Circulaire economie

[0:00:00] Dank u wel.

[0:00:01] Een hele goede middag allemaal.

[0:00:03] Ik heet u van harte welkom bij dit commissiedebat Circulaire Economie.

[0:00:09] Ik wil u van harte welkom heten hier in de Kamer, maar natuurlijk ook de mensen die het op afstand volgen via de livestream.

[0:00:17] Hartelijk welkom.

[0:00:18] Welkom aan de leden en een bijzonder welkom aan de staatssecretaris met ondersteuning voor dit debat.

[0:00:22] We gaan er tegenaan.

[0:00:24] We gaan beginnen met de eerste termijn aan de kant van de Kamer.

[0:00:27] En we hebben een spreektijd van vijf minuten per fractie.

[0:00:31] Ik zou willen voorstellen, gezien de tijd die we hebben, dat we maar eens beginnen met vier interrupties op elkaar.

[0:00:36] En dan gaan we kijken of dat voldoende is.

[0:00:38] We hebben in principe tijd.

[0:00:40] Maar we willen ook dat er voldoende tijd is voor de beantwoording van alle vragen.

[0:00:43] En we hebben tot half zes de tijd.

[0:00:45] Dus ik ga strak ook zorgen dat we om half zes klaar zijn met elkaar en met dit debat.

[0:00:51] De heer Buijzen, namens het VVD, gaat u gang.

[0:00:54] Yes, dankjewel voorzitter.

[0:00:56] Zoals wel vaker gezegd, BVD vindt circulariteit van groot belang.

[0:01:00] Circulariteit is noodzakelijk voor klimaatneutraliteit in 2050 en helpt ons om afhankelijkheid van grondstoffen te verkleinen.

[0:01:09] Hoe meer we circulair produceren en consumeren stimuleren, hoe minder afval er in het milieu belandt.

[0:01:14] Ook zorgen we daarmee voor dat minder nieuwe grondstoffen nodig zijn.

[0:01:18] Dat is belangrijk voor onze onafhankelijkheid, onze economie en goed voor onze planeet.

[0:01:22] Voor dit debat heb ik drie speerpunten, voorzitter.

[0:01:24] Allereerst wil ik de deelnemers van de plastic tafel een compliment maken.

[0:01:28] VVD is trots op het kabinet, de regeringsfunctionaris voor circulaire economie en de deelnemers.

[0:01:34] Het is hard gewerkt en het smaakt naar meer.

[0:01:36] De plastic norm, die aanvankelijk onuitvoerbaar is, is nu definitief van tafel.

[0:01:41] Belangrijk is dat het alternatief dat op tafel is gelegd door de partijen werkbaar is voor ieder.

[0:01:46] En het geeft met de bijdrage van 21 bedrijven zeker net zoveel bijdrage aan de verlaging van CO2-emissies als dat de norm voor ogen had.

[0:01:56] Ook zijn er concrete zaken afgesproken over een circulaire plasticbank en een circulaire hefboom.

[0:02:01] Een punt van zorg is dat chemische recycling niet voorkomt in het rapport.

[0:02:05] Ik hoop dat dit in de toekomst meer gewicht krijgt.

[0:02:08] Immers zonder chemie geen circulaire economie.

[0:02:11] VVD vraagt zich af of de resultaten geborgd kunnen worden.

[0:02:15] Hoe beoordeelt de staatssecretaris dat?

[0:02:17] Daarnaast, voorzitter, heb ik begrepen dat de textielbranche een brief heeft gestuurd aan de staatssecretaris en gevraagd heeft om een textieltafel.

[0:02:25] Klopt dit?

[0:02:26] En hoe beoordeelt de staatssecretaris dit?

[0:02:29] Namens de VVD vind ik het belangrijk om mee te geven dat voor het borgen van een circulaire sectortafel de systematiek er drie succesfactoren zijn.

[0:02:39] De eerste succesfactor is een aantoonbaar commitment van de keten.

[0:02:44] De tweede is de commitment van de politiek die opdracht geeft aan een ministerie om een tafel te faciliteren.

[0:02:49] En als laatste is het ook belangrijk dat er een bekwame en onafhankelijke voorzitter is die oog heeft voor de belangen die spelen.

[0:02:56] Hoe beoordeelt de staatssecretaris dit en hoe wil hij dit aanpakken?

[0:03:00] Voorzitter, hoewel de plastic tafel een succes is, heeft de VVD zorgen over de afvalbranche die nu opgezadeld wordt met een deel van de plasticheffing.

[0:03:08] Deze kosten zullen onherroepelijk via de gemeente en de afvalstofverheffing afgewenteld worden op inwoners en ondernemers van Nederland.

[0:03:16] Daarnaast zien we dat het afzet van bodemas, wat onherroepelijk voorkomt uit het verbranden van afval, stagneert en zelfs nu geëxporteerd moet worden om Duitse mijnen te vullen.

[0:03:26] VVD wil dat de afvalbranche niet meer gezien wordt als afvoerputje van de samenleving, maar een volwaardige partner in de circulaire economie.

[0:03:33] Hoe ziet de staatssecretaris dit?

[0:03:35] En wat gaat hij doen om de afvalverwerkers perspectief te bieden?

[0:03:39] Een tweede punt, voorzitter, wat ik wil adresseren, zijn de doelen zoals vermeld in het Nationaal Programma Circulaire Economie.

[0:03:46] Ik maak me zorgen over de doelstelling van het NPCE, namelijk dat in 2030 er 50% minder grondstoffen worden gebruikt.

[0:03:54] Dat kan weliswaar een inspirerend effect hebben voor partijen.

[0:03:57] Echter, de Integrale Circulaire Economie-rapportage laat een daling zien van 12 tot 15 procent.

[0:04:05] Tot nog toe.

[0:04:06] We hadden eerder deze week een technische briefing met het PBL en ook zij gaven op vragen van ons aan dat dat doel voor 2030 gewoon realistisch niet haalbaar is.

[0:04:18] Kan de staatssecretaris aangeven hoe hij tegen deze doelen aankijkt en of het binnen bereik is om voor de komende nationale programma Circulaire Economie en ICER te werken aan een nieuwe set van doelen die wel haalbaar zijn en aansluiten bij de wetgeving uit Europa

[0:04:32] toekomstige UPV-wetgeving en ook aansluiten op praktijkdoelen zoals die bijvoorbeeld in de plastic tafel zijn afgesproken.

[0:04:38] Voor ons is daarbij niet uitgesloten dat het lange termijn doel, volledig circulair in 2050, wel haalbaar blijkt.

[0:04:46] Laatste punten, voorzitter.

[0:04:47] Nou, dat lijkt me een mooie onderbreking voor een interruptie van de heer Gabriels.

[0:04:50] Goed zo.

[0:04:50] Namens het Volkingspartij van Duiven.

[0:04:51] Ga er gaan.

[0:04:51] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:04:54] De heer Buizen namens de VVD geeft aan dat hij trots is op de plastic tafel en vraagt aan de staatssecretaris of de uitkomsten van de plastic tafel ten aanzien van de circulaire hefboom geborgd kunnen worden.

[0:05:07] Mijn vraag aan de VVD, aan de heer Buizen, is wat vindt de VVD zelf?

[0:05:12] Wat vindt de heer Buizen zelf?

[0:05:13] over deze uitkomsten van de plastic tafel, vindt de VVD dat deze uitkomsten geborgd moeten worden en vanaf 2027 gewoon in moeten gaan.

[0:05:26] Wij vinden het belangrijk dat het geborgd wordt.

[0:05:30] Het is belangrijk dat het niet vrijblijvend blijft, omdat altijd het risico dan zal bestaan dat in de keten, in een ketenschakel, er toch freeridersgedrag zal ontstaan.

[0:05:43] Het is heel belangrijk dat afspraken die gemaakt zijn aan de tafel geborgd worden.

[0:05:50] Ik twijfel om uit te spreken over welke type borging dat zou moeten zijn en daarom vraag ik ook aan de staatssecretaris hoe hij dit beoordeelt.

[0:05:58] Het kan zijn dat je dat via een convenant doet of via afspraken via de UPV-organisatie, maar misschien zijn er nog andere opties die je op tafel legt.

[0:06:07] Ik hoor graag de staatssecretaris over, maar laat me duidelijk zijn, het is niet goed om het te vrij blijven te houden en we moeten het gewoon vastleggen met elkaar.

[0:06:15] Dat leidt tot een vervolgvraag.

[0:06:18] Ja, en dan ook nog over de plasticheffing.

[0:06:21] Ook daar een vraag van de heer Buijzen aan de staatssecretaris.

[0:06:24] Maar wat is uw eigen oplossing voor die plasticheffing?

[0:06:29] U benoemt dat u het niet wil neerleggen bij de afvalstoffenverbranders of bij de afvalverbranders.

[0:06:34] Maar u kunt dan vragen blijven stellen.

[0:06:36] U kunt ook gewoon zeggen, wij willen die heffing niet of wij willen hem ergens anders neerleggen.

[0:06:40] Ik wil gewoon heel graag van de VVD horen waar ze door hun zelfbedachte ideeën van de plasticheffing graag willen neer laten landen.

[0:06:47] Ja, dank je wel.

[0:06:50] Dit is een heel moeilijk punt wat hier geadresseerd wordt door de heer Gabriels.

[0:06:55] Kijk, het is natuurlijk al enige tijd geleden dat in een hoofdlijnakkoord en in een eerdere fase waarin we zaten er een plastic heffing in die begroting is geland.

[0:07:05] Wat ik vernomen heb, via deelnemers aan de plastic tafel, is dat uiteindelijk min of meer implicit dan wel expliciet door financiën is aangegeven dat de plastic heffing

[0:07:18] op grond van verkeerde aannames eigenlijk in die begroting is beland.

[0:07:22] En dat is pijnlijk, want elke keer als je het ergste in een ketenstap zou laten landen, dan zijn er lekeffecten naar het buitenland.

[0:07:32] En nu is het flauwe, en dat vind ik oprecht, het flauwe voor de afvalsector is, is dat zij er nu mee opgezaddeld zijn.

[0:07:38] Tegelijkertijd heeft het kabinet ook aangegeven dat ze naar een hervorming willen van de afvalstoffenheffing.

[0:07:44] Ik zie daar heel veel kans in en ik waardeer de inzet van het kabinet op dat vlak... om daarmee de pijn voor de afvalbranche te verlagen.

[0:07:50] Daarmee gaat het niet van 567 miljoen naar 167 miljoen.

[0:07:56] Wat nog steeds bij die afvalbranche ligt, wat nog steeds over heel veel geld gaat... wat nog steeds een heel grote zorg is voor die afvalbranche... want het schaadt hun in hun perspectief op investeringen, het schone doen.

[0:08:07] En dat is flauw.

[0:08:08] Dus ik zou heel graag met de keten samen en niet alleen in de afvalbranche daar ook willen zoeken naar oplossingen die de afvalbranche perspectief biedt.

[0:08:19] Ik weet dat op dit moment er een soort van afvaltafel is gesticht waarbij eigenlijk binnen de afvalbranche naar oplossingen gezocht wordt.

[0:08:26] Wat mij betreft is dat jammer.

[0:08:27] Ik zoek het liever weer in de keten, in tijdelijkheid, in oplossingen.

[0:08:34] En het is uiteindelijk, voorzitter, concluderend, het is schoonhoek.

[0:08:37] Het is ontzettend jammer dat het is gelopen zoals het is gelopen.

[0:08:39] Maar we moeten door deze pijn wel heen, helaas.

[0:08:45] Ik constateer dat de VVD graag vasthoudt aan de 567 miljoen... en anders een gat in de begroting slaat.

[0:08:52] En deze pijn wil laten landen in de keten.

[0:08:56] Dat wil zeggen bij de polymereproducenten.

[0:08:58] Dat wil zeggen bij... Welke concrete voorbeelden zijn daar dan?

[0:09:06] Ja, of bent u tegen die 567 miljoen?

[0:09:10] Voor mij is dat niet helemaal duidelijk.

[0:09:11] Vanaf begin af aan overigens al niet, toen het in het akkoord stond.

[0:09:15] Dank u wel.

[0:09:15] De heer Buijs.

[0:09:16] Ik waardeer de inzet van het kabinet om dus de afvalstoffenheffing te gaan herzien.

[0:09:23] Waardoor uiteindelijk de pijn nog 167 miljoen is.

[0:09:28] Die pijn die gaat in vanaf 2028, heb ik me laten vertellen, start ook met 33 miljoen.

[0:09:33] Dus dat is niet gelijk de volle map.

[0:09:35] Ik zou het op prijs stellen als het kabinet nog een poging gaat wagen om naar mogelijkheden te zoeken om de afvalbranche perspectief te gaan bieden.

[0:09:44] En dat zit hem niet alleen in het geldelijke deel, maar ook in het reduceren van wet en regelgeving.

[0:09:50] Zodat die branche een gelijkwaardige partner is in die circulaire economie.

[0:09:54] En niet het afvoerputje.

[0:09:57] Ik hoor mijn collega hebben over het gesprek wat we met de PBL hebben gehad en de doelen, maar ik heb het heel anders begrepen.

[0:10:08] Er werd niet gezegd dat die doelen niet haalbaar waren, maar als je iedere keer niet de juiste maatregelen neemt, dan zijn de doelen niet haalbaar.

[0:10:16] Bent u het met mij eens als we dat wel doen, dat we die doelen gewoon recht op kunnen houden?

[0:10:23] Ik maakte zelf ook de analogie naar mijn eigen ambities als hardloper.

[0:10:29] Ik mag graag hardlopen, mevrouw Wingelaar, dat weet u misschien.

[0:10:32] En ik loop vier uur op een marathon.

[0:10:34] En het wereldrecord is twee uur.

[0:10:36] En ik weet gewoon dat ik dat nooit...

[0:10:38] te nimmer zal halen, hoe hard ik ook zal trainen.

[0:10:41] Hetzelfde geldt voor deze ambitie.

[0:10:44] We willen in 2030 nog een keer 87,5 procent minder grondstof gaan gebruiken voor deze economie.

[0:10:52] Dat gaat niet.

[0:10:55] voorbij aangeven dat met de huidige beleid dat inderdaad onhaalbaar zal blijken.

[0:11:01] Maar als het aan mij ligt, met de inzet van het kabinet zoals hij nu is, wat mij betreft die ook goed is, moeten we ons niet een illusie voorhouden dat we dat doel gaan halen of dat dat de inzet is.

[0:11:14] Want je krijgt dan een rare discussie, voorzitter.

[0:11:18] Dus voor de lange termijn een circulaire economie, 2050, goed.

[0:11:23] Voor de korte termijn, volg ook de doelstellingen vanuit Europa.

[0:11:26] Volg de doelstellingen die met UPV's worden afgesproken en ook met de praktijk en monitor daarop.

[0:11:32] En dan gaan we die 2050-doelen ook gewoon halen.

[0:11:36] Marjola.

[0:11:37] Ja, dank u wel.

[0:11:38] Maar de 30% risicolade in 2030, de minister van KGG houdt die doelstelling gewoon recht op.

[0:11:46] Dat gaat over een heel specifiek deel, voorzitter.

[0:11:50] Die 30% recyclaat, als je kijkt naar de CO2-equivalenten die we daarmee zouden kunnen besparen ten gunste van het klimaatakkoord, die 30% halen we gewoon met de inspanning die nu uit de plastic tafel komt.

[0:12:03] We zijn er bijna.

[0:12:04] Ik zeg niet dat we er helemaal zijn.

[0:12:05] We zitten nu al rond de 20%, even snel gerekend.

[0:12:10] Maar ik zie gewoon dat de brand owners

[0:12:12] En deze week is er nog een brandowner bijgekomen... die ook gewoon vrijwillig die recyclaat wil gaan inkopen voor hun verpakkingen.

[0:12:21] Dat gaan wij gewoon halen.

[0:12:22] Dus wat dat betreft, monitor alsjeblieft op die praktijkafspraken.

[0:12:26] Monitor op Europese afspraken.

[0:12:29] Maar ga niet hier landelijk onrealistische doelen stellen... die uiteindelijk misschien inspirerend kunnen werken... maar die voor de praktijk gewoon niet gaan werken.

[0:12:41] Nou, dat leidt niet tot meer interrupties.

[0:12:42] Dus ik zou zeggen, vervolg het u betoog.

[0:12:46] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:12:47] En dit is hoe ik ter afronding een laatste punt dat ik wil maken betreft het ongelijke speelveld bij online platforms in relatie tot UPV's.

[0:12:55] VVD is van mening dat er werk te verzetten is in Europees verband om tot betere en geharmoniseerde regelgeving te komen.

[0:13:02] Tegelijk kunnen we in Nederland ook nu al op korte termijn beter handhaven op de situatie zoals dat bijvoorbeeld in Frankrijk en België ook gebeurt.

[0:13:10] Kan de staatssecretaris hierop reflecteren?

[0:13:12] Dank u wel.

[0:13:14] Dank u wel voor uw inbreng.

[0:13:16] Dan gaan we naar de inbreng van de heer Boutkamp namens de PVV.

[0:13:19] Ik zie al een bekertje klaarstaan, dus ik ben heel benieuwd wat daar eigenlijk mee gaat gebeuren met dat bekertje.

[0:13:24] Niet teveel gehoopt, helpt u voorzitter.

[0:13:27] Gaat uw gang.

[0:13:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:13:29] Ik hoop dat het nu pas met tijd ingaat.

[0:13:31] Voorzitter, misschien heb ik het gemist in de enorme stapel van brieven, maar wat is nu de stand van zaken met betrekking tot de aangenomen motie bouwkant met het verzoek aan de regering om te onderzoeken waar andere eulenstaten het eenmalig gebruik van plastic, oftewel de subrichtlijn, minder streng interpreteren dan Nederland en daarmee een ongelijk speelwerd te voorkomen?

[0:13:51] Want er komt die, voorzitter, ook de vraag aan deze staatssecretaris.

[0:13:55] Is het nu een plastic of een kartonnen beker, wat ik hier vasthoud?

[0:14:00] Voorzitter, wat is nu de status om geen verbod in te voeren op het gebruik van kartonnen bekers met een coating van minder dan 5 procent plastic?

[0:14:08] En hoe verhoudt zich dat tot de eerdere berichtgeving dat de wijziging van de subreglement per 1 januari zou ingaan?

[0:14:14] Ook hier weer de vraag aan de staatssecretaris.

[0:14:17] Is dit nu een plastic of een papieren verpakking van dit al onbekende koninklijke Wilhelminapapermuntje?

[0:14:23] Ik zie dat de staatssecretaris hem ook heeft.

[0:14:26] Vier keer zelfs.

[0:14:27] Ja, ook de fabrikant is meegegaan met de tijd, voorzitter.

[0:14:33] Deelt de Statssecretaris de conclusie van de PVV dat de huidige Nederlandse sub-richtlijn achterhaald is en niet aansluit bij de doelstellingen van de richtlijn zelf?

[0:14:42] Dit leidt tot een ongelijk speelveld binnen Europa door uiteenvallende interpretaties, het risico dat producenten terugvallen op confessionele plastics, en daarmee innovaties op het gebied van duurzaam en circulair worden afgeremd.

[0:14:55] Voorzitter, dan de aangenomen motie bouwt kan met het verzoek aan de regering om een onafhankelijk onderzoek te doen naar de daadwerkelijke duurzaamheid van bekers met een plastic coating van maximaal 5 procent ten opzichte van de herbruikbare bekers, woordduurt voort op een eerder verschenen rapport, lezen we in de brief.

[0:15:12] Waarom wordt er geen nieuw onafhankelijk onderzoek gedaan, is de vraag aan de staatssecretaris waar de sector bij wordt betrokken.

[0:15:20] Voorzitter,

[0:15:21] Ook deze was aangenomen om niet te pleiten voor een verbod op vochtige doekjes met plastic, maar wij lezen in de brief dat die wordt opgevocht.

[0:15:29] Maar wij zijn nieuwsgierig naar welke aanvullende maatregelen dan wel nodig zijn, zoals de staatssecretaris schrijft in de brief.

[0:15:36] Dan, voorzitter, de kabinetsreactie op het PBL-rapport met betrekking tot windturbines en de aangenomen motie van Boutkamp om een UPV in te voeren voor windturbines roept de vraag op, wat is nu precies de status daarvan?

[0:15:49] Want er wordt wel hoop geschreven in de brief, maar eigenlijk ontbreekt er toch wat dus nu de status.

[0:15:54] En dan, voorzitter.

[0:15:55] De PVV heeft verzocht om luiers en incontinentiemateriaal uit te zonderen van een UPV.

[0:16:00] De vraag aan de staatssecretaris is of bij het uit te voeren onderzoek rekening wordt gehouden met de milieuhygienische voetafdruk tijdens de recycling van luiers en incontinentieproducten.

[0:16:11] Met andere woorden, wat is nu de winst om dit te gaan doen?

[0:16:15] Voorzitter, de plasticafdracht.

[0:16:18] om de plastic tax, om niet gerecycled plastic, bij producenten neer te leggen.

[0:16:22] Schrijft de staatssecretaris dat dit momenteel wordt onderzocht en voor het einde van het jaar de resultaten en conclusies met de Kamer worden gedeeld.

[0:16:32] Maar, voorzitter, de onderhandelingen over het meerjarig financieel kader zijn ambtelijk gezien al gaande.

[0:16:39] Dus is de vraag aan deze staatssecretaris, zijn we nog wel op tijd om deze Brusselse boete te stoppen?

[0:16:46] Tot slot, voorzitter, de plasticheffing.

[0:16:49] 567 miljoen euro, mijn collega had het er ook over, wordt nu aan het einde van de keten neergelegd.

[0:16:55] Dit zal uiteindelijk leiden dat de burger weer de shaak is en dit bedrag mag gaan ophoesten.

[0:17:00] Maar gelijktijdig kan het ook leiden tot ongewenste export van afvalstromen.

[0:17:04] naar het buitenland, recycling nog duurder wordt en dat mogelijk één of meerdere afvalenergiecentrales gaan sluiten.

[0:17:11] En dat in deze tijd dat wij onze energie hard nodig hebben.

[0:17:14] Graag een reactie hierop van de staatssecretaris en kan daar gelijktijdig reflecteren of de sluiting van een afvalenergiecentrale het kabinet goed uitkomt in het kader van de klimaatdoelstellingen.

[0:17:25] En dat doe ik op het CO2-verhaal.

[0:17:28] Vraagt u maar na, intern.

[0:17:30] En als laatste, mede op verzoek van de BBB, de boer-burgerbeweging van de heer Pierik, die helaas afwezig is vanwege de begrafenis, het volgende.

[0:17:40] Kan de staatssecretaris toezeggen dat hij integraal wassen van bodemassen uit het circulaire materialenplan wil halen of in ieder geval vijf jaar uit wil stellen om het vastlopen van het systeem te voorkomen?

[0:17:53] En ik sluit me aan bij de woorden van ook mijn collega die de plastic tafel heeft bedoemd.

[0:17:59] Prima woorden over de plastic tafel en dan hou ik het bij je later, voorzitter.

[0:18:04] Netjes, toch?

[0:18:07] Je krijgt hem als voorzitter altijd weer terug, hè, als je er wat over zegt.

[0:18:10] Nee, dat was heel netjes, zeker.

[0:18:13] De heer Gabriels heeft al een interruptie.

[0:18:14] Ik weet niet of het aan de heer Pierek is die er niet is, of dat het aan de heer Boutran is.

[0:18:19] Houdt de gang.

[0:18:20] Dank u wel, voorzitter.

[0:18:22] Geen woord over de circulaire hefboom van de heer Boutkamp.

[0:18:25] Ik zou heel graag van de heer Boutkamp willen horen of hij vindt dat de uitkomsten van de plastic tafel ten aanzien van de circulaire hefboom wettelijk verankerd zouden moeten worden en in 2027 zouden moeten ingaan om de recyclebedrijven te helpen.

[0:18:40] De heer Boutkamp.

[0:18:42] Dat is een hele mooie, interessante vraag, vooral als die aan de PVV gesteld wordt.

[0:18:47] Want de PVV is niet zo van die verplichtingen op dit gebied.

[0:18:51] Wij willen geen koploper meer zijn.

[0:18:55] Want we hebben gezien de afgelopen periode waar dat toe heeft geleid, dat koplopers zijn in de circulaire economie, in de plastichandel en noem ze maar op allemaal.

[0:19:03] Dat was gewoon wensdenken.

[0:19:05] Dus ja, ik moet u toch teleurstellen.

[0:19:08] Ik vind het prima dat er een aantal resultaten in staan om nu gelijk te vooruit te lopen op het feit om dat gelijk alweer vast te leggen allemaal.

[0:19:16] Laten we eerst even zorgen dat de plastic tafel goed zijn tijd krijgt om het uit te werken.

[0:19:20] En dan gaan we het wel zien in een volgend kabinet, waar we hopelijk van deel uit maken.

[0:19:30] Dank u wel, voorzitter.

[0:19:31] Ik hoor dat de PVV vindt dat we geen koploper meer hoeven te zijn.

[0:19:35] Daar val ik bijna van mijn stoel, meneer Boutenham.

[0:19:38] Of ja, via de voorzitter uiteraard.

[0:19:42] Gelukkig zit je nog.

[0:19:44] Ik bedoel, wij hebben in Nederland een jarenlange traditie, en zeker als het gaat over plastic recycling,

[0:19:50] om koploper te zijn, en dat is ook jarenlang gelukt.

[0:19:54] De deelnemers van de plastic tafel, zowel de particuliere kant als de publieke kant, hebben eigenlijk uitgesproken met elkaar een ambitie om nummer één recyclist te worden in Europa.

[0:20:08] Daar zijn afspraken over gemaakt.

[0:20:10] En daar hoort ook heel duidelijk bij dat er een koploperpositie genomen wordt om te innoveren.

[0:20:16] Ik vond het juist heel mooi om dat terug te lezen in het rapport van de plastic tafel.

