Initiatiefnota van de leden Beckerman en Westerveld over dakloosheid

[0:00:00] Een hele goede morgen.

[0:00:02] Hierbij open ik de vergadering van maandag 22 september.

[0:00:07] Dit is een notaoverleg over de initiatiefnota van de leden Beckerman en Westerveld over dagloosheid.

[0:00:15] Altijd een heel mooi speciaal moment als Kamerleden en hun medewerkers de tijd hebben genomen om echt een initiatiefnota neer te leggen.

[0:00:24] Fijn ook aan de andere Kamerleden dat ze er zijn om deze te bespreken.

[0:00:28] Ik wil nog even specifiek twee mensen noemen.

[0:00:30] Want tijdens het schrijven van een noodhaaloverleg worden de Kamerleden altijd ondersteund door medewerkers.

[0:00:37] En wij weten stiekem allemaal dat die ontzettend hard hier aan werken.

[0:00:42] Dus een bijzonder welkom aan Maurits Rondman.

[0:00:45] Hij is beleidsmedewerker bij de SP.

[0:00:47] En Jorinde Vijverberg.

[0:00:49] Zij is beleidsmedewerker bij GroenLinks PvdA.

[0:00:53] Namens het kabinet zit vandaag onze staatssecretaris van Langdurige en Maatschappelijke Zorg, mevrouw Pau Verweij.

[0:01:01] Ook van harte welkom aan u. Zij zal de Kamer adviseren vanuit haar rol.

[0:01:08] We beginnen straks de eerste termijn van de Kamer.

[0:01:11] Ik wil voorstellen om vijf minuten spreektijd te doen per fractie en vier interrupties op elkaar met uw goedvinden.

[0:01:19] Na de eerste termijn zullen wij kort schorsen, zodat de initiatiefnemers en de staatssecretaris zich voor kunnen bereiden op de beantwoording van de vragen die dan gesteld zijn.

[0:01:30] En dan is het in de tweede termijn mogelijk voor de Kamer om moties in te dienen.

[0:01:36] Van harte welkom aan het lid De Hoop van GroenLinks, PvdA, mevrouw Dobbe van de SP, de heer Velbrief van D66, de heer...

[0:01:46] Goed, hè?

[0:01:47] De heer Grinwis van de ChristenUnie en mevrouw Richardson van de VVD.

[0:01:52] Ik begreep dat mevrouw Weijenas onderweg is, maar wat problemen heeft met het OV, dus zij zal spoedig aansluiten.

[0:01:58] En mevrouw Bruining heeft dezelfde uitdaging.

[0:02:03] Ik wil even voordat we beginnen het woord geven aan de heer De Hoop.

[0:02:08] Ja, voorzitter, want ik heb een punt van orde.

[0:02:09] Ik ben natuurlijk blij dat de staatssecretaris er is, maar er zouden oorspronkelijk twee bewindspersonen bij het debat zijn, omdat dakloosheid natuurlijk ook vooral een woonprobleem is en dat minister van Volkshuisvesting hier ook verantwoordelijk voor is.

[0:02:21] En zij is niet bij dit debat.

[0:02:23] En dat vind ik behoorlijk stuitend en eigenlijk ook onacceptabel, omdat het zo'n groot woonprobleem is.

[0:02:28] Er zijn ook twee initiatiefnemers die de moeite hebben genomen om daar een nota over te schrijven.

[0:02:33] En als je daar dan als minister van Volkshuisvesting niet bij bent,

[0:02:36] Daar heeft mijn fractie hele grote bezwaren tegen.

[0:02:38] En het is ook de tweede keer dat zij hier niet is bij zo'n debat.

[0:02:41] Dus dat punt wilde ik wel gemaakt hebben.

[0:02:48] Ik sluit me van harte aan bij de woorden van collega De Hoop.

[0:02:52] Ik vind het eigenlijk schaamteloos.

[0:02:54] Dakloosheid is primair een volkswetswestingsprobleem.

[0:02:57] Daar hoort de minister van Volkswetswesting bij aanwezig te zijn.

[0:03:00] En alle vertrouwen in deze staatssecretaris, Pau Verweij, die ik van harte welkom heet en veel succes wens.

[0:03:05] En het kabinet hoort met één mond te spreken.

[0:03:06] Allemaal waar.

[0:03:07] Ik hoop dat dat ook gebeurt.

[0:03:09] Maar dit vind ik echt best wel schaamteloos.

[0:03:13] Het woord dakloosheid komt niet in haar begroting voor.

[0:03:15] Ze komt hier niet opdraven.

[0:03:17] En ondertussen groeit de dakloosheid.

[0:03:19] En ik vind dat deze minister van Vrouwen die afwezig is, dat zich mag aantrekken.

[0:03:25] Dank u wel, mevrouw Dobbe.

[0:03:27] Ik wacht het nog even af, want soms weet je tegenwoordig helemaal niet meer met welke bewindspersoon je zit en waar ze dan precies verantwoordelijk over zijn.

[0:03:35] Maar ik begrijp dat hier toch inderdaad de belangrijkste bewindspersoon mist.

[0:03:39] En ik vind dat heel erg kwalijk.

[0:03:41] En inderdaad schaamteloos, daar wil ik het ook wel bij aansluiten.

[0:03:45] Dit gaat over dakloosheid, dit gaat over huizen, dit gaat over wonen.

[0:03:49] Met alle respect, het gaat ook over zorg, maar niet voornamelijk over zorg.

[0:03:53] Dus het is voornamelijk een woonprobleem.

[0:03:55] Misschien kunnen we nog een beroep op haar doen, dat ze wel komt.

[0:04:03] Ik slaap ook aan bij de woorden van de collega's.

[0:04:06] Het is een heel lelijk beeld dat de minister wel tijd heeft om op zaterdagavond in een talkshow te zitten en hier niet op maandag voor een noodoverleg te verschijnen.

[0:04:14] Ik vind het echt geen pasgeven.

[0:04:17] Dat kan eigenlijk niet.

[0:04:18] Dakloosheid, het woord zegt het ook wel, met je dak wonen, die dingen hebben wel iets met elkaar te maken.

[0:04:24] Ik vind het geen pasgeven.

[0:04:28] Dank u wel, mevrouw Richardson.

[0:04:31] Ja, ik sluit me wel aan dat ik het fijn had gevonden dat bij dit overleg ook de minister aanwezig was geweest.

[0:04:38] Dank u wel.

[0:04:39] Ik stel voor dat wij dit stevige signaal doorgeleiden aan de minister.

[0:04:44] Maar ik stel ook voor dat we wel doorgaan met de behandeling van deze initiatiefnota.

[0:04:49] En we vinden het ook zeer fijn dat de staatssecretaris hier wel is.

[0:04:55] Maar ik zal dit signaal echt doorgeleiden.

[0:04:59] Dan wil ik nu bij de

[0:05:01] Mevrouw Dobbe.

[0:05:03] Ja, toch het verzoek, wellicht als ze in huis is of in de buurt is, dat ze in ieder geval wel kan komen.

[0:05:07] Dus nood ze later aanschuiven.

[0:05:09] Maar dat we in ieder geval wel het verzoek doen dat ze nog komt.

[0:05:16] Dat kunnen we zeker doen.

[0:05:18] Dan gaan we dat bij deze doen.

[0:05:20] Maar ik stel wel voor dat wij alvast gaan beginnen met onze termijn.

[0:05:24] De staatssecretaris menst ook nog even het woord.

[0:05:26] De staatssecretaris.

[0:05:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:05:29] En ik wil natuurlijk niets afdoen aan de woorden van de Kamer.

[0:05:33] Tegelijkertijd zit ik hier natuurlijk ook als coördinerend bewindspersoon op het Nationaal Actieplan Dakloosheid.

[0:05:39] Dus vanuit die rol heb ik ook veel overleg met de andere betrokken ministeries.

[0:05:45] Ook met minister Keizer.

[0:05:46] Ook uitgebreid voorgesproken over de nota die hiervoor ligt.

[0:05:50] Waar zij natuurlijk ook netrukkelijk bij betrokken is.

[0:05:53] Zij onderschrijft de problemen, vindt dat ook heel belangrijk.

[0:05:56] Tegelijkertijd moesten we ook goed kijken naar de bezetting hier vandaag gezien alle drukte in de aanloop naar het verkiezingsreces en voert deze nooduit natuurlijk ook heel breed.

[0:06:06] Er zitten ook veel dingen in die zich meer richten op sociale zaken, werkgelegenheid, rechtsbescherming.

[0:06:12] Er komen heel erg veel dingen in terug.

[0:06:14] Dus hebben wij de afweging gemaakt dat vanuit mijn rol als coördinerend bewindspersoon hierin ik hier vandaag aanwezig zou zijn.

[0:06:22] Maar ik zal de bezwaren uiteraard aan haar doorgeven.

[0:06:27] Dank u wel.

[0:06:27] Ik wil het hier even bij laten.

[0:06:30] Zoals gezegd zal ik het signaal doorgeven die u als Kamer gegeven heeft.

[0:06:34] En ik zal ook vragen of een bericht naar haar toe kan gaan of zij ons nog zou willen aansluiten.

[0:06:39] Maar ik zou nu graag willen starten met de eerste termijn.

[0:06:44] Zodat de initiatiefnemers ook ruim de tijd hebben straks om de antwoorden voor te bereiden.

[0:06:49] Ik wil graag het woord geven aan de heer De Behoop die namens GroenLinks PvdA zal spreken.

[0:06:54] Dank u wel, voorzitter.

[0:06:55] En allereerst wil ik natuurlijk ook de initiatiefnemers en hun medewerkers bedanken voor de noten die hiervoor ligt.

[0:07:01] Meneer Maurits Hondman, mevrouw Jurinde Vijverberg, natuurlijk als medewerkers die hier heel veel tijd en energie en werk in hebben gestoken.

[0:07:08] Mijn fractiegenoten Lisa Westerveld en natuurlijk ook mevrouw Beckerman, die als eerste in 2019 het woord wooncrisis in deze kamer in haar mond nam.

[0:07:16] En als er nou iets een uitschot is van die wooncrisis, dan is het wel bakloosheid.

[0:07:20] Dus het verbaast mij ook niet dat juist zij en mijn collega Westerveld

[0:07:24] Het onderwerp dakloosheid krijgt veel te weinig aandacht, terwijl de problemen steeds groter worden.

[0:07:31] Vorige week kwamen de fans voor children en dakloosheid voorbij met een rapport over huisuitzettingen van ouders met minderjarige kinderen.

[0:07:39] De week ervoor luidde de kinderombudsman van Amsterdam nog de noodklok.

[0:07:42] dat steeds meer kinderen opgroeien zonder een stabiel en veilig huis.

[0:07:47] Voorzitter, dat is in strijd met kinderrechten en ongelofelijk voor een rijk land als Nederland.

[0:07:52] Kan de staatssecretaris op beide recente berichten reageren?

[0:07:56] Voorzitter, van de dakloze jongeren heeft zo'n 60% een verleden in de jeugdzorg.

[0:08:00] Het blijft een probleem dat jongeren die 18 worden, van hun hulpverleners worden gescheiden en soms zelfs hun woonplek kwijtraken, puur omdat ze vanwege hun leeftijd onder een andere wet vallen.

[0:08:12] En de indieners verwijzen in hun nota naar een initiatiefwet waaraan wordt gewerkt om dit probleem op te lossen.

[0:08:17] Kunnen zij ons hier meer over vertellen?

[0:08:19] En aan de staatssecretaris.

[0:08:20] In de kabinetsreactie schrijft u dat gemeenten al veel zouden kunnen op dit vlak.

[0:08:24] Maar toch gebeurt er nog onvoldoende.

[0:08:27] Waarom is dat en hoe kan dat worden voorkomen en verbeterd?

[0:08:30] Voorzitter, vaak lopen de meest kwetsbare mensen het risico om bakloos te worden.

[0:08:35] Zo ook mensen die in een zorginstelling wonen.

[0:08:37] Als het contract met de zorgaanbieders niet wordt verlengd, moeten deze mensen ook hun vertrouwde woonomgeving verlaten.

[0:08:43] Voor mensen met een beperking of ouderen kan dat een enorme klap zijn.

[0:08:48] De staatssecretaris schrijft dat zij geen signalen heeft dat er onzorgvuldig wordt omgegaan met de bewoners van dit soort instellingen.

[0:08:54] En dat bevreemd mij, want de indieners krijgen die signalen kennelijk wel.

[0:08:58] Kunnen de indieners hierop ingaan en kan de staatssecretaris uitleggen hoe het kan dat zij die signalen kennelijk niet heeft gekregen?

[0:09:05] En wat vindt ze er überhaupt van dat ouderen en mensen met een beperking tegen hun zin moeten verhuizen en in onzekerheid terechtkomen?

[0:09:12] Voorzitter, het kan iedereen overkomen.

[0:09:15] Een verpleegkundige die de huur niet meer kan betalen na een renovatie.

[0:09:19] Of een politieman die op straat komt naar een scheiding.

[0:09:21] Of de starter die uit zijn studentenhuis moet.

[0:09:24] Steeds vaker staat de zekerheid van een eigen woning, een thuis, onder druk.

[0:09:28] En gelukkig kunnen mensen vaak nog terecht bij familie of vrienden.

[0:09:31] Maar helaas zijn er ook veel te veel mensen die niet bij iemand terecht komen.

[0:09:35] Zij belanden dan op straat.

[0:09:37] En om dat te voorkomen moet er in de eerste plaats natuurlijk worden gebouwd.

[0:09:41] Het kabinet heeft de mond vol van haar bouwambities, maar we zien echt nog te weinig resultaat.

[0:09:45] De bouw blijft stokken.

[0:09:47] En tegelijkertijd lijkt het kabinet er wel alles aan te doen om wonen weer duurder te maken.

[0:09:52] De wet betaalbare huur moet worden ingeperkt.

[0:09:55] Vaste contracten moeten worden beperkt.

[0:09:57] En de minister van VRO lijkt de nota niet te hebben gelezen, want de initiatiefnemers stellen terecht dat deze flexibiliseringen zorgen voor meer dakloosheid.

[0:10:06] En het kabinet zorgt daarmee met haar beleid voor meer dakloosheid in plaats van minder dakloosheid.

[0:10:10] En dat kan toch niet de bedoeling zijn?

[0:10:12] Hoe zien de initiatiefnemers de gevolgen van het door minister Keizer voorgestelde beleid op de wet betaalbare huur en de vaste contracten?

[0:10:19] En welke effecten verwachten staatssecretaris van deze flexibilisering op de dakloosheidscijfers?

[0:10:24] En heeft zij haar zorgen ook geuit aan de minister?

[0:10:27] En zolang er een woningtekort is, moeten we met slimme maatregelen zorgen dat de huidige woningvoorraad goed wordt benut.

[0:10:33] En de initiatiefnemers doen daarvoor goede voorstellen.

[0:10:36] Bijvoorbeeld door malafide uitzendbureaus hard aan te pakken.

[0:10:39] Huisvesting een bindende voorwaarde te maken wanneer een werkgever een arbeidsmigrant aanstelt.

[0:10:44] En het bijbouwen van extra sociale huurwoningen.

[0:10:47] Hoe zien de initiatiefnemers de regels in de wet regie op de volkshuisvesting in het licht?

[0:10:52] En is de regionale verplichting tot 30% sociaal in hun ogen genoeg?

[0:10:57] Hoe kijkt de staatssecretaris naar de geplande bouw van sociale huurwoningen in het licht van het tegengaan van die dakloosheid?

[0:11:03] En ook een afdwingbare verdeling van aandachtsgroepen voor iedere gemeente kan ervoor zorgen dat gemeenten meer verantwoordelijkheid gaan voelen voor het tegengaan van dakloosheid.

[0:11:13] Het is onacceptabel dat problemen steeds maar met gemak over de grens worden geschoven.

[0:11:18] Kan de staatssecretaris verklaren waarom deze verantwoordelijkheid door gemeenten nu niet altijd gevoeld wordt?

[0:11:23] Wat doet ze om gemeenten hiertoe te bewegen?

[0:11:25] Ja, voorzitter, dan zou ik toch tot slot wederom willen afsluiten met het feit dat we in een enorme wooncrisis zitten.

[0:11:31] En dat raakt ons allemaal.

[0:11:32] We kennen allemaal mensen die niet aan een woning kunnen komen.

[0:11:35] Neefjes, nichtjes, oomstantes die uit het huis raken.

[0:11:38] Maar het grootste uitschot blijft die dakloosheid.

[0:11:41] En het kabinet heeft een tijdje geleden de ambitie uitgesproken om die dakloosheid te doen verdwijnen.

[0:11:46] En dan is het stuitend dat die is toegenomen.

[0:11:47] En ik ben blij dat deze initiatiefnemers echt een aanzet hebben gedaan om echt die problemen aan te pakken.

[0:11:53] En ik hoop dat het kabinet dat zeer ter harte neemt.

[0:11:55] Dank.

[0:11:57] Dank u wel.

[0:11:58] Ik zie geen interrupties, dus ik wil graag doorgaan met de inbreng van mevrouw Dobbe namens de SP.

[0:12:04] Dank u wel.

[0:12:05] In heel Nederland wonen kinderen in auto's of garageboxen.

[0:12:10] Het aantal dakloze vrouwen en kinderen blijkt veel groter dan gedacht.

[0:12:14] Een derde van de dak- en thuislozen is vrouw en een derde daarvan heeft kinderen.

[0:12:19] Kinderen die moeten slapen in auto's, kinderen die moeten slapen in garageboxen.

[0:12:23] In een beschaafd land als Nederland.

[0:12:25] Ik vind dat ongelooflijk.

[0:12:27] Dus dank je wel aan de initiatiefnemers om dit belangrijke onderwerp, wat heel veel levens en de samenleving raakt, om dit zo op de agenda te zetten.

[0:12:37] Dus dank aan mevrouw Beckerman, mevrouw Westerveld, mevrouw Vijverberg en meneer Hondman.

[0:12:43] Want naar schatting 100.000 mensen in Nederland zijn dakloos of dreigen dakloos te worden.

[0:12:47] En dit aantal groeit.

[0:12:49] Het daalt niet, maar het gaat dus steeds om steeds meer mensen die dit betreft.

[0:12:54] En dit is het gevolg van gefaalde politieke keuzes.

[0:12:57] Van de keuze om minder sociale huisvesting te hebben en die voor minder mensen toegankelijk te maken.

[0:13:03] Van de flexibilisering van werk en bezuinigingen op de zorg.

[0:13:07] Van regels die mensen dakloosheid induwen en die het moeilijker maken om daar weer uit te komen.

[0:13:13] Van de markt en winsten boven het publiek belang.

[0:13:16] En nu zitten mensen in de samenleving diep in de problemen.

[0:13:19] Het doel om dakloosheid in 2030 uit te bannen raakt uit zich door een gebrek aan politieke daadkracht.

[0:13:25] De SP doet daarom een aantal voorstellen om de concrete stappen te zetten die nodig zijn om dit doel wel te halen.

[0:13:30] De meest voor de hand liggende maatregelen zijn het doeltreffends.

[0:13:34] Er moet simpelweg meer betaalbare woningen komen.

[0:13:36] Deze moeten naar dakloze mensen gaan of mensen die anders daklozen worden.

[0:13:40] Niet alleen komen er te weinig nieuwe woningen bij, er worden nog steeds sociale huisvesting gesloopt, geliberaliseerd en verkocht.

[0:13:47] Er worden tot 2030 90.000 sociale huurwoningen verkocht en bijna 108.000 woningen gesloopt.

[0:13:55] Waarom?

[0:13:56] Stop hiermee.

[0:13:57] Er staan nu 190.000 woningen en ook 16 miljoen vierkante meter aan kantoren en andere ruimtes leeg.

[0:14:05] 16 miljoen vierkante meter.

[0:14:08] Daar begint de aanpak van dakloosheid en de woningnood.

[0:14:11] De snelste manier om het aantal woningen uit te breiden is de inzet van bestaande leegstaande gebouwen.

[0:14:16] Het moet toch lukken een plan te maken om daar als eerste 10.000 woningen in te realiseren.

[0:14:22] Wat vinden de indieners daarvan en is de staatssecretaris bereid om dit te doen?

[0:14:27] Ook moeten we af van het creëren van situaties waarmee mensen dakloosheid ingeduwd worden, bijvoorbeeld door huisuitzettingen of het verlaten van de zorg.

[0:14:35] Wie dakloos raakt, komt in een moeras van regels terecht.

[0:14:38] Sommige mensen krijgen geen toegang tot voorzieningen omdat de situatie nog niet schrijnend genoeg is.

[0:14:43] Bizarre en kortzichtige manieren om met mensen om te gaan.

[0:14:47] Anderen proberen hun leven weer op de rails te krijgen, maar moeten maanden wachten op een briefadres en zitten al die tijd zonder uitkering of zorgverzekering.

[0:14:54] En ondertussen stijgen de schulden en wordt zorg gemeden.

[0:14:58] En als mensen dan wel bij iemand terecht kunnen, dan krijgen ze een boete voor samenwoning door de kostendelersnorm.

[0:15:04] Of een kind moet noodgedwongen het huis uit, ook als er geen woonruimte is.

[0:15:08] Mantelzorgers komen in de knel.

[0:15:09] We kennen allemaal de verhalen.

[0:15:11] En is de staatssecretaris bereid om te regelen dat iedereen binnen drie dagen een briefadres kan krijgen en om de kostendelersnorm eindelijk af te schaffen, zoals ook de indieners vragen?

[0:15:21] En wat bedoelt dit kabinet er in vredesnaam mee dat het afschaffen van de kostendelersnorm het maatschappelijk draagvlak voor het sociaal vangnet zou ondergraven?

[0:15:29] Dat snap ik oprecht niet, wat hier staat.

[0:15:31] Want door die norm komen er juist meer mensen in dat sociaal vangnet terecht.

[0:15:36] Er is meer nodig om dakloosheid uit te bannen.

[0:15:38] De voorstellen uit de initiatiefnota kosten minder dan de kosten van het laten voorbestaan van dakloosheid.

[0:15:44] Is de staatssecretaris het daar in ieder geval mee eens?

[0:15:47] Huizen bouwen gaat nog jaren duren, maar in ieder geval het afschaffen van de kostendelersnorm, het aanpakken van leegstand en zorgen dat mensen niet nog verder in de knel komen omdat ze geen briefadres hebben.

[0:15:57] Dit zijn simpele, snel uitvoerbare maatregelen die vrijwel direct effect zullen hebben.

[0:16:03] En nog een vraag aan de indieners.

[0:16:05] Zou het ook niet helpen als er meer zorgbuurthuizen komen?

[0:16:09] Dan is er meer ruimte voor ouderen om in de eigen buurt oud te worden en komen er ook huizen vrij.

[0:16:15] Laten we nu andere keuzes maken, keuzes die niet kunnen wachten.

[0:16:19] Ik zie uit naar de beantwoording en ik zie er eigenlijk ook naar uit om de minister van Wonen, die gaat over de daken van dakloosheid, om die hier alsnog te mogen verwelkomen.

[0:16:30] Dank u wel.

[0:16:33] Dank u wel.

[0:16:33] Ik zie geen verdere interrupties, dus dan wil ik graag het woord geven aan de heer Vuilbrief.

[0:16:42] Veel dank aan mevrouw Beckerman en mevrouw Westerveld voor het opstellen van deze initiatiefnota over dit enorme probleem.

[0:16:49] Ik moet eerlijk zeggen, veel met over wonen gesproken de afgelopen half jaar.

[0:16:53] Ik was eigenlijk meestal onder de indruk van mensen die vertelden dat ze dakloos waren, omdat je vaak denkt dat er dan iets heel bijzonders aan de hand is met die mensen, maar het bleken gewoon mensen met banen te zijn en die op een of andere manier ergens tussen de wielen waren gekomen.

[0:17:07] Steeds meer mensen ervaren strubbeling wanneer het gaat om geschikte huisvesting.

[0:17:10] En juist voor mensen die dreigen op straat te belanden... is huistesting vaak letterlijk van levensbelang.

[0:17:15] Daarom onderschrijven wij ten zeerste het doel van deze nota... snel en effectief een goed huis regelen voor mensen... die geen minuut langer kunnen wachten.

[0:17:24] Vorige week tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen... hebben wij zelf een voorstel gedaan om de woningmarkt verder weer te helpen.

[0:17:30] Schaft de kostverderingsnorm af, ga woningbouwtrajecten aanjagen.

[0:17:34] En deze staan ook weer genoemd in deze initiatiefnota.

[0:17:37] En we treuren het om te zien dat onze motie van vorige week, ingediend samen met ChristenUnie en NSC op enkele zetels na, niet heeft gered.

[0:17:45] Wij zullen blijven volharden in het afschaffen van de kostendeelsnorm, zodat mensen met een bijstandsuitkering geen geld kwijtraken als ze gaan samenwonen.

[0:17:53] Zo houden ze geld over voor de rest van hun leven.

[0:17:56] We hebben sowieso doorbraken nodig voor radicaal meer woonruimte.

[0:17:59] U weet het, wij pleiten voor 10 nieuwe steden en een noodwoonwet en om veel meer huizen te bouwen en de woningmarkt open te breken.

[0:18:07] Dat is en blijft tot de belangrijkste oplossingen voor de woningnood.

[0:18:10] Maar zolang we te weinig bouwen, blijven er ook thuisloze mensen.

[0:18:14] die we onder suboptimale omstandigheden moeten helpen.

[0:18:17] Mensen die op straat wonen leven ook vaak in de anonimiteit.

[0:18:21] Logisch ook, want veel mensen schamen zich hier ook voor.

[0:18:23] Helaas is het daardoor lastig effectieve maatregelen te treffen voor mensen die hulp goed kunnen gebruiken.

[0:18:28] Een ontzettend voor de hand liggende maatregel is ook wel housing first genoemd.

[0:18:32] Zorg gewoon eerst voor een huis en dan komt de rest.

[0:18:35] ...of heeft het kabinet dat geweigerd om urgentie te geven aan mensen... ...volgens de zogenaamde Ethos- of Ethoslight-definitie.

[0:18:43] Hoe erg moet het zijn, vragen we aan het kabinet... ...om nog voordat het kabinet toegeeft... ...en mensen die op straat leven aan een woning gaan helpen.

[0:18:50] En verder lezen we in de initiatiefnota onder punt drie... ...dat de indieners willen dat het recht op huisvesting afdwingbaar wordt.

[0:18:58] Zouden zij daar nader op in kunnen gaan... ...wat voor precieze effecten ze zich daarbij voorstellen?

[0:19:04] In de kabinetsreactie zien we ambitie om honderdduizend nieuwe woningen te bouwen, waarvan 30 procent sociale huur betreft.

[0:19:11] Maar die ambitie wordt niet gehaald.

[0:19:13] Het kabinet weigert te kiezen voor de dingen die echt nodig zijn.

[0:19:16] En de vraag aan het kabinet is dan ook, als deze ambitie niet wordt gehaald, dan is er ook geen oplossing voor mensen zonder huis.

[0:19:23] Niet vandaag en ook niet in 2030, als dakloosheid volgens het kabinet opgelost zou moeten zijn.

