Humanitaire hulp

[0:00:00] Het is al ruim na drie uur, dus we gaan beginnen.

[0:00:03] Welkom bij deze vergadering van de Vaste Kamer Commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.

[0:00:07] Ik ben de voorzitter van deze commissie, de heer Thijssen.

[0:00:09] Ik heet welkom aan de leden, mevrouw Heertje van GroenLinks P van de A, mevrouw de Korte van NSC, mevrouw Dobbel van de SP, de heer Van Kampen van de VVD en de heer Van Dijk van de SGP.

[0:00:18] En natuurlijk welkom aan...

[0:00:19] de bewindspersoon, oud-voorzitter van deze commissie, dus het is allemaal wel heel erg bijzonder.

[0:00:26] We gaan beginnen aan de inbreng van de Kamer, vijf minuten per lid.

[0:00:30] En ik stel voor dat we, als we nou korte interrupties doen en enigszins korte antwoorden op elkaar, dan kunnen we wel zes interrupties aan.

[0:00:36] Dus ik wens u een goed debat.

[0:00:39] Mevrouw Heerschuiger.

[0:00:42] De wereld staat in brand.

[0:00:51] Letterlijk.

[0:00:52] In de Congo blijft het geweld doorgaan.

[0:00:54] In Myanmar zorgt de brute groentenaf voor miljoenen vluchtelingen.

[0:00:57] In Soedan plegen strijdende partijen oorlogsmisdaad na oorlogsmisdaad.

[0:01:02] In Gaza is een genocidegade en heerst hongersnood.

[0:01:05] Elke situatie is uniek, maar een paar dingen hebben deze rampen gemeen.

[0:01:10] In deze conflicten zijn miljoenen mensen afhankelijk van noodhulp.

[0:01:14] In deze conflicten zijn hulpverleners doelwit van statelijke actoren.

[0:01:18] Internationaal humanitair recht lijkt nergens meer te gelden.

[0:01:22] Hoe kan het kabinet enerzijds het belang van bescherming van hulpverleners poortnadrukken en tegelijkertijd met forse bezuinigingen de middelen wegnemen waarmee organisaties hun medewerkers juist veilig kunnen houden?

[0:01:34] En overweg Nederland actie te ondernemen tegen statelijke actoren die het humanitair recht aan hun laars lappen.

[0:01:41] In deze conflicten betalen vrouwen en meisjes de hoogste prijs.

[0:01:45] Seksueel geweld en honger zijn oorlogswapens geworden.

[0:01:48] Welke inzicht pleegt het kabinet om te zorgen dat de daders bestraft worden?

[0:01:54] In deze conflicten is ook een gebrek aan middelen.

[0:01:58] De financiering staat zwaar onder druk nu USAID wegvalt.

[0:02:01] Terwijl juist nu leiderschap nodig is, bezuinigt Nederland 230 miljoen op humanitaire hulp.

[0:02:07] Hier is het laatste woord wat mij betreft nog niet overgezegd.

[0:02:11] Voorzitter, terwijl noodhulp essentieel is om bestaat en toekomstig leed door conflict, aardbevingen en klimaatrampen te verzachten, blijft het dweilen met de kraan open.

[0:02:21] Als we niet de oorzaken aanpakken.

[0:02:23] Ten eerste door te investeren in fragiele staten, met name in goed bestuur en duurzame ontwikkeling.

[0:02:29] Welk percentage van de totaal en humanitaire hulp gaat hierheen?

[0:02:33] Hoeveel daarvan komt terecht in fragiele staten?

[0:02:36] Ten tweede door te erkennen dat grondstoffen die ook Nederland verwerkt of verhandelt, conflict aanjagen.

[0:02:42] En door daar dan ook actie op te ondernemen.

[0:02:45] We weten dat er vanuit Zuid-Kifu in Congo, illegaal bezet door Rwanda, metalen naar Maleisië gaan.

[0:02:51] En ook dat Maleisië metalen als tin en wolgraam naar Nederlandse bedrijven gaat.

[0:02:58] Hoe voert de regering mijn motie voor een Europese aanpak van illegale export van grondstoffen uit Congo uit?

[0:03:04] Wat is de status van het grondstofakkoord van Europa met Rwanda, waarvan de vorige minister in Europa heeft gepleit voor opschorting?

[0:03:12] Een ander voorbeeld van die grondstoffen.

[0:03:14] Uit Soedan komt goud en Arabisch gom, dat als bindmiddel gebruikt wordt in bijvoorbeeld cola en kougen.

[0:03:21] Gaat de staatssecretaris zorgen voor duidelijkheid over de handel in grondstoffen uit conflictgebieden?

[0:03:26] Hoe zorgt zij dat Nederlandse bedrijven geen conflictmineralen kopen of verhandelen?

[0:03:32] Het kabinet heeft toegezegd ons voor de zomer te laten weten of informatie over conflictmineralen openbaar gemaakt kan worden.

[0:03:39] Het is inmiddels september.

[0:03:41] Wat is de stand van zaken?

[0:03:44] Voorzitter, de hongersnood en genocide in Gaza vragen om alle mogelijke drukmiddelen op de regering Netanjahu.

[0:03:51] Toch zien we al maanden geen extra maatregelen, terwijl alle alarmbellen aan het loeien zijn.

[0:03:56] De staatssecretaris komt nu met 25 miljoen hulp voor Gaza.

[0:04:00] Is zij dan ook bereid de bijdrage aan UNRWA weer op het oude pijl te brengen?

[0:04:05] En voorzitter, ernstig zieke kinderen in Gaza hebben onze medische zorg nodig.

[0:04:10] Waarom?

[0:04:11] En ik probeer het echt te begrijpen.

[0:04:13] Wil dit kabinet dit niet?

[0:04:15] Ziekenhuizen en gemeenten zeggen dat het kan.

[0:04:18] De IND zegt dat het kan.

[0:04:20] Andere landen doen het al.

[0:04:22] Het kabinet blijft echter volharden in de keuze om kinderen in de regio te behandelen.

[0:04:27] Maar in de antwoorden op alle schriftelijke vragen heb ik geen onderzoek kunnen vinden dat deze positie staaft.

[0:04:33] En ik heb het echt geprobeerd.

[0:04:34] Het was nogal een pakket.

[0:04:36] Feit is dat buurlanden in de regio overbelast zijn en dat complexe behandelingen alleen in gespecialiseerde centra in Europa mogelijk zijn.

[0:04:44] Elk uur telt.

[0:04:46] We kunnen die kinderen helpen.

[0:04:48] Laten we vandaag besluiten dat dan ook te doen.

[0:04:50] Dank u wel.

[0:04:56] Een informatieve vraag als het mag, aanhakend bij het slot.

[0:05:00] Mevrouw Heers vraagt aandacht voor de kinderen in Gaza en ze noemt daarbij ook het overbelast zijn van de capaciteit in de regio.

[0:05:09] Ik weet nog vanmiddag of gisteren informatie van artsen zonder grenzen dat Saudi-Arabië heeft één patiënt opgevangen en dat is een VIP op voordracht van een prins begreep ik.

[0:05:19] Wat zouden we kunnen doen om ook dat soort landen in die regio

[0:05:23] te stimuleren om meer verantwoordelijkheid te nemen?

[0:05:26] Dank u wel voor de vraag.

[0:05:29] Ik denk dat daar een heel simpel antwoord op is door ten eerste te beginnen met het goede voorbeeld te geven.

[0:05:34] En nogmaals, ook artsen zonder grenzen, maar ook andere hulporganisaties zeggen dat Nederland hier een verantwoordelijkheid op kan nemen, op moet nemen, dat het echt niet anders kan dan dat het voorstel van de regering om dit in de regio te regelen

[0:05:52] te laat is en niet het juiste voorstel is.

[0:05:56] Nogmaals, ik heb geen enkel argument gezien waar de regering dit voorstel op baseert, terwijl daar wel vaak naar gevraagd is in de schriftelijke vragen.

[0:06:05] Dat heeft mijn collega ongetwijfeld ook gezien.

[0:06:08] Dus als wij willen dat andere landen ook meer doen, dan zullen we toch echt bij onszelf moeten beginnen.

[0:06:15] Dank u wel.

[0:06:16] Dan is het nu de beurt aan mevrouw de Korte van NRC met haar inbreng.

[0:06:22] Dank u wel, voorzitter.

[0:06:24] Er zijn grote conflicten in de wereld.

[0:06:26] Oorlogen die levens verwoesten.

[0:06:29] Miljoenen mensen op de vlucht.

[0:06:31] Nederland investeert fors in defensie en humanitaire hulp.

[0:06:35] En dat is hard nodig.

[0:06:37] Hoe minder conflicten, hoe minder hulp en geld nodig is.

[0:06:41] Daarom is het belangrijk dat we serieus inzetten op het voorkomen en bemiddelen van conflicten.

[0:06:47] Nederland en Europa zitten te weinig aan tafel bij de bemiddeling van grote internationale conflicten.

[0:06:54] Daarom heb ik namens NEC bij de voorjaarsnoten een amendement ingediend.

[0:06:59] Daarmee is 500.000 euro vrijgemaakt om de eerste stappen te zetten voor de oprichting van het topinstituut voor internationale conflictbemiddeling.

[0:07:08] Ik lees in de brief van de voormalig minister Veldkamp... dat het kabinet de mogelijkheden voor zo'n instituut wil onderzoeken.

[0:07:16] Daar ben ik namens NEC heel blij mee.

[0:07:18] Het is een belangrijke eerste stap.

[0:07:21] Maar onderzoek betekent nog niet dat het topinstituut er echt komt.

[0:07:25] Hoe kijkt deze staatssecretaris naar de inzet van een topinstituut... voor internationale conflictbemiddeling?

[0:07:31] Dit is geen denktank of een trainingsinstituut.

[0:07:35] Het moet een plek zijn die bemiddeling stimuleert...

[0:07:38] En zelf het voortouw neemt in bemiddeling op het hoogste niveau de zogenaamde trek 1 onderhandelingen.

[0:07:44] De urgentie van conflictbemiddeling is enorm.

[0:07:48] Daarom de volgende vragen aan de staatssecretaris.

[0:07:50] Wie gaat het onderzoek uitvoeren en op welke termijn?

[0:07:54] En wanneer zal dit instituut er staan?

[0:07:57] Wordt er nagedacht over de institutionele vorm?

[0:08:01] Het lijkt me evident dat dit vanwege de onafhankelijkheid niet ondergebracht wordt bij bestaande instituten in Den Haag.

[0:08:08] Ook moet er zorgvuldig nagedacht worden over bescherming van de staf als zij zich in oorlogsgebied begeven en spreken met bijvoorbeeld Hamas en de Houthis.

[0:08:18] Verder wil ik de staatssecretaris meegeven te kijken naar het budget van defensie.

[0:08:23] Conflictbemiddeling past uitstekend bij extra bedrag van 1,5 procent boven de 3,5 procent defensiebesteding.

[0:08:32] Zie het financieren van een instituut als Durfkapitaal voor vrede en de beste investering in defensie.

[0:08:38] Dit hoeft Nederland niet alleen te doen.

[0:08:41] Dit initiatief moet breed gedragen worden.

[0:08:43] Hoe kaart de staatssecretaris dit plan aan in Europa?

[0:08:48] In de brief van voormalig minister Veldkamp staan veel andere stappen die Nederland zet bij conflictbemiddeling.

[0:08:54] Onze complimenten daarvoor.

[0:08:56] Mijn vraag aan de staatssecretaris is of zij dit beleid gaat voortzetten.

[0:09:00] Of gaat zij er wijzigingen aan brengen?

[0:09:04] Dan de hulpverleners.

[0:09:05] Vorig jaar zijn er meer dan 300 hulpverleners die humanitaire hulp gaven omgekomen.

[0:09:11] En dat is onacceptabel.

[0:09:13] Hulpverleners die humanitaire hulp bieden, moeten te alle tijden beschermd worden.

[0:09:18] In een brief van voormalige staatssecretaris Clever wordt de inzet hiervoor genoemd.

[0:09:23] Maar in Gaza, Sudan, Congo en Jema is het nog steeds niet veilig om hulp te verlenen.

[0:09:29] NEC wil dat de regering werkt aan de bescherming van hulpverleners en er standpunten over inneemt.

[0:09:36] Daarom vraag ik aan de staatssecretaris, gaat Nederland deze aanvallen op hulpverleners openlijk veroordelen?

[0:09:43] Wordt bescherming van hulpverleners voorwaarde voor humanitaire hulp?

[0:09:47] Gaat Nederland inzetten op factfinding?

[0:09:51] NEC vindt dat we moeten blijven inzetten op ontwikkelingshulp.

[0:09:55] En het lijkt er nog steeds op dat de koppeling van het BNI aan ontwikkelingshulp anders wordt berekend dan voor 2024.

[0:10:03] Voor de zomer is een motie aangenomen om de BNI-koppeling zoals voor 2020 werd berekend te herstellen.

[0:10:10] Gaat de staatssecretaris dit doen?

[0:10:13] Daar rekent de Eerste Kamer ook op.

[0:10:15] En dan het nieuwe subsidiekader, dat heet Focus.

[0:10:19] Ik lees dat pas volgend jaar in het eerste en tweede kwartaal duidelijkheid komt over de subsidies.

[0:10:24] Voorzitter, dit is veel te laat.

[0:10:27] Voor deze zomer zou duidelijkheid komen.

[0:10:29] Er is een gat vanaf 1 januari 2026 tot het tweede kwartaal.

[0:10:35] Nu al worden mensen ontslagen en verdwijnt jarenlange opgebouwde expertise.

[0:10:40] Het is noodzakelijk dat dit gat opgevuld wordt.

[0:10:43] Kan de staatssecretaris toezeggen dat zij het gat wat ontstaat gaat opvullen, zodat er niet onnodige expertise verdwijnt die we hard nodig hebben?

[0:10:53] Een stabiel land is ook een land waar bedrijven veilig kunnen investeren.

[0:10:57] Een stabiel land is een land waar mensen minder snel huis en haard verlaten om hun toevlucht te zoeken in Europa.

[0:11:04] Een stabiel land is een land waar mensen perspectief hebben.

[0:11:08] En de oplossingen zijn er.

[0:11:09] Een stevige rol in conflictbemiddeling, voorspelbare subsidies en bescherming van hulpverleners.

[0:11:16] Daarmee maken we verschil.

[0:11:20] Dank u wel.

[0:11:21] Bijna op de seconde af vijf minuten.

[0:11:23] Goed gedaan.

[0:11:24] Mevrouw Dobbe, met een vraag.

[0:11:26] Ja, dank u wel voor de inbreng.

[0:11:29] Ik ben het voor een groot deel eens.

[0:11:32] Maar ik vroeg mij toch af, die anderhalf procent van de NAVO-norm.

[0:11:36] Ik zie nu mevrouw De Korte bijvoorbeeld ook pleiten dat een deel van dat geld in ieder geval gaat naar bijvoorbeeld ontwikkelingssamenwerking.

[0:11:43] Omdat dat beter besteed is als het gaat over het voorkomen van

[0:11:46] Ik zie ook in andere debatten, we willen er astronauten mee de ruimte in schieten.

[0:11:51] Er wordt van allerlei dekking gezocht voor die anderhalf procent die we bij de NAVO-norm hebben toegezegd.

[0:11:59] Dus eigenlijk hebben we nog geen idee waar we dat aan willen besteden.

[0:12:03] Maar zet dat mevrouw de Korte dan ook niet aan het denken, behalve omdat ik het doel steun, meer ontwikkelingssamenwerking, maar dat we miljarden toezeggen aan een norm waarvan niemand een idee heeft wat we er eigenlijk mee willen en waarvoor het nodig is.

[0:12:15] want dat is nou eigenlijk wel aan de hand.

[0:12:17] Dank u wel.

[0:12:18] Mevrouw de Korte.

[0:12:19] Ja, voorzitter, dank u wel voor deze vraag.

[0:12:21] En inderdaad, het is nog heel erg onduidelijk.

[0:12:24] Dus daarom zetten wij ook in van ja, waarom gaan we aan de achterkant beginnen?

[0:12:28] Dus defensie.

[0:12:31] Ja, laten we vooral aan de voorkant beginnen en voorkomen dat er conflicten zijn.

[0:12:36] Dus wat ons betreft gaat daar ook een stuk van het geld naartoe.

[0:12:40] En dat heb ik net betoogd.

[0:12:43] Dank u wel.

[0:12:43] Heeft u nog een vraag van de heer Van Kampen?

[0:12:46] De korte trick heeft mij toch wel een beetje met de opmerking... dat investeren in defensie beginnen bij de achterkant zou zijn.

[0:12:53] Terwijl volgens mij een investering in defensie, een investering in je veiligheid is... en juist de meest preventieve vorm van het behouden van vrede is.

[0:13:04] Als je een sterke krijgsmacht hebt, als je als Europa, als Nederland... sterk staat met je krijgsmacht om vijanden buiten de deur te houden... dan behoud je vrede.

[0:13:13] Dus is mevrouw de Kort niet met mij eens dat het juist de beste verzekering is om vrede te waarborgen, in plaats van dat het een beetje is zoals zij het formuleert, dat het zou zijn als het kalf verdronken is, dempt men de put.

[0:13:29] Dank u wel voor deze vraag om het te verhelderen.

[0:13:33] NSC staat echt voor meer geld naar defensie, zeker.

[0:13:37] Maar die 1,5 procent kan best wel een heel klein stukje naar conflictbemiddeling.

[0:13:42] Want nogmaals, als we geen conflicten hebben, dan hoeven we ook niet die defensie zo erg op te tuigen.

[0:13:49] Natuurlijk moeten we de defensie alle achterstanden inhalen.

[0:13:52] Maar laten we alsjeblieft ook iets meer doen aan conflictbemiddeling.

[0:13:58] Dank u wel.

[0:13:58] Dan heeft u nog een vraag van mevrouw Heersch.

[0:14:00] Ja, bedankt.

[0:14:01] En dan toch even doorgaand.

[0:14:02] Ik vind die anderhalf procent zeker interessant.

[0:14:06] En ik had wat meer ambitie met die anderhalf procent, omdat wat mij betreft preventie natuurlijk meer is dan alleen conflictbemiddeling, maar ook gaat over investeren in groepen stuur, in weerbaarheid, in vredesopbouw.

[0:14:21] Dus ik wilde graag even van mevrouw de Korte weten of het echt wat haar betreft blijft bij die conflictbemiddeling of dat we meer ambitie mogen hebben vanuit die anderhalf procent om ook echt te investeren in vrede.

[0:14:35] Ik wil niet die 1,5 procent invullen.

[0:14:38] Conflictbemiddeling is maar een klein deel van die 1,5 procent.

[0:14:44] Wij blijven ook staan voor ontwikkelingshulp.

[0:14:47] Want we zien ook dat de stabiliteit van de wereld afhangt van de stabiliteit van landen.

[0:14:52] En dat ontwikkelingshulp daarbij hoort.

[0:14:55] Dus daarmee steun ik inderdaad mevrouw Heers om te zorgen dat ontwikkelingshulp ook blijft bestaan.

[0:15:04] Dank u wel.

[0:15:05] Dan is het nu de beurt aan mevrouw Dobbe van de SP voor haar inbreng.

[0:15:08] Ga uw gang.

[0:15:09] Ja, dank u wel.

[0:15:10] Humanitaire hulp kan niet bestaan zonder hulpverleners.

[0:15:13] En zij kunnen hun werk niet doen als zij niet worden beschermd.

[0:15:16] En precies dat faalt.

[0:15:18] Vorig jaar was het dodelijkste jaar voor hulpverleners ooit.

[0:15:22] In de beleidsbrief is hier terecht aandacht voor.

[0:15:24] Maar tegelijkertijd zorgen bezuinigingen van donoren, zoals USAID, maar ook Nederland, op humanitaire hulp voor onderbezetting bij humanitaire organisaties, waardoor zij risico's minder goed kunnen opvangen.

[0:15:35] erkent de staatssecretaris dat opkomen voor de veiligheid van hulpverleners ook betekent zorgen voor voldoende financiering.

[0:15:44] Het tegengaan van strafeloosheid naar aanvallen op hulpverleners is keihard nodig om geweld tegen hulpverleners te stoppen, want dat werkt ook preventief.

[0:15:52] Hoe staat het met het achterhalen en straffen van de daders van de aanval op de 15 hulpverleners in Gaza die naast hun ambulance werden begraven?

[0:16:01] Hier hebben we het eerder over gehad.

[0:16:02] Hier zou onderzoek naar komen en ik wil graag weten hoe dat nu zit.

[0:16:06] Hoe staat het met het achterhalen en straffen van de daders van het vermoorden van de vijf hulpverleners die omkwamen bij een hulpconvoy van de VN in Darfur?

[0:16:18] Want er zijn nog veel meer hulpverleners gericht aangevallen en gedood.

[0:16:21] Een tragisch record vorig jaar.

[0:16:23] Maar deze twee aanvallen schokten in ieder geval de wereld en de Tweede Kamer.

[0:16:27] Wat heeft Nederland nu daadwerkelijk gedaan om te zorgen dat de daders worden achterhaald en berecht?

[0:16:32] Omdat strafloosheid hier niet mag bestaan.

[0:16:34] En artsen zonder grenzen stelde eerder de prijs van het doden van een hulpverlener moet omhoog.

[0:16:39] Dat kan door banktegoeden van militieleiders in Europa te bevriezen... en oorlogsmisdadigers op sanctielijsten te plaatsen... of moordenaars van Nederlandse hulpverleners volgens het Nederlands recht te vervolgen.

[0:16:50] En gebeurt dit?

[0:16:51] En zo niet, gaan we dit dan doen?

[0:16:53] Want als het helpt, dan moeten we dat doen.

[0:16:55] En in april is ook ons voorstel aangenomen voor een advies van de AIV en de CHVV... om strafeloosheid voor geweld tegen hulpverleners te bestrijden.

[0:17:03] En ik vroeg mij af, wanneer komt dat advies?

[0:17:05] En daarbij ook de toegezegde reactie van het kabinet, want we kijken er erg naar uit.

[0:17:08] Dan Gaza.

[0:17:11] Zwaargewonden en zieke kinderen wachten in de regio op medische evacuatie om te kunnen overleven.

[0:17:18] Als reactie op het wegstemmen van de motie vorige week zagen we de reacties van hulpverleners en van artsen.

[0:17:23] Die zich afvragen wat we hier in hemelsnaam aan het doen zijn.

[0:17:27] Omdat de argumentatie om dit niet te doen niet klopt.

[0:17:30] Het schiet tekort.

[0:17:31] Er is niet genoeg plek in de regio voor deze kinderen.

[0:17:36] Er kan niet snel genoeg opgeschaald worden.

[0:17:39] En het komt sowieso voor een aantal kinderen te laat.

[0:17:43] Tussen juli 2024 en augustus 2025 zijn 137 kinderen op de wachtlijst overleden.

[0:17:51] En wat is de reactie van de staatssecretaris hierop?

[0:17:54] En we zagen ook berichten over de aanvallen op de Freedom Flotilla, die met humanitaire hulp onderweg is naar Gaza.

[0:18:01] Wat gaat de staatssecretaris nu concreet doen?

[0:18:03] Ik heb de reactie van het kabinet gelezen vlak voor dit debat.

[0:18:07] En in de brief las ik, er is geen verzoek voor consulaire bijstand.

[0:18:11] Dus eigenlijk, en als er een verzoek komt, dan gaan we misschien wat doen.

[0:18:14] Maar dat kan toch niet het antwoord zijn?

[0:18:15] Je ziet ook de reacties van andere landen, die doen veel meer.

[0:18:18] Dus wat gaat deze staatssecretaris nu precies doen?

[0:18:21] Dan Sudan en Congo.

[0:18:22] Miljoenen mensen zijn ontheemd, op de vlucht, gedood.

[0:18:26] Afhankelijk van humanitaire hulp om te overleven.

[0:18:29] Er is ongekend seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes.

[0:18:33] Het is echt afschuwelijk, onmenselijk.

[0:18:36] En het is keihard nodig dat er medische hulp is, psychosociale hulp, voor vrouwen en meisjes die slachtoffers zijn geworden van seksueel geweld.

[0:18:43] En daders moeten bestraft worden.

[0:18:45] Want ook hier geldt,

[0:18:46] Het tegengaan van strafeloosheid is de beste manier om te voorkomen dat dit seksueel geweld wordt ingezet en dit soort leed wordt begaan.

[0:18:55] En dit vinden wij allemaal.

[0:18:56] Maar wat gebeurt hier nu eigenlijk concreet aan in Congo en in Soudaan?

[0:19:01] Kan er extra financiering en inzet komen met specifiek dit doel?

[0:19:05] En is de staatssecretaris bereid om zich in te zetten, bijvoorbeeld in Europa, dat hier een apart plan opkomt om dit tegen te gaan?

[0:19:11] Of anders bijvoorbeeld pleiten voor een internationale conferentie of een internationale top over het bestrijden van seksueel geweld en het ondersteunen van slachtoffers?

[0:19:20] Want ook hier geldt, als er strafeloosheid kan bestaan, dan wordt en blijft seksueel geweld een wapen dat gericht en strategisch wordt ingezet en gepland, overal waar oorlog is.

[0:19:29] Het heeft ook gevolgen voor andere conflicten in de wereld.

[0:19:32] En tot slot, we weten hoe belangrijk mondiale gezondheidsinitiatieven zijn, zeker na het wegvallen van USAID.

[0:19:38] Er is in juni een motie aangenomen om de steun voor deze initiatieven te waarborgen, maar we spraken gisteren in een ronde tafel.

[0:19:44] de directeur van de Global Fund, en die zei dat de toezegging voor financiering vanuit Nederland nog steeds niet binnen was.

[0:19:50] Dus ik vroeg mij af of dat klopt, want de financiering loopt af op 21 november en andere landen hebben al wel hun financiering toegezegd.

[0:19:57] Dank u wel.

[0:20:00] Dank aan mevrouw Dobbe.

[0:20:01] Dat leidt tot de vraag van de heer Van Kampen.

[0:20:02] Ga je gang.

[0:20:04] Nee, voorzitter, niet over de nabonorm.

[0:20:08] Dat mag overigens straks aan mij.

[0:20:11] Over USAID.

[0:20:12] Ik vond dat een interessant en belangrijk gesprek dat we gisteren met elkaar hebben gevoerd.

[0:20:18] Ik zou mevrouw Dobbe de vraag willen stellen hoe zij kijkt naar een wereld waarin we ons erop moeten voorbereiden dat het gat dat is ontstaan door USAID misschien niet meer zal worden opgevuld of terugkomt.

[0:20:33] Hoe kijkt zij daarnaar en welke visie heeft zij daarop om er toch voor te zorgen dat humanitaire hulp kan worden geboden en al het belangrijke werk dat wordt gedaan niet in een gat wegvalt?

[0:20:49] Die zorg deel ik ook.

[0:20:52] Je ziet zodra het wegvalt wat er mist.

[0:20:56] Zodra het wegvalt zie je wat er mist.

[0:20:58] Zodra het wegvalt zie je wat er mist.

[0:21:02] Zodra het wegvalt zie je wat er mist.

[0:21:03] Ik sprak daar ook met hulpverleners.

[0:21:06] Ik sprak daar ook met hulpverleners.

[0:21:12] Hoe wij ons daarop moeten voorbereiden... Ik weet dat wij hier eerder debatten over hebben gehad en dan wordt makkelijk gezegd... Wij kunnen niet dat hele gat opvullen.

[0:21:21] Nee, natuurlijk kunnen we dat niet als land.

[0:21:23] Maar we kunnen wel kijken waar de meeste klappen vallen en waar het het meeste pijn doet.

[0:21:28] En kunnen we daar meer doen in plaats van minder?

[0:21:32] En daar is de partij van de heer Van Kampen ook medestander van, omdat er nu wordt bezuinigd op ontwikkelingssamenwerking in plaats van geïnvesteerd.

[0:21:42] En je ziet dus niet alleen moeten wij niet bezuinigen, maar we moeten juist extra investeren, omdat we zien dat het ook in ons belang is dat alles wat nu wegvalt, dat het niet wegvalt.

[0:21:53] De heer Van Kampen.

[0:21:55] Toch een vervolgvraag.

[0:21:56] Het is waar, daar verschelen de VVD en de SP over van mening.

[0:22:00] Onze factie ziet dat we ook veiligheidskeuzes moeten maken... waar het gaat om investeringen in onze eigen regio.

[0:22:07] Niet eerder hebben we zo'n grote agressor op ons eigen continent gezien... die onze eigen veiligheid bedreigt.

[0:22:13] En ja, met geld van de belastingbetalers zullen we daar keuzes voor moeten maken.

[0:22:17] Dat zijn geen makkelijke keuzes, maar die zullen wel gemaakt moeten worden.

[0:22:21] Ik ben nog niet zo lang woordvoerder op dit onderwerp, dus ik ben mij daar nog enorm in aan het verdiepen.

[0:22:26] Ik zie voorbeelden van landen waarvan bijvoorbeeld 70% van de gezondheidszorg afhankelijk was van steun van USAID.

[0:22:33] Ik zie landen die daarbij tegelijkertijd meer dan de helft van hun begroting uitgeven aan veiligheid.

