Circulaire economie

[0:00:03] Dames en heren, een hele goedemorgen welkom bij het commissiedebat

[0:00:09] van de vaste commissie, infrastructuur en waterstaat, het vaste commissie, de commissie boot, de circulaire economie. Ik eet de kijkers in de zaal van harte welkom. Dat mag weer naar het de mij de zes en we zijn ook na de corona modus ingaan. Dus ik heet u van harte welkom. Ik eet ook de kijkers thuis van harte welkom en ik heet de leden in de zaal van harte welkom en uiteraard onze gast van vandaag de staatsssecretaris mevrouw en

[0:00:37] het is een lang debat totaal zes uur en de leden hebben al een spreektijd van zeven minuten. Ik zou u willen vragen om even met je rustig aan te doen want anders hoor ik mezelf ook niet zo goed. Dus we hebben zeven minuten spreektijd. Ik stel voor dat we vier vragen toestaan als interruptie en ik geef als eerste het woord aan mevrouw hage namens de fractie van d zesenzestig.

[0:01:00] Dank voor.

[0:01:01] Meter ertussen een. Ik zie dat meneer thijssen nog even een vraag stellen.

[0:01:06] Niet echt de vraag maar even mee. De ik heb nog een tweeminutendebat moet ik even weg. Kom ik weer terug.

[0:01:10] Ja dat mag uiteraard en ik vergeet nog even te melden dat mevrouw beckerman van de sp-fractie zich heeft afgemeld. Dus dat doe ik hierbij nog een keer. We vragen u heeft het woord.

[0:01:21] Voorzitter, wereldwijd raken onze grondstoffen op grondstoffenschaarste zet geopolitieke verhoudingen op scherp. De oorlog in oekraïne onderstreept grondstoffen, afhankelijkheid en de kwetsbaarheid van onze economie.

[0:01:34] Circulaire economie is het antwoord waarbij we geen nieuwe grondstoffen gebruiken, producten, dumpen of verbranden, maar gebruikte materialen opnieuw gebruiken en het is tijd dat we die toekomst snel dichterbij halen.

[0:01:46] Want ondanks de oorlog en het oplopende tekort aan grondstoffen is onze koers niet drastisch veranderd.

[0:01:52] Landen als china, rusland en de vs halen ons links en rechts in op grondstoffen jacht met duidelijke strategie

[0:01:59] en nederland en europa. Zij exploiteren de grondstoffen, want we noemen het afval.

[0:02:04] Onze grondstoffen komen namelijk niet alleen maar uit de grond, maar liggen grotendeels opgeslagen in onze meubelen, elektronica en geproduceerde kleding als nederland en europa wachten tot het economisch rendabel genoeg is. Om bepaalde stoffen te verwerken, zijn we straks veel te laat.

[0:02:20] Voorzitter, daarom vier vragen kan de staatssecretaris aangeven waarom de nederlandse overheid nu niet investeert in de rendabiliteit van de verwerking van bepaalde strategische stoffen.

[0:02:30] Waarom zijn er nog steeds geen heldere tussendoelen naar een circulaire economie.

[0:02:34] Waarom passen we niet meerdere categorieën toe?

[0:02:36] Waarom zetten we nog niet in op het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen.

[0:02:40] Voorzitter, middels een motie verzocht ik in maart aan te dringen op een europese grondstoffen strategie en vroeg ik de staatssecretaris om dit in nederland ook te doen.

[0:02:49] Ik vraag de staatssecretaris. Daarom hoe is mijn motie opgevolgd. En wanneer volgt deze nederlandse grondstoffen strategie?

[0:02:56] Voorzitter, willen we naar een circulaire economie, dan moeten we toe naar een andere definitie van afval. De huidige stringente definitie en een web van bureaucratie werkt innovatie namelijk niet in de hand maar tegen.

[0:03:09] Dat is ernstig, voorzitter van bedrijven en organisaties die slimme circulaire toepassingen weten te vinden voor bijvoorbeeld vezels van kleding. Die moeten we juist omarmen en helpen

[0:03:19] in antwoord op mijn vragen zei de staatssecretaris dat handreikingen duidelijkheid geven. Maar als afnemers voor een product nog steeds per omgevingsdiensten vrijstelling moeten vragen om dat onder de definitie afval valt, dan is er geen zekerheid voor de ondernemer of voor een investeerders

[0:03:34] erkent de staatssecretaris dit probleem en is hij bereid verder te gaan dan handreikingen.

[0:03:39] Voorzitter, de focus van onze circulaire economie ligt nu op het scheiden van afval en dat is.

[0:03:46] We vragen.

[0:03:47] Mevrouw van es heeft een vraag aan u.

[0:03:50] Ja klopt want ik vind op zich mooi om meer stoffen niet meer als afval te gaan zien. Maar in de circulaire economie toegevoegd. Maar eigenlijk aan de andere kant werkt het natuurlijk ook zo dat we nu bijvoorbeeld op bepaalde producten hebben bedacht dat dat een circulaire stof zou zijn, bijvoorbeeld. Ik noem even granny liet als onderdeel en dat dat eigenlijk misschien wel veel eerder afval zou moeten zijn in plaats van dat we alles maar altijd circulair proberen te maken. Ze ben benieuwd hoe de visie van deze zestig is, opdat we kunnen proberen zoveel mogelijk afval circulair te maken, maar moeten we dat echt met alle stoffen en producten willen.

[0:04:27] We vragen.

[0:04:29] Voorzitter, ik denk dat met zoveel mogelijk producten en stoffen zouden moeten willen en mevrouw van es die houdt natuurlijk ga nu niet aan en er zijn in het verleden een aantal problemen mee geweest maar ik denk dat het goed is om te bekijken hoe we deze stoffen zo circulair mogelijk weer opnieuw kunnen toepassen en dat het daarbij af en toe fout gaat, moet ervoor openstaan. Wat in ieder geval niet moeten doen is nu al die hele weg dicht zetten naar het juist zo circulair mogelijk maken van product aan de voorkant en het dus ook aan het einde weer gebeurt

[0:04:57] duiken.

[0:04:58] Mevrouw van s,

[0:05:00] Dat klopt. Dat snap ik op zich wel maar ik heb het over granuliet. Maar je kunt ook over bodem als hebben over het gebruik van batterijen. Om die opnieuw bestrating te maken wat bizar is, waardoor we dus een circulaire economie creëren waar we eigenlijk weer vervuiling toevoegen aan onze leefomgeving dat specifieke punt. Dat zouden we volgens mij moeten doorbreken door gewoon te zeggen bepaalde producten moeten we misschien ofwel heel weinig of niet meer gebruiken. Maar we kunnen volgens mij niet bepaalde stoffen die we nu wel degelijk als circulair weer terug in ons leefmilieu gooien zeggen dat dat een circulaire economie is die daar naar streef. Ik ben benieuwd hoe deze zestig daar tegenaan kijken want dan vervuilen we dus ons leefomgeving onder het mom van een circulaire economie.

[0:05:38] We vragen.

[0:05:41] Voorzitter, ik denk dat

[0:05:44] een grondstoffen strategie gaat er ook vanuit welke producten wij als samenleving nodig hebben en die gaat dus in bredere zin kijken welke producten geproduceerd worden en ook welke afvalstromen eruit voortkomen. En als je daar heel bewust mee bezig bent dan kun je denk ik ook ruimte maken voor afvalproducten waarvan je denkt die die willen we niet meer terug in het milieu en daar hebben we ook een gerichte plek voor of stortte het of je maar op dit moment hebben we die hele strategie niet op die manier. Dus we maken helemaal geen reservering voor stoffen die we niet meer in het milieu willen. We laten het zomaar op z'n beloop en ik denk dat enerzijds moet hier dus voor zorgen dat die producten die dan weer opnieuw gebruikt kunnen worden, zoveel mogelijk weer opnieuw gebruikt kunnen worden en anderzijds moet je dus ook kijken naar afvalstoffen die we niet meer terug in het milieu willen en waar we gericht op moeten sturen en ik denk dat we in een transitie zitten. Dus ik denk dat er nog heel veel van dat soort stoffen tegengekomen. Maar ik ben het met u eens dat ze niet de niet moet. Er moet niet voor moeten zorgen dat er stoffen zijn die we weer in het milieu brengen die we daar niet meer terug willen.

[0:06:40] Dank u.

[0:06:42] Voorzitter, de focus van onze circulaire economie ligt nu op het scheiden van afval en dat is grotendeels gelegen in de uwv. Volgens onderzoek draagt uwv in huidige vorm bij aan het inzamelen van troep en laagwaardige recycling.

[0:06:55] De overweging lijkt als we de producent maar genoeg verantwoordelijkheid geven, ons niet teveel mengen in de gesprekken tussen de producent en de gemeente. Dan regelt het zich vanzelf, maar de toename van bijvoorbeeld het afvalfonds verpakkingen bewijs de af laat theorie de uwv wordt gezien als een extra heffing door de overheid.

[0:07:13] Deze uwv realiteit wordt gestaafd door menig onderzoek. Het gaat bovendien voorbij aan het feit dat het eind van de dag gemeenten opdraaien voor het eind van de keten

[0:07:21] en dat ziet er op dit moment zo uit niet behaalde doelstellingen gemeenten die niet langer aanspraak kunnen maken op vergoedingen, vervuilde reststromen en een structureel oplopende afvalstoffenheffing voor inwoners

[0:07:33] een gelijkwaardige stemming hierover aan tafel hebben. Gemeenten niet noch worden zij ondersteund door haar medeoverheid, de rijksoverheid

[0:07:40] bij het indienen van mijn motie. Om dit te verbeteren, zei de staatssecretaris dat de motie niet tegemoet kwam aan de bedoeling van de uwv.

[0:07:46] Maar de hele filosofie achter de uwv is dat de producent verantwoordelijk wordt voor de hele keten.

[0:07:52] Ik vraag daarom de staatssecretaris is uit met d zesenzestig eens dat de verantwoordelijkheid voor producten bij de producent ligt, maar de verantwoordelijkheid voor een circulaire economie bij het rijk en is het dan ook eens met d zesenzestig dat meer coördinatie, regie en strikte doelstellingen vanuit het rijk voor de verschillende pv's nodig is. In dat licht kan de staatssecretaris toezeggen voor de uwv textiel. Het stakeholders overleg dat het stakeholders overleg dat echt bezorgd en hiermee startte door de producenten te vragen, samen met stakeholders uit het netwerk overleg het uitvoeringsprogramma voor de uwv textiel uit te werken.

[0:08:24] Voorzitter, ook consumenten hebben een verantwoordelijkheid. Onze consumptie honger zorgt immers voor de uitputting van de aarde, maar verantwoordelijkheid kan op dit moment moeilijk worden genomen. Het vliegt ons namelijk om de oren met groene claims groen duurzaam gerecycled. Goed voor de planeet zoeken met pet-flessen klinkt goed, maar mag een trui met één procent gerecycled materiaal het label gerecycled dragen is biologisch katoen honderd procent biologisch. Hoe weet je als consument zeker dat jouw kleding niet gemaakt is door kinderen handjes.

[0:08:54] Het is op dit moment onnavolgbaar.

[0:08:56] Daarom wil d zesenzestig een eind aan greenwashing en dat nederland net als frankrijk koploper wordt in het tegengaan van greenwashing met stevige boetes en scherpe definities over wat wel en niet een valse groene claim is

[0:09:09] reflecteert de staatssecretaris hierop.

[0:09:11] Dank en ik hoorde aan bundel vraagteken. Dus ik geef het woord aan meneer thijssen. Want die hadden vragen.

[0:09:18] Dank u, voorzitter en het ging over de vorige punt, namelijk over de uwv en de vragen die d zesenzestig stelt aan de minister van moeten we dit niet wat strikter regelen. Maar kort d zesenzestig vragen staatssecretaris gaat nog een keer het gesprek aan. Kunt u het hart borgen zou best wel een uitgebreid rapport hebben van het pbl. Die zegt er zijn goede doelen wordt bij lange na niet gehaald en een van de dingen die we moeten doen is veel meer drang en dwang. Dus wil d zesenzestig ook en de staatssecretarissen vragen om meer drang en dwang de producenten op te leggen om te zorgen dat we nou eens die afvalberg verkleinen en dat we inderdaad meer gaan recyclen enzo. Maar dat we niet van de kranen dicht gaan draaien dat er niet steeds maar meer afval komt.

[0:09:55] Dank u wel, mevrouw hage.

[0:09:58] Voorzitter drang en dwang. Ik denk dat er wel degelijk regels nodig zijn naast de uvv. Maar dat is niet wat in de uwv geregeld wordt en mijn vraag specifiek is dan ook kun je ervoor zorgen dat er meer overleg is en dat er meer gesprekken gevoerd worden tussen de enerzijds de producenten anderzijds de de uitvoeringsdiensten en in delft kun je wel regelen met doelstellingen dus specifiek voor het instrument. Uwv denk ik dat de doelstellingen scherper moeten worden dat er daarnaast nog andere dingen nodig zijn. Dat denkt dat het evident is.

[0:10:33] Ik zie geen vervolgvraag of leerzaam voor deze meneer thijssen.

[0:10:39] Nou da's natuurlijk heel scherp van d zesenzestig dat inderdaad de bv kun je zeggen daar zit dat niet zozeer in maar ik hoorde wel dat d zesenzestig zegt dat ze graag ook van de staatssecretarissen hoe met drang en dwang dat aangevuld. He dat het beleid over de circulaire economie aangevuld gaat worden met drang en dwang om te zorgen dat die doelen gehaald gaan worden, omdat de bv alleen niet genoeg zal zijn.

[0:10:59] Bedragen.

[0:11:00] Voorzitter ben altijd heel benieuwd hoe de staatssecretaris aankijkt naar andere maatregelen die nodig zijn om zo snel mogelijk de circulaire economie te komen en als daar dwang en drang nodig is. Dan hoor ik dat inderdaad graag.

[0:11:12] U zit op mijn vragen vervolgt u.

[0:11:15] Tenslotte, voorzitter,

[0:11:17] De wel. Ja, laten we even onderbreken voor de wel want die duurt een halve minuut.

[0:12:14] Oké. Dat was terwijl mevrouw.

[0:12:17] Tenslotte, voorzitter, wat was het heerlijk om met koningsdag de struinen langs de kleintjes rekken met parels van vintage kleding kinderen die leren onderhandelen over speelgoed jong geleerd is oud gedaan want tweedehands is een belangrijk onderdeel van een circulaire economie. Zo gebruiken we producten zo vaak en lang mogelijk en hoeven we minder producten te maken. Toch is de drempel voor aan en verkoop voor de meeste mensen te hoog. Vijftig procent van de nederlanders koopt wel eens iets tweedehands en dat terwijl alles tweedehands te krijgen is. Dit vraagt aansporing is de staatssecretarissen het met d zesenzestig eens dat de tweedehands markt een belangrijk element is van de circulaire economie. Hoe kijkt de staatssecretarissen aan tegen een landelijke campagne voor tweedehands aan en verkoop.

[0:12:59] Voorzitter, eerder kaarten d zesenzestig aan dat het voorstel vanuit justitie en veiligheid barrières opwerpt voor de tweedehands markt heeft de staatssecretaris gesproken met de minister van justitie en veiligheid over deze barrières voor de tweedehands markt en welke aanpassingen zijn er uit voortgekomen?

[0:13:15] Tot zover? Voorzitter?

[0:13:17] Dank mijn vragen keurig binnen de tijd. Ik geef het woord aan mevrouw van s van de partij van de dieren.

[0:13:22] Dan ga ik

[0:13:23] de voorzitter, de zeven minuten die we hebben. Ik wil eerst stilstaan dat het ik vind echt heel fijn en heel goed dat we hier vandaag zo'n mooi groot blok over circulaire economie zo belangrijk met elkaar hebben en dat we weer terug zijn naar de flessen of hier valt gewoon een kraanwater. Wat hier staat heel fijn dat dat weer kan en dat het ook weer zo'n mooi moment is om daar bij de dit debat mee te beginnen en heel leuk om je veel mensen op de publieke tribune te zien welke even aangeven. Mooi dat jullie er zijn vandaag.

[0:13:52] Want het gaat.

[0:13:53] Voor het bereiken van uw volledige cirkel economie hebben we volgens mij nog een lange weg te gaan en die voortgangsrapportage die net terug werd genoemd van de pbl blijkt de ontwikkeling van de circulaire economie te stokken en de intensivering van het beleid daadwerkelijk echt nodig te zijn, terwijl pbl aangeeft dat die intensivering van het beleid dus echt nodig is, blijkt uit het budget voor de circulaire economie de aankomende jaren juist kleiner wordt van ongeveer veertig miljoen per jaar gaan we terug naar dertig tot vijfendertig miljoen in tweeduizendvijfentwintig en het kan toch niet het geval zijn. Het kan toch niet zo zijn dat we een belangrijk rapport van pbl hebben. Dat zegt het moet beter en dat het geld minder wordt. Dat lijkt mij in ieder geval hopelijk iets wat in de voorjaarsnota misschien wel weer bijgeplust gaat worden. Maar ik ben benieuwd naar de reactie van de staatssecretaris.

[0:14:41] En oké ik heb begrepen. De staatssecretaris onderschrijft die boodschap van de pbl en er komen ook nog plannen en ideeën aan. Maar ik ben toch wel benieuwd want in de praktijk op dit moment zien we nog naar mijn gevoel echt te weinig van terug. Het huidige beleid is is een voortzetting van een weg die al was ingeslagen

[0:14:59] en hiermee weten we dus hiermee gaan we het niet redden. Terwijl laten we daarbij stil zijn voor de leefbaarheid van de aarde en een belang van toekomstige generaties. Essentieel is dat we minder grondstoffen gaan gebruiken en binnen de grenzen van de aarde gaan leveren

[0:15:13] en voelt deze staatssecretaris dan ook nu echt wel die urgentie om te berekenen met het huidige op echt alleen recital link gefocuste beleid in plaats van het beleid te focussen op reductie en hergebruik.

[0:15:25] Want een echte komen tot de circulaire economie zonder afval zijn in nederland echt nog bergen te verzetten en bergen afval weg te werken wel te verstaan

[0:15:35] en ook de uwv die werd door collega's van deze zestig al genoemd inspreken natuurlijk veel en niet onterecht, want dit kan op zich een goed instrument zijn. Maar hoe die uwv momenteel is vormgegeven, lijkt het toch wel vooral succesvol in het gescheiden, inzamelen en recyclen in plaats van het verbeteren van het product design en het vermijden van afval

[0:15:58] en uw privé lijkt in de praktijk. Wat ons betreft dan toch wat meer op een afkoping van vervuiling dan het daadwerkelijk voorkomen van

[0:16:06] en herkent de staatssecretaris dat de uwv in de praktijk. Dus eigenlijk niet goed werkt om die hogere ernst strategie te stimuleren. Want dat is uiteindelijk toch waar we naar moeten streven. Ik noem een van twee mogelijkheden om wel degelijk ook die hoge er strategie te krijgen en dat is in ieder geval tariefdifferentiatie voor die hoge er strategie opnemen in die alle interface en aparte vooruitstrevende doelstellingen voor reductie en hergebruik in alle u pv's gewoon opnemen en deze ook wettelijk vastleggen. Ik ben benieuwd hoe ze satelliet bereid is om te kijken naar deze twee mogelijkheden.

[0:16:37] En dan hebben we het elk circulaire debat economie debat over dus ook statiegeld op blikjes gaan we uiteraard vandaag weer benoemen, want een belangrijk instrument,

[0:16:47] maar dat ze dossier statiegeld de blik is wat ons betreft wel exemplarisch voor hoe het neerleggen van verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven bijna eindigde in een fiasco recent hebben hierover de rondetafelgesprek gehad innameplicht voor verkooppunten door veel partijen werd genoemd als oplossing om te komen toe om echt die gaten te dichten in de huidige wetgeving en ben benieuwd hoe de staat. Er is nu wel opnieuw wil gaan kijken naar die innameplicht die zo hard nodig is om de gaten te dichten. Om dit nog tot een succes te maken

[0:17:18] en voorzitter bedrijven dieren kon natuurlijk niet met lege handen naar de zeven minuten spreektijd die ik heb ik wil dan ook nog een aantal wat ons betreft natuurlijk heel goede ideeën pitchen hier laat ik het even zo zeggen. Om te kijken of we echt die grondstoffen dat grondstoffengebruik drastisch kunnen verminderen. Ten eerste was bij de luiers.

[0:17:37] Ik heb er samen met mijn collega en hiernaast mijn hagen schriftelijke vragen over gesteld, maar ik was er toch nog niet zo tevreden over zeg ik in alle eerlijkheid. Als je bedenkt dat weg

[0:17:46] hebt. Luiers

[0:17:46] de per jaar een afvalberg van honderdvijftig miljoen kilo produceren per kind zo'n drie, honderd kilo per jaar.

[0:17:55] Dat is echt ik vind het echt als ik er bij stilstaat een bizarre hoeveelheid luiers

[0:17:59] en uit die antwoorden van de kamervragen zei ik vond ik nog wel dat de urgentie om dat terug te dringen

[0:18:05] beter kan

[0:18:07] want de verantwoordelijkheid wordt voornamelijk neergelegd bij gemeentes en zorginstellingen.

[0:18:11] Maar wat ons betreft valt er nog grote winst te behalen ook landelijk die berg met weg. Een luiers die moet echt drastisch minder en dan kun je niet zeggen dat een passieve informatiepagina van milieucentraal hierbij voldoende zou helpen, want dat is echt onvoldoende om ook die groepen te bereiken die nog weinig weten over ons berlijn,

[0:18:28] mars

[0:18:29] en ik ben benieuwd of deze staat zich bereid is om veel actiever een overheidscampagne op te stellen om die voor voordelen van was waren luiers gewoon echt nu te gaan promoten. Want dat u zo belangrijk en misschien is ook een landelijke subsidieregeling nodig. We kunnen ook een subsidie aanvragen op moment dat je zonnepanelen op je dak leggen. Waarom zou je niet subsidie kunnen regelen op het moment dat je tastbare lui aanschaft op het moment dat je een kind verwacht

[0:18:53] dacht dat ik het zo zeggen,

[0:18:55] waardoor het ook gewoon echt makkelijker wordt. Dus dat lijkt me echt een hele goede. Ten tweede die commercial verpakkingen.

[0:19:01] Ik denk dat iedereen wel de irritatie kent je koopt online bijvoorbeeld een laptop hoes en je krijgt vervolgens een doos thuis gestuurd waar een halve bank in past. Ik denk iedereen kent dat voorbeeld wel. En laten we wel wezen. Uit onderzoek van recyclingnetwerk nederland blijkt nog eens een keer dat jaarlijks zevenentachtig miljoen kilo weer zo'n belachelijk bedrag ook hoeveelheid aan kilo aan verzend materialen in nederland wordt gebruikt voor deze bovenop de brievenbus post voor elf miljoen kilo aan papier en plastic.

[0:19:29] Dat moet toch in die circulaire economie die wij nastreven verminderd worden.

[0:19:34] Ik ben bereid ben benieuwd of de staat zich bereid is om te kijken hoe we die onnodige verpakkingen kunnen voorkomen, bijvoorbeeld geen plastic hoezen meer tijdschriften en op die mogelijkheid te stimuleren voor alleen een extra verpakking. Als je dat echt wil of echt alternatieve duurzame alternatieven aanbieden in plaats van die grote doos voor die halve bank van derde en dan rond ik af. Voorzitter, de veel mogelijkheid in de supermarkt in frankrijk weten we de wet is aangenomen waar review in de supermarkt wordt gestimuleerd en we zien in nederland ook prachtige lokale initiatieven prachtige mooie supermarktketens die daar al mee bezig zijn en ik wil aangeven. Mooi, maar volgens mij moet vlaamse overheid ook echt stimulerende maatregelen zelf en misschien ook wel beleid, zoals in frankrijk voor gaan treffen

[0:20:20] en dan vind ik de het antwoord van de staatssecretaris over dat het vooral de de producent en distributeur distributeurs zijn die verantwoordelijk zijn voor de reductie van plastic vind ik eigenlijk te weinig. We zouden ze echt wel een handje kunnen helpen en ik ben benieuwd of de zaterdag alsnog bereid is om echt kijken in navolging van frankrijk over dat verpakkingsvrije boodschappen ook daadwerkelijk in nederland kunnen gaan veranderen.

[0:20:43] Dankuwel, dankuwel mevrouw van es en uiteraard ook keurig binnen de tijd. De volgende spreker is mevrouw agnes mulder van de cda-fractie.

[0:20:50] Ja. Voorzitter, zal ik natuurlijk ook gaan proberen. We hebben natuurlijk ontzettend veel stukken gehad in aanloop naar dit debat en ik vond het eigenlijk veel en ik vond het vaag en worstel je een beetje met voorbereiding van zo'n debat zeg ik dan ook vandaag.

[0:21:07] We hebben in tweeduizendvijftig doelen gesteld voor een circulaire economie en ik zou graag willen zien van hoe gaan we daar dan naar toe. Dus dan ga je kijken van hoe doen we dat dan op andere beleidsterreinen en aan collega's moest je liet die had in het vorige debat ook al gezegd van kan je met een klimaatwet type van maatregel.

[0:21:25] Nou dan ga je daar verder induiken blijkt dat ook best wel weer lastig te zijn om dat te doen want ik snap de gedachte heel erg goed om daar op die manier naar te kijken.

[0:21:34] Maar als je kijkt naar klimaat en energie dan zie je wel dat bijvoorbeeld laura van geest met haar rapport over hoe gaan we naar parijs wel hele concrete maatregelen. Uiteindelijk heeft gedaan. Nou weet ik wel dat wij nog een tussenstap. Daar hebben wij namelijk veel concrete doelen met elkaar zullen moeten gaan stellen. Om daaruit te komen. Dan krijgen die concrete maatregelen daar volgens mij. Maar ik ben wel op zoek naar zoiets want anders heb ik het idee dat wij twee keer per jaar hier prachtige debatten voeren. Maar volgens de niks voor elkaar krijgen en dat dat zou ik heel frustrerend vinden als dat de uitkomst zou zijn. En dan kunnen we natuurlijk moties indienen en het verleden en bijvoorbeeld collega's dik faber met van eist dat gedaan over de kleding over de textiel. Dan zie je dat daar best wel vooruitgang wordt geboekt. Daar zou je van kunnen leren met elkaar. Maar dus nog niet precies waar we denk ik met z'n allen naar toe willen. Dus ik zou heel erg graag meer concretere routes willen zien richting tweeduizend dertig en uiteindelijk ook in het licht van tweeduizend vijftig, want alleen maar lineair de boel verbruiken. Dat dat kan het niet meer zijn en dat betekent dus ook dat je op bepaalde punten misschien ook wel wat dwingender zou moeten zijn.

[0:22:43] We kregen vanmorgen nog weer een en en brief een mail binnen over dat foute verpakkingen wat meer worden belast. Maar sommige verpakking moet je misschien helemaal van af. En daar daar zouden wij graag van de staatssecretaris veel meer over willen weten hoe ze dat wil gaan doen want uiteindelijk moet het een heeft het een prijs. En wat mij betreft wat cda betreft voor die prijs veel te vaak door de gewone inwoners betaald aan aan het eind van die keten namelijk bij het ophalen van het afval en zo'n gemeente kan daar dan echt niks meer mee. Dus het is dat ze proberen zo goed mogelijk te doen. Inwoners doen hun best, maar ook dat met mekaar is nog niet voldoende. Ook al is die trend van de. Het aantal kilo's per huishouden. Best wel de goede kant op. Maak ik me daar toch wel zorgen om en als je dan kijkt naar de hele discussie die werden afgelopen jaren hebben gehad over statiegeld. Dan moet ik ook wel zeggen dat als je dan zelf met je flesjes met je goeie gedrag en supermarkt staat om de boel in te leveren dan de helft van die flesjes die wil niet terug. Dus wat zie je heel hele volksstammen doen dat die zetten dat daar gewoon meer in de supermarkten. Ik weet niet of dat herkent dat dat vind ik kan ik eigenlijk niet doen. Dus ik doe dat de maar niet tussen loop ik weer naar die glasbak. Maar dan weet je, zoals laatst ook hadden we hier een misschien was het ook wel in deze zaal hadden we nog een ronde tafelgesprek over over de hele statiegeldsysteem. Dan weet je dus dat er het hergebruiken. Als je je flesje in in glasbakken doet dat dat een stuk lager is dan het hergebruik wanneer je het via het statiegeld doet. Daar zit echt hele grote verschillen zitten daartussen en dan wordt de goed de vijand van de betere en ik vraag me af hoe kunnen wij richting tweeduizendvijftig daarna goede afwegingen maken want ook collega's beckerman heeft een motie ingediend. Die is aangenomen over naar andere verpakking. Hoe gaan we daar nou mee om. Ook in het

[0:24:43] in het cool vak naar bij ons in de supermarkt is dan vlak. Het vak is heel dichtbij waar je ook de flesjes weer in doet en zo zit je dan te kijken van hoe gaan we dit nou op een goede manier uiteindelijk regelen. Ik vind dat een een zorg en ik hoop dat deze kabinetsperiode deze staatssecretarissen daar zulke stappen op gaat zetten dat voorkomen dat uiteindelijk die rekening bij die inwoners op het eind van die keten terechtkomen. En als je als inwoner bereid bent om meer te betalen voor mooi fancy product dan helemaal prima. En dan betaal je daar meer voor. Als dat net even een ander mooie flesje is ofzo. Maar laten we niet vanwege alle marketing. De inwoners daar die hoge prijs voor laten betalen. Ik zie een interruptie.

[0:25:26] Die heb ik al een tijdje en ik wachtte op een punt maakt kiezen uit maar niet want ik hoor en en en maar die interruptie die is van mevrouw van is die bij.

[0:25:34] Dat klopt. Ging al wel een stukje terug zeg ik in alle eerlijkheid, maar het was een mooi pleidooi. Dus ik heb een de geluisterd. Het ging eigenlijk over. Ik hoorde volgens mij als het goed is. Het cda zeggen we zijn misschien toch wel een beetje voor voor dwang. Nou dat is op zich vind ik dat een positieve ontwikkeling waarvan ik hoop dat we die ook gaan terugzien in het beleid. Maar ik hoorde ook misschien moeten we van bepaalde producten of bepaalde plastics denk er maar zo moeten we daar helemaal van af. En ben benieuwd of of er dan bepaalde voorbeelden zijn waar het cda zegt nou daar kunnen we gewoon nu al vanavond en misschien kunnen we gewoon met elkaar nu al dit soort dingen

[0:26:12] dingen regelen.

[0:26:14] Mulder. Daar ben ik natuurlijk ook naar op zoek. En waar ik dan toch wel iedere keer tegenaan loop is dat je heel veel zaken ook europees moet regelen. Want ik heb jaren geleden al motie ingediend om microplastics te voorkomen. Dat vind ik echt een heel belangrijk onderwerp onder andere in in cosmetica producten. Maar daar heb je dan ook wel weer europa voor nodig en blijkt dat er worden ook wel stappen gezet, maar ook weer niet genoeg redmond uitgeholde wetgeving krijgen we terug van de plastic soup foundation. Dat is natuurlijk weer niet de bedoeling. Dus ik zou daar graag stappen op willen zien die microplastic zien we ook terug in die sigarettenfilters. Ik geloof niet dat we zomaar het gedrag van iedereen gaan veranderen dat die die buik niet meer op die grond gooit. Want eigenlijk zou je daar dat zou de oplossing moeten zijn. Jij rookt, jij gooit je buik niet op de grond. Maar er gebeurt dus wel en er zitten van die plastic deeltjes in microplastic zwolle over dus je zult daar wel wat mee moeten. Als je dit soort gedrag hebt en dat gaat niet zomaar weg. Dan moet je misschien uiteindelijk overwegen of daar niet een verbod op op microplastics in die in die filters zou moeten zitten. Dus daar ben ik wel over nadenken want ik

[0:27:24] anders lost het probleem niet op en

[0:27:27] het probleem wordt dan over eigenlijk iedereen gesmeerd en en dan heeft iedereen er last van. Ja ik vind dat dan moeten we daar maar andere maatregelen opnemen. Het is niet dat het nou net is begonnen ofzo. Dit speelt al een hele tijd en we proberen dat allemaal zo goed mogelijk te doen ook samen met bedrijfsleven en daar ben ik ook echt voor. Dus later ook innovaties zijn, waardoor we daarvan af komen. Maar uiteindelijk komt wat mij betreft die

[0:27:52] die die rekening te veel bij die inwoner terecht en en en dat is wat me dwars zit.

[0:27:57] Mevrouw van s,

[0:27:58] En nog een keer want volg mij als het goed is, komt er een ivo. Dat hoop ik nog steeds die dat verbod op die

[0:28:05] plastic sigarettenfilters er wel aan maar toch blijf ik een beetje zeg maar. We voelen hier met z'n allen urgentie en dan zeg ik wel wat gaan we dan hier in nederland verbieden of regelen dat niet meer komt. En dan is het eigenlijk het antwoord. Ja maar dan zit europa in de weg. Maar dan denk ik ja maar dan moeten we dus hier met elkaar. Toch mogen goed kijken want we kunnen echt veel meer in nederland dan we denken. We zitten al jarenlang met elkaar spreken we over het feit dat we vinden dat het sneller en beter moet. Maar als puntje bij paaltje komt zeggen we ja, maar europa zit in de weg en dat vind ik dan toch wel jammer. Dus ik zou zeggen kom als het cda echt belangrijk vindt om nu door te zetten, dan zou ik ook wel graag een suggestie willen hebben van wat gaan we dan hier nu concreet anders doen. Of gaan we gewoon richting europa zich in nederland willen we dit nu gaan verbieden. Microplastics in cosmetica microplastics in sigarettenfilters en dan gaan we gewoon dan ook nu regelen want anders blijven met elkaar hier inderdaad elk half jaar weer een circulaire economie debat hebben en blijven we met de mooie suggesties komen maar dan ja dan de ik kan niet zo zijn dat antwoord. Europa zit in de weg. Dat is echt wat mij betreft een van onvoldoende. Ben benieuwd of het cda ook vindt dat we gewoon mogelijk.

[0:29:12] Moeten regelen, u vraagt mevrouw.

[0:29:14] Het hoeft natuurlijk niet alleen in de weg te zitten. Het kan ook ons helpen. Dus en daar wil ik wel graag een reactie op van van de staatssecretarissen hoe dat ons ook zou kunnen gaan helpen. En als dat niet zo is, dan moeten we misschien kijken of we een route. Daarnaast kunnen zetten. Want zoals het nu gaat gaat het niet goed genoeg.

