Financiële markten

[0:00:02] Goedemiddag, van harte welkom bij deze commissievergadering van de commissie Financiën.

[0:00:08] Aan de orde is de financiële markten.

[0:00:12] Van harte welkom aan de minister.

[0:00:15] Het debat staat gepland tot half vijf.

[0:00:20] Indicatieve spreektijd van vier minuten.

[0:00:22] Ik ga u niet zoals vanochtend heel ruim kijken, maar probeer een beetje daar in de buurt te blijven als u iets meer nodig hebt.

[0:00:30] Dan gaan we daar coulant mee om.

[0:00:32] Maar maak er geen misbruik van, want anders moet ik weer heel streng worden, zeg ik maar gelijk even.

[0:00:37] En meneer Isinka, u zit vooraan.

[0:00:41] En meneer Isinka, die spreekt namens de NEC.

[0:00:46] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:00:49] Vandaag hebben we het over financiële markten.

[0:00:51] En de laatste keer dat we hier een debat overvoerden was ergens in januari, dus alweer een tijdje geleden.

[0:01:01] We hebben ook van de minister een visie mogen ontvangen.

[0:01:05] In eerste plaats complimenten voor het feit dat zo'n document er ligt, want een visie is denk ik belangrijk, dat is een belangrijke kapstok voor wat we de komende tijd gaan doen en hoe we aankijken tegen een bepaalde markt.

[0:01:22] Ik moet zeggen, ik vond de visie nog wel op een aantal punten

[0:01:27] vrij blijvend.

[0:01:31] Ik mis op bepaalde onderdelen wel wat concrete doelstellingen en tijdpaden en dergelijke.

[0:01:40] Dus mijn vraag aan de minister is, zou hij ten aanzien van al die punten die hij noemt, zou hij daar misschien ook

[0:01:47] snel concreeter op kunnen worden.

[0:01:49] Wanneer kunnen we wat verwachten en wat gaat hij precies doen?

[0:01:55] Dan hebben we een rapport over het beloningsbeleid in de financiële sector op de agenda staan.

[0:02:04] Mag ik u even onderbreken?

[0:02:05] Er is al een interruptie voor u van mevrouw van Eyck, VVD.

[0:02:10] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:02:12] Ik volg de heer Itzikajs op het oog over de visie op de financiële

[0:02:16] Mart, prima.

[0:02:18] Maar als je het brief leest zie je volgens mij daar ook heel veel dilemma's doorkomen.

[0:02:22] Als je kijkt naar van welke doelen streven we allemaal na, waar lopen we tegen aan, maar vervolgens ook welke conflicten daar ontstaan.

[0:02:28] Dat vraagt volgens mij juist ook het debat van de Kamer.

[0:02:31] Dus we kunnen nu wel vragen om hoe concreet kan de minister worden op al die punten, maar volgens mij heeft het kabinet dan ook iets van de Kamer nodig om te weten hoe wij bepaalde afwegingen maken.

[0:02:41] Kan de heer Itzegaar daar iets over zeggen?

[0:02:43] Sterker nog, in januari heb ik een aantal moties door deze Kamer gehaald, zal ik maar even zeggen in eigen woorden, die heel duidelijk richting geven aan in ieder geval wat de meerderheid van de Kamer wil, bijvoorbeeld ten aanzien van de spaarmarkt, bijvoorbeeld ten aanzien van koppelverkoop van banken, van spaarrekeningen, van betaalrekeningen.

[0:03:07] En daar kom ik straks nog even op terug als mevrouw

[0:03:12] Van Eyck dat goed vindt, want ik heb een aantal van die keuzes zelf in ieder geval namens mijn partij en met steun van deze Kamer heb ik die al gemaakt.

[0:03:24] Dan het punt van die beloning van bankiers.

[0:03:29] Laat ik vooropstellen,

[0:03:33] Ik begrijp dat dit een heel gevoelig onderdeel is van de discussie die we hebben gevoerd in het verleden en die we nog steeds met elkaar voeren.

[0:03:42] Want we hebben in Nederland een bonusbeleid wat scherper is dan wat de Europese regels voorschrijven.

[0:03:51] Daar is destijds voor gekozen.

[0:03:55] wil ik hier een pleidooi doen dat bankies meer zouden moeten worden beloond, in tegendeel, maar we moeten tegelijkertijd ook eerlijk zijn en ook niet helemaal blind zijn voor wat er in de markt zich afspeelt en de concurrentie die op de arbeidsmarkt ook plaatsvindt.

[0:04:12] Ik wil toch eens aan de minister vragen of hij zou willen heroverwegen om toch eens te kijken of wij ons Nederlandse beleid niet meer en meer in lijn moeten brengen met dat Europese beleid.

[0:04:26] Het kan zo zijn dat op termijn er een grote consolidatieslag plaatsvindt in het Europese bankwezen en het zou toch heel jammer zijn dat wij, doordat wij afwijken of strenger zijn dan Europese regels, dat wij

[0:04:42] een aantal vestigingen, hoofdkantoren van eventuele geconsoliderende banken in Nederland zouden missen.

[0:04:49] Wat zou dat voor Nederland kunnen betekenen?

[0:04:51] En nogmaals, het is niet een pleidooi dat ik zeg van gooi het allemaal maar omhoog, maar ik vind wel dat we dit eerlijke verhaal in de discussie erbij moeten betrekken.

[0:05:00] Want het is wel relevant.

[0:05:01] Het hebben van banken, lokale banken in een land, is gewoon belangrijk voor je economie en ook voor je consumenten.

[0:05:10] Dan het punt van mevrouw Van Eyck.

[0:05:13] Tot slot, in januari heb ik een drietal moties ingediend.

[0:05:19] Eentje zag op het verzoek aan de minister

[0:05:29] om wetgeving voor te bereiden, om koppelverkoop tussen spaarrekeningen en betaalrekeningen, om dat te verbieden.

[0:05:42] Ik merk dat daar vervolgens de actie van de minister is geweest om daar een onderzoek te laten doen

[0:05:50] door PwC en die komt tot tegenstrijdige conclusies ten opzichte van wat de ACM had geconcludeerd.

[0:05:57] Nou, dat is altijd vervelend natuurlijk, tegenstrijdige conclusies, maar dit is nou typisch een punt waarvan ik vind, ja, dan moet je als politiek gewoon een afslag nemen.

[0:06:06] En die afslag die had ik genomen in een breed gesteunde motie en dat is namelijk wetgeving voorbereiden.

[0:06:11] Dus ik zou er graag toch van de minister een reflectie op willen horen waarom dat nog niet

[0:06:18] gebeurd is, of dat het nog niet gebeurd is, enzovoort.

[0:06:22] Dan een tweede motie die ik had ingediend, die zit op een onderzoek naar de regulering van spaarrenten.

[0:06:29] Een onderzoek naar, dus ik zeg niet ik wil spaarrenten reguleren, nee ik wil dat dat onderzocht wordt, blijkt ook uit het rapport van ACM.

[0:06:35] Ook die motie is met een grote meerderheid van deze Kamer aangenomen.

[0:06:40] En ik zou graag van de minister willen weten hoe hij staat met de opvolging van die motie.

[0:06:45] En dan tot slot, dan hou ik mijn mond.

[0:06:47] Dan heb ik nog een motie over de verhoging van spaarentes door banken.

[0:06:54] Ook het garanderen van betaalrekeningen, met name aan zakelijke klanten, maar ook aan organisaties zoals kerkgenootschappen en noem het maar op.

[0:07:04] En ook het fors verlagen van de kosten die banken berekenen.

[0:07:09] Dat hoeven ze uiteindelijk niet helemaal uit eigen zak te betalen, want in het visiedocument van de minister zorgt hij er ook voor dat de kosten van de banken behoorlijk naar beneden zouden kunnen gaan doordat er wat versoepelingen komen op het gebied van de witwasregels en dergelijke.

[0:07:25] Dat zou ook veel geld kunnen vrijmaken voor de banken.

[0:07:30] Dus ook graag een antwoord van de minister hoe hij tegen deze punten staat op dit moment.

[0:07:37] Eén punt ligt te kreven uit, dat is het recht op een garantie van een betaalrekening, van een basisbetaalrekening.

[0:07:45] Daarvan zegt de minister, ja, dit wil ik eigenlijk eerst in Europees verband bespreken.

[0:07:49] Wat mij betreft is dat niet nodig.

[0:07:50] Ik zou willen zeggen, kom gewoon met nationale wetgeving en laten we dit gewoon regelen.

[0:07:55] Tot zover, voorzitter.

[0:07:57] Dank u wel.

[0:07:58] Heer Itzinga, dan kom ik bij de fractie van het PVV.

[0:08:01] Ja, verderop.

[0:08:05] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:08:08] Voorzitter, we zijn hier vandaag voor het debat over de financiële markten.

[0:08:11] Een debat over de toekomst van onze financiële sector en het gaat ergens om, want het verdienvermogen van de sector staat helaas onder druk.

[0:08:19] Allereerst willen wij iets zeggen over de uitkomsten van de klimaatregelen in de financiële sector.

[0:08:24] Het fundamentele probleem wat wij zien is de definiëring van het begrip energietransitie, een containerbegrip waarin alles wordt gedumpt, maar dat maakt het zeer lastig om resultaten te meten.

[0:08:35] Voorzitter, we zien dat in de sector

[0:08:37] er een zogenaamde zelfregulering plaatsvindt waarbij bedrijven die niet passen in de klimaatideologie worden uitgesloten van onderdelen van die dienstverlening.

[0:08:46] Bijvoorbeeld bedrijven werkzaam in de fossiele sector die soms leningen geweigerd krijgen en soortgelijk.

[0:08:52] De PVV is van mening dat bedrijven niet op deze ideologische gronden door financiële dienstverleners geweigerd zouden mogen worden zolang ze, en dat is vanzelfsprekend, zich aan de Nederlandse wet houden.

[0:09:04] Het kan niet zo zijn dat bedrijven die zich aan de wet houden geen leningen meer kunnen krijgen.

[0:09:09] We hebben niet voor niets wetten in dit land en die mogen nooit aan te nemen worden vervangen door ideologische motieven van banken of andere dienstverleners.

[0:09:16] We horen graag een reflectie van de minister op dit punt.

[0:09:19] Voorzitter, we zien ook dat het ondernemerschap in dit land steeds verder wordt bemoeilijkt.

[0:09:24] Startende ondernemers krijgen nog steeds vaak of zeer moeilijk geen zakelijke rekening geopend.

[0:09:30] Het zou voor iedere ondernemer mogelijk moeten zijn om een betaalrekening te openen.

