Dieren buiten de veehouderij en dierproeven

[0:00:00] Goedemorgen.

[0:00:01] De eerste foto's zijn alweer gemaakt, zie ik.

[0:00:04] Iedereen van harte welkom op dit commissiedebat, LVVN, over dieren buiten de veehouderij en dierproeven.

[0:00:12] Iedereen van harte welkom op de tribune en natuurlijk de leden van de commissie.

[0:00:17] Mevrouw van Groningen, u bent geen lid van de commissie officieel, dus ik moet even toestemming vragen aan de rest of zij het goed vinden dat u hierbij gaat zitten vandaag.

[0:00:25] Ik zie geen bezwaren, dus van harte welkom.

[0:00:28] Natuurlijk ook van harte welkom leden van het kabinet, de minister van OCW en de staatssecretaris van LVVN, van harte welkom en hun ambtenaren.

[0:00:36] Ik denk dat we maar snel moeten beginnen.

[0:00:40] We hebben vier minuten spreektijd per fractie en we hebben als regel dat we vier interrupties hebben.

[0:00:47] En de bijzonderheid daarbij is dat als een interruptie minder is dan dertig seconden, dan is hij gratis.

[0:00:54] En is hij langer dan dertig seconden, dan telt hij dubbel.

[0:00:57] Dus je hebt er vier.

[0:00:58] Als je twee doet die langer zijn dan dertig, dan ben je er doorheen.

[0:01:01] Dus dit is even een kleine nood.

[0:01:04] Laten we snel beginnen bij het lid Kostiets van de Partij voor de Dieren.

[0:01:07] Gaat de gang.

[0:01:11] De iconische Jane Goodall is gisteren overleden.

[0:01:14] Een groot verlies voor de wereld.

[0:01:17] Ze leerde ons dat echt leiderschap betekent zorg voor alles wat leeft.

[0:01:21] Dat dieren geen dingen zijn.

[0:01:22] We leerden dankzij Jane hun emotie, hun intelligentie en hun sociale banden kennen.

[0:01:28] Haar nalatenschap roept ons op tot compassie en om te stoppen met het laten lijden van dieren.

[0:01:33] En dit kabinet kan daar nog veel van leren.

[0:01:37] Jane zei, elk dier is een individu en mag nooit behandeld worden als een reageerbuis met een hartslag.

[0:01:43] Ik ben daarom blij dat de Kamer een amendement heeft aangenomen dat het geven van subsidiegeld aan vrede-aapproeven afbouwt.

[0:01:51] Het negeren van dit amendement is volgens juridische adviseurs van de Kamer ongekend en tegen de afspraken met de Kamer in.

[0:01:58] De indieners en een meerderheid van de Kamer staan erop dat dit kabinet stopt met het aantasten van de fundamenten van onze democratie

[0:02:05] en het amendement gewoon uitvoert.

[0:02:07] De Partij voor de Dieren wil vandaag ter ere van Jane Goodall een vijfpuntenpakket voor dieren voorstellen.

[0:02:14] Deze punten kunnen, als het goed is, rekenen op een meerderheid van de Kamer.

[0:02:18] Eén, beperken van impuls aankopen door de handel in gezelschapsdieren via online marktplaatsen, zoals Marktplaats, te verbieden.

[0:02:25] Want zulke plekken zijn een paradijs voor malafide broodfokkers en publieus smokelaars.

[0:02:30] Er worden veel ongezonde dieren verkocht die vaak ook nog eens in een impuls worden gekocht.

[0:02:35] Dat leidt tot veel ellende.

[0:02:36] Twee, een afbouwplan met einddatum voor het houden van dolfijnen.

[0:02:41] Naar voorbeeld van heel veel landen zoals Frankrijk, Canada, Mexico, België, India en Kroatië.

[0:02:47] Jane Goodall liet zien hoe wredend het is om intelligente en sociale dieren zoals dolfijnen in betonnen bassins op te sluiten.

[0:02:53] We kunnen nooit voldoen aan de welzijnsbehoeften van die dieren in gevangenschap.

[0:02:59] De Raad van Dieren Aangelegenheden concludeerde dat ook.

[0:03:02] Nederland zit inmiddels bij de achterhoede.

[0:03:05] En dat kan niet de bedoeling zijn, zeg ik ook tegen de staatssecretaris.

[0:03:08] Dolfijnen horen niet in kleine betonnen bakken.

[0:03:11] Punt.

[0:03:13] Het derde punt is een verbod op de verkoop en bezit van stroomstoothalsbanden voor honden.

[0:03:19] Dit zijn feitelijk martelinstrumenten en moeten zoveel mogelijk worden ingeperkt.

[0:03:24] We zien dat ze nu te makkelijk beschikbaar zijn.

[0:03:26] De politie kan nu pas ingrijpen als de halsband daadwerkelijk wordt gebruikt, niet als iemand die in bezit heeft of verkoopt.

[0:03:35] Een vierde punt is een verbod op weerhaken bij hengelen.

[0:03:38] Weerhaken scheuren vaak de mond en de ingewonden van een vis open.

[0:03:42] Soms worden vissen met achtergebleven weerhaken opgegeten door vogels of andere dieren.

[0:03:47] Of de haken blijven rondslingeren en worden ingestrikt door honden.

[0:03:50] Dierenartsen en dierenambulancepersoneel gaven vorige week bij hun bezoek aan de Tweede Kamer aan dat ze dit heel veel zien gebeuren en dat het leidt tot ernstige verwondingen bij dieren.

[0:04:01] wat die hoge kosten met zich meebrengt.

[0:04:03] Ik citeer Gerrit van de dierenambulance.

[0:04:06] We hadden gisteren een meeuw die een dubbele snoekhaak met twee keer een drietand van zijn ene vleugel naar zijn andere vleugel had lopen en zat daarmee helemaal zo vast.

[0:04:15] Zo heeft hij lang moeten lijden voordat hij stierf van ellende.

[0:04:19] En het vijfde punt, samen met een kopgroep van landen in Europa zoals België optrekken om het mogelijk te maken dat btw op dierenartskosten wordt afgeschaft, zoals ook geldt voor menselijke medische gezorg.

[0:04:29] Het is echt absurd dat er voor medische hulp aan dieren een maximaal btw-tarief van 21 procent geldt.

[0:04:36] Medische hulp voor dieren is geen luxe, maar een noodzaak.

[0:04:39] Deze Kamer wil al heel lang dat er ingegrepen wordt, maar de staatssecretaris doet weinig.

[0:04:44] Daarom hebben we onder andere samen met SP een tienpuntenplan gepresenteerd om die te veranderen.

[0:04:48] Daaronder ook een handels- en importverbod voor dieren met ongezonde kernmerken, zoals kortsnuiten.

[0:04:54] Voorzitter, graag een reactie van de staatssecretaris op elke van de vijf punten afzonderlijk of hij van plan is het op te pakken of dat hij weer aanmoediging nodig heeft van de Kamer met de motie.

[0:05:05] Dank u wel.

[0:05:07] Dank u wel.

[0:05:07] Dit kost iets.

[0:05:08] Het woord is aan mevrouw Beckerman van de SP.

[0:05:12] Goedemorgen, voorzitter.

[0:05:15] Ik vind het een bijzondere dag.

[0:05:17] Want we hebben net met 143 kamerzetels samen een akkoord getekend.

[0:05:24] Een akkoord voor...

[0:05:27] Dierendagakkoord noemen we het, een akkoord voor betere of goede betaalbare en eerlijke dierenzorg.

[0:05:34] En ik zou dat akkoord heel graag willen aanbieden aan het kabinet.

[0:05:38] En ik denk dat dit een bijzonder moment is dat we met zoveel partijen, en er wordt weleens gezegd er wordt zo weinig samengewerkt in de Tweede Kamer, maar hier zie je heel veel partijen samenwerken voor dieren.

[0:05:50] En ik denk dat dat cruciaal is en ik denk dat het ook wat zegt dat zoveel partijen, je kunt ze hier allemaal prachtig zien, alle logo's staan erop, zeggen wij werken samen om te zorgen dat de dierenzorg goed, betaalbaar en eerlijk is.

[0:06:06] En die zouden we natuurlijk heel graag via de bode willen overhandigen aan het kabinet als u dat toestaat.

[0:06:17] Als we nou in de pauze met alle partijen, want anders dan ben ik dat alleen en het zijn zoveel partijen die dit hebben gesteund dat ik het mooi zou vinden als we dat gewoon met z'n allen doen straks even in een pauze.

[0:06:29] Dat lijkt mij een goed idee.

[0:06:31] De gezamenlijkheid laten we die behouden.

[0:06:33] Ja, vervolgt uw betoog.

[0:06:34] Dank u wel, voorzitter.

[0:06:37] We hebben hier voorstellen gedaan voor de betaalbaarheid.

[0:06:41] We spreken als partijen uit dat we graag zouden willen dat er maximum tarieven komen in de spoedzorg.

[0:06:48] Want wat we hebben gezien de afgelopen jaren is dat de tarieven van dierenartsen hard zijn gestegen en in de spoedzorg zelfs 3,5 keer sneller dan de inflatie.

[0:06:59] Daarom zeggen partijen, zorg nou dat die spoedzorg betaalbaar blijft.

[0:07:04] En we horen natuurlijk graag een reactie van het kabinet.

[0:07:07] Ook pleiten we gezamenlijk voor transparantie.

[0:07:10] Want heel veel baasjes weten van tevoren niet wat de rekening gaat worden.

[0:07:16] Ook dierenartsen geven aan dat dit goed zou zijn als er meer transparantie is over de tarieven.

[0:07:21] Ga ook graag vooraf.

[0:07:23] Ook hier graag een reactie op.

[0:07:25] De ACM doet nu onderzoek, ook op verzoek natuurlijk van de Kamer, naar hoe zit dat nou eigenlijk met die ketens en private equity.

[0:07:32] Ontstaat daar machtsconcentraties?

[0:07:34] Nou, we spreken vandaag als partijen uit dat machtsconcentraties niet goed zijn voor de zorg.

[0:07:40] En we vragen, en we vragen het kabinet, wanneer komt het onderzoek van ACM?

[0:07:44] En mocht dat nodig zijn, dan zeggen wij, mocht dat nodig zijn, dan zouden we graag willen dat ACM ook extra bevoegdheden krijgt.

[0:07:52] En we hebben ook gezien dat dat in andere landen is gebeurd.

[0:07:56] Dan zijn er een aantal punten voor betere zorg.

[0:08:00] Vorige week is er een rond de tafel gesprek georganiseerd hier in de Tweede Kamer en ik denk dat alle aanwezige Kamerleden onder de indruk waren van de verhalen daar.

[0:08:08] Van dierenartsen, van dierenhulpverleners, van wetenschappers.

[0:08:12] En die dierenartsen zeiden ook wij zouden graag een orde.

[0:08:15] van dierenartsen willen vormen.

[0:08:17] Ze zeiden, we zien dat in Engeland, we zien dat in Vlaanderen, dat dierenartsen zelf een betere positie krijgen en ook meer onderling kunnen regelen.

[0:08:27] We willen graag een reactie daarop van het kabinet, hoe ze daarin kunnen ondersteunen, wat ze vinden van het idee.

[0:08:34] Ook waren het dierenhulporganisaties.

[0:08:36] Die zeiden ja, het is best ingewikkeld om ons werk te doen en daarom staat ook in ons akkoord dat die dierenhulporganisaties goed moeten worden ondersteund.

[0:08:45] Voortzeggen partijen, het is ook gek dat in de humanenzorg alle huisartsen spoedzorg moeten draaien, maar in de dierenzorg niet.

[0:08:53] Dus ook daar een punt over.

[0:08:55] En het laatste onderwerp in het dierenakkoord gaat over dierenwelzijn.

[0:09:00] voorkom erfelijke ziektes.

[0:09:02] Er waren dierartsen die vertelden 50% van de honden, ik ben door de tijd heen, dit is ook het laatste punt, 50% van de honden die wij zien hebben erfelijke ziektes, dat kan worden voorkomen en daar 143 Kamerzetels zijn daarvoor.

[0:09:14] Mijn allerlaatste zin is dat deze Kamerleden er ook voor pleiten om de wetgeving voor huisdierenzorg op orde te krijgen.

[0:09:23] Ik zou zeggen, kabinet, u heeft het op een presenteerblaadje of eigenlijk een A0-printje.

[0:09:27] 143 Kamerzetels die u in gezamenlijkheid oproepen.

[0:09:32] Goede, betaalbare en eerlijke dierenzorg.

[0:09:34] Dank u wel.

[0:09:35] Dank u wel, mevrouw Beckerman.

[0:09:36] U heeft een interruptie van mevrouw Van der Plas.

[0:09:39] Ja, dank u wel.

[0:09:40] Ik wil mevrouw Beckerman ten eerste bedanken voor het opzetten van dit initiatief.

[0:09:47] En mooi dat er zoveel belangstelling voor is vanuit de Kamer.

[0:09:51] 143 zetels, dat is niet niks.

[0:09:54] Ik had nog wel een vraag.

[0:09:58] Ik heb het zelf ook ondertekend, dus ik sta er 100 procent achter.

[0:10:03] Maar we moeten wel een klein beetje oppassen dat we zelf niet gaan zorgen straks dat er meer regeldruk komt, zodat het eigenlijk dierenartsen misschien gaan afhaken, omdat het overgeregeleerd is.

[0:10:15] Dus ik wil eigenlijk aan mevrouw Beckerman vragen, hoe kijkt zij daarnaar?

[0:10:20] Mevrouw Beckerman.

[0:10:21] Ja voorzitter, er zitten natuurlijk twee kanten aan.

[0:10:23] Ik denk dat...

[0:10:26] Afhaken vanwege teveel regels is natuurlijk heel onwenselijk, maar we zien nu ook het omgekeerde.

[0:10:31] We zien dat dierenartsen afhaken omdat er te weinig regels zijn.

[0:10:37] Omdat dierenartsen zeggen, rond de tafel gesprek, je moet altijd opletten met citeren, maar daar waren behoorlijk veel sprekers die daar opmerkingen maakten en die aangaven, in andere landen is dit wel in de wet goed geregeld.

[0:10:51] En dat gaat onder andere ook over de positie van de dierenarts zelf.

[0:10:54] En ik vond het ook mooi om te horen dat heel veel dierenartsen zeiden, ja, we moeten ook als beroepsgroep zelf ons verenigen, ons sterk maken en willen dat ook zelf.

[0:11:02] En hebben dus bijvoorbeeld die orde van dierenartsen voorgesteld, die hebben we ook overgenomen in dit akkoord, omdat ik denk dat dat een heel goed middel is.

[0:11:11] In Nederland doen advocaten dat, maar in het buitenland doen ook dierenartsen dat, zodat ze samen ook sterker staan tegenover, nou ja, problemen waar ze nu tegenaan lopen.

[0:11:21] En als ik tot slot mag zeggen, ik denk dat iedereen ook heel erg onder de indruk is van wat er allemaal kan op dit moment in de dierenzorg.

[0:11:28] Dat is heel snel gegaan.

[0:11:29] Er kan ongelooflijk veel meer, maar met meer kunnen komen ook meer vragen.

[0:11:34] En ik denk dat het goed is als de sector daarover debatteert, maar dat wij dat ook als Kamer doen.

[0:11:39] En vandaar het akkoord.

[0:11:42] Dank u wel.

[0:11:43] U was gereed met uw betoog, mevrouw Beckerman.

[0:11:45] Het is vandaag een hele drukke Kamerdag en sommige commissieleden moeten er even tussenuit.

[0:11:50] En mevrouw Van der Plas heeft mij gevraagd of zij nu het woord mag voeren omwille van de tijd.

[0:11:55] Dus ik geef u graag het woord, mevrouw Van der Plas van de BBB.

[0:11:59] Dank u wel, voorzitter.

[0:11:59] En dank aan de commissie dat ze mij even wat eerder laat omdat ik zometeen even een ander debat kort moet voorzitten.

[0:12:05] Daarna keer ik weer terug hier in dit debat.

[0:12:10] Ja, voorzitter.

[0:12:11] Wie een dier houdt, die draagt een grote verantwoordelijkheid.

[0:12:14] En dat geldt voor boeren, maar net zo goed voor mensen die gezelschapsdieren hebben.

[0:12:19] Honden, katten of welke huisdieren dan ook.

[0:12:22] Of mensen die zich inzetten in wildopvangcentra.

[0:12:25] En in de praktijk zien we dat gemeenten, opvangcentra en ook burgers vaak tegen muren aanlopen.

[0:12:32] bureaucratie, onduidelijkheid, hoge kosten.

[0:12:36] En BBB vindt dat dierenwelzijn niet gebaat is bij stapelsregels, maar bij praktische oplossingen.

[0:12:42] Allereerst wil ik de staatssecretaris complimenteren, want we zien dat er wel stappen zijn gezet.

[0:12:47] De herziening van de beleidsregels kwaliteit opvang diersoorten is afgerond en sluit nu beter aan op de praktijk.

[0:12:53] Ook is er een traject gestart voor een overzichtelijk protocol voor alle wildopvangcentra.

[0:12:58] Dat is werkbaar en daar heeft de sector echt iets aan.

[0:13:01] En BBB steunt deze lijn uiteraard.

[0:13:04] Ook de vrijstellingsregeling voor paraveterinairen verdient onze steun.

[0:13:08] In een tijd waarin de werkdruk in de veterinaire sector hoog is, is het verstandig dat mensen met een volwaardig diploma uit het verleden alsnog geregistreerd kunnen worden.

[0:13:17] Dat voorkomt onnodig verlies van arbeidspotentieel en houdt de zorg toegankelijk.

[0:13:21] Maar tegelijkertijd blijven er zorgen.

[0:13:23] De prijzen in de diergeneeskundige zorg, met name in de spoedzorg, stijgen nog altijd harder dan de inflatie.

[0:13:29] En steeds meer praktijken zijn in handen van internationale ketens met hogere tarieven en minder keuzevrijheid voor eigenaren.

[0:13:36] En dat raakt mensen gewoon in hun portemonnee.

[0:13:39] En het kan ertoe leiden dat dieren geen zorg krijgen.

[0:13:42] En BBB wil van de staatssecretaris dan ook weten welke concrete maatregelen hij gaat nemen om de betaalbaarheid van de spoedzorg te garanderen.

[0:13:49] En kan de staatssecretaris toezeggen dat de Kamer op korte termijn de uitkomsten

[0:13:53] van het ACM onderzoek krijgt, dat is de autoriteiten, consumenten en markt.

[0:13:58] Voorzitter, dan de dierenambulances en de wildopvang.

[0:14:01] We zien dat de staatssecretaris gesprekken voert met gemeenten over hun opvangplicht en dat is goed, maar in de praktijk horen wij nog steeds verhalen van overvolle opvangcentra die de lasten niet meer aankunnen.

[0:14:12] Kan de staatssecretaris toezeggen dat er een structurele oplossing komt waarbij gemeenten hun verantwoordelijkheid ook echt nemen?

[0:14:19] Wat BBB betreft moet de inzet niet alleen liggen op meer regels, maar juist op samenwerking en ondersteuning van vrijwilligers.

[0:14:25] En ik vraag de staatssecretaris of er mogelijkheden zijn om dierenambulances structureel financieel te ondersteunen, bijvoorbeeld via een landelijke basisfinanciering.

[0:14:34] Voorzitter, dan de dierproeven.

[0:14:36] BBB staat pal voor de ambitie om waar mogelijk over te gaan naar proefdiervrije innovaties.

[0:14:41] En we zien dat Nederland hier in Europa een voortrekkersrol heeft gekregen.

[0:14:45] Tegelijkertijd is eerlijkheid belangrijk.

[0:14:47] Voor sommige onderzoeken, denk aan pandemische paraatheid, zijn dierproeven voorlopig nog noodzakelijk.

[0:14:52] En BVB wil dat dat zorgvuldig blijft gebeuren, onder strikte toetsing en dat tegelijkertijd stevig wordt geïnvesteerd in alternatieven.

[0:15:01] Hoe voorkomt de staatssecretaris dat Nederland door de snelle uitfasering kennis en capaciteit verliest, waardoor we straks afhankelijk worden van onderzoek in landen met lagere standaarden?

[0:15:10] Tot slot, voorzitter, BBB kijkt naar de balans en daarom vragen we de staatssecretaris om in zijn vervolgstappen steeds de praktijk toe te hanteren.

[0:15:19] Helpt dit de dieren echt?

[0:15:20] Is het uitvoerbaar voor de mensen die dagelijks met dieren werken?

[0:15:24] En dan heb ik tot slot nog één laatste vraag aan de staatssecretaris.

[0:15:28] Er is laatst een petitie aangeboden over kortsnuiten.

[0:15:31] Dat zijn hondjes.

[0:15:33] Wij hebben gevraagd om een reactie op de petitie aanbieding.

[0:15:38] en op het rapport wat erbij zat.

[0:15:40] En die brief hebben we nog niet ontvangen.

[0:15:42] En wanneer kunnen wij deze brief verwachten?

[0:15:44] Dank u wel.

[0:15:45] Dank u wel, mevrouw van der Plas.

[0:15:47] Dan gaan we nu weer het rijtje af en geef ik het woord aan meneer Graus van de BVV.

[0:15:51] Gaat uw gang.

[0:15:52] Dank je wel, meneer de voorzitter.

[0:15:55] Allereerst dank aan alle collega's ook voor het samenwerken met het Dierendagakkoord.

[0:16:00] Dat zijn altijd unieke momenten waarbij we kunnen laten blijken dat dieren buiten partijpolitiek moeten blijven.

[0:16:08] Daar ben ik heel dankbaar voor.

[0:16:10] De PVV wil graag dat er een dieren-DNA-databank komt, en die is er al voor een gedeelte bij de Universiteit Utrecht, waar ik met de staatssecretaris in bezoek heb gebracht.

[0:16:21] Maar die moet breder worden getrokken, niet alleen naar honden, zodat ook de dierenpolitie dierenbeulen sneller kan opsporen, maar ook ter voorkomst van innerlijke en uiterlijke erfelijke factoren die onnodig dierenleden en torenhoge dierenartskosten met zich meebrengen, om die te voorkomen.

[0:16:36] Daar had ik graag een reactie op gehad.

[0:16:39] En dan kunnen we ook meteen een einde maken aan die vreselijke, invasieve, verplichte chiphandelingen.

[0:16:43] Want ik zal mijn dieren never nooit laten chippen.

[0:16:47] Ik vind dat vreselijk, die invasieve handelingen.

[0:16:48] Dus daar zijn we er ook meteen vanaf.

[0:16:50] Dus daar had ik graag een reactie op gehad.

[0:16:51] Want zelfs een gevoelloos voertuig heeft nog een fatsoenlijke registratie.

[0:16:56] En dieren hebben dat totaal niet.

[0:16:57] Dus we willen ook dat, zolang als die DNA-databank niet op orde staat,

[0:17:02] sowieso dieren geregistreerd worden.

[0:17:05] Ze worden vaker gechapt, maar die chap wordt dan vervolgens niet geregistreerd, want de dierenpolitie en de dierenambulance is nog wat de hand in het haar zitten.

[0:17:12] Daar had ik graag een oplossing voor gehad.

[0:17:14] Ja, wat de prijsplafonds betreft verwijs ik even kort hetzelfde naar ons verkiezingsprogramma, maar ook naar een dierendagakkoord.

[0:17:21] Dus dat ga ik niet allemaal opnoemen, dat kunnen mensen nog allemaal nakijken.

[0:17:24] Maar wij willen dus buiten die prijsplafonds, de transparantie willen we ook, dat er meer gebruik wordt gemaakt voor een goedkopere, dat bedoel ik niet verkeerd, hbo-geschoolde parenveterinair.

[0:17:34] Die kunnen namelijk worden ingezet voor eenvoudige noodhulp en spoedeisende handelingen.

[0:17:38] Ik heb ook al eerder gevraagd, want het houden van dieren mag geen onbetaalbare elitaire hobby worden.

[0:17:43] Ik heb al eerder gevraagd,

[0:17:45] Zorg nou dat ook die mensen, de paraveterinairen, goede opgeleide mensen hebben, dat die ook op de dierambulances komen, zodat dieren die zijn aangereden of anderszins gewoon zijn geraakt, dat die ter plekke kunnen worden gestabiliseerd middels een snelwerkend corticosteroïd, soli-delta-crotef.

[0:18:00] Het wordt geloof ik zelfs bij mensen gebruikt en daar kun je tienduizenden levens mee redden, want anders sterven ze ter plekke of in de dierambulances.

[0:18:07] Dat is zonde, dat moeten we niet doen.

[0:18:09] Wij pleiten ook inderdaad voor meer bevoegdheden.

[0:18:12] Het zit ook over een gedeelte in het dierendagakkoord, die orde van dierenartsen, maar ook die meer wettelijke bevoegdheden om als marktmeester op te treden voor de ACM.

[0:18:21] Dus om ook die monopolistische verschrikkelijke klussers te voorkomen.

[0:18:25] Die vercommercialisering van dierennoten vind ik valgelijk, vind ik dat.

[0:18:31] Ik zal even vluchtig erin gaan, want ik... Hoe lang heb ik nog, meneer de voorzitter?

[0:18:35] U heeft nog ruim een minuut.

[0:18:37] Dat is wel heel erg kort voor zo'n belangrijk debat.

[0:18:42] Hoe staat het met de onderzoeken om dierambulances gelijk Rijkswaterstaat onder een landelijke ontheffingsvergunning te laten rijden?

[0:18:49] En ook als voringsvoertuig, dat zou allemaal uitgezocht worden.

[0:18:51] Want het is natuurlijk te gek voor woorden dat Rijkswaterstaat wel met toeters en bellen mag rijden en wel een landelijke ontheffing heeft en een dierambulance niet.

[0:18:57] Dan gaat het om levende wezens die noodhulp nodig hebben.

[0:19:00] Ik wil een verbod op het meeslepen van honden aan elektrische fietsen.

[0:19:03] Als ik met mijn gewone fiets ga, dan vliegen alle bejaarden me links en rechts voorbij.

[0:19:08] Die hebben helemaal niet meer in de gaten wat daar voor kracht van uitgaat.

[0:19:10] Dus dan mag je nooit een honden voortrekken, dan wil ik actie en reactie hebben.

[0:19:14] We willen een vereenvoudigde vergunningsaanvoeging voor de bouw van schuilstallen of andere beschutting tegen noodweer of verzengende hitte in weides.

[0:19:21] Zelfs dat ook door voorgaande bewindspersonen is toegezegd.

[0:19:23] Dat is nooit een overleg met de VNG.

[0:19:25] Vereniging Nederlandse Gemeenten, op dat dierouders kunnen voldoen aan een wettelijke verplichting, artikel 1,6 lit 3.

[0:19:31] En dat gaat nu niet.

