Disclaimer: deze transcriptie is geautomatiseerd omgezet vanuit audio en dus geen officieel verslag. Om de transcripties verder te verbeteren wordt constant gewerkt aan optimalisatie van de techniek en het intrainen van namen, afkortingen en termen. Suggesties hiervoor kunnen worden gemaild naar info@1848.nl.

Gevangeniswezen

[0:00:00] Goedenavond, dames en heren.

[0:00:02] Welkom bij de vaste Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid.

[0:00:04] Ik heet van harte welkom de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en zijn ondersteuning.

[0:00:11] Mensen op de publieke tribune en mensen die het op andere wijze volgen.

[0:00:14] Alle Kamerleden van achter, welkom.

[0:00:16] Fijn dat de gevier ons ondersteunt.

[0:00:19] Wij hebben een volle agenda.

[0:00:20] Ik wil afspreken dat wij ons beperken tot vier minuten spreektijd in eerste termijn.

[0:00:25] En we proberen de dinerpauze, noemen we dat, te plannen in de voorbereiding van de beantwoording van de staatssecretaris, dus na de eerste termijn van de Kamer.

[0:00:34] We gaan ons aan die vier minuten houden.

[0:00:35] Ik wil afspreken drie interrupties per persoon, zodat we echt tijd hebben om het debat met de staatssecretaris te voeren.

[0:00:41] En voordat we van start gaan, permitteer ik mij een kritische opmerking, die doe ik als voorzitter van deze commissie.

[0:00:48] richting de staatssecretaris.

[0:00:50] En dat gaat over de ontijdigheid van de stukken.

[0:00:54] Want de afspraak is toch dat wij die langer dan twee dagen van tevoren krijgen.

[0:01:00] Het was een belangrijke brief over de capaciteitstekorten.

[0:01:02] Die kregen wij pas maandagavond.

[0:01:03] Dat vonden we reikelijk laat.

[0:01:05] Terwijl de staatssecretaris wel in staat was om afgelopen vrijdag een persbericht naar de ministerraad naar buiten te brengen over een nieuw wetsvoorstel.

[0:01:12] Dat zit mij als ondervoorzitter van deze commissie dwars.

[0:01:17] En ik hecht eraan dat op te merken.

[0:01:20] Dat dat in de toekomst beter gaat.

[0:01:23] Dat gezegd hebbende.

[0:01:24] Kunnen wij van start gaan?

[0:01:25] Dan geef ik als eerste het woord aan de heer Elian van de VVD.

[0:01:30] Het is fijn om weer terug te zijn, maar de criminelen zullen mij niet gemist hebben.

[0:01:34] Het is fijn om de medewerkers van DJI weer te zien.

[0:01:39] Allereerst weer waardering voor jullie werk.

[0:01:42] Er volk heeft gekregen, namelijk een eenmalige uitkering.

[0:01:46] Ik weet dat niet iedereen daar blij mee is, maar het is een mooie stap.

[0:01:48] In de tussentijd is het capaciteitsprobleem nog steeds aanwezig.

[0:01:51] En het stelt me teleur dat er nog steeds geen zicht is op oplossingen.

[0:01:54] In middelswoorden veroordeelde 14 dagen eerder naar huis gezonden.

[0:01:58] Wat gaat de staatssecretaris doen?

[0:02:00] Want wij zijn altijd tegen het eerder heen zenden geweest.

[0:02:02] Waarom is de staatssecretaris zo negatief over Almere?

[0:02:05] Waarom zou dat vijf jaar duren?

[0:02:06] En waarom wordt dit niet serieus overwogen?

[0:02:08] Nieuwe gevangenissen openen lijkt me de enige oplossing op lange termijn.

[0:02:12] om dit probleem op te lossen.

[0:02:14] En hoe zit het met de noodgevangenissen?

[0:02:15] In Terpeel ligt een kans, in Roermond ligt een kans.

[0:02:17] Er zijn creatieve ideeën.

[0:02:19] Hoeveel urgentie heeft dit nou voor de staatssecretaris?

[0:02:22] Er is een interruptie van de heer Boswijk.

[0:02:24] En nog los van het feit dat we er drie per persoon hebben, ga ik ook vragen.

[0:02:27] Korte vragen, korte antwoorden.

[0:02:28] De heer Boswijk.

[0:02:29] Ja, voorzitter, dat zal ik dan ook doen.

[0:02:32] Terechte zorgen, terechte frustraties van collega Elian.

[0:02:36] Tegelijkertijd is de VVD samen met de BBB nog de enige overblevende coalitie.

[0:02:42] En uiteindelijk is geld het grote probleem.

[0:02:45] En heeft het ons verbaasd dat we dit debat meerdere keer hebben gevoerd.

[0:02:48] We allemaal de frustraties hebben gehad.

[0:02:49] Maar uiteindelijk is het toch ook wel voor een groot deel een financiële kwestie.

[0:02:53] Dus waarom is dat dan niet opgelost?

[0:02:57] De heer Elian.

[0:02:59] Het was niet de VVD die verantwoordelijk was voor het gevangeniswezen.

[0:03:10] Volgens mij is er nu wel geld gekomen, zeg ik maar tegen de heer Boswijk.

[0:03:14] Het was een amendement van ondergetekenen.

[0:03:16] Daarna een amendement van uw buurman.

[0:03:19] Ik geloof drie keer 25 miljoen.

[0:03:23] Volgens mij is er nu op lopend richting 75 miljoen vrijgemaakt.

[0:03:29] Er worden afwegingen gemaakt in het kabinet.

[0:03:34] Mijn mening is duidelijk.

[0:03:36] Je kunt continu zeggen dat geld het probleem is.

[0:03:42] Maar dit probleem duurt nu...

[0:03:47] Tweeënhalf jaar praten we hier nu over, dus in de tussentijd had je natuurlijk ook een heleboel andere dingen kunnen doen.

[0:03:54] Ik vraag me wel af waar zijn al die andere uitwerkingen gebleven.

[0:03:59] Ik noem de detentieboot, de lichtbeveiligde afdelingen, de heropening van de gevangenis.

[0:04:06] Dat heeft niet alleen met geld te maken.

[0:04:09] Na de verkiezingen zullen we dat opnieuw moeten bekijken.

[0:04:12] Nog een vraag van de heer Boswijk.

[0:04:14] Dit heeft niks met campagnetijd te maken, want deze vraag stelde ik meerdere keren de afgelopen twee jaar.

[0:04:21] En ja, het was een staatssecretaris van een andere partij, maar het was wel onderdeel van deze coalitie.

[0:04:25] Wat mij betreft ben je met z'n allen verantwoordelijk voor het beleid dat wordt gemaakt.

[0:04:29] Dus ik vind mijn vraag toch niet helemaal gek.

[0:04:31] En ja, er is extra geld bijgekomen.

[0:04:33] Ik ben heel blij mee, maar de claim was 400 miljoen.

[0:04:36] Dus het is een druppeltje.

[0:04:38] Plus het is inderdaad niet alleen geld.

[0:04:41] Het moet zware straffen en nog langer, terwijl het probleem daarmee nog groter wordt.

[0:04:49] Wij hebben vanuit de oppositie een voorstelletje gedaan... wat niet de oplossing gaat zijn, maar het slimme straffen.

[0:04:56] Wij proberen echt wel vanuit de oppositie mee te denken.

[0:05:02] Ik zou een iets minder grote broek aantrekken over de frustraties.

[0:05:06] Dan had je het ook moeten oplossen.

[0:05:20] Toen voelde de heer Boswijk zich beledigd.

[0:05:28] Ik heb in alle omstandigheden geprobeerd om oplossingen te vinden binnen de mogelijkheden die er waren.

[0:05:41] Met gevaar voor mijn eigen positie.

[0:05:43] Ik hoop echt dat het niet bezuinigd gaat worden.

[0:05:50] Ik heb altijd geknokt voor het gevangeniswezen.

[0:05:53] Ik heb veel gesprekken gevoerd met het personeel.

[0:05:55] Iedereen weet dat ik mijn nek heb uitgestoken.

[0:05:57] En ik vond ook dat ik dan oplossingen moet aandragen.

[0:06:00] Ik heb mijn suf gezocht.

[0:06:01] Volgens mij op het departement werden ze af en toe helemaal gek van de feitelijke vragen.

[0:06:05] Ik heb bijvoorbeeld voorgesteld de detentieboten.

[0:06:09] Ik heb van alles geprobeerd.

[0:06:11] Ik snap dat de heer Boswijk zegt, ik zie maar één oplossing, dat is een structurele grote extra investering.

[0:06:18] Ik zie dat VVD en BBB nu wel degelijk geld hebben vrijgemaakt in de begroting.

[0:06:23] Dus daar kunnen we het over oneens zijn.

[0:06:25] Maar zeg nou niet dat ik een grote broek aantrek of dat ik niet mijn teleurstelling mag uiten.

[0:06:30] Ik doe dit onderwerp langer dan de heer Boswijk en ik heb me altijd

[0:06:33] Wat is het goede woord?

[0:06:34] Naadjes van de kous?

[0:06:36] Keihard gewerkt.

[0:06:37] Keihard gewerkt.

[0:06:40] Juist omdat ik die motivatie van de heer Elian goed ken, zou ik hem willen vragen om een reactie op het interview met John van den Heuvel, die zegt dat er eigenlijk sprake was van politiek spel en hij zegt letterlijk ze gunden het PVV-bewindsvrouw Ingrid Conradi niet dat zij hier goede sier mee maakte terwijl zij een plan had en geen cent kreeg uiteindelijk.

[0:07:03] Is dat iets wat de heer Elian herkent of zegt hij nee ik heb geen idee waar dit vandaan komt?

[0:07:08] De heer Elian.

[0:07:10] De columns van John van den Heuvel zijn altijd het lezen waard.

[0:07:17] Kijk wat ik heb gezien, zeg ik tegen collega Sneller.

[0:07:23] Dat vind ik jammer.

[0:07:24] Dat hoef ik hier ook wel te zeggen.

[0:07:27] Het gevangeniswezen krijgt niet altijd de aandacht die het verdient in een grote politieke omgeving.

[0:07:37] Waarbij ik me altijd verwonderd heb als de politie geld vraagt.

[0:07:41] Daar doen wij elkaar mee.

[0:07:43] Dan rent iedereen naar de microfoon en in de krant mee geld.

[0:07:46] Maar het gevangeniswezen staat altijd als laatste in de rij.

[0:07:53] Het is mijn partij geweest die de grootste kaalslag heeft veroorzaakt.

[0:08:00] Ik zou willen en hopen in de toekomst dat als het gaat om een veilige samenleving, waarbij je best strenger kunt straffen en ook op momenten slimmer kunt straffen, maar ik hoop dat men hier gaat inzien, dat we met z'n allen inzien dat als je een veilige samenleving wilt, dan begint dat in de eerste plaats bij investeren in het gevangeniswezen.

[0:08:24] Ik denk dat zonder het einde van de keten,

[0:08:28] Het gesprek over het begin vind ik soms vrij hallucinant.

[0:08:31] We moeten meer dit doen en meer dat doen.

[0:08:33] En dan denk ik altijd, waar gaan ze dan zitten?

[0:08:37] Ook de antwoorden mogen iets korter.

[0:08:39] Ik begrijp uw enthousiasme.

[0:08:42] U kunt verder met uw bijdrage.

[0:08:47] Waar was ik gebleven?

[0:08:49] Ik wil de compliment geven voor de brief over de casus Ines Wesky.

[0:08:53] Ik vind het mooi dat gewoon een keer in de openbaarheid gezegd wordt... we hebben naar eer en geweten gehandeld... en we hebben naar beste intenties geprobeerd die mevrouw veilig te houden.

[0:09:03] Ik vind dat topklasse, wilde ik zeggen.

[0:09:05] Maar dan moet ik naar de kwestie van de advocaten.

[0:09:08] Het is evident dat advocaten via devices ervoor zorgen dat criminelen met de buitenwereld communiceren.

[0:09:16] Je zit tegenover je cliënt, je draait je laptop om en klaar is Kees.

[0:09:20] De gedachte van dat verbod vond ik helemaal niet gek.

[0:09:25] Maar dat is weer van tafel, kennelijk onder druk van de advocaten.

[0:09:28] Die doen nooit iets fout, als ik ze moet beluisteren in de media.

[0:09:31] Maar wat dan wel?

[0:09:32] En ik begrijp best dat zij zeggen, ja, u wilt met z'n allen dat we digitaliseren, dus we moeten wel bij onze stukken kunnen.

[0:09:38] Maar ik vind de gedachte niet gek, een beveiligde omgeving creëren, beveiligde devices neerzetten.

[0:09:43] Ik hoop wel dat de staatssecretaris deze gedachte niet loslaat.

[0:09:46] En ik hoop dat hij dat ook wil toezeggen.

[0:09:49] Dan brengt mij dat op iemand die mij zeker niet gemist zal hebben, ene meneer Rilwan Taghi Tevugt.

[0:09:57] Ik moet er toch over beginnen om twee redenen.

[0:09:59] Eén, Nederland wil af van Marengo, iedereen zucht eronder, de gehele strafrechtelijke keten.

[0:10:05] We moeten een ordentelijke...

[0:10:07] voortvarende gerechtelijke procedure voor hem organiseren.

[0:10:11] Maar hoe lang gaan we toestaan dat dit doorgaat, dat hij nu geen advocaat heeft?

[0:10:20] Waarom wijzen we niet twee advocaten toe die dan op basis van het dossier hun bijstand gaan leveren?

[0:10:27] Deze situatie kan niet voortbestaan.

[0:10:29] Ik wil onder de aandacht brengen dat de kennisnam van een

[0:10:32] dat contact tussen hem en zijn zoon mogelijk gemaakt moet worden.

[0:10:39] Ik begrijp niet hoe je dat kan als je weet dat zoon en vader uitbreken.

[0:10:44] De staatssecretaris heeft per 1 november prachtige bevoegdheden.

[0:10:48] Ik wil hem erop wijzen dat dit niet gaat gebeuren.

[0:10:52] Dan wil ik iemand anders benoemen, voorzitter.

[0:10:56] Interviews van Astrid Holleder op tv maken veel indruk.

[0:10:59] Ik denk op iedereen en ik begrijp haar zorgen heel goed.

[0:11:03] Ik wil onder de aandacht van de staatssecretaris brengen dat de RSG geoordeeld heeft dat er nieuwe informatie moet komen dat Willem Holleder anders uit de EBI geplaatst zal worden.

[0:11:12] Het is een nachtmerrie voor Astrid Holleder, haar familie en een heleboel andere slachtoffers en ook nabestaanden.

[0:11:18] Ik weet dat de staatssecretaris niet ingaat op individuele gevallen, maar ik wil hem echt vragen hier heel goed naar te kijken.

[0:11:26] De man is gevaarlijk.

[0:11:27] Voorzitter, dan tot slot.

[0:11:29] Ik schrok niet, want ik heb eerder gevraagd naar de incidenten in Frankrijk, de verschrikkelijke aanslagen daar.

[0:11:36] En je ziet in Nederland het gedrag nu.

[0:11:38] Medewerkers die aangevallen worden thuis, dat heeft te maken met voortgezet crimineel handelen.

[0:11:44] Ik steun jullie, maar het betekent wel dat we paal en perk moeten stellen aan die shit die de gevangenissen binnenkomen.

[0:11:50] Wat gaat de staatssecretaris nou doen aan al die telefoons die continu en andere kontgebanden die de gevangenissen binnenkomen?

[0:11:57] Dank u wel.

[0:11:58] Dank u wel.

[0:11:59] Het woord is aan de heer Van Dijk van de PVV.

[0:12:01] Dank u wel, voorzitter.

[0:12:03] Gevangenen komen nu vrijwel altijd twee weken eerder vrij door cellentekort, kopte de NOS afgelopen vrijdag.

[0:12:10] Wat eerst als absolute noodmaatregel werd gepresenteerd, is nu de norm geworden.

[0:12:15] Elke dag stuurt het kabinet veroordeelde criminelen weken eerder de straat op.

[0:12:19] Volgens de brief van de staatssecretaris gaat het om inmiddels 386 veroordeelde criminelen die eerder worden vrijgelaten.

[0:12:26] De maatregel is een harde klap in het gezicht van slachtoffers die soms levenslang met schade en gevolgen moeten leven.

[0:12:32] Het is totale onrechtvaardigheid.

[0:12:35] Daarnaast is het natuurlijk gewoon ondermijning van de rechtsstaat wanneer rechters een straf opleggen en de regering dan als gevolg van door hen zelf gecreëerde problemen besluit

[0:12:43] om rechtelijke uitspraken niet volledig ten uitvoer te leggen.

[0:12:47] Als we zo'n loopje met de rechtsstaat nemen door gevangenen eerder vrij te laten, hoe kunnen we dan nog met droge ogen van burgers vragen dat zij zich aan de wet houden als de overheid het zelf niet doet?

[0:12:57] Mogen burgers straks bijvoorbeeld ook slechts de helft van hun belastingaanslag betalen?

[0:13:01] Ziet de staatssecretaris niet dat dit beleid zorgt voor een tweedeling waarbij voor de wet niet iedereen meer gelijk is?

[0:13:07] In de brief aan de Kamer zegt staatssecretaris Rutte het liefst de wrange maatregel terug te willen draaien.

[0:13:13] Laat de PVV hem daar dan vandaag toe oproepen.

[0:13:15] Wij hebben zijn voortgangers in elk debat op het hart gedrukt af te zien van deze volstrekt onacceptabele maatregel.

[0:13:22] Is deze staatssecretaris wel bereid veel meer in te zetten op meerpersoonscellen en op het versoberen van het regime?

[0:13:28] Want waarom, voorzitter, als er toch noodmaatregelen moeten worden genomen, waarom dan niet de noodmaatregel om meer personen op een cel te zetten?

[0:13:36] Waarom kiest de regering ervoor om het belang en de veiligheid van onze samenleving ondergeschikt te maken aan het comfort van veroordeelde criminelen?

[0:13:44] Laat het helder zijn, voorzitter.

[0:13:47] Bij de PVV staat de veiligheid van de samenleving op één.

[0:13:51] Dank u wel.

[0:13:51] Er zijn twee interrupties van u. We beginnen met de heer Boswijk.

[0:13:54] Het blijft een beetje hallucinant om dat altijd aan te horen.

[0:13:58] De PVV, die tot voor kort onderdeel was van de coalitie... nu zegt, ik citeer... zelfgecreëerde problemen van politici afwentel op de samenleving.

[0:14:09] Mag ik de heer Van Dijk eraan herinneren... dat die zelfgecreëerde problemen van politici... dat de PVV onderdeel was van die politici.

[0:14:18] De staatssecretaris, toenmalig staatssecretaris Kouradi... meerdere keren gebedeld om geld.

[0:14:24] Collega Sneller refereerde al, kreeg niks.

[0:14:28] En we hebben het de vorige debat gehad over meer mensen op cellen.

[0:14:32] Daar heeft iedereen van gezegd en we hadden de CP's allemaal op de tribune.

[0:14:36] Ze zeggen, ja jongens, denk ook even aan onze veiligheid.

[0:14:38] We hebben toen gezegd, ga praten met die CP's.

[0:14:40] Die hebben toen ook tegen u gezegd, doe dit niet.

[0:14:42] Dus waarom stelt u dit nu voor?

[0:14:45] En waarom heeft u het probleem niet eerder opgelost toen u in de coalitie zat?

[0:14:50] De heer Van Dijk.

[0:14:51] Om even een ding recht te zetten.

[0:14:52] Op het moment dat ik met de Sipirs heb gepraat, heb ik gemengde signalen gekregen.

[0:14:57] Niet iedereen was even negatief als u over meerpersoonscellen.

[0:15:02] Dan hebben we dit debat al vele malen vaker... Er zitten er nu een paar op de tribune.

[0:15:09] Meer geld, daar hebben we het al vaak over gehad in dit debat, dat is niet de oplossing.

[0:15:17] Zoals ik vorige keer in alle andere debatten ook al betoogd heb, zou je door meer mensen op een cel te zetten, zonder geld uit te hoeven geven, de capaciteit kunnen verhogen.

[0:15:27] Dat is een keuze die de PVV wel maakt, het CDA niet.

[0:15:31] Maar ik herinner er weer aan dat het de partij van de heer Boswijk was die, in tegenstelling tot de PVV, ermee in heeft gestemd om deze criminelen vervroegd vrij te laten.

[0:15:39] Dus het laatste wat hij kan doen is dat op de PVV te pinnen, voorzitter.

[0:15:44] Mevrouw Weijenast voor een interruptie.

[0:15:46] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:15:48] Het lijkt wel alsof we gaan naar een soort herhaling van het debat van de vorige keer.

[0:15:53] Er wordt vanuit een bepaalde hoek nogal veel gejeibakt, maar ik denk dat het goed is als die mensen zichzelf ook een spiegel voorhouden.

[0:16:00] want volgens mij is dit probleem niet in het laatste jaar ontstaan.

[0:16:04] Dan heb ik een vraag voor de heer Van Dijk.

[0:16:08] In de brief van de staatssecretaris op pagina 5 staat te lezen dat er 36 zespersoonscellen zijn.

[0:16:15] En ik heb het echt drie keer moeten lezen.

[0:16:18] En ik kan me nog herinneren de vorige keer toen het ging over die capaciteit, dat de heer Van Dijk daar een redelijk vergaand standpunt in had.

[0:16:27] Dus ik was wel heel benieuwd hoe hij hier naar kijkt.

[0:16:29] Ik heb toen gezegd acht personen op een cel en het was zo gek nog niet dat je ziet dat er inderdaad ook gewoon zes personencellen zijn.

[0:16:37] En dat ook de commissie van Toezicht heeft gezegd dat meer personencellen een volwaardige vorm van detentie zijn.

[0:16:42] Dus ik heb die ophef eigenlijk niet begrepen, voorzitter.

[0:16:47] Gaat u verder.

[0:16:50] Voorzitter, wij hebben altijd als partij gepleit om meer persoonscellen de norm te maken.

[0:16:54] Want zo speel je benodigde plekken vrij.

[0:16:57] We hebben er ook altijd voor gepleit voor verzobering van het regime.

[0:17:01] Want zo speel je personeel vrij.

[0:17:03] En dat kan, maar sterker nog, het moet.

[0:17:05] Niet alleen geeft internationale wetgeving alle ruimte, ook uit onderzoek van de universiteit Leiden blijkt dat de psychische gesteldheid van gedetineerden in een NPC gelijk is aan of zelfs beter is dan van gedetineerden in een eenpersoonscel.

[0:17:18] Daarnaast blijkt ook dat de hoeveelheid contrabanden dat zijn weg vindt binnen de gevangenismuren afneemt.

[0:17:25] Ten slotte concludeert het onderzoek ook dat er een duidelijke afname te zien is in het aantal zelfmoordpogingen in gevangenissen bij NPC-gebruik.

[0:17:35] Draai het vervroegd vrijlaten van criminelen per vandaag nog terug en maak een serieuze stap in het gebruik van meer persooncellen.

[0:17:41] Niet alleen is uw maatregel niet uitlegbaar aan slachtoffers, het geeft ook een verkeerd signaal naar de daders en het maakt onze samenleving minder veilig.

[0:17:50] Ik lees tot slot in de brief van de staatssecretaris dat hij 75 miljoen uit gaat geven aan renovatieprojecten, omdat anders plekken uit zouden moeten vallen.

[0:17:58] De PVV roept de staatssecretaris op om een kleine fractie van die 75 miljoen euro te gebruiken voor de aanschaf van stapelbedden, zodat we de capaciteit binnen de gevangenis in één klap met zo'n drie tot vijfduizend plekken kunnen vergroten.

[0:18:10] Door alle cellen waar nu slechts één bed in staat, een stapelbed te plaatsen.

[0:18:15] Laat die gevangenen maar lekker in de kou of vochtige ruimte zitten, voorzitter.

[0:18:19] Want dit is blijkbaar voor de regering acceptabel genoeg voor onze ouderen.

[0:18:23] Dan waarom niet voor veroordeelde criminelen?

[0:18:25] En let wel, de PVV wil het niet.

[0:18:27] Wij willen dat er geld wordt besteed aan onze ouderen en niet aan criminelen.

[0:18:32] De PVV kiest namelijk voor de samenleving, voor genoegdoening van slachtoffers, voor keiharde straffen en geen privileges meer voor de daders.

[0:18:40] Dank u wel.

[0:18:41] Dank u wel.

[0:18:42] We gaan naar de heer Eerdmans.

[0:18:44] Die spreekt namens JA21.

[0:18:51] Dank en welkom aan de nieuwe staatssecretaris die ik hier nu tref.

[0:18:55] Succes met dit hoofdpijndossier.

[0:18:59] Vroeger was het asiel, maar dat wil iedereen heel graag hebben, geloof ik.

[0:19:02] Maar het gevangensbewezen is nu het echte hoofdpijnverhaal.

[0:19:05] In ieder geval code zwart hebben we mee te maken.

[0:19:08] Staatssecretaris heeft dat op z'n bord.

[0:19:11] We lachten een jaar geleden uit dat daar 1700 gevangenen eerder werden vrijgelaten.

[0:19:19] Zijn ze zover in Engeland dat ze na een derde van de straf al worden heengezonden?

[0:19:24] Dus dat is echt... hopelijk niet hetgeen Nederland gaat volgen.

[0:19:30] Maar waar gaat dit eindigen, dat is wel een goede vraag.

[0:19:32] En een van de dingen die me opviel in de brief was... het kader van de staatssecretaris waarin staat veroordeelde... wegens ernstige gewelds- of zedenmisdrijven zijn uitgesloten van heenzending.

[0:19:41] Daar ben ik blij mee.

[0:19:42] Maar ben ik er dan ook echt zeker van dat het onder geen beding gaat gebeuren?

[0:19:46] Ik geloof ook niet dat het in Engeland gebeurt, trouwens.

[0:19:48] Maar dat zal natuurlijk wel echt...

[0:19:50] Dat zal echt het limit zijn.

[0:19:54] Voorzitter, plus nog een andere vraag.

[0:19:56] Worden slachtoffers nou zeker weten geïnformeerd over de heenzendingen?

[0:19:59] Dat lijkt me ook belangrijk, ook al zijn het kleinere straffen.

[0:20:02] Ik denk dat het echt heel belangrijk is dat ze weten dat hun dader eerder vrij komt.

[0:20:06] Het eerlijke verhaal is natuurlijk, en dat kwam net al aan de orde, dat er gewoon veel meer geld bij moet willen wij deze problematiek echt aanpakken, structureel.

[0:20:13] Er zal nog jarenlang sprake zijn van een enorm tekort aan cellen.

[0:20:17] En ik verwacht ook niet dat de criminaliteit in een keer gaat dalen, waardoor er allemaal cellen vrijkomen.

[0:20:22] Ik vond het wel grappig in dit verband dat ik las dat er is onderzocht welke ontwikkelingen nou hebben geleid door deze tekorten.

[0:20:30] Nou, dat was natuurlijk denk ik onder andere het sluiten van veel gevangenissen.

[0:20:32] Dat heeft in ieder geval niet geholpen.

[0:20:34] en de crimp van de DAI.

[0:20:35] Maar goed, laten we naar de toekomst kijken.

[0:20:36] Ik denk dat dat belangrijk is.

[0:20:37] Ik vind het goed dat er 75 miljoen bij komt, voorzitter.

[0:20:40] Geeft enige lucht.

[0:20:41] Maar ja, je ziet ook dat er nog 3.000 bestaande plekken moeten worden gerenoveerd.

[0:20:44] Dus het gaat er ineens eigenlijk om van, krijgen we meer cellen erbij?

[0:20:47] Het gaat er bijna om van, hoe zorgen we dat de huidige capaciteit niet nog schaarser wordt?

[0:20:51] Maar wat ook tegen het bord staat eigenlijk, is dat er natuurlijk nu een tekort wordt opgelost met plekken weggehalen bij de forensische plaatsen.

[0:21:00] En dat is juist iets wat we heel hard nodig hebben, volgens mij.

[0:21:03] Dus hoe rijdt de staatssecretaris de dekking in relatie tot dat punt?

[0:21:09] Dan lees ik inderdaad aanvullend komt er nog vanaf 2031 ook 50 miljoen bij.

[0:21:13] Ja, prima.

[0:21:13] Beter dan niets.

[0:21:14] Maar ja, we zijn het allemaal met elkaar eens.

[0:21:16] Er moet veel meer bij.