[0:09:34] En eigenlijk ook op alle andere diensten van de betreffende bank.

[0:09:39] Daarom vragen wij de minister hoe staat het met de aangenomen motie van 30 januari 2025, waarin een overweldigende meerderheid van de Kamer aan de minister heeft gevraagd om een acceptatieplicht in te voeren voor alle financiële dienstverleners.

[0:09:51] Hoe staat het met de uitwerking van die motie?

[0:09:55] En dan het punt over contante betalingen bij de Belastingdienst.

[0:09:58] De Belastingdienst geeft aan dat zij geen contant geld accepteren, omdat ze volgens de ANWB geen kasfunctie hebben.

[0:10:05] Voorzitter, het kan toch niet zo zijn?

[0:10:06] dat de overheid ernaar streeft om contant geld te behouden, zoals eerder door deze minister is beaamd, maar dat een belangrijke overheidsinstantie als de Belastingdienst vervolgens weigert om betalingen met een wettig betaalmiddel als schartaalgeld Donberg te weigeren.

[0:10:21] Gelukkig zien we dat in vrijwel alle stadhuizen van ons land nu wel weer contant geld wordt geaccepteerd, maar wij zien graag dat de minister doorvoert dat contant geld bij alle overheidsinstanties wordt geaccepteerd als er betalingen aan verschuldigd zijn.

[0:10:34] Een wettig betaalmiddel is immers een wettig betaalmiddel.

[0:10:38] En dan over de beloningen bij de private financiële bedrijven.

[0:10:40] En mijn collega noemde daar ook al wat over.

[0:10:43] De evaluatie van de wet laat glashelder zien dat de regels knellen, vooral bij specialistisch personeel.

[0:10:49] Maar wat doet de minister?

[0:10:50] Hij houdt vast aan een bonusplafond om het draagvlak niet te verliezen.

[0:10:54] Maar je kunt niet klagen over een tekort aan IT'ers of andere specialisten en tegelijkertijd het de financiële sector onmogelijk maken om ze aan te trekken.

[0:11:03] Voorzitter, wij zien dat deze nationale kop volgens het hoofdlijnenakkoord ten onrechte wordt gehandhaafd.

[0:11:10] Wij vragen de minister deze nationale kop dan ook direct te verwijderen, zodat er een gelijkspeelveld in het sector ontstaat en Nederland niet op achterstand wordt gezet.

[0:11:18] Wij vragen ook aandacht voor bedrijven die vanwege hun omzet plotsklaps als bank worden gedefineerd met alle beperkingen van dien, terwijl het overduidelijk geen banken zijn.

[0:11:28] Ze geen bankactiviteiten uitvoeren, maar wel zodanig beperkt worden dat hun vertrek uit Nederland slechts een kwestie van tijd lijkt te zijn.

[0:11:35] Graag zien we dat de minister dit probleem onderkent en er oplossingen verzoekt, want vertrek van nog meer financiële bedrijven naar het buitenland moet ons inziens worden voorkomen.

[0:11:44] De financiële sector in ons land levert een waardevolle bijdrage aan de economie en die bijdrage moet ons inziens behouden blijven.

[0:11:52] Voorzitter, er is bij de Nederlandse bank een nieuwe president benoemd.

[0:11:57] Wij waren echter onaangenaam verrast toen we vernamen dat deze minister akkoord is gegaan met een beloning van deze nieuwe topman die ruim 80 procent hoger is dan wat de WNT als maximum toelaat.

[0:12:08] Banken worden beboet als ze iemand een te hoge bonus uitkeren en op zich zeer terecht als die uitkering niet in lijn is met afspraken of regels.

[0:12:15] Maar hoe kan deze minister dan rechtvaardigen dat een president die meer dan 21 werkzame jaren heeft bij diezelfde bank en dus op kosten van die bank ervaring en kennis heeft opgedaan, nu ineens zodanig meerwaarde heeft dat de WNT-regels met voeten worden gedreden?

[0:12:32] Een kleine plus boven de norm zouden we wellicht uitlegbaar hebben kunnen vinden, maar niet een verhoging van ruim 80 procent boven de WNT-norm.

[0:12:39] Wij horen dan ook graag van de minister een duidelijk inhoudelijke verantwoording over deze gang van zaken.

[0:12:44] Welke maatregelen is de minister trouwens bereid te nemen om te voorkomen dat de WNT in de toekomst opnieuw zo dramatisch wordt overschreden?

[0:12:52] Tot zover, voorzitter.

[0:12:55] Dank u wel.

[0:12:55] Dat is nog heel keurig net iets over de tijd, dus maar netjes gedaan.

[0:13:01] Kijk, u kunt op mij rekenen, voorzitter.

[0:13:03] We gaan verder naar de fractie van het CDA met mevrouw Van Dijk.

[0:13:06] Dank u wel, voorzitter.

[0:13:08] Sinds het vorige debat staan er weer een heel aantal, vind ik altijd, interessante stukken op de agenda.

[0:13:13] Ik wil graag beginnen met toezicht op de financiële sector, want in Nederland zijn de kosten van toezicht harder gestegen dan in andere Europese landen, terwijl deze veelal uit nieuwe Europese wetgeving volgen.

[0:13:23] En het COO heeft een goed rapport geschreven over de bekostiging van financiële toezicht, onder andere op het thema vestigingsklimaat voor financiële partijen.

[0:13:32] En zij adviseren in internationaal vergelijkend onderzoek te doen

[0:13:35] en de minister is daar gelukkig toe bereid.

[0:13:37] Wanneer verwacht hij dat dit onderzoek kan worden afgerond?

[0:13:40] Want voorzitter, een gelijk Europees speelveld is belangrijk.

[0:13:43] Voor een bank die zich in Nederland wil vestigen is een goede toezichthouder een pre, maar als de kosten en de administratieve druk in Nederland hoger zijn en de interpretatie van regels strenger, dan is dat ook een reden om niet voor Nederland te kiezen.

[0:13:55] Hoe kijkt de minister in dat kader naar een ruimer mandaat voor DNB en AFM als toezichthouder om naast financiële stabiliteit ook oog te hebben voor vestigings- en investeringsklimaat voor de financiële sector?

[0:14:06] In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben toezichthouders al zo'n ruimer mandaat.

[0:14:10] Hoe kijkt de minister hier naar?

[0:14:12] Aansluitend hierop wil ik de minister bedanken voor de lijst nationale koppen op financiële sectorregelgeving die hij maandag naar de Kamer stuurde, waar ik zelf en collega De Vries vorig debat om vroegen.

[0:14:22] De minister zegt toe in gesprek te gaan met sector- en toezichthouders om te kijken waar aanpassingen mogelijk zijn en wanneer denkt hij hierover te kunnen rapporteren.

[0:14:30] Voorzitter dan naar hypotheken.

[0:14:32] Ik heb de evaluatie van leennormen gelezen en die lijken in balans omdat de overkreditering zoveel mogelijk wordt tegengegaan.

[0:14:38] Maar voor mij is dat wel maar een deel van de praktijk.

[0:14:42] Want wat ik mij afvraag, is of we hierbij voldoende oog hebben voor verschillende levensfases van mensen.

[0:14:47] Hoe kijkt de minister naar meer flexibiliteit gedurende de dertig jaar waarvoor een hypotheek wordt aangegaan?

[0:14:52] Zo pleitte NHG vorig jaar nog voor een hypotheek die meeademt.

[0:14:55] Minder betalen wanneer het nodig is, meer betalen wanneer het kan.

[0:14:59] Zodat beter kan worden aangesloten bij een levensfase passend bij werk, gezin, mantelzorg of pensionering.

[0:15:04] Financieel adviseurs kunnen hier een belangrijke rol bij spelen om samen met de klant te kijken

[0:15:08] wat gedurende de levensloop verantwoord is.

[0:15:11] Eenzelfde soort discussie hebben we gevoerd met de minister op wonen over de optie om regels te versoepelen wanneer senioren een woning verkopen om kleiner te wonen of om te gaan huren, maar wel wat geld nodig hebben voor bijvoorbeeld die verbouwing of inrichting.

[0:15:23] Nagenoeg nul risico als je kijkt naar de zekerheidspositie van banken, maar in de praktijk toch vaak een lastig proces om dat geld vervolgens te krijgen, waardoor sommige senioren ook weer afzien van doorstromen, terwijl we dat juist heel graag willen stimuleren.

[0:15:35] De minister van Wonen stond hier welwillend tegenover, blijkt uit de beantwoording van schriftelijke vragen die wij hierover stelden, en is deze minister bereid om nieuwe flexibelere vormen van hypotheekverstrekking te onderzoeken, samen met de sector en zijn collega minister van Wonen.

[0:15:51] Ja, een korte vraag.

[0:15:52] Ik denk dat het heel positief is wat mevrouw Inge van Dijk hier zegt over het flexibiliseren, zal ik maar zeggen, van leennormen, want daar gaat dat dan eigenlijk om.

[0:16:01] Een van de ideeën die ook rondgaat, onder andere bij onze partij, is om de looptijd van de hypotheek te verlengen.

[0:16:08] Is dat ook iets waar het CDA over mee kan denken?

[0:16:12] Mevrouw van Dijk.

[0:16:12] Nou, ik zou zeggen, laten we die optie meenemen.

[0:16:15] Als de minister zou zeggen van, ik vind het echt goed om daar eens breder naar te kijken, zou we die optie goed mee kunnen nemen.

[0:16:21] Wat doet dat en maakt dat meer flexibiliteit mogelijk?

[0:16:25] Dat kunt u beter even vervolgen.

[0:16:28] Dan een derde thema waar ik het over wil hebben.

[0:16:30] en het ook al heel vaak over heb gehad, financiële gezondheid.

[0:16:33] Meerdere onderzoeken laten zien dat de financiële gezondheid van jongeren verslechtert en dat heeft meerdere redenen waaronder risicovol beleggen, online gokken, buy now, pay later, oftewel het normaliseren van op de pof leven en financiële risico's te lopen.

[0:16:46] De AFM pleit onlangs voor extra bescherming van consumenten bij buy now, pay later, terwijl Klarna doodleuk doorgaat met uitbreiding in de winkelstraat.

[0:16:54] Hoe kijkt de minister naar de oproep van de AFM voor aanscherping van de grensbedragen voor kredietwaardigheidschecks?

[0:16:59] In ons actieplan Financiële Weerbaarheid plaatsten wij ook voor financiële educatie in bestaande schoolvakken, zodat jongeren in de economieles met praktische financiële kennis gevoed worden.

[0:17:09] Financieel weerbaarder worden en betere keuzes kunnen maken dus.

