Rondetafelgesprek Mondiale voedselzekerheid in tijden van oorlog

[0:00:04] Goede avond allen. Ik heet u van harte welkom op deze dit rondetafelgesprek mondiale voedselzekerheid in tijden van oorlog.

[0:00:20] Het rondetafelgesprek vindt in hybride vorm plaats in deze eerste ronde sowieso al

[0:00:26] een tweetal gasten aan tafel van harte welkom.

[0:00:31] Fijn dat u in de gelegenheid bent om ons bij te praten en en ook een via een digitale

[0:00:38] verbinding met doel van het rondetafelgesprek is inzicht te verwerven op het gebied van voedselzekerheid, zoals dat momenteel in ontwikkeling is en op de vraagstukken

[0:00:49] die spelen rond het thema voedselzekerheid en mogelijke oplossingen daarvoor

[0:00:54] en dit rondetafelgesprek is opgebouwd. Rond vier blokken allereerste blok beleid

[0:01:00] dan het blok wetenschap, agrarische organisaties en bedrijven als blok drie en internationale organisaties blok vier

[0:01:10] en in het laatste blok internationale organisaties nemen ook enkele internationale gasten deel.

[0:01:17] Daarom is de voertaal van dat blok engels.

[0:01:22] Ik heet u allen van harte welkom. Zowel de kamerleden als het publiek op de tribune en die de luistert volgen

[0:01:31] en het lijkt mij goed om te beginnen even de aanwezige kamerleden voorstel

[0:01:37] en dan beginnen we met blok één om te beginnen mevrouw bromet met en zij is aanwezig namens groenlinks.

[0:01:45] Vervolgens de heer boswijk en hij is aanwezig namens het cda. En dan een mevrouw met wier naam ik altijd een beetje worstel. Maar met wie ik het wel een.

[0:01:59] De stok heb gehad.

[0:02:10] Vestiging

[0:02:11] mijn excuses daarvoor voor hen.

[0:02:15] Ja. Jazeker. Mevrouw beckerman namens de sp die van kampen namens de vvd en de heer tjeerd. De groot namens d zesenzestig. Mijn naam is robin schop en ik ben aanwezig als voorzitter, maar ik vertegenwoordig in het parlement de sgp

[0:02:35] en afhankelijk van de oogst van vragen van de collega's voeg ik daar nog iets aan toe.

[0:02:40] Of niet.

[0:02:42] Zeer welkom allemaal. Dan zijn we toe aan het eerste blok.

[0:02:49] Wij hebben in ons midden en vertegenwoordigers van twee ministeries, mevrouw strijland, afgevaardigd van het ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit en de heer jeroen reniers afgevaardigd van ministerie van buitenlandse zaken, directie inclusive groene groei thema voerde met betrekking tot de internationale inzet in relatie tot voedselzekerheid

[0:03:15] en de recente crisis als gevolg van de oorlog, de heer koen dillen assistent van de directoraatgeneraal van dg agri is digitaal aanwezig. Alleen dan zal er nu

[0:03:32] het stadium gekomen zijn om de camera aan te zetten,

[0:03:37] zodat wij ook

[0:03:40] genoeg kunnen genoeg een kunnen hebben en zijn aanwezigheid, zij het dan digitaal van harte welkom. Ook beheer willen.

[0:03:48] Na afloop van de presentatie wil ik om te beginnen de kamerleden de gelegenheid gebieden bieden om een voor een een vraag te stellen

[0:03:55] duidelijk de adresseren aan wie

[0:03:58] en

[0:04:01] ik weet het is een bijna onmogelijke opgave, maar ik verzoek de collega's. Ik zal zelf ook mijn best doen om zich te onthouden van politiek getinte vragen.

[0:04:13] Wij hebben twee

[0:04:16] drie mensen vanuit de beleidsondersteuning in ons midden

[0:04:22] en die zin is het een technische briefing, dus een technische toelichting op de materie politieke discussie de kregen we ongetwijfeld nog vaker de gelegenheid voor.

[0:04:35] Dan wil ik graag de gelegenheid geven aan mevrouw strijland voor haar statement

[0:04:43] van wat is afgesproken. Drie minuten

[0:04:47] een minuut of tien voor de gezamenlijk.

[0:04:51] Voor de gezamenlijke presentatie begrijp ik

[0:04:57] is presentatie te leven.

[0:05:03] Oké.

[0:05:04] Nee, u bent royaal bedeeld hebben begrepen dat u hebt de gelegenheid de sorry. Dit hadden wij onvoldoende besproken excuses daarvoor. Maar u kunt uw presentatie verzorgen en u de nodige tijd voor en dat geldt ook voor voor u daarna en de heer willen daarna.

[0:05:21] Wel

[0:05:23] aan het woord. Mevrouw strijland

[0:05:26] dank kan ook heel snel praten maar laten we gewoon een beetje rustig aan te doen. Dank voor de aanwezigheid om een toelichting te geven wat wij als ministerie van fnv doen en ik hoop dat we voldoende inzicht kunnen bieden en vragen die gesteld kunnen worden. Het is net een goed onderwerp om over van gedachten te wisselen.

[0:05:47] Tenminste en gezien ook het aantal sprekers hoop ik gewoon aan het einde van de sessie dat een van de kamerleden zich goed geïnformeerd voelen.

[0:05:54] Aanleiding is natuurlijk wel wat dramatisch de oorlog in oekraïne verlies aan levens en en één ding is natuurlijk dramatisch.

[0:06:04] Maar goed. Oekraine is natuurlijk ook een

[0:06:06] grote speler

[0:06:09] en de impact van de oor oorlog op de voedselproductie is eerder al door de heer huizing ga eigenlijk in nederland heel expliciete en duidelijk gemaakt zijn vanaf het begin van de oorlog eigenlijk altijd de oorlog een enorme impact heeft op de lokale productie, maar ook op de wereldmarkt en de kwetsbare landen die er heel erg afhankelijk van zijn.

[0:06:28] En dan gaat het inderdaad niet alleen natuurlijk ze. Het is ook goed om te noemen dat voedselproductie en de voedselsituatie in oekraine zelf in bepaalde regio's de ook een zorg zijn

[0:06:37] en dat een van de grote problemen niet zozeer de productie ook in oekraïne zelf is, maar ook transport het in en uit krijgen van van de voorraden die er nog zijn vanuit oekraïne omdat de havens plat liggen en de alternatieven die daarvoor zijn beperkt zijn. In ieder geval is goed om te noemen dat in van voor voor fnv is oekraine ons landbouwland ze principe een serieuze partner. We hebben er ook een landbouwraad zitten. Momenteel zit in nederland maar weten ze dat van het fnv altijd oekraïne al actief waren.

[0:07:06] We zijn gevraagd om een beeld te geven over het beleid dat ontwikkeld wordt voor de voedselzekerheid in nederland, europa en wereldwijd en ik denk dat het wel belangrijk is om te benadrukken dat we vanuit fnv

[0:07:18] altijd regulier gezien bezig zijn met voedselzekerheid en voedselkwaliteit, en dat zowel nationaal europees als wereldwijd daar inzet op gepleegd wordt. Dus het is niet iets wat we specifiek alleen vanuit oekraine of vanwege oekraine doen. Dat is iets wat reguliere speelt en ook goed om te benoemen dat we dat doen in nauwe samenwerking met andere partners dus naar met u naar naast buitenlandse zaken en andere departementen die buitenlandse gaat zo door praten

[0:07:42] natuurlijk ook internationale organisaties als de nvao die hier ook later zijn en de commissie, omdat uiteindelijk een groot deel van inval het europese deel wordt bepaald door europese regelgeving en ik er niet van met buitenlandse zaken afgesproken dat om dublin te voorkomen dat ik me vooral richting nederlandse europese en dat hij zich vooral wat meer internationale speelveld bevindt. Maar ik zal er wel kort nog iets over zeggen over hoe wij als fnv daar dan op inhaken.

[0:08:08] In ieder geval denk dat het ook van belang is om echt goed te benadrukken. Dus wat ik al zei, hebben regulier beleid en je hebt de crisis gesponsord. Je hebt zeg maar. Ja, er komt een shock in, zoals de oorlog en oekraïne. En dan kijk je even van hoe ga je om met regulier beleid en dat betekent ook dat zo'n crisissituatie. Ja interacteren met hele hoop verschillende facetten van het beleid

[0:08:28] en dat zie je eigenlijk ook terug in de hele verschillende position pepers die de zijn ingediend door de alle verschillende partijen. Je ziet gewoon dat er verschillen onderwerpen kan iemand iets roepen en en zeggen dat raakte eigenlijk ook aan en wij moeten steeds kijken wat is de balans is oké, dit is reguliere dit is inderdaad vanwege oekraine vergt dat extra inzet of past dat in het in het reguliere werk

[0:08:48] in ieder geval in zodra de oorlog in oekraïne starten.

[0:08:53] Ze is er meteen heel snel geschakeld om te kijken van kreeg. Hoe kan lhv hierop reageren? Wat heb je hiervoor nodig? En ik zal maar eens in het verhaal verder vooral op het voedselzekerheid aspect richt omdat het verzoek is mijn werkveld stuk veel breder waar we geraakt worden door oekraïne. Maar goed. En dan is het ook goed om te noemen dat natuurlijk omdat het onzekere tijden zijn zeker het begin. Je weet niet wat er gaat gebeuren, wint hoelang het duurt. Je weet niet wat de impact is hoe ketens verweven zijn, is het altijd belangrijk om gewoon steeds goed te kijken. Oké. Wat moet er nu acuut gebeuren en waar moet je gewoon heel even pas op de plaats maken om even te kijken wat wat de markt doet, wat de gevolgen zijn want je kan soms veel te snel reageren op iets wat er vervolgens of niet meer naar de situatie blijkt te zijn of dat de markt dat eigenlijk had opgelost. Of je zit je dwingt overgegeven dus ook in een crisissituatie moet je scherp blijven op wat er gebeurt en daar hebben we denk ik als fnv zijn we eigenlijk meteen mee begonnen. Ze wilden eigenlijk zo snel mag weten wat zijn de effecten van de van de oorlogssituatie op de voedselketen. En hoe houden we daar een beetje zicht op. Dat betekent eigenlijk dat we vanaf meteen al aan is eigenlijk heel veel spoedonderzoek laten doen door onderhandelen wekker waarvan ook een deel van jullie naar de kamer gestuurd is, of eigenlijk alles wat tot nu toe beschikbaar is,

[0:10:05] maar we hebben ook een steekwoorden bijeenkomsten belegd om te horen wat er uit de sectoren voor voor signalen komen want je wil zo snel mogelijk wetenschappelijk onderzoek signalen uit de sector en ook zeg maar signalen die we krijgen vanuit internationale netwerk van voor het landbouw raden om die ambulance elkaar te leggen om continu te kijken van wat gebeurt er nou precies in de markt

[0:10:23] om ook grip te houden. Wat zijn de verschillende hoe werken die ketens en elkaar door. En waar kan je wel ingrijpen. En wat is er echt een probleem. En wat lijkt iets kleiners wat meer reguliere opgelost moet worden.

[0:10:35] Zoals ik al zei, we hebben dus wekker heeft echt met stoom en kokend water voor ons een die zeker in de eerste paar weken heel hard gewerkt om onderzoeken te genereren. Zijn ze ook erg dankbaar voor hun inzet. En eigenlijk zie je al meteen met die vier onderzoeken. Het ging instantie ging over de handelsstromen met rusland en oekraïne zelf. Daarna ging het over. Vooral de voedselzekerheid impact. We hebben onderzoek gehad over de knelpunten in de ketens en over naar de inkomenseffecten in de primaire bij de primaire producenten eigenlijk om grip te krijgen op oké. Wat gebeurt er precies met die verschillende hoge prijzen en is de wat zijn de verwachtingen op in hoeverre de terugverdiend kan worden met je eigenlijk meteen als als ik weet dat wageningen staat die later ook is. Ik zal niet uitgebreid ingaan op wat er in de onderzoek staat, maar ziet het het dat het heel complex is dat heel erg afhankelijk is van wat voor type bedrijf als we die per sector. Wat zijn de afspraken. Wat zei je contract? Wat voor input gebruik je? Wat voor afspraken heb je met je afnemers in hoeverre de impact van van zoiets als een schok als een oorlog en de verschuiving in de handelsketens. Wat dat met zich meebrengt

[0:11:37] en dat geldt dus per bedrijf en per sector in nederland en europa, maar ook natuurlijk uiteindelijk breder in de voedselzekerheid mondiaal. Het hangt ook van per land spreken af hoe zij zijn georganiseerd. En wat de impact. Daar is

[0:11:51] en ik denk dat het goed is dat ook uit die onderzoek blijkt dat de oorlog heeft zijn hersens en eigenlijk een top op impact rondom reeds bestaande trend namelijk dat de prijzen van van kunstmest en van energie waren natuurlijk al een stijgen. Er waren al problemen met met met transport en logistiek en ook de de graanprijzen van is het voedsel commodity werden ook al voor een groot deel aan het aan het stijgen en dan komt zo'n zo'n schok van een oorlog en de onzekerheid die bij mij komt komt daarbovenop en dat versterkt dat effect en feiten

[0:12:20] en ik denk dat het goed is om ook de wel te benoemen dat er de kosten van energie is natuurlijk altijd een zorgpunt. Maar dat is natuurlijk veel breder dan alleen energie nodig voor verwerking. Het is voor transport en ook voor zaken als verpakking gewoon een enorme impact en dat dat raakt eigenlijk aan aan alles en voor onze als een feest is ook van belang dat we het blijven monitoren. De onderzoeken die nu uitgezet zijn gepubliceerd zijn de onderzoeken die nog lopen, maar ook vervolgonderzoeken moet gewoon in zo'n situatie altijd kijken van wat gebeurt er nog de zo zullen we ook mee door blijven gaan.

[0:12:49] Want wat je ziet is net als de handelsstromen uitvallen en dat kan dus inhoud zijn zoiets als door een oorlog. Maar dat kan ook zijn er mis oogst of natuurrampen. Dan krijg je automatisch stuk verschuivingen in in de ketens stromen gaan anders om er vallen van de plat mensen zien toch kansen en gaan elders meer produceren dan dat ze misschien anders gedaan hadden. Dus dat is gewoon goed om daar grip op te blijven houden van wat gebeurt er precies

[0:13:13] want die voedselketens zijn internationaal super complex. Dat zijn ze nationaal en en in europa ook al. En er zijn zowel private partijen als als publieke partijen die daar een rol in spelen en daarmee eigenlijk ook per definitie als soort van geopolitieke component omdat

[0:13:32] de

[0:13:35] ja waar je als land voor kiest zeg maar over waar je afhankelijk van bent en hoe je je eigen economie en voedselvoorziening inricht. Dat heeft vaak ook te maken met de buurlanden zijn hoe je ermee omgaat en waar je ook wat voor financiële verplichtingen je internationaal gezien hebt in ieder geval is dus uit die onderzoek ook heel snel kwam werd vrij snel duidelijk dat vermoeden natuurlijk ook wel dat de voedselzekerheid in nederland en in de europese unie zich niet het probleem is. Er is voldoende voedsel

[0:14:02] welzijn en natuurlijk knelpunten en en aanpassingsproblemen in de keten. Dus daar kijken we heel goed naar van wat kunnen we doen, zodat invulde markten zichzelf ook kunnen kunnen aanpassen. Wel is het zo dat we goed zoektocht de benoemen dat ook ook al is er genoeg voedsel. Er is wel verwachting dat de kosten voor de consument hoger zullen worden, denkt dat inflatie zal ergens anders wel besproken worden dat dat dat speelt natuurlijk ook een rol in die zin dat het voor de consument duurder wordt. Maar ik denk dat het wel goed is om te benoemen dat dat voor een deel ook een kwestie is van dat de hogere input prijzen voor primaire producenten meer en meer doorberekend worden in de keten, iets waar we eigenlijk ook voor een deel inzetten, namelijk dat de kosten evenredig in de keten verdeeld worden. Maar het betekent automatisch dat ook de bij de consumenten terecht komt. Dus dat is gewoon niet goed om om bewust van te zijn.

[0:14:50] Een want je wil eigenlijk ook voorkomen dat bijvoorbeeld de primaire producent primair de dupe is van de hoge inkoopprijzen. Want die gaan vervolgens failliet en dan zit je ook niet op te wachten.

[0:14:59] Dus ja het is goed om te noemen. Dus nederland. Maar dus ook lidstaat en de europese unie zit in principe dus wel bovenop het monitoren van de situatie en kijken van wat kunnen we doen en daar zit dus het voedsel zeker aspect zit daarin. Maar is niet primair per definitie de de redenen dat het is veel veel breder is dan dat. En ik denk dat ook. Bedoel we hebben natuurlijk de minister heeft heel veel kamerbrief ook naar een kamer stuurt over de landbouw visserij raden van de afgelopen maanden. Dus daar blijkt ook uit dat het gewoon. Het staat oekraïne staat er bijna elke raad, maar ook de relatie tot het voedsel domein

[0:15:32] is zeker kern van aandacht en ik weet dat de commissie gaat natuurlijk ook over door zal spreken. Dus ik ga er vanuit dat zij ook gewoon toelichting willen geven op waar ze verder nog nog mee bezig zijn om de europese markt te laten functioneren en eventueel oekraïne nog verder te helpen om te zorgen dat ze wel zo goed mogelijk die wereldmarkt te bereiken, want er zijn heel veel dingen die gewoon op europees niveau moeten worden opgelost. Ze hebben we onder andere hebben ze de mededeling voedselzekerheid in maart uitgepakt.

[0:15:57] Wij kijken niet vanuit nederland heel goed. Wat kunnen we met wat daarin staat en wat ruimtes die erin gebouwd is. Wat kunnen we daar mee doen.

[0:16:04] Heel veel collega's die dus de vak dossier ouders die dagelijks of missen dagelijks is een continu bezig bekeken. Oké, kunnen we iets doen wat nou precies situatie feiten boven tafel krijgen, zodat als er

[0:16:15] echt knelpunten zijn dat we die problemen naar het ministersniveau kunnen tillen en kijken of we wat kunnen doen heb ik heel veel onderwerpen die in de position papers en gewoon langs zijn gekomen. Het gaat over van biologische veevoer naar veevoer naar hoe ga je om met met emmer als dan wel chemo etikettering braakliggende gronden wel of geen ghb betalingen crisis. Reserve markt maatregelen voor voor de varkenssector zijn onder andere getroffen.

[0:16:39] De zijn zijn kamerbrief is onlangs gaan over de glastuinbouw sector. Dat is niet specifiek voedselzekerheid meijering maar wel iets wat we natuurlijk doen inzet op keten afspraken wordt steeds op ingezet en zo zijn er nog een aantal onderwerpen waar we continu kijken wat kunnen we doen om die knelpunten in ieder geval in de gaten te houden dan wel te helpen integreren, zodat ook in nederland en europa die markten zichzelf kunnen aanpassen om te zorgen dat

[0:17:05] voor de voedselzekerheid ook gewoon geborgd blijft. Want ik denk dat het belangrijk is om te zeggen dat een groot aspect van

[0:17:11] voedselzekerheid. Dat zie je ook veel rapporten terug is het openhouden van de grenzen dat moment dat je de grens sluit dan krijg je voorraad vorming. Dat betekent dat voedsel ergens anders. Misschien ook naar toe moet niet in. Maar toen kwam dat betekent dat alle ketens zich langzaam dichtgooien. Dan wordt het probleem alleen maar erger dat ze ook iets wat je bijvoorbeeld de hamster zie dat als je allemaal te snel gaat kopen dan is er vervolgens voor iedereen een probleem. Nauwkeurig je een een versterkend effect. Ze proberen ook altijd op te letten.

[0:17:36] Zoals ik al zei, we zijn dus regulier eigenlijk altijd al bezig met met wereldwijde voedselzekerheid en daaraan is de rol van fnv er vaak expertise inbrengen. Kennis en het netwerk onder andere van de landbouw raden om te zorgen. Dus dat we die expertise meenemen in het wat bredere internationale veld, wat vooral ook is met buitenlandse zaken onder andere ligt en het is wel belangrijk om te beseffen dat dus die voedselzekerheid projecten. Dat zijn. Dat is een een

[0:18:00] is een echte systeem aanpak om regio's minder kwetsbaar te maken. Maar dat zijn langdurige projecten en die zijn

[0:18:07] vaak heel erg complex.

[0:18:09] Dus dat is niet zo makkelijk eenmaal even kort plat slaan van ligt hier of hier aan en ik denk dat het ook goed is om te noemen dat of het nu een oorlog is of een mist hoogst of droogte of natuurramp. Dit soort schokeffecten in in de markt die zullen altijd blijven voorkomen. Oekraine is als je de in orde grote kijkt

[0:18:28] en dat heeft niets mis met de oorlog te maken met hoeveelheid voedselproductie en hoe de naar de markt gaat een hele grote droogte van de grootste natuurramp in een groot gebied zou ook een dergelijk effect kunnen hebben. Het hangt ervan af en het is even de vraag en de verwachting is wel dat naarmate de klimaat voor verandering toeneemt. Dat dat soort type shocks erger worden of vaker kunnen voorkomen.

[0:18:49] Dat betekent ook dat gewoon voedselzekerheid in zijn algemeenheid en de systeem aanpak dat dat iets is wat volgens mij een lange termijn doorloopt. Dus ja maar even aan te geven voordat ik mijn het woord geeft denk ik aan mijn collega van buitenlandse zaken is dat voor die systemen is het erg belangrijk om te weten. Er zit een altijd geopolitieke context aan. Dus wat is de politieke realiteit van het land? Hoe gaan zij om met intern bijvoorbeeld subsidiëring van bepaalde grondstoffen,

[0:19:15] wat financiële positie van het land speelt ook mee kunnen zij betalen in dollars nog leningen af. Ja of nee. Wat wat voor onderlinge relaties hebben sommige landen hebben bepaalde relaties met een specifieke leverancier hebben ze wel genoeg gediversifieerd. Hoe doen ze een lokale productie doen ze dat voor export of doen ze dat voor lokaal gebruik.

[0:19:35] En inderdaad in hoeverre kan je ook nog internationale fora wel of niet goed inzetten. Dus

[0:19:40] landen helpen een voedsel zekerheidssysteem te verbeteren en robuuste te maken is niet een kwestie van opendoen het alleen even op expertise vragen of voelt of iets in de richting. Dat dat is heel complex speelveld van alle zaken bij elkaar en is ook niet per definitie een one size fits all oplossing

[0:19:55] en daar wilde ik het.

[0:19:57] Dankuwel

[0:19:58] voor deze toelichting

[0:20:01] roept ongetwijfeld vragen op. Allereerst is de heer reinier nog aan de beurt om zijn voordracht een bijdrage te leveren. Gaat u gang.

[0:20:10] Dank u wel, voorzitter

[0:20:11] en dank dat we hier buitenlandse zaken mogen optreden voor voor deze commissie en even aansluiten bij heerenveen en ook misschien een beetje verwachtingenmanagement buitenlandse zaken heeft natuurlijk allerlei relaties met met deze crisis. Ik zit specifiek in het deel ontwikkelingssamenwerking en daarbinnen op voedselzekerheid. In die zin blijf ik in deze bijdrage eigenlijk dichtbij lhv. Want het is een gezamenlijk beleid wat we gezamenlijk uitvoeren. Ik zal daar met name op ingaan. Daarnaast is er uiteraard de humanitaire inzet vanuit buitenlandse zaken.

[0:20:52] Daar is de commissie bij jou. S heeft daar een aantal debatten over gevoerd en zijn brieven over gestuurd

[0:20:57] naar de kamer. Dus ik neem aan dat dat deel bij u bekend is.

[0:21:04] Ik wilde even toch starten met een met een korte heel erg in vogelvlucht schets van het voedselzekerheid beleid vooral ook hoe het ooit begonnen is, omdat het interessant en relevant is in de context die we nu hebben dan heel kort over de de voedselzekerheid situatie zoals die was voordat de invasie in oekraïne begon en de verwachte impact daar en vervolgens dan iets zeggen over hoe we kunnen reageren vanuit het voedselzekerheidsbeleid

[0:21:38] van buitenlandse zaken,

[0:21:41] het voedselzekerheidsbeleid. Zoals wij dat, zoals het kabinet dat geformuleerd heeft is is begonnen en en interessant genoeg en toevallig. Ik heb vanochtend

[0:21:50] de betreffende kamerbrief de voor ons nogal beroemde koenders verburg een brief van tweeduizend acht.