[0:22:39] Ik zou denken, hoe ga je kijken dat je zelf bepaalde kosten kunt opvangen in je eigen begroting... en hoe kunnen we ervoor zorgen dat landen die nu zoveel geld kwijt zijn... voor de waarborging van veiligheid in die eigen regio... dat de inzet gericht gaat zijn op diplomatie... zodat er vrede in deze regio's komt, zodat geld van mensen daar...

[0:22:59] ten goede kan komen aan de gezondheidszorg in plaats van dat het afhankelijk is van Wessers financiële steun.

[0:23:07] Dus dat is een visie waar ik het interessant zou vinden om het debat over te voeren en ik ben benieuwd hoe de SP daarnaar kijkt.

[0:23:14] De heer Van Kampen zegt dat het geen gemakkelijke keuzes zijn.

[0:23:33] makkelijk worden gemaakt.

[0:23:35] We hadden het net over die 1,5 procent, waarvan niemand nog enig idee heeft waar dat aan besteed moet worden.

[0:23:41] Iedereen doet er een gooi op om daar een stukje uit te halen, omdat niemand weet waar het eigenlijk voor is bedoeld.

[0:23:46] Dat is wel ongeveer 15 miljard euro.

[0:23:48] Dus die keuzes worden wel heel makkelijk gemaakt.

[0:23:51] Er wordt wel gezegd dat het geen makkelijke keuzes zijn, maar dat is dan...

[0:23:55] Wat betreft landen die afhankelijk zijn van USAID, daar ben ik het helemaal mee eens.

[0:24:02] Je kan niet elk land en elke staat en de kracht van een staat en hoe sterk een staat is over één kamp scheren.

[0:24:13] Omdat sommige staten gewoon heel zwak zijn.

[0:24:16] Dan zie je dat er veel corruptie is.

[0:24:18] Dan zie je dat de publieke sector nauwelijks is ontwikkeld.

[0:24:21] Ja, dan zul je op een andere manier moeten investeren in zo'n land, omdat die nog niet klaar is nu, op dit moment, om de eigen gezondheidszorg bijvoorbeeld te financieren.

[0:24:29] Dat moet zo'n land dan zelf doen.

[0:24:32] Ja, dat moet het doel zijn en daar moeten we naartoe werken.

[0:24:35] Maar als je dat nu zegt, dan ben je eigenlijk gewoon bezig met zeggen, ga maar iets doen waarvan we weten dat het niet kan.

[0:24:42] Maar dan vind ik juist bijvoorbeeld ontwikkelingssamenwerking ontzettend belangrijk, omdat dat helpt om het maatschappelijk middenveld bijvoorbeeld te versterken in zo'n land, om de democratie te versterken, om de publieke voorzieningen te versterken.

[0:24:53] zodat zo'n land ook de kans krijgt om zich op die manier te ontwikkelen.

[0:24:57] En volgens mij kan dat ook.

[0:24:58] Er zijn er ook heel veel succesvolle voorbeelden van.

[0:25:00] Er zijn er ook minder succesvolle voorbeelden van.

[0:25:02] Maar het geheel stopzetten is wel zeker weten dat het niet gebeurt.

[0:25:08] Dank u wel.

[0:25:09] Dan is het de beurt aan de heer Van Kampen.

[0:25:11] Ruim 300 miljoen mensen hadden in 2024 dringend humanitaire hulp nodig door conflict, geweld en natuurrampen.

[0:25:21] Het is een overweldigend cijfer waar levens en mensen achter schuil gaan voor wie de wereld een donkere plek op aarde is.

[0:25:26] En hoewel we realistisch en pragmatisch moeten zijn over de Nederlandse invloed, ontslaat dat ons niet van de verplichting om er ook voor te zorgen dat de wereld een veiliger en welvarender plek wordt voor iedereen.

[0:25:38] In Soedan escaleert de oorlog tussen het regeringsleven en de paramilitaire Rapid Support Forces in rap tempo.

[0:25:44] Deskundigen zien dit inmiddels als de grootste humanitaire crisis ter wereld, wat wordt ondersteund door cijfers in een rapport van de Verenigde Naties.

[0:25:51] De VVD vindt dat we er eerlijk en realistisch over moeten zijn.

[0:25:54] dat we geen directe invloed hebben op de oorlogspartijen, maar dat we wel druk kunnen uitoefenen op landen die een sleutelrol spelen in die oorlog.

[0:26:02] Landen die bovendien een belangrijke bondgenoot zijn, gespreksgenoot zijn van Nederland in het Midden-Oosten.

[0:26:09] Want we weten allang dat de Verenigde Arabische Emiraten wapens en andere vormen van steun leveren aan de eenheden van de RSF.

[0:26:16] De VVD waardeert de inzet van het kabinet, waarbij zij alle humanitaire partners in het land steunt... bij het bieden van onderdak, voedsel, schoonwater en medische en psychosociale hulp.

[0:26:27] Maar welke diplomatieke druk voert de Nederlandse regering, al dan niet in Europees verband, op... om de Verenigde Arabische Emiraten ertoe te bewegen geen wapens te leveren aan de RSF?

[0:26:37] Graag een reactie.

[0:26:39] Eerder dit jaar riep de Afrikaanse Unie al haar lidstaten en de internationale gemeenschap op om geen enkele regering of parallele entiteit te erkennen die gericht is op het verdelen en besturen van een deel van het grondgebied van de Republiek Soedan of haar instellingen.

[0:26:54] De Europese Unie sloot zich hier in navolging van een vee- en veiligheidsverklaring bij aan.

[0:26:59] Bestaat de dreiging van een verdeling nog steeds, vraag ik de regering.

[0:27:03] En welke actie onderneemt de Europese Commissie om zodanig druk op te voeren dat dit wordt voorkomen?

[0:27:08] Ik hoor graag een reactie.

[0:27:09] Een ander onderbelicht, maar catastrofale, humanitaire ramp vindt plaats in de Democratische Republiek Congo.

[0:27:16] 25 miljoen inwoners zijn hier afhankelijk van humanitaire hulp.

[0:27:20] Mevrouw Dobbe verwees er al naar verhalen van extreem geweld, dwangarbeid en seksueel geweld zijn wijd verspreid.

[0:27:27] Ook hier neemt het kabinet haar bescheiden, maar betekenisvolle verantwoordelijkheid door bij te dragen aan het VN noodhulpfonds, boven op de al lopende programma's die Nederlandse partners in Oost-Congo uitvoeren.

[0:27:38] En de wereld zag in juni hoe onder toeziend oog van de Amerikaanse president... de buitenlandse zakenministers van Congo en Rwanda... een vredesakkoord tekende in Washington.

[0:27:48] En vredesakkoorden zijn natuurlijk mooi en waardevol als ze effectief zijn.

[0:27:52] Maar in dit geval moeten we daar echt stevige vraagtekens bij zetten... aangezien rebellenbeweging M23 geen partij is in dit akkoord.

[0:28:00] En hoe kijkt het kabinet naar dit vredesakkoord... en op welke wijze speelt de Europese Commissie een rol... bij het naleven van de afspraken?

[0:28:07] De uitvoering van veiligheidsmaatregelen door de Democratische Republiek Congo en Rwanda zou vanaf 1 oktober moeten beginnen om een einde te maken aan decennialange conflicten in de oostelijke regio van Congo.

[0:28:19] Deze regio is rijk aan mineralen zoals goud, kobalt, koper en lithium.

[0:28:23] Washington hoopt via dit akkoord miljarden aan westerse investeringen aan te trekken.

[0:28:28] En kan de staatssecretaris aangeven of er in deze regio Nederlandse dan wel Europese bedrijven actief zijn?

[0:28:34] En hoe dan ook de Europese Unie kan bijdragen aan stabiliteit en vrede?

[0:28:39] Voorzitter, tot slot wil ik stilstaan bij Gaza.

[0:28:41] Terecht vragen vele partijen in de Kamer aandacht voor de nachtmerrie en mensenrechten schendingen in Gaza.

[0:28:47] En laat ik er helder over zijn en er geen onduidelijkheid over laten bestaan.

[0:28:51] Patiënten en zeker kinderen die dringend medische hulp nodig hebben, moeten de Gazastrook uit en moeten zo snel mogelijk geholpen worden.

[0:29:00] Maar het zal ook geen verrassing zijn dat de VVD gelooft... dat we de meeste patiënten van die hulp kunnen voorzien in de regio.

[0:29:08] Maar tegelijkertijd zijn we ook niet doof voor de noodkreet... van bijvoorbeeld artsen zonder grenzen en de WAO.

[0:29:14] We weten dat 97 procent van de evacuaties wordt opgevangen in de regio.

[0:29:18] Dan hebben we het over Jordanië, Egypte en Qatar.

[0:29:21] Maar daar knelt de capaciteit ook.

[0:29:23] En staat de reguliere zorg in met name Jordanië en Egypte...

[0:29:27] zwaar onder druk door de vele gazaanse slachtoffers die worden opgevangen.

[0:29:32] En het is goed, voorzitter, dat de regering daarom 25 miljoen beschikbaar stelt voor hulp.

[0:29:37] Dat met 800.000 euro van dit bedrag voor safety children het komende jaar 600 patiënten kunnen worden geholpen.

[0:29:44] Dat laat zien dat deze hulp, deze aantallen laat zien dat deze hulp serieuze impact maakt.

[0:29:50] En toch zeg ik tegen het kabinet dat we geen tijd hebben te verliezen.

[0:29:53] Het WWD wil zo spoedig mogelijk uiterlijk volgende week door het kabinet worden geïnformeerd... over hoe de resterende ruim 24 miljoen ingezet wordt voor hulp voor deze mensen.

[0:30:03] En we vragen het kabinet bilateraal druk te zetten op Qatar en op Saoedi-Arabië.

[0:30:08] Met name Saoedi-Arabië.

[0:30:10] Want we weten dat Jordanië en Egypte het moeilijk hebben en hun nek uitsteken... maar dat de golfstaten hun verantwoordelijkheid niet nemen of niet langer nemen... is ronduit een schande te noemen.

[0:30:20] Voorzitter, graag een reactie van de staatssecretaris.

[0:30:22] Tot zover mijn bijdrage.

[0:30:25] Dank u wel.

[0:30:26] Eens kijken of dat leidt tot een interruptie over de NAVO-norm.

[0:30:28] Mevrouw Heersch.

[0:30:33] Ik heb een aantal vragen, maar laat ik even beginnen bij het laatste.

[0:30:37] En dat gaat natuurlijk over de zin de VVD gelooft.

[0:30:43] De VVD gelooft dat de opvang in de regio beter is.

[0:30:46] Ik heb ook al aan de staatssecretaris gevraagd waarom dat niet onderbouwd wordt door deze regering.

[0:30:54] Dus mijn vraag is eigenlijk aan mijn collega of hij zijn geloof kan onderbouwen met documenten die deze regering misschien niet heeft.

[0:31:03] Want de positie is nog steeds tegengesteld aan de hulporganisaties die in de rest van de inbreng terecht, denk ik, zeer geprezen worden voor hun belangrijke werk.

[0:31:13] Ik denk dat de cijfers van de hulporganisaties dat zelf uitwijzen als we weten dat er op dit moment zo'n 15.800 mensen op de wachtlijst staat om te worden geëvacueerd.

[0:31:25] We weten dat 97 procent van de mensen opgevangen wordt in de regio.

[0:31:31] We zien dat het overgrote deel in de regio wordt opgevangen.

[0:31:33] Dat is niet zo gek.

[0:31:35] Daar is de afstand het kortst tot de beschikbare medische hulp.

[0:31:40] Er zijn organisaties actief die bekend zijn met de infrastructuur.

[0:31:46] zorg- en hulpinfrastructuur die daar noodzakelijk is en voorhanden is.

[0:31:51] En voorzitter, als het gaat om het gebrek aan de capaciteit, ik heb uitgesproken, die noodkreet horen wij ook, dan vinden wij dat het kabinet de morele plichten heeft, de humanitaire plichten heeft en de internationaal-rechtelijke plichten heeft om daar deze landen, en dat doe ik met name op Egypte en Jordanië, de helpende hand te bieden.

[0:32:08] Dus ik heb gezegd de VVD gelooft, maar ik had ook kunnen zeggen de VVD ziet in de cijfers van hulporganisaties zelf dat hulp in de regio het meest effectief is.

[0:32:22] Kijk, dat is natuurlijk selectief shoppen in wat de hulporganisaties zeggen.

[0:32:27] Die zeggen de cijfers van de heer Van Kampen.

[0:32:30] En, en dat is dus niet maar of in plaats van, maar en tegelijkertijd zijn er landen in de regio overbelast en zijn er complexe behandelingen die alleen in gespecialiseerde centra in Europa mogelijk zijn.

[0:32:43] Mevrouw Dobbe heeft, geloof ik, u noemde 137 kinderen die op de wachtlijst stonden en die inmiddels overleden zijn.

[0:32:49] Dus waarom kiest de heer Van Kamp ervoor om een deel van de kennis van deze hulporganisaties aan te nemen en een ander deel, op basis van mijn nog steeds onduidelijke data, dus niet aan te nemen en er ook niet naar te handelen.

[0:33:09] Het is niet één keer gevraagd door deze organisaties.

[0:33:12] Sinds begin augustus geven ze dit signaal af.

[0:33:16] Ik ben benieuwd op basis waarvan de heer Van Kampen besluit een deel van dezelfde kennishouders niet aan te nemen.

[0:33:26] Volgens mij heb ik Brouhiers antwoord gegeven, dat zij vervolgens in haar tweede aanleg die beantwoording niet wil betrekken, dat dat mag.

[0:33:36] Maar laat ik haar anders antwoorden.

[0:33:40] Ik hoor eigenlijk vanuit hulporganisaties drie oproepen.

[0:33:45] Eén, zorg ervoor dat mensen maximaal in de regio kunnen worden opgevangen.

[0:33:49] Twee, zet diplomatiek druk op, met name Qatar en Saudi-Arabië, om druk op te voeren.

[0:33:54] Het voorstel van de VIP van de heer Van Dijk van Saudi-Arabië, die zal mevrouw Hirsch ook kennen, is natuurlijk schandalig.

[0:34:00] Laat dit land ook haar verantwoordelijkheid nemen.

[0:34:03] En ja, mevrouw Heers, ten derde zeggen deze organisaties, maak evacuaties naar Europa mogelijk, want het systeem in de regio piept en knelt.

[0:34:13] Maar daar tegenover wil ik zetten dat dit kabinet 25 miljoen beschikbaar stelt om de capaciteitsproblematiek in deze regio op te vangen, te ontlasten.

[0:34:23] En dat ik zie in de stukken van de zijde van het kabinet dat met 800.000 euro voor safety children 600 kinderen kunnen worden gered.

[0:34:31] En natuurlijk hoor ik hier de discussie in de Kamer ook over het helpen en evacueren van enkele tientallen kinderen.

[0:34:37] En ik twijfel er op geen enkel moment aan dat ons zorgsysteem en onze zorgprofessionals dat niet zouden aankunnen.

[0:34:43] Dat kunnen zij.

[0:34:44] Alleen de VVD vraagt zich af hoe kunnen we met die 25 miljoen, die ruim 24 miljoen die nog op de plank ligt, die nog moet worden ingezet en worden weggezet.

[0:34:53] ...hoe we die overgrote groep mensen kunnen helpen... ...door dat zorgsysteem te ontlasten... ...wat op dit moment vastloopt in Jordanië en in Egypte.

[0:35:03] En dat is wat de VVD betreft de stap die we nu eerst moeten zetten... ...en ik heb daarbij gezegd, mevrouw Heersch heeft me dat hoeren zeggen... ...ik wil daarover binnen een week van het kabinet duidelijkheid... ...over hoe die 25 miljoen dan wordt weggezet.

[0:35:16] Mevrouw Heersch.

[0:35:24] Nou ja, ik ben voorzitter, geloof ik.

[0:35:26] U heeft een andere vraag.

[0:35:33] Laten we dit netjes afronden.

[0:35:36] Mevrouw Dobbe, heeft u een vraag over deze situatie?

[0:35:40] We doen het in deze commissie in blokjes allemaal.

[0:35:45] Ik heb goed geluisterd.

[0:35:48] Als we zeggen dat er niet genoeg plek is in de regio voor deze kinderen... dan zegt de VVD dat ze dat herkennen.

[0:35:56] 25 miljoen euro, hartstikke goed.

[0:36:01] Maar er kan niet snel genoeg opgeschaald worden.

[0:36:05] En voor een aantal kinderen komt dit te laat.

[0:36:11] al in de regio zitten, die dus al gaza uit zijn, die al medisch geëvacueerd zijn, maar die bijvoorbeeld ofwel een wapentuig in het gezicht hebben gehad en wachten op een gezichtsreconstructie, die niet zelfstandig kunnen ademen omdat hun luchtpijp is verschroeid.

[0:36:27] Dat gaat om die kinderen die het gewoon niet overleven en niet kunnen wachten.

[0:36:31] En daarom zeggen die hulporganisaties ook ja, investeer in de regio, hartstikke goed, maar doe dat ook voor die kinderen, want die overleven het anders niet.

[0:36:41] En daar is die 25 miljoen euro geen antwoord op.

[0:36:44] En toch wil ik dan van de heer Van Kampen weten... waarom doen we dit dan niet voor deze kinderen?

[0:36:51] Het hoeft niet aan kosten te gaan van die 25 miljoen euro.

[0:36:54] Het is ook niet zo verschrikkelijk duur.

[0:36:55] Die ziekenhuizen kunnen dat allemaal aan.

[0:36:56] Die willen het graag.

[0:36:58] Waarom doen we dat dan niet voor deze kinderen?

[0:37:02] Omdat in de gesprekken en de verdieping die ik heb gezocht in de afgelopen weken, ik zie dat het met name de capaciteit in Jordanië en in Egypte is.

[0:37:13] Gaat het om capaciteit voor opvang, maar ook voor het waarborgen van reguliere zorg voor mensen daar.

[0:37:20] en politieke onwil is van landen als Qatar en Saudi-Arabië om mensen op te vangen, dat het daar op dit moment vastloopt.

[0:37:28] We weten dat in de top drie van grootst mogelijke complexe zorg, dat dat gaat over trauma's, dat dat gaat over behandelingen die nodig zijn vanwege genetische afwijkingen, dat het gaat over oncologie, kankerbehandelingen.

[0:37:45] Het is niet zo dat die competenties in de regio niet aanwezig zijn.

[0:37:51] Dat is niet het geval, begrijp ik.

[0:37:55] Maar het zit niet zozeer op het specialisme dat er niet in de regio aanwezig is.

[0:37:59] We horen dat er capaciteit aanwezig is.

[0:38:03] We moeten eerst kijken hoe Nederland ze inzet, die 25 miljoen.

[0:38:09] kan worden ingezet om het vast te lopen, of dreigend vast te lopen, zorgsysteem in Jordanië, Egypte, hoe dat kan worden ontlast.

[0:38:18] Omdat we dus weten aan die 800.000 euro die het kabinet wil besteden aan safety children, dat daar 600 kinderen mee kunnen worden geholpen.

[0:38:28] Dan zeg ik tegen mevrouw Dobbe terug, we hebben het hier over enkele tientallen kinderen.

[0:38:32] Maar als we met 800.000 euro 600 kinderen in de regio kunnen helpen, wat kunnen we dan met elkaar niet betekenen voor dat bedrag van ruim 24 miljoen euro?

[0:38:41] Zou ik haar dan retorisch maar even, want ik mag haar de vraag niet terugstellen, zou ik de vraag terug willen stellen, voorzitter.

[0:38:48] Wat kwalijk is, je wordt gedaan alsof het off-off is.

[0:38:52] Maar dat zeggen wij natuurlijk niet.

[0:38:54] En dat zegt een organisatie als Save the Children, waar de heer Van Kampen refereert, ook niet.

[0:38:58] Die is heel blij met die extra financiering, zodat ze die capaciteit kunnen helpen vergroten.

[0:39:04] Maar die zegt tegelijkertijd, en daar heb ik nog steeds geen antwoord op gehad, hoe kiezen wij voor die kinderen voor wie het opschalen van de capaciteit in de regio te laat komt?

[0:39:16] Want die groep is er.

[0:39:17] Of erkent de heer Van Kampen dat niet?

[0:39:20] Maar die groep is er.

[0:39:21] Van kinderen die nu dreigen te sterven.

[0:39:24] Wat doen we voor die kinderen?

[0:39:27] Of zeggen we, dat laten we dan.

[0:39:29] Maar dan is het ook maar duidelijk.

[0:39:30] Dan laten we die kinderen.

[0:39:33] Ik hoop niet dat dat de insinuatie is die mevrouw Dobbe in de schoenen probeert te schuiven.

[0:39:44] Dat is het laatste wat ik wil uitslalen.

[0:39:47] Ik wil dat kinderen en patiënten zo snel mogelijk worden geholpen.

[0:39:53] Zeg ik hier in dit debat tegen de staatssecretaris, tegen het kabinet, wij willen binnen een week weten hoe die 25 miljoen euro wordt weggezet.

[0:40:01] Of daar acuut kinderen, de groep waar mevrouw Dobbe het over heeft, mee kan worden geholpen.

[0:40:07] En als ik op basis van de stukken van het kabinet zie dat met 800.000 euro het komende jaar 600 kinderen geholpen kunnen worden, dan ga ik ervan uit

[0:40:15] dat dat acuut kan gebeuren.

[0:40:20] Wat mijn fractie betreft zijn daarbij geen taboes van het volstoppen van een Hercules met specialisten vol apparatuur om mensen te helpen.

[0:40:32] in de regio tot en met het bijdragen van protheses aan landen die daar nodig zijn.

[0:40:39] Laten we van het kabinet vragen om daar binnen een zeer korte tijd, dan heb ik het echt over binnen een week, laten we horen hoe kinderen acuut en zo snel mogelijk kunnen worden geholpen.

[0:40:48] Volgens mij verschillen mevrouw Dobbe en ik helemaal niet zo veel van elkaar.

[0:40:54] Alleen denk ik dat het belangrijker is dat het bedrag wat het kabinet vrijmaakt,

[0:40:59] dat dat eerst moet worden weggezet, omdat ik geloof dat we in het gebied zelf, en dat laten de cijfers ook zien, meer mensen, meer kinderen kunnen helpen.

[0:41:08] Dank u wel, mevrouw Dobbe.

[0:41:10] Ja, dank u wel.

[0:41:11] Kijk, wij verschillen van mening, denk ik, over het punt wat te doen nu met die groep kinderen, waarvan ook de hulporganisaties ze kunnen aanwijzen, waar die nu, op dit moment, vandaag, morgen, overmorgen, deze week, hulp nodig hebben om te kunnen overleven.

[0:41:26] Die groep kinderen.

[0:41:27] Ik heb geluisterd naar het antwoord en dan heb ik nog de vraag voor de heer Van Kampen.

[0:41:33] Als nu het kabinet zegt, en ze gaan in op die groep kinderen, die specifieke groep kinderen, die nu dreigt te sterven en nu, niet over een maand, maar nu acute zorg nodig heeft.

[0:41:43] Als nu blijkt dat het dan te laat komt, zijn er dan inderdaad geen taboes voor de VVD?

[0:41:49] Is het dan zo dat we Hercules met specialisten die kant op kunnen sturen, maar kunnen we hem dan ook terugsturen met kinderen, of is dat wel een taboe?

[0:41:56] Is dat dan bespreekbaar als blijkt dat die groep kinderen met deze inzet, dat die hulp te laat zou komen?

[0:42:05] Ik zal er geen geheim van maken dat het verleidelijk is om te reageren op deze als-dan-vraag, maar ik zie heel plastisch dat het kabinet een budget van 25 miljoen beschikbaar stelt om in de regio mensen te helpen dat voor 800.000 euro 600 kinderen kunnen worden geholpen door Safety Children.

[0:42:26] Wat Dobbe had het over kinderen die nu, vandaag, morgen, binnen deze week acutie hulp nodig hebben.

[0:42:32] Niet voor niets vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:42:34] Kom binnen een week met duidelijkheid over hoe we deze behandelingen kunnen aanbieden, zodat deze kinderen kunnen worden geholpen.

[0:42:41] Dat is voor mijn fractie een hele belangrijke zaak, voorzitter.

[0:42:46] Dank u wel.

[0:42:48] Mevrouw de Korte.

[0:42:50] Ik heb een andere vraag.

[0:42:54] De VVD is de partij van ondernemers.

[0:42:57] En ik denk ook wel de partij van handel.

[0:43:01] Maar mensen die in de handel zitten, willen veilige landen.

[0:43:05] Anders kunnen ze niet investeren.

[0:43:07] Zelfs banken zijn naar me toegekomen en die zeggen... de maatschappelijke organisaties die nu subsidie krijgen... die zijn nodig om informatie te geven...

[0:43:18] om te investeren om geld te lenen voor handel.

[0:43:23] En toch wil de VVD nu opnieuw bezuinigen op ontwikkelingshulp.

[0:43:29] Ik hoor dat mevrouw Jezielkus heeft aangegeven... we willen meer investeren in de ME.

[0:43:35] En dat moet weer uit de pot van ontwikkelingshulp komen.

[0:43:39] Waarom het geld weer uit ontwikkelingshulp... terwijl u gelooft in de ondernemers en in de handel?

[0:43:49] Er was een tijd dat Nieuw Sociaal Contract, de partij van mevrouw de Korte, nog wist wat het was om keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen.

[0:43:57] Het is interessant om te horen dat de oppositie ook bij mevrouw de Korte tot een andere toon leidt.

[0:44:06] Ik heb in een eerder interruptiedebat aangegeven dat wij hier met elkaar ook zitten om keuzes te maken.

[0:44:12] En het debat wat op dit moment gevoerd wordt in de plenaire zaal over wat er afgelopen zaterdag is gebeurd,

[0:44:17] Ik denk dat mevrouw de Kort het pleit op dat gebied voor ondernemers en handel.

[0:44:22] Ik denk dat ze hier maar de markt hoeft op te lopen en met de ondernemers hier in gesprek te gaan om te vragen of ze zich afgelopen zaterdag veilig hebben gevoeld.

[0:44:31] Ik denk dat het antwoord op die vraag zal zijn nee.

[0:44:35] Ik denk dat mensen zich wezenloos zijn geschrokken van het geweld van afgelopen zaterdag.

[0:44:41] En dat wij met elkaar in de politiek keuzes maken om ons eigen veiligheidsapparaat, onze eigen politie daarbij te versterken.

[0:44:49] Dat is een verantwoordelijkheid die de VVD neemt en waar wij graag voor kiezen, voorzitter.

[0:44:58] NEC weet wat het is om verantwoordelijkheid te dragen en keuzes te maken.

[0:45:04] Wij hebben hard voor gevochten om ontwikkelingshulp te behouden.

[0:45:11] het geld wil halveren.

[0:45:13] En die snoept er meteen 75 miljoen van af voor de ME.

[0:45:18] Het is echt tijdelijk geld om tijdelijk een probleem op te lossen.

[0:45:23] Dat verwacht ik eigenlijk niet van de VVD, om zo ad hoc oplossingen te zoeken, terwijl langdurige oplossingen zitten in de langdurige stabiliteit van landen.

[0:45:35] En die stabiliteit kan bereikt worden ook als er ontwikkelingshulp is.

[0:45:39] We geven al niet zoveel en toch haalt u daar weer een stukje vandaan.

[0:45:43] En het is voor ons niet te uitleggen en u legt het ook niet goed uit om dit op een tijdelijke manier, ad hoc manier voor de ME in te zetten.

[0:45:54] Mevrouw De Korte voert graag het debat dat in de plenaire zaal wordt gevoerd.

[0:46:03] Voor mijn fractie is goed bestuur dat je iedere euro maar één keer kunt uitgeven.

[0:46:09] En als wij zien dat onze veiligheidsdiensten... En het ging niet alleen om de ME.

[0:46:13] Ik stuur haar met liefde het amendement en het plan... wat mijn fractievoorzitter in de plenaire zaal heeft gepresenteerd.

[0:46:22] Het gaat ook over het bieden van veiligheidsinstrumenten, tussen wapen en wapenstok, de politie, om ervoor te zorgen dat onze politie in staat is om de veiligheid te waarborgen.

[0:46:38] Dat is een keuze die wij graag maken, zeker na afgelopen weekend, na het extreme geweld wat we hebben gezien, dichter bij huis.

[0:46:46] Ook dat is politiek, ook dat is keuzes maken, ook dat is goed bestuur.

[0:46:52] Mevrouw De Korte, iets korter alsjeblieft.

[0:46:55] NEC gelooft ook in goed bestuur, maar goed bestuur is ook goed kijken naar andere landen.

[0:47:01] Ook kijken naar langdurige stabiliteit in landen.

[0:47:05] We vinden het ontzettend jammer dat de VVD nu weer geld uit ontwikkelingshulp weghaalt.

[0:47:12] Dat helpt de stabiliteit in de landen, in de wereld niet.

[0:47:17] Dat vinden wij ontzettend teleurstellend.

[0:47:21] Ik hoor geen vraag.

[0:47:23] Oké.

[0:47:25] Dan de heer Van Dijk met nog een interruptie.

[0:47:27] Dank voorzitter.

[0:47:29] Richting de heer Van Kamp.

[0:47:30] Ik haak graag aan bij enkele interrupties.