[0:19:28] Wat gaat het kabinet nu extra doen voor deze mensen, zolang er geen 100.000 woningen per jaar worden gebouwd?

[0:19:34] En wat gaat het kabinet nu concreet doen, zodat al het abstracte beleid uit de kabinetsreactie niet blijft steken in goede bedoelingen?

[0:19:42] Ten slotte, D66 steunt het plan om de rechtsbescherming te verbeteren voor mensen die op straatrechten worden gezet.

[0:19:48] Recht hebben betekent niet automatisch dat je ook je recht krijgt.

[0:19:52] Er is een groot tekort aan gespecialiseerde juridische ondersteuning voor deze groep, terwijl het cruciaal is om huisuitzettingen te voorkomen.

[0:19:59] De huidige cliëntenondersteuning vanuit de WMO 2015 biedt onvoldoende juridische rol.

[0:20:04] Hoe kijkt het kabinet naar het voorstel om in elke gemeente een verplichte, laagdrempelige en onafhankelijke sociaal-juridische dienstverlening te bieden?

[0:20:17] Dank u wel.

[0:20:22] Dank u wel voor de inbreng.

[0:20:25] Ik noemde net in mijn eigen betoog die 16 miljoen vierkante meter leegstaande kantoorruimte.

[0:20:34] Daar kun je heel snel huizen en woningen in creëren.

[0:20:40] Zouden we niet moeten beginnen met zo snel mogelijk 10.000 nieuwe woningen in die leegstand creëren?

[0:20:46] Wat vindt D66 daarvan?

[0:20:49] Ik ben het daarmee eens dat dat een hele goede optie is.

[0:20:53] Ik wil er twee reacties op geven.

[0:20:55] Eén, er zijn ondernemingen die zich hebben gespecialiseerd juist in het heel snel ombouwen van ondernemingen, zeggen we dat nadrukkelijk.

[0:21:03] Dus het zijn gewoon bedrijven die dat doen.

[0:21:05] Maar dat heel efficiënt doen in het ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar woningen, dus ja.

[0:21:11] Maar twee, de vraag is natuurlijk wel hoe bereik je dat?

[0:21:14] Een van de maatregelen die wij in ons programma hebben staan, ik denk ook een andere, ik vermoed ook de Socialistische Partij, maar ik weet het niet, is dat wij zeggen hier moet een leegstandsreffing gaan invoeren om te voorkomen dat dit gratis is, dat leegstaat.

[0:21:26] Dus eens met het doel, maar we moeten wel praten over de middelen om dat te bereiken.

[0:21:33] Mevrouw Dobbe.

[0:21:34] Dank u wel.

[0:21:34] Een leegstandsheffing is inderdaad heel goed om te doen, denken wij.

[0:21:39] Tegelijkertijd moet je daar ook weer een doel aan verbinden.

[0:21:42] Want wat wil je dan vervolgens wat we bereiken?

[0:21:44] En gezien de enorme urgentie van deze wooncrisis, is het ook goed om daar doelen aan te stellen.

[0:21:49] Dus als we dan zeggen, zorg in ieder geval ervoor, dat moet makkelijk kunnen met die ruimte die nu leeg staat, om te zorgen voor 10.000 woningen.

[0:21:57] Is dat dan iets wat D66 ook ziet zitten om zo'n doel ook samen hier vast te stellen?

[0:22:02] Ja, voorzitter, ik ben het daar mee eens.

[0:22:06] Ik weet niet welk middel we daarvoor moeten kiezen, wat het beste middel is, maar ik ben het erbij eens dat het verstandig is om daar een doel aan te verbinden.

[0:22:13] Om te zorgen dat je ook weet waar je naartoe werkt.

[0:22:15] Ja, ik ben het heus met mevrouw Dom.

[0:22:18] Dank u wel.

[0:22:19] Even kijken, dan zijn we hierbij gekomen aan het einde van de termijn van de heer Vuilbrief.

[0:22:25] En dan wil ik graag de heer Giemis het woord geven namens de ChristenUnie.

[0:22:29] Voorzitter, dank u wel.

[0:22:31] Allereerst complimenten aan mijn collega's Beckman en Westerveld en hun medewerkers dat zij de handschoenen hebben opgepakt om het mensonterende probleem dakloosheid eens grondig aan te pakken met de initiatiefnota.

[0:22:43] Een baby die in een auto woont, een gezin dat in een garagebox leeft, kinderen die in trappenhuizen van flats opgroeien.

[0:22:48] Een slechtere start van je leven is immers niet voor te stellen, met verwoestende gevolgen.

[0:22:52] Slechte schoolresultaten, gezondheidsklachten, verslaving of zelfs criminaliteit liggen op de loer.

[0:22:58] De ChristenUnie vindt het onbestaanbaar dat in een rijk en een welvarend land als Nederland mensen in de openlucht moeten slapen.

[0:23:05] Dat kinderen zonder veilig thuis opgroeien, dat kan en mag niet.

[0:23:07] Dat is een schandaal en daar willen we een eind aan maken, evenals de initiatiefnemers.

[0:23:12] En omdat het bij dakloosheid primair om een volkshuisvestingsprobleem gaat... was het natuurlijk wel zo logisch, netjes en noodzakelijk geweest... als het minister Van Vogel hier aanwezig was geweest.

[0:23:22] Nou ja, daar heb ik al wat nodig over gezegd.

[0:23:25] Maar ik ben er extra klaar mee... omdat ik ook tegenwerking zie van minister Keizer... om mijn aangenomen amendement... om dakloze kinderen urgentie te geven bij huisvesting... netjes door- en uit te voeren.

[0:23:38] En dat maakt het wel extra pijnlijk dat de minister ook vandaag aanwezig is.

[0:23:42] En misschien kan de staatssecretaris bevestigen dat het amendement van collega Seder, Welsen en mij om met voorrang, om dakloze gezinnen met kinderen voorrang te geven, urgentie, die urgentie mogelijkheid te creëren, dat het gewoon netjes in de geest van het amendement wordt uitgevoerd in lijn met de ethos-telling en zonder dat het met allemaal beperkingen wordt omgeven.

[0:24:08] Want ik ben er niet helemaal gerust op, dus misschien kan de staatssecretariat dat bevestigen.

[0:24:13] Voorzitter, een van de oorzaken van kinderdakloosheid zijn de illegale huisuitzettingen.

[0:24:18] Dat is gewoon verboden, maar gebeurt aan de lopende band, ook bij gezinnen en kinderen.

[0:24:22] Ouders weten vaak helemaal niet dat we in Nederland huurbescherming hebben.

[0:24:25] Vaak is sprake van intimidatie of zelfs geweld om gezinnen uit hun huis te zetten.

[0:24:29] Hoe hardvochtig moet je zijn als je kinderen op straat laat slapen?

[0:24:32] Voorzitter, hier moet een eind aan komen, helemaal als er kinderen in het spel zijn.

[0:24:35] Dat is niet alleen een schande, maar ook in strijd met het internationaal verdrag voor de rechten van het kind.

[0:24:40] Er kent de staatssecretaris dat, en wat gaat ze hier aan doen?

[0:24:43] Wat mij betreft verbieden we huisuitzettingen, ook de nu nog legale, als er kinderdakloosheid dreigt.

[0:24:49] En komen we met een stevige aanpak tegen illegale huisuitzettingen, met name als er kinderen bij betrokken zijn.

[0:24:54] Gezinnen weten vaak hun rechten niet, zijn de taal niet machtig of worden geïntimideerd.

[0:24:59] Is het niet wenselijk om in de WMO een sociaal-juridisch adviseur op te nemen, net zoals er nu een onafhankelijke cliënt-ondersteuner bestaat?

[0:25:06] Voorzitter, dit punt is volledig in lijn met de aanbevelingen die de collega's Beckerman en Westerveld doen.

[0:25:10] Ze hebben groot gelijk dat ze in de pen zijn geklommen.

[0:25:12] Want ondanks de wens om in 2030 dakloosheid uit te bannen, neemt de dakloosheid alleen maar toe.

[0:25:18] En wil de minister van Volksgezinsvesting haar vingers er nog steeds niet aan branden.

[0:25:21] In haar begroting komt dakloosheid, ik zei het al, niet eens voor.

[0:25:26] Inhoudelijk deelt de ChristenUnie veel van de voorstellen, maar het zijn met name preventieve maatregelen.

[0:25:31] Er kennen de indieners dat ook.

[0:25:33] Durven zij te stellen dat met uitvoering van deze maatregelen RN2030 geen dakloosheid meer is?

[0:25:38] Het is daarnaast wel een heel erg op de overheid gericht stuk.

[0:25:43] en een oproep aan mijn collega's.

[0:25:44] Waarom zijn de kerken, de diakonieën, de buurtverenigingen niet te bekennen in de nota?

[0:25:48] Terwijl juist zij zoveel doen voor daklozen.

[0:25:49] Ik noem maar tot helden volks in Amsterdam en het legerde zelfs in het hele land.

[0:25:54] We kunnen de dakloosheid toch niet bestrijden zonder deze helden van de straat.

[0:25:58] Voorzitter, dit voorjaar stemde de Kamer in met ons voorstel om dakloze gezinnen met kinderen met urgentie onderdak te bieden.

[0:26:04] Dat is een mijlpaal en ik heb daar net al de vraag over gesteld en de staatssecretaris zie ik, maar hier staan ze nog eens.

[0:26:11] dunnetjes opgezond.

[0:26:14] Nou ja, belangrijk dat het ongeschonden snel wordt doorgevoerd, inclusief dus de ethos-definitie.

[0:26:20] Voorzitter, de regering ontneemt zichzelf een van de weinige instrumenten die ze heeft om iets aan daklozen te doen.

[0:26:26] De regeling huisvesting aandachtsgroepen verdwijnt.

[0:26:29] Gelukkig heeft de Kamer ons voorstel vorig jaar gesteund om nog een laatste tranche te openen van twee keer 30 miljoen van studenten en daklozen.

[0:26:36] Deze tranche is afgelopen vrijdag gesloten.

[0:26:39] Mijn vraag, voor hoeveel miljoen is er een aanvraag gedaan?

[0:26:41] En blijven de resterende middelen beschikbaar voor een volgende tranche?

[0:26:44] En hoe staat het met de uitvoering van mijn motie om de realisatiestimulant zo in te vullen dat middelen beschikbaar blijven voor de huisvesting van dakloze mensen?

[0:26:52] Voorzitter, de kinderombudsman concludeert dat Amsterdam als een van de weinige gemeenten noodopvang biedt voor dakloze gezinnen.

[0:26:58] Vanwege de schaarste is deze alleen beschikbaar voor gezinnen die een binding hebben met de gemeente.

[0:27:03] Maar nu valt een steeds grotere groep kinderen buiten de boot.

[0:27:05] De kinderombudsman Amsterdam vindt dat het Rijk meer moet doen om de rechten van kinderen te garanderen die geen binding hebben met de gemeente die hen opvang kan verlenen.

[0:27:13] En wat is de reactie van de staatssecretaris daarop?

[0:27:16] En gaat zij meer doen?

[0:27:18] Afrondend, hoe gaat het met de uitvoering van het actieplan dakloosheid door gemeenten?

[0:27:22] Wij krijgen signalen dat er wel stevig aan welzijn en preventie wordt gewerkt, maar er nog niet tot nauwelijks gestuurd wordt op volkshuisvesting.

[0:27:29] Terwijl elke gemeente inmiddels een woon-zorgvisie heeft, we weten dus wat we moeten bouwen om dakloosheid aan te pakken, erkent de staatssecretaris dat en wat is haar beeld daarbij?

[0:27:40] En dat was, zie ik al, mijn laatste vraag, voorzitter, in deze eerste termijn.

[0:27:44] En ik zie uit naar de beantwoording.

[0:27:45] En ik besef dat het vooral vragen aan de staatssecretaris waren en in mindere maat aan de initiatiefnemers.

[0:27:50] Maar nogmaals, mijn grote waardering.

[0:27:53] Dank u wel.

[0:27:54] U heeft twee interrupties, zag ik.

[0:27:55] De eerste was van de heer De Hoop.

[0:27:58] Ik was benieuwd hoe hij ook kijkt naar de verhouding verantwoordelijkheid staatssecretaris en minister van wonen omdat de ChristenUnie natuurlijk zelf in de vorige twee perioden ook twee bewindspersonen hebben gehad die druk bezig waren om die dakloosheid naar nul te krijgen.

[0:28:19] waar dat niet gelukt is, maar ik denk dat dat voor een deel ook komt, doordat veel beleid bij de minister van Wonen terecht komt en dat daar niet de nodige stappen zijn gezet.

[0:28:30] En ik was benieuwd hoe de heer Grimwis daar ook naar kijkt, gezien de strijd die zijn beide staatssecretarissen ook op hun manier hebben geleverd, wat het probleem nog niet heeft opgelost, omdat er denk ik vooral ook een verantwoordelijkheid bij de minister van Volkshuisvesting zit.

[0:28:43] En ik ben ook wel benieuwd hoe de ChristenUnie daarnaar kijkt, ook gezien de betrokkenheid bij het probleem de afgelopen jaren.

[0:28:50] Voorzitter, dank voor deze vraag.

[0:28:57] Inderdaad, twee staatssecretaris Paul Blokhuis en Maarten van Ooijen... die met grote passie de strijd met dakloosheid zijn aangegaan.

[0:29:06] Dat heeft geleid tot behoorlijk wat actie.

[0:29:08] Ik was zelf betrokken bij de laatste coalitieonderhandelingen.

[0:29:12] Ik kan me nog goed herinneren dat wij...

[0:29:13] structureel 60 miljoen extra voor de aanpak van dakloosheid hebben weten uit te onderhandelen.

[0:29:19] Dat was toen een redelijk bedrag waarmee je het echt kon aanpakken, naast de middelen die erop al waren.

[0:29:26] Alleen we moeten constateren dat door de toenemende woningnood die zich heeft ontwikkeld, vooral sinds 2015 zou je kunnen zeggen, en sinds het beleid van minister Blok,

[0:29:41] een vaart kreeg, waardoor er geen sociale woningen meer werden gebouwd, dat de kern van het dakloosheidsprobleem eigenlijk steeds meer is veronachtstaand, althans de aanpak daarvan.

[0:29:56] Want in the end is, en we weten natuurlijk allemaal van daklozen met andere problemen dan alleen maar dakloosheid,

[0:30:06] Maar primair is dakloosheid een probleem met een dak en dus met onderdak.

[0:30:12] En dus is de Housing First benadering een hele goede.

[0:30:16] Maar betekent het ook dat we structureel snel huisvesting moeten creëren en ook sociale woningen moeten bijbouwen om uiteindelijk de maatschappelijke opvang weer leeg te krijgen.

[0:30:25] Mensen die nu op straat slapen of anderszins

[0:30:28] op een informele manier proberen hun nachtoor te brengen, om die van straat te krijgen.

[0:30:35] Dus in essentie vind ik het een verantwoordelijkheid van de minister voor volkshuisvesting, of van volkshuisvesting is het inmiddels, en niet van de staatssecretaris van VWS, hoewel zij coördinerend is, en ik ben er blij mee, maar ik vind dat de kern van het probleem is een dak,

[0:30:56] en niet psychische problemen of andere problemen die allemaal ook aan de orde kunnen zijn, maar soms zelfs het gevolg zijn van de stress dat je je dak verliest of geen dak hebt.

[0:31:07] Dank u wel, de heer De Hoop.

[0:31:08] Ja, dank en ik ben het wederom eens met de heer Grimwis en de vraag die ik hem stelde was juist ook niet een kritiekpunt op de staatssecretaris van de ChristenUnie, maar omdat ik ook gezien heb dat zij erg hun best deden, dat je tegelijkertijd vooral die sociale huurwoningen nodig hebt.

[0:31:23] En is de heer Grimwis het dan ook met mij eens dat we echt bij de wetregie streng moeten toezien dat eigenlijk elke gemeente die 30% sociale huur realiseert en echt haar opdracht daarin neemt en dat niet de verantwoordelijkheid weer bij allemaal verschillende gemeenten over de dijk wordt gekieperd, zeg maar.

[0:31:40] En dat echt iedere gemeente daar haar verantwoordelijkheid in neemt en dat we daadwerkelijk in de volgende periode meer sociale huurwoningen krijgen in plaats van minder.

[0:31:49] Ik zal het iets korter doen, maar ik praat wel zolang collega Bruining de tijd heeft om een beetje uit te hijgen en haar bij te dragen.

[0:32:01] Opnieuw eens, de heer de Hoop en ik zijn samen opgetrokken om die wet regie

[0:32:13] hierop te verbeteren.

[0:32:14] Want door dit kabinet en de minister van Vrouw is de wetregie hierop afgezwakt, waardoor je een Poolse landdag krijgt in zo'n woningmarktgebied binnen provincies.

[0:32:25] En dan moeten ze met elkaar eens worden wie wel of niet 30% sociale woningbouw gaat realiseren.

[0:32:29] Nou ja, mijn voorspelling is...

[0:32:31] Dat gaat dus voorlopig niet gebeuren, want de een gaat zijn snor drukken en de ander denkt mijn buurman doet het wel.

[0:32:38] En dit gaat dus gewoon niet werken.

[0:32:40] Ik denk juist vanuit de enorme woningnood die er is, vanuit de ontwikkeling van onze bevolking beschouwd en gelet op ook problemen met dakloosheid, heb je tenminste 30% sociale huurwoningen nodig in elke gemeente.

[0:32:53] En ik ben het dus zeer met collega De Hoop eens dat we moeten blijven strijden om de wetregie op de volkswetvesting die nu nog in de Eerste Kamer ligt met de nodige problemen, waar we vanochtend weer op zijn gewezen door de Raad van State met de dictum D op het milde voorstel.

[0:33:08] Moet je nagaan wat dat betekent voor het discriminerende voorstel wat hier door de Kamer is aangenomen.

[0:33:15] Voorzitter, dus wat mij betreft blijven wij zij en zij strijden om deze wet te verbeteren en te zorgen dat iedere gemeente gewoon 30% sociale woningen gaat bouwen.

[0:33:24] Dan wil ik het woord geven aan mevrouw Richardson die namens de VVD zal spreken.

[0:33:35] Vandaag gaan we met elkaar in debat over de initiatiefnota dakloosheid van de Kamerleden Beckerman en Westerveld.

[0:33:41] Langs deze weg wil ik beide initiatiefnemers en de medewerkers ook danken voor hun bijdrage in al het werk dat ze hebben verricht.

[0:33:48] Dakloosheid is een maatschappelijk probleem dat veel mensen kent.

[0:33:54] Het komt vaak voor door ellendige samenloop van omstandigheden in het persoonlijk leven.

[0:34:00] We delen alle doelen om dakloosheid terug te dienen.

[0:34:03] De oplossing is eigenlijk helder.

[0:34:05] preventie en bouwen.

[0:34:07] En als iemand dakloos raakt, dan biedt de gemeente passende hulp om weer op eigen benen te kunnen staan.

[0:34:13] Voorzitter, we zijn ervan overtuigd dat dakloosheid kunnen terugdringen door het voorkomen van woningverlies en het vergroten van woningaanbod.

[0:34:20] Bouwen dus.

[0:34:21] Het huidige woningtekort is groot en daarom wil de VVD flink doorbouwen.

[0:34:25] De onlangs in de Tweede Kamer aangenomen wet op volkshuisvesting ligt naar grote nadruk op de bouw van betaalbare en sociale huurwoningen.

[0:34:36] Snelle bouwen, tijdelijke woningplaatsen en leegstaande pand transformeren zijn daarbij noodzakelijk.

[0:34:42] Meer bouwen en inzetten op doorstroom van scheefhuurders maken huurwoningen meer beschikbaar.

[0:34:47] Ook voorziet de wet in een aangenomen amendement in een verplichte landelijke urgentie en daarmee voorrang voor daklozen.

[0:34:55] Gemeenten kunnen urgentie verlenen.

[0:34:58] U heeft een interruptie van de heer Vijlbrief.

[0:35:00] Ik wilde het vragen over de wetregie, maar misschien wilde u het eerst afmaken, het stukje hierover, als dat handiger is.

[0:35:07] Ik weet niet hoever u bent in het bezingen van het lof van de wetregie.

[0:35:15] Mijn vraag was simpel.

[0:35:18] Hoe kijkt de VVD aan tegen het feit dat er nu een dikte D ligt op het milde voorstel van de minister rond het geen voorrang geven?

[0:35:33] terwijl we nog zitten met een wet waarin geamendeerd is, mede door steun van de VVD, iets waar dan een dictum F op zou moeten komen van de Raad van State of zo.

[0:35:45] Hoe kijkt mevrouw Hutsjes dan aan tegen de toekomst van die wetregie in dit verband?

[0:35:50] Want hij mag door de Tweede Kamer heen zijn, maar dit gaat natuurlijk nooit en ten nimmer een wet worden op deze manier.

[0:35:56] En we hebben hem wel heel hard nodig.

[0:36:00] Een dictum D of een dictum F is natuurlijk nooit goed.

[0:36:02] Dus daar zal opnieuw naar gekeken moeten worden.

[0:36:07] Ik denk dat dat in mijn weet van de Volkshuisvesting, en die is niet zo heel erg groot, dat weet de heer Felbrief ook, denk ik ook voldoende antwoord voor zover.

[0:36:21] Mijn doel van mijn interruptie was ook niet om u uit te lokken om hier allerlei dingen over te zeggen, maar mijn doel is meer, als we die wetregie zo belangrijk vinden, ook voor dakloosheid, en daar zit het verband met dit debat, dan is het zaak om van deze gifpil uit de wetregie te komen.

[0:36:37] Mijn vraag is daar eigenlijk gewoon bij, gaat de VVD daarbij helpen?

[0:36:42] Mevrouw Richardson.

[0:36:48] De VVD vindt je altijd aan de zijde als ze kunnen helpen.

[0:36:52] Maar het moet wel mogelijk zijn.

[0:36:54] Ik vervolg denk ik mijn... Ja?

[0:36:57] De heer Gimnes?

[0:37:00] Ik wil mijn collega natuurlijk niet teveel als voortvoerder volkswetstvesting gaan uitdagen.

[0:37:05] Dat is inderdaad een beetje flauw misschien.

[0:37:08] Maar tegelijkertijd...

[0:37:10] Wil ik wel door op het punt van collega Velbrief, want het voorstel wat voortstond met het hoofdlijnakkoord om de gemeente te verbieden voorrang te geven aan de huisarts en statushouders, krijgt al het oordeel, het dictum D, het oordeel ongrondwettelijk van de Raad van State.

[0:37:25] Het verdergaande amendement, ja, nou ja, als er een dictum Z zou bestaan, dan zouden we dat zelfs krijgen.

[0:37:30] Het is echt heel erg, heeft de VVD-fractie voorgestemd.

[0:37:33] En we weten één ding, als het kabinet dit doorzet en de Kamer neemt het aan, de Eerste Kamer ook,

[0:37:39] dan creëer je meer dakloosheid.

[0:37:41] Want je maakt het gemeente onmogelijk hun wettelijke plicht uit te voeren, want ze mogen geen huis meer met voorrang aan een bepaalde groep geven, die dan dus op straat komt te staan, want ze kunnen geen kant op.

[0:37:53] en dat concludeert de Raad van State ook, van de alternatieven die het kabinet ernaast zet om te voorkomen dat mensen op straat komen, die zijn niet hard genoeg, die zijn niet duidelijk genoeg, die bieden onvoldoende perspectief.

[0:38:09] En wat is daar dan de reactie van collega Richardson op?

[0:38:13] Ze kan toch niet alleen maar zeggen van ja, er moet nog eens naar gekeken worden.

[0:38:17] Dan moet de VVD toch ook inzien dat dit een

[0:38:20] een dwaalspor is waarop je op je schede moet terugkeren.

[0:38:25] Mevrouw Richardson.

[0:38:28] We gaan nu voor mij iets te veel in de diepte.

[0:38:32] Waar je de VVD echt kan vinden is om te kijken hoe we tot een goede oplossing kunnen komen.

[0:38:38] En als dat betekent dat we met een dictum D, dat het kabinet daar nog eens goed naar moet kijken, dan moet dat gebeuren.

[0:38:48] Het belangrijkste is wel dat je, en ik denk dat dat in de hele woningmarkt is, dat je voldoende bouwt en met voldoende huizen en voldoende percentage en ook die 30% sociale woningbouw raakt het zo dat er genoeg huizen zijn en komt er gewoon lucht en die lucht is gewoon nodig en ik denk dat dat het meest belangrijke is.

[0:39:11] Dat deel ik natuurlijk, maar deelt mijn collega dan op haar beurt dat het kabinet geen voorstellen bij de Tweede Kamer moet indienen die het dakloosheidsprobleem vergroten, maar alleen voorstellen doet die het probleem verkleinen?

[0:39:34] Mijn vraag was, voorzitter, deelt mijn collega dat het kabinet alleen voorstellen bij de Tweede Kamer moet indienen die het dakloosheidsprobleem verkleinen en dus geen voorstellen die het dakloosheidsprobleem in Nederland vergroten?

[0:39:46] Mevrouw Richardson.

[0:39:49] Ik denk dat je voorstellen moet indienen die inderdaad in het belang van van alle doelgroepen goed zijn, dus ook deze doelgroep zeker.

[0:40:00] Dank u wel.

[0:40:01] Wenst u een interruptie?

[0:40:03] De heer De Hoop.

[0:40:04] Ik ga ervan uit dat de VVD nog steeds een partij is die adviezen van de Raad van State heel serieus neemt.

[0:40:14] Ik kan me niet herinneren dat de VVD ooit een wetsvoorstel heeft gesteund dat dictum D heeft gekregen.

[0:40:19] Het lijkt mij toch sterk dat de VVD dat op dit punt dan wel zou doen.

[0:40:24] Dat moet mevrouw Richardson toch met mij eens zijn.

[0:40:27] Mevrouw Richardson.

[0:40:29] Ja, nogmaals, dictum D is gewoon geen positief dictum.

[0:40:33] Dus ik denk dat het kabinet daar gewoon heel goed naar moet kijken, weer opnieuw.

[0:40:39] Dank u wel.

[0:40:40] Dan kunt u verder met uw betoog.

[0:40:44] Even kijken, waar was ik?

[0:40:48] Gemeenten kunnen urgentie verlenen aan bijvoorbeeld gescheiden ouders en kinderen, zeker in situaties waarin moeders met kinderen in vrouwenopvang of maatschappelijke opvang zitten.

[0:40:56] Deze urgentie is ook echt gewenst.

[0:41:00] Het voorkomen van dachteloosheid en preventie is een andere belangrijke doelstelling.

[0:41:06] Mensen die door economische omstandigheden een woning dreigen te verliezen, moeten vroegtijdig worden gesignaleerd en een gezamenlijk plan moet worden gemaakt.

[0:41:13] De VVD vindt dat iedereen de juiste hulp en ondersteuning moet krijgen.

[0:41:16] Preventie en vroeg signalering en vervolgens herkenbare en passende hulp.

[0:41:21] Wij pleiten voor een zachte landing voor met name jongeren.

[0:41:26] dat extra zetje nodig om weggeholpen te worden, zodat zij ook veel meer mee kunnen doen in de maatschappij.

