Hersteloperatie kinderopvangtoeslag

[0:00:00] Van harte welkom bij deze vergadering van de vaste commissie van Financiën.

[0:00:05] Op de agenda staat een commissiedebat en het onderwerp is hersteloperatie kinderopvang toeslag.

[0:00:11] Van harte welkom aan de staatssecretaris en aan de Kamerleden.

[0:00:15] En voordat ik iemand het woord ga geven en wat over de interrupties ga zeggen, heeft de heer Erken nog een punt voor orde?

[0:00:24] Ik had eigenlijk een punt van orde over de interrupties, dus ik denk dat het goed is als u uw inleiding afrondt.

[0:00:31] En ik zeg voordat ik inderdaad iemand het woord geef, zou ik willen voorstellen om te beginnen met vier interrupties.

[0:00:39] Maar ik besef dat er best wel veel vragen kunnen zijn.

[0:00:43] Dus dan kijken we op termijn wel even.

[0:00:45] Maar ik ga in ieder geval ervoor zorgen dat alle vragen beantwoord zijn als we hier weer met elkaar de ruimte verlaten.

[0:00:50] Want ik denk dat het onderwerp daar ook recht aan doet.

[0:00:54] Dus in die zin, en de indicatieve spreektijd is vijf minuten per spreker.

[0:01:03] Tussendoor, na de eerste termijn ga ik schorsen voor een dinerpauze, waarbij ook dan de staatssecretaris gelijk de gelegenheid heeft om de beantwoording voor de eerste termijn van de staatssecretaris voor te bereiden.

[0:01:17] En dan ga ik nu beginnen met de eerste spreker van de zijde van de Kamer van de fractie GroenLinks-PvdA, mevrouw Hagen.

[0:01:24] Uw introductie geeft een aanleiding voor een ordervoorstel.

[0:01:30] Ik heb eigenlijk weinig behoefte om in debat te gaan met de collega's hier.

[0:01:33] Ik kan wel vragen verzinnen aan de VVD of richting het CDA over de situatie na de verkiezingen, maar ik heb eigenlijk heel veel behoefte aan het debat met de staatssecretaris.

[0:01:43] Dus ik zou willen voorstellen dat als er collega's zijn die elkaar willen interromperen, dat we gewoon twee interrupties doen en het aantal interrupties met de staatssecretaris verhogen naar zes.

[0:01:53] Nou, ik wou het toch gewoon even laten.

[0:01:55] Hebben we die ruimte niet nodig, dan kijken we straks bij de beantwoording in eerste termijn wel even.

[0:02:00] Dus wees u gerust.

[0:02:02] U kunt echt uw laatste twee vragen ook nog wel stellen bij de staatssecretaris straks.

[0:02:07] Maar ik hou het gewoon even op vier.

[0:02:10] En dan kijken we wel of ze wel of niet nodig zijn.

[0:02:12] Het kan best zijn dat er wel collega's van u zijn.

[0:02:15] En gebruiken we ze niet, dan is het ook geen probleem.

[0:02:17] Het is geen verplichting om de vier interrupties op te maken, meneer Eriksen, zeg ik maar even tegen u.

[0:02:22] Als u daar kolant mee omgaat met interrupties richting de staatssecretaris, dan vind ik het prima.

[0:02:39] Hartelijk dank, voorzitter.

[0:02:42] Deze zomer heb ik heel veel ouders en jongeren gesproken.

[0:02:49] We hebben de voortgangsrapportage ook besproken met het ministerie.

[0:02:53] De papieren werkelijkheid wijkt nogal af.

[0:02:56] van wat mensen dagelijks meemaken.

[0:03:00] We zien nieuwe schendingen van de menselijke waardigheid die mensen ook in hun bestaanszekerheid raakt.

[0:03:08] En die in strijd zijn met het doel van het herstelproces.

[0:03:11] Ouders en jongeren die opnieuw worden getroffen door een falend systeem.

[0:03:16] Deze staatssecretaris wilde graag de laatste bewindspersoon zijn.

[0:03:21] Ik zou heel graag willen dat iedere ouder en kind tot op de laatste worden geholpen en dat we dan pas daar een strik omheen kunnen doen.

[0:03:33] Ik heb een aantal vragen over de jongeren.

[0:03:36] Als je gebruik hebt gemaakt van de kindregeling en aangegeven hebt dat je problematische schulden hebt, dan kan dat maar tot 1 november.

[0:03:45] Wat gebeurt er daarna?

[0:03:46] Laten we deze jongeren niet vallen?

[0:03:48] Waarom pakken we die schulden niet sowieso aan?

[0:03:50] En waarom staan daar nog termijnen op?

[0:03:53] De staatssecretaris is aangesloten bij een bijeenkomst die ik samen met onder andere SP en CDA heb georganiseerd met jongeren en heeft haar beloofd dat ze met deze jongeren in gesprek zou gaan zelf.

[0:04:08] Nog een keer, die belofte is niet nagekomen.

[0:04:11] Waarom is dat niet gebeurd?

[0:04:14] Dit roept echt ook wantrouwen op bij deze groep en dat is echt onnodig.

[0:04:18] Heel erg jammer.

[0:04:20] Dan over de voortgangsrapportage.

[0:04:22] Wat gebeurt er met gedupeerden die nog in het traject zaten met een van deze andere routes?

[0:04:28] Moeten zij overstappen of wordt hun traject nog afgerond?

[0:04:32] Indien het eerste, is dat dan niet vreselijk voor gedupeerden om dan weer een heel nieuw traject te moeten beginnen?

[0:04:38] En voor mensen die in het oude CWS-traject zitten, die wachten soms al meer dan twee jaar op antwoord op hun bezwaar.

[0:04:46] En ook mensen die gebruik hebben gemaakt van de pauzeknop bij schulden.

[0:04:52] Dat werkt averechts, graag een reactie.

[0:04:55] Welke opgeteld zijn in de aanvullende schaderroutes samen, nu 1913 dossiers gesloten?

[0:05:03] Er zijn in totaal ruim 42.000 ouders nu als gedupeerd erkend.

[0:05:08] Hoeveel daarvan verwacht de staatssecretaris nu dat een aanvullende schaderroute gaat doorlopen?

[0:05:13] En hoelang verwacht de staatssecretaris dat dat gaat duren?

[0:05:16] Onze vrees is dat ze allemaal eigenlijk naar een maatwerktraject willen gaan als het primaire traject niet goed gaat.

[0:05:26] Dan het schadekader.

[0:05:27] Dat lijkt een goed idee op papier, maar in de praktijk lijkt het uit te lopen op groot onrecht.

[0:05:33] Klopt het dat de forfaitaire bedragen zijn gekort, en zo ja met hoeveel, ten opzichte van de pilotfase?

[0:05:40] Klopt het dat de bedragen uit de IB voor de materiële en immateriële schade worden afgetrokken van het eindbedrag?

[0:05:47] Wat zorgt ervoor dat mensen die langer in de penarie hebben gezeten juist een lager schadebedrag krijgen?

[0:05:54] Vindt de staatssecretaris het niet eerlijker om juist mensen die lang in ongekend onrecht hebben gezeten ook meer te compenseren?

[0:06:02] Klopt het dat de post voor werk en inkomen zo lastig is om aan te tonen waardoor mensen weinig compensatie krijgen?

[0:06:09] Verlies van baan is nog nooit toegekend, zeggen mensen ook uit mijn partij die als ombudsfunctionaris mensen bijstaan.

[0:06:16] bijvoorbeeld in de Zaanstreek, vindt de staatssecretaris dit passen binnen het wettelijk kader dat ruimhartigheid voorschrijft.

[0:06:24] Op deze wijze lijkt het zo te gaan dat alle ouders naar de maatwerktafel willen of moeten om hun recht te krijgen.

[0:06:33] En het was juist het doel om de afhandeling te versnellen.

[0:06:37] Dan de brede ondersteuning.

[0:06:40] In hele kleine en grote gemeenten komt dat in de problemen.

[0:06:44] In Rotterdam sta je nog een jaar op de wachtlijst, dat was eerder twee jaar.

[0:06:50] In hele kleine gemeenten zoals Wormerland is het lastig om expertise als gemeente in te zetten.

[0:06:56] Mijn oproep zou zijn leer van gemeenten waar het goed gaat, bijvoorbeeld Arnhem, waar ook echt outreachend wordt gewerkt en waar men weet wat ruimhartigheid betekent.

[0:07:05] Graag een reactie daarop.

[0:07:07] De VNG doet onderzoek naar het einde van alle regeling, maar wij hebben echt twijfels of dat niet veel te vroeg komt, omdat er nog zoveel mensen nog niet aan het begin staan van financieel herstel, laat staan mentaal herstel.

[0:07:21] Dus ook voor de nazorg vinden we dat van groot belang.

[0:07:25] Het herstel van vertrouwen in de overheid die mensen heeft gediscrimineerd en vermorzeld, dat komt dan misschien pas helemaal aan het eind.

[0:07:34] Maar ook dat stuk, daar zouden we heel graag aandacht voor willen hebben.

[0:07:38] Dank u wel.

[0:07:41] Dank u wel.

[0:07:42] Mooi binnen rondom uw tijd, dus keurig gedaan.

[0:07:45] Dan gaan we verder met de volgende fractie van de BBB.

[0:07:49] Mevrouw Rikkers.

[0:07:51] Dank u wel, voorzitter.

[0:07:55] Het zoveelste debat op dit onderwerp en we zijn er nog altijd niet.

[0:07:59] Enige tijd geleden publiceerde de commissie van Dam een advies met meerdere aanbevelingen om de afhandelingen te versnellen.

[0:08:06] Het kabinet liet in een reactie weten een aantal adviezen over te nemen om te beginnen met het versmallen van het aantal routes van 4 naar 2.

[0:08:15] Voorzitter, dat brengt me bij de eerste vraag.

[0:08:18] BBB is uiteraard voor een snellere afhandeling van de affaire en de compensatie voor de gezinnen die zoveel leed hebben gehad.

[0:08:27] Maar daar hoort wel een realistische raming bij, die we als Kamer ook op voorhand kunnen beoordelen.

[0:08:33] Het kabinet geeft aan dat we in 2027 klaar te willen zijn en stelt daarnaast dat er geen aanvullende financiële middelen nodig zijn bovenop de begrote uitgaven van 11,7 miljard.

[0:08:46] Is dit budget nog wel realistisch als de routes nu zo worden gewijzigd, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:08:53] In het kader van de titel van het rapport, minder beloven, meer doen, lijkt het me wel een kwestie dat we scherp moeten zijn met elkaar.

[0:09:00] Is er een expliciete financiële risicoanalyse in relatie tot de aangepaste werkwijze?

[0:09:06] In het verlengde daarvan ook de vraag over de persoonsgerichte aanpak voor 3000 gezinnen die zelfstandig de regie kwijt zijn.

[0:09:14] De staatssecretaris schrijft dat er inmiddels 40 gezinnen zijn geholpen en de problematiek is divers.

[0:09:20] Ook hier de vraag

[0:09:22] Is de planning en de budgettering nog wel realistisch als er zoveel onduidelijk is?

[0:09:26] Wanneer verwacht de staatssecretaris meer te weten over de concrete aanpakken van de groep gericht op multiproblematiek?

[0:09:34] Klopt het dat de schadekaart geen differentiatie heeft met betrekking tot de schadejaren?

[0:09:39] Zo ja, is de staatssecretaris het met BBB eens dat we die wel moeten hebben?

[0:09:44] Wanneer er gewerkt wordt met verschillende staffels in plaats van een gemiddelde, kun je volgens BBB meer doen met hetzelfde budget, mensen sneller helpen, maar vooral veel beter helpen.

[0:09:56] Nog een vraag met betrekking tot de Stichting Gelijkwaardig Herstel.

[0:09:59] In het vorige debat heeft BBB opgeroepen, ga samen in de Kamer zitten en los het op.

[0:10:05] De staatssecretaris heeft toegelicht dat zij de heer Scheltema heeft aangesteld als bemiddelaar tussen enerzijds het ministerie en anderzijds de SGH.

[0:10:13] Wat is er concreet veranderd in de opstelling van het ministerie en bij de stichting SGH?

[0:10:19] In de brief van 4 juli schrijft de staatssecretaris dat SGH en het ministerie de benodigde voorbereidingen treffen om vanaf september stapsgewijs qua formule volume op te kunnen schalen.

[0:10:31] Zijn daarmee eerdere uitdagingen rond bijvoorbeeld de covenants en wat betreft de staatssecretaris opgelost?

[0:10:37] Kan de staatssecretaris nog iets meer uitleg geven over de kwaliteitslagen die zijn gemaakt?

[0:10:42] door het SGH en het ministerie.

[0:10:45] Welke uitdagingen blijven nog bestaan met betrekking tot de samenwerking met de Stichting Gelijkwaardig Herstel?

[0:10:51] Voorzitter, dan het punt van de positie van de jongeren.

[0:10:54] Er zijn jongeren die door de toeslagen er verre geen contact meer hebben met hun ouders en ook dit op een andere manier schuldhulpverlening voor deze groep aanzienlijk moeilijker.

[0:11:05] De commissie van Dam schrijft in haar rapport dat meer inzicht is gewend over de positie van de jongeren en de staatssecretaris onderschrijft dit.

[0:11:14] In de meest recente voortgangsrapportage lezen we de stappen om de positie van de kwetsbare en eenzame jongeren te verbeteren, maar wordt er ook specifiek ingezoomd op jongeren die geen contact meer hebben met de ouders.

[0:11:27] En hoe kan deze aanpak zo uniform mogelijk worden vormgegeven op het gemeenteniveau?

[0:11:32] Dank u wel.

[0:11:35] Dank u wel, mevrouw Rikkers.

[0:11:36] Dan komen we bij de fractie van het PVV, heer Flotters.

[0:11:39] Dank u wel, voorzitter.

[0:11:40] Voorzitter, daar zitten we weer.

[0:11:42] Dus maar weer een kleine tussenstand.

[0:11:44] We zaten op vier schaderroutes en inmiddels zijn we een aantal ruzies met de SGH, een commissie, een regeringscommissaris en een bestuurlijk adviseur verder.

[0:11:53] En dan blijven we over met twee schaderroutes waarvan er één nog niet operationeel is, die dat al wel had moeten zijn.

[0:11:58] Kortom, voorzitter, er verandert een hoop, maar echt vooruit gaat het nog niet voor de aanvullende schadevergoedingen.

[0:12:04] Want het is dan nu de bedoeling dat er voor de aanvullende schadevergoeding gekozen kan worden tussen een route A, de SGH-route, of een route B, de mijnherstelroute.

[0:12:12] En aan de oppervlakte lijkt dit dan ook een stap in de goede richting.

[0:12:16] Maar wat nu als de voorverterre bedragen niet afdoende zijn?

[0:12:19] Want ongeacht welke route er dan wordt gekozen, dan volgt er een maatwerkberekening, of een casuïstiek tafel, of hoe we het ook noemen.

[0:12:25] En dan moeten de ouders het causaal verband aannemelijk maken en aan de hand van een precieze berekening met precieze bewijsstukken.

[0:12:32] Ja, voorzitter, op deze manier lijkt het dan een soort CBS-variant, met al zijn complexe berekeningen en bewijsstukken.

[0:12:38] En bewijsstukken die in de praktijk dus nog aan tafel lijken te zitten.

[0:12:43] Wat zijn hiervan de gevolgen voor de doorlooptijd en de uitvoerbaarheid?

[0:12:47] En dan gesproken over deze doorlooptijden.

[0:12:49] Voor de mijnherstelroute is daar nog niets over bekend.

[0:12:51] Zo lezen we in de beantwoording van het verslag.

[0:12:53] Maar hoe kan dit?

[0:12:55] Er moet toch enig idee zijn van een doorlooptijd met deze nieuwe route.

[0:12:57] Al is het alleen maar om je capaciteit te bepalen.

[0:13:00] En niet in de laatste plaats omdat we allemaal weten dat de behandeltermijn bij de CVS route inmiddels al is opgelopen na ruim twee jaar.

[0:13:06] Staat dit de ouders dan ook te wachten als zij onverhoopt toch gebruik willen maken van die individuele berekening?

[0:13:12] Voorzitter, dan de aanmeldtermijn.

[0:13:14] Deze is nu gesteld op 1 januari 2026.

[0:13:17] Maar, zoals gezegd, route B is nog niet eens operationeel.

[0:13:22] Het blijft hangen in vaagheden als, ja, hij wordt zo snel mogelijk operationeel en het moet allemaal wel zo gevuldig gebeuren.

[0:13:28] Ja, voorzitter, maar de datum voor die aanmelding is wel keihard.

[0:13:31] Dat is namelijk 1 januari 2026.

[0:13:34] En dan weten de gedupeerden nog niet eens wat hun doorlooptijd is, hoe deze route precies in zijn werk zal gaan, welk schadelijk kader er precies wordt gebruikt,

[0:13:41] Er wordt immers ook geen pilot gedaan.

[0:13:43] En of de schade inderdaad zo ruimhartig is als het schadekade van het SGH altijd was.

[0:13:49] En voorzitter, als je dan kijkt naar de kalender, dan zie je dat het bijna 1 oktober is.

[0:13:53] En er komt 1 januari ook wel erg snel dichtbij.

[0:13:56] En voorzitter, om dan een keuze toe te maken over een route waarvan je niet weet waar het eindigt, helpt dan niet en doet ook weinig goeds voor het vertrouwen en het herstel.

[0:14:04] Graag daar een reactie op.

[0:14:06] En voorzitter, dan hebben we als Kamer een gesprek gehad met de oude commissie gisteravond.

[0:14:11] En de conclusie is eigenlijk, het duurt allemaal weer veel te lang.

[0:14:14] En ter illustratie las ik het verhaal van een Achterhoekse hulpverlener.

[0:14:19] Die is zelf ook slachtoffer van een toeslagaffaire en zei zij onder meer, veel mensen zien door de bomen het bos niet meer.

[0:14:24] Zij weten vaak niet waar in het proces ze nu precies zitten.

[0:14:28] Maar wij zijn nu vijf jaar verder en alle hoop is inmiddels weg, voorzitter.

[0:14:32] Dit is echt schrijnend.

[0:14:34] En dan schreef ze nog veel meer voorbeelden van.

[0:14:36] Maar voorzitter, dit verhaal is wel bijna een jaar geleden.

[0:14:39] En als we dan gisteravond gesproken hebben met de leden van de oude commissie, zien we gewoon dat er nog niet veel veranderd is.

[0:14:45] En dan lezen we de ronkende persberichten van de staatssecretaris, dat het allemaal voorspoedig gaat.

[0:14:49] Mijn Estoroute is goed als klaar.

[0:14:50] 2027 staat als een huis.

[0:14:53] Maar voorzitter, de gedupeerde en de oude commissie heeft nog steeds geen idee.

[0:14:58] Er is gewoon een grote behoefte aan duidelijkheid, heldere communicatie, want het vertrouwen is eigenlijk gewoon weg.

[0:15:04] En dan wordt elk plan, zowel deze route A als route B, terecht met argusogen bekeken.

[0:15:10] Voorzitter, er leven veel vragen ook bij deze gelupeerden.

[0:15:15] Klopt mijn berekening wel?

[0:15:16] Hoelang moet ik nu weer wachten?

[0:15:18] Moet ik toch voor het maatwerk kiezen?

[0:15:19] Moet ik me überhaupt wel aanmelden voor de aanvullende schadevergoeding?

[0:15:22] Allemaal hele reële vragen die nu nog steeds leven bij de ouders.

[0:15:25] En voorzitter, om dan te moeten lezen dat niet alleen het vertrouwen, maar ook de hoop weg is, dat is echt schrijnend.

[0:15:32] Graag een reactie van de staatssecretaris erop en een reflectie over hoe ze niet alleen het vertrouwen, maar ook de hoop terug zou willen geven aan deze mensen.

[0:15:39] Voorzitter, dan nog wat vragen over de brede ondersteuning.

[0:15:43] Zo heeft het kabinet besloten om een bestuurlijk regisseur aan te stellen.

[0:15:46] En een van de kernbezigheden van deze regisseur is om te komen tot, en dan citeer ik, nadere kaderstelling en harmonisatie van de brede ondersteuning.

[0:15:54] Nou ja, voorzitter, wij als BV hebben niet zoveel met nou weer zo'n...

[0:15:57] Zo'n regisseur, zo'n tussenpersoon.

[0:15:59] Maar inmiddels zijn er dan modelbeleidsregels ontwikkeld en aan de gemeente beschikking gesteld.

[0:16:05] Maar hoe zit het met de implementatie hiervan?

[0:16:07] Want ook de staatssecretaris zelf zegt, weer in het verslag, verschillen in ondersteuning zijn inherent aan het bieden van maatwerk.

[0:16:13] Ja, dat is zo, voorzitter.

[0:16:15] Dan kom ik niet aan.

[0:16:16] Maar wat is dan de meerwaarde van de zogenaamde harmoniserende beleidsregels?

[0:16:20] Want ook nu is er geen sprake van een soort vaste basis.

[0:16:24] Zo doet de ene gemeente het contact en de ondersteuning zelf.

[0:16:27] De andere gemeente via maatschappelijke organisaties.

[0:16:29] De ene gemeente verstrekt voornamelijk materiële zaken, zoals een fiets en een laptop.

[0:16:33] De andere gemeente geeft helemaal niet thuis.

[0:16:35] En weer een andere gemeente ondersteunt voornamelijk mentaal in de vorm van een therapieër en een coach.

[0:16:40] Vandaar nogmaals de vraag, voorzitter, het is allemaal fijn dat er modelbeleidsregels zijn opgesteld, maar wat schieten de ouders, de groeperen hier nou feitelijk en concreet mee op?

[0:16:49] Er is nog steeds, laatste zin, voorzitter, een enorme beeldgroei aan brede ondersteuning.

[0:16:53] En nogmaals, dit komt het vertrouwen en de hoop en het gevoel van rechtvaardigheid aan de ouders niet ten goede, voorzitter.

[0:16:59] Graag hier ook een reactie op.

[0:17:00] Tot zover, dank u wel.

[0:17:02] Dank u wel, heer Flotters.

[0:17:03] Dan geef ik nu het woord aan mevrouw Van Eyck en zij spreekt namens de VVD.

[0:17:08] Dank je wel.

[0:17:09] Voorzitter, allereerst wil ik namens de VVD onze waardering uitspreken richting staatssecretaris Palme.