[0:17:13] Zo biedt bijvoorbeeld de non-profit-organisatie Belegger Uitlegger een laagdrempelige module over beleggen voor VMBO, HAVO en VWO.

[0:17:20] Is de minister bereid om samen met de minister van Onderwijs te onderzoeken of zulke programma's kunnen worden geïntegreerd?

[0:17:25] En voorzitter, als de minister ons verkiezingsprogramma heeft gelezen, vast niet, maar kan het proberen, weet hij dat wij blijven pleiten voor zilvervlootsparen.

[0:17:33] Het kan in de klassieke vorm, maar bijvoorbeeld ook in de vorm van een laag risico beleggingsrekening, zoals de Zweedse overheid aan burgers aanbiedt, waarmee tegelijkertijd geïnvesteerd wordt in de Zweedse economie.

[0:17:43] Het gaat ons erom dat jongeren gestimuleerd worden vermogen op te bouwen en zo met een veel stevigere financiële positie hun leven beginnen, zodat zij bijvoorbeeld al gespaard hebben voor een studie of de aankoop van hun huis en hoge schulden niet per se nodig zijn.

[0:17:56] Ziet de minister hiervan ook de meerwaarde en is hij bereid hierop stappen te zetten?

[0:18:00] Dank u wel, voorzitter.

[0:18:02] Dank u wel.

[0:18:03] En dan komen we bij de laatste spreek vanzijde van de Kamer, mevrouw Van Eyck van de VVD.

[0:18:08] Dank u wel, voorzitter.

[0:18:08] Het zal u niet verbazen, maar er zit heel veel overlap in de onderwerpen die de verschillende fracties inbrengen.

[0:18:15] De financiële sector is voor veel mensen niet populair sinds de crisis.

[0:18:18] Maar laten we eerlijk zijn, zonder een goed functionerende sector

[0:18:22] Geen kredietverlening, geen betaalverkeer en dus ook geen gezonde economie.

[0:18:26] Voor de VVD staat daarbij één ding voorop.

[0:18:28] Een sterke financiële sector die bijdraagt naar een trekkelijk vestigingsklimaat en ruimte biedt voor ondernemers.

[0:18:35] Toezicht is onmisbaar.

[0:18:37] We willen allemaal dat consumenten beschermd worden en dat ons financiële stelsel veilig is.

[0:18:42] Maar toezicht mag nooit een doel op zichzelf worden.

[0:18:45] Het moet efficiënt, doelmatig en betaalbaar blijven.

[0:18:48] Wat we nu zien is dat de toezichtkosten jaar op jaar stijgen, ondanks eerdere afspraken dat ze niet harder mogen stijgen dan de inflatie.

[0:18:55] Kleine instellingen betalen relatief veel, terwijl de totale kosten de nieuwe taken zoals crypto, cyber en duurzaamheid alleen maar toenemen.

[0:19:02] Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat de toezichtkosten echt worden begrensd?

[0:19:06] Hoe voorkomt hij dat juist kleine en innovatieve ondernemingen oneven geraakt worden?

[0:19:10] En is er niet inmiddels sprake van een toetredingsdrempel die bedrijven afschrikt of zelfs uit Nederland weerjaagt?

[0:19:17] De VVD wil een eerlijk Europees speelveld.

[0:19:20] Nederland legt zichzelf extra regels op, de zogenaamde nationale koppen.

[0:19:24] Die schaden ons verskingsklimaat en maken ons minder aantrekkelijk voor bedrijven en talent.

[0:19:29] Op verzoek van de VVD heeft de minister een overzicht naar de Kamer gestuurd met een overzicht van nationale koppen voor de financiële sector.

[0:19:35] Graag hoor ik van de minister welke regelgeving voor de sector hij als meest belastend beschouwt en welke vervolgstappen hij concreet gaat nemen om de regeldruk tegen te gaan.

[0:19:45] Een bonusplafond, ook genoemd door de heer Itzinga en de heer Vaddegon, is een voorbeeld.

[0:19:50] De zware eisen leiden tot hogere vaste salarissen, minder flexibiliteit en fintechs en specialisten die ons land links laten liggen.

[0:19:58] Ik vraag de minister, is inmiddels zichtbaar wat dit strengere regime betekent voor ons vestigingsklimaat?

[0:20:03] En is hij bereid te verkennen of een flexibelere regie mogelijk is, bijvoorbeeld voor IT-experts en fintechs?

[0:20:10] Dan, voorzitter, ondernemen begint, zoals ook door mijn collega's al benoemd, bij een zakelijke betaalrekening.

[0:20:16] Toch zien we dat ondernemers nog altijd geweigerd worden.

[0:20:19] Niet omdat de wet dat voorschreeft, maar puur vanwege risicomeiding of commerciële redenen van banken.

[0:20:23] Dat is onacceptabel.

[0:20:25] De VVD vindt, weigeren mag alleen nog op basis van de WWFT.

[0:20:29] Zelfregelingen is prima, maar we willen tempo.

[0:20:32] Daarom de volgende vraag aan de minister.

[0:20:34] Wanneer worden de NVB-standaarden daadwerkelijk toegepast in de praktijk?

[0:20:37] Wanneer ligt er een concreet voorstel voor bijvoorbeeld een zakelijke basisbetaalrekening?

[0:20:41] En hoe voorkomen we dat legitieme ondernemers door de deerwisking onterecht worden uitgesloten?

[0:20:46] De VVD wil een sterke financiële sector die bijdraagt aan onze economie.

[0:20:49] Dat betekent lagere toezichtskosten, minder regeldruk, meer kansen voor starters op de woningmarkt, geen nauwstijle koppen die ons vestigingsklimaat ondermijden en eerlijke toegang tot betaalrekeningen voor ondernemers.

[0:20:59] Alleen zo houden we Nederland aantrekkelijk, innovatief en ondernemend.

[0:21:02] Dank u wel.

[0:21:05] Dank u wel.

[0:21:06] Dat was de eerste termijn vanzijde van de Kamer en ik kijk heel even naar de minister.

[0:21:11] Kunt u gelijk door?

[0:21:12] Het nadeel is dat ik door het halve pand hier moet.

[0:21:15] Dus we zouden kwart over twee kunnen doen.

[0:21:17] Dan geeft mij de gelegenheid even naar boven te lopen en antwoorden te verzamelen.

[0:21:21] Tot kwart over tweede vergadering.

[0:44:17] Ik heropen de vergadering en we zijn beland aan de eerste termijn van de minister.

[0:44:23] Ik geef nu de minister het woord.

[0:44:25] Ja, dank u wel.

[0:44:25] En ook dank voor alle vragen die zijn gesteld.

[0:44:28] En ik vind het mooi om te zien dat eigenlijk in het jaar dat we in deze verhoudingen met elkaar het debat aangaan, dat ik ook wel de toon heb zien veranderen.

[0:44:35] naar een positievere grondhouding over onze mooie financiële sector, het belang van de sector, het behoud daarvan en hoe we kunnen kijken hoe we zowel de sector kunnen versterken als ook de positie van de consument kunnen versterken en dat we daarin naar mijn gevoel heel erg aan dezelfde kant van de touw staan te trekken.

[0:44:52] Daar ben ik echt blij mee om te zien.

[0:44:55] We zitten in die zin wel een beetje in een tussenfase, want we hebben aan de start

[0:45:01] We hebben aan de zijde van het kabinet onze doorkijkje gegeven, hoe wij tegen een aantal zaken aankijken en welk beleid we aankondigen.

[0:45:08] We zitten nu in de fase van het uitwerken daarvan.

[0:45:10] Het debat over die visiebrief hebben we al gevoerd en we zijn het nu allemaal aan het uitwerken.

[0:45:15] En ik ga bij een aantal antwoorden ook

[0:45:19] vertellen dat er nog onderzoek loopt of dat we in gesprek zijn met de Europese Commissie of de wetgeving nu in voorbereiding hebben of in consultatie hebben, omdat we nu precies in die fase zitten van het vertalen van de visie naar ook het beleid en de wet- en regelgeving.

[0:45:33] Dat is even als aftrap, voorzitter.

[0:45:35] Dan waren er een aantal vragen gesteld, die loop ik in de volgende volgorde af.

[0:45:39] Ik begin bij de regelgeving, waar we een aantal vragen over.

[0:45:41] De toezichtskosten, betalen en sparen heb ik het maar even genoemd als onderwerp.

[0:45:47] Enkele vragen over hypotheken en nog wat ik dan maar de categorie overig beschouw.

[0:45:54] Dan begin ik bij eigenlijk de meer fundamentele vraag van de heer Itzinga.

[0:45:57] Want hij zei ja, ik heb die brief van een jaar geleden gelezen over de visie op de financiële sector.

[0:46:03] Daar hebben we natuurlijk al debat over gevoerd.

[0:46:05] Maar die vroeg eigenlijk met begrijpelijkerwijs met enig ongeduld, ja, hoe staat het daar eigenlijk mee?

[0:46:11] Heel kort gezegd, we zijn dus bezig met die visie op al die onderwerpen aan het uitwerken.

[0:46:17] Daar ben ik al eerder ook ingegaan op doelstellingen en tijdslijnen, welke kwartalen onderzoeken en wet- en regelgeving naar uw kamer komt.

[0:46:23] Zo heb ik u in oktober vorig jaar geïnformeerd over de spaarmarkt en de reactie daarop.

[0:46:28] We hebben 17 maart de inzet op de kapitaalmarktunie gedeeld, waar we nu ook in Europa mee bezig zijn.

[0:46:35] In april heb ik u een brief gestuurd over de evaluatie en de beloningsregels.

[0:46:40] Er zijn ook een aantal vragen over gesteld.

[0:46:41] Daar kom ik straks nader op in.

[0:46:44] 14 mei heb ik uw Kamer geïnformeerd over de anti-witwas aanpak.

[0:46:47] Ik heb natuurlijk ook al een aantal debatten over gevoerd met elkaar.

[0:46:49] En de tussenstand gegeven en ook aangeven hoe ik u op de hoogte ga houden over de vorderingen.

[0:46:55] En ook in Europees verband zet ik stap en daar rapporteer ik u over in alle verslagen bij de Eurofin en Ecofin raad.

[0:47:02] welke stappen we daar zetten.

[0:47:04] Dus een daarvan is bijvoorbeeld de basisbetaalrekening, maar daar kom ik straks op omdat daar ook een specifieke aantal vragen op zijn gesteld.

[0:47:11] Dus we zijn er druk mee aan de slag.

[0:47:13] We gaan er natuurlijk graag mee verder, maar er komen ook nog wat verkiezingen tussendoor, dus we gaan het zien.

