Jaarverslagen Infrastructuur en Waterstaat

[0:00:00] Infrastructuur en waterstaat.

[0:00:01] Ik heet de gasten in de zaal van harte welkom en uiteraard een minister en staatssecretaris van infrastructuur en waterstaat

[0:00:11] met de aanbieding van de jaarverslagen vragen de bewindspersonen. De kamer om deze asscher verlening over het jaar over in tweeduizend, eenentwintig gevoerde financieel beheer

[0:00:18] en in die leden van deze commissie bij de deze asscher verlening bepaalde aandachtspunten hebben die deze asscher verlening in de weg staat, dan zou het goed zijn om dit tijdens het overleg uiteraard kenbaar te maken kunnen bewindspersonen dan op reageren en deze punten kunnen dan tijdig bij de commissie van de rijksuitgaven worden gemeld.

[0:00:33] We beginnen in dit wethouder werd overleg met de termijn voor de begrotingsrapporteur. Dat is de heer koerhuis en de bewindspersonen. Die zullen daar vervolgens meteen op reageren, waarna ik de begrotingsrapporteurs afvragen of hij nog nadere vragen heeft. Daarna wordt het overleg vervolgd met de eerste termijn van de kamer en daarbij hanteren we uiteraard de volgorde die we bij begroting hanteren. En dan mag de grootste oppositiepartij als eerst spreken. U heeft ook een overzicht gehad van de spreektijden die zij per fractie voor de wetgeving overleg anders en dat gezegd hebbende, beginnen we met het woord te geven aan de heer koerhuis als begrotingsrapporteurs,

[0:01:12] Voorzitter, vandaag behandelen we de jaarverslagen van het ministerie van infrastructuur en waterstaat.

[0:01:17] Ikzelf nu eerst als rapporteur namens de commissie.

[0:01:20] Dit is een belangrijk debat, want dat we als commissie goedkeuring moeten geven voor de uitgave van bijna twaalf miljard

[0:01:25] van het ministerie van infrastructuur en waterstaat stilstaan bij vier punten een de informatiewaarde van het jaarverslag tweede incident tijdens het bezorgen begroting van tweeduizend, eenentwintig, drie de beheersing van infrastructuurprojecten

[0:01:38] via de instandhouding van infrastructuur.

[0:01:41] Ten eerste, voorzitter, de informatiewaarde van het jaarverslag, ik kan voortbouwen op een lange traditie van rapporteurs die de afgelopen jaren hebben gepleit voor verbetering van de informatie, waarde van de jaarverslagen en de begrotingen. Het is voor de kamer belangrijk dat in deze stukken inzichtelijk is wat de doelen zijn,

[0:01:58] wat de middelen zijn en welke resultaten met deze middelen moeten worden bereikt. Hier schort het wel eens aan.

[0:02:04] Zie ook de eerste en meest recente super rare begroting van dit jaar.

[0:02:09] Hier vraagt het ministerie de kamer toestemming om veertien miljard toe te voegen aan het mobiliteitsfonds, waaronder de zeven en half miljard

[0:02:16] voor infrastructuur van nieuwe woonwijken.

[0:02:19] Het is niet heel inzichtelijk wat de doelen zijn en welke resultaten met deze middelen moeten worden bereikt. In de aankomende begrotingsjaar

[0:02:25] kan de minister hier uitgebreid op ingaan.

[0:02:28] Formeel staat deze superieure begroting hier niet op de agenda. Dat illustreert wel mijn punt over de informatie, waarde van liedje van de jaarverslagen en de begrotingen.

[0:02:38] Ik ben met het ministerie in gesprek om heel precies te kijken hoe we de informatiewaarde kunnen verbeteren

[0:02:45] en ik heb veel waardering voor de positieve manier waarop het ministerie dit oppakt. In dit jaarverslag zien we dit punt nog niet terug.

[0:02:52] Begrijp dat hiervoor nog te vroeg is.

[0:02:54] Maar wat is de ambitie

[0:02:57] van de bewindspersonen? Op dit punt. Wanneer verwachten de bewindspersoon dat de informatiewaarde kan worden verbeterd.

[0:03:03] Ten tweede, voorzitter, de incidentele subsidie zware begroting van tweeduizend, eenentwintig

[0:03:08] op de begroting van het ministerie van infrastructuur en waterstaat

[0:03:11] zijn vijf incidentele super zware begroting ingediend voor winnen

[0:03:16] twee voor de beschikbaarheid vergoeding voor het ov voor de tegemoetkoming voor de vuurwerkbranche en voor de crone testen van reizigers.

[0:03:24] De alle vijf begrotingen is vermeld dat het ministerie verplichtingen zal aangaan,

[0:03:28] ook als de formele toestemming van de kamer nog niet is afgerond. Daarvoor is artikel twee punt zevenentwintig van de komt de kwaliteitswet gebruikt. Ik wil de minister namens de commissie oproepen om hiermee terughoudend te zijn en dit alleen in uitzonderlijke gevallen te doen.

[0:03:42] Misschien kan de minister

[0:03:45] incidentele begrotingen eerder naar de kamer sturen. Als kamer doen wij dan op onze beurt ons best om incidentele secretaris begrotingen snel te behandelen.

[0:03:54] De middelen voor de beschikbaarheid vergoeding voor het ov zijn niet allemaal uitgegeven.

[0:03:59] Tweehonderd zeventig miljoen van tweeduizend, eenentwintig is doorgeschoven naar tweeduizend, tweeëntwintig en tweehonderd miljoen voor het tweede schot voorschot dan wel de afrekening van tweeduizend twintig is doorgeschoven.

[0:04:11] Wanneer betaalt de staatssecretaris die tweehonderd miljoen euro uit

[0:04:15] en welke negatieve gevolgen heeft het doorschuiven van die twee miljoen euro voor reizigers en ov bedrijven.

[0:04:20] Ten derde, voorzitter, ik heb samen met mijn collega's goed laten informeren over de conclusies van de rekenkamer

[0:04:27] die kan ik niet allemaal halen en ik verwacht dat de minister die conclusies gaat uitvoeren. Een punt wil ik er wel uithalen. Voorzitter,

[0:04:33] de beheersing van infrastructuurprojecten in kosten en in tijd. We hebben allemaal de kosten en tijd overschrijdingen van de afsluitdijk gezien als je weet dat dit risico is moet je alle mogelijkheden om het aan de voorkant goed doen ook echt gebruiken.

[0:04:47] De rekenkamer constateert dat soms projecten worden gestart,

[0:04:51] terwijl er te weinig budget is.

[0:04:53] Dat is een afwijking van de spelregels die we hebben afgesproken

[0:04:56] in de kamer kan hierover beter worden geïnformeerd. Maar eigenlijk moeten we dit natuurlijk niet kunnen

[0:05:01] is tenminste dit met mee eens en ziet de minister het starten van projecten terwijl er te weinig budget is als iets uit het verleden

[0:05:08] verder doet de rekenkamer aanbevelingen om de kwaliteit van kostenramingen te verbeteren, zoals het uitvoeren van nacalculatie aan de achterkant. Om te leren van projecten

[0:05:19] neemt de minister die aanbevelingen over. Tot slot, voorzitter,

[0:05:23] nog een punt waar ik samen met mijn collega's goed naar kijken, is de instandhouding van de infrastructuur

[0:05:28] in het coalitieakkoord zijn hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld en een groot deel hiervan wordt door de eerste en meest bizarre begroting van dit jaar toegevoegd aan het mobiliteit en het deltafonds.

[0:05:38] In tweeduizend, eenentwintig is het uitgeven van de beschikbaar gestelde middelen uitgesteld en is het achterstallig onderhoud

[0:05:45] van de infrastructuur gestegen.

[0:05:47] Het uitgesteld en achterstallig onderhoud van infrastructuur is hiermee tussen tweeduizendzeventien en tweeduizend, eenentwintig verdubbeld

[0:05:54] kan de minister deze stijgende trend met de extra beschikbaar gestelde middelen in tweeduizend tweeëntwintig al ombuigen

[0:06:00] het meerjarenprogramma voor de instandhouding van de infrastructuur.

[0:06:04] Waarom de kamer vorig jaar en dit jaar heeft gevraagd, zal pas vanaf tweeduizendzesentwintig klaar zijn.

[0:06:10] Waarom doet de minister hier zolang over en op welke basis geeft de extra beschikbaar gestelde middelen voor de instandhouding van de infrastructuur

[0:06:19] in de tussen liggende jaren excuses en op welke basis geeft de minister de extra beschikbaar gestelde middelen voor de instandhouding van de infrastructuur in de tussenliggende jaren uit dankuwel.

[0:06:31] Hartelijk dank voor uw rol als rapporteur de eerste mijn ik geef het woord aan de minister om daar op te reageren. De minister.

[0:06:42] Dank u wel, voorzitter en dank aan de rapporteur voor het delen van zijn bevindingen over het het jaarverslag.

[0:06:52] Ik zal er op ingaan en naar mij heeft ook de staatssecretaris nog een reactie op twee genoemde punten.

[0:06:58] In de eerste plaats vraagt de rapporteur aandacht voor het verbeteren van de informatiewaarde van de jaarverslagen en de begroting en vraag naar de ambitie van ons op dit op dit punt

[0:07:09] en daar wil ik starten bij de vaststelling dat onze ambitie op dit terrein groot is. Vandaar dat we ook vanuit het ministerie ook meedoen of het initiatief hebben genomen, genomen om de ook met de rapporteur constructief het gesprek te voeren

[0:07:26] en de door u benoemde concrete verbetering van de begroting en verantwoording. Documenten zal allereerst, zoals besproken, zichtbaar zijn in de begroting die komende prinsjesdag.

[0:07:36] Mag presenteren. Minister een even goed om een korte onderbreking te doen vanwege de lange bel hebben.

[0:08:34] Mooi vervolgt u antwoord beantwoorden.

[0:08:37] Zoals aangegeven zullen de eerste tekenen zichtbaar zijn in de begroting die we komende prinsjesdag presenteren. Het gaat dan om het begrotingsartikel, wegen en verkeersveiligheid, waarachter overigens via het mobiliteitsfonds de meeste uitgaven van ons ministerie wegkomen en aanpassingen in de volle breedte van de begroting zijn voorzien voor de ontwerpbegroting twintig, vierentwintig.

[0:08:56] Daarbij speelt ook dat normaliter het jaarverslag de begroting van dat jaar weerspiegelt maar voor de verantwoording over het lopende jaar twintig, tweeëntwintig zal ik de verantwoording voor het begrotingsartikel veertien wegen en verkeersveiligheid al zoveel als mogelijk vormgeven, zoals met met u namens de kamer besproken

[0:09:14] voor de jaren tot twintig, vierentwintig zal ik proberen dit zoveel als mogelijk uit te breiden naar de totale breedte van de begroting en de daarbij behorende verantwoording

[0:09:23] op het genoemde voorbeeld van de en veertien miljard euro die bij eerste soepele elementaire subsectoren begroting aan het mobiliteitsfonds is toegevoegd

[0:09:33] een korte reactie dat wij als kabinet vaart willen maken met woningbouw en dat mede mogelijk wordt gemaakt met investering in infra. Daartoe is begin dit jaar via het coalitieakkoord zeven en half miljard euro vrijgemaakt voor deze kabinetsperiode. Dat zijn de middelen die bij de eerste soepele betoging opgevraagd zijn vanuit de aanvullende aanvullende post van het ministerie van financiën, maar daarbij moet middels een bestedingsplan worden ingegaan op zaken als doel bereik, doelmatigheid en doeltreffendheid van de besteding en evaluatie voordat deze middelen worden vrijgegeven.