[0:21:17] En dan is mijn vraag, gaan we dat nog regelen voor de verkiezingen uit, of is dit iets wat de nieuwe coalitie gewoon moet gaan doen?

[0:21:23] Zijn dit met andere woorden de riemen waar DEI mee moet gaan roeien?

[0:21:27] Voorzitter, de oplossingen werden eigenlijk al door collega Elias genoemd, die ook jaar 21 ziet.

[0:21:31] PI Almere, 220 plekken, noodgevangenis Terpil, 60 plekken.

[0:21:35] Maar daar lopen ze tegen stikstofproblematiek aan.

[0:21:37] ook weer ongekend om te lezen, maar kan het nou echt niet anders?

[0:21:39] Kun je nou niet zeggen van, joh, net als militaire oefenterreinen, laten we dan daar nou met elkaar gewoon die vergunningen regelen, dat dat in ieder geval kan?

[0:21:46] Of gaan we het opsluiten van criminelen minder belangrijk vinden dan stikstof?

[0:21:51] Voorzitter, buitenlandse gevangenissen, is daar nog iets over te melden?

[0:21:54] Want de vorige straat was onderweg naar Estland.

[0:21:57] Maar ja, zijn er nog gesprekken met landen dichterbij?

[0:22:01] En inderdaad de extra meerpersoonscellen.

[0:22:04] Onderweg, of niet?

[0:22:05] Nee.

[0:22:06] Maar ja, dat leek allemaal niet mogelijk.

[0:22:08] Toch, sinds ik daarover toen begon met andere collega's, zijn er honderd plekken bijgekomen.

[0:22:12] Dus ik dacht toch van, hé, daar zit dus wel ruimte voor meer persoons.

[0:22:16] En dan begrijp ik dat er dus ook per PI wordt gekeken wat veiliger en wat niet.

[0:22:19] Dat verbaasde mij ook een beetje.

[0:22:20] Ik dacht dat die norm centraal was.

[0:22:21] Dus kan daar niet toch nog naar gekeken worden in welke oorzaak heeft dat dan, voorzitter?

[0:22:26] En tot slot, nou, ik wou nog een ander onderwerp aanstemmen, laat ik dat dan maar bij een volgend debat doen, want dat wordt gewoon te krap, voorzitter.

[0:22:34] Eigenlijk een reactie op het punt van wat valt er nog te brengen eigenlijk aan wat we nu hebben aan capaciteit kan erbij.

[0:22:40] Ja, ik geloof dus niet in een stelling cel zoals duidelijk is en ook niet in zes op een cel als daar gewoon geen ruimte voor is.

[0:22:46] Iedereen die in een gevangenis is geweest weet dat dat niet kan.

[0:22:49] Dus dat is gewoon zinloos.

[0:22:50] Maar wat kan wel?

[0:22:52] Dat is eigenlijk de vraag die ik nog heb.

[0:22:54] Voorzitter, dank je wel.

[0:22:54] Eerst een interruptie van mevrouw Weijenas.

[0:22:56] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:22:58] Het laatste wat de heer Eerdemans zegt, dat triggert mij wel.

[0:23:01] Want hij heeft erover dat hij wel graag meer personen op een cel ziet, dus dat kan.

[0:23:07] En dan zegt hij vervolgens, zes personen op een cel kan niet.

[0:23:09] Maar het staat in de brief van de staatssecretaris, pagina vijf.

[0:23:12] Er zijn 36 zespersoonscellen.

[0:23:15] Begrijp ik nou goed dat jaar 21 daar geen gebruik van wil maken?

[0:23:19] Die zijn volgens mij in gebruik.

[0:23:22] Maar het gaat dan om... Als het kan, natuurlijk.

[0:23:23] Er zijn ook vreemdelijke intenties.

[0:23:25] Er zitten nog wel meer bij elkaar.

[0:23:27] Het gaat erom dat de buurman... Ik dacht, een tweepersoneel stamp je ze maar met z'n achter in.

[0:23:32] Laat je ze staan slapen en boeien, want die mensen hebben foute dingen gedaan.

[0:23:37] Dan gaat bij mij het licht uit, zoals ik al eerder heb gezegd.

[0:23:39] Dat kan gewoon helemaal niet.

[0:23:41] Dus dat is gewoon niet reëel.

[0:23:43] Maar waar het kan, waar er zes bedden staan in een omgeving... waar er gewoon voor zes gedetineerde ruimte is... en er is personeel dat in ieder geval adequaat kan optreden bij brand of ellende... ja, dan is JA21 er zeer voor.

[0:23:58] Interruptie nog van de heer Elian.

[0:24:00] Korte vraag, voorzitter.

[0:24:01] Die zespersoonscellen heb ik gezien in Dordrecht en Lelystad.

[0:24:07] Wat mij verwonderde in Dordrecht, dat was een behoorlijke woonkamer.

[0:24:13] Daar kun je van alles van vinden.

[0:24:15] Het risico op voortgezet crimineel handelen is daar natuurlijk wel wat groter.

[0:24:21] Dus ik ben zelf, die zes, we hebben ze nodig.

[0:24:24] Maar vindt de heer Eerdmans nou ook op lange termijn die zespersoonscellen, is dat de way?

[0:24:28] Mijn ervaring vanuit de gevangenis is ook dat je ziet dat dat leren van elkaar ook heel goed lukt op andere plekken dan in de cel.

[0:24:39] Het gaat daar best, ook met twee op een cel zal het harder gaan, maar ik zag gewoon dat dat ook gebeurt op de binnenplaats, bij het sporten, bij de activiteiten, bij het werken.

[0:24:48] Mensen praten met elkaar, ja, dat gebeurt in de gevangenis.

[0:24:50] Of je moet ze allemaal in de ISO zetten, dat kan.

[0:24:53] Dus ik denk inderdaad, en dat was mijn tweede punt dat ik nu laat schieten,

[0:24:56] Mijn darling van de heropvoeding vanuit de baaiers.

[0:24:59] Dat kan je gewoon nu niet voorkomen.

[0:25:04] Dat ze er slimmer uitkomen dan ze erin gaan.

[0:25:07] En dat is de hoge school voor de misdaad.

[0:25:09] Daar hebben we allemaal een probleem mee.

[0:25:11] Maar helaas blijft men ook best wel leren van elkaar zonder dat je ze met z'n zes op een cel zet.

[0:25:17] Daar moeten we ook niet naïef in zijn.

[0:25:19] We gaan luisteren naar mevrouw Bruining van NEC.

[0:25:22] Dank, voorzitter.

[0:25:24] Voorzitter, ik begin bij het punt van het eerder heencenden.

[0:25:27] NSC ziet dat er door de gewijzigde RTVI ruimte is ontstaan... voor een vervroegde vrijlating van maximaal veertien dagen.

[0:25:34] Ik begrijp de praktische noodzaak vanuit capaciteit... maar dit raakt wel aan de essentie van ons rechtssysteem... met een uitvoerlegging van de rechterlijk vonnis.

[0:25:41] Daarom pleit NSC met het CDA en D66 voor slimmer straffen.

[0:25:45] Geen automatische kortingen meer, maar maatwerk en consequentie.

[0:25:49] Daders weten waar ze aan toe zijn, slachtoffers zien recht gedaan worden en de samenleving kan weer vertrouwen op ons strafsysteem.

[0:25:56] Straffen moeten niet zachter, maar slimmer.

[0:25:58] En het is zowel op korte termijn een verstandige maatregel als op lange termijn een structurele oplossing.

[0:26:04] Bij de toepassing van het 14 dagen eerder heen zenden, hebben de Raad voor de Rechtsspraak en de RSJ terecht gesignaleerd dat er een beleidskader ontbreekt.

[0:26:12] Maar vraag aan de staatssecretaris.

[0:26:14] De regeling is per 18 augustus jongstleden in werking getreden, maar onder welke voorwaarden precies?

[0:26:19] En hoe wordt rechtsongelijkheid voorkomen als er geen helder kader is?

[0:26:23] Wij pleiten ervoor om dit beleidskader eerst aan de Kamer voor te leggen voordat de regeling breed wordt toegepast.

[0:26:29] Is de staatssecretaris daartoe bereid?

[0:26:33] Voorzitter, een compliment aan de RSIH voor het helder advies over vrouwen in gesloten justitiële inrichtingen.

[0:26:38] Het raakt een pijnpunt dat al langer onderbelicht is.

[0:26:41] Vrouwen die ver van hun kinderen, hun familie en hun netwerk worden geplaatst.

[0:26:45] Het beeld dat naar voren komt, eenzaamheid, verlies van binnen met de thuisfront en daarmee grote risico's bij re-integratie, is schrijnend.

[0:26:52] Voorzitter, we moeten erkennen dat de huidige praktijk onvoldoende recht doet aan het uitgangspunt van resocialisatie.

[0:26:58] Juist die verbinding met kinderen en met de omgeving is cruciaal om vrouwen na hun straf een betere toekomst te bieden.

[0:27:05] Daarom steunt NSC de aanbeveling voor meer regionale spreiding nadrukkelijk.

[0:27:09] Maar er zit een spanning.

[0:27:10] We weten allemaal dat er te weinig vrouwen in detentie zitten om overal aparte voorzieningen te openen.

[0:27:15] De vraag is dan, hoe zorgen we dat vrouwen toch regionaal dichter bij huis kunnen worden geplaatst, zonder dat ze geïsoleerd raken in een systeem dat op mannen is ingericht?

[0:27:24] Dat brengt mij bij de tweede aanbeveling van het RGE.

[0:27:27] Onderzoek naar gezamenlijke activiteiten en het samenplaatsen van mannen en vrouwen binnen bijzondere afdelingen.

[0:27:32] Dit is nog een onbekend terrein.

[0:27:34] We weten weinig van de effecten, terwijl het potentieel groot kan zijn.

[0:27:38] Meer diversiteit in zorg, onderwijs en activiteiten, maar ook risico's op het gebied van veiligheid en machtsverhoudingen.

[0:27:45] Ik wil de staatssecretaris vragen, is hij bereid dit onderzoek met urgentie te starten en daarbij ook ervaringsdeskundigen, vrouwen die vast hebben gezeten, actief te betrekken?

[0:27:54] Want hun ervaringen zijn misschien wel het meest waardevol.

[0:27:57] Voorzitter, dan de jeugddetentie.

[0:28:00] De inspectie slaat hard alarm over de situatie in de Hartelborgd en andere JEI's.

[0:28:04] Jongeren zitten te veel op hun kamer, missen onderwijs en missen contactmomenten met hun ouders.

[0:28:09] Het raakt niet alleen de jongeren, maar ook de veiligheid van medewerkers.

[0:28:12] We zien dat de wet DBA de personele tekorten heeft verergerd.

[0:28:16] Daarom mijn vragen.

[0:28:17] Hoe gaat de regering de randvoorwaarden op de korte termijn verbeteren?

[0:28:20] Welke alternatieve oplossingen worden verkend?

[0:28:23] En kan de staatssecretaris toezeggen dat er wordt gekeken naar samenwerking met maatschappelijke organisaties die ervaring hebben met begeleiding van jongeren, zoals de Life Changing Group?

[0:28:32] Tot slot, voorzitter.

[0:28:34] In het verkiezingsprogramma van NSC staat het helder.

[0:28:36] Een goed functionerend strafrecht kan niet zonder een goed functionerend gevangenis wezen.

[0:28:40] Dat betekent investeringcapaciteit in personeel en in menswaardige detentieomstandigheden.

[0:28:46] Vandaag vraag ik de bewindspersoon om concreet te stappen.

[0:28:49] Maximale inzet op de initiatievewet Slimmer straffen, meer regionale mogelijkheden voor vrouwen, een helder beleidskader voor het eerder heen zenden en een directe aanpak voor de crisis in de jeugddetentie.

[0:29:00] Dank u wel.

[0:29:02] Dank u wel.

[0:29:02] Het woord is aan mevrouw Weijenas van BBB.

[0:29:05] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:29:08] Zes persoonscellen, 36 stuks.

[0:29:11] En ik heb echt drie keer moeten lezen voordat ik geloofde wat er stond.

[0:29:15] Zes persoonscellen die zijn er blijkbaar gewoon.

[0:29:19] En in het najaar hebben we een fel debat gevoerd met de toenmalige staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Ingrid Koenradi, over het eerdere vrijlaten van gevangenen.

[0:29:31] BBB was daar fel tegenstander van.

[0:29:33] En wees er ook op dat er meer oplossingen

[0:29:36] mogelijk moesten zijn.

[0:29:37] Maar destijds was dat volgens de staatssecretaris onmogelijk en ze kreeg daar in de Kamer ook brede steun voor.

[0:29:45] En nu, een paar maanden later, blijkt uit deze brief dat we zes persoonscellen hebben en dat we nu ook ruim honderd plekken extra kunnen maken.

[0:29:56] En dat bewijst me weer, voorzitter, als je iets echt wil, dan kan er soms veel en veel meer dan dat er wordt gezegd.

[0:30:04] doorzetten, volhouden en blijven staan voor een veilige samenleving.

[0:30:10] Dat is en blijft de inzet van de BBB.

[0:30:13] Voorzitter, in dat kader wil ik graag een aantal punten nog meegeven aan de staatssecretaris.

[0:30:19] Allereerst over de renovaties, want er zijn 4100 cellen dringend aan renovatie toe, maar het blijkt dat maar een kwart daadwerkelijk kan worden aangepakt.

[0:30:29] En in de praktijk betekent dat ruim 3000 cellen... die maken reëel kans om gesloten te worden.

[0:30:37] Maar tegelijkertijd zien we ook dat de behoefte aan detentiecapaciteit... de komende jaren alleen maar zal toenemen.

[0:30:43] En mijn fractie maakt zich echt zorgen om deze situatie.

[0:30:46] We staan namelijk dan niet alleen voor een dreigend capaciteitstekort... maar ook voor een verouderd gevangenisbestand... dat de veiligheid van zowel personeel als geletineerden in gevaar brengt.

[0:30:56] En daarom vraagt de staatssecretaris op basis van welke criteria wordt bepaald welke cellen wel en niet gerenoveerd gaan worden.

[0:31:04] En BBB vindt dat bij renovatie misschien wel meteen een capaciteitsslag kan worden gemaakt.

[0:31:09] Kan de staatssecretaris bekijken of het mogelijk is om bij renovatie éénpersoonscellen om te bouwen tot twee- of driepersoonscellen?

[0:31:17] Want op die manier combineren we de renovatie ook meteen met structurele uitbreiding van de capaciteit en pakken we een paar problemen tegelijk aan.

[0:31:26] dan de éénpersoonscellen.

[0:31:29] Is daar door de staatssecretaris nog naar gekeken of daar toch echt niet bijvoorbeeld twee personen op één cel kunnen worden geplaatst en daardoor dus ook meer capaciteit komt?

[0:31:42] Dan vraag ik nog aan de staatssecretaris of hij mogelijkheden ziet om leegstaande of minder gebruikte gebouwen tijdelijk geschikt te maken als detentieruimte, zodat de druk op bestaande gevangenissen kan worden verlicht.

[0:31:56] Hier kunnen dan bijvoorbeeld ook mensen geplaatst worden die bijvoorbeeld korter dan twee weken een vrijheidsstraf hebben.

[0:32:02] En voor zo'n korte periode is er misschien wat ons betreft geen noodzaak dat allerlei voorzieningen binnen de gevangenis, dus is dat ook wat makkelijker te realiseren.

[0:32:11] Graag krijg ik daar een reactie op, vooral van de staatssecretaris.

[0:32:17] En dan tot slot, voorzitter, en dat bewijst me weer, als je echt iets wil, dan kan er veel meer dan wat er vaak wordt gezet doorzetten, volhouden en blijven staan voor een veilige samenleving.

[0:32:31] Dat is waar BPP voor staat.

[0:32:32] Dank u wel.

[0:32:35] Interruptie van de heer Sneller.

[0:32:37] Wanneer zijn die zes personencellen geopend in de beleving van mevrouw Weyenas?

[0:32:42] Mevrouw Wijners.

[0:32:43] Ik weet dat er in 2017 in ieder geval ook een pilot mee is gedaan.

[0:32:48] Dat zag ik langskomen.

[0:32:50] Maar die 36 zespersoonscellen die bestaan in Nederland, die staan in deze brief.

[0:32:54] En als dat niet het geval is, hoor ik dat graag van de staatssecretaris.

[0:32:58] Ik heb deze brief niet geschreven, meneer Staal.

[0:33:03] De heer Sneller.

[0:33:04] Nee, hoef nu niet te gaan jij bakken, mevrouw Weyenas.

[0:33:07] Ik vraag het alleen omdat u, mevrouw Weyenas, suggereert dat het door haar volhouden en bevragen en dat de vorige staatssecretaris niks wilde, maar dat door haar doorzettingskracht deze cellen opeens tot stand zijn gekomen.

[0:33:17] Dus ik vraag gewoon wat haar indruk was wanneer deze cellen tot stand zijn gekomen.

[0:33:22] Niet of ze bestaan, ja of nee.

[0:33:24] Mevrouw Weyenas.

[0:33:25] Ja, dan heb ik de vraag verkeerd begrepen van de heer Sneller.

[0:33:28] Dat is niet wat ik heb gezegd, maar er blijkt wel ook uit de brief, naast die 36 zespersoonscellen, dat er ruim 100 plekken extra zijn gecreëerd.

[0:33:38] En destijds hebben we uitvoerig debat gevoerd in deze Kamer en er was gewoon echt niks mogelijk.

[0:33:44] Als het ging over kunnen we niet drie personen op één cel zetten, dat was allemaal moeilijk, moeilijk, moeilijk.

[0:33:50] En daarom, toen ik deze brief las, dacht ik echt, bestaan er nou echt 36 zespersoonscellen in Nederland?

[0:33:56] Ik wist dat oprecht niet.

[0:33:57] En ik denk, velen van mij

[0:33:58] Ook niet, bleek ook toen ik net de vraag aan collega's stelde.

[0:34:03] Dus daar kwam mijn opmerking vandaan.

[0:34:07] Als je volhoudt en doorzet, zijn nu toch maar weer ruim honderd plekken gevonden.

[0:34:12] Daarin kunnen we snelle oplossingen vinden.

[0:34:17] Daarom heb ik ook gezegd dat we moeten volhouden.

[0:34:19] Om te kijken hoe we creatief ook oplossingen kunnen vinden.

[0:34:22] Ik zit toevallig zelf ook op het dossier rondom wonen.

[0:34:25] En daar zie je ook, we kunnen met z'n allen besluiten

[0:34:27] heel veel geld tegenaan te gooien.

[0:34:29] Maar daar hebben we niet morgen nieuwe gevangenis van.

[0:34:32] En die gedetineerden die moeten nu ergens zitten.

[0:34:34] En datzelfde geldt met de woningen.

[0:34:35] Die zijn niet morgen gerealiseerd.

[0:34:37] Dus we moeten creatief zijn in het bedenken van oplossingen.

[0:34:40] En dat is wat ik bedoel.

[0:34:42] Uitwoord is aan mevrouw Lala namens GroenLinks PvdA.

[0:34:46] Dank u wel, voorzitter.

[0:34:47] Ik heet de nieuwe staatssecretaris van harte welkom.

[0:34:51] Ik zou bijna zeggen driemalen scheepsrecht.

[0:34:54] Maar eerlijk gezegd, dit debat voelt een beetje als Groundhog Day.

[0:34:58] Al jaren signaleren we dezelfde problemen en al jaren blijft de oplossing uit.

[0:35:02] De gevangenissen zitten overvol, gedetineerden worden noodgedwongen, eerder vrijgelaten.

[0:35:07] En de coalitie heeft het tot nu toe vooral gehouden bij pappen en nathouden.

[0:35:11] Ja, er is 75 miljoen extra gereserveerd voor het gevangeniswezen, maar dat bedrag kwam er vooral dankzij de oppositie en wordt pas vanaf 2027 besteed.

[0:35:21] Tot die tijd helemaal niets.

[0:35:23] Geen cellen, geen extra personeel, geen structurele verlichting.

[0:35:27] Voorzitter, dat is onacceptabel.

[0:35:29] En ik begrijp de terughoudendheid van het dimensionair kabinet.

[0:35:32] Sterker nog, ik hoop erop.

[0:35:34] Maar veiligheid duldt geen uitstel.

[0:35:36] De honderden miljoenen waar voormalig staatssecretaris Conradi om vroeg, die blijven uit.

[0:35:41] Gewaagd, als je het mij vraagt, na jarenlange bezuinigingen en het feit dat vonnissen van rechters nu al niet volledig worden uitgevoerd.

[0:35:47] Het is eigenlijk onze rechtsstaat die hier het onderspit delft.

[0:35:50] En daarom vraag ik aan de staatssecretaris, wat gebeurt er tot 2027?

[0:35:55] Klopt het dat er geen extra cellen bijkomen in 2026?

[0:35:58] En wat betekent dat voor de maatregelen die nu genomen worden, zoals het eerder heenzenden en het schrappen van dagprogramma's?

[0:36:05] Zijn er langetermijnplannen met stabiele financiering of blijven we slechts pleisters plakken?

[0:36:10] Voorzitter, ondertussen staat het personeel met de rug tegen de muur.

[0:36:14] Zij houden het systeem overeind, maar raken zelf uitgeput en worden structureel overvraagd.

[0:36:19] En daar blijft het niet bij.

[0:36:20] Ze zijn hun eigen veiligheid niet meer zeker.

[0:36:22] Uit een lijst met incidenten van FNV blijkt dat personeel zowel binnen als buiten de gevangenismuren vooral vaak met geweld en intimidatie te maken heeft.

[0:36:32] In één maand tijd waren er vier ernstige incidenten.

[0:36:35] Drie explosies bij huizen van gevangenismedewerkers en een brute mishandeling met een honkbalknuppel.

[0:36:40] Voorzitter, vorige maand sprak ik met medewerkers van DJI en zij maakten samen met de FNV een wordcloud van hun zorgen.

[0:36:49] En ik moet u zeggen, die lijst die leest als een diagnose van een patiënt op intensive care.

[0:36:54] Wat stond er groot in het midden?

[0:36:56] Veiligheid, of eigenlijk onveiligheid.

[0:36:59] Maar ook werkdruk, angstcultuur, falend leiderschap, onvoldoende waardering.

[0:37:04] En tussen al die zorgen door schreef iemand nog de menselijke maat.

[0:37:08] Voorzitter, als dat woord is dat wederwerkers zelf moeten opschrijven, dan weet je hoe diep het probleem is.

[0:37:14] En daarom vraag ik de staatssecretaris, wat doet de staatssecretaris om hem binnen boord te houden?

[0:37:19] Wat doet hij om deze mensen veilig en gemotiveerd te houden?

[0:37:22] De bonus van 500 euro op initiatief van de motie van collega Van Nispen is mooi en zeer verdiend, maar blijft een druppel op een gloeiende plaat.

[0:37:30] Een extra geld is goed en nodig.

[0:37:32] Maar veiligheid is onbetaalbaar.

[0:37:35] Hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat de capaciteitstekorten niet leiden tot meer onveilige situaties?

[0:37:40] Of dat het personeel dat nog niet voldoende is ingewerkt, te vroeg op afdelingen wordt geplaatst?

[0:37:46] Voorzitter, de problemen in het gevangeniswezen zijn groot en urgent.

[0:37:50] Het personeel zegt zelf, waardering, betere cao, investeren in opleiding.

[0:37:56] En wat krijgen ze?

[0:37:57] Handjes tekort, werkdruk omhoog, intimidatie en onveiligheid.

[0:38:01] Poppenkastpolitiek, zoals ze het zelf verwoorden.

[0:38:04] Voorzitter, ik begon met een welkom aan deze nieuwe staatssecretaris.

[0:38:08] De problemen op zijn portefeuille zijn ongekend groot en ik hoop dat hij zijn tijd zal gebruiken om bij het zoeken naar oplossingen te luisteren naar het personeel en onze rechtsstaat niet verder af zal breken, maar juist zal verstevigen.

[0:38:19] Dank u. Dank u wel.

[0:38:22] Het woord is aan de heer Sneller van D66.

[0:38:25] Dank voorzitter en ook vanuit mij welkom aan de staatssecretaris en succes met zijn niet benijnswaardige opdrachten in dit dossier.

[0:38:34] Hij heeft een begroting gekregen die niet helemaal van huis te schrijven is.

[0:38:37] Vooral als je een aantal besluiten wil nemen voor de langere termijn, dan zijn daar structurele middelen voor nodig en die staan niet in de begroting.

[0:38:44] en dat dat bij de voorjaarsbesluitvorming niet is geregeld vanwege politieke redenen, dat zou ik niet te verkroppen vinden.

[0:38:52] Dus ik hoor graag wat de staatssecretaris daar in zijn overdragsdossier over heeft gevonden.

[0:38:58] Ik vond de brief, en de voorzitter zei al even dat hij laat kwam, het was ook een zoekplaatje wat nou precies de problematiek is.

[0:39:06] Hoe de omvang ervan.

[0:39:07] Er staan wel aantallen genoemd, detentiejaren 600 die er nog

[0:39:12] Wat is nou de inlooptermijn die de staatssecretaris voor zich ziet?

[0:39:22] Wanneer is de achterstand weggewerkt en wanneer komen we ook de verjaringsproblematiek tegen?

[0:39:28] Hetzelfde geldt voor de werving.

[0:39:30] Er wordt positief teken gezegd dat er meer instroom is dan uitstroom.

[0:39:35] Maar wanneer zit DJI nou op de afstand?

[0:39:38] Ik heb een vraag voor de heer Baudet.

[0:39:55] in de begroting gezien.

[0:39:56] Ik zie die niet in de beleidsmaatregelen die er tot nu toe zijn getroffen of die de polstok van de staatssecretaris toestonden voor deze oplossingen die hier soms iets te creatief, maar die in ieder geval zijn gepasseerd.

[0:40:11] En dan sluit ik me van harte aan bij wat mevrouw Lala zegt, zonder de rechtsstaat af te breken.

[0:40:16] Ook omdat dat uiteindelijk leidt tot minder veiligheid.

[0:40:19] Want vorige keer heb ik ook gezegd

[0:40:21] Het gaat weinig over de verborgen kosten van deze problematiek.

[0:40:26] Het gaat allemaal over het cellentekort en hoe we dat kunnen oplossen.

[0:40:29] Dat drukt allerlei discussies naar de achtergrond.

[0:40:37] een inhaalslag aan het maken waren om te zorgen dat die reïntegratie beter gaat, dat die recidieve omlaag gaat, et cetera.

[0:40:44] Dus ik hoop dat de staatssecretaris ook aan de randen van de dag aandacht blijft houden daarvoor en dat dat ook binnen het gevangeniswezen zijn plek kan hebben.

[0:40:52] Want uiteindelijk zorgen we er dan ook voor dat gevangenissen niet over een paar jaar voller zitten.

[0:40:57] Maar die verborgen kosten zitten ook bijvoorbeeld in de passantenproblematiek.

[0:41:01] Vorige week weer een rechtbank die zegt, ja, het is niet onze rol om over dit in uitvoerlegging iets te zeggen, maar uiteindelijk wordt dat wel heel lastig en sluiten wij ons aan bij de eerdere oproep richting de staatssecretaris om daar iets aan te doen.

[0:41:15] Maar ook de geloofwaardigheid van vervangende hechtenis bij de uitvoering van taakstraffen bijvoorbeeld, ja, dat gaat natuurlijk ook zijn gedragseffect hebben.

[0:41:23] Dus zo heeft het allerlei

[0:41:24] gevolgen verderop in het systeem waar uiteindelijk het gevangeniswezen niet beter van wordt en de samenleving niet veiliger van wordt.

[0:41:34] Dus ik wil die verborgen kosten van dit verhaal ook graag onder de aandacht brengen bij de staatssecretaris voor zover hem nog niet bekend.

[0:41:42] Er waren een aantal pilots over de kleinschalige detentievoorzieningen.

[0:41:51] Die dreigen nu in de politieke aandacht een beetje over de rand te vallen.

[0:41:55] Ik hoor graag van de staatssecretaris of die ook bij hem financieel gezien over de rand vallen.

[0:42:02] Ook al zien we het niet zo snel terug in de voortgangsrapportages, ziet dat dat soort mooie initiatieven wel vervolg kunnen krijgen en eventueel ook kunnen worden opgeschaald, omdat dat soort andere concepten juist ook zorgen voor een veiliger gevangeniswezen en uiteindelijk een veiligere samenleving.

[0:42:22] Dank u wel, meneer Sneller.

