Technische briefing Meerjarig Financieel Kader 2028-2034

[0:00:02] Goedemiddag allemaal.

[0:00:03] Hierbij open ik de technische briefing van de commissies Europese Zaken en Financiën over het meerjarig financiële kader van 2028 tot 2034.

[0:00:13] Op 16 juli 2025 presenteerde de Europese Commissie het voorstel voor een nieuw MFK, inclusief ook voorstellen in zaken de eigen middelen.

[0:00:21] In december zullen de Europese regeringsleiders zich voor het eerst over dit pakket buigen, dus deze timing van de briefing is uiterst relevant en volgens mij tijdig.

[0:00:30] Ik heet de aanwezige ambtenaren van de ministeries Buitenlandse Zaken en Financiën van harte welkom.

[0:00:36] Zij zullen vandaag de briefing faciliteren.

[0:00:39] Ik ga u allemaal kort langs.

[0:00:40] Louise Kroon van het ministerie van Buitenlandse Zaken, de heer Thijs Preikel van het ministerie van Buitenlandse Zaken,

[0:00:46] de heer Saïd Vazili van het ministerie van Buitenlandse Zaken, volgens mij ook nog, kijk, de heer Serge van Knippenberg van het ministerie van Financiën en helemaal achteraan mevrouw Warner van het ministerie van, dat kan ik niet zien, Financiën ook, kijk.

[0:01:02] Welkom allemaal.

[0:01:03] U gaat volgens mij eerst een korte presentatie geven en daarnaast zal er ook ruimte zijn voor de Kamerleden om technische en inhoudelijke vragen te stellen.

[0:01:13] Dan kan ik nu iemand van u het woord geven, de heer Saïd.

[0:01:16] Dank u wel, voorzitter, en dank u wel voor de uitnodiging.

[0:01:20] Geachte Kamerleden zijn hier met een selectie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Financiën, wat aantoont dat wij gezamenlijk het meerjarige financiële kader aanvliegen en daarop de bewindspersoon en de premier adviseren.

[0:01:35] We zullen vandaag kort ingaan op het voorstel van de Europese Commissie van 16 juli van dit jaar.

[0:01:41] Daar is een kabinetje appreciatie over geschreven op 12 september en dat is vorm te basis voor de onderhandelingsinzet van Nederland richting de Europese Raad en natuurlijk daarna voor de komende tijd als de onderhandelingen onder Cypriotisch voorzitterschap verder zullen gaan.

[0:01:57] We hebben vandaag een aantal slides.

[0:02:00] We doen geen death by powerpoint vandaag.

[0:02:02] We zijn er toch dertien geworden, maar de eerste hebben we al gehad, dus het zijn er nog twaalf.

[0:02:06] Dan gaan we kort langs wat is het MFK, de kernelementen, de architectuur, het eigen middelbesluit, cijfers, krachtenveld en onderhandelingsproces.

[0:02:14] We zullen dit gezamenlijk doen als one team.

[0:02:17] We gaan proberen het in ongeveer een kwartier af te ronden, de slides, zodat er voldoende ruimte is voor vragen.

[0:02:22] Mocht er daartussendoor vragen zijn of technische verhelderende vragen, dan steekt u alsjeblieft uw vinger op.

[0:02:28] En dan wil ik eigenlijk het woord geven aan Louise Kroon voor de eerste slide.

[0:02:33] Goedemiddag allemaal.

[0:02:36] Eerst gaan we het hebben over wat is het MFK en waar hebben we het eigenlijk over als we het over het meerjarig financieel kader hebben.

[0:02:43] Als we het over het meerjarig financieel kader hebben, dan hebben we het eigenlijk over drie onderdelen.

[0:02:47] Dus allereerst het meerjarig financieel kader, het MFK.

[0:02:50] In het MFK leggen we vast hoeveel de Unie mag uitgeven aan en welke prioriteiten.

[0:02:55] Daarna het eigenmiddelenbesluit.

[0:02:58] Dit bepaalt de inkomstenkant.

[0:02:59] Op basis daarvan bepaalt de Unie hoeveel ze mag gaan ophalen bij de lidstaten.

[0:03:04] De BNI-korting en de perceptiekostenvergoeding ligt ook in dat EMB en zullen de collega's van Financiën straks nader toelichten.

[0:03:12] En dan de sectorale programma's.

[0:03:14] En als we het over het MFK hebben, hebben we het heel vaak over geld, maar onder het MFK liggen ook meer dan 20 sectorale voorstellen en die bepalen eigenlijk het beleid onder het MFK.

[0:03:24] Hoe wordt het geld uitgegeven?

[0:03:26] Welke voorwaarden en welke governance zit daarin vast?

[0:03:29] Dat zit besloten in alle onderliggende sectorale programma's.

[0:03:32] En als we het over het MFK hebben, dan hebben we het eigenlijk over de onderhandelingen over deze drie pakketten samen die het MFK-pakket bevatten.

[0:03:40] Kunnen we naar de volgende slide?

[0:03:44] De commissie heeft dus voorstellen gedaan en dit zijn de kernelementen van die voorstellen.

[0:03:51] Allereerst is het een grotere omvang.

[0:03:54] Ten tweede is er nieuwe architectuur voor gesteld, daar zal ik straks later op ingaan, en de verschuiving van de prioriteiten.

[0:04:02] Daarnaast stelt de commissie een versterking van de conditionaliteiten vast.

[0:04:07] Dat gaat over zowel de rechtsstaatsconditionaliteit als resultaatsgericht begroten en de nieuwe eigen middelen.

[0:04:17] Als we doorgaan naar de volgende slide komen we bij de MFK architectuur.

[0:04:20] Momenteel bestaat het MFK uit heel veel verschillende fondsen en programma's.

[0:04:25] En in het commissievoorstel is geprobeerd om dit allemaal wat beter samen te voegen, te versimpelen en te centraliseren binnen deze vier pijlers.

[0:04:33] Pilaar 1 zijn de nationale en regionale partnerschipplannen.

[0:04:39] De NRPP's zullen we dat vanaf nu noemen.

[0:04:43] Pilaar 2 is het Europese concurrentievermogenfonds.

[0:04:47] Pilaar 3, Global Europe en Pilaar 4 is de EU apparaatskosten.

[0:04:52] Onder de NRPP's krijgen landen een bepaald bedrag of envelop en dat kan worden uitschreven aan landbouw, cohesie en ook een deel van de migratiefondsen.

[0:05:01] Dit is de grootste pilaar.

[0:05:04] Het tweede is ECF.

[0:05:06] Dit is een samenvoeging van verschillende fondsen op het gebied van EU concurrentievermogen.

[0:05:12] Dit is een breed venster met vier verschillende deelfensters.

[0:05:15] De schone transitie en industriële decarbonisatie.

[0:05:19] Gezondheid, biotechnologie, landbouw en bio-economie.

[0:05:22] Drie is digitaal leiderschap en vier is weerbaarheid, veiligheid, defensie, industrie en ruimtevaart.

[0:05:28] En dit is dus allemaal voor het versterken van EU concurrentievermogen.

[0:05:32] Binnen die deelfenters is die laatste dus op defensie en ruimtevaart de grootste.

[0:05:37] En Global Europe gaat over het externe optreden van de EU.

[0:05:41] gaat over de externe dimensie van migratie, humanitaire hulp, toetredingsteun en ook een stukje Oekraïne zit daarin.

[0:05:48] En het vierde, dat is pilaar vier, EU-apparaatskosten, gaat eigenlijk over de salarissen van de EU-ambtenaren en de gebouwen.

[0:05:56] Nou, een van de belangrijkste

[0:05:58] Verschillen in het nieuwe voorstel is een verschuiving in prioritisering.

[0:06:03] In het huidige MFK ligt de focus op landbouw en cohesie, dat is twee derde van de begroting.

[0:06:09] En nu wordt er ook wat meer geld, dat kunnen jullie hier zien.

[0:06:12] Dus blauw is van het volgende MFK en oranje is in het voorgestelde MFK.

[0:06:17] En dan zie je dus links bilaar 1, bilaar 2, 3, 4 en dan NGOs die staan daarnaast.

[0:06:25] Dan zie je dus dat er wat meer geld naar het concurrentievermogenfonds gaat.

[0:06:32] En dus een verschil in priorisering.

[0:06:35] Een derde hervorming is de flexibiliteit.

[0:06:38] De looptijd van het MFK is normaliter zeven jaar.