[0:41:33] Van belang is het dat ze daarbij zo min mogelijk last ervaren van verschillende loketten, grote administratieve last door de weerbaarheid van regelingen.

[0:41:41] Dit moet ook beter.

[0:41:42] Is de staatssecretaris het daarmee eens?

[0:41:45] De toegang tot zorg is juist bij deze groep essentieel.

[0:41:48] En nog steeds is het zo dat door het missen van een verblijvenplaats mensen geen aanspraak kunnen maken op een zorgverzekering of hulp van andere instanties.

[0:41:58] De VVD staat dan ook achter het voorstel om daklozen snel een bedrijf adres te geven.

[0:42:03] Is de staatssecretaris bereid om hier een stapje extra te zetten door gemeenten te motiveren om ook wijkteams, straatcoaches, bemoeizorg, et cetera,

[0:42:14] juist de informatie van die nieuwsbrief mee te geven, de wijk in, naast de informatie die ze op andere wijze al doet.

[0:42:23] Ook is een groep mensen met verwart onbegrepen gedrag die dakloos is.

[0:42:27] Zij zorgen in toenemende mate voor grote overlast op straat.

[0:42:30] Mensen voelen zich onveilig in hun eigen buurt of gemeente.

[0:42:34] Afgelopen mei heeft er een debat plaatsgevonden over parlementaire verkenning, verwart onbegrepen gedrag en veiligheid.

[0:42:41] Hier worden aanbevelingen gedaan

[0:42:42] op het gebied van betere gegevensuitwisseling en passende zorg- en opvangvoorzieningen.

[0:42:48] Ook het leger des hels maakt zich zorgen om het groeiend aantal mensen met complexe problematiek.

[0:42:54] Zij pleiten voor voldoende passende woonplekken en zien intensivering in de bemoeizorgen als oplossing.

[0:43:00] Dit onderwerp is nu wat onderbelicht in het actieplan en dakloosheid en ook in de initiatiefnota kan ook iets te maken hebben met tijd.

[0:43:09] Ik zou de initiatiefnemers willen vragen naar hun reflectie hierop en de staatssecretaris zou ik willen vragen of een deel van deze aanbeveling van de parlementaire verkenning ook kan worden meegenomen in het Nationaal Actieplan.

[0:43:23] Dit maakt de aanpas van dakloosheid nog meer integraal.

[0:43:28] Voorzitter, het Nationaal Actieplan Dakloosheid 2022-2030 kan op de steun van de VVD rekenen.

[0:43:35] Het plan focust op het allereerst hebben van een thuis en preventie.

[0:43:41] De initiatiefnota beschrijft een aantal voorzellen die een goede concretisering geven van de plannen uit het actieplan dakloosheid.

[0:43:48] Ze onderschrijven bijvoorbeeld tot slot het belang van uniform en kaartbrengen van dakloosheid volgens de ethos light methode en vraagt de staatssecretaris om ook prioriteit te geven aan de uitrol van deze meting onder alle gemeenten.

[0:44:01] Dank voorzitter.

[0:44:04] Dank u wel.

[0:44:05] Dan wil ik mevrouw Bruining van harte welkom heten.

[0:44:08] Zij zit hier namens nieuwssociaalkontracten en zal nu haar termijn ten gehore brengen.

[0:44:16] Dank voorzitter.

[0:44:18] Voorzitter, allereerst mijn dank en complimenten aan de indieners van deze initiatiefnota.

[0:44:23] Collega Beckerman en collega Westveld hebben een uitgebreid en betrokken stuk neergelegd, waarin de menselijke verhalen van dakloosheid vooropstaan.

[0:44:30] De voorbeelden van Jozef, Mila en Danny laten zien.

[0:44:34] Dakloosheid is niet een abstract cijfer, maar een mens, een gezin en een toekomst die tussen de vingers door glipt.

[0:44:40] Dat wij dit in Nederland anno 2025 nog meemaken, is ronduit schrijnend.

[0:44:46] Ik wil benadrukken dat wij in de Kamer veel gemeenschappelijks delen.

[0:44:51] Ook mijn fractie onderschrijft de noodzaak om dakloosheid uit te bannen voor 2030 en de overtuiging dat eerst een thuis niet slechts een slogan mag zijn, maar een harde realiteit.

[0:45:02] In eerdere debatten heb ik al geweest op de Ethos Light-definitie, die Nederland eindelijk in gebruik neemt.

[0:45:07] Maar ik herhaal hier ook weer.

[0:45:09] Een definitie mag geen papieren werkelijkheid zijn.

[0:45:12] Het gaat erom dat we echt in beeld krijgen hoeveel kinderen, jongeren en ouderen zonder eigen dak boven hun hoofd leven.

[0:45:18] Zolang die aantallen niet scherp en betrouwbaar zijn, sturen we beleid in het duister.

[0:45:24] Voorzitter, ik steun van harte de oproep om meer betaalbare sociale huurwoningen te bouwen.

[0:45:29] We weten allemaal dat het tekort immens is.

[0:45:32] Ik kan van harte de oproep steunen om meer sociale huurwoningen te bouwen.

[0:45:36] Daarom pleit Nieuws Sociaal Contract ook voor een toename van de sociale huurvoorraad met 30%.

[0:45:42] Hoe gaat het kabinet ervoor zorgen dat gemeenten zich daadwerkelijk gaan committeren aan het realiseren van deze huurvoorraad?

[0:45:48] En hoe zorgen we ervoor dat gemeenten zich niet alleen gaan toespitsen op het bouwen van woningen buiten deze categorie?

[0:45:54] Een ander punt waar ik eerder op heb aangedrongen is de positie van gezinnen met minderjarige kinderen.

[0:46:00] Te vaak horen we verhalen van ouders die na een scheiding of baanverlies te horen krijgen klop maar aan bij de opvang.

[0:46:07] Dat is onacceptabel.

[0:46:08] De initiatiefnota stelt de recht voor om gescheiden ouders urgentie te geven.

[0:46:12] Maar hoe zorgen we dat deze urgentie niet alleen op papier bestaat, maar ook in de praktijk snel wordt toegekend?

[0:46:19] Voorzitter, ik wil daarnaast bijzondere aandacht vragen voor jongeren met een jeugdzorgverleden.

[0:46:24] Het is pijnlijk dat juist jongeren die onder de hoede van de overheid hebben gestaan, vaak op hun achttiende verjaardag letterlijk op straat belanden.

[0:46:31] Ik kan jullie er alles over vertellen.

[0:46:33] Deze jongeren kampen vaak met trauma's, gebrekkige ondersteuning en een klein sociaal netwerk.

[0:46:38] We weten dat de overgang van jeugdzorg naar volwassenheid een cruciaal breedpunt is.

[0:46:43] Daarom de volgende scherpe vragen.

[0:46:45] Hoe gaan de indieners concreet borgen dat jongeren uit de jeugdzorg niet langer uit zorg vallen en dakloos worden?

[0:46:51] En aan de bewindspersonen.

[0:46:53] Waarom is het anno 2025 nog steeds geen standaard dat iedere jongere in de jeugdzorg een gegarandeerd woonperspectief heeft voordat hij of zij 18 wordt?

[0:47:02] Is de staatssecretaris bereid om dit eventueel wettelijk te verankeren, zodat we niet afhankelijk zijn van pilots of goede wil, maar zekerheid scheppen voor alle jongeren?

[0:47:10] Dan de schuldhulpverlening.

[0:47:12] Voorzitter, ik herinner me nog jongeren die zeiden met de schuld van 300 euro kreeg ik geen hulp.

[0:47:17] Pas toen ik 11.000 euro schuld had.

[0:47:20] Dat is niet alleen inefficiënt, het is ronduit onrechtvaardig.

[0:47:24] Hier sluit ik mij aan, ook bij de voorstellen, om kleine schulden direct aan te pakken.

[0:47:29] Maar ik vraag de indieners en de staatssecretaris, hoe voorkomen we dat gemeenten die nu al met tekorten kampen, opnieuw overbelast raken?

[0:47:36] Welke extra ondersteuning komt er?

[0:47:39] Voorzitter, laat me afronden met de essentie.

[0:47:43] Dakloosheid is geen natuurverschijnsel, het is het gevolg van politieke keuzes.

[0:47:48] Dat betekent dat het ook door politieke keuzes kan worden opgelost.

[0:47:51] Wij kunnen besluiten om bestaanszekerheid voorop te zetten.

[0:47:54] We kunnen besluiten om gezinnen, jongeren en kwetsbare mensen niet langer van het kastje naar de muur te sturen.

[0:48:00] Daarom mijn laatste vraag aan de indieners.

[0:48:03] Welke van hun voorstellen zien zij als absoluut onmisbaar om het doel van 2030 te halen?

[0:48:09] Aan de bewindspersonen.

[0:48:10] Bent u bereid om jaarlijks en het liefst vaker te rapporteren over de voortgang, zodat we samen kunnen ingrijpen als de cijfers of verhalen daartoe aanleiding geven?

[0:48:19] En specifiek, kan de bewindspersoon toezeggen dat er een harde norm komt dat geen enkele jongere met een jeugdsofverleden dakloosheid of volwassenheid inhoeft?

[0:48:28] Voorzitter, ik eindig zoals ik begon, met dank aan de indieners.

[0:48:33] Maar ook met de dringende oproep dat deze nota niet mag verstoffen in een la.

[0:48:36] Want achter elk voorstel zit een naam, een gezicht, een leven.

[0:48:41] En het is onze plicht om dat leven weer waardigheid en zekerheid te geven.

[0:48:45] Dank u wel.

[0:48:48] Dank u wel.

[0:48:48] Heeft een interruptie van mevrouw Dobbe.

[0:48:51] Dank u wel voor het betoog van mevrouw Bruining.

[0:48:54] Ik wilde een vraag stellen over de kostendelersnorm.

[0:48:58] Wij horen allemaal de verhalen.

[0:49:00] Mensen gaan samenwonen of ze mantel zorgen voor een ouder of een kind.

[0:49:06] en die komen door de kostendelersnorm in de problemen.

[0:49:09] En het kan zowel een oorzaak als een gevolg zijn voor dakloosheid op individueel niveau.

[0:49:14] En als ik dan bijvoorbeeld kijk, ik vroeg me af wat vindt NSC daarnaar van?

[0:49:17] En in het verkiezingsprogramma staat verkennen hoe het aangepast kan worden.

[0:49:22] Wij zijn heel erg voor afschaffen, omdat wij geen enkel positief effect hiervan zien.

[0:49:29] Maar wat vindt NSC daarnaar van?

[0:49:30] Wat betekent dat nou?

[0:49:32] Mevrouw Bruining.

[0:49:33] Dank, voorzitter, en dank, collega, voor deze mooie vraag.

[0:49:37] Het staat inderdaad opgenomen in ons verkiezingsprogramma dat we willen verkennen hoe we dit anders zouden kunnen aanpakken, want dat het problematisch is, dat erkennen wij als NSC.

[0:49:45] Ik heb zelf trouwens ook als boetespecialist bij de gemeente Amsterdam gewerkt en inderdaad, mensen kwamen heel vaak door de kostendelingsnorm in de problemen.

[0:49:51] Dan moest ik eigenlijk een soort van boetes opleggen, terwijl dat eigenlijk dus helemaal niet kon.

[0:49:57] Het is fractie-aangelegenheid hoe we dat zouden willen aanpakken.

[0:50:02] Ik denk dat het een gezamenlijke taak is van ons als Kamer om te kijken hoe we daar iets aan zouden kunnen doen.

[0:50:09] Ik denk graag mee en ik word graag meegenomen in de voorstellen die er aan liggen.

[0:50:14] Voordat ik geen woordvoerder ben, maar er wel iets van vind.

[0:50:19] Wij gaan een voorstel doen om het af te schaffen.

[0:50:24] Iets waarvan we alleen maar negatieve verhalen horen en negatieve signalen krijgen.

[0:50:29] Dat het mensen juist in de problemen werkt.

[0:50:32] Dat er allerlei schrijnende situaties door ontstaan.

[0:50:36] Dat moet wat ons betreft afgeschaft worden.

[0:50:38] En dat kan ook gewoon.

[0:50:39] Dus daarom doen we dat voorstel ook.

[0:50:41] En ik vraag me af waar dan nog de twijfel zit bij NSC.

[0:50:44] Even kijken of u het kunt beantwoorden.

[0:50:46] Maar waar dan nog de twijfel zit bij NSC om te kijken waarom het nog verkend moet worden.

[0:50:52] Want als we duidelijk hebben dat het alleen maar negatieve signalen krijgt en negatieve effecten heeft, moet het dan niet gewoon afgeschaft worden.

[0:51:00] We hebben het zelf voorgesteld vorige week.

[0:51:05] Ik word door collega's er goed op gewezen.

[0:51:10] Mijn collega is de woordvoerder, dus dat was mij niet even ontgaan.

[0:51:13] Wij zijn daar een groot voorstander van.

[0:51:16] Zo kan dat ook gaan in de debatten en de besprekingen.

[0:51:25] Nou, we zijn het volgens mij dan helemaal eens, dus dan kan ik ook hier helemaal de steun op verwachten.

[0:51:29] Hartstikke goed, dank u wel.

[0:51:33] De heer Vuilbrief.

[0:51:34] Ik misbruik maar deze interruptie om even aan te geven dat we vorige week een voorstel hebben ingediend samen met collega's van de ChristenUnie en NSC om de kosten tijdens norm in de participatiewet inderdaad af te schaffen.

[0:51:46] Daar heeft de SP ook voor gestemd, de Socialistische Partij, de Partij van de Arbeiden ook.

[0:51:51] Een partij hier aan tafel heeft daar niet voor gestemd.

[0:51:53] die hier aan tafel zit als de VVD.

[0:51:55] En ook het CDA heeft daar niet voor gestemd tot onze teleurstelling.

[0:51:58] Nu horen jullie natuurlijk geen vraag aan mevrouw Bruini, maar die zal ik toch stellen.

[0:52:02] Jammer hè, dat dat niet gelukt is.

[0:52:06] Daar zien we dan weer het klimaat van de politiek van tegenwoordig.

[0:52:13] We moeten samen komen en het is belangrijk dat we dingen samen dragen.

[0:52:17] En soms overstijgen problemen die we hebben politieke kleur.

[0:52:21] Dus het zou fijn zijn als alle partijen dan eensgezind onder dat soort voorstellen gaan staan.

[0:52:27] Maar goed, iedere partij beslist voor zichzelf.

[0:52:30] Maar wij hebben in ieder geval samen een overeenstemming, dus dat is heel belangrijk.

[0:52:35] Dank u wel.

[0:52:36] Dan zijn wij gekomen aan het einde van de eerste termijn.

[0:52:40] Ik heb inmiddels een reactie van de minister binnengekregen.

[0:52:44] Mevrouw Dobbe had gevraagd om door te geven of zij ons nog kan aansluiten.

[0:52:53] De reactie die ik heb gekregen is dat de minister vandaag op werkbezoek is om te zorgen dat er gebouwd wordt en blijft.

[0:53:00] De vorige keer heeft zij aangegeven eenmaal geen uitzondering te maken voor het planeerdebat op 19 december jongsleden.

[0:53:07] Dus ik kan bij deze concluderen dat de minister hier niet zal aansluiten.

[0:53:11] Ik heb aan het begin al toegezegd dat ik wel de reactie van uw Kamer op haar afwezigheid ook zal doorgeven.

[0:53:22] Dus dat ligt ook bij haar.

[0:53:26] Ik zie dat de Kamer hierop wil reageren.

[0:53:29] Ik geef eerst het woord aan mevrouw Dobbe.

[0:53:32] Mag ik zeggen dat ik dit echt een schandalige reactie vind, alsof wij hier niet met z'n allen bezig zijn om de wooncrisis op te lossen.

[0:53:40] Dat ten eerste.

[0:53:41] En het tweede is als een minister van wonen die verantwoordelijk is voor wonen zegt dat ze een uitzondering moet maken om naar een debat dat gaat over wonen te komen.

[0:53:49] Ja, dan is er toch wel heel erg iets mis met haar taakopvatting.

[0:53:53] Misschien kunt u dat ook doorgeven.

[0:53:55] Waarvan akten, de heer Vijlbrief?

[0:53:57] Ja, voorzitter.

[0:53:57] We hebben al meerdere malen voorgesteld om een bouwbaas te benoemen in Nederland.

[0:54:02] Dat is precies bedoeld voor dit soort werkbezoekjes van de minister.

[0:54:05] Daarvan zegt ze steeds ik ben de bouwbaas.

[0:54:08] Nou ja, haar eerste taak is om hier in de Kamer te zijn.

[0:54:10] Dat laten we nog eens een keer zien waarom dat wel moet gebeuren.

[0:54:15] Waarvan akten?

[0:54:18] Ik zal het signaal doorgeleiden.

[0:54:21] Het is denk ik net zo stevig als aan het begin van de eerste termijn.

[0:54:25] Maar dat begrijp ik enigszins.

[0:54:28] Even kijken, de indieners.

[0:54:30] We gaan weer even terug naar de initiatiefnota, want daarvoor zitten wij hier natuurlijk.

[0:54:35] De indieners hebben aangegeven graag drie kwartier even te willen schorsen, zodat ze een goed antwoord kunnen geven op de vragen die jullie gesteld hebben.

[0:54:43] Dus drie kwartier is prima.

[0:54:48] Ik stel voor dat wij tien over half weer verder gaan met het debat en dan schors ik het debat nu.

[1:40:46] Ik heropen de vergadering.

[1:40:48] Aan de orde is de eerste termijn van de indieners, waarbij de indieners de vragen gaan beantwoorden.

[1:40:55] Er zijn ook een aantal vragen aan de staatssecretaris gesteld.

[1:40:58] Ik zou willen voorstellen in deze termijn uit te gaan van vier interrupties.

[1:41:05] En ik zou graag het woord willen geven, volgens mij aan mevrouw Beckerman, als ik het signaal goed begreep, voor de blokjes.

[1:41:11] Aan ons beide, want we dachten misschien is het wel handig als we inderdaad even opnoemen hoe we gaan beantwoorden.

[1:41:17] De meeste vragen die aan mij zijn gesteld, wij verdelen op wonen en zorg, maar er zijn ook heel veel andere vragen.

[1:41:23] Mijn grootste blok waar ik mee begin zijn alle vragen die gesteld zijn over wonen.

[1:41:27] Daar ga ik onder andere in op de wetregie volkshuisvesting, de urgentie voor dakloze gezinnen, maar ook leegstand.

[1:41:36] Daarna zal ik kort iets zeggen over de toegang tot het recht.

[1:41:40] Over arbeidsmigratie.

[1:41:44] Het briefadres.

[1:41:47] De kostendelersnorm.

[1:41:51] Schuldhulpverlening.

[1:41:53] En dan sluit ik af met twee vragen van collega Bruining over de definitie Ethos Light.

[1:41:59] En welk voorstel voor ons nou cruciaal is om het doel van 2030 te halen?

[1:42:04] En dat lijken heel veel blokjes, maar de meeste vragen zijn natuurlijk echt gesteld over wonen.

[1:42:10] Prachtig.

[1:42:11] We hebben meegeschreven en nu is het woord aan mevrouw Westerveld.

[1:42:14] Ja, want daarna kom ik ook nog met een paar blokjes en ik ga in op andere vragen die zijn gesteld in die raken aan de zorg en het sociaal domein.

[1:42:23] Vragen die ook gesteld zijn over onder meer de WMO.

[1:42:26] Dan heb ik een blokje met organisaties, ervaringsdeskundigen, maar daarmee ga ik in op een aantal organisaties die ook betrokken zijn bij de aanpak van dakloosheid, de inzet van ervaringsdeskundigen.

[1:42:39] En dan heb ik nog een blokje over jeugd, waarin ook de vragen worden meegenomen over jongeren die 18 worden, wat we kunnen doen om te voorkomen dat jongeren dakloos raken en mensen die dakloos zijn en een verleden hebben in de jeugdzorg.

[1:42:52] En dan geef ik de woord aan de staatssecretaris.

[1:42:54] Dank u wel.

[1:42:56] Dan vraag ik aan de staatssecretaris of zij ook blokjes heeft.

[1:43:02] Ik zal beginnen met een korte algemene inleiding en dan meteen erachteraan algemeen het nationaal actieplan dakloosheid.

[1:43:11] Een stukje wet en regelgeving en monitoring dat daarbij past.

[1:43:15] Maar laten we dat kopje maar gewoon NAD noemen, denk ik.

[1:43:19] Dan algemeen alles wat onder vrouw valt.

[1:43:25] Dan kop je doelgroepen, zorg en als laatste alles op het domein van SZW.

[1:43:35] En daarbij wil ik ook al even zeggen, ik heb een aantal antwoorden op het gebied van de vragen van Fro nog niet binnen.

[1:43:43] En dit is wel een dusdanig inhoudelijk debat dat ik vind dat u meer verdient dan dat ik een antwoord voor ga zitten lezen wat ik voor die tijd nog niet gezien heb of inhoudelijk kan beoordelen.

[1:43:54] Dus op een aantal vragen zal ik in de tweede termijn terugkomen of desnoods schriftelijk per brief vanuit de minister.

[1:44:00] Maar dan weet u dat.

[1:44:03] Dank u wel.

[1:44:04] Dan wil ik bij deze vragen of mevrouw Beckerman de aftrap wil geven met haar blokje wonen.

[1:44:12] Ja, voorzitter, dank.

[1:44:15] Iedereen van de collega's is begonnen met een dankwoord aan ons.

[1:44:19] Maar wij als indieners zijn vooral een dankwoord verschuldigd aan heel veel organisaties die ons hebben geholpen.

[1:44:25] Moustapha SOEN die eigenlijk de eerste opzet heeft geschreven.

[1:44:29] Maar onze grote dank vooral gaat uit naar alle dakloze mensen die met ons gesproken hebben.

[1:44:36] En veel van hen zijn anoniem om logische redenen.

[1:44:40] Maar ik denk dat dat het meest indrukwekkend was.

[1:44:44] Om te horen hoe het voelt.

[1:44:46] En hoe mensen zich heel erg eenzaam voelen.

[1:44:51] Alleen gelaten, in de steek gelaten door de overheid die er voor hen hoort te zijn.

[1:44:55] En ik denk dat dat ook onze grootste motivatie was om deze nota in te dienen.

[1:45:00] Want het gaat misschien te weinig over dakloosheid.

[1:45:06] en de politiek en tegelijkertijd hoor je vaak we lossen het op.

[1:45:10] Maar heel veel mensen die, of ze nou van bank naar bank verhuizen, of ze nou met hun kind in de auto slapen, of hun kind moeten opvoeden in een trappenhuis, in een garagebox, hebben het gevoel die overheid die is er niet.

[1:45:28] Die is er niet voor mij en het wordt niet opgelost.

[1:45:32] En ik vond het mooi dat ook veel collega's die menselijke verhalen aanhaalden.

[1:45:35] Want dit is niet een individueel probleem.

[1:45:39] Sterker nog, dit is niet de schuld van de mensen die dakloos zijn geraakt.

[1:45:45] Dit is onze schuld.

[1:45:46] Dit is ons probleem.

[1:45:47] Dit is een collectief probleem.

[1:45:50] En heel veel collega's, en ik denk dat we daar positief over zijn, noemden Housing First.

[1:45:55] Zorg dat er eerst een huis is.

[1:45:58] Want een andere reden voor ons om deze noot uit te schrijven is... dit is een probleem wat we kunnen oplossen.

[1:46:06] En dat is misschien wel het allermooiste.

[1:46:08] Dit probleem hoeft niet te bestaan.

[1:46:11] Dit probleem is onnodig.

[1:46:13] Als we hier met z'n allen onze politieke wilskracht, en daarom was het ook mooi om zoveel eensgezinsheid te horen, als we hier met z'n allen onze politieke wilskracht tegenaan gooien, dan kunnen we dit samen, en ook samen met de ervaringsdeskundigen, gaan oplossen.

[1:46:28] En veel genoemd voorbeeld is natuurlijk Finland, die dat hebben gedaan.

[1:46:33] Die hebben gezegd, wacht eens even, als we nou eens eerst iedereen een huis geven.

[1:46:38] En daarna aan de slag gaan met zorg, met ondersteuning, met de eventuele hulp naar richting werk.

[1:46:44] Maar eerst een huis, eerst dat dak.

[1:46:48] En dat voorbeeld van Finland heeft ons geïnspireerd, want daar lukt het wel.

[1:46:52] En in Nederland niet.

[1:46:55] Het is primair een woonprobleem.

[1:46:57] En ik heb eigenlijk van links tot rechts alle indieners dat horen noemen.

[1:47:01] En daarom vinden wij het ook als indieners heel pijnlijk dat de minister van Wonen zo makkelijk verstek doet laten gaan.

[1:47:10] Ik moet eerlijk zeggen dat ik het nog wel een klein beetje arrogant, hooghartig vond klinken om dan te horen, ja, ik ben het woonprobleem aan het oplossen en de Kamer...

[1:47:23] Praat er maar over.

[1:47:25] Voorzitter, terwijl het probleem, en collega's hebben dat ook aangerefereerd, wordt niet kleiner.

[1:47:31] Het probleem wordt groter.

[1:47:34] En het is niet alleen het ontbreken van de minister, maar het is ook het ontbreken van daden op dit vlak.

[1:47:40] Verschillende collega's, en we komen er zo nog uitgebreider op terug, hebben eraan gerefereerd.

[1:47:45] Het woord dakloosheid komt niet voor in de begroting, zei de heer Grimwist treffend.

[1:47:49] Maar ook voorstellen die zijn aangenomen, maar niet worden uitgevoerd.

[1:47:54] Voorzitter, mijn blokje, ons blokje wonen.

[1:47:58] Er zijn eigenlijk veel vragen daarover gesteld, want dat is dé oplossing voor de wooncrisis.

[1:48:04] We moeten bouwen, zei collega Richardson.

[1:48:07] Bouw meer sociale huur, zei collega Bruining.

[1:48:11] Maar hier zit ook een zorg van de indieners.

[1:48:14] Want de wetregie volkshuisvesting, hij is ook meerdere keren bij naam genoemd, zou die grote doorbraak moeten zijn.

[1:48:24] Laten we wel wezen, dakloze mensen hebben niet aan zomaar iets bouwen.

[1:48:29] Heel veel mensen zijn op zoek naar een betaalbare woning.

[1:48:33] Niet naar een woning, niet naar een villa, maar naar een betaalbare woning.

[1:48:38] En daar zit wel onze zorg.

[1:48:40] Want, en verschillende collega's hebben dat ook al genoemd... Ach, mevrouw...

[1:48:44] Dank dat u alsnog bent aangeschoten.

[1:48:48] Ik reis al acht jaar heen en weer vanuit Groningen naar de Tweede Kamer en ik weet hoe vervelend dat is als je een debat wil volgen en ineens gaat alles mis op het spoor.

[1:48:59] Dus ik ben heel erg blij dat u er wel bent.

[1:49:01] Ik heb heel vaak van die werkbezoeken als kamerleden naar het noorden moeten komen en veel te laat komen.

[1:49:05] Van ons wordt altijd verwacht dat we op tijd zijn en ik snap het heel goed dat dat niet altijd lukt.