[0:47:32] Die werden gewisseld tussen de VVD en de SP.

[0:47:35] Toen ging over het in het bijzonder het wegvallen van USAID en breder natuurlijk westerse steun in onder meer Afrikaanse landen.

[0:47:43] Ja, ook de VVD beweegt zich in die richting.

[0:47:46] We kunnen wat meer kort op OS.

[0:47:48] Teruggelijkheid zien we wel bij dit soort Afrikaanse landen.

[0:47:52] Ik zag het zelf van heel dichtbij tijdens een werkbezoek in Ethiopië dit jaar.

[0:47:57] Deze landen zien inderdaad, het Westen trekt zich terug en ze rennen des te harder in de handen, als het gaat om Ethiopië, van Rusland, China, Soedi-Arabië.

[0:48:06] Dus geopolitiek heeft daar best wel consequenties.

[0:48:08] Kan Devin Kampen daar nog op reflecteren?

[0:48:10] Want ja, die ontwikkeling zal hij ook niet toejuichen, denk ik.

[0:48:13] Nee, voorzitter.

[0:48:17] En niet voor niets stelde ik ook de vraag, als het gaat om Congo bijvoorbeeld, welke rol spelen Europese dan wel Nederlandse bedrijven in die regio?

[0:48:30] En kunnen we een bijdrage leveren voor meer stabiliteit?

[0:48:33] Mijn fractie gelooft dat groei van de welvaart, groei van de economie, handel en samenwerking,

[0:48:40] Het kan leiden tot welvaart, groei van de middenklassen en daarmee stabiliteit en vrede.

[0:48:49] Handelsakkoorden zijn wij een groot voorstander van.

[0:48:55] dat we handel kunnen drijven met landen op het Afrikaanse continent... in plaats van dat zij kiezen voor landen als China of in de Arabische Golf.

[0:49:06] Ik vind dat een zorgelijke ontwikkeling, omdat we weten dat dat landen zijn... maar met één doel, het leegroven van het continent... en verder helemaal niets op hebben met stabiliteit op wat dan ook.

[0:49:18] En ik vind dat problematisch.

[0:49:19] Ik vind het problematisch dat wij een Europese commissie hebben... die blijkbaar uniform regels heeft over de draaidoppen op plastic waterflesjes... maar dat we nog wel 27 verschillende ontwikkelingshulpregimes hebben... in de Europese Unie.

[0:49:37] Ik vind dat vreemd als wij een Europese Unie hebben... die zich meer moet ontwikkelen tot een handelsblok.

[0:49:44] verschillende regio's in de wereld waar we op dit moment de uitdaging mee aangaan.

[0:49:49] Dus ik denk dat daar nog heel veel is te winnen, ook in de samenwerking met landen die daar op dit moment nog onvoldoende van profiteren.

[0:49:57] Dank u wel.

[0:49:57] Ik wil heel even zeggen over de interrupties, want ondertussen hebben we nog twee leden.

[0:50:00] De heer Mamenga van D66, welkom.

[0:50:02] Meneer Seijder van de ChristenUnie, ook welkom.

[0:50:04] Ik heb zes interrupties, want dat is goed voor het debat, vind ik.

[0:50:07] Maar dan is het wel handig als we iets korter interrumperen en iets korter antwoorden.

[0:50:10] Dus ik doe het verzoek aan de leden.

[0:50:11] Dan kunnen we lekker het debat voeren.

[0:50:13] De heer Van Dijk, met een iets kortere interruptie.

[0:50:15] Ik zal het zo kort mogelijk houden.

[0:50:18] Heel veel wat de heer Van Kampen zegt, van harte u me eens.

[0:50:20] Ook als straat over de bevordering van handelen, et cetera.

[0:50:22] Maar O.S.

[0:50:24] hoort daar ook bij.

[0:50:25] O.S.

[0:50:25] is niet alleen mensen helpen, wat een heel goed doel is, maar je koopt daar ook gewoon invloed mee en betrokkenheid in die landen.

[0:50:32] Dus daar leveren we wel op in.

[0:50:33] En ja, neem de VVD dat dan dus voor lief, begrijp ik.

[0:50:40] Nee, ik zie dat.

[0:50:41] Ik zie dat dat hulp die leidt tot voedsel in landen, die leidt tot vrede en stabiliteit, voorkomt dat mensen op drift raken, migratiestromen op gang komen, dat stabiliteit zorgt voor vrede en daarmee ook zorgt voor welvaart.

[0:50:58] Dus ik zie dat.

[0:50:59] Ik denk alleen ook, en dat zal de heer Van Dijk gelet op de geschiedenis van zijn partij ook met mij eens zijn, we kunnen iedere cent belastinggeld ook maar één keer uitgeven.

[0:51:10] Dus we moeten ook keuzes maken.

[0:51:12] Zeker nu we ook zien dat in onze eigen regio de vanzelfsprekendheid van veiligheid, het veiligheidsdividend dat we hebben opgebouwd sinds de Tweede Wereldoorlog, dat dat ook niet meer vanzelfsprekend is.

[0:51:24] En mijn fractie vindt dat we daar wel heldere en eerlijke keuzes

[0:51:29] over moeten maken en niet meteen per direct die rekening bij de belastingbetaler of bij de bedrijven zou moeten neerleggen.

[0:51:36] Dan moet de overheid ook naar zichzelf kijken, naar haar eigen uitgaven.

[0:51:38] Dank u wel.

[0:51:40] Dan heeft u nog een interruptie van de heer Bamenga.

[0:51:43] Dank u wel, voorzitter.

[0:51:45] De heer Van Kampen zei juist ook welke bijdragen we kunnen leveren aan meer stabiliteit.

[0:51:50] Hij sprak net over de regio Congo.

[0:51:55] Hij gaf ook in zijn bijdrage aandacht voor de regio Congo.

[0:51:59] Hij stelde ook de vraag aan de staatssecretaris hoe we zorgen voor meer vrede in de EU.

[0:52:05] Dan is mijn vraag dus eigenlijk ook aan de VVD.

[0:52:08] Maar wat voor opdracht zou de VVD aan de staatssecretaris meegeven, en ook aan de EU, als het gaat om bijvoorbeeld de samenwerking met Rwanda?

[0:52:17] Want we weten allemaal dat Rwanda de territoriale integriteit heeft geschonden door ook de M23 te ondersteunen.

[0:52:25] Dus welke opdracht geeft de VVD?

[0:52:29] Ik sprak al eerder over dat gesloten vredesakkoord tussen Congo en Rwanda, waarvan we ons maar sterk moeten afvragen of daar geen sprake is van een legerhuls met alleen maar een Amerikaanseconomisch belang.

[0:52:46] Dit is de vraag die de heer Bamenga mij stelt.

[0:52:49] Wat is de waarde die dit kabinet toekent, hecht aan het vredesakkoord?

[0:53:01] Rwanda ontkent nog steeds dat er steun is achter M3.

[0:53:08] Ik vind dat dat geen partij is in het vredesakkoord.

[0:53:14] Als de Amerikaanse president met een hoop poeha stelt dat het vredesakkoord wordt gesloten, zou ik wel eens willen weten hoe de staatssecretaris erover denkt.

[0:53:24] wat we vinden van dit vredesakkoord en of er een rol ligt van de Europese Commissie om daarin niet alleen Rwanda aan te spreken op haar verantwoordelijkheid, maar ook de Verenigde Staten, die blijkbaar zeggen dat hiermee het ei van Columbus voor vrede en stabiliteit is gevonden.

[0:53:39] Ik heb daar een hard hoofd in, maar laten we kijken wat de staatssecretaris daarover zegt.

[0:53:43] Dank u wel.

[0:53:45] Dan nog een interruptie van mevrouw Giersch.

[0:53:47] Even door op iets wat de heer Van Kampen net zei en waar wij elkaar vinden, namelijk dat handel een ongelooflijk belangrijke factor is, ook in conflictgebieden.

[0:54:01] En dat daar een toekomst voor goede handelsrelaties ligt.

[0:54:05] Maar de heer Van Kampen weet natuurlijk net als ik dat op dit moment die handel in grondstoffen en conflictgrondstoffen bijdraagt aan conflict.

[0:54:14] En dat de Europese Unie, net als met die dopjes, ook een hele belangrijke regulering heeft, namelijk die over conflictmineralen.

[0:54:21] Dus daar vinden we elkaar ook op, samen met de Europese Unie.

[0:54:24] Alleen, ik heb van dit kabinet nog heel erg weinig inzicht gekregen in de conflictmineralen waarin Nederland handelt of waar bedrijven mee produceren.

[0:54:33] Vind ik me de heer Van Kampen aan mijn zijde als wij meer druk, om meer druk te leggen op de kabinet om de heer transparantie over te geven?

[0:54:40] Ik vind het onacceptabel dat dergelijke grondstoffen de Europese markt opkomen... die gedolven zijn met kinderhanden, die op onacceptabele wijze zijn verworven.

[0:54:53] Ik vind wel degelijk dat de Europese Unie de ambitie is om een handelsblok...

[0:55:02] van belang van te laten zijn, met impact dat ook in de wereld een vuist kan maken, vind ik wel degelijk dat we daarin ook op dit morele, ethische gebied ons huiswerk op orde moeten hebben.

[0:55:12] Dus laten we samen de staatssecretaris vragen hoe daar meer transparantie over kan worden geboden.

[0:55:20] Dank u wel.

[0:55:22] Nog interrupties over de NAVO-norm?

[0:55:25] Nee?

[0:55:25] Dan is het nu de beurt aan de heer Van Dijk.

[0:55:28] Ga uw gang, namens de SGP.

[0:55:29] Dank u wel, voorzitter.

[0:55:31] En ik mag hier mijn collega Stoffer vervangen.

[0:55:34] En met plezier naast deze collega's.

[0:55:37] Voorzitter, honderden miljoenen mensen op deze wereld lijden honger, levendiepe armoede of zijn op de vlucht voor geweld of vervolging.

[0:55:45] Toch haalt de langslepende crisis, oorlog of ramp vaak het nieuws niet meer.

[0:55:50] Een paar maanden geleden publiceerde noodhulporganisatie ZOA daarom de vergetenlijst 2025.

[0:55:58] Een lijst met rampen en conflicten waarover we in de media vrijwel nooit dan wel weinig horen of zien.

[0:56:05] De top vijf, Burundi, Burkina Faso, Myanmar, Zuid-Soedan en de Democratische Republiek Congo.

[0:56:12] Kan de staatssecretaris aangeven hoe Nederland in deze landen concrete humanitaire hulp biedt?

[0:56:18] Voorzitter, de veruit grootste humanitaire crisis ter wereld speelt zich af in Soedan.

[0:56:23] Miljoenen mensen zijn op de vlucht.

[0:56:25] De strijdende partijen houden hulp tegen.

[0:56:27] Doordat veel vluchtelingen naar buurlanden trekken, zoals Tjaat, Ethiopië en Zuid-Soedan, ontstaan ook daar weer nieuwe spanningen en conflicten.

[0:56:34] Wat onderneemt Nederland om dit tegen te gaan?

[0:56:36] Welke inzet pleegt Nederland in deze regio?

[0:56:39] En hoe dragen wij bij aan de humanitaire hulp die verleend wordt?

[0:56:43] Voorzitter, door de bezuinigingen op het diplomatieke postenet is Nederland straks niet meer diplomatiek aanwezig in Zuid-Soedan, Burundi en Libië.

[0:56:51] We verliezen zo onze voelsprit in deze conflictgebieden, maar zullen hierdoor ook minder hulp kunnen bieden.

[0:56:57] Wat betekent dit voor de Nederlandse humanitaire inzet in deze regio's?

[0:57:01] Hoe voorkomen we dat we mensen letterlijk in de steek laten?

[0:57:05] Hoe blijft de regering bijvoorbeeld de situatie in Oost-Congo en Rwanda monitoren, nu de ambassade uit Bujumbura, Burundi, verdwijnt?

[0:57:14] Voorzitter, ik wil ook aandacht vragen voor de situatie in Haiti.

[0:57:17] Daar vindt al langere tijd een humanitaire ramp plaats.

[0:57:21] Hoe draagt het kabinet bij aan het herstel van veiligheid, rechtsstaat en toegang tot basisbehoeften voor burgers?

[0:57:28] Voorzitter, het kabinet heeft extra middelen voor ontwikkelingshulp gereserveerd, maar de ODA-systematiek is nog steeds niet hersteld.

[0:57:36] Iets waar de SGP al heel lang voor pleit.

[0:57:39] Ik wil nogmaals onderstrepen dat herstel van de koppeling voor de SGP een zwaarwegend punt zal zijn bij de begrotingsbehandeling.

[0:57:46] Bij de bezuinigingen op ontwikkelingshulp, waar de SGP altijd tegen is geweest, is door toenmalig minister Klever aangegeven dat humanitaire hulp zoveel mogelijk ontzien zou worden.

[0:57:56] Ik zie dat er nu toch fors op humanitaire hulp wordt bezuinigd.

[0:57:59] Hoe kan dat?

[0:58:00] Zo vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:58:02] Is zij bereid dit te heroverwegen?

[0:58:04] Ik vraag dit ook in het licht van de enorme bezuinigingen van de Verenigde Staten op het USAID.

[0:58:09] Hoe geeft de Statistaris invulling aan het verzoek van de Kamer om te bezien hoe Nederland via multilaterale organen en NGO's eraan kan bijdragen dat levensreddende humanitaire hulp wordt voortgezet?

[0:58:22] Voorzitter, hoewel ik begonnen ben met een aantal vergeten rampen en brandhaarden, wil ik ook stilstaan bij de situatie in Gaza.

[0:58:30] De beelden van gewonde, zieke en ontheemde kinderen zijn aangrijpend.

[0:58:35] Royale, humanitaire hulp voor de burgerbevolking is hard nodig.

[0:58:40] Hoe wordt erbij voorkomen dat hulpgoederen in de handen van gemas terechtkomen?

[0:58:44] En wanneer, eerder collega's hadden er ook over, maar dat is een belangrijke vraag, wanneer krijgt de Kamer meer duidelijkheid over de invulling van het hulppakket van 25 miljoen voor de gazastrook in de regio?

[0:58:57] Als het gaat om medische evacuaties vroeg mijn collega Stoffer in het commissiedebat van 10 september naar de inzet van ziekenhuizen op de westelijke Jordaanhoever, zoals het Palestijnse Augusta Victoria Hospital.

[0:59:10] Minister Van Weel noemde zelf ook het ziekenhuis in Hebron als optie.

[0:59:14] Hoe verloopt het gesprek van het kabinet met Israël om medische evacuatie vanuit Gaza naar de westelijke Jordaanoever mogelijk te maken?

[0:59:23] En welke mogelijkheden ziet het kabinet concreet om medische evacuatie naar andere landen in de regio te ondersteunen en de medische zorg daar te versterken?

[0:59:32] Meerdere collega's noemden in dit verband ook het achterblijven, laat ik het maar voorzichtig zeggen, van landen als Soedië en Arabië.

[0:59:40] Voorzitter, het is een bestendige lijn van het kabinet om bij humanitaire hulp gebruik te maken van lokale kleinschalige initiatieven.

[0:59:48] Juist deze organisaties kunnen, omdat ze vaak al jarenlang actief zijn en betrouwbare contact hebben, op de moeilijkst bereikbare plekken komen en de meest kwetsbare mensen hulp bieden.

[0:59:58] Ik denk bijvoorbeeld aan de noodhulp die Stichting Ismaël

[1:00:01] op dit moment biedt in Gaza en in Egypte dicht bij de grens bij Rafah.

[1:00:06] Ziet de staatssecretaris mogelijkheid om dergelijke lokale humanitaire initiatieven in Gaza te ondersteunen?

[1:00:13] Dank u wel, voorzitter.

[1:00:15] Dank u wel.

[1:00:16] Dat leidt tot de vraag van mevrouw Dobbe.

[1:00:19] Ik had ook een vraag over die medische evacuaties.

[1:00:30] U heeft net het debat gezien tussen mijzelf en de heer Van Kampen.

[1:00:34] En daarin zei ik ook, er zal een groep zijn, ongeacht wat wij doen qua capaciteit en ongeacht wat Saudi-Arabië, die moet natuurlijk ook zijn deel nemen, helemaal eens, maar zelfs nemen die hun deel, dan zal er nog steeds een groep kinderen zijn die niet zo lang kan wachten.

[1:00:51] En die nu, waarvan hulporganisaties ook zeggen, die moeten nu geholpen worden.

[1:00:55] Zijn er wat de SGP betreft, want we hadden het net over taboes, maar zijn er wat de SGP betreft dan taboes als blijkt dat die kinderen echt niet in de regio geholpen kunnen worden op tijd?

[1:01:08] Dank voor deze rechtstreekse en ook hele terechte vraag.

[1:01:14] Misschien wat gevaarlijk, maar inderdaad, ik zeg het toch wel echt ook wel van harte.

[1:01:18] Als het gaat over de hulp aan kwetsbare kinderen, ben ik bijvoorbeeld niet geneigd om te zeggen dat daar taboe's zijn.

[1:01:26] Ik voeg eraan toe.

[1:01:27] We hebben ook eerdere moties natuurlijk heel goed over nagedacht, want we vinden het echt een heel ingewikkeld ding dat we tot nu toe hebben gekoerst op de informatie vanuit het kabinet, dat de inzet die zij nu doen voor die kinderen daar het meest effectief, het meest efficiënt is.

[1:01:44] En dat dat dus wel de meest reële route is om de kinderen daar in de regio te helpen.

[1:01:51] En ik heb ook begrepen tot nu toe, en daar gaan we straks hopelijk meer van horen, dat dit ook geldt voor acute hulp.

[1:01:58] Dus waar ik ontzettend benieuwd naar ben, er is royale geld, heb misschien gesteld, daar moet je veel van kunnen doen, mee kunnen doen in de regio.

[1:02:04] Ik zie ook heel erg uit naar de antwoorden van de staatssecretaris.

[1:02:07] Is die eerdere informatie, waarop inderdaad de SGPA stemgedrag heeft bepaald, is die nog steeds adequaat?

[1:02:14] gaan daarin dingen veranderen, dan ben ik ook zo bereid om te kijken naar eventueel ook een andere insteek van onze fractie.

[1:02:21] Maar nogmaals, je moet ook ergens op koersen en dat doen we tot nu toe op de informatie die het kabinet heeft gegeven.

[1:02:27] Dank u wel.

[1:02:29] Mevrouw Dobbe, iets korter als het kan.

[1:02:30] Ja, graag gedaan.

[1:02:31] Ongetwijfeld als het gaat alleen over efficiëntie van het besteden van geld en hoeveel kinderen kun je daarvoor helpen en effectiviteit.

[1:02:39] Natuurlijk blijkt dan dat in de regio dat het beste kan.

[1:02:43] Alleen dat laat onverlet dat er dus een groep kinderen is die nu

[1:02:47] die nu die hulp nodig heeft en het anders niet overleeft.

[1:02:50] En mijn vragen gaan over die groep en daar vragen hulporganisaties ook om.

[1:02:55] Als nu blijkt dat er ofwel de informatie van het kabinet daar geen eenduidig antwoord op geeft en hulporganisaties blijven aangeven dat er nu op dit moment kinderen dreigen te sterven, is de SGP dan bereid om daar wel naar te kijken?

[1:03:08] De heer Van Dijk, iets korter.

[1:03:10] Iets korter, maar ik wil het wel zo open mogelijk beantwoorden.

[1:03:16] We gaan heel goed luisteren naar de statustrales.

[1:03:19] Ik heb net ook gezegd over die acute hulp, in hoeverre die nou wel of niet dus gegarandeerd is.

[1:03:25] Die is heel belangrijk.

[1:03:27] Zouden daar toch allerlei vraagtekens over ontstaan?

[1:03:30] Dan was je altijd bereid om alles opnieuw weer te bekijken en te wegen.

[1:03:35] Dank u wel.

[1:03:35] Mevrouw Heersch, met nog een vraag.

[1:03:37] Ik steun volledig de oproep van het SGP om aandacht te houden voor organisaties die juist lokaal opereren.

[1:03:49] We hebben het vaak over de hulporganisaties zoals Save the Children en Doctors Without Borders.

[1:03:59] Die geven ons informatie en een klemmende oproep op basis van wat de lokale mensen, hun lokale hulpverleners, zeggen.

[1:04:12] Ik waardeer het dat u de informatie weegt, maar dan is toch mijn vraag aan de SGP.

[1:04:17] Waarom aan de ene kant terecht de lof of trompet wordt gestoken met de lokaal opererende organisaties,

[1:04:25] Aan de andere kant is er een dringende oproep om kinderen hier naartoe te halen.

[1:04:35] De SGP heeft er tot nu toe voor gekozen om de informatie van het kabinet, waarvan we niet weten waarop die gebaseerd is, zwaarder te laten wegen.

[1:04:47] Ja, ik bedank voor deze vragen ook.

[1:04:50] Ik heb even het telegram van de vorige keer erbij gepakt, als ik me goed kan vinden, wat de minister van Wiel zei in het commissiedebat.

[1:04:59] En die haakt juist ook aan bij informatie die hij heeft gekregen van

[1:05:04] Alle spelers in de regio die hij heeft gesproken.

[1:05:06] Dus ik heb tot nu toe oprecht het idee dat het kabinet ook wel echt heel serieus heeft gekeken.

[1:05:11] Wat helpt echt?

[1:05:12] Wat is echt effectief, echt efficiënt?

[1:05:14] Ook als het gaat over acute hulp.

[1:05:16] En dat zij ook al die lokale fullspriten daar hebben uitgestoken.

[1:05:22] En op baasdavond door deze lijn zijn gekomen.

[1:05:25] En ik hoop dat deze lijn straks nog verder verstevigd wordt.

[1:05:28] En als het anders ligt, ga ik er ook goed naar luisteren.

[1:05:30] Ik zag ook de stenogrammen en ook nogmaals antwoorden op vragen.

[1:05:38] Daar zie ik alleen geen enkele verdieping van op wie heeft dan deze informatie.

[1:05:45] Ik zie, we hebben onze volsprieten uitgestoken, maar wij vragen als Kamer al een tijdje om onderbouwing.

[1:05:51] En die zie ik niet.

[1:05:52] Dus ik hoop echt, en dat is dan misschien geen vraag, of ik wil graag meegeven aan de SGP, om goed te luisteren naar lokale actoren en zich echt te baseren op informatie van duidelijk te herleiden actoren, zodat wij ook echt de goede afweging maken op basis van de mensen die daar voeten in de aarde hebben als het gaat om urgente hulp aan ziekenkinderen.

[1:06:12] Dank u wel.

[1:06:12] Het was geen vraag.

[1:06:13] Het is geen vraag, maar ik wil netjes om te reageren.

[1:06:16] Dank voor deze reactie.

[1:06:17] En ik weet zeker dat de staatssecretaris ook goed meeluistert bij deze interrupties.

[1:06:22] En dat zij dus ook heel goed weet.

[1:06:24] Maar dat twijfel ik niet aan welke informatie deze Kamer heel graag wil hebben.

[1:06:28] Eens.

[1:06:29] Dank u wel.

[1:06:29] De heer Baminga van D66 met zijn inbring.

[1:06:34] Dank u wel, voorzitter.

[1:06:35] Allereerst wil ik de nieuwe staatssecretaris, mevrouw De Vries, van harte feliciteren en welkom heten hier in deze commissie.

[1:06:42] Niet helemaal een nieuwe commissie voor haar, omdat zij natuurlijk de voormalige voorzitter is, maar dit is toch een nieuwe rol, dus dat kan nog steeds even spannend zijn.

[1:06:52] En waar de staatssecretaris nieuw is, is het beleid oud.

[1:06:56] Oud en vol bezuinigingen.

[1:06:59] Terwijl de realiteit schreeuwt om meer inzet, staat in de begroting dat we afbouwen.

[1:07:03] Alsof je tijdens een storm besluit de reddingsboten terug te halen.

[1:07:09] Dit parlement heeft haar werk gedaan.

[1:07:12] We hebben moties aangenomen, duidelijke opdrachten gegeven.

[1:07:14] Toch zien we die nauwelijks terug in de uitvoering.

[1:07:17] Ik noem er drie.

[1:07:18] De motie over diaspora-strategie om diaspora structureel te verankeren in OS-beleid.

[1:07:23] De motie over ambassadeur voor kinderen in conflictgebieden, want juist zij hebben een stem nodig.

[1:07:29] En de motie om de inzet in de grote merenregio voor te zetten.

[1:07:33] Maar in de begroting wordt deze toch afgebouwd.

[1:07:36] Een nieuwe staatssecretaris betekent nieuwe kansen.

[1:07:40] Moties zijn geen suggestie, maar opdrachten.

[1:07:42] Dus mijn oproep is helder.

[1:07:44] Begin uw termijn niet met het laten liggen van oud huiswerk, maar juist met het uitvoeren ervan.

[1:07:49] Want zo wordt vertrouwen gebouwd.

[1:07:52] Voorzitter, het kabinet zet de kettingzaag niet alleen in het OS-budget, maar ook in het budget voor humanitaire hulp.

[1:07:59] Laten we de cijfers niet vergeten.

[1:08:01] 48 miljoen minder in 2025, 46 miljoen minder in 2026, 75 miljoen minder in 2027, 65 miljoen minder in 2028 en nog eens 24 miljoen minder in

[1:08:15] zowel 2029 als 2030.

[1:08:18] In totaal gaat het om 282 miljoen euro minder voor humanitaire hulp.

[1:08:24] En vandaag zagen we ook nog plannen vanuit de VVD om 75 miljoen structureel verder te bezuinigen.

[1:08:30] Echt ongelooflijk.

[1:08:32] En dat terwijl de wereld in brand staat.

[1:08:35] Gaza, Soudaan, Congo, Jemen, Myanmar.

[1:08:38] Elke dag komen er nieuwe noodkreten bij.

[1:08:42] Hoe is het te rijmen dat Nederland juist nu

[1:08:44] de kettingzaag pakt.

[1:08:46] En voorzitter, een heel praktische vraag, met nog drie maanden te gaan dit jaar, hoeveel humanitaire budget is er nog beschikbaar?

[1:08:54] Of moeten hulporganisaties dit jaar vooral rekenen op mooie woorden in plaats van broodnodige middelen?

[1:09:00] Voorzitter, meer dan een half miljoen mensen in Grazer hebben honger.

[1:09:04] 132.000 kinderen, ik herhaal kinderen, zijn letterlijk afhankelijk van noodransoenen om te overleven.

[1:09:11] En toch kiest dit kabinet ervoor om de steun aan Unra af te bouwen.

[1:09:16] Dat is niet alleen onbegrijpelijk, het is onmenselijk.

[1:09:19] Unra is op dit moment de levenslijn van deze gezinnen.

[1:09:22] Als je die lijn doorknipt, laat je mensen verdrinken.

[1:09:25] Dan hebben we het niet meer over politieke verschillen of ingewikkelde diplomatie, maar over de kinderen die vanavond zonder eten naar bed gaan.

[1:09:32] En voorzitter, het frange is, Nederland heeft zich op 12 september nog verbonden aan de New York Declaration.

[1:09:39] Daarin beloven we meer steun aan UNRWA en een gezamenlijke diplomatieke campagne om Israël te dwingen zijn blokkades en wetgeving tegen UNRWA

[1:09:47] Dus ik vraag het kabinet, hoe durft hij?

[1:09:51] Hoe durft hij in New York de handtekening van Nederland onder woorden van solidariteit te zetten en hier in Den Haag ondertussen de geldkraan dicht te draaien?

[1:09:59] Wanneer herstelt dit kabinet de steun aan Unra, in lijn met de toezegging die Nederland zelf heeft gedaan?

[1:10:06] Wanneer start Nederland met diplomatieke drugs samen met partners om als Israël blijft weigeren de belemmeringen van UNRWA weg te nemen?

[1:10:14] En belangrijker nog, hoeveel kinderen moeten nog in slaap vallen, hun honger, voordat dit kabinet in actie komt?

[1:10:21] Voorzitter, het oosten van Congo brandt.

[1:10:23] Dorpen worden platgebrand, vrouwen en kinderen systematisch verkracht.

[1:10:28] Miljoenen mensen zijn opnieuw op de vlucht.

[1:10:31] Waar hulporganisaties ooit nog basiszorg konden bieden, zijn de kampen leeg en de geldstromen opgedroogd.

[1:10:37] Mensen trekken door de modder zonder eten, zonder bescherming, vergeten door de wereld.

[1:10:43] En terwijl Rwanda M23 blijft steunen, blijven de burgers het kind van de rekening.

[1:10:48] Daarom vraag ik de staatssecretaris.

[1:10:50] Wat is er gedaan met de motie over sancties tegen Rwanda?

[1:10:53] Welke drukmiddelen heeft u ingezet of gaat u nog inzetten tegen Rwanda en Oeganda?

[1:10:58] En welke maatregelen en middelen voor noodhulp zijn vrijgemaakt in de lijn met de motie CEDER-Pamenga?

[1:11:06] Tot slot, voorzitter, nog een vraag over het maatschappelijk middenveld.

[1:11:09] De staatssecretaris past de regels voor de drempelcriteria aan.

[1:11:14] Dat moedigen we toe.

