SDE++

[0:00:00] Dames en heren, het is stipt tien uur. Laten we met militaire precisie beginnen dus de vaste kamercommissie van economische zaken en klimaat en ik heet de minister van bzk van harte welkom. Minister de en dan stel ik aan de kijkers thuis voor de leden. Dat zijn allereerst meneer balken van d zesenzestig dan hier ergens van de vvd. De gymles van de christenunie en die bontebal van het cda.

[0:00:27] We hebben vier minuten spreektijd vier interrupties. Ik denk ook in de de termijn van de minister vier interrupties kunnen mijn linker kant kijkt, zou ik willen beginnen met de heer balken van d zesenzestig. Gaat uw gang.

[0:00:41] Dankuwel. Voorzitter, goedemorgen. Voorzitter, we spreken vandaag over de sd plus plus-regeling een belangrijk debat, want het gaat over een onmisbaar gereedschap in de energietransitie en de gereedschappen die we hebben die moeten we ten volste benutten om de zestig procent doelstelling voor twintig, dertig te bereiken en koploper in europa te worden. Ik ben daarom heel blij met de verhoging van het budget naar dertien miljard dat het kabinet voorstelt. Het is heel goed om te zien dat het kabinet een middelen vrijmaakt om het tempo te verhogen. Ook meer ruimte geeft aan aan andere technologieën dan gebruikelijk, want we hebben het echt nodig om onze doelen te halen. Voorzitter, ik wil het hebben over doelmatigheid ik plaats bij de waardering die ik aan de minister en aan het kabinet uitspreek wel een kanttekening. Ik zal goed letten op de besteding en de effecten van de middelen. Want als we geld uitgeven, moeten terechtkomen bij projecten die effectief bijdragen aan de energietransitie en er valt mee in de cijfers op dat een het aandeel aangenomen projecten dat uiteindelijk niet gerealiseerd wordt relatief hoog ligt paar vragen aan de minister daarover. Hoe denkt de minister over de uitval van projecten en welke stappen kan hij nog ondernemen om een groter deel van de projecten en daarmee dus de emissie reductie gerealiseerd te krijgen. Een andere vraag. Ik begrijp vooral dat kleinschalige projecten uitvallen en dat het ministerie hier rekening mee houdt door over te programmeren, vindt de minister dat het ministerie te conservatief in de schatting van in de inschatting van de uitval van projecten is, kan er meer geld van het budget worden uitgegeven als die schatting minder conservatief wordt ingestoken en van marktpartijen krijgen we ook veel vragen over de mogelijkheden voor het uitbreiden van de mogelijkheden binnen de subsidieregeling. Ikzelf en ik snap deze vragen want we moeten alle zeilen bijzetten om ik noem dit al die zestig procent reductie te halen in twintig, dertig specifiek en een vraag aan de minister. Hoe kijkt de minister naar de slimme koppeling tussen de elektro leidsters en waterstof op basis van een directe elektriciteit zijn of een bepaalde cursus zingen cream and. Het werd gisteren al even door met genoemd in de technische briefing mij bekruipt het gevoel dat deze slimme koppeling niet eens meegenomen. Klopt dit. En waarom niet? Als ziet de minister alsnog een als een optie voor de regelingen in twintig, drieëntwintig. Voorzitter, even vooruitkijken. Het klimaatbeleid betekent dat we verder vooruit moeten kijken naar het komende jaar en niet alleen maar wat we nu doen, maar ook wat we de komende jaren zullen doen en waar de kansen liggen. Ik vind dat voor nederland innovatie een een hele grote kracht is. We hebben hele mooie technische universiteit in delft, eindhoven en twente en mijn blik is daarom wel echt gevestigd op nieuwe technieken, nieuwe oplossingen en voorzitter, ik weet het. We zijn allebei tijd was. Dus we kijken met meer dan gewone interesse naar nieuwe technieken. Hoe kijkt de minister naar bijvoorbeeld de mogelijkheid van productie van groene waterstof op zee. Daar is het gisteren in een van de ronde tafels ook overgegaan. Ziet hij dit als een haalbaar concept kan het. Hoe kan het bijdragen aan onze doelen van twintig, dertig en twintig, vijftig en misschien wat algemener dan hoe behouden we een goede balans tussen aan de ene kant investering in bestaande technieken en zorgen we dat we in twintig, dertig de doelstelling halen en het investeren in nieuwe technieken die kunnen bijdragen aan de meer lange termijn.

[0:04:39] Doelstelling? Meneer? Mag ik u verzoeken?

[0:04:41] Me af te ronden. Ja zeker ik rond af. Laatste vragen wat is de rol van het klimaatfonds? Hierin voorziet ik rond nu echt af tussen nu en twintig, dertig zitten nog acht rondes van de c plus plus na die achterom. Dus moeten we met zestig procent de c o twee reductie gehaald hebben en moeten we klimaat koploper in europa zijn elke ronde telt en we hebben geen tijd te verliezen. Dankuwel.

[0:05:05] Dankuwel meneer bauke. U heeft een interruptie. Maar voor ik naar die interruptie ga zie ik dat een aantal extra mensen zijn aangesloten zijn hier thuis van de partij van de arbeid, mevrouw van der plas van de bbp, mevrouw kreuger van groenlinks, de heer stoffen van de sgp en de heer van der laan van raam lammert van raam. Sorry van de partij van de dieren werd deze had een had een interruptie. Gaat uw gang.

[0:05:36] Dank u wel, voorzitter en dank voor de inbreng van heer bauke. Mijn vraag aan hierbij is dit is de subsidieregeling voor duurzame energie. In het voorstel dat de minister nu voorligt, wordt de productie of de opwekken van duurzame energie gelimiteerd.

[0:05:51] Het lijkt me toch gek in deze regeling. Ik vraag me af wat d zesenzestig daarvan vindt.

[0:05:55] De balkon. Ja. Dankjewel. Voorzitter, kijk, we hebben in het coalitieakkoord afgesproken dat we dat we hebben hoge doelen afgesproken. We hebben ook afgesproken dat we meer gaan investeren in wind en in zon. Dat is heel belangrijk om de doelen te halen. Ik deel ook de zorg van de heer thijssen over de kap op op wind en op zon en ik ik ben ook heel benieuwd wat de minister hierover zal zeggen want ik zie ook wel en ik heb de de brief van de minister goed gelezen. Er zitten een paar bottlenecks. We willen meer wind en zon. Maar de bottleneck moeten wel opgelost worden. Dus ik ben heel benieuwd wat de minister daarover afzeggen. Maar voor ons staat net als de partij van de arbeid voorop dat we wel meer zullen moeten investeren in wind en zon als echt duurzame technieken dankuwel.

[0:06:50] Dat was het dan gaan we verder naar weer ergens voor zijn eerste termijn door weer. Voorzitter, de plusbus, het werkpaard van de energieën klimaattransitie en zorgt ervoor dat de uitvoering kunnen geven aan de klimaatambities uit het coalitieakkoord als ook onafhankelijker kunnen worden van russische energie. De sd plus plus moet de komende rondes de focus iets gaan verleggen in het verleden zijn middelen inderdaad veel gevloeid naar zon en wind projecten en tegelijkertijd merken we dat duurzame warmte en gassen onvoldoende van de grond zijn gekomen. Dat is zonder en het heeft er ook voor gezorgd dat best wel forse problemen hebben op ons elektriciteitsnet door de toevoeging van veel fluctuerende energieopwekking, maar de beperkte toevoeging aan de energiemix van duurzame warmte en duurzame gassen en veel van die projecten zonder wind kunnen vaak niet eens worden aangesloten op het elektriciteitsnet. We moeten daarom in de toekomst ook de impact op het elektriciteitsnet meewegen in de sd plus busregeling

[0:07:40] en het onderzoek van nam x. Wat als bijlage bij de brief zat heeft al gekeken hierheen en geeft aan dat er een kwantificeerbare basis moet komen. Dit vergt vervolg onderzoek geeft zelf ook aan twee vragen hierover aan de minister is de minister het eens dat sommige zonnen en wim projecten op dit moment niet echt leiden tot meer c o twee reductie. Zolang ze ook niet op het net aangesloten kunnen worden en dat de tilmant kosten die de netbeheerders. Nu maken heel fors beginnen te worden. Christus minister bereid om op korte termijn een nieuw extern onderzoek in te zetten. Dat kijkt naar de invoering van en oplossing hiervoor bijvoorbeeld een producenten tarief, zoals voorgesteld door een netbeheerders of bijvoorbeeld de kosten van opslag mee te nemen al in de sd plus plus of andere oplossingen die zij zien. Hiermee worden de kosten voor het elektriciteitsnet meegewogen in de sd plus plus-regeling en worden ze niet indirect neergelegd bij de consument. U heeft een interruptie van de uur gymles.

[0:08:34] De gang. Voorzitter, dank u zeer terechte vraag van collega ergens. Maar hij vraagt om een onderzoek, maar betekent dat dan dat het een de op de lange baan wordt geschoven. Of zou het eigenlijk idealiter in deze tweeduizend, tweeëntwintig ronde op een of andere manier mee moeten worden gewogen of is het voldoende gedekt door een plan.

[0:08:52] Format is gestemd.

[0:08:55] Voorzitter van de goede vraag van van collega's is wat dat betreft en onderzoek zou wat mij betreft niet het op de lange baan moeten schrijven. Maar als je kijkt naar de onderzoek van nam ik zie je erin dat ze het gewoon nog lastig vinden om heel concreet te maken hoe we dit goed in die als de e-plus plus-regeling kunnen verwerken. En dan zal ik pragmatisch willen zijn en zeggen laat het verder uitzoeken. De komende maanden zodat in tweeduizend, drieëntwintig goed meegenomen kan worden en dat op korte termijn inderdaad gewoon pragmatisch moeten omgaan met de beperkingen die we hebben dankuwel. Dan hebben we eerst een interruptie van weer thuis. Zoals ik het goed zag en daarna van de bontebal gaat die van er mag ook even wachten op de bel.

[0:10:17] We zijn met tien leden. Dus ik zou ook willen vragen om de interrupties niet te voorzien van een grote inleiding maar gewoon kort houden en het antwoord ook zo kort mogelijk neer. Thijssen gaat uw gang.

[0:10:27] Maar heel kort dan mijn vorige debat bleek dat als we meer opslagcapaciteit in het net plaatsen het veel sneller kan doorgroeien. De aandeel duurzame energie volg mij hoeven niks te onderzoeken. Volgens mij moet de minister gewoon zorgen dat er meer opslagcapaciteit in de met komt noemen we ook die vijfendertig terawattuur die niet verder naar beneden te brengen. Sterker nog, ik kan het goede wat nodig is voor de doelstellingen van de vvd. Dus zullen we niet

[0:10:48] een onderzoek gaan noemen ze loog tegen de minister zeggen zorgt voor meer opslag in het systeem en zorg dat duurzame energie kan doorgroeien.

[0:10:54] De ergens voorzitter van mijn moeder die twee zaken scheiden met elkaar. Als je in de sd plus plus systeem kosten wil meenemen, moet je inderdaad wel dat om een goede manier kunnen borgen. De en zodat de regeling ook uitvoerbaar blijft. Ik ben het wel met de heer thijssen eens het opslag. Een belangrijke rol moet spelen in onze energietransitie en ook in de sd plus plus zit nu nog vrij weinig in een brief. Ik heb een tijd terug met collega's. Grimm is bijvoorbeeld al een initiatief gelanceerd om het thuisbatterijen. Dus als ze daar inderdaad ook meer mee kunnen doen dan vind je mij ook een uur rijden dankuwel een deur thuis.

[0:11:23] Ik ga toch een beetje vinnig worden richting de vvd. Alles is nodig

[0:11:28] als de vvd inderdaad zestig procent c o twee reductie voor elkaar kreeg in tweeduizend dertig is alles nodig en we kunnen tot op drie cijfers achter de komen kijken wat precies de systeem kosten zijn maar wind op land zonnebrand. Alles is nodig. Dus we moeten niet onderzoeken. We moeten zorgen dat de opslag wordt uitgebreid. Dat heeft de sector heel duidelijk gezegd. Ook in een brief aan de minister en dan moeten we niet de vijfendertig tarieven naar beneden brengen. Die moet omhoog. Zestig procent wil de vvd halen omdat die oefenen. Laten we niet gaan onderzoeken. Laten we gewoon tegen de minister zeggen zorg voor meer opslag zorg dat er meer duurzame energie komt.

[0:11:58] De vvd dat steunen. Nergens korte reactie. En volgens. Ik vind het jammer dat je thuis al zo vind ik word voert de ochtend. Maar het. Dat was niet mijn intentie om en vind ik te maken. In ieder geval alles is nodig. Dat klopt. En besluiten wat dat betreft ook geen opties uit erin. In tegenstelling tot de pvda in een in een inbrengen. Meestal. Maar laat ik het anders zeggen. We hebben nu een budget van dertien miljard opengesteld in de svp sputtert gaat opengesteld worden. Wat in het verleden gezien hebben is het heel veel van die technieken die nodig zijn voor die ambitieuze klimaatcoalitie duurzame warmte duurzaam gassen er steeds buiten vallen omdat ze niet kunnen concurreren op kosten-effectiviteit. Wat wij zeggen trek nu bij een je been bij dit jaar op die technieken en dan kunnen de komende jaren wanneer een er ook aan kan ook wel meer doen met wind of zon. Maar op dit moment moeten die euro's wel het meest effectief inzetten. Dankuwel dan even interruptie van de bontebal.

[0:12:49] Dagvoorzitter zijn eigenlijk twee caps twee grenzen die er een in voor mijn gevoel een beetje op een rare manier ingeslopen zijn. Dat is de die vijfendertig terawattuur en de twintig, vijfentwintig het de het het subsidie vrij zijn van duurzame energiebronnen. De situatie is nu op allerlei manieren veranderd. Hoe hard zijn die grenzen voor de vvd. Dus is het mogelijk wat voor de vvd treft of ook voorbij de vijfendertig terawattuur te blijven subsidiëren en voorbij de twintig, vijfentwintig.

[0:13:18] Mevrouw stoot hier ergens voorzitter, die grens en afgesproken deels in het klimaatakkoord die vijfendertig term. Wat we toen de tijd die afspraken gemaakt worden ook een de rest.

[0:13:27] Werkt.

[0:13:28] Wat ons betreft gaan we nu inzetten op andere opties duurzame warmte duurzame gassen en of we daarna nog moeten gaan kijken of er een grote rol voor opwekken land gesubsidieerd wordt. Ja daar wil ik toch eerst echt de cijfertjes van een rij zetten. Want wat dat betreft de vvd meer in wind op zee. Wat dat betreft. Als we kijken naar zonder meer op dak gaan doen. Daar hebben we ook echt wel ruimte. Volgens mij nog veel meer te kunnen benutten. En nu al een captain en loslaten, terwijl we nu al niks meer kunnen aansluiten op het net. Dat vind ik echt veels te voorbarig dankuwel meneer bontebal.

[0:13:55] Ja ik.

[0:13:55] Deze vraag straks ook aan de minister stellen. Maar die vijfendertig penalty is gewoon de afspraak ten minste omdat de aan zonder een zonder wind op land te zetten via adressen. Maar dat is geen cap op de subsidiëring van dus die is op een van manier in in de discussie geslopen of ik kan nergens achterhalen waar die afspraak is gemaakt dat we ook maar tot vijfendertig terawattuur subsidiëren. We hebben wel gezegd. Vijfendertig tellen wat u tenminste via de rest maar die andere is afspraak is volgens mij nergens gemaakt.

[0:14:24] Ergens nog een korte reactie of gelooft u het wel. Ik neem het aan. Volgens hem dankuwel. Dan gaan we nu naar de grinwis voor zijn bijdrage.

[0:14:32] Sorry, u was nog bezig. Nee ik was net begonnen. Voorzitter, ik zo. Dat spijt me verschrikkelijk. Gaat u verder met uw betoog was niet eens de helft in de komende jaren kunnen we ons been bijtrekken bij de opschaling van duurzame gassen en warmte daar een aantal vragen over aardwarmte komt al jaren niet van de grond. De vergunningsprocedure is nu eindelijk gemoderniseerd, maar er blijven ook veel knelpunten in de als de in plusbus zitten dit niet oplossen. Heeft echt negatieve effecten voor de glastuinbouw maar vier op de tien ondernemers in de knel zitten en momenteel is een correctie bedrag voor aardwarmte, gebaseerd op de gasprijzen. Dat maakt de regeling erg onaantrekkelijk. Gezien de hoge gasprijs op dit moment in de warmtewet willen we dit gaan loskoppelen. Het is ook logisch om de de de e-plus plus ook te gaan doen, is de minister bereid om die referentie voor duurzame warmte opties hij die koppeling naar die gasprijs nu al aan te passen. Om die reden. En als dat niet lukt in de haalbaarheid van de regeling is hij bereid om die zeventig procent referentie te verlagen. Dit jaar nog, zodat meer aardwarmte projecten in aanmerking kunnen komen. Daarnaast moeten we snel de ambities voor groen gas gaan verhogen, zoals ook een paar uur plan staat en de opschaling versnellen. De ambitie en het klimaatakkoord stonden op twee cm. Het lijkt wel gedateerd te zijn, gezien de grote potentie de ambities in het coalitieakkoord en de afhankelijkheid van russisch gas is de minister bereid om in het beleidsprogramma klimaat en energie deze ambitie te verhogen voor zowel toepassing in de gebouwde omgeving als ook daarbuiten. Daarnaast krijgen we ook zorgen uit de sector die versnelling bemoeilijken. Het is blijkbaar lastig voor projecten om een beschikking te komen. Als ze niet direct honderd procent groen zijn, ziet de minister ruimte om binnen de sde plus plus-regeling ook projecten toe te staan die niet honderd procent biogas zijn niet honderd procent groen zijn want die projecten voordat de nu buiten als bijvoorbeeld voor vijfennegentig procent groen zijn. Dat soort projecten zou je kunnen zeggen laat dan vijfennegentig procent gesubsidieerd worden en die vijf procent, wat niet groen is niet waar de perfecte niet in de weg staan van het goede zou daar wel moeten draaien om circulair gas en niet fossiel gas. Vandaag willen we snel van af wat dat betreft als laatste. Voorzitter, de opschaling van waterstof. Ik ben vorige week vrijdag nog op de noordzee gaan kijken naar de eerste pilot voor elektrolyse op zee. Dit lijkt veel potentie te hebben, omdat we er immers niet nieuwe infrastructuur of kabels moeten aanleggen. Het bespaart geld en kan echter transitie versnellen. Hoe apprecieert de minister de potentie van waterstof productie op zee en is hij ook bereid om in de sd plus plus gronden en categorie in de toekomst te gaan voorbereiden en om hiervoor in aanmerking te kunnen komen. Voorzitter, samengevat moeten de komende jaren de focus gaan verleggen naar duurzame gas en warmte waarmee we ook de netbeheerders meer tijd geven om de problemen op het net op te lossen als ook de klimaattransitie te versnellen dan die voor zich dankuwel. Dan gaan we naar de uur gymles voor zijn bijdrage.

[0:17:11] Voorzitter, ik ga een paar kritische toon getoond zetten vragen stellen. Maar dat neemt niet weg dat ik overal heel blij ben met de sd plannen van deze minister dat leven als eerste gezicht zijn en dat de moties en de aanmoediging van de kamer en maatschappelijke partners effect hebben gehad. En dan daarvoor. Voorzitter, ik ben blij dat het kabinet aanleiding van een van mijn moties, de aids prognose prijs prognose en de cheque uit de second opinion. Die is uitgevoerd als uitgangspunt hanteert en dat die dus twee miljard euro extra aan ruimte heeft opgeleverd hebt voor waar weleens moties van minder ingediend. Maar waar komt het grote verschil tussen pbl en de second opinion van one x vandaan en in welke mate gaat het tot aanpassingen leiden in de methodes van het pbl voor het vaststellen van de prognoses van de propt details prijs en andere aannames en is het misschien een idee om vaker een second opinion uit te laten voeren op die aannames.

[0:18:00] De.

[0:18:00] De crisis voor een aanzienlijk deel een warmte crisis en de afgelopen jaren hebben we helaas niet genoeg vaart gemaakt met de warmtetransitie. Het blijft een teleurstelling hekjes voor warmte pas in tweeduizend, drieëntwintig maar vooruit. Het hoge openstelling budget en de plafonds geven warmte ook dit jaar meer kans. Dus ik ben voorzichtig optimistisch over het aantal beschikkingen voor duurzame warmte. De realisatie termijnen van nieuwe sde beschikkingen worden van de motie chemisch ergens verruimd voor geothermie projecten van vier naar zes jaar hulde. Maar het kernprobleem zit bij de lopende projecten. Dat was de aanleiding voor de motie op dit moment dreigen negentien projecten die bijna tot productie komen het niet te redden. En juist deze projecten komt de minister niet tegemoet door de verlenging van één jaar te verlengen naar twee jaar zodat je ook voor hen op zes jaar uitkomt. Waarom voert de minister dat aspect van de motie niet uit. Dat wil de christenunie fractie wel graag en ik weet dat ik hierbij ook namens mijn mede indienen spreekt inleveren en opnieuw aanvragen. Zoals de minister suggereert, vind ik echt geen oplossing. De projectontwikkeling zou dan weer van voren af aan moeten beginnen, terwijl wel verplichtingen zijn aangegaan met uitvoerende partijen en ook het pbl pleit voor directe verlenging naar zes jaar dus minister regel het bij geothermie gaat de minister nu ook uit van een extra economische levensduur van vijf jaar, terwijl het pbl een extra levensduur van vijftien jaar heeft vastgesteld. Daarmee kom je in totaal dertig jaar. Hier wordt ook bij de projectontwikkelaar meegerekend en hierdoor komen deze projecten onterecht lager op de subsidie intensiteit ranking ook aan de percentages knop zou nog gedraaid kunnen worden. Graag reactie op deze punten toekomstig en lopende duurzame warmte project in de glastuinbouw komen in de knel. De subsidie is gehalveerd, maar de operationele kosten blijven wel stijgen voor tuinders. Hoe kan de minister hier nog in tegemoet komen natuurlijk door per ommegaande de koppeling tussen gas en warmte prijs te doorbreken. Dat moet toch voor een een januari tijdens drieëntwintig gefixt kunnen zijn en kan de formule van het correctie bedrag worden aangepast, zodat het correctie bedrag gebaseerd wordt op de prijs van restwarmte van elektriciteitsproductie in plaats van enkel op de gasprijs. Ook bij zon op dak dreigen te rigide realisatie termijnen zien ook vng en ipo bijvoorbeeld kan de minister hier maatwerk dit dispensatie toekennen. Indien bijvoorbeeld verzwaring van de dakconstructie of van het elektriciteitsnet of de verzekering van de installatie toch meer tijd vergt dan over groengas. Op dit moment kunnen eigenlijk alleen bedrijven met meer dan driehonderdvijftig koeien rendabel groen gas produceren. Slechts vier procent van het bedrijf is zo groot en we laten zo dus zevenhonderdvijftig miljoen kubieke meter groen gas uit rundvee mest onbenut kan de minister snel voor een passende categorie voor coöperaties van boeren voor groen, gas in de etc plus plus-regeling zorgen en kan de minister boeren, maar ook andere mkbers ondersteunen bij de administratieve last die bij msd plus plus aanvragen komen kijken komt kijken en goed dat circulaire waterstof nu kans maakt op een sde-subsidie. Maar waarom onder cbs. Nu komen ze door de kosten. Pas in fase vier aan bod met kans dat de subsidiepot leeg is, kan er een beter passende categorie gevonden worden of kan er niet meer rekening worden gehouden met bijvoorbeeld impact van de bijdrage die een project heeft op het halen van klimaatdoelen.

[0:21:03] De gymles? Kunt u of.

[0:21:04] Die systeem kosten. Als laatste voorzitter gooit de minister niet te snel het hoofd in de schoot is te hebben over is in prijzen van de systeem kosten in de sd plus plus. Ik roep de minister op dit te tackelen bij voorkeur dit jaar en anders volgend jaar reken met de producent tarief of met de aftrek of voegen maatschappelijke kostenbaten post toe verzin iets want het is niet goed als een subsidiebeschikkingen gaan naar zaken die impliciet een.

[0:21:25] Mijn maatschap geen categorie leggen, heel ver over.

[0:21:29] En dus ook elders alternatief als groen gas verdrinkt. Tot zover.

[0:21:32] Dankuwel. En u heeft een interruptie van heer thijssen gaat.

[0:21:36] Dankuwel. Voorzitter, en mijn vraag aan de collega's van de christenunie is vindt de christenunie het ook niet onwenselijk dat de vijfendertig terawattuur wordt gelimiteerd en moet eigenlijk die grens uberhaupt niet worden losgelaten. Omdat de ambitie van het kabinet is om zestig procent c o twee reductie in tweeduizenddertig te hebben.

[0:21:51] Voorzitter, allereerst ik heb de brief niet zo begrepen dat die vijfendertig keren wat uur op voorhand wordt gelimiteerd in de subsidiëring. Dat is dan ook gelijk mijn vraag aan de minister of ik dat goed begrijp. Ik vond de argumentatie rondom dat dat plafond in die zin wel opvallend dat het gekoppeld is aan die vijfendertig, tweehonderd uur. Wat mij betreft is het plafond heel verstandig om twee redenen. We hebben nu nog geen fatsoenlijke hekjes in het sd en we willen de warmtetransitie namelijk aardgas, reductie en fossiele energiereductie willen wij reduceren en daarom is een plafond op wim winterzon, hilversum verstandig en ten tweede op korte termijn verschrikkelijk veel wind. De zonneplan toevoegen, ook al ga je meer prachtige projecten zoals op het prachtige eiland goeree-overflakkee doen met opslag. Dan nog heb je op korte termijn veel net problemen en dus in de praktijk geen c o twee reductie en heb ik liever dat we extra vaart maken met de warm te draaien transitie met niet meneer van dertien miljard.

[0:22:46] Uw betoog is duidelijk dit lokt een naar een eigenlijk eigenlijke. U heeft eigenlijk geen interruptie meer. Als u een hele korte vervolg van geeft dan sta ik die toe.

[0:22:57] Nee dat is mooi. Dat was dat de laatste interruptie. Dan gaan we naar de heer bontebal voor zijn grote gang. Oh sorry, mevrouw kreuger ik.

[0:23:04] De gemist bij de vorige drie sprekers ook al zo. Dus de voorzitter moet even doorkijken naar deze ik ik ga dat doen. Voorzitter. Ja ik heb wel namelijk nog een vraag over dat plafond. Kijk, er wordt nu gekozen eigenlijk om het plafond. De afspraken uit het klimaatakkoord. Daar wordt hij tijd aan gerefereerd. Daar is dan afgesproken die vijfendertig. Daar is ook een afspraak gemaakt over sessie is die wordt wel losgelaten dat plafond wordt verhoogd. Dus mijn vraag is eigenlijk als de zorg. Nou zit van dat er niet genoeg geld zou zijn voor geothermie en we weten met z'n allen dat sessie is waarschijnlijk het de grootste hap van van deze is de een ronde gaat pakken. Is het dan niet veel logisch om te zeggen we zetten dat die anderhalf megaton extra sessie is die halen we naar beneden en dan is er geld genoeg zowel voor geothermie als voor opwekken plant.

[0:23:53] Is.

[0:23:55] Voorzitter, ten eerste zou ik willen zeggen we hebben echt eigenlijk alle opties nodig. Dus je moet niet niks op voorhand uit uitsluiten. Dat hoor ik volgens mij, mevrouw kreuger ook wel eens zeggen. Nrc is op voorhand uitsluiten. Dat is gewoon niet verstandig. En dat doen. Groenlinks en de partij van arbeid ook niet in hun eigen verkiezingsprogramma beter kennen de doorrekening van dat is een en twee omdat we nu nog geen fatsoenlijke schot hebben in de sd en dus nog niet gericht. De waarop de transitie kunnen kunnen kunnen bevorderen. En omdat wij het systeem kosten niet goed inprijzen hebben we nu het ja. Zo zou zeggen het gehandicapten hulpmiddel van plafonds en het is goed dat we dat we dat hebben zodat die warmtetransitie extra vaart kan krijgen en me de met dertien miljard moet dat lukken en volgend jaar komt er gewoon weer een ronde met vijf miljard. En misschien nog wel meer als prijs aannames dit jaar toch weer te conservatief blijken en dan gaan we gewoon weer meer zonder minder beschikken. Misschien wel meer dan vijfendertig tegen apparatuur.

[0:24:51] Wel kreuger. U heeft een vervolgvraag.

[0:24:54] Voorzitter, ik hoor heleboel, heleboel

[0:24:58] die niet een antwoord op mijn vraag. De zorg is dat er niet genoeg geld is voor aardwarmte.

[0:25:04] We weten dat er heel veel geld uitgetrokken gaat worden voor sessie s. Mijn vraag is dat horen we uit de sector dat er heel veel projecten van vorige ronde worden doorgeschoven. Dus dat is een grote bulk van dit bedrag gaat nemen, is het dan niet logisch omdat sazias plafond een beetje te verlagen, zodat je zeker weet van oké. Er is genoeg geld voor een ging het er niet in voor meer elektrische duurzame elektriciteitsopwekking land. Dat was mijn.