[1:49:11] Fijn dat u er alsnog bent.

[1:49:16] Die regievolkshuisvesting is een grote zorg, omdat we bang zijn dat aantal en aandeel 30% sociale huur niet wordt gehaald door de hele complexe vormgeving van de wet.

[1:49:29] En daarbij komt nog, zoals collega De Hoop ook terecht aangaf, dat 30 procent ook niet genoeg is.

[1:49:38] Zeker niet in elke regio.

[1:49:40] Want we zien natuurlijk regio's en steden waar dit probleem groter is dan op andere plekken.

[1:49:47] Dus de indieners delen deze zorg en daarom gaan ook veel voorstellen in onze nota hierover.

[1:49:55] Collega Pfeilbrief had het over de regeling aandachtsgroepen.

[1:50:00] En dit was wellicht niet direct een vraag aan de indieners, maar wel een die de indieners heel erg onderschrijven.

[1:50:07] Dat juist een regeling waarbij we zorgen dat er voor deze, overigens is die regeling natuurlijk ook voor andere doelgroepen, dat we juist voor deze doelgroep bouwen,

[1:50:15] Een hele cruciale.

[1:50:17] Ik kom daar straks ook nog op terug bij leegstand aanpakken.

[1:50:21] Maar ik denk dat die regeling heel erg cruciaal is.

[1:50:24] Ook omdat, en dat is belangrijk om aan te memoreren, een groot deel van de nieuwbouw voor sociale huur is eigenlijk nog te duur voor heel veel mensen uit deze groep.

[1:50:38] zit boven die zogenaamde eerste aftoppingsgrens.

[1:50:42] Dus daarom is ook die regeling voor de indieners heel erg van belang.

[1:50:49] En uiteraard onderschrijven daar ook de woorden van collega Dobbe dat slopen, liberaliseren en verkopen van sociale huurwoningen, wanneer dat ervoor zorgt dat het aantal en het aandeel sociale huurwoningen daalt, problematisch is.

[1:51:03] Want hoe meer mensen er zo'n woning zoeken, hoe meer kans op dakloosheid.

[1:51:09] Voorzitter, een aantal collega's hebben het gehad over de urgentie voor dakloze gezinnen.

[1:51:15] Dat is een punt wat ook in onze nota wordt genoemd.

[1:51:18] Collega Bruining noemde dit.

[1:51:21] Collega Richardson zei dat het amendement dat is aangenomen bij die wetregie moet eigenlijk uitgevoerd.

[1:51:27] En ik denk dat collega's Vijlbrief en Gimmis als indieners van dit amendement hier natuurlijk ook een groot punt van hebben gemaakt.

[1:51:34] Voorzitter, laat wel wezen, de indieners vinden het echt volstrekt

[1:51:38] maar dan ook volstrekt ridicuul als dit amendement niet volledig zou worden uitgevoerd.

[1:51:45] Indieners zijn van mening dat alle dreigend en dakloze mensen urgentie zouden moeten krijgen.

[1:51:53] Maar dat zelfs voor gezinnen er nu twijfel en licht bestaat of dit wel volledig wordt uitgevoerd, is zeer problematisch.

[1:52:03] Voorzitter, ik hoor hem gewoon nog heel vaak in mijn hoofd.

[1:52:07] Die krantenkop dat er kinderen wonen in garageboxen.

[1:52:10] Dat er kinderen wonen en slapen in auto's.

[1:52:14] In een rijk land als Nederland.

[1:52:16] Als we zelfs dat al niet kunnen oplossen.

[1:52:18] Als we zelfs zo'n praktisch voorstel al niet kunnen uitwerken.

[1:52:22] Dan gaan we dit probleem niet oplossen.

[1:52:26] Collega's Verbrief en Dobbe vroegen over leegstand.

[1:52:32] Dat is een cruciaal punt.

[1:52:35] Je kunt zeggen dat we moeten bouwen.

[1:52:37] Daar zijn wij groot voorstander van.

[1:52:42] Maar leegstand is zo'n pijnlijke.

[1:52:45] Ik weet niet welke ingang u alle vanochtend heeft genomen.

[1:52:50] personeelsingang genomen.

[1:52:56] Wat ik altijd heel pijnlijk vind, als je de personeelsingang neemt, dat je tegenover je, aan de kant van het Haagse bos, een gebouw hebt staan dat al sinds wij in dit gebouw zitten leeg staat.

[1:53:09] Dat Haagse bos waar zoveel dakloze mensen

[1:53:13] slapen, verblijven, hulp krijgen van onder andere het leger des heils.

[1:53:17] Maar daar staat gewoon een gebouw al die jaren dat wij hier zitten leeg.

[1:53:22] En die tegenstelling vind ik zo'n pijnlijke.

[1:53:27] De heel feilbrief vroeg naar de manier waarop.

[1:53:32] Vinden de indieners simpelweg een leegstandsheffing voldoende?

[1:53:37] Ik denk dat een leegstandsheffing, in Vlaanderen zien we dat, een heel goede stok achter de deur kan zijn.

[1:53:43] En dat een leegstandsheffing kan werken.

[1:53:46] In Vlaanderen zijn er verschillende gemeenten waar dit werkt.

[1:53:48] En tegelijkertijd denk ik dat het onvoldoende is.

[1:53:51] Nederland heeft vrij lang vrij zware instrumenten gehad om leegstand tegen te gaan en aan te pakken.

[1:53:59] In de jaren 80, het is geloof ik afgeschaft in het jaar dat ik geboren werd, maar correlatie en causaliteit zijn niet altijd hetzelfde, kon de gemeente na half jaar leegstand een gebouw vorderen.

[1:54:11] En nu vinden we dat misschien vergaand.

[1:54:15] Maar de vraag is natuurlijk,

[1:54:18] moeten we niet verdergaandere stappen nemen.

[1:54:21] U kunt zich voorstellen dat de indieners daar heel erg voor voelen.

[1:54:27] En dat de overheid daar ook meer in moet investeren.

[1:54:30] De huidige wetgeving biedt al de mogelijkheid om panden in gebruik te nemen.

[1:54:36] We weten dat de minister van Vrouw nu bezig is met de evaluatie van de leegstandswet en de indieners zouden heel graag zien dat die leegstandswet wordt aangescherpt.

[1:54:45] Want we zien ook dat, hoewel de wet

[1:54:48] mooie instrumenten bevat, het voor heel veel gemeenten moeilijk is om voldoende capaciteit vrij te maken en het ook ingewikkeld is voor gemeenten om dat daadwerkelijk goed aan te pakken.

[1:55:02] En tegelijkertijd doet het zoveel pijn, ook bijvoorbeeld boven winkels, kantoorpanden, maar ook leegstand van de overheid zelf.

[1:55:10] Hier in Den Haag wordt door het straatconsulaat een verkiezing van het mooiste leegstaande gebouw gehouden.

[1:55:19] En zij hebben een voorbeeld waar een gebouw al 30 jaar lang leeg staat.

[1:55:24] Ze hebben het nu in Madurodam symbolisch gekraakt.

[1:55:27] Maar ze laten zien dat in een stad als Den Haag, waar zoveel mensen buitenslapen, er tegelijkertijd niet tientallen, niet honderden, maar meer duizenden gebouwen

[1:55:41] duizenden plekken te vinden zijn.

[1:55:43] Wij zijn voor een aanscheping van de leegstandswet, maar daar hoeven we niet op te wachten.

[1:55:47] Ik denk dat het goed zou zijn als het budget wordt vrijgemaakt en samen met gemeenten er direct plekken worden gerealiseerd voor dakloze en dreigend dakloze mensen.

[1:56:00] Een pijnlijk punt, de huisuitzettingen.

[1:56:03] Collega's De Hoop, Dobbe en Grimmis hebben hier onder andere aandacht voor gevraagd.

[1:56:12] Ik vond het ook goed om vanochtend een brief te krijgen van Eders.

[1:56:15] Die zei, dit is nou echt de manier waarop je dakloosheid voorkomt.

[1:56:19] Als je stopt met die huisuitzettingen.

[1:56:22] Een deel van die huisuitzettingen is illegaal.

[1:56:25] Met grof geweld.

[1:56:27] Waarbij de rechten van het kind worden geschonden.

[1:56:30] En ik denk dat het heel terecht is, en ik weet niet of je dat als indiener mag zeggen, maar het zou ook goed zijn als hier een voorstel opkomt vanuit de Kamer om echt te stoppen met die illegale huisuitzettingen.

[1:56:44] We hebben dat ook niet voor niks in die nota opgenomen.

[1:56:47] En het pijnlijke daarbij is het grote, grote machtsverschil.

[1:56:50] Collega's refereerden daar ook al aan.

[1:56:53] Mensen weten niet waar ze terecht moeten.

[1:56:55] Als er grof geweld tegen jou en je gezin gebruikt wordt, is het moeilijk om daartegen in te gaan.

[1:57:00] En het betekent heel erg veel.

[1:57:04] Voorzitter, dan twee korte vragen.

[1:57:08] Ik ga vrij snel.

[1:57:09] De collega De Hoop vroeg aanpassing van de wet betaalbare huur.

[1:57:13] Voorstellen die de minister heeft voorgesteld om wonen weer duurder en flexibeler te maken.

[1:57:18] Ja, voorzitter, ik denk dat dit terechte vragen zijn, maar ook wel een klein beetje een schot voor open doel.

[1:57:24] Wat de indieners daarvan zullen vinden, want wij refereren er in

[1:57:28] onze nota aan op punt 15, dat juist flexibilisering van werk en woningen enorm veel problematiek heeft veroorzaakt.

[1:57:41] Het flexibel maken van huurcontracten, waarbij mensen continu in onzekerheid leefden, continu bezig waren met op zoek gaan naar weer een nieuwe plek, en soms letterlijk op straat stonden na afloop van een contract, heeft heel veel leed veroorzaakt.

[1:57:58] Voorzitter, hoewel mijn partij tegen de invoering heeft gestemd, ben ik ervan overtuigd dat met de beste bedoelingen ooit is ingevoerd met de gedachte, dan komen er meer woonplekken vrij, maar het tegenovergestelde is gebeurd.

[1:58:10] Het heeft ervoor gezorgd dat mensen in steeds onzekere omstandigheden terechtkwamen en makkelijker op straat belanden.

[1:58:17] En als je werk dan ook nog eens flexibel is, als dat zomaar kan aflopen, dan raak je in een neerwaartse spiraal.

[1:58:24] Niet omdat jij iets verkeerd doet,

[1:58:26] maar omdat de overheid jou onvoldoende beschermt.

[1:58:30] Dus ik denk dat dat... Ja, dat weet de heer De Hoop natuurlijk.

[1:58:32] Dat was een schot voor open doel.

[1:58:34] We hebben hem niet voor niks opgenomen, maar ik denk dat dat een hele problematische is.

[1:58:37] Want we kunnen wel zeggen dat we voor 2030 dakloosheid willen uitbanden, maar dan moeten we dus ook zorgen dat we geen wetten meer aannemen die het probleem alleen maar groter kunnen maken.

[1:58:51] Het slot van het blokje wonen was de vraag van de heer Vijlbrief.

[1:58:56] Leuk dat u opschrijft.

[1:58:58] Ik paraphraseer hem.

[1:58:59] Maak het recht op huisvesting afdwingbaar, maar hoe dan?

[1:59:03] Ik denk dat dit ook makkelijker op te schrijven is dan te doen is.

[1:59:06] En tegelijkertijd is het wel een hele interessante om over na te denken.

[1:59:09] We hebben in onze grondwet opgenomen dat wonen een recht is.

[1:59:14] Het staat er niet voor niks.

[1:59:16] Het staat er niet voor niks, want het is voor ons alle zo cruciaal.

[1:59:19] En tegelijkertijd is dat een niet afdwingbaar recht in onze grondwet.

[1:59:26] Voorzitter, we weten dat er nu allerlei werkgroepen en groepen op zoek zijn naar hoe kunnen we nou de sociale, de wat meer softere grondrechten toch afdwingbaar maken.

[1:59:36] En in onze nota refereren we eigenlijk aan een mooi voorbeeld, want daar kom ik ook direct op de volgende vraag van de heer Frijlbrief over de toegang tot het recht, over Canada.

[1:59:46] Daar heb je woonrechtadvocaten die ook collectief belangen van dakloze mensen kunnen behartigen.

[1:59:54] En ik denk dat dat een hele logische zou zijn.

[1:59:58] De heer Gimwis noemde het niet voor niks.

[2:00:00] Heel veel mensen weten niet waar ze recht op hebben en weten niet welke stappen ze kunnen zetten.

[2:00:05] En dat Canadese voorbeeld, waarbij je dus collectief naar de rechter kan, samen met een advocaat die er speciaal voor jou is, kan helpen.

[2:00:13] Maar dan moet dat recht op wonen wel sterker verankerd zijn.

[2:00:18] En dat is nu niet zo.

[2:00:20] We kunnen er allemaal, en ik denk dat bijna iedereen het ooit wel eens in zijn spreektekst heeft opgenomen, er is een recht op wonen.

[2:00:26] Ja, op papier.

[2:00:27] Maar in praktijk betekent het voor heel veel mensen heel weinig als ze weer in dat Haagse bos slapen.

[2:00:35] Daarbij kom ik ook op de vraag over toegang tot het recht.

[2:00:41] Wij als indieners willen dat er meer geïnvesteerd wordt in laagdrempelig toegang, ook in de buurt.

[2:00:48] Want een rechtbank en toegang tot het recht is voor heel veel mensen ver weg.

[2:00:53] We refereren aan het huis van het recht in Heerlen, waarbij echt in zo'n NPLV-wijk, de wijken die vallen onder het nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid, de volkswijken die onder druk staan, juist in zo'n wijk de toegang tot het recht vaak heel ver weg is.

[2:01:12] Er zijn ook hele pijnlijke analyses over verschenen.

[2:01:15] Waar heb je nou wel en waar heb je nou geen toegang tot het recht?

[2:01:19] Ik kijk ook stiekem naar mevrouw Weijenas.

[2:01:21] Daar zitten regionaal enorme verschillen tussen.

[2:01:25] En juist zo'n huis van het recht in de buurt kan enorm versterken... dat juist ook mensen met meer kans op dakloosheid of zelfs dakloos zijn... toegang hebben tot het recht.

[2:01:40] De heer De Hoop vroeg over arbeidsmigratie.

[2:01:46] Ik was met mevrouw Westveld.

[2:01:49] Als mede-indiener zijn we veel gesprekken gaan voeren.

[2:01:53] Een van de pijnlijkste was dat we bij het Haagse Bos stonden.

[2:01:57] Een van de hulpverleners van een van de belangrijke organisaties... waar we heel veel dank aan verschuldigd zijn, zei... Ik weet precies wanneer er paprikapluk over is.

[2:02:10] Ik weet het precies.

[2:02:12] Ik kan je bellen op de dag dat het gebeurt.

[2:02:16] Waarom?

[2:02:18] Omdat de mensen die onze paprika's plukken zomaar weer op straat kunnen komen te staan.

[2:02:25] En dat zie je dus direct in het Haagse Bos gebeuren.

[2:02:27] Dat zie je direct gebeuren.

[2:02:29] En dat is de reden waarom we arbeidsmigratie ook een prominente plek hebben gegeven in onze noodtuin.

[2:02:37] We weten dat dit onderwerp, migratie, heel erg veel genoemd wordt in de Tweede Kamer, maar juist

[2:02:45] Het aanpakken van het misbruik wat gemaakt wordt van arbeidsmigranten achterblijft.

[2:02:51] Terwijl dit wel direct gevolg is van het ontbreken van wetgeving, het ontbreken van de naleving van wetgeving waar arbeidsmigranten de dupe van zijn.

[2:03:02] Enieners zouden het liefst willen dat 85 procent van de werknemers direct in dienst is, dat nul-urencontracten en oproepcontracten verboden worden, maar ook dat bijvoorbeeld malefiede uitzendbureaus harder worden aangepakt, maar dat de overheid ook zelf het goede voorbeeld geeft.

[2:03:21] Dan was er een vraag over het briefadres, onder andere van collega's Dobbe en Wichertsen.

[2:03:28] Voorzitter, samen met collega Westerveld heb ik eerder debatten over dakloosheid gevoerd en zelf aangevraagd.

[2:03:35] En dit was nou zo'n punt wat eigenlijk heel klein is.

[2:03:40] Het briefadres.

[2:03:41] Zorg dat mensen binnen drie dagen als ze dakloos raken een briefadres hebben.

[2:03:47] Dit was zo'n punt waarvan wij dachten, die dienen we in en dan lukt dat wel.

[2:03:52] Want dit is iets wat voor heel veel mensen

[2:03:56] een gigantisch probleem is, hoe klein het ook lijkt.

[2:04:00] Want heb je geen briefadres, kun je geen paspoort aanvragen.

[2:04:04] Heb je geen briefadres, dan kun je heel vaak geen zorg krijgen.

[2:04:08] Heb je geen briefadres, dan is het heel moeizaam met verzekeringen.

[2:04:12] Dat briefadres is cruciaal.

[2:04:15] En we hebben dat niet alleen in de nota opgenomen, maar ook al eerder ingediend.

[2:04:18] En we vinden het eigenlijk heel pijnlijk om steeds weer te horen

[2:04:23] dat er toch nog steeds problemen zijn met dat uitgeven van die briefadressen.

[2:04:28] Juist omdat zo'n regel een enorme impact kan hebben op een mensenleven.

[2:04:35] En daarom goed dat hier opnieuw door collega's aandacht voor wordt gevraagd, want dit moet gewoon in heel Nederland goed geregeld zijn.

[2:04:45] Volgens mij is het duidelijk.

[2:04:48] Denk ik, hoop ik.

[2:04:51] Collega's Dobbe, feilbriefende, er ontstonden interruptiedebatjes tussen mensen die het met elkaar eens waren.

[2:04:57] Het ging over het afschaffen van de kostendelersnorm.

[2:05:02] Wij onderstrepen als indieners dat wij vinden dat die norm moet worden afgeschaft.

[2:05:11] Ook hier ga ik ervan uit dat het een per ongeluk foutje is van de overheid.

[2:05:15] Maar voorkom dakloosheid nou.

[2:05:17] Voorkom nou... Ach, de heer Grimm is het denk ik met mij eens.

[2:05:21] Ik probeer het sympathiek te verwoorden.

[2:05:24] Maar dit moeten we gewoon afschaffen.

[2:05:26] Als je dit niet doet, zien we dat mensen moeite hebben met het in huis nemen van hun eigen kinderen.

[2:05:33] Dat mensen op straat belanden door die hele stomme regel.

[2:05:40] We weten het al jaren.

[2:05:43] En het blijft maar bestaan.

[2:05:46] En de indieners kiezen voor me te zeggen dat dit zo belangrijk is als je je handtekening zet.

[2:05:52] Want dat heeft Nederland gedaan, haar handtekening zetten onder het Lissabon-akkoord.

[2:05:56] Als je belooft dat we dakloosheid uitbannen, pluk dit laag hangend fruit dan meteen.

[2:06:05] Want het doet heel veel voor mensen als ze gewoon hun oudere kinderen in huis kunnen nemen.

[2:06:13] Dan collega Bruining over de schuldhulpverlening.

[2:06:18] Daar hebben we ook punten over opgenomen.

[2:06:22] Voornamelijk met dakloze jongeren vonden wij het zo pijnlijk dat ze heel veel voorbeelden gaven dat je problemen eerst moet escaleren voordat je hulp krijgt.

[2:06:31] En dat is hierbij ook.

[2:06:33] Het is voor jongeren tegenwoordig heel makkelijk, pijnlijk makkelijk, ook daar zou heel veel aan gedaan moeten worden, om schulden te maken.

[2:06:41] Maar zolang die schulden nog klein zijn, krijg je geen hulp.

[2:06:44] Maar als het eenmaal geëscaleerd is, dan zijn jouw problemen ook geëscaleerd.

[2:06:48] En dus vandaar dat we dit punt hebben opgenomen.

[2:06:51] En dan heb ik mijn laatste twee vragen.

[2:06:54] En dat waren eigenlijk allebei vragen van collega Bruining.

[2:06:58] Allereerst was haar vraag, die definitie van ethos light.

[2:07:02] Dat was misschien niet eens een vraag, maar laat het nou geen papieren werkelijkheid zijn.

[2:07:05] Nou, precies dat.

[2:07:06] Ik vind ethos light, hij heeft ons heel pijnlijk aan het licht gebracht hoeveel mensen, en we weten nog niet eens compleet, hoeveel mensen er daadwerkelijk dakloos zijn.

[2:07:16] Het blijkt dat we veel te lang kinderen niet in beeld hebben gehad.

[2:07:21] Vrouwen voor een heel groot deel niet in beeld hebben gehad.

[2:07:24] En nu hebben we ze wel in beeld.

[2:07:27] Maar wat heb je eraan als je het niet oplost?

[2:07:30] Dus wij zeggen, tel niet alleen juist, maar maak die telling ook leidend voor je beleid.

[2:07:36] Zorg dat dat ook is waarop je beleid baseert.

[2:07:39] Want als je zegt, aan de ene kant weten we nu dat er heel veel kinderen en vrouwen zijn die dakloos zijn, maar aan de andere kant voeren we amendementen om juist die gezinnen urgentie te geven niet uit.

[2:07:50] Dan heb je wel je beeld, maar geen oplossing.

[2:07:54] Dus ik denk dat dit niet voor niks punt 1 is geworden van onze nota.

[2:07:59] Tot slot was haar vraag welke voorstel nu cruciaal is.

[2:08:04] We hebben er twintig op geschreven.

[2:08:07] Deze gebruik ik als bruggetje naar collega Westerveld.

[2:08:11] Voor ons is die housing first, die omslag van zorg naar wonen het meest cruciaal.

[2:08:18] Help dakloze mensen onderdak.

[2:08:21] voorkom bij dreig- en dakloos situaties dat mensen dakloos raken.

[2:08:25] Wonen is voor ons het allerbelangrijkste voorstel.

[2:08:30] Maar, en dat is mijn brugtje naar collega Westerveld, misschien voor vandaag is onze gewenste uitkomst dat we dat nou eens bindend gaan vastleggen.

[2:08:40] Want we kunnen hier eindeloos debatteren en dat doen we graag.

[2:08:44] Maar als we niet, ook echt daadwerkelijk niet dit kabinet, maar alle opeenvolgende kabinetten tot 2030 afrekenen op doelen, dan halen we 2030 niet.

[2:08:56] En ja, voorzitter, het zou mij een heel lief ding waard zijn als we niet ons blind staren op 2030, maar zoveel mogelijk tempo maken en het liefst nog veel eerder dit doen.

[2:09:05] Dus bindende afspraken, en daar gaat collega Wesseveld op door, die zijn misschien nog wel het meest urgent voor vandaag.

[2:09:16] Dank u wel.

[2:09:17] Dank u wel ook voor de zeer uitgebreide antwoorden.

[2:09:19] Dat verdient de nota ook.

[2:09:21] Ik zie door uw collega zo knikken bij de antwoorden die u toen gaf.

[2:09:25] Dus ik zie dat ook zij daar tevreden over zijn.

[2:09:29] Ik zie wel dat mevrouw Weijenast haar vinger had opgestoken.

[2:09:32] Dus die heeft nog een interruptie voor u.

[2:09:35] Dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[2:09:37] Ik was inderdaad later en ik heb er vijf en een half uur over gedaan vandaag om vanuit Zuid-Limburg naar Den Haag te komen.

[2:09:45] Maar dat hoort er af en toe bij en ik moest ook wel denken... Ik voelde dat vanmorgen gewoon heel erg vervelend.

[2:09:51] Als je denkt, oh nee, zo'n debat is voorbereid, maar iedereen herkent dat hier als dat gebeurt.

[2:09:55] Toen moest ik ook tegelijkertijd meteen denken aan al die mensen die geen dak boven hun hoofd hebben.

[2:10:00] En toen dacht ik, ja, maar dan valt zo'n ochtend als dit eigenlijk totaal niet bij de problemen van die mensen.

[2:10:05] Dus toen kon ik het ook wel heel makkelijk relativeren.

[2:10:09] En dan nu op mijn inhoudelijke vraag te komen.

[2:10:13] We hebben natuurlijk in de Commissie voor Volkshuisvesting, en daarom vraag ik het ook aan mevrouw Beckerman,

[2:10:17] vaak gehad over mensen die permanent in een vakantiewoning verblijven.

[2:10:22] Wij bereiken nog steeds heel veel signalen van gemeenten die best hardvochtig mensen uit die huisjes zetten.

[2:10:29] Ik was heel benieuwd hoe de initiatiefnemers daarnaar kijken.

[2:10:34] Voorzitter, dank u wel.

[2:10:36] Het is helemaal niet mijn plek, maar ik zou voorstellen om mevrouw Wijnas een langere tweede termijn te geven, zodat ze alsnog haar inbreng kan doen.

[2:10:44] Dit is wel zonde als je vijfenhalf uur hierover doet.

[2:10:49] Voorzitter, over de vakantiewoningen.

[2:10:51] Een paar maanden geleden heb ik een initiatiefnota Red de camping verdedigd.

[2:10:58] Volgens mij in dezezelfde zaal.

[2:11:02] Toen las ik terug wat mijn collega Remy Poppen, die kamerlid werd in 1994, schreef over het wonen op vakantieparken.

[2:11:14] Hij was, en ik geloof dat dat in 1998 was, heel erg kwaad over het soms dubbelhartige optreden van de overheid.

[2:11:25] Ze zijn aan de ene kant gedogen,

[2:11:27] Niet zorgen voor voldoende woningen.

[2:11:29] En aan de andere kant mensen ook in die onzekerheid laten.

[2:11:34] En ik vond het een hele pijnlijke.

[2:11:36] En ik denk dat als je de handelingen van deze Kamer erop terugleest, zijn er heel vaak voorstellen geweest om daar eindelijk eens een keer een rechte lijn in te trekken.

[2:11:47] Maar die rechte lijn ligt er volgens mij, maar dit is natuurlijk niet helemaal afgestemd met collega omdat dit niet een voorstel is uit deze noodtijd, niet met het voorstel wat nu door de minister van Vrouwen is ingediend.

[2:12:00] En waarom is dat zo?

[2:12:02] Allereerst geeft dat voorstel mensen maar tien jaar zekerheid.

[2:12:07] En ik heb, omdat ik natuurlijk veel mee bezig hou, ook de reacties op de internet consultatie gelezen.

[2:12:13] En heel veel mensen die al lange tijd in zo'n huisje wonen,

[2:12:18] en die gehoord hadden, nu komt er eindelijk een voorstel, die schreven bij die internetconsultatie, ja, hier hebben we niks aan.

[2:12:24] Hier hebben we niks aan.

[2:12:24] Waarom zou ik mijn huis opgeven als ik maar tien jaar zekerheid krijg?

[2:12:30] Dus voor heel veel mensen in deze groep doet het niet veel.

[2:12:35] En dan zijn er nog wat zorgen, want de indieners van deze nota vinden niet alleen dat we dakloosheid moeten oplossen met daken, maar vooral met geschikte daken.

[2:12:45] met goede huisvesting.