[0:29:34] Oké dankuwel. Mevrouw hage heeft nog een.

[0:29:37] Vorig jaar. Voorzitter, mevrouw mulder, zeggen haar afschuw voor de microplastics. Maar ik denk dat die met z'n allen delen aangezien die op dit moment zelfs in ons bloed worden aangetroffen, weten we ook dat vijfendertig procent van de microplastic afkomstig is juist van onze kleding. Bent u het dan met d zesenzestig eens dat we bij die uwv textiel bijvoorbeeld een doelstelling moeten zetten dat er minder materiaal verlies is, waardoor juist ook die microplastics tegengegaan.

[0:30:03] Mijn vraag, mevrouw mulder. Eh. Ja. Nee, hoor. Prima. Voorzitter, dank dat u ons vandaag begeleid. Ik vind dat we na al die maatregelen moeten kijken. Want inderdaad als jij je was doet je wasmachine. Dan komt er al van alles weer in in een ons water terecht. Er zijn natuurlijk ook heel veel goede aanvang systemen weer in onze rioleringen. Maar dat zijn ook voor je dus allemaal investeringen die wij met z'n allen moeten doen, omdat aan de voorkant niet goed genoeg eens nagedacht over dat ontwerp van zo'n product

[0:30:35] en ik denk dat met name bij de bij het productontwerp. Daar zit de volgende slag die wij kunnen gaan maken in europa en dus ook in nederland. Omdat om dat uiteindelijk te gaan veranderen, zodat we dat verlies aan de achterkant niet meer op die manier hoeven op te vangen. Want in wezen is dat gewoon een belastingverhoging voor onze inwoners.

[0:30:54] Dankuwel, mevrouw mulder vervolgt u.

[0:30:58] Ja. Voorzitter, dank.

[0:31:00] Wij hebben gevraagd. Collega haag en ik in in de vorm van een motie over een quick scan voor een bredere optimalisatie van ketensamenwerking en het voorkomen van dergelijke effecten. Daar kregen we ook een mooie brief over met heel veel aanbeveling ook en eigenlijk is concreet. Mijn vraag wat gaat een staatssecretaris met die aanbevelingen doen want wij hebben dit nu in kaart gebracht. We weten dat dit de manier is ook het rapport uit utrecht waar hij peper over de transitie paden voor producentenverantwoordelijkheid op weg naar een circulaire economie spreekt erover. Je kan daar veel meer mee.

[0:31:34] En tijdens het rondetafelgesprek of de technische briefing die wij met hen hadden,

[0:31:40] moest ik ook zelf denken aan wat we met het initiatief duurzame handel hebben gedaan. En toen zei de een van de onderzoekers heel enthousiast. Ja daar was ik uiteindelijk de initiator van dus geen wonder dat dat ook hier natuurlijk naar voren komt, maar laten we dan ook leren van dat soort goede voorbeelden op het gebied van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking. We hebben het in beeld. Dus laten we het ook gaan doen is dan mijn oproep.

[0:32:06] Dan hebben we nog een een brief. Dat was het agendapunt nummer tien.

[0:32:12] En daar komt ook nog van alles. Onze onze kant op tno heeft het een ander gezegd dat er veel meer moet gebeuren met die prijzen met de beprijzing van wat je aan het doen bent en waar het eigenlijk over ging in de in interrupties en laten we gewoon kijken hoe we dat gaan oppakken en ik wil heel graag weten van wanneer komt dat dan allemaal naar de kamer. Want laat ik daar dan ook mee afronden. Voorzitter, als je alles aan het bekijken bent dan hebben we nog net geen concrete doelen op dit moment. Dat komt dan nog hoop ik in een brief van staatssecretaris en uiteindelijk later dit jaar geloof ik nog in een beleidsstuk. Dus dit is dan agenderende geweest en laten we hopen dat we de dit gaan terugzien in in al die stukken

[0:32:56] en dat we ook weten hoe dat oplopen met europa, zodat we gezamenlijk nu deze periode stappen kunnen gaan zetten en ik zou de staatssecretarissen aanraden om goed met collega jet en te kijken naar al die miljarden die klaarliggen op het gebied van klimaat en energie, want ook juist hier kan een enorme slag worden gemaakt met de reductie van c o twee. Ook het rené die plan gaf daar aanleiding toe. Dus zo zijn er verschillende punten die op ons afkomen en laten we het gaan waarmaken en de eerste stap ook daadwerkelijk gaan zetten. Dankuwel.

[0:33:31] Dankuwel, mevrouw mulder en ook gezegd worden net binnen de tijd. Mevrouw wellington van groenlinks, is de volgende spreker.

[0:33:39] Dank.

[0:33:40] Dank u. Voorzitter. Ik moest een beetje lachen bij de introductie van collega mulder. Want ik ben heel blij dat ik dat gevoel met haar deel want ik heb inderdaad eerder voorstellen gedaan en ik wilde ook daarop doorgaan in dit debat. Want we moeten echt specifieke doelen hebben want anders hebben we een mooi streven maar halen we dat niets en die afrekenbare doelen zijn wat ons betreft essentieel. Het kabinet heeft aangegeven. Ik citeer een ambitieus klimaat doel voor de circulaire economie te gaan bepalen. Mijn vraag daarbij is wanneer dit doel verschijnt. Ik hoorde net ook collega mulder wat aanstippen maakt ze ook graag willen weten of er doelen komen per productgroep. En zoals ik ook vaker heb herhaald. Hier de reductie van in kilo zand is echt iets heel anders dan een kilo lithium. Kortom, wat is de staatssecretaris van plan om in zijn totaliteit vaart te maken op dit dossier. Want ik wil niet over een halfjaar een soortgelijk gesprek gaan voeren dan voorzitter statiegeld. Zoals collega van s aangaf, hebben we het hier vaak al over statiegeld gehad. Ik zou zeggen gelukkig maar. Want heel vaak werd gezegd dat regelde industrie wel, maar wij moesten constant duwen en trekken om toch te laten zien dat dat niet aan de orde is. Dus ik heb een vraag over want we zitten nog steeds niet aan het doel van negentig procent gescheiden inzameling. En om als overheid meer regie te krijgen op deze processen sta ik daarom ook nog steeds achter een innameplicht voor verkooppunten. Ik wil namelijk ook voorkomen dat de draagvlak bij consumenten afneemt en dat de wil van mensen om het goede te doen verdwijnt door slecht beleid. We willen ook iets zoals collega mulder aangaven dat al die flesjes dan maar nooit worden neergezet op een bepaald punt. Er ligt nog steeds een aangehouden motie van groenlinks, pvda, partij voor de dieren en sp. Om deze in naar mijn plichten regelen. De toenmalige staatssecretaris gaf als appreciatie dat ik, citeer negentig procent moet terug. Het is a de industrie om daarvoor te zorgen. Einde citaat. Wij zien inmiddels op dit niet voldoende gebeurd. Hoe kijkt de huidige staatssecretarissen aan tegen de invoering van die in. Naar mijn plicht ziet er inmiddels ook dat dit noodzakelijk is om statiegeld in goede banen te leiden dan voorzitter volgend punt over zwerfafval. Want om dat tegen te gaan is niet alleen statiegeld van belang. Gemeenten zitten ook met een grote taak om het zwerf afval dat overblijft daadwerkelijk op te ruimen. Maar de zwerfafval vergoeding vanuit het rijk is komen te vervallen, omdat het idee is dat dit door het bedrijfsleven betaald zal worden over twee jaar. Dat betekent dus dat de gemeente de komende twee jaar met een gat in begroting zitten. Ga dus staatsssecretaris deze vergoeding op zijn minst twee jaar verlengen. Ik vind dat het kabinet ook hier de regierol in moeten pakken. Om te voorkomen dat uiteindelijk de gemeente ergens voor moet opdraaien. Wat niet eerlijk zou zijn.

[0:36:10] Voorzitter, ook nog iets over verpakkingen en drankenkartons specifiek eerder heb ik gevraagd naar de is recycled doelstelling voor drankenkartons. Momenteel is deze een nog steeds niet en worden deze verpakkingen nog steeds verbrand. De doelstelling zal wel per één januari tweeduizend, drieëntwintig komen. Dat is mooi, maar we hebben nog niet gehoord over de specifieke hoogte van deze doelstelling, zowel verschillende ketel partijen zich hierop moeten voorbereiden. Ik wil voorkomen dat we hetzelfde krijgen als bij statiegeld dat bepaalde informatie misschien te laat beschikbaar is en we moeten wachten op de organisatie van het veld dus graag meer informatie daarover. Want in belgië en duitsland ligt de doelstelling op zeventig procent kan de staatssecretaris vertellen over welke kant we opgaan met deze doelstelling en ik zou het liefst willen dat wij iets hoger gaan zitten dan zeventig procent dan vast in voedselverpakkingen. Naast ontzettend slecht voor de gezondheid is het ook onwenselijk in de circulaire economie in tweeduizend negentien is daarom de motie van groenlinks om als in voedsel contact materiaal te verbieden aangenomen. De uitvoering is echter al een aantal keer vertraagd. Per één april tweeduizend, tweeëntwintig staat deze motie eind eindelijk wordt ingevoerd, maar we zien dat de warenwet nog steeds niet eens aangepast kan de staatsssecretaris hierop reflecteren en heeft hij contact over deze motie met de minister van medische zorg dan voorzitter textiel, zoals collega's van d zesenzestig aangaf, is een belangrijk onderdeel van een circulaire economie. Deze industrie is echt enorm vervuilend voor een het shirt is wel tweeduizend zevenhonderd liter water nodig en in de documentaire. De prijs knaller zagen we onlangs dat onze gigantische hoeveelheden afgedankte kledingstukken op kleding hoop in bijvoorbeeld ghana belanden textiel recyclage blijft vaak achter een met grote hoeveelheden is ie klaar waar geen markt voor is. Gelukkig komt er ook dit jaar een uvv op textiel. Ik sluit me aan bij de vragen die eerder zijn gesteld vanuit d zesenzestig. Maar ik wil ook de staatssecretarissen oproepen om producenten verantwoordelijk te maken voor alle soorten textiel stroom en op dit moment lijkt dit niet aan de orde te zijn. De ipv lijkt niet eens te gelden voor alle stroom die nu al gescheiden ingezameld moeten worden. De staatssecretarissen ook gekeken naar tariefdifferentiatie om circulair ontwerp van textiel te stimuleren. Want daar ging het zojuist ook even.

[0:38:12] Verder is het goed dat er maatregelen worden genomen met betrekking tot de afvalfase van textiel, maar er valt ook nog grote winst te behalen. Bij de instroom van nieuw textiel

[0:38:22] heeft de staatssecretarissen een grondstoffen belasting en een verplicht percentage gerecycled materiaal voor fabrikanten overwogen. Het is belangrijk dat textiel wat hier op de markt wordt gebracht in een product zit dat zolang mogelijk gebruikt kan worden geschikt is voor reparatie en een zo hoog mogelijk percentage textiel bevat. Welke stappen nemen staatssecretarissen op dit gebied.

[0:38:42] Tot slot, voorzitter, nanny. Tot slot, maar voor dit specifieke punt dat we transitie naar een circulaire economie willen en moeten hebben, maar het moet niet ten koste gaan van andere de textielsector is immers een sector waarin ook veel mensenrechtenschendingen plaatsvinden in hoeverre de staatssecretarissen van ind samen met de minister van buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking om de transitie naar een circulaire economie samen te laten lopen met ontwikkelingen op het gebied van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. Want wat ons betreft vallen deze zaken met elkaar samen

[0:39:11] dan kringloopwinkels. Deze vervullen een belangrijke functie in onze samenleving en ze zijn een belangrijke inzamelen van textiel pakte de staatssecretaris een regierol om hen en gemeentelijke inzamelen inzamelaars zo goed mogelijk te helpen om de textiel stromen zo hoogwaardig mogelijk te verwerken.

[0:39:28] Verder wil ik ook nog aandacht vragen voor het wetsvoorstel, citeer verbetering bestrijding heling dat bij de justitie in maar in de maak is zojuist ook even aangestipt. Het huidige voorstel schrijft voor dat alle tweedehands goederen een stuk voor stuk moeten worden geregistreerd, zelfs als een gratis verstrekt worden en dat ook donateurs geregistreerd moeten worden. Dit is voor de belangrijker kringloopwinkels onbegonnen werk en zou de transitie naar de circulaire economie in de weg. Ga de staatssecretarissen er bij de minister voor van j v op aandringen dat deze regels geschrapt moeten worden of in ieder geval aangepast om te voorkomen dat ze een drempel worden dan tot slot, voorzitter, het recht op reparatie was zojuist een kort debat over in hoeverre de u nuttig is of niet. In het geval van het recht op reparatie is dat juist heel goed. Het doet ons deugd dat er stappen worden gezet in de europese commissie op dit vlak specifiek omdat dat heel erg bijdrage van circulaire economie dat ontslaat ons natuurlijk niet van verantwoordelijkheid vanuit nederland. Wat is de nederlandse positie. En wat doet de staatssecretarissen om voorop te lopen. Daarin zet de staatssecretaris stevig in op een reparaties scoren en het tegengaan van geplande veroudering graag een reactie daarop. En dan hou ik het hierbij. Voorzitter, dank.

[0:40:34] Maar goed ook want er zit strak aan de zeven minuten vier dames. Dan gaan we naar de volgende spreker in de zaal en dat is de je haverkort van de vvd-fractie.

[0:40:44] Voorzitter dankuwel. Voorzitter, er is oorlog in europa,

[0:40:50] er is een oorlog die zorgt voor het feit dat alles wat vanzelfsprekend was niet langer. Vanzelfsprekend is

[0:40:56] de vreselijke oorlog met onvoorziene en ook grote gevolgen.

[0:41:00] Voordat de kort. Na de tweede wereldoorlog vormde we de europese unie

[0:41:04] en die begon en dat was niet zomaar met de europese gemeenschap voor kolen en staal. Niet zomaar. Maar omdat de leiders van de zes deelnemende landen zich toen heel goed realiseerde dat vrijheid en welvaart alleen kunnen bestaan wanneer belangrijke grondstoffen voor iedereen voldoende beschikbaar zijn, dat belangrijke grondstoffen voor iedereen beschikbaar zijn en voorzitter, daar ligt wat de vvd betreft de kern van dit debat.

[0:41:29] Daar gaat het om bij circulariteit en economie waarbij grondstoffen telkens opnieuw gebruikt kunnen worden.

[0:41:37] Voorzitter, de rijksoverheid heeft als doel om voor tweeduizendvijftig volledig circulair te zijn. In dit debat dient daarom te gaan over de beschikbaarheid van grondstoffen beschikbaar voor de inwoners van ons land, voor het maken van duurzame producten, voor de bouw van onze huizen, wegen en spoorlijnen en beschikbaar voor de transitie van onze industrie naar een schone c o twee vrije innovatieve industrie.

[0:41:56] Voorzitter, voor olie en gas zijn we nog afhankelijk van rusland en voor de verwerking van kobalt zijn we afhankelijk van china

[0:42:03] door te investeren in onze circulaire economie neemt deze afhankelijkheid af wat je kunt hergebruiken. Hoef je immers niet te ontginnen en daarbij moeten we ons richten op de grote volumes olie en plastic zand en grind voor beton, hout en papier.

[0:42:19] Volgens de brieven van het kabinet. Voorzitter wordt er hard gewerkt aan de traditie transitie naar een circulaire economie en worden positieve resultaten geboekt

[0:42:27] uit de reportage van het planbureau voor de leefomgeving blijkt echter dat we achterlopen op de circulaire ambities.

[0:42:33] Dus gaat het nou echt goed.

[0:42:35] Voorzitter, wat de vvd betreft, dient het kabinet meer daadkracht te tonen bij de transitie naar seculariteit.

[0:42:42] De overheid lijkt vooral bezig met details en we dreigen de grote lijn uit het oog te verliezen

[0:42:47] in de brief van de staatssecretarissen over het beleid lezen we dat het rijksbeleid zich beperkt tot het delen van welniet lijsten argumenten kaarten en het bieden van een helpdesk voor gemeentes is dat nou voldoende vraag ik de staatssecretaris

[0:43:01] universiteit utrecht stelt in haar rapport over de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid dat transparantie ontbreekt en dat meer strategische regie nodig is. Wat vindt de staatsecretaris daarvan. En wat gaat ze daar mee doen.

[0:43:14] We zien ook dat partijen vastlopen, bijvoorbeeld bij de discussie over statiegeld op blik of dat partijen het oneens zijn over de bijdrage voor de inzameling van d.

[0:43:23] Daardoor lopen de kosten op betalen inwoners een te hoge afvalstoffenheffing. Wat gaat de staatssecretarissen aan doen

[0:43:31] ons innoverende bedrijfsleven voorzitter loopt ook tegen de overheid aan hoe ingewikkeld is het verkrijgen van een einde afval status voor gerecycled materiaal. Waarom is gerecyclede pet niet schoon genoeg voor voedselverpakkingen. Waarom handhaven we de invoerheffing op het verbranden van afval. Als uit recente rapporten blijkt dat deze heffing niet leidt tot minder c o twee, en wel tot hogere kosten.

[0:43:53] Waarom leidt het repareren van defecte elektronische apparaten soms tot een economisch delict, terwijl die toch echt beter is dan recyclen.

[0:44:01] Waarom vallen duurzame papieren bekertjes ook onder de richtlijn voor eenmalig gebruik van kunststoffen, terwijl ze prima gerecycled kunnen worden.

[0:44:09] Waarom is de standaard werkwijze bij rijkswaterstaat nog altijd zo dat gebroken puin wel onder een weggelegd wordt, maar nog niet standaard veel hoogwaardiger wordt hergebruikt in beton.

[0:44:19] Voorzitter, de lijst van voorbeelden waar het beter kan. Zolang een sterke overheid is daarmee noodzaak. De nadruk dient hierbij niet te liggen op het beïnvloeden van gedrag van inwoners met regeltjes en het opleggen van beperkingen, maar juist op het sturen van vrijkomende grondstoffen in de keten,

[0:44:38] waarbij we het winnen van grondstoffen uit de aarde minimaliseren is de staatssecretarissen dat met de vvd eens,

[0:44:45] zodat we onze grondstoffen en is de staatssecretaris met de vvd eens dat we de grondstoffen in onze afvalstromen veel beter moeten waarderen en samen met de markt moeten investeren in meer hergebruik, zodat we minder afhankelijk worden van natuurlijke grondstoffen.

[0:44:59] Voorzitter, deze onvoldoende zicht op grondstof stromen, afvalbedrijven verwijten elkaar dat ze meer transparantie moeten tonen.

[0:45:06] Ik vraag de staatssecretarissen dan ook het volgende kan zij de kamer een overzicht van de grondstof stromen aanleveren die de onze afvalketen lopen hoeveel gv verwerkt tot compost. Hoeveel papier recyclen we hoogwaardig. En hoeveel eindigt als behang of toiletpapier hoeveel psd zamelen we in hoeveel wordt verwerkt tot hoogwaardige herbruikbare grondstoffen en hoeveel restafval verbranden we nog hoeveel kunststoffen recyclen we mechanisch. En hoeveel inmiddels ook chemisch. Voorzitter, onze grondstof keten moet transparanter. Waarom zijn bedrijfsafval en huishoudelijk afval op verschillende stromen, terwijl ze dezelfde waardevolle grondstof bevatten.

[0:45:41] Waarom sturen gemeenten alleen op kilogram restafval en waarom betalen inwoners elk jaar?

[0:45:46] Meer afvalstoffen,

[0:45:48] Voorzitter is de staatssecretarissen met de vvd eens dat de lasten voor inwoners lager kunnen zijn als we gerecyclede grondstoffen beter gaan benutten.

[0:45:57] Ik zei het met de wd eens dat de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid teveel nadruk legt op het product en te weinig op grondstof

[0:46:04] en voorzitter is de staatssecretaris bereid de regie die het rapport van de universiteit utrecht benoemt zo vorm te geven dat de beschikbaarheid van grondstoffen leidend wordt.

[0:46:13] Voorzitter, onze afhankelijkheid van china en rusland is groot en wanneer we ons doel willen halen. Dan vraagt dat nu om keuzes welke maatregelen gaat dit kabinet nemen om bedrijven te faciliteren hun productie terug te halen naar europa, zodat recycling en hergebruik hier plaats kan vinden,

[0:46:30] heeft het kabinet in beeld welke kritische processen onmisbaar zijn voor europa, zoals bijvoorbeeld recycling van kopen.

[0:46:37] Voorzitter, coca cola heeft aangegeven op korte termijn dertig procent van alle pet-flessen van herbruikbaar materiaal te willen maken.

[0:46:45] Dat vraagt veel meer granulaat dan er momenteel wereldwijd gerecycled wordt.

[0:46:50] Voorzitter, maar ook in nederland het champignons bakje van albert heijn is niet langer blauw omdat het daarmee beter gerecycled kan worden

[0:46:58] en verpakt verpakkingen kleurloos kunnen blijven. De markt. Voorzitter, wordt leidend bij de transitie naar seculariteit is de overheid daar op voorbereid

[0:47:06] is bekend welke belemmeringen daarvoor nog aanwezig zijn en waar vooruitstrevende partijen tegenaan lopen,

[0:47:12] is er een loket waar ondernemers zich kunnen melden. Als ze tegen belemmeringen aanlopen, kan de staatssecretarissen een register van circulariteit belemmeringen openen op hun website, zodat partijen van elkaar kunnen leren en we met elkaar de snelheid erin kunnen houden.

[0:47:27] Voorzitter, de kansen zijn enorm. De urgentie is er transparantie biedt inzicht in de markt, maar het moet wel. Nu willen wij de beoogde circulaire doelstellingen in tweeduizendvijftig houden dankuwel.

[0:47:40] Kijk keurig binnen de tijd. Meneer haverkort dankuwel. De volgende spreker is mevrouw van der graaf van de christenunie. Mevrouw van der graaf.

[0:47:48] Dankuwel. Meneer de voorzitter. Meneer de voorzitter vorig jaar op negenentwintig juli tweeduizend, eenentwintig hadden we alle natuurlijke grondstoffen die de aarde in één jaar kan produceren al opgebruikt. Als mensen verbruiken wij één komma zeven aarde per jaar. En als iedereen zou leven als een nederlander

[0:48:08] zouden we wel drie komma veertien dus per jaar nodig hebben. Die hebben we natuurlijk niet. Dus dat vraagt om actie. Alles wat wij extra gebruiken aan grondstoffen, ontnemen we daarmee dus ook van onze kinderen

[0:48:22] en bovendien elk jaar dat wij teveel gebruiken. Dat zorgt ervoor dat de natuur zich minder goed kan herstellen jullie dit weten schept dat gewoon een hele grote verantwoordelijkheid en legt het een grote verantwoordelijkheid op onze schouders en ik als nieuwe woordvoerder van de christenunie op circulaire economie ziet dit als grote drijfveer voor onze inzet wat we hier concreet op kunnen doen. Dus daar in dat licht mag u mijn inbreng ook ook zien want ik vind dit echt een grote zorg. We hebben alles in huis om een overstap te maken naar een circulaire economie om onze samenleving her in te richten bewuster communisten consumeren, tweedehands producten de lenen economie. Het mag normaal zijn.

[0:49:04] Ik vraag daarbij hoe het staat met het recht op reparatie. Dus een aangehouden motie van de christenunie samen met sgp. Maar die is aangehouden omdat haar werk van zou worden gemaakt. Ik wil graag weten hoe concreet de is. Daar zijn er vorderingen gemaakt. Voorzitter, statiegeld op blik bij voorganger carla dik faber heeft hier hard aan getrokken dat dat er zou komen. Jaarlijks komen er naar schatting honderdvijftig miljoen blikjes in het zwerfafval terecht en dat is heel slecht voor de natuur voor de dieren en het is ook heel erg lelijk dat je dat vindt. Het is ook gevaarlijk, want het kan in de dieren terecht komen met een pijnlijke dood tot gevolg. Ook onder boeren is dit een grote.

[0:49:49] De erg.

[0:49:50] Het is dus hoogste tijd voor dat statiegeld op blik om dat in te voeren en het werkt en dat zien we ook bij de andere sectoren waar we hebben ingevoerd.

[0:50:02] Ik wil heel graag weten van de staatssecretarissen of zij in de gesprekken met de branche over het uitrollen van de inzamelen infrastructuur bij haar standpunt blijft dat de primaire verantwoordelijkheid ligt bij producenten in de supermarkten hierop en ik wil graag weten of zij van plan is om ervoor te zorgen dat er geen vertraging op gaat treden dat zij de ingangsdatum bewaakt van eenendertig december tweeduizend, tweeëntwintig.

[0:50:30] Ik wil ook graag weten van haar of zij bereid is om naar een nieuwe groep.

[0:50:37] De grote groep ook met drink verpakkingen te kijken om daar het statiegeld op van toepassing te verklaren. De sap flesjes graag een reactie van de staatssecretaris

[0:50:47] de kringloop van plastics. Om die volledig te sluiten. Dat is een van de belangrijkste stappen naar een circulaire economie en daarin is ook steeds meer mogelijk.

[0:50:56] Mogelijk,

[0:50:58] Ik wil graag weten welke stappen de staatssecretaris onderneemt om snel meer duidelijkheid te krijgen over de risico's van microplastics in onze ecosystemen en ook in ons lichaam en gelet op het feit dat we helemaal niet zo goed weten wat de risico's van plastic zijn in het totaal. We weten nu wel intussen dat het de placenta kan passeren en dat de ongeboren kinderen al met microplastics in aanraking kunnen komen en ik vraag mij dan af is dan niet het voorzorgsprincipe van toepassing graag een reactie daarop van de staatssecretarissen en hoe brengen we dat dan in uitvoering? Omdat ze al wijdverspreid zijn. Collega's, spraken er ook al over en het gebruik van plastic

[0:51:38] onvermijdbaar lijkt. Welke ideeën heeft de staatssecretaris om dit aan te pakken. Ik ben blij met het terugdringen van het gebruik van wegwerpplastic in de uitwerking van de europese richtlijn, maar ik vraag ook naar de verpakkingen welke stappen worden er ondernomen om naar biologisch afbreekbare verpakkingen te gaan of vervangers voor plastic te gaan.

[0:51:58] Het voorbeeld van frankrijk.

[0:52:03] Het is de lange bel een gaat.

[0:52:05] Werden. Er zijn drie korte behulpzaam. Het voorbeeld.

[0:52:07] Van frankrijk vindt de christenunie bijvoorbeeld dat ze moeten volgen. Ze gaan verder dan de europese regelgeving heeft heeft neergelegd

[0:52:15] en wij denken dat het een goede stap is als we als nederland ook die kant op gaan zijn al supermarkten die dat doen. Dus ik sluit me aan bij de woorden van mevrouw van es die daarover gesproken zijn,

[0:52:25] voorzitter, over de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, volgens de staatssecretarissen is het differentieren van tarieven op circulair ontwerp alleen mogelijk als die ook in de praktijk leiden tot lagere kosten van de uitvoering van de uwv die de product producentenorganisatie heeft. Met staatssecretaris ligt dat standpunt verder niet toe eens. Ik heb een aantal vragen erover.

[0:52:46] Wat is en welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris om binnen de randvoorwaarden van de kaderrichtlijn afvalstoffen, een groter deel van de kosten van afvalverwerking en van de maatschappelijke kosten door te berekenen via de uwv systemen en wat vindt ze van de constatering van de universiteit utrecht dat er in het lab drie gehanteerde drempelwaarde voor kosten. Effectieve afvalverwerking van tweehonderdvijftig euro per ton in de praktijk laagwaardige recycling in de hand werkt, is er aanleiding om die drempelwaarde aan te passen. En wat kunt u doen om het hanteren van gedifferentieerde tarieven in de uwv systemen actief aan te moedigen. Graag reactie. Voorzitter, ik vraag even of ik nog de tijd heb. Ja, heel goed. Dan heb ik nog een aantal punten aan de retourzendingen in het internet shoppen. Dat is echt een van de absurde uitwassen van onze samenleving dat er op grote schaal producten worden vernietigd die geretourneerd zijn naar webwinkels waar helemaal niks mis mee is in dat opzicht ben ik wel een beetje teleurgesteld in de brief van de staatssecretarissen. Ik snap dat retour stromen complex kunnen zijn. Maar grootschalige verspilling omdat webwinkels een logistiek probleem hebben. Daar kan ik echt niet bij.

[0:54:01] Waarom kunnen we bedrijven niet dwingen om hun retour stroom terug de winkel in te laten gaan. Desnoods met de tweede kans is bij vlekken of andere gebreken, zoals we zien bij elektronica. Ik vraag hierbij echte actie van de staatssecretarissen. Dit vraagt veel meer dan alleen bewustwording bij consumenten over textiel. Ook daar heeft mijn collega dik faber veel initiatieven op ontplooid in de vorige periode en dat is werk wat vervolg mag krijgen. Het is bijna een wegwerp voorwerp geworden kleding terwijl daar juist veel kansen liggen voor hergebruik, maar ook voor een nieuwe maakindustrie in ons eigen land, bijvoorbeeld in twente waar ambities liggen om kartrekker daarop te worden. Wat kan de staatssecretaris doen om de inspanningen onder andere voor een nieuwe circulaire maakindustrie te ondersteunen. Als het gaat over duurzaam bouwen dan staan we in nederland voor een hele grote opgave. Ik zie de voorzitter naar de microfoon reiken. Ik vraag even coulance om er twee vragen over te stellen. We weten dat drinkwater schaars is kan de staatssecretarissen waterbesparing opnemen in het bouwbesluit en waterbesparing onderdeel maken van circulair bouwen en de tweede vraag of zij belemmeringen voor alternatief duurzaam wonen weg wil nemen en meer mogelijk te maken, zoals de tiny house is de kast huis of de urs chips zie dat in noord nederland. Ik woon zelf in groningen waar ze heel hard op weg zijn om initiatief wonen en bouwen mogelijk te maken. Wil de staatssecretaris daar met de regio in gesprek gaan om daalt verder van de grond.

[0:55:41] Dankjewel. Dank u wel, mevrouw van der graaf. Dan gaan we door naar meneer goudswaard over terug mee. Meneer thijssen. Meneer goudswaard wordt van namens jaar eenentwintig.

[0:55:53] Ja. Dank u. Voorzitter, ik zal ook hebben de timer aanzetten, alhoewel ik ben heel coulant natuurlijk voortzetten in dit debat gaat het onder andere over het terugdringen van zwerfafval en het is een.

[0:56:04] Voorwerp,

[0:56:05] Waarin de verschillen wereldwijd in het oog springen. Want als ik beelden van rivieren vol plastic in azië vergelijk met de rivieren in europa.

[0:56:14] Ja, dan is er dag en nacht verschil. We weten wat we niet willen en we weten wat we wel willen

[0:56:21] en stap voor stap kunnen we zo verder werken aan het zorgvuldig omspringen met grondstoffen

[0:56:27] handel in gebruikte goederen. Het is net ook al eerder genoemd is een prachtig uithangbord van een circulaire economie, antiek winkels, kringloop en tweedehandswinkels zorgen ervoor dat gebruikte waarde nieuwe toegevoegde waarde krijgt in onze economie. Dan verdient het in de debatten aandacht dat de handelaren met de handen in het haar zitten vanwege een nieuwe verplichting die op hen afkomt.

[0:56:50] Het spreekt voor zich dat terugdringen van diefstal en heling hoge prioriteit heeft.

[0:56:57] Maar als het digitaal op kernwapens register, eigenaren van atletiek, winkels, kringlopen en tweedehandswinkels

[0:57:05] meer in de weg zit dan criminelen dan doen we iets niet helemaal goed. Volgens mij. Duizenden spullen online registreren is voor veel winkeliers onmogelijk te doen

[0:57:16] en een paar vragen hierover in verband met het wettelijk verplichte digitale inkoop register voor opkopers en handelaren in gebruikte en ongeregelde goederen.

[0:57:26] Een van hen zegt in het algemeen dagblad. Als ik alles wat binnenkomt moet vastleggen om vervolgens de helft naar het afval te brengen. Dat gaat gewoon niet. Let wel dan heb ik het over een winkel van vijfduizend vierkante meter waar iedere maand duizenden nieuwe producten worden binnengebracht en is de staatsssecretaris bekend met geluiden

[0:57:48] uit de kring van winkeliers dat de digitale registratie zoals die nu landelijk wordt geregeld voor hen niet goed werkbaar is,

[0:57:57] is het denkbaar dat verplichtingen van het digitaal opkopers register bijvoorbeeld dat brengen van spullen zich met naam en adres moeten registreren een remmend effect zullen hebben op het handel in gebruikte goederen. En hoe kan dit volgens u dan worden gerepareerd als dat nodig is.

[0:58:14] Dus van gebruikt waardevol verhandelbaar ga ik naar gebruikt afgedankt weg te gooien. De blikjes

[0:58:22] voor de inzameling van het officieel metalen drank verpakking heet is volgens ons weinig draagvlak consumenten staan we niet echt op te wachten en de producenten lopen er ook nog niet echt warm voor. Maar met de twee miljard blikjes die jaarlijks over de toonbank gaan, moeten we toch wat ons in circulatie te houden.

[0:58:41] Scepsis kan alleen overwonnen worden door de ingezette koers consequent uit te voeren om zo tot een succes te komen,

[0:58:49] maar kan toch niet laten om een vraag over te stellen om uw reflectie daarin te vragen.

[0:58:57] Want hoe kijkt u ernaar waren niet investeren aan het einde van de keten. We hebben toch hartstikke moderne faciliteiten.

[0:59:04] Want ik zie het gewoon nog niet gebeuren dat consumenten die metalen blikjes geretourneerd. Maar ik hoor graag even wat u daarover denkt

[0:59:12] en ik werd ook geprikkeld door wat ik hier hoorde vanuit de hoek over zwerfafval en dergelijke. Ik moeten weten hoe ik hoorde hier. Ik weet niet meer precies wie het zei. Dus ik laat dat even midden maar zwerfafval. Ja. De staatssecretaris. Ik spreek ook verschillende mensen uit de gemeente door door het hele land en daar zie je in sommige gemeenten waar de diftar. Dus als er over de volksmond praten over de zwarte container iran aan en wegzet. Dan moet je gaan betalen voor het aantal kilo's wat je daar instort.

[0:59:46] Ja. En wat zien mensen nu die zien de gemeente die dat ingevoerd hebben. Ja die zien opeens dat er veel meer zwerfafval wordt gesignaleerd. Dus ja, hoe kijkt u daar tegenaan. Zou u daar uw visie op kunnen over kunnen delen?