[0:21:58] Want op dat moment was er namelijk een de voedselprijzen crisis en piek in de voedsel prijzen ook gerelateerd. Overigens aan aan energie ook aan biobrandstof droogtes

[0:22:12] niet niet de conflict situatie uiteraard zoals we die nu kennen. Maar het viel me op. Ik zocht de brief nog eens een keer op en ik las een door en je zou bijna telkens denken dat die nu geschreven is in in in zijn analyse en ook in wat je wat je als respons zou willen. Dus dat was tweeduizend acht die brief is echt een aanrader om die om die nog eens op de op te duiken

[0:22:36] en dat wil ik in elk geval markeren als als startpunt. Als ik heb dan het voordeel dat ik al die jaren erbij betrokken ben geweest bij dat beleid, zowel vanuit lhv als vanuit buitenlandse zaken.

[0:22:50] Dus ik wil er twee dingen nog markeren van die van die periode

[0:22:56] rond rond tweeduizend tien kwam bij sommige is dat misschien bekend is er een vrij belangrijk wrr rapport geschreven over ontwikkelingssamenwerking. Wat eigenlijk best wel een een soort omkering was in het hele beleid. Dat was eigenlijk ook de start van het samenvoegen van hulp en handel en in die tijd was er veel optimisme over met name ook over afrika. De economische groei was hoog. Er waren daar kansen nederlands bedrijfsleven en dat was ook de de de achtergrond van van hulp en handel en er was een sterke verwachting dat matje in de aziatische landen hebt gezien in de vorige eeuw, de investeringen in landbouw en de landbouwontwikkeling als aanjager van economische ontwikkeling dat dat in afrika ook zou staan te gebeuren.

[0:23:46] Heel anders dan de en overigens de de de sustainable development goals die in tweeduizend vijftien zijn vastgesteld door de vn

[0:23:54] die toen de de millennium development goals van vinger dan zie je eigenlijk dat zelfde optimisme in van in tweeduizenddertig. Dan hebben we de honger uitgebannen. Dan hebben we de landbouw ontwikkeld. Ook op een duurzame manier en dat leek toen mogelijk,

[0:24:12] maar het is ietsje anders gegaan. Ik heb een a vier tje uitgedeeld waarin waarop twee grafieken staat. Maar dan heb ik ze allemaal uitgedeeld. Dus ik heb een zijn of niet meer. Maar als ik het de hebt dan is het de bovenste grafiek die laat zien hoe het met de met de ondervoeding in de wereld staat en wat daar van in elk geval voor ons van groot belang is is dat er was eigenlijk een een gestage weliswaar langzame maar gestage afname in het aantal ondervoede mensen wereldwijd. Maar vanaf tweeduizend veertien jaar stagneert had en gaat het zelfs licht stijgen om vervolgens in tweeduizend twintig als gevolg van go fit.

[0:24:54] Echt een hele sterke stijging in te zetten. De vrouw heeft geanalyseerd dat

[0:25:00] uiteraard ligt je armoede problematiek onder als een van de grondoorzaken. Maar de stijging had veel te maken met klimaatverandering dus vooral droogtes, misoogsten en conflict situaties. Soms wordt de drie standen genoemd. Als je daar het bij doet. Klein met conflict en covent die de voedselzekerheid situatie eigenlijk verslechtert, hebben over de laatste jaren. Daaronder staat een interessant plaatje van een dat waarin de de voedselprijzen dynamiek te zien is starten bij die voedselprijzen piek in tweeduizend acht die dus eigenlijk de start van van dat voedselzekerheidsbeleid was een nieuwe piek in tweeduizend elf. Dan zie je een afname en ook hier zie je

[0:25:47] in twee duizend een enorme toename van van de voedselprijs.

[0:25:53] Dus dat is de de uitgangssituatie waar de de crisis van oekraine en die effecten nu bovenop komen. Dus in die zin is, is de oekraine crisis uiteraard heel dramatisch op allerlei manieren. Maar het is het is niet een soort van trendbreuk in de wereldwijde voedselzekerheid, want de trend was al negatief en deze crisis versterkt het nog eens extra.

[0:26:21] De vrouwen die schat dat de de voedselprijzen kunnen doorstijgen met acht tot tweeëntwintig procent

[0:26:26] en het aantal ondervoede mensen zouden komend jaar kunnen toenemen met acht tot dertien miljoen.

[0:26:32] Dat zijn berekeningen van een paar maanden terug. Ik heb intussen ook andere cijfers gezien die ook een stuk hoger liggen, maar wellicht dat mensen van de vrouwen die later nog aan het woord komen er nog meer over kunnen zeggen.

[0:26:45] Niettemin zijn dit uiteraard al allerbeste dramatische cijfers en je vrienden refereerde ook al aan. Dat is voor ons ook een punt die die lokale situaties van dit zijn allemaal cijfers die geven een soort globaal beeld. Maar hoe werkt het nou uit in specifieke landen en dat is toch best wel een heel ingewikkeld. Zeker als je ook wilt kijken naar een respons die er kan optreden. Mensen kunnen vervangende dingen zoeken. Et cetera is wat dat betreft. Er is uiteraard een duidelijke link met met de mee naar regio. De landen die direct afhankelijk zijn van voedsel import uit

[0:27:24] uit rusland en oekraine en en vervolgens heb zijn het vooral die hogere voedsel, energie en met name ook die kunstmest prijzen die op de langere termijn heel veel arme landen gaan raken

[0:27:38] en daar is daar is nog lastig om te zien hoe dat per land uitwerkt. Kom daar zo nog even op terug.

[0:27:46] Als ik het over de multilaterale organisaties heb en hun respons en verder pardon

[0:27:53] ook zo.

[0:27:55] En uiteraard is er is al die dreiging en dat staat ook in dat in dat grafiekje van een is dat opgenomen. De de maatschappelijk maatschappelijke onrust en politieke instabiliteit die samenhangt met dit soort ontwikkelingen en de exportrestricties die sommige landen al ziet nemen die de zaak nog verder kunnen verjagen.

[0:28:17] Dan kom ik bij de de de reactie vanuit vanuit het voedselzekerheid beleid

[0:28:26] ik heel kort over het het beleid. De de daarvoor geldt dat

[0:28:35] opzichte het het het realiseren van de de doelstellingen van s die twee. Wat is dit systeem? Een development goals is die over honger en landbouwontwikkeling gaat en dat dat blijft zo relevant als het was wat er wel steeds meer bij komt. En eigenlijk bijgekomen is en met name is dat gerelateerd aan klimaat

[0:28:56] is dat hele concept van van weerbaarheid. Robuustheid gebruiken vaak de engelse term. Maar dat mag uiteraard niet in veel dingen die we opschrijven. Maar millions is is toch wel een fijn woord vind ik dan weerbaarheid op een of andere manier. Dus ik noem het evolutie en

[0:29:16] dus naast productiviteit en productiviteitsverbetering en inkomens. Verbetering gaat het steeds meer over. Kun je voedselsystemen ook meer musea maken om die schokken en stress op te vangen die en die inderdaad niet alleen van klimaat komen. Maar nu ook van een crisis zoals we die zoals we die nu hebben is dat was al dat was internationaal stond hoog op de agenda en wellicht dat dat u ook op een of andere manier betrokken was bij de bij de vn food system samen met die vorig jaar heeft plaatsgevonden in internationaal verband dat heel sterk neergezet is de samenhang tussen landbouw, voeding water, klimaat conflict en proberen dat te vangen in een in een systems systeem benadering gericht op systemen die die weerbaarder die meer mussolini zijn. Landen hebben in dat kader ook national pathways opgesteld om hun eigen voedselsysteem meer en meer duurzaam en productiever te maken.

[0:30:21] Dat zijn plannen waar wij in principe graag met onze inzet bij willen aansluiten.

[0:30:28] Wat wat betekent dan zo'n inzet op op systemen en op uw leads voor de voor de uitvoering want beleid is één ding, maar wij moeten met ons programma uiteindelijk iets gaan financieren en dat iets is een is een programma of een project

[0:30:45] met alle met alle haken en ogen die dat ontkent. Dus je bent afhankelijk van uitvoerders van goede uitvoerders waar je vooral mee wil werken zijn uitvoerders die

[0:30:56] die een bepaalde mate van van lekker eten en en en schaal kunnen kunnen brengen.

[0:31:02] Dat brengt je dan toch gauw bij de de grote multilaterale organisaties als de wereldbank ipad hopelijk bekend het international fund for coachen development en organisaties attentie jaren het internationale landbouwkundig onderzoek.

[0:31:19] Daar zetten we sterk op in, maar ook werken we veel met nederlandse partijen, vooral in wat meer innovatieve projecten die we dan vaak willen koppelen met die grotere. We hebben het wel eens over tankers en sleepboten in dat geval. Dan heb ik het bijvoorbeeld over het nederlands food partnership ziet er wel misschien bekend bij u en enzo die met digitale informatie. Nieuwe nieuwe dingen doet ook op die manier werken we samen met nederlandse partners dat vooral in de landbouw kan op de op de voedings kant werken we met met unicef de global lions voor een proef met flash game skate. Ik had net zoals in move, munt en nederlands kennis en kunde via de nederlandse bevolking roep om de twee.

[0:32:06] Kunt u presentatie aan. Ja. Ik ben bijna klaar.

[0:32:08] Want dat beleid is uitvoering. En dan is er uiteraard zijn er specifieke respons op de crisis. Nu daar kijken we vooral naar het multilaterale veld. Er is een een coördinerende groep ingesteld door de secretaris generaal van de van de vn.

[0:32:27] Maar de wereldbank ifa faro aldi aldi organisaties zijn aan het kijken wat situatie. Wat kunnen we doen en vooralsnog de wereldbank komt in juni met een met een grote analyse en een soort van overal plan van aanpak en intussen zijn al wel in een hebben we wel een bijdrage al besloten aan en weer sponsor initiatief van ipad die al zeg maar. Soort van bottom-up een plan hebben ontwikkeld om zeg maar specifiek de alle kwetsbaarste landen en de kwetsbaarste boeren te helpen in deze crisis,

[0:33:06] Dank voor uw toelichting uw presentatie.

[0:33:09] Dan geef ik nu graag het woord aan de heer dylan.

[0:33:13] Ik hoop dat we digitaal contact kunnen krijgen, hoorbaar en zichtbaar en elk geval wel.

[0:33:21] Misschien moet er ergens een microfoon aangezet worden.

[0:33:27] Wij zien dat u iets zegt, maar wij zijn onvoldoende geschoold in liplezen.

[0:33:36] Dat kan ook de bodem kijkt of

[0:33:40] de fout misschien bij ons ligt

[0:33:45] of de fout de te kort komen.

[0:33:47] Technische mankement

[0:33:49] of.

[0:33:57] De bodem marx voelt de spanning nog iets op.

[0:34:06] Nou.

[0:34:09] Zou u eens kijken of hij inderdaad openstaat?

[0:34:16] Ja.

[0:34:18] Dus we horen geen geluid.

[0:34:21] U hoort ons wel begrijp ik.

[0:34:23] Ja.

[0:34:26] Dus dat is goed.

[0:34:32] Het is altijd spannend en dit soort momenten ook al test die van tevoren uitvoerig uit op het moment supreme. Dan

[0:34:41] laat het nog eens afweten.

[0:34:52] De suggestie van opnieuw in en uit lochem. De stad een

[0:34:59] bijdrage.

[0:35:04] De griffier gaat nu krachtig ingrijpen en dan komt het vast en zeker allemaal goed

[0:35:38] wat we kunnen doen op gelet op de tijd in afwachting van de pogingen om verbinding te krijgen. Maar meneer dylan. Ik zou kunnen vragen. Heeft iemand een vraag aan mevrouw strijland of de heer reniers. U mag ook uw vraag bewaren voor de heer deels of helemaal achteraf bepalen aan wie u de vraag stelt. Maar dan zouden we het proces voortgang kunnen laten vinden.

[0:36:07] Wilt u een vraag stellen aan mevrouw strijland of de heer reijnierse mevrouw abonnement.

[0:36:13] Ja eigenlijk allebei wel want als ik het.

[0:36:18] Eventjes een vraag.

[0:36:20] Als ik de bijdrage van de beide ambtenaren hoor dan ja dan begrijp ik heel goed wat er allemaal gebeurt op de ministeries en dat het een crisis is nu maar dat er altijd geanticipeerd wordt op crisis en dat het eigenlijk ook business.

[0:36:36] Van usual is.

[0:36:38] Mijn vraag gaat er eigenlijk over van wat als de crisis nog verder verhevigt. Dus wat bijvoorbeeld als er morgen geen gastoevoer meer is naar europa omdat moskou de kraan dicht dichtdraait.

[0:36:52] Er liggen er dan draaiboeken klaar. Wat als echt grote hongersnoden in de wereld ontstaan. Wat is dan de verantwoordelijkheid van nederland. Ik ben gewoon benieuwd of er naast het monitoren. Wat heel belangrijk is ook afschakelen plannen klaarliggen of regie maatregelen of misschien wel wettelijke mogelijkheden om in te grijpen in de markt.

[0:37:16] Helder. Ik stel voor dat we eerst even een rondje afmaken. U mag ook gerust even uw vraag parkeren tot dat we eventueel

[0:37:27] hopelijk beheer dylan gehoord hebben. Dus voel je niet verplicht. Maar ik geef je de gelegenheid boswijk.

[0:37:33] Voorzitter en dankuwel aan beide sprekers. Ik had een vraag en die kan ik denk bij allebei parkeren dus maar even kijken wie daar het beste antwoord op kan geven. Maar.

[0:37:43] Mijn.

[0:37:44] De lange tijd geleden. Dat is denk ik. Rond tweeduizend acht geleden geweest heb ik ooit een keer een boek gelezen over ontwikkelingssamenleving en over voedsel en toevallig zag ik het een paar weken geleden een

[0:37:54] de reportage op televisie nu het weer actueel is geworden over afrikaanse boeren die moeilijk van de grond komen omdat ze in dit geval moesten concurreren tegen de de graan uit oekraïne, die een stuk goedkoper zou zijn en in het boek wat ik las ging het gewoon over naar alle producten uit europa van tomaten tot melk tot boter, waardoor het voor hen moeilijk was om structureel op eigen benen te komen staan en herkent u dat. En als dat zo is. Wat

[0:38:22] wat doen we eraan om dat op een zekere zin te voorkomen.

[0:38:30] Mevrouw vestigingen,

[0:38:32] Dankuwel. Voorzitter, dank aan beide toelichtingen die we tot nu toe hebben ontvangen, en ik hoop dat we hier natuurlijk nog later een vraag kunnen stellen. Mijn vraag is voor de heer rijnierse en dat gaat over de plantaardige eiwittransitie. Ook als we kijken naar de verschillende risicofactoren voor de voedselvoorziening mondiaal gezien ook. Hoe is dan die transitie naar die plantaardige eiwittransitie verweven binnen de plannen die er nu zijn.

[0:39:00] U, mevrouw beckerman slaat even over nog.

[0:39:02] De heer van kampen,

[0:39:06] Dankuwel vraag aan mevrouw strijland. Wat u beschrijft welke inzetten er zijn, hebben wij lezen natuurlijk ook altijd de verslagen van de landbouw, landbouwraad netjes en de inzet van

[0:39:19] van de nederlandse regering in brussel. Op dat terrein zitten grote complimenten en waardering daarvoor. Maar mijn vraag zou zijn. Waar zit nou eigenlijk. Waar zitten nou eigenlijk de knoppen waar je aan kunt draaien. Wat kun je nou eigenlijk doen om ervoor te zorgen hoe wendbaar ben je als nederlandse overheid als regering

[0:39:38] onder invloed kunnen uitoefenen op die op de op die prijzen op die ontwikkelingen van prijzen van grondstoffen en en hoe voorkom je afwenteling richting de primaire schakel in de in de keten de boer. Want dat zijn toch vaak de zorg en de geluiden die wij ook graag terug hoor.

[0:39:56] In het rood.

[0:39:59] Jij had het goed nederlands over zul in het voedselsysteem driekwart van de granen die uit oekraïne komen die worden gebruikt als veevoer. Dus als honger ontstaat in afrika, zoals u beschrijft of is zeer hoge voedselprijzen. En dan komt het omdat wij die graag aan onze dieren geven een coalitieakkoord staat. We gaan naar kringlooplandbouw in hoeverre bent u daar ook mee bezig dat u zegt nou als we op een andere manier. Onze dieren gaan voeden, dan kunnen we op die manier ook bijdragen aan toch de voedselvoorziening in in de landen die kwetsbaarder zijn.

[0:40:35] Dank u.

[0:40:36] Dank. Als ik mij dan ook als lid van deze commissie mag toestaan een vraag te stellen

[0:40:44] dat gaat over die de definitie van voedselzekerheid. Ik hoorde mevrouw strijland aangeven van in nederland en de u daar hebben we voldoende voedsel.

[0:40:55] De kosten voor de consument zullen wel stijgen en dan denk ik van ja maar wacht even als je kijkt naar de mensen die nu al gebruik maken van de voedselbank. En als je dan kijkt naar de consequenties hiervan voor de lagere inkomensgroepen, misschien zelfs middeninkomens

[0:41:12] is er dan niet wel degelijk sprake van relatieve bedreiging van de voedselzekerheid.

[0:41:19] Die vraag zou ik nog willen stellen. Ondertussen probeerde dylan opnieuw een connectie te maken en ik zou zeggen ik geef u alvast de gelegenheid te beginnen met de beantwoording.

[0:41:31] Van de vragen. Ja ik ga mijn best doen binnen alle kaders van mij als de eerst graag het van groenlinks en van liggen er noodplannen. Wat zegt de rij. Hoeveel macht heb je als nederlandse overheid om in te grijpen. Het is heel wisselend. Kijk voor als het over gas gaat. Dat is iets wat in principe bzk ligt. Daar zijn wel plannen voor. Er is fnv aangesloten. Maar het is niet helemaal mijn plek om daar uitgebreid over uitleggen hoe dat wel niet werkt en dat geldt ook voor echt eventuele hele zware crisismaatregelen. Daar zijn gewoon zijn reguliere draaiboeken. We hebben een hele crisisdienst die in ons geval voor zowel lhv als is het k werken die dan in dat geval operationeel zijn. Er zijn ook helpt de zoveel noodwetgeving waar je op kunnen terugvallen. Als dat echt nodig zou zijn. Dus in principe is er zijn er mogelijkheden om op terug te grijpen. Ik denk wel dat het goed is en dan ga ik eigenlijk even in de vraag over die heel veel hoeveel grip heb je nou van vraag van de ggd of grip hebben op die de prijzen die grondstoffen.

[0:42:29] De echte grondstoffen. Dat stuk een internationale community voor een deel voor een deel zijn dat gewoon reguliere zijn het een op een contracten. Dus dan wordt niet eens het wereldmarkt gehandeld. Maar dat zijn gewoon binnen de interne markt dat dingen

[0:42:40] goederen worden gewoon geleverd. Dus niet alles wat geconsumeerd wordt en wat verhandeld gaat per definitie bij de wereldmarkt waarbinnen de wereldmarkt is natuurlijk de zijn enorm internationale markten. Dus daar is daar grip op krijgen als een land als nederland. U is vrij vrij lastig. Wat gaat ook bijna niet. En dan is ook de vraag van waar zou je grip op willen krijgen. Denkt dan zelf want je hebt het graanprijzen voor prijzen het olieprijzen gasprijs alles door elkaar heen en als je het hebt over uiteindelijk hoeveel

[0:43:07] hoeveel betaal je als consument dan voor voor voedsel die die uiteindelijke prijs hangt niet alleen af van hoeveel het gaan kost. Want een brood wordt voor een deel gemaakt door gaan maar zit ook arbeid in. Er zitten ook arbeidsvoorwaarden in. Er zit over het in kantoorkosten energie en alle werken dus een hele hoop facetten in en elke kostenpost die allemaal mee spelen. In dit geval is gewoon dat er heel veel verschillende factoren een stijging is

[0:43:31] dus dat dat is het maar net als je hebt over de afwenteling van die primaire prijs voor de primaire producent. Dat is ook waarom we dat onderzoek door wekker hebben onder handen laten doen dat het erg belangrijk is voor mij staat het ook in het regeerakkoord en die de inzet op die ketenen afspraken om ervoor te zorgen dat dat evenredig verdeeld wordt onder de minister ook al inzet op gepleegd ook over opgeroepen als ik ga ervan uit jullie hier stappen in inzetten. Dus dat is ook zeg maar regulier beleid zeg maar wat ik zou zeggen dat vanuit regeerakkoord voorsprong waar we gewoon ook oekraïne weer een een aanleiding is om dat verder door te zetten, maar ook uit het wekker onderzoek blijkt ook. Je ziet ook de senaat, dat de prijzen stijgen. Dus je ziet ook dat is de primaire input prijzen al voor een deel verwerkt worden in

[0:44:09] en de de in de waarde is terugkrijgen voor een product. Je ziet het effect wel maar dat is ook iets wat we gewoon in de gaten moeten houden of dat voldoende plaatsvinden door eigenlijk wil je dat niet dat ik ben je producent echt de dupe wordt van deze situatie. Dat zal evenredig verdeeld moeten worden en ik ben het helemaal met de heer van de sgp eens is dat je hebt het over voedselzekerheid. In principe is er gewoon van een voedsel, maar wordt het een een geldkwestie. Dat is een koopkracht best die en dat is

[0:44:36] zorgelijk vormen voor die groep alleen het lastige daarin is dat het voor ministerie van landbouw natuurlijk als je het hebt over de de importprijs en dat soort zaken. De de koopkracht is echt iets wat bij bzk en andere ministeries ligt om daar iets aan te doen en volgens mij is het kabinet er ook al wel maatregelen voor getroffen, maar dit is iets wat. Ja dat dat dat wordt leven wordt wat voedsel betreft in ieder geval gewoon duurder. Want je moet die importprijzen ergens in verrekenen.

[0:45:02] Tot zover die reniers.

[0:45:06] Dankuwel. Ik zal proberen snel te zijn. De noodscenario's

[0:45:14] in mijn beleving zijn ze er al als je kijkt naar de de hongersnoden in in oost-afrika hoorn van afrika en in de zuil en het het world food program is is daar uiteraard volop mee bezig is dat net een stukje humanitair. Wat niet zozeer tot mijn expertise terrein behoort. Dus ik ken die plannen die het world food program heeft en hoe ze daar aan werken en wat hoe ze hoe ze denken de middelen te mobiliseren die nodig zullen zijn. Die kent die kan ikzelf niet in detail wat die concurrentie van afrikaanse boeren betreft. Dat is uiteraard een terugkomend issue in veel kamer debatten. Mijn collega's van van handelsbeleid zeggen altijd en niet geloof ik dan maar dat in principe een landen binnen de de regelingen, zoals zijn dat de landen in principe vrij staat om die boeren enige bescherming te bieden, maar dat ze om redenen dat vaak niet doen. Die redenen hebben te maken met dat je lokaal nog niet die productiviteit hebt en voor die prijs die voor de stedelijke voedselvoorziening en nodig is, dan is dat natuurlijk een kippenei kwestie. Want zolang je dat niet doet. Dus dus dus ik begrijp dat er boeren zijn die last hebben van dat soort import

[0:46:42] en het is het is een beetje aan aan de landen zelf om die balans daarin te vinden. Maar ik herken het uiteraard. Dit dit punt

[0:46:54] de plantaardige eiwitten transitie in de context waarin wij werken, zou ik zeggen. De plantaardig eiwit transitie is daar een feit.

[0:47:04] De boeren waar wij ons ook berichten dat zijn een soort van gemengde bedrijven, maar in hoge mate plantaardig dierlijke producten zijn bijzonder schaars ook heel luxe en vanuit een voedingsoogpunt zou je er eerder meer van willen minder. Dus ik denk dat die transitie meer voortkomt uit de situatie zoals we hier hebben dan uit situatie zoals die daar een die betreffende landen is binnen minder die kleinschalige voedselproductie bedrijven.

[0:47:38] Elias, jij die kwestie veevoer daar. Je kunt niet alles weten. Ik heb me laten vertellen of ik heb wellicht gelezen dat het andere gronden en granen betreft voor veevoer en voor menselijke consumptie dus of je dat een op een kunt vervangen. Dat weet ik niet. Kringloop landbouw. Ja dat is dat is wat.

[0:48:04] Is.

[0:48:05] Opnieuw een beetje vergelijkbaar met het punt hoeveel plantaardig in de systemen waar wij werken in een aantal gevallen en misschien is dat een gek of klinkt dat gek. Maar daar wil je eigenlijk meer externe input omdat de bodemvruchtbaarheid gewoon zo laag is dat je iets van buiten erin moet stoppen. Want als je blijft kringlopen. Dan blijf je op een heel laag productieniveau hangen. Dus je zult er een iets andere invulling aan het concept moeten kunnen geven.

[0:48:36] Volgens mij.

[0:48:39] Dank u had nog een.