[2:12:48] Nederland heeft dit eerder gedaan, zo'n groot probleem van grote wooncrisis oplossen, met de meest fantastische woningen, ook voor de arbeidersklasse.

[2:13:02] En een van de problemen die ik zie met wonen op campings,

[2:13:06] En er zijn plekken die echt geschikt zijn voor permanente bewoning of geschikt te maken, is dat er ook campings zijn waar hulpdiensten niet kunnen komen, waar kinderen in slechte omstandigheden opgroeien, die niet geschikt zijn om permanent te wonen, omdat de kwaliteit te laag is.

[2:13:24] En voor die mensen willen wij dat er een goede, kwalitatief goede sociale huurwoning komt.

[2:13:31] Als we kijken naar de andere kant van de plas... wij willen niet dat we gaan naar trailerparks... die dan goed genoeg zijn voor mensen met de laagste inkomens.

[2:13:43] De Socialistische Partij wil echt... Ik weet dat GroenLinks-PvdA stamt uit de traditie van trotse volkswijsvesting.

[2:13:50] Dat moet er zijn voor iedereen.

[2:13:53] Dit is een dubbel antwoord.

[2:13:56] En ik denk dat een deel van die plekken echt geschikt te maken zijn.

[2:14:00] En ik denk dat een deel van de mensen een permanente gedoogvergunning moet krijgen.

[2:14:05] Maar ons ideaal is het niet.

[2:14:09] Dank.

[2:14:11] Mevrouw Weijen-Nas kennende denk ik dat zij via haar interrupties op een krachtige manier haar inbreng ook wel naar voren kan brengen.

[2:14:18] Daar heb ik alle vertrouwen in.

[2:14:20] Volgens mij zijn we aan het einde gekomen van uw blokje, mevrouw Beckerman.

[2:14:23] Dus ik zou heel graag het woord willen geven aan de andere initiatiefnemer, mevrouw Westerveld.

[2:14:30] Dank u wel, voorzitter.

[2:14:32] Het is natuurlijk ook geen toeval dat we hier zitten met woordvoerders wonen en woordvoerders zorg of sociaal domein van verschillende fracties.

[2:14:42] Want dakloosheid valt onder het ministerie van VWS, maar is net zo goed een woningprobleem.

[2:14:49] Sterker nog, we hebben er eigenlijk te veel een zorgprobleem van gemaakt.

[2:14:54] Als je geen dak over je hoofd hebt, krijg je allerlei problemen.

[2:14:58] Een aantal van de indieners noemde dat ook al in hun inleiding.

[2:15:02] Ik geloof dat het de heer Velbrief was.

[2:15:05] Hij zei dat je pech kan hebben in je leven en daardoor dakloos raken.

[2:15:11] Dat deed mij denken aan een van de eerste werkbezoeken die ik aflegde toen ik kamerlid was.

[2:15:18] Dat was aan een instelling.

[2:15:21] Die vingen mensen op die dakloos waren in de Achterhoek.

[2:15:24] Daar sprak ik een jongen van.

[2:15:27] Ik denk dat hij begin dertig was.

[2:15:28] Hij wilde absoluut niet met zijn naam genoemd worden.

[2:15:31] Hij vertelde me dat hij tot voor kort een heel goedlopend bedrijfje had.

[2:15:35] dat dat bedrijfje failliet was gegaan en dat hij daardoor schulden had gekregen.

[2:15:40] En tegelijkertijd ging ook de relatie met zijn vriendin uit.

[2:15:43] En daardoor had hij geen woning meer.

[2:15:45] En hij schaamde zich echt kapot.

[2:15:47] En daarom wilde hij ook zijn naam niet noemen, ook niet naar mij.

[2:15:50] Maar wel graag zijn verhaal doen.

[2:15:52] Omdat hij heel erg liet zien hoe je gewoon domme pech kan hebben.

[2:15:54] En eigenlijk wat deze jongen nodig had...

[2:15:57] Het was eigenlijk gewoon een klein kamertje waarin hij even een opleiding kon volgen.

[2:16:00] Want hij had gewoon een goede opleiding gehad.

[2:16:03] Hij wilde zich graag laten omscholen.

[2:16:05] Maar hij zei, dat lukt me gewoon niet in de dakloze opvang.

[2:16:07] Want ik heb hier geen rust.

[2:16:08] Ik kan hier niet goed slapen.

[2:16:10] Ik ben bang dat ik misschien ook wel verslaafd raak.

[2:16:15] Hij zat helemaal met zichzelf in de knoei en dat was niet nodig geweest.

[2:16:18] Hoe maken we het onszelf eigenlijk moeilijk?

[2:16:22] Hoe maakt de overheid zichzelf zo moeilijk met al die regels als je ziet dat er eigenlijk een hele makkelijke oplossing was om deze jongen in korte tijd weer verder te helpen zodat hij weer gewoon zijn leven kon opbakken en het lukt ons niet?

[2:16:33] Ik denk dat dit ook wel symptomatisch is voor het hele probleem.

[2:16:37] van dakloosheid, want het hoeft niet alleen maar moeilijk te zijn.

[2:16:41] Er zijn ook een aantal simpele oplossingen die aan kunnen bijdragen dat we wel die doelstelling van 2030 gaan halen, waar onze regering de handtekening natuurlijk onder het Thalyssenbondakkoord heeft gezet.

[2:16:53] En ook een paar jaar geleden zelf met een groot actieplan kwam om te zeggen in 2030 willen we een einde maken aan dakloosheid.

[2:16:59] En dat is ook wat wij beogen met deze noodhaal, om een aantal voorstellen te doen om toch te helpen om die doelstelling te halen, want we zijn dat gewoon verplicht.

[2:17:07] Niet alleen omdat de handtekening van de regering onder dat akkoord staat en omdat er een eigen actieplan kwam, maar vooral natuurlijk aan al die mensen die dakloos zijn geraakt.

[2:17:17] En dat raakt aan heel veel problemen, ook in het sociaal domein.

[2:17:21] En dan zijn er een aantal vragen die ook door u gesteld zijn.

[2:17:24] En ik ga even naar de eerste vraag van de heer De Hoop, die vroeg...

[2:17:29] Mensen in de zorginstelling, mensen met een beperking of ouderen die noodgedwongen moeten verhuizen.

[2:17:37] Hij stelde een vraag aan de staatssecretaris, maar vroeg ook om voorbeelden.

[2:17:41] En ja, die voorbeelden zijn er.

[2:17:42] Want als je in een zorginstelling woont en je hebt bijvoorbeeld een verstandelijke beperking, dan ben je afhankelijk van de instelling.

[2:17:48] Dan heb je geen huurbescherming, dan heb je ook niet een eigen huis en daardoor een vorm van bescherming.

[2:17:56] Vreemd dat juist de mensen die in de meest kwetsbare positie zitten, bijvoorbeeld mensen met een beperking... ...op het moment dat de instelling waar ze wonen besluit om het vastgoed te verkopen... ...de minst sterke positie hebben.

[2:18:08] Dat doet niet alleen wat met hen, maar dat doet natuurlijk ook wat met de omgeving.

[2:18:13] Ik was een aantal jaar geleden bij een dorp waar een aantal huizen waren waar mensen met een beperking in woonden en die moesten verhuizen, in dit geval omdat de instelling besloot om het vastgoed te verkopen.

[2:18:25] En eigenlijk wilde niemand in dat dorp dat, want deze mensen konden gewoon naar de supermarkt, konden gewoon de bus pakken, kenden de weg in het dorp.

[2:18:33] Ook de wethouder zei, deze mensen horen hier bij ons dorp.

[2:18:36] Maar tegelijkertijd hadden ze geen poten om op te staan.

[2:18:39] De cliënten kunnen advies geven op het moment dat er een fusie aankomt of dat er grote plannen zijn, maar die hebben daar niet de doorslaggevende stem in.

[2:18:51] Daarom is een van de voorstellen die wij in deze nota hebben gedaan om juist te zorgen dat er voor deze mensen een vorm van woonbescherming komt.

[2:18:59] We hebben dat wel eens vaker in debatten voorgesteld.

[2:19:02] Dat is juridisch heel ingewikkeld.

[2:19:04] Dat begrijpen wij ook wel.

[2:19:05] En tegelijkertijd kan het niet zo zijn dat je deze mensen in de steek laat.

[2:19:10] En ik noemde net één voorbeeld, maar ik heb meer voorbeelden.

[2:19:13] Ik denk dat de tijd misschien te kort is om op al die voorbeelden intensief in te gaan.

[2:19:17] Maar het gaat heel vaak over mensen met een beperking die al in een moeilijke situatie zitten.

[2:19:22] Die soms ook moeilijker de weg weten te vinden naar juridische hulp of naar...

[2:19:26] naar een gemeenteraadslid of überhaupt naar een Kamerlid.

[2:19:30] En toch krijgen we dit soort verhalen binnen, wat volgens mij laat zien dat het probleem er wel degelijk is.

[2:19:35] En ik denk ook dat het probleem groter is dan dat we denken.

[2:19:42] Er zijn veel meer vragen gesteld die raken aan het sociaal termijn.

[2:19:46] Bijvoorbeeld mevrouw Richardson had een paar vragen over de parlementaire verkenning.

[2:19:51] Die ging over mensen met onbegrepen en verward gedrag.

[2:19:54] De parlementaire verkenning waar ook mijn collega met meegewerkt samen met mevrouw Michon.

[2:20:01] Voor de zomer was daar een debat over en dat ging over mensen met verward of onbegrepen gedrag.

[2:20:06] Omdat ook hulpdiensten, de politie, maar ook gemeenten en wethouders merken dat de overlast groter wordt, maar ook dat er vaak onvoldoende opvangplekken voor deze mensen zijn.

[2:20:20] En dat heeft inderdaad in deze 20 voorstellen niet een grote plek gekregen, maar we hebben daar natuurlijk wel degelijk ook een flink aantal voorstellen op gedaan.

[2:20:29] Onder meer in dat debat.

[2:20:31] over mensen met onbegrepen gedrag.

[2:20:34] Maar ook anderhalf jaar geleden hebben we een motie ingediend... die vroeg om een noodplan voor mensen met een WLZ-GGZ-indicatie.

[2:20:43] Dat was op verzoek van een aantal opvangorganisaties.

[2:20:47] Die zeiden dat mensen die gespecialiseerde hulp nodig hebben... omdat ze worstelen met mentale problemen...

[2:20:54] Dat kunnen wij niet altijd bieden in de opvang.

[2:20:57] Daar moeten echt goede plekken voor komen voor deze mensen.

[2:21:00] En ook specifiek voor deze groep merken we dat dat niet goed van de grond komt.

[2:21:04] En dat er ook al jarenlang wel in de Kamer voorstellen worden gedaan of wordt gesproken.

[2:21:09] Tegelijkertijd die problematiek wordt groter en er komt maar geen oplossing voor.

[2:21:14] Dus we hebben er anderhalf jaar geleden een motie die bij mij mee door de hele Kamer werd gesteund.

[2:21:21] Iedereen ziet dat er grote problemen zijn met deze groep.

[2:21:24] Daar kwam vervolgens een plan voor van het ministerie van VWS.

[2:21:29] Maar ook hier merken we dat het weer vastzit op woonplekken.

[2:21:34] Op plekken waar deze mensen moeten wonen, om daar vervolgens die gespecialiseerde hulp op maat te kunnen krijgen.

[2:21:43] Dat het fijn is dat het ministerie van VWS meedoet en komt met een plan.

[2:21:49] Maar dat er vervolgens wel plekken moeten zijn voor deze mensen.

[2:21:55] Ik denk dat er genoeg over is gezegd.

[2:21:59] Maar het laat wel zien dat we verschillende ministeries nodig hebben.

[2:22:02] Want je wilt deze mensen verder helpen.

[2:22:04] Je wilt dat ze niet op straat leven en zwerven.

[2:22:08] maar je wil dat ze gewoon hulp krijgen van mensen die daarvoor zijn opgeleid, die daarvoor nodig zijn en de hulp die bij hen past.

[2:22:18] Mevrouw Richardson.

[2:22:19] Wat ik heel erg mooi vond hierin is dat met name JNV en BZK hier ook aangesloten waren en dat waren juiste ministeries die we eigenlijk nog misten, maar juist als ik kijk naar BZK, die juist in relatie naar burgemeesters die misschien ook al eerder

[2:22:35] dingen zien en ervaren en pas op het allerlaatste moment kunnen optreden, dat daar misschien ook goed naar gekeken wordt.

[2:22:44] Dus ik ben blij met de reactie van mevrouw Westerveld.

[2:22:51] Ik ben het met mevrouw Richardson eens.

[2:22:53] Tegelijkertijd is het ook pijnlijk om te constateren dat pas het maatschappelijke bewustzijn, en niet bij deze burgemeesters en bij andere mensen die ook in de wijken actief zijn, maar wel het breed maatschappelijke bewustzijn lijkt er pas te zijn op het moment dat mensen zelf er last van hebben.

[2:23:13] Dat ze mensen zien die op straat zwerven en niet de juiste hulp krijgen.

[2:23:17] Dat vind ik vaak wel pijnlijk om te zien.

[2:23:19] Want je zou mogen verwachten

[2:23:21] Er wordt al veel eerder passende hulp geboden.

[2:23:25] Er zijn tegenwoordig meer dan 100.000 wachtplekken voor mensen die wachten op een behandeling in de GGZ.

[2:23:36] Dat begint vaak heel klein.

[2:23:37] Als iemand er op tijd bij is, dan kunnen we deze persoon helpen.

[2:23:43] Maar op het moment dat je op een wachtlijst staat en je weet niet of je volgende maand of volgend jaar aan de beurt bent... en je problemen worden groter en je wordt afgewezen bij een instelling... omdat ze zeggen dat je te complex bent en dan land je weer op een andere wachtlijst...

[2:24:00] vervolgens ook niet meer zelf goed weten wat ze doen.

[2:24:02] Dan begrijp ik dat mensen in paniek raken, dat dat ook raakt aan familieleden, aan buren, aan anderen in de wijk en in de straat.

[2:24:10] En dat vind ik ook vaak het pijnlijke van deze problematiek waarover we het hebben.

[2:24:13] Want ook dit is te voorkomen geweest.

[2:24:15] Dat was beter geweest voor deze mensen, voor gemeenten, voor iedereen eigenlijk.

[2:24:21] En toch is dat veel te lang verwaarloosd.

[2:24:25] Er zijn nog veel meer vragen gesteld.

[2:24:30] Ook onder meer van mevrouw Dobbe van de SP.

[2:24:35] Die vragen zijn net al beantwoord.

[2:24:38] Ze vroeg ook naar de zorgzame buurten.

[2:24:46] En hoe we daar naar keken.

[2:24:48] En hoe we keken naar de zorgbuurthuizen.

[2:24:52] En dat is natuurlijk een hele mooie ontwikkeling, de zorgbuurthuizen.

[2:24:55] Omdat mensen daar juist voor elkaar opkomen en met elkaar... Nou, ook zorgen dat in de eigen wijk, in de eigen buurt er passende hulp kan worden geboden.

[2:25:04] Een collega van ons, mevrouw Slag Tichelman, die heeft een tijdje geleden ook een initiatiefnota, nog niet eens zo heel lang geleden, een paar weken geleden bij mij weten, ingediend waarmee ze ook zich richtte op wijkgerichte oudere zorg.

[2:25:16] Juist door die zorgzame buurt.

[2:25:17] En volgens mij sluit dat heel erg aan op de vraag die mevrouw Dobbe had.

[2:25:21] Want wat is er nou mooier dan ook juist in je eigen buurt en je eigen vertrouwde omgeving die hulp krijgen en daar hopelijk ook later oud worden?

[2:25:31] Ik kijk even of ik de vraag zo goed heb beantwoord, maar dit is natuurlijk een hele mooie positieve ontwikkeling.

[2:25:36] Mevrouw Dobbe.

[2:25:38] Ik stelde de vraag omdat het ook raakt aan woningnood.

[2:25:42] Ik weet nog de argumentatie achter het opzetten van de oude verzorgingshuizen van vroeger, die inmiddels zijn gesloten.

[2:25:51] Maar die hadden ook als doel niet alleen maar de zorg voor ouderen te verbeteren, maar ook te zorgen dat er woningen weer vrijkomen en een deel van de woningnood oplossen.

[2:26:00] Natuurlijk moet dat nooit gedwongen zijn, maar er zijn een heleboel mensen die dat wel willen.

[2:26:04] En voor de mensen die dat willen, zou het een mooie oplossing kunnen zijn.

[2:26:08] Dat is ook een reden waarom ik dit hier niet alleen vanuit zorg oogpunt, maar ook vanuit het woningnood oogpunt.

[2:26:16] Mevrouw Westerveld, wilt u daar kort op reageren?

[2:26:18] Ja, daar kunnen we ons alleen maar bij aansluiten natuurlijk.

[2:26:22] Er zijn ook een heel aantal vragen gesteld over organisaties.

[2:26:28] Misschien de heer Grin wist die vroeg, waarom hebben jullie het hier niet gehad over de kerken, de diakonie, al die andere organisaties die zich bezighouden met deze groep, want zij doen zo'n belangrijk werk.

[2:26:39] Daar kan ik me alleen maar bij aansluiten.

[2:26:41] Misschien wel mooi de voorpagina van onze initiatiefnota.

[2:26:45] Daar staat ook een foto op van het busje van het leger Desels.

[2:26:52] Die is gemaakt op de koekamp, toen we daar een aantal keer zijn geweest.

[2:26:56] En dan zie je wat voor mooi werk daar door het leger wordt verricht.

[2:27:02] Ik werd er ook door getroffen dat er zelfs droge sokken en droge ondergoed wordt uitgedeeld.

[2:27:08] Samen met noodzakelijke medische hulp.

[2:27:12] Maar dat zegt nog wel wat, dat zelfs dit soort basale vormen van hulp nodig zijn.

[2:27:18] En dat je ziet dat er een lange rij aan mensen is voor een kopwarme soep.

[2:27:23] En toen wij er waren, toen was het niet eens hardjewinter, maar dan ben je een paar uur buiten en denk je...

[2:27:28] Het is hartverwarmend om te zien wat al deze vrijwilligers na iedere dag doen.

[2:27:39] En ook om te zien dat dat door het hele land plaatsvindt.

[2:27:43] Dat zijn natuurlijk heel veel organisaties.

[2:27:46] met vrijwilligers, maar ook met kundigen, straatartsen, straatverpleegkundigen.

[2:27:51] Maar dat zijn natuurlijk ook kerken die in heel veel plekken in het land ontzettend mooi werk verrichten.

[2:27:56] Ik denk dat iedereen hier in deze zaal wel de voorbeelden kent van de Pauluskerk, maar datzelfde gebeurt natuurlijk ook op heel veel andere plekken.

[2:28:03] Waar kerken of mensen die lid zijn van een kerk,

[2:28:06] Er zijn voor elkaar.

[2:28:10] En misschien niet altijd dat van de daken schreeuwen.

[2:28:14] Maar als je lid bent van de kerkgemeenschap en je ziet dat er wat nodig is, dan zie ik ook die mooie initiatieven waarbij die nodige hulp wordt geboden.

[2:28:23] En dan zie ik ook hoe mensen overal in het land dit doen.

[2:28:29] Een deel van deze nota is eigenlijk gewoon geschreven door mensen die zich inzetten, juist ook binnen een mooie organisatie als het leger of een kerkelijk verband.

[2:28:43] Maar we hebben ze niet apart hier in een dankwoord vernoemd, maar bij deze doe ik dat alsnog.

[2:28:49] Want zeker zien wij dat overal door het hele land gebeuren.

[2:28:55] Er waren ook een aantal andere vragen over organisaties die daarmee bezig zijn.

[2:29:02] Ik wil even aansluiten bij een punt dat door mevrouw Beckerman net al is benoemd, over het geven van juridisch advies.

[2:29:11] Er zijn ook een aantal hele mooie voorbeelden van.

[2:29:14] Een van de voorbeelden is bijvoorbeeld in Nijmegen, waar vanuit de gemeenteraad zelf een initiatief kwam om met een straathulpcoach te werken.

[2:29:22] Dat zijn dan ervaringsleskundigen, dus mensen die echt weten wat het is om op straat te leven, maar mensen die ook weten hoe ze de weg kunnen vinden.

[2:29:32] Dan gaat het over de juridische ondersteuning.

[2:29:36] Als je op straat leeft en je hebt het vertrouwen verloren in een groot deel van de politiek of de hulpverleners, omdat je merkt dat je er niet uitkomt, is het fijner om te stappen naar iemand die heel goed weet wat je hebt meegemaakt.

[2:29:53] En die jou goed op weg kan helpen.

[2:29:55] En juist dit soort hele mooie initiatieven, die we in verschillende gemeenten zien, dat sluit natuurlijk heel erg aan op wat wij ook in onze nota beschrijven.

[2:30:11] Dan moet daar wel gelegenheid voor zijn.

[2:30:13] En dan wil je ook wel dat degenen die zo'n straathulpcoach zijn, of op een andere manier... We hebben ook het straatconsulaat in Den Haag.

[2:30:21] Je wil natuurlijk wel dat dat ook een echte baan gaat worden.

[2:30:25] En niet weer op basis van vrijwilligerswerk.

[2:30:27] Want dat wordt te vaak gedaan bij ervaringsdeskundigen.

[2:30:31] Dat wordt gedacht, dit kan je wel even een paar uurtjes erbij doen.

[2:30:34] Terwijl het natuurlijk gewoon een echte baan is.

[2:30:36] Sterker nog, ik denk dat het onze samenleving...

[2:30:39] aan zorgkosten, maar ook aan welzijn en aan al die andere zaken die gewoon goed zijn voor iemand, in the end veel meer oplevert dan dat het kost.

[2:30:47] Dus laten we ook juist dit soort initiatieven, die zijn gedaan, serieus nemen.

[2:30:52] En dat sluit ook aan bij een paar punten die ook werd gemaakt, volgens mij door de heer Grinwis, maar ook door de heer Velbrief.

[2:30:59] Of moet je die cliëntenondersteuning niet gewoon in de WMO opnemen?

[2:31:02] Ik vind dat een heel interessant voorbeeld.

[2:31:05] Om niet net zoals een aantal andere functies, die bedoeld zijn om mensen te ondersteunen, ook dit in de WMO, in de maatschappelijke ondersteuning, een haakje neer te zetten.

[2:31:14] Om te zorgen dat dit maar geregeld gaat worden.

[2:31:17] Juist in het belang van ons allemaal.

[2:31:19] Iedereen heeft er natuurlijk baat bij als mensen worden geholpen en op tijd worden geholpen.

[2:31:25] En als ook die juridische ondersteuning voor iedereen gelijk is.

[2:31:29] Want we zijn in Nederland natuurlijk ook een democratische rechtsstaat... met als idee dat juridische ondersteuning en daar beroep op kunnen doen... dat dat voor iedereen toegankelijk moet zijn.

[2:31:38] En we weten ook allemaal dat het in de praktijk niet zo is.

[2:31:40] Dus dit is een heel interessante suggestie om dat ook op die manier op te gaan pakken.

[2:31:47] Ik denk dat ik nu aan mijn laatste blokje ben gekomen over jeugd.

[2:31:54] Dit raakt ook aan het punt van de huisuitzetting.

[2:31:59] Dat is een laagdrempelige vorm van ondersteuning.

[2:32:09] Iemand die specifiek voor de familie is, die zo in de knel zit, dat kan enorm helpen.

[2:32:15] Dat kan hele pijnlijke en nare situaties ook voorkomen.

[2:32:20] Ik ga naar het laatste blokje over jeugd.

[2:32:21] Daar zijn een aantal vragen over gesteld.

[2:32:23] Ik begin bij de vraag van de heer De Hoop, die vroeg over de initiatiefwet.

[2:32:30] Er is vanuit de Kamer in de afgelopen jaren heel veel om te doen geweest.

[2:32:35] Het probleem is dat er een harde leeftijdsgrens zit als je 18 bent.

[2:32:40] Dan kom je in een van de andere zorgwetten terecht, en dat zijn er verschillende.

[2:32:49] En die harde knip die er is, dat zorgt ervoor dat jongeren die 18 zijn...

[2:32:56] in een instelling hebben gewoond of vertrouwde hulpverleners hebben, dat ze die kunnen kwijtraken.

[2:33:02] Een aantal jaar geleden is wel op verzoek van de Kamer ook de leeftijdsgrens voor de pleegzorg uitgebreid, waardoor pleegouders nou wat langer een vergoeding krijgen.

[2:33:11] Maar de Kamer heeft al verschillende fracties in de Kamer, en ook zeker wij, maar ik kijk mevrouw Bruining ook aan, die maakt ook hier de debat opnieuw een punt van.

[2:33:19] hebben aangegeven, zou je niet voor veel meer jongeren die harde knip had lossen moeten maken.

[2:33:24] En nu doen enkele gemeenten dat ook goed.

[2:33:27] Dus op het moment dat een jongere de leeftijd van 18 bereikt en zegt... ik wil nog gebruik kunnen maken van mijn vertrouwde hulpverleners... dan gaan sommige gemeenten daar ontzettend koelant mee om.

[2:33:38] En dat heet verlengde jeugdzorg.

[2:33:40] Dan kan iemand nog een tijdje lang bijvoorbeeld de behandeling afmaken... of bijvoorbeeld nog iets langer in de instelling blijven wonen.

[2:33:46] Maar we kennen ook hele andere voorbeelden.

[2:33:48] Een tijdje geleden sprak ik met een jongere die werd 18.

[2:33:52] Hij vertelde dat hij in zijn examenjaar weg moest op de plek waar hij woonde.

[2:33:58] Wat hem tot enorme problemen bracht.

[2:34:00] Waardoor hij zijn examen niet kon afleggen dat jaar.

[2:34:04] En nog een jaar blijven zitten op school vanwege al die problemen.

[2:34:07] Dat laat wel zien dat zo'n harde leeftijdsgrens niet altijd te billigen is.

[2:34:12] En dat we daar een oplossing voor zouden moeten bedenken.

[2:34:16] Al een paar jaar zijn wij ook met de fractie van GroenLinks bezig met de initiatiefwet.

[2:34:22] Dat is best wel ingewikkeld, want je moet daarvoor vier wetten veranderen.

[2:34:26] De initiatief werd genomen als uitgangspunt dat jongeren die dat zelf willen, nog langer gebruik zou moeten maken van de jeugdzorg.

[2:34:33] Maar waar we ook tegenaan lopen, is dat de kosten wel vrij makkelijk te berekenen zijn, maar de opbrengsten niet.

[2:34:40] Ik denk dat het voor de meeste mensen die hiermee luisteren geen geheim hoeft te zijn, dat op het moment dat iemand een vliegende start heeft aan het begin van je leven, en als je 18 wordt en je kan wel je opleiding afmaken,

[2:34:51] Of je kan wel je behandeling afmaken waardoor je een vervolgopleiding kan doen.

[2:34:59] Dan weten we allemaal dat dat in alle opzichten voordelen geniet.

[2:35:02] En dan noem ik nog niet eens de voordelen die te maken hebben met welzijn en gezondheid.

[2:35:07] Alleen die zijn wel lastig te berekenen.

