Onderwijs en corona mbo en h.o.

[0:00:00] Van harte welkom. Aan de collega's is de heer Paternotte van D zesenzestig, die een Kwint van de SP die en Beertema van de PVV heer Peters van het CDA mevrouw van der Woude van de VVD. We hebben als indicatieve spreektijd voor de eerste en tweede termijn zo'n tien minuten en ik wilde beginnen met twee interrupties in tweeën. En als er straks nog meer nodig zijn, dan kunnen we daar even met elkaar overleggen maakt verwacht dat misschien nog wel een paar meer collega's binnenkomen mevrouw kwam van voelt die komt al binnen. Dus laat het zo doen. Na de eerste termijn is er een schorsing

[0:00:35] en dan wil ik het woord geven aan de heer Paternotte van D zesenzestig,

[0:00:40] Dankuwel. Voorzitter, we hebben nu zo'n vijftien maanden pandemie erop zitten vijftien maanden waarin het studentenleven vooral studenten stilte was in het academisch kwartiertje er eigenlijk uitzag als heel ongemakkelijk naar dat je scherm op een tablet staren vijftien maanden waarin studenten hun kamer eigenlijk beter hebben leren kennen dan welke generatie studenten dan ook vijftien maanden afstandsonderwijs.

[0:01:04] En als krijg een boodschap meenemen uit allerlei gesprekken die ik maar vast vele andere in die tijd met studenten hebben gevoerd is dat ze dat niet meer terug willen. En als logisch van meer eenzaamheid meer psychische klachten

[0:01:16] docenten die het niet meer zien als een student dreigt af te haken en dat was het effect. Dus voor al die tijd dacht ik ook van de zal toch niet iets ontstaan dat er wat mensen zijn die het niet met studenten bespreken. Maar toch denken het eigenlijk best wel handig. Misschien ook wel goedkoop kunnen we niet een deel van het onderwijs permanent eigenlijk online.

[0:01:34] Doen.

[0:01:36] En daarom schrok ik. En net als veel collega's. Volgens mij van het plan van een mbo school in Rotterdam om permanent door te willen gaan met digitaal onderwijs als een nieuwe normaal. Wij zouden willen zeggen doe het niet.

[0:01:50] Tuurlijk kunnen de uitzonderingen zijn, maar over het algemeen is dit gewoon geen goed idee en er zijn met het van D zesenzestig tot rechts over eens

[0:01:58] begrijp ik er in ieder geval dus mijn vraag aan de minister is, bestaan er eigenlijk afspraken over hoeveel onderwijs er fysiek verzorgd moet worden

[0:02:06] van D zesenzestig vindt hoe dan ook dat studenten en docenten een doorslaggevende stem zouden moeten hebben als je echt dit soort fundamentele keuzes maakt over de invulling van het onderwijs

[0:02:17] op de de medezeggenschap heeft al instemmingsrecht op het studenten statuut en op de feitelijke vormgeving van het onderwijs. Maar dus ook weer niet helemaal goed geadviseerd wat dat precies betekent. Dus betekent dit nou eigenlijk dat de medezeggenschap ook instemmingsrecht heeft over dit soort keuzes over afstandsonderwijs graag een

[0:02:33] reactie.

[0:02:35] Die heeft een interruptie.

[0:02:38] Ter aanmoediging natuurlijk wel. Ik ben het hier hartgrondig mee eens. Ik ben alleen wel benieuwd vindt. D zesenzestig hebben bijvoorbeeld geoorloofd dat wanneer studenten en docenten daar gemeenschappelijk over zouden beslissen dat bij alsnog vanuit de politiek zouden kunnen zeggen van wacht even. Wij willen echt vasthouden aan het uitgangspunt dat fysiek onderwijs de norm is.

[0:02:59] Paternotte,

[0:03:01] Ik denk dat fysiek onderwijs als als norm sowieso. Maar als ze bijvoorbeeld dat je in Rotterdam is denken laten we anders de helft van de wijk thuis gaan zitten en dan kan je in wat kleinere groepen gaan werken. Denk nog steeds dat dat echt niet eens waar studenten op zitten te wachten. Dus dat is waarom dat instemmingsrecht zo belangrijk vinden.

[0:03:18] Maar ja als daar nou een situatie is dat studenten en docenten er over eens zijn dat dat de allerbeste manier is om het onderwijs voorlopig vorm te geven of dat te gaan experimenteren bij die ook niet of je daar dan voor moet gaan liggen. Maar het idee dat je op volledig afstandsonderwijs zou kunnen overschakelen en dat wij dat goed zouden vinden is voor mij ondenkbaar.

[0:03:39] De heer Paternotte. U mag gaan.

[0:03:42] Ik zie mevrouw van der Woude.

[0:03:43] Mevrouw van der Woude,

[0:03:45] Janken. Je bent niet in de handige hoek gaan zitten. Volgens mij. Ik heb zometeen ook maar duurt lang voor ik aan de beurt ben heb ik ook een stukje over online onderwijs meteen

[0:03:55] en ik heb er best veel ervaring mee denk dat er een goede kans in zit. Dat zou ik zo even toelichten.

[0:04:02] Ik ben het ook met u eens dat fysiek onderwijs ongelooflijk belangrijk is en dat er waarborgen moeten zijn, maar het is toch wel in hoge mate een professionele afweging welk onderwijs past bij welke vorm welke opleiding

[0:04:16] en is het dan aan de politiek om daar echt een

[0:04:20] een een een norm voor neer te leggen of moet je dat anders aanpakken.

[0:04:25] Meneer pater, als dit buiten de docenten en studenten om besloten kan worden, vind ik van wel. Omdat we niet alleen maar om onderwijs gaat, maar omdat het ook om studenten gaat omdat we hebben gezien wat het afgelopen jaar speelde de eenzaamheid psychische klachten studenten die echt afhaakten die buiten beeld dreigde te raken

[0:04:43] en docenten die mij en ongetwijfeld ook zeiden van ja wat ik zo erg vind is dat ik uberhaupt na college niet even met een student kan praten dat ik iemand niet in de ogen kan kijken dat ik niet weet hoe het met iemand gaat. Maar dat ik zo vaak naar dat scherm met als je hoopt een paar gezichten, maar vaak ook gewoon al die zwarte vlakken aankijkt en dat dat voor sommige varianten van onderwijs misschien best tijdelijk even kan werken. Het was de behelpen. Het afgelopen jaar ook heel veel respect hebben voor de manier waarop docenten. Dat hebben gedaan.

[0:05:10] Maar dat dat niet de manier is waarop je onderwijs wel dat ik niet alleen gaat om kennisoverdracht, maar ook om ontwikkeling

[0:05:16] op je hart structureel vorm gaat geven.

[0:05:18] Mevrouw van der Woude,

[0:05:20] Ik vind dat goed klinkt, maar ik wil hem wel even scherp hebben want er zijn ook massaal studenten. Ik heb er best veel gesproken die het fantastisch vinden. Dat zijn collega's terug kunnen kijken. Geeft ze veel flexibiliteit neemt ook stress weg timing logistiek en ook studenten met een beperking hebben het heel fijn gevonden dat dit er opeens was waar het vroeger nooit kon en dus u zegt als die duidelijke wens is vanuit studenten ook dan vind ik dat belangrijk moeten we daar naar luisteren.

[0:05:47] De heer Paternotte,

[0:05:49] Vroeger zelf ook veel colleges terug gekeken maar dat is denk ik nog iets anders dat dat je een hoorcollege soms kan terug kijken of dat en instelling daartoe besluit omdat je zegt we gaan geen hoorcolleges meer geven of we gaan zeggen dat je nog een dag per week op de instelling welkom bent omdat we dan het kleinschaliger kunnen aanbieden en de rest van de tijd kan je op afstand doen. Ik vind het echt iets fundamenteel anders.

[0:06:13] Gaat u verder?

[0:06:14] Voor te danken dat ik dit van het hart mocht

[0:06:18] doen. Dan wil ik nog vijf punten benoemen van intro weken tot het volgende studiejaar. Allereerst heeft die intro weken ook een heel belangrijk moment van de zijn tijd waarin je als student een nieuwe stad leert kennen en nieuwe vrienden maakt en waar je de school of universiteit van binnen leert kennen het al een geeft aan dat anderhalve meter maatregel kan worden losgelaten als de introductie en testen voor toegang evenement wordt

[0:06:39] de onderwijsinstellingen lijken hier nogal terughoudend mee en af te wachten. Wat het kabinet op dertien augustus besluit überhaupt over anderhalve meter maatregel is mijn vraag allereerst of de minister zich een introductieweek waarin je sociëteit faculteiten bezoekt aan elkaar sneuvelt of je die of zij zich kan voorstellen op anderhalve meter en is de minister in gesprek met studenten, commissies en onderwijsinstellingen over de introductie en is hij bereid om de instellingen te verzoeken om snel een keuze te maken voor het gebruik van test of vaccinatie bewijzen want ik denk dat voor de student echt heel belangrijk is dat het zonder anderhalve meter door kan gaan

[0:07:14] voorstel vanaf zestien bepaal jezelf of je wilt laten vaccineren.

[0:07:18] Ik zie een vraag van heer Peters,

[0:07:21] Voorzitter, omdat ik me zo goed kan voorstellen. Ik weet niet toen ik student was mijn introductieweek kan me niet meer herinneren. Maar ik weet wel dat niet op anderhalve meter ging. Dat weet ik

[0:07:31] dus de dik feest. Ik kan me dus voorstellen dat dat meneer Paternotte zegt nou dan moet alles in het werk stellen om dat gewoon doorgang te kunnen laten vinden.

[0:07:40] Maar als hij nu een beetje gaat drukken richting de universiteiten van maakt die keuzes nu

[0:07:45] dan kan me voorstellen dat de universiteiten zeggen ja maar als ik kon ik kan die keuze niet maken. Dan zeg ik nee ik ben zo bang dat hij aan de minister vraagt er precies het tegenovergestelde effect heeft van wat hij wil en ik gun al die mensen net zo'n mooie introductie als die ik heb me het liefste veilig natuurlijk.

[0:08:02] En dan misschien het druk zetten. Nou niet beste middel zou kunnen zijn. Graag een reactie.

[0:08:07] Heer Paternotte,

[0:08:08] Misschien scooter net onder druk af te wisselen met verleidingen, maar het punt is een doe ik dat ik denk als je het goed wilt doen. Heb je best wel testcapaciteit nodig moet je dat ook goed gaan plannen hebben de afgelopen weekend gezien dat dat niet vanzelfsprekend is dat dat allemaal dinner en soepel verloopt dat het wel gunstig is dat tegen die tijd veel meer mensen gevaccineerd zijn. Dus dat je ook minder test misschien nodig hebt. Maar dat het wel een hoop organisatie vereist en dertien augustus. Dat is het moment eigenlijk al ongeveer waarop heel veel van die intro week. Normaal gesproken net beginnen begonnen zijn of gaan beginnen.

[0:08:40] Dus dan heb je niet zo heel veel tijd meer om dat goed voor te bereiden.

[0:08:45] Daarom denk ik van laten we nou in ieder geval zorgen dat we koers zetten. We gaan het hoe dan ook regelen liefst natuurlijk zonder dat die anderhalve meter nodig is, maar we zien ook wat er nu in Europa de hele wereld eigenlijk beter gebeurt met de meer besmettelijke variant weten dat het in ieder geval zou kunnen als je het testen van toegang model gebruikt.

[0:09:01] Meneer Peeters.

[0:09:03] Nou ja, hoor ik het antwoord van de minister. Als hij kan dan is dat beter dan geen introductie zou ik zo zeggen.

[0:09:11] De heer Paternotte,

[0:09:12] Inderdaad voorstellen. Je bepaalt vanaf zestien zelf hield laten vaccineren was ook heel goed recht een glashelder advies van de beste deskundigen die we hebben ook jongeren kunnen flink ziek worden door corona. Je voorkomt het met vaccinatie en bovendien hoe meer de gevaccineerd is, hoe veiliger straks

[0:09:26] de lokale en collegezalen en hoe kleiner de kans dat we afstandsonderwijs nodig zouden hebben.

[0:09:32] De intro wijken en de jaar openingen van de mbo-scholen zijn dan ook perfecte momenten

[0:09:36] de studenten een eerste of tweede prik cadeau te doen. Dus mijn vraag kunnen we die brievenbussen van de GGD niet ook slim gaan inzetten bij de intro week. En wat vindt de minister van het idee om prikbord en voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren bij de mbo en HBO instellingen

[0:09:52] interruptie.

[0:09:56] Ik snap dat. Maar we hebben ook gezien dat meneer pater rondom het net over het doorslaand succes dat testen voor toegang tot nu is

[0:10:04] als je dat gaat combineren met plekje in de intro weken en het kabinet heeft in haar ondoorgrondelijke wijsheid besloten dat ondanks dat het twee weken duurt voordat je een beetje bescherming hebt van zo'n vaccinatie je toch meteen een toegangsbewijs krijgt op het moment die prikkie Bovag staat,

[0:10:19] ziet de heer Paternotte door het risico dat hij met de beste bedoelingen een eigen superster die vent aan het organiseren is.

[0:10:27] De heer Paternotte,

[0:10:28] Dat ik nooit mijn ambitie is een terecht punt zijn. Ik zag vanochtend nog dat Europese de Europese Commissie of yezidi's had gezegd waarschuwing. Let op. Na een prik duurt het echt twee drie weken voordat je die volledige bescherming hebt.

[0:10:43] Dus we hebben ook Kamervragen gesteld over het dansen met Jansen model of je nou inderdaad meteen na je vaccinatie die code moet hebben. Terwijl eigenlijk dit vaccin helemaal geen bescherming biedt of dat nou inderdaad logisch is. Dus ik vind het een terechte vraag. Maar goed ik zeg dan ook daarom voor de meeste mensen zal het dan gaan om of eerste prik wanneer je die code niet hebt of een tweede prik, waarna het iets logischer is dat je die wel meteen hebt.

[0:11:06] Maar dit is absoluut een terecht punt. Denk alleen dat dit de komende maand nog ver voor de wel sowieso duidelijk moet gaan worden.

[0:11:15] De heer Paternotte? Gaat u verder?

[0:11:18] De uitwisseling en er zijn heel veel studenten die komend jaar in het buitenland gaan studeren en ik denk dan hoe zit het eigenlijk met de erasmusbeurs. Want komt het aantal plekken overeen met de vraag of is er het afgelopen jaar bijvoorbeeld een enorme onderuitputting geweest in het komende jaar misschien ook wel

[0:11:30] de uitwisseling zal er ook anders uit gaan zien dan anders dan het gebieden veranderen continu van kleurcode. Wat betekent dit voor studenten zullen zijn direct moeten terugkeren. Zodra een gebied oranje of rood wordt. Want ook dat zien we nu op veel plekken in de wereld gebeuren. Wat ons betreft. Laten we studenten namelijk dezelfde keuze maken of zij dan willen terugkeren. Ze gaan namelijk niet op vakantie.

[0:11:51] Er zijn tijdelijke inwoners van het land waar ze op uitwisseling gaan en als we echt bij het vergeten van kleurcodes meteen alle studenten terughalen dan lijkt me dat er echt best wel weinig studenten het komende jaar volledig op een buitenlandse universiteit kunnen gaan doorbrengen. Dus graag een reactie borsten. De opening van instellingen. Dat zou natuurlijk coronaproof moeten gebeuren. Ze hebben van de minister het verzoek gekregen zich op twee scenario's voor te bereiden en scenario zonder beperkingen en de terug was scenario met anderhalve meter.

[0:12:17] Ik hoor van de minister graag alweer precies mee omgaan.

[0:12:20] En nu lijkt het of die vierde golf misschien wel sneller komt dan gedacht zijn er dan niet andere maatregelen dan de afstandsregel die we kunnen nemen. Om meer veilig onderwijs te kunnen geven. Kan de minister bijvoorbeeld vertellen hoe werken met sneltesten in de praktijk niet uitvallen. En stel dat we pech hebben met de nieuwe najaar school en instellingen. Toch kost wat kost niet terug werden naar afstandsonderwijs kunnen ze er dan voor kiezen om gebruik te maken van corona toegangsbewijzen.

[0:12:45] NRC met de ventilatie. Want van bij je auto een zeggen alle deskundigen dat virus zich uitstekend verspreidt in bedompte ruimtes met de deur dicht. Denk aan een discotheek in Enschede of een carnavalsfeest zijn er richtlijnen voor ventilatie officieel twee meters in onderwijs, gebouwen in het Vlaamse Parlement of het Belgische Parlement met een motie aangenomen die zegt in alle lokalen van onderwijs moet een show twee meter staan, kunnen we instellingen helpen om hiermee de luchtkwaliteit en dus het risico besmettingen in de gaten te houden

[0:13:14] voor zowel nationaal programma onderwijs. Vorige week is de motie van collega's van meen en Segers aangenomen. Die vraagt de minister om in het voorjaar van tweeduizend tweeëntwintig te evalueren of het nodig is voor het fungerend onderwijs om de besteding van de middelen in drie schooljaren te doen en mijn vraag is of bij deze evaluatie ook mbo en hoger onderwijs kunnen worden meegenomen. Indien het nodig blijkt, kan dan ook voor mbo en havo het tijdpad van nationaal programma worden verlengd.

[0:13:40] Daarnaast heeft ook de studentenraad inspraak in de besteding van de NPO middelen. Daar zijn wij blij mee want studenten weten goed waar het geld en het beste kan helpen om achterstanden in te lopen. Dus hoe wordt gezorgd dat de studentenraden in het mbo ook daadwerkelijk worden meegenomen in de besluitvorming in plaats van dat hen wordt gevraagd om bij het kruisje te tekenen

[0:13:59] voorstellen. Tot slot. Want ik begon met die studenten die een kamer zo geweldig hebben leren kennen in coronatijd. Coronacrisis heeft erin ingehakt met het eten slapen. Zoomen herhaal model heeft heel erg weinig met de tijd van je leven te maken waarin heer Peeters het net indirect eigenlijk ook over had machine verhalen over de effecten daarvan weten we eigenlijk wel wat goed werkt. Wat een bewezen effectief is om iets te doen aan de mentale gezondheid van studenten

[0:14:26] denk dan aan een soort menukaart van bewezen interventies op het gebied van studenten welzijn. Hoe denkt de minister over dit idee wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar maatwerk plassen waarbij studenten in kleine groepen begeleid kunnen worden.

[0:14:39] Ziet de minister mogelijkheden om binnen de voorgestelde menukaart ook ook specifiek te kijken naar internationale studenten die het afgelopen jaar vaak net zozeer misschien wel meer met een vereenzaming te maken hebben gehad

[0:14:50] en tot slot, voorzitter, had ik nog één ding zeggen. Overigens ben ik van mening dat afstandsonderwijs nooit normaal moet worden.

[0:14:59] Dankuwel meneer Paternotte. Inmiddels is ook de heer Wassenberg van de partij voor de dieren aangeschoven en ik begreep dat hier Kwint straks wat eerder de vergadering moet verlaten vanwege andere verplichtingen. Maar nu is het woord aan.

[0:15:11] Dat klopt.

[0:15:12] Voorzitter, ik mag straks naar de parlementaire enquete Commissie Groningen ook belangrijk. Ik hoop trouwens wel het staartje van dit debat weer mee te kunnen pakken.

[0:15:20] De eerste vraag die ik eigenlijk aan de minister zou willen zeggen is welke lessen zijn er nou het afgelopen jaar getrokken over de

[0:15:29] over de rol die het onderwijs gespeeld heeft in bijvoorbeeld de opening en sluiting van bepaalde sectoren. Wij zien nu bij discussiëren hier nog steeds over of na de zomer eventueel er weer meer fysiek onderwijs plaats kan vinden en laat ik eerlijk zijn. Er zijn met de hoger besmettingsniveaus ook momenten geweest dat het goed te verdedigen was om het onderwijs niet niet te openen. Sterker nog, wij hebben daarvoor gepleit. Maar als je dan ziet dat nou ja en lange en lange rijen staan bij de Primark. Als je ziet dat de kroegen straten vol lopen en als je ziet dat de veertigduizend man in voetbalstadion zitten al waren dat er in Nederland iets minder

[0:16:02] dan moet je toch de conclusie trekken dat het onderwijs te ver achteraan heeft gestaan bij de verdeling van ruimte. Bedoel hoe wat doe je in een pandemie? Je verdeelt de beschikbare ruimte en als je die ruimte weggeeft aan de Prime Mark en een mcdonalds. Dan kan die niet naar een onderwijsinstelling. En als ik op het moment de stijgende besmettingscijfers zie dan ben ik niet automatisch heel erg positief over de komende maanden. Dan ben ik wel benieuwd. Wat heeft het kabinet. Nou het afgelopen jaar.

[0:16:29] Hoe kijkt men daar zelf op terug op die verdeling van die ruimte. En hoe studenten en scholieren en onderwijsgevend personeel eruit gekomen zijn.

[0:16:37] Het was een Paternotte net al even over hoe moeilijk het was voor studenten, maar ook voor onderwijsgevend personeel was het een heel zwaar jaar opschalen afschalen online offline door elkaar combinaties ondertussen ook nog proberen in de gaten te houden hoe het met je studenten staat en dan schiet het heel veel mensen in het verkeerde keelgat. Wanneer er even tussen neus en lippen door wordt gezegd jij bereid maar even twee scenario's voor van na de zo'n en dan laten we jullie aan het eind van augustus wel weten waar we mee aan de slag gaan. Wie bedenkt zoiets. Nou wilde je je vraagt al zolang zoveel van mensen en wat dit defacto betekent dus dat er een zomer lang doorgewerkt moet worden om dubbele roosters te maken om dubbele lessen voor te bereiden en dat jij dat. Ik vraag mij af of onze docenten ons onderwijs geven personeel. Dat dat nog aankunnen.

[0:17:29] Ja. Ik vermoed dat deze week later ook nog wel zal gaan over de geplande bezuiniging op het hoger onderwijs. Wat ons betreft echt een idiote optie is waarvan ik nog steeds niet goed begrijpen hoe het nou in de begroting terecht gekomen is. Elke sector.

[0:17:43] Meneer Paternotte heeft een vraag.

[0:17:45] Die bezuiniging die vinden we ook moeilijk te plaatsen omdat de druk om corona steunen ging die dan gecompenseerd moet worden. Maar mijn vraag is even want ik snap heel goed dat u zegt van ja het is wel erg lastig om met twee scenario's rekening te moeten houden, ook al zegt iedereen van ja. Doel is natuurlijk gewoon zonder anderhalve meter open kunnen

[0:18:02] alleen wat wat zou u dan doen als u op de stoel van de minister zat en ja, wij zijn allebei als Crone woordvoerder ook bezig met die Delta variant die op Mars. Je weet gewoon niet precies hoe de wereld eruitziet over anderhalve maand

[0:18:13] zou je dan zeggen dan liever gewoon voorlopig nog even op anderhalve meter en dus ook voor een groot deel afstandsonderwijs

[0:18:22] of wat zou uw andere voorstel zijn want ik zie niet helemaal hoe je dit wie dat anders oplossen.

[0:18:28] Mijn nek,

[0:18:29] Ik vind het onderwijsinstellingen dezelfde ruimte moeten krijgen. Niet voor niks dat ook vorige week gevraagd heb. Goede de zegt trouwens ik heb deze vraag nu niet aan de minister gesteld. Toen zei minister die of naar ik kan me inderdaad niet voorstellen dat er meteen sancties of iets dergelijks gaan komen wanneer de hogeronderwijsinstellingen besluiten om nog wat langer de tijd te nemen om over te stappen naar na fysiek onderwijs. Dus bij deze ook de vraag aan de minister of of minister die jongen wiens portret niet standaard onderwijs is of die het bij het rechte eind had en dat er niet meteen dat onderwijsinstellingen niet meteen op de vingers getikt gaan worden. Ik denk dat onderwijsinstellingen dezelfde keuze moeten maken waar zij een mensen toe in staat acht, honderd voor te bereiden dat ze daar en dat ze daar ruimte bij bijverdienen. Maar dat het niet zo moet zijn dat zij verplicht twee scenario's moeten gaan uitwerken ook want dat is natuurlijk de logische consequentie moet je dan bereid zijn te accepteren. Misschien een week langer duurt, hoe zeer ik het ook betreuren dat die zou heel zou het heel fijn vinden wanneer fysiek onderwijs weer kan maar op het moment dat wij de mensen die anderhalf jaar lang zich het snot voor ogen hebben gewerkt. Nu nog verder over de kling jagen. Dan hebben wij over een jaar of twee nog veel grotere problemen.

[0:19:33] Meneer,

[0:19:33] Ja. Voor een week langer. Ik denk dat we het allemaal over eens zijn als een instelling een week langer nodig heeft omdat je deze twee scenario's hebt dat dat dat moet kunnen dat je die ruimte moet geven natuurlijk. Je kan geen ijzer met handen breken.

[0:19:46] Maar als nou over iets anders gaat namelijk dat en wat instellingen tegen mij zeggen ja, we maken een plan voor het hele semester.

[0:19:52] Dus we moeten voor de hele semester weten waar we aan toe zijn. Dan gaan we zo werken

[0:19:56] als een zijn zeggen ja, wij willen eigenlijk gewoon als we die vrijheid krijgen dan zeggen dan maar nog even een semester door met onderwijs van anderhalve meter en de mogelijk studenten een na twee dagen per week naar school of universiteit komen, zodat ook acceptabel vinden want dat is nog iets anders dan zeggen we geven een week extra de tijd.

[0:20:13] Meneer bent,

[0:20:15] Ja. Of twee weken heb je in ieder geval het moment dat je kan plannen een stuk naar achteren geschoven en dan heb je de kijken, maar mij vooral om gaat is dat je aan aan onderwijsgevend personeel roos makers mensen in de facilitaire ondersteuning die al een dik een jaar lang in het rood hebben gewerkt. Nu eigenlijk vraagt om die paar weken in de zomer ook weer door te gaan werken. Volgens mij kun je dat oplossen met iets meer ruimte kun je dat ook oplossen met kijken wat er mogelijk is om meer duidelijkheid te geven, maar eerlijk gezegd snap ik het dilemma ook wel want hoe eerder je duidelijkheid geeft, hoe groter de kans dat dat de duidelijkheid die je krijgt is

[0:20:47] het kan niet. Dus ik denk wel degelijk de echt niet meteen voor voor een half jaar moet maar dat een iets meer ruimte om te voorkomen dat mensen in de zomer door moeten werken op dit moment over dienst zou zijn.

[0:21:00] Gaat verder.

[0:21:01] Ik zat midden in mijn verbazing over het feit hoe de nou zo'n bezuiniging in de kronen of in de onderwijsbegroting terechtgekomen is. Als enige begroting van alle begrotingen die corona steun hebben mogen ontvangen en is natuurlijk leuk dat D zesenzestig een abonnement mag indienen omdat om dat te repareren. Maar hoe is dit die nou weer terecht gekomen mist heeft gezegd ja. Het is een soort technisch geld naar voren haalt ding. Maar waarom is dit dan de enige begroting waar zoiets in terecht gekomen is en wat vindt de minister eigenlijk van de zorgen die onderwijsinstellingen hebben rondom de bezuiniging die het openbaar vervoer moet moet doorvoeren. Het openbaar vervoer zal tot tien procent moeten afschalen vanwege minder eisen. Dat krijgen ze niet volledig gecompenseerd. Maar dan loop je dus wel het risico dat straks het pleidooi gaat terug komen om studenten massaal buiten de spits te laten reizen en dat klinkt heel erg logisch. Maar als dat betekent dat onderwijsgevend personeel die soms ook gewoon een kind of een man of vrouw of ik noem maar wat geks aan hobby hebben dat die in één keer doordeweeks steeds meer aan van de of in het weekend zelfs gevraagd worden om les te geven.

[0:22:06] Een andere zorg van ons is, is het stagetekort dat speelt vooral in mbo en HBO en ik wil eigenlijk even specifiek de de zorg eruit lichten omdat daar daar dreiging in het hele en de hele negatieve neerwaartse spiraal terecht komen. De zorg heeft zich het snot voor de ogen gewerkt de afgelopen jaren. Er was al een personeelstekort. En nu merk je dat er een tekort aan stageplekken is niet omdat er te weinig werk is. Essays is bakken met werk van dat er niemand is om stagiaires te begeleiden en het lijkt me echt verstandig dat deze minister misschien samen met de minister verzorgen de een plan gaat maken om te kijken hoe kun je die begeleiding desnoods vanuit een instelling zelf of verzin het maar maar als wij ons eigen personeelstekort gaan vergroot, omdat we de begeleiding niet rond kunnen krijgen, dan heeft niemand volgens mij

[0:22:55] compensatie voor studenten. Het is goed dat de compensatieregelingen zijn, maar het is ondertussen wel een behoorlijke verzameling aan regeling antwoorden, waarvan het niet altijd duidelijk is wie er voor wat in aanmerking komt, ook voor studenten zelf niet voor in OV, uitbreiding, leenmogelijkheden halvering collegegeld tegemoetkoming studievertraging.

[0:23:12] Dan heb je nog niet eens gehad over de ongelijkheid in compensatie die studenten ontvangen. Als je dit jaar universe universitaire master behaald krijg je vijfhonderd, vijfendertig euro. Waarom studenten die een universitaire bachelor halen daar dan weer van uitgesloten zijn. Dat snap ik niet. Volgens ons is een universitaire bachelor een volwaardig diploma en ik ben toch benieuwd waarom de minister. Dat dat dan niet zou vinden. Maar dan krijgen studenten die dit en volgend jaar staan ingeschreven. Een halvering van het collegegeld.

[0:23:38] Maar dat is om en dat gaat om een korting van duizend vierentachtig euro. Eerstejaars betalen vijfhonderd tweeënveertig euro. Dat is toch oneerlijk tegenover studenten die dit jaar zijn afgestudeerd. We kunnen heel veel verschillende opties naast elkaar leggen. Maar volgens ons is het en dat is vaker zo het beste om gewoon te doen wat Frank futselaar vorig jaar al voorstelde namelijk gewoon een volledige compensatie van de gemaakte van de gemaakte studiekosten, niet in de laatste plaats omdat de steunpakket die verder in economische zin zijn vormgegeven vaak ook de studenten niet bereikt hebben en je hebt een bijbaantje waardoor je vaak niet in aanmerking kwam voor voor inkomensondersteuning veel bijbaantjes waren uberhaupt niet mogelijk. Ja. Als je in de horeca werkt in de kroeg is dicht. Dan kun je niet werken. De kosten liepen door en waar iedereen zijn best heeft gedaan om het onderwijs zo goed mogelijk vorm te geven is dat ook niet altijd gelukt en dat deelt de minister schijnbaar ook want er is wel degelijk een vorm van compensatie. Nog twee punten. Ter afsluiting, mevrouw Westerveld, en ik hebben twee voorstellen aangenomen gekregen over het beperken van schaduw onderwijs stoppen met reclame en in principe als uitgangspunt hanteren dat een instelling zelf in staat moet zijn onder begeleiding voor studenten vorm te geven. Hoe gaat de minister daarmee aan de slag. Want het probleem is dat hoger. Onderwijs is nu toch al betaald wordt alleen maar de privaat betaalt namelijk door je eigen door je eigen bijles en de is dat dan de beste manier waarop we ons onderwijs willen financieren dan het uitgangspunt. Fysiek onderwijs is de norm. Meneer Paternotte er ook al over. We zien nu bijvoorbeeld al dat het Albeda aangegeven heeft onderwijs online te willen blijven doen. Dat lijkt ons een heel slecht idee. De norm zou fysiek onderwijs moeten blijven en dan zou je alleen van moeten afwijken als het nodig is. Want corona bijvoorbeeld of als het nodig is. Want je bent fysiek of psychisch niet in staat om onderwijs bij te wonen op het moment dat die norm gaat verschuiven. Dan is het volgens ons slecht voor de kwaliteit van het onderwijs

[0:25:31] en dan echter zal een laatste denk ik, want ik vermoed dat ik bijna door mijn tijd heen ben. Hoe staat het met de afspraken rondom?