[0:19:32] En de Aziatische horenaar, het is een ongelooflijk grote killer.

[0:19:37] En die hele bijenvolle kromzeepalp, die moet bestreden worden.

[0:19:40] Er zijn imkers die vragen 6.000 euro ondersteuning om horenaars te zenderen en om ze op te sporen.

[0:19:47] Dat wordt niet vrijgegeven door gemeenten.

[0:19:49] De provincies doen niks en de landelijke overheid ook niet.

[0:19:51] Het wordt een doffe lende.

[0:19:52] We willen maatregelen om inteelt en erfelijke lenden bij ons Friese paard te voorkomen.

[0:19:57] We eisen harde opsporing en aanpak van malefiele dierenhandelaren en verbetering van de DNA-identificatie, registratie van het welzijn van dieren.

[0:20:07] Ook de positieflijst had ik graag een reactie op gehad.

[0:20:09] En de rest, daar ben ik door mijn tijd heen.

[0:20:11] Maar dan doe ik de rest even, want ik heb ook nog iets over de zeehonden.

[0:20:14] Daar had ik ook nog graag een reactie op gehad.

[0:20:15] Dat doe ik dan wel even in de tweede termijn.

[0:20:17] Ja, u bent door uw tijd heen, meneer Graus.

[0:20:18] Dank u wel.

[0:20:19] En u heeft een interruptie van mevrouw Bromet en daarna van mevrouw Beckerman.

[0:20:22] Maar eerst mevrouw Bromet.

[0:20:24] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:20:25] Ja, over die bijen waar de heer Graus over begint.

[0:20:29] Ik heb altijd heel veel sympathie gehad voor die initiatieven die er zijn om bijenvolken neer te zetten, ook hier op het dak van de Tweede Kamer.

[0:20:37] Dat is een initiatief van de heer Graus zelf geweest.

[0:20:40] Alleen je hoort steeds vaker dat die bijenvolken, die van gehouden bijen, dat die de inheemse bijen, de wilde bijen verdringen.

[0:20:48] Hoe kijkt de heer Graus daarnaar?

[0:20:50] Want ik ben zelf wel veranderd in mijn gedachte over bijen houden.

[0:20:54] De heer Graus.

[0:20:54] Ik niet, dit is NN.

[0:20:57] En ik heb daar contact over.

[0:20:58] Ik heb er zelfs een televisieprogramma over gemaakt.

[0:21:00] Maar ik heb daar contact over met de imker des vaderlands, meneer Lemmers.

[0:21:04] En ook met andere imkers in het land heb ik contact.

[0:21:06] Mijn opa was ook imker.

[0:21:07] Maar het moet NN zijn, dat is logisch.

[0:21:09] En die wilde bijen waar je bedoelt, die leven vaak in de grond.

[0:21:12] En hopen onder de grond.

[0:21:15] En het hoeft elkaar niet te bijten.

[0:21:18] Je moet er een beetje uitkijken waar je inderdaad kassen gaat plaatsen.

[0:21:21] Dat doen ze in Oostenrijk ook.

[0:21:22] Dus het kan allemaal.

[0:21:24] En dat moeten we echt interzakendeskundigen over laten.

[0:21:26] Mensen die hier enkel mee bezig zijn.

[0:21:27] We hebben de beste imkers ter wereld.

[0:21:30] Dus dat laat ik ook graag aan die mensen over.

[0:21:31] Maar ik ben het wel met die eens hoor.

[0:21:33] Maar het is dus niet zo, als je voor de honing bij je bent, dat je dan tegen de wilde bij je bent.

[0:21:37] Dat frame wordt graag gebruikt in de politiek, maar dat is natuurlijk niet zo.

[0:21:40] Voor mij is het en-en.

[0:21:42] Dank u wel.

[0:21:43] En de horenaar is een gevaar voor beide.

[0:21:45] Dank u wel.

[0:21:47] Mevrouw Bromet is nog een vervolgdrag.

[0:21:49] Ik ga er nog eens induiken, maar ik vind het mooi dat de heer Graus dit zegt overbij.

[0:21:55] Ik hoop dat de PVV dit ook over mensen zegt.

[0:21:59] Meneer de voorzitter, ik was vanaf 2006 samen met Lutski Jacobi van de PvdA.

[0:22:04] waren wij de eerste en de enige.

[0:22:06] En ik wilde iedereen aangesproken.

[0:22:07] Je bent knettergek dat je zelfs nog bijen wil gaan beschermen.

[0:22:09] En naderhand bleek dat we gewoon gelijk hadden.

[0:22:11] Maar vanaf 2006 zat ik me al heel erg in, ook als kleinzoon van een imker, voor de behoud van die bijen.

[0:22:18] Want bijen, ook als je kijkt naar de honingbijen, de producten van honingbijen, die worden gebruikt in brandwondercentrums.

[0:22:25] Ze werken antibiotisch, prebiotisch, probiotisch.

[0:22:28] Dus ze hebben ook nog een medicinale werking, de producten die ze voorbrengen.

[0:22:32] Dus daar moeten we echt heel voorzichtig mee omgaan.

[0:22:34] Bovendien staan ze in het begin van onze voedselcyclus.

[0:22:37] Er is laatst een keer een foto gemaakt van schappen in een supermarkt met en zonder bijen.

[0:22:42] Je schrikt je de tering als je ziet als die bijen uit zouden sterven.

[0:22:46] Wat dat voor gevolgen heeft voor onze voedselproductie.

[0:22:49] Dank u wel.

[0:22:50] Er was nog een interruptie van mevrouw Beckman.

[0:22:52] Ja, voorzitter, ik ben heel blij dat we gezamenlijk zo'n akkoord hebben kunnen sluiten, maar wij zijn natuurlijk als partijen ook in het verleden wat verder gegaan.

[0:23:00] En vorige week hadden we dat rond de tafelgesprek en daar ging het onder andere ook over minima, maar ook over wat kan je nou doen met een goede verzekering?

[0:23:09] Want er waren een paar mensen die zich uitspraken tegen hoe het nu geregeld is, maar zeiden wel ja, als je nou een goed basispakket maakt, wat voor elk dier toegankelijk is, wat vindt de PVV daarvan?

[0:23:21] Ja, klopt.

[0:23:23] De Partij voor de Dieren, de SP en de PVV zijn veel verder gegaan dan het Dierendagakkoord.

[0:23:28] Ik vond het voor een gedeelte ook jammer, heb ik mevrouw Beckerman ook gezegd, maar ik begrijp wel ook haar beweging om verzekerd te heren voor dieren.

[0:23:35] Ik dacht dat we zo kamerbreed mogelijk gaan werken, maar vanaf nu kunnen we gewoon wel straatvechten via onze eigen partijen.

[0:23:40] En ik ben daar zeker een voorstel van dat bijvoorbeeld bepaalde noodhulp, daarom vragen wij ook om die prijsplafonds, zo willen wij het dan doen, wij willen dat bepaalde dierennoodhulp, dat moet gewoon voor in ieder betaalbaar zijn.

[0:23:51] Dat is wat ik zei, het houden van dieren mag geen elitaire hobby worden.

[0:23:54] En een eenzaam vrouwtje met een klein AOW'tje of een heel klein pensioentje, die moeten ook gewoon dat beste maatje kunnen houden.

[0:24:03] Ik ervaar meer liefde, mevrouw Beckerman, via de voorzitter, ik ervaar meer liefde van dieren al mijn leven lang dan van de homo erectus, de homo sapiens.

[0:24:12] Dus ik ben daar zeker grote voorstel van.

[0:24:14] Laten we daar samen optrekken en ook misschien zelf met plannen komen hoe we dat kunnen doen.

[0:24:18] Maar op die dierennoten moeten prijsplafonds komen.

[0:24:20] Je lijkt het ook bijvoorbeeld in de tantelkunde, is dat ook met sommigen.

[0:24:23] Tarieven gebeurt.

[0:24:24] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[0:24:25] Dank u wel.

[0:24:26] Meneer Halman had nog een interruptie en daarna mevrouw Van der Plas.

[0:24:29] Ja, even over de seonde.

[0:24:32] Ja, dank u wel.

[0:24:36] Er is een motie over ingediend.

[0:24:38] Vindt u dat die goed uitgevoerd is?

[0:24:40] Meneer Graafsch.

[0:24:41] Bedankt voor uw collegialiteit, want dat punt kon ik inderdaad niet meer noemen.

[0:24:45] Nee, maar dat is inderdaad heel slecht.

[0:24:47] We hebben daar diverse verzoeken zijn er over ingediend de laatste jaren.

[0:24:51] En ik heb ook wel eens al die opvangcentra hier samengebracht, nog met Leni het hart erbij.

[0:24:56] Maar het probleem is wat ik nu merk, is dat ook die uitvoering van hun eigen aangenomen motie, dat die getraineerd wordt door de overheid, door sommige mensen binnen de overheid en ook door die opvangcentra.

[0:25:07] Daar ben ik natuurlijk ontzettend pissig over.

[0:25:10] Want dat kan gewoon niet.

[0:25:11] En we hebben ook een zorgplicht

[0:25:13] naar die zeehonden.

[0:25:14] Die zeehonden zijn dé ambassadeur van de Wadden en van de Waddenzee.

[0:25:19] Dus ik kan dat echt niet geloven, want doordat die zeehonden niet goed worden opgevangen, niet snel genoeg worden opgevangen, ook die 24-uurs regeling, dat pubs vaak verzuipen of om het leven komen, dat is verschrikkelijk.

[0:25:33] En het ondermijnt inderdaad de overlevingskansen van de pubs, niet alleen van de grote zeehonden.

[0:25:38] En daar wilde ik ook graag een reactie op hebben, meneer de voorzitter.

[0:25:40] Want ik vind dus inderdaad dat er onvoldoende aan gebeurt.

[0:25:43] Dank u wel.

[0:25:44] De staal moet regie komen vanuit de staatssecretaris.

[0:25:46] Dank u wel.

[0:25:46] Mevrouw van der Plassen nog een interruptie.

[0:25:50] Ja, dank u wel.

[0:25:50] Allereerst moet ik mezelf even corrigeren, want in mijn inbreng over de dierproeven sprak ik de staatssecretaris aan, maar ik denk dat dat de minister van OCW is.

[0:26:02] Dus bij deze even gecorrigeerd.

[0:26:04] Een vraag aan de heer Graus.

[0:26:07] Ik hoorde hem net zeggen over de gezondheidsvoordelen van de honing bijvoorbeeld.

[0:26:13] Die de honing bij maakt is goed voor mensen.

[0:26:17] Het is gezond.

[0:26:19] Maar we hebben ook te maken met dierproeven die ook nodig zijn.

[0:26:24] Niet allemaal.

[0:26:25] We hebben ook gezegd als het proefdier vrij kan, heel graag.

[0:26:30] Maar sommige dierproeven zijn nog wel nodig om

[0:26:33] bepaalde aandoeningen en ziektes tegen te gaan.

[0:26:36] Alzheimer, aids, maar ook voor de pandemische paraatheid.

[0:26:39] Vaccins voor covid zijn daar ook mee ontwikkeld.

[0:26:44] Hoe kijkt de heer Graus het daar tegen aan?

[0:26:47] Moet dat allemaal afgeschaft worden of vinden we de volksgezondheid ook belangrijk en dat we dat goed managen?

[0:26:54] Dank u wel, mevrouw van der Plas.

[0:26:55] Deze tijdel wel dubbel.

[0:26:56] Ja, geeft niks.

[0:26:58] Meneer Graus, graag gemerkt.

[0:27:00] Meneer de voorzitter, ik had er al bewust weinig of niks over gezegd om te leggen tal van moties van de Partij voor de Dieren en de PVV en de PVV en de Partij voor de Dieren.

[0:27:07] Ik heb dat vaak samen met Frank Wassenberg gedaan.

[0:27:11] En wij willen dus dat het aantal dierproven proefdieren wordt afgebouwd, een volledige transitie naar proefdierenvrije innovaties.

[0:27:16] En we willen dat er... Het blijkt ook dat dieren totaal niet representatief vaak blijken.

[0:27:20] En daarom wil ik ook zeggen, als de volksgezondheid u heilig is, zou u er ook eens bij stil moeten staan.

[0:27:24] En aan de andere kant, bepaalde penicillines die mijn leven als pasgeborene ooit gered hebben, die bleken voor dieren totaal geftig te zijn.

[0:27:32] En mij hebben ze leven gered.

[0:27:33] Vieze versen kloppen niet.

[0:27:35] Dus dierproeven blijken totaal onvoldoende en niet representatief voor de mens.

[0:27:39] Wij willen simulators, dode en levende gekweekte weefsers, niet gekweekte weefsers, dat maakt niet uit.

[0:27:46] Dode weefsers kan het.

[0:27:47] Om het menselijk immuunsysteem beter te vertegenwoordigen in de strijd tegen kanker en autoimmuunziekten.

[0:27:52] Wij zijn het daar volstrekt mee eens.

[0:27:54] Dat pleide ik ook al voor vanaf 2006, al bijna twintig jaar dadelijk.

[0:27:58] Dat we helemaal van die dierproever, die verschrikkelijke dierproever en die arme proefdieren, dat we daar van afkomen.

[0:28:05] Dank u wel.

[0:28:06] Dank u wel.

[0:28:06] Mevrouw van Groningen van de VVD heeft nog een interruptie.

[0:28:09] Ja, voorzitter, dank.

[0:28:11] Want de heer Gaus had het over dat dierenhulp voor iedereen betaalbaar moet zijn.

[0:28:15] Dan is het natuurlijk iets wat we eigenlijk allemaal graag willen.

[0:28:18] Tegelijkertijd weten we dat dingen als gratis niet bestaan.

[0:28:21] En ik heb eigenlijk een vraag, want we zien enerzijds dat die vraag in de sector, dus naar dierenzorg heel erg is toegenomen, dat die ook enorm geprofessionaliseerd is.

[0:28:29] Dat komt ook met een prijs.

[0:28:30] Anderzijds zijn er ook gewoon heel veel mensen, en dat bleek ook uit rond de tafelgesprekken, die gewoon doorgevokte dieren hebben met erfelijke afwijkingen.

[0:28:38] U weet dat wij daar als VVD in ieder geval iets aan willen doen, ook met een fokverbod met dieren van die erfelijke afwijking en gevaarlijke kenmerken.

[0:28:46] Wij zijn heel benieuwd hoe de PVV er naar kijkt.

[0:28:53] heb ik met staatssecretaris Bleker kunnen aftekken, die ging toen over dierenwelzijn, wij waren toen gedoogpartner, dat er een einde zou komen aan het vogelbeleid van die dieren en ook de import van die dieren.

[0:29:03] Ik heb er ook toezeggingen op gehad van de regering, maar er is vaak niets mee gedaan, omdat het kabinet viel en dat soort zaken.

[0:29:10] Dus ik ben het er helemaal mee eens, ik trek heel veel op samen met de dokter Hele Fiete,

[0:29:16] Centrum voor Erfelijke Genetica.

[0:29:17] Ik heb een bezoek gebracht samen met de staatssecretaris en dokter Fiete.

[0:29:21] En we hebben ons daar goed laten inlichten en voorlichten.

[0:29:24] Dus uiteraard zijn wij daar heel zwaar op tegen, maar ook op de import van die dieren.

[0:29:28] Want je kan wel hier zeggen, we gaan hier met een fokverbod komen, maar er komt ellende naar het buitenland, zelfs als het ook vaak uit het voormalige Oostblok komt.

[0:29:35] Dus daar moeten we ook vanaf.

[0:29:36] Vandaar dat we ook pleiten voor die grenscontrollers met warmtecamera's.

[0:29:40] Ze moeten gewoon naar de grens, naar al die schimmige busjes, die gesloten busjes, moet je gewoon scannen met een warmtecamera en zie je dieren hop langs de kanten met de veter pakken en de dieren in beslag nemen en veiliger brengen.

[0:29:50] En je moet ook de busjes in beslag nemen, je moet alles afsnijden.

[0:29:53] Ik heb zelfs nog gepleit voor observatieteams naar het voormalige Oosterbork toe om ze allemaal op te sporen.

[0:29:58] Dus dat ben ik helemaal met iedereen eens.

[0:30:00] En ik denk dat we daar, dat de hele Kamer breed, dat we het daar over eens zijn.

[0:30:03] Dat er een einde aan moet komen.

[0:30:05] Dank u wel.

[0:30:06] Nog een vervolgvraag van mevrouw van Groningen.

[0:30:09] Dank, dan toch nog verhelderend.

[0:30:11] Goed dat we elkaar hier vinden, maar belangrijker is ook nog dat ik denk dat we misschien hier in Nederland ook al stappen kunnen zetten zonder meteen allerlei grenscontroles en zo te gaan instellen.

[0:30:22] Namelijk bijvoorbeeld een keurmerk met kwaliteitscriteria voor gezonde fok.

[0:30:26] Een goed ingelichte consument.

[0:30:28] Ik denk dat dat ook enorm belangrijk is.

[0:30:30] En al dan niet in combinatie met een DNA-databank.

[0:30:33] Daar heeft ook Verdock over gehad.

[0:30:35] Ik ben benieuwd hoe u daar naar kijkt.

[0:30:36] Dat zou in ieder geval iets zijn wat wij als VVD graag zouden willen.

[0:30:39] Dank u wel, meneer Graf is graag een korte reactie.

[0:30:41] Ja, maar daar ben ik blij om, dat Tommy Verkamp er niet meer is en dat u er bent, want de VVD heeft dat altijd tegengehouden, mijn verzoeken voor een databank, dus dat vind ik heel verbazingwekkend.

[0:30:50] Ik heb ook, dat beleef ik ook gisteren, ik vraag al al die tijd ik er zit voor bewapening van BOAS, heeft de VVD altijd tegengehouden, daar komen ze vlak voor de verkiezingen, maar voor bewapening van BOAS.

[0:31:00] Het verbaast mij, maar ik ben heel dankbaar daarvoor, dat u er zo om bent, maar ik vraag dus al bijna zolang als ik bestaan voor een DNA-databank,

[0:31:07] en samenwerken met de dierenpolitie, de Universiteit Utrecht.

[0:31:10] En ook daar zijn we voorgelegd door dokter Fiete en daar was de staatssecretaris ook bij.

[0:31:14] Dus daar zijn we natuurlijk volledige voorstander.

[0:31:15] Dus bedankt voor uw steun en ons jarenlange verzoeken.

[0:31:18] Dank u wel.

[0:31:18] Dan kan ik dan mogelijk ook een motie verindigen met steun van de VVD.

[0:31:21] Dat is fijn.

[0:31:22] Dank u wel.

[0:31:22] Dank u wel, meneer Graus.

[0:31:23] Het woord is aan meneer Holman van NSC.

[0:31:26] Dank u wel, voorzitter.

[0:31:27] Vandaag de laatste dag van deze Kamerperiode.

[0:31:30] Voor mij ook de laatste dag.

[0:31:32] Ik wil graag constateren dat ik altijd

[0:31:34] Heel veel plezier heb ontleend om hier met mijn zeer gewaardeerde collega's te vergaderen.

[0:31:40] Dieren buiten de veehouderij.

[0:31:42] Ja, vaak een stevige discussie en dringende vragen, maar wij schuiven bijna niet op, het schiet niet op, we komen niet zoveel verder.

[0:31:52] Wij hebben dat al een paar jaar ervaren, maar meneer Grous levereert al een periode van 10, 15 jaar.

[0:31:58] Twintig jaar bijna.

[0:31:59] Twintig jaar, correctie.

[0:32:02] Bijvoorbeeld de wolven.

[0:32:04] Bij hoeveel probleemwolven is het probleem nou opgelost?

[0:32:07] Het aantal neemt vast toe.

[0:32:08] Het lijkt erop.

[0:32:09] We staan erbij en we kijken ernaar.

[0:32:12] De grutto.

[0:32:13] Hoe staat het met de ingebrekenstelling?

[0:32:15] Komt het goed?

[0:32:16] Loopt het goed af?

[0:32:18] Gaan we werkelijk meer grutto's krijgen?

[0:32:19] Wat is het ambitie van de staatssecretaris?

[0:32:21] Gaan we werkelijk een verdubbeling van het aantal grutto's krijgen?

[0:32:25] Honden en katten.

[0:32:26] Is dat ook al aan de orde geweest?

[0:32:28] Is er zicht op een verbod?

[0:32:30] Bijvoorbeeld korte snuiten.

[0:32:32] Is er zicht op een handelsverbod?

[0:32:34] Is er zicht op import?

[0:32:36] Heel vaak genoemd.

[0:32:38] Er is veel handel op marktplaats.

[0:32:40] Dat is wat wij horen van betrokkenen.

[0:32:44] Kunnen wij dat op een of andere manier stoppen?

[0:32:46] Ook hier lijkt het, we staan erbij en we kijken ernaar.

[0:32:50] Proefdieren, ook al eerder gezegd de minister.

[0:32:54] Het amendement wat aangenomen is en wat onder aarde was, van wat gaan we daaraan doen.

[0:32:59] Het pleidooi wat wij hier hebben gehouden voor bijvoorbeeld apen, gaat er nu werkelijk uitgevoerd worden.

[0:33:06] Het lijkt erop dat dit kabinet het eigenlijk wel prima vindt hoe het gaat.

[0:33:11] en niet werkelijk de ambitie heeft om dat te verminderen.

[0:33:15] Ook hier lijkt het erop.

[0:33:16] We staan erbij en we kijken ernaar.

[0:33:18] Voorzitter, ik wil het kort houden bij deze vier vragen.

[0:33:22] Ik ben benieuwd naar de antwoorden.

[0:33:24] U heeft een interruptie van meneer Groots.

[0:33:27] Dank u wel.

[0:33:29] Ik wil mijn collega vragen, ambtsgenoot, zoals meneer Baudet dat altijd zegt, wij pleiten voor een nationaal coördinator die gaat zorgen voor die versnelde transitie, acceptatie, validatie en toepassing van de proefdiervrije innovaties.

[0:33:48] Kan uw partij ons daarin steunen?

[0:33:50] En mogelijk kunt u daar, want ik heb net ook de tijd er niet voor gehad, maar kunt u mogelijk ook vragen

[0:33:56] via u en de staatssecretaris of wij daar ook voorstondes om een nationaal coördinator in het leven te roepen.

[0:34:02] Aangaande die transitie, dan behoeft hij vrije innovaties.

[0:34:06] Ja, ik kan niet precies overzien of een nationaal coördinator de oplossing zou zijn, maar ik ben meteen ook wel benieuwd naar de antwoord van de minister daarop.

[0:34:16] Maar wat ik net zei, het lijkt erop, we staan erbij en we kijken ernaar en er is een steeds herhalende discussie

[0:34:23] Tussen van het is nodig en het is niet nodig, maar die honderdduizenden proefdieren en die meer dan duizend apen, willen we dat of willen we dat niet en doen we wel maximaal onze moeite om te voorkomen dat die in gebruik blijven en dat we daadwerkelijk gaan verminderen en als een kooienate daar een rol in speelt.

[0:34:43] Maar ik denk dat het ook een politieke lef, politiek besluit moet zijn om dit te realiseren.

[0:34:49] Ja, meneer Grouts, u heeft nog één korte interruptie, want u was bij de vorige ver over uw tijd.

[0:34:54] Dat is goed, dan hou ik op één korte.

[0:34:57] Kijk, die AP, daar vragen we ook al met diverse partijen, en ook dat verschrikkelijke AP-centrum in Rijkswijk, om daar een eind aan te maken.

[0:35:03] En dat is ook hetzelfde amendement dat we allemaal gesteund hebben.

[0:35:05] Dat gebeurt niks, en daarom wil ik ook vragen, er moet een nationaal coördinator komen die het gaat overnemen, die snellere transitie, acceptatie, validatie, en die toepassing van die proeftiervrije innovaties.

[0:35:15] Maar daar kan toch moeilijk iemand tegen zijn?

[0:35:17] Als het niet gebeurt, al tientallen jaar lang de beloftes niet worden nagemaakt, alvormend tijdens Kamerlid,

[0:35:22] werd er al beloofd dat er een afbouw zou komen.

[0:35:24] Dus dan moet er toch iets gebeuren.

[0:35:25] Dan moet er toch iemand komen die dat gaat doen.

[0:35:27] Misschien wil u dat wel in de toekomst.

[0:35:30] Dank u wel meneer Graus.

[0:35:31] Meneer Holman.

[0:35:31] Volgens mij is het probleem eenvoudiger.

[0:35:34] We hebben een verantwoordelijk minister en het kabinet is verantwoordelijk.

[0:35:37] Het is gewoon een bestuurlijk politiek besluit wat genomen moet worden en dat je dat af gaat dwengen.

[0:35:41] En wie bepaalt wie betaalt.

[0:35:43] En qua wetgeving kunnen we ook alles regelen.

[0:35:46] Dus het kan misschien helpen.

[0:35:48] Ja, in eerste instantie de minister, van wat gaat u doen?

[0:35:52] En wat gaat de minister doen?

[0:35:54] En gaat de minister werkelijk het probleem serieus nemen?

[0:35:57] En gaat de minister het amendement uitvoeren?

[0:35:59] Ik denk dat dat de politieke vraag is.

[0:36:01] Dank u wel.

[0:36:02] U was gereed met uw betoog, had ik begrepen.

[0:36:03] Dan is het woord aan mevrouw Broumet van de fractie GroenLinks, Partij van de Abed.

[0:36:08] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:36:09] Ik heb ook geregeld in dit debat déjà-vu's over Kamermeerderheden die kabinetten, achter- en volgende kabinetten, vragen dingen te doen en die niet gebeuren.

[0:36:19] Maar daar zal ik in mijn bijdrage wat over vertellen.

[0:36:22] Allereerst de dierenartsenkosten.

[0:36:24] De stijgende dierenartsenkosten zijn al jaren een groot probleem.

[0:36:27] De tarieven zijn sinds 1991 2 tot 2,5 keer sneller gestegen dan de inflatie.

[0:36:33] en voor de spoedzorg is zelfs 3 tot 2,5 keer zoveel.

[0:36:37] En doordat een bezoekje aan de dierenarts zo ontzettend duur is geworden, is het voor veel mensen onbetaalbaar geworden en worden huisdiereigenaren voor moeilijke dilemma's gesteld.

[0:36:46] Dat gaat zelfs zover dat er een toename is in het aantal mensen dat zorg mijt vanwege de kosten, of zijn er zelfs gevallen waarbij er wordt overgegaan tot vroegtijdig inslapen van dieren, of dat er meer dieren in het asiel belanden.

[0:37:00] Schaalvergroting van de dierensartsenpraktijken is hierbij een groot probleem.

[0:37:04] Nu steeds meer van deze praktijken worden overgenomen door grote ketens en daarmee de prijzen worden opgedreven.

