Wetenschapstoets lange termijn aanpak COVID-19

[0:00:00] De technische briefing wetenschap toets lange termijn aanpak covid negentien. We hebben twee rapporteurs van ons in het midden dat sinds de je omtzigt in mevrouw tyler ik welkom natuurlijk. En twee hoogleraren professor monique buizen en professor andrea evers welkom. Ik geef als eerste het woord en rapporteurs. Ik weet niet wie van u beiden meneer omtzigt.

[0:00:28] Dankuwel. Voorzitter en heel hartelijk welkom en dank aan professor buizen en professor evers voor de voorbereiding hebben dit in een kleine groep een paar keer voorbereid, dat wil zeggen dat zij het voorbereid hebben en wij het gehoord hebben

[0:00:43] voor ons heel belangrijk. Even voor de mensen die misschien van enige afstand meeluisteren. De regering heeft een beleidsvoornemen gemaakt over hoe op de lange termijn omgaan met coronabeleid natuurlijk heel vaak korte termijn coronabeleid gehad, waarbij de regering niets aangekondigd heeft en wij een dag later daar een besluit over nemen of het goed of niet goedkeuren of iets en wij sturen de regering heeft een tijd geleden een brief gestuurd over hoe we er op de iets langere termijn mee omgaan.

[0:01:12] Zeker omdat er meerdere scenario's zijn. De wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid heeft een aantal scenario's die variëren van zeg maar een griep plus variant tot een variant waarbij corona zwaar ontwrichtend blijft en in al die scenario's moet dat beleid goed werken.

[0:01:29] Daar zijn wettelijke waarborgen voor hebben in nederland grondrechten. We hebben in nederland een compatibiliteit wet die precies aangeeft hoe je geld kunt uitgeven

[0:01:38] en de wetenschappers hebben daar een toets op uitgevoerd. Dat is wat we in de kamer nu sinds een jaar of twee drie, mede dankzij collega's tillen als een toets hebben een wetenschap stoet. Hoe hoe worden die

[0:01:52] voor waren die in de wet staan. Hoe worden die ook werkelijk waar vertaald naar de uitvoering. Artikel drie punt één van de komt die tijd werd van tweeduizend zestien staat het belangrijkste dat voornemens en toezeggingen bevatten, een toelichting waarin ingegaan wordt op de doelstellingen, doeltreffendheid en doelmatigheid

[0:02:09] welke beleidsinstrumenten worden ingezet en de financiële gevolgen voor het rijk en waar mogelijk is ook de financiële gevolgen voor burgers en bedrijven

[0:02:19] een wetenschap stoet

[0:02:23] verplicht de regering om met zijn beleidsvoorstellen goed te onderbouwen

[0:02:27] en wij kunnen dus wetenschappers inzetten. Na dit beleid is zo belangrijk dat we gedacht hebben. Dat moeten we doen wat je verder ook van het coronabeleid vindt

[0:02:35] dat het ingrijpend is, mogen helder zijn en het is een een. Het is nu geformaliseerd omdat het de afgelopen jaar goed gewerkt heeft.

[0:02:46] Het standaard formulier bevat acht vragen

[0:02:50] en dat is ook waar de wetenschappers gevraagd om in te gaan, kunnen we de informatie vinden. Wat is de maatschappelijke opgave zijn de beleidsinstrument. Hoe worden ze ingezet? Hoe worden ze inzetten? De verschillende snuiven? In dit geval zijn ze doeltreffend en doelmatig en de financiële gevolgen voor het rijk en derde en is er ook evaluatie paragraaf beschikbaar.

[0:03:09] Daarop kunnen de wetenschappers zeggen dat is goed gegaan kan beter of het gaat niet goed. Dat is eigenlijk een soort stoplichtsysteem. Maar met een toelichting. Dat zullen evalueren.

[0:03:20] Dank u wel voorstellen.

[0:03:22] Mijn kolonie omtzigt mijn fractie de

[0:03:26] dan geef ik graag het woord en de wetenschap. Ik weet niet wie van u kunt eerst een worden dat je bent u, mevrouw muizen naartoe gaat.

[0:03:36] Dankuwel.

[0:03:38] Mijn naam is monique buis en ik ben hoogleraar communicatie en gedragsverandering aan de erasmus universiteit en naast me zit professor andrea evers hoogleraar gezondheidspsychologie aan onder andere de universiteit leiden en wij zijn allebei sinds maart tweeduizend twintig, lid van de wetenschappelijke adviesraad van het van de corona gedrag unit van het rivm benadrukt hierbij even de onafhankelijke wetenschappelijke adviesraad. Belangrijk is dat wij gedragswetenschappers zijn dus dat we ook vanuit dat perspectief naar deze beleidsbrief hebben gekeken en we hebben daarbij geput uit onze eigen kennis die we hebben opgedaan. De afgelopen jaren en een breder in onze expertise bieden hebben. Ook zijn te rade gegaan bij onze collega's. Andere experts onder andere via de de wetenschappelijke adviesraad.