[0:47:19] Maar ik denk dat dit een breed gedeelde agenda is, dus ongeacht de uitslag denk ik dat we hier goede vorderingen kunnen maken en dat is natuurlijk positief.

[0:47:26] Dan wil ik nou meer naar de specifieke vragen gaan en dat begint bij regelgeving, want dat ligt

[0:47:30] Ik denk ook bij de Kamer het meest voorop als ik zo de vragen zie.

[0:47:36] Allereerst zijn een aantal vragen gesteld over de beloningsregels.

[0:47:39] We hebben daar overzicht naar u doen toekomen.

[0:47:43] Over koppel op Europese regelgeving, natuurlijk in het hoofdlijnakkoord ook afgesproken dat we koppel op Europese wetgeving gaan willen verwijderen.

[0:47:52] En we hebben een onderzoek over de bonuswetgeving, ook uw Kamer doen toekomen.

[0:47:57] Ik ben blij ook met de vragen die u erover heeft gesteld, want u heeft gelijk, en de heer Itzinga trapte deze discussie ook terecht af.

[0:48:04] We zien dat in de hele regulering, als het gaat om variabele beloningen, dat de financiële sector echt aan het vastlopen is.

[0:48:12] We wisten al het schaatsende positie van de financiële sector als het gaat om investeringen die hier niet worden gedaan, dus partijen die zich hier niet vestigen vanwege deze regels.

[0:48:21] Maar we zien ook partijen vertrekken.

[0:48:25] En dat zie ik voornamelijk gebeuren in de fintech sector.

[0:48:29] Ik heb veel gesprekken gevoerd het afgelopen jaar met partijen.

[0:48:33] En eigenlijk lopen ze allemaal aan tegen precies het punt wat de heer Itzinga en de heer Vallegron naar voren brachten.

[0:48:38] Ze zeggen van ja, ik kan niet eens een IT'er aannemen.

[0:48:40] En wat scheelt mijn bedrijf als ik een betaalinstelling fintech bijvoorbeeld heb met die van boeking.com of een bol.com.

[0:48:47] Het zijn allemaal bedrijven die allemaal IT'ers in dienst moeten hebben.

[0:48:50] En wij lopen daar echt achter ten opzichte van andere bedrijven, dat is Anfer.

[0:48:55] En ik denk zelf dat dit ook nooit het idee achter de invoering van deze regels is geweest.

[0:49:00] Dus je ziet dat het ook gewoon in de bedrijfsvoering nu vastloopt.

[0:49:04] En zonder nu partijen bij de naam te noemen, hebben we in ieder geval bij mij al partijen aangekondigd ook Nederland te gaan verlaten vanwege deze regelgeving.

[0:49:13] En dit is eeuwig zonde, want als we nou kijken

[0:49:16] We willen natuurlijk traditionele grote bedrijven hier hebben, maar er ontstaan in Nederland nieuwe bedrijven.

[0:49:22] We zijn daar ongelooflijk succesvol in, maar we raken ze ook kwijt, puur omdat er gewoon iemand een IT'er niet kan aannemen vanwege knellende wet- en regelgeving.

[0:49:31] Ik vind dat echt eeuwig zonde.

[0:49:32] Dus ik had als voornemen, maar ik ben nu demissionair en we staan natuurlijk aan de vooravond van verkiezingen, om met u ook te kijken of we naar een FinTech-agenda kunnen gaan, waarin we in ieder geval kunnen aangeven, met elkaar discussie aan kunnen gaan als het gaat om de bonuswetgeving.

[0:49:45] Wat is de diepte eigenlijk van de wetgeving, dus hoe diep gaat het in een organisatie?

[0:49:50] Dan heb ik het niet over de topmanagers, maar gewoon op de werkvloer, dus gewoon de IT'ers, om het maar even plat te zeggen.

[0:49:57] En de rijkwijd van de wetgeving, want het was natuurlijk ooit ontstaan bij banken om te voorkomen dat er onnodige risico's werden aangegaan.

[0:50:06] Maar we zien het nu ook bijvoorbeeld bij betaalinstellingen de regels neerslaan, of verzekeraars.

[0:50:12] Dat was nooit voor bedoeld.

[0:50:14] En die lopen hier ook tegenaan.

[0:50:16] Ik proef bij de Kamer bereidheid om ook hiernaar te kijken.

[0:50:20] Ik denk dat er echt wel urgentie op dit dossier zit,

[0:50:24] partijen gewoon zie vertrekken op dit moment.

[0:50:25] Dat gaat met een tempo die echt mij s'nachts wakker houdt als ik zie hoe bedrijven nu in Nederland aan het vertrekken zijn en we kunnen dit gewoon aanpassen.

[0:50:34] Dus ik zou zeggen laten we een keer het goede doen met elkaar en kijken of we hier op de korte termijn een stap kunnen zetten.

[0:50:40] Dat gaan we in dit debat denk ik niet helemaal uit debatteren.

[0:50:43] Maar ik ben wel bereid om zo dadelijk of later even met u nog het gesprek aan te gaan hoe wij op korte termijn hier misschien quick fixes kunnen doen.

[0:50:50] We hebben natuurlijk ook nog een breder debat om hier ook gewoon een hele mooie sector ruimte te bieden om te kunnen ondernemen en door te groeien.

[0:50:59] Interruptie van mevrouw van Dijk?

[0:51:00] Nou ja, eigenlijk vooral een aanmoediging, want ik denk dat het inderdaad heel belangrijk is dat we dit wel door laten gaan en goed door laten gaan.

[0:51:06] En ik heb al veel vertrouwen in dat deze minister het serieus oppakt.

[0:51:09] Het is eigenlijk vooral een aanmoediging om het vooral wel te doen en snel met ons dat gesprek aan te gaan.

[0:51:13] De minister.

[0:51:14] Nou, die pak ik dan met beide handen aan, voorzitter.

[0:51:16] En dan moeten we ook kijken hoe we dit het snelst kunnen doen.

[0:51:18] Want als ik vanuit het kabinet wetgeving ga voorbereiden, zijn we anderhalf jaar verder.

[0:51:21] Maar er zijn ook kortere routes.

[0:51:24] Als het initiatief bijvoorbeeld door de Kamer wordt genomen, dat zijn vaak wat snellere routes.

[0:51:28] Maar daar kan ik natuurlijk bij helpen.

[0:51:30] Dus laten we hier kijken hoe we... Uiteraard kunt u uw kritische rol behouden.

[0:51:35] Maar dan kijken hoe we hier vaart kunnen maken op dit dossier.

[0:51:37] En dan denk ik dat ik er ook recht doe aan...

[0:51:39] De oproep van de heer Itzinga en de heer Vaddegon en mevrouw Van Dijk en mevrouw Van Eyck, ik moet het allemaal goed zeggen.

[0:51:48] Voorzitter, dat allemaal op dit dossier en dank daarvoor.

[0:51:51] Dan de heer Vaddegon, die had vragen in het kader van regelgeving.

[0:51:59] Hij zei eigenlijk van ja, ik heb signalen dat bedrijven ook worden uitgesloten voor leningen.

[0:52:05] maar voornamelijk vanwege klimaatideologie.

[0:52:07] Dat laatste erken ik niet, die signalen heb ik niet, maar als de heer Van der Gonsen ze heeft, zou ik ze willen uitnodigen, stuur ze door, dan zullen we daar natuurlijk nader naar kijken.

[0:52:16] Meer in algemene zin kan ik wel zeggen dat het natuurlijk absoluut niet kan dat sectoren die signalen zijn door uw kamer vaker naar voren gebracht.

[0:52:22] Ik weet dat mevrouw van Dijk

[0:52:23] dat in het verleden ook heeft gedaan dat hele sectoren worden uitgesloten, ook in het kader van de WWFT-wet- en regelgeving.

[0:52:30] Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn.

[0:52:31] Daar hebben we uitgebreid het debat ook al voort over de WWFT.

[0:52:34] We zijn daar met kreditaanbieders, namelijk banken, ook mee in gesprek van wat gebeurt hier nou.

[0:52:40] De aanbieders ook zeggen, help ons dan ook in die wet- en regelgeving zodanig vorm te geven dat wij daar ook slimmer kunnen opereren.

[0:52:48] Daar zijn we wel stappen aan het zetten, maar het hele uitsluiten op voorhand van hele sectoren,

[0:52:53] Dat vind ik echt, of bedrijfstakken, dat vind ik echt niet kunnen.

[0:52:57] Dat in algemene zin, maar specifiek vanwege, zoals de heer Vallegron zegt, een klimaatillogie, dat herken ik niet.

[0:53:06] En dat als het gaat om wet- en regelgeving.

[0:53:08] Dan wou ik gaan naar de toezichtkosten.

[0:53:10] Daar zijn ook vragen over gesteld.

[0:53:12] Die had ik ook wel verwacht, want ook hier zijn wij het, denk ik, snel eens.

[0:53:15] Ik vind die toezichtkosten gewoon te hoog.

[0:53:18] En ik ben er ook over in gesprek met de Nederlands Bank en de AFM hoe we dit kunnen verlagen.

[0:53:25] Aan de zijde van de toezichthouders geven zij ook wel terecht aan, van heb ook begrip voor het feit dat er vanuit de wetgever veel extra taken op ons afkomen.

[0:53:34] We zien bijvoorbeeld op crypto's, regulering, nou we komen zo te spreken op bijna paylader.

[0:53:39] Dus het zijn allemaal nieuwe initiatieven waar ook weer nieuwe toezicht op nodig is.

[0:53:44] En daar is ook weer capaciteit op nodig.

[0:53:46] En ook vanuit Europa komt natuurlijk veel wet- en regelgeving.

[0:53:48] Dus zij vragen daarvoor enig begrip.

[0:53:50] En tegelijkertijd vraag ik, ja maar ik heb ook begrip voor dat we hier een mooie sector wil houden en dat we die kosten wel overslaan over de sector waar in andere landen de overheid een deel van die kosten op zich neemt.

[0:54:00] En daardoor kan je misschien op macroniveau zeggen dat toezichtlasten in de pas lopen met andere landen.

[0:54:06] Maar ja, wij slaan ze over de hele financiële sector waardoor ze wel meer gevoeld worden in het bedrijfsleven.

[0:54:11] Dus daarover lopen de gesprekken met de toezichthouder.

[0:54:16] Nou, meer concreet.

[0:54:17] We nemen ook een aantal acties.

[0:54:19] Dus als het gaat om leesjes maak ik bij de DNB en de AFM voor onder andere vergunningsaanvragen zorg ik ervoor dat die wel kostendekkend zijn en daardoor hoeven bestaande financiële ondernemingen ook minder te betalen.