[1:11:16] Is in kaart gebracht voor welke organisatie dit een uitkomst biedt?

[1:11:20] En is bij de organisaties duidelijk onder welk regime zij straks vallen, gezien de uitzonderingen voor specialistische organisaties?

[1:11:28] Dank u wel, voorzitter.

[1:11:30] Dank u wel.

[1:11:31] Dan is het nu de beurt aan de heer Seder van de ChristenUnie voor zijn inbreng.

[1:11:34] Dank u wel, voorzitter.

[1:11:35] Gisteren hoorden we bij het rondetafelgesprek uit eerste handen ingrijpende gevolgen van de drastische bezuinigingen op de USAID door de regering Trump.

[1:11:45] Hulp dat van de een op de andere dag werd stopgezet.

[1:11:48] Voor bijvoorbeeld vluchtelingen in Colombia, voor slachtoffers van HIV-AIDS.

[1:11:54] Deze week was ook in de New York Times het bericht dat experts schatten dat de bezuinigingen dit jaar het leven zouden kunnen kosten van honderdduizenden kinderen.

[1:12:03] En volgend jaar waarschijnlijk nog meer.

[1:12:05] Onderzoek heeft uitgerekend dat ongeveer 3,1 miljoen kinderen onder de vijf jaar zouden kunnen sterven tijdens de tweede termijn van deze president, vegen de bezuinigingen.

[1:12:17] Voorzitter, hulp is zo hard nodig.

[1:12:21] Denk aan het verschrikkelijke leed in Sudan, Gaza, Myanmar en op zoveel andere plekken in de wereld.

[1:12:27] Met zoveel menselijke nood en het verminderen van de hulp elders zou Nederland meer hulp moeten bieden en dat kunnen we ook.

[1:12:35] Maar het dubbel demissionair kabinet legt in plaats daarvan aangenomen moties naast zich neer.

[1:12:42] Tot twee keer toe heeft de Eerste Kamer gezegd... herstel de koppeling met de gebruikelijke systematiek.

[1:12:48] Dus met de bekende 0,7% norm.

[1:12:52] Tweemaal.

[1:12:54] En het kabinet voerde de motie niet uit.

[1:12:57] En in juli werd de motie uit deze Kamer van die aard verworpen.

[1:13:01] Onder andere door een aantal partijen hier... maar ook door het CDA, die er vandaag bij dit debat niet is.

[1:13:08] En vorige week werd de motie hierover nipt verworpen.

[1:13:12] Voorzitter, desondanks drie duidelijke oproepen vanuit het parlement.

[1:13:16] Herstel de koppeling.

[1:13:17] En het kabinet zegt, dat doen we niet.

[1:13:21] Voorzitter, ik lees met verbazing het interview in het Financieel Dagblad met de minister van Financiën.

[1:13:25] Die zegt, als je investeert in defensie, moet het bij ontwikkelingssamenwerking minder.

[1:13:30] Tilt de nieuwe staatssecretaris deze conclusie?

[1:13:34] Beiden zijn toch van belang in deze geopolitieke spannende tijd.

[1:13:38] De staatssecretaris weet toch dat als wij uitstappen dat er ook in het vacuüm gestapt wordt door autocratische regimes.

[1:13:45] Het is algemeen bekend dat gelden voor ontwikkelingssamenwerking ook renderen en dus niet alleen een kostenpost zijn, maar ook geld opleveren.

[1:13:54] De minister vertelt over hoe de VS afscheid neemt van internationale vrijhandel en de instituties zoals de WTO die we hebben.

[1:14:00] En zijn Amerikaanse collega's wijzen er ook op dat hun beleid niet werkt.

[1:14:05] Weet de staatssecretaris ook of haar voorgangers hun Amerikaanse collega's hebben aangesproken op het rampzalige besluit om flink te bezuinigen op USAID, waar de Kamer meerderheid om vroeg?

[1:14:15] En is ze bereid om dat ook zelf te doen in haar gesprekken?

[1:14:19] Voorzitter, de nood in de wereld is hoog en we spreken nu specifiek over humanitaire hulp.

[1:14:23] Vandaar mijn vraag, is de staatssecretaris op z'n minst bereid het budget voor humanitaire hulp te herstellen?

[1:14:30] Ze nee, waarom niet?

[1:14:31] En hoe voert dit kabinet de aangenomen motie van collega Bamenga en mij uit

[1:14:35] om eventuele financiële meevallers binnen de BHO-begroting in te zetten voor het op het pijl houden van noodhulpbudget.

[1:14:42] Voor de hulp verstrekken via lokale organisaties is van groot belang.

[1:14:46] Zij kennen de lokale context.

[1:14:48] Hoeveel van de hulp verwacht de staatssecretaris dan ook de komende jaren via deze organisaties te verstrekken?

[1:14:53] En is ze het met de ChristenUnie eens dat het minimaal 33 procent moet zijn?

[1:14:57] Voorzitter, tot slot wil ik specifiek stilstaan, zou ik specifiek stil kunnen staan bij alle grote humanitaire crisis in deze wereld.

[1:15:04] Die tijd heb ik niet, daarom zou ik specifiek nog over Sudan wat aandacht willen vragen.

[1:15:12] Zij heeft aandacht voor de verschrikkelijke situatie in Al-Fasher, maar gaat er niet op in wat haar inzet is voor deze mensen.

[1:15:20] Hoe kunnen zij de hulp krijgen die ze nodig hebben?

[1:15:23] Graag aan de reactie.

[1:15:24] En tot slot verschillende landen als Zuid-Soedan, Sjaad, Ethiopië, een aantal vluchtelingen opnemen.

[1:15:29] Wat ook leidt tot schaarsen en conflicten.

[1:15:31] En als gevolg daarvan slaan er bijvoorbeeld weer Zuid-Soedanese op de vlucht.

[1:15:36] De Nederlandse regering trekt zich terug uit Zuid-Soedan en is bijvoorbeeld van plan de ambassade te sluiten.

[1:15:41] Hoe blijft ze dan actief in de regio om deze zogeheten spilover effect te verminderen?

[1:15:48] Dank u wel.

[1:15:48] Dank u wel.

[1:15:48] Dat leidde op tot de vraag van mevrouw de Korter.

[1:15:52] Voorzitter, eerst graag een opmerking.

[1:15:57] De heer Seder had het over een BNI-koppeling.

[1:15:59] De motie BNI-koppeling is vorige week inderdaad niet aangenomen, maar voor de zomer is er wel een motie geweest die aangenomen is, dus met meerderheid.

[1:16:11] Dus gelukkig staat die motie nog.

[1:16:13] Dus we nemen aan dat de staatssecretaris deze uitvoert.

[1:16:19] Dus even ter correctie dat er twee moties zijn geweest.

[1:16:23] Ja, voorzitter, dat klopt.

[1:16:25] Vorige week is er een motie verworpen door een aantal partijen die hier zijn en ook het CDA.

[1:16:31] En in juli is volgens mij een motie aangenomen die in lijn met de Eerste Kamer zegt, herstel dit nou.

[1:16:37] En het kabinet heeft het gewoon niet gedaan en het verzoek van de Kamer gewoon naast zich neergelegd.

[1:16:42] En dat vind ik bijzonder kwalijk.

[1:16:43] Dus zij het erover eens.

[1:16:44] Ik heb mij volgens mij net versproken.

[1:16:46] Dus dank voor de correctie.

[1:16:48] Fijn dat het opgehelderd is.

[1:16:50] Dan zijn we aan het einde gekomen aan de eerste termijn aan de zijde van de Kamer.

[1:16:53] We gaan tot kwart voor vijf schorsen en dan gaan we luisteren naar de bewindspersoon, de staatssecretaris.

[1:44:47] Goedemiddag allemaal.

[1:44:49] We gaan weer beginnen.

[1:44:51] We gaan hervatten met de eerste termijn van de staatssecretaris.

[1:44:56] Op dit moment zijn we met vijf Kamerleden.

[1:44:59] Ik reken mezelf even mee.

[1:45:00] Ik stel voor dat we even wachten tot de staatssecretaris haar blokje heeft beantwoord, zodat we daarna vragen kunnen stellen.

[1:45:08] En ik heb met mevrouw de Korte afgesproken dat mocht ik een vraag hebben, dat zij dan voorzitterschap even overneemt.

[1:45:15] Ik stel voor vijf vragen.

[1:45:17] Als er daarna nog megaveel tijd over is, de kende staatssecretaris, die kan kort en krachtig zijn.

[1:45:26] Er zijn nog dringende vragen.

[1:45:30] Dan geef ik hierbij het woord.

[1:45:34] Dank u wel voorzitter en ook dank aan de leden van de commissie voor hun vragen en ook het feit dat we over dit belangrijke onderwerp ook het gesprek aan kunnen gaan.

[1:45:43] Ik denk dat het belangrijk is en ook aantoot hoeveel vragen er wel niet gesteld zijn, op hoeveel plekken in de wereld eigenlijk conflicten zijn waar heel veel burgers, onschuldige burgers en kinderen van te lijden hebben.

[1:45:56] Dit is mijn eerste debat als staatssecretaris en ik kijk ernaar uit om het debat met u aan te gaan over de verschillende onderwerpen.

[1:46:02] Ik zal u na afloop vertellen of dat uitdagender is geweest dan het voorzitten van deze commissie, want dat heb ik natuurlijk eerder ook gedaan.

[1:46:08] Ik heb een aantal blokken.

[1:46:11] De eerste is humanitaire hulp algemeen.

[1:46:14] Daarna de veiligheid van hulpverleners, want er is door verschillende van u ook terecht aandacht voor gevraagd.

[1:46:20] Dan Sudaan, vervolgens Gaza, een aantal overige landen.

[1:46:25] En daar doe ik niks mee af aan de belangrijkheid van ook wat daar aan de hand is.

[1:46:29] en dan een kopje overig.

[1:46:32] De heer Van Kampen zei het ook al, meer dan 300 miljoen mensen hebben volgens de VN humanitaire steun nodig.

[1:46:38] Er is veel aandacht voor gazen natuurlijk in deze Kamer, maar het is goed dat ook in dit debat een aantal andere afschuwelijke humanitaire drama's ook aan de orde zijn gesteld, want ik denk dat die het ook zeker

[1:46:49] verdienen om daarover te spreken.

[1:46:52] Soudanen is al gevallen, maar ook Congo en nog een aantal anderen.

[1:46:56] Nederland staat voor de humanitaire hulp die onafhankelijk en neutraal is en ook iedereen gelijk behandelt en geen partij kiest.

[1:47:01] Daar ga ik me ook hard voor maken.

[1:47:05] 2024 was wel het dodelijkste jaar ook voor de hulpverleners.

[1:47:08] Ik geloof dat mevrouw Dobbe dat ook al aangaf.

[1:47:11] 380 verloren hun leven.

[1:47:12] In augustus dit jaar stond het aantal al op 265.

[1:47:16] En dat is natuurlijk verschrikkelijk, want we willen graag dat de hulpverleners veilig en ongehinderd hun werk kunnen doen.

[1:47:22] En zij zouden eigenlijk nooit doelwit mogen zijn van aanvallen.

[1:47:25] Dus ik denk dat we daar ook fors op moeten inzetten.

[1:47:27] En om deze boodschap ook kracht bij te zetten, heeft Nederland deze week bij New York met honderd landen daar ook een verklaring over ondertekend.

[1:47:34] Daarmee is het nog niet opgelost, maar ik denk wel dat er een eenheid is van landen die daar daadkrachtig tegen willen optreden.

[1:47:42] Er is natuurlijk gekozen bij de humanitaire hulp dat we kijken naar flexibele financiering.

[1:47:48] Dat doen we via de partners zoals Dutch Relief Alliance, Drode Kruis en de Verenigde Naties.

[1:47:53] En we hebben daar gevraagd, kijk vooral naar de hoogste noden, in plaats van dat we nu specifiek altijd voorschrijven op welke plekken het precies ingezet moet worden.

[1:48:02] Wij vinden het belangrijk dat het op de goede plekken terechtkomt, ook op snel kan worden ingezet en dat gebeurt op dit moment ook.

[1:48:11] Wij noemen dat wel eens een beetje de brandweer van de humanitaire hulp en dat is helaas nodig.

[1:48:18] Dan hebben we ook een aantal vragen over de hoeveelheid humanitaire hulp.

[1:48:23] De heer Diederik van Dijk van de SGP gaf dat aan.

[1:48:26] De minister Clever heeft aangegeven dat de humanitaire hulp zo veel mogelijk zou worden ontzien.

[1:48:34] En het klopt dat er wel iets bezuinigd wordt op humanitaire hulp.

[1:48:38] Dat is beperkt als je kijkt naar de hele grote opgave van de bezuinigingen.

[1:48:42] We blijven ook als Nederland nog steeds een grote donor als het gaat om humanitaire hulp.

[1:48:47] En wij zetten vooral in op humanitaire organisatie financieren met meerjarige maar ook flexibele financiering.

[1:48:54] Dat geeft wat ons betreft de organisatie slagkracht en kan ook daardoor de mensen het snelst en mensen die het hardst geraakt worden zo snel mogelijk worden geholpen.

[1:49:04] De heer Mamenga vroeg nog drie maanden te gaan dit jaar.

[1:49:08] Hoeveel budget is er nu eigenlijk nog beschikbaar?

[1:49:12] In 2025 is het budget voor humanitaire hulp 472 miljoen euro.

[1:49:17] Dit is reeds gecommitteerd.

[1:49:20] Er zijn dus geen middelen meer extra beschikbaar uit de reserve voor acute crisis voor 2025.

[1:49:26] Bij de tweede suppletorenbegroting zal er bij de najaarsnota zal ik bezien of er mogelijkheden zijn voor extra middelen voor de humanitaire hulp binnen de begroting.

[1:49:35] En daarmee kom ik volgens mij ook tegemoet aan de motie van de heer Bamenga zelf.

[1:49:42] Maar dat is nog iets wat dan nog uiteindelijk besloten moet worden.

[1:49:45] Daar kan ik nu geen meer duidelijkheid over geven.

[1:49:48] Omdat wij dit soort dingen altijd bij de vaste momenten met elkaar vaststellen.

[1:49:54] Dan heeft u allen, denk ik, ook de ronde tafel gisteren over USAID bijgewoond.

[1:50:02] En daar bleek volgens mij heel duidelijk wat de impact is van de bezuinigingen die daar plaatsvinden.

[1:50:07] We zien natuurlijk ook andere landen die dat doen.

[1:50:10] Ik snap dat het frustrerend is, maar ik denk dat u ook allen beseft dat wij niet alle dingen daarvan kunnen overnemen.

[1:50:18] Wij proberen zoveel mogelijk te doen met het geld wat wij beschikbaar hebben als Nederland.

[1:50:23] en dat zo doelgericht en zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten.

[1:50:28] Maar we zien wel dat er inderdaad op heel veel plekken gewoon, ja, humanitaire, ja, dat er ellende is te zien waar we zoveel mogelijk op zouden willen inzetten.

[1:50:37] We proberen dat met het geld wat beschikbaar is, dat zo op een goed mogelijke manier te doen.

[1:50:44] Mevrouw Heersch, noodhulp is dweilen met de kranen open als we ook niet de oorzaken aanpakken.

[1:50:48] Ik denk dat we het daar op zich allemaal over eens zijn.

[1:50:50] Alleen die oorzaken aanpakken is wel een heel complex geheel.

[1:50:54] Er zijn vaak hele onderliggende oorzaken die we moeten aanpakken.

[1:50:59] Nou, dat proberen we natuurlijk ook doen met de ontwikkelingshulp.

[1:51:03] We proberen dat natuurlijk ook te doen met handel om te zorgen dat er economische ontwikkeling komt.

[1:51:08] Maar dat blijft wel een complex proces.

[1:51:09] Maar we zijn het erover eens dat we eigenlijk moeten voorkomen dat al die conflicten uitbreken.

[1:51:13] Ik kom straks nog wel even terug op het punt van mevrouw de Korte als het gaat over de conflictenbemiddeling.

[1:51:19] Dan wil ik overgaan naar het kopje veiligheidshulpverleners.

[1:51:22] Ik heb er net al iets over gezegd.

[1:51:26] Ik kijk even naar mijn collega's of er over het eerste pootje vragen zijn.

[1:51:33] Laten we het opsparen om strategisch de interrupties in te zetten.

[1:51:40] Eén informatieve vraag als het mag.

[1:51:43] De staatssecretaris noemde dat dramatische wegvallen van USAID.

[1:51:48] Er was toen dat gebeurde ook wel weer de hoop dat het wellicht ook voor een aantal landen die er heel erg afhankelijk van zijn, voor die autoriteiten ook een soort wake-up call zal zijn van nou moeten we echt zelf aan de bak.

[1:51:58] Kan de staatssecretaris daar iets van zeggen?

[1:52:00] Is daar iets van zichtbaar dat dat effect ook iets heeft?

[1:52:05] Ik denk dat deze termijn eigenlijk nog wel te kort is om te zien of daar een echt zichtbaar effect is.

[1:52:10] Ik geloof dat de heer Van Kampen ook het voorbeeld noem ik van de afhankelijkheid eigenlijk zo groot zijn van de organisatie USAID om de gezondheidszorg in een land te doen.

[1:52:21] Het zou kunnen dat dat het geval is, maar dat neemt niet weg dat het natuurlijk dan wel een probleem veroorzaakt in die landen.

[1:52:27] Ik denk dat het altijd goed is dat landen ook nadenken hoe zij hun geld besteden.

[1:52:33] En dat ze het ook op de juiste manier besteden.

[1:52:36] Maar ik denk dat het effect daarvan nog niet snel genoeg te zien is.

[1:52:41] Wij zijn natuurlijk ook... Ik weet niet, in oktober ga ik naar de Wereldbank.

[1:52:46] En dan is het ook wel goed om te kijken of we daar ook kunnen kijken van wat zijn dan die consequenties, zeg maar, voor de verschillende organisaties.

[1:52:55] Landen, excuus.

[1:52:58] Ja, dan de hulpverlening.

[1:52:59] Ik noemde ze net al eventjes, de verklaring die wij met z'n allen ondertekend hebben.

[1:53:06] Ik moet eerlijk zeggen dat ik eigenlijk wil beginnen met de waardering uitspreken voor alle hulpverleners die met gevaar voor eigen leven in een aantal conflictgebieden het werk doen wat wij ook zo belangrijk vinden om te zorgen dat de noden die de mensen daar hebben kunnen worden verholpen.

[1:53:22] En we zien echt wel een hele zorgelijke ontwikkeling dat het geweld tegen hulpverleners toeneemt.

[1:53:27] Mevrouw Heers vroeg overweg Nederland actie te ondernemen tegen statelijke actoren die het humanitaire recht aan hun laars lappen.

[1:53:34] We zien dat het humanitaire oorlogsrecht inderdaad onder druk staat.

[1:53:38] Het kabinet maakt zich hier ook zorgen over en spreekt zich ook altijd uit over de naleving daarvan.

[1:53:45] Ik noemde al die verklaring voor de bescherming van humanitair personeel.

[1:53:50] Nederland zet zich daarnaast in voor de politiek de verantwoording roepen van staten en andere actoren bij schendingen van het internationaal recht.

[1:53:56] bijvoorbeeld in de resoluties van de VN Mensenrechtenraad en de algemene vergadering van de VN.

[1:54:02] Daarnaast sluit Nederland aan bij een mondiaal initiatief van onder andere Brazilië, China en Frankrijk gericht op het versterken van de politieke betrokkenheid bij het bevorderen van een duurzame naleving van het humanitaire oorlogsrecht.

[1:54:14] Daar kwam meteen een kritische vraag achteraan.

[1:54:17] Hoe kan het kabinet de middelen wegnemen waarmee organisaties hun medewerkers veilig houden?

[1:54:22] Wij blijven ons, zoals ik al zei, op een aantal verschillende manieren inzetten voor die veiligheid van de hulpverleners.

[1:54:31] Maar het is natuurlijk ook wel uiteindelijk... Ja, we dragen ook nog bij aan het werk van de International NGO Safety Organization, dat veiligheidstrainingen voor hulpverleners verzorgt.

[1:54:39] En in 2025 ging het daarbij om 10 miljoen euro.

[1:54:44] En uiteindelijk is het natuurlijk ook een keuze van het geld wat er dan beschikbaar is voor de organisaties, hoe de organisaties dat ook zelf besteden en verdelen.

[1:54:53] En ik hoop dat er inderdaad altijd wel voldoende aandacht is voor het beschermen van de hulpverleners.

[1:55:01] Dan mevrouw de Korte van NSC in Gaza, Sudaan, Congo en Jemen.

[1:55:05] Er is steeds geen veilige hulp mogelijk.

[1:55:07] Gaat Nederland de aanval op hulpverleners openlijk veroordelen?

[1:55:11] Dat proberen we wel altijd te doen.

[1:55:13] We denken ook dat het belangrijk is dat we ons daarover uitspreken.

[1:55:17] Ik heb zonet al een aantal dingen aangegeven waar we in ook proberen om te kijken hoe we dat toch ook wat gestructureerder met een aantal andere landen kunnen doen.

[1:55:25] Omdat ik denk dat het wel een gezamenlijke effort moet zijn om dat voor elkaar te krijgen.

[1:55:30] Mevrouw Dobbe vroeg nog naar de stand van zaken van de dood van vijf hulpverleners in Darfur en ook naar de vijftien hulpverleners in Gaza.

[1:55:41] Een aanval gericht op die humanitaire hulpverleners is natuurlijk een schending van het humanitaire oorlogsrecht en Nederland veroordeelt dat ook altijd ten zeerste.

[1:55:49] En in eerste instantie bestaan de meest betrokken staten of staten die te zaken de rechtsmacht hebben om internationale misdrijven te onderzoeken.

[1:55:56] en daarvoor verantwoordelijk te zijn, te vervolgen en te berechten.

[1:55:59] Nederland stuit de Fact-Finding Mission Missie Soudanen om het onderzoek te doen naar de mensenrechtenschendingen.

[1:56:04] Omdat we dit erg belangrijk vinden, zit Nederland sinds kort ook in de kerngroep voor de verlenging van deze Fact-Finding Mission.

[1:56:11] Omdat het natuurlijk wel begint met het verzamelen van feiten en gegevens.

[1:56:14] om vervolgens tot eventuele veroordelingen en het aanpakken van de geweldplegers kunnen komen.

[1:56:21] Dan de 15 hulpverleners in Gaza.

[1:56:23] Ik denk dat iedereen de beelden nog op het netvlies heeft staan.

[1:56:28] Wat ons betreft moet daar altijd gedegen en transparant een onafhankelijke onderzoek naar doen.

[1:56:33] De IDF publiceert op 20 april een verklaring over het onderzoek.

[1:56:36] Dat is uitgevoerd en dat ligt nu bij de militaire aanklagen voor de opvolging.

[1:56:39] En op 15 september, jongsleden, deelde de Israëlische ambassadeur mee dat er dus weer geen nieuwe informatie uit de onderzoeken is gekomen.

[1:56:46] Het is in principe aan nationale autoriteiten om vermeende schendingen te onderzoeken.

[1:56:52] En daarom zien we ook het belang van het internationaal onderzoek naar de gebeurtenissen.

[1:56:55] En in lijn met de motie Karaman van het NSC, mevrouw de Korte zal hem vast nog wel kennen, is nagegaan in hoeverre de bestaande mechanismen dit incident meenemen in het onderzoek.

[1:57:05] En de Commission of Inquiry van de VN heeft bevestigd dit te gaan onderzoeken.

[1:57:11] Mevrouw Dobbe, nog in april is het voorstel aangenomen om de AIV en de CAVV om het geweld tegen hulpverleners te bestrijden.

[1:57:19] Wanneer komt de reactie van het kabinet?

[1:57:21] Het adviestraject is onlangs gestart.

[1:57:23] De resultaten hiervan worden begin 2026 verwacht.

[1:57:28] Tijdens zijn er tijd zal ik samen met de minister van Buitenlandse Zaken daar natuurlijk ook een reactie op dat onderzoek doen en eventueel kijken, zoals gevraagd in de motie, naar een actieplan op dat punt.

[1:57:39] Dat was het wat mij betreft over de hulpverleners.

[1:57:47] We krijgen signalen dat de fact-finding mission in Soudan... Ik begrijp van de staatssecretaris dat Nederland daar opnieuw aan bijdraagt.

[1:58:01] Maar is dat dan voor hetzelfde bedrag?

[1:58:03] Hoe dragen wij daar dan aan bij?

[1:58:06] We krijgen ook signalen dat de fact-finding mission onvoldoende middelen heeft om haar werk goed te kunnen doen.

[1:58:12] Krijgt de staatssecretaris die signalen ook?

[1:58:15] Ik heb die signalen nu op dit moment niet, maar dat kan ook zijn omdat ik zo kort nog op dit dossier zit natuurlijk.

[1:58:20] Dus laat ik even kijken of we dat kunnen uitzoeken en dat ik daar in de tweede termijn op terug kan komen, want ik snap wel degelijk de vraag.

[1:58:27] Ik denk wel dat het heel belangrijk is dat soort fact-finding missions gedaan worden.

[1:58:31] zodat we ook gewoon op onderzoek gebaseerd degenen die het geweld plegen tegen hulpverleners ook concreet kunnen aanpakken.

[1:58:39] Anders kun je daar niet eens goed aan beginnen, denk ik.

[1:58:41] Maar laat ik toezeggen dat ik daar in tweede termijn dan eventjes op terugkom.

[1:58:45] En dan is de vraag vooral, is er nog voldoende budget en hoe draagt Nederland precies bij?

[1:58:50] Ja.

[1:58:53] Dan ben ik zelf afgevraagd.

[1:58:55] Ik geef mevrouw Geers het woord.

[1:58:57] Dank u wel.

[1:58:58] En ook bedankt voor de antwoorden, zoals verwacht, kort en krachtig.

[1:59:01] En toch even terugkomen op de vraag rondom actie vanuit Nederland.

[1:59:07] Wij zijn de hoofdstad van het internationaal recht.

[1:59:10] En de staatssecretaris noemde al eventjes de ronde tafel gisteren.

[1:59:14] En daar werd met klem het verzoek gedaan, juist aan Nederland, om wel te overwegen om ook gerechtelijke stappen te nemen tegen staatelijke actoren.

[1:59:24] die het internationale humanitaire recht schende.

[1:59:28] Met name ook omdat dat ongeveer 80% van alle aanslagen op ziekenhuizen en hulpverleners is.

[1:59:35] Uit antwoorden maak ik op dat dat niet op dit moment in het pakket van maatregelen zit.

[1:59:40] Klopt dat?

[1:59:41] En zo ja, waarom maakt deze staatssecretaris deze afdeling?

[1:59:46] Ik heb aangegeven waar wij inderdaad naar kijken.

[1:59:50] Waar we ook bij de resoluties van de VS-Mensenrechtenraad in de Algemene Vergadering van de VN naar kijken.

[1:59:57] De juridische aansprakelijk stellen van staten is vooralsnog wat ons betreft niet aan de orde.

[2:00:01] We proberen dat echt via die andere lijnen op dit moment te doen.

[2:00:06] Dus ik weet ook niet waar mevrouw Heersch precies naar op zoek is wat we dan zouden moeten doen.

[2:00:11] Maar dit is de lij van het kabinet op dit moment.

[2:00:15] Wij kunnen als land andere leden voor het international court of justice halen als zij overtrainingen van het internationaal recht plegen.

[2:00:28] Dit is een overtraining van het internationaal recht.

[2:00:31] Dat is in meerdere situaties het geval.

[2:00:37] Ik schrok zelf heel erg van het feit dat het 80 procent rechtsstaat.

[2:00:41] Dat betekent ook dat we concrete maatregelen kunnen nemen.

[2:00:48] De hulporganisaties zeggen dat je dit snel moet begrenzen.

[2:00:54] Nederland heeft daar een leidende functie op.

[2:01:00] Kan de staatssecretaris haar overweging met de Kamer delen waarom dit tot nu toe niet in haar pakket zit?

[2:01:11] Of wat er nodig is om het als maatregel te gaan overwegen.

[2:01:17] Nou ja, ik wil niet afschuiven op mijn collega, maar er zit natuurlijk voornamelijk het pakket van mijn collega van buitenlandse zaken.

[2:01:26] En volgens mij, wat ik ervan begreep, hebben in eerste instantie de meest betrokken staten die het moeten doen, eigenlijk eerst in actie moeten komen om internationale misdrijven te onderzoeken.

[2:01:36] En de internationale gemeenschappenkomst beeldt als een staat niet bereid of niet in status om er zelf op te treden.

[2:01:40] Maar laat ik hier in tweede termijn nog even ietsje uitgebreider op terugkomen.

[2:01:43] Dan kan ik een wat concreter antwoord geven.

[2:01:45] om tegemoet te komen aan de vraag van mevrouw Heersch.

[2:01:49] Ik geef het woord weer aan de voorzitter, mevrouw Heersch.

[2:01:51] En ik, als er geen andere vragen zijn aan de staatssecretaris.

[2:01:55] Het derde blokje.

[2:01:56] Soudan, als ik het goed heb.

[2:01:57] Ja, dan gaan we naar Soudan.

[2:01:59] En ik geloof dat iemand zei Soudan uit de schaduw van Gaza.