[0:17:15] Wij vinden het belangrijk dat zij in functie is gebleven en de zware verantwoordelijkheid van de hersteloperatie kinderopvoedtoeslag blijft dragen.

[0:17:23] Voor gedupeerde ouders en hun gezinnen stabiliteit en continuïteit essentieel.

[0:17:27] Zij verkeren al veel te lang in onzekerheid.

[0:17:30] De VVD ziet dat er stappen worden gezet, maar we maken ons zorgen over het tempo en de uitvoerbaarheid.

[0:17:37] Ik loop de belangrijkste punten langs en begin met de SGH-route, route A. Iedereen is het erover eens.

[0:17:43] De SGH-route moet zo snel mogelijk worden opgeschaald.

[0:17:47] Dat is niet alleen nodig om de doorlooptijden terug te brengen, maar ook om het vertrouwen bij ouders en samenleving te herstellen.

[0:17:53] We zien dat er afspraken zijn gemaakt om dit te bereiken, maar we willen van de staatssecretaris weten.

[0:17:58] Hoe gaat zij dit proces actief versnellen?

[0:18:01] Hoe wordt voorkomen dat nieuwe impasses iedere keer weer tot vertraging leiden?

[0:18:06] Zijn alle succesbalkades inmiddels opgelost?

[0:18:09] Zo niet, welke zijn nog actueel en hoe worden deze concreet aangepakt?

[0:18:15] Voorzitter, ik heb begrepen dat gedupeerden met een integrale beoordeling lager dan 30.000 euro kunnen instromen in de SGH-route.

[0:18:22] Dat lijkt een concrete stap vooruit, maar roept tegelijkertijd ook vragen op.

[0:18:27] Hoe snel wordt deze groep daadwerkelijk geholpen?

[0:18:31] Is er voldoende capaciteit beschikbaar om hen tijdig duidelijkheid te geven en tot afwikkeling te komen?

[0:18:36] En is er een risico op verdringing waardoor anderen weer langer moeten wachten?

[0:18:41] Er is overeenstemming beruikt tussen het ministerie en SGH over de nieuwe werkwijze rond kwaliteitsborging.

[0:18:47] Wij denken dat het stoppen van vooraf toetsen van iedere individuele schadestaat door het ministerie van Financiën inderdaad kan leiden tot versnelling.

[0:18:55] Maar onze zorg is of ouders dan niet weer achteraf opnieuw met correcties of onzekerheden te maken krijgen.

[0:19:01] Hoe wordt dat voorkomen?

[0:19:03] Het vertrouwen van ouders moet immers worden hersteld, niet opnieuw worden beschadigd.

[0:19:08] Voorzitter, dan de route B, het digitale portaal Mijn Herstel.

[0:19:13] De VVD maakt zich zorgen over de vertraging in de lifegang.

[0:19:16] Iedere vertraging leidt opnieuw tot onzekerheid voor ouders.

[0:19:20] Wij lezen dat de oudertoetsgroep zorgen heeft geuit... over de rechtmatigheid van de opdrachtverlening.

[0:19:26] Aanbestedingsrecht, financieel toezicht, gegevensverwerking.

[0:19:29] Kan de staatssecretaris toelichten wat deze zorgen precies inhouden?

[0:19:33] Hoe worden die weggenomen?

[0:19:34] En wat betekent dit voor de planning?

[0:19:37] Ik vervolg met een voortgangsrapportage.

[0:19:39] Deze geeft aanleiding tot drietal kritische kanttekeningen.

[0:19:43] Allereerst bij de kleinere bedragen.

[0:19:46] Daar wordt niet automatisch aangenomen dat alle schade het gevolg is van de toeslagenaffaire.

[0:19:50] Dat klinkt logisch.

[0:19:52] Maar hoe wordt voorkomen dat ouders die wel aantoonbaar schade hebben geleden extra bewijs moeten aanleveren en zo opnieuw vertragingen oplopen?

[0:20:00] Verder vinden we het verstandig dat er prioriteit wordt gegeven aan bezwaren die ingang op de vraag of iemand überhaupt gedupeerd is.

[0:20:06] Logisch dat je eerst kijkt naar de groep waar geen kinderen- of kinderopvangtoeslag in het spel zijn.

[0:20:11] Maar hoe gaat de staatssecretaris borgen dat de andere bezwaren niet opnieuw te lang blijven liggen?

[0:20:16] Want ook daar moet eindelijk duidelijkheid komen.

[0:20:19] Tot slot de kwestie van de dwangsommen.

[0:20:22] De staatssecretaris concludeert dat afschaffen binnen de hersteloperatietoeslagen niet voor de hand ligt, maar dat dit in breder verband wel opvolging verdient.

[0:20:30] Hoe gaat het kabinet hier concreet mee verder?

[0:20:33] Voorzitter, afsluitend.

[0:20:35] De kern is dit.

[0:20:36] Ouders en gezinnen wachten al veel te lang.

[0:20:39] Iedere vertraging, iedere nieuwe blokkade betekent extra onzekerheid, extra teleurstelling.

[0:20:44] De VVD wil dat er versnelling komt, maar wel op een manier die uitlegbaar en betrouwbaar is.

[0:20:49] Geen nieuwe teleurstellingen, geen nieuwe impasses.

[0:20:51] Wij vragen de staatssecretaris om vandaag helderheid te geven over drie zaken.

[0:20:56] hoe zij versnelling en opschaling van route A gaat realiseren, hoe zij gaat zorgen dat route B betrouwbaar en rechtmatig live kan gaan zonder verdere vertraging en hoe zij borgt dat ouders niet opnieuw vastlopen in bewijsvoering, bezwaarprocedures of kwaliteitscontroles.

[0:21:12] Daar wil ik het bij laten in eerste termijn.

[0:21:13] Dank u wel.

[0:21:14] Dank u wel, mevrouw Van Eyck.

[0:21:16] Dan kom ik bij de fractie Denk.

[0:21:19] Als ik dit debat voorbereid, bekrijg ik het gevoel van ongemak.

[0:21:27] Ik kom telkens met buikpijn naar het debat, omdat we het over hetzelfde onderwerp hebben.

[0:21:33] De Kamer is het met elkaar eens.

[0:21:36] Dat zien we niet vaak gebeuren in dit huis, over wat we moeten doen.

[0:21:40] En dan kijken we richting de staatssecretaris en telkens komen we tot de conclusie dat het gewoon niet vlot loopt.

[0:21:46] En de hersteloperatie is dan ook niks anders dan dat ouders en kinderen al jaren in een wachtkamer zitten waar de deur telkens op een kier blijft.

[0:21:55] De ene keer gaat die iets wijder open, maar die deur gaat nooit echt open.

[0:22:03] En ik blijf altijd hoopvol.

[0:22:05] Ik hoop dat we toch echt vandaag op zoek gaan naar hoe we die deur toch echt kunnen openen, zodat we al die ouders kunnen helpen.

[0:22:12] Want we hebben het telkens over doen wat nodig is, over hoe we ouders en kinderen moeten helpen.

[0:22:17] Maar eerlijk is eerlijk, voorzitter.

[0:22:18] Het lukt ons gewoon niet.

[0:22:20] Het lukt niet om

[0:22:23] om alles vlot te trekken.

[0:22:26] En ouders, kinderen en jongeren zijn daar van de dupe.

[0:22:28] En voorzitter, dat doet gewoon pijn.

[0:22:30] Dat wil ik graag gezegd hebben vooraf.

[0:22:33] Want voorzitter, de commissie van Dam was met veel bombardie aangekondigd in januari.

[0:22:38] En de conclusies waren een paar maanden daarna glaselder.

[0:22:42] Er wordt teveel beloofd en er wordt te weinig gedaan.

[0:22:45] Termijnen werden niet gehaald.

[0:22:47] Ouders kregen een dossier niet.

[0:22:49] Of als ze al een dossier kregen, was het een paar jaar

[0:22:51] naar een aanvraag en volledig zwart gelakt.

[0:22:55] En de bezwaren stapelden zich op en gezinnen wachten eindeloos op een schadevergoeding.

[0:23:00] En in de reportages, ik heb het niet alleen over de laatste reportage, maar ook de reportages daarvoor, zagen we een beeld van alsof er

[0:23:11] dat niks geen vooruitgang was.

[0:23:14] En ik moet heel eerlijk zeggen, ik zie wel een beeld, en daar moet ik echt goed mijn best voor doen in de laatste rapportage, dat er iets van een millimeter vooruitgang is.

[0:23:24] Maar als ik dan tegelijkertijd ook luister naar wat ik van de ouders hoor, naar welke verhalen ik krijg, voorzitter, kan ik toch niet anders dan de conclusie trekken dat er in de praktijk weinig gebeurt.

[0:23:34] Dus ik wil best echt een stap maken richting de staatssecretaris door aan te geven.

[0:23:40] In de laatste rapportage zien we wel iets gebeuren, maar de ouders en de kinderen, daar is het toch echt de vraag wat zij daarvan merken.

[0:23:49] Maar dan wil ik drie punten uitlichten.

[0:23:51] Bijvoorbeeld mijn herstel.

[0:23:52] Het was beloofd dat het in september live zou gaan, maar we zijn echt maanden verder en het is nog steeds niet live.

[0:24:02] Als we daar vragen over stellen aan de staatssecretaris, dan zegt de staatssecretaris... er zijn factoren waardoor het niet is gelukt.

[0:24:08] Kan de staatssecretaris nou toelichten wat nou de kernoorzaak is waardoor het niet lukt?

[0:24:13] En kan de staatssecretaris ook anders dan aangeven... het moet dit najaar hopelijk actief gaan, live gaan... ook gewoon aangeven, gewoon een concreet datum waardoor wij ook...

[0:24:24] willen kunnen weten wanneer we dat nou precies ingaat, anders dan dat het continue een kwartaal wordt uitgesteld.

[0:24:33] Tweede punt, voorzitter.

[0:24:36] Er gaat om 2400 bezwaren en een aantal daarvan zijn afgehandeld en er liggen nog heel veel die liggen nog open.

[0:24:46] Kan de staatssecretaris nou aangeven waarom acht maanden na dat commissie van Dam is ingesteld

[0:24:54] de bezwaarprocedure nog steeds niet is gestroomd.

[0:24:56] Want dat wisten we eigenlijk al bij het bijeenroepen van commissie, van dan wisten we dat al.

[0:25:01] Bijvoorbeeld ook mijn derde punt over de gezinnen die de regier kwijt zijn.

[0:25:05] We hebben er maar zes geholpen, voorzitter.

[0:25:08] 2000 tot 3000 ouders.

[0:25:10] En als we kijken naar de beantwoording van de feitelijke vragen gaat het om zes ouders.

[0:25:16] En debat na debat gaat het over deze groep, maar in de praktijk zien we weinig gebeuren.

[0:25:22] Dat is het vierde punt dat ik aan wil snijden.

[0:25:27] Er zijn al 10.000 dossiers versterkt geworden dit jaar.

[0:25:31] En het zou allemaal sneller gaan en zo veel mogelijk ongelakt.

[0:25:34] Dat was nog een toezegging van de vorige staatssecretaris, als ik mij niet verkeerd herinner.

[0:25:39] Maar toch krijg ik nog steeds van ouders te horen dat ze incomplete dossiers of teveel gelakte dossiers krijgen.

[0:25:46] En voorzitter, ik begrijp die ouders die zeggen zonder mijn eigen waarheid op zwart op wit is herstel een leeg woord.

[0:25:54] Dus ik vraag aan de staatssecretaris hoeveel dossiers zijn er nou verstrekt?

[0:25:59] Voorzitter, nog twee punten.

[0:26:03] Mijn ene laatste punt gaat over de jongeren.

[0:26:05] Want zij dragen de gevolgen van de toeslagenmisdaad dagelijks.

[0:26:09] En eigenlijk hebben zij er ook helemaal niks mee te maken.

[0:26:13] Want zij zien dat hun jeugdige jaren, dat die eigenlijk zijn vergooid.

[0:26:21] Nadat het hele toeslagenmisdaad aan het licht is gekomen, zitten ze nog steeds vast aan een duoschilder.

[0:26:29] Niet omdat zij iets verkeerds deden.

[0:26:31] maar omdat hun ouders kapot werden gemaakt door beleid.

[0:26:35] En deze jongeren zijn al opgegroeid met een litteken, maar nu dragen ze ook nog eens een molensteen van studieschulden om hun nek.

[0:26:43] Dat is onverteerbaar.

[0:26:44] Deze schulden dat er allang kwijtgescholden moeten zijn.

[0:26:48] Toch blijf ik die vraag stellen.

[0:26:51] Wanneer gaat de staatssecretaris, gaat de regering, gaat het kabinet die schulden kwijtschelden?

[0:26:58] Voorzitter, nog terugkomend op het vorige commissiedebat over het begrip ruimhartigheid.

[0:27:03] Want we zagen eigenlijk dat het begrip ruimhartigheid verschillend werd uitgelegd.

[0:27:08] En daar dienen we dus een motie over in.

[0:27:10] En die motie is met ruime meerderheid aangenomen.

[0:27:13] Maak nou eens duidelijk wat nou ruimhartigheid is.

[0:27:16] Voorzitter, wat verbaast mij aan de reactie van de staatssecretaris is dat ze inzichtelijk gaat maken welke definities er nou worden gebruikt.

[0:27:26] Dus in plaats van dat ze duidelijkheid biedt, gaat ze eerst kijken welke verschillende definities er rondgaan.

[0:27:32] Dat is toch geen antwoord, zou ik aan de staatssecretaris willen vragen.

[0:27:36] Daarom verwacht ik ook een antwoord van haar.

[0:27:39] Mijn laatste vraag gaat over een andere vergeten groep, namelijk de ondernemers.

[0:27:45] De eigenaars, de kinderopvangondernemers, noem ik ze even voor het gemak.

[0:27:52] Want hun klanten werden massaal gekort en gestopt, dat waren de ouders.

[0:27:57] Maar heel veel van deze ondernemers zijn ook failliet gegaan.

[0:28:00] Hun levenswerk is vergooid.

[0:28:03] En toch hebben ze te maken met een situatie waarbij ze op dit moment nog steeds niet worden erkend als gedupeerde.

[0:28:09] En ik vraag aan de staatssecretaris of zij in wil gaan, nader in wil gaan op deze groep waar we toch al die jaren te weinig over hebben gehad.

[0:28:17] Dank u wel, voorzitter.

[0:28:19] Dank u wel, heer Erkin.

[0:28:20] Dan kom ik bij fractie van NNC, mevrouw Wingelaar.

[0:28:23] Dank u wel, voorzitter.

[0:28:24] Het herstel van de toeslagenaffaire duurt nu al vijf jaar.

[0:28:28] Ja, en er is vooruitgang geboekt, maar het gaat veel te langzaam en het blijft onduidelijk.

[0:28:33] Voorzitter, het tempo blijft pijnlijk traag.

[0:28:36] Er zijn duizenden gezinnen die de regie volledig kwijt zijn, maar tot 2026 wordt niet structureel opgeschaald.

[0:28:42] Dat is te laat.

[0:28:44] En mijn herstel, de route waar ouders op zitten te wachten, loopt ook vertraging op.

[0:28:48] Ouders krijgen zo geen houvast.

[0:28:50] Hoe voorkomt de staatssecretaris dat gezinnen die nu al alles kwijt zijn, nog twee jaar in onzekerheid blijven?

[0:28:56] En als 2027 het uiteindelijke doel blijft, dan moet er nu volledige helderheid komen over capaciteit, planning en haalbaarheid.

[0:29:04] Mensen hebben recht om te weten waar ze aan toe zijn.

[0:29:07] Kan de staatssecretaris die duidelijkheid vandaag geven?

[0:29:10] Voorzitter, ook over het schadekader bestaan serieuze zorgen.

[0:29:14] De staatssecretaris stelt dat het kader na de pilotfase niet is gewijzigd.

[0:29:18] Maar ouders vertellen ons een ander verhaal.

[0:29:21] Daarom vragen wij volledige openheid.

[0:29:23] Wij verzoeken de staatssecretaris de gebruikte schadekaders van SGA, inclusief de pilotfase, aan de Kamer te sturen.

[0:29:30] En uiteraard een schadekader dat gebruikt gaat worden voor mijn herstel.

[0:29:34] Daar komt bij dat het huidige schadekader volgens ouders geen rekening houdt met de duur van het leed, maar uitsluitend met de gebeurtenis zelf.

[0:29:42] Dat vinden wij als NSC onaanvaardbaar.

[0:29:45] Een ouder die één jaar problemen had, is niet te vergelijken met iemand die zes tot tien jaar heeft moeten doorstaan.

[0:29:51] Het leed is niet alleen die ene gebeurtenis, maar de jarenlange gevolgen ervan.

[0:29:55] We willen van de staatssecretaris weten, erkent zij dit probleem en is zij bereid het kader aan te passen zodat het werkelijk recht doet aan de ervaring van de ouders.

[0:30:04] Het uniforme schadekader met forfaitaire bedragen kan inderdaad snelheid opleveren.

[0:30:09] Maar het risico is groot dat dit opnieuw op onrecht veroorzaakt.

[0:30:13] Want niet ieder gezin past in het standaardmodel.

[0:30:16] Ex-partners, ondernemers die zowel zakelijk als privé zijn geraakt.

[0:30:20] of ouders met bijzondere schadeposten.

[0:30:22] Zij hebben maatwerk nodig.

[0:30:24] Zonder maatwerk krijgen ze opnieuw niet waar ze recht op hebben.

[0:30:28] Daarom de volgende vraag aan de staatssecretaris.

[0:30:30] Klopt het dat zowel binnen de route SGA als mijnherstel straks een individuele berekening van complexe schade mogelijk is door middel van een maatwerktafel?

[0:30:39] En hoe wordt deze ingericht?

[0:30:41] En wie behartigt de belangen van ouders hierin?

[0:30:44] En hoe wordt omgegaan met ouders die al een VSO hebben getekend, maar achteraf juist behoefte blijken te hebben

[0:30:49] aan een individuele berekening.

[0:30:51] Voorzitter, er zijn daarnaast groepen die te vaak buiten beeld blijven.

[0:30:56] Ouders die voor 2021 hun schulden zelf hebben afgelost en daardoor niet buiten de huidige regeling vallen.

[0:31:03] Hoeveel van hen zijn inmiddels actief in beeld gebracht of moeten zij zelf hun gelijk blijven bevechten?

[0:31:08] Ook ouders die Nederland verlieten omdat ze geen andere uitweg zagen.

[0:31:13] Geen vluchtelingen van oorlog of klimaat, maar feitelijke belastingdienstvluchtelingen.

[0:31:18] Mensen die hun eigen land moesten verlaten door het handelen van hun eigen overheid.

[0:31:23] Voor hen kan compensatie in Nederland zelfs betekenen dat zij voorzieningen verliezen in het land waar zij nu wonen.

[0:31:28] Welke afspraken kan en wil de staatssecretaris nog maken met landen, zodat compensatie niet leidt tot verlies van uitkering, zorg of medicijnen?

[0:31:37] En als dat niet lukt, hoe zorgt de staatssecretaris dat ook deze ouders voldoende maatwerk en ondersteuning krijgen, zodat zij niet nog langer klem komen te zetten?

[0:31:46] En dan de ondernemers.

[0:31:47] Er werd net ook al aandacht voor gevraagd.

[0:31:50] Ook zij dreigen een vergeten groep te worden.

[0:31:53] Ondernemers die door CAF onderzoeken, hun bedrijf, hun inkomen en vaak ook hun pensioen zijn kwijtgeraakt, wachten nog steeds op erkenning en compensatie.

[0:32:00] Waren 2021 nog ruim 8600 ondernemers als gedupeerd werd genoemd, gaat het nu om circa 4400?

[0:32:09] Hoe kan dat?

[0:32:10] Waar zijn die duizenden anderen gebleven?

[0:32:12] Zijn zij afgehaakt, verdwenen uit de statistieken of simpelweg buiten beeld geraakt?

[0:32:17] Dan, voorzitter, nog de volgende vragen.

[0:32:19] Wat is de verwachte doorlooptijd van de mijnherstelroute, zowel bij de forfeteren als bij de individuele berekening?

[0:32:26] Moeten ouders met complexe schulden en ondernemers eerst het volledige forfeterentraject doorlopen

[0:32:31] voordat zij toegang krijgen tot maatwerk?

[0:32:34] En is de staatssecretaris bereid juist voor ondernemers en gezinnen met complexe schulden versnelling te regelen, zodat zij niet opnieuw klem komen te zitten in een systeem dat te traag werkt?

[0:32:46] NSC vindt dat het hoog tijd is dat ouders duidelijkheid en rechtvaardigheid krijgen.

[0:32:51] Geen vage beloftes meer, maar concrete stappen, heldere termijnen en duidelijke antwoorden.

[0:32:57] Juist omdat dit al zo lang voortduurt, is het onze verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat alle ouders, waar zij ook wonen, ondernemer of niet, eindelijk weer vooruit kunnen kijken en daadwerkelijk kunnen herstellen.

[0:33:09] Dank u wel, voorzitter.

[0:33:12] Dank u wel.

[0:33:13] Dan komt nu bij uw fractie D66 nog een interruptie.

[0:33:16] Mijn excuus, ik moet nog heel even wachten.

[0:33:18] Een interruptie van mevrouw Hagen.

[0:33:21] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:33:23] Geheel eens ook met de inbreng van NEC, dus daar gaat mijn interruptie niet over.

[0:33:27] Wel over de motie die recent, 18 september, door uw fractie is ingediend om opnieuw een Delta-commissie in te stellen om het hele toeslag

[0:33:39] de kinderopvangtoeslagenstelsel te onderzoeken.

[0:33:44] Ik was daar heel erg teleurgesteld over, omdat ik dacht dit voorjaar lagen er al plannen klaar op SZW om überhaupt de kinderopvangtoeslag naar het verleden te verwijzen.

[0:33:55] Dat is om financiële redenen waarschijnlijk bij de voorjaarsnota uitgesteld.

[0:33:59] En nu komt die wetgeving dan over twee jaar.

[0:34:04] En dan gaat u opnieuw weer een commissie vragen om daar onderzoek naar te doen.

[0:34:10] Terwijl we hier zien dat er elke keer nog slachtoffers bijna bijkomen, doordat die kinderopvangtoeslag zo ingewikkeld is.

[0:34:18] Waarom heeft u daar eigenlijk een vertragingsmotie in gezet, terwijl u hier in deze commissie juist om snelheid vraagt?

[0:34:28] Dank u wel, voorzitter.