[0:25:29] Vraag gym gymles een kort antwoord zal niet continu te verlenging van partij van de helder. Voorzitter,

[0:25:35] Ten eerste, christenuniefractie wil de klimaatdoelen wel halen en en ten tweede sessie s is zo kosten effectief ik mijn verwachting is met de met met de op dit moment de de verwachting in de markt over de aids prijzen, de toekomst dat er per saldo nul of heel weinig subsidie naar cbs zal gaan en daarom heb ik ook vertrouwen in dat de komende s. De aegon van komende jaren groter zullen zijn dan het nu verwachten openstelling budget van vijf miljard. Dus ik denk echt dat mevrouw kruger haar ideeën over subsidie en geld wat vws zal gaan in de toekomst kan bijstellen. Iets positiever naar de toekomst gaan kijken.

[0:26:10] Mevrouw kreuger, voor de derde interruptie,

[0:26:12] Dank u wel. Voorzitter, maar als ik dan die logica van er geen is volg en dat we hebben dertien miljard naar. Hij zegt cbs gaat niet heel veel geld opsouperen prima

[0:26:23] ridicuul om dat plafond te hanteren. Want dan is er geld genoeg voor zowel geothermie als al die andere mooie technieken als meer duurzame opwek op land. Dus laten we dan vooral dat plafond niet hanteren. Kijken wat er vanuit al die gemeenten en al die projecten en iedereen die klaarstaat met mooie projecten om duurzame energie op te wekken op land kijken wat er komt en gewoon honoreren. Wat de goede projecten zijn. Waarom zouden we dan een plafond hanteren?

[0:26:49] Is aan voorzitter, met deze interruptie schiet mevrouw zichzelf in haar voet. Want mijn zorg is dat ook al is gelukkig zijn is prijs aannames zijn geactualiseerd en betekent dat dat er minder subsidie geld op voorhand wordt beschikt voor cbs projecten dat in de praktijk op papier nog steeds teveel geld voor beschikt voor cbs projecten. Dus wees blij met het plafond, want daarmee is de hoeveelheid geld voor deze kosten effectieve manier van c o twee reduceren gelimiteerd. Daar ben ik blij mee want ik vind dat die warmtetransitie vooral vaart moet krijgen en met de invulling van de minister in de brief die hij vrijdag heeft gestuurd. Wordt dat gekocht en daar ben ik blij mee. Dank u.

[0:27:30] Mevrouw kruger, uw laatste interruptie,

[0:27:32] Jazeker want weer gaat er geen wist niet antwoorden op de vraag die ik stel ik zeg niet dat ik dat plafond van sazias wil weghalen. Voorzitter, dat zei ik niet, zeg ik tegen de geen wist. Ik zei het argument van de heer geen wist is dat heel veel van het geld wat waarschijnlijk voor cbs wordt gereserveerd niet uitgegeven gaat worden. Nou in dat geval is er toch geen enkele reden om het plafond voor de vijfendertig terre wat door of zelfs drieëndertig, een half tegen wat uur voor opwekken op land om dat te hanteren. Want dan is er toch gewoon genoeg geld.

[0:28:04] Volgens.

[0:28:05] De gymles. Een korte laatste reactie. En dan gaan we verder.

[0:28:08] Voorzitter, ik heb volgens mij drie keer super duidelijk geantwoord. Het is misschien niet het antwoord wat mevrouw kreuger bevalt. Dus dus ik ben juist blij dat het een ingegaan geplafonneerd is. Want sanchez is op dit moment op papier de meest kosteneffectieve methode en mee. Ook in de praktijk gaat het gewoon heel weinig subsidie vergen.

[0:28:26] En juist zon en wind. Het is goed dat daar op dit moment dat geplafonneerd is. Want op dit moment levert teveel zon op en wind op land op korte termijn te weinig c o twee reductie op bij zou dat de warmtetransitie verdringen en daar wil ik niet.

[0:28:38] We moeten meneer gymles. Er was aan het einde van de tafel. Nog een interruptie van heer van raam. Gaat uw gang.

[0:28:44] Daarvoor zit dankuwel hier geen weer is volgens ons op een ander punt ook niet echt rationeel. Hij had het in zijn betoog over mest-vergister. Dan weten we dat monomestvergisters eigenlijk een extreem laag energetisch rendement hebben dus met tien procent. Dus ik begrijp even niet zo goed. De voorliefde van de je geen wist voor subsidiëring van mestvergisters en het makkelijker maken voor boeren, temeer daar de veestapel toch al moet krimpen. Dus ik snap dat niet goed kan die dat toelichten.

[0:29:12] Meneer mis.

[0:29:17] Voorzitter, die mest hebben we en die als die verwerkt gaat worden tot kunstmestvervanger staan kun je daarvoor die mensen heel makkelijk door de monomestvergister halen en dat is dus de daarmee maak je dus eigenlijk het bestaande de bestaande kringloop. Een nog efficiënter. Dus die kans moeten we niet laten liggen.

[0:29:36] Het is goed om deze manier extra groen gasten te reduceren. Dus ik zou zeggen meneer van gaan. We hebben ook deze optie moeten we niet zeggen. Links laten liggen omdat we een vinden stinken.

[0:29:47] Van raam.

[0:29:49] Voorzitter,

[0:29:50] Ik wil niet flauw zijn. Maar hier schiet reageer geschiedenis ook in zijn eigen voet. Want hij noemt die mestvergisters essentieel voor het sluiten van een kringloop. Maar dat is helemaal geen kringloop. Dat is gewoon een cirkel van van massa van een massa vernietiging van de planeet. Dus die veestapel die gaat krimpen. Die moet krimpen om de doelen te halen. De staat van de natuur. Deplorabel hebben gisteren weer kunnen lezen. Het de oproep is ook dat de in samenhang te bekijken. Dus een krimpende veestapel met een monovergister met een energetisch rendement van tien procent. Dat is niet rationeel en zouden hier geen de is bereid zijn dat geld wat die in mestvergisters denkt te moeten stoppen via de sd plus-regeling omdat de herleiden naar andere vormen.

[0:30:35] De gymles. Laten we laten we niet telkens herhalen want ik vrees dat er nu weer een herhaling van het eerste antwoord komt. Maar waar gaat die gang.

[0:30:41] De kort na voorzitter heer van raam zegt het al de veestapel krimpt maar verdwijnt niet. En ja dat dat gevolg zal zijn van van bijvoorbeeld de uitspraken over stikstof van de rechter dat er minder vlees zal komend jaar. Maar dat wil niet zeggen dat alle vijf verdwijnt. Integendeel. En dat allerminst verdwijnt. Integendeel, dus ik zou zeggen gebruik dat en op dit moment van met drie, vier procent van de mest vergist. Dus dat het een paar procent meer wordt. Dat is alleen maar winst.

[0:31:08] Dankuwel. Dan gaan we als de van het hierbij laat verder met de bontenbal voor zijn bijdrage.

[0:31:14] Dank u. Voorzitter, ik ik zit wel te genieten van collega's grinwis die om tien uur al zo scherp is.

[0:31:21] Voorzitter, allereerst spreekt met fractie de waardering uit voor het goede werk dat is verricht door ambtenaren. Uw voorstel voor de aanpassing van de sd plus plus is een mooi stuk werk en toe terecht ook aan de wensen van de kamer, zoals door het cda en de cda en cu in onze motie. Onze gezamenlijke motie is gevraagd. En ten tweede zijn we ook blij met het budget. Dat wordt uitgetrokken voor de beste plus plus twintig, tweeëntwintig, dertien miljard. Het laat zien dat dit kabinet gesteund door de coalitie van vvd d zesenzestig cu en cda echt werk maakt van de afspraken uit het coalitieakkoord eind vorig jaar is door de voorganger van deze minister een nieuw sd plusbus systematiek voorgesteld het systeem met de zogenaamde hekjes. De reden waarom het systeem willen aanpassen is dat ook technologieën die straks nodig zijn nu onvoldoende aan bod komen. De reden is ook en dat staat nog onvoldoende in de brief dat dieperliggende systeem kosten onvoldoende meegewogen worden. De kosten-effectiviteit die berekend wordt, is lang niet altijd een goede reflectie van de daadwerkelijke kosten op systeem niveau. Wat we de kosten effectief noemen, is dat eigenlijk helemaal niet altijd

[0:32:25] vroeg als werd genoemd, is daarvan een voorbeeld en derde reden om de systematiek aan te passen is dat sturing op de ontwikkeling van het energiesysteem nodig is. Dat hebben te weinig gedaan. Wat mij betreft de systematiek van de hekjes is wat ons betreft de route die we moeten opgaan. Het biedt zowel sturing als flexibiliteit, als concurrentie op kosten-effectiviteit. Ook steunen wij het voorstel van de to mind specifieke hekjes. Het is wel belangrijk dat sturing richting het gewenste energiesysteem plaatsvindt op basis van een plan voor een nationaal energiesysteem. Maar daar werkt de minister aan en ook met de voorstellen voor de sd plus plus twintig, tweeëntwintig, zoals uitgewerkt in de brief zijn we op hoofdlijn tevreden met een paar concrete vragen eerst eens over die vijfendertig terawattuur. Waarom speelt die zo'n doelman dominante rol in de overwegingen om het plafond te zetten op de subsidiëring van zonder wind en net zoals collega's grimm is, begrijp ik goed dat we dat dat we daar een plafond opzetten of dat we dat temporiseren zo vanuit het oogpunt van met capaciteit verstandig. Maar die redenering van vijfendertig terawattuur zou de minister daar volgens mij niet voor nodig hoeven hebben en daarmee samenhangend kan de minister niet toezeggen dat de vijfendertig terawattuur geen harde grens is voor de subsidiëring van zonder wind. Die afspraak kan ik namelijk nergens vinden.

[0:33:37] Dus ik ben wel benieuwd waar die vandaan is gekomen en kan tenminste ook alvast duidelijkheid geven over de subsidiëring van zonder wint na de vijfendertig terawattuur en na twintig, vijfentwintig,

[0:33:48] drie. De minister had ook in plaats van een plafond kunnen kiezen voor lagere bedragen basisbedrag voor zon en wind. Ook daarmee had hij de groei getemporiseerd. Maar we hadden waren wel de meest rendabele projecten komen bovendrijven en is dit een optie. Die is overwogen via dan de begroting reserve moeten we daar niet snel van af. Sowieso vindt mijn fractie dat we moeten stoppen met de opslag duurzame energie. De energietransitie moeten we uit de algemene middelen financieren en niet via de energierekening en die koppeling moeten dus uit in de esther e-plus plus ronde van dit jaar is daar ook al een eerste stap meegemaakt. De begrotings reserve kunnen we gewoon aan het klimaatfonds toevoegen. Op die manier blijft het geld beschikbaar voor de energietransitie graag een reactie. In eerdere debat heb ik gepleit voor de dichter bij elkaar brengen van energiebeleid en circulaire economie in de sd plus plus nemen we bijvoorbeeld scope drie emissies niet mee. En dat is op zich begrijpelijk, maar het betekent wel dat mooie projecten die technologisch innovatief zijn en echt voor verduurzaming zorg en ook nog eens het verdiend vermogen van nederland versterken nu niet worden gestimuleerd. Ik denk bijvoorbeeld aan chemische recycling. Een camelot is er een plan voor een installatie dat huishoudelijke afval omzetten in circulaire en groene waterstof tweehonderd miljoen kuub aardgas kan de lokaal mee gereduceerd worden, maar deze technologie wordt nu niet meegenomen om het te moeilijk wordt gedaan over de certificering van afval.

[0:35:06] Rotterdam? Gaat u afronden?

[0:35:09] En ind en ez.

[0:35:10] De niet samen uit.

[0:35:12] Komen en dit moet u echt oplossen. Dit soort projecten moeten een kans krijgen. Ik sluit aan bij wat mijn collega's van de vvd en cu hebben gezegd over mono mestvergisting. De vraag is ook kunnen we dat niet uitbraak breiden naar verruimde boerderij vergisting, zodat ook andere reststromen, veevoer s, glas, recht, glasresten ook mee mogen worden. Mest vergist.

[0:35:36] Nu bent u zover. Ik heb een.

[0:35:38] De twee zinnen van. Tot slot, voorzitter, er komt een aparte regeling voor de stimulering van warmtenetten en zou de minister al de contouren kunnen schetsen. Wat ons betreft komt er een soort tennis systematiek met jaarlijks een budget waarbij ook de meest rendabele projecten als eerste aan bod komen. Dankuwel. Voorzitter,

[0:35:56] Meneer bontebal. Dit was echt echt heel ver over de tijd en ik ik weet hoe het is om binnen de tijd te moeten werken. Dus laten we de volgende sprekers en hiervan verzoeken om binnen vier minuten te blijven. Want anders gaan we heel erg lang bezig zijn. Meneer thijssen, partij van de arbeid voor zijn bijdrage.

[0:36:11] Dankuwel voorzitter. Sorry sorry.

[0:36:13] Sorry ik maak een fout. Ik zie toch een vinger over het hoofd. Meneer van raam had nog een een interruptie op de heer bonte.

[0:36:21] Dank u wel. Voorzitter, en ik ben blij dat u verder kijkt dan uw neus lang is en dan toch bij mij komt. Dank u wel. Daarvoor daarvoor zijn twee vragen die ik heb dachten nog twee interrupties. Als ik het goed heb.

[0:36:35] Ja dat zijn wel twee salon de delen dat spijt mij een beetje maar goed ik toch toch eerst even de eerste de gaat over. Ik hoor om tien uur s ochtends ook eigenlijk het tweede jaar de ongelijkheid verder vergroten. Als ik die bontebal wil zeggen we de de een moet uit de algemene middelen na de algemene middelen gaan moeten uit de algemene middelen gaan betalen. Terwijl eigenlijk de dat doen dus met z'n allen die verduurzaming, terwijl de grootste vervuiler

[0:37:06] eigenlijk bij de. We zeggen de dertig grootste bedrijven zitten dus dat begrijp ik niet goed waarom cda hier de ongelijkheid aan het vergroten is.

[0:37:13] Dankuwel. Meneer bontebal.

[0:37:16] Voorzitter, het cda doet juist precies het tegenovergestelde. Het kunnen econoom ook allemaal uitleggen dat je zeg maar dit soort dit soort dingen wil je het liefst via de aan de voorkant doen met met met de algemene belastingen en en het is mijn mening dat we de energietransitie veel teveel op de energie hebben de rekening hebben laten neerslaan, waardoor we elk jaar bij het belastingplan discussies hadden over welk deel naar het bedrijfsleven moesten en welk deel naar consumenten en vervolgens hadden we ook elk jaar weer een discussie over welk deel bij welke tarief schuif zou moeten neerslaan. Volgens mij is het veel simpeler.

[0:37:54] Dan kunt u uw microfoon uitzetten.

[0:37:55] Volgens mij veel simpele voorzitter, de de de o d en de energiebelasting moet je gewoon bij elkaar samen nemen. Goed plafond voor bepalen en de koppeling weghalen tussen de over de een en de sd plus plus dus.

[0:38:10] Juist. Het vinden.

[0:38:12] De van de energietransitie uit de algemeen algemene middelen is een hele sociale maatregel.

[0:38:18] Meneer van raam had nog een interruptie. Zijn laatste interruptie.

[0:38:22] Dank u wel, voorzitter, je kan hiervan zeggen dat cda niet de vervuilen wil laten betalen. Mijn tweede vraag gaat over die die mestvergisters. Want ook ik hoor het cda hier ook een groot pleidooi horen houden voor voor mestvergisters. Tegelijkertijd is de cda landbouwminister ervan overtuigd dat grondgebonden moeten gaan werken. Dus die die vijfenzeventig miljard kilo vijfenzeventig miljard kilo. Tweeënveertig, honderd liter mest voor elke nederlander. Dat is geen businessmodel om mestvergisters voor de energietransitie voor te gebruiken. Dus hoe verenigt die bontebal van cda. Nou de zijn standpunt over mestvergisters met het landbouwbeleid van van de cda.

[0:39:10] De bond wil graag een korte antwoord.

[0:39:13] Nou, er werd even gezegd dat het cda die dit niet sociaal wil doen en de vervuilers niet wil belasten. Dat is precies wel wat dit kabinet doet dus dat is echt een hele onheuse aantijging over mestvergisting verschillen we gewoon van mening een paar procent. Nu wordt vergist. Dat is een enorm potentieel voor groen, gas en ook met een krimpende veestapel zal de meest zijn wat je kunt vergisten, dan is het heel verstandig om dat te doen, zodat we ook minder aardgas uit rusland hoeven halen. Dus volgens mij is het een heel rationeel beleid klimaat paus frans timmermans stelde met ook voor die van de pvda. Dus dan zal het op.

[0:39:46] Wel kloppen. Toch dankuwel. En dan gaan we na enig uitstel naar de partij van de arbeid. Meneer thijssen voor zijn bijdrage.

[0:39:55] De

[0:39:55] dat klopt. Pvda is het mooiste programma. Dus goed luisteren. Dan komt het toch nog allemaal goed met de wereld.

[0:40:02] Dank u. Voorzitter, onze onafhankelijkheid van gas moet naar nul. Dat hebben we wel geleerd van de oorlog in oekraïne en bij het afvangen en opslaan van c o twee voor vijftien jaar gebeurt dat ook bij een heleboel gasprojecten bijvoorbeeld blauwe waterstof en hoeveel gasprojecten denkt de minister dat er bij de cbs categorie komen en vindt de minister het wenselijk dat we dan nog eenentwintig jaar lang vastzit aan aardgas en heeft de minister onderzocht. Zeker met de nieuwe inzichten uit de oekraïne of het niet beter is om dan versneld over te stappen op groene waterstof en dat kan ook op zee hebben we net gehoord en hebben gisteren ook gehoord hebben ook geen probleem met die stroomlijning. Het lijkt wel alsof de oorlog geen week op goal is ook niet voor deze ronde. Sd. We moeten van het gas af en de dertien miljard die het kabinet vrijmaakt, is een kans om het roer om te gooien en dit kabinet heeft enorme ambities omstreden twee vervuiling naar beneden te brengen. Niet genoeg voor parijs beter.

[0:40:51] Intussen heeft een interruptie van de u geen mis.

[0:40:55] Voorzitter, want ik ik ik ik kan de coherentie niet ontdekken en s. De een ronde vorig jaar of die vijf miljard nu dertien miljard twee miljard extra vanwege aannames en door de rest vanuit extra impuls. Hoezo. Geen week koepel plus in die eerste ronde van de van de minister wordt krijgt de warmtetransitie dus fossiele brandstof reductie maximaal de nadere. Dus ik begrijp werkelijk niet. Wat collega thijssen zegt kan hij dat nader toelichten.

[0:41:23] Details,

[0:41:25] Ik was net bezig met mijn compliment aan de coalitie dat er dertien miljard werd vrijgemaakt. Dus dat is inderdaad beter inzicht, want met het huidige beleid gingen we het niet halen. Dus dat is beter. Het is ook goed dat er nu geld beschikbaar komt voor aardwarmte. Ik ga dadelijk uw woorden en uw vragen ook ondersteunen richting de minister. Want ik denk dat het hele goede woorden en vragen zijn mijn week op goal ging over dat er een oorlog gaande is in de oekraïne dat wij die oorlogsmachine van poetin steunen doordat we gas, olie en steenkolen van hem kopen en dat er dertien miljard wordt vrijgemaakt en onwaarschijnlijk grote som geld en dat we dat kunnen inzetten om versneld van het gas af te gaan en dat zou ik graag terug willen zien. De plannen die we presenteren met deze is de een ronde. En daar roep ik de minister toe op van moeten we niet toch een aantal projecten die bijvoorbeeld blauwe waterstof waarbij je aardgas nog eenentwintig jaar lang blijft gebruiken, moeten we toch niet. Verjaardag een toch versneld over naar groene waterstof bijvoorbeeld

[0:42:19] die geproduceerd wordt op zee.

[0:42:20] Dankuwel. Ga verder met uw betoog.

[0:42:27] Nee dat doen we met wind op zee. Meneer bontebal. De pvda vindt het dus goed dat er een hoger budget wordt uitgetrokken. Maar als de kabinet vindt dat zo'n budget moet worden vrijgemaakt. De de samenleving. Dan vindt de pvda dat de grote vervuilers een eerlijke bijdrage moeten leveren. Dus wanneer worden fossiele subsidies afgebouwd? Wanneer gaan de grote vervuilers energie, belastingbetalers of er allemaal want dan gebeurt het eerlijk. En als van bijdrage van de samenleving wordt gevraagd, vindt de pvda niet meer dan normaal dat lage en middeninkomens erop vooruit gaan, anders ondergraaft dat het draagvlak voor deze editie energietransitie behoren het iedere keer weer in dit soort debatten dat de populisten dan de mensen gaan opstoken en zeggen dat het niet eerlijk is en dat dit beleid niet moet. Dus eerst de minister bereiden voor te knokken dat lagere middeninkomens erop vooruitgaan door klimaatbeleid dan voorzitter, de sde regeling kan een pracht regeling zijn. Tien jaar geleden hebben we gezegd we gaan vijfduizend megawatt wind op zee bouwen. Daar hebben we een schot omheen gezet en we hebben de bedrijven in concurrentie met elkaar gezet en een aantal jaren later hadden we wind op zee zonder subsidie. Wat nu een van de werk paarden van de energietransitie is echt een doorslaand succes en zo zijn er meer technieken. Aardwarmte is net genoemd, maar geen apart godver dicky het categorie. Ik sluit me aan bij de vragen van collega geen wist over groene waterstof gaat ook zo'n werkpaard zijn nu nog duur. Volgens het pbl. Maar als je marktpartijen hoort dan zeggen ze dat de prijs met tweederde en waarschijnlijk nog meer naar beneden kan. Waarom is er geen apart schot voor waterstof voor groene waterstof.

[0:43:58] Dan zal ik me aansluiten bij de woorden van groenlinks, overige dat de subsidieregeling voor duurzame energie wordt gelimiteerd in het opwekken van duurzame energie. Ik sluit me ook aan bij de woorden van de partij van de dieren voor de dieren over mestvergisting. Dan wil ik het nog even hebben over het afvangen en opslaan van c o twee. Laat het duidelijk zijn dat ook de pvda liever wilde die twee onder de grond verdwijnt dan in de lucht. Maar het is maar tijdelijk en de samenleving gaat betalen voor het voor de rotzooi die grote vervuilers om de de rotzooi van grote vervuilen op te ruimen. Onwenselijk vindt ook het kabinet als er alternatieven zijn. Vandaar de check of de zeef of cbs moet zijn of dat het ook een andere techniek kan zijn bij de industrie. Maar die zeef is lek van tata is door de zeef geglipt. Maar toen roland berger ernaar keek samen met fnv en tata besloot data toch een maar om voor groen staal te gaan. Dus is de minister bereid om met hetzelfde onderzoek gebroken te kijken of er nu wel echt overal op al die plekken serviërs in moeten zetten of dat er toch niet technieken zijn, maar in één keer naar toe kunnen gaan, zodat we sessie eens over kunnen slaan. We kunnen dit maar één keer goed doen. En anders zitten we voor de komende eenentwintig jaar vast aan die fossiele brandstoffen. Tot slot, voorzitter, de afspraken in het energieakkoord is dat biomassa voor de bijstook in kolencentrales duurzaam is vergelijkbaar met het zogenaamde etc keurmerk. De etc checkt per bos eenheid of aan de duurzaamheidscriteria wordt voldaan. Dat is een essentieel onderdeel van het keurmerk. Anders weet je gewoon niet over duurzaam bosbeheer is en of het toch niet gewoon bomen in kolencentrales verdwijnen met nederlands belastinggeld en op dit moment doet de minister een onderzoek, want er zijn zorgen over de biomassa die het estland komt. Maar ondertussen. Wat de minister nu wel voorstelt is dat de filmpjes willen afronden. Al die ja, dat al die criteria worden gecheckt op de bos eenheid. Maar dat het regionaal gebeurt. Dat is in strijd met de afspraken van het energieakkoord en ik wil heel graag van de minister weten of hij niet heel veel zorgen heeft dat er dan nog meer belastinggeld gaat zorgen voor ontbossing in landen ver hiervandaan. Dank u voor.

[0:45:51] Dankuwel heeft twee interrupties allereerst weer ergernis van de vvd en daarna gaan we naar de gebroken rug dagvoorzitter details hadden heel kort over plafond op duurzame energie noemde hij het. Ik ga ervan uit dat hij te houden van wind en zon duurzame elektriciteit. Want we willen juist met de plafond voor gaan zorgen dat andere duurzame energiebronnen zoals aardwarmte, groen, gas, waterstof wat beter uit de verf kan komen. De netbeheerders hebben ook aangegeven kunnen een deel niet aansluiten, maar een beetje pas op de plaats trek een been bij op duurzaam gas en duurzame warmte.

[0:46:22] Jij ziet de het eisen niet die afweging dat je moet kiezen tussen die twee en is het hij bij mij dan nu eens dat we een b moeten gaan bijtrekken op duurzame warmte en duurzame gassen. Want daar lopen we echt wel achterop de ambitie neer thuis.

[0:46:34] Dan ben ik helemaal eens met collega erkens en daarom stel ik ook voor zet een schot in de regeling voor aardwarmte. Tien jaar geleden coleman een schot in de regeling zetten voor wind op zee. Dan kan het nu ook voor aardwarmte. We hoeven niet te wachten op de hekjes die misschien wel nog efficiënter zijn als schotten zet een schot in de regeling voor aardwarmte ook een schot in de regeling of laat de nieuwe dat maximum. Los van die vijfendertig tegen wat uur hebben alle wind en zonnebrand nodig die kunnen krijgen. En omdat dat in goede samenspraak gaat met provincies en gemeenten heeft dat ook draagvlak en gaat het op een goede manier en eerlijk gezegd dat ik zie in deze regeling is dat er toch plafond en caps worden ingesteld, zodat wij met ons belastinggeld de twee vervuiling van de grote vervuiler gaan opruimen nauwkeurig en ik snap niet dat we niet cbs een beetje meer limiteren en dat we vol gaan voor de technologieën waarvan we weten dat ze in tweeduizendvijftig nodig hebben, te weten aardwarmte, te weten duurzame energie.

[0:47:27] Dan gaan we naar de balken van d zesenzestig.

[0:47:29] Ja. Dankjewel. Voorzitter, voor. Ik heb goed naar de je tijdens een zijn betoog geluisterd en en wat me opvalt. Hij leest eigenlijk het het coalitieakkoord voor en daar ben ik heel blij om want we hebben een zestig procent toe en en dat gaat nog verder dan de partij van de arbeid eigenlijk. Maar we vinden elkaar en dat is heel goed wat ik me afvraag want dan kom ik niet helemaal uit als ik naar de je thijs luisteren hoe city de balans tussen technieken die nu op de dus de korte en midden lange termijn c o twee reduceren en technieken in de in de verre toekomst. Want zijn zijn betoog is daar niet helder over en niet. Ik wil het echt begrijpen want volgens mij streven echt hetzelfde doel na dankuwel.

[0:48:12] Deur, thuisland.

[0:48:14] Dank aan de heer bauke voor deze vraag. Kijk dit is ook een duivels dilemma want de twee willen we liever niet in de lucht en ik gaf het voorbeeld van wind op zee en volgens mij tien jaar geleden is een leiderschap geweest in nederland over wind op zee. Dat was toen een van de duurste opties. En toch heeft het kabinet toegezegd we maken een schot in de sd. We gaan daar heel veel geld voor vrijmaken en we gaan die bedrijven goede afspraken maken om die prijsreducties voor elkaar te krijgen. Want toen ook zij de wind op zee partijen. Nou die kosten kunnen wel met veertig procent naar beneden. Een paar jaar later was het meer dan vijftig procent gereduceerd en is er nu geen subsidie meer nodig om wind op zee te bouwen. Er zijn een aantal meer van dat soort technologieën aardwarmte groene waterstof en ik denk dat we de het succes van wind op zee moeten kopiëren op die technologieën. Dus ik denk dat we een aparte categorie moeten maken met een schot hoeven niet te wachten totdat hekje af is met een schot voor groene voor groene waterstof. De industrie zegt dat ze die prijs van met tweederde en waarschijnlijk nog wel wat meer kunnen redeneren. Dus laten we zorgen dat die ontwikkeling op gang komt. Laten we zorgen dat die ontwikkeling van aardwarmte op gang komt en eerlijk gezegd vws als het moet dan moet het heb ik vaker gezegd als het echt blijkt uit zo'n roland berger onderzoek waar ik de minister toe uitdaag dat er echt op een aantal plaatsen serviërs moet komen en dat zal waarschijnlijk wel moeten. Dan kom ik persoonlijk die pijpleiding aanleg als dat moet maar ik wil wel heel graag dat we niet de fout maken wat we bijna deden bij tata tata zei wij willen fossiel staal en c o twee onder de grond stoppen en dan willen we geld van de samenleving en aan er al een bergen was langsgeweest. Twee maanden later bleek. Oh nee, we willen toch voor groen staal gaan en die check die fundamentele check dat we echt de goede keuzes maken en een goede transitie richting vijftig, tweeduizendvijftig maken. Ik vind dat we die moeten doen.

[0:49:56] Ik weet niet of het zo verstandig is voor nederland. Als u persoonlijk die pijpleiding gaat aan leggen. Maar maar goed. Dank voor betoog een balk.

[0:50:07] Dus ik ben er heel goed in dingen.

[0:50:09] Dankuwel. Als de heer balken geen vervolg van aangeeft dan de heer bontebal heeft een interruptie.

