EU-Defensieraad en rol EC veiligheid en defensie

[0:00:00] Defensie, rate en rol veiligheid,

[0:00:02] De defensie,

[0:00:04] Op dit moment zie ik sprekers van de kant van de kamer spreekt van vier minuten twee interrupties maximaal per fractie.

[0:00:15] Ik moet toegeven dat het van haga zijn eigen ingang inbreng weg moet voor een andere activiteit. Dus ik geef hem nu ook als eerste het woord met dien verstande dat hij officieel geen lid is van de commissie in aannemen dat er geen bezwaar tegen heeft dat hij woordvoerder.

[0:00:32] Het wordt weer vandaag.

[0:00:36] Dank u wel. Voorzitter, ik ben geen lid van welke commissie dan ook als afsplitsen. Dus dat is een terugkerend fenomeen. Voorzitter, hoe autonoom is nederland militair gezien nog en hoe autonoom zullen we blijven met al dat beleid en alle eu regelgeving

[0:00:51] en is de minister of is de nederlandse autonomie uberhaupt iets waar deze minister waarde aan hecht bv heil ziet in dus in de steeds grotere europese bemoeienis een groeiend gevaar voor onze soevereiniteit. Dit keer zijn geen stikstof regels of censuur wet, maar een europees leger dat onder de naam snelle interventiecapaciteit nederlandse militairen zal inzetten en bv vindt het ongewenst dat nederland hieraan bijdraagt. Maar de kernvraag is natuurlijk is de minister het met dvn al eens dat hier feitelijk wel spreken over een europees leger. Voorzitter, bij vnl is blij dat dit kabinet structureel meer gaat investeren in onze krijgsmacht. Op deze manier is de vreselijke oorlog in oekraïne toch nog ergens goed voor.

[0:01:29] Want bijna alle partijen realiseren zich nu het belang van een goede krijgsmacht, en gelukkig is men inmiddels bereid om de navo-norm van twee procent van het bnp te betalen

[0:01:38] en dat is ook een van de weinige positieve dingen aan de defensie plannen van het kabinet. Want het kabinet gaat volledig mee in de plannen voor verregaande europese samenwerking en hieronder valt de eerder genoemde u interventiemacht van vijfduizend militairen die op stel en sprong in ingezet moet kunnen worden in noodsituaties. En hoe heeft de minister het besluit om nederlandse militairen uit te lenen afgewogen tegen het personeelstekort bij onze krijgsmacht en kan de minister toezeggen dat het eerder genoemde aantal van honderdvijftig nederlandse militairen in elk geval niet groter wordt nu minister hoekstra heeft gezegd dat hij de capaciteit van de u strijdmacht wil vergroten en voorzitter, hoeveel heeft nederland defacto uiteindelijk in te brengen over de inzet van deze een flitsmacht. Volgens het strategisch kompas kan de u bovendien binnen dertig dagen een militaire missie starten ook in niet landen. Het kabinet wil meer bijdragen aan militaire emissies. Volgens de brief van negen mei. En wat betekent dit concreet qua personeel en materieel en is de minister met bv nou eens dat we weg moeten blijven van conflicten waar we niks mee te maken hebben.

[0:02:40] Voorzitter, dan het europese defensie fonds de u en het kabinet willen dat de lidstaten gezamenlijk capaciteiten ontwikkelen en aankopen onder het europese defensie fonds. Ook dit gaat te ver. Het is onnodig rondpompen van geld waar we in nederland aan het kortste eind trekt het europees defensiebeleid kost nederland bakken met geld en dat terwijl onze eigen krijgsmacht al jarenlang wordt geschoffeerd met betrekking tot materieel en salarissen vindt de minister niet dat het tijd is om nu eindelijk onze eigen militairen een fatsoenlijk salaris te bieden. Het budget van de europese vredesfaciliteit wordt verdrievoudigd tot anderhalf miljard euro en kan de minister aangeven hoeveel de europese defensiesamenwerking zoals het europees defensie fonds, de vredesfaciliteit nederland nu in totaal kost en hoeveel dit zal toenemen,

[0:03:25] voorzitter van de oekraine het standpunt van wnl met betrekking tot de oorlog in oekraïne is nog steeds helder. Wij veroordelen de inval door rusland in een soeverein land scherp. Maar we zouden graag zien dat onze ministers het hoofd koel zouden houden en minder emotioneel zouden reageren. Sancties treffen de verkeerde mensen zijn voornamelijk schadelijk voor onszelf en het leveren van wapens leidt ontegenzeglijk tot meer oorlog meer doden en het brengt geen vrede en nogmaals als je zelf niet bereid bent te sterven voor oekraïne. Dan past bescheidenheid en geen oorlogsretoriek. Voorzitter, in de periode tot tweeëntwintig maart is er voor vijfenzestig miljoen euro aan militair materieel geleverd aan oekraïne en dit bedrag zal nog verder oplopen. Daarnaast gaat er twee miljard uit de europese defensie fonds naar militaire steun voor oekraïne. Een forse overschrijding van het budget begon minister hoekstra wilde uitgaven aan het europees defensie fonds verhogen onder het motto wie sterk staat op het slagveld staat ook van sterk aan de onderhandelingstafel. Maar wat bvd betreft, stoppen we met escaleren zetten we in optreden en niet op militaire steun en misplaatste bravoure dankuwel. Voorzitter,

[0:04:32] Dankuwel meneer verhagen voor het geven aan de herhaal ik voor degene die later binnenkwamen twee minuut spreektijd vier en vier minuten spreektijd.

[0:04:43] Meneer hammelburg.

[0:04:46] Dankuwel. Voorzitter, ik schrok eventjes van uw van uw aankondiging. Voorzitter, door de door de wreedheden van rusland, symbool, vrede en veiligheid in europa geen vanzelfsprekendheid meer zijn en afgelopen maandag hielden we allemaal onze adem in voor de daden en de speech van vladimir poetin en waren we bang voor. Nog verdere escalatie bovenop de dagelijkse wreedheden die we zien en dat bleek voorlopig en gelukkig er maar uit en het was dezelfde dag negen mei dat het europa. Dag.

[0:05:13] Was.

[0:05:14] En dat voelt haast een beetje ironisch met alle ellende die er op dit moment op het europese continent afspeelt in het water op negen mei in negenenvijftig. Ook de woorden van robert schumann. De wereldvrede kon slechts worden bewaard door inspanningen van alle positieve krachten, welke hem tegen de dreigende gevaren kunnen beschermen en ruim zeventig jaar later is deze boodschap nog steeds een zeer zeer relevant. Het versterken van de europese veiligheidsarchitectuur is urgenter dan ooit. Voor het eerst in de sinds de tweede wereldoorlog wordt onze vrede en veiligheid van het hele continent bedreigd en we zijn dan ook echt toe en begonnen aan een nieuw europees hoofdstuk

[0:05:53] een hoofdstuk waarbij we ook echte doorbraken verwachten op het gebied van europese defensiesamenwerking. Dat is harder nodig dan ooit om de veiligheid van onze europeanen, onze nederlanders en onze economie, onze economische belangen te kunnen garanderen en voorzitter, we weten op het moment dat we nu investeringen doen in defensie. Dat die investeringen pas over jaren dan niet decennia effectueren en het is dan belangrijk dat we ook echt snel handelen. Iedere dag telt

[0:06:19] voorzitter dan het strategisch kompas d zesenzestig is positief over de nederlandse inzet bij de raad over het strategisch kompas en ik lees dan ook met plezier dat het kabinet de concrete doelstellingen snel en daadkrachtig wil implementeren. Ik heb je nog wel een aantal vragen over.

[0:06:33] Het is cruciaal voor serieuze europese samenwerking dat dat we de doelstellingen ook daadwerkelijk behalen, kan de minister toezeggen een appreciatie van de niet meer turnhout deed van ado naar de kamer te sturen, zodat ook wij goed inzicht hebben in het slagen van het strategisch kompas en de inzet van deze minister om er alles aan te doen deze europese samenwerking te doen slagen in het belang van onze nederlandse en europese veiligheid nu en in de toekomst. Voorzitter, versnipperingen en protectionisme hebben op dit moment in het verleden geleid tot een lappendeken van nationale strijdkrachten industrie in europa en de. Hierdoor zijn we niet complementair aan elkaar. Binnen de europese unie werken we onnodige concurrentie in de hand, zeker nu met de vele miljarden die alle nationale lidstaten aan het investeren zijn en kunnen we bovag niet altijd zeg ik erbij het in onze op het hoogste geweldsspectrum acteren, zeker niet als we ooit een keer misschien onafhankelijk van de verenigde staten. We hopen er niet moeten acteren.

[0:07:26] Dat maakt ons kwetsbaar ontzettend kwetsbaar nu voor de oorlogsmisdadiger poetin en dat maakt ons in de toekomst ontzettend kwetsbaar, bijvoorbeeld voor de toenemende dreiging van een land als china, samenwerking, gezamenlijke inkoop en interoperabiliteit moeten echt de standaard worden en zo snel als kan. We moeten onze krachten bundelen in een historisch krachtige europese defensie unie om onze burgers en economie te kunnen beschermen, nu, maar vooral ook in de nabije toekomst.

[0:07:50] Wat ons betreft. Wij zijn op. Sorry. Even kijken. Ja. Nee, we zijn positief over de voorstellen op de van de commissie van de commissie. Op dit punt waar ik ben wel benieuwd naar de reflectie van de minister op een aantal punten. Hoe oordeelt zij bijvoorbeeld over de voorgestelde aanpassingen binnen het europees defensie fonds. En waarom gaan we niet een stap verder door het verdrag aan te passen op artikel eenenveertig, lid twee, zodat we ook vanuit het europese defensie fonds kunnen inzetten op daadwerkelijke militaire capaciteiten. In tegenstelling tot wat hier vandaag gebeurt is dat nog niet mogelijk capaciteiten die we zouden kunnen inzetten voor de u interventiemacht. Het europees defensieagentschap komt deze maand ook met een analyse van de. Ook kunnen ze op het gebied van defensie. Investeringen gaat dit onderzoek slechts over de europese industriële en technologische defensiebasis of ook over onze militaire capaciteit en specialisme in brede zin en als dat laatste niet het geval is, vraag ik aan de minister kan de minister zich daar dan ook voor inzetten. Voorzitter, ik rond af want ik zie dat ik al vier minuten aan het spreken. Ben nog een aantal of een een belangrijke vraag. Wat mij betreft als ze echt de daad bij het woord willen voegen, dan moeten we als nederland ook onze beste wil laten zien. Mijn vraag is dan ook kunnen. Minister hoe gaat nederland haar planningsproces en het beleid. Wat betreft de aankoop van militair materieel technologie zo aanpassen dat onze nationale plannen in afstemming zijn met de nationale plannen van de andere zesentwintig lidstaten, en hoe verhoudt zich dat tot de nota die binnenkort naar ons toekomt. Dankuwel.

[0:09:16] Meneer hammelburg. Er is een vraag voor u van vragen.

[0:09:20] Ja. Ik ben natuurlijk heel blij met de drive van d zesenzestig dat er veel meer geld naar defensie gaat en daarin vinden elkaar nu. Ik vraag me dan wel af of de heer hammelburg het niet met me eens is dat er ook wat moeten gaan doen aan de salaris van militairen. Want dat is waarschijnlijk een van de van de slechts betaalde groepen ambtenaren die we hebben in.

[0:09:40] In ons land,

[0:09:41] Vorig jaar. Voorzitter, en dit is echt niet slecht bedoeld. Maar als we elkaar je vader vaker in dit debat hadden getroffen. Een had hier vandaag een heel vaak kunnen zeggen en vaak als eerste punt in mijn betoog ook dat we beginnen bij het salaris en dat we heel blij zijn als d zesenzestig dat we daar een half miljard voor in het coalitieakkoord hebben geest werd in ik heb de staatssecretaris van de maat ook opgeroepen om dat zo snel als mogelijk te doen want dat is knelpunt nummer één en de militairen die al jaren te staan, verdienen echt heel veel meer en heel veel meer steun. Dus daar staat bestaat geen twijfel over. En verder zou het geen draaien van d zesenzestig willen noemen dat u nu extra investeringen maken in defensie. Sterker nog, al jaren staat in ons verkiezingsprogramma. In de coalities wordt deze zestig in heeft gezeten. Nu en in het in het verleden heb ook altijd extra voor defensie willen doen. Het is wel waar dat we nu inderdaad gezien de dreiging heel veel meer gaan doen en mijn collega's sjoerdsma heeft ook een motie voor ingediend die breed door de camera's ondersteunt om nog een extra schepje bovenop de extra defensie uitgaven. Wat doen die in het coalitieakkoord staan waar de handtekening van d zesenzestig heel helder.

[0:10:43] Dankuwel. Dan kunnen we gaan luisteren naar de inbreng van actie.

[0:10:48] Dagvoorzitter en ik kom maar meteen ter zake in de geannoteerde agenda lezen wij dat er tijdens de komende raad uiteraard gesproken zal worden over de lopende missies en operaties. Dat geeft de minister een mooie gelegenheid om het volgende te adresseren bij haar collega's, want wij voornamelijk uit de elsevier dat de gekozen locatie voor de inzet van de nederlands p tweets. Hoezo kunt zeggen nogal ongelukkig is of eigenlijk vanuit militair oogpunt gewoon verre van optimaal. De btw staan namelijk ergens in een vallei. En waarom is dat dan verre van optimaal. Dat laat zich misschien wel het best vergelijken met een badkuip.

[0:11:21] Ga in een bad zitten. Dan kun je over de rand. Alles zien de muren. De douche,

[0:11:26] Het plafond,

[0:11:27] Ga je plat op je rug in de badkuip liggen. Kijk je naar boven zie alleen het plafond

[0:11:32] en voorzitter die patiënt van ons. Die staan dus onderaan onderin de badkuip. Alles wat de laag komt aanvliegen. Zie je niet raketten, mits en tot vooral de laatstgenoemde laag komen aanvliegen hebben de afgelopen weken wel gezien. Juist omdat ze als de dood zijn voor het oekraïense luchtafweergeschut

[0:11:48] en daarom is die locatie des te onbegrijpelijker en daarom vraagt de minister. Hoe is desbetreffende locatie tot stand gekomen is dat na zorgvuldig overleg met een aantal partners gebeurd of hebben de slowaken gewoon eenvoudigweg een punt aangewezen op de kaart en onze militairen veel succes gewenst heeft nederland bij de slowaak inmiddels ook aangegeven dat zij betere locaties wenst te hebben om het navo-grondgebied beter of optimaal te kunnen verdedigen.

[0:12:10] Zo niet, is de minister om waarheid dit alsnog te doen bij de aankomende raad, desnoods gesterkt door onze collega's navo en u een partners

[0:12:20] en voorzitter, als ik er totaal niet bij het rechte eind hebt dan hoor ik dat natuurlijk ook graag van

[0:12:26] voorzitter, de vs, canada, frankrijk, australië, duitsland en nederland leveren honderd vijfenvijftig millimeter, ambitieus en oekraïne ruim honderd stuks in totaal. En begin deze week zagen we dat oekraïners. De eerste een zevenhonderd zevenenzeventig van de amerikanen op dankbaar in gebruik hebben genomen op het slagveld tegen de russen. De vvd steunt het leveren van dit zware materieel aan de hoek rinus en vinden het goed dat defensie heeft besloten zich aan te sluiten bij dit selecte gezelschap dat er zeker toe doet.

[0:12:53] Het is bovendien goed omdat het gros van onze house fietsers door onze eigen politieke schuld stof stonden te happen ergens in de opslag.

[0:12:59] We zijn nu bijna drie weken verder sinds de aankondiging van de minister kan zijn update geven hoe het staat met de levering van de pantser audit. Ik neem aan dat deze inmiddels wel onderweg zijn

[0:13:10] en voortdurend hierop kan de minister aangeven of ze verwacht dat er nog andere landen zich zullen aansluiten bij het creatief om zwaarder materieel te leveren en daarbovenop heeft de minister nog ander zwaar materieel in beeld tot levert nederland eventueel zou kunnen leveren.

[0:13:24] Als laatste zou ik de minister willen vragen hoeveel van de europese vredesfaciliteit van de beschikbare anderhalf miljard dit jaar is opgebruikt en voor hoeveel nederland daar aanspraak op heeft gemaakt.

[0:13:33] En zoals hij dat ook in het geval van de fietsers gaan doen en regels allerlaatste punt. De heer van haga. Die stipte het punt net ook al aan dat betreft de een missies. Het kabinet heeft aangegeven ook naar te willen kijken om daar meer aan uit te gaan geven. Ik wil wel voorkomen dat de een missies dat dat een doel op zich gaat worden en ik hoop dan kan de minister hopelijk straks een antwoord op geven dat dat dat de minister dat met maar eens is dat het de een missies geen doel op zich moeten worden. Daarbij een wezenlijk onderdeel van de navo voor.

