers.

[0:29:39] Daarom heeft mijn collega White er eerder voor gepleit om bij het ontwikkelen van beleid scherper onderscheid te maken tussen de echte kleine ondernemingen en de wat grotere ondernemingen, die meer specialisten in dienst kunnen nemen.

[0:29:51] De voorganger van de minister heeft mijn motie hierover destijds overgenomen, omdat hij dit al zou doen.

[0:29:56] Maar ik zie hier in de brieven vanuit de minister eigenlijk maar weinig van terug.

[0:30:00] Kan de minister toelichten hoe hij dit meeneemt in de ontwikkeling van zijn beleid?

[0:30:03] Kan de minister toezeggen in de volgende brieven explicieter te maken hoe zijn beleid impact heeft op de verschillende typen mkb'ers en hoe hij dus de motie van mijn collega White uitvoert?

[0:30:14] Dank u wel, voorzitter.

[0:30:16] Dank u wel.

[0:30:17] Als u de microfoon uit wil zetten.

[0:30:20] Gaan we luisteren aan de bijdrage van de heer Veroude.

[0:30:22] Hij spreekt namens het NSC.

[0:30:23] De heer Veroude aan u. Dank u wel, voorzitter.

[0:30:28] Het midden- en kleinbedrijf en de Nederlandse gezinnen ervaren dezelfde problemen.

[0:30:32] Ons land is duur en ingewikkeld geworden.

[0:30:35] Ondernemers vertellen dat ze soms meer tijd kwijt zijn aan formulieren dan aan aan klanten.

[0:30:40] Gezinnen merken dat hun boodschappen en hun energierekening hoger zijn dan in de landen om ons heen.

[0:30:45] En voor ondernemers is dat niet anders.

[0:30:48] En ondertussen zien ondernemers, en zeker de winkeliers in ons land, oneerlijke concurrentie, bijvoorbeeld van miljoenen pakketjes die voor dumpingprijzen uit Azië binnenkomen.

[0:30:59] Voor nieuw sociaal contract staat hierbij één vraag centraal.

[0:31:01] Hoe maken we Nederland weer sterk en eerlijk, zodat werken en ondernemen loont en bestaanszekerheid terugkomt?

[0:31:09] Voorzitter, het is goed dat er nu een productiviteitsagenda voor ligt van het kabinet.

[0:31:14] Daarmee erkent het kabinet dat de productiviteit van bedrijven de sleutel is voor ons verdienvermogen en onze bestaanszekerheid.

[0:31:21] Hier zijn inderdaad vier dingen voor nodig.

[0:31:23] Meer innovatie, meer digitalisering, vaardighedenontwikkeling en een betere marktdynamiek.

[0:31:30] Werkgevers, de SER en onderzoekers benadrukken deze urgentie ook.

[0:31:34] Maar ze wijzen erop dat vooral kleine mkb'ers achterblijven en dat daarom een breed productiviteitsonderzoek offensief nodig is.

[0:31:44] Ondernemers hebben weinig aan een agenda op papier.

[0:31:48] Zij willen weten wat er nu echt gaat veranderen.

[0:31:50] Wanneer ben ik nu eindelijk minder uren kwijt aan administratie?

[0:31:54] Een voorbeeld is de verplichting om het woon-werkverkeer van personeel te registreren.

[0:31:59] Ondernemers ervaren dit als een onnodige last.

[0:32:02] Wanneer kan mijn personeel makkelijker worden bijgeschoold?

[0:32:05] Wanneer wordt digitalisering toegankelijker en betaalbaar?

[0:32:09] Daarom mijn vraag aan de minister.

[0:32:11] Wanneer volgt er een uitvoeringsplan dat deze productiviteitsagenda, die op zich erg welkom is, wordt vertaald naar de praktijk en met meetbare doelen per sector, zodat we inderdaad kunnen zien of ondernemers er in hun dagelijkse werk echt op vooruitgaan en productiever worden.

[0:32:28] Voorzitter, dan het kostenplaatje.

[0:32:31] Ondernemers kampen niet alleen met krapte en netcongesti, tekort aan personeel, maar ook met dure energie en structureel hogere vaste lasten.

[0:32:40] Voor dezelfde producten en diensten betaal je hier vaak in Nederland meer dan in buurlanden.

[0:32:45] Dat raakt niet alleen de gezinnen direct, maar ook ondernemers.

[0:32:49] Het nieuwe sociaal contract is daarom heel tevreden dat het kabinet haar productiviteitsagenda ook refereert naar de initiatiefnota van Pieter Omtzigt, minder inflatie, meer bestaanszekerheid, die eerder dit jaar werd voorgesteld.

[0:33:04] In deze nota hebben wij NSC laten zien dat slecht functionerende markten leiden tot hogere prijzen en dat dit de kroopkracht van gezinnen en de concurrentiekracht van bedrijven uitholt.

[0:33:14] Ook hebben wij diverse voorstellen gedaan om de situaties van marktfalen beter aan te pakken, onder meer door de introductie van een nieuw sturingsinstrument voor de ACM, de zogeheten New Competition Tool, die ook wordt genoemd in de agenda van het kabinet.

[0:33:29] Mijn vraag aan de minister is hoe snel wilt u dit sturingselement samen met de ACM invoeren?

[0:33:34] Time is of the essence.

[0:33:37] En hoe kijkt de minister aan naar het idee om ook structureel inzicht te krijgen in situaties van marktvalen, bijvoorbeeld via een jaarlijkse staat van de marktordening?

[0:33:46] Voorzitter, een derde punt gaat over de toegang tot financiering.

[0:33:50] Veel ondernemers geven aan dat zij voor krediet nog steeds erg afhankelijk zijn van de drie grote banken.

[0:33:56] Alternatieve financiers, de non-bankaire financiers, spelen hierdoor een steeds belangrijkere rol in het bieden van een concurrerend kreditaanbod met voordelige tarieven.

[0:34:06] Het is in dit verband opvallend dat het ministerie stelt dat het moderniseren van het zekerhedenrecht, dus voor leningen met onderpand, niet nodig is, omdat knelpunten niet breed zouden worden herkend.

[0:34:18] MKB'ers hebben bij ons juist aangegeven, net zoals wij collega van de SGP, dat het ontbreken van proportionele zekerheden het voor ondernemers juist duurder maakt om toegang te krijgen tot geld, waardoor de macht van de grootbanken alleen maar wordt bestendigd.

[0:34:32] Daarom mijn vraag aan de minister.

[0:34:34] Is in die consultatie voor dit besluit wel breed genoeg gesproken, ook met non-bankaire financiers?

[0:34:40] En is de minister bereid om eventueel alsnog te onderzoeken of die modernisering van de financieringszekerheden nodig is?

[0:34:48] en nuttig.

[0:34:50] Voorzitter, tot slot het gelijke speelveld.

[0:34:54] Nederlandse ondernemers betalen netjes hun belastingen en lonen en letten op productkwaliteit en duurzaamheid.

[0:35:00] Maar zij moeten concurreren met producten die van buiten Europa en met name China voor dumpingprijzen op onze markt terechtkomen.

[0:35:07] Door verschillen in regels, gebrekkige douanecontrole en het ontbreken van importtarieven en een afhandelingsheffing bij de douane komen die pakketjes vaak veel goedkoper binnen dan redelijk is.

[0:35:18] vooral via apps zoals Shine en Temu natuurlijk.

[0:35:22] Dat voelt oneerlijk en knaagt aan het vertrouwen en de bestaanszekerheid van ondernemers, zowel producenten van de goederen in kwestie als ook winkeliers in onze biddensteden.

[0:35:32] Ik vraag de minister welke inzet Nederland in Brussel heeft om dit tegen te gaan en of hij bereid is te pleiten voor strikte maatregelen zoals stevige tarieven en ook een afhandelingsheffing voor losse pakjes uit China.

[0:35:45] Het is altijd de kunst om dan een hele lange laatste zin in te zetten.

[0:35:47] En dat is hier gelukt.

[0:35:49] Dank u wel.

[0:35:51] We gaan luisteren naar de bijdrage van mevrouw Inge van Dijk.

[0:35:53] Zij spreekt namens het CDA.

[0:35:55] Dank u wel, voorzitter.

[0:35:56] In onze debatten over het midden- en kleinbedrijf buitelen we vaak om elkaar heen met voorzitten om concrete knelpunten regeldruk aan te passen.

[0:36:03] Dat is ook heel belangrijk en ik zal er ook zo op ingaan.

[0:36:06] Maar het doet mijn inziens geen volledig recht aan de ondernemers die dag in, dag uit voor eigen rekening en risico ondernemen.

[0:36:13] Die mooie producten maken voor consumenten, onderdelen leveren aan en samenwerken met grote bedrijven of diensten aan consumenten leveren.

[0:36:20] De ondernemer die investeert in innovatie en verduurzaming en die een goed werkgever wil zijn voor zijn of haar medewerkers.

[0:36:27] En ondertussen maatschappelijk actief is in de brancheorganisatie of als sponsor of lid van de lokale vereniging.

[0:36:34] En deze ondernemers verliezen om heel veel redenen het plezier in ondernemen.

[0:36:39] In de woorden van de voorzitter van MKB Nederland steeds vaker zeggen ondernemers tegen mij ik vind het niet meer leuk.

[0:36:45] En dat is het allerergste wat een ondernemer kan zeggen.

[0:36:48] Want ondernemers zijn mensen die positief zijn, vol passie.

[0:36:52] Mensen die vechten om hun droom een succes te maken.

[0:36:55] Ondernemers dragen onze samenleving, onze economie en geven ook veel terug.

[0:36:59] En als zij niet meer kunnen groeien of gaan stoppen, of als ze niet eens willen starten, dan gooi je de toekomst van Nederland overboord.

[0:37:05] Voorzitter, het is tijd om onze ondernemers serieus te nemen in hun zorgen.

[0:37:09] Het is een fundamentele probleem dan een x-aantal regels verminderen.

[0:37:12] Het raakt aan onze welvaart en welzijn als land.

[0:37:14] En ik begrijp dat het kabinet Peter Wennink heeft gevraagd om te adviseren over versterking van het investeringsklimaat en toekomstig verdienvermogen van Nederlandse economie.

[0:37:24] En mijn vraag aan de minister is of hij ook dit fundament van het verdienvermogen van Nederland meeneemt, ondernemers in het MKB.

[0:37:31] Mijn concrete punten.

[0:37:33] De brief van de minister over ondernemersklimaat, waaronder nieuwe aanpak, regeldruk voor ondernemers.

[0:37:37] Ik ben zeer positief over de toon en met name ook de analyse over regeldruk.

[0:37:42] In mijn woorden, incidentje, regeltje erbij.

[0:37:45] Onzekerheidje, regeltje erbij.

[0:37:47] Ik ben vervolgens toch een beetje teleurgesteld over de concrete aanpak ervan.

[0:37:51] De minister wil 500 regels schappen en dat is mooi.

[0:37:53] Nou, ik gaf net bij collega Kisteman ook aan, laat dat dan ook alsjeblieft netto zijn in plaats van bruto.

[0:37:59] Maar een paar concrete voorstellen in de brief liggen er al een heel lang op de plank stof te vangen.

[0:38:04] En goed dat ze van de plank worden gehaald, maar helpt het nu echt om de doelstelling van de motie kisteman, reductie van 20% regels te halen?

[0:38:11] De voorstellen rond loondoorbetaling bij ziektes zijn onderdeel van het afgesproken arbeidsmarktpakket.

[0:38:15] De voorstellen rond de bedrijfsarts zijn al onder Rutte 3 voorbereid.

[0:38:19] Huubmiddelen om de verplichtingen rond woon- en werkverkeer te vergemakkelijken zijn in voorbereiding.

[0:38:23] En rond de risico-inventarisatie en evaluatie heeft de Kamer al verschillende verdergaande moties aangenomen, onder aanvoering wederom van de collega Kisteman en Vlag.

[0:38:33] MKB Nederland komt met een versleen om minimaal 10 volledig uitgewerkte knelpunten plus oplossingen per maand te leveren aan ATR met betrokkenheid van ondernemers zelf en hun organisaties.

[0:38:43] Hoe kijkt de minister naar dit voorstel?

[0:38:45] Als we het doel van 20% willen halen, moeten we hierop naast lopende trajecten maximaal op inzetten, wat ons betreft.

[0:38:52] Het MKB is een diverse groep van ondernemers en ondernemingen.

[0:38:55] Ik heb eerder aandacht gevraagd voor de groep middenbedrijven.

[0:38:58] Het uitzonderen van kleine bedrijven van ingewikkelde regelgeving lijkt een aantrekkelijke optie.

[0:39:03] We zien echter dat middenbedrijven daar de dupe van zijn.

[0:39:05] Bij SC2 worden soms bedrijven groter dan 10 of 25 medewerkers al groot genoemd en zo behandeld.

[0:39:12] Een van de problemen die we zien is dat maar weinig bedrijven doorgroeien.

[0:39:16] Dat is logisch als we vervolgens allerlei drempels in wet- en regelgeving opwerpen.

[0:39:20] Hoe kijkt de minister daartegen aan?

[0:39:22] Dan, voorzitter, inderdaad, financiering van ondernemers en onderneming is een grote zorg.

[0:39:28] Positief ben ik over verschillende maatregelen die de minister neemt.

[0:39:31] Drie vragen op dat punt.

[0:39:32] Hoe staat het met de win-winregeling?

[0:39:34] In het vorige debat zei de voorganger van de minister dat er een evaluatie aankomt.

[0:39:38] En dan, en het is ook al benoemd door SGP, PVV en NRC, dus een jaar dat de markt wel degelijk behoefte heeft aan modernisering van het zekerhedenrecht.

[0:39:47] De minister wil daar niet eens een onderzoek naar doen.

[0:39:49] Wij zouden dat toch heel graag zien en volgens mij

[0:39:52] Proef ik hier een meerderheid voor inmiddels.

[0:39:54] Tot slot het advies van Menno Snels, de gezant MKB Financiering.

[0:39:58] Een gedegen advies over het vervolg van het convenant, maar ook een nieuw vijfde thema dat, zoals hij schrijft, steeds belangrijker wordt.

[0:40:05] Dat betreft toegankelijkheid van data ten behoeve van financiering en gegevensdeling daartoe.

[0:40:10] Het kan ook niet wachten.

[0:40:12] Gaat de minister daar ook mee aan de slag en welke stappen gaat hij nemen?

[0:40:15] En tot slot,

[0:40:16] Ook hier is daarnaast een fundamentelere aanpak nodig en we willen allemaal snel toe naar een nationale investeringsinstelling, waarin de versnippelde regelingen in één hand komen en die slagkracht heeft om financiering te verbeteren, net als in vrijwel alle andere Europese landen.

[0:40:31] Is de minister bereid om ook verbreding naar het technologische MKB, inclusief productenfinancieringsmix, dus denk aan ledingen met zachte voorwaarden, hierin mee te nemen?

[0:40:40] Ik weet het, het is een extra opdracht, maar wel een belangrijke en het liefst wil ik dat natuurlijk zonder tijd te verliezen.

[0:40:45] Dank u wel, voorzitter.

[0:40:46] Dank u wel.

[0:40:49] We gaan luisteren naar de bijdrage van mevrouw Van Metelen.

[0:40:51] Zij spreekt namens de PVV.

[0:40:54] Ja, dank u voorzitter.

[0:40:56] Ik heb niet een hele lange inleiding.

[0:40:58] Ik ga gewoon gelijk beginnen.

[0:41:00] De PVV wil het vandaag hebben over de bevindingen die zijn gedaan in het CEO-rapport over de terugverdientijd in de ambulante handel.

[0:41:07] Vandaag spreken we er eindelijk over, maar voor verschillende ondernemers is er echt geen tijd meer te verliezen.

[0:41:12] Zij moeten namelijk nu beslissingen nemen.

[0:41:14] over het al dan niet investeren en doorzetten van hun bedrijf en het aanvragen van vergunningen en ontheffingen voor aankomende maanden en jaren.

[0:41:22] Deze beslissingen gaan gepaard met grote onzekerheden, ook naar de uitkomst van dit rapport.

[0:41:27] Wat doet de minister op de korte termijn om deze groep perspectief te bieden?

[0:41:31] En herkent hij dat het probleem niet alleen zit in de terugverdiendheid, maar ook in de onzekerheid rond vergunningverlening en het gebrek aan financiering?

[0:41:40] Dit is echt een samenspel.

[0:41:42] We lezen dat de minister zegt met de VNG in gesprek te gaan hierover, maar wanneer gaat dit plaatsvinden?

[0:41:47] Is de minister het met de PVV eens dat bij een terugverdientijd tussen de 8 en 11 jaar, en het wordt zelfs nog wat hoger, zelfs nog langer, er een minimum voor de vergunningsduur zou moeten gaan gelden?

[0:41:58] Want, voorzitter, kranten berichten er regelmatig over.

[0:42:02] Neem een voorbeeld aan Zwolle, waar marktkoopluien de bel trekken door de invoering van de zero-emissiezones per 1 juli.

[0:42:08] De investeringen die van hen gevraagd worden zijn voor velen simpelweg onbetaalbaar.

[0:42:13] Is de minister het met de PVV eens dat we nooit aan die zero-emissie hadden moeten beginnen en deze het beste kunnen afschaffen voordat dit grote aantallen ondernemers de kop gaat kosten?

[0:42:22] Zo niet.