[0:06:41] En in die zeven jaar kan natuurlijk van alles gebeuren.

[0:06:43] Zoals we ook hebben gezien onder het huidige MFK met de coronacrisis.

[0:06:47] Het is best wel vastgeklikt het MFK.

[0:06:49] In het nieuwe voorstel stellen ze voor om wat makkelijker in te kunnen spelen op veranderende omstandigheden.

[0:06:54] En daarmee dus wat flexibeler budget.

[0:06:58] Dan nog een stukje over die conditionaliteiten die ik net al benoemde.

[0:07:02] Dit gaat dus over de voorwaardes die we koppelen aan uitkering van EU-middelen.

[0:07:07] Dit is voor Nederland heel belangrijk.

[0:07:10] Een van die conditionaliteiten is de rechtsstaat.

[0:07:15] Dit zijn dus eisen die we stellen aan landen op het gebied van rechtsstaat voordat landen middelen kunnen krijgen vanuit de EU-begroting.

[0:07:22] De commissie heeft voorgesteld om deze te versterken en te verankeren in het nieuwe voorstel en dat zit met name in de pijler 1, dus in de NRPP's.

[0:07:31] En daarnaast ook dus wat we kennen uit het Corona Herstelfonds, het performance-based budgeting of resultaatsgericht begroten is ook versterkt.

[0:07:46] Ja, en deze bel zal trouwens een minuut duren, deze stemmingsbel.

[0:07:49] Dus ik stel voor te heel even daarop wachten, want anders gaat het door uw praatje helemaal heen.

[0:08:40] Yes.

[0:08:41] Nou, dank je wel.

[0:08:43] Dan wil ik jullie graag even meenemen in het eigenmiddelenbesluit, oftewel de inkomstenkant van de Europese begroting.

[0:08:49] En even eerst nog over het eigenmiddelensysteem, hoe het nu zit.

[0:08:53] De MFK-verordening kan je zien als een taart.

[0:08:56] Daar wordt dus het bedrag uit onderhandeld.

[0:09:00] Dat is dan de totale omvang.

[0:09:02] En het eigenmiddelen, dat zijn dan taartpuntjes.

[0:09:04] En op dit moment zijn er vier taartpuntjes waar dus die taart uit bestaat.

[0:09:08] En als er dus wordt voorgesteld om nieuwe eigen middelen te introduceren, dan wordt die taart dus niet groter, dus er komt niet extra geld bij, maar de manier waarop het geld wordt opgehaald verandert, want door extra nieuwe eigen middelen.

[0:09:22] En dus op dit moment zijn er vier huidige eigen middelen.

[0:09:27] En ik wil ook nog graag even benadrukken dat het dan geen Europese belastingen zijn.

[0:09:32] Het zijn aftrachten waarop de nationale begroting van lidstaten en dan op basis van een grondslag dragen ze af.

[0:09:40] En op dit moment heb je de BNI, de BTW en de plastic is het meest recente eigenmiddel, die komt uit 2020.

[0:09:48] De commissie stelt in dit eigenmiddelenbesluit voor om nog vijf extra eigenmiddelen toe te voegen.

[0:09:53] Dat is op basis van ETS1, dat is het huidige emissiehandelssysteem, de veiling van CO2-rechten.

[0:09:59] CBAM, dat is het Carbon Border Adjustment Mechanism, dat is op basis van koolstoflekken aan de grens.

[0:10:07] Op basis van niet ingezameld elektrisch en elektronisch afval.

[0:10:13] E-waste, tabak, en dat gaat dan om de op de markt gebrachte tabaksproducten en dan het minimum accijns.

[0:10:21] En dan daar komt een berekening uit, dus het is de grondslag.

[0:10:24] En op basis daarvan moeten 15% naar de Unie.

[0:10:27] Dus daarmee is het niet rechtstreeks een belasting, maar er wordt gekeken naar een grondslag, dus de berekening wordt gedaan.

[0:10:34] En op basis daarvan, statistisch, moet uiteindelijk dan een lidstaat aftragen.

[0:10:39] En je hebt CORE, dat is Corporate Owned Research Europe.

[0:10:42] En dat is een omzet bijdrage van grote ondernemingen, die de commissie nu voorstelt, als bijdrage van ondernemingen die dan opereren op de interne markt.

[0:10:53] Naast deze nieuwe eigen middelen stelt de commissie ook nog een verhoging van het eigen middelenplafond voor.

[0:10:59] En het eigen middelenplafond is het maximale financiële beroep wat de commissie mag doen op de lidstaten.

[0:11:04] En per definitie is dit eigen middelenplafond hoger dan het bedrag wat wordt afgesproken in de MFK-verordening, want het is nodig

[0:11:12] als garantie dat de Europese Unie de leningen kan terugbetalen.

[0:11:16] En zoals jullie kunnen zien, de commissie stelt voor om dit, op dit moment is het 1,4% van het BNI, naar 1,75% te verhogen.

[0:11:24] Plus nog 0,25% voor een crisinstrument.

[0:11:27] En dat doet de commissie dus, omdat ze dus dat crisinstrument voorstellen, meer ruimte voor leningen en omdat ze ook een omvang, verhoogde omvang van het MFK voorstellen.

[0:11:39] Naast dat aspect zit er ook nog een verlaging van de perceptiekostenvergoeding in.

[0:11:44] De perceptiekostenvergoeding is eigenlijk wat lidstaten vergoed krijgen voor het innen van de douane, van de douaneheffingen.

[0:11:52] Dus bijvoorbeeld als er goederen binnenkomen in Rotterdam, dan moet de Nederlandse douane dat dan heffen.

[0:11:58] En dan gaat het merendeel van het geld dus door naar de Europese begroting.

[0:12:03] Maar op dit moment mag ook de lidstaten 25 procent ervan behouden.

[0:12:07] En de commissie stelt nu voor om dat dan te verlagen naar 10 procent.

[0:12:12] En een ander belangrijk aspect is dat de huidige korting op de BNI-aftracht, die wordt geregeld in het eigenmiddelenbesluit.

[0:12:19] En in het nieuwe voorstel staat daar geen korting meer in.

[0:12:24] En dat betekent dus voor Nederland, samen met nog vier andere landen, met Zweden, Duitsland, Denemarken en Oostenrijk, die hebben dat bij het vorige MFK onderhandeld, dan valt die korting dus nu weg.

[0:12:34] En dat heeft dan een impact voor Nederland van circa 2 miljard per jaar.

[0:12:38] En dat zijn eigenlijk de belangrijkste onderdelen uit het eigenmiddelenbesluit.

[0:12:43] We kunnen natuurlijk op meerdere manieren naar de cijfers kijken.

[0:12:50] Dus we willen op bepaalde manieren ook nog de cijfers van bepaalde kanten kunnen toelichten om uit te leggen wat er eigenlijk onderliggend gebeurt.

[0:12:57] De basis is, waar iedereen naar kijkt, is de totale omvang van het MFK gaat omhoog van 1200 miljard naar 2000 miljard.

[0:13:04] En dat is in zich een hele forse stijging als je kijkt naar het aantal miljarden.

[0:13:08] Bij het MFK is het gebruikelijk om niet alleen te kijken naar absolute getallen, maar ook bijvoorbeeld naar

[0:13:13] Hoe groot is het nou ten opzichte van de Europese economie?

[0:13:16] En als je daarnaar kijkt, dan zie je dus dat het grootste deel van de stijging eigenlijk komt door de hoge inflatie en de best wel hoge groei die we in de beginjaren van dit MFK hebben gehad.

[0:13:27] En daarvoor wordt dan bij het volgende MFK gecorrigeerd.

[0:13:29] Dus dan zie je dat 71 procent van die stijging eigenlijk toe te wijzen is van hoge inflatie, hogere economische groei dan verwacht.

[0:13:37] En dan neemt de omvang van het MFK in miljarden flink toe.

[0:13:41] puur de stijging van echt, zeg maar, ten opzichte van de nationale economie of de Europese economie is de stijging maar 7%.

[0:13:50] Als je kijkt naar de echte beleidsuitgaven, de laatste component hier is de terugbetaling en de rentebetaling op het Next Generation EU.

[0:13:58] want de stijging van 1200 miljard naar 2000 miljard daar zit niet in.