[0:42:24] Het woord is aan de heer Boswijk van het CDA.

[0:42:26] Ik sluit me aan bij de welkomsthoren aan deze staatssecretaris.

[0:42:31] Veel wijsheid en sterkte.

[0:42:33] En ik sluit me aan bij de woorden van dank van collega Elian Richting.

[0:42:38] Deze week ontvingen wij de voorsprong van het rapportage over de capaciteitstekorten

[0:42:45] in de gevangenissen.

[0:42:46] En om het zacht uit te drukken, het baat ons enorme zorgen.

[0:42:50] Het kabinet zegt aan de ene kant dat de capaciteitsrecord topprioriteit heeft, maar tegelijkertijd lezen we dat gevangenen veertien dagen eerder worden vrijgelaten vanwege personeelstekorten nog eens 163 cellen niet gebruikt kunnen worden en het te weinig budget is om de PI in Almere te heropenen voor 320 plekken.

[0:43:08] En als klap op de vuurpijl is er ook nog onvoldoende budget beschikbaar voor de noodzakelijke renovatie, met het risico dat er drieduizend plekken op termijn uitvallen.

[0:43:17] Het eerder heenzenden van gedetineerden is een nieuwe praktijk geworden en wat ons betreft ook de bijl aan de wortel van het rechtsgevoel.

[0:43:24] Iedereen voelt dat dit niet goed is.

[0:43:26] Burgers en slachtoffers moeten er op kunnen vertrouwen dat straffen die door de rechter zijn opgelegd, volledig worden uitgevoerd.

[0:43:33] Deze gang van zaken ondermijnt het vertrouwen in onze rechtsstaat.

[0:43:37] Ik wil u even onderbreken van de interruptie van de heer Van Dijk.

[0:43:43] Ik vraag me af wat dit voor een krokodillentranen zijn van het CDA.

[0:43:47] Want het was het CDA die gewoon ingestemd heeft met het vroeg het vrij laten voor twee weken.

[0:43:54] En dan nu zeggen dit is de wortel aan de bel van onze rechtsstaat.

[0:43:58] Daar heeft u zelf voor gezorgd, beste meneer Boswijk van het CDA.

[0:44:03] Het is zo'n zonde van je tijd dit.

[0:44:08] Waar ga ik beginnen?

[0:44:09] De PVV, de grootste partij in ons parlement, brengt ook een verantwoording in plaats van alleen maar van de zijlijn roeptoeteren.

[0:44:17] De staatssecretaris van de PVV kwam bij ons als Kamer met het dilemma.

[0:44:26] Ik heb geld nodig, ik heb personeelstekort, enzovoort, enzovoort.

[0:44:31] De coalitie heeft deze staatssecretaris in de kou laten staan.

[0:44:36] En dan komt de PVV met oplossingen door acht mensen op cellen te plaatsen... wat en inhumaan is, maar levensgevaarlijk voor de Sipiers.

[0:44:49] En dan moeten wij uiteindelijk de rotzooi opruimen als oppositiepartij.

[0:44:52] Want dan moeten wij kiezen.

[0:44:54] Gaan wij inderdaad de cellen, de straffen uit laten voeren, wat we heel graag willen?

[0:45:01] Of zeggen we tegen de CP's, joh, zoek het uit.

[0:45:04] Wij hebben gekozen voor de veiligheid van de CP's.

[0:45:07] En dat zouden wij ook verwachten van de PVV, die zegt op te komen voor de normale man en vrouw.

[0:45:12] Nou, voorzitter, ik heb nog nooit een partij gezien die zo snel, zo elitair en zo snel is afgegaan staan van de normale man en vrouw, die uiteindelijk het werk moeten uitvoeren wat wij hier allemaal bedenken.

[0:45:24] De vraag van de heer Van Dijk.

[0:45:26] Er is nog steeds geen antwoord op de vraag.

[0:45:28] Als de heer Boswijk van CDA werkelijk waar gelooft dat het niet volledig ten uitvoer leggen van straffen en criminelen vervroegd vrij laten, twee weken lang, als dat echt de woord aan de bel van de rechtsstraat is, waarom heeft u er dan mee ingestemd?

[0:45:41] En daar heb ik nog steeds geen antwoord op gehoord van de heer Boswijk, behalve een goedkope jeibak.

[0:45:47] De heer Boswijk.

[0:45:49] Een coalitiepartij geeft verantwoording.

[0:45:58] Ik snap dat dat moeilijk is voor een partij die daar graag voor wegloopt.

[0:46:04] Het probleem is geadresseerd door de eigen bewindspersoon.

[0:46:09] Dat wordt niet opgelost.

[0:46:11] De PVV komt met geen enkele oplossing.

[0:46:13] En geeft dan vervolgens een splinterpartij met vijf zetels.

[0:46:20] De Zwarte Piet.

[0:46:22] Wij krijgen het duivelse dilemma... van weigeren wij elke vorm van oplossingen... en laten we de CP's in de kou staan... of zeggen we vinden het de buil aan de wortel van het rechtsgevoel.

[0:46:38] Maar ja, we hebben ook een verantwoording richting de CP's.

[0:46:42] En wij hebben voor het laatste gekozen, voorzitter.

[0:46:44] En dat is niet makkelijk, dat is verantwoording nemen.

[0:46:46] Dat verwacht je van de grootste partijen, maar die deden het niet.

[0:46:48] En dan komt het op oppositiepartijen.

[0:46:50] En dat is heel frustrerend en buitengewoon cynisch.

[0:46:53] De heer Van Dijk.

[0:46:54] Ja, tot slot, voorzitter.

[0:46:55] Ik constateer dat ik gewoon nog steeds geen antwoord heb gekregen van het CDA.

[0:46:59] Waarom ze nou gestemd hebben om criminelen vervroegd vrij te laten.

[0:47:03] En het zijn gewoon krokodillentralen.

[0:47:05] Dat is het enige wat ik hoor.

[0:47:06] Ik hoor geen antwoord.

[0:47:09] Ik ga niet in herhaling vallen, dus ik hoop dat collega Van Dijk... dat er een goed filmpje tussen zit die hij kan knippen... en die hij vervolgens in de krochten van het internet kan gooien... om het CDA af te schilderen als een verschrikkelijke partij.

[0:47:26] Maar ik kom thuis en ik kan mezelf in de spiegel aankijken... en ik hoop dat de heer Van Dijk dat ooit ook kan.

[0:47:34] Mevrouw Weijen-Nasfer, uw laatste interruptie.

[0:47:36] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:47:40] Dan moet me toch wel iets een beetje van het hart.

[0:47:43] Ik vind de manier waarop het de hele tijd gaat met dat gejeibak en een bepaalde toon ook die de heer Boswijk aanslaat, vind ik persoonlijk niet zo prettig.

[0:47:53] Zeker ook als we kijken naar hoe is dat nou verlopen met dat gevangeniswezen, want de problemen die ontstaan zijn, zijn gewoon ontstaan doordat we heel erg veel gevangenissen hebben gesloten.

[0:48:04] Volgens mij is dat niet de schuld van deze coalitie.

[0:48:09] Dus ik was heel benieuwd of de heer Boswijk kan reflecteren op het sluiten van gevangenis in het verleden toen het CDA nog geen vijf zetel zat en wel in het centrum van de macht zat.

[0:48:20] Dat is inderdaad de tijd dat mevrouw Weijenaars ook nog lid was van het CDA, net zoals overigens haar partijleider.

[0:48:28] Ik heb in het vorige debat ook heel duidelijk gezegd dat de puinhoop waar we naar kijken niet alleen de schuld is van de coalitie.

[0:48:37] Ik heb ook gereflecteerd dat wij als CDA daar ook een rol in hebben.

[0:48:39] Overigens, de grote bezuiniging was in Rutte 2, toen zaten wij als CDA in de oppositie.

[0:48:44] Maar eerlijk is eerlijk, wij hebben ook de tijd gehad om het daarna op te lossen.

[0:48:47] Dat heb ik in het vorige debat gezegd.

[0:48:50] Maar dat concluderende, er zit wel degelijk een coalitie die nu met een probleem zit... en waar wij als oppositiepartij oplossingen hebben aangedragen richting deze coalitie.

[0:49:02] En dat heeft deze coalitie niet gedaan, want die was veel te druk met elkaar de tent uit te jagen.

[0:49:09] En dat is jammer.

[0:49:12] Maar nu... En toch al iets anders kwijt, voorzitter.

[0:49:15] Ik heb echt net geprobeerd niet met jeibakken te komen, gewoon met feitelijkheden.

[0:49:19] Laat ik het daar ook maar bij houden.

[0:49:22] U kunt verder gaan met uw bijdrage.

[0:49:24] Ja, even kijken.

[0:49:28] Voorzitter, de maatregelen die wel doorgevoed kunnen worden om de druk te verlichten vergen nog jaren tijd, zoals noodgevangenis, een detentieboot en mogelijke heropening van de PIA Almere.

[0:49:37] Het wrang aan deze problemen is dat het grotendeels een kwestie is van te weinig budget.

[0:49:41] En dat is een politieke keuze dus.

[0:49:43] Het kabinet had in de begroting van 2016 de kans om echt te investeren in het gevangeniswezen, maar daar is niet voor gekozen.

[0:49:49] Uw voorganger heeft vorig jaar een claim van 400 miljoen

[0:49:52] om de problemen op te lossen.

[0:49:54] En ja, natuurlijk zijn we blij dat er 25 miljoen beschikbaar komt in de toekomst.

[0:49:59] Maar iedereen concludeert natuurlijk dat het een fractie is.

[0:50:01] Hoe kijkt de staatssecretaris daarnaar?

[0:50:04] Daarnaast zijn er een aantal concrete vragen.

[0:50:05] Hoe gaat daarvoor komen dat de 3000 plekken die dringende renovatie nodig hebben, definitief moeten sluiten?

[0:50:10] Nu is er slechts een budget voor duizend plekken aan te pakken.

[0:50:14] En waarom kiezen staatssecretaris voor een eenmalige toelage van 500 euro in plaats van een structurele aanpak?

[0:50:19] Omdat, niet alleen over cellentekort, maar ook over een tekort aan CP's en het behoud van personeel.

[0:50:24] Daar speelt dit natuurlijk ook een rol in.

[0:50:26] Hoe kijkt de staatssecretaris daarnaar?

[0:50:28] En vooral, wanneer stopt het kabinet met structureel eerder vrij laten?

[0:50:31] En wanneer komt het met een

[0:50:32] geloofwaardig alternatief.

[0:50:35] Het CDA vindt het onverteerbaar dat het kabinet de problemen voor zich uit blijft schuiven.

[0:50:39] Noodverbanden losten de tekorten niet op, structurele keuzes wel.

[0:50:42] Dat betekent investeren in cellen en personeel en ruimte maken voor alternatieve straffen waar dat verantwoordelijk kan.

[0:50:48] Daarom hebben we samen met D66 en NEC het initiatiefwetstel Slimme Straffen.

[0:50:52] Mijn volgangers hebben hier ook al aan gerefereerd.

[0:50:54] En nogmaals, dat is natuurlijk niet de oplossing.

[0:50:57] Het probleem is complex en er zijn meerdere knoppen waar we aan moeten draaien.

[0:51:02] Maar aangezien de nood zo ontiegelijk hoog is, zou ik toch deze staatssecretaris willen oproepen om hier serieus naar te kijken.

[0:51:08] Ik ben benieuwd naar zijn reactie.

[0:51:10] Voorzitter, dan tot slot.

[0:51:11] Maar voor u naar u tot slot gaat, interruptie van de heer Elian.

[0:51:14] Ik zat te wachten op de bijdrage van de heer Boswijk.

[0:51:20] De zakelijke vraag.

[0:51:27] Heeft de heer Boswijk kennisgenomen van het buitengewoon kritische advies

[0:51:37] van de politie, ik weet dat de CDA hecht aan de opvatting van de politie, die de kritische nood neerleggen, namelijk voortgezet crimineel handelen, is eigenlijk onmogelijk om tegen te gaan als je enkelbandelshoofdstraf mogelijk maakt.

[0:51:52] De heer Boswijker.

[0:51:54] Voorzitter, dit wetsvoorstel gaat daar niet over.

[0:51:57] Het gaat om de mogelijkheid dat een rechter de enkelbandelsvervangende straf kan geven.

[0:52:06] Ik hoorde het net de heer Elian ook al zeggen.

[0:52:07] En overigens, voorzitter, ik heb net een interruptie gedaan op de heer Elian.

[0:52:11] Ik wil dat ook meteen rechtzetten.

[0:52:12] Ik zie zijn oprechte inzet en die trek ik ook helemaal niet in twijfel.

[0:52:16] En ik zie ook zijn frustraties, wat ook de mijne is.

[0:52:19] Alleen, ja, ik heb wel mijn vraag en dat is niet omdat het nu campagnetijd is, helemaal niet, want die vraag heb ik eerder ook gesteld.

[0:52:26] Waarom het dan niet eerder is opgelost, voorzitter?

[0:52:29] Het is niet de bedoeling dat u nu weer een wedervraag stelt.

[0:52:33] De nationale politie geeft aan, ook kritisch, en we gaan nog een mooie wetsbehandeling met elkaar toegemoet.

[0:52:43] Dat verdienen de initiatiefnemers ook, want er is veel tijd ingegaan.

[0:52:47] Maar het punt blijft met de enkelband die je als hoofdmodaliteit mogelijk maakt.

[0:52:52] Dat, wat de politie zegt, is iets anders dan een gecontroleerde omgeving in detentie.

[0:52:56] En ik heb altijd gezegd, dat is een principieelpunt, het voldoet niet aan de kenmerken van straf binnenzitten, namelijk in de gevangenis.

[0:53:04] Maar ik ben toch benieuwd, wat vindt de heer Boswijk nou van de hele zware kritische nood die de politie kraakt hierover?

[0:53:09] Ik weet dat een enkelband niet voor elke straf proportioneel is.

[0:53:30] Het is niet helemaal netjes om het zo te formuleren.

[0:53:34] Iemand zei het heel treffend tegen mij.

[0:53:36] Onze gevangenissen zitten vol niet met criminelen, maar met losers.

[0:53:41] Dat is misschien niet helemaal netjes geformuleerd, maar ik dacht dat de heer Allian begrijpt wat ik bedoel.

[0:53:47] En deze mensen zijn niet gebaat.

[0:53:49] om opgesloten te worden.

[0:53:52] En dat kost ons heel veel capaciteit.

[0:53:54] Plus de mensen komen er vaak slechter uit.

[0:53:57] En dan is het voor die mensen waar het dan over gaat... zouden wij zeggen, kan je dan niet een vervangende straf?

[0:54:03] Namelijk die enkelband.

[0:54:05] Dan haal je ze niet helemaal uit het sociale milieu.

[0:54:09] Ze integreren beter sneller in de maatschappij.

[0:54:13] Enzovoort.

[0:54:14] Dat geeft ook veel ruimte in de cellen.

[0:54:16] Je hoeft die mensen voor die korte straffen niet in- en uit te checken.

[0:54:22] Het is niet de golden bullet waarmee het hele cellen tekort.

[0:54:27] Maar aangezien we het tekort hebben en het ook beter is, waarom niet?

[0:54:39] U bent er doorheen.

[0:54:40] Boswijk was toegekomen aan zijn totslot.

[0:54:44] We waren blij om te lezen dat het huis van Estelle in Twente tot en met 2017 door kan gaan... dankzij de inzet van de Twentse gemeentes en hun aanvullende financiering.

[0:54:56] Hopelijk kan het ook na deze periode worden doorgezet... aangezien we allemaal weten dat die gemeentes ook met andere financiële tekorten zitten.

[0:55:04] Is de staatssecretaris bereid om zich voor in te zetten... en een gesprek met deze gemeentes aan te gaan?

[0:55:09] Dank u wel.

[0:55:10] Dank u wel.

[0:55:10] Dan vraag ik aan de heer Elian om even het voorzitterschap over te nemen.

[0:55:13] Dat doe ik met alle plezier en dan geef ik het woord aan collega Van Nispen namens de Socialistische Partij.

[0:55:18] Dank u wel.

[0:55:19] Ik begin met aandacht te vragen voor de situatie van vrouwen in detentie.

[0:55:22] Mevrouw Bruining deed dat ook.

[0:55:24] Want ja, dat is echt anders dan mannen in de gevangenis.

[0:55:25] Dat weten we inmiddels, blijkt uit de rapporten van de RG, van bureau Clara Wichtman, maar ook uit de reportage Dubbelgestraft van Jessica Vilerius.

[0:55:33] De antwoorden op mijn Kamervragen stellen mij niet gerust, niet op de inhoud van de verbetermaatregelen, niet over de omgang met klokkenluiders, medewerkers die misstanden willen melden, die daar zelf last van krijgen, en al helemaal niet over de omgang met journalisten.

[0:55:44] Werk-, onderzoeksjournalisten en woo-verzoeken niet tegen.

[0:55:48] Laat transparant zien hoe het werkt, geef openheid over wat niet goed gaat, want dat een gevangenis per definitie een gesloten inrichting is, een gesloten bolwerk, dat maakt nog niet dat het gesloten moet blijven en zaken waar het niet goed gaat, dat die onder het tapijt geveegd kunnen worden.

[0:56:01] Dat is echt mijn dringende oproep aan de staatssecretaris.

[0:56:04] Dan kom ik op het capaciteitstekort in het gevangeniswezen.

[0:56:06] Dat is nog steeds enorm.

[0:56:08] En je kunt dit debat, vind ik, niet goed voeren zonder te benoemen hoe dat komt.

[0:56:13] Door doldrieste bezuinigingen uit het verleden toen gevangenissen werden gesloten en medewerkers werden weggestuurd door VVD-bewindspersonen die korte termijn bezuinigingen belangrijker vonden dan zuinig zijn op onze publieke sector en de rechtsstaat.

[0:56:25] En de problemen die door ons en door personeel zijn voorspeld, die zijn uitgekomen.

[0:56:28] Het is echt een schande in onze rechtsstaat dat de overheid er niet in slaagt om gevangenisstraffen ten uithoek te leggen die rechters hebben opgelegd.

[0:56:37] En dus mensen criminelen ook echt vast te zetten.

[0:56:38] En ik ben echt benieuwd hoe deze nieuwe staatssecretaris hiernaar kijkt.

[0:56:42] En het capaciteitstekort wordt ook steeds groter.

[0:56:45] Gedetineerden worden binnenkort standaard 14 dagen eerder vrijgelaten.

[0:56:48] Dat was het maximum.

[0:56:49] Was dat te voorzien?

[0:56:51] Waarom is dit niet voorkomen?

[0:56:52] En klopt het dat ook de staatssecretaris binnenkort dan niet eens meer genoeg heeft aan die 14 dagen?

[0:56:57] Want we zien gewoon in de staartjes dat die problemen de komende maanden gewoon steeds groter gaan worden.

[0:57:02] Hoe gaat de staatssecretaris dat voorkomen?

[0:57:05] En het is inderdaad mede aan de oppositie te danken dat er überhaupt extra budget komt voor het gevangeniswezen.

[0:57:10] Maar het is niet genoeg.

[0:57:11] Hoeveel meer miljoenen zijn er nou eigenlijk echt nodig, staatssecretaris?

[0:57:15] Want hoe kan nou een bewindspersoon, en hij is de zoveelste in de rij, zo openlijk erkennen dat er extra budget nodig is om het gevangeniswezen te verbeteren en te zorgen voor meer capaciteit, maar dat dit kabinet het gewoon niet doet?

[0:57:28] Ik vind het wel consistent kabinetsbeleid om niet te leveren en geen problemen op te lossen.

[0:57:33] Dat wel.

[0:57:33] U bent daarin erg consequent.

[0:57:37] Het is niet enkel een probleem van stenen, cellen en gebouwen.

[0:57:39] Integendeel, het gaat vooral om mensen.

[0:57:41] Onze gevangenismedewerkers die dag in dag uit hard werken aan de veiligheid van onze samenleving.

[0:57:46] Maar van het gevangenispersoneel wordt ongelooflijk veel gevraagd.

[0:57:49] Eigenlijk veel te veel.

[0:57:51] Het is zwaar werk, er is een tekort aan personeel en teveel ervaren mensen zijn vertrokken en daardoor wordt er teveel gevraagd van de harde werkers.

[0:57:59] De werkdruk is te hoog en het aantal collega's te laag.

[0:58:02] En we hebben een Kamermotie aangenomen die zegt, bij alles wat u doet, we gaan geen concessies doen aan de veiligheid van het personeel.

[0:58:08] Volgens mij is wat meer personeelgebruik

[0:58:11] betreft echt de grens bereikt, als die al niet was overschreden.

[0:58:14] Volgens mij kan daar niks meer bij.

[0:58:16] En het hoeft niet te verbazen dat er zes persoonscellen zijn, zoals ik vandaag hoor.

[0:58:19] Ik heb die jaren geleden al bezocht.

[0:58:21] Die zijn er gewoon in Lelystad.

[0:58:22] Maar dat zijn wel hele andere gebouwen.

[0:58:24] Hele andere gebouwen dan die krappe kamertjes waar soms stapelbedden van worden gebouwd.

[0:58:29] Het is op geen enkele manier te vergelijken.

[0:58:30] Dat hoeft ons niet te verrassen.

[0:58:32] Het is belangrijk.

[0:58:33] Geen concessies doen aan de veiligheid van het personeel.

[0:58:36] Daar moeten we elkaar aan houden en elkaar aan herinneren.

[0:58:39] Ook is de waardering te laag voor het onveilige werk.

[0:58:42] Want dat is het.

[0:58:43] Er worden nu zelfs aanslagen gepleegd bij huizen van gevangenismedewerkers.

[0:58:47] Dat is schandalig.

[0:58:49] Het raakt mensen in hun privésfeer en moet op alle mogelijke manieren voorkomen en aangepakt worden.

[0:58:53] Maar het is ook reden te meer om gevangenispersoneel meer te waarderen.

[0:58:57] En niet alleen met woorden, want woorden zijn gratis.

[0:59:00] Maar wat heeft deze coalitie besloten?

[0:59:02] Gevangenispersoneel komt op de nulllijn van de ambtenaren.

[0:59:05] Niks erbij volgend jaar, in ieder geval niet meegroeien met de inflatie.

[0:59:09] Vindt de staatssecretaris dat nou een verstandige lijn voor dit gevaarlijke werk, terwijl je nieuw personeel zo hard nodig hebt?

[0:59:15] En na mijn aangenomen motie, die vroeg om een extra beloning voor het gevangenispersoneel, namelijk een tijdelijke kraptetoeslag om het zittend overbelast personeel te belonen voor het harde werk, krijgen ze 500 euro.

[0:59:24] Dat is een mooi gebaar, maar ook niet meer dan dat.

[0:59:26] Het lijkt me een beginnetje.

[0:59:27] En wat gaat hierna volgen?

[0:59:29] En ik kom op een afronding, want die functiewaardering van de PW'ers is echt belangrijk.

[0:59:33] Die kan het verschil maken, maar juist daar zijn zorgen over.

[0:59:35] Wat is hierin de rol van de vakbonden en hoe verhoudt zich dit tot de functiewaardering van het Rijk?

[0:59:40] En helemaal tot slot.

[0:59:41] Toen ik vrijdag zat te wachten op die brief over het capaciteitstekort... ...en over wat we gaan doen voor het personeel, kwam er geen brief.

[0:59:48] Maar er kwam wel een persbericht met het strafwaarstellen... ...van het saboteren van de enkelband en het ontsnappen uit de gevangenis.

[0:59:53] Tegen deze staatssecretaris zou ik willen zeggen... ...stop met dit soort misplaatste stoerheid en symboolpolitiek... ...maar ga aan de slag met het oplossen van de echte problemen... ...wat de capaciteit betreft en voor het gevangenispersoneel.

[1:00:04] Dank u wel.

[1:00:09] Nee, maar...

[1:00:12] U mag eigenlijk inderdaad niet klappen, maar dat mag deze keer wel.

[1:00:17] Ik wilde ook iets zeggen, want ik ben nu de voorzitter, dus ik ga over de orde.

[1:00:21] Is dit de laatste keer dat je als Kamerlid hier voor het gevangeniswezen deelneemt aan een debat?

[1:00:30] Ik heb je vier en een half jaar als Kamerlid meegemaakt.

[1:00:34] Ik ga niet voor de medewerkers spreken, want ik weet hoeveel je voor hen gedaan hebt.

[1:00:39] Maar ik denk wel dat ik namens alle collega's mag spreken.

[1:00:45] Ik heb je erg gewaardeerd en ook heel prettig met je heb gewerkt.

[1:00:49] Maar ook echt van je geleerd heb in die tijd.

[1:00:52] Ook hoe je nou goed kan luisteren naar mensen die elke dag voor ons het werk doen.

[1:00:56] Dus ik wilde toch van het moment even gebruikmaken om je toch dit moment te markeren dat wat mij betreft een groot Kamerlid dit onderwerp voorlopig niet meer gaat doen.

[1:01:05] Wie weet kom je ooit nog terug.

[1:01:07] Dank voor alles.

[1:01:15] U breekt me in verlegenheid.

[1:01:18] Ik kan alleen maar zeggen heel erg bedankt en het was een hele grote eer en genoegen dat ik dit al die jaren mocht doen.

[1:01:22] Dank u wel.

[1:01:23] Ik schors de vergadering voor een half uur en dan zie ik u graag weer terug.

[1:36:03] Ik heropen het commissiedebat over het gevangeniswezen.

[1:36:06] Aan de orde is zo de beantwoording vanuit de staatssecretaris.

[1:36:10] En ik wil aan de collega's voorleggen om wederom het aantal interrupties te beperken tot drie.

[1:36:16] En mocht er dan veel ruimte over hebben, dan hebben we in ieder geval nog een goede tweede termijn.

[1:36:19] Maar prioriteert u dus uw vragen die u heeft aan de staatssecretaris.

[1:36:23] Daar gaan we van start en geef ik het woord aan de staatssecretaris.

[1:36:28] Voorzitter, dank u wel.

[1:36:31] Voordat ik met mijn beantwoording begin, wil ik markeren dat dit ook voor mij een bijzonder debat is.

[1:36:36] Eigenlijk het eerste echte debat dat ik hiervoor aan deze kant van de tafel.

[1:36:40] Ik heb wel afgelopen maandag een buitengewoon belangrijke nota-overleg gehad over femicide.

[1:36:45] Zou toch niet als onbelangrijk willen markeren hier, maar hier echt een debat met vragen aan mij als staatssecretaris van hoe zit dat nou en aan mij de dure taak om daar te komen antwoorden.

[1:36:55] die niet tevreden stelt, maar hopelijk ook op de mensen die het in de praktijk iedere dag betreft.

[1:37:00] En tussen de bedrijven door hoorde ik ook nog, ik weet niet meer van wie, mensen vragen van, goh, hoe is het toch mogelijk dat die meneer Rutte die daar zit hierin is gestapt, gezien alle grote problemen die er zijn.

[1:37:12] Want je moet haast wel onder een steen hebben geleefd om niet in te zien dat er bij een gevangeniswezen grote druk is.

[1:37:18] Dat debat is vaker gevoerd.

[1:37:21] Ik had niet het idee dat ik de grote tovenaar was die alles hier kon oplossen.

[1:37:26] Ik voel wel een enorme verantwoordelijkheid om de komende maanden, waarin ik als demissionair staatssecretaris deze post bekleed, alles op alles te zetten om met wat wel in mijn mogelijkheden ligt stappen naar verbetering te zetten.

[1:37:39] Ik hoop ook dat u dat zo meteen terughoort in mijn tekst.

[1:37:42] Ik voel daar echt een enorme verantwoordelijkheid voor.

[1:37:44] Ook omdat het hele gevangeniswezen

[1:37:46] Het is iets wat mij als student al bezighield.

[1:37:49] Ik heb strafrecht en criminologie gestudeerd.

[1:37:51] Ik heb stage gelopen destijds in een huis van bewaring.

[1:37:55] Het gaat onder je huid zitten.

[1:37:58] Het is een belangrijke wereld.

[1:37:59] Het klinkt misschien vreemd, maar het is ook een mooie wereld... waarin mensen heel erg hun best doen om gevangenen veilig te houden... en daarmee ook onze maatschappij veilig te houden.

[1:38:11] Ik heb er wat mee.

[1:38:12] Dus allemaal redenen om hier toch vol goede moed aan te beginnen in de wetenschap dat het niet makkelijk zal zijn.

[1:38:20] Goed.