[0:42:23] Wat gaat de minister concreet doen om deze groep te helpen?

[0:42:26] En nu denkt men misschien, ach, dat gaat wel meevallen, maar de rest komt nog.

[0:42:33] Nu kan het nog met het aanvragen van ontheffingen.

[0:42:37] Maar ook daarbij, bij het aanvragen van ontheffingen zijn problemen.

[0:42:42] De PVV krijgt echt heel veel berichten binnen van ondernemers die nu vastlopen in het aanvraagproces van die ontheffing.

[0:42:49] Vaak zijn dit oudere ondernemers, mensen met beperkte financiële middelen of met speciaal materieel.

[0:42:55] Zo kreeg ik een voorbeeld uit Rotterdam.

[0:42:57] Ik heb het ook bij me.

[0:42:58] Een ondernemer met een uniek voertuig moet een waslijst aan vragen beantwoorden en documenten aanleveren die echt totaal buiten proportie zijn.

[0:43:06] Ik zal het echt niet allemaal oplezen, maar ik deel het graag met de Kamer en de minister.

[0:43:10] En als de minister hier niet op in actie komt, dan vreest de PVV toch echt voor een ernstige verschaling van de markten.

[0:43:16] Dit zien we al gebeuren in Den Bosch, waar de markt nu ruimer wordt uitgezet om de gevallen gaten op te vullen.

[0:43:23] Maar we zien het ook bij loodgieters, glazenwassers en vele andere ondernemers die in deze problematiek vastlopen.

[0:43:29] En mijn vraag is, erkent de minister dat dit systeem gewoon onwerkbaar is?

[0:43:33] En is hij bereid om de ontheffingsprocedure snel en fors te versimpelen

[0:43:37] om deze ondernemers minstens te helpen in hun aanvraagprocedure.

[0:43:42] Dan kom ik bij mijn volgende punt, de bedrijfsfinanciering.

[0:43:44] Het is hier al op verschillende manieren genoemd, want financiering voor het MKB is nog steeds heel moeilijk en vooral ook kostbaar, als men al een financiering krijgt, zeker voor bepaalde sectoren zoals de ambulante handel.

[0:43:57] Voorzitter, in eerdere debatten heeft de PVV gewezen op de hoge rentes, soms ronduit de woekerrentes, die door non-bankaire financiers wordt gevraagd.

[0:44:05] Toen hebben wij de minister gevraagd of hij renteplafond, een cap, zou willen overwegen.

[0:44:09] Dat werd toen afgewezen.

[0:44:11] Maar voorzitter, de PVV krijgt nog steeds berichten binnen van ondernemers die in de problemen zijn geraakt of dreigend raken.

[0:44:18] Is de minister bereid om dit opnieuw eventueel te laten onderzoeken?

[0:44:22] En zo nee, waarom niet?

[0:44:24] De Kamer heeft ook een motie van de PVV aangenomen om in gesprek te gaan met de Stichting MKB Financiering over strengere criteria en controlemechanismen in te stellen voor dat keurmerk.

[0:44:36] Deze motie werd nagenoeg Kamerbreed gesteund.

[0:44:39] De PVV leesde in het brief MKB Financiering dat er gesprekken gevoerd zijn en er vervolggesprekken gevoerd gaan worden.

[0:44:45] Wat is er concreet besproken in deze gesprekken?

[0:44:49] En wat doet de minister met de signalen dat sommige keurmerkhouders alsnog onredelijke voorwaarden hanteerden?

[0:44:56] Wanneer verliest een partij zijn keurmerk en wie beslist daarover?

[0:45:01] En wat voor stappen kan de minister hier eventueel in gaan nemen?

[0:45:04] Want de PVV blijft het onacceptabel vinden dat ondernemers die niet bij de grootbanken terecht kunnen, of dat nou terecht is of niet, dat laten we even in het midden, maar via de Kamer van Koophandel, dus via de overheid, worden doorgestuurd naar partijen die eventueel dus ondernemers kunnen uitknijpen.

[0:45:22] En ik beweer niet dat iedereen dat hier doet, voor de duidelijkheid.

[0:45:25] Het gaat ook heel vaak heel goed, maar het gaat juist erom waar het niet goed gaat.

[0:45:29] Het kan niet zo zijn dat via de Kamer van Koophandel en dus indirect door economische zaken, want zij hebben de opdracht gekregen van EZ, ondernemers in de financiële problemen kunnen raken.

[0:45:41] Dus nog een paar vragen.

[0:45:42] Wordt er vanuit de Kamer van Koophandel, die nu de taak als financieringgids heeft, überhaupt nazorggeboden aan ondernemers die worden doorgestuurd?

[0:45:50] Wordt er bijgehouden naar welke financiers ondernemers worden verwezen?

[0:45:55] Naar welke instellingen?

[0:45:57] En is er zicht op of deze ondernemers daadwerkelijk een lening krijgen?

[0:46:01] Bij wie en tegen welke voorwaarden?

[0:46:04] En dan toch nog even over de regeldruk.

[0:46:06] We hebben het er al heel vaak over gehad.

[0:46:08] We horen van de minister mooie woorden, grote ambities.

[0:46:12] Ik hoop ook dat hij ze waarmaakt.

[0:46:14] Op dit moment merkt de ondernemer er helaas nog steeds helemaal niets van.

[0:46:18] Dus we zijn benieuwd wanneer dit concreet echt allemaal in werking gaat.

[0:46:21] Ja, ik weet.

[0:46:23] Dan nog een laatste vraag aan de minister.

[0:46:25] Het is bekend dat er in 2025 binnen het MKB-indicatorprogramma nog drie extra sectoren aangewezen gaan worden om te worden onderzocht op regeldruk.

[0:46:33] We hebben hem weer.

[0:46:34] En daarom vraag ik aan de minister of hij de evenementen en of het loopt samen kermissector wilt aanwijzen als mkb indicatorbedrijf om door te laten lichten op regelbruk.

[0:46:45] Ja, mevrouw van Metelink moet u echt afkoppelen, want u bent zwaar over de tijd.

[0:46:51] Ik heb er weer helemaal niet... Even een vraag.

[0:46:54] U krijgt een rebound, want ik zie een vraag.

[0:46:57] Zag u een vraag?

[0:46:58] U heeft een vraag van de heer Kisteman.

[0:47:00] Misschien dat u dat kan helpen.

[0:47:02] Het is fijn dat de PVV zegt op te komen voor onze ondernemers.

[0:47:17] Zo heeft de PVV tegen de moties van collega Vlag en mij gestemd om de R&E te vereenvoudigen.

[0:47:23] Tegen mijn motie gestemd om de regeldruk bij 20% te verlagen, waar net de minister op aan wordt gesproken door de PVV.

[0:47:29] Tegen de moties van mij en collega Eerdmans over de transitievergoeding naar twee jaar loon doorbetaling bij ziekte af te schaffen.

[0:47:35] Tegen mijn motie om de energieplicht en de EED samen te voegen.

[0:47:39] Waarom zegt mevrouw Van Metelen het ene, namelijk opkomen voor de ondernemer, maar doet ze het andere en lijkt ze weg te lopen bij de stemmingen?

[0:47:47] Dank u wel, voorzitter.

[0:47:49] Het ging heel snel allemaal achter elkaar, maar verschillende moties hebben ook vaak effecten op verschillende onderwerpen.

[0:47:58] Het ene ligt soms bij RZW en dan heeft het weer te maken met...

[0:48:03] dat het iets gevaarlijks wordt voor mijn werknemers.

[0:48:07] En dan wordt dat gewogen en dan wordt het tegengestemd.

[0:48:11] Dus dat betekent niet dat ik tegen die ondernemers ben, totaal dus niet, want we willen die regeldruk naar beneden.

[0:48:18] Alleen de afweging is gewoon soms anders.

[0:48:23] Zo werkt dat nou helemaal.

[0:48:29] Dat snap ik niet helemaal.

[0:48:31] Er zijn gewoon moties en pak even die allermakkelijkste.

[0:48:34] 20% minder regels in Nederland.

[0:48:37] Hoe makkelijk kunnen we het maken?

[0:48:38] De minister komt met een uitvoering van 500 onnodige regels.

[0:48:41] Maar daar heeft de PVV gewoon tegengestemd.

[0:48:47] De PVV was tegen het ondernemers makkelijker maken.

[0:48:50] Mevrouw Vermetelen vindt het belangrijk dat er over ondernemers wordt gedacht, dat ze het makkelijk krijgen, dat het ondernemen leuker wordt.

[0:48:56] Maar zodra er gestemd moet worden, stemt de PVV tegen.

[0:48:59] En sterker nog, nu spreekt zelfs de PVV de minister erop aan dat het toch niet opschiet met die 500.

[0:49:03] Maar wat de PVV betreft werden ze het niet eens afgeschaft.

[0:49:06] Mevrouw Vermetelen?

[0:49:07] Ja, dank u, voorzitter.

[0:49:10] Nee, wij hebben toen tegengestemd vanwege de 20%, omdat duidelijk werd dat 20%, althans, zo werd het ons voorgerekend, absoluut niet kon, omdat er ook regelgeving vanuit Europa bij zat.

[0:49:23] En eigenlijk was dan dus de vraag van mevrouw Van Dijk heel goed, netto of bruto, want daar kwam het eigenlijk op neer.

[0:49:31] En dan kwamen we er niet.

[0:49:32] En dat was de reden dat wij hebben tegengestemd.

[0:49:36] De heer Thijssen.

[0:49:40] Ik ben het wel eens met de VVD.

[0:49:54] Ik ken mevrouw Van Metele als een gepassioneerd kamerlid en een oud-ondernemer.

[0:49:58] Ook in deze bijdrage neemt ze het voorop voor die ondernemers.

[0:50:01] Dus ik dacht, verkiezingsprogramma PVV, ik ga zoeken.

[0:50:04] MKB, klein bedrijf, ondernemers, microbedrijf.

[0:50:10] Komt nul keer voor.

[0:50:11] Dan denk ik, ja, ze hebben altijd een verkiezingsprogramma van één kantje, dus het zal er zijn afgevallen.

[0:50:15] Maar het is 41 kantjes.

[0:50:16] Komt niks in voor over MKB.

[0:50:20] Dus ja, is het MKB nu inderdaad wel echt zo belangrijk voor de PVV als mevrouw Van Meteley hier doet voorkomen?

[0:50:28] Of zijn dit allemaal mooie woorden?

[0:50:30] Maar als er echt gekozen moet worden, interesseert de PVV het eigenlijk geen fluit.

[0:50:34] Mevrouw Van Metelen.

[0:50:38] Absoluut is niet het geval.

[0:50:40] Dat interesseert ons heel erg veel.

[0:50:42] Alleen ik schrijf het verkiezingsprogramma niet.

[0:50:46] Wij hebben andere prioriteiten.

[0:50:48] Dat zeg ik eigenlijk ook niet.

[0:50:50] Dat is eigenlijk ook niet het juiste.

[0:50:52] Nee, dat is niet het juiste antwoord.

[0:50:56] Andere punten die voor ons eigenlijk op dit moment gewoon voorrang hebben in die zin.

[0:51:02] waar we voor hebben gekozen.

[0:51:09] Nog eentje, toch?

[0:51:11] Nou ja, volgens mij zegt u het wel goed.

[0:51:13] Het is niet de prioriteit en daarom komt het niet terug in een verkiezingsprogramma van 41 kantjes.

[0:51:17] En dat is volgens mij goed dat de ondernemers in Nederland dat weten.

[0:51:20] Maar laat ik een andere vraag stellen waar ik het volgens mij niet eens ben met de VVD.

[0:51:23] Kijk, wat wij willen is dat de loon doorbetaald wordt bij ziekte, want die loondoorbetaling bij ziekte wordt als een zware last ervaren voor het MKB.

[0:51:31] En wat wij willen is dat we in het tweede jaar van die loondoorbetaling collectief en publiek met elkaar gaan regelen en dat er solidariteit is tussen ondernemers en dat het groot bedrijf ook gaat bijdragen voor het klein bedrijf.

[0:51:41] Dat vinden wij rechtvaardig.

[0:51:43] Ik ben eigenlijk wel benieuwd of de PVV dat steunt.

[0:51:47] Mevrouw Van Meter?

[0:51:48] Nou voorzitter, daar kan ik gewoon echt op dit moment geen antwoord op geven.

[0:51:51] Dus dat antwoord moet ik u schuldig blijven.

[0:51:56] We gaan luisteren naar de heer Vermeer voor zijn bijdrage.

[0:52:01] Hij spreekt namens de BBB.

[0:52:09] Voorzitter, het Nederlandse midden- en kleinbedrijf is de ruggengraat van onze economie.

[0:52:14] Maar laten we eerlijk zijn, juist de kleine ondernemer staat onder druk.

[0:52:18] Kosten reizen de pan uit, regels stapelen zich op, financiering is vaak moeilijk te krijgen en het vertrouwen in de overheid daalt.

[0:52:27] En actie is nodig als we onze dorps- en stadskernen bruisend willen houden.

[0:52:31] En op 15 april dienden mijn collega Claudia Verzand en ik twee moties in over sectorale regeldrukprogramma's en het schrappen van CO2-rapportages voor bedrijven tot 250 medewerkers.

[0:52:44] En gelukkig zijn die breed aangenomen.

[0:52:46] En de minister schrijft nu dat hij die moties uitvoert en dat is winst voor ondernemers, maar we zijn er nog lang niet.

[0:52:53] Maar we moeten ook niet vergeten dat regels voor grote bedrijven ook heel vaak keteneffecten hebben naar kleinere bedrijven.

[0:53:01] Een voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld die duurzaamheidsrapportages zoals CSRD, die voorlopig nu wel uitgesteld is, maar die alleen voor grote bedrijven geldt, maar die toch ook die grote bedrijven ertoe dwingt om de kleinere bedrijven die toeleveranciers zijn, ook aan die rapportages mee te doen, omdat die de input daarvoor moeten leveren.

[0:53:23] Dus die keteneffecten van regels voor grote bedrijven moeten ook getoetst worden op effect op kleinere bedrijven.

[0:53:32] Voorzitter, de cijfers zijn alarmeren.

[0:53:34] Nederland is gezakt van plek 4 naar plek 10 op de ranglijst van meest concurrerende landen.

[0:53:38] En ondernemers waarderen ons ondernemersklimaat nog maar met een magere 6.0.

[0:53:44] En ondertussen zijn de structurele regeldrukkosten met 730 miljoen gestegen.

[0:53:50] En let op, dat is bijna een miljard euro die niet in groei, innovatie of banen en bedrijven geïnvesteerd kan worden.

[0:53:56] En we zien het terug in de praktijk.

[0:53:58] Winkeliers in onze dorpen en steden vechten tegen leegstand.

[0:54:02] Ambulante handelaren, dus de viskraam, de bloemenman, de olieballenbakker, krijgen met zero-emissiezones en lange terugverdientijden extra lasten.

[0:54:11] En kleine bedrijven die financiering zoeken, verdwalen tussen bank,

[0:54:15] en alternatieve aanbieders.

[0:54:17] En het kon vanaf de MKB-financiering en de financieringsgids zijn stappen vooruit, maar voor veel ondernemers is krediet tot een ton nog steeds een gevecht en meerdere collega's tipten dat ook aan.

[0:54:28] Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat ondernemers dit keer wel echt gaan merken dat de regeldruk omlaag gaat?

[0:54:33] Mevrouw van Dijk noemde ook al het verschil tussen bruto en netto regeldruk.

[0:54:39] En veel kleine ondernemers komen er bij een huisbank niet meer tussen.

[0:54:42] Het aantal non-bankaire financiers groeit, maar zij lopen weer vast door gebrek aan toegang tot BKR- en UBO-data.

[0:54:50] Is de minister bereid om samen met Financiën en de Autoriteit Persoonsgegevens dit structureel op te lossen, zodat ook alternatieve financiers toegang krijgen tot de data die nodig is om krediet te verstrekken?

[0:55:03] En van de week hadden we hier een gesprek over wetenschappelijke factsheets rond de kapitaalmarktunie, wat dan als een soort wondermiddel gezien zou worden om wel die financiering op orde te brengen.

[0:55:13] Nou, de wetenschappers waren er eigenlijk allemaal eenduidig in.

[0:55:16] Dat gaat niet helpen.

[0:55:18] Wij moeten dit gewoon hier lokaal op kunnen lossen.

[0:55:20] En de bankenwet uit de negentiende eeuw zorgt daar ook voor dat het geld eindelijk eens een keer ging stromen van de randstad naar de regio.

[0:55:28] En misschien moet er weer zoiets gebeuren.

[0:55:30] Uit onderzoek blijkt dat in België de win-win lening al duizenden kleine bedrijven jaarlijks toegang geeft tot kapitaal.

[0:55:40] Waarom wachten we in Nederland nog steeds met een pilot om dit ook hier uit te testen?

[0:55:45] om dit instrument in 2026 daadwerkelijk te testen, vooral gericht op kleine bedrijven zonder onderpand.

[0:55:53] Want wat ondernemers van ons vragen, is eigenlijk heel simpel.

[0:55:56] Ruimte om te ondernemen, geen stapelsregels, geen doolhof van loketten, maar vertrouwen en duidelijkheid naar de toekomst.

[0:56:04] En precies dat willen wij leveren.