[0:14:04] Worden.

[0:14:06] Dankuwel meneer verlossen en vraag verhuur van de heer fritsma danig van de heer hammelburg. Meneer fritsma.

[0:14:12] Voorzitter, ik mis van de kant van de vvd fractie toch echt inbreng of ook felheid op echt elementaire punten blijkt als je in een vvd verkiezingsprogramma opschrijft dat je tegen een europees leger bent dat je ook geen abstracte vergezichten duren over een europees leger wilt hebben vanuit brussel. Dan is het debat als dit natuurlijk

[0:14:36] de uitgerekend het debat waarin je die standpunt verdedigt. Maar ik hoor er geen woord over en en dat is toch toch wel raar want met die europese interventiemacht krijg je namelijk precies wat de heer valstar niet zegt te willen namelijk een europees leger en en abstracte vergezichten over een europees leger dus van van waar die die stilte daarover van waar de houding om de eigen partijstandpunten gewoon niet te verdedigen en los te laten.

[0:15:11] Valstar.

[0:15:12] Ja. Voorzitter, dank los van het gegeven dat wij de heer fritsma en ik elkaar geregeld spreken, zeker als het betreft de u defensie aan die zijn volgens mij iedere twee maanden zo ongeveer hebben wij het hier in het verleden ook al vaker gehad over gehad. Ook met mijn collega's ook met een brekelmans. Sterker nog, er is een motie ingediend die zich uitsprak tegen de europees leger werden van de volgens mij was die mijn collega van hagar die de vvd ook gewoon gesteund heeft. Dus dat vinden wij ook nog steeds. Nou ik heb er nu voor gekozen om mijn inbreng dit te laten zijn. U weet de standpunt van de vvd. Sterker nog, het vvd verkiezingsprogramma. Heel goed gelezen, begrijp ik net.

[0:15:45] Dus ja ik kan dat hier nog wel een keer herhalen. Maar op het specifieke punt van de die point diploma pesten team. Daar hebben wij het ook bij het vorige debat over de europese defensie raad over gehad dat ik het nou ik vind het geen slechte ontwikkeling. We hebben het niet over een leger. We hebben het over een capaciteit van vijfduizend man aan nederland een bescheiden bijdrage gaat leveren en laat de klant voorbeeld bijvoorbeeld van kabul aanhalen. De val van een kabul. Daar moest alle el moesten uit alle hoeken van europa ging iedereen eigenlijk op een op eigen houtje zou ik bijna willen zeggen probeerde te evacueren. Ik denk dat daar zo'n capaciteit zeer van nut kan zijn.

[0:16:24] De heer fritsma,

[0:16:25] Ik ga dan naar mijn tweede interruptie. Voorzitter, ik was al bang voor dit antwoord. Het antwoord. De europese interventiemacht is geen europees leger. Maar voorzitter, met alle respect. Dat is lariekoek als vijfduizend militairen uit verschillende europese landen onder de vlag van de een u in gaan zetten voor militaire activiteiten. Dan heb je het gewoon over een europees leger en het beetje het ergerlijke is dat de vvd recht probeert te praten wat krom is en het zijn precies dit soort woordspelletjes.

[0:16:56] Waar.

[0:16:57] Waardoor de burger het vertrouwen in de politiek verliest. Tuurlijk is dit wel een europees leger. Dus mijn oproepen aan aan aan de heer valt staat is een aan de vvd in bredere zin. Maak er geen flauwe woordspelletjes van benoemt dingen zoals ze zijn en ja en wees eerlijk draai mensen gingen wat voor de ogen. Vvd wil geen europees leger. Dit is wel een europees leger. Dus als de vvd dit slikt dan slikken ze gewoon hun standpunten in.

[0:17:26] Valstar.

[0:17:28] De flauwe woordspelletjes en dergelijke. Ik zou bijna willen zeggen. U doet het zelf. Sorry. Ik mag niet, zegt voorzitter heer fritsma doet het zelf en ik ga ik laat het hier verderop bij.

[0:17:38] Meneer hammelburg jaar. Voorzitter want want die flauwekul van de pvv van van de heer fritsma. Laten we daar echt niet intrappen. Dit dit soort frames zijn alleen maar schadelijk en mijn mijn mijn interruptie op de eervol storm ging over hetzelfde onderwerp van de andere kant. Want want zo'n een interventiemacht. We zien dat en dat geeft die minister ook vaker aan dat het essentieel is voor onze mensen om te kunnen oefenen

[0:18:01] en om ook daadwerkelijk aan de slag te gaan. Sterker nog, heel veel militairen geven aan dat ze het liefst niet zelf in de kazerne zitten. Maar er echt op uit gaan dat ze niet voor niets voor dit vak hebben gekozen en zo'n een interventiemacht is daar natuurlijk ook een onderdeel van en biedt ook kansen om gezamenlijk te oefenen en te zorgen dat je klaar bent voor de uitdagingen die die onze europa en ons nederland raken is de uur vol zodat met mee eens.

[0:18:25] Meneer vos.

[0:18:27] Nou ik ben het in die zin met u eens dat wij in europa meer moeten samenwerken en dat doen wij met bij voorkeur voor de vvd, bijvoorbeeld met de duitsers. Wat u inderdaad zegt dat we meer moeten oefenen. Ja dat zou bij voorkeur bij voorkeur met onze oosterburen moeten doen en dat doen we ook.

[0:18:43] Dat hoort bij bergen wonen doen we dat al jaren de de worden met de marine en de

[0:18:49] de duitse parachutist of de duitse marine.

[0:18:53] Dus nee. In die zin vind ik dat alleen maar een goede ontwikkeling. Maar ik wil wel voorkomen en en in die zin dat hebben hopelijk net ook in de interruptie die de heer fritsma pleegde, heb ik ook aangegeven dat dit dit is geen opmaat toernooi europees leger en daar blijft het ook bij. Ik heb aangegeven hoe ik zie dat de ratten die plooi met gepest die ingezet kan worden, namelijk als er ergens een crisis is dus om nu ook te doen en dat wil ik wel een beetje tegen die allemaal zeggen ook alweer voorkomen dat er dus inderdaad een europees leger wordt

[0:19:23] dat we dat ook niet moeten gaan optuigen door de kerstboom van de een veelvoud van dit soort dit aantal militairen.

[0:19:31] Hammelburg. Voorzitter, niemand heeft het hier over een europees leger europese samenwerking zegt wat anders. En de soevereiniteit blijft gewoon bij ons zitten bij dit parlement bij het kabinet. Hier worden de beslissingen genomen op het moment dat wij onze troepen uitsturen en beslissingen nemen over hun veiligheid, en welzijn van hun families. Dan ligt de beslissing hier en ik wilde het frame van de pvv, maar ook van heer van toch echt ontkrachten voor de helderheid van dit debat. Voorzitter, en laat ik dan opmerken. Tot slot dat ik blij ben dat de vvd ook die samenwerking tussen europese lidstaten waar dat nodig is. Omarmd en en wil stimuleren.

[0:20:07] Dit was een ja. Het was geen vraag. Maar ik wil de laatste dingen toevoegen. Dat is namelijk niet het dat we moeten vergeten dat we in navo-bondgenootschap zitten het moment dat wij alles denken europese te kunnen gaan oplossen. Dan zijn we een de kwijt en de amerikanen en canadezen en dat is onder geen beding iets over moeten willen.

[0:20:24] We gaan luisteren naar de eppink van.

[0:20:27] Dank u wel. Voorzitter, ik zal de draad weer oppakken bij de pantser houden fietsers. Voorzitter, inmiddels is bekend geworden dat het kabinet overgaat tot het leveren van zwaar materieel aan de oekraïense strijdkrachten zou onder andere gaan om dat pantser how it zus tweeduizend nl. Als ik het goed heb. Het zwaarste geschut van de landmacht hiervan wil het kabinet vijf naar oekraïne sturen. Men mag hopen dat dat hier goed over is nagedacht. Want na jaren van bezuinigingen is onze eigen krijgsmacht ernstig verwaarloosd.

[0:21:03] Terug naar deze pantser van fietsers in het verleden wilde nederland ooit de twee ouderwetse bataljons creëren, maar momenteel zijn er niet eens voldoende voor een volwaardige eenheid eenentwintig staat achter oekraïne in deze oorlog, maar onze krijgsmacht heeft als eerste grondwettelijke taak ons eigen grondgebied te verdedigen en dat van onze navo bondgenoten.

[0:21:28] Momenteel momenteel zijn we hiertoe niet in staat en daarnaast zijn de ouderwetse geavanceerde wapensystemen die de oekraïense strijdkrachten niet zonder uitgebreide training kunnen gebruiken.

[0:21:40] Derhalve mijn vraag hoe rijmt de minister het voornemen van het kabinet om de krijgsmacht weer op orde te brengen met het weggeven van de zwaarste wapens van de.

[0:21:50] Frans.

[0:21:51] Andere vraag hebben de oekraïense strijdkrachten daadwerkelijk profijt van onze house fietsers. Gezien het nodige onderhoud en de training.

[0:22:01] Inmiddels is er één komma vijf miljard euro beschikbaar gesteld door het europese vredes faciliteiten ep f van de e u voor het leveren van wapens en goederen aan oekraïne. Mijn vraag wederom weten de minister hoeveel nederland van dit bedrag ontvangt

[0:22:18] ter compensatie van de inmiddels meer dan honderd miljoen euro aan wapens steun voor oekraïne of gaat de dit bedrag volledig ten koste van de uitgaven van onze eigen voor onze eigen krijgsmacht.

[0:22:30] Ten slotte het strategisch kompas. De minister zegt dat nederlands voornemens is om een bijdrage te leveren aan het eu interventiecapaciteit. De werpen, de een keer per city die in tweeduizendvijfentwintig operationeel moet zijn. Momenteel loopt defensie echter op haar tenen door de bezuinigingen en het immense personeelstekort. Derhalve mijn vraag welke bijdrage wil het kabinet precies leveren aan de u interventiecapaciteit. En hoe valt dit te rijmen met de problemen bij onze eigen krijgsmacht zoals het personeels tekort. Dank u.

[0:23:05] Dank u wel. Meneer erdbrink.

[0:23:07] Meneer bos.

[0:23:09] Dank u wel. Voorzitter, voorzitter, afgelopen dinsdag hadden mijn collega's valstar en ik de eer om aanwezig te zijn bij de herdenking om de slag om de residentie. De slagorde residentie was een duitse operatie die plaatsvond rond den haag op tien mei negenenveertig met de bedoeling om de koningin op bevel en regering gevangen te nemen daarbij de nederlandse weerstand in één klap te breken. De operatie mislukte. Maar desalniettemin. Niettemin vielen er ruim vijfhonderd nederlandse doden. Het is van groot belang dat de hen die voor ons een hoogste offer hebben gebracht, blijven herdenken. Vrijheid is namelijk geen natuurverschijnsel, het bewaren van vrede en vrijheid. Vrijheid vraagt om inspanning van ons allemaal en inspanning die we de afgelopen jaren ook hebben verwaarloosd. Uit recent onderzoek is gebleken dat slechts zestien procent van de nederlanders bereid is om te vechten voor een voor het land voor ons land een beetje een gekke vraagstelling, maar het is toch wel een zorgwekkend laag cijfer. Wat ons betreft is de doorgeslagen individualisme hier individualisme, iran, de basis. Er is veel te weinig aandacht geweest voor de waarin de plichten die horen bij vitale democratie en daarom is het ook mooi dat er afgelopen dinsdag gestemd is over de motie diens recht en ook goed dat beide bewindspersonen dan voortvarend mee aan de gang gaan. De russische invasie van oekraïne is een week up call. Het is besef is neergedaald dat we niet onaantastbaar zijn dat we offers zullen moeten brengen voor onze vrede en veiligheid en dat kunnen we als nederland niet alleen door de russische invasie in oekraïne is het versterken van de europese veiligheid in versturen urgenter dan ooit en ik hoorde de minister van buitenlandse zaken maandag op de euro per dag verstandige dingen over zeggen. Hij sprak onder andere over meer investeren meer specialiseren en veel beter samenwerken met het strategisch compact ligt er een stevige basis om de komende jaren toe te werken naar een slagvaardige europese unie. Het cda is net als het kabinet erg blij met ambitieuze plannen. Het is nu zaak dat de werk wordt gemaakt van de snelle en daadkrachtige implementatie van de concrete doelstelling van een strategisch kompas. Ik ben echter wel benieuwd of ieder lid met lidstaat net zo enthousiast wordt gereageerd op de uploaden. Deze plannen. Als dat wij dat doen. In oosteuropa heerst de angst dat ze in de nabije toekomst een keuze moeten gaan maken tussen de eu en de navo en wij begrijpen ook die vrees. Het is daarom van groot belang dat beide bondgenootschappen complementair zijn aan elkaar en niet worden niet als een vervanging. Hoe wordt dit gewaarborgd?

[0:25:20] De oordeel losweekt. Er is een vraag voor u dit punt van de heer hammelburg.

[0:25:24] Voorzitter, want want de heer vos zou net ook. Er wordt elke keer een tegenstrijdig tegenstelling gecreëerd tussen ons europese veiligheidsstructuur en dat van de navo. En als ik ons om onze minister goed verstaan, maar ook mijn eigen inzet. Ik zeg altijd we moeten de europese en de u veiligheidsarchitectuur keihard versterken en dat ook allemaal binnen de structuren van de navo. Waar denkt leo boswijk dat hij die angst in oosteuropa en hier ook in het nederlands parlement soms vandaan komt. Want volgens mij is die geheel onterecht.

[0:25:57] In een bosrijke,

[0:25:58] Die angst is er want er wordt over gesproken wordt over geschreven en ik heb ook wel eens met de in zaaltjes gestaan tegenover partijgenoten van u die daar toch wel heel groot fan van waren en die dan op termijn dachten van naar de navo hoeft dan uiteindelijk niet meer kunnen we onze eigen broek ophouden. Ik ben blij om te horen dat ik dat nu niet hoor. Vanuit de hoek. Maar ik denk de enigste manier om die angst weg te nemen is daar continu duidelijk over te zijn dat voor ons de navo een hoeksteen is van het hele veiligheidsbeleid en dat samenwerking binnen europese unie dat die beter moet hebben natuurlijk gezamenlijk ook motie over ingediend. De afgelopen vergadering. Daar zijn we het over eens, maar ik blijf continu zeggen niet als een vervanging van de navo en het mandaat. Om onze mannen en vrouwen uit de poort uitsturen ligt hier in dit parlement. Dus ik vind het gewoon belangrijk om dat continu blijven te bevestigen en ik zie ook niet een tegenstelling. Ik zie juist ook een versterking.

[0:26:52] De hammelburg. Voorzitter, ben er heel blij ben blij dat te horen. Want want ik hoor die tegenstellingen vaak wel discussies terug en ik vind dat zonder volgens mij is dit volledig om onnodig ook en was die boswijk partijgenoot voor mij ergens heeft horen zeggen dat we de navo moeten afschaffen. Nou ik zou niet ken ze niet. Maar laat ik het nogmaals herhalen. We moeten ervoor zorgen dat we als europeanen als europese unie kunnen zorgen dat we onze eigen veiligheid kunnen garanderen binnen de navo met onze navo-partners. We moeten ons er ook op voorbereiden dat we ons niet altijd en nu zijn we binnen de navo toch wanbetalers zou ik niet willen zeggen, maar u kunt u kent de situatie. We moeten ons ten allen tijde kunnen redden. Ook als er in amerika een president aan de macht komt die misschien wat minder naam voor gezien te zien. Ik hoop dat de heer boswijk in het cda dat ook met deze zestig eens is dat we op alles voorbereid.

[0:27:43] Moeten zijn en boswijk.

[0:27:44] Voorzitter, laat ik duidelijk zijn. Wij zijn wel wanbetalers eigenlijk al dertig jaar lang. Daar hebben wij ook als cda ook zelf bij gezeten en meerdere partijen aan tafel. De de de situatie in oekraïne heeft ons wakker geschud te laat. Maar voor nederlandse veiliger op tijd. Maar maar, nogmaals, het is inderdaad waar. Natuurlijk moeten wij onze eigen broek ophouden zoveel als mogelijk, maar de realiteit is ook dat wij een op korte, maar ook op middellange termijn het nooit zullen kunnen ze kunnen doen zonder de navo-landen niet in de europese unie zitten verenigde staten, canada, groot-brittannië, want dan moeten wij niet naar twee procent, maar moeten we een vier procent willen we dat gat op gaan vullen en los nog van het personeel tekorten. Dus het gaat twee kanten op. Ik denk daarom dat het belangrijk dat we dat ook complementair houden en ik denk dat we elkaar kunnen vinden.