[0:54:33] Dus dat is dan weer een voordeel.

[0:54:35] Ik voer ook een brede internationale vergelijking op dit moment uit, onder andere de toezichtkosten en het vestigingsklimaat, om ook te kijken waar die verbeteringen dan nu ook mogelijk zijn.

[0:54:46] En ik heb daarvoor specifiek ook oog voor die kleine sectoren, ook in het kader van weer een goed vestigingsklimaat en ook die start-ups en skill-ups ook weer ruimte bieden.

[0:54:54] In dit najaar laat ik ook onderzoeken hoe de toezichthouders doelmatiger kunnen werken en met welke prikkels daarbij kunnen helpen.

[0:55:01] En dit is in het kader van de kaderwet ZBO-evaluatie.

[0:55:05] En ik ga uw Kamer daar ook nog over informeren, over die uitkomsten.

[0:55:08] Dat wordt dan wel 2026, maar dat moet wel aan het begin van 2026 zijn.

[0:55:12] Dus dat is de acties die wij nu ondernemen, voorzitter.

[0:55:16] Interruptie van de heer Van der Gron.

[0:55:18] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:55:19] Ja, ik heb toch een vraag aan de minister in zaken, de kosten van onder andere de AFM.

[0:55:25] die een kostenboek heeft van 60 pagina's dik.

[0:55:29] Op zich al een klus om daar doorheen te worstelen, dat heb ik een keer gedaan.

[0:55:32] En dan zie ik enorme verschillen wat bedrijven per klant moeten betalen.

[0:55:36] Een hele grote bank die betaalt per klant 7 cent voor een bepaald iets.

[0:55:40] En een kleine onderneming die betaalt soms zelfs 63 euro voor diezelfde klant.

[0:55:45] En dan krijg je dus ook binnen Nederland een heel oneerlijk concurrentievoordeel voor de grote mensen.

[0:55:51] En je ziet dus ook dat heel veel kleine bedrijven zeggen, dan ga ik wel naar het buitenland toe.

[0:55:55] Ook juist het MKB, ook in deze sector, is onzinzins een belangrijke bijdrage aan onze economie.

[0:56:00] Dus die willen we ook graag behouden.

[0:56:06] Dank voor deze interruptie.

[0:56:09] Het is wel zo, wij proberen als het gaat om die kosten juist startende bedrijven en kleinere bedrijven te verlichten.

[0:56:15] En wat grotere, die zouden dan proportioneel wat meer moeten betalen.

[0:56:20] En vanuit dat draagvlakbeginsel proberen we wel ondernemers te helpen.

[0:56:26] Maar dit punt zie ik vaker terugkomen.

[0:56:27] Dus het loopt ook mee in het onderzoek wat wij houden.

[0:56:30] En ik vind het ook belangrijk dat ook internationaal te vergelijken om ook hier weer een goed vestigingsklimaat te houden.

[0:56:37] Voorzitter, dan waren... Ik heb hiermee volgens mij ook gelijk de vraag van mevrouw Van Eyck beantwoord, die ook precies op dit punt vragen had beantwoord.

[0:56:50] Dan had mevrouw Van Dijk ook nog een vraag en die refereerde naar CEO.

[0:56:54] Die had inderdaad een goed rapport geschreven over de bekostiging van financiële toezicht, onder andere op het thema vestigingsklimaat van financiële partijen.

[0:57:01] Zij adviseren een internationaal vergelijkend onderzoek te doen.

[0:57:04] Daar ben ik natuurlijk ook toe bereid.

[0:57:07] En ik zal u aan het begin van de eerste helft van 2026 daar ook over informeren.

[0:57:13] Voorzitter, dan ga ik naar een wat breder onderwerp, betalen en sparen.

[0:57:17] Daar waren ook veel vragen over gesteld.

[0:57:26] Allereerst de toegang tot de zakelijke betaalrekening.

[0:57:30] Daar zijn zo'n terugkerend thema ook aan de zijde van de Kamer en ook terecht.

[0:57:34] Dus ik heb eerder en volgens mij hebben we het precies hier ook vorige week over gehad in ons commissiedebat over witwassen en de stand van zaken.

[0:57:42] Daarom heb ik u ook aangegeven dat we eigenlijk drie sporen bewandelen.

[0:57:45] Dus ik ben, ik vind dat dit in eerste plaats ook Europees geregeld moet worden.

[0:57:50] Dus daar zijn we ook mee bezig.

[0:57:51] We hebben ook een non-paper geschreven.

[0:57:53] Ik ben aan het kijken of ik andere lidstaten hier

[0:57:55] over kan halen om met onszelf hier ook op te trekken.

[0:57:59] Ik ben met de Europese Commissie in gesprek, met de Eurocommissaris hierover.

[0:58:03] Maar dit zijn wel trajecten van een langer termijn.

[0:58:05] Dus ik wil ook voorkomen dat dit is... We zien elkaar aan het eind van de horizon.

[0:58:09] Dus we zijn ook met de sector zelf in gesprek om te kijken wat zij zelf kunnen.

[0:58:13] En als dat niet vaart maakt, dan kom ik ook gewoon met wet- en regelgeving.

[0:58:17] Daarvan heb ik aangeven, daarvoor geef ik de partijen tot eind van het jaar.

[0:58:20] Die gesprekken lopen op dit moment.

[0:58:22] Dat gaat wel de goede kant op.

[0:58:24] En ik hoop u wel zeer binnenkort ook te kunnen informeren wat de sector zelf nu afspreekt voor het aanbieden van een zakelijke betaalrekening.

[0:58:37] En u moet het voorstellen, ik vind dat als je een bedrijf start, dat je ook direct moet weten, waar kan ik de zakelijke betaalrekening openen?

[0:58:43] En als dat niet lukt, dat je dat ook kan melden, dat wij daar actie op kunnen ondernemen.

[0:58:47] Dus in die voorgorde werken we.

[0:58:49] En de reden waarom we dan, wat wij noemen, onze voorkeur is voor die zelfregulering dat het veel sneller gaat.

[0:58:55] Want wet- en regelgeving ben je wel weer zeker anderhalf jaar verder.

[0:58:59] En ik denk dat dit de snelste route is.

[0:59:01] Maar ik sluit er niet uit om met eigen wet en regelgeving te komen, om ook de sector wel hier de druk op te houden, dat ze het ook wel echt moeten gaan organiseren met elkaar.

[0:59:11] Interruptie van de heer Ittingra.

[0:59:13] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:59:14] Ja, ik ben blij met het antwoord van de minister.

[0:59:18] Het klinkt misschien een beetje zeurderig, want ik blijf op dit onderwerp terugkomen, zoals u weet.

[0:59:25] Vorige week hebben we het inderdaad ook besproken.

[0:59:27] Ik vind het gewoon heel belangrijk en het kan mij niet snel genoeg gaan.

[0:59:31] De motie die zegt ook van ja, wij vragen, wij willen dat dit gegarandeerd wordt.

[0:59:37] Nou, dan kan je inderdaad een Europees traject kiezen.

[0:59:39] In de regel duurt dat lang.

[0:59:42] Zelfregulering snap ik.

[0:59:44] Dat is waarschijnlijk de snelste weg, maar inderdaad ook...

[0:59:48] Hou ook de druk op de ketel, dat wil ik tegen de minister blijven zeggen.

[0:59:53] Maar goed, daar is hij mee bezig, want het blijft gewoon een heel belangrijk onderwerp.

[0:59:56] Het kan niet zo zijn dat bedrijven, stichtingen, verenigingen, kerkgenootschappen, noem ze maar op, dat die geen rekening kunnen krijgen.

[1:00:04] Want dat belemmert gewoon deelnemen aan het maatschappelijk verkeer.

[1:00:09] Ja, absoluut.

[1:00:11] En toen ik het gesprek hier ook al over had met de eurocommissaris, die komt zelf uit Portugal, die zei ja, ik heb het binnen een dag geregeld.

[1:00:17] Ze zegt, nou in Nederland is dit ook mijn ideaal.

[1:00:20] Maar dat duurt iets langer.

[1:00:22] Daar schrokken ze ook wel van.

[1:00:23] Maar goed, het probleem is helder en er wordt hier ook wel echt aan gewerkt en de sector voelt ook wel de druk.

[1:00:29] ook vanuit ons de Elmier voortgang in te houden.

[1:00:34] Voorzitter, dat is alles op de grond als het gaat om de zakelijke betaalrekening.

[1:00:38] Dan had mevrouw Van Dijk ook vragen over in het kader van bijna OP-leden en ik weet dat is een onderwerp waar mevrouw Van Dijk ook vanaf het begin af aan al terecht aandacht vervroeg.

[1:00:48] Ik was gisteren met onze majesteit, de koningin, bij een mbo-instelling in het kader van wijzer- en geldzaken.

[1:00:57] Dat bestaat nu vijftien jaar.

[1:00:59] En er zijn nu, meer dan de helft van de vijftienjarigen is nu ook financieel in aankomen met het educatieve programma van wijzer- en geldzaken.

[1:01:10] En ik ben ook wel, wat ik allemaal geleerd heb in deze rol die ik nu mag vervullen, ook wel onder de indruk wat daar gebeurt.

[1:01:15] Dus ook wel echt mijn dank aan de majesteit om dit

[1:01:17] onder de aandacht te brengen.

[1:01:19] Maar ook als ik in gesprekken heb met de docenten is het wel, ook echt op opleidingsniveau, wat daar voor aandacht voor is, is echt heel goed.

[1:01:27] En zij zien ook

[1:01:28] dat de technieken heel erg veranderen.

[1:01:30] Dus waar in het begin het gesprek was over jonge volwassenen die te maken krijgen met ontzettend veel rekeningen, zorgpremie, toeslagen, noem maar op, verschuift nu erg de discussie inderdaad naar bijna op peleder of crypto's of gokken wat toeneemt.

[1:01:46] Dat is gewoon niet goed, want onze jeugd start gewoon met schulden.

[1:01:50] En mevrouw Van Dijk vraagt er ook terecht aandacht voor.

[1:01:53] Dus ik zie dat daar ook heel veel aandacht nu is op onderwijsinstellingen.

[1:01:58] Dat juich ik ook toe.

[1:01:59] Dus ik vind dat we dit traject ook echt moeten voortzetten.

[1:02:03] Maar er komen ook zaken naar voren.

[1:02:04] Ik sprak dus gisteren met een docent die gaf rekenkunde.

[1:02:07] En die zegt, ja, eigenlijk is het rekenonderwijs ook gewoon niet goed.

[1:02:11] En wij kunnen hele discussies met elkaar voeren dat je maar zoveel procent van je budget aan iets verstandig is om het daaraan uit te geven.