[0:25:41] Er zijn eerder al heeft met mijn collega's futselaar een motie ingediend om daartoe te komen om afspraken te maken met onderwijsinstellingen. En hoe gaat het daar mee omdat er wel degelijk zorgen over zijn en omdat er ook gewoon best wel kritisch gekeken mag worden naar de rol die algoritmen en en ei en allerlei toe vooral die toepassingen die die gezichten gaan scannen. Daar zitten privacyproblemen aan. Daar ligt bij discriminatie soms ook onder de om de hoek wanneer het gaat om de inzet en wij zouden dat graag voor willen zijn en hopen dat het al geleid heeft tot afspraken met de onderwijsinstelling.

[0:26:16] Dankuwel. Meneer Quint. Kijk even rond. Ik zie dat er geen vraag zijn de script wordt aan die Beertema.

[0:26:30] Je gaat even een afkortingen lijstje appen begrijp ik. En dan is er nu het woord en Erp te maken.

[0:26:36] Voorzitter, laat ik beginnen met het voorzitter, met nogmaals onze steun en bewondering uitspreken voor al het onderwijspersoneel en dat uitstekende werk dat ze dagelijks verrichten om het mbo, de hogescholen en universiteiten in deze uitzonderlijk moeilijke tijd draaiende te houden. We hebben inmiddels al een reeks debatten gevoerd over de gevolgen van het coronavirus op het onderwijs. Maar vandaag gaat het dan over de plannen voor het voor het mbo en het hoger onderwijs als onderdeel van het nationaal programma onderwijs.

[0:27:05] Voorzitter, de crisis door de uitbraak van het coronavirus is inmiddels alweer zo'n zestien maanden gaande en mede door de ervaringen die vorig jaar zijn opgedaan met het verzorgen van af van onderwijs. Op afstand heeft het onderwijs toch de onderwijskwaliteit op peil te houden en dat is dat is toch een verrassend gegeven. Het zegt alles over de inspanningen van onderwijspersoneel en van de studenten die zijn toch buitengewoon veerkrachtig gebleken want er heerst een ruime mate van tevredenheid over de kwaliteit onder de studenten, maar nog belangrijker. De studieresultaten en de studie voortgang wijken niet of nauwelijks af van die van eerdere jaren is een prestatie van formaat van het hoger onderwijs van de docenten en van de studenten

[0:27:49] maar digitaal onderwijs als noodoplossing en laat dat alsjeblieft ook zo blijven want het digitale onderwijs heeft een enorme wissel getrokken op juist op het psychische welbevinden van de studenten. Zo stelt lsvb dat zesentachtig procent van de studenten veel minder sociaal contact heeft gehad en dat achtenzeventig procent van de studenten zeggen dat ze minder samenwerken dan voor de pandemie

[0:28:12] als logische gevolgen van het gebrek aan fysiek onderwijs heeft drieënzestig procent van de studenten hierdoor veel minder motivatie voor de studie. Wij vragen de minister in dit kader dan ook om te beslissen om vanaf zesentwintig augustus die anderhalve meter los te laten of niet.

[0:28:29] Het verbaast ons dat het besluit pas op dertien augustus genomen gaat worden of universiteiten en hogescholen die anderhalve meter mogen loslaten. Wij vinden dat veel te laat. Nu worden hogescholen. Vorige sprekers hebben er ook al aan gerefereerd. Hogescholen en universiteiten gedwongen om met twee scenario's tot in detail voor te bereiden tot in detail verwachtte minister

[0:28:49] ja. Puur praktisch gezien lijkt ons dat niet of nauwelijks uitvoerbaar. Voorzitter, zeker gezien de hoge werkdruk in het hoger onderwijs. Laat het niet zover komen en neem deze beslissing. Wat ons betreft zo snel mogelijk, zodat de de hoger onderwijs weet waar het aan toe is. Nou graag een reactie erop. Maar die zal er ongetwijfeld komen, want er zijn meer vragen over gesteld.

[0:29:10] Voorzitter, willen we graag aandacht vragen voor het voornemen van het ministerie om tot tweeduizend, zevenentwintig ongeveer honderd negenenveertig miljoen euro te bezuinigen op de bekostiging van hogescholen, universiteiten en het mbo en waarbij universiteit het meest gekort worden met een bedrag van drieënveertig miljoen euro.

[0:29:28] Voorzitter, zeker in het licht van de pot met geld die het nationaal programma onderwijs is die achter half miljard notabene

[0:29:35] zou je toch verwachten dat dit die kosten zou gaan dekken. Graag een reactie van de minister erop.

[0:29:41] Ook vragen wij of dat bedrag van twee keer eenentachtig miljoen euro die het embryo beschikbaar heeft gesteld om de gevolgen van de onderzoek vertraging te minimaliseren of dat genoeg is, gezien het belang niet alleen voor de individuele onderzoekers, maar ook voor de wetenschap

[0:29:57] vinden wij dat niet in verhouding staan tot groot bedrag van acht en half miljard in het mbo. Ook daar graag een reactie op.

[0:30:05] Ja, voorzitter dan het mbo meneer Paternotte begon meteen al mee en ik ja ik heb daar met plezier naar geluisterd.

[0:30:16] Ik roep ook nog eens bij de minister een onderzoek in herinneringen van job van vorig jaar zomer

[0:30:22] de titel is corona zorgt voor een blijvende verandering in onderwijs en dat is gepubliceerd in het blad mbo today. Als ik vrij Vertaald betekent dat volgens mij zoiets als mbo vandaag

[0:30:34] uit dat uit het onderzoek bleek dat sommige mbo-studenten best tevreden zijn over digitaal onderwijs, maar veel andere studenten veel minder en die zijn juist zeer ontevreden over de bereikbaarheid van docenten en de onduidelijkheid ten aanzien van de roosters in het vorige debat verwezen naar een uitspraak van een mbo-leerling die zei dat geen enkele leraar een heel jaar had gevraagd hoe het met haar ging.

[0:30:56] Ik vond dat ik vond het schokkend

[0:30:58] juist mbo-leerlingen ondervinden veel moeite om in de thuissituatie motivatie te vinden. Dat komt natuurlijk door het gebrek aan fysiek onderwijs het ontbreken van het directe contact met de docent.

[0:31:08] Maar dan stelt dat onderzoek toch ineens dat de toekomst van het mbo blij. Dit is. U weet wel blij. Dat is dan dat dat nieuw Nederlandse hippe onderwijs jargon en dat betekent vrij Vertaald. Volgens mij. Gemengd

[0:31:22] maar gemengd digitaal en fysiek voor alle duidelijkheid.

[0:31:26] Ook stellen de onderzoekers dat studenten zouden aangeven dat ze een mix van van veertig procent online en zestig procent fysiek ideaal zouden vinden. In de eerste plaats vragen wij ons af op studenten in het mbo wel de nodige kennis hebben om die inschatting te kunnen maken. In de tweede plaats hoe deze wens zich lijkt te verhouden tot al die problemen die samenhangen met het volgen van de digitale onderwijs.

[0:31:49] Wij zien in ieder geval niets in het experiment vinden het dan ook een heel ongepast streven in een tijd waarin die focus louter en alleen zou moeten liggen. Wat ons betreft op het wegwerken van leerachterstanden.

[0:31:59] Nou dat verband verwijst ook ik samen met meneer Paternotte na berichtgeving over het Albeda college in Rotterdam. Er zijn verregaande plannen ontwikkeld om over te gaan op een zeer fors deel online onderwijs in plaats van fysiek onderwijs,

[0:32:13] de berichten in de media en trouwens mening over deze plannen veroorzaakte nogal wat ophef en dat kan ik me goed voorstellen

[0:32:19] over eigen overijverige managers daar die zelf nauwelijks lessen ervaring hebben lijken uit te gaan van het credo. Zo is de good crisis en nemen de gelegenheid waren om een eigen invulling van die beeld bek Betty agenda door te drukken.

[0:32:33] Ik las dat bijvoorbeeld het vak Nederlands online plaats zou gaan vinden. Dat raakte mij persoonlijk.

[0:32:39] Hoe waardeert de minister deze plannen. Ik zeg erbij dat ik vind het jammer dat meneer van is want die heeft drieëndertig jaar onderwijservaring, vierendertig.

[0:32:48] Ik zeg erbij dat ik vierendertig jaar op. Juist op deze onderwijs stelling het Albeda college dat mooie vak Nederlands heb gegeven van niveau twee tot en met vier. Dus als ik zeg dat het een onzalig plan is dan is dat gestoeld op veel ervaring, ervaring in het vak en ervaring met deze specifieke groep leerlingen studenten moet ik ze noemen overigens zonder taal taal politie.

[0:33:09] Nou graag een reactie van de minister. Hoe waardeert zij deze plannen en mocht zij kritisch zijn. Welke mogelijkheden staan haar dan ter beschikking om het Albeda college en andere ROC s waar dit soort cynische nieuwlichterij aan de knoppen zitten om die op andere gedachten te brengen

[0:33:26] en ik hoop van harte. Ik hoop van harte dat de minister straks niets niet wegduikt met dat obligate uitspreken van daar gaan wij niet over

[0:33:35] want voorzitter, als de minister al niet overgehaald en wij dan dus ook niet. Wat doen we hier dan. En waarom zitten we hier dan die gevolgen van de crisis te bespreken.

[0:33:45] Wat ons betreft moet het uitgangspunt zijn dat fysiek onderwijs weer gegarandeerd wordt en blijft ook op het Albeda college dat zover. Voorzitter.

[0:33:55] Dankuwel. Meneer Beertema geef ik het woord aan de heer Peters van het CDA.

[0:33:59] Dankuwel. Voorzitter de Romeinse keizer. Marcus is. Die was naast veld heer en staatsman ook filosoof

[0:34:06] en op zijn oude dag keek hij terug op zijn leven en een verdachte die wat hij geleerd had en van wie

[0:34:12] en het schijnt. Ik kijk terug op heel even en bestuur. Beschrijf eens welke mensen je nu echt geraakt heeft. Zo dacht hij bij zichzelf en voor wie ik echt iets heb geleerd en de kans voor hem en voor ons dat we iemand noemen omdat hij kan is niet heel groot. Het gaat om meer om wie iemand is.

[0:34:29] En juist dat was dat de kern is van onderwijs en van vermaken rally is dan weet ik één ding zeker. Dat gaat echt niet. Digitaal

[0:34:37] en dat zien we hier ook dat gezegd hebbende voorzitter, de meeste leerlingen en studenten die gaan alsnog vooral naar school voor hun sociale contacten en ook die hebben studenten gemist door de coronacrisis online lessen die op zijn best suboptimaal zijn minder bijbaantjes geen stage weinig sociale contacten. Dat klinkt niet als een fijne studietijd en het was het voor de meeste niet en ik sluit me wel aan wat dat betreft bij de woorden van de heer Paternotte nog afgezien van mijn eigen ervaring als student.

[0:35:04] Voorzitter, het is dan ook niet gek dat een aanzienlijk deel van de studenten studievertraging heeft opgelopen. Al schijnt het ook mee te vallen en of veel studenten zijn die aangeven dat het veel minder goed gaat.

[0:35:15] Het lijkt gelukkig de goede kant op te gaan met het coronavirus en de minister heeft bij de instellingen zelf aangegeven om het scenario voor te bereiden, waarbij de anderhalve meter helemaal losgelaten kan worden. Dat zou mooi zijn en dat zou nodig zijn dat ze heel goed nieuws zijn.

[0:35:31] Voorzitter, meneer Quint en ook de heer Beertema raakte voor mij zowel een roze olifant in de kamer als het gaat om die NPO gelden enzovoort. Een tekort van honderd negenenveertig miljoen op de begroting voor mbo en HBO instellingen en op zich een prestatie van jewelste om in een tijd waarin acht, achtendertig half miljard euro voor het onderwijs wordt vrijgemaakt, waarvan een aanzienlijk deel van het embryo in het HBO toch te eindigen met boze instellingen en tekort op de begroting.

[0:35:55] Als ik het goed heb begrepen en ik vraag het ook aan de minister

[0:35:58] heeft de minister alle studenten twaalf maanden extra reizen beloofd alleen vergeten dat de studenten zijn die later dan over tweeëndertig jaar gebruik zullen maken van het recht

[0:36:07] Oeps even geen rekening mee gehouden en dat gaat de instellingen dan een lieve duit kosten, maar geen nood. Een foutje van deze minister kan met een abonnement van liefst drie D zesenzestig Kamerleden zonder echte dekking gewoon weer goedgemaakt worden.

[0:36:20] Want wie zou tegen zo'n abonnement durven stemmen en zich de toorn van het onderwijs op de hals halen en zo staat de bijzondere stijlfiguur

[0:36:26] dat een foutje van D zesenzestig met een ongedekte D zesenzestig cheque wordt uitgewist en dat iedereen dagen in de ronkende D zesenzestig tekst op social media juichend naar ze moeten kijken

[0:36:37] zelf dus dat in elk geval.

[0:36:38] Jawel, meneer Peeters. Dit leidt tot een vraag van de heer Paternotte.

[0:36:42] De Rosa borsten.

[0:36:45] Ja.

[0:36:47] Misschien dat hij was uitgelokt dan bij weer Peeters van goed zijn best voor volgens mij gaat het toch en en ik hoop dat de heer Peeters dan wel kan uitleggen. Het gaat hier om verlenging van de ov-kaart vanwege corona. Dat zijn kosten die dan inderdaad doorlopen na tweeduizend, tweeëntwintig maart is corona steunen, kan de heer Peeters ook maar een voorbeeld noemen van corona steun in welke sector dan ook, waarvan we zeggen krijgt die steun. Maar de rekening presenteren we ook precies aan u.

[0:37:15] Beter.

[0:37:15] Voorzitter kan ik niet. Maar wat nu gaat dan dan vind ik toch wel iets iets bijzonders. Even kijken. Er komt corona steun. Dan wordt iets gezegd die steun die acht en een half miljard euro. De vliegdekschip verkopen dus echt een enorm. De zes keer de op de problemen in de jeugdzorg niet oplossen wat we hiermee de zes keer. Dat is onbeschrijfelijk veel geld. En dan kunnen we toch nog zo inrichten dat we daar nog honderd. Wat was het

[0:37:40] honderd negenenveertig miljoen euro tekort komen en dan kom ik hiermee van is een vorm van corona steun waarbij jullie rekening neerleggen. Maar ik vind dat graag had anders gekund. Dat denk ik had ook anders gemoeten. Ik vind het bijna niet uit te leggen en zeker niet dat het dan maar dan kom ik dadelijk wel bij via een abonnement snel even geregeld moet worden, terwijl we dat ook echt anders zouden kunnen. Dus dat vind ik iets van nog los van dat ook. Ik vind dat we geen hoger onderwijs op moeten zadelen met een met een met een tekort van honderd negenenveertig miljoen. Ik vind het gewoon een bijzondere stijlfiguur ook niet van.

[0:38:14] Meneer Paternotte.

[0:38:15] Wat ben ik kronen tijd met elkaar doen is de stuk hebben ongelooflijk veel geld met z'n allen uitgegeven als de niet gratis. Want dat lenen we met z'n allen. Dat zullen we ooit een keer met z'n allen moeten terugbetalen. Het lijkt af en toe alsof het gratis is voor sommige politici wel eens op die manier redeneren alleen zit wel in principe. Wij doen het met z'n allen of een ander sierteeltsector gaat of om de horeca of om en no way of zzpers die geholpen worden. Het is allemaal met z'n allen en op heel veel plekken is het zo dat er dan inderdaad uiteindelijk toch meergeld nog nodig blijkt te zijn door de ontwikkelingen van dat er toch nog een extra golven is en ook hier blijkt nu dat door de doorlopen dat er wat extra geld nodig is. Dat wordt voor honderd miljoen al opgelost binnen de OCW begroting pijn kan de heer Peeters nou uitleggen waarom het onderwijs. De enige sector is waarbij dan corona steun had u herkent dus ook dat dat het is dat je dat dan zou doorschuiven naar onderwijsinstellingen. Want over ronkende teksten op social media. Ik heb er een keertje over getwitterd. Mij gaat het er gewoon om dat we dit niet doen. En volgens mij zou het mooi zijn als we dat met z'n allen vinden en dan kunnen we gewoon net als bij alle andere corona steun dit op een principieel juiste manier met elkaar doen.

[0:39:17] Meneer Peeters.

[0:39:18] Kijk, het gaat er mij andersom om stel het maakt niet uit welke sector artist krijgt acht en half miljard euro en die zegt. Oh Sorry maar ik heb ik heb hier een potje van achterhoofd. Maar dan mag ik mijn kronen steunen doen

[0:39:30] en dan zeg ik ja ik heb ergens een klein foutje gemaakt. Het blijkt toch achter een half miljard en een paar honderd miljoen te zijn gewoon zon en dan zonder overleg, met wie dan ook zeggen. Oh zo jammer. Met z'n allen prima lossen toch op. Zo werkt de echt niet. Meneer, mevrouw de voorzitter, daar ben ik het echt niet mee eens. En ook los van dat ik dat hier

[0:39:47] niet via een abonnement op deze manier wil zien. Eigenlijk begrijp ik wel goed. Meneer Paternotte denkt er anders over gaan we zien.

[0:39:54] Dat is duidelijk. Meneer Paternotte heeft al vier vragen gesteld. Nog een laatste korte opmerking.

[0:39:59] In de puur en omdat er werd gezegd heb, had een het instrument maakt mij helemaal niet uit amendement of wat dan wel kan bedenken hoe je kan ook natuurlijk gewoon de voorjaarsnota aanpassen op een andere manier. Wat mij betreft wordt het het amendement Beertema. Het gaat alleen om gewoon het idee van is corona steunen met corona steun. Dan moet je dat niet toerekenen aan de sector punt.

[0:40:19] Meneer Peeters. En daarna kunt u op.

[0:40:22] Dat als we kronen steun acht en half miljard euro hebben afgesproken en dat je dan door een foutje maakt dat je dan niet via een een abonnement dat even snel repareert Maargoed. En als een abonnement beter was geweest, had ik hetzelfde gedacht had het wellicht anders gevoeld.

[0:40:37] Voorzitter, een aantal vragen een hoe denkt de minister achteraf over de belofte van het jaar extra reis ze dat niet beter kunnen maximeren tot studenten die binnen tweeëneenhalf jaar afstuderen, zodat dit probleem ontstond

[0:40:49] twee islamisten met het CDA van mening dat een gat van honderd negenenveertig miljoen in de begroting, terwijl er net miljarden extra zijn vrijgemaakt. Gewoon best slecht uit te leggen is een drie. Wat vindt de minister van het drie D zesenzestig Kamerleden uit eigen initiatief uiteraard dit gat dichten met een ongedekte cheque. Want het is het natuurlijk. Ten vierde is de minister niet met het CDA eens dat dit probleem tijdens formatieonderhandelingen uiteindelijk pas over vier jaar spelen moet worden opgelost en niet met een abonnement. Tijdens een demissionaire periode.

[0:41:19] Hierbij wil ik zeg ik richting de heer Paternotte. Er is nog een tweede motie ingediend vorige debat bij Po om de van die tweeëneenhalf jaar eventueel vier jaar te maken als nodig was voor mijn hand. Wellicht zou dat ook iets zijn om mee te nemen.

[0:41:32] Voorzitter, er is gruwelijk veel geld gemaakt om uitval en achterstanden als gevolg van corona tegen te gaan.

[0:41:38] Bij debat over onderwijs en corona. Po vwo heb ik mijn zorgen geuit over de vraag of de middelen straks wel goed besteed gaan worden en wat de effecten zijn

[0:41:46] in de uitwerking van het nationaal programma onderwijs staan allemaal mooie teksten van monitoring en ik vraag me af of deze wat deze monitoring echt daadwerkelijk in gaat houden als minister niet inzichtelijker maken wat de huidige vertraging is en hoe die studenten hebben opgelopen. Graag een toelichting op de manier hoe ze de monitoring om omgaat met verschillende invullingen van programma's en verschillende definities, ook omdat er in een bestuursakkoord opgenomen staat dat de monitoren niet rechtstreeks herleidbaar is naar individuele instellingen.

[0:42:12] Hoe gaat het dan ook herleidbaar of inzichtelijk zijn. Hoe gaan we dan hoe weten we dan of en hoe het geld besteed gaat worden en of er iemand iets aan heeft.

[0:42:22] Dit alles zit namelijk ook wel denken aan de discussies die in de kamer gevoerd zijn

[0:42:26] over de volgens voorinvesteringen rondom de opbrengsten van het afschaffen van de basisbeurs en viel uiteindelijk niet meer te herleiden in hoeverre instellingen die volgens de voor investeringen gedaan hebben

[0:42:36] en het onderzoek van de algemene Rekenkamer mocht op instellingsniveau niet met ons gedeeld worden. Ik meen me te herinneren dat deze minister niet blij was met is met die situatie en ik wil behoeden om haar opvolger hetzelfde aan te doen dus graag een reactie van de minister hierop

[0:42:51] voorzitters iets anders wat me opviel bij de monitoring was dat ik nergens lees of de verantwoording van de besteding van de middelen zelf. Ik denk dat het wel nodig is dat de inhoudelijke monitoring elk halfjaar vergezeld gaat met een financiële monitoring graag reactie van de ministerieel.

[0:43:06] Voorzitter, er waren ook grote zorgen over studenten welzijn. De coronacrisis heeft deze zorg alleen maar vergroot.

[0:43:12] En met het nationaal programma onderwijs zijn de middelen beschikbaar gekomen voor studenten welzijn. De heer Paternotte bezig op. Nu geeft ook andere de nu geeft ook onder andere de kinderombudsman aan dat het programma ontbreekt aan concrete doelen en doelgroepen en ook een koppeling met steunpakket voor jeugd met middelen van de gemeente

[0:43:30] en ook is de vraag wat de effectieve investeringen zijn om studenten welzijn te bevorderen en in hoeverre instellingen over de expertise beschikken. Ook hier wees de heer Paternotte aan. Ik hoor graag van de minister waarom er niet een meer concrete aanpak gekozen die wetenschappelijk onderbouwd werkt. Wat zijn de verwachtingen van deze middelen in relatie tot studenten welzijn. Ik herinner bijvoorbeeld de heer Bert Jan Lietaert Peerbolte universiteit de vu

[0:43:54] en die zegt ik heb heel veel persoonlijke gesprekken met studenten. Ziet u daar misschien iets in. Voorzitter, bij de doorstroom mbo, HBO wil ik het graag hebben over de warme overdracht.

[0:44:05] Juist omdat de studenten uit het mbo naar het HBO gaan die hun diploma nog niet volledig hebben afgerond is warme overdracht nog belangrijker. En hoe is die warme overdracht vorig jaar gegaan. Welke lessen zijn bijgeleerd voor dit jaar en waar ligt in eerste instantie de verantwoordelijkheid voor de warme overdracht

[0:44:21] en in hoeverre kunnen de mbo en HBO instellingen hier middelen voor inzetten.

[0:44:25] Voorzitter, dan een aantal punten uit de beleids monitor. Het baart ons enorm zorgen dat het onderzoek van de inspectie blijkt dat de toegankelijkheid van masteropleidingen voor Nederlandse studenten met een niet-westerse migratieachtergrond

[0:44:38] minder goed zou zijn en dit komt dan door al die Engelstalige opleidingen nu al eens zo'n zestig procent van de opleidingen Engelstalig en de trend van verengelsing is nog niet eens gekeerd.

[0:44:47] Hoe gaat de minister voorkomen dat de toegankelijkheid van dit soort groepen en van iedereen steeds slechter wordt, omdat steeds meer instellingen kiezen voor een Engelstalige masteropleiding.

[0:44:58] En dan tot slot, voorzitter, de doorstroom norm.

[0:45:01] Dit blijft een heikel punt. Een botsing tussen twee waren niemand wil studenten waarvan duidelijk is dat ze het nooit zullen halen laten spartelen op een opleiding, maar niemand wil studenten kansen ontzeggen en niemand wil prikkels inbouw ons de om opleidingen beter te laten lijken vanwege een oneigenlijke selectie op studenten

[0:45:17] helder is dat sommige opleidingen zo norm hanteren sommige niet en dat is soms lijkt te werken en soms ook niet het enige dat echt lijkt te werken is fatsoenlijke begeleiding. Vanuit die instelling. Mag ik eens in daglicht niet verrassend. En wat gaat de minister doen met deze kennis. Hoe gaat ze ervoor zorgen dat instellingen op een fatsoenlijke manier met z'n norm omgaan in deze tijd en zullen blijven gaan. Wat is daarvoor nodig.

[0:45:39] We zijn toch een klein beetje teleurgesteld over de wijze waarop onze motie op dat punt ooit is uitgevoerd. Tot zover.

[0:45:48] Dankuwel. Meneer Peters, dan geef ik het woord aan mevrouw van een.

[0:45:53] Wouden van de VVD.

[0:45:58] Dankuwel. Ja. Die coronacrisis kent grote gevolgen voor Nederland ook voor het hoger onderwijs en mbo.

[0:46:04] De studenten volgden hun collega's via beeldschermen naar het de zogenoemd bracht een dagen door op veel te kleine studentenkamers is en ze zagen een stages en uitwisselingen in rook opgaan en dat leidde niet alleen hier en daar tot vertraging van de studie. Maar het had ook gevolgen voor het mentale welzijn van studenten

[0:46:21] en juist jongeren in deze leeftijd hebben een nodig om elkaar te ontmoeten, om sociale netwerken op te bouwen en elkaar te ondersteunen bij de studie.

[0:46:30] Dus om zowel welzijn als vertraging het hoofd te kunnen bieden. Is er nu het nationaal programma onderwijs. Daar zijn we blij mee en we zijn trots op ons onderwijs dat afgelopen jaar veel flexibiliteit heeft moeten tonen en moeilijke dingen heeft moeten doen, zoals op afstand examens afnemen.

[0:46:46] Niet alles is overal honderd procent goed gegaan. Maar dat is begrijpelijk in een crisis van een crisis zijn over het algemeen veel lessen te leren bijvoorbeeld en hij is al eerder genoemd werkt online leren die discussie over online onderwijs

[0:47:01] is mede door corona weer helemaal op de agenda

[0:47:04] en ik kan niet zeggen dat die discussie al behoorlijk oud is en ook het woord blinde. Het bestaat echt serieus al jaar of vijftien.

[0:47:12] En wat ieder geval wat ons betreft niet gaat helpen is uitspreken dat online slecht is of juist altijd goed en fysiek altijd.

[0:47:19] Beter.

[0:47:20] Want online onderwijs is goed onderwijs als het goed uitgevoerd is als het goed is ingezet en goed uitvoeren is dus niet je powerpoint online zetten en dan met een monotoon stem uur gaan praten waar ik een paar voorbeelden van heb gezien.

[0:47:33] Dus goed ingezet in een juiste mix met fysiek en dat ligt voor elk vak elke opleiding anders en dat is een didactische professionele afweging. Je kan er geen generieke uitspraken over doen of politieke en goed uitgevoerd

[0:47:49] biedt het kansen voor samenwerking die je nu minder hebt ook internationaal

[0:47:54] een goede biedt een goede oefenen omgeving voor online werken wat iedereen moet kunnen. Vanaf nu.

[0:48:01] Het biedt kansen voor flexibele colleges volgen kansen voor studenten met een beperking. Ik heb mooie voorbeelden gezien in zowel mbo als HBO als WO

[0:48:10] en ik zie dus kansen voor het vasthouden aan de goede goede elementen van wat hier gedaan is zonder te zeggen dat fysiek niet de norm moet zijn want dat ben ik met u eens en ik snap je zorgen heel erg goed. Maar ik ben heel erg bang dat deze discussie weer ontzettend naar de flanken gaat en dat we nu een soort jacht gaan openen op alle instellingen die toch iets meer willen gaan doen met online omdat ze de goede ervaringen mee hebben. Goede ervaringen niet vanuit efficiëntie of ruimte besparing, maar goede ervaringen met de studenten. De studenten hebben het op prijs gesteld. Ik ben mijn voor ik hier Kamerlid werd als ik wethouder ben op bezoek geweest bij het ROC Mondriaan

[0:48:49] en daar vertelde een docent dat die het zijn studenten het enorm op prijs. Stel dat dat ze in groepjes

[0:48:55] naar school kwamen omdat ze sommigen van hen het zwaar vonden om uur na uur na uur. Dag na dag in een drukke omgeving met veel prikkels te zijn. Daar hadden ze last van. En nu hadden ze daar af en toe respijt van.

[0:49:08] De heer Beertema wil graag een vraag stellen.

[0:49:13] Ik verbaas me er toch wel een beetje over. Het gaat hier ook over het mbo die zegt dat ook op het Mondriaan

[0:49:19] een werkbezoek heeft gebracht waar het allemaal reuze meeviel. Ik heb ook toen ik op het Albeda college werkte werkbezoeken gezien

[0:49:28] van bijvoorbeeld alleen maar de inspectie.

[0:49:32] Het opvallende was dat als de inspecteur kwam dat er rollen spelletjes werden gedaan met leraren en met studenten

[0:49:41] wat ze wel en niet mochten zeggen we een selectie gemaakt van studenten van leraren

[0:49:47] om met die inspecteur in gesprek te gaan werd geoefend

[0:49:51] als een soort media training

[0:49:54] de werd een speciale schoonmaakploeg door de school gejaagd om het allemaal extra blinken te maken. Denkt u echt dat u een werkbezoek gaat bij het Mondriaan college

[0:50:03] dat u daar een een objectief beeld krijgt van wat zich daar afspeelt.

[0:50:08] Ik hoor nu verhalen van u van dat studenten dat allemaal zo fijn vonden dat ze allemaal toch een last hebben van die prikkels en zo.