[0:04:27] Een groep van ongeveer vijftien vooraanstaande wetenschappers is

[0:04:31] en dus vanuit dat perspectief perspectief hebben ook vooral in de brief gekeken naar de de de daarvoor relevante secties is wat minder naar virusverspreiding en en zorg keten en wat wij zien is dat de dankjewel. De brief is nogal zoals iedereen heeft gezien, denk ik erg breed en veelomvattend en vanuit ons perspectief zou in algemene lijnen zien wat erin staat heel redelijk in lijn is met wat we weten uit wetenschappelijke kennis en het onderzoek wordt gedaan

[0:05:07] rond deze kwesties, maar onze conclusies gaan eigenlijk vooral over of ons wat kritische conclusies en aanbevelingen gaan over wat er niet in staat en ik zal eerst even de conclusies hier kort bespreken en daarna geef ik het woord en professor evers om over te gaan tot enkele concrete aanbevelingen.

[0:05:29] Wat we zien in de in de grote beleids opgave is dat opzicht de de dit de de focus op niet maar niet meer alleen de zorg, maar ook de maatschappelijke impact heel erg in lijn is met wat het het publiek wil alleen wat er echt ontbreekt. Wat is die aandacht voor sociale rechtvaardigheid? Dus de evenredige verdeling voor belangen en lasten. Dat zien we een verschillende onderzoeken terugkomen dat dat heel erg belangrijk wordt gevonden en dat zien we niet terug in die opgave en dat zie je doordrenkt door het hele document dat daardoor ook dat er gevaar bestaat het bepaalde groepen over het hoofd worden gezien en dat geldt voornamelijk voor kwetsbare groepen en daarbij is de ook belangrijk om in de gaten te houden dat kwetsbare groepen dat dat niet alleen gaat om

[0:06:16] kwetsbaarheid van go fit en medisch kwetsbare, maar ook maatschappelijk kwetsbare en we weten. We hebben dat geleerd in de crisis, maar ook in bredere zin dat sommige groepen nu eenmaal kwetsbaarder zijn om ziek te worden om de basismaatregelen de te kunnen en willen volgen om de als het gaat om de verspreiding van het virus, maar ook de bredere aanpak die wordt voorgesteld in de in de zin van algemene preventie en gezonde leefstijl. Daar weten we al heel lang van dat daar sommige groepen daar minder vatbaar voor zijn dan anderen.

[0:06:49] Een andere tweede punt is dat het

[0:06:53] de hele beleid is doordrenkt het leunt op gedrag als het gaat om het houden aan basismaatregelen vaccineren zelf testen en ook gezonde leefstijl. Dat zijn allemaal gedragingen en er wordt heel erg geleund op de gedragingen van de bevolking. Maar hoe dat moet gebeuren. Dat is niet uitgewerkt en dat is echt een hele grote conclusie die hebben over deze brief. De uitwerking is de de de basis. De principes zijn prima, maar de uitwerking is onduidelijk en het valt of staat natuurlijk zo'n beleid met hoe dat wordt uitgewerkt. En juist met dit soort dingen om gedrag is dus gewoon zo veel factoren afhankelijk. Dan is het heel belangrijk omdat planmatig uit te werken en ook multidisciplinair omdat ontzettend veel factoren een rol spelen als het gaat om nogmaals de verspreiding van het virus, maar ook de gezonde leefstijl die wordt voorgesteld.

[0:07:52] Ook de de doelen van het beleid zijn niet uitgewerkt en dat geldt met name voor sectie zes, waar communicatie in gedrag wordt behandeld

[0:07:59] daar ook nogmaals gedrag is zo belangrijk. Dan moet je daar ook een plan voor hebben. Hoe ga je dat zorgen dat dat gedrag wordt uitgevoerd en dat is echt een opvallend hiaat in de.

[0:08:12] De.

[0:08:16] En dat geldt eigenlijk ook voor de financiële gevolgen die zeer slecht zijn uitgewerkt, heel weinig duidelijkheid over. Wij weten interventies zijn succesvol als ook de financiële huishouding op orde is en dat dat duidelijk is en dat geldt voor zowel zowel het rijk. Als je alle partijen die erbij betrokken worden die allemaal worden genoemd

[0:08:36] en tot slot. We zitten nu in een bepaalde situatie van koop negentien de worden in de brief weliswaar bepaalde ze naar vier scenario's geschetst. Maar eigenlijk lijkt de brief uit te gaan van de huidige situatie. Dus de ernstiger scenario's worden wel genoemd, maar zijn niet uitgewerkt. In het beleid wordt uit cijfers.

[0:09:01] Met deze conclusies komen we dus tot concrete aanbevelingen die natuurlijk nauw aansluiten bij deze conclusies. Ten eerste, terugkomend op de sociale rechtvaardigheid. Het is als mijn collega s bij ze al uitlegde echt van cruciaal belang om aandacht te geven aan die sociale rechtvaardigheid en een brede definitie van welzijn en daarmee ook rekening houden met verschillende uitkomst waren mensen als niet alleen maar bijvoorbeeld economische en de zorg als een voorbeeld een brede wel belfast perspectief in acht te nemen en daar natuurlijk vooral aandacht te hebben voor de kwetsbare groepen en dat kan verschillen naar specifieke omstandigheden zoals scenario's, maar ook bijvoorbeeld capaciteiten en mogelijkheden van deze groepen bijvoorbeeld financieel, opleidingsniveau en aan veel andere factoren kunnen we hieraan denken.