[0:48:41] Misschien nog een korte aanvulling op de die voor kwestie omdat ik wat wat reinier al zegt van de. Je zou het misschien bij wekker straks even kunnen navragen hoe die verdeling precies zitten. Maar wat wij bijvoorbeeld uit oekraine halen aan veevoer. Dat is voor een deelverbod ook restanten van zonnebloem pitten die voor olie gebruikt worden vervolgens voor veevoer worden gebruikt, is het. En wat wij bijvoorbeeld niet uit oekraine veel minder oekraïne halen is het graan wat voor brood gebruikt wordt, komt vooral uit duitsland en frankrijk in het geval van nederland. Dus het is nu niet zo dat je per definitie kan zeggen over. We kweken hoogwaardig gaan dat voor menselijke consumptie geschikt is en dat dat wordt nu aan dieren gegeven. Het is juist vaak zo dat zeker bijvoorbeeld in geval van nederland is dat dat wat wij in nederland kunnen produceren aangaan dusdanig loggen we laagwaardige is dat het niet voor humane consumptie echt geschikt is. Tenzij je misschien echt allemaal op roggebrood. Wij spreken over zou stappen. Maar dat het dus voor veevoer gebruikt met de graslanden zijn vaak ook weer voor voor veevoer. Dus houdt de is denk ik wel goed. En in de gaten houden totdat het is niet een op een zomaar transport transfer.

[0:49:39] Dank ik moet ik moet even schorsen omdat de technici aangeven dat wij er zelf even uit moeten en dat er opnieuw ingelogd moet worden. Dus ik schots even voor twee minuten of in ieder geval totdat

[0:56:32] heb je gelijk het woord en de gelegenheid om uw presentatie te verzorgen. En dan lopen we iets uit. Nee ik met excuus. Ik heb mijn vrouw beloofd dat ze nog een aanvullend vraagje mag stellen. En anders is straks de gelegenheid aan niet meer voor.

[0:56:48] Dank u. Voorzitter, jij durft er bijna niet meer omdat ik het zo fijn vind dat dat we nu. Ik had een vraag gesteld aan of mevrouw strijland gaf een antwoord op de vraag of er noodscenario's klaarlagen en ik vond het eigenlijk iets te kort antwoord in die zin van ja die liggen op een ander ministerie. Maar ik neem aan dat ook vanuit lhv toch wel suggesties gedaan worden. Voor zo nodig na die dus als het gaat over gasgebruik voor bloementeelt bijvoorbeeld of als het gaat over het over het over het telen van gewassen voor vee dan snap ik wel dat je dat die gewassen misschien niet goed genoeg zijn om op te eten. Maar dan kun je op die grond waar voor verbouwd wordt ook wel gewassen telen voor humane consumptie en in tillen moet je altijd van tevoren moet je vooruit denken dus het was meer mijn vraag die daarop gericht was en ook de expertise vanuit lhv die in zo'n noodscenario van pas komen.

[0:57:43] Ja. Nog even aan aanvullende als hebben over in het gast situaties de lhv wel betrokken. Voor zover dat gas gebruikt wordt in sectoren om daar invloed op te geven. Dus daar zijn we op aangesloten. Dat houden we ook in de gaten want uiteindelijk is de voedselketen in voedselverwerking is wel moet niet honderd procent stil komen te vallen en daarin kan natuurlijk ook zijn ook nog een keuzes te maken. Dus wel gradaties en voedselzekerheid en voedselzekerheid zeg maar. Maar. Er wordt wel degelijk zijn we daarop aangesloten. En wat betreft dan zit hem tegenover hebt kan je bewijs spreken. Iemand zo interpreteer ik een beetje dwingen om iets op het land het te gaan groeien. Denkt goed is dat die die die wietteelt plannen die zijn meestal meerjarig veel van een verbod het veevoer wat nu verbouwd wordt. Dat zit vaak in die meerjarige deelplannen is vaak een rustige was. Dus je moet ene jaar doe je aardappelen suikerbieten. Je wint zal niet de goede volgorde zullen zeggen. Maar dus dan is dat een een jaar dat je de grond rust geeft om weer te herstellen. Dus ik allemaal zeggen een oma. Dan gaan we zeggen dan moet je voor humane gaan kweken of dan moet je maar wortelen erop zetten. Maar dat gaat niet zo makkelijk. Dus dat is iets wat

[0:58:46] waarvan ik zou zeggen dat moet je ook bij de bij de boer zelf leggen. Het is niet zo dat je dat heel makkelijk kan omgooien. Want uiteindelijk moet die grond ook weer genoeg. Tuurlijk ja zeg maar om vervolgens weer voor voedzame voor humane consumptie te kunnen produceren. Dus dat is complexer dan dan dat even kunnen sturen.

[0:59:04] Dank voor de nadere toelichting is nu wel het woord aan de heer dille.

[0:59:08] Gaat u gang?

[0:59:10] Dankjewel. Goede avond. Ik hoop inderdaad dat we nu meer geluk hebben. Ja, u bent goed verstaanbaar voor dit gesprek. Want inderdaad voedselzekerheid is een heel belangrijk thema deze dagen wel heel belangrijk. Vijfenzestig jaar geleden als opgericht werd. Maar natuurlijk is er nu een hele nieuwe dimensie en zou daarom dat de commissie en er is al aangewezen op drie. In functie maken we een communicatie naar voren komen op ons. Hoe beschermen we de food security op voedselzekerheid en die is in spannends koets voedsel systemen en dat is ook een beetje de leidraad van de presentatie vandaag zal maken, want het gaat hier voor onze drie gebieden waar we iets moeten doen. Beleidsmakers. Een eerste

[0:59:52] hebben maatregelen nodig om de voedselzekerheid in de wereld, maar zeker in oekraïne, zeker. Ten tweede hebben we de uitdaging van stabiliteit. In ons eigen voedselsysteem is hier al aangehaald. Het gaat hier al is niet door het tekorten. Maar toch moeten we misschien

[1:00:08] materieel en hebben de stabiliteit en de toekomst van onze landbouwers het eten en dan de laatste moeten we de bekijken het daar niet naar de lange termijn planning. En hoe gaan we ervoor zorgen dat ons systeem een duurzaam en veerkrachtig zijn naar de toekomst toe. Als de als een schok na het voedselsysteem komt en eindelijk kunnen we samenvatten in drie termen. Ons antwoord. Eerst is voedselzekerheid dan stabiliteit en duurzaamheid. Dat is waarom we ons beleid bouwen dat ik eerst ergens na die mondiale dimensie die is al heel veel besproken. Vandaar dat ik ga daar redelijk kort op zijn, maar het is duidelijk dat die russische acties. De russische agressie in oekraïne. Dat die de voedselprijzen omhoog gedreven productieprijzen, vervoerders, prijzen, verzekerings alle prijzen zijn omhoog

[1:00:55] en daarenboven wellicht rusland en aanzienlijk,

[1:01:00] aanzienlijke hoeveelheid van de voedselvoorraden, productiecapaciteit en logistieke auto's in oekraïne vernietigd die opgenomen in schultz alweer dat het voedsel meer naar boven komt en het is inderdaad een mondiale uitdaging omdat het vooral de landen zijn afrika, middenoosten, westelijke balkan en azië, die zeer afhankelijk zijn van die export van rusland en oekraïne voor en koetsen. En inderdaad, het is ook al aangehaald die crisis in oekraïne is niet het eerste. We hadden er tien adressen die omhoog gingen gedreven door de energieprijzen en de boot over de hele situatie met correct. Daar heb je dus inderdaad getallen aangehaald met de getallen die wij gebruiken is dat

[1:01:43] ongeveer zeventig landen op één komma twee miljard mensen waren al in aanzienlijke mate blootgesteld aan die drie componenten van de huidige crisis, stijgende voedselprijzen, stenen energieprijzen en de er minder de financiële middelen verminderde koopkracht. Ze moeten hier echt wel iets doen als we gaan kijken op mondiaal niveau en daarom ben ik blij dat ik ook in het programma zaken dat een aantal van de multilaterale organisaties nooit want dat is voor ons het belangrijkste niet op mondiaal niveau is om samen te werken met de vn met echo, met hoezo. Met de wereldhandelsorganisatie g c g twintig de zal je aan iedereen de ernst van de situatie inziet dat we alle mogelijke of redelijke inspanningen kunnen mobiliseren om iets te doen wereldwijd dan speculeren, want er humanitaire hulp bespreek hier ook met steun van ontwikkeling om de landbouw, de zo de korea aangehaald in regio's als afrika, het midden-oosten, dat op langere termijn die regio's ook

[1:02:41] nog beter voor zichzelf kunnen zorgen. Een ander heel belangrijke pijler internationaal is dat voor zag ik dat de markten blijven functioneren. Maar een handel zijn is essentieel in het debat. Als er dan meer specifiek kijken naar oekraine omdat dat toch voor ons op europees niveau momenteel een van de belangrijkste gebieden is waar we doen waar we willen werken, is het heel belangrijk dat we de oekraïense landbouwers ondersteunen, zodat zij naar hun akkers kunnen gaan moeten wassen kunnen in inzaaien kunnen oogsten. Vele van een doen dat momenteel met gevaar voor eigen leven en en we moeten er wel zul je dat dat kunnen blijven, volgden. We moeten ervoor zorgen dat ze de middelen hebben dat ze de brandstof hebben het zaaigoed de meststoffen al die zaken hebben. Daar kunnen een belangrijke rol spelen, zodat zij hun taak kunnen doen. Tegelijkertijd zijn er ook van overtuigd dat we hem moeten helpen om een exportcapaciteit, om hun producten het land uit te krijgen, niet alleen wederom mondiale om ervoor te zorgen dat de is ook maar dit is een heel belangrijke bron van inkomsten voor oekraïne en zijn landbouw. Zij hebben die inkomsten nodig van die handel om hun eigen activiteiten, zowel in de landbouw bemesting besproeiing oogst te kunnen blijven financieren,

[1:03:57] maar ook gewoon voor het hele idee van oekraïne.

[1:04:01] Dus daarom, zoals ik al zei, naast humanitaire hulp kan zetten we ook in op hulp

[1:04:06] voor de landbouwsector specifiek

[1:04:10] aan de andere kant, en dat is iets waar we heel snel met de nieuwe communicatie willen komen. Willen we ook voor zorgen dat die export van nac carine

[1:04:18] vereenvoudigd kan worden, want het is waar dat als je ineens je handelsroute moet omgooien van de zwarte zee naar land, trein naar europa. Een aantal zaken moeten bekeken worden. Hoeveel voeren inzake hoe doe je de douane afhandeling? Hoe krijg je de juiste fytosanitaire certificaten. Hoe werken de verzekeringen. Daar willen we ook een heel faciliterende rol spelen. Europees niveau wordt de zorgen dat die producten

[1:04:45] oekraine buiten geraken en ik wil ook benadrukken dat van dat

[1:04:50] de private actoren heel belangrijk zijn en dat zijn momenteel heel hard werken om die bedrijven die wesley de handelsnetwerk te laten werken om ervoor te zorgen dat inderdaad oekraïne nog een rol kan spelen op de wereldmarkt. Ondanks de hele moeilijke omstandigheden als er dan eventjes naar de tweede pijler gaan na die stabiliteit in het europese systeem. Dan wil ik daar nog eens herhalen dat we niet op korte termijn op de knieën op lange termijn geen probleem van voedsel beschikbaarheid, maar we kunnen niet voorbijgaan aan het feit dat er een probleem kan komen met betaalbaarheid, voedsel, inflatie en de de als we kijken naar een aantal keer aantallen een aantal van de belangrijker. Laten we zeggen risicofactoren komt steeds eerder. Waarom is ook met beleid naar willen kijken is inderdaad eerste zijn de mest, mest of zijn we ons momenteel het grootste probleem? Als we kijken naar europa korte termijn zou genoemd, voldoende bevoorraad, maar we hebben onze twijfels. Als we naar het volgende seizoen gaan naar de volgende zijn periode zaten betaalbaar zijn. Schiet het zijn. Dat is iets dat we in acht in het oog moeten houden, omdat we anders

[1:06:00] aan

[1:06:02] de productiecapaciteit van europa komen en dat is heel belangrijk en daarom is het heel belangrijk om te weten dat de vooruitzichten voor de volgende hoogste eer heel goed zijn. Natuurlijk zijn er altijd onzekerheden zijn ontevreden over het weer zijn ander onzekerheden, maar het is belangrijk dat europa zijn rol kan spelen in de wereldmarkt met de uitvoeren van taken. We voorspellen veertig miljoen ton tarwe niet kan worden geëxporteerd. De volgende campagne zal er niet nog meer trucs op die markt komt. Dus dat is belangrijk waarom meststoffen ons zo belangrijk zijn? Een ander risicofactoren. Op een onzekere factor is de beschikbaarheid en de kosten van diervoeder hebben die prijzen heel hoog zien oplopen en dat zo is natuurlijk voor een hele druk op de marechaussee in de dierlijke sectoren. Een andere vader en ik heb wel naar verwezen is dat heel van dichtbij willen voelen dat er geen verstoringen zijn in de handel.

[1:06:55] Als we willen ervoor zorgen dat de productie die er is bij de juiste mensen terecht komt, moeten we wel. Sorry, dat de handel werkt en natuurlijk dat is waarschijnlijk de grootste onzekerheid zijn de ontwikkelingen in oekraïne en rusland, die een van dat geholpen dat oekraïne

[1:07:11] een deel van zijn productie nog kan ter beschikking stellen aan andere landen. Natuurlijk weten we dat niet zeker een is daar onzekerheid, maar het belangrijkste voor ons is om ervoor te zorgen die stabiliteit en is en dat de boeren kunnen blijven produceren en dat europa zijn geholpen en daarom hebben we inderdaad en die zijn ook aangekondigd in die communicatie en ondertussen vooreerst al een heleboel maatregelen

[1:07:33] napoli komen de stellen een specifiek kader voor staatssteun dat nederland denk ik ook gebruikt voor de boeren en middelgrote ondernemingen. We hebben een vijfhonderd miljoen euro fonds, dat ook nog eens door de lidstaten kan worden aangevuld als een crisis

[1:07:50] handjes matchen, zodat de boeren liquiditeit hebben en hun kosten kunnen dekken. We hebben inderdaad voor een uitzondering van de ecologische focusgebieden bezorgd, zodat er op meer landbouwgrond kan worden geproduceerd.

[1:08:04] We hebben specifieke sectorale steun geïntroduceerd van de varkenssector, omdat die op dat moment het meest onder druk stonden van de hoge kosten

[1:08:13] we voorzien verhoogde voorschotten

[1:08:16] voor de directe betaling en wederom om ervoor te zorgen dat de boeren liquiditeit hebben en dit is ook al aangehaald. We hebben een aantal flexibiliteit en geïntroduceerd om over de import in de eu te vereenvoudigen en hier gaat het dan om verdienen met een minimum s die laatst dat zijn aantal

[1:08:33] concrete acties die we hebben genomen en daarenboven hebben we een crisis mechanisme waarin lidstaten en private actoren. Tegenwoordig zijn om te volgen wat er op de markten gebeurt, zodat we indien nodig nieuwe maken.

[1:08:45] Dan kom ik tot het derde element van om de beleidsvorming.

[1:08:49] Dan is er meer op de lange termijn, want er zijn er nog steeds van overtuigd dat die green deal. De boer tot bord zag ik niet dat die essentieel is in de weg naar voedselzekerheid en een aantal korte termijn. Maar als we willen dan zal je dat systeem op lange termijn

[1:09:02] voedsel rosie moeten we die weg ingaan en daarom zijn de plannen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en ook nederland heeft ons een een een voorgesteld dat plan opgestuurd zijn niet onbelangrijk. Om een wachten zal een gemeenschappelijk landbouwbeleid van de volgende jaren ons helpt om een aantal van die over gekomen. We weten dat die plannen waren opgesteld voor de in polen agressie in oekraïne en daarom zijn de lidstaten. Oké. Kijk nog een keer naar je plannen en zie wat je kan doen om onze afhankelijkheid van import van en dan spreek je die een vooral veevoeder meststoffen om die af te bouwen. Wat kunnen we doen in de eiwithoudende gewassen? Wat kunnen we doen? Het meststoffen? Wat kunnen we doen precies in die zaak te bekijken onder meer in te zetten op risico, beheersmatige of riskmanagement omdat een plan akkoord. Later kon ook hameren we hier lacht om investeringen in de biogas biomethaan om daar de afval en er is een die we kunnen gebruiken

[1:10:04] en onze afhankelijkheid van

[1:10:07] natuurlijk gasten verminderen ze en hier willen we met lidstaten over de komende maanden samenwerken om een strategisch plan te hebben voor nederland voor de andere lidstaten. Dat helpt met die lange. Men is dus in conclusie

[1:10:22] op al die

[1:10:23] factoren. Maar is het zware dat we een ongekende bedreiging hebben voor het mondiale voedselsysteem dat we alle in

[1:10:31] samen en dan spreken op europees niveau op lidstaatniveau, maar ook internationaal. Als we allemaal samenwerken om die

[1:10:40] om die moeilijker aan het einde komen dan denk je dat we daar wel in kunnen slagen. En dat is ook waar we nu op inzetten en waarom internationale vooraan zo actief zijn en ook zullen zijn in de maanden ervoor te zorgen dat die voedselzekerheid zoveel mogelijk.

[1:10:58] Fijn dankuwel voor uw presentatie.

[1:11:01] Gezien de tijd zo. De vraag die nog gesteld zou moeten worden bij mevrouw beckerman weg moet komen.

[1:11:10] Ik geef u de gelegenheid graag.

[1:11:12] Dankuwel. Dank ook aan de tillen voor de heldere uiteenzetting. Ik zou graag willen vragen hoe de tweede pijlen stabiliteit op korte en middellange termijn niet ook het gevaar in zich heeft om die lange termijn te beïnvloeden? Hoe voorkomt u dat maatregelen die nu noodzakelijk zijn, niet ook de doelen op lange termijn in gevaar brengen of dat maatregelen die je nu neemt voor de stabiliteit juist ook de stabiliteit in de toekomst in gevaar kunnen.

[1:11:47] Brengen,

[1:11:50] hier dylan.

[1:11:53] Dankuwel. Nee ik denk dat dat inderdaad een hele goede vraag is waar wij ook ons dagelijks mee proberen te houden,

[1:12:02] want we moeten we moeten inderdaad heel duidelijk dat verschil maken tussen wat we een korte termijn doen en wat de lange termijn en we moeten ervoor zorgen dat die zaken die maatregelen die we op korte termijn doen dat die niet niet een traject om de over de op de transitie op de lange termijn in de weg staan, dat wil zeggen dat we inderdaad vooral gaan voor tijdelijke uitzonderingen, zoals bijvoorbeeld die maatregel na, zodat meer land kan worden gebruikt en economische ook eens. Dat is toch een ja, we willen een jaar zorgen dat uitzonderingen mogelijk zijn, zal de gaat met die

[1:12:40] met een. De minimum werd een nieuwe levels voor de import van meer import mogelijk te maken van de windmolens wederom. Wat is steeg. Maar de zaken die een langer effect kunnen hebben.

[1:12:51] De investeringen die proberen om ervoor te zorgen dat die ook al brengen die nu meer naar voren zoals biogas, biomethaan dat die ook een rol kunnen spelen in de transitie en niet enkel voor de korte termijn, maar het is waar dat we bij iedere maatregel opnieuw die afweging moeten maken, want zelfs een tijdelijke derogatie voor

[1:13:13] die extra extra landbouw areaal gebruikt worden genomen, heeft een zeker effect mogelijk school. Andere zaken, zoals biodiversiteit. Dus

[1:13:23] we moeten iedere keer opnieuw die afweging maken en die zal ook afhangen van hoe sterk de crisis is mondiaal en hoe staan ze? Op europees niveau en de stabiliteit? Op europees niveau zal iedere keer als een risk manager moeten afwegen is nu niet korte termijn maatregelen,

[1:13:40] zelfs al heeft hij wat mogelijk negatieve effecten. Hoe

[1:13:45] wees die ten opzichte van de langere termijn. Ik denk dat we die oefening iedere keer opnieuw moeten maken dat er geen algemeen antwoord is.

[1:13:53] Helaas verloopt deze eerste ronde gestructureerd met excuses aan de gasten. Ik heb twee non-verbale signalen voor een korte vraag. Drie hele korte vraagjes en al wat zeg ik na twintig seconden. Dan valt het geluid uit.

[1:14:08] Van kampen streng maar rechtvaardig. Voorzitter, dank u dank u meneer dylan en ik zou u willen vragen hoe u luistert naar de zorgen van het franse voorzitterschap over de gevolgen voor de voedselzekerheid van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, de green deal en de boer tot bord strategie. Er zijn toch wel nadrukkelijke zorgen over uitgesproken. Wel hoe kijk hoe luistert u daarna.

[1:14:32] De de grootste. De vraag naar graan en dan mevrouw vestiging.

[1:14:37] Dankuwel meneer dylan voor uw heldere betoog twee suggesties om meer niveau in suggestie meer eiwitten beschikbaar te krijgen vanuit europa een opheffing van het speelverbod eigenlijk net zoals japan op een voedsel veilige manier en de het verplicht verbranden van van diermeel. Dan kan je op korte termijn denk ik toch veel extra eiwitten beschikbaar krijgen. De tweede suggestie is om toch de producten die uit een vergister komen. Mest-vergister om die toe te staan als kunstmestvervanger.

[1:15:10] Dank u.

[1:15:11] De reactie van de willen graag op mevrouw vestiging.

[1:15:15] Dankuwel ook voor de heer dylan voor de toelichting en ik vroeg me af bij de keuze voor de steun die gegevens en de varkenssector. Hoe is de voedsel conversie ratio voor varkens hierin betrokken.

[1:15:29] Dank.

[1:15:32] De heer dylan is in de gelegenheid om de vragen te beantwoorden. Gaat uw gang.

[1:15:38] Ik zal proberen twintig seconden de eerste de franse positie op de franse positie

[1:15:45] neerkomt en

[1:15:47] een beetje om de eerdere vraag van hoe zal uw en van want zelfs over de franse voorzitterschap is nog van overtuigd van de lange termijn uitdaging die we hebben maar zij wegen momenteel een beetje anders af wat we hebben kunnen doen wat we moeten doen op de korte termijn. Ik denk dat niemand die lange termijn visie die transitie

[1:16:07] in te vragen stelt ze. Ik denk dat het belangrijk is dat er zelfs als we kijken naar de franse commentaar dat we daar het allemaal over eens zijn. En dan hangt het het inderdaad van af in hoeverre we momenteel

[1:16:19] moeten of willen ervoor zorgen dat de u meer communiceert. Onze visie en dat is wat ik heb gezegd is dat momenteel met alle voorspellingen voor de toekomstige oogsten dat europa zijn rol kan vervullen op de wereldmarkt en dat we daarom niet meteen zeer soorten additionele inspanningen moeten doen om de productie in europa op te trekken, maar wederom. We moeten dit afweer.

[1:16:46] Hoe afhankelijk van hoe de situatie verder beweegt.

[1:16:52] De tweede vrouw om de tweede interventie waren meer twee

[1:16:57] mogelijke oplossingen voor de eiwittransitie of minder afhankelijkheid van import. Ik kan me dat dit alle dat bedden idee ook aan onze kant worden nagekeken, hebben beide voordelen en nadelen. Maar dat ze niet om wie kent ons en dat we samen met de collega's van een aantal zoals het beendermeel zit de instantie die verantwoordelijk is. Maar dat is verkoper kan zijn van wat kunnen we daar doen en wat willen we daar doen op korte termijn?

[1:17:28] De derde vraag over de varkenssector en de steun.

[1:17:33] De manier waarop de steun is gegeven, heeft inderdaad niet meteen de conversie van eiwit op die ratio in aandacht genomen. De steunen die er last van de varkenssector is dat we hebben aangeboden dat de industrie de private actoren

[1:17:49] steun kregen om het varkensvlees wat langer bij hun te houden, wat langer in de vriezer houden of in de opslag, zodat de producten pas later op de markt komen om zo eigenlijk die tijdelijke

[1:18:02] om mij de prijs. Laten we zeggen te ondersteunen is. In dat opzicht hebben we niet. Heeft dit niet als doel om de sector te herstructureren of schorten veranderingen te doen steunen door de varkenssector, een pijnlijke die ondertussen ook verloop is een tijdelijke steunmaatregel om veel aan varkensvlees uit de markt te nemen, zodat de sector zichzelf ook gebaseerd op de veel hogere veevoeder die cellen kan richten op de nieuwe situatie.

[1:18:28] Dankuwel. Ik wil hiermee deze eerste ronde afsluiten met excuses ook aan de gasten van de volgende ronde voor de overschrijding van de tijd. Maar ja soms zit een en ander tegen. Ik wil onze gasten hier aan tafel. Mevrouw strijland, de heer is en ook digitaal de heer delen, van hartelijk danken voor de inbreng

[1:18:49] en voor de reflectie stof die aangereikt is. Dat helpt ons bij een verder doordenken van welke koers. We moeten ervaren en we zijn u daarvoor al een zeer erkentelijk. Ik schorst deze vergadering voor enkele ogenblikken, zodat er een wijziging kan plaatsvinden van gasten.