[0:28:37] Mooi. Dan vraag je boswijk zijn betoog te vervolgen.

[0:28:40] De oorlog in oekraïne lijkt in een nieuwe fase te komen waarbij wordt gebruik wordt gemaakt van lange afstand categorie. De oorlog lijkt steeds meer een zaak te worden van maanden in plaats van weken. Voorzitter, het cda staat volledig achter het bieden aan steun van oekraïne, waaronder het leveren van militaire goederen. Tegelijkertijd levert ook zorgen

[0:28:58] binnen defensie, maar ook binnen mijn eigen fractie over onze eigen inzetbaarheid en onze eigen vuurkracht bij het hoofdlijnendebat tweeënhalve maand geleden op een ik nog zelf om de pols houden iets is af te stoffen, omdat het een snelle manier is om onze eigen vuurkracht te versnellen en te verstevigen. En maar we hebben natuurlijk gehoord dat er nu vijf pantser fietsers naar oekraïne toe gaan en daarom toch zijn we wel benieuwd. Ook naar de vragen die mijn buurman heeft. Stel dat ben ik ook benieuwd naar die antwoorden. En hoe en op welke termijn worden deze gaten opgevuld en kunnen wij daar inderdaad ook bijvoorbeeld europese fondsen op aanspreken om dat gat financieel te dichten. Vorige week heeft de minister ook een bezoek gebracht aan de peter het eenheden in slowakije. Mijn collega valstar refereerde dit ook wel even uit artikel in elsevier hebben kunnen lezen. Ben inderdaad ook heel benieuwd naar die die antwoorden daarop. En tenslotte de toetreding van finland en zweden sinds russische invasie in oekraïne garen in zweden en finland steeds meer stemmen. Op vooraanstaand ik bij de navo. Vandaag legde de finse president en premier een verklaring af waarin ze aangeven voorstander zijn van de navo lidmaatschap van voor finland. Morgen volgt zweden navo-baas jens stoltenberg zei onlangs dat zowel finland als zweden snel en zonder problemen kunnen toetreden tot het bondgenootschap. En wat het cda betreft is het een goede ontwikkeling. Kan de minister het proces van toetreding voor ons schetsen. Hoelang duurt dit ongeveer? Daarbij heeft boris johnson premier van verenigd koninkrijk ook al aangeboden om militaire hulp te bieden voor die overgangsperiode naar het lidmaatschap geldt ook voor ons en geldt dat ook voor de navo als geheel. En stel dat grootbrittannië daardoor in conflict met rusland. Hoe gaat het dan artikel vijf procedure en alvast vooruitkijkend tot toetreding van finland zal de navo grens met rusland fors worden uitgebreid, kunnen we ervan uitgaan dat naar toe reed trainingen direct navo troepen worden gestationeerd in finland en hebben hier wel voldoende militaire capaciteiten en worden hier al voorbereiding voltrokken. Dat was een.

[0:30:48] Hartelijk dank. Meneer boswijk. Dan is het woord aan de heer fritsma meter is een vraag van de heer van dijk.

[0:30:55] Dank u. Voorzitter. Ja ik er de de het cda steunt oekraine. Dan kan ik me veel meer voorstellen. De vraag is wel tot hoe ver gaat die steun. Want u hoort ongetwijfeld ook geluiden uit amerika en engeland. Die zeggen van nou we moeten niet alleen maar oekraïne steunen. We moeten ook de russen verzwakken. Het leger.

[0:31:12] Maar dat is eigenlijk een hele nieuwe doelstelling sinds het cda dat ook.

[0:31:16] Boswijk.

[0:31:19] Nou voor ze denken. Ik denk dat dat we ons moeten concentreren op de situatie in oekraïne, oekraïense grondgebied en ik denk dat het wat wat het cda betreft niet verstandig is om ons nu al meteen bezig te gaan houden met een volgend conflict. Dus wat ons betreft gaat het echt om de om de gebieden in oekraïne en daarbuiten op dit moment echt niet. Nee.

[0:31:43] Voldoende. Zo is nu het woord aan de fritsma.

[0:31:47] Ja. Voorzitter dankuwel. Er staat weer een aantal brieven op de agenda van vandaag, die in ieder geval voor de fractie van de pvv slecht nieuws betekenen. Alles is er namelijk op gericht om de europese unie ook op het gebied van defensie een veel te grote rol te laten spelen. Ik heb daar een aantal vragen over te beginnen bij de brief van dertig maart jongstleden waarin aandacht wordt besteed aan het strategisch kompas en meer specifiek aan het opzetten van de zogenaamde een interventiemacht. Het kabinet heeft aangegeven die interventiemacht toe te juichen dan ook een bijdrage aan te willen leveren. En ja, voorzitter eigenlijk weet iedereen wel dat die u interventiemacht in wezen gewoon een europees leger wordt ook of wordt dat ontkent met allerlei typische haagse woordspelletjes die interventiemacht is bedoeld om snel te reageren op dreigingen of op crisissituaties en als concrete voorbeelden worden genoemd, reddings en evacuatie missies of stabilisatie, operaties in een vijandige omgeving en met name dat laatste punt is natuurlijk een kapstok waar je alle mogelijke militaire inzet al aan op kunt hangen en het is ook het zoveelste voorbeeld van hoeven steeds verder het moeras in worden getrokken. Die interventiemacht is straks een feit waar aan het kabinet zich al heeft committeert en waarbij een totaal gebrek aan democratische waarborgen bestaat, zelfs als de besluitvorming over het wel of niet inzetten van die macht plaats moet vinden op grond van unanimiteit van alle eu lidstaten, dan is democratische controle op de inzet een groot probleem. Het commando komt te liggen bij de joe miller theorie planning en kom ik keek billen team onder eurocommissaris joseph borrell. Ja. En dan weet je gewoon dat zeggenschap van ons eigen nederlandse parlement gewoon heel erg ver weg is

[0:33:46] en dat terwijl het al dan niet uitzenden van nederlandse militairen in welk verband dan ook tot de meest gevoelige en meest ingrijpende politieke beslissingen behoort. De pvv vindt het onvoorstelbaar dat dit zo gemakzuchtig uit handen wordt gegeven aan brussel. Ik wilde graag een reactie op van de minister en daarbij wil ik ook vragen of het klopt dat wanneer een lidstaat als nederland ervoor kiest om niet deel te nemen aan een bepaalde missie van die interventiemacht dat het dan toch nog steeds voor moet worden meebetaalt, is de situatie werkelijk zo krom. Ik wil ook vragen op wat voor mandaat de inzet van militairen van die een interventiemacht gaat berusten en hoe dit tot stand gaat komen.

[0:34:28] Een ander punt dat nog totaal onduidelijk is, is de reikwijdte van de inzet van die interventiemacht is die europese is die wereldwijd is die op enige wijze de enige leefwijze beperkt of begrensd over de kosten is heel veel onduidelijk hoe wordt die interventiemacht betaald. Hoe groot zijn de bedragen van deel daarvan viel het kabinet er een uitgever of wat is het beoogde budget wordt het budget van dit project. Nou ja dat is dezelfde vraag die net stelde

[0:35:01] een ander punt. Voorzitter.

[0:35:03] Ja. Ik neem aan dat u naar een ander onderwerp doorgaat die een boswijk de gelegenheid voor een vraag over wat u zojuist heeft gezegd.

[0:35:11] Ja. Voorzitter, het ging even over het overdragen van plat gezegd. Onze nederlandse mannen en vrouwen uiteindelijk onder het bevel bijvoorbeeld van een vanuit de eu of bijvoorbeeld in de navo of of dan de duitsers of wie dan ook het bevel gaat voeren. Ik geloof dat dat altijd een keuze is waar wij als kamer uiteindelijk als laatste over gaan. Zo gaat dat geloof ik al zeventig jaar en ik geloof dat dat feit helemaal niet gaat veranderen.

[0:35:40] Meneer fritsma,

[0:35:41] Voorzitter, daar begint het bij het. Het begint bij de beslissing van de kamer willen wij dit accorderen of niet? Zo n interventiemacht? Ik hoop het niet, want we weten nu totaal nog niet wat dit in de gaten houden over de besluitvormingsprocessen is heel weinig bekend over de de over de de de mandaten is heel weinig bekend over de reikwijdte is heel weinig bekend. We hebben hier een heel onduidelijk abstract vergezicht en ja als het parlement zegt wel wij vinden dat prima dat de pvv hoopt het niet. Maar natuurlijk geef je dan een heel groot gedeelte van de eigen soevereiniteit uit handen. Dus alles begint bij de beslissing. Wil je die soevereiniteit uit handen geven of niet? De pvv wil dat niet en hoopt van harte dat andere fracties dat ook niet willen. Veiligheid is een veel te belangrijk punt om soevereiniteit op te verliezen.

[0:36:39] Boswijk.

[0:36:40] Voorzitter, kan je ook omdraaien. Ik denk om je soevereiniteit te behouden dat je soms juist moet samenwerken om die film die om die veiligheid ook te behouden en ik geloof dat het dat de systematiek tenminste wat ik ervan heb gelezen. Hetzelfde is bij de methodisch rabbit response force. Dat dat hetzelfde is als wat hier nu vol geschreven in een. En daar ligt nog steeds wel het mandaat bij de kamer en ik geloof zelfs zo dat je ook halverwege nog kan zeggen joh. Wij vinden dit stelsel stone instantie zou iets heel geks gaan doen dat wij alsnog wel kunnen zeggen

[0:37:14] wij trekken het mandaat in.

[0:37:16] Met een fritsma. Ja. Dat laatste punt. Misschien kan de minister dat wel of niet bevestigen want dat ben ik nog nergens tegengekomen bijvoorbeeld.

[0:37:25] Kijk als je op grond van unanimiteit zegt vergeven groen licht of niet voor de inzet. Dat is belangrijk, maar wat gebeurt er daarna als er militairen worden ingezet. Wellicht nederlandse militairen worden ingezet en dingen lopen spaak in in een bepaald land en er moet ingegrepen worden. Dit parlement kan bijvoorbeeld in het ergste geval een minister naar huis sturen. Het europarlement kan niet de heer joseph borrel naar huis sturen. Dus het het gebrek aan democratische waarborgen is gewoon een groot probleem. En jawel. Wellicht verschil van mening over wat de pvv vindt het spelen met vuur om veiligheidsissues uit handen te geven richting brussel. En hoe de u de afgelopen maanden met de oekraïne crisis is omgegaan is voor de pvv eigenlijk ook een bevestiging van het feit dat het daar niet altijd in goede handen is. Laat ik me voorzichtig uitdrukken.

[0:38:24] Vraag ik me toch.

[0:38:26] Wil vervolgen.

[0:38:28] Ja. Voorzitter, een ander punt waar de pvv fractie aandacht voor veel vragen betreft. De plaatsing van brexit raket in slowakije. Voorgaande sprekers hebben er ook op gewezen en

[0:38:39] het is inderdaad een belangrijk punt, want de pvv steunt ter versterking van de oostflakkee van de navo. Maar dat moet natuurlijk wel op de meest effectieve wijze gebeuren.

[0:38:47] De.

[0:38:48] Nu is gebleken dat de peter patriot raketten die het slowaakse luchtruim moeten verdedigen, of beter gezegd de bijbehorende radarinstallaties op de verkeerde plek zijn neergezet, namelijk in een taal waar helemaal geen goed bereik is. Dat komt knullig over. We lazen in de pers. Ook dat nederlandse militairen in slowakije er ook zeer ongelukkig mee zijn. Wat begrijpelijk is en de pvv wil weten of voor de inzet van nederlandse petri het sinds slowakije bekend was dat dat land die radars in een ongeschikt gebied wilde hebben en zo. Ja, waarom is dat geaccordeerd.

[0:39:25] En als het een verrassing ter plekke was, wil ik natuurlijk weten waarom er vooraf geen voorwaarden zijn afgesproken voor een optimale inzet van die systemen graag duidelijkheid over de karakter openlaten. Voorzitter,

[0:39:38] Dankuwel meneer fritsma nog voor u. De heer van dijk. Ja ik heb nog een vraag.

[0:39:42] Vraag aan de pvv over de navo uitbreiding is de pvv een voorstander van dat finland en zweden lid worden van de navo, zegt u nou dat is eigenlijk best riskant omdat op dit moment te doen omdat de oosterbuur daar niet blij mee zal zijn.

[0:39:57] Fritsma.

[0:39:58] Begrijpelijke vraag. Voorzitter, het eerlijke antwoord is dat de pvv fractie dan nog een standpunt over moeten nemen. We hebben nog heel veel vragen hierover. We hebben ook

[0:40:08] bij de procedure afgesproken dat een technische briefing overkomt. Dus we hebben echt meer informatie nodig om hier een

[0:40:17] een definitief standpunt over te nemen.

[0:40:21] Meneer van dijk van de anders dan kunt u uw eigen inbreng uitspreken.

[0:40:24] Journalist jaar. Voorzitter, nou laat ik dan wel beginnen met vast te stellen dat me dat niet iedere dag overkomt dat de pvv nog geen standpunt heeft.

[0:40:32] Die houden we even vast.

[0:40:40] Voorzitter, dank. Het gaat snel met de militarisering van de europese unie. Zo wordt al gesproken over een vierde tranche van vijfhonderd miljoen euro voor het europese vredesfonds. In korte tijd werd wordt daarmee twee miljard euro vrijgemaakt voor wapens

[0:40:54] voor tweeëntwintig, tweeëntwintig was slechts vijfhonderd miljoen beschikbaar. Maar brussel hanteert een boekhoudkundige truc, truc. Het geld wordt naar voren gehaald en dan mag het budget overschreden worden. Maar dat is toch niet naar de letter en geest van de motie van haga waarin staat houdt vast aan de plafondbedragen

[0:41:11] en draagt niet meer bij. Dan is afgesproken. Deelt u de mening dat de motie feitelijk wordt genegeerd.

[0:41:17] Voorzitter, en kan de minister in hoofdlijnen zeggen welke wapens worden geleverd? We kregen net een brief van de minister over de pantser hou fietsers. Nederland gaat er vijf leveren en wat mij opviel. Aanvankelijk zei de regering. Dat is vertrouwelijk. We gaan het

[0:41:33] niet zomaar meer in de openbaarheid brengen, maar schrijft de minister bij dit geavanceerde wapensysteem dat in samenwerking met duitsland wordt geleverd, heeft het kabinet geoordeeld dat openbaarmaking dienstig is. Wat is het nu?

[0:41:45] Waar hangt dit van af. Graag een toelichting?

[0:41:49] Voorzitter, en hoe kijkt de minister? Ik vroeg het aan de heer bos. Wij wijken naar de oorlogstaal vanuit de vs en het vk. Om de russen te verzwakken. Deelt u de mening dat dit te ver gaat? Steun aan oekraïne is begrijpelijk, maar dit het russische leger verzwakken gaat. Wat mij betreft te ver en deelt u de mening van deskundigen dat in feite sprake is van een proxy oorlog met rusland.

[0:42:13] De agenda spreekt over de urgentie van het europese veiligheidsarchitectuur. Dat kan ik volgen. Maar wat wordt dan bedoeld met europa is dat met of zonder rusland en met of zonder turkije. Hoe voorkomt u dat de wereld in kampen wordt opgedeeld en dat de polarisatie alleen maar toeneemt. In plaats van afneemt, is het niet verstandig eerst tot vrede te komen voordat de veiligheidsarchitectuur architectuur van de toekomst wordt vastgesteld. Voorzitter, het zijn mooie tijden voor de wapenindustrie die gaan lucratieve tijden tegemoet. Gezien de miljarden die geïnvesteerd gaan worden. Zie ook de versterking van het europees defensieagentschap en het europese defensie fonds

[0:42:53] een schrijnend voorbeeld. Wat mij betreft is de btw-vrijstelling op gezamenlijke aanschaf en bezit van capaciteiten die in eu verband zijn ontwikkeld. Plus mogelijk

[0:43:04] een bonussysteem voor aanschaf van wapens die door europese defensie fondsgelden zijn ontwikkeld, in feite dus een kortingsregelingen. Voorzitter, voor de ontwikkeling van wapens en een bonusregeling alsof het om producten uit de supermarkt gaat. Maar het gaat om wapens. Voorzitter, dit vind ik eigenlijk best pervers. Het neigt naar militair keynesianisme deelt u die mening? Tot slot, voorzitter, nee, één na laatste punt,

[0:43:31] finland en zweden de navo. Ik vroeg het al aan de heer fritsma heeft dat alleen maar voordelen. Ik heb het de minister horen zeggen in de media. Ze is enthousiast, maar heeft het alleen maar voordelen of ziet u ook risico's aan een snelle toetreding van finland en zweden nu in deze tijd tot de navo en helemaal tot slot mali. Als u mij toestaat wordt ook genoemd in de agenda, want daarvan zagen we deze week dat de minister nadenkt over een nieuwe missie, terwijl er veel kritiek is veel zorgen zijn over de huidige minusma missie en en eigenlijk volgens mij best wel partijen zijn in deze kamer die zeggen misschien moeten we er gewoon helemaal mee ophouden. En nu zegt de minister een hekel eigenlijk kijken naar een nieuwe missie. Hoe kunt u dat verdedigen?