[0:34:29] Nou, laat ik duidelijk zijn.

[0:34:30] Wat betreft de kinderopvangtoeslag willen wij geen vertraging hierin.

[0:34:34] Dus dat was geen vertragingsmotie op dat gebied.

[0:34:37] Voor dat Deltaplan... Sorry.

[0:34:41] Voor dat Deltaplan wilden wij gewoon dat dat op een goede en duidelijke manier aangevlogen werd, maar niet op het gebied van de kinderopvangtoeslag.

[0:34:55] Dank u wel.

[0:34:55] Dan gaan we nu luisteren naar de heer Velbrief van D66.

[0:35:00] Dank u wel, voorzitter.

[0:35:01] En goed dat we elkaar spreken op dit moment over de hersteloperatie toeslagen, omdat nog steeds veel van ouders wachten op passende ondersteuning, erkenning of de beloofde compensatie.

[0:35:11] En dat zou een aansprong voor ons allemaal moeten zijn om hier aandacht voor te houden.

[0:35:15] Met het vorige kabinetvuur in 2023 hebben we met instemming vanuit de Kamer gezegd

[0:35:21] laten we op de hersteldossiers van de toeslagen in Groningen onszelf niet demissionair achten.

[0:35:26] En dat gaf het vorige kabinet de ruimte om die dossiers door te kunnen pakken.

[0:35:31] Waar we op andere dossiers toen terugvouwdend waren vanwege de demissionaire status, hebben we toen de SGH-route en de benodigde middelen daarvoor nog kunnen regelen.

[0:35:41] met brede steun in de Kamer, mogen we van dit kabinet de komende tijd dezelfde houding verwachten?

[0:35:46] En ja, wat betekent dat dan concreet?

[0:35:48] Wat gaat er nou concreet gebeuren de komende maanden?

[0:35:52] Er is nog zoveel te doen.

[0:35:54] Ik denk bijvoorbeeld aan die nieuwe route voor schadeherstel, zoals geadviseerd door de commissie van Dam.

[0:35:59] Die gaat pas deze maanden in werking.

[0:36:02] Kan de staatssecretaris reflecteren op het proces dat ook deze stap weer zo lang duurt voordat die opgestart kan worden?

[0:36:08] En is deze route nu in september zijn ook daadwerkelijk op volle kracht bezig?

[0:36:14] Verder zien we nu na het bestuurlijke kopstuk ook een bestuurlijk regisseur integrale ondersteuning in de vorm van de heer Blokhuizen.

[0:36:21] En daar zijn we natuurlijk blij mee.

[0:36:23] Dank voor zijn inspanning.

[0:36:25] Maar het roept wel de vraag op hoe nu in dat bos van de toeslagenaffaire de verantwoordelijkheden eigenlijk lopen.

[0:36:33] Kan de staatssecretaris daar wat over zeggen?

[0:36:35] Wie stuurt wie aan en hoe werkt dat eigenlijk precies?

[0:36:39] Dat herstel van groot belang in staat blijft kijken vanwege het grote onrecht dat mensen zijn aangedaan.

[0:36:44] Maar er is ook een andere kant, namelijk de verhalen die we zien van mensen die kansen grijpen als hun daadhersteldaadwerk is afgerond, zoals deze maatverhaal van Comfort Akiyeba, die in de Schilderswijk een gloednieuwe winkel is gestart.

[0:36:56] Met een grote lach kijkt ze weer positief naar de toekomst.

[0:36:59] En haar dochter vertelde in het artikel ik ben heel trots op Hanna, want met deze winkel maakt ze haar droom waar.

[0:37:05] Dat zijn de verhalen die we iedereen zouden gunnen die zo zwaar is getroffen door onrecht vanuit de overheid.

[0:37:11] Ik dank u wel.

[0:37:19] En namens de ChristenUnie vandaag.

[0:37:22] Voorzitter, ik wil beginnen met de voortgang op het financieel herstel.

[0:37:27] En voordat ik daarover begin, wil ik de staatssecretaris nogmaals meegeven hoe belangrijk het is je te beseffen dat het voor veel ouders meer dan spannend en stressgevend is om tot financiële afronding te komen.

[0:37:39] En ouders ervaren dit besef onvoldoende in het proces van financieel herstel.

[0:37:45] En daarnaast dit aspect en het leed wat mensen is aangedaan herkennen, daar besteedt ook bijvoorbeeld de tekst in de VSO geen aandacht aan.

[0:37:52] En ik denk dat het verstandig is hier toch meer aandacht voor te hebben, zowel bij de inrichting, maar ook bij de inrichting van de VSO.

[0:37:59] Hoe kijkt de staatssecretaris hiernaar?

[0:38:01] Dan route B. Deze zou per 1 september live gaan, maar helaas is weer een afspraak met de ouders niet nagekomen.

[0:38:07] En ik baal er ontzettend van, omdat het bevestigt wat ik dacht toen deze datum werd aangekondigd.

[0:38:13] En laten we eerlijk zijn, het was met veel bravoure.

[0:38:16] En het eerste wat ik dacht was, we gaan het toch weer niet halen.

[0:38:20] En ik heb daar een paar vragen over.

[0:38:22] Want we horen klachten van ouders die helpen bij het uitdenken van de route, zoals gebrek aan transparantie, de AVG en nog steeds ontbreken van het koppelen van jarige dupeerteheid in het schadekader.

[0:38:31] Collega's spraken daar ook al over.

[0:38:33] En ook zouden ze graag een soort van extra paar onafhankelijk ogen in het proces willen hebben die ingezet kunnen worden op het moment dat ouders toch iets meer zekerheid zoeken.

[0:38:42] Hoe kijkt de staatssecretaris hiernaar?

[0:38:44] Want je vraagt ouders toch niet om mee te denken voor de vorm, mag ik hopen.

[0:38:48] Is het bijvoorbeeld een mogelijkheid om voor livegang een openbare presentatie te houden voor ons als Kamer, maar die ook gewoon de ouders kunnen volgen over hoe zit de route er precies uit, hoe werkt het schadekader en een toelichting op het proces.

[0:39:00] In het kader van transparantie zou dat misschien wel heel mooi zijn.

[0:39:03] Dan de route voor de gezinnen die de regie kwijt zijn geraakt.

[0:39:06] Ook hier had ik inmiddels resultaten verwacht.

[0:39:08] In eerdere debatten hebben we gesproken over dat deze route ook voor ondernemers optioneel zou zijn, omdat deze nu vaak niet goed geholpen kunnen worden met de huidige routes.

[0:39:17] En inmiddels heb ik begrepen dat voor ondernemers een soort maatwerktafel als aanvulling op SGH of route B bedacht is.

[0:39:23] Kan de staatssecretaris ons hierin meenemen en ook concreet maken wat we van deze route de komende tijd kunnen verwachten en ook wat de ouders en ondernemers dus concreet kunnen verwachten?

[0:39:33] De afspraak was ook dat de regieroute open zou blijven tot route B open zou zijn.

[0:39:38] En wij horen dat veel ouders toegang door deze route geweigerd wordt.

[0:39:41] Klopt dit?

[0:39:41] En als dat zo is, hoe rechtvaardig de staatssecretaris dit?

[0:39:45] Ook horen we dat ouders die zich alsnog melden tegen een dichte deur aanlopen.

[0:39:49] En ja, het klopt.

[0:39:50] De aanmeldtermijn is verstreken, maar we hebben ook afgesproken dat ouders die gebeurd zijn wel geholpen gaan worden.

[0:39:56] Ook over dit signaal hoor ik van de staatssecretaris hoe ze hiernaar kijkt.

[0:40:00] dan de gemeentelijke ondersteuning.

[0:40:02] De heer Blokhuis gaat meedenken hoe dit proces te ondersteunen en ik denk een goede zaak, maar het is gewoon te laat.

[0:40:07] Als je bedenkt dat voor sommige ouders gemeentelijke ondersteuning al bijna of soms zelfs helemaal afgelopen is.

[0:40:13] Ik hoor heel vaak terug van mensen betrokken bij deze ondersteuning dat het afronden van de financiën vaak randvoorwaardelijk is voor ouders om de volgende stap in het herstel.

[0:40:22] En daar hoort gemeentelijke brede ondersteuning vaak bij te kunnen zetten.

[0:40:25] Wanneer heb je als ouder voldoende ruimte in je hoofd om echt een goed antwoord te kunnen geven op de vraag wat heb je verder nodig voor je herstel?

[0:40:33] De huidige inrichting gaat wel erg uit van maakbaarheid en ik had er destijds al veel zorg over.

[0:40:38] Vandaar ook dat ik destijds een abonnement heb ingediend om financiële afhandeling en gemeentelijke ondersteuning meer parallel te laten lopen.

[0:40:45] Neemt de heer Blokhuis dit aspect mee in zijn onderzoek, is de vraag.

[0:40:48] En ook hoop ik dat hij specifiek aandacht geeft aan het herstel van de kinderen en of voor hun twee jaar überhaupt een realistische optie is.

[0:40:56] En komt de verdere uitwerking van de kindregeling voor of na het advies van de heer Blokhuis?

[0:41:01] En kan de staatssecretaris al een inkijk geven welke kant deze opgaat?

[0:41:05] Komt er voor hen inderdaad een soort groene kaart, zodat ze zonder iedere keer hun verhaal opnieuw te hoeven doen bij een hulpvraag ook voor langere tijd gewoon geholpen gaan worden?

[0:41:13] Voorzitter, ik heb begrepen dat er een onderzoek loopt van Diversion over hoe het nu eigenlijk echt met heel veel ouders gaat.

[0:41:20] Hoe ze in hun vel zitten, zeg maar.

[0:41:22] En ik hoor ook in de wandelgangen dat de resultaten van het rapport echt heel, heel erg heftig zijn.

[0:41:27] Loopt er inderdaad een dergelijk onderzoek?

[0:41:29] En zo ja, kan de staatssecretaris de Kamer hier vandaag in meenemen?

[0:41:33] Dan, voorzitter, misstanden bij het UIT.

[0:41:36] Collega Haag en ik hebben er eerder al vragen over gesteld.

[0:41:39] Er zou een onderzoek voor afgerond worden na de zomer en het is nu herfst, dus ik hoor graag hoe het daarmee staat.

[0:41:44] Tot slot, voorzitter, want het zal wel tijd zijn ondertussen, verkiezingen.

[0:41:48] Er komt weer een verkiezing aan na het uitkomen van het toeslagsschandaal, de vierde verkiezing.

[0:41:53] En of er een opvolger komt, dat weten we, dat weet nog niemand.

[0:41:56] Maar wel dat er wellicht weer keuzes gemaakt gaan worden voor ouders.

[0:41:59] En kan deze staatssecretaris vanuit haar rol een aantal adviezen meegeven aan een volgend kabinet en de Kamer?

[0:42:06] En ik hoop dat ze die ruimte voelt en hier niet teruggehouden is in het belang van de ouders.

[0:42:10] Dank u wel, voorzitter.

[0:42:12] U had nog elf seconden over van uw vijf minuten, dus kijk eens.

[0:42:16] Dan heb ik nog wel een verzoek.

[0:42:18] Dat mag zometeen in de tweede ronde.

[0:42:22] Maar we gaan nu eerst luisteren naar de heer Dijk en de heer Dijkers van SP.

[0:42:27] Dank u wel, voorzitter.

[0:42:28] We zitten hier voor de twintigste voortgangsrapportage... over de hersteloperatie van het toeslagenschandaal.

[0:42:34] En we zijn alweer vijf jaar verder en er zijn vele miljarden uitgegeven.

[0:42:39] Maar nog steeds zijn niet alle ouders geholpen en heeft nog steeds niet iedereen duidelijkheid.

[0:42:44] En dat is onverteerbaar.

[0:42:46] Staat heeft mensen in de verdrukking gebracht en kapotgemaakt.

[0:42:51] Levens en relaties verwoest.

[0:42:53] En rapport na rapport maakt duidelijk wat er moet gebeuren.

[0:42:58] Er worden steeds nieuwe methodes en opnieuw nieuwe methodes opgetuigd.

[0:43:04] En iedereen blijft maar met die ene vraag zetten.

[0:43:08] Waarom duurt dit zo lang?

[0:43:12] Partij na partij gooit de beltje erbij neer.

[0:43:14] Ze vertrekken uit de regering en laten puinhoop achter.

[0:43:18] Geen enkel probleem in ons land is daarmee opgelost.

[0:43:22] En de ereschuld aan de ouders en kinderen die kapot zijn gemaakt in het toeslagenschandaal is niet ingelost.

[0:43:30] En nu gaan de partijen weer lekker campagne voeren.

[0:43:34] Het is echt schaamteloos.

[0:43:37] En deze staatssecretaris heeft ervoor gekozen om wel te blijven zitten in een dubbel demissionair kabinet.

[0:43:44] En voorzitter, dat kan ik eigenlijk wel waarderen.

[0:43:48] Dat heeft wel wat.

[0:43:51] Zij ziet denk ik wat wij ook zien.

[0:43:54] Weer een nieuwe regering, weer een nieuwe bewindspersoon, weer inwerken, weer oeverloos gesoebad.

[0:44:01] Het lost niks op.

[0:44:03] Het is niet wat ouders en kinderen nu nodig hebben.

[0:44:07] Dat is niet wat zij van ons moeten en mogen verwachten.

[0:44:11] En er moet nu echt wel iets geregeld worden voor de kinderen met duo-schulden.

[0:44:17] Ik ga dat niet loslaten.

[0:44:19] Dat mogen ze van mij, van ons en ook van ons land verwachten.

[0:44:23] En daarom zal ik ook deze keer bij het twee minuten debat, wat vast wordt aangevraagd, een motie hiervoor indienen.

[0:44:32] Maar ik weet ook dat deze staatssecretaris daar niet aan wil.

[0:44:36] En daarom zeg ik ook gelijk dat wij dit dan gaan regelen met een nieuwe Kamer of een nieuw kabinet als dat moet.

[0:44:42] Want er valt echt niet te beargumenteren waarom de schulden van deze kinderen niet kwijtgescholden worden.

[0:44:50] Ik heb het debat zo vaak gevoerd en ik heb nog steeds niet een goed argument gehoord, behalve dat het voor dit kabinet, voor de ambtenaren heel moeilijk is om te doen.

[0:45:00] Meer is het niet.

[0:45:01] Deze staatssecretarissen blijven zitten omdat ze een missie heeft.

[0:45:04] Zo zegt ze zelf, ik wil de laatste staatssecretaris worden die hiermee bezig is.

[0:45:09] Dat dit zo snel mogelijk voorbij moet zijn en dat alle ouders en kinderen weten waar ze aan toe zijn.

[0:45:15] En met 3000 ambtenaren, 3000, zou dat toch moeten lukken?

[0:45:23] En het mag niet langer duren.

[0:45:25] Mensen moeten dag en nacht doorwerken, zodat mensen die door de staat als slachtoffer zijn gemaakt, eindelijk s'nachts hun rust kunnen vinden.

[0:45:35] En ik kan hier eindeloos vragen over gaan stellen, over misstanden, over dingen die beter moeten, over situaties die mislopen.

[0:45:42] En waarschijnlijk doe ik dat volgende keer weer.

[0:45:45] Maar eigenlijk wil ik maar één ding weten van deze staatssecretaris.

[0:45:49] Wat is de einddaad?

[0:45:52] Deze staatssecretaris, zei ik net al, wil de laatste bewindspersoon zijn die zich hiermee bezig moet houden.

[0:45:57] En zij weet dat ze aan een deadline zit met een nieuw kabinet dat gaat komen.

[0:46:03] Dus geef ouders en kinderen nu duidelijkheid.

[0:46:06] U heeft 3000 ambtenaren tot uw beschikking.

[0:46:10] 3000!

[0:46:12] U heeft 11,7 miljard euro aan budget.

[0:46:16] 11,7 miljard euro!

[0:46:20] U heeft een brede steun in deze Kamer.

[0:46:23] Er zit hier niemand op de publieke tribune, trouwens, die dit aan het volgen is.

[0:46:27] Geen pers, helemaal niks.

[0:46:28] Bij ieder opstootje zit de publieke tribune vol.

[0:46:31] Wordt er over geschreven.

[0:46:33] Hier is geen conflict.

[0:46:35] In deze Kamer is hier geen conflict over.

[0:46:38] En de enige simpele vraag die ik dan ook te stellen heb.

[0:46:41] Wanneer is het klaar?

[0:46:46] Dank u wel, heer Dijk.

[0:46:47] En dan kijk ik even naar de klok.

[0:46:49] We zijn aan het einde gekomen van de eerste termijn van de zijde van de Kamer.

[0:46:52] Dan ga ik schorsen voor de dinerpauze, waarbij ook inderdaad de staatssecretaris en haar ondersteuning de beantwoording kan voorbereiden.

[0:47:01] En dan gaan wij om zes uur verder en hebben we zo'n drie kwartier.

[0:47:10] Drie kwartier is redelijk wel gebruikelijk en ik denk dat er dan een aardig eind gaat komen.

[0:47:18] Dus we gaan het zien.

[1:34:51] Ik heropende de vergadering, dames en heren.

[1:34:58] Ik heropende de vergadering.

[1:34:59] Even een beetje aandacht vragen.

[1:35:01] En we zijn toegekomen aan de eerste termijn van de zijde van de staatssecretaris.

[1:35:06] En aan de orde is het commissiedebat van de commissie Financiën.

[1:35:11] En het gaat over hersteloperatie, kinderopvang toeslag.

[1:35:15] Woorden aan de staatssecretaris.

[1:35:18] Dank u wel, voorzitter.

[1:35:20] En de eerste plaats natuurlijk ook mijn dank aan u allemaal.

[1:35:24] Want u heeft heel veel vragen gesteld.

[1:35:27] En misschien ook wel terecht.

[1:35:29] Want dit is een heel belangrijk onderwerp.

[1:35:33] Het gaat over mensen.

[1:35:35] En hoe de toeslagen impact hebben gehad op hun leven.

[1:35:40] En het leed wat zij hebben moeten ervaren.

[1:35:43] En hoe we dat nu met mannenmacht proberen recht te zetten.

[1:35:49] En ik merk aan u en aan uw vragen dat ook u heel erg betrokken bent.

[1:35:55] En wij allemaal, wat dat betreft, aan dezelfde kant van het touwtje staan.

[1:36:01] Wij willen de ouders helpen.

[1:36:06] Dus dank aan u. Dank aan u voor de vragen.

[1:36:08] Dank ook aan het kabinet wat het ook weer mogelijk heeft gemaakt om hier voorschang op te ervaren.

[1:36:16] Dank aan de gedupeerde ouders.

[1:36:18] die mij weten te vinden, die ons allemaal weten te vinden.

[1:36:22] En daar ben ik heel blij om.

[1:36:24] En ook dank voor alle ambtenaren die hier zijn, maar ook in het land zijn en die mij helpen met uw vragen te beantwoorden.

[1:36:34] We zitten in een wonderlijke politieke situatie.

[1:36:37] Een dubbelgevallen kabinet.

[1:36:39] En daarom ben ik ontzettend blij dat ik toch door mag gaan met het belangrijke werk dat ik mag doen.

[1:36:47] En ik voel ook een enorme verantwoordelijkheid.

[1:36:49] Ja, en u weet ook dat ik een lange geschiedenis heb in dit dossier.

[1:36:53] Eigenlijk toen ik, in maart 2017 was het, het memo schreef van het onrecht en dat de ouders hersteld moesten worden.

[1:37:02] Hoe lang is dat al niet geleden?

[1:37:04] En we zijn nu nog steeds bezig.

[1:37:07] Dus ik ben gewoon blij en dankbaar dat ik dit mag blijven doen.

[1:37:13] En ik hoop ook dat wij gezamenlijk kunnen verder gaan.

[1:37:17] Kunnen werken aan deels een afronding van de hersteloperatie of richting een warme overdracht.

[1:37:25] Inmiddels heb ik heel veel gesprekken gevoerd.

[1:37:29] Bijvoorbeeld vorige week ben ik in Amsterdam geweest, bij het herstelhuis.

[1:37:35] Daar hebben gedupeerde ouders mij ook uitgelegd, voor de zoveelste keer eigenlijk, van herstel is voor iedereen anders en komt ook in verschillende fases.

[1:37:45] Fases van financiële herstel, van compensatie, maar ook emotioneel herstel en ondersteuning.

[1:37:53] Dus wij kunnen wel proberen te roepen van ja, we drukken op een knop of we roepen een datum en daarmee is het herstel afgerond.

[1:38:01] Was het maar zo simpel.

[1:38:02] Maar de ouders zullen weten dat het niet zo werkt, want het echte herstel is natuurlijk ook iets wat zij zelf zullen ervaren en wat voor iedereen anders is.

[1:38:12] Maar desondanks wil ik ook benadrukken dat er de afgelopen periode ook wel stappen zijn gezet.

[1:38:19] Ik vind het een behoorlijke mijlpaal dat we de integrale beoordelingen nagenoeg allemaal afgerond hebben.

[1:38:26] Bijna 97 procent zit er op dit moment aan.

[1:38:29] Dus alle integrale beoordelingen zijn opgepakt en bijna alle mensen hebben hun beschikking.

[1:38:35] Dat is in ieder geval het eerste deel van die financiële compensatie.

[1:38:41] En niet alleen een financiële compensatie als het gaat om de ten onrechte opgelegde terugvorderingen, maar ook aangevuld met andere elementen, zoals immateriële schadevergoeding.

[1:38:52] Maar ook met de aangemelde private schulden en publieke schulden is het einde in zicht.

[1:38:57] Zitten we op zo'n 98 procent.

[1:38:59] Daar is nu op dit moment zo'n 1,2 miljard aan uitgegeven.

[1:39:04] Toch een paar mijlpalen die ik toch graag wil noemen.

[1:39:08] Want anders zou u denken en misschien de ouders ook, dat er helemaal niets gebeurt.

[1:39:12] En dat is ook niet de werkelijkheid.

[1:39:16] Betekent alleen niet dat we er al klaar zijn.

[1:39:19] Helaas, er zijn mensen die niet genoeg hebben aan de integrale beoordeling en de compensatie die daarmee naar voren is gekomen.

[1:39:30] Gemiddeld zo'n 42.000 euro.

[1:39:33] Deze mensen hebben natuurlijk recht om een aanmerking te komen voor een aanvullende financiële compensatie.

[1:39:42] Daar zijn we een aantal jaren mee gestart, maar dat is compleet vastgelopen, zoals u terecht heeft opgemerkt.