[0:10:04] Wees nu een afstemming met het ministerie van vooral bezig om dit naar concrete resultaten te verwerken in samenwerking met bestuurlijke partners in de regio, en dan moet u denken aan concrete pakketten om de woningbouw in nederland te versnellen, inclusief de ontsluiting van deze woningen en de ambitie is om voor het zomerreces tot afspraken te komen met de bestuurlijke partners.

[0:10:23] Het beeld is dat een fors deel van deze middelen ook daadwerkelijk in deze kabinetsperiode zullen kunnen worden besteed

[0:10:29] en het op korte termijn realiseren van woning is een van de criteria waarop de voorstellen uit de regio moment momenteel worden beoordeeld

[0:10:36] ten behoeve van het meert overleg. Wat we volgende week voeren zal ik de kamer informeren over de uitkomsten van de bestuurlijke overleggen leefomgeving en dan kunnen wij in het commissiedebat daar nader op ingaan.

[0:10:48] De incidentele operatoren begrotingen waarover de heer koerhuis

[0:10:53] ons oproept om hiermee terughoudend te zijn en dit alleen in uitzonderlijke gevallen te doen en ze eerder naar de kamer te sturen. Dat kan ik toezeggen. Ik zeg u toe om terughoudend te zijn.

[0:11:03] De.

[0:11:04] Op artikel twee, zevenentwintig van de comptabiliteit zweet. En hierop alleen in uitzonderlijke spoedeisende gevallen een beroep te doen,

[0:11:12] wijzen erop dat de procedure in dat kader door de minister van financiën is verduidelijkt in de kamerbrief van twee november afgelopen jaar

[0:11:20] en de verduidelijking van de procedure bevordert. Ook de snelheid waarmee een beroep op artikel tweehonderd zevenentwintig bij in weet tot stand komt en hiermee tevens het eerder en tijdig aanbieden hiervan aan uw kamer.

[0:11:33] De rapporteur, de heer koerhuis, constateert ook dat er projecten starten met te weinig budget of in afwijking van de spelregels

[0:11:42] en vraagt of wij dat zien als iets uit het verleden en dat zou wel mijn inzet zijn. Daarbij geldt dat de meer spelregels altijd worden toegepast, waarbij geld comply or explain

[0:11:56] en soms wordt er van de spelregels afgewezen, bijvoorbeeld vanwege doelmatigheid.

[0:12:01] De algemene rekenkamer heeft geconstateerd dat niet in alle gevallen waarbij sprake is van het afwijken van de spelregels. De kamer is geïnformeerd en ik zeg u toe dat ik in voorkomende gevallen de kamer transparant en onderbouwd informeer via de meer brief of de meer het afspraken afspraken lijst als daar sprake van is. En dan ook op welke wijze is afgeweken.

[0:12:21] Daarnaast geeft het ministerie opdrachten aan het en en de daarbij behorende budget aan uitvoeringsorganisatie rijkswaterstaat.

[0:12:29] Op dit moment wordt ook in het kader van de actualisatie van de meer spelregels gesproken over te maken. Bestuurlijke afspraken inzake projectbeheersing bij de fase overgangen in het meert

[0:12:40] en de vijfenzeventig procent zicht. Op financiering voor de start van de verkenning maakt hier onderdeel van uit die vijfenzeventig procent heeft op zichzelf een goede reden, namelijk dat die in theorie of van de spelregels moet leiden tot een formeel go, no go moment dat je ook nog kunt afwegen. Er is geen niet voldoende geld doen we het project wel of niet. En daarnaast natuurlijk ook om het verzoek om cofinanciering bij medeoverheden te leggen, maar ook wij zien dat te vaak in de praktijk het starten met een verkenning door iedereen wordt gepercipieerd als oké we gaan dit project doen en ongeacht dat er pas vijfenzeventig procent van de financiering is en in voorkomend geval willen we daar ook aan de voorkant veel helderder afspraken over maken. Ook met medeoverheden en dat zullen we vanzelfsprekend aan de kamer melden

[0:13:26] voor plan, studies en realisaties geldt dat pas tot start wordt besloten als ook onderbouwd is welke middelen noodzakelijk zijn en deze middelen ook beschikbaar zijn en ik verwachtte technische aanpassingen van de meer spelregels rond prinsjesdag aan de kamer aan te kunnen bieden

[0:13:41] dan het uitgesteld onderhoud,

[0:13:44] maar bij de rapporteur vroeg of de of wij deze stijgende trend met extra beschikbaar gestelde middelen al in twintig, tweeëntwintig kunnen ombuigen.

[0:13:53] Het jaar twintig, tweeëntwintig is nog te vroeg om de trend om te buigen. Een trend is helaas ook meestal langjarig en ook langjarig op gebouwd. Dus dat vergt meer tijd stabilisatie is wel het doel op korte termijn en daartoe werken we naar een stabilisatie van het uitgestelde onderhoud conform de ambitie uit het coalitieakkoord. Dat betekent wel dat in de eerste jaren, ondanks de grotere financiële ruimte het uitgestelde onderhoud op de rijkswaterstaat net netwerken naar verwachting nog niet kan worden ingelopen.

[0:14:23] Het kan wel voorkomen dat het verder oploopt en dat is onderdeel van de verdere stabilisatie en langjarig dat weer onder controle krijgen.

[0:14:32] Tot slot het meerjarenprogramma van rijkswaterstaat.

[0:14:35] Daar had hij een koers twee vragen over waarom het zolang duurt

[0:14:39] de ambitie is om van vanaf twintig, zesentwintig de uitvoering van het meerjarenplan te starten. Als voorbereiding hierop wordt de komende periode in kaart gebracht. Welke keuzes en prioritering worden gemaakt binnen het beschikbare budget.

[0:14:51] Hiervoor worden verschillende scenario's gemaakt en dat levert een basisscenario op voor een aangepast prestatie en gebruiksniveau en inzicht wat er nodig is om dat niveau structureel in stand te houden bij het in kaart brengen van die keuzes en prioritering wordt ind ondersteund door een externe audit en ook wordt het nieuwe prognose rapport, vervanging en renovatie dat medio dit jaar wordt opgeleverd hierbij betrokken.

[0:15:17] Daarnaast werken we natuurlijk samen niet alleen met de kamer, maar ook met decentrale overheden en externe partners.

[0:15:23] En die stappen kosten kan ik niet wegnemen kosten tijd. Mijn streven is om dit najaar bij de begrotingsbehandeling. In elk geval het aangepaste thuisbasis kwaliteitsniveau op hoofdlijnen gereed hebben.

[0:15:34] Wat doen we dan in de tussenliggende jaren voor de korte termijn? De periode tot en met twintig, vijfentwintig worden de middelen om ingezet om de programmering van beheer en onderhoud van rijkswaterstaat en prorail op te hogen.

[0:15:46] De voorgaande externe audit door pwc apple waarover de kamer vorig jaar oktober is geïnformeerd zijn hiervoor de onderbouwing

[0:15:55] bij dit. Alles geldt dat rijkswaterstaat en prorail ook werken met meerjarige contracten waarbij het heel moeilijk is om in één keer de knop om te zetten. Dus dat aangepaste prestatieniveau. Dat zal via een in groot groeimodel de komende tijd zichtbaar worden. Voorzitter, dat wat mij betreft in reactie op het rapport van de begrotingsrapporteurs.

[0:16:17] Dankuwel minister dan geef ik het woord aan de de staatssecretaris voor de tweede deel van de beantwoorden.

[0:16:22] Dankuwel. Voorzitter, ik had nog twee vragen over de beschikbaarheid vergoeding en wanneer die wordt uitbetaald. Die twee honderd miljoen.

[0:16:29] Dat is betrekking op de afrekening van de bv tweeduizend twintig met en s voor het hoofdrailnet. De verwachting is dat de verantwoording van de bw tweeduizend twintig dollar naar zeer binnenkort wordt afgerond, zodat de afrekening en juli tweeduizend, tweeëntwintig kan plaatsvinden.

[0:16:45] En dan was er nog een vraag over mogelijke negatieve gevolgen die het doorschuiven kan hebben voor de reizigers en voor ov-bedrijven, zal het niet hebben. Het doorschuiven van de afrekening heeft geen negatieve gevolgen voor de reizigers en dat gebeurt allemaal in goed overleg met decentrale overheden en met de ov-bedrijven.

[0:17:04] Dankuwel aan de staatssecretaris. Ik kijk naar de rapporteur of die behoefte heeft aan een reactie of een vraag hierop. Dat mag natuurlijk jouw behoefte aan meer koerhuis.

[0:17:15] Ik heb nog wel een vervolgvraag als het mag dan

[0:17:17] dat gaat met name over. Ja dat dat dat ik pak een er even bij hoor.

[0:17:24] En dat dat het achterstallige onderhoud aan het verdubbelen is, is verdubbeld tussen tweeduizendzeventien, tweeduizend, eenentwintig de minister geeft aan dat hij het stabiel gaten houden. Dank voor dat streven. Maar marjan. Ik heb ook de vraag stelt op welke basis de extra beschikbaar gestelde middelen voor de instandhouding van de infrastructuur in de tussenliggende jaren tot tweeduizendzesentwintig gaan uitgeven.

[0:17:50] En jij dus we gaan en we gaan het de stappen stabiel houden. De auto uit zijn achterstallig onderhoud is. Dat betekent dat wij najaar meer onderhoud gaan doen. De komende jaren vanaf dit jaar al hoop ik dan

[0:18:02] kan het op zo'n manier dat we geen last hebben van van stikstof en kan de minister een rij projecten noemen. En als dat niet. Nu kan misschien in een brief aan de kamer waarmee die gaat starten. Dit jaar en wat die gaat uitvoeren. De tot tweeduizend, zesentwintig.

[0:18:17] Dankuwel meneer koerhuis. Kijk even naar de minister.

[0:18:21] Natuurlijk op dat gebied. De verwachtingen temperen, want de begroting voor dit jaar lag natuurlijk vast toen het nieuwe kabinet aantrad zijn ook voor dit jaar in groeimodel nog niet overvloedig extra middelen beschikbaar. Vanzelfsprekend geldt ook hier dat we dat

[0:18:35] dat we kijken naar de bestaande programmering van beheer en onderhoud en ik kan wel toezeggen om binnenkort inzichtelijk te maken wat we voor dit jaar doen moet even kijken of we dat nu doen of wij de in de begroting te werken of dus uiterlijk bij de begroting. Prinsjesdag kan ik dat inzichtelijk maken.