[0:56:07] Voorzitter, BBB kiest voor een economie waarin ondernemerschap weer wordt gewaardeerd, waar de overheid helpt in plaats van hindert.

[0:56:15] Nederland moet weer dingen maken, bouwen en bedenken met lef, kennis en handelsgeest.

[0:56:21] En BBB wil ruimte geven aan ondernemers, regels terugdringen, strategische sectoren versterken en investeren in innovatie en vakmanschap in de regio.

[0:56:31] En hier eerder is ook al genoemd, de heer Thijssen noemde het al, bijvoorbeeld die loonbetaling na één jaar voor kleine werkgevers, dat is echt een grote ballast en een steen om de nek van kleine ondernemers.

[0:56:45] En het beperkt ook het geven van vaste contracten aan hun medewerkers.

[0:56:50] Daar moeten we echt wat mee.

[0:56:51] Verder wil ik nog de minister vragen.

[0:56:54] Er zijn hier meerdere vragen gesteld over de impulsaanpak.

[0:56:58] Maar ik heb ook al twee jaar nu contact met een organisatie als Streetwise, die heel veel geld opgehaald heeft bij provincies, bij gemeentes.

[0:57:06] En mijn indruk is dat die laatste stap bij het ministerie, om daar nog een stukje financiering beschikbaar te krijgen, die wel toegezegd is, om die los te krijgen.

[0:57:17] Kan de minister mij geruststellen dat dit inmiddels geregeld is?

[0:57:20] of de komende weken geregeld gaat worden.

[0:57:24] Dank u wel.

[0:57:25] Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de eerste termijn aan de zijde van de Kamer.

[0:57:31] Ik zou willen voorstellen, het is een minuut voor elf, om strikt half twaalf te gaan luisteren naar de minister.

[0:57:37] Dan schorsen we voor een half uur en twee minuten.

[0:57:41] Dan gaan we half twaalf luisteren naar de eerste termijn aan de zijde van de Kamer.

[0:57:44] Dan schorsen we voor een half uur.

[1:30:26] Ik heropen het commissiedebat over het midden- en kleinbedrijf.

[1:30:37] We hebben de vragen van de leden in eerste termijn gehoord.

[1:30:46] We gaan nu luisteren naar de reactie van de minister.

[1:30:49] Ik zou met de leden af willen spreken.

[1:30:53] Het MKB is het maatschappelijk kloppend hart van de samenleving.

[1:31:09] Het zijn de ondernemers die zorgen voor levigende winkelstraten, de sponsoring van de voetbalclub, de hockeyclub, de korfbalclub.

[1:31:20] En het is ook waar menig Nederlander zijn of haar werk in het leven begint.

[1:31:25] In de keuken bij het pannenkoekrestaurant, achter de kassa bij de boekhandel of zoals in mijn geval bij een familiebedrijf dat fietsspullen maakte.

[1:31:35] Maar het MKB heeft het zwaar.

[1:31:38] Sterk gestegen cao-lonen, sterk gestegen regeldrukkosten, gebrek aan financieringsmogelijkheden en een gebrek aan ruimte om te ondernemen.

[1:31:48] En als minister van Economische Zaken en als voormalig ondernemer werk ik hier elke dag aan om dit om te draaien, want dat moet lukken.

[1:31:56] Maar dat is niet alleen een opgave van mij, dat is een opgave van ons allemaal.

[1:32:00] En ik heb ook het idee dat het op die manier wordt beleefd door de Kamer.

[1:32:04] Maar dat zeg ik ook omdat de meeste regels, om dat er maar even uit te pakken, niet komen uit Haarlem of uit Hellevoet-Sluis of uit Den Helder, maar die komen uit Den Haag.

[1:32:14] Die komen hier vandaan.

[1:32:16] Daar zijn we met z'n allen elke keer zelf bij.

[1:32:20] En als ik daarbij toch even drie dingen mag constateren, die ik ook in mijn regeldrukbrief

[1:32:24] heb opgeschreven die afgelopen vrijdag naar de Kamer is gestuurd, is één, dat wij als politiek en als overheid toch vaak met een bepaald wantrouwen richting het bedrijfsleven kijken.

[1:32:37] En als gevolg krijg je dan regeldruk.

[1:32:41] En we geloven hier in Den Haag, naar mijn bescheiden mening, iets te veel in de maakbaarheid van regels.

[1:32:47] En wat krijg je dan?

[1:32:49] Regeldruk.

[1:32:51] En tot slot, we hebben ook iets te vaak de neiging om elk risico in de samenleving tot een Duitse achter de comma met regels weg te mitigeren.

[1:33:01] En dan krijg je dus nog meer regeldruk.

[1:33:05] Dus ook als we dit willen aanpakken, moeten we naar onszelf kijken.

[1:33:09] Dat is de boodschap die daarin besloten ligt.

[1:33:12] En het mooie is, voorzitter,

[1:33:14] Van heel veel dingen in Den Haag kosten geld, gaat ook heel vaak over geld.

[1:33:18] Dit vergt een andere houding en kost helemaal niks.

[1:33:22] Maar volgens mij heb ik daar veel steun en enthousiasme van over ervaren.

[1:33:29] Dus met optimisme kijk ik ook naar de dingen die we nu aan het doen zijn om voor het MKB ondernemen makkelijker te maken.

[1:33:36] En met dat gezegd hebben, dan ga ik over tot de beantwoording van de vragen.

[1:33:40] Die doe ik in de volgende kopjes.

[1:33:42] MKB Financiering, Regeldruk, Winkelgebieden en het allerleukste blokje zoals altijd, Overig.

[1:33:49] Dan begin ik bij MKB Financiering als u het mij toestaat, voorzitter.

[1:33:53] De eerste vraag gaat over de investeringsbank.

[1:33:56] Hoe ik hier tegenover sta en de minister van Financiën is daar positief over.

[1:34:01] Hoe kijk ik ernaar?

[1:34:02] Sowieso spreekt dit kabinet altijd met één mond.

[1:34:04] Maar mocht dat geen regel zijn, dan zou ik alsnog...

[1:34:09] Het is een belangrijke stap in de goede richting.

[1:34:14] We hebben nu het voornemen aangekondigd om hier werk van te maken.

[1:34:19] Voor het eind van het jaar zal het kabinet een voortgang overmelden richting de Kamer.

[1:34:26] De vraag van de heer Thijssen was welk percentage dat nu belemmeringen ervaart.

[1:34:32] En welk percentage is dat nu?

[1:34:34] En hoe wil ik dat gaan terugbrengen en welk percentage moet het straks zijn?

[1:34:38] We hebben niet voor niets ook die financieringsmonitor.

[1:34:42] Uit de meest recente financieringsmonitor uit 2024 blijkt dat 16 procent van het totale mkb financiering blemberend vindt.

[1:34:52] Dus in dat jaar, in 2024.

[1:34:54] En ik wil dat terugbrengen naar minder dan 10 procent binnen twee jaar.

[1:34:58] Ik zeg daar wel één ding bij.

[1:35:00] Dit is natuurlijk een kwestie van perceptie.

[1:35:02] En het kan ook zijn dat mensen natuurlijk, als zij niet een goed businessplan hebben en er op die reden geen financiering is, dan zal je dat waarschijnlijk ervaren als blemmerend, maar dan is dat wel alsnog een logisch gevolg van zo'n financieringsproces.

[1:35:18] Dus ik zeg er wel bij, naar nul krijg je het nooit, maar ik denk dat het gezond is om het onder de 10% te krijgen.

[1:35:24] En op dit punt de vraag van mevrouw Inge van Dijk.

[1:35:26] Eigenlijk op het vorige punt, maar ik dacht, de minister gaat nog verder over die investeringsbank.

[1:35:31] Want ik had gevraagd of de minister zich bereid was om ook verbreding naar het technologisch MKB inclusief product te financieren.

[1:35:37] Oh, daar komt u nog op.

[1:35:38] Sorry.

[1:35:39] Ik snap de verwarring.

[1:35:40] Ik snap de verwarring.

[1:35:40] Ik snap de verwarring.

[1:35:41] Ik snap de verwarring.

[1:35:42] Ik snap de verwarring.

[1:35:42] Ik snap de verwarring.

[1:35:43] Ik snap de verwarring.

[1:35:44] Ik snap de verwarring.

[1:35:45] Ik snap de verwarring.

[1:35:45] Ik snap de verwarring.

[1:35:46] Ik snap de verwarring.

[1:35:46] Ik snap de verwarring.

[1:35:47] Ik snap de verwarring.

[1:35:47] Ik snap de verwarring.

[1:35:48] Ik snap de verwarring.

[1:35:48] Ik snap de verwarring.

[1:35:49] Ik snap de verwarring.

[1:35:49] Ik snap de verwarring.

[1:35:50] Ik snap de verwarring.

[1:35:50] Ik snap de verwarring.

[1:35:51] Ik snap de verwarring.

[1:35:51] Ik snap de verwarring.

[1:35:52] Ik snap de verwarring.

[1:35:53] Ik

[1:35:53] Dus dat je ook geen politiek hobbyisme op het moment een lelijk woord te beschrijven krijgt binnen zo'n... Ik zie de heer Vermeer heel raar kijken opeens.

[1:36:02] Maar dat je dat voorkomt.

[1:36:06] Dus dat je ook niet teveel daarop stuurt als politiek op die manier.

[1:36:11] Maar ik zeg er ook bij, en ik weet ook dat mevrouw Van Dijk dat ook zo ervaart en dat ook vindt, is dat MKB...

[1:36:18] en grote bedrijven die staan niet tegenover elkaar.

[1:36:21] Het ligt natuurlijk in elkaars verlengde.

[1:36:22] Ze hebben elkaar nodig.

[1:36:24] Dus ik vind ook soms een beetje de valse tegenstelling die wordt gecreëerd, vind ik niet terecht.

[1:36:29] Dus ik denk ook dat ook al zou het SEC richten op grote bedrijven, want ik kan me niet voorstellen dat het alleen het geval is, maar ook al is dat het geval, dan heeft de MKB er alsnog veel profijt van.

[1:36:43] Nee, ik ben zeker niet uit op tegenstellingen.

[1:36:45] Alles hangt bij elkaar samen.

[1:36:47] Het is toch gewoon een ecosysteem.

[1:36:49] Maar we krijgen deze signalen die zorgen van, vergeet ons niet.

[1:36:53] Dat is eigenlijk vooral de boodschap die ik over wil brengen.

[1:36:55] En met die bril zullen wij dadelijk ook kijken naar hoe wordt die investeringsinstelling ingericht.

[1:37:00] Afstand snap ik vervolgens, maar wel aan de voorkant goed inrichten, want dat voorkomt ook bemoeienis van de politiek.

[1:37:06] Dat ben ik zeer met mevrouw Van Dijk eens.

[1:37:10] Wanneer delen we de resultaten over de datapijlen?

[1:37:12] Dat zal nog dit najaar zijn.

[1:37:15] Hoe monitoren we dat?

[1:37:18] Dat doen we via de financieringsmonitor.

[1:37:20] Op die manier blijven we dat monitoren.

[1:37:22] Ik heb net al wat gezegd over de investeringsbank.

[1:37:28] Natuurlijk wordt er ook gekeken naar innovatief en exporterend MKB.

[1:37:33] Maar daar hebben we het net even over gehad.

[1:37:36] Dan de vraag van de heer Dassen.

[1:37:39] Wat gebeurt er sinds de meta-evaluatie van de durfkapitaalregelingen eind 2024?

[1:37:44] Die evaluatie was positief.

[1:37:45] De durfkapitaalregelingen zijn doelmatig en doeltreffend.

[1:37:50] en zijn ook om die reden met vijf jaar verlengd.

[1:37:54] Maar we kijken dus ook naar andere mogelijkheden en er zijn ook een aantal andere vragen gesteld ten aanzien van durfkapitaal financiering, daar kom ik zo op terug.

[1:38:02] Dan de vraag van de heer Veroude en de heer Vlag over het zekerhedenrecht, over wel breed genoeg is gesproken ook met non-bankaire financiers en ben ik bereid het alsnog te onderzoeken.

[1:38:16] Nou, het is inderdaad breder

[1:38:18] Het is een brede uitvraag geweest, ook gesproken met non-bankaire financiers.

[1:38:25] Het antwoord op de vraag of ik daar verder vervolg aan wil geven, die heb ik in de brief beantwoord.

[1:38:32] Ik heb niet het idee dat dit de grote bottleneck is.

[1:38:39] Dat heb ik ook als ondernemer zelf ervaren.

[1:38:42] Ik herken ook dat je soms, als je financiering bij de bank hebt,

[1:38:47] Dat je nogal eventueel andere zekerheden kan verstrekken aan andere financiers.

[1:38:53] Maar die mogelijkheid is er in principe ook gewoon, mits de bank daar natuurlijk ook toestemming voor geeft.

[1:38:58] En op zich is het logisch dat dat ook in die volgorde gebeurt.

[1:39:01] En ik heb als ondernemer ook in een positie gezeten

[1:39:03] Dat je met heel veel verschillende partijen met verschillende zekerheden werkt, dat maakt het ook soms heel nodeloos complex.

[1:39:08] En daarmee ook weer belemmerend voor de groei van een bedrijf.

[1:39:11] Tegelijkertijd is het zo dat het ook niet wordt breed aangegeven als een groot probleem in de markt.

[1:39:15] Dus ik denk dat er grotere, meer nijpende issues zijn om aan te pakken ten aanzien van financiering.

[1:39:20] Ik vind het terecht dat we hier naar kijken en dat we ook zeggen van nou, zit daar nog een mogelijkheid of...

[1:39:28] Zijn we daar niet te streng of moet de regelgeving daar anders?

[1:39:33] Dat vind ik op zich goed, maar ik vind het ook een goed te verklaren antwoord dat we zeggen, op dit moment zien we geen reden voor verder onderzoek.

[1:39:42] Dit vind ik toch net even iets te makkelijk.

[1:39:44] Ik doe niks af van de eigen ervaring van de minister, maar dat is toch ook alweer enkele jaren geleden, neem ik aan.

[1:39:49] Daarna is hij politiek actief geworden.

[1:39:53] De financieringsector is heel snel aan het ontwikkelen en ook de achterligging is snel ontwikkeld.

[1:40:00] Stapeling van zekerheden is echt een knellend probleem.

[1:40:03] Daar horen we veel over.

[1:40:06] In de IBO-fase zijn vooral de grootbanken en misschien een enkele non-bankaire partij gevraagd.

[1:40:12] Maar wij krijgen nadrukkelijk het signaal van de stichting MQB-financiering dat zij niet, hun leden nauwelijks benaderd zijn.

[1:40:18] Ze hebben ons een brief laten toekomen met een flitspeiling waaruit blijkt dat vrijwel iedereen zegt we willen wel modernisering van het zekerhedenrecht.

[1:40:26] Het feit dat banken dit niet willen zou eerder een waarschuwing moeten zijn dan een geruststelling.

[1:40:31] Dus ik zou de minister toch willen vragen om net even iets serieuzer te nemen dan nu uit het antwoord blijkt.

[1:40:37] Twee dingen daarop.

[1:40:40] We baseren ons niet sec op banken.

[1:40:42] We hebben non-bankaire financiers betrokken in het onderzoek.

[1:40:46] En daarnaast is het nodig om een modernisering uit te voegen, maar vind je het nodig om een onderzoek te doen?

[1:40:53] Ik snap dat mensen in de regel altijd openstaan voor onderzoeken.

[1:40:57] En daar doe ik niks af van de peiling die gedaan is, maar als ik als minister van economische zaken kijk naar dit vraagstuk van financiering, als ik kijk, ook met mijn eigen ervaring als ondernemer, toen ik ben gestopt als ondernemer was in 2021.

[1:41:15] Dus zo gek lang geleden is dat ook weer niet.

[1:41:17] Wij hadden ook gewoon te maken met credits en andere non-bankerige financiers.

[1:41:20] Ik heb allemaal in dat soort trajecten gezeten.

[1:41:22] over meepraten over hoe dat is.

[1:41:25] En ik zeg er ook bij, het was voor ons ook niet een grote bottleneck, maar dat wil niet zeggen dat het voor andere bedrijven ook niet zo is, maar ook als we het breed bekijken, dan zien we niet dat dit het grote probleem is ten aanzien van de MKB-financiering.

[1:41:36] We houden natuurlijk altijd vinger aan de pols, ook hoe die financieringsmarkt zich beweegt.

[1:41:41] En we hebben natuurlijk heel veel initiatieven, die ik ook in mijn brief heb uiteengezet, over wat we allemaal doen om die financiering voor het MKB wel op gang te krijgen.

[1:41:51] Nou, gelukkig had ik erbij gezegd dat ik niks af wilde doen aan de ervaring van de minister.

[1:41:58] Dan kondig ik alvast aan dat ik met een motie op dit punt zal gaan komen.

[1:42:01] Maar zou de minister in ieder geval willen toezeggen om het gesprek met de Stichting MKB Financiering te willen voeren, naar aanleiding van hun brief die ze, vermeneer ik, gisteren aan de Kamer hebben doen toekomen?

[1:42:12] Er zit toch licht tussen de bevindingen uit de IBO en de ervaringen in de sector.

[1:42:15] Zou de minister willen toezeggen dat hij met de stichting in gesprek gaat?

[1:42:19] Vanzelfsprekend, want daar zijn we ook continu mee gesprekt, dus dan zeg ik toe dat we dit ook punt daar naadrukkelijk in meenemen.