[1:00:04] Voorzitter, ik ga door. Volgens de eerste getallen die zijn verzameld zou het statiegeldsysteem voor plastic flesjes. Tot zover succesvol zijn. Volgens statiegeld. Nederland komt zo'n tachtig procent retour

[1:00:17] en het wettelijke doel betekent dat in twintig, drieëntwintig, negentig procent retour moet gaan. Dat betekent negen, honderd miljoen ingezamelde flesjes

[1:00:26] als producenten de doelstelling van negentig procent inzameling niet halen. Kan de inspectie leefomgeving en transport hen in het uiterste geval dwingen om maatregelen te nemen en het ilt kan in voorkomend geval bepalen welke last er wordt opgelegd en een vraag. Hierover zijn de kinderziektes eenvoudig te ondervangen of wordt met de inzameling van de volgende tien procent plastic flesjes tegen lastig op te lossen problemen opgelost. Volgens u

[1:00:54] en in plaats van maatregelen te nemen, kunnen producenten ook worden gedwongen te onderzoeken hoe de wettelijke doelstelling in de toekomst dichter wordt benaderd.

[1:01:03] Dat moet dan aannemelijk zijn en de alternatief voor maatregelen ziet mijn fractie toch een stevig voorbehoud ten opzichte van de beoogde die tijd vanaf twintig, drieëntwintig en de beoogde negentig procent inname in twintig, vierentwintig voor zowel plastic flesjes als drankblikjes. Voorzitter, ik heb volgens mij nog een halve minuut. Het voorstel van metalen verpakkingen nederland voor de landelijke inname verplichting voor alle verkooppunten

[1:01:31] dus ook voor cafetaria en kiosken komt daar bijvoorbeeld al

[1:01:35] over als een poging om onder die verantwoordelijkheid weg te draaien.

[1:01:40] De gemeenten hebben zich hard tegen het inname plan gekeerd en met succes. De voorgestelde innamepunten zouden fors beslag leggen op de schaarse openbare ruimte en de ondergrond dat plan is van de baan. Toch laat het goed zien hoe de sfeer is rond het inzamelen van de blikjes dankuwel. Voorzitter,

[1:01:59] Dank u wel. Meneer goudswaard. Dan gaan we over naar de heer deze namens de partij van de arbeid.

[1:02:06] Dank u. Voorzitter.

[1:02:10] Nou het is duidelijk. Nederland moeten net als de rest van de wereld een circulaire economie krijgen en er zijn veel redenen waarom dat moet gebeuren. Klimaatverandering gestopt worden. Biodiversiteitsverlies moet gestopt worden en zo zijn er allerlei planetaire grenzen waar we tegenaan lopen en de negende planetaire grens die ooit in kaart gebracht door een noorse wetenschappelijk instituut. Dat ging over vreemde entiteiten in de natuur, oftewel plastic soep of chemische stoffen en begin van dit jaar is duidelijk geworden dat ook die planetaire grens volledig is overschreden

[1:02:39] en dat we nu ook met de plastic soep en met plastic fles zwerfafval over een planetaire grens gaan en dat we die dat we daar dus iets aan moeten doen want we willen binnen de planetaire grenzen blijven,

[1:02:51] maar er zijn ook nog meer redenen die zijn ook al eerder genoemd. De andere leden zijn essentiële materialen en we moeten zorgen dat we daar zorgvuldig mee omgaan.

[1:02:59] Want daar is een beperkte hoeveelheid van.

[1:03:02] Deze even uitvaart microfoons.

[1:03:07] Meneer deze. U volgt.

[1:03:08] Dank u.

[1:03:10] En we kennen dit probleem natuurlijk ook een aantal van deze problemen zijn niet zichtbaar, maar een heel zichtbaar probleem is natuurlijk die plastic vervuiling. We kennen allemaal wel die foto's van vogels die dood gevonden worden omdat ze teveel plastic in hun buik hebben en daardoor niet meer kunnen eten.

[1:03:24] We kennen de documentaires van eilanden in de stille zuidzee die het verst weg zijn van de van de menselijke beschaving. En toch helemaal bedekt zijn met plastic afval. Dus het is echt hard nodig dat we in actie komen nu

[1:03:37] nederland wil in tweeduizend vijftig een volledig circulaire economie hebben klinkt hartstikke goed. Nederland heeft een doel voor tweeduizenddertig ook goed en we hebben zes en we hebben zeven afval doelen waarvan er helaas zestien worden gehaald

[1:03:49] en ook het is duidelijk dat het doel van tweeduizend dertig en het doel van tweeduizendvijftig niet wordt gehaald, oftewel er is actie nodig.

[1:03:56] We hebben natuurlijk behoorlijk wat brieven gekregen van de staatssecretarissen. Maar er is ook in het hoofdlijnendebat aangegeven dat er later in mei een brief komt waarin dan echt wordt gesteld. Wat is nou de visie op hoe die circulaire economie voor elkaar gaan krijgen en hoe die plastic soep gaan terugdringen.

[1:04:13] Dus echt daarover in debat kunnen we niet van die brieven zijn niet maar ik wil wel in debat dan over een aantal suggesties die ik zou willen doen over

[1:04:21] waar mijn fractie denkt dat het beleid hoe dat beleid eruit moet zien. De eerste suggestie gaat over drang en dwang pbl. Die zegt dat als we deze doelen willen halen we eigenlijk niet rond meer verplichtend

[1:04:34] beleid

[1:04:35] heen kunnen en dat is opzich ook wel logisch want we hebben op dit moment een economie die gebaseerd is op een lineaire economie steeds maar meer meer meer en de bedrijven die groot zijn in die economie die varen wel bij die hebben belang bij de status quo en hok een korte termijn financiële belang.

[1:04:50] Ja. Daar knokken zij voor terwijl u en wij zouden moeten opkomen voor het lange termijn welzijn van de mens en haar planeet

[1:04:59] dus

[1:05:01] met vrijwilligheid of met goede gesprekken of met convenanten werkt het niet. En mijn vraag is dan ook aan de staatssecretarissen is hij bereid om meer drang en dwang aan te brengen in het debat om te komen tot de circulaire economie

[1:05:12] met deze de een.

[1:05:13] Vraag van de je haverkort.

[1:05:15] Voorzitter, dankuwel.

[1:05:17] Die was net even afwezig. Volgens mij heeft die daardoor ook mijn eerste termijn niet helemaal meegekregen en daarin heb ik gezegd dat marktpartijen op dit moment grote stappen zetten om te gaan trekken aan de grondstoffen die zij circulair in hun productieprocessen willen benutten. Ik heb twee voorbeelden genoemd. Coca cola als het gaat om gerecycled pet en albert heijn.

[1:05:41] U heeft het over de microfoon

[1:05:46] dankuwel kwaliteit heeft het over drang en dwang.

[1:05:51] Maar ik vraag me ook af hoe de partij van de arbeid denkt over de kracht van de verleiding vanuit de markt op het moment dat we de belemmeringen die we met elkaar hebben in die keten als overheid weg kunnen nemen is dat niet een veel krachtiger moment om superioriteit te realiseren dan drang en dwang.

[1:06:12] Daar wel mee akkoord. Meneer thijssen.

[1:06:14] Dat is het niet.

[1:06:17] Nee, dit proberen we namelijk al decennia met praten met convenanten met overleg. En nou laten we nog eens een keer verleiden en kijken of op die manier de doelen haarlem halen ze gewoon niet.

[1:06:27] En uw eigen pbl is toch de scheidsrechter in dit land die een beetje kijkt van wat werkt wel en wat werkt niet diezelfde die zegt nu gewoon als deze doelen gehaald als de nederlandse regering wilde deze doelen gehaald worden, dan is er meer drang en dwang nodig en dat wil niet zeggen dat er natuurlijk niet kunnen kijken van. Goh. Waar zijn er obstakels en waar kunnen we het faciliteren dat het mogelijk gemaakt wordt. Er is mijn fractie helemaal voor. Maar als wij gaan denken dat dit op een vrijwillige manier gaat gebeuren.

[1:06:53] Pbl zegt zelf. Het gebeurt niet en we snappen ook allemaal. Waarom. Want bijvoorbeeld de fossiele industrie wordt, schat hemeltje rijk van meer virgin materialen de het het het systeem inbrengen. Meer nieuwe olie. Het systemen in meer nieuw plastic. Het systeem in want daar zit een businessmodel. Daar zit een winst maar niet bij recycling. En daar hebben we een regering voor nodig die de businessmodellen gaat omdraaien gaat zorgen dat recycling goedkoper wordt en dat nieuw geurtje materiaal duurder wordt of met een verplichting met drang en dwang. Vandaar mijn vraag aan de staatssecretaris. Maar ga niet denken dat dit vanzelf gaat met goed met met een paar goede gesprekken. Het gaat niet gebeuren.

[1:07:31] Meneer thijssen dankuwel dat u een heel snel en compact antwoord geven en betoog zou vervolgen. Want dat mag ook. En u zet uw microfoon uit dus vervolgens betoog.

[1:07:42] Zo'n belangrijk onderwerp maximale tijd zou krijgen. Een tweede suggestie die ik zou willen bespreken met de staatssecretaris. Dat gaat over de uvv daarvan zegt de pabo ook dat die

[1:07:55] op de schop zou moeten omdat het een regeling is die ooit bedoeld is voor producenten om verantwoordelijk te maken voor de hele levenscyclus, maar in de praktijk zien we toch vooral dat het gaat om inzameling en recycling

[1:08:05] en is de staatssecretaris bereid de nodige aanpassingen te maken in het beleid om dit te bewerkstelligen, bijvoorbeeld zoals het voorstelt, te zorgen dat retourpremie worden gedifferentieerd naar recycleerbaarheid en het aantal aandeel gerecycled materiaal.

[1:08:22] Een derde suggestie die ik met de staatssecretaris zou willen bespreken. Dat gaat over die business cases over of de business case voor een lineair

[1:08:30] voor lineaire economie beter is dan die voor een circulaire economie en is de staatssecretaris bereid om in haar visie te kijken naar hoe dat nou kan gaan met heffen subsidieren belasten om te zorgen dat de business case is voor die circulaire economie dichterbij komt en aantrekkelijker wordt dan die van de lineaire economie

[1:08:51] dan een vierde suggestie die ik graag wil bespreken en dat gaat over

[1:08:56] dat gaat over het maximeren van het aantal tonnen en het aantal stuks plastic dat bijvoorbeeld bedrijven als unilever albert heijn of jumbo nog

[1:09:05] in een schappen mogen hebben liggen die ze nog in de wereld mogen brengen. We zien bij ekoplaza dat zij streven om op zo kort mogelijke termijn plastic vrij te zijn

[1:09:14] en zij maken hele grote vorderingen mee dat ze zien hoe ze een levensmiddelen supermarkt kunnen bedrijven met zo min mogelijk afval. Dat is dus gewoon mogelijk en volgens mij volgens mijn fractie is het dus nodig dat unilever, maar ook die andere supermarkten gewoon een doel krijgen. Dit is het maximaal aantal tonnage plastic dat je nog mag verkopen. Dit zijn de maximaal aantal stuks plastic die nog kan mag verkopen en de komende jaren gaat het alleen maar naar beneden en op die manier jager die bedrijven aan om te innoveren en zonder plastic te gaan werken

[1:09:47] en dit zijn allemaal hele concrete zaken, maar het is niet genoeg want ik heb al een paar keer gezegd dat de huidige oliebedrijven, de huidige plastic bedrijven, maar ook vele andere in de huidige lineaire economie korte termijn financieel belang hebben bij de huidige status quo en dus niet heel erg snel geneigd zullen zijn, wiens circulaire economie te omarmen en daarom nog drie punten

[1:10:06] een is, heeft de minister een visie. Hoe die nieuwe economie eruitziet.

[1:10:10] Welke bedrijvigheid willen we zien het pbl heeft het ook over welke bedrijven kunnen zich ombouwen.

[1:10:17] Welke

[1:10:18] bedrijven moeten opgebouwd worden, maar ook welke bedrijven moeten afgebouwd worden. Waar is geen plaats meer voor in de circulaire economie kan de staatssecretaris. Daar gaan visie over delen. Dan gaat het ook over de invloed van die fossielen

[1:10:30] drijven op

[1:10:31] de circulaire economie beleid bij de tabaksindustrie vinden we het heel logisch dat ze niet meer aan tafel zitten als het gaat over gezondheid en mijn fractie zou het heel logisch vinden dat de fossiele industrie niet meer aan tafel zitten als het gaat over de voor over de circulaire economie. Want dat is niet in hun belang en misschien kunnen ze dan een rol spelen bij de uitvoering van het beleid, maar het maken van het beleid moet volgens mij gedaan worden. Volgens mijn fractie gedaan worden door het ministerie en mensen die het belang van die serie ik circulaire economie voorop zetten. Dus ik ben wel benieuwd naar wat voor contact. De staatssecretaris heeft met fossiele bedrijven en haar ministerie heeft tot slot zegt de pbl ook

[1:11:07] wat belangrijk is, is de eerste er in die hele recycling visie en dat plaatje van het pbl en het gaat over reviews. Dat gaat over dat we niet alsmaar meer spullen willen en alsmaar meer willen consumeren en alsmaar meer plastic in dat systeem willen brengen. Maar dat wordt wel aangejaagd door de marketing machines van de grote bedrijven in deze wereld. En nou is minister jette voor klimaatbeleid gedrags experts en betrekken bij zijn klimaatbeleid en is de staatssecretaris bereid om ook gedrags experts te betrekken. Bij het vormgeven van haar beleid ontmoeten we niet op een gegeven moment kijken naar of er wel reclame gemaakt moet worden voor alsmaar meer lineaire economie of dat we veel meer toe moeten naar de circulaire economie. Ik kijk erg uit naar die brief van de staatssecretaris naar dit debat. Want er is actie nodig.

[1:11:49] Dankuwel meneer deze en nu ook dank dat u binnen de gestelde tijd bent gebleven. Als u microfoon uitzet, dan is dat helemaal in orde. Dan komen we aan het eind van de eerste termijn van de zijde van de commissie. Dan kijk ik ook naar de klok. Dan zie ik dat het nu tien over elvis. Ik kijk naar de staatssecretaris. Ik stel voor dat wij een schorsing hebben tot twaalf uur. Dan heeft de staatssecretaris ook voldoende tijd om naar boven te rennen, want het is een flinke wandeling naar de ambtelijke staf.

[1:12:22] Dan hebben wij ook neem ik aan voldoende tijd straks kwart voor twaalf. Ook dat te doen, inclusief de lunch. Als u dat goed vindt, hebben we een vroege lunch. Maar dat doen we daarna in één keer door gaan we door met het debat. Want anders moeten we rond een uur of twee weer schorsen en dan is dat denk ik onverstandig in het kader van het verloop van het debat. Ik kijk nog even naar mevrouw mulder. Want die heeft waarschijnlijk iets te vragen. Mevrouw.

[1:12:45] Voorzitter, ik ben ermee akkoord, maar ik moet er zelf om twaalf uur van twaalf tot een even tussenuit tussen dan dan weet u even dat ik met een andere verplichting hier in huis bezig ben.

[1:12:55] Dat snap ik mevrouw van s.

[1:12:57] Gezien we echt heel veel vragen hebben gesteld en lidstaten elkaars vink drie kwartier voor haar beantwoord hebben voor de logisch. Ik zou wel willen pleiten, zien we dan van twaalf tot vier eigenlijk een heel blok hebben om wel meer interrupties in richting staatssecretaris te mogen doen dan de vier vragen die we nu aan elkaar hebben gesteld. We waren met een klein clubje. Dus vond ik vraag het prima maar ik zou wel richting staatssecretaris gezien we nog vier uur tijd hebben voor de beantwoording zou ik wel op z'n minst naar zes willen doen dan vind ik het wel erg zonde van alle een goede volg mijn best wel eens gezien. De bijdrage is vandaag maar toch wel zonde van de best wel mooie tijd die we met elkaar hebben ingeruimd.

[1:13:34] Vandaag.

[1:13:35] Ik zal dat meenemen. Zo dadelijk als we de vergadering weer aanvangen en dan zou ik ook in de overwegingen kijken hoeveel gebruik is gemaakt van de interrupties en ik zal dat meenemen in het voorstel dat ik zo dadelijk doe over het aantal vragen en interrupties. Maar ik stel voor dat we dus nu schorsen tot twaalf uur en elkaar zo dadelijk weer terugzien. Tot straks.

[2:04:54] Dames en heren, goedemiddag. We vervolgen het commissie debat circulaire economie en om

[2:05:05] hernieuwde verwelkom aan de kijkers in de zaal en de mensen thuis. De eerste termijn van de commissie is zojuist geweest. Ik geef het woord aan de staatsecretaris voor haar eerste termijn en voor dat doel geef ik licht toe dat er vijf mogelijkheden zijn om vragen te stellen aan vanaf de zijde van de kamer bij de beantwoording van de staatssecretarissen en mochten ook prangende vragen zijn waarvan de voorzitter denkt nou dat vergt toch nog enige toelichting. Dan kan ik uiteraard besluiten om daar ruimte voor te maken. Maar ik vraag ook de leden om compacte vraag te stellen, zodat we ook tijd vandaag ook kunnen.

[2:05:48] De.

[2:05:49] Ik geef de staatssecretaris het woord.

[2:05:53] U wel. Voorzitter, ik zal zo meteen per onderwerp een aantal blokjes behandelen

[2:06:00] en allereerst wil ik de kamer danken voor de inbreng en de eerste termijn.

[2:06:05] We spreken vandaag over circulaire economie en het is een belangrijk onderwerp dat mij heel erg aan het hart gaat

[2:06:11] en gesprekken die ik voel me ook tijdens werkbezoeken merk ik dat het onderwerp heel breed leeft in de samenleving. Ik was afgelopen week nog bij de kringloop. Een mooi bedrijf en brabant.

[2:06:22] En als je ziet wat er daar allemaal weer terug en zeg maar op een goede manier wordt verwerkt tot nieuwe producten. Dat is echt heel erg indrukwekkend en er zijn ook nog wel de nodige uitdagingen en daarom zijn dat soort werkbezoeken. Heel goed om te brengen omdat je moet kijken hoe je als overheid kunt faciliteren om het gemakkelijker te maken om uiteindelijk volledig naar een circulaire economie te kunnen overstappen.

[2:06:49] En als we het hebben over circulaire economie. Dan gaat het een wezen over rentmeesterschap en dat is een term die bij mijn partij als een van de basisbeginselen wordt gezien.

[2:07:00] Een rentmeester die jaagt het bezit aan niet door. Maar die beheert het zorgvuldig om het zo mogelijk aangevuld terug te geven aan de eigenaar of door te geven aan de volgende rentmeester.

[2:07:11] En dat is voor mij ook de kern. Ik vind het een schonere gezondere wereld moeten achterlaten voor toekomstige generaties.

[2:07:18] Daarvoor is een ommezwaai nodig na die circulaire economie van een wegwerpmaatschappij naar een hergebruik samenleving

[2:07:26] en een circulaire economie gaan we slim om met onze grondstoffen. We zetten minder gebruiken, langer gebruiken en het hoogwaardig gebruiken van producten, materialen en grondstoffen. Een treffend voorbeeld blijf ik verder dan alleen al nederland negentien miljoen plastic bekers en voedselverpakkingen weggooien. Elke dag

[2:07:45] na eenmalig gebruik en we zien allemaal dat toekomstige generaties daar niet mee opzadelen. We moeten zorgvuldiger omgaan met onze grondstoffen en het werd ook al aangehaald worden verkocht door oorlog in oekraïne onderstreepte eens te meer de kwetsbare positie die ontstaat door afhankelijkheid van andere landen. Het wordt nog belangrijker om meer en sneller en te zetten op de transitie naar een circulaire economie omdat dat ons minder afhankelijk maakt van de wending en het en het gebruik van nieuwe grondstoffen.

[2:08:15] Daarbij kan ook circulaire economie een belangrijke bijdrage aan de klimaat opgave leveren. Niet voor niets is het en het coalitieakkoord opgenomen dat er een ambitieus klimaatdoel komt voor circulaire economie.

[2:08:28] Naast de bijdragen aan leveringszekerheid en de klimaat opgave draagt de circulaire economie ook bij aan het tegengaan van milieuvervuiling en het behouden van de biodiversiteit

[2:08:38] en bovendien leidt tot economische kansen voor nederlandse bedrijven

[2:08:42] voor een echte ommezwaai. Voor de nodige systeemverandering moeten we op de gehele productieketen en zetten van hoe een product, ontworpen en geproduceerd wordt tot hoe we bijvoorbeeld afval, voorkomen en grondstoffen op een veilige manier opnieuw inzetten.

[2:08:57] Dat kunnen we niet alleen

[2:09:00] en europa hebben mijn voorgangers zich hard gemaakt voor ambitieuze plannen en dat zal ik ook blijven doen.

[2:09:06] De uitwerking van het europese actieplan circulaire economie. Dat ziet er veelbelovend uit

[2:09:11] met bijvoorbeeld afdwingbare product eisen ten aanzien van repareert, eerbaarheid en percentages plaat dat gebruikt wordt.

[2:09:19] De omvang van de uitdagingen is wel echt enorm en dat vraagt een gezamenlijke inzet op alle niveaus binnen en buiten nederland.

[2:09:26] Temeer ook omdat de transitie naar een circulaire economie samenhangt met andere transities en opgaven, zoals de klimaat en de energietransitie, de woningbouwopgave en kringlooplandbouw bijvoorbeeld. Ik zal me er voor inzetten dat inwoners in nederland begrijpen wat we doen en waarom we doen het moet voor mensen. Bedrijven en maatschappelijke organisaties makkelijker worden om circulair te handelen.

[2:09:50] Alleen zo kunnen we ook onze internationale koploperspositie verzilveren

[2:09:54] en de beleidsbrief die komende week mede namens de minister aan de kamer wordt aangeboden. Vindt u de inhoudelijke uitwerking van het coalitieakkoord. Daarin zal ik ook aangeven hoe ik het ambitieuze klimaatdoel voor circulaire economie verder uitwerken en daaraan trek ik veel samen op met de minister voor klimaat en energie

[2:10:13] en het najaar stuur ik de camera. Het nationaal programma circulaire economie met daarin een pakket aan stimulerende normerende en beprijzen de maatregelen.

[2:10:22] Daarmee wil ik een belangrijke volgende stap zetten richting een circulaire economie en tweeduizendvijftig. En dan wil ik graag ingaan op de door de kamer gestelde vragen.

[2:10:37] Mevrouw van s,

[2:10:40] Dank u. Voorzitter, dank voor de woorden van deze staatssecretaris. Ik ben dan toch gezien we vandaag ook het debat circulaire economie hebben toch wel benieuwd of er dan al kan aangegeven worden wat er dan specifiek ook nog meer gaat gebeuren als als ik weet dat er volgende week een brief aankomt want dat vind ik wel een belangrijke de woorden sluiten aan bij het huidige beleid van zo is volgens mij weten we en pbl bevestigt nogmaals dat er meer nodig is dan nu. Dus ik zou wel graag daar nog enkele woorden over horen. Wat gaat er dan nu anders worden gezien, weten dat we dat ook echt moeten om die doelen te houden.

[2:11:16] Mevrouw,

[2:11:17] Voorzitter zijn dus aan het werken aan een heel compleet pakket waarbij we dus nog meer een de bevrijdende en ook stimulerende maatregelen zullen gaan voorleggen. Ik rekenen op enig begrip om dus dagen volgende week mee. Ook al wat meer naar buiten te komen en laten we ook wellicht even tussen alle want er zijn veel vragen gesteld. Dus dat zal ook iets meer inzicht gaan geven en de dingen die we al doen want ik vond het beeld en sommige gevallen ook al enigszins somber. Ik vind het ook belangrijk om te laten zien wat er wel allemaal gebeurt. Hoewel ik me ook heel erg goed realiseren dat er nog veel stappen gezet moeten worden. Dus ik zou graag een dan toch eerst even overgaan tot beantwoording van de vragen.

[2:12:07] Je gaat toch ook.

[2:12:11] Er zijn een heleboel vragen.

[2:12:12] Dus nog even voordat we daarmee beginnen excuseer mevrouw staatssecretaris. Wilt u de vragen in blokjes beantwoorden, zodat we de commissie ook duidelijkheid krijgt om te voorkomen dat er vragen tussendoor komen. Wilt u die blokjes vriend toelichten vooraf. Dat geeft misschien enige duidelijkheid aan de commissie.

[2:12:28] Het eerste blokje is doelen circulaire economie flash algemeen

[2:12:33] heel goed.

[2:12:35] Dat was een eerder zijn best wel veel vragen gesteld overigens die en de ze en en het verlengde van elkaar lagen en dus het kan zijn dat ik soms iemand noem die een vraag heeft gesteld, maar dat een vergelijkbare vragen door collega's zijn gesteld. Dus ik hoop ook een beetje begrip tafel.

[2:12:53] De eerste vraag van mevrouw bush league over de klimaatdoelen, de afrekenbaar hij het daarvan

[2:13:02] dat die essentieel zijn. Het kabinet zegt een ambitieus klimaatdoel voor circulaire economie. Wanneer verschijnt dat klimaatdoel? Ik ben aan het onderzoeken hoe de halvering doelstelling kunnen uitwerken, zodat die gericht is op de productgroepen die de meeste impact hebben op het milieu. Het was ook een terecht op terechte opmerking. Die maakte de impact van een kilo zand is anders dan van een kilo kwik om maar eens wat te noemen

[2:13:28] en ook op de leveringszekerheid, want ook ik zie dat de grote grondstoffen stromen niet per definitie dus de meeste milieu impact hebben.

[2:13:36] Er komt een overkoepelend concreet ambitieus klimaatdoel waarmee we ook de verbinding tussen circulaire economie en klimaat zullen versterken.

[2:13:45] Het kabinet zal en de imf beleidsbrief van met de mij, de klimaat en energiebeleid brief van ez k die begin juni volgt. Daarin zullen we ook aangeven welke aan welke invulling wordt voor het ambitieuze klimaatdoel en welke mogelijke maatregelen daarvoor worden uitgewerkt en beide trajecten die landen en het nationaal programma circulaire economie dat de najagen aan u toegezonden.

[2:14:10] Dan was er een moest het liet beslist heeft daar een korte voorgedaan.

[2:14:15] Voorzitter en staatssecretaris voor de beantwoording. Wat ik mij nog wel vroeg geld ook meer in het algemeen voor die brief die eraan gaat komen, hebben vandaag het debat gehad en stellen allemaal vragen en we gaan misschien moties indienen, maar kan de staatssecretaris toelichten wat van het debat vandaag al eens wordt meegenomen in de brief. Wat maakt veel uit over de verloop van welke moties indienen, maar ook over de waarde van de beantwoording van deze vragen want ik vind het jammer als dat zo blijft liggen.

[2:14:41] Want wat wat welke invloed heeft dit debat op de brief die gaat komen.

[2:14:47] Of of misschien nog emoties. Dat kan natuurlijk ook

[2:14:52] mevrouw basiliek die wil weten wat de impact van dit debat is voor de brief die de staatssecretarissen nog.

[2:14:59] Helder.

[2:15:02] De staatssecretaris.

[2:15:03] Voorzitter, er komt ook nog bijvoorbeeld een brief voor de voor de zomer is een beetje een running gag aan het worden. Maar dat is ook een moment waarop ik ook de input die hier bijvoorbeeld wordt gegeven en die ook duidelijk terug zal komen. Ik hoop ja ik kan niet veel zeggen nu over de brief die volgende week volgt. Ik weet niet precies wanneer de moties voorzien zijn of dat er ook al. Volgende week is of dat het eventueel later is dan zou dat misschien op een andere manier

[2:15:39] dan zou je dat die brief dus wel nog kunnen meenemen. Ook en die en de voorbereiding op die moties.

[2:15:48] Dank je.

[2:15:49] In de hebben.

[2:15:52] Vervolgt u.

[2:15:54] Kijk ik denk ook u moet van die brief van volgende week. Dat is een hoofdlijnenbrief. Dus u moet daar ook niet verwachten dat het al enorm gedetailleerd zal zijn, maar het is wel zo dat dagen al de hoofd. De lijnen en zullen staan over hoe we tegen de circulaire economie aan de aanpak daarvan aan kijken die brief van voor de zomer. Dat zal ook een brief zijn waarin ik meer rekening zal proberen te houden met de die vanuit de kamer is. Ik hoor best wel veel toegang dwang. Nou ja, we hebben verschillende type maatregelen die we kunnen nemen. Dus ik wil ook graag dit debat vandaag gebruiken om wat scherper te krijgen van waar zit nog de ruimte die de kamer ook zoekt om ja zeg maar aanscherping van het beleid mogelijk te maken. Dus laten we later vandaag vandaag ook goed gebruiken.

[2:16:44] Mevrouw hage. Die had een vraag over de het mensen van heldere tussendoelen. Waarom passen we niet meerdere strategieën toe? En waarom zetten we niet in op het verminderen van primaire grondstoffen, het uitvoeringsprogramma circulaire economie. Dat is gericht op meerdere strategieën en vermindering van primaire grondstoffen,

[2:17:03] maar intensivering van beleid is nodig. Dat ben ik ook met haar eens.

[2:17:08] Ik ben het ook met haar eens dat heldere tussendoelen noodzakelijk zijn. Daarom loopt ook onder leiding van ind het zogenoemde doelen traject waarin we onderzoeken hoe de circulaire economie doelen zodanig kunnen uitwerken dat die gericht zijn op de productgroepen

[2:17:22] die het meeste impact hebben op het milieu

[2:17:25] en ook op de leveringszekerheid. De transitie teams die werken momenteel de tweeduizend dertien werkt momenteel aan de doelen en de inzet die nodig is om de doelen te bereiken uit en die worden uitgewerkt en routekaarten en de inzet is gericht op meerdere strategieën en vermindering van primaire grondstoffen

[2:17:46] met in pen.

[2:17:51] Ik schrijf ook altijd alles op. Dus ik kan me voorstellen dat dat niet zo gemakkelijk is. Nu wordt daar ook nog de komende maanden over geïnformeerd. Op basis daarvan gaan we kijken wat en hoe dit kan landen en het nationaal programma circulaire economie dat later dit jaar aan de kamer wordt toegestuurd.

[2:18:09] Dankuwel dirk thijssen. Die wilde nog even wat vragen. Meneer thijssen.

[2:18:15] Dagvoorzitter en dank voor de introductie van de staatssecretaris maar even nog over het vorige punt van de staatsssecretaris die zegt ik wil vandaag al in het debat merken waar de kamer nog ruimte ziet om het beleid te intensiveren. En dan denk ik. Maar dat zou toch niet aan doen, hoop ik

[2:18:30] de we lopen er allemaal planetaire grenzen heen.

[2:18:33] Die zijn vertaald in een aantal doelen die niet worden gehaald. Ik neem toch aan dat de coalitiepartijen. De staatssecretaris en volgens mij niet wil ook een paar oppositiepartijen die doelen die moeten we niet veel halen. Dus wat ik zou willen. Het liefst niet in een hoofdlijnenbrief maar in een gedetailleerde brief. Want we zijn al sinds tweeduizend zestien bezig. Het is niet dat we honderd dagen geleden begonnen zijn in tweeduizend zestien niet mee begonnen. Dus wat ik zou willen in hoofdlijnenbrief is dat we verschillende routes hebben hoe we die doelen halen

[2:19:00] niet kijken. Waar is de ruimte in de kamer. Hoe gaan we de doelen halen als de lastige keuzes te maken zijn. Dan kunnen we dat debat hier hebben

[2:19:07] toch. Dat is toch wat aan doen zijn of niet.

[2:19:10] Dus als voorzitter. Er gebeurt al heel erg veel op het gebied van circulaire economie. We zijn bijvoorbeeld ook heel actief. Er komt heel veel europese regelgeving aan dat de is ook voor een belangrijk deel omdat zowel de kamer als ook mijn voorganger zeer intensief heeft ingezet op het belang van circulaire economie en dat betekent dat er dat er echt wel ambities zijn en we zitten niet stil. Er gebeurt al een heleboel

[2:19:36] wat ik wel van belang vindt is om dit soort debatten te gebruiken om te kijken waar het beleid dat wij hebben op kan worden aangescherpt, bijvoorbeeld kan worden verbeterd. Misschien vinden we bepaalde dingen die we doen overbodig. Dat is het. Dat is het debat met elkaar hebben. Maar natuurlijk hebben we het uiteindelijk over het beleid dat wij voeren op het gebied van circulaire economie. De planning is enigszins ongelukkig. Dat ben ik wel met u eens. Maar dat neemt niet weg dat er genoeg aanleiding is om een goed debat met elkaar vandaag te voeren. Ik wil graag doorgaan met mijn beantwoording. Voorzitter, een vraag van goudswaard over het pbl. Dat zegt dat meer verplichtend beleid nodig is.

[2:20:26] En nu een lineaire economie hebben en dat er belang is voor bij producenten bij de status quo. Het beleid intensivering is nodig en ik ben daar ook al mee aan de slag. Ik werk aanvullende maatregelen uit. Dat heb net ook al aan de introductie aangegeven. Dat zal een pakket zijn van stimulerende normerende en beprijzen. De maatregelen en ook in europa wordt ingezet op maatregelen. Denk bijvoorbeeld aan het recente europese initiatief voor duurzaam product.

[2:20:56] De leidt

[2:20:58] de komende beleidsbrieven van imf en van minister jet. U kunt u ook de eerste voorstellen van het kabinet daarover terugvinden en het nationale programma's circulaire economie dat eind dit jaar volgt. Kunt u vervolgens het totaal uitgewerkte pakket aan maatregelen gaan vinden

[2:21:15] dan is er een vraag van de haven gekomen.

[2:21:18] Mocht,

[2:21:19] Dat klopt.

[2:21:22] Dank voor uw onvoorstelbaar vooruitziende blik. Voorzitter, dankuwel. Maar die vraag mag ik zo beantwoord? Nee, u heeft het gehad over een brief van meneer jette en een programma van dat volgens uw eigen planning in kwartaal vier komt op staatssecretaris zijn dat met ook al genoemd.

[2:21:40] Breng mij de vraag naar voren toe dat de regie over dat hele programma circulaire economie die ligt als ik het goed begrepen heb toch bij deze staatssecretaris en bij ing daarmee.

[2:21:50] Dank u.

[2:21:50] Dank u wel, mevrouw.