[0:20:21] Ik zou graag PVV aan mijn kant ook zien, en misschien ook wel aan onze kant op dit vlak.

[0:20:26] Dank u wel, voorzitter.

[0:20:30] Ik hoorde toch een aantal malen dat de heer Buijs in de verleden tijd sprak, en dat geldt ook voor de koploperpositie, met betrekking tot de producenten.

[0:20:40] want de afgelopen periode hebben we gezien dat minimaal een tiental bedrijven is omgevallen.

[0:20:46] Bedrijven die te weinig vet op de botten hadden, en dat bedoel ik met name financieel, want toen zij met allerlei mooie verhalen, beloftes en dergelijke koplopen werden in die handel,

[0:20:57] zeg maar ondertussen, de drie woorden die ik regelmatig gebruik, haalbaar, betaalbaar en realistisch, dat dat niet was toegepast bij deze koplopers.

[0:21:06] Het was niet haalbaar, het was niet betaalbaar, het was niet realistisch.

[0:21:10] En wat er nu in die plastic tafel staat, en wat ook uit de vele brieven die we hebben ontvangen, is stoppen meer geld in, zorg dat het Europees besluit komt en dan gaan we het redden.

[0:21:20] Voorzitter, via u richting de buizen.

[0:21:22] Er is meer dan alleen maar Europa.

[0:21:24] Ik heb al meerdere malen gezegd dat wij worden geconfronteerd, overspoeld met het goedkope plastic.

[0:21:29] Plastic, nieuw plasticrecyclaat, wat zelfs nog goedkoper is dan wat wij kunnen recyclen binnen Europa.

[0:21:37] Laat staan in Nederland.

[0:21:38] Daar lopen we tegenaan.

[0:21:39] Dat is een realiteit.

[0:21:40] En dat moet ook in de markt zichtbaar worden.

[0:21:43] Koplopers zijn op innovatiegebied prima.

[0:21:46] Innovaties zijn ook prima.

[0:21:48] Maar dat gaat niet altijd gepaard met enorme bakken geld.

[0:21:50] Want die zijn we ondertussen ook weer kwijtgeraakt, die subsidies.

[0:21:53] Dank u wel voor uw beantwoording.

[0:22:00] Afdoende zo.

[0:22:01] Dan is het woord aan mevrouw Wingerlaar voor haar inbreng namens NEC.

[0:22:04] Dank u wel, voorzitter.

[0:22:06] In de vorige debatten over circulaire economie heb ik keer op keer de noodklok geluid.

[0:22:11] Ik onderschrijf namelijk de conclusie van het PBL dat het een crisis in slow motion is rondom circulaire economie.

[0:22:18] Ook heb ik iedere keer gepleit voor harde deadlines.

[0:22:21] Het is namelijk heel belangrijk omdat circulaire bedrijven failliet gaan en slechts het perspectief van enkele maanden hebben.

[0:22:27] Private financiers hebben weinig vertrouwen in de Rijksoverheid en durven financieringen niet aan.

[0:22:32] En voorzitter, dit gaat ook ten koste van regio's zoals Groningen en Limburg, die deze bedrijven hard nodig hebben voor de lokale economische ontwikkeling.

[0:22:41] Het lange termijnperspectief van Nederland en de verduurzaming van Nederland.

[0:22:45] Er is via InvestNL regionale investeringsmaatschappen veel geld geïnvesteerd in circulaire bedrijven op basis van hun economisch potentieel.

[0:22:55] Maar dat geld verdampt en patenten verdwijnen naar het buitenland.

[0:22:59] Er is bovenal behoefte aan duidelijkheid en eenduidigheid.

[0:23:02] Het Plastic Pact is al geruime tijd geleden mislukt, omdat vrijwilligheid niet de beste vorm bleek om samen te innoveren.

[0:23:09] Het PBL riep op om te normeren, maar de VVD-minister schrapte de norm, beloofde een alternatief, maar nu lijken we te eindigen met vrijwilligheid en vrijblijvendheid.

[0:23:19] Dat schrijft de staatssecretaris zelf in de beantwoording van de door mij ingediende vragen.

[0:23:24] Overigens wel respect voor de inspanningen van de plastic tafel.

[0:23:28] Er zijn veel verschillende belangen en toch is men in ieder geval met een alternatief gekomen.

[0:23:34] Dat lukte het ministerie van tevoren gewoonweg niet.

[0:23:38] Maar voorzitter, ik verwacht ook wat initiatief van deze staatssecretaris.

[0:23:42] Dus mijn vraag, wat gaat de staatssecretaris doen als de maatregelen onvoldoende optellen en het doel van 30% risicolaat in 2030 niet gehaald wordt?

[0:23:51] Een nieuw sociaal contract vindt het belangrijk dat de Rijksoverheid stappen zet samen met bedrijven.

[0:23:57] Maar zoals ik eerder zei, de belangen van bedrijven zijn soms tegenstrijdig.

[0:24:01] Mijn vraag aan de staatssecretaris, met welke bedrijven gaat u die stappen zetten?

[0:24:06] Hoe voorkomt de staatssecretaris dat de laagste gemene deler de aard en de snelheid van de stappen bepalen?

[0:24:12] Hoe voorkomt de staatssecretaris dat partijen stil blijven zitten omdat ze geen vertrouwen hebben in het duurzame beleid van de overheid en dan liever blijven investeren in fossiele onderdelen?

[0:24:22] Een nieuw sociaal contract is blij dat alle partijen aan de plastic tafel de zogenaamde circulaire hefboom hebben onderschreven.

[0:24:29] Wat ons betreft zou het de hoogste prioriteit van de staatssecretaris moeten zijn om met wetgeving rondom deze hefboom aan de slag te gaan, zodat deze in 2027 in wetgeving gegoten is.

[0:24:41] In het begin van dit jaar verwachten we namelijk ook de zogenaamde digitale productpaspoorten, want die zijn volgens mij ook noodzakelijk voor de werking van de hefboom.

[0:24:50] Graag een reflectie van de staatssecretaris hierop.

[0:24:53] Nieuwse Sjaak-contract zou graag zien dat de staatssecretaris met een concreet stappenplan komt om de hefboom per 2027 klaar te hebben en welke stappen er al voor 2027 gezet kunnen worden.

[0:25:06] Ook hier graag een reactie van de staatssecretaris.

[0:25:09] De plasticheffing werd uiteindelijk een heffing voor de afvalsector.

[0:25:14] Welke risico's ziet de staatssecretaris voor het voortbestaan van bedrijven in deze sector?

[0:25:20] Consumenten zijn zich niet altijd bewust van hun keuze voor fossiel plastic.

[0:25:24] De link met hun directe omgeving en het voortbestaan van lokale bedrijven en dus lokale economie is vaak veel te onbekend.

[0:25:33] Is de staatssecretaris bereid een campagne op te zetten?

[0:25:36] Tot slot nog heel even aandacht voor staatsgeld.

[0:25:40] Tijdens het laatste twee minuten debat diende ik een motie in voor het invoeren van staatsgeld op alle sapflessen bij voorkeur per 2026.

[0:25:48] Deze motie gehaalde in meerderheid en mijn vraag is wat is de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering?

[0:25:54] En voorzitter, ook afgelopen week weer in de media de inzameling van blikjes verloopt moeizaam.

[0:25:59] Maar sowieso gaat het verhogen van de inzamelingscapaciteit veel te langzaam.

[0:26:04] Wanneer neemt deze staatssecretaris meer regie om dit eens echt te bewerkstelligen?

[0:26:09] Dank u wel, voorzitter.

[0:26:15] Dank je wel, voorzitter.

[0:26:16] En dank aan mevrouw Wingelaar voor haar bijdrage en ook de woorden die gebruikt zijn over de plastic tafel.

[0:26:24] En ik wil eigenlijk op zoek met mevrouw Wingelaar, want we hebben de motie destijds samen ook ingediend.

[0:26:30] En ik zou graag willen vragen van hoe beoordeelt u nou, mevrouw Wingelaar, via de voorzitter,

[0:26:36] Hoe beoordeelt zij nou de systematiek van deze tafel?

[0:26:40] En omdat ik weet of vernomen heb dat de textiel eigenlijk een dergelijke aanpak ook zou willen, hoe staat u ten opzichte van de systematiek die gebruikt is?

[0:26:50] Is dat iets wat we in de toekomst vaker moeten doen of ziet u daar toch belemmeringen?

[0:26:54] Dank u wel, voorzitter.

[0:26:56] Wij hebben inderdaad samen destijds die motie ingediend.

[0:26:59] Ik vind zo'n tafel een heel goed instrument.

[0:27:02] Waar ik toen voor gewaakt heb, is in ieder geval dat het geen vertragingsstratieken moet zijn.

[0:27:07] Dus vandaar dat we ook daar weer die harde deadlines hebben ingebouwd.

[0:27:12] Maar op zich de systematiek, dat vind ik helemaal prima.

[0:27:14] En je ziet ook, en dat is eigenlijk ook wel een trieste constatering, want ik heb natuurlijk al eerder opgeroepen voor oplossingen, dat ze nou vanuit het veld bedacht moeten worden.

[0:27:23] Ik verwacht ook vaak dat dat gewoon vanuit een ministerie had gekund.

[0:27:31] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:27:32] Ik haak even in op het laatste wat mevrouw Wingelaer zegt.

[0:27:36] Zeg maar over het ministerie, had zij dat graag gezien.

[0:27:39] Nou, daar zit nou juist onze zorg altijd.

[0:27:41] Dat het ministerie zich teveel mee gaat bemoeien in plaats dat het werkveld erbij betrokken wordt.

[0:27:46] Dus deelt mevrouw Wingelaer, vierde voorzitter, de mening van de PVV-fractie dat in deze casus veel meer het veld betrokken moet worden.

[0:27:56] Dank u wel, voorzitter.

[0:27:58] Ja, daar staan wij natuurlijk voor.

[0:27:59] Je kan niet vanaf een tafel ergens hier in Den Haag beleid gaan bedenken zonder dat je daar het veld bij betrekt.

[0:28:06] Dus dat kan ik alleen maar bevestigen.

[0:28:12] Dank u wel.

[0:28:17] Voorzitter, voor de zomer zijn de gesprekken aan de plastic tafel afgerond en zijn er naar mijn mening twee grote inzichten uitgekomen.

[0:28:25] Ten eerste hebben de gesprekspartners een vervanging gevonden voor de beloofde bijmengverplichting.

[0:28:30] De marktcreatiehefboom.

[0:28:33] Een financiële knop om meer groen plastic in producten te stoppen.

[0:28:37] Het is goed dat ze eruit zijn gekomen, want koplopers zoals Helix in Limburg, die visnetten recycled, kwam door het vervallen van de bijmengverplichting in 2027 met een gat van drie jaar te zitten.

[0:28:47] We maken een recycelaars dus moeilijker in plaats van makkelijker, terwijl er al zoveel omvallen.

[0:28:52] De plastic tafel komt nu met een voorstel voor een groenere economie waar de ondernemer wat aan verdient.

[0:28:59] Het kan dus wel.

[0:29:00] Mijn enige vraag hierover is dus of de staatssecretaris kan toezeggen de wens van de plastic tafel om een marktcreatiehefboom te maken, ook wettelijk vast te leggen.

[0:29:09] Voorzitter, het tweede inzicht is dat de staatssecretaris aan zet is om een alternatief te vinden voor een plasticheffing.

[0:29:15] Deze dreigt nu volledig bij de afvalverwerkers te eindigen.

[0:29:19] Samen met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht is D66 daar enorm op tegen.

[0:29:25] De hogere kosten komen namelijk bij de Nederlandse ondernemers en huishoudens terecht.

[0:29:29] Dat staat haaks op het principe van de vervuiler betaald.

[0:29:33] Het is een ongerichte belasting die de circulaire economie in de weg zit in plaats van hem stimuleert.

[0:29:39] Belasting heffen voor het belasting heffen is niet iets wat deze staatssecretaris op zijn naam wil hebben, lijkt mij.

[0:29:47] Lacht erbij.

[0:29:50] Daarom denkt D66 graag mee over een oplossing.

[0:29:53] Te beginnen bij de Europese plasticafdracht die Nederland jaarlijks doet.

[0:29:58] Wij betalen de EU voor al het plastic dat op de schroothoop of in de verbrandingsoven eindigt.

[0:30:04] Dat doen we uit de schatkist en is daarmee eigenlijk gewoon een fossiele plasticsubsidie.

[0:30:09] Andere landen zoals Frankrijk en Duitsland laten al zien dat we deze belasting ook bij de producenten kunnen neerleggen.

[0:30:15] Daarmee slaan we twee vliegen in één klap.

[0:30:18] Aan de ene kant laten we de vervuiler betalen en schaffen we de fossiele subsidie af.

[0:30:23] Aan de andere kant.

[0:30:24] Zijn we ook, zien we ook dus dat dan een eind op weg om de plasticheffing verder te verminderen.

[0:30:34] Kan de staatssecretaris daarom toezeggen deze vorm op te nemen in het Nationaal Programma Circulair Economie?

[0:30:40] Voorzitter, dan blijft nog de andere helft van de plasticheffing over.

[0:30:44] D66 vindt dat we die eerlijk over de gehele keten moeten verdelen.

[0:30:48] Van inzamelaar tot productorganisaties zoals Unilever, Sorteerbedrijf en Recycla.

[0:30:54] Is de staatssecretaris met D66 eens dat we iedereen eerlijk moeten belasten?

[0:30:58] Zo ja kan hij toezeggen ook dat op te nemen in het plastic plan van het Nationaal Programma Circulair Economie.

[0:31:05] Voorzitter, ten slotte hierover.

[0:31:07] De afvalverwerkers en ketenpartijen kunnen alleen zorgen dat er minder afval in de verbrandingsoven eindigt als de staatssecretaris hen daar een handje bij helpt.

[0:31:15] Dus, is de staatssecretaris met DS60 eens dat we afval bij de bron aan moeten pakken?

[0:31:20] Bijvoorbeeld door met gemeentes te werken aan gedifferentieerde tarieven voor afval?

[0:31:25] Dan is het simpel.

[0:31:26] Maak je meer afval, dan betaal je ook meer.

[0:31:29] Zal hij zich onverminderlijk en dus ook financieel inzetten voor reparatiebedrijven zoals Stichting Bipercafé Internationaal?

[0:31:36] En hoe zal hij zorgen voor investeringszekerheid voor de verduurzaming van afvalverwerkers?

[0:31:42] Tot slot, voorzitter.

[0:31:43] Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport

[0:31:45] Wordt kleding een wegwerpproduct?

[0:31:49] Bicyclebedrijven kunnen hun hoofd nauwelijks boven water houden, omdat kleding eerst 80 procent hergebruikt kon worden en dat is nu gezakt naar 50 procent.

[0:31:58] De fast fashion-industrie wordt lineerder in plaats van circulair.

[0:32:02] Met agressieve marketing als businessmodel overstromen ze de markt met kleren die na een paar keer dragen kapot gaan.

[0:32:10] Dat is schadelijk en tast het concurrentievermogen van koplopers aan.

[0:32:15] Want bedrijven als de Zeeman laten zien dat je én kan werken aan circulariteit én betaalbare kleding kan aanbieden.

[0:32:22] Dus kan de staatssecretaris toezeggen het Franse voorbeeld te volgen en een reclameverbod voor fast fashion bedrijven zoals Cheyenne en Temu in te stellen bij de uitwerking van het actieplan anti ultra fast fashion.

[0:32:37] Voorzitter, het bedrijfsleven staat te springen om circulair te worden.

[0:32:41] Ik weet ook dat de staatssecretaris daarin kan bevinden.

[0:32:45] En ik hoop, en ik roep eigenlijk de staatssecretaris op, om hen een trappoline te geven.

[0:32:52] Kijk eens aan.

[0:32:54] Dank u wel voor uw inbreng, maar u heeft wel een interruptie van de heer Boutkamp te pakken.

[0:32:58] Hou er gang.

[0:32:58] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:33:01] Ja, wel...

[0:33:03] met een motie die door de heer Boutkamp was ingediend over hoe we dat gaan doen met die verplichte Europese afdracht over plastic dat eroverheen gaat en dat anders neer te leggen.

[0:33:16] Dat ik dat nog mag meemaken in deze Kamer, zou ik bijna willen zeggen.

[0:33:20] Maar de vraag is dan wel aan D66...

[0:33:26] Bent u dan ook bereid om zich hard te maken dat deze gewoon jaarlijks verplichte afspraak, die in een periode van coronatijd is afgesproken om net te doen alsof er geen extra geld naar Brussel stortte, daadwerkelijk ook zeg maar om te buigen dat deze aftak dan wordt neergelegd bij zeg maar de producenten van dat plastic, zodat daar ook mee de prikkel wordt neergelegd?

[0:33:47] Bent u daartoe bereid om zeg maar nou eventueel misschien nog wel gezamenlijk met een nieuwe motie te komen om dat te gaan doen?

[0:33:53] Ik heb net ook aangegeven, wij redeneren vanuit het principe dat de vervuiler betaalt en op het moment dat u daar een voorstel voor doet, dan zal ik daar zeker heel goed naar kijken en dan kunnen we misschien wel inderdaad samenwerken.

[0:34:13] Kijk eens nou, mooi.

[0:34:14] Ik hoor de staatssecretaris al zeggen dat hij zich zorgen gaat maken.

[0:34:18] Daar gaat hij straks denk ik ook wel op in.

[0:34:22] Ik voer vandaag het woord namens de Partij voor de Dieren.

[0:34:30] omdat die niet aanwezig konden zijn.

[0:34:31] Niets doen is niet haalbaar, betaalbaar en realistisch.

[0:34:35] Niets doen is kiezen voor stilstand.

[0:34:37] En niet durven kiezen voor circulaire maatregelen geeft steun aan de profiteurs van die stilstand, de fossiele industrie.

[0:34:43] Niets doen is een mes in de rug van de innovatieve circulaire bedrijven die flink geïnvesteerd hebben en tegen de stroom in ondernemen.

[0:34:49] Niets doen is niet goed voor de Nederlandse kennis-economie van de toekomst en de Nederlandse grondstoffen-onafhankelijkheid.

[0:34:54] GroenLinks PvdA roept de derde staatssecretaris in anderhalf jaar tijd op om lef te tonen.

[0:34:59] In het regeerakkoord staat een plasticheffing van 567 miljoen, bedacht door NSC, BBB, VVD en PVV zonder uitwerking.

[0:35:07] Aanvankelijk wilden ze de heffing bij producenten van polymeren leggen, maar dit jaar bleek plots dat het gat in de begroting via de afvalverbranders bij de inwoners terecht zou komen.

[0:35:15] Mijn vraag aan de staatssecretaris, hoe is dit gegaan?

[0:35:17] Hoe is deze heffing bij de afvalverbranders en de inwoners terechtgekomen?

[0:35:22] Is de lobby van de plasticproducenten hierbij van invloed geweest?

[0:35:25] De plasticheffing dreigt, net als de coalitie die het bedacht heeft, een flop te worden.

[0:35:29] Lastenverhoging voor de inwoners, 100 euro extra afvalstoffenheffing, geen circulaire prikkel, geen afvalpreventie.

[0:35:36] Dank je wel PVV, VVD, NSC en BBB.

[0:35:40] En dan de nationale circulaire plasticsnorm, een bijmengverplichting.

[0:35:43] Nodig, omdat onze recyclebedrijven omvallen en er in 2030 toch een Europese norm aankomt.

[0:35:49] Het slechtste scenario is dat we tegen die tijd geen Nederlandse recyclecapaciteit meer hebben.

[0:35:54] En toch werd ook deze norm geschrapt.

[0:35:57] Vertraging op vertraging, voorzitter.

[0:36:00] De bedrijven die profiteren van deze stilstand blijven met hulp van PVV, VVD en BBB verder vertragen.

[0:36:06] Ze stellen vertragende convenanten voor en kunnen doorgaan met hun fossiele winsten, terwijl de echt innovatieve, eerlijke en toekomstgerichte bedrijven zoegen.

[0:36:14] Onrechtvaardig, vindt GroenLinks Partij van de Arbeid.

[0:36:21] Er wordt nogal flink afgegeven op alles en iedereen op dit moment.

[0:36:26] En dat steekt me een beetje.

[0:36:28] Daarom reageer ik er ook maar even op.

[0:36:31] En te meer omdat bijvoorbeeld de deelnemers aan de plastic tafel aan mas, durf ik wel te zeggen, hun zorgen hebben geuit over de norm.

[0:36:40] Die gewoon praktisch onuitvoerbaar is en was.

[0:36:44] Wij hebben in de Kamer gelukkig een meerderheid gevonden voor de plastic tafel.

[0:36:49] En daar zijn een set aan maatregelen uitgekomen waar ik bij meerdere personen hier waardering voor hoor achter deze tafel.

[0:36:57] Hoe beoordeelt de heer Gabriel zijn eigen inzet van de deelnemers aan de plastic tafel, gezien de bijdrage aan CO2-emissiereductie, zoals vrijwillig is afgesproken, het gaat halen, terwijl de norm niet eens uitvoerbaar was?

[0:37:12] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:37:15] Mijn bijdrage ging ook over de plastic heffing, die mede door u is vormgegeven.

[0:37:22] Daarom dat ik gezegd heb, die plastic heffing is een flop, net als de coalitie die hem bedacht heeft, waarin de VVD ook zit.

[0:37:28] Dus dat ging voornamelijk over de plastic heffing, heb ik ook mijn bijdrage genoemd.

[0:37:32] Dan even ten aanzien van de plastic tafel.

[0:37:34] Die plastic tafel is gekomen met ten aanzien van de circulaire hefboom een zeer goed maatregelenpakket.

[0:37:40] Dan stel ik de vraag aan de VVD.

[0:37:41] Wat wilt u met dat maatregelenpad?

[0:37:43] Mag dat, ik hoor het D66 en NSC zeggen, laten we dat wettelijk borgen?

[0:37:47] Wij zijn ook zeer voorstander van de wettelijke borging en het vastleggen van die maatregelen.

[0:37:51] Dus geen vertragende convenante of iets dergelijks.

[0:37:54] En we hebben die vraag aan u gesteld en u zegt ja, we moeten nog even kijken.

[0:37:57] Ik durf daar nog geen uitspraak over te doen.

[0:37:58] Ik moet dat even nog aan de staatssecretaris even bevragen.

[0:38:03] U durft niet de uitspraak te doen.

[0:38:04] We gaan die uitkomsten ook daadwerkelijk borgen en wettelijk borgen.

[0:38:08] Dus ik vind de deelname aan die tafel van heel veel mensen natuurlijk fantastisch.

[0:38:13] Er is heel veel tijd aan besteed.

[0:38:15] Het was wel een beetje niet helemaal evenwichtig aan tafel.

[0:38:19] Dus heel veel bedrijven, weinig onafhankelijke NGO's.

[0:38:25] Maar superhard gewerkt, supergoede uitkomst ten aanzien van de hefboom.

[0:38:29] Alleen laten we dan ook met z'n allen uitspreken dat we die uitkomst dan ook wettelijk borgen en vastleggen.

[0:38:37] Ik vraag naar de norm waar u letterlijk in uw spreektekst aan refereert en u gaat nu verder op de plastic tafel, dus dat ten eerste.

[0:38:46] En het tweede, u hebt me gevraagd of ik de vrijblijvendheid wil borgen en ik geef positief antwoord en dan gaat u mij nu vertellen dat ik dat niet wil.

[0:38:53] Wat is dit nou?

[0:38:55] Dat is niet eerlijk.

[0:38:56] Nee, wij durven de uitspraak te doen om hem wettelijk te borgen.

[0:39:01] En u twijfelt nog, heeft u letterlijk gezegd, over de manier van borging.

[0:39:05] Dat was uw eigen spreektekst.

[0:39:06] En wij willen scherp hebben dat hij ook daadwerkelijk wettelijk geborgd wordt.

[0:39:12] En daarom dat wij dat hier stellen.

[0:39:13] Want we horen zowel de PVV als de VVD niet dat noemen, terwijl dat mevrouw Wingelaar en mijn collega Bamenga hier wel gezegd hebben, we willen dat wettelijk borgen.

[0:39:22] Dat is wat ik hier graag wil horen.

[0:39:26] Daar zitten wij niet op te wachten.

[0:39:29] We willen gewoon dat de staatssecretaris nu zegt laten wij de uitkomst van die fantastische tafel gewoon wettelijk borgen.

[0:39:34] Ik geef even ruimte voor de fact check.

[0:39:40] Volgens mij zit u daarmee.

[0:39:41] Nou ja, kijk, dankjewel voorzitter dat u mij die gelegenheid biedt.

[0:39:44] Kijk, het is gewoon, er zijn verschillende type afspraken uit die plastic tafel gekomen.

[0:39:50] Het ene kan wettelijk geborgd worden, het andere kan via de UPV geborgd worden, via ANVB, de andere kan via Confernant geborgd worden.

[0:39:57] Het is niet één wet.

[0:39:59] Die wet waar u aan refereert, dat gaat over de hefboom.

[0:40:02] En de hefboom is iets wat eerst een Europese grondslag moet hebben.

[0:40:06] Dat komt via de Circular Economy Act.

[0:40:09] Gaat Europa waarschijnlijk daar grondslag voor bieden?

[0:40:11] En als dat kan, dan kan Nederland daar in de uitvoering iets mee gaan doen.

[0:40:14] Steun ik dat idee en dat concept?

[0:40:16] Natuurlijk, hartstikke mooi als dat zou kunnen.

[0:40:19] Dus het ligt even een stuk genuanceerder.

[0:40:21] En ik betreurde dat Gerard Gabriel zo kort door de bocht over de VVD praatte.

[0:40:26] Daar wil ik graag op reageren.

[0:40:31] De aanval die ik hier benoemd heb gaat over de plastic heffing.

[0:40:38] Daar is de VVD onderdeel van, van de plasticheffing, om dat in het regeerakkoord te krijgen.

[0:40:43] Daar ging mijn tekst over.