[1:42:24] Dat is helemaal prima.

[1:42:25] Oké, dat noteren we ook als een toezegging voor de heer Vlag en de heer Verhouden.

[1:42:30] Dank u wel, voorzitter.

[1:42:31] Ja, toch even verder op dit punt.

[1:42:34] Ik ben zelf jarenlang ook actief geweest bij een kredietunie, dus ik heb ook al wat meegemaakt qua verstrekking van kredieten.

[1:42:41] En het is inderdaad toch wel waar dat je als tweede in de lijn zit na de bank,

[1:42:47] En het is de bank die precies gaat uitmaken hoeveel en wat van het onderpand of van de hypotheek eventueel toch nog beschikbaar kan worden gemaakt voor alternatieve financiering.

[1:42:56] Dat plaatst die bank wel in een erg sterke positie.

[1:42:59] En dat moet niet worden onderschat.

[1:43:02] Dus wat dat betreft, ik sluit me aan bij de heer Vlag.

[1:43:04] Het zou erg goed zijn om toch hier nader te gaan kijken wat mogelijk is om die tweede lijns financiering te faciliteren.

[1:43:16] Dank u.

[1:43:16] Dan kom ik bij de vraag van de heer Thijssen over onderscheid te maken naar micro- en kleinbedrijf.

[1:43:26] en dat die motie is overgenomen, maar dat de uitwerking nogal vaker is en of ik iets concreter kan zijn en kan toezeggen om dit in toekomstige Kamerbrieven mee te nemen.

[1:43:35] We houden op verschillende manieren in het beleid rekening met het micro- en kleinbedrijf, bijvoorbeeld door specifiek beleid.

[1:43:42] Zowel bij credits als de financieringsgids zijn goede voorbeelden van instrumenten die inspelen op specifieke knelpunten voor het micro- en kleinbedrijf en het hen helpen aan financiering.

[1:43:53] En bij wet en regelgeving kijken we of een uitzondering voor het micro- en kleinbedrijf gewenst is.

[1:43:58] Onder andere door de aanpassing van de bedrijfseffectentoets.

[1:44:01] En de uitwerking van de bedrijfseffectentoets wordt in de memorie van toelichting bij regelgeving opgenomen.

[1:44:05] En op die manier kom ik ook terug op de impact voor het micro- en kleinbedrijf.

[1:44:09] En daarnaast houd ik in evaluaties die periodiek plaatsvinden in de gaten of instrumenten die het micro- en kleinbedrijf echt bereiken.

[1:44:15] En waar nodig, pas ik instrumenten aan om ze beter te laten aansluiten bij knelpunten van het micro- en kleinbedrijf.

[1:44:22] En daar zullen we aan de Kamer ook, zoals verzocht wordt, voor in het vervolg over informeren.

[1:44:28] Dan over de opdracht die ik gegeven heb aan de heer Wenink ten aanzien van de investeringsagenda en toekomstig verdienvermogen van de Nederlandse economie.

[1:44:38] We nemen daar ook MKB-ondernemers in mee, absoluut.

[1:44:43] Dus het is een brede uitvraag over wat moet er gebeuren om het verdienvermogen in de toekomst van Nederland te vergroten.

[1:44:50] En ik denk dat je er ook niet aan ontkomt.

[1:44:52] Dus het gaat ook heel veel om bedrijven die... Elk bedrijf begint klein.

[1:44:58] Dus je zal ook een goed klimaat moeten hebben om voor MKB-bedrijven, of start-up-scalers, om die te laten doorgroeien.

[1:45:05] Maar dat niet alleen.

[1:45:06] Niet elk bedrijf hoeft een ASML te worden.

[1:45:08] Dat zit op verschillende niveaus.

[1:45:10] Een lange antwoord op een duidelijke vraag, maar het antwoord is ja.

[1:45:19] Dan onderzoek over de win-win regeling.

[1:45:25] die er vroeger was in Nederland.

[1:45:27] Ik heb een tijdje in Engeland ondernomen.

[1:45:29] Mijn bedrijf werd uitgebreid naar het Verenigd Koninkrijk, toen het nog wel onderdeel was van de Europese Unie.

[1:45:34] Overigens kan ik nog even leeglopen over frustratie over het krijgen van een bankrekening in een toen nog ander Europees land.

[1:45:43] Vreselijk.

[1:45:44] Wij zaten in de situatie dat we al tonnen omzet hadden gemaakt in het Verenigd Koninkrijk, maar nog niks konden factureren omdat we geen bankrekening hadden.

[1:45:54] Maar dit gebeurt nu ook in andere Europese landen.

[1:45:58] Dit is ook nog niet opgelost.

[1:46:00] Daar is die kapitaalmarktunie wel van groot belang voor.

[1:46:05] Dat helpt Nederlandse ondernemers in het buitenland geld te verdienen.

[1:46:10] En daar had je dus in Londen die enterprise investment scheme.

[1:46:15] En dat zorgde ervoor dat heel veel Britse bedrijven inderdaad op een aantrekkelijke manier financiering konden aantrekken van particuliere investeerders.

[1:46:24] En dat gebeurde dus ook op die manier.

[1:46:26] Een waanzinnig mooie regeling die daar ontzettend veel heeft gedaan, zeker na de kredietcrisis, waarin zeker Londen keihard werd geraakt omdat daar een groot deel van de financiële sector zit.

[1:46:36] Daar is een enorme booming start en scale-up industrie ontstaan, waar zij tot op de dag van vandaag enorm veel profijt van hebben.

[1:46:44] Dat draagt gewoon een heel groot deel van die economie op dit moment.

[1:46:46] Dus zo zie je maar dat ook door creatieve destructie toen in de financiële sector, als je de juiste regelgeving maakt, het niet te belemmerend maakt en juist faciliteert voor mensen om te investeren in nieuwe bedrijven, dat je dus ook echt wat kan bereiken als overheid ten aanzien van die economie.

[1:47:01] Dus ik vind het een mooi voorbeeld.

[1:47:04] We werken het nu uit en dus we zullen ook kijken hoe we dat vervolg moeten geven.

[1:47:07] Ik zeg er wel bij, eerlijkheidshalve, dat zal ook een prijskaartje hebben.

[1:47:11] Dus daar zullen ook keuzes voor gemaakt moeten worden.

[1:47:16] Maar dat is even dan op het moment dat we weten wat het kost en welke voorwaarden we er precies aan handelen.

[1:47:21] Want daar heb je natuurlijk ook nog een kerstboom aan mogelijkheden waaruit je kan kiezen.

[1:47:26] Dus dat ten aanzien van de winregeling en de vraag van de heer Vermeer.

[1:47:29] Vraag van mevrouw Van Dijk.

[1:47:30] Ja, omdat dit ook een onderwerp is wat bij ons heel erg leeft.

[1:47:35] Wanneer kunnen we er iets meer over verwachten?

[1:47:37] Want we gaan toch weer langzaam aan de financiële besluitvorming in de komende tijd.

[1:47:42] Minister?

[1:47:42] Eind dit jaar.

[1:47:43] Dus ik wil echt nog dit najaar daar een brief over sturen naar de Kamer.

[1:47:49] Dan, of ik bereid ben... Even kijken.

[1:47:53] Dat was de vraag van mevrouw Van Dijk, die heb ik al beantwoord.

[1:47:55] Dan het keurmerk van mevrouw Van Meten.

[1:47:58] Of ik bereid ben het renteplafond eventueel te onderzoeken en waarom wel niet.

[1:48:03] Nou, ik denk dat... Kijk, rente is uiteindelijk ook een weergave van risico.

[1:48:09] Dus op het moment dat je dat gaat beperken, dat betekent dat je voor een bepaalde groep bedrijven het onmogelijk maakt om financiering aan te trekken.

[1:48:16] Dus daarom denk ik dat het niet verstandig is om te doen.

[1:48:18] Je hebt wel een goed werkende markt nodig, die ook met elkaar concurreert, ook op rentetarieven, om uiteindelijk aantrekkelijke financiering beschikbaar te hebben voor ondernemers.

[1:48:29] Dat is waar je op moet inzetten.

[1:48:31] Als je een renteplafon inzet, maak je het voor veel ondernemers onmogelijk om financiering aan te trekken.

[1:48:39] Daarnaast ben je de markt op een dusdanige manier aan het verstoren.

[1:48:42] Dan krijg je veel meer naandelige effecten dan voordelige effecten.

[1:48:46] Bij de bedrijven waar het risico al lager is, krijg je sowieso al een lagere rente.

[1:48:53] bedrijven die nu wel financiering nog kunnen krijgen, dat straks niet meer kunnen doen.

[1:48:58] En ik denk dat heel veel ondernemers liever dan maar wel financiering hebben, maar wel met een iets hogere rente, dan geen financiering.

[1:49:03] Want geen financiering betekent gewoon geen business.

[1:49:07] Dan ben ik het natuurlijk helemaal mee eens.

[1:49:10] Het is ook niet de bedoeling dat we helemaal geen financiering meer gaan krijgen.

[1:49:14] Maar we zijn een beetje aan het zoeken naar vooral die non-markere financieringsmaatschappijen die die stapeling van rentes hebben.

[1:49:22] Dus eigenlijk meer het tegengaan van die woekerrentes.

[1:49:25] Want het kan natuurlijk niet zo zijn dat er gewoon bedrijven zijn die uiteindelijk uitkomen met een nominale rente.

[1:49:31] Ik heb echt voorbeelden die uitkomen tot 66 procent.

[1:49:36] Dat is natuurlijk totale waanzin.

[1:49:38] Dus daar gaat het eigenlijk vooral om.

[1:49:40] Dus wij zijn gewoon aan het kijken wat kunnen we daar dan aan gaan doen.

[1:49:45] Daar is het Kifid voor, dus daar kunnen ondernemers ook melding maken van... als er sprake is van dergelijke exorbitante rentes, rente op rente, dat soort praktijken.

[1:49:56] Daarvoor is Kifid, daar kunnen ondernemers een klacht in dienen... en dan zal dat ook worden opgepakt op die manier.

[1:50:00] Dus daar moet natuurlijk ook een marktmeester zijn die dat in houdt.

[1:50:02] Dus dat ben ik volledig eens met mevrouw Vermeete.

[1:50:04] Dus daar echt geen misverstand over.

[1:50:08] Dus ik snap die zorg, maar daarvoor hebben we het Kifid.

[1:50:11] Nou, dan moeten we zorgen dat ondernemers die weg ook weten te vinden naar het Kifid.

[1:50:14] en vervolgens kan daarop worden gehandhaafd.

[1:50:18] Dan of ik bereid ben, want dit is ook wel een terecht punt moet ik zeggen, opgebracht door zowel de heer Vermeer als mevrouw Van Dijk, over de toegankelijkheid van data ten behoeve van financiering door non-bankaire financiers.

[1:50:30] en of ik dat met financiën en autoriteitenpersoonsgevens wil oppakken.

[1:50:35] Dit is echt zo'n voorbeeld.

[1:50:36] Wat ik zelf als ondernemer heb meegemaakt.

[1:50:38] Twee waar heel veel ondernemers tegenaan lopen en wat ook moeilijk uit te leggen is.

[1:50:42] Dus niet alleen wil ik dit meenemen in die regeldruk aanpak.

[1:50:46] Want dat regeldruk aanpak is niet alleen maar regels schrappen voor de goede orde.

[1:50:49] Want achter elke regel zit een zorg.

[1:50:52] Dat is een reden, maar soms kan je het op slimmere manieren doen.

[1:50:56] We hebben in Nederland ook te maken met privacy-wetgeving die te veel knelt, zeg ik maar als minister van Economische Zaken.

[1:51:03] Dit is dan ook zo'n voorbeeld.

[1:51:05] Ik ga graag in gesprek met de authoriteit persoonsgegevens en waar nodig ook met financiën om te kijken wat we hier aan kunnen doen.

[1:51:13] Ik zal de Kamer daar ook over terugkoppelen wat daar de uitkomst van is.

[1:51:22] Meneer Vermeer en ik begrepen elkaar direct.

[1:51:26] Dus voor het einde van het jaar wordt de Kamer daarover geïnformeerd.

[1:51:31] Dan over nazorg aan ondernemers op de financieringsgids en hoe wij dat monitoren.

[1:51:38] Kijk, ik snap die vraag.

[1:51:40] Dat was de vraag van mevrouw Vermeer.

[1:51:42] Doen we ook aan nazorg als het gaat om als de ondernemers worden doorverwezen naar non-bankaire financiers bijvoorbeeld?

[1:51:49] Het financieringssysteem is een informatieportaal.

[1:51:53] Daar kan informatie gevonden worden over alle mogelijkheden die er zijn ten aanzien van een krijg van financiering.

[1:52:00] Er wordt niet nagebeld voor zover ik weet of gekeken of het gelukt is om een financiering te krijgen.

[1:52:05] Dat komt ook omdat we de capaciteit bij de KVK flink moeten uitbreiden als we dat doen.

[1:52:09] Daar zit ook een flink prijskaartje aan.

[1:52:11] Dat moet dan weer komen vanuit de begroting van EZ.

[1:52:14] Ik kom zo nog op de winkelgebieden.

[1:52:17] Liever in de andere zaak, als ik eerlijk ben.

[1:52:19] En ondernemers hebben ook een eigen verantwoordelijkheid om uiteindelijk ook zelf financiering op te halen.

[1:52:24] Het is niet de verantwoordelijkheid van de overheid om dat te doen, maar we moeten wel zorgen dat er randvoorwaarden zijn en dat er zo min mogelijk barrières zijn om dat uiteindelijk ook voor elkaar te krijgen.

[1:52:34] voor ondernemers, maar er worden wel klanttevredenonderzoeken gedaan.

[1:52:40] Dus er wordt wel nagevraagd, zoals heel veel bedrijven dat zelf doen, van hoe vond je de service en hoe is dat gegaan?

[1:52:46] En dan kunnen ondernemers iets laten weten, een opmerking geven.

[1:52:49] Ik kan me zomaar voorstellen dat als er hele bijzondere dingen uitkomen, dat er ook wel navolging aan kan worden gegeven.

[1:52:55] Maar er zit niet een standaard team op die nazorg doet na zo'n traject.

[1:53:01] Dan wordt er bijgehouden naar welke financiers ondernemers worden verwezen.

[1:53:07] Dat wordt niet exact bijgehouden, maar we hebben natuurlijk wel de financieringsmonitor.

[1:53:12] Daar meten we natuurlijk heel veel, ook op totaal niveau van hoe het gaat.

[1:53:17] Als we zien dat dingen natuurlijk niet goed gaan,

[1:53:19] Her en derde kunnen we daarop inzoomen en kijken waar dat nou aan ligt en wat we daaraan kunnen doen.

[1:53:25] Dan de vraag over wat er concreet besproken is met de SMF en wat ik met die signalen doe.

[1:53:31] Wanneer een financier een keurmerk verliest en wie daarover beslist?

[1:53:34] Wat gebeurt er met financiers die onredelijke voorwaarden hanteren?

[1:53:37] Dat gesprek loopt, dus we zijn nu bezig om concrete afspraken daarover te maken met SMF.

[1:53:44] Onder andere hebben we besproken dat de audits versterkt worden, de zichtbaarheid van de keurmerken wordt vergroot en er een stevigere governance op komt.

[1:53:51] Ik vond ook hoe mevrouw Van Meter dat neerzette in haar bijdrage terecht.

[1:53:55] Dus daar had ze ook best een aantal terechte punten op.

[1:53:59] Dus daar zijn we ook over in gesprek met de Stichting MKB Financiën.

[1:54:05] Dank voor de minister voor deze inspanning.

[1:54:11] Ik wil daar nog iets aan toevoegen.

[1:54:15] Waarom vraag ik dat over de nazorg van de Kamerverkoop?

[1:54:18] Uiteindelijk is er besloten dat als het terecht is of niet terecht kan bij de Grootbank,

[1:54:25] Daarom heb ik de vraag over de keurmerken, want die worden afgegeven.

[1:54:32] In het vorige debat met de volganger was het van ja, als we een keurmerk hebben, dan houden we die aan en geven we die door.

[1:54:42] en ik denk dat ik niet de enige ben, dat er dus bedrijven bij zitten met die keurmerken, waar dan dus eventueel mensen naartoe verwezen worden.

[1:54:51] Nou, dat lijkt mij dus niet juist.

[1:54:53] Want dan zou je misschien wel mensen doorverwijzen naar een bedrijf waar je dus inderdaad eventueel die woekerrentes kan gaan verwachten.

[1:55:02] Wie vaak een beetje verstopt zit in alles.

[1:55:04] En dat kan dus echt een groot probleem opleveren.

[1:55:06] Dus dat is waar ik nou op wil duwen.

[1:55:08] Dus hoe gaan we dat voorkomen?

[1:55:12] Ik denk sowieso, als mevrouw Vermeede een signaal heeft bereikt... stuur ze alsjeblieft aan me door.

[1:55:17] Dan kan ik ze ook oppakken met de smf... en dan kunnen we kijken wat er aan de hand is.

[1:55:23] Want uiteindelijk is de gang van zaken dat ondernemers naar Kivit willen gaan... zodat die ook kunnen kijken wat er aan de hand is... en dan kunnen die ook daarmee aan de slag.

[1:55:33] Je moet ook een basis hebben om er iets aan te doen.