[1:02:19] Maar als je niet weet wat een procent is, dan wordt het al heel lastig.

[1:02:22] En dat is wel waar wij nu in Nederland staan.

[1:02:25] Dat betekent dus dat we ook in die basisvaardigheden op het onderwijs, rekenen, lezen, schrijven, dat we daar ook op moeten inzetten.

[1:02:31] Dus het begint met die baasvaardigheden.

[1:02:33] Dan moeten we financieel onze jongeren ook helpen volwassen te worden als het gaat om geldzaken.

[1:02:40] En er zit ook bijna op peleder.

[1:02:42] Ik zie dat het respect daar plaatsvindt, maar dat is te weinig.

[1:02:44] Er moet ook regulering plaatsvinden.

[1:02:48] Dus we doen het op al deze stappen.

[1:02:50] Als het gaat om regulering sluiten we nu aan bij de herziende Europese richtlijn Consumentenkrediet.

[1:02:55] We hadden er al één, daar viel bijna peleder niet in.

[1:02:58] in de herziende, dus de tweede, richtlijn wel.

[1:03:02] We hebben dat nu, die richtlijn, in consultatie, zodat die daarna naar de Raad van State kan en ook geïmplementeerd kan worden.

[1:03:08] En dan hebben we volgend jaar ook echt het wetgevend gesprek met elkaar.

[1:03:12] En dat is heel goed.

[1:03:13] En daar nemen we echt een aantal stappen.

[1:03:15] Ook met dank aan mevrouw Van Dijk, die daar ook veel motie op heeft ingediend.

[1:03:19] Dan heb je het over leeftijdgrenzen.

[1:03:21] Ik denk dat al eigenlijk één van de belangrijkste is.

[1:03:24] BKR-toetsen bijvoorbeeld, maar ook waar je verantwoordelijkheden legt.

[1:03:28] Dus dat wordt nu allemaal uitgewerkt.

[1:03:30] We willen graag dat het sneller gaat, dat we de problematiek zien.

[1:03:33] Maar de wetgeving zijn we dus nu... We hebben het al opgenomen, het is nu een consultatie.

[1:03:37] Ik kan snel naar de Raad van State en dan kunnen we ook hier dat invoeren.

[1:03:41] Dus dat is even alles als het gaat om dit belangrijke thema.

[1:03:44] interruptie van mevrouw van Dijk.

[1:03:46] Ja dankjewel voorzitter en dank ook want ik voel toch ook wel een stukje intrinsieke motivatie bij deze minister op dit onderwerp vind ik fijn.

[1:03:52] Uit die gesprekken weet ik ook zeker dat suggesties komen wat we nog wel zouden kunnen doen nu om die problematiek te verkleinen.

[1:03:59] Want ik spreek natuurlijk ook met banken, de minister ook vast en die zien natuurlijk van alles op die rekening gebeuren en die zeggen ja wij schrikken echt.

[1:04:06] Dus ik ben wel op zoek van zijn er nou nog dingen die we nu wel kunnen doen om erger te voorkomen.

[1:04:12] De minister.

[1:04:13] Ja, we zijn natuurlijk zelf met die bijna-appellederdiensten in gesprek.

[1:04:17] We zijn ook in de winkelstraten ook naar aanleiding van eerdere moties in gesprek van ja, is dit nou wat je met elkaar moet willen?

[1:04:23] Ook gisteren in datzelfde platform waar we bij elkaar waren, waren ook vertegenwoordigers van financiële instellingen, grote banken, die hebben hier ook zorgen over en die nemen zelf ook initiatieven.

[1:04:34] om ook hun klanten te helpen beschermen hier tegen.

[1:04:38] Dus dat zijn soms voorlichtingscampagnes.

[1:04:40] Erg mooi die er aankomt, was die al openbaar.

[1:04:42] Met die kater.

[1:04:44] Ja, dat was de voorkomende bijna OP lederkater.

[1:04:48] Betaal later kater, moet ik dan zeggen.

[1:04:50] Dan rijdt hij leuker.

[1:04:52] Maar dat zit echt letterlijk op het voorbeeld van nou, we willen nu naar het festival.

[1:04:56] Maar zelfs het festivalkaartje kan je op afbetaling doen.

[1:04:59] Maar ja, die rekening komt wel.

[1:05:00] Doe je dit een aantal keer, dan loop je natuurlijk helemaal vast.

[1:05:02] Want als je hem nu niet kan betalen, kan je hem volgende maand natuurlijk ook niet betalen.

[1:05:06] Dus daar zijn ook publiekscampagnes zijn ermee bezig.

[1:05:08] En ja, dus iedereen ziet dit wel.

[1:05:13] Ik maak af en toe ook het vergelijk met een creditcard.

[1:05:16] Dat is natuurlijk ook op afbetaling.

[1:05:17] En ik vind niet dat we het ook weer helemaal naar de kant moeten gaan van überhaupt iets op krediet kopen is slecht, omdat onze hele samenleving is daar natuurlijk ook op gebaseerd.

[1:05:25] We lenen allemaal om bepaalde diensten af te nemen.

[1:05:28] Maar als het gaat om vooral die micro kredieten, de kleine consumptie, vooral op jongeren, dan gaat het gewoon niet goed.

[1:05:34] En daarom is die leeftijdsverificatie zo goed.

[1:05:36] De BKR,

[1:05:39] Toets is zo belangrijk dat ook de betaalinstellingen dit scherp hebben, de publiekscampagnes, het met wijziging geldzaken.

[1:05:49] Het is echt een maatschappelijk fenomeen en die kunnen we ook alleen zo aanpakken.

[1:05:53] Dus dit is even in antwoord op de vraag van mevrouw Van Dijk.

[1:05:55] En als er nog suggesties of tips zijn, geef ze alstublieft door, want dan kunnen wij het ook met de positie die het ministerie van Financiën hierin heeft meenemen in al deze platforms.

[1:06:11] Ja, en dan was er ook een vraag waar de heer Itzikra al eigenlijk, waar mevrouw van Dijk eigenlijk altijd aandacht vraagt voor bijna per leder, is de heer Itzikra als het over de spaarmarkten gaat.

[1:06:21] Ze heeft daar ook moties op ingediend en elk debat komt hij daar ook op terug.

[1:06:25] Misschien is het goed om de stamp van zaken met elkaar door te nemen, want de heer...

[1:06:28] Uitzinga vroeg er ook naar en aangenomen moties op dat punt.

[1:06:32] Ik ben aan de slag gegaan met de opvolging ten aanzien van de spaarmarkt en alle discussies die daarop plaatsvinden, ook naar aanleiding van moties die zijn ingediend.

[1:06:40] Dus ik heb onderzoek laten doen naar de gevolgen van het verbod op koppelverkoop, want dat was ook een van de moties van de heer Uitzinga.

[1:06:46] De uitkomsten, daar refereerde u in zich ook naar, heb ik met uw Kamer gedeeld.

[1:06:51] Het was inderdaad tegenstrijdig, want uit dat onderzoek, die onderzoekers concludeerden juist dat de maatregel niet in het belang van de consument is.

[1:06:59] juist eigenlijk het tegenovergestelde zijn.

[1:07:01] Dus wij zijn nu ook in gesprek gegaan met de ACM om ook, waar zitten deze verschillen nou in en hoe komt nou dat je baas onafhankelijk onderzoek tot een andere conclusie komt.

[1:07:10] Daar zou ik uw Kamer ook over informeren en heeft de heer Itzinga gelijk, dan zal je daar uiteindelijk ook als politiek je moet over buigen.

[1:07:17] Dus dit gesprek vindt plaats en het lijkt mij goed dat ik uw Kamer gewoon informeer over de uitkomst hiervan en heeft u beide onderzoeken, dan zullen wij ons oordeel ook daarbij geven.

[1:07:28] Ja, dan is het uiteindelijk natuurlijk aan de politiek.

[1:07:31] Ik denk dat we allemaal hetzelfde doel voor oog hebben, maar het verbod op koppelverkoop is denk ik niet direct de heilige graal, zeg ik er ook gelijk bij.

[1:07:40] Want het kan ook zijn dat bijvoorbeeld betaalpakketten weer duurder worden of andere zaken.

[1:07:44] Niks is gratis in het leven.

[1:07:46] Maar goed, ik heb de heer Etzinga in de Kamer-motie echt al gehoord, dus wij gaan er nu verder het gesprek over aan en informeren uw Kamer hierover.

[1:07:52] En dat moet wel echt voor het einde van het jaar.

[1:07:56] Moet u die informatie hebben.

[1:07:58] En daarnaast heb ik natuurlijk alle Europese trajecten lopen die ik net beschreef.

[1:08:13] De zilvervloot, ook een mooie.

[1:08:15] Kan ik die vergeten?

[1:08:17] Even kijken.

[1:08:19] Mevrouw van Dijk, die vraagt ook inderdaad vaak aandacht voor zilvervloot sparen.

[1:08:24] Ook naar een Zweedse model, zei mevrouw.

[1:08:35] Ja, daar kom ik ook op, want daar heb ik al initiatieven op genomen.

[1:08:39] Allereerst denk ik wel goed om even, als het gaat om de feiten en de cijfers zijn we natuurlijk ook van, als we kijken naar de financiële stimulering door de overheid van sparen op zichzelf met belastinggeld, daar is niet direct aanleiding voor, omdat 90% van de 16 tot 20-jarigen die spaart, en dat is meer dan vroeger, dat blijkt wel uit nieuw onderzoek.

[1:08:58] Dus op zichzelf is daar geen aanleiding voor.

[1:09:01] Maar mevrouw van Dijk vroeg ook over, is er nou ook een variant mogelijk waarin je zegt,

[1:09:05] We gaan ook meer nationaal beleggen stimuleren.

[1:09:08] Daarvan hebben we in het kader van de kapitaalmarktunie stappen onderzet.

[1:09:12] Dat was een aantal maanden geleden in Parijs een bijeenkomst.

[1:09:16] Ik kon daar toen niet bij zijn, maar we hebben wel mede dat ondertekend.

[1:09:20] om een EU-beleggingsrekening te openen.

[1:09:23] Er waren ook vertegenwoordigers van Nederlandse banken aanwezig.

[1:09:27] Daar moet dus een regelgevend kader voor komen, een standardisatie, waarin als je lidstaten, het is wel vrijwillig, maar die kunnen dan, zoals we dat nu bijvoorbeeld doen bij de box drie met groenbeleggen, een korting geven voor als je spaart en dat beleggingsgeld wordt belegd in Europa.

[1:09:45] Nou, dat zit natuurlijk onder een regelgevend kader.