[0:40:44] Als de heer Buijzen namens de VVD zegt wij gaan die uitkomsten van de circulaire hefboom, van die plastic tafel, hoe dan ook borgen en in 2027 laten ingaan, dan is daar een mooie meerderheid voor.

[0:40:56] En dan hoop ik dat als wij dadelijk een motie indienen om deze ook wettelijk te verankeren, dat deze ook gesteund wordt door de VVD.

[0:41:02] En ik hoop ook dat de staatssecretaris daar dan nog op in zal gaan, want die zal ik dat ook bevragen.

[0:41:09] Wij willen pal gaan staan voor de circulaire economie en voor de bedrijven die nu dreigen te verdwijnen.

[0:41:13] Met een evenwichtige mix van stimuleren, normeren en beprijzen moet circulariteit straks een pijler worden in het economisch en financieel beleid van een nieuwe regering.

[0:41:21] Niet alleen het bewindspersoon van milieu moet er straks over gaan, maar ook die van financiën en van economische zaken.

[0:41:26] Mijn vragen aan de staatssecretaris.

[0:41:29] Bent u bereid de uitkomsten van een plastic tafel, de circulaire hefboom, wettelijk vast te leggen en deze in 2027 in te laten gaan?

[0:41:35] Bent u bereid circulaire bedrijven die omdraaien te vallen te ondersteunen totdat de hefboom voor resultaat zorgt?

[0:41:40] En kunt u verschillende alternatieven voor de plasticheffing uitwerken, zoals bijvoorbeeld het schrappen van de uitzondering voor plastic waterflesjes van de frisdankbelasting, of een heffing op single-use plastics op to-go verpakkingen, of misschien alsnog een heffing op primaire fossiele polymeren?

[0:41:53] Zoals u ziet, er zijn voldoende mogelijkheden om te versnellen.

[0:41:56] Steun de oproep van GroenLinks Partij van de Arbeid om de circulaire hefboom snel wettelijk vast te leggen en steun onze oproep voor een goed alternatief voor de plasticheffing.

[0:42:04] Kies en doorbreek de rechtse stilstand.

[0:42:07] dan hergebruik boven recycling.

[0:42:09] Het is belangrijk om elektronica, maar daarin schaarse metalen, langer in de cyclus te houden.

[0:42:14] Nederland heeft nu nog geen ambitieus pakket aan reparatiemogelijkheden, terwijl het hard nodig is.

[0:42:19] In hun laatste rapport heeft CE Delft een beleidspakket gemaakt met circulaire voorbeelden, zoals een verplicht aandeel refurbished goederen, reparatievouchers en een hergebruikdoelstelling binnen de UPV.

[0:42:28] Uit hun doorrekening blijkt dat dat niet alleen goed is voor het behalen van klimaatdoelen, maar dat ook banen oplevert en huishoudens financieel voordeel geeft.

[0:42:36] Kan de staatssecretaris een appreciatie geven over dat rapport en gaat hij de zes onderzochte maatregelen uit het rapport ook daadwerkelijk invoeren?

[0:42:44] Een concreet voorbeeld van snelle winst kan de staatssecretaris starten met het opleggen van een hergebruiksdoelstelling aan Stichting Open.

[0:42:51] Op dit moment hebben zij wel een inzameldoelstelling, maar geen verplichte hergebruikdoelstelling, waardoor veel elektronische apparaten nog in een shredder verdwijnen in plaats van dat ze gerepareerd en hergebruikt worden.

[0:43:00] En dan die UPV-luiers.

[0:43:02] Daarvan waren al documenten terug te vinden in 2014.

[0:43:05] Het is acht procent van het huishoudelijk afval.

[0:43:08] Wij snappen niet waarom het er niet gewoon gehandeld wordt en er gewoon een UPV komt waarin er ook besluiten genomen wordt.

[0:43:13] Ook dat is trouwens een resultaat van de plastic tafel.

[0:43:16] De plastic tafel, pagina 41, zegt

[0:43:19] Kom gewoon met die UPV voor luiers.

[0:43:23] En wij vragen aan de staatssecretaris waarom het zo lang duurt.

[0:43:27] Wat is nou de reden dat er nog steeds niks ligt sinds 2014?

[0:43:31] En ook hierin vragen wij, kies en doorbreek die stilstand.

[0:43:38] Leer Boutkamp, gaat uw gang.

[0:43:42] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:43:44] Ja, misschien om op die luiers en incontinentiemateriaal naar in te gaan.

[0:43:48] Misschien waarom het zo lang duurt, of nog steeds zo lang duurt, komt misschien wel door het feit... dat het proces van recyclen van een luier of een incondensma zoveel negatieve milieurendementen oplevert.

[0:44:02] Je hebt namelijk enorm veel energie nodig, enorm veel water nodig en dergelijke.

[0:44:07] En wat je overhoudt is zo miniem.

[0:44:09] Qua plastic is dat nog veel onrendabeler, ik zou bijna willen zeggen, dan de inhoud die erin zit.

[0:44:17] Maar dus is het met ons eens dat zolang het niet, en ik hoorde de heer Gabriels de woorden van de PVV herhalen, haalbaar, betaalbaar en realistisch, ik ben blij dat het ook tot GroenLinks Partij van de Arbeid is doorgedrongen, dat dat van toepassing moet zijn op dit proces, die ecologische voetafdruk waar vaak naar wordt verwezen.

[0:44:42] Ik begon mijn betoog met de volgende woorden.

[0:44:46] Niets doen is niet haalbaar, betaalbaar en realistisch.

[0:44:49] En het geldt ook voor deze vraag van de heer Boutkamp over UPV-luiers.

[0:44:53] Er moet iets komen, want niets doen zorgt ook voor 8% van deze afval.

[0:44:57] Dus we kunnen niet door blijven gaan met zo'n groot percentage van afval om daar niets mee te doen.

[0:45:03] Dus niets doen is voor ons minder haalbaar, minder betaalbaar en minder realistisch.

[0:45:10] Dat brengt ons aan het einde van de eerste termijn de inbreng aan de kant van de Kamer.

[0:45:17] We gaan zo dadelijk na de schorsing verder met de beantwoording door de staatssecretaris.

[0:45:21] En ik schors het debat tot tien voor drie.

[0:45:27] Ik zie u zo graag terug.

[1:21:59] Dames en heren, we zijn gereed om te starten met de voortzetting van dit debat circulaire economie.

[1:22:13] De staatssecretaris met ondersteuning is terug in de kamer voor de beantwoording van de vraag uit de eerste termijn.

[1:22:20] Dus ik zou graag de staatssecretaris het woord willen geven.

[1:22:24] En daarbij wil ik nog vermelden dat we in eerste instantie voor vier interrupties gaan.

[1:22:29] Een viertal, ja.

[1:22:34] En als u de blokjes zou willen noemen, heel graag, dan weten we wat ons te wachten staat.

[1:22:38] First things first.

[1:22:39] Belangrijke dingen eerst.

[1:22:40] De blokjes.

[1:22:41] Ik begin natuurlijk met de inleiding.

[1:22:42] Die zal 1,5 tot 2 uur duren.

[1:22:47] Daarna zal ik het hebben over de doelen van de circulaire economie.

[1:22:51] Daarna wil ik het hebben over het statiegeld, de sub-wetgeving, plastic tafel, textiel,

[1:22:59] en het belangrijkste kopje overig.

[1:23:04] En dan hoop ik natuurlijk dat ik de vragen van de leden van de Kamer voldoende heb beantwoord, voorzitter.

[1:23:10] Dank u wel, voorzitter.

[1:23:12] En dank om vandaag dit debat te voeren.

[1:23:15] Ik moet eerlijk zeggen, ik zit bijna drie hele maanden nu op mijn post als staatssecretaris en ik keek wel enorm uit naar dit debat.

[1:23:22] Omdat ik moet toegeven dat ik heb zelf een economische achtergrond, een ondernemersachtergrond.

[1:23:26] Het onderwerp circulaire economie gaat mijn hart wel wat sneller van kloppen.

[1:23:31] Ook omdat het denk ik een hele mooie kans is voor Nederland, voor de toekomst van onze economie, om daar echt ook mee aan de slag te gaan en ook met een veel meer economischere bril naar dit onderwerp te kijken.

[1:23:45] Als je een analyse maakt van de Nederlandse economie op dit moment, maar ook waar gaan wij over vijftig jaar onze boterham mee verdienen, dan kom je uiteindelijk erachter dat circulair maken van de Nederlandse economie een keiharde economische no-brainer is.

[1:24:01] De Nederlandse economie zal het in de toekomst moeten hebben van het feit dat we schoner zijn, dat we slimmer zijn, dat we efficiënter zijn, net dingen één kantje beter doen dan de rest van de wereld.

[1:24:11] Wij worden nooit geen lagenlonenland meer, wij worden nooit geen massaproductieland meer.

[1:24:17] Wij zullen het slimmer moeten doen en we zullen het schoner moeten doen.

[1:24:21] En ik denk dat dat ook vanuit geopolitiek belang, als je op dit moment kijkt wat in de wereld gebeurt, het feit dat er allerlei maxblokken op dit moment ontstaan.

[1:24:32] Maxblokken die niet per se het spel spelen zoals wij dat graag zouden willen spelen.

[1:24:36] Ook niet per se het spel spelen op de spelregels die wij graag willen.

[1:24:39] Zelfs een trouwe bondgenoot als de Verenigde Staten, die toch echt teruggrijpt naar handelstarieven.

[1:24:46] Zaken die we eigenlijk nog voor de Tweede Wereldoorlog pas kennen.

[1:24:49] Een handelstarievenoorlog.

[1:24:51] Op deze schaal loopt economisch gezien tot een simpele beweging naar grondstoffenefficiëntie.

[1:24:59] Uiteindelijk zullen we efficiënter moeten omgaan met onze grondstoffen.

[1:25:02] We zullen moeten zeggen, wij gaan onze grondstoffen niet meer weggooien.

[1:25:06] Wat we nu toch op een te grote schaal doen.

[1:25:08] Maar we zullen die moeten hergebruiken.

[1:25:11] Hoogwaardig, ook laagwaardig.

[1:25:13] We zullen moeten zorgen dat we minder afhankelijk worden van landen die toch niet per se dezelfde normen en waarden uitdragen als dat wij doen.

[1:25:24] En we zullen die beweging moeten maken.

[1:25:26] Dat zullen we moeten doen vanuit een economisch en een ecologisch belang.

[1:25:29] Ik denk dat die twee elkaar hier perfect vinden in het onderwerp.

[1:25:32] En ik denk dan ook dat voor de Nederlandse economie dit een enorme kans kan zijn ook om ons toekomstig verdienvermogen veilig te stellen, maar ook om onze positie in de wereld gewoon weg... om die veilig te stellen als het gaat om autonomie, zelfstandigheid, niet meer afhankelijk zijn van, maar veel meer het hergebruik ervan.

[1:25:53] Ik was afgelopen maandag bij Neste, een mooi bedrijf in Rotterdam,

[1:25:57] die van frituurvet, frituurolie, biobrandstof vermaakt.

[1:26:01] Niet een klein beetje, maar oprecht gewoon producten die je gewoon in je eigen Volvo, in mijn geval diesel, kan gooien, waar je gewoon mee naar de andere kant van de wereld kan vliegen.

[1:26:09] SAF, dat zijn bedrijven van de toekomst, dat zijn de bedrijven waar de Nederland van moet hebben.

[1:26:16] Niet afhankelijk van Saudi-Arabië, niet afhankelijk van Rusland, niet afhankelijk van China, maar puur zelf in Europa strategisch autonoom zijn.

[1:26:26] En dat is wat mij betreft dan ook de kern van circulaire economie.

[1:26:31] De vraag is natuurlijk wel, hoe gaan we dat dan bereiken?

[1:26:34] Dat is natuurlijk de volgende stap.

[1:26:35] Ik denk dat het belangrijk is om die beweging met elkaar te maken.

[1:26:39] Daar kan, en daar is ook zeker, het stellen van doelen een belangrijk onderwerp van.

[1:26:44] Ik zal er zo nog wat meer over zeggen.

[1:26:46] Maar uiteindelijk gaat het om die beweging naar het betere gebruik van grondstoffen.

[1:26:50] De reststromen op zo'n manier organiseren dat we ze niet weggooien, maar dat we ze terug in de economie stoppen en dat we ook grondstoffen besparen.

[1:26:57] De hoe is dan voor mij wel een hele belangrijke.

[1:26:59] En als ik dat ook weer kijk, ik denk dat we daar echt een aantal dingen, en ik zal daar wat uitgebreider op terugkomen in de actualisatie van het Nationaal Programma Circulaire Economie, maar dat we ook de aanpak iets economischer kunnen insteken.

[1:27:12] Ik denk dat we moeten kijken dat als jij wil dat circulaire economie de reguliere economie wordt, want dat moet het uiteindelijk wat mij betreft zijn, niet een beleidshoofdstuk van een departement, maar veel meer de kern van onze economie, de basisoptie voor zowel consument als producent, dan zul je daar een andere aanpak tegenover moeten zetten.

[1:27:36] Ondernemers vermarkten uiteindelijk producten en moeten er ook winst mee kunnen maken.

[1:27:40] Dat betekent dat je een bepaalde schaal nodig hebt en dat dat een belangrijk onderdeel is van de aanpak.

[1:27:44] Dat betekent dat bedrijven die actief zijn in de circulaire economie, die wij ondersteunen, ook op eigen economische benen moeten staan.

[1:27:51] Dat is denk ik ook een belangrijk onderdeel daarvan.

[1:27:55] We moeten denk ik ook de bedrijfsleven veel meer zelf aan het stuur zetten.

[1:28:00] gezamenlijk doelen stellen, maar veel minder vanuit de overheid proberen maakbaar die economie te maken tot precies voor te schrijven hoe het exact moet.

[1:28:08] Maar veel meer, en ik kom zo nog terug op de plastic tafel, de textieltafel.

[1:28:14] Wat mij betreft, een tipje van de sluier, nog heel veel meer sectorale ondernemerstafels, noem ik ze maar even.

[1:28:20] Veel meer die ondernemers zelf meelaten bepalen hoe we dat gaan doen.

[1:28:25] Niet het doel steeds verschuiven, maar veel meer zeggen, kun je meehelpen om dit te doen?

[1:28:30] Daar hoort ook bij wat mij betreft een Europees gelijkspeelveld.

[1:28:33] Er is al veel gezegd over de...

[1:28:35] De recyclers die het op dit moment heel zwaar hebben in Nederland.

[1:28:43] Wij kunnen beleid maken wat we willen.

[1:28:45] Op het moment dat we een geopolitieke situatie hebben, waarin je ziet dat de Nederlandse markt overspoeld wordt met goedkoop, vaak niet duurzaam plastic uit China.

[1:28:59] Als we zien dat er marktdumpingen plaatsvinden op tal van producten, en we hebben het nu over plastic, maar we zien het ook al gebeuren als schatum-lithium-batterijen en allerlei producten die op dit moment niet in Amerika plaats kunnen vinden, maar naar Europa toe gaan.

[1:29:14] Je ziet dat dat het hard raakt van onze schone economie.

[1:29:17] Je ziet dat het hard raakt van onze industrie.

[1:29:19] En dat vind ik wel echt een zorgelijke ontwikkeling.

[1:29:21] We hebben geprobeerd om bij het WN-verdrag in Genève een eerste stap te maken.

[1:29:29] Dat is helaas niet gelukt.

[1:29:31] Ik heb daarbij wel gezegd dat we als Europa het gesprek met elkaar aan moeten gaan.

[1:29:37] China met goedkoop plastic hier vervolgens onze economie sloopt.

[1:29:42] Of kiezen we als Europa voor de way forward.

[1:29:47] Wat mij betreft is het dat laatste.

[1:29:49] Dat moeten we wel op Europees niveau doen.

[1:29:50] Ik zal zo nog wat zeggen over de hefboom.

[1:29:52] Een sympathiek idee, maar dat is echt een onderdeel wat mij betreft ook van een Europese aanpak.

[1:29:57] Omdat als ieder landje in Europa het allemaal op zijn eigen manier gaat doen, ga je dus eigenlijk wat er nu wereldwijd niet gewoon gebeurt, ga je binnen de Europese Unie doen.

[1:30:04] Dat lijkt me ook niet verstandig.

[1:30:06] Dus nogmaals, voorzitter, ondanks mijn dubbele demissionaire status, zeg ik maar even wel passie en ambitie op dit onderwerp, om echt ook hier op stap te zetten, samen met de Nederlandse industrie, samen met Nederlandse bedrijven, omdat het uiteindelijk in mijn optiek en mijn visie wel echt de weg vooruit is.

[1:30:26] Dat was mijn inleiding, voorzitter, als het mag.

[1:30:32] Dat sluit volgens mij.

[1:30:35] aan bij een aantal vragen die zijn gesteld over de doelen.

[1:30:38] Het tweede blokje en de heer Buizen vroeg mij daarna en wij gaan die doelen actualiseren in het nationaal programma circulaire economie.

[1:30:51] En we gaan kijken van wat is er nou nodig om het aan de ene kant realistisch te maken zonder dat je weer zwabberbeleid gaat krijgen.

[1:30:57] Dat wil ik wel blijven benadrukken.

[1:30:58] Ik denk dat het onverstandig is dat het alle kanten opschiet.

[1:31:02] En ik maak dus ook bewust even de knip, zeg maar, tussen wat willen we nou bereiken en hoe willen we dat bereiken.

[1:31:09] En ik denk dat daar wel een enorme mooie kans ligt door aan de ene kant te zeggen, dit zijn de doelen, daar willen we op focussen.

[1:31:18] En aan de andere kant, ik noemde net al die ondernemerstafels, te kijken hoe je dat samen met het bedrijfsleven kan doen, waarbij we dus niet zozeer op die stoel van die ondernemer gaan zitten, ook niet vanuit een maakbaarheidsgedachte proberen die economie in te richten, maar dat je wel zegt, dit zijn de doelen en het bedrijfsleven commiteert zich daaraan en dan kijken we hoe we dat doen.

[1:31:40] Wat dat betreft, om dit blokje dan even af te maken, de heer Buijsen vroeg mij nog wat kunnen we nou meenemen uit de succesfactor van de circulaire sectortafel, de plastic tafel.

[1:31:55] Dat is wat mij betreft dus het feit dat de ketenpartners aan tafel zitten, dat je een breed commitment hebt om iets te doen, samen met een onafhankelijke voorzitter erbij, en met elkaar gaat praten over hoe gaan we dat nou doen.

[1:32:09] Waarbij ik dan vind, ik zal zo nog wat over de plastic tafel zelf zeggen, en over de uitkomsten van de hefboom, de heffing en de norm.

[1:32:19] Ik vind het heel knap wat de plastic tafel heeft gedaan, omdat het namelijk onder een gesternte was van een financiële taakstelling, zeg ik er maar gewoon bij.

[1:32:27] Een financiële opdracht.

[1:32:28] Ik zou het veel interessanter vinden om samen met bedrijven te kijken, oké, als we nou met elkaar willen dat batterijen in Nederland goed worden gerecycled.

[1:32:36] Het is idioot dat wij batterijen terugsturen van buiten de Europese Unie, terwijl daar lithium in zit, er zit goud in, er zit magnesium in.

[1:32:43] Heel zonde als we dat wegsturen.

[1:32:44] Hoe kunnen we dat nou op een goede manier doen?

[1:32:46] Dan heb je dus al die partners, wat mij betreft, aan tafel en gaan we met alle partijen rondom de accusector kijken hoe kunnen we daar hergebruik, grondstoffenefficiëntie en recycling goed handen en voeten geven.

[1:32:58] Maar dat kan je met tal van allerlei andere producten doen.

[1:33:01] Dus wat dat betreft wil ik dat graag op zo'n manier gaan aanpakken.

[1:33:05] Dank u wel.

[1:33:06] U bent aan het einde van het blok, denk ik.

[1:33:08] Ik zou ook willen afspreken met de leden om interrupties aan het einde van elk blokje te doen.

[1:33:13] We hebben een aantal op een aantal blokjes.

[1:33:17] Dus dan kunnen we dat ordentelijk met elkaar doen.

[1:33:19] Ik wil het woord even aan de heer Galiels.

[1:33:23] U laat hem even.

[1:33:24] Ik laat hem even gaan.

[1:33:27] Vervolgt u uw betoog dan voor het volgende blokje.

[1:33:32] Dank, voorzitter.

[1:33:37] Nee, het is vervelend dat je maar vier interrupties hebt.

[1:33:41] Maar kijk, dit is natuurlijk een heel mooi verhaal van de staatssecretaris waar ik ook echt geloof dat er passie zit.

[1:33:47] En er is niets wat gezegd is waar iedereen het mee eens is natuurlijk.

[1:33:53] Het gaat er natuurlijk om dat er onder bedrijven een verschil bestaat tussen bedrijven die het oude doen en bedrijven die het nieuwe gaan doen.

[1:33:59] En dat je soms dus één bedrijf moet benadelen.

[1:34:01] Een oude industrie die niet verduurzaamt en waarmee je dus het circulaire bevordert.

[1:34:08] Dus het gaat er natuurlijk om dat je dus bepaalde keuzes maakt die ook een deel van het bedrijfsleven niet ziet zitten.

[1:34:13] Dus de vraag is dan, omdat dus altijd alles aan bedrijven voorgelegd moet worden en er zitten dus verschillende bedrijven bij,

[1:34:21] Hoe ziet de staatssecretaris dan, is er ook plek aan zulke tafels voor onafhankelijke organisaties die niet een bepaald belang hebben bij wat daar besloten gaat worden?

[1:34:35] Dus je hebt... Ja, Helder, de staatssecretaris.

[1:34:39] Ik benadruk wel dat het wat mij betreft echt ketentafels zijn.

[1:34:44] Met ook belangen juist in die sector.

[1:34:46] Omdat het dan ook iets is waar je financieel voor of nadeel aan ondervindt.

[1:34:51] En ik denk dat dat juist ook die verantwoordelijkheid is die je wil.

[1:34:54] dat je ook niet kunt weglopen voor die verantwoordelijkheid.

[1:34:57] Maar laat ik dan nogmaals duidelijk zeggen, kijk, die doelen behoren er wat mij betreft wel bij.

[1:35:01] Dus op het moment dat je als bedrijf, als producent of als verwerker aan zo'n tafel gaat zitten en je zegt, nou, laat ik het voorbeeld van die accu's nemen, dan moet je je wel commenteren aan het halen van zo'n doel wat mij betreft.

[1:35:10] Dat je wel zegt, ja, maar het doel is dan wel uiteindelijk dat we gaan komen tot x%

[1:35:15] recycling, x% hergebruik, circulariteit in zo'n keten.

[1:35:20] Maar het hoe-voorschrijven zou ik niet vanuit het ministerie willen doen.

[1:35:23] Het hoe-voorschrijven is wat mij betreft ook echt iets aan die sector zelf, zonder dat ze daarbij weg kunnen lopen van de verantwoordelijkheid.

[1:35:30] Want dat hoort daar dan wel bij wat mij betreft.

[1:35:32] Ze krijgen de vrijheid om het hoe in te vullen, maar de verantwoordelijkheid om wat we uiteindelijk moeten bereiken.

[1:35:37] Dat hoort daar dan wel bij.

[1:35:38] Ik deel overigens wel de zorg van de heer Gabriels.

[1:35:41] Uiteindelijk gaat het ergens natuurlijk wel een keer knellen.

[1:35:43] Maar juist vind ik dat je het dan moet zeggen van jongens,

[1:35:48] Ik geloof oprecht vanuit mijn politieke overtuiging, vanuit mijn mensbeeld, dat het overgrote deel van de ondernemers de juiste kant op wil.

[1:35:55] Het overgrote deel van de bedrijven positief staat tegenover de toekomst.

[1:36:00] En dat als je daar ook de verantwoordelijkheid over het hoe gaan we dat dan invullen neerlegt, dat dat op een goede manier vorm gaat krijgen.

[1:36:08] Waarbij zo'n onafhankelijk voorzitter natuurlijk wel moet waken over de doelen.

[1:36:14] Ik haalde het ook al in mijn betoog aan.

[1:36:19] Het is natuurlijk hartstikke mooi dat de staatssecretaris stappen wil zetten met het bedrijfsleven.

[1:36:23] Maar ik stelde ook vaak met welke bedrijven dan.

[1:36:26] Er zitten toch echt bedrijven met verschillende verantwoordelijkheden.

[1:36:29] En ik heb toch vaak het gevoel dat het recht van de sterkste geld hierbij.

[1:36:34] Maar het kan het best zijn dat we toch keuzes moeten maken om de grootste partij ons niet te bevoordelen.

[1:36:43] Hoe voorkomt u dat?

[1:36:45] Want dat hoor ik niet.

[1:36:46] U kunt niet met het bedrijfsleven... Want er zijn gewoon verschillende belangen.

[1:36:50] Voor welk belang kiest u dan?

[1:36:51] Kiest u voor het circulaire belang of niet?

[1:36:56] Voorzitter, de tegenstelling zoals mevrouw Wingelaar hem nu neerzet, die zie ik wat minder.

[1:37:00] Ik zie niet dat het een keuze tussen zwart of wit is.

[1:37:03] Ik zie bedrijven die zeggen... wij zouden heel graag die stap willen zetten.

[1:37:07] Wij vinden ook heel graag dat we die kant ook willen.

[1:37:09] Maar we zitten met het feit dat als wij het in ons eentje doen... dan worden we de markt uitgeprezen.

[1:37:16] We zitten met het feit dat we niet kunnen schalen.

[1:37:18] We zitten met het feit dat er een gelijk speelveld wel moet zijn.

[1:37:21] We zitten met het feit dat we tegen wet en regelgeving aanlopen... hoe we met bepaalde zaken moeten omgaan.

[1:37:26] Dus er zitten best wel wat praktische invullingen in mijn ogen over hoe je bepaalde circulariteitsvraagstokken op moet zetten.