[0:37:10] Mijn collega Bushof is gelukkig bezig met een initiatiefwet waarmee de ACM sneller kan ingrijpen bij ketenvorming, maar dat zal niet op korte termijn een oplossing bieden voor de stijgende kosten.

[0:37:21] Er is gewoon een Kamermeerderheid om voor maximum prijzen in te voeren en dat lijkt me heel noodzakelijk om problemen tegen te gaan.

[0:37:28] Maar toch wil de staatssecretaris eerst een onderzoek van de ACM afwachten omdat dat anders lastig zou worden in Europa.

[0:37:35] Maar hoe kan het dan dat er in Duitsland wel gewoon maximumprijzen zijn?

[0:37:38] Dan moet dat in Nederland toch ook gewoon te regelen zijn, vraag ik aan de staatssecretaris.

[0:37:43] Dan de dolgevokte huisdieren.

[0:37:45] 50% van de huisdieren die bij de dierenarts wordt gebracht blijkt daar te komen doordat ze zijn gevokt op uiterlijke kenmerken en daardoor gezondheidsproblemen hebben.

[0:37:54] Het aangekondigde houthandels- en tentoonstellingsverbod hierop is nog steeds niet ingevoerd.

[0:37:59] Wanneer gaat dat gebeuren?

[0:38:03] Voorzitter, we hebben jaren gepleit hier voor een positief lijst en voor zoogdieren is die inmiddels eindelijk vastgesteld.

[0:38:09] Ontzettend belangrijk, omdat het duidelijk maakt welke dieren wel en niet geschikt zijn om als huisdier te houden.

[0:38:15] Maar nu staat deze lijst onder druk door een lopende rechtszaak over de gebruikte beoordelingsmethode.

[0:38:21] Vele landen hebben laten zien dat het een succesvol instrument is.

[0:38:24] Hoe gaat de staatssecretaris dit beleid verder ontwikkelen en hoe zorgt hij voor een goede uitvoering en handhaving van de positief lijst?

[0:38:32] Vorig debat heb ik ook al aangegeven dat we een uitbreiding willen van de positieve lijst naar reptielen en vogels.

[0:38:39] Veel exotische diersoorten zijn helemaal niet geschikt om als huisdier te houden.

[0:38:44] Er wordt gewerkt aan die lijst voor reptielen, maar nog niet voor vogels.

[0:38:47] Is het niet veel eenvoudiger om direct zowel een positief lijst voor vogels en voor reptielen te maken, zodat alles nu in één keer goed geregeld is?

[0:38:55] Kan de staatssecretaris in dit traject in ieder geval alvast beginnen en niet pas wachten tot de reptielenlijst vast ligt?

[0:39:02] Dan duurt het weer jaren en er ligt gewoon een aangenomen motie.

[0:39:06] Tot slot, voorzitter, de snelle invoering van de chipplicht voor katten.

[0:39:10] Net als de positieflijst is ook de chip- en registratieplicht voor katten toegezegd in januari 2023, bijna drie jaar geleden.

[0:39:19] En van de staatssecretaris heb ik hier sindsdien helemaal niks meer van gehoord.

[0:39:23] Kan hij de commissie informeren over de vooruitzichten van deze ANVB en het verdere verloop van dit traject?

[0:39:28] Dank u wel.

[0:39:29] Dank u wel.

[0:39:30] Mevrouw Bromet, mevrouw Van der Plas was al geweest, dus gaan we verder met mevrouw Vag.

[0:39:35] Nee, maar goed.

[0:39:40] Ja, prima.

[0:39:42] Mevrouw van Groningen, u heeft het woord.

[0:39:44] Dank u, voorzitter.

[0:39:46] Voorzitter, als er één ding is waar we het als politiek de handen voor ineens slaan, dan is het toch wel dierenwelzijn.

[0:39:52] En dat blijkt ook uit het Dierendagakkoord wat wij vanochtend gepresenteerd hebben.

[0:39:56] En Dierendag is gewoon een speciale dag, eigenlijk voor iedereen die van dieren houdt.

[0:40:01] En daarom zetten wij als VVD ook onze handtekening onder dit akkoord,

[0:40:04] voor een eerlijke en ook goede zorg.

[0:40:07] En dat past ook bij de inzet van onze partij de afgelopen jaren om het dierenwelzijn te verbeteren.

[0:40:11] Denk aan levenslange houtverboden voor dierenbeulen.

[0:40:14] De positieflijst voor bepaalde diersoorten is het net al even overgegaan.

[0:40:18] Het toon- en houtverbod voor doorgefokte dieren.

[0:40:20] Onderzoek naar tarieven en monopolievorming in de dierenzorg.

[0:40:24] Voorzitter, dierenwelzijn is voor de VVD een voorwaarde voor het houden van dieren.

[0:40:28] En de meeste Nederlanders zorgen goed voor hun dieren met liefde en ook met toewijding.

[0:40:32] Maar helaas, voorzitter, zijn er ook uitzonderingen.

[0:40:35] En daar moet de overheid keihard tegen optreden.

[0:40:38] Optreden tegen mishandeling, tegen onverantwoord gedrag en tegen onnodig dierenleed.

[0:40:43] En er is ook leed aan de mensenkant.

[0:40:45] Want jaarlijks zijn er tienduizenden slachtoffers van bijtincidenten met ernstig letsel.

[0:40:50] Denk aan afgerukte ledematen, verminkte gezichten en ernstige botbreuken.

[0:40:54] Soms zelfs met fatale afloop, vooral bij kleine kinderen.

[0:40:58] Plasticchirurgen hebben al eerder de noodbel geluid.

[0:41:01] Vorige maand heeft de gemeenstad Rotterdam weer een afschuwelijk incident voorgedaan met een dodelijke afloop.

[0:41:06] Dit is de zoveelste keer dat de veiligheid van mensen en vaak kinderen ernstig in het geding komt.

[0:41:11] Voor de VVD is het opnieuw bewijs dat dit een probleem is waar urgent maatregelen tegen getroffen moeten worden.

[0:41:17] Twee jaar geleden hebben we hiervoor een vierpuntenplan ingediend.

[0:41:19] Heb ik niet zelf gedaan, maar wel de heer Van Kampen.

[0:41:22] En de staatssecretaris heeft wat stappen aangekondigd.

[0:41:24] En vandaag vragen we hem opnieuw naar de voortgang.

[0:41:27] En in reactie op het ongeval in Rotterdam vorige maand stelde hij dat het verbieden van een hondenzoort geen zin heeft.

[0:41:33] De VVD begrijpt dat, voorzitter, maar dat lijkt wel af te wijken van de inzet van zijn voorganger om een verbod op het houden en fokken van honden met bepaalde bijtgevaarlijke kenmerken.

[0:41:42] Mijn vragen zijn dan ook vervolgens waar blijft het landelijke meldpunt zodat we bijtincidenten kunnen bijhouden.

[0:41:48] We horen ook graag of de staatssecretaris niet meer van plan is om een verbod op hoog risico honden met bijtgevaarlijke kenmerken te onderzoeken, net zoals zijn voorganger had aangekondigd.

[0:41:58] En wat gaat de staatssecretaris doen om vaart te maken met betere voorlichting voor baasjes?

[0:42:02] En wat kunnen we in de tussentijd doen om het aantal incidenten te verlagen?

[0:42:07] Voorzitter, voor veel Nederlanders is hun huisdier een onderdeel van het gezin.

[0:42:10] En de kosten van dierenzorg, zeker in de spoedzorg, zijn fors gestegen.

[0:42:14] En de VVD pleit al jaren voor transparantie in de tarieven en steunt het ACM-onderzoek naar de tariefstelling.

[0:42:20] En waar nodig, grijpen we in.

[0:42:22] Laat ik wel heel helder zijn, de VVD wil niet iets repareren wat niet kapot is.

[0:42:27] Dus we staan achter ons ondernemers en we zien ook de druk op die geprofessionele sector.

[0:42:32] Denk aan personeelstekorten, hoge verwachtingen en te weinig spoedpraktijk.

[0:42:37] En dat vraagt om verstandige keuzes en tegelijkertijd terughoudendheid in regels.

[0:42:41] En daarom zijn we net als de SP benieuwd wanneer het rapport van de ACM zal verschijnen.

[0:42:45] Maar allereerst wil de VVD in stap zetten, de stap maken om het tuchtcollege minder makkelijk te maken.

[0:42:51] Dierenartsen ervaren grote druk doordat het voor baasjes eenvoudig is bij een klacht te stappen naar het tuchtcollege.

[0:42:57] En dat maakt dat dierenartsen defensief handelen uit angst een fout te maken.

[0:43:02] Bij bijna alle vormen van tuchtrecht is er ergens wel een sprake van een drempel.

[0:43:06] Bijvoorbeeld in de vorm van een voorgesprek met onafhankelijke experts.

[0:43:09] Daarom willen we graag horen, voorzitter, hoe de staatssecretaris kijkt naar het invoeren van een voorgesprek met onafhankelijke experts.

[0:43:16] En of hij ook samen met de sector op zoek wil gaan naar de beste manier om dit te regelen, zodat er een evenwicht in klachtenafhandeling ontstaat voor dierenbezitters en voor dierenartsen.

[0:43:26] Voorzitter, dan toch nog een punt.

[0:43:28] Veel dierenartsenbezoeken komen door erfelijke ziektes of schadelijke rasgebonden aandoeningen, goed voor meer dan de helft van de consulten.

[0:43:35] De VVD wil baasjes beschermen en fokkers aanpakken, omdat een strenge aanpak van hondenrasproblematiek zowel de sector ontlast als ook die kosten voor de dierenbezitters verlaagt.

[0:43:45] Daarom pleiten we voor de invoering van een keurmerk voor gezonde hondenfok, zodat pups gesocialiseerd worden.

[0:43:51] En eerder heeft de VVD al FairDog genoemd als voorbeeld.

[0:43:54] Een keurmerk gaat helpen

[0:43:55] om te zorgen voor een goede socialisatie en om doorgefokte uiterlijke kenmerken te voorkomen.

[0:44:00] Dit gaat zowel dierenbezitters als ook dierenartsen echt helpen.

[0:44:04] En daarnaast vinden we het zinvol dat dierenartsen zijn uitgerust met een diagnose-registratiesysteem, een zogenaamde PET-scan.

[0:44:11] Dierenartsen zijn hier al goed mee bezig en waar bijvoorbeeld op basis van DNA-onderzoek erfelijke ziektes kunnen worden tegengegaan.

[0:44:17] Mijn laatste vragen, voorzitter, voor vandaag zijn dan ook.

[0:44:20] Hoe kijkt de staatssecretaris naar een keurmerk voor gezonde fok?

[0:44:24] Zou de staatssecretaris die met de markt willen uitrollen?

[0:44:27] En op welke manier kunnen we nu goed handhaven van de dieren die niet langer mogen worden gefokt en bezit?

[0:44:33] En wat wil de staatssecretaris daaraan doen?

[0:44:34] Dank u wel.

[0:44:36] Dank u wel, mevrouw van Groningen.

[0:44:37] Er is een interruptie van het lid Constitie.

[0:44:41] Ja, voorzitter, in principe mogen stroomstoothalsbanden niet worden gebruikt, maar we zien dat de politie er tegenaan loopt dat ze echt iemand op heterdaad moeten betrappen op gebruik en anders kunnen ze niet ingrijpen.

[0:44:53] Dus niet als iemand het gewoon bezit of het verkoopt.

[0:44:57] Dat leidt tot heel veel dierenleed en onmacht bij de politie.

[0:44:59] Is de VVD bereid ons te steunen om te zorgen voor ook een verbod op verkoop en bezit van stroomstoothalsbanden?

[0:45:06] Mevrouw van Groningen.

[0:45:10] Ja, voorzitter, dit is natuurlijk een heel lastig thema en ik begrijp ook dat u opkomt voor het dierenwelzijn, want dat vinden wij ook belangrijk.

[0:45:18] Tegelijkertijd hebben we in de praktijk ook gezien dat het heel goed kan werken, mits de dierbezitter dit op een juiste manier ook hanteert.

[0:45:27] Dus ik denk dat het belangrijk is om eerst uit te vragen wat nou de voor- en nadelen zijn, voordat ik iets wil gaan verbieden.

[0:45:33] Dank u wel.

[0:45:34] Wilt u nog reageren?

[0:45:37] Ja, ik houd er maar op dat mijn collega nieuw is aan deze commissie, maar het is niet voor niets dat het gebruik van stroomstoothalsbanden zwaar ingeperkt is en eigenlijk gewoon verboden is.

[0:45:47] De politie loopt er tegenaan dat ze dierenleed nu niet kunnen voorkomen, omdat het verkampen en bezit daarvan nog niet verboden is.

[0:45:53] Dus dit stelt me wel een beetje teleur van de VVD.

[0:45:56] Een ander punt is, we weten van de Raad van Dierenaangelegenheden dat je dolfijnen op geen enkele wijze dierwaardig kan houden in betonnen bakken, zoals dat nu gebeurt in het Dolfinarium.

[0:46:07] en heel veel landen, ik heb een aantal al net genoemd, Frankrijk, Canada, Mexico, België, India, Kroatië, al die landen, die hebben het gevangen houden van dolfijnen verboden en gaan het afbouwen.

[0:46:21] Is de VVD op z'n minst bereid om te kijken naar een afbouwplan?

[0:46:25] Dus ik zeg niet, laten we het morgen doen, het liefst wel, maar dat we in ieder geval naar een afbouwplan gaan, dat we naar een beschaafd Nederland gaan, waarvan we zeggen, we moeten in ieder geval toewerken naar afbouw, zodat er nooit meer een dolfijn in zo'n betonnen bak

[0:46:38] wordt vastgehouden.

[0:46:45] Ja, dank u, voorzitter.

[0:46:46] Ja, vandaag zit ik wel in Den Haag.

[0:46:49] Ja, voorzitter, laat ik ook eerlijk zijn.

[0:46:51] Ik ben nieuw in dit dossier.

[0:46:52] En dolfijn is dan weer niet mijn specialisme.

[0:46:55] Zou het over andere huisdieren gaan, dan gaat dat een stuk beter.

[0:46:58] Ik vind wel dat zeker alle dierentuinen in Nederland aan string en recht lenen al voldoen.

[0:47:04] Dat wij hier dierenwelzijn hoog in het vaandel hebben.

[0:47:06] Dus nee, ik kan u niet toezeggen dat wij zomaar een verbod gaan steunen om dolfijnen in Nederland niet mogelijk te maken.

[0:47:15] Dat kost iets, heeft nog één interruptie.

[0:47:17] Gaat uw gang.

[0:47:17] Ja, voorzitter, mijn collega is misschien wel nieuw, maar wat ik net zei, de Raad voor Dierenaangelegenheid, heeft gezegd, dit is gewoon niet waardig te doen voor dolfijnen.

[0:47:24] En los daarvan, op menselijk niveau vraag ik haar, wat vindt u er zo van?

[0:47:29] Dat die dolfijnen normaal gesproken mijlenver moeten zwemmen, sociale verbanden hebben, op een heel intelligent niveau communiceren, en nu in een betonnen bak moeten worden vastgehouden, eigenlijk vooral voor vermaak voor mensen.

[0:47:43] Wat vindt u daar gewoon op menselijk niveau van, los van uw politieke kleur?

[0:47:46] Mevrouw van Groningen.

[0:47:49] Voorzitter, ik vind het sowieso ontzettend belangrijk dat we goed voor dieren zorgen.

[0:47:53] En waar dat dan ook ter wereld gebeurt.

[0:47:56] Ik weet dat wij in Nederland streng toezien naar al onze dierentuinen en ook op het Dolfinarium, want die is inderdaad recentelijk ook in het nieuws geweest.

[0:48:04] Kijk, ik vind het prachtig om dieren het liefst in de natuur te zien, maar tegelijkertijd hebben wij met elkaar dierentuinen.

[0:48:10] Vinden mensen het ook interessant en ik vind het ook goed dat mensen dieren kunnen zien.

[0:48:15] Dat we zien hoe ze leven.

[0:48:18] Ik denk ook persoonlijk dat ik het eens ben dat het belangrijk is dat mensen ook de kans hebben om dieren in dierentuinen te zien.

[0:48:26] En als dat op een goede manier gebeurt, zoals wij dat hier in Nederland reguleren, en ik kijk daar bijvoorbeeld ook naar onze eigen diergaarde in Rotterdam, die dat op een hele mooie manier doet, die ook belangrijke fokprogramma's heeft, waardoor we ook deze dieren over de wereld in stand houden, dan kan ik alleen maar daar trots op zijn dat wij in Nederland daar op een positieve manier vanuit dierenwelzijn een aandeel aan bieden.

[0:48:48] Dank u wel.

[0:48:49] Dit was de eerste termijn van de Kamer.

[0:48:51] Ik kijk even naar rechts, naar de bewindspersonen.

[0:48:53] Heeft u al twintig minuten genoeg?

[0:48:56] half uur.

[0:48:57] Zullen we ertussen in gaan zitten?

[0:48:58] 25 minuten, dus dan gaan wij u kwart over elf gaan ververderen.

[0:49:05] Dan schors ik de vergadering.

[1:18:43] Ik heropen de vergadering en fijn dat u terug bent.

[1:18:47] Wie van u gaat het spits afbijten?

[1:18:49] De staatssecretaris.

[1:18:50] Ik geef het woord aan de staatssecretaris.

[1:18:51] Gaat uw gang.

[1:18:54] Dank u wel, voorzitter.

[1:18:57] We werken hier altijd met blokjes.

[1:18:58] Ik heb eerst een blokje diergeneeskundige zorg.

[1:19:03] Dat is denk ik vandaag het allerbelangrijkste onderwerp.

[1:19:06] En daarna doe ik de vragen, want die liepen nogal uit één, per Kamerleed.

[1:19:11] We hebben weer vier interrupties op dezelfde manier.

[1:19:15] Gaat uw gang.

[1:19:17] Voorzitter, vandaag spreken we over de zorg voor onze dieren, een onderwerp wat erg belangrijk is.

[1:19:22] En ik dank de Kamerleden echt voor hun inbreng.

[1:19:25] Dieren spelen een grote rol in het leven van mensen, ook in mijn leven.

[1:19:29] En wie een dier heeft, draagt de verantwoordelijkheid daar goed voor te zorgen.

[1:19:34] Daarbij is het van belang dat goede diergeneeskundige zorg beschikbaar is en toegankelijk is.

[1:19:40] Hierin heeft de veterinair beroepsgroep een hele belangrijke verantwoordelijkheid.

[1:19:44] Ik begrijp dat u vorige week met hen en andere partijen uit het veld het gesprek heeft gevoerd over de ontwikkelingen in de diergeneeskundige zorg en ook over de vraag of het stelsel nog voldoende is toegerust.

[1:19:58] Dat zijn uiteraard relevante vragen waar ik samen met de beroepsgroep ook al geruime tijd aan werk.

[1:20:05] Over de voortgang heb ik uw kamer gisteren per brief geïnformeerd.

[1:20:09] In het bijzonder dank ik een groot deel van de Kamer vandaag voor hun voorstellen in het zogenaamde Dierendagakkoord.

[1:20:17] Het zijn stuk voor stuk voor mij zeer herkenbare thema's en ik deel met u dat we op deze thema's stappen moeten zetten.

[1:20:25] Daar werk ik hard aan, samen met de betrokken organisaties en sectoren.

[1:20:30] Uw voorstellen ga ik daarbij goed bezien en op een aantal thema's zal ik mijn beantwoording straks specifieker ingaan.

[1:20:40] Ik wil eerst stellen, voorzitter, we hebben in Nederland goede diergeneeskundige zorg van kwaliteit waar we trots op kunnen zijn.

[1:20:48] We zien echter dat er de laatste jaren grote veranderingen hebben plaatsgevonden en die hebben ook geleid tot een sterke professioneeringsslag en een hoger niveau van zorg.

[1:20:58] Daar hebben zowel het dier als het eigenaar de praktijk

[1:21:01] en de professional baat bij gehad.

[1:21:04] Tegelijkertijd is de markt en de zorg zodanig veranderd dat er nieuwe vragen en knelpunten binnenkomen, die de Kamer ook heeft benoemd, aan waar we samen aan moeten werken voor goede oplossingen.

[1:21:17] De afgelopen jaren heb ik samen met de partijen uit het veld gewerkt aan een verder toekomstig bestendig maken van de diergeneeskundige zorg.

[1:21:25] Onze inzet hebben we mede bepaald op basis van een drietal onderzoeken die ik heb laten uitvoeren naar de arbeidsmarkt, de organisatie van de diergeneerskundige zorg en de prijsontwikkeling.

[1:21:38] Een belangrijke aanbeveling uit het berenschotonderzoek was de ontwikkeling van een nieuwe centrale beroepsorganisatie die de veterinaire professional ondersteunt in zijn vak en helpt de kwaliteit van de zorg beter te borgen.

[1:21:53] Twee jaar geleden ben ik daarom samen met de beroepsgroep een proces gestart onder leiding van een onafhankelijke kwartiermaker waarin gewerkt is aan een visie en ontwerp voor een nieuwe beroepsorganisatie.

[1:22:05] En ik ben blij dat de beroepsverenigingen voor dierenartsen, paraveterinairen en dierfysiotherapeuten recent hebben aangekondigd de krachten te bundelen in een nieuwe federatie

[1:22:17] die per 1 juli 2026 wordt opgericht.

[1:22:22] Een belangrijk en uniek resultaat in een voorheen versnipperd veld waarmee de beroepsgroep een stevige basis legt voor zelfregulering, zoals de ontwikkeling van professionele standaarden die de dierenarts ondersteunen bij de uitoefening van zijn vak.

[1:22:38] Tevens heb ik in samenspraak met het veld het diergeneeskundig register vernieuwd, zodat het gebruiksvriendelijker is en aan de wensen van de toekomst kan voldoen.

[1:22:49] Vertrouwen van diereneigenaren in de diergeneeskundige zorg is essentieel en diereigenaren moeten erop kunnen vertrouwen dat bijvoorbeeld een dierenarts bevoegd is om zijn vak uit te oefenen.

[1:23:01] Het register voor diergeneeskundigen vormt hiervoor de basis.

[1:23:05] Daarnaast verken ik op dit moment samen met de beroepsgroep een herregistratieplicht waarmee diergeneeskundigen... We gaan even schorsen in verband met een klein probleempje.

[1:23:25] Zolang het licht nog blijft branden.

[1:23:29] Ja, niet met je handen in hè.

[1:23:35] Ja, we gaan even schossen.

[1:24:00] Weet iemand waar de stoppenkast zit?

[1:28:48] Dankjewel.

[1:47:06] Wij hervatten deze spannende bijeenkomst.

[1:47:10] Even een mededeling van huishoudelijke aard.

[1:47:12] Dankzij de snelle hulp van de technische dienst staat op dit gedeelte geen spanning meer.

[1:47:20] De microfoons doen het allemaal wel en het kabinet staat nog wel onder spanning.

[1:47:25] Dus ik verzoek de staatssecretaris om zijn betoog voor te zetten.

[1:47:29] Gaat uw gang.

[1:47:31] Dank u vriendelijk.

[1:47:32] ...na deze stroomstootdemonstratie.

[1:47:36] Ik was bezig met mijn werkzaamheden... ...die ook best goed in het Dierendagakkoord passen.

[1:47:43] Ik was gebleven bij de herregistratieplicht... ...waarmee diergeneeskundigen hun bekwaamheid periodiek moeten aantonen... ...en hiermee wordt de kwaliteit beter geborgd... ...en krijgen we een beter beeld van de beroepsgroep... ...waardoor het arbeidspotentieel beter kan worden beneurd.

[1:47:59] Vanwege de hoge werkdruk...

[1:48:01] En het ervaren tekort aan dierartsen zet ik mij ook in voor het zo goed mogelijk benutten van het overige arbeidspotentieel.

[1:48:09] In dit verband heb ik deze zomer een vrijstellingsregeling voor paraveterinair gepubliceerd.

[1:48:15] Deze biedt de mogelijkheid voor paraveterinairen die voldoende aan de huidige eisen maar een diploma haalden onder oude wetgeving om weer bevoegd aan het werk te kunnen.

[1:48:25] En hier wordt goed gebruik van gemaakt.

[1:48:28] Ook verken ik met het veld een mogelijke herverdeling van bevoegdheden binnen de diergeneeskundige sector.

[1:48:34] Het delegeren van taken van de dierenarts naar een paraveterinaire is een van de mogelijkheden om de werkdruk te verlagen en mogelijk ook kosten te besparen.

[1:48:44] De eerste stap is hiervoor gezet.

[1:48:46] Uit een eerste inventarisatie lijkt er binnen de geldende wetgeving meer ruimte dan er nu in de praktijk wordt benut.

[1:48:54] Dit komt bijvoorbeeld door technologische ontwikkelingen.

[1:48:58] Ik ben hierover met de beroepsgroep in gesprek en zij bekijken hoe deze ruimte beter benut kan worden in de praktijk.

[1:49:04] Als tweede stap kijk ik naar mogelijke verruimingen en aanpassingen van wettelijke bevoegdheden.

[1:49:09] Hiervoor start ik dit najaar een onderzoek naar het bevoegdhedenstelsel.

[1:49:14] Concreet onderdeel van dit onderzoek is de verkenning van nut en noodzaak van een hbo-opleiding en een hbo-functie in het veld.

[1:49:22] Ook hier is voor de beroepsgroep een grote rol weggelegd.

[1:49:26] En voor het eind van dit jaar zal ook de evaluatie van het tuchtrecht starten.

[1:49:32] Daarbij onderzoeken we met de beroepsgroep of het tuchtrecht het gewenste effect heeft, namelijk het waarborgen van de kwaliteit van de veterinaire gezondheidszorg en het bevorderen

[1:49:43] van een goede en zorgvuldige beroepsuitoefening.

[1:49:47] Ik verwacht de resultaten eind 2026 met uw Kamer te kunnen delen.

[1:49:52] Als laatste noem ik het onderzoek naar de prijsontwikkeling in de diergeneeskundige zorg dat ik heb laten uitvoeren.

[1:49:59] Naar aanleiding van de resultaten heb ik samen met de minister van Economische Zaken, de ACM en de beroepsgroep een stevige aanpak geformuleerd gericht op een concurrerende markt en een consument die weet voor welke zorg hij kan kiezen

[1:50:13] en tegen welke kosten?

[1:50:15] Hier kom ik in mijn beantwoording straks op terug.

[1:50:18] En dan begin ik nu aan de vragen, voorzitter.

[1:50:22] Allereerst mevrouw Beckerman, omdat die het initiatief heeft genomen, ook voor het mooi akkoord.

[1:50:28] Ik ben het met u eens dat er goede wetgeving moet zijn die nodig is voor goede huisdierenzorg.