[1:20:25] Ik heropenen dit rondetafelgesprek voor het tweede blok rondom de wetenschap en ik heet onze gasten van harte welkom. De heer bart, de steenhuis en pieters. Als ik dat goed uitspreek van de wageningen university research mevrouw louise van schaik die werkzaam is bij clingendael. Als ik het

[1:20:48] als ik goed ben geïnformeerd en de dingen denk en die is ook werkzaam bij de om het zo te zeggen.

[1:20:57] U hebt al een twee max drie minuten gelegenheid om dat is wat korter dan de vorige ronde. Maar dat had zonder reden begrijp ik

[1:21:07] om een korte intro te doen en als u de gelegenheid hebt benut, dan is zijn de collega's politici aan de geleden aan de

[1:21:19] aan de beurt om een vragen te stellen en dat zal dan een vraag per politicus zijn. Een vraag per collega die verzamelen we en dan krijgt u de gelegenheid voor nabeschouwing en zal ik maar zeggen.

[1:21:34] Ik wil graag eerst de heer steenhuis en pieters de gelegenheid geven voor zijn presentatie.

[1:21:40] Dankuwel. Meneer de voorzitter. Het is een plezier om hier te zijn. Dankuwel voor de uitnodiging

[1:21:45] een klein detail. Wij zijn inderdaad collega's werken allebei voor wageningen university and research

[1:21:52] en ik dan voor de toegepaste economische afdeling. Vroeger heette dat het lijn

[1:21:57] tegenwoordig wageningen economic research en dat kon de

[1:22:01] kocht ik liever niet af want het klinkt een beetje gek en mijn collega's zal zichzelf wel introduceren maar fijn dat wij hier ook mogen zijn.

[1:22:09] Ik heb de position papers allemaal gezien en toen viel me op dat we eigenlijk allemaal op dezelfde manier beginnen. Dus dat sla ik graag over. Dat heeft ie vast al een paar keer gehoord hoe erg het allemaal is en daar zijn misschien wat details. Maar daar draait dit gesprek. Volgens mij niet om. Dus toen heb ik bedacht wat ik in twee minuten. U zal zeggen wat anderen niet zullen zeggen heb ik gewoon iets uitgekozen.

[1:22:31] En ja, de wetenschap spreekt. Dus ik refereer zoveel mogelijk naar gedaan werk gedaan. Onderzoek zal dat poging vanavond. Ik heb soms ook wat mijn eigen mening.

[1:22:40] Maar goed als economische wetenschappen hebben wij gekeken naar niet alleen het waar het probleem vandaan komt. Dan kijken we meteen na de oorlog in oekraïne, maar ook de onderliggende problemen. Wij kijken dan heel graag naar voedselsysteem hoe voedselsystemen werken, of eigenlijk niet werken.

[1:22:59] Op wereldschaal zien we dan eigenlijk dat de wereld systeem van voedsel zich steeds meer is gaan concentreren, concentreren in termen van het aanbod. U heeft inmiddels ook al gehoord dat heel veel productie uit oekraïne komt. Maar eigenlijk komt de meeste productie uit china. Maar china exporteert niet.

[1:23:22] De tweede producent ter wereld is india india houdt heel veel beschikbaar voor zijn eigen bevolking en ook in grote volumes ter bescherming, zoals dat ook komend jaar nodig zal zijn. Die heeft gezien dat dat in india. De de de verwachtingen van de oogsten naar beneden zijn bijgesteld. Helaas president had beloofd. Dat zie het probleem oplossen, maar vanwege de droogte acht ik dat minder waarschijnlijk.

[1:23:51] Maar dan zien we wel dat er nog slechts enkele landen zijn die heel veel exporteren en daarvan zijn inderdaad oekraïne en rusland hele belangrijke exporterende landen.

[1:24:02] Dus er zijn maar een paar landen die op de wereldmarkt heel veel tarwe produceren en leveren tegen hele lage prijzen

[1:24:11] tot voor kort

[1:24:13] aan de andere kant zien we ook dat de handel zich afgelopen twintig, dertig jaar steeds meer heeft geconcentreerd.

[1:24:19] En wat betreft tarwe zien we dat er maar vier grote bedrijven zijn die meer dan zeventig bijna tachtig procent van alle tarwe ter wereld verhandelen.

[1:24:31] Dat is een fenomeen wat het voedselsysteem op wereldniveau nogal beïnvloed

[1:24:37] en maakt dat er op dit moment

[1:24:39] grote concentratie

[1:24:41] van tarwe door die vier landen wordt ge geheugen geleverd geleverd aan de landen die de koopkracht hebben en dat fenomeen,

[1:24:54] inclusief de onzekerheid over waar we naartoe gaan. De komende jaar of jaren maakt dat er manipulaties van die grote wereldmarkt plaatsvinden

[1:25:05] en waardoor wij in het westen verzekerd zijn van meer dan genoeg tarwe zal het meerkosten. Maar er komt geen schaarste. Er komt geen tekort

[1:25:14] naar andere delen van de wereld waar die koopkracht niet is, heeft dus wel een tekort en dat is eigenlijk het fenomeen waar ik naar wilde duiden

[1:25:22] dat het functioneren van de wereldmarkt waar meneer dille naar refereerde

[1:25:28] in ons geval inderdaad heel belangrijk is. Maar je kunt je afvragen of die wereldmarkt wel zo goed werkt. Gezien dit fenomeen. Wat ik net beschreef dat er wel degelijk grote partijen zijn die daar binnen dat die wereldmarkt dat spel spelen

[1:25:46] en dan vraag ik me af. Inderdaad een de open markt waar we allemaal naar toe zijn gegaan heeft ook bijeffecten die we nu heel erg duidelijk aan het zien zijn.

[1:25:55] Dankuwel voor uw presentatie.

[1:25:58] Dan is nu het woord aan mevrouw van schaik.

[1:26:02] Dankuwel ook vanuit instituut clingendael. Heel veel dank voor de uitnodiging en heel goed dat jullie dit onderwerp op de agenda hebben gezet.

[1:26:12] Hoe meer induiken, hoe meer ik ook wel echt bezorgd wordt over wat er aan de hand is.

[1:26:18] We weten al in de tijd van de romeinen

[1:26:22] was het adagium. Geef het volk brood en spelen want dan hou je de boel onder controle en rustig

[1:26:30] en we hebben ook gezien in de afgelopen

[1:26:34] millennia dat er een relatie is tussen hogere voedselprijzen en ook energieprijzen, brandstofprijzen en onrust in de wereld en dat is op internationaal niveau. De link met de arabische lente zelfs vroeger de franse revolutie waar je ook een stijging van de broodprijs en zag

[1:26:53] is op internationaal niveau het geval en we hebben toch gehad over de risico's nu in het midden-oosten

[1:27:00] landen als jemen, libanon. De situatie al echt heel slecht is.

[1:27:04] Nou gaat er ook echt daadwerkelijk onrust ontstaan in sommige landen is de situatie al heel slecht is, kunnen mensen eigenlijk gewoon niet meer in opstand komen.

[1:27:13] Maar ja je kunt dat niet uitsluiten en het is ook een verhaal van gradaties en we weten ook het verhaal van de franse hesjes in frankrijk. Toen de brandstofprijzen ineens heel erg omhoog gingen. Als we nu toegenomen brandstofprijzen en toegenomen voedselprijzen zien we zagen ook met koffie tot in nederland ineens een paar dagen mensen gingen hamsteren.

[1:27:31] De onrust is iets wat ook ons toch kan treffen als dit zou zeggen

[1:27:38] ingewikkelde situatie gaat worden. En als je nu kijkt naar de situatie waarbij de de granen eigenlijk gewoon heel moeilijk uit oekraine te krijgen zijn wordt wel aan gewerkt hebben in het verhaal van de europese commissie gehoord.

[1:27:53] De duitsers zitten erop in

[1:27:55] omdat op

[1:27:57] de starten en te versterken. Maar het is gewoon best wel lastig om dat gewoon die zwarte zee geblokkeerd is in het er ook niet naar uitziet dat die havens

[1:28:04] weer opengaan en oekraine toch de hofleverancier was van het world food programme. Ik blijf ook zitten omdat ik erg benieuwd ben naar een verhaal. Zo meteen

[1:28:14] goed dus zowel op internationaal niveau niveau, maar ook zelfs in nederland een ander soort problemen. Maar kun je toch als mensen gewoon honger hebben, kunnen ze chagrijnig worden kun je onrust krijgen

[1:28:30] en ook dus ook de europese commissie gaf net ook weer aan bijvoorbeeld de westelijke balkan, waar de situatie gewoon al best wel echt precair is en en je weet nooit precies waar de vlam in de pan gaat slaan in het ene land niet in het volgende land wel vaak is het een combinatie van frustraties over politiek bestuur, maar hogere voedselprijzen van basisvoedsel is meestal niet fijn. Dat is echt mijn volgende punt. Een landbouwproductie is niet basisvoedsel. Dus waarom worden mensen boos. Dat is toch inderdaad je dagelijks brood niet meer kunt betalen

[1:29:05] en je ziet eigenlijk in de discussie, zowel in nederland over dit onderwerp, maar ook in europa internationaal, vooral in europa

[1:29:14] dat dat wel ze door elkaar heen wordt gehaald. De discussie over voedselsoevereiniteit. Wij produceren het voedsel vanuit de landbouwsector. Dat is toch niet helemaal hetzelfde als honger en basisvoedsel omdat ja als je kijkt gewoon naar wat er wordt geproduceerd. Olijfolie kaas vlees bloemen is toch van een andere orde voor lemmer zeggen die relatie met honger en voedselveiligheid dan ja dan dan wat soms die discussie rond loopt soms een beetje door elkaar heen in brussel. Zie je dat heel nadrukkelijk eigenlijk. He frans timmermans european green deal versus de poolse commissaris wordt zie altijd heel veel moeite om zijn naaktheid spreken wordt

[1:30:01] cross skiën en en ook glamour zeggen de de landen werd om vragen over frankrijk gesteld. Dus het voedselsoevereiniteit debat is vaak toch een beetje vertroebeld en en toch een soort van tegenstelling tussen die lange termijn en korte termijn wat aan de orde was. Nou dan

[1:30:20] oplossingsrichtingen. Ik zat inderdaad ook heel sterk te denken aan de tweeduizend acht situatie. Toen werd ook gekeken naar voorraden van voedsel, voedsel transportsystemen,

[1:30:32] voedselproductie aan jagen in in in andere landen. Maar goed de de dus dus dat zijn ongetwijfeld maatregelen, maar toch inderdaad dat graag toch maar via transport, treinen uit oekraïne zien te krijgen, want het is dat kan natuurlijk niet dat het nu een weg

[1:30:53] route is naar en in verder ook toch een aantal vragen over het kasten landbouwgrond gaan we dat en meer gebruiken voor basisvoedsel kwam dat

[1:31:06] misschien minder voor bloemen zuivel en veevoer kaasboeren eigen familie. Dus

[1:31:13] ik zeg niet dat we meteen moeten gaan doen maar en het zeg ook niet meteen altijd kan. Maar het is wel iets denk ik voor de politiek om over na te denken. En inderdaad bij de gas af schakeling kunstmest ook al dan niet meenemen. Ik denk dat het ook echt een politieke afweging is waarvoor zijn tegels te maken zijn.

[1:31:34] Dus ik denk dat er nog de komende tijd veel op jullie bordje komt en misschien ook nog wel. Ja. De vragen van btw op voedsel, voedsel, banken. Wat als er inderdaad protestbewegingen zouden opkomen. Hoe gaan we daar dan mee om.

[1:31:49] Ja ik zie alleen maar zeggen. De combinatie van oekraïne, maar ook inderdaad droogte india

[1:31:54] in azië zelfs een beetje droogte in europa. Die combinatie is gewoon niet echt heel fijn op dit moment en ook al zullen er maar zeggen mensen zoals u en ik alleen iets meer moeten betalen voor het voedsel dan nog betekent dat niet dat het

[1:32:09] niet heel schrijnend kan worden voor mensen die toch al moeite hebben om de rekening te betalen.

[1:32:15] Daar hou ik het graag bij. Later.

[1:32:16] Voor uw presentatie? Dan geef ik u graag het woord aan de heer dingen denken. Gaat uw gang.

[1:32:23] Hartelijk dank. Voorzitter, hartelijk dank. Ook voor de uitnodiging. Mijn naam is strenger en van het wageningen center for development innovation. Wij richten ons met name op landbouw in ontwikkelingslanden. De afgelopen maand heeft het wageningen center for development innovation samen met het nederlands food partnership en het humanitaire kennisplatform cuno vier scenario's ontwikkeld rond de impact van de oorlog in oekraïne op voedselzekerheid in fragiele lage-inkomenslanden en twee belangrijke onzekerheden vormde de basis van deze scenario's, de toekomstige intensiteit van het conflict en de verwachte weerbaarheid van onze voedselsystemen.

[1:33:09] Het eerste scenario global food crisis met hoge conflict intensiteit, lage weerbaarheid

[1:33:17] wordt gekenmerkt door hoge voedselprijzen, sterk groeiende voedselonzekerheid en toenemende sociale onrust en conflict

[1:33:25] in het scenario vorst education met hoge conflict intensiteit, maar ook hoge weerbaarheid passen voedselsystemen zich noodgedwongen aan, maar vormt groeiende polarisatie een grote belemmering voor de wereldwijde voedselproductie en handel

[1:33:42] in het scenario sensitief to shocks met lage conflict, intensiteit en lage weerbaarheid

[1:33:49] verbetert de voedselzekerheid in fragiele contexten op korte termijn, maar blijven voedselsysteem op de lange termijn gevoelig voor schokken zoals die van het klimaat

[1:34:00] en dan in het scenario ready for the future met lage conflict, intensiteit en hoge weerbaarheid van voedselsystemen stabiliseren. De voedselprijzen zich en verbetert de voedselzekerheid.

[1:34:12] Elk van die scenario's vraagt een ander antwoord van beleidsmakers boeren, onderzoekers, ontwikkelingsorganisaties,

[1:34:21] en toch zijn er handelingsperspectieven die in elk scenario een positieve bijdrage leveren.

[1:34:27] Go fit en oekraine hebben ons laten zien hoe kwetsbaar onze voedselsystemen zijn.

[1:34:33] Daarom is het nodig om te investeren in de weerbaarheid van de lokale voedselsystemen,

[1:34:39] zodat het ontwikkelingslanden schokken zoals die van de oorlog van oekraïne

[1:34:44] in de toekomst beter kunnen opvangen.

[1:34:47] Dit kan door meer te investeren in diversificatie van landbouwsystemen en met kennis een bijdrage te leveren aan het versterken van de lokale productie.

[1:34:56] Nederlandse investeringen in weerbaarheid van voedselsystemen. Wereldwijd zijn nodig om ons mondiale voedselsysteem klaar te maken voor de toekomst

[1:35:05] dankuwel.

[1:35:08] Dank voor uw presentatie.

[1:35:11] Dan geef ik graag de collega's de gelegenheid om een vraag te stellen. Ik stel voor dat wij in ieder geval beginnen met een vraag aan een van de gasten adresseert u de vraag alstublieft

[1:35:25] en dan kunnen we kijken of we na afloop nog gelegenheid hebben voor een nabrander als eerste mevrouw bromet en zij spreekt namens groenlinks.

[1:35:34] Dank u. Voorzitter, ik heb een vraag voor de heer de steenhuis pieters. Hij zegt

[1:35:43] dat er maar vier taiwan handelaars zijn en dat de voedselvoorziening ook geconcentreerd is.

[1:35:48] Dat is nadelig.

[1:35:49] De effect van de open markt en ik zou hem willen vragen wat.

[1:35:53] Wat is de oplossing van dit gecreëerde probleem?

[1:35:58] De vooraan van de heer boswijk,

[1:36:02] Met name cda en dankuwel. Voor zover als een met balans. Mijn vraag wordt gesteld. Xl de we in de vorige ronde er eigenlijk ook van hebben. We behoren nu heel snel de de reactie. We moeten de afrika helpen. Dus we moeten nederland meer gaan produceren. De steenhuis pieterse die reageert op. Maar meneer dingen denken als laatste over de weerbaarheid van lokale voedselvoorziening. Ik ben een beetje in het licht daarvan ook wel benieuwd wat u daar exact mee bedoelt en hoe dat concreet moeten moeten invullen. En wat zou dat betekenen voor onze exporterende agrarische sector op europees formaat,

[1:36:41] Dank u, mevrouw vestigingen spreekt namens de partij voor de dieren.

[1:36:46] Dankuwel. Voorzitter, had ik gehoopt dat de heer boswijk. Mijn vraag zou sturen. Maar dat is dan weer niet gebeurd. Dank aan alle sprekers en mijn vraag is aan de heer den brink. Die gaat inderdaad over die vier verschillende scenario's, waarbij we ook kijken naar de effecten in de lage inkomens landen en wat zou er nu in nederland kunnen doen op het gebied van die eiwittransitie van dierlijke naar plantaardige voeding

[1:37:08] in ons land. Wat zouden we eraan kunnen doen om de ook de situatie in de lage inkomens landen te kunnen verbeteren.

[1:37:16] Dank u, mevrouw beckham om te schrijven over. Ja, mevrouw, de heer van kampen namens de vvd.

[1:37:24] Dank u. Voorzitter vraag aan mevrouw van schaijk en het gaat over de afhankelijkheid van de de mee naar regio ten opzichte van oekraïne.

[1:37:36] Want hoezeer kunnen we op dit moment eigenlijk al voorspellen dat dat in de komende jaar het komende jaar dat dat dat het mis gaat verwijst recht naar de arabische lente en in de in de oorzakelijke voedselvoorziening daaromtrent,

[1:37:50] maar we horen niet ook echt al beangstigende scenario's. Dat dat daar namelijk met tot aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid. Dat scenario zich gaat herhalen in het midden-oosten en noord-afrika. Kunt u dat kunt u daar wat meer over vertellen hoe u dat voor zich ziet.

[1:38:06] Je de groot namens d zesenzestig.

[1:38:09] Dank u, voorzitter en dank voor de inleiding. Ik heb een vraag voor mevrouw van schaik en is eigenlijk dezelfde vraag kan de eerste in leiders heb gesteld omdat namelijk een groot deel van de export van oekraïne. En ja, er zit ook een restproduct erbij en ja, natuurlijk heb je ook mes nodig. Maar de essentie van ons voedselsysteem is eigenlijk dat we vruchtbare landbouwgrond gebruiken voor de teelt van gewassen die we aan dieren voeren met dat systeem is simpelweg zijn niet tien miljard mensen te voelen. Dat is onmogelijk. Heb je drie aardbollen voor nodig. Dus wat hieronder ligt is een voedselsysteem dat sowieso al kwetsbaar is en dat zie je dus bij dit soort i fans versneld naar voren komen. Dus mijn vraag is van wordt op kinderen ook nagedacht over voedselsysteem waarbij je de aarde gewoon efficiënter gaat gebruiken, zodat er simpelweg meer voedsel voor mensen beschikbaar is. Dankuwel.

[1:39:05] Het ijs is inmiddels aangeschoven. Welkom namens de pvda gaat uw gang.

[1:39:09] Dank u, voorzitter en dank voor aan de leiders. Wat een uitstekende vraag van mijn collega van groenlinks, hoor ik ook graag beantwoord en ik heb nog een vragen, mevrouw van schaik. Want u zegt

[1:39:18] als ik u goed hoor. Ja. Nederland zou wel kunnen overwegen om het iets anders te doen en op die manier een bijdrage te leveren om die voedselcrisis te voorkomen. Dan kunt u dat iets concreter maken.

[1:39:29] Of

[1:39:29] is het echt zo vaag

[1:39:31] dat we daar heel lang over moeten spreken. Deze commissie fris helder wat nederland kan doen om te helpen die voedselcrisis te voorkomen.

[1:39:38] Dank als zijn collega's en toestanden ook namens als vertegenwoordiger van de sgp ook een vraag willen stellen en mij vooral willen aansluiten bij die vraag aan de heer.

[1:39:48] Maar de in bloem.

[1:39:50] In beïnvloed waarheid van die vier modellen. Want er zijn ook autonome krachten en in hoeverre en op welk niveau en door welke sectoren en door welke gremia is er beïnvloeding mogelijk.

[1:40:05] Dat waren de vragen. Dan ga ik geef ik de gasten de gelegenheid om in de volgorde van een presentatie te reageren op de vraag die aan hen vragen die gesteld zijn. Mag ik eerst de heer steenhuis en pieters.

[1:40:20] De gelegenheid geven dankuwel, dankuwel mevrouw met voor uw vraag. Dat is natuurlijk wel de cool. De boel het die u mij vraagt en ik heb hem helaas niet voor u. Maar ik kan me wel een beetje omheen praten en wat suggesties doen

[1:40:35] want het is een fenomeen dat zich in de wereld op meer plaatsen, duidt de concentratie van veel macht bij betrekkelijk weinig grote multinationals. De overeenkomsten met met facebook doet soms op. Ook in in de voedselindustrie.

[1:40:53] En dan moeten we ons wel bewust van zijn dat iets wat een essentiële

[1:40:58] behoeften van de mens is bepaald wordt door een buitengewoon grote machtige bedrijven die qua omvang misschien groter zijn dan oefenen nationale begroting.

[1:41:08] Dat gaat eigenlijk zie je dat zie je ook in in de voedsel handel gebeuren en dat is allemaal gebeurd sinds de jaren zeventig, tachtig open wereldhandel heeft heel veel goeds gebracht en er zijn ook een paar bijeffecten steeds zichtbaarder aan het worden en dat is wat we nu meemaken concentratie van zowel productie als handel

[1:41:32] en dat

[1:41:34] toont ook aan dat we voedsel behandelen als elk ander commodity elk ander handelspost is gewoon een net als radio televisies en en tara weet dat is eigenlijk hetzelfde op de wereldmarkt. En als je een de wto kijkt hoe dat allemaal wordt behandeld.

[1:41:48] Dan zie je eigenlijk weinig verschillen in die commodities terwijl voedsel.

[1:41:53] Ja da's toch wel.

[1:41:55] Anders vind ik vind je nu hopelijk ook stopte dingen en dan gebeurt er iets met je wordt je blij van of je wordt er niet blij van. En je wordt er heel dun van of dik en dat gebeurt is mee. Dus daar is toch een andere ander product. Maar er wordt mee gehandeld, zoals elk ander. Dat was bij betoog.

[1:42:11] En wat je eraan kan doen

[1:42:13] is de goed onderzoeken hoe die handel. Nou eigenlijk in elkaar zit naar dat proberen wij. We hebben bijvoorbeeld een paar jaar geleden gezocht van is dat nou ik zit er speculatie in die markt

[1:42:25] om heel eerlijk te zijn. Hangt die suggestie nog steeds boven de markt, zeggen we dan maar we hebben dat niet in alle eerlijkheid gevonden.

[1:42:33] Maar dat wil niet zeggen dat het niet zo is.

[1:42:35] We konden het alleen niet

[1:42:37] bewijzen dat het zo is wat we wel zien. Is dat dan

[1:42:40] manipulatie is dat iets anders. Dat betekent dat grote partijen leggen voorraden aan voor zichzelf, zodat zij een

[1:42:49] marges en winsten door de handel die plaatsvindt kunnen garanderen. Dat is wat we nu zien. Dat is die onrust op de markt dat die onzekerheid die willen zij een terechte de kun je heel goed begrijpen. Willen zij verminderen en dat is eigenlijk de grootste reden waarom op dit moment schaarste is

[1:43:07] in mindere mate een absoluut tekort aan voedsel tarwe. Maar het is die

[1:43:14] relatieve

[1:43:15] tekorten die ontstaan door het handelen

[1:43:19] met die commodity towers op de wereldmarkt.

[1:43:24] Dat gezegd hebbende, zien we de achteraf je dat gaat begrijpen dat er ook financiële instellingen sterk bij betrokken zijn.

[1:43:30] Er moet namelijk voor gefinancierd worden. Handels kapitaal, handels kapitaal komt van de grote financiers en het is onze eigen rabobank en die doet dat voortreffelijk kun je zeggen zo goed dat deze bedrijven. Dit kunnen uitvoeren.

[1:43:47] Ja. En dan stel je kun je de taal. De vraag stellen of misschien is dat nu ga ik een beetje buiten mijn boekje

[1:43:54] als wetenschapper. Dat is een normatieve vraag. De vraag en is het bij een voedsel gewas essentieel dat we sturen op

[1:44:03] marge en efficiency of zouden we ook op iets anders moeten sturen. Voor zover we kunnen sturen.