[0:18:51] Oké dankuwel voor uw reactie. Dat was de termijn van de rapporteur. Ik wil vanuit mijn rol als vicevoorzitter formeel van de vaste kamercommissie van dnb. De rapporteur hartelijk danken voor zijn inzet en uiteraard alle ondersteuning vanuit de griffie ook voor dit belangrijke werk. Dan gaan we over naar de eerste termijn van de kamer en daarvoor heeft de heer madlener van de pvvfractie als eerste het woord en heeft een spreektijd van drie minuten.

[0:19:14] Dankuwel. En inderdaad bedankt aan de rapporteur.

[0:19:19] Ja, er zullen wel dubbelingen zijn ben ik bang. Maar goed te praten over dezelfde.

[0:19:25] Begroting,

[0:19:26] Volgens de het jaar tweeduizend, eenentwintig gaat de boeken in het jaar dat de regering nul kilometer nieuw asfalt heeft aangelegd. Nul kilometer.

[0:19:36] Dat is niet best. Terwijl de regering wel druk was met het invoeren van statiegeld op flesjes of een helmplicht voor snorscooters

[0:19:44] waren de vooruitzichten dat de file problematiek weer haar intrede zou gaan doen volop aanwezig. Zowel het kim als de i n a hebben het ministerie hiervoor gewaarschuwd. We zijn allemaal gewaarschuwd. Mensen gaan die auto niet uit

[0:19:57] en dit is dus echt een soort anti auto kabinet lijkt het wel

[0:20:02] niet alleen in tweeduizend, tweeëntwintig, maar ook de toekomst. Mensen gaan de auto zetten. Sterker nog, de nederlandse bevolking groeit dit kabinetsbeleid wil steeds meer mensen naar nederland halen. Open grenzen. U kent het wel. Straks gaan we naar achttien miljoen nederlanders in dit land en die mensen willen allemaal een auto hebben en rijden.

[0:20:20] Maar het kabinet sluit zijn ogen legt zeer weinig nieuwe wegen aan in één nul kilometer nieuwe weg aangelegd en het kabinet heeft een totale verkeerde prioriteit

[0:20:35] voorstellen. Ik vraag de minister hoe hij dit ziet

[0:20:41] ja, dan heeft natuurlijk het probleem met stikstof. Het kabinet heeft zichzelf natuurlijk helemaal een vastgelegd jaar vast gemanoeuvreerd in dat hele stikstof dossier.

[0:20:51] Dit kabinet is natuurlijk een kabinet wat bestaat uit partijen die al jaren aan de macht zijn. En nu zit ze met de gebakken peren en het ziet er niet best uit voor de toekomst

[0:21:00] door het achterstallig onderhoud. Daar heeft die koerhuis ook al uitgebreid over gesproken daar delicten zorgen uiteraard van de rapporteur

[0:21:09] dan nog iets absurds. De overschrijdingen.

[0:21:13] Het ministerie van infrastructuur is het ministerie wat natuurlijk het meeste aanbestedingen doet van alle ministeries.

[0:21:21] Zij hebben hun portemonnee in handen met

[0:21:25] miljarden belastinggeld en die moeten dat uitgeven.

[0:21:30] Dan verwacht je

[0:21:32] dat daar zeker gezien alle schandalen van de afgelopen jaren de allerbeste aanbesteding. Mensen werken voor dat ministerie in hun werk zo goed doen.

[0:21:40] Totdat eindelijk eens ophoudt met die overschrijdingen. Want we horen net de minister zeggen ja. Geen geld geen geweld geen geld voor onderhoud geen geld voor nieuwe wegen,

[0:21:48] maar wel een overschrijding van bijna een miljard op de afsluitdijk. Hoe kan dat nu. We zitten nu al zolang ik hier in deze kamer zit praten over overschrijdingen. Het houdt maar niet op. Nu weer een miljard nou bijna een miljard overschrijding op de afsluitdijk. Dat is gigantisch veel geld. Wat hadden we allemaal niet kunnen doen voor dat geld en ms nog zo'n eindeloos project weer overschrijdingen.

[0:22:11] Ja ik ik word gewoon helemaal moedeloos hiervan

[0:22:15] al die jaren overschrijding overschrijding aanbestedingen die mislopen. Het is nou ja wat moet ik daar nog van zeggen. Worstelen. We hebben rapporten gehad wat er mis is en nog steeds gaat het niet goed. Dus ik vraag de minister daarop te reageren en zou de minister bereid zijn om een een ja toch weer een extern onderzoek te doen naar wat er mis is gegaan met de afsluitdijk.

[0:22:37] Want het gaat om zo veel geld en het lijkt die toch een gigantisch geblunder van het ministerie te zijn

[0:22:44] en ik heb daar de onderste steen nog niet boven gezien

[0:22:49] dan als laatste voorzitter een vertraging bij de vuurwerk compensatie. Dit zijn allemaal ondernemers die zijn afhankelijk zijn. Leuke winkels vaak

[0:22:58] die zijn al door het kabinet in problemen gebracht met dat vuurwerkverbod. Ja dan heb je suis recht om een snelle fatsoenlijke vergoeding.

[0:23:08] En nou is dat ook weer vertraagd en en hoe kan dat nu. Dat was het voorstellen.

[0:23:14] Dank u wel. Meneer madlener. De volgende spreker is de heer koelhuis. U heeft het woord.

[0:23:22] Voorzitter,

[0:23:24] vandaag behandelen de jaarverslagen van het ministerie van infrastructuur en waterstaat. Ikzelf nu als woordvoerder namens de vvd.

[0:23:30] Laat ik eerst nog een keer benoemen dat ik blij ben dat er structureel één komma vijfentwintig miljard wordt uitgetrokken voor het mobiliteitsfonds, voor onderhoud, renovatie en vervanging van infrastructuur, zoals wegen, spoor viaducten, bruggen en vaarwegen en dat er de aankomende jaren zeventig miljard wordt uitgetrokken voor het mobiliteitsfonds fonds voor de infrastructuur van nieuwe woonwijken zie bij belangrijk dat het geen geld zoekt plan verhaal wordt dat we kijken hoe we het geld wegzetten. Hoeveel vervoersbewegingen we maken voor iedere ingezette euro en hoeveel woningen we bouwen voor iedere ingezette euro.

[0:24:02] Hoe maakt de minister deze afwegingen? Ik wil in dit debat stilstaan bij een aantal uitvoerders, rijkswaterstaat de ns en het cbr.

[0:24:11] Het ministerie moet het beleid zo uitwerken dat uitvoerders het kunnen uitvoeren. De rekenkamer constateert echter dat uitvoerders tegen problemen aanlopen. Ten eerste, voorzitter, rijkswaterstaat, rijkswaterstaat voert onderhoud, renovatie en vervanging van infrastructuur, zoals wegen viaducten, bruggen en vaarwegen. Uit

[0:24:30] de rekenkamer constateert echter dat rijkswaterstaat, rijkswaterstaat soms aan projecten begint waarvoor niet genoeg geld beschikbaar is gesteld. Er moet al later vaak toch meer geld worden uitgetrokken of er wordt er minder geld uitgetrokken voor onderhoud.

[0:24:44] Gevolg hiervan is ook dat rijkswaterstaat en het ministerie de kamerlid altijd informeert als er meer geld moet worden uitgetrokken.

[0:24:51] De afsluitdijk is hier een goed voorbeeld van.

[0:24:54] Ik heb begrepen dat het probleem onder andere het verlies van experts binnen rijkswaterstaat is,

[0:24:59] ziet tenminste ook dit probleem.

[0:25:00] De rekenkamer doet de volgende drie aanbevelingen aan het ministerie standaardiseren informatiestromen binnen rijkswaterstaat informeer de kamer altijd als er meer geld moet worden uitgetrokken en leer van projecten.

[0:25:12] Ik ben het hiermee eens en ik wil hieraan toevoegen dat rijkswaterstaat het verlies van experts oplost.

[0:25:18] Hoe gaat de minister die aanbevelingen uitvoeren en vertalen richting de kamer.

[0:25:23] Ten tweede, voorzitter,

[0:25:25] Een vragen aan van de madlener? Aan u.

[0:25:29] Ja. Voorzitter, want we delen de zorgen over de afsluitdijk. En wat er mis is gegaan met die aanbesteding. De heer koerhuis noemt nu

[0:25:37] het verlies van experts bij rijkswaterstaat als oorzaak. Ik

[0:25:42] heb dat zelf dus niet kunnen vinden want ik ben gaan zoeken naar wat is er nu weer aan de hand is natuurlijk de zoveelste zoveelste aanbesteding die mis is gelopen en die dus de belastingbetaler gigantisch voor extra kost.

[0:25:55] Waar haalt u een koerhuis van die wijsheid vandaan in de steunt. Heer koerhuis mij als ik vraag om een wat uitgebreider onderzoek een onafhankelijk onderzoek naar deze zaak.

[0:26:05] Neerkomen,

[0:26:07] Dank u wel. Voorzitter, ik heb zelf natuurlijk goede contacten in de in de infrastructuursector. En ja ook wel in de nou ik ben ambtenaar geweest ook dus niet bij rijkswaterstaat overigens het verlies van experts is is is al jarenlang een een probleem. En ja ik heb begrepen dat dat hier een van de van de probleem is het steunen van een onafhankelijk onderzoek. Ik twijfel nog een beetje. De heer van der molen heeft ook een apart debat over de afsluitdijk aangevraagd.

[0:26:44] Misschien is het beter dat debat af te wachten. Maar zoals gezegd ik twijfel.

[0:26:50] Wanneer mag lenen? Tot slot,

[0:26:51] Voorzitter, ik vind het.

[0:26:53] De het.

[0:26:53] De reden het verlies van experts vind ik zoiets van ja ik ga naar het ziekenhuis wordt geopereerd. Er is geen gekwalificeerde arts dus te laten we de de koffiejuffrouw. Maar die operatie uitvoeren. Kijk je doet het goed of je doet het niet. Je gaat niet een miljard euro belastinggeld uitgeven

[0:27:12] als je niet zeker bent dat die aanbesteding goed is. Dus ik vind het de reden het tekort aan experts vind ik een een drogreden. Dat kan gewoon niet.

[0:27:20] Heeft u nog een vragen aan die boeddha hierover.

[0:27:22] Vindt uw koers.

[0:27:23] Merkel, duizend dezelfde vraag.

[0:27:25] Ik denk dat het niet zo simpel is.

[0:27:27] Ik denk dat je een beweging ziet binnen binnen binnen de de de de ambtenarij

[0:27:34] dat dat het dat dat er meer generalisten komen en minder specialisten heel veel gevallen kunnen generalisten van met dit dit goed uitvoeren. Maar ja als je voor specialistische onderdelen en het is nogal specialistisch natuurlijk het het het zoiets als de afsluitdijk

[0:27:53] kun je dan bepaalde dingen dingen missen. Maar zoals gezegd dit komt een apart debat hierover en ja, die ik trap alvast af.