[0:50:16] Ik heb het over niveau twee niveau twee kinderen gesproken leerlingen studenten gesproken

[0:50:22] die dat fijn vinden wat wat wat is uw appreciatie van die uitdruk van die van die is echt wijze van die meiden die zeggen van ik heb het zo gemist dat een jaar lang niemand aan me gevraagd heeft hoe het met me ging. Dat soort dingen. Dat soort dat soort contact met klasse en zo gaat toch enorm verloren. Dan kun je toch niet een efficiencyslag gaan maken,

[0:50:43] zoals op het Albeda college door dat dat dat digitale onderwijs de boventoon te laten voeren of in ieder geval een heel groot deel van het onderwijs te laten uitmaken.

[0:50:53] Juist een vogels dat hij al meerdere vragen. Meneer, meneer, mevrouw van der Woude.

[0:50:59] Ik heb ze niet bijgehouden maar even een globaal. Ja ik heb studenten gesproken van niveau twee en niveau drie en niveau vier en ik ben willekeurig lang klasse gegaan. Wat het media zoontje dat u noemt. Ja dat zien we ook bij accreditatie, zowel dat ze behoorlijk goed worden voorbereid. Dat klopt.

[0:51:17] Wat ik alleen wat flauw vind is dat hij wel heel weinig vertrouwen uitstraalt in het onderwijs. Nu de mensen die daar staan en in de docenten en er zijn altijd voorbeeld noemen waar het niet goed is gegaan.

[0:51:31] En bovendien herhaalt u iets alsof je niet met me eens bent wat ik net zelf heb gezegd het moet geen efficientieslag zijn als je online onderwijs invoert, moet dat vanuit de inhoud beredeneerd zijn omdat het iets toevoegt voor de studenten niet om een lokaal hard sparen

[0:51:46] en dat is hoe we erover denken en het klinkt lekker om tegen onderwijs, onderwijs online onderwijs te zijn en daar iets negatiefs over neer te zetten. Maar daar helpen we echt het onderwijs niet mee. Dus ik wil graag een genuanceerd antwoord van de minister over dit onderwerp. Ik wil haar vragen hoe wij kunnen zorgen dat we echt de goede aspecten van wat er is gebeurd. Ook met behulp van surfen

[0:52:09] kunnen gaan onderzoeken en zorgen dat er daadwerkelijk iets mee wordt gedaan met inachtneming van de inhoudelijke professionaliteit van instellingen en we hebben nu eenmaal echt structuur in Nederland

[0:52:21] die we vasthouden om te controleren of instellingen professioneel zijn. We hebben een inspectie. We hebben de NVAO die we hebben er allemaal taken.

[0:52:28] Meneer Beertema wil graag.

[0:52:30] Nog reageren.

[0:52:32] Ik krijg hoe voeten geworden dat het flauw zou zijn, enzovoort. Kijk eens de ik heb al een aantal keer gepleit dat de ervaringen die opgedaan zijn met digitaal onderwijs met online onderwijs afstandsonderwijs.

[0:52:44] Dat soort die natuurlijk dat alle dat we alle good practice is alsjeblieft gaan gaan gebruiken. Juist voor voor voor leerlingen die ziek zijn voor die die op op op andere zin niet naar school kunnen komen. Fantastisch.

[0:52:58] Maar het kan niet zo zijn dat u zegt wel een beetje flauw is om een beetje tegen het online onderwijs aan te schoppen en dat iedereen daar met de beste bedoelingen rondloopt. Dat is niet zo. Dat is die vierendertig jaar ervaring die ik heb heb ik alleen maar ervaren dat die manager voortdurend op zoek zijn naar perverse prikkels zodat ze voortdurend daarna naar die efficiencyslag die ze kunnen maken. En bent u er nauwelijks. Vindt u niet. Wilt u een beetje de kans loopt om op de om de tuin geleid te worden door al die slimme managers en bestuurders die hun eigen agenda voeren

[0:53:36] u met een hoop show elementen en zo op dat spoor zetten? Dat vind ik jammer. Dan bent u namelijk niet kritisch genoeg.

[0:53:45] Mevrouw van der Woude,

[0:53:48] Nee ik ben daar niet bang voor. Ik moet namelijk ook slim en is het ook al jaren hoger onderwijs ik u zegt eigenlijk precies hetzelfde als ik

[0:53:58] u zegt laten de good practices verzamelen en gebruiken.

[0:54:02] Dus het was leuk als een want als hij had gezegd, mevrouw van der Woude. Wat goed idee om de good practices te verzamelen en te gebruiken. Dat is wat u zegt dat is wat ik zeg er is helemaal geen probleem.

[0:54:12] Ik zie nu een vraag van de was weg.

[0:54:15] Dank u. Voorzitter, ik vraag me af of mevrouw de worden dat fysiek onderwijs wel op waarde schat, zegt de ene geval is fysiek onderwijs zou de voorkeur krijgen. Een ander geval kan het online zijn. Maar begrijp de WD ook dat onderwijs veel meer is dan alleen die colleges. Ik zie het nou als ik naar mijn kinderen mijn zoon heeft vorig jaar eindexamen gedaan die studeert nu heeft een aantal online-colleges gehad, dat wil zeggen op moment dat je een docent hebt die slecht Engels praat. Normaal kun je dat met je collega's of met je studenten delen. Nu kan dat allemaal niet. Je hebt alleen maar dat online onderwijs en is WD met me eens dat dat onderwijs veel meer zou moeten zijn dan alleen die afgesneden colleges dat het ook. Daarbij hoort dat je mensen leert kennen dat je met mensen praat over de stof die je gehaald hebt voor mijn pad over de slechte docenten. Dus dat je gewoon moet zeggen dat fysiek onderwijs. Dat zou echt norm moeten zijn waar we echt alleen bij hoge uitzondering als echt niet anders kan van afwijken.

[0:55:11] Mevrouw van der Woude,

[0:55:13] Daar ben ik met u eens. Ik heb ook niets gezegd wat er tegenin gaat. Dus ik ben het helemaal met u eens.

[0:55:19] Fysiek onderwijs is ontzettend belangrijk. Je moet elkaar ontmoeten. Het heeft de sociale functie en wij willen veel fysiek onderwijs,

[0:55:29] maar wij willen de de prachtige kansen die online onderwijs kan bieden en ik zou een voorbeeld noemen. Dat maakt maakte misschien concreet.

[0:55:39] Ik heb ooit zelf toen ikzelf les gaf aan HBO een project ontworpen waarbij drie universiteiten samenwerkt en Belgische en Duitse en Nederlandse naar waren HBO studenten van die drie instellingen werkte samen. Ze hebben elkaar drie keer ontmoet in een periode van tien weken en aan het begin enkel in het midden en één keer aan het eind

[0:55:59] en voor de rest werkte ze online samen

[0:56:01] en ze hebben dat enorm sowieso de manier van werken om dat te leren vonden ze fantastisch.

[0:56:07] De drie rijtjes van is natuurlijk ook fantastisch. Maar ze vonden het ook fijn dat ze via dat project. Dit ging Omega Veronica dat zij Access hadden tot de kennis over fotonica die de Belgen wat meer hadden en de robotica die de Duitsers wat meer hadden. En Nederlanders hadden een hele goede presentatie kan ik me herinneren. En die drie dingen samen maakten dat ze een waanzinnig mooi product hebben gemaakt en dat was werd mogelijk gemaakt door online onderwijs doordat ze op die manier konden samenwerken. Dat is wat ik bedoel met toevoegingen aan het onderwijs.

[0:56:40] Wassenberg? Heeft u nog een aanvullende vraag.

[0:56:44] Bent u nog met me eens dat je dat online onderwijs alleen bij hoge uitzondering en goed omschreven goed beargumenteerd zou moeten inzetten dat je geen mens gaat voorkomen wat we de afgelopen week hebben gezien dat de onderwijsinstelling zijn zeggen nou het komt ons eigenlijk wel goed uit dat dat online onderwijs. Laten we dat in veel meer gevallen gaan inzetten, want we hebben er nu ervaring mee dat je alleen inzet bij hoge uitzondering en met goed omschreven criteria. Waarom het op dat moment wel kan worden ingezet.

[0:57:12] Mevrouw van houden,

[0:57:14] Volgens mij was dat ongeveer wat ik zei

[0:57:17] gaat.

[0:57:18] Gaat verder.

[0:57:20] Even kijken waar ik was.

[0:57:22] Ja de het programma. Als we terugkijken zijn de opgelopen achterstanden bij studenten per instelling en opleiding heel verschillend. Volgens de VSNU zijn er nauwelijks studenten met achterstanden. Sommigen hebben zelfs meer punten gehaald omdat ze niets te doen hadden naar eigen zeggen

[0:57:37] het HBO heeft er meer last van gehad door het ontbreken van stages en het welbevinden gevoel verschilt enorm begreep dat in Eindhoven vijftien procent van de studenten hun situatie problematisch vond. Een andere in strenger op rapporteren heel andere cijfers.

[0:57:52] Elke instelling maakt nu zijn eigen plan om dit alles het hoofd te bieden en professionals. Binnen instellingen maken een afwegingen over welke maatregelen nodig zijn en wij zijn blij overigens met geluiden over goede inspraak van studenten hierbij,

[0:58:07] maar wij vinden dus een effectieve en doelmatige besteding van de middelen uit het embryo belangrijk en wij willen graag weten of de de keuze lijst met acties die zich in de praktijk bewezen of wetenschappelijk zijn onderbouwd.

[0:58:20] Die die lijst begrijp ik is niet limitatief. Dan kan je van afwijken.

[0:58:24] Ik zou graag van de minister willen weten op welke manier we de doelmatige besteding nog kunnen controleren als instellingen afwijken.

[0:58:33] Ja. Op welke manier borgt de minister dat binnen deze argumentatie wel gekozen wordt voor acties die die gaan werken

[0:58:42] hier verder weinig over hebben, is het om bekostigd onderwijs die doppen en boontjes helemaal zelf. Maar me wat te maken met dezelfde maatregelen als bekostigde instellingen,

[0:58:51] maar het zijn geen gewone bedrijven die even de deuren dicht kunnen doen want als de student zich hebben ingeschreven, moet er les gegeven worden

[0:58:58] en dat hebben ze afgelopen jaren gedaan tegen de vijftigduizend mensen halen op deze wijze een papiertje. Een groot deel van hen uit het mbo gaat vaak om een tweede studie en ze doen dat omdat deze instellingen gewend zijn zich aan te passen aan mensen die een baan hebben die het ernaast doen. Studenten sturen vaak modulair in uw eigen tempo heel aantrekkelijk

[0:59:18] en dat dit onderwijs bestaat heeft impact op onze maatschappij op ons hoger, onderwijs, landschap en OCW heeft hier indirect ook woon verantwoordelijkheid en ik zou graag willen weten op welke manier de minister oog heeft gehad voor het om bekostigd onderwijs binnen de maatregelen die zit voorgesteld

[0:59:35] binnen het mbo en of het om bekostigd onderwijs hierop is aangehaakt

[0:59:40] een

[0:59:41] hoe ze gaat monitoren dat ook zij dat ook deze sector de gevolgen van de coronacrisis

[0:59:47] te boven komt

[0:59:49] dan over de introductieweek is al aardig wat gezegd ik geloof dat we dat allemaal heel belangrijk vinden. Zomervakantie staat voor de deur

[0:59:59] na die week komen er aan. Dat is ontzettend belangrijke tijd voor komende eerstejaars niet alleen om de stad te leren kennen, maar ook om vriendschappen te sluiten

[1:00:07] en je thuis en veilig te voelen. De afgelopen voorjaar heeft de vvder al een motie over ingediend, waarbij we de regering vroegen om samen met studie en studentenverenigingen scenario's uit te werken en te kijken naar op welke manier activiteiten van studie en studentenverenigingen weer mogelijk zijn.

[1:00:25] Wat is nu de stand van zaken van de uitvoering van die emotie. En hoe helpt dat om een succes te maken van die

[1:00:31] weken en in hetzelfde kader. Wij hebben ook gelezen, zoals kan ik meer fracties, zodat het ook in zijn advies positief was over het door laten gaan van de intro weken en

[1:00:44] dat ze erop wijzen dat als het niet om onderwijsgerelateerde activiteiten gaat

[1:00:50] je testen voor toegang zou kunnen invoeren en dat de instellingen daar niet altijd aan

[1:00:57] meewerken om toegangsbewijzen voor introductie had even en ik vraag me af. Klopt dit verhaal

[1:01:02] zo niet, dan kunnen we trappen.

[1:01:04] Maar daar waar ze er iets mee te maken hebben. Zou wel graag zien dat ze de ruimhartig

[1:01:10] mee omgaan. En ziet u daar nog een rol voor uzelf weggelegd

[1:01:15] en bent u het met de vvd'ers dat juist deze intro weken belangrijk zijn

[1:01:19] voor het welzijn van aankomende studenten.

[1:01:23] Tot slot. Ik heb geen.

[1:01:26] Beeld van de tijd neemt de tijd is bijna wel. Oké,

[1:01:30] Onlangs bleek uit onderzoek dat PSA zorgt voor een hogere student succes en dat het voorkomt dat studenten in een laat stadium er achter komen dat ze toch niet op de goede plek zitten

[1:01:39] en hier heb ik schriftelijke vragen over gesteld. Ik Dank de minister voor haar antwoorden waarin ze onder meer ingaat op het feit dat het voor studenten met een grotere vertraging moeilijk is om deze vertraging in te halen. Daar gaat mij vragen over

[1:01:51] want uit onderzoek blijkt dat de kans groot is dat ze gaan zwerven in een studie omdat ze nog niet alle vakken hebben afgerond uit het eerste jaar.

[1:01:58] Dan maken ze niet altijd de meest handige keuzes om dat in te halen en

[1:02:02] ik begrijp dat het aan de opleiding is om samen met de student te bezien op welke manier die vertraging het best ingehaald kan worden

[1:02:08] en dat hier ook aandacht voor is in het bestuursakkoord,

[1:02:12] maar betekent dat

[1:02:14] dit dat we dus met elke student met grote vertraging een studie plan wordt opgesteld, zodat de eerstejaars vakken, vakken met forum worden

[1:02:21] afgerond. Want dat zou een goede manier zijn om het zwerven te stoppen en is het de minister bereid

[1:02:29] om in haar brief die de kamer voor het herfstreces te ontvangen

[1:02:34] expliciet in te gaan op deze groep studenten en op welke manier met voorrang de eerstejaars vakken

[1:02:39] zijn of worden ingehaald.

[1:02:44] Dat was het.

[1:02:45] Dat is fijn want hij was ook aan uw tijd. Dan geef ik het woord aan mevrouw kunnen komen.

[1:02:52] Dankuwel. Voorzitter,

[1:02:54] de coronacrisis heeft de verhoudingen rondom het onderwijsveld verder op scherp gezet. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden, maar de problemen van kans ongelijkheid. Het schrijnende leraren tekort achterblijft een leesvaardigheid bij een kwart van onze schoolgaande tieners en achterblijvende investeringen in Arnhem. Die zijn niet nieuw. Zo werd vorige week bekend dat Nederlands zakte op de European innovation scoreboard en al in tweeduizend zeven werd gewaarschuwd dat ze geen dag te verliezen hadden. Maar die broodnodige herwaardering van ons onderwijs laat tot op de dag van vandaag is op zich wachten en dat terwijl we al ongeveer vijftien jaar weten dat ons onderwijs in verval is voor voelt, gaat de veiligheid van studenten, docenten en burgers boven alles. De overheid heeft een grondwettelijke taak tot het beschermen van de volksgezondheid, en daarmee is een veilige heropening van de samenleving als geheel essentieel, zeker nu de Delta variant sterk in opkomst is,

[1:03:47] maar de overheid heeft ook de taak om te prioriteren en van voelt, zou hij altijd zijn geweest, want we zitten natuurlijk pas sinds maart hier in het Parlement dat het onderwijs altijd als laatste dicht had gemoeten. En als eerste open en daarom is het maar lastig uit te leggen en mbo en HBO WO studenten en naar de docenten waarom zij elkaar al maanden niet kunnen ontmoeten. Maar waar ze elkaar wel kunnen ontmoeten is in grote winkels, zoals bijvoorbeeld bij de Action, terwijl ze elkaar daar waar het echt om draait voor een over zelfontplooiing, kennisdeling, onderzoek en ontwikkeling centraal zou moeten staan, namelijk in de onderwijsinstellingen kan de minister reflecteren op deze prioritering van dit kabinet

[1:04:27] voor voelt, geeft deze manier van prioriteiten, prioriteren in de coronacrisis aan hoe er de laatste jaren is geprioriteerd in ons kabinetsbeleid ten aanzien van de onderwijssector en in het specifiek voor dit debat ten opzichte van het mbo en het hoger onderwijs.

[1:04:42] De aangekondigde bezuinigingen op deze onderwijssectoren. Door de minister van OCW zijn hiervan het meest recente voorbeeld en deze beknibbelen past naadloos in het beleid dat al jaren gevoerd wordt, namelijk en dat ik heb eerder ook al gezegd het beschouwen van onderwijs als een kostenpost, waarbij het adagium van het Zeeuwse meisje van geen cent teveel. Toch wel het meest gehoorde is het feit dat we hiermee de uitgaven op korte termijn drukken lijkt voorop te staan, terwijl de gemiste opbrengsten in de toekomst hierin geen rol lijken te spelen. Het is mede om deze reden dat we het initiatief van de deze zestig Kamerfractie toejuichen om de voorgestelde bezuinigingen van een eigen minister terug te draaien, krijgt de minister zelf aan tegen dit voorstel.

[1:05:26] Voorzitter, het is bijzonder knap hoe snel onze onderwijsinstellingen de overstap hebben gemaakt naar het faciliteren van online onderwijs. Er zijn genoeg lessen uit te leren lessen voor de toekomst, ook voor het onderwijs van na de pandemie, met name voor studenten die vanwege hun beperking niet altijd gemakkelijk in staat zijn om fysiek onderwijs te volgen?

[1:05:44] Kan de minister toelichten hoe deze lessen worden betrokken? In de evaluaties van de manier waarop het onderwijs vorm heeft gekregen in de coronatijd

[1:05:52] de positieve les nemen. Wij nemen echter niet weg dat fysiek bij elkaar aanwezig zijn van practica voor werkgroepen en discussies op stage gemist wordt door de meeste studenten studenten hebben het psychisch en financieel zwaar gehad en velen van hen hebben het nog steeds zwaar.

[1:06:07] Voorzitter, studenten hebben behoefte aan perspectief docenten hebben behoefte en perspectief en onderwijsinstellingen hebben behoefte en perspectief om zich optimaal voor te bereiden voor het nieuwe jaar. Op welke manier acht de minister het reëel voor onderwijsinstellingen dat zij tot aan zestien augustus rekening dienen te houden met twee verschillende scenario's. Acht de minister het reëel om de instellingen twee weken eerder het zo behoefde uitsluitsel te geven, zo niet. Waarom

[1:06:35] mocht het zover komen dat het besluit genomen wordt de anderhalve meter maatregel los te laten, dan dient er een optimale strategie te zijn omtrent de voorwaarden waarop dit gebeurt. Essentieel. Hierin is de beschikbaarheid van zelf testen dus initiatieven waarbij studenten en docenten zelf testen kunnen aanvragen. Juichen wij van harte toe. Maar, zoals ook al eerder is aangegeven. De zorg bestaat over de einddatum van dit loket. Die ligt op eenendertig juli. Als zelf testen nodig blijven, dient het loket voor een langere tijd open te blijven. Zoals u in uw Kamerbrief van veertien april ook al aangaf in. Ik citeer, we vragen immers al veel van de instellingen en de verdeling van de testen behoort niet tot een kerntaak in de afgelopen periode is daarom hard gewerkt en het opziet opzetten van een goedwerkend distributiesysteem einde citaat. Hoe rijmt deze uitspraken met de einddatum die nu ligt op eenendertig juli. De instellingen dienen zich volledig te kunnen focussen op het uitvoeren van een kerntaak en studenten dienen ten volste gefaciliteerd te worden,

[1:07:33] ziet de minister nog mogelijkheden om deze datum te verruimen.

[1:07:36] Voorzitter, wat volt betreft, dient fysiek onderwijs vanaf september prioriteit te zijn en te blijven bestaan, zorgen omtrent het openbaar vervoer en in het specifiek over de gesprekken die gevoerd worden tussen de ministeries van OCW en IND kan de minister zich vinden in de zorgen die leven onder studenten en medewerkers van onderwijsinstellingen, namelijk dat studenten hiermee mogelijk uit de spits geweerd kunnen worden. Ziet de minister hier en risico's omtrent de al torenhoge werkdruk binnen de instellingen rond het aanpassen van de roosters en het schoot sta ik struikel even op mijn woorden en het grootschalig aanbieden van onderwijs in de avond uren. Voorzitter, tot slot wil ik het hebben over de subsidie uit de recovery en zul je van Nederland ezels die wellicht bekend is een van de laatste lidstaten om nog een nationaal herstelplan in te dienen voor de subsidie van zes miljard

[1:08:24] andere Europese landen laten in hun plannen heel duidelijk zien gericht in kennis te willen investeren waarmee voor Nederland automatisch een nog verdere achterstand dreigt. Als wij dit niet doen. Uit onderzoek van Weber blijkt dat Denemarken, Duitsland, Finland en Oostenrijk met dit geld gericht investeren in vaardigheden stageplaatsen om en bijscholing digitale onderwijs onderzoek infrastructuren toegang tot onderwijs en onderzoek naar groene technologie

[1:08:51] kan de minister zich vinden in de aanbeveling dat Nederland twee komma twee miljard euro aan directe investeringen en negenhonderd miljoen en indirecte kennis. Investeringen dient te doen om niet achterop te raken. Zo niet. Op welke manier zou de minister graag zien dat ze niet achterop raken bij andere Europese landen en nog veel ernstiger zou zijn. Landen als India en China. Daar wil ik het bij laat Dankuwel. Voorzitter,

[1:09:15] Dank u wel

[1:09:18] en dan geef ik het woord aan de heer Wassenberg.

[1:09:22] Dank u wel. Voorzitter voor Smash. Het eerste debat dat ik met de minister heb dat niet over het Babe José gaat en voor de niet weten wat BP dossiers. Dat is een primaten centrum en Rijswijk menu gaat erover corona. Het hoger onderwijs en de coronacrisis heeft heel veel bestaande problemen op scherp gezet na de. Ik kijk naar de schuldenlast als gevolg van het leenstelsel. Daarmee worden studenten en een hele nieuwe een onzekere periode opgezadeld met het opbouwen van schulden vanaf dag één dat dat leenstelsel is echt diepe wonden geslagen en het Nibud laat zien dat de kans ongelijkheid is gegroeid door leenstelsel studenten met rijke ouders kunnen veel makkelijker een studie volgen dan studenten met minder rijke ouders en door het wegvallen van bijbaantjes tijdens lockdown kwamen veel studenten echt in financiële problemen.

[1:10:12] Dan begrijp ik dat groenlinks, pvda en ook D zesenzestig inmiddels kanttekeningen plaatsen bij het leenstelsel. Dat is goed nieuws. Die partijen zitten straks waarschijnlijk ook aan de formatietafel D zesenzestig sowieso mijn omroep en die partij zou zijn. Schaf een leenstelsel snel mogelijk af. En blaas nieuw leven in de basisbeurs. Dat brengt me dan op de noodzaak van structurele investeringen van eenmalig geld kun je geen mensen structureel aannemen van onderwijs tot onderzoek. Overal is lang jarig perspectief nodig, zeker op financieel, maar er is ook een lange termijn visie voor nodig. En juist die visie ontbreekt bij het kabinet om structurele problemen, structurele tekortkomingen structureel op te lossen, zijn structurele middelen nodig en daarvoor is visie broodnodig. Dan kom ik toch weer tot die formatietafel in het debat over basisscholen middelbare school. Dat hadden we vier, vier weken geleden met minister Slob sprak al de vrees uit dat het nationaal programma onderwijs het dat daarmee het gevaar op de loer ligt dat onderwijs straks buiten de boot valt bij de formatie wordt gezegd jullie hebben net acht en half miljard gehad. Nou moet je een beetje dimmen. Dat kan en mag niet zo zijn. Dus ik haal mijn oproep kom over de brug en middelen die nodig zijn om zaken als leraren tekort werkdruk onderzoek budgetten studenten welzijn begeleiding van kwetsbare jongeren. Om dat structureel te verbeteren

[1:11:38] dan voorzitter een paar vragen over de terugkeer naar fysiek onderwijs. We hebben er al eerder over gehad vandaag die behoefte aan fysiek onderwijs die wordt breed gedeeld. Maar of dat daadwerkelijk mogelijk te maken, moeten nog het een en ander gebeuren en dan blijf ik toch zeggen dat het heel onhandig is dat het kabinet pas op dertien augustus duidelijkheid wil verschaffen over loslaten van die anderhalve maand mee en meter regel. Want het kan toch niet zo zijn dat mensen straks weer een vakantie moeten opofferen mensen het onderwijs om last minder het maken van allerlei praktische wijzigingen aan het onderwijs programma. Op zestien augustus moet die wijzigingen van kracht zijn. Laatste plenaire coronadebat hebben collega van s en ik daar een motie ingediend om die beslissing van dertien augustus naar voren te halen. Dat was helaas net geen meerderheid voor. Maar de volledige oppositie. De demissionaire oppositie. Ik zou bijna zeggen stemden daarvoor en dat is toch ook een belangrijk signaal. Daarom wil ik ook aan de minister vragen om haar uiterste best te doen om de onderwijsinstellingen zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over het wel of niet loslaten van die anderhalve meter regel want twee scenario's twee gedetailleerde scenario's ontwikkelen en straks drie dagen de tijd hebben om definitief te maken. Dat is geen doen. Dat heeft ook te maken met prioriteiten. De partij voor de dieren vindt eerst Zuid onderwijs volledig open moeten een daarna al het andere.

[1:13:02] Nou doorslaggevend in onze afweging was daarbij het belang van kinderen, jongeren studenten om fysiek onderwijs te volgen, zowel sociaal emotioneel als vanwege de onderwijskwaliteit.

[1:13:12] De kinderombudsvrouw Kalverboer wijst ons erop dat de komende tijd aandacht nodig blijft voor het herstel van de sociaal, emotionele en mentale welzijn van jongeren, met name met name voor de groep die nu coronacrisis extra belast is vanwege problemen in de thuissituatie of psychische problemen die alleen maar versterkt zijn door door corona.

[1:13:34] Voorzitter, ik wil ook pleit voor meer ondersteuning voor studenten met psychische problemen en het in kaart brengen van de systeem is factoren die bijdragen aan die psychologische problemen bij studenten de mogelijkheid om weer fysiek bij elkaar te komen op school en daarbuiten is echt een cruciaal onderdeel van het herstel van veel sociaal, emotionele en mentale gezondheid van jongeren, studenten, maar ook het onderwijs personeel

[1:13:59] regelmatig wees mijn fractie op de toch discutabele prioriteit van het kabinet dat wel alvast vliegvakanties wil stimuleren. Terwijl nu bijvoorbeeld het hoger onderwijs nog steeds niet weet of het straks weer fysiek open mag of niet. En onder welke condities. Maar we gaan toch niet meemaken dat straks studenten weer veroordeeld worden tot online onderwijs omdat ze met het aanjager van vakanties naar het buitenland. De komende weken de deur openzetten voor Delta variant. Dat is echt iets voor we koets moeten vermijden.

[1:14:29] Nou mooie start van de studie van fysiek onderwijs zou gemaakt kunnen worden met het organiseren van goede.

[1:14:37] Dat is commentaar.

[1:14:40] Het.

[1:14:40] De partij voor de dieren uiteraard de vogels en met me eens.

[1:14:46] Ik zou willen weten inderdaad wat de minister kan doen om het organiseren van goede en veilige introductieweek voor de eerste en tweedejaars studenten, met name die laatste groep die tweedejaars studenten heeft immers destijds geen eindexamen gedaan of wel. Eindexamen gedaan, maar geen en geen goed eindexamen. Dus moest ook allemaal online. Ze hebben nauwelijks fatsoenlijk afscheid kunnen nemen van de middelbare school. Ze hebben vorig jaar het hele hele jaar onder online onderwijs gevolgd en ze hebben helemaal geen kans gehad om nieuwe mensen te leren kennen. Ik zei het al. Ik heb er thuis gezien. Mijn zoon die vorig jaar eindexamen naar seks in een vacuüm terecht gekomen wel studeren wel tentamens, maar geen mensen zien de stad niet leren kennen online onderwijs. Je kunt met je studenten de stof niet bediscussieerd. Dus die staat echt heel erg op achterstand isolatie dreigt ook en ik vraag de minister om daar aandacht voor te hebben dus niet alleen voor eerstejaars, maar ook voor de tweedejaars en is ze bereid om samen met de minister van J v een oproep te doen aan stadsbestuur, gemeentebestuur en veiligheidsregio's om zich constructief op te stellen ten aanzien van het organiseren van activiteiten om studenten op weg te helpen. Ik zie de minister non-verbaal al zeggen dat daar aan gewerkt wordt. Goed. Een kansen dadelijk ook na de wat uitgebreide reactie van ik vind het wel heel belangrijk dan nog een vraag over de stages in het mbo in haar brief van tweeëntwintig juni schrijft de minister een tekort aan stageplaatsen. Het mbo flink is teruggelopen, onder andere doordat verschillende sectoren weer open zijn, maar ook doordat een deel van de stages is doorgeschoven naar volgend jaar. Maar als we volgend jaar een extra grote vraag naar stageplek hebben en geen extra aanbod. De schuiven. De probleem natuurlijk gewoon vooruit. Dus ik wil de minister vragen om dit echt scherp in de gaten te houden en de kamer hierover te informeren. Dus graag een reactie erop van de minister naar werden terugkeer naar fysiek onderwijs denk ik ook in het organiseren van tentamens in het en jaar regent het klachten over zogenaamde of de inzet van online meekijken software collega had het ook al over ring. Wat ons betreft stoppen onderwijsinstellingen daar zo snel mogelijk mee. En als ze straks weer gewoon fysieke tentamens kunnen worden georganiseerd, dan is er niet meer nodig. Dus ook hier zou ik graag reactie van de minister hebben als laatste voorzitter nog een punt over de klimaat crisis en het ABP. Vorige week was het vijftig graden. Canada, tweeënvijftig, een Pakistan nadat ze echt levensbedreigende omstandigheden voor mens en dier. We zitten midden in klimaat crisis die ons hele bestaan bedreigd. De aarde bedreigt, maar het pensioenfonds voor overheid en onderwijs stop doodleuk miljarden en ontwrichtende sectoren als de fossiele industrie en de Braziliaanse vleessector ons echt om van te kotsen. Voorzitter, daar betalen ambtenaren docenten aan mee naar de klimaat resolutie van activistische Shell aandeelhouders tijdens de laatste jaarcongres van Shell werd ook dit jaar keihard verworpen door het ABP het ABP wilt kennelijk niet snappen dan leefbare aarde eigenlijk het allerbelangrijkste onderdeel van ieder pensioen of in elk geval zou moeten zijn, is de minister met me eens dat een leefbare aarde een expliciet een belangrijk aandachtspunt zou moeten zijn van het ABP en uit onderzoek van NOS bleek dat het ABP in tweeduizend twintig belang in Shell.