[1:37:33] En het zwart-wit beeld dat er goede en slechte zijn... Ja, nogmaals, misschien is het bij een mensbeeld, maar die zie ik wat minder.

[1:37:40] Ik zie niet dat er kwaadaardige bedrijven zijn die zeggen... we gaan bewust proberen circulaire bedrijven de markt uit te duwen.

[1:37:48] Ik zie een economie, nogmaals, die de toekomst heeft schoon, slim, efficiënt... en die beweging met elkaar maken.

[1:37:55] En ik denk dat het goed is om dat met elkaar af te spreken welke richting je dan opgaat.

[1:38:02] Dan zijn we aangekomen bij het volgende blokje staatsgeld.

[1:38:10] Een onderwerp wat veel mensen natuurlijk bezighoudt.

[1:38:14] Mevrouw Wingelaar vroeg aan mij, wanneer gaat u regie nemen op het staatsgeldsysteem?

[1:38:21] Mijn antwoord daarop is vorige week.

[1:38:24] Ik heb vorige week een brief verstuurd, ook aan uw Kamer, maar ook aan de Stichting Verpakt, naar aanleiding van een lastenonderdwangsom van de inspecteur-generaal van de ILT, die terecht zegt tegen de Stichting Verpakt, u moet meer doen om dat inzamelpercentage omhoog te krijgen.

[1:38:48] Ik heb zelf contact gehad met de Stichting van het Pakt en gezegd... ik wil uiteindelijk toewerken naar een totaalplan.

[1:38:54] Want uiteindelijk is alleen die norm omhoog krijgen niet voldoende.

[1:38:57] Je ziet dat op dit moment er mensen gewoon ook echt... Als we naar de cijfers kijken, ziet het er best aardig uit... als het gaat om de aandeel blikjes en flesjes in het zwerfafval.

[1:39:10] Maar als ik gewoon nog een willekeurige mens op straat vraagt... bent u nou tevreden?

[1:39:14] Dan zullen ze zeggen nee.

[1:39:15] Als ik hier in Rotterdam of in Den Haag loop, dan zie ik prullenbakken die zijn opengetrokken.

[1:39:20] Veldenzakken die zijn opengescheurd, meeuwen die erop afkomen.

[1:39:24] Als ik naar de supermarkt ga, dan is het daar vies, dan is het daar fel.

[1:39:28] Dan draait daar viezigheid allemaal uit.

[1:39:32] Zo kan ik nog een hele lijstje opnoemen van supermarktondernemers die hiermee in hun maag zitten.

[1:39:39] Al met al vind ik dat een aantal zaken in ons citatiegeldsysteem niet goed gaat.

[1:39:45] Ik ben ontevreden over de financiële transparantie van de Stichting Verpakt.

[1:39:49] Ik vind dat we daar echt stappen op moeten zetten.

[1:39:52] Vandaar dat ik die brief heb gestuurd.

[1:39:53] Ik heb gezegd, ik wil graag om tafel.

[1:39:55] Ik wil een totaalpakket met acties.

[1:39:59] Ik wil dat we die vuilnisbakken gaan oplossen.

[1:40:01] Ik wil dat er meer inzamelpunten gaan komen.

[1:40:03] Ik wil dat we die viezigheid bij supermarkten aan gaan pakken.

[1:40:09] Dat wil ik uiteindelijk op een goede manier oplossen.

[1:40:10] Het liefst met een positieve prikkel.

[1:40:12] En daarom heb ik die brief vorige week ook naar uw Kamer gestuurd.

[1:40:17] Want dat is uiteindelijk mijn doel.

[1:40:19] En daarbij heb ik ook gezegd, ik ben geen voorstander van het verhogen van statiegeld.

[1:40:25] Daarmee raak je mensen in hun portemonnee.

[1:40:27] Je lost niks op met de problemen die ik net zei.

[1:40:29] De blikjes zullen alleen maar harder uit de vuilniszakken worden getrokken.

[1:40:33] De vuilnisbakken worden alleen maar harder open.

[1:40:35] We zullen eerst echt die basis op orde moeten zijn.

[1:40:39] U stelde mij ook nog de vraag over de motie.

[1:40:42] Daarvan heb ik dus ook even gezegd, die wil ik eerst eens even in het hele plaatje bezien... voordat ik overga tot het invoeren van statiegeld op sapflessen.

[1:40:50] Mijn voorganger heeft dat opengelaten.

[1:40:55] Maar ik denk dat het echt goed is dat we met een totaalplan komen.

[1:40:59] Hoe gaat het op dit moment?

[1:41:00] Waar zitten de problemen van mensen?

[1:41:02] En kunnen we dat op een manier oplossen...

[1:41:04] ...zodat er echt ook zichtbaar stappen kunnen worden gezet.

[1:41:08] Dus dat is echt het eerste traject wat ik graag zou willen aflopen... ...voordat ik een stap zou willen zetten op dat onderdeel.

[1:41:21] Is het einde van de blok, uw blokje, staatssecretaris?

[1:41:24] Ja.

[1:41:24] Mevrouw Wingena.

[1:41:25] Maar dan gaat u dus voorlopig niet de motie... ...die in meerderheid is aangenomen, uitvoeren?

[1:41:32] want er is gewoon een meerderheid voor om staatsgeld op alle sapflessen in te voeren.

[1:41:37] En nu moeten we wachten op een totaalpakket.

[1:41:43] Ik weet dat die motie is aangenomen, maar ik vind het op dit moment onverstandig om hem nu uit te voeren.

[1:41:47] Om een aantal redenen.

[1:41:49] Een reden één is, ik zou graag dat totaalpakket willen zien.

[1:41:53] Als we nu weer een nieuwe introductie van dat statiegeld gaan doen, denk ik dat dat niet bijdraagt aan die problemen oplossen.

[1:42:04] En ik wil ook goed kijken naar waar hef je nou statiegeld op en waar niet.

[1:42:08] Want ik heb ook partijen die mij oproepen, hef nou statiegeld op batterijen.

[1:42:13] Ik heb mijn statische geld op matrassen.

[1:42:16] We moeten wel ergens een grens trekken met elkaar waar we statische geld wel en niet op willen gaan heffen voordat je die totale breedte ingaat.

[1:42:23] Op dit moment merk ik dat de draagvlak van het stelsel onder druk staat vanwege het feit dat mensen zien dat er zichtbare problemen zijn.

[1:42:29] Die zou ik graag eerst willen oplossen.

[1:42:31] Alvorens ik een stap zet als het gaat om het uitbreiden van de statische geldverplichting.

[1:42:37] Er is een lost onder dwangsom vanuit ILT richting verpakt gegaan.

[1:42:47] Hoe kijkt u daar op dit moment tegen aan?

[1:42:53] De inspecteur-generaal is onafhankelijk.

[1:42:56] Hij heeft zich te houden aan de bestaande wet- en regelgeving.

[1:42:59] Op basis daarvan heeft hij een last-onder-dwangsom afgegeven.

[1:43:05] Dat is aan hem om dat te doen.

[1:43:07] Ik denk dat het wel terecht is dat het goed is om een partij ook...

[1:43:14] Druk mee te geven als het gaat om het halen van die doelen.

[1:43:18] De invulling ervan, dat heb ik ook geschreven.

[1:43:21] Ik ben geen... De ILT heeft een aantal opties meegegeven aan verpakt als het gaat om wat er mogelijk zou kunnen zijn.

[1:43:29] Een van die opties zou kunnen zijn het verhogen van staatsgeld.

[1:43:33] Daar heb ik zowel verpakt als uw Kamer van laten weten dat ik daar geen voorstander van ben.

[1:43:42] Tijd voor het blokje sub.

[1:43:49] Ja, voorzitter, dank.

[1:43:52] Even kijken, het blokje Shub.

[1:43:54] Daar zijn ook een aantal vragen over gesteld.

[1:43:55] En laat ik eigenlijk maar gewoon eens met de leukste beginnen.

[1:43:58] Het Wilhelminepepermuntje is volgens mij weg.

[1:44:02] Maar ik herken natuurlijk wel wat de heer Boutkamp ook steeds probeert... Ja, ik wil er nog wel eentje hebben.

[1:44:08] Ik herken wel... Ik zal zo de technische uitleg doen, maar ik herken wel het hele punt.

[1:44:12] Ik denk dat... Ik heb zelf een dochter... Ja, dat heel veel mensen met jonge kinderen wel verlangen naar de tijd dat er een plastic rietje was.

[1:44:20] omdat dat papieren rietje toch best ingewikkeld is als mensen daar mee naar de Efteling gaan.

[1:44:29] Tegelijkertijd ben ik ook wel enorm opgewekt om te zien dat er al enorme stappen zijn gezet.

[1:44:37] Ik weet nog zelf, een aantal jaar geleden hier in de Kamer hadden we allemaal van die papieren bekertjes.

[1:44:44] Dat ging er ook bij mij als Kamerlid destijds op een behoorlijk tempo doorheen.

[1:44:48] Als Kamerlid moet je fit blijven en daar heb je veel koffie voor nodig.

[1:44:50] Dus daar gaat veel doorheen.

[1:44:53] Tegelijkertijd als je nu ziet... De eerste twee, drie maanden hebben we best lopen vloeken met elkaar... als het gaat om die bekers.

[1:45:01] En inmiddels zijn we natuurlijk wel nu naar een systeem... en ik zie dat ook op mijn ministerie en op heel veel kantoorplaatsen... waarin dat oprecht ook gewoon goed gaat.

[1:45:09] En je ziet dan wel dat na een gewenningsperiode... die stappen wel gezet worden.

[1:45:15] En ik denk dat dit zo'n onderwerp is, dat heb ik ook gezegd...

[1:45:19] maar ik ook graag met het bedrijfsleven eens wat verder over door wil praten.

[1:45:22] Hoe gaat het op dit moment?

[1:45:24] Ik heb ook in de Kamerbrief geschreven, als het gaat om de motie Buizen, het kartonnen bekertje, daar zou ik graag nog wat meer tijd voor willen hebben over dat dilemma.

[1:45:35] Omdat ik nogmaals aan de ene kant herken ik het beeld dat er

[1:45:39] een aantal knelpunten zijn in de sector.

[1:45:42] En tegelijkertijd zie ik ook dat dingen heel goed gaan.

[1:45:45] En ik zou het ook zonde vinden als we dat onderdeel nou kwijtraken.

[1:45:50] En ook hier zie je weer dat bedrijven aan de ene kant hebben geïnvesteerd en vooruit willen.

[1:45:55] En aan de andere kant bedrijven zeggen ik wil wel, maar ik...

[1:45:58] Het is zo ingewikkeld, ik kom in de knel.

[1:46:01] En dat zien we eigenlijk ook op zowel het subplastic ter plaatse als de consumptie onderweg.

[1:46:10] Vandaar dat ik heb gezegd, volgens mij is het verstandig om eens te kijken, ook samen met het bedrijfsleven, als dit nou de doelen zijn.

[1:46:17] Hier willen we naartoe.

[1:46:18] Kunnen we dan eens kijken wat is het dan verstandig om te doen?

[1:46:21] En dat is ook een beetje hoe ik graag de motiebuizen zal willen uitvoeren.

[1:46:25] Ik ga daar op dit moment nog geen besluit over nemen.

[1:46:28] Ik ga daar even nog ook met de ketens het gesprek over aan.

[1:46:33] Kunnen we nou een manier vinden waarin je zegt, daar waar het knelt, gaan we het anders inrichten.

[1:46:39] Maar daar waar het goed gaat, ik noemde die kantooromgevingen,

[1:46:43] Ik zou dat wel heel zonde vinden om daar dan weer terug te gaan naar waar we waren.

[1:46:46] Want dan ga je ook wel een paar stappen back to the future, zou ik maar even zeggen.

[1:46:51] Dus dat is een beetje het dilemma wat ik op dit onderwerp probeer te balanceren.

[1:46:56] Aan de ene kant oplossen waar het knelt, zonder de andere kant weg te gooien.

[1:47:02] Voorzitter, als het gaat om... Ik zoek even mijn... Dit wordt technisch nu.

[1:47:07] Het punt over de Wilhelminapd...

[1:47:11] Het wilhelminepapermuntje noem ik het maar even.

[1:47:15] Het bredere punt wat de heer Boutkamp al best een tijd maakte, volgens mij, namelijk hoe zit het nu met de definitie van kunststof en kunststofproduct voor eenmalig gebruik.

[1:47:29] En zijn wij nou als Nederland nou niet strenger dan de rest van Europa?

[1:47:34] Het eerlijke antwoord daarop is... Jij zou de Duitsers zeggen.

[1:47:39] Ja en nee.

[1:47:41] Want aan de ene kant is het antwoord nee.

[1:47:42] Wij zijn hier niet strenger op.

[1:47:43] De Europese definities nemen wij één op één over.

[1:47:47] Rustig, ik kom zo bij...

[1:47:49] Ik kom zo bij het positieve deel van het antwoord voor de heer Boutkamp.

[1:47:56] Als het gaat om de definities en ook de wetsteksten, zijn wij niet strenger dan Europa als het gaat om de definitie van kunststof.

[1:48:04] Waar zit nou het discussiepunt?

[1:48:06] Ik heb oprecht geprobeerd ook te luisteren naar de heer Boutkamp.

[1:48:09] Hij heeft het een aantal keer meer al proberen aan te geven, de 5%-definitie.

[1:48:15] Waar wij als Nederland

[1:48:18] echt wel verbeteringen kunnen laten zien, laat ik het dan zo verhoorden, is de definitie in de regeling.

[1:48:24] En dan hebben we het over de aanwezigheid van kunststof in de vorm van synthetische chemische addictieven.

[1:48:29] Even platgeslagen, het willamidepepermuntje, is het nou plastic of is het nou papier?

[1:48:36] En dat hangt dus af van de definitie kunststof, maar dat hangt ook af van hoeveel er wordt gebruikt aan de binnenkant en de buitenkant daarvan.

[1:48:42] En wat ik de heer Boutkamp kan toezeggen, is wij gaan

[1:48:45] Die regeling gaan wij aanpassen in 2026.

[1:48:51] En ik zou dit punt daar ook graag in mee willen nemen, zodat we dat kunnen gaan verduidelijken.

[1:48:56] Zodat we niet iedere keer op een discussie komen, is het nou wel of is het nou niet?

[1:48:59] Ik zou dat willen gaan verduidelijken.

[1:49:00] En ik wil daar ook bij toezeggen dat ik dat graag wil gaan doen, ook samen met producenten.

[1:49:05] Want het zit me ook vaak in de uitleg van die wet- en regelgeving naar de praktijk toe.

[1:49:12] En ik denk dat het gewoon voor iedereen beter is als dit gewoon duidelijk wordt.

[1:49:15] Want we hebben er niks aan dat we in Nederland een continue discussie hebben over wat wel en wat niet.

[1:49:20] Dat moet gewoon duidelijk zijn.

[1:49:21] Ik pleit er ook voor, juist gered op mijn inleiding, dat dat ook op Europees niveau gewoon gelijk moet zijn.

[1:49:28] Want daar hebben we gewoon ook een eerlijk speelveld.

[1:49:30] Dus toezegging aan de heer Boutkamp om dat mee te nemen in die...

[1:49:34] in die regeling die we dus gaan herzien, op een manier die gaat werken voor het bedrijfsleven.

[1:49:40] En nogmaals, die balans zonder dat we gelijk de winsten die we behalen met de subwettenregelgeving, dat we die gaan weggooien.

[1:49:48] Ik hoop dat ik zo deze vraag voldoende heb beantwoord.

[1:49:51] Dank u wel.

[1:49:55] Het blokje is klaar, hè?

[1:49:56] Het blokje is klaar, volgens mij, voorzitter.

[1:49:58] Ik heb problemen met alles.

[1:50:03] Dank u wel voorzitter.

[1:50:05] Ik dank de staatssecretaris hartelijk dat hij mijn inbreng de afgelopen tijd op dit onderwerp te hard heeft genomen.

[1:50:14] Misschien moet ik hem toch een klein beetje temperen, want hij verwijst regelmatig naar het kopje dat het niet meer zo is.

[1:50:20] Maar dit bekertje, daar hebben wij in dit gebouw nog wel honderdduizenden van.

[1:50:26] Dus wij voldoenen althans niet even volgens die richtlijn, schijnt dan.

[1:50:31] Maar goed, dan dat tezijde.

[1:50:34] Maar ik ben wel heel blij.

[1:50:36] Het punt is alleen dat die definitie... Ik heb er een aantal voorbeelden van hoe dat in Europa wordt uitgelegd.

[1:50:42] Ik ben heel blij.

[1:50:43] Ik hoop ook dat u de sector echt daarbij gaat betrekken.

[1:50:47] Bij dat zeg maar dat onafhankelijk onderzoek en het uitzoeken daarvan.

[1:50:52] Maar laat ik ook positief zijn.

[1:50:54] Bijvoorbeeld op festivals, waar dan hartplastic bekers worden gebruikt.

[1:50:59] Mijn vraag is... Hoe gaat de staatssecretaris tussen die twee... Tegenpolen zijn dat soms al, want ze lopen elkaar te bestoken.

[1:51:15] Hoe gaat hij dat tot één oplossing brengen?

[1:51:18] De staatssecretaris.

[1:51:21] Misschien op het eerste punt...

[1:51:25] Ik ben heel benieuwd waar die bekertjes dan hier staan in dat gebouw.

[1:51:28] Ik denk op de PVV-vleugel ergens, achter slot de Rendel.

[1:51:31] Maar we zien oprecht op een aantal plekken dat het gewoon goed gaat.

[1:51:34] En ik bedoel, ik snap partijen, ook als die uwe, zijn denk ik vanuit dat perspectief kritisch op de wet- en regelgeving.

[1:51:42] Maar als we zien dat het gewoon goed werkt en we zien dat op heel veel plekken mensen uit een mok koffie drinken in plaats van...

[1:51:49] 100 bekers op een dak verbruiken.

[1:51:52] Ik vind het echt zonde om dan terug te gaan naar die situatie.

[1:51:56] Dus daar moeten we volgens mij ook gewoon, u heeft het altijd over realistisch, laten we dat ook gewoon pragmatisch en realistisch zijn.

[1:52:01] Het zou zonde zijn als we hier allemaal weer van die bekers gaan drinken, terwijl dit op deze manier ook prima functioneert.

[1:52:07] Als het gaat om uw vraag over de hardcups, die wil ik echt ook even met de sector zelf goed bespreken.

[1:52:15] Want daar zie ik echt wel een dilemma aan de ene kant.

[1:52:19] Tussen het anticiperen op wat we nu vereisen en aan de andere kant, dat zien we bij evenementen, dat zien we bij sectoren.

[1:52:27] Ik kom zelf uit het zuiden van het land, daar hebben we inmiddels

[1:52:30] Ieder jaar rondom februari de discussie was het nou wel of niet succesvol, de pilot met de plastic bekertjes tijdens carnaval.

[1:52:38] En dat zien we dus ook bij het Nijmeegse, Wiedaagse en et cetera, et cetera.

[1:52:42] Ik wil daar ook even kijken, samen met de sectoren, samen met de lokale overheden, wat is nou wijsheid?

[1:52:48] Ook hier weer de knip maken tussen wat willen we nou bereiken uiteindelijk?

[1:52:52] En hoe gaan we dat dan regelen?

[1:52:53] En moet dan de overheid alles tot drie cijfers achter de comma precies voorschrijven hoe het zou moeten?

[1:52:58] Want die laatste ben ik ook nooit helemaal geen fan van.

[1:53:00] Soms is dat wel verstandig, soms niet.

[1:53:02] Dus daarom vraag ik gewoon ook even de Kamer de ruimte om dat nog even goed, alles overziend, in de sub mee te nemen als we dat toch gaan aanpassen.

[1:53:12] Ja, dat lijkt niet tot aanzienende vragen, dus dan... Ja, we vliegen er mooi doorheen, dus we gaan naar de plastic tafel.

[1:53:18] Ik probeer een aantal vragen om in het verhaal mee te pakken.

[1:53:22] Dus als er een aantal vragen zijn die niet zijn beantwoord, laat het vooral even weten, zou ik zeggen.

[1:53:28] Komt helemaal goed en houd de tempo erin.

[1:53:34] Dank, voorzitter.

[1:53:36] Dan kom ik bij het onderdeel plastic en ook de plastic tafel.

[1:53:40] Ik zei net al, jammer dat het mondiaal plasticverdrag in Genève is mislukt, omdat dat uiteindelijk ook echt wel een eerste stap zou kunnen zijn om ervoor te zorgen dat we minder plastic, minder nieuw plastic moet ik zeggen, minder giftig plastic en minder plastic afval hebben.

[1:53:58] En dat zou voor Nederland juist ook economisch gezien een mooie kans betekenen.

[1:54:01] Want dat betekent dat we meer gerecycled plastic, meer bioplastic in Nederland zouden kunnen gaan produceren.

[1:54:06] Dat we beter plastic, kwalitatiever en veiliger, schoner plastic zouden kunnen gaan produceren.

[1:54:12] En uiteindelijk ook kunnen investeren in onze recycling.

[1:54:15] Wat voor onze bedrijven ook weer heel erg goed is.

[1:54:18] Dus ik heb daarbij aangegeven dat ik graag wil proberen om in Europees verband daar nog afspraken over te maken.

[1:54:27] Ik noemde net al het belang van de positie van recycling- en bioplasticbedrijven.

[1:54:32] Die staan onder druk, ook banen staan daarin onder druk.

[1:54:35] Dat is ook de reden waarom dit moment het ministerie van KGG en INW samen met het RVO kijken naar een overbruggingskredietregeling.

[1:54:43] De collega van D66 vroeg daar ook naar.

[1:54:47] Daar zijn we op dit moment druk mee bezig om die goed vorm te geven, zodat bedrijven daar ook een beroep op zouden kunnen doen.

[1:54:55] Uiteindelijk is het natuurlijk wel belangrijk dat er uiteindelijk ook een stap wordt gezet om die bedrijven te beschermen tegen oneerlijke concurrentie van buiten de Europese Unie.

[1:55:04] Dat zal ik in september en oktober ook met mijn collega's verder bespreken.

[1:55:09] Ik sluit me aan bij de complimenten die zijn uitgedeeld aan de plastic tafel.

[1:55:16] Ik ben heel blij ook met de resultaten daarvan.

[1:55:23] Ik kan op dit moment natuurlijk nog niet teveel zeggen over de uitwerking bij Prinsjesdag.

[1:55:28] Maar ik denk dat het wel belangrijk is om te zeggen dat natuurlijk de oplossingen die zijn aangedragen bij de plastic tafel

[1:55:36] geen oplossing zijn voor de technische dekking die in de voorjaarsnota stond, die 567 miljoen euro.

[1:55:46] En daarin zie je dat dat best een ingewikkelde uitdaging is geweest.

[1:55:52] Ik hoor net ook een aantal keer heen en weer gaan, de heffing, de norm, de hefboom.

[1:55:58] Deze bedragen, het is wel goed om te beseffen,

[1:56:03] In het hoofdlijnakkoord van dit kabinet, het regeerakkoord, stond initieel het idee van de plasticheffing.

[1:56:10] Daar was, denk ik terecht, een aantal, vanuit de inhoud, een aantal kritische opmerkingen over.

[1:56:17] Inmiddels is dat tijdens de voorwerfnotenbesluitvorming.

[1:56:20] En ik wijs daar toch maar even op, omdat de invloed van de fracties en de fractievoorzitters bij dat besluitvormingsproces vrij prominent was, besloten om die heffing te verplaatsen naar een bedrag van 567 miljoen in een pakket waar, denk ik terecht, nu ook de afvalstoffenbranche en de avies zeer teleursteld over waren.

[1:56:44] We hebben als kabinet gezegd, we willen daar graag mee aan de slag met de plastic tafel.

[1:56:48] Daar is een hefboom uitgekomen, maar niet een bedrag dat we in plaats daarvan kunnen zetten.

[1:56:56] We hebben geen geldbomen bij het ministerie van INW staan.

[1:57:08] Dat was een technische dekking.

[1:57:10] We zullen op Prinsjesdag verder appreciëren hoe we daarop uit zullen komen.

[1:57:16] Ik begrijp de positie van de afvalstopbranche.

[1:57:21] We hebben de werkgroep afvalsector ingesteld.

[1:57:26] om ook daar opnieuw te gaan zoeken naar een oplossing voor het probleem wat zij hebben met het feit dat dat bedrag in de boeken staat, noem ik het maar even.

[1:57:39] Maar die oplossing is er op dit moment nog steeds niet.

[1:57:43] Wel hebben wij gezegd, laten we kijken hoe we de sector iets van ruimte kunnen geven om te zoeken naar die oplossing.

[1:57:51] En daar hoop ik u meer over te kunnen vertellen na Prinsjesdag.

[1:57:56] Dan de appreciatie over de circulaire hefboom.

[1:58:02] Laat ik zeggen, ik vind dat oprecht een interessant idee.

[1:58:05] Omdat ik denk dat het een positieve bijdrage levert aan de recyclebranche.

[1:58:12] Dat het echt een stap vooruit zet om uiteindelijk heel organisch wraakcreatie te krijgen.

[1:58:18] Wat goed is voor die bedrijven, wat goed is voor onze sector.

[1:58:21] Zowel van recycle als bioplastics.

[1:58:23] Zie ik daar echt wel een stap naar voren.

[1:58:25] Maar ik moet ook realistisch zijn.

[1:58:28] En dat realisme zit hem in het feit dat we op dit moment geen grondslag hebben voor zo'n hefboom.

[1:58:34] Dus de vraag van de heer Gabriels, kunt u toezeggen dat u dat wettelijk gaat borgen?

[1:58:38] Nee, helaas niet.

[1:58:40] Want twee redenen.

[1:58:41] Eén, we hebben op dit moment geen grondslag daarvoor.

[1:58:43] Als we die grondslag zouden hebben, zou ik het overigens nog steeds niet op nationaal niveau doen.