[2:02:02] En ik denk dat het heel belangrijk is dat het onderwerp

[2:02:05] Ik dacht dat het de heer Van Kampen was die dat zei.

[2:02:10] Belangrijk dat er ook aandacht is voor dit conflict.

[2:02:12] Het is toch wel een beetje een vergeten conflict waar heel veel mensen onder lijden en last van hebben en de gevolgen.

[2:02:21] Een gigantische humanitaire gevolgen van de ondervinding.

[2:02:24] Ik kom zo nog wel op een paar onderwerpen terug die echt daaraan raken.

[2:02:29] De heer Van Kampen vroeg wat Nederland hiervoor doet.

[2:02:32] Meer noodhulp van de EU werd ook nagevraagd.

[2:02:36] Ik ben blij dat heel veel commissieleden aandacht gevraagd hebben voor Sudaan.

[2:02:40] De situatie is verschrikkelijk en na meer dan 2,5 jaar oorlog en grootschalig geweld tegen burgers.

[2:02:45] En meer dan de helft van de Soedanese, 24,6 miljoen mensen, hebben te maken met acute voedselonzekerheid.

[2:02:52] En ik deelde ook de opvatting van de Kamer dat er meer internationale aandacht nodig is.

[2:02:56] En u mag ervan verzekerd zijn dat het kabinet die aandacht daar ook aan gaat besteden.

[2:03:00] En vanmiddag vlak voor aanvang van dit debat vond de Nederlandse vertegenwoordiger in New York een evenement plaatsen over Soedan.

[2:03:06] Dit evenement gaf een podium aan Soedanese hulpverledens van de Emergency Response Rooms, een soort gaarkeukens die in het Soedan ongelooflijk moedig en belangrijk werk doen.

[2:03:18] Dat is ook waar wij belangrijk vinden om daar aandacht aan te besteden in internationaal verband.

[2:03:25] kan en moet doen wat ons betreft.

[2:03:29] Maar de inzet is natuurlijk breder.

[2:03:30] Het gaat eigenlijk langs vier sporen.

[2:03:32] Diplomatie, sancties, humanitaire hulp en humanitaire toegang.

[2:03:37] Voor de diplomatie trekken we vooral op in EU-verband en de EU-sancties zijn een van de instrumenten die worden ingezet.

[2:03:42] Tien individuen en acht entiteiten die bijdragen aan het voortzetten van het conflict gelden momenteel sancties.

[2:03:51] Nederland draagt daarnaast bij met de flexibele bijdrage voor organisaties zoals VN en het Rode Kruis in totaal zo'n 23,2 miljoen euro bij de crisis specifiek ingezet voor Soudan.

[2:04:04] Ik denk dat dat ook een belangrijk punt kan zijn, maar het blijft natuurlijk wel goed om daar continu ook weer aandacht voor te vragen.

[2:04:13] En ook alles wat er omheen gebeurt als het gaat om de humanitaire ellende in het gebied.

[2:04:19] Dan vroeg de heer Van Kampen, Soudaan dreigt uiteen te vallen.

[2:04:21] En eerder deed de EU hierover een statement.

[2:04:24] Bestaat de dreiging van die verdeling nog steeds?

[2:04:26] Ja, deze bedreiging bestaat nog steeds.

[2:04:28] Een militair einde aan het conflict is nog niet in zicht.

[2:04:30] En tegelijkertijd werden door beide zijden regeringen aangesteld afgelopen half jaar.

[2:04:34] Nederland erkent geen van deze regeringen.

[2:04:37] En Nederland blijft samen met de EU en andere landen het belang van die territoriale integriteit van Soudaan benadrukken.

[2:04:43] En onze inspanningen zijn erop gericht om de crisis in Soudan, of dit nu een EU-verband in resoluties of in bilaterale diplomatieke gesprekken is, het voorkomen van het uiteenvallen van Soudan altijd een van onze centrale punten van aandacht.

[2:04:56] De heer Diederik van Dijk van de SGP vroeg vooral ook naar de vluchtelingen die als gevolg van het conflict in Soedan naar de buurlanden als Tjaat, Ethiopië en Zuid-Soedan gevlucht zijn.

[2:05:08] Wat doet Nederland daaraan?

[2:05:10] Eigenlijk geldt voor heel veel van dit soort brandhaarden dat de keuze van Nederland natuurlijk is geweest om organisaties te financieren zoals

[2:05:17] Het World Food Programme, UNICEF en het Rode Kruis.

[2:05:21] Die worden dan gevraagd om de meeste noden op te lossen.

[2:05:27] Dus vaak niet heel specifiek op landen, maar het is aan de flexibele inzet van die organisaties dan om te kijken hoe ze de ergste noden kunnen lenigen.

[2:05:36] En ook de Dutch Relief Alliance werkt daar natuurlijk aan mee.

[2:05:42] Welke diplomatieke druk voert de Nederlandse regering al dan niet in Europees verband op de Verenigde Arabische Emiraten om te bewegen geen wapens te leveren?

[2:05:49] Het speelveld van actoren in dit gebied is wel complex, daar moeten we ook heel eerlijk over zijn.

[2:05:55] En ook soms wel een beetje diffuus.

[2:05:57] Ze hebben soms verschillende rollen.

[2:06:00] Ik denk dat het kabinet het heel belangrijk vindt om landen die eventueel van invloed zijn op dit conflict, al dan niet als via financiering of via wapens, daar continu op aan te spreken.

[2:06:12] En we zijn ook extra alert natuurlijk op het doorleveren van wapens als het gaat om de export.

[2:06:17] vergunningen die wij afgeven en zeker ook richting dit gebied.

[2:06:23] In hoeverre is Nederland betrokken?

[2:06:25] Dat was de vraag van de heer Seder.

[2:06:27] Bij internationale coalitie of fondsen, waaronder coördinatie door de Verenigde Naties om toegang tot de belegde stad El Fajer te verbeteren.

[2:06:34] Ik denk dat een heleboel aandacht is geweest voor de situatie in die stad.

[2:06:39] Het artikel in het Financiële Dagblad gaf een

[2:06:43] Ja, een vreselijke inkijk hoe het daar moet zijn.

[2:06:47] En ook hiervoor geldt weer dat wij samen met de donoren via de VN en de EU het Eco-programma bevorderen dat er humanitaire toegang is.

[2:06:58] Dat is moeizaam.

[2:06:59] Dat zien wij ook.

[2:07:01] En Nederland was afgelopen augustus dan ook medeondertekenaar van een verklaring waarin de EU en een brede groep landen expliciet opriep tot het stoppen van de belegering van de stad.

[2:07:10] En natuurlijk doen organisaties eraan zoveel mogelijk hulp toch het gebied, maar ook de stad in te krijgen.

[2:07:18] Maar het blijft ook een complexe situatie in Soedan.

[2:07:24] Dat was het kopje Soedan wat mij betreft.

[2:07:27] Ik doe helemaal geen recht aan de ellende die daar plaatsvindt, maar ik kijk ook even naar de concrete vragen die zijn gesteld.

[2:07:41] Ja, inderdaad.

[2:07:43] Een vraagje over seksueel geweld in Soudaan.

[2:07:46] Of dat komt in een ander blokje of hier nog?

[2:07:48] Of komt dat nog?

[2:07:51] Ik ga even zoeken in het blokje overig.

[2:07:52] Excuus.

[2:07:54] Zal ik die even opzoeken, laten zoeken?

[2:07:57] Hij is zeker aan de orde, want u heeft gevraagd van wat doen we daar nu aan?

[2:08:00] En u heeft ook gevraagd, kunnen we daar eventueel iets met een internationale conferentie volgens mij op?

[2:08:06] Ik ga even kijken of die snel al gevonden kan worden.

[2:08:08] Ja, die is al gevonden.

[2:08:10] Dat was een vraag van mevrouw Heers en mevrouw Dobbe.

[2:08:14] Seksueel geweld is net als honger een oorlogswapen.

[2:08:16] In welk inzet pleegt het kabinet, zodat de daders bestraft kunnen worden?

[2:08:20] Verantwoording afleggen voor conflictgerelateerd seksueel geweld is een thematische prioriteit binnen het Nederlands beleid op het tegengaan van straffeloosheid.

[2:08:28] Zo steunt Nederland het internationale strafhub met financiële bijdragen voor de versterking van de onderzoekscapaciteit van het strafhub.

[2:08:34] En een deel hiervan komt ten goede aan het ISH Trust Fund voor het onderzoek naar conflictgerelateerd seksueel geweld.

[2:08:40] En vorig jaar bracht Nederland en de VN openbaar aanklagers uit bijna dertig landen bijeen in Den Haag om ervaringen uit te wisselen over de vervolging van daders van seksueel geweld en conflicten.

[2:08:50] En het kabinet blijft zich daarvoor inzetten.

[2:08:52] En dat geldt dan, ja, dat is dan breder.

[2:08:54] Helaas komt dat seksueel geweld breder voor dan

[2:08:57] En dan alleen in Sudaan, helaas, moet ik zeggen, want het is vreselijk traumatisch, volgens mij, voor degenen die daarbij betrokken zijn.

[2:09:13] Wat wij zien in Sudaan, maar ook in Congo, op allerlei andere conflicten, is de schaal van seksueel geweld ongekend.

[2:09:25] Dat zeggen hulpverleners ook.

[2:09:28] Dit hebben ze nog nooit gezien.

[2:09:30] Je ziet dat het een heel effectief oorlogswapen is en in andere oorlogen heel strategisch wordt ingezet.

[2:09:38] En de enige manier om dat tegen te gaan is te zorgen dat er geen straffeloosheid is en ook te zorgen dat slachtoffers worden geholpen daarna.

[2:09:47] En ik vraag me wel af, als we zien dat dit zo ongekend is, letterlijk ongekend, moeten we dan niet extra daarop inzetten dan wat we nu doen?

[2:09:57] Dus ik vroeg net ook heel concreet, moet er dan toch niet extra financiering naartoe?

[2:10:03] En dat gaat de staatssecretaris waarschijnlijk nu niet toezeggen, maar dan zouden we er eventueel tijdens de begroting wat mee kunnen.

[2:10:09] Maar ook moeten wij, we doen natuurlijk al veel, en dat heeft de staatssecretaris al gezegd, maar moeten we niet wat extra's doen daarop, zodat we echt hier het verschil kunnen maken.

[2:10:17] Ik begrijp die oproep.

[2:10:21] Met welke organisatie je ook spreekt... Ik heb zelf afgelopen week met het Rode Kruis en Dutch Relief Alliance gesproken.

[2:10:28] Je ziet inderdaad dat het steeds meer voorkomt.

[2:10:31] Dat is gewoon vreselijk om te horen.

[2:10:35] Ik ben het mee eens dat we altijd moeten blijven kijken... van wat we nog meer kunnen doen.

[2:10:39] Ik weet niet of dat altijd per se in geld zit.

[2:10:41] Daar kunnen de organisaties met de flexibele financiering... die ze hebben zelf ook een aantal dingen aan doen.

[2:10:46] Maar ik denk dat het wel goed is om te kijken of we nog meer kunnen doen.

[2:10:50] En laat ik daar dan op terugkomen.

[2:10:52] Ik moet even kijken op welk moment dan... Zullen we dat voor de begrotingsbehandeling dan doen?

[2:11:00] dat wij voor de begrotingshandeling even een brief sturen om te kijken van wat zou het nog kunnen doen.

[2:11:05] En dan betrek ik daar ook even bij de suggestie van mevrouw Dobbe om te kijken van is een internationale conferentie bijvoorbeeld mogelijk om het onderwerp nog weer nadrukkelijk onder aandacht te brengen en te kijken ook wat we gezamenlijk zouden kunnen doen.

[2:11:17] Want ik denk dat we als we gezamenlijk daar actie op ondernemen, dat dat veel effectiever is dan dat we dat als Nederland alleen doen.

[2:11:27] Meneer Van Kamp?

[2:11:29] Mijn vraag gaat over de rol en de positie die de Verenigde Arabische Emiraten speelt in het conflict als het gaat om Soedanen.

[2:11:43] We weten dat er steun wordt geboden vanuit de VAE aan de paramilitaire Rapid Support Forces.

[2:11:51] Er ligt ook een eerdere Kamermotie aangenomen van mevrouw Dobbe en mijn collega de heer van den Burg... om dit ook bij de Raad Buitenlandse Zaken aan de orde te stellen.

[2:12:01] Dat het onnuchtbaar is dat dit plaatsvindt.

[2:12:02] En om daar ook in Europees verband het gesprek over te voeren.

[2:12:05] Ik zou de staatssecretaris willen vragen hoe zij daarnaar kijkt.

[2:12:08] En vindt dat gesprek ook Europees plaats?

[2:12:11] Want het helpt natuurlijk niet.

[2:12:14] Als de Verenigde Arabische Emiraten op deze massale schaal wapens richting deze paramilitaire krachten exporteren.

[2:12:24] Ik ben benieuwd hoe de staatssecretaris daarnaar kijkt.

[2:12:27] Ik heb al aangegeven dat wij breder, want er zijn natuurlijk meer partijen die betrokken zijn bij het conflict in Soudaan, proberen aan te spreken op het moment dat dat nuttig en nodig is.

[2:12:41] En over de toezegging dat we het aankaarten zullen kaarten bij de RBZ.

[2:12:46] Ik heb begrepen dat dat de bedoeling is ergens in het najaar te gaan doen.

[2:12:51] Dus ja.

[2:12:58] Ik hoor mevrouw Dobbe zeggen dat het al lang was gebeurd.

[2:13:05] Ik begrijp die verwondering wel, aangezien er al enige RBZ'en hebben plaatsgevonden.

[2:13:11] Het is best een serieuze aangelegenheid, ook omdat ik meen dat Soedan zelf heeft getracht, de Verenigde Arabische Emiraten,

[2:13:20] aan te klagen voor genocide, maar dat dat procedureel niet mogelijk is, omdat de Verenigde Arabische Emiraten een voorbouw teweegmaakt bij artikel 9 van het genocideverdrag.

[2:13:31] Een procesmatige reden is dat dit niet kan plaatsvinden, maar wat niet zegt over de mate waarin er mogelijk wel dergelijke misstanden plaatsvinden.

[2:13:39] Dus ik hoop dat de staatssecretaris de ernst hiervan deelt met de meerderheid van de Kamer, vervat in de motie van de burgdobber.

[2:13:47] En ook in Europees verband gaat kijken of er misschien bondgenoten zijn op dit vlak om hier gezamenlijk in op te trekken om de druk op te voeren richting de Verenigde Arabische Emiraten.

[2:13:57] Is zij daartoe bereid?

[2:13:59] Zeker, wij onderschrijven ook dat het zorgelijk is wat er gebeurt dat andere partijen hier zo'n rol in spelen.

[2:14:07] Ik begreep dat ze, maar goed dat is dan mijn gebrek aan kennis eventjes, dat het ook al een keer bij een RBZ aan de orde is geweest.

[2:14:13] En het lijkt me goed dat ik even kijk of we bij een volgend verslag van de RBZ eventjes daar wat uitgebreider op in kunnen gaan.

[2:14:20] Omdat ik ook snap dat dat een belangrijk punt is voor een aantal leden van deze commissie en ik denk misschien wel de hele commissie.

[2:14:29] Dank.

[2:14:30] Kunnen we daar... Mevrouw Dobbe.

[2:14:34] Ik zie geen andere handen.

[2:14:37] Dank u wel.

[2:14:38] Het is fijn om daar terugkoppeling over te krijgen, maar het is nog fijner wat de staatssecretaris eerder zei, dat ze nog van plan is haar collega te vragen of hetzelfde te doen om het bij een toekomstige RBZ nog een keer aan te kaarten.

[2:14:50] Dat zou heel fijn zijn.

[2:14:52] En de staatssecretaris zei ook dat...

[2:14:55] het Nederlands kabinet natuurlijk ook landen, zoals de Emiraten, maar ook andere landen die een rol spelen in dit conflict, dat die worden aangesproken.

[2:15:05] En ik vroeg mij af, kunt u dat concreter maken?

[2:15:06] Hoe gebeurt dat dan?

[2:15:07] Wanneer gebeurt dat dan?

[2:15:09] Kunnen wij daar nog een stapje in bijzetten?

[2:15:13] We hebben al gevraagd om agendering van Sudaan op de RBZ in het najaar.

[2:15:21] Er moeten wel 27 leden zijn die daarvoor zijn.

[2:15:29] Als het gaat over het aanspreken, dat gebeurt bij bilaterale overleggen of telefonische gesprekken.

[2:15:35] ik dan wel mijn collega van buitenlandse zaken natuurlijk met landen hebben, dan wel bezoeken die aan die landen worden gebracht.

[2:15:42] En dan worden er natuurlijk allemaal van dit soort onderwerpen ook opgebracht om dat te bespreken met de verschillende landen.

[2:15:51] En dat gebeurt natuurlijk dan wel in het diplomatieke circuit, zullen we maar zeggen.

[2:16:02] Een derde, vierde blokje.

[2:16:05] Gaza.

[2:16:07] Ja, daar heb ik ook wel wat meer teksten bij nodig, omdat er ook best wel veel vragen en terechten over zijn gesteld, omdat de aanhoudende humanitaire noden in de Gaza ook zeer zorgwekkend zijn.

[2:16:18] En de Gazaanse bevolking leeft onder erbarmelijke omstandigheden met aanhoudend tekorten van voedsel, schoondrink, water, medicijnen, onderdak en brandstof.

[2:16:26] De beelden die ons bereiken en de signalen die de hulpverleners raken mij natuurlijk ook.

[2:16:32] U kunt ervan uitgaan dat Nederland zich onvermiddeld blijft inzetten voor het vergroten van die veilige humanitaire toegang.

[2:16:38] Om ervoor te zorgen dat ook die hulp terecht komt bij alle mensen in nood en gazenstrook.

[2:16:42] Maar we zien ook allemaal dat het wel een heel complex en lastig geheel is.

[2:16:47] Wij roepen ook Israel altijd op om ongehinderde en onvoorwaardelijke toegang te verlenen voor professionele organisaties en ondersteunen ook onze humanitaire partners bij hun werk waar we dat kunnen doen.

[2:16:58] Naast noodhulp is het ook belangrijk dat de essentiële basisinfrastructuur opnieuw moet worden opgebouwd of hersteld.

[2:17:07] Unicef werkt bijvoorbeeld aan het herstel van de watervoorziening met de bouw van waterleidingen en pompen.

[2:17:11] Daar droegen we afgelopen jaar al bij uit de wederopbouwmiddelen.

[2:17:17] Ik heb onlangs besloten dat ik daar nog een aanvullende bijdrage voor 10 miljoen euro voor beschikbaar stel.

[2:17:22] Omdat ook zien dat water gewoon wel een eerste levensbehoefte is voor de mensen in ingazen.

[2:17:28] En het belangrijk is dat die hersteld kan worden en zodat mensen ook toegang tot schoon drinkwater hebben.

[2:17:36] Dan heeft de heer Van Kampen onder andere, maar ik denk ook een aantal meer mensen gevraagd hoe de resterende 24 miljoen euro voor hulp aan mensen in Gaza worden ingezet.

[2:17:48] Dat gaat met name naar de medische evacuaties, naar de regio toe.

[2:17:53] We zien daar altijd allemaal en krijgen daar ook de berichten over natuurlijk zowel vanuit de organisaties als ook

[2:17:59] vanuit individuele mensen, situaties die schrijnend zijn en zeker waar het ook de kinderen betreft.

[2:18:06] Dit kabinet heeft, gesteund door de Kamermeerderheid, gekozen om alles op alles te zetten om de capaciteit voor de medische evacuaties uit Gaza naar de regio te ondersteunen.

[2:18:13] En zo hopen wij ook het verschil te kunnen maken voor een maximaal aantal Gazanen die dringend medische hulp nodig hebben.

[2:18:20] Sinds het laatste debat hebben we hiervoor de interdepartementale taskforce medische evacuaties voor gezamen binnen de regio opgezet.

[2:18:27] Die zijn actief aan de gang gegaan om te zorgen dat er vervolgstappen kunnen worden gezet en deze taskforce heeft drie kerntaken.

[2:18:36] Klinkt een beetje ambtelijk, misschien zo'n taskforce, maar ik spreek ze, ik heb ze vanochtend ook weer gesproken en ik merk gewoon ook dat ze vol bevlogenheid bezig zijn om te proberen dingen in beweging te krijgen en voor elkaar te krijgen.

[2:18:48] De eerste taak is eigenlijk de aangekondigde 25 miljoen euro, hoe die kan bijdragen aan de verlichting van de situatie van Gazane.

[2:18:58] Ik kom zo nog wel wat uitgebreider op de rug.

[2:19:00] De tweede is de diplomatieke inzet richting landen in de regio en Israël.

[2:19:03] En dat doen we met gelijkgestemden voor de verruiming van mogelijkheid.

[2:19:06] voor medische evacuaties uit de Gazastrook.

[2:19:10] Een voorbeeld van deze publieke diplomatie is onze aansluiting bij het Deense initiatief voor de verklaring met 22 landen waarin Israël wordt opgeroepen tot het heropenen van de medische corridor tussen Gaza.

[2:19:22] en de westelijke Jordanen hoe we hen tot het toelaten van medische hulp dat gaan.

[2:19:26] En ik hoop hier ook binnenkort over te spreken met mijn Deense collega's.

[2:19:30] En we kijken natuurlijk in allerlei diplomatie trajecten hoe we dat ook verder kunnen brengen.

[2:19:36] De minister van de Buitenlandse Zaken en de ambassades in Jordanië, Egypte, Qatar, Saoedi-Arabië, de VAE en Turkije.

[2:19:44] En ten derde zijn we bezig met te kijken naar welke concrete steun met expertise en goederen van het Nederland mogelijk is.

[2:19:50] De vraag uit de regio is daar weer op ons betreft leidend.

[2:19:54] En deze vraag moet aansluiten op het aanbod in Nederland.

[2:19:56] En dan proberen we dat natuurlijk... Voor Egypte hebben we dit bijna in kaart en kijken we nu hoe we dit kunnen matchen met Nederlandse medische goederen.

[2:20:05] Dan over de exacte invulling van het financiële spoor.

[2:20:07] Daar vroegen onder andere de heer Van Kampen nadrukkelijk naar.

[2:20:10] Wij zijn op dit moment met een heleboel organisaties in gesprek om te kijken van wat er mogelijk is en wat zou kunnen werken in de regio.

[2:20:17] Waar wij nu aan denken, maar er is ook nog een brief gevraagd, dus die ga ik ook toezeggen omdat ik ook wel begrijp.

[2:20:23] als ik het hier zo oplees, dat het misschien ook eventjes in moet dalen.

[2:20:28] Bijdragen aan de Dutch Relief Alliance om essentiële medische zorg aan kinderen te bieden en veilige bevallingen in de kraamafdelingen van ziekenhuizen in Gaza mogelijk te maken.

[2:20:37] We gaan via het Nederlandse Rode Krijs zusterorganisaties in de regio ondersteunen.

[2:20:40] In Gaza de Palestijnse Rode Halve Maand voor ambulance, ziekenhuizen,

[2:20:44] en klinieken ter plekke.

[2:20:46] Het ziekenhuis van de Jordaanse Rode Halve Maan en Amman zal in staat worden gesteld om gespecialiseerde en medische behandelingen en revalidatie te bieden aan een schatting van vijfhonderd kinderen.

[2:20:55] En in Egypte wordt de Rode Halve Maan daar ondersteund bij de coördinatie en opvang van patiënten en hun gezinsleden.

[2:21:01] En via een bijdrage aan het internationaal comité van het Rode Kruis kan het Veldenhospitaal in Rafa dit jaar blijven functioneren.

[2:21:07] Dit hospitaal biedt chirurgische zorg ook bij grootschalige incidenten.

[2:21:11] en gespecialiseerde diensten zoals floskunde, gynaecologie en kindergeneeskunde.

[2:21:16] En met VNL-organisatie zetten we in op onder andere meer essentiële medisch apparatuur en materialen voor neonatale en pediatrische zorgafdelingen in ziekenhuizen in de Gaza, de verstrekking van protheses aan gehandicapte kinderen die dringend wachten op revalidatie in de westelijke Jordaan over een Gaza,

[2:21:32] en voor mobiele teams die rondreizen in Gaza en de Westelijke Jordaan om er een basis gezondheidszorg te geven, zoals vaccinaties, voeding, gezondheidsonderzoek en zorg voor kinderen en moeders.

[2:21:42] Eerder is al genoemd het project van Save the Children, waar zo'n 600 kinderen baat bij kunnen hebben.

[2:21:48] En we hopen natuurlijk met de andere middelen die we hebben, een veelveelvoud van die patiënten te kunnen helpen.

[2:21:55] En ik heb al toegezegd dat ik een brief ga sturen over de exacte invulling van die bijdrage.

[2:22:01] Een aantal dingen is nog work in progress.

[2:22:04] We proberen zoveel mogelijk te realiseren natuurlijk voor die 25 miljoen euro, zodat we zoveel mogelijk

[2:22:10] zieke kinderen en mensen kunnen helpen die in de Gaza-strook ziek zijn geworden en hulp nodig hebben.

[2:22:26] Ja, de heer Van Kampen.

[2:22:28] Kan de druk op Qatar en KSA voor het opnemen van patiënten worden opgevoerd?

[2:22:32] In al die bilaterale gesprekken die we hebben, wordt die druk natuurlijk ook opgevoerd.

[2:22:36] Ik denk dat er wel een verschil is tussen Qatar en Saudi-Arabië.

[2:22:41] Omdat Qatar al wel een aantal heeft opgenomen en nu kijkt ze, nou ja, dat ze toch kijken of ze genoeg capaciteit nog hebben.

[2:22:49] Maar er wordt zeker aandacht aan besteed aan de diplomatieke contacten die wij hebben om te zorgen dat

[2:22:54] ook daar weer meer opnames van zieke kinderen en mensen vanuit gazestrook geholpen kunnen worden.

[2:23:02] We zijn ook in contact met hulporganisaties en autoriteiten in die golflanden om te bezien hoe we meer evacuaties kunnen ondersteunen en zijn bereid te ondersteunen in mediciekapaciteit waar nodig.

[2:23:16] Even kijken, dan heb ik...

[2:23:19] Nog een vraag gerelateerd aan Unra.

[2:23:21] Ik dacht dat de heer Bamenga dat had gesteld, maar misschien ook mevrouw Hiers, geloof ik.

[2:23:27] Kan het niet het bedrag naar Unra nog weer opgehoogd worden?

[2:23:33] U heeft ook meerdere keren gevraagd om toch besluiten van deze Kamer uit te voeren.

[2:23:38] Er is een amendement natuurlijk geweest waarin de bijdrage van Unra is verminderd en daar houdt ik mij dan op dit moment ook aan.

[2:23:44] Hierin staat ook vastgelegd dat het resterende bedrag wel beschikbaar blijft voor de noodhulp.

[2:23:49] Ook daar houd ik me aan.

[2:23:51] Dat is op dit moment de lijn.

[2:23:55] Van de SGP ziet de staatssecretaris mogelijkheden om lokale humanitaire initiatieven in de Gaza te ondersteunen.

[2:24:02] Dit doet Nederland al.

[2:24:03] Onze humanitaire partners werken wereldwijd met lokale NGO's en gemeenschappen, mede dankzij Nederlandse financiering.

[2:24:09] Dit gebeurt ook in de Gazastrook.

[2:24:11] Zo werkte de Dutch Relief Alliance met zeven lokale partners en zes internationale NGO's in de Gazastreek tijdens de joint response.

[2:24:21] Dan nog een vraag van de SGP.

[2:24:24] Hoe wordt voorkomen dat hulpgoederen in de handen van Hamas terechtkomen?

[2:24:27] Ja, het is wat ons betreft onwenselijk dat die hulpgoederen daar in handen van Hamas terechtkomen.

[2:24:33] We zien ook dat er plunderingen zijn en wanhopen gemeenigde en gewapende groepen.

[2:24:38] Het is op dit moment wel zo dat het geen verifiëerbaar bewijs is dat Hamas is.

[2:24:43] Maar ik hoest er ook niet heel veel illusies over de intenties van Hamas wat dat betreft.

[2:24:49] En de beperkte toegang tot gaza maakt het natuurlijk sowieso ingewikkeld, omdat daardoor de tekorten groot zijn.

[2:24:57] Dan van de SGP.

[2:24:59] Hoe verloopt het gesprek van het kabinet met Israel om medische evacuaties vanuit Gaza naar de westelijke Jordaanen voor mogelijk te maken?

[2:25:05] Wat ons betreft is het essentieel dat er voldoende capaciteit en mogelijkheden zijn voor de Gazan om medische zorg te ontvangen binnen de Palestijnse gebieden.

[2:25:13] Wij proberen dit in brede zin diplomatiek onder de aandacht te brengen, zodat we toch politieke druk uitoefenen voor de verruiming van mogelijkheden voor medische evacuaties uit de Gazastreek.

[2:25:23] Dit doen we middels gesprekken met landen in de regio, zoals Egypte en Jordanië.

[2:25:28] En natuurlijk in contact met Israël en met like-minded andere landen en partijen om te kijken waar we samen kunnen optrekken.