[0:09:54] Belangrijk is ook om te realiseren dat draagvlak eigenlijk een cruciale uitkomst is om dit beleid uberhaupt in gang te kunnen zetten en draagvlak. Dat wordt eigenlijk verder niet gespecificeerd dat je dat echt afhankelijk moet maken van de omstandigheden zal het afhangen de scenario's ernstige of minder ernstig, maar ook andere maatschappelijke ontwikkelingen bijvoorbeeld inflatie en andere spelen daarop ook zeker aan. Goh. En natuurlijk de verschillende bevolkingsgroepen.

[0:10:25] Opvallend inderdaad dat er dus niet rekening wordt gehouden met het meest ernstige scenario of ernstigere scenario's dus erg belangrijk om daarvoor ook concrete maatregelen uit te werken en een concreet plan van aanpak te maken. Daarin moeten we focussen ook op die verschillende bevolkingsgroepen. En als het wezens staan om, zoals ook in eerder beleid hier gebruik te maken van de drie bekende c ze te focussen op optimale communicatie daar in de context mee te nemen. En natuurlijk gebruik te maken van wet en regelgeving mogelijk is

[0:11:01] verder als men kijkt en het water over welke kennis dan niet allemaal beschikbaar is dan voor valt enorm op dat er weinig gebruik gemaakt wordt van de infrastructuur die de al is en die kennis die zelf veel meer gebruikt kunnen worden en de tweede wat daarin vooral ook belangrijk is om echt tot een weloverwogen advies te komen is om deze te bundelen. Op dit moment is kennis versplinterd en niet makkelijk toegankelijk voor beleidsmakers in denemarken, bijvoorbeeld het en weten analytics center is maar een voorbeeld, maar wel een goed voorbeeld van een probeert om die kennis wel op een goede manier te bundelen.

[0:11:42] Cruciaal is dat er geen gebruik wordt gemaakt van de multidisciplinaire kennis die beschikbaar is en daarmee ook dus een andere organisatie van bijvoorbeeld het o. En wij geven als voorbeeld hiervan. Dat zal ik nog zo even nat terugkwam met eerste model waar men werkt met verschillende oom.

[0:12:02] Daarin is het dan heel erg belangrijk als met het beleid wil evolueren om eerst de behoud specifieke communicatie en gedrag stoelen te kunnen definiëren. Anders is geen evaluatie mogelijk, dus, afhankelijk van of het basismaatregelen zijn vaccineren of andere

[0:12:19] en natuurlijk dan rekening te houden met de kosten en de implementatie die zijn aanzienlijk en dat zien we helemaal niet uitgewerkt terug

[0:12:29] heel kort zal ik eindigen om even dat voorbeeld te geven van het ierse model van twee van mijn inderdaad tracht om rekening te houden met zowel optimale ondersteuning als advies en begeleiding en evaluatie daarvan zal de korte uitsplitsen puur, evenals een voorbeeld. Je ziet men aan de linkerkant eigenlijk verschillende subgroepen die input gegeven, zowel bijvoorbeeld op epidemiologisch gebied als ook bijvoorbeeld voor gedragsverandering of kwetsbare groepen

[0:13:03] die gebundeld wordt die adviseren dan eigenlijk weer het kabinet en worden ondersteund door een nationaal crisismanagement teams die dan wederom gebruik maken van verschillende kennis bronnen die dagen en ook weer gebundeld worden als een mogelijk voorbeeld om dit op een optimale manier te kunnen organiseren.

[0:13:24] Dit zijn onze aanbevelingen.

[0:13:29] Dankuwel. Als hij de van het van zitten dan is er nu gelegenheid tot het stellen van vragen vanuit de kamer. Je ziet hebt keek ik kan natuurlijk meestal begin ik links, maar ik denk dat ik aan de andere kant begin dat de rapporteurs als laatste zijn als u dat goed vindt. Trouwens wie kan ik eerst een vraag stellen? Mevrouw van den berg.

[0:13:54] Voorzitter, nogmaals excuses. Ik had gehoopt dat ik door een enorme vertraging. Een paar minuten later

[0:13:59] was

[0:14:02] wat wordt gezegd in de in de presentatie net waarvoor heel veel dank zeer inzichtelijk is dat gedrag is afhankelijk van van heel veel factoren en ik heb mezelf meerdere keren gepleit ook onder meer aandacht voor dat gedrag omdat ik het best wel frustrerend vond dat je aan de ene kant en lokken zitten en corona toegangsbewijzen dat aan de andere kant rivm zij als je de basismaatregelen honderd procent doet dan kunnen we gewoon een redelijk vrolijk verder leven met elkaar. Dus kunt u daar nog wat wat meer op aangeven van wat wij daar

[0:14:39] in de in een want het gaat nog een keer terugkomen. Hoe zwaar dat weten we niet wat we dan op een andere manier ook met dat gedrag moeten doen met met aanspreken van mensen. Volgens mij is van alles en nog wat geprobeerd met steffi en persoonlijke groepen. Maar het heeft toch niet effect opgeleverd wat we hadden gehoopt.