[1:39:49] En daarom heeft mijn AMS-voorganger gevraagd om een spoedadvies.

[1:39:53] En dat spoedadvies is heel duidelijk geweest met de adviezen.

[1:39:58] Van zorg nu dat je van die vier of vijf verschillende routes... U herinnert zich misschien dat plaatje nog, met die kluwen en allerlei draden.

[1:40:05] Zorg er dan voor dat je één uniformkade hebt met twee verschillende routes.

[1:40:11] De route van SGH, een beproefde methode waar heel veel mensen tevreden mee zijn.

[1:40:16] En een andere route met dezelfde uitkomst, voordat mensen kunnen kiezen op basis van een persoonlijke voorkeur.

[1:40:24] Dat zijn we aan het uitvoeren.

[1:40:25] Daar werken we heel hard aan.

[1:40:28] En uiteraard hebben we ook het advies overgenomen, als het gaat van de commissie van Dam, om het schadekader van SGH over te nemen.

[1:40:40] En met SGH maken we nog steeds goede afspraken en hebben we veelvuldig contact.

[1:40:46] Want wat ons bindt is natuurlijk de wens om ouders te helpen.

[1:40:50] Daar zetten we ons gezamenlijk voor in.

[1:40:52] En daar ben ik ook heel blij om dat we dat met elkaar kunnen doen.

[1:40:57] Ik had gehoopt inderdaad om deze maand

[1:41:02] live te kunnen gaan met mijn herstel.

[1:41:05] Ik heb u al eerder moeten informeren dat ik iets vertraging heb opgelopen.

[1:41:09] Dat vind ik heel vervelend.

[1:41:11] Maar ja, ook dat heeft de commissie van Dam gezegd.

[1:41:14] Zorg in ieder geval dat je iets goed doet voordat het live gaat.

[1:41:17] En als het iets meer tijd nodig heeft, neem die tijd.

[1:41:21] Ik wil natuurlijk wel zo snel mogelijk de route live laten gaan.

[1:41:28] Of van Dijk.

[1:41:30] Van Dijk.

[1:41:30] Dit is meneer Dijk.

[1:41:34] Ik ben ook voor iets meer tijd als het daardoor beter is.

[1:41:36] Alleen ik zou het dan wel goed vinden als daar productief over gecommuniceerd wordt.

[1:41:40] Want nu horen we het aan alle kanten via allerlei binnenlijnen.

[1:41:44] En ik zou het goed vinden dat een bewindspersoon dan twee of drie weken van tevoren aangeeft.

[1:41:49] Dit is de situatie, hier lopen we tegen aan.

[1:41:51] Dan weten de ouders dat een datum niet gehaald wordt en de Kamer ook.

[1:41:53] Dan hoeven we er niet naar te vragen.

[1:41:55] Ja, ik snap wat u zegt.

[1:41:57] We hebben dat gecommuniceerd begin september.

[1:42:01] Ik had het graag wat eerder willen melden, maar u kunt zich misschien nog voorstellen dat ik twee weken even een soort van verlof heb gehad.

[1:42:09] En nou ja, dan loop je ook wat vertraging daarop.

[1:42:14] Ik kom uitgebreid terug op de beantwoording van uw vragen.

[1:42:21] Emotioneel herstel en ondersteuning, juist niet op de financiële punten, ook dat zijn belangrijke aspecten.

[1:42:31] De brede ondersteuning.

[1:42:33] Het gaat niet alleen om geld.

[1:42:34] Het gaat juist ook om erkenning, gezien worden.

[1:42:37] Zoals ik al zei, bij iedereen is dat anders en iedereen bewandelt zijn eigen traject erin.

[1:42:44] Maar we hebben gezien dat die brede ondersteuning te divers is.

[1:42:49] 342 gemeentes die dat toch eigenlijk op eigen wijze uitvoeren.

[1:42:54] Allemaal naar eer en geweten, met heel veel verantwoordelijkheidsgevoel.

[1:42:59] En toch lukte het niet om dat overal goed van de grond te krijgen.

[1:43:02] Gelukkig zijn er goede voorbeelden, waar ik dan ook bij diverse gemeentes op gesprek ben geweest.

[1:43:10] Goede voorbeelden waarvan je zou denken dat het fijn zou zijn als andere gemeentes dit overnemen, maar ook gemeentes met lange wachtlijsten.

[1:43:18] Ook het verschil in behandeling en de ervaring die mensen hebben, die hebben mij in ieder geval besloten om te zeggen, hier moet ik echt een versterking op hebben.

[1:43:29] En ik heb de heer Blokhuis gevraagd om als bestuurlijk regisseur zich druk te gaan maken en sterk te gaan maken voor dat niet-financiële deel van de hersteloperatie.

[1:43:38] En ik hoop dan ook dat we met zijn hulp zijn regierol gezamenlijk kunnen komen tot harmonisering en verbetering van de brede ondersteuning.

[1:43:46] Uiteraard doe ik dit samen met de heer Blokhuis en mijn collega's in het kabinet.

[1:43:51] En als het dan nodig is, zodat we ook kunnen kijken van... Hoe gaan we een warme overdracht verzorgen naar dat sociale domein?

[1:44:00] Natuurlijk werk je daarbij samen op met partijen met expertise op deze punten.

[1:44:05] Bijvoorbeeld ook een landelijk steunpunt mentaal welzijn.

[1:44:08] Mensen kunnen hier de komende jaren terecht voor mentale steun die de gemeente niet goed heeft kunnen bieden.

[1:44:15] Dit is niet alleen belangrijk voor ouders, maar ook voor de gezinnen en de kinderen, de jongeren.

[1:44:20] die natuurlijk ook last hebben en leed hebben ervaren naar aanleiding van het toeslagenschandaal.

[1:44:26] En met de kindregeling is natuurlijk ook een hoop werk gezet.

[1:44:30] Alleen zien we dat de kindregeling niet altijd even goed en consequent wordt uitgevoerd.

[1:44:36] En ook hiervoor geldt, alleen die financiële tegemoetkoming is niet voldoende.

[1:44:41] Het gaat ook om de brede ondersteuning voor jongeren en aansluiten bij de behoeften van jongeren.

[1:44:47] Dat ook zij zich gezien en gehoord voelen.

[1:44:50] Daar is nog werk op te verzetten.

[1:44:51] En ook een belangrijk deel van de taak en opdracht aan de heer Blokhuis.

[1:44:56] En ook bij jongeren gaat het om mentale steun die zij nodig hebben.

[1:45:01] Ook zij kunnen getraumatiseerd zijn.

[1:45:03] En juist voor de jongeren is het heel erg belangrijk dat zij die goede verwijzing krijgen naar dat steunpunt mentaal welzijn.

[1:45:11] Dan wilde ik nu overgaan op de beantwoording van de gestelde vragen.

[1:45:15] En ik doe dat in blokjes.

[1:45:17] En ik hou de blokjes aan financiële compensatie, integrale ondersteuning, kinderen en jongeren en overig.

[1:45:28] Dan begin ik met financieel herstel.

[1:45:36] Een vraag van de VVD waar ik mee zou willen starten.

[1:45:40] Hoe gaan we nu realiseren en versnellen dat zowel SGH als mijn herstel snel betrouwbaar live kan gaan?

[1:45:51] SGH-kader is natuurlijk gewoon voort blijven bestaan en die gaat nu verder.

[1:45:57] Voor mijn herstel geldt natuurlijk dat we zo snel mogelijk van start willen gaan met live gang.

[1:46:04] Tot de tijd dat dat plaatsvindt, blijft in ieder geval de VSO-regieroute gewoon open.

[1:46:11] We hebben gekeken naar een uniform zadenkader en zoals de commissie van Dam ook heeft geadviseerd van neem het kader van SGH over.

[1:46:19] Dat hebben we ook gedaan.

[1:46:21] Daarnaast was een van de succesblokkades van SGH de controle tijdens.

[1:46:27] Dat hebben we inmiddels naar achteraf verplaatst.

[1:46:31] En als ik mij goed herinner, heeft mevrouw Van Eyck van de VVD ook gevraagd van ja, maar hoe zit het dan?

[1:46:37] Worden de ouders dan niet in één keer geconfronteerd met terugvorderingen?

[1:46:41] Nee.

[1:46:42] Als we achteraf kunnen controleren, dat doen we ook, dan hebben de ouders daar geen last van.

[1:46:47] Mocht daar iets naar voren komen wat niet klopt, dan is dat een leermoment voor de toekomst.

[1:46:51] Maar wij zullen de ouders niet lastig gaan vallen met terugvorderingen of dat soort zaken.

[1:46:57] En dat is ook terecht, denk ik.

[1:47:00] Ik hoorde meneer Dijk ook vragen, wat is nu die einddatum?

[1:47:05] Ik streef nog steeds naar 2027 als het gaat om de financiële compensatie.

[1:47:12] Ik weet dat dat ambitieus is, maar ik weiger het op dit moment los te laten.

[1:47:17] Gewoon omdat ik wil dat ouders niet nog langer moeten wachten.

[1:47:21] Ze wachten al zo lang.

[1:47:22] En ik denk oprecht ook dat het realiseerbaar is.

[1:47:27] Maar nogmaals, daarmee is niet het volledige herstel afgerond.

[1:47:31] Want emotioneel herstel en misschien ook die brede ondersteuning zullen meer tijd nodig hebben.

[1:47:39] Dan een vraag van D66.

[1:47:42] U vraagt zich af hoe lang die periode nog is die nodig is om mijn herstel op gang te krijgen.

[1:47:51] De exacte periode kan ik u op dit moment helaas nog niet geven.

[1:47:56] Maar we werken met man en macht.

[1:47:59] Ik ga ervan uit dat er in ieder geval zo snel mogelijk dit najaar is.

[1:48:07] Misschien om degenen die het debat volgen misschien wat inzicht te geven.

[1:48:12] Ik vroeg ook in mijn bijdrage, zou de staatssecretaris iets kunnen zeggen waarom?

[1:48:17] Ik bedoel, mensen zien natuurlijk, ik trouwens zelf ook een rapport van Van Dam in het voorjaar, was het februari volgens mij?

[1:48:24] En dan zitten we nu in september en dan vragen mensen zich natuurlijk af... waarom duurt dat nou zo lang?

[1:48:31] En ik denk dat het misschien verstandig is dat de staatssecretaris zou kunnen schetsen... wat er dan allemaal gebeurt waardoor dit zoveel tijd in beslag neemt.

[1:48:40] Want ik denk dat daar heel veel... Het heeft ook iets te maken met wat de heer Dijk zei over de hoeveelheid antena die er dan rond loopt.

[1:48:47] En dan vraag je je natuurlijk af...

[1:48:48] Waarom lukt dat dan niet?

[1:48:50] Ik stel de vraag die de mensen die naar dit debat kijken zich stellen.

[1:48:56] Dank u wel voor de vraag.

[1:48:59] We hebben vanaf het moment dat het advies kwam niet stilgezeten.

[1:49:06] We willen zoveel mogelijk van de ouders betrekken.

[1:49:09] Ik zou het liefst alle 42.000 erkend gedupeerde ouders bij de hand nemen.

[1:49:14] en ze volledig persoonlijk begeleiden.

[1:49:17] Maar dat gaat hem niet worden.

[1:49:18] Maar je wil wel bij het ontwikkelen van die eigen route zoveel mogelijk ouders vertegenwoordigd hebben.

[1:49:25] Dus wij hebben vanaf het begin steeds diverse groepen van ouders betrokken.

[1:49:29] Dat kost gewoon wat tijd, maar ik heb liever dat ik mensen goed betrek dan dat ik achteraf te horen krijg van nou, maar we hebben er toch een heel ander beeld bij.

[1:49:37] We zijn begonnen onder andere met de oude commissie, daar heb ik samen ook met de minister-president gesproken.

[1:49:46] We hebben ze met de heer Scheltema meegenomen in de gedachtegang van wat zien wij voor oog als het gaat om mijn herstel.

[1:49:56] En dat was een heel goed en constructief gesprek.

[1:49:58] En de ouderencommissie benadrukte ook van ja, zorg in ieder geval dat je steeds mensen en ouders betrekt.

[1:50:04] En dat hoeven wij niet per se te zijn, maar er mogen ook andere groepen zijn, zolang ze maar betrokken worden.

[1:50:09] En dat was natuurlijk ook heel terecht.

[1:50:11] Dus dat hebben we ook gedaan.

[1:50:12] We hebben diverse ronde tafels georganiseerd, waarbij ouders vertegenwoordigd waren, maar ook stakeholders die om die ouders heen staan.

[1:50:20] Zoals de ombudsman, zoals advocaten, zoals herstel-experts, zoals lotgenotencontact, zoals de COTA-rapportage.

[1:50:31] Kortom, heel veel groepen die allemaal vanuit hun expertise input hebben aangedragen.

[1:50:36] En dat was heel waardevol.

[1:50:38] Het heeft goede inzichten opgeleverd.

[1:50:40] Die hebben we een aantal georganiseerd.

[1:50:42] Dus langzamerhand begint zich dat steeds meer uit te kristalliseren... van hoe moet die route eruit gaan zien.

[1:50:48] Daarnaast is het zo, ik heb wel heel veel hele slimme ambtenaren... maar ze zijn niet per definitie allemaal technisch onderlegd... en zijn in staat om hele ingewikkelde technische voorzieningen te bouwen.

[1:51:02] Ook daarvoor heb je expertise nodig.

[1:51:04] Die expertise hebben we ook ingetankt.

[1:51:07] Hoe gaan we ervoor zorgen dat het ook qua techniek en facilitering, hoe dat allemaal moet.

[1:51:14] Er zijn in de tussentijd steeds heel veel gesprekken geweest.

[1:51:17] En natuurlijk ook met SGH.

[1:51:20] Want we hebben hetzelfde kader, maar twee verschillende routes.

[1:51:24] Hoe ga je daar mee om?

[1:51:25] Hoe werk je daar goed mee samen?

[1:51:28] Dus er zijn allemaal gesprekken en afstemmingsronden geweest, steeds om mensen te betrekken en mee te nemen.

[1:51:34] Dat vond ik heel belangrijk.

[1:51:35] Het heeft wel wat tijd gekost.

[1:51:40] Mevrouw van Dijling.

[1:51:42] Dank u wel, voorzitter.

[1:51:42] Misschien gaat de staatssecretaris er dadelijk op in.

[1:51:44] Maar we zien ook goed om mensen te betrekken.

[1:51:47] Maar als mensen betrokken worden, creëer je natuurlijk ook bepaalde verwachtingen over wat je doet met de input.

[1:51:52] Nou, daar krijgen wij, volgens mij alle Kamerleden, wel wat pushback op.

[1:51:55] We hebben het gevoel dat er misschien toch niet voldoende gedaan is met onze input.

[1:51:59] We maken ons terecht zorgen.

[1:52:00] Ik ben wel op zoek hoe we dat proces met elkaar beter kunnen doen.

[1:52:03] Ik zie dat dat iedere keer spanning oplevert.

[1:52:06] Dat is inherent aan inboed op vragen.

[1:52:09] Maar ik vraag me toch af of we dat niet beter kunnen doen.

[1:52:12] Je hebt het in het debat gehoord, er gaan heel veel van de punten over.

[1:52:20] Ik weet dat er verschillende gesprekken zijn geweest.

[1:52:22] Bij heel veel van die gesprekken ben ik zelf ook betrokken geweest.

[1:52:25] Nou, bijvoorbeeld de oude toetsgroepen zal ik als voorbeeld nemen.

[1:52:29] Die heb ik afgelopen vrijdag weer gesproken en ook met hen hun zorgpunten gedeeld.

[1:52:36] En eigenlijk wat zij mij meegaven was van ja, maar wij willen heel graag in die route toch die expertise hebben van ervaringsdeskundigheid.

[1:52:44] Dus als een ouder door die route gaat en die heeft een vraag en die belt iemand, dan moet de mens aan de andere kant van de telefoon het liefst een ervaringsdeskundige zijn.

[1:52:53] Iemand die snapt wat er is gebeurd.

[1:52:55] Nou, dat vind ik een heel terecht punt.

[1:52:59] We hadden dat idee al, maar zij vroegen daar expliciet om.

[1:53:03] Dus dat ga je inbouwen, dat ga je met elkaar doen.

[1:53:07] Dus zo zijn er gewoon verschillende aspecten die op enig moment naar voren komen.

[1:53:12] Maar soms dan merk je ook dat het dan toch verwachtingen zijn of misschien niet duidelijk is qua communicatie wat er precies gebeurt met de opvolging daarvan.

[1:53:22] Ik neem uw vraag en advies heel erg te harten.

[1:53:29] Wij moeten daar duidelijk in communiceren.

[1:53:31] Juist met deze groep mensen die al zoveel narigheid en leed hebben ervaren.

[1:53:37] Dus daar wacht ons ook nog wel iets om daar zorgvuldig aandacht aan te blijven besteden.

[1:53:47] Mevrouw van Dijk.

[1:53:49] Fijn, maar er liggen nu gewoon een aantal zorgen expliciet over de route.

[1:53:55] Ik zou het wel goed vinden als op een of andere manier de Kamer geïnformeerd gaat worden over die zorgen en wat er vervolgens wel of niet mee gedaan is, waarom die keuzes zijn gemaakt, zodat voor iedereen ook transparant is hoe het daarmee is gegaan.

[1:54:09] Staatssecretaris.

[1:54:17] Wat ik dan niet begrijp is waar wachten we dan nog op?

[1:54:21] Wachten we nog op dat de staatssecretaris gesprekken gaat voeren?

[1:54:25] Wachten we op de appontwikkelaars?

[1:54:28] Wachten we op advies die de staatssecretaris nog nodig heeft?

[1:54:33] Waar wachten we nog op waardoor mijn herstel niet deze maand nog online kan?

[1:54:39] Op dit moment is het wachten met name op de technische kant.

[1:54:43] Er worden nog een aantal technische voorzieningen aangebracht.

[1:54:46] Zodat je ook kunt waarmaken wat je belooft.

[1:54:49] En daar zijn we al heel ver mee.

[1:54:53] We hebben gewoon nog even een paar weken tijd nodig.

[1:54:59] Voorzitter, een paar weken klinkt dan al iets concreter dan najaar van dit jaar.

[1:55:07] Ik bedoel, de laatste kwartaal van dit jaar, dat las ik volgens mij ergens in de stukken.

[1:55:11] Dat betekent dus dat we eigenlijk ergens eind oktober, begin november kunnen rekenen dat mijn herstel online gaat.

[1:55:17] Kan de staatssecretaris daar iets meer over zeggen?

[1:55:20] Ik zou het heel graag willen op een concrete datum, maar ik wil echt de ruimte houden om toch die techniek en die zorgvuldigheid te blijven betrachten.

[1:55:30] Ik vind het heel naar als ik mensen weer zou moeten teleurstellen.

[1:55:38] We hebben nog tussen acht en twaalf weken de tijd.

[1:55:47] Zegt de staatssecretaris, het is meer de twaalfde week richting het einde van het jaar, of zegt de staatssecretaris, zes weken, dan kan ik de Kamer op z'n minst een update geven over de stand van zaken.

[1:55:58] Kunnen we dan daarop houden, zodat we iets meer duidelijkheid hebben over wanneer nou de eerstvolgende update komt?

[1:56:04] Want ik moet heel eerlijk zeggen, ik ben te wachten wel een beetje beu.

[1:56:08] Telkens horen we weer iets waardoor we moeten wachten.

[1:56:11] En ik wil nu wel concrete

[1:56:13] afspraken maken met deze staatssecretaris zonder dat ik daar een motie voor hoef in te dienen.

[1:56:17] Ik wil gewoon vandaag duidelijke afspraken met de staatssecretaris.

[1:56:21] Ik begrijp uiteraard uw vraag.

[1:56:23] En ik snap ook dat het voor de Kamer heel belangrijk is om goed meegenomen te worden in die nieuwe route.

[1:56:29] Hoe dat dan precies werkt en hoe dat kader er exact uitziet.

[1:56:33] Dus ik zou u ook graag willen uitnodigen om voorafgaand aan het live gang ook graag met u te laten zien hoe het werkt.

[1:56:41] We moeten maar met de griffie overleggen hoe we dat het beste kunnen doen.

[1:56:46] Maar ook dat vind ik een belangrijk punt.

[1:56:51] Dan was de vraag van de PVV.

[1:56:55] 1 januari komt al snel dichtbij.

[1:56:57] Hoe gaat u daarmee om?

[1:57:00] De meneer van de PVV is even weg.

[1:57:05] Belangrijke vraag natuurlijk.

[1:57:06] We hebben nu de aanmeldtermijn op 1 januari gezet.

[1:57:10] Ik ga nu ook, gezien mijn vorige antwoord, niet een nieuwe datum noemen.

[1:57:16] Maar u zult begrijpen dat ik mensen altijd ruim de tijd wil gunnen om zich aan te melden.

[1:57:22] Maar ik kom daar dus nog op terug zodra we wat meer concreetheid hebben.

[1:57:33] Dan is de vraag bij de onderbouwing bij kleine bedragen.

[1:57:37] Vraag van de VVD ook.

[1:57:39] Hoe worden bij kleine schadeposten voorkomen dat ouders die wel aan toonbaar schade hebben geleden onnodig extra bewijs moeten aanleveren en zo opnieuw weer vertraging oplopen?

[1:57:49] Dat aantonen is een begrip dat ik niet herken.

[1:57:53] Wij hebben met elkaar afscheid genomen van aantonen en bewijzen.

[1:57:58] Wij werken met aannemelijkheid.

[1:58:01] En dat geldt ook voor de mensen met kleinere schadeposten.

[1:58:07] Dus die bewijslast wordt niet in één keer zwaarder.

[1:58:13] Dan is er een vraag van NEC.

[1:58:15] Hoe kan de staatssecretaris ervoor zorgen dat er toch een helder beeld komt van de capaciteit en de planning?

[1:58:22] Ja, ook daar zien we eigenlijk weer op de eerdere beantwoording van andere vragen.

[1:58:27] We zijn nu nog in die laatste fase van de ontwikkeling.

[1:58:31] Maar ik wil gewoon voorzichtig zijn om false verwachtingen te wekken.

[1:58:36] En uiteraard, ik heb het u net ook toegezegd, zodra we wat meer zicht hebben, willen we ook graag u meenemen in de werking van mijn herstel.

[1:58:46] En ook inzicht in het kader.