[1:44:08] We kunnen best wel sturen. De wto stuurt

[1:44:13] een land als pakistan stuurt want die gooi je gewoon de grens dicht. Dat kan een land doen en dan blijft er tarwe in de pakistan en dat is niet fijn voor de handelaren in pakistan is wel fijn voor de consumenten city. Daar kun je toch wel mee omgaan en je kunt je afvragen van hoe ver willen wij gaan met die concentratie

[1:44:31] is die overeenkomst met facebook terecht of niet terecht

[1:44:34] en kunnen we andere landen misschien helpen met hun financiering van dat aankopen. Want dat gebeurt niet.

[1:44:41] Dat zijn een paar suggesties de zou je kunnen zeggen we de de accepteren. Het spel zoals het is en we gaan in afrikaanse landen ondernemingen helpen, zodat die ondernemingen meer tarwe op de wereldmarkt kunnen gaan kopen via de krediet verzet voorzieningen die wij treffen. Dat is mogelijk

[1:44:59] of je dan iets aan de essentie van het probleem doet. Dat laat ik aan.

[1:45:05] Dank, dan is de gelegenheid aan mevrouw van schaik voor de reactie op de gestelde vragen.

[1:45:13] Ja. Veel dank voor deze vragen. Allereerst de vragen over de mee naar regio.

[1:45:21] Ja dat zeggen wij vanuit kun je nou heel vaak dat ook niet in de glazen bol kunnen kijken. Maar als je inderdaad kijkt naar de de toename van de voedselprijzen van het basisvoedsel steenbok voedsel engels.

[1:45:34] Dan is het gewoon echt wel vergelijkbaar met wat die toendertijd is gebeurd met net voor de arabische lente het over tweeduizend acht arabische lente tweeduizend, tien,

[1:45:42] tweeduizend elf.

[1:45:44] En als je ook spreekt met mensen uit de regio. Dan zeggen ze. Wij organiseren deze week nog een bijeenkomst in het zuiden van irak

[1:45:50] is echt wel echt wel slecht naar zeggen de de voedselprijzen. Ze zijn echt wel enorm gestegen

[1:45:56] en mensen maken zich daar echt grote zorgen. Ook daar over ook over dat vraagstuk.

[1:46:03] Dus dus maar waar precies het fout gaat en waar lemmer zich een mobilisatie van onrust ontstaat. Dat weet je niet al. Ze hebben in het verleden ook in de zijn wel gezien dat het dan bijvoorbeeld in mali wel fout gaat. Maar in burkina faso niet op dat moment.

[1:46:18] Maar ja je kan er donder op zeggen dat het ergens in die regio

[1:46:24] fout gaat en en bijvoorbeeld ook ja. Westelijke balkan vind ik ook echt een risico

[1:46:30] waar ze in bosnië niet stabiel.

[1:46:33] Dat zijn dat zijn de de vaak zijn. Het zal niet combinatie combinaties van factoren die dan zeggen leiden tot echt spanning en stress

[1:46:46] dan en en sri lanka hebben natuurlijk al. Dat is nu al dat zien we nu op tv voorbij komen en dat is ook weer niet alleen hoge voedselprijzen, maar combinatie brandstof voedsel echt politieke, onvrede over mensenrechtenschendingen.

[1:47:01] Dat wakkert het dan aan

[1:47:03] dan de vraag over kijkt clingendael ook naar lemmer zeggen het globale voedselsysteem en in hoeverre

[1:47:11] folder dus veevoer ook een probleem is voor de mondiale voedselzekerheid.

[1:47:18] Nou om eerlijk te zijn, hebben daar niets mee op dit moment onderzoeksprogramma's oplopen. Clingendael is ook project gefinancierd en met vraag gestuurd. Dus stel vooral de vraag en in het verleden hebben we ook fijn met waar we samen gewerkt en dan duiken we er heel graag in. Op dit moment hebben we veel werk lopen over de relatie tussen klimaatverandering en veiligheid en daar zijn natuurlijk water en voedsel. De van puur directeur security initiatief

[1:47:41] hele grote gebieden van aandacht dus vanuit dat perspectief en vervolgen wel jarenlang natuurlijk gewoon de voedsel veiligheid discussie de mondiale discussies en bijvoorbeeld in de periode tweeduizend acht, tweeduizend elf.

[1:47:55] Dus dus dat is er me zeggen hoe we er naar kijken en we zijn ons ook natuurlijk wel bewust van de grote hoeveelheden veevoeder die nederland importeert. Maar het is niet iets waar we op dit moment echt echt hebben ingedoken. Helaas zou ik willen zeggen en dan de vraag van nederland. Wat wat kunnen we.

[1:48:14] Ik denk dat dat een

[1:48:19] ook een vraag is van politieke wil met jou. Wil je bijvoorbeeld gaan overwegen

[1:48:25] om gas gebruikt voor kost als er bloemen in worden gekweekt anders te gaan behandelen in de huidige gas omschakeling mogelijk

[1:48:35] dan bijvoorbeeld als er paprikas en komkommers in worden geteeld.

[1:48:41] Wil je inderdaad hoe ga je met kunstmest om en dat is natuurlijk niet aan een instituut als kringen nam daar een besluit over te nemen. Maar dat zijn denk ik wel vragen die mogelijk kunnen gaan komen

[1:48:53] en ook we zitten natuurlijk ook heel veel praktische bezwaren in hebben en nv gehoord. Je kan bijvoorbeeld niet alle gewonden in nederland zomaar gaan gebruiken om tarwe te gaan verbouwen

[1:49:03] ze heel veel technische beperkingen zijn. Maar ik denk uiteindelijk

[1:49:08] dat ook voedsel en zwaar gereguleerde markt is. Dat hebben we net ook weer van de europese commissie gehoord. Dus ze zijn altijd knoppen om aan te draaien

[1:49:16] en in te grijpen. Als als je dat wilt terwijl zo dat het moet groeien. Dus je moet het wel. Nu gaan doen als je nog een jaar gaat wachten dan weet je zeker dat het nog niet beter is om die oorlog is voorlopig niet voorbij die blokkade in zwarte zee ook niet wat ik al zei, india droogte niet over. Dus ik denk wel dat jullie daarom ook op het goede moment nu deze ronde tafel hebben georganiseerd om daar nu echt echt over na te denken.

[1:49:46] Dat was de beantwoording van uw kant danken voor. Dan geef ik graag de heer dekker in de gelegenheid om te reageren op de vragen die hem zijn gesteld.

[1:49:55] Hartelijk dank. Ik denk dat ik aan het begin even twee vragen bij elkaar. Pak de vraag rondom die het vergroten van de weerbaarheid van voedselsystemen. Hoe ziet dat eruit.

[1:50:08] En wat

[1:50:10] betekent dat

[1:50:13] voor nederlandse betrokkenheid in die landen en

[1:50:17] uw vraag over wat is in in welke mate kunnen we die scenario's beïnvloed?

[1:50:23] De.

[1:50:24] En daarna kreeg ik graag even op die vragen over die eiwit transitie.

[1:50:29] De eerste twee vragen. Ik denk dat je daar een korte en een lange termijn in kunt onderscheiden. Op korte termijn zien we eigenlijk al wel heel interessante ontwikkelingen in een hele hoop landen in noord-afrika, sub sahara, afrika, waar

[1:50:46] als reactie op het conflict in oekraïne landen besluiten meer in hun eigen landbouwsector te investeren te gaan kijken naar alternatieven voor

[1:50:56] graansoorten die nu

[1:51:01] qua beschikbaarheid of qua prijs ingewikkeld zijn en wat we daar zien is is dat dan op alternatieven zoals zorg gang regeren stroef kopie wordt overgeschakeld om daarmee in die urgente voedselvoorziening te voorzien. Dus ik denk er op korte termijn ligt daar een rol van nederland. Om mee te kijken van hoe kunnen we dat soort processen om acute nood op te vangen ondersteunen. Op lange termijn zien we natuurlijk in

[1:51:37] de heer en eerst hij refereerde daar al even aan. We komen net uit een uit een vrij intensief proces rondom die food systems met waarbij de heel veel aandacht is besteed aan transformatie van van voedselsystemen. Het weerbaarder maken van voedselsystemen en daar komt nu heel veel ook aan programmering op los, bijvoorbeeld vanuit wageningen werken we samen met met oxford en valt om te kijken hoe we in vijf verschillende landen ook

[1:52:12] kunnen nadenken over wat zijn verschillende voedselsysteem scenario's en hoe kunnen we die met lokale onderzoekers ontwikkelen om daarmee de weerbaarheid in heel specifieke context

[1:52:25] op basis van de de lokale noodzaak ook ook beter in te kunnen schatten. Dus dat zou ik denk twee, twee korte termijn en lange termijn.

[1:52:37] De vraag over die eiwittransitie. Ik denk in wageningen gebeurt er natuurlijk een hele hoop als het gaat over het ondersteunen van van die eiwittransitie in nederland. Ik denk dat het een goed iets is. Dat heeft natuurlijk op lange termijn ook gevolgen voor beschikbaarheid van gaan want dat heeft natuurlijk werkt allemaal op elkaar in. Maar ik moet me ook aansluiten bij jeroen reniers die daarnet zegt van als het gaat over ontwikkelingslanden. Dan is eiwittransitie daar minder aan de aan de orde. Daar gaat het toch vaak om beschikbaarheid toegang tot tot noodzakelijke nutriënten, dan is eiwit juist hetgene wat soms in diëten ontbreekt of waar onvoldoende van is. Dus die kanttekening bij plaatsen.

[1:53:33] Ik kijk even naar de collega's heeft iemand de beantwoording van zijn of haar vraag gemist mogelijk iets anders hierbij later voor deze ronde.

[1:53:45] Oké dan zeg ik onze gasten van harte dank voor de de de de presentaties die eventjes scherp focus hadden op bepaalde problemen

[1:53:57] verhelderend dank daarvoor. En

[1:54:00] ik schorst deze vergadering tot

[1:54:03] vijf over half negen. Dan hebt u even een moment om u te treden.

[2:04:43] Dames en heren, ik heropen dit rondetafelgesprek en heet in het bijzonder onze gasten van deze derde ronde van harte welkom daarbij in deze ronde staan centraal armen agrarische organisaties en bedrijven. In de eerste plaats heet ik welkom. De heer kees huizenga en hij is digitaal met ons verbonden

[2:05:08] en heeft een agrarisch bedrijf in oekraïne

[2:05:13] en

[2:05:15] spreek dus vanuit de praktijk van harte welkom.

[2:05:19] Ik hoop dat u mij kunt horen, en wij horen u goed, heel goed. Mooi.

[2:05:25] De heer hoogendijk van directeur van bedrijfsorganisatie akkerbouw, de heer thijssens directeur bij archieven

[2:05:34] en de heer van der tak en hij is voorzitter van lto.

[2:05:40] Van harte welkom,

[2:05:42] Zoals gebruikelijk. U krijgt alle in deze volgorde ook twee a drie minuten gelegenheid voor een korte presentatie

[2:05:51] en daarna zullen de collega's in de gelegenheid gesteld worden om u

[2:05:56] de bevragen.

[2:05:58] Ik geef graag de heer huizenga. De gelegenheid voor zijn presentatie. Gaat u gang,

[2:06:06] En voorzitter dankuwel voor deze

[2:06:08] uitnodiging en eigenlijk is dit dankbaar voor deze gesprekken georganiseerd is. Maar eigenlijk is het veel te laat. Er werd gezegd dat het goed is dat georganiseerd georganiseerd is en dat het op tijd georganiseerd is. Maar eigenlijk is het veel te laat en ik ben net vanuit nederland via duitsland en polen terug gereden naar oekraïne. Ik ben net anderhalf uur geleden hier weer op uw bedrijf aangekomen

[2:06:32] onderweg ben ik langs vele tientallen tankstations langs gereden

[2:06:38] waarvan het merendeel dichter is in de de tankstations die open zijn staan rijden van kilometers rijden voor mensen die op zoek zijn naar brandstof benzine diesel.

[2:06:50] Ik ben langs een rookpluim gereden en waarschijnlijk staat er een rietveld in je in de brand of iets anders. En als een normaal gesproken zou ik denken

[2:07:00] waarom idioot is die steekt het nou in de fik. En nou denk ik. Er zal toch geen raketten ingeslagen zijn.

[2:07:07] Ik ben langs bij um aan de stad vlakbij wonen langs een minuutje of minuten opslagplaats gereden die ook vierentwintig februari geëxploiteerd is. Dat is hemelsbreed hier dertig kilometer vandaan en lagen de grote blok beton nog in de percelen er rondom heen en stijgen hier en daar nog raketten uit uit de grond.

[2:07:29] Dus daar is een beetje de situatie waarin ik sinds ons eigen bedrijf is vijftienduizend hectare in met tweeduizend melkkoeien en bijna driehonderd hectare wortels in onder druppel irrigatie en we hebben totaal iets van bijna vierhonderd medewerkers

[2:07:45] en

[2:07:46] ik heb ik ben

[2:07:49] begin maart naar nederland gekomen. Ik heb daar veel met media mensen gesproken, film en politici gesproken

[2:07:58] en wat mij opvalt is dat eigenlijk iedereen een soort van crash course landbouw en logistiek nodig heeft, dan worden zulke rare dingen gezegd en ik wil niemand beledigen.

[2:08:12] De in vandaag nog zal ik naar de radio luisteren heb ik echt goed internet. Dus om naar de nederlandse radio nederlandse podcast luisteren

[2:08:21] in werd een weersvoorspelling was er ook een weersvoorspelling gesproken voor morgen of volgende week dat het meer dan dertig graden gaat worden. Nederland en tenzij een van die presentatoren al lekker weer.

[2:08:33] En ik denk

[2:08:34] mei begin mei dertig graden. Het is hartstikke droog in nederland. Dat is hartstikke slecht weer

[2:08:44] andere een andere journalist vroeg mij zie je al resultaten of een daling van de productie. De vloer die begin maart voor het vervoer nodig. Hier waren nog niet eens gezaaid. Dus hoe kan je dus, laat staan geoogst is. Hoe kan je een daling in productie zien

[2:09:00] en mijn vrouw die heeft afgelopen weken hierna op scholen met presentaties gegeven die vroeg aan kinderen van groep zes of acht.

[2:09:09] Wat gebeurt er nu op het land. En eigenlijk wist bijna niemand wat er nu over het land gebeurde. Een van die kinderen zei

[2:09:14] oogsten.

[2:09:16] Dus daar wil ik met mijn aangeeft dat voedsel al vaker gezegd is heel belangrijk is, maar dat heel veel mensen er eigenlijk maar heel weinig van weten waar het vandaan komt

[2:09:27] en in oekraine. Dit jaar wordt er iets van twintig, dertig procent niet gezaaid vanwege de oorlog dat frontline ligt nog mijnen liggen

[2:09:35] omdat ze het gebied is

[2:09:38] in het saai is al bijna te laat bij. Wij zijn de laatste hectares deze dagen in en dan zijn we klaar met zaaien en dat geldt eigenlijk voor oekraïne. Alles wat later gezaaid wordt, heeft een enorme negatief effect op de opbrengst tot lichamen en drastisch omlaag

[2:09:55] en je kan ook alleen maar eens naar niet alleen alleen maar nu zou je moet gewoon niet klaar zijn. Je kan niet nog in eind mei of juni of juli gaan zaaien

[2:10:03] en

[2:10:06] diesel is de een. Ik was mijn broer op bezoek. Die heeft nog maar voor een week diesel.

[2:10:12] Ja

[2:10:14] ik zie dat u met de hand bij de knop zit. Misschien is mijn tijd om.

[2:10:17] Bijna.

[2:10:21] Om kort te gaan eigenlijk de enige oplossing voor voor voor de voedselzekerheid in de wereld is dat die oorlog stopt met een zwarte zeehavens opengaan en vijfentachtig procent van de export van oekraïne loopt via de havens. Ik ben in roemenië bij de grens geweest tijdens de overslag capaciteit van oekraïense heeft bij het breedspoor trein systemen bureau van smalspoor moet overgelaten worden.

[2:10:48] Daar doen ze vijfhonderd ton per vierentwintig uur.

[2:10:52] Er zijn twee van die stations in roemenië

[2:10:55] in polen misschien iets meer en en een zwarte zeehaven toen ze een schip ze met vijftigduizend ton en vierentwintig uur, honderd keer zoveel capaciteit kan je gewoon niet vervangen.

[2:11:07] Ik ben de grens over gereden. Daar stond een rij uit oekraïne van meer dan vijfentwintig kilometer vrachtauto's.

[2:11:14] Er stonden er elfduizend meer dan elfduizend begon voor de grens

[2:11:18] onder andere de bureaucratie, maar ook gewoon omdat logistiek niets anders te regelen is.

[2:11:23] Nou ik kan nog een poosje doorgaan. Maar ik reageer slechts op de vragen van

[2:11:29] de politie.

[2:11:30] Heeft in ieder geval de ernst en de complexiteit van de situatie nadrukkelijk weer. Dank voor uw toelichting.

[2:11:38] Dan geef ik graag het woord aan de heer hoogendijk voor zijn presentatie. Gaat u gang.

[2:11:42] Dankuwel. Voorzitter en dank voor de uitnodiging om hier te mogen spreken. Ook weer live. Dat is heel prettig om hier bij u te kunnen zijn voor kort wat vertellen over wat wij wat onze leden doen en dan over wat u zou kunnen doen want ik heb afgelopen twee uur ook goed geluisterd en ik zie dat u daarna opzoek bent om iets te kunnen doen. Dus al gek. Dat geef ik u graag mee.

[2:12:05] Voor de eigen leden,

[2:12:06] We zien en dat sluit aan op het indrukwekkende verhaal van kees huis in gaan. We zien het hoek vanuit de akkerbouwers en grote betrokkenheid bij de akkerbouw in oekraine. Veel boeren zijn actief in oekraine afgelopen dertig jaar daarheen verhuisd en verschillende van onze leden hebben daar ook fabrieken vestigingen werken mensen en de eerste zaak is om daarvoor te zorgen en er wordt heel veel, zoals uw denk ik ook wel cito op social media gewerkt aan het verschepen of het verplaatsen van goederen naar oekraïne zijn druppels op een gloeiende plaat. Dat beseft iedereen dat zijn wel druppels die vooral via de bestaande netwerken de goede kant opgaan. Dus daar wordt aan gewerkt en dat gaat hij door de hele keten heen. Dus dat zijn de staatsbedrijven die daar zitten zoals bureau en zijn rijk zwaan dat voor partijen die proberen in oekraine te zorgen dat het zaad op de goede plek komt bij mensen poot aardappelen die de heen gaan zaaien. Goed waar mogelijk, maar wij hebben hier in nederland niet altijd het juiste site goed voor oekraïne

[2:13:05] en gewoon voedselhulp en noodhulp, wat ook heel veel gaat via de stichting van kees.

[2:13:10] Dat is wat de sector doet om proberen te helpen. Dat is eigenlijk de eerste zorg van de sector.

[2:13:15] Daarna is het aanpassen op de situatie in nederland en met name ook in de verwerking. Dus het schakelen van zonnebloemolie naar andere

[2:13:24] olie. Dat soort oplossingen en we zien natuurlijk grote druk bij de akkerbouwers. De boeren door de stijgende prijzen voor diesel voor kunstmest en de zorgt daarover niet alleen voor dit jaar, maar vooral ook eigenlijk voor het volgende jaar. Want dat gaat betekenen voor een bedrijfsvoering en wat ze eraan kunnen doen.

[2:13:42] Dus dat is wat we zien gebeuren in de sector. Als we nou naar het beleid kijken dan zien we dat een aantal zaken eigenlijk al. Ik denk een aantal jaren al klaarliggen. Die liggen voor open doel en dat we dat we met elkaar denk ik nu zien van misschien helpt het niet morgen. Maar als we nu de bal niet inschieten. Ja dan zijn we nog verder van huis. Een aantal dingen die klaar liggen denk ik die ook denk ik wel weet is natuurlijk een discussie over veredeling technieken. We zien bijvoorbeeld dat de nieuwe rassen die we hebben voor zetmeelaardappelen dat we daar al een kwart minder stikstof voor nodig hebben. Maar voor de oude rassen en je wilt eigenlijk dat soort zaken weer versnellen en versneld eigenlijk rassen kunnen hebben waar je met minder stikstof minder andere input kunt telen terugwinnen van fosfaat. Ik schrijf wel eens iets aan een van de dingen die ik laatst schreef, is het grootste gat in de kringloop. Daar ziet u nu op. Nou dat is natuurlijk iets wat wel bekend is in nederland wordt op kleine schaal fosfaat terug gewonnen. Maar dat kan eigenlijk moet elke rioolwaterzuiveringsinstallaties gewoon verplicht zou ik zeggen. Fosfaat gaan terugwinnen. Want de zijn gek dat wij het uit het buitenland halen en hier weet hoe de wc spoelen en op energiegebied is er heel veel te doen wat we eigenlijk als landing afgelopen jaren hebben laten liggen eigenlijk met de komst van het klimaatakkoord. Tweeduizend negentien zijn we gestopt.

[2:15:05] Vreemd genoeg aan werken aan vermindering van energieverbruik in de landbouw. Dat viel niet onder één van die tafels om technische

[2:15:13] gedoe. En da's eigenlijk afgelopen drie jaar stil blijven liggen terwijl daar eigenlijk best

[2:15:18] een opgave ligt. De landbouw gebruikt veel energie fossiele brandstoffen voor de diesel onder andere en het is best ingewikkeld om dat te vervangen. Ook omdat een boer aantrekken koopt niet voor vier jaar, zoals u misschien een auto kopen een boerkamp te trekken voor twintig jaar betekent als je in tweeduizendveertig, tweeduizendvijftig klimaatneutraal wil zijn dan moet je nu al gaan nadenken over een ander type trekker.

[2:15:42] Nou dat soort zaken denken we daar kunnen we nu niet meteen veranderen, maar we moeten nu echt gaan beginnen om straks op het goede moment uit te komen. Dus hebben we het over het elektrificeren van bedrijven een pilot opzetten met bijvoorbeeld waterstof voortrekkers groene meststoffen gaan produceren, zodat we dat zonder aardgas kunnen doen en een aantal dingen die ik net lang de langskomen eiwit strategie naar de ligt ook al een tijd klagen. Nou daar gebeurt nog niet heel veel in andere landen gebeurt wat meer dus dan kunnen we best een stapje bij doen ook misschien nog binnen het en sp dat we denk ik toch een beetje moeten aanpassen om te kijken of er ook de eiwit strategie. Wat kunnen doen en precisielandbouw

[2:16:21] in het klimaatakkoord is ook afgesproken dat er wordt geïnvesteerd in precisielandbouw voor akkerbouwers

[2:16:27] om juist te zorgen dat ze met minder meststoffen een goede oogst kunnen halen. Maar dat ligt ook al drie jaar te wachten zou zeggen laten we snel aan de gang gaan met de investeringsregeling om ook de akkerbouwers in staat te stellen met precisielandbouw te bemesten en daarmee uiteindelijk waar het dan om gaat is dat je met met minder grondstoffen toe kan en meer zelfvoorzienend bent en minder afhankelijk van buitenlander bent. Laten we daar wat ons betreft gaan we daar snel meer stappen voor zetten.

[2:16:54] Dank u wel.

[2:16:55] Dank voor deze toelichting. Dan geef ik graag weer een en de gelegenheid om zijn presentatie te verzorgen.

[2:17:03] Dankuwel voorzitter en allereerst dank voor de uitnodiging.

[2:17:08] We hebben een aantal dingen die we graag met u willen delen. Kijk. Het verhaal van casus is heel helder en het is verschrikkelijk wat er gebeurt in oekraine en je zult er onderdeel van zijn.

[2:17:19] Wij zien twee dingen enerzijds de mate van impact op de handel is groot. Je praat hierover dertig procent van de wereldhandel ingaan en je praat hierover als je rusland en oekraine samenpakt over dertig procent van de meststoffen handel en als het over qaly gaat over vijftig procent. Maar dat is de handel op productieniveau is het effect beperkt.

[2:17:42] Je praat over ongeveer vier procent minder granen. Als alles niet geoogst zou kunnen worden. Praat je over vier procent minder granen op wereld niveau

[2:17:52] even om dat in perspectief te praten. Vorig jaar was er vijf procent minder soja opbrengst op wereld niveau dan het jaar daarvoor. Dus dus op productieniveau. Daar zit niet het probleem. Het probleem zit dat de handelsstromen in hevige mate verstoord zijn en ons hoofd inkoop zegt eigenlijk is het heel simpel kopers hebben haast

[2:18:14] en verkopers niet. Dat stuwt de prijzen tot grote hoogte.

[2:18:20] Wat moet je nou naar ons gevoel niet doen.

[2:18:23] Wij snappen dat de discussie is zeker over het voeren van producten aan mensen in deze context die of voeren van producten aan dieren die je ook aan mensen kunt voeren. Dat begrijpen we. Dat is ook een valide discussie.