[1:38:22] We spreken vandaag over het gevangeniswezen, dat weten we allemaal en dat is inderdaad een belangrijk en heel complex onderwerp.

[1:38:29] En in die hele korte tijd dat ik hier nu zit als demissionair bewindspersoon heb ik al enkele gevangenissen mogen bezoeken.

[1:38:36] Je dacht, ik ga hier niet over het gevangeniswezen in debat als ik niet zelf een recent blik heb kunnen werpen op hoe het is.

[1:38:42] Daarmee denk ik niet dat ik veel deskundiger ben dan velen van u zoals u zit, want volgens mij hebben heel veel mensen al een blik

[1:38:47] in een gevangenis en meerdere keren geworpen en zijn ook veel in contact geweest met medewerkers.

[1:38:52] En zo moet het ook.

[1:38:53] Als je over dit soort onderwerpen spreekt, moet je op zijn minst weten wat er speelt en wat er belangrijk is voor de mensen die daar werken en hoe de situatie ter plekke is.

[1:39:01] Anders oordeel je te makkelijk en dat moeten we niet doen.

[1:39:04] Wat mij opviel in die twee gesprekken is de bevlogenheid en de deskundigheid van de medewerkers van DJI.

[1:39:13] Bij iedereen die ik sprak zei ik heb een prachtig beroep, ik ben er trots op, ik ben ook trots op mijn organisatie, ondanks de grote problemen die er zijn, ondanks de grote druk die wij ervaren.

[1:39:23] En die trots en die bevlogenheid die mag ook wel eens genoemd worden.

[1:39:27] Ook in de wereld buiten dit gebouw moeten mensen weten dat het een mooi vak is om te mogen werken in het gevangeniswezen.

[1:39:34] Mijn voornaamste prioriteit is de capaciteitsproblematiek bij DEI.

[1:39:43] Ik zal daar straks ook dieper op ingaan.

[1:39:48] Maar laat ik alvast vooropstellen dat bij elke maatregel die ik voorstel voor mij de veiligheid van het personeel voorop staat.

[1:39:58] En dat is ook de enige manier om te zorgen dat personeel binnen DJI het werk kan doen, maar ook dat we personeel behouden en in de toekomst mensen kunnen enthousiasmeren om voor DJI te werken.

[1:40:10] Veiligheid van het personeel voorop.

[1:40:13] Zonder dat personeel functioneren gevangenissen niet en kunnen wij ook ons land niet veilig houden.

[1:40:19] Naar capaciteit zal ik ook uitweiden over een ander belangrijk onderwerp... en tevens het speerpunt van dit kabinet, voortgezet crimineel handelen in detentie.

[1:40:30] Ik zal daarbij ook ingaan op de recente geweldsincidenten... die wat mij betreft volstrekt onacceptabel zijn.

[1:40:38] En daarbij ook in lijn met D66 vind ik het goed om te benadrukken... dat een goede reintegratie ook zeer belangrijk is.

[1:40:44] Het verkleint de kans op recidive en draagt daarmee bij aan een veiligere samenleving.

[1:40:49] Voorzitter, na die inleiding wil ik in een 1, 2, 3, 4-tal blokjes door de vragen van de geachte Kamerleden heen gaan en daar antwoord op geven.

[1:41:03] Ik begin met een blokje over capaciteit.

[1:41:06] Dan gaan we het hebben over voortgezet crimineel handelen in detentie.

[1:41:10] Dan gaan we het hebben over de jeugd.

[1:41:12] En tot slot, mag iedereen raden, maar zoals altijd hebben we het mapje overig.

[1:41:17] In al die jaren dat ik hier als Kamerlid was, heb ik nog nooit een bewindspersoon meegemaakt... die niet eindigde met het blokje overig.

[1:41:23] Dus die terwijl ik zie, ga ik voortzetten.

[1:41:25] En dat houdt het altijd een beetje spannend, want je weet nooit wat erin zit.

[1:41:28] Maar laten we hopen, hele relevante dingen.

[1:41:30] Het dikste mapje, met afstand het dikste mapje van vandaag, is capaciteit.

[1:41:39] En daar knelt ook wellicht op dit moment het meest.

[1:41:42] Het spreekt in ieder geval enorm in zicht.

[1:41:44] Voorzitter.

[1:41:46] Zoals bijna iedereen bekend is, is er sinds het najaar van 2023 een capaciteitstekort bij DEI.

[1:41:52] Er zijn door mijn ambtsvoorgangers de afgelopen periode verschillende noodmaatregelen genomen om de capaciteitsproblematiek het hoofd te kunnen bieden.

[1:41:59] Ondanks deze maatregelen blijft de bezetting in het reguliere gevangenwezen ruim boven de 99 procent.

[1:42:06] Ook is er nog steeds een oplopende voorraad van zelfmelders en arrestanten.

[1:42:11] Dat bepaalt geen prettig uitzicht op dit moment.

[1:42:15] Gegeven dit huidige capaciteitsbeeld heeft DJI sinds de week van 18 augustus jongsleden besloten om, conform de ruimte die de maatregel biedt, gebruik te maken van de bevoegdheid om het aantal dagen vooruit heen te zenden, op te hogen naar een maximum van 14 dagen.

[1:42:29] Dat heb ik recent per brief aan uw Kamer laten wezen.

[1:42:32] En dat is een hele pijnlijke maatregel.

[1:42:35] Zodra ik de kans zie, draai ik hem ook terug.

[1:42:39] De huidige situatie laat het echter nog niet toe.

[1:42:42] Daar moet ik ook gewoon eerlijk over zijn.

[1:42:45] Ik heb het in het journaal een paardenmiddel genoemd.

[1:42:48] Ik denk dat dat ongeveer de mooiste manier is om dit te omschrijven.

[1:42:51] Vele leden hebben gezegd, dit tast ook gewoon het rechtvaardigheidsgevoel van mensen aan.

[1:42:56] Ik deel dat.

[1:42:57] Ik deel dat.

[1:42:57] En zodra we ervan af kunnen, moeten we van deze maatregel af.

[1:43:04] Allereerst door in te zetten op capaciteitsuitbreidingen.

[1:43:07] En zo is er toch al wel veel in gang gezet, ondanks alle uitdagingen.

[1:43:10] Er zal een jeugdinrichting worden geopend in Harreveld.

[1:43:13] En dat is goed nieuws, omdat daarmee afdelingen voor jongvolwassenen in het gevangeniswezen kunnen worden vrijgemaakt voor reguliere gedetineerden.

[1:43:21] En die jongeren worden dan ook ineens geplaatst op een plek waar ze passend gedetineerd kunnen zijn.

[1:43:27] Er is een interruptie van de heer Eerdmans.

[1:43:30] Dank, voorzitter.

[1:43:31] Omdat de staatssecretaris naar oplossingen gaat, denk ik dat ik even tot de vraag wil stellen van, is dit het dan?

[1:43:37] Want 14 dagen, dat is bekend, staat in de brief.

[1:43:40] Maar ik vraag mij af, waar staan we over een jaar?

[1:43:42] En kan de staatssecretaris iets misschien zeggen over binnen een half jaar, wat de verwachting is?

[1:43:48] Gaan we heen zenden drie weken voor einde straf, vier weken voor einde straf?

[1:43:53] Zeg het maar.

[1:43:54] Ik wil graag weten waar ik aan toe ben als controleur.

[1:43:57] Ja, dat haal ik dus op geen enkele manier uit de brief, behalve het punt dat er geen heenzendingen zullen zijn voor gewelds- en zedenmisdadigers.

[1:44:05] En dat stelt mij dan enigszins gerust, maar ik wil weten waar zitten we.

[1:44:13] Ik hoop dat de brief eigenlijk duidelijk is.

[1:44:16] De maatregel wordt toegepast voor zover de ruimte er nu is.

[1:44:19] En dat doe ik met hele frisse tegenzin.

[1:44:21] En inderdaad ook binnen de restricties zoals de heer Eerdmans die aangeeft.

[1:44:24] Ik zal alles op alles zetten om van de maatregel af te komen.

[1:44:27] Dus maatregelen nemen waardoor we met de reguliere capaciteit mensen de straf uit kunnen laten zitten die ze ook gekregen hebben.

[1:44:34] En niet anders dan dat.

[1:44:35] Dus wat mij betreft breiden we deze maatregel niet uit.

[1:44:40] De heer Eerdmans.

[1:44:43] Dat is een toezegging.

[1:44:44] De staatssecretaris kan daar geen garantie over geven, maar ik ben blij dat we er niet van uitgaan.

[1:45:00] Dan hoor ik het namelijk ook graag eerlijk, dit verhaal.

[1:45:03] Wordt het code pikzwart of superzwart?

[1:45:05] Of blijft het bij deze 14 dagen?

[1:45:07] Ik wil graag weten waar de Kamer aan toe is.

[1:45:10] Dus in dat verband ga ik er dus vanuit, van vanavond, dat de voorspellingen zijn.

[1:45:19] 14 dagen, that's it.

[1:45:21] En we gaan niet naar een langere invrijdstelling van gevangenen.

[1:45:25] De staatssecretaris.

[1:45:27] Wat mij betreft is dat juist.

[1:45:29] Alles op alles zetten om te zorgen dat we de hele van deze maatregel af kunnen.

[1:45:33] Die puzzel leggen we niet zomaar.

[1:45:34] Daar zijn de uitdagingen echt heel groot.

[1:45:37] Dat is wel uiteindelijk waar ik naartoe wil werken.

[1:45:40] Mevrouw Wijnals.

[1:45:42] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[1:45:44] Ik was benieuwd, was de staatssecretaris nog bezig met het blokje of springt hij al?

[1:45:49] Volgens mij zit hij nog midden in het blokje capaciteiten waar we daar pas net in begonnen.

[1:45:53] Daar kwam hij nu toe aan een aantal oplossingen, meen ik.

[1:45:56] Maar dat kan hij beter zelf vertellen.

[1:45:58] Ter illustratie aan mevrouw Wijnas, dit heb ik gezegd over capaciteit en dit heb ik nog in de aanbieding.

[1:46:04] Dus er valt nog wel iets te zeggen.

[1:46:07] Maar ik kan niet beloven dat ik daarmee de interrupties voorkom.

[1:46:10] We gaan het zien.

[1:46:11] Wie weet.

[1:46:14] Ik had verteld over Harreveld en de jeugdinrichting en dat we daardoor jeugden op de juiste plek kunnen straffen en daarmee ook capaciteit vrij spelen in de reguliere gevangenissen.

[1:46:22] En dat is belangrijk.

[1:46:23] En we kunnen daar ook redelijk snel schakelen.

[1:46:24] En dat is ook een van de redenen waarom we voor die oplossing kiezen.

[1:46:28] Dankzij amendementen van de leden Sneller en van Nispen is er drie keer 25 miljoen vrijgekomen.

[1:46:33] En dat is belangrijk geld, want daarmee kan de inzet van een tijdelijke detentieboot gefinancierd worden.

[1:46:39] En de boot kan mogelijk eind 2026 in gebruik worden genomen.

[1:46:43] En er zijn twee locaties voor kortgestrafte zelfmelders gerealiseerd.

[1:46:47] Grote Bankenbos en Heer Hugo Waard.

[1:46:50] En DJI blijft op zoek naar meer van dit soort locaties.

[1:46:53] Het is echt niet dat we nu denken, nou, we hebben wat locaties, houd daarmee op.

[1:46:55] Nee, we zijn echt actief zoekende.

[1:46:59] En die zoektocht gaat de hele tijd door.

[1:47:01] Ook locaties voor tijdelijke capaciteitsuitbreiding, waaronder een noodgevangenis, die worden onderzocht.

[1:47:07] En de middelen beschikbaar vanuit het amendement van het lid Elian worden hiervoor ingezet.

[1:47:12] Vele hebben ook wat gevraagd over renovaties.

[1:47:16] Het is belangrijk om aandacht te blijven houden voor noodzakelijke renovaties... om te voorkomen dat de huidige plekken uit de sterkte moeten worden genomen.

[1:47:25] Er is een herverdeling binnen de DJI-begroting gemaakt... en er zijn middelen ingezet voor de huisvestingsproblematiek... die bestemd waren voor de uitbreiding van jeugd- en forensische plaatsen.

[1:47:33] Op die manier is structureel 75 miljoen beschikbaar gekomen... voor de huisvestingsproblematiek van DJI.

[1:47:40] En dat helpt.

[1:47:41] Maar, zoals ik veel al gerefereerd heb, voor de grote renovatieopgave waar DDI voor staat, is het niet voldoende.

[1:47:48] En ik zal mij inzetten voor extra middelen om te voorkomen dat onnodige plekken uit de sterkte gaan.

[1:47:55] Kortom, het mag duidelijk zijn, we doen heel veel.

[1:47:58] Er zijn extra middelen, die waren ook nodig, maar het is wel gesproken van een groot vraagstuk.

[1:48:04] En dat heb ik ook velen van u horen zeggen.

[1:48:08] En daarom wordt er voor door mijn ministerie ook gewerkt aan maatregelen voor de lange termijn.

[1:48:13] Een pakket aan maatregelen dat ingrijpt op zowel de behoefte aan celcapaciteit, het aanbod van detentieplaatsen als de wijze waarop detentie wordt vormgegeven, is noodzakelijk.

[1:48:21] En hiermee wordt gewerkt aan duurzame oplossingen voor de capaciteitsproblemen.

[1:48:26] Mijn streven is uw Kamer bij de volgende voortgangsbrief te informeren over pakket aan beleidsopties.

[1:48:31] En laat ik daarbij ook zeggen dat het niet alleen mijn streven is, maar misschien wel mijn dure plicht om te zorgen dat die brief u op tijd bereikt.

[1:48:41] want ik snap ook de ergernis die er was.

[1:48:43] Ik hoorde ook de vermenging van ja, waarom komt die brief over de gevangeniswezen nou zo laat, terwijl er wel ruimte is om een klein bericht op vrijdag voor het verbod op ontsnappen, om dat naar buiten te brengen.

[1:48:56] Het gaat te ver om daar helemaal op details in te gaan, maar de één gaat om een hele complexe brief met heel veel maatregelen, tegelijkertijd van we zeker wilden weten dat we dat hele pakket in samenhang konden presenteren.

[1:49:05] Het ander is voor mij wel belangrijker, maar wat eenvoudigere maatregel.

[1:49:09] Dat verklaart het, maar daarmee is het niet oké.

[1:49:11] Dus we moeten dit beter en sneller doen.

[1:49:16] Waarom moet het zo tergend lang duren voordat er een gevangenisboot aan de kade wordt gelegd?

[1:49:24] Ik heb van mensen uit de PI Rotterdam begrepen, die hebben daar ervaring mee en die hebben gezegd dat ik moet binnen een paar maanden, twee, drie maanden moeten we zo'n project op poten kunnen zetten.

[1:49:35] Waarom heeft de staatssecretaris er tot eind november volgend jaar ongeveer voor nodig?

[1:49:44] Voorzitter, ik vind dat een begrijpelijke vraag.

[1:49:46] Bij veel dingen die ik vandaag vertel, krijg ik steeds het idee... waarom duurt dat zo lang?

[1:49:51] Kan dat nou niet sneller?

[1:49:52] En je zou denken, ik heb een tentieboot, die huren we, die leggen we neer... en we stoppen er criminelen in en daarmee is het probleem opgelost.

[1:49:59] Het is echt ingewikkelder dan dat helaas.

[1:50:01] De boten moeten soms worden aangepast, we moeten passend personeel vinden... er moet een afspraak met de gemeente worden gemaakt.

[1:50:07] En zo is er nog een heel pakket aan dingen wat je moet doen uiteindelijk om van een...

[1:50:11] boot die als gebouw geschikt is, wellicht om gevangenen op te sluiten, een detentielocatie te maken die we ook voor de komende jaren goed kunnen gebruiken.

[1:50:21] Dus daar zit het om in.

[1:50:22] En we proberen daar absoluut niet in te vertragen, maar je moet een aantal stappen door voordat het voor elkaar is, helaas.

[1:50:34] We gaan het hebben over personeel.

[1:50:36] Een vraag van mevrouw Lala.

[1:50:37] Wat doet de staatssecretaris om personeel binnen boord te houden?

[1:50:40] DI steekt veel energie in het behoud van personeel.

[1:50:45] Zo investeert DI al enkele jaren sterk in leiderschap en de rol van het management in het binden en boeien van personeel.

[1:50:52] Ik hoor wat gegrom van de tribune, dus het kan ongetwijfeld altijd nog beter.

[1:50:57] DI faciliteert actief de loopbaanontwikkeling en vitaliteit van het personeel met onder andere loopbaanadviseur, bedrijfszorg en preventieprogramma's.

[1:51:05] D.I.

[1:51:05] zet zich in voor een veilige werkomgeving voor iedereen, door onder meer aandacht te schenken aan de fysieke en sociale veiligheid, maar ook ondersteuning te bieden in de psychosociale arbeidsbelasting.

[1:51:14] En tot slot probeert D.I.

[1:51:15] ook te leren van de situatie dat er toch onverwachte uitstroom plaatsvindt, middels exit interviews en een exit monitor.

[1:51:21] Maar ik ben me wel heel bewust van de huidige situatie in gevangeniswezen.

[1:51:25] En daarbij staat iedereen onder enorme druk.

[1:51:28] Dus al deze mooie voorzieningen die er in principe zijn, komen daarmee soms ook onder druk.

[1:51:33] En ik kan me de zorgen daarom best voorstellen.

[1:51:37] Als alles onder druk staat, komt ook alles wat je rondom personeel organiseert en wilt organiseren wel eens onder druk.

[1:51:45] En dat betreur ik.

[1:51:46] En ik wil mij daarvoor inzetten om daar veranderingen aan te brengen waar mogelijk.

[1:51:54] We hebben over de krapte-toeslag.

[1:51:56] Zowel het CDA als het SP hebben daar vragen over gesteld.

[1:52:00] Mede onder aanleiding natuurlijk van een motie van de heer Van Nispen... die ooit een meerderheid heeft gekregen in de Tweede Kamer voor die krapte-toeslag.

[1:52:05] En waarom kies je dan voor om het nou eenmalig te doen... een toelage van 500 euro in plaats van een structurele aanpak?

[1:52:11] De door uw Kamer aangenomen motie van de heer Van Nispen vraagt om een extra beloning, een tijdelijke krabtoeslag voor het gevangenispersoneel om het personeel meer te waarderen.

[1:52:20] En ik deel de constatering van de heer Van Nispen, maar ook vele van u, en de motie had niet voor niks een meerderheid, dat van het DDI-personeel structureel veel gevraagd wordt en dat de medewerkers veel werk moeten verzetten.

[1:52:32] En ik kan, en ik zal de motie echt niet op de voorgestelde wijze uitvoeren,

[1:52:37] Als je het heel plat zegt, de cao's kunnen we niet regelen per motie en invullingen van cao ook niet.

[1:52:44] Dat loopt uiteindelijk via het cao-rijk en de gesprekken daarvoor zullen gevoerd gaan worden.

[1:52:50] Ik ben wel blij dat we een weg hebben gevonden om voor het personeel eenmalig die 500 euro beschikbaar te kunnen krijgen.

[1:52:57] Die gelden worden gevonden binnen de eigen begroting van DJI en daarvoor wordt een budget gebruikt van eenmalig 15 miljoen euro.

[1:53:08] In lijn daarmee de vragen over de herwaardering van de functie PIW.

[1:53:14] Ik hoorde daar een vraag van de heer Van Nispen over.

[1:53:18] En wat ik daarover kan zeggen, conform de toezegging van de toenmalige staatssecretaris Justitie en Veiligheid tijdens het commissiedebat van 2 oktober 2024 is het werkpakket van de paint-and-share inrichtingswerken geactualiseerd.

[1:53:30] Hierbij is er een samenspraak met een brede afvaardiging vanuit de organisatie gekeken naar de bestaande beschrijvingen en zijn deze waar aan de orde aangevuld of herschreven.

[1:53:39] En op dit moment ligt er een adviesaanvraag voor de Centrale Ondernemingsraad... over de uitkomsten van de actualisering van het werkpakket.

[1:53:45] En zodra het advies van de Centrale Ondernemingsraad is ontvangen... en de besluitvorming door DI plaats heeft gevonden... zal ik u informeren over de definitieve uitkomsten.

[1:53:54] Ik zou eigenlijk zeggen, we lopen daar gewoon een stapgewijs proces.

[1:53:57] Waarschijnlijk al wel ver in dat proces, maar dat is objectief mogelijk.

[1:54:01] Ik hoorde mevrouw Laan nog vragen, wat is daarin de rol van de vakbonden?

[1:54:04] En deze ligt de rol vooral bij de Centrale Ondernemingsraad.

[1:54:13] Vragen van mevrouw Lala.

[1:54:17] Hoe zorgt de staatssecretaris ervoor dat capaciteitstekorten niet leiden tot meer onveilige situatie of personeel dat nog niet voldoende is ingewerkt te vroeg op afdelingen wordt geplaatst?

[1:54:27] Medewerkers die nog niet volledig zijn opgeleid, worden begeleid en werken onder toezicht van ervaren collega's.

[1:54:34] Als er aan getwijfeld wordt of dit verantwoord kan, dan worden andere keuzes gemaakt, zoals het aanpassen van het dagprogramma.

[1:54:40] In alle gevallen staat de veiligheid van de medewerkers en justiciabelen voorop.

[1:54:55] Ik hoop dat u mij vergeten kan zijn dat het een klein beetje wisselt in de beantwoording.

[1:55:04] Ik zou het willen hebben over de heropening van Almeer, een aangelegen punt.

[1:55:07] Ik heb daar meerdere mensen over gehoord, maar ik denk dat mevrouw Lala over de vorige vraag nog gaat praten.

[1:55:11] Dat denk ik ook.

[1:55:12] En daarom ga ik haar antwoorden.

[1:55:13] Mevrouw Lala.

[1:55:14] Dank u wel, voorzitter.

[1:55:15] Op mijn vraag wat de staatssecretaris nu gaat doen om

[1:55:19] het personeel binnen boor te houden en de veiligheid te garanderen, hoor ik vooral of dingen die niet kunnen of dingen die al gedaan is.

[1:55:25] En toch is die werkdruk enorm hoog en ook de veiligheid.

[1:55:28] Ik noemde al een aantal hele heftige incidenten en dat gaat bij mij niet samen met die veiligheid staat voorop.

[1:55:34] Dus wat gaat de staatssecretaris nu doen en welke maatregelen gaat hij nu nog nemen om die veiligheid wel te waarborgen?

[1:55:41] Ik begon mijn betoog met het punt dat ik zeg bij elke maatregel die ik neem, aanvullende maatregelen die ik neem, toets ik primair aan, draagt het bij aan de veiligheid van de medewerkers of zorgt het dat de veiligheid van de medewerkers niet verder onder druk komt.

[1:55:57] Dus dat is uiteindelijk mijn toetsingskader bij elke stap die ik zet.

[1:56:01] Op het moment dat we in staat zijn capaciteit uit te breiden, dan moet het ook gebeuren op een manier die door de medewerkers gedragen kan worden en goed kan worden ingevuld.

[1:56:10] Dat is enorm van belang.

[1:56:11] En we zullen moeten werken aan capaciteitsuitbreidingen.

[1:56:14] Bijvoorbeeld de opening van Harreveld is zo'n stap.

[1:56:18] Dat zullen we moeten doen om de druk van de ketel te krijgen.

[1:56:20] Als het niet lukt om de druk van de ketel te krijgen binnen DEI,

[1:56:23] blijft het heel ingewikkeld om medewerkers op een veilige manier hun werk te doen.

[1:56:28] Maar dat heeft absoluut mijn allerhoogste prioriteit.

[1:56:36] Omdat de staatssecretaris een paar keer Harreveld noemt en ook echt als argument gebruikt.

[1:56:41] Dit doe ik om verlichting te creëren.

[1:56:44] Die ontgaat mij gewoon.

[1:56:46] Ten eerste, het is helemaal niet duidelijk of het personeel dat er nu zit ook in een gevangenis wil werken.

[1:56:52] Het is immers een gesloten jeugdzorginstelling.

[1:56:54] Twee, het gebouw moet nog aangepast worden.

[1:56:57] Drie, het gaat om jeugd.

[1:56:58] Dan kun je hier van mening over schillen hoe die gedetineerd zouden moeten worden.

[1:57:02] Waarom wordt Harreveld nou gepresenteerd als dat gaat druk verlichten?

[1:57:12] Misschien kost het veel geld.

[1:57:17] Dit enthousiasme snap ik eerlijk gezegd niet.

[1:57:22] De staatssecretaris.

[1:57:27] Voorzitter, ik snap deze interruptie van de heer Elian.

[1:57:31] Als het perspectief zou zijn dat ik hier zou willen zeggen dat we met de opening in Harreveld alle problemen zouden oplossen of een heel grote hap uit die problemen zouden nemen.

[1:57:41] Dat is inderdaad niet zo.

[1:57:43] Het is een stapje.

[1:57:44] Het is een van de vele stapjes die we moeten zetten.

[1:57:46] Het voordeel in Harreveld is wel

[1:57:48] Het is een van de stappen die we relatief snel kunnen zetten.

[1:57:53] Signalen zijn dat we daarmee ook het personeel ter plekke wel hebben.

[1:57:59] Die signalen zijn wel dat dat zo is.

[1:58:04] Vooral het herplaatsen van jeugdigen levert veel plekken op.

[1:58:08] Het is inhoudelijk nodig, maar het levert zelfs in een reguliere gevangenswezen meer plekken op omdat een aantal van deze jeugdigen

[1:58:13] meer persooncellen bezet houden.

[1:58:16] Maar ik zou u niet het beeld willen schetsen van nou met Harreveld hebben we alle problemen opgelost.

[1:58:20] Zeker niet.

[1:58:21] Het is één van de stapjes die u moet zetten.

[1:58:23] En ik kom toe aan een antwoording.

[1:58:26] Misschien dat de heer Elian nog vroeger had gezegd, maar ik wil het gaan hebben over Almere.

[1:58:29] En dat is volgens mij een aangelegen punt voor de heer Elian.

[1:58:37] En waarom ben ik negatief over Almere en waarom gaat het vijf jaren duren?

[1:58:42] Laat ik vooropstellen, ik ben helemaal niet negatief over Almere.

[1:58:47] Het was een misverstand ontstaan.

[1:58:58] Hier word ik wel gered door de voorzitter natuurlijk.

[1:59:00] Er zitten meerdere Almeren aan tafel, zie ik al wel.

[1:59:06] Dat had ik kunnen weten.

[1:59:10] U snapt wat ik bedoel.

[1:59:11] Ik ben niet negatief over Almere, maar dat zou de suggestie kunnen zijn over de heropening van de penitentiaire inrichting.

[1:59:18] Waarom gaat het zo lang duren?

[1:59:20] Ik ben daar zeker niet negatief over.

[1:59:23] Ik denk dat we open moeten staan voor iedere maatregel en ieder plan dat concreet kan worden gemaakt en dat ertoe kan leiden dat de druk van de van de gevangeniswezen afgaat.

[1:59:33] Dat we nieuwe plekken kunnen creëren waar wij mensen op een veilige manier kunnen detoneren.

[1:59:40] De DI heeft daarom ook de heropening van de PI al meer verkend.

[1:59:47] Het slechte nieuws is dat de inrichting grootschalig gerenoveerd moet worden, voordat je hem weer als potentiale inrichting zou kunnen gebruiken.

[1:59:56] De doorlooptijd van die renovatie wordt geschat op vijf tot zeven jaar, vanaf het moment dat de opdracht aan het Rijksvastgoedbedrijf wordt gegeven.

[2:00:04] Dat is niet een schatting die we maken van, nou ja, dan voor de vuist weg.

[2:00:10] Maar dat is wel een gedetailleerde schatting die gemaakt is op het bladwerk van activiteiten die zou moeten plaatsvinden om het weer helemaal up to date te krijgen.

[2:00:17] En ja, ik deel met iedereen die zegt dat vind ik wel heel veel tijd voor een gebouw dat er nog steeds uitziet als een gevangenis.

[2:00:22] En misschien morgen voor je gevoel alweer in gevangenis zou kunnen zijn.

[2:00:25] Maar het is eigenlijk niet meer dan een soort schil.

[2:00:27] op dit moment nog van wat het is en je zult de binnenkant weer helemaal moeten invullen.

[2:00:32] Even ter vergelijking, het heeft ook vele jaren geduurd voordat dit gebouw, wat toch ook al een functionerend kantoorgebouw was, weer helemaal functioneel was voor de functie die het nu heeft, namelijk een Tweede Kamer.