[0:28:02] U heeft nog niet uitgesproken dat steun is voor dat onderzoek concludeer ik ga verder met u.

[0:28:09] Met de betoog,

[0:28:11] Ten tweede voorzitter, de ns

[0:28:14] de ns voeren de dienstregeling van treinen uit.

[0:28:17] Ook de ns hebben te maken met een uitval van treinen personeelstekort. De ns geven de risico's voor de continuïteit door aan het ministerie.

[0:28:24] De rekenkamer constateert echter dat het ministerie die risico's niet goed bekijkt om alle risico's voor de continuïteit te voorkomen.

[0:28:31] De rekenkamer doet het doet de aanbeveling aan het ministerie om de risico's integraal te bekijken en de kamer hierover te informeren.

[0:28:39] Dat moet dus de risico's voor de continuïteit voorkomen. Hoe gaat de staatssecretaris die aanbeveling uitvoeren en vertalen richting de kamer.

[0:28:46] Tot slot, voorzitter, het cbr, ondanks dat het cbr een bijdrage heeft gekregen van zevenentwintig komma zes miljoen.

[0:28:53] Euro,

[0:28:53] Is het cbr en niet in geslaagd om de corona achterstanden te voorkomen.

[0:28:58] De crone achterstanden zijn opgelopen tot driehonderd duizend rijexamens.

[0:29:02] Hier bovenop komt.

[0:29:03] Dat de rijexamen of zoiets dat de rekenkamer constateert dat het ministerie een deel van die bijdrage had toegezegd aan het cbs zonder toestemming van de kamer.

[0:29:12] Ik wil van een nicht van minister graag een toelichting hoe het cbr

[0:29:16] die bijdrage heeft gebruikt en de toezegging dat ministerie niet weer een bijdrage toezicht aan het cbs zonder toestemming van de kamer dankuwel.

[0:29:23] Dank u wel. Meneer koerhuis keurig binnen de tijd de laatste spreker vanuit de kamerlid. Mevrouw hage heeft drie nog niet spreken.

[0:29:30] Voorzitter, en namens mij natuurlijk ook veel dank voor uw rapporteurschap.

[0:29:34] Voorzitter, als we de grootste uitdaging het hoofd willen bieden, is het belangrijk dat de twintig, eenentwintig gebruiken om te leren voor de toekomst en dat het lerend vermogen van de overheid in rap tempo toeneemt.

[0:29:45] Dit ministerie heeft de sleutel in handen. Of zoals het zelf stelt het ministerie van infra en waterstaat infrastructuur waterstaat werkt aan een mooier nederland.

[0:29:55] Ik durf te stellen. Het borgt de basis voor gezond bestaan.

[0:29:59] Dus ik ben benieuwd welke lessen trekken deze bewindspersonen uit twintig, eenentwintig. Voorzitter, samen zorgen voor een bereikbaar land met sterke dijken waarin je veilig van a naar b komt bereikbaarheid ook twintig, eenentwintig bracht ons corona waar we doorreden tijdens corona staan we nu toch weer in de file.

[0:30:16] Welke les brengt dit voor de minister?

[0:30:19] Het jaarverslag en het commentaar van de rekenkamer blijkt dat investeringen in infrastructuur gedaan worden zonder aan de start te beschikken over het totaal geraamde bedrag.

[0:30:27] Bovendien, voorzitter, zijn grote tekorten ontstaan door te investeren in nieuwe asfalt projecten ten opzichte van uitgesteld onderhoud

[0:30:35] is de minister voornemens dit niet meer te laten passeren en kan de minister ons garanderen dat bij tegenvallende projecten dit niet ten koste gaat van het reguliere onderhoud budget.

[0:30:45] Voorzitter, het ministerie is ook voor een land met schone lucht en schone bodem en schoon water.

[0:30:52] Vorig jaar werd duidelijk dat milieucriminaliteit onze samenleving vijf komma twee miljard kost

[0:30:57] drugsafval, stroperij, illegale houtkap en lozingen van bedrijven.

[0:31:01] Bovendien stellen wetenschappers dat de cocktail van chemische vervuiling de stabiliteit van biodiversiteit en ecosystemen bedreigt voor de goede orde dat wat de basis vormt voor schone lucht, water en voedsel. Daar waar de mensheid van afhankelijk is. Vervuiling die ons bestaande bestaan aantast. Je zou denken reden tot paniek en een koerswijziging. Maar voorzitter, dertien jaar en elf maanden na het eerste rapport van mans en ruim een jaar naar de commissie van aardse aanbevelingen die een koerswijziging behelzen in vergunningverlening, toezicht en handhaving wachten we nog steeds op antwoord. Ondanks de duidelijke pad wat voor de staatssecretarissen was achtergelaten. In december twintig, eenentwintig voor de zomer zouden we het programmaplan interbestuurlijke programma moeten ontvangen. Het vervolg op alle adviezen van de commissie van aardse. Dus als ik terugblik op twintig, eenentwintig vraagt de staatssecretaris. Hoe kan het dat we dat nog steeds niet ontvangen hebben.

[0:31:55] Nu is de kamer alle mogelijkheid ontnomen om nog voor het reces te reageren. Hoe kijkt de staatssecretaris hiernaar?

[0:32:01] Tot slot, voorzitter, het ministerie staat voor een land waar we zuinig zijn op grondstoffen en materialen zoveel mogelijk opnieuw gebruiken. Als overheid kopen we voor ruim tien miljard in en uitgangspunt hierbij is de ontwikkeling naar circulaire duurzame economie versnellen.

[0:32:17] Hoe ziet de staatssecretaris dit voor twintig, eenentwintig zou een wijziging kunnen zijn dat inkopen circulair zijn. Tenzij,

[0:32:24] voorzitter, de volgende generatie verdient een aarde met schone lucht, gezonde grond schoon, water en een levendige natuur. De incidenten regeren, regeren de dik gedrukte letters in de krant, maar juist een structurele oplossing verdient onze aandacht. Dit ministerie heeft de sleutel in handen en ik ben benieuwd naar de beschouwing van de bewindspersonen.

[0:32:44] Dankuwel. Mevrouw hage. We zijn aan het eind van eerste mijn van de zijde van de commissie. Het is nu vijf over half elf. Ik stel voor dat we een kwartier schorsen tot tien voor elf. Dus ik zie u al een zo dadelijk terug explosie bij de vergadering.

[0:47:16] We hervatten het wetgeving overleg van de vaste kamercommissie van infrastructuur en waterstaat. We zijn toegekomen aan de eerste termijn van de zijde van de minister en de staatssecretaris. Het gaat over de beantwoording van de gestelde vragen vanuit de zijde van de commissie. Daarvoor geef ik als eerste het woord aan de minister, de minister.

[0:47:37] Voorzitter, dank u wel dank aan de leden van de kamer voor een een vragen en ook een zorgen. Als we terug kijken naar twintig, eenentwintig en het jaarverslag

[0:47:47] ik. Het is overzichtelijk aantal vragen op mijn terrein. Ik stel voor dat ik ze gewoon even langslopen in de volgorde waarin de vragen door de indieners of door de leden zijn gesteld,

[0:47:57] en dan begin ik bij de

[0:48:00] crediteur van de heer madlener over nul kilometer nieuw asfalt aangelegd in twintig, eenentwintig.

[0:48:08] Er is wel heel veel gebouwd en twintig, eenentwintig. Klopt zo. Af en toe heb je een jaar dat er dat er niks geopend wordt, maar wel ondertussen door gebouwd wordt. Als ik alleen al kijkt naar de regio waar de madlener en ik wonen. Daar wordt natuurlijk eikel gebouwd en de blankenberge verbinding aan de groene woog. De verbinding tussen de dertien a zestien en zo zijn er ook op tal van andere plekken in het land projecten in uitvoering, dan wel in voorbereiding bijvoorbeeld de aanbesteding van de a zevenentwintig houten hooizolder en zo wordt op tal van andere plekken nog gewerkt aan nieuwe projecten.

[0:48:39] Dus ik durf de stelling wel te weerleggen dat dit een anti auto kabinet zou zijn. Wij zijn voor alle modaliteiten en realiseren ons dat mensen ook dezelfde vrije keuze maken tussen welke vervoersvorm ze op welk moment kiezen en daar wordt ook de auto bij en ook daar hebben tal van initiatieven voor de komende kabinetsperiode.

[0:48:57] De op.

[0:48:58] Ik deel welzijn zorgen over het achterstallig onderhoud. Dat is de zorg die ook de coalitie onbekend heeft, bijvoorbeeld door daar extra middelen voor voor vrij te maken waar ik straks in een reactie op de begrotingsrapporteurs ook op ben ingegaan en

[0:49:17] verwacht dat het komende decennium het zwaartepunt links. Er is ook nog wel wat zal verschuiven van aanleg van nieuwe infrastructuur naar de instandhouding van de bestaande infrastructuur, al is het maar omdat veel van de infrastructuur die in nederland en altijd als ik kijk naar mijn terrein op gebied van het hoofdwegennet en vaarwegen net veel infrastructuur die in nederland tot stand is gekomen dateert uit de periode negentien, vijfenzestig tot negentien, vijfentachtig is gemiddeld vijftig jaar oud en daarmee ook toe aan grootschalige ingrepen om het weer. Laat me zeggen voor de rest van de eeuw op orde te krijgen

[0:49:53] en ik verwijs naar wat ik straks in reactie op de begrotingsrapporteurs zijn, maar ook in het het hoofdlijnendebat. Wat we in februari hadden om we zeggen die mammoettanker die het onderhouds verhaal is om die ook te keren en te zorgen dat we geen verdere achterstanden oplopen en en de achterstanden dan ook gaan gaan netjes van onderhoud gaan voorzien

[0:50:16] en dat beeld. Dat komt zoals eerder gezegd bij bij prinsjesdag van hoe we met die middelen om zullen gaan.

[0:50:24] De heer madlener ging ook in op het vraagstuk van de overschrijdingen van van het belasting geld

[0:50:32] en het klopt dat er een aantal projecten zijn met overschrijdingen waarbij ook op wijst dat sommige projecten nog altijd een externe oorzaak hebben van overschrijdingen, bijvoorbeeld de afgelopen jaren als projecten ingewikkelder werden of nieuwe berekening vroeger op gebied van stikstof.

[0:50:49] Op dit moment zien we het risico van overschrijdingen van bouwkosten, bijvoorbeeld door de gestegen inflatie en vanwege de oorlog in oekraïne verstoorde aanlevert lijnen van van grondstoffen, dan wel gebrek aan grondstoffen en daarmee weer prijsverhogingen. Wij gaan daar prudent mee om. En ik zeg u toe dat vanzelfsprekend als dat aan de orde is. De kamer daarover wordt geïnformeerd. Specifiek over

[0:51:15] de afsluitdijk.