[1:50:34] Het Dierendagakkoord verwijst dat wij als Nederland weinig hierin zouden reguleren, bijvoorbeeld

[1:50:42] of er wel geen orde in de wet is vastgelegd of de wijze waarop de bevoegdheden zijn gereguleerd.

[1:50:48] Daar vroeg uw Kamer naar.

[1:50:50] Nederland heeft geen orde, maar heeft qua bevoegdheden bijvoorbeeld meer gereguleerd dan andere Europese lidstaten.

[1:50:57] Naast het beroep dierenarts hebben wij ook andere beroepen, zoals de paravetrinair gereguleerd, die diergeneeskundige handelingen mag uitvoeren.

[1:51:07] In andere landen zijn deze bevoegdheden

[1:51:09] alleen voorbehouden aan een dierenarts.

[1:51:13] De Nederlandse wetgeving biedt daarmee ruimte om taken te verdelen en dierenartsen te ontlasten.

[1:51:19] Zoals ik al eerder aangaf, werk ik met partijen uit het veld

[1:51:23] aan het verder toekomstig bestendig maken van de diergeneeskundige zorg en daarin wegen we ook goed af of er nieuwe wetgeving nodig is gezien alle ontwikkelingen van de veranderende markt en zorg.

[1:51:36] Zo verken ik met de beroepsgroep de invoering van een herregistratieplicht voor diergeneeskundigen in de wet.

[1:51:42] Ook voer ik, zoals ik net al zei, een evaluatie uit voor het tuchtrechtstelsel om te bezien of de regelgeving nog voldoet.

[1:51:49] En met het veld doe ik onderzoek naar mogelijke verruiming en aanpassing van de wettelijke behoefteheden.

[1:51:55] En dit geldt ook voor de dierenambulances.

[1:51:58] Hiermee werken we dus aan een versterkte regulering van de zorg waar uw Kamer naar vraagt.

[1:52:03] Tegelijkertijd zeg ik ook tegen uw Kamer dat niet alles wettelijk gereguleerd hoeft te zijn om goed te werken in de praktijk.

[1:52:13] Uw Kamer vraagt naar een orde.

[1:52:15] In het proces om te komen tot een nieuwe gezamenlijke beroepsorganisatie zijn met de beroepsgroep verschillende organisatievormen afgewogen, waaronder ook een publiekelijk rechtelijk gereguleerde orde.

[1:52:28] Een orde

[1:52:29] is een publiek-rechtelijke bedrijfsorganisatie die wordt ingesteld bij wet.

[1:52:34] Bij wet worden de taken van het PBO geregeld die zich primair richten op de publieke belangen.

[1:52:41] Naast de taken wordt ook de inrichting van de beroepsorganisatie, de samenstelling en de bevoegdheid van het bestuur en het toezicht op de PBO in de wet geregeld.

[1:52:52] De overheid heeft daarbij de regie.

[1:52:55] Het is nu zeer de vraag of een PBO de organisatievorm is die past bij de veterinaire beroepsgroep.

[1:53:02] Een PBO heeft als openbaar lichaam namelijk een overheidstaak die gericht is op het algemeen belang en geen andere taken als private belangenbehartiging van de beroepsgroep.

[1:53:13] Het ontwikkelen van beroepsstandaarden valt hier bijvoorbeeld niet onder, terwijl dat wel een belangrijke opgave is voor de beroepsgroep die ze ook willen oppakken.

[1:53:24] De beroepsverenigingen bundelen hun krachten nu in een federatie en deze biedt een stevige basis voor zelfregulering en pakt de kerntaken op, zoals de toegankelijkheid en organisatie van de spoedzorg,

[1:53:39] en de ondersteuning van professionals door het ontwikkelen van standaarden.

[1:53:44] Deze organisatievorm past bij het Nederlandse veterinair veld waarbij de behoefsgroep zelf haar verantwoordelijkheid neemt.

[1:53:53] Ik ondersteun die en bezie welke rol de federatie kan spelen bij de uitvoering van de wettelijke taken, bijvoorbeeld een herregistratieplicht.

[1:54:03] Kortom, ik zet mij in voor goede diergeneeskundige zorg en kijk daarbij naar wat nodig is voor de toekomst

[1:54:09] en wat werkt in de praktijk zowel in het bestaande als de nieuwe regelgeving.

[1:54:22] Er is een interruptie van mevrouw van der Plas.

[1:54:27] Ja, voorzitter.

[1:54:28] De staatssecretaris had het ook over dierenambulances.

[1:54:31] Ik wil dat even verbreden ook naar de landelijke inspectiedienst dieren.

[1:54:37] Ja de toezicht en handhaving op dierenwelzijn die is verdeeld over heel erg veel partijen.

[1:54:41] De NVWA, de politie, het openbaar ministerie, justitie en veiligheid, LVVN, nou het RVO, IBG, LID en dat is best wel inefficiënt.

[1:54:53] Heel veel overleg, heel veel traagheid in de aanpak en uiteindelijk ook overbelasting van de inspecteurs op straat.

[1:54:59] En mijn vraag aan de staatssecretaris, hoe kan dit

[1:55:02] efficiënter worden georganiseerd om die versnippering te verminderen en de werklast van de inspecteurs te verlichten.

[1:55:08] En voor al die organisaties zeg ik er maar even bij, die hebben heel veel andere taken, maar de Landelijke Inspectiedienst Dieren, daar is de hoogste prioriteit dierenwelzijn en die anderen hebben dus andere prioriteiten.

[1:55:24] De staatssecretaris.

[1:55:26] Ik meen dat ik die vraag al eerder gehoord heb en ik

[1:55:29] Ik heb net gezegd, ik kom op al uw vragen terug per Kamerleed.

[1:55:32] Dus ik denk dat ik daar straks op terugkom als u het goed vindt.

[1:55:35] Dank u wel.

[1:55:36] Mevrouw van Groningen, had u een vraag in dezelfde stijl?

[1:55:38] Ja, ik was nog niet klaar, want ik wilde de vraag van mevrouw van Groningen nu doen over het diersenskundige zorg.

[1:55:46] Oké, vervolg de betoog.

[1:55:49] Dank u, voorzitter.

[1:55:50] Nee, het is niet een vraag die ik gesteld heb in de eerste termijn, maar u had het inderdaad net over de dierenambulance.

[1:55:54] Er is net een vraag gesteld, maar toen wij er om de tafel hadden, toen was Gerrit hier van de dierenambulance en ik vroeg hem welke belemmeringen hij ondervond in zijn werk en hij gaf aan dat hij wel 17 vergunningen moet aanvragen

[1:56:07] om zijn werk te kunnen uitvoeren.

[1:56:09] Ik was daar echt door geschrokken.

[1:56:11] En ik vind het aan ons als overheid om te faciliteren en dit soort belemmeringen zoveel mogelijk weg te nemen.

[1:56:16] Dus de vraag is eigenlijk, bent u hiervan op de hoogte en kunnen wij daar niet wat aan doen?

[1:56:21] Dat een dierenambulance in ieder geval niet 17 vergunningen hoeft aan te vragen.

[1:56:24] Dank u wel, staatssecretaris.

[1:56:26] Ja, ik hoor u mevrouw van Groningen en ik vind dat ook heel erg veel.

[1:56:29] U weet dat wij als kabinet ook, en dat is uw partijgenoot, een project hebben gestart

[1:56:36] waarbij we 500 regels willen afschaffen.

[1:56:39] Dus ik kan me voorstellen dat deze hiervoor in aanmerking komt.

[1:56:45] Dank u wel, vervolgt u me toch.

[1:56:47] Dan had u mevrouw van Groningen een vraag over terugrecht dierenartsen.

[1:56:51] Terugrecht in de dierenzorg, hoe kijkt de staatssecretaris naar een voorgesprek met onafhankelijk experts en samen met de sector wil werken aan een goede klachtafdeling?

[1:57:00] Ik laat, zoals ik net al zei, tuchtrecht evalueren en we bekijken daarbij of het tuchtrecht het gewenste effect heeft.

[1:57:06] De kwaliteit van de veterinair gezondheidszorg waarborgen.

[1:57:10] en goede zorgvuldige beroepsuitoefening bevorderen.

[1:57:14] Hierin neem ik ook de mening van experts mee.

[1:57:17] Daarin wordt ook meegenomen of bijvoorbeeld, waar u naar verwees, een klachtenprocedure, een voorportaal van het tugrecht, kan helpen om het doel van het tugrecht te dienen en zo de drempel te verhogen.

[1:57:29] Ik verwacht het resultaat van deze evaluatie eind 2026 met uw Kamer te kunnen delen.

[1:57:38] Dan had ik vragen van... ...heb ik even, er zijn verschillende vragen over de spreeklijn prijsregelering.

[1:57:50] En die waren van de SP verschillende en van PVDA GroenLinks.

[1:57:55] Kijk, voorop staat als er iets met je dier is moet een goede zorg beschikbaar zijn en je moet een goede keuze kunnen maken voor een praktijk en een behandeling waarbij je niet overvallen wordt door hoge kosten.

[1:58:07] Ik dank dus alle partijen voor dit breed gedragen dierendagplan en ik herken de zorg van de Kamer en werk daar ook aan.

[1:58:16] SP, PVV, VVD en BBB hebben verschillende vragen gesteld over prijsmaximering, met name in de spoedzorg en maatregelen om de betaalbaarheid te garanderen.

[1:58:27] Voor een goed beeld van de feitelijke prijsontwikkeling in de markt heb ik onderzoek laten uitvoeren.

[1:58:33] Over de resultaten heb ik u op 3 april geïnformeerd.

[1:58:36] Ik heb serieuze zorgen inderdaad over de prijsontwikkelingen in de spoedzorg, de toenemende rol van ketens daarin en de mogelijke gevolgen voor concurrentie en keuzevrijheid.

[1:58:47] Dit vraagstuk vergt een stevige inzet van alle betrokken partijen en ik heb daarom overleg gevoerd met de beroepsgroep, de ACM en de collega's van EZ.

[1:58:58] Wij voeren de volgende acties uit.

[1:59:00] De ACM doet onderzoek naar de marktwerking, concurrentie, keuzevrijheid en de rol van de ketens.

[1:59:06] De veterinaire beroepsgroep werkt aan een professionele standaard spoedzorg met afspraken over een betere organisatie, beschikbaarheid en toegankelijkheid van de spoedzorg.

[1:59:18] Een professionele standaard transparantie over tarieven en behandelingsmogelijkheden.

[1:59:23] Het is belangrijk dat de consument weet welke verschillende behandelingen er zijn en wat die kosten.

[1:59:30] zodat hij zelf een keuze kan maken en op die manier de kosten kan beperken.

[1:59:35] Een plan van aanpak voor behandelingsrichtlijnen waarmee het onafhankelijk handelen van de veterinair professioneel wordt versterkt en ik ondersteun dit financieel.

[1:59:44] Ik verwacht de resultaten van deze acties van de beroepsgroep in de eerste helft van 2026.

[1:59:52] Prijsreguleren.

[1:59:53] In dit verband heeft de Kamer verschillende moties aangenomen die vragen om deze prijsregulering.

[1:59:59] Regulering.

[2:00:01] Voordat je echt een zo verregaande interventie is, is een stevige onderbouwing nodig.

[2:00:08] Het is daarom belangrijk een goed beeld te krijgen van deze specifieke markt en de mogelijke problemen die er spelen om tot passende nationale oplossingen te komen.

[2:00:18] Dat is niet afhankelijk van Europa, zoals mevrouw Bromet aangaf.

[2:00:22] Het onderzoek naar de prijsontwikkeling was een belangrijke eerste stap

[2:00:26] ACM doet nu onderzoek naar het functioneer van de markt, met name in de spoedzorg, en komt voor het einde van dit jaar, daar werd ook verschillende keer naar gevraagd, met aanbevelingen.

[2:00:37] De minister van EZ en ik hebben dit ACM-onderzoek nodig om tot een zorgvuldig onderbouwbesluit te komen over de aanvullende maagregelen.

[2:00:48] Ter voorbereiding hierop heb ik samen met de minister van Economie, Zaken en Analyse gemaakt van de kaders voor een impact van prijsregulering.

[2:00:57] Hierover heb ik u recent per brief geïnformeerd.

[2:01:00] Wanneer het ACM-onderzoek gereed is, zal ik samen met mijn collega van EZ uw kamer over de uitkomsten en de vervolgaanpak informeren.

[2:01:12] Dan had mevrouw Beckerman nog een vraag.

[2:01:15] over bevoegdheden van de ACM.

[2:01:26] Ja, voorzitter, dank aan de staatssecretaris voor de heldere antwoorden.

[2:01:30] Er komen gewoon een aantal dingen aan.

[2:01:33] En tegelijkertijd is deze zorg van de Kamer natuurlijk ook al een oude.

[2:01:37] In 2022 bij de begroting dienen we het voorstel in voor de begroting van 2022.

[2:01:43] Dat was dus in 21 voor het onderzoek.

[2:01:46] Toen bleek eigenlijk dat die zorgen van de Kamer terecht waren toen dat onderzoek uitkwam, want inderdaad die tarieven waren harder gestegen dan de inflatie en bij de spoedzorg drieënhalf keer zo snel.

[2:01:58] Met ook grote uitschieters en waarbij sommige ketens echt 40% hogere prijzen vragen, waardoor mensen echt knel komen te zitten.

[2:02:06] Dat is nu al enkele jaren geleden.

[2:02:08] En ik vind het heel mooi dat de staatssecretaris, en dat is allemaal terecht, al die onderzoeken noemt die er aankomen.

[2:02:14] Maar onze vraag is eigenlijk, is de staatssecretaris het met het Dierendagakkoord eens dat het goed is om ook echt die grote prijsstijgingen

[2:02:23] maximumtarieven nu snel te gaan overwegen?

[2:02:27] En zo ja, hoe snel kan dat ingevoerd worden nadat dat ACM-onderzoek gereed is?

[2:02:33] Want we wachten nu natuurlijk ook al wel lang op allerlei onderzoeken.

[2:02:38] De staatssecretaris.

[2:02:41] Mevrouw Beckerman, ik ga één ervaring met u delen.

[2:02:45] Ik ben iets meer dan een jaar bewindspersoon en

[2:02:49] Ik wil niet zeggen dat ik u deze lauterende ervaring toewens, maar een wet vergt tijd.

[2:02:56] En dat is natuurlijk de volgende stap als het ACM-onderzoek duidelijk met aanbevelingen komt zoals u die wenst.

[2:03:05] En dat moet dan in een AMVB gegoten worden.

[2:03:07] Dus dat gaat nog wel even duren, inderdaad.

[2:03:10] Daar kan ik ook niks aan doen.

[2:03:11] Maar ik ga nog niet vooruit lopen op de uitkomst van het onderzoek.

[2:03:14] Het zou mij verbazen, want ik ben het met u eens, wat uit mijn eigen ecologische onderzoek al is gekomen, dat met name in de spoedzorg er te weinig keuze was en dat, wat u ook zegt, sneller gestegen was met 3,5 procent dan de inflatie.

[2:03:32] Maar juist vanwege dit antwoord van de staatssecretaris, een wet vergt tijd, stellen wij deze vragen en sluiten we dit akkoord.

[2:03:42] Want als we elke keer gaan wachten, want onderzoek kost tijd, wetgeving kost tijd en dat betekent dat we nu al heel veel jaren zien dat dieren in de knel komen, baasjes in de knel komen, maar ook dierenartsen zelf.

[2:03:55] Die zeggen, ik vind dit niet meer te doen.

[2:03:58] Dit werkt niet meer te doen.

[2:03:59] Er zijn dierenartsen die uitstappen en in hun eigen praktijk beginnen of afhaken.

[2:04:03] En daarom vragen we aan de staatssecretaris, omdat we weten dat wetgeving tijd kost om alvast te zorgen dat die wetgeving wordt voorbereid.

[2:04:12] En daarom was mijn eerste vraag ook.

[2:04:14] Deelt de staatssecretaris nu we dat hele stapeltje onderzoeken hebben, maar ook alle praktijkervaringen, dat er ingegrepen moet worden?

[2:04:21] En zo ja, wil hij vast aan de slag gaan met voorbereiding?

[2:04:24] Omdat het zoveel tijd kost en we geen tijd meer te verliezen hebben.

[2:04:29] De staatssecretaris.

[2:04:30] Ik wil u zeker toezeggen dat wij ons op alles voorbereiden zodat het allemaal zo snel mogelijk kan verlopen.

[2:04:36] Maar ik hoop dat u ook gehoord heeft waar ik nu al mee bezig ben.

[2:04:39] Even los van het ACM.

[2:04:41] En ik ben erg blij dat ik tot één beroepsgroep ben gekomen.

[2:04:46] En wij proberen daar ook gewoon duidelijk, transparant,

[2:04:52] standaarden te ontwikkelen, waarbij ook de consument al weet, als hij iets gaat doen, wat dat zal gaan kosten.

[2:05:00] Het hangt niet alleen van de ACM af, zou ik willen zeggen, wat er nu uitkomt.

[2:05:05] We zijn nu al bezig om meer transparantie met de beroepsgroep te creëren, zodat men niet zomaar een prijs kan vragen.

[2:05:20] Dank u wel.

[2:05:21] Als er verder geen interrupties zijn, dan verzoek ik u uw betoog te vervolgen.

[2:05:28] Kan de ACM extra bevoegdrijden krijgen, vroeg mevrouw Beckerman ook nog.

[2:05:34] Dat behoort primair tot de portefeuille van de minister van EZ, maar u heeft misschien al gezien dat wij ook nadenken over, zoals het hoort, een in col-mogelijkheid.

[2:05:45] Waar, hè?

[2:05:48] Col-1.

[2:05:49] Oh, sorry, ik draaide het om.

[2:05:50] Waarbij ook gekeken kan worden naar kleinere overnames, omdat die ook een verstorend effect op de markt zouden kunnen hebben.

[2:06:00] We keken ook naar de bevoegdheden van de ACM en of die daar ook bij ingezet kan worden.

[2:06:07] Het antwoord is ja.

[2:06:12] U heeft twee lange interrupties gehad, van beide een minuut.

[2:06:17] Dus die tellen dubbel, dan bent u op vier.

[2:06:20] Nou, dat gaat hard.

[2:06:26] Er wordt gevraagd om een tijdspad, staatssecretaris.

[2:06:28] Kunt u dat geven?

[2:06:31] Een tijdspad waarvoor?

[2:06:32] Dat moet ik dan even weten.

[2:06:35] Het onderzoek naar die call-in.

[2:06:42] Zit dat niet in het onderzoek van de ACM?

[2:06:48] Het resultaat wordt eind dit jaar bekend en de reactie komt spoedig daarna natuurlijk van ons.

[2:06:56] Ja, helder.

[2:06:57] Vervolg te betalen.

[2:06:58] Dan ga ik nu naar de vragen van lid Kostiets.

[2:07:02] Ik dank ook haar aandacht voor de dieren, dat waardeer ik.

[2:07:05] En zoals gevraagd ga ik in op de vijf punten die u opnoemt in uw plan.

[2:07:10] En ik onderschrijf dat ik het ook belangrijke punten vind en daar zet ik me ook voor in.

[2:07:15] U geeft aan impuls aankopen te willen voorkomen door de online handel van dieren aan banden te leggen.

[2:07:22] Ik deel dat het belangrijk is dat elk dier niet in impuls gekocht moet worden.

[2:07:26] Een eigenaar moet goed geïnformeerd en op een verantwoordelijke wijze een dier aanschaffen.

[2:07:30] Uit onderzoek blijkt dat het merendeel van de mensen nadenkt.

[2:07:34] of informatie inwindt voordat zij tot aanschaf overgaan.

[2:07:37] Het beperken van de online handel is een vergaande maatregel.

[2:07:41] Ik wil eerst inzetten op andere maatregelen, zoals voorlichting, door middel van een campagne die ik in oktober lanceer over bewust kiezen, maar ook met wetgeving door het verbieden van bepaalde kenmerken, wat ik per 1 januari ga doen met de naaktkatten en de vouworkatten.

[2:07:59] Punt 2.

[2:08:00] U geeft aan een afbouwplan te willen voor het houden van dolfijnen.

[2:08:05] Zoals u weet ben ik een traject begonnen waarin we de regelgeving rondom dierentuinen toekomstig bestendig willen maken.

[2:08:13] Het welzijn van de gehakte dieren staat hierin centraal en als het blijkt uit het beoordelen van een vergunningsaanvraag dat hier niet aan kan worden voldaan, zoals de mogelijkheden voor het uiten van natuurlijk gedrag, wordt er geen vergunning verleend.

[2:08:27] De welzijnseisen waaraan dierentuinen gehouden worden gaan met de tijd mee en worden steeds strenger.

[2:08:32] Als deze eisen zo hoog worden dat het voor een dierentuin niet meer rendabel is om aan te voldoen, zullen er ook minder dolfijnen gehouden worden.

[2:08:41] De heer Alman heeft een interruptie.

[2:08:42] Ja, nog over de vorige antwoord, voorzitter.

[2:08:46] Over internethandel en handel.

[2:08:48] En het is mooi dat nu een actieprogramma staat en weer voorlichting, maar dat is weer zo soft, dat is weer zo half.

[2:08:53] Iedereen weet zo onderhand dat de illegale handel via internet, marktplaats voorop, enorm is en dat daar het grote probleem zit.

[2:09:03] Kan het niet, of wil de staatssecretaris het niet doen, van als wij niet andere maatregelen nemen dan dat we nu doen, dan gaan we het probleem echt niet oplossen.

[2:09:12] De staatssecretaris.

[2:09:14] Meneer Holman, ik heb meerdere samenwerkingsafspraken gemaakt met marktplaats, die ook worden gebruikt bij het Toezicht.

[2:09:20] Een van de maatregelen die Marktplaats heeft genomen is verkopers laten betalen voor de plaats van advertentie.

[2:09:27] De NVWA... Ik was nog niet klaar.

[2:09:31] De NVWA voordert bij mogelijke overtredingen de betaalgegevens en de advertentiehistorie van de adverteerders.

[2:09:38] De NVWA gebruikt deze gegevens om potentiële overtreders te identificeren om handhavend op te treden.

[2:09:46] Kopers en verkopers worden voorgelicht over welzijn

[2:09:49] en wettelijke verplichtingen, dus waar ze op moeten letten bij de aanschaf van een hond of kat.

[2:09:55] Daarnaast informeert Marktplaats verkopers op de wettelijk geldende verplichtingen, bijvoorbeeld chippen en paspoort.

[2:10:03] Afgesproken is dat de NVWA advertenties die niet voldoen aan deze wet en regelgeving kan laten verwijderen en Marktplaats bij herhaaldelijke overtreding kan verzoeken preventieve maatregelen te nemen.

[2:10:17] De NVWA

[2:10:18] Meneer Holman heeft op regelmatige basis overlegd met Marktplaats waarbij gesproken wordt welke aanvullende preventieve maatregelen nodig zijn.

[2:10:30] Dat is een interruptie.

[2:10:31] Ja, meneer Holman eerst.

[2:10:33] Ja, theoretisch klopt het verhaal van de staatssecretaris helemaal, maar wie ook hoort is het verbod op handel, verbod op fokken.

[2:10:42] Uit het buitenland komen nog heel veel dieren hierheen via Marktplaats.

[2:10:47] worden heel veel beesten verhandeld.

[2:10:49] En het kan mooi kosten, maar als jij 10 euro voor een advertentie moet betalen over een hond die 600 of 800 euro kost, dan is dat natuurlijk peanuts.

[2:10:58] De staatssecretaris.

[2:11:01] Ja, er is ook een grens aan mijn bevoegdheden om in te grijpen op een marktplaats.

[2:11:06] We maken daar duidelijke afspraken over.

[2:11:08] En het spijt me als ik die niet voldoende vind.

[2:11:12] Het lid Kostic heeft ook nog een interruptie.

[2:11:14] Voorzitter, de staatssecretaris hoeft alleen maar even naar de marktplaats te kijken en ziet meteen allerlei malefiede praktijken.

[2:11:21] Dat gebeurt aan de lopende band.

[2:11:23] Ik wil de staatssecretaris vragen, het kan juridisch om die onlike marktplaatsen, om daar het verkopen van dieren te verbieden.

[2:11:31] Ik wil hem toch graag vragen om dat ook gewoon te doen.

[2:11:34] De staatssecretaris.

[2:11:36] Ja, ik begrijp dat juist door die afspraken krijgen we steeds meer beter kijk op wat er zich daar afspeelt.

[2:11:42] Dus ik zou zeggen, geef dat een kans.

[2:11:47] Vervolgt uw betoog, staatssecretaris.

[2:11:50] Even kijken.

[2:11:51] Ik was, dacht ik, beleefd bij het afbouw van de dolfijnen.

[2:11:59] Ik was nu aan punt drie.

[2:12:01] U wil een verbod op het bezit en handel in stroomstoothalsbanden.

[2:12:08] Er is nog een interruptie van het lid Kostic.

[2:12:11] Over het vorige punt, we geven het al jarenlang een kans en het werkt niet.

[2:12:14] Maar over de dolfijnen, de Raad van Dierenaangelegenheden heeft al gezegd, je kan zulke dieren niet in gevangenschap behouden op een dierwaardige manier.

[2:12:22] De vergunningen hebben daar nu niets mee te maken.

[2:12:24] Het is gewoon gebaseerd op de wetgeving dat dan niet past bij de ethiek die we met z'n allen zouden willen.

[2:12:29] En mijn simpele vraag aan de staatssecretaris, als zelfs India het kan verbieden, omdat ze denken, jongens, dit kan toch niet.

[2:12:37] Dolfijnen, intelligente dieren houden in betonnen bakken.

[2:12:40] Dat heeft niks met educatie te maken.

[2:12:42] Ze vertonen dan geen natuurlijk gedrag.

[2:12:43] Je leert er niets van.

[2:12:44] Waarom zegt de staatssecretaris niet, jongens, natuurlijk gaan we dat regelen in een beschaafd land als Nederland.

[2:12:50] In ieder geval een plan maken om het af te bouwen.

[2:12:52] Is hij in ieder geval bereid om daarover na te denken of heeft hij weer een motie nodig?

[2:12:56] De staatssecretaris.

[2:12:59] Het gaat me te ver om een motie te vragen, maar ik heb aangegeven wat het beleid is voor de dierentuinen en

[2:13:07] Daar blijf ik echt bij.

[2:13:09] En u heeft ook gezien dat het afgelopen jaar N-VA al twee keer heeft ingegrepen, maar door de rechter is teruggefloten, omdat men toch vond dat, ondanks het feit dat wij vonden dat er iets niet in orde was met de dierpresentatie, dat de rechter daar anders over besloot.

[2:13:27] Dus ik luister het vrij nauw.

[2:13:31] Ja, u heeft al een dubbele, maar u mag nog een keer, mevrouw Kassitz.