[2:00:42] En ook al lijkt het gebouw op een gevangenis, moet daar toch echt heel veel gebeuren.

[2:00:46] En de verschillende stappen die door het Rijksvastgoedbedrijf in het aanbestemingsproces moeten worden gezet, vragen dermate veel tijd dat, in ieder geval het Rijksvastgoedbedrijf op dit moment aangeeft, dat niet sneller kan.

[2:00:57] Dit blijkt ook bij de renovatie die DEI momenteel voorbereidt en uitvoert.

[2:01:03] Kost ook geld, dat is logisch.

[2:01:05] Structurele jaarlijkse kosten zullen na oplevering inclusief huur en personeel tussen de 85 miljoen euro en 95 miljoen euro per jaar liggen op prijsspel 2025.

[2:01:17] En op dit moment heeft DEI daarvoor niet de financiële ruimte, maar wellicht kunnen we tot die ruimte komen.

[2:01:23] Het is in ieder geval een van de oplossingen die op de, dat zal ik zo meer vertellen, een soort van menukaart gaan presenteren voor extra stappen, voor meer capaciteit, zodat we ook straks weten, deze stap zetten kost zoveel tijd, kost zoveel geld, en dat we straks rondom de begroting of anders in de formatie daar stappen in zouden kunnen gaan zetten.

[2:01:39] En daarbij is het in de omgeving, dat is het slot van Amsterdam en de Randstad, ook lastig om aan voldoende personeel te komen.

[2:01:46] Maar die uitdaging hebben we op meer plekken.

[2:01:48] Dus het klinkt wat negatief.

[2:01:49] Ik wil niet negatief zijn.

[2:01:50] Het is zeker een van de oplossingen die we kunnen doen.

[2:01:52] Maar het kost wel tijd en het kost, maar dat zal op elke plek zijn, het kost ook geld.

[2:01:57] De staatssecretaris sprak over een menukaart waar hij zo nog over gaat, over verder gaat spreken.

[2:02:02] Want dan hecht ik eraan als voorzitter om te weten wanneer die komt.

[2:02:05] Maar daar gaat de staatssecretaris zo nog op in?

[2:02:08] Dat is wel mijn bedoeling.

[2:02:09] Ik wil het ook nu wel vertellen.

[2:02:13] Wat mij betreft, we hebben dus heel veel activiteiten te zetten... om te komen tot onder die 99 procent bezettingsgraad die we nu hebben... met alle noodverbanden die we daarbij hebben.

[2:02:26] We hebben al stappen in het brief staan.

[2:02:28] We zijn bereid om andere stappen uit te werken.

[2:02:30] We staan ook open voor briljante ideeën van anderen.

[2:02:32] Ik vind het belangrijk dat we zo concreet mogelijk voorstel hebben liggen...

[2:02:35] in ieder geval rond de begrotingsbehandeling, als het kan al eerder, want partijen gaan wellicht al eerder nadenken over wat willen we met elkaar na de verkiezingen.

[2:02:43] Ik ben heel erg demissionair, maar er zit straks een ontzettend missionaire Kamer die stappen kan gaan zetten, kan ook nodig zijn.

[2:02:50] En ik wil dat die keuzes heldig zijn en dat we ook weten waarvoor we kunnen kiezen en dat we dan ook eerlijke keuzes kunnen maken.

[2:02:55] Dus daar, ik kom met een overzicht.

[2:02:59] Ik kijk even opzij.

[2:03:00] Bij voorkeur nog dit jaar.

[2:03:01] Lukt dat?

[2:03:01] Ja, dat gaat lukken.

[2:03:02] Zodat de partijen ook weten waarvoor ze kunnen kiezen.

[2:03:07] En als er nog ideeën leven die ik nog niet heb gezien, meld ze.

[2:03:11] En dan gaan we die ook serieus nakijken en uitwerken.

[2:03:14] Het leidt tot een interruptie van de heer Boswijk.

[2:03:20] Ik neem het persoonlijk niet kwalijk, maar ik heb wel een beetje een frustratie.

[2:03:26] We hebben hier al heel veel debatten over gehad.

[2:03:28] We hebben ook al een staatssecretaris gehad die al een claim heeft neergelegd.

[2:03:32] Wat is het verschil tussen de menukaart en de claim die de staatssecretaris destijds heeft neergelegd?

[2:03:39] En waarom moeten we dan tot eind dit jaar wachten om

[2:03:44] de keuzes te weten.

[2:03:45] Wat is er in de tussentijd gebeurd?

[2:03:47] En nogmaals, niet persoonlijk bedoeld, maar dat is toch wel mijn frustratie.

[2:03:52] De staatssecretaris.

[2:03:54] Er is al, met de middelen die nu beschikbaar zijn, een keuze gemaakt wat we daarmee kunnen doen.

[2:03:59] Het is niet zo dat het helemaal onbekend is hoeveel middelen nodig zijn voor een bepaalde maatregel.

[2:04:05] Dat is grosso modo wel bekend.

[2:04:08] En er is ooit ook in brede zin een bedrag gezegd van dat zouden we in zijn algemeenheid nodig hebben om de problemen op te kunnen lossen.

[2:04:17] Wat ik wil aanbieden aan de Kamer is dat we dat veel gedetailleerder uitwerken.

[2:04:20] En dat je dan kunt zeggen deze maatregel pakken we zoveel plekken mee.

[2:04:23] Of kunnen we bezigheid realiseren zodat het veel duidelijker is in het hele spectrum dat er keuzes gemaakt kunnen worden.

[2:04:31] Dat de ene maatregel wellicht eerder kan, meer kost dan de andere.

[2:04:34] minder kost, langer duurt en dat we het hele pakket bij elkaar brengen.

[2:04:37] Dus ik wil dat gewoon gedetailleerder maken op dat en straks bij een begrotingsbehandeling.

[2:04:41] En ik kan me ook voorstellen dat ik daar vanuit het ministerie wel degelijk appreciatie bij geef, dat we onze eigen ideeën ook hebben, maar dat er wat te kiezen valt op het moment dat er extra middelen gevonden worden en dat daar de Kamer ook mee aan de zet is.

[2:04:53] Dat lijkt me zeker.

[2:04:54] Nu de kans niet onwaarschijnlijk is dat er nog een tijdje een heel demissionair kabinet zit, erg demissionair kabinet, dat we samen met de Kamer dan tot oplossingen zouden kunnen komen.

[2:05:05] Dank u wel, voorzitter.

[2:05:07] Dank daarvoor.

[2:05:08] We wachten in spanning af.

[2:05:11] Maar zou de staatssecretaris dan parallel daar aan?

[2:05:14] Dus enerzijds kijken hoe kunnen we de gevangenissen

[2:05:20] Er zijn maatregelen die de vorige coalitie heeft genomen.

[2:05:32] De vorige staatssecretaris zei dat dit niet helpt.

[2:05:39] Ik zou heel erg veel behoefte hebben, en ik denk in principe iedereen die dit probleem wil oplossen, zet dan ook die keuzes ernaast, zodat je dan ook gaat kijken van oké, dan moeten we misschien die ambities anders invullen of misschien niet doen.

[2:05:53] Zou de staatssecretaris dat parallel mee kunnen nemen?

[2:05:56] De staatssecretaris.

[2:05:58] Ik ga kijken of we een mooi helder pakket kunnen maken over maatregelen, wat de impact is, wat de kosten zijn, et cetera.

[2:06:05] En slimme straffen gaat niet alleen maar over het wetsvoorstel, dat kom ik zo nog op terug, daar kun je voor- en tegenstanders voor hebben, maar het gaat natuurlijk over het hele palet, over andere soorten strafvoorzieningen met andere regimes voor een bepaalde fase van de straf ten uitvoerlegging, et cetera.

[2:06:22] Laten we proberen daar zo goed mogelijk een pakket van te maken.

[2:06:24] Mijn doel is om zo transparant mogelijk te zijn van hey, dit zijn opties, dit is de impact daarvan, en weet waarvoor u kunt kiezen.

[2:06:32] Dat lijkt mij, gezien de bijzondere fase waar we nu in terechtkomen, van belang.

[2:06:38] Vooral omdat als de Kamer kiest, zelfs als er nog geen kabinet is, maar wel budgetten verschuift, dan kunnen we ook meters gaan maken.

[2:06:45] We moeten niet gaan wachten.

[2:06:46] Daarvoor is de situatie gewoon te ingewikkeld, denk ik.

[2:06:49] Mevrouw Weijenaars.

[2:06:51] Ja, dank u wel, meneer de voorzitter.

[2:06:53] Ik had zelf nog een vraag aan de staatssecretaris over die capaciteit waar hij het over heeft op pagina 5, waar ik het al over heb gehad.

[2:07:01] 1923 twee persooncellen en 1936 zes persooncellen.

[2:07:07] Ik was eigenlijk wel benieuwd, die 36 zes persooncellen, zijn die allemaal momenteel ook in gebruik?

[2:07:13] En zo ja, wat voor soort gevangenen zitten daar nu in?

[2:07:18] Is dat bijvoorbeeld kortdurende detentie?

[2:07:20] Daar was ik wel benieuwd naar.

[2:07:24] Ik heb daar een heel blokje over uitgewerkt.

[2:07:27] Ik zit hem even te zoeken.

[2:07:31] Heb ik hem nog niet?

[2:07:36] Ik ga hem vinden.

[2:07:38] Die zespersoonscellen zijn er al een tijdje.

[2:07:43] Sinds 2004.

[2:07:45] Dat is een apart detentieconcept.

[2:07:48] Die zijn by design zo gebouwd dat je daar met zes personen op een cel kunt verblijven.

[2:07:56] Dat werd toen als onderdeel van het programma Modernisering Sanctietoepassingen bedacht.

[2:08:01] Meer dan dat hebben we ook niet.

[2:08:03] Of ze allemaal bezet zijn, weet ik eigenlijk niet, maar ik dacht het wel.

[2:08:07] Ja, ze worden volledig benut.

[2:08:09] Dat is toch handig als je een ambtenaar hebt die alles weet.

[2:08:11] Die wijst dan op het antwoord.

[2:08:13] Nee, die worden allemaal benut.

[2:08:15] Het is wel goed om te zeggen dat zes persoon cellen klinkt prachtig.

[2:08:18] Dan denk je, als we daar nog meer van bouwen, dan kunnen we heel veel meer mensen opsluiten.

[2:08:24] Dat lijkt in de praktijk niet zo te zijn.

[2:08:26] Je hebt ongeveer hetzelfde hoeveelheid personeel nodig.

[2:08:28] Als je de gedetineerden opsluit in een zespersoonscel, om ze veiliger te houden dan wanneer je ze in een reguliere tweepersoons- of eenpersoonscel opsluit.

[2:08:36] Dus een tweepersoons en eenpersoons zit volgens mij wel wat verschil in personeel, maar bij zespersoons ook niet.

[2:08:41] Dus de echte winst daarin is minder groot dan je zou denken.

[2:08:46] Maar we hebben ze wel.

[2:08:47] En als we met elkaar bedenken, ja, maar dat is toch een concept wat verdere uitwerking, behoeftelijk in de toekomst, kunnen we dat natuurlijk ook meenemen.

[2:08:55] Mevrouw Wijnals.

[2:08:56] Ja, dat zou ik inderdaad wel graag willen, want ik zou inderdaad denken volgens mij 36 x 6, 216 even snel gerekend.

[2:09:03] Dat zijn een heleboel plekken.

[2:09:06] Dus ik zou wel benieuwd zijn als we inderdaad zouden kiezen, zeker voor de kortdurende detentie voor meerpersoonscellen, wat dat dan zou betekenen.

[2:09:14] De staatssecretaris kan toezeggen dat hij dat zou willen meenemen graag.

[2:09:19] Ja, dat wil ik.

[2:09:20] Ik doe wel een kleine winstwaarschuwing, want zoals ik net al zei, de norm, de personeelsnorm, namelijk het aantal medewerkers per het aantal gedetineerden, wordt daar niet anders van.

[2:09:32] Het personeelsgebrek wordt daardoor niet meteen opgelost.

[2:09:35] Het gebouw heeft wel een andere inrichting, dus dat zou wellicht wel een oplossing kunnen zijn.

[2:09:40] We hebben eerder feitelijke vragen gesteld over extra capaciteit, vrij spelen door bijvoorbeeld

[2:09:54] Je detineerde elke dag twee uur eerder insluiten.

[2:09:57] Dan zou je het hebben over extra capaciteit van 325 fte, 460 capaciteit in totaal.

[2:10:05] Dat lijken mij echt enorme aantallen.

[2:10:09] De vorige staatssecretaris was hier niet zo happig op.

[2:10:11] Overigens op heel veel van dit soort punten niet.

[2:10:15] En ik ben benieuwd of de staatssecretaris wel bereid is om hier serieus naar te kijken.

[2:10:20] Want ja, de BBB heeft hele, hele grote moeite ermee als gevangenen eerder vrijkomen.

[2:10:26] En ik denk dan ook aan het femicidedebat wat we afgelopen maandag samen hebben gevoerd.

[2:10:32] En dan is het te kort op de bocht om te denken van ja, laat ze maar wat eerder vrij.

[2:10:36] Dat heeft grote gevolgen, vooral ook voor de slachtoffers.

[2:10:40] De staatssecretaris.

[2:10:44] Voorzitter, ook voor dit punt geldt, je kunt dit soort keuzes maken, maar je kunt niet één op één denken dat je daardoor minder personeel nodig hebt.

[2:10:54] Het heeft ook consequenties op wat het doet met mensen, hoe mensen zich gaan gedragen en ook wat het doet met de veiligheid van het personeel.

[2:11:02] Maar we hebben niet de luxe om te stoppen met nadenken.

[2:11:05] Dus in het nadenken over andere retentieconcepten wil ik deze absoluut meenemen.

[2:11:10] Mevrouw Lala.

[2:11:11] Dank je wel, voorzitter.

[2:11:14] Het antwoord van de staatssecretaris op de vraag van mevrouw Wijnas met betrekking tot de zes persoonstellen verbaast me wel enigszins.

[2:11:21] En misschien is verbaasd te zacht uitgedrukt, want het verrust me zelfs te meer, omdat de staatssecretaris net heeft gezegd dat bij elke maatregel die hij noemt op de veiligheid toetst.

[2:11:34] En als je dan gaat kijken naar een cel met zes gevangenen, en ik heb hier een aantal citaten van medewerkers,

[2:11:40] En van het personeel dat zegt een cel met zes gevangenen veroorzaakt veel druk.

[2:11:44] Er is maar één toilet op zes personen.

[2:11:46] Mensen raken geïrriteerd en gestrest.

[2:11:48] Zit grotendeels achter een deur.

[2:11:50] Ik heb weleens meegemaakt dat een jongen, een gedetineerde daar is verkracht.

[2:11:54] En vervolgens moet het personeel die deur openmaken.

[2:11:56] En dan?

[2:11:58] Kan de staatssecretaris hierop reflecteren?

[2:12:01] De staatssecretaris.

[2:12:02] Het is niet voor niks dat ik zeg dat ook bij een zespersoonscels de personeelsnorm niet omlaag gaat.

[2:12:07] Je hebt wel degelijk hetzelfde soort personeel nodig om te zorgen dat gedetineerden hun detentie op een veilige manier kunnen doorbrengen en het personeel veilig blijft.

[2:12:18] In algemene zin, in de discussie over meerpersoonscellen, niet iedereen is geschikt voor een meerpersoonscel.

[2:12:25] Dus het idee dat je, als je maar altijd meerpersoonscellen creëert, je dan makkelijker veel gedetineerden kunt plaatsen en dat je daar geen rekening hoeft te houden met de aard van de gedetineerden, dat klopt niet.

[2:12:37] En op het moment dat er dingen misgaan, dan is er wellicht ook in de plaatsing zijn dingen niet goed gegaan.

[2:12:41] Dus inderdaad, een zespersoonscel kan wel, maar lang niet elke gedetineerde is daarvoor geschikt.

[2:12:47] En daar zullen we toch kritisch op moeten blijven.

[2:12:48] Ten aanzien van personeel, uitstroom en instroom daarvan.

[2:13:04] Wanneer is de DJI nu op de personeelscapaciteit die de staatssecretaren graag zou zien, vraag van D66.

[2:13:12] Het goede nieuws is dat de instroom bij DJI de afgelopen jaren hoger is dan de uitstroom.

[2:13:18] En dat geldt ook voor 2025.

[2:13:20] Dus dat is gewoon positief.

[2:13:24] Ik kan geen hard moment geven waarop ik verwacht dat DIO op de wenselijke personeelscapaciteit zit.

[2:13:30] Dat zou ik graag doen, maar ik weet het nog niet.

[2:13:33] Er zitten ook te veel factoren in waar ik geen invloed op heb.

[2:13:36] Ik vind het wel positief dat we de instroom hebben.

[2:13:38] Ik vind het ook belangrijk dat we blijven vertellen dat het mooi werk is, belangrijk werk is.

[2:13:41] En een werk waar wij ook trots op mag zijn.

[2:13:44] Maar we zullen in ieder geval alles op alles moeten blijven zetten om die werving op niveau te houden.

[2:13:50] En dat doen we conform het wervingsplan waar de Kamer eerder om heeft gevraagd.

[2:13:54] We moeten los daarvan ook gewoon eerlijk zijn.

[2:13:56] De overheid vraagt ook op heel veel plekken om personeel.

[2:13:58] We willen extra mensen bij defensie, we willen mensen bij politie.

[2:14:03] Dat schuurt.

[2:14:05] Maar ik zie wel dat mijn dure plicht om in ieder geval duidelijk te maken dat werken bij DHI de moeite waard is en dat we alle inspanningen blijven verrichten om te zorgen dat hier nieuwe goede mensen komen en dat ze ook vooral blijven.

[2:14:18] We gaan het hebben over noodgevangenissen.

[2:14:20] Ik heb nu al vragen gehoord van de heer Elian, maar ook van de heer Eerdmans.

[2:14:25] We hebben geen hoeveel urgentie gegeven die nou... Nou ja, weet je, noodgevangenis is echt een van de manieren om capaciteit uit te breiden.

[2:14:31] Dus ik doe het heel graag.

[2:14:33] Op dit moment wordt een noodgevangenis in PI Zuidoost, locatie Terpil, onderzocht, waar mogelijk zestig extra plekken gerealiseerd kunnen worden.

[2:14:40] En er is mogelijkheid tot aanbieden van arbeid.

[2:14:42] Dus deze plekken zijn geschikt voor een regulier gevangenisregime.

[2:14:45] Dus dat is positief.

[2:14:46] Maar voordat er over kan worden gegaan tot de bouw van de noodgevangenis, dient er, daar gaan we, een omgevingsvergunning verleend te worden, waarbij ook wordt gekeken naar de stikstofuitstoot.

[2:14:55] En de heer Eepmans zuchtte daar al bij, volgens mij in de vorige ronde.

[2:15:02] Ik deel het, maar het is wel zoals het is.

[2:15:03] En pas wanneer de uitkomsten van het onderzoek positief zijn, kan er gebouwd worden.

[2:15:06] En dat is op dit moment nog zeer onzeker.

[2:15:08] En mede daarom moeten we ook kijken naar andere mogelijkheden, zoals een detentieboot.

[2:15:12] We moeten elke keer opnieuw dit soort opzichten wel bekijken, serieus nemen en best in te passen tussen andere maatschappelijke belangen.

[2:15:20] Daar vind ik soms persoonlijk wat van, maar als staatssecretaris heb ik het er wel op dit moment mee te doen.

[2:15:26] Daar de stikstofruimte niet is, kunnen wij niet zomaar een gevangenis neerzetten.

[2:15:30] Laten we hopen dat het ons lukt om die ruimte wel te gaan vinden en meters te maken.

[2:15:36] Ik heb het goed dat wij voor militaire oefenterreinen juist wel die uitzondering willen maken.

[2:15:45] De staatssecretaris.

[2:15:46] Ik zit hier niet met een heel deskundige pret op ten aanzien van militaire oefenterreinen.

[2:15:51] Maar ik wil wel toezeggen dat we uitzoeken hoe dat precies zit.

[2:15:54] En dan kom ik later met een reactie op terug.

[2:15:58] Maar ik doe daar echt een enorme winstwaarschuwing bij.

[2:16:01] Natuurlijk kan ik het uitzoeken.

[2:16:03] Maar in de basis is die stikstofruimte er niet.

[2:16:05] En het gaat waarschijnlijk ook niet lukken om een oneindige kerstboom een uitzondering op te tuigen.

[2:16:10] Ook niet als ik dat wil.

[2:16:11] Maar ik ben wel bereid om het uit te zoeken.

[2:16:13] Dan mogen we ook noteren wanneer wij dan daar een brief over kunnen verwachten.

[2:16:22] Dat doen we bij het volgende debat, ruim voor het volgende debat over de gevangenisbeheersing in ieder geval.

[2:16:26] En als ik het eerder weet, dan stuur ik gewoon die brief.

[2:16:38] Ik ben zo gewend om mijn knopjes steeds uit te doen.

[2:16:41] Ik ben er niet aan gewend om zo lang uit behoefte te zijn in dit huis.

[2:16:43] Dat hoort.

[2:16:43] Dat is toch even wennen?

[2:16:44] Dus de kijker thuis denkt, waar is die man steeds gebleven?

[2:16:47] Dan doe ik het knopje weer aan, dan kom ik volgens mij... Zo werkt het toch?

[2:16:49] Ja, precies.

[2:16:50] Oké, goed.

[2:16:52] Oké, rondom het vervelende onderwerp van het eerder heen zenden.

[2:16:58] Ik heb een vraag van het NRC, wanneer de regeling daarom trendt.

[2:17:01] Met een verschrikken afkorting de RTVI.

[2:17:04] Is die in werking getreden en in dit jaar onder welke voorwaarden?

[2:17:07] Dat is een nette regeling die is al gepubliceerd en die is sinds medio juli in werking getreden.

[2:17:12] Dus dat kunt u ook nalezen.

[2:17:14] Als mensen behoefte aan hebben dat ik de contouren daarvan hiervoor lees, dan doe ik dat graag.

[2:17:18] Maar ik denk dat we het gewoon ook kunnen nakijken, toch?

[2:17:20] Ja, doen we dat ook.

[2:17:24] Vraag van jaar in de twintig.

[2:17:29] Of ik kan garanderen dat mensen die een ernstig gewelds en of zedendelict hebben begaan, dat die niet eerder worden heen gezonden.

[2:17:39] En mijn antwoord daarop is ja, dat kan ik garanderen.

[2:17:42] Dat doen we niet.

[2:17:44] En dat is ook opgenomen in die regeling en we houden ons daar.

[2:17:49] En de vraag die daarop volgde was, worden slachtoffers geïnformeerd over eerdere heenzendingen?

[2:17:53] Het antwoord daarop is ja, tenzij slachtoffers dat niet willen.

[2:17:56] Sommigen willen dat niet, maar in principe dus wel.

[2:18:04] Zowel NS als PVV stipten aan dat als je gedetineerden twee weken eerder vrijlaat, zou er dan niet spaar kunnen zijn van een soort tweedeling.

[2:18:13] Het DJI heeft een beleidskader opgesteld waarin de selectiecriteria en uitsluitingsgronden voor eindverlof zijn opgenomen.

[2:18:21] En hierin zijn maatregelen opgenomen om rechtsongeleidheid tussen gedetineerden te voorkomen.

[2:18:26] Zo wordt op landelijk niveau periodiek gekeken naar de bezettingsgraad van alle penitentiaire inrichtingen om te bepalen of eerder heenzenden noodzakelijk is.

[2:18:33] De maatregel wordt vervolgens toegepast in alle penitentiaire inrichtingen en voor alle gedetineerden die binnen de voorwaarde aanmerking komen voor heenzenden

[2:18:40] willenkeur te voorkomen.

[2:18:41] Dus niet zodat je in de ene BNTS-inrichting meer kans maakt op voortijdige heenzenden dan in de andere.

[2:18:50] Even ter verduidelijking.

[2:18:53] De vraag van de PVV was niet zozeer dat we ons zorgen maken dat de ene gevangene eerder vrij wordt gelaten.

[2:18:59] en dat dat dan discriminatie zou zijn ten opzin van de anderen.

[2:19:02] Dat is niet de reden waarom ik het vroeg.

[2:19:04] De reden waarom ik het vroeg is... hoe kan het dat de overheid een gerechtelijke uitspraak... gedeeltelijk gewoon besluit niet uit te voeren?

[2:19:14] En hoe kan de overheid dan tegelijkertijd van burgers verwachten... dat ze zich netjes aan de wet houden... als ze bijvoorbeeld een paar kilometer te hard hebben gereden... en geconfronteerd worden met een prent van 90 euro?

[2:19:26] Daar is de overheid niet zo vrijgevig in om te zeggen van nou weet je, betaal maar een gedeelte ervan.

[2:19:34] En waarom bij criminelen wel, maar bij mensen die hard werken en per ongeluk iets te hard hebben gereden of wat meer belasting moeten betalen, niet.

[2:19:45] Dan past dit antwoord niet bij de vraag van de heer Van Dijk, maar wel bij de vraag van mevrouw Bruining.

[2:19:50] Maar op deze vraag geef ik ook graag antwoord.

[2:19:54] Dit is een paardenmiddel.

[2:19:56] En dit is geen mooi middel.

[2:19:58] Want mensen die straf hebben gekregen voor een bepaalde duur, horen die straf voor die periode ook uit te zetten.

[2:20:02] Dat deel ik volledig met de heer Van Dijk.

[2:20:05] Wat we niet met elkaar delen is dat de heer Van Dijk zegt, het is niet nodig om dit middel in te zetten.

[2:20:08] En ik kom tot de conclusie, en die van mijn voorgangers komen tot de conclusie, en ik kan daar nu nog niet van wegbewegen,

[2:20:14] dat dit paardemiddel op dit moment, tot mijn grote spijt, nodig is.

[2:20:19] Maar het is vraag is het niet.

[2:20:26] Volgens mij hebben we het hier al over gehad.

[2:20:28] Deze heb ik al beantwoord.

[2:20:30] Ik ga door.

[2:20:33] Ik vraag eerst sneller over de problemen rondom de zelfmelders.

[2:20:36] Op welke termijn is de achterstand ingelopen?

[2:20:38] En wanneer komen de verjaringstermijnen tegen?

[2:20:42] De heer Snel heeft net goed gezien dat vanwege het capaciteitstekort bij de DII sinds 6 december 2023 geen mannelijke volwassen zelfmelders worden opgeroepen en daardoor is een voorraad ontstaan.

[2:20:56] Zelfmelders waarbij het ten uitvoerlegingstermijn binnen een half jaar verstrijkt worden met prioriteit opgeroepen zodat verjaring wordt voorkomen en er wordt gewerkt aan het verlagen van de voorraad zelfmelders.

[2:21:06] door de gerealiseerde plekken met beperkt dagprogramma voor zelfmelders met straffen tot twee weken.

[2:21:11] En verder wordt momenteel gewerkt aan wijziging van regelgeving om hier ook zelfmelders met maximaal zes weken gevangenisstraf te kunnen plaatsen.

[2:21:18] En wanneer de totale achterstand is ingelopen hangt af van de capaciteitsontwikkelingen.

[2:21:22] Ik kan daar geen harde datum op geven.

[2:21:25] Daar kan de heer Sneller mij wel naar vragen en ik zie dat hij dat heel graag wil, maar ik kan hem dat niet precies vertellen.

[2:21:31] De heer Sneller.

[2:21:33] De heer, ik zeg het niet in de microfoon, maar iemand zegt inderdaad, hoe hoog is de achterstand nu?

[2:21:38] We hebben hier, ik zei, peldatum 16 juni zijn de detentiejaren voor de arrestanten maatregel.

[2:21:44] Ik neem aan dat die 600 detentiejaren van de zelfmeldingsmaatregel wel actueel is.

[2:21:49] Maar de staatssecretaris zei, gezien de bijzondere positie, demissionair, wil ik zo transparant mogelijk zijn.

[2:21:54] Ik vind het gewoon niet zo transparant wat nou de verwachtingen zijn.

[2:21:57] en hetzelfde voor de instroom-uitstroom, wanneer we zo'n maatregel weer kunnen gaan afschaffen, of wat de verwachtingen zijn en wat de prognoses zijn.

[2:22:07] Ik zie alleen maar dat het staatje tekort neemt verder toe.

[2:22:11] Maar wanneer gaan we nou dingen inlopen?