[0:44:14] Dank u meneer van dijk aan het einde van de eerste termijn van de kamer even naar de minister

[0:44:23] minister wel twintig minuten nadat we alle tijd.

[0:44:27] We allemaal even koffie drinken.

[0:44:30] Vijf over drie,

[0:44:31] Verder.

[1:04:36] We gaan verder met ons debat. Ik geef het woord aan de minister.

[1:04:41] Dank u wel. Voorzitter. Het is dat ik via u moet spreken. Voorzitter, anders was ik mijn beantwoording begonnen met mijne heren ook wel eens mooi als je dat kan zeggen. Toch. Dank voor alle vragen. Er zijn heel wat vragen gesteld en ik begrijp dat ook die zijn deels helemaal in het licht van de actualiteit uiteraard de oorlog in oekraïne. Deels zien ze op een onderwerp waar we al eerder over hebben gesproken, namelijk het strategisch kompas van de u dat inmiddels is vastgesteld natuurlijk ook een europese raad. Maar inderdaad, nu de volgende fase mee ingaan. Dus zeer begrijpelijk dat daar vragen over zijn. Een aantal andere actualiteiten, waaronder

[1:05:17] mogelijke toetreding tot de navo van zweden, finland en vragen over mali

[1:05:22] door de heer van dijk. Dus ik zal proberen zo volledig mogelijk te zijn in mijn beantwoorden. Ik wou graag beginnen met vragen die gaan over oekraïne en

[1:05:34] ook het european peace sympathie dus de financiering van wapens na

[1:05:39] om om te beginnen en dat is door meerdere woordvoerder ze ook gememoreerd. De oorlog is niet alleen nog gaande, maar ook duidelijk in een andere fase beland.

[1:05:50] Na de terugtrekking van de russische troepen uit de regio kiosk concentreert de oorlog zich eigenlijk in de dom. Als regio lijkt rusland zich te concentreren op het te proberen te veroveren van de heden dom was regio en ook in het zuiden is natuurlijk een forse strijd nog steeds gaande. We hebben we zien toch zo'n beetje moeizaam verlopen eigenlijk van de oorlog een russisch front dat niet echt grote doorbraak bereikt, maar wel consequent door vecht en aanvalt en we zijn allemaal natuurlijk getuigen van heel nijpende en mensonterende situaties bijvoorbeeld rond de alsof stal staalfabriek in mariupol en ik denk dat ik ben daar ook blij om dat we niet alleen hier in nederland maar ook in heel europa en ook in in het hele navo bondgenootschap die nog steeds die eenheid ervaren en en ook de urgentie om oekraïne te steunen vanwege hun recht op zelfverdediging vastgelegd met vn charter

[1:07:01] dus dat we eigenlijk van de fase van de aanvang van de oorlog waarin het heel acuut was om te zorgen dat we naast de sancties om rusland natuurlijk om de prijs van de oorlog. Maar op te voeren. Ook gewoon heel concreet door materiële steun te geven aan oekraine door middel van een wapens en andere goederen waar ze behoefte aan hebben nu in de volgende fase zijn gekomen die zowel vraagt om andere wapens namelijk zwaardere wapens. Maar die ook vraagt om na te denken over hoe dit kan worden volgehouden. Ook de oekraine, maar ook natuurlijk door de landen die oekraïne steunen als dit inderdaad langer gaat duren en dat

[1:07:37] is onderwerp van gesprek aan verschillende tafels. Dat zullen we ook het de er budget bespreken.

[1:07:43] Dat zullen we doen met de lidstaten zullen doen tijdens een lunch waar de sgp navo en hopelijk ook de oekraïense minister van defensie via een videoverbinding aan deel zal nemen.

[1:07:54] En dan zullen we het ook hebben over de stand van zaken rond de european peace facility waar inderdaad tot nu toe drie tranches van ieder vijf, honderd miljoen in zijn gegaan. Deels ook al toegekend aan de lidstaten en kom daar nog heel precies op terug. Want er zijn ook vragen over gesteld.

[1:08:16] De manier waarop het gaat is dat de lidstaten militaire goederen kunnen die ze leveren dus de de kosten daarvan kunnen declareren bij het cbf. Het gaat trouwens niet alleen over wapens gaat ook niet weten aan de goederen bijvoorbeeld medische voorraden die kunnen daar ook worden gedeclareerd. Er wordt inderdaad gesproken in brussel over een vierde tranche voor oekraïne en het kan zijn dat de besluitvorming daar vooral in de komende week al over plaatsvindt. Nederlandse positie is dat de leveringen aan oekraine door moet gaan dat dat urgent is en nodig is en dat we daardoor daarvoor als het kan inderdaad een budget uit het eten zouden willen halen.

[1:08:58] Misschien voor degene die de brief over de levering vandaag hebben kunnen lezen. Die is pas vandaag naar een kamer gegaan. Daar hebben we het kabinet laatste stand van zaken geschetst. We hebben gezegd de uitkomsten van de eerste tranche van de declaraties die zijn inmiddels berekend. Dus dat als de eerste tranche van vijfhonderd miljoen. Daar heeft nederland ongeveer twaalf komma acht

[1:09:19] miljoen uit gekregen dus vergoeding voor de geleverde goederen en we blijven dus we hebben al meer declaraties ingediend en dat zullen we ook

[1:09:29] blijven doen.

[1:09:32] De vraag. Ik dacht dat heer van dijk was die dat vroeg of we nou met het beschikbaar stellen van de middelen uit het ff met drie. Die bedragen die we met naar vroeger worden gehaald we daarmee niet de motie negeren die de kamer heeft aangenomen. Ik denk dat dat niet zo is er weer van dijk gaf daar een beetje technische uitleg aan. Wij vinden dat het binnen. We hebben een meerjarig budget en vinden dat het daarbinnen moet worden opgelost. Dat gebeurt dus door de dagen naar voren te schuiven door de betaling aan de lidstaten weer uit te spreiden over jaren. Dus het is niet een ophoging van het meerjarig budget van het cbf en daarmee vinden wij dat we in lijn blijven met de motie die daarover is aangenomen. Ik wilde wel bij aantekeningen dat betekenen dat de verlof verloop van oorlog is onvoorspelbaar. De duur van de oorlog is onvoorspelbaar. De duur van die nodig zal zijn waren om boeken in het steunen kennen we niet. Dus op dit moment kan het zo binnen het bestaande budget.

[1:10:33] Als het lang doorgaat dan zou je misschien moeten kijken vanwege de verdringingseffect die natuurlijk heeft hoe je het met dat budget moet omgaan. Maar in dat geval zal het kabinet uw kamer uiteraard daar ook over informeren en in meenemen. Dat is op dit moment dus niet aan de hand.

[1:10:50] De laatste stand van zaken van de wapenleveringen die heeft uw kamer dus gekregen per brief, inclusief de gebruikelijke

[1:10:57] vertrouwelijke bijlage misschien een reactie op te vragen.

[1:11:03] De over de openheid, openbaarheid en eenvandaag wees daarop. We hebben van begin af aan gezegd we moeten dat iedere keer opnieuw wegen. In principe. Dat zult u van mij verwachten, zou ik graag zo transparant mogelijk zijn. Alleen is dat bij het leveren van deze wapens niet altijd verstandig om dat te doen. Dat is niet verstandig vanuit het perspectief van de ontvanger oekraine. Het is niet persé verstandig uit het perspectief van van de oorlog en de russische informatie die ze daar of de informatie die aan de russische kant zou geven. Maar het is ook niet zwartwit. Het is niet zo doen het helemaal niet of helemaal wel. We hebben steeds gerecht bewegend. Iedere keer opnieuw en in het geval van de pantser research hebben gezegd dit is echt wel. Dit is bijzonder. Dit gaat over een zwaar wapensysteem is ook een geavanceerd wapensysteem. Bovendien doe we niet alleen. We doen het samen met duitsland en nederland al had besloten als kabinet had besloten om pans haar wezens te leveren. Toen waren we nog met de duitsers in overleg hoe wij gezamenlijk een pakket konden samenstellen dat ook voldeed aan de oekraïense wens.

[1:12:08] We doen dit niet omdat wij vinden dat ze het moeten hebben. We reageren op de behoefte die oekraïne heeft duitsland heeft later dan nederland besloten dat zij inderdaad ook zelf. Behalve dan meedoen met de trainingen en met het levert munitie ook zelf pantser augustus konden leveren, namelijk tot een aanvullen van het nederlands pakket tot een totaal van twaalf. Wat correspondeert met het oekraïense verzoek op dat moment was er dus ook geen reden meer om te zeggen nou dan maken we het totale aantal niet bekend. Want toen hadden we eigenlijk het optimum gevonden. Een totaal van twaalf de trainingen in duitsland, die overigens deze week al beginnen heb ik u ook gemeld bij brief. De munitie geleverd door de duitsers, trainingen gezamenlijk en ook nog een plan voor hoe het onderhoud, dat wil zeggen reserveonderdelen beschikbaar kunnen worden gesteld. Het gaat dus niet ten koste van de poncho wezens die we zelf gebruiken nog van degenen die nodig zijn voor onze eventuele inzet die gewoon gebruikt in gebruik zijn op dit moment bij de landmacht nog van scholing, training, opleiding van onze eigen militairen. Want ik geloof tot eer van bossen hier boswijk was die terecht zijn. We hebben eigenlijk meer dan we hebben kunnen gebruiken in de afgelopen jaren. We houden er bovendien ook rekening mee dat we misschien een aantal nog steeds wel in gebruik zouden kunnen nemen. Dus dat is echt heel goed naar gekeken. Ook door de militaire top van het ministerie van versus is zeer verantwoord om dit te doen, zowel vanuit het perspectief van de oorlog in oekraïne als vanuit het perspectief van wat we zelf nodig hebben.

[1:13:43] Even kijken. Volgens mij heb ik hier dan de en ik vind het zelf echt wel

[1:13:48] goed. Dat laat ook zien dat je dat we in een volgende fase zijn met elkaar en dat niet iedereen gewoon zelf alles aan het bekijken is, maar dat we echt samen met andere lidstaat of andere lidstaten, in dit geval de tweede staat van de europese unie en de navo bondgenoten met partners kijken. Het wordt natuurlijk moeilijker, zowel om te leveren, want alle typen wapens, maar ook omdat je een dag moet nadenken over hoe kun je tegelijkertijd ook aanvullen en laten we ons ook niet vergissen daarin. Dat is niet een nederlands probleem. Dat is een probleem voor alle landen die leveren aan oekraïne

[1:14:23] en daar moeten we daar zijn we denk ik steeds beter mee aan het werk. Daar is ook betere afstemming en coördinatie over bijvoorbeeld in dat overleg in bram steijn wat door de amerikanen was geïnitieerd waar meer dan veertig landen bijeen waren. Juist om dit soort dingen ook met elkaar te kunnen bespreken.

[1:14:43] Nou ik denk dat ik daarmee over de pantser harry zus de gestelde vragen heb beantwoord en misschien dan nog even kijken voor de pizzeria.

[1:14:54] Laat ik ook

[1:14:56] een beetje in die geile diederik f als laatste patches nog even even wachten. Nog even geduld. Oekraine en gereedheid. Er is door door deze commissie ook gevraagd om schrijven natuurlijk iedere keer iets over de impact op op de gereedheid die wordt iedere keer getoetst en ik zou dus ik geef dus ook alleen een akkoord als de commandant der strijdkrachten oordeelt dat het acceptabel is om dit te doen. Dus om goederen te leveren. Dat moet moeten beoordeeld worden of we dat of dat verstandig en acceptabel vinden voor de eigen gereedheid. Maar wat we daarbij wel denk ik altijd moeten bedenken is dat er zijn dus echt een uitzonderlijke situatie en in bijzondere situaties moet je ook bijzondere maatregelen treffen en dat is denk ik wat niet alleen in nederland maar ook tal van om de nu aan het doen zijn zijn op zoek naar een manier om steun te geven in een oorlog die we onrechtvaardig en illegaal vinden die rechtstreeks raakt aan onze eigen veiligheid. Deze vorm van russische agressie moet heeft ons aan het denken gezet en misschien had het inderdaad al eerder gemoeten. Dat zeiden sommigen van u ook vandaag over wat het potentieel ook voor ons kan betekenen wat voor de navo kan betekenen wat het voor de landen in oosteuropa kan betekenen. Dus is een bedreiging voor onze veiligheid zou hebben een rechtstreeks belang bij dat deze vorm van agressie niet beloond wordt en dat kunnen we niet tolereren en daarom is echt heel belangrijk om dit te doen. Dus met die bril kijken we naar de kamer heeft gevraagd om nog meer of om een nadere toelichting op het effect van leveringen voor de operationele gereedheid. Daar werken we nu aan en ik zal de kamerlid natuurlijk.

[1:16:41] Conform verzoek,

[1:16:42] Over informeren.

[1:16:45] Mijn vraag van liggen als je.

[1:16:47] Als ik het goed begrepen heeft minister blok japanse hou zijn zijn zwaar materieel afgerond. Correct. Want dan had ik volgens mij. Misschien heb ik niet op zitten letten dan slaap ik ook natuurlijk niet uit. Maar ik had gevraagd of ze de update kon geven of de onze iss eigenlijk al van een plaatsen in een land zijn vertrokken. Kortom, zijn ze uit de opslag en zijn ze onderweg

[1:17:05] en de andere vragen die ik voortdurend daarop had was of ze verwacht dat er nog andere landen zullen aansluiten bij het leveren van zwaarder materieel

[1:17:14] en of nederland nog ander zwaar materieel zelf in beeld.

[1:17:18] Dat hij heeft om eventueel te kunnen leveren.

[1:17:20] Minister

[1:17:21] exclusief drie vragen heb ik eigenlijk niet beantwoord. De trainingen van de oekraïense militairen start deze week in duitsland onze pantser penthouses die worden gereedgemaakt. Nu dus die zijn nog niet onderweg daarnaartoe gaat wel gebeuren. Het belangrijkste is dat die training kan starten, want het is een geavanceerd systeem. Dus dat kost echt wel wat tijd. Dus er is ook nog tijd om te zorgen dat we de pantser verliezers helemaal gereed hebben. Dat moet bij sommige andere materieel ook zijn gaan andere landen zich daarbij aansluiten. Ja. Andere landen hebben eigenlijk al zware artillerie geleverd. De amerikanen hebben dat gedaan. Fransen hebben dat gaan zijn. Andere systemen, maar wel hetzelfde doel namelijk zwaarder theorieën dus precies datgene waar oekraïne om heeft gevraagd had nog een derde vragen die men niet vergeten.

[1:18:08] De andere landen had gekost. Timmeren was de vraag of dat daarbovenop naar verwachting nog meer landen erbij aan zouden sluiten om er best nog wel een select gezelschap is en de derde vraag was of er nog ander zwaar materieel bij nederland in beeld is om eventueel te leveren.

[1:18:20] Dat die op die laatste vraag is natuurlijk het antwoord dat wij steeds. U heeft dat ook gehoord. Deze week weer ook van premier rutte en van college hoekstra. De oekraïense wensen zijn leidend. Daar kijken we naar

[1:18:35] de de is meer afstemming coördinatie nu en dan er in het begin van de oorlog was om samen met andere landen te kijken als je soms kan je iets niet alleen doen, maar kan wel je samen met ander land kan doen omdat je bijvoorbeeld zelf wel beperkt iets hebt. Maar eigenlijk niet een volledig aanbod kan doen dat hem dus nu met de duitsers gedaan. Dus ik sluit niet uit dat we in de toekomst nog meer zouden kunnen en en en willen doen. Maar het is niet zo naar de kamer is gewoon volledig geïnformeerd op dit moment. Maar wat ik al zei, we weten natuurlijk niet precies hoelang de oorlog gaat duren. En hoe die zich hoe die zich ontwikkelt.