[2:13:35] Ja voorzitter, de rechter houdt zich gewoon aan de wet en de wet is dus nu niet kloppend.

[2:13:39] Ik vraag aan de staatssecretaris, vindt hij serieus dat hij moet achterblijven achter landen als India, Mexico, Frankrijk, ook Europese landen die het verbinden?

[2:13:49] Vindt hij dat een wenselijke situatie?

[2:13:50] De staatssecretaris.

[2:13:53] Ik denk dat ik er moeite mee heb als u India en Nederland over één kam scheert, als we het over dierwelzijn hebben, want dan denk ik dat wij toch heel veel beter doen.

[2:14:05] U weet dat u met een jongen praat die over de hele wereld gezworven heeft.

[2:14:10] En ik moet zeggen dat wat dat betreft ik toch nog steeds trots ben op dit land, hoe wij met dierenwelzijn omgaan in vergelijking met heel veel andere landen.

[2:14:21] Maar ik ben bezig met, als u weet, een toekomstvisie voor dierentuinen.

[2:14:25] Dat heb ik net al in het antwoord gezegd.

[2:14:27] En dat zal inhouden dat we steeds strenger gaan worden en ook strenger gaan kijken naar het dierenwelzijn van dieren.

[2:14:34] Maar verder kan ik niet.

[2:14:36] Dank u wel, vervangt uw betoog, staatssecretaris.

[2:14:38] Dan mag ik een beetje aandringen op spoed, want we hebben nog drie kwartier.

[2:14:43] U wilt ook een verbod op het bezit van handel in stroomstoothalsbanden.

[2:14:47] Voor een dergelijke beperking van het vrij verkeer vergoederen moet worden verdaan aan de eisen van noodzakelijkheid en evenredigheid.

[2:14:54] Dat is vooralsnog niet het geval.

[2:14:56] De evaluatie van het verbod op het gebruik van stroomhalsbanden bij honden zal deze maand nog starten.

[2:15:02] Wanneer de evaluatie hier aanleiding toegeeft, zal ik een verbod op het bezit van stroomhalsbanden opstellen.

[2:15:09] Punt 4.

[2:15:10] U wil een verbod op weerhaken.

[2:15:12] Op dit moment is er geen bepaling in de visserij over weerhaken bij hengelen.

[2:15:16] Wel is het mogelijk om lokaal afspraken te maken over het gebruik van weerhaken tussen degenen die het visrecht uitgeven

[2:15:23] en sportsvisserij in Nederland.

[2:15:25] In Amersfoort is dit bijvoorbeeld al gedaan.

[2:15:27] Ik ben daarom ook nog niet van plan een bepaling hierover op te nemen in de wet.

[2:15:33] Interruptie van het lid Kostic.

[2:15:34] Ja, voorzitter, er moet voor de dieren niet uitmaken in welke gemeente ze verblijven of ze worden beschermd tegen dit soort dierenleed.

[2:15:41] Inderdaad, Amersfoort heeft onder leiding van de Partij voor Dieren daar dit geregeld.

[2:15:44] Ik vraag ook hierin de verantwoordelijkheid van de staatssecretaris om dit ook landelijk te regelen.

[2:15:49] De staatssecretaris.

[2:15:52] Ik ben dat vooralsnog nog niet van plan, omdat er andere mogelijkheden bestaan.

[2:15:57] U vroeg als laatste om samen met kopgroep van landen in EU met België voor de afschaffing van de btw-dierenszorg.

[2:16:05] Het verlagen van btw-tarieven behoort tot de portefeuille van de staatssecretaris van Financiën.

[2:16:11] In de Europese richtlijn voor btw-tarieven is een lijst van goederen en diensten opgenomen

[2:16:16] waarvoor een verlaagd btw-tarief kan worden toegepast.

[2:16:20] Diergeneeskundige zorg staat niet op deze lijst.

[2:16:23] De richtlijn is recent aangepast en een nieuwe aanpassing van de btw-richtlijn heeft op dit moment politiek zeer weinig kans van slagen.

[2:16:33] Voor verdere vragen verwijs ik u naar de staatssecretaris van Financiën.

[2:16:38] Mijn vraag was, wilt u op z'n minst optrekken met een kopgroep van landen zoals België om toch te proberen die btw-verlaging te regelen?

[2:16:48] De staatssecretaris.

[2:16:49] Ja, ik heb u gezegd dat ik denk gewoon dat in Brussel daar heel weinig handen voor op mekaar gaan, juist omdat die net is aangepast in 2021.

[2:16:58] En in onderhandelingen moet je toch ook wel choose your battles soms denken.

[2:17:04] Dan ga ik over naar de vraag van mevrouw Beckerman.

[2:17:10] Die waren ook door meerdere Kamerleden gesteld en die gingen over erfelijke ziektes.

[2:17:15] Verkom erfelijke ziektes.

[2:17:17] 50% honden heeft ziektes en die moeten voorkomen.

[2:17:20] Kan de staatssecretaris hierop reflecteren?

[2:17:23] Ik vind het uiteraard belangrijk dat dieren gezond gevokt worden en niet moeten lijden onder schadelijke erfelijke kenmerken en erfelijke ziektes.

[2:17:30] Een in het oog springend voorbeeld zijn de kortsnuitigen.

[2:17:34] Daar is onderzoek naar gedaan en een beleidsregel gemaakt waarop wordt gehandhaafd door NVWA.

[2:17:40] Vanuit het buitenland is hier heel veel interesse voor.

[2:17:43] Het is echter niet doenlijk om dit voor alle kenmerken en ziektes op deze manier te doen.

[2:17:48] Ik wil dan ook dat er een systeem komt waarin wordt geborgd dat je met een gezonde hond fokt.

[2:17:54] Het expertisecentrum

[2:17:56] genetica-diergeneeskunde heb ik gevraagd om een voorstel te maken voor hoe dit eruit moet komen te zien.

[2:18:03] En er draait momenteel een pilot waarvan ik de resultaten begin 2026 verwacht en ook zal delen uiteraard met de Kamer.

[2:18:12] Uiteraard begint het toch, zeg ik nog even bij de houder, die moet goed nadenken voordat hij een aanschaf van een dier doet.

[2:18:22] Dan ga ik over naar de vragen van

[2:18:26] Er is nog een interruptie van mevrouw van Groningen.

[2:18:28] Gaat u eraan.

[2:18:29] Ja, voorzitter, en ik besef me dat ik ook een heel klein beetje vooruit loop opdaak de beantwoording op mijn vragen, maar u geeft aan dat u met een systeem bezig bent.

[2:18:37] Ik denk dat dat heel goed is, want we willen gewoon gezonde dieren hebben.

[2:18:41] En u zegt ja, het begint bij de houder.

[2:18:44] Als als liberaal vind ik inderdaad dat daar een verantwoordelijkheid ligt.

[2:18:47] Tegelijkertijd weten heel veel mensen niet wat ze kopen.

[2:18:50] En dan ben ik het niet helemaal met u eens dat alleen de verantwoordelijkheid bij de houder ligt.

[2:18:55] En daarom zou ik ook van u willen weten, en daar zal ik ook op terugkomen, als u dan toch naar dat systeem kijkt of u dan ook elementen als DNA-onderzoek of nou ja, zo'n keurmerk zoals Verdock heeft, of u dat ook meeneemt in die systemen.

[2:19:07] Want ik denk dat dat een hele eerlijke manier is om dat aan te tonen.

[2:19:11] De staatssecretaris.

[2:19:14] Ik heb niet gezegd dat het alleen natuurlijk aan de houder lag.

[2:19:18] Ik ben op zoek naar een systeem waarmee we dat kunnen voorkomen.

[2:19:24] We doen ook een campagne binnenkort.

[2:19:26] Ik weet niet of u het al gezien heeft.

[2:19:30] Zo schattig dat het pijn doet.

[2:19:36] Nog eentje.

[2:19:39] Dus we werken ook wel aan bewustwording van de consumenten.

[2:19:44] Gaat u verder met uw betoog.

[2:19:50] Dan had de heer Graus een vraag over dierenopvang en dierenambulances en die had mevrouw van der Plas ook.

[2:20:03] Ik ben bekend met de problematiek waar wild van opvangcentra en dierenambulances mee kampen.

[2:20:09] Onlangs is een amendement aangenomen waar ik de komende vijf jaar elk jaar

[2:20:13] 9 ton beschikbaar stel aan de spreekbuis, wildopvang en dierenambulances.

[2:20:19] Partijen die onderdeel uitmaken van de spreekbuis worden zo financieel ondersteund.

[2:20:25] Gemeenten maken wel hun eigen afwegingen over het wel of niet ondersteunen van opvangcentra en dierenambulances.

[2:20:33] Wel hebben gemeenten een bewaarplicht, wat betekent dat zij opvang moeten regelen voor gevonden dieren met een vermoedelijke eigenaar.

[2:20:41] Gemeenten sluiten hiervoor in de praktijk vaak overeenkomst af met wildopvangcentra.

[2:20:46] Eerder dit jaar heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten deze bewaarplicht op mijn verzoek opnieuw onder de aandacht gebracht bij gemeenten.

[2:20:55] Daarnaast vroeg u

[2:20:57] of er mogelijkheden zijn om dierenambulances structureel financieel te ondersteunen, bijvoorbeeld via een landelijke basisfinanciering.

[2:21:05] Ik waardeer het werk dat dierenambulancemedewerkers op dagelijks basis uitvoeren.

[2:21:09] Daarnaast wil ik de spreekbuis ondersteunen bij het ontwikkelen van een basisopleiding voor dierenambulancemedewerkers.

[2:21:17] Door medewerkers goed op te leiden en werkwijze uniform te maken, worden op termijn ook kosten bespaard.

[2:21:26] Dan had ik ook een vraag van mevrouw van der Plas over dierenwilzijn.

[2:21:32] Ja, meneer de voorzitter, de belangrijkste vraag die ik heb gesteld, en dat deed mijn collega van de VVD ook al per interruptie, maar inderdaad, het werd bij ons gezegd, al die ontheffingen en ik vraag al, zolang als ik hier zit,

[2:21:44] Voor een landelijke ontheffing.

[2:21:46] En ook het rijden als voringsvoertuig.

[2:21:48] Daar zou ook onderzoek naar gedaan worden.

[2:21:49] Want als je een humana-ambulance iemand kan opleiden, en vooral ook de rijopleiding geven voor het rijden als voringsvoertuig, dan moet dat ook kunnen voor een dierenambulance.

[2:21:57] Want Rijkswaterstaat doet dat ook.

[2:21:59] Dus het is allemaal geen rocket science.

[2:22:01] Dus dat wil ik wel vragen.

[2:22:02] En ook die ontheffing.

[2:22:03] En daar gaat het mij met name om.

[2:22:05] En ook parenveterinairen, waar de staatssecretaris het over had, om die ook te plaatsen op dierenambulances.

[2:22:10] De staatssecretaris.

[2:22:12] Ik heb in de algemene inleiding al gezegd dat ik kijk naar wat paraveterinairen meer voor taken kunnen doen, dus ik denk dat die vraag al beantwoord is.

[2:22:23] Ik vind het uiteraard belangrijk dat er, en dat heb ik dacht ik net ook al beantwoord, dat we niet gehinderd worden de onnodige regels.

[2:22:32] Dat is nogal wat in dit land, dat schijnt die traditie langzamerhand te zijn.

[2:22:35] Dus ik zal daar zeker ook naar kijken.

[2:22:38] Maar om nu meteen toe te geven dat ik dit landelijk ga organiseren, dat is me nog wel een beetje een stap te ver, eerlijk gezegd, meneer Goudersdijk.

[2:22:47] Dank u wel, verfrakte betovering.

[2:22:52] Dan had ik van mevrouw van der Plas, wil de staatssecretaris zijn vervolgstappen steeds de praktijktoets hanteren en helpt dit dieren echt en is het uitvoerbaar voor mensen die dagelijks met dieren werken?

[2:23:03] Mevrouw van der Plas, dat gebeurt al.

[2:23:05] Bij het maken van wet en regelgeving wordt altijd gekeken met welk instrument het beoogde doel het beste kan worden gerealiseerd.

[2:23:12] Ook het toetsen van de gevolgen voor burgers en bedrijven is een vast onderdeel van het wet- en regelgevingsproces.

[2:23:19] Een van die toetsen is een agro-praktijktoets of de mkb-toets waar met mensen uit de praktijk wordt gesproken.

[2:23:29] Dan had ik een vraag, petitie Kortsmuiten.

[2:23:38] Ik kan u mijn reactie over een maand toesturen.

[2:23:45] Ik begrijp dat u een petitie niet beantwoord had.

[2:23:50] Voorzitter, er wordt mij nu een vraag gesteld, dus ik bespreek het niet als een interruptie.

[2:23:53] Ja, ik denk dat het handig is dat u uw eerste vraag stelt.

[2:23:55] Er is een petitie aangeboden enkele weken geleden en ik heb in de procedurevergadering gevraagd of er een reactie kan komen op de petitie en het standpunt van de organisatie daarop.

[2:24:07] Dus die zouden we wel zo snel mogelijk willen ontvangen.

[2:24:11] De staatssecretaris.

[2:24:11] Dat zeg ik u toe.

[2:24:13] Dank u wel.

[2:24:13] Dan is er een interruptie van het lid Korsitz.

[2:24:16] Fijn dat het amendement van onder andere Partij voor de Dieren, maar ook PVV is aangenomen om geld te regelen voor opvang van wilde dieren, onder andere.

[2:24:23] De vraag is, hoe gaat deze staatssecretaris ervoor zorgen dat het amendement wordt uitgevoerd met gemeenten en provincies?

[2:24:28] Want dat was ook het verzoek in het amendement.

[2:24:30] Kan de staatssecretaris daarop terugkomen?

[2:24:32] De staatssecretaris?

[2:24:36] Ik ga daar uiteraard mee in gesprek met gemeentes.

[2:24:41] Heeft u daar ook een tijdspanner voor?

[2:24:46] voor het eind van het jaar.

[2:24:48] Dank u wel.

[2:24:53] Had ik ook nog een vraag van de BBB voor efficiënte handhaven dierenwelzijn.

[2:24:59] Ik zei al dat ik de inzet van de inspecteurs zeer waardeer en de handhaving van gezelschapsdieren is inderdaad verdeeld, zoals u zei, over meerdere handhavers.

[2:25:08] Hierdoor wordt gebruik gemaakt van wel de verschillende expertise's van de handhavers, zoals de politie.

[2:25:14] Om werkzaamheden beter te stroomlijnen en dubbelingen te voorkomen is er een document met werkafspraken opgesteld.

[2:25:22] Ik blijf mij inzetten om te richten op de efficiëntie van de handhaving van het dierenwelzijn en hier is ook een structuur voor ingericht.

[2:25:34] Interruptie van mevrouw van der Plas.

[2:25:36] Ja, dat is mij allemaal bekend, maar een paar weken geleden ben ik bijna een hele dag meegeweest met de Landelijke Inspectie Dienst Dieren.

[2:25:47] En dit onderwerp kwam ook echt wel nadrukkelijk ter sprake, juist omdat de Landelijke Inspectie Dienst Dieren, die heeft één prioriteit en dat is het dierenwelzijn.

[2:25:57] Dus dat is niet te verwarren met een dierenambulans, maar zij gaan langs mensen hun huis waar een melding is gekomen van bijvoorbeeld verwaarlozingen of dat soort dingen.

[2:26:07] En hun probleem is dat omdat het verdeeld is, die handhaving en die van de dierenwelzijn en toezicht, zo breed versnipperd is bij organisaties met alle goede bedoelingen, maar waar dierenwelzijn niet het hoofdprioriteit is.

[2:26:24] En de vraag is, en zij willen ook heel graag in gesprek met de staatssecretaris, hebben ze mij verteld, om hier een gesprek over te hebben.

[2:26:31] Misschien dat de staatssecretaris dat kan toezeggen.

[2:26:34] een gesprek met de Landelijke Inspectiedienst Dieren om te kijken gezamenlijk hoe je dat dan efficiënter kan inrichten.

[2:26:40] Want zij ervaren wel dat het best wel moeilijk is om toegang te krijgen tot het ministerie om dit punt naar voren te brengen.

[2:26:46] Dus als de staatssecretaris dat kan toezeggen, dan zou dat mooi zijn.

[2:26:50] Dank u wel.

[2:26:51] De staatssecretaris.

[2:26:52] Dat kan ik uiteraard toezeggen.

[2:26:54] Met alle liefste ontmoet ik ze, maar ik wil er ook aan toevoegen.

[2:26:57] Als er sprake is van dierenwelzijnsproblemen en dat maakt natuurlijk op zich al

[2:27:01] En complex zijn er ook vaak andere sociale problemen.

[2:27:07] Dank u wel.

[2:27:08] U heeft eigenlijk geen interrupties meer, maar een korte vraag sta ik toe.

[2:27:11] Nou, ik wil daar ook aan toevoegen, dat is inderdaad zo.

[2:27:16] Er zijn vaak ook andere problemen bij.

[2:27:19] Wat ik ook heb gezien is dat mensen ook gewoon zomaar een melding doen, omdat ze denken dat een katje te mager is bijvoorbeeld.

[2:27:27] Dus ook de werklast wordt daardoor ook hoger.

[2:27:30] Daar hoeft de staatssecretaris niks mee te doen, maar dat is wel de praktijk.

[2:27:34] Dank u wel.

[2:27:34] De staatssecretaris.

[2:27:36] Ik heb u gehoord.

[2:27:38] Dank u wel.

[2:27:39] Dan had de heer Gouws een vraag over DNA-databank.

[2:27:43] Dat is een ingrijpende maatregel, meneer Gouws, die veel geld kost en inzet vraagt.

[2:27:48] Het is niet duidelijk in welke mate een DNA-databank bij kan dragen een opsporing van dierenleed.

[2:27:56] Ik zie nu dan ook geen reden om naast de bestaande databank van het expertisecentrum genetica diergeneeskunde een databank op te zetten, ook niet voor andere diersoorten.

[2:28:11] Die chips, die zijn heel vaak niet geregistreerd.

[2:28:15] Dus een dierenambulance, een dierenpolitie kan niks als ze een in elkaar getrapt dier vinden.

[2:28:19] Met een DNA-databank, want alle dieren hebben unieke factoren en die kan ook zelfs met AI-camera's kun je dieren laten registreren, werkt veel beter dan die chipplicht.

[2:28:27] En het werkt voor de dierenambulance, voor de dierenpolitie met opsporen van dierenbullen of de eigenaar bij een gewoon dier.

[2:28:34] Dus het heeft heel veel te maken.

[2:28:35] En je kan ook achter fokkers aangaan.

[2:28:37] Je kan ook foklijnen achteraan.

[2:28:39] De staatssecretaris.

[2:28:42] Ja, ik heb antwoord gegeven.

[2:28:44] Er bestaat al een databank van het expertisecentrum genetica diergeneeskunde en ik zie geen noodzaak om daar iets bovenop te gaan doen.

[2:28:53] Dank u wel.

[2:28:53] Volgende vraag van de heer Gauw.

[2:28:55] Zou uitgezocht kunnen worden waarom dierenambulances niet met sirenes mogen rijden en waarom ligt Rijkswaterstaat de Wars?

[2:29:03] Nou ja, u geeft het zelf zo aan.

[2:29:05] Dit ligt bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en zij hanteren hierbij strenge regels.

[2:29:11] Wanneer te veel voertuigen optische en geluidssignalen gebruiken, kan dit namelijk tot verwarring en zelfs gevaarlijke situaties leiden.

[2:29:20] Om deze reden krijgen zij de status niet.

[2:29:22] Veel dierenambulanceorganisaties zitten hier bovendien, begrijp ik, ook niet op te wachten.

[2:29:27] Rijkswaterstaat ondersteunt dierenambulances wel op andere manieren.

[2:29:32] Zo bieden ze trainingen aan en mogen sommige dierenambulances in specifieke situaties ook gebruik maken van de vluchtstrook.

[2:29:40] Dan had u een vraag over beschutting van dieren tegen weersomstandigheden.

[2:29:44] Dat wordt steeds toegezegd, maar het gebeurt maar niet.

[2:29:47] Wat gaat de Stas daar aan doen?

[2:29:49] Dieren moeten zoals u weet volgens het besluit houders van dieren beschermd worden tegen slechte weersomstandigheden.

[2:29:55] Momenteel loopt het project beschutting voor dieren in de weide binnen het programma kennis op maat.

[2:30:01] Het doel van dit project is praktische en juridische kennis over beschutting te verspreiden onder dierhouders, gemeentes en andere betrokkingen.

[2:30:10] Dit project is eind dit jaar afgerond en ik zal u informeren over de voortgangen.

[2:30:17] Dan had u een vraag over de positieflijst.

[2:30:20] De huis- en hobbydierenlijst is op 1 juli, zoals u weet, voor zoogdieren in werking getreden en het Adviescollege heeft de toetsingskader van de lijst voor zoogdieren aangepast zodat het gebruikt kan worden voor het beoordelen van reptielen.

[2:30:36] Dit toetsingskader wordt binnenkort voor internetconsultatie aangeboden voor input vanuit de maatschappij.

[2:30:42] Daarna wordt het toetsingskader vastgesteld

[2:30:45] en kunnen de reptilesoorten worden beoordeeld, waarop een advies zal volgen voor een positief lijst voor reptilen.

[2:30:51] Het implementeren van de lijst voor zoogdieren heeft geleerd dat dit proces veel tijd kost en dat het ook zorgvuldig moet gebeuren.

[2:31:02] Dan had u een vraag over dierenwelzijn.

[2:31:04] Is de staatssecretaris bereid om een verbod in te stellen op het meeslepen van dieren met elektrische fietsen?

[2:31:11] Het naast de fiets meelopen of rennen kan voor een hond een goede vorm van lichtschaatsbeweging zijn, als de hond uiteraard in goede conditie is.

[2:31:19] Als dit niet het geval is en het dier wordt meegesleept, ja, dan lijkt mij er geen twijfel over mogelijk dat dit dierenmishandeling is.

[2:31:26] Dierenmishandeling, meneer Gaus, is al verboden en ik zie daar ook geen reden om specifiek een verbod op te stellen voor het meeslepen van dieren met elektrische fietsen.

[2:31:36] Dan had u een vraag, motie 24 uurstermijn Zeehondenakkoord.

[2:31:41] Waarom is er nog geen uitvoering gegeven aan de motie over deze herziening?

[2:31:46] In 2022 is een door mij ontraden motie aangenomen over de herziening, de opvang van zogende zeehondenpups.

[2:31:55] Zoals ik eerder heb aangegeven in mijn brief van 20 januari en mijn verzamelbrief Natuur van 16 juni,

[2:32:03] laat ik aanvullend onderzoek doen gericht op de ervaringen met de 24-uur-termijn.

[2:32:08] Dit onderzoek bevindt zich in de afrondende fase en in mijn laatste brief is aangegeven dat ik met een reactie kom eind 2025.

[2:32:22] Dan had u een vraag over behoud van het Fries paard.

[2:32:26] Ik heb geen specifiek beleid voor het behoud van het Friese paard.

[2:32:29] Er zijn verschillende organisaties die zich inzetten voor het behoud van het levend erfgoed.

[2:32:33] En volgens de stichting Zeldzame Huisdierrassen is het Friese paard niet bedreigd en is het aantal dieren in de laatste vijftien jaar stabiel gebleven.

[2:32:43] Ik zie dan ook geen reden om hier beleid voor te maken.

[2:32:49] Interrupties van meneer Groos.

[2:32:50] En toch zeggen terzakendeskundigen, er is zelfs een dierarts die Friesse paarden volgt, die zeggen dat er een ontzettende intilde in de gang is en dat daardoor, net als bij honden, innerlijke en uiterlijke schadelijke kenmerken zich gaan voordoen en dat het echt heel slecht is en dat het uiteindelijk kan de nechtslag worden.

[2:33:06] We moeten toch allemaal trots zijn op het Friese paard, we moeten het dier ook gezond houden.

[2:33:09] Dus ik zou toch, mag ik iemand koppelen mogelijk aan het ministerie en iemand die de staatssecretaris aanwijst, dat ik een paar terzakendeskundigen koppel aan een collega van de staatssecretaris, dan zijn we ook geholpen.

[2:33:20] Dat moet ik eruit zien.

[2:33:21] De staatssecretaris.

[2:33:23] Nee, uiteraard mag u dat.

[2:33:24] Expertise van buiten is altijd welkom op mijn departement, zeker als het praktijkervaring betreft.

[2:33:30] En ik heb zelf mijn hele leven erg veel ervaring gehad met ook Fries paarden, omdat die bijvoorbeeld ook naar Mexico geëxporteerd werden.

[2:33:39] En ik hecht er net als u aan, natuurlijk, dat het paard gezond blijft, want het is een prachtig paard.

[2:33:45] Dank u wel, vervolgte betoog.

[2:33:51] Er was toch nog een interruptie van het lid Kostiets.

[2:33:53] Ik zag u even over het hoofd.

[2:33:55] Ja, kort even, want ik kom terug op de Marktplaats.

[2:33:57] Kijk, Marktplaats houdt zich aan de wet door kortsnuiten gewoon daar in de verkoop te zetten.

[2:34:01] Dat is het probleem, omdat handel niet verboden is verhandelen.

[2:34:04] Dus is de staatssecretaris bereid om toch dat handelverbod in te zetten?

[2:34:09] De staatssecretaris.

[2:34:14] Ik werk daaraan, dat heb ik net al eerder in de antwoorden gezegd.

[2:34:20] Dank u wel, vervolgte betogen.

[2:34:28] Als je hem niet kan houden, kun je het er ook niet in handelen.

[2:34:33] Dank u wel, vervolgte betogen staatssecretaris.

[2:34:36] Dan had de heer Gouds ook nog een vraag over hoornaars.

[2:34:43] Ondanks de forse inspanningen lukt het inderdaad niet om de opmars van de Aziatische hoornaar te stuiten.

[2:34:50] Voorsnaf zetten de provincies tenminste het komend jaar nog wel in op het vertragen van de opmars van de Aziatische hoornaar richting het noorden.

[2:34:58] Alleen de noordoostelijke provincies zetten nu nog in op volledige bestrijding.

[2:35:03] Mijn ministerie en de provincies werken aan afspraken over de aanpak van invasieve exoten in het kader van het landelijke aanvalsplan.

[2:35:12] Gezien de beperkte beschikbare middelen en hoever de soort nu al verspreid is, begrijp ik dat provincies soms moeten prioriteren.

[2:35:25] Dan de vraag van de heer Holman.

[2:35:34] Bij hoeveel probleemwolven is het probleem nu opgelost?

[2:35:37] Nou, zoals u weet is er sprake van drie probleemwolven en de provincie Utrecht heeft voor afschot van één probleemwolven gunning afgegeven en de provincie Gelderland voor twee.