[1:58:47] zou ik het op Europees niveau willen doen.

[1:58:49] Want als je het op nationaal niveau doet, heb je nog steeds hetzelfde probleem als dat we met de heffing en ook met de norm hadden.

[1:58:55] Namelijk, als je het in Veldhoven produceert, dan valt het er wel onder.

[1:58:59] En als u tien kilometer naar beneden gaat naar Lommel, dan valt u er niet onder.

[1:59:03] Ik vind dat lastig in een mondiale wereld.

[1:59:07] Dus mijn ambitie blijft om dat op Europees niveau te doen.

[1:59:11] En daarnaast is het zo dat de hefboom op dit moment

[1:59:13] Ik verwijs naar mijn collega van Financiën, de staatssecretaris, dat de hefboom op dit moment niet in lijn is met de begrotingsregels die een splitsing kent tussen inkomsten en uitgaven.

[1:59:26] Daarnaast komt nog bij dat we op dit moment helaas geen functioneel digitaal productpaspoort hebben.

[1:59:31] Helaas pas op zijn vroegst, 2029.

[1:59:33] Maar ik kan u wel zeggen dat wij op dit moment

[1:59:35] ook met een non-paper bezig zijn vanuit Nederland, om samen met de collega-landen te kijken, kunnen we nou niet die kar gaan trekken om dit probleem, wat uiteindelijk onderliggend is aan deze hefboom, om die wel te adresseren.

[1:59:50] Want ik denk dat uiteindelijk daar wel de toekomst zal moeten gaan liggen, dat je zegt, op de Europese markt stellen we een aantal eisen aan het percentage recyclaat, het percentage bioplastic, whatsoever,

[2:00:01] Zodat je perspectief biedt voor de schone economie in Europa.

[2:00:07] En aan de andere kant ook onze schone economie beschermt tegen oneerlijke concurrentie vanuit China.

[2:00:16] Ik hoorde de zorg nog van de heer Buizen over de chemische recycling.

[2:00:20] Ik kan de heer Buizen dan ook geruststellen dat wij als kabinet in ieder geval chemische recycling wel zien als een noodzakelijke technologie en dat het wat mij betreft ook echt aanvullend is op mechanische recycling dat we ook beide nodig hebben.

[2:00:35] Het hele idee van die circulaire sectortafel, dat we die ook willen omarmen.

[2:00:42] Ik zal zo nog wat zeggen over textiel, maar wat mij betreft komt dat later terug in het Nationaal Programma Circulaire Economie, waarin we gaan kijken of je dit soort concepten op meerdere ketens kan gaan plakken.

[2:00:52] Waarbij je zegt, we gaan de hele sector, de hele keten aan tafel zetten, committeren op een bepaalde doelstelling en vanuit de sector zelf, vanuit ondernemers zelf, maatregelen en voorstellen laten doen.

[2:01:06] Ik ga even kijken of ik alle vragen heb behandeld, voorzitter.

[2:01:11] Ik denk het wel.

[2:01:12] Dan zijn we toe aan de vragen.

[2:01:14] Beginning bij de heer Gabriels.

[2:01:16] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:01:21] Volgens mij heb ik zojuist gehoord dat door een tussenkomst van fractievoorzitters de heffing verplaatst is van de polymereproducenten naar de afvalstoffenverbranding.

[2:01:32] Dan weten we dat met z'n allen dat dat dus zo op die manier gebeurd is.

[2:01:35] Maar mijn vraag gaat over het volgende.

[2:01:38] De norm is van tafel geveegd.

[2:01:41] Toen kwam er in plaats van de norm een plastic tafel.

[2:01:45] En uit die plastic tafel komt een uitkomst waar VNO-NCW, VNCI, NRK, waar iedereen zegt van nou, die circulaire hefboom, dat vinden we een goede oplossing om die norm die van tafel geveegd is door het kabinet om toch een soort van marktcreatie te krijgen voor de circulaire bedrijven.

[2:02:05] Maar nu hoor ik van deze staatssecretaris gaat ook niks doen.

[2:02:08] met de circulaire hefboom die iedereen aan tafel wilde, waar iedereen zo blij is met die plastic tafel en de uitkomst, dat er niks gebeurt met deze uitkomst, want er is geen grondslag.

[2:02:21] Dan vraag ik mij af...

[2:02:23] Want de vraag die we gesteld hebben is, kan de uitkomst van die plastic tafel waar iedereen zo blij mee was, wat iedereen ondertekend heeft, ook daadwerkelijk juridisch verankerd worden, wettelijk verankerd worden?

[2:02:35] Kan de staatssecretaris daar nog eens op reageren?

[2:02:37] Want het antwoord wat ik nu hoor is, en ten aanzien van de heffing, geef ik nog geen duidelijkheid aan de afvalverbrandingscentrales.

[2:02:45] Dat is één ding.

[2:02:46] Maar ook die circulaire hefboom, daar zie ik geen grondslag voor.

[2:02:50] Dus voor mij komt het nu over als niets, niets.

[2:02:52] Geen resultaat, vertraging, stilstand en geen oplossing.

[2:02:56] Norm van tafel.

[2:02:57] Nou, kan de staatssecretaris daar nog op reageren?

[2:03:01] En in ieder geval uitleggen wat hij gaat doen met de uitkampsten van de plastic tafel ten aanzien van de circulaire hefboom.

[2:03:10] Een paar punten.

[2:03:14] Allereerst, de heffing is uiteindelijk omgezet in een technische dekking in de voorjaarsnota.

[2:03:20] Ten aanzien van de afvalbranche.

[2:03:25] Het idee daarvan was dat de plastic tafel daar een oplossing voor zou vinden.

[2:03:32] Ik ben heel blij met waar de plastic tafel mee is gekomen.

[2:03:36] Maar ik wil ook concluderen dat dat voor dat bedrag, wat in ieder geval in de boeken staat, bij de Rijksoverheid, en we zijn hier allemaal bij elkaar ook, straat om de Rijksbegroting moet onderaan de streep uitkomen, dat dat er niet in zat.

[2:03:48] Daar is trouwens de sector zelf ook, en de plastic tafel zelf ook eerlijk over geweest, dat dat niet gelukt is.

[2:03:54] Ik vind dat er in de... Als reactie daarop hebben wij gezegd, we gaan met de merkgroep afvalsector kijken of we dan alsnog

[2:04:01] daar een oplossing voor kunnen zoeken.

[2:04:06] Nogmaals, de exacte inboeking, daar moet ik echt even wachten tot Prinsjesdag.

[2:04:10] Daar kan ik op dit moment niet op vooruitlopen.

[2:04:14] Als het gaat om de hertboom, nogmaals, ik sta zeer positief tegenover dat idee.

[2:04:21] Maar ik kan niet toveren.

[2:04:23] Als er geen letterlijke grondslag is op Europees niveau, ja,

[2:04:30] Dan wordt het wel ingewikkeld.

[2:04:31] Dan kan het nog steeds in een rapport staan.

[2:04:33] Dan kan ik dat een heel interessant idee vinden.

[2:04:35] Maar als die grondslag er niet is, dan is het heel ingewikkeld om een wetsvoorstel en een heffing daarop te laten plaatsvinden.

[2:04:43] Je kunt niet een heffing laten plaatsvinden op een grondslag die er niet is.

[2:04:47] Of nog niet is, moet ik zeggen.

[2:04:49] Want productgroep Digitale Passport is op dit moment in de maak.

[2:04:55] Wat ik wel zou willen doen, is kijken of we dit idee, deze plannen, of we die mee kunnen nemen naar mijn Europese collega's.

[2:05:02] Daar spreken we over in oktober.

[2:05:04] Ik heb aangekondigd dat ik met een non-paper daar ook over zal komen.

[2:05:08] Om te kijken, kunnen we daar de boel versnellen?

[2:05:11] Kunnen we daar de boel in beweging krijgen voor die sector?

[2:05:14] En ik denk dat dat een belangrijke route is om te doen.

[2:05:17] Omdat dat uiteindelijk de way forward is, wat mij betreft.

[2:05:22] U mag nog even zeker reageren, de heer Gabriels gaat de gang.

[2:05:26] Het voorstel van de plastic tafel, daarin was een gelijkspeelveld gewaarborgd, omdat ook de import te maken krijgt met die heffing en een verkenning, en we gaan het dus naar Europa brengen, is dus totaal niet nodig.

[2:05:39] Want juist de uitkomst van die plastic tafel was voor geïmporteerd en in Nederland geproduceerd plastic.

[2:05:45] Dus het is echt een dode mus.

[2:05:47] Dus het is precies wat ik in mijn inbreng heb gesteld.

[2:05:53] Er vallen bedrijven om.

[2:05:54] We roepen.

[2:05:55] En dat doet de staatssecretaris ook.

[2:05:56] Hij roept in zijn inleiding hoe blij hij wel niet is en hoe trots hij wel niet is op de circulaire bedrijven.

[2:06:02] Vervolgens gaat de norm van tafel.

[2:06:05] vervolgens komt er een plastic tafel en vervolgens wordt hier gezegd de uitkomst van die plastic tafel.

[2:06:10] Hij heeft geen grondslag dus ik kan niks, ik doe niks.

[2:06:12] Maar ik vind het wel heel belangrijk en in de tussentijd vallen dus allerlei bedrijven om.

[2:06:16] Ik zou graag iets concreets willen horen van hoe gaat u die uitkomsten van de plastic tafel waar we met z'n allen zo blij mee waren met die uitkomst dan daadwerkelijk ervoor zorgen dat dat ook echt

[2:06:27] plaatsvindt en dat er een marktcreatie is voor die bedrijven die nu bij borstjes omvallen?

[2:06:30] Want met dit antwoord ben ik niet gerustgesteld daarop.

[2:06:44] We zullen dat toch echt op Europees niveau ook met elkaar moeten doen.

[2:06:50] Ik heb daar al eerder van gezegd dat ik die ambitie graag zou willen tonen.

[2:06:55] Ik ga daarover met mijn collega's over spreken.

[2:06:59] We komen nog te spreken over een bredere aanpak als het gaat om plastic.

[2:07:02] We komen nog te spreken over het nationaal programma.

[2:07:05] Dit is op dit moment de stand van zaken.

[2:07:08] Ik snap en ik deel het ongeduld bij de heer Gabriels.

[2:07:12] Ik begrijp me niet verkeerd.

[2:07:15] Maar de wereld is ook wel zoals hij is op dit moment.

[2:07:18] Er wordt druk gesproken als het gaat om antidumpingmaatregelen.

[2:07:26] Sorry, bij de eurocommissaris in Genève al aangekaart, bij mijn Franse collega's heb ik dat aangekaart, dat we daar ook echt stappen op moeten zetten.

[2:07:38] De collega van Buitenlandse Handel is daar ook mee bezig.

[2:07:41] Daar wordt op dit moment druk over gesproken.

[2:07:44] En dat is denk ik uiteindelijk ook de route die we met elkaar moeten volgen.

[2:07:49] Even kijken.

[2:07:51] Hij heeft nog één interruptie.

[2:07:53] Die ga ik nu niet inzetten, maar ik wil wel graag antwoord op de vraag die ik gesteld heb en waar nog geen antwoord over is als dit het einde van het blokje is.

[2:08:00] En dat is, kan de staatssecretaris de alternatieven voor de plastic heffing, dus dan heb ik het niet over de hefboom, want daar ben ik ultra teleurgesteld over dat daar niks mee gebeurt, maar oké, dat het over de heffing, of hij kan zeggen of hij bereid is om die alternatieven uit te werken die ik in mijn inbreng genoemd heb.

[2:08:18] Mag ik daar op het tweede termijn even op terugkomen?

[2:08:27] Ik heb het gevoel dat in dat laatste stukje debat wat feitelijke informatie door elkaar heen loopt.

[2:08:34] En ik zou dat toch eigenlijk bloot willen leggen.

[2:08:37] Je hebt twee dingen.

[2:08:37] Je hebt de norm en je hebt de heffing.

[2:08:40] En als alternatief voor de norm heeft de plastic tafel met elkaar gesproken over het creëren van vraag.

[2:08:47] Vraagcreatie.

[2:08:49] Er zijn eigenlijk twee type reacties daarop gekomen.

[2:08:52] Een voorstel uit die plastic tafel.

[2:08:55] Enerzijds hebben brand owners, aan mas durf ik bijna te zeggen, aangegeven vrijwillig, op vrijwillige basis, recyclaat te kopen van Nederlandse producenten.

[2:09:07] Het tweede is dat er commitment is gekomen vanuit de keten voor een hefboom.

[2:09:12] Beide bedoeld om vraagcreatie te stimuleren.

[2:09:15] Ik heb het gevoel dat het bij het laatste stukje debat gaat over enkel en alleen de hefboom.

[2:09:21] Het punt is dat als je naar het eerste deel gaat, naar de optelsom van de vrijwillige bijdrage van de brand owners... dan hebben we het over 115.000 ton circulair plastic... wat overeenkomt met 265.000 kiloton CO2-reductie.

[2:09:38] Dat komt neer op nu al... Sorry, ik ga toch ingrijpen.

[2:09:45] We doen geen inbrengen tijdens de interruptie.

[2:09:48] U kunt de vraag stellen aan de staatssecretaris en dan bent u een hele inbreng aan het doen.

[2:09:51] Dus u kunt de vraag aan de staatssecretaris stellen.

[2:09:55] Ik snap uw punt heel goed, voorzitter, en al het begrip.

[2:09:59] Alleen ik wil het wel uit de wereld helpen, want dan gaat het hier anders echt mis.

[2:10:03] Maar mijn vraag is, kunnen we, want daar heeft de staatssecretaris in zijn beantwoording nog niet bij stilgestaan, kunnen we het borgen, kunnen we het juridisch borgen, die twee zaken?

[2:10:12] Je hebt enerzijds de hefboom, dat duurt langer, dat hoor ik.

[2:10:16] De tweede zaak is die vrijwillige inzet van die brand owners.

[2:10:19] Kan dat ook juridisch geborgd worden?

[2:10:20] Want daarmee

[2:10:22] is op korte termijn de effecten van de norm worden daarmee teniet gedaan.

[2:10:27] Dan staat ze er thuis.

[2:10:29] Dank.

[2:10:30] Misschien toch nog even over die hefboom.

[2:10:32] Dat is een goede vraag.

[2:10:33] Kijk, ik vind dat de heer Gabriels net even iets te hard afconcludeert.

[2:10:40] Er is een hefboom voorgesteld.

[2:10:42] Ik heb daarvan gezegd, wij vinden dat een zeer interessant idee.

[2:10:45] Maar een hefboom moet ergens op gebaseerd zijn.

[2:10:49] Dat is gebaseerd op een digitaal productpaspoort.

[2:10:53] Dat is de grondslag.

[2:10:55] Dat digitale productpaspoort wordt in 2029 operationeel.

[2:11:01] Als vervolgens de heer Gabias tegen mij zegt... kunt u in 2027 dan iets instellen...

[2:11:08] op het operationeel maken van... Dat lukt dus op dat moment niet.

[2:11:13] En dat is denk ik ook een beetje het dilemma waar we met elkaar op zitten.

[2:11:16] Dus ik wijs het idee niet af.

[2:11:17] Laat ik dat hier nog een keer dan misschien heel duidelijk zeggen.

[2:11:20] Ik wijs het idee van de hefboom niet af.

[2:11:23] Ik vind het een interessant idee.

[2:11:24] We hebben daar ook met mijn collega van Financiën over gesproken.

[2:11:26] Kan dat in die begrotingsregels?

[2:11:28] Kunnen we daar iets voor gaan verzinnen?

[2:11:29] Gaan we de komende tijd ook mee aan de slag?

[2:11:32] Daar kom ik ook zeker op terug.

[2:11:34] Ik probeer alleen gewoon ook een stukje realisme in te brengen met elkaar.

[2:11:37] Dat is de vraag ten aanzien van de hefboom.

[2:11:42] Als het gaat om het juridisch borgen ervan.

[2:11:45] Nogmaals, we zijn op dit moment aan het kijken naar een goede reactie ook op het totaalpakket van de plastic tafel en wat we daarin kunnen versnellen en hoe we dat doen.

[2:11:54] Het zijn uiteindelijk wel vrijwillige afspraken van een beperkt aantal bedrijven.

[2:12:00] Ik vind dat we dat enorm moeten toejuichen, moeten complimenteren.

[2:12:05] Maar ik zou niet weten hoe we dat moeten gaan

[2:12:07] gaan borgen omdat het slechts een aantal bedrijven is.

[2:12:12] Wat ik wel zou willen doen, dat nemen we ook mee in het Nationaal Programma Circulaire Economie, dat is namelijk kijken of je dat in de inkoopkant vanuit de overheid zou kunnen verstevigen.

[2:12:21] Ik denk dat daar echt nog wel wat winst te halen is en dat kan ik u wel toezeggen dat we dat ook meenemen in het Nationaal Programma Circulaire Economie.

[2:12:29] Voorzitter, er werd mijn naam genoemd in de zin dat ik te snel afconcludeer.

[2:12:33] Mag ik daarop reageren als persoonlijkheid?

[2:12:36] Ik bepaal of u het woord krijgt, want u neemt nu zelf het woord.

[2:12:38] Dat kan niet zo zijn.

[2:12:39] Laten we wel de orde van dit debat gewoon bewaken.

[2:12:42] Dus ik heb eerst de vinger van mevrouw Wingera gezien.

[2:12:46] Maar als u een punt van orde heeft, dan mag u dat nu maken.

[2:12:49] Dank u wel, voorzitter.

[2:12:52] De staatssecretaris zegt dat ik te snel af kon concluderen en geeft vervolgens geen enkel concreet iets waarmee hij de uitkomsten van de plastic tafel wel gaat uitvoeren.

[2:13:02] Daarnaast wordt er nog een enorme fout genoemd dat dat paspoort in Europa pas in 2029 geldt, terwijl het voor textiel in 2027 ingaat.

[2:13:12] En dan moet je nu al beginnen te schrijven en te koppelen aan die wet in 2027, omdat het nu

[2:13:19] Dus ik concludeer gewoon juist af dat er geen concrete uitkomst van de plastic tafel overgenomen wordt door het kabinet en dat er dus ook niks gedaan wordt aan de borging en ook niet aan de heffing aan de andere kant.

[2:13:36] Ik vind het lastig, want veilig is dit geen veilige opmerking.

[2:13:39] Het is een mening van u, tegenover die van de staatssecretaris.

[2:13:41] Het voorstel van de Europese Commissie is 2027, met inwerkingstredingsdatum 2029.

[2:13:59] Dat zijn twee verschillende zaken.

[2:14:01] Zoiets moet natuurlijk wel... Volgens mij zit daar ook even de spraakverwarring in.

[2:14:06] En ik blijf herhalen dat het geen onwil is.

[2:14:08] Maar het moet allemaal wel kunnen.

[2:14:10] Het moet ergens op gebaseerd zijn.

[2:14:12] En we gaan ook geen mensen blij maken met een dode mus.

[2:14:16] Maar ik blijf herhalen dat we dit idee van een hefboom, dat we dat omarmen.

[2:14:21] Dat we dat ook op Europees niveau in oktober zullen gaan bespreken met mijn collega-ministers.

[2:14:26] Ik heb dit al besproken met mijn collega-minister van Frankrijk.

[2:14:28] Van, zijn dit nou niet zaken die wij samen kunnen optrekken?

[2:14:31] Helemaal naar aanleiding van het mislukken in Genève.

[2:14:35] Daar hebben we intensief contact over.

[2:14:38] Maar dit is op dit moment wel wat het is.

[2:14:39] En dit is even een reactie op de heer Gabriels.

[2:14:43] Mevrouw Wingerdaer, gaat uw gang.

[2:14:44] Ja, voorzitter.

[2:14:44] Ik weet eerlijk gezegd niet wat ik hoor.

[2:14:47] Ik echt... Ik begon met de noodklok te luiden.

[2:14:52] Ik heb gezegd, dit is gewoon een crisis in slow motion.

[2:14:58] Hoeveel ronde tafels hebben we niet gehad met z'n allen, waarin iedereen vroeg om een norm?

[2:15:04] U noemde het net niet uitvoerbaar, maar dat was helemaal niet de discussie.

[2:15:08] De discussie was, waar moet het aangrijpingspunt liggen?

[2:15:11] Dus waar gaat die norm pijn doen?

[2:15:13] Die werd van tafel gehaald.

[2:15:16] Nou, toen kwam die plastic tafel.

[2:15:18] Fantastisch.

[2:15:19] Die circulaire hefboom, die is gewoon zo cruciaal,

[2:15:25] En jij wordt hier eigenlijk gewoon van tafel gehaald.

[2:15:28] Wat gaat u dan wel doen?

[2:15:30] Want dan klopt mijn constatering dus, heb ik ook gezegd, we blijven weer achter met vrijwilligheid.

[2:15:37] Dat hebben we al een keer geprobeerd, dat is niet gelukt.

[2:15:40] Wat gaat u doen?

[2:15:42] Daar staat het in thuis.

[2:15:45] Ik deel de frustratie van mevrouw Wingelaar.

[2:15:50] Alleen, ik kan met die frustratie niet ervoor zorgen dat het digitale productpaspoort van 2029 naar 2026 wordt getrokken.

[2:15:57] Daar moeten we ook gewoon realistisch over zijn.

[2:16:00] Wat ik daar wel voor kan zorgen, is dat ik het gesprek aan ga op Europees niveau.

[2:16:03] Ik heb in Geneve mijn collega uit Frankrijk gesproken.

[2:16:06] Ik heb mijn collega uit Denemarken gesproken.

[2:16:08] Ik heb met de eurocommissaris hierover gesproken.

[2:16:11] Ik heb met mijn collega uit Finland hierover gesproken.

[2:16:13] Wij zullen zelf op zeer recente termijn ook met een non-paper op dit onderwerp komen, zodat we kunnen kijken wat we kunnen versnellen.

[2:16:23] Kunnen we het idee van die hefboom, hoe kunnen we dat vlot trekken?

[2:16:27] Hoe kunnen we dat overnemen?

[2:16:29] Welke punten kunnen we daar doen?

[2:16:32] Maar ik denk dat we ook gewoon eerlijk moeten zijn als ik de vraag krijg, lukt het om dat in 2027 te doen?

[2:16:38] Het meest makkelijke voor mij is dat ik hier gewoon ja zeg.

[2:16:41] En dat ik dan in 2027 zeg, oh nee, toch niet.

[2:16:45] Maar dat is in ieder geval niet hoe ik als staatssecretaris politiek zou willen bedrijven.

[2:16:48] Ik probeer hier ook oprecht gewoon antwoord te geven op vragen gebaseerd op wat er in Europees verband gebeurt.

[2:16:57] En ik probeer in Europees verband, nogmaals,

[2:17:00] te kijken, kunnen we dingen versnellen?

[2:17:03] Kunnen we dingen voor elkaar boksen?

[2:17:05] En dat is denk ik wat we kunnen doen.

[2:17:09] Voor de zomer werd van tafel geveegd de plasticheffing en de plasticnorm, circulaire plasticnorm.

[2:17:20] Toen is gezegd, nou, dat gaan we allemaal oplossen in de tafel, de circulaire plastictafel.

[2:17:25] Daar krijgen de bedrijven in de ketens de kans om daar een oplossing voor te bedenken.

[2:17:30] Als dat niet lukt bij de heffing, dan vallen we terug op de afvalverbrandingscentrales die hier aanwezig zijn en die ons massaal ook benaderd hebben.

[2:17:37] Maar dan is de vraag aan de staatssecretaris, gaat u dan ook terugvallen op de norm die toen voorlag?

[2:17:42] Want u kunt dus niks doen met deze grondslag, waarom valt u dan nu terug op de norm?

[2:17:48] De staatssecretaris.

[2:17:49] Omdat, wat mij betreft, de heffing daar los van staat.

[2:17:55] Er is een voorjaarsnota vastgesteld.

[2:17:59] In die voorjaarsnota zat een technische dekking.

[2:18:01] Daar is een oplossing voor gezocht.

[2:18:04] is vanuit overheidsperspectief, verwijs ik nogmaals met een collega van Financiën, is daar niet voor gevonden.

[2:18:09] Er is wel een ander interessant idee uitgekomen.

[2:18:11] Dat is die hefboom.

[2:18:12] Die probeer ik te omarmen en kijken hoe dat mogelijk is.

[2:18:14] Maar ook die hefboom gaat niet de oplossing vormen voor een financiële uitdaging in de rijksbegroting.

[2:18:21] Dat staat los van elkaar.

[2:18:23] In de voorjaarsnota is onder andere door de vier fractievoorzitters besloten om de heffing te verplaatsen naar een technische dekking rondom de afvalsector.

[2:18:35] Wij proberen daar met de afvalsector te kijken hoe kunnen we ook daar zoeken naar een alternatief.

[2:18:40] Maar dat is op dit moment wel de stand van zaken.

[2:18:43] En ik verwijs daarbij nogmaals naar de voorjaarsnotabesluitvorming die zich heeft plaatsgehaald.

[2:18:49] Voorzitter, ik doe hier echt wel... De vraag ging over de norm en niet over de heffing.

[2:18:54] Ik vraag de staatssecretaris daar nog op te reflecteren.

[2:19:01] Ik wil ook als voorzitter aangeven dat u ook niet buiten de microfoon kunt ja en neeën, dwars door de staatssecretaris heen.

[2:19:08] Ik wil graag het orde van het debat wel netjes houden.

[2:19:11] En ik snap dat het best een emotioneel debat kan zijn.

[2:19:15] Maar ik denk dat het goed is dat we elkaar gaan laten uitpraten.

[2:19:18] echt ruimschootsbaan om feitelijkheden hier ook te adresseren en interrupties gewoon netjes te doen.

[2:19:25] Dus dat was deze.

[2:19:26] En ik geef hem daar nog één keer door naar de staatssecretaris.