[0:50:15] Ja ik kan het toch niet laten. Voorzitter, kijk ook de andere debatten bij bij die etages de altijd te weinig is op het moment dat dit kabinet twintig miljard zou reserveren. Dan nog zou hij zeggen dat het te weinig is. Maar als ik even kijk naar het kabinet vvd pvda die hebben in tweeduizend dertien uit mijn hoofd toch drie miljard sd plus beschikbaar gesteld. Tweeduizend veertien dacht ook drie miljard tweeduizend vijftien, drieënhalf miljard tweeduizend zestien is na acht miljard gegaan. Dit kabinet doet doet de dertien miljard. Dus er is nog een klimaatfonds van vijfendertig miljard en en een hele forse klimaatambitie. Ik vind het ingewikkeld tot we in elk debat moeten horen dat dit kabinet te weinig doet en het is allemaal te weinig en niet goed genoeg.

[0:51:04] Waarom waarom kan er niet iets meer positieve toon zijn over wat we doen en komt u met concrete oplossingen. Hoe de dingen net even iets slimmer kunnen doen want dan is.

[0:51:13] Is duidelijk. En ik ga de heer thijssen vragen om echt korte antwoorden.

[0:51:18] De heer bontebal een keer complimenten wil krijgen over het coalitieakkoord wat er allemaal goed gaat dan wil ik dat graag doen met een kop koffie. Maar ik heb hier vier minuten. We gaan dertien miljard uitgeven. Er zijn debatten waar we minder uitgeven. Dus ik focus me even op de punten waarvan ik denk dat het belangrijk is dat nog wordt verbeterd. Maar ik heb gezegd. Dertien miljard is echt een hele goede stap. Ik heb volgens mij niet gevraagd om vijftien miljard ben best tevreden met die dertien miljard. Maar ik denk dat het beter kan immers wat minder geld kunnen uitgeven aan fossiele bedrijven om hun afval op te ruimen. Ik denk dat we verder te kunnen doorgroeien met wind op land en zonnebrand. Ik denk dat we veel meer geld moeten vrijmaken voor die aardwarmte transitie en ik denk ook dat we moeten zorgen dat er een kickstart komt voor groene waterstof. Dus ja daar dacht ik de minister op uit een tweede jaargang.

[0:51:59] Dankuwel heeft vier minuten heel listig opgerekt tot vijftien minuten. Dus we gaan nu verder met mevrouw van der plas van de boer burgerbeweging van.

[0:52:09] Dankuwel. Voorzitter, wat bbp betreft wordt groen het platteland niet zomaar ingeruild voor grijs, industrie, zonneparken windmolens datacentrum distributiecentra. Elke boer wil voedsel of bloemenboer zijn en geen energiebron, omdat de overheid met zijn wurgende wet en regelgeving ervoor zorgt dat de kostprijs steeds verder oploopt en niets doet om de opbrengst prijs hoog te laten worden, worden boeren gedwongen andere inkomsten te krijgen. Wind en zonneparken worden voor boeren en tuinders dan een goed middel om meer inkomsten te krijgen en www let wel is niet tegen kleinschalige initiatieven voor wind en zonne-energie maar omwonenden moeten wel kunnen meedoen en mee profiteren. De nederlandse energie consument moet zo kunnen profiteren van nederlandse subsidiegeld. De transitie naar het onafhankelijk worden van fossiele brandstoffen is niet alleen een kwestie van het produceren van meer groene, energie, maar ook een kwestie van besparen op energiegebruik en het gebruik maken van slimme technieken. Het is daarom ook waanzin dat via zwaar gesubsidieerde mega zonnen en windparken geld wegvloeit naar in energieslurpers zoals google en microsoft. De nederlandse belastingbetaler betaalt zo de energierekening van miljarden bedrijven en dit moet stoppen wat je niet bouwt verbruikt ook niks. Een mkb ondernemer moet zelf de aanvraag kunnen doen. We roepen de minister dan ook op om de administratieve lasten te verlagen om toegang beter toegang te krijgen tot de ser plusbus later ser plus, plus niet alleen ondersteunend zijn voor grote projecten als wind op zee, c o, twee afvang en opslag, maar juist voor de ontwikkeling van technologieën die direct relevant kunnen zijn voor het industriële mkb en de landbouw, zoals kleine waterstof centrales op het boerenerf. Door gebrek aan kennis en referentieprojecten worden de vergunningseisen van grote projecten hiervoor als norm gebruikt en dat is wat mij betreft als een zul je dat soort mij betreft met de olifant op een mug schieten. Ook moet het stroomnetwerk van een netbeheerders op het platteland worden aangepast, zodat boeren en burgers volop de daken kunnen vol leggen met zonnepanelen en ook in staat zijn de energie terug te leveren aan het elektriciteitsnet. Het landschap is evenveel waard als het klimaat. Er komen wat bmw betreft geen zonnepanelen in het buitengebied. Zolang er nog legend daken en terreinen zijn nieuwe zonneparken worden getoetst aan de zonder leider ladder of vergelijkbaar afwegingskader en dat gebeurt nog steeds niet in alle gemeentes nederland telt ruim honderd negenendertig duizend kilometer verharde wegen onderzocht moet worden of in alle vangrails zonnepaneel tjes kunnen worden aangebracht en zo wordt landschapsvervuiling tegengegaan kan veel groene energie worden opgewekt. In juli is een motie van mij aangenomen met een grote meerderheid waarin het kabinet wordt verzocht in kaart te brengen wat de potentie is van het opwekken van energie uit zonnepanelen op vangrails en in wegbermen langs snelwegen, alsmede door het overkappen van snelwegen en parkeerterreinen met zonder daken. Hoe staat het met de uitvoering van de minder van de motie vraagt de minister en als de minister dan toch wat uit aan het uitzoeken gaat. Wat is er gebeurd met mijn aangenomen motie over het toekennen van isolatie vouchers aan burgers. De motie is in september met een ruime meerderheid aangenomen. Zelfs nog weet ik heel goed. Nog. Dankzij de heer chatten toen in de rol als kamerlid die deze motie van harte ook ondersteunende voorzitters. Tot slot noordzee en ijsselmeer worden wat bmw niet vol gezet met windmolens, windmolens verstorend ecosysteem en het pakt visgrond af van onze vissers in deze tijd van een voedselcrisis niet te verkopen. Iemand die een huis of bedrijfspand wil bouwen moeten schone grond verklaring opleveren, checken of er een vleermuis of een das in de weg zit. Er zijn nauwelijks tot geen onderzoeken beschikbaar over de impact van windmolenpark op zee, op de stroming van het water en de invloed van elektromagnetische velden van de stroomkabels op te trekken van visser. Het ministerie was zelfs vergeten dat een kabel dwars door schiermonnikoog wellicht niet zo'n goed idee was.

[0:56:04] Dank u.

[0:56:05] Dank u wel. Voorzitter, je bent de eerste die binnen de tijd klaar is. Dan gaan we naar mevrouw kreuger van groenlinks.

[0:56:12] Dank u wel. Voorzitter, met volle vaart de omslag maken weg van fossiel en naar duurzame energie voor het klimaat om de anderhalve graden serieus te nemen en niet onze vingers laten glippen. En om niet meer afhankelijk te zijn van foute regimes. Het is echt alle hens aan dek en ik ben dan ook blij en dat compliment, geef ik hier heel duidelijk. Ik hoop dat die bontebal oplet dat de minister aankondigde dat er dertien miljard beschikbaar komt voor de subsidieregeling voor duurzame energie echt hoognodig. We moeten meters maken. Er moeten zeker meters maken in het stoppen met gas en mijn vraag aan de ministers eigenlijk op dit moment kijken we natuurlijk naar vermeden. Ton c o, twee. Ik zou het heel interessant vinden om de exercitie te doen met de verschillende technologieën, want het is qua vermeden ton vermeden kuub, gas en dat je die twee staartjes is naast elkaar legt en wat dat betekent dan ook voor de technieken die we honoreren.

[0:57:07] Ik ben dus ook heel erg blij dat er een grote kans is dat er nu eindelijk gewoon die aardwarmte projecten gefinancierd gaan worden. Ongelooflijk belangrijk. We hebben de wet behandeld. We moeten vaart maken en wat ons betreft. Ik hoop ook dat de minister samen met de minister voor ruimtelijke ordening de hele wijk aanpak het uitrollen van de warmtenetten en laten we echt gaan zorgen dat we snel van het gas af gaan waar ik ronduit teleurgesteld over ben en daar hadden we net om een interruptiedebat over is het plafond van het drieëndertig komma vijf sterren. Wat voor opwekken op land en ik hoor eigenlijk ook vanuit het cda ook ook de verbazing van hoeveel hebben konden eigenlijk dat plafond. Hoe dat nu wordt geinterpreteerd vandaan. En wat ons betreft is het echt eeuwig zonde nog los van de projecten die in de ijskast komen te staan. Gaat het ook echt om het signaal naar al die betrokken bestuurders in het land en al die mensen die geknokt hebben voor projecten die voelen ze gewoon in de kou staan en dat hebben we ook gemerkt aan alle brieven van verschillende organisaties en mensen en corporaties, maar ook het vng en ipo en het is mij eigenlijk onduidelijk waarom de minister deze cap stelt. Hij noemt dat dit afgesproken is in het klimaatakkoord. Maar dat geldt volgens mij ook voor sessie is andy cap is wel verhoogd en bovendien zijn die afspraken uit klimaatakkoord zijn natuurlijk niet in lijn met een doelstelling van vijfenvijftig, laat staan zestig procent c o twee reductie. De hebben duurzaam opgewekte elektriciteit meer nodig dan ooit. Dus laat alsjeblieft de projecten.

[0:58:40] Ja ik zie meerdere interrupties. Ik dacht ik ben bijna klaar. Maar laten we dan meteen naar de interrupties gaan. Ik denk dat hier ergens de eerste was meneer jimmy, zoals eerder gaat meneer grimm is.

[0:58:54] Voorzitter, dank dank aan mijn collega werkend. Ik kan het gewoon niet rijmen. Eerst zegt mevrouw kreuger. We moeten niet alleen naar vermeden. Ton c o twee kijken bij de ranking, maar ook naar vermeden. Het kuub, gas en vervolgens zegt ze dat plafond op open op op zon en wind op land dat dan snap ik echt niks van. Terwijl in een reguliere vijf miljard ronde van sd zouden minder zon en wind op land beschikt worden dan met die dertien miljard inclusief plafond eentje van drieëndertig, half tegen wat. Dus ik kan het gewoon niet rijmen ik de ene keer een de zin zegt ze. We moeten de warmtetransitie vooruithelpen in de volgende zin zegt ze. Nee nee meer zonnebrand en zon en een winterband. Mevrouw kreuger.

[0:59:37] Voorzitter, dat is volgens mij omdat de heer grinwis wist niet luistert naar de vraag die ik stel aan de minister nog de vraag die kan hem stelden op dit moment is

[0:59:50] als je een beetje het

[0:59:52] bekijkt, is de gaat gewoon heel veel potentieel wordt gereserveerd. Laat ik het dan zo zijn. Er wordt potentieel heel veel gereserveerd voor sergius. Als we dat plafond van cbs hanteren uit het klimaatakkoord. Als je dat nu zou hanteren voor deze ronde safe is is er dus veel meer geld beschikbaar voor andere technieken. Ik ben het overigens ook eens met de pleidooi van de pvda die zegt van nou zet een schot zodat je juist geothermie. Dus dat je een schot voor geothermie vind ik ook een goed idee. Mijn punt is op dit moment zijn er allerlei projecten allerlei initiatieven in heel het land. Die klaarstaan eigenlijk met duurzame elektriciteitsopwekking die we keihard nodig hebben, ook juist om onze vraag naar gas te verminderen projecten die met een korte doorlooptijd tevens. Ja. En we laten die mensen gewoon in de kou staan. Ik ja ik kan er dus mijn pleidooi is om in ieder geval gewoon die captain af te halen. Kijken welke projecten ingediend worden.

[1:00:51] Dankuwel. Dit is voldoende voor de finish. Dan gaan we naar de interruptie van de ergens van voorzitter ik misschien beginnen met je vind ik te worden. Net zoals theo thijssen richting mij eerder vandaag. Maar mevrouw kreunen zegt de duurzame elektriciteit nodig voor mij ontkent niemand dat hier in deze kamer die projecten staan klaar en tegelijkertijd zeggen de netbeheerders. We kunnen ze niet aansluiten op dit moment die euro's. Wat je uitgeeft aan subsidie van duurzame elektriciteit. Als het niet kunnen aansluiten. Die gaan ten koste van projecten die wel c o twee van reduceren focus daarna op en trek je been bij. Dus met mijn vragen. Mevrouw kreeg ook in het verleden verdrong zon en wind omdat het kosten effectiever is die andere duurzame oplossingen die ook broodnodig hebben, is niet bereid om daar gewoon eerlijk te zijn. De zeggen dat er een keuze is die we moeten maken aan het er nu b moeten bijtrekken op duurzame gassen en duurzame warmte.

[1:01:38] Mevrouw kreuger.

[1:01:40] Maar voorzitter, het eerlijke antwoord is toch dat als we zestig procent willen halen en dat is nodig voor die anderhalve graad en dat is ook echt waar. Ik hoop dat de vvd zich net zo hard heeft gecommitteerd als de andere partijen in de coalitie. Dan hebben we echt ongelooflijk hoeveelheid de duurzaam opgewekte elektriciteit nodig dan zijn er nu allerlei projecten in het hele land die klaarstaan

[1:02:02] dan is al een voorwaarde dat je aangesloten kan worden op net dan dan moeten we toch volle kracht vooruit. Dan is het toch heel raar om nu te zeggen we bouwen een drieëndertig komma vijf tegen wat uw plafond in ik ja, waarom zou je mij vragen zegt waarom zou je behalve als je eigenlijk het signaal wil geven van al die projecten van zet zon en wind op land. Maar in de ijskast en dat signaal willen we toch niet geven. Punt is duidelijk coalitietop.

[1:02:29] De de hier ergens heeft een vervolgvraag jaar. Voorzitter, voor mij. Ik vind ik vind het een beetje feitenvrij. Wat dat betreft want er staan ook gewoon projecten klaar op het gebied van aardwarmte op duurzame gasten die projecten vissen al jarenlang niet en de sd plusbus die worden niet bekostigd omdat zon en wind kosten effectiever is. Dat gebeurt al jarenlang daar staan ook projecten klagen zon en wind duurzame elektriciteit is een van de aspecten van energietransitie hebben de laatste jaren hele forse stappen gezet hebben en wat een pijplijn zitten en wat ook alle beschikkingen gekregen is enorm. Dat gaan we action goede. Dan maak ik me geen zorgen. Niemand zegt dat die ermee moeten stoppen. We zeggen trek het bent beiden komende jaren op duurzame warmte en gassen en dan de maar vragen. Mevrouw krijgen. U moet hier gewoon in kiezen. U moet kiezen in tijden van schaarste. Dertien miljard is veel geld, maar we hebben ook veel geld nodig voor die transitie te versnellen, moeten we duurzame warmte en duurzame gassen dan maar gewoon weer op de lange baan zetten. Wat u betreft omdat u doet alsof het allemaal kan.

[1:03:24] Nou ik kies heel graag in tijden van schaarste en ik zou dertien miljard. Nou is een hele hoop geld en dan zou ik kiezen verlaagd tot plafond voor sessie is als we anderhalve ton minder c s financieren. Dan is daar ruimte voor tien terre wat uur extra wind en zon op land. Dat is het kiezen in schaarste waar ik voor zou kiezen en dat ze hoop ik dat de minister de ruimte voorziet dan gaat die er geen is zeggen van ja maar die sessie s projecten die worden uiteindelijk financieren die zichzelf want details prijs is hoog, maar laten we dan dus ook niet een ongelooflijke pak geld reserveren vastzetten waar je nu gewoon in de maatschappij, zowel aardwarmte als zon en wind op land mee. Verder kan laten groeien. Dankuwel.

[1:04:11] De de voor zijn laatste interruptie jaar. Voorzitter, ik wil het gewoon even feitelijk rechtzetten en met de huidige c o twee prijzen gaat hij waarschijnlijk niet heel veel subsidie uiteindelijk naar twee opvangen en die tien tegen wat uva mevrouw kreeg er nu weer geschermd. Ja. Het kan gewoon niet met net aangesloten wordt, heb ik al meerdere keren gezegd er is meer tijd voor nodig. Vertrek en ben bij op duurzame gassen en duurzame warmte

[1:04:34] en ze kan er omheen blijven draaien, maar toont mij aan dat het gewoon toch een beetje luchtfietserij is dankuwel. De heer bontebal mijn indruk zo sneu. Sorry, mevrouw kreuger gaat gewoon.

[1:04:44] Voorzitter, daar wil ik wel op reageren. Kijk. Het probleem is volgens mij dat er structureel in de afgelopen jaren al de onderbesteding is van de sd plus bus. En als c s inderdaad uiteindelijk niet die grote hap uit de financiering neemt dan is dat prima

[1:05:04] maar

[1:05:05] dan is dat prima maar dan wordt er wel dus een hele hap geld gereserveerd voor chassis is die je ook zou kunnen zeggen door nu aan al die gemeenten al die energiecorporaties al die projecten die aan de slag willen met zon en wind op land, want de de korte doorlooptijd waar we snel mee aan de slag kunnen. Die staan nu on hold. En ja, ik vraag dan eigenlijk aan hier ergens terug. Maar dat mag eigenlijk niet in de interruptie. Weet je wat zeg we nou tegen al die projecten die ik wil. Ik heb mensen aan de lijn gehad die niet snel geëmotioneerd zijn grote stoere mannen acht energiewereld die zeggen tranen staan in mijn ogen. Ik voel me gewoon zo in de kou staan met mijn projecten.

[1:05:47] Dankuwel. Dan gaan we naar de interruptie van de bontebal.

[1:05:49] Voorzitter, ik denk echt dat we dit even recht moeten zetten. Er is altijd schaarste geweest aan budget.

[1:05:56] De systematiek is ook gebaseerd. Juist op die prijs prognose. De reden waarom we naar de dertien miljard kunnen is om een inschatting gemaakt wordt van een deel van de vrij van dus dan is het enige argument wat u kan kunt maken is. Ik wil het bedrag nog hoger. Nou een de. U zegt u wilt de klimaatdoelen halen. Ja. Sergius is een van de meest kosten effectieve maatregelen tussen op het moment dat u schrapt dan gaat dat geld naar maatregelen met een lagere uitstoot per euro, uitstoot reductie per euro. En dus wordt het lastiger om die om die doelstelling te halen. Het is het is het is gewoon niet gratis. Het een gaat ten koste van het andere een de wat de enige wat er nu gebeurt is dat er een switch komt van zon en wind enigszins enigszins bij die andere projecten die ook die dat dat geld nodig, terwijl we ook weten dat ook in de systeem kosten bijvoorbeeld van zon. Dat dat dat dat dat die basis bedragen dat niet helemaal reflecteren. Dus ik vind het heel verstandig dat wij een lichte af buiging maken naar meer duurzame warmte meer duurzame gassen. Het bedrag is heel hoog. Dus die projecten komen gewoon niet aan bod en we kunnen op die manier al een klein beetje voorsorteren op het systeem waarmee twintig, drieëntwintig aan de slag gaan.

[1:07:12] Dankuwel, mevrouw.

[1:07:13] De leuven.

[1:07:15] Voorzitter, ik kan herhalen wat ik wat ik doe mijn tank.

[1:07:22] Nou ja ik

[1:07:23] dat dat onderschat wordt wat de signalen zijn die deze coalitie met zowel wat er in het regeerakkoord staat, maar ook nu met eigenlijk dit plafond van drieëndertig komma vijf. Wat het signaal is aan al die projecten op zon en wind in het land. Dat is de eerste en met betrekking tot het halen van de doelen. Maar goed dat is een discussie die we nog veel gaan hebben is wat ons betreft gaan we veel steviger inzetten op besparing dat ten eerste, en het andere wat ik daarop zou willen zeggen is dat we ook nu echt kijken naar vermeden. Ton vermeden kuub aardgas. Om het zomaar even te formuleren. En dan is een techniek die eigenlijk juist gebruik van aardgas vergroot. In tegenstelling tot uitgeoefend.

[1:08:08] Dankuwel heeft nog een interruptie van heer balken van het cda

[1:08:12] van d zesenzestig. Het spijt me

[1:08:16] de vinden allerlei fusies plaats. De heer d zesenzestig gaat.

[1:08:21] Ik maak me wel heel nieuwsgierig over deze spraakverwarring wat erachter zit. Maar goed. Het is voor een ander debat. Voorzitter, ik wil ja, mevrouw kreuger ergens bij vallen en ik ben op zoek naar hoe ik dat kan doen. Ik wil haar bij vallen omdat we dezelfde doelen nastreven hebben zestig procent doel gesteld. Dat heeft groenlinks ook. Wij hebben fors meer en meer geld uitgetrokken in het coalitieakkoord en vijfendertig miljard. Dat wil groenlinks ook. We hebben de scp plus plus-regeling uitgebreide brief van die minister twaalf kantjes. Die is heel helder. Dertien miljard meer ruimte voor andere technieken. Maar ja je moet je moet wel kiezen en je moet kiezen. Niet omdat je niet alles wil doen, maar omdat we gewoon beperkt zijn en een beperking wel werd al eerder genoemd. Al die projecten die willen wij ook die wil weer zesenzestig ook alleen je ziet dat aansluiting op het net een probleem is. En dan zeggen wij van zorg in ieder geval voor dat steeds de ruimte krijgt die hij nodig heeft. Mijn vraag aan de minister was heel helder over wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat we meer projecten, wind en zon kunnen aansluiten is groenlinks dan niet met mij eens dat wat we nu allemaal kunnen doen. Dat moeten we in ieder geval doen. We moeten de focus leggen op daar waar de knelpunten zijn dan hoor ik graag van de minister wat hij daarover zegt. Maar volgens mij zitten geen ligt in wat wij willen mevrouw keuken via die voorzitter,

[1:09:49] Dank u wel, mevrouw curve.

[1:09:52] Voorzitter zit misschien

[1:09:53] de geen licht in wat we willen, maar wel in de uitkomst van wat we realiseren en daar zit wat mij betreft de pijn. Nu is er wordt voor wind en zon. Op land wordt er de hele tijd verwezen naar afspraken een klimaatakkoord en die afspraak in het klimaatakkoord. Die gingen niet over zestig procent c o twee reductie. Dus daar moet meer bij die vijfendertig. Daar gaat het niet halen met vijfendertig terawattuur wind en zon op land dan vijfenzestig patiënt niet meer halen. Dus dat is nodig om meer en dat is volgens mij die herbouw ook gewoon denk ik met mij eens en dan denk ik in deze ronde. Nu het plafond op drieëndertig komma vijf zette daarmee schreef je en zet je bepaalde projecten in de ijskast en geef je het signaal af aan al die rest rustig aan hen niet verder bouwen. Terwijl er keihard geknokt is voor al die projecten. Ik weet nog niet anders. U uw punt is duidelijk.

[1:10:48] De heer balk heeft een vervolgvraag.

[1:10:55] Sorry. Je hebt niets van volgen. Maar wat ik jammer vind is dat we streven hetzelfde doel na. Wij voeren hier een debat met elkaar over hoe op dus meest slim, slimme manier de komende jaar die dertien miljard kunnen besteden en mevrouw kreunen die die praten mensen wel een beetje een een doemscenario aan terwijl dat helemaal niet nodig is. Maar waar wij naar op zoek zijn is een geld om voor projecten die het halen en tegelijkertijd daar waar de knelpunten zitten wind op land zo'n op land hoe we die knelpunten kunnen oplossen. Daar zijn we toch over eens gefocust laten de mensen in het land geen angst aanpraten, maar juist helpen.

[1:11:40] Mevrouw kruger korte reactie en dan.

[1:11:42] Ik denk niet dat het angst aanpraten is, maar ik vraag me echt af heeft de heer bauke gepraat

[1:11:49] met initiator met energiecorporaties met mensen die in die zaaltjes hebben gestaan die eindeloos hebben geknokt voor projecten en die nu eigenlijk met lege handen komen te staan want daar gaat het over en dan denk ik van. Er is een. Het is een keuze van dit kabinet om te zeggen de afspraken uit het klimaatakkoord die grind waarop negenenveertig procent die laten we wel gelden voor wind en zon op land en voor cbs verhogen we dat plafond. Dat is toch een keuze. Dat is een politieke keuze en dat kan alleen als niet een keuze die ik zal maken en ook niet alleen waar ik het ermee eens binnen. Dat is volgens mij het debat wat meer voeren.

[1:12:23] De heer balken uit om zijn laatste interruptie in te zetten,

[1:12:28] Is dat, zoals ik uitgedacht wordt is dan toch introductie gemeen. Maar ik wil wel graag reageren, want het werd inderdaad een vraag aan mij gesteld. Ja, ik spreek die mensen ook en ik spreek ze hier regelmatig en ik snap de zorg. Vandaar ook de vragen aan de minister van hoe kunnen we ervoor zorgen dat we meer kunnen aansluiten. Maar in de tussentijd willen we wel dat het geld dat beschikbaar gesteld wordt gebruikt wordt om effectief c o twee te reduceren. Om die zestig procent wel te halen.

[1:13:00] Vorige reactie nog ja maar op het moment dat je een project indient voor s te ede. Heb je toch al net indicatie nodig. Dus het feit dat die hele dit congestie. Wat overigens wel helemaal met elkaar eens zijn in binnen op ongelooflijk blij dat er heel veel geld en drie regeerakkoord is gereserveerd om echt het net te verstevigen en dat moet ook volle kracht vooruit en dan kunnen we nog veel meer opdoen. Gaan we weer andere debat opvang op voeren. Maar voor wind en zonneplan. Dat is al onderdeel van het hele proces. Dus ik zou nogmaals zeggen ik hoop echt dat de minister wil kijken om die drieëndertig komma vijf eraf te halen en te zorgen dat we gewoon het signaal afgeven dat we wind op land en zonnebloem zon keihard nodig hebben om die zestig procent te halen.

[1:13:47] De gymles heeft ook een interactie met is zijn laatste.

[1:13:49] Interruptie. Ja. Voor die waar ik het toch maar aan. Want sorry ik moet toch constateren dat ze met groenlinks de klimaatdoelen niet gaan halen. Echt ik ik ik snap het gewoon echt niet wat wat wat wat de groenlinks bepleit. Tuurlijk wil ik energiecorporaties meer zonnepanelen plaatsen. Tuurlijk willen installateurs nog meer wind op land of of zonnepanelen plaatsen en logisch, maar het moet ook effect hebben daadwerkelijk op die c o twee reductie op die energietransitie en op dit moment als net laten we het buitenkant volgende voorstellen doen laten mevrouw kreeg een examen is ook een rondje bij de netbeheerders groen en daar op werkbezoek gaan en hoe het in de praktijk gaat en wat op dit moment het verstandigste inzet is van de euro's die we hebben. Ik doe echt een oproep aan mevrouw kreuger om breder te kijken dan alleen naar die zaaltjes van met installateurs die heel graag nog meer zonnepanelen willen plaatsen over zonnepanelen die zijn aan te slepen van burgers staan in de rij om ze op hun dak te leggen.

[1:14:41] Fantastisch, mevrouw keurige.

[1:14:44] Voorzitter, ik ik ik ga graag met de heer vrienden is op pad. Ik heb gelukkig hier gym is niet nodig om de gesprekken te voeren met de netbeheerders. Want die voer ikzelf ook en ik denk nogmaals de of je kan aansluiten. Dat is onderdeel van of je een project kan gaan indienen.

[1:15:03] Inderdaad. We moeten die knelpunten oplossen en daar moet veel meer mogelijk voor gebeuren en ik ben heel erg benieuwd wat de minister daarover gaat zeggen. Alleen dat betekent wat mij betreft niet dat die drieëndertig komma vijf moeten hanteren.

[1:15:15] Gaat u verder met uw betoog? Nog iets meer dan een minuut.

[1:15:19] Voorzitter, nog iets meer dan een minuut goed over opwekken op land. Ik merk zelf dat ik de sd plus plus of de sd in zijn geheel echt een een lastig instrument vind omdat het zo eenzijdig sturen is op kosten efficiëntie en het houdt eigenlijk heel weinig rekening met de maatschappelijke waarde die van belang zijn en dat telt op land merk je dat driedubbel en dwars en in de idealiter zorg je dat die beter verankerd worden in de sd. Maar bijvoorbeeld dat je een windmolens soms minder vaak hard laat draaien vanwege vogeltrek of vanwege overlast van omwonenden en dat soort manier van eigenlijk waarbij je je eigen business case ondermijnt. Dat is nu gewoon in de sd eigenlijk niet een optie en volg mij moeten we daar goed naar gaan kijken en ik ben heel erg benieuwd hoe het gaat met specifiek een regionaal kwaliteits budget om specifieke gericht gebiedsgerichte maatregelen nemen, waaronder bijvoorbeeld beter natuur inclusief te opereren.

[1:16:23] De projecten met het meeste draagvlak zijn projecten van energiecorporaties en ik zou echt heel graag van de minister agenda zien hoe we nou zorgen dat energiecorporaties veel beter een rol krijgen in de hele transitie in de uitgeoefend duurzame energie. Want dat alleen op dit moment zijn dat projecten die het eigenlijk vooral heel lastig hebben. De prijzen voor windenergie op land en zo op dak zon op dak in de scp plus plus zijn eigenlijk te laag. Als je kijkt naar wat een energiecoöperatie nodig heeft om dat met de huidige energieprijzen zou het uitkomen van een of afronden. Ja voorzitter,

[1:17:00] maar een bank vindt de situatie nu vaak te onzeker om ook het geld uit te lenen voor de aanschaf van windmolens en zonnepanelen en zou het kunnen dat je specifiek voor energiecorporaties kijkt of die basis bedragen in de sd plus bus of die omhoog doen om juiste zorg dat energiecorporaties meer ruimte krijgen. Tot slot allerlaatste zin. Voorzitter, ik bekeek naar de groslijst voor sd plus plus twintig, drieëntwintig en dan zag ik onder het kopje energiebesparing twee maatregelen en aangezien dat toch eigenlijk de prioriteit voor ons allemaal zou moeten zijn, wil ik de minister vragen of hij brede uitvaart wilt doen ook aan de wetenschap aan allerlei instituten om te kijken of die lijst met extra energiebesparende maatregelen in die groslijst voor de sd plus plus heel flink kunnen aanvullen. Dankuwel. Voorzitter dankuwel. Mevrouw.