[2:35:49] Op dit moment heeft dat nog niet plaatsgevonden.

[2:35:53] Maar ik doe een oploep aan u, meneer Holman.

[2:35:56] Mijn landelijke aanpak, WOLF, ligt voor.

[2:35:59] En des te sneller u die wet goedkeurt, des te sneller de gemeentes en provincies kunnen optreden, want die hebben mij daarom gevraagd.

[2:36:07] Dus het hangt echt van u af.

[2:36:09] Onder andere.

[2:36:11] Dan had u een vraag over houtverbod kortsnuiten.

[2:36:16] Ik heb dat eigenlijk net al gezegd.

[2:36:17] Ik deel ook de wens om een houtverbod te maken voor kortsnuitige honden.

[2:36:22] En zoals ik al eerder aangaf, is dat op dit moment nog niet mogelijk.

[2:36:26] Ik heb namelijk een wetenschappelijk onderbouwde criteria nodig om bij puppy's vast te stellen en te kunnen voorspellen of een hond vanaf een leeftijd van één jaar ongezond kortsnuitig zal zijn.

[2:36:37] Ik ben hiermee bezig en een houtverbod zou een verbod op de handel op Marktplaats overboden.

[2:36:45] Dan had u een vraag over de Grutto.

[2:36:47] Hoe staat het met de ingebrekenstelling?

[2:36:50] Gaan we daadwerkelijk een verdubbeling van het aantal gutto's krijgen?

[2:36:54] Zoals u weet hebben wij op 17 juli van de commissie een met reden omkleed advies ontvangen over de inbreukprocedure gericht op de bescherming van de gutto.

[2:37:04] We hebben nu vijf maanden de tijd gekregen voor een schriftelijke reactie op een met reden omkleed advies en ik ben hiermee aan de slag.

[2:37:11] Uiteraard houd ik de Kamer op de hoogte van de voortgang van de inbreukprocedure.

[2:37:15] Maar u kent mijn programma.

[2:37:17] Het is een goed programma.

[2:37:19] We hebben nog nooit zo goed ingezet op regarisch natuurbeheer, op predatie en ook hetstarting.

[2:37:25] Ik geloof dat mevrouw Bromet daar ook een grote fan voor is.

[2:37:28] Dus ik heb er alle vertrouwen in dat wij vorderingen gaan maken.

[2:37:32] Ik kan uiteraard, dat begrijpt u ook, niet voorspellen wanneer er sprake is van een verdubbeling.

[2:37:37] Intrugjes van mevrouw Bromet.

[2:37:40] Ja, voorzitter.

[2:37:41] Headstarting, dat is een code woord voor gruttofokkerij.

[2:37:45] Daar ben ik helemaal geen voorstander van, want grutto's kun je alleen stimuleren door leefgebied te vergroten en dat doet de staatssecretaris niet.

[2:37:52] Maar mijn vraag gaat eigenlijk over die termijn van vijf maanden, want die is bijna om.

[2:37:58] Wanneer horen wij daar wat van?

[2:38:01] De termijn is niet om, wij hebben tot 17 december.

[2:38:03] Maar u hoort er natuurlijk zo snel mogelijk over.

[2:38:06] Dank u wel.

[2:38:07] Vervolgt de betoog, staatssecretaris.

[2:38:09] We hebben nog ongeveer twintig minuten en de minister moet ook nog.

[2:38:13] Ja, ik doe mijn best.

[2:38:17] We hebben nog een vraag van de heer Mondman over proefdieren.

[2:38:20] Er is veel onwil en we missen regie op dit onderwerp.

[2:38:23] Is de staatssecretaris bereid om een onafhankelijke coördinaten in te stellen?

[2:38:28] Ik herken het beeld wat hier geschetst wordt niet.

[2:38:31] Voorzitter, vanuit LVVN voert juist regie en coördinatie via het partnerprogramma Transitie Proeftiervrije Innovatie.

[2:38:39] Dit zorgt echt ook voor concrete successen, zoals de 124,5 miljoen voor het groeifondsproject OMBION en zelfs andere gezamenlijke subsidierondes voor de validatie van ZOM MB en een Duitse financier.

[2:38:54] Ik zet mij ook stevig in op de transitie binnen Europa.

[2:38:58] Ook daar is bereidheid tot samenwerking en regie.

[2:39:01] Zoals blijkt uit het aangenomen European Research Area voorstel en de roadmap voor uitverfasering van dierproeven voor chemische stoffen.

[2:39:10] Ik zie dan ook geen toegevoegde waarden in de coördinaten.

[2:39:17] Dan ga ik naar de vragen van mevrouw Bromet.

[2:39:21] Die had ook een vraag over houtverbod kort snuiten.

[2:39:27] Ik heb het al beantwoord, denk ik.

[2:39:29] Vouworen en naakkatten gaan in op 1 januari.

[2:39:32] Dan mag je deze katten niet meer houden, verhandelen en importeren.

[2:39:36] En ik kijk uiteraard ook of ik dit kan uitbreiden met andere kenmerken.

[2:39:41] En dan gaat het uiteraard om kenmerken, zoals ik ook in de komende panje al heb laten zien, waar het zeker is dat ieder individueel dier lijkt.

[2:39:49] Maar er is wel onderzoek voor nodig en dat zal eind van dit jaar gereed zijn.

[2:39:53] En ik verwacht, dat had u ook nog gevraagd, om het tentoonstellingsverbod eind 2026 voor te kunnen leggen voor internetconsultatie.

[2:40:02] Dat is wetgeving en die kost helaas tijd.

[2:40:05] Dan had u ook een vraag over de huis- en hobbydierenlijst.

[2:40:09] omdat er een rechtszaak loopt over de huis- en hobbydierenlijst voor zoogdieren.

[2:40:14] Ik zie die uitspraak met vertrouwte goed, mevrouw Bomet.

[2:40:18] Er wordt gehandhaafd op deze lijst en hiervoor wordt goed samengewerkt tussen de verschillende handhavende organisaties.

[2:40:24] Dan had u ook een vraag over de positieve lijst reptielen en vogels.

[2:40:29] Voor zowel reptielen als vogels geldt dat er soorten zijn die uiteraard niet geschikt zijn om te houden als huisdieren.

[2:40:36] Er zijn welzijnsproblemen.

[2:40:38] als het houden van een dier zo complex is dat het mensen niet lukt om dit goed vorm te geven.

[2:40:43] Het is echt en niet haalbaar om voor meerdere dierklassen tegelijk lijsten te maken, dus moet ik kiezen.

[2:40:49] Ik zie de grootste risico's bij reptielen, omdat daar gevaarlijke situaties kunnen optreden wanneer ze ontsnappen en daarom geef ik eerst prioriteit aan de reptielen.

[2:40:59] Dan had u ook een vraag over chip- en registratieplicht katten.

[2:41:03] Wat is de status van de chip- en registratieplicht voor katten?

[2:41:07] Om die zo goed mogelijk te laten werken is een nauwkeurig en fraudebestendig registratiesysteem belangrijk.

[2:41:14] De systemen voor de identificatie en registratie van verschillende diersoorten, bijonder honden, wordt beheerd door de RVO.

[2:41:20] Hieraan moet de diersoort kat worden toegevoegd.

[2:41:23] Wij zijn hierover in overleg.

[2:41:25] Wetgeving is al klaar, maar met de RVO zijn we nog in gesprek over de uitvuring en ik informeer u over in het voorjaar van 2026.

[2:41:37] Interruptie van mevrouw van Groningen.

[2:41:39] Voorzitter, dank u wel.

[2:41:40] Ik kom even terug op uw punt over de positielijst van reptielen.

[2:41:45] U geeft aan dat u daar prioriteit aan geeft.

[2:41:46] Ik denk ook dat het belangrijk is, ook omdat daar risico's aan zitten.

[2:41:51] Ik heb nog wel twee vragen daarover.

[2:41:52] Hoe voorkomt u dadelijk dat mensen gewoon gaan dumpen omdat ze denken, oké, mijn reptiel mag niet meer, dus die laten we dan lekker los of spoel ik door de wc?

[2:42:01] En heeft u daarover nagedacht om dan eventueel ook een inzamelpunt in te stellen zodat mensen daar gewoon veilig hun reptiel kunnen brengen?

[2:42:08] Dat zou in ieder geval iets zijn waar wij aan zouden denken.

[2:42:11] De staatssecretaris.

[2:42:13] We hebben daar ervaring mee.

[2:42:15] Het is niet onze ervaring bij de instelling van de zoogdierenlijst, want u weet ook dat ondanks het feit dat dan bepaalde reptielen verboden worden, degenen die hem al hebben mogen hem houden.

[2:42:25] Maar we hebben ook bij de zoogdierenlijst toen die van kracht werd niet gezien dat op grote schaal mensen daar hun deur uit zouden doen.

[2:42:33] Dus dat verwacht ik in deze ook niet.

[2:42:37] Ja, gaat u gang mevrouw.

[2:42:39] Voorzitter, dan zou ik u wel willen vragen.

[2:42:41] Het ligt niet in de lijn naar verwachting.

[2:42:43] Dat hoor ik u zeggen.

[2:42:44] Mocht het nou zo zijn dat het toch plaatsvindt, dan hoop ik echt wel dat u dan gaat handelen en dat we dus zorgen dat er iets komt waar die mensen toch hun reptiel natuur kunnen brengen.

[2:42:54] Want we zouden niet willen dat deze slangen in de natuur terechtkomen met alle consequenties van dien.

[2:43:02] De staatssecretaris.

[2:43:03] Kijk, we gaan daar natuurlijk ook goed over communiceren.

[2:43:06] En onze ervaring is dat mensen toch wel heel graag hun huisdier willen houden, omdat ze daar aangereikt zijn.

[2:43:13] Dan kom ik aan uw vragen toe.

[2:43:16] En die gingen over bijtincidenten.

[2:43:18] Veel plaatsen hier geluiden de noodklok.

[2:43:20] Er moeten urgente maatregelen worden getroffen.

[2:43:24] Twee jaar geleden hadden we een vierpuntenplan.

[2:43:26] De staatssecretarissen zijn aan de slag gegaan.

[2:43:28] Hoe staat het met de voortgang?

[2:43:29] En als u ze weet, zet ik op volle kracht in op het voorkomen van bijtincidenten.

[2:43:34] Ik heb dat ook uitgebreid besproken met uw fractiegenoot bij het Vragenuur.

[2:43:38] Maar de uitwerking ervan verhecht ook tijd.

[2:43:41] Ik probeer echt waar mogelijk het proces te versnellen en ik verwacht het mijlpunt voorbij het incident als eerste maatregel rond de jaarwisseling van kracht te laten zijn.

[2:43:52] Verder werk ik, zoals u weet, aan de mijlkorfplicht en de aanlijnplicht, landelijke aanschafcursus en, ook niet onbelangrijk, een afstammingsbewijs.

[2:44:02] Betere voorlichting voor baasjes, heeft u ook gevraagd, hoe gaat u die inzetten en hoe kunnen we in de tussentijd incidenten verlagen?

[2:44:12] Ik wil vooropstellen dat de verantwoordelijkheid voor het houden van dieren en de veiligheid van de omgeving bij de diereigenaar ligt.

[2:44:18] Het is belangrijk dat mensen goed geïnformeerd en bewust een keuze maken, zodat er geen rare situaties ontstaan.

[2:44:26] Een van de maatregelen voor bijtincidenten is het invoeren van een pre-aanschafcursus

[2:44:32] Ook start in oktober, wat ik u net heb laten zien, de campagne Zo schattig dat het pijn doet.

[2:44:37] Kies bewust voor een dier.

[2:44:39] Dat is beter voor jullie allebei.

[2:44:41] En ik hecht ook veel waarde aan onafhankelijke en betrouwbare informatie over het aanschaffen en houden van huisdieren.

[2:44:46] Daarom ondersteun ik het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren, waar deze informatie te vinden is.

[2:44:54] Nou, dan had u nog een vraag over het bijtincidentenmeldpunt.

[2:44:58] Die heb ik net beantwoord.

[2:45:00] En dan had u tenslotte nog een vraag over het verbod op hoog risico honden.

[2:45:07] Ja, daar is, dat heb ik ook in de vraaguur gezegd, in verschillende landen al ervaring mee dat men bepaalde rassen heeft verboden en dat heeft niet tot een daling van de incidenten geleid.

[2:45:17] Ik ben ook op bezoek geweest bij de Koninklijke Nederlandse Hondenbescherming en die zijn het ook met mij eens dat dat geen goede aanpak is.

[2:45:27] Dus ik blijf toch liever inzetten op een afstammingsbewijs en hiermee zorg je ook voor verantwoord gevokte dieren.

[2:45:35] Dan had u nog een vraag over Keurmeek hondenfok.

[2:45:38] Ik geef, zoals u weet, al subsidie aan Verdok.

[2:45:41] Dat is een mooi keurmerk van gezonde hondenvolk.

[2:45:44] En dat is een initiatief van de markt.

[2:45:46] Ik zie geen reden om mij hier verder in te mengen.

[2:45:48] Dan ben ik wat mij betreft al vragelijk.

[2:45:52] Dank u wel, staatssecretaris.

[2:45:55] Mevrouw van Klos heeft nog een interventie.

[2:45:58] Ja, voorzitter, even een orderpuntje, want u gaf aan, we hebben nog maar drie kwartier.

[2:46:03] Inmiddels is dat tien minuten.

[2:46:05] We hebben natuurlijk wel een half uurtje geschorst, dus zou het wel mogelijk zijn om dit debat gewoon hier nu af te maken, want er is even wat ruimte verloren gegaan in de tijd.

[2:46:18] Wat mij betreft zou dat kunnen, maar ik weet niet of de zaal uit moet, ik kijk even naar de bodem of we nog even kunnen... Om twee uur pas, dus dat zou wat mij betreft best kunnen horen.

[2:46:28] En de bewindspersonen, ik weet niet of dat kan, maar...

[2:46:33] Ja, en de Kamerleden hebben soms ook andere verplichtingen, maar wat mij betreft kunnen we nog even door.

[2:46:37] Ik geef het woord graag aan de minister en dan moeten we misschien ook even meteen vaststellen of we dan al een tweede termijn willen.

[2:46:46] Wat zegt u?

[2:46:48] Is er ook een veegronde voor onbeantwoorde vragen bij de staatssecretaris?

[2:46:52] Ja, dat zou u eventueel ook nu kunnen doen als u zegt van er zijn vragen van de staatssecretaris niet goed beantwoord.

[2:46:57] Laten we dat dan nu meteen doen.

[2:46:58] Dan kunnen we daarna over naar de minister.

[2:47:01] Dank voorzitter.

[2:47:02] Ik had namelijk nog één vraag gesteld ten aanzien van het keurmerk.

[2:47:06] Op welke manier kunnen we nu goed handhaven van dieren die we niet langer mogen fokken en bezitten?

[2:47:10] En wat wil u daaraan doen?

[2:47:12] De staatssecretaris.

[2:47:15] Dat is dat afstammingsbewijs natuurlijk.

[2:47:18] Want daarmee voorkom je ook dat er dieren gefokt worden met gebreken.

[2:47:23] Dank u wel.

[2:47:26] Heeft nog meer?

[2:47:28] Voorzitter, dan heb ik één vervolgvraag erop.

[2:47:29] Ik heb het ook gehad over het diagnose- en registratiesysteem, wat ook al wordt gebruikt.

[2:47:34] Ziet u dat dan als mooie aanvulling op dit afstammingsbewijs?

[2:47:38] Want ik denk wel dat het belangrijk is om op zoveel mogelijk manieren te zorgen dat we die honden goed in kaart hebben, om juist onnodige kosten te voorkomen.

[2:47:45] De staatssecretaris.

[2:47:49] Ja, dat zal ik zeker benutten als dat zo is.

[2:47:55] Dank u wel.

[2:47:57] Dan geef ik nu graag het woord aan de minister van OZW.

[2:47:59] Gaat uw gang.

[2:48:00] Er is nog een interruptie of een punt van orde?

[2:48:03] Wat wilt u?

[2:48:04] Interruptie.

[2:48:05] Dit kost iets.

[2:48:07] Ja, de staatssecretaris is wel bezig met de uitvoering van een motie van Partij voor de Dieren.

[2:48:11] En er is ook nog een motie die zegt, zet nou een hout en handelsverbod in voor meer dieren die te maken hebben met ziekmakende kernmerken.

[2:48:18] Dus niet alleen maar de kortsnuiten.

[2:48:20] Kan de staatssecretaris aangeven hoe hij dat gaat regelen?

[2:48:22] Op welke termijn?

[2:48:26] De staatssecretaris.

[2:48:27] Nou, ik heb heel duidelijk, dacht ik, in mijn vraag gezegd dat het niet alleen over kortsnuiten ging.

[2:48:32] Het ging gewoon over dieren die kenmerken hebben waarvan ze pijn lijden, bijvoorbeeld.

[2:48:37] En dat zit ook in de campagne.

[2:48:39] Maar ja, op welke termijn?

[2:48:40] U weet zelf ook wel dat moeten objectieve kenmerken zijn en dat vergt tijd.

[2:48:45] Maar het is niet zo dat ik alleen maar naar kortsnuiten ga kijken, uiteraard.

[2:48:53] Ik heb al gezegd, het onderzoek is eind dit jaar beschikbaar.

[2:48:57] Dank u wel.

[2:48:58] Dan geef ik nu het woord aan de minister.

[2:49:01] Dank u wel, voorzitter.

[2:49:03] Over het amendement kost iets over de proeven met niet-humane primaten.

[2:49:10] Laat ik duidelijk zijn dat ik de wens en de oproep van uw Kamer hoor en steun.

[2:49:15] Ook ik wil het aantal proeven met niet-humane primaten zo snel mogelijk

[2:49:20] en veilig afbouwen naar nul.

[2:49:23] Ik ben ervan overtuigd dat de toekomst proefdiervrij is.

[2:49:28] Ik snap heel goed dat er weerstand is tegen dierproeven, waaronder proeven met niet-humane primaten vanwege de ethische dilemma's die eraan verbonden zijn.

[2:49:37] Tegelijkertijd worden we ook geconfronteerd met ethische dilemma's wanneer we sneller dan veilig kan zouden stoppen.

[2:49:45] Proeven met niet-humane primaten zijn namelijk in ieder geval de komende vijf jaar

[2:49:49] simpelweg nog nodig om levensbedreigende ziekten en pandemieën te kunnen bestrijden.

[2:49:56] Ze zijn cruciaal voor het bestrijden van ziektes zoals MS en Alzheimer.

[2:50:02] Helaas zijn er nog simpelweg onvoldoende proefdiervriendelijke alternatieven.

[2:50:07] Dit geven ook patiëntenverenigingen, bedrijven en wetenschappers aan.

[2:50:12] Overhaast stoppen met dit soort proefdieronderzoek betekent onherroepelijk

[2:50:17] de verplaatsing van proeven met apen naar het buitenland.

[2:50:21] Dat betekent dat we een deel van onze volksgezondheid in handen zouden leggen van landen als China en de Verenigde Staten, waar het proefdieronderzoek onverminderd zal doorgaan.

[2:50:32] De verplaatsing van proeven met apen naar het buitenland betekent ook dat het dierenwelzijn daarmee afneemt.

[2:50:39] Dierenwelzijnstandarden in Europa zijn hoger dan in de rest van de wereld en het BPRC voldoet daar bovenop nog aan aanvullende richtlijn.

[2:50:49] Er ligt een grondig onderzoek van een onafhankelijke commissie dat deze aspecten ook benoemt.

[2:50:54] Op basis van dat onderzoek concludeert het kabinet dat het echt onverstandig is om nu te snel en onveilig de subsidie voor het profionderzoek van het BPRC af te bouwen.

[2:51:06] Uw Kamer vraagt namelijk ook

[2:51:07] in de motie Tielen en de motie Wassenberg, onder andere om ervoor te zorgen dat de afbouw van het aantal proeven met apen zorgvuldig gebeurt en niet mag leiden tot het in gevaar komen van de bestrijding van levensbedreigende ziekten en infectieziekten die de volksgezondheid in gevaar brengen.

[2:51:24] U heeft een interruptie van mevrouw Bromet.

[2:51:29] Voorzitter, weet de minister wat een amendement is?

[2:51:33] De minister.

[2:51:34] Ja, en ik ga niet flauw doen en het alleen bij ja houden, voorzitter.

[2:51:39] Een amendement die ziet toe op een wijziging van de wettekst en daarmee is een amendement een wijziging van de wet.

[2:51:49] En aan wetten heb ik mij gewoon te houden.

[2:51:52] Dit amendement ziet niet toe op de wijziging van de wettekst, maar op de wijziging van de memorie van toelichting.

[2:51:59] En daarmee is het niet helemaal sek

[2:52:05] Een amendement in de zin van dat het de wettekst en dus de wet zelf verandert, maar alleen de memorie van toelichting.

[2:52:13] Zoals ik net ook aangaf, ik wil echt maximaal ook in de geest van het amendement meegaan.

[2:52:24] Er zit eigenlijk ook een tegenstrijdige vraag in waar dit amendement op toe wil zien.

[2:52:31] Namelijk dat het ook veilig moet gebeuren.

[2:52:33] Dat staat ook in de toelichting van het amendement.

[2:52:36] Dus dat probeer ik nu ook te duiden dat dat op gespannen voet staat met elkaar.

[2:52:43] Een amendement aangenomen door de Kamer dat kan niet gewoon zomaar een beetje geïnterpreteerd worden door een kabinet.

[2:52:52] Dat is een wetswijziging en ook de memorie van toelichting maakt onderdeel uit van de wet.

[2:52:58] En ik zou hier ook nog wel even willen zeggen dat het gaat niet om het verbieden van apenproeven, het gaat om het stoppen van de financiering.

[2:53:05] En dat is wat de Kamer in meerderheid wil en dat heeft het kabinet dus gewoon uit te voeren.

[2:53:08] En daar is niets tegenstrijdigs aan.

[2:53:11] Die apenproeven kunnen doorgaan, maar niet met de financiering, niet met gemeenschapsgeld.

[2:53:15] De minister.

[2:53:18] Ja, daar wou ik eigenlijk op het eind van mijn betogen op terugkomen, voorzitter, maar dat kan ook prima op deze manier.

[2:53:25] Kijk, uiteindelijk heb ik gewoon ook aan de wensen van de Kamer te voldoen.

[2:53:29] Zo simpel is het gewoon.

[2:53:30] En nogmaals, dit amendement heeft een iets ander karakter, omdat het niet direct toeziet

[2:53:35] op de wettekstenwijziging.

[2:53:37] Maar alsnog, en ik herhaal dit nog een keer, ik wil gewoon uitvoeren wat de Kamer mij opdraagt in GroenBeginsel.

[2:53:47] Ik schets wel even het spanningsveld hier en het kabinet is van mening dat het op dit moment ook niet veilig kan.

[2:53:54] Ik hoor ook heel duidelijk

[2:53:56] dat is ook niet het punt van dit amendement, alleen dat de financiering afgebouwd wordt in de loop van vijf jaar.

[2:54:07] Dat zou dus betekenen dat ik, omdat er geen alternatieve dekking, het amendement voorziet niet in een alternatieve dekking van het BPSC, dat zou betekenen dat ik op zoek moet gaan naar alternatieve dekking binnen de begroting en dan zou ik daar

[2:54:25] bij de voorjaarsnota op teruggekomen.

[2:54:31] Voorzitter, de minister zegt allemaal dingen die niet kloppen.

[2:54:34] Het is een interpretatie van de minister, maar wat we weten van de adviseurs van de Kamer, juridische adviseurs, die zeggen, dit is echt ongekend dat een minister zegt, ik ga een amendement niet uitvoeren.

[2:54:44] In welke vorm dan ook, dit moet uitgevoerd worden.

[2:54:46] Dit is conform de afspraken met de Kamer.

[2:54:48] Dus ik vraag nogmaals de minister, voer het amendement uit.

[2:54:51] We gaan niet opnieuw de inhoudelijke discussie voeren.

[2:54:54] We schaffen de CD binnen vijf jaar.

[2:54:57] af en investeren in alternatieven.

[2:55:00] Dat is wat de Kamer met alle onderzoeken en alles heeft besloten.

[2:55:03] Dus nogmaals de oproep.

[2:55:05] Laat ons niet nog een keer met een motie deze minister onder druk zetten.

[2:55:08] De minister.

[2:55:10] Ja, volgens mij heb ik net aangegeven, voorzitter, dat ik dat ook heel graag wil doen en tegelijkertijd ook aangeven dat we dit niet veilig kunnen doen, omdat het voor de volksgezondheid simpelweg nog nodig is.

[2:55:23] Dat betekent dat we financiering moeten hebben

[2:55:28] om het Primaten Testcentrum open te houden voor de komende vijf jaar.

[2:55:32] En daar is gewoon een minimumbedrag voor nodig.

[2:55:36] En dan moet ik naar dat bedrag op zoek.

[2:55:39] En dan kan ik in die zin het amendement gewoon uitvoeren.

[2:55:43] En dat die subsidieopbouw in feite dan naar de alternatieven gaat.

[2:55:49] Maar dan zal ik toch op zoek moeten gaan naar financiering voor het openhouden van dit centrum.

[2:55:54] Dank u wel.

[2:55:55] Ik wil mijn collega's toch even helpen, want dit kan echt niet.

[2:55:59] Het amendement roept op om geld niet beschikbaar te stellen en dan zegt de minister van dan moet ik op zoek naar alternatieve dekking.

[2:56:04] Zo heb ik dat natuurlijk niet.

[2:56:06] De minister.

[2:56:07] En dan zal de minister andere maatregelen moeten vinden om of minder dieren te houden of andere financiers te vormen, maar dat kan niet met geld wat de minister elke keer zoekt.

[2:56:19] De minister.

[2:56:24] Dit amendement staat ook in de toelichting van het amendement dat dit veilig moet.

[2:56:28] En daartoe roepen ook eerdere moties op.

[2:56:31] Nogmaals, ik sta aan dezezelfde kant.

[2:56:33] Ik wil ook die dierproeven zo snel als kan afbouwen naar nul.

[2:56:37] Ik wil niets liever dan dit amendement gewoon uitvoeren.

[2:56:40] En ik heb net ook toegezegd dat ik die financieringsombouw met een hogere financiering naar de alternatieve onderzoek, dat ik dat wil gaan doen.

[2:56:53] En tegelijkertijd

[2:56:54] hebben we gewoon voor de veiligheid, voor de volksgezondheid het testcentrum simpelweg nog nodig.

[2:57:01] En daar kan ik ook niet omheen.

[2:57:04] Dank u wel.

[2:57:05] Is er nog iemand van de commissie die daar iets over wil zeggen?

[2:57:08] Lid Graaf?

[2:57:08] Meneer Graaf?

[2:57:09] Ja.

[2:57:10] Ja, voorzitter.