[0:14:59] Dankjewel, mevrouw van den berg en dit zullen we nog eerst wat andere vragen inventariseren of eerst antwoorden. Ik kijk even naar de leden.

[0:15:08] Eerst antwoord

[0:15:10] eerste hand.

[0:15:11] Oké.

[0:15:14] Belangrijkste is eigenlijk punten een inderdaad besef inderdaad de complexiteit van gedrag en dat betekent eigenlijk meteen maakt het dus een goed plan voor wat je in de verschillende situaties aangedragen maatregelen doet en hoe je die kunt implementeren. Dus dat betekent bijvoorbeeld dat je per scenario een plan van aanpak hebt liggen. Welke gedragsverandering je eigenlijk vraagt van bevolking.

[0:15:40] En dan zeg ik de bevolking en dat is meteen werd te kort door de bocht uit. Het betekent ook dat je dan weer bevolkingsgroep bijvoorbeeld kijkt. We weten heel goed jongeren bijvoorbeeld hebben enorm veel last gehad van de coronacrisis. Daar speelde vooral die vrijheidsbeperking het vaccinatie bijvoorbeeld beleid was vooral in bepaalde wijken en heel groot probleem en zo is het eigenlijk extreem belangrijk om het op omstandigheden. Dat kan het scenario zijn. Maar dat kan ook bijvoorbeeld maatschappelijke ontwikkelingen zijn, zoals bijvoorbeeld. Ik noem er nu even de inflatie daarvan afhankelijk te maken en een plan van aanpak te hebben die dan aangrijpen op de verschillende bevolkingsgroepen

[0:16:23] aanvullen

[0:16:25] want ik denk dat er ook

[0:16:28] wat anders kan. Wat we nu hebben gezien is dat de de advies structuur en de beleidsadvies structuur dat de de adviezen die de crone gedragscodes heeft gegeven over gedrag die een goed model communicatie, context en controle hebben daar ook hele specifieke advies over gegeven. Maar er zit vaak niet aan de voorkant van het beleid. Het is toch gaat eigenlijk vaak pas in de tweede stap wordt het woord worden die adviezen meegenomen of achteraf gezegd. Oh ja dat is waar dat had een rol kunnen spelen en dat zien we dus ook in het voorstel van de nieuwe beleidsstructuur zien we dat juist dat advies tussen wal en schip dreigen te vallen, want we hebben aandacht voor de maatschappelijke impact en de de zorgde zodra de meer de medisch epidemie epidemiologische dat ik dat na twee jaar nog steeds niet uit kan spreken kans, maar juist dat gedrag en communicatie. Wat er wat dat zo essentieel is voor dit beleid van dreigt onder meer tussen wal en schip te vallen in die aan de voorkant van het beleid beter bij het echter vormgeven van het beleid.

[0:17:27] Dankuwel mevrouw kunnen gaan.

[0:17:31] Ja. Nee de de vraag van mevrouw van den berg was was ligt ook bij mij natuurlijk heel prangend voor de tong omdat wat u aangeeft. Dat is precies wat er gemist. Want we hebben gemist in het beleid en u geeft aan je moet natuurlijk de bevolking goed meenemen en zelfs per bevolkingsgroep. Maar volgens mij zit er zelfs per bevolkingsgroep verschillende subgroepen weer onder. Dus het is heel lastig, maar het moet wel gebeuren en in mijn vraag was eigenlijk. U geeft ook aan de doelen van beleid zijn eigenlijk onvoldoende helder zijn onvoldoende van tevoren concreet gesteld zou ook dus zouden we ook de bevolking daarin mee moeten nemen. Ik vraag het even wat ik zelf heb gehoord dat mensen maar waarom doen we het dan precies. En wat is dan het doel van waarom we bepaald bepaalde dingen wel of niet moeten doen.

[0:18:20] Ja ik heb god inderdaad genoemd dat draagvlak eigenlijk een cruciale uitkomst, maar het is die we vaak

[0:18:25] vergeten hoe cruciaal is.

[0:18:27] Want als het draagvlak dan niet is. Zul je altijd alleen maar met wet en regelgeving mensen te krijgen om het gedrag op de voor dit beleid berust niet helemaal alleen maar op het idee dat ze inderdaad mensen het vooral zelf doen en je dan draagvlak hebt op zich prachtig maar zorgde inderdaad dan ook voor je krijgt methoden om draagvlak te krijgen is belangrijkste eigenlijk cocreatie, wat betekent heel simpel betrek de burger optimaal bij het beleid maakt het heel transparant open en geef hem inderdaad de mogelijkheid om erover mee te praten en ook een stukje mee te beslissen en dat zal absoluut tot het meeste dragen. Dat kost wederom ook tijd. Dus daarvoor moet je ook echt even wederom lange-termijnbeleid hebben en dat plan maken. En dus nu daarvoor zorgen als je in november of oktober wil dat iedereen er klaar voor is.