[1:55:36] Ik heb begrip dat mensen en ondernemers zich richten tot politieke partijen.

[1:55:43] Dat is mooi in een open democratie, hoe het werkt.

[1:55:46] Maar het is ook een zaak om diezelfde signalen en klachten op het punt te krijgen waar ze moeten landen.

[1:55:52] Maar ik ben meer dan bereid, zo pragmatisch zit ik ook in de wedstrijd, om even te kijken naar de e-mails die mevrouw Van Metelen gehad heeft en te kijken hoe we dat op een goede manier neer kunnen leggen bij de juiste instantie.

[1:56:05] Dan over inclusieve financiering, wat ik daar extra aan ga doen om dat te bevorderen.

[1:56:11] Ik heb dat ook erkend, juist ook vrouwelijke ondernemers willen dat ook veel meer stimuleren.

[1:56:17] Ik heb ook al in een eerder debat gezegd, ik heb zelf een boekje geschreven over ondernemerschap.

[1:56:21] Dat had niet een titel als in het moet anders of beter of wat nu een beetje in de mode is.

[1:56:27] En dat ging ook niet over hoe het met het land precies beter zou moeten, maar het ging over leuke verhalen over ondernemers, hoe het is om als student te gaan ondernemen.

[1:56:35] En ik heb bewust daar ook vrouwelijke ondernemers in meegenomen, omdat ik het belangrijk vind dat daar ook rolmodellen voor zijn.

[1:56:41] Maar alleen aan rolmodellen heb je natuurlijk niet voldoende.

[1:56:46] Je hebt ook toegang tot financiering nodig.

[1:56:48] Daarom doen we in alle investmentcomitees en selectiecomitees... waar wij als overheid zeggenschap over hebben... bijvoorbeeld bij de go-regeling, bij InvestNL... is het altijd pariteit, 50-50.

[1:57:02] Dus we zorgen er altijd voor dat het selectiecomitee... dat daar een goede afspegeling van is tussen mannen en vrouwen.

[1:57:09] En ik heb ook de motie van de heer Sneller en mevrouw Posma's aangenomen ter bevordering van inclusieve financiering.

[1:57:15] En daarover gaan we nu dus ook mee aan de slag.

[1:57:18] En daarover kom ik in december terug richting de Kamer.

[1:57:23] Ja, en dat is... Even kijken... Dat antwoord.

[1:57:30] En dan tot slot of ik kan toezeggen via de financieringsgris echt extra ondersteuning te bieden.

[1:57:35] Nou, ik zet me natuurlijk in...

[1:57:37] Elk businessplan moet op zijn merit worden beoordeeld.

[1:57:46] Ik vind ook niet dat mensen met een migratieachtergrond een apart loket moeten krijgen waar ze extra worden geholpen.

[1:57:54] Het moet voor iedereen gelijk zijn.

[1:57:57] Mannen, vrouwen, het maakt niet uit wat voor achternaam of voornaam je hebt.

[1:58:00] Maar je wil het wel begrijpelijk hebben voor iedereen en daar geldt de financieringsgids voor.

[1:58:06] Dus ik denk dat het op die manier ook heel veel werk doet om het voor iedereen begrijpelijk te maken en ook iedereen te helpen aan betere financiering.

[1:58:14] Dus daar zijn we druk mee bezig.

[1:58:17] Ja, de heer Thijssen heeft een vraag.

[1:58:20] Dank aan de minister voor deze antwoorden en interessant dat hij zo'n boekje heeft geschreven en daar ook aandacht aan heeft besteed.

[1:58:25] Kijk, ik denk dat het goed is dat de minister zegt dat het gelijk moet zijn, maar we constateren met elkaar dat het niet gelijk is.

[1:58:30] Dus de financiering en hoe dat verdeeld wordt is scheef.

[1:58:33] 13,7 procent in plaats van, nou ja, de helft gaat naar vrouwelijke ondernemers.

[1:58:39] Dus hij kan wel zeggen, ik wil niet een apart loket en ik wil dat mensen allemaal gelijk behandeld worden.

[1:58:45] Het resultaat is in ieder geval, de uitkomst is niet gelijk.

[1:58:48] En dus moet er iets gebeuren volgens mij.

[1:58:50] Omdat ik vind dat mensen gelijk behandeld moeten worden.

[1:58:53] Maar als dat dan niet de reden is, dan moeten we het toch doen omdat het 139 miljard euro jaarlijks zou opleveren.

[1:58:59] Dat is toch volgens mij een hoop meer dan wat we voor elkaar proberen te krijgen met onnodige regels.

[1:59:03] Ik ben er voor eens hoor, onnodige regels moeten we schrappen.

[1:59:05] Maar dit is 139 miljard euro wat ligt te wachten.

[1:59:09] Dus ik zou wel willen weten, anders dan dat de minister zegt ik heb een boekje geschreven en ik zorg dat aan het loket het allemaal goed is.

[1:59:16] Ik zou wel willen weten wat gaat hij nou concreet voor stappen zetten om die 139 miljard los te krijgen.

[1:59:23] En het resultaat ook echt te krijgen dat die financiering gelijk gebeurt.

[1:59:26] Je kan niet heel veel meer doen dan dat.

[1:59:31] Dus uiteindelijk moet je zorgen dat er randvoorwaarden zijn en dat elk businessplan op zijn merit wordt beoordeeld.

[1:59:38] Dat is waar je voor moet zorgen.

[1:59:43] Dat was een van de voorstellen die ik ook langs heb zien komen.

[1:59:46] Een apart belastingregime doen voor vrouwelijke ondernemers.

[1:59:49] Dat roepen vrouwelijke ondernemers ook helemaal niet om.

[1:59:51] Maar dat zijn wel voorstellen die gedaan worden.

[1:59:53] Dus mijn inzet is om het zo eerlijk mogelijk te maken dat elk businessplan op zijn merites wordt beoordeeld.

[2:00:01] Dat is waar wij maatregelen voor nemen.

[2:00:03] Dat je daar geen bias in hebt van alleen maar oude witte mannen... die alleen maar willen investeren in mensen die op zichzelf lijken.

[2:00:11] Want we weten dat dat gebeurt, dus daarom zorgen we voor pariteit op dat front.

[2:00:15] Maar uiteindelijk, ook dan moet er nog steeds goede businessplannen zijn... die op die manier door de markt moeten worden gefinancierd.

[2:00:22] Dus op al die randvoordwaarden zetten we stappen.

[2:00:25] Daar zijn we nog niet.

[2:00:26] Dus ook de motie die door de heer Sneller en mevrouw Postma is aangenomen, die gaan we ook gewoon uitvoeren.

[2:00:31] Dus daar gaan we mee aan de slag.

[2:00:32] Maar daar is de inzet van de overheid op gericht.

[2:00:35] En uiteindelijk zal het toch in de markt moeten gebeuren, maar we zien gelukkig wel groei.

[2:00:39] Dus het is ook, dat moet ik er wel bij gezegd worden, tien jaar geleden was het verhaal echt heel anders.

[2:00:44] Dat heeft allerlei redenen.

[2:00:46] Maar we zetten er met dit beleid onder andere op in.

[2:00:49] Ook vanuit de markt zie je een vergelijkbaar initiatief.

[2:00:51] Ik denk dat dat goed is.

[2:00:52] Maar uiteindelijk moet het nog steeds gaan om de merites van een businessplan.

[2:00:56] Ik ben blij te horen dat volgens mij de minister en ik hetzelfde willen.

[2:01:02] Dat is goed te horen.

[2:01:03] Nou zegt de minister, ja, je moet ook wel extra maatregelen kunnen nemen en ik zie niet welke maatregelen ik kan nemen.

[2:01:09] Kijk, ik ook niet.

[2:01:10] Ik ben geen ondernemer.

[2:01:11] Ik ben geen vrouw.

[2:01:12] Ik heb geen migratieachtergrond.

[2:01:13] Ik weet niet precies waar deze markt blijkbaar niet werkt voor die vrouwelijke ondernemers.

[2:01:18] Laat staan dat ze ook nog een migratieachtergrond hebben.

[2:01:20] Dus mijn verzoek zou zijn aan de minister.

[2:01:22] Er zijn mensen die zijn wel dit soort dergelijke ondernemers.

[2:01:26] En ik denk dat zij wel ideeën hebben, anders dan een apart belastingregime, over wat er nog meer gedaan zou worden.

[2:01:31] Is de minister bereid om te luisteren naar de voorstellen die uit deze groep komt, over hoe die kan zorgen dat die financiering gelijk al wordt getrokken en dat we die 139 miljard euro een beetje los kunnen krijgen voor onze economie?

[2:01:45] Ja, maar voorzitter, dat is het voorstel wat in die motie stond en die motie is aangenomen en die heb ik ook Oordeel Kamer gegeven, dus die gaan we ook uitvoeren.

[2:01:51] Dus antwoord is ja.

[2:01:54] Ik heb het idee dat we naar het volgende mapje gaan.

[2:01:57] Regeldruk.

[2:02:03] Regeldruk, dat is ook wel een van mijn favoriete onderwerpen.

[2:02:05] Ik weet ook van de heer Vermeer en van de heer Kisteman.

[2:02:07] Dat is eentje waar wij een gezamenlijke passie voor hebben.

[2:02:12] Allereerst de vraag van de heer Kisteman om een teller op de regeldrukmonitor te plaatsen en een voortgang te doen.

[2:02:18] Op die manier vorm te geven.

[2:02:23] Zoals bij de coronamonitor.

[2:02:24] Ik vind dat een bijzonder leuk idee.

[2:02:27] Dus dat gaan we gewoon doen.

[2:02:28] Dus ik denk ook dat het goed is voor ondernemers... die zich afvragen, wat gebeurt er nou?

[2:02:33] Dat het goed is om dat ook te kunnen laten zien.

[2:02:35] Dat je kan laten zien, hier zijn we mee bezig.

[2:02:37] En dat je ook voor het ganggang kan melden.

[2:02:40] Dus je zegt, dit zit nu in een wedstraject... of dit zit nu in dit traject, verwacht hier effect van.

[2:02:45] Want hierbij geldt natuurlijk ook... de ene regel raakt natuurlijk een bepaalde groep ondernemers... en een andere regel raakt weer een andere groep ondernemers.

[2:02:54] regels ten aanzien van sociale zekerheid, die natuurlijk de hele groep raken.

[2:02:59] Maar er zijn ook heel veel sectorspecifieke regels.

[2:03:02] En dan kunnen wij natuurlijk aan de slag zijn met één sector en daar heel veel winst op boeken, maar dat ziet een andere sector dan niet.

[2:03:07] Dus ik denk dat het ook wel vertrouwen wekt om dan dat te kunnen laten zien, dat we wel degelijk op al die punten wel voortgang boeken.

[2:03:13] En ik denk ook, ik vind het echt heel belangrijk, accountability, zodat je als rekenschap geeft over wat je doet als overheid.

[2:03:21] Dus ik vind het een

[2:03:22] Een bijzonder leuk en goed idee.

[2:03:25] En die gaan we oppakken.

[2:03:30] Dat is hartstikke mooi.

[2:03:34] Ik zal vanaf binnenkort lekker gaan f5'en op mijn computertje... en dan kijken hoe snel die regels oplopen en hoe blij wij ondernemers gaan maken... om met minder regels een ondernemer leuk te worden.

[2:03:46] Op kistemanmonitor.nl.

[2:03:49] Ik hoop dat we nu ambtenaren meekijken en hem snel gaan vastleggen.

[2:04:01] Dit is een toezegging.

[2:04:06] Kijk, nu gaan we al onderhandelen over de monitor.

[2:04:10] Mevrouw van Dijk vraagt of het een netto monitor kan zijn.

[2:04:14] Ja, maar daar zijn we natuurlijk wel zelf bij.

[2:04:16] Dus dat is natuurlijk het hele punt.

[2:04:18] Dus hoeveel regels erbij komen, dat is natuurlijk ook vaak en heel raak een wens van de Kamer.

[2:04:22] We zullen kijken wat we daarin kunnen doen, maar 500 is 500.

[2:04:28] Dat gaan we nu echter afhalen.

[2:04:29] We moeten ervoor zorgen dat daar geen andere regels voor in de plaats komen.

[2:04:33] Dat lijkt me evident.

[2:04:36] Sorry, voordat u verdergaat, meneer Vermeer.

[2:04:41] Het gaat om de ondernemers, niet om de partijen die dit graag willen.

[2:04:46] Ik was het niet serieus van plan te doen.

[2:04:51] We kunnen de URL zo lang maken als we zelf willen.

[2:04:55] Laten we doorgaan.

[2:04:57] Even kijken.

[2:05:00] Of ik sneller kan gaan?

[2:05:03] Ik ga zo snel als ik kan.

[2:05:08] Als ik er duizend van kan maken, dan maak ik er duizend van.

[2:05:18] Maar het grootste deel van de regels wordt niet gemaakt door economische zaken.

[2:05:23] Dat zit bij heel veel andere departementen.

[2:05:25] Ik kan ze zo op een blaadje geven aan u. Dus het punt is ook... En daarom heb ik ook dat commitment van mijn collega's gevraagd.

[2:05:32] We moeten wel met elkaar hier aan gaan werken.

[2:05:34] Want het kan niet zo zijn dat wij als departement langs bij andere departementen gaan en vragen of we nog wat regels hebben.

[2:05:39] En iedereen zegt nee en dan gaan we weer door en dan hebben we uiteindelijk niks.

[2:05:42] Dus ik ben afhankelijk ook van mijn collega's.

[2:05:45] Dit target hebben we nu afgesproken, maar hoe meer we kunnen doen... We zullen het niet aanlaten, zeg ik ook tegen de uur.

[2:05:52] Dan over die fastlane.

[2:05:54] Dat vind ik een interessant voorstel, dus dat ga ik ook meenemen.

[2:05:59] En ik heb ook echt mooi om de steun ook van MKB Nederland en VNO-NCW te zien, die er erg enthousiast over zijn dat we deze op deze manier aanpakken.

[2:06:07] Dan de vraag van mevrouw Van Dijk of ik kijk naar het probleem dat weinig bedrijven doorgroeien door drempels en regelgeving.

[2:06:14] Of het MKB kan worden uitgezonderd.

[2:06:16] Zeker.

[2:06:16] Dus daar kijken we ook naar.

[2:06:17] Dus dat je die grens van MKB ook soms hoger legt dan nu.

[2:06:21] Dat heb ik ook in die brief op een voorbeeld genoemd, onder andere met de WPM.

[2:06:25] Dat vind ik een heel terecht punt.

[2:06:28] Maar ook even het voorbeeld van biotech in Nederland.

[2:06:32] We hebben een heel groot biotechcluster rond Leiden.

[2:06:35] Daar mogen we echt trots op zijn.

[2:06:36] Dat is eigenlijk heel mooi gegroeid.

[2:06:38] Maar tegelijkertijd is het zo dat in Europa en Nederland het ongeveer vijf tot zes jaar kost om een biotechproduct op de markt te brengen.

[2:06:47] Niet omdat die ontwikkeling zo veel kost, maar omdat het allemaal te maken heeft met vergunningen.

[2:06:52] Vergunningen, vergunningen, vergunningen.

[2:06:53] Zowel Europees als nationaal.

[2:06:56] Ik snap dat we hier geen pubquiz van kunnen maken, dus ik zal het antwoord maar gelijk geven.

[2:07:00] In Amerika is het zes maanden.

[2:07:03] Dus drie keer raden waar al die R&D-investeringen landen op dit moment.

[2:07:06] Niet in Europa en ook niet in Nederland.

[2:07:09] Terwijl wij op heel veel andere gebieden een veel betere kaart hebben dan andere landen.

[2:07:14] Dit is wel iets waar we met elkaar iets aan moeten doen.

[2:07:17] Want hierdoor landen investeringen die we heel graag in Nederland willen hebben...

[2:07:22] Die zorgen voor banen, die zorgen voor welvaart, die zorgen voor belastingafdracht.

[2:07:25] Waarmee we de zorg kunnen betalen, de politie kunnen betalen, het onderwijs kunnen betalen, noem maar op.

[2:07:29] Die willen we hier hebben.

[2:07:31] En als ik met CEO's van die biotechbedrijven aan tafel zit en die komen dan met zo'n verhaal en dan zeg ik nou...

[2:07:37] Wat moet het dan wel zijn?

[2:07:39] Moet het ook zes maanden zijn?

[2:07:40] Of kan het ook bij wijze van spreken iets anders?

[2:07:44] Het hoeft niet op alles hetzelfde te zijn als Amerika.

[2:07:46] We moeten ook onze eigen afwegingen maken.

[2:07:48] Maar die zeggen, maak er twee, twee en een half jaar van.

[2:07:49] We komen hier naartoe.

[2:07:52] Dus het is ook niet dat we de Amerikaanse wetgeving moeten kopiëren of snelheden exact moeten nabootsen.

[2:07:58] Maar het verschil is gewoon nu te groot.

[2:08:03] Het heeft niks te maken met publieke investeringen van de overheid.

[2:08:08] Dit heeft sec te maken met regeldruk.

[2:08:12] Dit is wat het doet.

[2:08:14] Met investeringen die niet plaatsvinden in Nederland.

[2:08:16] En met het gevaar voor ons toekomstig verdienvermogen.

[2:08:21] Maar goed, daar ben ik natuurlijk mee aan de slag.

[2:08:22] Dat is natuurlijk een logische conclusie van dat verhaal.