[1:09:47] Wat betekent dat dan in Europa beleggen?

[1:09:50] Maar dat hebben we met een kopgroep van landen hier dit gestart.

[1:09:53] De Spanjaarden hadden hier onder andere het initiatief met hun labs om te kijken, zijn er nou stappen die we zelf kunnen doen, los van de commissie, om die kapitaalmarktunie bij elkaar te brengen.

[1:10:04] Dit is natuurlijk ook weer niet de heilige graal, maar het zijn allemaal kleine stappen naar een kapitaalmarktunie en voornamelijk om meer

[1:10:12] Durfkapitaal los te maken in Europa.

[1:10:15] Dus hier hebben we eigenlijk de stappen al gezet.

[1:10:18] We hebben hem, zoals je al bij Prinsiedag zag, of hier ook budgetvervrij is gemaakt.

[1:10:23] Want dat is natuurlijk alweer de keerzijde, dus de mogelijkheid is er.

[1:10:26] Maar dan vergt het ook een gesprek met elkaar, waar gaan we dan de dekking vinden om de korting dan ook bijvoorbeeld in box 3 plaats te laten vinden.

[1:10:33] Dat is waar we nu staan.

[1:10:35] Dank u wel, voorzitter.

[1:10:38] Wordt er dan ook gekeken naar hoe kunnen we dergelijke producten ook op een verantwoorde manier toegankelijk maken voor de iets jongere leeftijdscategorie of alleen maar 18 plus en ouder?

[1:10:48] De minister.

[1:10:50] Al eerlijkheid, zover zijn we nog niet, maar graag toebereid om daar ook met de banken over in gesprek te gaan, want uiteindelijk

[1:10:57] Ja, die ideale situatie, als je geen spaargeld hebt, wil je eigenlijk kunnen aanvinken, nou, beleg maar in de EU, dat je daar een fiscaal voordeel bij hebt en dat er meer durfkapitaal vrijkomt.

[1:11:07] Maar nogmaals, het is vrijwillig.

[1:11:09] We leggen niks op, maar de mogelijkheid wordt geboden en er staan latza lidstaten om daar gebruik van te maken.

[1:11:15] In Nederland zie je die noodzaak iets minder, omdat wij al heel veel sparen, ook via onze pensioenfondsen en via de verzekeraars.

[1:11:21] Maar juist bij landen als Duitsland, Frankrijk, maar ook Spanje was er veel meer behoefte aan zo'n construct om meer belegd vermogen in Europa vrij te maken.

[1:11:38] Nee, ik hoef hem niet uit te lokken, maar soms kan ik een non-verbale communicatie en dan denk ik, daar komt een interruptie aan.

[1:11:43] Even kijken.

[1:11:44] Dan wat de heer Van der Gond.

[1:11:45] Misschien dat het dat was, want die denkt waar blijft nou mijn vraag over de acceptatieplicht?

[1:11:48] Contant geldt voor publiek rechtelijke instellingen.

[1:11:51] Op terecht punt.

[1:11:52] We werken op dit moment aan de uitwerking van de motie Vlagdijk.

[1:11:56] Dus ik onderzoek of het mogelijk is om de acceptatieplicht ook te laten gelden voor overheidsinstanties.

[1:12:01] En ik informeer uw Kamer over de opvolging van de motie bij de voorhang van het uitzonderingsbesluit bij de acceptatieplicht.

[1:12:07] Want de acceptatieplicht is al reeds geamendeerd.

[1:12:11] Maar daarbij heb ik ook aangegeven dat we ook moeten kijken naar uitzonderingen.

[1:12:14] omdat de acceptatieplicht anders te ver rijkt en dan zou je ook bij onbemande tankstationscontanten moeten kunnen betalen of de pizzabezorger of de maaltijdbezorger of de collectant zou ook weer met cash over straat moeten.

[1:12:26] Nou, daarvoor proefde ik heel duidelijk, ook aan de zijde van de Kamer, dat is nou weer net niet de bedoeling.

[1:12:30] Dus dat vergt een aantal uitzonderingen.

[1:12:32] Je wil ook kijken of veiligheid een uitzonderingsgrond is.

[1:12:36] Nou, dat zijn we aan het uitwerken.

[1:12:38] En als dat wordt voorgehangen, dan kom ik ook precies op dit punt terug.

[1:12:42] Er zitten ook wel weer haak en oog aan, want je wil ook weer voorkomen dat er allerlei checks moeten plaatsvinden.

[1:12:47] Bijvoorbeeld, het ging in dit geval over belastinggelden afstorten, maar ja, je wil ook niet dat iemand met een ton in een sportkassa aankomt en dat weer de belastingambten van vrouwen krijgt, komt dat contant geld vandaan, et cetera.

[1:12:58] Dus er zitten meer haak en oog aan, maar we nemen het mee, want het punt is helder.

[1:13:02] Ook bij overheidsinstellingen zou je dan contant moeten betalen.

[1:13:05] De Kamer was vooral als voorbeelden bijvoorbeeld bij het aanvragen van een paspoort en dergelijke.

[1:13:10] Deze variant heb ik nog niet eerder gehoord, maar die nemen we mee als we hem naar de Kamer sturen.

[1:13:38] Voorzitter, dan ben ik al aan het volgende onderwerp.

[1:13:39] Ik was even de administratie aan het op orde aanbrengen.

[1:13:41] De hypotheken.

[1:13:43] Er waren ook een aantal vragen over gesteld.

[1:13:46] Onder andere mevrouw Van Dijk, want die vroeg of ik bereid ben flexibere vormen van hypotheekverstrekking, meeademend en voor ouderen te onderzoeken, samen met de sector en ook met de collega van Vro.

[1:13:58] De minister van Wonen is al in gesprek met de sector over mogelijke verbeteringen voor ouderen om een hypotheek te verkrijgen.

[1:14:07] En ik zie het ook als rol van de sector om de markt te bedienen met hypotheekvormen voor verschillende levensfases en natuurlijk wel binnen de gestelde kaders.

[1:14:17] En we hebben natuurlijk wel wettelijke kaders, moet ik erbij zeggen,

[1:14:20] Ja, ook weer flexibiliteit enigszins beperken, bijvoorbeeld als het gaat om de aflossingseis bij de hypotheekrente-aftrek.

[1:14:26] Maar weet jij... We gaan even na, maar ik zal ook aan de minister-mevrouw vragen om de Kamer hierover te rapporteren wat de uitkomsten dan van deze gesprekken zijn.

[1:14:39] Die gesprekken, wat ik begreep, lopen nu ook.

[1:14:43] Interruptie mevrouw Van Dijk.

[1:14:45] Ja, dankjewel voorzitter.

[1:14:46] Ik had dat inderdaad begrepen aan de aanleiding van schriftelijke vragen die we hierover hadden gesteld, maar dat is maar een aspectje.

[1:14:51] En ik zou het wel mooi vinden als we wat breder zouden kijken naar levensfases versus ja, hoe hebben we nou die hypotheken ingericht?

[1:14:57] Nou, collega gaf ook al aan, kunnen we ook naar die 40 jaar kijken.

[1:15:00] Dus ik zou hem eigenlijk wel graag wat breder willen zien.

[1:15:02] Als u zegt van ja, maar dat doet mijn collega van voert dat volledige brede gesprek.

[1:15:06] Oké, dan wacht ik dat af.

[1:15:08] Maar ik ben bang dat we daar ook maar weer zo een stukje van het gesprek hebben.

[1:15:11] Ja, en dan... Excuus, voorzitter.

[1:15:14] Dat is natuurlijk rammend irritant, want dan moet je weer doorvragen en dan ben je weer een jaar verder.

[1:15:17] Dus wat ik zal doen, ik zal even de stand opvragen.

[1:15:20] Als het gesprek nou niet in deze breedte wordt gevoerd, dan zal ik vragen dat wel te doen, want anders blijft u maar achter die punten aanlopen de hele tijd.

[1:15:31] Ik zal tenminste vooral vragen u hierover te informeren.

[1:15:33] Dan, voorzitter, waren er nog een aantal overige vragen, ook bij mevrouw Van Dijk.

[1:15:39] Dat hebben we net gehad, ook over eigenlijk wat uitgebreider bij de bijnaal p-leder vraag.

[1:15:44] Want mevrouw Van Dijk vroeg ook over de...

[1:15:45] Het actieplan financiële weerbaarheid wat is opgesteld door haar fractie.

[1:15:50] En ik hoop hem eigenlijk net al beantwoord te hebben in alles wat we doen rond wijzer en geldzaken.

[1:15:56] En ik zie dat dan ook als een stimulans, het actieplan wat daarop is opgesteld.

[1:16:03] Dan had mevrouw van Dijk ook een vraag over het mandaat van toezichthouders DNB en AFM voor het verbreden van de opdracht om ook innovatie en concurrentie te bevorderen.

[1:16:11] Ik ben ook erg blij met deze vraag en ik zal deze ook meenemen in die ZBO-evaluatie waar ik net aan refereerde.

[1:16:18] Die wordt nu ook aanbesteed, maar dan kunnen we dat gelijk daar mooi in meenemen, voorzitter.

[1:16:22] En dan was er ook nog een vraag van de heer Vaddegon uit mijn hoofd over de benoeming van de DNB.

[1:16:27] Ja, die kwam van de heer Van Vaddegon.

[1:16:29] Wat wij hebben gedaan is bij de benoeming van de nieuwe president van de Nederlandse Bank, we hebben het salaris al neerwaarts bijgesteld.

[1:16:35] Dus van de heer Knot was het salaris 527.000.

[1:16:39] We hebben dat nu naar 450 teruggebracht.

[1:16:43] Om het ook in lijn te brengen met de rest van de directies.

[1:16:46] We hebben het reeds fors naar beneden bijgesteld in het kader van de WNT-norm.

[1:16:51] Maar ik wil natuurlijk ook enigszins marktconforme salariering, want je wil ook gewoon de toppers in het bestuur hebben van de DNB.

[1:17:05] Ja, dank u wel.

[1:17:06] Ja, voorzitter, ik verbaas me toch over het antwoord van de minister.

[1:17:10] Het enigszins bijstellen.

[1:17:12] Er is een WNT die gewoon een norm stelt en ik dacht dat het op 246k ligt op dit moment.

[1:17:20] Dan denk ik dat de stap wel heel erg klein is geweest.

[1:17:22] Ik zou ook in mijn bijdrage dat een kleine top boven het WNT, dat had ik me nog kunnen voorstellen.

[1:17:30] Maar zoals ik had berekend zitten we inmiddels nog steeds ruim 80% boven de WNT-norm.