[2:57:10] Het kan ondaan niet.

[2:57:11] Het amendement moet gewoon uitgevoerd worden.

[2:57:13] En er wordt al twintig jaar wordt ons al beloofd, ook dat dat apencentrum dicht zich aan een professor, dokter Liesbeth Geris, die heeft aangetoond met het immuunsysteem simulator, dat het echt totaal overbodig is ook.

[2:57:23] Apen zijn ook totaal niet representatief voor de mens.

[2:57:28] of dodenweefsels of immuunsysteemsimulatoren werken veel beter, ook in de strijd tegen kanker en auto-immuunziekten.

[2:57:35] En dit is onwillend.

[2:57:36] Daarom vroeg ik ook om die nationaal coördinator, want wat me opvalt is dat alle wetenschappers die met dierproeven en met proefdieren werken, die willen niet om, wat de boer niet kent, dat vreten niet, maar iedereen die wel bezig is met die alternatieven, die zeggen, het kan allemaal.

[2:57:50] Dus er moet iemand komen die de regie gaat nemen en dat apencentrum moet dicht en die proeven op apen moeten ook acuut stoppen.

[2:57:56] Dus ik kan nog verder dan hetgeen wat mevrouw Bromet vroeg.

[2:57:59] Dank u wel.

[2:57:59] Dank u wel.

[2:58:00] De minister.

[2:58:02] Ja, ik bestrijd dat dit onwil is, voorzitter.

[2:58:04] Dat is het absoluut niet.

[2:58:06] Ik wil dit gewoon graag en goed uitvoeren.

[2:58:10] Ik heb ook geschetst dat daar een spanningsveld zit.

[2:58:13] Dit gaat ook niet om het gewoon maar subsidiëren van de dierproeven.

[2:58:17] Dit gaat alleen maar over een minimale exportatiesubsidie om het minimale niveau in stand te houden wat strikt noodzakelijk is

[2:58:26] voor de volksgezondheid en niet meer dan dat.

[2:58:28] Het is een absoluut minimumniveau.

[2:58:31] Mevrouw van Groningen, ten slotte.

[2:58:33] Ja, voorzitter, dank u wel.

[2:58:34] En dat is volgens mij ook om het nog even helder te maken.

[2:58:37] Allereerst hebben wij tegen het amendement gestemd en wij begrijpen ook de struggle van het kabinet.

[2:58:43] En we hebben overigens wel de wens om het aantal dierproeven te verminderen, maar dat moet realistisch gaan.

[2:58:48] En we moeten hier nooit ons medisch onderzoek mee belemmeren.

[2:58:52] Ik denk dat dat heel belangrijk is.

[2:58:53] Volgens mij zit het ook een beetje in de juridische categorie dat het amendement gewoon op een bepaalde manier gewogen moet worden.

[2:59:00] En het klopt toch ook dat het bij de Eerste Kamer ligt om dat te bekijken.

[2:59:06] Dus ik zou graag willen zien of willen horen hoe het nou precies juridisch en houdelijk zit, waarom er gewoon bezwaar op is en hoe dit dan door de Eerste Kamer gewogen wordt.

[2:59:16] Ik denk dat dat nog even belangrijk is voor de discussie en het perspectief en dat we het even niet over financiering moeten hebben.

[2:59:23] Kijk, het klopt dat dit amendement sowieso nog niet van kracht kan zijn omdat de Eerste Kamer er nog niet mee in heeft gestemd, maar dat is een technisch detail.

[2:59:32] Eigenlijk wil ik helemaal niet gaan zitten op een juridische discussie, want ik wil gewoon heel graag zo goed mogelijk uitvoeren wat de Kamer mij opdraagt te doen.

[2:59:43] Dat is hoe ik hierin sta.

[2:59:45] Dus ik wil eigenlijk wegblijven van een technische discussie of een juridische discussie over wat het wel en niet precies is.

[2:59:51] Ik heb al even gezegd dat het in principe een amendement ziet toe op de wijziging van de wettekst en is daarmee dus ook wet.

[2:59:59] En een wijziging van de memorie van toelichting is iets anders.

[3:00:04] Maar nogmaals, ik wil eigenlijk uit die hele discussie wegblijven.

[3:00:07] Ik wil gewoon, wat ik al zei, in de geest van het amendement zoveel mogelijk hier gewoon op toezien dat het gebeurt.

[3:00:16] Alleen wat ik al schets, daar zit intern ook een spanningsveld in.

[3:00:21] Juist vanwege die veiligheid, en daar zijn ook vragen over gesteld vanuit de Eerste Kamer, die heeft mijn voorganger, moet ik zeggen, ook beantwoord.

[3:00:34] In die toelichting van het parlement staat gewoon dat het veilig moet.

[3:00:37] Het gaat inlaat over de volksgezondheid.

[3:00:40] We willen niet verder gaan dan het absolute minimum, wat gewoon puur noodzakelijk is en ook dat zo snel als kan en veilig kan afbouwen naar nul.

[3:00:50] Dat is gewoon wat de beleidsleiding is, dat is hoe we erin staan.

[3:00:54] En als dat eerder kan, omdat we ook meer financieren richting alternatieve onderzoek, dan is dat hartstikke mooi.

[3:01:02] Maar het moet wel veilig kunnen, anders dan creëren we andere problemen.

[3:01:06] Dank u wel.

[3:01:07] Vervolgt u betogen, minister.

[3:01:09] Meneer Holman wil nog... Heeft u nog een... Er is nog wel een interruptie.

[3:01:13] Even een korte reactie nog.

[3:01:15] Nee, maar ik vind het heel onbevredigend, want dit is een uitleg van de memorie van toelichting die gewoon niet passend is bij een wetsverandering.

[3:01:22] Mag ik een concreet voorstel doen?

[3:01:25] De minister zegt van, het moet veilig.

[3:01:27] Ja, we hebben heel veel discussie.

[3:01:29] Heb je werkelijk duizend, elfhonderd, twaalfhonderd apen nodig om die proeven te doen?

[3:01:33] En kennelijk vind de minister dat dat moet.

[3:01:35] Kan de minister met een brief komen zo snel mogelijk, een week, veertien dagen, hoe hij het afbouwpad ziet, welke begroting daarbij hoort en hoe hij tot een afbouw komt van die proeven?

[3:01:45] U geeft dan een interpretatie van het beeld dat de minister schetst.

[3:01:49] Ja, de minister.

[3:01:53] Er is in het verleden al behoorlijk veel afgebouwd.

[3:01:59] Uit mijn hoofd van 1500 naar 1000 niet-humane primaten.

[3:02:06] Ik wil daar zeker nog wel een keer naar laten kijken of dat minimumniveau nog verder afgebouwd kan worden.

[3:02:13] Ik ben ook doorlopend aan het kijken hoe we dit snel, maar ook veilig, die harde randvoorwaarden van de veiligheid, af kunnen bouwen naar nul.

[3:02:23] Informatie die ik heb, daaruit blijkt dat de komende vijf jaar het simpelweg nog nodig is om het minimumniveau in stand te houden in het kader van die volksgezondheid.

[3:02:35] En dat is waar we nu staan.

[3:02:37] En als een aanvullende brief nog helpt, dan wil ik dat zeker doen.

[3:02:43] Maar ik denk niet dat daar nieuwe informatie uit naar voren zal komen, zeg ik er heel eerlijk bij, voorzitter.

[3:02:49] Ja, mevrouw Bromet wilde een interruptie doen, maar dat is juist een punt van orde van mevrouw Beckerman.

[3:02:53] Ja, voorzitter, ik wil toch een punt van orde maken, omdat we zijn.

[3:02:57] Dit is de laatste Kamerdag en dit is wel een punt wat natuurlijk heel erg raakt aan de bevoegdheden van Kamer.

[3:03:04] Het recht op amendementen en dat het die kan het kabinet niet naar zich neerleggen.

[3:03:09] Dus mijn punt van orde is een verzoek aan de voorzitter om

[3:03:13] mensen een extra interruptie toe te staan, want hoewel er gevraagd kan worden om een brief, is dit wel gewoon de laatste Kamerdag.

[3:03:19] En dat maakt dat dit heel urgent is om hier een duidelijkheid over te krijgen, omdat dit zo fundamenteel raakt aan de bevoegdheden van de Kamer.

[3:03:28] Dat is mijn punt van orde.

[3:03:29] Ja, ik wil best extra interrupties toestaan, maar ik zie ook dat er wat herhalingen zijn en ook bij het antwoord van de minister.

[3:03:36] Maar laten we beginnen bij een interruptie van mevrouw Bromet.

[3:03:40] Ik zit eerlijk gezegd niet te wachten op een Kamerbrief.

[3:03:42] Ik zit te wachten op een brief die de minister stuurt aan het Proeftiercentrum om te zeggen dat de Kamer heeft bepaald dat de subsidie stopt en dat zij op zoek moeten gaan naar andere financieringsbronnen als dat niet anders kan.

[3:04:04] Ik val eigenlijk in herhaling, voorzitter.

[3:04:06] Ik wil dit amendement gewoon uitvoeren.

[3:04:08] Dat heb ik ook gezegd dat ik dat ga doen, dat ik die financieringstroom ombuig zoals het in het amendement staat.

[3:04:14] En dat betekent dat ik op zoek moet gaan naar alternatieve financieringsbronnen.

[3:04:19] En daar ga ik dan mee aan de slag.

[3:04:24] Ja, u bent door uw interrupties heen.

[3:04:26] Dit kost iets.

[3:04:28] Oh ja, zal ik er nog eentje bij doen.

[3:04:29] Gaat uw gang, ja.

[3:04:31] Ja, voorzitter.

[3:04:32] Ik wil eigenlijk dit stukje van het debat afronden, want de Kamer is heel duidelijk.

[3:04:37] Het amendement moet worden uitgevoerd.

[3:04:39] Dat betekent dus de afbouw van de financiering voor de apenproef binnen vijf jaar en het overheven naar alternatieven.

[3:04:45] Niet de interpretatie van de minister, dat er nog extra financiering moet worden gestort elders.

[3:04:50] Dat klopt gewoon niet.

[3:04:50] Dus ik wil dit debat hier afronden.

[3:04:53] De Kamer is helder.

[3:04:55] Voer het uit zoals het de Kamer nu zegt, zoals het hoort in een democratische rechtsstaat.

[3:04:59] Dan geef ik weer het woord aan de minister.

[3:05:02] Volgens mij laat het amendement ook ruimte voor alternatieve financieringsbronnen.

[3:05:09] Dus volgens mij kan ik daarmee gewoon het amendement uitvoeren.

[3:05:15] Mevrouw Beckerman.

[3:05:17] Voorzitter, erkent de minister dat het recht op amendement, in tegenstelling tot het recht op motie, hoe vervelend wij dat ook kunnen vinden, maar het recht op amendement betekent dat wanneer de Kamer dit aanneemt,

[3:05:31] Uiteraard ook de eerste, maar wanneer de Kamer dit aanneemt, het kabinet enkel en alleen de opdracht krijgt om het ook gewoon uit te voeren, precies zoals het in het amendement verwoord staat.

[3:05:43] De minister.

[3:05:45] Ja.

[3:05:49] Punt van orde van mevrouw van Groningen.

[3:05:51] Ja, voorzitter, ik zou eigenlijk toch aan de commissie willen voorstellen om naar de tweede termijn te gaan.

[3:05:55] Volgens mij biedt dat ons ook ruimte om nog een aantal vragen te stellen en dat we ook allemaal nog de gelegenheid hebben om ook andere vragen die we willen stellen te kunnen stellen.

[3:06:04] Dus daarmee dit punt af te ronden.

[3:06:05] Dank u wel.

[3:06:08] We zitten wel omwille van de tijd.

[3:06:09] Dus lid Brummet.

[3:06:13] Voorzitter, ik wil toch mijn laatste interruptie dan hiervoor gebruiken, omdat het hier niet gaat over de inhoud, maar over het functioneren van het parlement.

[3:06:20] En het is waar dat als wij het over ons kant laten gaan, dat het kabinet een interpretatie kan geven van een amendement, van een wet, dan kunnen we net zo goed naar huis gaan.

[3:06:31] Dus ik vind eigenlijk eerlijk gezegd ook het antwoord van de minister niet goed als hij zegt ik ga op zoek naar alternatieve financiering.

[3:06:39] Ik heb net al gezegd, er moet een brief naar het Apenproefdiercentrum dat de financiering stopt, dat de Kamer dat bepaald heeft.

[3:06:45] En als de minister dat niet wenst te doen, ja, dan rest er... De Kamer wil de Kamer nog tanden hebben, maar één ding, en ik zit hier helemaal niet te wachten op de boel op scherp te zetten, maar daar gaat het dan wel, die richting gaat het dan wel op.

[3:07:01] Heeft meneer Graus nog iets?

[3:07:03] Ja, voorzitter, ik heb het ook.

[3:07:04] Ik ben een van de langstzittende Kamerlid, op Geert Wilders na de langstzittende Kamerlid.

[3:07:08] En ik heb dat nooit eerder meegemaakt en ik wil het ook niet.

[3:07:10] We hebben het hoogste ambt in Nederland, wij hier met z'n allen.

[3:07:13] Wij bepalen, en al twintig jaar wordt om onze voeten gespeeld met dat Apelcentrum, want ik ben het spuugzat.

[3:07:18] En de minister gaat gewoon naartoe, dus einde oefening.

[3:07:20] De Kamer beslist, einde oefening.

[3:07:22] Wij zijn de baas hier in Nederland.

[3:07:24] En daar wil ik het bij laten.

[3:07:26] Ik ben hier echt nu helemaal klaar mee met dat Apelcentrum.

[3:07:30] Dank u wel.

[3:07:31] Ik geef dan nog een keer het woord aan de minister.

[3:07:34] Ja, ik begrijp heel goed de boosheid en de zorgen van uw Kamer, voorzitter.

[3:07:39] Nogmaals, ik ben het gewoon met de Kamer eens dat het recht ligt gewoon bij de Tweede Kamer.

[3:07:45] En een wet heb ik gewoon uit te voeren.

[3:07:47] En zodra dit de Statens heeft van wet, dan heb ik gewoon het amendement uit te voeren.

[3:07:50] En daar ben ik het gewoon volledig mee eens.

[3:07:53] Daar laat daar absoluut geen twijfel over bestaan.

[3:07:56] Ik vraag me af of de minister het goed begrijpt, want de vraag die Bromet stelt...

[3:08:07] Neemt de minister dan terug dat hij op zoek moet naar een andere dekking, want dat is niet aan de orde?

[3:08:14] Gaat hij werkelijk een brief schrijven naar het AP-centrum dat hij afgebouwd moet worden en moet stoppen binnen vijf jaar?

[3:08:20] Als de minister dat niet doet, dan doet hij iets wat de minister gewoon niet kan permitteren.

[3:08:26] Dan voert hij niet uit wat de Kamer wil en dan hebben we echt een probleem.

[3:08:32] Ik kan met een brief komen over hoe wij dit exact gaan uitvoeren.

[3:08:43] Mag ik de minister dan nu verzoeken door te gaan met zijn betoog?

[3:08:48] U was klaar verder met uw betoog?

[3:08:53] Is het verstandig dat we even schorsen?

[3:08:55] Of gaan we meteen door voor de tweede termijn?

[3:08:58] Ja, gaan we meteen door met de tweede termijn.

[3:09:01] Dan geef ik het woord aan het lid Kostiets.

[3:09:03] We hebben één minuut twintig en vier interrupties.

[3:09:12] De Partij voor de Dieren werkt al jaren samen met prachtige dierenbeschermers in Marokko die straatdieren helpen om de lokale bevolking samen te leren leven met die dieren.

[3:09:20] Maar de Marokkaanse overheid is straathonden en katten massaal aan het doden voor het WK FIFA voetbal in 2030.

[3:09:28] Zij denken dat dat een netbeeld geeft van Marokko.

[3:09:31] De honden worden doodgeknuppeld, verbrand en soms levend gedumpt in massa graven.

[3:09:35] We lezen berichten dat de honden bloedend, spartelend en schreeuwend van de pijn worden achtergelaten, waarna ze wegrotten in de brandende zon.

[3:09:42] de Marokkaanse dierenbeschermers vragen om onze hulp.

[3:09:44] En het was Jane Goodall die meteen een brief naar FIFA stuurde en schreef om, zoals ze dat zelf noemde, de moordpartijen te stoppen.

[3:09:51] Is de staatssecretaris bereid om het goede voorbeeld van Jane te volgen en op kort termijn met FIFA en Marokko in gesprek te gaan en daarbij het doden van straathonden nadrukkelijk ter discussie te stellen?

[3:10:00] De Nederlandse invulling van de zorgplicht voor straatdieren is het voorbeeld

[3:10:04] dat zorg voor dieren leidt tot minder problemen met straatdieren dan het massaal doden van honden, kan hij dat overleveren aan Marokko.

[3:10:15] En ook hier in Nederland moeten we waakzaam blijven dat we blijven kiezen voor een beschaafde oplossing voor onze wilde katten.

[3:10:21] Er mist nu landelijk initiatief.

[3:10:22] Dierenwelzijnsorganisaties zijn bereid om in samenwerking met gemeenten en dierenartsen via speciale TNRC acties, onder andere castraties van zwerfkatten te faciliteren.

[3:10:31] Zou de staatssecretaris bereid zijn hiervoor een pilot te starten met bijvoorbeeld 10 gemeenten?

[3:10:35] Gemeenten vragen hierom via de diervergier.

[3:10:38] Is de staatssecretaris bereid om bij toekening van weidevogelsubsidies via ANLB-pakketten als aanvullende voorwaarde te stellen dat katten die op het erf aanwezig zijn aantoonbaar gecastreerd zijn, terwijl via THC worden beheerd?

[3:10:50] Dit natuurlijk in overleg met de agrarische collectieven, want daarmee help je ook de weidevogels.

[3:10:55] Dank u wel.

[3:10:56] Dank u wel.

[3:10:56] Het woord is aan mevrouw Beckerman.

[3:11:00] Ik vraag een twee minuten debat aan.

[3:11:02] Dank u wel.

[3:11:02] Met deze genotent.

[3:11:04] Mevrouw Beckerman.

[3:11:05] Ja, voorzitter, dank.

[3:11:07] Dank aan het kabinet voor de beantwoording.

[3:11:10] Voorzitter, ik was... Ik ben nog steeds heel enthousiast over het Dierendagakkoord en toch heb ik na dit debat wel twijfel over het tijdspad.

[3:11:20] Want er zijn ook al heel veel Kamermoties aangenomen en in die Kamermoties zijn we op een gegeven moment ook gewoon data gaan opnemen voor dan en dan, voor dan en dan.

[3:11:32] En zo werd er bijvoorbeeld in februari 2024 een motie aangenomen waarin we zeiden, nou ja, kom nou halverwege dit jaar met maatregelen en of wetgeving om.

[3:11:43] die hoge prijzen aan te pakken.

[3:11:45] Begin 2025, stond in de motie, willen we geïnformeerd worden over hoe bestaande monopolies kunnen worden aangepakt.

[3:11:54] En dat maakt dat het wel ingewikkeld is als we hier in oktober 2025 eigenlijk weer horen, wacht maar op dit, wacht maar op dat.

[3:12:04] En ik moedig echt het kabinet aan met al die zetels die nu achter zo'n mooi dierendagakkoord staan,

[3:12:09] om natuurlijk onderzoek te doen, maar ook niet enkel en alleen te wachten totdat het klaar is, maar zelf met voorstellen te komen.

[3:12:17] Voorzitter, en dan mijn laatste zin.

[3:12:20] Ik hoor de minister zeggen ik schrijf nog een brief over hoe ik het amendement ga uitvoeren.

[3:12:24] Voorzitter, dat kan dan gewoon een kopie zijn van de memorie van toelichting van het amendement, want daar staat al

[3:12:31] hoe we willen dat dit amendement wordt uitgevoerd.

[3:12:34] Daar is onderzoek aan voorafgegaan.

[3:12:36] Daar is een amendement uitgekomen.

[3:12:37] Daar is een meerderheid voor.

[3:12:39] Dat is het.

[3:12:40] Dank u wel.

[3:12:41] Dank u wel.

[3:12:42] Het woord is aan meneer Graus.

[3:12:43] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[3:12:45] Dank aan de staatssecretaris voor alle toezeggingen die hij heeft gedaan.

[3:12:49] Daar ben ik erg dankbaar voor.

[3:12:51] Ik wil toch nog een keer de DNA-databank...

[3:12:56] waar we voor gedeeltes samen op de hoogte zijn gebracht door dokter Rille Fiete van de Universiteit Utrecht Faculteit voor Diereniskunde, maar het heeft niet alleen te maken met opsporing voor dierenarts en de NVWA, maar ook heeft het te maken, het is niet alleen opsporen van dierenbeulen of het opsporen van eigenaren, maar ook het kan ook een einde maken aan genetische defecten en andere innerlijke en uiterlijke schadelijke kenmerken.

[3:13:18] Dus die DNA-databank is de toekomst.

[3:13:21] En dat chip enzo kost ook allemaal heel veel geld.

[3:13:23] Dus uiteindelijk denk ik niet dat... Ik denk dat het allemaal wel meevalt met de kosten.

[3:13:28] Want uiteindelijk, als iedereen erop overgaat, wordt het zelfs heel goedkoop, zo'n DNA-databank, ook wat opsporing betreft.

[3:13:35] En ik wil tenslotte de minister meegeven dat professor dokter Liesbeth Geris, dat is een autoriteit op het gebied van die... Je hebt ook dat hele immuunsysteem-simulator en zo.

[3:13:46] ontwikkeld met haar team.

[3:13:48] En ook daar blijkt dat de mensen en apen totaal niet representatief zijn voor de... Apen totaal en dieren totaal niet representatief zijn voor de mens.

[3:13:55] Dus ik zou toch willen dat zo iemand ook meer betrokken wordt.

[3:13:58] En daarom zou er eigenlijk een nationale coördinator moeten komen die dat... Want er zijn dus heel veel echt...

[3:14:03] Autoriteiten wereldwijd.

[3:14:05] We kennen wetenschappers in Nederland.

[3:14:06] Dat zijn autoriteiten wereldwijd en daar wordt niet naar geluisterd.

[3:14:09] En dat wil ik toch graag.

[3:14:10] En die zeggen dat het wel allemaal kan.

[3:14:12] En dat die aanproeven gewoon totaal achterhaald zijn.

[3:14:14] Dus naar die mensen moet ook een keer geluisterd worden.

[3:14:16] Niet allemaal die mensen die al 30 jaar aan zijn ministerie gekoppeld zijn.

[3:14:20] Er moet ook eens naar nieuw bloed geluisterd worden.

[3:14:22] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[3:14:23] Dank u wel.

[3:14:23] Het woord is aan meneer Holman.

[3:14:25] Ja, ik heb niet veel inwerking meer.

[3:14:26] Ik zou alleen de minister adviseren om een antwoord te geven

[3:14:33] Ik zou alleen graag de minister willen adviseren om een antwoord te geven wat dusdanig is dat de minister uitvoert wat de Kamer wil en dat u niet de toren van de Kamer over zich afroept.

[3:14:46] Dank u wel, mevrouw Van der Plas.

[3:14:49] Dank u wel.

[3:14:49] Voorzitter, ik zou willen beginnen om de technische dienst en degene die ons hier hebben gered van een schokkend debat.

[3:15:01] Die wil ik wel echt bedanken.

[3:15:02] Dit was toch echt al best wel een gevaarlijke situatie.

[3:15:06] En ik wil ook de bode die inderdaad een schok heeft gekregen.

[3:15:10] We kunnen hem lachen, maar dat was echt niet fijn.

[3:15:13] Die wil ik heel veel sterkte wensen.

[3:15:16] Want het was best een flinke tik die hij heeft gehad.

[3:15:19] Dus veel dank en beterschap voor degene die het aangaat.

[3:15:25] Voorzitter, ik heb eigenlijk nog wel een vraag over iets compleet anders en dat gaat over de Border Inspection Points.

[3:15:35] Hoe kan het dat de Nederlandse Border Inspection Points, de BIP's, niet langer beschikbaar zijn voor veterinaire keuringen van zendingen met levende dieren anders dan eendagskuikens, vissen, honden, katten en insecten?

[3:15:47] Het gaat daarbij onder andere om vogels, zoogdieren, reptielen, amfibieën en weekdieren.

[3:15:53] En hierdoor worden Nederlandse importeurs feitelijk gedwongen om uit te wijken naar andere landen.

[3:15:58] Kan de staatssecretaris toelichten waarom deze beperking is ingevoerd en of er mogelijkheden zijn om veterinaire keuringen aan de Nederlandse grens weer mogelijk te maken?

[3:16:08] Hoeveel tijd heb ik nog?

[3:16:09] Of ben ik er al doorheen?

[3:16:10] U bent er nu doorheen.

[3:16:11] Ja, oké.

[3:16:12] Dan laad ik het even bij deze vraag.

[3:16:13] Dank u wel.

[3:16:14] Ja, dank u wel, mevrouw Van der Plas, voor uw mooie woorden.

[3:16:17] Ik heb inmiddels begrepen dat het goed gaat met de bode, dus dat is fijn.

[3:16:20] Dan geef ik nu het woord aan mevrouw Van Groningen.

[3:16:23] Voorzitter, dank.

[3:16:24] Ik sluit natuurlijk aan bij de woorden van mevrouw Van der Plas in het begin, in de inleiding, maar daarnaast heb ik natuurlijk ook dank aan de staatssecretaris voor de beantwoording in de eerste termijn.

[3:16:32] Wij zijn heel tevreden dat u in ieder geval goed naar het tuchtrecht gaat kijken, want ik denk dat het echt verlichting gaat geven in de sector.

[3:16:38] We kijken ook uit naar de onderzoeken en gaan er uiteraard vanuit dat u de experts in de sector zelf daar goed bij gaat betrekken.

[3:16:44] Ik zou de staatssecretaris in deze termijn willen vragen of hij wil toezeggen werk te maken van onnodige belemmering en complexe vergunningsprocessen voor dierenhulpverleners zoals de dierenambulance.

[3:16:54] Dus dat u ze eventueel kunt verbeteren en als het zelfs kan helemaal weg te nemen.

[3:16:59] Dan ga ik naar het puntje de chipplicht, want mede op aandringen van de VVD gaat er per 26 in chipplicht worden ingevoerd voor katten.

[3:17:06] En als we bedenken dat we in Nederland 2,9 miljoen huiskatten hebben jaarlijks en jaarlijks worden er meer dan 60.000 katten vermist, dan hopen wij dat we met deze chipplicht

[3:17:15] onze kwijtgeraakte katten weer sneller en vaker kunnen herenigen met hun baasjes en dat juichen we toe.

[3:17:20] Ik denk ook dat het wat verlichting gaat geven.