[2:08:27] Dan over hoe we ervoor zorgen dat ondernemers echt merken dat er verschil komt.

[2:08:36] De minister heeft het al aangekondigd, maar ze merken nog niks.

[2:08:40] Die brief is zes dagen oud.

[2:08:44] Dus de doorwerking laat nog even op zich wachten.

[2:08:47] Ik denk dat ik ook even verwijs naar het punt van de heer Kisteman.

[2:08:52] Het punt van die monitor, dat kan vertrouwen wekken.

[2:08:56] En het zorgt voor accountability in de overheid.

[2:08:59] Zodat je ook laat zien wat de voortgang is.

[2:09:02] Dat je ook ziet wat er gebeurt.

[2:09:04] Ook al merk je dat niet direct.

[2:09:05] Want wetgevingstrajecten, ook om wetten af te schaffen, die duren lang.

[2:09:10] Als je langs beide kamers moet en langs de Raad van State.

[2:09:13] Dat zijn trajecten die veel tijd kosten.

[2:09:17] Daar moeten we ook eerlijk over zijn, ook richting ondernemers.

[2:09:19] Maar wat snel kan, doen we snel.

[2:09:22] Dan de vraag of ik eventen kan toevoegen aan een indicatoronderzoek.

[2:09:29] De evenementenbranche kent een groot overlap met het MKB-indicatorbedrijf Het Hotel, dat in 2023 is opgeleverd.

[2:09:37] Dus als ik dan ook nog eens een keer de evenementenbranche ga toevoegen, dan wordt het dubbelop.

[2:09:41] En ik wil ook een beetje voorkomen om niet dat iedereen, eigen branche eerst, dat je dat een beetje krijgt, die dynamiek.

[2:09:47] Dus ik wil er nu op deze manier aan de slag.

[2:09:49] Maar uiteindelijk ook voor de evenementenbranche moeten we ook die regeldruk natuurlijk verminderen.

[2:09:54] Dat geldt ook voor hen, als wel voor biotech en heel veel andere industrieën in Nederland.

[2:09:58] Mevrouw Vermeterling.

[2:10:00] Ik werd natuurlijk afgekapt, want mijn inbreng was iets te lang.

[2:10:04] Dan had ik het ook nog een beetje uit kunnen leggen, want het is niet alleen maar die evenementen.

[2:10:08] Het gaat vooral juist om die lokale en kleinere evenementen, braderieën, sportevenementen, boekmarkten, buurtfeesten, erfgoedactiviteiten, al dat soort kleinere evenementen die vaak lokaal worden georganiseerd.

[2:10:22] Die hebben echt enorme hoge regeldruk en daarom heb ik dat gevraagd.

[2:10:27] Er wordt niet op gekeken en het is absoluut niet te vergelijken met Hoteliers.

[2:10:37] Twee dingen daarop.

[2:10:38] Eén, voor een heel groot deel zijn het lokale regelgevingen.

[2:10:48] Ik wil nu echt aan de bak met regels schrappen.

[2:10:51] Daar gaat mijn focus.

[2:10:54] Ik realiseerde me dat ook niet al te vaak toen ik nog gemeenteraadslid was, maar dat realisatiemoment kwam wel toen ik wethouder was, dezelfde mensen die al die onderzoeken moeten doen, zijn ook de mensen die voor ons die regels moeten gaan schrappen en aan de slag gaan.

[2:11:07] Dus op het moment dat we nu nog meer onderzoeken gaan doen, nog meer dingen erbij halen, ik zeg het met alle respect uiteraard, want ik begrijp de vraag heel goed, dan moet het target omlaag.

[2:11:15] Ik ga die mensen niet over de kling jagen.

[2:11:19] Ik heb een beperkte groep mensen die hier met heel veel passie en energie aan werkt.

[2:11:22] Ook bij de ATR.

[2:11:24] Ik ga ook ondernemers erbij vragen, die doen het allemaal onbetaald en vrijwillig... omdat ze geloven in dit project en deze aanpak.

[2:11:31] Maar we gaan nog een extra onderzoek doen.

[2:11:33] Ja, de evenementenbranche nemen we mee en natuurlijk willen we dat ook doen.

[2:11:36] Maar ik wil nu echt aan de bak en niet nog meer onderzoeken.

[2:11:40] Oké, we zijn bij het volgende mapje.

[2:11:42] Ja, winkelgebieden.

[2:11:44] Er was een semantische discussie over of hij geschrapt is.

[2:11:50] Hij is niet geschrapt, maar op een gegeven moment is het geld op.

[2:11:55] Als je geld hebt en dat uitgeeft, is het budget op.

[2:11:59] Maar ik heb de Kamer goed gehoord.

[2:12:02] Het is mooi om te zien dat er heel veel enthousiasme voor is.

[2:12:06] door gemeenten om gebruik te maken van deze regeling.

[2:12:10] Dat bleek eind december, toen we bij de vierde tranche wel dertien projecten konden honeren, maar dertien ook niet.

[2:12:19] Ik zal ook een poging wagen om te kijken of ik hier nog financiën voor kan vrijmaken.

[2:12:24] Ik ga me hard maken om dat te doen.

[2:12:27] Ik kan geen garantie geven of dat lukt, maar ik heb de Kamer goed gehoord.

[2:12:30] Zullen we het zo zeggen?

[2:12:32] Dan of ik het belang van de zondagsrugs en perspectief van de kleine winkelier mee wil nemen die niet zit te wachten op verplichte winkelopenstellingen op zondag in de evaluatie van de winkeltijdenwet.

[2:12:44] Dit is natuurlijk een hele politieke.

[2:12:46] Hier wordt gewoon heel verschillend over gedacht in de Kamer.

[2:12:49] Deze week heeft de Kamer gestemd om de evaluatie van de winkeltijdenwet te starten en daarmee oog te hebben voor de ruimte voor ondernemers om open te zijn op zondag.

[2:12:56] Dat is de motie van de heer Kisteman waarover gesproken is.

[2:12:58] Net als bij de vorige evaluatie van de winkeltijdenwet zal ik uiteraard bij deze evaluatie ondernemers, gemeenten en andere belanghebbenden meenemen die ook ondernemers hechten aan zondagsrust.

[2:13:12] Ik probeer het vorige antwoord van de minister te koppelen aan dit antwoord.

[2:13:16] Want hij wilde vol aan de bak met het schrappen van regels en niet nog een onderzoek erbij.

[2:13:20] En toch gaat hij aan de slag met het naar voorhalen van de evaluatie met ruim een jaar.

[2:13:25] Dus misschien wil hij straks nog aan de heer Kirstenman uitleggen dat hij zal moeten kiezen tussen het schrappen van regels of de versnelling van de evaluatie van de winkeltijdenwet.

[2:13:33] De minister had het erover dat dit een heel politieke zaak was.

[2:13:37] Dat ben ik niet helemaal eens.

[2:13:39] De zorgen van kleinere ondernemers die ook niet op zondag open willen, dat is niet politiek.

[2:13:44] Dat is ook gewoon een evenwichtige evaluatie.

[2:13:46] Dus hoewel ik heel politiek in dit onderwerp zit en heel gedreven daarin ben, zou ik toch willen vragen om dat onderzoek ook niet politiek te maken.

[2:13:56] Dus juist iedereen te betrekken en niet naar de gewenste uitkomsten toe te schrijven.

[2:14:00] Dat is even een terechte correctie van de heer Vlak.

[2:14:03] En dat is ook helemaal niet wat ik bedoeld heb.

[2:14:05] Wij vliegen hem gewoon helemaal apolitiek aan.

[2:14:10] En we luisteren naar ondernemers.

[2:14:11] Ook ondernemers die belang hechten aan de zondagsrust.

[2:14:17] Zeker.

[2:14:19] Dus als meneer Kisteman op dit punt wil, is dat misschien... Oké, dan gaan we eerst naar meneer Kisteman.

[2:14:24] Nou, ik kan de heer Vlag best wel tegemoetkomen dat we gewoon geen onderzoek doen en hem gewoon gelijk afschaffen.

[2:14:29] Dat is nog veel makkelijker natuurlijk.

[2:14:30] Als de minister dat wil doen, dan is de VVD er zeker voorstander van.

[2:14:35] Goed, waarvan acten?

[2:14:37] Meneer Thijssen?

[2:14:39] Ik wil nog even over het vorige punt.

[2:14:42] Blijkbaar is de minister en de Kamer het voor een groot deel eens dat die impulsregeling voor winkelgebieden een goed idee is als dat doorgezet zou kunnen worden.

[2:14:52] Als ik kijk naar wat dit kabinet heeft gedaan, dan heeft dit kabinet aan de start een belastingvoordeel gegeven aan de hele grote bedrijven die winstgevend zijn.

[2:15:04] Omdat ze geen belasting meer hoeven te betalen als ze hun eigen aandelen inkopen.

[2:15:12] Is dat niet een van de bronnen waar de minister kan zoeken naar geld om deze impulsregeling voor winkelgebieden

[2:15:19] doorstart te geven.

[2:15:21] Want we weten dat de winsten van die grote bedrijven historisch hoog zijn.

[2:15:27] Dus ja, mijn partij vond het sowieso niet nodig dat daar een belastingvoordeel werd gegeven dat ze geen belasting hoeven te betalen over hun eigen aandelen.

[2:15:33] Maar een heel klein beetje belasting betalen is al genoeg om deze regeling door te zetten.

[2:15:36] Dus is dit niet een mooi plek?

[2:15:38] Ook omdat eerder in de debat gezegd is dat mkb en het grootbedrijf dat is een ecosysteem dat hoort bij elkaar.

[2:15:43] Is het dan niet goed dat het geldbedrijf ietsje meer belasting gaat betalen over die historische winsten en dat we die winkelgebieden door kunnen zetten?

[2:15:55] Ik begin er nu zin in te krijgen.

[2:15:56] Ten eerste, de winsten van het bedrijfsleven zijn historisch hoog.

[2:16:03] Weet je wat ook historisch hoog is?

[2:16:05] De afdrachten aan vennootschapsbelasting door het bedrijfsleven.

[2:16:09] Dat is in vijf jaar tijd gegroeid van 24 miljard naar 48 miljard per jaar.

[2:16:15] Dat is waar wij alles mee kunnen betalen in Nederland.

[2:16:20] Tenminste, daar betalen we heel veel mee.

[2:16:23] Aandeelhouders van de bedrijven worden altijd heel makkelijk overheen gestapt.

[2:16:28] Wie zijn de grote aandeelhouders van de grote winstgevende bedrijven?

[2:16:31] Pensioenfondsen.

[2:16:33] Dat zijn de pensioenen van hele normale hardwerkende Nederlanders die gewoon een goede oude dag willen.

[2:16:37] Dus op het moment dat we dat gaan afromen, wie hebben dan een probleem?

[2:16:40] De pensioenfondsen.

[2:16:42] Dat wordt af en toe een beetje geschetst tot mijn ergernis.

[2:16:45] We hebben allemaal baat bij goed draaiende grote bedrijven in Nederland.

[2:16:54] Ik heb net ook al iets gezegd over de link tussen MKB en grote bedrijven.

[2:16:58] Als die grote bedrijven ervoor kiezen om weg te gaan uit Nederland, wat gebeurt?

[2:17:03] Wij willen graag die grote bedrijven hier houden.

[2:17:06] Die mkb'ers, een waanzinnig groot probleem.

[2:17:09] De toelevering naar die grote bedrijven, door al die bedrijven... Dat vind ik altijd een beetje makkelijk.

[2:17:15] Het is niet alleen de ketera die de broodjes smeert, maar het is die hele keten.

[2:17:19] ASML heeft vijfduizend Nederlandse toeleveranciers.

[2:17:22] Dat gaat in het aantal van de broodjes tot hele specifieke technologie.

[2:17:27] En die hebben weer toeleveranciers, en die hebben weer toeleveranciers.

[2:17:30] En die sponsoren die voetbalclubs en die zorgen voor die winkelstraten.

[2:17:33] Dit heeft allemaal met elkaar te maken, die valse tegenstelling.

[2:17:37] MKB staat tegenover of winkelstraten tegenover die grote bedrijven.

[2:17:41] Daar ben ik het zo hardgrondig mee oneens.

[2:17:44] Ik kan dat niet in andere woorden dan dit bedadrukken.

[2:17:48] Als we kijken naar waar moet dat geld vandaan komen voor die winkelstraten?

[2:17:52] Nou ja, dat zal inderdaad keuzes vergen.

[2:17:54] En daar zal ik ook eerlijk over zijn.

[2:17:57] Want dat geld komt niet uit de hemel vallen.

[2:18:00] in Den Haag.

[2:18:02] Dus we zullen daar keuzes voor in moeten maken.

[2:18:04] Maar ik heb de Kamer goed gehoord ten aanzien van die winkelstraten.

[2:18:08] Ik ken ook zelf de voorbeelden waar het echt een impuls heeft gegeven aan het winkelgebied.

[2:18:11] Ondernemers ontzettend blij mee zijn, mensen heel blij mee zijn.

[2:18:15] Ook helpt met bijvoorbeeld klimaatadaptatie het koeler houden van winkelstraten in de zomer.

[2:18:21] Ik ga mijn best doen om te kijken of ik daar wat financiering voor krijg, maar om daar gelijk een tegenstelling van te maken richting bedrijfsleven en grote bedrijven, daar kan ik gewoon echt niet in mee.

[2:18:32] Ja, nou doet de minister het weer.

[2:18:35] Dat deed hij in het vorige debat ook.

[2:18:37] Alsof ik tegen het grootbedrijf ben.

[2:18:39] Alsof ik niet zie dat mkb-bedrijven ook heel veel te maken hebben met die grote bedrijven.

[2:18:43] Dat heb ik helemaal niet.

[2:18:45] Volgens mij zitten wij in het vak dat we moeten kiezen in schaarste.

[2:18:48] En daar probeer ik de minister op uit te dagen.

[2:18:51] Op basis van de miljoenennota van zijn eigen kabinet.

[2:18:55] De winsten zijn historisch hoog.

[2:18:57] En dat zit inderdaad vooral bij de grootbedrijven.

[2:18:59] En hoe komt dat?

[2:19:00] Omdat die grootbedrijven een enorme marktmacht hebben ten opzichte van mkb-bedrijven.

[2:19:04] Ga maar praten met mkb-bedrijven in de toelevering van ASML.

[2:19:07] Over hoe die werkrelatie precies is.

[2:19:10] Daar moeten we ook voor hebben.

[2:19:11] Daar moeten we ook oog voor zijn.

[2:19:13] En de vraag is dus, we moeten kiezen in schaarste.

[2:19:16] We hebben in Nederland, we verdienen met z'n allen meer geld dan ooit.

[2:19:20] Dus volgens mij wat wij moeten doen als verantwoorde politici is kijken van wat vinden wij gewenste ontwikkelingen en als we daar geld voor nodig hebben, waar is dan geld wat we kunnen halen?

[2:19:29] Wat ons betreft kan dat bij de CEO's, want die verdienen veel meer geld en die betalen relatief veel minder belasting dan iemand met een modaalslaris.

[2:19:37] Maar dat kan dus ook bij de zeer winstgevende bedrijven.

[2:19:40] En het klopt dat die ook naar pensioenfondsen gaan, maar niet alleen.

[2:19:43] Er zijn ook heel veel buitenlandse aandeelhouders die daar ook van profiteren.

[2:19:46] En daarmee zeg ik niet...

[2:19:49] Room al die winsten af.

[2:19:51] Of het is slecht als je aandeelhouder bent.

[2:19:52] Nee, die aandeelhouders hebben elkaar het nodig.

[2:19:54] Want die zijn bereid hun geld te investeren in de Nederlandse economie.

[2:19:56] Dus die moeten er ook een fair rendement voor krijgen.

[2:19:59] Het punt is, volgens de miljoenennota is het rendement wel heel erg groot geworden.

[2:20:04] En volgens mij kan de balans een beetje teruggebracht worden.

[2:20:07] Dus laat ze nou een klein beetje belasting betalen in plaats van de belasting voordeel geven.

[2:20:11] Als ze hun eigen aandelen inkopen.

[2:20:12] En dan kunnen wij bijvoorbeeld die mkb'ers in de winkelgebieden helpen.

[2:20:16] Het is wel een suggestie dan een vraag.

[2:20:18] Ik kan er kort op zeggen dat ik dat niet ga doen.

[2:20:25] Maar ik vind het leuk om daar een langere antwoord op te geven.

[2:20:29] Als je ook naar de geopolitiek kijkt... Landen die concurreren met ons, die het beter doen dan wij... zijn allemaal belastingen aan het verlagen voor bedrijven.

[2:20:38] Dat gaat niet om hoog, maar om laag.

[2:20:41] Als je kijkt wat de VS nu doet...

[2:20:42] Die maken het zo aantrekkelijk fiscaal om daar naartoe te komen, ook voor Nederlandse bedrijven, dan is het meest onverstandig om nu te zorgen voor nog hogere lasten voor het bedrijfsleven.

[2:20:54] Het is economisch zeer onverstandig.

[2:20:58] Dat is altijd een makkelijke groep om weg te zetten.

[2:21:04] Heel veel Nederlandse bedrijven zijn de buitenlandse aandeelhouders... in België, Amerika, Venezuela, Brazilië, China, noem het maar op.