[1:19:08] Dus de oekraïense wens en vragen op dat punt is leidend.

[1:19:13] Vervolgens hebben ja.

[1:19:15] Dan de een vraag over

[1:19:21] de george in slowakije.

[1:19:26] De de pitches jij. Ik snap heel goed. Een vragen die daarover zijn gesteld worden. De de de staan ze staan ze op de goede plek. Ja. Ze staan op de goede plek. Want ze staan op de plek die de navo heeft aangewezen. Dus het is de navo heeft gekeken naar de hele oost slank en naar wat er nodig was om extra te doen om zeker te weten dat de oost van de navo in voldoende mate beschermd hebben en gereed hebben voor afschrikking en als nodig is. Ook verdediging.

[1:19:59] Wij hebben ons helemaal gebaseerd eigenlijk op een navo beoordeling en daarnaast natuurlijk op bilateraal contact met duitsland, die ook graag met ons samen. Dit wilde doen in slowakije en slowakije, die ook zorgen had over een luchtverdediging en die ook overigens een eigen oude russische luchtverdediging systeem ter beschikking hebben gesteld. Oekraïne. Dus de lokatie is bepaald door de navo en dat is ongeveer in het midden van slowakije. Nou dan zeggen de militairen. Ik ben er geweest. Ik heb met ze gepraat. Zeg nou als wij nou niet hier in op de op zag ik op een luchthaven zouden staan. Maar net iets naar links of naar rechts. De berging en dan zouden we nog beter staan, dan zouden we inderdaad nog meer kunnen zien. Dat is natuurlijk het is een defensief systeem. Dus hoe breed die het zien aankomen wat er op je afkomt. Hoe sneller je kunt kunt handelen tegelijkertijd in dit is natuurlijk ook een hele militaire insteken dat je gewoon gaat kijken wat het allerbeste zou zijn allerbeste zou zijn als die pitches in die bergen zouden staan, zou een volledige dekking. Maar hier geldt ook een beetje dat op moeten passen dat het betere niet de vijand wordt van het goede.

[1:21:13] Dit is nodig voor de luchtverdediging van vitale doelen daar in slowakije. Dat is het oordeel van de navo. Op dit moment is er geen directe hoge dreiging van slowakije, slowakije, grens en oekraine. Zoals u weet dus terecht dat ze zorgen hebben eigen luchtverdediging systeem afgedragen. Dus het is goed dat de navo heeft besloten deze luchtverdediging systemen daar neer te zetten. Ik ben blij dat nederland een bijdrage kan leveren. Ik heb mijn slowaakse collega's erover gesproken zegt nou zou nog beter kunnen doen als we als we die pitches net op een andere plek zouden kunnen zetten. We weten ook precies waar dat zou moeten zwart zegt ja dat zou ik ook graag willen. Maar zolang wij hier in vredestijd werken en er geen verhoogde dreiging is voor voor de voor voor de voor slowakije kan ik niet zomaar een stuk land wat vrienden van iemand is die gewoon rechter heeft juridische bescherming geniet claimen omdat je wist neer te zetten, verhoogt het niet dreigingsniveau zich dan kan het wel. Dus dat is de afspraak die we hebben een dat de navo naar het oordeel over moet geven en twee dat als wij oordelen met de navo uiteraard in de lied dat het dreigingsniveau is gestegen. Dan moet slowakije per direct regelen dat psv het eenheden kunnen verplaatsen en we weten precies waar ze moet staan. Dat kan ontzettend snel gebeuren. Ik heb zelf gezien hoe ongelooflijk snel zijn natuurlijk professionals de ze dit kunnen verplaatsen meteen up running hebben. Dus dat is de afspraak die we gemaakt hebben.

[1:22:43] Een vraag van de fritsma.

[1:22:46] Voorzitter, de minister geeft in ieder geval toe dat die ptss met bijbehorende radarinstallaties niet op de optimale plek staan. Dat had beter gekund. Dat had gekund als hoger geplaatst zouden worden. Wanneer wist de minister dat dit het geval was dat hij radarinstallaties nipt het niet op de optimale plek neergezet zouden worden. Was dat bekend voor het versturen van dit materieel plus manschappen naar slowakije op vastgoed een min of meer verrassing ter plekke.

[1:23:23] Dat is wel een relevante vraag. Voorzitter.

[1:23:26] Nee dat was geen verrassing ter plekke in de voorbereiding hiervan. De duitsers waren er eerder dan. Wij is dat natuurlijk al geconstateerd. Maar nogmaals, het is niet de verkeerde plek. Er is alleen in het geval van een verhoogde dreiging een nog betere plek waar op dit moment onder deze omstandigheden is dit voldoende. Dus dat is ook het militaire oordeel. Dit is voldoende voor waar de shirts voor nodig zijn voor de verdediging van vitale militaire infrastructuur. Als het dreigingsniveau hoger wordt, dan zouden we graag een nog optimalere plek hebben en dat is ook de afspraak die gemaakt is.

[1:24:01] Minister wouter is nog een vraag. Meneer foster.

[1:24:04] Ja. Dank en ook goed om te horen dat hij mocht het dreigingsniveau toenemen dat die verplaatsing in ieder geval wel geregeld kan worden.

[1:24:13] Wat ik heb begrepen is dat een de betere plek. Dus de plek die uiteindelijk aangewezen zou worden als de dreiging zou toenemen ergens in een bos is. Ik begrijp ook dat wij hebben hier ook nog zelf een dossiers met radar gehad en onteigenen.

[1:24:29] Maar.

[1:24:30] Ik.

[1:24:31] De zijn de slowaken hebben de uberhaupt een poging gewaagd om bij de desbetreffende eigenaar te vragen of zij het daar mogen neerzetten.

[1:24:41] Ja dat is

[1:24:41] is een goede en terechte vraag en het antwoord is ja dat hebben ze gedaan met de betreffende overheid gemeentelijke overheid. Ze hebben ook precies uitgezocht wie het eigendom heeft van het stuk grond. Dat zijn er zijn heel veel mensen en wij kennen natuurlijk de situatie in nederland ook mensen hebben gewoon een natuurlijk eigendomsrecht en in bepaalde gevallen kun je zeggen ja. De onteigenen en in bepaalde gevallen kan het niet. En op die manier dus ook is ook gewoon een democratische rechtsstaat passen zijn gewoon hun regels toe hun juridische regels toe. Maar ik vind wel mijn slowaakse collega heeft echt dat heel zorgvuldig en heel goed bekeken en dit is wat eruit is gekomen, zijn veel gesprekken over gevoerd, ook op ambtelijk niveau militair niveau, betrokkenheid van de ambassades. Dus daar is dat is echt goed uitgezocht.

[1:25:30] Minister gaat u verder met een betoog?

[1:25:33] Dankjewel. Jij een vraag over oekraine. Die had ik even laten liggen. Had ik misschien eerder kunnen beantwoorden. Was ook een vraag van de heer van dijk over de oorlog zelf en over wat nou precies het doel is van de oorlog wordt door sommige landen net een beetje verschillende inkleuring gegeven aan de doelstelling. Ik denk dat we het over een aantal dingen wel helemaal eens zijn, zowel binnen de navo als binnen de u namelijk dat we zien dat die oorlog niet verloopt, zoals poetin dat in ieder geval oorspronkelijk had graag had gezien. Twee. Wat ik net al zei dat het is een oorlog tussen oekraïne en rusland, waarbij wij aan oekraïense zijde staan oekraine ook helpen, maar waarbij het echt aan oekraine is om te bepalen hoe ze de oorlog voeren wat ze daarvoor nodig hebben en hoe zij oordelen dat ze eruit kunnen en willen komen en dat is waar wij ons op baseren en ons ons doel is dus om oekraïne in staat te stellen zich te verdedigen. Dat is ons doel

[1:26:33] van dijk.

[1:26:35] Voorzitter? Dat kan ik heel goed volgen. Dat antwoord. Maar dan is de vraag wat vindt de minister ervan dat de en minister van defensie uit amerika amerikaanse counterpart heeft gezegd we willen eigenlijk ook echt het russische leger verzwakken. Het toegevoegd doel. Hoe kijkt u naar.

[1:26:54] Ja. Ik blijf dan toch bij bij de worden de ikzelf kiest, namelijk het doel is om oekraine te helpen. De werd veroordelen natuurlijk de invasie van rusland in in oekraine. We veroordeelden ook al eerder de annexatie van de krimpen veroordeelden al de gevechtshandelingen in de dom was en we veroordelen. Dus de invasie en de oorlog die die gaande is. We hebben heel nadrukkelijk. De zijde gekozen van van oekraine vinden dat het recht hebben op zichzelf te verdedigen, helpen hen daarbij zover. Wij kunnen met het leveren van wapens en het proberen op andere manieren via de sancties het rusland zo moeilijk mogelijk te maken en daarbij laat ik het en ik bedoel ik wil niemand het recht ontnemen. Zeker niet. Amerikaanse collega's om daar ook nog andere beschouwingen aan toe te voegen. Maar dit is hoe het nederlands kabinet volg mij steeds consequent over heeft gecommuniceerd smeek helder.

[1:27:52] Dan heeft president salem ski van de oekraïne. Die heeft vorige week vrijdag gezegd het is eigenlijk voor mij heel belangrijk dat we teruggaan naar de positie voor de invasie drieëntwintig februari. Dat zou voor mij een positie zijn om te kunnen onderhandelen, deelt de minister die opvatting dan als oekraïne leidend is want dat maak ik op uit haar antwoord van zojuist.

[1:28:12] Minister, ik denk dat dat ook consequent is met het niet erkennen van de annexatie van de krimp en met het feit dat we vinden dat oekraine een soeverein land is dat een territoria territoriale integriteit van oekraine is geschonden. Dat is dus gebaseerd op de grenzen van voor de annexatie van de krimp en voor de invasie van vierentwintig februari, en nogmaals, ik denk dat presentie, presentielijst die wijst daar ook iedere keer op een onze première vandaag ook op gewezen, dacht ik in zijn toespraak voor het oekraïense parlement. Dit gaat uiteindelijk over een soeverein land dat dus de democratische rechtsstaat verdedigt en dat is die gedeelde waarde is natuurlijk wel heel erg belangrijk.

[1:28:57] Leuk. Dank u. Voorzitter, het luistert wel even heel precies want drieëntwintig februari was natuurlijk voor de invasie. De huidige invasie is heel wat anders dan de invasie of de annexatie van de krim en zijn lens heeft gezegd ik wou eigenlijk terug naar drieëntwintig februari van dit jaar. Dus dat was al na de annexatie van de krim. Deelt u die opvatting.

[1:29:22] Nou ja, wij zeggen natuurlijk steeds dat het echt aan oekraïne is om daarover te besluiten. Dat is hun besluit. Kijk we willen natuurlijk het liefst dat die oorlog eindigt en als oekraïne in staat is om tot een akkoord te komen met rusland op voor op hun eigen voorwaarden. Als dat voor oekraïne voldoende is, is het aan hen en wij hebben nooit de annexatie van de krimp erkend en net zo min de het uitroepen van onafhankelijkheid van de deelstaat in de doen was

[1:29:53] voldoende.

[1:29:54] De strand. Verder betoog.

[1:29:58] Voorzitter, dan misschien voordat ik overga naar het strategisch kompas. Een aantal vragen over de een nog kort iets over de mogelijke toetreding van macro van de finland en zweden tot de navo. Dit is een. We moeten natuurlijk naar de eerste stap is dat zweden en finland een aanvraag indienen om lid te worden en dat is nog niet gebeurd, maar veel wijst erop dat dat natuurlijk aanstaande is er een. Ik vind dat naar nederlandse denken ook altijd duidelijk over geweest dat als dat gebeurt dan verwelkomen we dat dit zijn twee landen waar we een partner chip mee hebben in defensiesamenwerking die lid zijn van de europese unie en die zich sinds de invasie van vierentwintig februari grote zorgen zijn gaan maken omdat ze eigenlijk hebben geoordeeld dat de russische federatie dus onbetrouwbaar is gebleken zich niet heeft gehouden aan eerdere afspraken en ze zien er zo'n groot veiligheidsrisico voor zichzelf omgekeerd. Is dat reden denk ik voor de navo. Om te oordelen dat samenwerking die die er nu al is omzetten in een in een lidmaatschap ook voor de navo toegevoegde waarde heeft

[1:31:14] dit proces het toetredingsproces. Dat werkt dus als volgt eerste stap een aanvraag indienen, dan zullen de navo bondgenoten besluiten om toetredingsonderhandelingen te openen. Dat loopt tussen de de landen die de aanvraag indienen en het navo secretariaat het uitkomt. De uitkomst daarvan gaat naar de dertig navo-bondgenoten.

[1:31:34] Die moeten een toetredingsprotocol aannemen. Dat kan allemaal vrij snel en daarna is het aan de dertig landen. De dertig bondgenoten om dat protocol te ratificeren.

[1:31:46] Mijn suggestie zou zijn aan de vaste commissie als er behoefte aan is om een technische briefing daarover te organiseren om gewoon even door de hele bureaucratische stappen heen te lopen

[1:32:01] en daarna zullen we daar uiteraard ook gewoon op de normale wijze een parlementaire

[1:32:08] discussie over hebben, waarbij we hopen dat nederland net als veel andere landen in staat zal zijn om dit met enige

[1:32:20] urgentie te beoordelen.

[1:32:22] We zijn ook vrijgesteld over eventuele veiligheidsgaranties. De heer boswijk, die vroeg daar naar wij hebben we hebben geen verzoek daartoe gekregen van finland, noch van zweden. Dat zou natuurlijk kunnen dat dat nog komt. Maar dat dat is niet gebeurd

[1:32:40] en het vk heeft dat dus heeft dat zelf bilateraal met buitenlanders afgesproken.

[1:32:46] Het is wel zo dat ze in de europese unie zitten en dus een beroep kunnen doen op artikel tweeënveertig punt zeven

[1:32:54] of wij als navo voldoende toegerust zijn. Als zweden finland zouden toetreden verandert natuurlijk wel geografisch, gezien het navo-grondgebied behoorlijk met een grote dat lange grenzen eigenlijk direct aan rusland na de russische grens.

[1:33:10] Dat klopt. Tegelijkertijd denken we dat zweden en finland grote voordelen met zich meebrengen voor de navo. Het gaat echt over volwassen democratie met die een serieuze militaire bijdrage kunnen leveren aan het bondgenootschap trouwens ook in financiële zin gewoon een een bijdrage zullen leveren. Dat is van groot strategisch belang. Ook als je denkt aan geografische positie van het balticum en ook als je denkt aan het hoge noorden waar nu de noorse russische grens ook wel een punt van zorg is dus het geeft eigenlijk zou ik zeggen. Strategische diepte voegt het toe aan hoe de navo nu ook al eruit ziet en daarmee hebben we als nederland ook te winnen bij bij de toetreding zijn natuurlijk ook live. Maar in dit landen samen met een aantal andere noordelijke landen.

[1:33:58] Dus wij zien zien we zien voordelen daarin. We hebben ook nog een vraag van heer boswijk of we nog extra een zelfvoorziening extra inzet te plegen naar een. Ik zei al we zijn vooralsnog geen een vraag gesteld voor zeg maar voor de tussen periode maar voor de toekomst denk ik dat we dat de navo moet gaan bepalen hoe je vindt dat die oost flank dan inclusief finland. Ik loop even vooruit dan op besluit me toch niet eens genomen. Maar hoe je die wilt wilt inrichten en dat geldt dus dat moet sowieso. Dat moet nu ook voor het ep waar we in litouwen aan bijdragen. Dat moet ook voor de nieuwe battle group die nog in oprichting is in de in roemenië. Dus pas als we die hele strategie zien dan kunnen we ook oordelen waar nederland het beste een bijdrage kan leveren

[1:34:48] voorstellen dat op het punt van zweden en finland.

[1:34:52] Als dat niet als vragenlijst wil ik graag doorgaan met het strategisch kompas en de vragen die daarover zijn gesteld en dat zal inderdaad tijdens de er bezet op de agenda staan. Dan zal de hoge vertegenwoordiging, hoge vertegenwoordiger en heer borrel ook zeggen hoe hij die implementatie van dat strategische kompas wil aanpakken. Het is vastgesteld. Nu moeten we gaan implementeren

[1:35:12] en dan moeten ze ook worden gesproken over missies en operaties omdat dat een belangrijk instrument is om dat veiligheid en defensie beleid van de e u vorm te geven en die moet natuurlijk zo effectief mogelijk zijn. Wij willen graag dat we echt kijken hoe het moet kunnen verbeteren. Hoe je een integrale benadering kunt hebben dat je bijvoorbeeld zegt als er een militaire trainingsmissie is en is vaak over een civiele missie. Nou daar kan echt wel wat meer synergie tussen die twee zijn. We willen kijken hoe we bij steun maatregelen die gekoppeld zijn aan missies in operaties. Hoe we dat effectiever kunnen doen bijvoorbeeld trainingen zijn per definitie effectiever als je daar ook militaire middelen voor hebt om die trainingen te geven.