[1:17:59] Verdubbeld,

[1:18:01] Als of onze beleggers handelen als een kans zien, zegt het ABP. Maar dan vraag ik me af. Een kans waarop op een onleefbare aarde. Wat kan de minister doen om het ABP weer op het juiste pad te brengen

[1:18:14] na diverse hogeronderwijsinstellingen gaan en gingen daarom petities rondom dit onderwerp aan te kaarten. Vorige week waren er demonstraties in Heerlen en Amsterdam een actiegroep ABP fossielvrij overweegt op dit moment een gang naar de rechter. Voorzitter, welke minister welke mogelijkheden heeft die minister om de destructief beleid van het ABP ABP te corrigeren a B pit corrigeren. Ik vraagt erom op dat ambtenaren hebben geen keus. Ze kunnen niet naar een ander pensioenfonds. Ze zitten gedwongen bij dit destructieve.

[1:18:43] Vondst.

[1:18:44] Is minister bereid om bij het ABP erop aan te dringen dat ze zo snel mogelijk stoppen met het investeren van pensioengeld van werknemers en overheid en onderwijs in de vernietiging van de aarde. Dankuwel. Voorzitter.

[1:18:56] De heer Beertema die heeft nog een vraag aan u meneer wassen.

[1:19:00] Vindt u het goed als we die die die discussie over die pensioenen gaan aangaan dat we dan ook nog even gaan kijken naar de positie van het ABP en onze pensioen als het gaat om de u maar vooral ook wat mij betreft over het indexeren van de pensioenen. De pensioen pensioengerechtigde gaan ontzettend achteruit. De koopkracht. De laatste tijd als we dan toch die discussie aangaan hierover dan zou ik deze elementen ook willen inbrengen. En dan gaan we vanavond ofzo gewoon door nog.

[1:19:32] Meneer was weg en reactie waarbij zeggen dat weer richting allemaal niet bij een debat zetten over pensioenen. Ik weet niet of de deze minister.

[1:19:40] Van geven maken.

[1:19:41] Ik heb de beschouwd als een vraag. Ik zag de heer Beertema naar de minister naar de minister kijken. Maar ik vraag het omdat ambtenaren hebben geen keus. Ze zitten gedwongen bij dat bij de het ABP. Je kunt hoog springen. U kunt laag springen. Maar op moment dat dat zo'n pensioenfonds hele verkeerde keuzes maakt, wil ik aan de minister vragen wat zij eraan kan doen. En als u zegt ik wil het breder trekken dan zou ik adviseren om dat met minister Koolmees van dezelfde partijen te bespreken.

[1:20:10] Jarenlang geprobeerd,

[1:20:12] Weet je ik bedoel het enigszins ironisch. Ik heb helemaal geen zin in. Een in een ABP discussie. En waarom vraagt u deze minister. Waarom gaat u naar minister komen is het is toch een veel directere weg dan dit debat. U gaat over uw eigen woorden natuurlijk, maar

[1:20:29] het lijkt me wat onzinnig.

[1:20:31] De korte reactie. Daarna gaat het om.

[1:20:33] Wij hebben.

[1:20:34] Die bespreekt ze ook met minuscuul meestal in door mijn collega van raam. Ik zit hier bij deze minister en ik wil een datum. Deze minister vragen omdat deze minister, minister van hoger onderwijs is en al die docenten al die mensen in het onderwijs werken zitten gedwongen werd hetzelfde pensioenfonds daaraan vragen aan de minister wat zij eraan kan doen en wees gerust meneer Beertema. We stellen deze vraag ook aan minister Koolmees.

[1:20:57] Dan neem ik het voorzitterschap over en dan vertel ik voor de kijkers thuis die net zijn ingeschakeld. De met het wetgeving overleg middelbaar beroepsonderwijs hoger onderwijs en corona bezig zijn. Dan geef ik het woord aan mevrouw Westerveld van groenlinks.

[1:21:09] Dankuwel. Voorzitter, en ik voelde ook het woord namens de hoop die is er vandaag helaas vanwege familieomstandigheden niet bij.

[1:21:16] Dus Vandaar dat ik namens de pvda het woord te voeren. Voorzitter, vanochtend stond ik met een aantal andere collega's hiervoor op het plein waar een actie was en ik zie het water flesje van de minister al naar een normaal academisch spel. Ze vragen aandacht voor de structurele onderfinanciering en het hoger onderwijs hebben allemaal ook gewoon het feitelijke rapport kunnen lezen waaruit blijkt dat het hoger onderwijs te maken heeft met enorme werkdruk, maar ook met een flinke onderfinanciering. Wij konden allemaal naar rad draaien. Ik vraag me af of het minister. Dat heeft gedaan en ik weet dat zij in haar reactie want ze was er zelf ook even bij zag ik ergens op een foto dat ze heeft gezegd dat het rapport van pwc. Dat is gemaakt op de formatietafel ligt. Misschien kan ze daar een naar reactie dadelijk iets meer over vertellen van wat betekent dat nu.

[1:22:02] En voorzitter, we zijn hier natuurlijk voor een debat over onderwijs, over mbo hoger, onderwijs en corona en ik kan niet anders dan aansluiten bij verschillende collega's die al een waardering hebben uitgesproken voor de docenten voor het personeel in het hoger onderwijs. Ook de bestuurders die in no time het reguliere onderwijs hebben omgebouwd tot online onderwijs. Natuurlijk ging dat gepaard met de aantal neer op zat problemen hebben een hele samenleving meegemaakt. Maar het is gewoon snoeihard gewerkt en het hoger onderwijs en onze enorme complimenten voor

[1:22:34] en voorzitter, op dit moment is het niet helemaal duidelijk hoe na de zomer het onderwijs verder kan gaan is gevraagd een voor te bereiden op twee scenario's. Verschillende collega's hebben daar vragen over gesteld. Ik zal die niet herhalen. Maar ik maak me wel net als hen ook zorgen over de werkdruk die dat met zich meebrengt. Omdat je van het onderwijs vraagt om al twee scenario's voor te bereiden en ik snap dat dertien augustus vrij laat komt dus de minister gaat er straks al op in want er zijn veel meer vragen over gesteld.

[1:23:02] Voorzitter, we begrijpen dat door door zelf testen is meer mogelijk de hebben het ook in een aantal andere debat al over gehad. Net als de heer Paternotte ben ik ook woordvoerder corona ook dat gesprek in dat debat gehad en de debat. Twee weken geleden heb ik gevraagd of waarom. En Hoezo is dat het aanvragen van zelf testen via de website zelf test onderwijs bumper. Waarom dat op een gegeven moment stopt. We hebben een schriftelijke reactie gehad waarin de minister uitlegt hoe dat is gegaan vanwege aanbestedingen en dat het om praktische redenen meer niet verlengd kan worden. Ik wil de minister toch vragen wat nu de oplossing is want van het hoger onderwijs begrijpen we dat snap ik heel erg goed dat zij ook zeggen van ja, wij zijn natuurlijk geen distributeurs en ik wil de minister ook vragen hoe we die bereidheid om te gaan testen onder studenten kunnen vergroten, heeft ons ook een brief gestuurd met de resultaat van een aantal pilots. Maar straks na straks gaan we gewoon weer beginnen dan zullen testen. Dat zou op de een van manier meer moet gebeuren om het veilig te houden. Dus graag een reactie proeven. Dat gaan doen. Voorzitter, bij krijgen een aantal brieven onder andere van de studentenorganisaties ISO lsvb, maar ook van de vereniging hogescholen die zeggen dat ze zorg hebben over het weren van studenten uit de spits omdat de openbaar vervoer bedrijven hebben te maken met met bezuinigingen begrepen we uit een brief en al ben ik geen woordvoerder openbaar vervoer. De heer Paternotte geloof ik niet meer, maar we begrepen dat zij te maken hebben met bezuinigingen en de de organisaties zijn bang dat straks studenten uit de spits geweerd moeten worden naar helemaal op het moment dat straks toch die colleges film gespreid moeten worden om het veilig te houden. Lijkt me dat ze niet een hele goede oplossing. Dus de vraag aan de minister hoe ze daarmee omgaat is al in gesprek met de bedrijven en hoe wordt naar de zomer ook dit weer opgestart. En hoe kunnen we ervoor zorgen dat studenten straks weer goed kunnen rijden.

[1:24:59] Misschien voor de correctie. Ik ben nooit woord voor de openbaar vervoer geweest voor de luchtvaart. Maar er is onder studenten met een OV kaart wordt dat ook als openbaar vervoer gezien die vinden dat ook luchtvaart gedekt moet zijn voor binnenlands vervoer naar Bonaire bijvoorbeeld.

[1:25:13] Mijn. Ik had gewoon ergens in mijn hoofd dat je dat heer Paternotte ook woordvoerder treinen was met

[1:25:21] ze wordt voor de luchtvaart geweest. Ik heb vroeger wel eens.

[1:25:23] Heel goed terrein gehad zo'n Martin model. Maar voordat.

[1:25:27] De pensioen en trein gaan beginnen. Ik ga het weer hebben over onderwijs. De toegankelijkheid van de afstandsonderwijs

[1:25:35] laat verzorgen en ik ben het helemaal eens met woorden van onder meer de heer Beertema en andere woordvoerders dat fysiek onderwijs dat dat de norm is, maar het is wel zo dat voor een aantal studenten bijvoorbeeld studenten met een functiebeperking dat afstandsonderwijs dat dat voor hen een oplossing kan zijn

[1:25:52] en het is natuurlijk prettig op het moment dat we ook kunnen leren van de lessen in de kroon naar tijd voor deze specifieke groep. Er loopt momenteel een onderzoek naar hoe het hoger onderwijs inclusive kan voor studenten met een functiebeperking of chronische ziekte. Eind tweeduizend, eenentwintig komen die resultaten en dat is natuurlijk dat duurt nog wel even. Dus ik wil van de minister weten of ze nu al in gesprek is met onderwijsinstellingen behoeven die lessen zijn geleerd met afstandsonderwijs in coronatijd hoeven die ook jaar na. Hopelijk als we straks uit crisis komen kunnen toepassen voor deze specifieke groep. Want het moet natuurlijk niet een bezuiniging zijn. Het geven van online afstand op dat dat zou nooit in de plaats moeten komen van omdat de bijvoorbeeld goedkoper is, maar voor deze groep kan dat een en kan het wenselijk zijn

[1:26:41] en wij horen ook dat bij het krijgen van een stage studenten met de zichtbare functiebeperking ook nog te vaak minder kans hebben op een stageplek. Ook omdat de soms nog onbekendheid mee is en ik wil de minister kijken in de verschillende onderzoeken die lopen naar stagediscriminatie of deze groep wordt.

[1:27:01] Meegenomen. Interruptie van de heer Beertema van de PVV.

[1:27:04] Voorzitter, interruptie, ik ben het helemaal eens met met groenlinks als het gaat om die good practice is van de van die al die ervaringen die opgedaan zijn in het online onderwijs, vooral als het gaat over thuiszitters

[1:27:18] en over leerlingen met beperkingen. Ik kan me herinneren dat mevrouw Westerveld het hier al vaker over gehad heeft. Ik heb het ook al vaker over gehad. Maar mijn vraag is over het beste Westerveld. Herinnert u zich of hier nou een motie over ingediend is om die om daar wat vaart achter te zetten. Ik kan me niet herinneren dat er een taskforce gevraagd is door mij of de u dat weet ik niet meer om dit in kaart te brengen en te kijken wat de mogelijkheden zijn, want het zou jammer zijn. De minister knikt.

[1:27:51] Kunt u Sharon motie herinneren?

[1:27:53] Ik kan me wel herinneren dat we verschillende keren een moties over hebben ingediend over hoe we kunnen zorgen dat ook het vervolgonderwijs toegankelijker wordt voor studenten met een bijvoorbeeld een functiebeperking.

[1:28:04] Vorige week hebben wij daar ook nog twee weken geleden werden nog in een debat aandacht gevraagd. Alleen punt is natuurlijk nu het eind tweeduizend, eenentwintig worden de resultaten bekend. Dat was dus de vraag aan de minister van kunnen we ook al eerder wat doen voor deze groep omdat we weten dat ze achterblijven dat ze minder makkelijk mee kunnen komen dat ze dus ook percentage soms gediscrimineerd en buitengesloten.

[1:28:25] De toetsenborden helder. U kunt de betoog vervolgen,

[1:28:29] Voorzitter en een kort punt over gemeentelijke heffingen, want wij hebben David ook al in andere debatten wel eens over gehad dat we berichten krijgen dat studenten geen buffer mogen hebben om in aanmerking te komen voor kwijtschelding. Daardoor worden verstandige financiële keuzes ontmoedigd. Onlangs kwam er een brief van de nationale ombudsman heeft er aandacht voor gevraagd en die beveelt aan om het beleid daaromtrent ook aan te passen. Gemeenten gaan niet altijd mee aan de slag en ik wil de minister vragen of zij erover met gemeente in gesprek wil gaan dan voorzitter het mbo want fysieke interactie is cruciaal voor het onderwijs voor de ontwikkeling van studenten, ook in het mbo bij de sociale functie van het onderwijs groot is en daarom zou ook regulier onderwijs zoveel mogelijk de norm moeten hebben en ik sluit me aan bij eerdere vragen die specifiek gesteld zijn over een mbo instelling die dat anders ziet en ik wil de minister ook daarom een reactie vragen een aansluiting op de collega's. Voorzitter, dan een medezeggenschap. Op papier is het vanzelfsprekend, maar in werkelijkheid worden studenten niet altijd betrokken bij besluiten die de instelling maakt en de studentenraad zie je bijvoorbeeld instemmingsrecht over de te besteden middelen uit het nationaal programma onderwijs. En hoe zorgt de minister dan ook voor dat instemmingsrecht dus niet aan het einde is van tekenen bij het kruisje tekenen bij een plan. Maar dat ook de studenten raden zo'n mbo hoger onderwijs met het maakt een ontwikkeling van die plannen worden meegenomen.

[1:29:53] Voorzitter, een punt over de arbeidsmarkt. Want praktisch opgeleiden hebben het een stuk lastig op de arbeidsmarkt. Er zijn een aantal sectoren zijn heel hard geraakt door de pandemie en wij maken ons zorgen over de verborgen werkloosheid en ook over mbo studenten die nu doorstuderen omdat ze geen baan kunnen vinden met een diploma die zullen waarschijnlijk rond tweeduizend, vijfentwintig de arbeidsmarkt betreden zijn aantal jaar naar het nationaal programma onderwijs mogen gaan we ook zorgen dat deze studenten alle kansen krijgen. Gaan we dat monitoren dan nog een allerlaatste punt. Voorzitter, over de geesteswetenschappen. Want ik heb me hier in dit debat in deze setting. Een aantal keer hard gemaakt. Juist ook voor beroeps opgeleide voor praktische vaardigheden, maar zelf heb ik natuurlijk ook een achtergrond als filosofie student en wij krijgen we kregen onlangs een noodkreet weer van een aantal studenten aantal docenten die aangeven dat de geesteswetenschappen het erg zwaar hebben en ik vroeg de minister. Ik zou de minister willen vragen. Heeft zij ook die brief gehad. En hoe gaat ze daarmee om. En hoe kunnen we de ook voor zorgen dat de geesteswetenschappen ook deze crisis overleven.

[1:30:59] Ja dat was mijn laatste punt. Voorzitter,

[1:31:02] Dan kan mevrouw festivals nog geen tripje van heer Peeters van het CDA.

[1:31:06] Ja gewoon omdat ik benieuwd naar ben mevrouw Westerveld. Dat had het over de praktisch opgeleide die met een diploma geen baan kunnen krijgen.

[1:31:15] En nou lees ik in de krant de dacht ik te hebben gelezen wij wereld record krappe arbeidsmarkt zijn en de op dit moment dan denk van ja maar als als we een probleem hebben met deze jongeren

[1:31:25] die met een opleiding geen baan kunnen krijgen. Hoe moet dat dan wanneer we een keer echt in de problemen komen op dat vlak denk ik. Dan komt dus echt nooit meer goed denk dan maar of zie ik dat verkeerd

[1:31:36] Carla mijn kennis liggen.

[1:31:37] Is logische vraag wanneer Peters, mevrouw westen.

[1:31:40] Voorzitter, ik las gisteren lees ook de krant en we hebben in een aantal sectoren bijvoorbeeld de zorg in het onderwijs. Daar hebben de komende jaren een enorm probleem dat problemen trouwens nu ook al dat ze helemaal de zorg wordt dat alleen maar groter. Dus ja ik ben een met diabetes eens dat er veel meer zou moeten gebeuren, want het begint natuurlijk ook bij het aanbieden van vaste contracten aan deze groep. Dat begint ook bij zorgen dat dat de waardering voor de mensen die in deze beroep werken. Wat wat omhoog gaan. Dus ook daar zou ook de overheid een rol moeten spelen.

[1:32:14] Peters,

[1:32:15] Maar dat was. Dat klopt vast. Maar dat is niet precies wat ik bedoel als we nu al een enorme krappe arbeidsmarkt hebben dan wil volgens mij zeggen dat we meer banen hebben dan mensen die ze kunnen vervullen.

[1:32:26] Hoe komen die mensen dan vandaan. Als wij op links rechts sectoren hogere lonen gaan betalen en en waar waarom kunnen die mbo-studenten nu uberhaupt geen baan krijgen blijkbaar gewoon uit nieuwsgierigheid. Ik begrijp het echt niet. Marokkanen hebben juist een grote mismatch. En waarom of begrijp zo werd verkeerd.

[1:32:46] Voorzitter, waarom mensen in sommige sectoren geen baan kunnen vinden. Dat betekent natuurlijk ook niet precies wat ik wel weet is dat er een mismatch is dat er in sommige sectoren juist enorm. Veel mensen nodig hebben, terwijl die er niet zijn, zouden ook veel meer. Hier kunnen doen natuurlijk om bijvoorbeeld omscholing bijscholing makkelijk te maken. Juist ook om mensen te werven voor sectoren als onderwijs en zorg de zitten. Daar zit een fors probleem. Maar waarom mensen in sommige sectoren geen baan kunnen vinden. Ik ben ik ben geen deskundige als het gaat over de arbeidsmarkt.

[1:33:19] Misschien ook even door. Uiteindelijk blijft het toch onderwijs en en corona. Dus u zult heel kort nog iets zeggen.

[1:33:25] Ik hoor de in een ander debatten WD heel goed pleiten om te zeggen jongens. Misschien moeten we dan stoppen met opleidingen waar we geen baan meer kunnen vinden is dat nou wat mevrouw Westerveld dan eigenlijk als oplossing ziet want daar loop ik dan later.

[1:33:39] Nee voorzitter, ik zie veel eerder een oplossing het makkelijker maken dat mensen zich kunnen laten omscholen. We hebben het hier al vaker deze de in dit in deze discussie of deze Commissie ook gehad over bijvoorbeeld de enorme collegegeld die worden gevraagd op het moment dat mensen zich willen laten omscholen tot een baan in het onderwijs van de zorg als dat je tweede opleiding in in de onderwijs of zorg wordt dat soort zaken kan de overheid dat soort belemmeringen zou de overheid kunnen wegnemen en zo zijn er wel meer praktische problemen. Ik ben niet voordat die hier precies gaat voorspellen hoeveel werknemers in welke sectoren nodig zijn, al is, maar omdat we dat niet eens kunnen. Dat heeft ook de afgelopen jaren verschillende onderzoeken natuurlijk wel laten zien.

[1:34:21] Dit voldoende bediscussieerd heeft dan zijn we aan het einde gekomen van de eerste termijn van de kamer geef ik het woord geweldig. Even terug aan de echte voorzitter,

[1:34:29] Dank u wel. Meneer Paternotte. Ik kijk even naar de naar de klok en ik zou willen voorstellen. Ik zou eerst de minister willen vragen. Veel tijd nodig heeft.

[1:34:40] Ik neem aan dat iedereen ook even wat de voor een dan.

[1:34:47] Er zullen tot kwart over tot

[1:34:53] ja.

[1:34:59] Zijn er nog aantal collega's die naar buiten gaan trouwens naar de mensen op het plein.

[1:35:12] We gaan de me stipt om half twee weer verder.

[2:30:52] We gaan verder met dit debat over het mbo, het hoger onderwijs en de coronamaatregelen. We hebben tot vijf uur deze zaal. Dus het bezoek aan alle leden is om als geïnterrumpeerd wordt dat kort en bondig te houden.

[2:31:11] Ik ben een van de verder iets moet zeggen. Volgens mij niet. Ik wil voorstellen om het twee keer zichtbaar interrupties in twee een dan twee interrupties mee te beginnen. Als er nog heel dringende dingen zijn dan kunnen we even een uitzondering van maken. Maar daar komen dan vanmiddag wel achter. Dan zou ik het woord willen geven aan de minister voor haar beantwoording in de eerste termijn.

[2:31:33] Voorzitter, Dank en en Dank aan de leden voor hun inbreng in eerste mijn en net zoals bijna alle leden hebben uitgesproken, wil ik hier ook nogmaals woorden van Dank en waardering uitspreken aan al diegene in het onderwijs die ervoor hebben gezorgd dat er het afgelopen jaar continuïteit van onderwijs was. Dat is

[2:31:54] dan kan heel veel docenten om ook onderwijs, ondersteunend personeel ook studenten zelf die buitengewoon veerkracht zich buitengewoon veerkrachtig hebben getoond. Komt daar straks nog op terug. Maar we zien in dat het hoger onderwijs, dat de studievertraging de buitengewoon beperkt zijn.

[2:32:11] Maar ik wil hier bijvoorbeeld ook noemen. Dank aan al die bedrijven die zich hebben ingezet om bijvoorbeeld stageplaatsen in moeilijke omstandigheden toch open te houden om creatief mee te werken aan het feit dat er soms dan twee studenten op één plek waren of een student die waarvan het misschien niet meteen van zoals vanzelfsprekend is dat die bij jouw bedrijf stage loopt. Maar waar je dat in van ja maar in dat curriculum zitten wel vaardigheden die die die in ons bedrijf heel goed kan oefenen.

[2:32:41] Dus er is ongelooflijk veel een heel mooi werk verzet.

[2:32:46] Voorzitter en voor ik inga op een aantal onderwerpen en ik zal u zo aangeven welke blok ziet dat wou ik toch nog één ding zeker. Want een aantal van u zei van ja hoe zat het nou met die prioriteitstelling in het kabinet want mbo en hoger onderwijs hebben nog steeds te maken met beperkingen

[2:32:59] vanaf de tweede lockdown en toen hebben we ook

[2:33:04] laat ik eerst zeggen ruimte geven aan onderwijs heeft bij het kabinet altijd op nummer één en voorop gestaan. Daarom ook dat we in de tweede lockdown maximaal hebben opgerekt. Ook in het onderwijs. Om te kijken van ja geef ruimte aan kwetsbare studenten geef ruimte aan praktijkonderwijs door bijvoorbeeld daar dezelfde normen te laten gelden als bij de beroepsuitoefening. Ze hebben echt wat kunnen we dan maximaal doen binnen de grenzen die veiligheid geeft

[2:33:32] de grootste belemmering in mbo en hoger onderwijs is de anderhalve meter

[2:33:36] en eigenlijk al geruime tijd daar heel veel binnen de anderhalve meter. Alleen die anderhalve meter is de grote belemmering. Want zolang je op een onderwijsinstelling anderhalve meter moet houden. Betekent dat dat je studenten maar zeer beperkt kunt toelaten tot een onderwijsinstelling

[2:33:53] en daarom vind ik ook dat vergelijking bijvoorbeeld die de gemaakte met de detailhandel volstrekt mank gaan omdat daar zat ook die anderhalve meter

[2:34:01] alleen dat werkt daar soms minder beperkend dan in het onderwijs. Maar u moet mij aannemen van mij niks aannemen. Maar ik hoop dat die van mij wil aannemen dat het onderwijs steeds heel hoog in die prioriteiten heeft. Ik sta met als gekeken hoe kunnen we nou meer ruimte geven voor het onderwijs omdat wij ook zagen dat hij helemaal onder mijn onderwijs volstrekt online. Ja dat dat dat schiet dat. Dat schiet tekort onderwijs is zoveel meer dan dat. Ik kom straks nog terug over die balans tussen

[2:34:37] onderwijs op afstand en onderwijs op de instelling. Maar we hebben daar

[2:34:44] echt naar gekeken manier van hoe kunnen we nou zo snel mogelijk zoveel mogelijk mogelijk maken voor het onderwijs.

[2:34:50] Voorzitter, er zijn heel wat vragen gesteld de de een had meer en meer met corona te maken dan de andere. Ik wou in een aantal blokken de beantwoorden doen. Ik zal beginnen met stage en de arbeidsmarkt. Vervolgens zal ik ook ingaan op het nieuwe studiejaar in combinatie met alles wat erbij hoort. Dus testen en OV. Uiteraard ga ik in op het mbo en dan heb ik vervolgens nog een aantal wat meer losse vragen

[2:35:23] in alle eerdere debatten die we hier hebben gehad over onderwijs en corona hebben gezien dat er grote zorgen waren over de beschikbaarheid van stage plekken en zeker in het mbo, maar ook in delen van het HBO is het zo essentieel dat studenten die stages kunnen lopen. Want een leerervaring zit vaak heel erg in die praktijk en zij moeten dan ook echt kunnen werken in die beroepspraktijk onvoldoende vaardigheden op te doen

[2:35:53] en we hebben natuurlijk ook in de service documenten maximaal steeds ruimte gezocht van hoe kunnen we nou het ook zo organiseren dat die praktijkervaring maximaal door kan gaan. We hebben in eerder steunpakketten. En nu ook het nationaal programma onderwijs gekeken. Hoe kunnen we ook steun bieden aan ECB? Om ervoor zorgen dat er snel nieuwe stage bedrijven worden geworven. Dat is ook ons in grote aantallen gebeurd. Hoe kunnen we zorgen dat baby plaatsen overeind blijven.

[2:36:28] Gelukkig zien we ook dat het tekort aan stageplek. Wat op een gegeven moment opliep tot ongeveer twintigduizend dat dat nu meer dan gehalveerd is, betekent niet dat alle zorgen weg zijn, maar we zien dat met als stap voor stap de samenleving weer opengaat voor ook goede stappen zien gezet worden in de stage tekorten.

[2:36:51] De heer Quint had een heel terechte vraag zich van ja hoe zit het nou in de zorg. Want juist daar zien we een nog steeds een behoorlijk tekort aan stageplekken, terwijl ook daar zeg maar de vraag aan personeel groot is en willen we straks niet een nog groter personeelstekort krijgen, zullen we moeten zorgen dat die stages ingevuld kunnen worden

[2:37:13] en het probleem zit daar eigenlijk vooral in de begeleiding. En dan kun je in deze tijd ook alles bij voorstellen dat er in de zorg op dit moment weinig capaciteit is voor die begeleiding. Daarom verken ik op dit moment samen met minister van ark van medische zorg en sport. Hoe meer stages mogelijk kunnen maken bij zorgopleidingen in het mbo en HBO. Daarbij kijken we naar innovatieve vormen van stage begeleiding. Ik heb ook een hele mooie vorm gezien in het ziekenhuis in Tilburg waar een wat grotere groep stagiaires mbo en HBO gecombineerd. Heel goed aan het werk kan. Ik heb ook echt een middagje met ze meegewerkt om de begeleidings capaciteit beperkt mogelijk te houden en je ziet dan ook dat studenten elkaar onderling ook kunnen helpen.

[2:38:03] Maar wij voeren op dit moment een nadere verkenning uit en deze zomer zult u daarover worden geïnformeerd, want we willen daarin zo snel mogelijk stappen zetten en we hopen ook dat door middel van kennisdeling we regionale initiatieven die er goed uitzien en die er hoopvol uitzien zo snel mogelijk kunnen op opschalen.

[2:38:27] Ook het SVB is hier heel actief op en we hebben natuurlijk ook in het embryo middelen beschikbaar gesteld om die stage problematiek op te pakken. Maar die die zorgen over de stageplek in de zorg is heel terecht.

[2:38:46] Dan is ook de vraag. Ik klopt dat. De heer van raam die vraag had van ja een deel van die stages is ook doorgeschoven naar volgend jaar.

[2:38:55] In de woordvoerder is vast niet.

[2:38:57] Sorry. Ik ben ik ben de heer van eraan gewend in de wat excuses daarvoor. Ik moet ook nog even schakelen dat ik het met u altijd alleen over de bbtk had. De heer Wassenberg excuus.

[2:39:15] U heeft helemaal gelijk als is mijn ja, maar loopt wel mogelijk volgend jaar tegen een knelpunten aan en overigens snap ik ook heel goed. De keuze die studenten soms gemaakt hebben en die de keuze hadden van ja ik kan nu bijvoorbeeld een vervangende praktijk opdracht doen of een stage een iets andere vorm. Maar ik stel hem liever uit en loop bijvoorbeeld volgend jaar heeft als de kans hebt om de stage van mijn dromen te lopen snappen we ook allemaal heel goed.

[2:39:44] SVB werkt op dit moment aan een prognose van hoeveel plekken hebben dan inderdaad volgend schooljaar nodig en op basis daarvan zal er gericht geworven worden en worden samengewerkt om ervoor te zorgen dat we in dat volgend jaar al die tekorten kunnen wegwerken. We hebben ook het actieplan verlengd tot en met twintig, tweeëntwintig en we zullen blijven monitoren en uw kamer ook geregeld in informeren, maar er wordt op dit moment echt heel erg gewerkt om ja. Waar zit nou precies die proppen. En hoe lossen we die op

[2:40:21] de waren het mevrouw Westerveld had in dit kader

[2:40:27] ook een vraag over de werkloosheid en ik dacht dat de heer Peeters daar ook een vraag of gaat kijken wat we zien is en we zien

[2:40:40] eigenlijk de de vraag naar arbeidskrachten toenemen en de werkloosheid heel snel dalen tot op tot die, voordat er niet. Sommigen spraken sommige sectoren echt sprake is van we kunnen moeilijk aan personeel komen.

[2:40:53] Toch is het niet zo dat iedereen nou zomaar aan een baan komt en daar zitten ook wel verschillen in en u heeft ook gezien dat ik ook wordt samen met collega Koolmees in deze coronapost periode extra middelen heb ingezet ter voorkoming van de jeugdwerkloosheid en dat zit dan vooral ook in het wordt extra begeleiden van kwetsbare jong naar de arbeidsmarkt jongeren uit een entree opleiding mbo twee die echt soms ook voor corona realiseerden we ons al van ja die hebben soms even extra begeleiding nodig. Nou dat hebben we nu ingezet en een dezer dagen ontvangt u van collega Blokhuis en mij de Kamerbrief perspectief voor de jeugd. En daar in

[2:41:37] het eigenlijk ook voor kon aanleg. De de het onderzoek naar jongeren met een afstand op de arbeidsmarkt. Wat je daarin ziet is maar dat is echt een dat ligt echt als een agenda voor het volgend kabinet. Ja. Het is misschien verstandig om die aanpak wel door te

[2:41:51] de

[2:41:52] want die groep daarvoor blij die die blijven af en toe extra ondersteuning nodig houden.