[2:19:28] Nee, dat laatste punt, ik schrok alleen gewoon even aan op de eerste deel van de grapje als het wel over de heffing ging.

[2:19:34] Vandaar dat ik dit punt nog even wil maken.

[2:19:37] Op dit moment is de norm, maakt op dit moment geen onderdeel uit van het beleid.

[2:19:42] Als uw Kamer dat anders wil

[2:19:44] Dan is dat aan u. Ik heb nu te maken met een sector waar wat mij betreft ook echt een goede energie in zit die iets wil.

[2:19:56] Ik ga echt kijken, ik blijf het herhalen, wat we op Europees niveau kunnen doen.

[2:20:00] om die sector te helpen.

[2:20:03] Een norm op nationaal niveau is denk ik onverstandig, omdat je daarmee het speelveld nog ongelijker zal gaan maken.

[2:20:10] Dus je zult dit echt op Europees niveau moeten doen, zoals we dat met meer onderdelen doen als het gaat om de gelijke markt.

[2:20:18] En dat is iets waar ik mij in ieder geval de komende tijd op in zal zetten.

[2:20:25] Dan is het woord aan de heer Buijzen.

[2:20:29] De staatssecretaris heeft een antwoord gegeven op mijn vraag over het borgen van de vrijwillige inzet van de brand owners.

[2:20:41] Ik zou toch iets steviger antwoord van de staatssecretaris willen.

[2:20:45] Ik geloof er wel in dat wat afgesproken is in de plastic tafel omgezet kan worden.

[2:20:51] en minder vrijblijvende afspraken en die gewoon juridisch geborgen zijn.

[2:20:55] Ik geloof erin dat het wel kan, en ik geloof dat via confinansstructuur dat kan, of iets dergelijks, of zoekenlist, want die vrijwillige bijdrage is evenveel als wat de norm zou opleveren.

[2:21:08] Dan hoeven we het daar ook verder niet meer over te hebben.

[2:21:14] Ik zal met de sector nog bespreken hoe we dit kunnen verbreden.

[2:21:19] Op dit moment gaat het over 21 bedrijven die zich hieraan gecommenteerd hebben.

[2:21:24] Het zou goed zijn als meer bedrijven zich daaraan commenteren.

[2:21:28] Dat kan ik wat dat betreft ook toezeggen.

[2:21:30] Daarnaast richt ik mijn pijlen ook straks in het NPC op inkoop.

[2:21:36] Omdat ik denk dat daar ook een enorm voordeel te behalen is.

[2:21:40] De overheid is een enorme inkoper.

[2:21:43] De plastic tafel heeft daar ook het een en ander over gezegd.

[2:21:48] Daarbij zeg ik ook dat waar voor mijn departement circulariteit belangrijk is, is voor de inkoopafdelingen, zijn er soms nog wel eens andere dingen leidend.

[2:21:58] Daar ligt wel een mooie kans als het gaat om marktcreatie.

[2:22:01] Dus wat dat betreft, daar zou ik heel graag een tandje bij willen zetten.

[2:22:04] Dank u wel.

[2:22:06] U heeft nog een vraag niet beantwoord gekregen.

[2:22:10] Precies.

[2:22:11] En dat was, gaat de staatssecretaris verschillende alternatieven voor de plastic heffing uitwerken?

[2:22:18] Ik kijk even naar de staatssecretaris of de staatssecretaris... Ik heb net toegezegd dat ik in de tweede termijn op de alternatieve voor de norm terugkom.

[2:22:24] Ja, precies.

[2:22:25] Nou gaan er echt dingen door elkaar in lopen.

[2:22:28] Ik kom het goed vinden van de heer Gabriels, want dat zou ik anders... Ik heb toegezegd om de norm in de heffing, daar kom ik dan op terug.

[2:22:34] Ja, anders gaan er echt dingen door elkaar in lopen.

[2:22:36] En dat zou ik ook geen recht doen aan de bijdrage van de heer Gabriels.

[2:22:40] Dat doen we dan in de tweede termijn.

[2:22:43] Volgens onze administratie bent u dan toe aan het blokje textiel.

[2:22:47] Ja.

[2:22:58] Dank.

[2:23:00] De heer Buizen vroeg mij of ik in zou willen gaan op de uitnodiging van de textieltafel.

[2:23:07] Het antwoord daarop is ja.

[2:23:09] En het antwoord daarop is ja, niet alleen de textielsector.

[2:23:12] Ik zou dat ook juist willen verbreden met die verstanden wat ik net ook al tegen mevrouw Wingelaar zei.

[2:23:18] dat daar dan wel bepaalde doelstellingen ook bij horen die we met elkaar moeten gaan halen dan.

[2:23:25] Ik denk dat dat qua aanpak echt een mooie kans zou kunnen zijn om ervoor te zorgen dat de sector een goede beweging gaat maken.

[2:23:33] Die wil is er ook vaak op een manier dat ook echt past bij de dagelijks praktijk van ondernemers.

[2:23:39] Dan de motie Stoffer over de aanpak van ultrafast fashion.

[2:23:50] Daarbij zeg ik ook heel eerlijk dat ik wel mixed signals krijg vanuit de Tweede Kamer.

[2:23:56] Aan de ene kant het voorstel om te kijken naar een reclameverbod.

[2:24:00] Aan de andere kant, zowel in het regeerakkoord als regelmatig in moties,

[2:24:04] ...het verbod richting het kabinet... ...om niet met nationale koppen op Europese wetgeving te komen.

[2:24:11] Die twee laten zich lastig soms verenigen met elkaar.

[2:24:16] Maar op dit moment kijken wij nog naar een goede invulling... ...van het punt wat we graag willen aanpakken, die ultra-fast fashion.

[2:24:22] Want volgens mij kunnen we daar wel van elkaar van stellen... ...kom ik weer op mijn eerdere inleiding... ...dat dat iets is wat we vervelend vinden.

[2:24:30] Namelijk het feit dat op een niet-duurzame manier...

[2:24:33] van buiten de Europese Unie, vaak op een oneerlijk speelveld, zaken hier in Nederland worden verkocht die zowel economisch als ecologisch slecht zijn.

[2:24:46] Dat was het kopje textiel, voorzitter.

[2:24:48] Ik kom nu bij kleinere kopjes.

[2:24:50] De tekstieltafel.

[2:24:55] Ik zei net dat ik het allemaal een goed idee vond, totdat ik net hoorde dat wat de plastic tafel had bedacht ook van tafel is.

[2:25:02] Dus hoe voorkomen we dat dadelijk de tekstieltafel, waar ook hele cruciale keuzes gemaakt moeten worden, of het nu gaat over ultra-fast fashion of andere zaken, dat we dadelijk weer met een oplossing komen die u dan ook van tafel veegt.

[2:25:18] Ik vind dat een hele belangrijke.

[2:25:20] Er wordt nu gedaan alsof ik een voorstel van tafel veeg.

[2:25:27] Ik daag u uit, dan misschien andersom, als u een voorstel heeft hoe we ervoor kunnen zorgen dat het digitale productenpaspoort voor 2029 ingaat.

[2:25:36] Daar sta ik voor open.

[2:25:37] Laat ik het dan zo verwoorden.

[2:25:38] Ik sta open voor voorstellen die ervoor zorgen dat dat digitale productenpaspoort sneller kan worden ingevoerd.

[2:25:44] Want dan kunnen we ook zo'n hefboom sneller invoeren.

[2:25:47] Dat is een uitdaging als die er is.

[2:25:54] Ik sta daar voor open.

[2:25:57] Ik denk dat zo'n textieltafel oprecht ook een goed idee is.

[2:26:00] Breder dan ook alleen maar textiel op andere zaken.

[2:26:04] Ik zei net al, de plastic tafel is begonnen onder het gesternten van een financiële uitdaging.

[2:26:08] Ik zou nou juist ook in die nationale aanpak willen zeggen, dit zijn de doelen.

[2:26:14] Daar kunnen sectoren zich aan committeren.

[2:26:17] En dan gaan we samen kijken naar goede oplossingen.

[2:26:22] Dan gaan we door naar het kopje UPV.

[2:26:29] U kunt uw bijdrage bewaren voor de tweede termijn.

[2:26:34] Dank de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.

[2:26:41] Wat mij betreft ook echt een belangrijk instrument.

[2:26:44] We zien dat het op nationaal niveau al wordt ingezet en dat dat een positief effect met zich meebrengt.

[2:26:50] En ook in mijn pleidooi in Europa zal ik pleiten voor dat we dat op Europees niveau ook kunnen gaan harmoniseren.

[2:26:57] Want dan kun je uiteindelijk ook echt een hoop zaken versnellen.

[2:27:01] De heer Buijsen vroeg mij, kunt u dat dan ook regelen voor online platforms?

[2:27:08] Nou ja, ik verwijs dan nogmaals naar het traject dat we hebben als het gaat om de geharmoniseerde Europese wet en regelgeving.

[2:27:15] En ik ga er voor inzetten dat we dit ook zullen gaan opnemen.

[2:27:21] Dat doe ik samen met mijn collega's van Frankrijk en België om te kijken of we dit binnen het Europese Circular Economy Act

[2:27:28] ook kunnen gaan opnemen.

[2:27:30] Dus ik sta daar positief tegenover.

[2:27:36] Even kijken, de UPV-windturbines, daar moet ik verwijzen naar mijn collega van KGG, omdat op dit moment de windturbines binnen de vergunningsverleningstraject bij haar vallen.

[2:27:51] Daar zijn dus ook al een aantal eisen die worden gesteld aan het hergebruik.

[2:27:56] en het storten van composieten van windmolenbladen.

[2:28:01] Met de bestaande wetgeving wordt dan ook het doel van deze motie al bereikt.

[2:28:07] Dus ook in het kader van regeldruk zou ik het onnodig vinden om die daar bovenop te doen.

[2:28:15] Dan vroeg de heer Gabriels nog iets aan mij.

[2:28:18] Kan er een hergebruikdoelstelling komen voor de Stichting Open?

[2:28:23] Kan dat via een AVV of via het UPV?

[2:28:30] Ik sta daar ook daar positief tegenover.

[2:28:35] Volgens mij ligt hier nou juist ook weer een mooie kans om te kijken... hoe kunnen we de grondstoffenpositie in Europa verstevigen...

[2:28:42] door de grondstoffen die in e-waste, zoals we dat dan noemen, zitten, gebruikte elektronica.

[2:28:49] Hoe kunnen we die hergebruiken?

[2:28:51] Ik denk dat er ook vanuit de doelstellingen die er zijn als het gaat om kritische grondstoffen, kritische materialen, bij mijn collega van economische zaken, dat daar een heel mooie kans ligt.

[2:29:02] En we willen dus ook kijken of we die in de Europese richtlijn ten aanzien van e-waste, of we die daarin kunnen opnemen.

[2:29:10] Dan het UPV Luyers en incontinentiemateriaal van de heer Boutkamp en de heer Gabriels.

[2:29:19] En daar wil ik eigenlijk tussenin gaan zitten tussen die beiden.

[2:29:25] Omdat ik aan de ene kant zie dat er

[2:29:28] echt winst te behalen is als we op een goede manier omgaan met luiers en incontinentiemateriaal.

[2:29:35] Aan de andere kant zie ik ook wel het sentiment dat het losmaakt als we dit niet op een goede manier organiseren.

[2:29:42] Vandaar dat ik heb gezegd, het is verstandig denk ik om hier wat tijd voor te nemen zodat we ook goed onderzoek kunnen doen naar het draagvlak hiervan.

[2:29:52] En ook kijken waar je dit dan specifiek zou willen doen.

[2:29:57] Uithoudelijk luierst, moet ik het maar even, dat zal misschien een best ingewikkelde stap worden, terwijl bijvoorbeeld als het gaat om incontinentiemateriaal in medisch gebruik of in verzorgingstehuizen, daar is al bestaande infrastructuur, of je daar niet zou mee kunnen starten.

[2:30:15] Dus met uw goedvinden, voorzitter, wil ik daar eigenlijk tussen de heer Gabriels en de heer Boutkamp, met het risico dat ik ze bij de teleurstel, in willen gaan zitten.

[2:30:25] Zodat we toch gaan kijken wat daar mogelijk is zonder mensen en draagvlak te verliezen.

[2:30:33] Dan hetzelfde dilemma met kopje overig.

[2:30:36] Dat gaat over de bodemassen.

[2:30:39] De heer Boutkamp vroeg mij of ik bereid was om naartoe te zeggen of ik integraal wassen van bodemassen uit het circulaire materialenplan zou willen halen.

[2:30:49] Ook hier weer zien we dat er een goede beweging wordt gemaakt door bedrijven, dat de sector een goede beweging maakt en tegelijkertijd dat bedrijven ook tegen deze wet- en rechtgeving aanlopen.

[2:31:02] Dus als u het mij hard vraagt, dan zou ik moeten zeggen nee, ik ga dat niet uit het circulaire plan halen, punt.

[2:31:09] Want we zijn nu juist bezig en we zien ook dat bedrijven, ook waar we mee gesproken hebben, dat zij zeggen ja, wij kunnen dit op een goede manier doen.

[2:31:16] Hier ligt toekomst.

[2:31:17] Het zorgt voor een goede afzet.

[2:31:19] En het is dus ook in belang om het slechte imago dat bodemassens soms heeft om dat aan te pakken.

[2:31:26] Tegelijkertijd zie ik wel dat soms bedrijven het tegenaan lopen.

[2:31:29] Familiebedrijven die zeggen, hoe moet ik dit doen?

[2:31:32] Hoe gaan we dit vormgeven?

[2:31:35] Dus daar kan ik twee dingen op zeggen.

[2:31:37] Allereerst is er een overgangstermijn.

[2:31:39] binnen het circulair materialenplan.

[2:31:42] Maar ik zou ook willen kijken of we bijvoorbeeld met bepaalde partijen in gesprek kunnen om te zoeken naar maatwerk, zodat je ook hier weer die balans kan vinden met elkaar.

[2:31:55] Ik zit even te kijken.

[2:31:59] Volgens mij heb ik dan alle vragen beantwoord als het gaat om de bodemassen.

[2:32:06] De heer Boutkamp vroeg mij nog, komt het kabinet het goed uit, in het kader van de klimaatdoelstellingen, dat er energiecentrales op dit moment sluiten?

[2:32:19] U weet, het doel van ons beleid is niet om bedrijven te sluiten.

[2:32:22] Laat ik dat ook gewoon duidelijk zeggen.

[2:32:24] Dus als u dat zo stelt, is dat niet het geval.

[2:32:28] Welke aanvullende maatregelen zijn er genomen ten aanzien van de vochtige doekjes?

[2:32:37] En dan kan ik refereren naar het feit dat de Kamer, het kabinet heeft opgedragen om niet specifiek voor een verbod te pleiten bij het herziening van de single-use plastic.

[2:32:51] Dus als u vraagt naar de acties welke er zijn ondernomen, dan hebben we een negatieve actie gedaan.

[2:32:54] Dan moeten we dat niet hebben gedaan en hebben we daar de lijn van de Kamer gevolgd.

[2:33:00] Kan de staatssecretaris de appreciatie geven van het uitvoeren van het rapport van CE Delft?

[2:33:06] Dat is een vraag van de heer Gabriels.

[2:33:11] Ik dank de CE Delft voor het rapport.

[2:33:16] En ik kan eind september daar een inhoudelijke reactie met beleidsaanbevelingen met uw Kamer delen.

[2:33:25] Dan helaas een negatieve nabrander tot de vraag van de heer Bamenga, namelijk of wij bereid zijn om onverminderd financieel de stichting Repair Café Internationaal te blijven steunen.

[2:33:44] Het antwoord daarop is dat ik me zeker inzet voor het reparatiebeleid, maar dat de aankondiging van deze subsidie, dus het onverminderd, dat was drie jaar.

[2:33:52] Dat drie jaar loopt af.

[2:33:56] Dat past in het beleid dat organisaties op eigen benen moeten staan.

[2:33:59] Aan de voorkant is gezegd dat het om drie jaar gaat, dus dat is het dan ook.

[2:34:05] En ik verwijs erbij ook bij het feit dat helaas de middelen rondom circulaire economie teruglopen en ook dat er een taakstelling ligt bij dit kabinet als het gaat om de subsidieverdeling kabinetsbreed.

[2:34:18] Dus helaas kan ik niet toezeggen dat we die subsidie voor nog een keer een periode doorzetten.

[2:34:24] Voorzitter, volgens mij heb ik dan alle vragen uit het blokje overig ook beantwoord.

[2:34:32] Ik kijk eerst even, want volgens mij is er nog een openstaande vraag van mevrouw Wingelaar.

[2:34:38] Ja, ik wist niet wanneer hij kwam, dus ik wacht altijd op het blokje overig.

[2:34:42] Maar ik heb ook nadrukkelijk gevraagd of u bereid bent een campagne op te zetten... om consumenten bewust te maken van hun keuzes, bijvoorbeeld omdat ze dat heel vaak niet zijn.

[2:34:51] En daar heb ik geen antwoord op gekregen.

[2:34:54] Mag ik daar een tweede termijn op terugkomen?

[2:34:56] Dan kom ik ook op de vraag van de heer Gabriels nog even terug.

[2:35:00] Dan heeft u nog een interruptie van de heer Buijzen.

[2:35:02] Dank je wel, voorzitter.

[2:35:05] Er is aandacht voor de afvalbranche, dat is goed.

[2:35:08] U geeft aan dat er een werkgroep is vanuit INW die dus met de afvalbranche in gesprek is, sowieso over de heffing.

[2:35:14] Ik vraag aan de staatssecretaris of die werkgroep ook gaat over andere problematieken in de afvalbranche, zoals de problematiek van de bodemas zoals terecht is geschetst en waar de collega Pierek ook toezegging op heeft gevraagd.

[2:35:26] En hoe werkt dat met die werkgroep?

[2:35:27] Is daar een deadline bijvoorbeeld of een tijdstuur?

[2:35:32] Deze werkgroep ziet specifiek op een alternatieve invulling van het financiële plaatje en de bredere investeringszekerheid

[2:35:48] die bij de sector hoort.

[2:35:50] Er zijn nog een aantal andere elementen die zij hebben aangegeven waar zij mee worstelen.

[2:35:55] Dus vandaag dat wij samen met de collega van KGG en van Financiën hebben gezegd dat is de scope van die werkgroep.

[2:36:04] Daar ligt voor op dit moment de focus van die werkgroep afvalsector.

[2:36:11] Dan moet ik op terugkomen in de tweede termijn.

[2:36:19] Dan ga ik naar de heer Bouten.

[2:36:20] Ik krijg ingevluisterd dat de werkgroep tot eind dit jaar de tijd heeft.

[2:36:25] Kijk eens aan, dan is die vraag gelijk afgedaan.

[2:36:27] De heer Boutenkamp, gaat uw gang.

[2:36:30] Ja, voorzitter.

[2:36:31] Misschien heb ik het gemist, hoor.

[2:36:33] Het ging af en toe zo.

[2:36:35] Maar hoe zit het nou precies, zeg maar, met die plasticheffing, die vraag die ik heb gesteld, zeg maar, van die 567 miljoen die aan het einde van de keten nu wordt neergelegd?

[2:36:46] En gelijkertijdig met die motie van ons die is aangenomen, van de BVV, met betrekking tot het onderzoek van die Europese afdracht van het niet te recyclen plastic wat automatisch, zeg maar dan, als burger wordt afgetikt naar Brussel toe.

[2:37:04] Hoe zit het nou daar precies mee?

[2:37:06] Want ik wil wel graag daar even een antwoord hebben voordat we de tweede termijn in gaan.

[2:37:11] Ik kijk naar de staatssecretaris of dat lukt.

[2:37:14] Ik verwijs naar het antwoord dat ik uitgelegd heb gegeven in het gesprek met de heer Gabriels.

[2:37:23] De plasticheffing is tijdens de voorjaarsnota-besluitvorming

[2:37:28] Daar hebben de fractievoorzitters van de vier destijds coalitiepartijen een belangrijke rol in gespeeld.

[2:37:34] Daar is destijds besloten om de plasticheffing niet door te laten gaan en dat bedrag, die 567 miljoen, te verplaatsen naar de afvalstoffenheffing.

[2:37:48] Dat is wat er op dat moment daar is gebeurd.

[2:37:50] Dus de beleidskeuze ligt daar ook bij de voorjaarsnotabesluitvorming.

[2:37:54] Wij hebben als kabinet gezegd, wij vinden het belangrijk dat dat ook aansluit bij de inhoudelijke doelen.

[2:37:59] Vandaar dat wij toen het initiatief hebben genomen om de plastic tafel te vragen om te zoeken naar een alternatief.

[2:38:05] En dat hebben we nu ook gedaan bij de werkgroep.

[2:38:08] Wij komen daar in de begroting bij Prinsjesdag exact op terug, op de exacte invulling ervan.

[2:38:13] Maar als u vraagt, wanneer is dat besluit genomen?

[2:38:16] Dat is tijdens de voorjaarsnotabesluitvorming gebeurd.

[2:38:20] Uw vragen over Brussel, mag ik daar ook even op terugkomen?

[2:38:24] Ja, dan doe ik dat eventjes.

[2:38:35] Gaat doorgang, Wouter Kamp.

[2:38:39] Dank aan de beantwoording.

[2:38:40] U hoeft zelfs niet te gebruiken, hoor.

[2:38:42] Nee, maar ik moet toch mijn tijd volmaken vandaag, want ik moet nog hoofdelijk stemmen.

[2:38:48] Dus het doet al.

[2:38:50] Ik ben blij met de beantwoording, maar ik wil toch nog even doorgaan op die vraag die ik stelde, ook namens de heer Pierik van de BBB, over die bodemassen met het CNP.

[2:39:01] Dus ik hoor de staatssecretaris, nee, hij wil het niet uit het CNP halen.

[2:39:05] Maar het tweeledige van de vraag was of hij een jaar of vijf wil uitstellen... om het vastlopen van het systeem te voorkomen.

[2:39:14] Ik kreeg vervolgens als antwoord... maatwerk leveren, overgangstermijn, et cetera.

[2:39:20] Dat hoorde ik zeggen en dat heb ik opgekrabbeld.

[2:39:23] Maar hoe zit het nou precies?

[2:39:26] Kan ik een toezegging verwachten dat de staatssecretaris zegt... nou, ik ga in ieder geval met een overgangstermijn aan de slag... en zo ja, hoe lang dan?

[2:39:33] En hoe gaat dat maatwerk er dan...

[2:39:35] Uitzien.

[2:39:36] Dan kan ik in ieder geval de boodschap ook aan de heer Pierek overbrengen dat ik me stinkende best heb gedaan om de toezegging binnen te slepen voor hem.

[2:39:44] Ja, voorzitter, het klopt inderdaad de conclusie dat ik niet bereid ben om dat eruit te halen.

[2:39:49] Nogmaals, omdat ik denk dat het belangrijk is dat we die beweging maken.

[2:39:51] Ik snap wel de zorgen ook die er zijn bij de sector, bij bepaalde sectorpartijen en ook bij de Kamervracties.

[2:39:59] Vandaar dat ik zeg, er zijn twee elementen daarin.

[2:40:01] De overgangstermijn is twee jaar, begrijp ik.

[2:40:05] De overgangstermijn van twee jaar.

[2:40:06] En kijken of we met de sector in gesprek kunnen als het gaat om eventuele maatwerk of hoe we bepaalde zaken hebben ingerekt met elkaar.

[2:40:14] Dat is graag iets wat ik zou willen toezeggen.

[2:40:19] Uw laatste interruptie.

[2:40:20] Dank u wel, voorzitter.

[2:40:22] Ja, daar ga ik toch nog even in op een antwoord van de staatssecretaris op mijn vraag over CO2 in het sluiten van afvalcentrales, afvalenergiecentrales.

[2:40:32] Want in de beleidsvisie van Infrastructuur en Waterstaat, afvalverbranding, daar wordt namelijk ingezet

[2:40:42] op de gedwongen afbouw van verbrandingscapaciteit.

[2:40:47] Vindt de staatssecretaris het nou wel of niet sluiten van afvalenergiecentrales, iets dat gewoon maar aan de markt moet worden overgelaten?

[2:40:54] Of zegt hij, nee, ik heb een beleidsvisie en daar sta ik achter.

[2:40:57] Want op deze manier kunnen we onszelf wel weer eens in een nesten werken.

[2:41:01] En helaas komen we daar vaak maar pas na jaren achter in dit land.

[2:41:08] Met het risico dat ik dadelijk iets verkeerds zeg, mag ik ook deze even in tweede termijn noemen?

[2:41:12] Want hetgeen waar de heer Badkamp aan refereert, komt niet overheen met mijn annotatie op dit moment.

[2:41:19] Dus dadelijk ga ik iets verkeerds zeggen, dat zou ik vervelend vinden.

[2:41:22] Mag ik daar heel even in tweede termijn op terugkomen?

[2:41:26] Dat moeten we naar alle tijden zien te voorkomen, voorzitter.

[2:41:30] Wat een samenwerking, hartstikke mooi.

[2:41:32] Volgens mij zijn we aan het einde gekomen aan de eerste termijn aan de kant van het kabinet door de staatssecretaris, de beantwoording.

[2:41:38] Dan gaan we door met de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[2:41:41] U heeft 1 minuut 40 spreektijd.

[2:41:43] Ik kijk even of er behoefte is aan een tweede termijn.

[2:41:45] De heer Gabriels heeft dat en wil ook iets zeggen graag.

[2:41:48] Ik wil gewoon even vragen hoeveel interrupties we nu hebben in de tweede termijn voor elkaar.

[2:41:52] Want er is, denk ik, net iets gezegd waar ik denk dat we op elkaar moeten reageren om te kijken hoe het zit met bijvoorbeeld de borging van de uitkomsten van de plastic tafel.

[2:42:00] Dus ik zou bijvoorbeeld daar graag vragen over willen stellen aan mijn collega's hier.

[2:42:04] Dus ik wil aan u vragen hoeveel interrupties hebben we dan om met elkaar hier een debat te voeren daarover?