[1:36:04] Zo zijn er nog wel wat meer voorbeelden waar we denken dat er echt een verbeteringsslag kan worden gemaakt.

[1:36:12] Het is de de vraag van de van haga, maar ook de heer valstar sprak. Daarover is er nou een soort concurrentie tussen navo en eu missies natuurlijk nog de vn. Je hebt ook nog de coalition of the willing. Dus er zijn ook allerlei bilaterale of multilaterale landen die die elkaar opzoeken om om bepaalde dingen te doen. Dus er is er is sowieso veel waar je militairen voor inzetten. Dan moet je natuurlijk keuzes in maken. En nederland dreigt nu eigenlijk heel weinig bij aan militaire missies we het even heel sprekend te maken. We hebben twaalf militairen geleverd op een totaal van vijfendertig, honderd militairen. Onze bijdrage uiterst bescheiden op dit moment en ik denk dat daarom en dat staat in het coalitieakkoord gezegd hebben dan willen we echt wel versterken en dan kijken we natuurlijk naar de opties en dan zullen we op de kamer daarover informeren. Ik verwacht overigens niet dat dat op korte termijn over heel veel mensen zal gaan, moeten we moeten gewoon een inhoudelijke afweging maken over wat we waar willen inzetten. We hebben natuurlijk flink meer nu aan de oorsprong van de navo

[1:37:22] bekijken. We kijken er gewoon op een verstandige manier

[1:37:25] naar de hebben ook gezegd we willen

[1:37:28] het het hoofdkwartier. Het militaire hoofdkwartier versterken want dat is nodig. Anders kan je die emissies gewoon niet niet uitvoeren. Zij hebben mogelijk toch een aantal staf officieren voor leveren. Ook daar gaat het helemaal niet over grote aantallen heb je het over een paar mensen en over de missies. Daar daar komen we op terug. Maar er zijn natuurlijk missies die ook echt gaan over stabiliteit in europa bijvoorbeeld althea in bosnië.

[1:37:56] Dat soort zaken. Hoeveel gaan we dan bijdragen aan die nieuwe flats macht, zoals de heer van haga, de wet en diploma met capacity noemde.

[1:38:05] Die bouwt voort op de mechanisme die we hadden namelijk de een battle groups de hoeveel je daarover te zeggen hebt. Nou eigenlijk alles want de de inzet die vindt plaats op basis van unanimiteit altijd dus we hebben er alles over te zeggen en we hebben alle lidstaten hebben dat we hebben allemaal een gelijke stem daarin en zelfs als je dus zoals wij voor tweeduizendvijfentwintig hebben beloofd

[1:38:35] honderdvijftig mensen voor de beschikbaar stellen. Stel dat er een inzet zou worden gepleegd, waarvan we zeggen nou dat willen we eigenlijk niet, dan zouden we ook nog kunnen besluiten om ze eruit te trekken, hoop ik niet dat dat nodig zou zijn, maar het kan wel.

[1:38:47] Dus we gaan er echt helemaal zelf over

[1:38:53] zijn. Alle lidstaten enthousiast. Over de europese plannen vroeg de heer boswijk. Alle lidstaten hebben strategische kompas goedgekeurd en getekend. Dus dat daarmee is iedereen akkoord met de koers die we hebben ingezet. Vervolgens is natuurlijk wel een een smaak verschil en de je wordt zeker ook beïnvloed door de oorlog in oekraïne van hoeveel

[1:39:17] ja. Verantwoordelijkheid de u op dit moment zou kunnen nemen voor de eigen veiligheid gek voor mij. Ik denk voor ons allemaal. Hier staat buiten kijf dat de als het gaat over de het collectieve verdediging de navo echt de basis is. Dus daar hebben we de navo voor. Dat kan ook niet zonder de navo. Dat is niet waar we nu ook mee bezig en die europese europese plannen werd gepest. Die ziet op ander type inzet. Die is die ook nodig want werd net al gezegd over kan gaan over evacuatie kan gaan over stabilisatie kan gaan over natuurrampen. Het kan gaan over de. Het gaat eigenlijk over de mogelijkheid om een snel inzetbare een te hebben voor zaken die in onze regio spelen waar je dus niet altijd voor bij de navo kunt of wilt aankloppen

[1:40:09] en ik vind dat heel belangrijk en ik denk ik vind dat ik met amerikaanse canadese en britse

[1:40:16] collega's spreekt als je dat goed organiseert versterkt dat natuurlijk ook elkaar en dat is denk ik heel belangrijk dat we daar steeds goed op opletten.

[1:40:26] We zullen zeker voelt. Heer hammelburg bij de de bij de implementatie van het strategisch kompas inderdaad proactief zijn en als nederland daar echt proberen voorop in te lopen en mee te denken. We deden dat eigenlijk al bij bijvoorbeeld militaire mobiliteit. Dat vinden we als nederland een belangrijke onderwerpen. Er valt echt nog wel een wereld te winnen. Ik denk ook dat we in de afgelopen weken maanden sinds de start van de oorlog ook al het een en ander over geleerd hebben over de transport. En wat voor dilemmas er allemaal zijn en wat voor fragmentatie aan regelgeving. Er is wat voor problemen met de infrastructuur, soms met zich meebrengt. Dus als we dat ook in europa beter organiseren, dan is dat ook enorm in het belang van de navo. Want die loopt natuurlijk tegen precies dezelfde problemen aan.

[1:41:16] Dus wij willen graag bijvoorbeeld extra investeringen doen in in dit soort zaken. En daar echt een impuls aan de dat is een voorbeeld van waar nederland een leidende rol gaat nemen. Het verbeteren van de militaire

[1:41:31] mobiliteit. Ik noem al een diplomatieke pest die ook door gewoon toezegging te doen van weg aan meedoen in tweeduizendvijfentwintig. Laat je al zien hoe serieus je het neemt omdat je aan de voorkant wil zijn van het implementeren van de strategisch kompas.

[1:41:47] Vraag van leo hammelburg.

[1:41:49] Frits, maar ook.

[1:41:51] Ik heb er geen geen enkele twijfel bij en laat ik dat dat ik dat voorop stellen en volle steun aan deze minister hiervoor. Maar ik had ook een concrete vraag gesteld. Misschien komt er misschien nog later terug. Maar volgens mij was de minister klaar met een blokje. Ik wilde eigenlijk gewoon een toezegging op een prestatie van die met turn van ideeën over het naleven van die doelstellingen, zestig doelstellingen van een strategische compost die medio najaar als het goed is door de commissie of door ideeën wordt wordt verspreid, en als daaruit blijkt dat

[1:42:22] die doelstellingen niet worden behaald en er überhaupt nog geen vorderingen zijn gemaakt. Wat dan? De concreet stappen van deze minister zijn onder andere eu lidstaten daarop aan te spreken en dat begint natuurlijk eerst mijn eigen goede daden en voorbeelden en inzet en het voorbeeld tonen. Maar je moet elkaar toch ook op kunnen aanspreken moment dat je je handtekening had gezet. Ik weet dat ze niet juridisch bindend zijn. Dus de vraag is wat wat kan de minister dan alsnog doen en wil de minister toezeggen.

[1:42:46] De prestatie te komen. Minister,

[1:42:49] wat ik in ieder geval kan toezeggen is een de omdat de kamer op de hoogte te houden. Hoge vertegenwoordiger zal voortgangsrapportages opstellen. Dus die houdt dat bij daarin kun je dat dus gaan monitoren. Ik ga ervan uit dat die reportage ook openbaar worden gemaakt en daarmee ook met de kamer kunnen worden gedeeld. Dan kunnen we eigenlijk gezamenlijk oordelen of het of het goed genoeg gaat of niet. En als dat niet zo is wat je daar vervolgens kan doen. Kijk, we zijn nu natuurlijk nog wel echt in de de opstart fase daarvan. Maar laat ik toezeggen dat we via die voortgangsrapportages van eo en dus van de we de vinger aan de pols houden.

[1:43:28] Meneer hammelburg. Ja. Voorzitter, fijn dat ik dat als eerste zeggen maar en een brief met met een en de mag korte maar gewoon een appreciatie van van van deze minister zou wel prettig zijn omdat we er dan niet op dat moment weer naar vragen en weer uitstel hebben. Dus dit gewoon te maken met de snelheid in de procedure omdat ik ook heb gezegd en mijn bijdrage iedere dag telt iedere dag telt en ik wil niet dat we dan pas weer in januari februari maart twintig, drieëntwintig overkomen te spreken nadat we in een procedure vragen.

[1:43:57] Mijn vraag is laat ik dan niet die toezegging doen. Ik meen ook dat we ook in het najaar van van de al zo'n voortgangsrapportage krijgen als dat niet zo is, dan zullen we een eigen appreciatie daarvan geven. Maar de kamer mag dat de op rekenen dat ze in het najaar worden geïnformeerd.

[1:44:11] Dan de fritsma.

[1:44:14] Voorzitter, de minister doet voorkomen alsof er met die europese interventiemacht totaal geen zeggenschap verliezen. Maar dat is gewoon niet waar want ja de inzet moet op basis van unanimiteit. Als het niet goed gaat, kunnen we er weer uitstappen. Maar er zit natuurlijk veel meer aan vast. Het commando van die interventiemacht komt bijvoorbeeld te liggen van de uw military planning en kom ik de knippen billen die van de heer joseph borrell tenminste moet toch erkennen dat dat een totaal andere situatie is dan nu, waarbij het parlement ook wat heeft over het verloop

[1:44:49] van de de de inzet van een missie waarbij het parlement als dingen helemaal mis gaan bijvoorbeeld ook een minister naar huis kunnen sturen. Dus dus het is toch veel meer dan de beslissing inzetten of niet en eruit halen of niet. Er zit heel veel tussenin en dat wordt uit handen gegeven aan een afdeling van de heer joseph borrel en dat is gewoon ver weg van nederlandse parlementaire zeggenschap. Dus het zou mooi zijn als de minister erkent dat we natuurlijk wel zeggenschap verliezen en dat dit een hele andere constructie is dan de constructie waar we nu mee werken met maximale parlementaire controle.

[1:45:28] De minister

[1:45:30] mij is niet helemaal duidelijk met welke situatie die een fritsma het nou vergelijkt. Ik vergelijk het graag met de navo zegt geen enkel verschil tussen

[1:45:40] en daar heb ik de frits maar niet zo vaak over gehoord, maar we zijn net zolang lid van de nagels van de u zo'n beetje en en nogmaals, er is dus maximale nationale controle. Want je bepaalt zelf bij unanimiteit wel of niet meedoen aan de inzet. Zelfs als de inzet wordt gepleegd. Kan je zeggen nou dan trek ik toch mijn troepen eruit dus echt maximale controle en ik begrijp de heer fritsma is natuurlijk geen fan van van brussel heeft het ook vaak over brussel. Alsof brussel een soort greep doet in ons in ons leger, maar ik wil de fris op wijzen staat in brussel nog een ander belangrijk hoofdkwartier, namelijk dat van de navo

[1:46:21] en daar dat staat onder leiding op dit moment van een noor jens stoltenberg en van een amerikaanse commandant. Overigens is altijd een amerikaanse commandant die ook over bevoegdheden beschikt en nogmaals, ik vind het in in ons belang, in het nederlands belang om lid te zijn van bondgenootschappen, waardoor we niet alleen staan. We staan samen sterk en dat geldt zowel voor de navo als voor de eu en de navo moeten ook niet vergeten is een transatlantische bondgenootschap met aan de ene kant van de oceaan, de verenigde staten en canada. Halverwege nog even ijsland die we ook nog meenemen en beschermen en de rest bestaat uit europese landen. Dus ik denk dat het nog in het nederlands belang is om hier maximaal op internet en ik vind het wel heel belangrijk en dat hoorde ik die valse anderen zeggen dat de complementariteit tussen datgene waarvan we zeggen dit kunnen we europese en datgene waarvan we zeggen dit hoort bij de navo dat die steeds wordt geborgd.

[1:47:14] Fritsma. Voorzitter, de de het nut van de navo staat ook voor de pvv fractie buiten kijf. Maar er zijn twee. Er zijn heel veel verschillen tussen de navo en de een om een voorbeeld te noemen. Er bestaat nu een kamermeerderheid die geen europees leger wil

[1:47:33] en er is geen kamermeerderheid die die geen betrokkenheid bij de navo wil onlangs een verschil te noemen en hoe je het ook wendt of keert. Dit is natuurlijk een europees leger. Als je duizenden militairen onder één vlag militaire activiteiten laat uitvoeren. De valstar schudt van nee maar het is natuurlijk wel zo. Klein ander punt. Klein ander punt. Voorzitter, als allerlaatste hoor. Klopt het dat als nederland zich terugtrekt uit een missie van die een interventiemacht dat we dan nog wel steeds voor moeten betalen. Dat is ook een een een aspect wat dit een hele kromme constructie maakt want dat willen we eigenlijk niet mee doen maar dan maken we toch toch mogelijk door ervoor te betalen. Dat is toch niet. Dat is toch niet de bedoeling. Dat is dat gebruiken als voorbeeld van.

[1:48:21] Dus duidelijk.

[1:48:26] Laat ik vooropstellen dat ik blij ben dat de pvv over een ander multinationaal verband wel enthousiast is namelijk de navo. Dat vind ik toch mooi. Ja. Ik denk dat de europees leger. U kunt het heel vaak zeggen. Maar daarmee wordt het niet meer waar. Er is geen sprake van een europees leger. Net zo min als er sprake is van een navo leger. Dus onze nederlandse militairen hebben een nederlandse vlag en op het moment dat zij bijvoorbeeld voor de navo uitvaren op een van de nederlandse fregatten bijvoorbeeld zit er een navo scheelt op als je meedoet aan een een missie. Dan komt er ergens nog een europees teken op. Hetzelfde geldt overigens voor andere militaire verbanden waarin we gezamenlijk optrekken naar de vn is is er een van. Dus ik ga er niet in in mee voor wat betreft de de kosten. Kijk als het is even dus heel specifiek voorbeeld. He. Maar stel je bent onderdeel van de ratten diplomatieke pest die dat zijn we in tweeduizendvijfentwintig. Dat wordt ergens ingezet en we zouden om wat voor reden dan ook besluiten. Nee dat willen we toch eigenlijk niet. We halen ons deel uit naar dat deel dat betaal je dus ook niet meer wat je natuurlijk wel betaald bij de navo natuurlijk niet anders is voor de algemene inzet. Het feit dat er een gezamenlijke, gezamenlijke kosten zijn aan het hebben van de mogelijkheid van die inzet. Ja daar zullen we onze verse er natuurlijk in moeten betalen. Maar dat is ook dat is niet anders dan dat hoe we dat kennen bij de navo.

[1:49:52] Er is nog een vraag over het onderwerp van dit hoofdstuk.

[1:49:55] Nou op een onderwerp wat ze eigenlijk in dezelfde adem ook astrid tunnel trossen militaire mobiliteit.

[1:50:02] De minister gaf net aan dat nou. En logische wijze van u tegen allerlei barrières aanlopen, bruggen, wegen infrastructuur en dat kun je nu allemaal verbeteren. Maar

[1:50:11] bij mijn weten loopt het project militaire mobiliteit. Al na de mededeling door een lidstaat is eind tweeduizendzeventien gedaan. Dan is het begin tweeduizend achttien is er een actieplan gekomen heeft nederland al die tijd al de voortrekkersrol gespeeld. Ben ik eigenlijk wel benieuwd. Wat is er allemaal afgelopen vier jaar gebeurd als we nu ineens tegen allemaal deze barrières aanlopen en misschien kan ze daar een tweede termijn op terugkomen. Als ik.

[1:50:33] Daar

[1:50:34] over overval.

[1:50:35] Minister.