[2:21:53] Ja die regie ligt zeker bij ons. Maar wij hebben wel andere heel hard nodig om onze eigen doelen te behalen.

[2:22:01] En nou ja ik ben ook maar samen met minister jatten aan het kijken of wij aanvullend op de ambities die wij hebben geuit in het coalitieakkoord of er nog aanvullende maatregelen kunnen gaan nemen op het gebied van circulaire economie en om de klimaatdoelen te gaan halen en daar zijn we nu over met elkaar in gesprek.

[2:22:25] Ik moet zeggen dat ik ook bij hem een hele constructieve grondhouding ervaar en we zijn echt aan het kijken hoe we nog extra stappen kunnen zetten samen. Dus dat heb ik best wel veel.

[2:22:38] Opel.

[2:22:41] We vragen.

[2:22:43] Verduidelijking vraag, want er werd net al gesproken over de grondstoffen en daarvan de impact op milieu en klimaat.

[2:22:51] Er wordt er dan ook gekeken meer naar de geopolitieke werkelijkheid en de strategische werkelijkheid. Juist om onze klimaatdoelen te behalen, hebben we natuurlijk bepaalde grondstoffen heel hard nodig die nu al zeer schaars zijn.

[2:23:03] Mevrouw stoot in haar volgende blokje.

[2:23:06] Voorzitter, leveringszekerheid is ook echt iets wat wordt meegenomen en ik denk dat de situatie waarin wij nu zitten onze stad heel erg duidelijk maakt hoe belangrijk dat ook is

[2:23:17] en wat je ook heel erg merkt is dat producenten zich er heel erg van bewust zijn dat we ook die leveringszekerheid goed moeten borgen. Dus van alle kanten is er ook een heel groot belang op financieel, economisch voor producenten om dat goed op orde te hebben en om product stromen zoveel mogelijk cirkel te brengen.

[2:23:41] Dan had de heer haverkotte nog een vraag over daadkracht voor en vulling circulaire ambities geeft aan vrijheid en welvaart is alleen mogelijk als belangrijke grondstof voor iedereen beschikbaar zijn. Ik deel dat beleid intensivering van beleid noodzakelijk is om grondstoffen trends daadwerkelijk omlaag te brengen en ook om als je de milieu impact wil verminderen en levens leveringszekerheid wil waarborgen. En daar zijn we ook al mee aan de slag.

[2:24:09] Zo onderzoek ik bijvoorbeeld ook hoe de halvering doelstelling kunnen uitwerken, zodat die gericht is op de productgroepen die de meeste impact hebben op het milieu en op de leveringszekerheid,

[2:24:19] want zoals ik al zei, een antwoord op de vraag van mevrouw basiliek heb ik grote grondstoffen stromen niet per definitie. De meeste milieu impact

[2:24:29] en aanvullend werk en overleg met minister jet een aantal andere maatregelen uit die belangrijk zijn om bij te dragen aan het halen van de klimaatdoelen.

[2:24:39] Mevrouw hage had een vraag wanneer de grondstoffen strategie volgt. Nou ja dat is dus eind van dit jaar en het nationaal programma circulaire economie, waarbij ik wel opmerken dat het en zetten op een grondstoffen strategie bij uitstek op europees niveau nodig is.

[2:24:56] De transitie teams die zijn gevraagd om routekaarten uit te werken voor de meest impactvolle producten groepen kijkend naar klimaat, biodiversiteit, naar vervuiling, maar ook naar leveringszekerheid. De mogelijke inzet voor terugwinning van grondstoffen aan het vergroten van de leveringszekerheid. Dat zijn ook elementen en het nieuwe programma nationale programma circulaire economie.

[2:25:18] Dankuwel. Mijn vragen.

[2:25:21] Dagvoorzitter werd met aangegeven. Dat was kamer input kunnen leveren op dat programma wat het vierde kwartaal komt. Ik ben het er niet mee eens dat sec op europees niveau moet gebeuren want ik denk dat het juist cruciaal is voor nederlandse economie die heel erg op import, maar zeker op export ook gericht is dat je voorspelbare stromen krijgt en alliantie smeedt met landen wellicht ook andere landen dan nu, zodat je juist die leveringszekerheid hebt en dat je ook bijvoorbeeld van internationale hubs kunt spreken, waardoor je de verbinding met de andere europese landen veel beter maakt en ik denk dat het een voorwaarde is om juist op europees niveau ook tot zo'n grondstoffen strategie te komen.

[2:25:59] Dank u wel, mevrouw.

[2:26:01] Voorzitter, en mijn beleving is een combinatie. Dus natuurlijk moet je het nationaal goed regelen. Maar het is ook van belang dat je hier europees heel goed naar kijkt dus eens met mevrouw hage dat het ook zeker iets is waar je waar je landelijk een stappen moet gaan zetten.

[2:26:19] Even kijken. Dan had mevrouw hage nog een vraag over ook over grondstoffenschaarste en de afhankelijkheid.

[2:26:27] Waarom investeren we nu als overheid en de rendabiliteit van verwerking van bepaalde strategische grondstoffen.

[2:26:36] De maatregelen in het coalitieakkoord die helpen bij het vergroten van de rendabiliteit voor het terugwinnen van grondstoffen. Ik noem bijvoorbeeld dan ook de subsidieregeling voor ontwikkeling en opschaling van recycling,

[2:26:47] en daarnaast werk ik ook aanvullende maatregelen uit, zoals stimulerende normerende en geprijsde maatregelen waarvan dat pakket nog volgt

[2:26:55] en en het jaar.

[2:27:01] Als je kijkt naar circulaire economie dan is dat inderdaad ook het antwoord op die grondstoffenschaarste en dat is de manier om ook de afhankelijkheid verder te verkleinen.

[2:27:13] Mevrouw van es had een vraag over.

[2:27:17] Even kijken. Het budget

[2:27:22] zoals benieuwd. Naar mijn reactie daarop. Want de ambities zijn groot en het budget is beperkt

[2:27:29] u, mevrouw van s vroeg naar het voortgangsbericht van pbl. Dat laat inderdaad zien dat intensivering van beleid noodzakelijk is om grondstoffen trends daadwerkelijk omlaag te brengen en ook om de milieu impact te verminderen en om de leveringszekerheid verborgen.

[2:27:45] Ik deel die conclusie beleidsintensivering is nodig en daar ben ik ook al volop mee aan de slag en het coalitieakkoord is opgenomen dat er een ambitieus klimaatdoel komt voor circulaire economie en daardoor daarbij is ook een zijn een aantal concrete maatregelen met bijbehorende middelen opgenomen en het coalitieakkoord.

[2:28:06] Maar omdat de ambities groot zijn. Ook van de kamer ben ik dus ook dat gesprek aangegaan met minister jet om de te kijken of er niet nog aanvullende dingen kunnen gaan doen omdat ja middelen zijn nou eenmaal gevoteerd, zoals gevoteerd zijn en ik denk dat het alleen maar goed is om te zoeken om te kijken hoe je met andere collega's ook stappen kunt zetten om bijvoorbeeld het bedrijfsleven of de industrieën of andere sectoren vooruit te kunnen helpen, maar het is inderdaad wel belangrijk dat er ook middelen zijn om bepaalde ambities te bereiken en ik probeer dat op die manier dus ook op te lossen.

[2:28:44] De vrouw van s.

[2:28:47] Naast het oplossen is het budget dat er in voorbij ind beschikbaar is hiervoor ook nog eens een keer dalende. Daar was ik naar een. Ik maakte ik me wel. Vooral ook zorgen over. Dus is het dan zo. Dat is het. Dat gaat bijplussen

[2:29:01] of

[2:29:02] gaan we dan toch die dalen. Een trend die in tweeduizendvijfentwintig in start op een andere manier ergens vandaan halen. Het gaat gewoon om vijf miljoen minder vanaf tweeduizendvijfentwintig en dat vind ik die dalende trend. Daar was mijn benieuwd. Die moet naar mijn gevoel wel. Ziet u doorbreken en ook een geeft aan naast dit soort zaken dat financiering een van de de problemen en struikelblokken is om verder te kunnen.

[2:29:25] Mevrouw staatssecretaris,

[2:29:27] Voorzitter op binnen. Hiermee jezelf zijn we aan het kijken hoe we met met de financiën voor circulaire economie om kunnen gaan.

[2:29:37] Uiteindelijk gaat het ook om denk ik wel dat binnen alle beleidsvelden die circulaire economie geraken ook gewoon zou moeten worden gekeken hoe je het standaard kunt verwerken en beleid van andere beleidsterreinen en daar zou ook best wel veel grote winst gemaakt kunnen worden en we beginnen nu niet meer van voren af aan me en en het begin heb je dus ook heel erg veel investeringen nodig om het beleid echt op te zetten en vervolgens moet je het gaan gaan uitvoeren. Ook en dan moet je ook kijken of dan niet binnen andere beleidsterreinen bijvoorbeeld ook ruimte gemaakt kan worden. Dat zie je nu bijvoorbeeld aan gebeuren bij de minister voor klimaat die natuurlijk ook bij. Is het k zet die ook het bedrijfsleven wil gaan stimuleren moet een stad zijn dan mooie natuurlijke verbindingen die je nu kunt gaan maken en deze fase.

[2:30:32] Dan had meneer thijssen nog een vraag. Die gaf aan dat het pbl zegt dat de eerste van reviews. Belangrijk is dat dat wordt aangejaagd door marketing machines en dat minister jet ook gedrags experts aan het betrekken is en vroeg of ik dat ook doen voor mijn beleid. Ik zie het belang van het inzetten van gedrags experts om burgers ook circulaire kennis en handelingsperspectief te bieden aan. Dat is ook de reden waarom we milieucentraal subsidie geven daarvoor milieucentraal die vult een vervult een belangrijke rol en de communicatie en de voorlichting

[2:31:11] voor consumenten en die brengt daarin juist ook de hogere strategie onder de aandacht.

[2:31:19] Daarnaast werken we ook aan een gedrag strategie voor circulaire economie die zijn beslag zal krijgen en de nationale programma's circulaire economie

[2:31:30] tot eind van het jaar komt.

[2:31:32] Dan had

[2:31:34] meer deze. U heeft een voor vragen.

[2:31:37] Dankuwel en hartstikke goed dat milieu centraal duidelijk maken wat iedereen kan doen. Maar mijn punt ging toch over iets anders. Want als er geen rook reclames worden gemaakt. Is toch het effect dat minder mensen gaan roken. Dus als minder mensen reclames zien die uitgaan van een lineaire economie. Heb je toch kans dat de lineaire economie krimpt in de circulaire economie wat groter wordt.

[2:31:56] Mijn vraag is bent u nu wat u nu zegt over dat u wilt kijken naar gedrag experts en dat we laten landen in dat programma in het vierde kwartaal bedoelt u dan dat laatste of bedoelt u dan milieucentraal nog groter maken?

[2:32:07] Staatssecretaris.

[2:32:08] Voorzitter, op dit moment verlopen. De subsidies voor via milieu centraal dus de bewustwordings subsidies om het zo maar te zeggen dat niet als voldoende wordt ervaren door de kamer. Dan hoor ik dat graag. Ik denk dat ik dat meneer thijssen enigszins hoor zeggen maar ik wil er geen woorden in de mond leggen,

[2:32:31] maar het zou natuurlijk. Het is wel belangrijk dat de nadenken over hoe je de bewustwording en het gedrag ook uiteindelijk van mensen kunt veranderen. Wat je wel ziet is dat er al heel erg veel aandacht is voor de thema's en zeker als het gaat om duurzaamheid. Maar ze circulaire economie als zodanig als onderwerp is ook wat minder bekend bij consumenten, terwijl vaak ook consumenten al dingen doen die circulair zijn zonder dat ze het weten.

[2:33:01] Dus daar hebben we denk ik allemaal nog wel een slag te slaan.

[2:33:05] Het is volgens mij ook te maken met het feit dat de term circulaire economie niet de meest toegankelijke term is ofzo. Dus dat maar ik heb ook nog steeds geen beter woord gevonden.

[2:33:16] Ja.

[2:33:17] Meneer,

[2:33:18] Kraam.

[2:33:20] Ik voelde een motie opkomen over hierover. Maar wat ik belangrijker vind is dat volgens mij pbl ook zegt er is een gedragsverandering nodig bij de consument. De consument vindt dat ze ieder jaar maar een mobieltje moet hebben want dat wordt aangejaagd door de marketing machines van mobiel fabrikanten dan kopen we ieder jaar een nieuw mobieltje. Terwijl volgens mij de eerste ervan.

[2:33:41] De circulaire economie strategie is review

[2:33:44] en gebruik het langer

[2:33:46] zorg ervoor dat die producten die je gebruikt dat je daar is een onderdeel uit kan halen en kan vervangen zodat zodat het mobieltje nog langer meegaat. Maar dan moeten we wel stoppen. Niet zozeer milieu centraal meer geld geven. We moeten vooral de marketingcampagnes van die mobieltjes fabrikanten stoppen want die stoppen dat marinos hoofdstad van maar moeten consumeren

[2:34:03] daar. Dat laatste gaat over en ik kan er een motie over indienen. Ik zou het fijn vinden als de staatssecretaris zegt.

[2:34:07] Hé

[2:34:08] interessant. Ik ga met gedrags experts praten en ik ga kijken hoe dat laat landen in het plan van aanpak in het vierde kwartaal. Dit is echt.

[2:34:14] Dit is youtube.

[2:34:16] Die kader van korte vragen meneer thijssen, u vraag is eigenlijk of de staatssecretaris bereid is om met gedrags experts te praten.

[2:34:22] Voor die marketingcampagnes. Dan kun je draak van de zo bevlogen hiervan. Dank u, voorzitter, met de hulp.

[2:34:30] Voorzitter, ik wil dat wel toezeggen omdat ik me wel kan voorstellen dat die gedrags experts een nog positievere bijdrage kunnen leveren aan de versnelling en ik zou dat dan wel graag willen doen

[2:34:48] zeg maar en samenwerking met is het k omdat we daar sowieso ook veel veel overlap mee hebben denk ik dus wellicht dat daar ook wat meer aandacht voor circulaire economie. Dan kan zijn.

[2:35:01] Kijk ik zie een hele blije meneer thijssen en van een emotie scheelt ook weer een motie.

[2:35:07] Een prachtig debat?

[2:35:09] Gaat u verder goed.

[2:35:14] Meneer goudswaard excuus.

[2:35:17] Voor cda. Ja ik ik probeer even een mijn. Ik probeer het even te bevatten wat hier nou eigenlijk wordt toegezegd, want minister.

[2:35:26] Als.

[2:35:26] Wij gaan kijken naar het kapitalistische wereld waar wij nu inleven. Dan is veel dat dat dat is gebouwd natuurlijk op consumeren en dan kun je natuurlijk

[2:35:37] ethische discussies over hebben. Maar op wat voor manier denkt nou de staatsssecretaris het bedrijfsleven mee te geven dat zij moeten stoppen met haar marketingcampagnes is dat. Want als wij beginnen dan met de telefoonfabrikanten. Waar gaat dit dan stoppen. Kunt u daar eens op reflecteren. Want ik zie dat op geen enkele manier gebeuren.

[2:36:00] Mevrouw de staatssecretaris,

[2:36:02] Voorzitter, dat gaat me ineens wel heel erg snel. Ik ga wel een gesprek hebben met de gedragswetenschappers om eens te kijken van hoe kunnen we ervoor zorgen dat consumenten zich bewust zijn van het feit dat circulaire economie heel erg van belang is.

[2:36:19] Ik heb mezelf nog niet horen zeggen dat ik producenten van alles en nog wat gaan verbieden. Ik denk dat het belangrijk is dat we kijken ook als overheid hoe we de doelen die wij zelf hebben gesteld, waarbij we ook consumenten heel erg hard nodig hebben om die uiteindelijk te kunnen bereiken hoe we die uiteindelijk met z'n allen zo goed mogelijk kunnen bereiken. En als we daar een bijdrage aan kunnen leveren door bijvoorbeeld met gedragswetenschappers samen te kijken hoe je mensen daar bewust van kunt maken. Dan ben ik bereid om dat gesprek aan te gaan.

[2:36:55] Meneer goudswaard voorstellen. Ja dat was toch een beetje wat ik hoopte dat u zou antwoorden, want met alle respect voor de heer thijssen. Ja. Ik denk niet dat wij naar een wereld moeten wanneer we zeggen ze voornamelijk verkopen lenen maar groene en grijze auto's. Want dat is bij voor de circulaire economie. Ik denk niet dat deze wereld. Zo werkt en ik denk niet dat we moeten eindigen in zo'n wereld en ik denk ook niet dat we als overheid nog meer regels gaan opleggen aan multinationals of mkb als het gaat om dit specifieke onderwerp. Dus de die die vorm van rally realiteitszin. Ik hoop dat u dan inderdaad gaat inzetten op bewustwording bij de consument van heb ik eigenlijk dit nieuwe telefoontje wel nodig hebt. Dat is dat is volgens mij een prima weg maar allerlei regels opleggen aan het mkb zou van nou je mag niet meer producten gaan vermaken vermaakt of je mag geen marketingcampagnes meer uitdragen. Ja. Ik denk ook niet dat dat u daar heen wilt gaan volgens mij.

[2:37:54] Dankuwel meneer huisarts, mevrouw staatssecretaris.

[2:38:00] Nee.

[2:38:03] Dat is geen debat. Dit is geen debat tussen commissieleden. Nee, het was naar de staatssecretaris.

[2:38:13] Ja nou volgens mij was het meer een verheldering van van hoe u mijn woorden heeft geinterpreteerd. Daar zullen we ophouden.

[2:38:26] Dan had mevrouw mulder een vraag naar aanleiding van de brief over agendapunt nummer tien tno stelt beprijzing voor wanneer komt dat naar de kamer

[2:38:35] de komende week volgt dus de ing beleidsbrief met de uitwerking van het coalitieakkoord en daar staan ook voorgestelde maatregelen en het kader van het ambitieuze klimaatdoel voor circulaire economie.

[2:38:48] Even kijken want eigenlijk heb ik op die vraag antwoord gegeven realiseer ik me terwijl ik het

[2:38:55] aan het doen ben dan had meneer thijssen nog een vraag over of ik bereid ben om ervoor te zorgen dat de business case van circulaire economie aantrekkelijker wordt dan die voor de lineaire economie.

[2:39:06] Ik ben het met de heer thijssen eens dat circulaire business case en een circulaire economie de enige zo moet zijn die aantrekkelijk is en dat is vaak nog niet zo om daar te komen werken samen met de nederlandsche bank om de mogelijkheden voor financiering

[2:39:21] van circulaire business case te verbeteren.

[2:39:24] Ik stimuleer ook circulaire bedrijfsmodellen via de mail aan de plus. En verder zal ik de komende jaren met mijn collega's van financiën en is het kan kijken naar fiscale vergroeningsmaatregelen die de business case voor klimaatneutrale en circulaire business case verbeteren.

[2:39:45] Dat was het blokje algemeen.

[2:39:48] Mooi dankuwel. Mevrouw van es. Die heeft kennelijk een vragen mist boekje algemeen beslis circulaire economie de doelen van uitzoekwerk niet maar het kan natuurlijk zijn dat dat die komt in een ander blokje. Ik zou aan de staatssecretaris vragen of ze de komende blokjes eerst even wil opnoemen. Want dan hebben we een overzicht welke blokjes volgen. Dat geeft misschien inzicht in welke blokjes er nog komen. Dan kan mevrouw van s mogelijk een interruptie besparen. Dus eerst even de staatssecretaris als dat goed vindt. Oké, antwoord bedoelt u.

[2:40:21] Eerst even de staatssecretaris. Prima. Voorzitter, ik heb een mapje verpakkingen statiegeld, een mapje over de u privé.

[2:40:30] De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid is dat een mapje afval een mapje textiel

[2:40:38] mapje overig.

[2:40:40] Sorry dat is een beetje voor. Misschien dat ook een een over. Ik snap het. Maar dan gaan we toch nog even naar mevrouw van s.

[2:40:47] Ik heb een gemiste vraag over de de specifieke visie van deze staatssecretaris over het het huidige beleid en het feit dat dat gericht is op is op recycling. Ook de concludeert het is teveel gericht op recycling en ik was eigenlijk wel benieuwd naar die ommezwaai die nodig is. Ook de waar het pbl naar vraagt een volg mij hoort dat heel erg bij het eerste blokje een minste kunt een beetje bij de andere. Dus ik had die vraag gemist in mijn in de beantwoording.

[2:41:15] Dank u wel. De staatssecretaris.

[2:41:17] Voorzitter, we willen hoger op de ladder gekomen en we zijn dan nog niet het pbl heeft ook duidelijk aangegeven dat we hadden moeten lopen om onze doelen te halen. Er staat veel op de rol. Zeker als je kijkt naar europese wet en regelgeving die ook nog een keer vrij snel volgt.

[2:41:39] Dat is ook heel belangrijk voor ons om stappen te gaan zetten richting die circulaire economie. Want je kunt het ook als nederland niet volledig alleen maar ik ben het wel heel erg mee eens dat we scherp naar onze ambities moeten kijken en echt moeten zien wat we moeten doen wat we nog extra kunnen doen om uiteindelijk die doelen en tweeduizenddertig en tweeduizendvijftig wel te halen want ik vind dat we het aan onszelf verplicht zijn om te kijken wat wij allemaal kunnen doen. We hebben daar veel partners voor bij nodig en sommige gevallen zou je liefst heel erg snel willen gaan. Maar als je kijkt naar de plastic verpakkingen. De wegwerpverpakkingen. Ja dan heb je toch gewoon even tijd nodig voor ook voor producenten en voor bedrijven om hun product processen aan te passen. Ik was zeg maar ook op op de vernieuwde situatie, maar we weten wel waar we naartoe gaan en die stip die moeten we heel erg goed op de horizon houden. De reden waarom ik bijvoorbeeld nu ook met met meneer jetta aan het of met minister jet aan het spreken ben om te kijken hoe we nog aanvullende maatregelen kunnen nemen bovenop het coalitieakkoord dat laten toch al wel zien dat die ambitie er wel daadwerkelijk is

[2:42:58] en ik snap dat het soms niet altijd even snel genoeg gaat aan de andere kant. Ik zit hier nu drie maanden. Ik vind dat er al best veel in gang is gezet door mijn voorgangers circus stientje van veldhoven is echt iemand die circulaire economie een enorme boost heeft gegeven. Dus dat betekent dat ik echt niet vanaf nul beginnen. Maar we zien wel met elkaar dat er meer moet en het feit dat die urgentie ook gezien wordt door collega's dat dat dat dat versterkt mij natuurlijk en mijn ambitie om de hoek te gaan wennen. Maar ik heb ook even tijd nodig om samen met ministerie bijvoorbeeld te kijken van wat kunnen wij nou aanvullend doen aan past dat dan ook en zeg maar de de doelstellingen die hij heeft vanuit zijn ministerie en vanuit zijn opgave en ik heb goede hoop dat we elkaar daar gaan vinden bijvoorbeeld. Dus ik ben het helemaal eens met mevrouw van es dat we meer zullen moeten doen

[2:44:00] en ja daar zijn we nu volop mee bezig om te kijken hoe we dat hoe we dat ook daadwerkelijk vorm kunnen geven.

[2:44:11] Gaat u verder met de beantwoording?

[2:44:16] Nee.

[2:44:20] Ik ga nu over naar het blokje verpakkingen statiegeld. Voorzitter, meneer haven gekocht. Die had een vraag waarom duurzame papieren bekertjes ook onder het verbod op gebruik bij consumptie ter plaatse en de ministeriële regeling vallen, terwijl ze goed gerecycled kunnen worden. Ik wil met die ministeriele regeling voor kunststof producten voor eenmalig gebruik. De stap maken naar hergebruik.

[2:44:43] De uitzonderingsmogelijkheid voor recycling en plaats van hergebruiken is dus heel erg beperkt gehouden. Alleen hoogwaardige recycling,

[2:44:51] koffiebekers die woorden in de huidige situatie voornamelijk verbrand

[2:44:55] en als ze wel worden gerecycled en is er sprake van laagwaardige recycling. Dan kan bijvoorbeeld alleen wc papier van gemaakt worden of of iets dergelijks, maar geen andere verpakkingen.

[2:45:09] Dan was er ook nog een vraag van mevrouw van s.

[2:45:13] De heer haverkort heeft nog een vraag over het voorgaande.

[2:45:18] Op het gevaar af dat we hier een technische verhandeling gaan krijgen met elkaar over hoe of papieren koffiebekers met elkaar gerecycled worden.

[2:45:27] Ik zou toch wel van de staatssecretaris willen horen dat het papieren bekertje waar uiteraard een klein laagje plastic in zit om te voorkomen dat die koffie of frisdrank daar gelijk doorheen cliënt op zijn minst een stuk minder vervuilend is voor het milieu dan dat plastic voor gangetje. Wat daarvoor was

[2:45:48] dat ze zich realiseert dat met de huidige invulling van die regeling dat duurzame alternatief ineens ook gewoon niet meer tot de mogelijkheden van onze samenleving behoort en of dat de bedoeling was van ministeriële regeling.

[2:46:02] Dat vraag ik me af. Een vraag is of de staatssecretaris daar wat van kan vinden.

[2:46:07] De staatssecretarissen.

[2:46:09] Voorzitter, het is eigenlijk wat ik net zei. De vraag is hoe duurzaam is het dan echt en en want we willen toe naar hoogwaardige recycling en daarom is die uitzonderingsmogelijkheid voor recycling in plaats van hergebruik heel erg beperkt gehouden en ik snap dat een bekertje met minder plastic minder vervuilend is dan een volstrekt plastic bekertje. Maar dan nog willen we dat niet. Dus dat is een beetje het hele punt.

[2:46:40] Mevrouw van es had ook een vraag gesteld over de mogelijkheid van review en supermarkt

[2:46:47] in frankrijk is daar bijvoorbeeld een wet voor

[2:46:51] een transitie naar hergebruik van verpakkingen vind ik heel erg belangrijk en ik ben ook blij te zien dat er echt wel stappen worden gezet. De aankondiging van supermarkten of een bedrijf als pieter pot dat ze echt heel erg mooi natuurlijk. En dat is zeker iets wat ik ook wel stimuleren. Wat ik doe met bijvoorbeeld de doelstellingen voor recycling en hergebruik en de wetgeving en daarnaast wil ik ook echt wel kijken hoe we dit nog verder kunnen stimuleren. En wat daarvoor de beste manier is en daarbij kijk ik ook wat een andere landen gebeurt.

[2:47:23] De herziening van de verpakkingsrichtlijn die ziet als een kans om ook iets te betekenen. Het is wel zo dat we natuurlijk.

[2:47:33] Er zijn bepaalde maatregelen aan het nemen plastic verpakkingen, bijvoorbeeld onder andere producten en supermarkten valt nu nog niet onder de regels zoals wij die hebben maar het lijkt mij wel goed om steeds te blijven kijken hoe we toe kunnen werken na minder plastic verpakkingen die niet nodig zijn.

[2:48:00] Dan had.

[2:48:05] Mevrouw s,

[2:48:08] Dank voor het antwoord, maar blijft mij net iets te vaag excuses. Maar mijn concrete vraag is waar. Ik bedoel als het in frankrijk kan dan is er geen europese unie die in de weg staat. Laten we die even dan kunnen we afstrepen. Dus dan is mijn hele concrete vraag als ik daar kan kan ik hier ook. En waarom zouden we dan gewoon gaan doen.

[2:48:30] Mevrouw de staatssecretaris,

[2:48:32] Voorzitter, ik wil dat best wel eens naar kijken want natuurlijk kunnen we van alles en nog wat en dit is een voorbeeld van wat er ook kan. Dus ik wil wel eens uitzoeken wat daar eventueel ook mogelijk is. En dan kom ik daar nog wel schriftelijk bij mevrouw van s op terug

[2:48:49] voor de zo

[2:48:52] goed bio afbreekbare verpakkingen. Mevrouw van der graaf had daar vragen over.

[2:48:59] Even kijken. Ik stimuleren het gebruik van afbreekbare verpakkingen niet het composteren van plastic verpakkingen. Dat is namelijk een laagwaardige manier van verwerken. Dan had ik het net ook al over richting meneer haven gekocht en het voegt ook weinig tot niks toe aan het compost. Recycling heeft onze voorkeur omdat de grondstoffen dan ook bewaard blijven. Uiteraard. Er zijn wel een paar toepassingen waar bio afbreekbare plastic toegevoegde waarde heeft. Dat is bijvoorbeeld een koffie, filters of koffiepads moet ik zeggen en theezakjes. De inhoud van die is goed. G ft. Ik heb met de markt hierover een green deal afgesloten en deze zomer zullen zo goed als alle koffiepads theezakjes afbreekbaar zijn, mogen ze ook bij het geef die worden weggegooid.

[2:49:50] Eens kijken. Dan had ik nog een vraag van meneer thijssen.

[2:49:54] Even kijken, kunnen we niet per bedrijf een plastic reductie doel opleggen.

[2:49:59] Ik snap het idee en het klinkt natuurlijk heel erg aantrekkelijk. Maar als overheid per bedrijf een doel gaan bepalen en opleggen. Dat lijkt mij gewoon geen haalbare kaart. Praktisch gezien

[2:50:10] overigens werken veel partijen uit het plastic pakt ook aan reductie. Een van de doelen uit het pakt. Dat is een vermindering van twintig procent plastic gebruikt snapte wel de vraag. Maar het is praktisch gezien niet uitvoerbaar. Dan had mevrouw busje league nog een vraag over welke maatregelen ik neem voor toegang tot drankenkartons. Het kabinet heeft toegezegd een recyclingdoelstelling voor drankenkartons vast te stellen. Dat gebeurt en een ministeriële regeling.

[2:50:39] Ik verwacht de komende maanden een concept van die regeling en de dat die ook een internetconsultatie zal worden gebracht. Het voornemen en stad de regeling. Pech tweeduizend, drieëntwintig en werking zal treden.

[2:50:56] Vrouw,

[2:50:57] Dank u. Voorzitter, dank aan de staatssecretaris. Fijn dat dat inderdaad op gang komen is. Ik had wel een specifieke vraag ging over de doelstellingen hoeven staatskas ons alcohol meenemen in welk percentage op dit moment aan de orde is. Want ik noem het inderdaad specifieke zeventig procent in belgië en duitsland. In welke richting zijn wij op aan het denken op dit moment.

[2:51:22] Mevrouw de staatssecretaris,

[2:51:25] Ja. Zodra we dat hebben vastgesteld, kunnen we dat ook even een brief laten weten. Dan krijgt hij alle cijfers toegestuurd.

[2:51:34] Dan had mevrouw van der graaf nog een vraag over of er niet veel meer drank verpakkingen onder het statiegeld moeten worden gebracht. Veel andere drank, verpakkingen zijn slecht recyclebaar en daardoor zijn ze ook moeilijk om statiegeld te brengen voor die verpakkingen moeten we een stapje verder gaan van die verpakkingen moeten we namelijk af

[2:51:55] en ik zie dat als onderdeel van de europese herziening van het verpakkingen beleid en alle verpakkingen moeten gewoon herbruikbaar of recyclebaar zijn en tweeduizend dertien.

[2:52:07] Dan had mevrouw van der graaf nog een vraag of ik vertraging verwacht bij de plekjes of ik meer tijd wil geven. Ja, eerlijk gezegd vind ik vertraging

[2:52:17] verder.

[2:52:18] Ik heb juist het omgekeerde gevraagd. Ik wil heel graag dat staatsssecretaris geborgen dat het die eind dit jaar geregeld is.

[2:52:24] De goede veranderingen,

[2:52:26] Helemaal goed dan vertraging is geen optie. In elk geval laat ik daar heel erg duidelijk over zijn en het is de wetgeving overigens ook voor de invoering van statiegeld op blikjes is tweeëntwintig maanden de tijd genomen. Dat besluit is al genomen op eenentwintig februari tweeduizend, eenentwintig.

[2:52:46] Nou ja dat doen we ook om met iedereen genoeg tijd te geven om klaar te zijn voor de implementatie aan het eind van dit jaar en op eenendertig december moeten we dan ook een systeem zijn en ik heb er vertrouwen en dat

[2:53:00] dat er zal zijn

[2:53:04] dan nog een vraag. Ja dat was door verschillende mensen door verschillende leden van de commercie gesteld over statiegeld op blikjes en de innameplicht pleegt of we moeten opnemen. Er is heel bewust gekozen om producenten verantwoordelijk te stellen zonder en namelijk pleegt voor de verkooppunten voor flesjes heeft dat geleid tot een goed werkend systeem.

[2:53:26] Ik heb vertrouwen en dat het ook voor blikjes op eenendertig december een goedwerkend systeem zal zijn. De regelgeving die is een feit en die nu aanpassen. Dat zou wel heel erg veel vertraging veroorzaken en dat wil ik niet. En dat wil volgens mij niemand. We hebben wel een evaluatie voorzien en tweeduizendvierentwintig en dan wordt de regelgeving en alle facetten terug bekeken en de stelling dat het huidige systeem niet werkt en dat de doelen niet worden gehaald en het draagvlak onder consumenten afneemt. Dat herken ik niet. Integendeel, maar ik zou de dan eerder voor willen pleiten om en tweeduizendvierentwintig bij de evaluatie te kijken van wat doet het nou precies aan moeten we nog verder aanscherpen of meer ruimte bieden.

[2:54:14] Mevrouw bush,

[2:54:15] Voorzitter, ik had een opmerking in vragen op

[2:54:20] de constatering van de staatssecretaris dat het draagvlak niet toeneemt of dat het of dat het opdat ze dat niet herkend. Ik zou graag willen wijzen naar onder andere een aflevering van kassa. Een heel erg duidelijk werd dat mensen door de verwarring die ontstaat over de inname en alles rondom statiegeld. Dat dat juist wel ondermijnd kan werken uiteindelijk de zich zou het heel fijn vinden als die signalen wel serieus worden genomen.

[2:54:41] Mevrouw staatssecretaris,

[2:54:43] Uiteraard is het altijd belangrijk om signalen serieus te nemen. Het is wel heel bewust gekozen om de verantwoordelijkheid bij de producent neer te leggen en laten we afspreken dat moeders en tweeduizendvierentwintig ook heel goed kijken naar een de evaluatie of er nog aanvullende

[2:55:04] zaken nodig zijn. Even kijken. Dan had meneer haverkotte een vraag waarom gerecycled pet niet schoon genoeg is voor voedsel verpakkingen gerecycled. Pet is juist de enige stroom die opnieuw kan worden toegepast, pasta en voedselverpakkingen. De eisen voor is klaar en voedsel verpakking. Die zijn logischerwijs wel vrij streng voedselveiligheid is natuurlijk heel erg belangrijk. Juist voor pet is recycling wel mogelijk. Maar dat vraagt wel goede en zadel systemen, waaronder ook statiegeld.