[2:22:14] Hebben we het over 2030, hebben we het over 2035?

[2:22:17] En ja, ik snap dat er variabelen zijn, maar er wordt nu geen scenario geschetst, geen niks.

[2:22:23] De staatssecretaris.

[2:22:24] Dat scenario schud ik nu ook niet zo maar uit mijn mouw.

[2:22:26] Maar ik kan mij de behoeften daartoe wel voorstellen.

[2:22:29] Het eerlijke antwoord is dat ik pas een scenario kan gaan schetsen... op het moment dat we meer grip hebben op de uitbreiding van de capaciteit.

[2:22:35] Als we weten hoe dat scenario eruitziet, kunnen we deze tijdlijn ook gaan tekenen.

[2:22:39] Dus dat is gewoon mijn eerlijke antwoord dat ik hier moet geven.

[2:22:45] Even op basis van de scenario's.

[2:22:48] Want het geld wat er nu is, is er nu?

[2:22:52] dan is het scenario dat het alleen maar verder oploopt en dat we helemaal niks gaan inlopen.

[2:22:58] Dat is dan ook het scenario wat er geschetst had kunnen worden.

[2:23:01] Naar hoeveel detentiejaren de verwachting dan is waar we ultimo 2025 staan, et cetera.

[2:23:06] Dus dat bedoel ik ook met inzicht verschaffen in een soort nul scenario.

[2:23:10] En inderdaad, als we Almere wel krijgen, et cetera.

[2:23:13] En dat is ook inderdaad wat ik hoop dat de staatssecretaris dan kan geven aan de Kamer.

[2:23:17] En waar ik eigenlijk wel op had gehoopt hier, waar ik ook zijn voorganger naar heb gevraagd.

[2:23:22] De staatssecretaris.

[2:23:25] Ja, voorzitter.

[2:23:27] Ik kan mij die wens van de heer Sneller wel voorstellen.

[2:23:29] Dus ik ga mij ervoor inzetten dat als we deze scenario's voor de toekomst gaan ontwikkelen dat we deze trend daar gewoon netjes in meenemen.

[2:23:37] Zo goed en zo kwaad als dat gaat.

[2:23:39] Want we zitten wel met veel onzekerheden.

[2:23:41] En ik wil ook niet een lijnen gaan tekenen die op papier prachtig uitzien of even rampzalig als we niet precies weten.

[2:23:48] Maar ik wil proberen daar een eerlijk scenario voor te maken.

[2:23:56] Over datzelfde staatje waar de heer Sneller aan refereert, daar zie je het tekort alleen maar verder oplopen.

[2:24:08] Dat viel mij ook op.

[2:24:09] We vragen daarnaar en de staatssecretaris zegt dat het zijn intentie is om het in te lopen.

[2:24:15] Met welke maatregelen dan?

[2:24:17] Er komt een menukaart, hartstikke goed, ook ik vraag me af waarom hebben we die niet eerder gehad.

[2:24:22] Maar in reactie op een vraag van de heer Eerdmans, zei de staatssecretaris juist, nee, ik wil niet langer dan 14 dagen mensen vrij laten.

[2:24:30] Nee, dat wil natuurlijk helemaal niemand.

[2:24:31] De vraag is alleen, hoe eerlijk is de staatssecretaris hier?

[2:24:34] En hoe realistisch is dat scenario dat het niet langer gaat worden dan die 14 dagen?

[2:24:37] Dus daar willen we graag een reactie op.

[2:24:40] Als mede, de toezegging vraag ik dan ook hier, gaat het wel langer worden dan 14 dagen?

[2:24:44] Want dan vind ik dat de Kamer per omgaande daarover geïnformeerd moet worden.

[2:24:46] Laten we die afspraak dan toch ook maken?

[2:24:52] Ja, voorzitter.

[2:24:55] Sowieso.

[2:24:56] heeft de Kamer er recht op als dingen zich ontwikkelen die anders zijn dan ik hier voorspiegel, dat die daarvan op de hoogte wordt gebracht.

[2:25:03] Dus dat lijkt mij niet meer dan logisch.

[2:25:05] De ambitie is echt om de maatregelen die we voorstellen zo snel en zo goed mogelijk te kunnen realiseren.

[2:25:13] En hoe snel we dat kunnen,

[2:25:14] Hoe beter de scenario's eruitzien en hoe meer vertraging, hoe ellendiger het is.

[2:25:17] Ik wil er alles aan doen, de komende periode dat ik in het ministerie zit, om iedere procedure, iedere stap die we zetten, in de versnelling te brengen.

[2:25:25] Elke vorm van vertraging eruit te halen, omdat we capaciteit nodig hebben.

[2:25:30] En daarnaast zal er nog meer nodig zijn om dat werk tot uitbreiding te komen.

[2:25:34] En daarvoor zijn ook extra middelen nodig.

[2:25:35] En dat heb ik ook toegezegd.

[2:25:36] Dat zal ik in kaart gaan brengen.

[2:25:38] Ik moet die werelden bij elkaar brengen om een scenario te kunnen schetsen waarin uiteindelijk de verbeteringen komen.

[2:25:46] En dat doen we dan wel in een bepaalde volgorde.

[2:25:48] De eerste stap die ik zou willen zetten is het terugdraaien van die 14 dagen maatregel.

[2:25:51] Dat is echt de allerhoogste prioriteit.

[2:25:53] Als we dat hebben ingelopen, dan komen we toe aan andere problematieken die er zijn.

[2:25:58] Maar wel in die volgorde.

[2:26:07] De heer Van Dijk zei dat het niet nodig is.

[2:26:12] U kunt ook inzetten op meer persoonscellen.

[2:26:15] En dan is het probleem opgelost.

[2:26:19] Een eerlijke antwoord is, waar het verantwoord kan, hebben wij de... Qua verzobering, waar het verantwoord kan, wordt al verzoberd.

[2:26:29] Daar zijn we hard mee bezig.

[2:26:31] En ook extra meerpersoonscellen worden ingezet waar dat mogelijk is en verantwoord kan.

[2:26:38] Naar alle eerlijkheid, dat kan gewoon niet altijd.

[2:26:41] Niet iedere cel is geschikt.

[2:26:43] Een meerpersoonscel is meer dan een eenpersoonscel met een stapel bed.

[2:26:47] Er is iets meer voor nodig en ook voor het personeel is daar wat voor nodig.

[2:26:51] En ook niet iedere gedetineerde is geschikt voor een meerpersoonscel.

[2:26:58] Daarnaast wordt nog ingezet op een sober detentieconcept voor kort gestrafte zelfmelders.

[2:27:02] En hier spraken van een beperkt beveiligingsregime met minder activiteiten voor gedetineerden.

[2:27:05] Dat doen ze ook.

[2:27:06] En op veel plaatsen vanwege personeelstekort is al geen avondprogramma meer voor gedetineerden.

[2:27:11] En een verdere versobering van het dagprogramma acht ik in het kader van orde, veiligheid in de inrichtingen niet verantwoord.

[2:27:18] Interruptie van de heer Van Dijk.

[2:27:21] De staatssecretaris beweert hier dat niet elke eenpersoonscel geschikt is voor tweepersoonsbezetting.

[2:27:30] Hoe analyseert de staatssecretaris dan de opmerking of de constatering van de Commissie van Toezicht op het gevangeniswezen dat in principe elke cel in Nederland, gemiddeld 10, 12 vierkante meter,

[2:27:45] geschikt is voor tweepersoons bezetting en dat dat in de praktijk gerealiseerd kan worden door het plaatsen van een stapelbed.

[2:27:54] Dat heb ik niet verzonnen, zegt de Commissie van Toezicht op het gevangeniswezen.

[2:27:58] En als de staatssecretaris dat dan hier bestrijdt, dan wil ik wel graag horen sinds wanneer dat het veranderd is, dat standpunt.

[2:28:05] Ik heb zelf een blik geworpen op een gevangenis waar zowel twee-persooncellen als één-persooncellen zijn, zoals in Krimpen.

[2:28:14] Je ziet het verschil.

[2:28:15] Daar is maximaal binnen de concepten van de één-persooncellen de ruimte gezocht om er twee-persooncellen van te maken, op een manier dat het voor gedetineerden nog net te doen is, maar ook voor het personeel qua veiligheid vol te houden is.

[2:28:28] En niet iedere cel is daarvoor geschikt.

[2:28:30] Er is meer nodig dan alleen maar een stapel bed.

[2:28:32] Het doet iets met de populatie.

[2:28:34] En het doet ook iets met de manier waarop penthesia-inrichtingswerkers hun werk kunnen doen en veilig kunnen zijn.

[2:28:40] Daar zitten gewoon grenzen aan.

[2:28:41] En daar hou ik mijn vast.

[2:28:43] Daar waar het kan, heb ik niks tegen meerpersonencellen.

[2:28:46] Maar het kan niet altijd.

[2:28:52] Ik ga u toch verwijzen naar de tweede termijn.

[2:28:54] Ik snap dat dit niet helemaal het antwoord is waar u op had gehoopt.

[2:28:57] Misschien ook niet precies de vraag beantwoord.

[2:28:58] Maar als we nu doorgaan, dan is er ruimte in de tweede termijn.

[2:29:01] Goed, dan vraag ik de staatssecretaris verder te gaan.

[2:29:13] Maar misschien dat de heer Van Dijk alsnog een beetje hoort wat ik wil.

[2:29:17] Ten aanzien van de meerpersoonscellen.

[2:29:21] Want binnen de kaders heeft D.I.

[2:29:23] afgelopen tijd wel maximaal gekeken wat mogelijk is.

[2:29:26] Een meerdere van u heeft daaraan gerefereerd.

[2:29:29] Dat heeft geleid tot honderd extra plaatsen in diverse potentiële inrichtingen.

[2:29:36] Maar dat had ook te maken met het extra personeel dat voor een deel nodig is om dat te kunnen doen.

[2:29:41] En dat is gelukkig gelukt.

[2:29:43] Met name in het oosten van het land en door personeel flexibel in te zetten.

[2:29:47] En er zijn wat verbouwingen geweest waardoor ook meer personencellen beschikbaar zijn gekomen.

[2:29:52] Het is wel goed om te weten, en dat zei ik net ook al...

[2:29:56] Het is niet alleen een meerpersoonscel door de inrichting daarvan.

[2:30:02] Het heeft ook te maken met of een gedetineerde daar geplaatst kan worden.

[2:30:05] Niet iedereen is daarvoor geschikt.

[2:30:07] En je neemt soms grote risico's als je daar tegen de adviezen in toch mensen op een meerpersoonscel plaatst.

[2:30:14] Dus daar waar het kan, doen we het.

[2:30:16] We zoeken maximaal de ruimte op daar waar het kan.

[2:30:18] En dat is het.

[2:30:20] Dus qua verzobering ook nog.

[2:30:22] Waar het verantwoord kan, wordt al verzoberd.

[2:30:25] en zo zet ik in op een soberdetentieconcept voor kortgeschraften en zelfmelders.

[2:30:32] Toch geen vervolgvraag.

[2:30:33] Dan ga ik door naar een onderwerp dat ook veel aan is aangeraakt, dat zijn de renovaties.

[2:30:40] Ik heb onder andere vragen van CDA en BBB daarover.

[2:30:42] Hoe gaat u voorkomen dat de 3000 cellen die dringend renovatie nodig hebben definitief gesloten worden, nu er slechts budget is om duizend plekken aan te pakken?

[2:30:51] Het streven is, maar dat mag duidelijk zijn, om zo min mogelijk plekken te laten uitvallen.

[2:30:54] Het liefst geen enkele.

[2:30:56] En eerder heeft mijn voorganger de Kamer geïnformeerd dat geld binnen de DIR verdeeld is.

[2:31:01] En hierdoor kunnen duizend cellen in een gevangenswezen worden gerenoveerd.

[2:31:06] Maar we hebben nog wel drieduizend te gaan.

[2:31:07] Dus dat blijft spannend.

[2:31:10] Want daarvoor, als we die echt nog willen aanpakken, hebben we wel structureel extra budget nodig.

[2:31:15] Het goede nieuws is wel dat we tot aan het voorjaar van 2026 gewoon dekking hebben om de renovaties te doen, deze duizend cellen.

[2:31:22] Dat komt goed.

[2:31:23] Je moet het wel vooruit plannen, maar in het voorjaar van 2026 zullen we toch, als we meer cellen willen renoveren, op zoek moeten gaan naar meer geld.

[2:31:31] Ik zal het ook opnemen in de overzicht.

[2:31:38] Er werd nog gevraagd door BBB op basis van welk criteria wordt bepaald... welke cellen wel en welke niet gerenoveerd worden.

[2:31:44] We beginnen met de cellen met de hoogste urgentie.

[2:31:47] Er wordt onder andere gekeken naar het vervangen van beveiligingsinstallaties... brandveiligheid en de staat van het onderhoud van de gebouwen.

[2:31:53] De veiligheid en gezondheid van het personeel en gedetineerden staan voorop.

[2:31:57] Het is gewoon wel goed om te weten, ik denk dat de meeste mensen dat wel weten... maar een gevangenis slijt.

[2:32:02] Die slijt echt en die slijt best hard.

[2:32:04] We hebben heel veel gevangenissen uit de jaren 90.

[2:32:06] Als iemand een huis koopt, een jaren negentig huis koopt op dit moment, en dat is nog in originele staat, je komt het wel eens tegen op funda.

[2:32:13] Het eerste wat mensen doen is het hele huis over open halen, andere verwarming erin, andere kabels erin trekken, omdat het nodig is.

[2:32:19] Als je dat huis gevangen is, is het nog harder nodig.

[2:32:21] We moeten echt wat gaan doen om de woel veilig te houden en de woel beter te brengen.

[2:32:30] Goed.

[2:32:30] Als het toch over renovatie is, hebben we nog een vraag van BBB.

[2:32:32] Kan de staatssecretaris bij iedere renovatie kijken of het mogelijk is om één persoon cellen om te bouwen tot twee of drie persoon cellen?

[2:32:39] Het antwoord daarop is op zich ja.

[2:32:41] Dus daar waar het kan, zijn we er absoluut toe bereid om te kijken.

[2:32:44] Kunnen we dat uitbreiden?

[2:32:45] Maar steeds wel met het disclaimer dat niet ieder gedetineerde over meer persoon cel kan.

[2:32:49] Dus het is geen magic bullet waarmee je alles oplost.

[2:32:52] Maar als we toch bezig zijn en je kunt door anders inrichten meer persoon cel creëren, dan zijn we daar niet op tekenen.

[2:32:58] Dus neem er zeker mee.

[2:33:00] Maar als het kan, en als het kan met de populatie, en als het veilig kan.

[2:33:04] Elke keer langs die lijn.

[2:33:07] De heer Edelmans vroeg nog hoe het nou gaat met kijken naar Estland.

[2:33:10] We hebben al eens eerder in het buitenland gekeken.

[2:33:13] Met Estland zijn we niet uitgekomen.

[2:33:14] Ik kan heel meer details treden voor de liefhebbers.

[2:33:17] Er waren wel zelf, maar die konden we om verschillende redenen niet fatsoenlijk in gebruik nemen.

[2:33:21] Deels ook juridisch.

[2:33:22] Een ingewikkelde juridische vraagstuk.

[2:33:26] Maar het blijft wel een interessant vraagstuk.

[2:33:28] Wellicht zou het wel kunnen ooit een keer ergens.

[2:33:30] Dan zijn we daar niet per definitie op tegen.

[2:33:32] Dus het is niet een principele keuze dat we het niet doen.

[2:33:35] Maar het moet wel kunnen en mensen moeten wel op een manier worden gedetineerd die ook passend is voor Nederlandse gedetineerden.

[2:33:46] En dan nu de vraag van het CDA.

[2:33:47] Hoe staat het tegenover elektronische detentie als hoofdstraf?

[2:33:50] Maar volgens mij hebben wel meer mensen hier vragen over gesteld, want het wetsvoorstel slimme straffen is natuurlijk niet alleen van het CDA, maar van meerdere Kamerleden hier.

[2:34:00] Ik ga het niet appreciëren, dit voorstel, wetsvoorstel hier.

[2:34:04] Dat doe ik niet.

[2:34:05] Wat ik wel toe zeg, dat ik alle bijstand laat verlenen om te zorgen dat dit wetsvoorstel zo snel mogelijk voldragen en wel naar de Kamer kan.

[2:34:13] Omdat we ons simpelweg niet kunnen permitteren om opties niet te laten beoordelen die we nodig hebben om aan de capaciteit te kunnen voldoen.

[2:34:20] En het is dan aan de Kamer om het wetsvoorstel aan te nemen of te verwerpen.

[2:34:27] Ik verleen bijstand om het wetsvoorstel voldragen te kunnen laten zijn.

[2:34:33] of ik zelf heel enthousiast ben over de elektronische detentie als hoofdstraf.

[2:34:38] Daar laat ik mij nu niet echt over uit.

[2:34:41] U ziet wat twijfel aan mijn kant.

[2:34:43] Aan de andere kant heb ik ook niet de luxe om dit soort maatregelen bij voorbaat af te wijzen.

[2:34:48] Ik vind echt dat de Kamer hier straks een uitspraak over moet doen in een nieuwe samenstelling.

[2:34:51] En dat lijkt mij het beste.

[2:34:54] Tot zover het blokje capaciteit.

[2:34:57] Mijn mapje is leeg, maar wellicht zijn er nog vragen vanuit de Kamer.

[2:35:02] Prima, ga ik door.

[2:35:09] Het gaat om een ingewikkeld onderwerp.

[2:35:12] Voortzet crimineel handelen vanuit de detentie.

[2:35:15] Ik weet dat de heer Elian daar zeer bij betrokken is.

[2:35:19] Niet bij het crimineel handelen zelf, maar bij de bestrijding daarvan.

[2:35:24] Ik heb Almere al beledigd.

[2:35:31] Bij de bestrijding van voortgezet crimineel handel vanuit detentie.

[2:35:41] Ik ben geschokt door de recente geweldsincidenten tegen DJI-personeel, waarbij in augustus vier DJI-medewerkers buiten de gevangensmuren geconfronteerd zijn met ernstige agressie en geweld.

[2:35:52] Ik ben niet de enige die het vandaag zegt, maar ik vind het wel belangrijk om namens het kabinet te zeggen dat dat volstrekt onacceptabel is.

[2:35:58] Achter ieder incident staat een mens, een collega met een gezin en een leven buiten het werk.

[2:36:05] DEI neemt ieder incident uit serieus.

[2:36:07] Er wordt opvang en ondersteuning geboden, aangifte gedaan en nauw samengewerkt met politie en justitie.

[2:36:13] Tegelijkertijd blijft DEI in de weerbaarheid en veiligheid van de medewerkers.

[2:36:17] Daarbij ondersteunt het ministerie van Justitie en Veiligheid de brede aanpak offensief tegen explosieven om aanslagen met explosieven tegen te gaan.

[2:36:27] Ook deze aanslagen kun je zien als een vorm van voortgezet crimineel handelen in detentie.

[2:36:32] Maar dat is een breder vraagstuk dan alleen dit.

[2:36:35] Maar ik wou hier wel even apart aandacht voor hebben.

[2:36:39] De aanpak van voortgezet crimineel handelen vanuit detentie is een speerpunt voor dit kabinet.

[2:36:44] Daarom is 16 miljoen structureel beschikbaar gesteld voor dit thema.

[2:36:48] Er is ook een belangrijke meldpaal bereikt.

[2:36:50] Dat weet iedereen die in deze commissie zit.

[2:36:53] Dat is de wijziging van de penitentiaire beginselenwet.

[2:36:56] Dat is op 8 juli door de Eerste Kamer aangenomen en die zal per 1 november 2025 in werking gaan treden.

[2:37:03] De nieuwe maatregelen zien op minimale communicatie en maximaal toezicht voor gedetineerden in de extra beveiligde inrichting en de afdeling intensief toezicht.

[2:37:11] Daarom is een belangrijke stap gezet om te komen tot betere bescherming van de samenleving, van advocaten en de mensen die werken bij de dienst in sociale inrichtingen tegen georganiseerde criminaliteit vanuit detentie.

[2:37:24] Zo wordt er visueel toezicht geïntroduceerd op het contact tussen deze gedetineerden en hun rechtsbijstandverleners.

[2:37:30] Wordt het aantal rechtsbijstandverleners in beginsel beperkt tot twee, wordt het aantal contactmomenten met de buitenwereld verregaand beperkt.

[2:37:38] Daarnaast blijf ik kijken naar kansen om het gevangeniswezen veiliger te maken.

[2:37:43] Ik wil een paar belangrijke ontwikkelingen noemen.

[2:37:46] Zoals toegezegd in het regeerprogramma is er flink geïnvesteerd om contrabanden en drones te weren.

[2:37:51] Denk aan de inzet van drones door DJI, drone detectie apparatuur en andere techniek die de beveiliging rondom een PI versterken.

[2:37:59] Daarbij wordt verkend of DJI over de bevoegdheid kan beschikken om zelf drones te kunnen verstoren en uit de lucht te kunnen halen.

[2:38:06] Het kabinet wil het onttrekken aan vrijheidsbeneming en elektronische monitoring strafbaar maken.

[2:38:11] Dit vetstel is uitgewerkt en 19 september in consultatie gegaan.

[2:38:14] En ook onderzoek ik naar aanleiding van de motie Elian Wilders of en onder welke voorwaarden een beperking kan worden ingevoerd van het aantocht gedetineerde in de extra beveiligde inrichting en de afdeling voor intensief toezicht die door dezelfde advocaat worden bijgestaan.

[2:38:30] Dat is niet eenvoudig, maar we willen het wel laten onderzoeken, omdat het belangrijk is.

[2:38:33] En tot slot organiseert mijn departement samen met het Italiaanse ministerie van Justitie en Europrise de internationale conferentie over voortgezet crimineel handelen in detentie.

[2:38:42] En die vindt in november plaats in Italië.

[2:38:46] Deze conferentie biedt de kans om verder te leren hoe andere Europese landen voortgezet crimineel handelen vanuit detentie tegengaan.

[2:38:54] Over dit onderwerp stelde de heer Elian een vraag over advocaten en hun apparatuur.

[2:38:59] Hij zei dat het verbod dat er zou zijn is nu van tafel en wat komt er dan in de plaats?

[2:39:06] Het DII werkt aan een aanpassing van het toegangsbeleid en dat betreft echt nog geen staand beleid.

[2:39:13] Het beeld vandaag ontstond.

[2:39:15] Een berichtgeving zei dat het laptopverbod zou worden ingetrokken.

[2:39:21] Dat verbod is er nog niet.

[2:39:23] Wel in de EBI en andere zeer beperkte detentieregimes, maar niet in de reguliere detentieregimes.

[2:39:30] Dus er is niks ingetrokken, maar het is er nog niet.

[2:39:33] Er wordt aangewerkt.

[2:39:36] Dat is de aanpassing waar ik het hier over heb.

[2:39:37] De wens om het toegangsbeleid aan te passen is tweeledig... om de verschillende toegangsregelingen te uniformeren... en de toegangsregelingen op bepaalde punten aan te scherpen... om contrabanden en voortgezet crimineel handelen vanuit detentie tegen te gaan.

[2:39:49] En daarbij zoekte je een balans tussen veiligheid van de inrichting enerzijds... en het op zo'n goed mogelijke manier kunnen uitvoeren... van de taken en werkzaamheden door de caterpartner anderzijds.

[2:39:57] Ten aanzien van de advocatuur wil DEI daarom maatwerk bieden... door het meenemen van één device toe te staan.

[2:40:03] Een uitzondering blijft de advocaat die in gedetineerde bijstaat... die verblijft in de extra beveiligde inrichting.

[2:40:09] In de extra beveiligde inrichting werken de advocaten... op een door DEI aangeleverde computer met een USB-stick... die door de Nederlandse orde van advocaat wordt verstrekt.

[2:40:16] Ten aanzien van de afdeling intensief toezicht zal door DEI worden bezien... of de reeds bestaande werkwijze op de extra beveiligde inrichting... ook daar moet gaan gelden.

[2:40:26] en ik hou de Kamer daarover op de hoogte.

[2:40:29] Dus dit gesprek loopt.

[2:40:32] Ik zie hier nog geen grote enthousiasme bij de heer Elian, maar dat is op dit moment.

[2:40:38] Soms ontstaat zoiets, maar soms ook niet.

[2:40:43] Onderwerp Veiligheidspersoneel, vragen van Partij van Arbeid, GroenLinks, SP en de VVD.

[2:40:47] Wat gebeurt er nou op dit moment om de medewerkers van DG te beschermen tegen geweld?

[2:40:52] Ik zal me in ieder geval als staatssecretaris samen met DJI onvermoeid blijven inzetten voor een veilige werkomgeving waarin medewerkers hun werk met vertrouwen en waardigheid kunnen uitvoeren.

[2:41:03] Zoals net al zei, neemt DJI die geweldsincidenten zeer serieus.

[2:41:07] Er wordt ondersteuning geboden, aangifte gedaan, nauw samengewerkt met politie en justitie.

[2:41:12] De DAI heeft de afgelopen jaren de personeelsveiligheid aangescherpt en goed belegt de behoeven van het personeelsbeveiligingsbeleid binnen de inrichtingen voor de medewerkers.

[2:41:24] En dat is belangrijk voor ieder incident, directe nazocht voor medewerkers.

[2:41:28] Aandacht voor herstel en veiligheid.

[2:41:33] De DAI verliest medewerkers die te maken krijgen met persoonlijke bedreiging of agressie niet uit het oog.

[2:41:39] en biedt daarvoor zorg op maat, naast diverse aanvullende maatregelen voor de veiligheid van de medewerkers.

[2:41:46] En om incidenten tegen te gaan, investeert DJI blijvend in de weerbaarheid en veiligheid van de medewerkers en er wordt mede dankzij het regeerprogramma gelden flink in geïnvesteerd.

[2:41:54] Ik hou het in de gaten, want de veiligheid van het personeel staat voorop.

[2:41:57] We moeten een heleboel doen.

[2:41:59] Maar eerlijkheid gebiedt natuurlijk wel dat geen enkele maatregel voldoende is op het moment dat er een bom aan je deur hangt.

[2:42:04] Als dat soort dingen gebeuren, dan blijft de schok gewoon enorm.

[2:42:10] En uiteindelijk zullen we moeten proberen te voorkomen dat dit soort verschrikkelijke geweldsincidenten plaatsvinden.

[2:42:18] Ik ga u onderbreken voor een interruptie van de heer Elian.

[2:42:20] Ik zocht even naar het moment.

[2:42:22] Het klopt dat ik niet zo enthousiast reageerde.

[2:42:26] De staatssecretaris is niet kwalijk.

[2:42:27] Zijn ondersteuning gaat misschien lachen.

[2:42:30] Ik trek het gewoon slecht als vanuit het kabinet wordt gezegd... kijk wat we allemaal doen en dan hoor ik dat.

[2:42:37] Er zijn drie mensen die daar heel hard aan getrokken hebben.

[2:42:45] Ik trek dat vrij slecht, want elke maatregel die de staatssecretaris noemde, dacht ik, minder contact.

[2:42:53] Maar het maakt niet uit.

[2:42:55] Waar het me wel om gaat, is de incidenten waar we het nu over hebben, de stap die nu criminelen zetten richting het bedreigen buiten de inrichting van personeel, laat zien dat voortgezet crimineel handelen zich evalueert.

[2:43:10] En waar ik me heel erg zorgelijk voor maak is, ook in het antwoord van de staatssecretaris,

[2:43:14] Er is een antwoord dat ik al heel veel hoor.

[2:43:15] We gaan een heleboel dingen doen en we kunnen een heleboel dingen.

[2:43:18] Maar het wordt er nog steeds niet heel erg beter op.

[2:43:22] Dus de oprechte vraag die ik aan de staatssecretaris heb is... wat gaat hij dan doen per 1 november wat anders is dan voorheen?

[2:43:30] Even los van het mindere contact dat wij zelf hebben afgedwongen.

[2:43:33] Maar wat gaat er nou gebeuren dat in Krimpen die medewerker niet bedreigd wordt?

[2:43:37] Wat doen we daar nu precies aan?

[2:43:39] Anders dan zeggen we vinden het heel erg.

[2:43:42] De staatssecretaris.

[2:43:44] Ik kan die frustratie van de heer Elian wel begrijpen, want we hebben hier gewoon te maken met een maatschappelijke trend die weerzinwekkend is en waarin het haast wel lijkt dat je steeds achter de feiten aanloopt, ondanks het feit dat regimes aan het veranderen zijn, aan het aanscherpen zijn, et cetera.