[2:42:01] Dus dat dat komt er aan en mevrouw wist dat jij zegt van ja soms zien we ook verborgen werkloosheid onder jongeren langer in het onderwijs blijven

[2:42:10] voor een deel is dat waar aan de andere kant komen de jongeren ook sterk op de arbeidsmarkt omdat ze vaak

[2:42:18] toch

[2:42:19] het hoe kutje van de heer Paternotte is.

[2:42:23] Ik verslikte me.

[2:42:25] Het is niet goed als dat aanstekelijk is.

[2:42:33] Maar daarmee komen ze wel versterkt op de arbeidsmarkt, maar we zullen dat zeer nauwlettend blijven, moeten we zien in natuurlijk omdat we ook. Daarom hebben we ook daar in het mbo extra middelen voor. We zien natuurlijk ook gewoon meer student in het onderwijs op dit moment omdat ze ook langer blijven dan moeten we alert op blijven en hetzelfde is. Het is niet. We praten natuurlijk ook wel eens brede over stagediscriminatie. Maar mevrouw best wat voor van ja. En juist in een tijd waarin stage-plekken schaars zijn en bedrijven ruim de keuze hebben, moeten we alert zijn op stagediscriminatie, maar ook op de ruimte die studenten met een beperking daar in krijgen. Daar worden

[2:43:18] even bent u vroeg specifiek naar studenten met een beperking die registreren voor ons landelijk niet vind ik ook onwenselijk om dat te doen. Maar we houden daar wel nauwgezet de vinger aan de fonds of samen met de instelling

[2:43:33] dan voorzitter, kom ik op het nieuwe studiejaar en

[2:43:40] ik snap ook alle vragen die u stelt over dat moment van besluit besluit vorming.

[2:43:51] Kijk we hadden natuurlijk allemaal

[2:43:57] graag gehad dat we instellingen nu al helemaal zekerheid konden bieden.

[2:44:02] Maar u heeft ook het advies gelezen. We zien ook wat er in ons omringende landen gebeurt, zullen zien. Dat is best. Dat is best spannend en precair ontwikkeling

[2:44:16] en

[2:44:18] ik volg mij hoef je niet allemaal te herhalen. Maar volgens mij is in het coronadebat van voor vorige week of de week. Daarvoor ben ik niet helemaal zeker is collega's die jongen ook uitvoerig ingegaan op het waarom van deze besluiten. Dat heeft te maken met vaccinatiegraad. Dat heeft te maken met het aantal besmettingen heeft ook te maken met wat er met die Delta variant gebeurt

[2:44:40] en natuurlijk gaan wij niet tot dertien augustus met de armen over elkaar zitten en dan kijken wat er gebeurt. Ik ga ook de hele zomer nauw vinger aan de pols houden nauw blijven schakelen ook met de instelling om te kijken van ja wat zien we nou maar wat betekent Heineken zegt hebben bereid je nou voor op een nieuw studiejaar

[2:44:59] maar

[2:45:01] zonder die anderhalve meter zorg dat je daar op voorbereid van maar hou ook rekening met het andere scenario

[2:45:09] en dat is natuurlijk gewoon wijsheid om te doen en ik hoorde hier een aantal zeggen van ja en dat moet men dan helemaal gedetailleerd hebben. Uiteraard. Ik weet niet wie dat gezichten. Maar zo hebben wij het niet gevraagd.

[2:45:21] We hebben wel gezegd maar dat lijkt mij in alle omstandigheden gewoon verstandig van je houd daar rekening mee. Iedereen ziet hoe onzeker het op dit moment is en nogmaals vaccinatiegraad. We zien het ook in onze omliggende landen is gewoon dat ze zich heel belangrijk. Dus ik kan niet genoeg benadrukken ook richting studenten zelf van ja als je die oproep krijgt. Laat je nou vaccineren. Het helpt om ons straks weer volledig onderwijs te kunnen geven. En als je terugkomt van vakantie doe ik gebruik die zelf test. Dat helpt ons allemaal en je kunt ze gewoon gratis bestellen. Je kunt een een voorraadje aanleggen want je mag er acht per keer bestellen. Doe dat nou allemaal. Dan kunnen we ervoor zorgen dat de kans dat inderdaad dat nieuwe studiejaar zonder die anderhalve meter door kan gaan zo groot mogelijk is en laten we dat vooral van harte hopen

[2:46:17] ondertussen. En voordat het onderwijs begint hem het meest onderwijs begint niet op zestien augustus. Maar dan begint vaak de introductie in het w op begint men vaak pas op één september een deel van het mbo begint natuurlijk eerder. Maar er zijn die. O zo belangrijke introductieweken

[2:46:33] en natuurlijk volg mij was die Wassenberg die daarop wees maar ook andere. We hebben het ook in eerdere debatten hier gewisseld vinden we het allemaal heel belangrijk dat ook de eerstejaars van vorig jaar mee kunnen doen aan de introductieweek want die hebben we veel gemist en die moeten vooral ook met elkaar kennismaken met de stad en wat er meer te doen is.

[2:46:57] We weten ook dat bij.

[2:47:02] We hebben daar regelmatig contact over met de studenten organisaties met ook met de studentenverenigingen. Ik heb ik ben ook zelf in het veiligheidsberaad aanwezig geweest om hierover te hebben en wat je hoort is dat lokaal dat contact gewoon heel goed loopt tussen de gemeente de onderwijsinstelling en de studentenvereniging over hoe gaan we dat nou met elkaar organiseren. Dat doet men eigenlijk ieder jaar gezamenlijk dus onder deze omstandigheden is men daar gewoon goed met elkaar over in gesprek.

[2:47:34] Wat hebben we nu gezegd ook in de brief die we geschreven hebben. Kijk introductie activiteiten die te maken hebben met het onderwijs zelf die ook echt op de instelling plaatsvinden die bewegen mee in de besluitvorming over die anderhalve meter

[2:47:48] als het gaat over de introductie activiteiten die een ander karakter hebben die kennismaking zijn die het karakter kunnen krijgen van een evenement die kunnen werken met toegangsbewijs, een kaart van testen voor toegang conform het beleid dat we daar voor hebben, dan moeten ze ook voldoen aan de voorwaarden daarvoor en dat kunnen ze hebben vanaf nu ook in nauw overleg met de lokale autoriteiten gaan voorbereiden, zodat we tijdig weten van het altijd de koppeling die gemaakt om wat voor testcapaciteit is er nou in die omgeving nodig, net zoals we dat doen bij eigenlijk de evenementenkalender die we nu hebben

[2:48:29] en maar dan zul je ook dan gaat het ook echt om vergunningplichtige evenementen. Want dat moet dan meegenomen worden in de vergunning

[2:48:37] en dus alles wat met onderwijs en onderwijs gerelateerd is valt dus echt in die besluitvorming van dertien augustus. Wat doen we binnen het onderwijs

[2:48:48] en het is zeer raadzaam. De de heer Paternotte voet daarbij voelt, daarna nadat ook organisaties voor het studentenvereniging nu ook al een keuze maken, zodat ze zich kunnen voorbereiden. Op die voorbereiding moet je nu doen. Daar hebben we ook daar is het ook het gesprek over de heer Paternotte vroeg mij ook van ja dat kan ik met moet er een introductieweek met anderhalve meter. We weten dat het op zondag. Op sommige plekken zul je toch nog die anderhalve meter nodig hebben. Wellicht. Ja. Het is natuurlijk super optimaal, maar beter dan geen er dus we proberen zoveel mogelijk ruimte te geven. Maar hij zal op plekken nog wel steeds rekening moeten houden met die al anderhalve meter

[2:49:33] ook eerder mevrouw van de Wouter vroeg daar voor naar het was ook eerder verzoek van de heer Wiersma een ja, we staan in nauw contact met studenten verenigingen. Om dit mogelijk te maken. Maar wat we ook vooral zien en dat is belangrijkste dat men elkaar lokaal weet te vinden en dat gebeurt heel erg goed. Ik hoor ook echt van de verschillende burgemeesters terug dat ze echt goed contact over hebben om ervoor te zorgen dat er ook echt gewoon een inhaalslag.

[2:50:00] Ik kan plaatsvinden.

[2:50:02] Minister. De heer Paternotte heeft een vraag.

[2:50:05] Minister zegde die anderhalve meter op sommige plekken toch nog nodig. Betekent dit dan eigenlijk dat die toegangs test flash kleurcodes van vaccinaties dat die alleen gebruikt worden als je een bepaald gebouw binnengaat. Maar dat alles los daarvan nog aan de anderhalve meter vastzit of kan een intro week als geheel een toegangs event zijn.

[2:50:23] De minister. Je hebt het dan. Kijk die die testen voor toegang waar we het over hebben, kan gebruikt worden bij fundamenten die vergunningplichtig zijn en die

[2:50:36] waar je ook echt een toegang hebt waar die code komt gecontroleerd kan worden. Maar als je

[2:50:44] activiteiten hebt die vrij door de doet doet door de stad zijn er dan geld en te zien wat we op dat moment in de openbare ruimte hebben want dat daar loopt ook gewoon anders wordt niet controleerbaar. Maar

[2:50:58] je hebt nou ja ik heb het als wethouder je jezelf nog wel eens in den Haag georganiseerd en groot evenement voor introductie hier op het Voorhout. Daar stonden hekken omheen en er was toegangscontrole, ook al is het dan in de openlucht. Maar daar kun je wel. Dat is een vergunning verplicht evenement en daar kun je gewoon werken met een toegangs code.

[2:51:22] Paternotte hij dat dat laatste is een mooi voorbeeld een handje zou willen want inderdaad als er dan in de openlucht iets niet kan, want anderhalve meter, maar wel als we binnen in de bedompte sociëteit gaan zitten waar die anderhalve meter niet hoeft te gelden met de toegangsbewijs. Dan zie je toch stuk veiliger buiten natuurlijk. Dus dat zijn de prikkels. Wat dat betreft wel goed en wordt er een organisatie op gelet.

[2:51:42] Ja. Kijk wat ik gewoon zie is kijk, en dit moet je ook niet voor al die steden vanuit den Haag willen organiseren. Maar wat je wat je gewoon ziet en hoort is dat juist omdat dit partijen zijn die ieder jaar met elkaar zo'n introductie weken doen je ook merkt dat steden er ook groot belang aan hechten dat studenten een prettige kennismaking hebben met stad wordt hierdoor partijen echt volop samen samengewerkt. Mocht ik ergens vanuit student het signaal krijgen dat het niet goed loopt dan zal ik onmiddellijk de telefoon pakken om te kijken wat wat wat er speelt

[2:52:21] want we gunnen al die studenten gewoon een hele mooie in in introductie.

[2:52:26] Dan zag ik nog een vraag van de heer berg.

[2:52:29] Dagvoorzitter

[2:52:31] Dank ook aan de minister dat ze zegt nou we hebben inderdaad aandacht voor zowel eerstejaars als tweedejaars vacuüm zitten. Ik heb dan toch nog even een vraag over de nou laat ik het even anders in leiden. De minister zegt we hebben duidelijk activiteit die te maken met onderwijs en activiteiten met laat ik zeggen. Het sociale component overleg tussen de gemeente en de veiligheidsregio's met natuurlijk vijfentwintig veiligheidsregio's kan de minister wel zeggen dat er wel overeenstemming is bewijs spreken op alfabetische volgorde van Amsterdam tot Zwolle het mogelijk is voor verenigingen om in overleg met de veiligheidsregio's en de burgemeesters introductieweken te creëren. Dus is dat overal in Nederland wel een beetje vergelijkbaar en zijn er geen grote verschillen.

[2:53:17] Nou daar zullen we zullen verschillen zijn omdat we ook niet voor niks hebben. We ligt de verantwoordelijkheid voor openbare orde en veiligheid op het lokale niveau en we moeten ook respecteren dat burgemeesters daar ruimte moeten vinden om een afweging te maken want ik weet niet wat er op datzelfde moment nog overigens in die stad aan de orde is. Maar wat ik wel zie is dat alle studentensteden hun stinkende best doen om studenten een goede introductie voor en om dat goed te laten verlopen, maar het zal niet overal hetzelfde zijn. Helemaal niet voor niks is is er zoiets als een veiligheidsberaad waarin burgemeesters ook met elkaar kijken hoe doen we dat nou.

[2:53:56] En is er zijn er ook landelijke koepels van studentenorganisaties die ook met elkaar bekijken van hoe doen we dat nou op een goede manier met elkaar en zijn er koepels van onderwijsinstellingen die met elkaar kijken van ja hoe doen we dat met elkaar. Dus ja daar vindt overleg en afstemming bij maar niet iedere stad is hetzelfde. En daar moeten we ook oog voor hebben.

[2:54:16] Wassenberg,

[2:54:29] Getest.

[2:54:31] Nee ik ben nog steeds bezig met scenario's voor heropening, maar zal ook zo ingaan op testen. Voorzitter.

[2:54:38] Dan voor je verder gaat. Mevrouw heeft nog een vraag. Dank u wel. Voorzitter, ik had toch nog even een vraag hierover. We hebben vorige week gestemd om het regioplan te actualiseren en indien nodig weer te gebruiken. We hebben afgelopen weekend in Enschede gezien dat dat toch niet helemaal goed ging. Ik denk toch gewoon de gunnen allemaal dat het onderwijs opengaat we ook allemaal dat het onderwijs zonder die anderhalve meter gaat, maar niet ten koste van de volksgezondheid. Dus ik denk dat het goed is om hier met het ministerie van VWS toch heel duidelijk te krijgen want volgend jaar is het gruwelijk mis gegaan. En toen hebben die brandhaarden zijn naar andere plekken overgeslagen dat niet omdat een stad zich nu te laat beseft dat het een brandhaard is geworden. Het rest van het land dan weer gewoon eigenlijk in een vierde golf terecht gaat komen. Want volgens mij moeten we dat er met z'n allen voorkomen.

[2:55:28] Voorzitter, volgens mij heeft collega de jongen daar vorige week koop ik zetten dat er als het morgen ook gekeken wordt naar een regionaal gedifferentieerde aanpak en elke stap die onderwijs het doen we ook in nauw overleg met VWS en maak binnen het zeer met u eens dat dat je ook heel alert moet zijn op juist die lokale en regionale brand uit. Maar volgens mij heeft collega's die jongen dat ook gezegd

[2:55:59] tot tot slot, en ik wil het hier toch ook nog op. Misschien over uw hoofd heen naar het onderwijs best een. Ik snap echt heel erg goed dat het voor iedereen heel ingewikkeld is om te werken met ja, het scenario. We gaan helemaal open en tegelijkertijd rekening te houden met maar misschien moet het toch anders. Ik vraag ook alleen van iedereen begrip voor het feit dat helaas de situatie noodzaakt om die potentie te hebben en volgens mij als het omgekeerde hadden gedaan van je hebben. We doen alsof u honderd procent zekerheid kunnen geven, maar plaats van men trek een Sander en zonder dat u dat van tevoren had ik gezegd dat was ook niet goed geweest. Dus Vandaar die voorzichtigheid

[2:56:46] en tikkie Quint zou ik willen zeggen zei van ja als nou een onderwijsinstelling misschien niet in de eerste twee weken alles helemaal opgesteld. Maar misschien dat nog. Stap voor stap doet, worden ze meteen op de vingers getikt. Nee, natuurlijk niet want we hebben

[2:57:06] waar we nu vooral om op focussen. We gunnen iedere student inderdaad gewoon zoveel mogelijk fysiek onderwijs komt straks nog terug over die de balans tussen digitaal en fysiek onderwijs, maar we vragen nooit van onderwijsinstelling het onmogelijke en men moet ook gewoon kunnen kijken naar de instelling naar de eigen mensen. Wat hebben die nodig. En hoe doen we dat op een goede en zorgvuldige manier?

[2:57:38] De heer Paternotte vroeg en dat is een zeer terechte vraag. Onder welke omstandigheden denkt u nou aan testen voor toegang in het hoger onderwijs.

[2:57:49] Kijk wat we eerder hebben gezegd is

[2:57:54] na in algemene zin hebben eerlijk gezegd hij echt een toegangsbewijs vragen voor toegang tot mbo en hoger onderwijs vinden we ik met elkaar onwenselijk. Dat heb je liever niet.

[2:58:05] Maar we hebben wel gezegd als we nou straks moeten wegen of nog een studiejaar met grotendeels de anderhalve meter en dus heel beperkt onderwijs of het test bewijs.

[2:58:17] Daar ga ik uw kamer voorleggen om toch dat test bewijs mogelijk te maken. Dat betekent nog altijd dat instelling eigen keuze hebben, maar we bereiden ons daar wel op voor deze een amvb voor nodig die we aan de kamer wordt voor gehangen.

[2:58:30] We treffen daar wel de voorbereidingen voor omdat ik vind dat op het moment dat je merkte van dat het nodig is, wil ik ook wel gewoon snel kunnen schakelen

[2:58:39] en op dat moment als ik moet kiezen tussen die twee kwaden. Dan denk ik na alle beperkingen die we hebben gehad en de behoefte die er bij studenten is tot fysiek onderwijs, maar ook bij docenten is dan denk ik echt dat we daar het hier met elkaar serieus over moeten hebben hoe lelijk ik het ook vind. Maar soms moet je dingen wegen. Het is voor een instelling wordt het dan nooit verplicht. Het is altijd een keuze. Ik verwacht dan ook van is een dat staat helemaal met de medezeggenschap over hebben. Maar ik begrijp het wel voor omdat ik nog een heel semester of nog een heel studiejaar onderwijs op anderhalve meter met heel weinig fysiek onderwijs niet acceptabel zou vinden.

[2:59:24] Dus op die manier gaan we daar mee om betekent dus ook dat we dat voorbereiden.

[2:59:29] De heer Paternotte,

[2:59:30] Vraag naar voor ze lijkt me gewoon heel verstandig dat je dat in ieder geval zorgt dat we dat achter de hand houden. Het enige wat ik heb willen vragen bij die voorbereiding is die zijn natuurlijk ook studenten die zich niet kunnen laten vaccineren vanwege onderliggende ziekte bijvoorbeeld niet wordt meegenomen dat voor hen dan wel een uitzondering worden gemaakt dat ze zich niet permanent hoeven te laten testen. En als je een zaal hebt met verder natuurlijk iedereen die beschermd is, dan zou dat misschien ook niet moeten hoeven de minister dat misschien kan meenemen.

[2:59:54] Neem nemen we mee hebben, zullen in ieder geval wordt dan testen wel ook en dan moeten we echt gaan kijken hoe vaak moet dat die dat laat ik mijn oordeel ook afhangen van wat de deskundigen daarover adviseren

[3:00:09] en we hebben gelukkig. U heeft die brief volgens mij afgelopen week gehad gehad over de ervaring die we hebben opgedaan in de pilots hele goede samenwerking tussen instellingen, mbo en hoger onderwijs en de GGD is om te kijken. Maar ja hoe werkt dat dan als je

[3:00:27] dat werken met testen in het onderwijs. Het was een combinatie waar ze zelf testen. Dat waren test straten

[3:00:36] die deelname daaraan was zeer beperkt. Ook omdat we dat hebben geleerd van ja, er was ook geen. Er was weinig beloning want we konden niet anderhalve meter loslaten. Dus er kon daardoor niet veel meer. Maar we hebben wel goede ervaring opgedaan met hoe communiceer je nou welke hoe complex is het om dat te organiseren en met die die lessons learned kunnen we wel gebruiken dat als het straks nodig hebben we gewoon snel kunnen schakelen.

[3:01:07] Dus dat is maar weet dat we ons daar op voorbereiden

[3:01:14] dan even de de de te vragen die

[3:01:18] nee. Laat ik eerst zeggen maar de vraag over de de de zelf testen. Kijk we hebben dat heb ik uw kamer ook bericht. Wij hebben destijds omdat we toen van het advies van ja, u kunt die stap zetten naar meer fysiek onderwijs in het mbo en het hoger onderwijs. Maar dan adviseren we wel indringend om gebruik te maken van zelftest van de moesten we heel snel schakelen en dat heb ik is uw kamer toen ook bericht. Toen hebben wij de distributie daarvan eigenlijk onrechtmatig aanbesteed. Gewoon omdat we dat snel moesten doen, hebben we toen ook in de brief die vanuit VWS naar uw kamer hebben toen ook gewoon gemeld omdat ik het belangrijk vond om daar ook gewoon transparante te zijn dat we die keuze maken.

[3:02:01] Dat betekent wel dat we nu wel voor een dilemma stonden van ja als je zegt van ja, we laten dat gewoon doorlopen. Ik vind het wel iets anders als je dan zegt van ja dan laten we die onrechtmatigheid nog even door op dat dat betekent dat we nu hebben gezegd. Studenten kunnen nog tot eenendertig juli gebruik maken van het Porto en we adviseren studenten en die communicatiecampagnes lopen de hele tijd door bestel. Je kunt er achter leeftijd besteld. Dus je kunt even een. Je kunt een voorraad aanleggen voorraad voor als je terugkomt van vakantie waarin werd de indringend adviseren om dan een zelf test te doen tijdens de introductie kun je hem gebruiken en in de eerste week van het onderwijs. Tegelijkertijd zullen we ook de instellingen voor voor zijn voorzien van voldoende testen om ze ook op locatie beschikbaar te hebben als we de het beeld kijkt dat we langer dan die eerste weken in het hoger onderwijs gebruik moeten maken van zelf testen. Ja dan moeten we gewoon opnieuw gaan aanbesteden. En dan moeten we dat en we zijn nu aan het kijken hoe dat dan moet volgens welke lijnen. Maar dan heeft het wel geen voorkeur omdat op een nette manier rechtmatig te doen.

[3:03:13] Een aantal van u maakte opmerkingen over het openbaar vervoer en laat ik hier klip en klaar zeggen studenten die een ov-kaart hebben mogen altijd in de spits rijden geen discussie daarop. Net als iedereen mogen er natuurlijk altijd gebruik maken van de bus. De tram en het OV.

[3:03:32] Wat we doen is ook omdat zij waren de studentenorganisaties in het gesprek. Wat ik met hen had de met de vervoerders en het depot van IND ook heel helder over kijk we hebben er student hebben zelf ook geen belang bij om in overvolle overval OV te zitten. Dus dat je met elkaar kijkt. Hoe kunnen we nou maar dat geldt niet alleen voor de onderwijssector. Dat geldt voor alle sectoren. Hoe kunnen we nou met elkaar in het land? De drukte iets beter over de dag verspreiden, zodat we niet met z'n allen in die schaarse spits capaciteit gaan zitten kijken. Onderwijsinstellingen ook naar en wat er op dit moment doen en het loopt heel goed. Er worden in de verschillende regio's worden er afspraken gemaakt tussen het openbaar vervoer en de onderwijsinstellingen over hoe zeg maar de dag roosters eruitziet. Maar dat betekent niet dat we massief overgaan tot onderwijs geven in de avonduren. Dat doen we natuurlijk niet maar het is wel goed om elkaar aan de voorkant vast te houden van ja als wij zo roosteren is dan de capaciteit voor voldoende dat overleg loopt goed in in de regio en ik heb ook met collega's van IND afgesproken en de vervoerders als ze nou signalen zijn dat het ergens niet goed gaat dan horen we het graag wanneer gaan we kijken wat we van hieruit moeten doen. Maar mijn signalen zijn nu dat dat goed loopt. Overigens is er van bezuinigingen op het OV in dat opzicht geen sprake.

[3:05:05] Maar ik hoorde hoogst vaak en dat is het terecht dat studenten er scherp op zijn van ja, we hebben die of ik het zal toch niet zijn dat wij als enige Nederlandse uit die het is uit de spits worden geweerd. Nee dat is niet zo alleen. We proberen met elkaar het allemaal zo goed mogelijk te accommoderen

[3:05:21] dat over het

[3:05:23] openbaar vervoer

[3:05:28] en over de zelf testen heb ik het.

[3:05:37] De heer Paternotte had ook nog vragen over de internationale internationale mobiliteit in de kleur codes.

[3:05:46] In principe ben ik het zeer met u eens dat het student ook een eigen afweging moet kunnen maken om wel of niet in het buitenland te studeren en ook de consequenties die die aan een veranderende kleur code geeft. Als je in het buitenland studeert en de kleurcode van dat land van kun je ook gewoon ervoor kiezen om je studie voort te zetten

[3:06:11] wat we wel ook zeggen is van ja, de instelling heeft ook een zorgplicht en het is goed dat instelling en studenten samen kijken hoe op dat moment het best gehandeld moet worden en dat zal heel verschillend zijn. Afhankelijk van het land. Hoe de zorg. Daar is georganiseerd. Hoe de situatie eruitziet.

[3:06:33] Hier is ook regelmatig overleg over tussen enerzijds de koepel nuffic buitenlandse zaken en de IND om zoveel mogelijk al die informatie uit te wisselen ervoor te zorgen dat we iedereen goed informeren dat iedereen weet ook wat de procedures zijn. Maar met u vind ik ook dat de student ervoor moet kunnen kiezen om zijn studie in het buitenland te

[3:06:52] voort te zetten. Juist omdat die ervaring zo ongelooflijk waardevol is voor studenten.

[3:07:01] Even kijken. Dan heb ik nog

[3:07:06] de heer Paternotte had ook nog een vraag over ventilatie. Hoe staat het daar nou mee. Ja. Het is een verantwoordelijkheid van de instellingen zelf om te zorgen voor voldoende ventilatie in de gebouwen en daar zijn richtlijnen voor op basis van het bouwbesluit hoe die ventilatie eruit moet zien.

[3:07:26] Onderwijs, koepels en instellingen vragen daar ook bij de verschillende instellingen aandacht voor. Ik heb geen signaal gehad dat in mbo een hoger onderwijs ventilatie een beperkende factor is in het onderwijs. Dus daar is aandacht voor. Maar ik heb niet het idee dat op dit moment ventilatie een beperkende factor zou zijn om een minder student kunnen toelaten.

[3:07:52] Ook omdat we de groepsgrootte norm is ook daar vervallen.

[3:08:01] De heer Paternotte. U bent wel koploper op het aantal vragen.

[3:08:06] De heel kort houden.

[3:08:09] Voorzitter, ik stel haar niet teveel een beperkende factor is in die zin meer studenten toelaten. Maar gewoon dat je een ruimte veiliger kan maken en daardoor besmettingen kan voorkomen en dat daar zijn in buurlanden is daar echt duidelijk meer aandacht voor. In Duitsland is het een van de basismaatregelen ventilatie

[3:08:25] in België is heeft is de regel ingesteld dat in alle horeca alle fitnesscentra twee meter moet hangen en heeft het Parlement gevraagd dat ook in de lokalen te doen omdat je gewoon ziet hoeveel frisse lucht komt er binnen en dan het bouwbesluit. We weten allemaal dat dat natuurlijk ook geldt voor de basisscholen. Wat enorme operatie nodig was daar basis middelbare scholen zorgen dat de ventilatie echt op orde kwam om te zorgen dat als je met zoveel mensen in een ruimte bij elkaar zit en elkaars lucht inhoudt dat niet. De risico's vergroot kan me niet voorstellen dat daarin mbo en hoger onderwijs geen enkele slag te maken valt. Maar de meer zeggen dan ja. Het is geen beperkende factor.

[3:09:04] Ik denk dat ik het gevoel dat Nederland daar sowieso weinig aandacht aan besteed en dat het ook blijkbaar geen punt van aandacht is in het hoger onderwijs.

[3:09:12] Niet om kort maar of het de vraag is of de de opmerking zelfde denk ik.

[3:09:17] Ik begrijp de de de vragen. Ik heb van mijn kant wil ik aangeven. Maar ja ik heb

[3:09:24] geen signalen in de mbo-onderwijs over zorgen over de luchtkwaliteit in de gebouwen, maar ik zal er met het overleg met de onderwijs koepels nogmaals aandacht krijgen en en en vraag van zou het kunnen helpen als we net als in het buitenland daar bijvoorbeeld door meer de te de te meten. Nog een het veiliger kunnen maken. Maar nogmaals ik heb op dit moment geen ging geen indicatie kreeg dat we ons daar zorgen over maken en dat is echt anders dan in pil en veel was. Er was lag lag het echt anders.

[3:09:56] De heer Paternotte had ook nog een vraag over het eventueel

[3:10:01] laten rijden van prik bussen naar de onderwijs in in instellingen.

[3:10:07] Kijk wij zetten er wordt door het kabinet primair ingezet op goede communicatie rondom vaccinatie voor specifieke doelgroepen ook voor jongeren en ik zeg het nogmaals ook tegen studenten willen we volgend jaar echt die anderhalve meter in het onderwijs kunnen loslaat, dan is vaccinatiegraad echt heel belangrijk

[3:10:32] ook om zeg maar ook onderwijsinstellingen doen dat richting hun studenten. We hebben natuurlijk.

[3:10:40] Er wordt nu volop in die leeftijdscategorie zichtbaar uitgenodigd. Die zijn bezig met maken van een afspraken. Maar ik vind het wel interessant verdacht van al snel blijkt dat het aantal afspraken waarop wordt gemaakt in die groep en dat die vaccinatiegraad er tegenvalt om dan specifiek op die onderwijsinstelling dat te faciliteren. Ga ik met de collega van VWS bespreken, want het is wel een goede gedachte. Het is zo ontzettend belangrijk dat dat daar goed gaat

[3:11:13] kostuums.

[3:11:13] Dan tenminste dat nog kan terugkoppelen.