[3:17:23] We zijn uiteraard benieuwd om te horen wat de status hier nu precies van is en hoe we de baasjes gaan informeren dat ze moeten gaan chippen.

[3:17:31] Dan nog even terug kort naar het afstammingsbewijs.

[3:17:33] Ik zou u willen verzoeken ons op de hoogte te houden van de invoer hiervan en eventueel met een termijn en ons ook te informeren als u inderdaad dat diagnoseregistratiesysteem wilt gaan gebruiken.

[3:17:44] Tot slot, voorzitter.

[3:17:45] Afrondend, de VVD wil gewoon dat dierenzorg betaalbaar blijft.

[3:17:48] We willen geen doorgeslagen regulering, maar wel transparantie in de tarieven.

[3:17:52] En we vinden dat we als Nederland de erfelijke afwijkingen en rashondenproblematiek serieus moeten nemen.

[3:17:58] En daarom willen we dus graag werken met dat keurwerk om baasjes te beschermen en hoge kosten aan dierenleed te voorkomen.

[3:18:03] Dank u. Dank u wel, mevrouw van Groningen.

[3:18:05] Ik kijk even naar rechts.

[3:18:07] Vijf minuten.

[3:18:08] Heeft u bedenktijd nodig?

[3:18:09] Ja, schors ik even voor vijf minuten.

[3:23:07] Kunnen we zo weer verder?

[3:23:21] Mag ik de staatssecretaris uitnodigen zijn betoog te vervolgen?

[3:23:24] Gaat uw gang, tweede termijn.

[3:23:31] Als de minister eerst wil, omwille van de tijd mag dat ook om.

[3:23:34] We hebben nog twintig minuten.

[3:23:35] We moeten er om kwart van twee uit, hoor ik net van de molen.

[3:23:37] Dus wie wil het spits afbijten?

[3:23:39] De staatssecretaris.

[3:23:42] Gaat uw gang.

[3:23:42] Ik had een vraag van lid Kostic over Marokko en ik ben zeker bereid om dat signaal...

[3:23:52] aan mijn collega van buitenlandse zaken te geven.

[3:23:55] We zitten even, we hebben daar zelf ook een landbouwraad in rabat, maar even gewoon wat maakt de meeste indruk bij de Marokkaanse regering.

[3:24:02] Dus ik denk dat het dan nog handig is om het via buitenlandse zaken te spelen, omdat we dan de ambassadeur kunnen inzetten naar de Marokkaanse regering toe.

[3:24:14] Dat is heel fijn.

[3:24:15] En kan de staatssecretaris dan ook een brief, of dat zal ook indruk maken namens het kabinet, sturen naar FIFA om hier

[3:24:23] ...zich voor in te zetten om een einde aan te maken.

[3:24:25] FIFA heeft hier heel veel invloed op.

[3:24:28] Dat moet ik dan ook overleggen met de minister van Buitenlandse Zaken, want die gaat daarover.

[3:24:34] En wanneer krijgt de Kamer een terugkoppeling, is de vraag.

[3:24:40] Ja, zo snel mogelijk natuurlijk.

[3:24:43] Dank u wel.

[3:24:44] Gaat u verder.

[3:24:46] Dan had, dit kost iets, ook een vraag over neutralisatie van, sterilisatie van katten.

[3:24:56] We zullen dat aankaarten bij het diervizier, maar het is wel echt iets aan gemeenten om dit samen op te pakken.

[3:25:03] Een landelijke plicht gaat me echt te ver, juist omdat we nu met de chipplicht aankomen zetten.

[3:25:09] Dus ik richt me eerst op het invoeren van de chipplicht en niet op een nationale verplichting voor het castreren van zwerfkatten.

[3:25:20] Dan had ik een vraag van mevrouw Beckerman.

[3:25:25] een tijdpad voorstellen voor de prijsregulering moet stellen.

[3:25:28] Ik hoop wel, mevrouw Beckerman, ik begrijp uw ergernis dat dingen zo lang duren.

[3:25:34] Ik heb het al eerder gezegd, een bewindspersoon heeft daar soms ook last van.

[3:25:37] Maar ik doe niet alleen onderzoek, ik geef toch u steeds ook aan wanneer dingen klaar zijn.

[3:25:43] Dus ik wacht wel op het ACM-rapport, maar ik zit niet stil.

[3:25:48] Ik heb de analyse met economische zaken al gedaan, wat er nodig is voor het invoeren de prijsregulering.

[3:25:53] en die heb ik gisteren ook naar uw kamer toe gestuurd.

[3:25:56] Dus we bereiden voor wat nu al kan, maar ik heb echt ook wel de inhoudelijke beoordeling van de RCM nodig en die krijgt u in december.

[3:26:04] Dus ik hoop dat u daar een begrip voor heeft.

[3:26:09] Dan had ik een vraag van de VVD en die ging over de dierambulances die verschillende loketten langs moesten om ontheffingen aan te vragen.

[3:26:19] Dat gaat vaak, mevrouw van Groningen, om ontheffingen van het reglement van verkeersregels en verkeerstekens.

[3:26:27] En dat ligt echt bij gemeenten, provincies en Rijkswaterstaat te weg, meneer.

[3:26:33] Dus de minister van INW is in deze primair toch wel verantwoordelijk.

[3:26:40] Dus ja, ik kan het doorsturen naar mijn collega, maar ik ga hier niet over, want dat zijn denk ik toch wel de belangrijkste problemen in deze.

[3:26:49] Dan had u ook een vraag over de chipplicht voor katten en hoe wij huisdier-eigenaren daarmee meenemen.

[3:26:58] Nou, ik zei u al dat de wetgeving ligt er, maar we zijn met de RVO nog in gesprek over de uitvoering hiervan en daar zal ik zeker ook de informatie aan huisdier-eigenaren meenemen.

[3:27:12] Dan had ik nog een vraag van u. Interruptie van mevrouw van Groningen.

[3:27:15] Afstammingsbewijs.

[3:27:17] Ja, voorzitter, dank.

[3:27:18] Kunt u ook zeggen wanneer u dan hierop terugkomt?

[3:27:21] Want ik denk wel dat het belangrijk is, omdat we het in 26 gaan invoeren, dat we aardig snel op de hoogte zijn, meneer.

[3:27:27] De staatssecretaris.

[3:27:29] In het voorjaar van 2026.

[3:27:31] Dank u wel.

[3:27:32] Vervolgt uw betoog.

[3:27:33] Dan had u nog een vraag over het afstammingsbewijs en of ik de Kamer op de hoogte kan houden.

[3:27:38] In december komt er een brief met de voortgang op alle maatregelen ten aanzien van beide incidenten.

[3:27:44] Zoals ook toegezegd in de mondelingenvraag aan uw fractiegenoot mevrouw Dral.

[3:27:49] En dan dacht ik dat ik de vraag had gedaan.

[3:27:52] Ja, ik kijk nog even rond.

[3:27:54] Mevrouw van Groningen.

[3:27:57] Excuus voorzitter, de border inspection points.

[3:28:01] Hoe kan het dat Nederlandse border inspection points niet langer beschikbaar zijn voor veterinaire keuringen?

[3:28:06] De benaming BIP is een oude benaming.

[3:28:09] Tegenwoordig heet het BCP, Border Control Point, of in het Nederlands Grenscontrolepost.

[3:28:15] Er zijn drie Nederlandse grenscontroleposts waar veterinaire keuringen van levende dieren plaatsvinden.

[3:28:22] Bij GCP Amsterdam, Inspectiecentrum Schiphol en bij GCP Maastricht Aachen Airport

[3:28:28] zijn geen beperking voor de invoer van levende dieren.

[3:28:32] Alle veterinaire keuringen worden daar gedaan.

[3:28:35] Bij GCP Rotterdam, inspectiecentrum Hoek van Holland, zijn de faciliteiten alleen geschikt voor de volgende levende dieren, geregistreerde paardachtigen, eendaskuikens, broedeieren, insecten en ongewervelden.

[3:28:49] Er is geen verzoek gekomen om voor de GCP Rotterdam andere dieren te gaan keuren.

[3:28:56] Dank u wel.

[3:28:56] De heer Kostic had ook nog een antwoord gemist.

[3:29:01] Ja, over die wilde katten.

[3:29:05] Ik had ook gevraagd of de minister kan kijken naar de toekenning van weidevogelsubsidie via ANWB-pakketten.

[3:29:11] Of daar een aanvullende voorwaarde aan kan worden gesteld dat de katten die op het erf aanwezig zijn, aantoonbaar gecastreerd zijn of in ieder geval via TNHC worden beheerd.

[3:29:20] En dat te overleggen met de agrarische collectieven.

[3:29:23] De staatssecretaris.

[3:29:25] Ja, het is eigenlijk onderdeel van mijn aanpakplan, want daar staat ook predatiebeheer, dat gaat natuurlijk nog wel even verder, maar we zijn er ons heel goed van bewust dat zwerfkatten voor gutterkuikens ook heel gevaarlijk zijn.

[3:29:40] Dus ik kom daar zeker op terug, hoe we dat gaan aanpakken.

[3:29:44] Dank u wel.

[3:29:46] Nou, even voor een duidelijk dank.

[3:29:48] Ik hoorde de staatssecretaris net ook zeggen, ik ga wel in gesprek met het diervizier.

[3:29:53] Ik wil ook graag wanneer dat is en wanneer dat wordt teruggekoppeld.

[3:29:55] En ook graag ook een terugkoppeling over mijn suggestie of er iets kan worden gedaan aan die weidevogelsubsidies en de voorwaarden.

[3:30:04] De staatssecretaris.

[3:30:07] Ik stuur over de diervizier uw instroms van de Zakenbeleving begin volgend jaar.

[3:30:12] Dank u wel.

[3:30:13] Ten slotte mevrouw van Groningen nog.

[3:30:16] Ja, voorzitter, dank.

[3:30:16] Ik had bij mijn vraag over het afstandsbewijs ook nog specifiek gevraagd naar het diagnose- en registratiesysteem.

[3:30:22] Mag ik dan aannemen dat u dat in de brief er dan bij zet, of u dat gaat gebruiken, of wat uw wensen daar omtrent zijn?

[3:30:29] Want ik denk dat dat ook goed is voor de sector.

[3:30:32] Ik zal dat meenemen.

[3:30:34] Dank u wel.

[3:30:35] Dan geef ik nu het woord aan de minister van Noord-Zuid.

[3:30:38] Ja, meneer Grauws heeft nog een interruptie.

[3:30:39] Ik wil dat nog even doen.

[3:30:40] Ik heb net ook al die professor, dokter Elisabeth Geres, aangehaald.

[3:30:44] Maar de minister zou eens moeten gaan praten met Proefdiervrij.

[3:30:48] Die hebben namelijk een brief naar ons gestuurd, maar die heb ik niet meer kunnen lezen vandaag.

[3:30:51] Maar daar halen ze ook de commissie van artsen voor verantwoorde geneeskunde aan, PCRM.

[3:30:56] En die schijnen allemaal voor die verschuiving te zijn.

[3:30:58] Het zijn allemaal ter zake deskundige mensen.

[3:31:00] Dus ik heb toch gevraagd aan Proefdiervrij om ook de mail die wij hebben ontvangen, ook bij de minister en de staatssecretaris te laten terechtkomen.

[3:31:09] en dat die onderdeel worden van de beraadslaging.

[3:31:11] Dank u wel, meneer de voorzitter.

[3:31:13] Dank u wel, meneer Graus.

[3:31:14] Dan geven we nu het woord aan de minister.

[3:31:18] Dank u wel, voorzitter.

[3:31:19] En ook dank aan de heer Graus dat hij die mail mij zal laten toekomen.

[3:31:23] Dat is fijn om de informatie van experts ook extern te kunnen ontvangen.

[3:31:31] Ik heb net in de schorsing nog even het amendement en de toelichting bestudeerd.

[3:31:36] Ik ga dit amendement gewoon onverkoord uitvoeren.

[3:31:43] Ik betreur dat daar verwarring over is ontstaan.

[3:31:45] Maar ik heb hem nog even goed bestudeerd zo net en ook de toelichting.

[3:31:49] En ik kan hem volgens mij gewoon prima uitvoeren.

[3:31:52] En mevrouw Beckerman die schetste net ook al van dat kan gewoon de brief een kopietje zijn van de toelichting van het amendement.

[3:32:00] Volgens mij is dat inderdaad het geval.

[3:32:03] Dus ik stel voor dat ik de brief niet stuur, want anders wordt het inderdaad een kopietje van de toelichting van het amendement kost iets.

[3:32:11] Verder, dus als uw Kamer daar verder geen bezwaar te geeft, dan ga ik daar niet nog een brief over sturen, dat zou overbodig zijn.

[3:32:21] Die verzocht nog mij om per direct een brief te sturen naar het BPSC.

[3:32:27] Nou, dat kan ik natuurlijk sowieso niet doen, totdat de wet ook definitief van kracht is.

[3:32:33] Want ook de Eerste Kamer, die moet daar eerst mee instemmen.

[3:32:36] Dus dat ga ik niet toezeggen.

[3:32:39] Dank u wel.

[3:32:41] Er is toch een interruptie van meneer Halman.

[3:32:43] Ja, even, nou, verstandig dat u door de bocht bent, laat ik het zo even zeggen, en iets ander antwoord hebt dan in eerste termijn.

[3:32:50] Even checken of u het goed begrepen heeft, of de minister het goed begrepen heeft.

[3:32:56] Dit betekent dat de minister niet op zoek gaat naar een alternatieve dekking en de meest eenvoudige vorm van uitfaceren in vijf jaar is gewoon elk jaar 20 procent minder budget naar het centrum toe.

[3:33:09] Is dat ongeveer wat de minister voor ogen heeft?

[3:33:12] De minister.

[3:33:13] Ik ga gewoon dit amendement uitvoeren en dit amendement is gewoon kraakhelder waar dit op toeziet en dat betekent een afbouw van het gewone mekte geld en een opbouw van het geld naar het onderzoek voor alternatieven.

[3:33:27] Dat is waar dit amendement precies om vraagt en dat is wat ik gewoon ga doen.

[3:33:32] Dank u wel.

[3:33:32] Leedkosthits heeft nog een interruptie.

[3:33:34] En toch nog even voor de duidelijkheid, om er geen misverstand over te laten bestaan.

[3:33:38] Het amendement, dat is het belangrijkste, vraagt om uiterlijk in 2030 alle subsidies voor het BPSC te hebben afgebouwd.

[3:33:46] Gaat de minister dat ook uitvoeren?

[3:33:48] De minister.

[3:33:51] Volgens mij ziet het amendement niet toe op alle subsidies van de BPSC in 2030 te hebben afgebouwd naar nul.

[3:33:57] Dat staat er gewoon niet.

[3:34:01] Ik zal het even duidelijker maken.

[3:34:03] Alle subsidies voor de AAP-proeven afgebouwd hebben naar nul en over te gevelen aan alternatieven.

[3:34:09] Dat staat er wel.

[3:34:12] De minister.

[3:34:12] Nogmaals, dit amendement, het geommerkte geld voor het testcentrum, die exportatiesubsidie, dit amendement ziet toe op de afbouw daarvan naar nul en de opbouw van datzelfde geommerkte bedrag naar alternatieven.

[3:34:25] En dat heb ik net een aantal keer gezegd en herhaal ik nog een keer.

[3:34:27] Dat ga ik gewoon onverkort uitvoeren volgens dit amendement.

[3:34:32] Volgens mij staat dat ook in de toelichting hoe dat verder in de tijd gezet is.

[3:34:41] Maar gewoon zoals het amendement hier staat, zo ga ik hem gewoon uitvoeren.

[3:34:47] Dank u wel.

[3:34:48] Mevrouw Beckerman.

[3:34:50] Voorzitter, en is ook het ministerie van VWS diezelfde mening toegedaan?

[3:34:54] Want ook daar kwam, we hadden net in eerste termijn wat ruis, maar ook daar was wat ruis ontstaan.

[3:35:00] Dus is dit, spreekt het kabinet hier ook met één mond en zal VWS ook precies hetzelfde beantwoorden in deze situatie?

[3:35:10] Ik weet niet of de minister van VWS iets gezegd heeft over dit amendement specifiek.

[3:35:18] Volgens mij is er wel een oproep geweest van het ministerie van VWS om het belang te onderstrepen voor de volksgezondheid.

[3:35:26] Dus dat gaat volgens mij, het raakt wel in het onderwerp, maar het gaat niet over al dan niet uitvoeren van amendementen en dit debat wat we hier net over gehad hebben.

[3:35:36] En natuurlijk spreekt het kabinet altijd met één mond.

[3:35:40] Dank u wel.

[3:35:42] Het lid van de klas.

[3:35:45] Ja, voorzitter, ik wil nog wel opmerken, hoewel BBB natuurlijk ook voor zoveel mogelijk proefdiervrije onderzoek is.

[3:35:55] Wij worden nu ook al benaderd weer opnieuw, dat is in het recente verleden ook gebeurd, van organisaties, van mensen met bijvoorbeeld erfelijke aandoeningen of zeldzame aandoeningen.

[3:36:10] die echt wel aandacht vragen voor de gezondheid, voor de medische gezondheid van mensen.

[3:36:15] En die maken zich daar echt ernstig zorgen over.

[3:36:19] Dat door te zeggen, ja, er mogen geen dieren worden gebruikt, of het apencentrum, zoals BPRC dan wordt genoemd, dat moet dicht.

[3:36:28] Maar ik wil toch echt wel aandacht daarvoor vragen.

[3:36:30] Dat heeft de minister ook in de brief geschreven.

[3:36:33] Er zijn mensen met MS,

[3:36:35] Eids, Alzheimer, duizenden mensen, dat stipte mevrouw Groningen net in de pauze ook even aan, fietsen de berg op voor onderzoek naar allerlei ziekten en dat zijn fantastische initiatieven en het geld gaat naar onderzoek.

[3:36:52] Dus ik wil echt ook de minister en de staatssecretaris en de andere minister echt ook daar wel echt aandacht voor laten vragen hoor, want

[3:37:02] Zeker proefdiervrije onderzoek.

[3:37:07] Prima.

[3:37:08] Wat zegt u?

[3:37:08] Waar kan?

[3:37:09] Ja, waar kan?

[3:37:10] Sorry, ik kreeg even boorvlak.

[3:37:12] Maar jongens, we hebben hier ook gewoon met echt hele belangrijke medische onderzoeken te maken, waardoor we mensen gewoon beter kunnen maken of ziektes kunnen voorkomen.

[3:37:25] Dat er bijvoorbeeld straks hopelijk geen Alzheimer meer voorkomt.

[3:37:29] Ik wil dat gewoon wel nadrukkelijk even meegeven.

[3:37:31] aan de bewindspersonen.

[3:37:34] U heeft gesproken, mevrouw Van der Plas.

[3:37:37] Ik wil daar toch graag op reageren, want ik denk dat geen enkel Kamerlid dat hier inwezig is, dat niet mee eens is.

[3:37:42] Dus dat die mensen allemaal geholpen moeten worden.

[3:37:44] Alleen, daarom draag ik en ik ga zorgen dat dat bij de minister en de staatssecretaris terechtkomt, daarom gaan wij betere alternatieven dan dierproeven aandragen, waar ook diverse wetenschappers mee eens zijn.

[3:37:55] En dat is wat ik bedoelde.

[3:37:56] Want stel nu, als nu bij penicillin, die ik als kind heb, als baby heb gehad,

[3:38:00] Voor dieren waren die giftig, maar mij heeft het leven gered.

[3:38:03] Dus het kan ook vice versa, kan het totaal verkeerd werken.

[3:38:06] Dus gun ons nou de kans om die andere ter zake deskundige, die nu niet gehoord wordt, dat we die koppelen aan de minister en de staatssecretaris.

[3:38:13] En dan worden die mensen ook, want dat willen wij ook allemaal, dat die mensen en kinderen geholpen worden.

[3:38:17] Dank u wel, maar we gaan niet het hele debat over doen.

[3:38:20] Het laatste woord nog even aan mevrouw Van der Plas.

[3:38:21] Ja, ik wil er één reactie op geven.

[3:38:24] Ik denk dat we allemaal naar hetzelfde doel willen, maar daar een ander pad naartoe zien.

[3:38:31] En dat mag, dat is ook gezond in een gezond politiek debat.

[3:38:35] Maar heel veel mensen die ik spreek, en dat zijn er nogal wat, als je het hierover hebt, dan zeggen ze, ja, maar het is toch zielig dat voor die shampoos en voor die lippenstiften en voor die dagcrems dieren worden gebruikt.

[3:38:49] Die mensen hebben niet in het vizier dat dat allang verboden is en dat het alleen nog maar over medische onderzoek gaat.

[3:38:55] Als je dat aan mensen vertelt, want ze zeggen, ja, iedereen steunt dit, want niemand wil dat.

[3:39:01] dan schrikken mensen gewoon letterlijk van, dat wist ik helemaal niet.

[3:39:04] Dus ik vind dat we die discussie ook echt wel zuiver moeten voeren, dat we er wel van bewust zijn dat dit ook echt over, nou ja, ik ga ze niet allemaal noemen, al die ziektes, Alzheimer, MS, dat we daar ook een verantwoording voor hebben.

[3:39:20] Dank u wel.

[3:39:21] Dank u wel.

[3:39:21] Ik wil het debat nu afsluiten.

[3:39:25] Ja, volgens mij hebben we een tweede termijn gehad nu van het kabinet.

[3:39:29] En anders gaan we het debat nog een keer over doen, dus het lijkt me niet nodig dat u nog een keer reageert.

[3:39:35] Ik wil in ieder geval even aankondigen dat er een twee minuten debat aangevraagd is door het lid Korsitz, bij deze.

[3:39:41] En de volgende toezeggingen zijn gedaan en verbetert u me maar als ik dat fout zeg.

[3:39:46] De staatssecretaris zal de Kamer aan het einde van 2026 de resultaten van de evaluatie Veterinair Tuchtrecht met de Kamer delen.

[3:39:55] De Kamer wordt voor het einde van het jaar geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek van de ACM in zaken diergeniskundige zorg.

[3:40:05] Mevrouw Beckerman.

[3:40:05] En daar was ook de toezegging van de staatssecretaris om daar direct een brief bij te doen hoe het kabinet daarmee om wilde gaan, toch?

[3:40:14] Nee, dat heb ik niet toegezegd.

[3:40:15] Jammer.

[3:40:16] Dat zat er dan niet bij.

[3:40:19] Ja.

[3:40:20] Punt 3.

[3:40:21] De staatssecretaris zal de Kamer op begin 2026 informeren over de uitkomsten van een pilot in zaken een systeem voor het fokken van een gezonde hond.

[3:40:33] Ja.

[3:40:37] En 4.

[3:40:38] De staatssecretaris zal zijn reactie op de petitie en het rapport in zaken red de kortsnuit binnen een maand naar de Kamer sturen.

[3:40:46] Punt 5.

[3:40:47] De staatssecretaris zegt toe om de Kamer voor het einde van het jaar te informeren over de gesprekken met gemeenten en provincies over financiering van wildopvang.

[3:40:56] Punt 6.

[3:40:56] De staatssecretaris van LVVN zal in gesprek gaan met de Landelijk Inspectiedienst Dieren.

[3:41:04] Dat gaat dan over de efficiëntie en de werklast van inspecteurs.

[3:41:09] Punt 7.

[3:41:09] De staatssecretaris zal de Kamer in het voorjaar van 2026 informeren over de registratieplicht van katten.

[3:41:16] De staatssecretaris zal de Kamer informeren over de signalen aan de Marokkaanse regering en FIFA over het doden van straathonden in Marokko.

[3:41:24] En als termijn zegt u zo snel mogelijk, maar bijvoorbeeld binnen een maand is de vraag.

[3:41:31] Ik hoop nou niet dat ik daarop vastgebonden word, maar ik herken uw nummer drie niet, sorry.

[3:41:36] Nummer drie was dat u de Kamer gaat informeren over de uitkomsten van een pilot in zaak een systeem voor het vak van een gezonde hond.

[3:41:47] Mevrouw van Groningen, misschien ter verduidelijking.

[3:41:49] Ja, volgens mij had dat relatie met het afstammingsbewijs waar u mee bezig bent om dat helemaal in kaart te brengen.

[3:41:56] Oh, oké.

[3:41:57] Ja, nee, daar ben ik mee bezig.

[3:41:58] Dat klopt.

[3:41:59] Ja, oh, dan zit het in het pakket van de bijtincidenten.

[3:42:02] Ja, prima.

[3:42:03] Ik heb het waarschijnlijk wat onduidelijk geformuleerd.

[3:42:05] Nee, maar dan herken ik hem.

[3:42:06] Ja.

[3:42:07] Punt 9.

[3:42:07] De staatssecretaris zal de Kamer in december 2025 informeren over alle maatregelen inzake bijtincidenten met honden.

[3:42:15] Ja.

[3:42:16] En tenslotte.

[3:42:18] De staatssecretaris zal de Kamer informeren over gesprekken met diervisier in het voorjaar van 2026.

[3:42:24] Volgens mij... Mevrouw van Groningen, heb ik wat gemist?

[3:42:28] Nou, niet zozeer gemist, maar even ter aanvulling, want we waren inderdaad bij het incident en ik heb nog gevraagd over het diagnose-registratiesysteem, dat dat er dan bij wordt meegenomen.

[3:42:36] En dat is ook nog toegezegd dat die dat in ieder geval zou doen.

[3:42:39] Ik zie ook instemmend geknik.

[3:42:40] Ik zie instemmend geknik van de staatssecretaris, dus dat klopt dan.

[3:42:43] Volgens mij zijn we er dan nu doorheen.

[3:42:46] Mag ik in ieder geval de bewindslieden hartelijk dank zeggen voor hun komst en hun duidelijke beantwoording van onze vragen.

[3:42:52] Ook het publiek natuurlijk, maar ook in het bijzonder de commissieleden.

[3:42:55] Ik heb met jullie op deze laatste dag voor het reces altijd fijn kunnen samenwerken.

[3:43:00] Hartelijk dank daarvoor.

[3:43:02] En we moeten maar zien wie er na het reces terugkomen.

[3:43:05] En dan gaan we vrolijk verder.

[3:43:08] Dank u wel.

[3:43:08] En ik sluit hierbij.

[3:43:09] Mevrouw van der Plas wil er nog iets over zeggen.

[3:43:11] Nou, dan wil ik deze voorzitter bedanken voor de periode dat hij deze lastige commissie heeft voorgezeten.

[3:43:22] Dus ook veel dank en veel succes ook in de toekomst.

[3:43:26] En ik heb begrepen dat u wel weer op de lijst staat, dus succes.

[3:43:31] Dank u wel, het was mij een waarde.

[3:43:32] Hierbij sluit ik de vergadering.

[3:43:33] Dank u wel.