[2:44:02] Die stappen die we per 1 november zetten zijn heel wezenlijk en die moeten ook kans krijgen om zich in de praktijk te bewijzen en die moeten de eerste volgende stap zijn.

[2:44:14] In die niet voldoende moeten we nog verder kijken.

[2:44:17] Krijgen we het ooit helemaal dicht?

[2:44:20] Dat weet ik niet.

[2:44:21] Ik hoop het wel, in ieder geval ten aanzien van de meest gevaarlijke criminelen, dat we daar een regime nu hebben gecreëerd.

[2:44:27] Met eventueel nog het onderzoek wat ik net toezegde, na aanleiding van de motie van de heer Elian en Wilders, om eventueel volgstappen te zetten.

[2:44:34] Maar we moeten het echt de kans geven om zich te openbaren, omdat het echt wel een forse stap is in de aanscherping van het regime.

[2:44:42] Maar als de heer Erlian zegt, ja, in Krimpen gaat het niet om een EBI, het gaat om andere mensen, dan deel ik zijn zorg nog steeds.

[2:44:50] En als we precies zouden weten waar het om zat en we zouden zeggen, met deze maatregel komt het goed, dan zou ik hem graag willen nemen.

[2:44:59] Als het te maken heeft met die fases die naar binnen gaan, dan is dat wel dus op dit moment een stap waarmee we bezig zijn.

[2:45:05] Het is niet zo dat we daar stappen terug zetten.

[2:45:09] De heer Erlian.

[2:45:11] Dank, tot de volgende keer.

[2:45:14] Omdat ik de cijfers die ik nodig heb nog niet heb, zal ik aan de hand van een paar gevallen nog wel eens proberen te schetsen wat nou het probleem is.

[2:45:21] Ook op die reguliere afdelingen.

[2:45:22] Want daar wordt vergeten dat er ook hele grote criminelen zitten.

[2:45:25] En ik zal ook nog eens, wil ik echt bij stilstaan, die plaatsingsbeslissingen.

[2:45:29] Maar even over die devices.

[2:45:31] Het voelt voor mij wel als een stap terug.

[2:45:32] Want de orde van advocaten blaast dan heel hoog van toren.

[2:45:35] En het voelt wel, dus ik snap dat het een volgenomen maatregel was.

[2:45:38] En nogmaals, ik snap ook dat advocaten hun werk moeten doen, want die dossiers zijn giga en digitaal.

[2:45:43] Maar waarom zouden we niet uitstralen dat wij een deel hebben?

[2:45:54] Dat deel hebben jullie in de smiezen en we gaan ervoor zorgen dat wat jullie doen niet kunnen.

[2:45:59] Want wat zij doen is opdrachten naar buiten geven, mogelijk, waardoor een medewerker misschien bedreigd wordt.

[2:46:05] Of waardoor de drugshandel doorgaat.

[2:46:07] Dat kan als je zo je device omdraait en je kan gewoon je facetime gesprek voeren.

[2:46:13] Dus ik wil toch iets meer daadkracht horen.

[2:46:15] Gaan we toewerken naar een situatie dat advocaten uiteindelijk op beveiligde devices van DJI daar hun dossier kunnen lezen.

[2:46:25] Ik kan dat niet op dit moment een op een toezeggen.

[2:46:28] Dat is ook niet de stappen die nu gezet worden.

[2:46:30] Wel rondom EBI's en rondom de andere extreem beveiligde afdelingen.

[2:46:35] Op de andere deel loopt het gesprek nog.

[2:46:38] Laat ik het zo zeggen.

[2:46:39] Als er inderdaad heldere aanwijzingen zijn dat dat soort beleid nodig is, ben ik daar niet op tegen om dat een stap te zetten.

[2:46:47] Dus dat wil ik wel toezeggen aan de heer Elian.

[2:46:50] Dus dan is dat wat betreft voor mij nu een eikpunt om van daaruit verder te kijken ook in de gesprekken die nu lopen.

[2:47:00] Dank u wel, voorzitter.

[2:47:01] Ik haakte even aan op de zorg voor het personeel.

[2:47:06] Een heel belangrijk punt.

[2:47:09] Ik sprak pas geleden met een aantal medewerkers van de DJI.

[2:47:13] Die zeiden dat als het over PTSS-zorg gaat, dat echt een blinde vlek is.

[2:47:17] Er ligt al heel lang een initiatiefsnota van een collega, die zijn hier dan niet aan de werf,

[2:47:25] om uniformenzorg voor personeel, brandweer, politie, defensie, douane, maar ook supiers.

[2:47:34] En die ligt eigenlijk al heel lang stof te happen.

[2:47:36] Zou de staatssecretaris nu, nog voor het verkiezingsreces begint, kunnen pleiten bij zijn collega's dat er nog een reactie gaat komen op de initiatiefnota?

[2:47:45] Dat is namelijk, denk ik, heel erg belangrijk, ook bij een formatie, om dit punt in ieder geval mee te nemen.

[2:47:53] Voorzitter, ik weet even niet precies waar deze institutie ligt.

[2:47:56] Ligt die bij de minister van Justitie of ligt die elders bij de minister?

[2:47:59] Bij Justitie.

[2:48:01] Dan zal die bij de minister liggen.

[2:48:02] Ik laat even uitzoeken.

[2:48:03] Kom ik in tweede termijn op terug.

[2:48:05] Oké.

[2:48:06] Oké.

[2:48:08] Oké.

[2:48:09] De heer Elian vroeg naar het contact van de heer Taghi met zijn zoon en de zorgen die daarom trend zijn.

[2:48:18] En het lastige antwoord is altijd dat we nooit op individuele gevallen... ...in kunnen gaan in beantwoording, dus dat kan ik nu ook niet.

[2:48:24] Maar, wat kan ik wel zeggen?

[2:48:25] Naar aanleiding van de aangenomen motie van het lid Elian... ...om zo veel mogelijk een individueel programma... ...als uitgangspunt te hanteren in de EBI... ...hebben DEI, OM en politie de samenstelling van de kleine groepen... ...en de programma's binnen de EBI extra tegen het licht gehouden.

[2:48:37] En daarbij geldt dat de herbeoordeling van deze samenstelling... ...die ook extra kan plaatsvinden... ...naar aanleiding van ontwikkeling of gebeurtenissen... ...periodiek blijft plaatsvinden, zoals ook al gebruikelijk was.

[2:48:47] Ik echterade dat deze beoordeling plaatsvindt op basis van expertise en veiligheidsinformatie.

[2:48:51] Een gedetineerde kan tevens het verzoek doen om contact te hebben met een ander gedetineerde.

[2:48:55] Deze verzoeken worden zorgvuldig bekeken en waar nodig wordt advies ingewonden bij politie en het openbaar ministerie.

[2:49:00] Het risicoprofiel van de gedetineerde en het regime waar een dergelijk gedetineerde in verblijft speelt mee in de besluitvorming rondom een dergelijk verzoek.

[2:49:13] Ook had de heer Elian inderdaad het naam genoemd.

[2:49:16] Hoor ik dat niet te doen, hoor ik net, dus dat ga ik ook niet doen.

[2:49:19] Hij heeft namelijk ook nog een naam van een ander gedesigneerde genoemd, wie zijn naam ik nu niet zal noemen, want dat hoor ik niet te doen.

[2:49:26] en met de zorg dat deze persoon wellicht vrij zou komen.

[2:49:28] Ik kan niet ingaan op de individuele casuïstiek, maar ik kan wel in algemene zin meegeven dat het plaatsen, verlengen of uitplaatsen van een gedetineerde uit zwaarderegimes echt heel zorgvuldig gebeurt.

[2:49:39] De selectiefunctionaris van DHI beslist namens mij waar een gedetineerde wordt geplaatst en uitgeplaatst op basis van de regelingsselectie plaatsing en overplaatsing.

[2:49:47] Er wordt een risicoprofiel op vastgesteld, waarbij naar meerdere aspecten wordt gekeken, zoals de kenmerken en achtergronden van het delict en informatie van het Openbaar Ministerie en de politie.

[2:49:58] Voor plaatsing in de EBI moet sprake zijn van een extreem hoog risico of een maatschappelijk onaanvaardbaar risico.

[2:50:03] En of plaatsing nog steeds terecht is, wordt iedere twaalf maanden opnieuw getoetst.

[2:50:08] Voorafgaand aan het besluit tot uitplaatsen wordt er gekeken door een selectie adviescommissie voor de EBI, waar ook OM, politie, input op levert of er sprake is van gevaar waarbij plaatsing in de EBI noodzakelijk is.

[2:50:20] De toetsing wordt iedere keer, inclusief alle vragen, opnieuw gesteld.

[2:50:25] Toewijzen van advocaten.

[2:50:26] Hoe lang kijken we de situatie aan rondom het Marengo-proces, waarin worden geen advocaten aangewezen?

[2:50:34] Mag het duidelijk zijn dat ik onderschrijf dat het belangrijk is om zo snel mogelijk advocaten te vinden voor de verdachten in het Marengo-proces.

[2:50:41] Het is wel een buitengewoon dilemma wat hier omheen hangt.

[2:50:46] Maar er wordt in ieder geval door verschillende ketenpartners hard aan gewerkt.

[2:50:48] In augustus is door het dekenberaad een uitvraag gedaan om via deze weg een advocaat te vinden voor de verdachte.

[2:50:55] En die uitvraag heeft een aantal reacties opgeleverd van advocaten die hebben aangeven bereid te zijn.

[2:50:59] de verdachte bij te staan.

[2:51:01] De insteek en wens dan ook dat verdachte weer voorzien is van een advocaat.

[2:51:05] Op die manier weer adequaat rechtsbijstand heeft.

[2:51:08] Er wordt echt hard aan gewerkt om daar vaart mee te maken.

[2:51:11] Dat moet ook dit proces.

[2:51:13] Het kan niet eeuwig blijven stil liggen.

[2:51:16] En ten slotte de contrabanden.

[2:51:18] De heer Elian noemde het net ook al in zijn reactie nog een keer.

[2:51:21] En ik denk dat wij delen dat het van groot belang is dat contrabanden uit de gevangenis blijven.

[2:51:27] En zoals toegezegd in het regeerprogramma wordt hier dan ook flink op geïnvesteerd om contrabanden te weren.

[2:51:31] Bijvoorbeeld technologische veiligheidsmaatregelen.

[2:51:33] en wordt ingezet op drone-innovaties, onderzoek naar GSM-detectie en telefoonjamming.

[2:51:38] Qua inspecties kent DJI dagelijks en periodieke cel-inspecties, zoekacties met het interne bijstandsteam en zoekacties met de landelijke bijzondere bijstandeenheid.

[2:51:47] Naast deze geplande en ongeplande inzetten zetten we steeds meer in op intelligence-gestuurde zoekacties in combinatie van zoekteams.

[2:51:55] Kortom, het weren van contrabanden, tegengaan van voortgezet crimineel handen tijdens detentie is blijvend onder de aandacht.

[2:52:04] Daarbij kom ik aan het einde van dit blokje.

[2:52:16] Wat lange vragen.

[2:52:17] De inspectie slaat alarm over de situatie in de JEI's.

[2:52:20] Hoe gaat de regering de randvoorwaarden op korte termijn verbeteren?

[2:52:23] Welke alternatieve oplossingen worden verkend?

[2:52:25] En kan ik toezeggen dat wordt gekeken naar samenwerking met maatschappelijke organisaties die ervaring hebben met begeleiding van jongeren zoals de Life Changing Group.

[2:52:33] Ik hoop dat ik het zo goed samenvat.

[2:52:35] Ik heb gisteren een brief gestuurd met mijn reactie op de inspectiebrief over de wijze waarop de randvoorwaarden verbeterd moeten gaan worden.

[2:52:44] Het personeel tekort, daar moeten we eerlijk op zijn, is en blijft naar verwachting ook in de toekomst een grootst beperkende factor in het oplossen van het capaciteitstekort.

[2:52:53] Daarom ga ik en moet ik ook aan de slag met een herbezinning van de huidige opgave van de sociale jeugdinrichtingen, de JEI's, en ik zal dat samen met maatschappelijke organisaties doen.

[2:53:04] En op dit moment is de inzet van maatschappelijke organisaties geen kortetermijnoplossing.

[2:53:09] Omdat het kort bij de JI is, met name groepsleiders betreft.

[2:53:13] Ze kunnen niet vervangen worden door de inzet van maatschappelijke organisaties.

[2:53:15] Die kunnen natuurlijk wel aanvullend dingen betekenen.

[2:53:22] Dan kom ik tot slot bij het mapje overig.

[2:53:27] Het mapje andere hele belangrijke vragen.

[2:53:29] Ja, dit is niet een restcategorie.

[2:53:33] Het is wel degelijk heel belangrijk.

[2:53:36] Mijn eerste antwoord gaat over reïntegratie, een belangrijk onderwerp.

[2:53:41] De heer Sneller vroeg of de secretaris ook oog heeft voor reïntegratie en recidiviteit in tijden van capaciteitsproblematiek.

[2:53:48] Het korte antwoord is gewoon ja.

[2:53:50] Want uiteindelijk een goede reïntegratie verkleint de kansen op recidiviteit en draagt daarmee bij aan een veiligere samenleving.

[2:53:56] Het dagprogramma in de PI is gericht op de reïntegratie van gedetineerden, zodat we bieden van arbeid, scholing, sport, toegang tot het Reïntegratiecentrum Geestelijke Verzorging en Reïntegratietrainingen.

[2:54:06] De gedetineerden brengt met ondersteuning van DEI de reclassering en de gemeente de basisvoorwaarden zoveel mogelijk op orde via het detentie- en reïntegratieplan.

[2:54:15] Daarnaast werk ik samen met de ministeries van VWS, SZW en BZK om oplossingen te vinden voor zaken die reïntegratie in de weg staan, zoals schuldenopbouw in detentie.

[2:54:27] Ik heb hier zelf een interruptie over.

[2:54:32] Waar de staatssecretaris eerder zei in het blok over personeelstekorten, super ernstig gaan we allemaal oplossen.

[2:54:40] Maar daar is juist uitgebreid betoogd.

[2:54:42] We hebben al heel veel versoberd.

[2:54:44] We hebben de avondprogramma's al afgeschaft.

[2:54:46] Het kan niet allebei waar zijn.

[2:54:48] ...dat je aan de ene kant van alles versopert en afschaft.

[2:54:50] Dan kunnen partijen misschien hiervoor zijn... ...en misschien is het noodzakelijk vanwege de personeelstekorten... ...maar aan de andere kant tegelijkertijd betogen... ...dat je zo hard aan het werken bent aan integratie.

[2:54:58] Want daarvoor heb je juist nodig voldoende personeel... ...die met mensen aan de slag kunnen... ...en verzorgen dat mensen beter de gevangenis uitgaan... ...dan dat ze erin kwamen.

[2:55:05] Dat is een hele grote uitdaging, weten we allemaal.

[2:55:07] Dus ik vraag me toch af hoe het een zich tot het ander verhoudt... ...en laten we daar ook wel gewoon vooral een eerlijk en open beeld schetsen... ...wat hier de uitdagingen zijn.

[2:55:15] en niet zaken beloven die we beter gaan doen, die we niet waard kunnen maken vanwege de capaciteitsverkochten.

[2:55:20] De heer Van Nispen, het raakt wel een punt aan natuurlijk.

[2:55:22] Die twee dingen hebben met elkaar te maken.

[2:55:24] Absoluut.

[2:55:25] Als je het regime versoberd, is er voor sommige dingen op het gebied van reintegratie en resocialisatie minder plek.

[2:55:31] En daar ben ik ook eerlijk over.

[2:55:34] Dat kun je dus niet onbeperkt doen.

[2:55:35] Daarom moet je ook regimes niet onbeperkt versoberen.

[2:55:38] En moet je in die versobering ook kijken in welke fase van de detentie je dat doet.

[2:55:42] Aan het eind van de strafperiode moet je al degelijk weer oog hebben, ook voor de stappen, dat mensen de maatschappij weer ingaan.

[2:55:48] Maar dat is wel een oprechte dilemma, een oprechte puzzel die we moeten leggen.

[2:55:53] Daarom zijn we ook geen voorstander van, sluit maar op zo eenvoudig mogelijk water en brood en dan is het klaar.

[2:55:59] Nee, je hebt toch wel een puzzel daar te leggen.

[2:56:01] Versoberen, af en toe kan dat.

[2:56:03] En dat kan soms ook wat ruimte opleveren, maar het is niet een knop waar je onbeperkt aan kunt draaien zonder maatschappelijke schade.

[2:56:10] Naast deze vraag, ook bij een voortgangsrapportage of een volgende brief zou ik toch graag wat meer inzicht krijgen in welke plannen er nou... Ik noemde de pilots in de eerste termijn waar we mee bezig waren, over gemeenten die meer naar binnen komen, een nazorgplan en een reintegratieplan.

[2:56:28] En daarna is het toch een beetje stil geworden rondom dat soort initiatieven.

[2:56:32] En ik zou graag dat weer wat prominenter op de agenda hebben, zodat we het ook kunnen volgen en ook inderdaad kunnen zien wat de voorzitter zojuist schetst.

[2:56:44] Mijn volgende twee punten gaan hier wel over.

[2:56:49] En ik kan het ook weer meelaten nemen in de volgende voortgangsbrief.

[2:56:52] Dat kan ook.

[2:56:53] Wel ligt een aparte brief.

[2:56:55] Is dat heel ingewikkeld?

[2:56:56] Ik zit even te kijken.

[2:56:58] Het zijn twee thema's die horen heel sterk bij elkaar.

[2:57:01] Maar je wilt het misschien ook niet verstoppen in een brief van twintig kantjes.

[2:57:03] Dan lijkt het ook weer een ongeschikt onderwerp.

[2:57:05] Dus daar zit ik even mee, maar rond dezelfde periode of in dezelfde brief of in een aparte brief.

[2:57:09] Dat kan ik wel toezeggen.

[2:57:16] De kleinschalige voorziening in Middelburg, de KVM.

[2:57:20] De heer Sneller vraagt hoe het staat met die pilot voor die kleinschalige detentievoorziening in Middelburg, die in 2020 is gestart.

[2:57:33] Hij zegt de resultaten waren positief, maar er is vervolgens niet op doorgepakt.

[2:57:37] Want de resultaten van die pilotkleinschalige voorziening in Middelburg waren inderdaad positief.

[2:57:43] De onderzoekers concluderen dat de gedetineerden in de KVM over het algemeen een stabiele situatie voor de intentie wisten te behouden en dat is bevorderlijk voor de reintegratie en maakt naar verwachting het recidiverisico minder groot.

[2:57:55] Besloten is een landelijk toepasbaar detentieconcept uit te werken op basis van de succesfactoren van de KVM.

[2:58:01] En voor realisatie is in ieder geval juridische verankering nodig en uitwerking van de doelgroep.

[2:58:05] En daar wordt met prioriteit aan gewerkt.

[2:58:08] Dus belangrijk.

[2:58:12] En de voorgangsbrief straffen.

[2:58:14] Op maart heb ik van 19 september, jongsleden, heb ik aangegeven dat dit naar verwachting eind 2026 gereed zal zijn.

[2:58:21] Maar met prioriteit betekent voor mij wel dat als het sneller kan, ook wel wat sneller mag.

[2:58:26] Dus dat doen we allemaal zo.

[2:58:31] Ik heb zowel de heer Sneller als de heer Boswijk gehoord over huis van herstel in Twente.

[2:58:35] En we zorgen ervoor dat dat initiatief ook naar 2027 kan worden voortgezet.

[2:58:42] Het is een mooi initiatief.

[2:58:43] De Twentse gemeenten hebben samen besloten het huis van herstel Twente in 2026 en 2027 voort te zetten.

[2:58:49] Dat is gewoon goed nieuws.

[2:58:50] Ik vind dat een mooi voorbeeld van hoe gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen voor een succesvolle terugkeer van gedetineerden in de regio.

[2:58:57] Ik volg de voortgangen en besluitvorming dan ook met veel belangstelling.

[2:58:59] In de loop van 2027 neemt de gemeente een besluit over mogelijke structurele voortzetting na 2027.

[2:59:11] Ik deel het knopje weer uit, dat blijft maar aan mij vreten, maar ik ga ooit leren om hem aan te laten.

[2:59:16] De sociale veiligheid.

[2:59:18] Mevrouw Bruining vroeg daar wat over.

[2:59:19] Is de staatssecretaris bereid onderzoek te doen naar gezamenlijke activiteiten en samenplaats van vrouwen en mannen?

[2:59:25] Conforme aanbeveling 2 van het RSJ-onderzoek en dat met een grens die te statten en ervaringsartskundigen hierbij te betrekken.

[2:59:31] Het onderzoek van de RSJ laat zien dat detentie voor vrouwen te zeer een afgeleide is van detentie voor mannen.

[2:59:40] Daarmee onvoldoende recht doet aan specifieke kenmerken van vrouwelijke gedetineerden.

[2:59:44] Daarom is DDI gestart met een herontwerp van detentie voor vrouwen.

[2:59:48] Daarbij worden alle aanbevelingen uit het RSJ-onderzoek meegenomen.

[2:59:51] Dus ook het samenplaatsen.

[2:59:53] en ervaringskundigen betrekken.

[2:59:55] Het zijn ingewikkelde aanbevelingen, maar we nemen ze allemaal mee.

[2:59:58] En over de voortgang zal ik u in de volgende voortgangsbrief over het gevangenisbeheer informeren.

[3:00:05] Dan kom ik bij mijn laatste vraag op het gebied sociale veiligheid, ook van mevrouw Bruiningen.

[3:00:10] Hoe zorgen we ervoor dat vrouwen regionaal worden geplaatst zonder dat ze geïsoleerd raken in een mannengevangenis?

[3:00:16] En daarmee sluit ik eigenlijk een beetje aan bij het vorige antwoord.

[3:00:18] Het zit mee in hetzelfde herontwerp.

[3:00:22] En daarmee kom ik aan het eind van de beantwoording in eerste lijn.

[3:00:26] Maar er is nog een vraag van mevrouw Lala.

[3:00:27] Ja, dank u wel, voorzitter.

[3:00:29] Ik heb heel veel vragen op dit punt, maar volgens mij nog met één interruptie.

[3:00:35] Maar als ik bedenk naar de vragen van wat gaat hij doen met de conclusies van de RSC?

[3:00:39] Meenemen is iets anders dan overnemen.

[3:00:41] Hij schrijft dat een fundamentele herbezinning nodig is en dat daar een traject voor is gestart.

[3:00:45] Wat betekent dit?

[3:00:47] Wat is de voortgang van het traject?

[3:00:48] Wat mogen we dan verwachten?

[3:00:49] Een heleboel vragen.

[3:00:52] Maar ik beperk me bij deze inbreng.

[3:00:55] Vandaar de volgende vraag.

[3:01:01] Wordt het gevangenispersoneel, wat de staatssecretaris betreft, niet met een taak opgezadeld die niet bij hen hoort?

[3:01:13] of iemand flauw is gevallen of iets veel erger heeft, zoals een hersenbloeding, of er een medisch personeel is niet altijd aanwezig.

[3:01:20] En is dat dan wel eerlijk om aan hen te vragen?

[3:01:22] En lijkt dat niet onnodig tot gevaarlijke en onveilige situaties?

[3:01:27] De staatssecretaris.

[3:01:29] Even een vraag terug.

[3:01:30] Hebt u het specifiek over de detentie van vrouwen of in het algemeen?

[3:01:34] Oké.

[3:01:36] Ik denk dat ik daar even in tweede termijn op terugkom.

[3:01:38] Hier kan ik al een antwoord op geven, maar ik ben niet deskundig genoeg om dat helemaal passend te kunnen doen.

[3:01:43] Dat laat ik even uitzoeken.

[3:01:46] Dank u wel.

[3:01:46] Dan dank ik de staatssecretaris voor zijn beantwoording in eerste termijn.

[3:01:50] En dan kunnen wij nog overgaan tot een tweede termijn.

[3:01:53] Daar is ruimte voor.

[3:01:54] Laten we ons best doen om ons toch te beperken tot die 1 minuut 20, namelijk een derde van de spreektijd in eerste termijn.

[3:02:01] Laten we ons daartoe inspannen.

[3:02:03] Allereerst de heer Elian.

[3:02:05] Ik dank de staatssecretaris voor de beantwoording in de eerste termijn.

[3:02:10] Volgens mij hebben u en ik gewezen op het onzinnige idee dat Estland heet.

[3:02:16] Jammer dat daar zoveel tijd in is gegaan.

[3:02:22] Het is wel gek om te horen dat stikstof... Ik blijf dat wel pijnlijk vinden, waarmee ik niets wil zeggen over andere belangen.

[3:02:32] doorkruist het uitvoeren van gevangenisstraffen.

[3:02:35] Er zijn slachtoffers en nabestaanden die kijken naar wat wij hier doen en die horen dan... noodgevangenis kan niet, want stikstof.

[3:02:42] Ik blijf dat wel pijnlijk vinden.

[3:02:45] De oplossing heb ik wel, maar dat doet dan geen recht aan andere belangen en dan krijgen we een andere discussie.

[3:02:50] Contrabanden kom ik de volgende keer op, maar als ik de cijfers heb...

[3:02:57] terreurig te constateren dat die cijfers gewoon niet voorhanden zijn.

[3:03:00] Dat geeft me niet een bepaald gerust gevoel.

[3:03:03] Wat betreft de plaatsing in de EBI, ik snap het, staatssecretaris, kom op.

[3:03:07] U mag bij mij ervan uitgaan dat ik snap hoe het werkt.

[3:03:09] Mijn punt is... Dat antwoord baat me dus zorgen.

[3:03:13] Maar guess who's back?

[3:03:14] Want ik ga u scherp houden.

[3:03:15] Het gaat er bij Willem Holleder om dat er gezegd wordt... er moet nieuwe informatie komen.

[3:03:20] Maar als de medewerkers en de politie en de OM hun werk doen...

[3:03:23] en detentie goed werkt, dan komt er geen nieuwe info, want iemand is zo lief als een poesje dan.

[3:03:30] En in Italië, als je eenmaal geplaatst bent, zit je langdurig daar.

[3:03:34] Dus kom op, ik snap het.

[3:03:36] Het punt is juist, wat gaan we doen bij deze meneer, want hij gaat uitgeplaatst worden.

[3:03:40] U kunt dat niet tegenhouden, tenzij we nu iets gaan bedenken met elkaar.

[3:03:47] Heel kort kan ik zijn.

[3:03:51] Ik moet zeggen dat de antwoorden van de staatssecretaris omtrent het gebruik van meerpersooncellen erg onbevredigend zijn, ook een tikkeltje naïef zelfs.

[3:04:00] Vooral gefocust op de risico's die er voor de gedetineerden aan zouden zitten op het moment dat je ze met twee of meer op een cel zet.

[3:04:07] En de hamvraag waar ik dus nog geen antwoord op heb gekregen is, waarom is de staatssecretaris wel bereid

[3:04:16] om de samenleving bloot te stellen aan risico's, maar zo begaan is met de criminelen die daar voor een goede reden zitten, dat die geen enkel risico zou mogen lopen, maar de samenleving wel door die mensen vervroegd vrij te laten.

[3:04:30] Daar heb ik nog steeds geen antwoord op en dat zou ik wel graag willen, voorzitter.

[3:04:33] En ik wil graag een twee minuten debat aankondigen om moties in te dienen.

[3:04:38] Staat genoteerd.

[3:04:39] Dan is het woord aan de heer Eerdmans.

[3:04:41] Voorzitter, bedankt.

[3:04:42] Wat jammer dat de VVD 30 gevangenissen heeft gesloten... waardoor mevrouw Coenraad, die de puinhoop moest opruimen... maar geen geld kreeg van de VVD... en we nu met de gebakken peren zitten, voorzitter... en ruim twee weken de heenzendingen moeten waarmaken.

[3:04:57] Jammer.

[3:04:57] Kom op, zeg, Elian, alsjeblieft.

[3:05:00] MPC, voorzitter, één vraag daarover, meer personencellen.

[3:05:03] Is het nu wel of niet zo dat jij als gevangene kan besluiten... ik wil graag in één personencel?

[3:05:10] Is het systeem dus zo ingericht dat het in principe is één persoon tenzij?

[3:05:15] En zou dat misschien kunnen omdraaien naar het feit van... nou, we gaan in principe uit van de lijn twee personen op één cel tenzij.