[2:35:09] En dat is een van de punten waardoor we enigszins vastlopen met deze initiatiefnota.

[2:35:15] Omdat het een goede gewoonte is als wij wat voorstellen dat we dan vertellen wat kost het en wat levert het op.

[2:35:20] Ik denk dat daar misschien genoeg achtergrondtoelichting is.

[2:35:24] Maar dat betekent niet dat we het niet moeten blijven noemen.

[2:35:26] Ik ben blij met alle collega's dat we dit moeten blijven noemen, want het is echt een groot probleem voor veel jongeren.

[2:35:36] Er zijn nog een aantal andere vragen gesteld.

[2:35:43] Hoe we concreet kunnen borgen dat jongeren uit de jeugdzorg niet langer uit zorg vallen en dakloos worden.

[2:35:49] Door soepeler om te gaan met die leeftijdsgrenzen.

[2:35:51] Ik wil nogmaals benadrukken dat wat ons betreft altijd dat initiatief bij jongeren zelf moet liggen.

[2:35:58] Er zijn genoeg jongeren die hebben natuurlijk hele nare ervaringen met jeugdzorg.

[2:36:02] Of die willen helemaal niet meer begeleiding krijgen van hun hulpverleners.

[2:36:07] Je moet altijd kijken naar jongeren zelf.

[2:36:09] En goed luisteren naar jongere organisaties die ook al vaak genoeg bij ons hebben aangeklopt.

[2:36:16] Zorg dat al die levensdomeinen op orde zijn.

[2:36:19] Dat iemand een inkomen heeft, dat iemand school of werk heeft, dat het sociaal netwerk op orde is.

[2:36:24] Dat er hulp nodig is.

[2:36:25] Een dak hoort ook bij die big five.

[2:36:29] Dus het zou heel goed zijn om juist die wensen van jongeren zelf als uitgangspunt te nemen.

[2:36:34] En ook jongeren die via hun belangenorganisaties of andere manieren bij ons aankloppen.

[2:36:40] Om heel goed te luisteren naar wat zij willen.

[2:36:43] Want ze hebben hier hele goede punten te pakken.

[2:36:44] En ook nogmaals, dat levert de hele samenleving en niet in de laatste plaats de jongeren zelf alleen maar voordelen op.

[2:36:52] En ik denk dat ik hiermee alle vragen heb gehad, ook over het blokje jeugd.

[2:37:01] Dan wil ik u hartelijk danken voor uw inbreng.

[2:37:04] Ik zie geen verdere vragen vanuit de Kamer, dus ik denk dat u ook uitvoerig genoeg antwoord heeft.

[2:37:09] En ik wil graag het woord nu geven aan de staatssecretaris en dan even de vraag stellen, hoe staat het met het blokje vrouw?

[2:37:17] Is daar inmiddels antwoord op of moeten we dat in de tweede termijn doen?

[2:37:21] Een deel naar de tweede termijn.

[2:37:24] En ik begrijp dat ik op één vraag een brief toe ga zeggen.

[2:37:28] Maar daar kom ik zo nog even op terug.

[2:37:31] Voorzitter, als u er toe zou staan, is het mogelijk om een heel kort moment te schorsen voor een korte sanitaire stop?

[2:37:37] Twee minuutjes?

[2:37:39] Ik zie bepaalde Kamerleden opgelucht ademhalen, dus laten we dat even doen.

[2:37:44] Dan stel ik voor tot kwart voor te schorsen.

[2:44:29] Ik heropen de vergadering.

[2:44:34] We zijn gekomen aan de beurt van de staatssecretaris van Langdurige en Maatschappelijke Zorg.

[2:44:39] Het woord is aan mevrouw Pauw-Verweij.

[2:44:43] Dank u wel, voorzitter.

[2:44:44] Allereerst wil ik natuurlijk de leden Beckerman en Westerveld en hun ondersteuning hartelijk bedanken voor het indienen van deze initiatiefnota.

[2:44:53] De lange lijst van betrokkenen bij deze nota laat zien hoe tomeloos velen in Nederland zich inzetten voor de aanpak van dakloosheid.

[2:45:03] Een huis is de basis van alles.

[2:45:05] Zonder een eigen thuis heb je geen veilig toevluchtsoord, geen veilige omgeving waarin je kunt groeien, je kinderen kunt grootbrengen.

[2:45:13] geen plek van waaruit je kunt deelnemen aan de samenleving.

[2:45:17] Dakloos zijn raakt aan je fundament als mens, aan je gezondheid, je kansen in de wereld, je toegang tot voorzieningen, je relaties met anderen, je heden en je toekomstperspectief.

[2:45:30] Ik weet niet hoe het is om dakloos te zijn.

[2:45:32] En ook al ben en blijf ik in gesprek met mensen die dit wel hebben ervaren, zal ik nooit pretenderen dit wel te weten.

[2:45:39] Wel weet ik vanuit mijn achtergrond als arts hoe belangrijk een gezonde stabiele basis is en hoe grote gezondheidseffecten kunnen zijn als die mist.

[2:45:48] Als moeder weet ik hoe belangrijk het is dat mijn kinderen opgroeien met een solide dak boven hun hoofd.

[2:45:53] Een dak dat mijn gezin liefkozend het nest is gaan noemen.

[2:45:57] Waarschijnlijk omdat de term nesttotdrang iets te vaak gebruikt is tijdens mijn vorige zwangerschap.

[2:46:02] Als je dat nest niet hebt, als je geen thuis hebt in deze wereld, is dat heel schrijnend en laat dat hele diepe sporen na.

[2:46:11] Dakloosheid kan iedereen overkomen.

[2:46:13] Geen moeder slaapt vrijwillig met haar kinderen in een auto.

[2:46:17] Geen jongeren veruilt vrijwillig een jeugdzorginstelling voor de straat.

[2:46:21] Ik geloof in de kracht van gemeenschap, samenleving en overheid die er alles aan doen om te voorkomen dat iemand dak- of thuisloos raakt.

[2:46:30] Een nest is geen solide object, maar bestaat uit vele kleine onderdelen die samen een eenheid vormen, vervlochten worden tot een thuis.

[2:46:39] Zo is het ook met de doelstellingen van het Nationaal Actieplan Dakloosheid.

[2:46:43] Alleen door samen, interdepartementaal, met gemeenten, belangenorganisaties en ervaringsdeskundigen aan de gestelde ambities te werken, maken we ze tot een realiteit.

[2:46:55] In 2030 heeft iedereen een thuis vergt lef, maar bovenal geloof en vertrouwen in de gezamenlijke krachtinspanning die nodig is om dichter bij dat streven te komen.

[2:47:05] Deze initiatiefnota laat daarmee ook zien dat er nog een lange weg te gaan is om onze ambities te verwezenlijken.

[2:47:12] Samen met de ministeries van VRO, SCW en VWS heeft het kabinet serieus naar de voorstellen gekeken.

[2:47:19] Hier zal ik als coördinerend bewindspersoon van het Nationaal Actieplan Dakloosheid tijdens dit debat nog iets verder op ingaan.

[2:47:26] Ik wil de initiatiefnemers en de andere betrokkenen nogmaals bedanken voor deze waardevolle voorstellen.

[2:47:34] Dat blenkt mij tot het eerste blokje.

[2:47:40] Algemeen, NAD, wet- en regelgeving en monitoring.

[2:47:45] Zoals aangekondigd.

[2:47:53] Om te beginnen.

[2:47:54] Een vraag van mevrouw Dobbe.

[2:47:57] Die stelt dat er meer nodig is om dakloosheid uit te bannen en dat de voorstellen uit de initiatiefnota minder kosten dan de kosten van het laten voorbestaan van dakloosheid.

[2:48:08] Ik ben het ermee eens dat het voorkomen van dakloosheid beter is dan het oplossen daarvan en dat dat zeker ook voor de kosten geldt.

[2:48:14] Wat betreft de kosten van de voorstellen in de initiatiefnota, sommige zijn minder kostbaar, andere lijken wel wat kostbaarder, maar ik heb deze niet precies nagerekend.

[2:48:26] We willen graag bekijken wat er binnen de bestaande middelen en mogelijkheden al kan.

[2:48:32] En we denken vooral dat het heel erg belangrijk is dat er voldoende passende huisvesting gerealiseerd wordt.

[2:48:41] Een vraag van de heer Vijlbrief en de heer Grinwis over de sociaal-juridisch adviseur opnemen en hoe ik kijk naar het voorstel om laagdrempelige juridische sociale dienstverlichting te verplichten.

[2:48:58] Vanuit de WMO bieden specialistische onafhankelijke cliëntondersteuners ondersteuning bij toegang tot recht en zorg.

[2:49:06] En zij hebben goede kennis van de rechten van mensen die dakloos zijn of dakloos dreigen te worden.

[2:49:12] Daarnaast hebben we via de wet op rechtsbijstand hebben mensen ook toegang tot juridische ondersteuning.

[2:49:18] En JNV werkt aan versterking van sociaal-juridische hulp, zoals sociaal raadslieden en juridische loketten.

[2:49:27] Dat is wat er al is.

[2:49:29] Tegelijkertijd vonden zowel ik als de ondersteuning naast mij dit een sympathiek plan.

[2:49:38] En we zijn op dit moment bezig met onderzoek waarmee we kijken naar de verbreding van de inzet van onafhankelijke cliëntondersteuning om dit meer domein overstijgend in te zetten.

[2:49:51] Dus ik zou dit voorstel graag meenemen in dat onderzoek en daarover rapporteren naar de Kamer.

[2:49:59] Wanneer is dat?

[2:50:00] Ik wil deze graag als toezegging noteren en daarvoor heb ik een datum nodig.

[2:50:09] Q2 volgend jaar.

[2:50:13] Wij noteren kwartaal 2 in 2026.

[2:50:20] Gaat u verder.

[2:50:21] Dan nog een vraag van de heer Grinwis over hoe het gaat met de uitvoering van het actieplan dakloosheid door gemeenten.

[2:50:29] Dat er signalen zijn dat er wel stevig aan gewerkt wordt, maar nog te weinig gestuurd en of ik die signalen herken.

[2:50:37] Op dit moment wordt de voortgang van het nationaal actieplan geëvalueerd door onderzoeksbureau Significant.

[2:50:43] En ik verwacht dat ik deze resultaten eind dit jaar met uw Kamer kan delen.

[2:50:48] Daarop vooruitlopend zie ik dat veel gemeenten, zorgpartijen, corporaties en belangenbehartigers ondanks de uitdagingen keihard aan de slag zijn met preventie en huisvesting.

[2:50:59] Maar een aantal externe factoren maken dat wel knap lastig.

[2:51:02] Denk aan de krapte op de woningmarkt, inflatie.

[2:51:05] Die maken dat de gemeenten ook veel bezig zijn met acute problemen van inwoners oplossen.

[2:51:09] Ik heb begrip voor de complexe realiteit waar gemeenten zich binnen bevinden.

[2:51:14] Maar tegelijkertijd blijf ik hen oproepen om het voorkomen en terugdringen van dakloosheid hoog op de regionale politieke agenda te houden.

[2:51:25] U hoort dus nog van mij terug over dat onderzoek.

[2:51:27] Een vraag van mevrouw Richardson.

[2:51:30] Of ik prioriteit kan geven aan de uitrol van de etos-stellingen?

[2:51:34] Het verbeteren van de monitoring van dakloosheid, landelijk en lokaal, en het investeren in kennisontwikkeling is een van mijn prioriteiten.

[2:51:41] Daar hebben we het in het debat een week geleden kort over gehad.

[2:51:46] En tellen door middel van ethos-light-classificaties van grote waarden, want we hebben op dit moment geen eenduidig beeld.

[2:51:52] Uit de eerste tellingen blijkt heel duidelijk dat er bepaalde

[2:51:56] groepen die hoger uitvallen dan we tot nu toe gedacht hebben.

[2:52:00] Dat is een waardevolle informatie om te hebben.

[2:52:05] Ik vind het belangrijk dat de regionale tellingen op regelmatige basis plaatsvinden en uiteindelijk kunnen leiden tot een landelijk beeld.

[2:52:11] En daarover ben ik deze herfst in gesprek met kansvondst, de hoogschool Utrecht, VNG en het CBS.

[2:52:18] En ik informeer uw Kamer over de voortgang hierover voor het einde van dit jaar.

[2:52:26] Ik heb een vraag van de heer Grinwis over het amendement van collega Ceder, maar anders leg ik die even onder op de map voor als hij terugkomt.

[2:52:40] Vraag van mevrouw Dobbe of ik bereid ben om te regelen dat iedereen binnen drie dagen een briefadres krijgt.

[2:52:47] Ik herken de noodzaak hiervan.

[2:52:49] Ik was op werkbezoek bij het straatconsulaat.

[2:52:53] Schrok overigens ook van een aantal van de verhalen over de eisen die soms gesteld worden.

[2:52:56] rondom het verkrijgen van een briefadres tot aan foto's moeten maken van de plekken waar je het vaakst zou slapen aan toe.

[2:53:06] Dat zijn hele schrijnende verhalen en lijkt mij niet zoals het hoort.

[2:53:11] Dat gezegd, is BZK op dit moment bezig met de in 2022 doorgevoerde wetswijziging en het beleid rondom briefadressen te evalueren.

[2:53:21] Er is toegezegd dat de Kamer uiterlijk dit najaar van de staatssecretaris van BZK de uitkomsten van de evaluatie ontvangt.

[2:53:32] En naar aanleiding van deze uitkomsten ga ik met BZK in overleg over het geven van verdere invulling aan dit onderwerp.

[2:53:40] En dan zal dit een van de nadrukkelijke punten zijn die ik daarin meeneem.

[2:53:50] Ja, ik zie dat mevrouw Dobbe een interruptie heeft.

[2:53:54] De heer De Hoop had ook al aangegeven een interruptie.

[2:53:56] Dus ik moet even zoeken hoeveel er nog van dit blokje is.

[2:54:01] Dan kunnen we ze allemaal even aan het einde van het blokje doen.

[2:54:03] Tenzij je specifieke vragen... Zullen we die dan even afronden?

[2:54:09] Dan krijgt u daarna de gelegenheid voor vragen.

[2:54:15] De staatssecretaris.

[2:54:16] We gaan sneller dan ik dacht.

[2:54:17] De vraag van mevrouw Richardson ging ook over briefadressen.

[2:54:22] Het afschaffen van de kostendelersnorm.

[2:54:28] En of ik bereid ben om die af te schaffen.

[2:54:33] Het korte antwoord is nee.

[2:54:35] Het langere antwoord is dat de bijstand een vangnetregeling is, heel duidelijk bedoeld voor noodzakelijke bestaanskosten.

[2:54:43] En het idee is dat bij meerdere huisgenoten die kosten gedeeld kunnen worden en daardoor lager uitvallen.

[2:54:49] De kostendelersnorm is bij 2023 al gewijzigd, zodat jongeren tot 27 jaar niet langer meedelen als kostendeler voor hun huisgenoten, meestal hun ouders.

[2:55:03] Zoals afgesproken in het regeerprogramma wordt in opdracht van VRO in samenwerking met SZW onderzocht wat de effecten zijn van aanpassing of afschaffen van de kostendelersnorm op woningdelen.

[2:55:15] De resultaten daarvan worden in februari of maart van 2026 verwacht.

[2:55:22] En voor die tijd, daar kan ik dus niet op vooruitlopen door nu toe te zeggen dat ik de kostendelersnorm ga afschaffen.

[2:55:32] Verder wordt in spoor twee van het programma participatiewet in balans de normen systematiek bekeken.

[2:55:37] En daarin wordt de kostendelersnorm ook nadrukkelijk meegenomen.

[2:55:47] Dan het amendement van de heer Seder.

[2:55:51] netjes uitgevoerd gaat worden in overeenkomst met de etelstellingen.

[2:55:59] Op dit moment is het ministerie van VRO bezig met een uitvoerbaarheidstoets om inzicht te krijgen in de groep die aanspraak zou kunnen maken op de voorgangsregeling en de gevolgen voor het systeem van urgentie, omdat dit op dit moment nog niet duidelijk is.

[2:56:13] En ook kijkt het ministerie van VRO, net als voor de andere groepen wettelijk verplicht urgenten, naar de nadere afbakening van de groep die kan worden opgenomen in de ministeriële regeling.

[2:56:23] En dit is met name belangrijk voor de uitvoerbaarheid van gemeenten.

[2:56:28] Dat brengt mij tot het einde van het blokje.

[2:56:39] Voorzitter, al eerst dank voor het eerste deel van de beantwoording van de staatssecretaris.

[2:56:43] Even voor de helderheid.

[2:56:45] Op 5 december 2022 is door de voorganger van deze staatssecretaris met best wel veel bombardie het actieplan tegen dakloosheid gepresenteerd, waarin heel helder dat doel stond geen dakloosheid meer in 2030.

[2:56:58] Staat dat doel nog, wat deze staatssecretaris betreft?

[2:57:02] Ik denk dat de staatssecretaris ook met mij constateert dat in de afgelopen drie jaar de problemen misschien wel groter zijn geworden in plaats van kleiner en dat het doel steeds dichterbij komt.

[2:57:18] En dat je dan zou kunnen zeggen dat je daar meer beleid voor nodig hebt, misschien ook wel meer financiën.

[2:57:23] En hoe rijmt de staatssecretaris dat dan

[2:57:26] met het feit dat er toch ook in deze begroting bij Prinsjesdag wel een bezuiniging stond voor de subsidieregeling toegang tot zorg en ondersteuning.

[2:57:34] Is de staatssecretaris het met mij en GroenLinks Partij van de Arbeid eens dat het doel daarmee eerder verder weg komt dan dichterbij?

[2:57:41] De staatssecretaris.

[2:57:45] Ik herken absoluut dat er dingen zijn die nog niet goed genoeg zijn.

[2:57:50] Daar opende ik ook mee in mijn algemene inleiding.

[2:57:53] En daarnaast zien we eigenlijk dat waar wij eerder bezig waren met specifiek gericht beleid op

[2:58:02] de groep dakloze mensen zoals we die vroeger kenden, dat er steeds meer mensen bij komen.

[2:58:07] En dan denk ik met name aan de economisch daklozen.

[2:58:09] Mensen waarvan we tien, vijftien, twintig jaar geleden niet verwacht zouden hebben dat zij met hun gezin in een auto moeten wonen of bij familie op de bank.

[2:58:20] Aan de ene kant ben ik het ermee eens dat het lang nog niet zo goed gaat als we zouden willen.

[2:58:26] Aan de andere kant zijn we vanuit mijn ministerie, maar ook vanuit VRO, nog steeds heel hard bezig met stappen zetten naar de doel in 2030.

[2:58:36] Dus dat is niet gewijzigd.

[2:58:37] Daar gaan we mee door.

[2:58:40] Ik kan helaas niet voorkomen dat er nooit een bezuiniging doorgevoerd wordt op mijn departement.

[2:58:45] Tegelijkertijd is er wel heel hard gestreden om zoveel mogelijk bezuinigingen ook uit vorige kabinetten terug te draaien.

[2:58:52] En te zorgen dat de prijs die helaas nu en dan betaald moet worden bij Prinsjesdag zo min mogelijk bij VWS terecht is gekomen.

[2:58:58] Ik ben heel erg trots op wat we daar allemaal bereikt hebben.

[2:59:01] Maar ik herken dat er nog stappen genomen moeten worden.

[2:59:05] En daar ben ik hard mee bezig.

[2:59:06] En daar zal ik ook verantwoording over afleggen tegenover uw Kamer.

[2:59:12] De heer De Hoop.

[2:59:13] Voorzitter, met alle waardering voor deze staatssecretaris, maar ik vind de beantwoording best wel algemeen.

[2:59:17] En de Kamer heeft dit doel niet bedacht.

[2:59:21] Het heeft het kabinet, het vorige kabinet, zelf bedacht.

[2:59:25] En om tot nul te komen in 2030 is nog maar vijf jaar en heel veel werk nodig.

[2:59:30] En ik denk dat de staatssecretaris terecht constateert dat er problemen bij zijn gekomen.

[2:59:35] Maar er zijn natuurlijk ook problemen waarvan ook de staatssecretaris en de voorganger al wisten dat die daar waren.

[2:59:41] En dan vind ik het wel ingewikkeld dat ik

[2:59:43] Van de staatssecretaris, we hebben een aantal bezuinigingen teruggedraaid, maar wat daarnaast komt, wat voor extra flankerend beleid er de komende periode bij komt, dat is mij niet helemaal helder nog.

[2:59:55] Maar ik zie tegelijkertijd wel in haar eigen begroting juist op een punt wat dakloosheid kan versterken, bezuinigingsstaan.

[3:00:02] Dus ik zou van de staatssecretaris nog iets concreter horen wat voor stappen zij de komende periode extra zet

[3:00:08] extra zet om er daadwerkelijk toe te komen dat we die dakloosheid in 2030 niet meer in Nederland hebben.

[3:00:13] Daar verwacht ik dan, als zij dat doel hooghoudt, van haar ook extra stappen.

[3:00:21] Voorzitter, ik zou anders graag zometeen nog even terug willen komen op dit punt.

[3:00:25] Want ik herken deze bezuiniging niet als bezuiniging.

[3:00:28] Ik heb alle dingen waar wel bezuinigingen gemaakt moesten worden, zijn uitgebreid met mij besproken.

[3:00:34] Dus of er is iets wat toch ongezien over mijn bureau is geleden, maar dat twijfel ik eerlijk gezegd.

[3:00:39] Dus ik denk dat wij wellicht anders naar een bepaalde pot kijken.

[3:00:42] Maar daar zou ik dan graag in de tweede termijn even op terug willen komen.

[3:00:45] Want dan wil ik ook wel zeker weten dat ik inhoudelijk goed antwoord op de vraag van de heer De Hoop.

[3:00:50] De heer De Hoop knikt, dan is nu het woord aan mevrouw Dobbe.

[3:00:55] Ik zit met verbazing na het antwoord te luisteren.

[3:00:59] We hebben het hier over het oplossen van dakloosheid voor 2030.

[3:01:05] Dan moeten we alle zeilen bijzetten.

[3:01:08] We hebben twee concrete maatregelen genoemd.

[3:01:14] Zoals het afschaffen van de kostendelersnorm.

[3:01:16] En het zorgen dat mensen binnen drie dagen een briefadres kunnen krijgen.

[3:01:21] In ieder geval van het briefadres, zegt de staatssecretaris ook, daarvan heb ik de negatieve gevolgen ook gezien, zelf, met eigen ogen heeft ze dat.

[3:01:31] En heeft ze dat van de kostendelersnorm ook gezien, zoals wij dat ook hebben gehoord en gezien, dat bijvoorbeeld mantelzorgers in de knel komen, dat mensen die willen samenwonen in de knel komen.

[3:01:41] Heeft zij die ook gezien?

[3:01:42] Erkent ze dat daar ook negatieve gevolgen van zijn, net zoals die het niet kunnen krijgen van een briefadres?

[3:01:49] De staatssecretaris.

[3:01:52] Dat is dan wellicht een grappig toeval, maar mijn maiden speech ooit in de Eerste Kamer ging over een wetsvoorstel dat het discriminerend onderscheid op moest heffen, waarbij als een broer of zus zijn of haar broer of zus in huis nam om daar mantelzorg voor te gaan leveren, maar die broer of zus een uitkering ontving, dat die daar niet op gekort werd.

[3:02:14] Dat was ooit zo geregeld onder staatssecretaris Rutte.

[3:02:18] En dat discriminatoire onderscheid moest opgeheven worden, want dat mocht niet voortbestaan.

[3:02:24] Waar ik een bijdrage van twintig minuten, want je mag lang spreken in de Eerste Kamer, over gehouden heb, dat ik dat een mantelzorgersboete vond.

[3:02:32] En uiteindelijk is dat wetsvoorstel in de Eerste Kamer gesneuveld, doordat mijn fractie er niet voor gestemd heeft in der tijd.

[3:02:38] Dus de problemen herken ik zeker.

[3:02:43] dat die er zeker voor bepaalde groepen zijn.

[3:02:47] Het is echter ook zo dat het kabinet wel inzet op woningdelen op andere manieren die buiten de kostendelersnorm omvallen.

[3:02:55] En bijvoorbeeld het makkelijker maken van mantelzorgwoningen op eigen terrein.

[3:02:59] Dus het is niet zo dat we hier volledig de ogen voor sluiten.

[3:03:01] Maar op beide dossiers loopt op dit moment een evaluatie.

[3:03:05] wordt gekeken naar welke problemen er zijn, welk kostekaartje er aan hangt om dat op te lossen.

[3:03:12] En vooral waar het het meeste knelt.

[3:03:14] Bijvoorbeeld als we kijken naar zo'n briefadres.

[3:03:17] Ik wil daar heel graag wat aan doen.

[3:03:19] Ik herken absoluut de wens.

[3:03:21] En als ik nu dit zou kunnen doen en er is daarmee geregeld dat het overal drie dagen is, dan zou ik dat heel graag doen.

[3:03:28] Maar, en dit zeg ik heel vaak in debatten, maar helaas omdat het zo is.

[3:03:35] We hebben een decentraal stelsel waarin het niet zo is dat ik domweg mijn wil uit kan rollen over alle gemeenten en dat er dan gebeurt wat ik wil dat er gebeurt.

[3:03:44] Dus we zijn er ook aan gebonden dat we moeten kijken waar die knelpunten zitten en hoe we dat het beste kunnen ondersteunen.

[3:03:51] Daar zijn we op dit moment mee bezig en daar ga ik dan niet in de weg lopen.

[3:03:54] Dat is specifiek voor het stuk van BZK.

[3:03:57] En bij de kostendelersnorm, daar wordt dus op dit moment onderzoek naar gedaan.

[3:04:01] Daar ontvangt de Kamer binnenkort ook een brief over.

[3:04:04] Maar ik zag wel even voorbij komen dat daar dus ook een prijskaartje van, ik geloof... Ik zag volgens mij 400 staan, maar in ieder geval een hoop, 100 miljoen, per jaar aanhangt.

[3:04:16] Ja, ik heb 400 staan, maar goed.

[3:04:19] meerdere honderden miljoenen per jaar aan hangt.

[3:04:22] Maar dat is ook iets waar we dan over moeten spreken.

[3:04:25] Want dat is niet een bedrag dat we vrij op de begroting hebben staan.

[3:04:28] Dus als we daarvoor willen kiezen, dat kan, maar dan staan daar andere politieke keuzes tegenover.

[3:04:33] En dat is dan ook weer iets waarvan ik dan, zeg ik ook vaker, maar goed, helaas val ik in herhalingsen nu en dan, dat denk ik niet past bij mijn rol als demissionair staatssecretaris.

[3:04:42] Los van het feit dat dit überhaupt mijn

[3:04:44] Het lijkt me een punt waar een volgend kabinet samen met elkaar over moet gaan praten.

[3:04:54] En een beslissing op moet nemen.

[3:04:58] Het hele kruur aan die kostendelersnorm is natuurlijk dat we allemaal zien dat het schijnende situaties oplevert.

[3:05:06] Dat kan ook niet ontkend worden.

[3:05:07] Je ziet hoe mensen in de problemen komen en hoe het de woningnood vergroot.