[0:14:03] De 750 miljard die we bij het begin van dit huidige MFK hebben afgesproken in het kader van de hele Covid-crisis aan extra uitgaven, die zijn dus die 750 miljard die komen eigenlijk boven op die 1200 miljard die we nu hebben staan en die moet alleen nu dus over de komende 30 jaar worden terugbetaald tussen 2028 en 2058 en daarvoor wordt ook apart geld ingeruimd.

[0:14:28] Mijn collega Louise had al enigszins toegelicht hoe de pijlers eruit zagen.

[0:14:38] Dit is nog een iets nadere toelichting.

[0:14:40] Als je hiernaar kijkt, zie je dat je de koek van het MFK kan verdelen over een aantal verschillende beleidsinstrumenten.

[0:14:48] Zoals Louise al zei, is het grootste deel de nationale en regionale partnership plans.

[0:14:54] Samen met wat daaronder staat in het grijs, de 168 miljard voor Next Generation EU, is dat eigenlijk pijler 1.

[0:15:00] De terugbetalingen van Next Generation EU zijn geschoven onder pijler 1.

[0:15:06] Dan heb je bovenaan in het geel zie je de pijler 2 staan.

[0:15:10] Dat is dan met name dat European Competitiveness Fund.

[0:15:13] Daar zit een bekende Horizon programma in.

[0:15:14] Dat is een van de bekendste Europese programma's.

[0:15:16] Maar daar is nu dus bijgekomen vooral het Defensie zeg maar wat gepland wordt voor een Defensie programma om daarin te investeren in technologie en dergelijke.

[0:15:26] waardoor dat dus flink is toegenomen naar iets meer dan 400 miljard.

[0:15:31] Maar in pijler 2 zit bijvoorbeeld ook nog dat Erasmus- en Agora-EU vallen ook onder pijler 2.

[0:15:37] Nou, pijler 3, Global Europe, dat is zeg maar het buitenlandbeleid van de EU als geheel.

[0:15:41] Dus dan gaat het met name over Noord-Afrika, het Midden-Oosten, de nabuurtschaplanden, die worden daaruit gefinancierd.

[0:15:48] En de laatste categorie is dan de overige categorie waar een aantal dingen in zitten, waaronder dus ook de apparaatskosten.

[0:15:58] We gaan nu even inzoomen meer op pijler 1.

[0:16:01] Dat was volgens mij ook een van de verzoeken van de Kamer om daar iets meer aandacht aan te besteden.

[0:16:07] Daar is zeg maar, de belangrijkste is, hier staat het gemeenschappelijk landbouwbeleid, daar staat 296 miljard voor.

[0:16:15] Het is belangrijk om te beseffen dat dat het minimum is.

[0:16:17] Dat is het geld wat gereserveerd wordt voor de directe betaling of ook wel de hectarebetaling genoemd die boeren krijgen als landbouwsteun.

[0:16:28] Vroeger in het huidige MFK zit er onder het gemeenschappelijk landbouwbeleid heb je ook nog een tweede pijler.

[0:16:33] Het plattelandsbeleid en die wordt eigenlijk meegenomen nu meer met het cohesiebeleid.

[0:16:39] en zit daar dus in.

[0:16:40] Dus het is niet zo dat de 296.8 het enige is wat nog in het GLB zit.

[0:16:44] Dit is een minimumbedrag.

[0:16:46] Is ook wel in principe meteen het maximum wat gepland is voor de directe betalingen.

[0:16:52] Want het is niet de bedoeling dat, zeg maar, dat is wel het voorstel dat je daar niet apart nog geld, landen mogen straks meer geld uit het cohesiebeleid zelf gaan toeschuiven en dus ook voor plattelandsbeleid, maar niet direct meer naar directe betalingen.

[0:17:06] Dan zit hier een component in voor migratiebeleid, met name het interne migratiebeleid zit daarin.

[0:17:12] En hier ook weer de aflossing van Next Generation EU.

[0:17:15] Er is ook nog een vrij forse post overig.

[0:17:18] Daar zit bijvoorbeeld het Social Climate Fund in.

[0:17:21] En we hebben hier ook de Nederlandse aandeel, staat hier ook op de sheet.

[0:17:26] Nederland krijgt van die 862 miljard, dat is daarmee dus exclusief de terugbetaling van Next Generation EU, krijgen we 8,5 miljard.

[0:17:34] Dat is ongeveer 1% van het totaal.

[0:17:36] En daarvan is dus 5,1 miljard weer gereserveerd voor de directe betalingen van het landbouwbeleid.

[0:17:43] En ook nog enkele andere reserveringen.

[0:17:45] En de rest is overig wat we op een gegeven moment zelf onder bepaalde voorwaarden mogen gaan uitgeven.

[0:17:53] Nu gaan we nog even inzoomen op wat nou eigenlijk de opbouw is van de toename van de aftrachten.

[0:17:58] U bent daarover geïnformeerd in de brief van 12 september wat die totale toename was.

[0:18:03] Hier is dit nog wat verder uitgesplitst.

[0:18:05] Hier zien we, zoals mijn collega Lisanne al net noemde, de afschaffing van de BNI-korting is een hele groot effect.

[0:18:12] We zien de verlaging van de perceptiekostenvergoeding zie je terug als een effect dat leidt tot een hogere afdracht.

[0:18:19] Apart heb je dan natuurlijk de maatregelen en het hoofdlijnakkoord van de 1,6 miljard, die hadden we ingevoegd als bezuiniging, zeg maar, op de afdrachten.

[0:18:28] Maar daar houdt de commissie in haar voorstel, heeft daar geen rekening mee gehouden, dus dat zie je daarin terug.

[0:18:32] De echte toename

[0:18:34] De omvang van het MFK als totaal is 0,3 miljard wat we aan extra moeten afdragen voor de grotere MFK.

[0:18:45] En dan zit er nog een speciale Oekraïne-faciliteit, dat is honderd miljard.

[0:18:48] Die zit bovenop, zeg maar, wat we van plan waren.

[0:18:53] Dat is een speciaal instrument, dat zit boven de plafonds die worden afgesproken.

[0:18:58] Daarvan weten we nog niet wat de verdeling wordt tussen leningen en giften.

[0:19:01] Dit is de 0,9 miljard, dat is op basis van de verwachting dat dat giften worden.

[0:19:06] Maar dat zou dus ook lager kunnen worden op het moment dat daar een bepaald deel leningen van wordt.

[0:19:13] Dank je wel.

[0:19:14] Dan hebben we de laatste twee slijzen, het Krachtenveld en de Brusjes.

[0:19:19] Dank.

[0:19:21] Het Krachtenveld.

[0:19:22] Na de publicatie van het commissievoorstel hebben we inmiddels twee raden algemene zaken gehad en de Brusselse...

[0:19:29] werkgroep op ambtelijk niveau waar de lidstaten hun posities uitwisselen en een technisch huiswerk doen.

[0:19:35] We hebben daarmee enigszins een beeld van het krachtenveld kunnen destilleren al, ondanks dat dus nog niet op het niveau van de Europese Raad is gesproken over het MFK-voorstel van de commissie.

[0:19:48] Nou, in algemene zin, dat zal u niet verrassen, hebben we nog steeds de traditionele verhouding tussen de netto-ontvangers en netto-betalers, die tegenover elkaar staan in hun appreciatie van de hoogte van het MFK en de afdrachten die daaruit voortkomen uit het totaalpakket.

[0:20:03] Daarnaast, zoals Louise illustreerde, is er een moderniseringsslag voorgesteld door de commissie.

[0:20:09] Dus aan de ene kant een verschuiving van cohesie in landbouwgelden naar meer concurrentievermogen, migratie en defensie.

[0:20:16] Daar zijn niet alle lidstaten even enthousiast over, met name de lidstaten die veel cohesie gelden ontvangen, zijn daar terughoudend op.

[0:20:26] Daarnaast een ander onderdeel van de modernisering is de architectuur, zoals de commissie die heeft voorgesteld voor het volgende MFK.

[0:20:35] Dus die vierpeilerstructuur die we illustreerden, de samenvoeging van fondsen, de versimpeling.

[0:20:41] En met name de samenvoeging binnen het NRPP, de grote samenvoeging van het aantal fondsen daar, stuit op best veel weerstand vanuit verschillende lidstaten.

[0:20:53] Daarbij zijn er zorgen over de rol van de regio's en daarnaast, zoals ik illustreerde, over hoe dan het geld verdeeld gaat worden in deze nieuwe systematiek.