[0:19:23] Dankuwel,

[0:19:23] mevrouw paulusma.

[0:19:26] Dankuwel. Voorzitter en ook dank voor de toelichting en fijn dat dit ook kan hier

[0:19:33] twee vragen die een beetje met elkaar te maken hebben. Dus ik stel ze tegelijk als de voorzitter het goed vindt

[0:19:39] in een conclusies, zegt u. Maar het is nog niet uitgewerkt en ik ik vroeg me af hoe specifiek moet hoe worden uitgewerkt als u kijkt naar de data die u geanalyseerd heeft.

[0:19:52] De of het werk wat u doet.

[0:19:55] En ook het is een aantal keren al het gedrag genoemd.

[0:19:59] Weten we al genoeg.

[0:20:01] Van de afgelopen periode als het gaat om dat gedrag en wat we daarvan zouden kunnen leren om het beter te doen om ook dat hoe wellicht concreter in te kunnen vullen.

[0:20:14] Die van hier kan ik.

[0:20:15] Ja.

[0:20:19] De eerste stap is eigenlijk sluit aan bij dat professor evers net zei de om de doelen ook. Er zijn wel kernpunten van het beleid om de doelen die worden gesteld daar expliciet op aan te laten sluiten en ook om welk gedrag gaat het voor welke doelgroepen en en dat verder zo. Ja eigenlijk stap, stap voor stap planmatig uit te werken. Ik denk dat de aanpak op zich de bottom-up-aanpak die wordt voorgesteld in heel erg in lijn is met wat we hebben geleerd. Afgelopen was wat je dat net hier ook wordt aangegeven. Het is ontzettend belangrijk om burger sectoren mee te nemen. Maar daar moeten we wel regie voor nodig en en dat kan uitgereikt worden. Hoe ga je dat dan doen. En ook binnen een bepaalde tijd want ik kan dan kan je op zich. We hebben de lange termijn cookiebeleid is eigenlijk niet zo heel lange termijn. Dat is dat is echt de komende maanden. Dus hoe wanneer gaan we dat doen. Wanneer gaan we met welke sectoren praten. Wat willen eruit halen en hoe maken we gebruik van die kennis die is opgedaan. Want je kan niet hoeven niet in dat bij het begin te beginnen from scratch. We hebben ontzettend veel geleerd van die kennis, nationaal en internationaal kennis. In tevens zijn de zijn er. Het is ook wel belangrijk om te realiseren. Het is het is geen injectienaald. Als ik er niet eens input output. We gaan dit doen en dan komt het gedrag uit wat we wensen want dat is ook omdat er zoveel factoren van afhankelijk zijn, maar verbetering is wel degelijk is wel degelijk mogelijk op basis van de kennis die we hebben

[0:21:52] nou ja een heel erg belangrijk wat hierop aansluit is natuurlijk die voorstellen die we doen van maakt gebruik van de infrastructuur die de is kijken ook inderdaad naar aanvullende mogelijkheden om te monitoren en te evalueren en bundel deze kennis dat tweede dat bundelen. Dat is misschien nog wel de grootste tekortkoming omdat we hebben natuurlijk prachtige onderzoeken hier en daar lopen, maar deze kennis is niet goed gebundeld, zeker niet interdisciplinair en al helemaal niet makkelijk toegankelijk voor beleidsmakers en dat is nou juist zo nodig om goed beleid te kunnen maken.

[0:22:28] Een verhelderende vraag, mevrouw paulus.

[0:22:31] Dank u. Kort want dan toch nog even terugkomen op het hoe als ik u dan goed beluisteren ook een beetje terugkijkend naar boston op en met burgers is misschien het hoe minder belangrijk dan de regie die erop gevoerd moet worden. Hoorde u dat nou zeggen.

[0:22:46] Buizen,

[0:22:48] De de de regie is de hoek is ook hoe ga je dit organiseren met de de gesprekken met burgers en sectoren om dat tot een beleid te laten komen. Dat is daar moet een plan voor zijn. We gaan niet allemaal ronde tafels houden en en dan pas over een jaar daar een nieuw beleid op op uitwerken. Dus juist die regie met zo'n dit is. We noemen dat het bottom-up of op autonomie ondersteunende aanpak is ook ontzettend belangrijk om een plan te hebben. Wat gaan we hieruit halen en hoe gaan we dat vervolgens in de inzet in de in de beleid stappen die te maken zijn en ook waar kunnen waar moeten we ondersteunen. Waar moeten de echte omstandigheden gecreëerd worden om mensen het gewenste gedrag te laten uitvoeren.

[0:23:32] Dankuwel, mevrouw van es.

[0:23:34] Dank u. Voorzitter, dan ga ik ook twee vragen stellen, hoop ik dat het.

[0:23:40] Zo werkt het dan werkt. Het kan nu niet meer worden geweigerd.

[0:23:46] Hartelijk dank en instantie.