[1:17:46] We naar leerstof van de sgp? Gaat u gang.

[1:17:50] Voorzitter, het is hoog tijd om onze blik te verbreden, want naast goedkope en snelle c o twee reductie moeten we ook kijken naar ons energiesysteem de geopolitiek en onze samenleving. Een klein voorbeeld miljarden voor cbs in industrie is begrijpelijk, maar deze goedkoop is er twee reductie betekent wel dat de aardgas behoefte blijft bestaan. En wat ons betreft is het een lange marathon geen sprint goed over hekjes komende sde regeling en daarbij is mijn vraag aan de minister of hij daarbij wel gaat zorgen voor voldoende budget voor hernieuwbare warmte en gasproductie, want we moeten daarnaast verder gaan kijken dan de minste euro's per ton c o twee reductie verzorgen wind en zon verhogen systeem kosten en naast net verzwaring ook honderden miljoenen euro's compensatie voor afschakelen van parken om overbelasting bij productie te voorkomen. Stroomproducenten. Stroomproducenten betalen geen transportkosten terwijl gasproducenten dat wel doen. Een motie van mijn hand droeg de regering op om te onderzoeken hoe de systeem kosten meegenomen kunnen worden in de sd plus plus hekjes en beperking van de terug leven. Capaciteit van zonder projecten zijn goede stappen, maar niet voldoende en de minister zegt dat hij te ingewikkeld vindt om externe effecten mee te rekenen. Maar als je alleen kijkt naar de genoemde netwerk of systeem kosten is het mijns inziens best te doen. Dus mijn vraag is hoe wordt deze aangenomen motie uitgevoerd. Deze evaluatie leert dat de waarde van intimiderende elektriciteitsproductie afneemt. Als het hard waait en de zon schijnt wordt meer stroom geproduceerd dan nodig is en dat kost geld dat het geen c o twee reductie oplevert en de minister gaat nauwelijks in op de maatregelen die trio mix suggereert en mijn concrete vraag is hoe gaat hij dit oppakken bedrijven met duurzame warmte project een ondermeer. De glastuinbouw slaan alarm in de sde systematiek is het correctie bedrag wat voor warmte gekoppeld aan de gasprijs dat correctie bedrag vliegt omhoog, terwijl het subsidiebedrag omlaag gaat en deze ondernemers het nakijken hebben. Ze kunnen de kosten niet doorberekenen omdat concurrenten met een pkk weliswaar meer moeten betalen voor het gas, maar ook meer krijgen voor de geproduceerde stroom. De referentie zou de prijs van restwarmte voor elektriciteitsproductie moeten zijn en niet de gasprijs om te voorkomen dat projecten omvallen.

[1:20:10] Dat.

[1:20:10] Waarnemers overstappen op aardgas weken, kaas en nieuwe projecten uitblijven is heel snel actie nodig en mijn vraag aan de meeste is of hij dit in overleg met de betrokken partijen op wil pakken. Verder pleit ik ervoor dat bij alle geothermie productenrealisatie termijn van vier naar zes jaar gaat want we moeten niet willen dat projecten afvallen door alleen maar vertraagde vergunningprocedures. Voorzitter, beter hollands, gas, beter hollands, biogas dan russisch aardgas, collega's gebroken gerefereerd, maar inzet. De productie van biogas biedt nog veel meer veehouderijbedrijven diverse mest direct afvoeren en vergiste reduceren ook stikstof methaan emissies. In deze ranking leggen ze het af tegen bijvoorbeeld twee opslag. Als je de methaan en stikstof winst mee gaat wegen dan kan tot het beeld. Mijn vraag is hoe wordt het de minister dit. Maar de concreet knelpunten bij is dat de eerste categorie voor grote vergissing installaties uitgaat van projecten, waarbij het mest overschot van bedrijf ingezet wordt coöperatieve projecten waarbij allerminst naar de vergist gaat maken. Extra kosten. Maar die worden nu niet mee gerekend en mijn vraag is kan hier een mouw aangepast worden. Alle hens aan dek om gas, gas, gas, gasgebruik te besparen via waterzijdig. Inregelen van warmte installaties kan een sneller slag geslagen worden en ik heb begrepen dat de eerste regeling het wel subsidieert van grondgebonden woningen, maar niet voor appartementencomplex en flatgebouw en mijn vraag is kan dit meegenomen worden en tot slot het industriële mkb kan niet zoveel met de sd plusbus, zoals wel een groot deel van de oude heffing ophoest en mijn vraag is of de meester ervoor wil zorgen dat deze bedrijven meer profiteren van eerste e en i s e regelingen en dan laat ik het bij voorzitter dankuwel.

[1:21:55] Dank u wel meneer stoffen. Dat gaan we over naar de heer van eraan van de partij voor de dieren.

[1:22:00] Voor dankuwel. Voorzitter, dank en ik ben blij dat het effect van de aangenomen motie van sbs ook dit jaar nog magna stralen en dat de en plus plus subsidie in twintig, tweeëntwintig niet wordt opgesteld voor nieuwe subsidieaanvragen van huidige biomassa. Dank voor zijn. Iedereen wil snel onafhankelijk worden van van poetin van het gas en ook door de klimaat crisis is gas geen optie meer. Dus de vraag is hoe kan de sd plus bussen zo ingericht worden dat de energietransitie versnelt zonder dat er tussenkomst van gas daar zogenaamd als transitie brandstof onderdeel van uitmaakt en voorzitter, het antwoord daarop is in elk geval niet meer. Gas is tenminste dat met ons eens want en dat is toch de harde conclusie. De echte systeem is duurzame keuzes blijven uit.

[1:22:45] Voorbeeld,

[1:22:46] Carbon capture store sessie is een nep oplossing. Een shell redding betaald door de nederlandse samenleving een controversiële techniek waarmee c o twee niet wordt vermeden, maar wordt verplaatst door serviërs beschikbaar te maken vanuit plus hou je dus fossielen gebruik minimaal in stand en voorzitter, dat is de brandblusser met benzine. Je vraagt je af wat er achter de schermen speelt met dat irrationele gedrag. De minister wil versnellen. Maar laat laaghangend fruit hangen voorbeeld een van de grootste problemen is het overbelaste net windparken kunnen niet worden aangesloten. En als er op een zonnige dag als vandaag teveel groene energie is dan kan het niet worden opgeslagen. Maar een batterij gevuld met zon en windenergie zijn gewoon duurzame kilowatturen is de minister het daarmee eens. En die zijn ook bereid om de sd pluspunt zo snel mogelijk op.

[1:23:33] Stel voor.

[1:23:33] Dergelijke slimme opslag. Ik zou zeggen sergius eruit een cs erin en ketchup en stoornis. Graag een reactie. Voorzitter, al onze grote problemen van u worden veroorzaakt door ons economische systeem waarin efficiency de enige belangrijke waarde lijkt te zijn en we zien het ook terug in de en c plus.

[1:23:52] Voorbeeld,

[1:23:53] Vogels slachtoffers te voorkomen. Kan je windmolens, windmolens voorzien van vogel detectie en stilstand een investering in de leefomgeving. Maar het wordt gezien als kostenpost binnen de huidige sd plus en daarom is daar ook voor dit soort investeringen geen ruimte meer. Een spiraal naar beneden voelt hij wat voor een natuurinclusieve.

[1:24:13] Die plus plus hebben het ook bij de bouw.

[1:24:16] Graag een reactie. Voorzitter, het sprookje biomassa. De minister schrijft de afwegingen van over de inzet van huidige biogas grondstoffen voor het verminderen van de inzet van aardgas wordt meegenomen in de vormgeving van het afbouw pad houten bio grondstoffen. Wat bedoelt hij daar precies mee? De motie koffeman cs over geen subsidies. Meervoudige biomassa bevat geen woord spaans en de minister strooit vaagheid graag een opheldering mestvergisters. De hobby van het cda smaldeel in het kabinet de rentmeesters de minister voert de aangenomen motie ouwehands ons niet uit over het uitsluiten van mestvergisters in de plus, omdat ik, citeer andere plannen uit het coalitieakkoord dan in duigen zouden vallen. Welke andere plannen kennelijk heeft het kabinet zich voor haar plannen afhankelijk gemaakt van bruin, gas uit mast mestoverschot van het in stand houden van het massa vernietigingswapen dat de vee-industrie heet, want zonder het mestoverschot is geen goedkope input voor de meeste fabrieken. Ik hoor graag van de minister of het niet of het niet. Het doel van de stikstofaanpak is om van mestoverschot af te komen. Onbegrijpelijk dat het kabinet deze motie niet uitvoert. Ik krijg graag een reactie erop. Tot slot, voorzitter, rechtvaardigheid, de sd plus plus wordt gevuld door diegenen die er weinig van profiteren. De burgers, de bakkers die hun koopkracht juist zien dalen, heb ik er gisteren nog over gehad. De oude een moet bij de grote vervuilers worden opgehaald. Dat zijn ook degenen die het meeste subsidies opstrijken, zeker als de minister niet bereid is om cs uit de plus te halen is de minister bereid om hier iets aan te veranderen in het kader van de vervuiler betaalt. Voorzitter, ik heb tien seconden over dankuwel.

[1:25:52] Dank u wel. Meneer van rijn. U bent de tweede die dat ze de derde die dat binnen de tijd doet. U kunt bovendien de het kamerlid hier in deze ruimte met de hoogste ancienniteit. Dus ik zou u willen vragen om het voorzitterschap even van mij over te nemen. Meneer van gaan.

[1:26:06] Ja. Voorzitter dankuwel. Ik heb hier ook net de interrupties van alle leden. Ik zie dat nog geen een, lid een interruptie heeft gepleegd.

[1:26:14] Gaat uw gang naar meer vragen.

[1:26:16] Dank u wel. Voorzitter, voorzitter, de goedbedoelde maar nutteloze klimaatplannen kostte ons land miljarden en leidde tot een economische,

[1:26:24] een energiecrisis en een voedselcrisis, en dat allemaal voor een verwaarloosbare bijdrage aan de opwarming van de aarde. Dit nieuwe kabinet heeft besloten om vijfendertig miljard in een klimaatfonds te pompen en een groot deel van het geld gaat naar zinloze projecten die ons niks opleveren. Bovendien gaat de vijfentwintig miljard naar papieren stikstofprobleem, dat alleen bestaat in de hoofden van brusselse bureaucraten en de nederlandse klimaat sector, maar laten we ook de sd plus plus niet vergeten. Ook hier gaan er jaarlijks miljarden naar projecten die vaak niet goed zijn voor ons. Milieu. Voorzitter, als dit kabinet de keuze maakt om via de sd plus plus miljarden aan subsidies te verstrekken. Laten we dan tenminste dat geld uitgeven aan daadwerkelijk zinvolle technieken die goed zijn voor ons milieu, niet aan zaken die bewezen slecht zijn voor ons milieu. Ik noem net als eerder windmolens, zonneakkers c c s en csu windmolens op land zijn credo cdv niet goed voor ons. Milieu en de bijdrage die geleverd wordt, is vrijwel nihil. Als je in de berekening meeneemt dat elektriciteitscentrales moeten afschuiven schakelen als er plotseling gaat waaien omdat we nog steeds niet kunnen.

[1:27:26] De nadeel,

[1:27:27] Wegen simpelweg niet op tegen de voordelen. Voorzitter en de grootste dwaasheid zijn wel de zonneakkers die ons land teisteren. Voedselzekerheid is voor dit kabinet blijkbaar geen probleem en deze blinde vlek kan ons nog wel eens heel duur te staan komen. Maar als je dan toch beschikbaar stelt grond beschikbaar stelt, zorgde ervoor dat op die grond eerst huizen worden gebouwd en zorgde ervoor dat er zonnepanelen op die huizen komen, is de minister het met bv wel eens dat dit beter zou zijn en is het niet bizar dat we zonneakkers toestaan, terwijl negentig procent van de huidige daken nog geen zonnepanelen hebben en zou de zonneakkers niet gewoon uitgesloten moeten worden van de sd plus plus subsidie. Voorzitter, over carbon capture and storend heb ik al vaker gezegd dat dit wat bv nl betreft een zinloze technologie is die meer c o twee uitstoot dan bespaart en ik ik vind het fijn dat ik ook daar op één lijn zit met de heer van raam hebben al eerder gedaan op biomassa dat we samen met succes hebben bestreden, maar recent hebben milieu, wetenschappers van de radboud universiteit een onderzoek gepubliceerd waarin wordt aangetoond dat ook csu in de industrie niet werkt. Dat is slecht voor het milieu met draagt niet bij aan de doelen doelen van twintig, dertig en twintig, vijftig. Wat vindt de minister van het rapport van de radboud universiteit in is hij met bv wel eens tot de dus per direct moet stoppen met subsidies voor csu voor de industrie. Voorzitter, dan zijn er partijen die c o twee produceren en die nauwelijks in c o twee uitstoot kunnen reduceren, zoals de afvalverwerkende industrie. Op hetzelfde moment zijn er sectoren zoals de glastuinbouw die twee heel goed kunnen gebruiken. Op dit moment dwingt de huidige opzet van de c o twee heffing de afvalsector in de richting van cbs. Dit is dubbel dom omdat zij zeer slecht is voor het milieu in de glastuinbouw op die manier geen c o twee geleverd krijgt de konden alvast een motie hierover aan. Maar ik zou graag van de minister willen weten of er oplossingen zijn om de verlengen belemmeringen weg te nemen voor de nuttige toepassing van c o twee uit de afval, de verwerkende industrie in de glastuinbouw voorzitter, het is goed dat er nu een tijdelijke subsidie stop is voor houten biomassa de moet natuurlijk permanent worden en wat ons betreft per direct is de minister dit met bv wel eens en bestaan er plannen om dit uit te breiden naar andere vormen van biomassa. Voorzitter, twintig, tweeëntwintig trekt het kabinet dertien miljard uit voor sd plus plus veel geld hiervan gaat naar niet werkende sergius plafond is zelfs met tweeëneenhalf megaton opgehoogd en op hetzelfde moment is een cap van vijfendertig terawattuur voor duurzame elektriciteit is dit niet te laag en warm is. Die heb er nog en moeten we niet meer ruimte voor zon op dak creëren.

[1:29:56] Voorzitter, tot slot nog een herhaling van mijn oproep. Laten we technieken stimuleren die goed zijn voor ons milieu. Laten we niet meegaan in de religieuze klimaat obsessie, waardoor we juist dingen doen die slecht zijn voor ons milieu en persoon ook nog een economische crisis, een energiecrisis en een voedselcrisis veroorzaken. Dankuwel voorzitter.

[1:30:15] Dankuwel. Meneer van gaal keurig binnen de tijd. Dat maakt u de vierde spreker. Ik geef het woord weer terug.

[1:30:20] Dankuwel meneer van gaan dan gaan we schorsen. Minister voor klimaat en energie heeft mij laten weten dat die ongeveer twintig minuten nodig heeft. Dus we zien elkaar weer om tien voor twaalf.

[1:54:06] Welkom terug allemaal. De minister voor klimaat en energie is ook weer gearriveerd. We beginnen met de eerste termijn van de minister. Ik moet zelf om tien voor een weg want ik heb een tweeminutendebat. En dan zal de heer van eraan zal het voorzitterschap voor de rest van de vergadering overnemen. Ik zou de minister willen verzoeken om kort en bondig te beantwoorden. Dat doet ie in het algemeen ook. Dus ga je gang.

[1:54:33] Dankuwel voorzitter en zijn vrij veel technische vragen gesteld zal ik proberen ook zo volledig mogelijk te beantwoorden, zodat we dat vandaag kunnen afronden. Dat wil ik zo meteen doen langs de lijn en allereerst wat algemene opmerkingen over de essay plus plus systematiek. Daarna zal ik een aantal technieken langslopen waterstof zon, groen, gas en geothermie en tot slot heb ik nog een blokje met overige vragen zijn gesteld. Ik wil allereerste kamerleden bedanken voor de complimenten aan het ambtelijke team dat de afgelopen tijd hard heeft gewerkt aan deze open stemmingsronde van de plus. Plus zijn veel wijzigingen doorgevoerd en een veel geheimen budget. Dat is deels op verzoek van de kamer gebeurd. Maar er is wel hard gewerkt achter de schermen. Om dit ook voor elkaar te krijgen. Dus ik wil ook graag complimenten aan alle ambtenaren gemaakt die dit voor elkaar hebben gekregen voor zutphen het belangrijk om vandaag niet alleen met enthousiasme te praten over dertien miljard aan stimulering duurzame energie. Maar dat ook in het bredere licht te plaatsen van een aanpak vanuit het kabinet met een breed programma, klimaat en energie, en daarbij ook natuurlijk belangrijk. Het klimaatfonds van vijfendertig miljard. Dat lijkt af en toe te vergeten. Maar er zijn vandaag ook veel vragen gesteld onder andere over de opschaling van waterstof productie, waterstof infrastructuur en ik wilde kamerlid er ook op wijzen dat we in dat klimaatfonds zo'n tweeëntwintig miljard eigenlijk hebben aangemerkt voor de opschaling van energiedragers, voor de intensivering van de energie, infrastructuur en waaronder ook dus de opschaling van waterstof. Dus veel van uw vragen zal er de komende tijd ook worden geadresseerd met de uitwerking van onze waterstof aanpak. Wat vandaag ook wel duidelijk wordt, net als bij het debat dat we dinsdag ook hadden met deze commissie,

[1:56:29] dat we allemaal niet alleen vanwege de urgentie van het klimaatbeleid, maar zeker ook vanwege de hoge energieprijzen en de russische agressie in oekraïne allemaal sneller sneller sneller willen met onze klimaataanpak voor meer meer duurzame energie energieopwekking. Meer energiebesparing, meer kosten reductie, meer c o, twee reductie en meer warmte alternatieven in plaats van het aardgas dat we nu gebruiken en ik deel helemaal dat gevoel van urgentie dat ook in de kamer leeft om dat allemaal zo snel mogelijk voor kaart gek en ik had ook het liefst vandaag al dat hele pakket natuurlijk aan u aangeboden. Dat lukt helaas niet te zijn. Gewoon een aantal zaken die we ook moeten uitwerken. Maar ik wilde toch even om uw gevoel te geven wat we aan het doen zijn. U heeft zelf als kamer recentelijk nog de wetswijziging behandeld om geothermie een betere plek te geven en u krijgt van mij dit jaar nog de aangepaste warmtewetten, aangepaste elektriciteitswet besluitvorming over opschaling van waterstof, het nationaal isolatie programma waar miljarden in zitten om sneller te isoleren. Een uitgebreide brief over de inzet van zon op objecten en beperking van zonder planten. De uitwerking van groen, gas, de visie op de duurzame energieopwekking richting na twintig, vijfentwintig en het energie systeem dat we in twintig, vijftig willen hebben. De opschaling van kernenergie het meerjarig investeringsprogramma voor de industriële clusters en manieren om de capaciteit bij netbeheerders verder te versterken. Dus we werken echt met man en macht. Om dit allemaal binnen dit jaar naar uw kamer toe te zenden. Dus ik kan vandaag niet al uw zorgen wegnemen. Niet alle vragen volledig beantwoorden. Maar dan komt het hopelijk op zeer korte termijn via andere voorstellen naar u toe. Voorzitter dam de vragen die zijn ge stelt en.

[1:58:22] Ik begin dus met.

[1:58:23] Algemeen een aantal vragen die over de sd plus plus zijn gesteld. Die gymles vroeg mij naar waar het grote verschil tussen vwo en een second opinion van fijn om eens vandaan komt en hoe we daar ook in de toekomst mee omgaan naar de second opinion is uitgevoerd naar aanleiding van de breed gesteunde motie geen wist, maar ook vanwege de grote veranderingen die sinds het uitkomen van de crash tweeduizend, eenentwintig hebben plaatsgevonden, zoals de presentatie van het fit voor fifty five pakket, maar ook de grote prijsstijgingen op de aids markt. Dit verklaart ook de grote verschillen tussen de pbl vaststelling en die second opinion die later is uitgevoerd. Veel ramingen zijn daarbij vergeleken en gemiddeld. Er is ook een net iets andere methode dan bij de caravan twintig, eenentwintig gebruikt. We starten met de herijking van die gaming systematiek waarbij het doel is om eigenlijk standaard bij de pda gaming gewoon meer actuele data te kunnen gebruiken en het tijdsverschil tussen de raming en het vaststellen van het opening openstelling budget verder te verkleinen en daarmee hoop ik ook dat we in komende jaren geen second opinion meer hoeven te doen omdat het gewoon in één keer goed gaat met de ramingen van het pbl en daarmee denk ik. Hou er ook de pbl in de rol die we ze waar ze waar we ze willen hebben. Bauke vroeg mij naar het percentage uitval van project aan wat we kunnen doen om dat nog verder terug te dringen. Ik ben zelf van mening dat we met dit openstelling budget al behoorlijk scherp aan de wind zeilen en we gebruiken nu ook bij die openstelling cijfers van wat de uitval is geweest en de afgelopen jaren dus daarbij kijken we echt naar het percentage uitval proberen we dat zo goed mogelijk hier al mee te nemen. Dat doen we ook zoveel mogelijk op basis van de nieuwste inzichten van het doorlooptijden van vergunningverlening, realisatie van projecten en die prijsontwikkeling. Het is nooit helemaal perfect in te schatten, maar wij denken dat we nu eigenlijk al het maximale doen ten aanzien van het voorkomen van uitval zonder dat tot onnodige financiële risico's leidt. De heer bauke. Dat kwam ook in een paar interruptiedebat voorbij. Vroeger ook naar de goede balans tussen het investeren in bestaande technieken die voor twintig, dertig echt zorgen voor het behalen van de doelstellingen, maar ook de ruimte geven aan nieuwe technieken die wellicht nog minder bewezen zijn, maar wel voor de doelstellingen na twintig, dertig heel erg cruciaal kunnen zijn.

[2:00:45] Dat is eigenlijk ook wel een van de belangrijkste redenen om vanaf tweeduizend, drieëntwintig in de eerste een systematiek met die hekjes te gaan werken om daarmee ook nieuwe technieken meer de kans te geven zichzelf te bewijzen en niet alleen maar te worden weggedrukt door wat op dit moment de meest kosten effectieve technieken zijn en door middel van diertjes gaan we dus aparte budgetten reserveren voor groepen van technieken die daarmee ook zichzelf beter kunnen bewijzen. Dat zijn dan soms minder kosten effectieve technieken op dit moment. Maar ik ben het heel erg met uw kamer eens dat het wel kan helpen om die technieken meer ruimte te geven omdat ze op termijn gewoon onze klimaatdoelen sneller dichterbij brengen. Ik zal uw kamer op de hoogte houden van de voortgang en ik heb ook al in mijn brief aangegeven dat de openstelling van de sd tweeduizend, drieëntwintig echt voorzien is nog voor de zomer van volgend jaar. Dus we hebben nu nog grofweg een jaar de tijd om de laatste zaken uit te werken met de europese commissie een aantal zaken af te stemmen en ik zal uw kamer ook vroegtijdig laten of zal kamer vroegtijdig geïnformeerd over hoe we dan die hekjes verder voor ons zien. De thijssen vroeg mij naar de openstelling van sazias en het cbs plafond kwam later ook bij een aantal andere brei te raken nog aan de orde. Nou, net als voor de opstelling van de sd plus plus twintig, twintig en twintig, eenentwintig is ook voor deze openstelling onafhankelijk onderzoek gedaan naar de meest kosten-effectieve technische alternatieven van cbs. Daar is een onderzoek. Zo'n zevenentwintig technieken zijn er tegen het licht gehouden na een voorselectie bleef vandaag enkele technieken over restwarmte elektrische boilers glas overigens het directe toepassing van twee en ook de inzet van biomassa en bij nadere toetsing aan de zevental criteria bleek dat deze alternatief technieken op dit moment afvallen als kosten effectief alternatief voor cbs. Daarmee is sergius. Wat we er ook allemaal van vinden als tussenoplossing voor dit moment wel de beste en snelste manier om fors te reduceren in die industrie en daarmee geeft het onderzoek dus ook geen aanleiding om tot verdere subsidie beperkingen voor celsius in deze openstelling ronde van de sd plus plus te komen en daarbij is niet een op een naar bedrijven gekeken, zoals de heer thijssen mij vroeg maar meer generiek. Wij gaan natuurlijk in het kader van de maatwerkafspraken van de in met de industrie de komende tijd onder aanvoering van de minister voor economische zaken ook per bedrijf verder kijken en ik denk dat ook altijd goed is als het gaat om de subsidiëring van cbs. Een aantal van deze al op met deze twee prijs zou het zomaar eens kunnen dat in de komende jaren helemaal geen gebruik wordt gemaakt van de toegekende subsidies. Nou daar ben ik het mee eens. Zou zomaar eens in die zin misschien kunnen meevallen. Maar het is wel belangrijk om ons te realiseren dat die subsidies niet zozeer nodig zijn voor de aanleg van de infrastructuur, maar voor de afvanginstallatie is bij de specifieke bedrijf. Dus als je gaat inzoomen op de specifieke bedrijven dan krijg je echt wel scherp in hoeverre dat daar subsidie voor die sazias afvang noodzakelijk is,

[2:03:53] Voordat u verder gaat? Heeft u een interruptie van heer thijssen?

[2:03:57] Dank u, voorzitter en dank aan de minister voor de beantwoording.

[2:04:01] Dus ik snap dat er zevenentwintigduizend technieken zijn bekeken en dat sessie s. Toch moet worden opengesteld, want het is een tussenoplossing. Maar dat is bij tata misgegaan. De vorige keer dat deze check werd gedaan en ik vraag me af waarom is deze check dan dit keer. Waarom is de zeef dan dit keer wel werkend en is de minister niet bereid om dan wellicht met het bureau wat ook naar tata is gekeken ook nog een keer te kijken naar een aantal van de serviërs projecten die dan nu mogelijk vergund gaan worden.

[2:04:31] De minister.

[2:04:33] Zoals ik net al zei, voorzitter, gaan we de komende tijd met de waarschijnlijk twintig grootste vervuilers. Maar de minister van economische zaken zal u daar binnenkort ook over informeren in aanloop naar het commissiedebat groene industriepolitiek gaan we ook met die bedrijven een op een. De gesprekken voeren we dagen en daarbij uit om ons ook een bod te doen voor maximale c o twee reductie in de komende jaren waarbij we gaan kijken hoe we daar met de opschaling van de energie infrastructuur met generieke instrumenten en als het nodig is met maatwerk afspraken die twee reductie bij de bedrijven verder kunnen versnellen. Daar zullen we ook dat heb ik ook eerder toegezegd ook externe advisering bij betrekken om echt heel goed te begrijpen. Doet het bedrijf nou echt een bod dat uitdagend is en voor het maximale gaat daar zal denk ik ook altijd om de discussie over het toepassen van sergius of niet ter sprake komen. Maar dat vond ik voor de ook stemmingsronde nu niet noodzakelijk omdat aan te passen verder dan dat we nu al hebben gedaan.

[2:05:31] Dankuwel geen vervolgen van heer thijssen. Dan heeft hij ook nog een interruptie.

[2:05:37] En frisdrank.

[2:05:39] Ja, ik wil toch het volgende analisten voorleggen of of niet kan redeneringen eens is met met partij voor dieren in deze dat als hij zegt ja die sergius installatie gaat bij bedrijven. Dat snap ik. Dat is niet de bakker op de hoek. Dat zijn echte grote bedrijven. Dat zijn echter bedrijven die heel veel c o twee uitstoten en die mogen dus aankloppen. Dat betekent dat je het geld wordt opgehaald. De oude breed is opgehaald bij iedereen terecht laten komen bij een paar hele grote bedrijven waarbij je dus inderdaad die ongelijkheid uit vergroot de vervuilen eigenlijk niet betaald of althans niet evenredig betaald na vervuiling zij gewoon een snoepje voor shell zodat ze door kunnen gaan met hun verdienmodel snapt de minister. Deze redenering heeft het er niet mee eens te zijn. Maar dat is wel defacto wat er gebeurt.

[2:06:40] De minister en voorzitter. Ik vond het ook heel boeiend interruptiedebat tussen de heren bontebal van raam ook specifiek op dit punt en.

[2:06:48] Ik ben het.

[2:06:50] Me uitzoeken. Ik ben het ermee eens dat we ervoor moeten zorgen dat in nederland vervuiling zwaarder wordt belast en we de kosten van de klimaat en energietransitie op een zo eerlijk mogelijke manier verdelen en ook de investeringen die we daaraan doen. Het geld dat we daarvoor nodig hebben dat we dat ook op een zo eerlijke manier ophalen. Dat is ook de reden waarom ik samen met staatssecretaris van financiën bezig ben om alle fiscale vergroening afspraken uit het coalitieakkoord zoveel mogelijk in het aankomende belastingplan op te nemen en alles wat niet dit jaar al in kan. Dat komt in het belastingplan van volgend jaar. Maar echt het zwaartepunt zal bij het belastingplan liggen dat in september naar de kamer toe komt dan gaat het over forse aanpassingen in de energiebelastingen, waarbij we klein verbruik meer gaan ontzien en grootverbruikers zwaarder gaan belasten, waarbij we vrijstellingen in het energiegebruik gaan afbouwen en daarmee komen denk ik voor heel groot deel tegemoet aan de oproep van de partij voor de dieren om vervuiling en eerlijkere prijs te geven en daarmee ook het draagvlak voor de energietransitie ook verder te versterken,

[2:08:00] Dankuwel. Meneer van raam.