[0:21:03] Dat komt dan ook daarbij de flexibiliteit.

[0:21:06] Er zijn best wel wat vragen over.

[0:21:08] De commissie heeft meer flexibiliteit ingeruimd in het voorstel dan onder het huidige MFK het geval is.

[0:21:15] De lidstaten zijn het er over het algemeen wel over eens dat het huidige MFK veel te rigide is en dat daar moeilijk opgetreden kan worden in situaties van crisis of onvoorziene omstandigheden.

[0:21:25] Dus men ziet de noodzaak voor flexibiliteit wel.

[0:21:27] Tegelijkertijd is de vormgeving daar wel een discussie.

[0:21:31] De commissie stelt onder andere voor om meer flexibiliteit in de jaarbegrotingsprocedure in te bouwen.

[0:21:37] Dat zorgt er natuurlijk voor dat een deel van die besluitvorming

[0:21:40] naar de jaarbegrotingsonderhandelingen gaan.

[0:21:42] En die besluitvorming gaat op basis van gekwalificeerde meerderheid in plaats van unanimiteit, zoals het MFK-voorstel, waar dat wel geldt.

[0:21:51] Daarnaast is ook binnen de NRPP-envelope een grotere deel flexibiliteit ingeruimd.

[0:21:56] 25 procent van die plannen, daarvan zijn de middelen nog niet gealloceerd of toebedeeld.

[0:22:05] Dus daar is best nog wel wat discussie over.

[0:22:08] Daarnaast ook onderdeel van die modernisering, maar wat ook al onderdeel is van het huidig MFK, is de discussie over de toekenning van middelen en in dit geval specifiek vanuit het concurrentiefonds.

[0:22:19] Gaan de middelen nou op basis van excellentie worden verdeeld of meer op basis van geografische spreiding?

[0:22:24] Ook daar zie je weer een verdeling tussen, grofweg gezegd, Noord- en West-Europese landen en Zuid- en Oost-Europese landen.

[0:22:32] Dat is een discussie die in het kader van het Europees Concurrentiefonds nog gevoerd wordt.

[0:22:37] Nou, Lisanne gaf al enige toelichting op de eigen middelen, de nieuwe eigen middelen die zijn voorgesteld.

[0:22:43] Daar zijn de posities heel erg verdeeld.

[0:22:44] Er is ook nog weinig zicht op waar een potentiële landingszone uiteindelijk zal zijn.

[0:22:50] In ieder geval is duidelijk dat er veel kritiek is op core, op de bedrijfsbelasting die beschreven werd.

[0:22:57] Dan het punt gemeenschappelijke schuld, ook een belangrijk thema in het voorstel van de commissie.

[0:23:04] Daar zien we met name veel weerstand tegen Catalyst Europe, wat onderdeel is van het NRPP, dus de mogelijkheid om extra bij te lenen voor investeringen en hervormingen binnen die NRPP-envelope.

[0:23:18] Aan de andere kant zien we dat er wel meer steun is voor

[0:23:22] Laten we zeggen de reeds bestaande manieren van gemeenschappelijk lenen en onder andere daarin de steun voor Oekraïne, die ook in dit commissievoorstel zit, de continuering daarvan eigenlijk.

[0:23:34] Dus daar is meer steun voor en je ziet daarnaast ook dat er meer bereidheid lijkt om ook voor bijvoorbeeld de defensieindustrie en misschien veiligheid in den brede te kijken naar gemeenschappelijke leningen.

[0:23:47] Dat krachtveld moet zich nog uitkristalliseren, ook daar weer lidstaten redelijk verdeeld.

[0:23:54] Dat grofweg over het krachtenveld, zoals we dat nu zien.

[0:23:58] Daarnaast voelt het, om het te noemen, het Europese parlement in deze fase.

[0:24:02] Laat zich ook horen en laat ook weten wat zij van het voorstel van de commissie vinden.

[0:24:07] Ook zij hebben zich inmiddels een brief aan Von der Leyen zeer kritisch geuit op de NRPP's.

[0:24:15] En ook daar weer vragen aandacht voor de rol van de regio's en de positie van de landbouwsector.

[0:24:21] Daar heeft de commissie op gereageerd en daar wordt nu verder over gesproken in het kader van die NRPP-onderhandelingen.

[0:24:30] Dan door naar het proces en de tijdlijn.

[0:24:34] Zoals ik zei, afgelopen zomer heeft de commissie haar voorstel gepresenteerd voor het fonds MFK vanaf 2028.

[0:24:41] Daarmee is ook het startschot gegeven voor de onderhandelingen.

[0:24:45] We zijn van start gegaan in de ambtelijke werkgroepen in Brussel,

[0:24:49] met de meer technische besprekingen om de voorstellen goed uit te pluizen en te kijken of dat allemaal goed in elkaar zit.

[0:24:55] En daar worden uiteraard ook de eerste posities gedeeld.

[0:24:59] Daarnaast gaan we nu via de raad algemene zaken richting de Europese Raad.

[0:25:05] De Eendse voorzitterschap heeft ervoor gekozen om dat in drie delen op te knippen.

[0:25:07] Dus we hebben drie raden algemene zaken waarin het voorstel van de commissie in verschillende onderdelen wordt besproken.

[0:25:13] Er staat er nog één op de agenda in december voor de Europese Raad.

[0:25:18] In dit proces is dat ook de volgorde die uiteindelijk moet lopen om tot een akkoord te komen.

[0:25:23] Dus uiteindelijk moeten de regeringsleiders in de Europese Raad op basis van unanimiteit een akkoord bereiken op het totale pakket.

[0:25:32] En dat pakket moet dan uiteindelijk ook weer in de Raad worden geaccordeerd.

[0:25:38] Bij het eigenmiddelenbesluit, wat daar natuurlijk ook onderdeel van is, komt daar nog bij dat het ook door de nationale parlementen geratificeerd moet worden.

[0:25:45] Dus daar is het besluitvormingstraject nog iets zwaarder en duurt dat nog iets langer.

[0:25:52] U ziet hier op de slide de grofweg de tijdlijn.

[0:25:55] We hebben het nog niet helemaal in kunnen vullen, omdat we natuurlijk niet precies weten wanneer we richting een akkoord gaan werken.

[0:26:02] Wat we nu in ieder geval weten, is dat voor de Europese Raad in december

[0:26:06] er voor het eerst een onderhandelingsdocument, de zogenaamde negotiating box, voor zal liggen.

[0:26:13] Daarbij goed om te noemen dat dat niet een bespreking zal zijn van het document an sich, maar meer een bespreking van de voortgang van de onderhandelingen.

[0:26:23] Waar staan we nu en zit dat onderhandelingsdocument goed in elkaar en is het een basis om op voort te spreken met elkaar?

[0:26:30] Dat zal dan het Cypriotisch voorzitterschap in het volgend jaar verder oppakken en naar alle waarschijnlijkheid dan ook getallen toe gaan voegen die nu nog niet in de eerste conceptversies van het onderhoudingsdocument staan.

[0:26:45] Dus dat is 2026.

[0:26:48] We weten dat er de ambitie is om snel tot een akkoord te komen.

[0:26:52] Tegelijkertijd hebben we ook tot eind 2027 om een akkoord uiteindelijk te bereiken in de Europese Raad, waarna het volgende MFK en EMB van start zou kunnen gaan op 1 januari 2028.

[0:27:11] Dat was het, dus dan gaat het woord naar u, meneer de voorzitter.

[0:27:14] Dank en dank alle aan de informatieve presentatie ook.

[0:27:17] Ik denk dat de leden vast en zeker een aantal vragen hebben.

[0:27:20] Mijn voorstel is dat we dat per Kamer net doen met de ruimte op één korte verduidelijkende vervolgvraag.

[0:27:25] Het verzoek aan alle collega's is om de vragen wel technisch en inhoudelijk van aarde te laten zijn, omdat we de politieke debatten uiteraard met de bewindspersonen voeren.

[0:27:34] De heer Vermeer van de Boer Burgerbeweging.

[0:27:37] Dank u wel, voorzitter, en bedankt voor de toelichting tot zover.

[0:27:42] We merken dus dat er 42% verhoging van het eigen middelenplafond is, 60% verlaging van de perceptiekosten, verval van de BNI-korting, totaal rond de 5 miljard dat Nederland dus extra op de begroting moet gaan zoeken.

[0:27:59] En wat krijgen wij daarvoor terug?