[0:51:18] Daar is een debat in een brief gevraagd die brief die komt er binnenkort aan de afsluitdijk is ook denk ik wel in heeft ook wel een aantal bijzondere kenmerken. Daar is daar is het niet goed gegaan met met de specificaties en dat is eigenlijk ook wel het startpunt geweest. Durf ik wel zo te zeggen om ook intern daar veel van te leren en te kijken hoe we die expertise ook weer beter kunnen opbouwen. Ik ga zometeen ook in reactie op de heer koerhuis nog even wat verder op in. Maar de overschrijding is algemeenheid. Die hebben mijn volle aandacht. Want dat heb ik ook geconstateerd bij mijn aantreden en geen enkele bewindspersoon wil dit in deze mate. Dus dat betekent ook dat we versterkt inzetten op de beheersing van de infrastructuurprojecten.

[0:52:00] De heer

[0:52:02] koerhuis vroeg naar de zeven en half miljard en dat dat niet een verhaal moet worden van geld zoekt plan. Daar ben ik ook absoluut niet voor

[0:52:12] de de afweging die wordt gemaakt langs een aantal criteria bijvoorbeeld. Wat is de vervoerswaarde in combinatie met de woningwaarde. Ik heb daarbij gelegenheid van het vorige meer debat in april ook op hoofdlijnen de kamer over geïnformeerd. Dat is verder uitgewerkt en bij de komende meer brief die eerdaags verschijnt voorbereiding van het debat. Volgende week gaan we ook verder in op die criteria. Maar het betekent straks heel concreet dat daarbij geld uitgeven uit die zeven een half miljard aan infraprojecten die woningbouw mogelijk maken je daar die of ook ook precies kunt zien hoeveel woningen voor dat infrastructuurproject gerealiseerd kunnen kunnen gaan worden, zodat we precies zorgen dat die zeven een half miljard. Dat doet wat hij moet gaan doen en dat we daar ook kritisch in zijn dat dat we zoveel mogelijk woningen voor de voor de infra euro willen willen hebben. Dat is straks allemaal navolgbaar in de in de besluiten die we die we nemen.

[0:53:11] Dat zou ik voor dit moment wil laten. Het komt dus allemaal binnenkort in deze nog deze week verschijnt de brief wordt meer debat waarin we ook de criteria waarin we duidelijk maken hoe we die tot die selectie zijn gekomen waar we al geselecteerd hebben en of wat de criteria zijn naar de besteden in de toekomst toe.

[0:53:30] Meneer koerhuis.

[0:53:32] Om het even even scherp te krijgen. Een paar dingen. Ik neem aan dat het gaat niet door woonwijken waren misschien sowieso gekomen zonder zonder rijksinfrastructuur. De vraag is hoeveel extra woningen kunnen er in die woonwijken komen als we die rijksinfrastructuur bouwen. Dat is enerzijds en en en en de minister heeft over veronderstellen extra nieuwe woningen. Maar ik ga er ook gekeken naar de naar de vervoersbewegingen. Want dat is eigenlijk de systematiek onder het meer. En hoe spelen die met elkaar. Welke afweging worden gemaakt. Dus die vervoersbewegingen en het aantal extra woningen.

[0:54:15] Dank u wel. Meneer koelhuis. De minister.

[0:54:17] Dus daar spelen twee dingen conform wat we in april aan de kamer hebben gemeld en over gedebatteerd hebben, hebben we in eerste instantie gekeken naar versnelling afspraken. Dus dat zijn die plannen die gewoon hard zijn die klaarliggen, maar nog niet gerealiseerd kunnen worden bij gebrek aan een essentieel onderdeel van de ontsluiting. Dat kan een weg zijn rotonde en bruggen viaducten een fietspad of een openbaar vervoer verbinding met het oogmerk om die projecten dan ook echt binnen binnen drie tot vijf jaar gewoon gestart en en in aanbouw te krijgen voor het overgrote gedeelte van de zeven een half miljard betekent het precies wat de heer koerhuis zegt, namelijk de extra vervoersbewegingen opvangen. Dat kan en dat zal ook in in veel gevallen zijn dat je dan op de rijksinfrastructuur gaat kijken als je ergens een woning een woonwijk bouwt nog langs een snelweg. Dat kan net of langs de spoorlijn. Dat kan net de druppel zijn waardoor die snelweg of spoorlijn aan de aan de limiet of over de limiet komst van wat hij aankan en dan is dat dus een reden om op dat moment dat dat stuk rijksinfrastructuur te verbreden of de capaciteit te vergroten of van extra afslag te voorzien of dat soort dat soort dingen van. Ze willen die de inzet die we doen is om het vervoer naar die nieuwe woonwijken ongestoord te laten te laten doorgaan. En en zo ja, als het daardoor vastloopt dat tegen te houden.

[0:55:40] Dank u wel. De heer koerhuis op dit punt.

[0:55:42] Ja ja ik heb goed geluisterd. De de de de de lijkt bijna een split te komen in die zeven een half miljard

[0:55:50] en ik hoorde bijvoorbeeld de in de in de eerste in het eerste deel van die zeven, zevenenhalf half miljard. Maar dat was wel het kleinste deel begreep ik

[0:55:57] dat de bijvoorbeeld ook rotondes van kunnen worden worden gebouwd. En dan en dan vraag ik me toch af. Is dat niet meer ik juist niet iets meer wat gemeentes zouden moeten doen en dat wij ons echt moeten focussen op op op op op op snelwegen en spoorlijnen zeg maar.

[0:56:13] Maar dat nog even tegen het jaren. Ik hoor fietspaden rechts en rijks fietspaden denk ik dan maar dat even tegen de minister.

[0:56:21] Klopt. Die split die zit erin voor voor een klein deel beginnen we met die versneden afspraken. Het overgrote deel moeten ook naar de rijksinfrastructuur. Dat is geen geheim. Want dat hebben we in april gemeld en hebben we ook in het vorige commissiedebat meer te over gehad hebben. Twee oogmerken die woningbouw die moet vooruit. Die moet ook dat moet ook sneller dan tot nu toe. En vandaar dat we op zoek zijn gegaan omdat de regio's ook al meer over staan te trappelen naar die projecten die we kunnen versnellen en dat zal in het in inderdaad in een aantal gevallen ook gaan om infrastructuur die traditioneel en louter door door de medeoverheden wordt betaald, dan moeten ze ook wel sprake zijn van cofinanciering. Maar waar wij dat dat zetje kunnen geven door nu ook ook wel te kijken. Buiten het domein van de rijksinfrastructuur kunnen we dat zetje geven voor die voor die versnelling kunnen we overigens in voorkomend geval ook voorkomen dat bij gebrek aan onderliggende infrastructuur. Het weer op het hoofd op de hoofden infrastructuur te belastend wordt. Maar dat is inderdaad voor die versnelling afspraken is het debat andere methodiek dan de gebruikelijk te doen met alleen focussen op de rijksinfrastructuur.

[0:57:29] Dankuwel.

[0:57:31] Wordt dan kom ik op de vraag. De de heer koerhuis behandelde twee drie uitvoeringsorganisaties, waarvan er twee op mijn terrein liggen.

[0:57:39] De ging uitgebreid in op rijkswaterstaat,

[0:57:44] waarbij ik erken. Ik zie ook het probleem van verlies van expertise bij rijkswaterstaat, althans zoals dat in de inmiddels denk ik. Afgelopen decennia is opgebouwd. Ik wil ook dat als onderdeel van de aan parkeren want rijkswaterstaat staat voor grote complexe opgave op het gebied van verduurzaming klimaat digitalisering en die hele grote klus van vervanging en renovatie van infrastructuur. En om die complexe opgaven te kunnen aanpakken is simpelweg voldoende kennis nodig.

[0:58:14] Ik heb vorige week de kamer een brief gestuurd over de transitie die we aan het maken zijn op weg naar een vitale infra sector

[0:58:22] en daarin heb ik u ook geïnformeerd over de strategie met betrekking tot de expertise bij rijkswaterstaat. Dat is een van die de zomaar deze deze strategie. Die is al een paar jaar geleden in de ingezet ook wijs geworden door inderdaad bijvoorbeeld projecten waar overschrijdingen waren

[0:58:43] met die strategie proberen we wel de ook weer de opbouw van expertise bij rijkswaterstaat gewoon weer vorm te geven.

[0:58:54] Uiteindelijk waar rijkswaterstaat voor staat. Dat is terug te voeren op de beleidskeuzes die vanaf ongeveer de eeuwwisseling zijn gemaakt. Veel verantwoordelijkheden voor de uitvoering zijn destijds bij marktpartijen gelegd

[0:59:06] en daar is als gevolg van die van die destijds gehanteerde marktstrategie het principe was markt, tenzij is technische kennis verloren gegaan en ik vind het van groot belang dat het kennisniveau bij rijkswaterstaat weer verder wordt vergroot en dat competenties optreden in de sector worden ontwikkeld.

[0:59:24] Rijkswaterstaat heeft daartoe daartoe de eigen kennis opgave in beeld gebracht

[0:59:29] in de in twintig, twintig aan de kamer gestuurde human capital agenda is bovendien uiteengezet welke maatregelen genomen worden om te zorgen dat rijkswaterstaat beschikt over de juiste mensen met de juiste kennis en vaardigheden. Daarnaast is een basisopleiding ontwikkeld voor startende medewerkers en stimuleert rijkswaterstaat marktpartijen om hetzelfde te doen

[0:59:50] waarbij we ook elke erkennen dat de schaarste die in de komende jaren op de arbeidsmarkt te verwachten is ook een gezamenlijke aanpak met de markt vraagt, waarbij ook de kennis partijen een rol hebben. Rijkswaterstaat draagt daaraan bij door ook het vormgeven van academisch beleid en om de uitvragen voor kennisontwikkeling en faciliterend onderzoek

[1:00:08] en dat alles ook binnen de bredere aanpak, waarbij we ook naar nieuwe markten verhoudingen willen ook nieuwe vormen van aanbesteding, waarbij ook rijkswaterstaat aan de voorkant ook weer meer kennis meebrengt. Ook in die zin een professioneel aanbestedende partijen wil zijn en aanbesteding vervolgens in fases uit een wil rafelen om over en weer elkaar minder voor verrassingen en en in dit geval is een verrassing meestal een budgetoverschrijding te stellen.

[1:00:34] De effecten van die aanpak worden ook volgend jaar gevolgd zichtbaar gemaakt en aan uw kamer gerapporteerd. Specifiek vroeg de heer koerhuis ook nog naar het standaardiseren van informatie.

[1:00:44] Even op het vorige punt heeft mevrouw hage, nog een vraag aan u.

[1:00:48] Dagvoorzitter. Als ik goed heb begrepen is een van de redenen waarom er zo'n hoge uitstroom was bij rijkswaterstaat. Ik geloof dat het uiteindelijk in zesentwintig, honderd duizend fc een ging ofzo. Echt enorme aantallen was namelijk dat er niet structureel geïnvesteerd werd in de projecten en dat het dus daardoor kwam dat er ook veel mensen wegliepen. Dus als u de plannen presenteert rond prinsjesdag besteedt u ook specifiek dan hier aandacht aan.

[1:01:13] Concreet vraag de minister.