[2:08:02] Voorzitter is fijn om te horen dat de dit kabinet van plan is om bij het belastingplan abonnementen van de partij voor de dieren die eerst nog verworpen worden. Misschien nu aan te nemen over ook andere abonnementen van andere partijen die daar nagestreefd hebben. Dus dat die dat is fijn. Maar dat neemt niet weg dat hij zichzelf toch tegenspreekt als hij zegt ja hij begon. We willen het zo eerlijk mogelijk doen. Maar miljarden naar cbs ophalen bij iedereen en laten neerslaan bij de grootste vervuiler vervuilers. Dat is niet zo eerlijk mogelijk. Dat is oneerlijk met misschien een gouden randje de management. De minister dat.

[2:08:43] Voorzitter, kijk we hebben ook afgesproken in het coalitieakkoord dat we van de huidige systematiek af willen, waarbij we, zoals de van gaan, zegt bij iedereen dat geld ophalen en ik denk ook dat het in deze fase ook verstandig is om die oude op een gegeven moment niet meer via de energierekening te laten lopen omdat mensen die daarmee worden geconfronteerd op een maand factuur ook denken. Ja, waarom ben ik hier nu via een toch al hoge energierekening aan meebetalen voor die grote verduurzamingsslag bij bijvoorbeeld het bedrijfsleven is de staatssecretaris van financiën is ook nu verschillende alternatieven aan het uitwerken voor de orde heeft, zoals we die nu kennen dus ook op dit punt komt het kabinet voor gaan denk ik. Binnenkort ook tegemoet dan over naar waar gaat dat geld van die technieken dan toe. Laat ik ook heel eerlijk zijn. Ik zie ik zit elke week op op kantoor stukken te bestuderen en thema themas te discussiëren met mijn team dat ik denk ik vind het ook sub optimaal sergius is er dan zo'n voorbeeld van de inzet van bio grondstoffen is ook een thema waar lang over kan hebben. Maar ik heb ook niet de luxe. Nu als minister voor klimaat en energie. Om alles wat suboptimaal is maar uit te sluiten, want we hebben nog maar acht jaar om tot zestig procent reductie te komen. En kijk even evenaar hoe waar we staan op het urgenda doel lopen gigantisch achter. Dus we zullen ook. We zullen we trekken nu met dit kabinet enorme been bij. Maar dus ik moet ook af en toe voor suboptimale oplossingen gaan en als ik probeer dat dilemma zo goed mogelijk met u te schetsen en ondertussen dan de echt groene alternatieven ook verder te versnellen, zodat we zo snel mogelijk daar helemaal.

[2:10:21] Gaat u verder met uw betoog en voor? Nee sorry ik zie nog nog een. De derde interruptie van de heer van raam.

[2:10:27] Wel ja sorry dat er hier wat geknuffeld werd over dat de minister ons gaat uitleggen dat er haast bij is dat dat maar goed ik snap ook wel dat hij dat niet kan kan nalaten. Dus prima. Fijn dat het daar niveau wezen. Maar in het verlengde van die suboptimale oplossingen. Nou de cbs op z'n minst een optimale oplossing kan zijn het erover eens. Misschien meteen het sprongetje. Ik weet niet of het dorp terugkomt over te kijken. Niet dit jaar natuurlijk nog maar volgend jaar of energiek cabture en stoel ridge en concept is wat hem aanspreekt en of hij dat.

[2:11:00] Kan versnellen. De minister.

[2:11:02] Ja dat is toevallig mijn de volgende vraag die format om te beantwoorden. Mijn vorige opmerking was dus helemaal niet belerend ofzo bedoeld als een enorme erkenning van de kant van het kabinet dat we gewoon afgelopen jaren te weinig hebben gedaan. Dus laat dat duidelijk zijn. De heer van raam vroeg mij inderdaad kunnen we isis gaan stimuleren in plaats van succesvol toernooi. Mooi stukje van uw bijdrage. Er zijn op dit moment zijn er nog wat fundamentele problemen bij het bepalen van de juiste subsidie hoogte om elektriciteits opslag ook te stimuleren. We zoeken nog naar een passende referentie installatie. Welke meeropbrengsten bij ander gebruik moeten worden meegenomen, maar ook naar de opbrengsten. Door de duurdere verkoop van elektriciteit zijn allemaal elementen die moeten worden meegenomen bij het vaststellen van de subsidiëring voor elektriciteits opslag. Het pbl heeft voor dit moment nog aangegeven dat het een relatief dure optie is om twee te reduceren. Maar ik heb al eerder toegezegd richting de je is immers in erkens om de komende tijd onderzoek te doen naar hoeveel opslag kunnen stimuleren we toen was er vanuit vvd en christenunie een oproep om dat vooral ook voor thuis opslag te doen heb toen ook al aangegeven dat ik heel veel heil ziet in meer wat iets grootschalige opslag op buurt of op wijkniveau of bij projecten van duurzame opwek en ik zie die immers ook knikken. Dus stop met mij eens is. Ik hoop hier snel ook meer stappen te kunnen zetten. De ergens vroeg mij of ik bereid ben nieuw extern onderzoek te doen naar mogelijke producenten tarief is. Dat kwam later ook nog bij aantal interruptiedebat aan de orde. Ik kan door een uitspraak van het europees hof niet vanuit mijn verantwoordelijkheid als minister een producenten tarief invoeren. Het hof heeft bevestigd dat dit echt is aan de toezichthouder in nederland is dat de acm en ik zal wel kijken bij de aanpassen van de elektriciteit werd die aan het eind van het jaar hopelijk uw kant op komt hoe de kosten van netbeheerders en ook het stimuleren van opslag en betere plek kunnen geven in de elektriciteitswet, maar kan dus met de huidige wet en de uitspraak van het europees hof niet meer doen. Behalve dan naar de acm.

[2:13:19] Voorbij zijn.

[2:13:21] De ergens heeft een interruptie.

[2:13:23] Dank u, voorzitter. En als het inderdaad via het europese recht lastig gaat dan dan snap ik die belemmering voor de minister. De vraag is inderdaad voorafgaande aan de energiewet die we krijgen voorafgaande aan de sd plus plus tweeduizenddrieëntwintig die openstelling zou ik wel behoefte hebben om wat dieper onderzoek te doen op hoe kunnen we die systeem kosten beter meenemen en een producenten tarief is een van de opties. Maar er zijn vast en zeker ook andere opties en nam ik zei de ook van doe daar verder onderzoek heen. Dus dat die toezegging zoek ik ook meer. Het hoeft niet per se de invoering van de producenten tarief te zijn.

[2:13:54] Oké dankjewel voor het kijken wat we nu natuurlijk heb gedaan om transfers. Maar die hebben we onze bal die er ook op feest hebben niet van met de aanpassingen als het gaat om aansluitingen van grootschalige opweklocaties. Daar doen we eigenlijk al een poging om systeem kosten beter mee te wegen in de toekenning van die sd subsidies. Dus dit was wat we voor dit jaar kunnen doen maar dat ontslaat ons niet van de plicht om na te blijven denken hoe je in de komende jaren steeds beter die systeem kost een plek kan geven. Dus dat dat neem ik gewoon mee in de voorbereiding.

[2:14:23] Volgende rondes,

[2:14:25] Is nog een interruptie van heer bontebal.

[2:14:27] De patrick het wel omdat volgens mij moet je je een keuze maken of je gaat heel precies die systeem kosten mee proberen te te wegen. Het lijkt me heel moeilijk om op uw locatie specifiek is of je gaat inderdaad gewoon meer sturen via plekjes. Maar als je dat doet dan lijkt me ook minder nodig om heel precies te weten wat de systeem kosten zijn. Dan kan je dat gewoon in de allocatie van budgetten over die ook die hekjes

[2:14:54] ook sturen. Wat voor je het weet gaan we een hele ingewikkelde exercitie doen met alle systeem kosten. Ik weet zeker. Dat krijg je nooit op detailniveau. Goed, want in het een en met gebied kan iets een hele diepe net investering vragen zal er op een andere plek is de ruimte waar moeten we een principiële keuze maken tussen de een of de andere.

[2:15:13] De.

[2:15:14] En voorzitter. Nee ik ben wijs eens. We moeten gewoon alle mogelijke varianten. Om de systeem kosten mee te nemen, moeten we goed bezien zonder het onnodig ingewikkeld te maken en dan kom ik ook bij een vraag die deze stoffen en gymles aan mij stelde, kunnen we die maatschappelijke kostenbaten toetsen eigenlijk daar opdoen en ik zou er niet voor zijn om dat op projectniveau te gaan doen omdat het best complex is niveau. Het kost ook veel tijd omdat er per project elke keer goed in kaart te brengen. Dus ik zoek vooral naar manieren waarop voordat meer generiek daarin kunnen meenemen en ik neem gewoon de suggesties die u alledrie. Vandaag heeft gedaan. Daar in mee richting de openstelling seconden voor kind.

[2:15:53] Gaat gaat verder met beantwoorden.

[2:15:55] Dan mevrouw kreuger en de heer van raam zeiden ja die sms stuurt veel en misschien wel teveel op kosten. Efficiency en in hoeverre kunnen we daarbij ook meer regionaal kwaliteitskader en een gebiedsgericht budget toepassen en ook meer natuur inclusief werken op dat laatste. Daar word ik altijd heel erg enthousiast van. Ik heb ook met de minister voor natuur en stikstof en de minister van volkshuisvesting al een paar keer zitten brainstormen al marge van de ministerraad over hoe gaan we nou nature inclusiviteit veel meer tot norm maken en we hebben allerlei wet en regelgeving waar we dat eigenlijk heel makkelijk zouden kunnen doen. Bouwbesluit is daar natuurlijk een goed voorbeeld van. Maar ze hebben allerlei projecten die we de komende jaren gaan doen. Ook vanuit de aanpak voor het landelijk gebied et cetera natuur inclusiviteit echt een van de kerndoelen willen maken. Dus dat gaat u hopelijk de komende tijd ook steeds meer terugzien in uitwerkingen die vanuit deze drie ministers gaan komen dan is het de de kosten efficiency zitten natuurlijk al een hele tijd in ook in deze sd plus plus-regeling juist ook omdat we vanwege die achterstand in nederland had enorme meters willen maken in opschaling van duurzame energie opwekken en met straks met de hekjes en andere vormen om duurzame energie en energiebesparing ook meer kan zijn ruimte te geven en ik vind dat het kwaliteitskader waar u naar vraagt eigenlijk een betere plek kan krijgen in de afspraken die we met de medeoverheden maken rondom de regionale energie strategie straks ook de warmte aanpak omdat je daarmee dan ook veel beter met de kennis en kunde uit die regio kan kijken hoe je kwaliteit kan toevoegen en de sd plus plus-regeling dan niet nog meer optuigen. Ook met met zo'n aspect mezelf. Voorzitter, recenter ik wel bij een aantal hele boeiende werk bezoeken heb ik ook wel weer gezien hoe je juist ook bij energie energieopwekking op land doordat dan regionaal aan te vliegen. Prachtige dingen kan doen die ook de biodiversiteit in zo'n gebied versterken door na te denken over de inrichting rondom een windmolen of een zonnepark en dat dat niet alleen te doen in een straal van tien meter onder die windmolen maar meteen even de hele straat mee te nemen en het beheer van de sloten en de bermen in diezelfde straat is. Je ziet wel dat het steeds beter gaat met ook echt regionale kwaliteit versterking rondom die projecten die goede voorbeelden worden ook binnen het programma s gedeeld. De bontenbal me had wat spannende gedachten over de begroting is reserve van de sd plus plus. Ik zei net al in het coalitieakkoord afgesproken dat we de o d en de sd gaan loskoppelen. De s. De een middelen echt gaan financieren vanuit de algemene middelen. De afschaffing van de oude een leidt ook naar verder niet tot een aanpassen van uw financiering van het budget van de sd. Want dat staat de begroting reserve die is opgebouwd. Die komt doordat ze soms ook minder uitgeven dan verwacht in de sd plus plus door bijvoorbeeld uitgevallen of vertraagde projecten of omdat dankzij de hoge prijzen projecten zoals stations. Wellicht zal met minder subsidie uit kunnen. Het is belangrijk dat ze die uitgaven dan ook in de pot houden voor projecten in de toekomst. Als we die begrotingsreserve nu eenmaal zouden weghalen dan missen we daarmee eigenlijk uitgesteld budget dat we in latere jaren ook weer voor sd plus plus subsidies kunnen inzetten. Dus ik zou het zelf zonder vinden om die buffer nu bij de sd plus plus weg te halen en ik zou ook tegen de bontebal willen zeggen. Laat mij eerst met de correct vakministers maar eens een goede invulling vinden voor die vijfendertig miljard voordat we dat budget nog verder gaan op hoge. Ik vind meer natuurlijk ook nooit erg als minister voor klimaat. Maar ik heb ook plechtig beloofd dat ik heel streng zal toezien dat die vijfendertig miljard belastinggeld ook zo slim mogelijk wordt ingezet. Mevrouw keuken vroeg kunnen we naast vermeden. Ton c o twee niet ook gaan kijken naar vermeden. Kuub, gas en wat zou het eventueel effect daarvan zijn op de technieken die kans maken. Tot nu toe hebben we er altijd voor gekozen. De eerste e-plus plus-regeling inderdaad echt puur op c o twee reductie te richten en ik denk zelf dat we de komende tijd met nationaal isolatie programma. De versnelling in energiebesparing waar we het dinsdag over hadden en de aanpak in de industrie dat we daar ook die vermeden kubieke meters gas zoveel mogelijk kunnen meepakken. En omdat we nog zoveel te doen hebben ook op c o twee reductie en duurzame opwek zou ik er nu voor kiezen om de sd plusbus puur op vermeden twee te houden. Maar met de hekjes die we volgend jaar gaan invoeren, wordt het natuurlijk een wat diverse beeld omdat we met bijvoorbeeld met meer ruimte voor warmte ook langzamerhand steeds meer gas eruit gaan.

[2:20:38] We gaan het blondje naar nederland. Laten we eerst even naar mevrouw k gegaan. Eerst een interruptie.

[2:20:46] Op dit punt. Ik snap dat we niet nu de hele sd systematiek omklappen naar een basic systematiek op vermeden. Kuub gas.

[2:20:58] De vraag komt natuurlijk voort uit. Het is een politieke keuze dat voor sessie s de afspraken uit het klimaatakkoord verhoogd zijn. Dus dat we gaan meer sushi s subsidieren en dat voor opwekken op land we dat niet doen dat we daar vrij halsstarrig vasthouden aan die afspraken als klimaatakkoord heb ik net over gehad. Maar die verhoging van c s. Dat betekent defacto meer gas gebruikt. Dat betekent. Waarom kiezen we gegeven de crisis nu in oekraïne niet voor het hanteren van de afspraken uit het klimaatakkoord en dus niet die verhoging en waardoor je meer dingen kan financieren die daadwerkelijk gas besparen.

[2:21:37] De minister.

[2:21:38] Voorzitter, ik weet niet wat het per c tot meer gas leidt het laatste niveau tot misschien minder snel minder gas. Dat zou wel kunnen de als je zus ruim baan geeft. Kijk je bij we doen een paar dingen met die industrie. Wij hebben daar natuurlijk ook bovenop het klimaatakkoord geven de industrie ook gewoon een hoge c doet mee. Ook vanuit het coalitieakkoord hebben zonder verdere afstemming met het bedrijfsleven gezegd gij zult meer doen als ik ook zeer terecht, want die industrie moet vergroenen en verduurzamen en het is gewoon de meest kostenefficiënte manier om ons nederland en de komende jaren ook onze doelen te gaan gaan halen. Ik vind het geweldig dat de bedrijven zoals staat zijn die echt proberen zichzelf helemaal te schetsen om in één keer zonder een tussenstap sergius naar de techniek van de toekomst te gaan. We gaan de komende tijd kijken of dat het ook bij andere bedrijven kan maar zoals ik begin van mijn beantwoording ook al aangaf. Op dit moment blijkt ook weer uit nieuw onderzoek dat cbs inzet toch echt de meest kosten effectieve wijze is om de c o twee uitstoot in de industrie verder te verduurzamen en ik zal zometeen uitgebreid op die vijfendertig tegen wat op land ingaan. Voorzitter, gaat te ver. Tot slot geen wissen, mevrouw van der plas, in dit blok, tenminste vroegen mij kan ik boeren, maar ook andere mkbers ondersteunen bij de administratieve last die bij die sd e-plus kus aanvragen komen kijken. We proberen die administratieve lasten sowieso zoveel mogelijk te beperken en dat is ook voor mvo die dit voor ons uitvoert. Rijksdienst voor ondernemend nederland is volgens mij om continu te kijken hoe we die uitvoeren lastig atmosfeer verlossen. Verder kunnen beperken. Ik verwacht wel dat projecten voldoende voorbereid zijn om in aanmerking te komen van die subsidie en dat vind ik ook. Dat mag ook van marktpartijen subsidieaanvragen verwachten en ik uit de evaluatie van de afgelopen jaren die ook met mijn kamerbrief aan de kamer is toegezonden. Dat blijkt ook uit dat de aanvragen van sd plus plus subsidies de administratieve last in verhouding staan tot de tijd en moeite die het kost en de subsidie die er tegenover staat. Een aanvragers kunnen een voor investering terugverdienen met een goed rendement op het eigen vermogen. Dat is opgenomen in de berekening van het basis voor techniek. Dus ik zie op de met geen aanleiding voor.

[2:23:57] Verdere aanpassingen voordat u verder gaat. U heeft nog een interruptie van mevrouw van der plas van dnb.

[2:24:03] Dankuwel. Ik vind het antwoord weer zo vaag. Ja, we doen er alles aan om die last van zoveel mogelijk te beperken. We zijn er steeds mee bezig en gaan kijken. We gaan er naar kijken. Maar wat gebeurt er nou concreet. Wat gebeurt er ook concrete om die administratieve lasten te verlagen. Wordt er een lijstje aangelegd smets. Nou dit kan wel weg of ik zou wat meer details willen graag.

[2:24:27] Dankuwel. De minister.

[2:24:28] De voorzitter. Ik heb ik heb ze niet helemaal apparaat nu. Maar wat voor niveau weldoeners. We hebben dus een uitvoerige evaluatie gedaan van de essay plus plus-regeling over de afgelopen jaren. Er komen allerlei aanbevelingen uit die worden meteen met de uitvoerder dus met rvs ook opgepakt en het is ook een eigenlijk een continu proces voor mvo. Om het steeds beter en beter te doen want je wil inderdaad voorkomen dat mensen vanwege teveel gedoe papier regelwerk et cetera denken nou laat maar zitten. Ik ga die regeling niet aanvragen. Maar ik denk je. De vele vele aanvragen die elk jaar weer worden gedaan dat iedereen de weg naar de plusbus.

[2:25:05] Ik weet te vinden. Toch wel van de plots.

[2:25:10] Maar kunnen wij dan eens op papier krijgen wat er nu precies bijvoorbeeld de laatste jaar of de laatste twee jaar allemaal is verdwenen aan administratieve lasten en waren er veel dan nog mee bezig is. Want ik zou er wel eens wat meer inzicht in willen krijgen. Want ik heb eigenlijk geen idee wat er op de achtergrond gebeurt. Dus ja. Is dat mogelijk dat dat gedeeld wordt,

[2:25:36] De minister.

[2:25:38] Nogmaals, voorzitter, uit de evaluatie blijkt dat er een zeer hoge waardering is van de aanvraag van essay plus plus subsidie over de manier van samenwerken met het is. Ik herken ook niet het beeld dat er enorme administratieve lasten worden ervaren. Ik denk dat dat wel belangrijk is om te onderstrepen en en daarom vind ik het ook beetje zonder van iedereen stuiten om nu te gaan vragen nieuwe lijstjes en zo te gaan maken. Dus zou ik niet willen doen.

[2:26:01] Mevrouw van der plas,

[2:26:03] Ja, ik wil de administratieve lastendruk natuurlijk niet verhogen bij het ministerie. Maar ik vind het wel een beetje raar antwoord frans. Eerst wordt er gezegd ja, er zijn veel administratieve lasten en er wordt alles aan gedaan en er zijn al mee bezig. En nu in het derde antwoord van de minister zegt van in de evaluatie is een hoge waardering. Herken me niet in het beeld van mijn hoge administratieve lasten. Wat is nou is het nou wel of.

[2:26:25] Is het dan niet beter?

[2:26:27] De minister. Dan had ik mijn eerste antwoord wat scherper moeten formuleren. Maar het wordt dus zeer hoog gewaardeerd. Maar dat ontslaat ons niet van de plicht om natuurlijk continu te proberen het nog simpeler en nog makkelijker te maken. Dus op basis van de evaluatie doet het rivm dat ook. Maar het is nu volgens mij niet zo dat het als een enorme drempel wordt ervaren dat we daar heel veel extra acties op moeten zetten. Dat probeer ik uit te leggen.

[2:26:51] Mevrouw klas,

[2:26:52] Ik weet niet hoeveel inscripties ik nog.

[2:26:53] Wordt uw laatste interruptie dan mijn alarm.

[2:26:56] Zal er in dit blokje.

[2:26:57] In of mee in deze termijn. U heeft natuurlijk in eerste termijn.

[2:27:02] Koffie drinken. Mevrouw van der plas, distributie hebben we dan doorpraten.

[2:27:06] De interruptie als dan dan wordt alles opgelost in het koffie moment of of utrecht nu geen interruptie. Dan heeft u nog een interruptie staan minister.

[2:27:17] Kom ik.

[2:27:17] Weer bij de technieken en ik begin met geothermie. Even kijken naar. Allereerst dank ook voor de waardering vanuit de kamer voor de aanpassingen die we doen rondom aardwarmte projecten. Daar zijn we ook door uw kamer aangemoedigd om tot al deze ronde zoveel mogelijk aan te passen in afwachting van de hekjes die vanaf volgend jaar worden ingevoerd. Ik ben blij dat we dat hebben kunnen realiseren. De rkc grimmius vroegen mij nog naar het correctie bedrag voor aardwarmte dat nog gebaseerd is op de gasprijs en of dat zeventig procent van de tt f kan worden van ik kom nu in de technische blokken. Voorzitter, dus excuses als het of toe wat met afkortingen en saaie lange zinnen gaat en de je geen was. Hij was volgens mij die maar ook op wezen die stoffen over de alarmerende berichten vanuit glastuinbouw is uberhaupt op dit moment. Ik ben vorige week vrijdag met collega's misverstand gaan we op bezoek geweest bij een aantal glastuinbouwbedrijven grond om bleiswijk tot was zeer nuttig om daar met elkaar over zowel in een bloedhete kast even van gedachten te wisselen over de vele uitdagingen die er nu voor die sector liggen. Het is natuurlijk een zeer innovatieve sector belangrijk ook voor nederland. Maar tegelijkertijd is er ook sprake van hoog, gasverbruik, hoog, elektriciteitsverbruik enorme behoefte aan c o twee en daarmee ook noodzaak om ook de glastuinbouw sector snel te verduurzamen en in het programma klimaat en energie dat u binnenkort van mij krijgt streven kanaal met de minister van landbouw echt in één keer een totaalpakket voor de glastuinbouw te presenteren, waarbij we ook allerlei langlopende discussies over twee systeem dat we nu in de glastuinbouw hebben waar elk jaar weer nieuwe discussies over zijn om eigenlijk dat totaalpakket in één keer al die knopen door te hakken en daarmee ook langjarig, duidelijkheid en zekerheid aan de sector te geven, zodat ze weten hoe ze kunnen investeren en hoe ze kunnen verduurzamen op een verantwoorde manier belangrijk onderdeel van de totaalpakket zal zijn. De het vaststellen van de prijs voor warmte. De aanpassing van de warmtewet die eind dit jaar naar je toe komt, is daarbij natuurlijk cruciaal. Daar kijken we niet alleen maar naar het belang voor warmte projecten in de wijk. Maar natuurlijk ook voor een goede en daadwerkelijk op kosten gebaseerde prijs voor warmte die ook in de glastuinbouw van belang is dus totaal pakket in mei en aanpassen van de warmtewet. Later dit jaar. Voor dit jaar geldt dat het pbl voor de beschikking voor tweeduizend, tweeëntwintig heeft geadviseerd om vast te houden aan de zeventig procent pdf en voor de beschikking uit de jaren hiervoor is dat negentig procent het aanpassen van de berekening systematiek of methodiek van deze plus plus met terugwerkende kracht is niet wenselijk, omdat daarmee ook het verloop eerlijke verloop van tenders wordt verstoord en het geeft ook een onwenselijke precedent werking. Als we dat nu voor een techniek van uw hond. Waarom zouden we dat dan niet voor allerlei andere zaken ook met terugwerkende kracht gaan aanpassen is zeer uitdagend en eigen broek vrijwel onmogelijk om te bepalen voor welke technieken sinds tweeduizend acht allemaal in aanmerking zouden komen voor zo'n correctie bedrag. Dus vandaar dat we nu kiezen voor die zeventig procent een. Waarom kiezen voor lengte. Minister de realisatie termijn voor bestaande geothermie projecten niet. Ja ik heb inderdaad in de en het openstelling is budget die termijn verlengd aangemoedigd door de breed gesteunde motie geen wist. Ook hier wil ik niet met terugwerkende kracht generiek ingrijpen in de uitvoering van tenders en reeds afgegeven subsidies, maar ik wil wel benadrukken dat er wel degelijk een optie tot uitstel is. Er zit in de plus plus nu een mogelijkheid voor een jaar uitstel en het is ook niet zo dat de beschikking automatisch wordt ingetrokken. Maar dat mvo echt als taak heeft om een belangenafweging op basis van het project te maken en ik zou eigenlijk alle projecten. U noemde de foto's. Mijn negentien dat ze ook het getal. Wat ik vaker hoor. Al die projecten kunnen nu op individuele basis contact opnemen met rvs waarbij mvo. Dus die belangenafweging zal maken en zal kijken of dat verlenging aan de orde is omdat generiek in één keer voor al die projecten te doen. Dat vind ik dus een onwenselijke precedent werking.

[2:31:37] Voordat u verder gaan. De geschiedenis heeft een interruptie.

[2:31:40] Ja. Voorzitter, kijk als het via maatwerk geregeld wordt, is het ook prima als het maar geregeld wordt. Dat is echt mijn vraag is ook de oproep van de kamer geweest en het zou zonde zijn als deze projecten om zo'n administratieve eis van jaar vier plus één kan niet. Vier plus twee zijn dat ze opnieuw de hele mallemolen van die sd aanvraag, terwijl de minister zegt het is om acht jaar tot tweeduizend dertig denk ik van die project zijn hem in de stad blokken. Ze hebben alleen soms problemen met vergunningen gehad of met dat de weg opengebroken moet worden. Allemaal op ingreep in de fysieke ruimte die zomaar langer duren dan dan we allemaal zouden willen.

[2:32:17] Dus alsjeblieft geef dan de rivm mee dat ze bij elk project wat aan de op de op de bel drukt ruimhartig kijken en niet strikt vasthouden aan die vier plus één. Maar waar nodig gewoon een vier plus twee gaan zodat die projecten niet opnieuw de mallemolen van de sd plus plus door hoeven.

[2:32:34] Ik kan niet zeggen.

[2:32:40] Mijn ervaring is dat het sowieso gewoon echt met gezond boerenverstand naar dit soort projecten en ook dit soort maatwerk kijkt omdat ook bij mvo men gewoon goede dingen voor nederland wilt doen en ik zou er dan dit moment. Voorzitter, nogmaals willen benutten voor iedereen die meekijkt naar voor schuift de sector de brief. Vorige week ook al goed gelezen. Maar mocht je een van de projecten zijn die al reeds is toegekend en je denkt tegen problemen aan te lopen. Gaat het gesprek met mvo aan zodat mvo met u een passend advies kan maken.

[2:33:11] Voordat je verder gaat. Er is nog een interruptie van hier ergens.

[2:33:15] Dank u. Voorzitter nog iets verder doorgaan op drieënzeventig procent en in techniek te blijven. Pbl heeft geadviseerd. Mensen die adviezen ook altijd maar niet ontzettend actueel. De laatste weken natuurlijk gemaakt die gas prijs die is volledig donderdag gegaan en als geconfronteerd hebben voor de warmte tarieven bij mensen thuis is die koppeling tussen gas en warmte ook in de sd plus plus eigenlijk impliciet gemaakt natuurlijk of expliciet eigenlijk zelfs wel. Ik zou de minister donner willen oproepen van ziet hij niet andere mogelijkheden om te voorkomen dat er weer een jaar kwijtraken door die koppelingen niet eens zeventig procent verlagen, zoals zessen, poëzie die nog andere opties naar de pragmatisch kijken hoe niet weer een jaar kwijtraken. Maar dat wil.

[2:33:54] Voorzitter, maar ik denk ook het is niet in de gasprijs die natuurlijk flink is gestegen, maar ook de elektriciteitsprijs. Dus ik maak me niet zo'n zorgen dat het nu fout gaat. Ik zal mijn korte antwoord zijn.