[0:28:06] En ik ga ervan uit dat u zelf het woord het beste kan verdelen onderling.

[0:28:11] Misschien goed om te onderstrepen dat dit voorstel, zoals door de commissie neergelegd is, niet super positief is onthaald in de kabinetsappreciatie.

[0:28:22] Dus dat is denk ik de onderhandelingsinzetting van het kabinet is om dat voorstel in die zin bij te buigen, waar natuurlijk het behoud van onze korting

[0:28:31] en ook de perceptiekostenvergoeding weer teruggaan naar de 25 procent en de korting zou ook terug moeten komen.

[0:28:39] De zaken die positief werden onthaald in het voorstel is de modernisering van de begroting, dus dat we een verschuiving hebben gezien van zaken waar wij zeggen dat de Europese added value, bijvoorbeeld op concurrentievermogen, dat daar meer nadruk op wordt gelegd, waaronder het defensiegebied, de aanpak van migratie.

[0:28:56] Dat zijn zaken die positief worden onthaald door het kabinet, als ook bijvoorbeeld de aandacht voor de rechtsstaatsconditionaliteiten en de financiële conditionaliteiten in het voorstel.

[0:29:07] Het kabinet is van mening dat er een aantal dingen absoluut beter moeten in de onderhandeling en dat zal ook de inzet zijn richting de Europese Raad.

[0:29:15] Tegelijkertijd zijn we blij, of is het kabinet tevreden dat er qua modernisering door de commissie wel een slag is gemaakt naar een begroting, een modernere begroting in het opzicht van het kabinet.

[0:29:28] Dus dat is een beetje de... Ik kijk even rond, vergeet ik dan wat?

[0:29:32] Nee, gelukkig niet.

[0:29:33] Een korte vervolgvraag, de heer Vermeer.

[0:29:35] Ja, voorzitter.

[0:29:36] Modernisering, dat kan heel goed zijn, maar mijn vraag was, hoeveel krijgen we van die 5 miljard?

[0:29:43] Wat krijgen wij dan extra terug?

[0:29:45] Of betekent dit gewoon, als dit het onderhandelresultaat zou zijn, dat we de facto 5 miljard extra kwijt zijn op onze begroting?

[0:29:56] Ik geef het woord aan Financiën voor de uitgavenkant en de inkomstenkant.

[0:30:02] We hebben nog niet de precieze berekeningen van hoeveel we verwachten extra terug te krijgen.

[0:30:07] Die zijn heel ingewikkeld.

[0:30:09] Met name omdat de tweede pijler zoveel groter is geworden.

[0:30:12] Kijk, Nederland krijgt traditioneel vrij veel uit wat op dit moment heading 1 is in het MFK en dat wordt nu de tweede pijler.

[0:30:20] Dus zeg maar Horizon, dat soort programma's, daar krijgt Nederland vrij veel uit.

[0:30:23] Dat is extreem veel groter geworden, wat we positief vinden en waar we verwachten meer geld uit te krijgen, maar hoeveel we verwachten terug te krijgen eruit, daar hebben we nog niet helemaal een cijfer op kunnen plakken, omdat er echt heel veel onzekerheden aan vastzitten.

[0:30:37] Dus we verwachten wel in principe iets van een positieve verschuiving door de verschuiving naar pijler 2, maar dat kunnen we nog niet kwantificeren.

[0:30:49] Dank.

[0:30:49] Dan de heer Van der Lee van GroenLinks BvdA.

[0:30:52] Ja, gewoon een feitelijke vraag toch even over het voorstel zoals het is gedaan.

[0:30:57] U zei volgens mij dat 71% van de stijging komt uit inflatie en groei, 7% eigenlijk beleidsintensivering en de overige 22% denk ik de financiering van, wat is dat, next generation.

[0:31:13] En dan had ze mijn vraag even over die beleidsintensivering, wat zit daar nou ook nog die 100 miljard bij voor Oekraïne?

[0:31:21] En als dat er wordt afgehaald, dan is dat per saldo de beleidsintensivering ten opzichte van de huidige MFK dus heel beperkt.

[0:31:28] Klopt dat feitelijk?

[0:31:33] Volgens mij zit die inderdaad daarin.

[0:31:35] In die beleids... Ja, daar zit dus... De Oekraïnerse beleidsinvestering is 0,9 miljard voor Nederland maximaal per jaar.

[0:31:46] Ja, ik kan nog niet verder.

[0:31:50] Dus de beleidsintensivering zit in een aantal zaken die in pijler 2 hoger worden en de 100 miljard voor Oekraïne, dat is ook een deel van de intensivering.

[0:32:01] Dus in die zin is uw aanname dat er de facto niet de stijging komt door andere factoren dan de beleidsintensivering, die klopt.

[0:32:11] Dank.

[0:32:12] Mag ik nog een andere vraag stellen?

[0:32:15] Zou je een korte vraag willen stellen?

[0:32:18] Nee, omdat het om het onderwerp ging, maar het verzet rond die heffingen voor de grotere bedrijven.

[0:32:26] Ik kan dan iets meer worden verteld over het krachtenveld.

[0:32:30] En wat is de positie van Nederland exact hier?

[0:32:36] Ja, er is een bespreking in oktober, geloof ik, in de Ecofinraad geweest.

[0:32:40] Toen werd het krachtenveld al wat duidelijker en eigenlijk zijn nagenoeg alle lidstaten kritisch ten opzichte van het eigen middel.

[0:32:48] En met name wordt dus de concurrentiekracht dan benoemd bij die heffing op Europese prijzen.

[0:32:55] Dus het is zeer onwaarschijnlijk dat dit, hoe het er nu uitziet, dat het doorgang gaat vinden.

[0:33:03] We doen in principe geen uitspraken over de posities van lidstaten in de Raad.

[0:33:07] Nu weet ik wel dat de positie van het grootste industriële land in Europa, Duitsland, vrij expliciet werd neergelegd.

[0:33:12] Dus ook Duitsland heeft meteen aangegeven dat zij niet op dit moment het Europese bedrijfsleven verder op een achterstandspositie willen brengen vis-à-vis het Amerikaans bedrijfsleven.

[0:33:23] Dus dat is een van de redenen dat met name Duitsland hier meteen publiekelijk van heeft gezegd dat ze dit niet willen.

[0:33:31] Dank.

[0:33:31] Dan de heer Hogeveen van Juiste Antwoord 21 voor uw vraag.

[0:33:34] Dank u, voorzitter, en dank voor de goede beantwoordingen, of in ieder geval de goede uitleg.

[0:33:40] Mijn vraag gaat over het gemeenschappelijk lenencomponent binnen het MFK, of binnen het eigen middelenbesluit, moet ik eigenlijk zeggen.

[0:33:47] Kijk, er zijn altijd twee dingen die door elkaar worden gehaald, en dat is aan de ene kant de wens om gemeenschappelijk te lenen, zoals onder Next Generation EU,

[0:33:54] Dat is dus buiten het MFK om, correct me if I'm wrong.

[0:33:57] Dat is dus die gemeenschappelijke leningen als commissie die op de kapitaalmarkt gaat.

[0:34:01] Maar dan is er nog een ander component binnen het eigenmiddelenbesluit.

[0:34:04] Dat is die zogeheten headroom.

[0:34:07] Wat ook werd gebruikt onder het SURE-instrument en later onder het SAFE-instrument.

[0:34:11] Hoe verhoudt zich dat in dit nieuwe eigenmiddelenbesluit?

[0:34:14] Want dat werd me uit de presentatie niet helemaal duidelijk.

[0:34:16] Is die headroom, wordt die dan opgehoogd?

[0:34:19] Kan dat meer worden aangewend?

[0:34:21] Zou u daar wat meer over kunnen vertellen?

[0:34:27] Er is in de headroom nog een aparte component.

[0:34:32] Die staat hier niet in, omdat het eigenlijk niet onderdeel is van het voorstel.

[0:34:36] Er is 0,6% headroom additioneel voor pure terugbetalen van Next Generation EU.

[0:34:42] En ze stellen hier voor daar nog eens 0,25% ook weer soort van de ringfenster voor nieuwe leeninstrumenten.

[0:34:50] En die Headroom die laat dus ruimte voor het creëren van nieuwe leeninstrumenten.

[0:34:58] En de commissie heeft dat nodig als garantie om het te kunnen terugbetalen.