[0:23:48] De verhelderende wetenschappers toets. Wat mij betreft. Ik had eigenlijk twee vragen twee specifieke aparte vragen over de aanbevelingen die er staan staat aandacht voor kwetsbare groepen. Ik was benieuwd als je het woordje meer aandacht voor kwetsbare groepen bij die aanbevelingen zou zetten of jullie dan de conclusie ook zouden kunnen trekken dat dat ook een soort win-win situatie zou kunnen zijn, want we weten dat die kwetsbare groepen in de afgelopen twee jaar ook gewoon meer vatbaar waren voor het voor zieker worden door corona zou je dus als je het meer aandacht die een beleid zou hebben ook

[0:24:25] wat jullie betreft ook daar dus meer kansen inzien. Om om een aantal weer een in situaties te creëren en mijn vraag gaat over het formeren van uw specifieke communicatie in gedragscode

[0:24:36] voelen

[0:24:37] dan specifiek op de life leefstijl onderdeel hebben, algemeen in hier een preventieakkoord waarin we wat meer lange termijn. Soort van lange termijn doelen hebben minder mensen roken geen een generatie zo totaal rookvrije generatie ook over op leefstijl als het gaat om gewicht.

[0:24:58] Hoe moet ik deze specifieke communicatie en gedrag doelen zien in het beleid wat al bestaat en hoe specifiek zou je ze kunnen maken.

[0:25:09] Nou enorm belangrijke vragen wat vind je als je aandacht besteed aan die kwetsbare groepen. Nou erg veel denken aan verschillende uitkomsten. Maar dat de steeds ook weer zo belangrijk. De is niet een uitkomst maar brede welvaart begin inderdaad bijvoorbeeld bij de draagvlak. Je zult onmiddellijk inderdaad de draagvlak vergroten. We weten dat inderdaad bepaalde kwetsbare groepen vooral zijn opgenomen en vatbaar waren voor het virus als je daar iets aan doet heb je meteen eigenlijk een minder beter minder druk op de zorg betere uitkomsten aan ze rekening houdt met bepaalde economische omstandigheden van ondernemers. Heb je daar wederom meer draagvlak? Bij de jongeren heb je beter onderwijs beleid enzovoort. Zo kun je eigenlijk doorgaan. Heel interessant is ook dat we zien eigenlijk dat het eerste model. Als je dat vergelijk bijvoorbeeld in die sterftecijfers. Dan is de onderzoek wat duidelijk laat zien dat het beleid met haar eigen ook gebaseerd was op de bevolking zoveel mogelijk meenemen en open en transparant maken. Effectieve beleid was qua sterftecijfers, bijvoorbeeld wat een mogelijk bewijs daarvoor zou kunnen zijn dat dat inderdaad een goed werkend model is specifiek gericht op die leefstijl weten we inderdaad inmiddels dat bepaalde groepen extra kwetsbaar zijn en dat toch een grote veroorzaken is eigenlijk ook van de druk op de zorg dus een lange termijn preventiebeleid daarop gericht is misschien nog een van de belangrijkste factoren op lange termijn om dit soort crisis inderdaad beheersbaar te houden. Wij vinden het dan als gedragswetenschappers ook schrijnend dat er zo weinig aandacht ook tijdens een corona crisis aan is besteed. Maar helemaal nu het eigenlijk mogelijk zou zijn. En dan niet een argument is van dat we nog aan de aandacht voor de crisis zelf moeten hebben dat het niet een hoge prioriteit heeft en daar ook heel gericht beleid op gefocust is. Ondanks dat het natuurlijk wel genoemd werd in de brieven. Dus dat is opzicht positief maar heel erg beperkt. En eigenlijk niet uitgewerkt.

[0:27:16] Dankuwel.

[0:27:17] Mevrouw tyler. Drie vragen.

[0:27:20] Vijfentwintig.

[0:27:23] Hartelijk hartelijk dank. Aan de wetenschappers

[0:27:29] informatie die ook een compact wordt aangeboden. Dat roept bij mij ook wel van volgens mij zijn de leuke dag over kunnen organiseren met presentaties met deel dingen maar dat is dan mijn persoonlijke hobby wellicht de dank aan jullie. Maar ik ben inderdaad ook wel benieuwd of die zegt ook en we hebben heel veel geleerd. Er zijn kennis synthese is gemaakt, enzovoort.

[0:27:54] Is het nou mogelijk zeg maar om eigenlijk een soort van of of zijn er wetenschappelijke artikelen over gepubliceerd over wat voor type maatregelen. Nou wel en niet tot naleving en en dus niet het medische epidemioloog ging niet perfect, maar vooral ook inderdaad het gedragseffecten in hoeverre wat we nou de afgelopen jaren hebben gezien. Wat wel en niet werkt en en hoe dat dan komt hebben jullie daar zeg maar vanuit nederland een nederlandse perspectief

[0:28:24] ook specifieke conclusie

[0:28:25] is op beschikbaar zijn die ergens te vinden

[0:28:30] die zijn zeker te vinden. De crone gedrag unit heeft ongeveer tien werkpakketten van onderzoek, geloof ik. En een daarvan is ook literatuur onderzoek

[0:28:40] en we hebben op zich dat corona dashboard in nederland is eigenlijk een heel goed startpunt om dat verder uit te bouwen. Ik denk ik heb ook hiervoor wat meer internationaal gekeken naar wat er internationaal beschikbaar was. En eigenlijk klaagt iedereen erover dat er zoveel kennis is maar dat ze zo lastig toegankelijk is de de knvb de koninklijke nederlandse academie voor wetenschappen is momenteel ook bezig met een lange termijn rapport waar we hoe we dit kunnen gaan aanpakken. Ook vanuit wetenschappelijk wetenschappelijk oogpunt.