[1:17:35] En wij vragen ons af of dat in deze tijd, waarin iedereen de broekriem moet aanhalen, waarin de mensen hun energierekening niet meer kunnen betalen, of dit soort salarissen dan werkelijk voor een toezicht houdende instelling, of deze nog houdbaar zijn.

[1:17:49] Ja, voorzitter, wij denken dat dit wel goed is om het op deze manier vorm te geven.

[1:17:53] Nogmaals, we hebben het al naar beneden bijgesteld, maar ik vind ook dat het in relatie moet zijn met de rest van het bestuur.

[1:18:01] We hebben uw Kamer hierover geïnformeerd.

[1:18:03] We hebben nog een bredere discussie lopen in het licht van staatsdeelnemingen over salarisnormen en de WNT, want dit is ook een discussie die wij in het commissiedebat staatsdeelnemingen hebben gevoerd.

[1:18:13] Daarvan heb ik de Kamer gevraagd of we die discussie ook kunnen voeren als het gaat om de Raad van Commissarissen.

[1:18:18] Niet alleen de Raad van Bestuur, maar ook de Raad van Commissarissen.

[1:18:20] Want we zien ook, zoals u al een keer zei, dat het steeds lastiger is om mensen te vinden die in de Raad van Commissarissen willen plaatsnemen en willen ook dat staatsnamingen goed worden bestuurd.

[1:18:32] En als het eigenlijk niet meer loont, en ik ben het met u eens, dit zijn astronomische salarissen, maar in de concurrentie om talent en goede toezichthouders,

[1:18:42] Als het aantrekkelijker is om in de private sector te werken, niet in de publieke sector, of bij staatsaannemingen, dan raak je ook gewoon goede mensen kwijt.

[1:18:50] We hebben deze discussie gevoerd.

[1:18:52] Ik snap beide zienswijzes hierop.

[1:18:54] Dus enerzijds zoeken naar marktconforme benaderingen, anderzijds rekening houden.

[1:18:58] met het feit dat het hier om publieke middelen gaat en ook staatsaannemingen die in overheidshanden zijn, hebben we tegen elkaar gezegd, laten we dit onderzoek nog eens een keer voeren.

[1:19:08] Dus dat loopt op dit moment ook en die ga ik graag weer met u vervolgen, deze discussie, als we de uitkomst van dit onderzoek hebben, als we het weer over staatsaannemingen hebben, in het commissie-domain van staatsaannemingen.

[1:19:20] Ik weet niet wanneer deze gepland staat, maar dan kunnen we dit vervolgen.

[1:19:26] Voorzitter, en dat waren de vragen die ik heb genoteerd.

[1:19:29] Oké, dank u wel.

[1:19:30] Ik kijk even of er dan geen vragen zijn blijven liggen.

[1:19:35] Dat is niet het geval.

[1:19:36] Dan kijk ik even naar de Kamerleden of u een tweede termijn wenst.

[1:19:42] Heel kort, dank aan de minister voor de beantwoording en nog even heel kort wil ik nogmaals het belang

[1:19:51] benadrukken, maar volgens mij zijn we het hier wel over eens in deze commissie en volgens mij is de minister het er ook wel mee eens dat we de maatschappelijke verankering van die banken, dat die echt versterkt moet worden, dat zit hem deels in een stukje beloningsbeleid, waardoor ze de goede IT'ers bijvoorbeeld kunnen aannemen.

[1:20:10] Het is allemaal uitgebreid aan de orde geweest.

[1:20:13] Ik vind ook dat de kostenbesparingen, dat heb ik ook al eerder gezegd, de kostenbesparingen die de banken zullen realiseren doordat we toch op een andere manier gaan aankijken tegen witwassen en dat soort zaken.

[1:20:28] Er worden wel astronomische bedragen genoemd van 1,4 miljard die daar op dit moment mee gemoeid zijn.

[1:20:34] Hopelijk weten we die banken ook echt te bewegen om

[1:20:37] Dat geldt dan om te zetten in dienstverlening richting de klanten.

[1:20:41] En dat kan zijn in de vorm van makkelijker het beschikbaar stellen van bankrekeningen.

[1:20:47] Het kan zijn in de vorm van hogere spaarrente.

[1:20:49] Noem het maar op.

[1:20:50] Maar in ieder geval moet het ten gunste van de klant worden ingezet.

[1:20:56] En ik ben blij te horen van de minister dat hij de juiste stappen op dit moment daartoe aan het zetten is.

[1:21:02] En ik heb verder geen vragen en ik heb ook geen behoefte aan een twee minuten debat.

[1:21:06] Dank u wel.

[1:21:07] Dank u wel.

[1:21:08] Heer Van der Golden.

[1:21:10] Ja, dank u wel, voorzitter.

[1:21:12] Ja, ook mijn dank voor de beantwoording van de vragen.

[1:21:15] Ik kan niet zeggen dat ik met alle antwoorden tevreden ben, maar dat hoort ook bij de politiek, denk ik.

[1:21:20] Waar ik nog wel op wil wijzen, en ik denk dat dat belangrijk is, en ik denk dat deze minister dat ook zelf inziet, wij zien toch dat de sector langzaam leegloopt.

[1:21:29] Als we zien hoeveel bedrijven er vertrekken, en dat is helaas niet alleen in de financiële sector, we zien helemaal dat het verdienvermogen van Nederland terugloopt.

[1:21:37] En op grond daarvan zou ik toch de minister willen manen om snelle acties te ondernemen.

[1:21:43] Snelheid is niet altijd goed, maar in dit geval willen we voorkomen dat bedrijven weggaan, want als bedrijven eenmaal weggaan, komen ze meestal niet meer terug.

[1:21:51] Dus laten we alsjeblieft zorgen dat we de sector op peil houden en gezond blijven maken.

[1:21:57] Tot zover, voorzitter.

[1:21:59] Dank u wel, mevrouw Van Dijk.

[1:22:01] Dank u wel voorzitter en dank voor de antwoorden.

[1:22:04] Op heel veel onderwerpen vinden we elkaar hier in de commissie gelukkig goed en ik ben ook echt blij met de stappen die worden gezet want de minister heeft natuurlijk helemaal gelijk dat het belangrijk was dat het toon over de financiële instellingen maar ook hoe we met elkaar praten zou gaan veranderen.

[1:22:16] Ik denk dat het een goede zaak is.

[1:22:19] Ja, inderdaad, die financiële wilbaarheid, ik blijf erover aan de gang.

[1:22:22] En ik snap dat de minister zegt, ja, maar we zien de 16-jarige sparen.

[1:22:25] We zien aan de andere kant ook forse schulden en die balans is gewoon heel fragiel.

[1:22:29] Ik maak me daar gewoon zorgen over als ik kijk naar de toekomst, want het gedrag wat je nu aanleert, daar neem je wel mee later.

[1:22:35] Maar goed, volgens mij ook hier trekken we aan dezelfde kant van de touw.

[1:22:38] Ik ben blij met de antwoord over de hypotheken en ik hoop dat we hier ook mooie stappen kunnen zetten.

[1:22:42] omdat het natuurlijk wel heel bijzonder is dat je, op het moment dat je ouder bent, zoveel vermogen vast hebt zitten, eigenlijk niks van mee kunt, terwijl je wel kosten moet maken.

[1:22:51] Dank u wel.

[1:22:53] Dank u wel.

[1:22:54] Dan kom ik nu bij mevrouw Van Eyck.

[1:22:56] Dank je wel, voorzitter.

[1:22:56] En dank aan de minister voor de beantwoording van de vragen.

[1:22:59] Ik ben erg blij met de toezegging op de FinTech-agenda, dus laten we daar ook vooral in stappen in blijven zitten.

[1:23:04] En een agenda uitwerken kost redelijk wat tijd waarschijnlijk, dus ook op korte termijn kijken wat we samen met deze Kamer op dit punt ook kunnen bereiken als het gaat om het aanpassen van een stukje wet- en regelgeving.

[1:23:15] Het zou enorm helpen om in ieder geval dat vertrek van die bedrijven een halt toe te roepen, want ik voel ook echt wel die urgentie hier met elkaar.

[1:23:24] Het punt van de toezichtskosten, ja, internationale vergelijking en inderdaad die kaderwet ZBO, dus er komt nog heel veel informatie naar de Kamer toe.

[1:23:30] wel de oproep om ervoor te zorgen dat we met de resultaten ook echt iets kunnen.

[1:23:35] Want je kan wel iets vergelijken, maar als in de kern het model heel anders is en de minister raakt hem volgens mij precies op de kern ten aanzien van wel of geen overheidsbijdrage, dan maakt dat wel wat uit.

[1:23:44] Dus die oproep zou ik hier graag nog willen doen.

[1:23:49] Dank u wel, de minister.

[1:23:51] Die oproep neem ik uiteraard ten harte.

[1:23:54] Als het gaat om die FinTech-agenda, als ik het even zo samenvat, laat ik daar bij u op de lijn komen om te kijken wat we daar kunnen doen.

[1:24:02] En dan kan ik ook uiteraard de technische assistentie leveren vanuit het ministerie om te kijken, ook initiatieven vanuit de Kamer die misschien sneller gaan dan vanuit een kabinet, wat we daar kunnen doen.

[1:24:12] Zo kom ik nog bij u op de lijn.

[1:24:14] Ik dank ook de mevrouw van Dijk voor haar strijd tegen die schulden, want ik denk dat dat ook een taboe is.

[1:24:21] Er wordt weinig over gesproken, maar als je met schulden kampt, dan loop je tegen veel meer aan in het leven.

[1:24:28] Het beperkt je echt.

[1:24:29] Vooral bij jongeren is het diep triest als je dat met je meesleept.

[1:24:33] Dus ook dank daarvoor.

[1:24:34] En de heer Van der Gron als laatste, die zei ook voor het vestigingsklimaat en het vertrek van bedrijven, daar alles aan te doen om ze hier te houden.

[1:24:43] Laat ik dan afsluiten met een oproep die ik in ieder geval heel vaak vanuit bedrijfsleven hoor, namelijk dat ze ook graag de stabiliteit van beleid willen en stabiele regeringen.

[1:24:52] En laten we met die oproep dan hier een punt zetten.

[1:24:56] Dank u wel.

[1:24:57] Dan zijn we aan het eind gekomen van het debat en wij hebben geen toezeggingen genoteerd.

[1:25:06] Geen harde toezeggingen hebben we gehoord, wel wat.

[1:25:09] Dus dan komt dat vanzelf in het lopende proces.

[1:25:16] En dan wens ik iedereen verder een goede vergaderdag toe.

[1:25:21] En dan sluit ik hierbij de vergadering.