[0:35:03] Ze doen dus de terugbetaling van Next Generation EU zit gewoon in de begroting.

[0:35:07] Maar stel, er zou iets gebeuren waardoor je versneld zou moeten aflossen, dan moet de Europese Commissie extra geld kunnen ophalen bij de lidstaten.

[0:35:15] Dat is belangrijk, want dan kunnen ze tegen de kapitaalmarkt zeggen, luister, wij hebben altijd de mogelijkheid om meer geld op te halen om aan onze verplichtingen te voldoen.

[0:35:22] En dat is hun buffer die ze nodig hebben om zo goedkoop mogelijk te lenen.

[0:35:27] Dus de headroom stelt zich gewoon in staat om die leningen zo goedkoop mogelijk uit te geven.

[0:35:34] Dat komt er eigenlijk op neer.

[0:35:36] Ja, dank voorzitter.

[0:35:39] Mijn vraag is meer gericht op dat het ook voor nieuwe instrumenten kan worden gebruikt.

[0:35:43] Dus zoals werd gebeurd onder het SURE of het SAFE instrument waarvan werd gezegd, joh, binnen die headroom van het eigen middenbesluit is de mogelijkheid eigenlijk dat lenen voor het lenen.

[0:35:52] Dus dan gaat de commissie, die ging de kapitaalmarkt op, lenen en die leent dat goedkoop door aan lidstaten.

[0:35:59] Eigenlijk een vorm van eurobonds, maar goed, dat is een semantische discussie.

[0:36:04] Hoe ziet dat er binnen dit nieuwe MFK uit en is die mogelijkheid er dan nog?

[0:36:09] Of wordt dat echt puur gebruikt als een herstelinstrument voor de terugbetaling van Next Generation EU?

[0:36:15] Die mogelijkheid blijft.

[0:36:16] Dus zeg maar, het systeem zoals het nu is, er eigenlijk een stukje van wordt soort van gekodificeerd.

[0:36:22] Dat hebben we al gedaan met Next Generation EU, daar hebben we gewoon een apart blok weggezet.

[0:36:27] Maar fundamenteel blijft het inderdaad mogelijk dat zover er ruimte is tussen hoeveel de EU gaat uitgeven,

[0:36:33] en hoe hoog het eigen middelenplafond is, die ruimte kan in het geval, wij spreken van een nieuwe crisis, opnieuw gebruikt worden als daar, zeg maar, overeenstemming wordt gevonden door de lidstaten om alsnog een nieuw leeninstrument op te zetten.

[0:36:45] Theoretisch kan dat, ja.

[0:36:48] Misschien nog in aanvulling, dat is dat zogenaamde artikel 122 van het verdrag, dat crisisartikel, zodat de Unie heel snel, dat is ook voor sure gebruikt, en zodat in het geval van crisis

[0:36:59] de Unie kan handelen, dan maakt het natuurlijk uit hoeveel ruimte er nog is in die headroom, hoeveel de Europese Commissie zou kunnen lenen.

[0:37:07] En aan het einde van het MFK is een headroom altijd wat kleiner, omdat er al veel gebruikt is.

[0:37:10] Aan het begin van het MFK is dat wat groter.

[0:37:13] Dus daar, nou, en we hebben dus gewinkvangste deel ook voor de terugbetalende next gen EU nu erbij.

[0:37:20] Dank.

[0:37:20] Dan de heer Klos van Democraten66.

[0:37:23] Ik dacht wel dat hij volledig uitgesproken zou worden.

[0:37:25] Dank u wel, voorzitter.

[0:37:27] Mijn vraag gaat over de tijdlijn en het proces, want dat was even heel kort aan het einde en ik zie nog best wel veel open blokjes met roze en oranje aan het einde staan.

[0:37:37] Mijn vraag is eigenlijk heel simpel, wanneer is de deadline voor het bereiken van een akkoord?

[0:37:41] En ik vraag dat ook met oog op de veranderende politieke verhoudingen hier in deze Kamer en de mogelijke kabinetswissel in Nederland.

[0:37:50] Die deadline ligt eigenlijk voor 2028, op het moment dat het nieuwe MFK in moet gaan.

[0:37:57] Tegelijkertijd is er natuurlijk ook wel wat ruimte gewenst om, bijvoorbeeld met het voorstel voor het NRPP, om te kunnen starten met de uitwerking van die nationale plannen.

[0:38:08] Dus in die zin...

[0:38:09] wenselijk om eerder tot zo'n akkoord te komen.

[0:38:12] En daarnaast de ratificatie in de nationale parlementen, in het geval van het EMB, creëert natuurlijk ook enige extra time window die nodig is.

[0:38:24] Ervaring uit het verleden laat wel zien dat we vaak toch tegen die deadline aanwerken.

[0:38:29] Dat is tegelijkertijd ook geen harde deadline.

[0:38:31] Bij een no deal loopt ook het uiterlijke MFK

[0:38:35] De plafonds van het laatste jaar lopen door, dus in die zin is er altijd nog uitloop, maar in principe werken we toe naar die 1 januari 2028.

[0:38:46] Even een vervolgvraag, of u denkt dat is voldoende tijd nog, 2028?

[0:38:50] Kijk, dank.

[0:38:50] De heer Van Houwelingen van Forum voor Democratie.

[0:38:53] Ja, dank voor de toelichtingen.

[0:38:55] Ik heb eigenlijk een vraag over de rechtsgronden van al deze maten.

[0:38:59] Want het MFK wordt ook ingevuld op een gegeven moment.

[0:39:01] Er zijn in september bijvoorbeeld heel veel visies naar de Kamer gestuurd.

[0:39:04] Die gingen echt over van alles, dus van onderwijs tot zorg.

[0:39:07] Echt elk beleidstrijd kwam langs.

[0:39:09] En dan zie je in die visies eigenlijk altijd dezelfde opbouw van nou, er is rechtsgrond, het is subsidiair en het is proportioneel.

[0:39:15] Misschien dat u daarop kan reflecteren, want veel mensen denken nog van de EU die gaat eigenlijk om een beperkt aantal gebieden.

[0:39:20] Het gaat dus eigenlijk over alles.

[0:39:22] Komt het wel eens voor, dat is dan mijn concrete vraag misschien, dat er ooit wel eens een voorstel wordt gedaan in het kader bijvoorbeeld van die MFK-begroting door de Europese Unie, dus over die invulling waarvan de Nederlandse regering dus zegt, waarvan het ministerie zegt van nou nee, dat heeft geen rechtsgrond of dat is niet subsidiair, want ik heb dat nog nooit gezien in een fiche, of dat is niet proportioneel.

[0:39:39] Komt dat überhaupt voor?

[0:39:40] Ik kon u daar misschien een voorbeeld van geven.

[0:39:42] Dank u wel.

[0:39:50] Nee, dus in het verdrag is toegewezen wat de bevoegdheden zijn van de Europese Unie, maar ook toegewezen waar ze niet over gaan.

[0:40:01] Dat is heel belangrijk.

[0:40:02] Daar toetsen we op.

[0:40:03] Dat meerderige financieel kader is natuurlijk de uitgavenkant om die beleidsdoelstellingen te bereiken.

[0:40:09] Daar worden geen voorstellen gedaan over bevoegdheden waar de commissie absoluut niet over gaat, over pensioenen bijvoorbeeld gaat de Europese Commissie niet, dus dat zit hier ook al zodanig niet in deze voorstellen.

[0:40:21] Dus in het kader van het MFK zullen waarschijnlijk

[0:40:24] geen BNC-fiches komen waarin wij zeggen dat wij vinden dat de socialiteitstoets niet klopt, omdat wij ervan uitgaan dat alles wat de commissie nu voorstelt, more or less een voortzetting is van het vorige MFK en past binnen die beleidsdoelstellingen binnen het verdrag.

[0:40:40] Dus dat zal mijn werkassumptie zijn en dat zien we als die voorstellen binnen zijn gekomen en die gaan we beoordelen.

[0:40:45] Wij zetten wel eens vraagtekens bij de subsidiariteitstoets in.

[0:40:49] Verlos van het MFK worden daar breder wel eens vraagtekens door onze directie juridische zaken bij gezet.

[0:40:54] En daar wordt dan overhandeld met de Europese in de Raad.

[0:41:03] Het wordt ontzettend interessant, want ik had zelf gedacht, maar dan heb ik dat misschien verkeerd begrepen, dat ik al allerlei voorstellen van de Europese Commissie heb rond de MFK-begroting, en dat dan Nederland gaat kijken, ook mag de Europese Unie dat doen?