[0:29:13] Wat me toen opviel is dat bij die kennis synthese is dat eigenlijk nederland een van de weinige landen is die een dashboard heeft waar nu al gedrags indicatoren op vermeld zijn. Dag de dat is eigenlijk een heel mooi startpunt als het hebben over die bredere welvaarts indicatoren om de hier ook in op te gaan nemen. Dus daar heb je eigenlijk al je kanaal om dat

[0:29:32] om die kennis te bundelen en zichtbaar te maken

[0:29:37] en dan zou nederland dus eigenlijk vraagt wel vaak om een goede voorbeelden uit het buitenland. Maar eigenlijk hebben we hier de kans om een voorloper te zijn. Internationaal.

[0:29:48] Als ik dan nog aanvullend jammere is dan dat die kennis niet gebundeld wordt van die verschillende disciplines en dat zie je dan wel in de structuur als ook in de kennis structuur eigenlijk dat we die heel erg los van elkaar nog laten en daardoor zijn die dan niet bekend. Dat is heel erg jammer omdat we als team aan de makkelijk toegankelijk is naast elkaar wordt geplaatst. Dat is eigenlijk wat je zou willen.

[0:30:10] Dankuwel meneer omtzigt.

[0:30:13] Dank en ook dank voor deze heldere fictie, maar ook het zeg maar aanbeveling voor aanbeveling gekeken wordt van grondrechten tot tot sociale rechtvaardigheid, wat te doen?

[0:30:27] Welke landen hebben wel een lange termijn kronen beleid waar we een voorbeeld aan zouden kunnen nemen, want we zien ook landen om ons heen. Best wel eens worstelen

[0:30:36] focus natuurlijk graag op wat je fout gaat. Maar

[0:30:41] wij zouden een voorbeeld moeten nemen.

[0:30:45] Ik denk dat we niet goed zijn, opteert men de overzicht hebben welke landen aan op dit moment een lange termijn beleid aan hebben of niet. Dus dan zouden we zeker nog meer onderzoek moeten doen wat steeds eigenlijk opvalt ook in die overzicht de bijvoorbeeld van die sterftecijfers dat denemarken en ierland eigenlijk als twee landen worden gezien die als voorbeeld gelden ook voor andere landen in de verschillende manieren hoe ze dat organiseren en dat zie je eigenlijk in een brede advies organisatie van de verschillende groepen en een heel open en transparant beleid en in een op tijd de bevolking meenemen, maar ook proberen ze op tijdig mogelijk inderdaad op aan de stappen beleid te maken hoe het hangt heel specifiek zit over het lange-termijnbeleid kan ik op dit moment geen uitspraken.

[0:31:33] Dankuwel. We hebben nog wel tijd voor een laatste prangende vraag. Ik weet niet of die toen nog is. Mevrouw van den berg in ieder geval

[0:31:42] en mevrouw van es die twee vraag de me nog en dan aan het eind geef ik.

[0:31:46] Het wordt een mevrouw tiener om nog de laatste de next steps toe te lichten. Maar dan eerste vraag van mevrouw van den berg.

[0:31:53] Dankuwel. De voorzitter voor deze extra kans. Ik wil graag even aangrijpen op het laatste antwoord van want denemarken is een daalt vaak als voorbeeld genoemd.

[0:32:02] Dan hebben we gezegd van nou, een denemarken had je ook fijnmazig testen hebben iedere keer ook gepleit verschillende kanten van de kamer deelt erop dat je makkelijk bij een testlocatie kwam kan komen, maar ook het gedrag hebben we uiteindelijk geen vijftig procent van de mensen geen zichtbaar testen en dat had ik iedere keer meegekregen dat in denemarken ook in die zin en advies van de overheid ook makkelijker wordt. Gevolg is dat ook wat over onze volksaard. En kunt u daar misschien nog wat over zeggen.

[0:32:36] Het is inderdaad altijd denemarken wordt heel vaak als goed voorbeeld genoemd en dat moet met echt met reserve gebeuren want de overheid vertrouwen is veel groter in denemarken bijvoorbeeld stemgedrag is gaf tachtig, negentig procent van de mensen stemt. Maar wat wel kenmerkend is is dat die transparantie. Denemarken is altijd heel duidelijk geweest over. Dit zijn de dit zijn de factoren. Dit zijn de verwachtingen en daarom doen we dit ook dat uitleggen waarom. En wat we in nederland hebben is misschien iets lager op overheid vertrouwen. Maar er is in nederland weer een heel groot vertrouwen in de wetenschap. Dat is ook iets waar we wat we mogen omarmen wij natuurlijk ook als wetenschappers, maar ook als als land en daar kun je ook gebruik van maken bij de transparantie van het beleid. Om het te baseren op wetenschappelijke kennis wat deels is gebeurd, maar de transparantie kan veel veel sterker.