[2:18:36] Alleen wat je niet moet doen is op grond daarvan naar ons gevoel op dit moment stevig ingrijpen in dierlijke productieketens

[2:18:45] de die productieketens zijn zeer complex. En als je daar nu in ingrijpt dan dan voor veroorzaken verstoringen die heel lang kunnen doorwerken die jaren kunnen doorwerken. Dus wij zeggen doe dat nou niet

[2:18:59] wat belangrijk is om je te realiseren is. Hoe gaat de markt om met deze prijsstijgingen. Er zijn feitelijk twee kunnen op de eerste knop zit bijvoorbeeld bij de voer industrie die gaat kijken naar alternatieven. Die zal maïs proberen te vervangen door bijvoorbeeld voormalige voedingsmiddelen. Daar zit ook veel energie in. Dat rekent nu opeens wel en dat rekent daarvoor niet dat je krijgt dat de dat soort producten vervangen worden

[2:19:24] en de tweede belangrijke knop zit eigenlijk bij de boer en de teler

[2:19:29] die kijkt naar drie dingen die kijk naar grondstofprijzen zijn input die kijkt naar de productie opbrengsten en die kijkt naar de verkoop van het product. Wat is het waard.

[2:19:37] De productie kan hij ook sturen. Die zal dus ook naar ons gevoel bij hoge input prijzen en lage verkoopprijzen gaat ie minder produceren. Dat is een andere knop waaraan die draaien kan.

[2:19:48] Dus.

[2:19:49] Dat is volgens ons wat er op dit moment vooral gaat gebeuren. Dat zien we zowel bij de afwegingen die telers maken over bijvoorbeeld hoge kunstmest prijzen rekent het nu nog om die extra bemesting te doen ten opzichte van de extra opbrengst en dat zie je ook in de veevoerindustrie

[2:20:06] naar ons idee wat moet je zeker niet doen is ingrijpen in productieketens vanwege de complexiteit van de keten en de verstoring.

[2:20:14] Wat moet je wel doen. Dat is heb aandacht voor die prijs effecten en er zijn twee zaken zijn naar ons idee heel belangrijk. Dat is enerzijds de consumentenprijs

[2:20:24] die wordt geconfronteerd met die hoge prijs. Dus kijk wat je daaraan kunt doen hoe je dat kunt dempen en met vooral met aandacht voor de ontwikkelingslanden. Want daar werkt het het hardste door uiteindelijk

[2:20:36] en de tweede is. Hou heel goed in de gaten hoe het uitwerken voor boer en taylor.

[2:20:41] Soms zijn de input prijzen hoog en zijn verkoopprijzen nog relatief laag en hij is de buffer heel vaak. Dus let goed op. En soms

[2:20:49] zal dat ook andersom liggen dat die de dat het heel goed is dat de verkoopprijzen hoog zijn. Maar hij is de buffer en let heel erg op dat die niet op korte termijn in de problemen komt.

[2:20:59] Wat moet je op lange termijn doen. Kijk naar je zelfvoorzieningsgraad. Er is al iets over eiwit gezegd er zijn landen waar alternatieve keuzes ook financieel worden gestimuleerd. Nederland is daar heel beperkt. Kijk naar die grondstoffen voor veevoer.

[2:21:14] Er is negentig miljoen ton voormalig voedingsmiddel in europa beschikbaar, waarvan zes miljoen ton wordt gebruikt. Probeer dat te stimuleren dat het veel meer wordt gedaan.

[2:21:25] Stuur op een transitie naar meer circulair veevoer

[2:21:29] en dat is naar ons idee en zorg ook dat je feiten die transitie naar groene circulaire meststoffen die ook met kracht vormgeeft en dat sluit aan bij het betoog wat net gezegd is dankuwel.

[2:21:42] Dank voor uw bijdrage. En dan geef ik graag het woord aan de heer van der tak voor zijn presentatie.

[2:21:50] Dank u wel. Voorzitter waardering voor dit rondetafelgesprek.

[2:21:55] Het rustige waardering en onder lijdt

[2:21:58] spreekt dit iets veranderen omdat bij de hier gaan we maar zeker kees huizinga een aantal filmpjes van ons vanuit lto een aantal belangrijke elementen bijdragen die zonder meer een strategisch punt inbrengen op het punt van wanneer u uw notitie tegen de achtergrond van de mondiale voedselzekerheid in tijden van oorlog die ik heb toegezonden aan u.

[2:22:18] Die is wel van belang, maar spreekt dit tegen die context te zien

[2:22:22] want de in de in de datum russische invasie

[2:22:26] in oekraïne heeft voor keuze en zijn collega's het belang van voedsel pijnlijk duidelijk gemaakt.

[2:22:31] Daarom is wat wij in lto samen met

[2:22:34] duitse boerenbond samen met boerenbond belgië samen met de denen samen met de de de dieren

[2:22:42] in ieder geval in de u binnen koper coach gepleit het forum voor ruimhartige steun vanuit de een aan de oekraïense boeren

[2:22:52] dan het vraagstuk.

[2:22:53] Nederland heeft als klein land niet de ambitie en dat wil ik nog maar eens hier uitspreken dat ik geloof niet

[2:22:59] eerder een lto-voorzitter gedaan niet de ambitie of illusie te hebben dat we de wereld voeden.

[2:23:04] Dat is niet zo.

[2:23:07] Tegelijkertijd geldt wel dat we natuurlijk in een vruchtbare delta leven.

[2:23:11] We moeten wel denk ik als een van die elementen met daarin een krachtige agrarische infrastructuur.

[2:23:17] Drie, een uiteraard sprekers die u eerder had heeft vandaag die maken dat duidelijk wereldwijd wordt zowel kees in oekraine. Dat weet ik vanuit ons webinar, maar ook met elkaar het gesprek over hebben we echt nog steeds gewaardeerd om onze kennis, onze expertise en onze innovatieve producten. Dat laatste spreek ik met enige zorg uit

[2:23:40] en zo dragen ze bij aan die beeld voedselvoorziening.

[2:23:44] En wat is dat eigenlijk voor de strategisch belang,

[2:23:48] namelijk het strategische belang om

[2:23:50] die uitstekende belangen van land en tuinbouw

[2:23:54] wettelijk te beschermen.

[2:23:57] Denk bijvoorbeeld aan het beschermen van vruchtbare landbouwgrond

[2:24:00] tegen opkoop door buitenlandse partij,

[2:24:04] of het in de benen houden van cruciale productielijnen.

[2:24:09] Een werd strategisch belang. Land en tuinbouw is wat mij betreft

[2:24:13] noodzakelijk. Ik zeg niet nodig, ik zeg uitdrukkelijk noodzakelijk.

[2:24:18] We moeten niet naïef zijn over de toenemende instabiliteit in de wereld

[2:24:22] en mijn vorige sprekers hebben het al gezegd. De voedsel en voedselproductie in oekraïne heeft echt gevolgen voor afrika.

[2:24:30] Het kan toch niet zo zijn dat we dat laten.

[2:24:33] Loop.

[2:24:35] En over het belang van voedsel bij een alsmaar nemende toenemende wereldbevolking.

[2:24:40] Dat is een open deur en voor het effect van klimaatverandering

[2:24:43] met de gevolgen daarvan weer uiteindelijk ook voor migratiestroom. De land en tuinbouw nederland heeft met oog op geopolitieke ontwikkelingen wat te bieden.

[2:24:51] Dat vraagt om een wettelijke borging van onze strategische voedsel,

[2:24:56] mi en vooruitgang op het gebied van klimaat en duurzaamheid.

[2:24:59] De ambities met bijvoorbeeld de boer tot bord strategie moeten we goed afstemmen op de toenemende vraag naar voedsel. Want onderaan de streep

[2:25:07] blijft eten voor alle mensen in oekraïne, maar ook in ons land en zeker ook in afrika allereerste levensbehoeften.

[2:25:18] Dank voor uw bijdrage.

[2:25:21] Dan

[2:25:22] gaan wij de collega's langs

[2:25:25] met het verzoek de gasten te bevragen. En als eerste geef ik ga graag mevrouw broek parlement namens groenlinks de gelegenheid gaat gaan.

[2:25:36] Dank u. Voorzitter, ik ik zit nog een beetje met die spreker uit de vorige ronde van de die eigenlijk iets vertelde wat ik me nooit zo gerealiseerd had en hij vertelde dat dat sommige voedsel voorraden bijvoorbeeld de granen markt in handen is van vier grote spelers, die soms groter zijn dan begrotingen van landen en ook speculeren of speculeren had hij dan geen bewijs van. Maar in ieder geval wel anticiperen met voedsel en voorraden aanleggen

[2:26:09] manipuleren noemde hij dat. En mijn vraag is aan hier hoogendijk. Hoe kijkt hij naar deze verdergaande kapitalisme waar voedsel een product is waar je geld mee kan verdienen. En juist in het licht van dat hij zegt we moeten minder afhankelijk worden van het buitenland zitten die handelaren hier ook zijn wij ook onderdeel van dit hele systeem en kunnen we daar nog aan ontsnappen. En wat zou de tweede kamer eraan kunnen doen. Ik heb werkelijk geen idee.

[2:26:39] Sorry. Dank het woord is aan de heer boswijk namens cda.

[2:26:44] Ja. Dank u wel. Voorzitter, dank aan de spreken ze ook. Ik had een vraag aan meneer thijssen over dat werken nadat dat dat kringloop waardige voer. Wat is er voor nodig want hij noemden al een paar keer joh ik nederland kan heel veel dingen doen maar doet het niet. Wat is er voor nodig om eenmaal vanuit de kamer. De sector in positie te brengen dat uiteindelijk lhv misschien wel met u aan de gang gaat op een serieuze manier.

[2:27:13] Bank, mevrouw vestigingen van namens de partij voor de dieren.

[2:27:17] Dankuwel. Voorzitter, ook dank aan alle sprekers en vraag aan de heer hoogendijk. U noemde even in uw toelichting dat u binnen de nsb meer mogelijkheden ziet voor de plantaardige eiwittransitie plantaardig zet ik mijn voor het nemen van dierlijke eiwitten naar plantaardige eiwitten wil werken

[2:27:35] en welke mogelijkheden u daarvoor ziet.

[2:27:40] Dan is het woord aan de heer van kampen namens de vvd.

[2:27:44] U, voorzitter, ik heb een vraag aan meneer huizinga.

[2:27:48] Heel veel dank voor uw ongelooflijk indrukwekkende verhaal en ik denk dat geen van ons kan inbeelden hoe het moet voelen om in uw schoenen te staan en en en en daar aan die zijde van het beeldscherm te moeten leven.

[2:28:02] Mijn vraag gaat over de positie van de boer in de keten, zoals we wel zo vaak hier bediscussieerde in in de kamer en we zien vaak dat stijgende grondstoffenprijzen diesel zal voorbijgekomen. Voer komt voorbij

[2:28:19] dat die worden afgewenteld op boeren dat die verhalen horen we ook in nederland. Vorige week nog een voorbeeld van een een grote supermarkt in nederland

[2:28:27] die briefjes voor de ramen hield dat er geen melk zou zijn vanwege het niet. Goede van gas, terwijl boeren weten dat er een discussie op de rol stond over een nieuw contract waarvan de supermarkt toch even iets had van hoe de grondstofprijzen zijn nu toch wel zo hoog. We wachten maar even. Kortom,

[2:28:45] die afwenteling op boeren als eerste schakel in de voedselketen en daar hebben we best veel zorgen over. Zo zou u willen vragen hoe kijkt u ernaar? En welke lessen zou u ons daarbij willen meegeven?

[2:28:57] Dank je. De groot namens d zesenzestig.

[2:29:01] Allereerst ook richting meneer huizinga van hoffelijk respect voor wat u doet en de situatie waarin u zit

[2:29:09] en ik wens u veel sterkte. Ook

[2:29:12] vanuit hier.

[2:29:15] Ik had een concrete vraag voor voor de thijs die zegt van in europa negentig miljoen ton eiwit, waarvan slechts zes miljoen ton gebruiken en de rest wordt vernietigd. Ik had ook een vraag daarover aan de europese commissie. Maar dat is eigenlijk toch ook sleutel haar een veel efficiënter voedselsysteem. Hoe ziet u voor zich dat de nederlandse veevoederindustrie daar ook aan bijdragen, zodat

[2:29:44] er inderdaad minder granen in diervoeder belanden en ik begrijp natuurlijk opmerking dat je dat niet van vandaag op morgen kunt doen. Maar op termijn is het wel noodzakelijk.

[2:29:55] Dank je. Thijssen namens de partij voor de arbeid.

[2:29:59] Dank u. Voorzitter. Ik heb een vragen aan de heer van der tak van lto. Want hij zegt dat we moeten zorgen voor voedsel in oekraine, in europa en afrika. Dat dat onze eerste prioriteit moet zijn en in de vorige ronde hebben clingendael gehad. Die zeiden van ja, we zien dezelfde situatie gebeuren als met de arabische lente en we weten niet precies waar de vlammende panden kan slaan. Maar

[2:30:18] dikke kans dat het ergens gaat gebeuren. Zelfs in europa en de west-balkan zou dat zomaar kunnen gaan gebeuren en clingendael zegt ook dat we moeten nadenken. Nederland of we dan onze landbouwgrond willen inzetten voor bloemen, vlees en zuivel of dat we misschien dan toch meer moeten meer humaan voedsel te produceren, zodat we ook meer voedsel kunnen produceren dan dat we doen als we voedsel dan als we vlees en zuivel produceren,

[2:30:39] kunnen we een voorstel van lto verwachten wat nederland kan bijdragen om de wereldwijde voedselcrisis te dempen,

[2:30:46] want dat hoor ik dat u zeggen.

[2:30:50] En als de collega's het toestaan, dan wil ik als lid van de als vertegenwoordigende sgp vragen graag een vraag stellen aan de heer van der tak.

[2:30:58] Ik hoor vaker het punt wat u aanroert over het strategische belang van de landbouwgronden en ik deel dat punt

[2:31:06] en ik zie ook het risico van de opkoop van landbouwgronden

[2:31:12] en de wettelijke borging daartegen vanuit dat strategische belang voor voldoende voor nederland ook maar

[2:31:20] heeft het lto ook informatie over de werkelijke omvang van dat probleem hoe concreet en hoe omvangrijk is dat is dat probleem.

[2:31:35] Dat waren de vragen van de zijde van de kamer. En dan wil ik als eerste de heer huizenga de gelegenheid geven om op de vragen die hem gesteld zijn te reageren.

[2:31:53] De ik kan ook heel veel van uw vragen ook wel geduld van antwoord geven en er zijn ook wat dingen die in elkaar overlopen als eerste

[2:32:01] positie van de boer in de ketel had je vroeger had je daar de corporatie voor

[2:32:07] en

[2:32:09] want vroeger waren boeren heel arm en die werden inderdaad uitgebuit door de handelaren in door de door de werking en in zo zijn ze honderd, honderdvijftig jaar geleden zijn ze bij elkaar gaan zitten en is gegroeid in die corporaties en eigenlijk weer wat over

[2:32:23] een doel en uiteindelijk weer voorbijgeschoten op

[2:32:26] maar je bent met zoveel woorden en je bent als boer zo klein. Heb je zo'n kleine positie in de ketel

[2:32:32] ook onder andere tegenover de grote gaan handelaren zijn a b c d

[2:32:38] abm buddy cabrio in drivers.

[2:32:42] En

[2:32:43] ja dat is de wereldmarkt en daar kan je als boer kan je daar op de beurzen kan je

[2:32:50] de prijzen zoals je kan voor voor een contract met defensie met die twee dus afsluiten.

[2:32:59] Ja dat is gewoon een casino. Als je verkoopt het vandaag over verkoop de morgen of je verkoopt het over een half jaar is dat vandaag dat zaadje in de grond. Je weet niet wat de opbrengst gaat worden. Je weet niet wat de prijs gaat worden.

[2:33:12] Dus ja dat is echt gewoon een casino en het enige wat je daar als boer het beste tegen kan doen is je je risico's spreiden en gedeelte verschillende gewassen telen en op verschillende momenten in de tijd je product verkopen.

[2:33:29] Maar als de input prijzen stijgen en dat is ook wel doen voor een gesprek is gezegd en

[2:33:35] je verkoopprijs van je product stijgt niet mee. Dan wordt het dan wordt de marechaussee krap. Nu zijn de en oekraïne niet in oekrainers niks te verkopen. Momenteel omdat er geen export is, maar wereldwijd zijn de prijzen omhoog in input prijzen zijn

[2:33:51] zijn ook hoog. Dus je meisje blijft ongeveer hetzelfde. Alleen je

[2:33:58] de hoeveelheid geld die je nodig hebt voor je impulsief is, is veel hoger.

[2:34:04] Dus het risico wordt daarmee ook een stuk groter

[2:34:07] de macht van de supermarkten. Wij verkopen hier lokaal ook

[2:34:13] wortels en uien rechtstreeks aan de supermarkt. Ja dat merk je ook gewoon de macht van de supermarkt in bij door de oorlog betalen ze niet wat wij leveren. Dat is er nog iets van

[2:34:25] meer dan een half miljoen euro. Maar goed dat is een oorlogs omstandigheden in nederland in wageningen kreeg wel al

[2:34:34] onderwijs over de macht van de supermarkt of weer net een supermarkt een een kaas en een tomatenteler in de kast en

[2:34:44] leverings garantie geeft ik de tillen gaat nadenken naar de bank haalt zich een krediet zoals hier op sales

[2:34:53] en vervolgens de supermarkt weet precies wat wat de kostprijs is van die tillen in de je gaat die draait langzaam de prijs naar beneden bij de soep van de supermarkt weet toch dat de hele nergens naar toe kan

[2:35:06] omdat hij als supermarkt enige afnemer is

[2:35:10] dus ja

[2:35:12] misschien moet je weer terug naar echt naar corporaties die die goed functioneren. Maar dat is wel een discussie waard.

[2:35:22] Even kijken of ik ook jouw. Ik wilde graag wat zeggen over verkoop van landbouwgronden in nederland of de prijs van landbouwgronden, nederland en documenten in relatie tot tarwe. Vindt u ze niet goed.

[2:35:33] Dat dat we eerst daar meneer van der tak straks de gelegenheid geven en als er dan nog ruimte is dan kunt u nog altijd even de aanvoelen. De vraag was eigenlijk gericht aan de heer van het tak.

[2:35:43] Oké.

[2:35:44] Ja dat is juist goed. Dat is goed goed. Maar goed. Ok dus goed. Prima. Tarwe is te goedkoop voor een dure landbouwgrond.

[2:35:52] Nee, wij horen dat straks graag van u. En dan krijgt ze ook de gelegenheid om te onderbouwen. De de heer hoogendijk. Ik zal u de graag de gelegenheid willen geven om de vragen die aan u gesteld zijn te beantwoorden.

[2:36:06] Ja. Dankjewel voor deze kansen voor de twee vragen. Ik zal beginnen met de vraag van mevrouw bromet

[2:36:12] over de over de gaan handel. De spelen een aantal paar dingen tegen te gaan handel. Op zich, die in handen is van grote bedrijven. Dat klopt. Ik denk waar het ook het verhaal van de deels ook overgaat wordt nogal wat. Technisch is dat er met granen en andere van die commodity. Sorry voor voor het engels op wereldmarkten data ook soort aandelen beurzen zijn en dat op het moment dat de oorlog uitbreekt

[2:36:39] dat mensen van een bank een hapje krijgen van je moet nu aandelen kopen ingaan en dat gaan mensen dan doen en vervolgens gaat de graanprijs worden nog hoger.

[2:36:48] Je kunt dat speculeren noemen. Je kunt dat investeren noemen. Maar je kunt je afvragen in hoeverre je met dit soort producten die je gewoon ons als basis nodig hebt. Dit soort financiële producten wilt maken en daar is nou net afgelopen jaren een enorme discussie geweest. Ook in de europese unie. Om daar de zaken. Wat wat aan te draaien eigenlijk omdat minder mogelijk te maken. Maar dat is juist onlangs weer meer mogelijk geworden. Dus dat zit me in de financiële hoek waar je daar denk ik na kunt kijken van wil je dat wel dat je met dit soort producten eigenlijk kunt speculeren of net als met tesla dat je zegt nou ik hoop dat wat extra aandelen van want ik vind het zo'n leuke kerel en dat wil je eigen gaan. Ben je dat misschien niet dat daar zit echt een knop om aan te draaien

[2:37:32] als ik kijk even naar nederland en dan gaan handel. We hebben in nederland veel groter gaan handelaren. Die zitten hier met name vanwege de haven van rotterdam

[2:37:41] in nederland zelf is niet heel erg groot in de gaan handel om een de nederlandse gaan en dat kwam vandaag al eerder voorbij en dat is vaak een rust gewas wordt geteeld tussen de andere

[2:37:51] voedingsgewassen in en dat wordt meestal. Ik zou kunnen zeggen in een korte keten afgezet in de vee houden rijden. Ze komt niet een hele grote wereldhandel aan voorbij. Dat gaat gewoon van de ene boer naar zijn buurman als waar naar de kippen en en daar werken wij hebben wij al speel akkerbouw en initiatief samen met nederlands bakkerij centrum en het comité van gaan handelaren om juist daar een keten transitie op te gaan zetten dat we meer nederlands granen voor nederlandse brood kunnen gaan maken. Dus we willen eigenlijk daar een transitie maken en daar zijn de boeren daar deel is het makkelijkste om aan de boer te vragen omdat anders verbod op een andere wijze te gaan telen. Maar je wilt in die hele keten van veredeling tot en met de supermarkt

[2:38:34] dat haar dingen eigenlijk anders gaan, zodat er meer van het gaan naar wat nederlandse brood kan daar werken we aan. Dat is niet van vandaag of morgen. Maar dat is wel een project van de komende jaren om daarin al die schakel van die keten eigenlijk een transitie in gang te zetten en daarmee zou het zeker helpen als de overheid daarin ondersteund met onderzoek, maar ook met inkoop en met support dus. Tot zover de granen

[2:38:57] en dan de vraag over de eiwit transitie inderdaad meer plantaardig eiwit.

[2:39:03] Ik mocht gisteren spreken op een congres in warschau over de green deal met een aantal andere landen alcoholwet, frankrijk en duitsland. En daar komt die thema kwam er ook steeds weer terug wel met de kanttekening dat je daar als overheid als nederland of als europese unie eigenlijk ook zou moeten beginnen natuurlijk bij de consument. Om daar die te stimuleren. Maar goed dan kun je iets met met allerlei maatregelen bij de consument doen als ik dan kijk naar

[2:39:30] het nationaal strategisch plan zien wij twee dingen. Door de stimulans van de europese eiwit strategie zijn verschillende landen. De eigen eiwit wilt gaan stimuleren, met name ook belgië en duitsland. En nederland heeft daar eigenlijk niet voor gekozen om moverende redenen en dat levert nu de situatie op dat telers van van bonen peulvruchten eiwit tilt eigenlijk benadeeld zijn ten opzichte van een buren die in hun nationale strategische plannen wel een bonus krijgen je bijvoorbeeld over telers in zeeuws vlaanderen die bonen tillen. Je ziet nu dat ze net over de grens daar een plus op krijgen van zeshonderd euro per hectare. Dan maakt je voor die nederlandse teler meteen om aantrekkelijk om nog te tillen natuurlijk een politieke vraag of je als landen tegen elkaar opbieden. Maar je wilt ieder geval in nederland wil kijken van ja wat doen de buurlanden. En hoe kun je dat wellicht nog beter op elkaar afstemmen is ook zonde. Als je daarmee juist geteeld uit nederland ziet verdwijnen

[2:40:32] de stad zitten. Dat zou je kunnen doen om het zware wordt gekoppelde steun zou dat kunnen noemen, zou het ook iets kunnen doen met de punten regeling in de eekhoorn regeling en de andere route

[2:40:44] in zijn interventie, die ook in het nationaal strategisch plan city zit in pijler twee. Dat is de interventie samenwerking zoals die dan zo mooi heet.

[2:40:52] En daar is ruimte voor allerlei keten initiatieven waarbij ook juiste boeren gesteund kunnen worden. Heel specifiek met een ketenaanpak voor plantaardig eiwit en daar zou je ook naar kunnen kijken. Die interventie zit wel in het nationaal strategisch plan, maar dit is verder niet uitgewerkt en daar zou je echt wel een deel kunnen gaan invullen specifiek voor de plantaardige eiwitten.

[2:41:15] Tot zover.

[2:41:16] Dank voor de beantwoording. En dan zo graag dat jullie de gelegenheid willen geven voor de beantwoording van de vragen die hem zijn gesteld. Dankuwel. Voorzitter,

[2:41:25] Zijn twee vragen gesteld door de je boswijk en een door de heer de groot een over kringloop waardig voer en de andere over de negentig miljoen ton voedsel afval.