[1:01:15] Concrete antwoord is. Ja want ik zag ook dat gat vanaf twintig, zesentwintig, maar juist ook door meerjarig structureel de financiering weer op te hogen, kunnen we ook dat gat voor zijn.

[1:01:25] Er volgt een behandeling. Als we kennis inhuren of in weer aantrekken dat dat ze vervolgens weer verloren gaan. Specifiek op het punt van standaardisering van de informatie over de de staat van de infrastructuur loopt ook een grote aanpak project assetmanagement om van alle s zeg maar alle onderdelen van infrastructuur die rijkswaterstaat beheert ook op een gestandaardiseerde manier de de is de staat en de onderhoudstoestand bij elkaar te brengen

[1:01:57] dan de onderdeel van de vragen van de heer koerhuis over rijkswaterstaat was ook

[1:02:03] de drie aanbevelingen van de algemene rekenkamer

[1:02:08] herhaal de een beetje wat ik net al aangaf. Ook in een reactie op de vraag van decor is als rapporteur, maar ook wat ik in de bestuurlijke reactie aan de rekenkamer heb aangegeven die drie aanbevelingen die die pak ik op die nemen mee bij het traject van verbetering van de beheersing op zowel project als programmaniveau over de traject tussen de kamer ook oktober afgelopen jaar al geinformeerd en de uitwerking van de aanbevelingen zal als onderdeel daarvan ook de komende periode plaatsvinden en ik verwijs ook naar wat ik eerder al zei over de meer spelregels waarin we dit ook een plek geven punt van heb ik net al wat over gezegd ten aanzien van het cbr.

[1:02:49] Dirk koerhuis nog even op het vorige punt meer goede.

[1:02:51] Ja nee tegen goed geluisterd en wist interessant want de site dat dat dat hij die dat verlies van expert expertise rond de eeuwwisseling duidt dat de toen is begonnen ik mezelf ambtenaar geweest.

[1:03:01] De tweeduizend vier, tweeduizend die met ministerie van financiën. Ik heb dat daar ook zien gebeuren. De ik niet noemen dat een beetje de generalisering van de ambtenaar

[1:03:09] en kan de minister wat ze wat specifieker erop ingaan welke maatregelen hij aan het nemen is bij of of gaat nemen bij rijkswaterstaat. Ik doe een paar in het zakje hoor bijvoorbeeld wat minder nadruk op verplichte riolering bij een bij ambtenaren. Maar maar maar ook bij bij bij bij managers van ambtenaren. Je ziet ook dat schalen lager zijn vaak bij bij de uitvoerders dan bij het ministerie.

[1:03:36] Dat is natuurlijk ja zo trek je natuurlijk spullen uitvoerders leeg als ze als ministerie wil de minister dagen daar kijkt tenminste naar dat soort dingen om om de balans bij rijkswaterstaat een beetje te herstellen.

[1:03:49] De minister moet even verhaal iets in context zetten, want de verplichte roulering waar de heer koerhuis over spreekt dat dat geldt alleen de topmanagement. De de de bij de algemene bestuursdienst. Ik zie ook soms wel berichten van rijkswaterstaat heeft geen ingenieurs mee. Nou dat is ook niet waar. Uit mijn hoofd werken er zo'n tweeduizend ingenieurs bij rijkswaterstaat. Maar feit is wel dat een van de dingen die we willen wat ik zou ik ze juist aangaf is nog weer meer ingenieurs bij rijkswaterstaat. Als je professionele aanbesteden wil zijn kijkt de de beweging die zo rond de eeuwwisseling begon was om dat heette markt, tenzij zijn om alles wat

[1:04:25] de markt ook kan, omdat ook daar aan te vragen bijvoorbeeld ook inclusief het ontwerp van van infrastructuur

[1:04:31] beweging die we wel willen maken is om ook zelf weer en dat wil niet zeggen dat je alles moet ontwerpen. Maar zo af en toe moet ook reis rijkswaterstaat zelf weer wat ontwerpen om op langs die weg. Ook de kennis op peil te houden van als je zelf ontwerpt weet je ook wat je aan een ander vraagt. Als je daar om een ontwerp vraag naar dat is onderdeel van van deze van deze agenda

[1:04:50] en conform ook het voornemen. Het coalitieakkoord kijkt het hele kabinet natuurlijk breder naar wat de uitvoering nodig heeft. Een van de dingen die daar ook enorm behulpzaam in is, is het feit dat de dat we met deze coalitie extra middelen hebben uitgetrokken voor rijkswaterstaat. Want dat is één van die dingen waardoor je langjarig kunt programmeren veel stabieler ook je organisatie kunt kunt opbouwen. Dus dat helpt daar ook bij. Dus dit is onderdeel van van die aanpak.

[1:05:18] Tot slot heer koelhuis. Ja ja dat kan ik u het de verplichte roulering is inderdaad meer aan de top zeker bij zo'n specialistische uitvoerder als rijkswaterstaat zou je dat misschien wat minder willen hebben, maar ook op de werkvloer is het niet de verplichte roulering. Maar toch wel. Die druk die de gevoeld wordt, kan die ook minder. En wat bijvoorbeeld als je specialistische kennis opbouwt bij rijkswaterstaat. Het is aan heel gek om verplicht of of of of via formele of informele verplichte riolering te hebben, bijvoorbeeld met met met met agentschappen die die die die met totaal andere dingen bezig zijn. Dus of of dat binnenkant wat minder kan. Minister noemt het voorbeeld van van ingenieurs, maar laten we ook niet vergeten dat goede juristen, met name bij uitvoeren contract gisteren ook belangrijk zijn. Dus dat niet dat dat we in de breedte inzetten op op ook spul wat meer gespecialiseerde ambtenaren.

[1:06:08] Vraagt of de minister het daarmee eens is de minister.

[1:06:12] Er zijn heel veel rake dingen die de heer koerhuis schetst, maar laten we dus met met alles grosso modo klopt die klopt die beweging. Maar ik wilde nog wel paar dingen bij zeggen juist rijkswaterstaat is een organisatie die zich juist ook kenmerkt. Meer dan bij andere overheidsorganisaties door juist ook heel veel mensen die een langdurige carrière bij rijkswaterstaat hebben. Tegelijkertijd kun je ook niet iedere tendens op de arbeidsmarkt keren waarbij mensen zelf denken na vijf of tien jaar. Goh. Ik vind het wel eens leuk om ergens anders te werken en het is expertise waarmee je ook bij marktpartijen terecht kunt de expertise geld over breder geld niet alleen ingenieurs. Het zijn van een goede stikstof jurist. Tegenwoordig is ook zeer bruikbaar bij rijkswaterstaat van hebben we ook tekort tekorten aan.

[1:06:58] Maar zit volgens mij veel veel komen aan de standing dat we hier echt ook wel weer een slag aan het maken zijn met met rijkswaterstaat in het belang van die hele grote opgaven die er de komende tien, vijftien jaar.

[1:07:11] Dankuwel.

[1:07:11] Gaat u verder met de beantwoording?

[1:07:13] Mensen, dan was ik gekomen bij de vragen over het cbr

[1:07:17] die zevenentwintig komma zes miljoen.

[1:07:22] Die was bedoeld of is bedoeld is uit is cbr verstrekt voor de gevolgen van de coronacrisis. Bij het cbr. Aan de ene kant had het cbr lagere inkomsten doordat een deel van de dienstverlening noodgedwongen moest worden stilgelegd en anderzijds zijn aanvullende kosten gemaakt in de bedrijfsvoering ook ook met het oog op de de coronapandemie ter compensatie. Daarvoor is in door ind in totaal zevenentwintig komma zes miljoen beschikbaar gesteld. Achttien komma acht miljoen voor twintig, twintig en acht komma acht miljoen in twintig, eenentwintig en daarover heeft het cbr in haar jaarverslag over beide jaren een uitgebreide toelichting opgenomen

[1:08:03] en de heer koerhuis vraagt ook een toezegging dat we niet weer een bijdrage toezeggen zonder toestemming van de kamer

[1:08:12] in de bedrijfsvoering. Paragraaf van het jaarverslag twintig, eenentwintig is aangegeven dat de aangegaan voor garantieverplichting in twintig, twintig

[1:08:21] betreft met het ministerie van financiën om cbr en de rdw in staat te stellen leningen aan te gaan. Deze garantie verplichtingen waren abusievelijk niet meegenomen in de verantwoording over twintig, twintig en in de eerste subsectoren begroting twintig, eenentwintig is alsnog melding gemaakt van deze garantie. Inmiddels is zoals ik in de inleiding aan het begin van deze vergadering aangaf de procedure in het kader van artikel twee punt vijfentwintig en artikel twee punt zevenentwintig van de comptabiliteit werd verduidelijkt door de minister van financiën en hiermee is zich zeer bewust daarvan dat deze procedure ook van toepassing is voor garantie verlening az, en ik zal dus ook dienovereenkomstig handelen indien dat in de toekomst

[1:09:00] nog aan de orde zou zijn.

[1:09:03] Mevrouw.

[1:09:05] En vraag op dit punt van de madlener memo.

[1:09:08] Voor het cbr is een een doorn in mijn ogen eerlijk gezegd al zo veel jaren speelt.

[1:09:15] De heer pechtold is nu aangesteld om orde op zaken te stellen, omdat het helemaal mis ging alleen

[1:09:20] nog toch met te weinig resultaat. Nu moet slecht gedrag niet onder meer geld leiden natuurlijk. Dus ik wil wel vragen aan de minister om als er extra geld voor het cbr of extra leencapaciteit aan cbr, cbr wordt gegeven dat daar keiharde voorwaarden aan zitten dat die wachtlijsten

[1:09:39] teruglopen en niet altijd een een een blanco cheque is een soort beloning op slecht gedrag.

[1:09:45] De minister.

[1:09:48] Ontrafelen. De eerste is dit geld die het is geen ik ga niet mee in dat beeld van beloning voor slecht gedrag. Deze middelen zijn verstrekt rechtstreeks onder de gevolgen van de coronapandemie tegen te gaan. Er zijn minder inkomsten, want er konden minder examens dan gebruikelijk afgenomen worden vanwege het afstand houden en de tijd daartussen. Daarnaast moet je een extra medewerkers hebben voor deurbeleid, verstrekking van mondmaskers en de en alles wat daarbij kwam een deel van de dienstverlening was ook gewoon afgeschaald. Theorie examens hebben gedurende jaar maar op vijftig procent van de zaalbezetting plaats kunnen vinden vanwege het verplichten afstand te houden, en daarnaast is de bijdrage ingezet ter dekking van aanvullende kosten voor het werven en opleiden van extra examinatoren voor het inhalen van de praktijkexamens die tijdens corona noodgedwongen niet door konden gaan en daarbij geldt ook doel bij het cbr hebben vele examinatoren. Dat moeten we ons soms ook bedenken. Die hebben wel in de auto gezeten om nog een examen af te nemen, terwijl ze ondertussen een kinderen of kleinkinderen vanwege de beperkingen in bezoek niet konden zien. Dus ik vind dat mag ook wel eens een keer gezegd worden om daar een pluim voor voor uit te delen. Het tweede is het probleem wat een paar jaar geleden speelde over de medische herkeuringen bij senioren. Dat is inmiddels opgelost. Het probleem waar we nu voor staan, is in essentie ook nog altijd een post go fit probleem, namelijk een stuwmeer aan examens die thijssen corona periode niet door konden gaan die ingehaald moeten worden waar het cbr veel maatregelen opzet, inclusief zo af en toe wat meer onorthodoxe maatregelen en waar men toch ook wel heel hard werkt om dat uiteindelijk weer in het normale vaarwater te krijgen. Maar zoals in veel sectoren post corona gaat dat niet van de ene dag op de op de andere en ik ben het eens met de heer madlener dat we dat zeer nauwlettend volgen en van uit kant van het ministerie ook ook bewerkstelligen dat ze er alles aan doen om dat zo snel mogelijk op orde te krijgen.