[1:58:49] De capaciteit, daarvoor zie ik op dit moment geen problemen in, omdat het heel veel ondersteunt en faciliteert en de ouder eigen regie kan hebben.

[1:59:03] Ik maakte die opmerking omdat het duidelijk moet zijn wat de doorlooptijd van mijn herstel gaat worden.

[1:59:15] Daar geeft u ook nog geen helderheid over.

[1:59:19] Het was meer gericht op de doorlooptijd van mijn herstel.

[1:59:22] Dat snap ik, maar ook die doorlooptijden... Ik kan er wel naar gissen en bij benadering van alles roepen... maar daar schieten mensen niet zoveel mee op.

[1:59:33] Waar het om draait, is dat we een reëel beeld kunnen schetsen.

[1:59:36] Maar die doorlooptijd zal significant korter zijn... dan mensen bijvoorbeeld bij andere routes hebben ervaren.

[1:59:46] Want dit wil je juist doen om een significante versnelling te bereiken.

[1:59:53] Dan vraagt u zich af, wanneer ontvangt de Kamer het schadekader?

[1:59:59] Nou, het schadekader, daar zijn we nog in gesprek, en dan met name over de woordkeus, over de toelichting, over handleidingen, ook aan advocaten.

[2:00:08] Als die klaar zijn, wordt het gepubliceerd.

[2:00:10] Daar neem ik u uiteraard in mee.

[2:00:13] En wij praten natuurlijk met verschillende vertegenwoordigers ook weer van de ouders hierom.

[2:00:23] Dan is er nog een andere vraag van NEC.

[2:00:28] U vraagt zich af of het huidige schadekader volgens ouders geen rekening houdt met de duur van het leed.

[2:00:34] Is de staatssecretaris bereid om het schadekader aan te passen?

[2:00:38] Kijk, die forfaits zijn tot stand gekomen op basis van de civiele letselschadepraktijk.

[2:00:47] En die forfaits houden rekening bij het vaststellen van het forfait met de duur van leed.

[2:00:53] Dus dat zit verdisconteerd in de forfaits.

[2:01:02] Ik begrijp dat dat gedisconteerd zit.

[2:01:07] Alleen is het dan zo dat er gewoon één voorverterpt bedrag is?

[2:01:13] Want dat kan toch nooit zo zijn als je één jaar schade hebt gehad, dat dat hetzelfde is als iemand die zeven jaar schade heeft gehad.

[2:01:21] Dan kun je wel een gemiddelde nemen, maar dan krijgt toch die van één jaar veel te veel en die van zeven jaar die komt nooit bij de schade die daadwerkelijk geleden is.

[2:01:29] Dan gaat toch iedereen naar die maatwerktafel.

[2:01:31] Ik ben het niet met u eens, maar dat heeft te maken dat de civiele letselschade hier rekening mee houdt.

[2:01:39] En je weet ook dat bij toeslagen is de duur van het leed in bijna alle gevallen lang geweest.

[2:01:46] Er zijn heel weinig mensen die...

[2:01:48] kort leed hebben ervaren.

[2:01:49] De meeste mensen hebben langer leed ervaren.

[2:01:51] En dat is ook de reden dat die forfaits significant ruimer zijn dan gebruikelijk is in de civiele letselschadepraktijk.

[2:02:00] Dus op die manier is daar rekening mee gehouden.

[2:02:03] En van de andere kant, we hebben natuurlijk de commissie van Dam gehad en die hebben ook gezegd van ga het nou niet te ingewikkeld maken.

[2:02:09] Pak nu dat sgh-kader, want het is een beproefde methode, die werkt goed en huppakee, pas daar toe.

[2:02:17] Dat advies neem ik over natuurlijk.

[2:02:21] Dank u wel, voorzitter.

[2:02:24] Dat begrijp ik, dat we dat overnemen.

[2:02:26] Alleen dan zitten we nog steeds met dat mensen die kleinere schade hebben een heel ruim compensatie krijgen.

[2:02:32] En mensen die de daadwerkelijke schade hebben gehad, dat niet krijgen.

[2:02:36] En dan is het toch zo dat mensen die, nou ja, teveel, het is nooit teveel, maar in verhouding teveel hebben gekregen, zeggen van dank u wel, wij gaan verder.

[2:02:47] Maar mensen die misschien vanaf de helft zitten,

[2:02:50] En nog meer jaren, die gaan dan weer naar die maatwerktafel, die dan weer helemaal verstopt, helemaal vol loopt.

[2:02:58] Ja, u doet een aantal aannames die ik niet helemaal kan volgen.

[2:03:03] Want er is natuurlijk onderzoek geweest, ook onder andere door de commissie van Dam, om te kijken van ja, hoe zorgen we er nu voor dat zoveel als mogelijk mensen goed geholpen worden met die forfaitaire kaders?

[2:03:16] En daarom is het belangrijk dat je ruimhartige kaders hanteert.

[2:03:20] Zodat je ook inderdaad zoveel mogelijk mensen met de Vof S kunt helpen.

[2:03:25] Dat is wat we beoogd hebben.

[2:03:27] Dat is wat SGH destijds ontwikkeld heeft.

[2:03:30] En dat is hetgeen wat we hebben overgenomen.

[2:03:33] Dat snap ik, alleen als wij kijken naar een forfaitaire kader, wat bijvoorbeeld de belasting niet zelf gebruikt, die maakt ook staffels in een WOZ-waarde, in percentages en dat soort dingen.

[2:03:45] Dus wij zeggen niet dat er iets anders moet zijn, maar we zeggen van, moet er niet een staffel zitten in de forfaitaire bedragen?

[2:03:54] Nou, u bent fiscalist, dat ben ik zelf ook.

[2:03:58] En die fiscale praktijk is een hele andere dan de civiele letselschadepraktijk.

[2:04:03] Ik heb me enorm laten bijspijken door mensen die specialist zijn in die civiele letselschadepraktijk.

[2:04:10] En dat werkt gewoon anders door.

[2:04:13] U kunt deze vragen straks ook allemaal stellen op het moment dat we gaan kijken hoe mijn herstel werkt en hoe het schadekader werkt.

[2:04:22] Maar het zit verdisconteerd.

[2:04:25] Nog een interruptie van mevrouw Gingelaar?

[2:04:27] Ja, ik ben geen fiscalist, maar ik wil wat meer gevoel krijgen bij dat ruimhartig, voorzitter.

[2:04:36] En ook, u zegt, ik heb gevraagd, ik wil de schadekaders eigenlijk zien wat SGH gehanteerd heeft en wat mij naar stel wordt.

[2:04:45] Niet als het gepubliceerd wordt, maar aan de voorkant.

[2:04:48] We krijgen ook signalen dat bijvoorbeeld de UIGS, de Uitermate

[2:04:52] indrukwekkende gebeurtenissen, dat dat aangepast wordt.

[2:04:56] Ik heb gewoon geen beeld over hoe het was en wat het wordt.

[2:04:59] En daar wil ik graag een beeld van hebben, zodat we daar een beter oordeel over krijgen.

[2:05:07] Gelukkig ben ik mevrouw Wingelaar in het verleden al tegemoet gekomen, want ook het huidige herstelkader is reeds met uw Kamer gedeeld.

[2:05:16] En wel in het najaar van 2024, toen het DVO met SGH is afgesloten, is het als bijlager verstuurd.

[2:05:24] Dit is hetzelfde kader.

[2:05:30] Nog een interruptie van mevrouw Hager?

[2:05:32] Ja, voorzitter, dat zeg ik tegen u aan de staatssecretaris.

[2:05:40] Er wordt ook helemaal niet betwist, denk ik, door deze Kamer dat werken met voorverterre bedragen een slecht idee is.

[2:05:46] Want het zorgt voor tempo in het proces.

[2:05:49] Het zorgt ervoor dat verwachtingen juist gemanaged zouden kunnen worden, zouden kunnen.

[2:05:54] En wij krijgen allemaal in verschillende kleuren

[2:06:00] van mensen die er al mee werken dat er teleurstellingen nu georganiseerd worden.

[2:06:09] En de weinige mensen die nu zijn geholpen, die komen daar teleurgesteld van terug.

[2:06:16] Dus vandaar dat het veel vragen oproept, denk ik, bij de Kamer.

[2:06:19] En dan gaat het niet om het stelsel van überhaupt met voorverterrebedragen werken, maar het gaat erover of ze ook echt rechtvaardig zijn.

[2:06:29] Want ik heb bijvoorbeeld een mevrouw gesproken die zegt ik krijg een prachtig bedrag toegewezen, maar ik blijf nog wel met twee ton schuld achter.

[2:06:39] dan kan je niet verder met je leven.

[2:06:42] Dus dat zijn wel signalen waarom wij hier in verschillende interrupties toch daar de vinger op proberen te leggen van het aan zich werken met zo'n kader is een hartstikke goed idee, maar is het in de uitwerking ook echt

[2:07:00] de rechtvaardigheid en de procedurele rechtvaardigheid die we daar met elkaar van verwachten.

[2:07:06] En ik denk dat daar nu nog een gat zit.

[2:07:07] Misschien lukt het niet om dat vandaag te dichten, maar ik denk dat wij daar echt naar op zoek zijn.

[2:07:15] Staatssecretaris.

[2:07:17] Ja, ik ben het niet met u eens.

[2:07:20] En de reden daarvan is dat wij natuurlijk heeft SGH destijds een heel goed ruimhartig schadekade ontwikkeld.

[2:07:28] Dat is ook

[2:07:29] Met afstemming van betrokkenen van ouders.

[2:07:33] Er is heel veel deskundigheid daar aan boord gekomen.

[2:07:36] En dat is iets anders dan bijvoorbeeld de schuldenregeling.

[2:07:40] Want dat is een regeling die ook nog apart loopt.

[2:07:43] Dus om nou twee regelingen met elkaar te vermengen... doe ik geen recht aan de situatie dat we werken met hele ruimhartige kaders... die op basis van aannemelijkheid worden toegepast.

[2:08:01] Even kijken.

[2:08:03] Dan de vraag van hoe zit het dan met uitzonderingen?

[2:08:07] Uitzonderingen op het schadekader.

[2:08:10] Hoe wordt nu rekening gehouden met ouders die buiten... Ja, hier staat dan het standaardmodel.

[2:08:16] Ik zou niet willen praten over standaardmodel, want we hebben geen standaarden.

[2:08:22] Alle gebeurtenissen in iemands leven spelen natuurlijk ook een rol bij de professie.

[2:08:27] Maar het zou natuurlijk kunnen zijn dat mensen, als zij het totaal zien van het foffer, als zij het bedrag zien wat onderaan de streep staat, en zij denken dat is niet voldoende, ik pas hier niet in.

[2:08:39] Dat zal een uitzondering zijn, zo is berekend.

[2:08:42] Maar als dat zo is, dan kunnen zij een aanvraag doen voor een individuele berekening.

[2:08:55] En dat is ook tevens uw vervolgvraag van, klopt het dat binnen mijn herstel een individuele berekening mogelijk is?

[2:09:02] Ja, natuurlijk is dat mogelijk.

[2:09:06] We werken natuurlijk zoveel als mogelijk met goede ruimhartige forfaits, maar de uitzondering moet altijd mogelijk zijn.

[2:09:14] En voor de duidelijkheid, je kunt de optie altijd bereiken, zowel vanuit SGH als vanuit mijn herstel.

[2:09:28] Dan ook van NEC een vraag.

[2:09:32] Ik heb maar zes interrupties, dus ik probeer ze een beetje te doseren.

[2:09:36] Maar de ouders die wij spreken, we hebben met een aantal mensen en een aantal ouders weer gesproken, die geven aan dat doordat er kritiek is op de schadebedragen, en doordat die escape er is, waar ik heel blij mee ben over dat die er is, verwacht je dan niet dat heel veel ouders daarvoor gaan kiezen.

[2:09:54] Die ouders verwachten dat wel.

[2:09:55] Dan zouden we weer een volgende prop in het systeem hebben.

[2:09:58] Het volgende probleem op ons bordje hebben liggen.

[2:10:00] Kan de staatssecretaris onze zorgen hierover wegnemen?

[2:10:04] Dat hoop ik wel.

[2:10:05] Ook de commissie van Dam heeft dit punt onderzocht.

[2:10:08] Je wilt inderdaad niet dat mensen weer gaan aanvragen om toch maar die individuele berekening te doen.

[2:10:15] Omdat zij het idee hebben dat ze daar meer compensatie krijgen.

[2:10:19] Dat is ook de reden waarom die forfaitaire bedragen juist zo raamhartig zijn.

[2:10:25] En ik vind het ook belangrijk dat mensen zich goed realiseren van nou, dit is het totaalplaatje van die forfaitaire bedragen.

[2:10:33] Dit is het bedrag wat iemand krijgt als hij door dat forfait heen is gegaan met alle elementen.

[2:10:39] Dus onder aan de streep krijgt u bedrag X. Dan kunnen mensen wel overwogen en het liefst samen met hun advocaat kijken wat voor hun het beste is.

[2:10:53] En nogmaals, ook meneer Van Dam heeft destijds gezegd, ik ga ervan uit dat bijna iedereen al heel goed geholpen is.

[2:11:00] En even om te schetsen, heel veel mensen van de 42.000 erkend gedupeerden zijn ook al geholpen met de integrale beoordeling.

[2:11:12] Die zijn dus nu al klaar met de financiële compensatie.

[2:11:16] We praten hier over aanvullende financiële compensatie.

[2:11:23] Die schat de commissie van Dam op zo'n 26.000 mensen.

[2:11:28] Maar dan voor beide routes.

[2:11:30] Dat is een schatting, naar aanleiding van het onderzoek.

[2:11:37] Dan een vraag van NEC over de rechtsgelijkheid.

[2:11:41] U vraagt van hoe wordt omgegaan met ouders die al een VSO getekend hebben?

[2:11:46] Een vaststellingsovereenkomst, we noemen het ook weleens schikken, is het tegenovergestelde van beschikken.

[2:11:53] En schikken doe je om een juridisch gescheel te voorkomen dan wel op te lossen.

[2:11:58] Dat is een zorgvuldig traject waarbij je bijgestaan wordt door je advocaat.

[2:12:03] Waarbij je ook zegt van nou ik stop met eisen en bewijzen, wij komen er samen uit.

[2:12:08] Je tekent beide en het is ook de bedoeling dat beide daar ook heel erg content mee zijn.

[2:12:14] Daarmee is ook een definitief einde gekomen aan dat deel van het traject, dus aan die financiële compensatie.

[2:12:21] Dus dat betekent dat als er een VSO is, dat je dat niet gaat openbreken om er nog eens een keer een beschikking van te maken met een bezwaar, beroep, hoger beroep en noem maar op.

[2:12:32] Dat is het kenmerk van schikken.

[2:12:39] Intruptie van mevrouw Wingelei.

[2:12:41] Is het ouders wel goed genoeg bekend dat je dat niet hoeft te doen en dat je dus een beschikking kan vragen?

[2:12:48] Want ik krijg signalen dat dat niet is.

[2:12:56] Sorry, het knopje was uit.

[2:13:00] Ik ga ervan uit dat mensen er heel erg zorgvuldig zijn meegenomen.

[2:13:03] Dat hoort ook bij deze praktijk.

[2:13:05] Het is overigens een instrument dat al jaren wordt toegepast.

[2:13:09] Juist om lange procedures te voorkomen.

[2:13:13] Laten we wel wezen, rechtsbescherming begint niet alleen bij de rechter, maar is ook juist de bedoeling dat uitvoeringsorganen, bestuursorganen ook het recht goed toepassen.

[2:13:24] En met de gratis financiële bijstand, de rechtsbijstand die mensen ervaren van hun advocaat, zijn de meeste mensen zorgvuldig meegenomen.

[2:13:33] Wij zullen nooit iemand dwingen om een vaststellingsovereenkomst te tekenen.

[2:13:37] Dat kan ook niet.

[2:13:47] Dan is de vervolgvraag van moeten gedupeerden met complexe schulden?

[2:13:52] Ik weet niet zeker, bedoelt u schulden of schade?

[2:13:55] Schade.

[2:13:56] Moeten gedupeerden met complexe schade eerst die forfaitaire route doorlopen hebben, voordat zij toegang krijgen tot een individuele berekening?

[2:14:05] Ja, is daarop het antwoord.

[2:14:08] En dan is dat niet zo dat dat maanden duurt, absoluut niet.

[2:14:13] We hebben het hier over een paar dagen.

[2:14:15] Maar het is de bedoeling dat mensen zich ook goed realiseren van deze forfaits betekenen in mijn situatie dit bedrag.

[2:14:22] Zodat zij wel overwogen een keuze kunnen maken van neem ik genoegen met dit bedrag?

[2:14:28] Of denken mensen nee, ik heb meer schade en ik wil een individuele berekening hebben.

[2:14:41] Dan worden er vragen gesteld over ondernemers.

[2:14:44] Welke stappen worden genomen om schade van ondernemers te compenseren?

[2:14:51] Ik zie als ik de vragen goed verstaan heb twee situaties voor me.

[2:14:55] De situaties van de kinderopvangorganisaties.

[2:15:00] en de situaties van andere ondernemers?

[2:15:03] Die zal ik beide proberen te beantwoorden.

[2:15:06] De kinderopvangorganisaties zijn op dit moment al geholpen met eigen individuele regelingen.

[2:15:15] Het is een relatief kleine groep, dus die zitten niet in een grote hersteloperatie.

[2:15:20] Mocht dat niet zo zijn, en begrijp me niet verkeerd, mocht u signalen hebben dat er een ondernemer is die zich nog niet gemeld heeft, stuur hem dan alsjeblieft door naar het ministerie.

[2:15:32] Dat gesprek kan natuurlijk altijd gevoerd worden.

[2:15:35] dan de andere ondernemers.

[2:15:38] Zij komen gewoon in aanmerking voor die twee aanvullende schaderroutes, dus of via SGH of via mijn herstel, en kunnen vervolgens, op het moment dat het voorverterrenkader in hun situatie niet voldoende is, in aanmerking komen voor een individuele berekening.

[2:15:58] Dank u wel voorzitter.

[2:16:03] Schade is altijd complex, maar bedrijfsschades kunnen echt wel weer in een hele andere categorie zitten dan particuliere schades.

[2:16:10] Zijn er dan ook voldoende mensen beschikbaar die ook met diep ril naar een schadekader kunnen kijken?

[2:16:16] Er is een hele pool van dit soort specifieke experts aanwezig.

[2:16:21] En wat we vaak ook merken is dat de advocaat of zelf al heel erg gespecialiseerd is in dit soort situaties, of in ieder geval experts ook kan aandragen om een extra expertise aan te brengen.

[2:16:38] Dan de vraag over wat we doen met urgente gevallen.

[2:16:42] Zoals dat nu ook geregeld is, is er een mogelijkheid om specifiek in urgente gevallen mensen eventueel voorrang te verlenen.

[2:16:49] En dat zal het niet anders worden.

[2:16:57] Misschien nog een keer ten overvloede de inschatting.

[2:17:03] Er zijn ongeveer zo'n 42.000 erkend gedupeerde ouders.

[2:17:08] Meneer Van Dam schatte het aantal ouders in wat zich ging melden voor een aanvullende financiële compensatie op zo'n 26.000 mensen.

[2:17:17] Dus voor beide routes tezamen.

[2:17:19] Onze ramingen gaan op dit moment uit van zo'n 30.000 mensen die zich aanmelden.

[2:17:32] Dan is nog de vraag van GroenLinks BVDA.

[2:17:35] Zij vraagt, klopt het dat de forfaitaire bedragen zijn gekort?

[2:17:40] Nee, dit klopt niet.

[2:17:42] We hebben het bedrag overgenomen.

[2:17:44] Die zijn gelijk gebleven al sinds de dienstverleningsovereenkomst medio vorig jaar is afgesloten.

[2:17:58] Dan is de vraag van klopt het dat de bedragen uit de integrale beoordeling van de aanvullende schade worden afgetrokken?

[2:18:07] Ja, dat klopt.

[2:18:08] We houden rekening met schade die al reeds vergoed is.

[2:18:12] Dus dat wordt verrekend met elkaar.

[2:18:18] Dan is uw vraag, klopt het dat de post voor werk en inkomen lastig is om aan te tonen?

[2:18:25] Nou, nogmaals, wij werken niet met aantonen en bewijzen.

[2:18:28] We werken met aannemelijk maken.

[2:18:30] En wij hebben hier ook specifiek extra ondersteuning voor.

[2:18:36] Ook in het uniforme schadekader zien we dat het, als we kijken naar de praktijk, de praktijk die SGH nu al een aantal jaren uitvoert,

[2:18:47] zien we dat mensen deze posten gewoon gehondordeerd krijgen.

[2:18:53] En dat willen wij natuurlijk ook in mijn herstel zo makkelijk mogelijk maken.

[2:19:00] Dan is uw vraag van wat gebeurt er met de overstappers?

[2:19:04] Wat gebeurt er met gedupeerden die nog in een traject zitten met een van de andere routes?

[2:19:10] Moeten zij overstappen of wordt dit afgerond?

[2:19:14] De mensen die nu in de wachtrij staan, bijvoorbeeld bij de Commissie Werkelijke Schade, die vragen wij wat zij het liefst willen.

[2:19:21] Of via SGH of via Mijn Herstel.

[2:19:25] Mensen die al verder in het traject zitten, die misschien soms al ook een beschikking hebben gehad van UHT, die kunnen niet meer overstappen, want dat traject is dan inmiddels afgerond.

[2:19:37] Als je in bezwaar gaat, dan is ons uitgangspunt, want er zijn mensen, zoals u terecht ook al aangeeft, die al lang in bezwaar zijn, die ook al lang moeten wachten op de uitkomst van dat bezwaar.

[2:19:49] Dat is mij een doorn in het oog.

[2:19:52] Wij proberen ook zoveel als mogelijk dat bezwaar op te pakken en direct te kijken van heeft u nog behoefte aan aanvullende compensatie, zodat we dat uitgangspunt van het dossier oppakken, dossier openen, behandelen en dan dossier dicht kunnen waarmaken.

[2:20:12] Deze heb ik al beantwoord.

[2:20:20] De vraag van PVV over de oude commissie.

[2:20:25] De oude commissie heb ik zelf gisterochtend gesproken.

[2:20:29] Ik spreek haar heel regelmatig, vrijwel maandelijks.

[2:20:32] Over het algemeen zijn dat goede gesprekken.

[2:20:35] Het zijn kritische mensen, maar dat is terecht.

[2:20:38] Want zij vertegenwoordigen zo'n 42.000 mensen.