[3:05:11] En tegelijkertijd ontbreekt het dan toch aan politieke wil om daar van af te komen.

[3:05:17] Want het is ontzettend cru om te bedenken dat er nu wordt verwezen naar een kostenpost, terwijl een boete op samenwonen en een boete op mantelzorgen wordt gebruikt om een kostenpost in de begroting te dekken.

[3:05:29] Met allerlei schrijnende gevolgen van dien.

[3:05:32] Dus daar zou ik nog wel een reflectie op willen van deze staatssecretaris.

[3:05:35] En anders dan spreek ik ook de rest van de Kamer aan als zij dit niet wil oplossen.

[3:05:39] Ja, dan moeten wij dat dus vanuit de Tweede Kamer gaan doen.

[3:05:41] En dan nog even heel snel, voorzitter, over dat briefadres.

[3:05:45] Kijk, dat het ingewikkeld is, dat geloof ik.

[3:05:47] Maar als wij er niet op inzetten dat het gebeurt, dan gebeurt het sowieso niet.

[3:05:51] Dus dat vind ik wel een hele makkelijke uitweg om te zeggen, ja, het is een heel ingewikkeld, decentraal stelsel.

[3:05:55] We zijn hier ook om oplossingen te bedenken voor problemen, volgens mij.

[3:05:58] Dank u wel.

[3:05:59] Ik wil u graag uitdagen om kort en bondig te antwoorden.

[3:06:03] Over die inzet kan ik heel erg duidelijk zijn.

[3:06:05] Die is er wel.

[3:06:06] En de wil is er wel.

[3:06:07] Dus zodra hierover de resultaten liggen, zal ik met BZK spreken en ik zal ook met VNG hierover spreken.

[3:06:13] Dus dat ik die wil om hier aan te trekken, die is er absoluut.

[3:06:17] Alleen ik wil niet op die evaluatie vooruitlopen.

[3:06:20] Dus dat is uitstel, maar absoluut geen afstel en dat ligt ook niet aan mijn motivatie op dit onderwerp.

[3:06:25] Dus die inzet die kunt u van mij verwachten en daar kunt u me ook op aanspreken als we elkaar in een volgend debat hierover treffen.

[3:06:31] Wat betreft de kostendelersnorm, ik herken de problematiek, maar tegelijkertijd zie ik ook... Ons sociale stelsel staat ook al langere tijd onder druk.

[3:06:43] En het is zo dat de rijksbegroting steeds verder groeit bij mijn departement, maar zeker ook bij SC2.

[3:06:48] Dus we moeten ook zorgen dat we voor iedereen dat sociale vangnet kunnen blijven betalen.

[3:06:55] En daar zit een solidariteitsstelsel onder dat we ook graag intact willen houden.

[3:07:00] En daar komt bij dat als we op een gegeven moment zeggen dat mensen redelijkerwijs dus van een lager bedrag rond zouden moeten kunnen komen, dat we dan zeggen dan wordt het ietsje lager.

[3:07:09] Dat is ook iets wat eraan vasthangt.

[3:07:12] Ik zie dat mevrouw Dobbert daar niet mee eens is, dat snap ik.

[3:07:19] U heeft nog één interruptie.

[3:07:21] Als hier wordt gepraat over solidariteit in termen van die kostendelersnorm... terwijl we hier concluderen dat het mensen alleen maar in de problemen brengt... dan vind ik dat echt een hele kromme en ook een foute redenering.

[3:07:34] Ik denk niet dat we op die manier met mensen moeten omgaan.

[3:07:36] Op het moment dat wij een fout hebben in het stelsel... waardoor mensen alleen maar in de problemen komen... en het doel dat wij hier met elkaar stellen... tot 2030 dakloosheid oplossen...

[3:07:47] Dat we dat doel verder wegbrengen en dat dan noemen solidariteit, terwijl mensen alleen maar in de problemen komen hierdoor, ja, dat vind ik echt een hele foute redenering.

[3:07:56] En het is jammer dat ik daar mijn laatste interruptie aan moet besteden, maar om dit te laten bestaan alsof het een soort vorm van solidariteit is, om mensen de kosten te laten dragen en in de problemen te laten komen, dat wil ik ook niet in de lucht laten hangen, voorzitter.

[3:08:09] De staatssecretaris.

[3:08:11] Ik hoorde geen vraag, voorzitter, dus waarvan acten, denk ik.

[3:08:16] Dank u wel.

[3:08:16] Dan zou ik graag even het woord willen... Kunt u uw microfoon uitdoen?

[3:08:21] Ja, dank u wel.

[3:08:21] De heer Ginwis en de heer Vuilbrief hebben van tevoren aangegeven dat zij twee uur al het pand moeten verlaat voor een andere afspraak.

[3:08:29] De heer Ginwis zou heel graag een aantal moties in willen dienen.

[3:08:34] Twee uiteindelijk, want hij heeft een toezegging op zijn naam staan.

[3:08:37] Dus dat betekent dat ik de Kamerleden wil vragen of de heer Ginwis alvast zijn moties mag indienen en dat we dan verder gaan met de eerste termijn.

[3:08:46] Ja, ik zie goedkeuring, de heer Ginnes.

[3:08:49] U mag bij deze.

[3:08:51] Voorzitter, heel veel dank.

[3:08:53] Dank ook aan mijn collega's.

[3:08:54] En sorry voor de staatssecretaris dat ik haar zo bruut onderbreek.

[3:09:01] Dat geeft mij ook de gelegenheid om te zeggen dat ik mijn eerste termijn heb uitsproken mede namens het CDA.

[3:09:05] Neem eens, mede namens mevrouw Vedder.

[3:09:07] Dat ben ik helemaal vergeten, maar bij deze met ere genoemd.

[3:09:11] Motie 1.

[3:09:12] De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegen dat uit het internationaal verdrag voor de rechten van het kind een verplichting voortvloeit om te voorzien in adequate huisvesting van kinderen.

[3:09:21] Overwegen dat de huisuitzettingen, illegale huisuitzettingen, een van de oorzaken van dakloosheid van kinderen is.

[3:09:26] Overwegen dat dreigende dakloosheid in juridische zin geen reden hoeft te zijn om een huisuitzetting te voorkomen, waardoor de verantwoordelijkheid voor het vinden van nieuwe huisvesting bij een huisuitzetting, dreigende huisuitzetting,

[3:09:37] volledig bij de getroffen gezinnen ligt.

[3:09:39] Verzoekt de regering zich in te spannen om illegale huisuitzettingen te voorkomen.

[3:09:43] Onder meer door ouders en kinderen beter te informeren over hun huurbescherming.

[3:09:47] Verzoekt de regering wettelijk te verbieden dat kinderen door een huisuitzetting dakloos worden en gaat over tot de orde van de dag.

[3:09:53] Samen met de collega's felbrief en verder.

[3:09:57] De tweede motie, voorzitter.

[3:09:59] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de kinderombudsman concludeert dat Amsterdam als een van de weinige gemeenten noodopvang biedt voor dakloze gezinnen.

[3:10:07] Constaterende dat deze opvang vanwege de schaarste alleen beschikbaar is voor gezinnen die binding hebben met de gemeente.

[3:10:13] Overwegend dat hierdoor een steeds grotere groep kinderen buiten de boot valt en leeft onder omstandigheden die in strijd zijn met het internationaal verdrag voor de rechten van het kind, waaraan Nederland zich heeft gecommitteerd.

[3:10:23] verzoekt de regering in overleg met de relevante decentrale overheden voorstellen voor te bereiden om in alle woonregio's een noodopvang voor dakloze gezinnen te realiseren en gaat over tot de orde van de dag samen met collega's Velbrief en verder opnieuw.

[3:10:36] Voorzitter, de laatste motie die ik hier nog voor me heb liggen, die houd ik op zak met de vraag om een toezegging, want daar heeft de staatssecretaris nog niet op gereageerd, namelijk

[3:10:46] Er schijnen in de tranche die afgelopen vrijdag is gesloten voor de regeling huisvesting aandachtsgroepen dat er onderuitputting is.

[3:10:55] Zou het mogelijk zijn om voor 2026 een extra tranche open te zetten zodat deze middelen beschikbaar blijven voor het doel en niet terugvloeien naar de algemene middelen?

[3:11:07] Dank u wel.

[3:11:08] Ik wil de heer Vuilbrief en de heer Grimwis hartelijk danken voor hun inbreng namens D66, ChristenUnie en het CDA, begrijp ik.

[3:11:17] Dank u wel.

[3:11:22] Er is nog een vraag gesteld aan de staatssecretaris.

[3:11:24] Daar mag u op tweede termijn op terugkomen.

[3:11:26] U kunt het ook nu doen, dan bij deze.

[3:11:30] Ik zei namelijk aan het begin, voordat ik begon met mijn termijn, dat er één vraag was die ik per brief ga laten beantwoorden.

[3:11:36] Dat is deze.

[3:11:37] Dus ik kan hier ook geen toezegging op doen.

[3:11:41] Dank u wel.

[3:11:41] De vraag wordt dus met een brief afgedaan.

[3:11:44] Weet u wanneer we die ongeveer gaan ontvangen?

[3:11:49] Daar kom ik dan in de tweede termijn op terug.

[3:11:53] Dan wil ik voorstellen dat u verder gaat met uw eerste termijn.

[3:11:59] Volgens mij bent u bij het blokje vrouw aangekomen.

[3:12:01] Dat klopt helemaal.

[3:12:04] Een vraag van de heer De Hoop over de nieuwsberichten van huisuitzettingen van ouders met minderjarige kinderen.

[3:12:14] De nieuwsberichten en het rapport heb ik overigens ook

[3:12:19] ontvangen bij mijn werkbezoek, die gaan mij ook aan het hart.

[3:12:23] Dit zijn verschrikkelijke berichten en ik neem die heel erg serieus.

[3:12:27] En juist voor deze gezinnen is het bouwen van meer woningen van groot belang.

[3:12:33] Vanwege de woningnood zet het kabinet sterk in op het versnellen ook van tijdelijke huisvesting, wat mensen meer tijd geeft om een reguliere woning te vinden.

[3:12:43] Ik weet dat de inzet van gemeenten erop gericht is om te voorkomen dat kinderen in dit soort situaties terechtkomen.

[3:12:49] Gemeenten hebben ook beleidsvrijheid om naast de verplichte groepen die er al zijn, andere doelgroepen toe te voegen aan de gemeentelijke urgentieverordening.

[3:12:58] Na een huisuitzetting dient de gemeente in samenwerking met partners een alternatief onderdak aan te bieden.

[3:13:05] als de betreffende persoon hier zelf niet toe in staat is.

[3:13:08] En EDES zet op dit moment een enquête uit onder hun leden om nieuwe cijfers over huurachterstanden en huisuitzettingen op te halen.

[3:13:17] Dus we zijn hiermee bezig.

[3:13:18] Maar ik wil bij deze in ieder geval toezeggen dat dit mijn nadrukkelijke aandacht heeft.

[3:13:23] Ik zou geen knip voor de neus waard zijn als ik zelf het zou hebben over mijn kinderen en hun nest en dat soort dingen en dan vervolgens dit zou laten versloffen.

[3:13:29] Dus ik zie de ernst hiervan absoluut in.

[3:13:32] Zodra we hier meer duidelijkheid over hebben, kom ik zo snel mogelijk bij u terug.

[3:13:40] Een vraag van mevrouw Dobbe over leegstaande woningen.

[3:13:46] De minister van Vro is momenteel bezig met het wetsvoorstel Wet aanpak leegstand, werd eerder ook al even genoemd, waarover uw Kamer eind vorig jaar geïnformeerd is.

[3:13:59] Dit wetsvoorstel is recent een consultatie geweest en Vro is nu bezig met de reacties uitwerken.

[3:14:04] En in dat wetsvoorstel kan de gemeente een eigenaar verplichten het pand of woning conform de bestemming weer in gebruik te nemen

[3:14:10] Als uiterst middel kan de gemeente een last onder dwangsom opleggen.

[3:14:16] Het is daarbij wel aan de eigenaar om te bepalen aan wie of hoe de woning of gebouw wordt verhuurd.

[3:14:25] Het verplichten van het huisvesten van dakloze mensen of wie dan ook in een huis aan een eigenaar strook niet met het recht van eigendom.

[3:14:40] Dan een vraag van de heer Vuilbrief over de ambitie om woningen te bouwen en wat we extra gaan doen voor mensen als er geen extra woningen worden gebouwd.

[3:14:52] Op dit moment gaan we ervan uit dat de ambitie met betrekking tot de bouwopgave wel gehaald wordt.

[3:14:57] En bij VRO is men daar zeer hard mee bezig.

[3:15:02] Maar als dat onvoldoende lukt, dan zal de schaarste verdeeld moeten worden.

[3:15:10] over diezelfde bestaande voorraad en zal er nog meer ingezet moeten worden op het beter benutten van de bestaande voorraad en woningdelen.

[3:15:22] Kunnen huisuitzettingen verboden worden in gevallen waar kinderdakloosheid dreigt?

[3:15:29] Het ministerie van Vro zit zich samen met gemeenten ervoor in om huisuitzettingen zo veel mogelijk te voorkomen.

[3:15:35] Het aantal huisuitzettingen is ook gedaald.

[3:15:37] Van 5500 in 2015 naar 1200 in 2023.

[3:15:42] Maar goed, dat gezegd hebben is elke er natuurlijk één teveel.

[3:15:46] Verhuurders zijn sinds 1 januari 2021 verplicht om huurachterstanden aan de gemeente te melden, waarnaar de gemeente een hulpaanbod moet doen.

[3:15:55] Met de VNG is afgesproken dat gemeenten een regiefunctie vervullen wanneer een huisuitzetting onvermijdelijk blijkt.

[3:16:05] Dus dat is waar we op dit moment mee bezig zijn.

[3:16:07] De minister van Vroog geeft aan dat ze niet voornemens is om huisuitzettingen waar kinderen bij betrokken zijn te verbieden.

[3:16:14] En ze geeft aan dat het goed is dat er een lage drempel is voor toegang tot de kantonrechter.

[3:16:19] En dat ze erop vertrouwt dat rechters de belangen van kinderen daarbij ook nadrukkelijk meenemen.

[3:16:27] Een vraag van mevrouw Bruining.

[3:16:28] Hoe zorgt het kabinet ervoor dat er urgentie voor gezinnen met minderjarige kinderen ook in de praktijk zal bestaan?

[3:16:37] Daar was ik eigenlijk al even op ingegaan bij het amendement.

[3:16:41] De uitvoeringstoets de centrale overheden loopt op dit moment.

[3:16:49] En dat waren op dit moment mijn vragen onder het kopje vrouw.

[3:16:53] Maar ik zag dat er ondertussen al wat meer antwoorden zijn, dus ik zal wat uitgebreider terugkomen, ook nog in de tweede termijn, voorzitter.

[3:17:00] U heeft nog een interruptie van de heer De Hoop.

[3:17:04] Want ik hoor de staatssecretaris namens de minister van Vro zeggen dat zij nu geen extra stappen gaat zetten om de uitzetting van kinderen te voorkomen.

[3:17:14] Hoe is dat in lijn met het kinderrechtenverdrag, zou ik dan aan de staatssecretaris willen vragen.

[3:17:18] Want volgens mij schept het de plicht aan u en het kabinet om dat te voorkomen.

[3:17:23] En ik hoor nu dat de minister daar niet stap op zet.

[3:17:25] Dus hoe ziet u dat in lijn met het kinderrechtenverdrag?

[3:17:28] Ik denk dat ik het dan of verkeerd gezegd heb of dat ik verkeerd gehoord ben, maar het is niet zo dat wij niet inzetten op het voorkomen.

[3:17:36] Absoluut wel.

[3:17:37] We zijn er heel nadrukkelijk mee bezig in samenspraak met de gemeenten die hierin ook nadrukkelijke plichten hebben, waar we het regelmatig met hen over hebben, waar dat lukt en waar niet en welke knelpunten daar zijn, welk deel daarvan onder landelijke verantwoordelijkheid valt, et cetera, et cetera.

[3:17:51] Wat ik zei is dat we op dit moment niet voornemend zijn om huisuitzettingen te verbieden.

[3:17:59] Maar het voorkomen is inderdaad een nadrukkelijke prilicht waar we ook mee bezig zijn.

[3:18:06] Een korte verheldering.

[3:18:08] Excuus, want dan blijft mijn vraag natuurlijk nog staan hoe dan dat in lijn is met het kinderrechtenverdrag.

[3:18:13] Want volgens mij is dit zelfs dan niet in lijn met het kinderrechtenverdrag.

[3:18:21] Daar zou ik het kinderrechtenverdrag even op terug moeten staan en dan kom ik daar graag op terug.

[3:18:26] Maar zoals ik zei, het is niet zo dat het onze ambitie is om het wel te laten bestaan.

[3:18:33] Wij zijn ermee bezig om het zoveel mogelijk te voorkomen en het via die weg terug te dringen.

[3:18:40] Juist in samenspraak ook met de gemeentes en hen ook meer te potentiëren in de rol die zij daarin eigenlijk nog meer hebben dan het Rijk.

[3:18:47] In plaats van daarin dwingende verplichtingen aan hen op te leggen.

[3:18:51] Juist met hen bezig zijn met wat er wel kan en hoe wij hen daarin kunnen ondersteunen.

[3:18:56] Ik denk dat dat het meest eerlijke antwoord daarop is.

[3:19:00] Dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[3:19:03] Het kan zijn dat de staatssecretaris nu ook overvraagt, maar wellicht kan zij mijn vraag dan doorgeleiden naar haar collega de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

[3:19:13] We hebben eerder ook een debat gehad om deze Kamer over dakloosheid en daar ging het ook over hoe kunnen we nou ook die bestaande woningvoorraad beter benutten.

[3:19:23] En dat bleek toen ook uit een recent rapport van Vlaarts Forum 31 dat er gewoon echt iets van 170.000 extra plekken heel snel gerealiseerd kunnen worden.

[3:19:33] Ik heb toen ook een motie ingediend.

[3:19:37] De debat was in december 24.

[3:19:39] We kijken ook eens voor daklozen of we niet daar wat meer samenwerking kunnen zoeken, ook op het gebied van hospitaal verhuur.

[3:19:47] En ik vroeg me af wat daar de stand van zaak was, want ik had dan in de stukken niet kunnen teruglezen.

[3:19:52] De staatssecretaris.

[3:19:55] Zoals mevrouw Bijenath zal verwachten heb ik daar niet direct een antwoord op op de stand van zaken rondom die motie.

[3:20:02] Ik kom daar of in de tweede termijn even op terug en anders de minister per brief.

[3:20:06] De laatste drie zijn een stuk korter.

[3:20:16] De noodopvang voor gezinnen in Amsterdam.

[3:20:26] Die richt zich alleen maar op gezinnen met binding met de gemeente.

[3:20:34] Voor maatschappelijke opvang geldt landelijke toegankelijkheid.

[3:20:41] De gemeente mag toegang tot de maatschappelijke opvang niet weigeren met het argument dat er geen binding is met de gemeente.

[3:20:48] Maar goed, dit signaal krijg ik vaker.

[3:20:51] Dus ik ga daarover in gesprek met de VNG.

[3:20:57] Bij het werkbezoek heb ik ook het een en ander gezien over de zogenaamde mystery guest die dan probeert toegang te krijgen tot opvang.

[3:21:05] En hoe vaak dan het argument van regiobinding genoemd wordt, dat is tegen de wet.

[3:21:10] Dus ik ga daar het gesprek over aan.

[3:21:12] En ik zal de Kamer begin volgend jaar informeren over de uitkomst van dit gesprek.

[3:21:17] Een vraag van meneer De Hoop en mevrouw Bruining over uitstroom uit de jeugdzorg.

[3:21:25] Zowel in de hervormingsagenda jeugd als in het nationaal actieplan dakloosheid is er aandacht voor het versterken van de overgang van jeugdhulp naar volwassenheid.

[3:21:34] Gemeenten en jeugdhulpaanbieders hebben zich via de hervormingsagenda jeugd gecommiteerd om samen met jongeren tijdig een toekomstplan te formuleren, nog voordat zij de jeugdzorg verlaten, bij voorkeur rond het zestiende jaar.

[3:21:47] Dat toekomstplan gaat dan over de zogeheten big five, die eerder ook al genoemd werd.

[3:21:53] Daarnaast worden met de wet versterking en regie op de volkshuisvesting jongeren tussen de 18 en 23 jaar die uitstromen uit een accommodatie voor jeugdzorg als urgente groep aangemerkt.

[3:22:04] En daardoor krijgt zij ook voorrang op toewijzing van woonruimte.

[3:22:10] Een vraag van mevrouw Richardson over een zachte landing voor jongeren en de verschillende loketten en de grote administratieve last.

[3:22:19] In de actieagenda voorkomen jongeren dakloosheid, die eind vorig jaar met de Kamer is gedeeld, is een van de pijlers uit deze agenda een jongeren, een plan en een regisseur.

[3:22:30] Deze jongerenregisseur coördineert op alle levensgebieden de benodigde hulp

[3:22:34] en zetten deze hulp in gang.

[3:22:36] En uit onderzoek en adviezen van jongeren zelf blijkt dat de hulp beter wordt, ook als het gaat om preventie, als er één vaste persoon is die naast jongeren blijft staan tot de zaken geregeld zijn.

[3:22:49] Dus ja, we zien ook dat trajecten veel korter duurden, zoals bijvoorbeeld in de gemeente Haarlem.

[3:22:55] Dus lang verhaal kort, ja, ik ben het met haar eens om antwoord te geven op haar vraag.

[3:23:01] Dat was doelgroepen.

[3:23:02] Zoals u ziet gaat het sneller.

[3:23:11] Ouderen en mensen met een beperking die tegen hun zin moeten verhuizen.

[3:23:18] Soms is een verhuizing onvermijdelijk.

[3:23:21] Bijvoorbeeld als er een sluiting is of een grootschalige renovatie van een woning.

[3:23:28] Dan kan dat niet anders.

[3:23:31] Maar het kabinet heeft geen signalen ontvangen dat zorgaanbieders onzorgvuldig omgaan met de belangen van bewoners in intramurale instellingen.

[3:23:40] Ik hoor mevrouw Westerveld hier ook over.

[3:23:46] Zoals zij weten...

[3:23:49] of wellicht weten, hebben woze overzieningen.

[3:23:54] Mijn persoonlijke aandacht is al heel lang een persoonlijk stokpaardje.

[3:23:58] Dus ik ga hier heel graag het gesprek over aan.

[3:24:01] Met vertegenwoordigers van cliëntorganisaties, zorgambideurs, zorgkantoren.

[3:24:07] Deze voorbeelden bereiken mij niet.

[3:24:09] Hoe dat komt, weet ik eerlijk gezegd niet.

[3:24:11] Maar ik heb liever dat ze me wel bereiken.

[3:24:13] Dus als u daarin een doorgeefkanaal kan zijn, dan heel graag.

[3:24:16] Want ik ga daar graag over in gesprek.

[3:24:19] Ik zie de Kamerleden knikken.

[3:24:21] Dus bij deze.

[3:24:22] Fijn.

[3:24:25] Vraag van mevrouw Richardson over de parlementaire verkenning verwart en onbegrepen gedrag en of dat meegenomen kan worden in het nationaal actieplan.

[3:24:36] Ja, waar deze verkenning betrekking heeft op dakloze mensen of de maatschappelijke opvang, neem ik die uiteraard mee.

[3:24:45] En dan het laatste blokje alweer, voorzitter.

[3:24:48] Schuldhulpverlening.

[3:24:56] Hoe kunnen we voorkomen dat de gemeenten die nu al tekorten hebben opnieuw overbelast raken?

[3:25:03] Gemeenten, ministeries en maatschappelijke organisaties ondernemen veel acties om geldzorgen en schulden zo vroeg mogelijk te signaleren en aan te pakken.

[3:25:11] Een voorbeeld daarvan is de vroeg signalering van schulden door gemeenten samen met schuldeisers.

[3:25:19] om dit te faciliteren, zijn er al extra middelen aan het gemeentefonds toegevoegd vanuit SZW.

[3:25:25] En in de Kamerbrief over het Nationaal Programma Armoede en Schulden van juni 2025 staat er meer over de diverse acties vanuit gemeente en het Rijk en de financiering daarvan.

[3:25:39] Oh, en de kostendelersnorm, daar hebben we het al uitgebreid over gehad.

[3:25:45] Dus dan ben ik, denk ik, aan het einde

[3:25:51] Dan zijn we toegekomen aan het einde van de eerste termijn van de initiatiefnemers en de staatssecretaris.

[3:26:01] Dan wil ik voorstellen om direct over te gaan tot de tweede termijn van de Kamer.

[3:26:06] In deze termijn kunnen ook moties worden ingediend.

[3:26:09] Ik wil als eerste graag het woord geven aan de heer De Hoop, die namens GroenLinks PvdA zal spreken.

[3:26:15] Ik heb twee vragen en een motie, maar niet voordat ik nog een keer de initiatiefnemers bedank voor dit debat over dakloosheid, wat we veel te weinig hebben in deze Kamer en waar nu vanuit alle flanken van de Kamer volgens mij heel veel aandacht was en terecht.

[3:26:30] Ik denk dat de staatssecretaris ook geprobeerd heeft om in haar termijn daar zo goed mogelijk op te beantwoorden, dus ook dank daarvoor.

[3:26:37] Ik heb zelf nog twee vragen aan de staatssecretaris.

[3:26:42] De allereerste gaat over wat de GroenLinks-partij van de arbeidsfractie dacht, een bezuiniging op de subsidieregeling toegang tot zorg en ondersteuning.

[3:26:50] Daar zitten financiële regelingen in, juist ook die dakloosheid raken, zoals het nationale actieplan.

[3:26:56] Ik zou toch graag een brief van de staatssecretaris willen over de status van de financiën voor dat onderdeel, zodat we in ieder geval dan ook de zekerheid hebben dat daar geen bezuiniging in zit, wat dan het doel zou kunnen raken.

[3:27:09] Dus heel fijn als we dat zou kunnen doen.

[3:27:10] De tweede vraag is die uithuizetting van kinderen.

[3:27:16] Mijn inziens is dat echt in strijd met artikel 27, lid 3,

[3:27:19] Er staat een toereikende levensstandaard waarbij huisvesting expliciet wordt genoemd.

[3:27:26] Er is een plicht vanuit landen en lidstaten om dat te voorkomen.

[3:27:34] in de brief wat meer duidelijkheid van de staatssecretaris op krijgen.

[3:27:45] Dan nog snel een motie samen met collega Dobbe.

[3:28:04] verzoekt de regering met de voorstellen uit de nota aan de slag te gaan en deze uit te werken in beleid en te komen tot bindende afrekenbare afspraken om 2030 wel te halen en de Kamer tot 2030 hierover halfjaarlijks te informeren over de voortgang.

[3:28:17] En gaat over tot de orde van de dag, de hoop Dobbe.

[3:28:21] Dank u. Dank u wel.

[3:28:21] Dan wil ik graag het woord geven aan mevrouw Dobbe namens de SP.

[3:28:25] Dank u wel en dank ook voor de beantwoording van zowel de indieners als de staatssecretaris.