[2:41:37] Het is vaak eenvoudig om met elkaar af te spreken wat je niet wilt bijvoorbeeld geen graan gebruiken wat je ook aan voor brood zou kunnen gebruiken, maar het is vaak complexer om te bepalen wat je nou eigenlijk precies wel wilt. Waar wil je naartoe sturen. En hoe ziet dat pad ernaartoe eruit.

[2:41:54] Dus op uw vraag meneer boswijk van wat wat zouden we nu moeten doen?

[2:42:00] Ik noem het kringloop waardig voer of circulair voor of hoe je het ook noemen wilt

[2:42:04] of of voor wat niet in competitie is met producten die je ook aan mensen kunt geven.

[2:42:11] Je wat je nodig hebt is een parameter waar je waar de elementen in zitten

[2:42:16] waardoor je kunt bepalen. Bijvoorbeeld dit voer. Wat ik nu lever is dertig procent. Wij noemen dat fit for feet

[2:42:22] dertig procent geschikt dus voor dertig procent en dat kan een gewogen parameter zijn want als je naar de details gaat, is het best complex.

[2:42:31] Wat is dan precies niet geschikt voor voor humane voeding. Maar dat je daar een parameter ontwikkeld en dat je vervolgens ook met elkaar afspraken kunt maken hoe je opschuift in die parameter. Hoe je van die dertig procent naar veertig procent kunt komen. Dus dat helpt een industrie vooruit.

[2:42:49] Ik zeg al het belangrijkste is niet zozeer de discussie wat je niet wilt. Maar waar je wel naar toe wil dan de tweede vraag.

[2:42:57] De waar ik het over had is in europa is negentig miljoen ton voedsel afval. Als je dat even in perspectief zet de hele europese voer industrie levert honderdvijftig miljoen ton voer aan dieren

[2:43:10] dus negentig miljoen ton van honderdvijftig miljoen ton is zes miljoen ton voormalige voedingsmiddelen het uitpakken van brood, noem maar op

[2:43:20] de potentie is best groot

[2:43:23] om daar stappen in te maken. Vaak is het moet je veel aandacht besteden aan de voedselveiligheid. Dus maar daar zijn technieken voor alleen die kosten geld.

[2:43:31] Het kan microbiologisch niet helemaal goed genoeg zijn. Maar dan moet je het dus behandelen, zodat het wel microbiologisch goed genoeg is.

[2:43:38] Er is behoorlijk wat potentie. Daar is techniek voor nodig. Daar is stimulering voor nodig, want het kost geld op dit moment is overigens alles anders dan zeg ik er ook even bij want op dit moment zijn de prijzen skyhigh van gaan en opeens gaan dingen rekenen

[2:43:55] en daar zijn ook en dat is ook belangrijk in innovatieve ketens voor nodig in japan is een bekend voor. Wij wij zijn allemaal hier heel bang voor het woord food weest het gebruik van food wees dan zeggen we daar hebben we hele slechte ervaringen mee in europa. Dat heeft onder andere de b is een veroorzaakt. Dat heeft onder andere mond en klauwzeer in engeland veroorzaakt. Maar als je die ketens goed organiseert. Maar dat is innovatie in keten verband. Dus je moet innovatieve nieuwe ketens bouwen om ook dat type producten uiteindelijk beschikbaar kunnen maken. Naar ons idee is de potentie om van zes miljoen ton naar tien miljoen ton naar vijftien miljoen ton te komen. Die is er gewoon en als een substantiele vervanging dus van andere grondstoffen.

[2:44:38] Dus.

[2:44:39] Dat zijn wat ons betreft wel twee speerpunten ook als je deze hele discussie pak je zult die transitie met een groeiende wereldbevolking zul je die transitie vorm moeten geven en dan moet je sturing opgeven.

[2:44:52] Dat is wat ik graag wilde delen.

[2:44:54] Dank voor de beantwoording. Dan is nu het woord aan de heer van der tak voor de vragen die hem zijn gesteld.

[2:45:01] Wij vragen ook

[2:45:03] een van de heer thuis in een van u,

[2:45:05] voorzitter, kunt u van lto een transitie in grond verwachten om andere dingen te gaan doen. Ik sluit me graag aan bij de wijze hoe je het moet organiseren, zoals zojuist innovatieve

[2:45:20] ketens bestellen. Dat betekent ook andere grond.

[2:45:22] Dat doe je niet van vandaag op morgen. Dan moet je echt een hele lui. Dus ik sluit me graag aan bij de woorden van etages dat als een, twee. Wil je van pootaardappelen na veldbonen

[2:45:33] geef die hoogendijk een exact voorbeeld hoe dat in het sp wel zou kunnen. Wat is natuurlijk een enorm verschil in tussen de prijs voor pootaardappelen ofwel boden. Dat moet je overbruggen. De belgen doen dat middels nu in het geheel b. Dus in de kern. Als je met dat soort voorstellen komt dan kan ik me in ieder geval dan zul je een transitie. Shiraz niet van vandaag op morgen als een twee kees huizenga zei het al in zijn bijzijn

[2:45:57] landbouwgrond in nederland is ongekend

[2:46:00] ten opzichte van het buitenland. Dan ga je niet zomaar dingen in veranderen.

[2:46:05] Ander element die ik graag in dat kader wil behoren ik in een voorbeeld rondom. Laten we zeggen om brood klimaat

[2:46:12] niet alles kan in dit land.

[2:46:14] Als je het gaat over over brood. Dan is het zo dat je daar op de wereldmarkt. Als je dat nu wil opvangen dat het zo is dat de tarwe die in nederland wordt verbouwd is meestal niet geschikt voor bak mail

[2:46:26] voor het bakken van brood. Heb je hoogwaardige kwaliteit nodig en we hebben niet bak tarwe

[2:46:32] vermindering van acht procent van graan in veevoer lost

[2:46:36] oekraïense tekorten dus niet op. Aangezien we voert, tonen we niet geschikt is voor menselijke consumptie,

[2:46:41] dus voor bak. Dan zijn we afhankelijk van warme landen met zoveel zonder huurder, zoals bijvoorbeeld in frankrijk. Dat vraagstuk kun je dus in een europese context wel aanpak

[2:46:52] dat het vraagstuk rondom strategische belangen van een ieder geval het feit dat je een natuur en landbouw, natuur en landbouw, maar zeker ook strategisch moet beschermen.

[2:47:02] Ja ik zie ze dezelfde vraag van mevrouw bro met eigen risico in dit land door buitenlandse bedrijven

[2:47:10] en dat is niet gelukt.

[2:47:11] We hebben nog geen studie gezien van de we waarin dat alle percentages de omvang bekend wordt. Maar dat het vraagstuk in dit land speelt is onmiskenbaar.

[2:47:21] Tweede element daarvan is eigenlijk de omvang die ik ooit nog niet goed aangeven, maar wij hebben al signalen dat wanneer je de grond niet beschermd

[2:47:31] dat je uiteindelijk die gaat zien die we eigenlijk in dit land niet wenst, namelijk buitenlandse interventies onbelangrijke partij.

[2:47:39] Dus daarvoor wil ik u in ieder geval waarschuwen. Dat belang zie ik zeker daarom die wet strategische belangen

[2:47:46] voor de grond van landbouw.

[2:47:51] Dank voor de een beantwoording. Dan is er gelegenheid voor de heer huizinga om op dat laatste punt magnaat in te haken.

[2:48:01] Bij over de prijs van landbouwgrond. Maar mijn familie heeft

[2:48:06] vijftien jaar geleden boerderij verkocht in het noordoosten van groningen seizoen

[2:48:12] vijftigduizend euro voor gekregen. Dat land is nu ruim zeventigduizend euro waard. Dus de man die gekocht heeft. Die heeft daar speculatie goed verdiend. Maar

[2:48:27] in dat gebied van verbouwing voornamelijk tarwe tarwe tarwe en een beetje koolzaad een beetje suikerbieten

[2:48:34] en en zij roosendaal tien, twaalf ton tarwe per hectare en ton tarwe bracht altijd heeft ongeveer honderdtachtig, tweehonderd euro.

[2:48:45] Pardon.

[2:48:47] Tien ton is tweeduizend euro zeventig de als plannen saus bij euro kost. Even kijken. Dan kan je nooit terugverdienen met die tweeduizend euro je per hectare krijgen van de kosten zijn ook hartstikke hoog.

[2:49:02] Dus ja. Deadline voor begrip voor de voor tweede kamerleden

[2:49:08] in de en dat hoort eigenlijk ook weer bij de crash course landbouw die heel veel mensen nog nog nodig hebt.

[2:49:16] Ik ben was ik nog graag even zeggen voor wat er hier in oekraïne nog aan de hand is. Er ligt ongeveer nog een derde van de oogst van afgelopen jaar in hans laagje dertig miljoen tonnen die voor het grootste gedeelte geëxporteerd worden. Ook de oogst zoals negentig miljoen ton afgelopen jaar van gaan in oliezaden.

[2:49:36] Dus dat ligt nog in de schuren. Dan kunnen de boeren dus niets aan toe komt de oogst van straks bij bij de wanneer die spullen liggen

[2:49:45] dus in dit jaar wordt er denk ik iets van in plaats van negen miljoen ton

[2:49:50] niets van zestig miljoen ton geproduceerd, waarvan iets van veertig miljoen ton geëxploiteerd moet worden. Dus daar moet voor komend jaar gewoon weer zestig miljoen ton geëxploiteerd worden

[2:50:00] ook weer om het in perspectief te zetten. Rotterdam importeert geloof ik rond de negen miljoen ton graan in oliezaden vanuit de wereld in exploiteert is van zuivel acht, honderd duizend ton

[2:50:13] zeg een miljoen ton de heb je eigenlijk om die als de zwarte zeehavens in oekraïne dicht blijven. Dan heb je zestig keer rotterdam nodig om de hoeveelheid vanuit oekraïne naar de wereldmarkt te brengen. Die hoeveelheid is in europa niet nodig. Het is voornamelijk voor afrika, midden oosten

[2:50:32] in in china ook heel veel nodig.

[2:50:35] Dus dat is ook logistieke logistiek onmogelijk. Plus hartstikke duur. Het kost mij nu ongeveer twintig dollar kostte mij ongeveer twintig dollar om onze tarwe in de zwarte zee te krijgen.

[2:50:47] Als ik dat

[2:50:48] theoretici in rotterdam zouden moeten doen en kosten honderdvijftig dollar per ton.

[2:50:53] Het het kan gewoon niet uit

[2:50:57] de dat is dus ook zo. Ook voor de psv perspectief op op de logistiek.

[2:51:04] Dank voor deze geweldige toelichting. Ja dat illustreert nog eens een keer hoe complex en ingrijpend. De hele situatie. Daar is

[2:51:15] er is toch een vraag gelegenheid voor een nabrander in deze ronde. Mocht u daar aanvechting een toegevoegd? Dan geef ik de gelegenheid hier thijssen.

[2:51:26] Aan u de gelegenheid. Dank u. Voorzitter, ik wil nog heel even verder op het antwoord van lto. Want ik vind het toch wel lastig. We hebben net clingendael gehoord. Toch het instituut in nederland over oorlog en vrede die zich deze oorlog in oekraïne wel even duren. Die blokkade van de zwarte zeehavens gaat ook nog wel even duren.

[2:51:45] We hebben net ook de heer huizing gaan gehoord. Het oogsten of het oogsten het zaaien is al gebeurd voordat ik ook een cursus landbouw krijgen. Het is al gebeurd. De voor dit jaar kunnen we niet heel veel doen. Maar voor volgend jaar wel. Dus we hebben nu even tijd om een plan te maken hoe nederland kan helpen om die wereldwijde voedselcrisis te dempen. En dan hoor ik iets over het nederlandse klimaat en hoor ik iets over dure landbouwgrond. Het zal allemaal.

[2:52:08] Maar ik zou toch verwachten dat van onze boeren sector en een voorstel komt hoe nederland kan bijdragen aan het dempen van deze wereldwijde voedselcrisis en dat we dan niet een antwoord te horen krijgen van de landbouwgrond is duur. Het klimaat is klimaat is. We kunnen niks.

[2:52:24] Dat zal toch niet kunnen toch wel iets doen om te zorgen dat

[2:52:29] in afrika in mee naar in de west-balkan, maar ook gewoon europa en genoeg voedsel is.

[2:52:34] Daar zal de heer van der tak vast op willen reageren,

[2:52:36] Jazeker. Heel graag zelfs want wij dragen als nederland in europa

[2:52:41] veel bij op basis van datgene wat we aan producten maken in een leverings rondom ons heen. Dus wij zeggen eigenlijk op dat punt. Denk bijvoorbeeld ook dat gelukkig corona

[2:52:53] niets omgeslagen in een voedselcrisis

[2:52:56] deed. Daarbij is namelijk dat de lijnen open houden. Belangrijke agrarische productielijnen vinden wij ontzettend belangrijk. Dus. In die zin dragen wij degelijk bij als landbouw aan een wereld voedselsysteem. Een bijdrage leveren wij daar en eigenlijk doen we dat op basis van datgene wat onze boeren in de wij hebben samen binnen europa dat we dat vraagstuk van nederland op dat punt de kunnen erkennen en ook die weg moeten we blijven volgen. Maar ga niet. Gelet op onze wisselvallige klimaat. Ga niet opeens heel andere dingen doen die wij op dit punt eigenlijk helemaal niet kunnen. En ook niet mogelijk blijken te zijn. Er zijn op dat punt ook gewoon grenzen aan. Dus ik vind eigenlijk datgene wat we op dit punt aan landbouw doen wel rondom innovatieve ketens wel rondom het strategische blauwhoed op. Dan dragen we daar in. Ook bij aan die wereld voedsel vraagstukken en daarmee vind ik wel dat we daarmee een grote bijdrage leveren en dit is dus niet zo dat we geen plannen hebben om de vraagstuk waar ze van duit blood willen we onze bijdrage op dit punt gebruikt ook laten we zeggen het nederland. De nsb is om inderdaad in relatie tot die voedselketen dingen te veranderen en daar wacht ik eigenlijk van uw kant ook nog een verbetering.

[2:54:09] Ik stel voor dat wij hiermee nee. Nog een laatste nabrander en dan gaan we afsluiten. Ook in verband met de voorbereiding voor de laatste ronde.

[2:54:19] Voorzitter, ik ga er met de heer thijssen en de heer thijssen hier nog met echter wel over in de in debat laten. Maar ik hoor meneer van der tak. De nsb zeggen en dan zou ik toch de heer hoogendijk willen vragen eigenlijk de vraag die ook in een vorige ronde heb gesteld over de europese strategie boer tot bord, boer, tot bord, de green deal, het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid en de discussie die op dit moment over wordt gevoerd als het gaat om de gevolgen daarvan voor de voedselproductie van europa. Kunt u aangeven hoe u daar met uw sector tegenaan kijkt. Wat komt er op ons af?

[2:54:54] Volgende week.

[2:54:55] Ik heb vijftien minuten, toch. Voorzitter,

[2:54:58] Kom dichter in de buurt van seconden.

[2:55:01] Weet u dat heel veel zaken die in de in de green deal breedte dus ook vormt voor vindt voor fifty five en de biodiversiteit strategie eigenlijk heel erg passen bij het lang het streven op lange termijn. Dat is namelijk dat je als landbouwsector minder input gebruikt, en wel goed en gezond voedsel produceert. Dus eigenlijk bijvoorbeeld streven naar minder kunstmest streven, naar minder gewasbeschermingsmiddel het streven naar minder fossiele brandstoffen eigenlijk ook heel erg past ook bij de strategische opgave om minder afhankelijk te zijn van het buitenland of in ieder geval van partijen als rusland. Dus ik denk dat heel veel van die verduurzaming als dat er ook toe leiden dat je minder input nodig hebt en daarmee de boer ook minder afhankelijk is van derden en externe dat je eigenlijk efficiënter kunt produceren en daarbij wel zorgt dat je voor voldoende voedsel hem tot een eigenlijk heel goed bij elkaar kan passen. We moeten gewoon ook slim nakijken van heel veel dingen die helpen en op sommige punten bijvoorbeeld eiwit strategie hebben nog niet goed voldragen in nederland. We hebben als europa geen strategie voor plantaardige olie wat uit hoe vreemd is. Dus we hebben wel een strategie op eiwit me niet op olie. Dus al begonnen met zonnebloemolie hebben eigenlijk niet het idee van wat moeten we nou doen als dat wegvalt. En hoe gaan we daar strategisch mee om de zwemmen nog wat andere punten die we denk ik wel kunnen uitwerken en bijschaven.

[2:56:25] Dus ik zou vooral zeggen in de ver in de verduurzaming van een doorgaan. En juist doorgaan met de dingen waar nederland goed in is en daar beter in worden.

[2:56:34] Dank voor deze reactie. Ik wilde hiermee het.

[2:56:39] De blok afsluiten,

[2:56:41] Ik wil u al een dank zeggen voor de vragen en onze gasten ook voor de presentatie en de reactie erop en zeker ook de heer huizing gaan vanuit oekraïne. Fijn dat u bereid was om aan te haken en ook vanuit de praktijk ons voor te houden

[2:57:01] omdat er wat voorbereidingen nodig zijn voor de vierde ronde waren een aantal gasten digitaal zal aanhaken. Schorsing deze vergadering tot vijf over half tien.

[3:04:48] Dames en heren, het doet mij genoegen u welkom te mogen heten voor dit vierde blok internationale organisaties international organisations aan dit laatste blok nemen ook enkele internationale gasten deel en de voertaal van dit blok is daarom engels

[3:05:07] zo ahold right to share in english. Hij wordt like to one workum. De international, guest just have explain. Dat is in this. Volgens station international organizations. De english boys will be used.

[3:05:22] Hij wil vast interviews de guest te jong. En daar wordt live toegankelijk. De zijn juist dat iets best wel. Geef het toe men het

[3:05:33] de members of parlement ardennen van de pensioen de zee toe als kwestie

[3:05:39] vast, alhoewel workum een meester hans hoogeveen independent share

[3:05:45] de food and agriculture organization kans om is dit shuttle connected workum life to have you know minst den mis. Marion jansen director treden koosjer direct reed de organization for economic cooperation and development zo digital connected. Welke dan mister zijn die zijn die sonja. Hij zit wel de senior

[3:06:18] een glimmend original

[3:06:20] kan country director voor is een europe at world bank zo digital connected miss madelon meijer polissen, wiens voeten coachen oxfam novib

[3:06:33] welkom voor een max hij vast een this cq vrijwel like to review, the opportunity. To present your

[3:06:43] points zo vast. Minister hoogeveen.

[3:06:47] Alhoewel er lijkt would like to fight you to.

[3:06:51] Geef je op presentation.

[3:06:55] De de floris jos

[3:06:59] meer dan twee. Sorry.

[3:07:06] De haven. De proppen op de maaike van.

[3:07:15] De.

[3:07:16] Jenny! Niet.

[3:07:17] Yes. I hear you.

[3:07:20] De mike mike wordt zo anders ketchup ken uw aanhield.

[3:07:25] Yes. Oké. En muts.

[3:07:27] Oei, oei. Oei. Oei.

[3:07:31] Ja

[3:07:32] oké.

[3:07:35] Hoewel alvast meestal hoogeveen.

[3:07:41] Albert like to fight you

[3:07:43] youtube draaien de game

[3:07:48] en good year.

[3:07:50] Maaike van baby.

[3:07:56] Nou,

[3:08:13] het not possible to

[3:08:17] connexxion, mijn vriend.

[3:08:27] Is.

[3:08:29] Baby meestal hoogeveen, media en meesters just to you to look at en look en robin

[3:08:42] donatie en reactie

[3:08:49] is oké. Lookout en look in de game.

[3:08:54] Maar wie dat wil

[3:08:55] doe

[3:09:01] en one you all time that be good life coach in

[3:09:06] miss marion johnson to avro presentation.

[3:09:13] Hallo. Dit is marianne riem. Jimmy.

[3:09:15] Hoe lang.

[3:09:16] De en clear externe en time to you van de from the time of the point die die droom en december economic cooperation tabel op maand uit mensen de toch de zweet en uit mijn geheugen de het en hebben joy in toe met stoom uit zijn stoel. De kwetsend.

[3:09:38] De nieuwe kids met wie ik wist van food security en de van in de kwetsend voor de netherlands for europe of for the world to not to be jury. Het constant abbott food security for european union naar de grootste doel portie dat en korting formules voor zo'n pot of mogen een afrika en de midden.

[3:10:05] De kees binckhorst die kon tweed computers en iets import mee, zoals theorie het van queen en het os. De mensen en de videostation of de heb ik een logistics zijn het al komen niet benoemd european union in staat is een is een export of mijn serieus en think i know to be of wiet

[3:10:28] wordt het de mijn wie het volk was de food security in de coming man in pad en oftewel het not to be noordelijk afrika orde. Midden in ruby falls in view, queen,

[3:10:41] norris continue producer en sporting en het salon voor de to a different

[3:10:48] second in rosso

[3:10:51] dus export.

[3:10:54] Dit kan die podium. We zijn er sent from mooie studie. Mijn borst wat te bieden heeft. Die kost was de site not to export

[3:11:03] en dit had kunnen nemen.

[3:11:07] Voltooid is. Andy murray voor rosanne continu quinquies in zat en te in market en authentiek kon zijn nieuwe in toe. De barry high wright.

[3:11:22] Wie kan dat zo mag de fiets uit amsterdam te weinig zelfbewustzijn nieuw queen over schutting of failliete motor lijkt te willen. Wij willen het in market en dit is omdat ik net een ford. Sorry can lead to you sjoerd voor budget in bad of de

[3:11:40] in de tempel en betekenen die een poort naar dit is ontmoeting met de moeite die ik en roer to continue to your information en mijn oor. Dit artikel humor in my head to continue zodra times in market en via doe ik dit moderne om je doen. Desnoods in die met jonge aldaar eens. Je ziet toe dat score te coachen. Market information system dat wat je eet het af dan de mol suite knobbel food fight, de food financial en view suites in george town eet en

[3:12:13] hij moet, zo lijkt het nieuwe look voor te kwetsend en de de.

[3:12:19] Frank martin van van

[3:12:24] hij help meestal hoogeveen is connected

[3:12:27] game and may be you can fly to

[3:12:31] havo presentation

[3:12:38] ook een service

[3:12:48] je microfoon is onder wie kant jong

[3:12:53] cio

[3:12:56] speaking

[3:13:07] dus nat

[3:13:09] door een vuurbal.

[3:13:24] De school is mooi en ziet plezier in de zetten in dat je niet veel aan je mike access software

[3:13:32] deze die je niet software voor alle fasen. En juist het niet simpel en mijn ex de mij

[3:13:39] en neem uw arts.

[3:13:40] Oké.

[3:13:42] Wow, wow! Meestal hoogeveen is trein. Stil

[3:13:46] may be you got your presentation met sonja.

[3:13:53] Het flessen vinkje bij marge

[3:13:58] met mijn dat is om de één keer voor promoten tenminste de country en direct marijn stekker van my country, direct voor je vriend en motorola etienne. Mijn naam is stephanie. Sorry. I'm reading lokaal zal ik allerminst

[3:14:14] de landmijn voor allemaal ingenieurs

[3:14:17] en mike precies in de leading lokaal zal de allerminst mijn beest indiana office of via onze mogelijk lokale charlie james men in je game

[3:14:29] inkleuring monitoring de voor de security sensation en die issues

[3:14:35] de woonde food security in de brief aan de frisse europe bestemd voor lezer en globally.

[3:14:42] De collectie export kritiek kan import en voor je games prosperity en blad security

[3:14:49] en sinds de dit nou aan de p

[3:14:53] no one, the one, one van stormt, wat op wil er wel last van

[3:15:02] pink water op zoek naar mooie vriendjes om mee te sporten. Eet je ook dit weekend sport.

[3:15:09] Dat maakt het niet uit als een monument mannetje

[3:15:13] voor zijn bali.

[3:15:14] Wie export de export in orde was?

[3:15:20] Vijf procent cor en voorstellen om samen bouwen

[3:15:23] aan de zijn om eens.

[3:15:25] Dit is fifty mini. De spaanse export als die er bij allemaal om de global market en wordt

[3:15:33] wie miserie youtube, zodat de fonds systems

[3:15:38] see the world. Mijn commodity maakt het oude klok recordverlies van pony you.

[3:15:47] De oranje point gaat wel netjes op orde te maken

[3:15:51] in dit filmpje private labels voor de en zo totaal.

[3:15:57] We staan ze pony surinaamse sound van sorry antilliaanse saus een pony voor mij al lid van de economic research en de bel of en department

[3:16:08] voor gast gestolen. Collega. We hebben ons verwend op de town

[3:16:15] wil niet zo weten van kamer of maand en zie je de impact aan real impact on on the global security.