[3:05:22] En dan denk ik dat met name, want ik denk wel dat de buurman gelijk heeft... waar het gaat om de stapelbedden.

[3:05:26] Het is alleen een probleem met geschiktheid van... ja, van mensen die er twee op een cel kunnen.

[3:05:35] En het personeel, wat ik denk de staatssecretaris terecht zegt.

[3:05:39] Ruimte is niet per se het probleem dan.

[3:05:42] Maar dat is dus even mijn vraag.

[3:05:42] Wat is nou eigenlijk het uitgangspunt?

[3:05:44] Dank je wel.

[3:05:46] En toegestaan mevrouw Bruijding.

[3:05:48] Dank voorzitter.

[3:05:49] Ik wil de staatssecretaris bedanken voor zijn beantwoording.

[3:05:51] Ik proefde op bereidheid om stappen te zetten en dat geeft ergens wel hoop.

[3:05:55] Tegelijkertijd blijft voor NEC de rode draad uit dit debat duidelijk.

[3:05:58] Ons strafrecht en gevangeniswezen moeten weer geloofwaardig, voorspelbaar en menselijk worden.

[3:06:03] Of het nu gaat om het eerder heenzenden, de positie van vrouwen in detentie of de situatie in jeugdinrichtingen.

[3:06:08] Telkens zien we hetzelfde patroon terug.

[3:06:11] Goede bedoelingen, maar te weinig duidelijkheid en te weinig daden.

[3:06:14] En juist dat ondermijnt het vertrouwen van slachtoffers, van daders, personeel en van de samenleving als geheel.

[3:06:21] Voor NEC geldt, straffen moeten niet zachter, maar slimmer.

[3:06:24] De tentie moet menswaardig zijn en de uitvoering moet betrouwbaar.

[3:06:27] Dat vraagt niet om losse labmiddelen, maar om samenhangende keuzes.

[3:06:31] Wij rekenen erop dat de staatssecretaris die lijn vasthoudt en vertaalt in concrete maatregelen.

[3:06:49] Dank u wel.

[3:06:54] Dank u wel, mevrouw Lala.

[3:06:56] Dank u wel, voorzitter.

[3:06:57] Ik dank de staatssecretaris voor de beantwoording.

[3:06:59] In mijn eerste termijn sprak ik al over de overvolle gevangenissen, de werkduk, het gebrek aan structurele investeringen.

[3:07:05] Maar boven alles wilde ik vandaag terugkomen op één woord dat telkens terugkeert in de gesprekken met DI-medewerkers, namelijk veiligheid.

[3:07:12] Want daar gaat het om, voorzitter.

[3:07:14] Veiligheid voor personeel, veiligheid voor gedetineerden, veiligheid voor onze samenleving.

[3:07:20] Dat is de kern van onze rechtsstaat en zonder veiligheid verliest dat zijn fundament.

[3:07:24] En daarom wil ik de staatssecretaris vandaag nogmaals één keer concreet vragen hoe hij de veiligheid van personeel garandeert.

[3:07:32] en niet pas in 2027, en hoe hij ervoor zorgt dat medewerkers zich steunt voelen door hun eigen organisatie.

[3:07:37] Ik hoor nog te vaak dat aangifses onder de pet worden gehouden of leidinggevende wegkijken.

[3:07:43] Tot slot, het is goed dat de staatssecretaris zegt veiligheid hoog in het vaandel te hebben, maar ik hoop dat hij dat volhoudt tegenover krachten in deze Kamer die blijven aandringen op meerpersooncellen en andere maatregelen die de werkvloek vaak juist onveiliger maken.

[3:07:56] En daar zal ik hem ook scherp op volgen.

[3:07:59] Weer sneller.

[3:08:00] Dank, voorzitter.

[3:08:01] Dank aan de staatssecretaris.

[3:08:03] En ik heb er wel vertrouwen in dat hij die lijn die de vorige staatssecretaris en minister hebben gevaren daarin vasthoudt, dat hij die onder grens bewaakt.

[3:08:12] Maar de keuzes zullen wel gemaakt moeten worden.

[3:08:14] En dat dat afgelopen anderhalf, twee jaar gewoon zo slecht gebeurd is, is wel frustrerend, terwijl de noodzaak zo breed gevoeld wordt.

[3:08:21] En ik denk dat het terugkijken wie nou wat en hoe en dat dat allemaal niet zoveel gaat oplossen voor de problematiek waar

[3:08:28] De samenleving, de medewerkers, waar we allemaal voor staan.

[3:08:32] Ik hoop dat de brief die de staatssecretaris gaat sturen voor de verkiezingen...

[3:08:41] Ik heb het zo gehoord dat we voor de verkiezingen, maar dat hoor ik dan graag van de staatssecretaris, waar die scenario's, zodat daar besluiten kunnen worden genomen, dat die ook in beeld komt.

[3:08:52] Want dat moet wel dan zo snel mogelijk concreet worden, want anders dan blijven we dit rondje nog een jaar afdraaien.

[3:08:57] En dat is echt het slechtste van alle werelden.

[3:09:02] Dank u wel.

[3:09:05] Ook mijn partij zal vasthouden aan de afspraak die we hebben gemaakt.

[3:09:08] We doen geen concessies aan de veiligheid van het personeel.

[3:09:12] In alles wat we doen.

[3:09:14] Over de waardering.

[3:09:15] Ik vind het nog steeds onbegrijpelijk dat er zo weinig woorden aan vuil worden gemaakt.

[3:09:19] Dat het personeel volgend jaar op de nulllijn staat.

[3:09:21] Omdat dat een financiële afspraak is.

[3:09:23] Die geldt voor ambtenaren en gevangenispersoneel.

[3:09:27] Ik blijf ook grote zorgen houden over de functiewaardering van het personeel.

[3:09:31] En ik snap niet goed waarom de vakbonden daar niet bij betrokken worden.

[3:09:33] Kan de staatssecretaris daar naar kijken en in gesprek gaan met de vakbonden hierover?

[3:09:37] En dan nog over het tekort aan capaciteit.

[3:09:39] Want echt om allerlei redenen is dat slecht.

[3:09:41] Het botsen met de rechtsstatelijke uitgangspunten.

[3:09:44] Het is schadelijk voor het vertrouwen dat mensen moeten kunnen hebben in de politiek.

[3:09:47] We plegen hierdoor ook roofbouw op personeel.

[3:09:50] We doen hierdoor onvoldoende aan re-integratie, waar we als samenleving later ook weer de wrange vruchten van plukken.

[3:09:55] Het heeft natuurlijk ook gevolgen voor het voorkomen van voort te zetten crimineel handel in detentie, waar we hier terecht voor aandacht voor hebben.

[3:10:01] En ook voor het bestrijden van contrabanden, want van celcontrollers heb je ook weer personeel nodig.

[3:10:05] Dus het is echt om allerlei redenen slecht dat we gewoon te weinig plekken hebben en vooral ook te weinig hebben geïnvesteerd en te slecht hebben gezorgd voor het gevangenispersoneel die je zo ongelofelijk hard nodig hebt.

[3:10:16] En dan is er inderdaad een menukaart, zoals dat dan heet, toegezegd met concrete voorstellen, gedetailleerde dan eerst, allemaal prima, zodat de Kamer kan kiezen.

[3:10:24] Maar wat kwam er achteraan?

[3:10:25] Als er budget is.

[3:10:27] Ja, dat zal toch eerst vrijgemaakt moeten worden?

[3:10:30] En ik begrijp absoluut niet, in navolging van een aantal anderen, dat dat de afgelopen jaren niet is gebeurd en dat ook deze staatssecretaris dat tot nu toe niet voor heeft gezorgd.

[3:10:39] En ik vind dat hij dat wel moet doen.

[3:10:42] En dat gezegd hebben is er aan de tweede termijn van de kant van de Kamer een einde gekomen.

[3:10:46] Wens de staatssecretaris een korte schorsing.

[3:10:50] Twee minuutjes, dan gaan we dat doen.

[3:10:52] Twee minuten geschorst.

[3:14:16] Ik zou iedereen willen vragen om weer te gaan zitten, want de twee minuten zijn voorbij.

[3:14:24] Dan zijn we toegekomen aan de beantwoording van de staatssecretaris in tweede termijn en daarvoor geef ik hem het woord.

[3:14:34] Ja, voorzitter, ik heb twee punten nog liggen uit de eerste termijn die ik heb laten uitzoeken.

[3:14:39] De eerste vraag was van mevrouw Lala over de vrouwendetentie.

[3:14:43] En over de bijzondere druk die dat in sommige gevallen ook op de medewerkers legt.

[3:14:49] En de soort beslissingen die ze zouden moeten nemen.

[3:14:51] Klopt dat?

[3:14:51] Hoe zit dat nou?

[3:14:52] Dat klopt sowieso.

[3:14:53] Dat de tentie van vrouwen veel vraagt.

[3:14:55] En ook een bijzondere aanpak soms vraagt.

[3:14:58] Daar zijn al veel maatregelen voor genomen.

[3:15:01] Maar er zijn blijvende uitdagingen waar de RSJ ons op attendeert.

[3:15:04] En daar kom ik dus op terug.

[3:15:05] Daar wordt echt breder naar gekeken.

[3:15:07] Hoe kunnen we het anders en beter doen?

[3:15:08] Maar het specifieke punt en die medische vraagstukken.

[3:15:11] Daarvoor zou ik wel willen zeggen.

[3:15:12] Er is altijd een medische dienst.

[3:15:15] Er is altijd een dienstoendarts.

[3:15:17] En die afgelopen jaar ook enkele honderden keren bevraagd is.

[3:15:21] Dat is ook belangrijk.

[3:15:22] En die moet er ook zijn.

[3:15:23] Mocht het signaal zijn dat die er niet is, dan hebben we een ander verhaal.

[3:15:26] Maar die hoort er gewoon te zijn.

[3:15:29] en dat de heer Boswijk, die is er nu niet, maar ik denk dat anderen daar wel echt ook in geïnteresseerd zijn, over die PTSS-nota.

[3:15:37] Dat is ook echt een belangrijke initiatiefnota.

[3:15:40] Ik kan me ook herinneren uit mijn eigen tijd als Tweede Kamer, dit woord voor de veiligheid, hoeveel impact PTSS heeft bij iedereen die in beroepen zit in het veiligheidsdomein van brandweer, politie, mensen bij DI.

[3:15:49] De impact is heel groot.

[3:15:51] Er wordt echt breed aan gewerkt, maar dat gaat in samenwerking tussen de ministeries van Sociale Zaken, VWS,

[3:15:56] Mijn eigen ministerie van Justitie en Veiligheid en samen ook met de DJI en een aantal andere uitvoeringsinstanties.

[3:16:01] Ik kan de termijn helaas nu niet geven, maar er zit wel voortgang op omdat we dit zelf ook een heel belangrijk onderwerp vinden.

[3:16:07] Als ik wel een termijn weet, dan krijgt u die van mij, maar die heb ik op deze korte termijn niet eruit kunnen halen.

[3:16:11] Maar dit heeft wel blijvend op dit moment de aandacht.

[3:16:14] Maar de staatssecretaris zegt hier wel, zodra we weten wanneer we die reactie kunnen geven, dan zullen we dat de Kamer laten weten.

[3:16:20] Ja, graag zo.

[3:16:21] Dank.

[3:16:22] Ja, zeker.

[3:16:22] Dan zal hij waarschijnlijk ook in bredere zin komen, want dit speelt dus op meer terreinen.

[3:16:26] Maar prima, graag zelfs.

[3:16:29] Er waren nog een beperkt aantal vragen gesteld.

[3:16:34] Een vraag van de heer Eerdmans.

[3:16:41] Kan een gedetineerde zelf beslissen of hij dat wil of niet?

[3:16:44] De antwoord is simpel.

[3:16:45] Nee, dat kan hij niet.

[3:16:47] Als we vervolgens de gedetineerde weigeren om naar een meerpersoonscel te gaan, dan krijgt hij een enkeltje isoleercel.

[3:16:56] een menukaart aan deze kant waarin je kunt kiezen van doe mij maar een meerpersoonscel.

[3:17:00] Dat is een heel ander traject.

[3:17:03] Mevrouw Lala vroeg, wat ga ik nou echt concreet doen voor de veiligheid van het personeel?

[3:17:11] Ik blijf erbij, en ik kan wel proberen hier een hele lijst aan maatregelen te nemen, dat is eigenlijk niet wat het is.

[3:17:19] Het allerbelangrijkste is, en ik hoop dat ze me daarop vertrouwen, en dat mag ze me ook op bevragen in de toekomst, dat bij iedere maatregel die ik neem, veiligheid van medewerkers vooropstaat.

[3:17:28] Daar ben ik dit betoog mee begonnen vandaag, en daar blijf ik ook bij.

[3:17:31] Al was het maar, als een medewerker zich niet veilig houdt, dat het volstrekt onmogelijk is om een fatsoenlijke detentieregime in Nederland in stand te houden.

[3:17:39] Dus bevraag mij daarop.

[3:17:41] Als er ontwikkelingen zijn die daar haaks op staan, bevraag mij daarop.

[3:17:44] Want het is wel een harde toezegging van mijn kant.

[3:17:49] De heer Sneller was heel enthousiast.

[3:17:50] Hij zei dat ik dingen ging opleveren nog voor de verkiezingen.

[3:17:53] Dat had ik niet toegezegd, maar wel voor het eind van het jaar.

[3:17:56] Dus dat is wellicht na de verkiezingen.

[3:17:58] Ik vermoed ook na de verkiezingen, maar op dat partijen in de nieuwe Kamer, in de nieuwe samenstelling toegang hebben tot de juiste informatie waar beslissingen over te kunnen nemen.

[3:18:07] En dat is... sneller gaat het niet.

[3:18:10] En uiteindelijk gaat het erom dus dat een missionaire kamer zometeen daar ook besluiten in kan nemen, zowel bij de begroting als bij de formatie.

[3:18:17] En dus dat er informatie er ligt zodra er keuzes gemaakt kunnen worden.

[3:18:19] Dat is mijn toezegging geweest en die wil ik ook gestand doen.

[3:18:23] Ik hoorde vorige week dat er rond kerst al een kabinet is.

[3:18:27] Het lijkt me te laat als het einde van het jaar komt.

[3:18:30] Even serieus, de staatssecretaris weet ook dat het wel handig is om dat eerder te hebben dan vlak voor het kerstreces, als zo'n onderhandelingsproces al begonnen is.

[3:18:44] De staatssecretaris zegt de nieuwe missionaire Kamer, maar we weten hoe het werkt.

[3:18:50] Zo werkt het niet, dat de Kamer dan opeens geld kan gaan verschuiven.

[3:18:53] Dat hebben we de afgelopen jaren geprobeerd.

[3:18:56] Dat is soms gelukt, maar niet de orde van grootte die er nodig is.

[3:19:02] Dat is een formatievraag.

[3:19:03] Dus moet die ook daar op de financiële tafel kunnen worden besloten.

[3:19:08] En daarvoor is die informatie wel cruciaal om dan ook te hebben.

[3:19:13] Nee, voorzitter.

[3:19:15] Het totale overzicht, alles erop en eraan, lukt sowieso dit jaar.

[3:19:18] En echt, zo snel als het kan, doe ik dat ook.

[3:19:21] Maar het is absoluut mijn intentie dat formerende partijen, maar de heer Sneller weet ook, formerende partijen beginnen niet meteen helemaal vooraan meteen te praten over het gevangeniswezen.

[3:19:28] De keuze die daar moet worden gemaakt.

[3:19:29] Maar vooral, wat willen we op hoofdlijnen met elkaar?

[3:19:31] Vinden we elkaar überhaupt aardig?

[3:19:32] Dat kost een beetje tijd.

[3:19:33] Maar het is absoluut mijn bedoeling dat zodra partijen gaan formeren aan dit onderwerp toe zijn, dat we dit overzicht paraat hebben.

[3:19:39] Dus daar wil ik echt mijn best voor doen.

[3:19:42] Maar ik kan geen ijzer met handen breken en voor de verkiezingen gaat het gewoon echt niet lukken.

[3:19:48] Dus zo snel lukt het niet.

[3:19:51] Is er ook geen afspraak met de staatssecretaris te maken dat hij dan streeft dat bijvoorbeeld voor 1 december?

[3:19:55] Ik doe ook maar een poging om te kijken of we het eens kunnen worden over het grotere belang dat volgens mij door meerdere partijen hier gedeeld wordt.

[3:20:03] Dat kan ik je wel beloven.

[3:20:05] Als ik daar volgens niet na kom, organiseer ik mijn eigen teleurstelling.

[3:20:09] Wat ik wel wil toezeggen, is dat formerende partijen zeggen... ik vind het belangrijk dat we de informatie, als we die op dat moment al hebben... en als dat eerder is dan 1 december, uiteraard openbaren.

[3:20:16] Dus denken daar graag in mee.

[3:20:17] Maar in een transparant proces, een compleet brief, alles erop en eraan... daar denk ik nog wel een stukje in december voor nodig te kunnen hebben.

[3:20:25] Als het niet nodig is, komt die brief echt eerder.

[3:20:27] Ik geef hem wel maximale prioriteit.

[3:20:30] want ik denk dat de staatssecretaris niet gaat reageren op iets wat ik gezegd heb in mijn tweede termijn.

[3:20:34] Dus dan ga ik wel op dit punt bijvallen.

[3:20:37] Want dit wordt voor mij de derde keer, denk ik, zeg ik dat goed?

[3:20:39] De derde keer dat ik een formatie meegaan maken in de bescheiden rol die ik heb.

[3:20:44] Wat me wel eens opgevallen, dat antwoordde ik ook op de vraag van collega Sneller.

[3:20:49] Ik zou willen dat het gevangeniswezenmeen onder de aandacht wordt gebracht.

[3:20:52] Maar het is superessentieel dat heel duidelijk inzichtelijk wordt gemaakt.

[3:21:02] Er moet gerenoveerd worden.

[3:21:03] Er is een personeelstekort en er moet een gevangenis open.

[3:21:09] alle andere vragen komen super gedetailleerd binnen en super goed onderbouwd.

[3:21:17] Als de oplossing moet gevonden worden, en ik denk dat dat ook in een formatie straks moet, is het super belangrijk dat het meteen inzichtelijk is.

[3:21:26] Welke keuzes zijn er te maken?

[3:21:28] Ik wil de collega's bijvallen.

[3:21:32] Als die formatietafel opvaagd is, het werkt niet zo.

[3:21:38] Misschien betekent iemand over het gevangeniswezen, dan gaan we input vragen.

[3:21:43] Als niemand er ooit over begonnen is, dan krijg je dit probleem.

[3:21:47] Wees proactief en breng al die informatie ernaartoe.

[3:21:53] Voorzitter, mij zal het niet liggen.

[3:21:54] Ik zal niet aan de formatietafel zitten.

[3:21:56] Ik ben niet verkiesbaar, dus ik formeer ook niet mee.

[3:22:00] Maar ten eerste, als er vanaf de formatietafel informatieverzoeken komen, dan werk ik daar heel graag aan mee.

[3:22:04] En een van de redenen waarom ik dit initiatief neem is, ik ben heel lang woordvoerder zorg geweest in de Tweede Kamer, en aan de kant van de zorg

[3:22:11] Maar wat maakt het Centraal Planbureau één keer in de vijf jaren een fantastisch rapport?

[3:22:15] Dat heet Zorgkeuzes in Kaart en dat wordt gemaakt naar aanleiding van wensen vanuit alle fracties in de Tweede Kamer.

[3:22:20] Die kunnen werk, al hun ideeën ten aanzien van zorg kunnen ze sturen en het Centraal Planbureau maakt daar een menukaart van, doorgerekend over meerdere jaren.

[3:22:28] Nou hebben wij geen eigen Centraal Planbureau.

[3:22:30] Maar je merkt wel dat als je zo'n menukaart hebt, dan heeft dat invloed aan de formatietafel.

[3:22:35] Ik wil absoluut bijdragen kunnen leveren dat in ieder geval bekend is.

[3:22:39] Dit zijn uw opties.

[3:22:40] Dit is wat het oplevert.

[3:22:41] Dit is wat het kost.

[3:22:42] Voor zover we dat in de grip krijgen.

[3:22:44] Inderdaad, om hierbij behulpzaam te zijn.

[3:22:47] Ik moet het alleen wel zorgvuldig doen om zeker te weten dat het klopt.

[3:22:50] En ik denk met het tijdspad dat ik hier geef, dat dat voor de formatie kan.

[3:22:53] En ik hoop voor u allen dat als u aan die tafel komt, het zal voor de heer Van Nispen niet lukken, want die is niet verkiesbaar.

[3:23:00] Je weet maar nooit, als deskundige dat zou ook nog komen.

[3:23:03] Ik zal bij deze uitspreking, het zal aan u niet liggen dat u dit belang in ieder geval onder aandacht brengt en dat daarvoor ook mijn dank.

[3:23:11] Tot slot, de laatste vraag ging aan de heer Van Nispen.

[3:23:15] Waarom worden nou die vakbonden niet betrokken bij die functiewaardering?

[3:23:19] Het is geen principele keuze.

[3:23:20] Het proces loopt via de Centrale Ondernemingsraad.

[3:23:24] Ik kan me voorstellen dat de vakbond wel weer contact heeft met de Centrale Ondernemingsraad en dat zou kunnen helpen.

[3:23:29] Maar we lopen het proces gewoon zoals het hoort bij een functiewaardering.

[3:23:33] Het is geen principele keuze.

[3:23:34] We lopen dat zo sec en zo eerlijk mogelijk.

[3:23:38] En daarmee kom ik tot een afronding, los van de twee minuten debat dat we wellicht nog gaan vervolgen.

[3:23:44] En de vraag van de heer Van Dijk.

[3:23:47] De derde keer dezelfde vraag, voorzitter, helaas.

[3:23:50] Maar ik probeer het toch nog een keer.

[3:23:52] Waarom kiest de regering ervoor om het belang van de samenleving ondergeschikt te maken aan de privileges van veroordeelde criminelen?

[3:24:02] Want door criminelen twee weken eerder vrij te laten, neemt de regering een bewust risico dat die criminelen weer in hun oude gedrag vervallen.

[3:24:11] Dat ze weer gaan stelen, dat ze weer gaan beroven, dat ze weer met allerlei andere fouten dingen verder gaan.

[3:24:17] Waarom is de minister of de staatssecretaris wel bereid dat risico te nemen voor de samenleving, voor de onschuldige burgers?

[3:24:24] Maar zegt hij van ik wil niet dat er twee mensen op een cel zitten, want dat brengt risico met zich mee voor de gedetineerden.

[3:24:33] Ik deel met de heer Van Dijk dat we de dure plicht hebben om de samenleving veilig te houden... en dat straffen niet voor niks worden opgelegd en dat we die ook moeten uitzitten.

[3:24:43] Dat uitgangspunt wil ik maximaal gestoomd doen.

[3:24:46] Maar op het moment dat capaciteit binnen DJI zo hoog oploopt... dat het werkelijk niet meer veilig kan, dan hebben we een probleem.

[3:24:54] Meer persooncellen, zoals de heer Van Dijk zegt, zijn zeker onderdeel van de mix van oplossingen.

[3:25:00] Doen we dat op dit moment maximaal voor zover dat verantwoord is.

[3:25:04] Als we verder gaan, komt de veiligheid van de medewerkers in het gedrang.

[3:25:08] En als medewerkers gaan lopen, dan mag de meneer Van Dijk proberen mensen nog op te sluiten.

[3:25:12] Maar dat gaat hem niet lukken.

[3:25:13] Dus juist vanwege de beveiliging van de maatschappij moet ik deze waardeloze maatregel op dit moment nemen.

[3:25:19] En ik doe er alles aan om er zo snel mogelijk vanaf te zijn.

[3:25:22] Goed, dan zijn we bijna aan het einde gekomen van dit commissiedebat.

[3:25:25] Ga ik beginnen met het doornemen van de toezeggingen.

[3:25:27] Let u allemaal goed op als u iets mist, dan mag u een kik geven.

[3:25:31] De staatssecretaris stuurt de volgende voortgangsbrief tijdig voor het volgende commissiedebat aan de Kamer, met de nadruk op tijdig.

[3:25:38] De staatssecretaris stuurt voor het einde van het jaar een gedetailleerde menukaart met beleidskeuzes ten aanzien van het capaciteitstekort.

[3:25:44] Hierin wordt in ieder geval meegenomen de impacten, de kosten, de tijdspannen waarbinnen de opties te realiseren zijn en een appreciatie van het kabinet van de opties.

[3:25:52] En hierin wordt de suggestie van onder meer het lid Weyenas over meerpersonellen meegenomen als mede de andere zaken die zijn gezegd door de verschillende leden.

[3:26:02] De staatssecretaris stuurt ruim voor het volgende gevangenisdebat beantwoording van de vraag van het lid Eerdmans over militaire oefenterreinen in relatie tot stikstof naar de Kamer.

[3:26:11] De staatssecretaris zal in het geval de maatregel van eerder heen zenden zal oplopen tot na meer dan veertien dagen de Kamer hierover per omgaande informeren.

[3:26:20] De staatssecretaris komt uitvoerig terug op de plannen rond reintegratie en nazorg, ook inclusief de pilots, toezegging aan het lid Sneller.

[3:26:27] Is dat ook voor een volgend commissiedebat, vroegen wij ons af.

[3:26:32] in de volgende voortgangsbrief gevangen is wezen.

[3:26:34] Dus ik weet niet precies wanneer het in de volgende commissiedebat gepland is, maar die volgende voortgangsbrief.

[3:26:38] Dat hangt ook weer af van die volgende voortgangsbrief.

[3:26:41] Ja, daar zit een bepaald ritme in, geloof ik.

[3:26:54] Stiekem al gehoord, eind Q2.

[3:26:56] En aan het eind van het jaar weer de capaciteitsbrief.

[3:26:59] Maar eind Q2, ja.

[3:27:01] De staatssecretaris rapport in een voortgangsbrief over de aanbevelingen in het RSI-rapport over vrouwen in detentie, toegezegd door onder andere Bruining en Lala.

[3:27:11] En de staatssecretaris zal terugkomen op de planning van de kabinetsreactie van de initiatiefnota PTSS bij geuniformeerde beroepen.

[3:27:17] Aan de heer Boswijk.

[3:27:18] Dan is er een twee minuten debat aangevraagd door het lid Emiel van Dijk van de PVV.

[3:27:23] Hebben we dat ook afgesproken?

[3:27:24] Mevrouw Lala nog?

[3:27:25] Ik mis nog een toezegging dat elke maatregel die wordt genomen ook echt wordt getoetst door de veiligheid van het personeel.

[3:27:31] Dus dat zou ik graag erbij willen opgenomen hebben zien.

[3:27:36] Kan de staatssecretaris daarop reageren?

[3:27:39] Ik heb het op die manier toegezegd.

[3:27:40] Het is een wat breder toezegging, maar het is wel een belangrijke.

[3:27:44] Maar niet bijzonder als er een pakket met maatregelen komt, dan wil ik daar gewoon een uitgebreidere reactie op als het gaat om de veiligheid.

[3:27:50] Kunnen we dan inderdaad als volgt afspreken dat in die menukaart waarin een aantal zaken worden opgenomen, bijvoorbeeld kosten, tijdspannen, et cetera, dat ook de impact op het personeel daarin wordt meegenomen in die menukaart?

[3:28:00] van de te nemen maatregelen.

[3:28:02] Voorzitter, daar kan ik in ieder geval een poging toe doen.

[3:28:05] Laten we eens kijken of we dat goed kunnen meenemen.

[3:28:08] We maken iets nieuws hier, dus wellicht komen we met een versie waarin een heel groot deel al meegenomen is, nog niet alles, maar het is wel de bedoeling om dat zo compleet en zo goed mogelijk te doen.

[3:28:18] Dank u wel.

[3:28:19] Dan is er een einde gekomen aan dit commissiedebat.

[3:28:21] Ik wil de staatssecretaris hartelijk bedanken voor zijn beantwoording als mede en zijn ondersteuning.

[3:28:26] De mensen op de publieke tribune voor de aandacht en het geduld.

[3:28:31] Dat geldt ook voor de mensen thuis.

[3:28:32] Ik wil hartelijk dank zeggen aan de mensen van de dienst Verslag en Redactie voor het verslag.

[3:28:38] Hartelijk dank aan onze fantastische bode als mede aan onze geweldige gevier.

[3:28:43] Dank jullie wel allemaal en ik wens u nog een fijne avond.