[2:42:09] Nou, ik zou voorstellen dat we gezien de tijd drie interrupties doen.

[2:42:13] Dan hebben we er een aantal.

[2:42:15] We hebben nog vijf kwartier.

[2:42:18] We moeten de inbreng doen, debatteren met elkaar.

[2:42:20] Dan gaan we daarna kort even schorsen voordat de staatssecretaris de tweede termijn kan voorbereiden.

[2:42:25] En dat zal zo ook maar een half uur duren, denk ik.

[2:42:28] Dus gezien de tijd lijkt me dat... 1 minuut 40 heeft u voor uw inbreng.

[2:42:35] En ik geef het woord aan de heer Buizen.

[2:42:37] Dank u wel, voorzitter.

[2:42:37] Allereerst wil ik beginnen met het aanvragen van twee minuten.

[2:42:41] Ik ben tevreden met de reactie van de staatssecretaris op het onderwerp doelen.

[2:42:47] En ik vertrouw op een goede uitwerking daarvan in het opkomende programma Circulaire Economie.

[2:42:55] Ik zal een motie indienen over de borgen van de vrijwillige afspraken die gemaakt zijn aan de plastic tafel.

[2:43:00] Ik zal er sowieso een motie over indienen, dus dan weet u dat alvast.

[2:43:03] En ik zal ook een motie indienen over de textieltafel en kijken of er politieke steun is om daar verder op uit te wijden.

[2:43:09] Van de afvalbranche wil ik in de tweede termijn graag een reactie van de staatssecretaris op wat er nou precies is afgesproken en in welke tijdslijn die financiële effecten in die afvalbranche zouden moeten gaan vallen.

[2:43:21] Ik wil er even iets meer op in gaan zetten, op inzitten, om daar mogelijk een toezegging op te vragen of wellicht ook naar een motie toe te werken.

[2:43:31] Ja, rest mij de beantwoording op de UPV.

[2:43:33] Daarover weet ik ook een motie en de online platformen.

[2:43:36] Dank u wel, voorzitter.

[2:43:37] Dank u wel.

[2:43:41] Ik zou graag aan de heer Buijzen van de VVD willen vragen wat hij vindt van de plastic heffing en het ontbreken van een oplossing in de beantwoording van de staatssecretaris waardoor die heffing nog steeds bij de afvalverbrandingscentrales komt te liggen.

[2:44:02] Bent u tevreden over die beantwoording of kunnen we daar samen iets betekenen om een alternatief te gaan uitwerken?

[2:44:09] Ik heb in mijn eerste termijn bijdrage aangegeven hoe ik aankijk tegen de heffing.

[2:44:16] Ik vind het een bijzonder spijtige gang van zaken hoe het gelopen is.

[2:44:21] Eigenlijk al vanaf het begin dat de afspraken gemaakt zijn.

[2:44:25] Uiteindelijk leidt dat naar de constatering.

[2:44:28] Allereerst dat de aannames op verkeerde gronden gestoeld zijn.

[2:44:31] Dat is heel pijnlijk om te constateren dat we daar fout zijn geweest.

[2:44:37] in de hele keten ertoe geleid hebben dat het kabinet wijs besloten heeft, mijn mening en de VVD-fractie staat er ook zo in, dat het goed is dat we daarom die heffing afgeblazen hebben in die oorspronkelijke vorm.

[2:44:49] Het is wel jammer dat nu die heffing zo daar ligt en ik probeer dus in tweede termijn precies te weten, veel preciezer dan wat tot nog toe ter tafel is gekomen, hoe nou die precieze opdracht

[2:45:00] is van het ministerie naar de afvalwerkgroep om te kunnen zien van gaat het nou echt om die volledige 567 miljoen wat de opdracht is voor de afvalbranche of of gaat het over 167 miljoen omdat er al technisch een dekking is gevonden.

[2:45:18] precies weten van de staatssecretaris hoe het zit en ik denk dat het nogal uitmaakt ook of we het hebben over 33 miljoen vanaf 2028 opbouwend naar 2030 en ik hoop ook echt oprecht met de inachtneming van wat ik zojuist heb uitgesproken over de situatie zoals het ooit is ontstaan dat er echt ruimte is bij het kabinet om om zaken te keren en geen nodeloze pijn te hoeven leiden.

[2:45:44] Dank u wel, voorzitter, en ook dank u wel, meneer Buizen, voor het antwoord.

[2:45:47] Meneer Buizen geeft in zijn tweede termijn aan dat hij een motie wil gaan indienen om de vrijwillige afspraken van de plastic tafel te borgen.

[2:45:56] Wil hij ook een motie indienen of staat hij ook achter een motie die door mevrouw Wingelaar of door mij of door meneer Bamenga ingediend wordt?

[2:46:06] Nee, bouwt kan heb ik dit vlak geen vertrouwen in dat hij die motie gaat indienen, want die vindt dat niet haalbaar, betaalbaar en realistisch, maar wil

[2:46:14] Nee, maar dat is wel een serieuze vraag, namelijk u wil wel de borging van de vrijwillige afspraken, wil u ook de borging van de circulaire hefboom, als blijkt dat de digitaal paspoort ten aanzien van textiel, productpaspoort ten aanzien van textiel, gewoon in 2027 ingaat en er gewoon wel een grondslag is dan.

[2:46:35] Om dat te doen, wil u dan zo'n motie indienen, steunen of daarin samenwerken, ja of nee?

[2:46:41] Dankjewel, voorzitter.

[2:46:43] Laten we even vooropstellen, om misverstandig voor te zijn, dat er Europese doelstellingen op ons afkomen.

[2:46:49] Daar heeft iedereen in de markt mee te maken.

[2:46:52] Elk bedrijf krijgt daar mee te maken.

[2:46:54] Die doelstellingen zullen uiteindelijk via UPV's, via regels, op de bedrijven afkomen.

[2:47:00] Het is dus ook in het belang van bedrijven, van sectoren, van ketenpartners, om...

[2:47:07] Met elkaar samen die doelen te gaan dragen en dat freeridergedrag, want er zijn natuurlijk altijd bedrijven die denken onder de afspraken door te kunnen komen.

[2:47:16] Om freeridergedrag tegen te gaan is het belangrijk dat we dus op sectoraal niveau afspraken gaan maken.

[2:47:24] Dat is gebeurd en nu gaan borgen.

[2:47:26] En ik weet zeker dat er veel meer mogelijk is dan wat vandaag is benoemd in dit debat.

[2:47:34] Ik hoor geen ja.

[2:47:37] De VVD wil de circulaire hefboom die uit de plastic tafel komt niet borgen, ook als dit wel kan.

[2:47:47] Dat is zeer teleurstellend, zeker omdat de plastic tafel en de uitkomst zo bejubeld werd door de VVD.

[2:47:55] Ik stel de vraag, wilt u samen met de GroenLinks Partij van de Arbeid een motie indienen of samenwerken om in ieder geval die uitkomst ook te borgen?

[2:48:05] Geen duidelijke ja, dat zegt genoeg.

[2:48:09] Excuus dat ik daar wellicht niet duidelijk in genoeg ben geweest.

[2:48:12] Ik vind de hefboom, en eigenlijk zoals de staatssecretaris in mijn ogen ook terecht aangeeft, ik vind het een heel mooi instrument.

[2:48:20] En ik zou het gewoon willen.

[2:48:25] Dus welke duidelijkheid heeft u nog meer nodig?

[2:48:28] Ik wil het ook geborgd hebben.

[2:48:29] Ik wil dat gewoon uitwerken, want ik zie dat we nu in een lineaire economie zitten.

[2:48:35] En ik zie Europese doelstellingen op ons afkomen.

[2:48:38] En ik zie dat een hefboomprincipe geoormerkt geld kan creëren wat we effectief kunnen inzetten om daar waar het in kee te stappen, zoals de recyclagesector.

[2:48:49] dan wel bij plastics, dan wel bij textiel, dan wel bij accu's, dan wel bij zonnepanelen of windturbines.

[2:48:56] Die recycling sector komt niet van natuurlijke wijze van de grond.

[2:48:59] Dus die hebben die heffing ook in die zin, als het zo bedoeld is, ook nodig.

[2:49:05] Dank u wel.

[2:49:06] Dan is het woord aan de heer Boutkamp.

[2:49:09] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:49:10] Ik zal gelijk proberen in die 1 minuut 40 een aantal vragen op de staatssecretaris af te vuren.

[2:49:15] Ik hoorde dat de staatssecretaris op bezoek is geweest in Rotterdam bij een bio-oliebedrijf.

[2:49:20] Een vraag is dan vervolgens, is de staatssecretaris bekend met de problemen van bedrijven met dierlijke producten waar ze tegenaan lopen?

[2:49:26] En zo ja, wat denkt, kan hij doen om dit op te lossen?

[2:49:30] De financiële compensatie van gemeenten die zwerfafval inzamelen, is dit al opgelost?

[2:49:35] De verkenning van de ja-sticker.

[2:49:37] Vraag.

[2:49:37] In hoeverre betrekt de staatssecretaris de sector die binnen Nederland al bezig zijn?

[2:49:42] De lachhalscilinders.

[2:49:43] Vraag.

[2:49:44] Zijn er ook al gegevens beschikbaar van de IOT of douane van de import?

[2:49:48] De sector wordt betrokken, zegt hij.

[2:49:49] Prima.

[2:49:50] Maar ondertussen lopen werknemers nog steeds gevaar.

[2:49:52] En dan over het gevaarinformatieblad.

[2:49:56] In het Nederlands gesteld.

[2:49:57] Breng je eigen beker of bakje mee als ze eten of drinken afhalen.

[2:50:01] Ik heb een vraag.

[2:50:02] Heeft de staatssecretaris eigenlijk hier ervaring mee?

[2:50:05] En dan vervolgens, voorzitter, over de plastic bekertjes.

[2:50:10] Wij ervaren nu uit de signalen dat dus bij grote concerns hardplastic bekers, die worden ter plekke in de winkel gespoeld.

[2:50:18] Daar is dus water voor nodig, daar is energie voor nodig.

[2:50:20] Die worden apart verpakt in een plastic zak.

[2:50:22] Vervolgens gaan ze met een vrachtwagen naar een centraal waspuntuur en dan komen ze weer terug.

[2:50:27] Is dat nou zeg maar wat de staatssecretaris bedoelt met duurzaam en herbruikbaarheid en dergelijke in het achterhoofd?

[2:50:34] wat hij zelf zegt dat het gebruik van kartonnen bekers nou niet echt is, want in die kartonnen bekerssector, daar heeft onder druk van het IOT een enorm administratief systeem opgetuigd, waarin ze moeten weten hoeveel bekers er uit worden gezet, hoeveel bekers er worden opgehaald.

[2:50:48] Dus hoe verhoudt de Statens Instituut dat met elkaar?

[2:50:51] Volgens mij ben ik door mijn tijd heen.

[2:50:52] Dat is juist.

[2:50:53] Ja, mooi.

[2:50:56] Dank u wel, voorzitter.

[2:51:00] Blijkbaar hebben we toch echt een heel ander beeld waarom die plastic tafel nu überhaupt is opgericht.

[2:51:06] Die constatering moet ik echt maken.

[2:51:10] De opdracht van de heffing is erbij gekomen, maar het was nu juist... om een alternatief voor die norm te krijgen.

[2:51:16] Dat is mijn beeld.

[2:51:18] En ik vind het jammer dat dat nu zo loopt.

[2:51:23] Dan, voorzitter, de moties.

[2:51:25] De motie om doekjes waar plastic in zit, niet te verbieden.

[2:51:29] Die voert de staatssecretaris uit.

[2:51:32] Maar mijn motie, invoering van sapflessen, niet.

[2:51:36] Gelukkig, en daar moet ik dan wel zeggen, denkt u nog na over de motie van meneer Buijsen, want die vind ik ook heel erg onverstandig.

[2:51:44] Dan, voorzitter, heb ik nog een vraag.

[2:51:50] Kunt u voor ons de productpaspoorten, daar de tijdpaden, dat we die duidelijk in beeld hebben en de urgentie daarvan?

[2:51:57] Dank u wel.

[2:52:00] Dank u wel.

[2:52:00] U heeft een interruptie, ja zeker, als u dat wilt.

[2:52:03] Ik wil even aan mevrouw Winglaar vragen over die norm waar veel teleurstelling over uitgesproken wordt.

[2:52:13] Ik heb het onbevredigende gevoel dat dat onterecht is.

[2:52:18] Natuurlijk gaat het voor die hefboom wat langer duren.

[2:52:22] heel lang is uitgelegd, maar er is ook heel veel vrijwillige inzet gepoden vanuit brand owners.

[2:52:30] Equivalent aan wat bij de norm zou gehaald worden, wordt gewoon vrijwillig ingezet nu.

[2:52:37] Hoe kijkt mevrouw Wingelaar daartegen aan?

[2:52:39] En ja, bent u daar eigenlijk ook niet gewoon ontzettend blij mee?

[2:52:43] Dank u wel, voorzitter.

[2:52:44] Ik vind dat heel mooi dat die vrijwilligheid er is en ik weet ook dat ondernemers er al mee gestart zijn.

[2:52:49] Maar ik had liever duidelijk beleid waar investeerders van op aan kunnen en dan alleen maar vrijblijvendheid.

[2:52:56] Dat heb ik volgens mij heel duidelijk in mijn inbreng vermeld.

[2:53:03] Dat is in ieder geval een goede stap voorwaarts, even voor mijn beleving.

[2:53:07] Maar dan gaan we dat toch gewoon samen een motie inbieden en dan gaan we die vrijblijfdeheid toch gewoon regelen met elkaar.

[2:53:13] Dat het niet vrijblijvend is en daarom het gaan borgen.

[2:53:15] Dan is dat effect toch gewoon, qua milieueffecten, is het toch gewoon precies hetzelfde?

[2:53:22] Ja, heel mooi.

[2:53:23] Ik wacht de tekst van de motie af en als ik hem kan steunen, dan steun ik hem van harte.

[2:53:28] Goed zo.

[2:53:29] Dank u wel.

[2:53:29] Het woord is aan de heer Gabriels.

[2:53:31] Dank u wel, voorzitter.

[2:53:32] Als het digitaal productpaspoort textiel ingaat in juli 2027, is er dan wel een grondslag om de hefboom te verankeren, vraag ik de staatssecretaris.

[2:53:39] Dan vraag ik de staatssecretaris of hij daadwerkelijk de plasticheffing ook daadwerkelijk gaat over de keten verspreiden, maar weg gaat halen bij waar die nu volledig ligt.

[2:53:49] Dan heb ik een vraag over die motie van mevrouw Wingelaar.

[2:53:55] Waarom dat de motie van de vochtigdoekjes wel wordt uitgevoerd en de sapflessenmotie niet?

[2:54:00] Dan vind ik één ding goed wat de staatssecretaris gezegd heeft, en dat gaat over die kartonnen bekertjes, dat die in ieder geval niet terugkomen.

[2:54:09] En kan de staatssecretaris dat bevestigen, dat die niet terugkomen in gebouwen als deze en een andere?

[2:54:13] Dat is een vraag die ik heb.

[2:54:17] Kijk, het begon heel goed met hele mooie woorden en heel erg belang van de econoom voor de circulaire economie.

[2:54:24] En vervolgens hebben we een punt over de heffing.

[2:54:27] Geen oplossing.

[2:54:27] Een punt over de norm.

[2:54:28] Nee, die komt niet terug.

[2:54:29] En een punt over de verankering van de circulaire hefboom.

[2:54:33] En helaas, die wordt ook mooi gevonden, maar geen concrete resultaten.

[2:54:38] Dus ja.

[2:54:40] Ik vind het jammer.

[2:54:42] Ik heb niks concreets gehoord.

[2:54:45] Ik hoop dat de staatssecretaris deze vragen, die ik in deze tweede termijn gesteld heb, daar wel concrete toezeggingen kan doen.

[2:54:53] Dank u wel voor uw inbreng.

[2:54:55] De heer Bamenga van D66 moest zich verexcuseren omdat hij naar een ander debat toe moest.

[2:55:01] Dat nog maar even te vermelden waarom hij de zaal heeft verlaten.

[2:55:04] We zijn aan het einde gekomen van de tweede termijn aan de kant van de Kamer.

[2:55:09] Ik schors voor tien minuten voor de voorbereiding.

[2:55:13] En we zien de staatssecretaris graag over tien minuten terug voor de beantwoording.

[2:55:18] Ik schors.

[3:08:17] Dames en heren, we gaan richting de afronding van dit debat.

[3:08:28] Dames en heren, we gaan richting de afronding van het debat.

[3:08:30] En dat doen we door de tweede termijn aan de kant van het kabinet te starten.

[3:08:35] En ik zou graag de staatssecretaris het woord daarvoor willen geven.

[3:08:40] Dank aan de vragen in tweede termijn.

[3:08:46] Misschien is het goed om eerst te beginnen met plastic.

[3:08:56] Wat ik vervelend vond, is dat er ruis ontstond tussen wat we willen met elkaar en wat er kan.

[3:09:04] En die ruis wil ik graag wegnemen, want laten we wel proberen elkaar gewoon te vinden.

[3:09:09] Dus ik ga toezeggen, voorzitter, om met een brief te komen.

[3:09:12] Dat zal ik doen voor twee minuten debat.

[3:09:14] Dat gaat echt heel uitdagend worden aan onze kant, want de Kamer gaat met reces, geloof ik, op 3 oktober voor de verkiezingen.

[3:09:20] Maar wij gaan wel onze uiterste best doen.

[3:09:22] En daar gaan we een aantal onderdelen in benoemen.

[3:09:24] Daar gaan we iets zeggen over

[3:09:26] De financiële uitwerking van de heffing, die geld moest opleveren.

[3:09:33] Dus ook hoe de afvalsector op dit moment, welk perspectief ze hebben.

[3:09:37] De werkgroep, dat zijn de vragen van de heer Buizen.

[3:09:41] Hoe die er uitzien.

[3:09:42] En ook wat de alternatieven dan eventueel daarvoor zouden zijn.

[3:09:47] Dat was ook een vraag van de heer Gabriels naast die van de heffing.

[3:09:50] die euro's moest opleveren, zeg ik maar even, wat in de voorjaarsnota besloten is om die te komen te laten vervallen.

[3:09:57] Daar gaan wij op in.

[3:09:58] Waarom?

[3:09:59] Want ik kan daar pas oprecht iets over zeggen na Prinsjesdag, omdat dan de cijfers in het belastingplan bekend zullen worden.

[3:10:07] En dan kunt u zien wat wij daar doen, hoe wij die ruimte willen bieden aan de sector.

[3:10:11] Dus dat is één.

[3:10:12] Twee, ik kom terug in die brief op het blokje de norm en de hefboom.

[3:10:20] die, ik noem het maar even, circulariteitswinst moesten opleveren.

[3:10:27] De alternatieven daarvan.

[3:10:29] Maar ook, en er was net al even contact, maar dat moeten we gewoon even netjes doen, tussen de Kamerleden en mijn antwoordelijke ondersteuning, dat moeten we even netjes doen over het digitale productpaspoort en de grondslag in het Europese werkprogramma.

[3:10:42] Wat wij van de Europese Commissie zelf vernemen, is dat die wordt vastgesteld

[3:10:46] in 2027 en in werking gaat in 2029.

[3:10:52] Vandaar dat mijn antwoord was en is, op basis van die informatie die wij van de Europese Commissie hebben, kunnen wij niet eerder dan 2029 zo'n hefboom organiseren met elkaar.

[3:11:03] Het is geen onwil.

[3:11:05] is de situatie zoals wij die hebben vernomen van de Europese Commissie.

[3:11:10] En ik zal ook, ik spreek mijn collega en ook de eurocommissaris komende donderdag weer tijdens de Milieuraat in Brussel, zal ik dit, en dat kan ik ook toezeggen aan mevrouw Wingelaar en mevrouw en de heer Gabriels, nogmaals even nadrukkelijk onder de aandacht brengen en ook zeggen hoe zit het daarmee en wat zijn de mogelijkheden om te versnellen.

[3:11:29] Want daar zit volgens mij geen onwil.

[3:11:32] Maar ik probeer oprecht ook met alles in mij wel realistisch te zijn.

[3:11:36] Ik zou het heel vervelend vinden als ik iets beloof wat ik achteraf, of in ieder geval mijn opvolger achteraf, niet waar kan maken.

[3:11:41] Dat is niet hoe ik politiek zou willen bedrijven.

[3:11:43] Dus er is zeer aanbeveniswaardige interesse vanuit onze kant om naar de hefboom te kijken.

[3:11:52] We moeten ook kijken hoe dat in de begrotingsregels past.

[3:11:56] Maar we hebben daar grote interesse in.

[3:11:59] Maar het moet wel kunnen.

[3:12:00] En ook kunnen binnen de tijdsperiode die de Europese Commissie ons daarvoor geeft.

[3:12:05] De huidige informatie is vaststelling 2027, inwerkingstreding 2029.

[3:12:11] Ik ga dat nog allemaal netjes even op papier zetten, want dat lijkt me gewoon verstandig.

[3:12:14] Want anders komt er ruis en ik denk dat we dat allemaal vervelend vinden.

[3:12:18] Wat ik dan ook zal doen, is nog eens even een goede inhoudelijke integrale reactie geven op het complete rapport van de plastic tafel.

[3:12:27] Per maatregel.

[3:12:28] Er is een aantal vragen gesteld van de heer Buizen ook over de 21 partijen.

[3:12:33] Ik neem daar overigens ook de campagnesuggestie van mevrouw Wingerlaar in mee.

[3:12:37] ...dan kunnen we dat even goed op één zetten.

[3:12:38] Want ik zou het vervelend vinden als daar nu gewoon ruis over ontstaat... ...omdat ik nou juist in de voorstelling was dat er enorm veel energie zat... ...en dat we ook echt een aantal kansen kunnen gaan pakken de komende tijd.

[3:12:47] Waarbij die plastic tafel door kan wat mij betreft.

[3:12:51] Waarbij wij dat ook al een positief voorbeeld gebruiken voor andere sectoren.

[3:12:55] Dus ik zou het vervelend vinden als de conclusie van vandaag is... ...we doen niks.

[3:12:59] Want dat is niet het geval.

[3:13:01] Dus dat gaan we nog even gewoon netjes en strak onder elkaar zetten.

[3:13:03] Die toezegging krijgt u en die doe ik dan.

[3:13:06] bij deze.

[3:13:07] Dat ten aanzien van het blokje plastic.

[3:13:11] Wanneer komt die informatie naar de Kamer?

[3:13:14] We gaan echt stretchen nu, maar voor twee minuten debat waarbij ik dan een elft verzoek doe om dat ergens in de laatste week voor het reces te doen.

[3:13:23] Dat is niet aan de commissie, dat is aan de gegeven moment.

[3:13:25] Zeker, maar het is aan mij om een vriendelijke verzoek te doen naar uw Kamer.

[3:13:31] Dan heeft u hierover een interruptie van de heer Gabriels.

[3:13:35] Dank u wel voor de staatssecretaris om op deze manier heel veel ruis vast te leggen.

[3:13:40] Ik ben nog niet helemaal tevreden, want er is grote interesse om daarnaar te kijken.

[3:13:46] De vraag is als het kan.

[3:13:49] En er is een grondslag.

[3:13:50] Of het nou 29, 28 of 27 is, gaat u dan ook meteen besluiten en in de ministerraad voorleggen en gewoon echt actie ondernemen dat het ook direct gebeurt?

[3:13:59] Want anders moeten we weer gaan discussiëren of er een grondslag is.

[3:14:02] Volgens mij hebben we dit debat volgens mij met genoeg mensen, inclusief de heer Buizen, aangegeven dat we de uitkomsten van de plastic tafel die vrijwilligen.

[3:14:12] en de hefboom gewoon geborgen willen hebben.

[3:14:16] En dan komt u met het kan allemaal niet, kan allemaal niet.

[3:14:18] Maar als het kan, en u bent daarachter, gaat u het dan ook doen?

[3:14:23] Het is niet dat wij zeggen dat het niet kan.

[3:14:24] We baseren ons op...

[3:14:26] Het productpaspoort dat vanuit Brussel geregeld moet worden... is dat van 2029.

[3:14:32] Ik blijf dat nogmaals even zeggen.

[3:14:36] Ik kan voor 50 procent tegemoetkomen.

[3:14:38] De hefboom bestaat uit twee delen.

[3:14:40] Het heffen en het uitkeren ervan.

[3:14:42] Dat laatste deel is tegen de begrotingsregels.

[3:14:49] het instrumentarium ervoor te zorgen dat wij in de producten die we in de Europese Unie en in Nederland hebben, dat daar meer recyclaat en meer bioplastic voor in zit, dan is mijn antwoord ja.

[3:15:00] Maar de hefboom is nogmaals twee onderdelen.

[3:15:02] Dus ik kan die laatste kan ik simpelweg ook niet toezeggen, omdat we daar ook met een pakket als het gaat om begrotingsregels te maken.

[3:15:11] Er ontstaat ruis, want de hefboom gaat om het belasten, heffen van fossiel plastic.

[3:15:19] Dat kan wel.

[3:15:20] En het terugsluizen naar een fonds kan dan dus niet.

[3:15:24] Dus we willen het.

[3:15:26] Dat lijkt me... Er zijn verschillende mensen hier die dat... De VVD, NEC, D66, GroenLinks Partij van de Arbeid willen dat.

[3:15:33] En dan komen er allemaal redenen waardoor het niet kan.

[3:15:35] Als die redenen er niet zijn, gaan we het dan meteen beslissen?

[3:15:39] Of moeten we daar gewoon nog een motie voor inzetten?

[3:15:42] Ik verzoek ook wel om niet onnodige tegenstellingen te zoeken.

[3:15:46] Wij willen een instrumentarium inzetten, en ik kom daar in die brief nogmaals op terug, die het effect heeft dat er meer gebruik is van reciclaat of bioplastic.