[2:55:40] Dank u. Voorzitter, ik dank voor de staatsecretaris voor de beantwoording twee feiten. Het feit dat de reinheid van van pet in amerika qua normen voor voedselveiligheid substantieel lager liggen dan hier in nederland,

[2:55:54] waardoor

[2:55:57] de mogelijkheden voor gerecycled pet aanzienlijk groter zijn dan niet hergebruik maar mechanisch gerecycled. Pet

[2:56:04] en en tweede is dat producenten van verpakkingen van pet voor de voedselindustrie in nederland. Gedwongen zijn vanuit die voedselveiligheids regelingen om het product wat ze kunnen maken van gerecyclede pet vervolgens van een laagje extra plastic te voorzien wat van fashion een natuurlijk pet materiaal gemaakt is dat het product substantieel duurder wordt dan het originele product wat voorheen gewoon van honderd procent fusie materiaal gemaakt werd en dat is bijzonder. Dat zou toch op z'n minst aangepast moeten worden en ik zou de staatssecretaris willen vragen om daar specifiek nog eens even naar te kijken want als we die belemmering weg kunnen nemen. Dan gaat in de voedsel verpakkingsindustrie. Vooral de supermarkten gerecycled. Pet en enorme vlucht nemen.

[2:56:50] Mevrouw de staatssecretaris,

[2:56:53] Ja. Voorzitter, de regels voor patty zijn europees vastgesteld en ik denk wel dat het belangrijk is dat bekijken hoe circulariteit meer een plek kunnen geven.

[2:57:06] Maar het is nou eenmaal zo ook dat en europa voedselveiligheid echt heel erg hoog op de agenda staat

[2:57:14] de normen voor pet. Die zijn dus europees geregeld. Zoals gezegd

[2:57:19] mijn.

[2:57:21] Meneer of kort. Ik snap dat de als de uitdaging europese getild wordt dat die daarmee niet kleiner wordt,

[2:57:27] maar ook aan de staatssecretaris de vervolgvraag dat als we dan nog even terug aan het voorbeeld en we beseffen dat we om gerecycled pet heen een extra laagje van natuurlijke materialen vandaan halen en we realiseren ons ook dat die natuurlijke materialen gemaakt zijn van olie. Wat als als blubber uit de grond komt in roestige schepen getransporteerd wordt en vervolgens ook gewoon verstookt wordt naar tweehonderd, driehonderd graden onder verpakkingsmateriaal van te maken. We stoppen de vervolgens gepasteuriseerde kwark in wat bij zeventig graden is voedsel veilig is,

[2:58:05] dan zou het toch een scenario mogelijk moeten zijn waarbij die mechanisch gerecyclede pet die ook wit met die twee drie, honderd graden toe gebracht wordt, zou het toch een scenario mogelijk moeten zijn om voedselverpakkingen van honderd procent recyclebare materialen veilig te kunnen inzetten en die vraag stellen aan de staatssecretarissen of ze dat dan in europa ter sprake brengen.

[2:58:27] Dankuwel. De staatssecretarissen. Voorzitter.

[2:58:29] Die bestaan ook al wel op dat laatste punt, maar het is een beetje het lichaam, maar ook een beetje het terrein van vws raken. Dus ik denk wel dat het belangrijk is om

[2:58:42] gaat winnen. Oké. Ik denk dat het wel belangrijk is om te kijken hoe je circulariteit meer een plek kunt geven. Ik snap ook wel het punt van meneer haverkort dat je geen onnodig plastic wil toevoegen. Maar dan moeten we kijken hoe we nog betere alternatieven kunnen komen, want uiteindelijk willen we een circulair systeem hebben en liefst zo snel mogelijk.

[2:59:06] Tot slot in deze ik heb het idee.

[2:59:08] Dit is zachtjes aan mijn laatste interruptie is. Dus u zult het aantal nog wat moeten opkrikken.

[2:59:13] Volhouden.

[2:59:16] Dat is pas een uur. Maar ik zag toch echt nog even door op dit punt want ik hoor de staatssecretarissen bij de eerste beantwoording zeggen het is ingewikkeld is europa en menu bij deze beantwoording zegt ze. Het is ingewikkeld, want het is vws en dat het ingewikkeld is bestrijding. Ik niet maar ik heb de staatssecretaris ook heel bewust gevraagd waar ligt nou de regie voor circulaire economie en ik kijk deze staatssecretarissen aan want haar antwoord was toen de regie ligt bij ind. Dus dan wil ik ook niet in deze commissie bewijs spreken op een zijspoor gezet worden dat het bij anderen ligt en dat het daardoor ingewikkeld is dan wil ik eigenlijk gewoon graag horen van deze staatssecretarissen. Dat zijn met die partijen in gesprek gaat om dit soort belemmeringen en het is maar een voorbeeld. Ik heb heel veel voorbeelden in mijn eerste termijn genoemd. Om dit soort voorbeelden bespreekbaar te maken vast te leggen en weg te nemen, zodat die circulariteit vloeiender gaat en we daar gewoon de voordelen van kunnen benutten. Dat zou ik graag willen.

[3:00:11] Dank u wel. De staatssecretaris.

[3:00:13] Ja. Voorzitter, er hier ligt ook echt bij ind als het gaat om circulariteit maar voedselveiligheid. Dat zit wel bij een ander ministerie. Kijk wij hebben ook dat soort gesprekken met elkaar net zo goed als ik met is het kaas spreekt, heb ik ook gesprekken met mijn collega van landbouw of van volksgezondheid over hoe je daags stappen kunt zetten op het gebied van circulariteit. Dus als dat nog een oproep is van meneer havel. Kortom, nog eens onder de aandacht te brengen, dan zal ik dat graag doen bij mijn collega en als er nog andere voorbeelden zijn geef ze gerust door want het gaat uiteindelijk om dat we stappen vooruit maken en niet achteruit stil blijven staan

[3:00:55] dan had meneer goudswaard nog een vraag of

[3:00:59] voor de verwachting of de negentig procent en ze allemaal doelstelling wordt behaald. Dan heb ik wel echt alle vertrouwen en de doelen zijn zeker ambitieus. Maar ze zijn ook haalbaar en reëel. Je ziet ook dat statiegeld systemen en de en andere landen en het buitenland dat ook halen voor flesjes was het resultaat. Het eerste halfjaar was tachtig procent. Dus dat is wel een behoorlijk aantal. Ik verwacht dat dit kalenderjaar de tweeduizend twee en twintig de negentig procent gehaald kan worden, wordt het steeds moeilijker naarmate je dichter op die honderd procent komt uiteraard. Dat is altijd maar ik heb er wel goede hoop op dat we ook in lijn met andere landen die negentig procent gaan halen.

[3:01:44] Dan had meneer thijssen nog een vraag over de tonnen kunnen we de tonnen en stuks plastic maximeren die bedrijven als unilever en jumbo en de winkels mogen hebben liggen. Ik deel wel de ambitie van meneer thijssen na minder plastic moeten dus we moeten omhoog op de hoogste trede van die ei zien te komen. Het stellen van een maximum op dit moment lijkt me wel ingewikkeld. Maar mijn werken wel al met bedrijven als unilever binnen het plastic pakt en al samen om plastic te reduceren en bij de herziening van de verpakking richtlijn pleit nederland ook voor het verbieden van en het beperken van plastic verpakkingen. Daar waar ze niet recyclebaar zijn. Dus dan zijn er worden wel dingen gedaan.

[3:02:31] Meneer thijssen.

[3:02:33] Dank u, voorzitter en danken staatssecretaris voor de beantwoording.

[3:02:37] Hier zou ik toch ook nog wel het heel fijn vinden. De staatssecretaris iets verder wil studeren of dit nou toch niet mogelijk is. Want die zijn het ook iets over of de staatssecretarissen zijn het ook iets over piek plastic en dat het misschien lastig uitvoerbaar is. Volgens mij zijn het een beperkt aantal spelers in nederland. Want de marktmacht zit nogal bij de supermarkten zoals muizen tegen de supermarkten zeggen jullie weten precies hoeveel plastic verpakking jullie ieder jaar verkopen, namelijk. Dat weten ze gewoon want ze weten hoeveel winst ze maken en dan gaan we gewoon zeggen nou ieder jaar moet dat een beetje minder. Totdat we binnen de negende plannen tegen grens komen, wil de staatssecretaris dat bestuderen en dan kijken of dat terug kan komen in het actieplan en vierde kwartaal. Want ik denk dat dit goud is om die piet plastic voor elkaar te krijgen.

[3:03:19] De staatssecretaris.

[3:03:22] Voorzitter, kijk de supermarkten hebben ook een interessante rol omdat de producten die daar liggen natuurlijk ook rechtstreeks door consumenten worden gekocht en gezien en dat betekent ook dat de verpakkingen waarin die producten zitten worden gekocht en gezien door consumenten. Dus als je het hebt over gedragsverandering. Dan is een supermarkt op zich een hele mooie plek om te kijken wat je daar kunt doen.

[3:03:48] Ik kan nu even niet helemaal toezeggen wat er allemaal mogelijk is. Maar ik vind het wel een interessante gedachtegang om te kijken hoe je ook op dit soort plekken. Het het gebruik van onnodige plastic hoe je dat kunt reduceren. Dus die handschoen wil ik wel oppakken om dat om daar eens even verder over na te denken wat wat mogelijk is.

[3:04:11] Tot slot weer thijssen.

[3:04:13] Er zijn een aantal winkelketens die dit doen, waaronder ekoplaza. Ik zou zeggen ga eens praten want die laat echt zien hoe je zonder verpakkingen toch hele mooie producten kunt verkopen. En als dat nou haalbaar blijkt misschien je dan ook gewoon een doelstelling instellen voor die supermarkten dat het gewoon eens naar beneden moet in plaats van alleen maar meer meer

[3:04:28] pvda

[3:04:29] dat u deze handschoen oppakt.

[3:04:31] De staatssecretaris.

[3:04:33] En het goede is ook dat die richtlijnen die die er aankomt die verbieden die verbieden eigenlijk ook voor het gebruik van onnodig plastic. Dus het is woorden dadelijk ook beter ondersteund door wet en regelgeving om zeg maar. Ja. Plastic onnodig plastic om dat tegen te gaan.

[3:04:50] Dan had mevrouw bush nog een vraag over pfos en voedselverpakkingen dat zo in april geboren worden. Hoe staat het daarmee voedselveiligheid? Dat valt onder de minister van vws. Ik heb begrepen dat hier inderdaad enige vertraging is geweest, maar het verbod op pfas en voedselverpakkingen. Dat is inmiddels gepubliceerd en treedt in werking op één juli van dit jaar juli

[3:05:13] zonder overgangsperiode

[3:05:16] voor verdere vragen. Over dit onderwerp zou ik u graag willen verwijzen of een van bussen die ik graag willen verwijzen. Voorzitter naar de minister van vws.

[3:05:24] Dat was het blokje verpakkingen. Dan ga ik nu naar het blokje uwv.

[3:05:32] Even kijken.

[3:05:34] Ik had nog een paar vragen over de regie op de uwv. Mevrouw hage had daar een vraag over

[3:05:42] is al meer regie nodig bij de uvv. De verantwoordelijkheid en de regie. Om de keten circulair te maken is bij een upc expliciet bij producenten gelegd.

[3:05:51] Het is uiteindelijk aan de producent om van ontwerp tot reparatie, hergebruik en recycling. De keten te organiseren. Ja. Ik vertel me voor niks.

[3:05:59] Douche

[3:06:00] en daarvoor met andere keten spelers ook samen te werken en daar ook afspraken mee te maken en het verplichten tot circulaire ontwerp. Dat kan niet via een uwv. Dat moet via product regels en dat moet ook europees gebeuren en dan zien we wel heel veel veelbelovende voorstellen voor uit brussel komen. Overigens merk ik wel op dat gesprekken tussen producenten en gemeenten ook staande praktijk zijn want daar werd ook nog specifiek naar gevraagd. Ik zie wel dat gemeenten moeite hebben om een rol binnen de pvv goed te bepalen en daarmee geconfronteerd worden met zaken en risico's waar ze niet op kunnen sturen en ik was samen met vng en met gemeente bekijken hoe en wat hen hierbij zou kunnen helpen.

[3:06:44] Dan had mevrouw van es nog.

[3:06:47] Voordat we naar de volgende beantwoording gaan. Nog even naar mevrouw hage. Als ze dat goed vindt. Mevrouw h,

[3:06:52] Voor zover ik weet niet of er nog meer van de vragen stelde over de uwv komen. Maar waar het me hier echt om gaat is de zorgplicht die gemeenten hebben en de vertegenwoordiging die zij niet hebben aan tafel en u geeft aan dat u dat met vng gaat oppakken. Dat was heb ik eerder ook al gehoord. Maar we weten ook dat de vng geloof nul komma twee een op afval is zitten dus die de drie, honderd plus gemeente gaat vertegenwoordigen. Dat vraag ik me echt af en we zien gewoon ik heb ik heb net geschetst wat er gebeurt op dit moment bij gemeenten. Het gaat nog steeds over restafval in kilo's. Het gaat niet over kwaliteit. Het gaat niet over het beste model van inzamelen. Want gaat hier weer over diftar. We zien dat gemeenten naar nascheiding gaan terwijl we weten dat bronscheiding beter is. Dus je moet echt meer gebeuren en daarom vraag ik roep ik de staatssecretaris op om die regierol te pakken om ik heb al eerder gevraagd om duidelijke modellen voor gemeente. Maar ik vind het gesprek met de vng te weinig want we zien geen kwaliteitsverbetering.

[3:07:52] De staatssecretaris.

[3:07:53] Ik zal dadelijk ook nog even ingaan. Voorzitter, op de rol van gemeente. Dus misschien komt de taal nog wat meer terug en de beantwoording van andere vragen. Ook ik zal eerst nog even de vraag van mevrouw van s doen over of ik deelt het de u bevindt niet goed werkt. Ik vind dat de u privé op die goed werkt. Maar ik deel wel absolute visie dat de uitdaging is om de upc meer te laten doen voor hergebruik en reductie.

[3:08:21] Daar zijn doelen en tarief differentiatie inderdaad belangrijke instrumenten voor het afvalfonds. Dat kondigde vandaag aan tariefdifferentiatie voor verpakkingen scherm forum te gaan geven. Dus dat is heel erg mooi. Het op leggen van apart doelen, bijvoorbeeld door hergebruik en hoogwaardige recycling. Dat moet per uur pv en daar is bij verpakkingen textiel. Een start meegemaakt en dat moet de komende jaren verder vorm krijgen en dat gaat gebeuren. De u die komt met een serie aan voorstellen aan die juist dat beogen en dan voor de hele u op verpakkingen op batterijen op auto's te brede ik hoe design

[3:08:59] voor de wetgeving.

[3:09:04] Mevrouw van s,

[3:09:07] Zoals ik het goed begrijp, komt er straks komen er straks gewoon wijzigingen in de u pv's die nu al bestaan waarin we dus wel degelijk gaan naar doelen voor reductie in hergebruik en tariefdifferentiatie in de huidige al ministeriële regelingen uwv is die daar ook al liggen want ik wil niet alleen maar de nieuwe die er nog aankomen. Maar ik wil ook dat die huidige uiteindelijk weer worden aangepast en verbeterd, zodat die ook weer een verbeterslag krijgen. Nu zijn.

[3:09:37] Dan kwam de staatssecretaris en voorzitter zijn geen.

[3:09:39] De nieuwe de wordt gewoon heel veel herzien en daarin kan dat gewoon worden meegenomen.

[3:09:45] Mevrouw mulder,

[3:09:46] Hij heeft nog gevraagd. Voorzitter, als het al aan de orde is geweest. Mijn excuses dan voor deze vraag. Maar de staatssecretaris ging net in op de brief die vandaag ook kwam over over de meer differentiëren met de verpakkingen

[3:10:00] en ik heb in mijn termijn opgemerkt dat dat je misschien van sommige we helemaal af zou willen. En hoe wordt daar dan tegenaan gekeken wat voor gesprek heeft staatssecretaris daarover met de mensen van het afvalfonds.

[3:10:14] De staatssecretaris.

[3:10:16] Voorzitter, hebben we inderdaad wel enigszins over gesproken. We willen gewoon dat alles recyclebaar is of zeg maar herbruikbaar. Sorry. En anders willen we het niet meer.

[3:10:34] Gaat u verder?

[3:10:36] Dan zal nog een vraag van mevrouw mulder. We doen aan optimalisatie van de keten werking. Ik heb u de quick scan optimalisatie van ketensamenwerking en het voorkomen van lek verliezen en uw pv systemen heb ik u toegestuurd die quickscan die doet aanbevelingen om lek verliezen en de stromen te verminderen. Ik ben bekend met de studie van de universiteit utrecht waar uw technische briefing over ging. De aanbevelingen en conclusies van beide studies die worden meegenomen en de verdere beleidsontwikkeling rond de u privé en ik wil daar de komende tijd wil ik daarbij kijken hoe we die ketensamenwerking op meerdere fronten kunnen ondersteunen en verbeteren. En dan ga ik ook met stakeholders over in gesprek.

[3:11:20] Dan ga ik naar het mapje afval. Daar was een vraag van mevrouw hage.

[3:11:30] Ja.

[3:11:31] Dan.

[3:11:32] Mevrouw hage. Die heeft nog een laatste vraag als ik het goed begrijp over de bv,

[3:11:38] Jawel.

[3:11:40] Ja nee dat gaat specifiek over de instrumenten. Uwv. Voorzitter,

[3:11:45] wat ik nu hoor. Steeds is dat de uwv zich er niet voor leent. Maar op dit moment is het zo dat binnen de uwv er geen gelijkwaardige tafel is. Dus eigenlijk wil ik de staatssecretarissen oproepen om transitie leider te worden aan die tafel te gaan zitten en zeggen we moeten niet meer naar die afval kant. We moeten naar de voorkant moeten naar eco design moet kijken hoe we minder afval krijgen afval fondsen. Jullie kunnen niet toenemen want dat betekent dat jullie het gewoon zien als een extra heffing. Dus mijn oproep en mijn vraag wil de staatssecretaris transitie leider worden aan alle tafels van de verschillende u pv's.

[3:12:24] De staatssecretaris.

[3:12:25] Voorzitter, de vraag is of je alles via die uwv moet regelen omdat bijvoorbeeld je ook op het gebied van product regelgeving net heel veel regie kunt hebben. En net ook kunt aangeven hoe je het wil. Hoe je wel dat het hele proces wordt ingericht. Dus ik zoek heel eventjes dan naar als je kijkt naar welke manieren de die je allemaal hebt om te sturen waarom dat dan onder die upc moet vallen. Volgens mevrouw hage. Dus daar zoek ik dan wel eenvandaag.

[3:12:59] We vragen. Voorzitter, omdat de ipv in het leven geroepen is om producenten verantwoordelijk te maken voor de volledige keten en op dit moment zien we dat producenten die betalen bepalen wat er met een product gebeurt in plaats van dat ze daadwerkelijk verantwoordelijk zijn voor de hele keten en volgens mij is het gewoon als transitie leider dan een goed idee om die producenten er ook aan het doel van die bv te houden

[3:13:21] en dan hebben we ook geen wetswijzigingen nodig. Dan kunt u daar gewoon aan tafel gaan zitten en zeggen dit is wel waar we naartoe moeten met elkaar.

[3:13:28] De staatssecretaris.

[3:13:29] Voorzitter, zolang het maar heel erg duidelijk blijft dat de verantwoordelijkheid ligt bij de producent. Ik neem aan dat dat dat niet eens waar

[3:13:38] mevrouw hagenaar die is het denk ik wel mee eens en het punt is wel dat regie is wel heel snel ook verantwoordelijkheid. Dus je moet wel opletten dat je de verantwoordelijkheid dalen. Lees waarom

[3:13:52] expliciet hebben gelegd. Wat ik wel nog een keer wil doen is nadenken over een manier waarop we nog eens onder de aandacht kunnen brengen wat wij ermee bedoelen, want ik snap wel dat de aandacht nu teveel uitgaan naar het einde van het proces en ik weet dat we met elkaar ook veel meer aan die voorkant willen gaan zitten. Dus dus misschien is het goed om nog eens een keer een brief of zo te sturen naar alle sectoren waarin we heel duidelijk uitleggen wat wij bedoelen met die uwv en hoe wij willen dat zich dat gaat ontwikkelen. De komende tijd omdat ik ook gewoon niet wil gaan zitten op een stoel waar ik me niet comfortabel op voel zetten, omdat de verantwoordelijkheid ligt bij die producenten en dat dat heeft ook de kamer heel bewust heeft die daarvoor gekozen.

[3:14:37] Tot slot, mevrouw hage.

[3:14:40] Tot tot slot niet voor vandaag,

[3:14:42] die op dit punt de uiteraard die denkt dat het heel goed is om per uwv te bepalen. Waar staan we en waar moeten we toch eigenlijk naar toe. Dus maar dat zou dan dus toch betekenen dat je per uwv tot een soort doelstellingen komt en dat is precies wat ik bedoel en dat is niet zozeer wetmatig als wel waar wil je met elkaar toe in die hele keten om niet te sluiten. En waarom ik zeg aan tafel. Ik denk dat gemeenten zich enorm ongehoord voelen of uberhaupt niet daar goed aan tafel kunnen komen dat we toch echt met elkaar een overheid zijn. Dus volgens mij ligt er gewoon een taak voor ons als rijk of voor de rijksoverheid om ook de lagere overheden hierin te ondersteunen.

[3:15:22] De staatssecretaris.

[3:15:24] Kijk, er zit doelstellingen en pv's en wel som en sommige gevallen nodig zal zijn is om die u precies aan te scherpen en de doelstellingen scherper te krijgen. Wat ik wel toezeggen aan mevrouw hage. Dat is om eens na te denken hoe we die gemeente nou echt beter kunnen helpen en beter beslagen ten ijs kunnen laten komen. Ik weet dat dat ook een punt is waar ze vaker op haar macht. Voorzitter, dus ik zal daar wel echt eventjes ook met aandacht aandacht naar kijken.

[3:15:56] Dankuwel. Dan gaan we even naar mevrouw van der graaf. Die had ook nog een vraag. Dit punt.

[3:16:00] Ja dat klopt. Voorzitter, ik heb een paar hele concrete vragen gesteld hierover en ik hoor de staatssecretarissen nu zeggen dat ze aan de slag gaat met de aanbevelingen van utrecht en daarmee dit punt afronden. Ik vind dat echt veel te weinig voor dit debat en ik zou echt de staatssecretaris willen vragen gewoon in te gaan hier concreet op de gestelde vragen. Ik heb ze gesteld vanuit de achtergrond dat ik mij zorgen maken over dat we invulling van de europese richtlijn veel te restrictief wordt gedaan en dat is een belangrijk punt. Dat kan heel groot verschil uitmaken. Dus daarom vraag ik toch echt om de staatssecretaris heeft alle vragen gehoord. Ik wil hier herhalen maar dat vind ik beetje zonde van de tijd. Ik heb bijvoorbeeld gevraagd over moeten we niet de drempelwaarde aanpassen, omdat het nu leidt tot laagwaardige recycling. Dat vind ik een concreet antwoord waard. Nou, ik wil heel graag de staatssecretaris uitnodigen om antwoord te geven gestelde vragen.

[3:17:07] De staatssecretaris.

[3:17:08] Daarvoor voorzitter, die drempelwaarde geldt niet voor uwv, maar de vraag van mevrouw van der graaf. Die komt dadelijk wel nog aan de orde. Dus wellicht volgen er meer vragen die ze heeft gesteld.

[3:17:18] Nou jij goed. Ik heb via voorzitter van.

[3:17:22] Voorzitter, ik heb ook gevraagd om zouden we niet een groter deel van de kosten van afvalverwerking en van de maatschappelijke kosten door moeten berekenen via de uwv systemen. Dat is echt een concrete vraag op de uwv systemen gericht collega's hebben gevraagd over tarief. De differentiatie heb ik ook gevraagd wat kunnen we daaraan doen om dat actieve aan te moedigen. Ik zou graag willen weten hoe de staatssecretaris daar nu tegen aankijkt voordat we dat verwijzen naar brieven die verderop nog in de tijd zullen komen. Nu hebben we het debat aan de orde. Volgens mij,

[3:17:55] Dankuwel. De staatssecretarissen.

[3:17:58] Voorzitter, tarief,

[3:17:58] Differentiatie dat ook en die uwv zijn dat.

[3:18:00] Willen we ook verder vorm gaan geven. Dus ik hoop dat dat alvast een antwoord is op die vraag. En wat ik zou willen aanbieden is om even te inventariseren, want er zijn veel vragen gesteld. Ik hoor ook en de eerste termijn. Ik heb echt geprobeerd samen met het team om zoveel mogelijk van die vragen ook te beantwoorden. Mochten er nog vragen zijn blijven liggen. Dan zal ik die zeker dan hoor ik dat heel graag een tweede termijn. Dan beloof ik ook dat ik daar een tweede termijn op op terug zou komen, maar een aantal van de vragen waar mevrouw van der graaf naar van visie die ja die zitten wel nog talen. Misschien wel een de beantwoording van een tweede ik het in elk geval zeker.

[3:18:41] Dankuwel en dat heb ik me ook gerealiseerd tussen is. Er is. Er zijn heel veel vragen gesteld wat natuurlijk ook flink wat spreektijd voor de voor de leden dus aan het eind zullen we ook nog inventariseren of er nog vragen openstaan. Ik heb dat ook al meegekregen dat er in de tweede termijn gaan we ook een korte schorsing doen, zodat u in de gelegenheid wordt gesteld om in de tweede termijn ook nog een deel van de vraag te beantwoorden en krijgen ook de leden nog tijd om daarop te reflecteren. Als eerst mevrouw mulder nog.

[3:19:07] Voorzitter, mevrouw hage, die ging ook al in op dat op de gemeente en ik mijn betoog daar ook ruimschoots aandacht aan besteed. Komt dat dan een die in die brief over de uvv helemaal terug. Want ik wil gewoon voorkomen. Zeg maar dat als de uwv niet goed loopt dat eigenlijk automatisch de gemeente voor de kosten opdraait en dat wil gewoon zeggen al onze inwoners. Die gaan dan gewoon hogere rekening krijgen en dat is waar ik problemen mee heb. Dus als dat in die brief terug komt of vind ik dat goed. En anders hoop ik dat daar nog iets duidelijker antwoord op kan krijgen.

[3:19:38] Dankuwel, mevrouw mulder.

[3:19:40] Vraag die beantwoord komt ook nog. Dus dat zal ik zo meteen beantwoorden. Ik heb nog best wel een aantal vragen. Dus ik zal laten we zo snel mogelijk ook wel door te gaan dan dan hebben de leden nog meer tijd om te reageren. Mevrouw hage had een vragen of ik bereid ben ten aanzien van einde afval om verder te gaan dan alleen handreikingen bedrijven zijn innovatief. Wat ook een groot goed is ook voor de circulaire economie, maar brengt ook met zich mee dat het lastig is om van tevoren te schatten of een materiaal een afvalstoffen is of niet. Die beoordeling moet namelijk per geval gemaakt worden en u vraagt de indeling op voorhand te maken. Maar zo'n indeling is juridisch niet mogelijk. Dat zou innovatie ook kunnen belemmeren. Daarnaast is zijn handtekening handreikingen maar één van de hulp met een die ingezet worden om bedrijven die zaken te ondersteunen. Er wordt ook gewerkt aan ministeriële regelingen met einde afval criteria. Dat zijn er twee op dit moment en ik werk met decentrale overheden en instanties aan het doorvoeren van verbetering van de uitvoering.

[3:20:50] Dan had mevrouw basiliek nog een vraag over.

[3:20:54] Winnen.

[3:20:55] Dan had mevrouw basiliek en vragen over of ik de zwerfafval vergoeding voor twee jaar verlengen

[3:21:01] naar de zwerfafval vergoeding. Die is niet afkomstig van het rijk. Maar die is afkomstig van het bedrijfsleven en die vergoeding die loopt af per één januari tweeduizend, drieëntwintig en vanaf één januari tweeduizend, drieëntwintig. Dan gaat de uwv zwerfafval en aan een komt een nieuwe financiële vergoeding

[3:21:19] van het bedrijfsleven voor gemeenten en andere overheden. Die gaat met name zich richten op het vergoeden van de opruimkosten en dat is een vergoeding die achteraf wordt gegeven wordt aan het eind van het jaar pas uitgekeerd of voor het eerst pas in tweeduizendvierentwintig uitgekeerd. Dus dat daardoor heb je en feiten en gat van een jaar en ik heb begrepen dat het gemeenten dat het bedrijfsleven en gemeenten ook al met elkaar in gesprek zijn over de overbrugging, want het is dus niet zo dat ze niet betaald krijgen. Vanaf daar. Ja, maar het is gewoon dat het op een andere manier en geregeld wordt, waardoor je dat jaar moet moet zien te overbruggen, waarna ze dus meteen dan de vergoeding betaald krijgen.

[3:22:04] Nog eerst even een vragen over de vorige vraag.

[3:22:08] Voorzitter, we hadden ik kan me voorstellen dat er verschillende stoffen zijn en fijn in uw brief gaf u aan. Het is trifid en cellulose. In ieder geval gaat erkennen als een aparte stof mooie weg. Voorwaarts. Maar we hadden eerst een loket bij rijkswaterstaat waar ondernemers juist met vragen over dit soort zaken heel specifiek aandacht konden vragen en misschien een uitzondering kunnen doen. En nu zijn ze aangewezen op alle verschillende omgevingsdiensten. Wat het best wel problematiseert. Dus waarom is dat gesloten. En wat zou het kosten om het weer te openen.

[3:22:41] Dankuwel, mevrouw de staatssecretaris.

[3:22:45] Voorzitter is blijkbaar wel nog een loket waar je informatie kunt krijgen. Maar dat is niet ik hoor het eerlijk gezegd en mijn oor. Ik kom nog even schriftelijk anders bij u op terug of misschien even een tweede termijn. Dat is misschien nog handiger.

[3:23:04] Dan had meneer haven gekocht. Een vraag over waarom het nou zo ingewikkeld is om een einde afval status voor grondstoffen te regelen. Het simpele antwoord erop dat de stad echt wel aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan die volgen uit europees recht. Het gaat dan bijvoorbeeld om het voldoen aan productwetgeving en dat er geen overige risico's mogen zijn voor mens en milieu

[3:23:26] aan die voorwaarden die vereisen een beoordeling per geval. Dus dat maakt dat het niet zomaar mogelijk is om in zijn algemeenheid iets te zeggen over een bepaald materiaal, want het toepassen van uit de afval terug gewonnen plastic en kinderspeelgoed bijvoorbeeld. Wat moet aan hele andere eisen voldoen dan hetzelfde plastic dat in een bermpaaltjes wordt gebruikt. Dus het vraagt echt een gedegen beoordeling, maar vanuit punt van de bescherming van mens en milieu is dat niet zo heel erg vreemd.

[3:23:55] Meneer en mevrouw poesje likt want die had over de vorige dag ook nog een.

[3:24:00] Dank ook aan de staatsecretaris. Het antwoord lijkt het minder erg te zijn dan ik dacht dat is heel fijn wat ik dan nog wel wilde vragen is goed. We weten dat gemeenten vaak kampen met tekorten op begroting in het algemeen en zo'n jaar is nog steeds ingewikkeld en goed dat daarover gesprekken momenteel gaande zijn, maar kan de staatssecretaris toezeggen dat zij ingrijpen op het moment. Dat blijkt dat die gesprekken niet vruchtbaar zijn of gaat zij in de gaten houden of dat nodig is. Want ik zou het heel jammer vinden als er pas na een jaar ontdekken dat het toch niet is gelukt. De gemeente toch in de problemen zijn gekomen voor deze collectieve.

[3:24:34] Daar staan ze.

[3:24:35] Voorzitter, het is de verantwoordelijkheid van bedrijven en gemeenten om er samen wel uit te komen. Ik heb begrepen dat ze dus ook al wel met elkaar in gesprek zijn, want ook het bedrijfsleven gaat naar een nieuwe regeling en constateert op enig moment met elkaar dat de ene partij de problemen komt doordat je een eindafrekening gaat doen wat na een jaar al geen probleem is. Maar dat eerste jaar moet je even nadenken over hoe je dat regelt. Daar zijn ze met elkaar over in gesprek en ik heb goede hoop dat dat ook op een goede manier zal worden opgelost

[3:25:09] en uiteraard op het moment dat er problemen zijn. Zal ik kijken wat we kunnen doen maar ik kan niet de regie daarin gaan overnemen dat dat gaat gewoon simpelweg niet omdat het echt een afspraak is tussen die twee partijen.

[3:25:24] Nee. Haverkort en voordat u het woord geeft, ga ik toch nog even als voorzitter aangeven dat ik bij een viertal sprekers inmiddels over het aantal gestelde vragen van vijf, een ben haverkort. U bent daar een van. Ik kijk wel naar de klonk. Het is het is weliswaar bijna half twee. Dat betekent niet dat we ruim de tijd zitten want een aantal andere aanwezigen hebben nog voldoende interrupties. Dus dat betekent niet dat we ruim in de tijd zitten de staatssecretarissen ook nog heel veel vragen te beantwoorden. Dus ik ga nu wat scherper letten op de vragen die u stelt, maar ook op de wijze waarop de leden. De vraag stellen. Dus ik wil beste coulant zijn. Daar ben ik tot nu toe geweest maar ik ga daar nu nog iets scherper op zijn dan ik hiervoor heen ben geweest.

[3:26:11] Ik was heel blij dat die meubel het woord gaf. Voorzitter dankuwel.

[3:26:14] Ik had uiteraard ook meegeteld.

[3:26:17] Als we van alle ons gerecycled plastic uiteindelijk alleen maar bermpaaltjes kunnen maken,

[3:26:22] dan zou dat voor mijn partij best nog wel een oplossing zijn als we daar dan vervolgens ook asfalt neer zouden leggen want dan was ons fileprobleem tot in lengte van jaren opgelost, maar voorzitter, wellicht dat dit voldoet aan de bijzondere manier van vraag stellen die u voorstel. Nee, zonder gekheid. Dat is niet de oplossing. En als wij dan wel europese dan wel landelijk zelf belemmeringen introduceren, waardoor wij grondstoffen de status afval meegeven en die vervolgens nooit meer kwijtraken komen we nooit tot een circulaire economie en mijn vraag aan de staatssecretarissen is heel concreet. Als we straks in kwartaal vier dat uitvoeringsplan grondstoffen tegemoet kunnen zien. Staat daar dan een paragraaf in hoe wij daar waar het wel heel goed mogelijk is die herbruikbare grondstoffen van afval de status te ontnemen dat we dat ook echt gaan doen.