[2:21:14] Dus op het moment dat je op die manier zegt van we gaan het daar halen... reken maar dat het andersom dan ook een effect heeft.

[2:21:22] En over we verdienen meer geld dan ooit...

[2:21:25] Ja, er is economische groei.

[2:21:26] Er is voor volgend jaar 1,3 procent economische groei voorspeld.

[2:21:29] Maar we hebben 1,5 procent economische groei per jaar nodig, minimaal, om alles te kunnen betalen.

[2:21:36] Om alles te kunnen blijftalen van onderwijs, zorg, veiligheid, defensie, noem maar op.

[2:21:40] Dus het idee dat het economisch allemaal wel lekker gaat in Nederland...

[2:21:43] We worden daar af en toe echt totaal door in slaap gesust.

[2:21:46] Dat is niet het geval.

[2:21:48] We moeten keihard aan de bak, want dat merkt het MKB nu ook.

[2:21:52] MKB is de motor van die economie, maar die hebben die grote bedrijven nodig.

[2:21:55] En het is dan zeer onverstandig om daar de belastingen voor te gaan verhogen.

[2:21:58] Dus wat ik ga doen, ik ga kijken naar andere uitgaven die we doen.

[2:22:01] Ik ga niet kijken naar belastingverhogen voor bedrijven.

[2:22:04] Als de Kamer de wens heeft om die regeling voor winkelgebieden, om daar meer geld voor vrij te maken, ik kan me daar alleszins iets bij voorstellen.

[2:22:13] Maar dan ga ik kijken naar andere uitgaven die wij doen in de overheid.

[2:22:16] Dat is ook de afspraak die wij hebben gemaakt in dit regeerakkoord.

[2:22:20] Lastenkader en uitgavenkader zijn gescheiden.

[2:22:22] Dus dat betekent dat als jij uitgaven ergens anders wil doen, dan moeten ergens anders uitgaven af.

[2:22:27] En die route ga ik ook bewandelen.

[2:22:29] Maar dan vinden de heer Thijs en ik elkaar weer in dat mooie winkelgebied.

[2:22:33] Want we delen allebei de mening dat we daar natuurlijk meer in zouden willen moeten investeren.

[2:22:39] Dus dat is hoe ik het ga doen.

[2:22:43] Dan over Streetwise.

[2:22:45] Dat was de vraag van de heer Vermeer.

[2:22:48] Over dat het goed komt met de subsidie aan Streetwise.

[2:22:51] Een subsidie aan Streetwise is nooit toegezegd.

[2:22:53] Dat kan ook niet op die manier.

[2:22:55] Maar wel is mijn medewerking toegezegd om de verbreding van de methode van Streetwise naar andere provincies te ondersteunen.

[2:23:00] Er ligt nu een subsidieaanvraag en die wordt ook op z'n merites beoordeeld.

[2:23:05] Maar ik kan nu niet ook hier in de Kamer toezeggen dat dat binnen enkele weken tot een positief besluit zal leiden.

[2:23:09] Ik denk dat de heer Vermeer dat begrijpt, maar we zijn er mee bezig.

[2:23:14] Dat begrip is slechts beperkt omdat er zijn allerlei afspraken overgemaakt met het ministerie om ondersteuning te krijgen van provincies.

[2:23:26] Die steun is daar opgehaald.

[2:23:28] In Overijssel ligt de aanvraag inmiddels al maanden stil over Overijssel op het ministerie.

[2:23:35] En er wordt zelfs niet gereageerd op vragen.

[2:23:39] Ook de provincie Overijssel blijft vragen naar de positie van EZ en op fase 2 kan starten.

[2:23:46] Dus toch een dringend verzoek aan de minister voor de zoveelste keer.

[2:23:53] Kom op.

[2:23:53] Dan stel ik voor dat we dat even zo uitwisselen en dan ga ik even mee aan de slag.

[2:23:59] We komen bij het laatste blokje.

[2:24:02] Over aanbesteding.

[2:24:09] Kan het aanbesteden niet eenvoudiger zodat ondernemers minder tijd kwijt zijn?

[2:24:13] Ja, daar ben ik het mee eens dat het eenvoudiger kan en ook moet.

[2:24:17] En dat is ook mijn inzet in Brussel bij de herziening van aanbestedingsregels.

[2:24:22] En we evalueren ook de gidsproportionaliteit om te kijken hoe het tot eenvoudige aanbestedingsprocedures moet komen.

[2:24:28] Het idee om te kijken of je bepaalde ondernemers daar een soort fast track op kan geven, wil ik even onderzoeken.

[2:24:34] Wil ik even kijken of dat een haalbare kaart is.

[2:24:37] Dan de nieuwe competition tool, ook al genoemd in de agenda van het kabinet.

[2:24:42] Hoe snel wil ik dit elements samen met ACM invoeren?

[2:24:51] De nieuwe competition tool heeft mijn aandacht en de voorkomst om nieuwe mededingsinstrumenten Europees te regelen.

[2:24:57] Dan maak je de meeste impact, want het is ook gewoon een interne markt.

[2:25:00] Maar het feit blijft wel dat het instrument moeilijk af te baken is.

[2:25:03] Daarom wil ik goed uitzoeken hoe zo'n instrument eruit moet zien.

[2:25:06] Ik kom daarop terug op mijn appreciatie op de initiatief nota.

[2:25:09] Minder inflatie, meer bestaanszekerheid van NS en PVV, zoals ook is genoemd.

[2:25:15] Dan of ik bereid ben verschillende beleidsvarianten voor verlaging, belasting en premiedruk uit te werken.

[2:25:21] Op 30 juni 2015 is het rapport kansen voor lagere tarieven en beter beleid al naar de Kamer gestuurd.

[2:25:26] Dit is een ambtelijk rapport wat met medewerking van EZ is geschreven en geeft een goed overzicht van de opties die er zijn voor ondernemers en ondernemingen.

[2:25:33] Dus gemakzalig wil ik daar ook naar verwijzen, naar dat rapport.

[2:25:40] Dan de vraag wanneer volgt een uitvoeringsagenda.

[2:25:44] Dat gaat over de productiviteitsagenda.

[2:25:46] Dat deze agenda vertaalt naar de praktijk.

[2:25:48] Zijn er meetbare doelen?

[2:25:51] Hoe ziet dat er allemaal uit?

[2:25:53] Die productiviteitsagenda is echt bedoeld als een eerste stap.

[2:25:56] We gaan ook een productivity board oprichten.

[2:25:59] Om dat op de agenda te houden.

[2:26:01] Ik denk dat de volgende stap is ook echt om dan...

[2:26:03] met die productivity board doelen te gaan stellen en dat meetbaar te gaan maken.

[2:26:08] Maar dit is de eerste stap.

[2:26:09] Er staat ook veel beleid in, wat we natuurlijk ook al doen, maar wat we ook verder moeten brengen.

[2:26:14] Dus dat zullen we in de volgende stap meenemen.

[2:26:18] Dan de vraag over hoe ik beoordeel hoe ik de constatering in het initiatiefsnota inflatie en bestaanszekerheid beoordeel dat slecht functionerende markten leiden tot hogere prijzen.

[2:26:28] Herken ik dat hogere prijzen en slecht functionerende markten de productiviteit en de concurrentiekracht onder druk zetten?

[2:26:34] En hoe kijk ik naar het idee om structureel inzicht te geven in situaties van marktvalen, bijvoorbeeld via jaarlijkse staat van de marktordening?

[2:26:41] Ik herken de zorgen over de hoge inflatie, maar dat heb ik ook beantwoord in schriftelijke vragen die ik onlangs naar de Kamer heb gestuurd.

[2:26:51] We verklaren maar slechts voor een heel beperkt deel de relatief hoge inflatie in Nederland.

[2:26:58] En ook in de Kamerbrief inflatie van 14 maart heeft het kabinet uitgelegd dat juist de hoge loongroei de afgelopen tijd heeft bijgedragen aan een grote hoge inflatie.

[2:27:11] Goed functionerende markten zijn belangrijk omdat ze leiden tot een breder aanbod van producten en diensten en ze innovatie en productiviteit stimuleren en daarmee ook concurrentiekracht.

[2:27:22] Maar ik zal dit ook allemaal meenemen in de beantwoording van de initiatiefnota die door NSC en PVV gemaakt is.

[2:27:30] Meneer Veroude heeft daar een vraag over.

[2:27:33] Voorzitter, dank u wel, minister, voor uw antwoord.

[2:27:36] Kunt u iets meer zeggen over de termijn waarbinnen u die appreciatie gaat geven aan de Kamer?

[2:27:42] Vierde voorzitter, dus de minister.

[2:27:44] Welke termijn?

[2:27:44] Ja, ik denk ook ergens dit najaar.

[2:27:47] Ik heb de eerste versie al gezien, dus dat loopt.

[2:27:53] Dan de vraag welke inzet Nederland in Brussel heeft om het tegen te gaan van dropshipping en onderdeclaratie en afdelingsheffing.

[2:28:06] En of wij bereid zijn te pleiten voor striktere maatregelen, zoals het introduceren van de afhandelingsheffing voor pakketjes uit China en strenge Europese regels tegen het fenomeen onderdeclaratie en dropshipping.

[2:28:18] Het is natuurlijk van belang dat de Europese regels op dit gebied... ook gelden voor online marktplaatsen, weer zijn niet in de EU gevestigd zijn.

[2:28:25] En dat hier ook effectief op kan worden toegezien.

[2:28:29] Wanneer topshippers de producten van dergelijke online marktplaatsen doorverkopen... hebben zij ook juridische verantwoordelijkheden voor de veiligheid en de levering daarvan.

[2:28:36] En om de stroom e-commerce-pakketjes beter beheersbaar te maken... steunt het kabinet het afschaffen van de vrijstelling van importheffingen... voor goederen met een waarde onder de 150 euro.

[2:28:45] werkt het kabinet actief met de Europese Commissie om haar voorstel voor een afhandelingsheffing op e-commerce pakketjes verder uit te werken.

[2:28:53] Vooruitloopt op de inwerkingstraining van de Europese heffing in november 2026 overweegt het kabinet andere lidstaten direct te volgen wanneer zij tot een dergelijke nationale maatregel overgaan.

[2:29:02] En op dit moment is er al een Europese wet van kracht die betaaldienstaanbieders verplicht om betaaldata van grensoverschrijdende transacties te delen met de belastingdienst.

[2:29:12] En daarnaast wordt er bij lopende onderhandelingen over het nieuwe duanenwetboek ingezet op het koppelen van de B2-data aan de data van de duanen, zodat onderwaardering effectief kan worden aangepakt.

[2:29:22] Dan over marktkooplui, dat zij tegen korte vergunningsduur aanlopen.

[2:29:28] En of ik bij gemeenten wil aandringen op het hanteren van een redelijke, wat langere vergunningsduur die is afgestemd op de werkelijk terugverdienst tijds inclusief verduurzamingskosten.

[2:29:37] Nou, dat heb ik ook bij de VNG reeds gedaan.

[2:29:40] En dat zal ik ook blijven doen.

[2:29:42] En volgende maand zal tijdens de juridische twee-daagse van de VNG... dat zal plaatsvinden op 6 en 7 oktober.

[2:29:50] Je hebt Lowlands en de juridische twee-daagse van de VNG.

[2:29:54] Een uitgebreide sessie plaatsvinden over het vergunningenstelsel onder de dienstenwet.

[2:30:00] Maar dat is van zelfsprekend belang.

[2:30:07] Als wethouder in Rotterdam heb ik daar ook veel tijd en werk van gemaakt.

[2:30:13] Wat doet de minister op kort termijn om deze groep perspectief te bieden?

[2:30:19] Herkent hij het probleem dat niet alleen zit in de terugverdiening, maar ook de onzekerheid rond vergunningen en gebrek aan financiering?

[2:30:24] De vraag was ook wanneer het gesprek gaat plaatsvinden, dat heb ik net al even gezegd.

[2:30:30] En of ik er mee eens ben dat er bij een terugverdienst van acht tot tien jaar er minimum voor vergunningsduurzaam moeten zijn.

[2:30:37] Aan de ene kant is het logisch dat handelaren zekerheid willen en perspectief willen.

[2:30:40] En die willen we hen ook bieden waar mogelijk.

[2:30:43] Dus dat doen we ook door gemeente een handreiking te geven middels SEL-onderzoek.

[2:30:48] En we zijn dus in reeds in gesprek gegaan met de VNG om dat...

[2:30:52] Maar het instellen van een minimum is niet toegestaan volgens de Europese dienstenrichtlijn.

[2:31:00] En het is uiteindelijk ook aan gemeenten om een gepaste vergunningsduur vast te stellen voor deze schaarse vergunningen.

[2:31:05] Want ook vergunningen die schaar zijn, die moet je eens in de zoveel tijd aanbieden aan de hele markt.

[2:31:09] Dat is ook wat we graag willen.

[2:31:10] Ook om concurrentie en lage prijzen natuurlijk te bevorderen.

[2:31:13] En als minister heb ik niet de bevoegdheid om daar tussen te treden.

[2:31:16] Het leidt tot een vraag van mevrouw Van Meter.

[2:31:20] Ja, dank u, voorzitter.

[2:31:23] Nou, dat er geen minimum zeg maar mag, oké, dat snap ik.

[2:31:27] Maar wat wel zo is, wat op een gegeven moment veranderd is sinds een paar jaar geleden, omdat die dienstenrichtlijn veranderd is, want er mocht geen onbepaalde tijd meer op staan, nou, dat heeft iedereen geaccepteerd, maar er zijn ook gemeentes, die hebben dus gezegd, in plaats van vijf of tien jaar, wat ze altijd gewoon hebben verstrekt, we gaan het elk jaar opnieuw aanbesteden of uitschrijven.

[2:31:48] Die mensen hebben dus helemaal geen toekomstmuziek meer, die kunnen niet meer financieren en die krijgen ook geen financiering, want je kan niks meer neerleggen.

[2:31:57] Als jij moet investeren in een duurde bus of een op maat gemaakte bakkerij, het maakt niet uit wat je ervoor nodig hebt in die zaak, dan heb je daar een bepaalde tijd voor nodig.

[2:32:10] En dat krijg je dus niet meer gefinanceerd, want je hebt die vergunning niet.

[2:32:14] Dus het loopt met elkaar samen.

[2:32:15] Dus op de een of andere manier... Dus ik hoop echt dat als u daar bij de VNG zit, en u bent daar in gesprek, om hier echt op te gaan duwen dat het zo niet kan.

[2:32:25] Want op deze manier kunnen de mensen niet verder.

[2:32:30] Ik snap het helemaal.

[2:32:33] Vanuit juiste perspectief van ondernemers is dit een heel plausibel verhaal.

[2:32:37] Ik ga aan de slag met de VNG.

[2:32:39] De VNG kan het niet afdwingen bij gemeenten.

[2:32:42] Uiteindelijk is het aan gemeentenraden zelf om daarover te besluiten.

[2:32:46] Ik zeg er tegelijkertijd ook bij, in mijn zeven jaar tijd als lokaal politicus,

[2:32:51] Hebben marktkooplui nooit last gehad van enige verlegenheid op het stadhuis?

[2:32:59] Dus ik weet dat marktkooplui ook vaak goed de politiek weet te vinden.

[2:33:02] Waar dat niet zo is, moet ze af en toe misschien een beetje geholpen worden.

[2:33:05] Maar uiteindelijk is dit wel een gemeenteraad om te bepalen.

[2:33:07] Ik kan dat niet landelijk afdwingen.

[2:33:10] Maar wij zullen er op blijven drukken bij de VNG.

[2:33:13] En ik denk ook dat het goed is om door te verwijzen naar de lokale politiek.

[2:33:19] Omdat daar uiteindelijk ook dat besluit moet plaatsvinden.

[2:33:22] En die hebben nou eenmaal de bevoegdheid om dat zelf te doen.

[2:33:24] En daar willen we ook niet in treden.

[2:33:25] En van mij wil mevrouw Van Metelen dat ook niet.

[2:33:27] Maar moet dat dan wel leiden tot goede besluiten voor ondernemers?

[2:33:30] Dan tot slot, voorzitter, twee vragen over...

[2:33:34] de zero-emissiezone.

[2:33:37] Daar was ik als wethouder ook veel mee bezig.

[2:33:39] Een groot deel van mijn werk bestond ook uit het ontheffingen verlenen aan marktkoopluien.

[2:33:45] Want dat was gewoon een aparte groep.

[2:33:47] Die wilden we gewoon wel toegangen.

[2:33:49] Ja, die zitten in veel gemeenten.

[2:33:50] En die wil je daar ook nog steeds naartoe laten gaan.

[2:33:55] Dus daar hadden we goede afspraken over gemaakt in Rotterdam toen we richting die zero-emissiezone gingen.

[2:34:01] Maar ik zal dit ook weer bij mijn collega's staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat die daarover gaat onder de aandacht brengen.

[2:34:07] Dus op die manier wil ik ermee aan de slag gaan.

[2:34:11] Uw reactie moet in het tweede termijn, mevrouw Vermetelen.

[2:34:14] We zijn aan het einde gekomen van de eerste termijn aan de zijde van het kabinet.

[2:34:18] Ik wil gelijk doorgaan met de tweede termijn.

[2:34:19] Dat is dan dus 1 minuut 30 en nog een klein beetje.

[2:34:23] Nou, we gaan het zien.

[2:34:26] Zullen we het bij twee interrupties houden per persoon?