[2:20:45] Dan over een maatwerkroute voor ondernemers.

[2:20:48] Ja, zoals ik al aangaf, maatwerk vind ik een beetje ingewikkeld qua term.

[2:20:53] Laten we het hebben over forfaitaire berekening en de individuele berekening.

[2:20:58] En het klopt inderdaad dat mensen en ook ondernemers daarvoor in aanmerking komen.

[2:21:03] Ik zie dat de vragen elkaar heel erg overlappen.

[2:21:07] Dan was ook de vraag van mevrouw Van Dijk, is het zo dat de VSO-regieroute op dit moment dicht is?

[2:21:14] Nee, die is niet dicht.

[2:21:16] Want die zou open blijven.

[2:21:17] En die is ook open.

[2:21:23] Nou, de presentatie.

[2:21:24] Dat is ook gevraagd door het CDA.

[2:21:26] Kan er een presentatie komen?

[2:21:27] Nou, daar heb ik u al toe gezegd.

[2:21:29] Dat gaan we regelen via de Griffie.

[2:21:31] Hoe we dat kunnen organiseren.

[2:21:35] Dan ook een hele terechte vraag over de teksten bij een VSO.

[2:21:41] Mensen vinden het best moeilijk om een VSO te tekenen.

[2:21:45] En zeker om zich daarmee erkend en gezien te voelen als dat een standaard tekst zou zijn.

[2:21:51] Dus de vraag van mevrouw Van Dijk is dan ook, kan de VSO hier rekening mee houden?

[2:21:58] Ik vind het een terecht punt en daar wil ik zeker naar kijken.

[2:22:02] En ook de begeleidende brief die meegaat met zo'n vaststellingsovereenkomst, daar moet je ook natuurlijk voldoende en empathisch aandacht aan besteden.

[2:22:11] Want alle eerlijkheidsgebieden zeggen dat mensen soms ook wel heel erg getraumatiseerd zijn.

[2:22:17] Dus daar moeten we aandacht voor hebben.

[2:22:24] Dan een vraag over de coulance van de aanmeldtermijn.

[2:22:28] Ja, ik heb al aangegeven, die staat nu op 1 januari.

[2:22:31] Maar ik snap dat als de lijfgang iets opschuift in de tijd, dat ook die aanmeldtermijn, dat we daar naar moeten kijken.

[2:22:38] En ik vind het ook belangrijk dat mensen ruim in de gelegenheid zijn om zich aan te melden.

[2:22:47] Nou, volgens mij ben ik in heel een met dit blokje klaar.

[2:22:51] En dat waren heel veel vragen.

[2:22:53] Dan wil ik overgaan naar... Ik zie dat er toch nog een nabrander is, mevrouw Van Eyck.

[2:23:03] over mijn herstel en heel specifiek de oudertoetsgroep.

[2:23:08] Daar heeft de staatssecretaris aangegeven hoe die gesprekken zijn verlopen, hoe die groep in het proces is en blijft betrokken.

[2:23:15] Maar heel specifiek hadden we daar in ieder geval ik gevraagd over de zorg die zij hebben geuit, over de rechtmatigheid van de opdrachtverlening.

[2:23:21] Dus aanbestedingsrecht, financieel toezicht, gegevensverwerking.

[2:23:23] We hebben allemaal die brieven gezien en gehad.

[2:23:26] Gaat er nog een reactie opkomen?

[2:23:28] Krijgen wij daar een afschrift van?

[2:23:30] Hoe gaat de staatssecretaris daarmee verder?

[2:23:32] Nou ja, dit is natuurlijk een intern gebouwde, deels met inhuur van expertise, extern verantwoorde route.

[2:23:43] Dus terechte vragen.

[2:23:45] Ik denk dat we die zorgen bij de oude toetsgroep kunnen wegnemen.

[2:23:50] Die kan ik ook daarmee bij u wegnemen.

[2:23:54] Daar zullen wij nog nadere toelichtingen op geven.

[2:24:03] Even kijken, de opschaling en met name SGH.

[2:24:06] Er zijn ook veel vragen over gesteld.

[2:24:08] Volgens mij heb ik eentje al beantwoord, de achterafcontrole.

[2:24:11] En krijgen mensen dan niet te maken met de naheffing?

[2:24:13] Die heb ik al beantwoord.

[2:24:15] Het antwoord was nee, we gaan mensen niet lastigvallen met terugvordering of naheffing of dat soort zaken.

[2:24:22] Welke kwaliteitsslagen is dan een volgende vraag?

[2:24:25] Zijn gemaakt door SGH en welke succesblokkades en uitdagingen blijven er?

[2:24:31] We blijven natuurlijk veelvuldig in gesprek met SGH, want die opschaling is een hele belangrijke.

[2:24:38] Dus inmiddels zijn we al doorgestapt naar controle achteraf en niet tijdens het proces.

[2:24:44] Dus eigenlijk zijn de succesblokkades zoals die toen waren, die zijn opgelost.

[2:24:49] En SGH heeft ook aangegeven dat zij de aankomende periode expertise verder gaan aantrekken, dus extra schadeanalysten en opleiden, zodat ook zij weer meer ouders kunnen helpen.

[2:25:01] Wat we ook gezien hebben, is dat bij SGH het management is verstevigd en de Raad van Toezicht is uitgebreid.

[2:25:09] Die veranderingen zijn pas recent doorgevoerd, dus effecten zullen wat later in de tijd zichtbaar zijn, maar we blijven elkaar vasthouden

[2:25:18] om de ouders te kunnen helpen.

[2:25:24] Interruptie van mevrouw Van Eyck.

[2:25:27] Ik probeer dit af te concluderen in die zin dat het governance-vraagstuk waarin we de vorige keer het debat uitgebreid bij stil hebben gestaan, maar toen echt nog wel sprake was van een conflict, dat is daarmee dus opgelost.

[2:25:40] Er zijn in ieder geval heel veel belangrijke stappen gezet.

[2:25:44] We blijven natuurlijk hierover in gesprek, maar tot op heden zijn er, na tevredenheid van beide partijen, die stappen gezet.

[2:25:56] De SGA probeert dit najaar ook weer naar 100 VSO's per week op te schalen, om daarna eerst wel door te kunnen stappen naar zo'n 150 vaststellingsoverinkomsten per week.

[2:26:10] Daarmee vallen zij binnen de financiële beramingen die er op dit moment zijn.

[2:26:16] Ook de inschatting van het aantal gedupeerde ouders wat kiest voor een SGH-route.

[2:26:21] We hebben geen reden om aan te nemen dat dat enorm gaat toenemen of gaat afnemen.

[2:26:28] Maar we kunnen dat uiteraard pas definitief weten als beide routes live zijn.

[2:26:33] Dan is de vraag van, wat is er nu veranderd in de relatie met SGH en het ministerie sinds meneer Scheltema is aangesteld als bemiddelaar?

[2:26:42] Ik mag u eerlijk bekennen, ik ben zeer gesteld op meneer Scheltema en dat is ook bij SGH het geval.

[2:26:50] De gesprekken die we met elkaar voeren zijn constructief en heel prettig.

[2:26:54] En ik ben blij met zijn bijdrage en ik hoop ook dat hij dat wil blijven doen.

[2:26:59] Gewoon omdat hij met beide partijen een enorm belangrijke verbindende rol blijft houden.

[2:27:06] En ook zien wij zijn expertise als het gaat om het bestuursrecht en de procedurele rechtvaardigheid heel erg waardevol.

[2:27:14] Dus wat mij betreft blijft hij nog lang betrokken.

[2:27:23] Dan waren er nog andere vragen over financieel herstel.

[2:27:34] Ik wil starten met een vraag van GroenLinks PvdA.

[2:27:39] Het gaat over die pauzeknop.

[2:27:41] U zegt dat die pauzeknop allemaal averechts werkt.

[2:27:45] Ik vind het ontzettend vervelend hoe dat nu... Het is juist op verzoek van de Kamer is die pauzeknop ingesteld, juist om mensen te helpen.

[2:27:56] Mensen hebben ook vanaf het moment dat er gepauseerd werd een brief ontvangen.

[2:28:02] afhankelijk van de datum van aanmelding.

[2:28:05] Die datum lag voor 1 maart 2023 of na 1 maart 2023, maar mensen hebben in ieder geval een brief gehad welke vorderingen er gepauseerd zijn.

[2:28:15] In de loop der tijd zijn er verschillende beschikkingen geweest en mensen hebben al die beschikkingen ontvangen, zodat ze op de hoogte zijn geweest welke beschikkingen er waren.

[2:28:26] Voordat de pauzeknop eraf ging, ruim voor die tijd, zijn mensen geïnformeerd van let op, die pauzeknop gaat er binnenkort vanaf en dit zijn de vorderingen die nog openstaan.

[2:28:36] En op het moment dat de pauzeknop daadwerkelijk ervan afging, zijn mensen wederom geïnformeerd.

[2:28:42] Een heel groot aantal van deze mensen zijn ook gebeld en aan hen is proactief een betalingsregeling aangeboden.

[2:28:50] En daarmee vind ik het best bijzonder hoe het geformuleerd is in de petitie, want daar staat juist in van we hebben helemaal geen brieven gehad, maar die brieven zijn wel degelijk verstuurd.

[2:29:02] En mensen zijn gebeld en mensen hebben regelingen aangeboden gekregen.

[2:29:07] Dus ja, ik vind het heel vervelend hoe dit is uitgepakt.

[2:29:16] Dan nog een vraag van de VVD over de bezwaren en de prioritering van bezwaren.

[2:29:24] Hoe kan het nu zijn dat er zo'n grote groep, zo'n groot aantal aan bezwaarschriften ligt?

[2:29:31] En hoe zorgen we er nu voor dat we goede prioritering aan brengen?

[2:29:35] Zoals ik in uw Kamer heb geïnformeerd, heb ik aangegeven dat ik het belangrijk vind dat mensen als eerste antwoord krijgen op de vraag van ben ik nu wel of ben ik niet gedupeerd.

[2:29:46] Dus die hebben prioriteit 1.

[2:29:49] En daarbij specifiek de groep mensen die geen kinderen en ook nooit kinderopvangtoeslag hebben genoten.

[2:29:55] Dat die als eerste behandeld worden.

[2:29:59] We kunnen helaas niet alles tegelijk aanpakken.

[2:30:02] Daarom vind ik het ook belangrijk om de overige bezwaren ook zo slim mogelijk aan te pakken.

[2:30:07] Kijken naar welke gronden van bezwaar zijn er en hoe kunnen we die zoveel als mogelijk in een integrale aanpak meenemen.

[2:30:15] Dus het bezwaar beetpakken en ook wat ik al eerder zei, te kijken van is er nog behoefte aan aanvullende schade en waar ziet het bezwaar precies op.

[2:30:25] Uiteraard houden we dit bij en wordt u daarvan op de hoogte gehouden in de voortgangsrapportages.

[2:30:32] Dan was er nog een vraag over de afschaffing van dwangsommen.

[2:30:37] Hoe gaat het kabinet concreet verder met het in breder verband opvolgen van de problematiek met de dwangsommen?

[2:30:44] Ik heb al aangegeven, voor deze hersteloperatie kan ik dat niet zomaar aanpassen.

[2:30:49] Dat ligt sowieso niet binnen mijn bevoegdheid.

[2:30:54] Wel is het zo dat dit onder de aandacht is gebracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

[2:30:59] Omdat bij hen natuurlijk wel die bevoegdheid ligt als het gaat om dwangstromen.

[2:31:04] En zij zich ook buigen op dit moment over hersteloperaties meer in algemene zin.

[2:31:09] En dit zijn wel elementen die daarin meegenomen kunnen worden.

[2:31:16] Dan een vraag van NEC over de reeds betaalde schulden.

[2:31:21] U vraagt zich af, er zijn een groot aantal ouders die voor 2021 hun leningen zelf hebben afgelost.

[2:31:28] Zijn die allemaal actief in beeld?

[2:31:31] Nee, die zijn niet actief in beeld en die intentie is ook nooit geweest.

[2:31:38] Waar het om ging, is dat er mensen zijn die in aanmerking kwamen voor de schuldenregeling.

[2:31:43] En je komt in aanmerking voor de schuldenregeling als het gaat om schulden die opeisbaar zijn, en betalingsachterstanden daarom trend, vanaf de periode 1 januari 2006 tot 1 juni 2021.

[2:31:57] Dus die mensen.

[2:31:59] Dus dat volledige inzicht van mensen die daar niet aan voldoen, dat is er ook niet, want die vallen niet onder deze regeling.

[2:32:06] Mocht er nou twijfel zijn bij ouders, van ja, maar ik vind toch wel dat ik bij die regeling hoor, dan kunnen zij zich altijd melden bij het loket afbetaalde schulden.

[2:32:16] Daar kunnen mensen zich sowieso melden, want op het moment dat mensen voldoen aan de eisen die gesteld worden, dan kan die schuld alsnog worden meegenomen.

[2:32:27] Dus dat is het loket afbetaalde schulden.

[2:32:32] Dan de vraag over ouders in het buitenland.

[2:32:35] En dan is uw vraag welke afspraken kan de staatssecretaris nog maken met de landen waar gedupeerden nu wonen, zodat compensatie niet leidt tot verlies van uitkering, zorg of medicijnen?

[2:32:47] En als dat dan niet zou lukken, hoe zorgt de staatssecretaris er dan ook voor dat deze ouders voldoende maatwerk en ondersteuning krijgen?

[2:32:54] Wij werken sowieso al voor ouders in het buitenland met een OTB-team.

[2:33:02] Dat is uitbesteed aan een onafhankelijke organisatie Radar.

[2:33:06] Zij zorgen ervoor met hun medewerkers dat mensen goed geholpen worden.

[2:33:13] Ik ben ook bij hen op bezoek geweest en de gesprekken die ik daar heb gevoerd hebben heel veel indruk op mij gemaakt.

[2:33:19] Mensen gaan ook vaak naar het buitenland toe, juist om mensen op te zoeken in het buitenland om hen te helpen en te ondersteunen.

[2:33:28] En het klopt inderdaad dat op het moment dat er een compensatie komt, wij in Nederland natuurlijk hebben afgesproken dat hoort niet bij het inkomen of het vermogen.

[2:33:39] Dat kan ik niet in het buitenland afspreken.

[2:33:42] Daartoe ben ik niet bevoegd.

[2:33:44] Ik kan het wel vragen.

[2:33:46] Die vraag hebben we gesteld aan de Belgische overheid.

[2:33:50] En ook met het Caribisch deel zijn we daarover in gesprek.

[2:33:54] Maar ik kan het dus niet afdwingen.

[2:33:56] Ik kan de vraag hooguit stellen.

[2:33:59] OTB, het team van Radar, heeft natuurlijk wel altijd de mogelijkheid om specifieke situaties altijd bespreekbaar te maken met het ministerie.

[2:34:09] En in ieder geval is het zo dat deze groep mensen altijd een individuele behandeling hebben.

[2:34:14] Omdat er zoveel individuele verschillende situaties zijn.

[2:34:21] Intruptie van mevrouw Wingerluij.

[2:34:24] Het zijn gewoon schrijnende gevallen waar ik het over heb.

[2:34:28] Nogmaals, ik zei het al in mijn tekst.

[2:34:30] Deze mensen zijn niet vrijwillig naar het buitenland gegaan.

[2:34:35] Die zijn gevlucht voor de Belastingdienst.

[2:34:38] En die komen nu in de problemen.

[2:34:40] En dat OTB, daar horen wij andere signalen van.

[2:34:45] Dat er ook maar een maximumbedrag is wat zij mogen uitkeren.

[2:34:48] Dat het bij hoge uitzondering anders kan.

[2:34:53] En u haalt het net al aan, het Caribisch gebied.

[2:34:55] Er zijn heel veel mensen naar Curaçao vertrokken.

[2:34:58] Ik kan me niet voorstellen dat het zo moeilijk is om daar afspraken mee te maken.

[2:35:02] Dus ik wil u daar toch toe oproepen.

[2:35:04] En om nog even terug te komen op dat OTB.

[2:35:06] Wat doen zij dan concreet voor deze mensen?

[2:35:09] Zij voeren verschillende zaken uit, juist om de mensen te ondersteunen.

[2:35:15] Vaak is dat ook begeleiden als er rechtbankafspraken zijn, als het gaat om bewindvoering, als het gaat om jeugdbeschermingsmaatregelen, als het gaat om begeleiding bij strafvorderingen.

[2:35:28] Er lopen zoveel verschillende trajecten.

[2:35:32] Ik sprak afgelopen vrijdag nog een van de medewerkers van dit ondersteuningsteam.

[2:35:38] Zeven uur s'ochtends bij de gemeente Antwerpen om iemand te ondersteunen.

[2:35:43] Om ermee aan te geven hoeveel empathie mensen hebben om daadwerkelijk mensen te helpen.

[2:35:52] En ik hoor u zeggen, het is allemaal niet voldoende.

[2:35:55] Wij zijn natuurlijk ook regelmatig in gesprek met het ondersteuningsteam.

[2:36:00] En we hebben altijd de mogelijkheid om daar een mouw aan te passen.

[2:36:06] Wat bedoelt u daarmee?

[2:36:08] Welk mandaat hebben zij?

[2:36:10] Dat is mijn concrete vraag.

[2:36:16] In principe hebben zij een heel uitgebreid mandaat.

[2:36:19] Maar mochten zij tegen de grenzen van hun mandaat aanlopen... dan ga je met elkaar in overleg over die specifieke situatie.

[2:36:32] Mevrouw van Dijk.

[2:36:35] Ik vind het een heel vaag antwoord, want we krijgen dus gewoon hele concrete signalen door wat er misgaat in het buitenland.

[2:36:42] En ik hoor hier nu een mandaat en er kan van alles.

[2:36:46] Alleen op een of andere manier lijkt het een heel aantal veldes niet te gebeuren.

[2:36:49] Dus ik ben op zoek naar het antwoord van de staatssecretaris en de praktijk.

[2:36:53] Hoe kunnen we dat toch echt een heel stuk beter op elkaar laten aansluiten?

[2:36:56] Want daar gaat het gewoon mis.

[2:36:58] Ja, dan even een vraag aan u. Denkt u dat deze situaties ook bekend zijn bij het OTB zelf?

[2:37:03] Zijn die in beeld?

[2:37:05] Ik wil graag zo een debat voeren, dat vind ik wel fijn.

[2:37:08] Ik heb geen idee, maar ook als het niet in beeld zou zijn, hebben we daar dus iets te doen.

[2:37:13] Want dat betekent dus dat er veel leed rondloopt naar aanleiding van het toeslagenaffaire, wat we onvoldoende in beeld hebben.

[2:37:20] Dus ik ben wel echt een beetje op zoek naar... Er kan dus van alles.

[2:37:24] Of ouders weten het niet, of het gaat mis.

[2:37:27] Er zit wel gewoon veel licht tussen.

[2:37:30] En misschien hebben ze zich inderdaad niet gemeld.

[2:37:33] Nou ja, dan hebben we volgens mij met elkaar ook nog een klus te doen.

[2:37:36] Nou ja, ik denk dat dat heel erg belangrijk is.

[2:37:40] Kijk, we hebben sowieso oog voor die individuele situaties.

[2:37:45] Maar we zullen natuurlijk ook niet alles kunnen oplossen zonder meer.

[2:37:48] Maar ik denk dat het al een eerste stap is als we in ieder geval de gegevens aan elkaar, nou ja, in ieder geval de mensen verwijzen naar dat OTB, voor zover ze daar nog niet gemeld zijn.

[2:37:58] Ik denk dat dat een belangrijke eerste stap is.

[2:38:05] Dan een vraag over de cijfers van ondernemers.

[2:38:10] Uw vraag, en dan heb ik het over mevrouw Wingelaar van RDC.

[2:38:13] Kan de staatssecretaris uitleggen waarom in de voortgangsrapportage sprake is van circa 4400 gedupeerden met zakelijke schulden, terwijl in 2021 nog werd gesproken over ruim 8600 gedupeerde ondernemers?

[2:38:27] Ja, ik moet u eerlijk zeggen, ik herken deze cijfers niet precies.

[2:38:31] Kan u mij kunnen toelichten waar u deze precies vandaan heeft?

[2:38:36] Zeker voorzitter, dat heeft in een rapportage gestaan van UNHT in 2021.

[2:38:41] Ja, de 86 gronden, maar wij hebben het nagevraagd.

[2:38:47] Ik kan ze niet terugvinden, maar misschien dat u ons kunt informeren.

[2:38:53] U blijft dan dus bij de aantallen die in uw rapportage staan?

[2:38:58] Nou ja, ik herken die cijfers niet.

[2:39:01] Dus daar wil ik dan wel graag wat meer duidelijkheid over.

[2:39:04] Kijk, natuurlijk is het ook zo dat er ondernemers zijn met schulden en ondernemers zijn zonder schulden.

[2:39:10] Ook daar zit natuurlijk wel weer wat licht tussen.

[2:39:13] Maar ja, nogmaals, als ik de cijfers niet kan plaatsen, dan is het lastig antwoord te geven.

[2:39:20] Dan is er een vraag van mevrouw Van Dijk over de misstanden bij UHT.

[2:39:26] Het CDA vraagt dus naar de status van een onderzoek.

[2:39:30] Het onderzoek loopt op dit moment nog.

[2:39:33] Ik heb daar verder nog geen informatie over.

[2:39:36] Ook hiervoor gelden vastgestelde regels om dit soort misstanden te onderzoeken en te melden.

[2:39:42] En die zijn uiteraard ook voor ons van toepassing.

[2:39:47] En daar zullen wij ons ook aan moeten conformeren.

[2:39:49] Dus op het moment dat ik meer weet en daarover u kan informeren, zal ik dat natuurlijk niet laat laten.

[2:39:58] Dan is er een vraag van BBB.

[2:40:01] En de vraag is van, is het budget van 11,7 miljard nog wel realistisch?

[2:40:07] Op dit moment heb ik nog geen reden om aan te nemen dat dat geen realistisch budget zou zijn.

[2:40:13] Natuurlijk gaat het SGH opschalen, maar niet zozeer uitbreiden.

[2:40:17] En deze opschaling was bovendien al eerder voorzien.

[2:40:21] En natuurlijk zijn er nog een aantal onzekerheden.

[2:40:24] We weten nog niet exact hoeveel mensen zich gaan aanmelden voor die aanvullende financiële compensatie.

[2:40:30] Ook gemiddelde bedragen.