[0:41:13] Is het subsidiair?

[0:41:14] Het is echt vanuit het Nederlands belang.

[0:41:15] Maar als ik u, en corrigeer me, als ik u goed begrijp, is eigenlijk de default position van Nederland van nou, het zal wel goed zijn, ik doe even een korte check, en er wordt eigenlijk nooit iets afgekeurd of teruggestuurd aan de Europese Unie van ja, dit kan niet, dit is niet proportioneel, hier gaan we niet mee akkoord, dit is niet subsidiair.

[0:41:29] Het is meer eigenlijk een,

[0:41:30] een soort vinkje wat gezet wordt.

[0:41:33] Vond ik het zo goed samen?

[0:41:38] Mijn woorden zouden zijn dat in het voorstel voor het MFK dat we hebben gezien en de Kamerbrief erover is geschreven, wij zien dat die beleidsterreinen die de commissie aandoet en waar we financiering bij zetten, die zaken zijn waarvan wij ook zeggen dat er Europese added value zit om dat gezamenlijk te doen vanuit de Europese begroting.

[0:41:56] En dat is een voortzetting van wat wij tot nu toe doen, maar dan wel een samenvoeging van zaken.

[0:41:59] Dus Europees landbouwbeleid, daar gaan we kijken hoe dat voorstel eruit ziet, maar daar zou ik nu niet van zeggen.

[0:42:09] nu niet meer subsidiair of niet meer proportioneel, terwijl het vroeger wel zou zijn.

[0:42:14] Dat zit in het MFK, zie ik dat nu niet.

[0:42:17] Daar moeten we al die voorstellen nog op nalopen.

[0:42:19] Die toets wordt ook gedaan door alle directies juridische zaken.

[0:42:23] Ik heb daar tot nu toe in mijn simpele assessment van de brief die ik heb gezien, ben ik dat nog niet tegengekomen.

[0:42:27] Maar al die toetsen worden inderdaad doorlopen vanuit dat Nederlandse belang, maar vooral vanuit het wetgevende belang.

[0:42:33] Dus vanuit de juridische toets of iets wel of niet subsidiair is.

[0:42:37] Er is nog nooit voor gekomen dat iets is afgedrukt.

[0:42:40] Er worden vaker vraagtekens gezet bij de subsidiariteit en proportionaliteit.

[0:42:44] Dat wij zaken gedeeltelijk subsidiair vinden of gedeeltelijk proportioneel vinden.

[0:42:48] En daar wordt dan in de onderhandeling de rekening mee gehouden.

[0:42:51] Ja, een hele kleine aanvulling.

[0:42:54] Met name rondom defensie is die discussie wel, zeg maar, de Europese Unie mag niet bijvoorbeeld wapens kopen onder de EU-begroting.

[0:43:02] En dat wordt in de gaten gehouden, maar dan doet de commissie ook dat voorstel niet.

[0:43:08] De commissie heeft natuurlijk zelf ook zijn eigen juridische dienst, dus die weet

[0:43:13] in redelijke mate wat ze wel en niet mogen overdragen.

[0:43:15] Maar dat wordt buiten de EU-begroting omgefinancierd.

[0:43:17] Dat moet je dus buiten de EU nemen.

[0:43:19] Het feit dat het buiten de EU-begroting om moet worden gefinancierd is in zekere zin een teken dat ook de Europese Commissie weet dat het niet binnen de EU-begroting gefinancierd kan worden.

[0:43:29] Dus ook zij zullen hun juridische grenzen daarmee in de gaten houden.

[0:43:34] In zo'n voorbeeld zie je dat terugkomen.

[0:43:37] Uw microfoon nog, meneer Van Houwelingen.

[0:43:40] Dan wil ik zelf ook één korte vraag.

[0:43:41] Het gaat over die pijler 1.

[0:43:43] U gaf aan, daar worden ook vereisen gesteld over de rechtsstaat bijvoorbeeld en de gelden die daarmee uitgekeerd worden.

[0:43:48] Verandert die aanpak nog in het aankomende MFK of blijft dat hetzelfde zoals dat nu is?

[0:43:55] Ja, dus de commissie stelt wel een versterking daarvan voor.

[0:44:00] Dus binnen die NRPP's moeten dit staat voldoen aan twee horizontale voorwaarden voordat ze geld kunnen ontvangen.

[0:44:06] Dat is het hebben van effectieve mechanismen voor de naleving van respect voor de rechten, vrijheden en beginselen uit het EU-handvest van de grondrechten.

[0:44:14] En dan het respect voor de rechtsstaatbeginselen.

[0:44:19] Dat is uiteengezet in de MFK rechtsstaatverordening.

[0:44:23] Die telt ook breder voor het MFK, maar binnen het NRPP moeten ze ook aan deze twee horizontale voorwaarden voldoen.

[0:44:28] Dus daar zit een versterking in.

[0:44:31] Misschien feitelijk van mijn informatie, hoe wordt dat nu toegepast op Hongarijn?

[0:44:35] Op welk aandeel van de middelen gaat het dan?

[0:44:43] Ja, daar kan ik wel over zeggen dat de vergelijking van het huidige MFK en hoe we dat toepassen, of hoe de commissie voorstelt om het in het nieuwe MFK te doen, dat is verbreed.

[0:44:53] Dus het deel van de middelen van Hongarije die nu bevroren zijn, dat kan via de Common Provision Regulation en op basis van de artikel die Louise beschreef.

[0:45:02] Dat is binnen het huidige MFK beperkt en dat wordt binnen het voorstel van de Commissie voor het Nieuwe MFK verbreed tot ook het volledige NRPP, dus de landbouwgelden, et cetera, et cetera.

[0:45:15] Dus in die zin wordt die rechtsconditionaliteit breder toegepast.

[0:45:19] Dan hebben we nog tijd voor één korte ronde vragen, denk ik.

[0:45:22] De heer Van Meer van de Boer Burgerbeweging.

[0:45:24] Ja, dank u wel, voorzitter.

[0:45:26] Het GLB-budget, dat zal naar schatting 25 tot 30 procent lager worden, volgens de huidige voorliggende

[0:45:32] voorstellen, zeker als je inflatie mee rekent.

[0:45:36] Is er al berekend welke gevolgen dit heeft voor de inkomens van boeren en tuiners, maar ook voor de voedselprijzen voor burgers?

[0:45:45] Is die impact alles doorgerekend?

[0:45:47] En zo ja, wat is daarvan de uitkomst?

[0:45:51] Het korte antwoord is nee, nog niet.

[0:45:53] Dat hebben we nog niet helemaal doorgerekend.

[0:45:55] Misschien, ik weet niet of landbouw, LVVN, weet ik niet, maar wij hebben daar nog niet over kunnen rekenen.

[0:46:02] Ik denk dat ze geen teten hebben met meneer Vermeer.

[0:46:04] Nee alleen nog even en wat nu wordt dat wel verwacht.

[0:46:07] Dat was een relatief kort feitelijke vraag.

[0:46:11] Durf ik op dit moment niet te zeggen, ja het staat op het lijstje van dingen die gedaan moeten worden, maar ik weet niet precies wanneer we dat gaan doen.

[0:46:19] Leer van der Lee.

[0:46:21] Ik heb heel veel vragen, maar die worden te politiek, omdat er nogal wat uitdagingen liggen om tot een akkoord te komen.

[0:46:26] Maar dan heb ik een feitelijke vraag, dat gaat toch meer over de flexibiliteit.

[0:46:29] Want aan de ene kant wordt er dus binnen bijvoorbeeld Pijler 1 flexibiliteit gecreëerd.

[0:46:36] Dat hebben we al gehad, net over de Headroom, maar die wordt voor een deel opgesoppeerd door de financiering nog van Next Generation EU.

[0:46:45] Maar er is ook nog dat crisis instrument van 25 procent.

[0:46:49] Of 0,25% laat ik het niet overdrijven.

[0:46:53] Is dat niet een beetje proberen de vorige oorlog te winnen?

[0:46:57] Dat er iets te veel flexibiliteit op deze manier wordt ingebouwd?

[0:47:00] Of heeft Nederland daar een positie in?

[0:47:03] Hoe kijkt u daarnaar?