[3:28:30] Er staat 16 miljoen vierkante meter kantoorruimte en andere ruimte leeg in Nederland en er slapen kinderen in auto's en in garageboxen in Nederland.

[3:28:42] Kinderen die moeten slapen en opgroeien in een auto.

[3:28:46] Er is daar echt meer daadkracht nodig en daarom hebben wij de volgende motie samen met collega De Hoop.

[3:28:51] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat bijna 190.000 woningen leegstaan terwijl de woningnood groot is en steeds meer mensen dakloos raken, constaterende dat er maar liefst 16 miljoen vierkante meter aan leegstaande kantoren en andere gebouwen spreidt over 226.000 panden beschikbaar gemaakt kunnen worden als woonruimte, overwegende dat langdurige leegstand onfatsoenlijk is in tijden van woningnood, overwegende dat de snelste manier om het aantal woningen uit te breiden de inzet van bestaande leegstaande gebouwen is, verzoekt de regering samen met de gemeente een plan uit te werken om ten minste 10.000

[3:29:21] extra woonplekken te realiseren en leegstaande panden voor de huisvesting van daklozen.

[3:29:24] Gaat over tot de orde van de dag.

[3:29:27] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat dakloze mensen zonder briefadres vaak geen toegang hebben tot een uitkering, zorgverzekeringen of andere basisrechten, constaterende dat het nu vaak weken of zelfs maanden duurt voordat dakloze mensen een briefadres krijgen, met groot gevolg voor hun bestaanszekerheid, overwegende dat een briefadres de eerste stap kan zijn naar herstel en participatie, verzoekt de regering te waarborgen dat dakloze mensen uiterlijk binnen drie dagen na aanvraag een briefadres ontvangen en gaat over tot de orde van de dag, mede ingediend door de heer De Hoop.

[3:29:56] En de Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de kostendelersnorm ertoe leidt dat uitkeringen worden verlaagd zodra meerdere volwassenen samenwonen, overwegende dat deze norm mensen ontmoedigt om samen te wonen, terwijl samenwonen juist kan voorkomen dat mensen dakloos raken, verzoekt de regering de kostendelersnorm geheel af te schaffen en gaat over tot de orde van de dag.

[3:30:15] Ook mede ingediend door de heer De Hoop.

[3:30:17] Laten we daadkracht tonen en dit gewoon gaan doen.

[3:30:20] Dank u wel.

[3:30:21] Dank u wel.

[3:30:22] Dan wil ik het woord geven aan mevrouw Richardson namens de VVD.

[3:30:26] Ik heb geen moties, dus ik sluit heel erg af door kort iedereen te bedanken.

[3:30:32] Initiatiefnemers te bedanken voor hun goede bijdrage.

[3:30:35] Mooi dat dit debat ook echt gegaan is over de inhoud en over verdere concretisering.

[3:30:42] Iets wat denk ik nodig is.

[3:30:44] En daarnaast ook mensen in het publiek heel erg bedanken, want daar zitten mensen die ook echt in het werkveld actief zijn.

[3:30:53] Dus tot zover mijn bijdrage in lokje twee.

[3:30:57] Dank u wel.

[3:30:58] Mevrouw Bruining namens Nieuw Sociaal Contract.

[3:31:00] Dank, voorzitter.

[3:31:01] Ik heb drie moties, dus ik begin gewoon direct met lezen.

[3:31:03] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat dakloosheid in Nederland anno 2025 nog steeds toeneemt en betrouwbare cijfers essentieel zijn voor effectief beleid, overwegende dat de etensleiddefinitie een belangrijke stap is, maar dat een definitie alleen niet voldoende is om de omvang en aard van dakloosheid scherp in beeld te krijgen, verzoekt de regering om jaarlijks en waar mogelijk vaker aan de Kamer te rapporteren over de ontwikkeling van dakloosheid uitgesplitst naar leeftijdsgroepen

[3:31:26] gezinnen en gemeenten zodat het tijdig kan worden ingegrepen in die beleid.

[3:31:30] Onvoldoende effect sorteert en gaat over tot de orde van de dag.

[3:31:33] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat jongeren met een jeugdzorgverleden vaak zonder stabiele huisvesting op hun achttiende verjaardag de zorg verlaten, overwegende dat dit een structureel risico op dakloosheid veroorzaakt bij een kwetsbare groep die juist bescherming en continuïteit nodig heeft, verzoekt de regering te onderzoeken of en op welke wijze het wettelijk kan worden verankerd dat iedere jongere die uit de jeugdzorg stroomt voor zijn of haar achttiende verjaardag zicht op een duurzaam woonperspectief heeft en de Kamer hierover voor de zomer van 2026 te informeren.

[3:32:01] Hij gaat over tot de orde van de dag.

[3:32:03] De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat er een groot akkoord is aan betaalbare sociale huurwoningen en dat sommige gemeenten achterblijven bij het realiseren van hun aandeel, overwegend dat zonder evenwichtige verdeling de druk op enkele gemeenten te groot wordt en de gezamenlijke doelstelling om dakloosheid te beëindigen voor 2030 niet haalbaar is, verzoekt de regering om instrumenten te ontwikkelen waarmee gemeenten die achterblijven effectief kunnen worden aangesproken en gestimuleerd om hun aandeel in de bouw van sociale huurwoningen en het huisvesten van dakloze gezinnen te leveren.

[3:32:30] en de Kamer hierover uiterlijk medio 2026 te informeren, en gaat over tot de orde van de dag.

[3:32:36] Dank u wel.

[3:32:37] Dank u wel.

[3:32:38] Dan is het woord aan mevrouw Weyenas namens de BBB.

[3:32:41] Dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[3:32:44] Vanuit de kant van de BBB geen nadere moties, maar ik wil de initiatiefnemers wel nog hartelijk danken voor de initiatiefnota die er ligt.

[3:32:54] Ook voor de beantwoording vandaag.

[3:32:57] En dan heb ik nog twee punten die ik graag zou willen meegeven.

[3:33:01] Het eerste punt is over de handhaving van de permanente bewoners van vakantieparken.

[3:33:08] Ik weet dat de Kamer zich inmiddels al drie keer heeft uitgesproken om daarmee te stoppen met het uitzetten van mensen uit de vakantiewoningen.

[3:33:16] Maar gemeenten blijven daarmee doorgaan op een vrij hardvochtige manier.

[3:33:20] En ik wil er langs deze weg toch nog een keertje gezegd hebben, stop daarmee.

[3:33:24] En verder, als BBB, heb ik ook al eerder aangegeven in het vorige debat over dakloosheid, benut alsjeblieft ook de bestaande ruimte die we al hebben.

[3:33:34] Iedereen weet dat het bouwen van woningen veel tijd en beslag neemt.

[3:33:38] Die mensen hebben nu een dak boven hun hoofd nodig en niet over tien jaar.

[3:33:42] Dus ik hoop dat daar wel nog actief mee aan de slag gegaan wordt.

[3:33:47] Naar die specifieke motie waar ik het over heb, heb ik al eerder nagevraagd.

[3:33:51] Dank u wel.

[3:33:53] Dank u wel.

[3:33:55] Dank.

[3:33:56] In de eerste termijn hebben we het ook gehad over de wetregie volkshuisvesting, waar de norm aan sociale huurwoningen staat die ook belangrijk is om dakloosheid te voorkomen.

[3:34:07] Een belangrijk onderdeel van die wet is nu de voorrang van statushouders geworden.

[3:34:12] Mevrouw Wijnassen en de BVB-fractie hebben eerder aangegeven dat het niet verstandig was om voor dat amendement voor de PVV te stemmen.

[3:34:19] Daarnaast is de minister ook bezig met een wet

[3:34:22] En daar is vandaag het dictum D op binnengekomen.

[3:34:26] En ik zou toch wel graag van de BBV-fractie ook horen hoe men daarnaar kijkt.

[3:34:30] Dat die voorrang van statushouders, dat daar nu zo'n stevig signaal vanuit de Raad van State over is gekomen.

[3:34:38] Ja, dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[3:34:40] De heer De Hoop heeft gehoord dat ik nogal capriolen had om hier te komen.

[3:34:44] Dus ik heb geen tijd gehad om het uitvoerig te bestuderen.

[3:34:48] Ik heb uiteraard wel de berichtgeving daarover gezien.

[3:34:51] Ik ga er ook vanuit dat het kabinet daar nog uitvoerig naar gaat kijken.

[3:34:54] Maar als BB hebben we wel altijd gezegd, ja, die voor- en verstatushouders, dat moet er wat ons betreft vanaf.

[3:35:00] We hebben gezegd, alleen na de hand van dat amendement,

[3:35:04] Zoals het er lag destijds vanuit het PVV over die wet regie op de volkshuisvesting.

[3:35:09] En dan zou je een statushouder nooit meer voorrang kunnen geven.

[3:35:12] Dat gaat wellicht wat ver.

[3:35:14] Want het kan zijn dat een statushouder om diverse redenen wellicht toch recht heeft om voorrang te hebben.

[3:35:19] Maar we hebben altijd gezegd als BWB, voorrang voor statushouders puur omdat ze statushouders zijn, ja, dat vinden wij geen goed idee.

[3:35:28] Wij vinden dat iedereen gelijk de woningmarkt op moet kunnen gaan.

[3:35:33] Want het kan niet zo zijn dat een jongere tot 30 jaar thuis moet blijven wonen en bij zijn ouders om een kamertje moet blijven wonen en een statushouder vervolgens wel de huurwoning krijgt.

[3:35:45] Ook jongeren hebben het recht, onze eigen jongeren het recht,

[3:35:48] om een eigenwording te hebben, een gezin te kunnen starten, hun leven veilig te kunnen vooromgeven.

[3:35:54] Dank u wel.

[3:35:54] De heer De Hoop.

[3:35:55] Ja, want ik kan mij nog goed de argumentatielijn van mevrouw Van der Plas herinneren toen ze zei dat het amendement van de PVV hadden we tegen moeten stemmen.

[3:36:03] De eerste reden was het had gestrand bij de rechter.

[3:36:04] Dit houdt op geen enkele manier stand.

[3:36:07] Tweede was de discriminatie die erin zat.

[3:36:09] Dat willen we ook niet.

[3:36:10] En eigenlijk precies die argumenten gebruikt de Raad van State nu over de wet waar

[3:36:15] Mevrouw Keijzer nu zelf mee is gekomen, dus dan zou je toch stellen dat je met droge ogen niet kunt zeggen dat je op deze manier die wet naar de Kamer kunt sturen.

[3:36:23] Als het zo'n stevig dictum D krijgt, dus de tweede keer al dat mevrouw Keijzer dictum D krijgt op een wet.

[3:36:30] Ik ga er toch van uit dat BBB daar toch wel heel nauwkeurig naar gaat kijken en dat het dan wel heel ingewikkeld is als je zo hard bent over het amendement van de PVV, om dan deze wet wel op deze manier door te zetten.

[3:36:42] Mevrouw Weijenhas.

[3:36:44] Dank u wel, mevrouw de voorzitter.

[3:36:45] Dan zou ik in herhaling vallen hoe de beheer- en status-declaat is hierbij.

[3:36:52] Dank u wel.

[3:36:54] Dan zijn we gekomen aan het einde van de tweede termijn van de Tweede Kamer.

[3:37:00] Ik wil graag voor enkele minuten schorsen om de staatssecretaris de gelegenheid te geven even snel de appreciatie van de negen ingediende moties te maken.

[3:37:08] Dus dan wil ik voorstellen om tien over half weer te heropenen.

[3:41:21] Ik heropen de vergadering.

[3:41:23] Aan de orde is de tweede termijn.

[3:41:27] En daarbij wil ik eerst graag beide initiatiefnemers het woord geven, zodat zij ook kort kunnen reflecteren misschien op de moties of de vragen die er zijn, of nog een woord tot slot tot ons willen richten.

[3:41:42] Het woord is aan mevrouw Beckerman.

[3:41:44] Voorzitter, misschien hebben mensen gezien dat ik net iets raars deed tijdens dit debat.

[3:41:48] Ik zat stiekem te juichen.

[3:41:51] Want ik heb echt fantastisch nieuws gekregen tijdens dit debat.

[3:41:54] En dat gaat misschien over iets heel anders, maar het is iets wat mij heel erg aan het hart gaat.

[3:41:59] Op 26 mei heb ik hier mijn initiatiefnota Red de camping.

[3:42:03] verdedigd.

[3:42:04] Omdat campings opgekocht worden en mensen hun vaste plekje verliezen.

[3:42:08] En daar waren heel veel mensen bij van een camping Sandervoorde die al heel lang strijd levert omdat ze hun plekje willen houden.

[3:42:14] En er zat toen een mevrouw op de tribune met tranen in haar ogen omdat ze zei dit is de derde keer dat ik mijn plek verlies.

[3:42:20] En ik hoorde net tijdens het debat zij hebben hun kortgeding gewonnen en hoeven niet zaterdag te ontruimen.

[3:42:25] En daarmee wil ik ze heel erg feliciteren want daarmee hebben ze een hele hele mooie slag gewonnen.

[3:42:31] En dat raakt mij omdat David hier wint van Goliath.

[3:42:35] Het kan wel.

[3:42:35] En mensen zeggen altijd tegen je, je kunt winnen, hou vol.

[3:42:38] Maar dat is altijd zo abstract.

[3:42:40] En deze mensen winnen echt.

[3:42:42] En misschien is dat wel de mooiste boodschap voor dit debat.

[3:42:46] Want ik vind het altijd heel lastig als je zo'n debat hebt en dan toch naar huis gaat met het gevoel, hebben we hier daadwerkelijk wel voor heel veel mensen het verschil kunnen maken.

[3:42:55] Want uiteindelijk slapen hier vannacht weer mensen in het Haagse Bosch.

[3:42:59] Uiteindelijk is 2030 al heel erg snel.

[3:43:04] En ik vind het heel ingewikkeld om dan te horen huisuitzettingen, wat gewoon in strijd is met...

[3:43:11] De kinderrechtenverdrag.

[3:43:13] Ja, zodra we duidelijkheid hebben, komen we erop terug.

[3:43:15] Of leegstanden.

[3:43:16] Horen we toch?

[3:43:17] Ja, maar het eigendomsrecht is zo belangrijk.

[3:43:19] Of de kostendelersnorm afschaffen.

[3:43:21] Nee, dat kost zoveel geld.

[3:43:23] Allemaal concrete maatregelen die kunnen helpen, worden toch weer voor uitgeschoven.

[3:43:27] Voorzitter, ik vind dat pijn doen.

[3:43:29] Want het is zo hard nodig, maar we blijven deze strijd voeren.

[3:43:34] En ik hoop heel erg dat ik hier bij een volgend debat zit en dan ook weer zo'n appje krijg omdat mensen wel die strijd hebben gewonnen.

[3:43:42] Het kan.

[3:43:43] En ik hoop dat misschien moeten we heel veel Davids hebben en die heel veel steentjes gaan gooien.

[3:43:48] Dank u. Dank u wel, mevrouw Westerveld.

[3:43:53] Mevrouw Beckerman laat zien hoe belangrijk het is dat mensen hun eigen plek hebben.

[3:44:00] Want een plek om te wonen en te verblijven is zoveel meer dan alleen je woonplek.

[3:44:05] Het is ook vaak voor mensen de grond onder hun voeten van waaruit je de rest van je leven opbouwt.

[3:44:11] Daarom is het zo heftig dat zoveel mensen in Nederland geen woonplek hebben.

[3:44:17] dat wordt vastgehouden aan de doelstelling van 2030.

[3:44:20] Maar daar zijn we echt nog lang niet.

[3:44:22] Ik hoorde ook meerdere woordvoerders in dit debat echt hun zorgen erover uiten.

[3:44:26] Daar hebben ze natuurlijk groot gelijk in, want de problemen lijken alleen maar groter te worden in plaats van kleiner.

[3:44:32] En dan vind ik het wel eens heftig dat onder het mom van recht van eigendom

[3:44:35] En als recht van eigendom betekent dat andere grondrechten, mensenrechten en kinderrechten worden geschonden, dan is het ook tijd dat daar een fundamenteel debat over gevoerd wordt en een besluit over wordt genomen.

[3:44:48] Want ik vind ook dat we dat als Kamer niet langer meer zo door kunnen laten gaan.

[3:44:53] En dat het heel goed is om daar verschillende woordvoerders hetzelfde over te horen.

[3:44:59] En in ieder geval te laten zien hoe belangrijk iedereen het vindt.

[3:45:02] En ik denk dat een laatste woord van dank toch weer is aan de mensen op de tribune, maar ook de mensen die misschien meekijken met het debat of laten terugkijken.

[3:45:09] Omdat daar heel veel mensen zitten die zoveel doen voor al diegenen in de samenleving die geen dak boven hun hoofd hebben, die geen vaste woonplekken hebben, die misschien vannacht weer in de buitenlucht slapen.

[3:45:21] Dus dank jullie wel.

[3:45:25] Dank u wel.

[3:45:26] Dan wil ik het woord geven aan de staatssecretaris voor de appreciatie van de moties.

[3:45:32] Dank u wel, voorzitter.

[3:45:33] Ten eerste...

[3:45:35] De brief over de regeling huisvestingaandachtsgroepen kan ik toezeggen dat die voor het verkiezingsreces de kant van de Kamer opkomt.

[3:45:46] Over de uitwerking van de motie hospitaverhuur komt de minister van VRO begin 2026 op terug bij de uitwerking van het wetsvoorstel hospitaverhuur.

[3:46:00] En dat de bezuiniging, toegang tot zorg en ondersteuning die genoemd werd door de heer De Hoop, dat is een brede post waar het nationaal actieplan dakloosheid niet onder valt.

[3:46:12] Maar ik kom graag...

[3:46:16] De conclusie is in ieder geval dat er niet op het nationaal actieplan dakloosheid bezuinigd werd, maar het is een lastig verhaal en we komen er bij u op terug via een brief, de voortgangsrapportage aanpak dakloosheid eind 2025.

[3:46:33] Daar neem ik dit in mee.

[3:46:36] Dan de heer De Hoop.

[3:46:38] Volgens mij valt hij er wel onder, maar het zou fijn zijn als die brief komt voor de behandeling van de begroting.

[3:46:46] Of voor de Algemene Financiële Beschouwingen.

[3:46:48] Die zijn morgen?

[3:46:54] Volgens mij is dit best makkelijk op papier te krijgen.

[3:46:55] Het zou fijn zijn als het voor de Algemene Financiële Beschouwingen naar de Kamer kan.

[3:46:59] Dan schrijven we die bij deze op als toetsverging.

[3:47:02] Die komt voor de behandeling van de Algemene Financiële Beschouwingen.

[3:47:05] En uit mijn hoofd is dat volgende week geplandeerd.

[3:47:11] Oké.

[3:47:11] Dan motie 1.

[3:47:15] Die moet ik ontraden.

[3:47:19] Op dit moment kan ik niet wettelijk verbieden dat kinderen dakloos worden.

[3:47:23] Dat ligt ook bij de gemeente en bij de woningcorporaties.

[3:47:26] We maken hier wel goede afspraken over met de VNG en de corporaties.

[3:47:30] Dat gesprek blijven we voeren.

[3:47:32] Want zoals ik al zei, 1200 is een reductie, maar het is geen nul.

[3:47:35] Dus daar blijven we mee bezig.

[3:47:37] Maar de motie moet ik ontraden.

[3:47:39] Motie één is ontraden.

[3:47:40] Motie twee.

[3:47:44] Ook ontraden, omdat we noodopvang niet de oplossing vinden.

[3:47:48] Dat gezegd hebbende wil ik wel graag toezeggen dat ik met vrouw en VNG op korte termijn rond op de tafel ga zitten.

[3:47:56] Niet alleen over hoe we de woonruimte voor deze doelgroep kunnen bieden en verbeteren, maar ook als noodopvang dan toch nodig is, hoe we die toegang kunnen verruimen.

[3:48:08] Motie 2 is ontraden.

[3:48:10] Dan motie 3.

[3:48:14] Moet ik ook ontraden, in de kabinetsreactie is ook al aangegeven dat we niet onverkort alle voorstellen kunnen overnemen.

[3:48:21] En dat blijft zo.

[3:48:23] Motie 3 is ontraden.

[3:48:25] Motie 4.

[3:48:29] Ook ontraden, maar via de wet leegstand, waar op dit moment de minister mee bezig is,

[3:48:37] Zal zij wel terugkomen op wat er allemaal kan op dit dossier?

[3:48:41] Motie 4 is ontraden.

[3:48:42] Motie 5.

[3:48:44] Oh, excuus is mevrouw Dobbe aan u het woord.

[3:48:46] Ja, dank u wel.

[3:48:47] Ik zou de staatssecretaris willen vragen om te reflecteren misschien op de woorden van de indieners over het eigendomsrecht.

[3:48:54] Dat dat van meer waarde lijkt te worden gehecht dan gewoon mensenrecht of kinderrechten.

[3:48:59] En hoe zich dat dan volgens deze staatssecretaris met elkaar verhoudt?

[3:49:04] Want daar ben ik dan wel benieuwd naar.

[3:49:08] Een korte reflectie van de staatssecretaris.

[3:49:11] Dat wordt wel een hele filosofische overweging.

[3:49:15] Ik denk niet dat het zo simpel is om ze tegenover elkaar weg te strepen.

[3:49:19] Dit is een eigendomsrecht van burgers.

[3:49:21] En tegelijkertijd is er een primaire plicht bij de overheid om te zorgen

[3:49:25] dat kinderen, gezondheid en burgers op plekken kunnen wonen.

[3:49:32] En het zou eigenlijk wat worden als de Nederlandse staat voor onvoldoende... Als het ons niet voldoende lukt om woningen te bouwen op het tempo dat nodig is... en dat we daarom tegen andere burgers zeggen... dus dan moet jij je privé-eigendom daar maar voor inzetten.

[3:49:46] Dat zou ik eigenlijk een zwakte bot vinden.

[3:49:49] Als het om eigendomsrecht van de staat gaat, dan zou je het er nog over kunnen hebben, maar dat is in dit geval niet zo.

[3:49:55] Dus ik denk niet dat je dat zo tegenover elkaar kan stellen.

[3:49:59] En als u dat dan afzet tegen het recht van kinderen om niet op te hoeven groeien en te hoeven slapen in een auto?

[3:50:08] Voorzitter, het gaat niet om wat ik zwaarder weeg.

[3:50:11] Kijk, als ik het persoon was met een groot kantoorgebouw waar ik al jaren geen gebruik van zou maken, dan zou ik wel weten wat ik ermee doe.

[3:50:20] Maar ik denk dat het gevaarlijk wordt als de overheid ingreep gaat doen op het bezit van anderen, omdat zij beslissingen maken daarmee waar wij het niet mee eens zijn.

[3:50:29] Ik denk dat dat de glijdende schaal is waar we niet op moeten gaan.

[3:50:33] Dank u wel.

[3:50:33] Gaat u verder.

[3:50:34] Motie 5.

[3:50:36] De ontraden onder vernoeming van het debat.

[3:50:40] Voor motie 6 geldt hetzelfde.

[3:50:41] Ook ontraden hebben we het uitgebreid over gehad.

[3:50:45] Motie 7, oordeel Kamer.

[3:50:50] En motie 8 en 9 zijn eigenlijk allebei overbodig, omdat dit in de wetversterking en regie bij de nadrukkelijke plek lijkt.

[3:51:03] Dan zijn wij aan het einde gekomen van de appreciatie van de moties.

[3:51:13] Volgens mij zijn alle vragen ook beantwoord of toegezegd, dus dan rest mij de toezeggingen op te noemen die gedaan zijn.

[3:51:24] Daar heb ik een leesbrief van nodig.

[3:51:26] De toezegging.

[3:51:32] De staatssecretaris van VWS zal de Kamer in Q2 kwartaal 2 volgend jaar informeren over onafhankelijke dienstondersteuning binnen de WMO voor dakloze mensen.

[3:51:47] Dit najaar uitkomsten van onderzoek naar briefadressen van de staatssecretaris van BZK.

[3:51:55] In februari en maart van 2026 ontvangt de Kamer de uitkomst van het onderzoek naar afschaffen van de kostdelersnorm.

[3:52:05] Er komt een brief naar aanleiding van de vraag van de heer Ginwis over een nieuwe openstelling van het Volkshuisvestingfonds voor gemeenten.

[3:52:12] Daarbij heb ik nog geen termijn kunnen noteren, dus ik krijg graag een indicatie.

[3:52:25] Voor het verkiezingsreces.

[3:52:28] Voor het komend reciesingsreces.

[3:52:31] Ik verstond het niet goed.

[3:52:36] Dan toezegging van de lid de Hoop.

[3:52:41] Een brief over de financiële status van de subsidieregeling toegang tot zorg en ondersteuning voor de algemene financiële beschouwingen.

[3:52:51] Even kijken.

[3:52:53] Ik kijk even beide kanten op.

[3:52:55] We hebben het gehad, de heer De Hoop begon daarover, over cijfers na aanleiding van het aantal uithuizettingen van Edes.

[3:53:05] We hebben even gekeken of daar een toezegging over was.

[3:53:08] Nee, het komt jullie bijna niet bekend voor, dan doen wij deze niet als toezegging.

[3:53:15] Ik zie te weinig lampjes branden in de hoofden.

[3:53:20] Dan zijn we aan het einde gekomen van de tweede termijn.

[3:53:29] Heeft u een interruptie, meneer De Hoop?

[3:53:32] Ja, want ik dacht, misschien heb ik hem zelf gemist in de beantwoording, want ik heb nog wel in de tweede termijn ook aan de staatssecretaris gevraagd of zij in kon gaan of het niet verbieden van die uithuiszettingen, of dat in strijd was met het kinderrechtenverdrag en of zij daar per brief op terug kon komen, hoe zij dat leesde vanuit het kabinet.

[3:53:53] Volgens mij was dat wat er nog stond.

[3:53:58] Ik zie nu wel een blik van herkenning en dan heb ik ja.

[3:54:03] Ik zie een ja en dan wil ik ook graag een datum.

[3:54:08] Die nemen dan ook mee in de voortgangsrapportage dakloosheid aan het einde van het jaar.

[3:54:13] Maar excuus, dat ligt inderdaad aan mij.

[3:54:15] Ik had hem wel opgeschreven en vervolgens niet genoemd.

[3:54:18] Dan is het fijn dat we ook die scherp hebben gekregen.

[3:54:20] Dus dat betekent dat hij in die brief wordt meegenomen.

[3:54:25] Dan wil ik bij deze de tweede termijn sluiten.

[3:54:29] En ik wil nogmaals de indieners van de initiatiefnota, de leden Beckerman en Westerveld, hartelijk danken voor dit initiatief.

[3:54:37] Ook degenen die mee hebben geschreven, zowel de beleidsmedewerkers.

[3:54:40] Maar ook de mensen op de tribune of de mensen die thuis meekijken.

[3:54:43] Want ik weet dat ontzettend veel mensen of hun ervaring hebben gedeeld, of hun expertise hebben gedeeld.

[3:54:50] En dat dit een nota is die door velen gedragen wordt.

[3:54:55] Hartelijk dank.

[3:54:55] Hartelijk dank ook aan de Kamerleden.

[3:54:57] En hierbij beëindig ik de vergadering.