[1:11:51] Madlener. Tot slot.

[1:11:54] Ik wil niet een kapitein zijn die aan de wal staat te roepen hoe het beter moet ze kijk ik kan

[1:11:59] maar beperkt zien wat het cbr allemaal uitspookt. Maar ik vind kijk die coronocrisis prachtig. Vooral die

[1:12:08] niet goed functionerende organisatie. Coronocrisis. We kunnen er niks aan doen. De zalen zijn konden we maar half bezetten. Dan moet je meer zalen huren.

[1:12:17] Het is een theorie examen is toch niet zo moeilijk om in coronatijd wat meer capaciteit te huren. Dus zonder ambassade leeg en dat is allemaal niet gebeurd. Dus ik vind toch dat we iets strenger moeten zijn op het cbr. Want al die mensen die nu zitten te wachten op het examen. Dat zijn mensen die niet een auto kunnen kopen die geen rijbewijs hebben die niet naar hun werk kunnen en die mensen willen dat dolgraag en ik weet dat dit na anti auto kabinet is, maar we moeten toch niet. Dat moet toch niet gaan leiden dat mensen hier jaren moeten wachten om nog een rijbewijs kunnen halen en het enige wat dit kabinet doet en dat verwijt ik de minister is zeggen ja dan moeten de slagingspercentage maar omhoog. Ik vind het zo makkelijk legde. Kijk eens naar jezelf kijkt naar wat het cbr doet, hebben ze met man en macht gewerkt? Ik twijfelde eraan. Ik zie niet extra zalen huren. Ik vind het echt de de er niet van overtuigd.

[1:13:07] De minister.

[1:13:09] Nou heel heel gewoon maar even beeld. De heer madlener en ik hebben dezelfde leeftijd. Dus ik weet in ongeveer welke omstandigheden wij het theorie examen hebben afgelegd. Dat was in een volle zaal met een dia voorstelling. Een theorie examen ziet er volstrekt anders uit. Dat is volledig geautomatiseerd moderne apparatuur fraudebestendig die volledig is ingebouwd in zo zou je huurt geen tweede zaal. Want je bent tijden bezig om dat allemaal in te bouwen.

[1:13:36] De zijn ook gewoon fysieke beperkingen geweest aan het aantal examens gewoon doordat je wat soms wel gedaan werd met twee mensen in auto. Dat kon allemaal niet meer de moest tijd tussen zitten reiniging et cetera. Dus ik neem echt echt afstand van dat van dat beeld. Er wordt met man en macht gewerkt om de om de achterstand in te lopen en ik vind het eerlijk gezegd een heel goed streven. Een heel goede inzet om te zorgen dat het slagingspercentage omhoog gaat. Veel van het stuwmeer aan wachtrij komt door een slagingspercentage wat die veel gevallen niet hoger is dan vijftig procent waarbij waarbij waarbij er ook aan de opleidingskamp misschien een wat betere inschatting gemaakt moet worden wanneer iemand rijp is om zijn roze papiertje te halen. Een school met een slagingspercentage van vijftig procent voor het vmbo of havo of vwo. Als dat voor zou komen dan zou waarschijnlijk hier gelijk in de kamer en uitvoerig debat zijn wat er mis is met die met die school en bij het cbr zien we als we erin slagen om met hulp van de rijscholen de slagingspercentage van vijftig naar zestig procent te brengen. Dan zijn we de meeste wachtrijen.

[1:14:41] Dankuwel. Nee, we gaan nu niet meer op dit punt dat roze papiertje middels een roze passie geworden. Maar dat weet u ongetwijfeld ook wel.

[1:14:49] Ga verder met de wandeling werd nog een paar.

[1:14:51] De paar vragen van mevrouw hage, die

[1:14:54] in algemene zin vraagt welke lessen we uit de coronatijd halen.

[1:15:01] We zien inderdaad dat ook na coronatijd het gebruik van van de weg in fors tempo is is weer

[1:15:10] toegenomen is of bijna op het oude niveau. Het geld anders voor nog voor het openbaar vervoer specifiek werkwoorden natuurlijk op twee manieren aan het eerste was vaak in het antwoord op de heer madlener al mee begon dat we natuurlijk ook aandacht hebben voor aandacht hebben voor extra aanleg van wegen. Maar aan de andere kant ook de inspanningen die we toch al deden op spreiden en mijden en ook het blijvend stimuleren van hybride werken dus deels thuis deels op de zaak

[1:15:38] inzetten. Ik verwijs kortheidshalve naar de brief die de minister van sociale zaken afgelopen week heeft verstuurd. In reactie ook op het zeer advies waarin ook een nog een aantal inzetten van het kabinet zijn. Maar dat heeft die zin ook onze onze grote aan. Dat zou heel fijn zijn als mensen bijvoorbeeld ideal van de ochtendspits mijden of een paar dagen in de week en dan pas eerst een uur thuiswerken en daarna naar kantoor gaan

[1:16:01] en brengen dat ook voortdurend bij werkgevers onder de aandacht.

[1:16:06] De tekorten bij

[1:16:08] onderhoud door asfalt, investeringen. Om daar een eind aan te maken.

[1:16:13] Nou hier helpt ook weer wat ik al eerder in een reactie op andere heb gezegd dat met het coalitieakkoord er fors meer middelen beschikbaar zijn voor de instandhouding

[1:16:22] en daarmee zetten we in op het stabiliseren en vervolgens inlopen van uitgesteld, onderhoud

[1:16:27] en bij de inzet van middelen uit het mobiliteitsfonds is instandhouding de prioriteit voor mij, gelet ook op de noodzaak om daar wat ik in het begin al zei de komende tien jaar veel aan te doen om het weer voor de rest van de eeuw stabiel functioneel te houden

[1:16:43] criteria van het mobiliteitsfonds schrijven ook voordat we eerst middelen aan instandhouding toekennen en daarna worden middelen ingezet voor aanleg en nieuwe investeringen. Dus ik denk dat ik hiermee tegemoet komen aan de zorg en ook de vraag van mevrouw hage.

[1:16:59] Verhagen. Die wil daar toch iets over zeggen. Mijn vraag.

[1:17:03] Voorzitter, met name vraag is omdat er in het verleden heel veel geleend is van de toekomstige generaties en we weten dus aan beide zijden is er melding gedaan van een enorme overschrijding die eraan gaat komen en dan is ze maar de de perverse prikkel vanuit het verleden was eigenlijk wel dat we gingen lenen uit de toekomst. Dus ik vraag me vooral af hoe de minister dan echt sturing hierop geeft dat dat niet meer gebeurt op die manier om erbij gaat het nu om een miljard.

[1:17:30] De minister door door wat ik net zeggen ook ook het mobiliteitsfonds schrijft voor dat instandhouding voorrang heeft.

[1:17:38] Vanzelfsprekend maak ik de keuzes inzichtelijk aan de kamer. Wat betreft het lenen uit de toekomst zit het wel beeld van we geven nu geld uit van de toekomst. Maar we zijn ook met plannen bezig die vaak ook pas na deze kabinetsperiode afgerond worden of of soms zelfs pas in uitvoering worden genomen. Dus dat is op zichzelf een normaal verschijnsel. Belangrijkste is wel dat het gewoon de programmering voortdurend inzichtelijk is ook langjarig en dat u ook kunt dat ik u kan laten zien. Daarin wat we aan instandhouding doen. Maar de helpen gewoon de geoormerkte middelen voor beheer en instandhouding uit het coalitieakkoord helpen daarbij.

[1:18:13] Gaat u verder als u of.

[1:18:16] Ik aan het eind van de vragen die aan mij.

[1:18:18] Wilt zijn.

[1:18:19] Dan geef ik het worden aan de staatssecretaris voor haar beantwoording.

[1:18:23] Dankuwel. Voorzitter, ik had een vraag van de madlener over de vertraging en de vuurwerk compensatie. De tegemoetkoming van jaarwisseling twintig, twintig, twintig, eenentwintig, dat bestaat uit twee subsidieregelingen, eentje voor de detailhandel en eentje voor opslag en vervoer en de detailhandel heeft die subsidie ook al meteen ontvangen als voorschot honderd procent en de regeling voor opslag en vervoer grotere bedragen mee gemoeid, waardoor de ook extra regels en procedures gelden.

[1:18:52] Een november tweeduizend, eenentwintig eerste subsidie voor opslag en vervoer verleend. Daar is toen ook een voorschot van tachtig procent bij uitbetaald. Het laatste staart heeft in de eerste helft van tweeduizend, tweeëntwintig plaatsgevonden en dat was de definitieve vaststelling en slot uitbetaling ook op die manier gecommuniceerd naar de broers en ook al besproken en gecommuniceerd richting kamer.

[1:19:18] Dan was er nog een vraag van de heer koerhuis over de risico's rondom de continuïteit van de ns en hoe de camera erbij wordt betrokken

[1:19:28] en de vervoersconcessie voor het hoofdrailnet

[1:19:31] is afgesproken dat de ns de concessie uitvoert voor eigen rekening en risico en ze staan door dus ook zelf en beginsel verantwoordelijk voor de beheersing van de operationele en financiële risico's.

[1:19:43] Het ministerie van financiën ziet als aandeelhouder onder andere toe op de financiële gezondheid en de continuïteit van de ns.

[1:19:50] Het ministerie van imf ziet als concessie volledig toe op de naleving van de concessieafspraken van de ns en beoordeelt de en naast de jaarlijkse operationele prestaties.

[1:20:01] Dus de financiële en operationele risico's die de uitvoering van de concessie raken die bespreken hiermee en daarnaast en de gezamenlijke periodieke overleggen.

[1:20:10] Naar aanleiding van het rekenkamerrapport ben ik voornemens om in de kamerbrief van mike de volgende jaarverantwoording aan de kamer sturen aandacht te besteden aan eventuele risico s

[1:20:20] die naar inschatting van de een naast mijzelf mogelijk negatieve gevolgen hebben voor de naleving van de concessie verplichtingen. Daarbij zal dan ook worden ingegaan op de bijbehorende beheersmaatregelen.