[3:27:09] Mevrouw staat,

[3:27:11] Ja. Voorzitter, soms is je eigen voordeel ook je eigen nadeel. Want ik spreek graag een voorbeelden en dan kom ik dus aangezet met een pop en een berm paul. Maar het is natuurlijk niet zo dat dat de enige twee opties zijn waarin plastic gerecycled kan worden. Het is gewoon belangrijk dat zeker op het moment dat je spullen hebt die zeg maar gebruikt worden door mensen die daar andere regels voor hebt dan voor plastic dat gerecycled wordt en en producten die iets minder rechtstreeks. Maar mensen in contact komen om het zo maar te zeggen. Dus ik denk dat terwijl het hetzelfde plastic is en dat maakte tussen ingewikkeld om voor plastic die op een bepaalde manier gebruikt wordt om de dezelfde voorwaarden aan te verbinden. Dus als je echt toe wil naar een circulaire systeem. Dan moet je dus ook kijken dat je ja waar mogelijk is net ook meerdere opties mogelijk maakt om toepassingen te doen want je wil niet dat de kwaliteit van die bermpaaltjes dezelfde is als de kwaliteit van de van de poppen. Want dan is het waarschijnlijk wordt het allemaal niet meer te betalen jaar wordt het gewoon te duur.

[3:28:25] Oké.

[3:28:27] Dankuwel. Voorzitter, ik voelde aansporing wanneer de haven gekocht had. Nog een vraag over die wilde graag een overzicht van de grondstoffen stonden een kan ik toezeggen dat hartstocht toegestuurd.

[3:28:41] Even kijken dan meneer haven gekocht. Die had een vraag over wat het kabinet doet om productie terug naar nederland te halen. Ik ben er trots op dat we in nederland goed zijn. Een circulaire economie. We hebben ook veel koplopers.

[3:28:52] Dat bevorderen we met het uitvoeringsprogramma waarover ik u regelmatig informeer. We zijn in nederland ook goed en recyclen en dat bevorderen we ook op allerlei manieren bijvoorbeeld ook met subsidies en de praktijk moeten vraag en aanbod elkaar wel vinden en we faciliteren dus maar het is ook een zaak van de markt zelf. Dat zal meneer haverkort vast wel aanspreken.

[3:29:12] Dan had meneer goudswaard. Een vraag over hoe ik aankijk tegen gemeenten die deftig en voeren dus gedifferentieerd tarief en daarna meer zwerfafval zien. Rijkswaterstaat heeft vorig jaar een onderzoek gedaan naar de invoer van diftar en de effecten daarvan en daarbij is ook naar zwerfafval gekeken zijn voorbeelden te vinden waar het bij de start niet direct goed is te gaan. Maar dat zijn vaak tijdelijke effecten gebleken. De ervaring is dat goede communicatie naar de burger essentieel is, evenals een goede dienstverlening. We kunnen dus ook niet automatisch spreken van een link tussen de invoering van diftar en groei en zwerfafval

[3:29:55] dan

[3:29:58] ik bedoel meneer meneer haven gekocht had nog een vraag over kunnen last van inwoners omlaag als hij gerecyclede materialen beter worden benut. Ja want met een circulaire economie kunnen en het algemeen heel veel kosten worden bespaard en dat kan dus ook uiteindelijk leiden tot lagere lasten voor bewoners. Dat geldt ook voor recycling hangt besparing wel af van het specifieke geval en gemeenten gaan uiteindelijk over de verdeling van de gemeentelijke afval lasten.

[3:30:30] Dan had meneer haven komt nog een vraag over het handhaven waarom we de hand. Waarom handhaaft u de heffing op afval en pot als uit recente rapporten blijkt dat die haven niet leidt tot minder c o twee, maar wel tot hogere kosten. Er is geen sprake van een importheffing op afval, maar van gelijktrekking van de fiscale behandeling van binnenlandse en buitenlandse afval.

[3:30:53] Dat was dat wat voor ons eigen afval geldt dat geldt nu dus ook voor het buitenlands afval, wat eerder een ontheffing had

[3:31:01] de wordt sinds de invoering van de belasting maatregel ook minder buitenlands afval verbrand en nederland. Dus dat het geen effect zou hebben dat deel ik niet

[3:31:09] zoals ik met de kamer heb gedeeld en mijn brief van eenentwintig april heeft het pbl en de klimaat en energieverkenning becijferd dat de maatregelen en tweeduizend dertig nul komma driehonderd eenentachtig megaton c o twee bespaart

[3:31:24] en dan had mevrouw van der graaf nog een vraag over wat ik fans van de lage drempel waren voor kosten efficiency, verwerking en het lp drie, die volgens het onderzoek van de universiteit utrecht en laagwaardige recycling en de hand werkt en of ik bereid ben om die op te hogen heeft gevraagd.

[3:31:43] Die drempelwaarde geldt niet voor uw privé stromen dus niet voor verpakkingen, niet voor elektronica, bijvoorbeeld het onderscheid tussen hoogwaardige en laagwaardige recycling. Dat heeft mijn volle aandacht. Ik betrek het onderwerp onder andere bij de ontwikkeling van de opvolger van het landelijk afvalbeheerplan. Dat is het circulair materialen plan en over de ontwikkeling van dit plan. Mocht u ergens de komende maanden geïnformeerd.

[3:32:12] Dan heb ik nog een mapje textiel en

[3:32:15] dan heb ik meteen een vraag van mevrouw hage over de of ik kan toezeggen om voor de upc textiel het stakeholders proces te borgen en producenten te verzoeken om samen met stakeholders uit het overleg

[3:32:29] het uitvoeringsprogramma voor de privé textiel uit te werken. Ja. Ik ben van harte bereid om dat verzoek over te brengen aan de producent producenten. De kern van de upc is dat producenten verantwoordelijk worden gemaakt voor hun producten en om van de upc en de praktijk een succes te maken zijn op alle pan als uit de textiel keten nodig

[3:32:48] dan had mevrouw hage een vraag over een trui met één procent gerecycled materiaal of dat het label gerecycled mag dragen. Hoe kijken we aan tegen dat soort

[3:33:00] situaties? Zullen we maar even noemen. Ik herken het probleem. Ik wil me ook inzetten en ik zeg ook al. En voor het tegengaan van misleiding die groene claims op onder andere

[3:33:13] door middel van een brief die is gestuurd aan de europese commissie en december tweeduizend, eenentwintig,

[3:33:19] daar een is door het ministerie door mijn voorganger nog aandacht gevraagd voor correcte informatie op textiel labels en dat zorgt er dan uiteindelijk ook voor dat consumenten en goede en duurzame keuze kunnen maken voordat ze een item afschaffen en ook gewoon eerlijke informatie krijgen. Dat zijn wel positieve ontwikkelingen en europa. Er is recent een beleidspakket circulaire economie verschenen na de zomer volgt een tweede en daarin wordt ook greenwashing aangepakt

[3:33:49] en nu wordt daarover binnenkort geïnformeerd via de gebruikelijke bmc fiches.

[3:33:54] Dan was er een vraag van mijn vrouw bush league over de transitie naar circulaire economie die mag niet ten koste gaan van

[3:34:04] even kijken wat.

[3:34:07] Oh ja dat ging inderdaad ook over hoe je de circulaire economie samen laat lopen, bijvoorbeeld met ook de mensenrechten. Er wordt heel nauw samengewerkt met de minister voor buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking. Het beleidsprogramma circulair textiel is ook samen opgesteld.

[3:34:26] Dus er wordt goed samengewerkt, bijvoorbeeld als het gaat om judith jones en ook de arbeidsomstandigheden en productielanden.

[3:34:33] Ook bij de europese commissie heeft nederland aangegeven dat het belangrijk is om zowel duurzame als sociale aspecten zoals mensenrechten mee te nemen bij de textiel transitie.

[3:34:44] Dan had mevrouw bush en league en vragen over de u privé textiel heeft heeft u tariefdifferentiatie voor ogen om circulaire ontwerp van textiel te stimuleren over de reikwijdte van de uwv textiel. Ik ben voornemens om te beginnen met consumenten, kleding met bedrijfskleding en bed en wennen. Dat is het grootste deel van het textiel.

[3:35:08] Het doel is om op termijn uit te breiden naar andere categorieën textiel en dat wil ik er expliciet op meenemen bij de evaluatie van de uwv textiel die en

[3:35:18] tweeduizend, achtentwintig pas plaatsvinden.

[3:35:21] Niet meer.

[3:35:22] Tweeduizend, achtentwintig gaat de evaluatie plaatsvinden over de tariefdifferentiatie,

[3:35:29] de tariefdifferentiatie die is verplicht. Volgens het kaderbesluit. Uwv en het is aan de producenten hoe ze dat vervolgens en richten, maar we kunnen dat wel bij producenten een keer extra onder de aandacht brengen.

[3:35:42] Dan had mevrouw boezem een vraag over de grondstoffen belasting en een verplicht percentages recycled materiaal voor fabrikanten. Ze vraagt of we dat hebben overwogen

[3:35:53] welke stappen we nemen op dat gebied na examen en op verschillende manieren voor een verplicht percentages is ziek. Laat onder andere ook op europees niveau

[3:36:02] en en de dan een deal zijn ziens merken hier ook al mee aan de slag met ipv op het textiel wordt de inzet van wist ik laat ook verder gestimuleerd worden overigens ook bijna geen grondstoffen en nederland gewonnen voor textiel. Het prijzen van grondstoffen voor textiel en nederland is daardoor niet heel erg effectief.

[3:36:23] Dan was er nog een vraag van mevrouw van der graaf.

[3:36:30] Ik kan hem anders misschien zo even stellen. Dan doe ik eerst even andere maffia.

[3:36:37] Ja.

[3:36:38] Ik leg hem even achteraan. Al deze mevrouw van der graaf

[3:36:44] mevrouw hage heb ik een vraag van ja dat gaat over het belang van tweedehands tweedehands spullen vind ik een heel belangrijk onderdeel van de circulaire economie. Er is vorig jaar een campagne geweest voor tweedehands kleding en die wordt dit jaar herhaald.

[3:37:05] Dus dat is dus er is veel aandacht. Ook voor bewust wording campagnes

[3:37:12] dus nog een vraag van mevrouw van der graaf. Een vraag van mevrouw van es over basware luiers. Ik voorzie op dit moment geen landelijke overheidscampagne. Er is op dit moment wel voldoende informatie te vinden over wasbak luiers op milieu centraal punt nl. Ten aanzien van de subsidies heeft hiermee eerder subsidies verleend voor de stimulering van was sparen luiers. Het is uiteindelijk aan gemeenten om ervoor te kiezen om individuele inwoners te steunen bij de aanschaf of bijvoorbeeld ook bij lies van wasberen luiers dus ja het is niet op dit moment voorzien om daar echt nog een actieve campagne op te voeren.

[3:37:53] Mevrouw van es heel kort,

[3:37:56] Heel kort is mijn vraag waarom eigenlijk niet. Waarom zou je dit onderwerp per se maar.

[3:38:00] De gemeentes neerleggen.

[3:38:02] We hebben genoeg onderwerpen die we landelijk oppakken. Ik snap dat niet. Dankuwel.

[3:38:07] Vraag de staatssecretaris.

[3:38:11] Ik heb dat heel vaak met dingen die we niet doen dat ik denk waarom doen we dat niet ook. Maar we kunnen niet alles. Dus het zijn gewoon ook op enig moment keuzes die je maakt. Dus ik ben ik vind het wel heel interessant en ik vind het ook belangrijk om dit bijvoorbeeld ook te stimuleren. Maar de vraag is op dit moment worden andere keuzes gemaakt. Dus als er wel erg veel animo is binnen de kamer om extra aandacht te hebben voor bijvoorbeeld tastbare luiers en bewustwordingscampagne daar rondom heen. Ja dan hoor ik dat graag ook van van wat breder. Maar we kunnen gewoon niet alles. Dat is een beetje het punt. En zoals u weet, zijn de middelen ook niet altijd oneindig. Maar het is wel een hele belangrijke en grote vervuiler. De luiers. Dus ik snap het punt wel eerlijk gezegd. Maar dat zei ik net al. Ik snap het altijd wel.

[3:39:11] Ik kom ook nog hoor ik net. We komen over een paar maanden nog met extra informatie over luiers en dan zouden we dat wel eens kunnen meenemen.

[3:39:22] Mevrouw en s dan heel kort, want het gaat om een afvalberg van honderdvijftig miljoen kilo. Dus het is wel echt ook gewoon van nationaal belang dat we daar met elkaar afspraken over gaan maken. Dus ons kijk ik even met andere collega's of er dan emotie vorm iets.

[3:39:38] Van is op commissarissen.

[3:39:40] En op. Ik snap de logica. Maar ik vind wel ik vind het een gemeentes gewoon niet genoeg.

[3:39:47] Uw oproep dezelfde die heeft u zojuist twee keer gedaan en de staatssecretaris heeft al aangegeven dat ze daar mogelijk later nog een keer in een brief op terugkomt.

[3:39:55] Kijk en wij zien luiers ook als een belangrijke afvalstroom die veranderd moet worden. Maar de vraag is ga je er een bewust want dat was eigenlijk de vraag van mevrouw van es, voorzitter van ga je er nog een actieve campagne op loslaten en daarop was mijn antwoord. Nee maar niks aan doen. Dat is natuurlijk ook niet zo. Dus we zijn er wel mee bezig en komt ook over een paar maanden nog meer informatie over hoe we met luier afval om willen gaan dan heeft meneer haverkort nog een vraag gesteld over waarom het repareren soms tot een economisch delict leidt reparatie. Dat is een belangrijke treden op de ladder en ik wil reparatie net bevorderen en sommige gevallen zijn dan wel regels, bijvoorbeeld ten aanzien van de veiligheid en berichten die regels wel zo goed mogelijk en zodat ze geen onnodige barrières opwerpen. Maar ik was dus afgelopen maandag eergisteren was ik en en het bedrijf en brabant. En daar sprak ik ook met iemand die werd goed gerepareerd en die zijn van het is echt een sommige gevallen heel erg ingewikkeld want dan is iets afval en dan mag ik niet meer een herbruikbaar stukje eruit gebruiken want ja dan kom ik aan afval en dan is het dus dat zijn natuurlijk dingen die we niet willen op het moment dat we dat constateren. Dan moeten we kijken of het beleid op een goede manier op kan worden aangepast. Dus als dat soort voorbeelden zijn. Daarom zijn die werkbezoeken dus ook heel erg nuttig en dan loop je soms ook tegen dingen aan waarvan je denkt van hey. Nou we hebben een mooi met z'n allen bedacht maar en de praktijk werkt het toch net een beetje anders dan moeten we daar gewoon naar kijken. En soms kan het natuurlijk ook zo zijn dat het een negenhonderd negenennegentig gevallen al een verbetering is en net een dat ene geval heel erg vervelend kan zijn. Dan ga ik wel voor die negenhonderd negenennegentig

[3:41:54] mevrouw hagen die had nog een

[3:41:57] punt of de wet zorgt voor allerlei juridische belemmeringen voor de tweedehands markt een budget. Het verlengde het wetsvoorstel ter verbetering van de bestrijding van mening. Dat ligt op het terrein van de ministerie van j en v.

[3:42:11] Ik wil niet teveel op haar terrein treden. Maar ik begrijp wel uw zorgen

[3:42:16] naar aanleiding van de berichten in de media over de registratieplicht en ik heb begrepen zijn die zorgen ook en de consultaties over het wetsvoorstel ingebracht en zijn die ook verwerkt.

[3:42:26] Het wetsvoorstel ligt op dit moment bij de kamer ter behandeling en ik stel ik zou willen voorstellen om dat ook onder de aandacht te brengen bij de collega's die ook nv in portefeuille hebben, zodat zij het op de juiste plek naar voren kunnen brengen.

[3:42:43] Mevrouw hage, heel kort,

[3:42:46] Voorzitter, bij het schriftelijk overleg van die werd ook ingebracht. Maar omdat u de regierol heeft voor de of zul je via de voorzitter. Om de staatssecretaris de regierol heeft voor circulaire economie en dit een enorme barrière opwerpt en hebben meerdere leden hebben dit gezegd is het denk ik iets waar het zo goed doen denk ik. Als de staatssecretaris gewoon het gesprek met justitie en veiligheid aangaat hierover want het gaat niet alleen om kringloopwinkels antiek curiosa. Het gaat ook om alle online platforms en dat ze ook nog een hele grote markt naast koningsdag.

[3:43:16] Mevrouw,

[3:43:17] Voorzitter de registratieplicht die zal vooral gaan gelden voor categorieën van gebruikte goederen die vaak het voorwerp zijn van heling, witwassen of van delicten zoals diefstal en oplichting dus daarvan is een goede kans dan dat ze worden opgespoord. Daaronder valt dus maar een vrij klein deel van wat bij een kringloopwinkel wordt ingeleverd. Maar ik begrijp dus wel heel goed. Het punt, want het valt dus voor voor het kringloopsysteem relatief.

[3:43:49] Heel kort dan nog even.

[3:43:51] Voor die online platforms die staan al in contact met justitie en veiligheid. Dus die hebben eigenlijk al een lijntje juist gericht op op deze wet en deze wet gaat het echt beperken.

[3:44:01] Dus ik wil toch hier nogmaals statement maken. Wilt u alstublieft in gesprek met de justitie en veiligheid van die tweedehands markt ook op de online platforms.

[3:44:09] De gehinderd wordt.

[3:44:11] Dankuwel. De staatssecretaris.

[3:44:14] Voorzitter, het is ook zo dat wij met z'n in gesprek zijn daarover kijk ik snap hun punten ook en zij willen gewoon heling tegengaan, maar wij brengen ook onze belangen onder de aandacht bij ze. Dus dat doen we ook en ik heb de indruk dat ze ook wel voor openstaan. Maar het is natuurlijk sowieso ook goed om ook dat te bespreken met mensen die ook j en v in portefeuille hebben, zodat het vanuit verschillende kanten onder de aandacht wordt gebracht en daar uiteindelijk een brede afweging worden gemaakt van alle belangen

[3:44:47] dan meneer haven gekocht. Die had een vraag gesteld over waarom gebroken puin wel onderwezen wordt gebruikt. Maar waarom mocht het niet hoogwaardige ingezet en beton, beton en metselwerk pijn. Dat kan dat kan. En die in het voldoet aan de eisen van het besluit bodemkwaliteit worden hergebruikt.

[3:45:07] Bij het breken van het puin wordt het aangevoerde materiaal gescheiden opgeslagen en kan het vervolgens worden toegepast als fundering slaakt in de wegenbouw, maar ook als toeslag materiaal en beton en ik heb net ook even en de schorsing ook nog even doorgevraagd van ja maar is het nou niet zonder om beton of asfalt onder asfalt te gaan leggen en het vervolgens dus niet weg te hergebruiken. Natuurlijk is het zo dat we willen proberen om daar zoveel mogelijk op te zetten. Dus ik zal daar wel even met aandacht naar blijven kijken want uiteindelijk wil je gewoon dat alles zoveel mogelijk wordt hergebruikt en sommige gevallen kan het kan het wellicht goed zijn om

[3:45:55] ja dan ook kritisch naar te kijken.

[3:45:57] Meneer haverkort. Het moet echt een aanvullende verscherpt en de vraag zijn want volgens mij heeft u een toezegging kreeg om de staatssecretaris.

[3:46:03] Dat is precies mijn vraag mag ik dit interpreteren als een toezegging?

[3:46:08] De staatssecretaris

[3:46:11] de.

[3:46:12] Er is een toezegging hierbij.

[3:46:15] Ik zal dan nog eens even goed goed naar kijken. Ja dat is de toezegging en ik zal me erover laten informeren en mocht dan ook tot nieuwe inzichten leiden. Dan laat ik dat aan meneer verkocht weten

[3:46:31] binnen twee weken.

[3:46:34] Ik hoorde dat ik mij moet noemen, want anders is het geen toezegging voor de schuld moeten we even kijken. Meneer thijssen. Die had nog een vragen of we moeten we contacten met fossiele bedrijven niet verbieden. Jij kijkt circulaire economie gaat gewoon over ketensamenwerking en bij het maken van beleid consulteer je alle relevante partijen en ook fossiele bedrijven, want zij zullen ook de omslag moeten maken

[3:46:57] en ik spreek daarom met grote bedrijven met het mkb met maatschappelijke organisaties. Maar ik bepaal uiteindelijk samen met u het beleid.

[3:47:09] Maar dat betekent niet dat je niet met elkaar kunt.

[3:47:11] Jazeker

[3:47:13] dan meneer haven gekocht had nog een vraag over of er een loket voor ondernemers was met belemmeringen terecht kunnen.

[3:47:20] Dat is tussen een loket ondernemers die kunnen belemmeringen die ze ervaren en circulair ondernemen melden bij het versnelling huis.

[3:47:27] Elk jaar maakt het versnelling. De rode draden notitie waarin de te varen belemmeringen op beschrijft en mogelijke oplossingen aandraagt die rode draden notities die worden gedeeld met de tweede kamer.

[3:47:41] Dan had

[3:47:43] mevrouw. Nu ben ik echt aan de wraak van god dus ik ga ze nu allemaal doen. Hoe kunnen we de mooie textiel projecten en regio noordoost nederland verder bevorderen. Dat gebeurde inderdaad hele mooie dingen in de regio bijvoorbeeld een twente waar het tekst plus initiatief onderdeel uitmaakt van een regio deal. Ing voert overleg met de regionale textiel heb ze ook om de onderlinge verbinding te versterken. Ook op specifieke projecten wordt samengewerkt met de regio, zoals bijvoorbeeld bij de tuin, een deal met de metropoolregio amsterdam en voor hoogwaardig textiel recycling met twente en ook speelt de touch circulaire textiel valley en belangrijke verbindende rol voor de regio s als netwerkorganisatie voor circulair textiel.

[3:48:30] Dat was er ook een vraag van mevrouw bush league en mevrouw van der graaf over hoe het staat met het recht op reparatie.

[3:48:37] We zetten en op het bevorderen van reparatie op verschillende manieren.

[3:48:41] Dat gebeurt veel op europees niveau en dat steunen we en jagen we ook aan u wordt binnenkort per se visie geïnformeerd over het recente beleidspakket dat ook aan reparatie raakt en dan volgt na de zomer nog een volgend pakket uit u waar het recht op reparatie ook onderdeel van uitmaakt

[3:49:00] en op nationaal niveau werk ik aan een reparateurs register om consumenten te helpen hun producten te laten repareren.

[3:49:08] Dan was er nog een vraag van mevrouw van der graaf over retourzendingen uit de e commerce dat het zonde is dat die worden weggegooid via webwinkels vinden het vaak net als ik ook zonde om retourzendingen weg te gooien. Ze proberen het zoveel mogelijk terug op voorraad te brengen of een op koppels te verkopen. Maar toch blijft er een stroom over die niet te verkopen is, omdat het bijvoorbeeld is gebruikt

[3:49:29] de commissie, de europese commissie, die is voornemens verplicht te stellen dat webwinkels rapporteren hoeveel ze weggooien en ik zie graag dat verder wordt gegaan en pleit bij de commissie ook voor een verbod op verbranding van onverkochte goederen

[3:49:43] en ieder geval en de textielsector en daarnaast ben ik met de minister van ez k in gesprek over maatregelen om de nadelige effecten van inkomen te verminderen.

[3:49:54] Dan had mevrouw van der graaf nog een vragen over wat we doen om meer duidelijkheid te krijgen of microplastics en het ecosysteem en het menselijk lichaam ik financier kennis opbouwen over microplastics. Ik heb tweehonderd dertigduizend euro beschikbaar gesteld voor onderzoek naar methoden om microplastics te meten en water

[3:50:12] en samen met vws financiering ook onderzoek naar effecten van microplastics op de gezondheid. Ik ben het wel eens met mevrouw van der graaf, dat het voorzorgsprincipe van toepassing is. Ik wil microplastic vervuiling zoveel mogelijk bij de bron proberen aan te pakken want zwerfafval is een belangrijke bron van microplastics en het milieu

[3:50:33] en de maatregelen die ik eind maart heb gepresenteerd om plastic zwerfafval tegen te gaan. Die zijn dus ook belangrijk voor het voorkomen van microplastics en het milieu en ook en europa pleit ik voor een ambitieuze aanpak van microplastics.

[3:50:48] Dan was de laatste vraag van mevrouw van der graaf. Die ging over duurzaam bouwen die vraag die raakt aan het bouwbesluit. En hoewel ik sympathie voel voor de gedachte achter de vraag kan ik die nu niet beantwoorden. Het bouwbesluit is ook de verantwoordelijkheid van de minister van volkshuisvesting van hugo de jonge en ik zal de vraag wel aan hem doorgeleiden. Dan ben ik aan het einde van mijn beantwoording voorzetten.

[3:51:13] Dank u wel, mevrouw de staatssecretaris keek nog even naar de leden en uiteraard heeft mevrouw van es hand op de leest waarschijnlijk een vraag gemist of meerdere vragen. Het kan zijn dat die in de tweede termijn worden behandeld. Dat heeft de staatssecretaris al aangekondigd. Maar gaat uw gang want dan kunnen we die op z'n minst inventariseren en het kan zijn dat de staatssecretaris doet die kan al beantwoorden. Maar dan doen we dat op om te beginnen. Mevrouw van s.

[3:51:41] Ik heb naar mijn gevoel geen antwoord gehad op de vragen over de ecommerce verpakking en dus die mis ik nog.

[3:51:48] Ik stel voor dat we de vraag gewoon even inventariseren. Eerst en dan doen we ze daarna even tegelijkertijd. Dat was de vraag van mevrouw van es, mevrouw mulder.

[3:51:57] Voorzitter, ik was even benieuwd naar de gemeente en de belasting die daar dan terecht komt. Ik dacht dat ze daar op terug zou komen als hij zegt dat ze nu helemaal klaar is. Dan heb ik dat gemist. Horn en europa van hoe ga je nou om met alles consequent in europa te laten aansluiten op wat we hieraan doen zijn en wat zijn dan de plekken waarop je dan mogelijk sneller zou willen en en microplastics was een van die vragen die daar eigenlijk ook over had gesteld.

[3:52:24] Dankuwel meneer haverkort.

[3:52:26] Voorzitter, dank en de

[3:52:29] relevante vraag die ik nog open heb staan gaat misschien wat minder over circulaire economie, maar wel over hoe we de beschikbaarheid van grondstoffen voor de lange termijn veilig stellen voor onszelf en voor europa en het gaat over de vraag in hoeverre het kabinet ook bezig is met het faciliteren van bedrijfsleven als het gaat over wie chain hebben we in beeld. Welke kritische processen naast energie echt nodig zijn, bijvoorbeeld het recyclen hergebruik van kobalt, omdat ook lokaal hier in nederland of in duitsland. België kan mijn schelen manier geval veilig en beschikbaar voor westeuropa te organiseren. Die staat nog open.

[3:53:06] Dank u wel. Dan kijk ik naar de staatssecretaris en de vraag of ze in staat is om deze vragen in deze termijn te beantwoorden. En als dat niet kan dan oké dus prima. Dan stel ik voor dat we de vergadering schorsen tot kwart over twee. Dat is een ruime vijfentwintig minuten is dat voldoende.

[3:53:29] Voorzitter mijn suggestie zou zijn om eerst de tweede termijn van de kamer nog te horen. Ik neem aan dat dat ook. Dat lijkt me goed idee. En dan daarna eventueel.

[3:53:40] Oké oké dan doen we eerst even een korte pauze van van vijf minuten en doen we de tweede termijn van de kamer en dan doen we de goed. Hè

[4:04:58] ik heropen het commissie wat circulaire economie. We starten aan de tweede termijn aan vanaf de zijde van de de commissie. Ik stel voor dat we anderhalf minuut spreektijd hebben per lid en u bent in de gelegenheid om twee vragen of twee interrupties te hebben richting de collega's en daarna is een korte schorsing voordat we overgaan naar een beantwoording van de staatssecretarissen. Als eerst geef ik het woord aan mevrouw hage.

[4:05:27] Dagvoorzitter en allereerst dank en complimenten aan de staatssecretarissen. Want ik geloof dat wij als commissie haar hebben overstelpt met honderden vragen en dat geeft ook wel een beetje weer waarin we nu zit in de procedure. Dus ik zou graag een twee minuten debat aanvragen. Tegelijkertijd komt er dus een brief in mij. We weten ook dat er in kwartaal vier misschien meer ordevoorstel. Voorzitter, maar goed we zien hoe ver we komen in q vier komt dus nu dat nationaal plan en ik zit gewoon even te zoeken hoe procedureel als commissie dus de juiste input kunnen leveren en dat we de volgende keer weer met elkaar in debat kunnen want het het stellen van feitelijke vragen ging prima. Maar dat kunnen we ook in een andere honden doen. Het voelt wel als een gemiste kans. Dus ik kijk ook naar de griffioen misschien een idee heeft hoe we dit het beste kunnen borgen. Wel twee minuten. Maar wat mij betreft. Pas nadat we de brief ook hebben gekregen. Een kort punt van aandacht nog voorzitter is wat mij betreft consumenten misleiding. Dit is namelijk wel al verboden in nederland en er loopt ook een onderzoek bij de acm. Maar die er goud zwart die triggerde me eigenlijk nog wel even omdat hij een bepaald beeld heeft waar hij niet naar toe wil met de circulaire economie en op dit moment is het gewoon zo dat producenten geplande veroudering hebben en het is gewoon zo dat er een extra ziel en een extra verkoop. Drie voor twee of drie voor twee juist uitlokt tot overconsumptie en overproductie. Dus volgens mij moeten er wel degelijk nog een aantal stappen genomen worden en mijn vraag is daarom ook aan de staatssecretarissen welke definities van greenwashing en binnen greenwashing van groene claims erbij en of ze dit inzichtelijk wil maken in een brief.

[4:07:04] Dankuwel, mevrouw s.

[4:07:09] Dank u. Voorzitter, mijn afrondende conclusie voor dit debat is in ieder geval dat ik het gevoel heb dat er een ik heb het gevoel in herhaling te vallen bij andere debatten dat er ook weer heel veel aankomt en de ene kant wil ik best begrip tonen dat deze staatsecretaris net drie maanden bezig is, maar ik blijf het toch wel moeilijk vinden als ik weet dat we gewoon in tweeduizend zestien de licht gaf de zestien al een programma circulaire economie gaan we dan in het najaar een nieuw programma circulaire economie krijgen of is het een update van het huidige programma circulaire economie en hoezo. Leg. Maar alles wat er moet gebeuren ligt al opgeschreven en de is hartstikke duidelijk over wat er moet dus ik ik blijf wel een beetje zitten met het gevoel dat er dat er nog van alles gaat komen. Maar dat we allang weten wat er nodig is en dat we daar nu echt al lang stappen op hadden kunnen zetten en daar blijf ik toch wel zegt knallen eerlijkheid wel een beetje van dalen. Want ik heb het gevoel een meerdere hebben hier gesproken. We zitten gewoon midden al midden in een klimaat crisis in een biodiversiteitscrisis in een crisis in een plastic crisis en we hebben helemaal geen tijd meer om te wachten tot het najaar tot er weer nieuwe plannen komen als we al lang weten wat er moet daarbij dus een paar nog heel korte vragen over aantal punten die zijn aan de orde zijn geweest. Ik heb niet het gevoel dat we op de innameplicht een stap dichterbij gaan komen. Ik ben wel benieuwd of het dan maar die statiegeld op blikjes, maar ook op het gebied van statiegeld op plastic flesjes dan niet gewoon slim is als er zoveel zorgen ook uit de maatschappij zijn om eerder te gaan evolueren. Want ik denk echt dat die noodzaak tot eerdere evalueren constant wordt gegeven en ik denk dat het essentieel is een moeten doen. Ik ben benieuwd of de staatssecretaris bereid is dat te doen. We was maar een luiers bleef ik nog een bleef het wat mij betreft een beetje vaag. Wat komt er nou precies voor informatie dan hoe komt hij er dan uit te zien wanneer komt die informatie onze kant op en komen er ook concrete beleidsvoorstellen over wat we gaan doen wat betreft luiers aan zich en commercial verpakkingen komt deze staatssecretaris moeten spreken en nog een korte de komt een dus meer informatie over die mogelijkheid van wie veel in supermarkten is aangegeven en navolging van frankrijk. Ik ben wel benieuwd of in diezelfde brief en ook wel die wettelijke verankering mogelijkheden die ze is een frankrijk hebben gedaan om die ook echt in die brief mee te nemen. Hoe kan dat nou in nederland. Want als dan blijven we in dezelfde stimulerende maatregelen zitten.

[4:09:38] Mevrouw s, mevrouw mulder,

[4:09:40] Ja. Voorzitter, dank dank aan de staatssecretaris voor haar beantwoording.

[4:09:45] Ik heb mijn eerste termijn ingebracht dat ik naar het voorbeeld van van die ambtelijke werkgroep met laura van geest over bestemming parijs wegwezen voor klimaat keuzes dat dat ook een optie zou kunnen zijn voor de circulaire economie. Ik verwacht dat dan terug zeg maar in. Ook dat wat wij gaan krijgen in vier. Want dan weten we ook waar komen de kosten te liggen van verschillende opties en ik heb net al betoogd dat ik het idee heb dat door misschien de inrichting van de uwv dat er best wel veel op het bordje komt te liggen van gemeenten en dat uiteindelijk de inwoners daardoor extra betalen dat dat niet weg is die het cda zou willen zien in de tweede kamer en daar zou ik dan wel graag ook helderheid over hebben. En dan is nog steeds niet helemaal ook duidelijk zichtbaar. Hoe loopt dat op met het europese traject en ook met andere er want we hebben het hier wel heel erg veel over recycling en al die andere er het die die delft. Het onderspit en ik vind dat een gemiste kans. Pbl vindt dat ook en ik hoop ook dat dat wel in die brief wordt benoemd die in mei dan naar de kamer komt dan

[4:10:52] heb ik wel een beetje hetzelfde gevoel als als collega's hagen dat dat het hier dan heel veel vragen stellen is, maar niet dat we richting meegeven aan de staatssecretarissen en ik vind het wel belangrijk dat we dat doen, zodat haar beleid straks ook gedragen en is hier vanuit de kamer en misschien kan de staatssecretaris nog toezeggen dat zij een

[4:11:14] de brief stuurt

[4:11:15] de procedureel. Nou eigenlijk zit want daar zwemmen we allemaal wel een beetje in en zij daar mee richting aangeven hoe dat dus ook europees werkt op welke termijn welke besluiten bijvoorbeeld over microplastic zeg maar niet allemaal in aparte brieven en daar zit mijn misschien ook wel een beetje wel mijn irritatie. Dat dat daardoor dat wij de minder goed erop kunnen sturen en dat zou wel willen doen als tweede kamer. Dagvoorzitter voor uw kon ons ook.