[1:50:36] Als je heel specifiek wil weten kom ik er graag op terug. Maar gewoon in het algemeen is natuurlijk duidelijk dat deze oorlog in oekraïne en de noodzaak van verplaatsingen door europa heen naar de oostflakkee van navo bondgenootschap dit hele project ook op een hoger plan tillen want soms is de urgentie blijkbaar niet hoog genoeg. Dus dan kan je wel. De problemen signaleren. Maar dan is er onvoldoende moment een ook om ook oplossingen te forceren. Als ik vind het heel erg belangrijk blij dat nederland dat voortaan inderdaad al had genomen. Maar dat we nu veel concreter kunnen worden en dat de urgentie ook bij de andere bondgenoten natuurlijk veel hoger is geworden om dit op te lossen en en het is gewoon waar wat eervol zou zijn de. Er zijn in die infrastructuur gewoon om historische redenen hele grote verschillen. Maar dat zijn ook hele grote belemmeringen. Het gaat over niet alleen over infrastructuur gaat ook over regelgeving die soms verschil te hebben en een enorme hoeveelheid wet tape met elkaar gecreëerd. En als we dat binnen europa en via de europese manier van werken kunnen verbeteren en kunnen oplossen. Dan profiteert de navo de rechtstreeks van.

[1:51:44] En dan zou ik het omwille aan de minister willen uitdagen. Om daar een tweede termijn op terug te komen want voor mijn gevoel is er dan de zou ik wel specifiek willen weten wat is er nou bij een bepaalde levering jou juist heel goed gegaan. Wat doordat lopende project wat onder nederlandse aanvoering. De afgelopen vier jaar vlot getrokken zou moeten worden. Juist om dit soort situaties waarin we nu dus zitten en dat je dus tegen die belemmeringen regelgeving of infrastructuur aanloopt dat ik krijg dan een beetje het gevoel dat er de afgelopen vier jaar vooral gesproken is een onderaan de streep dus weinig gebeurd is. Maar goed ik hoor graag een tweede termijn dat ik daar ongelijk heb.

[1:52:19] En esther.

[1:52:20] Nee maar ik wil best wel eens terugkomen. Kan ik net zo goed. Nu doen want ik denk dat ik gewoon wil fransen gelijk geven. Ik denk dat we heel erg hebben geprobeerd de afgelopen vier jaar om om dit hoog op de agenda te krijgen. Het is ook een van de focusgebieden. Dus het is een is gewoon een prioriteit ook voor de europese unie geworden. Waarom dat om te zetten in actie als bijvoorbeeld gaat over de spoorbreedte van de rails. Dat is nog niet zo makkelijk. Maar ik denk dat het nu veel urgenter is geworden en dat er dus veel meer begrip is en dus ook commitment zal zijn van bondgenoten om hier echt op in te zetten en wat ik al zei, het gaat dus niet alleen over infrastructuur. Het gaat ook over regelgeving. Het gaat ook over documentatie administratie. Dus we hebben dat allemaal in beeld. Dankzij het feit dat nederland de afgelopen vier jaar de het voortouw heeft genomen. En nu komt het eraan om het om te zetten in verandering en verbetering.

[1:53:16] Minister kunt u aangeven hoe lang u denkt nog nodig te hebben?

[1:53:20] Ik heb

[1:53:23] niet heel veel tijd meer nodig. Voorzitter, ik denk een kwartier gaat u van uiteraard afhankelijk van interrupties.

[1:53:32] Even kijken.

[1:53:35] Ik denk dat ik alles rondom het strategisch kompas heb ik volg mij beantwoord. Dan wilde ik graag nog een paar dingen zeggen over het eda.

[1:53:47] Ik zal een zal dat niet te lang doen. Maar er werden wel wat vragen en opmerkingen over gemaakt. Ik roep even in herinnering de informele top in versailles op elf maart. Daar hebben de regeringsleiders al aangegeven dat zij vinden in het licht van wat er nu aan de hand is dat er meer werk moet worden gemaakt van de samenwerken bij investeringen in defensie. Om de opdat europa daar sterker in wordt. De europese regeringsleiders hebben de europese commissie gevraagd om daar een rapport over op te stellen en dat rapport moet de tekortkoming in kaart brengen en ook oplossingen daarvoor aan de dat rapport is er nog niet. De commissie heeft aangekondigd dat op achttien mei te publiceren en dat is dus na de zet. Want die is op de zeventiende, maar het wordt wel besproken tijdens europese raad op dertig, eenendertig mei

[1:54:34] en dat is wel belangrijk. Straks wat wat wat er in dat rapport komt te staan. De eda heeft alvast in kaart gebracht waar in europa de grootste tekorten zitten qua defensie capaciteiten en dat helpt natuurlijk wel om even heel hoog over te schetsen in de in die analyse van de een daar daar. Er wordt gezegd we moeten op korte termijn over de hele in gereedheid en de capaciteit verbeteren bijvoorbeeld kunnen we zoeken naar hoe we beter gezamenlijk aanschaf kunnen doen. Dat is denk ik een hele terechte constatering. Juist nu. Er werd net gezegd toen heer van dijk was niet zo enthousiast over de defensie industrie die nu mooie tijden doormaakt, maar we hebben die defensie-industrie hard nodig. Maar dan hebben we wel belang bij dat we dat in gezamenlijkheid doen en en afstemmen en niet met z'n allen in de rij gaan staan en de prijzen opjagen maar proberen dan ook de kans te grijpen om te standaardiseren te zorgen dat de systemen elkaar beter begrijpen en dat we op den duur investeren in de in de volgende generatie capaciteiten. Dus dat is een de bestaande capaciteit er door middel van updates versterken. Dat is de middellange termijn die de heeft geïdentificeerd en op de lange termijn onderzoek en ontwikkeling nieuwe technologie de ruimte bijvoorbeeld. Dat is daar geïdentificeerd. Maar dat is het heel kort samengevat. De analyse van eda en ik denk dat belangrijk is dat ede en de commissie goed gaan samenwerken op op deze punten en ik hoop mercedes in afwachting van het rapport van de commissie en dan kunnen we ook zien hoe we dat dan met bijvoorbeeld bepaalde financiële prikkels zouden kunnen stimuleren dat je overgaat tot die gezamenlijke aanschaf en ik zeg tegen de heer van dijk. Inderdaad. De commissie heeft in dat kader voorgesteld al eerder om te kijken naar opties van btw-vrijstelling of van een bonus vanuit het

[1:56:28] zijn ideeën zijn wat mij betreft ook best interessante ideeën, maar we hebben nog geen standpunt over de moet daarvoor moet toch eerst wat concreter worden gemaakt.

[1:56:39] Deze kijken de voorgestelde aanpassing van het europese defensie fonds. Ja dat is eigenlijk toch vooral in het verlengde daarvan. Dus

[1:56:49] hoe kunnen we die gezamenlijke aanschaf van capaciteiten bevorderen. Wat kan zij met met die bonus bij voorbeeld? Ik vind het allerbelangrijkste dat we op een slimme manier dit soort middelen inzetten en dat het net zoals nu bijvoorbeeld als je middelen uit de ddr veel dat gemiddeld minstens met drie lidstaten samen moet werken. Dat helpt ook om te voorkomen dat het geld alleen maar naar de landen gaat die een hele grote defensie-industrie hebben maar dat die de samenwerking gaan opzoeken met nederland. Wij hebben ook wel wat en vooral toeleverende industrie en dat biedt dus ook veel meer zekerheid voor de betrokken industrie.

[1:57:23] Dus ik denk dat dat allemaal goede en interessante ontwikkelingen zijn.

[1:57:30] Even kijken

[1:57:33] hoe gaan wij de goede vraag. Meneer hammelburg ook

[1:57:39] even kijken of ik dat de vraag heb die de hammelburg nu ook in zijn hoofd heeft zitten. Het ging hij zijn vraag in volgens mij over het planningsprocessen van de verschillende lidstaten hoe we die beter op elkaar kunnen afstemmen, want er zijn inderdaad ja. Iedereen heeft zijn eigen plan is planningsproces en dus pennings cyclus en de dat hebben wij ook dus gewoon open, gebaseerd op wat we hebben behoefte stelling verwerving et cetera kijken we naar krijgen we ook natuurlijk naar de navo behoeften kijken we ook naar de u prioriteiten die gesteld zijn in het kippen billen die development plan. Maar als we meer willen samenwerken, dan moeten we die tijd weinig aanpassen en in ieder gesprek dat ik heb met met collega's en dat geldt echt van van de noord tot de grieken bij wijze van spreken gaat het daarover. Want hoe kunnen we

[1:58:23] hoe kunnen we dat doen. Hoe kunnen we dat in bilateraal verband soms met meer partners kunnen doen en hoe kun je dat ook binnen de u verder harmoniseren allemaal met als doel dat we samen sterker staan en veel efficiënter met de

[1:58:40] ook al gaan we allemaal weer investeren toch schaarse middelen omgaan. Dat vind ik vind ik heel belangrijk en we doen eigenlijk als nederland veel samen met met andere landen. Maar ik denk dat daar nog heel veel ruimte is voor voor verbetering.

[1:58:52] Hammelburg.

[1:58:53] Ja voorzitter, ik had toch een interruptie op het voorgaande nog maar dank ook voor dit onderwerp van ook dit antwoord van de minister. Wil je daar dan bij jouw vraag moeten we daar niet de coördinatie van in ieder geval op enigerlei wijze een beetje gaan institutionaliseren. Maar goed dat is misschien voor een later moment. Ik wilde toegeven naar het het europees defensie fonds, want de minister zegt dat kan gebruikt worden voor capaciteiten, maar het verdrag laat nu eigenlijk niet toe dat het gaat over de aanschaf van militaire capaciteiten, maar meer over de ontwikkeling, innovatie en dus mijn vraag is moeten we niet het artikel in dit verdrag herzien, zodat het ook bijvoorbeeld kan worden gebruikt voor in ieder geval de capaciteit in aanschaf van capaciteiten voor bijvoorbeeld een interventiemacht om als je ergens te beginnen.

[1:59:33] Rustig weer hammelburg heeft helemaal gelijk dat het even daarvoor zou willen gebruiken. Nu inderdaad voor de ontwikkeling die kant bedoeld en het verdrag legt ons die beperkingen ook op de european peace sympathie voor waar we dus wel wapens, wapensystemen uit kunnen financieren. Dat is om die reden ook buiten de eu-begroting geplaatst. Dus als je

[1:59:59] het even anders zou willen inzetten vereist dat en een verdragswijziging. Ik weet nog niet dat we weten wel dat dat natuurlijk best een lang traject zou kunnen zijn. Moet ook even kijken of het echt nodig is of dat we ook op andere manieren. Dat kunnen doen. Ik denk dat het de basis en kernpunt is dat we ernaar streven om meer in gezamenlijkheid te doen en dat hoeft niet altijd met alle lidstaten. Dat kun je natuurlijk ook op een bilaterale manier doen wat je wel zou kunnen doen via de. U is zorgen voor meer standaardisatie en maar dat is natuurlijk een andere manier dan dat je ook de financiering daarvan via de heen.

[2:00:41] De boswijk,

[2:00:43] Voor misschien dat ik een niet helemaal begrijpen hoe. Maar het zin uit bedoeld voor om de innovatie op op gang op gang te helpen. Hoewel mijn collega's zegt begrijp ik dat goed de. Het is natuurlijk lastig om een vraag aan te stellen naar weer hammelburg. Maar dat ik het zo interpreteer dat stel je zou die verdragswijziging doen dat je dus met een gaat gebruiken om in dat feitelijk materiaal te gaan kopen. Dat dat dan eigendom voor van

[2:01:11] de u dus een en dan heeft mijn buurman gelijk. Dat wil ik niet. Dus maar goed dat lijkt mij geen wenselijke ontwikkeling.

[2:01:22] Stropdas.

[2:01:23] Een vraag aan mij. Nou ja nee dat is dat is inderdaad niet. Dat is nu niet ik waar we mee bezig zijn dat volgens mij ook niet zou niet goed weten hoe dat dan uiteindelijk zou uitpakken. Maar wat wel kan als bijvoorbeeld als we die pdf bonus die nu wordt voorgesteld

[2:01:46] zou kunnen geven voor landen die samen besluiten tot aanschaf. Dat zou wel kunnen. Dan is de aanschaf van de landen dus geen geen verandering zichtbaar ten opzichte van maar je doet het wel gezamenlijk, net zoals je ook gezamenlijk hebt gewerkt aan die ontwikkeling. En als je dan besluit tot gezamenlijke aanschaf. Dan kan je bijvoorbeeld een bonus krijgen van uitstek die en dan heb je een prikkel ingebouwd. Maar dat is nou ik kan niet voor de hammelburg spreken. Maar dat is een info. Ik

[2:02:11] er

[2:02:13] even kijken. Dat is eigenlijk ook meteen op het antwoord op de vraag over die gezamenlijke of stimuleren verder stimuleren van gezamenlijke investering waar we dus gewoon eigenlijk ook nog moeten wachten op verder uitgewerkte voorstellen van de commissie het maar die richting vinden wij interessant en goed omdat ik echt denk dat meer gezamenlijk investeren in defensiecapaciteiten. Echt heel belangrijk is andersom blijven we het geld niet efficiënt uitgeven hebben. We doen we investeringen allemaal versnipperd leidt tot verdere fragmentatie. Daar heeft niemand wat aan de de u niet de navo niet en nederland ook niet.

[2:02:55] Voorzitter dan een mali. Heel kort omdat de heer van dijk daarover een vraag stelde. En inderdaad verwacht ik ook dat de hoge vertegenwoordiger daar op in zal gaan. De actuele situatie in mali. Ik was er van de week. Ik had het geloof ik meegekregen ook via de media. Ik heb gezien dat het niet goed gaat in mali dat er tal van problemen zijn de transitie naar een democratische verkiezingen en een democratisch gekozen regering. De berichtgeving over mensenrechten, schendingen, de samenwerking met russen, het groeiend terrorisme en daarmee enorme onveiligheid in mali. Een heel groot deel van van het land, waarbij ik gezien heb dat mali gewoon naar die kaart kreeg een beetje het epicentrum is van groeiend jihadistisch terrorisme in de sahel-regio en dat is heel zorgwekkend. Dat is ook iets waar wij ons hier in nederland zorgen over moet maken. Waar we ons europa zorgen over moeten maken, is een vorm van

[2:03:59] destabilisatie met grote veiligheidsrisico's op op termijn. Wij hebben daar zijn eigenlijk al heel lang bij betrokken in mali, onder andere via de vn, maar niet alleen ook via de evt een en ook via de. Het franse initiatief tacloban. Maar daar de fransen trekken zich terug.

[2:04:22] Duitsland wil wel betrokken blijven in mali heeft ook aangekondigd dat te zullen blijven doen in ieder geval in minusma. Dus dat is de vn missie. Dat is licht lijkt wat anders te liggen voor duitsland ten aanzien van de elitair trip trainingsmissie trainingsmissie overigens die natuurlijk is opgeschort. Voor zover het gaat over trainen van militaire industrie een is er nog wel maar dat deel van het werk ligt stil.

[2:04:51] Dus eigenlijk het hele complex aan factoren. Dat dwingt ons en overigens ook omdat het via een mandaat moet worden verlengd. Binnenkort

[2:04:59] om te kijken wat wat nederland al dan niet zou kunnen doen en daar speelt ook inderdaad een rol dat duitsland in ieder geval langs informele weg heeft gepolst of nederland bereid zou zijn tot een bepaalde inzet in de zowel en dat moeten we allemaal wegen. Daar zal het kabinet zich over beraden. En uiteraard zal de kamer daar helemaal zoals het hoort in worden meegenomen. Overigens, ongeacht

[2:05:23] de uitkomst van ons beraad zal de camera of worden geïnformeerd en mochten we besluiten tot een vorm van inzet dan gewoon via de normale procedure is dat natuurlijk met betrokkenheid van van de kamer

[2:05:36] was dat een antwoord was op de vraag van dijk het dan heb ik tot slot nog maar een opmerking en dat is de vraag van heer der ging over de salarissen van de militaire portefeuille van staatssecretaris gisteren van de maat. Die heeft hij heeft hier in een debat daar ook al een ander over gezegd hij is daar volop mee bezig. We willen natuurlijk heel graag vanuit defensie en goed en passend pakket aanbieden dat daarvoor is het overleg gaande met sociale partners, maar we zijn ons er zeer van bewust en ook natuurlijk blijkt dat vanuit het coalitieakkoord daar ook ge heer markten middelen voor zijn alle vertrouwen in dat we daar ook goed uit zullen komen, vinden het ontzettend belangrijk om zowel in de salariëring als in eigenlijk de mogelijkheden die militairen hebben voor ontwikkeling en loopbaan. Om daar betere afspraken over.

[2:06:34] Daarmee zijn we gekomen, begrijp ik aan het eind van de eerste termijn zal de minister kunnen we door naar de tweede termijn van de krant van mijn kamer. Ik stel voor spreekt van een minuut geen interrupties in deze nemen.