[3:11:18] Zo zal ik zal ik doen. Maar dat zal dan na het reces zijn

[3:11:25] voor ze dan een afstand zonder onderwijs. Het is een beetje. Dat gaat niet over het opening. Spannend vond jij ook in. Maar het gaat ook over de lessons learned

[3:11:37] en er is hierin een eerst termijn veel gezegd over fysiek, onderwijs en digitaal onderwijs

[3:11:48] met u erken ik ongelooflijk belangrijk. Het is dat studenten en docenten elkaar fysiek kunnen treffen op de onderwijsinstelling dat inderdaad onderwijs zoveel mooi zoveel meer is dan het alleen overbrengen van die cognitieve vakken de als je met elkaar moet discussiëren over de stof dat je elkaar moet kunnen bevragen dat je elkaar in de ogen moet kunnen kijken dat er iemand inderdaad is die vrijheid van. Goh. Hoe gaat het met je of het nou een medestudenten is of een docent zo ontzettend belangrijk,

[3:12:20] maar dat betekent niet dat onderwijs digitaal altijd verkeerd is

[3:12:28] en ik vind ook dat je deze dat je daar heel genuanceerd naar moet kijken, maar wel altijd als een keuze wordt gemaakt voor zoals dat heet blending leuning gemengd leren dat het vanuit de inhoud moet zijn, omdat voor de inhoud van het onderwijs. Hoe goed is dat het kwaliteit is en het is niet zo dat die discussie. Nou opeens ontstaan is vanwege corona in het hoger onderwijs hadden we ook al vroeg corona een versnellingsplan digitalisering, juist omdat we vonden dat daar meer mogelijk moest worden gemaakt dat diverse faciliteiten moest worden verbeterd dat het de de

[3:13:08] dat je dat didactisch goed moest leren doen want het is inderdaad je ziet online zetten en daar een verhaal bij vertellen. Dat is niet kwaliteit van digitaal onderwijs dat dat vraagt speciale vormen. Maar ik hoop wel dat we met z'n allen daar genuanceerd naar moeten willen kijken en ik hoop ook dat u en ik hoorde Albeda vaak noem. Ik hoop ook dat u de ingezonden brief van de medezeggenschap van Alberda heeft gelezen. Die zeggen van ja hoe dat in de krant is neergezet, vinden wij buitengewoon om genuanceerd ongenuanceerd

[3:13:39] en er is echt een ander beeld. Dus en dat is. We moeten

[3:13:45] en dit is ook niet one size fits all want het is een groot verschil of je hebt te maken met bijvoorbeeld entree studenten in het mbo. Dan zou ik zeggen van ja haal ze zoveel mogelijk naar je toe in die instellingen die niet voor niets hebben, ook al tijdens corona heel veel ruimte geboden om juist die studenten op de instelling de om te ontvangen omdat we wisten dat je die te snel kwijtraakt. Als je daar digitaal onderwijs aan. Maar er zijn andere vakken en disciplines waar het wel toegevoegde waarde kan hebben, bijvoorbeeld als je

[3:14:24] docenten van meerdere instellingen of uit meerdere landen betrekken, maar laten we er alsjeblieft

[3:14:30] genuanceerd nakijken, maar wel vanuit kwaliteit. Dat ben ik zeer met iedereen eens. Het moet altijd wel. Het mag niet

[3:14:37] vanuit het oogpunt van besparing digitaal onderwijs goed digitaal was is ook niet goedkoper of vanuit een soort efficiency. Het moet echt van uit toegevoegde waarde en kwaliteit zijn.

[3:14:51] Ik citeer Clinton heer Beertema. Ik weet niet wie er heer O en diabetes.

[3:14:56] Was de ik vind van als eerste.

[3:15:00] De minister zegt het gaat niet alleen maar om de onderwijs is meer dan alleen cognitieve vakken ik mijn stelling zou zijn dat ook de kennisoverdracht bij cognitieve vakken erbij gebaat is om omdat zoveel mogelijk.

[3:15:14] Muziek te doen?

[3:15:16] Maar als de minister zegt het mag nooit een kosten overweging zijn op welke manier wordt dat wordt dat dan gewaarborgd van ik kan ik kan er schitterend verhaal over over de leuning en die voor Century skills en allerlei andere termen waar niet voor de rest.

[3:15:34] Hij loopt mensen niet op zitten te wachten houden, waarbij het heel overtuigend overkomt dat ik puur vanwege mijn intrinsieke motivatie voor kennisoverdracht. Er kiest om iets online aan te gaan bieden,

[3:15:46] terwijl het ook gewoon een kostenbesparing kan zijn, hoeft niet. Op welke manier

[3:15:52] houden wij daarom vinger aan de pols. Op welke manier.

[3:15:55] Gebeurt dat.

[3:15:57] Ja. Voorzitter, zoals altijd toezichthouder op kwaliteit van onderwijs. Er zijn twee dingen. De medezeggenschap heeft die niets over te zeggen want in je onderwijs en examen Reglement leg je daar ook wat of over vast. En hier praat de medezeggenschap over mee en zeker ook de docenten die dat moeten verzorgen moet hierover kunnen meepraten is heel belangrijk, maar we hebben gewoon zoals altijd toezicht op kwaliteit van onderwijs. Maar ik vind dat we er voor wat je

[3:16:28] wat volgens mij onmogelijk is en daarmee zouden we echt de werkelijkheid tekort doen als we aan denken dat ooit dat kun je met een soort het norm van uit den Haag gaan normeren. Daarvoor zijn

[3:16:43] de opleiding en ook de studenten te te verschillend. Natuurlijk moeten we altijd blijven letten op kwaliteit van van van onderwijs. Maar daar wordt ook toezicht op gehouden en de medezeggenschap moet hier echt een

[3:16:56] mijn eigen rol vervullen.

[3:16:58] Ik bent.

[3:17:01] Dat de medezeggenschap daardoor en heeft dat dat lijkt me duidelijk. Maar dat de andere kant zou dus betekenen dat pas op het moment wanneer je en dat is volgens mij.

[3:17:11] Nou dat daar gaat toch enige tijd overheen voordat je zoiets kunt constateren voordat je voordat je empirisch kunt vaststellen of een keuze voor digitaal geleid heeft tot slechter onderwijs, slechtere resultaten. Dan ben je zomaar drie jaar verder en ik snap best dat wij hier niet een een uren norm fysiek onderwijs kunnen kunnen gaan voorschrijven voor alles tussen praktijkonderwijs en post master. Maar we kunnen hier wel de norm stellen, namelijk dat het fysiek onderwijs die norm is en dat digitaal de uitzondering is wanneer je nou ja, wanneer de epidemiologisch noodzakelijk is wanneer het fysiek notendop vanwege iemands welbevinden noodzakelijk is of wanneer je een keer een vak in het buitenland volgt een daarvoor niet meteen wil verhuizen.

[3:17:56] Dat kun je toch wel degelijk doen.

[3:17:59] Je kind Kwint. Zoals u het nu formuleert vind ik veel te beperkend. Want dan doet u net alsof er voor corona niet al nagedacht werd over blinde leunen. Ook toen al was het op heel wat instellingen gebeurde dat al. En op de ene plek beter dan op de andere. Maar ik ik ik ga er niet in mee dat het alleen voor de

[3:18:27] enorme uitzondering gevallen is. Ik heb ik heb de het afgelopen jaar iedere week met paar keer met groep studenten gesproken. Ik ben in die uniek colleges geweest en je hoort daar ook ook bij veel studenten. Als je als je hen ook vraagt hebben die vragen iedere week paar keer gesteld. Wat wil je nou meenemen uit deze periode en het ook vanuit studentes en van

[3:18:56] online onderwijs kan voor een deel ook gewoon echt meer waar. En als het als het goed wordt gedaan, heeft het ook meerwaarde want dat betekent ook dat je daarnaast voelt en dat wordt gebruikt. Het kan ook gewoon werk dat studenten voor het beter voorbereid in kleinschalig onderwijs komen dat ze groeps opdrachten kunnen voor voorbereiden. Dus laten we nou niet te snel zeker van dat mag alleen in de uitzonderingen van een pandemie ook voor corona waar we hiermee bezig. Toen lag er het versnellingsplan vanuit het hoger onderwijs dat je het goed moet doen en dat we hebben de afgelopen tijd ook veel geleerd over hoe het niet moet. We weten ook dat het andere didactiek verwacht dat we daar nog veel te leren. Dus wat we willen doen is ook en naar werken instellingen voor in surfen samen dat we ook gewoon perspectief is delen kennis en kunnen daarin delen en kijken van wat kunnen we daarin goed doen. Maar laten we er vooral met een genuanceerde blik naar kijken.

[3:20:06] Meneer peer termijn.

[3:20:08] Voorzitter. De de minister haalt zelfs zelf al aan dat dat er niets nieuws is onder de zon. Het gebeurde er natuurlijk al. Zelfs in mijn tijd is meer dan tien jaar geleden leerlingen die die die die slim waren en die verdieping zochten die verwezen naar naar online dingen waar die verdieping gezocht kan worden. Leerlingen die niet zo goed kon meekomen. Die gaf je online oefenprogramma. Het gebeurde altijd al als het ging over de praktijk van van van ingewikkelde processen en zo gebeurde dat sinds jaar en dag al. Maar de minister kan ons niet kwalijk nemen natuurlijk nu na bijvoorbeeld die berichtgeving uit uit Rotterdam. Dat dat wij wantrouwend worden. Juist omdat er een koppeling gemaakt wordt met de coronacrisis, met toch wat wij noemen die beeld bekken beeld PEC better agenda met het leraren tekort en dan gaan alle stekels overeind staan. Dat moet de minister toch begrijpen. En dus ze moet toch ook begrijpen dat wij met de geruststellingen van die ROC in Rotterdam. Dan komen die de minister. Nu geeft dat wij dat ook denken van.

[3:21:18] Wat gebeurt er allemaal de minister.

[3:21:21] Zeker. Dat begrijp ik heel goed. Het is dat is uw taak om dat kritisch op te blijven vind ik. En mij daar kritisch op te bevragen en met u vind ik ook dat we zeker de komende tijd heel goed oog voor moeten hebben dat er is heel veel fysiek onderwijs gemist. Dus geef die studenten zich de komende tijd alle gelegenheid om elkaar te ontmoeten om elkaar weer te zien en de de andere kant van de laten we niet de kind met het kind met het badwater weggooien van naar de digitaal onderwijs willen we helemaal niet niet meer. Maar ik hoop van harte dat u er ook kritisch op blijft. Blijf ik ook en dat kom kijken van ja het moet niet teveel moet echt een goede mix en en er moet ook echt gelet worden op de kwaliteit van het digitale onderwijs, want we hebben daar ook echt grote verschillen gezien.

[3:22:17] Neem eten mee.

[3:22:18] Allemaal eens. Maar waar wij naar zoeken denk ik is een uitspraak van de minister of een toezegging van de minister fysiek onderwijs blijft de norm.

[3:22:29] Minister.

[3:22:31] In die zin. Ja dat ben ik met u met u eens als als u zegt van moet niet de norm zijn voor honderd procent, maar iedere student moet in voldoende mate op een op een instelling aanwezig kunnen kunnen zijn en moet daarover vooral eigenlijk altijd naar toe kunnen. Daar willen we liefst naar toe, maar moet in staat zijn om een docent te spreken met zijn medestudenten te spreken. Dus ja

[3:23:00] juist vorming is ook iets en u heeft er zelf een na al die jaren rondlopen. Dat zijn ook gemeenschappen die de de die ook vormen met elkaar en dus ja dat fysieke onderwijs is ongelooflijk belangrijk ben ik zeer met u eens

[3:23:16] dan meneer Peeters.

[3:23:18] Dankuwel. Voorzitter, ook ik kort op dit punt want ik denk dat het gruwelijk met de minister zit eens te zijn. Ik dacht dat niet voor de beantwoording verwacht niet dat het misschien toch wel kijk ik heb een fantastisch voorbeeld zien bij een vriend van mij geweest en maxima kinderen ziekenhuis voor kinderoncologie hoe die leren online tegelijkertijd met Amerika en Kaapstad geloof ik over de beste dingen denk perfect. Ik heb ook bij mijn dochter mee zitten kijken.

[3:23:44] Dat is wel echt van een bedroevend niveau af en toe. Dat is ook niet mogelijk en heeft nou hebben we het hier over natuurlijk. Fysiek blijft altijd de norm gemeenschaps denken nou minister. Daar ben ik het helemaal mee eens. Uiteraard. Maar hoe hebben wij nou in de gaten dat het wel kwaliteit is.

[3:24:00] Ik bedoel een bij inspectie vind ik het altijd al moeilijk want die die hebben allerlei

[3:24:05] manier om te kijken natuurlijk. Maar hoe gaan wij zeer enig zicht krijgen op de kwaliteit van die van die online lessen en dat willen dus inderdaad niet krijgen want die prikkel zit er in. Het is natuurlijk goedkoper kan een tweehonderd man een lesje Engels geven of een lessen Nederlands geven met kwaliteit. Ik heb het hele bovenbouw van de school alvast weer georganiseerd zomaar zeggen en dan zal blind haar ook wel zijn. Dus mijn kwaliteit is belangrijk hoe houden we dat in de gaten? Dan zal ik het enige.

[3:24:30] De is dat doen.

[3:24:31] We op verschillende manieren. In de eerste plaats is in onderwijsinstelling in mbo en hoger onderwijs speelt horizontaal toezicht een hele belangrijke rol. Dat betekent dus dat in in de instelling de medezeggenschap, maar ook raden van toezicht die een rol te vervullen.

[3:24:51] Dan hebben we de rol die de inspectie heeft en dan hebben we natuurlijk ook het kwaliteitstoezicht van de NVAO en daarnaast wordt er bijvoorbeeld door de instellingen in het kader van surfen ook samengewerkt en is het ook delen van best practices van elkaar leren. Dus wat je moet doen is gewoon zorgen dat de kwaliteit mechanisme die we in plaats hebben ook en ik denk dat daar de komende tijd ook bij hen extra aandacht voor moet zijn om hier ook in een kwaliteitstoezicht aandacht aan besteed. Maar wat ik niet vind dat je moet doen dat je daarna weer aparte controlemechanismen voor gaan optuigen. Maar iedereen moet er wel alert op zijn

[3:25:34] dat te doen over is

[3:25:36] goed. Digitaal onderwijs is niet goedkoper. Dat hebben we ook de afgelopen jaar geleerd. Goed digitaal onderwijs is niet goedkoop. Dus dat vraagt ook om in in investeringen

[3:25:51] en het afgelopen jaar ook ongelooflijk veel geleerd. We hebben dingen gezien die

[3:25:56] minder goed gingen en dingen die heel goed gingen. Laten we vooral van elkaar leren en ze is niet alleen in want wij ook fantastische voorbeelden van hebben gezien en werk. Ik zag bijvoorbeeld. Ik heb mentoren gezien wordt in het mbo die zijn van ja wat ik bijvoorbeeld door dat online doen vaak kan doen is voor studenten de mogelijkheid geven voor een online spreekuur, waardoor ik ze juist vaker kan spreken en later ook dat soort mogelijkheden blijven benutten en moet nooit de enige vorm zijn, maar het kan wel nog iets toevoegen. Dus laten we daar goed naar kijken. En inderdaad, daar zullen wij ook met de toezichthouders op over. Maar let hier wel goed op.

[3:26:40] Ik ben het met hem eens. Ik ben met de minister.

[3:26:42] Oké dan kan de minister verder. Tenzij mevrouw van der Woude nog een vraag had

[3:26:48] de is inmiddels beantwoord. Fijn. Dan kan de minister gewoon verder.

[3:26:52] Voor zich had ik nog een vraag van de heer Quint en ik dacht dat uzelf daarop ook een vraag had over ring. We hebben het afgelopen jaar veel discussies gehad over online tentamens en Procter

[3:27:06] even voor de goede orde. Daar gelden regels voor moet voldoen

[3:27:12] aan de regels van de van APG en we hebben daar destijds ook advies over graag van autoriteit persoonsgegeven en die heeft klip en klaar gemaakt waar aan moet voldoen. Wil het kunnen

[3:27:29] wat we ook nu weer meer fysiek kalm is dat ook zien dat er weer meer

[3:27:40] tentamens fysiek worden gemaakt. Maar wat we ook wel zien en ik hoop dat we daar ook de ogen niet voor sluiten is dat ook

[3:27:47] studenten zijn van voor mij werkt het heel prettig als ik thuis in alle rust zonder om afleiding uit de omheen gewoon de tentamen kan maken. Dus ook hier weer plussen en minnen waar we een goede modus voor vinden, vinden. Ik vind overigens wel dat daar waar ze een bezwaar hebben dat er zoveel mogelijk alternatief geboden moet worden en er weer meer fysiek onderwijs kan is dat ook makkelijker. Maar het zijn hele heldere regels waaraan programmering moet voldoen

[3:28:24] voor ze dan kom ik op.

[3:28:26] Daar heeft hij vragen.

[3:28:27] Ja. Omdat de de minister verwijst zelf naar naar het advies van de autoriteit persoonsgegevens en zegt ze. Daarbij moeten niet de ogen sluiten dat het voor heel veel studenten ook heel prettig kan zijn. De autoriteit persoonsgegevens zegt nou net glashelder. Doe het alleen is niet anders kan,

[3:28:43] ongeacht of een of een student het prettig vindt of niet. Doe dit alleen ook vanwege de ook vanwege de de de implicaties die het die het gewoon heeft onder andere met het automatische review van de beelden.

[3:28:55] Doe dit alleen als het nodig is? Het is niet meer nodig. Als corona voorbij is, lijkt mij misschien beter om met de uitzondering van ik volg een vak in in Kuala Lumpur of in Boston. En daar kan dat

[3:29:10] dan is dat dan toch weer het uitgangspunt.

[3:29:13] Dit ben ik ben ik met u met u eens. Alleen ik wil ook oog hebben voor die studenten die voor wie het gewoon

[3:29:22] en die verhalen ken ik ook en het het het zijn ook enkele die zeggen van ja met met de nadeel ervan is het voor mij nog altijd veel comfortabeler om thuis met een dame te kunnen maken in plaats van in een zaal met honderd mensen van daar ben ik snel afgeleid

[3:29:43] voor studenten met een functiebeperking is dat vaak prettig. Dus laten we ook die mogelijkheden, mogelijkheden voor dat soort online tent Amini en voor studenten die daar baat bij hebben niet meteen afsluiten. Maar ik ben met u eens

[3:29:59] massale poging moet je willen vermijden.

[3:30:05] De minister gaat dus verder.

[3:30:11] Voorzitter, kom ik op het nationaal programma onderwijs en hebben natuurlijk eerder toen het programma verscheen ook uitvoert met uw kamer over gesproken. Ze kan me niet allemaal herhalen.

[3:30:25] Eerder werd gevraagd hiervan. Ja dat programma loopt tot tweeëntwintig is het ook mogelijk dat die middelen ook daarna worden ingezet. Zoals u gezien heeft, heb ik over de uitvoering van het nationaal programma onderwijs met de koepels van mbo en hoger onderwijs een bestuursakkoord gesloten en in het bestuursakkoord is afgesproken dat als uitloop onvermijdelijk is dat zij ook de mogelijkheid hebben om die middelen in twintig, drieëntwintig te besteden maar uitgangspunt blijft in doe dat nou zo snel mogelijk, want we hebben het ook over de aanpak van welzijns problematiek bij studenten nu en studievertraging nu en daar zijn met name ook in mbo en hoger onderwijs die middelen voor bedoeld, maar we geven daar enige ruimte voor uitloop naar twintig, drieëntwintig.

[3:31:25] We hebben en dat heeft ie ook gezien een lijst met mogelijk effectieve interventies gemaakt omdat we ook willen dat zoveel mogelijk wordt ingezet op effectieve bewezen interventies. We hebben ook gezegd. Ja. Deze lijst is niet limitatief omdat we ook de mogelijkheid willen blijven dat we nu dingen over het hoofd hebben gezien en we willen blijven leren.

[3:31:55] Dat is dan niet iets wat instellingen zomaar kunnen doen. Daar moet instemming van de medezeggenschap hebben. Er is ook heel naar hebben ook heel nadrukkelijk gezegd

[3:32:08] over de besteding van de middelen in het embryo moeten instellingen.

[3:32:14] Instemmingsrecht heeft, heeft de medezeggenschap op de inzet instemming recht. Men moet in het jaarverslag van de instelling daar ook verslag van doen, en zo houden we ook per instelling zicht op wat er met die middelen gebeurt. Wat wij alleen om in de monitoring naar de kamer is een overal beeld geven want ik vind dat we het met elkaar opnieuw aan dat ik en uw kamer zou moeten informeren over wat er per mbo-instelling per instelling in het HBO en universiteit precies gebeurd is met de middelen doet dan kan ik hier wel een vrachtwagen laten voelen. Dat betekent dat u gewoon al die jaarverslag al die bijlage van de jaarverslagen krijgen, maar we proberen op basis van de informatie die we hebben wel in de monitor een overall beeld geeft. Hoe is dat nou gebeurd. En als men afwijkt van de lijst met interventies, dan moet men in in van de medezeggenschap je daar verslag van in een jaar of zo zat het ook beargumenteerd is aftrek. Maar ik vind het ook wel dat we er verstandig aan doen om daar enige flexibiliteit te houden, omdat het ja, er is een veelheid aan instelling met een enorme veelheid aan studenten op opleiding met maar gewoon grote diversiteit in problematiek zit

[3:33:30] die mevrouw van de Waddenzee van ja, wij houden ook. Natuurlijk hebben ook gedurende de hele coronacrisis contact gehouden met het niet bekostigd. Onderwijs en maar de term zegt het al. Het is niet bekostigd onderwijs. Dat betekent ook dat zij in het mbo niet bekostigd worden. Daarom is het ook niet bekostigd. Onderwijs en ze hebben overigens dat zijn ondernemingen gebruik kunnen maken van de algemene steunmaatregelen, maar ook als het gaat om continuïteit van onderwijs. Zodoende hebben wij in de gesprekken die ik iedere keer met de koepels. Hoe zijn ze altijd zijn ze altijd aangesloten. Dus we betrekken hen daar goed.

[3:34:12] Voorzitter, dan

[3:34:18] kom ik op het punt en ik heb ik heb het volg mij twee weken geleden in een ander debat in deze kamer heel precies uitgelegd hoe het gegaan is en debat over de voorjaarsnota wordt hier morgen gevoerd.

[3:34:30] Maar ik wil er toch wat over het iets zeggen over de honderd negenenveertig miljoen. Wat er gebeurd is bij het nationaal programma onderwijs is. We hebben dat programma gemaakt

[3:34:43] en op een gegeven moment is

[3:34:46] besloten in het kabinet omdat we te maken met een demissionair kabinet dat we die middelen niet verder laten lopen dan twintig, tweeëntwintig, omdat je anders wel fors over je termijn heen regeert.

[3:35:02] Dat betekent dat er toen zeg maar zich van je tot hier financieren en het andere moet later worden besloten.

[3:35:10] Dat geldt bijvoorbeeld ook want de heer Beertema vroeg daarna van is. Nou die twee keer eenentachtig miljoen genoeg voor de wetenschap. Nee, dacht daar ook hoort eigenlijk nog een jaarschijf bij omdat we zeggen van ja die vertraging is mogelijk duurt nog een nog een jaar alleen daar gaan wij nu niet meer over besluit. Dat moet dan maar een volgend kabinet besluit.

[3:35:33] En wat gebeurde er rondom de die ov-kaart.

[3:35:39] Dat is een maatwerk. Ja die die die loopt nog een aantal jaren door. Maar doordat verzekeren voor financiering tot twintig, twee, tweeëntwintig

[3:35:49] was die doorloop daar niet in meegenomen. De techniek die Financiën mij oplegt is dat ik dat dan moet dekken en ik mag niet parkeren op begroting. Dus het is.

[3:36:04] Dit moest geparkeerd worden op de begroot omdat die doorlopen heeft alleen dat moet dan wel op het artikel waar ook maar op op gewoon geld staat. Dat is nooit bij niemand met de intentie geweest om om te buigen op het hoger onderwijs is altijd gezegd van ja dat moet op een later moment worden opgelost. Zo heb ik die ook eerder uitgelegd. Volgens mij een debat. Twee weken geleden. Ik denk dat u morgen nog een keer dat debat gaat gaat gaat voeren. Maar zo is het

[3:36:31] zo is die besluitvorming gegaan. Ik proefde even een vraag van ja had dat niet. Elders uit die acht een half miljard gehaald. Bedoel je. Dat zou het ook buitengewoon gek zijn dat we becijferd hebben van ja, we hebben zoveel geld nodig voor bijvoorbeeld ondersteuning van welzijn van studenten en dat we daar dan tussen gaan schuiven. Dit is echt gevolg van een besluitvorming. Ja, we financieren tot en met tweeëntwintig en niet verder en over wat daarna komt moet dan later

[3:37:02] besloten worden

[3:37:06] Dirk Peeters. Een vraag.

[3:37:08] Dankuwel. Voorzitter, een paar opmerkingen. Ten eerste, ik vind het wel mooi dat de minister aangeeft te hebben. Becijferd wat de kosten zijn van een stel de studenten welzijn

[3:37:18] om zo uiteindelijk te komen totdat tot het bedrag bij Bovag bij geen benadering kunnen zien dat er ergens een onderbouwing lag tot uiteindelijk komen dat bedrag van achterhoofd. Maar blijkbaar is dat hier

[3:37:30] kan de deze minister dat voor het hoger onderwijs dan wel een het mbo. Ik zou ik ben gewoon technisch gezien benieuwd hoe ze dat heeft berekend. Ik zou het echt niet kunnen.

[3:37:39] Minister wel

[3:37:42] het achter de komma becijferd is dan zou het inderdaad vreemd zijn om te zeggen van ja dat geld heb ik nodig. Iedere euro. En precies deelt die euro. Dus daarna dan uit de top.

[3:37:50] Dan zeg ik ja maar kijk wat de minister zegt we hebben afgesproken om niet te ver. Volgens Themis verder te gaan dan daarbij demissionair zijn. Dat doen we al een stukje verder.

[3:38:00] Ook daar ben ik het eigenlijk volledig mee eens. Maar dan denk ik toch dat de minister. Als hij morgen bij het debat zou zitten bij de van de voicemail zijn het abonnement van D zesenzestig ernstig ontraden en zeggen jullie denken maar wij zijn demissionair en dit gaat er nog ver overheen. Nog een keer twee jaar verder kan helemaal niet.

[3:38:17] Dus ik zou het dus mijn zwager hij twee een. Hoe heeft zij becijferd dat de bedrag inderdaad tot precies die acht en half miljard of hoeveel er dan precies wat Po en of voor hoger onderwijs en mbo is

[3:38:29] dat het daarvoor nodig is en twee ziet zij dan

[3:38:33] de dat we zeggen we zijn demissionair. Dus na tweeduizend, tweeëntwintig kunnen er helemaal niks van zeggen, dan zouden ze het abonnement van D zesenzestig moeten ontraden denk ik mooi of zij kan niet te raden, maar moeten zeggen tegen de collega ambtenaren. De.

[3:38:44] De vraag is duidelijk de minister.

[3:38:46] Dat debat bij the voice antwoord wordt wordt morgen gevoerd en aanpak heeft in dat debat. Het kabinet nodig is niet aan mij om daar iets van te zeggen. Kijk een aantal kijk, er is in het hele NPO alles tot achter de komma becijferd. Nee dat dat snapt u heel heel heel heel goed dat dat niet kan.

[3:39:06] Alleen als je kijkt naar de bedragen die naar het mbo hoger onderwijs gaan een aantal van die bedragen zijn overigens wel vrij passie. Als je hebt over halvering collega's geld naar de kun je vrij precies berekenen. Zo zitten er nog wel een aantal dingen in compensatie voor extra studentenaantallen kunnen we vrij precies doen. Extra begeleiding van studenten op de pabo is dat kun je toch vrij precies inschatten. Een aantal zijn zijn gewoon redelijk onderbouwde inschatting Dibbits in nauw overleg met de instellingen en met het ministerie van Financiën hebben gemaakt.

[3:39:47] Maar en maar als je dat dan doet dan is het dan

[3:39:51] is het niet logisch om een hele doorloop uit een heel ander besluit juist uit die in mijn ogen redelijk aan uw accurate schattingen in te zetten en over bij dat student terecht en weten we voor een deel nog niet hoeveel daarvan gebruikt zal worden omdat we niet weten hoeveel studenten studievertraging oplopen en dus uit een recht lopen.

[3:40:15] Meneer Peters,

[3:40:17] Ook hier ben ik het helemaal mee eens. Inderdaad, zegt de minister van we kunnen inschatten. Maar meer en meer kunnen we niet kan ook natuurlijk helemaal niet. Dat begrijp ik heel goed.

[3:40:27] Iets anders insinueren. Uw eerste antwoord. Daarom denk ik lekker de nadruk op mijn punt is als we hebben gezegd tot aan tweeduizend, tweeëntwintig kamer erover en daarna niet.

[3:40:36] Dan snap ik niet dat we hier dan begrijp ik wel dat u niet kunt zeggen van ik haal het uit dat

[3:40:42] uit het potje van die NPO Gelderland. Ja die heb ik net afgesproken. Dat is ontzettend lastig. Maar ik kan wel voor staat. Die zegt beste voortzetten of beste hoger onderwijs en mbo. Ik heb hem per ongeluk. Iets niet een klein beetje over het hoofd gezien kan gebeuren. Het zou me zeker ook overkomen zijn. Dat kost honderd negenenveertig miljoen. Dat was echt niet de bedoeling. Ik denk ook dat het de bedoeling van helemaal niemand is om daar een te laten ontstaan. Daarom gaan we het in de

[3:41:07] in onderhandelingen na een nieuwe coalitiepartner geheid de D zesenzestig ook in zit het daar eens uitgebreid over hebben hoe het gaan dekken en tot die tijd dan ligt er

[3:41:16] dat is in mijn ogen in plaats van dit abonnement.

[3:41:19] Master.

[3:41:21] Voorzitter of de Kamerlid zorgen om een dit is aan de kamer en volgens mij gaat de kamer daar morgen een debat over hebben. Maar is het altijd het goed recht van de kamer om iets te amenderen. Volgens mij. Wij hebben als kabinet het neergelegd zoals we het neergelegd en vervolgens is het morgen in de voorjaarsnota met een debat over de voice doet aan de kamer om daar iets van te vinden en ik zou het buitengewoon aan maat kunt vinden als ik hier op dit moment zou zeggen wat de kamer morgen in een debat wel en niet mag doen.

[3:41:52] Meneer Peters, een korte afsluiting de afsluiten.

[3:41:57] De minister hoeft helemaal niet te zeggen wat wat de kamer kunt doen. We moeten ook niet net doen alsof er morgen bron uit de out of de bloed drie D zesenzestig,

[3:42:06] woordvoerders en abonnement ingediend wordt hier helemaal los van staat. Zo is het ook niet.

[3:42:11] Voor een controle over mij gaat maken.

[3:42:14] Dat gaat niet per se over u ze een van u bent een van die drie.

[3:42:18] Dus in zoverre gaat het inderdaad wel over u een punt is dat is dat nog niet zozeer. Want wie een indient, kan er verder helemaal niks schelen. Mijn punt is dat het hier nu ligt en dat eigenlijk het probleem dat ontstaan is door hier per ongeluk. Een klein foutje op mijn bord ligt. Want als ik dadelijk zeg ik stem tegen want ik vind ik geen manier van doen dan is het hoger onderwijs kwaad op de het CDA in plaats van op degenen die dit goed voor eigenlijk goed verkeerd heeft ingeschat. Zo zie ik het. En dan zou ik dan.

[3:42:45] Dat lijkt me duidelijk de minister.

[3:42:50] Voorzitter, dan wou ik vervolgen met mijn betoog. Mevrouw van der woud had nog een vraag over de studenten ramingen.

[3:43:03] Oh Sorry. Die had hij de

[3:43:09] excuus.