[2:40:32] Ja, we hebben inschattingen, maar we weten dat natuurlijk nog niet precies.

[2:40:35] De ramingen worden steeds bijgewerkt.

[2:40:37] En op het moment dat we denken van nou, het is niet meer voldoende,

[2:40:40] Dan gaan we natuurlijk volgens het reguliere begrotingsproces uw Kamer informeren en hierop onze acties zetten.

[2:40:57] Deze heb ik al beantwoord.

[2:41:03] Nog een vraag van meneer Erken over het aantal dossiers.

[2:41:08] In 2025 zijn er tot en met mei zo'n 4500 dossiers verstrekt.

[2:41:14] Tot eind augustus van dit jaar zijn dat zo'n 9374.

[2:41:19] En de doelstelling van 10.000 wordt in ieder geval dit jaar gehaald.

[2:41:25] Ook hebben we versnellingsmaatregelen getroffen.

[2:41:29] Lakken en het niet standaard lakken, maar eerst een standaard lange afweging maken en de afspraken met advocaten.

[2:41:35] Sowieso wordt er heel veel met advocaten gesproken, onder andere over dossiers en de invulling daarvan.

[2:41:50] We zijn er nog niet.

[2:41:51] Ik heb nog een aantal mapjes.

[2:41:55] de integrale ondersteuning.

[2:42:02] Ook belangrijke vragen die gesteld zijn door GroenLinks, BVDA en D66.

[2:42:08] De vraag is van op welke manier zou de heer Blokhuis het proces rondom die brede ondersteuning in dit stadium van de hersteloperatie kunnen ondersteunen?

[2:42:16] En wat is de verdeling van de verantwoordelijkheden tussen mijzelf en de heer Blokhuis?

[2:42:22] Uiteraard blijf ik natuurlijk eindverantwoordelijk namens het kabinet.

[2:42:27] blijf ik eindverantwoordelijk voor die hersteloperatie.

[2:42:30] Maar ik moet zeggen dat ik heel erg blij ben met iemand van het kaliber van meneer Blokhuis.

[2:42:36] Iemand met heel veel kennis en ervaring op dit terrein.

[2:42:39] Kennis op het domein van de mede-overheden, jongeren en noem maar op.

[2:42:44] Dus zijn ervaringen hebben heel veel positieve input.

[2:42:49] Ik zie meneer Blokhuis ook als een extra aanjager om het proces sneller te harmoniseren.

[2:42:55] en oplossingen aan te dragen.

[2:42:59] En ik spreek de heer Blokhuis natuurlijk heel regelmatig over zijn bevindingen en wij trekken ook regelmatig samen op, ook als het gaat om contacten met gemeentes.

[2:43:09] En uiteraard volgt hier ook in de rapportages de update van de bevindingen.

[2:43:16] Dan is ook een vraag... Er staat sectaars, dus intruptie van mevrouw Wingelaar.

[2:43:21] Dank u wel.

[2:43:23] U gaf het zelf al aan.

[2:43:24] 342 gemeentes.

[2:43:25] Ik ben zelf 8,5 jaar wethouder in één gemeente geweest.

[2:43:29] Maar welke instrumenten heeft die heer Blokhuis nu echt om die harmonisatie van de grond te krijgen?

[2:43:38] Hoe krijg je alles in beeld wat er in de gemeente speelt?

[2:43:41] Het lijkt mij een onmogelijk opdracht.

[2:43:44] Het is in ieder geval een heel ingewikkeld opdracht, dat is absoluut waar.

[2:43:49] Daarom was het ook heel erg belangrijk dat we samen met de VEG een gezamenlijke persoon zouden aanzoeken.

[2:43:55] Iemand die draagvlak heeft bij het Rijk, maar ook bij de mede-overheden.

[2:43:59] Iemand die het domein goed kent.

[2:44:02] Daarnaast hebben we de opdracht ook zo geformuleerd dat er een belangrijke fase van juist die inventarisatie is.

[2:44:10] Nou hoeven we dat ook niet altijd alleen te doen, want ook organisaties zoals DIVOZA hebben inmiddels ook al veel onderzoek verricht.

[2:44:17] Sterker nog, morgenochtend wordt het rapport aan de heer Blokhuis en aan mijzelf uitgereikt.

[2:44:22] Dus dan alweer de eerste verbindingen en bevindingen van alle gemeentes.

[2:44:28] En ik denk dat dat belangrijk is.

[2:44:30] Kijk, wat ik bijvoorbeeld zie, en daar kom ik ook weer op de vraag van mevrouw Hagen over... Hoe zorgen we er nu voor dat die gemeentes van elkaar leren?

[2:44:39] Ik denk dat dat een heel belangrijk punt is.

[2:44:41] Ik ben natuurlijk ook bij onder andere de gemeente Arnhem geweest.

[2:44:45] Ik denk u bijna allemaal.

[2:44:47] Een gemeente die dat, denk ik, heel erg goed voor elkaar heeft.

[2:44:52] Daar is het zo dat binnen 24 uur mensen een eerste contact hebben... en binnen een week een eerste afspraak.

[2:44:59] Dat vind ik echt heel bewonderenswaardig en ik vind het ook terecht dat dat zo plaatsvindt.

[2:45:05] Maar de wethouder van de gemeente Arnhem vertelde mij ook dat er een klas was aan de rand van de gemeente en daar zaten diverse kinderen bij elkaar in de klas.

[2:45:17] Het ene kind woonde in de gemeente Arnhem en het andere kind woonde een gemeente verderop, maar zaten samen in dezelfde klas.

[2:45:24] En er zat verschil tussen de behandeling van de kinderen.

[2:45:27] Dat heeft zij gehoord en heeft ze meteen meegenomen.

[2:45:32] En toen is ook gezegd, laat de gemeente Arnhem dan ook die omliggende gemeenten meenemen op dit gebied.

[2:45:38] Dus je ziet al dat er vaak sprake is van een lerend effect.

[2:45:43] Maar juist die kenmerken, die specifiekheden, het is heel erg belangrijk om dat te blijven delen.

[2:45:49] En gemeentes pakken dat ook wel weer op hun eigen wijze aan.

[2:45:53] Het wil niet zeggen dat per se de ene gemeente het ei van Columbus heeft uitgevonden.

[2:45:58] Zolang we er maar met elkaar voor zorgen dat er geen wachtlijsten zijn.

[2:46:02] Want dat vind ik echt verschrikkelijk.

[2:46:03] Dat kan ik niet uitleggen.

[2:46:06] En ervoor zorgen dat mensen ook toch veel meer gelijk geholpen worden.

[2:46:16] Dat laatste ben ik natuurlijk helemaal met u eens.

[2:46:20] En we weten ook allemaal dat het niet de intentie is van een gemeente als Rotterdam om met een wachtlijst te werken.

[2:46:28] Maar wat kunt u dan ook bieden

[2:46:31] aan deze gemeente, vraag ik via de voorzitter aan de staatssecretaris, om ervoor te zorgen dat deze mensen sneller geholpen kunnen worden.

[2:46:41] Want nu heb ik het gevoel dat die gemeenten met een wachtlijst ook wel een beetje in de kou staan, omdat het zo complex is om de grote aantallen aan te kunnen voor hen.

[2:46:56] Toevallig sprak ik vorige week de wethouder van de gemeente Rotterdam die belast is met de uitvoering van de brede ondersteuning en de toeslagenafwikkeling.

[2:47:05] Zij vertelde ook dat zij heel erg worstelde met die wachtlijst en nu besloten had om ook

[2:47:13] lokale initiatieven meer ruimte te bieden voor die ondersteuning.

[2:47:17] Eigenlijk een beetje overeenkomstig wat bijvoorbeeld de gemeente Arnhem doet, maar ook wat de gemeente Amsterdam doet met bijvoorbeeld initiatieven als het herstelhuis.

[2:47:25] Dus ook daar zie je de zoektocht naar meer mogelijkheden om mensen goed te helpen.

[2:47:37] Neemt meneer Blokhuis zorgen over de afronding van brede ondersteuning in relatie tot de afronding van het financiële herstel mee in zijn onderzoek?

[2:47:50] De titel van bestuurlijk regisseur is ook integraal.

[2:47:54] Dus inderdaad die samenhang en hoe staat dat met de relatie tussen het financiële herstel en de brede ondersteuning.

[2:48:02] En ik heb inderdaad ook van diverse ouders gehoord van ja, ik kom nog niet eens eens toe aan emotioneel herstel als ik financieel nog niet volledig gecompenseerd ben.

[2:48:10] Ook andersom.

[2:48:12] Mensen zeggen van ja, ik wil gewoon mijn geld hebben en dan vind ik het helemaal prima.

[2:48:18] Het is allemaal prima.

[2:48:20] Helemaal afhankelijk van hoe mensen daar zelf en persoonlijk in zitten.

[2:48:24] Maar het lijkt me volstrekt helder dat we dit in samenhang moeten blijven bezien.

[2:48:30] Dus dat is een onderdeel van de opdracht die ook aan meneer Blokhuis is gesteld.

[2:48:40] En dan is ook de vraag, wat is nou de meerwaarde van dat harmoniseren?

[2:48:45] Ik denk dat dat heel duidelijk is.

[2:48:47] Het is belangrijk dat je toch op enigszins gelijke wijze geholpen wordt.

[2:48:54] Je kunt natuurlijk niet zomaar elke situatie met elkaar vergelijken.

[2:48:58] Dat zou ook niet reëel zijn.

[2:49:00] Maar soms zijn de verschillen wel heel erg groot.

[2:49:02] En dan kun je het ook niet meer uitleggen.

[2:49:09] De VNG doet onderzoek naar het einde van de regelingen.

[2:49:14] Komt dat niet te vroeg?

[2:49:16] Dat wordt op dit moment geanalyseerd.

[2:49:19] Maar ook Paul Blokhuis is hiermee bezig.

[2:49:22] Hoe kunnen we er nu voor zorgen naar een juist moment van overdracht naar het reguliere sociale domein?

[2:49:30] Hoe zit dat?

[2:49:31] Hoe werkt dat?

[2:49:31] En hoe kunnen we dat goed doen met elkaar?

[2:49:35] Daar gaat hij zich nu op richten en het lijkt me niet handig om daar op voorhand al op vooruit te lopen.

[2:49:47] Dan nog een belangrijke vraag over gezinnen die de regie kwijt zijn.

[2:49:52] Dat was de commissie van Dam.

[2:49:53] Die had geschat van ongeveer 2000 tot 3000 mensen.

[2:49:58] Dat was zijn inschatting.

[2:50:01] Er komt een aanmerking voor de aanpak regieloze gezinnen.

[2:50:05] Ik vind het altijd een beetje oneerbiedig om dat zo te zeggen.

[2:50:09] Dan is de vraag, zijn er al mensen geholpen?

[2:50:11] Ja, er zijn mensen geholpen.

[2:50:13] Er zijn op dit moment al 31 gezinnen geholpen.

[2:50:18] Wanneer wordt er meer bekendgemaakt over de concrete aanpak van deze gezinnen?

[2:50:25] Zoals ik al zei, we hebben die start gemaakt.

[2:50:27] Op dit moment al zo'n 31 gezinnen die geholpen zijn.

[2:50:30] En we zien ook, vanochtend ben ik helemaal bijgepraat door de mensen die zich bezighouden met de aanbrengtafels voor mensen die de regie kwijt zijn.

[2:50:41] Wat je ziet is dat er heel veel hulpverlenende instanties bezig zijn met het betreffende gezin.

[2:50:47] En soms zijn dat wel dertig instanties die zich daarmee bezighouden.

[2:50:52] Dus wat wij zien, is dat heel veel gezinnen bij de verschillende partners bekend zijn.

[2:50:58] Dus er zit ook een stuk dubbeling in.

[2:51:01] Dus maatschappelijke partners houden zich dan bezig met dezelfde casussen.

[2:51:05] Dus wat mij betreft, ik heb op dit moment het beeld dat het er eerder minder dan 2000 zullen zijn dan minder.

[2:51:12] neemt niet weg dat wij ze natuurlijk allemaal zo snel mogelijk wilden helpen.

[2:51:17] En ze worden aangebracht en met name door de gemeentes die ook heel veel ervaring hebben met hun inwoners.

[2:51:25] Dus dat is de grote aanbrengst.

[2:51:30] Ik denk dat de staatssecretaris... Ik bedoel, eerder minder als meer.

[2:51:35] Maar het was twee keer minder.

[2:51:37] O, ik zei het verkeerd.

[2:51:38] Excuus daarvoor.

[2:51:39] Goed dat u oplet.

[2:51:46] Ja, minder dan meer.

[2:51:59] Dan kom ik bij het blokje gesprek jongeren.

[2:52:04] Is de staatssecretaris in gesprek gegaan met jongeren?

[2:52:07] Jazeker.

[2:52:08] Ik ben regelmatig in gesprek geweest met diverse groepen jongeren.

[2:52:12] Soms individueel, soms in groepsverband.

[2:52:15] Verschillende momenten de afgelopen periode.

[2:52:18] Mocht het zo zijn dat ik iemand ben vergeten, laat het me alsjeblieft weten.

[2:52:22] Maar ik ben in ieder geval in gesprek geweest.

[2:52:25] En ik heb dat over het algemeen ook wel als hele waardevolle en mooie gesprekken ervaren.

[2:52:31] Dan is ook de vraag van, heeft de bestuurlijk regisseur aandacht voor het herstel van kinderen en jongeren?

[2:52:37] Ja, natuurlijk.

[2:52:38] Een van de opdrachten is om zich specifiek te richten op jongeren.

[2:52:42] Dat is ook de achtergrond, onder andere een van de achtergronden van meneer Blokhuis.

[2:52:47] Hij richt zich daar uiteraard ook op.

[2:52:53] Dan is er nog een vraag van CDA over het onderzoek van Diversion.

[2:52:58] Klopt het dat er een onderzoek is gedaan naar mentaal welzijn voor jongeren?

[2:53:06] Volgens mij is blokje jongeren nu klaar.

[2:53:09] Of klopt dat niet?

[2:53:12] Ik heb nog heel wat vragen die ook wel te maken hebben met jongeren.

[2:53:21] Een van uw vragen was of er onderzoek is gedaan naar mentaal welzijn voor jongeren.

[2:53:27] We hebben natuurlijk mede op basis van uw initiatief gaan kijken hoe we een landelijke voorziening kunnen creëren.

[2:53:35] U had het over de Green Card, een voorziening die landelijk werkt en ook doorloopt.

[2:53:39] Daar zijn vooronderzoeken geweest.

[2:53:41] Een daarvan is van Diversion, samen met een andere stichting, een vooronderzoek uitgevoerd bij gedupeerde ouders en getroffen jongeren.

[2:53:50] om een goede inschatting te kunnen maken voor de behoefte aan dat steunpunt dat nu de aankomende periode verder uitgewerkt en geconcretiseerd wordt.

[2:54:03] Dat onderzoek heb ik zelf nog niet.

[2:54:06] Ik heb me laten vertellen dat het concept nu ongeveer klaar is.

[2:54:10] Dus op het moment dat het definitief afgerond is, dan komt het uit.

[2:54:19] Dan is er een vraag van, wordt bij de hulp aan kwetsbare jongeren ook specifiek ingezoomd op jongeren die geen contact meer hebben met hun ouders?

[2:54:27] En kan het natuurlijk ook weer zo uniform mogelijk worden vormgegeven?

[2:54:32] Het is natuurlijk zo dat ieder kind recht heeft op de kindregeling en krijgt hier ook een persoonlijke brief over.

[2:54:39] Jongeren boven de 16 kunnen sowieso bij brede ondersteuning een eigen plan van aanpak krijgen.

[2:54:47] Contact, herstel met ouders en alle specifieke problemen kunnen hier natuurlijk ook weer onderwerp van aandacht zijn.

[2:54:55] Daarnaast is het zo dat onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Justitie en Veiligheid een ondersteuningsteam uit huisplaatsingen werkzaam is.

[2:55:04] Dat ondersteuningsteam is een uitvoersel ook qua budgettering vanuit toeslag.

[2:55:11] En het is heel belangrijk dat dat team er is.

[2:55:13] Zij hebben heel veel contact, individueel contact met de diverse jongeren.

[2:55:19] En natuurlijk snap ik dat het belangrijk is dat ook voor jongeren geldt, een mate van gelijkheid.

[2:55:25] En ook dit zal natuurlijk ook door meneer Blokhuis worden gemonitord en worden onderzocht.

[2:55:36] Hoe gaat u om met het aflopen van de termijn voor aanvullende schuldhulpverlening voor jongeren?

[2:55:43] Jongeren hebben minimaal 18 maanden de tijd, en vaak nog langer, om zich aan te melden voor het schuldhulpverleningsaanbod.

[2:55:52] De aanmeldtermijn is tot nu toe twee keer verlengd.

[2:55:55] In de tussentijd hebben we heel veel extra gedaan om jongeren te bereiken.

[2:56:00] ook gemeentes proberen op hun manier de jongeren te bereiken en hen daarop te blijven attenderen.

[2:56:07] Dus de gegevens die worden op dit moment ook gedeeld met de gemeente, zodat gemeenten ook weer veel meer proactief contact op kunnen nemen met jongeren om hen te helpen en zeker bij de problematische schuldenregeling.

[2:56:20] Daarnaast is er uiteraard een website, kindregeling voor jou en formulieren en dat soort zaken.

[2:56:26] Het is belangrijk dat we jongeren bereiken.

[2:56:29] Maar op dit moment werk ik niet toe naar een extra verlenging.

[2:56:33] Nogmaals omdat jongeren al geruime tijd de tijd hebben gehad om zich te melden.

[2:56:42] Dan toch nog weer de duoschulden.

[2:56:46] Meneer Dijk is er niet meer, maar we weten dat dit voor hem heel erg belangrijk is.

[2:56:50] En ik hoorde ook meneer Erkin deze vraag stellen.

[2:56:54] Die kindregeling is natuurlijk enige tijd geleden tot stand gekomen, onder andere met SGH, met de jongeren zelf, en biedt ook een breed palet aan hulpverlening.

[2:57:06] Die groep is ook weer heel erg divers, met verschillende situaties en behoeften.

[2:57:12] Ook meneer Van Dam heeft met zijn commissie advies gegeven over de duurschulden.

[2:57:16] Hij heeft uitdrukkelijk gezegd, zorg nou dat je niet weer een generieke regeling treft, maar kijk naar wat mensen nodig hebben.

[2:57:24] Er zijn ook studiegerelateerde kosten gemaakt gewoon voor studies.

[2:57:29] En dat is ook zo.

[2:57:30] Maar er zijn ook jongeren die afgezien hebben van de studie.

[2:57:33] Er zijn jongeren die vertraging hebben gehad met de studie.

[2:57:37] Er zijn jongeren die achteraf zeggen, ik had toch liever wat anders willen studeren.

[2:57:40] Kortom, heel veel verschillende situaties.

[2:57:43] Dus een generieke kwijtschelding.

[2:57:45] Daar ben ik absoluut niet voor.

[2:57:55] Volgens mij heb ik nu het blokje jongeren gehad.

[2:57:59] Dan is het toch nog een verloren vraag, denk ik, mevrouw Rikkers.

[2:58:06] Ik kom zo bij u, mevrouw Rikkers.

[2:58:11] Ja, voorzitter, dank u wel.

[2:58:13] Ik mis nog het antwoord op de vraag van jongeren die het contact niet meer hebben met ouders.

[2:58:18] Hoe wordt daarmee omgegaan?

[2:58:20] Die heb ik net... Excuus, voorzitter, maar die heb ik net beantwoord.

[2:58:24] Sorry.

[2:58:29] Mevrouw Van Dijk.

[2:58:31] Ja, dank u wel, voorzitter.

[2:58:33] Die kinderen die...

[2:58:35] We zijn de laatste tijd pas gaan focussen op de kinderen.

[2:58:42] Ik schrik er een beetje van dat de staatssecretaris zegt dat kinderen zich niet meer kunnen melden.

[2:58:54] dat de manier van aanmelden misschien altijd niet paste bij de manier hoe je jongeren benadert.

[2:58:59] Nou, die conclusie hebben we met elkaar getrokken.

[2:59:00] En dan vind ik het wel lastig om nu keihard te constateren, ja, de aanmelden, het is bijna afgelopen, terwijl ook de definitieve uitwerking van de kindregeling, of in ieder geval hoe die dadelijk definitief vorm gaat geven, ook nog niet helemaal bekend is.

[2:59:14] Ja, en ik kan me ook voorstellen, als je weet waar je aan toe bent, dat dat misschien ook weer een motivatie is om je juist wel aan te melden.

[2:59:20] Dus ik heb ook hier het gevoel dat we te grote stappen snel thuis maken en daarmee de kinderen niet goed helpen.

[2:59:25] Nee, maar kinderen kunnen zich gewoon nog melden, hè?

[2:59:28] Ja, ja.

[2:59:29] En zeker nu ook dat ook de gemeente actief en proactief op zoek gaat naar de jongeren en hen daar ook in kan begeleiden.

[2:59:40] Eens even kijken.

[2:59:41] Dan kom ik aan het blokje overig.

[2:59:48] Nog een vraag over het vorige blafje van mevrouw Hagen.

[2:59:54] De staatssecretaris zegt dat kinderen zich nog gewoon kunnen melden, maar dat is tot 1 november.

[3:00:01] En dan kunnen ze zich nog melden met die problematische schulden.

[3:00:07] En wat ik eigenlijk ook daarover vroeg is, er is nog een groep die zich wel kan melden, maar dat is maar een veel kleinere groep.

[3:00:14] De grote groep die tot 1 november die problematische schulden kan melden.

[3:00:19] Wat gebeurt er als zij daarna nog op de lijn komen?

[3:00:23] Dat was eigenlijk de vraag die ik stelde.

[3:00:26] En daar heb ik nog geen antwoord op gehoord.

[3:00:30] Ja, in mijn beleving klopt het antwoord dat u net aan mijn collega Dijk gaf, van Dijk gaf.

[3:00:36] Het zijn allemaal dijken van Kamerleden hier.

[3:00:39] Klopt dat antwoord net niet helemaal?

[3:00:43] Ik denk dat het, als u het goed vindt, dat ik daar graag in de tweede termijn even op terug wil komen.

[3:00:53] Dan kom ik toe aan mijn laatste blokje met nog een aantal vragen die gesteld zijn.

[3:00:59] Een van de vragen is ruimhartigheid.

[3:01:02] Wat is nu ruimhartig?

[3:01:04] Dat is ook weer voor iedereen anders.