[2:34:05] Gaat u verder?

[2:34:06] Dan de laatste vraag in de blok.

[2:34:09] Ik zie toch dat de gymles nog zijn laatste interruptie wil inzetten.

[2:34:15] Nee, dat ik maak een fout. Nee ik hou u door de waar u hebt gewoon interruptie. Gaat uw gang.

[2:34:20] De tekort,

[2:34:23] Dank u, voorzitter. Ja. Ik maak me toch een beetje zorgen want die ontkoppeling van warmte en aardgas wordt een beetje naar het eind van het jaar geschoven en voordat hij dan is die dus niet van kracht in de volgende eerste ronde. Dus ik aanvullend op collega erkens. Hoe zorgt mensen ervoor, ook al denkt hij dat het meevalt omdat de elektriciteitsprijs ook zegt dat die gekoppelde prijs ons langer nog parten gaat spelen in die energietransitie regel het linksom of rechtsom. Ik heb al eerder voorgesteld. Doe desnoods een spoedwet om alleen dit aspect even die warmtewet te regelen, zodat het één januari tweeduizend, drieëntwintig van kracht.

[2:35:00] Is de minister.

[2:35:02] Voorzitter, op dat laatste punt heb ik naar gekeken wat ik met de spoedwet die loskoppeling eerder zou kunnen realiseren. Maar het is echt best ingewikkeld om een goede prijs systematiek voor warmte vast te stellen waar consumenten uiteindelijk niet de dupe van gaan worden. Dus daarom we en we zijn al aan het versnellen. Dat voelt gek waar de wet komt aan het eind van het jaar naar toe en dat is al een versnelling die ik heb aangebracht. De afgelopen tijd. Hier hebben we echt de negen maanden durende demissionaire periode heeft ons echt anderhalf jaar vertraging ook op een aantal terreinen opgeleverd, waaronder op dit thema. Dat is ook gewoon de harde realiteit. Maar we doen er alles aan om dat te voorkomen. Uw punt over als die wat betekent dat dan voor de twintig, drieëntwintig ronden. Als je die loskoppeling als eind van het jaar met de wet heb geregeld. Wat voor natuurlijk kunnen doen en ook gewoon moeten doen is dan voor de openstelling. Honderd twintig, drieëntwintig nog een keer goed naar het percentage van pdf kijken. Dus dat heb ik bij deze aan heren ergens en geen is toegezegd. De laatste vraag van de gymles in het boekje geeft een ging over de twintig jaar economische levensduur. Dat is een verruiming al ten opzichte van eerdere jaren en de inkomsten. Daarna liggen erg ver. In de toekomst zijn daarbij ook onzeker en moeilijk vast te stellen. Dat is moeilijker bij geothermie dan bij zon of wind. En vandaar dat ik een mogelijke langere levensduur behoedzaam meenemen in de rangschikking. En nu uitgaat van alvast vijf jaar extra economische leven. Bestuurders hebben al een beweging gemaakt. Maar ik snap wel dat die immers mij vroeg kan het nog meer volgende techniek is waterstof en excuses als ik al heel snel praat. Voorzitter, maar eens te proberen alle vragen in dit commissiedebat.

[2:36:46] Dat vinden we allemaal heel fijn.

[2:36:49] De heer bauke vroeg mij naar een slimme koppeling tussen elektra lagers en waterstof en een aantal sub vragen die daarbij kwamen bij het vormgeven van de sd plus plus hebben we nagedacht over een zo optimale manier om categorieën elektrificatie en waterstof vorm te geven. Een voorbeeld is de categorie waterstof productie met een directe lijn naar een wind of zonnepark en waarvan we al voornemens zijn om die voor twintig, tweeëntwintig open te stellen. Hiervoor moeten we wel nog staatssteun goedkeuring krijgen van de europese commissie. Dat is natuurlijk bij alles wat je nu gaat doen soms best spannend, maar vooral de uitdagend is dat we moeten aantonen dat deze elektrificatie ook op korte termijn over c o twee reductie zorgt en dit geldt ook voor andere manieren, zoals de koppeling met peper, aas of virtuele koppeling en hierbij spelen ook nog wat uitdaging met ten aanzien van uitvoerbaarheid en de controle op productie van groene waterstof op zee onder andere de je gebouwd en ergens. Dit is natuurlijk waar we allemaal naar toe willen ook de thaise wees erop. Op termijn wil je natuurlijk met die flinke opschaling van wind op zee ook op zee al zoveel mogelijk waterstof produceren, zodat daarmee de aanhang van moleculen gewoon heel mooi alternatief is voor de wat moeilijkere aanlanding van elektronen op land. De inschatting op basis van de huidige techniek is dat die grootschalige uitgeoefend waterstof op zee zal plaatsvinden vanaf ongeveer twintig en dertig. Maar we studeren nu ook op manieren van hoe we dat dan in de komende jaren zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. De is een pilot project poseidon heet dat prachtig. Daar is drie komma zes miljoen vanuit de thee plus innovatiesubsidies aan toegekend er comfort. De zomer met een kamerbrief over de verdere toekomst van wind op zee en daar zal ik ook veel aandacht besteden aan productie van waterstof op zee

[2:38:46] thaise vroeg maar kunnen dit nog sneller overstappen op groene waterstof zou geweldig zijn als dat nog sneller kan en we zetten natuurlijk een op een forse opschaling van de productie, maar ook van de import van groene waterstof zijn en milieu, promovendus of standing aan het afsluiten met landen als namibië chili waar impotentie echt supergoedkoop groene waterstof kan worden gemaakt en ook als je dat dan naar nederland zou verschepen je nog steeds met zeer concurrerende prijzen groene waterstof kan importeren. De verdubbeling van wind op zee in eigen land is hier een belangrijk onderdeel van we kijken ook bij het programma klimaat en energie in hoeverre waterstof uit aardgas uberhaupt een rol moet spelen in de komende jaren nog totdat op dat moment zijn dat we voldoende groene waterstof kunnen produceren. De verdubbeling van op zee, die ik vorige week heb aangekondigd. Daarvan is natuurlijk wel zo. Ja dat duurt gewoon een aantal jaren voordat die windparken staan. Dus we hebben een een tijdstip te vullen. Een apart schot voor groene waterstof in de zee plus plus was ook een gedachte van de heer thijssen in de sd plus, plus vanaf twintig, drieëntwintig komen domein specifieke hekjes en een van de de mijn specifieke hekjes gaat zijn moleculen en daaronder valt natuurlijk ook groene waterstof en we zijn met partijen in gesprek nu om te kijken hoe dat zo goed mogelijk uitvoerbaar kunnen maken en ik wijs ook hier nogmaals op het enorme bedrag dat in het klimaatfonds is gelabeld voor de opschaling van groene waterstof. Dus dan kom ik binnenkort nader op terug

[2:40:21] zonnen en windprojecten die leiden die niet meer leiden tot additionele c o twee reductie zij de ergens bijvoorbeeld omdat met problematiek niet is verholpen, maar ik ben van mening dat, zoals mevrouw geheugen dat zij echt eigenlijk ieder project helpt nieuwe zon en wind projecten leiden wel degelijk ook nog tot additionele c o twee reductie, maar moeten wel heel goed kijken dat ook zoveel mogelijk van de productie dan ook daadwerkelijk heb net op kantoor ben ik zeer met de eens. Daarom hebben we nu om de efficiëntie verder te bevorderen in de plus. Plus ook de transport indicatie ingevoerd. Dat kan voorkomen dat de piekmoment er zoveel hernieuwbare elektriciteit wordt aangeboden dat het nodig is. De cultuur met kosten zijn verplicht voor netbeheerders. Maar inderdaad nog niet optimaal. En wat ik denk ik zie het allerbelangrijkste vind is het wat uit de sector is gekomen van netbeheerders, producenten, medeoverheden dat de actieplan samenstel het net op een aantal weken geleden in ontvangst hebt genomen. Dat zijn we nu verder aan het uitwerken met werkgroepen. Om ervoor te zorgen dat we alle gedachtes die daar zijn ook zo snel mogelijk concreet worden gemaakt en daarmee ook dit stuk van de problematiek kan worden opgelost. Ik bewaar even vijfendertig sterren wat het einde van dit blokje,

[2:41:39] mevrouw van der plas. Uw bijdrage over zon was. Maar eigenlijk uit het hart gegrepen, want het is ontzettend gemiste kans dat er in nederland nog zoveel daken zijn waar geen zonder plicht en ik ben het ook zeer met u eens dat als we nog zonneveld op land toepassen dat dat dan echt moet daar een goede afweging van de zonder ladder en alleen maar met een goede inpassing op land en u noemde zelf locaties langs wegen, bijvoorbeeld bij de vangrails. Ik denk zelf ook aan die ruimte bij op en afritten. Maar er zijn ook allerlei rijks gronden waar enorme potenties voor duurzame energie opwek en ik heb ook eerder aangegeven. Ik wil echt heel strak gaan almere wat we in dit land doen met de zon op het dak zeg ikzelf altijd maar ik ben onlangs door een van mijn ambtenaren gecorrigeerd wordt eigenlijk praat over zon op object. Want naast daken zijn ook van de vaak een hele goede locatie om zonnepanelen toe te passen. Dat geldt dan niet alleen maar voor nieuwbouw, maar ook voor bestaande daken en wanden. Dus ik kom dit voorjaar met een hele uitgebreide brief over zon waarbij het coalitieakkoord uitwerken, maar alle punten die ook mevrouw van der plas aandroeg daar adresseer en ik werkt daarbij samen met de minister voor natuur stikstof de is voor landbouw en de minister voor vrouwen omdat echt in één keer goed te regelen. Dus ik hoop dat ik binnenkort met u samen enthousiast kan zijn over het nieuwe zorgbeleid.

[2:43:09] Een interruptie van de bontenbal.

[2:43:11] Voorzitter, het is een hele concrete belemmering en dat is de verzekerbaarheid zijn of heel vaak vragen over gesteld maar zonnepanelen op daken met de s. Dat wordt door verzekeraars ingewikkeld gevonden worden dus niet verzekerd en daar zit een heel groot probleem. Dus kunnen ook die prachtige plannen en ook de regels. De de mogelijkheden die gemeentes krijgen om te verplichten op daken van grote panden. Dat kan gewoon door zoiets doorkruist worden en het lukt de sector maar niet om dit te doorbreken en daar moet volgens mij snel een oplossing voor komen en heeft de minister die oplossing. De minister.

[2:43:44] We betrekken de verzekerings problematiek. Ook bij de zo'n brief die we nu aan het uitwerken zijn want ik ben het met bontebal eens zonder zondag ze straks alle normeringen op orde hebben. Maar dan door het uitblijven van verzekeringen het alsof niets kan doen. Er is ook vanuit het nationaal programma is zijn een aantal aanbevelingen aan mij gedaan over hoe ik kan omgaan met door constructies. Dus daar zitten echt hele concrete handvatten in om dat ook nu in één keer goed te regelen voor bestaande daken. Ik zal geen reclame maken voor een specifiek bedrijf. Maar deze week werd bekend dat een nederlands bedrijf particuliere investeringen heeft opgehaald voor de bouw van een nieuwe zonnepanelen fabriek in het zuiden van het land en dat is echt een geweldig project. Want dat zijn.

[2:44:25] Film.

[2:44:27] De zonnepanelen zeer lichtgewicht de worden gemaakt van gerecycled materiaal dus ook makkelijker te recyclen zijn na de levensduur en daarmee heb je straks een nederlands zonnepaneel product dat gewoon kan concurreren met echt minder goede producten die nu nog uit china komen maar dat lichtgewichten helpt natuurlijk ook weer bij het vinden van een oplossing.

[2:44:45] Voor die bestaande dak dankuwel. Er is nog een interruptie van ergens de minister las mijn gedacht want ik wou net een vraag over stellen zelfs nog een de mijn mijn mooie limburg zelfs nog zijn we heel blij mee. Maar in vraagt misschien die aanpak wat de minister nog uitwerkt of hij daar ook aan meenemen. Inderdaad de cito voetprint van een zonnepanelen die we gebruiken want als je vaak zonnepanelen hier produceert ten opzichte van importeren china en komt er ook veel minder c o twee uitstoot vrij en ik ben vooral benieuwd of in de huidige regelingen we niet nog steeds daarom veel te veel op kosten-effectiviteit sturen, waardoor dit soort producten eigenlijk vaak toch naast de

[2:45:22] daarbuiten vallen met de altijd bij weinig op de chinese planeet. Wat dat betreft dankuwel. De minister.

[2:45:28] Nou voorstellen. Ik vind gewoon uberhaupt als je gewoon uitzoekt. Waarom doen we het parijs akkoord voor het klimaat? Dat is niet alleen maar om de opwarming van de aarde te voorkomen. Maar dat is ook gewoon voor een leefbare planeet waar er sprake is van biodiversiteit en we moeten dus sowieso life cycle kosten veel meer meenemen en alles wat we doen. Ben jerry worlds research instituut is bezig. Ook met het uitdenken van manieren waarop je deze totale c footprint veel meer komt meewegen in alle klimaat, investeringen en het klimaatbeleid dat je maakt dus dat daar wordt volop over nagedacht en ik kijk samen met de staatssecretarissen van ing. Hoe bij de uitwerking van een circulaire beleid dat soort gedachtes veel meer kunnen meenemen want dan ben je niet alleen maar met focus op je nationale doel. Je bent reduceren. Maar ben je ook echt voor de hele planeet verstandig klimaatbeleid.

[2:46:21] Voor zulk en dankuwel minister. Ik ik zou willen vragen om even te stoppen en want ik moet zo weg naar een tweeminutendebat. Dus ik dank u voor het vertrouwen en ik zou de heer van raam willen vragen om mijn plek in te nemen en ik heb helaas zelf geen interrupties kunnen plegen. Dus ik hoop dat ik weet koffie momentje dat u gaat hebben met mevrouw van der plas kan aanschuiven. Dus ik schorsen voor zestig seconden dankuwel.

[2:47:06] Dank u wel. De minister vervolgt zijn betoog.

[2:47:13] Mevrouw van der plas vervolgt haar betoog.

[2:47:16] Ja ik ga mijn laatste interruptie gebruiken want ik ben eigenlijk wel heel erg blij met het antwoord van de minister. Want ik maak je eigenlijk uit op dat ik kom nog een plaatje herinneren. Ook in mijn rol als kamerlid nog bij een groot zonneveld op landbouwgrond en er stond onder nooit meer maaien. Maar dat de minister daar nu eigenlijk een beetje van afstapt. Want ik proef eigenlijk een beetje dat dat die zonneparken op landbouwgrond dat de minister daar een beetje van wil gaan afstappen. Is dat een juiste conclusie.

[2:47:56] Voorzitter, wij hebben het coalitieakkoord afgesproken dat zonnebrand echt de aller, allerlaatste optie mag zijn. En dan ook altijd in meervoudig gebruik hebben. Een andere term in het coalitieakkoord opgeschreven, maar moeten zeker heel goed kijken naar plekken als zich dan op land gaat doen dat ze dat doet op plekken waar we het net over hadden dus langs wegen op rijksgrond op op plekken die gewoon van mindere waarde zijn, zodat landbouwgrond ook maximaal beschikbaar blijft voor landbouw en een kleine geruststelling dat het die foto waar u ook eerder naar verwees. Dat is een zonnepark in volkel in brabant tegen de vliegbasis aan daar en dat is een zonnepark op hoge palen en er is dus klein vee dat onder de palen onder die panelen kan grazen. En vandaar dat de tekst bij stond nooit meer mij omdat het gewoon werd gedaan door het feit dat daar nog steeds de plek krijgen. Maar ik ben wel met u eens. Laten we vooral zoeken naar minder waardevolle stukken alsnog zonder planten ook toestaat. Ik denk ook wel belangrijk om te benadrukken in de regionale energie strategie hebben. Veel regio's zijn gemeentes ook gekozen voor zonneveld. Ik vind dat ook. Dat is ook de lokale ruimte die we aan regels hebben geboden. Om zelf na te denken wil ik met wind of zon aan mijn doelstellingen voor doen. Ik woon zelf in de gemeente berg en dal en daar wordt een zonneveld. Daar worden echt gewoon hele goede eisen gesteld aan de inpassing in het landschap en versterking van de biodiversiteit op die locatie. Dus het is het is niet zo dat een nooit meer een zonneveld op land zal worden gerealiseerd, maar we kunnen wel veel beter stuurgroep hij het absoluut niet wil. En als het dan alsnog plaatsvindt tot het alleen maar op een verantwoorde manier gebeurt. Maar in de zonnebril ga ik er echt een hema in detail uitleggen hoe ik samen met de minister van vrouw hier strakker op ga sturen want ik vind wel dat hebben we sturen op te zetten. Ik heb daar ook te gek van de van haga over zon op veld beantwoord de je ergens vroeg maar naar de ambities van groen, gas en er waren een aantal andere specifieke vragen over groengas. Ik herkende potentiële bijdrage van groen, gas, productie en we zetten ook in op een enorme opschaling van de groen gas, productie en ik even tarief zeer de aanpak uit routekaart groen gas en ik wil het omvormen tot een programma groen gas, zodat we daar gewoon actieve sturing op kunnen zetten. Het beleidsprogramma, klimaat en energie zetten we het een en ander verder uiteen. Hoe gaan we die bijmengverplichting voor de gebouwde omgeving forum geven tot moeten tot circa één komma zes miljard kubieke meter minder aardgas inzet leiden bestaande ondersteuningsinstrumenten, zoals de sd plus plus en de geseling energie voor vervoer. Hoe kun je die benutten om groen gas verder te ondersteunen en ook actief flankerend beleid gericht op de ruimtelijke inpassing van installaties. Tegelijkertijd tonen studies, zowel aan dat de twee cm, die in het coalitieakkoord staat al zeer ambitieus is omdat voor tweeduizenddertig te halen, een niveau op basis van de bestaande technieken. Ik hoop dat ze door dit doel gewoon stevig te verankeren in het programma groen gas straks dat er dan ook de markt uitdagen om snel met nieuwe technieken te komen om die groen gas productie ook verder op te schalen en de kamerbrief over het programma. Groen gas komt nog voor het zomerreces uw kans op maar even de kleine waarschuwing dat de huidige twee cm al een behoorlijk forse opgave. Ze vindt het nu nog te vroeg om.

[2:51:18] Op te opdrogen. Laat ik het zo zeggen.

[2:51:20] En dat roept de laatste vraag van ergens op.

[2:51:24] Ik ben bereid mijn laatste vraag hiervoor in te zetten. Voorzitter, dank u. Ik snap dat het vrij vroeg is om inderdaad zijn ambitie te verhogen en vooral, aangezien het al ambitieus is die twee best beleidsprogramma, klimaat en energie combinatie eind april. Volgens mij al. Er is wel heel snel om dan inderdaad al voorop te gaan lopen op die feiten. Want er kwam een. U gaf zelf aan het de een brief over groen gas komt voor de zomer en ik zou daarbij wel willen vragen of je daarin kunt kijken of dat doel niet hoger kan. En ja weet je ook gezien de crisis waar we nu inzitten en de afhankelijkheid van russisch gas power u waarin de meer willen inzetten erop en de potentie er in nederland is, kunnen er wel toezeggen om voor die brief te kijken naar een streefdoel en of het hoger kan.

[2:52:06] Voor zover ik ben de afgelopen weken echt veel met het onderwerp bezig geweest en ik ben nu vooral het weer een brief te maken waarin ik u laten zien dat ik die twee budget ga halen. Dat ze mij niet straks streng toespreken dat ik niet in de buurt kom van die twee bussen maar borsten we de komende weken tot briljante inzichten komen dat het nog meer kan dan doe ik dat maar ik vrees ik toch even de verwachtingen. Nu moet temperen dat ik dat dat ik zie nu nog niet maar we doen ons best. En bij wie power europe heb ik ook wel zelf richting de commissie terug gegeven. Als u meer groen gas productie in europa wil. Daar komt dan ook als commissie de komende tijd met verdere concrete uitwerking. Hoe we dat voor elkaar kunnen boksen. Want daar zou europese hulp ook echt wel welkom zijn. Dus tof en de grimmius vroegen mij naar passende categorie voor boeren die groen gas willen reduceren. Axa daar zeer positief tegenover en in de sd plus plus is ook niet voor niks. Een diverse categorie opgenomen, maar ook vergisting van mest in zit. Ik blijf voortdurend op zoek naar verbetering van die regeling en ik zou daarbij ook graag aan bij projecten die nu in voorbereiding zijn proces dat ik hiervoor heb ingericht, is een jaarlijks advies traject door pda met zijn uitgebreide marktconsultatie en de consultatie voor twintig, drieëntwintig is net gestart door pbl. Dus we kijken uit naar de inzichten die dat ons oplevert en ik gratis ook collectieve mestvergisters aan om gebruik te maken van de regeling die nu voorligt de ergens vroeg aan mij vijfendertig procent bio geen ijs kan niet worden losgelaten, zodat ook rest stoffen uit fossiele energie kunnen worden toegepast in de sde regeling is voor vergassing, maar ook voor verbranding van biomassa. De eis opgenomen dat de brandstof vijfennegentig procent, die u geen moet zijn en het achteraf aanpassen van deze ijs zorgt ervoor dat de controleerbaarheid daarvan moeilijker wordt, kan ook gevolgen hebben voor de onrendabele top van de installaties die natuurlijk belangrijk zijn voor het vaststellen van het subsidiebedrag. Dit specifieke verzoek past natuurlijk wel bij de verbreding van de sd plus plus dat de ligt dus ook in het verlengde van het onderzoek dat we voor twintig, drieëntwintig aan het uitvoeren zijn de thaise vroeg, maar wanneer worden subsidies voor fossiele fossiel afgebouwd. Ik heb ook eerder aangegeven. We doen het ook in het verlengde van de afspraken in glasgow samen met de staatssecretarissen van fiscaliteit en trekken daarbij op met buurlanden in noordwest-europa. Om te kijken hoe we zoveel mogelijk gezamenlijk die stap kunnen zetten naar verdere afbouw van subsidiëring of financiële voordelen voor fossiele investeringen. We zijn natuurlijk, zoals ik net ook al zei, bezig om in het belastingplannen niveau een hoop fiscale knoppen beter te zetten, zodat de vieze opties duurder worden en de schone opties goedkoper. Tenslotte, in dit blok de bontebal ben ik bereid om de categorie mestvergisting te verruimen naar boerderij voor vesting. Ik snap de wens om op boerderijen aanwezige reststromen ook te vergisten en het verleden werd binnen de categorie monomestvergister daarom ook vijf procent reststromen toegestaan en de markt heeft er toen ook op gereageerd door andere hoogwaardige reststromen aan te voeren en eigenlijk maakt dit vergis is feitelijk nu al te koop augustus. Het is wel zo dat de controle op de naleving van de meststoffen werd wat bij mijn collega's ligt hierdoor wel echt significant moeilijker is geworden en er ook signalen zijn geweest van fraude en een stevige groei van deze techniek is daarmee ook risicovol en ik vind het op dit moment dan ook niet wenselijk om aan af te wijken van het vastgestelde percentages dan voorzitter, misschien het hoofdgerecht je dit blokje. Dat is vijfendertig terror. Wat.

[2:56:03] Op land voordat u dat doet, geef ik even het voorzitterschap aan mevrouw kreuger die misschien wat schrik. Maar ik had nog vragen open te staan. Dus.

[2:56:15] Dat is goed weer verruimd. Tot vul uw vraag?

[2:56:18] Dank u wel. Voorzitter. Ja. Omdat over met vestiging. De de ligt gewoon een een aangenomen motie in de tweede kamer om daar niet mee door te gaan en gezien de hele kleine bijdrage die mest-vergister hebben, gezien. Het feit dat we af moeten van de grote veestapel. Ik noem dat een massavernietigingswapen. Het is meer het effect van een massa vernietigingswapen wat de vee-industrie heeft. Het is geen verdienmodel. Het moet niet in stand worden gehouden. Het is de wens van de kamer om niet op te nemen in svp plus en de minister voert het niet uit. Hoe kon dat.

[2:56:57] De minister.

[2:56:59] Dank u wel. Voorzitter, graag een heel eerlijk antwoord geven. Ik vond het de moeilijkste keuze deze openstelling schande van de sd plus plus wat te doen met die mestvergisters. Want er ligt inderdaad een aangenomen kamermotie die vraagt doe dat niet. En als oud-kamerlid voel ik me als minister enorm bezwaard als ik een kamermotie niet uitvoeren. Dus ik heb eigenlijk dezelfde vraag gesteld als tot u stelde alleen wel met iets andere termen. Die laat ik even bij de partij voor de dieren. Maar ik vroeg me ook af in het licht van de visie voor kringlooplandbouw, die de minister van mtv aan het uitvoeren is pasta nog mestvergisting bij. Ik heb er uiteindelijk laten overtuigen dat het in ieder geval in deze open stemmingsronde wel nog nodig is om ook mestvergisting in aanmerking te laten komen voor subsidie. Dat heeft een paar redenen een is. We zijn volop bezig met de uitvoering van het stikstofbeleid en ik gingen we op landbouw, visie. Maar dat is allemaal niet in een dag geregeld. Dus hoe kun je dan het beste aanbod dat er is toch op een nuttige manier inzetten. Maar het allerbelangrijkste is in het licht van de oekraïne oorlog en de enorme druk op de gasmarkt. Plus de behoefte om ook meer groen gas te produceren, zie ik mestvergisting nu als een klein maar noodzakelijke instrument om in te zetten in de mix die we via deze openingsronde subsidieert.

[2:58:25] Heeft hij een verrader vervroegd?

[2:58:27] Jazeker. Maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik door mijn interrupties ben. Dus ik neem het voorzitterschap weer over en de minister vervolgt.

[2:58:35] Er zijn betoog. Er wordt heel.

[2:58:38] Netjes voorgezeten vandaag. Dan zijn er is er een een uitgebreide discussie geweest tussen de kamerleden over hernieuwbare op land en de limitering op vijfendertig tegen wat er zijn veel vragen over gesteld en ook veel uitspraken over gedaan. Laat ik een aantal dingen uitlichten in het klimaatakkoord is afgesproken om de s plus plus te sturen op vijfendertig tegen wat uur hernieuwbare elektriciteit op land en hier wordt op ingezet dat het is ook in meerdere brieven opgenomen ook en dat laat ik allereerst onderstrepen. Dat betekent niet dat er een maximum zit op vijfendertig tegen wat uren energie opwekken plant aids natuurlijk fantastisch om te zien dat de medeoverheden via de regionale energie strategie een bod hebben gedaan om meer energie opwekken om planten te realiseren. De komende jaren en ik ga ze daar niet op afrekenen. Sterker nog, ik bezoek heel veel restaurateurs nu om met hen te praten over de mogelijkheden om de komende jaren meer te doen en de ligt ook een aangenomen motie van de heer van der lee, die ook aan mij heeft gevraagd hoe gaat u om met meer energie opwekt op land boven de vijfendertig tegen wat uur. En hoe gaan we om met energie opwekken op land na twintig, vijfentwintig. We zijn nu onderzoek aan doen om die motie van de leden uit te voeren en zodra de resultaten bekend zijn. Kom ik natuurlijk naar u terug. Maar ga ik ook weer met de medeoverheden in gesprek over hoe we de komende jaren die energie opwekken. Verder kunnen aanjagen stimuleren als onderdeel van onze ambities om tot zestig procent c o twee reductie te komen en als onderdeel van onze ambities om tot twee vrije energieproductie in nederland te kopen dan waarom dan toch een cap op de subsidie openstelling voor dit jaar dus niet een cap op projecten die mogen worden gerealiseerd. Want als er meer projecten gerealiseerd kunnen worden, be my guest vooral doen. Maar we zetten een cap op de subsidie. Dat heeft een heeft een aantal redenen. Allereerst door nu op drieëndertig komma vijf sterren wat te zetten. Hou ik ook nog ruimte over om in de openstelling zonder van twintig, drieëntwintig ook budget voor zon en wind op land toe te wijzen en dat is ook een nadrukkelijk verzoek van deel van de sector die ook aangeeft. Ja. Als we nu alle projecten in één keer gaan aanvragen. Dan zit er veel meer voorspelbaarheid en veel meer plancapaciteit op het realiseren van die duurzame opwek projecten op landen ze ik kom voor een heel groot deel ook gewoon tegemoet aan een verzoek van de sector om niet in één keer dat totale budget in te zetten. Daarnaast is ook in het debat al door een aantal van u gewisseld is het ook vind ik het ook belangrijk om hiermee ook ruimte te bieden aan andere technieken dan alleen zon en windprojecten, omdat we in het bredere plaatje van onze klimaatambities, maar ook snellere afbouw van onze aardgas gebruikt ook meer ruimte willen bieden aan bijvoorbeeld de warmte projecten waar u ook net veel over heeft gesproken. Dus werkgevers voorspelbaarheid aan duurzame opwek op land door ook voor twintig, drieëntwintig ruimte in de sd over te houden en we geven meer kans aan ander type projecten om ook dit jaar geen de openstelling zonder kans te maken op toekenning van een sd plus plus subsidie. Wat ik wel tussen de regels door ook hoorde en dat was met name vooral kreugel. Volgens mij die de aandacht voor vroeg corporaties die met energie opwekken projecten op land bezig zijn, lopen eigenlijk tegen ander soort problemen. Die hebben niet per sé met dit bedrag te maken. Corporatie is er is namelijk ook een aparte subsidieregeling voor energiecorporaties. Die heb ik recentelijk opengesteld. Er wordt nu ook alweer veel op ingeschreven. Maar ik heb toevallig gister nog lang met marjan minnesma gesproken over de stand van zaken rondom de uitvoering van het urgenda vonnis en van minnesma is ook heel actief bij de begeleiding van een aantal energiecorporaties en ik heb met haar afgesproken dat we binnenkort een ronde tafel organiseren met veel partijen. Mensen die bezig zijn met energiecorporaties en die tegen een eigenlijk een veelvoud aan frustraties en problemen aanlopen. Ze ga daar uitgebreid met hen in gesprek. Om te kijken hoe we dat ze mooie initiatieven en nog veel meer kunnen ondersteunen. De komende jaren en ik denk dat ik in een van de brieven die sowieso de komende tijd zal moeten schrijven dat ik dan ook wel een terugkoppeling van het gesprek aan kan geven. Maar nogmaals deze cap is er voor voorspelbaarheid om ook in twintig, drieëntwintig de stemmingsronde nog budget voor zonder wind over te houden met energiecorporaties in gesprek over hoe we hen zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. Ik bied met deze cap ook ruimte voor andere technieken in deze ook stemmingsronde en het is absoluut niet het afremmen van duurzame energie opwekken op land. Want ik ben het met u allen eens. Dat zullen we de komende jaren nog veel meer nodig hebben om aan ze klimaat doelen te voldoen.