[0:33:25] Een heel erg belangrijk om te beseffen dat je aan dat draagvlak gewoon heel erg veel kunt doen door gewoon heel open transparant beleid te maken. Wat een lange termijn visie heeft burgers daarin mee te nemen. Al deze factoren al rekening houden met kwetsbare groepen. Al deze factoren verhogen ook je draagvlak. Dus het is niet iets wat wat er zomaar is en het aan dat eigenlijk ook met elk nieuw beleidsmaatregelen die inneemt.

[0:33:54] Sorry. Mag ik nog één ding toevoegen. Want die transparantie is natuurlijk niet alleen te laten zien wat je doet, maar vooral ook. Waarom. En dan komen we weer terug bij dat eerst punt van die die sociale rechtvaardigheid vinden mensen zo belangrijk van waarom die groep wel en die groep niet als je daar goed waar de kader voor hebt om die af te wegen. Wat vinden we nou belangrijk in dit land. En waarom nemen we deze beslissingen en daar weer burgers in mee te nemen. Dat is de transparantie die echt die moet zoeken.

[0:34:18] Dank u, mevrouw van es.

[0:34:21] Dagvoorzitter

[0:34:22] het woord kunnen stellen van vragen. Ik was benieuwd naar die aanbeveling negen, waarin wordt aangegeven houdt rekening met een aanzienlijke kosten van de implementatie van het beleid. Op korte termijn kan ik me daar wel iets bij voorstellen. Op zich als je een goed preventie in gezonde levensstijl en eigenlijk als je de aanbevelingen van jullie zal uitvoeren, dan zou je eigenlijk op lange termijn juist kosten kunnen besparen. Is dat ook een zien jullie dat ook zo want volgens mij is dat juist op lange termijn en kostenbesparing. Die hebben wel degelijk. Ook zou kunnen aanrekenen.

[0:34:59] Er is heel veel onderzoek naar kosten effectiviteit van dit soort gedrags maatregelen, ook op andere gebieden specifiek op komen fit en lange termijn kan dat natuurlijk nog niet maar we weten bijvoorbeeld dat effectieve leefstijlinterventies tot natuurlijk latere kostenbesparingen bijvoorbeeld heel erg werkgerelateerd, zien we daar enorme kostenbesparingen, maar ook in de zorg en op andere factoren. We hebben enorm veel wetenschappelijk bewijs welke interventies inderdaad daarin effectief zijn, maar ook kosten effectief zijn. Dus dat is zeker iets wat heel erg meegenomen kan worden in het hele financiële beleid.

[0:35:37] Dankuwel. Dan denk ik dat we langzamerhand aan het einde komen. Eerst geef ik mijn vrouw tiel. Het woord als lid van de voorbereidingscommissie groep. Ja, hoe noemen te noemen. U.

[0:35:51] We hebben de altijd praktisch te genaamd formule maakt niet uit want met meneer omtzigt. Inderdaad hebben we dit in gang gezet en danken jullie nogmaals voor het toch best wel uitvoerige werk dat erin zit om

[0:36:05] vervolgens

[0:36:06] van pakt tot tot de conclusies en aanbevelingen te komen die waarbij volgens mij als vast kamercommissie echt wel ons ons voordeel mee kunnen doen en wat we vaak doen met dit soort dingen of wat we vaak doen met dit soort dingen is eigenlijk ook aan de minister een reactie vragen en zodat we zouden kunnen doen als maar dat ligt dus aan een kamercommissie. Dus het zou graag voor willen leggen. Voorzitter, dat we de minister vragen om een reactie te geven op deze wetenschappers doet en wellicht openstaande vragen die deze toets ook als je kijkt naar het schema met acht vragen om daar nog op in te gaan en wellicht ook te reageren op de aanbevelingen die door de wetenschappers worden gedaan, omdat aan de minister vragen, zodat men vragen zijn aan de commissie voor

[0:36:49] voorzitter,

[0:36:52] Dank u wel, mevrouw. Ik zie instemmend geknik. Dus ik kan me haast niet voorstellen dat iemand daar niet mee eens is. U wil nog iets zeggen, mevrouw.

[0:37:03] En dan is het handig. We hebben straks procedurevergadering van hebben we het over de timing. Daar kom ik nog wel even op terug. Maar dan zou het fijn zijn als de minister daar ook op een manier op kan reageren, zodat we mee kunnen nemen in het debat met de minister over het lange termijn beleid. Want die kan zo inderdaad al een paar dingen benoemen die we daar zeker aan de orde zullen stellen. Dus en daar zitten ook een redelijk op één lijn. Dus als dat kan gaan.

[0:37:26] Prima. Ik zie uit naar uw inbreng in de procedure meteen en

[0:37:34] mag ik u hartelijk danken. Professor buizen en professor evers voor uw komst en uw inzichten. Wij doen ons voordeel mee en de leden bedankt instrument thuis bedankt en ondersteuning. Bedankt. En dan sluiting te gaan. Dankuwel.