[2:25:36] De minister van Buitenlandse Zaken heeft dus in de eerste dagen gelijk al gebeld met een aantal van de relevante ministers van Buitenlandse Zaken van de landen in de regio die daar een rol in spelen.

[2:25:47] Dan mevrouw Dobbe over de Freedom Flotilla.

[2:25:51] Ik weet niet of ik het goed uitspreek.

[2:25:53] Daar heeft u natuurlijk al een brief over gehad.

[2:25:56] Eigenlijk was u verwijterd, want het gaat eigenlijk alleen over consulaire bijstand.

[2:26:02] Buitenlandse Zaken heeft Israel reeds geïnformeerd over de aanwezigheid van Nederlandse staatsburgers aan boord van de schepen van de Global Sumut Flotilla.

[2:26:09] en is er al opgeroepen geen geweld te gebruiken tegen de schepen en hun opvarenden.

[2:26:13] En Buitenlandse Zaken staat ook in contact met andere landen waar verstaatsburgers opvarenden zijn van de schepen, om te kijken of er... We staan ook in contact met de Nederlandse organisatie van de actie.

[2:26:28] En als het nodig moet blijken, dan is er inderdaad wel die consulaire bijstand, maar er wordt dus wel meer gedaan in de contacten om ook te kijken

[2:26:35] of we met andere landen, waar ook burgers aanwezig zijn op de schepen of het schip, dat we daar een samenwerking mee kunnen zoeken.

[2:26:46] Dat was het wat mij betreft.

[2:26:51] Dank u wel, voorzitter.

[2:26:52] En al is dank aan de staatssecretaris dat zij zo systematisch ingaat op alle gestelde vragen op dit punt.

[2:26:59] En het is ook duidelijk wat mij betreft dat het kabinet er veel aan is gelegen om de meest kwetsbare kinderen in die regio iets nog te kunnen helpen.

[2:27:10] Ik denk dat er ook heel weinig verschil van mening is over

[2:27:13] Wat nou het meest effectief is, het meest efficiënt, dat is denk ik nou de route van het kabinet.

[2:27:17] De zorg, die breder werd gedeeld aan deze kant van de tafel, is die acute hulp.

[2:27:22] De kinderen die nu hulp nodig hebben, kan de Staatsregels daar nog iets meer licht op laten schijnen van zit dat ook in dat hulppakket?

[2:27:30] Worden die kinderen ook hiermee geholpen?

[2:27:34] De signalen die wij krijgen, ook van de hulporganisaties, is dat het piept en kraakt in het gezondheidszorgsysteem, natuurlijk ook in Jordanië en Egypte.

[2:27:43] Wij zijn er wel van overtuigd dat daar echt de versterking ook zou moeten plaatsvinden.

[2:27:49] We zijn ook nog aan het kijken naar, het heet in het verleden een contactpunt, maar kijken van waar zijn nu de specifieke behoeftes en hoe kunnen we dat ter plekke invullen.

[2:27:59] Maar dat kunnen we misschien in de loop van...

[2:28:01] volgende week of die week daarna misschien wat meer over aangeven van hoe ver we daarmee zijn.

[2:28:07] Maar we proberen ook wel degelijk te kijken van waar is behoefte.

[2:28:10] Ik heb ook al in een voorbeeld een paar dingen genoemd als het ging over bijvoorbeeld kindergeneeskunde, maar ook specialistische behandelingen, gespecialiseerde medische behandelingen in Amman, in Jordanië.

[2:28:22] Dus we proberen daar ook wel te kijken dat we het ook op de specifieke onderwerpen waar vraag naar is, juist ook wel aandacht aan te besteden.

[2:28:32] Dank voor deze reactie.

[2:28:37] Tussendoor zei de staatssecretaris dat we over een of twee weken wat nader informatie kunnen krijgen.

[2:28:43] Dat duurt natuurlijk best weer lang als het gaat over deze kinderen.

[2:28:47] Wat ook duidelijk werd, in ieder geval als het gaat over de SGP.

[2:28:50] Op dit punt drijven we natuurlijk heel erg sterk op de informatie van het kabinet.

[2:28:54] Dat is natuurlijk ergens een logische.

[2:28:56] Dus daarom wil ik me even vragen...

[2:28:58] is de staatsstaat ervan overtuigd?

[2:28:59] Want ik neem aan, dat zei ik, aan dezelfde kant van touw toegetrekt als ook de andere vakkers hier.

[2:29:04] Je wilt zoveel mogelijk doen, ook gewoon moreel voor die kinderen.

[2:29:08] Zeg, ja, die route die we nou kiezen en de inzet, en daar krijgen we nog nadere informatie over, maar dat helpt ook echt die kinderen op korte termijn.

[2:29:17] Dat is het streven, dat geloof ik, maar ja, hebben we daar ook geloof in dat het ook echt zo uit kan pakken?

[2:29:22] Kan de staatsstatus daar wat nader over zeggen nog?

[2:29:26] Ja, de kabinet heeft inderdaad voorkeur uitgesproken om daar in de regio de oplossingen te bieden.

[2:29:32] Dat is ook niet in de laatste plaats wat ons betreft voor de patiënten en de familie beter, denken wij.

[2:29:40] We zien ook dat het complex is en we proberen natuurlijk zo snel mogelijk om daar ook een aantal zaken op te kunnen regelen en vooral de rode halve maan doet en kan nog veel meer doen in landen die ik noemde.

[2:29:53] En dan gaat het vooral over Egypte en Jordanië.

[2:29:55] Dat blijkt ook uit de contacten die wij hebben.

[2:29:59] En er mag echt geen enkele twijfel over bestaan.

[2:30:04] Ik denk dat wij allemaal de kinderen willen helpen.

[2:30:08] We verschillen misschien wat over de manier waarop we dat zouden moeten aanvliegen.

[2:30:11] Maar we denken dat dit de meest effectieve en efficiënte manier is om dat te doen.

[2:30:15] En ook om zoveel mogelijk kinderen te kunnen helpen.

[2:30:19] Omdat we dan ook daar echt de versterking in de regio laten plaatsvinden.

[2:30:23] En daar komt natuurlijk bij dat wij ook in de diplomatieke contacten die we hebben proberen om andere landen, die nou ook al een aantal genoemd zijn, zoals Qatar en Saoedi-Arabië te kijken, want daar zit echt wel goede zorg, om ook te kijken dat die meer kunnen doen in de regio.

[2:30:41] Meneer Van Kamp, ik zag uw hand.

[2:30:44] De eerste vraag is beantwoord.

[2:30:46] Het is fijn dat de staatssecretaris toezegt dat zij daar ook in haar brief op korte termijn op in kan gaan.

[2:30:57] Een tweede vraag die ik heb aan de staatssecretaris is...

[2:31:03] Wat doen andere Europese landen als het gaat om hulp in de regio?

[2:31:09] Want de discussie over evacuaties vanuit het gebied naar Europa, naar Europese landen toe, wordt stevig gevoerd hier in de Tweede Kamer.

[2:31:18] Er zijn landen waarvan we weten dat ze met medische evacuaties patiënten naar Europa brengen.

[2:31:25] Tegelijkertijd kiest Nederland nu voor een aanpak in de regio met een bedrag van 25 miljoen.

[2:31:30] Ik vind dat een verstandige aanpak, want ik denk dat we daarmee veel meer mensen op korte termijn kunnen helpen.

[2:31:36] Kan de staatssecretaris misschien een beeld geven van als het gaat om die financiële hulp en die logistieke hulp en die medische hulp in de regio, wat andere Europese landen doen en welke positie neemt Nederland daarop in op dat gebied?

[2:31:49] Ik heb in mijn inleidende verhaal ook al aangegeven dat wij ook wel zoeken naar samenwerking met andere landen.

[2:31:57] Ik noem het voorbeeld van Denemarken, wat echt een concreet initiatief heeft genomen voor medische evacuaties.

[2:32:03] De westelijke Jordaan-oever.

[2:32:05] Je ziet dat landen verschillende keuzes maken.

[2:32:08] Dat is ook duidelijk.

[2:32:09] Denemarken en Zweden kiezen er bijvoorbeeld net als Nederland voor om vooral te focussen op het versterken van de gezondheidszorg en de medische behandelingen in de regio.

[2:32:19] Er zijn ook landen die ervoor kiezen om wel...

[2:32:21] vaak wel hele kleine aantallen kinderen en zieke mensen naar hun land toe te halen.

[2:32:29] Maar wij zijn echt als Nederland ervan overtuigd dat dit de goede weg te gaan is, omdat we ook dan zoveel mogelijk kinderen en mensen kunnen helpen.

[2:32:38] Er is ook expertise aanwezig natuurlijk in die landen en we proberen dat nu juist te versterken.

[2:32:44] En ik denk dat dat ook belangrijk is en daar kan de 25 miljoen euro echt bij gaan helpen om daar ook stappen op te gaan zetten.

[2:32:51] Maar nogmaals, ik ga dat nog een keer extra toelichten in een brief.

[2:32:55] En we zullen ook natuurlijk de Kamer, omdat ik weet dat het een heel belangrijk onderwerp is, wat bij eigenlijk alle partijen speelt en die er ook belang aan hechten, dat we ook kijken van zodra er weer ontwikkelingen te melden zijn, dat we dat ook communiceren met de Kamer.

[2:33:08] Het is nog work in progress.

[2:33:11] Er komen steeds nieuwe dingen bij, nieuwe leads, om te kijken of we bepaalde specialistische kennis in de regio kunnen versterken.

[2:33:19] Ik denk dat het heel belangrijk is dat we daar vervolgstappen op kunnen zetten.

[2:33:26] Voorzitter, tot slot op dit punt.

[2:33:28] Ik zou de staatssecretaris ook willen vragen of zij in de brief zou willen meenemen hoe inderdaad andere landen, Europese landen, investeren en bijdragen aan die zorg in de regio.

[2:33:40] Want ik hoor vaak de discussie over Europese landen die soms tientallen mensen, patiënten naar Europese landen laten evacueren.

[2:33:51] Ik ken de gevoeligheid van die politieke discussie.

[2:33:54] Ik vind het belangrijk om een evenwichtig beeld te hebben van hoe we mensen echt goed kunnen helpen.

[2:34:00] En hoe de Nederlandse inzet zich verhoudt in relatie tot de inzet van andere Europese landen op dat gebied.

[2:34:06] Ik denk dat we met onze 25 miljoen en de wijze waarop de staatssecretaris toelicht dat de keuzes worden gemaakt in de regio een betekenisvolle bijdrage leveren.

[2:34:15] Ik zou willen weten wat andere Europese landen doen als het gaat om die hulp en steun in de regio.

[2:34:21] Zou de staatssecretaris dat ook kunnen toezeggen om ons daarover te informeren?

[2:34:24] Ik heb al aangegeven dat wij ook proberen op te trekken met andere landen.

[2:34:29] Denemarken, Zweden en Duitsland.

[2:34:34] kijken hoe we kunnen de gezondheidszorg en de zorg in de ratio regelen.

[2:34:41] Maar laat ik toezeggen dat we daar in de brief naar kijken.

[2:34:43] Ik weet niet of ik op korte termijn alle bedragen et cetera naar boven kan krijgen, maar laten we dat gewoon wel doen.

[2:34:50] Dan kunnen we een beetje vergelijken van hoe we het ook doen als Nederland.

[2:34:54] Ik denk dat wij op zich qua bedragen in alle bescheidenheid wel een fors bedrag beschikbaar hebben gesteld.

[2:34:58] Ik denk dat we er ook echt wel een aantal goede stappen mee kunnen zetten die

[2:35:03] ook het verschil kunnen maken voor een aantal, ja, toch hopelijk een heleboel kinderen en mensen die uit de gazestroken zorg en hulp nodig hebben.

[2:35:15] Mevrouw Dobber.

[2:35:16] Ja, dank u wel.

[2:35:18] Kijk, voor mij is er heel veel begrip, van mij is er heel veel begrip dat we de regio ondersteunen in deze, in het zorgen dat de medische capaciteit daar op orde is.

[2:35:29] Daar geen twijfel over.

[2:35:30] Ik denk dat dat ook heel goed is.

[2:35:32] Waar de pijn zit en waar mijn vragen ook telkens nu over gaan, is niet daarover.

[2:35:37] Want ik snap de keuze van het kabinet.

[2:35:38] Maar het gaat over die groep kinderen.

[2:35:40] Eigenlijk is alle zorg bijna acuut.

[2:35:43] Maar die groep kinderen die dan toch, voor wie die hulp te laat komt, omdat ze de capaciteit opschalen, die zullen niet profiteren van die 25 miljoen.

[2:35:52] Want voor hen komt het gewoon te laat.

[2:35:54] Ik snap dat er keuzes gemaakt worden, maar laten we het helder op tafel leggen.

[2:36:04] Is er wel erkenning dat die groep er is, voor wie dit te laat zal zijn, die in theorie ook geholpen kan worden door medische evacuaties, maar dat we daar niet voor kiezen?

[2:36:16] Ik denk dat er in heel Europa natuurlijk een palet is van bepaalde keuzes die landen maken.

[2:36:21] Wij hebben daarvoor gekozen omdat wij denken dat dit de meest effectieve en efficiënte manier is.

[2:36:28] En we zijn natuurlijk ook nog een kaart aan het brengen en dat heeft even tijd.

[2:36:31] Ik begrijp dat dat verschrikkelijk frustrerend is, zeker als het gaat om zeer zieke kinderen.

[2:36:36] te kijken hoe we die match kunnen maken met eventueel specialistische kennis die we hier hebben, die we ook daar kunnen inzetten, zeg maar.

[2:36:46] En dat is wel de lijn waar wij denken dat we de meeste mensen mee, de meeste kinderen ook mee kunnen helpen.

[2:36:54] Als het gaat om bijvoorbeeld ook hulpmiddelen zoals protheses, etcetera, maar ook de revalidatie na die tijd.

[2:37:00] Zodat we daar echt op in kunnen zetten en dat de middelen daar dan zo efficiënt en effectief mogelijk voor ingezet kunnen worden voor zo'n groot mogelijke groep.

[2:37:16] En daar ook waardering voor, want dat is ook goed.

[2:37:20] Maar mijn vraag ging dus wel over een andere groep kinderen.

[2:37:24] Dat is die kinderen voor wie dit eventueel te laat komt, die nu hulp nodig hebben.

[2:37:28] Binnen nu en een week, binnen nu en een paar dagen.

[2:37:32] Die we eventueel wel op hele korte termijn naar Nederland zouden kunnen halen.

[2:37:36] Om die kinderen gaat mijn vraag.

[2:37:38] Dus dat we kiezen voor de regio, dat snap ik echt.

[2:37:42] Dat is ook echt heel goed.

[2:37:44] Maar wat doen we met die kinderen?

[2:37:45] Of zeggen we, we maken als landen allemaal andere keuzes.

[2:37:49] Nederland maakt deze keuze en andere landen maken andere keuzes.

[2:37:52] En dan snap ik namelijk de keuze van dit kabinet.

[2:37:55] En dan kunnen wij ook maar op basis van eerlijke afwegingen zeggen wat wij daarvan vinden.

[2:38:00] Maar ik zou toch wel een antwoord willen hebben van, biedt dit nou een oplossing voor die kinderen?

[2:38:04] Want de hulporganisaties zeggen van niet.

[2:38:07] Ik zoek toch een beetje naar een reflectie van het kabinet hierop.

[2:38:11] Wij zijn natuurlijk ook druk in gesprek met de verschillende hulporganisaties die ook, denk ik, bij de Kamer aan de bel getrokken hebben.

[2:38:18] En we zien dat er ook echt wel stappen nog gezet kunnen worden.

[2:38:21] Ik noemde zo net ook al het voorbeeld van Jordanië, waarin echt nog wel gespecialiseerde capaciteit.

[2:38:27] We kunnen kijken dat dat in de regio, zeg maar, de patiënten geholpen kunnen worden.

[2:38:34] Ik denk dat het misschien ook wel eens te makkelijk wordt voorgesteld hoe... Ja, het is best wel ingewikkeld ook nog om kinderen hier natuurlijk naartoe te halen.

[2:38:43] Dus wij geloven er ook echt in dat het versterken van de capaciteit daar en ook kijken van wat bijvoorbeeld een organisatie zoals de Rode Halve Maan in landen als Jordanië en Egypte kunnen doen, ook als het gaat om gespecialiseerde medische behandelingen.

[2:39:00] En wij denken dat het uiteindelijk

[2:39:01] meer kinderen en mensen zou kunnen helpen en ook uiteindelijk sneller.

[2:39:07] Dus dat is wat de inzet van het kabinet is.

[2:39:15] is dan de stelling van dit kabinet dat de kinderen die nu, en dat zijn er best wel wat, die kinderen die nu acuut medische zorg nodig hebben en die echt eigenlijk geen dag meer kunnen wachten, misschien een aantal dagen kunnen wachten, die op dit moment medische hulp nodig hebben, dat daar voldoende ruimte voor is in Jordanië of in andere landen.

[2:39:35] Dat die geholpen kunnen worden allemaal.

[2:39:37] Of is er toch een groep kinderen

[2:39:40] die hiermee niet geholpen kunnen worden en die dan door Nederland of een ander land, maar in ieder geval op een andere manier geholpen zouden kunnen worden.

[2:39:47] Maar wat is nou de stelling van het kabinet voor die kinderen?

[2:39:51] Ik denk dat de mensen die nu op dit moment ook gezamenlijk met overigens de mensen van het ministerie van VWS keihard werken om gewoon te zorgen dat we dat taak kunnen doen.

[2:40:02] En ik denk dat daar ook alle energie en alle inzet op dit moment op gericht is.

[2:40:06] Wij denken dat daar ook mogelijkheden voor zijn, maar dat neemt soms ook wel eventjes tijd om dat met elkaar goed te kunnen regelen.

[2:40:14] En ik ga dus in de brief nog een keertje uiteenzetten wat daar aan leads en mogelijkheden zijn.

[2:40:21] En er zitten ook echt wel mogelijkheden bij voor meer gespecialiseerde medische behandelingen.

[2:40:26] En dat is dan ook waar het kabinet voor kiest om daarop in te zetten, om dat te versterken, omdat het ook voor de langere termijn voor de regio ook goed is om dat te doen.

[2:40:37] Ik geef het woord aan mevrouw Heers.

[2:40:40] Ik wil toch even een stapje concreter worden.

[2:40:43] In de Commissie Buitenlandse Zaken is net besloten dat er volgende week een ronde tafel zal zijn, waarin met name de hulporganisaties kunnen aangeven waarom zij zo aandringen.

[2:40:55] Nogmaals, al twee maanden lang.

[2:40:59] probleem op die medische evacuaties.

[2:41:03] Dus kan ik de staatssecretaris dan verzoeken om voor die ronde tafel deze analyse met ons te delen?

[2:41:09] Met name ook omdat ik mijn collega van Dijk net toch wel hoorde aangeven dat de achterliggende afweging met name voor die acute gevallen ook voor SGP een belangrijk onderdeel is van hun afwegingen, hoe zij in die medische evacuatie staan.

[2:41:29] Ik heb toegezegd in een brief terug te komen op die stand van zaken en de maatregelen die ik ook hier waar nu over gesproken wordt en met de verschillende hulporganisaties.

[2:41:38] Ik weet niet wanneer... Zal ik even onderbreken?

[2:41:40] Want de bel gaat een hele tijd.

[2:41:43] Dus we wachten even tot de bel voorbij is.

[2:41:50] Nee, maar goed.

[2:41:51] Het stoort de mensen ook die luisteren.

[2:41:53] Dus we wachten even op de bel en dan kunt u doorgaan.

[2:42:02] U krijgt het woord, staatssecretaris.

[2:42:21] Nou, laat ik daar dan in tweede termijn even op terugkomen of dat lukt.

[2:42:26] Wij hebben natuurlijk al een indicatie van aangegeven, ook met, ik weet niet wie er ook uitgenodigd worden, maar dat wij ook met een aantal organisaties in gesprek zijn.

[2:42:34] Maar ik wil even in tweede termijn terugkomen of dat dan voor die tijd lukt of niet, moet ik even kijken.

[2:42:38] Omdat het team natuurlijk ook heel druk bezig is met alle contacten in de regio uit te lopen en te kijken welke afspraken we daar kunnen maken.

[2:42:51] Er zijn hier nog andere vragen over het blokje Gaza.

[2:42:59] Dan gaan we naar de volgende.

[2:43:03] Andere landen.

[2:43:04] Dat zijn er ook nog best veel.

[2:43:06] SGP vroeg andere naar de ZOA.

[2:43:11] Vergeten lijst 2025.

[2:43:13] Burundi, Burkina Faso, Myanmar, Zuid-Soedan en de Democratie, Republiek Congo.

[2:43:20] Het wordt misschien wel een beetje een herhalend antwoord wat ik ga geven als het gaat over de steun.

[2:43:26] Daarbij wil ik absoluut niet de landen en de conflicten en de humanitaire noden die daar spelen tekort doen.

[2:43:34] Maar wij hebben er echt wel bewust voor gekozen om meerjarig flexibele financiering te geven aan een aantal grote partnerorganisaties.

[2:43:41] met het verzoek die in te zetten waar de noden het hoogst zijn.

[2:43:46] En dat betekent dat er ook sneller ingespeeld kan worden op nieuwe crisis en crisis die verergen, maar ook de minder zichtbare crisis.

[2:43:57] En op deze manier kan vanuit de Nederlandse financiering ook hulpverleningen Burundi, Burkina Faso, Myanmar, Zuid-Sudan en de Democratische Republiek Congo

[2:44:03] als ook andere vergeten landen mogelijk worden gemaakt.

[2:44:08] Daarnaast hebben we in 2025 ook crisis specifieke bijdrage voor Burkina Faso 4 miljoen, Zuid-Soedan 10 miljoen en de Democratische Republiek Congo 10 miljoen gedaan.

[2:44:18] in aanvulling op de andere.

[2:44:20] Dan nog een vraag van de SGP over bezuinigingen op het diplomatieke postennet.

[2:44:25] Nederland is niet langer diplomatiek aanwezig in Zuid-Soedan, Burundi en Libië.

[2:44:29] Waar die ambassades sluiten, zal een Nederlands ambassade in een ander land in het gebied mede geaccrediteerd worden voor het betreffende land.

[2:44:36] Zo zal de ambassade in Thailand mede geaccrediteerd worden, bijvoorbeeld voor Myanmar.

[2:44:41] Daarmee is nog steeds mogelijk om bilaterale relaties te onderhouden en humanitaire programmering in het betreffende land te volgen.

[2:44:47] En onze hulp blijft natuurlijk ingezet worden op basis van de hoogste noden, via de ongeoormerkte meerjarige financiering aan humanitaire organisaties.

[2:44:57] Nederland behoudt ook wel een breed netwerk aan ambassadors op het Afrikaanse continent, waaronder in Congo, Rwanda en Oeganda.

[2:45:06] Dan wel een hele brede vraag.

[2:45:09] Hoe zetten we ons in EU-verband in op langdurige vrede?

[2:45:12] Het ging vooral over Congo en Rwanda.

[2:45:16] En hoe kijkt het kabinet ook naar het vredesakkoord?

[2:45:17] En op welke wijze speelt de Europese Commissie een rol bij het naleven van die afspraken?

[2:45:22] Het kabinet verwelkomt de vredesinspanningen van de VS, Qatar en de Afrikaanse Unie om tot een diplomatieke oplossing te komen.

[2:45:27] En de EU en Nederland zetten zich in om het geweld in het Grote Meerconflict te verminderen.

[2:45:32] en de humanitaire situatie te verbeteren.

[2:45:35] De EDU draagt al jarenlang bij aan pogingen tot het bevorderen van stabiliteit.

[2:45:39] Nederland zal verder bij alle betrokken partijen blijven pleiten voor inclusieve vredesprocessen en gerechtigheid voor de slachtoffers.

[2:45:47] Dan ook van de VVD.

[2:45:52] Kan de staatssecretaris aangeven waar we in deze regio, en dat is dan de Democratische Republiek Congo, Nederlandse en alle Europese bedrijven actief zijn?

[2:46:00] En hoe kan ook de EU bijdragen stabiliteit en vrede?

[2:46:04] In Congo zijn ongeveer dertig Nederlandse bedrijven actief in onder andere de landbouw, maritieme en mijnbouwindustrie.

[2:46:10] En ook bedrijven uit andere Europese landen zijn actief in die regio.

[2:46:13] De EU steunt de lopende vredesproces om tot een diplomatieke oplossing te komen.

[2:46:19] Dat is eigenlijk wat ik daarover kan zeggen.

[2:46:21] Wat is de huidige status van het grondstaffenakkoord van Europa met Rwanda?

[2:46:25] Daar vroeg mevrouw Heers naar.

[2:46:26] De minister van Buitenlandse Zaken heeft in EU-verband meermals gepleit voor het opschorten van de Memorandum of Understanding met Rwanda op kritieke grondstoffen.

[2:46:34] De uitvoering van het grondstaffenakkoord ligt momenteel stil, doordat de commissie heeft aangegeven dat ze bezig zijn met onderzoek hiernaar.

[2:46:42] Dan de heer Bamenga ook over Congo.

[2:46:48] Burgers ook hier weer het kind van de rekening.

[2:46:51] Wat wordt er gedaan met de motie over sancties tegen Rwanda en welke diplomatieke druk gaat u inzetten tegen Rwanda en Oeganda en welke middelen zijn er vrijgemaakt in de lijn van de motie Ceder Bamenga.

[2:47:03] Het kabinet spreekt Rwanda aan over de steun aan de rebellengroep M23 als ook de schending van de soevereiniteit van het

[2:47:08] Democratische Republiek Congo en Rwanda moet steun staken en troepen terugtrekken uit Congo.

[2:47:15] Nederland heeft ook bilateraal maatregelen getroffen tegen Rwanda, deze zijn achter gesloten deuren aan Rwanda toegelicht.

[2:47:21] Door de EU zijn in maart jongsleden sancties aangenomen, gericht onder meer tegen personen gelinkt aan de M23 groep.

[2:47:28] Nederland draagt bij aan de verlichting van de humanitaire noden in Oost-Congo door financiële bijdrage aan verschillende fondsen en humanitaire programma's.

[2:47:38] Ik verwacht komende week de Kamerbrief over het Grote Merenprogramma te delen en kom daarin terug op andere vragen.

[2:47:46] Ik meen dat ik hem al verstuurd had, maar dat is nog niet het geval, blijkbaar.

[2:47:50] Hij zit onder de knop.

[2:47:51] Hij zit onder de knop, ja.

[2:47:52] Dan nog een vraag van PvdA GroenLinks.

[2:47:57] De motie-Hirsch over de Europese aanpak van illegale export van grondstoffen uit Congo.

[2:48:02] In de geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken en Handel van 2 juli is het kabinet uitgebreid ingegaan op deze motie.

[2:48:09] Ik verzoek de regering in te zetten op een Europese aanpak door de opname van Rwanda en Oeganda op de lijst van hoogrisicolanden.

[2:48:16] De lijst voor hoogrisicolanden wordt opgesteld door externe experts.

[2:48:20] Lidstaten en de commissie hebben geen directe invloed op de lijst.

[2:48:23] Maar er is over die motie al gerapporteerd op 2 juli.

[2:48:28] PvdA GroenLinks, het kabinet heeft toegezegd om ons voor de zomer te informeren over informatie over conflictmineralen die openbaar gemaakt kunnen worden.

[2:48:34] Ook in dezelfde genoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken, die op 2 juli naar uw Kamer toegegaan is, gaat het kabinet uitgebreid in op deze toezegging.

[2:48:44] In het verjaarverslag 2024, dat op 16 juli jongsledig is gepubliceerd op de website van de ILT, de Inspectie Leef, Omgeving en Transport volgens mij, zoals ook benoemd in de beantwoording van de vragen van Seder over de berichtgeving Soudan leidt onder ongeziene hongersnood en kinderen sterven, hulp schiet de poort.

[2:49:04] Ik neem aan dat het daarop ingegaan is.

[2:49:06] SGP vroeg nog aandacht voor de situatie in Haiti.

[2:49:16] Langere tijd een humanitaire ramp.

[2:49:19] Ook die situatie is inderdaad zorgelijk.

[2:49:21] Toegang tot basisvoorziening is zeer beperkt en het geweld, inclusief seksueel geweld, neemt toe.

[2:49:26] Er zijn nog maar weinig humanitaire organisaties aanwezig op Haiti en Nederland vraagt de flexibele steun aan de internationale comité van het Rode Kruis.

[2:49:35] Het Wereldvoedselprogramma en Unicef zijn nog wel actief in HIT bij aan de noodhulpverlening.

[2:49:40] De Europese Commissie draagt 20 miljoen euro bij aan het verlichten van de humanitaire noden op HIT.

[2:49:47] Dat waren de overige landen, volgens mij, voorzitter.

[2:49:52] Dank u wel, voorzitter.

[2:49:54] Ik denk dat ik zeker blij ben om te horen als het gaat om het opschorten van de grondstoffendeal, dat daar nu onderzoek naar gedaan wordt.

[2:50:04] Maar de minister, of sorry, de staatssecretaris zei ook dat er bilaterale maatregelen verder ook genomen zijn, alleen noemde niet welke.

[2:50:12] Dus ik zou eigenlijk graag willen weten welke bilaterale maatregelen genomen zijn.