[3:03:41] Dank u wel. Ik zie dat dat een vraag oproept bij thijssen.

[3:03:49] Dank voor de naam is frank reuver.

[3:03:52] Dagvoorzitter.

[3:03:54] Als ik de minister goed hoor, dan denkt de minister ook dat om de zestig procent te halen en nog meer zal moeten gebeuren met duurzame energie opwekken op land. Meer dan vijfendertig terawattuur.

[3:04:05] En toch gaat hij dan is het de de cap verlagen naar minder dan vijfendertig terawattuur, terwijl het waarschijnlijk volgend jaar die cap losgelaten moet worden. Ik neem toch aan dat de minister ook vindt dat om de zestig procent te halen. De term. De vijfendertig terawattuur van tafel gaat dit jaar volgend jaar. Maar die moet van tafel. Toch. Zo kunnen we dit jaar toch gewoon vol gaan voor projecten die.

[3:04:25] Zijn vraag is duidelijk de.

[3:04:30] Voorzitter,

[3:04:33] ik vind het echt een beetje flauw om elke keer te zeggen dat we een verlaging aanbrengen in de hoeveelheid energie opwekt die op land kan plaatsvinden, is echt onzin en de heer thijs zijn ook mevrouw geheugen weten dat we dat niet doen met deze sd openstelling regeling. Dus alstublieft zullen we dat niet meer herhalen wat ik doe met deze cap is een maximum op een. De subsidie die in deze open stemmingsronde voor wind en zon kan worden toegekend. Dus niet in minder dan vijfendertig tegen wat uur dat bedrag komt volgend jaar gewoon weer beschikbaar, zodat er volgend jaar wind en som projecten kans kunnen maken op een sc subsidie en dat moeten we ook doen, zodat we ook in dat jaar weer mooie projecten kunnen reduceren van de vraag van de heer thijssen. Ja. Ik ben het met hem eens dat we waarschijnlijk meer dan vijfendertig tegen wat zullen moeten doen en het bod van de medeoverheden in de regionale energie schattige je laat ook zien dat dat kan en daarom ben ik ook de motie van de leden aan het uitvoeren. Om te kijken wat de beste manier is om dat te doen hoe we dat kunnen inpassen in het energiesysteem twintig, vijftig tot plan wat ik aan het maken ben en tot slot. Voorzitter, wij hebben nog niet zo heel lang geleden ook met elkaar gedebatteerd over de enorme problemen rondom met capaciteit. Dus het is ook de eerlijkheid gebiedt ook te zeggen. Slim, programmeren en plannen van projecten helpt ook om ervoor te zorgen dat ze ook fatsoenlijk kunnen worden aangesloten en de duurzame energie opwekken ook daadwerkelijk kunnen gebruiken met elkaar. Dus in die zin past een beetje programmatische aanpak onder andere met zo'n cap. Ook bij verzoeken die de kamer mij heeft gedaan om ervoor te zorgen dat het een en ander ook nog wel goed op elkaar aansluiten.

[3:06:11] Dankuwel. Kijk even naar hier thuis of het antwoord duidelijk genoeg was.

[3:06:17] Voorzitter, het antwoord is wel duidelijk.

[3:06:21] Ja.

[3:06:21] Het is maar hoe je het beschrijft. Maar het betekent toch dat er dit jaar minder duurzame energieprojecten toegekend zullen worden en volgens mij de projecten die een aanvraag hebben die hebben ook een toezegging dat ze aangesloten kunnen worden en we hebben ook een plannen gekregen van de netbeheerders die zeggen joh. Ze kunnen slimmer het net op en op die manier kunnen we ook zorgen dat er een veel verdere groei kan zijn van duurzame energie. Dus dat er nu in één keer in de kamer wordt gezegd het kan niet en het moet allemaal programmatisch, want het net als overbelasting is gewoon niet zo. De netbeheerders zeggen het kan wel doorgroeien. De opslagcapaciteit regelen.

[3:06:50] Dus

[3:06:51] ja ik heb toch de indruk dat duurzame energie nu dit jaar. Ik mag niet zeggen captain. Maar dan wordt gelimiteerd tot een bepaald bedrag dat de ruimte wordt gemaakt van aardwarmte. Terwijl als we kijken naar wat er nodig is naar tweeduizendvijftig toe moet duurzame energie groeien en is het dan niet verstandiger om sergius ietsje minder ruimte te geven.

[3:07:11] Dat was een duidelijke vraag is niet verstandig stations iets minder ruimte te geven ten faveure van de andere doelen.

[3:07:19] En voorzitter.

[3:07:21] Ik zal ik voordat u op die vraag antwoord geeft.

[3:07:24] Dat zal ik doen. Maar slimmer het net op. Dat kost ons vijf jaar. Dus laten we ook niet doen alsof dat het allemaal mooi geregeld is dan en cbs heb ik net uitgebreid uitgelegd waarom dat de meeste kosten effectieve manier is om in de industrie de c o twee uitstoot terug te dringen. En nogmaals, het is niet zo dat door de cap op zon en wind er minder zonnebloem project kunnen plaatsvinden. Nee helemaal niet. Het budget van dertien miljard is gigantisch gaat ontzettend veel duurzame energieprojecten toekennen met deze openstelling gronden en wat niet aan zon en wind wordt toegewezen gaat naar andere duurzame technieken zoals meer warmte. Een andere wens van de kamer. Dus de cap is ook om aan een andere wens van uw kamer tegemoet te komen.

[3:08:07] Dank u wel. Duidelijk punt. Ik kijk dan even naar de heer thijssen. Die heeft nog een interruptie. Nee dank u wel dat mevrouw kreuger.

[3:08:17] Voorzitter, wat ik heel lastig vind van het antwoord van de minister is dat hij introduceert een soort noem het dan een tussen kip hij een soort plafond het je zoals de heer pot bontebal noemde op zon en wind en eigenlijk hoor ik gewoon geen argument waarom dat nuttig is. Behalve ja daar hebben we een beetje geld over voor volgende periode voor volgend jaar maar volgend jaar kunnen we ook gewoon als we die vijfendertig. We weten dat we voor zestig procent meer dan vijfendertig terawattuur op land nodig hebben. Dus voor volgend jaar kunnen we sowieso zeggen we halen die captain af van vijfendertig. Dus eerst zegt ie. Ik wil hem. Er is helemaal geen maximum aan de hoeveelheid energie op land die we gaan opwekken. Dat zegt ie.

[3:09:01] En vervolgens gebruikt hield als argument om te zeggen ik moet nu een plafond het je doen want anders kan ik volgend jaar niks uitkeren die die rij me niet. En dat voelen een heleboel mensen en daarom zou ik ook heel graag minister vragen of ik in een antwoord wil reflecteren op de hele duidelijke boodschap ook van de vng ipo die gewoon vragen. Lieve minister toe.

[3:09:20] Niet de vraag is helder minister doe die.

[3:09:23] Ik niet.

[3:09:24] Voorzitter. Dat zeg ik tegen vng en ipo. De sector vraagt om het wel te doen, zodat de sector ook volgend jaar gebruik kan maken van een openstelling budget sd plusbus om duurzame energieprojecten te hebben. Laat ik laat ik even een andere aanvliegroute proberen want kijk het was vast waarderen thaise zijde sc plus plus is een geweldig succes gebleken als het gaat om wind op zee. We hebben namelijk bewezen in dit land dat we door in de eerste jaren flink te subsidiëren uiteindelijk wind op zee project kunnen realiseren zonder subsidie. Wie had dat gedacht. Een aantal jaar geleden dat we in nederland zo snel subsidieloze wind op zee projecten konden in dat ze en die vanuit diezelfde gedachte hebben in het verleden met elkaar afgesproken. We gaan tot twintig, vijfentwintig energie opwekken op land subsidie omdat we ook daar de en plus plus als een aanjager willen inzetten, zodat ook op een gegeven moment dat soort duurzame opwek op land misschien wel subsidieloze kan dat is de realiteit waar we tot nu toe nog mee te maken hebben. Zo kan er dan voor kiezen om dat nu tot die vijfendertig terawattuur die alles afgesproken allemaal en deze openstelling. Om te doen of ik luister naar de sector en zeg u doe bijna alles in deze open stemmingsronde en ik laat nog een klein beetje van die vijfendertig tegen wat u namelijk anderhalf van de capaciteit over voor de volgende open stemmingsronde charlotte voorspelbaarheid zit voor de sector. Hoe is het tot twintig, vijfentwintig die projecten kunnen realiseren. Parallel daaraan ben ik als uitvoering van de motie van de lee aan het kijken hoe gaan we meer dan vijfendertig tegen wat u realiseren na twintig, vijfentwintig en in die vraag zit natuurlijk ook moet er dan nog sprake zijn van ondersteuning financieel dan wel op andere manieren. Dus ja ik vind echt dat ik helemaal tegemoet komen aan alle verschillende vragen en behoeftes die er in de kamer liggen en ik werd echter suggestie dat we hier mee afremmen en duurzame opwek op land die suggestie die werp ik echt ver van me want ik vind het gewoon in de eigenlijk eerlijk gezegd gewoon misleidend als dat de.

[3:11:22] De uitkomst van dit debat gaat zijn.

[3:11:24] Dankuwel. Ik zie toch dat uw uitleg niet helemaal mevrouw kleuren tevreden stelt. Ik zou wel willen verzoeken proberen de vragen dan toch iets anders in te steken. Anders krijgt u hetzelfde antwoord. En daar schieten we allemaal niets van.

[3:11:40] Voorzitter, de minister noemt nu iets misleidend. Maar dat is nogmaals hoe ipo vng de sector. Dit benoemt namelijk. Het wordt afgeremd. En als de minister zegt van een ik ik komt tegemoet aan een verzoek van de sector om te temporiseren. Dat is een verzoek wat ingegeven is uit de aanname dat die vijfendertig het plafond is volgend jaar. Maar dat hoeft helemaal niet het plafond te zijn deze nooit afgesproken dat dat de plafonds zou zijn voor subsidiebeschikking. Dus dat vraag ik toch de minister. Als hij aan de ene kant hiervan raam zegt ik met pijn in mijn buik. Een knoop doorgehakt over groen, gas voor monarchen, mestvergisters. Maarja, oekraïne snap ik werkelijk niet waarom we voor drieëndertig komma vijf sterren wat u een plafond. En dan wil ik de minister vragen laat die drieëndertig komma vijf. Los. In ieder geval vijfendertig dit jaar en dan hebben we daar een gesprek over de uitvoering van de motie van de. Nee.

[3:12:35] De minister. Een laatste poging anders is het misschien verstandig om deze discussie misschien de tweede termijn voortzetten.

[3:12:42] Voorzitter daarvoor zitten met mensen. Planten. Dus ik ga nu niet afwijken van de drieëndertig en half tegen wat.

[3:12:49] Dankuwel. Ik zal ook nog een interruptie van de heer bontebal.

[3:12:52] Voorzitter, een poging tot verheldering. Volgens mij heeft u de argumentatie van de drieëndertig, half niet nodig of de de het argumentatie van de vijfendertig. Wat u niet nodig om die van drieëndertig hoofd te rechtvaardigen. We kunnen gewoon met elkaar zeggen. De subsidiëring stopt niet bij de vijfendertig terawattuur. Volgens mij hebben we dat nooit echt met elkaar afgesproken. Maar ik vind het wel persoonlijk verstandig dat we temporiseren enigszins een heel klein beetje op zon en wind. Dat gaat dat geld gaat naar andere technologieën en die zin vind ik inderdaad misleidend om te stellen alsof je je minder aan subsidie op duurzame energie zouden doen. Ik vind het juist verstandig. Maar u heeft de argumentatie van vijfendertig avontuur. Heeft u niet nodig omdat u een aan elkaar koppelt. Daaronder daar ontstaat deze discussie, maar feitelijk soort die de sorteert die voor op twintig, drieëntwintig op het hekje systematiek en dat is volgens mij de argumentatie. En ja, we gaan eraan moeten wennen in deze kamer dat we meer gaan sturen op de inrichting van het energiesysteem en ik zou zeggen dat was hard nodig. Ja. Dat betekent dus dat sommige technologieën soms dat er soms iets minder budget naar toe gaat dan behandelklimaat eigenlijk geen vragen.

[3:14:04] Maar een uitleg. Ik zie de minister knikken. Dus hij is eens met die uitleg. Dan zijn er nog andere vragen.

[3:14:11] Posted. Maar mijn vragen meer voetbal mijn vragen en kijk ik ben natuurlijk benieuwd of de minister het daarmee eens is en het tweede is dat hadden we al vastgesteld. Het tweede is dat dat ik heb in mijn bijdrage gevraagd. Je had ook kunnen knijpen op de basisbedrag van zonder wind. Dus voor een basisbedrag wordt al natuurlijk het gemiddelde. De genomen. Zowel de projecten die iets meer of iets minder nodig hebben. Je zou ook kunnen zeggen we knijpen dat basis erop bedrag. Beetje dat dat zou eigenlijk ook een manier kunnen zijn om om die groei ietwat temporiseren. Dat is is dat iets wat u overwogen heeft.

[3:14:43] Wat is uw laatste interruptie van bontebal? Het antwoord van de minister.

[3:14:47] Ik heb dat niet zelf veranderen dat antwoord erop. Maar volgens mij is dat wel vrij complex, zodat we hadden gedaan, omdat ook we natuurlijk op basis van de adviezen die er liggen die bedrijf hebben vastgesteld, moet het stad zou niet mijn korte antwoord zijn. Voorzitter, als je het goed vindt, ga ik nu de overige vragen beantwoorden. Dus dit is een beetje van alles door elkaar. Mevrouw kreukels vroeg mij of ik een uitspraak kan doen bij instituut voor extra energiebesparende maatregelen ten behoeve van de groslijst in de is de e-plus plus nieuwe technieken voor de svp plus plus kunnen worden aangedragen bij het pbl ook allerlei kennisinstituten kunnen deelnemen aan die marktconsultatie en doen dat ook regelmatig. Dus we kunnen deze oproep delen. Energiebesparing blijft echter wel lastig in de sd plus plus een. Daarom zijn er ook andere instrumenten in ontwikkeling. De de vng en het nationaal isolatie programma dat op zeer korte termijn van de minister van vrom uw kant op komt. Dus daar zit al heel veel. Ook in om energiebesparing verder te stimuleren.

[3:15:53] Ik zie dat mevrouw kreuger nog een interruptie op vraag kan stellen bij deze.

[3:16:01] Jij voor zichtbaar is net of er een. Oh ik weet niet hoelang de minister of die nog veel gaat beantwoorden. Zoals iets wat nog niet beantwoord. Is.

[3:16:08] Daar nog een stuk of tien vragen volgens mij die ik mijn glas.

[3:16:10] Wacht ik even af.

[3:16:12] Prima. De minister gaat door de heer bosman vroeg wil ik een aparte regeling voor de stimulering van warmtenetten kan schetsen. Ik onderzoekt momenteel hoe de ontwikkeling van de warmte infrastructuur passend kan worden gestimuleerd en daarbij natuurlijk vooral het belang van de tracy warmtetransitie in de gebouwde omgeving voor ogen. Dat zal niet via de sd plus plus zijn, maar via een apart instrumentarium tennis systematiek die de bontebal zelf noemde, is daarbij een van de opties die we bekijken. Het belangrijk hierbij is de vergelijkbaarheid tussen verschillende projecten omdat het soms zo locatie specifiek is dat dat niet altijd makkelijk is over de uitwerking van dit instrument. Om die warmte net te stimuleren liegen wordt u voor de zomer van dit jaar geïnformeerd? Mevrouw van der plas, wat is er gebeurd met de aangenomen motie over het toekennen van isolatie foutjes aan burgers en kijk, ik herinner me nog dat mooie debat dat we samen hadden. Volgende week ontvangt u de brief van de minister van verhogen waarin ook op de uitvoering van deze motie wordt ingegaan als de brede brief over die soort plaatsen. De stoffen vroeg kon het waterzijdig inregelen voor flat en appartementsgebouwen worden meegenomen in duurzame warmte initiatieven. Ook hier komt de missen van vrouw. Volgende week op terug in zijn brief over besparing technieken.

[3:17:26] De heer stoffen vroeg mij ook het meewegen van methaan en stikstof in de sd plus plus waardeer. Zoals ik net ook al een antwoord op vraag van vrouw kregen antwoorden. C o twee reductie hierbij de het kerndoel van deze regeling en daarbij hebben we ook oog voor de reductie van broeikasgas methaan in de rangschikking van monomestvergister houden we rekening met de reductie van de methaan uitstoot die met deze vergissing. Ook wordt opgeleverd. De redactie van stikstof emissies nemen we niet mee omdat het moeilijk is om langs dezelfde meetlat te leggen. Details. Ze vroeg of ik bereid ben nog harder te knokken voor de lage en middeninkomens. Afgelopen dagen heeft natuurlijk ook een uitgebreid debat in de plenaire zaal plaatsgevonden. Vorige kabinet heeft in het najaar een fors pakket aan maatregelen gelanceerd en de collega's ministers van vinden staatssecretaris van financiën en minister van sociale zaken hebben het aanvullende pakket ook toegelicht gezamenlijke seizoen zes miljard euro mee gemoeid om zoveel mogelijk huishoudens te ondersteunen. Deels met die eenmalige energie toeslag van acht, honderd euro voor mensen met een laag inkomen en daarnaast te verlagen van btw op energie en accijns op benzine, diesel en lpg waar met name ook middeninkomens van profiteren. Maar ik heb ook in het vorige debat al aangegeven. Het is natuurlijk met deze energieprijzen. Zelfs al deze maatregelen zijn. Het wordt er niet goedkoop of betaalbaar van. Het wordt alleen de enorme kostenstijgingen worden hiermee gedempt en zoals ik dinsdag aangaf. Ik ben zeer met de thijssen eens dat we ons vooral moeten richten op de versnelde isolatie aanpak van al die slechte woningen waar mensen met een laag een midden inkomen gewoon ontzettend veel last hebben van die huidige hoge energieprijzen en mevrouw vroeg mij hoe ik energiecorporaties een grotere rol kan geven nog in de transitie en uitrol van duurzame energie naar coöperatieve opwekken is extreem belangrijk, niet alleen om de doelen te halen, maar ook voor het draagvlak van die projecten. De subsidieregeling corporatieve energieopwekking. Die is in acht december op achter zijn met twintig, eenentwintig weer vastgesteld en naar aanleiding van het abonnement bauke cum suis is dat bedrag budget voor die rekening fors verhoogd. De basis bedragen in de subsidieregeling. Corporatieve energieopwekking zijn ook hoger dan in de sd plus plus omdat er rekening wordt gehouden met de kleinere schaal. De inzet van vrijwilligers. Deze regeling is per één maart opengaan en loopt tot december en dat betekent dat op dit moment energiecorporaties en vvd'ers subsidies kunnen aanvragen om hier gebruik van te maken en wat ik dus ga doen in het gesprek dat ik samen met mevrouw minnesma hebben met een aantal corporaties om te kijken hoe we bovenop deze subsidieregeling meer kunnen doen om corporatie zoveel mogelijk te ontzorgen.

[3:20:18] En hier zal ik ook wel de bereidheid tonen om haar laatste interactie te plegen.

[3:20:25] Voorzitter, ja die ging hierover. Ja, dat we eigenlijk zien dat hoe de sc plus plus nu werkt voor energiecorporaties heel ingewikkeld is, omdat met de huidige hoge energieprijzen projecten dan zichtbaar beschikbaar lijken. Maar dan vervolgens je niet de dekking krijgt van een bang om daadwerkelijk te investeringen te kunnen doen en voor dat specifieke probleem zou ik graag de minister vragen is een oplossing om te zeggen de basis bedragen voor energiecoöperaties leggen we hoger. Dat is een optie of een optie is, kan de overheid garant staan of op een andere manier ondersteuning bieden, zodat die energiecorporaties daadwerkelijk investering kunnen doen. Maar hiervoor is het huidige investeringsinstrument in de scp plus sluit niet aan bij de business case van energiecorporaties die twee bij elkaar brengen.

[3:21:21] Uw tweede punt over de financiering bij banken is een van de gespreksonderwerpen die we zullen aanstippen bij dat gesprek dat ik met mevrouw minnesma en energiecorporaties heb want zij noemde mij ook een aantal voorbeelden van corporaties die nu bij de bank gewoon vastlopen en dat is natuurlijk super frustrerend als je al een paar jaar met een groep vrijwilligers bezig bent om een mooi project in je eigen dorp of wijk te realiseren. Dus dat ontwerp komt er zeker ter sprake en ik denk zelf dat juist ook omdat we de basis bedragen in de subsidieregeling coöperatieve energieopwekking hebben verhoogd ten opzichte van de sd plus plus dat we daarmee tegemoet kunnen komen aan uw andere zorg is eigenlijk voor veel van deze corporaties nuttiger om nu tussen een martin een december een aanvraag te doen op de sc een regeling omdat daar een hoge basisbedrag in zit dan en de sd plus plus maar ik zal dit ook in het gesprek gewoon toetsen of dat mensen die weg dan voldoende weet te vinden.

[3:22:16] Ik heb even een vraag want de minister maakt gewag van een ronde tafel met wat uitkomsten die tegemoet komen aan de vraag of de scenario's die mevrouw gestelde moet ik dat opvatten als een toezegging waar een rondetafel uitkomt met een verslaglegging daarvan.

[3:22:31] Repeteren,

[3:22:33] Vijf kijken of ik in een andere brief die de komende tijd toch naar de kamer komt, ga ik daar gewoon even een passage wijden aan de en het gesprek dat ik heb want ik constateer dat velen van u heel erg geinteresseerd zijn. Ook in het onderwerp is vind ik het ook wel netjes om de belangrijkste uitkomsten van het gesprek met u te delen. Dus ik zoek gewoon even naar een goed moment om u daarover.

[3:22:52] Terug te komen,

[3:22:53] Prima lijkt me elegante oplossing?

[3:22:55] U vervolgt uw betoog de laatste twee vragen. Voorzitter, de heer van raam details en heer van hagen vroegen mij naar de stand van zaken rondom biomassa. Laat ik allereerst benadrukken dat ik ook vind dat de hoogwaardige inzet van duurzame bio grondstoffen. Belangrijk is voor de transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie en het gebruik van laagwaardige inzet van grondstoffen moet zo snel mogelijk worden afgebouwd en met duurzaamheidskader bogen we dat nederland echt die biobrandstoffen zo duurzaam mogelijk inzet. En zoals u weet, zet ik me in europees verband bij de onderhandelingen rondom fit fifty five in om ook de europese duurzaamheidseisen voor biobrandstoffen verder aan te scherpen. Ik informeer de kamer hier ook op korte termijn over wat daar de laatste stand van zaken is en hoe ik in de komende jaren wil omgaan met de afbouw van de inzet van duurzame biobrandstoffen voor laagwaardige energie doeleinden. Ook in relatie tot de motie koffer man. Ik ben bekend inderdaad met de signalen over ontbossing in estland. De nederlandse emissieautoriteit doet nu onderzoek naar de eventuele issues die daar in estland plaatsvinden. Zodra dit onderzoek is afgerond, zal ik het rapport aan de kamer toe sturen en eerst stoffen. Tot slot de waarde van weer.

[3:24:18] De keizer heeft hier een op dit punt. Een vraag. Zijn laatste interruptie.

[3:24:23] Dank u, voorzitter,

[3:24:25] dat is goed te horen wat de minister allemaal doet. Mijn vraag ging erover dat er een technische aanpassing is en dat een aantal duurzaamheidscriteria niet meer op perceel niveau worden gecontroleerd, maar op regionaal niveau, terwijl de afspraak in het energieakkoord is dat van het op een etc gelijkwaardige manier doen en dat betekent dat we het doen op perceel niveau. Want dat is de enige manier waarop we weten dat er geen bomen gekapt worden om hier een over te verdwijnen. Dus daar wil ik graag een reactie op van.

[3:24:50] Ik kan de minister toezeggen dat de certificering op perceel niveau blijft gehandhaafd, moet ik de vraag zal interpreteren.

[3:24:56] Nou nee dat wordt dus afgeschaft. Maar.

[3:24:58] Dat er teruggedraaid wordt bij een afspraak handhaven,

[3:25:01] Voorzitter excuses. Ik heb dat antwoord er niet bij, want ik kon het tweede termijn bij terug. Tot slot de heer stoffen ter waarde van intimiderende energieproductie neemt af wat doen we met de oplossing die choi x suggereert.

[3:25:16] Nou dat zijn hele waardevolle suggesties. Dit soort nummers heeft gedaan en we bekijken we de afweging rondom subsidie voor zonder winst op de middellange termijn hoe we die aanbevelingen daarin kunnen meenemen. Dus tot volgt het denk ik. Samenvallend met de uitvoering van de motie van de.

[3:25:34] Dan heb ik daarmee volgens mij voorzitter vragen beantwoord.

[3:25:39] Ik kijk even rond. Er is nog wel even blijven hangen. Deze bommel is door zijn interrupties. Dus hij maakt het heel spannend. Het moet echt een niet beantwoorde vraag zijn en hetzelfde geldt voor hier vinden we hebben nog een half uur straks voor de tweede termijn heel kort.

[3:25:53] Ik heb gehoord. Dat is mijn vijfde punt energiebeleid en circulaire economie en is projecten die met huis, huishoudelijk afval en waterstof produceren en die komen nu niet aan bod en dat geldt ook voor wat andere projecten in die categorie die in die categorie van circulaire economie zit en dat is denk heel erg zonder. Dus ik zou daar nog een reactie op willen hebben.

[3:26:15] De minister en regering wist die nog een tweetal interrupties mag plegen

[3:26:20] voor ze een eva is de minister,

[3:26:23] Oh sorry.

[3:26:26] Ik denk dat we met het hek je. Ik vond het moeilijk voor het hekje.

[3:26:30] Volgens jou het geinteresseerd en.

[3:26:31] De voor moleculen ook dit soort projecten meer kans gaat maken als het echt nog super innovatieve projecten zijn nog helemaal in de kinderschoenen staan al zijn er natuurlijk andere subsidie instrumenten onder andere bij is het cuijk voorhanden om daar te helpen bij de opschaling en doorontwikkeling van dat soort technieken.

[3:26:50] Hoewel de geen wist.

[3:26:55] Voorzitter, ik had een vraag gesteld over circulaire waterstof. Volgens mij is die niet beantwoord. Goed dat die kans maakt op de sde-subsidie, maar waaronder cbs en nu komen ze door de kosten. Pas in fase vier aanbod met kans dat de subsidiepot leeg is is is het is het nodig om een betere passende categorie te vinden hiervoor of kan er niet meer rekening worden gehouden met bijvoorbeeld de impact van de bijdrage die project heeft op het halen van de klimaatdoelen. Dat is de vraag die ik had gesteld.

[3:27:25] Voor het excuus dat je hebt beantwoord. Maar ik denk dat dit echt beter past bij de opschaling van waterstof. Het aparte programma dat we dus gaan financieren met een deel van het geld uit het klimaatfonds rond de zomer kom ik met de uitwerking van die verdere opschaling van waterstof.

[3:27:42] Ik kijk even naar diegene die hij heeft nog een interruptie staan.

[3:27:44] Dus ga ik gewoon jaren zoals was.

[3:27:46] Maar betekent dat dat nu in deze tweeduizend tweeëntwintig gronden. Om het cbs blijkt en dan in de waterstof brieven continu aanpak komt u daar of komt de minister daar verder op terug.

[3:27:55] Inderdaad in die aanpak voor de meerjarige stimuleringsfonds. Ik leg laatste terug.

[3:28:01] Dank u wel dat weinige termijn is mijn van de minister. Ik stel voor dat we snel overgaan naar de tweede termijn van de kamer een minuut een minuut en dan gaan we waarschijnlijk de hopelijk de twee uur halen.

[3:28:16] De heer bakker,

[3:28:18] Weet je één minuut. Voorzitter dankuwel. Voorzitter, het is goed dat dit kabinet en ik durf te zeggen dit groene kabinet dertien miljard vrijmaakt voor duurzame subsidies tussen nu en twintig, dertig zijn er nog achterom. Dus ik zei het al en we moeten ervoor zorgen dat we die zestig procent die twintig, dertig met die achterom dus halen. We willen ook de klimaat koploper in europa zijn is dus heel veel werk te doen. We hebben ook een luxe niet om technieken uit te sluiten en daarom vraag ik aan de minister om echt alles op alles te zetten om de net capaciteitsproblemen op te lossen, zodat wind en zon wel meer ruimte krijgen en dat is omdat we echt meer nodig hebben dan die vijfendertig temperatuur waar heel veel over gezegd is de afgelopen uren elke ronde telt en we hebben geen tijd te verliezen. Dankuwel.