[3:16:26] De game is eenmaal zo erg. Dit mannetje gaat het allemaal

[3:16:31] liefste de keeper van de security

[3:16:36] moet je beleggers. Ik ken hem wel. Mac simon one point, one point. Mirjam klant en maand

[3:16:44] historicus wim lex die de finance is een klant

[3:16:50] zo. Nou ik zie voedsel snorretje in. Ik lees

[3:16:58] incorrect. Wanneer hoor ik tenminste voor je brein worden minst voor the world

[3:17:02] en heleboel power to you en een zes

[3:17:06] eén keer per maand.

[3:17:13] De ok strenger voor de markt voor

[3:17:16] presentation.

[3:17:20] Dus dan hoogeveen wie they can fighting. Mooi

[3:17:26] wow,

[3:17:27] miss meijer may be good like a good in van youtube presentation.

[3:17:36] Zo vinkje voor die en vintage verstikking van let me be frank streetwise sweet dutch people tent bitcoin correct die international community franklin is veel informatie aan why people from fuck van pardon dat international community en be voor de de food system is brokken. De number of people wordt acuut hangen is ketting catastrofe knuffels i do i have a four in the world trophy die en trial world population. Het is nat, simpele productie en probleem. De problem is onacceptabel in de kroatië en in de position paper de shirt review je samen de drivers beheer en de presentation uit je zwarte de spel view met de go around because i dont james haar mindset die smit. Daarmee woont de de zusjes. De rotzooi fixed a broken food system. Zo mist nam de an. Het is natte met trof in quiz productie. Nou niet. Dit is een matras food, texas de is plenty of in the world s end to fit everybody bod beat the people unibet they dont have die acties die kust de tenminste budget in twenty leuven in de golf afrika feesten, ferme handdruk fifty five noodweer handelde fifty house and people died for lack of a question that never again en twenty six team fauna zelfs in de simpel dik gemunt heeft de semester jazz in muurtjes die voor de nauw aan land structureel investment zou niet het fijn gehad die save the master wees en bakkerij veel te de leveren anders churchill changes de unie te bieden.

[3:19:18] Zo mist nam betreurt de netherlands. Da's not feed the world. En de duizend after. Dit is the millions of small skill producers producer, food. Voor de familie zijn kamer netjes en druk en de kans back on line darwin pro show to reality dat de moest effecten te takelen hangen. En profetie is de investering in cruiseschip smoel skill coachen farmers in de global south en dit is mijn rocket science. Picasso is de people living en profeet die de knot en voor de food voor de meest basic firma artsen die zijn mill paradoxen clay

[3:19:56] in provincie de liverpool arias en de de pen dan eigenlijk groot je voor de leven ligt

[3:20:02] dat de phising unfair competition

[3:20:05] breed

[3:20:06] en dan maakt het is nog dat meest nam de free. Dat maakt het was zo fit vergadert de maakt het de voet system feesten instrument. Anders maakt het veel je het die industrie micro system computing greenhouse county münchen tuba city los en dat is impact in de very people de en afschaffing van handen, zowel tk acties heer is sponsor billen concert concerten houdt is dus is het inpakken. De people in somalië en bangladesh in mali en weetjes in de world solar. Wie niet de. Yes god die en business of de vormt voet strategie microscoop niet de site. De simpele kitchens over series en niet adres. Die speel je alsof de food system long term haar vingers loont hun perspectief en dan finish. Nou en. Spa's oxfam is kan concern de een prijzen following.

[3:20:53] Wie doet niet de support en zoals just denk en zet leed hier niet de supporters local and regional maken development first en volgens en die chris williamson import. We zien u video in prijs houding die crisis past er perfect uit deze sector.

[3:21:10] Second nieuwe niet de support systeem om op redactie systems beest, dan reken ik op principes als ik me niet de stad in beyoncé efficiëntie redactie gast in creating productivity. We doen door de stad tekenen natuurlijk aan. Het werd dus in greenhouse gas, emissions de levering van bij diverse typetjes voor, meent meteen haar voet system en naar zwavel en finally maar door investment de zusjes. Wim en recente op fitna families en de gemanaged is niet zo warm hopping persoon en af in de nederland en over is de de fam en super. Dus de food fair inkomen voor de hard work. De camper van de helft die me hielp voor de families misdrijf en helft in vormen.

[3:21:54] Dank je.

[3:21:55] Seintje voor de martin presentation sam saus

[3:22:00] van de hoogeveen. Zo je tea toe

[3:22:04] lessen to your presentation.

[3:22:06] De floris joris.

[3:22:10] Hij ook you can hiermee. Nou.

[3:22:11] Die s loud and clear. Thank you for marche.

[3:22:15] Voor mijn computer de is postbode hier product en balletjes voor de connexxion en een zijn allemaal pensioen voor be to be with you forten you could be with you be kost.

[3:22:27] Doe iets. De conferentie over de en flow en en hierin polen wit shirt lee de al op discussie naar buiten

[3:22:34] good food systems crisis en een special de consequenties of de war and you queen for not on your shirt voor the world will be discus trommel en niks. Couple of days

[3:22:47] en er moet wordt lijkt dus taart bij reporters public plaats piek en het plastic logo wordt ontvoerd. Queens smits at heart like a good good food security is nieuwenhuis en think that patricia this moment en of koorts was plotseling in de discussie over de laatst toe. Ouders en was mijn firma's focus on. Er wordt de netherlands spel een europe

[3:23:09] de je look to. De tekst en vingers en rode down in mij mijn nood

[3:23:14] hoe je hebt nou moordenaar van een twintig miljoen people living in hunker en het is een steam in queens. Wat uw accountancy picasso, de consequenties of die ook een war en expectations armoede in fiod identity and of the year met charity next die toont door er niet vink. Het wilco. Wat wordt mijn aan het milieu

[3:23:33] people living in hangar free belgium people don't access to

[3:23:37] zeven een vorderen voert het toe. Wil je een people heffen op obesitas uitwisseling factors en of koorts in den broek,

[3:23:44] toen de situation in ideal queen en de consequent, zoals de behoren naar body of koorts sinds de pictures en evt in de nieuws

[3:23:54] you get ferry die prijs per se time uiting can work on solutions en is dat. En prikkels if you look en daar ook toe. De pepers voor today station en cisco in de cm direction

[3:24:05] door de kwestie of coaches wordt abrikozen door en houden icoontje. Doe het. En flink in de noodweer was beperkt bij de mvo creëert whatsapp bij aldus speakers en spel first of os ferry import en keeper treedt open

[3:24:18] en als er tussen jou en ken

[3:24:20] keeper die for life is tweet open den of koorts

[3:24:24] is

[3:24:25] moet je zie nou je look door de kerst en de depressie of kerst in europe consortia art beijing die feller toe

[3:24:34] de kerstproducten in waardoor brexit en de dokkum vorm van was van het en inboedel federation

[3:24:40] butterfly doodsbrief forum.

[3:24:43] Er wordt game consortia. Toen ik hoor dat de firma s voor winst many development dus firma's die peloton worden fifty

[3:24:51] wil

[3:24:52] als we de simpelste bidden kiest hoe je place import van en federation waar import voor mannen, countries en dat ik ken het brutoloon surf je ook en support putten texel be dan finance consortia like the guest consortia your.

[3:25:09] Je hebt er diverse van oude voet

[3:25:12] hoe je f to mac shor. Je hebt mooi mag maken. Transparantie en het how. I can not only focus wordt sjoerd. Bedankt voor de job cohen met of kort manchester dan met mijn sabien zet put uit die international level.

[3:25:26] De mooi serveer consequenties ar voor de development, countries

[3:25:30] more en fifty free country's heb serveer food in security situation en irving heffing many people going to the star feestje.

[3:25:40] Mijn vriend der wordt. Wie heeft het doel is not. Er wordt c kippen reaction. Het mooist subsidies en de in crisis production in europe

[3:25:48] kost subsidies of de european union blijft ver op bezitter fx voor liefhebber van countries en het bril bril maakt de enkel coachen les comparatief met wat patries you do eijffinger in invest.

[3:26:01] Er wordt good food systems in development advies en het is not on investment bij lucas en de missing link uit zie en de discussie is invulling speaker barca of mens speaker buik international

[3:26:15] beschikbaar farm sport wat er misging is toeval of die drie business companies en een weleens zien surfen. Goed

[3:26:24] seks samples af.

[3:26:27] Edwin touch farms,

[3:26:29] het helpt development countries toe. Hij wordt c

[3:26:33] die velp een ferry product heeft het os. De stenen bo airco coachen protection biedt dan in rwanda ze dat ding dan in nigeria en al werkzaam er een ander issue

[3:26:44] is wat visie is voor een sample food losses die door speaker de dat ze hebben die patiënt of de production

[3:26:51] of airco coachen in countries in afrika screen wees het af door harvest orde. De processing dat er in zie target to say that chief in koningin de bek hoort een time to have to food los is.

[3:27:09] Het moet niet of koorts investment prikkels worden als speak in de buik van ding armani puppy niet investments. En wat je zien of kort kapsel public van ding

[3:27:18] over de laatste cup of juist de. Oh. Jee funding waar die bij die die wel op kans. De special european countries die liefst een onze de part of eikel cool investments

[3:27:29] dj s typisch over de laatste categorie is

[3:27:32] only be

[3:27:34] het

[3:27:35] in toe de een ander direction en feiten en zou investments not only bij de public sector

[3:27:41] het als bij de private sector in public private partner heffing debbie geen fijn start of een solution. Den coming to. De nachts server die de naam een scan op zolder probleem.

[3:27:52] Met in.

[3:27:54] Romy still believe mirakels en de de de watch charmant en video s speech obo horizon the musical of the dutch culture

[3:28:02] en is not only be cool zou er extra of oude export met s plastic crossover of oude innovation expertise namelijk agribusiness ging der de nel en scan duiding rol. Uw finance solutions. De servie consequenties als de worden you think you.

[3:28:19] Oké.

[3:28:21] Vancouver max for your presentation

[3:28:24] ben

[3:28:26] geef de floor voor crashes frost met z'n boswijk. En is speaking

[3:28:34] een by

[3:28:37] de christendemocraat voor de de hij is hier is er een present in de democrats.

[3:28:46] Festival fanc. Zowel de speakers uit kwestie voor mister hoogeveen af en red en osso. Het just van mis is meyer en onze formule european export, barroso, export van nieuwe kleding en show de het ervoor kunnen farmers kenneth kan piet en wil voor never really stem door om failliet. Dat je als asset keeper. De tweede open

[3:29:10] how can i do. De side is ook en hij keeper de tweede open om de je dus en en lang saai en protect die erfelijke vormen van die alle sites can you.

[3:29:22] Dit zal information about it.

[3:29:26] Thanks for the match crash en voor mister vestigen. Ze is picking representing de endemol party dat.

[3:29:37] Wil jij met mij

[3:29:41] voor die.

[3:29:42] Yes.

[3:29:44] Oké. En money vingers vooral de speakers today kwestie en voor de oxfam novib en you mind das of arabisch spaans willen zien en de part of the world food problem university last time exchange en mike was funest. Je kunt james one thing hete thee wordt gucci. Wat moet je duwt?

[3:30:04] The biggest impact.

[3:30:07] Zijn. De farmers wisten van kampen representing de.

[3:30:11] De liberal party,

[3:30:12] Thank you miss speaker. Thank you for all voor de kerst sunday stories uit de crèche en voor misser hoogeveen is wel het lukte as you bitch rol. De you see voor de de de european kwam een coach voor politie

[3:30:28] witch tram station is niet dit toe en food security in europe treinstation is niet voor speaking talking about the national city chick plans here, here and the way you think nest. Serry profijt.

[3:30:45] Food security,

[3:30:47] Dank je voor de marsh. De floris voor meestal de groot is peking

[3:30:53] bezetting de democrats six de six.

[3:30:58] Tikkie ver wordt aan firmware circuit toe mijn is meyer zetten buit beschrijving als equality voor de production also in in een krant is verkwisting voor de hoogeveen hoe en reply voor sporting voor het de leidsters hoedjes one part of the production

[3:31:23] bij niet wordt dat die veel de uw voor also be serving by diversity in lees je to historie eco systems in in development countries.

[3:31:38] Seintje voor de de floris vorm is er thijssen en is representing de sociaaldemocratie als arts.

[3:31:48] Nemen lijken samen de label parijs van en zoals in het dossier de kwestie of mis vestiging ofzo coaching voor miss meijer voor een oxfam en man of die is wanneer die contribution beheerder. De dutch cdv the netherlands cdv to demping to to make die effect soft. Ook de crisis les is bij using. European enkel coach voor brouns voor human production voor human food production in staat al failliet en ofzo stop import in fit for many countries so good als your space en a countries outsiders die you free up to producer food for people not here you say the zoo. Would like to know you think that is harde de solution. De you think in line with the clash je het is vestiging zet a. Dat ging zo mooi urgent en moore a better voor de voor de nederland te duur.

[3:32:43] Je voor max

[3:32:45] noem mij konings voor met like to ask question. To miss jansen

[3:32:53] listing to your presentation. De risk voor food security, de risk, risk youtube, de war urgentie op ring

[3:33:06] en duivels listing toe meestal hoogeveen en hübers verhuizing. What to do en verandering wordt

[3:33:15] could be done by the netherlands by you. Toen de minister. Da's risk

[3:33:26] in afrika

[3:33:27] en de middel is cultureel reflector

[3:33:32] zo thank you for image and they would like to als missen hoogeveen first to answer. De questions.

[3:33:41] Hoi.

[3:33:43] Over de connectie de stil en de microfoon is working.

[3:33:47] Het is oké.

[3:33:49] First tea. De wouter twee tobias ferry import en dat wordt uitzetten. Tweette story meen open. Als we van het kamp chauffeur de leidsters use what you see. Hij spookt risico is er minder sar of ekko coachen op bangladesh. De puntenverlies

[3:34:03] om die import van verwezen voor further lijstjes en of koers is zie dat is nog een secuur. Precies voor de youtube.

[3:34:10] Het is een shock. Nou dat is no impotent al. Ik ken nog een paar foto mijn zus in de countries. Zo wordt weer heftig douche first for mac shor dat lezers en het is momenteel arthur vis chauffeur terrein shirts jordy veelal al zoveel special voor de development advies dat de game time onze to invest in doos countries match for that they go away james food systems in het de productie dat die go way from artificial life s zo mooi net zo of blazers en die feller te voet zesentwintig coachen productie en in de mooiste steenworp dab of koorts. Niets investment, investment in technology and also access to in over innovations en nieuwe technology.

[3:34:53] Want die hele mensheid single serve the european union kent support surfen als aanvaarden en kon lekker cultuur, poëzie kunst het woord element of

[3:35:04] en supporters countries zeker die kans toe

[3:35:09] tour die european kon coronakucher coachen politie uit flink wat niets te bieden aan en een luc lee mooi die bezig met vinden managers of eikel coach of european union and ook een union is de kunst kent support iets anders.

[3:35:22] O c. Market in in ster of kevin moore substituut hoe de door de farmers in

[3:35:28] in de european union how can i help de development countries to access markets van de countries voor de european market het spel en zou ik die support en ofzo can find market voor european products doodziek advies den of consumentenbond national open markt system

[3:35:46] first of all day niet investment in dertig nonnetje is er niet investments in innovation switch febo en special c in the netherlands.

[3:35:55] Maar dat komt toe.

[3:35:58] Ik kon ik die hij ging de en views firma's promoting oldtimer of all forms als de steenbok

[3:36:05] productie is een enkel could not one system voor van van not only collectie.

[3:36:11] De dood systems smits gambitious in het systeem bw. De de circumstances op de diffuus countries en voor dat het is moment en science fiction strategie ping development

[3:36:23] waar de en view with free will be het dat het in de kan zo in toen of plezier

[3:36:29] wordt kende dallas. Doe het niet uit. Ik de pagina kwastje nergens s zomers innovation technology expertise in de agribusiness expertise in farmers. Wie ken die vallen politie al het support of de european commission to see how i can do doos

[3:36:46] technology innovations veluwe vordert zwaar was en ging er moet je hebt dan weer extra extra appels al zo'n voor ziet kampen is jack en piet en expand en weekend support de vaak samples

[3:37:00] edwin enkel je business kan verliezen. Want door invest in een giro jaar bitter first is en de wow, bendes working met dat is de workshop waar de dennis camper manager o die example voor mij die alle european countries.

[3:37:15] Thank you for the match for your.

[3:37:17] Also.

[3:37:19] De de de floris toe met jansen voor de kwestie adres toegang.

[3:37:27] Thank you very dirty dancing on the hoertje is te wonen of gewoon tribute to the public de been om donatie patiënt of globale lijkt me de de pl

[3:37:40] heb ik een goede zingende press en het zingen fabriek speech. Wat zijn de globale eigen sport foto to the export of view queen uit adres. Zoek jij een en mogelijk luik wiet in zijn zoals ik moet die ipod fifty fifty bestaan dommel ben ik mijn vaste combinatie nog oekraine uit brussel

[3:38:01] in de maken lijkt wiet roosjes met is mooi akkoord en een you.

[3:38:06] Nou mooi dat het mengen van ze worden allemaal de baby in mythe of blogger voor dankzij mijn partij en slide de bejaarde wordt be you premium productie. Market menorca crazy

[3:38:20] in views say no time at blue black spot mee. De de pl market project mono wesley

[3:38:27] nou album ook

[3:38:30] en dan er liter global market be no. Wat is het zat met het spike

[3:38:35] voor somebody in nood aan afrika campagne voert edmund voor view biedt voor dit doe ik spuiten voor eten. Bond.

[3:38:43] Zo kwam ik dit is in voert naar witch feyenoord. De jongens in de scoort and halbe zit mengen de internet manager.

[3:38:54] Daarom zou hebben. Ze doe het lekker ding en budget voor met de rol van rogge waar die mensen cuyp market open wanneer die komt weer s d a time to market en zien dat in bloedingen motie twenty one komt. Dit lijkt india wordt piemel komt zo'n tool video een population. Wat komt er iets leuks in india al mee. Je zou producers of product lijkt niet en good people tijdens jullie export.

[3:39:23] De architect wordt het met een kort exportmotor zo kipling market uit carla spots te worden en de contributie die toen merk je in de keten van keeper mag het over very important in de very short picard in de production om uiteraard een oor bij de jaap wim van norden. Closing. Nou is een kort

[3:39:43] en de medium one. Oh oude stoel. En je met mensen te verhogen in een een in een lijkt hierop zodra support door een coach van in de rita rex duidelijks. Want wie op zelf uit town city. En wie die monotone. De de wordt er om en bod en hallo confisqueren daardoor coach zou ik zoiets zie je de in de komt te zien in de past support zal eigen coach omhelzing

[3:40:09] de carlos de support leidt dit tot maakt het die vermoorden die voor in voor de influencers vriendjes. Oorkonde ietwat de order to producer britt natte de voor in econoom investment dat mijn uit mijn coach zo mooi en cadeautje stenen zo nog net. Sorry you singapore betreffende die dwing het in het buiten w. Het haarlemse setting uit mijn gewoon soort producten productie forum stenen we love you would be best voor je rol van alle die mijn mond en ooit zo voordeel het opkomst is dat mijn match spiegels goed event op onze site en tafel op de coach voor productie.

[3:40:53] Oké dank je voor de mars voor reflection.

[3:40:57] De floor is toe meestal zo jan

[3:41:01] voor de kwestie en de rest van hem.

[3:41:07] Fashion dress to be verlies.

[3:41:11] Site may be like you reflex om in generaal.

[3:41:16] Ja, eigen. Het lijkt respect.

[3:41:21] Er wordt met miriam op te bouwen.

[3:41:25] Alsjeblieft je afval.

[3:41:28] De naam borst en

[3:41:32] wanneer winst bij de reviews die export export naar uw elleboog van de wolk maakt het fantastisch. En alhoewel de maken en houden

[3:41:44] die in het project,

[3:41:47] zodat de acht, honderd dollar per week in de diana ben ben na de redactie en af wie balie. Dit zijn de flowers. Dit zijn de werden de behoren in je brein is na return in de wal maken in de keer

[3:42:11] wiens vriendin vijf, na

[3:42:15] de at will be very jamin. Ik loop security in de nek opties. Het de maat. Ik had iets wil hi time for you re system. Het gaat om de van

[3:42:32] baby s die meenden die groep van redactie moeten 's avonds een monique you

[3:42:39] de herbouwen. Het fusieproces bestaat een panama

[3:42:45] spray de life marjon sap-plus en ellebogen. Het interview is een bultje in wilde paarden blijft hangen. Roept bitch boris hoe

[3:43:00] die zo lang als de oorlog

[3:43:05] kennen allemaal de onderbouwen.

[3:43:08] Money is zestig procent naast de om de type kan lijkt wel en vreemde van een world expo in the next cabot maand in veel feestdagen. Als er opeens een de farmacie wil na de winter wel eenmaal zo stelde springt nou, after sales en body to coast

[3:43:36] erwin zijn chips en al een de kamernummer zoals heb al wat ik zie je ze 's avonds een bonnetje winter switchen en in life der wal market wil video van land de impact op nou body body you, are you en de nettowinst de naam bo en niet een fraai super super vreemd

[3:44:08] in parlement

[3:44:10] voor je heen zoek je werk in de wol maakt het seizoen is portable en en boy. De de in input geboren in de boris team. Hoe is de naam voor onder de ooit.

[3:44:26] Er is heel wat te horen. Ik heb en die nou en. De pamflet in de haas iets aan zit en dit niet waarom die in de naam ik de infrastructuur met mensen en dit zal mijn best bespreken. Sbs zenders weer in de zijn het joey boink be one. Ja. Alweer import. Het succes van uw export sonja vind ik geen pilletje in westland

[3:44:58] en i also be you can see you ik mijn hand. Ik doe dit zo spoedig mogelijk en zie de wie rws en de avro en de naam van die idioot en cindy. Het is patrick stal basten dit nog eentje.

[3:45:19] Seintje voor de markt voor reflection finally de floris toe miste een is meijer voor projecten.

[3:45:30] Zou haast wandelen voordat de nederlands kutjes dezelfde problemen dan een tegen de liberty to mention twee kilo gestelde losse adres de kost je dat mister tijdens het of de labour party en lot is beenders kast trok de buiten bij production en productivity in crisis et cetera luca. Die is maakt het fundamentals os loket in die de de maand site naast voor naar country animal fit en nassau niet animal freedom zoals bij of views philip simon user a crash world biedt drives. De de de maand en voor de food priesterschap is houden usa eigenlijk charmant, machtige man of used for animal vierde en voor of view als de villa thanks en yes we niet de goal en tribune bij en een tibet no pain perdu sync food craps to go and workouts ze die trokken bouwblok mislukkingen. Die is alles zeer shirtjes eens dat direction. De kleine dampen. De crash. De food price staatsbank heen en dan kost of van de rol. De respect over de nederlands sokkel een losse buit die nerds hoe je haven huis touch abraham food systems en mijn havo termijn de balans moet ossel en thank you if you have die company in vesting in countries waar die niet in die stilte inquisiteur productivity en betrokken buit tijdloze van een de maken. Zo biedt zulke opmerkingen les de brandend om import en de crash en in die top of touch componist wordt be in huis interest je mijn vest in en ik en is zal ik nam ik mantel essentie. Daar is vlot classic olie luca putjes in gepast. Pas die bouw in rising managers en bouw en quiz. De efficiëntie daar but not en de niet de niet of de people maakt het en heus lee uw ziel en tussen pot thee mee wou en diverse van in craps lijkt forum voor adder een de youtube lijst craps en dat is not netjes herrie die expertise of the dutch companies zo why have it just peace contribute het van times. Wie zo minder dwars monocultuur craps voor export voor ketchup uit de niet de wel op de logo maken het en san times haar companies meenam naar z'n charlie een voorts leafde exclusief worden en contribute matthews of het barroso is keeper mind in huis. Ben david een interest billy work in een fortune baby. Grootste peuters in solo you may not cool is fijn. De business model you wil niet pro bliksem pot en in de context of klein met james wordt niet is klaar met finance de supporters farmaceuten dat te extreem bedden fans kost by time en james ik koos industrie of food system. Sorry dames een je stoel en hebben.

[3:48:14] Dank je voor de münchen is er niet voor een ander coachen.

[3:48:19] Hoe je haar lief. Zo wil klooster meeting howard lengte steenkool de best voor der digital oor really presents aan de contributie enz zijn voor de match. Het vellen van fulltime was

[3:48:35] en arbo kloosters meeting

[3:48:39] nadat ik de genodigden en de kamerleden en alle aanwezigen en allen die dit op enigerlei wijze gevolgd hebben, bedankt hebben voor hun bijdrage aan aanwezigheid en betrokkenheid,

[3:48:53] en ik wens u allen een.

[3:48:56] Ik moet zeggen van de griffier. Fijne avond. Ik heb altijd de neiging om te zeggen een arbeidsvreugde volle avond. Maar dan wordt het te laat. Ik sluit deze bijeenkomst.