[4:11:42] Dat klonk meer als een zorg. Mevrouw mulder. Laat het daarbij houden, mevrouw bush,

[4:11:48] Dank u. Voorzitter, dank ook aan de staatssecretaris en haar team voor het beantwoorden van vragen. Mijn allereerste interruptie in dit debat ging inderdaad ook over wat is de impact van wat we hier aan het doen zijn en wat wordt meegenomen in de brief die of alle brieven die onze kant op komen en wat niet want eerlijk gezegd heb ik daar ook geen zicht op. Dus ik sluit me graag aan bij het verzoek of de zorg.

[4:12:07] Wat het ook moge zijn geweest.

[4:12:09] Van mevrouw mulder, maar ik hoop ook dat we uiteindelijk wel wat concretere zaken voor elkaar gaan krijgen want dat is ontzettend nodig. Ik ben blij met de

[4:12:23] toezegging van de staatsecretaris, of tenminste zo heb ik een geinterpreteerd om ook als het gaat om textiel aan het eind van de keten te kijken naar hoe dat het onderdeel kan zijn van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dus dat we niet alleen kijken naar seculariteit, maar ook naar hoe dit traject duurzaam en sociaal is voor de rest van de wereld en ik heb niet echt een vervolgvraag wat ik nog wel zou willen meegeven is dat punt van de kringloop of tenminste dat wetsvoorstel dat bij het andere ministerie aan de orde is, is momenteel. Ik snap heel goed dat we inderdaad in departementen werken. Maar ik zou het heel jammer vinden als we daardoor allerlei zaken langs elkaar heen regelen, want het is ontzettend belangrijk dat tweedehands spullen zo makkelijk mogelijk verkocht kunnen worden. Dus nogmaals de oproep aan de staatssecretaris om binnen de beperkingen die ik begrijp wel zoveel mogelijk door te drukken. Misschien moeten we dit samen met andere departementen.

[4:13:15] Dank u wel, mevrouw. Hoezo denkt meneer haverkort.

[4:13:17] Voorzitter, dank en ook dank aan de staatssecretaris voor haar beantwoording en voor de toezeggingen. Hoe mooi zou het zijn als die toezegging over beton bij rijkswaterstaat tot consequenties zou hebben dat de overheid launching kuste me zou worden in het kader van circulariteit.

[4:13:32] Ergens in haar betoog hoorde ik de staatssecretarissen op zoek naar een nieuwe definitie van circulaire economie en als ik met ondernemers praat

[4:13:40] dan gaat het bij circulaire economie eigenlijk altijd alleen maar over de beschikbaarheid van herbruikbare goedkope grondstoffen. Dus dat is een suggestie een.

[4:13:48] Als ik met.

[4:13:49] Inwoners praat over circulaire economie. Dan gaat het eigenlijk alleen maar over hoe zij hun beschikbare herbruikbare grondstoffen die we dan toevallig afval noemen zo goedkoop mogelijk kwijt kunnen

[4:13:59] en zie daar als we die twee aan elkaar verbinden ontstaat vanzelf die circulariteit.

[4:14:04] Dat doen we volgens wd niet zo zeer door meer gedrags maatregelen in de keten en vooral op inwoners te duwen, maar vooral door het wegnemen van belemmeringen, waardoor ondernemers aan die.

[4:14:16] De stroom gaan trekken.

[4:14:18] Daar zit ons geloof en dat zien we nog te weinig terug in het beleid en de suggesties oud-staatssecretaris willen meegeven als ze dan met brieven voor de zomer en met uitvoeringsprogramma in het vierde kwartaal komt, zou ik heel graag daar een aantal voorbeelden van terugzien

[4:14:36] voor de twee vragen nog hebben en ik eerste termijn ook nog gevraagd om een stukje transparantie in die afvalketen te bewerkstelligen. Volgens mij geeft de staatssecretaris toegezegd als het gaat om grondstof stromen, maar ik zou wel willen vragen om daar met name de financiële component bij te betrekken

[4:14:55] en de tweede vraag heb ik een van de eerste mijn ook al gesteld. Dat gaat over hoe wij bedrijven die nu nog afhankelijk zijn van processen die buiten onze invloedssfeer plaatsvinden, denken aan china en rusland. Hoe we die hoe van onze samenleving kunnen borgen dat we die binnen de zekere grenzen van de europese unie kunnen borgen. Chain. Het voorbeeld van kobalt is de altijd heel erg tekenend.

[4:15:22] Tot zover. Voorzitter, dankjewel.

[4:15:24] Dankuwel. De heer thijssen.

[4:15:27] Dagvoorzitter en dank voor de beantwoording van alle vragen aan de staatssecretaris en haar team.

[4:15:34] Ik heb ik deel een beetje de frustratie van collega van s over dat we sinds tweeduizend zestien een programma hebben over circulaire economie en dat we best wel indringende rapportages hebben we dat we de doelen niet halen en ik heb begrip voor dat deze staatssecretaris en beperkte tijd. Staatssecretaris is maar de circulaire economie en die plannen tegen degenen die wachten niet.

[4:15:54] Dus we krijgen volgende week een brief. Oké. Gaan we lezen en dan komt er in het najaar

[4:15:59] plan gaan we ook lezen en ik hoop dat veel suggesties daar in landen. Maar ik wilde wel kijken, kunnen we daar nou niet iets van een versnelling maken of kunnen we daar nou niet het objectiveren.

[4:16:11] Dat doen we ook bij klimaatbeleid. Dan maken we allemaal maatregelen worden doorgerekend door het pbl. En dan zien we op een gegeven moment halen we de doelen of niet. En dan worden de extra maatregelen genomen kunnen we ook zoiets doen voor dat programma. Wat dan dit najaar komt, kunnen we dan meteen daarbij een doorrekening krijgen waaruit blijkt 't doelen worden gehaald. Super cool doelen worden niet gehaald. Oké. We moeten nog een tandje bij doen. Dus ik vraag me af hoe de staat of de staatsecretaris haar een tweede termijn even op terug kan

[4:16:35] dan waar ik nog niet zoveel over gehoord heb is wat het pbl wel zegt dat onze economie op sommige plaatsen zal groeien opbouw, op sommige plaatsen omgevormd zou moeten worden ombouw en op sommige plaatsen ook gewoon afgebouwd zal moeten worden en dit heb ik eerder gehoord, namelijk in mijn debat met met de minister van economische zaken, mevrouw adriaansens, die er ook mee bezig is in het kader van haar maatwerkafspraken en dat gaat over klimaatdoelen.

[4:17:00] Maar is het niet heel erg verstandig dat als de staatssecretarissen weten wat er moet of op worden gebouwd afgebouwd en omgebouwd om aan te schuiven bij die maatwerkafspraken en te zorgen dat daar ook de circulaire doelen worden meegenomen.

[4:17:13] Want dan slaan we twee vliegen in één klap in één klap. En als laatste nog even over dat lobby verbod waar ik het over gehad heb.

[4:17:21] Kijk

[4:17:22] als je het aan ekoplaza vraagt die heeft nu schrappen zonder plastic verpakkingen. Ze kunnen we gaan praten met de plastic industrie en vragen. Hey. Wat is de toekomst van de plastic verpakking die industrie zal niet heel snel zeggen nou die is er eigenlijk niet. En kijk maar naar ekoplaza.

[4:17:35] Dus ik snap wel dat de staatssecretaris met iedereen wil plaat praten en ik vind het heel goed. Dat staatsecretaris zegt ik ben uiteindelijk degene die besluit.

[4:17:41] Maar toch denk ik wel iemand die partijen waar de staatssecretaris mee praat heel erg uitdagen en ook dat heeft mevrouw adriaansens bijvoorbeeld toegezegd sonja. Ik wil wel een externe partijen hebben die echt

[4:17:52] test

[4:17:53] en uitdaagt of wat we nou te horen krijgen van die fossiele lobby of dat nou echt het beste is voor de wereld of dat het het beste is voor die bedrijven.

[4:18:00] Dus ook daar.

[4:18:01] De als u niet een lobby van bod wil.

[4:18:04] Jammer, vraag ik me wel af hoe hoe doet u de check dan? Hoe daagt u dan die verpakkingsindustrie echt uit.

[4:18:11] Dankuwel meneer haverkort heeft daar tot slot nog een vraag over voorzitter.

[4:18:15] Details benoemd. Een mooi voorbeeld waarbij verpakkingsvrije product kunt aanbieden in een soort ekoplaza en groente winkel van van van vroeger zeg maar. Daarmee wil ik een geblazen tekort en begrijp me niet verkeerd. Maar aan de andere kant van het spectrum. Ja, dat wil ik wel aan andere kant van het spectrum zit natuurlijk ook de steeds groter wordende dienstverlening, waarbij we goederen en en ook eet etenswaren via picknick achtige distributienetwerken met busjes naar particulieren mensen thuis gewoon toebrengen en dan ontkom je niet aan verpakkingen.

[4:18:51] Dus ik zou details nog wel willen vragen om in zijn redenatie niet het ene uiterste te benoemen. Maar dan ook het andere te bekijken en ben wel benieuwd hoe die daarop reflecteren.

[4:19:00] Thijssen.

[4:19:03] Nou ik zou zeggen ga eens praten met de ondernemer ekoplaza. Volgens mijn supermoderne hele goede ondernemer mee. Ik woon niet gesponsord. Maar ik vind het niet. Ik wil ook niet belobbyd. Ik kom nog wel eens en dan zie ik kijk nou eens kan allemaal producten kopen zonder plastic verpakking. Dat is fijn en ik denk als ekoplaza bezorging service hebben dan zou ik ook producten kunnen krijgen geleverd aan huis zonder die plastic verpakkingen.

[4:19:27] Dus volgens mij is er verschrikkelijk veel mogelijk, maar moeten we uit de er stappen van recycling en moeten we toe naar de ervan. Misschien kan het wel helemaal zonder. Misschien kan het ook wel minder. Misschien kunnen we wel langer doen met producten. Misschien kunnen repareren.

[4:19:40] Daar moeten we dan wel echt het systeem op uitdagen en daar beroep ik de staatssecretarissen toe op om

[4:19:46] daar ook echt over na te denken hoe we die kant op.

[4:19:50] Oké. Tijd. Heeft u zijn visie geven over hoe je daar mee moet omgaan. U wilde toch nog even op reageren. Meneer.

[4:19:58] De de met name die laatste opmerking repareren snap ik heel goed bij witgoed. Ik zie dat bij bij vers verpakkingen vers voedsel wat minder en een voorkomen. Maar ik ga afspraak maken met de ondernemen van van ekoplaza en daarmee licht opsteken. Maar ik vraag ook details om dan vervolgens oog te houden voor het feit dat we ook in de toekomst hoe vervelend dat wellicht ook is in zijn ogen te maken blijven houden met kunststof en plastic verpakking.

[4:20:22] Dan gaan we naar de volgende spreken. Dat is mevrouw van der graaf.

[4:20:25] Dank u wel. Voorzitter, en ik wil me verontschuldigen dat ik net even afwezig was. Ik was aanwezig in de plenaire zaal waar de nationale ombudsman zijn jaarverslag aanbood ook belangrijk om dat in ontvangst te nemen als kamer zou willen.

[4:20:38] Dat is zeker een legitieme reden en.

[4:20:40] De allemaal meegekregen. Wat staatssecretaris heeft geantwoord. Dus daar kom ik ook even op terug. Ik dank de staatssecretaris voor de versheid waarmee zij de invoering van het statiegeld op blik gaat beschermen, ben ik ontzettend blij mee dat ze zich niet laat afleiden door de discussie die momenteel speelt heel goed heb ik haar goed begrepen dat ze zak flesjes gaat uitfaseren. Wat nog veel beter is dan natuurlijk statiegeld ben ik ook heel erg blij mee recht op reparatie heb ik niet direct op terug gehoord wat daar de stand van zaken is, zou ik graag nog in tweede termijn horen. Misschien dat ik dat heb gemist dan over het internetwinkelen. Ik vraag daar nog wat vervolgvragen wat voegt dat europese voorstel tot rapportage en het verbod op verbranding. Nou precies naartoe want ik neem aan dat bedrijf en verliezen sowieso registreren en dat ons afvalsysteem sowieso is ingericht op verbranding. Als er geen andere toepassing is of verwerking meer mogelijk is. Dus welke verbetering wordt daar concreet mee gerealiseerd. En welke belemmeringen zijn er om direct naar het einddoel te gaan, namelijk om die retour stromen verplicht terug in de winkel te krijgen. Daar ging bij vragen over over microplastics. De staatssecretaris deelt de analyse dat het voorzorgsprincipe van toepassing is, heb ik begrepen.

[4:21:59] Maar als dat nou het geval is, dan moet de producenten eerst bewijzen dat microplastics echt veilig zijn voordat plastic gebruikt mag worden en dat gebeurt nu niet welke verantwoordelijkheid ligt er nu misschien ook financieel bij het waarborgen van de veiligheid van het gebruik van plastic graag daar een reactie op over bouw begrijp ik dat er minister de jonger overgaat, maar deze staatssecretaris heeft de coördinatie voor het circulaire beleid in dit kabinet. Volgens mij. Dus dan wil ik haar vragen hoe zij daar de vinger aan de pols houdt dat die doelstellingen uiteindelijk samenkomen. Dan sluit ik af met de ruimte die de staatssecretaris heeft geboden om het voorbeeld van frankrijk te volgen voor verpakkingsvrije supermarkt. Mevrouw van es vroeg aandacht voor de heer thijssen. Ik heb dat zelf ook gedaan. Ik denk echt dat we dat voorbeeld moeten volgen. Die ruimte is. Er kan en daar moeten we volgens mij gewoon de ambitie tonen.

[4:22:57] Dankuwel. De heer

[4:23:00] goudswaard namens je eenentwintig.

[4:23:03] Nou een hele korte inbreng dan voorzitter, ik wil de staatssecretarissen bedanken voor het feit dat ze volgens mij al mijn vragen keurig netjes heeft beantwoord. Ik ben heel erg

[4:23:14] benieuwd naar de uitwerking als het gaat over dat digitale inkoop register waar waar mogelijk nog hiaten. Hier zitten er voor de rest ja maar dat heb ik zo net ook al gedaan en zou staatssecretarissen echt mee willen geven van cia zou u willen nadenken over de mogelijke regeldruk die u zou kunnen creëren wanneer u heel veel eisen gaat neerleggen bij het bedrijfs leven als het gaat over

[4:23:43] marketingcampagnes en ga zo maar door henk geloof echt dat de een intrinsieke motivatie moet zijn vanuit de mens om te consumeren. Ik geloof er heilig in. Ik ga naar de schoenmaker toe. Ik probeer zo lang mogelijk met mijn telefoon te doen dat allemaal. Maar ik denk dat de scheidslijn

[4:24:01] gewoon heel erg wazig gaat zijn. Een hele moeilijke scheidslijn gaat zijn sofia. Wanneer wordt iemand getriggerd om extra te consumeren. Dus dat zou ik de staatssecretaris nog even willen meegeven.

[4:24:13] Ja. En hoe kort deze inbreng ook is de heer thijssen die heeft behoefte om een vraag aan te stellen.

[4:24:19] Dank u. Voorzitter, ik hoorde de goudswaard eerder ook zeggen dat we in een kapitalistisch systeem leven en in het kapitalistisch systeem moeten we consumeren, begrijp ik dan goed dat goudswaard daarvoor is dat het verbod op tabaksreclame gaan verbieden. Want dan gaan we weer wat meer sigaretten consumeren is dat de richting waar we op moeten. Volgens de goudswaard.

[4:24:38] De huisarts,

[4:24:40] Nou nee absoluut niet. Ik begrijp de die die redenatie ook niet helemaal van de heer thijssen.

[4:24:49] Ik denk dat het goed is dat iedereen zich bewust bewust wordt van van de voetafdruk die hij of zij hier heeft op de planeet en dat daar een bewustwording wordt gecreëerd. Dat kan ook zeker al op scholen plaatsvinden. Ik denk dat dat hartstikke goed is en ik geloof gewoon meer en dat probeer ik te zeggen tegen details. Ik geloof gewoon meer in de kracht

[4:25:10] van de intrinsieke motivatie en dat je dat mensen probeert mee te geven want ik zie heel veel rechtszaken opduiken met eens met zijn van ja dat is aansporing tot consumeren. Maar dat niet. En daar ben ik gewoon hartstikke bang voor dat daar heel veel belastinggeld aan regeldruk heen gaat. Dus dat is het punt wat ik wil maken.

[4:25:30] Meneer thijssen nog keer dankuwel. Voorzitter,

[4:25:36] Ja dat is natuurlijk waarom er een verbod is op rook reclames zodat er minder sigaretten worden geconsumeerd en we hebben heel lang geprobeerd met bewustwording voor elkaar te krijgen. Dat hielp onvoldoende. Daarom heeft de overheid ingegrepen en zo zijn er dus ook in de rest van onze economie een aantal producten die we consumeren die ervoor zorgt dat slecht voor onze gezondheid is slecht voor de planeet is voor een heleboel dingen slecht.

[4:25:58] En waar ik toe oproep is dat als we tabaksreclame kunnen verbieden, moeten we misschien ook naar een aantal andere producten kijken waarvan we zeggen laten we die ook verbieden. Dus ik ben blij dat die goudswaard het eens is van ja, laten we niet weer tabaksreclame toestaan. Maar neem dan ook de volgende stap en zegt dan ook nou laten we dan aan de meeste andere schadelijke andere producten.

[4:26:17] Het verbod op reclame.

[4:26:18] Voor doen? Bent u dat met me eens.

[4:26:21] Mijn huisarts,

[4:26:24] Ik word ik word nou laat ik het zeggen zeggen. Ik word zeker getriggerd door de heer thijssen met zijn bijvoorbeeld over tabak. Dat daar kan ik zeker met hem meegaan. Je ziet inderdaad de schadelijke effecten die dat die dat heeft. Ik ben heel erg nieuwsgierig wat hij dan nog meer onder de noemen schadelijke producten schaart namelijk is dat dan ook een telefoon zat een schadelijk product volgens u. Dus ik zou zeggen van nou als u tijd heeft om daar over met gedachten te wisselen. Dan dan staat ons deur altijd open ben erg nieuwsgierig.

[4:26:55] De goed. Dit debat gaan we niet hier voeren. Maar lijkt me een mooie uitnodiging dat u het gesprek op een andere plek continueert. Mevrouw hage heeft ook nog een vraag aan u.

[4:27:06] Voorzitter, want ik gaf al aan dat de heer goudswaard mij al eventjes triggerde. Bent u het dan ook met d zesenzestig eens dat er zo snel mogelijk af moeten van die consumenten misleiding in de vorm van greenwashing.

[4:27:18] Huisarts,

[4:27:22] Is het mogelijk dat mevrouw hage een concreet voorbeeld geeft van wat zogeheten greenwashing.

[4:27:28] Dag, mevrouw.

[4:27:29] We staan bijvoorbeeld op bepaalde fast fashion ketens staan er op de voorgevel dat het goed is voor de planeet

[4:27:36] of dat een trui die maar één procent gerecycled materiaal heeft dat dat wordt gerecycled genoemd, kan ik kan er tal noemen hoor maar dat soort greenwashing maakt het juist voor consument. Want gezegd moet intrinsiek gemotiveerd zijn. Dus ik dacht dan dan sluit dat helemaal aan bij mijn volharding. Om dit zo snel mogelijk volledig uit te bannen.

[4:27:56] Goudswaard in ja of nee is het volstaat overigens ook.

[4:28:01] Nou dit soort praktijken zoals greenwashing. Dat dat tot dat schaar waar je volgens mij gewoon onder misleiding en ik denk dat dat dat zeker verwerpelijk is alleen dat is wat anders dan drie producten koop voor de prijs van twee.

[4:28:19] Dank u wel.

[4:28:21] Volgens mij heeft u nog een interruptie die u nog even mag gebruiken.

[4:28:27] Voorzitter, niet helemaal natuurlijk. Want juist de het geveinsde prijsvoordeel wat u daar denkt te vinden als consument is al verdisconteerd in die prijs.

[4:28:37] Dus het hele principe van drie voor twee betaalt u eigenlijk gewoon zelf en extra ziel toevoegen betaalt u eigenlijk zelf. Dat is helemaal geen korting. Dus volgens mij zijn er nog wel meer maatregelen en dat de heer thijssen gaf het al een beetje aan die juist ervoor moeten zorgen dat consumenten intrinsiek de juiste keuzes maken. Dus ik denk dat ook dit soort praktijken misschien wel op een dag aan banden gelegd gaat worden.

[4:29:01] Maar we vragen u stelt nu geen vraag. Ik denk dat het goed is dat ook u een kop koffie gaat drinken met meneer goudswaard en ik ken meneer goudswaard. Die staat er heel erg veel open. Dus ik stel voor dat we de tweede termijn van de kamer met deze woorden even kort schorsen omdat we de staatssecretaris hiermee de gelegenheid stellen om zich voor te bereiden op beantwoord. De beantwoording. Het is nu half drie. Ikzelf dat we schorsen tot tien voor drie en dan zie ik u zo dadelijk terug voor de tweede termijn vanuit de beantwoording vanuit de staatssecretaris dankuwel.

[4:29:35] Voorzitter, bedankt korter kunnen. Ik heb zelf een volgende verplichtingen.

[4:29:41] Dat scheelt soms wel ja ik heb even met de staatssecretaris overleg en daar is echt die twintig minuten uitgekomen. Dus als ik kan ik nog even voor zekerheid.

[4:29:49] Voorzitter, we zitten namelijk helemaal aan de andere kant van het gebouw. Dus we hebben al eigenlijk en de praktijk hebben maar tien minuten en dat is echt wel even nodig.

[4:29:58] Dus we doen het echt even tot tien voor drie. We zien we zien elkaar om tien voor drie.

[4:30:03] Weer terug.

[4:51:50] Oké. Goedemiddag. Allemaal weer hervatten het commissie wat circulaire economie en het is de tweede termijn van aan de zijde van de staatssecretaris. Ik geef het woord aan de staatssecretarissen voor dat doel geeft nog aan dat de leden in de gelegenheid zijn om twee vervolgvraag te stellen en als er vervolgens nog ruimtes in de tijd om daar nog uitbreiding aan te doen. Dan zal ik daar coulant mee omgaan. Met beginsel is uitgangspunt om daar twee voorgedragen om verduidelijkende vraag te stellen en mijn oproep aan de leden zal opnieuw zijn proberen kort en compact te zijn in de vragen die u heeft de vraag is de staatssecretaris heeft de beantwoorden in blokjes of totdat in één keer. Nee ik heb.

[4:52:33] Nu. Ja. Of mensen. Ik heb een mapje met de niet beantwoorde vragen en daarna heb ik gewoon wilde ik eventjes de leden afgelopen allemaal dan.

[4:52:42] Ja, helder, helder en volgens mij is het beperkt aan te vragen. Dus gaat erom.

[4:52:46] We zijn er toch altijd wel ietsjes meer dan je verwacht. Ik wilde toch graag even aan het begin van de tweede termijn drie opmerkingen maken en de eerste plaats. Ik vind de timing

[4:52:58] ik

[4:52:59] en ik kan er verder niet zoveel aan doen. Wij hebben doorgegeven. Ook dat de timing ongelukkig was. Maar uiteindelijk is aan de kamer ook zelf om te kijken van hoe plan je en dus ja ik denk wel dat het goed is om daar wel rekening met elkaar proberen te houden, omdat het helpt voor de kwaliteit van het debat en ook van de beantwoording en de ruimte die ik heb om bijvoorbeeld die niet hebben om op die brief van volgende week zeg maar iets te zeggen dat dat helpt ons allemaal niet. Maar goed ik snap ook dat de agenda van de kamer natuurlijk enorm druk is. Dus het is wat het is

[4:53:38] dan werd er nog een opmerking gemaakt over de versnipperde informatie. En ja, ik wil daar ook al een tegen opmerkingen over maken want er zijn een heleboel brede stukken. Dan zal ik daar ook nog een ans beantwoording op ingaan, maar ook worden heel vaak door de kamer en de commissie vragen gesteld over een toelichting op een specifiek onderwerp waar veel aandacht volgen

[4:54:02] is.

[4:54:03] En ja ik zeg dat heel vaak en graag toe. Dus dat betekent dat jullie een dat of dat de kamercommissie voor zetten vaker brieven ontvangt. Maar dat is ook een keuze van de kamercommissie zelf om zeg maar ook heel actief te worden geinformeerd. Diepgaand op bepaalde thema's.

[4:54:24] Dus ja dat wilde ik toch heel eventjes aangeven

[4:54:28] en dan het derde punt en dat dat dat van vind ik eigenlijk nog het meest belangrijke. Ik hoorde een aantal mensen toch zich een beetje zorgen maken dat al sinds tweeduizend zestien niet zo heel erg veel gebeurd is en het pbl constateert dat sinds tweeduizend zestien een hele goede basis is gelegd voor de circulaire economie en partijen zijn gemobiliseerd en het is nu tijd om te intensiveren. En dan ben ik ook echt met de kamer eens en we moeten ook nog veel stappen zetten, maar laten we onszelf ook niks wijsmaken. Dat is een hele complete systeemverandering die we die we aan het doen zijn en dat gaat niet van vandaag op morgen en is echt al veel gebeurd de afgelopen vijf jaar. Ik heb hier een hele lijst. Want dat heb ik net gebruikt. Geef maar een lijst van allemaal dingen voorgelezen die er allemaal zijn gebeurt achteraf denk ik van misschien doe ik dat niet maar ik zal wel ook en de communicatie die wij de deur uitdoen over circulaire economie en zeker in die brief die nog voor de zomer bij de kamer beland. Echt een overzicht geven van wat er allemaal wel eens gebeurd en laten we dat ook uitdragen dat dat de dingen die welzijn gebeurt dat dat ook goede stappen zijn want we doen ook een heleboel mensen kocht ook veel bedrijven en organisaties tekort die echt stappen zijn aan te zetten als we zeggen dat er niks tot weinig gebeurd is.

[4:55:56] Goed. Dat is van mijn leven.

[4:55:59] Mevrouw van s,

[4:56:01] Dank u. Voorzitter, volgens mij heb ik ook nooit bedoeld om te zeggen dat er niets gebeurd. Maar ik wil wel onderstrepen onderstrepen en dan dat is ook nog wel een vraag is in deze staatssecretaris dan de geeft wel heel duidelijk aan en ik lees gewoon een eigen zin voor de relatieve omvang van circulaire bedrijfsactiviteiten en werkgelegenheid blijft gewoon gelijk.

[4:56:22] Dus

[4:56:22] die dat blijft gelijk. Daar zit mijn zitten mijn zorgen in en dat er niet heel veel gebeurd is. Oké, maar ik wil. Ik ben benieuwd of die zorgen worden gedeeld resultaat secretaris. Want daar zit vooral mijn pijnpunt.

[4:56:34] Mevrouw,

[4:56:35] Ja. Voorzitter, mijn bedoeling is niet om het persoonlijk te maken. Het was meer een gevoel dat ik bij een aantal mensen oppikte en ik voelde gewoon de behoefte om daarop te reageren. Maar natuurlijk delen we de urgentie die voelen we al een allemaal ook ik en dat is ook de reden waarom ik bijvoorbeeld heb aangegeven dat we bovenop de doelen die in het coalitieakkoord zijn gezet dat ik op zoek ben gegaan naar aanvullende manieren om die circulaire agenda nog breder uit te rollen dan wat er in de basis is afgesproken. Dus ja, ik deel die urgentie echt zeer zeker. En ook wel af en toe wat zorgen, want dit is wel de weg om te gaan uiteindelijk en we moeten alles op alles zetten om die doelen en tweeduizenddertig en tweeduizendvijftig te halen.

[4:57:24] Dan waren er nog vier vragen die ik niet een eerste termijn beantwoord had. De eerste vraag van mevrouw mulder was over wat we in europees verband en meer en meer specifiek doen om plastic microplastics tegen te gaan.

[4:57:41] De

[4:57:41] de transitie die moet op beide niveaus gebeuren bij beide zijn we ook actief met de green deal en het circulaire actieplannen is er veel en beweging gezet en we doen de actief en mee en op korte termijn ontvangt u het meest recente beleidspakket met een aantal defensief via een aantal

[4:57:59] die fiches

[4:58:00] en dan specifiek wat betreft de microplastics. Daar pleit ik in europa voor een ambitieuze aanpak en juni wordt een voorstel gepresenteerd door de europese commissie onbewust toegevoerde microplastics bijvoorbeeld en cosmetica om die te verbieden of te beperken en ik vind het heel belangrijk dat die restrictie, ambitieus en doeltreffend is en dat deze snel van kracht wordt. Dus daar zet ik me ook voor en en voor de aanpak van microplastics die onbewust ontstaan door bijvoorbeeld bandenslijtage. Daar werkt de commercie ook aan een breed beleidspakket voor microplastics en daarvan ontvangt die in juni een afschrift van de reactie op die publieke consultatie. Maar wat je wel ziet is dat ook als het gaat om voorstellen die vanuit europa komen of ideeën waarover gedacht wordt dat nederland altijd aan de ambitieuze kant van de van de lijn staat

[4:58:53] en dat zal ik zeker ook blijven doen.

[4:58:56] Mevrouw mulder had nog een vraag over of de belasting van inwoners omlaag gaat bij een circulaire economie. Ja, als inwoners goed scheiden en de hoeveelheid afval daalt dan dalen natuurlijk ook de kosten voor de gemeentelijke afvalverwerking. Dat had ik ook meneer haverkort geantwoord bij de koploper. De gemeente is dat ook zichtbaar en ook de producentenverantwoordelijkheid, wagen producenten de kosten van inzameling en recycling dragen die dat draagt daaraan bij wel zo is dat op het gebied van afvalverwerking dat de gemeente zelf bepalen waar de opbrengsten uiteindelijk terechtkomen.

[4:59:34] Dan had meneer haven nog een vraag over wat ik precies doe.

[4:59:39] Als u het goedvindt, nog even tevoren, mevrouw mulder, mevrouw mulder,

[4:59:43] Gaat staatssecretaris nog meer zeggen over gemeente en kosten die daar terechtkomen. Of was dit in totaal. Het antwoord?

[4:59:52] Voorzitter, wij hebben dagen een eerste termijn ook al vrij uitgebreid over gesproken. Het ging er met name om dat er een tussenjaar is. Ik weet niet of dat de waar van mulder op doelt waar en er een nieuw systeem komt waarbij aan de achterkant betalen.

[5:00:07] Wat gaat horen

[5:00:10] voor zwerfafval.

[5:00:11] Mevrouw wilde dat speelt daar ook in mee. De een van de collega's voor mij had die vraag volgens mij ook. Maar het gaat mij erom in met meer in brede zin dat als er ergens afspraken worden gemaakt in het uwv en er kosten naar voren komen, bijvoorbeeld door zwerfafval of andere dingen door eigenlijk de de onze manier van consumeren. Dat dat dan niet zeg maar terechtkomt bij die consumenten die dat dan zou moeten betalen. Maar het komt gewoon op het bordje van de gemeente terecht uiteindelijk en dat is waar mijn zorg zit is is is dat goed overgekomen of niet in de heeft staatssecretaris daar oog voor.

[5:00:54] De staatssecretaris.

[5:00:55] Ja. Voorzitter, het doel van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid is natuurlijk dat de verantwoordelijkheid voor de producten bij die producent terecht komen en ook de kosten daarvan. Wat we wel hebben geconstateerd heeft mevrouw hagen het ook nog over gehad van mijn dat is dat gemeente of dat dat producenten en sommige gevallen nog niet alles even dat nog af en toe wat aansporing nodig hebben om ook echt te begrijpen wat wij precies bedoelen met de is dus ik heb toegezegd een eerste termijn ook om een brief nog eens te sturen aan de producenten om ze te wijzen op verantwoordelijkheid die zij hebben voor de hele keten. Dat zou uiteindelijk gemeenten moeten helpen dat en dat heb ik dus toegezegd ook net een eerste termijn.

[5:01:45] Mevrouw mulder. Op dit moment nog.

[5:01:47] Want er was volgens mij ook nog een andere toezegging. Maar die wordt misschien straks wel door de voorzitter ook herhaald, namelijk dat wij ook een brief zou krijgen over hoe het zit met de uwv en deze kosten.

[5:01:57] Want daar zit echt wel een een zorg bij ons. Dat klopt toch ook even te checken.

[5:02:03] Voorzitter, eerste kamer ook al ontvangen. Dus kan het nog een keer sturen.

[5:02:11] Nog even.

[5:02:14] Mevrouw mulder, ik wil bewaren voor de voor de tweeminutendebat, want de dit dit bij praten langs elkaar heen. Volgens mij. En laten we kijken of we misschien in tussentijd misschien een keer een bak koffie kunnen doen. Bakken koffie worden al goed gedronken. Zult u weten

[5:02:28] wat ik bedoel

[5:02:31] ja heel fijn dat gaan we zeker doen. Even kijken. Dan had ik nog een vraag van meneer haven gekocht over wat ik wat we eraan doen om productie te recyclen. Ik heb een eerste termijn ook al wat gezegd over hoe we circulaire koplopers en recycling faciliteren

[5:02:48] en de praktijk moet de markt dat ook gaan oppakken en daarbij spelen veel meer elementen een rol dan waar wij nu over spreken. Dus dat gaat ook veel breder of het vestigingsklimaat voor bedrijven.

[5:02:59] Daarover ben ik ook met de minister van bzk in gesprek en heeft. Ik geloof op tweeëntwintig april nog een brief ontvangen en de volgens voor het zomerreces of nog een volgende brief

[5:03:09] van de minister van bzk over dit onderwerp.