[0:47:12] In de Kamerbrief met appreciatie van de commissievoorstellen hebben we omschreven dat we in principe voorstander zijn van meer flexibiliteit, zoals ik net ook omschreef, omdat het huidige MFK gewoon te vast zit en te weinig ruimte biedt.

[0:47:25] We zien inderdaad wel dat de commissie nu op allerlei verschillende fronten flexibiliteit creëert en daarom staat er in die Kamerbrief ook beschreven dat we wel willen borgen dat het op de juiste manier wordt vormgegeven.

[0:47:37] Hoe dat dan is, dat zijn we nu aan het uitwerken in meer detail.

[0:47:40] en of het nodig is om dat op al die verschillende manieren te doen.

[0:47:44] Maar wij, in de basis zijn we dus wel positief over het feit dat er nu in ieder geval een voorstel wordt gedaan om die flexibiliteit te verbreden.

[0:47:54] De heer Hokeveen.

[0:47:56] Dank u. Ja, een korte vraag over nog het eigenmiddelenbesluit zoals hij net werd gepresenteerd.

[0:48:02] Dat eigenmiddelenbesluit vanuit het voorstel vanuit de commissie, dat zet dan in op zo'n e-waste heffing en tabaksheffing et cetera.

[0:48:11] Nou las ik in de appreciatie van het kabinet dat het kabinet daar niet heel positief op was, zeg maar qua standpunt in staat.

[0:48:24] Ja, het is een voorstel van de commissie, maar wat is dan eigenlijk het alternatief wat Nederland kan bieden ten aanzien, is dat puur inzet op een verlaging of het niet invoeren daarvan of worden er alternatieven aangedragen op andere producten dan wel diensten om heffingen op te creëren?

[0:48:46] De commissie heeft inderdaad die twee eigen middelen voorgesteld die u nu noemt.

[0:48:53] En daarbij wel nog van belang om te noemen dat het dus niet een daadwerkelijke heffing is, maar er wordt gekeken naar statistiek.

[0:48:58] Dus bijvoorbeeld bij e-waste, er bestaan statistieken over hoeveel niet ingezameld elektronisch afval er is per lidstaat.

[0:49:06] En dan wordt er nu voorgesteld om dan

[0:49:08] En dan 2 euro per kilo, dat wordt dan de heffing die een lidstaat moet overhevelen vanaf een nationale begroting naar de Europese Unie.

[0:49:18] Dus op die manier is het een aftracht.

[0:49:19] En het is dus niet dat er nu een heffing vanuit de EU wordt opgesteld.

[0:49:24] De lidstaat mag dan zelf bepalen hoe ze dat dan bepaalt.

[0:49:26] Dus bijvoorbeeld uit de nationale begroting.

[0:49:32] En stel dat... Er is dus een mogelijkheid om te zeggen, nee, we willen deze nieuwe eigen middelen niet.

[0:49:38] Dan gaat eigenlijk de huidige systematiek door.

[0:49:40] En dat betekent dat het eigen middel op basis van de BNI, dus de relatieve welvaart, die is de sluippost van de begroting.

[0:49:49] Dus dan moet er meer via dat eigen middel opgehaald worden.

[0:49:53] En daarom wordt er een beetje gekeken naar... Want in het SO wat we laatst met uw Kamer gedeeld hebben, hebben we dus de berekening gedaan over de financiële impact.

[0:50:04] Want daarom kijken we dus ook naar, als er nieuwe eigen middelen worden voorgesteld, of die dan voordeliger zijn ten opzichte van die BNI-sleutel.

[0:50:10] Omdat dat, zeg maar, de sluitpost is van de begroting.

[0:50:13] En op die manier kan je dan daarnaar kijken.

[0:50:18] De heer Klos.

[0:50:19] Dank, voorzitter.

[0:50:20] Ik wil eigenlijk voorproduren op de vraag van de heer Vermeer, die vroeg eigenlijk heel direct voor die P&E-korting die wegvalt, komt er dan ook in directe mate iets terug naar de Nederlandse begroting?

[0:50:30] Ik wil hem eigenlijk net op een andere manier stellen.

[0:50:32] Wordt er op een gegeven moment een soort technische berekening gemaakt van wat de voorgenomen beleidskeuzes in het MFK betekenen voor de Nederlandse economie in het algemeen?

[0:50:40] Ik snap dat dat wat moeilijker te berekenen is, omdat het niet over directe financiële stromen gaat, maar maakt u op een gegeven moment zo'n berekening of ligt dat er al?

[0:50:53] Ja, dat kunnen we niet.

[0:50:56] Even heel simpel gezegd.

[0:50:57] Dan moet je dus eigenlijk de effecten, want Nederland, dat is wel een belangrijk punt, is namelijk Nederland profiteert niet alleen maar letterlijk van het geld dat wij terugkrijgen als Nederlands bedrijf, als Nederlandse boer, als Nederlandse kennisinstelling vanuit de EU.

[0:51:12] Wij profiteren uiteindelijk ook natuurlijk van hoeveel de Duitsers krijgen uit het MFK en als Duitsland daardoor harder groeit, groeit Nederland ook weer harder.

[0:51:19] En zeg maar de berekening van wat het effect is van de totale Europese begroting voor de Nederlandse economie en de verandering in de Europese markt, dat is niet iets wat wij kunnen berekenen.

[0:51:31] Ik weet niet of het het CPB het kan, maar wij kunnen het in elk geval niet.

[0:51:35] Heel kort.

[0:51:36] Heel kort, voorzitter, begrijp ik goed dat u daar dus dan wel positieve effecten van zou kunnen verwachten, vooral omdat de bedragen in het concurrentiegedeelte van de begroting zo sterk stijgen, gericht op de groei van de Europese economie, waar Nederland integraal onderdeel van is?

[0:51:53] Ja, als je heel globaal kijkt, dan zouden wij verwachten dat we Nederland relatief meer voordeel kunnen halen, zeg maar, uit geld dat ook in andere landen wordt besteed als dat gebeurt aan

[0:52:05] Dingen zoals concurrentievermogen dan aan sommige van de dingen waar het geld nu naartoe gaat.

[0:52:08] Maar dat is dan zeer globaal en daar kunnen wij geen cijfers op plakken.

[0:52:13] Nogmaals veel dank.

[0:52:16] Ik heb nogmaals een vraag over de legitimiteit van de uitgave.

[0:52:19] Bijvoorbeeld dat corona herstelfonds neemt, dat heet nu anders, heeft een andere naam.

[0:52:23] Wij hebben dat goedgekeurd hier, ook als Kamer, onder de mond van nou, dat is corona herstelfonds.

[0:52:29] En nu wordt het voor alles gebruikt.

[0:52:30] Italianen hebben het voor internet gebruikt, voor alles.

[0:52:32] En dan is mijn vraag, wordt het dan eens door Nederland gezegd, of door de buitenlandse zaak, van ja, luister eens, worden daarvoor ingezet, die Europese middelen, op een manier dat heeft

[0:52:41] onze kamer niet goed gekeurd.

[0:52:42] Het is niet legitiem.

[0:52:43] Gebeurt dat wel eens of wordt het nog gecontroleerd?

[0:52:47] Hoe gaan we daarmee om?

[0:52:49] Uw feitelijke antwoord zover dat kan daarop en dit lijkt me ook heel goed voor de politieke debatten.

[0:52:53] Dat schuurt al het randje meneer Van Houwelingen.

[0:53:00] Nee, alle uitgaven worden gedaan op basis van de onderliggende verordening die er zit.

[0:53:05] Daar is de Europese Commissie beoordeeld, in het geval van andere landen, Italië of Bulgarije, beoordeelt die voorstellen.

[0:53:12] De Europese Commissie is verantwoordelijk voor de handhaving.

[0:53:15] Natuurlijk, de Raad zit daarachter.

[0:53:17] De echte controle zit ook bijvoorbeeld bij de Europese Rekenkamer, die ook recent een rapport heeft uitgebracht over het coronaherstelfonds.

[0:53:24] Dus de daadwerkelijke financiële controle zit ook bij de Europese Commissie en bij bijvoorbeeld de Europese Rekenkamer.

[0:53:32] Dan dank ik u alle gegevene tijd voor de presentatie, de beantwoording van al vragen.

[0:53:37] Ik dank ook de leden voor hun aanwezigheid en hun scherpe vraagstelling.

[0:53:41] En ik dank iedereen op de publieke tribune en thuis die meegekeken heeft.

[0:53:44] En ik sluit deze briefing.