[1:20:33] Even kijken. Ja, mevrouw haar gevraagd hoe het kan dat het besturingsprogramma nog niet is ontvangen rondom de fatiha taken. Ik heb tijdens het commissiedebat toezicht en handhaving op twaalf april ook toegezegd. Het programmaplan enzo bestuurlijk programma omdat voor de het zomerreces aan de kamer toe te sturen. We hebben een twee maanden tijd met een heleboel partners en programmaplan opgesteld.

[1:20:59] Dat wordt ook komende week nog aan de kamer toegezonden en ik hoop dat we tijdens het commissiedebat toezicht en handhaven van dertien september daarover met elkaar in gesprek gaan. Ik snap dat het mevrouw hage wellicht niet altijd snel genoeg gaat, maar er zijn een heleboel als betrokken en die moeten ook meedoen en meegaan en de aanpak die we vaststellen. Dus vandaar dat we die twee maanden wel hebben gebruikt om tot een gezamenlijk plan te komen

[1:21:27] dan was er nog een vraag over hoe ik aankijk tegen circulaire inkoop bij de inkoop van diensten, goederen en werken wordt in alle fasen van het proces rekening gehouden met maatschappelijke waardecreatie. Als doel

[1:21:40] het rijks inkoop stelsel is de verantwoordelijkheid van bzk circulair inkopen is een prioritair thema om bij te dragen aan de sociale en economische, ecologische en economische dimensies van duurzaamheidsdoelen van het rijk

[1:21:55] en met circulaire inkoop wordt bijgedragen aan het verbeteren van biodiversiteit en het verminderen van de grondstoffenschaarste. Zo kiest het rijk. Dus ook voor de inzet van circulaire asfalt mengsel zijn ook kopen. Het kantoor meubilair, circulair en

[1:22:10] hiermee die past het ambitieweb toe conform de rijksinkomsten strategie en koppen met impact yeti en daarom wordt de afweging gemaakt op welke doelen en met welke ambitie erin de aanbesteding wordt ingezet. De voorziene impact die kampen en kop verschillend zijn en daarmee kan er gekozen worden om in te zetten op andere nv thema's.

[1:22:30] Ik werk momenteel aan een circulaire economie ambitie op het. Dat komt natuurlijk binnenkort en ik vind het opzich een interessante gedachte om te kijken in hoeverre dat circulair nog meer een plek kan krijgen en die inkoopstrategie omdat wij weten dat daar ook een belangrijk deel van de oplossing ligt en tijden van schaarste van grondstoffen en het is belangrijk om als overheid niet lineair te kopen, maar vooral circuleren.

[1:23:05] Dankuwel. Nou dat was dan de beantwoording vanuit het kabinet in de eerste na de eerste mijn van de kamer. We zijn toegekomen aan de tweede termijn van de zijde van de kamer. Ik kijk als eerst naar de madlener

[1:23:19] binnen.

[1:23:21] U heeft.

[1:23:23] In de eerste termijn? Drie minuten? Heeft u één minuut.

[1:23:26] Minuut anderhalf voor ik hier in mijn oor naar de helft is al weg. Dus één minuut over. Ja

[1:23:37] kijk dit.

[1:23:39] Ja.

[1:23:41] Laat beginnen we het cbr.

[1:23:45] Ik hoor dat de minister zegt het is niet meer zoals in onze tijd met een zaaltje met dias.

[1:23:51] Het is helemaal geautomatiseerd en een ingewikkelde apparatuur.

[1:23:56] Dan vraag ik mij toch af als dat allemaal zo geautomatiseerd is. Waarom hou je niet drie sessies per dag in dat

[1:24:04] hoogtechnologische zaaltje. Want het is allemaal niet gebeurd. Dus je kan natuurlijk gewoon met man en macht zeggen we gaan

[1:24:12] meer examens afnemen als er minder mensen kunnen zijn. Ik zie gewoon een heleboel kansen die zijn blijven liggen en ik vind dat we te makkelijk dans kijken naar de rijschoolhouders die zeggen ja een slagingspercentage van maar vijftig procent. Dat zou de op de havo vwo ook niet acceptabel zijn. Ik denk aan vijftig procent slagen. Dus dat je in twee keer slaagt gemiddeld. Ik vind het knap.

[1:24:35] Ik heb er zelf drie keer overgedaan. Volgens mij dus mijn slagingspercentage voor mijn rijschoolhouder was kennelijk al zwaar onder de maat. Ik bedoel het is zo makkelijk om anderen te wijzen.

[1:24:46] Dus ik deel toch niet de kritiek van de minister en ik hoop dat hij echt de vinger aan de pols houdt bij het cbr verder. Ja. Anti auto kabinet. Ik blijf volhouden. Al jarenlang wordt er geld geschoven van wegen naar openbaar vervoer. Dus we moeten nog fietspaden bij van van d zesenzestig. Ik zie dat deze zesenzestig. Dit kabinet heeft gekaapt en een soort anti autolobby heeft uit ge heel succesvol heeft in het kabinet heeft gebracht en ik zie het op tal van van plekken als het gaat om geld en ook als het gaat om aandacht. Er is heel veel aandacht voor statiegeld op blikjes en flesjes. Maar het gaat om onze trots van nederland, onze infrastructuur en nederland mobiliteit, transportland dan zie ik dat daar gigantisch de klad en is gekomen en dat betreur ik. Ik vind wel deze minister is wethouder geweest in rotterdam. Die weten hoe het moet. Ik hoop dat hij ook wethouder is in zijn ministerie en op die manier dicht op de uitvoering zit en daar wil ik hem aanmoedigen.

[1:25:50] Dankuwel. Dat was ruim boven spreektijd. Maar goed. Jazeker. Dan ga ik heb ik het hoorde aan de heer koerhuis voor zijn tweede termijn. Ik heb geen twee. Oké. Dat kan ook. Mevrouw hage. Heeft u behoefte aan het termijn.

[1:26:04] Nou, voorzitter, een aantal nog even een vervolgvraag eigenlijk. Er werd gezegd dat vooral mevrouw hage het niet snel genoeg vindt gaan met betrekking tot van aartsen. Maar nogmaals, breng ik graag in herinnering dat we al sinds commissie mans geloof ik al dertien jaar aan het wachten zijn op een versterking van ons stelsel. Dus laten we. Ik ben niet de enige die er lang op wacht. En volgens mij voorzitter ligt ook juist de bevoegdheid bij deze staatssecretaris om als stelsel verantwoordelijke mensen ook te laten doen wat nodig is om milieuschade verder tegen te gaan dat gezegd hebbende nog een vraag. Ik ben heel benieuwd of in het plan zoals geschetst dan een in elk geval wel antwoord krijgen. Op alle aanbevelingen van de commissie van aartsen. Want dat is hiervan nog steeds niet helemaal helder.

[1:26:50] Dankuwel. Dan krijg ik.

[1:26:53] Minister en staatssecretaris die kunnen direct overgaan tot de beantwoording. De minister,

[1:26:57] Voorzitter, ik constateer denk ik dat we op gebied van het cbr, de heer madlener, en ik het nog steeds niet helemaal eens zijn. Hij doet een aantal suggesties die die ook niet allemaal mogelijk waren in de praktijk bijvoorbeeld meer examens als er als er minder mensen zijn. Er zijn zelfs mensen teruggehaald die met pensioen zijn. Op een gegeven moment zit je gewoon tegen de beperkingen van in dit geval in de corona periode aan te werken waar hij mij vroeg om echt de vinger aan de pols te houden. Vanzelfsprekend dat dat doe ik dat doe ik volop

[1:27:32] ik bestrijd dus nog steeds de stelling dat dit een anti auto kabinet zou zijn. Ook daar wordt in geïnvesteerd en ik zoek eigenlijk wel. De verbinding misschien waar hij zich van we zouden het van auto naar de fiets doen als iets verbindt in nederland met zeventien miljoen mensen is het wel de liefde voor het voor het fietsen. Volgens mij is dat nou een van de weinige dingen die niet partijpolitiek gekleurd gekleurd zijn

[1:27:54] en de aanmoediging die hij tot slot deed.

[1:27:56] De aanvaard ik in dank.

[1:27:58] Dankuwel. De staatssecretaris. Tot slot.

[1:28:04] Dank u. Voorzitter, ik weet dat de noodzaak om om stappen te zetten en het fatiha stelsel uiteraard breder gedragen wordt en ik deel ook dat er stappen gezet moeten worden en daarom zijn we ook zo voortvarend aan de slag gegaan met die de om binnen die twee maanden dus wel een bestuursakkoord zeg maar of een stuk klaar te hebben liggen,

[1:28:30] waarbij alle partners die in die keten zitten ook echt goed betrokken zijn en aangeraakt zijn. Dan wordt het ook een realistisch en uitvoerbaar geheel. Tenminste dat is echte ambitie die we hebben wij gaan niet over alles en we hebben die partners heel hard nodig om het samen te doen. Uiteindelijk. Dus vandaar dat ik hoop op enig begrip dat dat proces wat tijd en beslag neemt

[1:28:55] om op de vraag van mevrouw hage specifiek terug te komen, voorzitter, over of er op alle aanbevelingen vorm van aangespoeld ingegaan. Ja dat is zo dat heb ik ook echt specifiek gevraagd om dat op die manier aan te vliegen, zodat het ook inzichtelijk is hoe wij omgaan met die tien aanbevelingen.

[1:29:13] Dat was mijn beantwoorden.

[1:29:15] Dankuwel. Dan zijn we aan het eind gekomen van dit wetgevings overleg, maar niet voordat ik even de toezeggingen doorloop. De eerst toezegging was dat er voor prinsjesdag van tweeduizend, tweeëntwintig de kamer een brief ontvangen met daarin inzicht in welke projecten als eerste worden aangepakt als het gaat om onderhoud

[1:29:38] twee toezeggingen was dat er voor prinsjesdag een brief komt richting de kamer waarin informatie staat over hoe wordt voorkomen dat er een groot personeelstekort ontstaat in twintig, zesentwintig bij rijkswaterstaat. Dit geval denk ik. En daarbij is ook nog oog voor het verlies van expertise.

[1:29:55] De der toezegging is het interbestuurlijk programma voor het cda stelsel komt de komende week naar de kamer

[1:30:01] en tot slot in de eerstvolgende jaarverantwoording van ns zal de staatssecretaris meer aandacht besteden aan beheersmaatregelen en financiële risico's binnen het kader van de naleving van de hrm concessie.

[1:30:13] Dat waren de toezeggingen. Ik merk op dat met betrekking tot de deze asscher verlening geen bijzondere aandachtspunten zijn gemeld die deze asscher verlening van de jaarverslagen in de weg staan. Er zijn geen moties ingediend. Dus daar wordt dinsdag ook niet over gestemd en over de slot wetten die behoren bij dit jaarverslag, bij de jaarverslagen die daarover wordt donderdag zeven juli gestemd

[1:30:34] daarom aan het eind komen van dit de wetgeving overleg. Ik dank iedereen voor het efficiënt vergaderen en daarmee besluit ik dit wetgever overleg. Fijn allemaal.