[3:15:55] Dat kan door middel van zo'n heffing fossiel, dat kan ook nog op andere manieren, waar we naar kijken op dit moment, ook in die non-PEPE Europees.

[3:16:02] Dat is het doel.

[3:16:03] doortrekken naar die begrotingsregels met dat terugsluizen.

[3:16:05] Nogmaals, dat is een begrotingsregels technische vraag.

[3:16:09] Met inkomsten naar uitgavenkader.

[3:16:10] U weet ongetwijfeld hoe ingewikkeld dat is.

[3:16:13] Maar nogmaals, laten we nou geen tegenstellingen zoeken die er wat mij betreft niet zijn.

[3:16:17] Het doel is hetzelfde.

[3:16:18] En ik kom daar nog echt even uitgebreid op terug in die brief.

[3:16:24] Dank u.

[3:16:24] Dan wil ik toch hier mijn laatste interruptie aanweiden.

[3:16:27] Er wordt gezegd dat er geen tegenstelling is, maar wij waren bijvoorbeeld helemaal niet tegen die norm.

[3:16:35] Er zijn dus wel tegenstellingen, namelijk partijen die zeggen

[3:16:40] Kom met iets, want er is nu een probleem.

[3:16:43] Nu vallen er innovatieve bedrijven om.

[3:16:45] En er zijn partijen die dus vertragen langer, langer, langer.

[3:16:49] En dat is wat er dus speelt.

[3:16:50] Dus het is al heel lang dat we met z'n allen bezig zijn om te benoemen dat er innovatieve circulaire bedrijven failliet gaan.

[3:16:57] En daar was eerst een norm voor.

[3:16:59] Nee.

[3:16:59] Daar komt dan deze plastic tafel.

[3:17:01] Nee.

[3:17:02] Dus er is wel een verschil.

[3:17:03] Ik wil dat even echt rechtzetten.

[3:17:06] Er is wel een verschil tussen wat u vindt en wat wij vinden.

[3:17:10] Maar van acte.

[3:17:11] De staatssecretaris vervolgt uw beantwoording.

[3:17:14] Dank, voorzitter.

[3:17:15] De heer Boutkamp vroeg mij nog een aantal andere zaken.

[3:17:20] Onder andere mijn bezoek aan het bedrijf Neste en de biobrandstoffen.

[3:17:27] Ja, er zijn dus ook de problemen rondom de dierlijke producten van bekend.

[3:17:32] Dat gaat dan over een bepaalde wet en regelgeving vanuit de MWVH, vanuit mijn collega van LWVN.

[3:17:37] Die heb ik daar ook onder de aandacht gebracht en dat zal ik nogmaals doen.

[3:17:44] Daarna vroeg hij mij een hele set aan vragen, voorzitter, als het gaat om de financiële compensatie van gemeenten, als het gaat om de ja-ja-stickers, als het gaat om het afval, het lachgascilinders in het afval- en het informatieblad.

[3:17:57] Dat zijn ook drie, alle vier onderwerpen die ook in de verzamelbrief beantwoord worden.

[3:18:01] Dus de financiële compensatie van gemeenten, het UPV-zwerfafval, dat hebben we inmiddels geregeld en dat gaan we doen, zodat die gemeenten ook netjes dat geld krijgen, zodat ze dat ook kunnen uitgeven.

[3:18:11] Die jaarstikken verwijs ik naar het Europese voorstel.

[3:18:14] Voor de lachgascilinders heb ik aangegeven dat dat een ingewikkelde discussie is, omdat lachgascilinders in het begin zo'n illegaal product zijn en je geen statische geld op illegale producten kunt gaan heffen.

[3:18:24] Maar dat we wel kijken naar een pilot, omdat we wel willen dat mensen die werken in de afvalverwerkingsindustrie op een veilige manier hun werk kunnen doen.

[3:18:31] Dat we daar ook samen met de gemeente enorm goed naar kijken hoe we dat willen doen.

[3:18:35] Dus dit is even de samenvatting van mijn verzamelbrief uit mijn hoofd.

[3:18:40] Daarnaast, voorzitter, vroeg hij nog over het informatieblad Bring Your Own.

[3:18:43] Nee, ik heb dat zelf nooit gedaan.

[3:18:47] Op dit moment is dat wel onderdeel van ons beleid.

[3:18:49] En daarom vonden wij het belangrijk om een informatieblad uit te brengen over hoe je dat dan, als je dat doet, dat je dat ook op een manier doet die voldoet aan de hygiënestandaarden.

[3:18:58] De heer Boutkamp vroeg mij ook nog naar de mokken en het watergebruik en de recycling.

[3:19:02] De heer Gabriels vroeg mij daar ook nog.

[3:19:04] Nogmaals, dan herhaal ik mezelf in de eerste termijn.

[3:19:09] Ik denk dat we daar echt een balans moeten vinden.

[3:19:13] Ik zou het zonde vinden om nu volledig die motiebuizen uit te voeren, omdat je daarmee echt ook een winst weghaalt die op dit moment goed is.

[3:19:22] U beschrijft net dat al die kopjes met hun vrachtwagens naartoe moeten.

[3:19:25] U kunt natuurlijk ook gewoon uw mok pakken en uzelf eventjes netjes schoonmaken.

[3:19:29] Dat is op zich ook geen gekkige gedachte.

[3:19:30] Laten we het niet doen alsof alle kantoren in Nederland enorme torens zijn met vrachtwagens en alles op en eraan.

[3:19:36] Dus daar zit echt wel even nuance in wat mij betreft.

[3:19:39] En die nuance die probeer ik ook steeds te vinden.

[3:19:43] Dus aan de ene kant niet doorschieten de ene kant op en aan de andere kant ook niet doorschieten de andere kant op.

[3:19:48] Mevrouw Wingelaar vroeg mij nog, die gaf aan dat zij

[3:19:51] ontevreden was omdat ik haar motie over de sapverse niet volledig uitvoerde en gaf tegelijkertijd aan dat ze blij was dat ik de motie Buizen niet volledig uitvoerde.

[3:20:02] Nou, die consistentie ben ik blij dat u die ziet, want dat is precies de consistente lijn die ik graag zou willen inzetten, namelijk verstandig beleid.

[3:20:09] Niet te veel de ene kant op, niet te veel de andere kant op.

[3:20:11] Goed kijken dat we wel de doelen de ene kant op behalen, maar wel op een praktische, pragmatische manier.

[3:20:17] waardoor we ook draagvlak behouden.

[3:20:20] Vandaar dat ik op beide moties heb gezegd dat ik ze nog niet uitvoer, omdat ik ze graag allebei in het bredere plaatje, aan de ene kant de subwetgeving en aan de andere kant het totaalaanpakstatiegeld, graag zou willen bekijken.

[3:20:33] Dat waren volgens mij alle vragen.

[3:20:37] Het is totaal niet met elkaar te vergelijken.

[3:20:41] Er wordt al een gedeelte op sapflessen statiegeld gegeven.

[3:20:45] Het schept verwarring.

[3:20:46] Het kan heel makkelijk opgelost worden.

[3:20:48] U heeft het over het bedrijfsleven en partners.

[3:20:51] Die sporen mij aan om juist dit in te voeren, omdat het tot verwarring leidt.

[3:20:56] Dus de ene motie is echt heel anders dan de andere motie.

[3:21:00] Zeker voorzitter, bij mijn lijn is het oprecht consistent.

[3:21:03] We proberen gewoon goed te kijken naar waar is het verstandig om te doen en niet een maatregel op zichzelf, maar in de totale integraliteit bekijken.

[3:21:12] Dat geldt ten aanzien van de sub-uitgeving waarvan ik heb gezegd, die wil ik integraal bekijken.

[3:21:17] Dat gaat ook als het gaat om staatse geld, dat ik daar even goed naar wil kijken over hoe we daar tot een totaalpakket komen voordat ik moties wel of niet volledig uitvoer.

[3:21:27] Dan had ik nog een vraag van de heer Boutkan over de energiecentrales.

[3:21:32] Daar blijf ik van zeggen, dat is niet het doel van ons beleid om centrales te sluiten.

[3:21:38] Het is natuurlijk wel zo dat op het moment dat de Nederlandse economie steeds meer circulair wordt en ook minder afvalaanbod zal zijn, nou is overcapaciteit niet erg, maar als je over overcapaciteit hebt,

[3:21:50] Dan is het natuurlijk ook onwenselijk.

[3:21:53] En je moet, denk ik, op een goede realistische manier kijken... hoe je dan vervolgens met die capaciteit omgaat.

[3:21:58] Dat doen we niet door rücksichtslos dingen te sluiten... of door gedwongen dingen naar beneden te doen.

[3:22:02] Dat zullen we altijd netjes en goed geforceerd bekijken... op een realistische, pragmatische manier.

[3:22:08] Maar dat is het beleid als het gaat om de over-overcapaciteit... noem ik het maar even, van de afvalenergiecentrales.

[3:22:17] Dan had de heer Boutkamp nog een vraag over de afdracht aan de Europese Unie als het gaat om het doorbelasten van de plasticafdracht.

[3:22:25] Twee dingen daarover.

[3:22:27] Wij zijn op dit moment aan het bekijken of het inderdaad mogelijk is om die afdracht

[3:22:34] over te dragen naar de producenten.

[3:22:37] Ik kan daar aan het einde van het jaar op terugkomen.

[3:22:40] Ik verwijs je ook nog wel even naar dat dit ook nog wel onderdeel is van de lopende MFK-onderhandelingen, omdat ook de Europese Commissie daar een nieuw voorstel heeft gedaan, onder andere ook als het gaat om e-waste en eigen middelenbesluit.

[3:22:51] U kent daar het standpunt van het Nederlandse kabinet over, dat wij daar niet enorm op zitten te springen.

[3:22:56] Vandaag dat dit ook nog wel daar onderdeel van uit zal maken.

[3:23:01] Dan heb ik volgens mij alle vragen in tweede termijn beantwoord, voorzitter.

[3:23:06] Ik kijk een keer naar de leden of dat zo is.

[3:23:07] De heer Boutkamp, nog een interruptie?

[3:23:09] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:23:11] Ja, dan ga ik toch even door nog even van die afvalverbandingsinstallaties.

[3:23:16] Want wat ik net die vraag stelde, die komt uit een beleidsnotitie van begin dit jaar.

[3:23:22] Ik hoor de staatssecretaris zeggen over overovercapaciteit.

[3:23:29] Maar het zijn niet alleen afvalverbrandingsinstallaties, het zijn afvalenergiecentrales ondertussen geworden.

[3:23:34] De hele stadswijken zijn afhankelijk van de stadswarmte van zo'n energiecentrale.

[3:23:39] Dus de vraag is dan vervolgens aan de staatssecretaris, als er zo'n overovercapaciteit wordt gesloten, hoe gaan we dan die huizen nog verwarmen?

[3:23:46] Dat is de eerste vraag die ik dan bij dit onderwerp heb.

[3:23:48] Nou, laten we die dan eerst even doen.

[3:23:50] De staatssecretaris.

[3:23:51] Dat is natuurlijk ook onderdeel van dat beleid.

[3:23:54] Nogmaals, ik heb gezegd, dat doen we niet ruksigloos.

[3:23:57] Dat doen we niet op een idiote manier.

[3:24:00] Dat zullen we altijd behoedzaam, geleidelijk, stapsgewijs doen.

[3:24:05] Kijken wat op dit moment de capaciteit is.

[3:24:07] Kijken wat de overcapaciteit is.

[3:24:08] Kijken wat de over-overcapaciteit is.

[3:24:09] Kijken naar hoe dat zit vervolgens, met waar wordt dat dan voor gebruikt.

[3:24:13] en welke andere bewegingen zien we.

[3:24:15] Maar het is natuurlijk wel zo dat op het moment dat je die beweging maakt, daar verwijt zo denk ik terecht naar in dat stuk, als je die beweging maakt, als je daadwerkelijk circulair wordt, gaat dat natuurlijk wel iets doen met de afvalstromen.

[3:24:28] Als je afvalstromen weer gaat gebruiken voor hernieuwde grondstoffen, dan wil je niet dat Nederland importeur wordt van afval om bepaalde centrales die we in Nederland hebben te laten draaien.

[3:24:35] Dus nogmaals, je zult behoedzaam, geleidelijk en stapsgewijs moeten kijken naar wat je doet met die over-overcapaciteit.

[3:24:43] Eerst de heer Boutkamp.

[3:24:46] Ja, voorzitter.

[3:24:52] Het lijkt of deze staatssecretaris het woord liberalisering is vergeten.

[3:24:58] Het aan de markt overlaten was toch altijd het credo van de VVD, zeg maar, met liberalisering.

[3:25:07] En nu, in deze, kan de markt het zelf onderling regelen.

[3:25:10] En dan zegt de staatssecretaris, ja, maar over over overcapaciteit.

[3:25:15] We hebben het de laatste jaar gezien, met onze afvervorming, dat er één in onderhoud was.

[3:25:20] En gelijktijdig ging een ander stuk waardoor we problemen hadden en dat afval van toen...

[3:25:26] met één onderhoud en de ander stuk, dat afval ligt nog steeds opgeslagen, bij bepaalde bedrijven, om die achterstanden weg te wekken.

[3:25:34] Dus waar nou die... Nou ja, die... Ik zou bijna zeggen, komt dat uit het ministerie van Klimaat en Groene Gekjes vandaan, dat er een over-overcapaciteit is?

[3:25:42] Ja, nou, dat vind ik wel... Dat snap ik gewoon niet.

[3:25:45] Dat vind ik niet nodig, meneer Bouwkamp.

[3:25:46] En de tweede... Ik begrijp, voorzitter, ik begrijp dat stampen niet.

[3:25:49] En de tweede, de staatssecretaris praat namens het kabinet.

[3:25:52] Kan de staatssecretaris dan wel uitleggen waar dat over overcapaciteitsgedachte vandaan komt dan?

[3:26:00] Dat komt nogmaals uit de gedachte dat als je volledig circulair wordt... U stelt mij een vraag, namelijk of het in het hier en nu mij goed uitkomt dat er een energiecentrale sluit.

[3:26:11] Het antwoord daarop was nee.

[3:26:13] U verwijst vervolgens naar het lange termijn beleid van ons ministerie.

[3:26:19] Daarop leg ik vervolgens uit dat je beleid moet hebben ten aanzien van afval.

[3:26:25] Daar zijn natuurlijk allerlei wet- en regelgeving voor omheen hoe je dat doet, ook op Europees niveau.

[3:26:31] Dat je natuurlijk beleid moet hebben.

[3:26:32] Als je daadwerkelijk naar een circulaire economie gaat op grote schaal, dan doet dat iets met de afvalstromen.

[3:26:38] Dus je zult daar natuurlijk beleid op moeten hebben.

[3:26:40] Dat was mijn antwoord op uw in ieder geval tweeledige vraag.

[3:26:43] Want het eerste antwoord was nee, het is geen beleid van dit kabinet om actief energiecentrales te sluiten als het gaat om circulaire economie en vanuit het ministerie van INW.

[3:26:59] Dank u wel, voorzitter.

[3:27:01] Eerder in mijn betoog was het eerste punt dat ik maakte over doelstellingen.

[3:27:05] We dachten aanvankelijk dat we in 2030 naar 50% grondstofreductie zouden gaan.

[3:27:11] Als dat gehaald zou worden, zouden we inderdaad minder AVIs en afvalenergiecentrales nodig hebben.

[3:27:16] Echter, we komen er op 10% uit, niet op 50%.

[3:27:19] En ondertussen heb ik in al mijn gesprekken wel geleerd dat een ecosysteem van een circulaire economie ook gebaat is bij een ecosysteem van afvalverbrandingsinstallatie.

[3:27:29] Want afval zal altijd, of althans de komende jaren, zeker blijven.

[3:27:33] Dus ik zou de staatssecretaris toch mee willen geven, en graag een reflectie erop, dat het toch wel wat genuanceerder ligt, denk ik.

[3:27:41] ...in een gelijkwaardig systeem van polimeerde producent tot afvalbranders... ...en terug, de aanwezigheid van die afvalbrandersinstallaties... ...erg belangrijk is.

[3:27:49] En dat we niet zomaar eenzijdig heel simpel kunnen zeggen... ...oh, we besluiten er even een paar, want zo werkt het gewoon niet.

[3:27:54] De straatssecretaris.

[3:27:55] Ja, voorzitter, maar daar sluit ik wel volledig bij aan.

[3:27:57] Dat is ook precies wat ik zeg.

[3:27:59] Je zult altijd... Je hebt beleid nodig, omdat je die beweging maakt... ...maar je zegt natuurlijk niet, we hebben op papier een doelstelling afgesproken... ...huppakee, zonder na te denken, doen we het een en het ander.

[3:28:09] Je zult dat continu...

[3:28:11] We hebben zelf behoedzaam geleiderlijk stapsgewijs bekijken naar hoe we de situatie op dit moment moeten doen.

[3:28:18] Dit is ook een van de redenen waarom we met die ketenaanpak komen.

[3:28:21] Omdat je in die hele keten moet bekijken hoe zit het met het een en het ander.

[3:28:26] Ik probeer je aan te geven, maar de initiële vraag ging over het hard sluiten.

[3:28:31] Daar heb ik antwoord op gegeven dat dat niet gewenst is, een ongewenste sluiting van die bedrijven.

[3:28:38] Maar dat we natuurlijk wel beleid moeten hebben met elkaar over wat doe je op lange termijn als die beweging wel wordt ingezet.

[3:28:45] Ik denk dat het ook verstandig is om daar in ieder geval beleid op te hebben.

[3:28:49] Dank u wel.

[3:28:51] Ik kijk nog een keer rond.

[3:28:53] Die bouwtoon gaat toch nog zijn laatste interruptie inzetten.

[3:28:55] Of niet?

[3:28:56] Anders gaan we naar de heer Boutram.

[3:29:00] Ja, voorzitter.

[3:29:02] Laat ik eerst zeggen dank voor dit antwoord in naleiding van de vragen van de heer Buizen.

[3:29:08] Maar wij zullen dit inderdaad met de vinger aan de pols in de gaten houden.

[3:29:14] Dan toch nog even terugkerend, zeg maar, naar die doelstellingen.

[3:29:17] Want we hebben die doelstellingen opgegaan met dat harde plastic en de bekers.

[3:29:22] De vorige staatssecretaris, uw voorganger, was op werkbezoek geweest bij een grote fastfoodkeker.

[3:29:28] Ik ga hier geen reclame maken.

[3:29:30] En dat voorbeeld heb ik net gezet van als er zo'n beker, zeg maar, wat herbruikbaar moet zijn,

[3:29:35] De omloopsnelheid blijkt vies tegen te vallen qua hergebruik.

[3:29:45] Dus er wordt op dit moment van dat harde spul meer verbruikt dan wat die doelen waren vanuit het ministerie gesteld.

[3:29:52] houdt de staatssecretaris daar ook rekening mee, wanneer hij dus bezig gaat om dat verschil met die kartonopbekers, hardopbekers, plastic cups enzovoort, om dat ook in de gaten te houden.

[3:30:05] Ja, dank u wel, lieve staatssecretaris.

[3:30:07] Ja, voorzitter, want dit is nou juist zo'n voorbeeld waarvan ik ook in mijn beleid heb gezegd, dit is nou juist zo'n reden waarom je graag het wat en het hoe wil scheiden van elkaar, waarbij je zegt het wat, namelijk dit is de doelstelling,

[3:30:20] Als bedrijven zeggen dat ze vast lopen in het hoe, zou mijn vraag zijn... prima, het wat blijft staan, namelijk de doelstelling om het aantal eenmalig gebruik te verminderen.

[3:30:33] Maar als u een andere invulling heeft van het hoe...

[3:30:36] die beter is, die efficiënter is, die sneller is, noem het maar op, dan sta ik daar voor open.

[3:30:41] Dit is precies die aanpak zoals ik hem graag voor mij zie.

[3:30:44] Bedrijven verantwoordelijkheid vragen om te nemen voor de doelstelling en het hoe bij hen neer te leggen.

[3:30:51] Ik denk dat het juist zo'n mooi voorbeeld is daarvoor.

[3:30:55] Het is geen interruptie, maar het is dan een onbeantwoord punt.

[3:30:59] Ik wilde hem laten gaan totdat de heer Boutkamp deze vraag stelde, want deze vraag is tegenovergesteld aan datgene waar ik een toezegging op vroeg, waar niet op gereageerd is, maar wel twee keer door de staatssecretaris van gezegd is, de kartonnen bekertjes in dit soort situaties, in gesloten systemen, willen wij niet meer terug.

[3:31:17] Dus dan zal ik andersom de vraag stellen, kunt u de toezegging doen dat dat inderdaad niet meer gebeurt?

[3:31:23] Er gaan nu weer een paar dingen door elkaar heen lopen en dat is volgens mij niet wat we proberen te doen.

[3:31:30] We zien dat op een aantal plaatsen het knelt.

[3:31:34] Daar komt volgens mij ook het sentiment vandaan waarbij de motie buizen in meerderheid heeft gehaald.

[3:31:39] Daarvan heb ik gezegd dat sentiment zie ik.

[3:31:42] Die knelpunten zie ik.

[3:31:44] Alleen de oplossing, namelijk het volledig terugdraaien, zou ik zonde vinden, omdat je dan daarmee het kind met het badwater weggooit.

[3:31:50] En de punten die je juist wel goed ziet gaan, makkelijk voorbeeld, de koffiebekers in dit gebouw en op heel veel kantoorplaatsen, dat zou ik zonde vinden.

[3:31:59] Tegelijkertijd, die balans probeer ik steeds nogmaals ook in dit debat te houden met elkaar.

[3:32:05] Aan de ene kant niet back to the future, maar wel zorgen dat er oog is voor de problemen die er zijn.

[3:32:12] En vandaar dat ik zeg, een van de oplossingen die ik daarin zie, is doelstellingen met bedrijven afspreken, met het bedrijfsleven afspreken, met sectoren, met ketens, en het hoe daar laten, terwijl we de doelstelling wel behouden.

[3:32:23] Want dat is denk ik wel een belangrijke, dat heeft mevrouw Wingenaar ook gezegd, die we met elkaar willen doen.

[3:32:28] Dank u wel.

[3:32:29] Dan zijn we hiermee aangekomen aan het eind van de tweede termijn aan de kant van het kabinet.

[3:32:33] Beantwoording door de staatssecretaris.

[3:32:35] Dan gaan we ook richting het einde van dit debat.

[3:32:37] Maar niet zonder dat ik de administratie op orde heb gebracht.

[3:32:40] En dat gaat vooral over de toezeggingen die zijn gedaan.

[3:32:43] Dus we nemen ze even door.

[3:32:45] Er is sowieso een twee minuten debat aangevraagd door het lid Buijzen van de VVD.

[3:32:48] En er zijn een aantal toezeggingen gedaan.

[3:32:50] De staatssecretaris zegt toe eind september van dit jaar een brief naar de Kamer te sturen.

[3:32:56] met een reactie op het CEDELF-rapport met beleidsaanbevelingen.

[3:32:59] En dat is een toezegging aan de heer Gabriels.

[3:33:04] Er staat hier eind september, ja.

[3:33:07] Eind september.

[3:33:07] Tweede toezegging.

[3:33:08] De staatssecretaris zegt toe voor het twee minuten debat een bericht te sturen over de heffing, de norm en de hefboom als mede het digitale product, paspoort en de grondslag.

[3:33:15] Dat is eigenlijk aan de hele commissie in aanleiding van de discussie die heeft plaatsgevonden.

[3:33:20] Ja, en er zit nog breder in de reactie op de plastic tafel de campagne van mevrouw Wingerlaag.

[3:33:28] Ik ben even zelf mijn eigen administratie aan het zoeken.

[3:33:31] De 21 partijen van de heer Buizen.

[3:33:36] Ja, klopt.

[3:33:36] We hebben hier nog een tweede toezegging.

[3:33:38] De staatssecretaris zegt toe een brief te sturen voor het twee minuten debat, met een inhoudelijke reactie op het rapport van de plastic tafel, inclusief de campagnesuggestie.

[3:33:47] Ja, het wordt één brief.

[3:33:48] Ja, het wordt één brief.

[3:33:49] Helemaal goed.

[3:33:50] Dus alleen het beschrijven van dit is wel de grondslag, dat is niet de grondslag, of ook daadwerkelijk met de acties, want dat is waar het hele debat over gegaan is, die dan dus kunnen en die de staatssecretaris gaat uitvoeren.

[3:34:04] Want anders hebben we weer een hele leuke beschrijving van ja, er is een grondslag en ja, er is dit.

[3:34:09] Gewoon, daar gaat het helemaal over.

[3:34:10] Wij proberen hier tot actie over te gaan.

[3:34:13] Dat is helder, maar de staatssecretaris komt met een brief, dus dat gaat hij doen.

[3:34:17] Dus zoveel als mogelijk wat er kan, zeker.

[3:34:23] En de laatste toezegging die hier genoteerd staat is dat de staatssecretaris toezegt voor het eind van 2025 met een brief te komen over de plastic afdracht.

[3:34:33] En dat is eigenlijk ook een gehele commissie.

[3:34:37] Dan zijn we door de toezeggingen heen.

[3:34:38] Dan zijn we aan het einde gekomen van dit debat.

[3:34:41] U heeft nog een punt?

[3:34:46] Dat heb ik voor het einde van het jaar.

[3:34:52] Ik wil in ieder geval de mensen op de publieke tribune bedanken voor de belangstelling.

[3:35:00] En ook de mensen die het op afstand hebben gevolgd.

[3:35:02] Hartelijk dank aan de staatssecretaris en de ondersteuning voor de beantwoording en voor dit debat.

[3:35:07] En natuurlijk ook aan de leden.

[3:35:08] En niet in de laatste plaats aan de ondersteuning voor het mogelijk maken van dit debat.

[3:35:15] Ik sluit de vergadering.

[3:35:16] Dank u wel.