[2:06:46] Dan gaan we terug.

[2:06:48] Voorzitter, dank u wel. Dat is prima. Dank aan de minister voor de beantwoording van de vele vragen die wij met z'n allen hebben gesteld, toont aan dat het fijn is om nog even live ook samen te komen en dit soort dingen niet altijd schriftelijk te doen, wat toch wel eens gebeurd misschien andere commissies meer dan hier. Ik ben blij met de toezegging van de minister om echt toe te zien op de naleving van de doelstellingen die in het strategisch kompas staan en ook de zijn appreciatie over te geven en blij met de leiderschapsrol die deze minister wil spelen in de verdere europese samenwerking. Ik denk dat we elkaar later nog wel komen te spreken over verruiming van verschillende mogelijkheden voor samenwerking, ook in het kader van het europees defensie fonds, maar voor nu ben ik zeer tevreden dankuwel.

[2:07:32] Hammelburg.

[2:07:35] Ook van mijn kant dank voor de beantwoording van de vele vragen. Ik hoop niet dat de militairen in slowakije een soort van onbevredigend gevoel overhouden. Dat zijn niet op een optimale locaties en ik zie dat ontdek en ik aan mijn overzijde. Maar dan had de minister alsnog

[2:07:49] bevestigen en dan nog wat betreft de audits. De minister gaf het zelf ook al aan de meerderheid van onze hapjes die stonden in de opslag en volgens mij door die vijf nu te leveren aan oekraïne staat meerderheid inmiddels buiten. Maar misschien kan hij nog aangeven. Ja ik ik gaf die mijn tekst ook al aan. Het is eigenlijk min of meer onze eigen politieke schuld geweest dat deze dingen binnen kwamen te staan. Maar het moment dat we nu de komt aardig wat geld bij zouden we zijn naar buiten rijden. Volgens mij hebben we dan nog een andere uitdaging. Dat is namelijk de bemensing van deze houding was misschien onze daar nog wat meer over vertellen of dat inderdaad het geval is dat de ook simpelweg niet voldoende mensen zijn om deze ambitie te bemannen.

[2:08:28] Daar ben je zijn.

[2:08:30] Dank u wel. Voorzitter, graag een stapje verder dan fietsers. Want de minister zei dat we ook rechtstreeks worden geraakt in onze veiligheid door het conflict in oekraïne. Zoals we weten is rusland een kernmacht ontstaat er niet een gevaar dat door de toename van wapenleveranties en vooral ook door de grote kwaliteit van een situatie ontstaat waarin rusland zich het recht voorbehoudt nucleaire wapens te gebruiken. De laatste nucleaire doctrine van tweeduizend twintig houdt in dat rusland zich het recht voorbehoudt nucleaire tactische nucleaire wapens te gebruiken. Ook in conventionele situaties bij de presented strike. Denkt u dan wel eens over na is dat überhaupt iets wat opkomt in de strategie, want het lijkt me niet onbelangrijk. Als we spreken over de veiligheid van ons land.

[2:09:21] Eppink, boswijk.

[2:09:24] Ja. Dank u wel. Voorzitter en dank aan de minister voor antwoord op alle vragen. Ik ging hierheen met het idee dat er heel korte bordje zou zijn. Maar dat valt toch al reden tot tegen de speelt inderdaad heel wat en het is ook mooi om te zien dat de wenst dat er zoveel mensen aanwezig zijn. Ik ik had nog wel een kleine opmerking over die zelfde pand haar wit waren collega's als zal het ook over had. Ik denk inderdaad dat op dit moment niet voldoende personeel is. We hopen natuurlijk dat dat heel snel gaat veranderen en ik hoop ook dat we toch wel een aantal audities kunnen afstoffen en op relatief korte termijn weer kunnen gaan gebruiken. En maar goed dat zullen we binnenkort natuurlijk zien in de plannen. Derde kabinet mee gaat komen. Dankuwel.

[2:10:03] Meneer boswijk, de heer fritsma,

[2:10:06] Ja. Voorzitter, dank dank aan de minister voor gegeven antwoorden. De pvv fractie zal met name de rutte rond het strategisch kompas en die interventiemacht met argusogen blijven volgen. En ja voor nu merk ik erover op dat het toch wel een beetje vaagheid troef is de minister geeft zelf aan dat alles nu in de implementatiefase zit. Maar ik constateer dat zelfs op hele elementaire punten gewoon heel weinig duidelijk is. Ik heb een vraag gesteld over de reikwijdte van die macht is het europees is het wereldwijd. Ik heb echt gespit in de onderliggende stukken. Ik kon het antwoord niet vinden. Hetzelfde betreft de vragen over een mandaat. Hoe komt dat tot stand? Het mandaat op grond waarvan missies van die mag plaatsvinden. Ook daar heb ik daar gezocht niet kunnen vinden. Dat zijn voorbeelden van elementaire zaken van heel veel nog onduidelijk over is. Misschien kan de minister nog een voorzetje opgeven voor nu. En anders wel op. Niet al te lange termijn. Hopelijk dankuwel voorzitter.

[2:11:11] Dank u meneer fritsma van.

[2:11:13] Ik dank voorzitter, ten aanzien van mali, zou ik de minister willen vragen is het niet verstandig om heel goed. De tweede kamer te sonderen voordat u allerlei nieuwe dingen gaat voorbereiden die mogelijk worden weggestemd. Die kans is er namelijk kan ik opmaken uit eerdere debatten. Dan ben ik blij met het antwoord van de minister dat ze zegt oekraïne is leidend en niet de verenigde staten als het gaat om doelstellingen in oekraïne. En ik mag er wel uit opmaken, hoop ik dat ze zegt oekraine is nu leidend op dit moment de kunt natuurlijk altijd momenten komen dat je zegt nou wacht even. Nu gaat ook de regering van oekraïne. Wat nederland betreft te ver. Ik ga ervan uit dat dat juist is en tot slot de navo. Het lidmaatschap van zweden en finland. De de regering staat erachter. Dat is helder. Maar ik had nog gevraagd. Ziet u ook potentiële nadelen van een snelle van een snel lidmaatschap van deze twee landen van de navo.

[2:12:15] Dank u meneer van dijk. Ik neem aan dat ze meteen de minister kunnen gaan.

[2:12:19] Ja. Nee. Veel dank de toezegging is gedaan aan de heer hammelburg en daarmee aan de kamer over de naleving van implementatie van het strategisch kompas. Jij een valstrik vind het wel inderdaad goed dat hij zegt van ik zou niet willen dat onze militairen die nu slowakije zijn dat die daar niet met een goed gevoel hun werk doen. En straks terug komen met ideeën we altijd beter kunnen doen. Dat is helemaal niet de indruk die ik heb overgehouden aan mijn bezoek daar. Ik was er samen met de duitse collega's trouwens ook met slowaakse collega's hebben echt hele uitvoerige rondleiding gehad ook gezien hoe het systeem werkt. Ze kunnen er echt veel mee doen en wat ik al zei, zeker nederlandse militairen die streven altijd naar het westen zijn ook heel creatief en inventief. Dus die hebben inderdaad voorstellen gedaan hoe het nog beter zou kunnen. Maar dat doet niets af aan wat er nu mee kunnen. En ik kijk in ieder geval met trots en tevredenheid op al op op op de missie zoals die nu in slowakije wordt uitgevoerd

[2:13:21] voor wat betreft de pantser arbiters en dan neem ik meteen de vraag van de heer boswijk ook mee. Dat klopt. Natuurlijk hebben we hebben er ooit meer gekocht dan ooit uit de schuur hebben gereden, zoals valstar. Dat zegt dus de constatering dat er nu meer buiten dan binnen staan. Nadat we de levering hebben gedaan. Klopt ook. En of er meer gaan inzetten. U moet nog even geduld betrachten, want de laatste loodjes wegen het zwaarst worden. Defensie nota is in aantocht en dat is natuurlijk de plek is het moment dat we daarover gaan spreken met elkaar dan die eppink over de nucleaire dreiging de nucleaire doctrine van rusland. Dat klopt inderdaad. De russen vinden dat ze een tactisch nucleair wapen zouden kunnen inzetten als zij dat nodig vinden. Cliënten. Dus hij heeft een russische nucleaire doctrine goed verwoord. Daar staat tegenover dat de russen ook met de amerikanen hebben afgesproken om geen nucleaire wapens in te zetten, omdat zij ook met elkaar hebben vastgesteld dat de nucleaire oorlog niet te winnen valt. Het staat eigenlijk is dat een beetje in tegenspraak met elkaar. Alles moeten natuurlijk altijd op gericht zijn dat nucleaire wapens niet worden ingezet op dit moment ook geen acuut gevaar. Althans dat zo wordt dat niet gepercipieerd of gesignaleerd. Maar feit is dat de russen wapens hebben en die doctrine hebben. Dus dat we dat serieus moeten nemen. Ja dat kan niet anders. Dat moeten we dat moeten we serieus nemen, want het is namelijk een hele serieuze dreiging en we hebben dus gewaarschuwd voor voor onder een ander type wapens in de hoek van chemische en biologische. Dus ja. Een serieuze serieuze dreiging. Misschien is het goed om nog even terug te komen. Valstar er niet nog een keer naar gevraagd. Maar ik zal toch doen want ze hebben we nou eigenlijk kunnen doen in de afgelopen jaren me ten aanzien van militaire mobiliteit. Ik heb iets meer informatie gekregen dan ik net had. Er is een of kader zuid-europees geld, één komma zes miljard en vrijgemaakt voor verbetering van de infrastructuur en er is gestart met de harmonisatie van regelgeving, bijvoorbeeld de douane regels, een van die meer administratieve belemmeringen en het heeft echt de aandacht van veel lidstaten en we proberen ook in militaire oefeningen te identificeren waar de knelpunten zitten het daarmee ook op te lossen

[2:15:46] dan de opmerkingen van de pvv fritsma. Ja ik als hij zegt het is vraag want ik kan niets vinden wat de reikwijdte is. Nee dat klopt, want het staat er niet. Het is dus niet beperkt. Dus dat is afhankelijk van de keuzes die je maakt bij de implementatie daarvan en de voorbeelden die fritsma zelf ook noemde evacuatie stabilisatie hulp bij rampen van verschillende soorten die kunnen zich op verschillende plekken voordoen. Maar er moet natuurlijk een europees belang zijn om die werkte capacity in te stellen. Dus dat is dat is niet onduidelijk. Dat is niets vraag wat is uitwerking. Straks en dat is ons eigen keuze

[2:16:32] dan

[2:16:35] de kwestie van

[2:16:39] de sorry. De vraag van de heer van dijk over mali begrijp ik heel goed hoor. Wat hij zegt en natuurlijk dat vind ik ook en ik zou ook graag met de kamer en vroegtijdig dat dat willen doen. Het is net nog te vroeg. Het is nog niet een. Het is niet een officieel verzoek. Maar ik snap heel goed zijn punt over over de fundering. Ik vind het allerbelangrijkste dat het kabinet zelf het hele complex van factoren dat ik heb genoemd, weegt en als we zouden willen denken over. Dan moeten die fundering natuurlijk plaats hebben. Dus je bent qua proces helemaal met hem met hem eens en dan moet de kamer ook kunnen beschikken over alle feiten en dat is taak van het kabinet voor mij en mijn collega van buitenlandse zaken. Om ervoor te zorgen, zodat gaan we doen is oekraine nu leidend of altijd leidend. Ik heb helemaal geen twijfel over de intentie van oekraine. Dus ik zou ook niet daar een twijfel over willen laten ontstaan. Veel vertrouwen in de koers die oekraine kiest, maar het is wel een afweging, maar we zijn best wel ons op aan oekraiense zeiden op dit moment geen enkele reden om om te twijfelen eraan of er ook risico's zijn ten aanzien van de toetreding van zweden en finland. Nou, overwegend zien we een. We zien de reden vanuit hun perspectief om toe te willen treden tot de navo gewoon vanuit een veiligheidsperspectief. We hebben al intensief samenwerken met de twee landen zijn ook europese lidstaten. De de de dreiging die die je zou kunnen mee. Wegen van dat die grens tussen de navo en rusland langer wordt. Dat is gewoon een feit, maar per saldo vinden we dan de voordelen opwegen tegen de nadelen. De voordelen heb ik denk ik net genoemd. Twee landen met serieuze defensiecapaciteiten die gewoon meer dan een goede bijdrage kunnen leveren aan de navo waar we al die defensie samenwerking mee hebben. Dus je moet alles mee. Wegen maar per saldo zien we dus meer voor de benaderen.

[2:18:42] Meneer van dijk. Mag ik dan helemaal het staartje van dit debat toch nog een interruptie doen want ik snap de afweging van het kabinet maar eens. Er zit natuurlijk potentieel een enorm risico aan deze stap of los van of je voor of tegen bent. Poetin heeft al gezegd je aan dit dit gaat gevolgen hebben als finland en zweden lid worden van de navo. Dan heeft dat gevolgen voor

[2:19:06] wat de man waard is. Het is natuurlijk een vreselijke man. Maar hij heeft ermee gedreigd. Dus dat is een potentieel risico en dan moet je dat toch ook meenemen in je afweging begrijpt tenminste wat ik zeg de de timing.

[2:19:19] De.

[2:19:21] Je moet natuurlijk niet niet buigen voor die man. Dat snap ik ook direct. Maar je moet het wel taxeren. Deelt u die opvatting.

[2:19:31] Nou voor vierentwintig februari werd daar in ieder geval door de vinden en de zweden anders naar gekeken. Dus de dat de russische invasie door poetin verordonneerd heeft dat perspectief dus veranderd, want ook daarvoor zeiden we natuurlijk al. Wij vinden dat soevereine landen zelf bepalen of zij een aanvraag willen doen tot toetreding tot bondgenootschap. Dat hebben de zweden en de vinden ook voor vierentwintig februari steeds gezegd tussen het dreigement van poetin. Wat hij daarvoor al uiten van dat hebben ze altijd verre van zich horen, zegt sorry daar gaat rusland niet over gaan poetin niet over. Dan gaan we echt zelf over en de navo bondgenoten die gaan over worden we dan ook vervolgens toegelaten na de invasie in feite zou je toch moeten concluderen dat poetin eigenlijk op allerlei manieren precies krijgt wat hij niet wil. Maar dat is echt wel veroorzaakt door de invasie van oekraine. Dus het is een rechtstreeks gevolg van van het russisch handelen als inderdaad deze toetreding en feit wordt. Dus ik vind in dat opzicht dat je inderdaad niet kan zwichten voor voor zo'n dreigement en dat je er gewoon heel sec naar moet kijken voldoen deze landen aan de criteria aan de standaarden en dat doen ze goed gaan we zoeken in het proces allemaal nog heel zorgvuldig wegen. Maar goed. Het zijn landen waarvan we dat eigenlijk al weten vanwege de samenwerking die we al met ze hebben op defensiegebied en die helemaal voldoen aan de criteria van de europese unie dus al met al is toch echt een andere vorm van toetreding van sommige andere landen waar het echt veel langer heeft geduurd en ik vind wel dat is wel een serieus punt dat op het moment dat die aanvragen. Er liggen maar ze zijn nog geen lid moeten we een goed antwoord hebben over wat betekent dat nou in die tussentijd tot het moment waarop ze wel volwaardig lid zijn van dus artikel vijf helemaal volledig van toepassing is. Hoe gaan we daarmee om naar de bilaterale toezicht? Op? Het vk is daar in ieder geval een stap in het lidmaatschap van de europese unie. Artikel tweeënveertig punt zeven is een ander andere vorm van garantie veiligheid scheelt. Maar dat zal zeker onderwerp van gesprek worden tegen de tijd als we die aanvragen ook echt gaan behandelen.

[2:21:43] Tenminste voor deze beantwoording in de tweede termijn. Dan rest mij nog om de toezegging nog even voor te lezen en dan kunt u controleren of u dat inderdaad zo had willen vragen of de minister dat zo had willen toezeggen,

[2:21:56] zoals het is genoteerd door de rivier luider toezegging als zocht op de minister zegt toe de kamer in het najaar van twintig, tweeëntwintig een appreciatie te zullen toesturen

[2:22:05] inzake de naleving van de doelstellingen uit het strategisch.

[2:22:09] De pas.

[2:22:11] Als iedereen zich in die bewoordingen kan vinden, dan is dat de toezegging zoals die wordt gehanteerd. De leden van inbreng en de minister voor de beantwoording.

[2:22:20] En dan sluipt ermee deze.

[2:22:22] Vergadering,