[2:50:18] Ik meen dat ik genoemd heb tegen personen, maar ik doe nog even een definitieve check of ik daar de goede dingen over heb gezet.

[2:50:26] Mag ik dat even in de tweede termijn nog doen?

[2:50:39] Ik heb inderdaad aangegeven dat er EU-sancties zijn tegen onder meer personen die gelinkt zijn naar M23.

[2:50:45] En dat is in maart jongstleden in werking getreden.

[2:50:48] En ook bilateraal heeft Nederland Rwanda aangesproken op schendingen van het internationaal recht.

[2:50:53] Dus dat is wat... Dus dat zijn sancties tegen personen die betrokken zijn bij M23.

[2:51:02] Dan geef ik mevrouw Heers het woord.

[2:51:04] Dank u wel.

[2:51:07] Jammer dat ik de door de buitenlandse zaken aangeleverde antwoorden niet heb gezien.

[2:51:14] Toch zou ik graag van de staatssecretaris ook een wat concreter antwoord

[2:51:20] willen horen over wat zij zelf doet als staatssecretaris van handel om Nederlandse bedrijven te zorgen dat Nederlandse bedrijven geen conflictmineralen kopen of verhandelen.

[2:51:31] Want de openbaarmaking via een website is één, maar welke maatregelen treft zij als blijkt dat bedrijven wel in die conflictmineralen handelen?

[2:51:45] Ik heb volgens mij zo net al iets gezegd over de lijst met hoog risicolanden, dat wij dat, dat externe experts die bepalen.

[2:51:52] En het gaat over de import vergoederen naar de Europese internationale interne markt.

[2:51:59] Ja, nou, we vinden het antwoord ook niet zo heel erg helder, maar kan ik daar in tweede termijn nog even terugkomen?

[2:52:05] Heel erg graag, want dat vond ik ook niet zo helder.

[2:52:10] Dat ben ik met u eens.

[2:52:13] Er zijn andere vragen in het blokje.

[2:52:28] Dat is het blokje overig.

[2:52:29] Dat wil niks zeggen over het belang van de onderwerpen, want ik begin allereerst met conflictbemiddelingen.

[2:52:35] Dat was een punt wat mevrouw de Korte van NSC natuurlijk nadrukkelijk aandacht voor heeft gevraagd en ook al eerder met een amendement.

[2:52:43] Hoe kijkt de staatssecretaris naar de inzet van het TOP-instituut?

[2:52:47] Toenemende geopolitieke instellabiliteit vraagt om meer investering en veiligheid, conflictpreventie en conflictbemiddeling.

[2:52:53] Het kabinet wil daarom ook de inzet op conflictpreventie en bemiddeling versterken.

[2:52:57] Dat is volgens mij een lijn met wat de heer Veldkamp eerder heeft aangegeven, dus dat beleid zetten wij voort.

[2:53:03] Eerder is toegezegd dat haalbaarheidsonderzoek moet antwoord geven op de vragen over legitimiteit in de huidige geopolitiek.

[2:53:08] en of een nieuw topinstituut inspeelt op lacunes en de eventuele inrichting.

[2:53:15] Nou, meende ik dat er nog een vraag was over wie het onderzoek ging doen, volgens mij, en wanneer het klaar zou zijn?

[2:53:20] En dan kijk ik even naar de rechterkant, want het staat niet op het kaartje.

[2:53:25] Er wordt een onafhankelijke partij gezocht om het haalbaar onderzoek uit te voeren.

[2:53:31] Meerwaardeforms zijn onderwerp van dit onderzoek en ook een realistische tijdlijn zal wel duidelijker worden.

[2:53:35] Naar verwachting wordt het voor het einde van het jaar afgerond en dat geldt dan voor het onderzoek.

[2:53:43] Dan de NSC gaf ook aan te willen kijken naar het budget voor defensie, of dat niet conflictbemiddeling niet uitstekend past bij de extra bedrag van 1,5% boven de 3,5% defensiebesteding.

[2:53:59] Ik moet wel zeggen dat het geld natuurlijk nog wel geregeld moet worden voor die 3,5% en die 1,5%.

[2:54:05] Maar het zal aan een nieuw kabinet zijn om daar de stappen op te zetten.

[2:54:09] Maar ik wil wel zeggen dat ik in elk geval onderschrijf dat conflictbemiddeling ook bijdraagt aan het Nederlands belang.

[2:54:15] Ja, ik vind het ook wel wat ingewikkeld om dan te vooruit te lopen op geld wat er niet is, om te kijken of we dat dan moeten kunnen, al kunnen uitgeven, zeg maar.

[2:54:25] We verkennen de 1,5 à 1,5 procent wordt vooral ook wel gekeken naar bredere investeringen in weerbaarheid.

[2:54:32] En het is dus aan een nieuw kabinet om te kijken wat er dan allemaal onder valt.

[2:54:36] Maar nogmaals, het belang van conflictpreventie en conflictbemiddeling staat buiten kijf wat het kabinet betreft.

[2:54:45] Die vraag heb ik al beantwoord.

[2:54:47] Dan kom ik bij het maatschappelijk middenveld in het kopje overig.

[2:54:57] Een paar vragen, voorzitter.

[2:55:00] Dan het maatschappelijk middenveld.

[2:55:04] Is er in kaart gebracht, vroeg de heer Bamenga van D66, voor welke organisaties de regels voor het aanpassen van het drempelcriterium aan uitkomst biedt?

[2:55:11] De aanpassing biedt voor alle organisaties een uitkomst, aangezien zij niet afvallen als ze niet aan het eerder voorgestelde criterium van 50% niet-BZ-inkomsten, buitenlandse zakeninkomsten, voldoen.

[2:55:22] Wel blijft een drempelcriterium van minimaal 25% en niet-buitenlandse zaken inkomsten van toepassing, net zoals onder veel andere subsidiekades.

[2:55:31] Ik heb op 19 september daar een brief over gestuurd, duidelijk wat mij betreft toegelicht aan welke voorwaarden specialistische organisaties of kleine zuidelijke organisaties moeten voldoen om in aanmerking te komen voor dit zogenaamde maatwerk.

[2:55:44] En er is ook een voorbeeld gegeven van hoe het in de praktijk dan gaat uitwerken.

[2:55:50] Dus ik denk dat die brief al wel wat helderheid kan geven.

[2:55:55] Dan mevrouw De Korte van NSC over het gat vanaf 1 januari 2026, het tweede kwartaal.

[2:56:04] Kan de staatssecretaris toezeggen dat ze het gat dat ontstaat gaat opvullen, zodat er niet onnodige expertise verdwijnt die we hard nodig hebben?

[2:56:12] Het doorfinancieren van organisaties in afwachting van het nieuwe beleidskerk is juridisch zeer complex.

[2:56:17] Kijk, het is natuurlijk wel zo dat voor de organisaties ook wel duidelijk was dat het huidige kader eind dit jaar afgelopen zou zijn.

[2:56:24] Het probleem daarbij is ook dat dat natuurlijk geld kost als je het al zou willen verlengen.

[2:56:30] En dat geld is niet beschikbaar, want daar is de dekking daarvoor ontbreekt.

[2:56:35] En daarnaast is het ook praktisch gezien onuitvoerbaar dit op te zetten en de tijd die nog rest tot het einde van het jaar.

[2:56:40] Ik denk dat mevrouw De Korte wel kan aflezen dat dat hem niet gaat worden, zeg maar.

[2:56:51] Dan de heer Seder.

[2:56:53] Hulp verstrekken via lokale organisaties van groot belang en kennende lokale context.

[2:57:00] Ben ik het met de ChristenUnie eens dat het minimaal 33% moet zijn?

[2:57:05] Alle partners werken wat ons betreft met lokale organisaties en het kabinet verwacht gefinancierde partners dat zij een toenemend deel van het budget via lokale organisaties spenderen.

[2:57:14] Hierbij zijn de internationale afspraken van minimaal 25% voor Nederland leidend.

[2:57:19] Dus dat is net niet de 33% die de heer Seder wilde.

[2:57:23] Maar ik denk dat ook de organisaties het juist van belang vinden, ook in het gesprek dat ik met ze heb gehad, dat ook die kennis en die expertise van die lokale organisaties benut wordt.

[2:57:39] Dan even kijken.

[2:57:41] Dan nog een motie aangenomen over de BNI-koppeling voor 2024.

[2:57:47] Er zijn natuurlijk verschillende moties ingediend.

[2:57:52] Het maakt wel het beeld een beetje diffuus dat de ene zijn aangenomen en de andere niet zijn aangenomen.

[2:57:58] Het kabinet is wel tegemoetkomen aan het verzoek om de BNI-koppeling te herstellen.

[2:58:03] Dat betekent dat het budget wat er nu is, meegroeit met de groei van het brutonationaal product.

[2:58:12] Maar niet het herstellen van 0,44% naar de 0,7%.

[2:58:18] Dat is een bewuste keuze, ook de bezuiniging natuurlijk geweest, ook in het kader van andere zaken die belangrijk zich werden gevonden en worden gevonden door het kabinet.

[2:58:28] Het zou ook wel heel raar zijn als een demissionair kabinet nu nog die stap zou zetten.

[2:58:33] Het lijkt mij dus aan een nieuw kabinet om de keuzes hierover te gaan maken.

[2:58:43] Ik heb nog één vraag van mevrouw Dobbe van de SP over mondiale gezondheidsinitiatieven en dat die belangrijk zijn.

[2:58:52] Dat ging over een motie, volgens mij, en dat u geïnformeerd bent door het Global Fund dat de toezegging over de financiering van Nederland nog steeds niet binnen is en hoe dat dan zit.

[2:59:03] Ik ben me bewust natuurlijk van de motie waar u naar verwijst en de brief met de kernbedragen die Nederland vanaf 2026 aan de zes multilaterale gezondheidsorganisaties beschikbaar stelt, gaat zo spoedig mogelijk uit.

[2:59:15] En Nederland zal daarna de toezegging aan het Global Fund doen.

[2:59:21] Ik weet niet wie er eerder was.

[2:59:29] Meneer Seder.

[2:59:31] Voorzitter, aanzien van de BNI-koppeling is het wel de omgekeerde wereld van de staatssecretaris-voorzitter.

[2:59:37] Die zegt, wij zijn demissionair, maken dus beleidsarm beleid en dus leggen we de moties uit de Eerste en Tweede Kamer naast ons neer.

[2:59:45] Het lijkt me juist dat een beleidsarm kabinet die moties omarmt en die daar zelf nog eigen afwegingen in maakt.

[2:59:52] Dus erkent de minister dat met deze stap zowel de Eerste als de Tweede Kamer gepasseerd is?

[3:00:00] Nou, zoals ik al zei, dat er best een redelijk diffuus beeld is over de moties.

[3:00:04] Ze zijn ook allemaal een beetje anders geformuleerd.

[3:00:07] En er is recent natuurlijk ook een motie aangenomen om het niet te doen in de Tweede Kamer.

[3:00:12] En daarbij komt het bij de moties natuurlijk ook wel de dekking ontbreekt.

[3:00:15] En dat is best wel een ding als het gaat om dit soort bedragen.

[3:00:20] Dus in die zin houdt het kabinet de lijn vast die ingezet is met het hoofdlijnenakkoord.

[3:00:26] en met de besluitvorming bij de voorjaarsnoten om de koppeling aan het BNI wel te herstellen, maar niet terug te gaan naar de 0,7 procent van het BNI.

[3:00:38] Dit kabinet legt gewoon de moties naast zich neer uit de Tweede en Eerste Kamer.

[3:00:41] En dat kan, maar dan vind ik het ook wel netjes om dat gewoon zo te zeggen en het niet te verbloemen door te zeggen dat er een beleidsarme keuze wordt gemaakt.

[3:00:52] Vorige week is er een motie verworpen, maar toen was de begroting al vastgesteld.

[3:00:59] Dus ook daarvoor lagen al moties die richtinggevend waren en dat heeft het kabinet niet opgevolgd.

[3:01:04] Er is een andere motie aangenomen over de overbrugging van de situatie.

[3:01:11] Van mij heb ik die informatie uit mijn hoofd ingegooid, mevrouw Hirsch.

[3:01:15] Ik vroeg me af of daar in ieder geval wel iets mee is gedaan.

[3:01:22] Er waren natuurlijk moties over de koppeling met het BNI, de stijging van het BNI, dat daar het budget mee zou meegroeien.

[3:01:32] Daaraan is natuurlijk wel tegemoet gekomen bij de voorjaarsnota.

[3:01:37] Er is ook recent nog een motie om terug te gaan naar de 0,7 van BNI door de Tweede Kamer afgewezen.

[3:01:46] Dus het is niet zo dat dit kabinet nu dan alle moties naast zich neerlegt, want ook de Kamer heeft natuurlijk verschillende uitspraken gedaan.

[3:01:53] Ik ben zo net al op een vraag van mevrouw de Korte van NRC ingegaan op dat gat.

[3:01:58] Er is natuurlijk gewoon een beleidskader afgesproken met looptijd tot einde dit jaar.

[3:02:03] Er zijn andere keuzes gemaakt over hoe we dat nu gaan invullen.

[3:02:06] Ik heb al aangegeven dat zowel uitvoeringstechniek als juridisch enorm complex is, nog even afgezien van het feit dat er geen dekking bij zit voor het uitvoeren van die motie.

[3:02:18] Ik ga er niet om heindraaien dat ik die motie niet uit ga voeren.

[3:02:35] Dank u, voorzitter.

[3:02:49] Ik ga er toch nog even op in.

[3:02:51] De Benny-koppeling.

[3:02:52] 0,7 is inderdaad niet aangenomen, maar wel de berekening.

[3:02:58] Want de berekening is anders gemaakt.

[3:03:02] En ik vraag aan deze staatssecretaris, is zij zich daarvan bewust dat die anders is dan voor 2004?

[3:03:09] Want u komt denk ik in de problemen, als u straks uw begroting ook in de Eerste Kamer neerlegt, dat die er niet doorheen komt.

[3:03:16] Want er is een duidelijke waarschuwing van uitgegaan dat in ieder geval de berekening van de BNI-koppeling weer terug moet komen.

[3:03:28] Ja, dan heeft u het over de BNI-koppeling aan de 0,7 procent.

[3:03:34] Er is ook echt een andere soort berekening.

[3:03:39] De berekening is anders.

[3:03:45] Daardoor is het ook minder dan voorheen.

[3:03:48] Dan zit het niet meteen aan die 0,7 procent.

[3:03:51] Misschien moeten we u daar nog over informeren.

[3:03:58] Kijk, er zijn natuurlijk verschillen.

[3:04:00] Als je zegt de BNI-koppeling is dat het aan 0,7 procent.

[3:04:04] Dat is niet waar het kabinet voor heeft gekozen.

[3:04:07] Nog even afgezien van dat daar gewoon geen dekking voor is.

[3:04:09] En ik vind dat het ook wel als je vindt dat het anders moet en je geld ergens anders aan wilt besteden.

[3:04:14] Dat kan natuurlijk altijd.

[3:04:16] Maar dan moet je gewoon ook een amendement indienen waar dekking in zit om ook dat op een nette manier met elkaar te regelen.

[3:04:24] Er is wel degelijk een koppeling aangebracht.

[3:04:26] Het oude budget is voor de voorjaarsnota bijgesteld met

[3:04:28] cumulatief 768 miljoen euro in verschillende jaren.

[3:04:36] Het voorjaar wordt het opnieuw bijgesteld.

[3:04:39] Ik snap dat het de wens is van een aantal partijen om dat op een andere manier te doen, maar de laatste motie die is aangenomen was ook niet zo in de Tweede Kamer dat die op 0,7 procent zou moeten uitkomen.

[3:04:52] En ik denk dat er ook heel veel uitdagingen liggen op andere fronten om, als het gaat bijvoorbeeld om onze eigen veiligheid, als het gaat om defensie, dat er ook forse investeringen in gaan plaatsvinden.

[3:05:03] En dan is het uiteindelijk ook wel kiezen in schaarste waar je dat dan inzet.

[3:05:08] En dit is de keuze die dit kabinet gemaakt heeft.

[3:05:14] Graag informeer ik u over de nieuwe berekening die nu plaatsvindt, want ik denk dat we langs elkaar heen praten.

[3:05:28] Ik denk dat het belangrijk is dat u dat ook weet dat vroeger, over heel veel jaren, de berekening van de BNI-koppeling anders was.

[3:05:36] De overbruggingssubsidies.

[3:05:41] U zegt dat dat niet mogelijk is, technisch en dat soort dingen.

[3:05:46] We hebben nu andere keuzes gemaakt.

[3:05:48] Voedselzekerheid, watermanagement, gezondheidszorg.

[3:05:51] En daar worden subsidies voor gegeven.

[3:05:55] Maar die worden in, we zeggen dan in Q1, kwartaal 1 of kwartaal 2 uitgedeeld.

[3:06:01] Dat betekent, als het pas later wordt uitgedeeld, dat er geld ook over is.

[3:06:06] Want u zegt dat de dekking ontbreekt.

[3:06:08] Maar ja, dan is er geld over als je niet meteen het geld besteedt.

[3:06:13] En er zijn nu al organisaties die mensen ontslaan.

[3:06:16] terwijl we misschien zeker op deze drie gebieden de subsidies willen voortzetten.

[3:06:22] En dan zijn we de deskundigheid kwijt van deze mensen.

[3:06:27] Dus kan u op deze manier kijken op die focusgebieden, dat er toch een aantal subsidies doorgaan.

[3:06:35] En de dekking is gewoon te vinden in kwartaal 1 als dat niet wordt uitgegeven.

[3:06:40] Er is natuurlijk een bewust keuze gemaakt om een ander kader.

[3:06:44] Het kader liep af.

[3:06:45] Er is besloten tot een nieuw kader.

[3:06:48] Dat heeft uitvoeringstijd nodig.

[3:06:53] Het is niet zo dat het uiteindelijke doel, we weten niet zeker of de organisaties die onder het nieuwe kader subsidie krijgen, dezelfde zullen zijn als die onder het oude kader subsidies zouden krijgen.

[3:07:04] Het is ook niet het doel dat wij de organisaties in de benen houden.

[3:07:07] We willen een aantal beleidsmatige dingen met elkaar realiseren.

[3:07:10] Dat doen we met behulp en door de subsidie aan bepaalde organisaties.

[3:07:16] En dat er geld over zou zijn omdat het later ingaat.

[3:07:19] Nee, het is wel de bedoeling dat over het gehele jaar, begrijp ik, het bedrag dan wordt uitgekeerd.

[3:07:25] Alleen de toekenning is iets verlaat helaas.

[3:07:29] Ik ben blij dat ik een van de eerste momenten dat ik aanterhad de brief heb kunnen sturen.

[3:07:35] Dat had je liever natuurlijk ook eerder gehad met elkaar, maar dit is wel wat het op dit moment ook is.

[3:07:41] Het is niet zo dat er op geld overblijft wat vrij besteedbaar kan worden dan aan een overgangsschade, nog even afgezien van de juridische complexiteit en het voorbereiden.

[3:07:51] Dat is wel heel erg jammer, want dan hebben organisaties jarenlange expertise opgebouwd en wellicht krijgen ze dan subsidie weer in het tweede kwartaal en dan moeten ze alles weer opbouwen.

[3:08:06] Ik hoop dat de staatssecretaris daarvan bewust is dat dan ook juist subsidiegeld is weggegooid.

[3:08:19] Toch nog even de bewustwording van de noodzakelijke subsidies die voortgezet zouden kunnen worden, om daar nog eens goed naar te kijken.

[3:08:39] Ik ga niet zeggen dat het niet pijn doet als je een nieuw beleid inzet met nieuwe keuzes.

[3:08:46] Dat zal ook wel weer mogelijkheden bieden voor andere organisaties.

[3:08:50] En ik ga ook niet nu zeggen van jongens ik ga dat nog een keertje aanpassen.

[3:08:54] Ik begreep dat mevrouw de Korte ook

[3:08:56] vooral de thema's water en voedsel noemde.

[3:08:59] Wat ik begrijp is dat die subsidies uit die thema's niet vallen onder dit kader en dus doorgaan.

[3:09:05] Het gaat om andere thema's.

[3:09:08] En ja, dat zijn wel keuzes die gemaakt zijn.

[3:09:11] En ja, soms doen keuzes ook pijn bij sommige organisaties die niet meer in aanmerking komen voor subsidie.

[3:09:20] Maar ik denk wel dat we als we veranderingen inzetten, dat we dat ook moeten

[3:09:24] moeten voortzetten.

[3:09:28] Ik heb er al heel veel over gezegd, volgens mij.

[3:09:30] Ik ga niet nog een keer herhalen wat de kanttekeningen ook zijn qua uitvoerbaarheid.

[3:09:33] De laatste interruptie van mevrouw de Korte.

[3:09:35] Ja, mijn laatste interruptie wil ik graag besteden aan conflictbemiddeling waar ik veel tijd aan heb besteed.

[3:09:41] En ook dank dat u daar stappen in zet.

[3:09:46] Als laatste wil ik toch vragen.

[3:09:49] We hopen dat hier de staatssecretaris ook mee aan de slag gaat, ook in Europa.

[3:09:54] We horen ook dat de staatssecretaris veiligheid belangrijk vindt.

[3:10:01] Dus dat is de laatste vraag of u op die manier ook ermee aan de slag gaat.

[3:10:08] Ik heb al aangegeven dat we de lijn die ingezet is en dat we die onder de minister Veldkamp gaan continueren en dat we het ook belangrijk vinden dat we daarop inzetten.

[3:10:18] Ik wil wel eerst ook wel even dat onderzoek hebben om te kijken dat we ook die dingen dubbel gaan doen en dat het ook wel effectieve inzet is.

[3:10:25] Mocht het zo zijn dat daar ook uitkomt dat er nog in Europa dingen geregeld zouden kunnen of moeten worden, gaan we natuurlijk altijd kijken of we dat ergens op de agenda kunnen zetten.

[3:10:36] Dan heb ik mevrouw Amenga.

[3:10:39] Dank u wel, voorzitter.

[3:10:41] Ik heb nog geen antwoord gehoord over twee vragen, want volgens mij is de staatssecretaris ingegaan op de motie Sedeb Amenga, maar niet ingegaan over de motie diaspora-strategie om diaspora structureel te verankeren in OS-beleid.

[3:10:56] En ook niet ingegaan op de motie wat gaat over de ambassadeur voor kinderen, trouwens.

[3:11:02] Er zijn er drie.

[3:11:03] maar ook niet ingaan op de motie wat ingaat op de Grote Merenregio.

[3:11:08] En bij dat laatste had ik ook nog een verzoek, juist ook omdat er qua beelden een ander beeld was vanuit de vorige bewindspersoon en ook de organisaties over de inzet wat daar gebeurt in de Grote Merenregio.

[3:11:23] Daarom zou ik graag willen verzoeken om, voordat er een reactie ook komt over de motie Grote Meren,

[3:11:30] dat er ook gesproken wordt met die organisatie in het kader van nothing about us without us.

[3:11:35] Maar dat is eventjes het verzoek vanuit mij.

[3:11:40] Kunt u de organisatie nog even herhalen?

[3:11:43] Ik heb geen organisatienamen genoemd.

[3:11:45] Ik heb gewoon gezegd, de organisaties die betrokken zijn bij Grote Merenregio, dat zei ik.

[3:11:52] Ja, als we dat nog niet hebben gedaan, gaan we dat doen.

[3:11:55] Dat betekent misschien wel dat de brief wat later komt, maar dat... Ja, nee.

[3:12:00] De brief is volgens mij in concept al klaar, zeg maar.

[3:12:06] Maar als het niet gedaan is, gaan we dat doen en gaan we dat zo snel mogelijk proberen op te pakken en dat die brief zo snel mogelijk naar u toe komt.

[3:12:13] Dan nog de motie over de diaspora.

[3:12:17] Wij zijn het met u eens en ook met de heer Seder dat het waardevol is om dat te betrekken bij de ontwikkelingshulp.

[3:12:22] In de beleidsbrief is ook al aangegeven dat burgers meer te betrekken bij ontwikkelingshulp, onder andere door particuliere initiatieven te steunen.

[3:12:29] De diasporaorganisaties zijn dan ook opgenomen in het instrument van de Nederlandse Particuliere Ontwikkelingsinitiatief en in het

[3:12:35] focuskader.

[3:12:41] Er is nog een kinderambassadeur.

[3:12:43] Ik hoorde meneer Bemenge ook eens vragen over de kinderambassadeur.

[3:12:48] Ik heb begrepen dat de heer Veldkamp daar eerder al iets over gezegd heeft.

[3:12:53] Maar kijk nu even ook naar de heer Bemenge.

[3:12:54] Wat ik doorkrijg is dat die daar al over heeft gezegd.

[3:12:58] Ja, daar wordt ingezegd, de heer Veldkamp, zo'n tijdje geleden.

[3:13:01] Zullen we dat ook in de tweede termijn even

[3:13:04] Ik heb nog een vraag.

[3:13:13] Ik heb een signaal gekregen over de krappe planning.

[3:13:22] Ook als het gaat om de uitvraag.

[3:13:25] vanuit de organisatie en ook de indiening die zij kunnen doen.

[3:13:30] En dat moet allemaal in Q4 gebeuren en wat de mogelijkheden zijn eventueel voor een verruiming van die periode.

[3:13:38] Dat is een vraag, een signaal die ik in ieder geval heb gekregen.

[3:13:44] Ik krijg door dat we voor de meeste instrumenten op planning zitten, maar misschien kunt u dat dan buiten de vergadering nog even anders doorgeven, zodat we even kunnen checken waar dan het probleem zit en dat wij daar al even bilateraal met uw contact over hebben.

[3:14:04] Toch even doorgaan op dat overbruggingskader.

[3:14:10] Er is natuurlijk ook een motie met meerderheid op aangenomen.

[3:14:14] Ik zal het even niet over de 0,7 hebben, want dat kom ik dan wel later.

[3:14:17] Maar kijk, het is natuurlijk niet alleen zo dat de organisaties wisten dat het kader eind 2025 zou aflopen.

[3:14:24] Dat wist het ministerie ook.

[3:14:26] Ik vind het wel heel makkelijk van het ministerie of de staatssecretaris om dit nu af te doen als de organisaties zagen dit aankomen.

[3:14:38] Ik zie dit ook als een fale van goed bestuur vanuit het ministerie, die met haar strategische samenwerkingspartners

[3:14:46] een afspraak heeft dat er per 1 januari 2026 financiering is voor welk whatever kader dan ook.

[3:14:55] Maar dus kan de staatssecretaris alsjeblieft reflecteren op het feit dat haar departement deze stukken, ook al wist ze dat het per 1 januari in gang zou moeten zijn gegaan, niet op tijd klaar heeft gehad en wat dat voor en waarom de schade dan vooral terecht komt bij de organisaties die niet door kunnen?

[3:15:18] Ja, ik snap wel wat mevrouw hier zegt, maar het is wel zo dat het kader op zich wel ingaat.

[3:15:22] Alleen de duidelijkheid is natuurlijk wat later in de periode.

[3:15:27] En kijk, ik snap wel alle mensen die zeggen van ja, u voert moties niet uit, maar ik vind het wel ingewikkeld om moties die oproepen om ergens geld aan te besteden.

[3:15:36] Daar kunnen tientallen moties van door de Kamer worden aangenomen en ingediend.

[3:15:41] Maar als er geen dekking is, is dat toch wel een complexiteit die ik in ieder geval, en ik ben ooit financieel woordvoerder geweest, toch ook wel ingewikkeld vind.

[3:15:49] Dan moet de Kamer ook zeggen van dan wil ik er dekking bij leveren.

[3:15:52] Daar komt nog bij dat op dit moment wordt keihard gewerkt om dat nieuwe kader in te voeren.

[3:15:57] Op het moment dat er nog weer een tussenkader zou moeten komen, dan betekent dat dat de tijd en energie niet aan dat kader besteed kan worden.

[3:16:05] Ik heb ook al aangegeven dat het juridisch complex is en de organisatie aangeeft dat het onuitvoerbaar is.

[3:16:11] Dus ja, ik zie daar echt geen mogelijkheden op dit moment.

[3:16:15] Ik ben ook wel van dat ik daar altijd duidelijk en eerlijk over ben.

[3:16:17] En ik wil ook niet allerlei verwachtingen wekken die totaal niet waar gemaakt kunnen worden.

[3:16:26] Dan gaan we namelijk over tot de tweede termijn Kamer.

[3:16:28] En nu heeft ieder één minuut veertig voor de tweede termijn.

[3:16:34] Mevrouw de Korte.

[3:16:36] Dank u wel, voorzitter.

[3:16:38] En ook dank voor de staatssecretaris dat zij in ieder geval voor conflictbemiddeling echt stappen wil zetten en daar ook aandacht voor heeft.

[3:16:48] Dus we zijn ook benieuwd naar de uitkomsten van het onderzoek.

[3:16:52] Ook dank voor de staatssecretaris dat zij aandacht heeft voor de hulpverleners en op verschillende manieren voor hen opkomt en werkt aan factfinding.

[3:17:02] Maar we maken ons grote zorgen over dat de berekening van de beniekoppling naast die van 0,7 op een andere manier is ingevuld.

[3:17:15] We zullen daar bij de begroting vragen over stellen.