[3:29:09] Schitterende afronding met een duidelijk verzoek en wens die erkens. Neemt u een voorbeeld aan heer balken.

[3:29:16] Dank u voor ons.

[3:29:17] Voor mij is het een belangrijke stap weer dit jaar een grote sd plus plus honderd dertien miljard euro, waarbij we benen gaan bijtrekken op duurzame warmte en duurzaam mijn daar zijn we heel tevreden over zorgt ook het de sneller en minder afhankelijk kunnen worden van russisch gas. Een vraag aan de minister. Ik hoop dat hij nogmaals wil kijken of die ambitie op groen, gas niet omhoog kan dat de mogelijk is. En dan zal ik een van het mijn kan toezeggen dat ik hen niet zal afrekenen als het allemaal toch een stuk complexer ligt. Maar volgens mij moeten we nu wel bekijken met elkaar of meer kan

[3:29:47] voorzitter dan afrondend. Ik moet wel zeggen ik ben een beetje teleurgesteld wel een onderdeel van het debat vandaag de zogenaamde ja bijna misleiding dat de zon en wind de nek om gaan draaien. Ik vind het prima als we met elkaar van mening verschillen over andere keuzes door minder c o twee opslag door meer binnen en zon. Maar laten we niet doen alsof er geen probleem met het net zijn en laten we ook niet doen alsof hier nu opeens de hele sector de nek omgedraaid wordt want dat is niet zo. Dat draagt ook niet bij een inhoudelijke.

[3:30:13] Wat we hier hebben met elkaar.

[3:30:15] Hoewel dan wel keurig op tijd voordat ik even het woord aan mevrouw keuren geef, wil ik toch het verzoek van heer bauke honoreren omdat die zo mooi binnen de tijd was. Hij vraagt informeel vroeg informeel en van aan en dat wil ik graag regelen,

[3:30:30] Voorzitter. Ik vergat het in de snelheid, want die maanden metal tempo, maar ik zou heel graag een tweeminutendebat willen bij deze.

[3:30:37] Dank u wel, mevrouw kreuger voor een korte vraag of interruptie aan.

[3:30:41] De heer,

[3:30:43] de heer erkens suggereert dat het misleidend is, maar het is een feit dat zonder windprojecten naar de sd gaat net indicatie moeten hebben en mijn vraag is dan ook erkend hier ergens dat met dit plafond het je om de bontebal te citeren dat er inderdaad minder zon en wind projecten gerealiseerd gaan worden.

[3:31:04] De debat niet over gaan doen maar een korte reactie van.

[3:31:07] Voorzitter volgens mij als van plafond opzicht wat hoger zit dan wat we nu doen. Dan komt er nog steeds meer bij. Dus misschien moet een kind technische briefing nog handig over.

[3:31:16] Dankuwel. Ik geef het woord aan.

[3:31:19] Geen is.

[3:31:22] Voorzitter, veel dank aan de minister ben best tevreden met veel antwoorden en toezeggingen voor ze de de sd een was heel lang een beetje een d d en vrije domme duurzame energie, subsidiepot en een paar fracties of links houden dat soms liever zo heb ik weleens het gevoel. Maar ik ben blij dat de minister voor voor klimaat, energie van de sd en steeds slimmere duurzame energie stimulans maakt dank voor de toezeggingen

[3:31:48] en op het gebied van geothermie wel de oproep aan de minister en aan rtl om te voorkomen dat projecten opnieuw de hele mallemolen van de sd door moeten geesten die verlenging als die nodig hebben en mijn vraag daaraan gekoppeld is laat dan als er een verlenging komt van vier plus een of vier plus twee dat niet ten koste gaan van een subsidie duur. Want ik begrijp dat dat nog wel een en de issue is dat ze dan de subsidie duur, bijvoorbeeld van vijftien naar dertien jaar gaat en dat is dan ook weer een zelf stoppen van zo'n project. Tot zover. Voorzitter,

[3:32:19] Dankuwel alsnog vraag die de minister van tweede termijn kan een compliment aan de over geleden de die niet in gingen op de prikkelende omtrek van de geen wist. Dat was wel de bedoeling. Maar ze hebben de verleiding heel goed kunnen weerstaan. Consumenten.

[3:32:33] Voor de hebben onderdak.

[3:32:35] Voorzitter, dan zal ik een poging doen

[3:32:39] wat ik onder waar waar waar ik ontzettend blij mee ben ik zo'n positief formuleren. Voorzitter, is dat die raad partijen aan tafel zit, wat niet altijd bekend stond als de partijen die het hardst aan verduurzaming trokken. Maar volgens mij heb je met een coalitie te maken die heel ambitieus is op het gebied van klimaatbeleid en ook boter bij de vis doet, en ik ben trots dat mijn partij het cda het lidmaatschap op dit moment zo serieus neemt en dat zal blijven doen. Ik heb een vraag en dat is wel over de het circulaire economie geduld. Want daar missen we echte kansen is mijn gevoel. Dat heeft ermee te maken dat die twee terrein met te ver af voor elkaar staan. Naast de e-plus systematiek is daar niet denk ik een goede oplossing voor. Ik snap ook dat op korte termijn wellicht niet lukt, maar ik vind het wel frustrerend dat grote partijen zijn, zoals kiest men die een miljard te investeren in frankrijk omdat ze daar het vestigingsklimaat beter op orde hebben en met hele innovatieve recyclings technologieën aan de slag gaan. Ook in limburg staan dat dit dat ze projecten klaas-jan vuurwerk waarbij we uit huishoudelijke afval aan de slag kunnen gaan. Dankuwel bontes teveel rommel zitten. Dus als u daar nog snel een oplossing voor kunt verdienen. Want dat is typisch iets van en verduurzaming en versterken van het verdienvermogen van nederland en dat is wat cda graag wil.

[3:34:00] Dank u wel. De heer thijssen.

[3:34:02] Dankuwel voorzitter

[3:34:04] gebeuren en gewoon heleboel goede dingen. Maar mijn afbraak van dit debat is wel dat de bestaande afspraken over zon en wind opwek en niveau tijdelijk een plafond wordt ingebouwd en die afspraak niet wordt nagekomen en dat de andere afspraak die er is over het maximeren van, hoewel het twee onder de grond worden stoppen dat dat wel wordt opgerekt en dat er nu heel veel twee onder de grond verdwijnt met belastinggeld van grote vervuilers. Hou je gewoon de afspraken kan zonder min doorgroeien kan ook gewoon want ze hebben net indicatie.

[3:34:34] Ik vind toch teleurstellend aan dit debat en teleurstellend aan deze brief. Dat dat zo gebeurd en heb ik nog een vraag aan de minister dat het is mij nog steeds niet duidelijk of dat de zeef onderzoek naar cbs of dat nou toch met een alternatief kan of dat nou een betere onderzoek is geweest van hoe de tata is gekeken want bij tata bleek toch dat dat heeft onderzoek en naast zat en al zo dadelijk de toezegging licht aan al die bedrijven dat ze serviërs mogen gebruiken, dan worden die gesprekken voor een op een afspraak ook een stuk moeilijker. Want dan hebben ze een toezegging voor subsidie en dan willen ze daar waarschijnlijk gebruik van maken.

[3:35:05] Heldere vragen beter kan afronden.

[3:35:09] U had afgerond wanneer je er kunt. U bent door uw interrupties heen. Ik geef het woord aan mevrouw van der plas.

[3:35:18] Sorry ik zat in het verkeerde hoekje te kijken. Heel goed. Korte vraag van.

[3:35:23] Ik zal me heel kort houden. Voorzitter, die transport indicatie. Die is een aantal keer genoemd waar het op neerkomt is dat je bij de aanvraag van de s de e-plus plus dan wordt de aangeven. Er is nog ruimte tegen de tijd dat het project gerealiseerd wordt zit vaak een net nog steeds vol. Ik stel ook voordat dat tuinen gekeken wordt, want het loopt nog steeds vol. Je krijgt een indicatie en het moment van realisatie jaren later blijkbaar toch je ruimtes zijn vaak project een downloaden stuk. Voorzitter,

[3:35:48] Is er nog een reactie van de huurprijzen?

[3:35:51] Daarvoor hebben we dan ook een technische briefing al over gehad en zeggen de netbeheerders. We kunnen echt een heleboel mogelijk maken. Ook de komende jaren en dat kost een paar jaar. Dat zegt de minister ook maar die windmolens draaien op die van vandaag of morgen dus ja dat kan op elkaar aansluiten. Daar meneer heeft technische briefing erover gehad

[3:36:05] dat het mogelijk is

[3:36:07] doen aan de moet nog veel meer bij dan alleen die vijfendertig tegen.

[3:36:12] Dank u wel. Ga van de plas.

[3:36:15] Ja. Dankuwel en dank voor de antwoorden aan de minister en zijn ambtenaren team natuurlijk niet te vergeten daarvoor een klimaat drama vind ik deze minister best aardig vindt.

[3:36:29] De grond in de zak steken.

[3:36:30] Maar ook gezegd worden. Ben niet altijd blij met een maar best aardig vinden en blij ben ik met de transitie van zonnebrand naar zon op object dat dan ga ik goed volgen.

[3:36:46] Daarmee is ook een belangrijke belofte uit ons verkiezingsprogramma nu werk in uitvoering. Dus dank daarvoor echter de de noordzee en het ijsselmeer is ook landschap en ook daar wordt voedsel gewonnen en onze vissers wordt steeds meer visgrond afgepakt en de ecologische gevolgen van mega windparken op zee. Dat is nog steeds niet helemaal bekend. Dus ik vraag daar wel aandacht voor bij de minister en ik ben benieuwd of hij in gesprek is met de visserij naar aanleiding van de meest recente plannen. Ik heb nog een laatste vraag,

[3:37:22] Korte tijd heen dankuwel.

[3:37:24] Heel kort. Waarom moeten regelingen altijd zo ongelofelijk ingewikkeld zijn en sluiten ze niet aan bij de praktijk. Dat zou ik wel eens graag willen weten.

[3:37:34] Scherpe vraag korte vragen. Ook het antwoord zal misschien wat langer duren en niet in deze termijn nog plaatsvinden. Mevrouw keuken,

[3:37:43] Voorzitter, ik zal beginnen met waar ik blij mee ben, namelijk dat de minister in gesprek gaat met energiecorporaties. Ik denk dat dat ongelooflijk belangrijk is. Die komen er nu echt slecht uit in de sd plus plus de minister zegt als optie van nou dan moeten ze essay aanvraag alleen gaat natuurlijk om projecten die nuon sd beschikking hebben. Hoe zorg voor. Nou dat die wel gewoon de financiële draagkracht hebben om die investeringen te doen en ik hoop heel erg dat de minister daar een toezegging op wil doen dat hij daarna gaat kijken verhoog. Het bedrag tijdelijk geef ze meer tijd. Kijk ernaar dan met betrekking. Ja. Ik ben echt echt ronduit teleurgesteld in de reactie over de vijfendertig terawattuur. Het is een politieke keuze om het plafond voor sushi s uit het klimaatakkoord te verhogen. Meer geld naar de grote vervuilers voor een techniek die niets doet om de afhankelijkheid van fossiele af te bouwen en een willekeurig plafond te hanteren voor de vijfendertig terawattuur. Op land zal de weten met z'n allen dat voor zestig procent de echt meer duurzame opwek op land nodig hebben. Keihard nodig hebben. En als de minister zegt de sector heeft mij gevraagd een cap in te bouwen. Dat is absoluut op geen enkele manier het signaal. Want ik krijg geconfronteerd met een cap zeggen ze doe dan maar intussen plafond dat je alleen gaat omdat die cap van die vijfendertig. Absoluut niet nodig is. Ipo en vng hebben.

[3:39:06] Voor uw tijd en en u herhaalt eigenlijk wat al meerdere malen zou willen afronden.

[3:39:12] Ipv geven de vijfendertig vraagt en gevraagd kan de ronde dan misschien langer lopen september oktober zodat projecten wel nog in kunnen dienen. Daar hoop ik dat de minister een dan wel

[3:39:25] in tegemoet komt.

[3:39:28] Dan kijk ik even naar meneer thijssen zal ik nou een interruptie? Nee, ik geef het woord aan mevrouw voorzitterschap van mevrouw keuken voor de afhandeling van mijn.

[3:39:37] Bijdrage van raam.

[3:39:40] Dank u wel. Voorzitter, de minister heeft een aantal keuze gemaakt en laat een aantal keuzes in stand waar de partij voor dieren zich niet in kan vinden. Denk aan het cbs verplaatst eigenlijk de uitstoot houdt een fossiel systeem in stand. Kijk naar de mestvergisters. Het houdt een industrie in stand die waarvan bekend is wat wat de schadelijke gevolgen daarvan zijn en de zal de minister blijven aansporen met debatten met moties met konden tafels. Toch wel. Voorzitter,

[3:40:18] dan heb ik non-verbaal het woord terug gekregen van mevrouw kreuger.

[3:40:23] Ja.

[3:40:25] Dank u wel.

[3:40:29] Kijk even naar de minister of die meteen door wil of even wil pauzeren heeft een paar vragen gekregen en ik zie ook nog de vraag van de heer thijssen. Laten we het eerst even afhandelen.

[3:40:38] Ik begrijp dat er zo'n stemming is in de plenaire zaal

[3:40:42] zul je kwart voor twee

[3:40:44] kreeg ik door en ik begrijp maar goed ik zit pas een jaar dat dan normaal een commissiedebat wordt opgeschort, zodat ook in een gestemd en er komen weer terug. Maar dat is nieuw. Want afgelopen jaar hadden we niet met corona dus dadelijk gaan stemmen of niet.

[3:40:58] Nou ik heb begrepen. Twee uur. Dus het zou fijn zijn om dat te kunnen afronden. Als er andere geluiden zijn van kwart voor twee. Dan ben ikzelf even de tel kwijt. Dan

[3:41:08] gaan we nu stemmen en komen we zometeen terug. Ja. Dankjewel.

[4:02:03] Ik opende vergadering met de mededeling dat mevrouw van der plas zich heeft afgemeld en we kunnen door met de tweede van van de minister.

[4:02:15] Dank u wel. Voorzitter, ik zal kort de gestelde vragen omtrent mijn langslopen bakken spoorde me aan om alles op alles te zetten om de problematiek op de net een op te lossen. Ik verwijs naar het debat dat ook onlangs hebben gehad. We zijn volop bezig met de uitvoering van de verschillende acties die daar zijn aangekondigd. Om die met capaciteit zo snel mogelijk te versterken en zodra we daar weer een paar stappen verder hebben gezet, wordt er natuurlijk over de voortgang geïnformeerd. De ergens dagen, maar ook nogmaals uit om de ambities voor groen gas op te hogen. Ik neem gewoon zijn aansporingen in het achterhoofd mee als ik het programma groen gas uit werk en zoals gesteld voor de zomer komt dat naar uw kamer toe en ik ga gewoon daar het maximaal haalbare aan bussen, trams en groengas ambities voor tweeduizenddertig voor uitwerken. En als er mensen zijn die daar ideeën bij hebben. Voer dat nog meer en nog sneller kan dan weet mij te vinden. De grimmius vroeg naar de subsidie duur bij de verlenging, eventuele verlenging van beschikte projecten. De subsidieperiode gaat inderdaad al lopen bij de verlenging dus projecten krijgen een jaar waarin de gemiste productie kan worden ingehaald. Dat heet banking en maar de consequenties worden groter als men langer uit de tijd loopt. Dus dat is wel harde realiteit die ik moet meegeven die ik ook niet kan oplossen van wegen. De regels die er zijn en ook het voorkomen van precedent werking er maar één jaar gemiste corruptie kan worden ingelopen. Maar ik denk dat het goed is als iedereen zo snel mogelijk die gesprek met rvs gaat.

[4:03:59] De.

[4:04:00] Je ziet toch dat het leidt tot een korting van ingenieus.

[4:04:04] Voorzitter.

[4:04:06] Ja dat dat dat dat dat het zo is. Dat weet ik. Maar als het maatwerk wordt toegepast door rtl en ik kon dus extra uitstel dat de tenminste toezeggen dat dat maatwerk en dan niet toe leidt dat de subsidie duur nog korter wordt dan die veertien jaar.

[4:04:21] Scherpe vragen. Over een.

[4:04:23] Wegging. Dat kan ik helaas niet toezeggen.

[4:04:27] Dan is dat ook weer duidelijk.

[4:04:29] Dan de heer thijssen en mevrouw kreuger refereerde nog aan de cbs keuze. Ik wil nogmaals op wijzen dat we dat ook doen. In combinatie met een hogere reductiedoel voor de industrie. Dus het is een ja. Het is een aanpassing van eerdere afspraken uit bijvoorbeeld het klimaatakkoord. Maar dat is een aanpassing met een ophoging dus ook van de ambities die de industrie moet realiseren, en ik wil nogmaals benadrukken dat zon en windprojecten. Er kunnen meer zonder windprojecten dan die drieëndertig en over tegen wat natuurlijk worden gereduceerd, maar tot drieëndertig en overtuigen tegen wat hebben we in deze open stemmingsronde subsidie beschikbaar en volgend jaar in de vroeger ook stemmingsronde weer nieuwe budgetten ook voor zonder wind op land. Mevrouw van der plas wees naar de noordzee en het ijsselmeer als het gaat om de ecologie. Wij hebben in het kader van het noordzeeakkoord daar ook afspraken met elkaar over gemaakt en we zijn er nu aan het nadenken over verdere opschaling van wind op zee bovenop de tintje gewassen die ik vorige week heb aangekondigd. Daarbij speelt ecologie ook een belangrijke rol en zijn ook onder andere de vissers en de natuurorganisaties betrokken als het gaat om de ingewikkelde regelingen waar mevrouw van der plas na wees. Ja ik vind soms ook best ingewikkeld opgeschreven. Dat heeft dan ook alles te maken met dat het ook allemaal goed in elkaar moet zitten en we hebben recentelijk voor kleine zon pv projecten al afgesproken dat er geen haalbaarheidsstudie meer nodig is. Dat maakt die vond administratieve last daar alweer lager. Mevrouw kreugel vroeg mij nog ipo vng die hebben opgeroepen om de niveau de openstelling seconde langer open te stellen. Ik denk dat het niet nodig is, omdat heel veel projecten eigenlijk al staat te trappelen om nu projecten in te dienen. Maar wat ik doe om tegemoet te komen aan die oproep van die provincie is ervoor zorgen dat honderdtwintig, drieëntwintig ook voor de zomer wordt opengesteld, is dat we alweer op hele korte termijn de voegen open volgende open stemmingsronde hebben en dat is dan ook de op stemmingsronde met kom de hekjes. Wat hopelijk ook gaat bijdragen aan grotere kansen voor allerlei nieuwe technieken die we met z'n allen ook belangrijk vinden. Dan kom ik bij de vraag van de thijssen ook nog uit de eerste termijn en dat gaat over de aanpassing van de regelgeving beoordeling vaste biomassa. De regeling conformiteitsbeoordeling vaste biomassa regelt de duurzaamheidscriteria voor de inzet van vaste bio grondstoffen voor energie, toepassingen en de duurzaamheidscriteria. P drie p vijf van de regeling. Geef je invulling aan het begrip koolstof schuld. Het voorkomen van indirecte verandering van het landgebruik en de vernietiging van koolstof, reservoirs zoals veengebieden. Deze duurzaamheidscriteria worden doorgaans bewezen met regionale data, zoals satellietgegevens, wat deze voor vrijwel elke bosbouw, regio ter wereld op een uniforme wijze beschikbaar en ook controleerbaar zijn. Dat laatste is belangrijk omdat het bij de vorige spelregels heel moeilijk was om dat uniform en controleerbaar vast te stellen. Individuele bosbeheerders kunnen de hand van deze data. Dus het gaat over de gegevens dichtheid van de data en op basis van satelliet kaarten. Dus ook het vaststellen van hoe die bos eenheden er uitzien neemt niet weg, zegt ook richting details dat dit nog altijd sub optimaal is en we natuurlijk blijven zoeken hoe we die betreffende regelgeving verder kunnen aanscherpen voor betere uitvoerbaarheid, maar ook betere controleerbaarheid op de duurzaamheid van de ingezette bio grondstoffen. Het liefst in europees verband en als het moet ook nationaal of met een aantal koplopers landen uit europa, die ook stevige duurzaamheidscriteria voor biomassa willen een helemaal tot slot thijssen vroeg nogmaals naar de toepassing bij individuele bedrijven. Ja. Het klopt. Het onderzoek dat hebben gedaan, is generieke toets op de kosten effectieve inzet van sessie s. Maar we gaan zoals ik ook al aangaf in eerste termijn bij de maatwerk aanpak van die grote vervuilers natuurlijk heel kritisch doorvragen met externe hulp over of dat het hoogst haalbare techniek is die een bedrijf kan inzetten. En wie weet leidt dat ook bij individuele bedrijven nog tot nieuwe inzichten.

[4:08:50] Dank dan zie ik nog drie vragen over staan. Details van keurig en hier wissink begint met de heer.

[4:08:58] Dankuwel. Voorzitter en dank weer voor deze antwoorden. Ik blijf het problematisch vinden dat die bedrijven dan wel een beschikking op zak hebben als die gesprekken worden gemaakt. Dus dan worden die gesprekken wel moeilijker van maar ik ga heel even terug naar de biomassa even heel precies een van de criteria gaat over koolstofreservoirs en het gaat erover. Je hebt een bos perceel. Daar staan een bepaalde hoeveelheid bomen. Er zit een bepaalde hoeveelheid c o twee en opgevangen en dat wil je in stand houden want je wilt niet dat dat steeds meer wordt gekapt, zodat het koolstof reservoir van dat perceel minder wordt etc heeft daar een criterium voor die kijkt namelijk of wat je kunt oogsten uit zo'n perceel dat in stand blijft op een permanente basis en dan weet je de hoeveelheid c o twee in dat perceel blijft gelijk. Dus het is belangrijk en dat is ook de afspraak van het energieakkoord dat op een etc of gelijkwaardige manier wordt gecheckt dat die koolstofreservoirs van het perceel in stand blijven. Wat de minister nu zegt is dat dat op een meta niveau in de gaten wordt gehouden. Maar dat is dus niet de afspraak van het energieakkoord en daarom is het zo belangrijk dat er dus de duurzaamheid criterium koolstof, reservoir.

[4:09:57] De bosch perceel wordt gecheckt. Wel deze zaak is helder de perceel niet altijd de afspraken uit het energieakkoord worden niet nagekomen voor wat betreft perceel meting. Zo hoorde ik het zo goed. Dank u wel.

[4:10:11] Voorzitter, doel is nog steeds hetzelfde als, zoals het energieakkoord afgesproken. Alleen de manier waarop we dat de afgelopen jaren hadden ingeregeld bleek gewoon heel lastig uitvoerbaar. Dus we zoeken juist met deze nieuwe aanpak naar manier waarop we onder andere op basis van de satellietgegevens beter kunnen controleren of dat aan die afspraak wordt voldaan.

[4:10:32] Meneer thijssen. Ik begrijp zeker ook uw vragen. Maar de discussies gevoerd worden waarschijnlijk niet eens met de minister over deze methode van van monitoring. Daar zijn dan weer moties voor of vervolg debatten. Ik wilde voorstellen om naar mevrouw.

[4:10:49] We moeten gaan.

[4:10:52] Voorzitter, ik had nog een vraag gesteld over energiecorporaties die nu klem zitten en minister verwees naar een andere regeling. De c. Maar het gaat natuurlijk ook om die al toegekend hebben. Sd. Bovendien is de safe essen ce is het daarbij eigenlijk ook niet kostendekkend om nu die financiering van banken te krijgen. Financiële situatie.

[4:11:16] Muziek apparaat de minister erkent dat de vraag niet beantwoord is.

[4:11:21] Wat excuus. Je moet eigenlijk het hetzelfde antwoord geven als dat ik aan de geen geven over met terugwerkende kracht aanpassen aan de beschikkingen voor geothermie. Als ik bij alle projecten die ergens tegen problemen aanlopen met terugwerkende kracht. De spelregels ga aanpassen, dan is het ook wel heel erg moeilijk om dit een controleerbare subsidieregeling te laten zijn. Dus ik vrees dat ik u bij de en niet meer tegemoet kan komen dan ik in dit debat.

[4:11:45] Gedaan,

[4:11:47] Dank u wel. Dan had je geen is nog een openstaande vraag of het dezelfde vraag was die de minister nu al beantwoord heeft. Het is een andere vraag.

[4:11:53] Sorry. Voorzitter, een klein vraagje terugkomend op wat de minister in eerste mijn toen zei over systeem kosten dat hij gaat kijken hoe hij dat op verstandige manier kan meewegen in de eerste ronde van tweeduizenddrieëntwintig. Mijn vraag is of de minister de kamer kan informeren hoe hij dat gaat doen ofwel in de brief die dan naar de kamer gaat over de eerste ronde. Of misschien in de loop van dit jaar. Als er meer duidelijkheid over over wilders. Ik wil die toezegging even strak hebben in de vorm van dat er iets aan de kamer komt, zodat het echt genoteerd kan worden.

[4:12:25] Kijk even naar de minister een informatie vragen

[4:12:29] wat geëffectueerd waardoor een brief.

[4:12:31] Of iets anders.

[4:12:32] Nee zeker. Ik zit even hardop te denken wanneer ik dat kan doen. Kijken of ik doe het in de brief over de openstelling twintig, drieëntwintig of ik doe het in de brief over hoe we uberhaupt in ons systeem met capaciteit die systeem kosten beter meewerken. Hoe opslag en betere plek geven daarin. Dus u krijgt sowieso in een van die brieven voor mij daar de uitkomsten van.

[4:12:54] Prima. Dan zag ik de gebonden nog een klein gebaar. Maar ik neem aan dat de heer bontebal een vraag over de eigen bijdrage of zijn eigen vragen. Dat is het geval.

[4:13:02] Ja, over het.

[4:13:03] Dat punt van die circulaire economie projecten. Ik begrijp dat het vooral vastzit. Op certificering van afval kunnen we daar niet even wat pragmatische zijn en toch.

[4:13:13] Voor.

[4:13:13] Voor dit jaar nog regelen en misschien dat die certificering gewoon ook in de loop van de tijd georganiseerd kan worden. Volgens mij staan de mooie projecten op stapel willen we niet dat die niet door zouden gaan.

[4:13:24] Voorzitter, in het programma klimaat en energie kom ik met de staatssecretaris van ind echt met een heel aparte aanpak ook voor circulaire economie. Dat zat al als een dwars door staat het thema in het klimaatakkoord. Maar is vind ik ook onvoldoende van de grond gekomen en ik ben heel blij dat staatssecretaris van i w ook super ambitieus is om dit nu echt heel stevig handen en voeten te geven. Een van de punten waar u naar verwijst vervalsing van afval bijvoorbeeld is zeker een van de concrete technieken waar we naar kijken. Het lukt ons niet om dat in tweeduizend, tweeëntwintig al helemaal uitgewerkt te hebben maar beschreef de naam dat wel een twintig, drieëntwintig voor elkaar te krijgen als een van de concrete voorbeelden van meer ambities op circulaire economie. Maar dat voegt veel meer in de programmatie.

[4:14:07] De aanpak,

[4:14:09] Dank voor de beantwoording. Ik kijk rond. Er zijn geen vragen meer. Dan komen bij de toezeggingen.

[4:14:15] Verleden,

[4:14:17] Ja ik begrijp de mededeling. De minister heeft aangegeven. De sd plus plus ronde twintig, drieëntwintig voor de zomer open te stellen. Ik tel een vijftal toezeggingen de minister zegt toe de kamer te informeren over de uitkomst van gesprekken met en over duurzame energiecorporaties vragen wanneer hij dat gaat doen.

[4:14:36] Het gesprek moet nog gepland worden, maar zal zeker dit voorjaar plaatsvinden.

[4:14:41] De minister zegt toe de kamer te informeren over de stand van zaken ten aanzien van de afbouw van biomassa ook daarvoor geldt. Wanneer zal dat toch moest komen. Ik denk dat dat.

[4:14:49] Van zijn in het tweede kwartaal.

[4:14:53] De kwartaal. De minister zegt toe opnieuw naar het percentage van de tt f aardgasprijs met betrekking tot aardwarmte met het oog op de s. De een ronde voor twintig, drieëntwintig bekijken en de kamer hierover te informeren.

[4:15:06] De minister zegt toe in het programma groen gas het maximaal haalbare aan opwekking uit te werken en het hier in de betreffende brief. De kamer te informeren rond de minister zegt toe in een reeks geplande kamerbrief over deze kwestie twintig, drieëntwintig of over de net capaciteit. De kamer te informeren over de systeem kosten bij aardwarmte ik even naar de leden of al een.

[4:15:28] Systems kost systeem kost in zijn algemeenheid.

[4:15:31] Systeem kosten in zijn algemeenheid. Kijk even naar de leden of die hiermee hun behoeften tevreden zijn. Ik zie glimlach alom. Dan dank ik de minister. Dan dank ik de leden en ik sluit hierbij en de griffie en ik sluit hierbij de vergadering.

[4:15:51] Stemming was.