[3:01:07] Het is ook niet zozeer een definitie.

[3:01:09] Kijk, ruimhartigheid gaat over bedragen, maar het gaat ook over de toegang tot die bedragen.

[3:01:15] Het is een combinatie van.

[3:01:18] Maar ruimhartig wil wel zeggen dat je kijkt naar... Nou ja, zoveel mogelijk weer die erkenning kunt geven van het leden wat mensen hebben ervaren.

[3:01:27] En dat je dat doet op een manier waarbij je uitstraalt dat je ook vertrouwen hebt in wat mensen vertellen.

[3:01:35] Dat vind ik belangrijk.

[3:01:40] Nog een vraag van de heer Erken.

[3:01:42] Voorzitter, er horen dus kaders bij ruimhartigheid.

[3:01:46] Wat die kaders nou precies zijn, dat is voor ons allemaal onbekend.

[3:01:50] Daar hebben we dus de staatssecretaris om gevraagd.

[3:01:52] Ik krijg nu een ander antwoord dan dat ik op papier krijg.

[3:01:56] Dus ik ga de vraag maar nogmaals herhalen, voorzitter.

[3:01:59] Wat moeten wij nou begrijpen onder ruimhartigheid?

[3:02:01] En kan de staatssecretaris daar in haar tweede termijn, die kaders dan die herkennelijk dus wel zijn, wel delen met de Kamer?

[3:02:09] Want als ik het vraag,

[3:02:10] In de afdoening van de motie lees je dat de staatssecretaris op zoek is gegaan naar de definities die er kennelijk binnen haar departement leven.

[3:02:20] Ja, daar kom ik nog op terug in het tweede semaar.

[3:02:24] Dan is de vraag van, gaat het kabinet ondanks de demissionaire status op volle kracht verder?

[3:02:28] Ja, dat is wel mijn opzet natuurlijk.

[3:02:31] En ik vind het ook ongelooflijk belangrijk om de voortgang zoveel als mogelijk hierin te houden.

[3:02:37] En volgens mij hebben we dat ook zo afgesproken met elkaar.

[3:02:40] En ik hoop dat we dat ook kunnen voortzetten.

[3:02:45] En dan het volgende kabinet.

[3:02:46] Ja, uiteindelijk verwachten we natuurlijk volgende maand verkiezingen.

[3:02:50] En die verkiezingen hebben een uitslag.

[3:02:52] En dat betekent een andere samenstelling van de Kamer.

[3:02:56] Hoe dat er precies uit komt te zien, ja, we weten het niet.

[3:02:58] Maar het zou natuurlijk heel goed kunnen dat er heel veel nieuwe woordvoerders gaan komen.

[3:03:03] En ik vind het ook belangrijk om de nieuwe woordvoerders in die hersteloperatie te betrekken.

[3:03:11] Om hen misschien ook wel mee te nemen in de stand van zaken tot op heden.

[3:03:17] Wat is er al besproken?

[3:03:18] Wat is er allemaal gebeurd in die hersteloperatie?

[3:03:21] Dus dat zijn in ieder geval van mijn kant belangrijke dingen om in ieder geval die nieuwe samenstellingen van de Kamer in mee te nemen.

[3:03:28] En als het gaat om mijn eigen positie, ja, ik streven nog steeds naar dat ik de laatste bewindspersoon ben die zich specifiek moet richten op toeslagen.

[3:03:38] Ik hoop zover te kunnen zijn dat het belangrijke dossier verantwoord overgedragen kan worden aan één staatssecretaris van het ministerie van Financiën.

[3:03:48] Maar mocht dat niet zo zijn, sowieso een warme overdracht.

[3:03:53] Dat vind ik heel erg belangrijk.

[3:04:00] Dit waren mijn antwoorden tot op heden.

[3:04:04] Dan kijk ik even rond naar de Kamerleden.

[3:04:11] Of er nog vragen zijn blijven liggen.

[3:04:15] Ik zie dat dat niet het geval is.

[3:04:17] Dan ga ik over naar de tweede termijn van de Kamer.

[3:04:20] En dan begin ik vooraan bij mevrouw Hagen van GroenLinks PvdA.

[3:04:26] Ja, hartelijk dank, voorzitter.

[3:04:29] Ik zit er nog even op te kauwen naar waar ik nou naar heb geluisterd vanavond.

[3:04:35] Want ik heb veel betrokken collega's gehoord en daar was ik heel erg blij om met allerhande vragen.

[3:04:41] En als ik ze zelf niet had, dan stelde zij ze.

[3:04:44] En waar een beeld uit naar voren kwam, dat er nog veel niet goed gaat.

[3:04:50] En ik weet, we hebben samen of los van elkaar veel contacten gehad, ook met ouders en jongeren in het veld.

[3:05:00] En ik hoor een staatssecretaris die eigenlijk zegt, het is allemaal mooi weer.

[3:05:04] En we hebben het allemaal in een regeling.

[3:05:08] En dat ligt nog niet helemaal goed op elkaar.

[3:05:12] Dus ik zou graag nog voor het zes-en-twee-minutendebat willen aanvragen.

[3:05:17] Oh, hij heeft niet gehaald.

[3:05:25] Maar ik kan toch gewoon hier een twee minuten debat aanvragen.

[3:05:28] Ja, nou ja, dan is het na de verkiezingen.

[3:05:36] Dus ik vraag gewoon een twee minuten er wat aan.

[3:05:39] Volgens mij kan dat wel.

[3:05:40] Ja, dat kunt u aanvragen, maar ik begreep dat het niet meer voor het reces ingepland kan worden.

[3:05:45] Dat is in de regelingen uitgekomen.

[3:05:48] U kunt u uiteraard aanvragen.

[3:05:49] We gaan hem zeker aanvragen, want of ik het zal zijn of een van mijn opvolgers van mijn partij.

[3:05:57] Het gaat ons aan het hart, dus dat gaan we zeker doen.

[3:06:00] En ik hoop hetzelfde kunnen doen, uiteraard.

[3:06:02] Waar ik namelijk nog buikpijn over heb, is de termijnen om aan te melden voor de brede ondersteuning en om dat af te maken voor zowel jongeren als voor ouders.

[3:06:17] Ik maak me zorgen over de termijnen om schulden van jongeren aan te kunnen melden.

[3:06:24] Ik denk echt dat het herstel eerst financieel namelijk geregeld moet zijn.

[3:06:28] Dat je dan pas aan mentaal herstel toe zou kunnen komen.

[3:06:33] En uiteindelijk daarna pas herstel van vertrouwen mogelijk is.

[3:06:39] Maar dat dat wel echt het doel zou moeten zijn waar we hier voor bij elkaar zijn.

[3:06:45] Dus vandaar mijn verzoek om daar nog een twee minuten debat over te voeren.

[3:06:51] Dank je wel.

[3:06:52] Mevrouw Rikkes van BBB.

[3:06:56] Voorzitter, dank u wel.

[3:06:58] Ik wil toch nog heel graag even kort teruggaan op die differentiatie aan de schadebedragen.

[3:07:05] Want in het kader van juli 2024, wat wij gekregen hebben destijds met de DVO, daar staan wel degelijk bedragen in, wat ook met het eerste jaar, tweede jaar, derde jaar, dus gedifferentiëerde bedragen.

[3:07:18] Alleen op een aantal punten is dat niet zo.

[3:07:22] En ik zou heel graag de staatssecretaris op het hart willen drukken van kijk daar nog eens goed naar.

[3:07:26] Want in sommige gevallen zou dat volgens mij een oplossing kunnen zijn om dat wel te doen.

[3:07:34] Want ja, een letselschade die kijkt ook of er een vinger of een hele arm afgehakt is.

[3:07:39] Dat maakt wel degelijk verschil, dus daar kun je wel in differentiëren.

[3:07:44] Ik vind het nog wel een beetje lastig, want wij krijgen natuurlijk heel veel verschillende signalen binnen.

[3:07:49] over het hele veld.

[3:07:50] En als ik dan vanavond hoor naar de beantwoording, we doen het toch goed, we hebben empathie en met alle respect ook voor de inzet van de staatssecretaris, maar alleen empathie en inzet is niet meer genoeg.

[3:08:06] Wat BBB betreft moet er nu echt heel groot, een hele grote kloof gedicht worden tussen de praktijk en de beleving op het ministerie in onze ogen.

[3:08:15] Dank u wel, voorzitter.

[3:08:17] Dank u wel.

[3:08:19] Ik zie mevrouw Van Eyck afziet van de tweede termijn.

[3:08:21] Heer Erkin, ook niet.

[3:08:23] Mevrouw Wingelaar van NSC.

[3:08:25] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:08:26] Ja, NSC maakte ik ook nog geweld.

[3:08:29] Zorgen, vooral ook over die gezinnen die de regie kwijt zijn.

[3:08:34] Van Dams had het tussen de 2000 en 4000.

[3:08:37] Ik hoor hier waarschijnlijk, of het lijkt erop, minder dan 2000.

[3:08:40] Ik help het u hopen.

[3:08:42] Want, en dat moet u echt niet vergeten, deze ouders waren ook totaal niet in beeld.

[3:08:48] Of zijn moeilijk in beeld te brengen en halen niet altijd die aanbrengtafel.

[3:08:51] Dus ik help het u hopen.

[3:08:53] Ik vraag me af of die maatwerktafel niet overbelast gaat worden.

[3:09:02] bang ben dat die SGH'en, die mijn herstel, niet geschikt zijn voor ondernemers met complexe schade en ook ouders met complexe schade.

[3:09:13] Maar dat zullen we zien.

[3:09:15] Waar we ons ook zorgen over maken zijn de doorlooptijden.

[3:09:18] Want ja, nog niet bekend.

[3:09:21] Wanneer kunnen we daar dan wel een beeld bij krijgen?

[3:09:24] Want alleen dan

[3:09:27] kunnen we echt bepalen of 2027, waar de staatssecretaris nog aan vasthoudt, of dat realistisch is.

[3:09:34] Ik heb daar nu geen beeld bij.

[3:09:35] En dan de belastingdienstvluchtelingen, ik blijf ze toch zo noemen, dan zou ik toch nog even willen verzoeken, ik ben bezig met gesprekken in het Caribisch gebied, en dan vraag ik dan ook voor specifieke aandacht voor de mensen die naar Curaçao gevlucht zijn.

[3:09:53] Dan is er dus best wel wat ruis over de schadekaders.

[3:09:57] Verschillende belevingen en uw praktijk.

[3:10:02] Wat ik u nog zou willen meenemen.

[3:10:04] Communiceer goed het proces wat mensen kunnen doorlopen.

[3:10:07] Want ik merk ook dat dat gewoon niet duidelijk is.

[3:10:12] Mensen denken dat het take it or leave it is met zo'n VSO.

[3:10:17] Terwijl er andere mogelijkheden zijn.

[3:10:19] Ik wil daar nog een keer aandacht voor vragen.

[3:10:20] Dank u wel, voorzitter.

[3:10:22] Dank u wel, mevrouw Wingelaar.

[3:10:24] Je hebt veel brief niet.

[3:10:25] Mevrouw Van Dijk.

[3:10:27] Dank u wel, voorzitter.

[3:10:29] Ik heb veel vragen gesteld, onder andere het inzicht op route B, wat ook door veel collega's is aangehaakt.

[3:10:35] Op mijn herstel heet het volgens mij.

[3:10:38] Ik heb het een beetje voor mezelf genoteerd als een toezegging dat er een toelichting gaat komen op het proces, de route, het schadekader, et cetera.

[3:10:45] voor ons, maar ook op een basis dat de ouders het kunnen volgen, maar dat hoor ik dan dadelijk al bij de toezeggingen.

[3:10:51] Net zoals ik toch iets van een toezegging heb gehoord over een brief, namelijk van de discussies met de ouders binnen route B. Wat daaruit is gekomen, hoe die tot stand is gekomen, wat de conclusie is en waarom.

[3:11:05] De VSO, de staatssecretaris geeft aan, die blijft gewoon open totdat de routes allemaal openstaan.

[3:11:10] Maar de signalen lastig toegang wil ik toch nog wel echt een keer hier neerleggen, want die blijven ook bij ons binnenkomen.

[3:11:17] Brede ondersteuning, goed dat er morgen de eerste bevindingen komen.

[3:11:21] Ik zou het ook fijn vinden als we die snel als Kamer ontvangen.

[3:11:24] Dat geldt ook voor als het onderzoek van het UAT er ligt.

[3:11:27] Waarom vind ik dat belangrijk?

[3:11:29] Omdat ik echt wil proberen om samen met staatssecretaris op te trekken in deze.

[3:11:34] En dan helpt het gewoon als we snel dezelfde informatie hebben.

[3:11:37] Want het werkt gewoon zo.

[3:11:39] En dat vind ik ook eigenlijk wel heel mooi.

[3:11:41] We hebben gewoon korte lijntjes met heel veel ouders, met advocaten.

[3:11:44] Dus soms weten wij dingen al eerder dan dat we het van de staatssecretaris horen.

[3:11:47] Ik denk dat het gewoon goed is

[3:11:48] dat we zo transparant mogelijk met elkaar over dingen communiceren.

[3:11:53] Buitenland is er ook genoeg over gezegd dat er toch wel wat ligt tussen de signalen van de ouders en de verhalen die we hier in het debat hebben gehoord.

[3:12:00] Kinderen, ik hoop echt dat er snel duidelijkheid komt over die bredere kindregeling.

[3:12:07] Het voelt een beetje als parapuurpolitiek.

[3:12:12] Dat de staatssecretaris het gevoel heeft dat het al droog is, maar heel veel ouders toch met een paraplu staan.

[3:12:17] Ik heb niet het gevoel dat we heel veel verder zijn dan het vorige debat, behalve dat er serieus gesproken wordt over die twee routes.

[3:12:27] Ik hoop dat we die heel snel live kunnen gaan zetten.

[3:12:32] Dank u wel.

[3:12:33] Ik kijk even of de staatssecretaris zo door kan.

[3:12:36] Dan schorsen we een kwartier in de vergadering en gaan we om 17.55 uur verder.

[3:27:58] Ik kijk even naar de staatssecretaris.

[3:28:00] Volgens mij is ze er helemaal klaar voor.

[3:28:02] Dan heropen ik de vergadering.

[3:28:05] We zijn toegekomen aan het tweede termijn van de krant van de staatssecretaris van het Commissie Debat Hersteloperatie Kinderopvangtoeslag.

[3:28:16] Staatssecretaris.

[3:28:18] Dank u wel voorzitter.

[3:28:20] Dank u wel ook de leden weer voor de hele waardevolle inbreng en de vele vragen die gesteld zijn.

[3:28:26] En ook heel terecht, want we hebben hier echt het belangrijkste onderwerp in dit huis te pakken.

[3:28:32] denk ik, de hersteloperatie waar we schouder aan schouder proberen op te trekken om mensen te helpen.

[3:28:40] Ik ken natuurlijk alle vragen en de manier waarop u zich verdiept heeft in de materie en de urgentie die u ervaart.

[3:28:49] Ik heb ook wel goed geluisterd naar wat u zei.

[3:28:53] En ik merk ook dat het soms wel handig is om misschien toch nog beter te worden meegenomen.

[3:29:00] Dat je ook sneller die informatie met elkaar deelt.

[3:29:03] Dus wat dat betreft ben ik ook wel een beetje op zoek van hoe kunnen we daarvoor zorgen dat we iedereen zo snel mogelijk bereiken, meenemen.

[3:29:12] Dat vind ik heel erg belangrijk.

[3:29:14] En uiteraard heeft de voortgangsrapportage een vast stramien, een vaste indeling.

[3:29:18] Maar dan nog moeten we misschien even op andere manieren kijken hoe we elkaar snel kunnen vinden.

[3:29:23] Want dat vind ik ontzettend belangrijk.

[3:29:28] Dat was nog over de voorverterre aanpak.

[3:29:32] Ik zei in de eerste termijn natuurlijk dat we werken met voorvers.

[3:29:37] Dat klopt.

[3:29:39] Dat kader is ook voorverterre.

[3:29:42] Het is vastgesteld op basis van het civiele letselschadetraject.

[3:29:48] Maar mevrouw Rikkers heeft helemaal gelijk.

[3:29:50] Daar zitten wel wat staffels in.

[3:29:51] Die zitten daar ook in.

[3:29:53] Maar dat heeft ook weer te maken met die

[3:29:55] civiele lessenschadepraktijk die dat ook voor ogen heeft gehad.

[3:30:02] Maar daarmee heb ik het nog steeds over een soort van vaste bedragen, over collectieve bedragen, forfaitaire bedragen.

[3:30:11] En u heeft het dan alweer over staffels en volgens mij is dat een beetje misverstand.

[3:30:18] Toch toch een verduidelijke vraag van mevrouw Rikkers.

[3:30:23] Ik denk dat we ook niet zo heel erg veel uit elkaar zitten, maar als we bijvoorbeeld het nemen voor onder bewind staat een vast bedrag en niet hoeveel jaar je onder een bewind hebt gestaan.

[3:30:36] Dus als je daar nou kan differentiëren, dat je zegt dat misschien wel het totaalbedrag het gelijk houdt, maar heb je een jaar onder bewind gestaan, heeft dat zoveel gekost?

[3:30:46] Heb je zeven jaar onder bewind gestaan, heeft dat zoveel gekost?

[3:30:49] En dat je daar wat beter gaat kijken bij bepaalde punten die in dat schadekader staan zoals wij dat gekregen hebben.

[3:30:55] Dat je daar eens met die oude toetscommissie of met wie dan ook gaat kijken van hoe kunnen we daar nog iets meer maatwerk maken zonder dat wij afbreuk doen in dat kader dat we hebben.

[3:31:08] Ik denk dat de toevoeging een hele waardevolle is.

[3:31:14] Al was het maar om in ieder geval goed met elkaar door te spreken van waar hebben we het over en waar gaan we elkaar vinden.

[3:31:20] Dus in de verdere gesprekken zullen we dit ook gaan bespreken.

[3:31:29] Nog over het aanvullend schuldhulpverleningsaanbod.

[3:31:32] Ik wil toch nog benadrukken dat de meeste jongeren al anderhalf jaar de tijd hebben gehad om zich aan te melden.

[3:31:40] Dat we daar diverse acties op hebben ingezet.

[3:31:44] We zien ook wel dat nu met die brede ondersteuning ook voor de jongeren dat misschien nu gemeenten zeggen van joh weet je dat je ook een aanmerking kunt komen voor die schuldhulpverlening.

[3:31:57] Die mogelijkheid is er nu ook nog steeds door de gemeentes om jongeren daar ook actief op te wijzen.

[3:32:04] En we hebben natuurlijk ook via de reguliere brede ondersteuning ook nog mogelijkheden.

[3:32:09] Dus ja, ik begrijp ontzettend goed uw zorg en die deel ik ook.

[3:32:14] En we laten de jongeren ook niet zomaar lossen.

[3:32:19] Dan over de vraag van meneer Ergin over ruimhartigheid.

[3:32:23] Ja, ik hoor dus dat er sprake is van een misverstand, want er is een motie geweest van meneer Ergin en die motie is nog niet afgedaan.

[3:32:30] Dus daar volgt nog een uitleg op.

[3:32:33] Ik denk dat ik nu alle vragen heb beantwoord die u nog heeft gesteld voor de tweede termijn.

[3:32:44] Ik zie er toch nog een vraag van mevrouw Wingelaars blijven liggen.

[3:32:48] Ik heb nog even specifiek gevraagd naar Caribisch gebied en Curaçao.

[3:32:54] Daar zijn we inderdaad mee in gesprek.

[3:32:57] Alleen, als het om een buitenlandse overheid gaat, kan ik dat niet zomaar afdwingen.

[3:33:01] Maar de gesprekken worden wel gevoerd.

[3:33:07] Dan krijg ik toch inderdaad de indruk dat alle vragen beantwoord zijn.

[3:33:12] En dan heb ik hier een lijstje met een drietal toezeggingen en een twee minuten debat aanvraag.

[3:33:18] Ik zal eerst even de toestringen oplezen, dan kunt u even controleren of dat ook is wat u toegezegd hebt.

[3:33:24] De staatssecretaris zal de Kamer nader informeren over de stand van zaken van de inwerkingstraining van mijn herstel en de doorlooptijden daarvan na voltooiing van het systeem.

[3:33:37] met daarbij ook de uitnodiging om zeg maar een technische briefing of iets dergelijks uit te voeren.

[3:33:43] Die gaan we eraan toevoegen en dat zal onderling afgestemd worden inderdaad met een uitnodiging om het systeem te bekijken en dacht ik dat ouders ook ergens online konden kijken als ik hem helemaal goed heb zowel voor camera's als voor ouders begrepen.

[3:33:59] Nou over het algemeen worden dit soort briefings natuurlijk openbaar gevoerd.

[3:34:05] Uitstekend.

[3:34:06] De tweede toezegging is de staatssecretaris zal de Kamer nader informeren over de aangepaste schadekaders nadat het overleg met betrokken partijen is afgerond.

[3:34:17] En de derde toezegging is de staatssecretaris zal het onderzoek van Diversion naar getroffen jongeren op korte termijn aan de Kamer toesturen.

[3:34:26] Dat is afhankelijk van de status.

[3:34:28] Het is nu nog concept, maar op het moment dat het definitief afgerond is... wil ik hem zo snel mogelijk toekomen.

[3:34:34] Ja, na afronding.

[3:34:35] En dan heb ik hier onderaan staan de aanvraag van twee minuten, Bas, van mevrouw Hagen.

[3:34:40] En die zal dan plaatsvinden na het verkiezingsreces.

[3:34:43] Omdat dat... Mevrouw Wingelaar, hoor, ik ga het nog een keer proberen... maar ik heb zo'n vermoeden dat dat toch na het verkiezingsreces gaat worden.

[3:34:51] En dan zijn we hiermee gekomen aan het eind van het debat over de hersteloperatie kinderopvangtoeslag.

[3:34:58] Ik denk dat we een heel constructief gesprek hebben gehad, waar veel vragen gewisseld zijn en veel informatie.

[3:35:05] En ik hoop dat voor de staatssecretaris, zoals die volgens mij zorgzakelijk begrijp waarde vormen, dat ook de Kamerleden toch voelen dat we weer een stukje verder zijn.

[3:35:15] Het is heel erg taai, maar ik denk dat we een goed gesprek met elkaar hebben gehad.

[3:35:18] En ik sluit de vergadering met z'n allen.

[3:35:20] Fijne avond.