[3:43:14] De heer Paternotte had nog een vraag. Maar volgens mij hebben die ook beantwoord. Maar het is goed om dat nog een keer te de benadrukken. De rol van de medezeggenschap in het embryo.

[3:43:25] De in het bestuursakkoord heb ik ook met de sector afgesproken dat de studenten gaat net als de ondernemingsraad instemmingsrecht heeft met de besteding van die NPO middelen. Dat geeft een echt een stevige positie en ook de positie die van u dat zij maar dat zijn niet aan het eind van de rit mogen tekenen bij het kruis. Maar dat zij het is echter afspraak is. Ze praten vanaf begin mee als het gaat om studenten welzijn kan ik me niet voorstellen dat je studenten niet laat mee praten.

[3:44:01] Onderzoekers vertraging vraag van heer Beertema heb ik inmiddels

[3:44:06] gehad heb. Ik had ook nog een vraag. Misschien ook goed om dat nog even expliciet te zeggen over de monitor in.

[3:44:15] We zijn er allemaal ons goed van bewust dat het heel belangrijk is dat de middelen op landen waar zij voor bedoeld zijn, hebben studenten welzijn bestrijden van vertraging.

[3:44:26] Dat moet per instelling goed bekeken worden. Daar wordt de medezeggenschap. Per instelling

[3:44:37] wordt ook een plan gemaakt over hoe de NPO middelen aangegeven worden. Halfjaarlijks laat in een implementatie monitor onderzoeken hoe het staat met de besteding van die middelen en de voortgang van die maatregelen, en daarnaast zullen ook de individuele instellingen in de zogenaamde corona, paragraaf bij het bestuurs verslag. Die uitgaven moeten verantwoorden. Dus we houden hier wel degelijk zicht op de besteding per instelling en besteding op sector niveau.

[3:45:06] De vraag. Ik kom nu over op studenten welzijn. De vraag van de heer Paternotte over de de bewezen effectieve interventies heb ik in generieke zin beantwoord, maar dat geldt natuurlijk ook voor de interventie als het gaat om studenten welzijn. We hebben een overzicht van gemaakt. Maar ik vind ook dat we flexibel moeten zijn en blijven leren. Dus als we ontdekken dat er meer bewezen. Effectieve interventies zijn schroom niet om ze inzetten, maar leg wel uit waarom je dat doet.

[3:45:35] De heer had een terechte vraag over de warme overdracht tussen mbo en HBO. Die is altijd al belangrijk als het gaat om de doorstroom van mbo en HBO studenten maar zeker nu we eindelijk de harde knip eruit hebben gemaakt tussen ook nog mbo studenten zijn die en nog een vak moeten halen als ze aan een HBO opleiding beginnen is die warme overdracht eens te meer belangrijk, want dan moeten de instellingen een goede inschatting gemaakt worden. Is dit blijft dit studeer bij voor de student.

[3:46:07] De eerste stap die dus gemaakt moet worden, is het afronding advies van de mbo in instelling. Daar staat heel helder aangeven wat moet deze mbo instelling nog precies afronden.

[3:46:20] Daarnaast is er natuurlijk ook van belang dat de mbo studenten zelf in het HBO aangeeft van wat hij belangrijk vindt wat de instelling moet weten en we hebben ook extra middelen in het mbo voor juist die begeleiding van die doorstromers naast de middelen die we regulier al hadden voor die overdracht.

[3:46:48] De heer van Wassenberg had nog net is Wassenberg. Het is van raam en Wassenberg. Sorry. Ik blijf u.

[3:46:59] Ik denk dat ik u beiden nog een beetje door elkaar blijf halen.

[3:47:06] U vroeg breder van hebben die psychische problemen bij studenten goed in beeld. Dat is een heel terechte vraag en het is nog dat hebben we ook ontdekt. Het is ook gewoon niet makkelijk om dat nou precies in beeld te krijgen. Ook omdat we weten dat ook ook voor corona al zorgen waren rondom studenten welzijn.

[3:47:26] Het RIVM doet op dit moment in het mbo en het en het hoger onderwijs een onderzoek naar de effecten van corona op de mentale gezondheid naast het onderzoek naar de nulmeting die die ze toch al deden en het CBS doet vervolgonderzoek naar multiproblematiek in relatie tot schooluitval.

[3:47:47] Daarbij kijken we ook naar hoe in hoeverre leidt naar persoonlijke problemen tot schooluitval en want als je ziet dat het persoonlijke problemen zijn die door schooluitval. Dan wil je dat dan gaat het precies over kansengelijkheid tussen studenten want dan wil jij die student. Zo kunnen begeleiden dat die zijn talenten wel volledig kan benutten en niet beperkt wordt door zijn persoonlijke problemen

[3:48:13] door de combinatie van de kennis die we krijgen uit die onderzoeken willen we ook gewoon scholen beter equiperen om goed te te begeleiden, bijvoorbeeld door studenten met psychische problemen in een samenspel tussen onderwijs, jeugdhulp en gemeente beter te laten begeleiden en in de brief nogmaals, die er elk moment bij aankomt over perspectief voor de jeugd is dit precies wat we benoemd hebben dat we ook moeten zorgen dat jongeren in die driehoek tussen onderwijs, jeugdhulp en gemeente beter begeleid worden omdat daar waar ik echt in geloof is als je dat met elkaar in het onderwijs goed doen. Dan moet je misschien even in investeren. Maar dan bespaar je later in samen zo ontzettend veel. Niet alleen mensen zo ontzettend veel ellende, maar ook gewoon heel veel heel veel middelen. Dus daar hebben echt een agenda neergelegd van ja daar zou de komende tijd echt aandacht aan besteed moeten worden

[3:49:18] weer

[3:49:21] dan maar een paar vragen over het PSA en de doorstroom norm. Mevrouw van der Woude willen weten hoe voorkomen dat studenten die toch kunnen doorstromen niet gaan

[3:49:35] niet gaan zwerven in hun opleiding. Het is de verantwoordelijkheid van instellingen om studenten daarin echt goed te begeleiden en te ondersteunen. In het vervolg instrument krijgen daar ook extra middelen voor

[3:49:53] en het lijkt heel logisch dat bij de begeleiding in na het instelling inzet van ja focus je nou eerst op die vakken in je eerste jaar die nog af moeten maken omdat je niet eindeloos die mee kunt slepen en je dan op de op op het vervolg. Maar dat lijkt mij gewoon de verantwoordelijkheid die instellingen hebben in een goede. Dat is gewoon dat noemen we goede begeleiding van studenten en dat is ook gewoon maatwerk wat je moet toepassen

[3:50:24] en de heer

[3:50:27] Peter zou nog een vragen over de doorstroom vorm. Ik weet niet precies waar zijn. Teleurstelling zat in de uitvoering van de motie. Kijk instellingen zijn vrij om de doorstroom norm die bijvoorbeeld winden zijn heeft ontwikkeld om die te hanteren en

[3:50:46] op die manier om te gaan met het bindend studieadvies. Ik vind dat een manier om mooie manier om dat te doen.

[3:50:54] We brengen dat ook onder de aandacht bij de eerste ervaringen. Daarmee zijn ook positief.

[3:51:01] Maar ik wijzen er wel op dat het is van twee een of u wil dat ik mij als minister daar heftig mee bemoei of maar die motie is ook in deze kamer aangenomen. Ik meen met steun van het CDA dat ik mij niet mag bemoeien met hoe het PSA moet worden toegepast. En dus dan is het wel een beetje van twee een in niveau. Ik vind de doorstroom norm hele mooie ontwikkeling. Maar daar hebben instellingen gewoon alle ruimte voor en positieve ervaringen daarmee die delen

[3:51:32] de heer Paternotte had nog een vraag. Dat is dan niet over studenten welzijn, maar nog wel een kern van de internationale uitwisseling. Hoe staat het nou met met het Erasmus programma. De cools voor het aanvragen van budget die die lopen nog voor het eerst een nieuwe jaar van het programma programma. Dat is gesloten in mei en het wordt op dit moment nog beoordeeld. Dus ik heb nog niet precies zicht of het nou hoger of lager ligt die niveau wat we het afgelopen jaar wel zaken rondom internationale dat die mobiliteit vaak wonderwel overeind bleef. Maar krijg je nou de vinger aan de pols aan want ik wil die ook niet dat die onderuitputting bestaat en ik vind ja. Dit is wel iets wat je iedere student gunt die ontwikkeling. Dus ze gaan we daar meer cijfers over hebben. Zal ik dat ook aan uw kamer laten weten hoe het daarmee staat.

[3:52:23] Mevrouw dunner dan had een voorstel. Ik kom nu in het blokje over. Ik vraag mij een hele terechte opmerking over de zorg die we ook als Nederland moeten hebben van blijven we nou internationaal up to speed als het gaat om onze investeringen in kennis, innovatie en er een D

[3:52:46] niet voor niets heeft het kabinet deze periode eerste stappen gezet door paar honderd miljoen te investeren extra te investeren in de wetens in wetenschap veel extra te investeren in onderwijs, maar het is nog steeds onvoldoende om de norm te halen en ik heb ook in eerdere debatten hier gezegd van ja, we moeten wel zorgen dat wij zicht houden op die Lissabon doelstelling en daar zijn we nog niet. Dat vraagt zowel van de publieke als van de Piratenpartij een extra stap.

[3:53:21] Ik heb niet voor niks. Ook laten becijferen. Wat het kost om inderdaad, zoals de kamer had gevraagd wat betekent het nou als we het hoger onderwijs toereikend willen bekostigen en de kenniscoalitie mooie combinatie van publieke en private instellingen heeft ook heel erg neergelegd welke stappen er nodig zijn op het gebied van onderzoek en en D. En daar ligt een hele belangrijke agenda. We hebben natuurlijk ook in het kader van het groeifonds gezegd zijn twee belangrijke lijnen, kennis en onderzoek en innovatie. Dus ik hoop ook dat daar de komende jaren behoorlijke investeringen uitkomen en u wijst er terecht op dat andere landen verder dan zijn dan Nederland in het kader van het erf. Ook daar zullen we heel goed moeten kijken van ja wat doen andere landen daarin en daar zullen we wel been bij moeten trekken en daar ligt een belangrijke opgave voor nieuw kabinet directie met u.

[3:54:27] De heer Peeters had nog een vraag over hoe het nou zit met de eerder gemaakte beter benutten afspraak.

[3:54:38] Dat staat los van wat we nu aan afspraken maken met de regionale vervoersbedrijven rondom en en de afspraken die nu gemaakt worden om ervoor te zorgen dat

[3:54:55] het de capaciteit van het openbaar vervoer en de opening van het onderwijs hand in hand kunnen hand in hand kunnen gaan met ambitie van over beter benutten staat daar echt los van

[3:55:07] mevrouw Westerveld vroeg me ook naar een een brief over de geesteswetenschappen. Ik moet eerlijk zeggen wij hebben de brief nog niet kunnen ontdekken in onze postbus. Maar daar gaan we naar op zoek zal met belangstelling lezen. Maar als de strekking daarvan zit dat ook de geesteswetenschappen ook naar corona doodgaan. Dan ben ik dat zeer met u aids.

[3:55:29] De heer Peeters had nog een vraag over de toegankelijkheid van de masteropleidingen in het kader van

[3:55:38] toenemend aantal Engelstalige Masters. U weet dat wij in de eerste kamer het wetsvoorstel taal en toegankelijkheid hebben liggen dat juist ziet op

[3:55:52] hoe zorgen we dat toegankelijkheid en taalbeleid hand in hand gaan en geen belemmering worden. Dat wetsvoorstel is helaas in de eerste kamer controversieel verklaard. Dus dat wacht daar dus behandeling.

[3:56:08] De vraag van mevrouw Westerveld over de gemeentelijke heffingen en en of de de de kwijtschelding bij gemeenten die moet ik gewoon echt uitzoeken dat dat het gaan we doen en als u gelijk heeft in het echt een belemmering is voor mensen om te gaan studeren. Dan zal ik het attenderen in de hebben een brede regietafel sociaal domein met de collega's. Dan zal ik dat daar ook agenderen en tot slot was er ook de vraag van de heer Wassenberg over het leenstelsel. Maar dat is echt iets wat op de formatietafel ligt en u zult mij niet euvel duidelijk dat ik daar op dit moment geen uitspraken over ga doen voor ze. Dan heb ik volgens mij alle vragen beantwoord.

[3:56:50] Kijk even rond of er nog onbeantwoorde vragen zijn Wassenberg.

[3:56:56] Juryvoorzitter exact en ik de vraag stelde de meestal wel al heftig knikken. Maar ik had niets gevraagd over het ABP.

[3:57:04] Ja voorzitter, dat heb ik gehoord, maar we hebben vandaag een debat over mbo en hoger onderwijs en corona. Volgens mij heb ik in mijn beantwoording al best ruim gekeken wat daarmee te maken heeft, maar eerlijk gezegd het beleggingsbeleid van het ABP en dit debat. Daar kan ik echt niet zo de link met halen. Bovendien

[3:57:25] is het ook niet mijn met mijn portefeuille. Dus ik voel me echt om twee redenen heb ik ervoor gekozen om die vraag op dit moment niet te beantwoorden, zult u echt een ander debat moeten attenderen.

[3:57:39] Mevrouw van der Woude zag ik eerst en dan.

[3:57:44] Een klein dingetje. U gaat voor het herfstreces. Hiervoor komt er een voortgangsbrief.

[3:57:49] Over het nationaal programma onderwijs zou je met betrekking tot het PSA en de de zwervers problematiek noem ik het maar even hiervan update mee kunnen nemen. Die kan ook beschrijvend zijn.

[3:57:59] Dus wat u dan daarover weet dat dat daarin wordt meegenomen.

[3:58:04] Wat ik daarover weet, kan ik meenemen. Herman. Nogmaals, wij zijn beperkt in wat wij weten over hoe individuele studentenbonden begeleiding vindt ook belangrijk dat dat opleiding daarin de ruimte hebben om maatwerk te leren. Maar wat we weten zullen we u melden.

[3:58:21] Dan klinkt dat nog een de onbeantwoorde vraag.

[3:58:24] Naja, dat het risico je wat later binnenkomt vanwege verplichtingen elders zou zomaar kunnen dat ik dat ik het gemist heb. De uitwerking van de twee moties van mevrouw Westerveld mij over schaduw onderwijs reclame op de onderwijsinstellingen particulieren betaalde bijles enzovoorts.

[3:58:38] Ja.

[3:58:40] Terecht dat u ernaar vraagt. Want daar was ik inderdaad niet op ingaan omdat dat zijn vrij recent ingediende moties en ik hoop dat u mij niet euvel duidt dat ik die nog niet heb uitgevoerd. Maar nogmaals, ik was het zeer met de strekking van die moties eens dat we

[3:58:55] moeten we voorkomen dat studenten afhankelijk zijn van schaduw onderwijs. Kom ik zo snel mogelijk na het reces op terug.

[3:59:07] Voorzitter, zou ik misschien minuutje of tien schorsing mogen ofzo. Want we moeten de moet hier en daar nog wat aangepast en geprint worden en andere huishoudelijke zaken ten einde de antwoorden van de minister

[3:59:20] in volle breedte mee te kunnen nemen in onze voorstellen.

[3:59:25] Ik kijk even rond. Maar wat mij betreft gaan we tien minuten schorsen en de minister knikt ook welke tijd. Een ding. Tien minuten gaan we schorsen. Dus we gaan om tien over drie. Oké. Negen minuten inmiddels tien over drie gaan we verder.

[4:12:10] Ik stel voor dat we verder gaan als het goed is. De heer Beertema

[4:12:14] onderweg. We gaan door met de tweede termijn van de kamer en ik ben voornemens om.

[4:12:21] Die vijf uur.

[4:12:23] In tijd ruimte gaan halen. Dus het verzoek om het niet al te lang te houden. Geef het woord eerst aan de heer Paternotte.

[4:12:30] Voor ster. Dank Dank voor de toezeggingen van de beantwoording van de minister en voor alle mensen van OCW die eraan hebben meegeholpen en alle mensen in het onderwijs in deze bijzondere tijd dakraam is voor de toezeggingen op ventilatie en de prik bussen en ik hoop inderdaad dat we de anderhalve meter kunnen gaan loslaten en dat de instellingen snel duidelijkheid kunnen geven over de intro werken en kunnen krijgen over de opening van het nieuwe jaar

[4:12:54] en ik ben blij dat het NVB wordt voorbereid om als het echt nodig is om die toegangsbewijzen over te gaan

[4:12:59] vanuit de universiteiten krijgen we natuurlijk wat zorgen ook over het kader waarin zij eigenlijk aangeven. We hebben liever dat vanuit OCW duidelijk wordt gemaakt dat dit voor alle instellingen in één keer moet gelden. We hebben ook garandeert dat het juist per instelling bekeken moet worden met de medezeggenschapsraad.

[4:13:14] Ik denk dat het al zo moeilijk besluit moet worden genomen dat goed is om zo'n verantwoordelijkheid zoveel mogelijk samen te nemen. Maar dat ook instellingen het recht moeten houden om dat zelf kunnen bepalen

[4:13:24] nog motie over studenten welzijn omdat we graag die menukaart zouden willen zien. Kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat de coronacrisis het welzijn van studenten verder onder druk heeft gezet. Overwegend vanuit studenten behoefte is aan meer begeleiding en sterkere zorgstructuur verzoekt. De regering inventarisatie maken welke bewezen effectieve maatregelen onderwijsinstellingen kunnen nemen ter bevordering van het studenten welzijn ervoor te zorgen, uiteraard dat de instellingen hier gebruik van kunnen maken het over tot de orde van de dag niet uniek in zijn met heer Peters van het CDA en die zal ik zo meteen nog een vragen stellen over de abonnement van Wijnbergen.

[4:13:56] Dank u Dank u wel. Dan geef ik het woord aan Dirk.

[4:14:01] Dank u, voorzitter, minister voor de antwoorden en Dank alle docenten en onderwijs ondersteunend personeel die de afgelopen tijden in. Nou ja, laten we hopen unieke maar niet teveel verschrikkelijk zware omstandigheden zo goed en zo kwaad als het kon hun werk hebben gedaan.

[4:14:19] Een aantal voorstellen waarvan ik vermoed dat de minister niet helemaal van haar stoel valt van verbazing en ik sluit af met een voorstel waarvan ik gewoon niet zo goed weet als die overbodig is en als ik de beantwoording net gemist heb. Zeg het dan vooral met liefde weer in de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat alle studenten in het jaar twintig, eenentwintig de nadelen van de coronapandemie hebben gemerkt in de vorm van afstandsonderwijs. De kwaliteit van het onderwijs daalden studenten vereenzaamde mentale problemen op de loer lagen verzoekt het kabinet om het collegegeld volledig te compenseren. Ook voor studenten die mbo bachelor diploma hebben behaald en studenten die hun studie om wat voor reden dan ook niet hebben kunnen afmaken en dit niet ten koste te laten gaan van onderwijsinstellingen of de OCW begroting gaat over tot de orde van de dag

[4:14:56] dan fysiek en online onderwijs

[4:15:03] natuurlijk onder de uitzondering mag altijd iets. Maar wij vinden het belangrijk dat er hier ook een een norm gesteld wordt. Dat hoeven wij niet letterlijk zo te noemen. Wij kunnen er wel een aanzet toe geven. Dan heb ik de onderstaande vorm van gekozen kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat een aantal onderwijsinstellingen heeft aangegeven door te gaan met online onderwijs overwegend dat het onderzoek blijkt dat studenten vaak ontevreden zijn over de kwaliteit van online onderwijs dat studenten de interactie met hun medestudenten missen en dat studenten meer eenzaamheid concentratieproblemen motivatie problemen ervaren wanneer ze meer online onderwijs volgen, verzoekt het kabinet in gesprek te gaan met de mbo-raad vereniging hogescholen NV is nu om ervoor te zorgen dat fysiek onderwijs de norm is en behoudens dwingende omstandigheden. Alleen bij hoge uitzondering en met instemming van studenten en docenten tot afstandsonderwijs mag worden overgegaan gaat over tot de orde van de dag, mede door ondertekend door collega's Paternotte.

[4:15:49] Dan zitten.

[4:15:51] Het is allemaal onder hoge druk. Maar als je kunt begrijpen, zal mijn naam erbij zet, zou ik er ook heel fijn vinden.

[4:15:56] Ik ben daartoe bereid. Ik ben ik weet niet. Ik weet niet hoe de heer Paternotte een aan het.

[4:16:03] Die hecht niet aan zijn eigen naam. Want die wordt in het kader van Bas Paternotte vaak genoeg genoemd zet die maar.

[4:16:10] Dan dan zal ik daar zo even zorg voor dragen.

[4:16:14] Nog meer vrijwilligers. Het kan gewoon hoor. Bedoel bedoeld is nog meer mensen die mee willen doen. Eenmaal andermaal

[4:16:22] karakteristiek voor mij is het zie druk enorm mooi.

[4:16:27] Dan zet ik die er ook nog even bij. Dan ring. Wij vinden het argument. Sommige mensen kunnen zich beter concentreren als ze thuis zitten. Toch wel wat dun en wederom hetzelfde als met fysieke en afstandsonderwijs. Het gaat er niet om dat er nooit nergens niks mag.

[4:16:47] Het gaat erom dat wij een norm neerleggen daarom de kamer gehoord. De beraadslaging constateren dat instellingen nog steeds gebruik maken van bij het afnemen van tentamens overwegende dat online poker afgeschaald moet worden en alleen gebruikt kan worden als geen enkele alternatieve toetsing voor mogelijk is, waardoor de motie futselaar opriep zoekt het kabinet in overleg met studenten mbo scholen, hogescholen en universiteiten te formuleren onder welke uitzonderlijke voorwaarden online proper en wel kan worden ingezet conform de motie futselaar

[4:17:12] en daar ontbreekt nog dat wij tot de orde van de dag overgaan.

[4:17:16] Maar als ik straks toch gaan schrijven, zal ik het nog even aan toevoegen medeondertekend door collega's Wassenberg en tenslotte de motie waar ik over twijfelen. Maar dat was omdat ik iets later was. Dat heeft te maken met de inzet van zorgpersoneel en begeleiding van van stagiaires een groot zorgpunt van ons. Ik begrijp dat het daarover gegaan is en dat de minister onze zorg deelde. Dat zag ik ook al fysiek in de eerste termijn. Dat is fijn.

[4:17:37] Dus mocht ze zeggen naar de doe ik toch al. Dan trek hem lachend weer in de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat er nog steeds een enorm stage tekort in de zorg dat de tekort alleen maar groter dreigt te worden overwegend dat het niet zozeer gaat om stageplekken. Maar dat zorgverleners weinig mogelijkheid hebben om stagiaires op een goede manier te begeleiden. Zo kabinet om een plan te komen

[4:17:55] tot betere begeleiding van stagiaires en meer stageplekken en dit in overleg te doen met instellingen SVB en de beroepsgroep gaat over tot de orde van de dag.

[4:18:04] Dat was een Dankuwel meneer Quint

[4:18:09] dan krijgt de buurt waar nu het woord.

[4:18:12] Dank u wel, mevrouw de voorzitter, ik Dank de minister voor haar beantwoording

[4:18:19] als het gaat over die die duidelijkheid verschaffen over die anderhalve meter. Dat wordt hier wat wat breder gedragen mij betreft komt het zo gauw mogelijk. Ik ben wel blij dat die twee scenario's waar sprake van was die ontwikkeld zouden moeten worden zonder of met

[4:18:35] dat hij niet in detail te worden hoeven gemaakt. Dat dat zal een opluchting zijn voor een aantal mensen. Verder ben ik blij met ja toch. De wat half zachte toezegging van de minister dat fysiek op onderwijs en norm blijft. Ik haal wat aarzelingen. Maar die aarzelingen worden deels denk ik nu uit de lucht gehaald door die breed gestreden gesteunde motie van de je Kwint. Wat ik nog even naar gekeken.

[4:19:02] Verder heb ik geen moties. Voorzitter, dus dan hou ik het even bij.

[4:19:06] Dankuwel.

[4:19:08] Dank u.

[4:19:08] Voorzitter, kijk ik vond het een een apart debat wel mooi om als laatste keer dat ik hier weer als woordvoerder hoger onderwijs zit dan een keer mee te maken want ik hoop dat Harry van der molen snel weer terugkomt.

[4:19:22] Ik niet aan jullie overigens. Maar het gaat goed met hem.

[4:19:26] Ik heb gedachten over twee moties. Ik heb in ieder geval een en ik denk tegelijk dat ik het voorlezen over motie twee de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat er driehonderd achtenzestig miljoen naar de mbo en HBO instelling gaat om uit van een achterstand in brede zin van studenten als gevolg van kronen maatregelen tegen maatregelen tegen te gaan, constateerden dat er monitoring afspraken gemaakt zijn waarin afgesproken is dat de rapportage niet rechtstreeks herleidbaar is tot de individuele instellingen en dat deze in deze afspraken niks staat of financiële verantwoording van mening dat de discussie over een goede besteding van middelen, zoals tijdens de de voorinvesteringen moeten voorkomen, verzoekt de regering om bij de rapportage aan de kamer ook te rapporteren over de voortgang van individuele instellingen en financiële voortgang hier ook in mee te nemen, gaat over tot de orde van de dag was getekend Peters en van wouden.

[4:20:14] En waar ik nog kort over wil hebben en waar meneer Paternotte mij een vraag over gaat stellen. Zo lees ik net zoals ik met naar aanleiding van een motie van Wijnbergen cum suis

[4:20:24] is de de honderd negentig.

[4:20:28] Het antwoord geven of.

[4:20:30] Nog iets over zeggen dat ik kijk mijn ik ik ga daar geen antwoord op geven want hij heeft de vraag niet gesteld. Ik ga er wel iets over vertellen,

[4:20:38] namelijk dat ik het heel lastig vind om hier niks mee te doen

[4:20:41] omdat ik helemaal niet voor op voorhand zomaar voor een bezuiniging van honderd negenenveertig miljoen ben op op het onderwijs van het ja daar zit niemand op te kijken. Ik ben er ook niveau om om deze stijlfiguur te handhaven. Dus ik broed op iets wat wel kan

[4:20:57] want ik voel me wel een klein beetje in look gezet. Morgen morgen komen de stemmingen over dat over dat abonnement en dan of wanneer die dan komen en als je daarentegen bent omdat je echt denkt dit kan zo niet. Dit moet gewoon in een coalitieverband of in aankomende coalitieverband besproken worden met alle dingen doen die niet in ministerraad of in coalitie afgesproken

[4:21:18] in een demissionaire status. Dan lijkt het dan moet je in de hoek gezet. Automatisch alsof je bezuinigt op het hoger onderwijs. Ik vind een vervelende positie om in te zijn en dat is wellicht waarom ik daar een enigszins stekelig op reageer en dat was het voorzitter.

[4:21:33] Dan heeft de heer Paternotte nog een vraag.

[4:21:37] Ja. Voorzitter, en dat is eigenlijk omdat de heer Peeters natuurlijk echt heel erg naar de minister kijkt van nou u heeft een fout gemaakt zijn om door dat nationaal programma niet lang genoeg doorloopt, waardoor die honderd veertig miljoen ook in jaren valt die buiten een nationaal programma vallen. Dan krijg ik het NRC stuk toegestuurd. Arie Slob hebt Wopke begint te pruttelen

[4:21:58] en in dat stuk staat duidelijk beschreven dat het ministerie van onderwijs inderdaad een langduriger NPO wilde dat ministerie van Financiën heeft afgedwongen dat de looptijd tweeëneenhalf jaar wordt, waardoor het NPO ook niet uberhaupt dit bedrag van honderd miljoen kon bevatten. Anders was het misschien een wat hoger bedrag geweest in acht komma vijfenzestig miljard. Dus dan denk ik van ja, verwijt dat deze minister

[4:22:22] zou eigenlijk zwart op wit dat ministerie van Financiën. Dat heeft gedaan. Dus mijn vraag is gaat u morgen ook de minister van Financiën erop aanspreken.

[4:22:29] Diabetes.

[4:22:31] Apart overigens dat we hier wordt de nieuwe bestuurscultuur wel op een een niet duidelijk omdat ik volgens mij heb ik niks te maken met een minister van Financiën die ik heb iets te maken met een fractievoorzitter van het CDA en mijn fractievoorzitter van het CDA. Daar hebben we dezelfde vraag toen ik overigens zelf die motie had ingediend om het van tweeëneenhalf naar vier jaar te verlengen in in het debat wat we hadden met meneer

[4:22:53] Slob voorgelegd nazomer verder prima. Dus ook het dan maar we laten die die gaat niet over want ik vind minister van Financiën gaat niet over wat het CDA vindt over

[4:23:04] tweeëneenhalf naar vier jaar en ik weet verder. Ik heb er verder geen weet van

[4:23:07] mijn punt is hier en moet volgens Mike Raquel en morgen. Als ik mij betreft verlengen het binnen het Po in het veel is het onmogelijk om het geld weg te zetten in die tweeëneenhalf jaar zijn er nog maar een keer zoals ik hier een debat heb gezegd de krijgen ze niet voor elkaar. Alleen door de inhuur van externen en dan wordt het onderwijs gewoon niet beter van. Dus ik vind het gewoon een slecht plan wil ik hier nog zeggen was geen goed plan tweeëneenhalf jaar,

[4:23:28] waardoor het komt en hoe dat in de ministerraad is gegaan en gaat de minister over zat ik echt niet bij en NRC ook niet. Dus ik vind het gewoon een slecht plan en nog steeds. Ik vind ook niet goed dat als we hebben gezegd het moet een tweeëndertig jarige. Er is behoorlijk iets verkeerd gegaan. Dat maakt niet uit. Dat kan allemaal gebeuren. Dan moet je het via de eigenaar weg regelen en niet via een abonnement waardoor ik een gezet wordt waar ik niet wil zitten.

[4:23:49] Volgens mij is het duidelijk inmiddels waar jullie verschillen zitten. Ik kijk nog even naar de heer Paternotte de volgens mij heeft de rest van de zaal wel duidelijk waar de meningsverschil over gaat.

[4:23:58] Vorst omdat de is duidelijk bezwaar tegen het middel van een abonnement,

[4:24:03] alleen op de keper beschouwd als het over eens zijn dat dit corona steun is en dat alle corona steun is gedekt uit algemene middelen

[4:24:11] dat we dat voor elke sector altijd en overal hebben gedaan. Met vrijwel geen enkele uitzondering

[4:24:17] zou het dan niet logisch zijn dat we dat met dit deel verlenging van de OV kaart ook doen.

[4:24:21] Meneer Peeters.

[4:24:24] Als er van tevoren zijn zijn afgesproken in de ministerraad zou ik me kunnen voorstellen. Ik kan kom ook voorstellen hier een of ander andere bewindspersoon die kunnen allemaal kijken dus even weet je wat je kunt gewoon fouten maken we als ik gewoon twee of drie collega's van een eigen partij zijn verkrijgen om het amenderen moet gewoon in de zo kan alles zo werkt gewoon niet. Zo. Mag ik niet werken. Dat vind ik echt.