[3:17:19] Dat komt daar dan ook terug.

[3:17:21] En grote zorgen hebben wij over de overgangsregeling van het oude naar het nieuwe beleid.

[3:17:28] Daar is onvoldoende op geantwoordeerd.

[3:17:32] Transities moet je goed begeleiden en dat moet ook verantwoord gebeuren.

[3:17:38] En nu laat u organisaties over met een gat en moet het maar zien te regelen.

[3:17:47] Net zoals mevrouw Huw Eerst zei,

[3:17:50] Daar zijn we zeer teleurgesteld over.

[3:17:55] Dank u wel.

[3:17:56] Dank u wel.

[3:17:57] Gaat het woord aan mevrouw Dobbe.

[3:17:59] Dank u wel.

[3:18:00] Een onderwerp dat me heel erg aan het hart gaat hebben we hier vandaag besproken.

[3:18:05] Dat is het seksueel geweld dat wordt ingezet als wapen.

[3:18:08] Ik ben ook wel blij om te horen dat deze staatssecretaris gaat komen met een brief met een overzicht van wat we nog meer zouden kunnen doen om dat tegen te gaan.

[3:18:16] Niet alleen in Sudaan en Congo, maar ook in het algemeen, overal.

[3:18:22] Maar het liefst ook wel voor die landen waar het nu heel erg speelt.

[3:18:25] De staatssecretaris zou nog terugkomen in de tweede termijn over de fact-finding mission.

[3:18:31] Daar ben ik wel geïnteresseerd of die genoeg financiering hebben of niet.

[3:18:34] Wij krijgen het signaal dat het niet zo is.

[3:18:36] Dat is wel belangrijk voor zowel het geweld tegen hulpverleners tegen te gaan als seksueel geweld.

[3:18:42] Dan medische evacuaties van kinderen.

[3:18:46] Het gaat me vooral om de groep kinderen die niet meer kan wachten, die nu medische zorg nodig heeft, waarbij het nu acuut is.

[3:18:57] Ik heb er zelf een mening over, maar ik proef ook bij andere fracties de behoefte om heel precies te weten hoe het nou precies zit met die groep kinderen.

[3:19:06] Dus ik hoop wel dat als wij die brief daarover krijgen van de staatssecretaris, dat we dat dan ook heel precies weten.

[3:19:13] Hoe gaat het met die kinderen?

[3:19:14] Wat kan daarvoor wel of niet geregeld worden?

[3:19:16] Die nu hulp nodig hebben.

[3:19:18] Dan heb ik nog één vraag over de Freedom Flottilla.

[3:19:28] Ik hoorde dat er contact is geweest met de organisatie van de Flottilla.

[3:19:33] Maar wat hebben die nou precies tegen de staatssecretaris of het kabinet gezegd?

[3:19:37] Welke verzoeken hebben zij daar neergelegd?

[3:19:40] Want ik weet dat zij wel verzoeken hebben voor ondersteuning.

[3:19:42] Sorry, voorzitter.

[3:19:45] Meneer Van Kampen.

[3:19:47] Dank aan de staatssecretaris voor het gevoerde debat.

[3:19:50] Ik ken haar al een hele poos en het doet mij deugd om ook in deze vorm eens met elkaar van gedachten te wisselen.

[3:19:58] Voorzitter, ook blij met de toezegging voor de nadere informatie als het gaat om de uitwerking van de 25 miljoen.

[3:20:04] Ik denk dat het heel belangrijk is dat we snel weten hoe die middelen besteed gaan worden... zodat we patiënten, zieke kinderen in de regio kunnen helpen.

[3:20:19] En ook waardering in de richting van mijn collega's.

[3:20:21] Ik vond het een respectvol debat gericht op de inhoud.

[3:20:24] Dat is ook wel eens anders geweest op dit gevoelige thema.

[3:20:27] Volgens mij hebben we met elkaar gezocht naar de gemeendedelen en de oplossing...

[3:20:31] het catastrofale humanitaire leed van patiënten in Gaza kunnen ledigen en mensen kunnen helpen.

[3:20:40] En liever vandaag dan morgen.

[3:20:42] Volgens mij staan we met elkaar wat dat betreft aan dezelfde kant van de touw en we zien uit naar de nadere informatie van de zijde van de staatssecretaris.

[3:20:53] Dank u, voorzitter.

[3:20:55] Dank ook richting de staatssecretaris voor de antwoorden.

[3:20:57] Je realiseert je ook meteen weer even wat een nood passeert er even in een paar uur.

[3:21:02] Wat zijn wij dan gigantisch bevoorrecht, toch als land, al zien we het blijkbaar niet altijd even scherp.

[3:21:07] Maar wat is dan ook bezuinigd op OS?

[3:21:08] Een slechte keus.

[3:21:10] Zoveel rijkdom die we mogen hebben.

[3:21:11] En iets te veel van delen met de allerarmste is een plicht.

[3:21:15] En niet alleen dat, maar terugtrekken van westerse steun.

[3:21:19] Laat ook zomaar een vacuüm achter waar landen als Hoederabië, China, Rusland zou inspringen.

[3:21:24] En daar plukken wij later ook wel de nadelen van.

[3:21:26] Dus ik hoop dat de staatsstatus ook daar oog voor heeft.

[3:21:30] Dan, daar wil ik ook een opmerking over maken, ook omdat de staat zich daar uitgebreid op inging, Gaza.

[3:21:37] Het is duidelijk, ik ben blij ook wel met de heldere antwoorden in die zin, het kabinet zet zich substantieel en concreet, financieel en diplomatiek in voor de hulp aan die kwetsbare kinderen in Gaza, waarbij ook de acute zorg en de zorgen die ook aan deze kant van de tafel zijn gedeeld,

[3:21:54] absoluut worden meegenomen.

[3:21:56] Dank ook voor die inzet, steun dus daarvoor.

[3:22:00] Ook wij zullen deze discussie op de voet blijven volgen en we zien het niet zo erg uit gewoon naar de toegezegde brief die nog meer inzicht hierin moet geven.

[3:22:09] Dank u voorzitter.

[3:22:15] Dank u wel, voorzitter.

[3:22:16] Ik wil de staatssecretaris bedanken voor de antwoorden.

[3:22:19] Volgens mij heeft de staatssecretaris inderdaad ook gezien dat er behoorlijk wat moties waren waar wij als Kamer naar vroegen van hoe ver staat het nou met de uitvoering ervan.

[3:22:30] Heel veel is toch wel blijven liggen.

[3:22:34] Dus we hopen in ieder geval dat deze staatssecretaris het een en ander gaat uitvoeren.

[3:22:41] En verder, volgens mij was er nog iets voor de tweede termijn vanuit mijn kant.

[3:22:47] Maar dan verwacht ik zo direct wel het antwoord erop.

[3:22:51] Ik heb het nou gemist of er een wel of geen twee minuten debat is aangevraagd.

[3:22:56] Nog niet.

[3:22:58] Zal ik dat doen?

[3:22:59] Oké, dan vraag ik bij deze in twee minuten het debat aan.

[3:23:06] Probeer mijn gedachten even te ordenen.

[3:23:08] Ik wil graag op het begin toch even een misverstand uit de lucht helpen.

[3:23:12] Alle moties die zijn aangenomen, die gingen erover dat 0,7 hersteld werd.

[3:23:17] Dat heeft het kabinet echt niet gedaan.

[3:23:19] De 0,7 herstellen betekent gewoon 0,7 procent van het BNI pakken en daar je budget op baseren.

[3:23:26] En dan ook eerlijk zijn over de bezuinigingen die je doorvoert.

[3:23:30] Dus dat heeft helemaal niets met een financiële dekking te maken.

[3:23:33] De enige motie die niet is aangegeven ging over die financiële dekking.

[3:23:36] Dus laten we daar alsjeblieft geen misverstand over laten bestaan.

[3:23:40] De 0,7 moet terugkomen als rekenmechanisme om duidelijk te maken welke keuzes een regering neemt, ook al besluit ze om daar de helft van weg te bezuinigen, wat deze regering tot nu toe handhaaft.

[3:23:54] Ik zit een beetje hoog in de energie.

[3:23:58] Dank aan de staatssecretaris, want ik vond het een leuk debat.

[3:24:06] Dat deel ik.

[3:24:09] Ik hoop ook dat we door kunnen pakken op het onderzoeken wat wij kunnen doen tegen staatelijke actoren die het humanitair recht overschrijden.

[3:24:20] En dat we daar ook door over blijven denken.

[3:24:25] Ik lees het even op.

[3:24:27] De Assembly steeds bij elkaar komt bij het ICC dat dit een keer aan de orde wordt gesteld op welke zaken kunnen worden gebracht.

[3:24:34] Ik zit een keer nog 21 seconden.

[3:24:36] En de laatste is dat ik echt heel benieuwd ben naar de antwoorden van de staatssecretaris op wat doen we met bedrijven die handelen in conflictmineralen?

[3:24:43] Want omdat juist het geld zo schaars is, zijn er ook niet financiële middelen die we optimaal moeten gebruiken als het gaat over het voorkomen of hoe noem je dat?

[3:24:54] Het voorkomen van conflict en het bevorderen van vredesovereenkomsten.

[3:24:59] Daar speelt handel een gigantische rol in.

[3:25:01] Ik ben benieuwd naar de antwoorden van de staatssecretaris.

[3:25:10] Voorzitter, ik kan het zelf bepalen.

[3:25:15] Dan is de Tweede Termijnkamer hierbij afgerond.

[3:25:19] Heeft de staatssecretaris nog tijd nodig?

[3:25:22] Ik wil een poging wagen om direct door te gaan in verband met de tijd.

[3:25:26] Er blijven inderdaad nog een aantal vragen liggen.

[3:25:30] Nederland steunt in de VN Mensenrechtenraad als lid van de kerngroep de mandaatverlenging van de onafhankelijke fact-finding mission in Soudan.

[3:25:45] Maar dat had ik al gezegd en zonder deze mandaatverlening kan het werk natuurlijk niet doorgaan.

[3:25:49] Een directe financiële bijdrage waarna gevraagd werd aan het FNVM Soudan is niet mogelijk vanwege de onafhankelijkheid.

[3:25:54] Indirect steunt Nederland de FWM wel via ongeoormerkte bijdrages aan de OHCHR, 6,5 miljoen in 2025, en een recente bijdrage van 2 miljoen aan het OHCHR.

[3:26:07] De landelijke kantoor in Soedan, die indirect ook het werk van de FWM ondersteunt.

[3:26:14] Dat is eigenlijk op dat punt.

[3:26:16] Ik geef nog twee interrupties per persoon in die nodig.

[3:26:20] Mevrouw Dobbe.

[3:26:21] Ja, een verhelderende vraag.

[3:26:22] Mijn vraag was ook, hebben zij genoeg geld?

[3:26:25] Maar het is ook, hoeveel geven wij?

[3:26:27] En dat dragen wij bij.

[3:26:28] En daar heeft zij een antwoord op gegeven.

[3:26:29] Maar hebben zij genoeg geld om hun werk goed te kunnen doen?

[3:26:34] Daar geeft de steunlijn nog geen antwoord op.

[3:26:39] Kunnen we dat ergens anders even bij betrekken?

[3:26:41] Misschien kan het zo nog eventjes.

[3:26:43] Ga ik even kijken of ik in de tijd dat ik de andere vragen beantwoord daar nog een antwoord op kan krijgen.

[3:26:47] Anders komen we er later nog een keertje op terug ergens.

[3:26:50] Dan mevrouw Heersch van PvdA GroenLinks.

[3:26:52] Waarom gebruikt Nederland niet internationaal gerecht op statelijke actoren die geweld tegen humanitaire actoren gebruiken?

[3:26:58] Het hangt van de feiten en opstandigheden van de specifieke gebeurtenis af of een aansprakelijkstelling mogelijk is.

[3:27:03] Nederland initieert een aansprakelijkstelling in het algemeen belang bij voorkeur niet alleen, maar samen met gelijkgezinde partners.

[3:27:09] En ook geldt dat aansprakelijkstellingen in het algemeen belangt tijdrovend en langdurig zijn.

[3:27:13] En in het licht van de taakstelling op het kabinet, de Rijksoverheid heeft opgelegd, is de capaciteit beperkt om in de toekomst namens Nederland dergelijke procedures te initiëren.

[3:27:21] En daarom wordt op dit moment niet zonder meer overwogen.

[3:27:26] Dan kan de minister vooraf gaan aan de ronde tafel.

[3:27:34] Ik heb natuurlijk al het nodige aangegeven over die 25 miljoen.

[3:27:37] Ik weet niet of het helemaal lukt voor die ronde tafel, want we willen ook wel een zorgvuldige en goed onderbouwde afweging maken, ook samen met de hulporganisaties, medische instellingen en andere landen te spreken.

[3:27:49] over de best mogelijke inzet.

[3:27:50] En hiervoor is wel enige tijd nodig.

[3:27:54] Maar ja, ik weet niet zeker of het lukt.

[3:27:57] Dus ik ga nu niet toezeggen dat het al voor het, wel volgende week, maar ik kan niet garanderen dat dat al voor het rond de tafel gesprek is.

[3:28:06] Dan mevrouw Heers over wat doen we als bedrijven wel conflict met mineralen importeren uit hoog risicolanden.

[3:28:11] De conflictverordening is geen verbod.

[3:28:13] Op import uit hoog risicogebieden mag gericht op het vergroten van transparantie in de ketens en controle op de handel in conflictmineralen.

[3:28:21] De inspectie leefomgeving en toezicht doet inspecties bij bedrijven en houdt daarmee risicogericht toezicht.

[3:28:26] Als het blijkt dat een bedrijf niet voldoende aan de gepaste zorgvuldigheidsverplichtingen in de verordening voldoet, dan kan de ILT een corrigerende maatregel opleggen.

[3:28:34] Die last onder de wanksom is nog niet of nog nooit uitgedeeld.

[3:28:40] Welke maatregelen heeft de heer Bamenga tegen Rwanda genomen?

[3:28:45] Nederland heeft maatregelen genomen op het gebied van de ontwikkelingssamenwerking.

[3:28:48] U kunt u bij het denken aan het tijdelijk niet aangaan van nieuwe financieringen.

[3:28:52] De maatregelen zijn in afstemming met gelijkgezinde landen, zoals Duitsland en Zweden, genomen.

[3:28:58] Voor de rest wordt er ook veel stille diplomatie.

[3:29:01] Dan nog een vraag over het BNI.

[3:29:05] Ik verrul echt niet dat wij sommige moties niet uitvoeren, maar er zijn ook wel conflicterende — ik hoop ook dat de Kamer dat herkent — moties met elkaar vastgesteld.

[3:29:17] Er is gekozen om de BNI-koppeling te herstellen.

[3:29:19] Daar bent u natuurlijk bij de voorjaarsnota ook over geïnformeerd.

[3:29:22] Het is niet in de planning dat dit kabinet de bijdrage van 0,44% naar 0,7% gaat verhogen.

[3:29:33] De overgangsregeling voor de subsidies.

[3:29:38] We hebben er natuurlijk al redelijk veel over gedebatteerd vanmiddag.

[3:29:42] Ik denk niet dat we het eens gaan worden.

[3:29:44] Ik zie echt problemen met de uitvoerbaarheid, de juridische complexiteit, maar dan haal ik mezelf weer en ook dat er geen dekking is.

[3:29:51] Het is ook zo dat de aankondigingen rondom het veranderen van het kader en de subsidies al veel eerder gedaan zijn.

[3:30:00] En je moet er dan ook vanuit gaan dat organisaties zich daar in principe op voorbereiden.

[3:30:06] En we weten nu ook nog niet wie wel en niet van de huidige organisaties ook onder het nieuwe kader nog subsidie krijgen.

[3:30:13] Mevrouw Dobbe van de SP, nog wel een keer aandacht voor het seksueel geweld.

[3:30:18] Ja, dat is inderdaad breder dan alleen Sudan of nou ja, de landen in de regio daar.

[3:30:24] Ik denk dat dat veel breder is.

[3:30:26] Ik heb toegezegd een brief om te kijken van wat er nog meer mogelijk is.

[3:30:28] Dat we daarbij zullen kijken of een internationale conferentie erop ook nog wat kan betekenen.

[3:30:37] De brief over de medische evacuaties heb ik toegezegd.

[3:30:41] Ik wilde wel het realisme aangeven.

[3:30:44] De keuze die het kabinet maakt is natuurlijk inderdaad de opvang in de regio.

[3:30:49] We zijn op dit moment ook een kaart aan het brengen van wat de behoeftes zijn en hoe we daar zo gericht mogelijk met de maatregelen kunnen worden genomen op inspelen, zodat zoveel mogelijk kinderen en mensen geholpen kunnen worden.

[3:31:01] Als het gaat om de flotilla Gaza, is er contact geweest tussen de post Tel Aviv en de mensen op de boot.

[3:31:09] Dat ging vooral over waar ze zich bevonden en wat er gebeurd is.

[3:31:13] Er is geen concreet hulpverzoek gedaan tijdens dat contact.

[3:31:20] Ik heb begrepen dat de ambassadeursmotie van de heer Bamenga in een brief van 24 april 2025 is afgedaan.

[3:31:30] Maar als ik het zo bekijk, is dat vast niet naar tevredenheid van de hippe menga geweest, maar ik wou het daar wel eerst maar eventjes bij laten, inderdaad.

[3:31:39] Even kijken, dan was er nog de vraag blijven liggen van mevrouw Dobbe, denk ik.

[3:31:44] Kan ik dit nu lezen?

[3:31:48] Jammer, ik kan het niet lezen.

[3:31:52] Ik denk dat ik gewoon kan zeggen dat er inderdaad zowel te lijden hebben onder de budget- en liquiditeitscrisis bij de Verenigde Naties, omdat die natuurlijk daarvan de financier zijn.

[3:32:07] Ik heb wel aangegeven dat Nederland als grote donor van OHCR daar wel een belangrijke rol in speelt.

[3:32:12] En we roepen eigenlijk ook andere landen op om daarin meer te doen.

[3:32:18] Maar dat impliceert wel dat het budget niet overhoudt, laat ik het zo maar zeggen.

[3:32:30] Kan de staatssecretaris misschien daar later wat preciezer op terugkomen?

[3:32:34] Hoeveel ze dan te lijden onder hebben?

[3:32:36] Wat zijn de tekorten daar nou?

[3:32:38] En ik zeg niet wat wij allemaal kunnen invullen, want ik snap dat we dat allemaal niet kunnen doen.

[3:32:48] Ja, ik had volgens mij al een brief ergens over toegezegd.

[3:32:51] Ja, die brief over seksueel geweld, laat ik daar dan ook in meenemen.

[3:32:56] Wel een hele ander onderwerp natuurlijk om aan te geven hoe het financieel nu zit met de FMM-Soedan.

[3:33:09] Ik wil terugkomen op de brief over de evacuatie uit Gaza.

[3:33:14] De specifieke rondetafel gaat over de urgente lijst, de kinderen die nu geholpen moeten worden.

[3:33:23] Dat was ook een focus van een aantal andere mensen in deze commissie.

[3:33:30] De rondetafel gaat daarover.

[3:33:32] Kan de staatssecretaris voorafgaand aan die rondetafel

[3:33:35] inzicht geven in hoeverre haar maatregelen ook daadwerkelijk daar een bijdrage nemen aan het medisch behandelen van die kinderen die nu urgent behandeld moeten worden.

[3:33:48] Want daar gaat die ronde tafel over.

[3:33:50] Die 25 miljoen die gaat duidelijk over iets anders, namelijk opvang in de regio.

[3:33:59] Er zijn natuurlijk meer acties die het kabinet in gang zetten.

[3:34:03] Dat is ook het matchen van expertise en kijken wat er in de regio nog aan behoeftes is, naast de diplomatieke ronde.

[3:34:10] Ik vind het wel wat ingewikkeld om voor een ronde tafel dan nu, want als kabinet zijn we daar niet onderdeel van.

[3:34:16] Dat is natuurlijk een informatievoorziening die bij uw Kamer ligt.

[3:34:20] Dus ik vind dat wel ingewikkeld om daar iets over te zeggen nu.

[3:34:23] Ik denk dat ik... Die brief heb ik gewoon toegezegd, maar ik zou niet weten hoe ik dit dan moet regelen en organiseren om dat op die manier te doen.

[3:34:32] En daar komt ook bij dat wij natuurlijk wel heel bewust de keuze hebben genomen, ook met een aantal andere landen in Europa, zoals Zweden, Denemarken, Duitsland, om die opvang in de regio te stimuleren.

[3:34:42] En ook, ik zal proberen zo duidelijk mogelijk aan te geven,

[3:34:47] hoe we dat dan ook met medisch-specialistische behandelingen in een regio kunnen kijken, hoe we dat doen.

[3:34:53] En ik krijg hier nog iets mee dat we daar ook gaan kijken naar urgente casussen, zeg maar.

[3:35:00] Maar ik vind het nu wel ingewikkeld om binnen een ronde tafelgesprek daar dan een rol in te spelen, zeg maar, want het is wel aan de Tweede Kamer zelf.

[3:35:09] Als ik het goed begrijp, en ik denk dat het een en ander niet hoeft uit te sluiten, vraag ik mevrouw Heersch of het mogelijk is om de brief die u heeft toegezegd, waar we het over hebben, om die voor donderdag naar de Kamer te sturen.

[3:35:25] Zodat de Kamer eventueel met die informatie ook het gesprek kan voeren in het rondetafelgesprek, waarbij ik me realiseer dat het kabinet natuurlijk geen rol heeft bij het voeren van het rondetafelgesprek.

[3:35:37] wat het momentum is van het ontvangen van de informatie.

[3:35:50] Die taskforce is op dit moment enorm druk bezig om al die lijnen uit te lopen, al die signalen die we krijgen, om te kijken waar we wat in de regio kunnen doen, om daar afspraken over te maken met hulporganisaties, om daar dingen te regelen voor kinderen.

[3:36:09] En ik vind ook wel dat ze daar ook de ruimte voor hebben, dat ze niet continu bezig zijn met weer allerlei nieuwe dingen dan doen.

[3:36:18] Dus ik ga kijken wat mij lukt en wanneer het mij lukt om die brief te doen.

[3:36:24] En dan moeten we even kijken of dat überhaupt voordat rond de tafel gesprek lukt.

[3:36:29] Ik wil even een beetje de organisatie die nu heel druk bezig is om inhoudelijk dingen te regelen, de contacten met de landen heeft en de afspraken met de hulporganisaties aan het maken is, dat ik die nu ook qua tijd andere dingen laat doen.

[3:36:46] Volgens mij was er aanvullend op wat de staatssecretaris heeft opgenoemd, het accent bij enkele leden van de commissie, inclusief bij mijzelf.

[3:36:57] Hoe zit dat dan met het bieden van acute zorg in relatie tot de investeringen van 25 miljoen van het kabinet?

[3:37:06] Kun je daar acuut mee bezig zijn?

[3:37:08] Als de staatssecretaris dat component zou kunnen meenemen... en wat doen andere landen met investeringen in de regio... waarvan ik denk dat Nederland heel veel doet... als die twee componenten worden meegenomen aanvullend op wat zij al heeft gedeeld... dan denk ik dat we er zijn.

[3:37:35] Ik ga even kijken wat wel en niet kan.

[3:37:37] Ik begrijp de wens van de Tweede Kamer, laat dat ook duidelijk zijn.

[3:37:42] Er is wel degelijk ook uit oog voor die acute situaties natuurlijk, maar er lopen ook meerdere trajecten naast het diplomatieke traject om te kijken wat daar mogelijk is, maar ook nog in kaart brengen van de behoeften en wat voor expertise er dan nodig is.

[3:37:59] Dus ik ga kijken wat ik kan doen, maar ik kan ook geen ijzer met handen breken op dit moment.

[3:38:05] Dank u wel, voorzitter.

[3:38:12] Ik doe nog één poging voor de overgangsregeling.

[3:38:17] Er is altijd een transitiefase van het ene naar het andere beleid.

[3:38:22] Ik zie daar geen enkele poging om tegemoet te komen aan organisaties die eventueel in de problemen komen, terwijl ze daarna wellicht ook nog

[3:38:32] weer subsidie kunnen krijgen.

[3:38:35] Dus kan het zo zijn dat de minister toezegt als organisaties in de problemen komen en waarbij echt unieke kennis en ervaring verdwijnt, wat we eigenlijk straks weer nodig hebben om vervolg te geven aan het nieuwe beleid, om daar in ieder geval naar te luisteren?

[3:38:56] Ja, kijk, er is natuurlijk... Het was niet een continuum van beleid van wat ingezet is, wat jaren zonder dat er een einddatum was in gang is gezet.

[3:39:04] Het was een beleidskader met een eindtermijn van eind 2025.

[3:39:10] Dus dat is in die zin wat anders.

[3:39:12] Je hebt natuurlijk in de bestuursrechtelijke zin altijd de plicht om ook tijdige vooraankondigingen daarover te doen.

[3:39:20] Dat is gebeurd door de vorige minister.

[3:39:23] Nou, dat weet ik ook niet meer.

[3:39:25] Eén van mijn voorgangers, laat ik het zo zeggen.

[3:39:28] En ik wil voorkomen dat we nu ad hoc allemaal individuele gevallen nog weer eens een keertje ook weer moeten gaan bekijken, zeg maar.

[3:39:39] Want dan wordt het ook wel een beetje willekeur, zeg maar, dat je de één wel doet en de andere benadeelt.

[3:39:45] Nog even afgezien van alle complexiteiten die erachter zitten, maar dat heb ik volgens mij nu al vier keer gezegd en ik hou niet zo van om mezelf te herhalen.

[3:39:52] Dat zie het u. Dan denk ik dat we de vergadering nu gaan sluiten.

[3:40:00] En ik wil de staatssecretaris heel erg bedanken en al de mensen die hier heel hard gewerkt hebben om alle vragen te beantwoorden.

[3:40:09] Dank ook aan de commissieleden, want we vonden het een goed inhoudelijk debat en in een goede constructieve sfeer, zeg maar.

[3:40:16] En ik denk dat dat belangrijker is op dit soort moeilijke onderwerpen.

[3:40:20] Even de toezeggingen.

[3:40:22] Ja, maar ik was nog bezig.

[3:40:25] Oké, whatever.

[3:40:28] Orde!

[3:40:31] Ik ga hem met een hamer gooien.

[3:40:32] Twee minuten debat is aangevraagd met als eerste spreker meneer Mamenga.

[3:40:37] Toezeggingen.

[3:40:37] De staatssecretaris zegt toe te zullen kijken wat Nederland meer kan doen in bestrijding van seksueel geweld.

[3:40:47] Dat woord ingezet als wapen en het helpen van slachtoffers, waaronder de mogelijkheid van het organiseren van een internationale conferentie.

[3:40:57] en hiervoor de begrotingsbehandeling schriftelijk op terug te komen.

[3:41:00] De staatssecretaris zal daarin ook terugkomen op de fact-finding-missing Soudan door toezegging aan mevrouw Dobbe.

[3:41:07] De staatssecretaris zegt toe zich in te zetten om Soudan en de wapenleveranties vanuit de Verenigde Arabische Emiraten op de agenda van de RBZ in het najaar te zetten en hier in het verslag van de RBZ schriftelijk op terug te komen.

[3:41:19] Toezegging aan de heer Van Kampen.

[3:41:21] Mag ik heel even het lijstje afmaken?

[3:41:23] De staatssecretaris zegt toe de Kamer schriftelijk te informeren hoe het hulppakket van 25 miljoen voor Gaza en de regio precies wordt besteed en daarbij specifiek in te gaan op de inzet voor de meest kwetsbare kinderen die acute medische hulp nodig hebben.

[3:41:39] In de brief zal zij ook ingaan hoe andere Europese landen investeren en bijdragen aan de zorg in de regio.

[3:41:45] Zij spant zich in om deze brief voor de rondetafel van BUSA van ochtend 2 oktober te sturen voor meerdere leden van de commissie.

[3:41:54] En de staatssecretaris zegt toe in een brief over de Grote Meren, die spoedig naar de Kamer gaat, terug te komen op gesprekken met organisaties die betrokken zijn bij de regio.

[3:42:03] Toezegging aan de heer Bamenga.

[3:42:06] Kan ik daar akkoord op krijgen?

[3:42:08] Ik hoorde wat gerommel.

[3:42:11] Dat is fijn, want dan kan ik hier... Nog één interruptie van mevrouw Dobbe.

[3:42:20] Het hoeft niet per se een toezegging te zijn, maar ik hoorde de staatssecretaris wel zeggen dat er informatie onze kant op komt over de Global Fund en de financiering daarvan.

[3:42:30] Dat hoeft niet een toezegging te zijn, maar... Het is een geplande brief, begrijp ik.

[3:42:34] Dus niet specifiek een nieuwe toezegging.

[3:42:36] Maar ja, het is wel iets die naar u toe komt.

[3:42:38] Maar dat staat wel op de rol.

[3:42:41] Dit jaar, begrijp ik.

[3:42:42] Maar die financiering loopt tot 21 november.

[3:42:45] Voor 21 november.

[3:42:47] Daarvoor.

[3:42:49] Geplande brief op tijd, begrijp ik.

[3:42:53] Voor 21 november.

[3:42:54] Dank jullie wel en een fijne avond.