[2:34:32] Kijk, we hebben nog tijd.

[2:34:35] Dank aan de minister voor dit goede debat.

[2:34:40] Ik hoop dat de ondernemers zich vertrouwen gaan krijgen in de politiek.

[2:34:45] Dank voor de toezegging van de teller.

[2:34:49] Ik ga het in de gaten houden.

[2:34:52] Ik heb nog één vraag.

[2:34:53] De minister gaf aan het aanbesteden te willen onderzoeken, maar kan hij ook nog aangeven waar ik daar niet van kan gaan lezen of wanneer we daar iets van kunnen lezen?

[2:35:02] Dat hoor ik dan nog graag.

[2:35:03] Verder wil ik een debat aanvragen, voorzitter, om misschien even te kijken voor die impulsgebieden of we de minister nog extra kunnen stimuleren om in al zijn laadjes open te trekken.

[2:35:16] Meneer Vlag, aan u het woord.

[2:35:18] Ik ben enthousiast over de spirit waarmee deze minister de onnodige regeldruk wil aanpakken.

[2:35:25] Daar kijk ik met veel vertrouwen naar uit.

[2:35:29] Over zondagsrust heb ik voldoende gewisseld met collega Kisteman.

[2:35:32] Dat ga ik niet politiek maken met de minister, maar ik reken wel op zijn objectieve rol daar ook in.

[2:35:38] En tot slot, waar we het wat minder over eens zijn geworden, is het zekerhedenrecht.

[2:35:42] Ik ben er echt van overtuigd dat het verstandig zou zijn om dat te moderniseren.

[2:35:47] Ik zal daar ook in de twee minuten debat met een motie komen om daartoe de minister aan te sporen.

[2:35:55] Dank u wel, de heer Thijssen.

[2:35:57] Dank voorzitter.

[2:35:58] De spirit is heel aanstekelijk van deze minister.

[2:36:01] Het is goed dat de minister aan de gang gaat met de Code V voor die vrouwelijke ondernemers.

[2:36:04] Maar de motie van mijn collega White ging ook over de ondernemers met een migratieachtergrond.

[2:36:08] En daarom zou ik aan de minister willen vragen of hij ook bereid is om met deze groep in gesprek te gaan om te kijken of er maatregelen mogen zijn om die scheve verdeling en financiering een beetje recht te trekken.

[2:36:17] Tweede punt is dat de coalitiepartijen mooier woorden hebben over het mkb.

[2:36:25] Als er dan een budget geregeld moet worden voor die succesvolle regeling, was het toch belangrijker om nog een belastingvoordeel te geven aan die zeer winstgevende bedrijven.

[2:36:35] ...ja, toch moeten kijken wat zijn die mooie woorden waard... ...dat als het erop aankomt en het geld verdeeld moet worden... ...deze toch achter het net vissen.

[2:36:42] En ik wil nog één reactie geven op wat die minister net zei... ...namelijk dat die zei, ja, overal worden belastingen verlaagd... ...dus wij moeten daar wel in mee.

[2:36:48] En dan wil ik de minister vragen, wat heeft Nederland er nou aan... ...om belasting te verlagen voor een bedrijf als BP?

[2:36:54] Die heeft aangegeven bij de minister van KGG... ...wij willen niet praten over verduurzamen... ...wij willen niet praten over het investeren in een schone fabriek.

[2:37:02] Wat heeft het dan voor zin om wel de belasting te belagen van dit bedrijf?

[2:37:05] want ze gaan toch weg.

[2:37:07] Kunnen we dan niet beter, zoals GroenLinks PvdA voorstelt, een toekomstfonds instellen met 25 miljard en zorgen dat de bedrijven die hier willen investeren en hier willen blijven, dat die hier echt gaan investeren?

[2:37:18] En dat staat inderdaad haaks op wat dit kabinet heeft gedaan, want die hebben het goede fonds afgeschaft.

[2:37:23] En dan allerlaatste, de uitvoering van de motie White, is om inderdaad specifiek aandacht te hebben voor microbedrijven.

[2:37:29] En mijn vraag zou wel zijn, laat dit dan ook echt, want de minister zegt wel dat hij daarmee bezig is, maar ik mis dat toch wel in de brieven die hij schrijft aan de Kamer.

[2:37:35] Dus nog een nachtmaals het verzoek, laat dat dan ook terugkomen in de brieven die hij schrijft aan ons.

[2:37:39] Dank u wel, voorzitter.

[2:37:41] Dank u wel.

[2:37:42] De heer Veroude, aan u het woord.

[2:37:45] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:37:48] Bedankt namens de fractie voor de toezeggingen op het vlak van regeldruk en ook het instellen van die monitor, de teller, zeg maar, die wat duidelijker gaat maken hoeveel regels er werkelijk gaan verdwijnen.

[2:37:59] Dat lijkt ons zeer belangrijk.

[2:38:01] Ook bedankt voor de toezegging om met een appreciatie te komen op de initiatiefnota inflatie, nog waarschijnlijk voor het einde van dit jaar.

[2:38:09] Op het punt van de Chinese pakjes vond ik uw antwoord toch een beetje snel en wijvend naar Europa.

[2:38:16] Natuurlijk, Europa gaat in eerste instantie over dit soort zaken.

[2:38:20] Het is uiteindelijk een douane-aangelegenheid.

[2:38:23] Maar toch is het enorm belangrijk, en ik vraag de minister ook om explicieter na te denken over wat wij zelf als Nederland nodig vinden en nodig achten.

[2:38:31] Bijvoorbeeld over de hoogte van tarieven en ook die behandelingsfees.

[2:38:36] Dank u wel.

[2:38:37] Dank u wel.

[2:38:38] Mevrouw Inge van Dijk aan het woord.

[2:38:40] Dank u wel voorzitter en dank voor de beantwoording.

[2:38:42] Volgens mij is dit een onderwerp waar Kamer en kabinet elkaar best goed weten te vinden.

[2:38:47] Dat is positief, want het is een belangrijk onderwerp.

[2:38:50] Dank ook voor het antwoord met betrekking tot de advisering van Peter Wenning om ook het MKB mee te nemen, want inderdaad het is gewoon heel logisch.

[2:38:57] Mijn vader zei altijd, we moeten het frotten en schuurtjes maximaal bevorderen.

[2:39:01] En ik denk dat dat ook zo is, omdat er vaak hele mooie bedrijven uit voortkomen.

[2:39:06] Wat betreft dat regelgevingincidentje, regeltje erbij.

[2:39:08] Onzekerheidje, regeltje erbij.

[2:39:10] We moeten kijken naar onszelf en dat deel ik.

[2:39:13] Ik hoop dat de minister ook kijkt naar zijn kabinet, om te voorkomen dat wetgeving, waar eigenlijk al in staat, doe het nou niet, want er zit gewoon heel veel regeldruk bij.

[2:39:22] misschien ook gewoon niet naar de Kamer te laten komen of aangepast naar de Kamer te laten komen, dan doen we het samen.

[2:39:27] En ik denk dat onze ondernemers die samenwerkingen erg verdienen.

[2:39:31] En dan als laatste, kijken naar onszelf.

[2:39:33] Minder moties gaat vast ook helpen om tot een minder onderzoek te komen, zodat er meer aandacht kan komen aan het afschaffen van regels.

[2:39:39] Dank u wel, voorzitter.

[2:39:41] Dank u wel, mevrouw Vermetelen.

[2:39:43] Ja, dank u, voorzitter.

[2:39:44] Ik heb nog twee vragen, want eigenlijk wat er blijft hangen, en dat is me nou niet duidelijk, want er zouden drie MKB-indicatorsectoren of bedrijven nog worden aangewezen.

[2:39:53] Gaat dat gewoon in z'n geheel niet door?

[2:39:55] Dat is vraag één.

[2:39:57] Dus of de minister daar helemaal van afziet.

[2:40:00] En ik had ook nog een vraag over die ontheffingsprocedure, of de minister daar ook nog over in gesprek wil gaan of wat dan kan doen.

[2:40:08] U bent wethouder in Rotterdam geweest.

[2:40:09] Nou, ik heb hier een voorbeeld van hoe Rotterdam ermee omgaat.

[2:40:13] En bij de RDW ligt natuurlijk vast hoe dat zou moeten.

[2:40:17] En ik snap, dat is uw collega, maar vervolgens wordt er toch anders mee omgegaan.

[2:40:20] En als u dan toch daarmee aan de slag gaat, dan zou ik u dit graag willen overhandigen om te laten zien hoe dat werkelijk in z'n werk gaat.

[2:40:27] En het is ongelooflijk traag en moeilijk en mensen worden afgewezen op onjuiste gronden.

[2:40:35] Dank u wel.

[2:40:36] En tot slot de heer Vermeer.

[2:40:38] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:40:39] Ik wil de minister en zijn medewerkers bedanken voor de beantwoording van de vragen.

[2:40:44] En volgens mij zijn wij het met z'n allen er wel over eens dat de MKB-bedrijven de kurk zijn waar dit land op draait en dat we dat moeten steunen.

[2:40:53] En dat zullen we moeten laten zien door daden.

[2:40:55] En ik hoop dat we na de verkiezingen dat ook weer voortvarend op kunnen pakken met elkaar.

[2:41:02] Dank u wel.

[2:41:06] We gaan direct naar de beantwoording van de minister.

[2:41:09] Dank, voorzitter.

[2:41:10] Met die woorden van de heer Vermeer wil ik het alleen maar onderstrepen, want volgens mij wordt het brede belang van de ANPKB breed onderkend en het is inderdaad ook de kerk waar deze samenleving op drijft.

[2:41:19] Ten aanzien van de vragen die nog in tweede termijn gesteld zijn, allereerst over de aanbestedingen, wanneer we daar nou duidelijkheid over hebben gesteld, voordat we dat gewoon op de website

[2:41:27] Er wordt vaak gesproken over Europese wetgeving.

[2:41:33] Die is er ook.

[2:41:35] Maar er zijn ook altijd beleidskeuzes.

[2:41:40] We moeten niet te veel schuilen achter Europese wetgeving.

[2:41:44] Maar dat is wel een belangrijke kanttekening hieraan.

[2:41:49] En dat gaat ook zeker ten aanzien van het aanbestendingsrecht.

[2:41:54] Het was geen vraag, maar ik vind het wel belangrijk om dat ook richting hem en zijn factie te zeggen.

[2:42:00] Natuurlijk ga ik daar met alle objectiviteit mee aan de slag.

[2:42:03] Dat is voor mij een apolitieke exercitie, dus die evaluatie gaan we op die manier doen.

[2:42:09] Of ik in gesprek wil gaan met ondernemers met migratieachtergrond, dat wil ik graag doen.

[2:42:16] En overigens is het niet zo dat wij nu voorstellen belastingen voor grote bedrijven te verlagen.

[2:42:22] Dat hebben we ook niet gedaan.

[2:42:23] We hebben een aantal zaken, voorgenomen verhogingen, teruggedraaid omdat het heel slecht was voor het ondernemersklimaat.

[2:42:28] Dat is wel echt een ander verhaal.

[2:42:31] Dan even kijken naar de...

[2:42:35] Probeer ik mijn eigen handschrift nog te lezen.

[2:42:37] Over het punt van NSC, dat de heer Veroude maakte.

[2:42:41] Ik blijf bij mijn beantwoording.

[2:42:43] Natuurlijk kan je altijd kijken waar je het internationaal doet.

[2:42:45] Alleen het punt is in Europa, in een interne markt, heeft het vaak echt alleen zin om dingen Europees aan te pakken.

[2:42:51] Dat heb ik ook als staatssecretaris van VWS.

[2:42:52] Ik was bezig met het verhandelen van veeps.

[2:42:54] Dat is in sommige landen legaal.

[2:42:57] Dat kan je alleen Europees aanpakken.

[2:42:58] Als land heb je gewoon praktisch daar... Je kan het wel doen.

[2:43:02] Maar het effect is toch veel geringer.

[2:43:06] En je zorgt wel voor extra regels die juist bij die goedwinnende ondernemers terechtkomen.

[2:43:10] Dus dat is daarover.

[2:43:12] Minister, de heer Veroude een opmerking vraagt op dit antwoord.

[2:43:17] Ja, mijn vraag ging niet specifiek over nationale maatregelen, maar juist wat is de inzet van het kabinet richting Brussel met betrekking tot Europese maatregelen.

[2:43:25] Die zijn allemaal, die staan in de stijgers, die worden ontworpen.

[2:43:28] Er worden tarieven bedacht.

[2:43:29] Ik ben zeer benieuwd naar de insteek.

[2:43:31] Dank u wel.

[2:43:32] Ja, dat heb ik beantwoord.

[2:43:34] Dan het punt van mevrouw Van Dijk.

[2:43:38] Ik heb even meegeschreven.

[2:43:41] Ik hoop dat de minister ook kijkt naar zijn collega's in het kabinet.

[2:43:45] Heel terecht punt.

[2:43:46] Ja, dat ga ik doen.

[2:43:47] Ik zeg tegen mevrouw Van Dijk wel.

[2:43:48] Ik hoop dat mevrouw Van Dijk dan een beetje kijkt naar haar mede-collega's in het CDA-fractie.

[2:43:52] Want toen ik staatssecretaris VWS was, kreeg ik van de heer Krul echt de regels elk debat om de oren.

[2:43:57] Dus ik denk dat als we die deal maken, dan let ik op de collega's in het kabinet.

[2:44:01] Let mevrouw Van Dijk op de CDA-fractie en dan kunnen we een heel eind komen, denk ik.

[2:44:07] Ik zie dat we een deal hebben.

[2:44:09] Meneer Krul heeft een missie als het gaat over het verbieden van bepaalde dingen, want daar duwt de minister op.

[2:44:15] Maar volgens mij vonden ze elkaar daar ook heel vaak.

[2:44:18] Dus volgens mij hadden ze daar ook een beetje een gezamenlijke missie.

[2:44:21] Wij vonden elkaar sowieso heel vaak, maar wij vinden elkaar ook.

[2:44:25] Dus dat gaat goed.

[2:44:27] Die drie MKB-indicatorbedrijven, die gaan gewoon door.

[2:44:29] Dus daar is niks anders aan.

[2:44:31] Ten aanzien van die ontheffing, dat heb ik gezegd, neem ik op met de Staatssecretaris Infrastructuur en Waterstaat, want die doet dat.

[2:44:36] Dus dat heb ik gezegd dat ik dat zal doen.

[2:44:39] En geef me mee, heel graag.

[2:44:41] Dank.

[2:44:43] En de informatie van mevrouw Van Metelen gaat naar de minister toe.

[2:44:51] We zijn aan het einde gekomen van het debat.

[2:44:52] Ik wil even de toezeggingen voorlezen.

[2:44:54] En als u eventjes allemaal wil opletten of het goed is.

[2:44:59] En het helpt ook weer bij de moties.

[2:45:00] Zullen jullie, wil ik ook maar zeggen, indachtig worden van mevrouw Van Dijk.

[2:45:04] De minister stuurt voor het einde van het jaar een voortgangsbrief over de MKB-financiering.

[2:45:09] Ja, wordt herkend.

[2:45:11] Nee, dat hebben we net gedaan.

[2:45:14] Oh, dat hebben we net gedaan.

[2:45:15] Wordt niet herkend.

[2:45:18] Nou, dat scheelt erin.

[2:45:19] Eerste toezegging.

[2:45:22] De resultaten van het datapilot worden nog dit jaar naar de Kamer gestuurd.

[2:45:27] Toezegging richting de heer Thijssen.

[2:45:28] De minister zegt toe in gesprek te gaan met de Stichting MKB Financiering.

[2:45:32] Toezegging aan de heer Vlag.

[2:45:34] De uitwerking over het micro- en kleinbedrijf wordt meegenomen in de stukken naar de Kamer.

[2:45:39] Ook aan de heer Thijssen.

[2:45:42] Ja, in toekomstige rapportages.

[2:45:44] In een toekomstige rapportage.

[2:45:48] De minister stuurt voor het einde van het jaar een brief over de win-win regeling.

[2:45:53] Aan mevrouw Van Dijk.

[2:45:55] De minister zal een gesprek met de autoriteit persoonsgegevens hebben over de non-bankaire financiering aan de Kamer en de privacy toestanden en de Kamer daarover voor het einde van het jaar informeren.

[2:46:05] Ja.

[2:46:06] De Kamer wordt in december geïnformeerd over de uitvoering van de motie Sneller POSMA over inclusieve financiering.

[2:46:13] U reageert allemaal niet.

[2:46:16] Er komt een teller op de regeldrukmonitor.

[2:46:20] En de minister zal in zijn appreciatie van de initiatiefnota NSC over inflatie en enkele andere vragen meenemen en ook ingaan op de nieuwe competition tool.

[2:46:32] Wanneer hebben we daar een datum voor met elkaar afgesproken?

[2:46:38] Appreciatie van de initiatiefnota NSC?

[2:46:41] Die komt nog dit jaar, dus voor het einde van het jaar.

[2:46:44] Dan rest me te zeggen dat er een twee minuten debat is aangevraagd.

[2:46:49] Eerste spreker is de heer Kisteman.

[2:46:52] En daarmee ronden we dit debat af.

[2:46:53] Dank ik de leden hartelijk, minister natuurlijk hartelijk voor zijn aanwezigheid en iedereen hier geïnteresseerd.

[2:46:59] Wens ik een heel fijne dag.