[4:24:48] Oké, dit lijkt me helder. Dan geef ik het woord aan mevrouw van der Woude.

[4:24:56] Dank u. Ik wil de minister danken voor haar antwoorden en haar toezegging

[4:25:01] en wat betreft de discussie zojuist rondom het amendement zou ik willen zeggen dat ik de gevoelens van ongemak van de Peters deel en dat ik uitkijk naar zijn voorstel

[4:25:12] voor de scherpte heb ik een motie op het onderdeel van de keuze lijst.

[4:25:20] De kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat de oorzaken van studievertraging in het mbo en hoger onderwijs uiteenlopen en kunnen verschillen. Per regio instelling en opleiding

[4:25:29] constaterende dat instellingen de komende tijd plannen uitwerken voor het komende studiejaar over de besteding van beschikbare middelen studievertraging van studenten tegen te gaan. De constaterende dat instellingen zelf bepalen op welke acties ze willen inzetten dat ze hierbij gebruik kunnen maken van een keuze lijst met voorbeelden van acties die zich in de praktijk hebben bewezen, waarvan de effectiviteit zeer voor de hand ligt of die wetenschappelijk zijn onderbouwd, constateren dat instellingen beargumenteerd kunnen afwijken van de keuze lijst in afstemming met de medezeggenschapsraad

[4:25:57] van mening dat het van belang is dat alle ondernomen acties van instellingen om studievertraging er in te lopen. Acties zijn die zich in de praktijk hebben bewezen waarvan de effectiviteit zeer voor de hand ligt of die wetenschappelijk zijn onderbouwd, verzoekt de regering instellingen uitdrukkelijk mee te geven om binnen hun argumentatie om af te werken van de keuze lijst te onderbouwen. Op welke manier de afwijkende actie zich in de praktijk heeft bewezen. De effectiviteit zeer voor de hand ligt of wetenschappelijk is onderbouwd en dit ter instemming voor te leggen aan de medezeggenschapsraad

[4:26:26] en de onderbouwing bij de afwijking vast te leggen in het jaarverslag en gaat over tot de orde van de dag van der wouden en Peeters.

[4:26:34] Diabetes heeft een vraag over de motie.

[4:26:37] Ik heb zo'n soort motie. Volgens mij ook ingediend dat er alleen gebruik gemaakt mag worden van bewezen. Reference base methodes.

[4:26:45] Die was alleen een stuk korter. Wat is nou precies het verschil met die motie. Want die is breed aangenomen en die is door de ministers bij de ministers aangenomen.

[4:26:53] Wat is precies het verschil.

[4:26:55] Mevrouw van der Woude,

[4:26:59] Deze gaat specifiek in op de afwijking. Het zou kunnen dat ze op elkaar lijken. We kunnen ze even nog naast elkaar leggen als je heel precies.

[4:27:12] Misschien handig om dan na dit overleg nog even bij de moties naast elkaar neer te leggen.

[4:27:18] Geen probleem. U bent u klaar met uw betoog. Dan geef ik het woord een mevrouw kunnen komen.

[4:27:24] Dank u wel. Voorzitter, omdat vandaag een brief gaat komen van de verenigingen netter Nederlands House for Education and research waarin zal worden gepleit om twee komma twee miljard van er F en te investeren in onderwijs en onderzoek. Ik weet niet of de tekst. Exact dat bedrag in ieder geval een significant bedrag wel naar onderwijs zouden moeten doen. Willen we onze positie behouden heb ik de volgende motie de kamer gehoord. De beraadslaging constateren dat de indiening van de plannen voor het r F door Nederland nog dient plaats te vinden, constateren dat andere EU lidstaten als Duitsland, Denemarken, Finland en Oostenrijk reeds een plannen voor het F ingediend hebben en daarin een significant gedeelte oormerken voor onderwijs, onderzoek en innovatie, overwegende dat Nederland verderop achterop dreigt te raken verder achterop dreigt te raken indien de nodige investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie uitblijven. Met behulp van geld uit het uitblijven verzoekt de regering een significant deel in haar plannen voor de besteding. Het geld uit het er ft oormerken voor onderwijs, onderzoek en innovatie.

[4:28:31] Voor tot de orde van de dag.

[4:28:33] Het was een.

[4:28:35] Oké dan. Het wordt een die was.

[4:28:39] Voorzitter, ik heb drie moties de eerste kamer gehoord. De beraadslaging constaterende motie futselaar die het kabinet verzocht om in gesprek te gaan met de vereniging hogescholen en de VSNU om online pro training af te schalen en erop toe te zien dat online training echt alleen gebruikt kan worden ze geen enkele alternatieve toetsings forum mogelijk is conform de aanbevelingen van de autoriteit persoonsgegevens constateren dat ze nog steeds onduidelijk is of hoger onderwijs na de zomer weer volledig fysiek kan worden aangeboden, verzoekt de regering in kaart te brengen welke ondersteuning de onderwijsinstellingen nodig hebben om in het geval de anderhalve meter maatregel na de zomer niet zo kunnen worden losgelaten. Onderwijs en tentamens toch zoveel mogelijk fysiek te organiseren en zo min mogelijk gebruik te maken van online erin gaat over tot de orde van de dag mede ingediend door collega Kwint.

[4:29:31] De tweede motie die gaat over psychische problemen bij bij studenten en de minister erkent dat daar aandacht voor moet zijn. Ze zeggen ze zijn al diverse onderzoeken die lopen. Ik heb toch een motie als de minister zegt nou we zijn hier mee bezig wachten even af. Dan kan ik die motion natuurlijk altijd aanhouden. Maar ik die nu toch in

[4:29:51] de kamer gehoord. De beraadslaging constateren dat het welzijn van studenten al voor de coronacrisis onder druk stond en sinds de coronacrisis is verergerd, overwegend dat ondersteuning van studenten met psychische problemen noodzakelijk is overwegen dat deze ondersteuning niet alleen symptoom moet aanpakken, maar waar mogelijk problemen moet voorkomen, verzoekt de regering om de systemische factoren die bijdragen aan het ontstaan van psychische problemen bij studenten in kaart te brengen en voldoende middelen ter beschikking te stellen om deze oorzaken structureel aan te pakken. Er gaat over tot de orde van de dag.

[4:30:25] De laatste motie. Voorzitter, die gaat over het ABP. De minister zegt nou daar ga ik niet over. Daarom heb ik het ook gemakkelijk gemaakt. Het is een spreekt uit motie. De minister hoeft er niets over te zeggen. Mag er zelfs niks over zeggen.

[4:30:39] De kamer gehoord. De beraadslaging constateren dat het ABP nog steeds volop investeert in de fossiele industrie en bio-industrie constateren dat miljoenen mensen op deze wijze hun pensioengeld onvrijwillig geinvesteerd zien worden in een verdieping van de klimaat crisis, biodiversiteitscrisis en verder ontwrichting van de aarde spreekt uit dat het ABP dient te stoppen met investeren in ontwrichtende sectoren als de fossiele industrie en de vee-industrie en gaat over tot de orde van de dag.

[4:31:07] Dankuwel. En dan wil ik nu en heer Paternotte vraag. Hij heeft voorzitterschap kunnen overnemen.

[4:31:13] Heb ik het woord aan mevrouw Westerveld van groenlinks. Tweede termijn.

[4:31:16] Dankuwel.

[4:31:17] De en van partij van arbeid. Sorry.

[4:31:20] Dank u wel. Voorzitter en ook Dank aan de minister voor de antwoordde. Ik heb op drie punten nog een vraag en de eerste gaat over de afspraken om over het OV de minister gaf in haar antwoord terecht aan dat ze hebben van de ov-studentenkaart niet mag betekenen dat je op een bepaalde tijd neer en niet in de trein mag zitten. Maar het kan wel gevolgen hebben voor de. Dat zei de minister niet maar dat de angst van de ondermeer. De studentenorganisaties dat het omdat de om de spits te ontlasten dat dan misschien studenten later naar college kunnen de minister gaf aan dat er gesprekken plaatsvinden. Ik zou willen vragen vinden die plaats op regionaal niveau, op landelijk niveau en worden de studentenorganisaties daar ook bij betrokken.

[4:32:02] Dan heb ik een vraag over testen ook in introductietijd. De minister gaf aan dat het idee daarbij is dat je bij vergunningsplicht geeft momenten dat er ook een link wordt gemaakt met test voor toegang en ik zou willen vragen of er gebruik wordt gemaakt van zelf testen en in hoeverre dat een plek krijgt ook omdat het zelf testen in de pilot. De brief die we kregen over de uitwerking dat daar bleek dat ook het begeleid. Zelfde testen onder studenten altijd wel goed gaat. Dus kan er ook om testlocaties te ontlasten om het testen toegankelijker te maken. Ook in die introductieperiode gebruik worden gemaakt van zelf testen

[4:32:38] en dan mijn laatste punt gaat over studenten met een functiebeperking van. Er zijn natuurlijk al jaar en dag worden de afspraken gemaakt met het bedrijfsleven. Om te zorgen dat mensen met een functiebeperking zo goed mogelijk. Ja, ook of ook een baan kunnen vinden. En sinds jaar en dag worden die afspraken niet gehaald en daar kunnen we allemaal boos over worden. Maar op het moment dat zich de dat er in de stageperiode voordoet. Dan begint het probleem. Ik heb daar een motie opgemaakt en hoop dat die overbodig is. Maar dat horen we straks ook de kamer gehoord. De beraadslaging constaterende dat studenten met een functiebeperking met enige regelmaat te maken hebben met discriminatie bij het zoeken van een stageplek of tijdens een stage constateren dat in het onderzoek naar stagediscriminatie onvoldoende aandacht is voor uitsluiting op basis van een zichtbare functiebeperking verzoekt de regering om in aanvulling op het onderzoek van het verwey-jonker instituut naar stage discriminatie, specifiek stagediscriminatie bij studenten met een functiebeperking in beeld te brengen en gaat over tot de orde van de dag.

[4:33:39] Dat was het. Voorzitter, Dank aan mevrouw Westerveld en een dankt haar naam.

[4:33:43] Voorzitter,

[4:33:45] Interruptie? Wanneer Wassenberg?

[4:33:47] Met mij met uw welnemen de en de uiteraard met welnemen van mevrouw Westerveld, met name Octa, bij die emotie willen zetten.

[4:33:55] Dit is een heel nieuwe methode dat vanuit de Commissie verbaal ondertekening in plaats van fysiek vooraf, transparant en uit nieuwe bestuursploeg.

[4:34:06] Je mag meer vingers Aalsmeer Aalsmeer mensen te onderhandelen.

[4:34:09] Uiteraard kan de bent ook onder meer vrijwilligers. Maar die zijn er helaas niet constateren. Dus blijft toch even bij de heer Wassenberg partij voor de dieren wil ik graag namens de Commissie, mevrouw Westerveld bedanken en onze erkentelijkheid uit voor het bekleden van het voorzitterschap vandaag. En dan geef ik het woord weer terug aan de voorzitter net hierna een Wassenberg heeft opgeschreven.

[4:34:29] Ik kijk even naar de minister. Hoe veel tijd zijn u nodig. Heeft.

[4:34:38] Jij gaat over vijf minuten verder

[4:39:31] als de collega's ook klaar voor zijn. Dan gaan we weer verder met de reactie van de minister op de vragen en de moties die zijn ingediend.

[4:39:43] Voorzitter, Dankuwel eerst nog een paar vragen

[4:39:49] de vraag van heer Paternotte heel terecht. Kijk als als je op het moment komt dat je gaat zeggen van ja komt een ANWB om testen als toegangsbewijs te vragen in het onderwijs, dan is van belang dat we daar zoveel mogelijk om gezamenlijk optrekt. Iedereen in in. Uiteindelijk zijn eigen afdeling maken. Maar ben ik zeer met u eens en daarom ook dat ik met hen daar altijd in gezamenlijkheid. Het gesprek over heb.

[4:40:16] Mevrouw Westerveld had een paar vragen terecht dat u zegt van ja als het gaat om het gebruik OV betrekt daar ook studenten bij. Ik weet dat in een aantal regio s dat ook gebeurtenis natuurlijk volstrekt logisch als je roosters gaat aanpassen om het OV goed passend te maken dat je daarbij studenten betreft. Ik zal nog een keer navragen of dat ook in alle regio's gebeurt.

[4:40:42] Ja. Zelf testen bij testen toe gaan. Dat kan niet hebben. We hebben hele heldere afspraken. Dat dat echt een afgenomen test moet zijn en op dit moment ook zeg maar de begeleiden zelf test kan niet zeg maar die test kan niet gebruikt worden als toegangs. Het bewijs dat de regeling ook niet toe op dit moment

[4:41:07] dan voorzitter, een aantal moties. De motie van de heer Paternotte op stuk nr. Één over de inventarisatie bewezen effectieve maatregelen ter bescherming van studenten welzijn. Die krijgt oordeel kamer. Dat willen we graag doen.

[4:41:27] Het zal u niet verbazen. De volledige compensatie voor studenten die ontraad ik. We hebben eerder een andere afweging gemaakt

[4:41:35] voor de motie op stuk nummer drie.

[4:41:40] Maar ik een beetje overval is zeg maar dat fysiek onderwijs is de norm behoudens dwingende omstandigheden en alleen bij hoge uitzondering. Dan ben ik bang dat het, zoals het hier formuleert denk van ja dat is bijna beperkender dan hoe er mee omging van voor corona. Als er nou van maakt. Het is uiteindelijk uw keuze. Maar dat alleen als het toegevoegde waarde heeft, maar dwingende omstandigheden en bij hoge uitzondering. Dat vind ik toch een dermate dat ik een in die tekst echt ga om ontraden. Als u je alleen als dat echt toegevoegde waarde heeft dan wil ik mijn oordeel kamer geven

[4:42:25] dus aan u de afweging.

[4:42:29] Ik zie dat allemaal mensen elkaar kijken. Maar.

[4:42:31] Dirk niet over zeggen. Maar volgens mij was de afspraak nu al dat dat besturen de toegevoegde waarde moesten laten zien aan bijvoorbeeld medezeggenschap en anders zou de nu al niet mee ingestemd mogen worden. Dus als ik alleen dat de vermaakt en voegt die volgens mij niet zoveel toe. De minister heeft gelijk wanneer zij zegt dat het inderdaad een strenger regime is dan ook al voor corona het geval was. Dit is niet iets wat ik pas sinds corona vind ik haar collega die verantwoordelijk is voor primair onderwijs die kans op deze debatten nog nog levendig herinneren.

[4:43:04] Ik ga erover nadenken, maar naar nijgh verlopen naar het handhaven van deze motie.

[4:43:10] Het kan best dat wij van mening.

[4:43:12] Dat dit oplossen. Maar de minister zijn de dwingendere en behoudens dwingende omstandigheden en alleen bij hoge uitzondering.

[4:43:18] Er dringende omstandigheden. Iedereen snapt dat dat in een tijd als corona of of iets anders vergelijkbaars moet

[4:43:26] meer dat je daarnaast die hoge uitzondering drempel laat gelden voor mij. Dus het is niet zo dat dat er een optelsom is van zelfs bij dwingen omstandigheden mag het alsnog bij haar ogen uitzondering dat de minister niet zo was.

[4:43:41] Ja. Ik keek wat hoger uit Sonja. Wat noemt u hoge uitzondering als bijvoorbeeld de de basis. Dat gebeurt ook al een brede basis in een bepaald vak. Daar wordt een goed online college van van gemaakt waar waardoor je ook nog

[4:44:09] de toegevoegde waarde met docenten van andere instellingen en dat wordt gebruikt als basis wat studenten zelf kunnen om daarna het onderwerp verder te verrijken. Noemt u dat een hoge uitzondering als het

[4:44:23] echt meerwaarde heeft voor de kwaliteit van de onder onderwijs.

[4:44:29] Ik snap heel goed. Het sentiment op dit moment dat je moet zeggen van ja, we willen zoveel mogelijk naar fysiek onderwijs. Tuurlijk willen we allemaal maar laten we nou niet het kind met het badwater weggooien en ook een beetje kijken van waar we ook voor corona mee bezig waren met verstandige stappen zet en kerk van waar heeft dat digitale onderwijs. Nou meerwaarde kan het iets toevoegen aan het het onderwijs heeft voor is het voor studenten heel kan het ook heel heel prettig zijn.

[4:44:58] Dus ik

[4:45:01] ik vind een in deze formulier gewoon te beperkend.

[4:45:05] Dat was later laatste opmerking over dan aan. Natuurlijk kan digitaal onderwijs iets toevoegen. Maar wat ik een niveau in lijst is dat je bijvoorbeeld niet snel zegt we gaan het vak Nederlands voortaan online doen.

[4:45:16] Nee maar dat is dat is dat is de andere kant dat je zou zeggen van ja hele vakken maar,

[4:45:23] en daarom vind ik het zo ingewikkeld om hier nu in een motie zeg maar een soort van gaan vastleggen van want hier kan

[4:45:32] iedereen zijn eigen invulling bij maken.

[4:45:39] Dus ik van deze formulering vind ik nogal beperkt. Maar ik denk ook van ja, laten we nou ook niet. Daar waar het echt meerwaarde heeft dingen niet doen als het de kwaliteit van het onderwijs bevordert, moeten we ook gewoon niet onnodig beperkingen opleggen.

[4:45:57] Reactie. Lijkt me duidelijk is dat de heer Beertema nog een korte.

[4:46:00] Toevoegen korte toevoegen aan de aan de aan de indieners misschien een formuleringen in de zin van een niet ter vervanging van reguliere fysiek onderwijs.

[4:46:11] Dat kan een hoop oplossen. En dan kan de minister misschien ook zeggen.

[4:46:14] Oordeel komen. Dat is een mooie suggestie van de heer Beertema en ik zie dat de indieners. Daar geloof ik met elkaar over nadenken. Dat is aan de. Je kunt.

[4:46:24] We komen erop terug.

[4:46:26] Voorzitter, ga ik door met motie op stuk. Nr. Vier. De de voorwaarden, waaronder online gok wel kan worden ingezet en die krijgt oordeel kamer de motie op stuk nummer vijf.

[4:46:41] Ik heb maar toen was de heer nog even afwezig toekomst zegt dat ik op dit moment met collega van ark aan het verkennen ben, op welke manier wij

[4:46:55] ervoor kunnen zorgen dat we voldoende begeleiding hebben van stageplek in de zorg en u deze zomer op de hoogte stellen van die verkenning. Dus in feite is dit toegezegd.

[4:47:08] Dan trek je een bij deze zoals aangekondigd in.

[4:47:12] Dank daarvoor dan de motie op stuk. Nummer zes. Ja ik heb echt moeite met de kamer te gaan rapporteren op het niveau van de individuele instelling.

[4:47:25] Dat betekent dat als ik een verslag noemen hoe elke mbo-instelling, elke hogeschool en elke universiteit precies omgaan met in Sonja. Ik kan u en en als uw personeel dat met liefde doen maar dan krijgt u alle jaarverslagen met de springt eromheen. Want ja daar daar staat het dan dan in en dat is dan wat u wat wat wat u vraagt want dat is waar zij verslag over doen in het juiste en we hebben en ik hecht er wel aan om ook af en toe te kijken van hoe we hebben dit nou met elkaar afgesproken. Op niveau van de individuele instellingen houden we toezicht op dit moment via het horizontaal toezicht. Daar hebben ook een Raad van toezicht hebben de medezeggenschap. De kwaliteit van het onderwijs hebben een toezicht systeem en op het. Ik wens systeemverantwoordelijkheid en is op het niveau van het systeem doe ik de kamer verslag. Maar als u gaat vragen van neem je verantwoordelijkheid om ons te informeren of elke individuele mbo en zat elke individuele hogeschool en elke universiteit en zeg ik van ja dat vind ik echt te ver gaan. En anders dan dat er kunt ook zit dan duidelijk. Ik moest hier een verslag vraag van elke school in het primair onderwijs en elke school in het secundair onderwijs. Zo moeten we dat met elkaar niet willen doen. De minister is als het gaat om onderwijs systeem verantwoordelijk.

[4:48:45] Daar wilde Bertus graag nog korte.

[4:48:48] Omdat het binnen Po en vwo hebben wij dat ook zo. En van ik hoef echt niet te weten wat de basisschool klimop met die met die Gelder heeft gedaan. Wat ik wel wil weten is of al die basisscholen geld uitgeven aan die aan die eveneens beesten interventies.

[4:49:04] Nou, hoef ik hier in dit geval ook echt niet te weten wat ROC de graaf afdeling metaal in Oss met deze hiermee heeft gedaan. Als wij zeggen van we doen het alleen maar horizontaal. Dus als daarbinnen al die ROC zo'n beetje onderling over hebben gesproken. Dan hoeven wij er verder niets van te weten. Dat is het andere uiterste. Ik lees enzo. Maar misschien moet ik dan iets aanpassen zou kunnen. Ben ik altijd bereid. Ik lees me zo dat ik gewoon wel dat als wij dat het nu zo is dat wij als dat u als minister, maar wij ook niet weten. Geen idee want het is allemaal horizontaal georganiseerd of het geld

[4:49:38] een beetje terechtkomt op de plekken waar we weten waar we het hebben willen.

[4:49:42] Dat is wat ik wat ik doe eigenlijk horen zeggen ook horizontaal geregeld is allemaal mooi en ik hoef echt niet te weten het NRC live van ons doet Dankuwel weten of het geld terecht komt op de plek

[4:49:53] in grote lijnen niet uitgesplitst naar iedereen te delen. Instelling en volgens mij lukte niet als we hebben gezegd we doen het alleen horizontaal. Dat is waarom ik het zo.

[4:50:02] Duidelijk de minister.

[4:50:04] Ja. Ik maak me dan kijk als ik deze motie lees, maak ik me een beetje zorgen of een in de consulting zegt die van ja, dat het

[4:50:12] de Martin afspraak zoals we die hebben gemaakt, niet herleidbaar zijn tot individuele instelling en u verzoekt dus en als gevolg daarvan dat wel te doen. Herleidbaar tot individuele instelling. Als u die technologie individuele instellingen eruit wil halen. Dan hebben we een een gesprek, maar deze motie klinkt toch alsof u van mij wil dat ik u tot op niveau van de individuele instelling verslag doe van, want ik zou anders niet dit warme woorden individuele instelling erin staan. Dus als u mij een en tekst kunt geven waarin ik daar iets meer vertrouwen heb dat ik u niet al die paragrafen uit de jaarverslagen moet doen toekomen. Dat is die dan hebben we een ander gesprek. Maar de optelsom van uw constateert en u verzoekt leidde mij tot de conclusie dat u wel wil weten hoe het bij de verschillende instellingen zit ook omdat u zegt van ja bij de voorinvesteringen wisten we dat nou niet. En dan wil ik het graag weten.

[4:51:14] Peter scoort niet helemaal.

[4:51:15] Met elkaar en akkoord. Ik zal nadenken over die over die formuleringen. Maar echt het gaat me niet om een individuele instelling gaat om de. Ik wil weten of er geld terecht komt en gebeuren ermee gebeurt dat. We willen. Dat is niet genoeg om het met een grote zwaai richting al die instellingen te gooien en te zeggen horizontaal. Zoek hier uw toilet en niemand gaat de jaarverslag op elkaar liggen.

[4:51:32] Dat is me te weinig duidelijk de minister.

[4:51:35] Maar als u dus in en zeg maar de in het verzoekt de individuele instelling eruit haalt dan denk ik dat we wel tot elkaar komen. De

[4:51:48] ja anders is die ontgaan. Ja, ik wil nu ook besparen dat ik hier een vrachtwagen laat voor rijden met al die jaarverslagen

[4:51:57] dan een motie op stuk nummer zeven van van der wouden en Peeters die krijgt oordeel kamer.

[4:52:07] Sorry meneer Beertema.

[4:52:10] Even iets over zeggen. Ik had het net in het interruptiedebatje met mevrouw van der Woude er al over. Hij lijkt wel erg op mijn motie. Maar waar mijn motie zegt dat alle interventies gebit gebaseerd moeten zijn op op eveneens beest materiaal gaat deze motie in het dictum staat er op wel even kijken te onderbouwen op welke manier de afwijkende actie zich in de praktijk heeft bewezen. De effectiviteit zeer voor de hand ligt en bla die bla.

[4:52:40] Da's daarmee wordt dat alweer de dat eveneens beest alweer op de kier gezet. Dus deze motie is wat mij betreft heel erg komt eraan. Mijn motie.

[4:52:48] Ik geef even als voorbeeld dat heel veel er zo ongetwijfeld heel enthousiast zullen zijn om om extra cursussen mindfulness of woedebeheersing. U lacht erom, maar het zijn de die zullen we zullen warm omarmd worden. Het is niet ff beest.

[4:53:07] Deze ruimte,

[4:53:09] Dat ruimte om toch weer naar die mind van al die amateurs en zo over te gaan en dat vind ik heel erg.

[4:53:15] Minister laat me eerst even de minister.

[4:53:17] Ik heb ook goed naar betoog van mevrouw van der Woude glas en dat is nou juist wat zij ook blogs doen. Ze zegt van ja die lijst is die lijst is een momentopname. En ja, terecht is uw motie breed als een eveneens beest. En wat deze motie zegt is als je iets anders doet dan wat we eerder wisten van om eveneens beest dan moet je zeer goed motiveren waarom het of de effectiviteit zeer voor de hand ligt of anderszins wetenschappelijk is onderbouwd. Volgens mij is het een hele mooie toevoeging die ook ons in staat stelt om voert ook best practices te delen en daarvan te leren. Dus deze motie krijgt oordeel kamer

[4:53:58] dan de motie op stuk nummer acht van mevrouw bundel dan ja

[4:54:07] die moet ik om te ontraden. Want dat is echt het F F F is echt besluit van aan het volgende kabinet. Ik snap dat de kamer kan zich daarover uitspraak uitspreken. Maar ik moet de mond ontraden omdat ik daarmee vooruitlopen op besluit van van het kabinet. U kunt hem ook aanhouden tot die besluitvorming.

[4:54:25] Voorligt. Mevrouw kunnen kan. Ik vind het prima om eventueel aan te houden met de minister van Financiën als de staatssecretarissen van belastingen hebben gezegd dat ook omdat niet duidelijk is Hoelang de formatie zal duren en de plannen voor er F uiterlijk eind kuur. Drie, vier moeten worden ingediend. Ik het toch erg spijtig zou vinden dat dit dan niet meegenomen kan worden indien de formatie langer gaat duren dan de termijn om de plannen in te dienen. Dus daar zit het bij mij met name in en ik zou heel graag willen dat in die plannen wij wel wijs keuzes maken en dus gewoon inzetten op onderzoek, onderwijs en innovatie. Wat toch een zorgenkind is.

[4:55:07] Dat snap ik heel goed. Maar u begrijpt ook dat ik op die besluitvorming in het kabinet hier niet vooruit mag lopend anders gaat en dan weet ik precies hoe het gaat dan gaat iedere minister zeg maar een motie en dan gaan we hier met moties sturen op besluitvorming kabinet. Dus ik zou zeggen hou aan totdat ook als weet wat ik niet hoop. Maar als het allemaal langer duurt men me voorstellen nog met demissionair kamer in de kamer komen dan is dat dan het moment om met die motie om eens misschien verstandig om even aan te houden.

[4:55:36] Ja, mevrouw kunnen kan laatste vraag voor mij want ik ben nieuw hier en niet alles is mij even duidelijk. Maar dus als collega Hoekstra zegt uiterlijk drie gaan we plannen indienen. Dan kan ik dus gewoon bijvoorbeeld in september het in de gaten houden of in die plannen dit erin zit en zo niet de formatie die het nog veel langer dat ik dan alsnog deze motie. Indien dan. Dat is een beetje in dezelfde soort werken als meneer Hoekstra dus schetst.

[4:56:02] Leuke dingen kunt u als ik volg mij als u nu aanhoudt, kunt u tegen die tijd in stemming brengen?

[4:56:08] Dan is de motie die hier nummer acht staat dus aangehouden.

[4:56:12] De motie op stuk. Nr. Negen.

[4:56:21] Die geef ik graag oordeel kamer lijkt ons heel goed om wat dat zie je nu al wat in zijn nou zoveel mogelijk van die de dames fysiek doen er bijvoorbeeld ook door externe locaties te gebruiken en dat we daar met hen goed naar kijken. Dus die krijgt oordeel kamer

[4:56:43] de motie op stuk nummer tien die ontraad ik na twee redenen de

[4:56:53] we doen al onderzoek naar die systeem is een factoren, maar ik vraag mij ook voldoende middelen ter beschikking zijn om deze oorzaak structureel aan te pakken en daar zit een verborgen claim in die ik op dit moment niet kan onder meer en begrijp dat ik die moet raden.

[4:57:10] De motie op stuk nummer elf vraagt niks van mij. Dus daar heb ik geen oordeel over

[4:57:16] de motie van mevrouw Westerveld.

[4:57:21] Daar sta ik voor open. Het onderzoek van het Verwey jonker instituut. Daar kan ik het niet meer in impasse. Want dat is al te ver om daar nog zichtbaar de onderzoeksvraag te veranderen, maar we zullen dat in aanvulling op doen. Dus deze motie krijgt oordeel kamer.

[4:57:40] Westerveld heeft daar een vragen over van Westerveld van.

[4:57:43] Nee.

[4:57:43] Dankuwel. Voorzitter, een opmerking en dan heb ik nog een vraag over het OV punt dat ik aan het begin maakte.

[4:57:50] Daarmee was niet mijn punt dat studenten moeten logischerwijze meegenomen worden in de gesprekken. Maar ik zou graag willen dat gebrek aan voldoende capaciteit bij bij ov-bedrijf dat dat er niet toe leidt dat studenten minder fysiek college krijgen. Ze hebben de afgelopen jaren al zoveel gemist. Dus daar moet vooral ook rekening mee gehouden worden. Ik hoop dat deze minister daarbovenop wil.

[4:58:12] Meneer

[4:58:13] zeker. Dat is echt het uitgangspunt voor gesprekken capaciteit hoef je geen beperkingen voor opleveren voor de mogelijkheid voor studenten om fysiek onderwijs te volgen. Het kan wel betekenen dat je iets in de roostering doet, maar het kan niet zo zijn dat hij zegt van ja dan doen we geen fysiek onderwijs.

[4:58:33] Voor stap terug naar me geweest.

[4:58:37] Dankuwel meneer Paternotte. Ik kijk even rond. Maar dan zijn wij zijn we klaar met dit overleg. We gaan over de moties gaan aanstaande donderdag stemmen.

[4:58:50] Ja. Dus dat is over een paar dagen al de laatste stemming voor het reces en de lijst met toezeggingen die wordt per email nog naar jullie nagezonden.

[4:59:01] Dan rest me niet anders dan alle collega's te bedanken dan de minister te bedanken en na ondersteuning natuurlijk.

[4:59:08] En iedereen ook een hele fijne dag te wensen.