[5:03:15] De haverkort,

[5:03:17] Voor de staatssecretaris begon deze termijn ook met wat opmerkingen over urgentie

[5:03:24] en en de reden waarom. Ik vraag over resort is een voorbeeld. Maar waarom ik dit dit vraag en waarom ik het ook plaats in in dit circulaire debat gaat over het feit dat er wel wat gebeurd is. Eind februari en dat we die vanzelfsprekendheden die we dachten te hebben schijnbaar veel minder hebben en we moeten als overheid niet alleen kijken naar het bedrijfsleven, zodat zij zorgen dat ze hun verantwoordelijkheid nemen en en en de kritische grondstoffen en de kritische recycling processen veilig faciliteren.

[5:04:02] We bedenken ook een verantwoordelijkheid overheid om daar in dit in dit land invulling aan te geven en de vraag die erbij zat en daar moest ik nog een antwoord op hebben wij ook inzichtelijk naast energie en want die zie je veel in de media hebben we ook inzichtelijk welke kritische processen nu nodig zijn om alle ambities die we hebben tweeduizenddertig, tweeduizendvijftig zo te organiseren dat we dat afhankelijk onafhankelijk kunnen doen van bijvoorbeeld china en rusland.

[5:04:30] Mijn staatssecretaris.

[5:04:32] Voorzitter, leveringszekerheid is iets waar wij zeer goed op letten en dat is heel erg nodig dat we zorgen dat we dus grondstoffen hebben en de materialen hebben om producten te kunnen maken.

[5:04:47] Maar wij doen dat wel echt samen met is het kamer. Meneer h verkocht kan er van uitgaan dat

[5:04:54] wij ook vanuit hiermee

[5:04:58] met het oog op de bal zetten als het gaat om leveringszekerheid en we kijken wat we eventueel kunnen gaan doen. Heel even de tweede vraag.

[5:05:11] Die ging

[5:05:12] heel even vragen. Meneer haverkort om hulp te vragen vraag te halen.

[5:05:17] De ik was heel blij met dit antwoord en ik hoop dat ik in die brief van ez k daar de de contouren van vacature of een aantal voorbeelden van kan zien, zodat die zorg ingevuld kan worden.

[5:05:28] En mevrouw de graaf. Die moet helaas vandoor, maar dat wisten we dus dank voor uw aanwezigheid, mevrouw,

[5:05:35] mevrouw.

[5:05:36] Mevrouw van es nog een vragen over de onnodig grote ecommerce verpakkingen. Hoe kunnen we dat terugdringen die te grote verzend door? Ze zijn een enorme irritatie en we moeten ervan af om een doos onder een doos te doen verpakkingen. Die moeten gewoon geschikt zijn voor verzending, zodat de verzenden ook niet meer nodig is en wat het goede nieuws is is dat de aanpak daarvan ook onderdeel is van de nieuwe europese richtlijn.

[5:06:01] Ik verwacht dat de u in de zomer met voorstellen concreet zal komen om dit ook tegen te gaan.

[5:06:11] Mevrouw van s,

[5:06:13] En wat voor ik nooit weten nog nooit zo'n hele hoge pet op hoe wanneer we dan daadwerkelijk daar concrete voorstellen hier in europa of we in nederland van zien. Europa komt met iets in de zomer. Maar wanneer gaan we dat dan implementeren in nederland en gaan we echt af van die grote doos waar die halve bank in past.

[5:06:33] Mevrouw de staatssecretaris,

[5:06:37] Het is en je krijgt een voorstel, dan moeten we gaan onderhandelen aan een duurt een jaar of twee voordat het een feit is. Ik denk dat

[5:06:49] producenten zelf ook zich zullen realiseren dat mensen die dood ergeren aan het feit dat ze een veel te grote doos krijgen. Noem het allemaal maar op tussen. Ik hoop ook op een zelf corrigerend effect vanuit de producenten of de verzenders,

[5:07:04] want het is in sommige gevallen niet nodig en het veroorzaakt onnodig veel afval.

[5:07:10] Dan wil ik graag beginnen. Voorzitter aan het mapje vragen en ik wilde dat even pech

[5:07:16] kamer lid doen en dan begin ik met de vragen van mevrouw hage. Waar kunnen bedrijven nu een uitzondering krijgen voor een materiaal van de afval status. En waarom is rws gestopt met het verlenen van die uitzonderingen. Ik had geloof ik al eerder gezegd dat bedrijven zelf aanzet zijn om een beoordeling van de afval status van een materialen te maken. De bevoegdheid om per geval een oordeel te geven. Dat ligt niet bij het rijk. Maar dat is decentraal geregeld. En omdat ing wel tijdelijk adviezen heeft afgegeven. Is daar erg veel onduidelijkheid over ontstaan. Ook zijn dat nooit uitzondering geweest, maar een advies zonder enige juridisch bindende werking,

[5:07:56] maar omdat ik begrijp dat dit als lastig wordt ervaren, zijn er wel tal van hulpmiddelen. Zo is toch nog steeds een loket bij rws waar vragen gesteld kunnen worden, en daarnaast heb ik op het uitbreiden van de bestaande ondersteuning, samen met decentrale overheden en omgevingsdiensten.

[5:08:13] Een

[5:08:15] mevrouw hage had nog een vraag over welke definitie van greenwashing. Wij hanteren en of we de camera over een brief kunnen sturen. Er bestaat al een europese definitie van greenwashing die zet en de richtlijn oneerlijke handelspraktijken en zoals u weet, werkt de europese commissie ook aan het green claims initiatief. Dat is een aanscherping van het huidige beleid en later dit jaar en kamer via een bmc fiche over het europese voorstel. En dan neem ik uw vraag of de definitie dan ook graag en mee

[5:08:49] dan is de vraag van mevrouw van es of er een het najaar een nieuw circulaire economie programma komt. Of is het een update van het huidige programma? Het betreft een herijking van het nationale beleid op circulaire economie en het gaat daarmee het huidige uitvoeringsprogramma circulaire economie vervangen.

[5:09:09] Het nieuwe plan zal de benodigde beleidsintensivering voor circulaire economie invulling krijgen.

[5:09:17] Dan had mevrouw van es nog een vraag over herbruikbare verpakkingen en supermarkten. Dat zal ik meenemen en de brief

[5:09:27] de toezegging ten aanzien van meer informatie over het stimuleren van voelbaar verpakkingen.

[5:09:32] Dan had mevrouw van es een vraag over statiegeld op blikjes flesjes kan dat niet eerder die evaluatie gaan en tweeduizendvierentwintig gaan we evalueren. Dat is een jaar na de invoering van statiegeld op blik. Ik wil ook het bedrijfsleven de tijd geven om het systeem op te zetten voordat ik het ga evalueren en uiteraard kregen we in tweeduizend, tweeëntwintig en tweeduizend, drieëntwintig wel inzicht en zicht. Op de resultaten van inzameling zijn recyclingpercentages die komen uit de rapportages van het bedrijfsleven

[5:10:05] en we zullen ook via de zwerfafval cijfers zicht houden op de effecten van het statiegeld.

[5:10:12] Mevrouw van s,

[5:10:14] Dank u. Voorzitter, want ik.

[5:10:16] Blijf je toch een beetje.

[5:10:18] Het gevoel hebben dat we straks achter de feiten aanlopen bijvoorbeeld noem het voorbeeld als we nu al weten dat we het percentage de inzameling van kleine plastic flesjes ligt niet op de doelstelling die we met elkaar hebben afgesproken, werd eenentachtig procent genoemd. Maar dat is veruit die dat is met alle plastic flessen met grote erbij. Dus als het niet het daadwerkelijke cijfer van die kleine plastic flesjes. Dus als we nu al weten dat die dat we nu al achter de onze eigen doelstellingen aanlopen, dan kunnen we toch niet wachten tot we een evaluatie hebben voordat we met elkaar hebben afgesproken dat wettelijke dat het gewoon wettelijk geregeld moet worden. Ik denk dan dan dan lopen we echt achter de feiten aan en volgens mij hebben we juist gezegd we leggen bij de producenten neer. Maar als ze niet die doelstellingen halen gaan we ingrijpen. Maar dan wil ik die ingrijpen ook wel tijdig dat die tijdig kunnen worden genomen.

[5:11:07] Maar ik heb nog geen concrete vraag gehoord. Vraagt u aan de staatssecretaris of ze eerder wil ingrijpen dan twintig, vierentwintig.

[5:11:14] Maar ik vraag aan de staatssecretaris. Ik wil echt wel horen dat we inderdaad eerder ingrijpen en bijvoorbeeld ook op die kleine plastic flesjes. Ik noem het maar even als voorbeeld die tachtig cent is niet het cijfer daadwerkelijke cijfer van alleen die kleine plastic flesjes. Dus wat gaan we dan nu wel doen als we weten dat het inzet percentages te laag ligt en we weten dat na negentig procent. Hoe gaan we dan nu al doen om dat te verhogen, omdat we weten dat die doelen anders niet.

[5:11:38] Worden helder dankuwel dat een concrete vraag. Mevrouw de staatssecretaris.

[5:11:42] Voorzitter, kijk de regeling voor de flesjes en de recycling daarop loopt nu een halfjaar. Ze hoeven pas uberhaupt na jaren ook te rapporteren en je gaat niet vanaf dag één meteen aan de percentages zitten waar je op wil zitten. Dus dat is ook de reden waarom ik zeg geef ook even zowel consumenten als de sector. Tijd om de boel goed en te regelen, zodat je vervolgens ook echt een degelijke en gedegen en formaat evaluatie kunt doen. Ik weet dat mevrouw van es heel ambitieus is op op het hele thema circulaire economie, maar het is ook belangrijk om te kijken dat we iedereen mee blijven nemen en op dit moment dus ook zijn zijn wettelijk ze zelfs als we ze tot nu wettelijk op aanspreken, hebben we geen poot om op te staan omdat ze pas na een jaar ook zeg maar de boel op orde. Ja dan dan gaan dan kunnen we pas reageren.

[5:12:45] Mevrouw van s tot punt. Ik weet dat we nu wettelijk geen poot om op te staan. Maar als we nu al na een halfjaar zien dat we het niet halen. Dan kunnen we toch op z'n minst aangeven dat we dat een zorgelijke ontwikkeling vinden dat je wettelijk niets kan doen. Dat snap ik. Maar dat we op zijn minst kunnen aangeven. Hey jongens realiseer je dat over een half jaar je dat wel doen.

[5:13:08] Oké, helder dankuwel.

[5:13:11] Verschillen wel enigszins van mening over of ze het gaan halen of niet. Ik heb echt goede hoop dat het wel gehaald gaat worden aan het eind van de jaar. Laten we nou ook ook als je kijkt naar andere landen. Dat heb ik ook al eerder aangegeven. Dan zie je ook dat het percentage richting negentig procent gaat en waarom zou het een andere landen kunnen en in nederland niet. Maar wat je wel ook overal ziet is dat het even tijd kost om een soort van andy groeimodel te hebben en we verschillen daarover denk ik gewoon een beetje van van mening.

[5:13:40] Dank malta de beantwoord.

[5:13:43] Nou dan hebben we was sparen luiers een vraag van mevrouw van es. Wat komt er nou precies voor informatie. Nou ik heb een brief die ik graag wil toezeggen met informatie over de inzet van rijksoverheid, over het stimuleren van het gebruik van basware luiers en die brief die ontvangt u nog voor het zomerreces.

[5:14:00] Dan had meneer thijssen. Een vraag

[5:14:04] over indringende rapportages doelen niet halen, kunnen we een doorrekening krijgen en brieven, brieven waaruit blijkt of op de goede weg zitten. Het pbl geeft aan dat de goede basis dat die er al ligt. Dat heb ik ook in de introductie al even gezegd er is wel beleidsintensivering nodig.

[5:14:25] Elk jaar volgt er een monitoringsrapportage en zo komt en januari tweeduizend, drieëntwintig de volgende integrale circulaire economie rapportage uit en daarmee hebben we ook goed zicht op de voortgang van de transitie en het behalen van de doelen.

[5:14:42] Met deze.

[5:14:44] Dat zou top zijn als dan in het vierde kwartaal dat hele programma hebben dan in januari de doorrekening. Maar

[5:14:50] is dat dan de zo wordt dan het plan in het vierde kwartaal wordt gepresenteerd,

[5:14:54] is het dan verwerkt niet doorrekening in januari.

[5:14:57] Mevrouw staat het. Er zal altijd iets,

[5:14:59] Van een vertraging en zetten want maar ze kijken natuurlijk wel naar alle cijfers. Dus de bedoeling is dat we het op de manier zoals ik het net aangaf.

[5:15:11] Volgens mij is het antwoord dat het hoogtepunt is, maar het kan zijn dat er vertraging is in de verwerking van de cijfers.

[5:15:17] Meneer thijssen, u heeft.

[5:15:18] Voor vragen. Dit dit gebeurt dat ik eindeloos vertellen dat om beleid en dan een jaar later weten we of het halen of niet. Terwijl één keer in de twee jaar wordt deze is deze deze inventarisatie van gedaan. Er wordt nu hard gewerkt om met een programma te komen in het vierde kwartaal. Dus het lijkt me

[5:15:33] lijkt me heel fijn als dat hele programma van het vierde kwartaal mee wordt genomen door het pbl. En als pda een maandje extra nodig heeft, zou ik zeggen. Nou laten we dan een maandje extra nemen want dan weten we tenminste echt waar we het over hebben. Anders weet ik hoe het debat en in januari gaat pbl heeft dat niet meegenomen. We moeten wachten tot over twee jaar.

[5:15:52] De staatssecretaris.

[5:15:54] Ook tijd hebben om de effecten van maatregelen die het treft om die te kunnen meten. Dus ja als je en december een maatregel vaststelt en is lastig meten in januari wat de effecten er precies van zijn. Maar volgens mij bedoelen we hetzelfde. Ik snap ook heel goed wat u bedoelt van wat is dan de impact van die een matig moesten verwachten en en kan een baby aldaar naar kijken. Dat kunnen we wel aan ze vragen om dat zoveel mogelijk dan ook te doen. Ik heb laatst een gesprek met ze gehad en ik weet dat ze dit onderwerp ook erg goed volgen. Dus ik denk wel dat het ik snap uw vraag, maar ik hoop ook dat die mijn toelichting kunt volgen.

[5:16:36] Meneer thijssen. Tot slot,

[5:16:37] Je kunt gewoon even checken met pdl.

[5:16:40] Één oktober komt het pakket kun je dat meenemen in de doorrekening januari.

[5:16:45] Wat is er voor nodig dat het meegenomen kan worden in januari. Dan hebben we in januari echt een geïnformeerd debat met elkaar.

[5:16:50] Ik dank de staatssecretaris.

[5:16:52] Ik ga even kijken met wat er mogelijk is.

[5:16:57] Dan had meneer thijssen. Een vraag over het pbl. Onze economie zal op sommige plaatsen groeien. Even kijken. Hij vraagt om maatwerk afspraken in combinatie met opbouw, opbouw en afbouw. De verantwoordelijkheid van de maatwerk afspraken. Die ligt primair bij mijn collega adriatische van ez k. Ik werk wel heel nauw met haar samen en de verdere uitwerking van de maatwerkafspraken zal er ook aandacht zijn voor de benodigde opbouw, opbouw en afbouw van uit circulaire economie perspectief.

[5:17:30] Dan had meneer thijssen. Een vraag over hoe we

[5:17:34] producenten van verpakkingen uitdagen.

[5:17:37] Er komt een herziening van de verpakking en richtlijn en de u. Dat wordt echt een ambitieus en circulair pakket. Dat wordt direct gericht aan producenten met dwingende regels.

[5:17:48] Alle verpakkingen herbruikbaar en recyclebaar en tweeduizend dertig. En het uitfaseren van onnodige verpakkingen aan nederland dringt proactief aan op een goed pakket en in de tussentijd gaan alle nationale beleidstraject, waaronder onder de twintig procent reductie van verpakkingen en het plastic pakt gewoon door.

[5:18:07] Dan had mevrouw van der graaf. Een vraag hoe ik een vinger aan de pols gehouden om te zorgen dat de doelstellingen op elkaar

[5:18:14] aansluiten. Met betrekking tot de bouw ik overleg regelmatig met bzk over het beleid dat gericht is op de circulaire bouweconomie onder andere en het transitie team bouw en en het bestuurlijk overleg en die doelstellingen die komen bij elkaar en het doelen traject waar ik eerder

[5:18:30] de sprak

[5:18:32] dan had mevrouw van der graaf nog een vraag over. Ze zei hoor ik de staatssecretarissen goed dat ze sap flesjes gaat uitfaseren. Nee ik zei dat slechts recyclebare verpakkingen moeten worden uitgefaseerd sap flesjes. Die zijn wel goed. Recyclebaar. Alleen honderd procent sap flesjes zijn uitgezonderd van het statiegeld systeem en oftewel onderdeel van de evaluatie en tweeduizend vierkant.

[5:18:57] Mevrouw van der graaf. Nog een vraag over wat een verbrandings verbod toevoegt en hoe producten opnieuw en de winkel kunnen krijgen. Ja. Wat voegt zijn verbrandings verbod toe door verplicht openbaar te rapporteren komt tot een sterke prikkel om zo min mogelijk te vernietigen en uberhaupt wil je gewoon niet. Dat kleren die nog zo goed als nieuw zijn of zelfs nog nieuw zijn dat die worden verbrand om eens een voorbeeld te noemen. Het is ook niet goed voor de reputatie van een bedrijf als een product te laten vernietigen.

[5:19:28] Dat komt nog niet direct een europees verbrandings verbod, maar wel eerst een verplichting voor bedrijven om daarover te rapporteren.

[5:19:39] We zullen wel blijven aandringen op het niet verbranden van spullen die gewoon prima zijn. Dat lijkt me heel erg logisch.

[5:19:47] Hoe krijgen we producten opnieuw in de winkel. Nou ja, we zien al dat bedrijven zoveel mogelijk een product terug op voorraad brengen. Ze lopen namelijk ook winst mis als ze niet kunnen verkopen.

[5:19:57] Nederland zet zich dus en forum verbrandings verbod omdat als die weg wordt afgesloten. Bedrijven worden gestimuleerd om nog meer nsa te plegen om hun producten uiteindelijk alsnog te verkopen.

[5:20:09] Dan had mevrouw van der graaf. Nog een vraag over het recht op reparatie.

[5:20:14] Ik heb daar wat over gezegd. In eerste termijn dan lopen zaken op europees en nationaal niveau. Op europees niveau wordt gekeken naar het versterken van het consumentenrecht voor reparatie en betere informatie over repareren, waarheid en garantie op producten. Dat gaat en meerdere pakketten een is recent verschenen en u ontvangt hierover binnenkort een ook p en c fiches. Het volgende pakket komt aan het eind van de

[5:20:40] op europees vlak blijf ik de ontwikkelingen aanjagen. Ik zet bijvoorbeeld een op een repareren scoren op producten, op europees niveau en op nationaal niveau werk ik aan een reparateurs register om reparatie verder te bevorderen.

[5:20:53] Dan had mevrouw van der graaf nog een vraag of een microplastics en veiligheid na alle producten die op de markt komen. Die moeten voldoen aan europese veiligheidsnormen. Dat geldt ook voor plastic producten

[5:21:05] en juni verwacht ik een voorstel van de commissie voor het bewust toegevoegde van bewust toevoegen van microplastics. Ik heb net volgens mij ook al gezegd

[5:21:15] om die te verbieden of te beperken en ik vind het belangrijk dat die restrictie, ambitieus en doeltreffend is en dat die snel van kracht en daar wil ik me graag voor inzetten.

[5:21:24] Dan heb ik hier nog een laatste vraag van voor nodig. Ik zat op een andere plek in een mapje met excuses en mevrouw mulder heeft gevraagd om een heldere brief waarin ik kan gaan op een aantal zaken, waaronder uw privé microplastics europese procedures en ze vraagt of het rapport van ambtelijke werkgroep laura van geest op weg naar parijs ook een oplossing is voor circulaire economie en of dat terugkomt in kwartaal vier.

[5:21:54] Daar lig je al veel studies en rapporten, zoals bijvoorbeeld een brede maatschappelijke heroverweging naar een economie zonder afval,

[5:22:02] maar ook van externe partijen, zoals de zeg en koppel acht na mogelijke inzet van instrumenten en effecten daarvan

[5:22:10] de

[5:22:11] die geven soortgelijke en ze zich als het rapport op weg naar parijs en ik wil er nu op toezien dat die in zicht, maar ook de resultaten van het doelen trajecten traject rondom het ambitieuze klimaatdoel, maar ook de trajecten aangaande upc en microplastics terechtkomen en het nationaal programma in kwartaal vier en ik zal ook zorgen dat het totale beleid van circulaire economie een plek krijgt en dat het helder is en dan is ook meteen helder. Welke maatregelen allemaal in beeld zijn om de doelen te gaan bereiken en ten aanzien van het proces en de doelen brief. Voor de zomer zullen we ingaan op de verschillende stappen en het proces die genomen zullen worden.

[5:22:55] Mevrouw mulder, op dit punt,

[5:22:58] Dank voor die toezegging

[5:23:01] dat rapport van van van geest heeft gedaan, is het inzichtelijk maken welke welke stappen inderdaad. Concreet die je kunt zetten en dan is vervolgens een politieke afweging. Welke je zet en hoeveel kosten dat heeft en waar die kosten terechtkomen en gaat dat zo een op een worden opgenomen in in dat stuk op het vierde kwartaal. Want dat is eigenlijk wel wat je wil weten ook als tweede kamer.

[5:23:31] De staatssecretaris.

[5:23:32] We moeten kijken wat allemaal binnen de middelen past en wat niet. Ja. Dus ik zal creatief op zoek blijven gaan. Dat hebben we ook eerder toegezegd, zowel binnen het ministerie om te kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat er ook voldoende middelen zijn om de ambities en de doelen te halen en daarnaast zal ik ook met partners bij andere ministeries kijken wat er allemaal mogelijk is om circulaire economie een extra zetje in de goede richting te geven.

[5:24:05] Mevrouw mulder,

[5:24:07] en daarom vraag ik. Dat is ook want als als wij dat niet inzichtelijk hebben. Wij kunnen dat de staatssecretaris niet meegeven. Hoe gaat zij dan bij al haar collega's lopen buurten. Dus de staatssecretaris zou belang bij moeten hebben dat wij dat inzichtelijk hebben dat wij als kamer zeggen dit willen wij graag dat u gaat doen want er is heel veel geld bij economische zaken en klimaat en daarvan zou ook een deel beschikbaar moeten zijn. Hiervoor misschien ook nog wel uit herstel middelen. Dus dat zijn ook potjes waar naar gekeken kan worden. Want ik denk dat we het niet redden met miljoenen jaren collega's zei het al. Dat lopen we terug zelfs die die er nu voor staan en als we dat weten dan wil ik daar graag een en feitelijke afweging kunnen maken. Wat krijg ik nou voor welk geld en welk doel bereik ik daar dan mee. En hoe gaat dat dan zeg maar met die motie van bontebal en gym is ook nog eens een keer optellen tot een c o twee reductie en en en dan gaat die gaat die samengevoegd worden. Maar nu heb ik daar geen enkel zicht op helemaal niks.

[5:25:08] Mevrouw de voorzitter, zoals ook in eerste termijn besproken ben ik al in gesprek met collega jatten om te kijken hoe we aanvullend op de ambities die er staan en het coalitieakkoord nog extra ambities kunnen realiseren op het gebied van circulaire economie om uiteindelijk die megaton uitstoot terug te dringen. Verder en ik heb en minister jet daar een hele constructieve collega die samen met ook ons ministerie aan het kijken is hoe we nog extra stappen kunnen zetten. Dus dat is heel goed en ook de andere fondsen zullen we uiteraard allemaal mag kijken en ik denk ook dat het heel erg belangrijk is en een volgende stap dat je kijkt hoe circulaire economie iets meer geïnternaliseerd wordt binnen andere ministeries en en dat betekent niet. Dat maakt ons als commissie zelfs niet voor alles verantwoordelijke. We zijn uiteindelijk de de systeem begeleider om het zomaar te zeggen. Dus we moeten goede voorwaarden scheppen. Maar het is. Je ziet ook dat er een moment aan het ontstaan is waarop iedereen zich wel bewust is van het belang van circulaire economie en ook producenten willen graag mee en die beweging en willen ook zeg maar die afhankelijkheid van grondstoffen verkleinen. En nou ja dat is dus een enorme win-winsituatie en we moeten dat ijzel ook smeden op het moment dat het heet is en ijzer is vrij heet op het moment.

[5:26:48] Dankuwel. Nou, met tegen mooie afsluiting komen we bij een. Oh ik zie dat de je haverkort toch nog iets wil toevoegen aan deze mooie afsluiting dat de moeder heel mooi akkoord.

[5:26:59] Je gaat helemaal niet over mooi of niet eens. Het gaat erom dat ik nog wel even met mijn tweede vraag ging over transparantie en in de met name over afvalstoffen.

[5:27:10] We hebben het gesprek gehad over ook vanuit mevrouw mulder over transparantie als het gaat om kosten vanuit de overheid van het ministerie. Maar het echte geld zit natuurlijk in de samenleving en we vragen van onze huishoudens. Onze inwoners ergens tussen de tweehonderdvijftig en driehonderd euro per jaar aan bijdragen om afval te verwerken.

[5:27:31] We vragen van de verpakkingsindustrie is het inmiddels vijf, honderd miljoen per jaar om van hun kant verantwoordelijkheid te nemen. Die sommen zijn vele malen groter als dat wat er in de begroting van ing staat en staatssecretaris heeft waarvoor dank in eerste termijn toegezegd om de grondstof stromen ook goed in kaart te brengen van die keten en mijn vraag was of daar dan ook de kosten van die grondstoffen stromen en het verwerken daarvan bij in kaart gebracht kunnen worden. Want als we dat plaatje hebben dan kunnen we pas echt zorgen dat we daadwerkelijk herbruikbaarheid kunnen waarderen en de lasten voor onze inwoners kunnen verlagen.

[5:28:10] Dus kunnen we in beeld brengen wat het brede kostenplaatjes.

[5:28:19] We wachten

[5:28:21] er zijn twee korte belletjes als.

[5:28:34] Kijk ik weet niet in hoeverre dat zeker als het gaat om bedrijfsinformatie weet ik niet in hoeverre dat wij de informatie kunnen krijgen. Ik wil wel eens een navraag doen dan kom ik daar nog wel even bij u op terug schriftelijk. Maar ik kan niet zomaar toezeggen dat dat er ook bij hoort.

[5:28:57] Korting,

[5:28:58] Dat was wel een van de twee punten. Welke universiteit utrecht in een white paper op aansloeg dat de transparantie in de keten niet alleen op de stromen van grondstoffen, maar met name ook op de kosten die daarmee gepaard zijn volstrekt onvoldoende is om echt goede keuzes te kunnen maken.

[5:29:14] De staatssecretaris en voorzitter.

[5:29:16] Dat geld sowieso bij uwv. Hij dan hoort dat ook transparant te zijn. Maar ik zal dus ik hoor wat u zegt maar ik moet heel even kijken wat er binnen de mogelijkheden ligt. Dat is het punt. Dus ik zeg wel toe dat dat we daar even naar laten kijken.

[5:29:30] Fijn dankuwel mooi. Dan ga ik over naar de lijst van toezeggingen die zijn gedaan voordat we dit debat afronden. De eerst toe zijn handicap genoteerd is dat we dat de commissie midden mei een brief ontvangt. De beleidsbrief, de hoofdlijnenbrief, zoals de staatssecretaris een heeft genoemd over de ambities en de aanpak met betrekking tot de circulaire economie. Mevrouw bush league, die helpt vragen over gesteld. Tweede toezegging is dat voor de zomer de kamer een brief ontvangt waarin de input die tijdens dit commissie wat te geven nog eens terug zou komen. Dat was naar aanleiding van de vraag die de heer thijssen stelde

[5:30:15] de derde toe zijn de gepresenteerd is dat in het najaar de kamer het nationaal programma circulaire economie ontvangt waarin ook de grondstoffen strategie aan bod komt. De vierde toezegging die ik heb genoteerd, is dat de staatssecretaris in samenwerking met haar collega's op is het k gaat het gesprek aan zal gaan met onder andere gedragswetenschappers om te kijken of er een gedragsverandering verandering mogelijk te stemmen.

[5:30:39] Valt.

[5:30:40] Bij consumenten of bij bedrijven en over de kamer zo informeren mede naar aanleiding van de vraag van de heer thijssen en uiteraard met de nuance die de heer goudswaard daarin aanbracht, zegt er maar even bij voordat we een nieuwe discussie aanwakkeren. De wijze toezegging die ik heb genoteerd is dat voor de zomer de staatssecretaris in de brief en dat kan zomaar de ander brief zijn die ik zojuist genoemd. Ook de staatssecretaris terugkomt op de mogelijkheden voor review naar aanleiding van een verzoek van mevrouw van es. De zesde toezegging is dat de staatssecretaris in mogelijk in dezelfde brief terug komt op de cijfers met betrekking tot drankenkartons. Dat was naar aanleiding van een vraag van mevrouw van der graaf.

[5:31:24] De zevende toezegging en dat is mede naar aanleiding van de laatste opmerking van de heer haverkort. Die had er eerder ook al naar gevraagd dat ging over de grondstoffen stromen dat de staatssecretaris daar een overzicht van stuurt en zal nagaan of daar ook mogelijk het kostenplaatje inzichtelijk van kan worden gemaakt. Dat is nog niet zeker maar dat gaat nog even na

[5:31:47] achtste toezegging. Ik heb genoteerd. Dus dat de kamer in de komende maanden een brief ontvangt over de ontwikkeling van het landelijk afvalbeheer plan zal nog wel voor het zomerreces zijn

[5:31:57] of dat ik nog niet maar dat gaat over de volgende toezeggingen zus negen toezegging dat wordt zomer zes de kamer meer informatie ontvangt over de inzet van de rijksoverheid met betrekking tot de was baden luiers van mevrouw van s niet specifiek die van u, maar uw oproep daartoe uiteraard

[5:32:18] de wonder toezegging is dat de staatssecretaris zal gaan kijken of er zeker mogelijkheden zijn voor beton en de kamer hierover gaat informeren. Naar aanleiding van de vraag van de heer haverkort

[5:32:29] en de laatste toezegging die op mijn lijst staat, is dat in de brief met b en c visie over de gezien washington claims. Zoals een gezien staat dat de kraamkamer wordt geïnformeerd over definitie van greenwashing in brede zin die wordt gewoon gewoon gehanteerd dat daar een toelichting over volgt.

[5:32:51] Naar aanleiding van de verzoek van mevrouw hage.

[5:32:54] Tot slot noteer ik dat mevrouw hage een twee minuten debat heeft aangevraagd.

[5:33:00] Ik kijk nog even naar de heer thijssen die iets mist. Meneer thijssen.

[5:33:05] Die doorrekening van dat plan met in het vierde kwartaal komt niet of dat nou echt een toezegging was van check of maar dat we daar iets van terug horen zou zo fijn zijn.

[5:33:15] Mevrouw de staatssecretaris zegt ze.

[5:33:17] Tenminste wat ik kan zeggen is dat ik bij het pbl. Check en hoeverre dat het een en het ander kan worden meegenomen.

[5:33:26] Dat is denk ik. Intern navragen en ik heb niet zozeer op de toezeggingenlijst gezet omdat daar geen brief over volgt. Dat is eigenlijk een name de boodschap.

[5:33:36] Mevrouw hage.

[5:33:39] Het waren geen toezeggingen. Voorzitter, dan ga ik het alsnog proberen. We hebben het nog kort gehad over de doelstellingen van de uwv en wat daarin verscherpt zou kunnen worden in verschillende u pv's. Ik had ook opgeroepen om een transitie leider te worden. Wellicht is dat dan een brug te ver. Maar het gaat me vooral om de rol van ind aan de tafel met steken

[5:34:00] de polder.

[5:34:00] De enerzijds binnen de uwv dat ze in gesprek gaat met de producenten en gemeente vertegenwoordigd anderzijds dat de uwv textiel dat stakeholders overleg, al gaat morgen. Dat was eigenlijk een aparte. En ten slotte voorzitter, zei de definitie van greenwashing. Nou ik weet dat greenwashing betekent, maar het gaat er met mij gaat er mij met name om dat definitie zoals gerecycled nu kunnen, omdat wij het acceptabel vinden dat één procent gerecycled gerecycled betekent. Dus het gaat met name om hoe de definities die onder die groene claims liggen geformuleerd zijn, waardoor dit ook kan.

[5:34:38] Helder. Waarschijnlijk zal dat niet goed genoeg genoteerd op de op de toezeggingenlijst. Maar volgens mij was uw oproep over de de de greenwashing claim in relatie tot recycling helder en heeft de staatssecretaris dat ook op een goede manier overgenomen en dan kom ik nog even bij de staatssecretaris ten aanzien van u andere vragen over de doelstellingen en het uwv de rol van transitie leiden en in gesprek met gemeenten van die dringend.

[5:35:05] Voorzitter, daar hadden we daar hebben we het over gehad dat ik aangaf van ik vind het verantwoordelijkheid bij die producenten moet liggen en dat is ook de reden waarom ik met die rol niet wil aanmeten wat ik had toegezegd was om nog een keer een brief te sturen waarin we uitleggen dat we vinden dat producenten verantwoordelijkheid moeten nemen voor alle fases in de keten.

[5:35:32] Dankuwel en dan ja.

[5:35:37] Volg mij maar dan moet ik misschien zelf van terugkijken en daar scherp op zijn. De volgende keer. Maar het ging ook omdat we zouden kijken welke doelstellingen van de verschillende

[5:35:44] de privé zouden worden kunnen worden aangescherpt. Het kan natuurlijk ook liggen na de zomer.

[5:35:51] En dan even concreet uw vraag.

[5:35:53] Zou zijn

[5:35:56] dan kijk even naar.

[5:36:04] Ik heb aangegeven als het nodig is om aan te scherpen. Dan moeten we dat doen maar dat betekent niet dat dat je dat nu proactief bij alles gaat doen.

[5:36:17] We zouden het ook tijdens het programma kunnen aanscherpen bijvoorbeeld.

[5:36:24] Oké, helder dan volgens mij zijn we er dan en dan kijk ik nog even. Tot slot eromheen

[5:36:33] denk ik dat we aan het eind zijn gekomen van dit debat. Dank dank voor de aanwezig in de zaal dank aan de staatssecretaris en dank aan de kijkers thuis en dan rond de ik het debat af.

[5:36:45] Fijne dag allemaal nog.